SKUTSJEKRANT skutsje.nl
25e jaargang | oplage: 30000
2
Skûtsjekrant 25 JAAR
Skûtsjekrant 25 JAAR
100% BOB 0% op!
3
Skûtsjekrant 25 JAAR
4
Fries scheepvaart museum alles over skûtsjes, zeilen en meer
KLEINZAND 16
sneek WWW.FRIESSCHEEPVAARTMUSEUM.NL
125 jier Steateseal
De Steateseal fan it provinsjehûs yn Ljouwert is fan ’t jier 125 jier yn gebrûk. Om dat te fieren wurdt yn it jubileumjier, dat op 3 maart 2022 einiget, op ferskate mominten omtinken oan it 125-jierrich bestean fan de seal jûn. Gewoanwei is de Steateseal allinne iepen by gearkomsten fan Provinsjale Steaten
en offisjele ûntfangsten en spesjale rûnliedings. Yn it jubileumjier sil de seal foar publyk faker tagonklik wêze. Sa kinne ferienings en organisaasjes de histoaryske debatseal brûke om gear te kommen. Boppedat is it foar elk mooglik om in firtuele toer troch de seal te meitsjen. Do kinst mei-inoar 17 nijsgjirrige feitsjes oer de Steateseal ûntdekke.
Bist benijd wurden? Gean dan nei www.fryslan.frl/125jaarStatenzaal.
Skûtsjekrant 25 JAAR
5
VO
‘Geen wedstrijden, maar wél een krant!’
O RW O O RD
Wat een prachtig jaar had moeten worden voor het skûtsjesilen, is ineens veranderd in een ‘windstil’ seizoen. Net nu de Skûtsjekrant 25 jaar bestaat. Een jubileum dat we natuurlijk het liefst hadden gevierd met spectaculaire zeilwedstrijden en een prachtige krant. Maar tot onze grote schrik kwam het bericht dat er toch niet wordt gezeild. Wat een klap voor het Skûtsjesilen! En wat een enorme teleurstelling voor alle skûtsjeliefhebbers in Friesland en daarbuiten. Praktisch gezien stonden we voor een
We hopen dat we de pijn van het niet
Een zomer zonder skûtsjesilen is één ding,
enorme uitdaging. We hebben bijna letterlijk
doorgaan van de wedstrijden een beetje
maar een zomer zonder de liefde kan
de drukpers moeten stoppen. De krant was
kunnen verlichten door u deze krant
natuurlijk niet. Voor onze prachtige rubriek
klaar, vol met prachtige verhalen en mooie
aan te bieden. We spraken de beide
Liefde in de Vloot sprak Nynke van der
bespiegelingen over het komende seizoen.
voorzitters Rene Nagelhout en Sicko
Zee met Klaas en Sifra, die elkaar in 2009
Gelukkig werk ik met een fantastische
Heldoorn en interviewden Douwe Visser,
ontmoetten en met Martijn en Rosalie die al
redactie. Afke Boven, Klasina van der Werf en
Jeroen de Vos, Klaas van der Meulen en
sinds 2005 onafscheidelijk zijn.
Nynke van der Zee hebben alles in de strijd
Harmen Brouwer. Verder vindt u in de
gegooid om de krant aan te passen aan de
krant een artikel over het Durks Lûk (het
Namens het gehele team, wensen we u
nieuwe situatie. Afke was tot drie uur ’s nachts
toegangsluik naar het vooronder) en dan
allemaal een fijne zomer. En daarna op naar
aan het herschrijven, terwijl de drukpers bij
met name over de beschilderingen die het
de zomer van 2022. Laten we hopen dat we
wijze van spreken al stond te brommen.
Durks Lûk sieren.
dan weer de wind in de zeilen hebben!
De Skûtsjekrant giet altyd troch
DOEDE VELLEMA
Inhoud
DE SKÛTSJEKRANT IS VANAF 22 JULI TE BEKIJKEN OP WWW.SKUTSJE.NL 15
23
www.skutsje.nl is dé website voor het belangrijkste skûtsjenieuws
9
Vol prachtige verhalen en mooie reportages!
SKS-Kampioen
Pieter Jilles Tjoelker,
Liefde in de vloot
Douwe Visser
schipper van de
van Grou
Sterke Jerke
“We ha hiel hurd knokt, mar flak foar de finish gie it swurd yn ‘e grûn”
7
“Mei ús allen binne wy in skûtsjefamylje, dy’t om elkoar tinkt”
7 11
Blikvanger voor Skûtsjemuseum én Earnewâld
“We hebben ook tegengeslagen gehad, maar we zijn nooit bij de pakken neer gaan zitten” 12
COLOFON
de enige échte onafhankelijke skûtsjewebsite
Het SKS-kampioenschap van 2019 in beeld
20
Het IFKS-kampioenschap van 2019 in beeld
21
Klaas van der Meulen heeft maar één doel: kampioen worden
25
“ Die totale overgave en bevlogenheid vind ik prachtig”
27
“Wij willen de historie van het skûtsjesilen doorgeven aan de jeugd”
27
Skûtsje ‘De Trije Doarpen’
29
Skûtsje De Jonge Jan én schipper Harmen Brouwer “It skipke rint harstikke moai!”
31
Onder het durkslûk
36
UITGAVE
REDACTIE
VORMGEVING
DRUK
Devea
Afke Boven
VDS Crossmedia
NDC Mediagroep
M. 06 - 15372255
www.afkeboven.nl
T. 085 - 773 41 71
www.ndcmediagroep.nl
www.devea.nl
info@vdscrossmedia.nl Nynke van der Zee
ADVERTENTIES
www.vdscrossmedia.nl
www.nynktxt.nl
Heidstra Media, 06 11 434 272
OPLAGE
30.000 exemplaren FOTOGRAFIE
www.heidstramedia.nl
Klasina van der Werf
Tom Coehoorn
Devea, www.devea.nl
www.klasinavanderwerf.nl
www.thomasvaer.nlMartin de Jong Fotopersburo Martin de Jong www.fotopersbureaumartindejong.nl
©2021
Skûtsjekrant 25 JAAR
6
Krant of magazine Samen drukken?
naar Succes
Een offerte nodig? > info@ndcgrafischbedrijf.nl www.ndcgrafischbedrijf.nl
NDC Print | Leeuwarden | Tel. (058) 284 53 46
PARTNERS IN BEZORGING & LOGISTIEK FRLPOST.NL
Hendrik Bulthuisweg 2, 8606 KB Sneek
www.scheepsmakelaardijgoliath.nl
Skûtsjekrant 25 JAAR
7
SKS-VOORZITTER RENÉ NAGELHOUT:
“We ha hiel hurd knokt, mar flak foar de finish gie it swurd yn ‘e grûn” SKS-voorzitter René Nagelhout. Foto: Martin de Jong
Het is the day after. Gisteren, woensdag
door een telefoontje van Fred Veenstra,
14 juli, werd bekend dat het opnieuw
burgemeester van gemeente De Fryske
een zomer zonder skûtsjesilen wordt.
Marren. Hij wil samen met collega-
Er kan niet in competitieverband
burgemeester Jannewietske de Vries
gestreden worden. Het stijgende aantal
(gemeente Súdwest-Fryslân) en de SKS
coronabesmettingen in combinatie met
om tafel. “Dan fielst de bui wol hingjen.”
de grote toestroom van publiek tijdens de wedstrijden, maakt het simpelweg
De gemeenten zien geen mogelijkheden
te risicovol. Dus gaat er opnieuw een
om het publiek, de grote schare
streep door het SKS-kampioenschap. “It
skûtsjeliefhebbers, tegen te houden. Er
rekket my gewoan”, SKS-voorzitter René
klinkt dan ook een dringend advies vanuit
Nagelhout is duidelijk ontdaan. “We ha der
de burgemeesters om het kampioenschap
sa hurd foar wurke, sa bot knokt om it foar
af te lassen. “Dat advys ha wy hiel bewust
mekoar te krijen en dan is it pynlik dat it
earst meinaam nei de leden. Dit grypt
net trochgean kin.”
sa bot yn. De bemanningen binne al sa dwaande mei it silen en wy mei de organisaasje, dat moat je meimekoar
“Dan fielst de bui wol hingjen”
beprate.” Het is zuur, maar binnen de SKS is iedereen unaniem: gezien de huidige stand van zaken kan er geen kampioenschap gezeild worden. Het katergevoel is dan ook groot.
Het was een beeld dat we gemist hadden: Friese meren met skûtsjes in trai-
In het weekend ziet Nederland het aantal
René: “We rinne flak foar de finish mei it
ning. Maar dit voorjaar gingen de seinen voorzichtig weer op groen. Spor-
coronabesmettingen weer toenemen. In
swurd oan ‘e grûn. Oan de oare kant, dit is
Den Haag wordt druk gedebatteerd over
in wedstriid dy we net winne kinne. Der is
het terugdraaien van de versoepelingen.
mar ien oarsaak: dat ferrekte coronavirus.
René: “It iennige wat noch roet yn it iten
Mar we ha ek in hiel soad leard en in
goaie koe, wie corona. En ast dan troch
goeie konneksje mei de gemeenten en
it wykein hinne de sifers omheech gean
ynstânsjes opboud. Dat kinne we wer
sjochst, dan fielst dat it wolris klear
meinimme nei de takomst ta.”
ten in teamverband, enkele voorwedstrijden en een eerste opzet voor de SKS-draaiboeken; het leek de goede kant op te gaan. Ja, het zou een ander kampioenschap worden. Soberder, zonder palavers en feesten, maar er kon tenminste gezeild worden. Het liep anders, want anderhalve week voor het eerste startschot ging er opnieuw een streep door het skûtsjesilen.
wêze kin.” Dat gevoel wordt bevestigd
IFKS-VOORZITTER SICKO HELDOORN:
“Mei ús allen binne wy in skûtsjefamylje, dy’t om elkoar tinkt” Restaurants die de deuren moesten sluiten. Ondernemers die hun levenswerk ten gronde zagen gaan. En scholen die niets anders konden dan leerlingen naar huis sturen. Als burgemeester zag Sicko Heldoorn het afgelopen jaar heel wat ellende om zich heen. Dat ook de IFKS haar wedstrijden moest afgelasten, paste in het rijtje van tegenslag. “Ik hoopje soks noait wer mei te meitsjen.”
allinnich foar skippers en harren teams dy der
Protestcommissie, Plaatselijke Commissies en
klear foar wienen, mar ek foar de frijwilligers.
de sponsoren. Sicko heeft niets dan lof voor
Dy hawwe safolle mear tariedingstiid der
zijn collega’s. “Ik bin grutsk op elkenien dy’t mei
ynstutsen. Allinnich al troch alle ekstra
fleksibiliteit en kreativiteit sjen litten hat dat
oerlizzen dy we mei mekoar hân hawwe. Ik ha
skûtsjesilen ús yn Fryslân ferbynt. Dat it mear
noch nea safolle mei pleatslike kommisjes en
is as in leafhawwerij. Mei ús allen binne wy in
wedstriidlieding yn oerlis west.” Maar het besluit
skûtsjefamylje, dy’t om elkoar tinkt.”
was onontkoombaar. Sicko Heldoorn: “Moeilijk mar ek dúdlik dat dit it beste beslút is.”
Het meest kijkt Sicko uit naar volgend jaar, waarin alles hopelijk weer volgens het
Dat je als bestuurder af en toe flink moet
“Gelokkich krigen wy by elk dreech beslút dat
laveren, weet Sicko Heldoorn als geen
wy nimme moasten, stipe fan de leden. Der is
Zijn grote dank gaat uit naar alle
‘ouderwetse’ draaiboek verloopt. “Wa hie ea
ander. Maar een coronavirus dat van de
gjin inkelde wanklank west.”
vrijwilligers die achter de schermen heel
tinke kinnen dat wy sa útsjen soenen nei in
ene op de andere dag de hele wereld op z’n
wat werk verzetten. Van wedstrijdleider
gewoane IFKS. De siswize ‘Doch mar gewoan,
kop zet, maakte hij nog niet eerder mee.
Saskia Westerhof en haar team tot zijn
dat is al gek genôch’ hat mear betsjutting
medebestuurders, de Technische Commissie,
krigen as ea tefoarren.”
Om hem heen zag hij afgelopen jaar hoe mensen persoonlijk werden geraakt. Niet alleen doordat familieleden of vrienden ziek werden door het virus, maar ook doordat ze hun baan kwijt raakten, spaargeld zagen
“Doch mar gewoan, dat is al gek genôch”
verdampen of zaak moesten opdoeken. “Dat hat my djip rekke. It iennige dat ik dwaan
Met de dalende coronabesmettingen en het
koe as boargemaster wie om mei de juste
stijgende aantal mensen dat gevaccineerd is,
maatregels it firus der ûnder te krijen.”
had het IFKS-bestuur de wind weer flink in de zeilen. Vol enthousiasme lag de vereniging op
Het afgelasten van de IFKS-wedstrijden was
koers om op zaterdag 7 augustus de eerste
voor de voorzitter dan ook een logische keuze.
wedstrijd te organiseren in Hindeloopen. “Ik
“It silen is foar in soad minsken it momint
seach sa út nei it momint dat alle skûtsjes yn
dêr’t se it hiele jier nei útsjogge. Dat dit net
Hylpen oer it wetter fan it Iselmar fleane soen.”
trochgean koe, paste by alle ellinde om ús
Maar het loopt anders. Na overleg met de
hinne. Mar wy hienen simpelwei gjin oare kar.”
betrokken burgemeesters moet de organisatie
Terugkijkend op het afgelopen bewogen jaar,
half juli van dit jaar opnieuw besluiten om
is Sicko vooral erg blij met de steun die hij als
het IFKS-kampioenschap af te lassen. “It is
bestuurder kreeg vanuit de IFKS-achterban.
dramatysk, foar alle belutsenen hiel beroerd. Net
IFKS-voorzitter Sicko Heldoorn. Foto: Martin de Jong
Skûtsjekrant 25 JAAR
8
Onze logistieke dienstverlening gaat ver!
NIET IEDEREEN ZIT IN HET ZELFDE SKÛTSJE DAT VRAAGT OM SLIM LAVEREN.
Transport
Warehousing
Logistic solutions
www.veenstrafritom.nl Levert logistieke rust
Kraaiheide 15 9202 PC Drachten 0512 571 250 www.vanbraakaccountants.nl
ENERGY. ANYTIME. ANYWHERE.
