Leeuwarder Seniorenkrant 23

HOGE OPLAGE! 55.000

KLASINA SEINSTRA:

“IK DOOK BIJ HENK ANGENENT IN DE KRANS”

Open Dag 21 maart van 16.00 tot 18.00 uur op de bouwlocatie

11 toekomstbestendige verandawoningen in Swingma Parc

Stads wonen omringd door groen

Vrolijke paarse krokusjes, sierlijke goudgele narcissen en helderwitte sneeuwklokjes: het lijkt al volop lente in Swingma Parc. Op donderdag 21 maart is de eerste officiële lentedag. De perfecte dag om jou uit te nodigen op onze Open Dag.

Jouw laatste kans

Kies je bewust voor een nieuwbouwwoning, maar wel in een wijk die al helemaal af is? Dan kom jij thuis in Swingma Parc. Inmiddels zijn alle woningen in fase 1 verkocht. Hoog tijd voor fase 2. Deze laatste fase bestaat uit 11 toekomstbestendige verandawoningen. Daarbij liggen bouwnummers 1 t/m 7 aan de straatzijde, zodat je hier iedere dag geniet van de reuring en gezelligheid op straat. Bouwnummers 8 t/m 11 trakteren je op een uitzicht over een groene omgeving.

Verrassend ruim wonen

Met een woonoppervlakte van 127 m² is jouw verandawoning verrassend ruim. Je beschikt over een zonnige woning met een slaapkamer en badkamer op de begane grond. Maar je kunt er ook voor

kiezen om de woning uit te voeren met een royale berging en werkkamer op de begane grond. Op de bovenverdieping vind je drie slaapkamers en een luxe badkamer met ruimte voor een douche en ligbad.

Doordacht duurzaam wonen

Uiteraard beschik jij over de modernste, energiezuinige technieken in huis. Daarbij kiezen we voor duurzame bouwmaterialen met weinig onderhoud. Voor extra zonnepanelen zijn volop mogelijkheden. Daarmee is jouw verandawoning helemaal klaar voor de toekomst.

Kom sfeerproeven tijdens de Open Dag op donderdag 21 maart van 16.00 tot 18.00 uur. Je bent van harte welkom om een kijkje te nemen in een verandawoning. Onze makelaars staan klaar voor al jouw vragen, de Rabobank is aanwezig voor financieel advies en een barista trakteert je graag op een goede kop koffie met wat lekkers. Bovendien ga je naar huis met een leuke lenteverrassing!

Van mini-activist tot maxi-diskjockey

In 1969 haalde ik mijn mulodiploma. Niet in de reguliere vier jaar, maar met een jaar extra. Van een verlegen, onzekere leerling veranderde ik in een ondernemende, veel pratende klassenvertegenwoordiger. De laatste twee schooljaren ervoer ik als een studieparadijs. Ze legden de basis van mijn carrière in de jaren zeventig. Eerst als diskjockey, maar vanaf 1975 ook als goochelaar-illusionist. 05

“HET BELANGRIJKSTE DAT IK TE BIEDEN HEB, IS OPRECHTE AANDACHT”

Ik tref straatpastor Geke Boersma (62) in het Aanloophuis in de Bagijnestraat. Daar is iedereen welkom die behoefte heeft aan gezelligheid of even op adem wil komen. Er komen veel dak- en thuislozen, maar ook mensen die wel een dak boven hun hoofd hebben. Geke is voor hen en vele anderen een luisterend oor.

EEN LEVEN VOL MUZIEK

21

Age is just a number is de tekst op een ansichtkaart die bij Griet Talsma-Calsbeek op tafel prijkt. Deze 94-jarige kijkt terug op een leven vol muziek. Dat ze zo gezond is als een vis, is dankzij de muziek. Muziek, vooral die van Bach, is haar medicijn.

Jeltsje de Boer Zet zich in voor het welzijn van ouderen, voorzitter van UVV Grou.

Riemie van Dijk Altijd op zoek naar verhalen die raken, blijven hangen en doorverteld worden.

BOEKBESPREKING TIJGERLELIE, MARION PAUW

16

In Tijgerlelie (2023) is de halfSpaanse Lili de hoofdpersoon. Samen met haar vijf huisgenoten vertrekt zij in de winter twee maanden naar de Pyreneeën om op het hotel van haar oom te passen...

SCHRANSEN BIJ SNACKBAR WIMPY AAN DE SCHRANS

Veel bedrijven uit de jaren zeventig en tachtig zijn al lang uit het straatbeeld verdwenen. De Seniorenkrant nodigt oud-eigenaren uit om in de schaduw van hun oude pand te vertellen over toen.

Ritsko van Vliet Plaatst het Leeuwarden van de jaren 50 en 60 in een persoonlijk perspectief.

Peter Teeuwen Puzzelkoning

Beste lezer, Mooi dat je de Leeuwarder Seniorenkrant in de bus hebt gekregen. Of wellicht heb je de krant meegenomen uit de supermarkt of dbieb.

De winter loopt ten einde en een Elfstedentocht was helaas ver weg. Zevenentwintig jaar geleden alweer werd de laatste tocht verreden. Wat blijft zijn de vele mooie verhalen. In een uitgebreid interview deelt Klasina Seinstra, de winnares bij de vrouwen in 1997, haar herinneringen. Maar we hebben onze lezers ook gevraagd naar leuke anekdotes over de Elfstedentocht. Jaap, Emiel, Yme, Jemke, Klaas en Gerry reageerden. Het artikel zorgt vast voor veel herkenning en nostalgie.

Behalve aan sport en vermaak besteden we natuurlijk ook aandacht aan de wat serieuzere zaken in het leven. Boukje trof de straatpastor van Leeuwarden en ging met haar in gesprek.

Heb je wel eens gehoord van het woord Ubuntu? Dit Zuid-Afrikaanse woord kun je vertalen als Ik ben omdat wij zijn. We hebben elkaar nodig in ons bestaan. Eind vorig jaar bezocht Jeltsje de voorstelling Ubuntu van Janneke Warringa. Dit maakte dermate veel indruk op haar, dat ze besloot op te schrijven wat de voorstelling over verbinding met haar heeft gedaan. Een verhaal uit het hart!

Veel ouderen doen vrijwilligerswerk en dat is mooi en noodzakelijk. Koesma beschijft in haar column hoe belangrijk zij het vindt dat we ons over elkaar ontfermen.

We weten dat veel van onze lezers regelmatig terugdenken aan vroeger. De legendarische snackbar Tromp op het Ruiterskwartier kennen we allemaal nog wel. Maar herinner je je snackbar Wimpy aan de Schrans nog? Ritsko sprak met eigenaar Willem 'Wimpy' de Vries. Pure nostalgie!

Ik wens je heel veel leesplezier en tot 5 juni. Dan is er weer een nieuwe krant!

Doede Vellema

Coverfoto Thomas Vaer

Druk

Mediahuis Noord Grafisch Bedrijf

Advertenties Doede Vellema | 06 15 37 22 55 | info@seniorenkrant.nl

Website www.seniorenkrant.nl

E-mailadres info@seniorenkrant.nl

Facebook www.facebook.com/LeeuwarderSeniorenkrant

Disclaimer Ondanks alle zorg die aan deze uitgave is besteed blijven vergissingen mogelijk. Wij kunnen daar echter geen aansprakelijkheid voor aanvaarden. Auteursrecht voorbehouden. ©2024

Koesma Basdew

Sociaal bewogen en maatschappelijk geëngageerd, schrijft daarover op prikkelende wijze.

Annette Bons

Verzot op lezen; schrijft blogs en recensies over boeken.

Een uitgave van: Devea www.devea.nl

Boukje Wiersma Schrijft herkenbare, inspirerende verhalen met een mix van positiviteit en ontroering, eindredacteur.

07

CoOlgaandeur

Ontdek écht goed zitten in uw woonkamer

Comfortabel en zorgeloos vanuit huis de beste stoel vinden klinkt als muziek in de oren, toch? En als kers op de taart ontvangt u nu ons gratis Aan huis voordeelpakket. Ga naar prominent.nu/thuisadvies of bel 0341 - 27 40 88 voor een vrijblijvend advies bij u thuis.

Altijd ruim 1000 modellen op voorraad en binnen 1-5 werkdagen in huis.

T/m 30 maart minimaal Nu met

pakket

• Gratis stijladvies t.w.v. 179,-

• Gratis taxatie oude stoel

• Gratis zitanalyse

• Professionele levering

Ons nieuwste inspiratiemagazine gratis ontvangen? Ga naar prominent.nu of bel 0341 - 27 40 88 voor meer informatie.

Actievoorwaarden van toepassing. Vraag ernaar bij de adviseur. *Bijna alle modellen zijn ook met sta-op functie leverbaar.

Sorisso relaxstoel* Vanaf 1190,Nu v.a. 790,-

S-100 relaxstoel* Vanaf 2090,Nu v.a. 1690,-

Toscana relaxstoel* Vanaf 1090,Nu v.a. 690,-

A-101 relaxstoel* Vanaf 1490,Nu v.a. 1090,-

E-100 relaxstoel* Vanaf 1590,Nu v.a. 1190,-

J-100 sta-op stoel In stof 690,Direct leverbaar

Tekst: Ritsko van Vliet

HERINNERINGEN VAN EEN ZEVENTIGER AAN DE SEVENTIES VAN MINI-ACTIVIST TOT MAXI-DISKJOCKEY

In 1969 haalde ik mijn mulodiploma. Niet in de reguliere vier jaar, maar met een jaar extra. Na drie jaar spartelen moest ik de derde klas overdoen. Van vroege leerling werd ik nu de oudste in de klas. Van een verlegen onzekere leerling veranderde ik in een ondernemende, veel pratende klassenvertegenwoordiger. De laatste twee schooljaren ervoer ik als een studieparadijs. Ze legden de basis van mijn carrière in de jaren zeventig. Eerst als diskjockey, maar vanaf 1975 ook als goochelaar-illusionist.

De avond van mijn eindexamen was onvergetelijk, maar ik ben hele stukken van dit feest kwijt. Ik moest van anderen horen dat ik uit koffiebar ’t Skûtsje werd gezet. De aanleiding was nogal sullig. Ik had tegen de jukebox aangeschopt, omdat ik dacht dat mijn kwartje was blijven hangen. Ik wilde met Nanne de Jong, mijn schoolvriend door dik en dun, nog één keer If I were a carpenter voor onze klasgenoten vertolken. Achteraf bleek dat ik helemaal geen geld in het apparaat had gegooid. Ik was flink beneveld na een fietstocht langs een deel van de ouderlijke huizen van klasgenoten. Het scheen ook dat ik van positie op de fiets ruilde met een klasgenote; van zadel naar bagagedrager. Een week later vertelde ze mij met pretoogjes dat ik haar meer dan innig vasthield om niet op straat te belanden.

ZANGER IN DE SCHOOLBAND

Van de Christelijke mulo Groen van Prinsterer in de Margaretha de Heerstraat verkaste ik naar Achter de Hoven, om daar twee jaar te ploeteren op havo Mariënburg. Ik werd er zanger in de schoolband. Het is me nog steeds een raadsel hoe ik achter die microfoon terechtkwam. De drang om in de belangstelling te staan had ik zeker,

maar dat ik het podium mocht betreden zonder enige auditie of andere soort selectie is onbegrijpelijk. Ik zong teksten van The Animals, Q65 en The Oscar Benton Blues Band. Songs waarvan de boodschap mij soms totaal ontging. Mijn armbewegingen, gekopieerd van Joe Cocker’s optreden op Woodstock, verbloemden mijn slechte zangstem en steenkolen Engels.

"MIJN ARMBEWEGINGEN, GEKOPIEERD VAN JOE COCKER’S OPTREDEN OP WOODSTOCK, VERBLOEMDEN MIJN SLECHTE ZANGSTEM EN STEENKOLEN ENGELS.”

