ZOMER 2021 | EDITIE 12
Ext
r
OPL a hoge 64. AGE! 0
00
SKS! OPINIE
ZORG
LEEUWARDEN
MOBILITEIT
KUNST&CULTUUR
02
SENIORENkrant
Zo lang mogelijk veilig thuiswonen. Wij helpen u hier graag bij met handige tips en services.
Het is nergens zo fijn en vertrouwd als thuis. Toch kan er een moment komen dat u iets meer hulp nodig heeft. Op die momenten willen we er graag voor u zijn. Daarom hebben we het Vitaal Collectief ontwikkeld. Naast korting op uw zorgverzekering krijgt u veel handige tips en
services om langer zelfstandig en veilig thuis te wonen. Bent u bij ons verzekerd? Dan kunt u elk moment instappen. Interesse? Kijk op defriesland.nl/vitaal of bel met ons via 058 291 31 31. We helpen u graag verder.
SENIORENkrant
03
DE OPGESLOTEN SALAMANDER VAN DE TESSELSCHADESTRAAT
05
“Sal ut jonkje goëd op sichself passe?” Oma kijkt mij niet aan. Ze friemelt wat aan het boordje van mijn jas. Ik heb de zondagse kleren aan en zowaar nieuwe schoenen. Mijn tenen zijn inmiddels vergroeid omdat ik te lang in te kleine schoenen heb gelopen. Opa staat op een afstandje zijn hoed vast te houden; het waait niet eens. Ik neem afscheid...
13
Amigo, makker, freon, buddy, maatje Heb je veel sociale contacten, dan is er altijd wel iemand beschikbaar om iets mee te ondernemen of om hulp aan te vragen. Maar niet iedereen kan terugvallen op een groot netwerk.
Gemeente Leeuwarden rijk vertegenwoordigd in SKS-vloot Met drie skûtsjes in de vloot is de gemeente Leeuwarden ruimschoots vertegenwoordigd bij het SKS Skûtsjesilen. Bij elkaar opgeteld varen ze met meer dan driehonderd jaar geschiedenis over de Friese wateren. En dat doen ze goed. Hoe kijken de drie schippers van het Grouster, Huzumer en Leeuwarder skûtsje naar de komende SKS?
10
Erop uit met 06 de Max Mobiel Twee Max Mobielen rijden al drie jaar lang af en aan in Leeuwarden. Vrijwillige chauffeurs brengen ouderen uit heel Leeuwarden naar hun plaats van bestemming. De seniorenkrant sprak met gebruikster Nel Hoogendijk (73) en coördinator Sonja Schendelaar, die vanaf het begin ‘met liefde en plezier’ betrokken is bij dit initiatief. Een verhaal over mini auto’s met maximale mogelijkheden die van grote betekenis zijn voor ouderen.
EEN MENS IS NOOIT TE OUD OM TE SPELEN! Theatermaker Gea Struiksma begon in 2015 met toneellessen voor senioren. Daarvoor gaf ze les aan kinderen. De oudere doelgroep zat niet echt in haar blikveld. Maar dat veranderde in de loop van de tijd en ze bedacht hoe leuk het zou zijn om theater te maken met ouderen. Ze begon met een pilot, die uitgroeide tot seniorentheater De Rimpel.
EN VERDER.... Wat is Thuiszorg Patyna?
Beste lezers, Wat fijn dat we binnenkort weer bijna alles mogen. Alle (klein)kinderen weer tegelijk op bezoek: het zal ongetwijfeld voor velen een geweldig vooruitzicht zijn! Hopelijk komt er nu echt een einde aan deze moeilijke en soms eenzame tijd. In deze editie staat een mooi interview met Douwe Visser, Willem Zwaga en Johannes Meeter. Deze drie mannen staan aan het roer van de drie SKS skûtsjes die de gemeente Leeuwarden rijk is. Afke Boven sprak de schippers, die druk bezig zijn met de voorbereiding voor het nieuwe seizoen. Boukje bracht een bezoek aan Seniorentheater de Rimpel. Dit is nu bij uitstek een artikel dat uitdraagt waar wij als seniorenkrant voor staan. Zo lang mogelijk actief blijven en doen wat je leuk vindt. Bij Seniorentheater de Rimpel kan dat. Heb je een rollator? Kun je geen grote lappen tekst onthouden? Dat is allemaal geen enkel probleem! Twee mooie initiatieven op het gebied van mobiliteit zijn de duofiets van het dorp Grou en de Max Mobiel, belicht door Jeltsje en Riemie. Natuurlijk staan in deze editie ook weer onze vaste onderdelen. Het jeugdverhaal van Ritsko, een opiniestuk van Peter, de column van Koesma, de rubriek Vergeten beroepen en de zelfgemaakte puzzels van onze puzzelkoning. Ik wens jullie veel leesplezier en een prachtige zomer. Tot eind september!
Doede Vellema
20
PS: Vergeet niet regelmatig onze website www.seniorenkrant.nl en Facebookpagina te bezoeken. Dan mis je niks!
DE REDACTIE 08
Zorgbelang Fryslân: Vertel ons uw verhaal over corona 09 Kom uit die stoel, ga mee naar buiten
13
De wereld van Koesma - Het leen is voor de oudste...
15
Vergeten beroep: de schooltandarts
15
Tentoonstelling ‘Bloed, zweet en walvistraan’
16
Fries Museum presenteert grote tentoonstelling over borduren in de mode
16
De vierde macht
17
Koesma Basdew Sociaal bewogen en maatschappelijk geëngageerd,schrijft daarover op prikkelende wijze.
Peter Teeuwen Schrijft over maatschappelijke ouderenvraagstukken, puzzelkoning.
Jeltsje de Boer Zet zich in voor het welzijn van ouderen, voorzitter van UVV Grou.
Ritsko van Vliet Plaatst het Leeuwarden van de jaren 50 en 60 in een persoonlijk perspectief.
Riemie van Dijk Altijd op zoek naar verhalen die raken, blijven hangen en doorverteld worden.
Boukje Wiersma Schrijft herkenbare, inspirerende verhalen met een mix van positiviteit en ontroering, eindredacteur.
Puzzels 18 Geniet van een prachtige rit op de Duofiets
19
Oplossingen puzzels
22
Colofon 22
HAUTE BORDURE
t/m 18 juli 2021
partners fries museum
tentoonstellingspartners
leeuwarden friesmuseum.nl/tickets
vrienden fries museum
KLEDING: DRIES VAN NOTEN (COLLECTIE LENTE/ZOMER 2015), FOTOGRAAF: JASPER ABELS, ART DIRECTOR: MAARTEN SPRUYT, FOTO-ASSISTENT: ALEX BERGER, MODEL: JORDY BAAN, VISAGIE: MASCHA MEYER
04 SENIORENkrant
SENIORENkrant | LEEUWARDEN Ritsko in die tijd
05 “Sal ut jonkje goëd op sichself passe?” Oma kijkt mij niet aan. Ze friemelt wat aan het boordje van mijn jas. Ik heb de zondagse kleren aan en zowaar nieuwe schoenen. Mijn tenen zijn inmiddels vergroeid omdat ik te lang in te kleine schoenen heb gelopen. Opa staat op een afstandje zijn hoed vast te houden; het waait niet eens. Ik neem afscheid. Mijn grootouders komen volgende week in het Sint Anthony Gasthuis te wonen en daar is geen plek voor mij. Mijn vader is al een tijdje uit mijn leven. Hij treedt op in Duitse hotels. Hij vond er niks meer aan in opa’s zaak.
Tekst: Ritsko van Vliet, Van Vliet Beleving. De moeder van Ritsko van Vliet overleed toen hij twee jaar was. Door het artiestenleven van zijn vader verbleef hij tijdens zijn jeugd bij meer dan tien pleeggezinnen in Leeuwarden. In persoonlijke verhalen vertelt Ritsko over zijn jeugdervaringen en de buurten waar hij toen woonde. Dit keer deel vier. De eerste drie delen kun je teruglezen op www.seniorenkrant.nl
DE OPGESLOTEN SALAMANDER VAN DE TESSELSCHADESTRAAT
FLAUWE GRAPJES
ALLEMAAL REGELS
keer op het keukenzeil voordat ik verschrikt
Ik kijk hoe oom Lou samen met de knecht
Het is wennen hier. Een vreemde omgeving,
achteromkijk. Mijn schoenen laat ik achter in
voorzichtig mijn boekenkastje naast mijn koffers
nieuwe gebruiken, andere geuren, verschillende
de keuken. Ik ga snel naar boven, onhandig met
achter in de bestelbus zet. We kunnen weg. Opa
reacties. Ik antwoord nooit gelijk, kies behoed-
losse handen en ik hoor nog net een overslaande
tilt mij zwijgend in de bus. Als we de straat
zaam mijn woorden. Tast af wat hen bevalt.
vrouwenstem voordat ik de slaapkamerdeur
uitrijden zie ik nog net twee oudjes aarzelend
De kookkunst van tante Truus is een dikke plus.
dichtgooi.
zwaaien. Mijn oom rijdt de Commer het centrum
Geen gewone gehaktballen, maar gemaakt van
uit richting de nieuwbouw. Ik zit naast hem zoals
biefstuk tartaar. Geen lekkerbekje, maar tong.
SALAMANDERS POEREN
in de vakanties als ik mee mag naar de
Ik leer hoe je met een mes de graten eraf haalt en
Tante Trees blijft kortaf en onredelijk. Zij rouwt
dorpskruideniers waar mijn oom de nieuwste
een heel stuk vis met de vork oppakt.
nog om hun tweejarige zoontje dat drie maanden eerder overleden is. Ik ben zijn vervanger, maar
snuisterijen van Van Vliet & co toont. Met flauwe grapjes probeert hij mij op te vrolijken. Maar ik
Als ik naar boven ga, mag ik niet de trapleuning
dan negen jaar ouder. Ik ruik haar verdriet. Zou
ben niet in de stemming voor een Sam en Moos-
vasthouden. Waar is die dan voor gemaakt?
ze zich met babyolie inwrijven? Haar man kan
grap. Ik zit met mijn kin op de borst, want ik wil
De wc-deur mag ik niet op slot doen. Het enige
ik beter mee. Hij struint met mij rond bij de
niet naar buiten kijken. Ik ben onderweg naar het
plekje met privacy ben ik dus ook kwijt. Allemaal
sloten van de MKV velden bij ons om de hoek.
onbekende, naar een nieuwe oom en tante.
regels om alles in huis zo min mogelijk te laten
We gaan dan salamanders poeren, die ik daarna
slijten. De drempel is om overheen te stappen en
in een weckfles in leven probeer te houden.
NETTE MENSEN
niet om óp te stappen. Daar heb ik mijn hele leven
Daar staan ze in de deuropening van Tesselscha-
nog nooit over nagedacht. Prompt gaat het fout.