De Paal 35, Almere • www.victronenergy.nl
Skûtsjekrant 25 JAAR
9
SKS-KAMPIOEN DOUWE VISSER VAN GROU
“Winnen verveelt nooit, het bier smaakt lekkerder en de commentaren zijn leuker” Voor de derde keer op rij kampioen. Neef Albert Visser (rechts) wordt in 2019 derde. Links de nummer twee in het eindklassement Sytze Brouwer (Heerenveen). Foto: ThomasVaer Fotografie
In 2019 werden Douwe Visser en zijn bemanning van het Grouster
ambities liggen hoog. “Ik wilde zeker schipper
Tot drie weken voor de SKS zat ik in het
skûtsje voor de derde keer op rij kampioen van de SKS. Met in totaal
worden, maar nog niet te snel. Ik wist wat
buitenland. Toen moest mijn voorbereiding
erbij komt kijken en het vergt heel veel tijd.
nog beginnen, dus dan verwacht je niet zo
Toen ik een jaar of 38 was, kwam het op mijn
heel veel.” Onbevangen en zonder enige
pad. In moaie leeftiid om dermei te begjinnen.”
druk begint de bemanning van het Grouster
zes kampioenstitels op naam, behoort Visser tot één van de meest succesvolle SKS-schippers allertijden. Een skûtsje-carrière die ooit
skûtsje aan de SKS, op het achterdek hun
begon met veertien lucifersdoosjes en twee paar kinderhandjes. Voorzichtig wordt er heen en weer geschoven.
Albert zijn vader op Lemmer, dus die wonnen
Een stukje naar voren, dan over bakboord
vaak bij ons.” Zo worden daar, op die bank,
richting de ton. Een denkbeeldige windvlaag
de eerste kleine tactische zetten uitgevoerd.
en ineens ziet het ‘wedstrijdveld’ er weer heel
Douwe: “We konden misschien nog niet in het
anders uit. Op de bank in een stuurhut liggen
echt meedoen, maar we waren al wel op heel
14 lucifersdoosjes. Nee correctie, er liggen
jonge leeftijd bezig met het skûtsjesilen.”
14 skûtsjes. Met aan het helmhout de jonge
“Gaandeweg de SKS dacht ik ‘dit giet wol hiel goed’”
hagelnieuwe schipper. Douwe: “Zeilen is voor een groot deel gevoel erbij hebben. Daar hoef je niet lang op te oefenen, dat heb je in al die jaren al opgedaan. Je merkt gelijk of een schip goed zeilt of niet en Piipsters zijn hele fijne skûtsjes. Gaandeweg de SKS dacht ik wel ‘dit giet wol hiel goed’.” De resultaten onderschrijven dat gevoel. De Grousters
Aan het helmhout van Drachten heeft Douwe
worden op eigen water vierde, daarna ook
neefjes Douwe en Albert Visser. Ze zijn druk
AMBITIES
Visser zijn primeur als schipper in de SKS:
nog een paar keer derde en tweede. De reeks
verwikkeld in hun eigen kampioenschap.
Dat echte werk begint als Douwe vijftien
“We hadden een hele mooie ploeg, allegear
wordt afgesloten met twee dagzeges en het
Een serieuze strijd, want het is en blijft wel
is. De eerste taken aan boord bestaan
goeie jonges en hiel gesellich!” Het eerste
beste puntenresultaat van de vloot. Douwe
de SKS. “Elk doosje had een naam van een
uit simpele klusjes, maar niet veel later
jaar worden ze achtste, een jaar later derde
heeft zijn eerste kampioenstitel te pakken.
skûtsje”, vertelt Douwe, “en dan speelden we
volgen plekken aan de schoot en fok. Geen
en daarna vijfde. In 2005 stapt Douwe over
Voor Grou is het de tiende in de geschiedenis
de wedstrijd na of alvast voor. Om de beurt
centimeter van het skûtsje blijft onbekend
naar Grou en wordt tot ieders en bovenal
van de SKS.
mochten we een ‘skûtsje’ verplaatsen tot er
terrein, elke windvlaag wordt gevoeld en alle
zijn eigen verbazing, direct kampioen. “Dat
één finishte. Mijn vader zeilde bij Sneek en
manoeuvres nauwlettend bekeken, want de
was een heel apart, eerste kampioenschap.
lees verder op pagina 11
10
Skûtsjekrant 25 JAAR
11 stêden edysje Haal de 11 Stedencollectie snel in huis!
Of de 11 Stedentocht door gaat of niet, met Sonnema doe je nu jouw eigen 11 stedentocht. Met deze serie van 11 unieke Sonnema flessen beleef je de tocht der tochten het gehele jaar door. Iedere fles met eigen plaatsnaam en een bijzonder herkenningspunt in de stad. Elke editie is gevuld met de vertrouwde Sonnema Berenburg en is in beperkte oplage gebotteld.
Mei Sonnema giet it altyd oan, mei of sûnder iis!
SONNEMA.NL
Skûtsjekrant 25 JAAR Douwe Visser op kampioenskoers in 2005. Foto: Martin de Jong
DRIE KEER KAMPIOEN
van ons drukke bedrijf met het skûtsjesilen is
Het blijkt geen toevalstreffer. Het skûtsje blijft
misschien wel de grootste uitdaging geweest
in de top meezeilen, wordt in 2009 opnieuw
voor mij als schipper. Nu ik zelf minder
kampioen, vijf jaar later nog een keer en in
onderweg ben en meer op kantoor zit, gaat
2017 begint de reeks van drie opeenvolgende
het een stuk gemakkelijker en toevallig zijn we
titels. Douwe: “Dat is net hiel ferfelend of
sindsdien ook drie keer kampioen geworden.”
11
de agenda gehaald. Skûtsjes blijven voor
BOVEN VERWACHTING
de kant en bemanningen aan wal. Douwe:
Zes kampioenstitels. Alleen de oude Ulbe
“Ik ben mijn hele leven bij het skûtsjesilen
Zwaga en neef Douwe Visser hebben vaker
geweest en vorig jaar door corona voor
een SKS-kampioenschap gewonnen. Tot nu
het eerst niet. Dat is gedenkwaardig, maar
toe dan, want deze Douwe Visser is voorlopig
vooral ook frustrerend. Het is niet dat we
nog niet van plan het Grouster helmhout aan
de tijd niet zijn doorgekomen, mar it hoecht
de spreekwoordelijke wilgen te hangen. En
fansels net noch in kear.” Want de bemanning
met zijn zes titels kruipt hij gestaag richting de
van het Grouster skûtsje wil niets liever dan
negen die neef Douwe in het verleden met de
opnieuw de titel verdedigen en de andere
Sneker Pan bij elkaar wist te zeilen. “Wat dat
ploegen azen op revanche. Douwe: “Elk
betreft is elk jaar dat we een kampioenschap
kampioenschap hebben we het moeilijker,
missen één teveel”. Lachend: “Nu ben ik
want er zijn nog dertien die ook kampioen
natuurlijk nog hartstikke jong*, maar die
willen worden en voor hen zijn wij nu de
negen titels vind ik wel een heel mooi doel om
grootste concurrent. Toen Douwe van Snits
te evenaren. En dan zit er ook nog een heel
voor de derde keer de titel won, hebben
mooi volgend doel net boven: het recordaantal
we hem het jaar daarop tijdens de laatste
van elf op naam van Zwaga. Aan de andere
wedstrijd ook wel een beetje geplaagd. De
kant, ik vind dit al boven verwachting. Dat je
uitdaging wordt dus steeds groter en dat
drie keer achter elkaar kampioen kunt worden.
vinden we ook helemaal niet erg, het hoort er
Dat had ik nooit kunnen dromen toen wij nog
allemaal bij.”
met die lucifersdoosjes bezig waren.”
Gespannen gezichten tijdens de zinderende SKS-finale in 2018. Grou wordt voor de tweede keer op rij kampioen. De teller staat in totaal nu op vijf kampioenstitels. Foto: ThomasVaer Fotografie
sa.” Met z’n allen het maximale eruit halen, daar doe je het voor. “Je begint elk jaar weer aan het kampioenschap met als doel het te winnen. Ik gun dat ook heel erg aan een ander, maar je wilt het natuurlijk net zo goed zelf. Het zeilen is tenslotte leuker als het goed gaat. Vooral het gevoel dat het schip precies doet wat wij willen. En natuurlijk, winnen
“Die negen titels zijn een mooi doel om te evenaren”
verveelt nooit. Het bier smaakt lekkerder en de commentaren zijn leuker.”
SKÛTSJES VOOR DE KANT Loslaten. Het is meer dan nodig in dit door
Focus en kunnen loslaten. Het blijken de
corona gedomineerde jaar. Ook op het gebied
bewezen eigenschappen voor succes. Douwe:
van de silerij. Na lang praten, discussiëren
“Als je dingen niet buiten kunt sluiten, dan
en puzzelen wordt het SKS-kampioenschap
heb je teveel aan je hoofd. Het combineren
in 2020, nota bene het jubileumjaar, van
Blikvanger voor Skûtsjemuseum én Earnewâld De sloot voor het museum is speciaal voor de Risico uitgegraven. Foto: Afke Boven
van Scheepswerf Talsma meldt zich. Hij biedt
skûtsjeboeken en een werkruimte voor de
aan om met het staalwerk aan de gang te
vrijwilligers. Sietse Bruinsma: “Corona hat ús
gaan. Ook de gemeente Tytsjerksteradiel is
tsjinsitten, want it museum moast ticht, mar sa
enthousiast over de plannen die langzaamaan
koene we wol makliker troch mei de ferbouwing.
ontstaan. Het idee om de sloot voor het
No is it klear en it is prachtich wurden!”
museum uit te graven tot een plek waar het
Hadden ze nét een hele verbouwing achter de rug, staat het nieuwe project ineens voor de deur. Onverwacht én gratis. Dit voorjaar kreeg het Skûtsjemuseum in Earnewâld een skûtsje cadeau. “Myn earste
skûtsje kan liggen, krijgt groen licht. Sietse,
HEROPENING
intussen wat bekomen van de eerste schrik:
Het wachten is nu nog op de nieuwe
“It giet sa moai as wat. De sleat is útgroeven,
blikvanger van het museum én van
frijwilligers wurkje oan it opknappen fan de mêst
Earnewâld. Op 2 oktober wordt de Risico
en de lytsere swurden, Jelle is drokdwaande om
met een kraan in de, speciaal voor hem,
alles foar de boufak klear te krijen en Theunis
aangepaste sloot getild. Die dag vindt
van der Meer sil dêrnei de details skilderje.”
ook de heropening van het vernieuwde Skûtsjemuseum plaats. Bruinsma: “En takom
Groene zetborden, een geel helmhout; met
jier bestiet de Risico hûndert jier, dan ha we
de kleuren van vroeger gaat het skûtsje er
wer feest. We moatte ús net ferfele!”
reaksje? Wat in wurk!”
heel anders uitzien. “Hy moat sa wurde as doe’t hy 99 jier lyn fan de helling kaam”, aldus
Het skûtsjemuseum is tijdens de zomer alle
Het is eind vorig jaar als de telefoon in het
Bruinsma. “Dan kinne we sjen litte dat it
dagen open (m.u.v. maandagen) van 13 uur
dochs hiel oars wie as dat in soad minsken
tot 17 uur. Kijk voor meer info op
no miene. Dan kin je in ferhaal fertelle en dan
www.skutsjemuseum.nl.
museum rinkelt. Aan de lijn Sikke Heerschop. De IFKS-schipper heeft een skûtsje gekocht. Alweer. Terwijl de hele IFKS-vloot zich afvraagt wat de bedoeling van deze nieuwe aanwinst is, heeft Heerschop het plan al
“As museumstik is it goud!”
uitgedokterd. Het schip moet naar Earnewâld,
is it ek echt in museumstik.” Dit betekent ook dat de originele naam in ere wordt hersteld. De Ulbe Zwaga heet voortaan weer Risico, de naam die hij kreeg bij de bouw.
want “in skûtsjemuseum sûnder orizjineel
Toch moet er nog wel het nodige gebeuren
skûtsje, dat kin net”, aldus Sikke Heerschop.
om het skûtsje weer helemaal in de oude staat terug te krijgen. Zo staat de roef te ver
DE ULBE ZWAGA
naar voren en de mast te veel naar achteren.
En origineel is de Ulbe Zwaga zeker, voor
“Myn earste reaksje? Wat in wurk!”, zegt Sietse
zover dat gaat met een wedstrijdskûtsje. De
Bruinsma, vrijwilliger van het Skûtsjemuseum.
afgelopen 29 jaar was het schip in het bezit
“De restauraasje en it ûnderhald, dat is net
van Kees Hermsen uit Velp, die er 24 jaar
neat, mar as museumstik is it goud!”
“En takom jier ha we wer feest. We moatte ús net ferfele!”
mee in de IFKS zeilde. In die periode liet hij reparaties zoveel mogelijke op traditionele
PLEK IN DE SLOOT
In de tussentijd is ook de grote verbouwing
wijze uitvoeren. Behoud van het culturele
Maar de hoorn ligt na het telefoontje van
van het museum zelf volbracht. Er kwam een
erfgoed werd een missie op zich.
Sikke nauwelijks op de haak of Jelle Talsma
filmzaaltje bij, een leeshoek met oude werf- en
De Ulbe Zwaga (straks weer Risico) onderweg naar promotie van de B naar de C-klasse in 2007. Foto: eigendom Kees Hermsen
Skûtsjekrant 25 JAAR
12 Jeroen en Eke op de Eelkje II tijdens de IFKS van 2019. Foto: ThomasVaer Fotografie
IFKS-KAMPIOEN JEROEN DE VOS VAN DE EELKJE II
“We hebben ook tegengeslagen gehad, maar we zijn nooit bij de pakken neer gaan zitten” In 2019 werd de Eelkje II voor het eerst in vijftien jaar weer kampioen in de A-klasse van de IFKS. Voor schipper Jeroen de Vos waren het vijftien bewogen jaren. Na de kampioenstitel van 2004 bleven nieuwe successen uit. Degradatie lag zelfs nog even op de loer. Er waren tegenslagen, maar daarna volgde altijd weer de gezelligheid met een biertje. Er waren veranderingen, want mede op initiatief van De Vos kwam er een nieuwe formule om de competitie in de IFKS eerlijker te maken. En er waren hoogtepunten, want het team herpakte zich met succes. “We zijn altijd vol goede moed de volgende dag weer gaan varen, we hebben nooit bij de pakken neergezeten.”
dat het voor altijd zo zal blijven.” Maar dingen
“Je begint met een ploeg van jonge snotapen die er altijd zijn en altijd willen, je denk dat het voor altijd zo zal blijven”
veranderen en de betrokkenheid met het skûtsje maakt hier en daar plaats voor andere prioriteiten. Door drukke agenda’s kan niet iedereen meer standaard op de training zijn en ook bij sommige wedstrijden bestaat het team voor een groter deel uit opstappers dan uit vaste teamleden. “Je ziet dat het langzaamaan wat afglijdt. En toen realiseerde ik me dat er iets moest veranderen. Je moet er bovenop blijven zitten, anders wordt het razendsnel minder terwijl teams om je heen juist groeien. Dat hebben we met elkaar besproken. We waren het eens dat we terug moesten naar hoe
Wie vanuit Heeg zo’n honderdzestig kilometer
was altijd met bootjes bezig. En ik heb ook
in zuidwestelijke richting rijdt, komt met een
met alles wel gezeild. Klassieke schepen,
beetje geluk of een goed navigatiesysteem uit
moderne jachten, Lemsteraken. Het is
AANSLAG OP LIJF EN LEDEN
elke week een avond trainen en alle wedstrijden
in Alphen aan den Rijn. Zevenenveertig jaar
allemaal net even anders en daardoor vult het
Jeroen heeft nauwelijks een eerste stap in
varen. Jeroen: “Het was de juiste manier.
geleden stond daar de wieg van Jeroen de Vos.
mekaar ook weer aan. Ik vind het allemaal
het gangboord van de Eelkje gezet of Lemmer
Het enthousiasme kwam terug en vanaf dat
Hij groeide er samen met zijn tweelingbroer
leuk. Nog steeds. Al heeft het skûtsje nu even
Ahoy staat voor de deur. “’Ga die maar varen’
moment zijn we weer gaan groeien.” Vervolgt:
op. Hebben we gelijk een misverstand
de voorkeur.” Want vooral op een skûtsje
zeiden ze. Ik was nog maar één keer aan
“Dat moet je ook leren, dat je er echt veel tijd in
uit de wereld: hij is dus helemaal geen
draait het om teamwork. Om het schip te
boord geweest en ik had nog nooit met een
moet steken, er echt mee bezig moet zijn om
Amsterdammer zoals veel mensen denken.
kunnen zeilen moet iedereen meedoen.
skûtsje gezeild, maar twee weken later was ik
alles te stroomlijnen anders werkt het niet.”
