De Vijfhoek november 2016

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 40 > NUMMER 9> NOVEMBER 2016 (behalve in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN > P6 (STRAAT)MUZIKANTE CARLA PUSCEDDU AKA CARLA PIN

BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL > P8 VERBORGEN PARELTJES

DROOGSTOPPEL > P9 TRUMP? KLEIN BIER IN VERGELIJKING MET DEGRELLE

© ARNOUT WILLEMS

NOVEMBER IN DE MARKTEN TENTOONSTELLING

DE-GENERATIES

© ARNOUT WILLEMS

Hartje Brussel, de Grote Markt, het Centraal Station, de voetgangerszone en ook de Oude Graanmarkt zijn een multiculturele smeltkroes. Het ideale decor voor straatmuzikanten. Ze brengen entertainment, voor een aalmoes, om een CD te promoten of voor de ambiance van het publiek.

Wij spraken met Carla Pin, een Italiaanse muzikante die tijdens de zomer regelmatig op de terrassen van de Oude Graanmarkt te horen was.

Niet alleen met muziek maar ook met klank bereik je mensen op een heel directe manier. Q-O2 is een werkplaats voor klank en experimentele muziek. Zij onderzochten met ‘Tuned City Brussels’ hoe Brussel klinkt.

Ook uit De Markten komt elke dag muziek! De Afrikaanse klanken van de workshop Afrikaanse Dans, de gezangen van de vele koren in dit huis, de opzwepende muziek van de sportcursussen, het vrolijk getoeter van Café Marché… .

2

BART VANDEVIJVERE © LUCA TICHELMAN 'THE GARDEN PAINTING SESSION (SOUS L'ARBRE)', ACRYL OP DOEK, 200 X 150 CM, 2015.

In de titel ‘De-generaties’ geeft het verbindingsteken de mogelijkheid tot twee wegen. ‘Degeneratie’ komt van het Latijnse ‘degenerare: van de soort afwijken, verbasteren, ontaarden’. Dat past zeer goed bij de aard van hedendaagse kunst: ze wijkt af van de gevestigde aard, is moeilijk in soorten op te delen, ze zoekt een andere kijk. De verbastering of het hybride is een hoofdkenmerk van het postmoderne.

aftakelen, nl. van het schip dat in een haven van zijn takels ontdaan wordt en wacht op een nieuwe optuiging voor een vervolg op de vaart, wordt echter overschaduwd door de afgeleide betekenis: ‘achteruit gaan, verminderen in ijver, kracht, gezondheid, schoonheid enz.’, zegt van Dale. Toegegeven bij het zelfstandig naamwoord staat niets vrolijks bij om naar uit te kijken. De cynicus, stijl Diogenes die Willem Elias is, lacht dagelijks schamper met de dood. Dat voedt het leven. De bevrijding is zowel een geluk als een lastige verantwoordelijkheid, maar opent wegen. Het is een levensblije tentoonstelling, een vrijage tussen de voor Willem Elias levenslang onmisbare kunst en de filosofie als gereedschapskist om haar te begrijpen, zonder overdrijven. Kunst en kijker spreken best met elkaar in stilte, de mooie ruimte, leent er zich toe.

‘De Aftakeling’ was een eerste werktitel van deze tentoonstelling. Etymologisch betekent ‘aftakelen’: het tegenovergestelde van takelen, ‘het gereed maken voor de vaart.’ ‘Aftuigen’ had ook gekund, er de werktuigen bij neerleggen. In deze feitelijke betekenis van

• De tentoonstelling loopt van 11 november tot en met 11 december.

Dagelijks (behalve maandag) open van 12u tot 18u, op donderdag van 12u tot 20u.

Toegang gratis. Vernissage: donderdag 10 november om 19u.

Van twintigers tot zij die ondertussen de negentig voorbij zouden zijn, mochten ze er nog zijn, betekenen acht generaties als men een decennium als maat neemt. Het zijn een tachtigtal kunstenaars waarmee Willem Elias momenten heeft beleefd: gegeten, gedronken, gepromoot, geschreven, ingeleid, … Zeg maar: ‘Compagnons de Routes’.

Er vallen een paar rode draden doorheen de tentoonstelling te weven. Er is ten eerste de reis als metafoor voor het leven of étappes ervan. Er is ook de hand als symbool van het gebaar waar de vriendschap mee (uit-)gedrukt wordt. En er is de eigenschap van de kunstenaar om een ander perspectief op de werkelijkheid te tonen.

Een dergelijke verzameling door Willem Elias gekozen werken, zegt ook iets over wie geselecteerd heeft. ‘Zeg me van welke kunst je houdt en ik zal zeggen wie je bent’, is een niet bestaande spreuk die desalniettemin juist is. ‘Men kan niet niet-betekenen’ is een gedachte van de semioticus Roland Barthes.

Zowel de aanwezigen als de afwezigen zijn betekenisgevend. De werken zijn er voor zichzelf, hun vorm is autonoom sprekend. Ze verwijzen ook naar hun auteur, maar met een knipoog zeggen ze ook iets over Willem Elias die hen in ‘De Markten’ heeft samengebracht. De wijze waarop Sven Vanderstichelen hen in dialoog opstelt geeft er een vierde betekenis aan. De toeschouwers vullen ze aan met varianten op een vijfde.

GEMEENSCHAPSFORUM MET DOCUMENTAIRE "DE KERK IN HET MIDDEN"

SALON DANSANT 67

RAYMOND VAN HET GROENEWOUD KRETEN & GEFLUISTER

De Markten nodigt twee keer per jaar leden en geïnteresseerden uit voor een Open Gemeenschapsraad, telkens met een programma dat aansluit bij de stad en de Brusselaars. Deze keer kiezen we voor een documentaire:

Deze keer is het solo.

Mama, kijk, zonder handen.

Zonder andere muzikanten.

Op verzoek van velen: Raymond geheel alleen, aan zijn piano.

De liedschrijver. De dromer.

"De Kerk in het Midden” met inleiding door Marie Geukens.

De Kerk in het Midden geeft een teder beeld van de soms rauwe realiteit in onze hoofdstad.