Af en toe voel ik mij ook zo’n opgesloten
destraat 84. Nette mensen, van vaders leeftijd.
Ik kom met een enthousiast verhaal vanaf
salamander. Beschermd in een vreemd gezin,
“Wie hebben we daar? Ritsko junior. Noem mij
de Wilhelminaschool de keuken binnen. Oom Jan
maar gevangen in de nieuwe gewoontes. O jee,
maar tante Truus en dit is oom Jan.” “Dag meneer
zit net aan de koffie, nadat hij wat schilderwerk
als ik mijn hoofd uit de weckfles steek dan duwt
en mevrouw”, zeg ik terwijl ik de neuzen van hun
heeft gedaan. Ook de drempel van de achterdeur.
tante Truus mij meteen terug. Wacht maar tot ik
schoenen bekijk. Het scheelt wel zeven maten,
De afdruk van mijn nieuwe schoenen zet ik zes
een krokodil word. ■
die van haar met de zijne. “Binnen staat een Ligakoek met pindakaas en een beker Ovomaltine voor je klaar. Je kunt vast wel wat vitaminen gebruiken.” Terwijl mijn bekende en onbekende oom de spullen naar boven brengen, kijk ik de huiskamer rond. Netjes en deftig. Door de grote ramen zie ik een tuin, voor staan een bank en een televisie. Toen ik bij opa en oma woonde ging ik wel eens met buurtkinderen bij een mevrouw aan de overkant tv-kijken. Na ‘Okkie Trooi’ en de ‘Verrekijker’ deden we bij vertrek een stuiver in het zendingsbusje.
Zicht op de Tesselschadestraat met links het eerste woonblok, waar Ritsko in het derde huis op nr. 84 woonde. Om de hoek de Vondelstraat. Rechts het Fonteinland met de voetbalvelden van MKV ‘29. (Bron: Archief Historisch Centrum Leeuwarden)
06
KUNST&CULTUUR | SENIORENkrant Tekst: Boukje Wiersma | Foto's: Seniorentheater De Rimpel
Seniorentheater De Rimpel:
EEN MENS IS NOOIT TE OUD OM TE SPELEN! Theatermaker Gea Struiksma begon in 2015 met toneellessen voor senioren. Daarvoor gaf ze les aan kinderen. De oudere doelgroep zat niet echt in haar blikveld. Maar dat veranderde in de loop van de tijd en ze bedacht hoe leuk het zou zijn om theater te maken met ouderen. Ze begon met een pilot, die uitgroeide tot seniorentheater De Rimpel.
Ik
spreek
in
Wijkcentrum
rimpels. Voor het eerst sinds lange
demie was dramatische expressie
die zorgt voor een veilige omgeving”.
ze
improvisatie-
tijd zijn ze weer op maandagmiddag
mijn favoriete vak. Maar ik heb altijd
De groep is hecht en sommigen zien
in het wijkcentrum. Door corona
liefde voor het theater gehad. Op de
elkaar ook buiten de lessen om. Dat
hebben de lessen stilgelegen. Maar
kleuterschool speelde ik Doorn-
sociale aspect is mooi meegenomen,
HUMOR EN VEEL REURING
de sfeer is goed, want die middag
roosje. Met de ogen open, want die
maar het gaat om het toneelspelen.
De Rimpel speelt regelmatig luch-
mogen ze eindelijk weer lekker
durfde ik op het toneel niet dicht te
Annelies: “Voor mij is de lol van het
tige, humoristische voorstellingen
toneelspelen!
doen”, zegt ze lachend.
spelen echt het belangrijkst. Het
Bilgaard,
Gea waar
lessen aan ‘de rimpels’ geeft.
over thema’s als mantelzorg. Verder
doet van binnen ook veel met me.
bezoekt een deel van de spelers zorg-
ERVARING MET TONEEL
Dat ervaring met toneel helemaal
Je
instellingen voor het project ‘De
IS HELEMAAL NIET NODIG
niet nodig is bewijst Joke. “Ik was
geïrriteerd zijn in een scène. Dat is
Rimpel maakt wat los’. “We laten dan
Annelies speelt al vanaf het begin
totaal blanco. Iemand zei: ga een
ook een deel van mij, maar dat stuk
een paar scènes zien”, vertelt Gea.
bij De Rimpel. Ze las in een fol-
keer mee, het is hartstikke leuk! Ik
komt in het gewone leven niet zo
“Daarna ga ik in gesprek met de aan-
der over improvisatietheater voor
dacht, ik zie het wel. De eerste de
aan bod.”
wezigen over theater en ik daag hen
senioren en nam contact op met
beste les moest ik meteen in een
uit om mee te doen. Dat is natuur-
Gea, die ze wel eens bij een voorstel-
scène een groep door de bergen
LEREN OVER JEZELF
lijk spannend, maar ook erg leuk.
ling had gezien. “Ik dacht, dat is
leiden. Ik voelde me als een vis in
Gea knikt instemmend. “Tijdens de
Het veroorzaakt veel reuring”.
mijn vrouw.
het water! Mijn dochters moesten
lessen komen emoties spelender-
trouwens keihard lachen toen ze
wijs voorbij. En als het voor je perso-
hoorden dat ik aan improvisatie-
nage nodig is, dan durf je meer. Het
theater
“Ze
kan heel bevrijdend zijn om flink
kennen me als iemand die de
boos te zijn. Ik stimuleer de spelers
stoel altijd op dezelfde plek heeft
ook om zich anders te gedragen dan
staan. Maar op de een of andere
normaal. Annelies wilde bijvoor-
manier kon ik alles loslaten en deed
beeld altijd een happy end in een
ik het gewoon”. Annelies: “Zij is echt
scène. Dus zei ik: doe jij maar even
een natuurtalent”.
lekker bot”. Annelies: “Ja dat klopt.
“EEN LES GEEFT ALTIJD AFLEIDING EN ENERGIE. IK HEB DAT HEEL STERK ERVAREN TIJDENS EEN MOEILIJKE PERIODE. JE VERGEET JE PROBLEMEN NIET, MAAR JE KUNT HET EVEN PARKEREN. DAARNA KUN JE WEER VERDER”
deed”,
vertelt
Joke.
kunt
even
lekker
boos
of
Dan moet je uit je comfortzone en HET GAAT OM HET TONEELSPELEN
dat is heel bewustmakend”. “Het is
Beide speelsters geven aan dat de
niet zo verkeerd om eens buiten je
Annelies (68) en Joke (76) zijn ook bij
Ik heb jaren als juf voor de klas
groep van tien dames heel erg ver-
veilige hokje te stappen”, vult Joke
het interview aanwezig. Zij maken
gestaan en in het onderwijs speel je
trouwd voelt. Een voorwaarde om te
aan. “Die stoel in huis mag best een
al jaren deel uit van de vaste groep
veel toneel. Op de pedagogische aca-
durven spelen. “Dat doet Gea hoor,
keer op een andere plek staan, daar
SENIORENkrant | KUNST&CULTUUR kan het ook leuk zijn”. Ook als je ou-
sterk ervaren tijdens een moeilijke
der bent leer je dus nog dingen over
periode. Je vergeet je problemen
jezelf die je niet wist. “Ze zeggen niet
niet, maar je kunt het even parke-
voor niets dat theater goed is voor
ren. Daarna kun je weer verder”. Gea
de ontwikkeling van je persoonlijk-
vertelt dat spelers soms moe bin-
heid”, aldus Gea.
nenkomen. Maar als de les eenmaal
07
BLOEDMOOI MONSTER.
begonnen is zijn de kwaaltjes snel GEEN LAPPEN TEKST
onze EMOTION-modellen.
vergeten.
Bij veel ouderen is het geheugen niet meer wat het geweest is. Daarom
GEZELLIG IN EEN BUSJE
is improvisatietheater zo geschikt
De voorstellingen zijn voor Joke en
voor deze doelgroep. Gea: “Niemand
Annelies de krenten in de pap. “We
krijgt een tekstboekje. Ik maak thea-
gaan dan gezellig met elkaar in een
ter vanuit de spontane ideeën uit de
busje. Soms spelen we in een prach-
groep”. Annelies vult aan: “De mees-
tig theater en soms moeten we ons
ten van ons kunnen geen lappen
omkleden in de gang. Maar het is al-
tekst meer uit het hoofd leren. De
tijd geweldig”.
voorstellingen komen voort uit wat wij zelf bedenken. Gea schrijft dat op
Er zit heel veel humor in de voor-
en maakt daar een stuk van. Het zijn
stellingen. De dames laten ter plek-
dus teksten die bij ons passen en dat
ke een voorproefje zien. Annelies
maakt het makkelijker. En kom je er
speelt een eenzame mevrouw die op
op het toneel een keer niet uit, dan
de grond gaat liggen om de aandacht
verzin je gewoon wat. We hebben al-
te trekken van de verzorging. Ze zit
lemaal geleerd om te improviseren”.
helemaal in haar rol. “Oh ik voel me zo slecht!” Het is hilarisch en tege-
EVEN IRRITANT DOEN
lijkertijd schrijnend. “Weet je nog
Hoe ziet een les er ongeveer uit?
dat stukje over die twee mannen?”
Gea legt het uit. “Ik stel een kader,
zegt Joke. “Die komen binnen bij
bijvoorbeeld door met een foto te
een oudere dame en hebben slechte
komen van iemand die zwaait naar
bedoelingen, maar krijgen de kans
een boot. Dan buigen we ons over
niet. Koffie, fotoboeken op schoot,
de vraag: wat zou hier aan de hand
nog meer koffie. Uiteindelijk druipen
kunnen zijn? Gaat die boot weg of
ze maar af. Het is de kunst om een
komt hij aan? Wie zitten er op die
zwaar onderwerp met humor te be-
boot en wat heeft zich van tevoren
naderen”.
afgespeeld?” Annelies duikt meteen in haar rol en speelt degene die op de
INTERESSE?
kant staat. “Hè hè, eindelijk zijn we
Je kunt vrijblijvend een middag ko-
van dat bezoek af. Jeetje, ze aten de
men kijken of De Rimpel iets voor
hele koelkast leeg”. Joke geeft een
jou is. Iedereen is welkom. Geheu-
ander voorbeeld. “We moesten een
genproblemen, slechthorend, slecht
keer drie zussen spelen die in een
ter been; het maakt niet uit. Die rolla-
vakantiehuis zaten, maar we hadden
tor gaat gewoon mee het podium op.
geen idee waarom ze daar waren.
“Mijn visie is dat iedereen mee moet
Je moet dus bedenken wat die zus-
kunnen doen, dus het is aan mij om
sen met elkaar hebben. Dat ontstaat
te zorgen dat dat lukt met de juiste
tijdens het spel en is zo enig om te
oefeningen en hulp”, zegt Gea. Een
doen!” Gea fluistert de spelers soms
speciale oproep aan alle mannelijke
ook wel eens wat in. Dat ze even heel
senioren: meld je aan! “Dan hoeven
irritant moeten doen. Of ze brengt
we eindelijk geen snor meer op”, zegt Joke lachend. ■
een nieuw personage in.