Dat Jeroen noordwaarts afdreef om zich
“Daar zit vooral de uitdaging, ” legt Jeroen
onderweg naar Lemmer. Het schip had geen
vervolgens in Friesland te settelen, heeft
uit. “En met een beetje geluk word je er zelf
motor, dus ik heb hem zeilend naar Lemmer
OP DE WEEGSCHAAL
natuurlijk alles met de liefde te maken. Hij
ook scherper van, want elke keer als je aan
gebracht. Zo heb ik op de Eelkje leren varen.”
Uitdagingen blijven er, niet alleen op het
is inmiddels getrouwd met de Friese Eke en
nieuwe teamleden uitlegt hoe het werkt aan
Voor een eerste keer vallen de resultaten niet
water ook ernaast. Jeroen, in het dagelijks
samen hebben ze twee kinderen: Femke en
boord, ga je zelf ook weer nadenken over het
tegen tijdens die eerste krachtmeting in een
leven jachtontwerper, vindt het tijd om de
Bouwe. Toch gaan de eerste herinneringen
hoe en waarom je iets doet zoals je het doet.”
wedstrijdveld vol skûtsjes. Tussen de ervaren
oude zeilformules eens goed onder de loep
schippers worden ze 17e van de 34. Jeroen:
te nemen. Om de competitie tussen de
aan de noordelijke provincie nog iets verder
we het eerder ook deden.” Dat betekent weer
terug in de tijd dan zijn eerste ontmoeting met
Ondertussen zeilt De Vos alweer 24 jaar
“Het was wel een aanslag op lijf en leden,
verschillende skûtsjes zo eerlijk mogelijk
Eke. “Mijn ouders hadden een Sneekermeer.
mee in de IFKS. In eerste instantie is het de
maar we hebben een paar mooie dagen gehad.
te laten verlopen, wordt sinds jaar en dag
Daar zeilden we mee door Friesland. Van
bedoeling dat hij af en toe bij een wedstrijd
Heftig, maar mooi. En daarna weer zonder
gekeken naar het maximale aantal vierkante
Marrekriteplekje naar Marrekriteplekje en dan
invalt als schipper op de Eelkje II. Het wordt
motor terug.”
meters zeil dat een skûtsje mag hijsen. Dat
barbecueën, midden in de natuur. Dat doen we
tijd voor een kennismaking met het skûtsje,
nog steeds, al hebben we op dit moment even
dus reist Jeroen met het openbaar vervoer
Langzaamaan krijgt De Vos het team en de
de factoren lengte en breedte. Achterhaald,
geen boot. Wel een sloep, maar die heeft nog
af naar Balk en probeert hij het laatste
Eelkje II op de rit. Dat wordt in 2004 beloond
vindt Jeroen. Samen met IFKS-schippers Kees
heel veel liefde nodig.”
stukje liftend voor elkaar te krijgen. Hij wordt
met de kampioenstitel. Daarna volgen er wat
Hermsen, Wietse Bandstra en Sikke Heerschop
wordt vooral gebaseerd op een formule met
opgepikt door een man die achteraf IFKS-
wisselingen in het team. Jeroen: “Je begint
wordt er opnieuw naar de berekening gekeken.
TEAMWORK
coryfee Sieb Bandstra blijkt te zijn. Ze zullen
met een ploeg van jonge snotapen, die er altijd
“We waren met vier totaal verschillende
Het zeilen zit er dus al jong in. Jeroen: “Ik
elkaar nog wel vaker tegenkomen.
zijn en altijd willen. Op dat moment denk je
mensen die kennis uit totaal verschillende
Skûtsjekrant 25 JAAR
13
hoeken meenamen. Het leverde soms felle
De Eelkje II onderweg naar de dagzege bij Lemmer (2019). Foto: ThomasVaer Fotografie
discussies op, maar het was ook de kracht van dat groepje.” Twintig procent breder, betekent tot dan toe simpelweg twintig procent meer zeil. Naar bijvoorbeeld rompvormen en de weerstand in het water wordt niet gekeken. De vier mannen doen dat wel en gewicht blijkt een grote bepalende factor op de weerstand van het skûtsje in het water te zijn. En als het op gewicht aankomt dan is de spreiding in de vloten van de grote klassen gigantisch. Het lichtste skûtsje weegt 14 ton, de zwaarste 23. Een oneerlijke strijd die je niet in een simpele formule kunt herpakken. “Toen bleek dat gewicht zo’n grote invloed had, vonden we dat dat eerst aangepakt moest worden,” legt Jeroen uit. Skûtsjes moeten eerst dichter bij elkaar komen te liggen en gaan op de weegschaal. “We hebben de zeilformule geparkeerd en zijn verder gegaan met een ‘minimum-gewicht-regel.”
OPEN DISCUSSIES Jeroen: “Ik heb er ontzettend veel van geleerd. De vloot bestaat uit een grote groep mensen met kennis van zaken. Daardoor kun je als vereniging heel veel bereiken. Een skûtsje als ’t Swarte Wief heeft enorm moeten bijbalasten, maar het team was oprecht geïnteresseerd en heeft heel open en constructief deelgenomen
ongeluk waar hij liever niet meer te veel op
“We hebben een onwijs mooie ploeg, een
aan discussies. Dat was fantastisch. Het
terugkijkt. “We zijn als team nu nog hechter,
groep van gelijkgestemden. Dan kun je goed
traject duurde lang, maar de verandering is
maar op het gebied van zeilen heeft het niets
varen met elkaar. Ja, we hebben tegenslagen
uiteindelijk unaniem aangenomen.”
veranderd. Ik ben er niet anders of extra
gehad, maar we zijn altijd vol goede moed de
voorzichtig door geworden. Het kostte wel
volgende dag weer gaan varen. Vorige keer
En dan is er nog de IFKS van 2015 die,
heel veel tijd om er bovenop te komen en nog
hadden we natuurlijk een fantastisch seizoen,
achteraf bekeken, misschien wel de grootste
steeds merk ik er af en toe wel wat van, maar
maar ook in de jaren dat het minder goed
uitdaging oplevert. In een aanvaring met de
ik laat het mijn leven niet beïnvloeden.”
ging hadden we het leuk. Dat is ook de enige manier om met elkaar te zeilen: als er iets niet
Raerder Roek raakt Jeroen zwaargewond. Het resulteert in een zware hersenschudding
Een hecht team dat in 2019 de tweede
en verschillende breuken in het gezicht. Een
kampioenstitel in de A-klasse wint. Jeroen:
goed gaat dan moet je door.”
“Het is de enige manier om met elkaar te zeilen: als er iets niet goed gaat dan moet je door”
‘Onze smaak is allereenvoudigst, we zijn altijd tevreden met het beste.' (VRIJ VERTAALD NAAR OSCAR WILDE)
onderdeel van JuRo Unirek BV
pakkenafdeling Sneek
pakkenafdeling Leeuwarden pakkenafdeling Leeuwarden
In vier stappen een perfect pak stap 1: We nemen uw maten precies op en u probeert eventueel een aantal van onze ‘paspakken’ of ‘pasjasjes’ om te kijken welke modellen u aanspreken.
stap 3: Om het pak of kolbert helemaal ‘af’ te maken, kunt u op de binnenkant uw naam, de naam van uw bedrijf of bijvoorbeeld uw trouwdatum laten borduren.
stap 2: U kiest stoffen, voering en knopen. Voor ons maatwerk werken we met toonaangevende stoffen. Deze stoffen zijn soepel, kreukherstellend en hebben een stijlvolle uitstraling.
stap 4: Na drie tot vier weken is het maatwerk klaar. Heeft u eenmaal bij ons een maatpak of maatkolbert laten maken, dan slaan wij alle gegevens op in onze computer, zodat we een volgende keer precies de maten en modellen weten.
VERRIJDBARE BOOTBOKKEN STAPELBARE BOOTBOKKEN BOOTSTEUNEN STALLINGSBOKKEN BOTENSTELLINGEN VERDIEPINGSVLOEREN ACCESSOIRES
maatpak vanaf € 499,-
www.janeringa.nl SNEEK OOSTERDIJK 20 8601 BT SNEEK T (0515) 41 32 16 LEEUWARDEN GROENTEMARKT 11 8911 JB LEEUWARDEN T (058) 212 18 57
� fb.me/janeringakleding � instagram.com/janeringa
De Marne 29-K • 8701 PV Bolsward +31(0) 515 792 000
info@nautische-opslagsystemen.nl
NAUTISCHE-OPSLAGSYSTEMEN.NL
Skûtsjekrant 25 JAAR
14
Wil je aan de slag in een wereldwijd toonaangevende topsector en verzekerd zijn van een baan? Kies dan voor de Maritieme techniek!
Werk maken van je passie
• Maritieme techniek niveau 2, 3 en 4 • Industriële lakverwerking niveau 2 en 3 • Maritiem technisch leidinggevende niveau 4
www.yachtbuildersacademy.com
www.rocfriesepoort.nl
De nieuwe C-Klasse Limousine & Estate. Ontdek een nieuwe vorm van luxe! Rij de C-Klasse Limousine 180 (MHEV) business line automaat v.a. € 669,- p.m.* Rij de C-Klasse Estate 200 (MHEV) business line automaat v.a. € 749,- p.m.* Kom de nieuwe C-Klasse bewonderen in onze showroom in Heerenveen! *Op basis van Full Operational lease, 60 maanden en 10.000 km per jaar. Bedragen zijn excl. BTW.
Heerenveen Venus 1, 8448 CE, 0513 - 72 48 63, www.wensink.nl
Skûtsjekrant 25 JAAR
15
PIETER JILLES TJOELKER, SCHIPPER VAN DE STERKE JERKE
“Wy dogge altyd mei om te winnen” Euforie na weer een overwinning. Foto: ThomasVaer Fotografie
Hij is een echte Wâldman, groeide op tussen Rottevalle en Houtigehage waar geen druppel water te vinden is. En toch is Pieter Jilles Tjoelker een geboren ‘wetterman’. Als skûtsjeschipper in de IFKS pakte hij maar liefst viermaal op rij een kampioenstitel; eerst twee keer met de Engelina Smeltekop en daarna tweemaal op rij met de Sterke Jerke. Nu is het tijd voor de Grutte A. “Wy dogge altyd mei om te winnen.”
connecties, maar een geschikt skûtsje vinden
onder het koopcontract. “En doe koe it echte
blijkt lastiger dan gedacht. Henk Regts zet
wurk begjinne.”
hem per toeval op het juiste spoor. “Hy wist fan in skûtsje op De Lemmer, mar it adres
YN DE GRUTTE A
wist er net rjocht mear.” Ondanks de minieme
Na maanden van slopen, lassen, plamuren en
aanknopingspunten besluit Pieter Jilles die
schilderen ligt de Sterke Jerke in 2018 nét op
avond op Google Streetview net zo lang te
tijd in het water voor de Princenhoftocht op
speuren, totdat hij het bewuste skûtsje ziet
Koningsdag in Earnewâld. “Dat wie in geweldich
liggen. “In soarte fan CSI”, grijnst hij.
gefoel”, herinnert Pieter Jilles zich nog goed. “Wy hienen moannen keihurd wurke om alles
Aan de steiger van Scheepswerf Ten Woude
2007 gaat een langgekoesterde wens in
in IJlst ligt het 27 meter lange woonschip
vervulling wanneer hij als bemanningslid
van Pieter Jilles. Jaren geleden liet hij de
aan boord stapt bij IFKS-schipper Henk
Fryske Wâlden achter zich en koos voor een
Regts.
varend bestaan. De enige twee ingrediënten
op tiid ôf te krijen. En doe wie it einliks safier.
“It team stie fuortendaliks yn de startblokken. BAM! Wy gean der wer fol foar.”
Doe koenen wy mei it skip sile.” En met succes, want bij z’n debuut in de C-klasse zeilt de Sterke Jerke meteen naar de IFKS-kampioenstitel. Een jaar later rijgt het schip de zeges opnieuw aan elkaar. Wedstrijd na wedstrijd komt de
die hij nodig heeft om zich thuis te voelen,
Inmiddels heeft Pieter Jilles zelf de nodige
bevinden zich aan boord. Vriendin Susan
ervaring als skûtsjeschipper op z’n CV
van Dalen en wetterhûn Stoarm. Iedere
staan. In 2016 neemt hij het roer over van
ochtend wordt het drietal wakker door het
Johan van der Meulen op het Lytse A-skûtsje
geluid van klotsend water tegen de boeg,
Engelina Smeltekop. En met succes, want de
het luidruchtige gakken van overvliegende
kampioenskoers die het schip al drie jaar op rij
ganzen of het geroep van fanatieke
vaart, wordt door Pieter Jilles doorgetrokken.
sloeproeiers. “Kinst dy dochs gjin moaier
Zowel in 2016 als in 2017 mag zijn bemanning
plakje winskje”, concludeert hij turend over
de kampioenstitel in ontvangst nemen. Het
Twee dagen later staat hij samen met
roet in het eten. In plaats van trainen in het
het water van de Geau.
kampioensfeest in de zomer van 2017 is
bemanningslid Erik Beets, adviseur Sander
voorjaar zit het team thuis in afwachting van
tevens het afscheid van het succesvolle
Hasper en investeerder Pieter Kooi in de
de strenge maatregels die worden genomen
WÂLDMAN OP IT WETTER
team in de Lytse A. Achter de schermen is
Lemster loods waar de ‘Christoffel II’ op
om het onbekende virus de kop in te drukken.