JOHNNY THE SELFKICKER

Steeds vaker begon ik de songteksten meer voor te dragen dan te zingen. Op een bepaald moment kwam ik zelfs met eigen werk. Ik had op het Demos festival in de Beurs dichter Johnny the Selfkicker zien optreden. Ik was zo onder de indruk van zoveel verbale creativiteit, dat ik mij de volgende dag in mijn slaapkamer opsloot om er vijf uren later uit te komen met een aantal niet rijmende gedichten. Die gingen over de nutteloze Vietnamoorlog, het verderfelijke kapitalisme en de ondoorgrondelijkheid van vrouwen. Ik werd daarmee waarschijnlijk de eerste rapper van Leeuwarden. De band heeft, mede door mijn zelfoverschatting, niet lang bestaan. De enige jongens die het gemiddelde niveau zouden ontstijgen waren drummer Age van der Zee en gitarist Melle Kleisma.

Het Demos festival was een protest tegen het festival Flight to La Bella’s Paradise. Roel de Wilde, eigenaar van bar-discotheek La Bella, contracteerde o.a. Cuby and the Blizzards. De leden van deze Drentse bluesband hadden een haardracht en kledingstijl waarmee zij bij La Bella nooit naar bin-

nen zouden komen. Maar ze moesten wel hun fans naar de Frieslandhal lokken. Leeuwarder jongeren die bij La Bella geweigerd werden pikten dit niet en organiseerden een tegenfestival. Dat ik daar rondliep had te maken met mijn tijdelijke activistenperiode, aangewakkerd door geëngageerde schoolgenoten. Ik had zelfs plannen om na de havo met Nanne naar de Sociale Academie in Groningen te gaan. Dat ik niet ging, kwam omdat ik de verlokkingen van het dj-leven niet kon weerstaan. Na mijn ultrakorte zangcarrière zag ik Tjeerd Velstra in het JOC (Jongeren Ontspanningscentrum) platen draaien, in de pauzes van bands als Brainbox en Golden Earring. Dat wilde ik ook. Bij mijn eerste diskjockeywedstrijd in Vat ‘69 werd ik gelijk vijfde. Ik had mijn bestemming gevonden.

GROTE BMW

Terwijl het eindexamen van de havo naderde, kreeg ik een contract in de Luda-Bar. Een week eerder werd ik tijdens een werkweek in Veenwouden door top-dj Sierk Goedemoed opgehaald voor een auditie in deze Sneker discotheek. Mijn klasgenoten keken vol verbazing toe hoe ik in een grote BMW stapte, op weg naar een nieuwe toekomst. Op de zondagavonden zat ik met de studieboeken op schoot platen te draaien. Een herexamen was het hoogst haalbare. Voor Engels of Duits moest ik een voldoende scoren. Gelukkig ging het Engels mij beter af dan de taal van de Oosterburen. Mijn leraar Duits, Cor Opmeer, vroeg zich zuchtend af hoe mijn naaste toekomst er uit zou zien. Een paar maanden later stuurde ik hem een kaartje uit het Duitse Löningen. Ik was daar als dj aangenomen omdat ik zo grappig (lees gebrekkig) Duits sprak.

In 1975 werd ik platendraaier in La Bella. Notabene de discotheek waar ik in 1969 tegen protesteerde. Het activisme in mij was toen allang gedoofd. In 1972 ging het actief kiesrecht van 21 naar 18 jaar. Als twintigjarige heb ik voor het eerst gestemd; links en dat doe ik nog steeds. Toen op de PSP, maar dat had ongetwijfeld te maken met hun legendarische poster uit 1971. ■

Ritsko als zanger van de schoolband

Ritsko (linksachter met hoed) op het Demos festival. (Foto: Piter Doele)

FOOTWEAR

Tekst: Boukje Wiersma

STRAATPASTOR GEKE BOERSMA:

“HET BELANGRIJKSTE DAT IK TE

BIEDEN HEB, IS OPRECHTE AANDACHT”

Ik tref straatpastor Geke Boersma (62) in het Aanloophuis in de Bagijnestraat. Daar is iedereen welkom die behoefte heeft aan gezelligheid of even op adem wil komen. Er komen veel dak- en thuislozen, maar ook mensen die wel een dak boven hun hoofd hebben. Geke is voor hen en vele anderen een luisterend oor.

Geke groeide op in Grou en Heerenveen. Na haar studie Godsdienstpastoraalwerk aan de NHL werkte ze vooral als vervangend straatpastor in Groningen. In 2015 kwam ze in dienst van de Stichting Straatpastoraat Leeuwarden. Samen met een collega biedt ze geestelijke en praktische steun aan de dak- en thuislozen in onze stad.

Op de website van Stichting Straatpastoraat Leeuwarden staat: De straatpastor biedt geestelijke zorg aan dak- en thuislozen in Leeuwarden. Het pastoraat wil die mensen bereiken, die niet in beeld zijn bij andere vormen van opvang of hulpverlening. Er is vooral aandacht voor de groep zorgmijders en buitenslapers.

DATISEENHELEMONDVOL, MAAR WAT HOUDT JOUW

WERK CONCREET IN?

“ Het belangrijkste dat ik dak- en thuislozen te bieden heb, is oprechte aandacht. Deze groep beweegt zich aan de rand van de maatschappij. Ze hebben vaak het gevoel dat ze er niet mogen zijn, dat er geen plek voor hen is op deze wereld. Maar ze horen er net zo goed bij als ieder ander en ik vind het belangrijk om hen te laten weten dat ze ertoe doen en dat ik hen echt zie. Op woensdagmiddag heb ik spreekuur in het Aanloophuis. Daarnaast kom ik veel bij de zorgopvang De Marene, waar volwassenen wonen, jong en oud, met schulden, een verslaving of onvoldoende zelfredzaamheid. Verder ga ik in de stad regelmatig naar de plekken waar daklozen elkaar opzoeken.”

HOE LEG JE HET CONTACT?

ZITTEN ZE TE WACHTEN OP

EEN STRAATPASTOR?

“Contact leggen gaat vooral op gevoel; ik schat in wie ik kan benaderen en dan begin ik een gesprek. Het kost tijd en geduld om het vertrou-

wen te winnen. Achterdocht en teleurstellende ervaringen met hulpverleners spelen een grote rol. De daklozen waar ik uiteindelijk veel contact mee heb zijn vaak zorgmijders: mensen die geen hulp willen accepteren of buiten de boot van het systeem vallen.”

LOOP JE VAAK AAN TEGEN BUREAUCRATIE?

Ja, al die organisaties en regels maken het er niet simpeler op. Ook de privacywet is soms best lastig. Voorheen kreeg ik regelmatig een tip om een praatje te maken met iemand waar het niet zo goed mee leek te gaan. Dat mag nu niet meer en daardoor kan ik niet iedereen meer bereiken. Overigens is het voor dak- en thuislozen in de gemeente Leeuwarden goed geregeld. Er is nachtopvang en daaraan gekoppeld een hulpverlenerstraject. Helaas werkt dat niet voor iedereen. Sommige mensen kunnen echt niet in een opvang slapen, omdat dat veel te druk is of omdat ze heel bang zijn. Die slapen buiten of lopen de hele nacht rond.”

WELKE ROL SPEELT HET GELOOF IN DE GESPREKKEN DIE JE HEBT?

“ Ik ben zelf vrijzinnig, maar ik vind het belangrijk om zorg te hebben voor alle medemensen, ongeacht hun geloof. Ik ga altijd uit van de ander. Wat betekent het geloof voor jou? Het maakt voor mij niet uit of het dan over de islam, het katholicisme of het boeddhisme gaat. Zo heb ik bijvoorbeeld gesprekken over homoseksualiteit in relatie met geloof. Mensen kunnen zich daar heel schuldig over voelen. We praten trouwens over alles wat maar aandacht vraagt. Waar wil jij het over hebben, zeg ik dan. Wat houdt jou bezig? Daar gaat het om.”

BRENGT DIT WERK JOU OOK IETS?

“Je moet dit werk niet doen als je grote successen wilt behalen. Het

zijn over het algemeen kleine dingen: een luisterend oor, een mooi gesprek en praktische hulp zoals het invullen van een formulier. Maar dat is vaak al enorm waardevol. Ik leer er zelf veel van. Dak- en thuislozen zijn veerkrachtig. Ze kunnen ook enorm wijs zijn. We hebben hele mooie, gelijkwaardige gesprekken. Die kant zie je pas als je je in iemand verdiept. Als je alleen afgaat op hoe iemand eruit ziet, dan doe je de ander tekort.”

WAT IS HET MOEILIJKST?

“ Wat me het meest raakt is als iemand waar ik regelmatig contact mee heb overlijdt. Zeker als de uitvaart door de gemeente verzorgd wordt, omdat er verder niemand is. Ik ben wel eens de enige geweest bij een afscheid. De dragers van de kist, medewerkers van de uitvaartorganisatie, bleven toen ook bij de dienst. Dat was een prachtig gebaar, maar het blijft heel schrijnend.”

HOE RAAKT IEMAND

DAK- OF THUISLOOS?

“ Het is een hele diverse groep. Het is echt niet zo dat alle dak- en thuislozen verslaafd zijn. Dat is een

vooroordeel; psychische problemen spelen ook vaak een rol. Net als een moeilijke jeugd of andere klappen die het leven uitdeelt. Soms zorgt een bepaalde gebeurtenis ervoor dat iemand alles kwijtraakt. Ik ontmoette een man die na zijn scheiding in een depressie belandde. Het huis werd verkocht en hij was niet in staat om regie over zijn leven te nemen. Als je dan geen sociaal netwerk hebt, kan het hele kaartenhuis in één keer instorten.”

“ De wereld is ingewikkelder en individualistischer dan vroeger. De kans is groter geworden dat iemand die het allemaal niet bij kan benen, buiten de boot valt. Er leven hier mensen op straat die uit een klein dorp komen. Vroeger werd er binnen het dorp voor de kwetsbaren gezorgd, maar die hechte gemeenschappen zijn niet meer vanzelfsprekend. Mensen kennen hun buren soms niet eens. Maar om positief te eindigen: er gebeuren ook heel veel mooie dingen tussen mensen. Het is echt niet zo dat niemand meer naar een ander omkijkt. Ook binnen de groep die het Aanloophuis bezoekt is er zorg voor elkaar. Zo was de portemonnee van iemand gestolen en toen bracht een ander diegene een tas met boodschappen.”

WAT ZOU JE DE LEZERS

MEE WILLEN GEVEN?

“ Maak eens echt contact met een ander. Dat hoeft niet een heel gesprek te zijn. Met groeten toon je ook al dat je iemand ziet en dat kan voor de ontvanger heel belangrijk zijn. Het is soms heel simpel. En pas een beetje op elkaar, zonder oordeel. Je weet nooit wat de ander meegemaakt heeft in het leven. Als je kunt helpen, aarzel dan niet.” ■

Doe ook mee met de training

Omgaan met geld

Waar blijft mijn geld?

•Hoe kan ik sparen?

•Hoe krijg ik overzicht?

In vijf bijeenkomsten krijg je informatie en handige tips

GRATIS!

Naar de website?

Scan QR

Ouder worden doe je samen

Voor alle inwoners in de gemeente Leeuwarden die beter met geld willen omgaan.

Je leert om je geldzaken op orde te krijgen en te houden.

Amaryllis geeft de training op verschillende plekken en tijden.

MEER INFORMATIE EN AANMELDEN omgaanmetgeld@amaryllisleeuwarden.nl

Demonstratiedag Widex Hoortoestellen

Woensdag 13 maart

Wilt u zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen, met maximale regie over uw leven? Dan is Nijlânstate een perfecte plek om samen te genieten van het leven, met vele voorzieningen en sociale activiteiten.

Zaterdag 6 april van 10.30 tot 15.00 uur houden we open huis. U bent van harte welkom om sfeer te proeven en diverse appartementen te bezichtigen.

Geniet van het ouder worden en uw vrije tijd!

Laat u verrassen en beleef zelf hoe mooi Widex Moment hoortoestellen klinken en wat ze kunnen betekenen als het bijvoorbeeld rumoerig is. Terwijl u geniet van een kopje koffie vertellen wij u er alles over tijdens één van de sessies. Introducés zijn hierbij ook van harte welkom!

Via een hoofdtelefoon krijgt u een goede indruk van het geluid en de mogelijkheden van de Moment hoortoestellen. Daarnaast laten we enkele accessoires zien en horen en komt de app voor de telefoon aan bod. Ruimte voor het stellen van vragen is er ook.