Arlette is dakloos en Luigi begon als filmacteur, deed wat zaken en eindigde als koster in de Miniemenkerk, de prinsen de Merode zijn er al eeuwen actief.

• Zondag 13 november om 15u (deuren open om 14u) Toegang 15/Paspartoe Kansentarief 2 euro Reservatie: www.demarkten.be

Welke rol neemt zo'n kerk nog op in een wijk? Een actuele vraag waar verschillende kerkvaders helemaal anders over denken, met ruzie tot gevolg.

De precieuze Bachcantates, die al 35 jaar lang elke laatste zondag van de maand de kerk doen vol lopen, zijn de inzet.

Een beklijvend verhaal om met open geest naar te kijken.

(Productie: vzw Ubikwitee, regie: Marie Geukens) • Donderdag 17 november 2016, 20u-21u (Witte Zolder) Gratis inkom, iedereen welkom. © MARIE GEUKENS

© CHARLIE DE KEERSMAECKER

Organisatie en info: De Markten, 02 512 34 25, www.demarkten.be, demarkten@demarkten.be 3

COMEDY

KOMT GOED! Erhan Demirci

THEATER

DUBBELAFFICHE "The Inner Songs" - Benjamin Abel Meirhaeghe, SWINGS "Houston u have a problem" - Adina Macpherson PROGRAMMA: 20.00u-20.30u: The Inner Songs Grandeur en intimiteit met elkaar verweven.

Visual en performance artist Benjamin Abel Meirhaeghe en producer Alien Observer werkten samen aan SWINGS, een uiteenlopende verzameling nummers waarin de performer zijn gevoelens exposeert, gaande van louter counter-tenor a capella tot piano electronica.

Alien Observer (Laurens Marien, vooral bekend van Soldiers Heart) en Benjamin Abel Meirhaeghe componeerden 9 nummers in 9 uur.

4

ADINA MACPHERSON © LUCA TICHELMAN

De performer neemt de tekst en zang voor zijn rekening.

I’m Balancing, I Walk With White Sneakers On A BalanceBeam, Do I have to find myself or Do i Have to Lost myself?, Ooh, Boy, i love you so much, Where I lost Myself ?, Bye Bye Palladium, Bye Bye, So Well.

BENJAMIN ABEL MEIRHAEGHE, SWINGS

20.45-21.15 Houston u have a problem Houston u have a problem is een solovoorstelling waarin Adina Macpherson op zoek gaat naar de stem van haar vader.

Een dochter vervreemd van een God en een vader vervreemd van zijn dochter voeren na twee jaar een telefonisch gesprek. Hoe valt de blijvende afwezigheid van haar vader en het gemis van warmte te rijmen met zijn religiositeit, die voor een grote breuk tussen beiden zorgt?

'Ik zei: Heer Jezus, mijn dochter is in Luik.

Wil je haar beschermen, want ik weet niet of ze veilig is. Ik ben bang van Luik.'

Tekst en spel: Adina Macpherson. Coaching: Hannah De Meyer.

• Donderdag 24 november om 20u.

Toegang 10/8/Paspartoe Kansentarief 2 euro.

Reservatie: www.demarkten.be

Nadat hij scholen over heel Vlaanderen stil heeft gekregen, vindt Erhan Demirci de tijd rijp om het grote publiek in te pakken. In zijn allereerste avondvoorstelling KOMT GOED! neemt Erhan je mee op ontdekkingstocht naar het onbekende, het onbeminde. Hij herbeleeft zijn allesbehalve doorsnee jeugdjaren en gidst je door het harde Limburgse dorpsleven om aan te komen in het nog hardere 'Life in the ghetto' van Brussel.

Als inwoner en sociaal medewerker van Foyer vzw leerde hij de stad steeds dieper kennen. Erhan gunt je een blik achter de schermen van onze hoofdstad, onthult de geheimen van de straat en vertelt op hilarische wijze hoe we als Vlaming het best kunnen overleven in de ban van zijn grote liefde: BX. Kritisch, scherp maar altijd positief. Komt goed!

Erhan Demirci was 2 jaar het voorprogramma van Han solo en vaste gast in De Rotonde en Start je Dag op Radio2, C@fé Corsari op één en Nuff Said op Canvas - waar zijn ‘Sorry’-filmpje een echte internethit werd.

Voorprogramma: Latif Ait (Het bewijs dat zelfs een Limburger en een Antwerpenaar vrienden kunnen zijn!)

• Donderdag 1 december om 20u.

Toegang: 10/8/Paspartoe Kansentarief 2 euro.

Reservatie: www.demarkten.be

© TOM BERTELS

BRUSSEL HELPT Brussel Helpt staat dit jaar in het teken van organisaties die het leven van mensen met een beperking in de stad aangenamer maken. Samen met Bruzz, de Brailleliga, Indivo en Muntpunt helpen ook de gemeenschapscentra mee aan de actie.

In de periode van 14 november tot en met 4 december worden er zoveel mogelijk acties georganiseerd.

De opbrengst van de consumpties voor en na de voorstelling Komt Goed! gaan naar Brussel Helpt.

Meer info over de goede doelen en binnenkort ook over de activiteiten voor Brussel Helpt vind je op de site van Bruzz. www.bruzz.be

TER PLEKKE >OP ZOEK NAAR DE KLANK VAN DE STAD

Q-O2 ging van start als ensemble voor hedendaagse muziek, maar creëerde 10 jaar geleden een werkplaats voor experimentele muziek en klankkunst. Deze onderzoeksruimte is gevestigd in de oude meelfabriek aan de Koolmijnenkaai, de vroegere Minoterie Farcy Frères waar tot 1960 deegwaren en koekjes werden gefabriceerd (‘l’Epi’). Klankkunst kan slaan op elektro-akoestische composities, klanksculpturen, soundscapes en field recording. Om klankkunst te appreciëren heb je je oren nodig en dien je de parameter ‘tijd’ – essentieel bij muziek – minstens gedeeltelijk te vervangen door ‘ruimte’. Zo onderzocht ‘Tuned City Brussels’ hoe Brussel klinkt, door wandelingen (sound walks), concerten, installaties en locatiegebonden interventies. Het project werd gerealiseerd in samenwerking met kunsthogescholen, bewoners en lokale organisaties.