GTI Marktleider van brommobielen in Europa • • • •
Standaard met ABS • Sportief interieur met veiligheidskooi Sportieve voor- en achterbumper • Achteruitrijcamera en Bluetooth audiosysteem 16” GT lichtmetalen velgen • Ruime bagageruimte van 1.000 liter Blauwe designelementen (remklauwen, dashboard en veiligheidsgordels)
Zelf uitproberen?
Maak vrijblijvend een afspraak!
Uw brommobiel specialist!
Minicars van der Ploeg Haadwei 47 9104 BB, Damwald www.minicarsvanderploeg.nl
Ik hoor graag wat van je!
AFLEIDING EN ENERGIE “Een les geeft altijd afleiding en
www.seniorentheaterderimpel.nl
energie”, zegt Joke. “Ik heb dat heel
Gea Struiksma 058-2122102
Thialfweg 17 8441 PV Heerenveen Tel. 0513-72 72 72
Audiometrisch onderzoek Hoortoestellen Hoorhulpmiddelen Gehoorbescherming Second Opinion
Westersingel 4 8913 CK Leeuwarden Tel. 058-727 11 11 www.jerrehoorzorg.nl
Jerre betekent horen
08
ZORG | SENIORENkrant
WAT IS THUISZORG PATYNA? Patyna is een gespecialiseerde organisatie voor zorg in Friesland. We bieden een breed scala aan zorg- en dienstverlening. Van thuiszorg tot en met intensieve verpleeghuiszorg en revalidatie.
Thuiszorg Patyna is een thuis-
gen, zorg levert aan huis. Het gaat
Mocht
zorgorganisatie
naar
aanleiding
van
met
kleine
hierbij om alle soorten thuiszorg.
bovenstaand verhaal nog vragen
uit
(wijk)-
Wij verstaan hieronder verzorging,
hebben
verpleegkundigen en zorgkundi-
verpleging, nachtzorg, vakantie-
geworden dan kunt u vrijblijvend
zorg, hulp in de huishouding en
contact
individuele begeleiding. We heb-
zorg Patyna Team Leeuwarden
ben een kantoor in Techum, maar
tel. 0515 - 72 97 60.
teams,
die
u
bestaande
of
nieuwsgierig
opnemen
met
zijn Thuis-
leveren zorg in heel leeuwarden, Grou, Wergea, Wytgaard, Wirdum,
PS de foto's zijn gemaakt voor coronatijd.
Deinum. Wij zijn 24 uur, 7 dagen in de week bereikbaar. Wij hebben een nauwe samenwerking met huisartsen en andere disciplines en streven naar de beste zorg voor de cliënt.
www.patyna.nl
Wij bezorgen nu ook thuis
Download de app en bestel
Jumbo, Leeuwarden, Stadionplein 3
SENIORENkrant | ZORG
09 advertorial
VERTEL ONS (ANONIEM) UW VERHAAL OVER CORONA Zorgbelang Fryslân verzamelt, onderzoekt en analyseert verhalen van mensen tijdens de coronapandemie. Met als doel om lessen te trekken voor de toekomst. Ook u kunt uw verhaal delen via www.zorgbelang-fryslan.nl welkom. Want ook van positieve ervaringen kunnen we leren.
WAT WAS / IS DE IMPACT VAN CORONA OP UW LEVEN? Corona heeft velen van ons zwaar getroffen. Lockdowns, geen bezoek mogen of durven ontvangen. Naasten die ziek worden, angst om zelf besmet te raken. Maar ook: boodschappen doen met een mondkapje op en uw kleinkinderen niet kunnen zien. Onzekerheid of een reguliere behandeling of controle nog wel doorgaat. En wat te doen in geval van besmetting: kiezen voor opname op een IC of niet?
ELE ENK NTEN G O N EME ART OOP P P A TE K
Ouder worden doe je samen Wilt u zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen, met maximale regie over uw leven? Dan is Nijlânstate een perfecte plek om samen te genieten van het leven, met vele voorzieningen en sociale activiteiten. Daarnaast beschikt Nijlânstate over een eigen zorgteam dat dag en nacht aanwezig is. Heeft u nog geen zorg nodig? Dan is dat een prettige zekerheid voor de toekomst. Maakt u gerust een afspraak voor een vrijblijvende bezichtiging!
Nijlânsdyk 73 | Leeuwarden | tel. 058 288 4488 | www.nijlanstate.nl
WAT GEBEURT ER MET UW VERHAAL? Uw verhaal wordt geanonimiseerd meegenomen in het onderzoek. De verhalen worden geanalyseerd door een onderzoeksteam onder leiding van emeritus hoogleraar Public health Guus Schrijvers. Op basis van deze analyse doen we voorstellen om de zorg tijdens een pandemie te verbeteren. We trekken daarin samen op met beleidsmakers, cliëntenraden en patiëntenverenigingen.
ZORGBELANG FRYSLÂN WIL LEREN VAN UW ERVARINGEN Want zorg kan altijd beter. Ook tijdens een pandemie. Daarom vragen we u om uw verhaal met ons te delen. Dat kan anoniem, via onze website: www.zorgbelang-fryslan.nl
ZORG WORDT BETER WANNEER ZORGGEBRUIKERS DAARIN EEN STEM HEBBEN Ook met uw verhaal kunt u helpen de zorg te verbeteren. Daarom vragen wij u om uw verhaal over corona met ons te delen via www.zorgbelang-fryslan.nl
U kunt uw verhaal met ons delen wanneer u: • een chronische aandoening of beperking heeft; • een psychische aandoening heeft; • u ouder bent dan 65 jaar. WELKE ERVARINGEN KUNT U MET ONS DELEN? Alle ervaringen die met corona te maken hebben of daar het gevolg van zijn kunt u met ons delen. Het kan gaan over de impact van coronaregels op uw dagelijkse leven of over het wel of niet doorgaan van reguliere zorg. Maar ook over uw ervaringen met digitale consulten of sociale contacten via beeldbellen. Zowel positieve als negatieve ervaringen zijn
MEER WETEN? Wilt u meer informatie over ‘Patiënten spreken zich uit’? Twijfelt u nog om uw verhaal met ons te delen? Of heeft u ideeën over hoe zorg volgens u beter kan tijdens een pandemie? Bel of mail ons! ZORGBELANG FRYSLÂN K.R. Poststraat 70-72, 8441 ER Heerenveen 085 4832 433 info@zorgbelang-fryslan.nl
PATIËNTEN SPREKEN ZICH UIT
10
INTERVIEW | SENIORENkrant Tekst: Afke Boven - Foto’s: Thomas Vaer
GEMEENTE LEEUWARDEN RIJK VERTEGENWOORDIGD IN SKS-VLOOT Met drie skûtsjes in de vloot is de gemeente Leeuwarden ruimschoots vertegenwoordigd bij het SKS Skûtsjesilen. Bij elkaar opgeteld varen ze met meer dan driehonderd jaar geschiedenis over de Friese wateren. En dat doen ze goed. Zo domineert een van hen al enkele jaren het eindklassement. Maar de wereld heeft even stilgelegen en daarmee ook het zeilen om een kampioenschap. Hoe kijken de drie schippers van het Grouster, Huzumer en Leeuwarder skûtsje naar de komende SKS? En wie gaat er dit jaar met de winst vandoor?
DRACHTEN, 1909
perfecte lijnen en bovenal de goed-
te wedstrijd van het seizoen, Visser
Op scheepswerf De Pijp wordt de
gevormde ‘geveegde’ kont, is het
moet het vandaag met een zevende
laatste hand gelegd aan één van de
een echte ‘Piipster’ geworden. Het
plek doen, maar het is genoeg voor
nieuwste roefschepen die onder de
zijn kenmerken die tot in lengte van
de toppositie. Vlak voor hem gaat
handen van de gebroeders Roorda
dagen herkend zullen worden als
‘it Doarp Huzum’ als vierde over de
vandaan komen. Tot ver over de
de Roorda-handtekening. Ze geven
finish. Het levert schipper Johannes
Drachtster Vaart hoor je het geluid
het schip snelheid en een mate van
Meeter en zijn bemanning een vijfde
van metaal op metaal bij het klinken
souplesse. Tijd is tenslotte geld, he-
plek op in het klassement. Willem
van de romp van het skûtsje. Met zijn
lemaal bij het vervoeren van vracht
Zwaga zeilt zijn Ljouwerter skûtsje
waar de skûtsjes voor gebruikt wor-
‘Rienk Ulbesz’ dit jaar naar een acht-
den. En tijd betekent ook winst in de
ste plek.
wedstrijd. Het bewijs hiervoor wordt ruim een eeuw later geleverd, als dit
SKÛTSJE-DNA
skûtsje voor het dorp Grou zijn vijf-
Douwe Visser, Johannes Meeter
tiende SKS-titel binnenhaalt. Maar
en Willem Zwaga. Het zijn de drie
daar heeft begin 1900 nog niemand
SKS-schippers uit de gemeente
weet van.
Leeuwarden. Zwaga is de benja-
“IN DE SKS MOET JE SKS-WAARDIG ZIJN” – Willem Zwaga
min van het stel, maar ondanks
“MET LUCIFERSDOOSJES SPEELDEN WE DE WEDSTRIJD NA” – Douwe Visser
SNEEK, 2019
het leeftijdsverschil van ongeveer
mel, dus het was altijd feest.” Dou-
Veertien rompen scheren door de
twee decennia delen ze dezelfde
we: “Het was nooit de vraag waar je
golven van het Sneekermeer. Het is
soort jeugdherinneringen aan het
in de vakantie naartoe ging. Naar
de finaledag van het SKS Skûtsjesi-
skûtsjesilen. Ze hebben hetzelfde
de SKS natuurlijk! Zo gaat dat in
len en Douwe Visser van het Grouster
skûtsje-DNA, met bloed dat soms
een skûtsjefamilie, zo groei je erin.
skûtsje ziet zijn zesde kampioens-
kruipt waar het niet gaan kan. Wil-
Samen met mijn neef Albert Vis-
titel steeds dichterbij komen. Hij
lem: “We zijn er vanaf de wieg mee
ser (nu schipper op het skûtsje van
manoeuvreert de Piipster langs de
opgegroeid. Skûtsjesilen was onze
Lemmer, red.) maakte ik skûtsjes
laatste ton en zet koers richting de
vakantie en mijn vader (Ulbe Zwa-
van lucifersdoosjes en dan speel-
finishlijn. Het is beslist niet zijn bes-
ga, red.) zeilde de sterren van de he-
den we de wedstrijden na.”