Per sessie is het aantal plaatsen echter beperkt. Daarom verzoeken wij u om u vooraf per telefoon of mail bij ons aan te melden. Of kom gewoon even bij ons langs. Graag tot ziens!

AANMELDEN (verplicht)

Telefoon: 058-727 11 11

Mail: info@jerrehoorzorg.nl

LOCATIE

De Utrecht

Tweebaksmarkt 48 8911 KX Leeuwarden

Jerre betekent horen!

Het was in 1968 dat de negentienjarige Willem de Vries voor weinig geld een snackbar op de Schrans kreeg aangeboden. Het aanbod kwam van zijn baas Van der Wal, die aan het Zuiderplein een bedrijf had in weideafrasteringen. De ondernemer bezat een aantal panden aan de Schrans. In een daarvan, nummer 75 (tegenwoordig een deel van de Action), was iemand een snackbar begonnen. Diegene kwam er na drie maanden echter achter dat dit niet zijn roeping was. Met hulp van zijn vader nam De Vries de zaak over, inclusief gloednieuwe apparatuur en inventaris. Hij noemde zijn snackbar ‘Wimpy’. Met die naam spreken Leeuwarders hem nog steeds aan.

KATTENKWAAD IN HUIZUM

De onderneming op de Schrans was voor de jonge Willem een ware droom. Hij is namelijk een geboren en getogen Huizumer. Een wijk waar hij de nodige avonturen heeft beleefd. ”Ik haalde veel kattenkwaad uit. In de buurt, maar ook op school. Als ik mijn strafwerk thuis zou maken kwamen mijn ouders erachter, dus liep ik van de Leeuwarderstraat naar het plantsoen in de Gymnasiumstraat. Daar zette ik in de muziekkoepel stiekem de honderd regels ‘Ik zal niet meer de les verstoren' op papier.” Dat ondeugende heeft hij zijn hele leven gehouden. “Daarom was ik ook geschikt voor deze snackbar. Daar moet je niet te serieus achter de toonbank staan.”

VER BUITEN DE STAD EEN BEGRIP

Snackbar Wimpy was twaalf jaar lang een begrip in Leeuwarden, maar ook ver buiten de stad. Daar

Tekst en foto 1: Ritsko van Vliet

Veel bedrijven uit de jaren zeventig en tachtig zijn al lang uit het straatbeeld verdwenen. De Seniorenkrant nodigt oud-eigenaren uit om in de schaduw van hun oude pand te vertellen over toen.

EIGENAAR DIG

SCHRANSEN BIJ SNACKBAR WIMPY AAN DE SCHRANS

waar Snackbar De Goudster op de Voorstreek veel publiek uit Zwaagwesteinde en omgeving had en Tromp’s Automatiek aan het Ruiterskwartier klanten uit de regio Franeker trok, kwamen bij Snackbar Wimpy veel gasten uit de buurt van Grou en Jirnsum. “Ik kreeg jongens in de zaak uit Reduzum, toen nog Roordahuizum, die stevig op stap waren geweest in de Twee Gemeenten. Ze deden zich flink tegoed aan onze snacks en reden vervolgens terug naar huis.”

KARBONADE DOOR DE LUCHT

De klanten van buiten kregen het soms aan de stok met de jongens uit de stad. “Er was wel eens een vechtpartijtje. Ik werkte ze naar buiten, daar werd het beslecht, ze gaven elkaar de hand en kwamen als makke schapen weer binnen.” Dat leverde ook wel aparte situaties op. “Een vechtersbaas had net een karbonade besteld en liep er mee naar buiten. Even later zag ik het stuk vlees door de lucht vliegen. Het slachtoffer kwam na het opstootje beteuterd binnen, waarop ik dezelfde karbonade weer even in het vet gooide. Volgens mij heeft hij ook nog twee keer betaald.”

SNACKS VOOR DE POSTERIJEN

De Vries heeft heel goed gedraaid op de Schrans. Zeven dagen in de week was de snackbar met tien zitkrukken open van twaalf uur ‘s middags tot middernacht. In de weekenden ging de deur vaak pas om drie uur ’s nachts op slot. “Ik heb er een leuk boerderijtje aan overgehouden. Het was de tijd dat de mensen thuis nog geen frituurpan hadden. Na het werk kwamen ze langs om eten

mee te nemen. In de avond zag ik ze weer voor wat snacks bij de tv. Bovendien had ik de Posterijen erbij. Die hadden nog geen kantine en belden mij rond elf uur ’s avonds. Nadat ik de zaak had afgesloten bracht ik het personeel op de Stationsweg hun bestellingen.”

BONNE

De ene anekdote na de andere komt naar boven. “Deze must even metnimme. Op zaterdag in de vooravond had ik weinig klandizie. Ik zat dan in de keuken tv te kijken. Stadstype Bonne, die bij de Praktische Hulp woonde, wist dat en stond in het weekend met zijn neus tegen het raam mee te kijken naar de André van Duinshow. Na een tijdje haalde ik Bonne naar binnen en bood hem een bak koffie aan. Mag ik nog eentje, vroeg hij, dan krijstou myn búsemes. Natuurlijk kreeg hij dit bakje ook gratis, waarop hij zei: Astou niet in de hemel komst, dan komt er nooit meer een harses in.“

Maar elke week alle dagen twaalf uren werken is pittig. “Ik had na twaalf jaar hard werken 'mien nocht' ervan. Juist op dat moment wilde kledingzaak Kooistra naast mij uitbreiden. Ik liet me voor een mooi bedrag uitkopen.” De Vries begon een kroegje in Oudega, werd amateurtoneelregisseur (“daar kon ik mijn auto van op de weg houden”) en stortte zich later op de markt van t-shirt-bedrukking. “Ik heb altijd met heel veel plezier mijn werk gedaan. En dat begon als broekie met Snackbar Wimpy aan de Schrans. Een onvergetelijke tijd die niemand mij afneemt.” ■

Achter de toonbank (eigen foto)

Willem (Wimpy) de Vries bij de oude locatie

Schooljeugd kreeg bij de heropening gratis patat (eigen foto)

- Foto's: Thomas Vaer -

KLASINA SEINSTRA:

“IK DOOK BIJ HENK ANGENENT IN DE KRANS”

Klasina Seinstra (55) won in 1997 de laatste editie van de Elfstedentocht. Ze blikt terug op die memorabele dag. “Mijn hele lijf deed zeer en het zag er niet uit wat ik deed, maar ik ging wel hard.”

Klasina is geboren en getogen in Luxwoude, een dorp met zo’n vierhonderdvijftig inwoners. Vader was timmerman, moeder huisvrouw. Klasina wilde altijd meedoen met haar drie oudere zussen (“we schelen telkens tweeënhalf jaar”), iets dat niet altijd kon. Zoals die keer dat ze bijna vier jaar oud was en haar zussen gingen schaatsen. Klasina wilde ook, maar was nog te jong. Ze zeurde net zolang tot haar moeder haar de houtjes onderbond. Ze bracht Klasina op haar rug naar de sloot. Eerst hield ze haar dochter nog bij de capuchon vast, maar die had al snel de slag te pakken.

MARATHONSCHAATSEN

Toen ze elf was, waren er schaatswedstrijden op school. Een toeschouwer zag Klasina en haar zus rijden en merkte op dat ze talent hadden. Haar ouders waren sportminded en dus gingen de zussen schaatsen. Ze begonnen in de zomer en volgens Klasina is dat een

voordeel geweest. “Het was heel gezellig en we maakten vriendinnen. Als je in de winter begint, ga je meteen rijden en dan draai je alleen je rondjes.” Al snel werd ze gevraagd voor de Friese selectie. Na enkele jaren maakte ze de overstap van het langebaanschaatsen naar het marathonschaatsen, wat ze veel leuker vond. “Marathonschaatsen is niet alleen hard rijden, maar ook samenwerken, tactisch denken, opletten. En ik vond het veel gezelliger, de sfeer was anders. Het langebaanschaatsen is veel individueler. Bij de marathon moet je met z’n allen de wedstrijd maken.”

POSTBODE

Vanaf haar achttiende ging ze aan het werk. Eerst veertig uur bij een bakker, maar dat was lastig te combineren met het schaatsen. “De hele dag werken, dan trainen en dan pas eten. Bovendien had ik vaak wedstrijden op zaterdag, maar moest ik soms ook werken.” Na een korte periode als gastvrouw in een

“IK WAS HELEMAAL EUFORISCH DAT IK DE ELFSTEDENTOCHT GING RIJDEN EN NAM ME VOOR: IK GA GENIETEN!”

fabriek te hebben gewerkt, kon ze aan de slag als postbode, twintig uur in de week. “Dat was ideaal. Ik was buiten, het fietsen was een soort duurtraining en ik kreeg een goede weerstand. Om twee uur was ik klaar en kon ik trainen.” Ze leerde haar man kennen tijdens het stappen en ze kochten een huis.

IT GIET OAN!

Haar zus stopte met schaatsen, Klasina niet. Ze werd steeds beter en voelde dat er meer in zat. Ze omschrijft zichzelf als leergierig. Van ieder team waar ze onderdeel van uitmaakte, leerde ze iets. “Als kind aan de eettafel thuis luisterde ik altijd naar de verhalen van mijn ouders en zussen. Mijn sterrenbeeld is Ram. Als ik iets wil, dan krijg ik het voor elkaar.” Van een teamgenoot, die veel gebekter was dan zij, leerde ze om niet af te wachten, maar gewoon te rijden. Ook leerde ze dat naast inspanning ook ontspanning goed is. “Hard trainen, maar af en toe ook de kroeg in en een biertje drinken.” Toen ze zonder sponsor zat, zocht ze zelf een sponsor. En ze stapte op Henk Gemser af om te vragen of hij een trainingsschema voor haar wilde maken. Hij vroeg haar waarom: het ging toch goed zo? “Nee”, zei ik. “Ik wil win-

nen!” Dat wilde hij horen. Het bleek dat ze te hard trainde. Ze moest efficiënter en effectiever trainen, op haar voeding letten en aan krachttraining doen. Vanaf dat moment begon ze te winnen. Tijdens één van haar wedstrijden hoorde ze de magische woorden: It giet oan!! Op 4 januari 1997 was het zover.

KIPPENVEL EN TRANEN

“De nacht voor de Elfstedentocht sliepen we in hotel E10. Half zes was de start en om half drie werden we wakker gemaakt. Er stond een harde wind, kracht 5. Ik wist: vanaf Dokkum heb ik wind mee. Ik was helemaal euforisch dat ik de Elfstedentocht ging rijden en nam me voor: ik ga genieten!” Drie kwartier voor de start was ze er, schaatsen in de hand. De beschermhoezen er alvast af, want dat bespaarde kostbare tijd. Dikke wanten in haar schaatspak, dunnere wanten aan. “Ik nam me voor om bij het eerste het beste bankje dat ik zag te gaan zitten. Ik kon harder rijden dan rennen.” Er werd afgeteld en het startschot klonk. Het rolluik ging omhoog. “Ik kreeg meteen kippenvel en de tranen sprongen me in de ogen. Dat publiek. Wat een emotie! Ik vond het echt heftig.” Wat ook heftig was: het donker. Ze zag geen

SENIORENkrant | INTERVIEW

hand voor ogen, en dat met een snelheid van dertig tot vijfendertig kilometer per uur.

BONKEFEART

begon was hij net gescheiden. “Ik was bang dat mijn scheiding een beletsel zou zijn, maar dat was gelukkig niet het geval.” Hij had er veel plezier in, maar het was ook veel werk. “Het leek wel een beetje op wat ik deed als uitvaartbegeleider, namelijk: hoe krijg je iemand, in al zijn of haar facetten, positief op het podium? Hoe zet je iemand op de plek die hij of zij verdient.”