Hoe anders is dat in zijn jeugd, waarin
de bemanning namelijk al maandenlang druk
het droge ligt. Als kenner ziet Pieter Jilles
Ondanks versoepelingen in de zomer kan er
Pieter Jilles opgroeit tussen elzensingels
bezig met een monsterklus: het opknappen
dat er heel wat werk aan de winkel is, maar
niet gezeild worden. En dus blijft de Sterke
en het ‘smûk skaadzjend beamtegrien’
van de Sterke Jerke, een Buitenstvallaatster
desondanks is hij meteen gecharmeerd
Jerke aan wal liggen bij het Starteiland in
van de Fryske Wâlden. Hij zit nog op de
die ze op de kop hebben weten te tikken in
van het schip. “En doe wie it in kwestje fan
Sneek. Meer dan een jaar wacht Pieter Jilles
basisschool wanneer zijn vader samen
Lemmer.
útsykje oft alles kloppe.” Met behulp van de
tot er groen licht komt om de trossen los te
documentatie in het Fries Museum en de
gooien, het zeil te hijsen en het helmhout weer
met Gjalt de Jong een zeilschip koopt.
bemanning als eerste over de finish. Het levert een glansrijke titel in de B-klasse op en een langgekoesterde wens gaat in vervulling: promotie naar de Grutte A. “Dêr hienen wy it mei ús allen foar dien. Dat wie it doel.” En dan gooit het coronavirus begin 2020
In de zomervakanties mag hij mee aan
DE STERKE JERKE
kennis van Haiko van der Werff controleert
te hanteren. Vrijdag 28 mei 2021 komt het
boord. Ieder jaar ligt het familieschip
Op zijn telefoon laat Pieter Jilles een foto
hij de kadasternummers om te herleiden
verlossende woord van het IFKS-bestuur en de
traditiegetrouw afgemeerd voor restaurant
zien van de Sterke Jerke in 2017, destijds nog
of het schip daadwerkelijk in 1923 op de
Veiligheidsregio Fryslân. Van een jaar lang in
Ie-Sicht wanneer de SKS-skûtsjes De
‘Christoffel II’ genaamd. Z’n ogen beginnen
Buitenstvallaat in Drachten is gebouwd. Nadat
de luwte is het plotseling alle hens aan dek om
Veenhoop aandoen. Pieter Jilles kijkt z’n
te glinsteren wanneer hij vertelt over de
ook de technische commissie van de IFKS het
op tijd klaar te zijn voor het wedstrijdseizoen.
ogen uit. “Ik fûn it prachtich.” In dienst bij
zoektocht. “Wy sochten in breed skûtsje fan
schip na meten en wegen akkoord bevindt, is
“It team stie fuortendaliks yn de startblokken.
Skûtsjevaart Grou ontdekt hij als puber
in rappe werf.” Als liefhebber én ZZP’er in
de koop rond. Als kersverse skûtsje-eigenaar
BAM! Wy gean der wer foar.”
al snel de fijne kneepjes van het vak. In
de botenbranche heeft Pieter Jilles zo z’n
zet Pieter Kooi eind 2016 zijn handtekening
lees verder op pagina 17
Skûtsjekrant 25 JAAR
16
“MEI SYN ALLEN YN TOU FOAR TAKOM JIER”
DE STERKSTE KOMBINAASJE FAN ‘E WRÂLD.
Bokkewiel 6 8502 TX Joure +31 (0) 513 681 008 info@fibremax.nl
www.fibremax.nl
Skûtsjekrant 25 JAAR
17 Skûtsje Sterke Jerke op het Slotermeer. Foto: ThomasVaer Fotografie
VOOR HETERE VUREN
die tijd voor afleiding. “Dat hat my goed dien.
IN WIKE WETTERWILLE
hienen, krige ik allinnich mar lokwinsken fan
Maar dan komt er weer bericht vanuit
It joech my rêst”, concludeert Pieter Jilles
Vraag hem naar zijn doel en Pieter Jilles
oare skippers. Dêr giet it úteinlik om. Wy farre
de IFKS. Door het oplopende aantal
nuchter. Die benijdenswaardige kalmte straalt
windt er geen doekjes om. “Wy dogge mei
allegear omdat we in wike lang wille ha wolle
coronabesmettingen gaat het sein alsnog op
hij als schipper ook af op z’n bemanning.
om kampioen te wurden.” Voor concurrentie
op it wetter mei ús allen.”
rood voor het kampioenschap. De A-klasse
Waar het bij collega’s een kakofonie is van
is hij niet bang. Sterker nog: juist daarom
moet nog even wachten. En daarmee ook
geroep, getier en gevloek aan boord, is het op
maakte hij destijds de overstap naar de
de hooggespannen verwachtingen van het
de Sterke Jerke opvallend stil. “Wy sizze neat
grotere klassen. “It moaie oan de IFKS is dat
publiek, want iedereen wil weten hoe de
as wy sile. Wy witte allegear wat ús taak is,
elkenien elkoar de titel gunt. Fansels dogge
Sterke Jerke het gaat doen in die A. Pieter
dus dan is roppe of raze hielendal net nedich.”
wy allegear mei om te winnen, mar nei ôfrin
Jilles weet als geen ander dat de ogen op
Met Fonger de Vlas als adviseur aan boord en
komme wy wer yn de haven oan en is it feest.”
hem gericht zullen zijn. Zenuwen kent hij
zus Jildou als tacticus voorop, draait het schip
Die gezonde winnaarsmentaliteit met volop
echter niet tot nauwelijks. “Ik ha wol foar
als een tierelier. “Dan hoech ik as skipper net
respect voor elkaar spreekt hem nog het
hitere fjoeren stien.” Daarmee doelt hij op het
iens sa folle te dwaan.”
meeste aan. “Doe’t wy de Sterke Jerke klear
“It moaie oan de IFKS is dat elkenien elkoar de titel gunt”
voorjaar van 2018, wanneer z’n Tjalk afbrandt. “Ik wie 19 jier doe’t ik dat skipke kocht, mei as doel om der ea op te wenjen. En doe’t er nei sân jier bealchjen hast klear wie, brânde er ôf.” Het noodlot slaat ook nog eens toe op een bijzonder moment. Terwijl Pieter Jilles in Lemmer de allereerste prijs van de Sterke Jerke in ontvangst neemt, vaart de bemanning het winnende skûtsje terug. Zijn woonboot is mee als volgschip. En daar - in het zicht van de haven in Earnewâld - vat zijn levenswerk vlam. “In telefoanlader dy’t net doochd hat”, knikt hij. “Alteast dat sei de man fan de fersekering.”
“Wy sizze neat as wy sile; roppe of raze is hielendal net nedich” In nog geen uur tijd gaat jaren aan bloed, zweet en tranen in vlammen op. “Ik wie samar ynienen myn hûs kwyt.” En dat terwijl hij aan de start staat van het eerste seizoen met de Sterke Jerke. Maar juist het zeilen zorgt in
De grote verbouwing begint in het najaar van 2017. Foto: Afke Boven
Skûtsjekrant 25 JAAR
18
A trade name of Lankhorst Engineered Products bv
www.klp.nl
Duurzame oplossingen in gerecycled kunststof Prinsengracht 2 8607 AD Sneek
E info@klp.nl I www.klp.nl
T 0515 - 487630
150107 v6 LRP adv vak tijdschrift grondwegwaterbouw.indd 1
Wij weten veel van boten, omdat we zelf ook varen.
12-04-16 14:26
Skûtsjekrant 25 JAAR
19
Zijsling en Zonen Bagger- en Aannemersbedrijf Zijsling en Zonen B.V
Zijsling Zand en Grind B.V.
Uw partner in:
Handel in:
Baggerwerkzaamheden
Zand
Ploegwerkzaamheden
Grind
Op- en overslag
Grond
Transport over water
Tegels en Klinkers
Bergingswerkzaamheden
Stortsteen
Riperwei 3
Kaeidyk 5
8623 XR Jutrijp
8711 HD Workum
0515-424603
0515-542153
info@zijslingbv.nl www.zijslingbv.nl
Voor wie een topprestatie leveren teamwork is
Een topprestatie neerzetten is teamwork. Dit geldt net zo goed voor skûtsjesilen als voor het produceren van een topdeur. De drive om met elkaar de eerste, snelste en de beste te zijn is hoe dan ook de basis van ons succes. Hierdoor zijn we uitgegroeid tot dé Europese specialist in deuren voor professionele opdrachtgevers. Kijk maar op vanvuuren.nl
SKÛTSJEFOTO op behang, aluminium of canvas Wat is er nu mooier dan zo’n schitterende skûtsjefoto aan de muur in je woonkamer, slaapkamer of op kantoor zodat je elke dag kunt genieten van deze prachtige sport!
ANDERE MOGELIJKHEDEN Uiteraard is dit slechts een greep uit de vele mogelijkheden.
FOTOBEHANG
ALUMINIUM
kunst met
groots aan de muur!
museumkwaliteit
Creëer een statement van formaat in je huis of kantoor en voorzie je muur van een wandvullende skûtsjefoto op naadloos fotobehang. Het fotobehang is een fijn geweven polyester-doek met een PVC coating. Het doek is krasbestendig, waterafstotend en kan gemakkelijk afgenomen worden.
Fine-art print gelijmd op stevige aluminum panelen. Door het zwevende effect en hoge kwaliteit print creëer je een kunstgalerij bij je thuis of op kantoor. De foto wordt in fine-art kwaliteit geprint op hoogwaardig fotopapier en wordt verlijmd op stevige aluminium panelen. Je kunt kiezen uit een matte of glanzende afwerking.
MEER WETEN?
Ga naar www.thomasvaerfotografie.nl ‘Foto kopen’ of scan deze QR-code
CANVAS een klassiek en tijdloos materiaal Een print op canvas doet het goed aan elke wand en komt helemaal tot zijn recht in een klassieke inrichting. De foto wordt in een Fine-art giclée afdrukkwaliteit geprint op spierwit polykatoen canvas van de hoogste kwaliteit en vervolgens strak opgespannen op duurzaam, goedgekeurd hout.
Wat dacht je van een skûtsjefoto op acrylglas, Xpozer, staal, hout of op fotopapier. Ook kun je er een mooie lijst bij bestellen.
Skûtsjekrant 25 JAAR
20
Het SKS-kampioenschap van 2019 in beeld Ook dit jaar trekt de start van de SKS, traditioneel op ‘e Pikmar bij Grou, veel publiek op en rond het water.
Op de finaledag bij Sneek staat Grou eerste, Heerenveen tweede en Lemmer derde. Ze maken allemaal nog kans op de titel, maar Grou wint voor de derde keer op rij het SKS-kampioenschap. Er wordt gestreden
Start Grou
en geprotesteerd…
De top drie van het klassement ligt nu wel heel dicht bij elkaar: Lemmer op 1 (27,7), Heerenveen op 2 (27,8) en Grou op 3 (28,8). Op de Veenhoop is het wachten tot de zeilen gehesen mogen worden.
Op dag twee bij Lemmer wint Grou. Met
Het skûtsje van Lemmer ligt vooraan. Hekkensluiter is Huizum. Bij
deze zege hebben ze ook de koppositie
Earnewâld zijn de rollen omgedraaid. Opnieuw is de dagzege voor de
in het klassement te pakken.
Lemsters.
… maar Lemmer wint.
Relaxmodus Op de eerste van twee dagen in de baai van Lemmer doen Grou en Earnewâld goede zaken met respectievelijk een eerste en tweede plek.
Het gaat tekeer op de Snitser Mar
Op Earnewâld wordt gekozen voor een sleepstart, maar één van de
Heerenveen wint de wedstrijd bij Woudsend
trossen breekt. Drachten is uiteindelijk als eerste weg en weet dat plekje
en neemt de koppositie in het klassement over.
de hele wedstrijd te behouden.
bij Terherne, dus wordt de wedstrijd anderhalf uur uitgesteld. Ook dan is het nog hard werken. De dagzege is voor Heerenveen.
Maar de winst is voor Akkrum.
Bij Langweer weet de bemanning van het Grouster skûtsje voor het eerst deze SKS als eerste over de finish te
De bemanning van Lemmer moet even
komen.
flink aan de bak, maar bij Elahuizen zetten ze voor de derde keer deze SKS
Een goede voorbereiding op de wedstrijd bij Stavoren is het
een dagzege op hun naam.
halve werk, dus schrobben de Grousters het skûtsje nog even voor ze het IJsselmeer op gaan…
Skûtsjekrant 25 JAAR
21
Het IFKS-kampioenschap van 2019 in beeld De IFKS begint met wind. Heel veel wind.
De eerste wedstrijden bij Hindeloopen gaan dan ook niet door. Het blijft tot aan de finish spannend en het scheelt nauwelijks (1 puntje), maar Jeroen de Vos is wel degelijk
Op die Fluessen debuteert Andries
En ook op de tweede dag houdt de schaal van Beaufort het
de nieuwe IFKS-kampioen van
kampioenschap in zijn greep. De wedstrijden op het IJsselmeer bij
de Grote A.
Stavoren, worden verplaatst naar De Fluessen.
Brouwer in de lytse A en hij wint.
De finaledag op de baai van Lemmer brengt voor de A-klasse nog de nodige spanning met zich mee. Jeroen de Vos staat bovenaan, maar Sikke Heerschop zit hem met drie punten verschil op de hielen.
Pieter-Jilles Tjoelker wint dit jaar alle wedstrijden in de B en is daarmee de ongeslagen kampioen. In de C-klasse wint Henk Regts met skûtsje Grutte Pier de kampioenstitel (let vooral ook even op de man links). Ook Geale Tadema (A), Pieter-Jilles Tjoelker (B) en Henk Regts (C) komen met de eerste dagoverwinning thuis.
Ondertussen zijn de kampioenen van de Lytse A en de B-klasse
Op dag drie bij Heeg doet Sikke
al bekend. Andries Brouwer
Heerschop goede zaken; hij zeilt de
van De Reuzen, de debutant die
Wylde Wytse als eerste over de finish.
kwam, zag en overwon, heeft de kampioenstitel van de kleine klasse op zak. Hij liet zich tijdens deze IFKS adviseren door SKSschipper Pieter Meeter.
