Portret van Hardenberg by de Stentor

2008

portret van

1Z16_V01_080229_1

losse verkoop â&#x201A;Ź 2,95 Dit is een uitgave van de Stentor

WINKELEN CULTUUR RECREATIE ATTRACTIES ETEN DRINKEN UITGAAN SPORT

1Z16_V02_080229_1

STUDIE

rim

Hardenberg: waar ruimte nog betekenis heeft Met z n prettige woonomgeving, de prachtige natuur, werk dichtbij huis, een gevarieerd winkelaanbod, een goede bereikbaarheid en de concentratie van voorzieningen op het gebied van sport, gezondheid, cultuur en uitgaan, is de gemeente Hardenberg het kloppend hart van Noordoost Overijssel. Als je van natuur houdt en van een mooie omgeving, ben je in Hardenberg helemaal thuis. Naast wijdse akkers met prachtige vergezichten, zijn er ook veel gebieden met bos en heide.

In de winkel word je vriendelijk geholpen. En in welke kern je ook woont: als je op de ets stapt, ben je binnen een paar minuten in het prachtige buitengebied.

Winkelen & uitgaan Wie van winkelen houdt kan zich in stad Hardenberg en Dedemsvaart helemaal uitleven. Daarna is het tijd om te genieten. Bijvoorbeeld in ĂŠĂŠn van de leuke restaurants in de woonkernen of het buitengebied. Een lmpje pakken kan in bioscoop de Voorveghter. Bovendien: het gelijknamige theater biedt vanaf dit seizoen plek aan ruim 400 bezoekers en heeft een keur aan leuke voorstellingen op het programma staan.

Hardenbergers zijn tevreden

Zorg is goed geregeld

Inwoners van de gemeente Hardenberg geven een hoge waardering voor hun woon- en leefomgeving. Een ruime meerderheid is verder tevreden over thema s als parkeren en speelvoorzieningen voor kinderen. 95 Procent is over het algemeen zeer tevreden over de

De zorg voor senioren, zieken en gehandicapten is in de gemeente Hardenberg goed geregeld. Er is een keur aan instellingen te vinden. Bovendien zijn in alle grotere kernen huisartsen en andere medische

kwaliteit van het buitengebied. Dat geldt ook voor aspecten als etsen wandelmogelijkheden, de toegankelijkheid van het buitengebied en natuurgebieden, de hoeveelheid groene ruimte en de veiligheid

voorzieningen gevestigd. Het RĂśpcke Zweers Ziekenhuis staat in stad Hardenberg. Hier worden alle basisspecialisaties aangeboden.

van etsroutes.

Hardenberg leeft lekker Lekker zonnen of een boek lezen in de tuin achter je eigen huis, terwijl de kinderen zich vermaken in de speeltuin even verderop. De buurvrouw, die even komt vertellen dat de lampen van je auto nog aan staan.

w w w. g u n j e z e l f d e r u i m t e . n l

Voorwoord Mensen maken het verschil

DE WORTELS VAN DE STAD LIGGEN OP BEGRAAFPLAATS NIJENSTEDE

nlangs stond ik boven op de nieuwe woontoren in het vernieuwde centrum van stad Hardenberg. Dat leverde een prachtig uitzicht op. De ontwikkelingen in en rondom de stad waren goed te zien. De groeiende woonwijk Marslanden. De nieuwe bedrijvigheid op Haardijk en Broeklanden. Het LOC. En natuurlijk de vernieuwde binnenstad, waar de werkzaamheden op dit moment worden afgerond.

1Z16_V04_080229_1

Ik ben trots op dat wat we met z'n allen in onze gemeente Hardenberg realiseren. Inderdaad: 'met z'n allen'. Want gemeenschapszin, onderlinge hulp en ondernemersgeest, zijn zaken die door mensen worden ingevuld. Je kunt ze niet 'maken' met plannen, regels, vergunningen of door het beschikbaar stellen van geld. Nee, mensen maken het verschil. Mensen bij de voetbalclub in Kloosterhaar, die een prachtige nieuwe kantine bouwen. Een boer in het prachtige Reestdal die ervoor kiest om wijn te gaan maken. Een toneelclub uit MariĂŤnberg en omgeving, die drie keer uitverkocht speelt in de nieuwe Voorveghter. Een natuurman, die zich inzet voor het behoud van vogels in de stad. Mensen die zich inspannen om zoiets moois als vakantieverblijf de Zwieseborg te realiseren. Sportclubs, die presteren op regionaal en landelijk niveau. Ondernemers, die blijven ontwikkelen en daarmee mensen een baan kunnen bieden. Het Attractiepark Slagharen dat al ruim 40 jaar miljoenen bezoekers verwelkomt. De honderden vrijwilligers, die omzien naar de ander. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Mensen maken het verschil! Ook in dit Stadsportret Hardenberg van de Stentor leest u er van alles over. Door de inzet van al die mensen is de gemeente Hardenberg een plek waar je de letterlijk de ruimte krijgt om te wonen, te werken en vooral ook te leven. Ik wens u veel leesplezier. Bert Meulman, burgemeester gemeente Hardenberg

Colofon

TEKST/FOTOâ&#x20AC;&#x2122;s: Wim de Jonge

Onsterfelijk

will survive (ik zal overleven). Die tekst op het kunstwerk langs het Mulopad bij het Lokaal Opleidingen Centrum (LOC) in Hardenberg heeft meerdere betekenissen. Een daarvan is de onsterfelijkheid van Hardenberg: achter het hek ligt namelijk begraafplaats Nijenstede en daarmee het oudste plekje van de stad. De oorspronkelijke bewoners van de stad en hun nazaten worden slechts gescheiden door een kunstwerk. Een laatste rustplaats is de begraafplaats niet te noemen. Geluiden van jongeren op de trappen van het LOC en het verkeer op de Stationsstraat zijn te nadrukkelijk aanwezig. Bezinning is niet mogelijk. De lage stenen muur op het kerkhof is een slechte geluidswal. Niemand schenkt ogenschijnlijk aandacht aan de begraafplaats. En dat is niet voor het eerst in de geschiedenis. De Historische Vereniging Hardenberg heeft jarenlang gewezen op het belang van dit stuk cultuurhistorische erfgoed. De vereniging was bang dat het haveloze terrein als bouwplaats zou worden gebruikt. De gemeenteraad besloot in december 2002 om de begraafplaats aan te wijzen als gemeentelijk monument. Het was sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw voor een symbolisch bedrag in handen gekomen van de gemeente. Een werkgroep van de Historische Vereniging Hardenberg heeft veel werk verzet om de aandacht voor het monument in leven te houden. Onder meer door diepgravend speurwerk in archieven. De gearchiveerde administratie inclusief plattegrond uit 1870 werd teruggevonden. Alle ruim vierhonderd grafzerken zijn gefotografeerd en de informatie is op www.historiekamer.nl gezet. Het oudste exemplaar stamt uit 1656. Op de site staan ook foto's van vrijwilligers die de stenen schoonmaken en de letters opnieuw zwart maken. Ondanks de vernielingen die door vandalen worden aangericht gaan ze door. Het waarom van de inzet staat bijna

wegstopt op de internetpagina's: "Hier liggen de wortels van onze stad en haar bewoners. Dit kerkhof is een monument om trots op te zijn. Het vertelt onze geschiedenis, hopelijk tot in lengte van dagen". Die geschiedenis begint in de herfst van 1227 als Willebrandt van Oldenburg, bisschop van Utrecht, het kasteel op de Hardenbergh sticht. Zijn doel is onder meer om Drenthe onder zijn gezag te brengen. Het stadje Nijenstede (op de locatie van de huidige dodenakker) viel af. Het lag te open en onbeschermd. Het oog van de bisschop viel op een ten westen gelegen heuvel. De bewoners van Nijenstede trokken in de anderhalve eeuw daarna langzamerhand naar die veiliger plaats. Jan van Arkel (bisschop van Utrecht) liet in 1358 op zijn eigen kosten Hardenberg met hoge muren ommuren en voorzien van torens op de hoeken. De dag na Sint Lambertsdag, 17 september 1362, verleende hij Hardenberg stadsrechten. De rechten van Nijenstede (verleend door een vroegere bisschop) werden vernieuwd en verlegd naar Hardenberg. De burgers van Hardenberg kregen rechten en vrijheden als zelf een bestuur kiezen, zelf rechtspreken en weekmarkten en vier jaarmarkten te houden. Het plaatselijk recht mocht overigens de belangen van de bisschop niet schaden. De stadsrechten brachten ook verplichtingen met zich mee. Hardenbergers moesten helpen het land te beschermen en de vijand te weren. En natuurlijk moest belasting worden betaald. Over de begraafplaats was de bisschop duidelijk: "Voorts zal men de kerspelkerk, die te Nijenstede was te ieHardenberg bouwen en de doden zal men op Nijenstede begraven zoals men steeds deed, zo lang als men dit nodig zal oordelen." Die tijd is sinds deze eeuw voorbij.

Uitgever De Stentor BV

Algemeen directeur Xylander Kroon

Hoofdredacteur Alex Engbers

Bladmanager Dick Laning

Redactie Tim Berghuis, Anne Boer, Jelle Boonstra, Cor van Dalen, Erna Ekkelkamp, Heleen Geilenkirchen, Marion Groenewoud, Wim de Jonge, Tessa Klooster, Olger Koopman, Jolanda de Kruyf, Alwin Kuiken, Dick Laning (eindredactie), Herman Nijman, Joop Offringa, Sander Wageman.

Vormgeving Jan Leening

Druk Wegener nieuwsdruk Gelderland Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

PORTRET van

Hardenberg - 2008

Inhoudsopgave

Omslagfoto’s: Ab Hakeboom (dorpsgezicht Rheeze), Frank Uijlenbroek (Jan Kroese, jongeren in Podium), Yvonne Pieters (Edwin Evers), Tom van Dijke (LOC).

HAPPY HARDCORE en gezellig biljarten

24 15

HET DORP is stad geworden

EEN VETERAAN met plankenkoorts

GESCHIEDENIS van Hardenberg

IN HET SPOOR van woudreuzen en brede oevers

7 8 10 11 12 15 16 17 18 19 20 22 23 24 28 31 33 34 37 38 40 41 44 46

Kamperen met de Heer Relaxt stappen Er was eens… een camping Kroesens applausmeter Tussen natuur en stad Terug naar Hardenberg Hennie van der Most Ambassadeur Edwin Evers Smaak van het Vechtdal Gastvrij onthaal Zorg met sterren Hardenbergplatz Mooie plek, mooie taal Geschiedeniskaart De Vecht is getemd De Klepperman Manusje wordt manager Bouwmeester van de stad Gemoedelijke buren Funshoppen Ererondje van Chantal Hulzebosch in de bocht Het nieuwe bouwen De goede herder van de Krim

Meijer Parket

De Boxx o.a positiemode van Mama-Licious

Name it Jeans

vanaf

Coevorderweg 139 Slagharen Halfweg - De Krim. Tel.: 0523-682373

l 14,95

Tegen inlevering van deze advertentie 10%

korting

op de nieuwe VOORJAARSCOLLECTIE U vindt bij ons o.a. de merken Vingino, Cars, LCKR, Carbone,

Outfitters Nation t/m maat 188

Julianastraat 104 7701 GP Dedemsvaart Tel. 0523-612603

• • • • • •

advies ontwerp offerte verkoop montage apparatuur

NIEUWE SHOWROOM met een nog groter assortiment Zowel plankenvloeren als traditioneel parket Laminaatvloeren Kurkvloeren

Openingstijden showroom: Ma. 13.00-18.00.uur Di. t/m vrij. 09.00-12.00 /13.00-18.00 uur Do. koopavond18.00-21.00 uur Za. 09.00-16.30 uur Korte Spruit 4 7773 NR Hardenberg Telefoon: 0523-270 108 Internet: www.dekeukenprins.com

Verhuur schuurmachines Dit alles onder schriftelijke garantie

Kijk ook eens op onze vernieuwde site:

www.meijer-parket.nl

Nooit meer slecht slapen Het unieke assortiment TEMPUR-matrassen en -kussens betekent een revolutie in onze slaapkamers. Door de kwaliteit van het slapen te verbeteren, veranderen we het leven van miljoenen mensen overal ter wereld. Ervaar TEMPUR zelf en merk hoe onze matrassen en kussens uw leven kunt veranderen... voor altijd.

Het enige matras en kussen erkend door NASA en gecertificeerd door de space foundation. 15600 210

1Z16_V06_080229_1

Onderhoud en aanheling van uw parketvloer

DEALER VAN: TEMPUR - CARPE DIEM - PULLMAN&ERGOSLEEP

PORTRET van

Hardenberg - 2008

Tuin - Serre Meubelen

KAMPEREN met de Heer

e Oldemeyer, De Kleine Belties en De Klimberg hebben een gelijksoortige evolutie gekend: van orthodox gereformeerd vrijgemaakt tot algemeen christelijk. Henry Hakkers, eigenaar/directeur van De Klimberg: "Je tast de markt toch af. Binnen onze grenzen. Wij adverteren in het Reformatorisch Dagblad, het Nederlands Dagblad en het EO-blad Visie." Stel dat atheïsten zich melden? Hakkers: „Iedereen, ook niet-kerkelijken, staat het vrij hier te komen. Maar ze moeten zich wel aan onze regels houden." En brallende jongeren die dagelijks moeiteloos muren van lege kratjes bier bouwen? „Die zoeken hun vertier vaak elders." De Klimberg heeft andere alternatieven. „In ons recreatieprogramma zit bijvoorbeeld het zogenaamde zevenuurtje voor kinderen, verhalen met betrekking tot het christelijk geloof. Het is een beschermde wereld. Op vloeken word je aangesproken." Het laat zich raden dat het personeel (25 tot 30 parttimers in het hoogseizoen) zich voegt naar de principes, waar de zondagavondzang een karakteristiek onderdeel van is. Voor het letterlijk en figuurlijk christelijk kamperen vormt de gemeente Hardenberg en haar inwoners een ideale voedingsbodem. De stad met omliggende woonwijken telt maar liefst vier vrijgemaakte kerkgebouwen en zes vrijgemaakte kerkgemeenten. Een enclave buiten de 'bible belt' om. Een verklaring zet streekarchivist Arnoud Pullen - zelf gereformeerd-vrijgemaakt - aan tot een speurtocht. „Er is bij mijn weten nooit wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. De stad Hardenberg was een doorsnee protestants plattelandsstadje, waarvan de kerkgemeente niet bekend stond als bijzonder zwaar of conservatief. Sterker nog: in de negentiende eeuw was op zondag de herberg open en deden de boeren uit het buitengebied na de kerkdienst goede zaken door ruilhandel met de neringdoenden in Hardenberg." Volgens Pullen is de vrijgemaakte visie, waarbij de bijbel nog letterlijk wordt genomen, indertijd vooral aangeslagen in het nabijgelegen kerkdorp Heemse en overgeslagen naar Hardenberg. „Dan komt toch nog even de aard van de bevolking om de hoek kijken.

Nieuwe collectie 2008 is binnen!

De zondagsrust is heilig. Kantine, receptie, zwembad, kampwinkel, snackbar en wasserette zitten dicht. Er is geen aankomst of vertrek mogelijk. Drie campings in de

NU MET EL E V A R T EX OP VOORKO ! KORTING

gemeente hanteren dit principe. Immers, zondagwerk is niet sterk.

TEKST: Joop Offringa

Men was en is over het algemeen honkvast. Die honkvastheid kreeg een impuls door de realisatie van nieuwe Hardenbergse woonwijken. Naast de honkvastheid geldt de aanzuigende werking. Vrijgemaakte kerken werden gevolgd door vrijgemaakte scholen. Vrijgemaakten zoeken elkaar om die redenen op." De neringdoenden hebben er, net als in de negentiende eeuw, baat bij. Klassiek is het verhaal van de middenstander die adverteerde in het Reformatorisch Dagblad zonder dezelfde levensovertuiging aan te hangen. Henry Hakkers van De Klimberg reageert liberaal: „Het is mij niet bekend, maar dat staat iedereen natuurlijk vrij."