© Q-O2

De voormalige meelfabriek aan het kanaal, in privébezit, biedt onderdak aan een aantal artisanale, culturele en artistieke organisaties. Q-O2 kijkt uit op het dorpse Meelfabriekplein, vroeger

een binnenruimte van de toen veel grotere industriële site. De gevel aan dit plein is beschermd. Julia Eckhardt is de bezielster van Q-O2. Zij is Berlijnse en studeerde altviool. Voor haar is Brussel

een goede plek. Berlijn is te vol en er is weinig bewegingsvrijheid voor kunstenaars. Brussel voelt verwelkomend aan. Er zijn veel tegenstrijdigheden, veel talen, veel nationaliteiten. Niemand is echt van hier, iedereen zoekt een plaats. De werkplaats van Q-O2 ontvangt buitenlandse residenten die hier hun sounding art creëren, in de context van de stad. Vaak wordt tegelijk ook een Brusselse kunstenaar uitgenodigd, wat voor beide partijen een interessante ervaring kan bieden. In de ruimtes van Q-O2 kunnen klankkunstperformances worden georganiseerd.

Sommige projecten worden opgezet in coproductie met grotere cultuurhuizen.

Op de fiets Vorig jaar kwam in samenwerking met de Munt ‘Finding Song Home’ tot stand, een fietsopera voor Brussel.

Kaffe Matthews componeerde een soundscape over de onrechtvaardigheden van het geboorterecht, op basis van verhalen van migranten en ontmoetingen met lokale gemeenschappen. De opname werd door Cyclo op fietsen gemonteerd, samen met een GPS en twee luidsprekers. Met deze audiofiets kon je langs Brusselse en Molenbeekse straten en pleinen fietsen en op diverse locaties luisteren naar verschillende stukjes opera die je zelf, naargelang het gekozen parcours, op eigen tempo samenbracht tot een uniek klanklandschap.

Gender en stem Julia Eckhardt onderzocht de relatie tussen gender, stem, taal en identiteit vanuit de vaststelling dat vrouwen nog altijd ondervertegenwoordigd zijn in alle domeinen van het muzikale veld.

Heeft dat te maken met klassieke factoren als seksisme, rolstereotypen en boys-networks? Wat zijn de gevolgen hiervan voor de uiteenlopende vormen van geluidskunst? Bestaat er zoiets als een vrouwelijke esthetiek? Verschillende artiesten werken rond dit thema en zij nodigt kunstenaars uit in functie van dat onderzoek. Veel heeft te maken met de stem, de fysieke aanwezigheid, de stem die je verheft en die je al dan niet laat horen, of die je niet bezit omdat je in de armoede leeft of in de illegaliteit.

Hoe krijg je het gezegd en hoe wordt er geluisterd? Het onderzoek brengt je dan ook bij de politiek, waar weinig vrouwen een stem bezitten en soms vernederende kritiek moeten slikken als ze die luid en duidelijk laten horen. Het ‘sois belle et tais- toi’ is nog altijd aan de orde.

Urban sound Muziek en klank bereiken mensen op een heel directe manier, met een kortere bocht dan bv schilderkunst of literatuur. Ze kunnen dus manipulerend zijn, betoogt Julia Eckhardt. Een stad heeft een specifieke akoestiek die kan irriteren, geruststellen of bevragen. En elke samenleving schept haar eigen klankkleuren. Zo kwam techno tot stand als reactie op de macho personencultus

© Q-O2

van de rock. Vandaag spreekt men over akoestische ecologie en over stedelijke sound design, waar men de rol, de betekenis en het potentieel van geluid bij concrete stedelijke veranderingsprocessen onderzoekt en op zoek gaat naar stiltegebieden.

Marleen Janssens

Résumé

Q-O2 a été lancé comme un ensemble de musique contemporaine. C’est pourquoi il y a 10 ans, il créait un laboratoire de musique contemporaine expérimentale et d'art sonore. Ce domaine de recherche se trouve dans l’ancien moulin à farine sur le Quai des Charbonnages. L'art sonore concerne des compositions électro-acoustiques, des sculptures sonores, des «soundscapes» ou encore l’enregistrement sur le terrain. Pour pourvoir apprécier cet art, vous avez besoin de vos oreilles et de vous focaliser (du moins en partie) sur la notion «espace» à la place de celle du «temps»d’habitude essentiel à la musique.

5

BUREN VAN DE MARKTEN (Straat)muzikante Carla Pusceddu aka Carla Pin De Vijfhoek: waarom in de buurt van het Sint-Katelijneplein op straat muziek spelen?

Carla Pusceddu: Zelf woon ik in Sint-Gillis, maar ik ken de omgeving heel goed omdat ik hier een tijd verbleef. De Dansaertwijk is 'The Hot Spot'. Voor mij is het hier een rustige buurt met de autovrije Oude Graanmarkt. Deze zomer besloot ik hier mijn kans te wagen als straatmuzikant. De terrasjesmensen appreciëren dat en luisteren heel aandachtig terwijl ze eten en drinken. Voor een artieste is dat leuk en waardevol.

Brussel.

Ik deed hier een stage en ben blijven plakken.

De omgeving speelt dus een grote rol?

Inderdaad, men kan niet ontkennen dat Brussel centrum ook veel te bieden heeft. Zowel de verschillende kunstvormen als de architectuur en het sociale leven spelen hier een veel grotere rol dan in andere Brusselse wijken.

Waaruit bestaan die projecten dan?

Een van die projecten bestaat uit het componeren van instrumentale muziek voor films en video. Samen met

© ARNOUT WILLEMS

Wie tijdens de lange, hete zomer regelmatig op de terrassen van de Oude Graanmarkt een drankje nuttigde, kon Carla Pusceddu aka Carla Pin geregeld aantreffen vlak voor het onthaal van De Markten, waar ze de terrasbezoekers opvrolijkte met haar gitaar en stem.

Treed je altijd solo op?

Normaal wel, behalve twee keer, toen Elisa mij begeleidde op de elektronische piano.

Van waar ben je afkomstig, Carla?

Ik ben geboren en getogen in Cagliari op het Italiaanse eiland Sardinië.