De andere klassen hebben hun dagprijzen dan al wel kunnen verdelen. De Sterke Jerke wordt voor de derde keer op rij eerste in de B-klasse. Het weer blijft de IFKS parten spelen. Op het Slotermeer krijgen de vloten met flinke onweersbuien te maken.
De Ut en Thús
De afgelaste wedstrijd van Sloten
Daarna gaat de wind liggen. De A-klasse
wordt tweede.
wordt ook deze middag ingehaald.
kan daardoor niet meer starten.
Jeroen de Vos zeilt als derde over de In de andere klassen
finish, Ulbe Zwaga is tweede, maar de
zijn het opnieuw Andries
dagzege gaat naar Froukje Osinga en
Brouwer (lytse A),
de Jonge Jasper.
Pieter-Jilles Tjoelker (B) en Henk Regts (C) die winnen en zo de kopposities in het eindklassement stevig in handen houden.
Woensdag is inhaaldag, dat betekent dat de afgelaste wedstrijd bij Hindeloopen nu op het Tjeukemeer uitgevochten wordt. Het is Ulbe Zwaga die in de A-klasse als winnaar uit de
Zwaga heeft de smaak te pakken,
strijd komt.
daar op het Tjeukemeur. Ook op de
De Eelkje II doet op dag 1 bij Lemmer met een eerste plek bijzonder
tweede, reguliere, wedstrijddag bij
goede zaken. Het brengt schipper Jeroen de Vos en zijn bemanning
Echtenerbrug grijpt hij de dagzege.
op een gedeelde eerste plaats in het klassement. De andere koploper is Sikke Heerschop.
Skûtsjekrant 25 JAAR
22
De lekkerste koffie zet je zelf. Met de Koffie Master tool krijg je op basis van jouw voorkeuren een zetadvies op maat.
Ga naar de.nl/koffie-master of scan de QR-code!
Rest Assured with Kooi camera surveillance Wij geloven dat iedereen een rustige en ongestoorde nachtrust verdient. Ook u. Daarom observeren en signaleren we met tijdelijke, mobiele en innovatieve camerabewaking en broeidetectie. Zo voorkomen we diefstal en schade bij uw bouwplaats of locatie.
247kooi.nl | Camera Surveillance
Skûtsjekrant 25 JAAR
23
Liefde in de vloot Waar je als schipper exact de koers uitstippelt en stevig het helmhout hanteert, is dat in de liefde heel anders. Liefde laat zich immers niet sturen. Dat merkten ook Klaas en Sifra Westerdijk, en Martijn en Rosalie Fakkeldij. Beide vonden hun grote liefde geheel onverwacht tijdens het zeilen en sindsdien gaat het de stellen nog altijd voor de wind.
“Foar my wie fuortendaliks dúdlik: dit is se!” Klaas en Sifra
portie geluk kijken bij haar aanwezigheid.
timing”, vult Klaas aan. “Tsja, guon dingen
“Ik wie krekt werom fan fakânsje yn Spanje,
kinne jo no ien kear net planne.”
mar in goeie freondinne hie in kaartsje foar it feest yn Wâldsein. Dus wy moasten wol
PA AAN HET ROER
hinne”, lacht ze.
Waar menig schipper in het voorjaar razend druk is met de voorbereidingen voor het
STIEKEM VAN BOORD
nieuwe seizoen, heeft Klaas als schipper
Tussen alle aanwezigen spotten de twee
van d’Halve Maen een extra uitdaging. Hij
elkaar al snel. Klaas besluit het gesprek aan
moet op zoek naar een vervanger voor
te knopen. Na de eerste kennismaking praat
het geval de bevalling zich tijdens de
het stel tot in de kleine uurtjes. Samen lopen
wedstrijden aankondigt. “Gelokkich mei
ze terug naar het skûtsje waar Klaas die
ús heit it helmhout dan fan my oernimme”,
nacht slaapt. “Dêr wie ús earste tút”, grijnst
glundert hij. Daarvoor moest eerst officieel
hij. De volgende dag is een rustdag, waarop
goedkeuring worden verleend door de SKS,
het stel uiteraard opnieuw afspreekt. Tegen
in verband met de strenge criteria voor de
de strenge instructies van zijn schipper in,
bloedlijnen van skûtsjeschippers. “Dat is
gaat Klaas die avond stiekem van boord. “Ik
slagge, dus as ús heit aanst samar ynienen
woe Sifra sjen. Foar my wie fuortendaliks
oan it roer stiet, dan wit hiel Fryslân genôch!”
dúdlik: dit is se.”
Met een klein beetje tegenzin stond Klaas Westerdijk (31) in 2009 bij de prijsuitreiking in Wâldsein. Als bemanningslid van Heerenveen greep hij die dag naast de prijzen. Maar die avond sleepte hij geheel onverwacht een veel grotere prijs binnen. Tussen alle aanwezigen viel zijn oog op de prachtige Sifra Dijkstra (30). “It wie leafde op it earste gesicht.”
UITSTEKENDE TIMING
BEROEMDE BABY De komst van hun tweede baby zal in
Tien jaar na die eerste zoen wordt dochter
ieder geval niet onopgemerkt blijven bij
Idith geboren. Met het oog op de zeilagenda
skûtsjeliefhebbers, verwacht het stel. “Ik
worden Klaas en Sifra op een perfect
tink dat de poppe komt as Klaas oan it silen
moment in april 2019 voor het eerst heit en
is”, voorspelt Sifra. “Ik sjoch it al hielendal
mem. “Moai yn it foarseizoen”, knikt Klaas.
foar my. Klaas dy’t fan it skûtsje helle wurde
Klaas herinnert zich nog exact die
die dag een teleurstellende race. “Ik hie
Dit jaar is de planning iets minder fortuinlijk.
moat. Omrop Fryslân dy’t der mei de kamera
prijsuitreiking in het MFC van Wâldsein. In
eins hielendal gjin nocht om nei de feestjûn,
Eind juli verwacht het stel hun tweede
boppe-op stiet. It wurdt noch in hiel sirkus
de race om het kampioenschip vaart de
mar de jonges oan board hellen my oer. En
kindje. “Ik bin twa dagen foar de earste SKS-
yn in sirkus. Dizze poppe is fuortendaliks
bemanning van het skûtsje van Heerenveen
gelokkich mar.” Ook bij Sifra komt er een
wedstriid útrekkene”, vertelt Sifra. “Lekkere
ferneamd yn hiel Fryslân”, lacht ze.
“Er was gelijk een superklik tussen ons”
Martijn en Rosalie met hun twee kinderen Meke en Jitse
Even zwaaien naar elkaar, een stiekeme blik tijdens de wedstrijden of na afloop een voorzichtig ‘Hoi’. Maandenlang laveren Martijn Fakkeldij (48) en Rosalie Brundel (39) in 2005 om elkaar heen. Aangemoedigd door een paar biertjes belandt het stel tijdens de feestavond in Sloten zij aan zij op de dansvloer. Daar slaat de vonk dan eindelijk écht over. “Het heeft even geduurd, maar dan heb je ook wat.” Woensdag 26 juli 2005; Rosalie weet de
de Eelkje II heeft de kop er niet bij, geeft hij
datum van die eerste dans nog exact.
toe. “En na afloop kon ik niet wachten om
Het is de derde dag van het IFKS-seizoen
Rosalie in de haven weer te zien.”
als de fokkeniste van de Lytse Lies en de schotenman van de Eelkje II verliefd worden.
ROMANTISCH AANZOEK
“Er was een superklik”, glundert Rosalie.
Geheel in stijl vraagt Martijn zijn Rosalie een
“Het voelde meteen goed. Ik zeg nog wel
aantal jaar later op het water ten huwelijk. “Ik
eens tegen Martijn: ‘Als je me destijds in
had het best romantisch aangepakt”, grijnst
die feesttent ten huwelijk had gevraagd,
hij. “Ik had in het zeil geplakt: ‘Roos, wil je
had ik gelijk ja gezegd’.” Bij Martijn is de klik
met me trouwen?’ Dus toen ik het zeil hees,
wederzijds. “Het klinkt wellicht overdreven,
zag ze mijn vraag.” “Dat was een heel mooi
maar ik voelde meteen: dit is de liefde van
moment”, beaamt Rosalie. “En uiteraard
mijn leven.”
was bij ons huwelijksfeest de complete
Meke (11) en zoon Jitse (9) is het alle hens
is Rosalies vader Ton Brundel schipper
bemanning van beide skûtsjes aanwezig.
aan dek om een druk gezinsleven en beide
op het succesvolle skûtsje. “Mijn vader is
HELEMAAL HOTELDEBOTEL
Het werd weer net zo’n groot feest als
bedrijven te combineren. “Op dit moment is
inmiddels zeventig”, vertelt Rosalie. “Hij
Als bemanning van twee concurrerende
destijds in Sloten!”
er even geen tijd om nog fanatiek te zeilen”,
geniet nog iedere dag van het zeilen. Het
geeft Martijn toe. “Maar uiteraard zijn we
houdt hem jong, roept ‘ie ieder jaar weer.”
een aantal wedstrijden op het programma.
ALLE HENS AAN DEK
nog ieder jaar paraat om de Lytse Lies aan te
Die passie voor het zeilen zit niet alleen bij
“Mijn fokmaatjes hebben het zwaar gehad”,
Zestien jaar later hijsen Rosalie en Martijn
moedigen.”
vader, dochter en schoonzoon in het bloed.
lacht Rosalie. “Ik was helemaal hoteldebotel
nog regelmatig samen de zeilen voor een
en kon me voor geen meter concentreren.
zeiltocht, maar dan met gasten aan boord.
EEN FAMILIESKÛTSJE
knikt Martijn trots. “Wie weet varen ze over
Het enige skûtsje dat ik in de gaten hield,
Het stel runt samen De Klassieke Rederij
Vanuit de woonkamer in Gaastmeer hebben
een aantal jaar samen op de Lytse Lies in de
was de Eelkje II om oogcontact met Martijn
en is eigenaar van jachthaven Pieter Bouwe
Martijn en Rosalie uitzicht op de Lytse
IFKS. Drie generaties op ons familieskûtsje,
te kunnen maken.” Ook de schotenman van
in Gaastmeer. Na de komst van dochter
Lies, die bij hen aan vaste wal ligt. Al jaren
dat zou wel echt geweldig zijn.”
skûtsjes in de A-klasse staan er echter nog
“Ook Meke en Jitse zijn fanatieke zeilers”,
24
Skûtsjekrant 25 JAAR
Skûtsjekrant 25 JAAR
25
Klaas van der Meulen heeft maar één doel: kampioen worden Klaas van der Meulen is de nieuwe schipper van het SKS-skûtsje van Woudsend. Foto: Martin de Jong
Klaas van der Meulen is de nieuwe schipper van het SKS-skûtsje van Woudsend, de ‘Klaas van der Meulen’. Hij heeft het roer overgenomen van zijn neef Teake Klaas van der Meulen. “Dat er weer een ‘Klaas van der Meulen’ schipper is, is mooi, maar niet het belangrijkste’’, stelt de 44-jarige Klaas. “We hebben maar één doel en dat is winnen.’’ Klaas zeilde al van jongs af aan mee op het
het eerst weer getraind. Dat was wel even
familieschip. “Ik weet niet beter. Dit schip
wennen, maar de teamspirit was meteen
is het eigendom van onze familie en dat
weer aanwezig. Juist omdat we zo lang niet
is een groot voordeel. Wij kunnen zelf alle
hadden gezeild’’, vertelt de nieuwe schipper.
beslissingen nemen en we hebben allemaal
Als eigenaar van een bedrijf – baggerbedrijf
dezelfde belangen: pake zijn nalatenschap zo
Van der Meulen Woudsend – is hij het gewend
goed mogelijk bewaren voor de toekomst.” Hij
om met tegenslagen om te gaan. “We hebben
heeft zijn pake niet gekend, maar de verhalen
een andere voorbereiding gehad dan andere
heeft hij van zijn familie wel meegekregen.
jaren, maar dat geldt voor iedereen.’’ In het
Klaas van der Meulen won het allereerste
tussenjaar hebben ze niet stilgezeten. Het
kampioenschap van de SKS in 1945. In 1965
skûtsje is voorzien van een nieuw zeil en een
kocht hij zijn eigen skûtsje waarmee hij
nieuwe fok. “Dat heeft een hoop geld gekost
deelnam aan het SKS-skûtsjesilen voor zijn
en zonder alle sponsors en vrijwilligers zou
woonplaats Woudsend. “Op datzelfde skûtsje
dat niet zijn gelukt. Daar ben ik echt trots op.’’
is hij overleden tijdens een SKS-wedstrijd op hartaanval, viel overboord en is door zijn zoon
EERSTE VROUWELIJKE SKÛTSJESCHIPPER
Taeke weer uit het water gehaald. Dat was op
Klaas van der Meulen heeft als nieuwe schipper
7 juli 1973. Hij is dus in het harnas aan het
één doel: kampioen worden. “Oars hoechst net
helmhout van zijn eigen skûtsje overleden.
mei te dwaan’’, zo stelt hij. Tegelijkertijd is hij
Een mooiere dood kun je als skûtsjeschipper
realistisch, het skûtsje van Woudsend werd in
niet krijgen. Hij was alleen nog te jong, 66
1985, 1989 en 1991 kampioen en stond daarna
jaar’’, vertelt zijn kleinzoon en naamgenoot
meestal in het tweede rijtje. “Door de nieuwe
Klaas van der Meulen. Zijn ooms en vader
formule die volgend jaar ingaat hopen we
hebben afgesproken dat het nageslacht elk
dat we er weer een spannende wedstrijd van
een periode schipper zou zijn. “Anders zou
kunnen maken. De skûtsjes zijn dan allemaal
mijn vader Ype, die twintig jaar jonger is, niet
zoveel mogelijk gelijk, dus komt het op de
aan de beurt zijn gekomen. Hij was van 2000
vakkennis en op de ploeg aan. Winnen op eigen
tot 2013 schipper. Daarna heeft mijn neef
water zou al geweldig zijn. Mijn heit, Ype van
Teake het roer overgenomen.’’
der Meulen, heeft in 2006 de dagoverwinning
het IJsselmeer bij Stavoren. Hij kreeg een
behaald in Wâldsein voor het thuispubliek. Dat was prachtig.’’
“De teamspirit was meteen weer aanwezig”
Na Klaas van der Meulen zijn er alweer twee andere gegadigden die ook in aanmerking komen als schipper, zijn broertje Mark (42) en zijn neef Auke de Groot junior. Ondertussen staat de volgende generatie zelfs alweer te trappelen. Zo zeilt de 13-jarige dochter van
Eind 2019 mocht Klaas het stokje overnemen
Klaas van der Meulen, Noa, ook mee. “Ze vindt
van zijn neef. Hij was al jarenlang schotenman
het ‘machtich moai’ en ze staat haar mannetje.’’
op het skûtsje. Op het moment dat hij als
Of Noa van der Meulen de eerste vrouwelijke
schipper zou beginnen, brak de coronacrisis
skûtsjeschipper van de SKS zal worden? Klaas:
uit. “We hebben pas afgelopen juni voor
“Dat zou zomaar kunnen, de tijd zal het leren.’’