SENIORENkrant | INTERVIEW
11
ANDER MATERIAAL, ZELFDE SPELLETJE Ergens in de vroege tienerjaren begint het echte werk. Eerst nog met wat simpele klusjes aan boord, zoals
11 stêden edysje
de bemanning van drinken voorzien, maar al snel worden de taken serieuzer. Johannes: “Ik ben bij
Haal de 11 Stedencollectie snel in huis!
schipper Rienk Zwaga op het Ljouwerter skûtsje begonnen. De eerste twee wedstrijden zat ik in de roef, daarna mocht ik naast hem zitten. Ik denk dat hij het leuk vond om mij wat bij te brengen, want hij legde me van alles uit. Over hoe je de zeilen het beste kunt afstellen, bijvoorbeeld. Daar heb ik nog steeds heel
“DE TRAINING VOELDE WEER ALS VANOUDS” – Johannes Meeter
veel profijt van. Natuurlijk, we hebben vandaag de dag ander materiaal
regelmatig in de achterhoede. Met
dan toen, maar het spelletje met de
Johannes Meeter en Willem Zwaga
wind is nog steeds hetzelfde.” Wil-
aan het roer, komt daar verandering
lem: “Mijn vader had geen keus. Hij
in. Al snel weten ze hogere noterin-
vertrok uit de haven van Stavoren
gen te halen. Maar dan is daar in-
en ik sprong op het laatste moment
eens dat virus.
aan boord. Het was geen doen om terug te gaan, dus ik moest mee in
EEN GEDENKWAARDIG JAAR
de roef. Daar heb ik de hele wed-
Douwe: “Ik ben mijn hele leven bij het
strijd gezeten, doodsbenauwd, maar
skûtsjesilen geweest en vorig jaar
ik zat tenminste wel aan boord! Het
voor het eerst niet. Dat is wel heel
jaar daarop, ik was toen 13, mocht ik
gedenkwaardig én frustrerend. Het
écht mee.”
is niet dat we de tijd niet zijn doorgekomen, maar het hoeft natuurlijk
Of de 11 Stedentocht door gaat of niet, met Sonnema doe je nu jouw eigen 11 stedentocht. Met deze serie van 11 unieke Sonnema fl essen beleef je de tocht der tochten het gehele jaar door. Iedere fl es met eigen plaatsnaam en een bijzonder herkenningspunt in de stad. Elke editie is gevuld met de vertrouwde Sonnema Berenburg en is in beperkte oplage gebotteld.
Mei Sonnema giet it altyd oan, mei of sûnder iis! SONNEMA.NL
SCHIPPERSGESLACHT
niet nog een keer.” En wat betekent
Het is algemeen bekend: je kunt al-
een jaar niet zeilen voor het komen-
leen schipper in de SKS worden
de klassement? Johannes: “We zijn
als één van je (voor)ouders uit een
weer begonnen met trainen en dat
schippersgeslacht stamt. Je hoeft
voelt als vanouds. Ik hoef niemand
niet diep in de stambomen te duiken
te vertellen wat ie moet doen, dus ik
om te weten dat de Meeters, Zwaga’s
verwacht dat we weer op dezelfde
en Vissers ruimschoots aan deze eis
manier doorgaan. Aan de andere
voldoen. Douwe: “Het is altijd mijn
kant, de concurrenten staan ook
ambitie geweest om schipper te wor-
niet stil. Ik heb er in elk geval heel
den, maar de organisatie eromheen
veel zin in en we gaan ervoor!” Wil-
vergt ook heel veel tijd. Daarom wilde
lem: “We waren van de week weer
ik het niet al op jonge leeftijd. Ik was
even op het water. Machtig! Het
38 toen ik voor het eerst als schipper
was eerst wel even zoeken, maar
SKÛTSJEKRANT VANAF 21 JULI
meedeed. Dat vind ik een mooie leef-
dat komt goed. Zolang je maar stap-
tijd om ermee te beginnen.” Ook Wil-
pen vooruit zet. Groot of klein, dat
TE BEKIJKEN OP WWW.SKUTSJE.NL
lem neemt eerst de tijd om de fijne
maakt niet uit, als ze er maar zijn.”
kneepjes te leren: “In de SKS moet je
Douwe: “Onze voorbereiding stelde
SKS-waardig zijn en goed kunnen
tot nu toe nog niet zoveel voor. We
zeilen. Ik wilde schipper worden,
krijgen binnenkort ons nieuwe tuig,
maar wel één met kennis. Daarom
dus dan gaan we serieus aan de slag.
heb ik eerst nog vijf jaar in de IFKS
Dat moet ook wel, want ik denk dat
gezeild, op een eigen skûtsje zodat ik
we dit jaar meerdere concurren-
me vrij kon ontwikkelen.”
ten hebben. Heerenveen is sowieso een uitdaging, Albert van Lemmer
Inmiddels zitten ze alle drie alweer
is zeer gedreven om te winnen en
enkele jaren stevig op het achterdek
Pieter Meeter van Akkrum is ook
van hun huidige skûtsjes. Douwe is
een kanshebber. En ik wil Huizum
sinds 2005 schipper van het skûtsje
niet vergeten, want die zijn de laat-
van Grou en Johannes en Willem
ste jaren heel goed bezig en d’Heale
nemen in 2017 voor het eerst plaats
Moanne komt er ook steeds gemak-
aan het helmhout van respectieve-
kelijker bij.” Willem: “Ik heb geen idee
lijk het Huzumer en het Ljouwerter
hoe het klassement eruit gaat zien.
Skûtsje. Daar waar de Grousters al
De slimste wint en dat is die verrek-
jaren in de hoogste regionen van
te Douwe Visser al een paar jaar. Dat
het klassement zitten, verblijven
moet misschien maar even anders.
de andere twee skûtsjes tot dan toe
Hahaha.” ■
De Skûtsjekrant komt terug! NA EEN JAAR AFWEZIGHEID IS DE
Vol prachtige verhalen en mooie reportages! www.skutsje.nl is dé website voor het belangrijkste skûtsjenieuws en natuurlijk de uitslagen van de wedstrijden.
de enige échte onafhankelijke skûtsjewebsite
12
SENIORENkrant
SENIORENkrant | ZORG
13 advertorials
Kom uit die stoel, ga mee naar buiten suikerwaarden stabieler, voelen zij zich beter en
De zomer dient zich aan en het
hebben ze minder of soms zelf helemaal geen
aantal coronabesmettingen neemt
diabetesmedicatie meer nodig. Lees meer
af. Dat geeft ons weer wat meer vrijheid. Ga daarom lekker mee
Vraag de gratis folder aan over het belang van vitamine D, via tel.nr. 0900-8864, of mail naar info@thfl.nl
informatie op www.nationalediabeteschallenge.nl BUITEN BEWEGEN IS GEZOND 3. VOORKOM FYSIEKE KLACHTEN
Buitenlucht spoort aan tot bewegen en dat is
Onderzoek toont aan dat mensen die dagelijks
gezond. Zo stimuleert wandelen de bloedcirculatie
buitenlucht is gezond. Dat houdt
buiten zijn, op oudere leeftijd minder fysieke
en het transport van voedingsstoffen in uw
u fit en vitaal en zo kunt u zo lang
klachten ondervinden. Zo ondervinden ouderen
bloed, zoals eiwitten, vetten en suikers. Maar het
die elke dag naar buiten gaan minder slaappro-
is ook gewoon leuk. Dus doen. Veel plezier! ■
naar buiten. Want bewegen in de
mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. Wij geven u zes redenen om meer naar buiten te gaan.
blemen. Ook ervaren zij minder klachten van pijnlijke botten dan ouderen die niet regelmatig naar buiten gaan. 4. ONTSPAN UW OGEN
1. VERSTERK UW IMMUUNSYSTEEM
Steeds vaker staren we op een scherm: de
Veel mensen zijn inmiddels gevaccineerd en
telefoon, een tablet of een e-reader. Gun uw
beschermd tegen het Covid-19 virus. Maar het
ogen af en toe rust en frisse lucht. Buiten kunnen
virus is niet verdwenen. In het najaar krijgen we
uw ogen meer ronddwalen, verder wegkijken en
bovendien ook weer te maken met het ‘reguliere’
is er meer afwisseling tussen dichtbij en ver
griepvirus. Een goed immuunsysteem is daarom
weg kijken. Zo ontspant én traint u uw ogen.
bestrijdt infecties. Buiten bewegen verhoogt uw
5. GRATIS VITAMINE D
weerstand en versterkt het immuunsysteem.
Een kwartiertje in de buitenlucht is voldoende
Foto: Lucas Kemper
belangrijk, dat beschermt uw lichaam en
om uw dagelijkse hoeveelheid vitamine D op te 2. VERLAAG UW BLOEDSUIKERSPIEGEL
nemen. Vitamine D ondersteunt uw immuun-
Wandelen
bloedsuikerspiegel.
systeem en beschermt u tegen infecties. Bij
Dat is goed nieuws voor mensen met diabetes,
besmetting met het coronavirus lijkt vitamine D
type 1 of 2. Door te wandelen blijven hun bloed-
een positief effect te hebben op het herstel.
verlaagt
uw
Foto: Bezoek&Co
AMIGO, MAKKER, FREON, BUDDY, MAATJE Een maatje is iemand met wie je
ondersteuning bij praktische zaken of begeleiding
echt een hele goede match en ze genieten er allebei
goed kunt opschieten en waarmee je
bij leuke activiteiten. Vrijwilligerswerk Amaryllis
van. Prachtig toch? ■
bijvoorbeeld een museum bezoekt, een
besteedt daarom veel aandacht aan de werving van maatjes en doet dat samen met de organisaties
WIL JIJ EEN MAATJE VOOR IEMAND ZIJN?
Solidair Friesland, SchuldHulpMaatje, Bezoek&Co,
Voor meer informatie over de maatjesprojecten
Netwerk Time to Connect, Humanitas, De
kun je een kijkje nemen op de website
veel sociale contacten, dan is er altijd
Zonnebloem, Fier, Stjoer, De Noorderbrug en UVV
www.amaryllisleeuwarden.nl/maatjes/
wel iemand beschikbaar om iets mee te
Grou. Er zijn in de loop van de jaren al heel veel
een mail sturen naar
goede matches gemaakt, zoals bij Geertje en Evelien.
vrijwilligerswerk@amaryllisleeuwarden.nl
bakje koffie drinkt of die je ondersteunt bij de financiën of de opvoeding. Heb je
ondernemen of om hulp aan te vragen. Maar niet iedereen kan terugvallen op een groot netwerk.
of telefonisch contact opnemen ZE GENIETEN ER ALLEBEI VAN
via 058 - 30 30 400.