’IEDEREEN, OOK NIETKERKELIJKEN, STAAT HET VRIJ HIER TE KOMEN’

Katholiek dankzij de verveners

ongeren, die op zondag in werkkleding langs kerkgangers fietsen. Op de rug staat de naam van een bekend pretpark. De status aparte van Slagharen is op dat moment het meest voelbaar. Het dorp is een katholieke enclave in de gemeente Hardenberg. Met dank aan de vervening en Dedemsvaart. Het lijkt geen toeval dat uitgaansgelegenheid De Bonte Wever en Attractiepark Slagharen in hetzelfde dorp konden ontstaan. De verstoring van de zondagsrust wordt op een ander niveau beleefd dan in andere delen van de gemeente. De katholieke dorpsaard komt verder naar voren in de carnavalsver-

eniging, zondagsvoetbal en Jong Nederland. Maar niet in een historisch kerkgebouw. Waar Sibculo kan schermen met kloosterresten, is het enige wat in Slagharen aan een klooster doet denken De Eik. Het pand was door de jaren heen een onderkomen van zusters, priesterstudenten en asielzoekers. Slagharen dankt zijn katholieke identiteit aan de vervening en immigranten uit Duitsland. Ze kwamen rond 1820-1840 en hun achternamen zijn nu nog in het telefoonboek van het dorp te vinden. De geschiedschrijvers geven twee redenen waarom Slagharen in tegenstelling tot omliggende plaatsen katholiek bleef: de invloed van

verveners en het einde aan de vervening. De Duitsers bleven daardoor in Slagharen wonen. Om de Duitse immigranten in de regio te krijgen, was overigens Dedemsvaart al voorzien van een rooms katholieke kerk, die er nog steeds staat. De bevolking van Slagharen trok daar, ondanks een lange voettocht ook naar toe. In de 19e eeuw kreeg Slagharen mede dankzij rijke dorpsgenoten een eigen kerk. Dit exemplaar is daarna uitgebreid, maar niet bewaard gebleven. Restauratie was niet genoeg. Het huidige kerkgebouw in het centrum is medio vorige eeuw in gebruik genomen. TEKST: Wim de Jonge

Ellermann Tuinmeubelen Zwolseweg 50 Balkbrug 0523 - 657900 www.ellermann-tuinmeubelen.nl

1Z16_V08_080229_1

Bert-Jan Grun (17), Sven van Gulik (17) en Jesse Hagedoorn (16) uit Dedemsvaart gaan het liefst in Takens stappen. "Het is hier gezellig en het ligt in de buurt", vertelt Sven. Zijn vrienden zijn het met hem eens. Jesse: "Er is hier weinig agressie. Dat is fijn stappen." Waarom Hardenberg een leuke stapgemeente is? "Hardenberg heeft alles."

Podiumbezoekers Gerwin Velderink (16) en Rindert Doornbos (16) komen uit Bergentheim. "Hier is iedere week wel iets anders te doen", vertelt Rindert. Ook in Podium is de sfeer goed. Gerwin: "Tuurlijk heb is hier ook wel eens ruzie, maar van echte agressie merk je niks."

Magdalena Bentlage (20) uit Nijkerk is op stap met Anja Laarman (19) uit Balkbrug. "Ik ben de Bob", vertelt Anja lachend. "Het relaxte aan Takens is dat hier veel verschillende zalen zijn." Tussen mensen die van buiten de regio komen en Hardenbergers zelf ziet ze een klein verschil. "Jongeren van buiten de regio provoceren sneller. Maar dat werkt niet, omdat mensen hier veel relaxter zijn. Die laten zich niet opjutten."

Amanda Zeeders (22) uit Lutten, Miranda Schuldink (21) uit Utrecht en Ewart Timmermans (23) uit Hardenberg gaan regelmatig naar Podium. Ewart werkt er zelfs. "Het is hier erg gezellig, de mensen zijn rustig. Er is weinig verschil tussen mensen van hier en mensen van buiten de regio. Hoewel ze hier meer van het platteland komen. Dat merk je bijvoorbeeld bij R&B-nachten. Daar komen vooral mensen van verderop naar toe."

wee lijndienstbussen openen sissend hun deuren, waarna tientallen jongeren vrolijk uitstappen voor discotheek Takens. Ze groeten de beveiligers en sluiten aan in de rij. Er wordt gejoeld en uitgebreid gekletst, terwijl mensen zich langzaam langs een volgende groep beveiligers naar binnen bewegen. (Happy) Hardcore-dj's Charly Lownoise en Mental Theo staan op het programma. Er heerst een opgewekte, gemoedelijke sfeer. Het is kwart voor twaalf. De zaterdagnacht van Balkbrug is begonnen. B ILL EN

Binnen worden de eerste patatjes genuttigd terwijl professionele, schaars geklede danseressen het publiek vermaken in de hoofdzaal. De zaal ernaast heeft het interieur van een VOC-schip, waar stappers vol overgave meezingen met piratenhits. Eigenaar John Veer komt maar langzaam door de menigte omdat iedereen wel even een praatje wil maken. Wie verder loopt, komt in een 'garagebox met een Hummer' waar meiden met hun billen schudden. In de Cubaanse benedenzaal klinkt top 40-muziek. Intussen is het (happy) hardcoreduo aangekomen. Terwijl laserstralen vanachter het podium door de zaal glijden en grote schermen met flitsende beelden zorgen

PORTRET van

Hardenberg - 2008

en gezellig biljarten

1Z16_V09_080229_1 TEKST: Tessa Klooster FOTO’s: Frank Uijlenbroek

voor visueel genot, gaat het publiek uit zijn dak op de harde muziek die uit de boxen van de springende artiesten schalt. "We huren altijd top-dj's van grote festivals in", vertelt Bert Veer die Takens samen met zoon John runt. "En in de zomer gaan we de ondergrondse zaal verbouwen. Daar krijgen we een interieur dat nog niet in Nederland bestaat." De discotheek heeft, net als Podium in Hardenberg, een landelijke

functie. Mensen komen ook van buiten de regio om er op stap te gaan. Veer: "We hebben hier binnen een cirkel van 30 kilometer de grootste concentratie discotheken van Nederland. Een stuk of vijftien. Samen hebben we een discobussennetwerk opgezet, zodat iedereen hier veilig kan komen." Discotheek Podium in Hardenberg is, hoewel buiten de stad gelegen, moeilijk te missen. Een lange laserstraal laat mensen al van veraf zien waar ze moeten zijn. Het is er druk. In de grote zaal brengt dj Don Diablo oorverdovend zijn publiek tot grote euforie. Ook hier komen de jonge bezoekers van ver buiten de regio. "Ze gaan tegenwoordig niet zomaar meer een avondje weg", vertelt eigenaar Jan Kremer. Hij startte Podium ruim 23 jaar geleden op. "Daarom zoeken we altijd iets leuks en nieuws en hebben we een goede programmering." RO O K VRIJ

RELAXT STAPPEN IN TAKENS EN PODIUM

Hoewel de discogaande jeugd zijn hoofddoelgroep is, organiseert hij ook happenings voor een oudere doelgroep. Deze bevindt zich op zaterdagavond vooral op de bovenste verdieping in het Rockcafé aan de bar. Het Grand Café op de begane grond is zijn tijd vooruit en al rookvrij. Pubers hangen er met zoveel mogelijk tegelijk om een tafeltje. Ook Podium heeft verschillende zalen met verschillende muziekstijlen.

Jongeren kunnen meezingen met levensliederen in het Oranje Café of dansen op R&B in de 'Dancing'. Wie liever een avondje wil kroegen, kan uitstekend terecht in Dedemsvaart. Zingende barman Marcel Blokzijl van café Kalkwieke vertelt vrolijk dat hij door de week 'normale' stamgasten aan de bar heeft. Op vrijdag- en zaterdagavond laat hij echter het biljart in de grond zakken, zodat er gedanst kan worden. Eigenaresse Alie Bremmer staat een paar straten verderop in haar kroeg Marktzicht. Met zware, rode tafelkleden, biljarttafels, een bruin interieur, zware gordijnen voor de ramen en Nederlandstalige muziek is het dé bruine kroeg van Dedemsvaart. Stamgast Henk (60) woont al zijn hele leven in de gemeente Hardenberg. "Tot mijn veertigste kwam ik regelmatig in Takens. Daar heb ik Herman Brood nog zien optreden met zijn Wild Romance. Terwijl hij een jointje rookte. Er kwamen ook veel bands als de Dutch Boys. Nu komen er vooral jongeren en is de muziek heel anders, hè." Hij komt graag in Marktzicht. "Een mooie, gezellige kroeg." Jongeren komen er niet veel. Die hangen na even rondvragen vooral in de Habana. En in hardrockcafé Cheech en Chong, waar je volgens stamgasten van andere kroegen binnen gewoon een jointje mag roken.

Aan blauwe bordjes geen gebrek in Rheeze. En stuk voor stuk verwijzen ze naar een camping. Maar er is maar een waar een sprookjesspies op de menukaart staat of waar je Droesems dunne koe kunt eten. Sprookjescamping de Vechtstreek is de enige camping in het land waar je voor dag en dauw een elf kunt ontmoeten. De enige camping ook waar je de vaat kunt wassen in een balzaal met kroonluchters. 'Dag…als het mag' klinkt het vrolijk bij binnenkomst. Alles op de sprookjescamping lijkt het werk van kabouters. Een concept dat inmiddels hier en daar wordt nageaapt maar in zijn volledigheid alleen aan de Grote Beltenweg in Rheeze wordt uitgevoerd. "Er is maar één sprookjescamping", zegt Martin Postema trots. Hij is bedrijfsleider van de camping. "De naam is beschermd. Wij zijn echt voor de kinderen, met zeven dagen per week animatie, ook al zou het maar voor één kindje zijn." DO ELGROE P

Het is een familiebedrijf. Zoals op veel campingterreinen in Rheeze stond ook hier eerst een boerderij. Maar de grond is er schraal en recreatie lucratief. In 1998 ontstond de wens

HANNAH DE HELDHAFTIGE WOONT IN RHEEZE

om van de algemene camping een bijzondere te maken. "Er zijn hier veel campings, dus moet je een manier vinden om je te onderscheiden", zegt Postema. "Dat is de sprookjescamping geworden. Toen is ook meteen de doelgroep vastgesteld: van 0 tot 10 jaar. Dat is een risico, want gezinnen met oudere kinderen vinden hier niet wat ze zoeken. Dat moet je dus goed communiceren. Maar vanaf het begin hebben we meteen top gedraaid. Veel jonge gezinnen die twee of drie keer terugkomen. Daarna zijn de kinderen te oud." Lieve liedjes komen uit de luidsprekers. Het restaurant heet er De Kasteelkeuken en spetteren doe je in de elfenvijver. Wie moet plassen loopt over blauwe tegels, kijkt naar groene tegels aan de wand en weet dat Lodewijk de kikkerprins erop toeziet dat je je handen wast. Nee, Assepoester, Doornroosje of Hans en Grietje wonen hier niet. Dit is de wereld van Hannah de heldhaftige en haar goedmoedige knuffel Bumpie de beer. De Vechtstreek heeft haar eigen sprookje. Hannah, Bumpie, Kabor kabouter, Wanda de waterelf en Tafi de toffe toverfee spelen hun dagelijkse spel tussen de tenten, beleven spannende avonturen met de kamperende kleintjes en laten ze een vakantie lang in hun eigen sprookje leven. Dwalend tussen de drakengrotten of in het kabouterwoud loop je wel het risico de botterbaas tegen het lijf te lopen. Met tegenzin bast hij hooguit 'Gegroet als het moet' en hij zal je wijs maken dat je beter naar huis kunt gaan, maar uiteindelijk legt hij het altijd af tegen dappere Hannah, de Pippi Langkous van Rheeze. Martin Postema kwam hier al als vakantiekracht. Nu speelt hij de baas over de sprookjesfiguren en regelt dat ook de ouders zich hier vermaken. "Een moraal heeft ons sprookje niet", vertelt hij. "Of het zou moeten zijn dat we iedereen een onvergetelijke vakantie willen bezorgen. Je hoeft niet van sprookjes te houden om hier te genieten. Dat gebeurt vanzelf. De acteurs die de karakters spelen komen uit het hele land. Net als de bezoekers. De laatste tijd merken we dat er steeds meer Belgen komen. Geen Duitsers nee, want Hannah spreekt alleen Nederlands." Nou ja, Nederlands: 'Doeiouwekoei', roept ze vrolijk bij het uitzwaaien.

KLASSIEK

1Z16_V10_080229_1

roesem spuwt vuur. Dat wil zeggen: later als hij groot is. Want Droesem is een draak. Of eigenlijk nog een draakje. Een ondeugd in de dop. Net zoals de kinderen die zich in de vakantie warmen aan de knuffelboom, zich optrekken aan de moed van Hannah de heldhaftige en voor het slapen gaan nog luisteren naar een liedje van Maartje mensbloem.

een camping MODERN

Er was eens…

U wilt graag een keuken die naar úw wens is. BEVERWIJK wil ugraag van dienst zijn bij de advisering en aanschaf van de keuken van uw dromen. BEVERWIJK biedt u KWALITEIT voor een SCHERPE prijs. Eigen monteurs en installateurs. Dát is het sterke punt van Beverwijk

APPARATUUR

TEKST: Dick Laning FOTO’s: Cees Baars

zx Martin Postema: ”Er is maar één sprookjescamping.”

Zwolseweg 31-33 Balkbrug Telefoon: 0523 - 65 66 41

Op maandag zijn wij gesloten. Dinsdag-vrijdag open van 9.00 - 17.00 uur Zaterdagopen van 9.00 - 14.00 uur en op afspraak

PORTRET van

Hardenberg - 2008

Het liefst ziet Jan Kroesen een applausmeter op het plein voor zijn theater. Een pilaar die warm wordt zodra het applaus in de zaal aanzwelt. Hij ziet een vuurrode, gloeiende paal: een bewijs dat het publiek het heeft gewaardeerd en voor Jan zelf de geruststelling dat het goed was. TEKST: Dick Laning

FOTO: Frank Uijlenbroek

EEN VETERAAN met plankenkoorts

et is hem niet aan te zien, maar Jan Kroesen is een onzeker mens. Zo zelfverzekerd als hij door de nieuwe ruimten van De Voorveghter banjert, zo gespannen is hij nog steeds voor, tijdens en na afloop van elke voorstelling. Kwestie van karakter, vermoedt hij. "Neem Youp of Jochem Meyer, die zijn voor elke voorstelling nog zo onzeker als de pest. Die lopen hier rond met zo'n idee van 'verdulleme, het moet vanavond wel weer gebeuren!'. Dat heb ik zelf ook. Ik heb lang gehad dat als er 3 van de 450 mensen in de zaal wat zaten te mokken, die m'n hele avond verpestten. Ik wil het nou eenmaal iedereen naar de zin maken." De Voorveghter staat er na de derde verbouwing trots bij. Directeur Jan is even trots, al laat hij dat niet zien. "Het zal ook wel wat aan mijn opvoeding liggen", oppert hij. "Ik kom uit een antirevolutionair gezin. Je moest dienstbaar zijn. In mijn eigen theater kan ik eigenlijk ook niet genieten. Ik zie maar heel weinig voorstellingen helemaal. Vanuit mijn kantoortje hoor ik wel hoe het loopt. Het succes meet ik af aan de reactie van het publiek. Als ik zelf in de zaal zit, word ik afgeleid door die ene in het publiek die het net niet helemaal bevalt. Als ik bij een collega in de zaal zit, heb ik daar geen last van." Een culturele pionier, zo mag de 55-jarige theaterdirecteur in Hardenberg heten. In 25 jaar is Hardenberg van een stad zonder podium gegroeid naar een stad met twee theaterzalen, drie bioscoopzalen, een sfeervolle foyer en een uitnodigend programma. "De Voorveghter is echt ván Hardenberg", vindt Kroesen. "De betrokkenheid is groot. Dat merk je aan het grote aantal vrijwilligers maar ook aan de mensen die spontaan even hun theater aan de visite willen laten zien. Ik heb me vaak afgevraagd hoe je nou de waarde van een theater voor de gemeenschap kunt meten. Wat voegen we nou toe aan het geluk van de mensen hier? Inmiddels weet ik dat de waarde groot is. De sfeer van de samenleving verandert, amateurs hebben we hier vanaf het begin binnengehaald en de professionele artiesten zijn vanzelf gekomen. Je kunt de waarde meten: drie keer verbouwen en uitbreiden in vijftien jaar, waar kan dat? Daar is keihard voor gewerkt, maar ik heb niet echt hoeven vechten. Alle voorstellen voor het gebouw zijn nagenoeg unaniem door de gemeenteraad aangenomen." H U M MELTJ E

Nu het theater klaar is voor de toekomst veroorlooft de geboren Drent zich elke maandag een opadag. "Dan pas ik op Estelle, mijn kleindochter. Zo'n ontluikend kind, dan smelt ik helemaal. Zo'n hummeltje dat nog helemaal van je afhankelijk is, dat werkt louterend. Ik heb jarenlang een buitenechtelijke relatie met dit theater gehad, nu moet ik leren wat afstand te nemen. Als kleine jongen kreeg ik eens honderd gulden van een oom. De bank gaf drie procent rente. Ik wilde meteen drie gulden uitgeven, maar mijn vader leerde me dat ik daar een jaar geduld voor moest hebben. 'Een droom kost tijd, dus je moet volhouden, vasthouden', zei hij. Dat hebben we hier gedaan: vasthouden aan een authentieke droom."

zx Jan Kroesen: ‘Ik heb jarenlang een buitenechtelijke relatie met dit theater gehad. Ik moet nu wat afstand nemen.’

