Stupeteknikk by Det Norske Samlaget

Ingrid Senje

Stupeteknikk Noveller

Samlaget Oslo 2021

© Det Norske Samlaget 2021 www.samlaget.no Omslag: Magnus Osnes Omslagsfoto: Simen Kjellin Førtrykk: Type-it AS, Trondheim Skrift: 10,7/13,6 pkt. Sabon Papir: 80 g Munken Print Cream, 1,8 Trykkeri: ScandBook AB, Falun Printed in Sweden ISBN 978-82-340-0294-6

Denne boka er trykt på miljøvennleg papir.

Innhald

det siste hotellrommet

skiene

hugse det gode

berre gløym han

slepp

straumar i vatn

når det nærmar seg

101

stupeteknikk

115

ein ting til også

127

det siste hotellrommet

ristinga frå togkupeen hang framleis att i meg då vi kom inn på hotellet. Det låg ei lukt over resepsjonen, som gammal sigarettrøyk, noko mjølkeaktig som hadde surna. Tapetet hadde lausna på veggane bak disken, blotta målinga som skjulte seg under. Berre éin nøkkel hang att på nøkkeltavla, einsam blant dei andre krokane. Eg såg spørjande bort på deg då døra glei att bak oss, men du trekte berre likesælt på akslene. Det var slutten på ei åtte timars togreise, og alt seint på ettermiddagen, ingen av oss orka å leite meir. Eit tynt lag støv flaug opp då du trykte ned bjølla på disken, låg og svevde litt i lufta før det landa att. Det var det siste rommet dei hadde, sa resepsjonisten då ho kom inn frå bakrommet. Det meste var stengt no i den varmaste perioden, vi var heldige som fann noko i det heile. Ho snudde seg og hekta ned nøkkelen frå tavla, skauv han imot deg over disken. Det var ingen bord eller stolar på det ørvesle rommet, så du slengde berre ryggsekken på golvet. Du drog av 9

deg skoa og sokkane, den gjennomsveitte skjorta, sette deg rett ned på senga. Ein kjetting med ei kule hang ned frå viftelampa i taket, men ingenting hende då eg drog i han. Svakt sollys skein inn gjennom det einaste vindauget, som vende ut mot ein bakgard. Det hang klede på snorer mellom husa der ute, kasta skuggar på den lysegrå betongen. Lyden av ei aircondition-vifte seiv inn då eg opna glaset, ei ujamn og irriterande during. – Vi skal jo ikkje vere på rommet uansett, sa du og trekte på akslene, – alt vi treng, er ein plass å sove. Du lente deg bakover på sengeteppet, blei liggjande mens eg gjekk i dusjen. Då eg kom ut frå badet att, hadde du funne fram fersken og knekkebrød frå matpakka vi tok med oss på toget. Smulane låg spreidde rundt deg på sengeteppet, men det verka ikkje som du registrerte det. – Skal vi gå ut til middag? spurde eg, men du såg berre dumt på meg, sa: – Men eg har jo allereie ete? – Vi kunne jo ha gått ned til sjøen, foreslo eg, men du rista på hovudet, sa vi kunne gjere det i morgon. – Kom hit, då, sa du og klappa på madrassen ved sida av deg, før du rekte meg ein av ferskenane. Ein mjuk flekk dekte den eine sida av den, der skalet hadde rynka seg og mørkna. Du la armen din rundt meg då eg sette meg i senga, handa di var klissete av ferskensaft.

Eg sleit med å sovne den kvelden, ei rastløyse hadde sett seg i kroppen min. Eg blei liggjande og vri meg på den harde madrassen, sparke lakenet nedover mot fotenden. – Det er altfor varmt til å sove her, kviskra eg, men du hadde alt sovna, med armane strekte oppover på puta. Eg prøvde å knipe att auga, ignorere den trykkande varmen. Men kvar gong eg heldt på å sovne, slo vifta i bakgarden seg på, og den ujamne duren heldt meg vaken. Til slutt reiste eg meg og gjekk for å lukke vindauget. Gjennom glaset vart duringa svakare. Lukta av kropp låg tungt i lufta neste morgon, det kjentest som å vakne i ei badstove. Ei uvand stille hadde lagt seg over det innestengde rommet, vifta i bakgarden var slått av. Du vridde deg over på ryggen då eg gjekk for å opne vindauget, sparka lakenet som dekte deg, til side. Ei stripe morgonlys skein inn og la seg på senga, fekk detaljane på kroppen din til å lyse opp. Eg blei ståande og sjå på den hårete magen din, på dei lange og bleike armane. Sveitte hadde sive inn i lakenet der du hadde lege, danna store og lysegule flekkar. Den sovande kroppen din i hostellsenger, på parkbenkar, i toghallar. Det verka som den spreidde seg utover, denne draumelause søvnen, du klarte ikkje halde den tilbake. Måten låra dine breidde seg ut på, fekk kvalmen til å stige opp i halsen min, det såg ut som du heldt på å smelte. Noko hadde hengt seg fast i deg, ei tyngd som drog deg mot bakken. Du blei liggjande roleg mens eg trekte på meg kjolen, 11