Geertje woont in de Hofwijck en Evelien is haar maatje. Ze kennen elkaar al heel lang en hebben het
Er zijn genoeg Leeuwarders die min of meer in
altijd heel gezellig samen. Iedere dinsdagochtend
een sociaal isolement leven. Voor hen kan het heel
drinken ze een kopje koffie met een koekje erbij.
belangrijk zijn om in contact te komen met een
Tijdens het koffiedrinken vertellen ze elkaar wat
gelijkgestemde. Iemand die een brug kan vormen
ze de afgelopen week beleefd hebben. Daarna gaan
naar de samenleving. Het maakt niet uit hoe oud
ze meestal even naar buiten. Geertje rijdt in een
je bent; een maatje is onmisbaar. Onderzoek heeft
elektrische rolstoel, Evelien loopt ernaast. Ze gaan
uitgewezen dat het hebben van een maatje ertoe
vaak naar het Rengerspark. Soms gaan ze op een
kan bijdragen dat je maatschappelijke positie
bankje zitten om naar de vogels te luisteren. Het is
verbetert. Ook leidt het tot meer zelfvertrouwen, een positievere blik op de toekomst en een verruimde leefwereld. Een beetje aandacht betekent een wereld van verschil!
VRIJWILLIGERSWERK AMARYLLIS Vrijwilligers zijn vaak de drijvende kracht achter maatschappelijke organisaties. Met veel inzet en
DE VRAAG BLIJFT GROEIEN
enthousiasme maakt Vrijwilligerswerk Amaryllis zich daarom sterk voor vrijwilligers en organisaties
In de gemeente Leeuwarden zijn honderden
die vrijwilligers zoeken. Door het delen van kennis, door te verbinden, te adviseren en trainingen aan
vrijwillige maatjes actief en de vraag blijft
te bieden.
groeien naar iemand voor een gezellig praatje,
14
SENIORENkrant
SENIORENkrant | COLUMN
15
COLUMN COLUMN
De wereld van Koesma Tekst: Koesma Basdew.
‘HET LEEN IS VOOR DE OUDSTE, HET GELD IS VOOR DE STOUTSTE’
Ik ben dol op de film Robin Hood met Russel Crowe en westerns met die knappe cowboy Clint Eastwood. Deze kanjers strijden tegen onrechtvaardigheid en dat zorgt ervoor dat mijn hart een sprongetje maakt. Gelijkwaardigheid is voor mij erg belangrijk en dat mis ik nogal eens in deze tijd. Ieder tijdperk heeft zijn eigen uitdagingen en het leven is knippen, plakken, passen en meten. We zetten allemaal ons beste beentje voor, rennen om deadlines te halen en ronden projecten netjes af. Maar wie we zijn en waar we voor staan is niet altijd voldoende. Want we vechten tegen een oneerlijk systeem. ‘Het leen is voor de oudste, het geld is voor de stoutste’. Dat
betekent zoiets als: wie brutaal is behaalt het meeste voordeel. Natuurlijk proberen sommigen van ons voor zichzelf op te komen. Zelfbehoud en zelfbescherming zijn tenslotte oerdriften van de mens. Indien we hard genoeg schreeuwen en er voldoende maatschappelijke onrust ontstaat, worden politieke beslissingen herzien of teruggedraaid. Met massale protesten en burgerlijke ongehoorzaamheid maken we onszelf zichtbaar en hoorbaar. Maar wie dat niet doet, wordt nogal eens vergeten.
én heb je recht op wachtgeld. Het is verbijsterend dat er een systeem is gecreëerd waarin politici rijkelijk beloond en gecompenseerd worden en waarin de rest van de bevolking vijftig jaar moet buffelen. Met als eindresultaat een bodempje pensioen. En waarom kan de overheid onnodig miljarden over de balk gooien zonder daar fatsoenlijk uitleg over te geven en moet een ondernemer elke bon verantwoorden? Multinationals wordt de hand boven het hoofd gehouden en de beurs van de burgers wordt leeggehaald.
We leven in een verzorgingsstaat, maar vooral eentje waarin politici goed en verzorgd achterblijven van ons belastinggeld. Als je tien jaar als parlementariër hebt gewerkt, is je volledige staatspensioen binnen
Wat zegt het over onze democratie dat ministers en staatsecretarissen mediatraining krijgen om vragen te omzeilen? Iedere vraag wordt met een wedervraag beantwoordt. Het voortdurende
De schooltandarts Het heeft menigeen een trauma voor het leven opgeleverd: een bezoek aan de schooltandarts. Een paar keer per jaar stond het gevreesde busje op het schoolplein en bijna alle kinderen gingen er met lood in de schoenen naartoe. Niks verdoving, er werd zo geboord of getrokken. Inmiddels is de gezondheidszorg aanzienlijk verbeterd en het beroep is bijna verdwenen.
toneelspel, beloftes verbreken, fouten maken en door het stof gaan: in de politieke arena telt de wet van de vlotste babbel. Deze werk-, denk- en handelwijze zorgt voor aftakeling van de samenleving en onze levensenergie raakt beetje bij beetje op. En wie moe is laat de moed zakken. Daarom kijk ik af en toe een avondje naar Russel en Clint. Strijden tegen onrechtvaardigheid is natuurlijk een stuk makkelijker in een film dan in het echte leven. Maar opgeven is geen optie. ■
Het was lastig om onder de tandartsbehandeling uit te komen. Maar toch lukte dat soms: “Ik schreef zelf een briefje dat ik naar onze eigen tandarts ging. Niet dus, maar ze geloofden het wel.” Een enkeling is positief. Een meneer vertelt dat de schooltandarts best vriendelijk was en dat zijn latere tandarts zijn bewondering uitsprak over een vulling die in 1958 geplaatst was. Iemand anders vond de fluorbehandelingen nog wel grappig: "Voor zo’n fluoridebehandeling zat je met mede-
Tegenwoordig is goede mondzorg erg belangrijk.
wanneer je aan de beurt was. Er zat meestal een
klasgenoten met zo’n plastic gebitje in tegenover
Kinderen groeien op met het idee dat een gebit goed
groepje scholieren in de bus: een in de tandartsstoel
elkaar te kwijlen. Je moest elkaar vooral niet
onderhouden moet worden en dat tandenpoetsen
en de rest op de bank achterin. Die konden dus heel
aankijken om de slappe lach te voorkomen.”
belangrijk is. Voor 1945 was dat totaal anders. Veel
goed zien (en horen) wat er allemaal in de stoel
mensen poetsten hun tanden niet en bij kiespijn
gebeurde. Niet echt geruststellend zullen we maar
Hoewel in sommige steden, zoals Amsterdam,
werd de kies er gewoon uitgetrokken, al dan niet
zeggen. De angst voor de schooltandarts zorgde
nog steeds een schooltandarts werkzaam is,
met behulp van een touwtje. Na de Tweede
er wel voor dat kinderen beter gingen poetsen.
is het rijdende busje al lang uit het straatbeeld
Wereldoorlog kwam er meer aandacht voor
Want dat kon misschien voorkomen dat er tijdens
verdwenen. En de schooltandartsen die er nog zijn?
persoonlijke hygiëne. Er verscheen reclame voor
het bezoek aan de ‘bekkenbeul’ zonder verdoving
Die zijn heel modern. Ze laten de kleintjes rustig
tandpasta met de oproep om na iedere maaltijd
geboord moest worden.
wennen aan alle gedoe in hun mond en hebben
je tanden te poetsen. “Ik ben niet bang voor de Op Facebook worden regelmatig oude foto’s gedeeld; ook van de schooltandarts. De reacties Omdat de overheid het steeds belangrijker vond dat
zijn overwegend negatief. De schooltandarts
kinderen opgroeiden met een gezond gebit, kwam
blijkt menig Leeuwarder schoolkind een levens-
de tandarts met een busje langs op de scholen. De
lange angst voor de tandarts opgeleverd te
eerste schooltandarts bezocht al in 1904 een
hebben. De meeste berichten bevatten termen
basisschool in Zaandam. Maar in de meeste dorpen
als doodeng, bibbers, ‘skietend’ benauwd, auwww,
en steden verscheen het rijdende busje pas na de
traumabus en buikpijn. Een paar reacties: “Ik ben
Tweede Wereldoorlog op het schoolplein.
nu 56 jaar maar ik hoor haar nog schreeuwen: mond open! Brrr..” “Vreselijk, wat een drama... heb
Per keer werden twee of drie kinderen uit de klas
ooit een tik gehad, omdat ik mijn mond niet verder
gehaald. Vaak ging dat op alfabet, dus je wist
open wilde doen.”
Foto: Fries Film Archief
tandarts, want ik heb zo goed gepoetst...”
gewoon verdovingsmiddel bij zich. ■
16
KUNST&CULTUUR | SENIORENkrant
FRIES SCHEEPVAART MUSEUM SNEEK
Tentoonstelling ‘Bloed, zweet en walvistraan’ Maanden achtereen werkten ze zich in het zweet aan boord van de Willem Barendsz. Vaak tot aan hun enkels in het bloed, spek en traan van de walvissen die ze verwerkten op het fabrieksschip. De jonge mannen die na de oorlog meevoeren op de Nederlandse walvisvaart, waren de trots van de wederopbouw. Maar toen de zeeën leeg raakten en Foto: De Traanjagers - Twee walvisvaarders in de bek van een walvis
de walvissen met uitsterven bedreigd, kantelde dat beeld. Walvisvaarders worden niet langer gezien als hard werkende helden, maar als moordenaars.
In de tentoonstelling ‘Bloed, zweet en walvistraan’
INTERACTIEF DEEL
in het Fries Scheepvaart Museum in Sneek is te zien
vooral ook zelf aan de slag. Zo mogen ze onder
Middenin de tentoonstelling is een tunnel
andere voelen in een ‘walvisbek’ en kunnen
hoe de Nederlandse walvisvaart door de eeuwen
gebouwd, die alle zintuigen prikkelt. Je hoort
ze het walvisorgel bespelen om de geluiden na
heen beleefd werd. Zowel door buitenstaanders als
geluiden en stemmen, ziet foto’s en filmbeelden en
te bootsen. ■
door de walvisvaarders zelf. Er wordt niet om de
je mag er ook aan echte baleinen en potvistanden
brute jacht heen gedraaid. Uniek is dat gastcurator
voelen. Voor jongere kinderen is er aanvullend op
Anne-Goitske Breteler voor de tentoonstelling
de tentoonstelling een interactieve presentatie
‘Bloed, zweet en walvistraan’ is van 5 juni tot
kan putten uit dagboeken, fotoboeken en andere
over het grootste dier ter wereld: de blauwe
en met 5 september 2021 te zien in het Fries
herinneringen van de naoorlogse walvisvaarders.
vinvis. Rondom een tien meter lange stellage
Scheepvaart Museum, Kleinzand 16 in Sneek.