De korpschef van Hoogeveen had het een jaar of dertig geleden goed gezien. Jan was administrateur bij de politie maar wilde zelf zo'n blauwe pet. "Jij bent geen politieman, jij moet het theater in", sprak de korpschef streng. "Jan, jij moet leuke dingen gaan doen." Dat advies heeft hij opgevolgd. De gloeiende pilaar voor zijn theater is er niet gekomen. Wel past het dak van de Voorveghter zich qua kleur aan het genre aan, zodat je al van een afstand kunt zien of er die avond toneel, cabaret of muziek op het podium staat. Een frivoliteit in een stad die zich volgens Jan Kroesen vooral kenmerkt als 'gewoon en eerlijk'. Of zoals Adèle Bloemendaal het ervoer toen ze vergeefs tussen de coulissen wachtte op een staande ovatie: "Hardenberg is streng maar rechtvaardig."

BOER tussen stad en De mengverhouding in de gemeente verandert natuur en stad rukken verder op en in het boerendomein zit de krimp. Wat doet dat met hun leven? Boer, burger, buitenman; elk met een

1Z16_V12_080229_1

eigen visie en een eigen plek in het leven.

TIENUS MEPSCHEN

PIET EGGEN

is weer thuis bij de papklok

woont in zijn eigen

en autochtoon met de frisse blik van een buitenstaander: zo is Tienus Mepschen (59) te benoemen, geboren en getogen Gramsberger. Achttien jaar lang volgde hij als financieel ambtenaar z’n carrièrepad - hij verliet in 1977 Gramsbergen voor Ameland, Lelystad en Sleen. En toen zijn vrouw en hij in 1995 op de eerste avond van terugkeer op de bank zaten, hoorden ze de slag van de papklok. ‘W’j bint weer thuus’, sprak Tienus - en dat was een mooi moment.

iet Eggen (58) heeft een atelier als de landschappen die hij schildert: open, ruimtelijk en ongeschonden. De Limburger van origine wóónt nagenoeg in eigen werk. Zijn atelier met verrassende ordentelijkheid ('ik ben hier net ingetrokken') blikt over het Reestdal. Daarginder, bij de drie bomen, begint Drenthe. De staldeuren in de voormalige hooischuur zijn vervangen door glas en de overdaad aan ongerept landschap schaadt soms zelfs de inspiratie. "Dan denk ik: dit moet ik vastleggen en dan kom ik er elke dag langs en denk ik: nee, toch maar niet, dan is het gaandeweg verdampt". Hier in Oud-Avereest voelt het ver van Hardenberg, dat hij slechts kent 'van een boodschapje of de tocht naar het gemeentehuis'. Bijna 25 jaar woonde hij met even tastbaar plezier in Huize Moerheim te Dedemsvaart. Na de kunstacademie was hij z'n vriendin, zijn latere vrouw, naar Amsterdam gevolgd, waar ze ging studeren. Daarna kreeg ze een baan op de Academie voor Journalistiek in Kampen, en zochten ze iets buitenaf. Het fraaie landhuis in Dedemsvaart bleek net binnen de financiële mogelijkheden, omdat het verwaarloosd was, er aanvankelijk nog een dokterspraktijk in zat en groot wonen niet in de mode was. Voor een kunstenaar bleek Dedemsvaart een prettige plek. Tolerant: "Je kon er volstrekt jezelf zijn." Maar in de planologie werd het een kwestie van 'Hoe God verdween uit Jorwerd', zegt Piet. Wat Geert Mak beschreef in Friesland, gebeurde ook in Dedemsvaart: alles van waarde moest wijken voor de vooruitgang. "Ik zag het ene na het andere verdwijnen, alsof iedereen zich schaamde voor het verleden. Alles werd uitgewist, zo graag wilden ze bij de tijd zijn. Er

Ach, de banden met Gramsbergen waren ook in den vreemde behoorlijk hecht gebleven, familie en vrienden woonden er nog, en zelf vonden ze dat het Gramsberger feest domweg niet van start kon gaan als ze er niet bij waren. En toen ze in 1995 in Drenthe woonden - de cirkels rond Gramsbergen waren in de loop van de tijd al kleiner geworden - kwam de buitenkans: een stadsboerderijtje uit 1850 in het centrum kwam te koop: ‘een prachtig pand in de mooiste straat van Gramsbergen’, zegt hij aan tafel. Doen dus! In de jaren van absentie was Gramsbergen behoorlijk veranderd. Zijzelf trouwens ook. ”Bij ons vertrek was de positieve kentering zichtbaar. Er was veel gesloopt, maar er kwam de sterke gedachte op om dingen te behouden.”

hun afwezigheid was al veel gerestaureerd - door burgers vooral. Gramsbergen was door mooie bestrating en oude lantaarns een andere plek geworden om naar terug te keren. En nieuwbouw had zich onderwijl flink doen gelden, zonder dat het - en dat herhaalt Tienus Mepschen enkele malen met nadruk - de eigenheid van Gramsbergen heeft aangetast. De thermometer daarbij is de Gramsberger feestweek. "De nieuwe wijken lijken nog actiever, fanatieker in versieringen en buurtactiviteiten dan de oude. " Door toenemende doofheid stapte Mepschen vroeger dan gemiddeld uit het arbeidsbestaan en dat gaf tijd voor verenigingswerk. Hij werd voorzitter van de Stichting ‘De Groene Gramsberger' en daar kwam een bezield maandblad uit voort, 'ván, vóór en dóór de Gramsbergers', hij bladert er met genoegen doorheen, want het is een exponent van het 'Onder ons gevoel'. Wat vindt hij van gemeentelijke herindeling, die Gramsbergen heeft 'veroordeeld' tot Hardenberg? "De grote weerstand is inmiddels wel verdwenen", oordeelt hij, "er is een groeiend besef van waardering voor het gemeentebestuur, dat megaprojecten onder handen heeft, maar toch ook veel oog heeft gehouden voor alle kernen." Maar nu waarschuwt hij toch ook: "Ze moeten oppassen dat de ontwikkeling van het centrum, bedrijventerrein en woningbouw in Hardenberg zelf geen negatieve effecten in Gramsbergen zullen geven: bijna de helft van alle winkelruimte staat hier nu al leeg. Voorkom dat de bevolking hier straks zegt: alles gaat naar Hardenberg en wij krijgen niks."

AUTOCHTOON MET DE BLIK VAN EEN NIEUWKOMER

Zo ging dat vaker in schrale oorden van Nederland: te arm voor de naoorlogse sloopdrift. En in de jaren zeventig werd het weer gangbaar om het oude te bewaren. Tijdens

PORTRET van

Hardenberg - 2008

natuur

TEKST: Jelle Boonstra FOTO’s: Frank Uijlenbroek

GERRIT KELDER werk

geniet van de natuur

was hier een scheepswerf: verdwenen. Een houtzaagmolen, waarvan er maar een paar in Nederland over waren, weg. Net als het kapelachtige kerkje in het centrum. Gaandeweg werd Dedemsvaart een dertien-in-een-dozijndorp, zonder verleden of eigen identiteit."

En nu elke gemeente in Nederland zoveel mogelijk toeristen wil trekken, is het ironisch dat Dedemsvaart wellicht de beste kansen had gehad door het oude te laten staan. "Dan was het nu een uniek veendorp geweest". Zoiets is dan meer een collectieve mentaliteit dan de daden van een enkeling, maar het resultaat is hetzelfde: het oude verdwijnt. "Ik ben erg visueel ingesteld, voel me lekkerder in een omgeving die historie en eigenheid uitstraalt. Dat is weg." En toen ze hier de oogstrelend mooie boerderij vonden was de keuze voor de open ruimte niet moeilijk. In bijna zijn hele werkzame leven was Piet Eggen illustrator, met de natuur als centraal thema. Maakte prachtwerk voor het blad van Natuurmonumenten, voor naslagwerken van Spectrum en Elsevier. Legde jaren in opdracht van de Indonesische stichting minutieus insecten en vlinders uit het regenwoud vast. En nu, twee jaar na de komst naar het Reestdal, begon hij als 'vrij kunstenaar'. Met alle vrijheid te maken wat hij wil, al is dat wennen, zo zonder deadline. Het golvende landschap met z'n hoge enken schreeuwt om te worden vastgelegd. Eggen doet dat het liefst in ongerepte vorm. Wil hij zo compenseren wat de mens bedierf? "Nee, er komen wel degelijk huizen en voorwerpen in mijn werk voor, als contrast dan vaak. Maar de mens - toegegeven - speelt er nauwelijks een rol in. Ik vind het mooi als je als kijker in een landschap kunt reizen."

Gerrit besloot zeven bunder land aan de Vecht voor natuurontwikkeling te bestemmen. Dat geeft hem dertig jaar lang een mooi bodempje: een aantal mille belastingvrij per jaar. "Nou", zegt hij, "als dat afloopt ben ik 82 en heb ik mijn meeste aardappelen wel gehad". Voor een melkveehouder fokt hij kalfjes op. Da's mooi: neveninkomsten. En de stal is tenminste niet leeg, zoals bij andere boeren die er plotseling mee zijn gestopt. Vier jaar geleden startte hij de stichting Vitaal Platteland Hardenberg. Met collega's doet hij aan landschapsonderhoud, groenvoorziening en het wegwerken van achterstallig buitenonderhoud bij collega-boeren. Gerrit coördineert dat voor een ploeg van vijf tot zeven man. Zij zitten allemaal in hetzelfde schuitje, mensen met een klein bedrijf die er graag wat verdiensten bij hebben. Gerrit, ooit boer, is nu een beetje de parkwachter geworden. Persoonlijk vindt hij dat prima, natuur is mooi. Hij plantte een jaar of wat geleden eiken langs zijn oprit, zette een prachtig Twents hek neer - met precies de juiste hoogte om er over-

l vier generaties lang had z'n familie geploeterd in het boerenbedrijf in Holtheme, en nou was híj dus degene die ermee ging stoppen. Dat was even slikken. Maar ja, de beide zonen en twee dochters van Gerrit Kelder (53) taalden niet naar opvolging. Voor een nieuwe start in Denemarken voelde moeder de vrouw weer niks, en dan zijn de wetten tegenwoordig bikkelhard, wie niet meegaat met schaalvergroting en investering, zal moeten afbouwen.

heen te hangen en wat te mijmeren. Midden in een weiland pootte hij een eenzame boom: een solitair, zoals het vroeger zo gangbaar was in Overijssel. Dat had hij in de boerentijd nooit en te nimmer gedaan, dan telt vooral de productie en meer niet. En nu kan hij ervan genieten, net als van de natuur die 's ochtends zo prachtig ontwaakt als hij de krant - de Stentor - in de verre omtrek bezorgt. Natuurlijk ligt het gevoelig, die natuur en het boerenbedrijf, zegt hij. "Het is een kwestie van én-én: het moet naast elkaar bestaan, elkaar niet verdringen en de balans ertussen hebben ze hier naar mijn gevoel goed gevonden." In die omstandigheden is er ook weer boerenbegrip voor de natuurontwikkeling en het aanwakkeren van recreatie en zullen veel boeren daar best land voor willen geven: niet de goeie grond, maar wel een 'moeilijk hoekje' dat het door de natuurontwikkeling juist weer goed zal doen. Maar de balans, zegt Gerrit, moet wel in het midden blijven: "Je moet natuurlijk niet alle grond opofferen. Landbouwgronden worden zo langzamerhand schaars, en met de wereldwijd groeiende behoefte aan graan en melk moet je niet van alles natuur willen maken." Gerrit heeft er aardigheid in hoe op z'n voormalige weide bloemen opschieten en het er steeds ruiger gaat uitzien. Misschien, denkt hij hardop, zet hij er in de toekomst een paar Schotse hooglanders in. Hij heeft zelf al voorgesteld een wandelpad te maken door dat land, een mooie verbinding meteen voor wandelaars richting Duitsland. "Waarom niet? De natuur hierachter is prachtig, daar mogen ook anderen van genieten."

BOER IS PARKWACHTER GEWORDEN

14 x

PORTRET van

Hardenberg - 2008

Het DORP is STAD geworden

zx Het Vechtdalcollege heette toen nog de Jan van Arkelschool ‘met z’n eeuwige noodlokalen’.

Hoezeer Hardenberg de laatste decennia is veranderd, blijkt pas als je er een tijdje niet bent geweest. Dat geldt zeker voor onze verslaggever Olger Koopman. Voordat hij Hardenberg uit het oog verloor, fietste hij zeven jaar lang bijna dagelijks van

et is lekker koud als ik in de vroege ochtend mijn vaders stalen ros bestijg bij het ouderlijk huis aan de Luttense Esdoornstraat. Een waterig zonnetje duwt haar eerste stralen over de horizon en een vreemd nostalgisch gevoel maakt zich van mij meester. Ik ben nu 32 jaar, maar het voelt alsof ik gisteren nog die bekende route naar de Jan van Arkelschool aflegde. Zeven kilometers op de kop af: met rugwindje te doen in twintig minuten. Of ruim een halfuur zwoegen met de wind op kop. Meestal mee peddelend in een groepje dat vanaf Slagharen kwam, maar vandaag word ik alleen vergezeld door pa.

z'n woonplaats Lutten naar de middelbare school in het stadje langs de Vecht. Vijftien jaar later doet hij dat nog eens en valt hij van de ene verbazing in de andere.