Op ongeveer de helft van de tocht, bij Bolsward, voelde ze dat de groep waar ze bij zat te snel voor haar ging. Ze hield in en kwam in een groep van zeven mannen én Gretha Smit terecht. “In die groep zaten oud-rijders van de tocht en zij wisten hoe je moest rijden.” Op de Bonkefeart reed ze achter Gretha Smit. “Wanneer ga ik het aan, ging door me heen. Ik haalde links in, want de wind kwam van rechts. Mijn hele lijf deed zeer en het zag er niet uit wat ik deed,

Hij herinnert zich een trouwerij in het Stadhouderlijk Hof, in de Nassauzaal, op een bloedhete dag. Nadat de bruid haar jawoord had gegeven, wendde Harry zich tot de bruidegom met dé vraag. De bruidegom viel flauw. Een stuk of wat vrienden kwamen aansnellen en stelden Harry gerust. “Bij belangrijke emotionele beslissingen ging hij wel vaker onderuit, haha.”

Bar, waar mijn jongeren kwamen, het JOK-gebouw, in buurtcentra, in peuterspeelzalen en als kers op de taart natuurlijk dertig jaar lang bij de Sinterklaasintocht van Leeuwarden. Samen met heel veel enthousiaste vrijwilligers, echte fans, een groots kinderfeest in de stad organiseren met aandacht voor iedereen en de ‘gelovige’ in het bijzonder. Vorig jaar heb ik met Sintgelok in Tryater de mijter aan de wilgen gehangen.”

Op zijn vijfenzeventigste begon Harry een eigen bedrijf, omdat hij regelmatig werd ingehuurd voor klussen. Hij noemde zijn bedrijf Tegare. Dat is Liwwadders voor samen. Een beter woord voor wie Harry is, wat hij doet en waar hij voor staat, is er niet. ■

ken. Als ik een lezing geef, neem

Na de geboorte van dochter Cindy deed Klasina een stapje terug, om

den van haar kinderen. Daarna werkte ze als ploegleider voor meerdere teams, samen met haar man. Momenteel werkt ze ook voor een woonwinkel, iets waar ze veel plezier aan beleeft. Verder geeft ze lezingen op basisscholen om het schoolschaatsen te promoten. Op het gebied van schaatsen doet ze

weg te zijn geweest, wil ze ook graag thuis zijn. Onder andere om

antwoordde dat hij ook een kruisje verdiende. Van mensen uit Leeuwarden kreeg hij toen een kruisje. Tot op de dag van vandaag weet ik niet wie deze mensen zijn en ik

Dat er nog altijd volop aandacht is voor de Elfstedentocht, vindt ze fantastisch. “Ik heb mijn verhaal, maar andere mensen hebben hun eigen verhaal. Iedereen weet waar ze die dag waren en wat ze deden. Ik vind het geweldig om die verhalen te horen.” ■

Hoorzorg op maat

Heeft u het gevoel dat u minder goed kunt horen dan u eerst deed? Of vindt uw omgeving dat uw gehoor slechter wordt? Kom dan eens bij ons langs. Bij Hoorzorg Lousma nemen we écht de tijd om voor u de juiste hooroplossing te vinden. Kunt u niet bij ons langskomen?

Dan komen wij bij u thuis, zonder extra kosten.

Gratis hoortest

Hoortoestellen (5 jaar garantie)

Praat mar Frysk!

FeikeLousma - uw audicien

Audiologische apparatuur Gehoorbescherming (op maat)

Maak vrijblijvend een afspraak!

�������� Pyter Jurjensstrjitte 10 (Hart van) Stiens

�������� 06 39 47 00 09

✉ info@hoorzorglousma.nl

�������� hoorzorglousma.nl

Samenstelling:

HERINNERINGEN AAN DE ELFSTEDENTOCHT

De winter loopt ten einde. Het was zacht en nat, met een vleugje sneeuw en ijs. De echte fanatieke schaatsers hebben wellicht een paar streken op het ijs gezet, maar een Elfstedentocht was (weer) heel ver weg. Het enige dat we kunnen doen is genieten van de verhalen over eerdere tochten. En die zijn de moeite van het delen waard!

JAAP WAGENAAR

Reed de Elfstedentocht in 1985 (niet uitgereden), 1986 en 1997. Daarnaast heeft hij de tocht twintig keer gefietst en één keer gelopen.

JAAP OVER DE TOCHT VAN 1997:

De avond voor de tocht ligt alles klaar: kleding, schaatsen, proviand (bananen, vloeibaar ontbijt, marsepein en mueslirepen). Toch controleer ik het steeds opnieuw. Slapen doe ik niet die nacht. Om vier uur gaat de wekker. Het vriest zes graden en er staat een krachtige noordoostenwind. Bijna vergeet ik nog mijn schaatsen; gelukkig roept mijn vrouw me terug. We vertrekken in het donker en dat is een hachelijke onderneming. Je ziet geen barsten en scheuren en de eerste pechvogels moeten al opgeven. In Sneek is het een beetje licht en bij de Waterpoort krijg ik mijn eerste stempel. Iedereen kan voor de wind schaatsen zegt men en de eerste veertig kilometer naar Sloten gaat het vlot. Tijdens een korte pauze blijkt dat de bananen bevroren zijn. Vanaf Stavoren moet ik tegen de straffe wind in rijden. Ik zie veel schaatsers afhaken en de trein terugnemen naar Leeuwarden. Het is ook bikkelen en afzien. Ik ga achter een grote kerel rijden en maak me zo klein mogelijk. Op de helft, in Bolsward, heb ik mijn eerste inzinking. De wind trekt aan, maar ik ga door. In Harlingen moet veel gekluund worden; daar heb ik speciale klompsokken

voor en het voelt fijn om de schaatsen even uit te doen. Na twee valpartijen onderweg rijd ik Franeker binnen. Daar is het groot feest en dat zorgt voor een mentale oppepper.

Nu beland ik in ‘de hel van het noorden’, een kaal landschap met weinig beschutting en weinig publiek. Lange scheuren en zand op het ijs. Vermoeidheid en twijfel slaan toe. Het wordt al schemerig als ik onder het beroemde bruggetje doorga op weg naar Dokkum. Daar is het alsof ik een stadion binnenrijd. Duizenden mensen op de kant moedigen me aan en ik waan me wereldkampioen. Rond half acht vertrek ik uit Dokkum met de wind in de rug. De wind huilt in de kale bomen en ik vlieg in het donker over het ijs. Mensen vallen links en rechts en anderen rijden de wal op. Je wordt als een veertje over het ijs geblazen. Na Bartlehiem hoor ik roepen dat ik er bijna ben. Alles doet pijn. Maar dan is daar in de verte de verlichting van de finish. Ik zie mijn kinderen tussen het publiek staan en mijn

vrouw staat bij de finish. “Kom maar mee, hier moet je heen voor je laatste stempel” zegt ze. Ik strompel met haar mee naar het stempelhokje. Daar zitten twee dorpsgenoten van mij te stempelen. Ze controleren mijn kaart en zeggen plagerig dat ik er lang over gedaan heb. Het is kwart over negen ‘s avonds. Maar ik heb het gehaald en daar gaat het om!

Mijn twee Elfstedenkruisjes zorgen er nog steeds voor dat ik op een off day denk: kom op, dit is lang zo moeilijk niet als de Elfstedentocht. Een Elfstedentochtrijder blijf je je leven lang!

EMIEL WEGMAN

Reed de Elfstedentocht in 1986 en 1997.

OANTINKENS OAN DE TOCHT FAN 1986:

Yn 1984 bedarre ik as Amsterdammer yn Grou, mei daliks in pear moaie winters. Mei de klúnbrêge yn de Pikmar oer de skossen yn it P.M.-kanaal koest de hiele wrâld wol út. Ik koe al wol wat ride, mar it echte ‘streekjen’ mei de hânnen op ‘e rêch learde ik doe pas. Yn 1985 siet ik noch foar de televyzje en tocht: dat soe ik ek wol kinne en wolle. Ik ha jûns daliks in bryfkaart stjoerd om lid te wurden fan de Alvestêdenferiening en krige in nûmer yn de 9000. It oare jier op 26 febrewaris 1986 koe ik fuort oan de bak.

Op it provinsjehûs dêr’t ik doe wurke, wie it yn de dagen foar it grutte ‘barren’ in gekkeboel. Benammen heucht my de massale oanwêzichheid fan de parse en it pronkjen mei útwrydske Noarse truien van Mart Smeets om alle oanwêzige froulju te ymponearjen. Ek Hans Wiegel wist mei it brûken fan it wurd ‘bjusterbaarlik’ handich de oandacht te lûken. Ik startte rûn acht oere mei in rêchsek fol mueslirepen, bananen en wat drinken. It waar wie goed en troch it grutte tal klúnplakken koe ik al klúnend wol wat ite en hoechde ik fjierder gjin skoft te hâlden. Ûnderweis allemachtich genoaten fan de sfear, it lânskip en de grutte kloften minsken yn doarpen en stêden lâns de rûte. Nei likernôch tolve oeren gong ik om acht oere jûns op de Bonkefeart oer de finish en hie ien fan de moaiste dagen fan myn libben meimakke!

YME LAUTENBACH

Reed de Elfstedentocht twee keer, in 1986 en 1997.

HERINNERING AAN

26 FEBRUARI 1986:

“Ik kan de beelden zo weer oproepen. Eén herinnering zal me altijd bijblijven. Onderweg kom ik een groepje schaatsers tegen en ik haak even aan. Het valt me op dat een van hen Marlboro op de rug heeft staan. Vreemd, denk ik nog. Maar ik vervolg snel mijn eigen weg, daar ligt immers mijn focus. Later blijkt dat het de rug was van de 18-jarige Prins Willem Alexander, op het ijs beter bekend als W.A. van Buren. Dat onze koning het Elfstedenkruisje altijd met trots draagt tussen zijn andere onderscheidingen, betekent dat het voor hem ook een belangrijke en bijzondere sportprestatie is.”

Boukje Wiersma

Reinier Paping, de latere winnaar, op weg richting Leeuwarden. Links het stadhuis van Dokkum (18 januari 1963)

JEMKE VISSER

Reed de Elfstedentocht in 1985, 1986 en 1997.

HERINNERINGEN AAN

DE TOCHT VAN 1997:

It giet oan, voor de derde keer. De veemarkt in Leeuwarden werd verbouwd. De start vond daarom plaats in een grote noodtent, waar de geur van vee nog hing. We lieten ons gewillig in vakken loodsen. Schoenen? Gooi maar neer, dat zagen we vanavond wel en anders maar niet. “Zet ‘m op mannen!” riep Erica Terpstra, alsof er geen vrouwen meededen. Met de ijzige wind in de rug en de diepe duisternis voor ons, waaiden we naar Sneek. In Sloten en Balk knusse wintertafereeltjes. Via een schilderachtige Luts, waar de ijzige wind nauwelijks merkbaar was, gleed ik ontspannen naar Galamadammen. Daar, voortgeblazen door de nu weer stevige wind en aangemoedigd door een groepje vrolijke jonge meiden, kon ik flink vaart maken. En dus reed ik in een scheur; de skibril slierde een eind voor mij uit over het ijs. In Stavoren kwam ik weer redelijk bij m’n positieven. Alles zat nog op zijn plaats, de pijn trok weg en niets wees verder op blijvend letsel. “Hou er rekening mee, dat het nu pas begint”, zeiden ze bij het stempelhokje. “Als je moe bent kun je beter nu stoppen.” Meerdere schaatsers luisterden naar die raad. Na Workum sloot ik me aan bij een groepje van een man of acht. Afwisselend op kop, dat werkte goed, want de harde tegenwind deed zich flink gelden. Halverwege Bolsward was de groep meer dan verdubbeld. Ik werd lekker meegezogen, totdat het mijn beurt was om op kop te rijden. Ik gluurde over mijn schouder en ontwaarde een immens lange sliert achter mij, de staart was niet eens te zien. In Harlingen kon ik vlak bij mijn huis enige woorden met mijn huisgenoten wisselen.

“Zwaar?”

“Ja, nogal ...”

“Haal je het wel, denk je? “

“Ik doe mijn best… “

“Je gaat wel door?”

“Natuurlijk, gaat hij door“, zei mijn jongste zoon. Het passeren van Franeker bracht een ervaring die altijd bijblijft: vanuit de stilte van de bevroren landerijen met voortploeterende toerrijders, klonk gestadig aanzwellend feestlawaai.