“Dit schip is het eigendom van onze familie en dat is een groot voordeel. Wij kunnen zelf alle beslissingen nemen en we hebben allemaal dezelfde belangen: pake zijn nalatenschap zo goed mogelijk bewaren voor de toekomst’’, aldus Klaas van der Meulen. Foto: ThomasVaer Fotografie
Skûtsjekrant 25 JAAR
26
Jouw gids tijdens de sportzomer Nu met gratis sportspel naar keuze
Lees LC al vanaf € 1,15 per week
Ontdek de diverse mogelijkheden op abonneer.lc.nl/sportzomer
LC.nl
Skûtsjekrant 25 JAAR Carrie ten Napel, foto: MAX Skûtsje Journaal | © MAX
27
ONS KENT ONS
ALLES VOOR DE EER
De Meeters, de Pietersma’s, de Brouwers en
Of het nou gaat om voetbal, schaatsen of
niet te vergeten de Zwaga’s en de Vissers.
badminton; voor iedere topsporter geldt
Wie de lijst met huidige SKS-schippers en
dat alles opzij wordt gezet voor die ene
hun voorgangers doorbladert, ontdekt al snel
topprestatie. “Bij skûtsjesilen is dat net
een aantal opvallend vaak voorkomende
zo”, weet Carrie. “Van de schipper tot de
achternamen. Ook Carrie duikt in 2017 in
roefmeester; iedereen voelt die trots om
de historie van schippersfamilies. “Dat was
bemanningslid te mogen zijn. Massaal geven
mijn eerste en grootste uitdaging: om al
ze hun vakantie op om te zeilen. Allemaal
die namen en familiebanden te ontrafelen.
met dat ene doel: de eer die hoort bij het
Voordat je een beetje doorhebt wie waar zeilt
winnen van de titel. Geen medailles, grote
en waar hun opa’s, vaders en ooms eerder
geldprijzen of dikke sponsordeals; alleen
hebben gezeild, ben je zo een jaar verder.”
de eer is genoeg. Die totale overgave en bevlogenheid vind ik prachtig.”
Inmiddels kent Carrie de schippers bij naam
CARRIE TEN NAPEL:
“ Die totale overgave en bevlogenheid vind ik prachtig” De uitdrukking ‘It runs in the family’ kent Omroep MAX-presentatrice Carrie ten Napel als dochter van Neerlands meest bekende sportverslaggever Evert ten Napel als geen ander. Maar tijdens het uitpluizen van de enorme stamboom van schippersfamilies bij het SKS skûtsjesilen ging ze regelmatig kopje onder. “Ik ben best goed in gezichten en namen,
en belangrijker nog: de schippers kennen
Na succesvolle Skûtsje Journaals in 2017,
haar. “Tijdens mijn eerste lotingsavond
2018, 2019 en een aangepaste versie in 2020
in 2017 heb ik me voorgesteld aan de
is Carrie ook dit jaar helemaal klaar voor
schippers en hun bemanning. In het Fries
twee weken Friesland. “We maken er met het
deden ze uit de doeken van welk skûtsje
gezin een fijne vakantie van”, lacht ze. “We
ze waren. Gelukkig kon ik het enigszins
huren hier een huisje en genieten van die
volgen, maar ik weet nog dat ik dacht: in
twee weken in Friesland. Twee weken waarin
wat voor een bijzondere wereld ben ik nu
ik uiteraard wel moet werken, maar waarin
terechtgekomen? In de loop der jaren hebben
we ook enorm genieten van de rust en de
ze me leren kennen en weten ze dat wij bij
natuur. Ik zie mezelf dit nog wel een aantal
MAX een grote groep vaste kijkers hebben,
jaar doen!”
die het zeilen fanatiek volgt. Ik merk dat ze het enorm waarderen dat ook wij aandacht aan hun sport besteden.”
maar dit was wel een puzzel, moet ik zeggen.” Al heel wat jaren loopt Carrie in de sportwereld
Journaal te presenteren. “Buiten het feit dat
rond. Van voetbal tot schaatsen en van hockey
ik wist dat skûtsjesilen een belangrijke Friese
VOLG HET SKÛTSJESILEN OOK BIJ MAX
tot tennis; niets is haar onbekend. Tot ze vijf
traditie is, wist ik destijds niet zo veel van het
Voor de vijfde maal op rij presenteert Carrie ten Napel dagelijks het MAX Skûtsje Journaal
jaar geleden door Omroep MAX-directeur
zeilen”, lacht ze. “Er bleek nog een wereld te
bij Omroep MAX. De eerste aflevering is zaterdag 24 juli om 17.30 uur te zien op NPO1.
Jan Slagter werd gevraagd om het Skûtsje
ontdekken.”
STICHTING FOAR DE NEITEAM ZET ZICH IN VOOR JEUGDZEILEN EN EDUCATIEPROJECT
“Wij willen de historie van het skûtsjesilen doorgeven aan de jeugd” was dit de aanleiding om een digitaal lespakket
Grou, van Bouke de Vries, getraceerd. Jansen: “En
te ontwikkelen om kinderen te leren over het
zo gaat onze wereldwijde zoektocht door. Nog
leven aan boord van een skûtsje, vroeger en
steeds komen er nieuwe gegevens boven tafel
nu. Dit hebben we gedaan samen met het Fries
waardoor we misschien ‘pake syn skûtsje’ weer
Scheepvaart Museum, het Skûtsjemuseum,
terugvinden. Dat zijn toch mooie succesjes.’’
Museum Dokkum en Museum Federatie Fryslân. Naast een docentenhandleiding, werkboekje voor groep 1 t/m 8 en spreekbeurtmateriaal, hebben we een leskist gemaakt. Daar zitten onder andere potjes in met turf, tarwe en mest, zodat kinderen kunnen zien, voelen en ruiken wat voor grondstoffen er vroeger met skûtsjes vervoerd werden. Op deze manier willen wij de Foto: ThomasVaer Fotografie/Tom Coehoorn
historie van het skûtsjesilen overdragen aan
Het speerpunt van de Stichting Foar de Neiteam is en blijft het vastleggen van de historie van alle skûtsjes. Minstens zo belangrijk vindt de stichting het om de historische waarde van skûtsjes aan jongeren over te dragen en hen te laten zien en ondervinden hoe leuk het is om op platbodems te zeilen. “Daarom zetten we ons in voor het Jeugdzeilen en hebben we samen met Friese musea een educatieproject ontwikkeld voor basisscholen’’, aldus Frits Jansen van Stichting Foar de Neiteam. De jeugd staat te trappelen om weer te zeilen.
is prachtig om te zien. De kinderen mogen zeilen
Vorig jaar kon het evenement vanwege corona
met G.W.S.-schouwen, skûtsjes en pramen. Na
niet doorgaan. Dit jaar wordt – op 24 en 25
tien jaar kunnen we stellen dat het Jeugdzeilen
september – de tiende editie van het Jeugdzeilen
effect heeft, want veel deelnemers zijn nu terug
SKS/IFKS georganiseerd door de Commissie van
te vinden op de wedstrijdskûtsjes of andere
Schippers en Bemanningsleden, Stichting Foar de
platbodems. Daarmee is ons doel bereikt, want
Neiteam, SKS, IFKS en de vereniging Grouwster
skûtsjes zijn er niet om stil te liggen, maar om op
Watersport. Mede dankzij vele vrijwilligers
te varen.’’
– onder wie een grote groep jeugd – is het mogelijk om het evenement weer belangeloos
LESPAKKET VOOR KINDEREN
te organiseren. Frits Jansen: “Elk jaar geven
Enkele jaren geleden kwam bij de SKS de vraag
rond de vijftig kinderen zich op en hetzelfde
binnen of de commissie materiaal heeft voor
aantal vrijwilligers zet zich in om er een geslaagd
kinderen om een spreekbeurt over Skûtsjesilen te
weekend van te maken. Het leeft ontzettend, dat
houden. “Dat materiaal hadden ze niet. Voor ons
de jeugd’’, stelt Frits Jansen. Vanaf september kunnen basisscholen in heel Friesland zich opgeven voor het educatief lesprogramma ‘Pake syn skûtsje’. Dit kan aangevuld worden met een museumbezoek of het nemen van een kijkje bij een skûtsje of op een werf.
SKÛTSJE VAN PARIJS KOMT NAAR FRYSLÂN Rode draad voor Stichting Foar de Neiteam is en blijft het traceren van skûtsjes die in Fryslân zijn gebouwd. Dankzij het Stamboek Skûtsjes – een database waarin alle 870 in Fryslân gebouwde skûtsjes staan – zijn de gegevens nu veel gemakkelijker terug te vinden. “Inmiddels hebben we 509 skûtsjes getraceerd’’, vertelt Frits Jansen die ervoor heeft gezorgd dat het Stamboek gedigitaliseerd werd. Uniek is dat het skûtsje ‘Nooit Gedacht’ [L 269 N] vanuit Parijs weer naar Fryslân komt op initiatief van medebestuurslid Jan de Vries. Het schip is ooit gebouwd in Kootstertille door Joon Molles van der Werf. De gemeente Achtkarspelen heeft besloten het schip te laten restaureren. Het skûtsje komt in augustus deze kant op. Onlangs heeft de Neiteam waarschijnlijk ook het eerste SKS-skûtsje van
In de leskisten zitten onder andere potjes met turf, tarwe en mest, zodat kinderen kunnen zien, voelen en ruiken wat voor grondstoffen er vroeger met skûtsjes vervoerd werden.
AANMELDEN VOOR JEUGDZEILEN KAN NOG Het Jeugdzeilen SKS/IFKS begint dit jaar met een actieve ontdekkingstocht op de historische scheepswerf van Haiko van der Werff in Drachten. Een dag later leren de kinderen zeilen op de Pikmar bij Grou. Daarnaast staan er nog een aantal verrassingen op het programma. Het Jeugdzeilen is bedoeld voor alle kinderen van 8 tot en met 18 jaar. Aanmelden kan nog tot 20 september via platbodemjeugdzeilen@gmail.com Meer informatie: www.skutsjehistorie.nl
28
Skûtsjekrant 25 JAAR
MAX SKÛTSJE JOURNAAL
(M.U.V. ZONDAGEN)
ZATERDAG 24 JULI T/M VRIJDAG 6 AUGUSTUS OM 17.30 UUR
Skûtsjekrant 25 JAAR
29 Het SunSet Sailing arrangement is een hele beleving: zeilen op het Tjeukemeer tot de zon ondergaat. Foto: Sjoekje Wind
NIEUW IN DE VLOOT:
Skûtsje ‘De Trije Doarpen’ Echtenerbrug, Echten en Delfstrahuizen hebben eindelijk een eigen skûtsje. Een jonge, enthousiaste groep initiatiefnemers heeft het voor elkaar gekregen dat ‘De Trije Doarpen’ meevaart in de IFKS. “Dit is een droom die werkelijkheid is geworden’’, zegt voorzitter Jouke Annema van de stiching Skûtsje De Trije Doarpen. Het skûtsje ‘De Trije Doarpen’ hoopt onder schipper Henk Regts te promoveren van de B- naar de A-klasse. Foto: Jelte van der Meer
Verwachting’. Hij had al aangegeven te willen
MAATSCHAPPELIJKE FUNCTIE
stoppen. “We kregen de kans dit skûtsje over
Naast een sportieve functie heeft het skûtsje ‘De
te nemen, maar dan praat je over behoorlijke
Trije Doarpen’ ook een educatieve, sociale en
investeringen’’, stelt de voorzitter van ‘De
culturele functie. “Wij vinden het belangrijk om
Trije Doarpen’. Wat eerst niet haalbaar leek,
basisscholen bij de stichting te betrekken, om zo
bleek toch te kunnen dankzij verschillende
kinderen kennis te laten maken met een deel van
investeerders. “Begin maart 2020 was de
onze historie en de zeilsport’’, zegt de voorzitter.
hypotheek rond en brachten wij het door ons
Ook wil hij nog contact zoeken met de familie
aangekochte skûtsje thuis. Een geweldig
Verhoeff, van wie de historische platbodem van
gevoel.’’
meer dan honderd jaar oud ooit is geweest. Het skûtsje vervoerde vroeger 53 ton aan lading.
EN TOEN KWAM CORONA…
Voor mensen die graag eens willen ervaren
Een spannende tijd volgde, want wat de
hoe het is om op dit skûtsje te varen worden
initiatiefnemers niet hadden voorzien was
speciale arrangementen aangeboden. “Het
dat corona roet in het eten zou gooien. De
afgelopen jaar hebben we dat al een paar keer
coronatijd werd echter nuttig gebruikt door
gedaan. De reacties waren geweldig. Vooral het
onderhoud aan het schip te plegen zodat
SunSet Sailing arrangement is een hele beleving:
het skûtsje er nu prachtig bij ligt. Zodra de
zeilen op het Tjeukemeer tot de zon ondergaat.’’
coronamaatregelen werden versoepeld
De wedstrijd op datzelfde meer zal ook extra
oefende de bemanning waar en wanneer
speciaal zijn voor de bemanning van het skûtsje
dat kon. De bestuursleden varen zelf ook
‘De Trije Doarpen’. Jouke: “Voor het eerst met
mee. Jouke: “Voor mij is dit altijd een droom
‘ús eigen skûtsje’ voor eigen publiek zeilen in
geweest. Als klein jongetje stond ik samen
de IFKS, daar maken we een groot feest van.
met mijn heit al langs de kade te kijken als de
Tenminste, zodra corona het weer toelaat.’’
‘Kippenvel’, zo omschrijft Jouke Annema het
Holtrop, Michiel Bakker en Jan de Haan –
schepen door ons dorp voeren. Het is machtig
moment dat het skûtsje weer ‘thuis’ kwam.
ontdekten dat het kopen van een skûtsje
dat ik nu zelf ook mee mag doen.’’