Dat werpt een nieuw licht op de zaak. Want de jonge
waarop ‘Femke de blauwe vinvis’ is te zien,
Online reserveren is verplicht en kan via
mannen voeren vooral mee voor het avontuur en
komen kinderen samen met hun (groot)ouders
www.friesscheepvaartmuseum.nl.
het geld, maar zagen ook toen al de keerzijde.
van alles te weten over dit dier - en gaan ze
Wil jij gratis naar het Fries Museum of het Scheepvaartmuseum? GA DAN NU NAAR ONZE FACEBOOKPAGINA EN VOLG ONS!
Fries Museum presenteert grote tentoonstelling over borduren in de mode Na Breien! en Sits, katoen in bloei presenteert het Fries Museum tot en met 18 juli een tentoonstelling over borduren in de mode. De populariteit van het ambacht bij modehuizen en hedendaagse ontwerpers wordt in historisch perspectief geplaatst aan de hand van vier eeuwen borduurwerk. Verspreid over zes zalen zijn meer dan 100 historische en eigentijdse stukken te zien. Van 19de eeuwse doopjurken tot een avondjurk met rinkelende bellen van Viktor & Rolf, en van met gouddraad versierde schoenen uit 1620 tot de Prinsjesdag-japon van Koningin Máxima. Het museum is alleen te bezoeken met een online ticket via friesmuseum.nl/tickets.
Foto: Ruben van Vliet
In het Fries Museum ontdek je
het arbeidsintensieve karakter en
met pailletten bestikt. Ook op straat
en dragers, gebruikte materialen
de rijkdom die met borduurwerk
het gebruik van luxe materialen
en social media is het decoreren
en technieken, inspiratiebronnen
gepaard gaat, met luxe materialen
maakten borduurwerk een kostbaar
van outfits populair.
en
als gouddraad, zijde en parels,
statussymbool. Door toenemende
maar ook het vakmanschap en
welvaart konden ook 17de eeuwse
ZELF AAN DE SLAG
nodig is voor de uitvoering van de
de honderden uren die soms
burgers
zich
rijkversierde
Bij de tentoonstelling organiseert
vele minutieuze steken die met het
nodig zijn om een kledingstuk te
kleding
steken.
Professionele
het Fries Museum een uitgebreid
blote oog nauwelijks te zien zijn. Het
decoreren. Bovendien speelt fijn,
borduurwerkers bogen zich over
activiteitenprogramma. Zo kan
boek is voor € 24,95 verkrijgbaar bij
wit borduurwerk een grote rol bij
complexe stiksels en ontwikkelden
iedereen, van beginner tot expert,
de museumwinkel en online via
belangrijke levensmomenten als
een enorme variatie aan steken en
aanschuiven bij de borduurtafel in
friesmuseum.nl/webshop. ■
geboorte, doop en huwelijk. Maar
technieken. Hun creaties vonden
de hal van het museum. Daarnaast
bovenal vormt borduurwerk een
een
Nederlandse
worden masterclasses borduur-
onmiskenbaar onderdeel van de
modebeeld en gaven man en vrouw,
kunst georganiseerd, geschikt voor
laatste mode waar vrouwen én man-
jong en oud een unieke manier
liefhebbers van textiel, mode en
nen al eeuwenlang mee pronken.
om zich te onderscheiden. Dat is
handwerk met enige borduur-
tegenwoordig niet anders. Zo is in
ervaring.
weg
in
in
het
symboliek.
Detailopnamen
tonen het grote vakmanschap dat
ZIEN EN GEZIEN WORDEN
de tentoonstelling een spectaculaire
Borduren is weer helemaal in, maar
avondjurk van Claes Iversen te zien,
BOEK
de trend is niet nieuw. Lange tijd was
bezaaid met plexiglas, metaal en
Bij Haute Bordure verschijnt een
het uitdossen in geborduurde mode
Swarovski-kristallen, en een catsuit
prachtige publicatie die ingaat op
alleen aan de elite voorbehouden:
van Jan Taminiau, van top tot teen
vier eeuwen borduurwerk; makers
SENIORENkrant | OPINIE
17 11
Tekst: Peter Teeuwen
DE VIERDE MACHT Toen Cambuur officieus kampioen was geworden van de Eerste Divisie, werd er op het 8 uur journaal gemeld: “In Leeuwarden hebben mensen zich massaal niet aan de coronamaatregelen gehouden.” Pas daarna werd het kampioenschap genoemd. Dit is een typisch voorbeeld van hoe de pers tegenwoordig het nieuws brengt. We kennen in Nederland een wetgevende, een uitvoerende en een controlerende macht, de zogenaamde trias politica. Het is de vraag of je er niet een vierde macht aan toe moet voegen: de kranten en de praatprogramma’s. Wat me opvalt is dat de media graag hun eigen
een ander’. Plat gezegd: tegen iemand die de hele
waarheid maken. Ze brengen geen nieuws, ze
tijd zit te drammen zeggen “Ik weet nu wel hoe jij
maken het zelf. Toen Ollongren per ongeluk
er tegenaan kijkt, maar probeer het ook eens van
stukken liet zien met daarop het zinnetje
mijn kant te bekijken”. Maar bijna iedereen blijft
Pieter Omtzigt, functie elders, werd er volop
volharden in de betekenis van ‘klein houden’.
SENSIBILISEREN: “IK WEET NU WEL HOE JIJ ER TEGENAAN KIJKT, MAAR PROBEER HET OOK EENS
gespeculeerd. Wat ik heel opvallend vond was dat niemand de vraag stelde of het wel zo netjes
OVERDRIJVEN
van die journalist was om een foto van die
Niet zelden worden zaken door de media
stukken te maken. Was dat niet een schending
schromelijk overdreven. Ik denk dan bijvoor-
van privacy? Moest dit wel openbaar gemaakt
beeld
worden? Wie was er eigenlijk mee gediend? Al
gedaan of er grote groepen waren, met name
ik zeer gevaarlijk. Uit angst stemmen te ver-
dat soort vragen werden niet gesteld. Nee, het
buitenlanders of allochtonen, die schandelijk
liezen voeren gekozen volksvertegenwoordigers
heette al snel dat Rutte die vervelende horzel
misbruik maakten van onze sociale voor-
toneelstukjes op voor de bühne. Shakespeare is
kwijt wilde. Bewijs? Nada. Ook zou het niet goed
zieningen. In werkelijkheid ging het om 0,006%
er niks bij. Plotseling was de minister-president
boteren tussen Omtzigt en Hoekstra. Wederom
van het totale bedrag dat aan toeslagen
niet meer te vertrouwen. Kaag zei: “Hier scheiden
nul bewijs.
werd uitbetaald. Maar de gevolgen waren
onze wegen” en de ChristenUnie nam openlijk
verschrikkelijk. De Tweede Kamer dwong de
afstand van Rutte. Allemaal theater. Die laatste
SENSIBILISEREN
regering wetten aan te nemen die compleet
deed zelf trouwens ook mee. Hij trok braaf het
Iedereen rent maar achter elkaar aan. De kranten
onmenselijk waren en totaal onuitvoerbaar.
boetekleed aan en bekende dat hij grote fouten
beweren iets, de praatprogramma’s nemen het
Zo werd een jaar na de Bulgarenfraude de
had gemaakt doordat hij zich dingen niet meer
over en vervolgens gaan de politici ermee aan
beruchte Fraudewet ingevoerd. Bovenstaande
kon herinneren. Politici laten zich beïnvloeden
de haal. Eerst bij Pieter Omtzigt, functie elders en
heeft mijns inziens indirect geleid tot de
door de waan van de dag. We zitten nu al weken
ook bij de uitleg die gegeven werd aan het woord
toeslagenaffaire. De overheid ging met de
zonder regering, omdat er allemaal spelletjes
sensibiliseren. Nu is dat een niet alledaags
stofkam door alle aanvragen op zoek naar
gespeeld worden. Spelletjes waar uiteindelijk
woord en de meeste mensen hebben geen idee
fraude.
niemand beter van wordt. En wie het lef heeft
aan
de
Bulgarenfraude.
Er
VAN MIJN KANT TE BEKIJKEN”
werd
wat het betekent. Een of andere goochemerd
te zeggen dat het beter is om het bij de feiten te
(vast een journalist) framede dit woord door te
IN DIENST VAN DE SAMENLEVING
zeggen dat het zoiets betekent als ‘iemand klein
Het wordt tijd dat de media, en in het bijzonder al
houden, koest houden’. Omtzigt moest terug in
die praatprogramma’s, hun verantwoordelijkheid
OPINIEPEILINGEN
zijn hok. In werkelijkheid betekent sensibiliseren
nemen en niet zelf nieuws maken, maar
Tenslotte is daar nog de niet te onderschatten
heel wat anders, namelijk ‘iemand gevoelig
gewetensvol nieuws verslaan. In dienst van
invloed van opiniepeilingen. Die van 1Vandaag
maken voor het standpunt en de belangen van
de samenleving. De huidige ontwikkeling vind
bijvoorbeeld of van Maurice de Hond. Steeds
houden, wordt teruggefloten.
wordt gepeild hoe het volk denkt over kwesties. Dat heeft een enorme invloed op het gedrag van politici. Dat de macht van de opinieprogramma’s groot is geworden blijkt ook uit het feit dat premier Rutte bij Nieuwsuur zijn plannen over een nieuwe bestuurscultuur uit de doeken deed, voordat hij die in de Tweede Kamer besprak. CONCLUSIE Veel zaken worden door de media anders voorgespiegeld dan ze zijn. Denk maar aan de voorbeelden die ik genoemd heb. Dat heeft volgens mij te maken met een stuk overlevingsdrang van tv-programma’s en kranten. Ook de zogenaamde kwaliteitskranten maken zich hier schuldig aan. De druk is hoog. Ik vind echt dat dat anders moet. ■ Naast deze vierde macht zie je trouwens ook nog een vijfde macht opkomen. De invloed van internet en sociale media. Daar schrijf ik een volgende keer over.
18
PUZZELS | SENIORENkrant
Win een mooie prijs!
Puzzels: Peter Teeuwen
Onder de goede inzendingen wordt weer een prijs verloot. Deze keer kun je een Boodschappenpakket t.w.v. 50 euro, aangeboden door Jumbo Stadionplein, winnen. Stuur de oplossing in voor 23
juli
2021
naar
puzzel@leeuwarderseniorenkrant.nl
of
Leeuwarder
Seniorenkrant,
t.a.v.
de
puzzelkoning, Gouverneursplein 6, 8911 HH Leeuwarden. Vermeld naast de oplossing je naam, adres en woonplaats, en eventueel telefoonnummer. Vanaf 26 juli 2021 is de oplossing te vinden op www.seniorenkrant.nl. De winnaar wordt bekend gemaakt in de volgende editie en op Facebook.