“Sil ik dizze tekken even om jo skouders lizze, oars skypje jo noch kjeld.” Een sociaal voelende Dokkumer maakte aanstalten om een grote geruite deken om mijn schouders te draperen. Ik dacht aan de rechtstreekse uitzending, die

"LATER OP DE DAG HOORDE IK DAT REINIER PAPING DE TOCHT GEWONNEN HAD. IK HAD DUS ACHTER DE WINNAAR AAN GEREDEN. WAT WAS IK TROTS! EN NATUURLIJK MOEST IEDEREEN DAT WETEN."

- Klaas Koning -

uiteraard ook door het thuisfront werd gevolgd. “Kijk daar zit hij, met een deken om…het is niet goed met hem.” “Nee, nee, net nedich, net kâld en ek noch net wurch”.

Op het laatste stuk voor de Bonkevaart belandde ik volslagen verblind door de finish- televisielichten voor de vierde keer in de walkant. Deze keer in een struik, zodat ik een fraaie schram over m’n gezicht opliep. Na afloop moest ik van het ijs de wal op: het kostte haast meer inspanning dan het hele laatste stuk. Terug in het FEC ging ik zonder al te veel illusies op zoek naar mijn schoenen. Ik zag ze in de eerste de beste berg schoenen meteen liggen. Hoe was het mogelijk!

KLAAS KONING

JEUGDHERINNERING AAN DE TOCHT VAN 1963: In 1963 was ik elf jaar en ik woonde in Froubuurt. Ik kon goed schaatsen; toen ik vijf was schaatste ik al met mijn handen op de rug. Vlak voor de Elfstedentocht kregen wij onze eerste tv. Oh, wat waren we daar blij mee! Het was die dag, 18 januari 1963, stervenskoud. Toch was ik de hele dag op het ijs te vinden en wachtte met spanning op al die Elfstedenrijders die langs zouden komen. In eerste instantie was ik erg teleurgesteld dat er maar één rijder aankwam, maar al snel bleek dat het de koploper was. Ik wist niet wie het was, maar hij ging op dat moment niet erg hard en ik schaatste er achteraan. Tot Oude Leie kon ik hem bijhouden; ik schat een afstand van zo’n drie kilometer. Verder durfde en mocht ik niet. Het stuk alleen terug was een stuk zwaarder dan achter zijn rug meeschaatsen. Ik had de fut niet meer om nog achter andere rijders aan te gaan. Later op de dag hoorde ik dat Reinier Paping de tocht gewonnen had. Ik had dus achter de winnaar aan gereden. Wat was ik trots! En natuurlijk moest iedereen dat weten.

GERRY KAASTRA

Reed de Elfstedentocht in 1986.

HERINNERINGEN AAN DE TOCHT VAN 1986:

In 1985 heb ik een week gebaald dat ik de Elfstedentocht niet had gereden. Gelukkig kwam er snel een nieuwe kans. Ook de volgende winter lag er ijs en ik schaatste de Elfmerentocht en de Zevenwoudentocht. Toen kwam het bericht dat op woensdag 26 februari de Elfstedentocht zou worden verreden. Veel slapen deed ik die nacht niet. Het werd toch werkelijkheid: ik zou de Elfstedentocht schaatsen! De volgende dag ging om vijf uur ’s morgens de wekker. Ik stond snel op om de start op de televisie nog te kunnen zien. Het vroor behoorlijk, het was - 17°!

Om kwart voor negen zetten we onze eerste streken op het ijs. De zon scheen en het was prachtig vriezend weer. Het ging goed en ik had het zelfs warm. Onderweg zag ik dat er werd gefilmd voor tv-opnamen. Leuk, misschien zouden ze me thuis wel zien. Later hoorde ik dat ze me gespot hadden toen ik in Harlingen onder de brug doorkwam.

Ik voelde me sterk, al dat trainen was dus niet voor niets geweest. Ik wilde ook graag opschieten, want alles wat ik nog bij daglicht kon schaatsen, hoefde ik niet in het donker te rijden. Toen het schemerig werd, had ik geen idee meer waar ik was. Ik schaatste alleen, het ijs was slecht en ik raakte met mijn schaats in een scheur. Boem, daar lag ik. Maar ik krabbelde weer overeind en ging door. Een eind verder viel ik weer door een scheur. Een behulpzame man hielp me overeind. Ik had nu wel veel pijn, want ik was op mijn slechte knie gevallen. De man hield mijn hand vast en zo schaatsten we samen verder. In Dokkum zagen we dat het kwart voor negen was. We konden het dus redden! Ik raakte mijn ‘vriend in het duister’ tijdens het klunen even kwijt. Gelukkig vonden we elkaar weer. We dronken een kop warme chocolademelk en gingen voorzichtig hand in hand weer op weg. Soms hadden we het idee dat we op een slagveld waren. De gevallen mensen kreunden en steunden om ons heen en riepen naar elkaar in het donker.

Nadat we voor de tweede keer Bartlehiem waren gepasseerd, was het ijs een stuk beter. Ik zou graag alleen doorgereden zijn, maar mijn ‘vriend’ was bang dat hij de finish niet op tijd zou halen. Dus ben ik maar bij hem gebleven. Op het laatste stuk kregen we eerst te horen dat het nog 3 kilometer was, later werd dat ineens 7 kilometer. Maar uiteindelijk waren we er dan toch. Hand in hand gleed ik met mijn schaatsmaat over de finish. We hadden het gehaald! ■

Doe je gratis mee?

Blijf fit en veilig Doortrappen in Fryslân!

Fietsen is fijn! Door te fietsen blijf je fit, zelfstandig en in contact met andere mensen. Doortrappen Fryslân helpt je om zo lang mogelijk met plezier en veilig te kunnen blijven fietsen.

@doortrappen.fryslan

@Doortrappen.Fryslan www.doortrappen.frl

Leuke en leerzame fietsactiviteiten in de buurt

Fietsgroepen

Gezellig samen met anderen mooie routes fietsen door Fryslân.

Fiets Totaal Doortrap Dagen

Fiets samen een mooie Doortraproute en leer meer over veiliger fietsen.

Driewielfietsontdekdagen

Ontdek de voordelen van de driewielfiets en maak een proefritje.

Fietsspiegelactie

Een leuke en leerzame bijeenkomst over het gemak van fietsspiegels.

Fiets je rijk

Hoe meer fietsroutes je rijdt, hoe groter de beloning.

Nieuwsgierig naar activiteiten bij jou in de buurt? Kijk voor data op www.doortrappen.frl.

It Grutte Pake & Beppe Foarlêsboek

Dit prachtige foarlêsboek fan Mirjam van Houten bestiet út mear as tweintich foarlêsferhaaltsjes, spesjaal geskikt foar bern fan 2 oant en mei 6 jier.

De ferhaaltsjes binne ek ynsprutsen troch Hilly Harms, Leny Dykstra, Jan Arendz en Joop Wittermans.

Mear moais foar pakes en beppes

Yn de websjop fan de Afûk fynst noch folle mear moaie berneboekjes mei pake of beppe yn de haadrol, en kaartsjes, slabkes en oare kadootsjes foar en oer pakes en beppes.

Yn it boek stiet in link nei it plak dêr’tst de ferhaaltsjes belústerje kinst.

Pake & Beppe Oppastas Spesjaal foar de pakes en beppes dy’t oppasse (sille) is in prachtige ‘oppastas’ te keap, mei dêryn It Grutte Pake & Beppe Foarlêsboek en oare tips foar by it oppassen. In moai kadootsje foar oansteande pakes en beppes of as in tankjewol foar al it oppassen!

Tekst: Koesma Basdew

Ouders met uitdagende vraagstukken en opvoeddilemma’s die het even niet meer weten een duwtje in de juiste richting geven. Op prikkelde wijze laten zien dat er ook een andere denkrichting mogelijk is, aangezien kinderen heel goed weten hoe ze hun ouders moeten bespelen. Buitenlandse gezinnen ondersteunen om hun weg te vinden in Nederland en te leren aarden. Ik mocht kinderen, pubers,

De wereld van Koesma

VRIJWILLIG MAAR

NIET VRIJBLIJVEND

volwassenen én senioren bijstaan in hun groei en leerproces. Daarnaast heb ik vrijwilligers en stagiaires begeleid en opgeleid. Sommige mensen denken dat vrijwilligerswerk vrijblijvend is, maar zo ervaar ik dat niet. Zeker niet als je de verantwoordelijkheid hebt over een groep kinderen.

I k doe al jaren vrijwilligerswerk, in diverse functies bij verschillende organisaties. Dat doe ik nog steeds met veel passie en plezier. Waar ik ook woon in Nederland, ik zoek altijd een mooi project dat bij me past in de fase van mijn leven waarin ik me bevind. Het coachen van mensen heeft altijd een belangrijke rol gespeeld.

Om vrijwilligerswerk te kunnen doen moet je goed in je vel zitten. Je moet de ruimte hebben om tijd en aandacht aan een ander te geven, want als je glas leeg is heb je niks om te delen. Vrijwilligerswerk is geen eenrichtingsverkeer; het brengt mij ook veel. Het is zinvol werk

WURDSTO PAKE OF BEPPE?

PRAAT MAR FRYSK MEI DE BERNSBERN!

Pakes en beppes spylje faak in grutte rol yn de taalûntwikkeling fan harren bernsbern. Se lêze foar, dogge spultsjes, wize yn it park alle bisten oan en sjonge ferskes. Fryske pakes en beppes kinne de meartaligens fan harren pake- of beppesizzer stimulearje. En dat is neffens de Afûk wichtich.

De Afûk hâldt him dwaande mei de promoasje en oerdracht fan de Fryske taal en wol pakes en beppes bewust meitsje fan it belang om Frysk te praten tsjin harren bernsbern. Krekt as dy bûten Fryslân wenje of Nederlânsktalich grutbrocht wurde.

“TROCH KONSEKWINT FRYSK TE PRATEN, KIN DYN BERN PROFITEARJE FAN IN EKSTRA TAAL.”

Dat kin dreech wêze; as it bern Nederlânsk praat, dan hast de oanstriid om dy oan te passen. Mar pakes en beppes kinne derfoar soargje dat bern de Fryske taal meikrije. Troch konsekwint Frysk te praten, kin dyn bern profitearje fan in ekstra taal. Meartalich opgroeie hat foardielen. Sa leare meartalige bern der flugger noch in taal by en ûntwikkelje se in grutter wurkûnthâld en konsintraasjefermogen.

Foarlêze yn it Frysk is it meast effektyf. En dat kin mei It grutte pake & beppe foarlêsboek fan Mirjam van Houten. Dit prachtige nije boek is spesjaal gearstald foar pakes en beppes. Der steane mear as tweintich foarlêsferhaaltsjes yn foar bern fan 2 oant en mei 6 jier. Mei in QR-koade yn it boek kinst de ferhaaltsjes ek noch belústerje. De ferhalen binne ynsprutsen troch Hilly Harms, Leny Dykstra, Jan Arendz en Joop Wittermans.

It grutte pake & beppe foarlêsboek sit ek yn in hiele aardige oppastas dy ‘t by Afûk te keap is. Neist it boek befettet de tas in kuierbingo,

dat voldoening geeft, waarbij mensen je in vertrouwen nemen. Je maakt een verschil in iemands leven, hoe klein of groot dat ook is en de dankbaarheid is zichtbaar. Al doende en gaande leer je andere culturen kennen. Eten, drinken, muziek en verhalen delen heeft een verbindend effect. Vooral in deze tijd is het belangrijk dat we begrip hebben voor elkaars achtergrond.