Op achtienjarige leeftijd verhuisde ik naar Bologna om mijn studies communicatiewetenschappen aan te vatten.

Na een jaar tussendoor in Parijs, dankzij een Erasmusuitwisselingsproject, belandde ik een viertal jaar geleden in

6

Muziek speelt een belangrijke rol in je leven?

Na afloop van mijn stage ben ik me nog meer gaan toeleggen op de muziek.

Daarvòòr bestonden mijn activiteiten al voor de helft uit het componeren en vertolken van songs. Ik heb altijd in het achterhoofd gehouden om in Brussel verder te werken aan mijn muzikale carrière en mijn projecten hier te ontwikkelen.

”

Vlaming, Waal of buitenlander: in Brussel voelt iedereen zich thuis.

Elisa Elspeth op de piano en Ruben Diaz, die klarinet speelt, vertolken we originele composities en spelen we covers van filmmuziek (o.a. van Ryuichi Sakamoto).

Recent speelden we nog op het internationaal bekende 'Lucca Film Festival' in de Toscaanse stad Lucca. Dat festi-

val staat vooral bekend voor zijn muziek en videoprojecties .

De voorstellingen hadden een grote impact op het publiek en de toeschouwers genoten van ons optreden.

Welk muziekgenre speel je solo?

In mijn eigen songs herken je vooral soul- en popinvloeden. De covers bestaan uit nummers van Paolo Conte, Bruno Martino tot Amy Winehouse.

Is er een groot verschil tussen buiten optreden en een concert geven in een zaal of bar?

Op straat spelen heeft iets onvoorspelbaars, je komt aan, je installeert je en begint te spelen. De mensen verwachten helemaal niets en wanneer je dan het applaus hoort en de positieve reacties opmerkt doet dat dubbel zoveel plezier. Het publiek is er helemaal niet voor jou en de mensen beslissen zelf om te luisteren. Niets is echt georganiseerd.

In een zaal of bar komen mensen met kennis van zaken kijken en luisteren al of niet betalend. De muziekliefhebbers weten dat hen een optreden te wachten staat.

De artiesten hebben ook veel meer stress. Technisch en akoestisch moet het perfect in orde zijn.

Bestaat er zoiets als een test of examen voordat muzikanten op straat mogen spelen?

Inderdaad, er bestaat een test voor

straatmuzikanten. Ik deed een auditie bij de culturele dienst van de Stad Brussel, een commissie van een vijftal personen beoordeelde mij positief en gaf me toelating om op straat te spelen.

leen maar van de muziek te leven. Ik volg ook nog een opleiding jazzgitaar aan de muziekacademie van Sint-Gillis. En ik wil ook mijn persoonlijk project waarmaken dat me nauw aan het

Je speelt blijkbaar graag op straat.

Ja, ik vind ook dat de voetganger de straat meer moet beginnen op te eisen. De straat is van iedereen. Ik ben wild enthousiast om mijn liedjes aan het publiek te laten horen en op straat spelen is een ware uitdaging. Het is moeilijker, er is meer lawaai en er zijn zoveel externe factoren die meespelen.

Zowel het noorden als het zuiden van dit land bieden enorm veel kansen aan muzikanten.

Bemerk je een groot verschil tussen Sint-Gillis en Brussel Stad?

Persoonlijk vind ik de bevolkingsdiversiteit en de interculturaliteit meer zichtbaar in het straatbeeld van Sint-Gillis dan in Brussel-Centrum.

Maar in het centrum zijn de bars en cafés dan weer leuker.

Heb je soms geen heimwee naar Sardinië?

Toch wel hoor. Het zuiderse klimaat, mijn familie en de lekkere Italiaanse traditionele keuken mis ik wel af en toe.

© ARNOUT WILLEMS

Wat brengt de toekomst voor jou?

Ik ben van plan om me nog meer op de muziek te richten. Ik zoek een parttime job want het is veel te moeilijk om al-

”

en sociale crisis. Veel landgenoten vertrekken naar het buitenland om werk te zoeken of om hun studies verder te zetten.

Je voelt je al helemaal thuis in Brussel?

Toen ik hier pas woonde voelde ik me meer Italiaanse dan Brusselse. Maar nu vind ik dat Brussel me beschermt en voel ik me een echte Brusselse. Vlaming, Waal of buitenlander: in Brussel voelt iedereen zich thuis.

Vriendelijk bedankt voor dit gesprek, Carla, en we wensen je veel succes met je muzikale carrière.

hart ligt: een album uitbrengen met mijn eigen composities.

Je blijft in Brussel wonen?

Zeker, ik wil graag samenwerken met andere muzikanten. In Brussel is een grote muzikantengemeenschap, een grote jazzscene, en andere genres als pop en folk zijn er ook. België is op artistiek gebied een geweldig en groot land. Er is veel promotie op muzikaal gebied en er zijn veel oproepen tot projecten. Daarnaast staat het land ook wereldwijd bekend om zijn vele festivals en concerten. Zowel het noorden als het zuiden van het land bieden enorm veel kansen aan muzikanten.

Mijn leven speelt zich hier in Brussel af.

Italië is op dit moment geen optie. Er is daar niet alleen een financieel-economische maar ook een diepe culturele

Muziek van Carla ontdek je via Soundcloud.com Carla Pin

Résumé

Carla Pusceddu est née et a grandi sur l'île italienne de la Sardaigne à Cagliari. À l'âge de dix-huit ans, elle a déménagé à Bologne pour commencer ses études en sciences de la communication. Elle vit à Bruxelles depuis quatre ans. Avant cela, elle a vécu un an à Paris grâce au programme d'échange Erasmus.

Carla est musicienne et aime jouer en rue l’été venu.

Elle a comme projet de composer de la musique instrumentale pour les films et la vidéo. Avec Elisa au piano et Ruben Diaz à la clarinette, ils interprètent ensemble des compositions originales et jouent des reprises de la musique de film. Récemment, ils ont joué en Toscane au "Festival du Film de Lucca" qui a une renommée internationale.

A Bruxelles, il y a une grande communauté de musiciens, cela rend l’expression de sa passion beaucoup plus facile. C’est pourquoi elle souhaite aussi sortir un album riche de ses propres compositions. Elle adore Bruxelles où elle se sent à la maison.