5-letterwoorden
Ruitpuzzel
Zet de volgende 5-letterwoorden in het raster, zodat alle woorden geplaatst kunnen
Vul het schema hieronder in. Tot aan het woord
worden. De laatste letter van het eerste woord is de beginletter van het tweede woord.
van 10 letters komt er per regel een letter bij.
KABEL, KRAAN, LICHT, LINKS, NACHT, SAMEN, TAART, TAFEL, TEKEN, TOETS,
Daarna gaat er iedere keer weer een letter af. De
WORST, WRAAK.
volgorde van de letters kan veranderen.
W
T
Prijspuzzel - Vogels kijken We kunnen weer naar buiten. We gaan vogels kijken. Deze puzzel bestaat daarom uit namen van vogels. Maak van de volgende lettercombinaties steeds een naam van een vogel en vul dat in het diagram in. Begin met de eerste en zet die op plek 1 enzovoort. Houd dus dezelfde volgorde aan. Als je alles goed invult, verschijnt er op de gele balk een bekende vogel. Dat is de oplossing. 1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 E A A D A E E H E
2 E A E F K I E I E
3 E E E H U I G M K
4 J I H I W K I S R
5 K O N O
6 L O O T
V R S S
T R U T
7 M R R U
U
8 O V T U
9 O W
10 S
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19.
EENHEID VAN KRACHT PLUS JONGENSNAAM LICHAAMSDEEL STROOMPJES BOMEN MOERASGEBIEDEN KAAK VAN EEN DIER HULPMIDDEL BIJ DE AFWAS LINGERIE DAT DOE JE MET EEN IMPASSE BEHAAGDE MELKVEEHOUDER THEATER-AGENT DRINKGEREI ZOOGDIER HERTACHTIGE MUZIEKNOOT EENHEID VAN WEERSTAND
SENIORENkrant | REDACTIE 19 Tekst en foto: Jeltsje de Boer
Genieten van een prachtige rit op de
duofiets 'Wie döt mij wat, wie döt mij wat, wie döt mij wat vandage, ‘k heb de banden vol met wind, nee ik heb ja niks te klagen' Deze woorden zingt Daniël Lohues van Skik in ‘Op Fietse’. Wie kent het gevoel niet: de wind door de haren, een gevoel van vrijheid en tegenwoordig ook van snelheid op de elektrische fiets. Veel mensen kunnen blijven genieten van fietsen in de buitenlucht door trapondersteuning. Op een gewone fiets óf op een duofiets. Als zelfstandig fietsen niet meer gaat of je vindt het leuker om samen te fietsen, dan kun je gezellig met een familielid of maatje een ritje maken.
Wietske Sinnema van de werkgroep
gemaaltje aan het einde van de
‘Mienskip’ was vanuit haar werk in
Moskoureed. De gemeente Leeu-
de zorg bekend met de duofiets.
warden heeft een stukje grond in
Ze leende in 2019 een weekend de
bruikleen gegeven aan het dorp
duofiets van Friesma State om haar
Wergea. Deze grond is bewerkt en
dorpsgenoten in Wergea kennis te
ingezaaid door de gemeente. Ook
laten maken met dit mooie ver-
zijn er een aantal jonge wilgen
voermiddel en dat was een groot
geplant. Er staat een bankje waar
succes. Haar enthousiasme werkte
wandelaars en fietsers kunnen
aanstekelijk. Door twee dagen door
genieten van deze bijzondere tuin
het dorp te fietsen en inwoners uit
in het buitengebied.
te nodigen voor een ritje, was de fiets meteen een bekend verschijnsel.
Bij Wirdum denk ik dat we alweer in
Jelle en Betty Talsma uit Wergea
Wergea zijn. Mijn richtingsgevoel is
wilden graag wat voor de mienskip
weg. “Hé, die koeien hebben een
van Wergea doen en sponsorden
eigen wandelpad om het weiland
daarna de aanschaf van een fiets.
heen”, merk ik op. Wietske legt uit
Deze fiets staat gestationeerd bij
dat ze de hele dag rondjes lopen en
één van de drie coördinatoren
zo bij de melkrobot langskomen.
en er is een agenda waarin de
Jeetje, wat een systeem.
planning staat. Halverwege wisselen we van plaats Hoewel de duofiets dus al een tijdje
en bestuur ik de fiets. In de bochten
bekend is in het dorp, stoppen vrij-
is het even wennen, maar verder
willigers regelmatig bij inwoners
gaat het prima. Er kan meegefietst
voor de deur om ze uit te nodigen
worden door de bijrijder, maar als dat
om een eindje mee te fietsen zodat
niet gaat kunnen de voeten op een
ze kunnen ervaren hoe het is. Het is
steun en kan de elektrische onder-
meer dan fietsen: het is een middel
steuning worden verhoogd. De fiets
om naar buiten te gaan en een
is zo uitgerust dat iedereen, met en
gelegenheid om je verhaal met
zonder beperking, mee kan.
iemand te delen. En er kan veel. “Als iemand graag een terras wil
De tijd vliegt voorbij. Het valt me op
In Grou is het duofietsen al jaren
De UVV heeft in 2020 voor haar
bezoeken in Grou, dan fietsen we
hoe vriendelijk iedereen onderweg
een project van de Unie van
75-jarig bestaan een nieuwe duofiets
daar naar toe.” Door corona is er
groet als we passeren. “De zicht-
Vrijwilligers Grou (UVV) voor de
cadeau gedaan aan alle inwoners van
veel minder gefietst en moet het
baarheid van de fiets werkt ook
bewoners van woonzorgcentrum
Grou die er gebruik van willen maken.
wel weer op gang komen.
mee om mensen mee te krijgen”,
Friesma State. Bouke Smits is al zes
Door de coronacrisis is er nog geen
jaar vrijwilliger. Hij gaat een paar
actieve PR-campagne mogelijk ge-
Het wordt tijd om het zelf eens uit
een beleving. Dat mag ik in een
keer per week fietsen met mensen
weest om het duofietsen te promoten.
te proberen. Ik ga eerst als bijrijder
schriftje vermelden. Iedere gebrui-
die dat niet meer alleen kunnen.
Het is de bedoeling om met de nieuwe
mee. We fietsen het dorp uit via een
ker wordt gevraagd om dat te
“Heerlijk even naar buiten, daar
duofiets meer Grousters te laten
betonnen binnenpad, naar Wir-
doen. Dat is een mooi idee, ook voor
genieten ze zo van en ik dus ook.
genieten van een fietstocht. Maar hoe
dum. De geur van het fluitenkruid
Grou. Ik neem de enthousiaste
Ook doe ik het kleine onderhoud
krijg je dat voor elkaar? Ik ga op een
en de kwakende kikkers brengen
verhalen van Wietske eveneens
aan de fietsen en geef instructie
mooie ochtend naar Wergea om te
me meteen in een stemming
mee en ik hoop dat de duofiets ook
aan de vrijwilligers die voor het
horen hoe zij de duofiets in hun dorp
waarin tijd en plaats er niet meer
bij ons in het dorp vele kilometers
eerst met de duofiets op pad gaan”.
hebben geïntroduceerd.
toe doen. We stoppen even bij het
op de teller krijgt! ■
vertelt Wietske. Ik vond het echt
ENKELE REACTIES UIT WERGEA: • “Jammer van de mist, maar toch even een heerlijke frisse neus gehaald!” • “Samen langs de Zwette gefietst en genoten van deze prachtige rit.” • “ Fijn gefietst, de Moskoureed om. Dat stukje hebben we al in geen tien jaar meer gewandeld.” • “ Een buizerd van dichtbij bewonderd, prachtig! En 5 ooievaars op muizenjacht.” • “ Fan Wergea nei myn froechere wenplak Wytgaard. Op nei Grou, nei myn suster. Efkes op de Grouster merke sjoen en wer nei Wergea. 35 km fytst.” • M evrouw vertelde het heerlijk te vinden, de wind door het haar. “Wat sil ik no lekker sliepe fannacht” • “ Fris wyntsje en moaie wolken yn’e loft. De natuur yn. Lekker oan it wetter sitten. In fekânsjegefoel. De middei wie sa mar om.” • O nverwachts op de fiets. Voor het eerst door de nieuwbouw van Warga. Je kijkt je de ogen uit.” • “ Ondanks de kou heerlijk gefietst. Bij ‘Oan Tafel’ nog een glaasje glühwein gedronken. We hebben genoten van een gezellige middag” • “ Fit werom nei hûs, lekker brún wurden mei dit moaie waar.”
20
MOBILITEIT | SENIORENkrant
Twee Max Mobielen rijden al drie jaar lang af en aan in Leeuwarden. Vrijwillige chauffeurs brengen ouderen uit heel Leeuwarden naar hun plaats van bestemming. De seniorenkrant sprak met gebruikster Nel Hoogendijk (73) en coördinator Sonja Schendelaar, die vanaf het begin ‘met liefde en plezier’ betrokken is bij dit initiatief. Een verhaal over mini auto’s met maximale mogelijkheden die van grote betekenis zijn voor ouderen.
proeftijd van twee weken. Nieuwe chauffeurs werken we in. Ze krijgen uitleg over hoe de Max Mobiel werkt en ik check ook altijd of ze goed rijden.” Soms is de klik tussen passagier en chauffeur zó goed, dat een vast koppel ontstaat. “Eén van de chauffeurs brengt iedere veertien dagen dezelfde persoon naar de voedselbank.” Soms ook is die klik er minder. “Ik zeg altijd tegen mensen: als er iets is met de chauffeur, bel me dan. Dan ga ik het regelen. Zoiets kan niet twee weken wachten.” HET HUIS UIT Tijdens de rit horen de chauffeurs veel verhalen van mensen, waaronder privédingen. Die vertellen ze natuurlijk niet door. Heel vaak ook hebben
Tekst: Riemie van Dijk | Foto: Max Mobiel Leeuwarden
EROP UIT MET DE MAX MOBIEL
ze een praatje over het weer en over hoe ze via via aan de Max Mobiel zijn gekomen. “In de coronatijd zagen we dat mensen opgesloten waren en geen kant op konden. Ze zijn blij dat ze er weer uit kunnen en zelf dingen kunnen doen. Het is een voordeel dat ze niet zo lang hoeven te wachten als bij een taxi en ze waarderen dat het 1 op 1 vervoer is. Daardoor hoeven ze niet een uur in de auto te zitten en de hele stad door te rijden.”
‘Van vrijheid genieten door mobiel te blijven’ is het
er heel veel gebruik van, wel een of twee keer in de
NIET IEDEREEN WEET HET NOG
motto van de organisatie Max Mobiel. “Het is een
week. “Twee keer vanwege de vaccinatie, naar de
Niet iedereen kent de Max Mobiel nog en dat vindt
landelijk iets”, weet Sonja. “Je hebt een vergelijk-
kapper, naar de huisarts of naar de kinderen.