Nederland heeft vrijwilligers in alle leeftijden; mannen en vrouwen van diverse culturen. Ze zijn enorm belangrijk voor de samenleving. Helaas is het percentage vrijwilligers de laatste tijd flink gedaald en dat is spijtig. De meeste mensen hebben het goed in dit land. Maar ondanks dat Nederland een rijk land is, zijn er toch veel mensen die het zwaar hebben. Die niet kunnen rondkomen, zich niet kunnen redden, niet om hulp durven te vragen of over het hoofd worden gezien. Het zal je maar overkomen. Ik geloof in het idee dat we ons over elkaar moeten ontfermen. ■

WIES (83) OER FRYSK PRATE TSJIN DE BERNSBERN

“Ik praat Frysk tsjin al al myn beppesizzers. It is myn taal en dy sit yn my. Myn man en ik ha ek altyd yn it Frysk foarlêzen en ferskes songen. Meartalige bern leare letter makkeliker oare talen. Mar ik wol de taal ek graach trochjaan. It behâld fan it Frysk fyn ik belangryk. De measte fan de beppesizzers prate Nederlânsk tsjin my. Dan moatte je switche fan taal, mar dat kostet gjin muoite. Se ferstean it Frysk goed. As se it prate is it fansels noch moaier, mar dat ha je net yn de hân.”

in boekje mei oppastips en oare aardichheidsjes.In moai kadootsje foar oansteande pakes en beppes of as betankje foar al it oppassen! Op www.pakebeppe.frl kinne (oankommende) pakes en beppes mear ynformaasje en tips fine om de meartaligens by harren bernsbern te stimulearjen. ■

OVER DE SCHRIJFSTER

Schrijfster Marion Pauw (50) is bekend van haar thrillers. Daglicht en Vogeleiland wonnen in respectievelijk 2009 en 2022 de Gouden Strop, de literatuurprijs voor de beste (oorspronkelijk) Nederlandstalige spannende roman. Marion bracht haar jonge jaren door in Tasmanië. Toen het gezin terugkeerde naar Nederland, streek het neer in de wijk Aldlân in Leeuwarden. Marion woonde een deel van haar jeugd in de Friese hoofdstad en bezocht daar het Christelijk Gymnasium.

HET BOEK

In Tijgerlelie (2023) is de halfSpaanse Lili de hoofdpersoon. Samen met haar vijf huisgenoten vertrekt zij in de winter twee maanden naar de Pyreneeën om op het hotel van haar oom te passen. De

Tekst: Annette

Bons

BOEKBESPREKING TIJGERLELIE MARION PAUW

flamboyante Monica sluit op het laatste moment aan bij het reisgezelschap. Hierdoor verandert de groepsdynamiek en Lili valt steeds meer buiten de groep. Het loopt zelfs zo uit de hand dat er een dode valt.

Zeventien jaar later kampt Lili nog steeds met de mentale gevolgen van de tijd in de Pyreneeën. Ze leidt een anoniem bestaan, tot een van haar oud-huisgenoten zelfmoord pleegt. Dan besluit Lili de anderen te confronteren met het verleden.

RECENSIE

Lili heeft Spaanse roots en haar jeugd speelt zich af op het oude woonadres van de schrijfster in Leeuwarden. Daar houden de overeenkomsten tussen Marion Pauw en Lili niet op. In een interview vertelde Pauw ooit dat ze het in haar jeugd moeilijk vond

om ergens bij te horen. Dat zie je terug bij Lili. Ze doet haar best om bij de vriendengroep te horen. In Spanje wordt die vriendschap zwaar op de proef gesteld, zeker als er iemand dood gaat. Lili blijft later last houden van deze ervaring, mede omdat de doodsoorzaak nooit duidelijk is geworden. Tijdens haar werk voor een bekende lifestyle-goeroe wordt ze opnieuw geconfronteerd met een bepaalde groepsdynamiek.

Het boek is verdeeld in hoofdstukken Toen en Nu, die mooi in elkaar overvloeien. Lees je in Nu, dan wil je weten hoe het in Toen verder gaat en andersom. Tijdens het lezen heb ik me erover verbaasd hoe mensen door groepsdruk veranderen en zich blind achter één persoon kunnen scharen, met alle gevolgen van dien. De karakters van de personages zijn

goed uitgewerkt, met aandacht voor hun achtergrond.

Ik vond het een heerlijk boek, dat van begin tot eind boeit!! ■

Uitgever: Ambo|Anthos / ISBN: 9789026360015

Tekst: Jeltsje de Boer

UBUNTU, EEN VOORSTELLING DIE ERTOE DOET

In november ging ik naar de voorstelling Ubuntu, lieten fan ferbining van Janneke Warringa. Op een regenachtige zondagmiddag in de warme, voormalige kerk van Sint Jabik; de sfeer kon niet beter. Het was in dezelfde week als de landelijke verkiezingen, waarvan de uitslag nog vers in mijn geheugen zat en behoorlijk nadreunde. In die staat bevond ik mij.

Het is niet mijn gewoonte om recensies te schrijven, maar dit heeft urgentie. Dit moet ik delen. De voorstelling over verbinding gaat in april in reprise en verdient volle zalen. De verbindingslijntjes tussen (groepen) mensen staan tegenwoordig op knappen, de rek is er uit bij velen. Maar laten we de verbinding met elkaar niet verliezen. We zijn maar heel even op deze aardkloot; verkloot het niet!

UBUNTU, LIETEN FAN FERBINING

Janneke Warringa zingt over verbinding en dialoog, over tolerantie en respect. Vanuit het besef dat we in een roerige tijd leven en dat mensen steeds meer tegenover elkaar lijken te staan. Ubuntu is een levensmotto binnen de Zuid-Afrikaanse cultuur en werd veelvuldig verspreid door mensen als Nelson Mandela en Desmund Tutu. Het betekent: ik bin, om’t wy binne. Ik ben omdat wij zijn. We hebben elkaar nodig in ons bestaan*.

Ubuntuliet

Wy binne in diel fan alles en alles is in diel van ús Wy binne minsken, inkeld troch it bestean fan oare minsken ik bin, om’t wy binne, Ubuntu

Ubuntu Song world-edition van Astrid Vang- Pederson, vertaling: Peter van der Zwaag.

Wat een binnenkomer, wat een tekst. Het pakte mij meteen, mede door de geweldige zang van Janneke en tweede zangeres Elske Fekkes, het pianospel van Peter van der Zwaag en Andrea Meijer op de cello. Een perfecte combinatie en een streling voor mijn oren. We zijn een deel van alles en alles is een

deel van ons. Een mooie mantra om je regelmatig te realiseren dat we niet alleen op aarde zijn en dat het nodig is om tradities en gebruiken die we onszelf hebben toegeëigend te herijken. De kloof tussen arm en rijk groeit nog steeds en daar komt veel onvrede uit voort. Ik ben bang dat die uiteindelijk uitmondt in een wereldoorlog. Een oorlog, omdat de mens niet bij machte is om eerlijk te delen en altijd meer wil. Zo simpel is het eigenlijk. We leren helaas niets van de geschiedenis. Je zou verwachten dat wij als intelligente primaten wijzer zijn. Tja, zeg het maar.

Wêrom wurdt dy muorre boud?

Wy haw’ it jild en sy dus net want ús besit is har ferlet de fijân dat is earmoede en de fijân komt net tichterby.

Why we build the wall van Anaïs Mitchell, vertaling Peter van der Zwaag.

We hebben grenzen en er zijn grenzen, dat valt niet te ontkennen. Ik heb het geluk gehad dat mijn wieg in Nederland stond. We hadden het

niet breed, maar we hadden ook niet veel nodig, want we wisten niet wat we misten. Ik had geen eigen slaapkamer en enkel een visnet als versiering. Met een flauw licht van een zaklamp las ik ’s avonds stiekem in het boek De A van Abeltje. Tegenwoordig hangt alles van geld af en materie, dat is toch erg?

"DE VOORSTELLING HEEFT MIJ ENORM GERAAKT, OMDAT DIE HOOP UITSTRAALT. DAT WAS OOK VOELBAAR IN DE ZAAL."

Omdat ik hier geboren ben, heb ik dan te zeggen wie er wel en niet in mijn omgeving mogen wonen? En zijn wij zo goed en eerlijk? Wie kan in de spiegel kijken en zeggen: ik heb als kind nooit iets gestolen. Ik heb nog nooit iets onrechtmatigs opgegeven bij de belastingdienst of verzekering. Ik heb nooit een conflict met iemand. Ik heb altijd begrip voor een ander. Ik heb nooit iets van mijn werkgever meegenomen dat niet van mij is. Nou, zeg het maar.

Myn lân is dyn lân

En as it tsjuster wurdt en sy woll’ my hjir wol kwyt sil ik al myn leafde jaan, oan’t al dy haat ferdwynt

Mijn land is jou land van Stef Bos, vertaling: Boukje Wytsma

Na de Tweede Wereldoorlog bouwden we het land op. We zochten onbegrensde mogelijkheden, dat heden een welvaartsstaat heet. In de jaren zestig en zeventig emigreerde de helft van mijn familie naar Canada, omdat ze dachten dat ze daar een beter bestaan konden vinden. In Friese enclaves deelden ze de taal en hun verhalen, want in hun hart bleven ze Fries. Naar Nederland kwamen Marokkanen, om hier werk te verrichten dat wij niet meer wilden doen.

Mensen zijn altijd op zoek naar iets wat beter is, zo ook de asielzoekers. Tja, als je wat geld hebt, maar verder weinig mogelijkheden in je land door armoede of oorlog of je wordt vervolgd vanwege je geloof en er word je een paradijs beloofd, wat doe je dan? Ons land is dichtbevolkt, maar als vol vol is, wie gaat dan het werk doen wat we zelf niet willen of kunnen doen? Hoe gaan we het land dan inrichten? Zeg het maar.

HOOP

Zoveel mooie liedjes van verbinding, zoveel mooie woorden. Aangevuld met teksten van Jan Terlouw. Je weet wel, die van het touwtje uit de brievenbus. De voorstelling heeft mij enorm geraakt, omdat die hoop uitstraalt. Dat was ook voelbaar in de zaal. Ik ga zeker nog een keer luisteren en me verbinden met al die mooie liedjes. Kom ik je dan tegen? Dan hebben we het er over wat het met jou heeft gedaan. Ik hoop dat iedereen zich voedt met de boodschap, die we soms even kwijt zijn. Elkaar groeten, delen, een ander helpen. Kijk nog eens in de spiegel en zeg: ik bin, om’t wy binne. Ik ben omdat wij zijn. We hebben elkaar nodig. ■

Ubuntu van Janneke Warringa, 5 april tot 7 juni. Tourlijst en tickets via www.ubuntu.frl

*Bron: tekstboek, met steun tot stand gekomen door Kleurrijk Fryslân.

HOBBY OM DE HOEK GAAT BELCIRKELS OPZETTEN

“Woon je alleen? En vind je het prettig als er iemand is die een beetje op je let? Dan is een belcirkel misschien iets voor jou”, zegt Peter Teeuwen van Hobby om de Hoek, een organisatie die mensen nieuwe contacten bezorgt in hun eigen omgeving.

Peter legt graag uit wat een belcirkel is. “Het is een groepje van ongeveer acht personen die elkaar dagelijks in een rondje bellen met de vraag of alles oké is. Jij wordt gebeld en vervolgens bel jij naar de volgende persoon in het rondje met dezelfde vraag. Mocht iemand uit de cirkel de telefoon niet opnemen, dan wordt er gekeken wat er aan de hand is. Dit systeem geeft alle deelnemers een gevoel van veiligheid en saamhorigheid.”

Het is niet de bedoeling dat je uitgebreide gesprekken gaat voeren, dat

kun je later op de dag doen als je dat wilt. Een belcirkel duurt nooit langer dan een half uur, dan is de cirkel rond.

“We streven ernaar om belcirkels te maken van mensen die bij elkaar in de buurt wonen”, vervolgt Peter. “Want dan kun je even bij de ander gaan kijken, als je geen gehoor krijgt. Of je geeft het door aan iemand anders in de belcirkel, zodat die kan zorgen dat iemand even gaat kijken.”

“Mensen die deelnemen aan een belcirkel noemen we Belburen. Daarnaast verbinden we ook mensen die een kopje koffie of thee met iemand

in de buurt willen drinken. Die noemen we Buurtcontacten. Wie graag samen iets wil doen noemen we Hobbyburen. Naast het verbinden van buurtgenoten, zetten we ook taxidiensten op voor mensen die om wat voor reden dan ook geen gebruik kunnen maken van het WMOvervoer.”

Wil je Belbuur, Buurtcontact of Hobbybuur worden of ken je iemand die dat zou willen, stuur dan een mailtje naar info@hobbyomdehoek.nl met vermelding van je naam, je adres en je telefoonnummer.

Hoe meer mensen meedoen, des te meer cirkels er gemaakt kunnen worden en des te eerder is er iemand die bij jou in de buurt woont en een oogje in het zeil kan houden.