Découvrez la musique de Carla sur "Soundcloud.com Carla Pin"

7

BOUWEN EN BREKEN IN BRUSSEL >VERBORGEN PARELTJES

De stad beweegt, de stad leeft, voortdurend in verandering, breken en bouwen en breken en terug bouwen. Gebouwen zijn slechts de uitwendige tekenen van verandering, ook mensen komen en gaan. Brussel heeft de slechte reputatie van een stad die al te lichtzinnig breekt en ondoordacht bouwt, dikwijls op grote onbezonnen schaal. Van de binnenstad van begin twintigste eeuw blijft er niet veel meer over, kijk maar naar postkaarten van rond de eerste wereldoorlog. Deze veranderingen zijn niet altijd geforceerd door grootschalige kaalslag: vele panden werden in de loop van de laatste honderd jaar individueel verbouwd, gerenoveerd of vervangen door nieuwbouw. Sommige van deze ingrepen geven een meerwaarde aan hun omgeving, wat altijd het streven zou moeten zijn, we willen er hier enkele uitlichten.

In de godvergeten Vandenbrandenstraat, uitloper van de Duivelshoek, verscheen er recent een opvallende nieuwe creatie. Het werk van eigenaar, ingenieur, ambtenaar en kunstenaar Beatrice Coppieters en architect Lucas Gillard.

Een gebouw vier hoog met gelijkvloers een kunstenaarsatelier en verder drie tweekamerappartementen. Een frisse verschijning, een strakke witte eenvoudige gevel met mooie geel-blauw-rode discrete kleuraccenten, een verzorgde signatuur tussen banale buren.

Het Gemaskerde Huis Het meest opvallende is 'het masker', de midden-travee van de tweede, derde en deels ook de vierde verdieping zijn verborgen achter een huizengroot kunstglasraam bestaande uit meer dan honderd maskers in wit en felle fluo kleuren.

De maskers zijn vreemde en soms groteske gezichten, geperst en in 3D vervormd acrylaat. Sommige doen denken aan de schreeuw van Edvard Munch, andere aan naïeve tuinkabouters of 8

bekkentrekkende narren. Zij kijken allen verbaasd naar de wereld alsof zij ons wat willen vertellen doorheen hun vacuüm getrokken maskers. Schreeuwen zij om betere lucht, om minder fijn stof, schrikken zij van de lelijkheid om zich heen, worden zij gek van het continue gezoem van de hoogspannings cabine die hier de straat beheerst of van het geraas van het verkeer achter hen op de kleine ring?

We zullen het niet weten en we laten dus alle interpretatievrijheid aan de voorbijgangers. Kunst moet vrij blijven. Ga toch maar eens kijken.

Little Willy Op de hoek van de Sleutelstraat en de Vlaamse steenweg, waar in de jaren negentig een van de betere Marokkaanse bakkers nering hield, verrees in 2013 een

interessant en merkwaardig gebouw.

De architecten wisten een boeiend volumespel te creëren met open en gesloten delen, opgebouwd uit verschillende gestapelde massieve elementen, gelijkvloers dienend als autostalling en op de verschillende niveaus als mooie terrassen. Een hoekgebouw dat een verademing is in de doorgaans gesloten bouwblokken. (Spijtig wel van de niet perfect uitgevoerde donkergrijze betonwanden) Het geheel werd opgevat als bed&breakfast met vier luxueuze kamers met elk een terras en bovenop in duplex een privé woning. Op de gelijkvloerse verdieping komt er nog een bar-restaurant en een shop-gallery. In tegenstelling tot wat de architecten beweren betreft het geen renovatieproject maar werd het huis van de bakker op de gevel na afgebroken, en dat heet in Brussel nog altijd façadisme. Maar toegegeven, oud en nieuw zijn aardig in elkaar gedraaid.

Het project werd Little Willy1 gedoopt, vermoedelijk naar een jaren 70-song van The Sweet. Vandaag is er van het b&b project vooralsnog weinig te merken, misschien wordt het liedje te letterlijk genomen.

Willy won't go, try tellin' everybody but, oh no Little Willy, Willy won't go home

Marcel Rijdams Foto's Marcel Rijdams en Beatrice Coppieters w w w.y o u t u b e . c o m / w a t c h ? v = N M6I-pmV0RA

1

Résumé

La ville bouge, la ville vit, son évolution est permanente. Démolir, bâtir, démolir à nouveau et rebâtir. La plupart du temps, cela ajoute une plus-value aux alentours. En réalité, ce devrait être systématique.

Dans la rue Vandenbranden, une création remarquable est sortie de terre. L’immeuble a une allure fraîche. Une partie de la façade est dissimulée sous des vitraux de maisons constitués d'une centaine de masques dans des couleurs fluorescentes et lumineuses.

Un nouvel immeuble d’angle est apparu au coin de la rue de la Clé et de la rue de Flandre. Il est composé de plusieurs éléments solides empilés.

Ce devrait normalement être un bed & breakfast, mais aujourd'hui nous n’en n’avons pas la preuve.

DROOGSTOPPEL

> TRUMP? KLEIN BIER IN VERGELIJKING MET DEGRELLE Er gaat de laatste tijd geen week voorbij of we worden om de oren geslagen met de fratsen en strapatsen van de Amerikaanse presidentskandidaat Trump.

De ene keer noemt hij onze hoofdstad een ‘hellhole’, de andere keer ontdekt men een tape met de meest gore machotaal, vervolgens eist hij van Clinton een drugstest voor het volgende debat, en ondertussen debiteert hij de ene na de andere leugen. En het gekke is: hij lijkt er nog mee weg te komen ook.

De media smullen ervan, want dankzij Trumps grensverleggende gedrag stijgen de kijkcijfers. Ik vermoed, of beter, ik mag hopen dat de overgrote meerderheid van de Europeanen met hoofdschuddende verontwaardiging naar zo’n vuilgebekte populist kijken, maar we mogen niet vergeten dat ook wij in dit Avondland onze Trumps hebben gehad. Ik denk aan de vorige premier van Italië, maar ook België bleef niet gespaard van een populistische fratsfiguur eerste klas. Al zullen er nog weinigen rondlopen die hem nog gekend hebben. Ik herinner me nog zijn gebrul als de dag van gisteren.