TEKST: Olger Koopman FOTO’s: Ab Hakeboom

‘JAMMER DAT IK NIET EEN PAAR DECENNIA LATER BEN GEBOREN’

Volgens hem is er veel veranderd in het Hardenbergse, maar op de oude route daar naar toe zie ik er nog weinig van. Oké, ijsvereniging Bientien Over heeft een gloednieuw clubgebouw en langs de Middenweg in Collendoorn ligt een keurig tweebaans fietspad. Wel zo veilig, want wij werden vroeger regelmatig bijna van de sokken gereden door vrachtverkeer op de nauwe bomenrijke B-weg. Verder is alles bij 't oude: eerst langs Vaders Erf op de kruising met de Jachthuisweg en dan via de compostmaker, kweker en aardappelboer naar de oude Haarmolen. 'Nog een halve kilometer en ik ben in Hardenberg', denk ik nog. Fout gedacht dus, want zodra ik de bocht om ga zie ik al het blauwe bordje aan de rand van een kersverse rotonde staan. Waar ooit de weilanden aan beide kanten van de weg zich uitstrekten zie ik nu links een hele woonwijk - blijkbaar Marslanden genaamd - en rechts een industriegebiedje (Haardijk), compleet met bouwmarkt en hamburgerfabriek McDonalds. Verbaasd trap ik door, de Ommerweg over en dan links de oude Hessenweg op. Daar - en verderop op de Brink - is het allemaal weer vertrouwd. Alleen heeft nieuwsblad De Toren z'n intrek genomen in de oude School met den Bijbel. De secularisering is blijkbaar aan confessioneel Hardenberg ook niet voorbijgegaan. Voort gaan we alweer, de Vecht over en langs cafe De Troubadour - net nieuw in mijn tijd - de oude stad in. De Voorstraat ziet er nog net zo uit als vroeger, maar eenmaal op de markt stuiter ik bijna van mijn fiets. Werkelijk niets uit mijn herinneringen van het voorheen nogal dorpse en naargeestige marktplein bestaat nog. Waar je voorheen gemakkelijk

naar slijterij Potgieter en theater de Voorveghter kon kijken, wordt nu met man en macht gewerkt aan torenhoge appartementencomplexen. Het hoogste gebouw van toen, het poolcentrum, verzuipt in het geweld van baksteen en beton. Nu ziet het er allemaal nog niet uit, maar de bouwtekeningen beloven een pittoresk plein temidden van statige, doch vriendelijk ogende nieuwbouw. Een plek waar op maandagochtend de markt neerstrijkt en waar je in de zomer lekker een koel pilsje kunt drinken op het terras. Jammer dat ik niet een paar decennia later ben geboren, want het is allemaal on-Hardenbergs mooi, net als het nieuwe theater - compleet met bioscoop - en de vuurrode kolos van het LOC aan de Parkweg, waar vroeger de blokkendoos van de LTS stond. OVER BL IJ FS E L

Het foeilelijke gemeentehuis is het laatste overblijfsel van het grijze en dorpse verleden van de stad, maar ook dat zal niet lang meer duren. Nog dit jaar gaat de doodse doos, inclusief klokkentoren, tegen de vlakte en herrijst uit de as een nieuw bestuurscentrum met aan z'n voeten een heus stadspark. Rest nog een bezoekje aan die goeie ouwe school: de Jan van Arkel. Met een grote glimlach denk ik terug aan het verlopen gebouw, inclusief z'n schijnbaar eeuwige noodlokalen D, E, en F. Lekker sjekkies roken tijdens de pauze op het grote grasveld of een beetje smoezelen in het fietsenhok met dat mooie meisje van atheneum 5. Een kolos van drie verdiepingen verdringt deze zoete mijmeringen resoluut, op het moment dat ik de Burgemeester Schuitestraat opdraai. Vechtdal College, christelijke scholengemeenschap voor vmbo met lwoo, havo en vwo, is de naam van de nieuwe leerfabriek waar tegenwoordig zo'n 2200 leerlingen rondlopen. Ik weet niet zo goed wat ik er van moet denken, als ik even later doelloos door de eindeloze gangen zwerf. Met een vol hoofd stap ik weer op de fiets voor de terugtocht naar Lutten. Een krachtig windje blaast in het gezicht, maar toch ben ik met een kwartier weer terug. Dankzij een gloednieuwe fietsbrug over de Vecht, die de afstand met een kilometer bekort. Peinzend schuif ik achter de tafel in het ouderlijke huis. De thee met koek van moeders smaakt nog ouderwets goed. Sommige dingen veranderen gelukkig nooit.

HET IS NU TIJD OM UW HUIS VAN BINNEN EN BUITEN OP TE FRISSEN!

TEKST: Anne Boer FOTO: Frank Uijlenbroek

Bij Vasse Verf & Wand vindt u een uitgebreide collectie verf, behang, raamdecoratie, gordijnstoffen en tapijt. Wij geven u deskundig advies en helpen u graag bij het maken van uw keuze. Desgewenst geven wij u gratis interieuradvies aan huis. Wilt u niet zelf aan de slag, dan kunnen wij het schilderwerk op vakkundige wijze voor u verzorgen. Maar we kunnen ook voor u behangen, stofferen en glaszetten. Vraag een offerte in de winkel.

Hennie van der Most maakt zijn dromen waar

1Z16_V16_080229_1

H DE PASSIE ฀ ฀

GROTE MOTIEVEN in felle kleuren RAAMDECORATIE bepaalt de sfeer VERF voor binnen en buiten

Bruchterweg 50 7772 BH Hardenberg Tel.: 0523 - 28 00 00

ardenberg is trots op hem en hij trots op Hardenberg. Hennie van der Most (57) - levensgenieter, avonturier, creatief grootmeester en bijzonder ondernemer - is er groot geworden en zal zijn afkomst nooit verloochenen. Op de plek in Schuinesloot waar hij ooit piepklein begon, staat nu een onderneming die een bedrijfsterrein van duizenden vierkante meters beslaat. En hij is niet van plan er ooit weg te gaan. Sterker nog. Hij wil nog meer uitbreiden en kijkt uit naar de dag dat hij een nieuw uitgaanscentrum a la Bonte Wever in Slagharen kan realiseren. Van der Most begon als pompbediende en oudijzerhandelaar en is nu de trotse eigenaar en enige aandeelhouder van achttien bedrijven, waar ruim 2.000 mensen hun boterham verdienen. Hij vindt ze belangrijker dan het grote geld. En dat wil hij zo houden. Ook na zijn dood. Hij heeft drie jaar geleden een stichting opgericht om zijn filosofie en continuïteit van de bedrijven te bewaken. Tot de bestuursleden behoren topondernemers. Ze zijn de enigen die hem eventueel tot de orde kunnen roepen. "Maar er blijven altijd nog een paar bedrijven buiten de stichting", glimlacht hij veelzeggend.

praters. Van der Most gaat er eens goed voor zitten en steekt nog maar een sigaartje op. "Hoe meer er gepraat wordt, hoe hoger de arbeidskosten. Ik vergader zelden of nooit. Ik zeg altijd maar zo: als de praters drie maanden niet meer praten, draait alles gewoon door. Maar als de handen drie minuten niet meer werken, hebben we een groot probleem in Nederland." Daarom gaat het in Hardenberg ook zo goed, is zijn mening. Daar praten ze minder. De meeste dromen zijn bedrog, zong Marco Borsato, ook in de Evenementenhal van Van der Most in Hardenberg. Most dreams come true, is het motto van de ondernemer zelf. Van der Most heeft veel van zijn dromen waargemaakt. Hij recyclet gebouwen. Waarom nieuw bouwen als je voor minder geld van bestaande gebouwen iets moois kunt maken? Zo werd een aardappelfabriek een speelparadijs, een kerncentrale een pretpark, een ziekenhuis een uitgaanscentrum dat zijn weerga niet kent, een Navo-depot een overdekte camping, een munitiebunker of treinwagon een vakantiehuis. De lijst voorbeelden is lang.

Volgens Van der Most heeft hij geen geheim en Hardenberg ook niet. Gewoon een kwestie van ondernemen. "En dat kun je niet leren. Het moet in je zitten. Sterker nog, ik Hoewel hij inmiddels bij de grote jongens hoort, is hij wars denk dat iemand die als ondernemer wordt geboren het tavan uiterlijk vertoon en andere poespas. Hij is trots op zijn lent kan verliezen als hij te veel gaat leren. Dan zie je te veel boerenafkomst, doet geen moeite zijn dialect te verhullen beren op de weg. Je moet durven op het randje te lopen." en heeft bijvoorbeeld geen kantoor. Hij werkt wel eens op Zijn bedrijven draaien over het algemeen goed. Als hij al de kamer van zijn secretaresse, waar ook een heerlijke stoel een uitzondering moet noemen, is het de Koperen Hoogte. staat om een uiltje te knappen, bij de open haard, of een si"Daar hebben we vijftien jaar aan gewerkt. Dat is te lang. gaartje te roken als het zo uitkomt. Het is er heel gemoedeDat heeft veel geld gekost en kost nu elk jaar nog een beetje lijk. Zelfs kantoorhond Bram doet alles in rust. Maar meestgeld, maar uiteindelijk komt ook dat goed. Het is wel heel al is Van der Most op pad. Om te ondernemen. Overigens mooi geworden. Miswist hij het jarenschien een beetje lang te rooien met mijn hoofdkantoor, al iemand die zowel zit ik er bijna nooit." zijn chauffeur, piHet tekent Van der loot als secretaresse Most. Als hij ergens was. "Nu heb ik aan begint, zet hij drie mensen voor door. die functies. Kost Heeft zijn geboorteme handen vol plaats bijgedragen geld', grapt hij. aan het succes? "Dat zullen we nooit weHij is 24 uur per ten, maar het is opvaldag ondernemer. lend hoe het hier Vrije tijd? Zegt hij gaat. Misschien ligt niet nodig te hebhet ook aan de kathoben. "Als je met plelieke inslag. De menzier werkt, werk je sen willen hier wernooit te hard. Werken en daar begint ken is mijn hobby." het mee." Hij voelt zich in Van der Most - trotse Hardenberg als een vader van drie dochvis in het water. zx Hennie van der Most in zijn ‘kantoor’: ”Ik vergader zelden”. ters van 10, 12 en 14 "We hebben echt is nog lang niet klaar. een geweldig geAls er nog dromen meentebestuur. Ze zijn, is het zeker die van de wederopbouw van uitgaanscenzitten er bovenop. Ze denken hier enthousiast en actief trum de Bonte Wever. Hij heeft daarvoor zijn zinnen gezet met je mee. Zo hoort het. Niet meteen allerlei bedenkingen op het voormalige klooster, waarin later een asielzoekersen problemen op tafel leggen. Dan kom je nergens. Geef centrum zat en dat nu alweer twee jaar leegstaat. Dan is de mensen de ruimte, dan groei je vanzelf." cirkel weer rond want met de Bonte Wever startte Van der Hardenberg kent zijn pappenheimer waarschijnlijk, want Most in 1980 zijn opmerkelijke carrière als creatief grootmakkelijk is Van der Most bepaald niet. Hij zoekt voortdumeester. Van deze oude weverijfabriek in Slagharen maakte rend, al dan niet bewust, de grens op. Dat leidt vrijwel overhij zijn eerste hotel- en uitgaanscentrum. In 2001 ging het al tot botsingen met ambtenaren. Van der Most kan er onthele complex door brand verloren. Sindsdien zoekt Van der zettend kwaad om worden. Vindt dat hij onnodig wordt geMost naar mogelijkheden voor herbouw. dwarsboomd. In zijn ogen is Nederland vergeven van de

PORTRET van

Hardenberg - 2008

EDWIN EVERS: nuchtere ambassadeur

zx Edwin Evers: ”Als ik van Hilversum naar Hardenberg rij, laat ik alles achter me.”

Edwin Evers (36) is de beroemdste en bestbetaalde dj van het land. Hij is geboren en

k ben niet zo verknocht aan Hardenberg als plaats, want eerlijk is eerlijk, zoveel gebeurt er nou ook weer niet, maar ik voel me er thuis. Het is er rustig en gemoedelijk. Als ik vanuit Hilversum naar Hardenberg rij, laat ik bovendien alles achter me. Heerlijk is dat. Ik zeg altijd maar: de drukte kun je opzoeken." Edwin wordt op 9 mei 1971 geboren in Hardenberg. Zijn wieg staat aan de Parkweg. Hij leert lezen en schrijven op de Jan Ligthartschool. Hierna volgen de gemeentelijke mavo en de meao in Emmen, die hij niet helemaal afmaakt. Van jongs af aan heeft Edwin een droom. Hij wil drummer worden. Maar drummen maakt lawaai en dat zorgt met een al luidruchtige vader (trompettist) voor problemen in het rijtjeshuis van de Evers’. "Ik mocht aan het eind van de middag een half uurtje oefenen. Daarna kwam mijn vader." De jonge Edwin kan in dat half uurtje zijn energie onvoldoende kwijt en ontdekt op zijn slaapkamertje de grote voldoening van radiootje spelen. Op z'n zestiende heeft hij zijn eerste popprogramma - bij de ziekenomroep in Hardenberg. In die periode draait Edwin ook op feestjes van de mavo. De eigenaar van discotheek Celebration (nu Podium) ontdekt daarbij het talent van Evers en huurt hem in. "Ik was zestien jaar. Toen had ik bovendien het geluk dat de vaste dj bij een spuitvoetbaltoernooi zijn poot brak, waardoor ik mocht draaien." Vanaf 1987 draait hij er vervolgens elke zaterdag. Bovendien doet hij veel ervaring op met de drive-in show van Gerrit van Brake en de gebroeders Jan en Klaas Smit. "We gingen het hele oosten en noorden van het land door langs alle beroemde zalen. Dat was echt een goede leerschool." Na een indrukwekkende opmars via Power FM, Veronica (1992), 3FM (1998) en nu 538 (sinds 2000) staat Evers aan de top. Zo kon hij in Hardenberg een eerste droom waarmaken. "Ik heb altijd geroepen: zodra ik een eigen huis heb, maak ik een ruimte waarin ik de hele dag kan drummen." Die is er elf jaar geleden gekomen. Wat heet. Niet alleen een ruimte om te drummen, ook een bar, complete studio en bioscoop. Er zijn dagen dat zijn populaire radioprogramma Evers Staat Op - met anderhalf miljoen luisteraars - rechtstreeks vanuit Hardenberg komt. "Ik heb thuis een opname- en uitzendstu-

getogen in Hardenberg en die plaats is zijn thuis gebleven. Hij is onbedoeld zelfs uitgegroeid tot één van de beste ambassadeurs van de gemeente. Er gaat geen interview voorbij of hij vertelt over zijn Hardenberg. Op zoek naar zijn Hardenberggevoel: van HHC tot Huize Nijenstede. TEKST: Anne Boer FOTO: Yvonne Pieters

dio. Dat is inderdaad ideaal. En er is helemaal niet zoveel voor nodig hoor. Met een mengpaneel, een computer en een ISDN-lijn ben je al een heel eind." Dankzij zijn sterrenstatus als dj heeft Edwin Evers zijn eerste droom ook meer inhoud kunnen geven. Hij drumt als nooit tevoren en heeft zelfs een indrukwekkende band om zich heen verzameld. Er zijn maanden dat de band Evers Slaat Door acht keer op het podium staat. Soms moeilijk te combineren met het dj-werk, waarvoor hij van zes tot tien uur 's morgens in actie komt, maar zo leuk. "Ik doe alleen dingen

ALS IK VANUIT HILVERSUM NAAR HARDENBERG RIJ, LAAT IK ALLES ACHTER ME

die ik leuk vind. Dan hou je het ook het langste vol." Het drummen dreigt wel een beetje uit de hand te lopen, geeft hij toe. "Het begon als een geintje voor een feest. In het begin moest er geld bij, maar het loopt steeds beter. We hebben zes keer met de Toppers in de Arena gestaan. We hebben opgetreden met Jan Smit, Xander de Buisonjé en Marco Borsato. Echt ongelooflijk dat ik dat mag meemaken." TO E RI STEN S EI ZO E N

Ondanks alles is Evers een gewone jongen gebleven. Hij heeft een hekel een poespas en gedoe. "Het gaat goed met me, maar dat betekent niet dat je als persoon ook moet veranderen. Als ik in Hardenberg een café in stap, heb ik veel aanspraak, vooral in het toeristenseizoen, maar daar voel ik me eerder ongemakkelijk bij." Edwin Evers heeft vorig jaar nog een droom zien uitkomen met de aankoop van Huize Nijenstede, één van de oudste gebouwen in Hardenberg. Hij had al jaren een oogje op het landhuis uit 1865 aan de Hessenweg. "Toen ik als kind naar sportpark de Boshoek fietste, kwam ik er altijd langs. Vroeg ik me altijd af, wie zou hier toch kunnen wonen." Hij is als een kind zo gelukkig met het huis. "Het huis zelf is trouwens helemaal niet zo groot. Het lijkt groot, door de grond eromheen." Er wordt druk gewerkt aan verbouwingsen restauratieplannen. "Ik verwacht dat we niet eerder dan in 2009 gaan bouwen." Hij is van plan er echt te gaan wonen. "Nu verblijf ik toch een deel van de week in een appartement in Hilversum. Dat is heerlijk, maar als we ons huis afhebben, willen we meer (met vriendin Maaike, die ook bij 538 werkt) in Hardenberg zijn en op den duur helemaal." Hardenberg blijft thuiskomen. Vader, moeder, de twee oudere broers. En HHC. Als het even kan bezoekt Edwin de uiten de thuiswedstrijden. Oergezellig en inspirerend. "We hebben anderhalf uur dolle pret langs de lijn. Daar worden de mooiste grappen gemaakt." Zijn achtergrond helpt hem met beide benen op de grond te blijven staan. "Ik ben vrij nuchter van aard en dat zal ook wel door mijn opvoeding en afkomst komen. Zo bijzonder is het natuurlijk ook allemaal niet. Het ligt er gewoon aan hoe serieus je jezelf neemt. Ik ben niet gaan zweven. Zou ik dat wel gaan doen, dan kreeg ik wel een tik van mijn broers."

"We geven jullie een sleutel mee, dan kun je komen en gaan wanneer je wilt", zegt onze gastvrouw. "We zijn zelf de hele avond weg, want we gaan uit eten met de kinderen." We kijken haar een beetje verbaasd aan. Misschien komt het omdat we allebei uit de Randstad komen, maar zoveel vertrouwen in de mensheid zijn we niet gewend.

amen met mijn vriend Gerben zit ik aan de thee bij Dirk en Jenny Lenters. We zijn net aangekomen bij hun bed & breakfast, ons logeeradres voor een weekendje Hardenberg. "Vinden jullie het niet een beetje eng om zomaar wildvreemde mensen in jullie huis te laten logeren", vraagt Gerben voorzichtig. "Nee hoor", antwoordt Dirk Lenters lachend. "We krijgen hier vooral wandelaars en fietsers, daar hebben we eigenlijk nooit problemen mee."