Voor meer informatie kun je mailen naar info@hobbyomdehoek.nl of bellen met 06 168 117 53.

ACTIVITEITENAGENDA ++++ ++++

/// 13 MAART EN DAARNA IEDERE WOENSDAG GYM NUT EN NOCHT

9.45 - 10.45 uur | Sporthal De Twine, Grou | Prijs € 3,00

19.00 - 22.00 uur | Observeum | Menno van Coehoornweg 9, Burgum | Prijs € 5,00

Bij de Sterrenwacht kun je op vrijdag- en zaterdagavond sterren kijken. Dan gaat de koepel open en de krachtige telescopen brengen het heelal een stukje dichterbij. De deskundige astronomen staan klaar om hun kennis te delen en al je vragen over het heelal te beantwoorden. Bij bewolkt weer is er een alternatief programma en worden er voorstellingen gegeven in het digitale planetarium.

TIP VOOR OPA’S EN OMA’S:

Elke woensdag wordt er onder begeleiding van een gymnastiekdocent les gegeven op muziek. Je kunt vrijblijvend meedoen. Ook kun je gehaald en gebracht worden door de vrijwilligers van Grou Mobyl. Tel. 06-20603741.

VOGELBELEEFPAD LAUWERSMEER

Doorlopend | De Rug 1, Lauwersoog | Prijs € 2,00

Nationaal Park Lauwersmeer is een prachtige plek om van vogels te genieten. Speciaal voor kinderen van 6 tot 12 jaar is er bij Activiteitencentrum Lauwersnest het Vogelbeleefpad. Haal in het centrum het boekje met de opdrachten, houd je ogen en oren goed open en speur naar acht nestkasten. Vergeet je verrekijker niet!

BINGO

14.30 uur | Friesmastate Grou | Prijs € 3,00 (inclusief koffie en thee)

Elke laatste donderdag van de maand organiseert UVV Grou een gezellige BINGO in de middag. Er zijn leuke prijzen te winnen. Je kunt gehaald en gebracht worden door de vrijwilligers van Grou Mobyl. Tel. 06-20603741.

TIP!

/// IEDERE VRIJDAG- EN ZATERDAGAVOND IN MAART STERREN KIJKEN IN BURGUM

/// 28 MAART (DAARNA IEDERE LAATSTE DONDERDAG VAN DE MAAND)

Vroeg of laat worden we allemaal geconfronteerd met de dood. Iemand in je omgeving overlijdt.

Een bekende, vriend of een familielid. Sommige mensen moeten zelfs afscheid nemen van hun kind.

Terwijl het verdriet nog vers is, volgt wellicht na de uitvaart nog de afwikkeling van de nalatenschap.

Nabestaanden en/of erfgenamen kunnen dat in principe zelf, maar er komt veel bij kijken. Vaak zeg ik tegen mensen die mijn deskundigheid inroepen: wees maar blij, dat

Door: Hannie Schuurman, RegisterExecuteur

NA LEVEN WIKKEL DE NALATENSCHAP VAN DE EERST OVERLEDEN OUDER EERST GOED AF

je hier geen expert in bent, want dan zou je (te)veel overlijdens in je directe kring hebben meegemaakt.

Ik heb van het afwikkelen van nalatenschappen mijn werk gemaakt. Met professionele afstand, deskundigheid én menselijke warmte, leid ik erfgenamen door de administratieve-, juridische- en fiscale aspecten van de afwikkeling. In deze rubriek lees je over zaken waar je bij leven misschien niet bij stilstaat.

WIKKEL NA HET OVERLIJDEN

VAN DE EERSTE OUDER

DIE NALATENSCHAP AF

Eén van de belangrijkste vragen die gesteld worden bij de voorbereiding of afwikkeling van de nalatenschap van een langstlevende partner is: wat is er gebeurd na het overlijden van de eerste ouder? Het antwoord

Proefactie

Losse maaltijd

€€8,40 incl.bezorging/ BTW

2 maaltijden voor slechts € 10,-

Iedereen die gezond en lekker wil eten, kan bij ons terecht. Dus niet alleen ouderen,

Maaltijdservice aan Huis is onderdeel van de Interzorg Groep: voor al uw Thuiszorg, Woonzorg, Maatschappelijke Zorg en Maaltijdservice Foswerterstrjitte 71 | 9172 PS | Ferwert | 088 - 5180200 | www.interzorggroep.nl

www.maaltijdserviceaanhuis.nl

Vul de antwoordkaart in en ontvang geheel vrijblijvend 2 maaltijden voor slechts � 10,-. Normaliter kost een maaltijd � 8,40. U kunt voor slechts � 1,15 een voorgerecht (soep) bijbestellen en voor slechts � 1,05 een nagerecht.

* Na het ontvangen van de antwoordkaart nemen wij zo snel mogelijk contact met u op over het leveren van de twee maaltijden.

✔ Ik maak gebruik van de proefactie en ontvang graag eenmalig 2 maaltijden voor slechts€€ 10,-

Naam:

Adres:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

is meestal: niets. Want de langstlevende ouder heeft toen alles gekregen. Dat blijkt juridisch gezien niet altijd de juiste beslissing.

Ons erfrecht is in de wet geregeld. Het kan natuurlijk zijn dat de overledene een testament gemaakt heeft, waarmee de wet doorkruist wordt. In alle gevallen is van het belang om de nalatenschap van de eerst overleden ouder goed af te wikkelen. Dit houdt bijvoorbeeld in dat je de (erfrechtelijke) verkrijgingen van de langstlevende en de kinderen goed vastlegt. Maar ook de afgifte van het vruchtgebruik van de woning, zoals door de erflater bij testament bepaald.

Het afwikkelen van de nalatenschap van de eerste ouder kan problemen voorkomen bij het overlijden of hertrouwen van de langstlevende ouder.

Postzegel niet nodig

Maaltijdservice aan Huis Antwoordnummer 6700 9172 ZX Ferwert

Het kan immers lastig worden om over twintig jaar de omvang van de nalatenschap nog vast te stellen, waarop de vorderingen van kinderen gebaseerd dienen te worden. Wellicht kan ook erfbelasting worden bespaard, bijvoorbeeld door renteafspraken te maken. Blijkt bij het voorbereiden van een nalatenschap dat de verkrijgingen na het overlijden van de eerste ouder niet zijn vastgelegd, dan proberen we dat alsnog te reconstrueren ■

“IN DEZE RUBRIEK LEES JE OVER ZAKEN

WAAR JE BIJ LEVEN MISSCHIEN NIET BIJ STILSTAAT.”

SENIORENREIZEN

Reisleiding gedurende de gehele reis

Verblijf o.b.v. all inclusive

Prachtige excursies

SENIORENREIS MOEZEL - 5 DAGEN

Vertrek: 2 juni & 27 juli 2024

Het mooie weer aan de Moezel zorgt er jaar in jaar uit voor dat de oogst van de druivenranken ieder jaar weer de heerlijkste wijnen opbrengt. Tijdens deze reis maken we kennis met de wijnen, maken mooie excursies naar onder andere de geiser in Andernach, zien we het Benedictijner klooster in Maria Laach en maakt u kennis met het verhaal van de nimf Loreley aan de Rijn.

INCLUSIEF

REISSOM € 799,p.p.

Reis per comfort class touringcar, 4 Overnachtingen in Hotel zur Krone in Oberfell o.b.v. all inclusive, 2-persoonskamer met bad/douche en toilet, Lunchpakket dag 1, Boottocht Moezel, Entree geiser Andernach, Stadswandeling met gids Moezel, Drachenfelsbahn, Warme afscheidslunch, Reisleiding gedurende de gehele reis

SENIORENREIS VUGHT - 5 DAGEN

Vertrek: 25 augustus 2024

Een heerlijke reis naar het zuiden van Nederland. Geniet van de warme ontvangst in ons hotel en maak mooie uitstapjes naar onder andere de Biesbosch, Den Bosch en Flipje Tiel. Daarnaast gaan we op de koffie ‘Bij Robèrt’ van Beckhoven. We sluiten de reis af met een bezoek aan de zandsculpturen in Garderen. Reden genoeg om te boeken!

INCLUSIEF

REISSOM

Reis per comfort class touringcar, 4 overnachtingen in Hotel De Kruishoeve o.b.v. all-inclusive, Duinexpress Rondvaart Biesbosch, Koffie, gebak en rondleiding ‘Bij Robèrt’, Stadswandeling o.l.v. een gids in Den Bosch, Entree Flipje en streekmuseum Tiel, Entree zandsculpturenfestijn, Warme afscheidslunch Reisleiding gedurende de gehele reis

Zo’n 2,2 miljoen mensen kregen vorig jaar te maken met online criminaliteit. Door de slimme manieren van online misleiding kan iedereen in de val trappen. Criminelen, ofwel interneppers, doen zich voor als iemand anders om jouw gegevens te stelen of om je op te lichten via e-mail, sms of WhatsApp. Als ze voor je staan trap je er misschien niet zo snel in, maar online is dat een stuk lastiger. Check daarom altijd de afzender en als je twijfelt: klik weg.

LAAT JE NIET INTERNEPPEN CHECK DE AFZENDER EN BIJ TWIJFEL: KLIK WEG!

Zo’n 2,2 miljoen mensen kregen in 2022 te maken met online criminaliteit. Door de steeds slimmere manieren van online misleiding kan iedereen in de val trappen. Interneppers ofwel internetcriminelen doen zich voor als iemand anders om jouw gegevens te stelen of om je op te lichten via e-mail, sms of Whatsapp. Het bericht of

de e-mail komt op het eerste gezicht van iemand die je vertrouwt. Zoals een vriend, een medewerker van een winkel met een mooie aanbieding of zelfs van je bank. Het lijkt alsof de internepper veel van je weet. Als ze voor je staan trap je er misschien niet zo snel in, maar online is dat een stuk lastiger.

SOCIAL ENGINEERING

Een internepper doet aan ‘social engineering’. Social engineering is een term voor wisselende trucjes waarmee mensen online worden bedrogen. Door zich voor te doen als iemand anders en door handig in te spelen op persoonlijke situaties, krijgen internetcriminelen het voor elkaar om je op het verkeerde been te zetten. Engineering betekent eigenlijk ‘iets bouwen’. Bij social engineering bouwen internetcriminelen als het ware een omgeving of situatie waarin ze jou zo manipuleren dat je gevoelige informatie deelt of geld betaalt. Ze doen dit door gebruik te maken van eigenschappen die we allemaal hebben zoals nieuwsgierigheid, hebberigheid, behulpzaamheid of angst. De beste manier om hiermee om te gaan? De afzender checken en als je het niet vertrouwt of twijfelt: wegklikken!

Laat je niet interneppen is de meerjarige publiekscampagne van het ministerie van Justitie en Veiligheid.

HOE GAAN ZE TE WERK?

De Internepper

• De internepper doet er alles aan om zo betrouwbaar mogelijk over te komen en doet zich daarom voor als een bekende of een instantie.

• Het lijkt alsof de internepper veel van je weet, bijvoorbeeld je naam, dat je op vakantie was of dat je een kamer zoekt.

• De internepper verzamelt vaak eerst informatie over je via jouw social media.

Social Engineering

• Je krijgt een aanbieding die te mooi is om waar te zijn.

• Je wordt nieuwgierig gemaakt naar een filmpje.

• Er wordt dringend om jouw hulp gevraagd.

• De bank belt dat je geld veilig moet stellen.

Dit is het derde artikel in een serie die Riemie van Dijk schrijft over senioren met een passie voor muziek. Hoe is muziek in hun leven gekomen? Wanneer, hoe en met wie maken ze muziek? Wat betekent muziek voor hen en wordt die betekenis anders naarmate ze ouder worden?

Tekst: Riemie van Dijk, foto: Simon van der Woude

EEN LEVEN VOL MUZIEK

Age is just a number is de tekst op een ansichtkaart die bij Griet Talsma-Calsbeek op tafel prijkt. Deze 94-jarige kijkt terug op een leven vol muziek. Dat ze zo gezond is als een vis, is dankzij de muziek. Muziek, vooral die van Bach, is haar medicijn.