kippa føtene inn i sandalane. Sjølv då døra knirka open, rykte det berre svakt i deg, ikkje nok til å få deg til å vakne. * Det var nokre veker sidan no, førre gong vi hadde vore ved sjøen. Du hadde lengta sånn mot kysten då vi reiste gjennom innlandet, du sa du trong saltvatn for å puste. Ryggsekken verka lett på ryggen din på veg ut frå jernbanestasjonen, humpa jamt på dei solbrente akslene. Du hadde insistert på å dra rett på stranda, så ivrig var du, så vi følgde skiltinga mot sjøen. Vi stoppa berre for å kjøpe ein parasoll i ein ørliten strandbutikk, snart vridde du stonga ned i sanden. Vassflata låg blank og stille då vi falda ut handkleda, vi var nesten aleine på stranda. Men utover dagen byrja bølgjene å slå litt, og det dukka opp andre omkring oss. Ein flokk solbrune ungar sprang att og fram i vasskanten, fylte stranda med stemmer og latter. Dei modigaste av dei vassa ut i vatnet når bølgjene kom rullande, sprang opp att når dei trekte seg attende. Du blei sitjande og sjå på ungane mens eg lente meg bakover i parasollskuggen, du sa at dei minte deg om heime. Du hadde brukt å leike sånn, du også, i dei iskalde bølgjene i fjæra. Eg lytta berre halvvegs til stemma di, kjente augelokka gli ned over auga. Først då skuggen forsvann, registrerte eg at du hadde reist deg, så kjapt at du hadde velta parasollen. 12

– Sjå! ropte du og peikte mot sjøen. – Eg trur ikkje ho kan symje! Eg leitte med blikket til eg såg kva du peikte på: eit mørkhåra hovud i bølgjene. – Det er sikkert ingenting, sa eg. – Dei berre leikar. Men dei andre ungane hadde oppdaga ho, dei også, no, leiken på stranda hadde stoppa opp. Dei stod i vasskanten og stira uroleg mot vatnet, og så byrja dei plutseleg å rope. Straumen måtte ha dratt ho utover då eg fekk auge på ho att, for hovudet var mindre i bølgjene. Eg sette meg berre halvvegs opp då du tok til å springe, såg på deg som gjennom eit kamera. Alt gjekk så langsamt der du kjempa deg framover, du slost mot motstanden i vatnet. Kvar gong du løfta knea, slo bølgjene imot deg, ville dytte deg attende mot stranda. Du venta til du kom ut på djupna før du dykka under, då var ikkje jenta lenger synleg. Eg skimta hovudet ditt over vatnet i eit halvt sekund før det forsvann att, knapt nok til å trekke inn pusten. Så lukka vassflata seg rundt deg som eit tungt og mørkt teppe, stripete av skummet frå bølgjene. Det verka umogleg å finne ho så stort som det havet var, ho kunne jo gøyme seg kvar som helst. Men så dukka du opp og hadde funne ho likevel, sumde innover med jenta over bringa. Det var først då du fekk fotfeste på botnen, at eg reiste meg frå handkledet, sprang for å kome dykk i møte. Ungane hadde spreidd seg utover strandkanten i mellomtida, stod der og skreik til kvarandre. Dei samla seg rundt dykk mens du la ho i sanden, lente seg fram for å hjelpe til. Ein gut med svarte 13

krøller strekte fram ei vassflaske, ein yngre gut drog deg i armen. Ei jente sat på kne ved ho du hadde henta opp, rista ho håpefullt i aksla. Dei ropte namnet hennar mens dei strekte seg ut mot ho, Maria, eller kanskje Malia. Først då du heva handflata, vart stemmene lågare, og hendene trekte seg unna. Du lente deg over ho, med øyret mot nasen, la fingeren din øvst på halsen. Små byrjande bryst stakk fram under badedrakta hennar, ho kunne ikkje vere meir enn tretten. Det var noko bedande i blikket du sende meg, det verka som du venta på instruksjonar. Men då du trykte ned på bringa hennar, såg du trygg og proff ut, som om du visste nett kva du dreiv med. Du trekte inn pusten og la leppene mot hennar, klemte saman nasen med fingrane. Eg var sikker på at ho ville løfte hovudet snart, slik dei gjorde på film, bøye seg framover og hoste. Og du ville ta handa mi og trekke meg inntil deg, kysse meg, full av letnad. Mor hennar ville kome springande og leggje armane rundt ho, ville sjå på deg med takksemd i blikket. Det kunne skje når som helst at ho ville gispe etter luft, eg var sikker på at det straks ville hende. * Det kjentest enklare å puste då eg kom ut frå hotellet. Sola hadde akkurat stått opp, og det var enno kjølig, gatene var tomme og stille. Eit Stengt-skilt var sett opp utanfor den lokale restauranten, ved kafeen stod samanslåtte stolar. Ein sovande hund låg bunden ved 14