Sonja jammer. “Ik heb al veel presentaties gegeven.
baar initiatief in Alkmaar, Almere en Smallinger-
Vanochtend bracht chauffeur Klaas me nog naar
Informatie over de Max Mobiel hangt overal in de
land.” Max Mobiel Leeuwarden valt organisatorisch
het
aller-
stad. Het valt onder Noorderbreedte, maar het is
en financieel onder Noorderbreedte. Maar iedere
aardigst en dat geldt ook voor Willem en Jopie
óók voor ouderen die zelfstandig wonen. Dus ik
oudere in Leeuwarden kan gebruik maken van de
en de dame die ik laatst voor het eerst trof. Ik ben
zou zeggen: probeer het een keer!” ■
Max Mobiel.
heel blij met hen. Het kost heel weinig en ze zijn
ziekenhuis”,
vertelt
Nel.
“Hij
is
altijd keurig op tijd. Ik woon gelijkvloers en
Voor het aanmelden van een rit of
HEEL ERG DRUK
gebruik buiten een rollator. Die past mooi in de
meer informatie kun je bellen met
Sonja is een bezige bij. Behalve coördinator van
Max
Sonja Schendelaar, 06-48264203.
Max Mobiel is ze ook nog vrijwilliger bij Erasmus
gordel om, want de Max Mobiel rijdt maar 15 of 20
en het Leger des Heils. “Ik ben altijd bereikbaar.
kilometer per uur. Wat kennen de chauffeurs
Je moet er niet alleen voor jezelf zijn, maar ook
Leeuwarden goed! Ze weten alle weggetjes te
voor de mensen om je heen. Vooral in coronatijd.”
vinden, waar zij net als de fietsers mogen komen.
Mobiel.
We
hoeven
geen
veiligheids-
DE MAX MOBIEL…
Het zijn plezierige ritjes, want we houden het wel Dankzij mond-tot-mondreclame en filmpjes van
pratende. Onderweg geniet ik van alles om me
• is een overdekte scootmobiel ;
Noorderbreedte en 058-online weten mensen Max
heen; je ziet het water, het groen en de eendjes.
• rijdt 100% elektrisch en heeft een laag
Mobiel goed te vinden. “Het is heel druk. Op dit
Ik ben getipt door mijn collega Ria en geef
moment hebben we rond de achttien ritten per
het nummer van de Max Mobiel zelf ook weer
• rijdt alleen binnen Leeuwarden;
week. Een ritje met de Max Mobiel kost maar één
door aan mensen die ik ken.”
• is invalidenvriendelijk;
euro; we zijn dus heel toegankelijk. Mensen krijgen
stroomverbruik (vandaar de toegankelijke €1,-);
• heeft zitplaatsen voor een chauffeur
mij aan de telefoon als ze bellen. Ik schrijf hun
VAST KOPPEL
naam op, bel of app met één van de chauffeurs en
Op dit moment zijn er zeven chauffeurs voor
die neemt dan contact op. Op dit moment zitten
de Max Mobiel: vier mannen en drie vrouwen.
we veel in de vaccinaties. Normaal gesproken
Die variëren in leeftijd. “Eentje is vierentwintig,
• kan overal parkeren;
rijden we vijf dagen per week. Nu doen we dat bij
maar er zijn ook veertigers, vijftigers en zestigers
• rijdt met vrijwillige chauffeurs,
uitzondering ook op zaterdag en zondag. De chauf-
bij”, zegt coördinator Sonja. “Nieuwe chauffeurs
feurs zijn immers vrijwilligers.” Andere ritjes gaan
zijn altijd welkom, maar we kijken wel precies.”
naar de voedselbank, het ziekenhuis, de fysio-
Vanwege de verzekering wil Noorderbreedte
Chauffeurs en passagier houden zich aan de
therapeute of de winkel.
dat chauffeurs een rijbewijs hebben, hoewel dat
coronarichtlijnen. Er zit een scherm tussen
in de Max Mobiel niet verplicht is. Daarnaast vindt
chauffeur en passagier en beide dragen een
FANTASTISCH
Sonja het belangrijk dat ze van onbesproken
mondkapje. Na elke rit wordt de Max Mobiel
Mevrouw Nel Hoogendijk uit Leeuwarden vindt
gedrag en klantvriendelijk zijn en goed met
schoongemaakt.
de Max Mobiel “in één woord fantastisch”. Ze maakt
mensen kunnen omgaan. “We hanteren een
en een passagier; • heeft in de kofferbak plek voor een inklapbare rolstoel of rollator;
die verzekerd zijn via Noorderbreedte.
SENIORENkrant
21
Proefactie
Loss maalt e ijd € 7
incl. b ,30 ezorg ing/ BTW
3 maaltijden voor slechts € 10,-
Iedereen die gezond en lekker wil eten, kan bij ons terecht. Dus niet alleen ouderen, maar ook jonge mensen. Elke dag koken wij een gezonde, lekkere en gevarieerde maaltijd voor u. Traditionele Fryske stamppotten, gerechten met rijst en pasta... er is teveel om op te noemen. Ook vegetarische gerechten en dieetmaaltijden bereiden wij graag, zonder meerprijs.
Maaltijdservice aan Huis is onderdeel van de Interzorg Groep: voor al uw Thuiszorg, Woonzorg, Maatschappelijke Zorg en Maaltijdservice Foswerterstrjitte 71 | 9172 PS | Ferwert | 088 - 5180200 | www.interzorggroep.nl
✃ www.maaltijdserviceaanhuis.nl Vul de antwoordkaart in en ontvang geheel vrijblijvend 3 maaltijden voor slechts € 10,- . Normaliter kost een maaltijd € 7,30. Een maaltijd incl. nagerecht en 1x per week een voorgerecht kost € 7,90.
Postzegel niet nodig
* Na het ontvangen van de antwoordkaart nemen wij zo snel mogelijk contact met u op over het leveren van de drie maaltijden.
✔ Ik maak gebruik van de proefactie en ontvang graag eenmalig 3 maaltijden voor slechts € 10,-
Naam: Adres:
Maaltijdservice aan Huis Antwoordnummer 6700 9172 ZX Ferwert
Woonplaats: Telefoon: E-mail:
Een waardevolle dag voor onze bewoners 000 Woonzorgcentrum Friesma State in Grou is een
fijne plek om te wonen als u veel zorg nodig heeft
door dementie of een lichamelijke beperking. Als
u bij ons binnenstapt, merkt u dat de sfeer per
soonlijk en huiselijk is. Er worden veel activiteiten
georganiseerd zoals biljarten, klaverjassen, sjoelen,
bewegen op muziek of een bingo. U bent ook van
harte welkom bij onze dagbesteding.
Bij Noorderbreedte kennen we uw levensverhaal.
Daardoor weten we wat voor u belangrijk is. Onze
zorg en behandeling passen we daarop aan. Zo
zorgen we dat elke dag voor u een waardevolle dag wordt.
Wilt u meer weten?
Neem contact op met onze Klantenservice
via 058-280 30 30 of klantenservice@nb.nl.
www.noorderbreedte.eu/friesma-state
22
COLOFON + OPLOSSING PUZZELS | SENIORENkrant
Oplossingen puzzels Stuur de oplossing van de prijspuzzel naar puzzel@leeuwarderseniorenkrant.nl of per post naar: Leeuwarder Seniorenkrant, t.a.v. De Puzzelkoning, Gouverneursplein 6, 8911 HH Leeuwarden.
R R R B B B K B
N
A
C
H
A
E
K
K
N
R
A
M
I A
B
E
A
L
A I
E
A
E
A O
R
S
T
S T
F
R
N E
C
R W
E
H
A K
T
O A
T
D O
O N
B
D
O
N B
D
B
E B
R
B
E B
E
E
E
E
E
K
E
E
E
E
O
B
K
E E
R
K
K
D
R
R
R
E
N
E
E
R
B
E
R E
R
E
O
E
O
R
R
O
B
D
R
K
O
E
R E
B
R
R
E
E
K
E
K
E
O
O
E
O
E
E
E
O
E K K K N N N N N N N
FROUKJE FABER uit Easterlittens won het boek 'De zevende zus'. Zij stuurde de juiste oplossing in van de vorige prijspuzzel: SUPERGOED!
Colofon Uitgever
Devea - www.devea.nl
Eindredactie
Boukje Wiersma, Meraki Tekst & Zo
Foto's
Thomas Vaer Fotografie (coverfoto)
Oplage
64.000
Druk
NDC Print
Verspreiding
Ingestoken in de huis aan huis plus 3.000 exemplaren op meer dan 50 distributiepunten in de gemeente Leeuwarden
Advertenties
Doede Vellema | 06 15 37 22 55 | info@seniorenkrant.nl
E-mailadres
info@seniorenkrant.nl
www.facebook.com/LeeuwarderSeniorenkrant
Disclaimer
Ondanks alle zorg die aan deze uitgave is besteed blijven vergissingen mogelijk. Wij kunnen daar echter geen aansprakelijkheid voor
Gespecialiseerd in familie- en erfrecht, mediation en estateplanning
Stationsweg 1 | 9001 ED Grou 0566 - 60 14 04 | www.notarismirjam.nl
aanvaarden. Auteursrecht voorbehouden. ©2021
Wilt u graag een luisterend oor?
De Zilverlijn is een gratis belservice van het Ouderenfonds. Een vrijwilliger belt u voor een goed gesprek of een praatje. Meld u gratis aan. Bel 088 344 2000 of ga naar of ga naar ouderenfonds.nl/zilverlijn
Ouder worden doe je samen!
SENIORENkrant 23
zOMER INSPIRATIE Weber Barbecues al vanaf €89,-
tuinmeubelen - kamperen - barbecues Planetenlaan 2 - Leeuwarden 058 2882120 www.ultiembuitenleven.com
bbq: gESCHIKT VOOR ELK DIEET
MEER MEER HALEN HALEN 400 SOORTEN MINDER MINDER 20.000 BETALEN BETALEN OP VOORRAAD 99 WOONKAMER LAMINAAT 8. GEBRUIK PVC KLIK 14.98 7 MM 85
GRATIS PLINTEN GRATIS R r E e O o L l V v R r E e D d N n oO GRATIS VLOERKLEED GRATIS t T A M P O O L G O DRO
wêrom mear betelje
Tijnjedijk 81 Leeuwarden 058-2896800
M2
m2 m2
16,95
m2 m2
29,45
21,99
WWW.LAMINAATOUTLETFRIESLAND.NL WWW.LAMINAATOUTLETFRIESLAND.NL
9.
m2 m2
Turfschip 7 Heerenveen 0513-785347
ADVIES--SERVICE SERVICE--GARANTIE GARANTIE -- LEGSERVICE LEGSERVICE & BEZORGEN IN ADVIES IN HEEL HEEL NEDERLAND NEDERLANDMOGELIJK MOGELIJK
24
SENIORENkrant