Haar muzikaliteit heeft ze van huis uit meegekregen. “Mijn moeder speelde op het harmonium en mijn vader heeft destijds het Lekkumer Onthouderskoor Foarút mee opgericht.” Haar ouders waren lid van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) die streed voor de bestrijding van drankmisbruik en gelijke rechten voor mannen en vrouwen.

TALENT HERKEND

Bijna alle kinderen uit het gezin Calsbeek gingen naar het koor. Daar werd mevrouw Talsma’s talent ontdekt. Als meisje van achttien kwam ze op les bij de cantor-organist van de Grote Kerk, George Stam, en later bij zijn opvolger Piet Post. “Eerst pianoles, later werden dat orgellessen. Ik sloot altijd af met It Heitelân en gooide dan alle registers open”, geniet mevrouw Talsma na. Ze zong ook bij de Leeuwarder Bach Vereniging. Oprichter Kor Ket vond dat ze eigenlijk naar Jaap Spaanderdam in Amsterdam moest gaan voor pianolessen. “Hij deed een goed woordje voor me en toen was het zo maar klaar. Om in Amsterdam te komen ging ik met de bus via de Afsluitdijk naar Den Oever. Daar maakte ik een overstap naar Zaandam en het laatste eindje deed ik met de trein. Rechtstreeks met de trein naar Amsterdam was veel te duur”, verklaart ze. “In het begin moest ik twee keer per week komen, maar na twee weken wist Spaanderdam wat voor vlees hij in de kuip had en ging het terug naar één keer per week.”

PIANO A EN B

In de jaren vijftig haalde mevrouw Talsma haar staatsexamen Piano A en B. Daarmee had ze concertpianis-

te kunnen worden, maar daar lag niet haar ambitie. “Zijn die wel zo gelukkig? Ik zag het zwerk drijven: daar ben ik niet het type voor.” Koordirectie sprak haar veel meer aan. “Als ik nu op de televisie naar Maestro kijk, vind ik dat prachtig. Maar we moesten ook geld verdienen en ik was inmiddels zwanger, dus van koordirectie heb ik afgezien.”

Zij en haar man Ferdi kregen zes kinderen. Anders dan gebruikelijk in die tijd, bleef ze werken. “Mijn man was zeer vooruitstrevend”, kijkt ze terug. “Hij heeft me ruimte gegeven voor een leven vol muziek. Als ik op zondag weg was, zorgde hij voor ons drukke gezin.”

BACH

Mevrouw Talsma begeleidde een veelheid aan koren. “We hebben het een keer op een rijtje gezet; elke dag was er wel wat. Het Noord Neder-

lands Orkest, Amadeus, de Bachvereniging, het koor in Dokkum en Toonkunstkoor Concordia. Aan dit laatste koor ben ik vijfenzeventig jaar verbonden geweest. Toen ik afscheid nam, hebben ze een uitvoering van de Matthäus Passion van Bach aan me opgedragen in de Bonifatiuskerk in Leeuwarden.” Bach is haar favoriete componist. “Als ik zijn muziek hoor begint het te stromen. Mijn lijf en mijn geest reageren direct. Ik gebruik geen medicijnen. Muziek, vooral die van Bach, is mijn medicijn”, klinkt het vol overtuiging.

Met veel plezier kijkt ze terug op de zestig jaar dat ze organist was van de oude St. Vitus in Stiens. “In het begin moest ik daar op de fiets naartoe. Met slecht weer niet zo fijn. Tijdens een strenge winter ben ik een keer op schaatsen via de Dokkumer Ee naar Stiens gereden. Later heeft de kerkvoogd met de kerkenraad een regeling getroffen om de organiste op te halen als het slecht weer was.” De gang naar Stiens betekende gelijktijdig ook een bezoek aan een andere wereld. “Even weg uit de drukte en beslommeringen. Daar genoot ik van stiltemomenten, waarin ik mezelf kon hervinden.” Bij haar 40-jarige jubileum in 1995 kreeg mevrouw Talsma zelfs een koninklijke onderscheiding, die een mooi plekje vlak bij haar vleugel heeft gekregen.

JO LYKJE WOL SANTJIN

Op latere leeftijd bleef mevrouw Talsma muzikaal actief. Samen met haar in 2020 overleden man maakte ze vele reisjes met de ANBO. “We zijn op allerlei plekken in Europa geweest.

Ik nam dan altijd de accordeon mee en dan werd er gezongen en gedanst.”

Ook nu nog komt elk jaar het verzoek om te spelen op de seniorenkerst van de kerk uit Lekkum. Dan speelt zij piano en haar dochter viool, voor mensen die aanzienlijk jonger zijn dat zijzelf. “Jo lykje wol santjin as jo efter de piano krûpe”, vond de dominee. Glimlachend: “Dat is wat overdreven, maar het is zeker een teken van waardering.”

Kortgeleden had een van haar dochters een thuisconcert waarbij een singer-songwriter optrad. “Het hele huis verbouwd, zitjes aan de kant en kussens in het midden. Mijn kleindochter vroeg: wil beppe straks ‘t Woanskip spelen?” Mevrouw Talsma kroop achter de piano en plakte er ook nog maar wat kerstliedjes aan vast.

FRYSLÂN SJONGT

Eén ding moet haar nog van het hart: kinderen van nu zingen te weinig Friese liedjes. “Wij zongen vroeger veel op school. Die mooie Friese versjes uit Fryslânsjongt kennen ze niet.” Ze duikt achter haar vleugel en samen zingen we Wat bisto leaflik , Der ‘t de dyk it lân omklammet en It Aldershûs ■

“MUZIEK, VOORAL DIE VAN BACH, IS MIJN MEDICIJN.”

Thuisleven sluit aan bij Zorghulp

U heeft er wellicht al iets over gehoord of over gelezen in ons Thuisleven magazine. Thuisleven, de serviceorganisatie van Thuiszorg Het Friese Land is sinds 1 januari 2024 aangesloten bij Zorghulp. Daarmee kunnen we u nog meer servicevoordeel, comfort en gemak bieden.

Met Thuisleven, de serviceorganisatie van Thuiszorg

Het Friese Land, willen wij er graag aan bijdragen

dat u niet vereenzaamt en dat u tot op hoge leeftijd zelfstandig en veilig in uw eigen huis kunt blijven wonen. Thuisleven biedt comfort en gemak, wij

houden u fit en vitaal met allerlei activiteiten. Met dit alles dragen wij bij aan uw ‘positieve gezondheid’.

Interessant voor iedereen

In dat kader hechten we ook veel waarde aan een gezonde leefstijl. Niet alleen voor onze cliënten in de zorg, maar ook voor hun mantelzorgers, familie, buren en vrienden. Om iedereen daar zo goed mogelijk over te informeren, onderzochten we de afgelopen jaren hoe we onze serviceorganisatie nog interessanter kunnen maken voor jong en oud.

Krachten bundelen met Zorghulp

Dat viel niet mee. Maar de oplossing vonden we in de vorm van Zorghulp. Deze serviceorganisatie is aanzienlijk groter dan Thuisleven. Door de krachten te bundelen, kunnen wij iedereen voortaan ook laten profiteren van het brede aanbod van Zorghulp. Zorghulp levert álle informele zorg, zoals ondersteuning

MEER INFORMATIE

bij bewegen, een fitte en vitale levensstijl, gezonde voeding, hulp in de huishouding, veilig wonen en het aanschaffen en gebruiken van hulpmiddelen.

Help elkaar een handje

Zorghulp lanceerde op 1 januari 2024 bovendien het online zorghulp-platform, waar zorgvragen en hulpaanbod bij elkaar worden gebracht. Mensen die bij elkaar in de buurt wonen, kunnen elkaar eenvoudig vinden via dit digitale zorghulp-platform, elkaar helpen. Die hulp is al snel vertrouwd: je woont bij elkaar in de buurt, spreekt dezelfde taal en mogelijk ken je elkaar zelfs. Dat kan mantelzorgers ontlasten en vermindert de druk op de professionele zorg.

Wat merkt u van die samenwerking

Ook in 2024 blijft Thuisleven de activiteiten organiseren die u bij ons gewend bent: eetgroepen in de regio, gezellige uitstapjes en informatieve bijeenkomsten. Maar vanaf 1 januari 2024 bieden we dit alles aan via Zorghulp.

Alle informatie over onze diensten en activiteiten vindt u voortaan op www.thuisleven.nl, maar óók via www.zorghulp.nl. Op de website van Zorghulp leest u ook meer informatie over het digitale Zorghulp platform.

“D it i s de p er fe cte won i ng vo or e en n ieuw ho ofd s tu k i n ons leven”

te onderhouden. Dat maakt het nog makkelijker om weg te zijn van huis ”

Klaar voor de toekomst Tweede pluspunt van hun nieuwe woning is dat het een ruim huis is. ”De kinderen en de kleinkinderen komen veel langs, waarvan de kleinkinderen regelmatig blijven logeren lacht Irene. We zijn nu nog fit

net als Peter. Daar op de camping werd het zaadje geplant voor onze verhuisplannen

Wel groen, geen onderhoud

Binnenkort hopen Peter en Irene van hun pensioen te mogen genieten. Samen mooie reizen maken met de caravan staat hoog op hun wensenlijstje. “In de nieuwe verandawoning genieten we buiten volop van al het groen, maar zonder dat we dit zelf hoeven

Tekst: Boukje Wiersma

Vorige week was ik in de winkel van de Afûk. Daar lagen Friese versies van mooie kinderboeken als Welterusten Kleine Beer, De Gorgels en natuurlijk Jip en Janneke. Toen ik klein was, werd ik daar uit voorgelezen. Er was destijds nog geen Friese editie; mijn ouders vertaalden de verhaaltjes ter plekke.

Tijdens mijn studie Jeugdwelzijnswerk was ík degene die voorlas, in het kindertehuis waar ik stageliep. Een kindje op schoot, met natte haartjes en in de pyjama. Samen genietend van de belevenissen van Floddertje en Pluk van de Petteflet. Want ik was fan van de boeken van Annie M.G. Schmidt en dat is altijd zo gebleven. Later kreeg ik zelf twee kinderen, die ik naar hartenlust kon voorlezen. Zij kozen vaak voor de gedichtjes in de bundel Ziezo

We kennen Annie M.G. Schmidt uit interviews als een kettingrokende, pittige dame die geen blad voor haar mond nam. In De TV Show van Ivo Niehe bekende Annie dat ze helemaal niet zo van kinderen hield. Ze sprak

ODE AAN ANNIE

daar de legendarische woorden: “Ik zal ze niet schoppen, maar ik ben niet speciaal dol op kinderen. Ik denk dat ik meer een hekel heb aan volwassenen.” Het kind in haarzelf, daar hield ze wél van. En dat leidde tot fantastische verhaaltjes en versjes. Ze schreef die meer dan vijftig jaar geleden. Hoe bijzonder is het dan dat de kinderen van nu er nog steeds dol op zijn? En dat niet alleen, veel volwassenen genieten er ook enorm van. Ik in ieder geval wel. Ik ben gek op dingen waar je ‘kinderlijk plezier’ aan beleeft. Speurtochten doen, schommelen, bellenblazen: ik ben er nooit mee gestopt. In contact met je innerlijke kind noemen ze dat. Oftewel gewoon lekker speels.

Mijn favoriete versjes van Annie gaan dan ook over grote mensen die zich niet zo volwassen gedragen. Zoals die over de burgemeester uit Hogezande (die tekent eendjes op de wanden en op alle muren en op de schutting van de buren). En die over meneer van Zoeten (die wast zijn voeten, zaterdags in het aquarium en zingt dan ’t liedje van hum-tiedelum-tiedelum).

O en natuurlijk die over mevrouw Van Gelder (die beren houdt in de kelder). Het zijn er te veel om op te noemen en ze zijn allemaal even grappig.

Toen Annie M.G. Schmidt in 1995 overleed, stond er een ontroerende cartoon in de krant. Die heb ik al die jaren bewaard. Jip en Janneke, Pluk, Zaza, de Krullevaar, Otje en haar vader en Dikkertje Dap met giraf lopen bedroefd in de rouwstoet. Een prachtig eerbetoon aan een bijzondere mens! ■