den vesle butikken, ei kvinne heldt oppsikt frå eit vindauge. Eg kunne merke at eg nærma meg sjøen, for lufta kjentest saltare, friskare. Det bles ein lettare bris her nede i hamna, erstatta det tunge og støvete. Plankane var svale mot låra då eg sette meg på bryggekanten, og vatnet var lunkent mot tærne. Fortøydde robåtar låg og duppa langs brygga, brune og mørkeblå og kvite. Og utanfor dei att låg seglbåtane fortøydde, med ein og annan motorbåt imellom. Solstrålane var i ferd med å bli sterke alt, dei fekk huda på armane til å prikke. Den lette brunfargen frå kysten var nesten forsvunnen no, litt flass hadde danna seg ved olbogen. Ein plystrelyd fekk meg til å skvette til, eg vende meg mot retninga han kom frå. Det var tomt i robåtane, men lenger ute kunne eg skimte nokon: ein gut som stod oppreist på eit seglbåtdekk. – Are you waiting for someone? ropte han over rekka av robåtar, på langsam og gebrokken engelsk. Eg rista på hovudet og retta opp ryggen, følgde rørslene til guten med blikket. Han stod og tørka seg over ryggen med eit mørkeblått handklede, det såg ut som han nett hadde bada. – So you are all alone? ropte han og skakka på hovudet. – Don’t you get a little lonely? Han slengde frå seg handkledet og gjekk kjapt over dekket, gjorde teikn til at han tenkte å kome bort. – My boyfriend is asleep, sa eg halvhøgt, og då rista han på hovudet, sa: – Asleep on such a beautiful morning? 15

Han hoppa med lette rørsler frå dekket og over på eit anna, og vidare opp til meg på brygga. Så sette han seg nokre centimeter unna meg, så nært at lufta vart varmare. Det dufta sjø og sveitte av den berre overkroppen, og armane hans glitra av saltkorn. Solvarmen byrja å bli trykkande att no, sveittedropar rann nedover panna. – It’s too hot here, sa eg og strauk handa over augebryna. – It’s cooler out on the ocean. Eg plasserte handa mi litt nærmare hans då eg sette ho ned att på brygga, så veslefingeren min rørte ved handbaken hans. Ei bølgje frå ein passerande båt fekk robåtane til å dunke mot kvarandre, lage tunge og plaskande lydar. Folk byrja å vakne no, der ute på seglbåtane, dei kom søvnige ut av kahyttene. Han løfta handa og drog fingrane gjennom det solbleikte håret sitt, på veg ned att sneia handa hans aksla mi. Ein støyt stakk til i huda der handa hadde rørt meg, vaks til ei kribling gjennom kroppen. Framfor oss var sjøen synleg i ei glipe mellom båtane: den mørke og glitrande vassflata. Noko drog i meg, mot havet og horisonten, ein straum ut mot djupare vatn. Langt der ute syntest eg å kunne skimte deg i vatnet, du strevde med å halde deg flytande. – Maybe you can take me out there? høyrde eg stemma mi seie, orda berre rann ut mellom leppene. Han nølte med svaret mens han granska meg med blikket, kanskje prøvde han å skjønne om eg meinte det. Men nett då han opna munnen, vibrerte det i lomma mi, han må ha merka vibrasjonen, han også. 16