“De eerste eigenaar van het aangekochte
gepaard gaat met gigantische bedragen.
skûtsje blijkt ook nog uit Echten te komen en
“Dat hielden we ons niet voor mogelijk’’,
de tweede eigenaar komt uit Echtenerbrug’’,
stelt Annema die in het dagelijks leven
vertelt de 28-jarige Annema. Hij nam in 2019
werkzaam is op de financiële afdeling van
samen met een groep leeftijdsgenoten het
een hotelketen. Om het draagvlak onder de
initiatief om weer een skûtsje naar de Trije
inwoners en het publiek te peilen regelden
Doarpen te halen. “Het idee speelde al jaren.
de skûtsjeliefhebbers een stand tijdens
Tijdens de feestweek van het skûtsjesilen
de skûtsjewedstrijden van 2019 in eigen
in ons dorp hadden we het er elke keer
dorp. “De reacties waren zo positief, dat
weer over. Onze dorpen zijn gelegen aan
motiveerde ons om door te gaan. Op een
het Tjeukemeer, in Echtenerbrug zijn in het
gegeven moment kwamen we in contact
verleden skûtsjes gebouwd bij Scheepswerf
met schipper Henk Regts. Wij hebben
Bos en op het meer zelf wordt ook gevaren
hem aangestoken met ons enthousiasme
tijdens de IFKS. Het enige wat nog ontbrak
waardoor hij wel met ons in zee wilde gaan.
was een eigen wedstrijdskûtsje.’’
Samen gingen we op zoek naar een skûtsje.’’
GIGANTISCHE BEDRAGEN
‘EEN GEWELDIG GEVOEL’
Hij bracht onlangs de single ‘Skûtsjesilen sit ús yn it bloed’ uit. De clip is opgenomen in
Vele gesprekken over de mogelijkheden
Van het één kwam het ander. De heren
samenwerking met de bemanning van het skûtsje De Trije Doarpen en op de beelden ervaar
volgden. De initiatiefnemers – naast Jouke
kwamen in contact met schipper Walter
je het skûtsjesilen over het Tjeukemeer. De videoclip is te bekijken via YouTube.
Annema zijn dat Enne de Vries, Jildert
de Vries van het IFKS-skûtsje ‘De Goede
Meer informatie: www.skutsjedetrijedoarpen.nl
“Dit is een droom die werkelijkheid is geworden’’, aldus voorzitter Jouke Annema van de stiching Skûtsje De Trije Doarpen.
SKÛTSJESILEN SIT ÚS YN IT BLOED Skûtsje ‘De Trije Doarpen’ staat centraal in de nieuwe clip van muzikant Folkert-Hans Tolsma.
Skûtsjekrant 25 JAAR
30
De Skûtsjekrant giet altyd troch DE SKÛTSJEKRANT IS VANAF 22 JULI TE BEKIJKEN OP WWW.SKUTSJE.NL
Vol prachtige verhalen en mooie reportages! www.skutsje.nl is dé website voor het belangrijkste skûtsjenieuws
GRAAFWIEL ZUIGER ONTWERP & CONSTRUCTIE
de enige échte onafhankelijke skûtsjewebsite
www.annmar.nl
Neushoornweg 34 8317PZ Kraggenburg
Skûtsjekrant 25 JAAR
31
NIEUW IN DE VLOOT
Skûtsje De Jonge Jan én schipper Harmen Brouwer “It skipke rint harstikke moai!” Harmen Brouwer in actie met De Jonge Jan. Foto: ThomasVaer Fotografie
Er gloort weer hoop onder de SKS-minnende Langweerders. Na een paar belangrijke veranderingen verwacht het dorp de onderkant van het klassement voor eens en, beter nog, voor altijd in te kunnen ruilen voor de bovenste regionen van de lijst. Naast schipper Harmen Brouwer, moet ook skûtsje De Jonge Jan het verschil gaan maken. Aan de Piipster met zijn mooie lijnen, gepiekte kont en blinkende prijzenkast hoeft het niet te liggen. Toch heeft de geschiedenis van dit skûtsje ons nog iets geleerd: behaalde resultaten uit het verleden, bieden geen garantie voor de toekomst. Het is ergens in de beginjaren van 1900 als
IN SINNICH SKIPKE
we eerst teruggegaan naar de basis. Het tuig,
wedstrijden van de vers opgerichte Sintrale
schipper Sytze Sytema de smaak van het
Zo komt het dat in augustus van 1911 een
de trim. Daarna hebben we stukje bij beetje
Kommisje Skûtsjesilen, doet De Jonge Jan
wedstrijdzeilen te pakken krijgt. Met zijn
nieuwe Jonge Jan van de werf glijdt. Nog
kleine veranderingen doorgevoerd. En dan
vaak goede zaken. Al komt het schip niet altijd
tjalkschip De Jonge Jan weet hij, tussen het
geen drie weken later wordt hij tweede tijdens
maar kijken of het zeilen er beter van wordt of
ongehavend uit de strijd.
verschepen van turf en terpmodder door, het
zijn allereerste wedstrijd. Helemaal vanzelf
niet? Zo ga je door tot je voelt dat het goed is.”
oude geldkistje regelmatig te spekken met
gaat dat niet, want het schip is gevoelig voor
prijzengeld. Een vijfje hier, een tientje daar. Er
de kleinste veranderingen. Nu, exact 120 jaar
Balans, daar draait het om. Harmen: “Als alle
In 1952 wordt voor het eerst het SKS-
zijn weken bij dat het winnen van wedstrijden
nadat de laatste nagel in het skûtsje werd
onderdelen precies goed afgesteld zijn, dan is
kampioenschap gewonnen en in 1953 nog
zelfs beter loont dan de vrachtvaart. Sytema
geslagen, weet ook zijn huidige schipper
het een fantastisch schip om mee te varen.”
een keer. Maar dan houdt het op. Onder de
wil meer. Meer ruimte, meer comfort en
Harmen Brouwer: “It is in hiel sinnich skipke.”
Sytema krijgt dat voor elkaar en sleept de een
vlag van Earnewâld boekt het skûtsje jaar
bovenal meer snelheid. Het wordt tijd voor
Dus begint hij, net als Sytze Sytema een eeuw
na de andere prijs binnen. Ook zoon Jan en
na jaar teleurstelling op teleurstelling. Het
een opvolger van zijn tjalkschip. Het wordt tijd
geleden, weer bij het begin: “Het is Piipster-
verschillende gastschippers houden de wind
schip komt voor de kant te liggen, krijgt een
voor een Piipster skûtsje.
eigen, alles moet echt kloppen. Daarom zijn
in de zeilen. Na de Tweede Wereldoorlog, in
TELEURSTELLINGEN
Lees verder op pagina 33
Skûtsjekrant 25 JAAR
32
www.meijer-group.com
CLOCK WISE IN METAL.
Samenstellingen Omkastingen
Bij ons autobedrijf bieden wij u en uw auto kwaliteit, service en garantie.
Framebouw
Waarom wij?
Assemblage
“Altijd bij de tijd, met slimme innovatieve oplossingen. Samen met u realiseren we de ideale keten, waarin doordachte processen elkaar in het juiste ritme opvolgen. We bewaken,
schakelen snel en zijn van de klok. Samen doen we gewoon meer”
Verkoop nieuw en gebruikt
Reparatie en onderhoud
FIREZONE tankstation 24h
APK keuringen
Auto- en busverhuur
Spoelen van automatische transmissies
Tankstation aan het water (benzine en Diesel)
Aircoservice en storingsdiagnose
Rollover wasserette en wasbox
Garage B. Pietersma Vosseleane 73 8551 ML Woudsend 0514 59 12 36
Wij doen alles voor uw auto www.garagepietersma.com
Museum Hindeloopen kkkkOntdeOntO
oooontdeOO
Wisseltentoonstelling Floor van der Leun houdt van hout De tentoongestelde houten beelden zijn overwegend figuratief. Daarnaast zijn er draadfiguren en mobiles van koperdraad en papier; kleurig, beweeglijk en luchtig. Tot 1 september laat Floor haar veelzijdig beeldhouwwerk zien in de door haar speciaal ingerichte ruimte in het museum.
Openingstijden 1 april – 1 november maandag t/m zaterdag 11.00 - 17.00 uur zon- en feestdagen 13.30 - 17.00 uur
Zeilwasserij van den Anker
Voor professionele reiniging en coating van zeilen en bootkappen.
‘Wij halen eruit wat erin zit’
Ook voor de ‘Bruine vloot’. Vakbekwaam en oog voor detail.
Gratis toegang met Museumkaart Dijkweg 1 – 8713 KD Hindeloopen – tel. 0514 -521420 www.museumhindeloopen.nl
Zeilwasserij van den Anker | Nijverheidsstraat 6H | 5331 PT Kerkdriel | Nederland T: +31 (0)418-635363 | E: info@zeilwasserijvandenanker.nl | www.zeilwasserijvandenanker.nl
“Méér dan alles wat u dagelijks nodig heeft” Poiesz heeft alles wat u dagelijks nodig heeft. We staan dagelijks voor u klaar met de beste service, vriendelijke prijzen en een ruim assortiment. Kijk op www.poiesz-supermarkten.nl voor de Poiesz supermarkt bij u in de buurt. • • • •
• Sparen met Poiesz zegels voor gratis cadeaus Vriendelijke prijzen • Originele (win)acties De beste service • Bestel online uw boodschappen: Ambachtelijke versafdelingen Vakkundige en vriendelijke medewerkers bezorgen of ophalen vanaf € 40,-
Puur voordeel. Puur
Skûtsjekrant 25 JAAR De broers Harmen Brouwer (links) en Sytze Brouwer (rechts). Voorheen teamgenoten, nu concurrenten op het water. Foto: Martin de Jong
33 automatismen der goed yn krije.” En dat lijkt zo op het eerste gezicht al goed gelukt. Tijdens de Sprintwedstrijden eind juni wordt Langweer tweede. Harmen: “Eén keer een valse start, maar verder ging het super. It skipke rint harstikke moai! En het is mooi om te ervaren dat je op de goede weg bent. We zullen vast nog een keer de deksel op onze neus krijgen, maar ik denk dat we een stabiele basis hebben.”
“Hy is ek ien fan de 13 konkurrinten en dy wolle je ferslaan” KAMPIOENSKOERS En dan volgt er weer een teleurstelling: de SKS kan ook dit jaar niet doorgaan. Dus duurt het zeker nog een jaar voordat Langweer weet of de nieuwe koers ook een kampioenskoers is of kan worden. “Natuurlijk zijn er verwachtingen”, realiseert de schipper zich, “maar ik voel geen druk. Er zijn nog dertien andere ploegen die, net als wij, ook dromen van een eerste plek, maar men doorstart in de IFKS, ligt opnieuw voor de
Kansen die vervolgens op de lange baan
voorseizoen kort rap in, maar dan lijkt er licht
moet niet denken dat we dat zomaar even
kant om vervolgens terug te keren in de SKS.
moeten worden geschoven door de intrede
aan het einde van de tunnel: “We hoopten er
bewerkstelligen. We moeten van onze eigen
In klassementen eindigt De Jonge Jan meer
van het coronavirus. Harmen: “Dat wie hiel
natuurlijk allemaal op en als je dan de cijfers
kracht uit gaan, genieten en proberen alles
dan eens ergens onderaan, dan volgt weer
fremd. Je wordt gevraagd, scharrelt een ploeg
ziet dalen dan denk je ‘hoppatee!!’. Ik heb altijd
eruit te halen wat erin zit. Dat doen we met
een succesje of wacht de middenmoot. Een
bij mekaar waar je graag mee aan de slag
de droom gehad om zelf als schipper met een
elkaar, de bemanning en de vrouwen die hun
hernieuwde glorietijd blijft in ieder geval uit.
wilt en dan krijg je dat hele corona-gebeuren.
bemanning mee te doen en dat zat er nu echt
vakanties opofferen om erbij te kunnen zijn.“
Tot de Piipster in 2007 ineens weer aan de
Gelukkig mochten we in de zomer weer zeilen.
aan te komen.” De Sprintwedstrijden kunnen
start van de IFKS verschijnt. Jelle Talsma, de
Al met al konden we toen nog zo’n achttien
doorgaan en ook de Foarwedstriid krijgt groen
En dan toch nog even over broer Sytze
nieuwe eigenaar én schipper van De Jonge
keer het water op om het schip te leren
licht. Harmen: “Door de coronamaatregelen
Brouwer, schipper op het skûtsje van
Jan, heeft decennia aan opgelopen butsen
kennen. Gelukkig, want dan ga je toch heel
konden we maar een korte periode trainen.
Heerenveen. De twee broers waren altijd
en beschadigingen strakgetrokken. En dat is
anders de winter in. Je ha it leaver oars, mar
De voorbereiding was beperkt, dus het is echt
teamgenoten. Die status is veranderd in
net om ‘e nocht want het skûtsje snijdt weer
eltsenien hie der mei te krijen. It wie wat it wie.”
heel goed dat we vorig jaar toch nog zo vaak
‘concurrenten’. Harmen: “Hy is ek ien fan de 13
het water op zijn geweest. Dat hawwe je mar
konkurrinten en dy wolle je ferslaan. Dêr binne
wer te pakken.”
je sportman foar!”
door het water en Talsma en zijn bemanning worden nog datzelfde jaar kampioen in de
HOPPATEE
C-klasse.
Het jubileumjaar van de SKS verstrijkt zonder een kampioenschap en ook in 2021
In die korte trainingsperiode worden
DRASTISCHE KOERSWIJZIGING
blijft het lang onzeker of er in de zomer in
de belangrijkste punten aangepakt:
Terwijl Jelle Talsma De Jonge Jan in de
competitieverband gezeild mag worden. Het
“Boathandling, boeirondingen, gijpen. De
Bron: De Jonge Jan, De Poep en de Sytema’s, Klaas Eildert Meeter, Hilda Talsma-Krottje, Klaas Jansma (eindred.) 2010
jaren daarna regelrecht naar de grote A zeilt en zoon Fonger dat vervolgens nog eens evenaart, ploetert de skûtsjecommissie van Langweer moedig voorwaarts in de SKS. Het levert ze niets op. De meest recente kampioenstitel dateert uit 1980, maar verder domineert vooral de onderkant van het eindklassement. Even is er weer een sprankje hoop als schipper Johannes Meeter in 2015 het skûtsje van Langweer op een tweede plek weet te krijgen. Na zijn vertrek gaat het helmhout over in handen van Jaap Zwaga, maar als vervolgens de nieuwe zeilformule wordt ingevoerd, is De Twee Gebroeders niet meer vooruit te branden. De commissie neemt een drastisch besluit: met een nieuwe schipper en een ander skûtsje wordt een flinke koerswijziging ingezet.
“Je ha it leaver oars, mar eltsenien hie der mei te krijen. It wie wat it wie” Harmen Brouwer: “Ik ging ervanuit dat we eerst nog een jaar op de Twee Gebroeders zouden zeilen, maar toen belde Jelle Talsma met de vraag of ik niet met zijn schip wilde uitkomen in de SKS. Dat wie in hiele ferrassing!” Een verrassing die perspectief biedt, want Brouwer weet als geen ander welke kansen er liggen met De Jonge Jan.
Harmen Brouwer. Foto: ThomasVaer Fotografie
34
Skûtsjekrant 25 JAAR
UW VERMOGEN ONZE ZORG ONS VAK!