Onze Belgische Trump-versie heette Léon Degrelle en ik herinner me als de dag van gisteren zijn oorverdovende gebral en zijn theatrale gestes in het – ondertussen ook al ter ziele gegane – Sportpaleis van Schaarbeek. Samen met mijn papa. Die stemde altijd katholiek, maar zo’n Degrelle dat vond hij wel een straffe kerel. Degrelle: dat was pure show, dat was roepen en liegen tot hij het zelf geloofde. Tegen het establishment. En het establishment, dat waren natuurlijk in de eerste plaats de katholieken. Zijn grote droom was om met deze partij door te stoten naar het hoogste ambt maar dat feest ging in 1936 niet door. En de allergrootste katholiek was in die tijd natuurlijk Van Zeeland. Degrelle noemde hem en de mannen van de Boerenbond systematisch ‘bankster’, een contaminatie van gangster - Al Capone leefde toen nog - en bankier. Maar hij brieste ook tegen de liberalen, de socialisten, en de

communisten natuurlijk, kortom: tegen iedereen eigenlijk.

Kort en klein De eerste keer dat Degrelle van zich liet horen in de hoofdstad was januari 1928.

Toen was er in de Troonlaan een tentoonstelling over de weldaden van het Sovjetregime en de glorierijke revolutiedagen van 1917. Degrelle was met een groep Leuvense medestudenten van conservatief-katholieken huize naar de hoofdstad afgezakt om daar met wandelstokken de hele tentoonstelling kort en klein te slaan. Het bolsjewisme moest vernietigd worden en alles kort en klein slaan was zo zijn geëigende manier om zijn gelijk te halen.

Anti En afgezien van de haat ten aanzien van het establishment zijn er wel meer overeenkomsten tussen Degrelle en

Trump. Trump noemde Brussel vorig jaar een hellhole. Voor Degrelle waren sommige Brusselse wijken dat in zijn ogen ook. In 1930 publiceerde hij een boekje over de krottenwijken in de Belgische steden: "Les Taudis". In een van de hoofdstukken beschrijft hij hoe hij in de Marollen een beluik bezoekt.

Hij klimt op een steile ladder in een huisje gelegen in een steegje van de Hoogstraat en beschrijft hoe op het zoldertje een gezin van dertien moet overnachten op vier strobedjes. Voor hem stonden die sociale wantoestanden symbool voor de degeneratie van onze maatschappij. Maar al in "Les Flamingants" uit 1928, een boekje waarin hij zijn grote bewondering voor de Vlaamse geschiedenis, taal en cultuur uitdrukt, haalt hij met een denigrerende sneer uit naar het Brusselse moeras waar een lelijk mengtaaltje van Frans en Nederlands wordt gesproken…

Great again We weten dat Trump Amerika terug groot wil maken. Ook Degrelle zag zichzelf in zijn natste dromen aan het hoofd van een supergrote Boergondische staat die de Duitsers uit Frankrijk zouden losweken en waarvan hij de

kanselier zou worden. Dat Bourgondië zou zich uitstrekken van Henegouwen, via de Ardennen en Champagne tot de Franche-Comté. Brabant en dus Brussel zouden daarin geen plaats krijgen want de hoofdstad zou Reims worden…

Scheve schaats En ook voor de scheve schaatsen van Trump moesten le beau Léon en zijn vrouw niet onderdoen. Degrelle was een ‘homme à femmes’ zoals ze zo schoon in het Frans kunnen zeggen. Maar ook de vrouw van Degrelle liet zich buitenhuwelijks graag opmerken. Zij zou tijdens de oorlog een affaire hebben gehad met een Oostenrijkse soldaat uit de Luftwaffe, ene Helmut Pessl. In april 1942 vond men zijn lijk vlakbij het huis van de Degrelles aan de Lorreinendreef in Ukkel. Het gerucht deed de ronde dat het om zelfmoord ging. De Duitse politie ging uit van moord, maar klasseerde de zaak na verloop van tijd.

Machopraat En dat de Belgische fascist niet vies was van wat stoere machopraat bewijst de volgende anekdote. In januari 1937 hield zijn partij, Rex, een zesdaagse. Degrelle zou er alle avonden volspreken. Aan zijn

medestander Pierre Daye zou hij ooit toevertrouwd hebben dat hij de massa zag als een vrouw: “Quand j’ai devant moi une foule, au bout d’une demi-heure je la prends comme on prend une femme!”. Toch wat straffer dan Trump.

Ik denk vaak als ik naar het nieuws kijk: niks nieuws onder de zon. Alleen de gradatie verschilt. Soms.

Droogstoppel Droogstoppel is een Brusselse eeuweling die zijn stad enorm heeft zien veranderen, soms ten goede maar vaak ook ten kwade. In deze kroniek neemt hij iedereen en alles wat hem dwarsligt op de korrel. Hij kan soms wel eens zeuren, doordrammen of bitter uit de hoek komen, maar in de grond is Droogstoppel een wijs man met het hart op de juiste plaats.

Résumé

Lors de cette course à la présidence des États-Unis, les médias dévoilent fréquemment de nouvelles manigances du candidat Trump. Son populiste offense tout le monde mais il semble à chaque fois s’en sortir. A l’époque, la Belgique avait aussi un Trump : Léon Degrelle. Ce dernier attaquait l’establishment mais a perdu. Il se voyait comme chancelier de Bourgogne et comparait la masse à qui il s’adressait à une femme qui devait être prise.

Trump aurait aussi pu le dire….

9

>ER KOMT MUZIEK UIT DE MARKTEN Muziek is er in de huizen, de cafés, op de terrassen, in de straten, op de pleinen, in de metrostations van de stad.

Voor velen te veel, voor anderen te weinig. Is er nog stilte mogelijk? In De Markten soms wel: in de lessen tai chi of yoga is het rustig vertoeven.