De biologische smaak van het Vechtdal

imburgse Vlaai, Bordeauxwijn, Parmaham - sommige streken zijn onlosmakelijk verbonden met een bepaald product. Het Vechtdal moest het lange tijd zonder zo'n eigen product stellen. Maar sinds 2004 wordt een aantal producten onder het merk Vechtdalproducten op de markt gebracht, te herkennen aan het logo met daarin de Zwolse anjer. De Latijnse naam van deze bloem, Dianthus, is gebruikt als naam voor de stichting die de producten op de markt brengt. Binnen Dianthus werken agrariërs samen met organisaties voor natuur en recreatie. De producten met de anjer onderscheiden zich op een aantal punten, benadrukt initiatiefnemer Henk de Lange. "In principe mogen alle ondernemers uit de streek meedoen, zolang ze maar aan bepaalde eisen voldoen." Zo zijn de Vechtdalproducten biologisch en moet dierenwelzijn voorop staan. "Ik denk dat de consument van een streekproduct verwacht dat het biologisch is. Terwijl tachtig procent van de producten die in Nederland als streekproduct verkocht worden, dit niet zijn." Alle Vechtdalproducten worden geproduceerd met gevitaliseerd water. "Dat roept snel een soort Jomanda-gevoel op, maar wij zijn ervan overtuigd dat het een goed effect heeft. Met name de koks zweren erbij, ze willen alleen groentes gebruiken die behandeld zijn met gevitaliseerd water", zegt De Lange. Een ander punt is de regionale kringloop. De dieren eten graan dat in de regio verbouwd wordt in plaats van krachtvoer uit landen als Brazilië of Paraguay. Ze worden in de regio geslacht en voor een groot deel ook geleverd aan slagers en restaurants in de regio. De Lange: "We willen het Vechtdal met deze producten goed op de kaart zetten. Vanwege die hoge eisen zijn de producten wel iets duurder, maar we richten ons dan ook op een specifieke doelgroep. En we gaan voor de lange termijn." P RO DU C TE N

Hij wil toe naar producten met een unieke smaak. "Industriële producten smaken allemaal hetzelfde. Bij ambachtelijke producten zie je juist het tegenovergestelde. Bij Ibericoham wil je proeven waar die ge-

maakt is. Zoiets willen wij ook bereiken." De stichting is daarom bezig met het fokken van brandrode koeien, die van oudsher in het landschap rond de Vecht thuishoren, maar die tegenwoordig nauwelijks nog in Nederland voorkomen. Ook zijn ze bezig met het ontwikkelen van unieke kaas en ham. De Lange: "Een onderscheidende smaak van het Vechtdal is er nog niet. Maar we werken er wel naartoe." B U F F E LS

Van shii-take paddestoelen tot cranberries en van wijn tot asperges, tegenwoordig komt er van alles uit het Vechtdal. Zo worden er ook mozzarella en feta gemaakt. En wel van buffelmelk. Richard Kelder (24) uit Radewijk is twee jaar geleden begonnen met het houden van waterbuffels. Hij kon een schuur in de buurt huren, maar had geen melkquotum. Via een artikel in het tijdschrift Boerderij kwam hij op het idee buffels in de schuur te zetten. "Voor buffels heb je geen quotum nodig. Ze geven ook een stuk minder melk dan koeien", vertelt hij. Inmiddels verzorgt Richard samen met zijn vriendin Diane zo'n 145 buffels. Deze exotische dieren hebben het prima naar hun zin in het Vechtdal. "We hebben een deel van de buffels uit Italië gehaald. Daar hebben ze het snel te warm, je ziet ze dan ook vaak in het water liggen om af te koelen. Hier is de temperatuur juist goed voor ze", vertelt Richard. Van een deel van de melk wordt op IJshoeve Bosman in De Krim buffelijs gemaakt. Net als de mozzarella, de feta en het vlees van de buffels wordt dit ijs verkocht in streekproductenwinkel de Baander in Hardenberg. Richards moeder Annie is vennoot in deze winkel. Zij kweekt samen met haar man asperges en heeft een winkeltje aan huis. Ook hier worden de waterbuffelproducten verkocht. Mensen die langs komen om asperges te kopen, kijken wel eens gek op als ze het bord 'Buffelijs' zien, vertelt Annie Kelder. "Buffelijs is heel zoet. De meeste mensen vinden het heel lekker." Wijn van de Reestlandhoeve en de Ziel, bier van Mommeriete bierbrouwerij en de gebroeders Blekkenhorst, shii-takepaddenstoelen - onder de naam Vechtdalproducten is inmiddels heel wat te koop. Bij de producenten zelf of bijvoorbeeld De Baander in Hardenberg en de Groene Marke in Ommen. Zie ook www.vechtdalproducten.nl

De term bed & breakfast roept romantische beelden op van een oud, met klimop begroeid boerderijtje omgeven door een (moes)tuin. Dat beeld klopt hier niet. Het huis van Dirk en Jenny Lenters staat midden in de nieuwbouwwijk Marslanden. Dat van die tuin klopt trouwens wel, bewijst een blik uit het keukenraam. Bed & breakfast is misschien ook niet het goede woord om dit overnachtingadres te beschrijven. Het voelt eigenlijk meer alsof we bij een oom en tante logeren. We worden ontvangen aan de keukentafel en slapen gewoon in een kamer in hun huis. We zijn hier terechtgekomen via de website van het Pieterpad, de wandelroute die ook door Hardenberg loopt. Op een speciaal forum wisselen de wandelaars ervaringen uit met de verschillende overnachtingadressen langs de route. LO GEREN

Over het logeren bij de familie Lenters zijn ze unaniem enthousiast. "Hele hartelijke en gastvrije mensen", schrijft één van hen. "Ook geweldig voor de vermoeide benen: er is een heerlijk ligbad aanwezig!" "Superaccommodatie en ook nog nooit zo'n uitgebreid ontbijt gehad. Zo kunnen we er weer tegen!", schrijft een ander. De appels, tomaten en komkommers uit eigen tuin worden geroemd. Ook wij worden hartelijk ontvangen met thee en zelfgebakken kniepertjes. De kamer waar wij slapen, was vroeger de kamer van één van de kinderen. "Die zijn nu allemaal het huis uit", zegt Dirk Lenters. "We slapen zelf op de benedenverdieping, dus we hadden boven nog twee grote kamers en een extra badkamer over." Een dochter die zelf het Pieterpad deels heeft gelopen, bracht ze op het idee de kamers te verhuren. "Je ontmoet op deze manier allerlei mensen”, vertelt Jenny. "Sommigen gaan vooral hun eigen gang, die zie je bijna niet. Met anderen zitten we tot 's avonds laat buiten in de tuin te praten." Het gevoel van gastvrijheid bij Jenny en Dirk krijgen we vaker tijdens het weekend. Het vertrouwen is groot in Hardenberg. Als we fietsen willen huren, hoeven we geen identiteitsbewijs te laten zien en de fietsen zijn maar met één slot uitgerust. De vriendelijke fietsenmaker vraagt ons de fietsen de volgende dag bij hem thuis neer te zetten. De winkel is op zondag namelijk dicht. "We zijn dan zelf niet thuis, maar jullie kunnen ze gewoon op de oprit zetten en de sleutel door de brievenbus gooien." "Kunt u het adres nog even opschrijven, dan zetten we ze in ieder geval niet bij het verkeerde huis neer", vraag ik hem. "Nou dat zou hier niet zo'n probleem zijn hoor", antwoordt hij lachend. "Ze komen toch wel weer terecht." Alle clichés over het platteland lijken hier te kloppen. De mensen zijn vriendelijk en gemoedelijk, de omgeving is prachtig en het eten komt van het land. Zoals de jam die we zondagochtend bij het ontbijt krijgen. Zelfgemaakt door onze gastvrouw, van zelfgeplukte bessen. "Die plukken we hier vlak over de grens in Duitsland", vertelt ze. "Je hebt daar een bessentuin waar je een mand mee krijgt en dan zoveel bessen mag plukken als je wilt. Aan het einde wordt de mand ge-

LOGEREN BIJ 'OOM DIRK EN TANTE JENNY'

PORTRET van

Hardenberg - 2008

Souveniertje

Een gastvrije halte aan ‘t

PIETERPAD wogen en betaal je ze per kilo."We willen naar Gramsbergen vandaag. "Neem dan maar een lunchpakket mee", waarschuwt onze gastvrouw, "want op zondag is daar weinig open." We zijn eigenwijs. Als we 's ochtends naar Gramsbergen fietsen, zijn we 's middags toch weer in Hardenberg? Daar is vast wel een café open waar we kunnen lunchen. Gramsbergen is inderdaad bijna uitgestorven. We zijn vandaag de enige toeristen in het terecht als pittoresk omschreven stadje. Alleen uit de kerk komen wat mensen, die veelal op de fiets naar huis gaan. Een rondje door het centrum leert dat alle cafés inderdaad gesloten zijn. Ook hier sporen van het Pieterpad. Een wegwijzerbord geeft aan dat het nog 341 kilometer naar de Pietersberg en 127 kilometer naar Pieterburen is. Even later zien we een vrouw met stevige wandelschoenen en een rugzak op in hoog tempo voorbij lopen. Zelf verkiezen we de fiets richting Hardenberg: lunch. Maar ook daar is echt alles gesloten. Denkend aan de boterhammen van Jenny herinneren we ons een groot reclamebord voor McDonalds. Niet de sfeervolste plek voor een lunch, zo midden op het bedrijventerrein, maar in ieder geval

open én warm. Voor een tochtje naar zandverstuiving de Sahara is het ons te koud vandaag. We kiezen voor de bioscoop. Het is net half twee geweest als we voor de Voorveghter staan. De film is gelukkig nog niet begonnen. Geen wonder, want we blijken de enige bezoekers. Een ongekend gevoel van luxe: speciaal voor ons wordt de film gestart en in de pauze komt er een meisje om snoep en drankjes te verkopen. Alleen voor ons. Of het hier altijd zo rustig is, wil Gerben weten. "Ja, het blijft wel Hardenberg hè", zegt ze berustend. Voor een toerist is de rust weldadig. Zo fietsen wij op zaterdag een hele mooie route over stille paadjes in de boswachterij van Hardenberg en komen bijna niemand tegen. Dat zal in de zomer wel anders zijn, want vooral dan trekt dit gebied met al zijn campings veel toeristen. En al is Hardenberg toch echt een stad, voor toeristen heeft het nog alle goede kwaliteiten van een dorp. Ik zou het niet in mijn hoofd halen mijn huissleutel aan wildvreemde mensen mee te geven, maar ik kan me ook niet voorstellen dat iemand misbruik zou maken van de gastvrijheid van Dirk en Jenny Lenters.

TEKST: Heleen Geilenkirchen FOTO’s: Ab Hakeboom/Tom van Dijke

zx Dirk en Jenny Lenters: ”Je ontmoet op deze manier allerlei mensen.”

Hardenberg is Klepperstad. De VVV verkoopt vingerhoedjes of theelepeltjes met de Klepperman erop. Zelf kiezen we als souvenir voor wat producten uit de streek. Bij streekproductenwinkel de Baander aan de Kromme Steeg is van alles te koop. Bier, wijn, kaas, vlees, honing, ijs. We nemen een kruidenbitter van de Baander, een flesje bier van bierbrouwerij Mommeriete en een spelt pannenkoekenmix van molen Windlust mee.

Cijfers Jaarlijks overnachten er rond de 850.000 toeristen in de gemeente Hardenberg. De meeste verblijven op een camping of in een bungalowpark. Daar zijn er dan ook veel van: 21 gewone campings, 20 minicampings en 7 bungalowparken. Natuurliefhebbers kunnen ook terecht op het speciale natuurkampeerterrein van Staatsbosbeheer. Hotels zijn er juist weinig: de gemeente heeft er 7. Wel zijn er nog 33 particuliere bed & breakfasts. Ook zijn er 4 accommodaties speciaal voor groepen en wie echt in de plattelandssfeer wil verblijven kan kiezen voor een overnachting in een boerderijkamer.

Doorverwezen worden door de huisarts naar een van de specialisten; een ongeval, opname voor een operatie, ouder worden met alle daarbij behorende ongemakken, psychische van de gemeente Hardenberg in aanraking met de Saxenburgh Groep. Met twee ziekenhuizen en vier zorgcentra speelt de Saxenburgh Groep een belangrijke rol in de regionale gezondheidszorg.

TEKST: Cor van Dalen FOTO’s: Yvonne Pieters

D O O R E I G E N I M P O RT A LT I J D S C H E R P E P R I J Z E N!

N I E U W L E U S E N B U R G. B AC K X L A A N 320 T E L E F O O N 0529 481330 W W W.M E I J E R T E G E L S.N L LU T T E N A N E R W E G - N O O R D 18 T E L E F O O N 0523 685044

Duizenden tegels Dat scheelt...

H E T G R O OTS T E K E N N I S C E N T R U M V O O R T E G E L S • G R OT E S H O W R O O M S M E T D E N I E U W S T E T R E N D S

problemen. Vroeg of laat komen inwoners

BASISZORG met een paar

e Saxenburgh Groep is de grootste werkgever in de gemeente Hardenberg. Er staan ongeveer tweeduizend mensen op de loonlijst. De laatste jaren zijn er allerlei (bouwkundige) ontwikkelingen in gang gezet om de gezondheidszorg in de regio te waarborgen en verbeteren. Ook heeft het ziekenhuis de vleugels uitgeslagen, onder meer door een polikliniek te starten in Ommen. 'Zorg dichterbij beter' is de slogan van de Saxenburgh Groep. Sinds september 2006 kunnen bewoners van Ommen en omgeving in de poli terecht voor bijvoorbeeld het laten prikken van bloed, het maken van een röntgenfoto of ECG, ergotherapie of voor het spreekuur van enkele medisch specialisten.

anw

Röpcke-Zweers is een ziekenhuis dat tussen klein en middelgroot in zit. Met bijna 200 bedden, 75 specialisten, rond de 52.000 verpleegdagen en een globale bedbezetting van 80 procent. Diverse specialismen zitten in de lift met de komst te van meer neurologen, een derde longarts. En komen twee gynaecologen en twee internisten bij. "Op dit moment is het uiseen ziekenhuis dat goed is in het verlenen van basiszorg, met Maareen paar sterretjes. Ik denk dan aan urologie, oncologie, orthopedie en cardiologie. Op die vakgebieden doen wij het belle ter dan vergelijkbare ziekenhuizen", zegt Bert Bunnik, voort, zitter van de Raad van Bestuur. "En voor complexe zorg die ewij hier niet kunnen bieden is er een goede samenwerking met ziekenhuizen in Zwolle, Groningen en Enschede." De contacten met ziekenhuizen over de grens zijn mondjesmaat. "Er zijn wel wat experimentele contacten, maar het vergoedingensysteem werpt nogal wat belemmeringen op." Content is Bunnik over de samenwerking met het Universitair Medisch Centrum Groningen. Arts-assistenten van dat l ziekenhuis lopen mee op de afdeling spoedeisende hulp in Hardenberg. "Het houdt onze artsen scherp", meent hij. n. Er is een Medisch Coördinatie Centrum Hardenberg (MCC) erdat als doel heeft de samenwerking tussen medisch specialisten en huisartsen in de regio te verbeteren. Het gaat hierbij chom het gezamenlijk maken van structurele werkafspraken, ouis jogd. op nndin

PORTRET van

Hardenberg - 2008

sterretjes zx ‘Zorg dichterbij beter’ is de slogan van het ziekenhuis. die voor alle huisartsen en specialisten gelden. Ze bieden een richtlijn voor het handelen van huisarts en specialist. Door de verbeterde onderlinge afstemming zal de kwaliteit van de gezondheidszorg toenemen. KEUR MERKEN

Dat ziekenhuis Röpcke-Zweers een goede plek is om terecht te komen als het dan toch moet, blijkt uit enkele keurmer-

zx Bert Bunnik, voorzitter van de Raad van Bestuur.

ken. Sinds 2005 is het ziekenhuis in het bezit van een babykeurmerk, verkregen omdat er speciale deskundigheid op het gebied van borstvoeding voorhanden is. Ook is de couveusekamer voorzien van camera's waardoor ouders thuis, op hun computer, kunnen kijken naar hun in het ziekenhuis verblijvende baby. En onlangs werd door de Vereniging Kind en Ziekenhuis een zogenaamde Smiley uitgereikt omdat de kinderafdeling aan alle gestelde eisen voldoet. Na de bouw van nieuwe poliklinieken is alles er op gericht om nog dit jaar te starten met de bouw van een nieuwe kliniek bij ziekenhuis Röpcke-Zweers. "Het kliniekgedeelte van het ziekenhuis is verouderd. Het traject om te komen tot nieuwbouw is in gang gezet", zegt Bert Bunnik. Volgens de voorzitter van de Raad van Bestuur is met nieuwbouw een bedrag van tussen de veertig en vijftig miljoen euro gemoeid. De nieuwe kliniek moet verrijzen op de parkeerplaats, naast de huidige bebouwing. De vorm, een gewoon beddenhuis of een zorghotel, is nog punt van discussie. Maar Bunnik wil in de loop van dit jaar duidelijkheid. "Voordat alles is afgerond is het nog 2011." Met de bouw van een nieuwe kliniek zullen ook de afdeling spoedeisende hulp en de huisartsenpost worden vernieuwd. Verder spelen al een aantal jaren de plannen om op het ziekenhuisterrein tot een gezondheidspark te komen. De Saxenburgh Groep praat daarover met verschillende partners. Maar de Saxenburgh Groep is meer dan alleen ziekenhuis Röpcke-Zweers in Hardenberg en dagziekenhuis Aleida Kramer in Coevorden. Er bestaat ook een hele grote zorgdivisie met de zorgcentra Oostloorn en Clara Feyoena in Hardenberg, 't Welgelegen in Gramsbergen en Aleida Kramer in Coevorden. Alle tehuizen bieden verschillende vormen van zorg, op maat toegesneden naar de vraag van de cliënt. De laatste jaren zijn er veel bouwkundige aanpassingen gedaan aan de panden en er wordt nog steeds gebouwd. Allemaal gericht op de veranderde vraag naar zorg van de samenleving. "Meer kleinschalige woonvormen in plaats van hoogbouw met meer aandacht voor de individuele bewoner", geeft Bunnik als voorbeeld.