Maandelijks te zien in ‘Business Class’ van RTL 7
‘Wij beheren uw vermogen zodat het groeit’
Wilt u ècht beleggen bel Edwin Wierda 0592 - 301 550
Oostersingel 1 | 9401 JX Assen | T. 0592 - 301 550 Plein 1945-27 | 1251 MA Laren | T. 035 - 201 88 66 WWW.WIERDAVERMOGENSBEHEER.NL
Skûtsjekrant 25 JAAR
35
125 jier Steateseal
De Steateseal fan it provinsjehûs yn Ljouwert is fan ’t jier 125 jier yn gebrûk. Om dat te fieren wurdt yn it jubileumjier, dat op 3 maart 2022 einiget, op ferskate mominten omtinken oan it 125-jierrich bestean fan de seal jûn. Gewoanwei is de Steateseal allinne iepen by gearkomsten fan Provinsjale Steaten
en offisjele ûntfangsten en spesjale rûnliedings. Yn it jubileumjier sil de seal foar publyk faker tagonklik wêze. Sa kinne ferienings en organisaasjes de histoaryske debatseal brûke om gear te kommen. Boppedat is it foar elk mooglik om in firtuele toer troch de seal te meitsjen. Do kinst mei-inoar 17 nijsgjirrige feitsjes oer de Steateseal ûntdekke.
Bist benijd wurden? Gean dan nei www.fryslan.frl/125jaarStatenzaal.
36
Onder het durkslûk
Skûtsjekrant 25 JAAR
De afgelopen maanden draaide het om de puntjes op de ‘i’. Niet op het water, wel aan wal. De zeilloze periode werd benut voor die andere vorm van teamwork: groot onderhoud. Zwaarden en masten werden aangepakt, tuig vernieuwd, rompen gestraald en zelfs fokkeloeten kregen een nieuwe laklaag. Niek Verhoeff van IFKS-skûtsje Westenwind gebruikte de vrijgekomen tijd om het durkslûk aan te pakken. Hij veranderde het blanco ‘canvas’ in een echte Verhoeff. En zo zijn er meer die hun handtekening letterlijk en figuurlijk op een skûtsje hebben gezet.
vormgeving en productdesign is hij alweer enkele jaren een andere creatieve weg ingeslagen. “Der sweeft noch wol wat mear skûtsjewurk fan my om, mar dit lûk wie it lêste.” Hoe zijn agenda er ook uitziet, in de zomer worden een aantal dagen steevast vrijgemaakt voor het skûtsjesilen. Volken: “We binne grut wurden mei Earnewâld, dus ik ryd noch alle jierren efen werom nei Fryslân om in wedstryd te sjen. En dan giet dêr ynienen myn durkslûk. It idee dat myn wurk dêr ûnder sit, dat fyn ik wol echt hiel leuk!”
Het ‘tegeltjestableau yn het durkslûk van de Eeltje Baas
EELTJE BAAS “Myn broer Jan is in skoft bemanningslid op it Makkumer skûtsje west. Hy frege of ik in skildering op it durkslûk meitsje koe”, vertelt Maaike Poog uit Makkum. De bemanning van de Eeltje Baas kwamen zelf met wat eerste ideeën. Het schilderij moest eigenlijk wel iets van Makkum laten zien. Bijvoorbeeld de Makkumer tegels, het volkslied of de ambachten uit het dorp, maar los van alle suggesties kreeg Maaike de vrije hand om te maken wat ze wilde.
“Hy tocht dat it echte tegeltsjes wiene” - Maaike Poog -
wedstrijd. “Ik ha noch in nacht trochwurke, mar myn broer hie ‘m fergist yn de datum. Ik hie dus krekt wat mear tiid en doe koe ik it
Het durkslûk van IFKS-skûtsje Westenwind.
ôfmeitsje.” Tijd die goed van pas kwam, want “Ik ha in tegeltableau makke en dêr ha ik
het schilderwerk bleek een hele uitdaging.
It durkslûk is het toegangsluik naar het
HET SKÛTSJE VAN EARNEWÂLD
de ambachten yn ferwurke. In machtich
“Tegeltsjes binne rjocht, mar it lûk is wat rûn.
vooronder. De plek waar doorgaans de feint
Volken de Vlas uit Earnewâld studeerde aan de
moai putsje om te dwaan!” Haar pake stond
It moast wol echt lykje, mar it is slagge” Dat
sliep, de knecht. Op veel skûtsjes werden
kunstacademie in Groningen en dat wisten ze in
model voor de steenzetter linksboven. Omke
bleek ook tijdens het terugzetten van het
deze luiken aan de onderkant beschilderd.
het dorp. Dus toen het durkslûk op het skûtsje
Jappie voor de tegelmaker rechtsboven
luik. “It moaiste komplimint kaam fan Eeltje
Een traditie die nog regelmatig in ere wordt
van Earnewâld een mooie afbeelding nodig
en visserman Hidde Koornstra uit het
Baas. ‘Tink derom mannen, sei ‘r, dat jimme
gehouden. Niek: “We hebben de Westenwind
had, werd een en een twee. “Ik skildere wolris
dorp repareert rechtsonder zijn netten.
it lûk foarsichtich tichtdogge. Oars donderje
in de winter van 2017 aangeschaft. Ik
lânskippen en by sylskoalle Annage ha ik ek
Van de oude smit was zo snel geen foto
alle tegeltsjes derôf’. Hy tocht dat it echte
had toen al de wens om het durkslûk te
muorreskilderingen mei skûtsjes makke, mar in
voorhanden, dus besloot Maaike de smit uit
tegels wiene.”
beschilderen. Ook om het schip op die manier
durkslûk, nee dat wie foar it earst.” Met een foto
het naastgelegen dorp Allingawier te ‘lenen’.
nog wat meer eigen te maken.” Door drukte
die broer Fonger maakte, ging hij aan de slag.
“Sietse Scholtens. Hy wist it net, dus doe’t ik
werd het plan even vooruitgeschoven, maar
Volken: “Do wist mei it skilderjen noait hielendal
him letter ris tsjinkaam ha ik him ferteld dat
afgelopen winter kwam het er dan toch van.
hoe’t it giet. Do dochst in stikje, dêrnei leist it
hy ferneamd is en op it durkslûk stiet. Hy fûn
Niek: “Ik heb een tijd zitten twijfelen over wat
efkes fuort en dan giest wer fierder. Mar dizze
it prachtich!”
erop moest. Het leukste is het schip zelf,
wie wol yn ien kear raak. It stie der moai flot op
maar dan wel in actie. En je wilt ook graag een
dus doe tocht ik ‘ik lit it sa’.”
betekenis in het schilderij verwerken.”
VOLKSLIED VAN MAKKUM Op het tegeltableau staan ook twee regels uit het volkslied van Makkum. Toevallig
EEN STUKJE GESCHIEDENIS Een foto van skûtsje-fotograaf Tom Coehoorn bracht Niek op een eerste idee. “Daar stonden we op in een mooie actie naar de spreader toe.” Om ook een stukje geschiedenis in het schilderij terug te laten komen, besloot hij de andere skûtsjes op de foto te vervangen voor schepen waar het team eerder op heeft gezeild. “In de verte zie je de Elisabeth, ook wel het Kikkertje, waar we als team mee begonnen zijn.”
“Der sweeft noch wol wat mear skûtsjewurk fan my om, mar dit lûk wie it lêste”
is de buurman van Maaike weer de zoon
afgebeeld. Niek: “Het vijfde skûtsje vaart net het beeld binnen en heeft geen zeilteken. Die staat
Het durkslûk wordt een uniek en tegelijkertijd
voor een eventueel ander toekomstig skûtsje,
ook het laatste schilderij dat Volken maakt.
maar dat zal de tijd moeten uitwijzen.”
Met een eigen ontwerpstudio voor ruimtelijke Het skûtsje van Earnewâld in het durkslûk van Earnewâld.
-Jan Buitenga-
van de schrijver van het lied. Hij bleek de handgeschreven versie van de tekst nog te hebben. “Doe koe ik it presys skilderje sa as
EEN ENGELTJE
hy it sels ea opskreaun hat. Hy koe gjin Frysk,
Misschien wel één van de bekendste
dus hy hat dat hjir en dêr wat fonetysk dien.
durkslûken bevindt zich op het IFKS-skûtsje
Der wie al ien dy sei dat der in flater yn siet.
Hoop Doet Leven, ook wel it Ingeltsje
Mar sa hat hy it skreaun.”
refererend aan de engel in het zeil. Jan Buitenga, destijds bemanningslid op het
- Volken de Vlas -
Ook de Tiid sil ’t Leare en de Singelier worden
“Ik tink net dat der in soad krystkaarten op in durkslûk eindigje”
Yn dit âlde Fryske doarpke hawwe wij yn ‘e widze lein. Yn dit âlde Fryske doarpke ried ús mem de bernewein… Het Makkumer volkslied geschreven door -Gerrit van der Linde-
GROOT COMPLIMENT Het was nog even hard werken om het durkslûk klaar te krijgen voor de eerste
Skûtsjekrant 25 JAAR
37
moast oan it ingeltsje yn it seil tinke en dêr
HET GROUSTER SKÛTSJE
ruimte was voor andere hobby’s dan een
ha ik in ôfbylding by socht.” Het wordt een
“Skilderje op izer is net maklik. Dat drûget
potje klaverjassen, pakte hij het tekenen en
kerstprent. “Dat is wol unyk, ik tink net dat der
net, dêr bin ik wol achterkaam!” Dus heeft
schilderen weer op.
folle krystkaarten binne dy’t op in durkslûk
Anne Tjerkstra nu standaard siccatief in de
eindigje.”
garage staan. “Dat dochst troch de farve.”
Het bleef niet bij kunst op doek. Zeilen,
En dan gaat het een stuk beter. Vergeet
fokken, luiken en hout, steeds vaker maakte
Intussen zeilt Jan niet meer mee op de Hoop
ook niet het luik te stralen. “Oars giet it
Tjerkstra gebruik van andere materialen om
Doet Leven, maar hij komt het skûtsje nog
rustkjen.” Allemaal tips van de man die met
op te schilderen. En dat doet hij nog steeds.
regelmatig tegen: “Eltse kear at se it lûk
het durkslûk van het Grouster skûtsje aan
De penselen liggen dan ook altijd binnen
iepen ha dan is dat hiel leuk om te sjen. It is
de gang ging. “Grou hie nea, dus ik tink ‘ik
handbereik. De ene keer worden ze gebruikt
in stikje fan my, sa sjoch ik der wol tsjinoan.”
skilderje der wat op’.”
voor de hobby, de andere keer voor een schilderij in opdracht. “Ik sis altiten at jimme
Het engeltje van Jan Buitenga.
skûtsje, heeft het beschilderd: “Ik fûn it nochal keal, dat lûk, en ik seach by oaren dat der moaie âlde skilderijen op stiene. Ik tocht ‘dat kin ik ek wol’, dus yn de winter ha ik frege of ik it meinimme mocht.” In plaats van een schildersdoek komt hij die avond thuis met een stalen luik onder z’n arm. Die gaat eerst in de grondverf. Ondertussen wordt
“Skilderje op izer is net maklik, dêr bin ik wol achterkaam!”
Tjerkstra schildert al sinds jaar en dag:
it skilderij net moai fine, dan nim ik it wer
“Op skoalle wiene der twa dingen: tekenjen
mei en kostet it jimme neat. Sa giet it mei
en gymnastyk. Dêr hie ik goeie sifers op
it durkslûk ek. Fine jimme it net moai, dan
en de rest wie niks.” Maar daar hield het
hâld ik it sels. Mar ja, dan binne se wol moai
niet op. Na zijn marinetijd, waarin geen
harren lûk kwyt.”
- Anne Tjerkstra –
er nagedacht over de afbeelding. Jan: “Ik
Anne Tjerkstra schilderde het durkslûk van het Grouster skûtsje.
OP DE GRENS TUSSEN LAND EN WATER
ERVAREN VERNIEUWERS IN WEALTH MANAGEMENT Wij voeren werkzaamheden uit in de grond-, weg- en waterbouw. Maar wij zijn gespecialiseerd in de waterbouw. Mocht u vragen hebben of wilt u een vrijblijvende offerte dan kunt u contact met ons opnemen.
Sinds 2004 een toonaangevende en onafhankelijke wealth manager
Vermogensbeheer Private Markets Vermogensregie
www.wmp.nl Amstelveen – Zürich
T +31(0)20-426 3970
Lemsterpad 52 | 8531 AA Lemmer | 0514 541 364 info@aannemingsbedrijfbouma.nl | www.aannemingsbedrijfbouma.nl
Skûtsjekrant 25 JAAR
38
samen werken.
samen werken en samen vooruit In de gemeente De Fryske Marren houden we er met elkaar de vaart in. Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden? Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defryskemarren.nl
w ww w.de e fry y s kem m arre e n .n nl
Skûtsjekrant 2019
Skûtsjekrant 25 JAAR
FRIESLAND STAAL, STAALLEVERANCIER VAN FORMAAT Friesland Staal in Drachten staat garant voor prima staalprodukten. Zowel ons moederbedrijf Salzgitter A.G. als Friesland Staal zijn al vele jaren ISO-gecertificeerd. Bovendien voldoet al het op voorraad liggende materiaal aan de EURO- en DIN-normen. Alle producten kunnen uit voorraad worden geleverd of voor u worden geproduceerd volgens het walsprogramma.
Totale bewerking
We leveren u graag een gereed product. Daarom hebben we alle faciliteiten in huis om de voor u
bestemde producten op maat te zagen, te knikken, om te buigen, te stralen of te meniën. Friesland Staal beschikt over een van de meest geavanceerde bedrijfshallen in Nederland met ruim 20.000 m2 opslagruimte. Friesland Staal levert haar producten pasklaar en deze vinden per vrachtwagen hun weg naar constructiebedrijven, installatiebedrijven, bouwbedrijven, machinefabrieken, kraanbouwers, bruggenbouwers en scheepswerven.
Vrijblijvend een offerte?
Natuurlijk kan dat. Stuurt u ons uw gegevens per fax of e-mail en wij zorgen dat u per omgaande een passende aanbieding krijgt toegezonden. Friesland Staal De Steven 55 9206 AX Drachten 0512 – 585 800 Fax verkoop: 0512 – 814 883 www.frieslandstaal.nl info@frieslandstaal.nl
W W W. S K U T S J E . N L 39
Skûtsjekrant 25 JAAR
40
Ode aan het landschap
hulde aan de horizon
upload jouw horizon
Wat is Friesland toch prachtig. Deel deze zomer jouw landschapsfoto op huldeaandehorizon.nl en bouw zo mee aan de mooiste en langste horizon van Nederland.
huldeaandehorizon.nl