Maar, precies op het moment dat ik aan dit artikel begin, hoor ik muziek. In de Zwevende Zaal, naast mijn bureau, start de tango-oefenstonde, zoals iedere woensdagmiddag. Mooie muziek, al zie ik mij wel niet meedoen. Mocht de zon schijnen, waande ik mij in Buenos Aires.

Wat mij betreft toch aangenamer dan de hiphopmuziek die mij enkele uren later hoofdpijn bezorgt, maar dat is een kwestie van goesting. Eerder werd tussen beide oefenstonden ook nog oriëntaals gedanst, alles bijeen een mooie mix voor een woensdagnamiddag op kantoor.

Mooie momenten, voor mij dan, zijn er op woensdag- en donderdagavond.

Op woensdag klinkt Bach doorheen de traphal, doorkruist met hedendaags gestemd gezang. Rond negen stopt alles plots: dan klepperen de deelnemers van zowel Bachkoor als Stemmer de trappen af om zo om ter snelst het café te bereiken. Ook muziek... Eerst aangekomen, is eerst bediend en gezien de pauze kort is...

Op donderdagavond vertoef ik bij mooi weer graag op de binnenkoer. Van op de zolder toetert Café Marché vrolijk over de koer én het plein én de binnenstad terwijl de Zumbadeelnemers daar proberen bovenuit te klinken met hun Braziliaanse ritmes.

Zin om mee te zingen? Een derde koor is er op vrijdagochtend. Het Brussels Ouderenplatform stuurt dan zijn zangers van Bocantus naar De Markten om hier

hun café-chantant voor te bereiden, met populaire muziek. En het vierde koor, jawel, is er op zondagnamiddag: de Zingende Brug wil met muziek bruggen slaan in een verscheidenheid van volkeren en talen.

Overstemmen ze dan de Afrikaanse klanken van de workshop Afrikaanse dans? Het kan prima samen! Of de muziek waarop jongeren breakdancen met Oubaïda? Dat is dan weer op andere dagen.

Eigenlijk valt hier elke dag van alles te horen, alle soorten muziek en gezang, om mee te zingen of mee te dansen of mee te bewegen, ook bij Zumba en Body Conditioning en klassieke dans en Bollywood Dans en Afro-Cubaanse dansen en Salsa...

Vrolijk huis is dat hier!

>TOTAALSPEKTAKEL VLUCHTEN KAN NIET MEER Het totaalspektakel 'vluchten kan niet meer' is binnenkort te zien in theaterzaal Bronks en in de Beursschouwburg. De titel verklapt het al: de voorstelling gaat over vluchten, maar vluchten in de brede zin van het woord.

'Vluchten is iets van alle tijden. Wij vatten het woord 'vluchtelingen' niet enkel op als vluchtelingen die uit Irak of Syrië komen. De daklozen in Brussel moeten ook vluchten voor armoede, honger en naar de onbekendheid van de grote stad', zegt regisseur Nicole Grysolle.

Wat zo bijzonder is aan deze voorstelling, zijn de acteurs. Het zijn mensen die kansarm waren of het nog zijn.

Niet enkel vluchtelingen spelen een rol maar ook daklozen, autochtonen en allochtonen. Dit maakt van dit theatergezelschap een groep met diverse nationaliteiten en leeftijden. Er wordt geacteerd, gedanst en gezongen.

"Ik zal de acteurs nooit vragen waar ze vandaan komen', zegt Nicole. 'Je moet iedereen aanvaarden. Soms vertellen ze mij zelf waar ze vandaan komen of wat ze hebben meegemaakt. Maar het zelf vragen? Nee. Freddy, een acteur, vertelt in een monoloog zijn verhaal over een langdurig straatleven in Brussel.’'

Tijdens het stuk begeleiden de hoofdrolspelers, opa en Nina, je doorheen het verhaal. In het begin zijn ze enkel toeschouwers. Het jongere personage Nina is nieuwsgierig naar de wereld, terwijl opa eerder conservatief is en vooroordelen heeft over mensen op de vlucht. Nina en opa zoeken beetje bij beetje toenadering. Het resultaat is een stuk met aangrijpende verhalen met teksten van Armand Cloet.

• Info:vluchtenkannietmeertheater. wordpress.com www.facebook.com/vluchtenkannietmeertheater/

10 HET KOOR STEMMER © GREET CALLAERTS

©JAN DE MEUE

PROJECTOPROEP NEDERLANDSTALIGE AANGELEGENHEDEN De Stad Brussel nodigt iedereen uit om een project in te dienen in het kader van het Nederlandstalig lokaal cultuurbeleid. © JIMMY KETS

Heb jij als individu, collectief, vereniging - een project voor 2017? Het kan bijvoorbeeld gaan om een klassiek concert of een experimenteel stadsspel, om een eenmalige performance of om een permanente verankering in de publieke ruimte. Reageer dan op de projectoproep van Nederlandstalige Aangelegenheden van de Stad Brussel en ontvang minimum 250 euro en maximaal 7.500 euro voor jouw project. Reageren kan tot 13 januari 2017 om 16u.

• Meer info: cultuurbeleid@brucity.be © CIRCUS ZONDER HANDEN

© DLX 12

CURSUS

WORKSHOP AFRIKAANSE DANS 1+1 GRATIS Tijdens deze workshop leer je op het opzwepende ritme van live percussie de bewegingen van de Afrikaanse dans.

Deze stage wordt begeleid door live percussionisten met ritmes uit de verschillende regio's van Togo en West-Afrika.

De lessen worden gegeven door Timothée Baminla L. De voertaal is Frans.

Timothée Bamina L. werd geboren in 1985 in Lomé, Togo en is beginnen dansen bij de groep Ballets Tchamba. Timothée is een artiest met vele gedaantes: hij is niet alleen danser maar ook schilder, muzikant én theatermaker.

• Zondag 6 november en 11 december, van 14u30 tot 16u30.

Deelnameprijs 20 euro of Paspartoe kansentarief 2 euro per les. 1+1 GRATIS. Koop 1 ticket en breng iemand mee,live muziek inbegrepen!

De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel

VOOR DE LEZERS VAN DE VIJFHOEK LEZING

POËZIECAFÉ “Wat een dichter! Het geweten van Duitsland.”