Gulle gevers

e ziekenhuizen Röpcke-Zweers en Aleida Kramer zijn door schenkingen mogelijk gemaakt. Het ziekenhuis in Coevorden ontstond in 1904 door een schenking van Aleida Gerridina Kramer, overleden in juni 1902. En door een schenking van Hendrika Aleida Röpcke-Zweers, overleden in februari 1922, kon het ziekenhuis in Hardenberg worden gebouwd. Dat was in eerste instantie meer een sanatorium voor tbc-patienten met vijf bedden en enkele ligtenten in de tuin. Het was gevestigd aan de Stationsstraat. Er werden operaties verricht door W. Reinking uit Zwolle. In 1955 vond een grote verbouwing plaats. Na nog allerlei uitbreidingen werd besloten tot de bouw van een nieuw ziekenhuis op de huidige locatie aan de Jan Weitkamplaan. Het werd in 1971 in gebruik genomen. Door de fusie tussen het Röpcke-Zweers ziekenhuis en de Aleida Kramer stichting in Coevorden ontstond op 1 januari 1981 Stichting Streekziekenhuis Coevorden-Hardenberg. Later werd het verpleeghuis Aleida Kramer opgericht. In september 2004 ontstond door een fusie met de Stichting Zorgcentrum Hardenberg-Gramsbergen de Saxenburgh Groep.

TEKST: Anne Boer FOTO: Schloss Hardenberg

Oranje, jenever en Hardenbergplatz

ranje en Hardenberg mag geen voor de hand liggende combinatie zijn, de historie wijst anders uit. Zij het dat het hier gaat om Hardenberg in het Ruhrgebied. Bij Velbert staat het mooi gerestaureerde Schloss Hardenberg, eens eigendom van Willem V van Bernsau. Hij was Heer van Hardenberg in 1545. Tot zijn nageslacht behoort ons koningshuis.

New Woman is een droom voor de modebewuste vrouw. Het doel is om iedere vrouw, in elke sitautie, er op haar best uit te laten zien. Vele combinaties zijn mogelijk met accessoires zoals tassen, sieraden en schoenen. U bent van harte welkom bij New Woman. Dinsdags zijn wij gesloten.

Het kasteel in 贸ns Hardenberg mag dan zijn verdwenen, in Duitsland staan er zelfs twee. Naast het slot bij Velbert is er 'ver weg van jachtigheid en alledaagse stress' de burcthru茂ne in het Weserbergland tussen Hannover en Kassel. De toeristenfolder belooft een kasteelpark met weilanden en slingerende paden waar je romantisch kunt wandelen. Er is daar bovendien een traditie van pakweg driehonderd jaar graanjenever stoken. Ons Hardenberg is ook oud, maar daar is nauwelijks nog iets van te vinden. Hardenberg heeft al 645 jaar stadsrechten en is gebouwd op een heuvel: de Hardenberch. Van 1230 tot 1518 stond er - evenals bij de Duitse naamgenoot ook een kasteel en werd de vesting omgeven door stevige muren. Maar Filips van Bourgondie liet kasteel en stadsmuur in 1518 ontmantelen. Er zijn nog wat restanten te vinden achter het postkantoor in de Voorstraat. De geschiedenis van Hardenberg gaat overigens verder terug dan 1362 toen de stad stadsrechten kreeg. Voor die tijd was er al het stadje Nijenstede, maar toen op de heuvel een kasteel verscheen gingen de inwoners van Nijenstede achter de veilige muren wonen. De begraafplaats bleef en is er nog steeds, pal naast het nieuwe LOC. Het is meteen ook een van de oudste begraafplaatsen van Nederland. Hardenberg is ook de naam van een streek ten zuiden van het dorp Finsterwolde in de provincie Groningen. Alleen de naam van het openluchtbad en een straat herinneren daar nu nog aan. Er zijn ook diverse plaatsen met een Har-

denbergweg, zoals Putten, Nijkerk, Brucht, Bergentheim en Marienberg. Ook het mooie IJsseldorpje Zalk, tussen Hattem en Kampen, heeft een Hardenbergweg; genoemd naar burgemeester Hardenberg. In veel Duitse steden komt ook de naam Hardenberg voor, maar die is niet afgeleid van een hardenberch of Hardenberg zoals in ons geval, maar bijvoorbeeld van de achternaam Hardenberg. Veel straten zijn vernoemd naar Karl August von Hardenberg, baron, graaf en prins, die leefde van 1750 tot 1822 en de geschiedenis is ingegaan als een groot staatsman en hervormer. Een hele bekende is de Hardenbergstrasse in Berlijn, waar ook de Hardenbergplatz is te vinden. Daar starten en eindigen de meeste buslijnen, ook de toeristenbussen op Berlijn parkeren hier, onder de rook van Bahnhof Zoo. Naast een Hardenbergstrasse en een Hardenbergplatz heeft Berlijn ook nog een beeld ter herinnering aan haar Hardenberg. Veel dichterbij, in Zwolle, staan twaalf trotse herenhuizen aan het Groot Wezenland met een prachtig uitzicht op de stadsgracht en het centrum. Ze zijn gebouwd in 1880 onder de naam De Hardenberg.

Juwelier Herkman in het centrum van Hardenberg is een trendy juwelier met veel bekende horlogemerken en sieraden. Wij hebben alle vakmanschap in huis voor het vermaken en repareren van uw sieraden. Tot ziens in Hardenberg. Dinsdags zijn wij gesloten.

Oosteinde 18 053 - 226 55 50

zx Het mooi gerestaureerde Schloss Hardenberg bij Velbert is een van de twee kastelen met die naam in Duitsland.

PORTRET van

Hardenberg - 2008

Mooie TAAL op een mooie PLEK Op een steenworp afstand van de plek waar de lessen worden

diverse signaturen en met de meest uiteenlopende aantallen

gegeven, stroomt het riviertje de Reest. De school in de

leerlingen. De kleinste is openbare basisschool Oud Avereest.

gemeente Hardenberg met het minste aantal leerlingen is

Met op dit moment 42 leerlingen, verdeeld over de

gehuisvest op een van de mooiste plekjes, midden in het

combinatiegroepen 1, 2 (veertien leerlingen), 3, 4, 5 (zeventien

Reestdal. Hardenberg telt vele tientallen scholen, voor

leerlingen) en 6, 7, 8 (elf leerlingen). En als de prognoses

basisonderwijs, voortgezet onderwijs en bijzonder onderwijs. Van

uitkomen, zal dat aantal de komende jaren niet veel veranderen..

TEKST: Cor van Dalen FOTO: Tom van Dijke

zx Op de kleinste basisschool van de gemeente Hardenberg kunnen alle 42 leerlingen moeiteloos op één foto.

e leerlingen zijn afkomstig uit de driehoek Balkbrug, IJhorst en Fort, allemaal kernen met een eigen openbare school. "De achtergrond van onze leerlingen is heel verschillend. Natuurlijk veel uit agrarische gezinnen, maar ook van gezinnen die hier een boerderij hebben gekocht of permanent wonen op recreatiepark De Haar", zegt locatieleider Femmie Zeewuster. "En omdat het zo'n kleine school is, ken je de ouders en weet zo ongeveer alles van ze." Een kleine school heeft volgens haar als voordeel dat er veel individuele aandacht voor de leerlingen is. "De betrokkenheid van de leerkrachten is groter waardoor je veel sneller een probleem herkent. Dit is een school waar je uit het kind kunt halen wat er in zit." Er kleven ook nadelen aan de geringe omvang. Zoals het moeten huren van een bus om naar Balkbrug te gaan voor de gymlessen. Maar dat weegt volgens Zeewuster niet op tegen de voordelen. "Door de gecombineerde groepen verloopt de overgang misschien wel soepeler

KLEINSTE BASISSCHOOL STAAT MIDDEN IN HET REESTDAL

dan op grote basisscholen." Ook een positief aspect is de betrokkenheid van de ouders bij de school. Het schoolgebouw, waarvan niemand weet hoe oud het precies is, bestaat uit drie leslokalen, een speellokaal, personeels- en sanitaire ruimten en een groot schoolplein en voetbalveld. De school is sinds 2006 een officieel gecertificeerde Kansrijke Taal-school. Daarbij bieden leerkrachten voor kinderen een rijk taalaanbod via verschillende functies van taal door middel van een taartpuntensysteem. "Taal uit een boekje is saai. Dit is een veel uitdagender methode. Binnen de zes taartpunten doen leerlingen activiteiten die betekenis voor ze hebben. Zo gaan ze taal beleven. Voelen, ontdekken, onderzoeken, eigen initiatief en verantwoordelijkheid ontwikkelen, elkaar motiveren, er plezier aan beleven", zegt locatieleider Femmie Zeewuster. "Over het algemeen blijkt dat kinderen meer zelfvertrouwen krijgen, ze worden creatiever, leren zichzelf beter te uiten; kortom de algemene ontwikkeling wordt enorm gestimuleerd. Kinderen worden vrijer in het zich uiten en gevoelens op papier zetten." De unieke ligging van de school heeft er voor gezorgd dat de

vijf teamleden van OBS Oud Avereest op weg naar de certificering Kansrijke Taal voor hun specialisatie kozen voor natuuroriëntatie. Ze trekken met hun leerlingen regelmatig het Reestdal in. Uiteraard voor de lessen, maar zeker ook om te genieten van de mooie omgeving waarin de school staat.

TEKST: Dick Laning TEKENING: Lex Dirkse

e verlatenheid van MariĂŤnberg, het zwarte gat bij Bruchterveld, de fluit van Balkbrug, wapengekletter in Ane, de kroniek van de familie Broekroelofs in Radewijk, het kaarsrechte kerkenpad van Albertus van Raalte of de Groningers in De Krim - laat niemand beweren dat de historie van Hardenberg een kleine is. Veldslagen zijn hier geleverd, scherpe en minder scherpe grenzen zijn getrokken en de ondernemende geest is hier altijd alert geweest. De dominee en de koop-

man hebben hier geschiedenis geschreven, even vaak gesteund als dwars gezeten. Sinds Hardenberg een gemeente is met 29 officiĂŤle kernen plus buurtschappen zonder naambordje, is de geschiedenis veelkleurig geworden. De redactie van de Stentor heeft van elke kern een hapje uit de geschiedenis genomen of een opvallende gebeurtenis beschreven. Niet met de illusie daarmee de geschiedenis recht te doen, maar in de hoop een aanzet te geven tot de canon van Hardenberg. Lex Dirkse heeft vrijmoedig de kaart van Hardenberg

PORTRET van

Hardenberg - 2008

geschetst en bij elke kern een icoontje geplaatst. De daarbij horende verhaaltjes zijn te vinden op www.destentor.nl/hardenberg. Klik op het icoontje en het verhaal wordt zichtbaar. En belangrijker: de verhalen zijn een uitnodiging om die aan te vullen, uit te breiden of er een nieuw verhaal over Dedemsvaart, Hoogenweg, Holthone, Slagharen, Gramsbergen of al die andere dorpen, stadjes en buurtschappen aan toe te voegen. Voor de 29 geschiedenisjes die er nu staan heeft de redactie al dankbaar gebruik gemaakt van de

Historische Vereniging Hardenberg en Omgeving. We hopen dat historici (professioneel of amateur), archivarissen en â&#x20AC;&#x2DC;gewoneâ&#x20AC;&#x2122; burgers hun aandeel willen leveren. Want van veel Hardenbergse verhalen word je vooral nieuwsgierig. Hoe kan een boerenschuur in Heemse zo belangrijk zijn geweest in een ingrijpende kerkscheuring? Hoe onherbergzaam moet het in deze streken toch zijn geweest dat priester Johan Klemme beslist in Sibculo God en de absolute eenzaamheid meende te vinden? En wat maakte de veenstreken zo gewild bij de boe-

renzonen uit Groningen? Hoe zit het met Anerveen, Anevelde, Brucht - is daar meer historie te vinden dan simpel de vaststelling dat die buurten al honderden jaren bestaan? In de geschiedenis openbaart zich de toekomst. Als dat zo is kan die grote gemeente Hardenberg niet anders dan een rijk verleden hebben. Eens moet toch duidelijk zijn waar de Slag bij Ane zich precies heeft afgespeeld. En er moeten toch tal van straatverhalen zijn die vertellen waarom Collendoorn nooit Diffelen wordt en Heemserveen geen Lutten.

• Verkoopbegeleiding • Aankoopbegeleiding • Taxaties • Nieuwbouw • Hypotheekadvies • Verzekeringen • Bouwtechnokeuringen • Energielabels • NutService

Assen, Stationsstraat 24-26 Lamberink Garantiemakelaars, Tel. (0592) 33 84 10

Groningen, Westerkade 1 Lamberink Garantiemakelaars, Tel. (050) 367 20 20

Leeuwarden, Drachtsterweg 3 Lamberink Bouwcoördinatie, Tel. (058) 280 17 02

Assen, Transportweg 4a Lamberink Nieuwbouw Infocentrum, Tel. (0592) 46 08 69

Hardenberg, Lage Doelen 10 Lamberink Garantiemakelaars, Tel. (0523) 27 01 74

Zuidlaren, De Millystraat 4 Lamberink Garantiemakelaars, Tel. (050) 402 37 10

Kijk voor alle zekerheid op www.lamberink.nl

Di. tot Vr. 9.30-12.30 uur en 13.30-17.30 uur Do. Koopavond vanaf 18.30 -21.00 uur

Lamberink heeft alles in huis.

Herenstraat 5a, Slagharen Tel. 0523 - 68 42 25, www.roelofskeukens.nl

26 x

PORTRET van

Hardenberg - 2008

Rabobank introduceert: De Rabo OpbouwHypotheek.

Een huis kopen of verkopen?

Vanaf 1 januari is een nieuwe wet van kracht. Als u fiscaal aantrekkelijk uw hypotheekvermogen op wilt bouwen, hoeft dat niet langer via een verzekeraar. Het kan vanaf nu ook gewoon bij

Het (ver)kopen van een huis is voor de meeste mensen geen dagelijkse kost, daarom….

uw bank. Daarom introduceert de Rabobank: De Rabo OpbouwHypotheek.