– Did your boyfriend finally wake up? spurde han og dulta meg i ryggen. – The early bird gets the worm, you know. – I should really get back now, sa eg og reiste meg frå brygga, prøvde å trekke til meg blikket. Det lette i rørslene hans då han snudde seg og såg på meg, det opne og avslappa smilet. – See you later? ropte han etter meg. – I’ll take you out to the ocean! * Vi hadde jo ikkje trunge å leggje oss under den parasollen, vi kunne ha gjort noko anna. Toget vårt kunne ha vore forseinka, eller vi kunne ha mista det, vi kunne ha dratt dit ein annan gong. Vi kunne ha gått til lunsj mens dei ungane leikte, eller dratt rett inn til hostellet. Seinare kunne vi ha fått høyre om kva som hende på stranda, vi kunne ha kalla det ein tragedie. Du kunne ha sagt at vi ville gjort noko om vi berre hadde vore der, det ville vore så enkelt å seie. Eg hadde jo berre stått der mens du pressa på bringa hennar, late ungane skrike og ynka seg. Det var engelske ord blant orda dei ropte, men eg fekk dei ikkje til å gi meining. Dei var heilt lausrivne frå konteksten vi var i, som om dei berre skreik glosene dei kunne. Girl, ropte ein av dei med panikk i stemma, ei anna: no, water, water. Det var først då eg høyrde hospital, at eg kom på å ringe etter hjelp, og stemma mi brast i telefonen. Då lyden av ambulansen overdøyvde bølgjene, sat du framleis og trykte ho på bringa. Den gyllenbrune 17

fargen var forsvunnen frå fjeset hennar, og leppene hadde blitt blålege. Ungane hadde sett seg ned i sanden rundt deg, nokre med hovudet i hendene. Eg måtte halde deg tilbake då ambulansefolka kom, sjølv då hadde du nekta å sleppe. Vi blei sitjande på stranda mens ungane gjekk derifrå, såg bølgjene viske vekk spora. Parasollen var knekt då vi skulle pakke saman sakene, du sa du ville ha han med likevel. No har du kyssa ein død person, tenkte eg då eg kyssa deg den kvelden, så tenkte eg at eg ikkje burde tenkt det. * Det kribla framleis i huda mens eg gjekk gjennom hotellgangen, tilbake mot varmen og støyen. Eg klirra ekstra med nøkkelen då eg vridde han om i låsen, men då eg kom inn, låg du framleis i senga. Eit brett med smertestillande var slengt på golvet under det lukka vindauget, eit plastglas låg samantrykt på lakenet. Lukta av søvn hadde lagt seg over rommet att, og vindauget mot bakgarden var lukka. Du greip tak i armen min idet eg passerte deg, drog meg imot deg på senga. – Kvar blei du av? mumla du med søvnig stemme. – Du sov så tungt, sa eg. – Eg trudde ikkje du ville bli vekt. – Skulle vi ikkje gå ut saman? spurde du. – Du søv jo berre heile tida. – Eg søv ikkje no, sa du og sette deg opp, gjorde plass til meg ved sida av deg på lakenet. Eg tenkte på guten frå hamna då eg sette meg på 18

fanget ditt, på det fuktige og solbleikte håret hans. På den glitrande huda hans mens eg la handa på magen din, den kjølige lufta i hamna. Og du gjorde ikkje motstand, slik eg trudde du ville, du sneik fingrane ned under trusa mi. – Så våt du er, sa du og la leppene mot huda mi, stønna då eg kyssa deg på halsen. Eg tenkte på seglbåten då eg strauk oppover låret ditt, såg for meg at eg var utpå sjøen. Den stramme, solbrune kroppen hans mens eg trekte av meg kjolen, det store og harde under shortsen. Men då eg stakk handa ned i boksaren din, var pikken din slapp og fuktig, som ei mjuk og rotnande grønsak. – Eg trudde du ville, sa eg, og du nølte litt, før du svarte: – Det trudde eg også. Då eg sleppte taket i deg, trekte du deg unna meg, rulla deg over på ryggen. Du drog lakenet mot nasen, som for å skjule deg under det, blei liggjande og sjå opp mot taket. Blikket ditt virra mellom blada i vifta, som om du ikkje lenger fann noko feste. – Eg trur eg er sjuk, hiksta du inn i lakenet. – Det kjennest som eg ikkje får puste. Du krøkte deg saman i armane mine mens eg strauk deg over panna, trekte knea dine oppover mot bringa. Eg kjente dei som små støytar mot magen, dei undertrykte hiksta, gråten du prøvde å hindre. Eg tenkte på landsbyen vi var i mens du sovna i armane mine, på mørket som dekte han om natta. På tronge togkupear, tunge ryggsekkar, føter som slepte langs bakken. På blodårene som skein gjennom i augelokka dine, den knekte parasollen på stranda. 19

Eg venta på det vesle rykket i kroppen din før eg rørte meg, det sikraste teiknet på at du hadde sovna. Men så vakna du likevel av at eg reiste meg frå senga, såg opp på meg mens eg trekte på meg kjolen. – Kvar skal du? kviskra du med søvnig stemme, så eg svarte: – Berre sleppe inn lufta.