BEZOEK AAN HET ATELIER VAN VIOOLBOUWER THOMAS MEUWISSEN

Heinrich Heine (1797–1856). Vergelijk de geboorte- en sterfdatum eens met die van Bertolt Brecht. Heine moest (net als Brecht) in ballingschap gaan en zijn boeken werden tijdens het Metternichregime in het openbaar verbrand.

Hij schreef daarop de profetische woorden:“Daar waar men boeken verbrandt, verbrandt men uiteindelijk ook mensen.”

We beginnen de lezing met enkele gedichten van Ivo van Strijtem.

Sinds 1987 legt vioolbouwer Thomas Meuwissen zich toe op de bouw van instrumenten voor het strijkkwartet: violen, altviolen en cello’s. Daarnaast specialiseert hij zich in de gepersonaliseerde klankoptimalisatie van historische strijkinstrumenten. Zijn instrumenten dragen een wereldwijde reputatie uit. Vanuit zijn thuisbasis in Brussel wist Meuwissen in de loop der jaren een internationaal cliënteel uit te bouwen.

De uiteenzetting gaat van start bij een situering van de hedendaagse vioolbouw in zijn historische context en gaat van daaruit verder naar de gebruikte materialen en gereedschappen en de verschillende etappes in de bouw van een strijkkwartet. Er is natuurlijk ook tijd voor vraag en antwoord.

• Woensdag 16 november van 14u tot 16u Brussels Ouderenplatform, Zaterdagplein 6, 1000 Brussel 02 210 04 60 info@bop.brussels Deelnameprijs: 5/4,5/Paspartoe Kansentarief 2 euro Organisatie: Bop

• De Markten nodigt vijftien lezers uit voor een bezoek aan het atelier.

De rondleiding door Thomas Meuwissen duurt ongeveer anderhalf uur.

Afspraak op vrijdag 18 november om 15u aan het Instrumentenmuseum, Hofberg 2, 1000 Brussel. Het atelier bevindt zich op de 7de verdieping. Na afloop biedt De Markten u een drankje aan. Reservatie: www.demarkten.be.

11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

VERENIGINGEN EN LEUKE ACTIVITEITEN De Vlaamse Club voor Kunst, Wetenschap en Letteren organiseert in november, telkens op maandagavond om 19u45, lezingen in De Markten. Op 7 november heeft Frank Albers, docent wijsbegeerte en Engelstalige literatuur, het over William Shakespeare die 400 jaar geleden overleed. Op 21 november bespreekt Marc Reynebeau zijn boek 'Het nut van het verleden' waarin de auteur op zoek gaat naar een antwoord op veel historische vragen.

• Info: www.vlaamseclubbrussel.be, info@vlaamseclubbrussel.be Netwerk van maatschappelijke inzet in Brussel presenteert "een voet tussen de deur", de jongerendag rond barmhartigheid. Afspraak op zaterdag 12 november tussen 13u30 en 16u30 in Mabo, Moutstraat 22, 1000 Brussel • Info en inschrijvingen: ijdBrussel@ijd.be Op zondag 13 november om 15u wonen de leden van Club Raval het optreden van Raymond van het Groenewoud bij op het Salon Dansant 67 in De Markten.

Op vrijdag 25 november proeft de club van klassieke muziek. Op het programma staat een overzicht van de drie periodes in de romantiek. Geert Boxstael 12

zorgt voor de uitleg.

Aansluitend is er nog een concert van de leerlingen van het Conservatorium van Brussel, afspraak om 9u in De Markten.

• Info: detter.monika@skynet.be 02 465 98 40 www.raval.be De zangers van de 'Zingende Brug' mochten vorige keer collega's begroeten uit Finland, Frankrijk, Duitsland en ...

Nepal! En ieder hoorde liederen zingen in zijn eigen taal, want zingend een brug slaan tussen een zo groot mogelijke verscheidenheid van volkeren en talen is immers het uitgangspunt van deze vereniging die al sinds zowat 50 jaar ook actief is in Vlaanderen.

Of het gezelschap even verscheiden zal samengesteld zijn op zondag 20 november valt nog af te wachten. Maar de sfeer zal dezelfde zijn: een mengeling van vrolijkheid, ernst en wellicht ook al iets van heimwee, nu de blaadjes beginnen te vallen. Samenkomst vanaf 13u30, de zangronde duurt van 14u tot 17u. De deelnameprijs bedraagt 8 euro.

We verwachten u!

• Info: 0473 45 38 32 www.dezingendebrug.be

BIJLEREN Het Punt vzw organiseert op donderdag 17 november van 9u tot 16u30 de cursus 'professioneel promomateriaal ontwerpen met een gratis ontwerpprogramma'.

De cursus vindt plaats in 't Lakenhuis, Lakensestraat 76, 1000 Brussel.

• Info: www.hetpuntbrussel.be, hetpuntvorming@gmail.com 02 218 55 16

ZOEKERTJE Inlezers gezocht!

Personen met een leesbeperking (blind, slechtziend, MS, afasie, dyslexie) lezen ook wel eens graag een boek maar kunnen dit niet op de gewone manier. Zij hebben vaak nood aan een luisterboek.

Hiervoor kunnen ze bij de Luisterpuntbibliotheek terecht, die steeds op zoek is naar enthousiaste vrijwilligers met een goede stem en een verzorgde uitspraak om zijn boekenaanbod uit te breiden. U legt eerst een stemproef af en de stemmencommissie beslist dan of u in aanmerking komt.

• Info: gashi.ekrim@lichtenliefde.be 02 210 61 43

COLOFON Werkten aan dit nummer mee: Nora De Kempeneer, Etienne Philips, Hilde Van Geel, Hanne De Nil, Isabelle Decallonne, Marcel Rijdams, Arnout Willems, Marleen Janssens, Stefan Moens, Kris De Vroede en Charles Six. Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen Oplage: 6.100 Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

De Markten maakt deel uit van Cultuurcentrum Brussel.

Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62- 433-1147061-61 van De Markten met vermelding 'steun De Vijfhoek'.

Voor het decembernummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 12 november.

Openingsuren onthaal: Openingsuren onthaal: maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties) De Markten is gesloten op 1, 2 en 11 november.