Rabobank. De grootste hypotheekverstrekker én vernieuwer.

Voor deskundige begeleiding bij…

Het is tijd voor de Rabobank.

Aankoop / Verkoop / Taxatie Kijk op www.rabobank.nl/vvs of bel met oriënteren

uw hypotheekadviseur (0523) 62 26 22

bezichtigen

onderhandelen

afhandelen

Voor dit product zijn twee Financiële Bijsluiters opgesteld. Deze kunt u vinden op www.rabobank.nl/hypotheken.

Kollergang 7 - 7773 NG Hardenberg Tel. 0523 - 680865 - Fax 0523 - 680866 E-mail: info@horstra.nl Internet: www.horstra.nl b

KLOK

DAKKAPELLEN

BALKBRUG

www.klokdakkapellen.nl

Showroom:

Openingstijden:

ontwerp uw dakkapel op

Zwolseweg 18

maandag t/m vrijdag

www.klokdakkapellen.nl

in Balkbrug

9.00 uur tot 17.00 uur

of bel voor een afspraak

tel. 0523 - 656 881

zaterdag op afspraak

tel. 0523 - 656 881

zx In het vechtdal wordt schoonheid ten volle beleefd en gelukkig niet als stoffige schat bewaard.

IN HET SPOOR van De Vecht is getemd, het vrije hart niet. In eeuwenoude heroïek gedompelde verhalen zingen hier nog altijd rond, stroomopwaarts langs de rivier die zo'n slordige zestig kilometer lang door Nederland meandert. In volstrekte willekeur, aan weerszijden van die natuurlijke waterloop, rusten lang vervlogen sagen. Het zijn de avonturen van smokkelaars, slimme boeren, schippers. Verhalen die zich nu eens zachtjes over de brede uiterwaarden uitrollen, dan weer diep verschansen in de donkere bossen rond Hardenberg.

TEKST: Jolanda de Kruyf FOTO’s: Yvonne Pieters

at een wereld. Met welhaast een overdaad aan landschapstypen, die hier op vriendschappelijke voet met elkaar wedijveren. Weelderig oeverland waar de vechtanjer bloeit, ereprijs triomfeert. Waar de rivierdonderpad woont, de kamsalamander huist. Rivierprik en modderkruiper maken er dankbaar gebruik van vistrappen in een parcours van stuwen, op koers naar paai- of voedselplaats. De Vechtstreek in vol ornaat. Zij omarmt één van de rijkste vlinderbiotopen in ons land, liefst 29 soorten kleurrijk getooide fladderaars. Oude rivierarmen leiden landinwaarts, waar de vlijtige havik zijn horst bouwt in de hoogste boomtoppen van geheimzinnig bosareaal. In dit Vechtdal ontvouwt zich een streekeigen achtertuin vol variatie: naald- en loofbos, heideveld, vennetjes en zandverstuivingen, landgoederen en houtwallen waarachter kleinschalige akkers beschutting zoeken. Brinkdorpen en boerenhoeves, blikvangers tussen het koren. Een streek doordrenkt van cultuurhistorie. Daar wordt schoonheid ten volle beleefd en gelukkig niet als stoffige schat bewaard. Wandelen en fietsen, kanovaren en kamperen, pootje baden in de recreatieplas, paardrijden, een tocht met pieken en dalen met de allterrainbike. Iedereen op twee of meer voeten is meer dan welkom, met respect als enige restrictie. Wie die eerbied in acht neemt mag vrijelijk genieten van de vele geschenken in het spoor van de Vecht. Zodoende wordt onze zwarte allemansvriend tijdelijk beteugeld. Een blijmoedig loper bij uitstek, daar niet van. Maar ook een ongeleid projectiel zodra zij tussen 't hoge gras verscholen vennetjes vermoedt. Eerst een kloeke plons in ijskoud water en dan doldriest de neus achterna, waar reeën grazen en dassen zweten. Nee, die zijn we zo kwijt. En dat heeft de boswachter liever niet.

Wandelen is je ware en waar kan dat beter dan hier? Het Vechtdal heeft patent op een lange traditie. Eén van de eerste officiële wandelgidsen stamt uit dit gebied (van 1903) en de populariteit is ook in de 21ste eeuw ongekend. Op het kruispunt van twee lange afstandspaden - het Pieterpad en Maarten van Rossumpad komen hier voorbij - zigzagt ook het Vechtdalpad van Zwolle tot Gramsbergen. Voor wie vier volle dagetappes te voet langs de Vecht teveel van het goede vindt, heeft Staatsbosbeheer zich uitgeleefd op een fiks aantal kortere ommetjes. Voor de snelle frisse neus. HER A UTEN

Een palet aan gekleurde paaltjes, die bewegwijzerde routes markeren, schetst het veelzijdige beeld van het Vechtdal. De Oldemeijerweg in Hardenberg is wat dat betreft een goede startpositie. Al kan 's winters de N34, die een eindje parallel mee oploopt, een behoorlijke spelbreker zijn. Het geluid van voorbijrazend verkeer in de verte wil maar niet verstommen. Het gemengde bos waarin gasten van de ene in de andere verbazing vallen maakt gelukkig veel goed. Vooruit met de geit dan maar. Omdat de naam hoge verwachtingen wekt en de kleur wel kek is: de Kampmanskuiltjesroute. Gele paaltjes loodsen langs een dikke vier kilometer fraais in de openlucht. Als de eerste, met MP3-speler gewapende jogger passeert weten we weer waarom de hond was aangelijnd. De loebas had zich al lang met verpletterend enthousiasme op deze nieuwe 'vriend' gestort om dan, onbeschaamd en met dikke kwijlslierten van pret, rollend het zachte mos te verkennen. Een mostapijt golft hier lieflijk als een beekje tussen de woudreuzen, een waterval van groen. Koningskaarsen kondigen hun komst alweer aan, één van de vele herauten van een nieuw seizoen. Maar zover is het nog niet. Het wit berijpte pad is een beetje van ons allemaal, getuige

PORTRET van

Hardenberg - 2008

woudreuzen en brede oevers paardenhoeven, in het zand getrokken sporen van speurzoekers en geprikte gaatjes met de nordic walking stokken. Nog een hele tippel voor die eerste 'kuiltjes' (vennetjes) in zicht raken. Eerst dat slingerend parcours met afwisselend naaldbomen, eiken, een schijnbaar spirituele formatie van beuken. Pas op de kruising met het ruige open veld waar dopheide, lavendelheide en veenmossen welig tieren, dempt ook het geluid van auto's tot een aanvaardbaar niveau. Het paradijselijk decor dat zich in de verte manifesteert ontlokt de hond piepende zuchtjes en gapen van nervositeit: goudgeel wuivende heidegrassen boven drassige grond, die laat in de zomer steevast in diep paars baadt. Een landschap van solitaire bomen, bizar geboetseerd. Zoals een vierkoppige den die domweg nodigt tot een kinderlijke klimpartij. Ideaal moment voor een intermezzo, maar 's zomers opgepast voor adders! Vochtige grond, dus voelen ook stevige drinkers als berken zich hier thuis. Kijk, zelfs een enkele verdwaalde jeneverbes die hoog boven de vennetjes uittorent. Ook verderop, weer op de weg terug over aardedonker bospad, neemt het grillig groen eigenzinnige gedaantes aan. Trollenkop in een oude knoest. Een achtarmige reus. Pokdalig monster met wortels als pikhouwelen, voorgoed verankerd in het Vechtdal. De laatste uitgedroogde, maar volhardende blaadjes van de eik ritselen; als een windorgeltje in deze bij tijden betoverende wereld, waar robuuste eiken sokophouders van mos dragen. Waar laag bij de grond boomwortels hun verwarrend netwerk spannen.

HET VECHTDAL KOESTERT Z'N EEUWENOUDE VERHALEN

Naar huis hoeven we niet. Nog lang niet. Start- en eindpunt van de Kampmanskuiltjes beloven immers veel meer verrassende vertakkingen. De Boswachterij Hardenberg heeft een scala aan routes in petto voor actieve gasten. Zoals die naar zwemplas De Oldemeijer, sinds de jaren zestig een publiekstrekker. In de beslotenheid van de bossen vormen veenputjes de erfenis van turfstekers. Daar schuilt een naaldboom die zoetzuur naar grapefruit (!) ruikt en wacht gehurkt de groene kikker z'n bezoek af. Meeslepend. Om nog maar te zwijgen over de vele, andere verlokkingen in directe nabijheid: Rheerzerbelten, Klimberg, Kasteel Rechteren, het Diffelerveld en Bentincksbosch. Uitgestrekte landgoederen, hoge duinen, boscomplexen. Dagenlang nog dragen onze jassen de geur van hars, zoveel is zeker. TREKPLEISTERS

Zo zoetjes aan zoeken we het spoor terug langs de Vecht. Aan de Vechtstraat - waar anders - wacht in een notendop nadere kennismaking met de rivier. Trekpleisters zijn natuuractiviteitencentrum De Koppel en het Toeristisch Overstap Punt (TOP). Die metalen puntmuts markeert ook hier een provinciale hotspot. Aan de monding van de rivier groeit de kievitsbloem. Een bekoorlijke bloeier in de graslanden die een opmerkelijke voorkeur heeft voor het Zwarte Water en... de Vecht. Op dit punt wijzen alle armen van een informatiebord de wijde wereld in. In alle denkbare windrichtingen. Wat zal het zijn: de Collendoorn? Het Vechtdalpad met Mariënberg of Gramsbergen als eindbestemming? Rheezerpad, Engelandroute, Mountainbike? Roept u maar. Duitsland, da's ook maar een hanentree van hier. En die Oosterburen hebben zeker zoveel rechten op de rivier verworven: het Münsterland telt vele bronnen van de Vecht. Over één

daarvan waart nog de sage rond dat prins Vechtan rond het jaar 400 er bij het oversteken verdronken zou zijn. Zijn naam leeft voort in het woelige ritme van de waterloop. Tot ver in de 19de eeuw speelde de Vecht een prominente rol in de scheepvaart. Pas met de aanleg van het kanaal de Dedemsvaart en z'n zijtak (de Lutterhoofdwijk) daalde de Vecht in gebruik en aanzien. Het is om die reden dat dit volk z'n historische karakter innig koestert, evenals de taal. Een Sallandse variant van het Nedersaksisch. Om hoge tolgelden te ontlopen werd door schippers veel gesmokkeld in vroeger dagen. Geen sinecure op een rivier die wild en onstuimig om zich heen sloeg en dit gebied vooral 's winters met regelmaat onder water zette. Die Vecht van toen is wel getemd. De rivier kwam in veel rustiger vaarwater toen ze in 1900 werd verbreed, uitgediept en gekanaliseerd. Stuwen remden het wassende water voortaan af. Maar de vrije natuur laat zich niet ketenen. Nog steeds heeft de mens wel eens het nakijken; ook in de 21ste eeuw treedt de Vecht soms baldadig buiten haar oevers en neemt dan zomaar even een eigenzinnig loopje.

30 x

'maakt werk van werk'

Opleiding

Re-integratiebegeleide

Bestemd voor iedereen die ervoor kiest zich op-, om- of bij te scholen op het gebied van re-integratie. Wie vanuit een WAO- of WW-uitkering deze opleiding als omscholing wil volgen, kan een vergoeding aanvragen bij het UWV. Wij adviseren u in dat geval zo snel mogelijk contact met ons op te nemen. Wij ondersteunen u bij de aanvraag van het traject. De lesbijeenkomsten worden gehouden op dinsdag of donderdag, 09.00 - 12.30 uur (24 bijeenkomsten). Inschrijvingen worden behandeld in volgorde van ontvangst.

Voor een vrijblijvend studieadviesgesprek kunt u op werkdagen van 09.00 uur tot 17.00 uur telefonisch een afspraak maken.

Wij zijn specialisten in arbeidsgerelateerde situaties als het gaat om: - Een gesprekspartner - Begeleiding van werk naar werk - Verlaging ziekteverzuim

- Begeleiding van uitkering naar werk (IRO) - Verzuimbegeleiding - Opleidingen (maatwerk)

Balanced Values Inc. B.V. -

Postbus 184

- 7730 AD OMMEN

www.balancedvaluesinc.com - info@balancedvaluesinc.com - Tel. 0523-252 502 - Fax. 0523-251 174

Een ware metamorfose! De afgelopen periode heeft het theatercomplex zowel van binnen als van buiten een ware metamorfose ondergaan. De capaciteit van de grote zaal is met 150 stoelen uitgebreid en er zijn 2 nieuwe servicebioscoopzalen gebouwd. U bent van harte welkom om het fraaie resultaat te komen bekijken.

Voor het actuele theater- en filmaanbod zie: www.voorveghter.nl / www.movieskoop.nl Badhuisplein 3-Hardenberg. Reserveringslijn theater: 0523-280350 Reserveringslijn bioscoop: 0523-280353

Kom snel langs en verwen uw zintuigen!

PORTRET van

Hardenberg - 2008

'Elluf heeft de klok, de klok heeft elluf!' Vanaf dit tijdstip ging de klepperman vroeger op pad. Nadat Hardenberg in mei 1708 door vlammen werd verwoest was een nachtwaker geen overbodige luxe. "De klepperman

DE KLEPPERMAN in brons

fungeerde niet alleen als brandwacht maar het was bovenal een wandelende klok. Hij joeg de bakkersknecht uit de veren en wekte de postbode. Iedere nacht het hele jaar door voor slechts 225 gulden. Later is dit zelfs verlaagd tot 175 gulden. De man moest het hebben van nieuwjaarsfooien", schetst Jan Oosting (1947). "Een risicovolle en slecht betaalde baan. Dat is voor mij als kunstenaar herkenbaar."

TEKST: Marion Groenewoud FOTO: Frank Uijlenbroek

zx Jan Oosting: â&#x20AC;?De klepperman moest het hebben van fooien.â&#x20AC;?

osting is de enige zoon van de oprichter van Noorder Dierenpark Emmen en was eigenlijk voorbestemd de dierentuin over te nemen. Als jongen gaf hij kleine leeuwtjes de fles, richtte een olifant af en had een eigen wolfje. Maar tot zijn vaders teleurstelling koos hij voor het kunstenaarsschap. Na het voltooien van de Rietveld Academie in Amsterdam keerde de afgestudeerd grafisch kunstenaar terug naar het oosten en vestigde zich in Hardenberg. "Kunst was hier nog braakliggend terrein eind jaren zeventig." Oosting richtte onder meer expositieruimte De Voorveghter op, een naam die later naar het theater is gegaan. "Deze galerie lag aan de Voorstraat en de Vecht. Vandaar Voorveghter", licht hij toe. In 1983 kwam hij op het idee een bronzen beeld te maken van de klepperman. "Ik wilde iets moois maken voor deze stad en heb me flink in de geschiedenis verdiept." Hij stuitte op een oude ansichtkaart van de laatste klepperman van Hardenberg, Jan-Willem Schutte. Een enigszins vaag portret van een man met pet en onder zijn lange overjas draagt hij klompen. In zijn ene hand zien we een zogenaamde klepper en in de andere een wandelstok. "De foto is voor 1933 gemaakt want daarna verdween de klepperman geruisloos uit beeld", weet Oosting. "Op basis van

dit ene plaatje heb ik mijn bronsbeeld gemaakt." De enorme creatie inclusief voetstuk weegt zeker een ton en is drie meter hoog. Enkele maanden werkte hij destijds aan het beeld onder de muziekkoepel op het huidige Klepperplein. Voorbijgangers konden het proces nauwgezet volgen. "We hadden een collectebus neergezet om geld te verzamelen maar dat leverde nauwelijks iets op. Dertigduizend gulden was er nodig. Uiteindelijk hebben we die gekregen dankzij een schenking van de eigenaar van het toenmalige Ponypark Slagharen." Jarenlang stond de Klepperman met de rug naar de markt op het naar hem genoemde plein. De vele bouwwerkzaamheden in het centrum hebben het beeld tijdelijk verbannen naar de gemeentewerf. In de loop van 2008 wordt de creatie van Jan Oosting herplaatst op de plek waar de kunstenaar het beeld vervaardigde. Intussen is de traditie van een levende klepperman al jaren geleden weer in ere hersteld. Zij het dat het nu een erebaan is. De klepperman is niet meer de brandwacht, niet meer de klok van Hardenberg maar het symbool van een mooie historie.

JAN OOSTING: 'IK WILDE IETS MOOIS MAKEN VOOR DE STAD'

32 x

PORTRET van

Hardenberg - 2008

Manusje is MANAGER geworden Van de LTS Nienstede aan de Sportlaan is op een enkele oude foto na niets meer over. Alles is vergaan of verloren na de grote verhuizing in 1999. Tegenwoordig is het Vechtdal College aan de Burgemeester Schuitestraat de plek waar generaties jonge Hardenbergers worden voorbereid op een hopelijk succesvolle carrière. Conciërge Hendrik Jan Reefman was 28 jaar lang onderdeel van het interieur.

TEKST: Sander Wageman FOTO’s: Yvonne Pieters

HENDRIK JAN REEFMAN 28 JAAR CONCIËRGE zx Reefman: ”Als twee meisjes ruzie kregen was dat veel heftiger dan twee jongens die het aan de stok hadden.”

endrik Jan Reefman kende elke hoeksteen van de LTS Nienstede. Zelfs toen hij er in 1980 op een woensdagochtend aan zijn eerste werkdag begon. Hij had immers als kleine jongen zelf zijn handen leren gebruiken aan de Sportlaan. Maar zijn latere baan als elektromonteur bood niet de uitdaging die hij wel op zijn oude school dacht te vinden. En toen er een plek vrijkwam voor een conciërge sloeg hij toe. De functie bleek Reefman op het lijf geschreven. "Als ik 's ochtends vroeg naar 't werk fietste, kon ik bij de markt net de school boven de huizen uit zien. Als de schoorstenen rookten, wist ik dat iemand de verwarming al had aangedaan. Het werk van de conciërge." Het was aanpoten, die eerste jaren. De relatief kleine school, met 700 leerlingen, werd gerund door 55 personeelsleden, inclusief het ondersteunend personeel. Bijna allemaal mannen, alleen op de administratie werkten vrouwen. "Ik was onder meer aangesteld als magazijnmeester en pleinwacht. Dat betekende toezicht houden, maar ook de vlag elke dag hijsen, de school openen en sluiten, reparaties verrichten en andere dingen die nodig zijn om de boel draaiende te houden. Ik moest er zijn voor de leerlingen, voor de school. Het was geweldig. Ik kon 's ochtends nooit voorspellen wat me die dag te wachten stond." In 1988 maakte Reefman voor het eerst een grote verandering mee. Het was de fusie tussen de jongens van de LTS en de meisjes van de Clara Feyoena huishoudschool. "Opeens liepen er ook meisjes rond. En dat was wel even andere koek. Een andere sfeer ook. We wisten toch minder van ze af. Je had ook

opeens te maken met vrouwendingetjes. En als twee meisjes ruzie kregen was dat veel heftiger dan twee jongens die het aan de stok hadden." In 1993 werd vanuit Den Haag besloten dat er een scholengemeenschap moest komen waar zowel het lbo (Nienstede en Clara Feyoena), de mavo (Vechtstede) en de havo/vwo (Jan van Arkel) terecht konden. "In het begin veranderde voor ons niet zo veel. Iedereen bleef op zijn plek zitten. Alleen de naam veranderde. We waren vanaf toen het Vechtdal College." Met het laatste geld dat er van de overheid beschikbaar was, werd in de tussentijd gebouwd aan de burgemeester Schuitelaan. "In 1999 konden we er in. Na negentien jaar conciërge te zijn geweest op een relatief kleine school, liep ik nu opeens tussen 1900 kinderen. Het was onmogelijk geworden om van alles op de hoogte te zijn. Iets wat ik betreurde, omdat juist dat het werk altijd zo leuk maakte." Anno 2008 staan er acht noodlokalen en krijgen er zo'n 2200 leerlingen les. "Er waren vroeger veel dingen die we heel gewoon vonden. Het vervangen van een gebroken ruit of het schoonmaken van de lokalen. Vandaag de dag moeten daar externe bedrijven voor worden ingehuurd. Van manusje van alles, ben ik veranderd in een manager met zo'n twintig personeelsleden onder me. Maar er zijn ook dingen die niet zijn veranderd. Leerlingen zijn misschien wat mondiger, maar in wezen is in de omgang met kinderen door de jaren heen weinig nieuw. We waren er toen voor ze en dat zijn we nu nog steeds."

Barcelona - HARDENBERG - Berlijn Hardenbergers zijn weer trots op Hardenberg. Stadsbouwmeester Chris Zwiers noemt dat een belangrijk gevolg van de vele bouwactiviteiten in de stad. Alsof die werkzaamheden niet teveel van zijn tijd vergen, staat de volgende klus al te wachten: centrumplan Dedemsvaart. Zijn orderportefeuille is ook gevuld met andere projecten. "Marslanden II, gezondheidspark, Vechtpark en allerlei kleine studies van Balkbrug tot Ane. En ik word vaak gebruikt als klankbord", legt Zwiers uit. TEKST: Wim de Jonge FOTO’s: Tom van Dijke

Flexibel bouwen in Dedemsvaart

e overeenkomsten tussen de centrumplannen voor Dedemsvaart en Hardenberg kan Zwiers eenvoudig aangeven. Ten eerste wordt gewaakt dat de schaal van de werkzaamheden past in de kernen en moet water een centrale rol krijgen. "Latent weten mensen dat water een bijzonder element is, maar stadjes staan vaak met de rug naar het water. Water is een plusje van Dedemsvaart. Als je op de brug aan het einde van de Julianastraat staat heb je een fantastisch perspectief. Maar de Wisseling voegt niets toe. Een muurtje ontneemt het zicht op het water. Je moet de Wisseling niet als barrière, maar als bijzondere kwaliteit zien. Gelukkig is het water niet gedempt, zoals elders in Dedemsvaart wel is gebeurd." Eén van de onderdelen van het centrumplan is om het tweerichtingsverkeer op de Wisseling in ere te herstellen en een wandelpromenade bij of boven het water te maken. Verder is er veel aandacht voor de Markt en omgeving, met woningen en winkels. Aan alle zijden van de Markt komt hogere bebouwing. "Wat we in Dedemsvaart doen, is flexibiliteit inbouwen voor de toekomst. Een raamwerk waarbinnen sterke punten beter worden gemaakt. Net als in Hardenberg kan de kwaliteit van het verblijfsgebied in het openbaar gebied anders en een verbindend element vormen. Mooie plekken zijn nu niet gebruikt. De Markt functioneert niet goed. Als je niet wat doet, dan sterft het af." Zwiers zoekt nog naar een oplossing voor het terrein rond de kerk aan de Hoofdvaart. Het bosje is in zijn ogen een groene barrière, die niets toevoegt. In zijn visie moet een kern niet alleen bestaan uit mooie puien. Ook de achterkanten van de bebouwing moeten iets toevoegen en een functie hebben in het geheel. "Hoe sterker de structuur, hoe meer je je kunt permitteren wat invulling betreft. Mocht er qua invulling een ongeluk gebeuren, dan staat het raamwerk er nog."

zx Het LOC. Het begin van een nieuwe tijd in Hardenberg.

e architect is niet eens fulltime in dienst van de gemeente Hardenberg. Hij is partner bij Van den Oever, Zaaijer & Partners architecten en betrokken bij diverse projecten in het hele land. Zwiers kwam in 2001 'puur toevallig' in Hardenberg terecht via contacten bij Multi Vastgoed. Hij noemt die projectontwikkelaar de veroorzaker van het masterplan Hardenberg. "Ze zochten iemand die het plan kon maken en ik was net met een dergelijke opdracht elders in het land klaar. Dat was de start van het hele verhaal." De stadsbouwmeester is niet het type om een blad voor de mond te nemen. Zijn eerste reactie op een deel van de bebouwing, die hij aantrof: "De architectuur was niet van het hoogste kaliber. Er is geld verdiend, maar Hardenberg is niet op de kaart gezet. Dat doen we nu wel en er worden functies toegevoegd. Daarbij kijken we naar kansen en niet naar bedreigingen." De veranderingen in het centrum van Hardenberg zijn ingrijpend: verkeersstructuur, centrale parkeerplaatsen, winkels, scholen en woningen. De architect geeft als verklaring dat een dubbele slag moest worden gemaakt: een inhaalslag en een extra slag om Hardenberg de bedoelde streekfunctie te geven. "Het was het juiste moment. Er moest echt iets gebeuren. In het centrum was weinig ingevuld en er waren dode plekken. De bouw was incidenteel, zonder samenhang. Maar er was veel potentie om de kwaliteit te vergroten." Het eerste wat Zwiers deed was kijken, kijken, kijken. Hij ves-

tigde zich drie dagen in de stad en keek hoe het centrum in de praktijk functioneerde. Daarna kwam de periode van praten met belanghebbenden. De stadsbouwmeester lacht als hij zich die eerste periode herinnert: "Het heeft me twee maanden gekost om te leren dat 'ja, ja' eigenlijk 'nee' betekent. De mensen hier zeggen niet wat ze op het hart hebben. Ze moeten je eerst vertrouwen. Maar het is wel het plan van de mensen die hier wonen en het moet door hen worden gedragen. Als het nieuwe centrum niet functioneert, dan heb ik mijn werk niet goed gedaan." STRUC TUUR

Dat werk moet ruim tweehonderd jaar meegaan. De structuur van de stad is namelijk ingrijpend aangepast. Van noord naar zuid loopt de sociaal-culturele as van Marslanden over de Prinses Amaliabrug, langs de Voorveghter en door het winkelcentrum naar het nieuwe gemeentehuis. De oostwest-as gaat van het Lokaal Opleidingen Centrum naar de brug bij Heemse. De winkelstraat is aan de beide uiteinden verlengd. Bebouwing op de Markt, voldoende verblijfsmogelijkheden en parkeermogelijkheden zijn andere pijlers. Zwiers: "Het is een hele verantwoordelijkheid, die we ons op de hals hebben gehaald. Het mag niet mis zijn. Een gebouw moet vijftig jaar meegaan, deze structuren tweehonderd jaar." Verdere uitbreiding zou passen in het plan voor een Vechtpark. De rivier krijgt dan een andere loop met eilanden, kunst en wandelpaden. De Vecht wordt dan meer bij het

PORTRET van

Hardenberg - 2008

zx De Voorveghter, het vernieuwde culturele hart.

zx Voor brede school De Matrix is internationaal belangstelling.

centrum betrokken en de afzonderlijke delen (inclusief Marslanden) van Hardenberg gaan een geheel vormen. Enige struikelblok is de provinciale weg N34. Zwiers stelt voor te zorgen dat de weg niet langer de delen isoleert, maar zelf wordt ge誰soleerd in het landschap. Bijkomend voordeel is dat een bijzonder gebouw als brede school De Matrix niet langer in een hoek is weggestopt. De stadsbouwmeester wijst erop dat het gebouw op internationale belangstelling kan rekenen. "Over De Matrix wordt gepubliceerd en het plaatst Hardenberg tussen Barcelona en Berlijn. Dat gebeurt nu ook met het Lokaal Opleidingen Centrum en straks met het nieuwe gemeentehuis. De plannen voor het gemeentehuis worden nog doorontwikkeld maar het wordt stedenbouwkundig een eind- en beginpunt van het centrum. Het park bij het gebouw is een verwijzing naar het landschap in Hardenberg. Het verrassingseffect als je het gebouw ziet in een Engelse tuinachtige setting zal bijna dramatisch zijn", voorspelt Zwiers. Passen de moderne ontwerpen in een stad als Hardenberg? Wordt de schoonheid gezien? "Het centrum wordt een product van hier. De stijl van de architecten is de stijl van Hardenberg met oog voor de schaal van de stad. Je ziet dit bij-

EEN NIEUW CENTRUM EN NIEUWE RIJKDOM

voorbeeld niet in Zwolle of Emmen. Bovendien is mooi een begrip waar iedereen een andere lading aan geeft. Een kleurencombinatie spreekt je aan of niet. Maar geef de architecten vertrouwen. Er komt iets stadseigens en de Hardenbergers zullen hun favoriete plekje krijgen dankzij de rijkdom aan verblijfsgebieden. Dat is nu bijvoorbeeld al het geval in de Admiraal Helfrichstraat. Daar ging je vroeger niet zitten, terwijl de ruimte wel latent aanwezig was. Mijn favoriete plek? Nu vind ik het ontzettend leuk om bij de Helfrichstraat te zitten. En ik verheug me op de Markt, de toekomstige huiskamer van Hardenberg, met een podium voor muziek. Het is een wezenlijk nieuwe ruimte, die aan Hardenberg wordt toegevoegd." H ISTO RIE

Zwiers waakt er wel voor om het kenmerkende van de stad te behouden. Zo moeten er volgens hem geen grote winkels komen in de Voorstraat. De panden desnoods visueel opknippen is een betere optie. De schaal geeft namelijk aan dat Hardenberg een oude kern heeft. "Helaas is veel historie verdwenen. Wat wel bijzonder is, is de slingerbeweging in de winkelstraat. Die meander moet je koesteren." De uitleg van de stadsbouwmeester klinkt te logisch voor woorden. Als het allemaal zo simpel is, waarom hebben inwoners van Hardenberg zelf de kansen in het verleden niet gezien en een buitenstaander wel? Zwiers heft eerst zijn handen ten hemel als reactie. Dan een conclusie: "Hoe logischer iets is, hoe moeilijker het te bereiken is."

www.exel-lemele.nl

36 x

’t Hooge Holt • Boslaan 1 • 7783 DD Gramsbergen Tel: 0524 – 562 200 • Fax: 0524 - 562 250 • www.hoogeholt.nl

De Garstlanden Gramsbergen nog enkele woningen te koop

Vrijstaand - exellent wonen dat wil toch iedereen!

Slotstaete Bergentheim nog enkele appartementen te koop

Bezoek onze website: www.exel-lemele.nl voor meer info over al onze activiteiten en vacatures!

Lemelerweg 38 8148 PC Lemele 0572-331446 info@exel-lemele.nl

Wordt deze Porsche van jou??

Kijk voor de actievoorwaarden op www.deprinter.com

PORTRET van

Hardenberg - 2008

Hondstrouw aan de streek

Hardenbarger stropn

ramsberger apen, Coevorder moppen, Hardenberger stroppen: dat de wereld ooit geen groot dorp was, blijkt uit de diverse schimpnamen die de regio rijk is. Waar de soms lugubere bijnamen hun oorsprong vinden, is niet altijd helder. Dat geldt ook voor de Hardenbergse volksaard an sich. Dat die niet eenvoudig te doorgronden is, is nooit een groot geheim geweest. Praters zijn de inwoners van de oude Vechtstad volgens ingewijden niet. Een eigenschap die volgens Rieks Bulthuis, voorzitter van HistorieKamer Hardenberg, mogelijk verband houdt met de bekende schimpnaam Hardenbarger stropn. Volgens de overlevering zou de benaming namelijk iets te maken hebben met een periode van algemene depressie en een verhoogd aantal zelfdodingen in de huidige gemeentehoofdstad. Bulthuis denkt aan de jaren dertig van de vorige eeuw, maar om welke periode het precies gaat, valt anno 2007 niet meer te achterhalen. "Mensen lopen hier niet met hun gevoelens te koop. Voor de oorlog had je hier veel trotse, kleine boertjes. Die spraken er niet over als ze financieel aan de grond zaten. Als ze ook nog alleenstaand waren, dan stapten ze er nog wel eens tussenuit" aldus Bulthuis. Tegenwoordig is sterfte in de regio door niet-natuurlijke oorzaken, afgaande op cijfers van de GGD, niet significant hoger of lager dan in andere regio's van Nederland. Volgens een enkeling moet stroppen echter vertaald worden in stropdassen en heeft de bijnaam niets van doen met een opmerkelijk aantal zelfdodingen. Traditioneel zijn ze ook, die Hardenbergers. Sterk gebonden aan de streek, aan de familie en natuurlijk aan de

kerk. Wellicht komt daar ook de term papen vandaan die ooit is toebedeeld aan de inwoners van Heemse. Niet direct het minst eergevoelige volkje van de provincie Overijssel. "Ja, ik ben er trots op dat ik uit Heemse kom. Dat kun je wel zeggen. Het is nota bene het oudste kerkdorp van Overijssel", zegt Jan Hofsink, één van de gidsen van de Kleppertour die elke zomerse dinsdagavond toeristen voorziet van een stukje Hardenbergse achtergrond. "Hardenberg was natuurlijk de grote stad en Heemse maar een eenvoudig dorp. Rivaliteit over en weer is er door de jaren heen altijd wel geweest. Dat mondde regelmatig uit in touwtrekken over de Vecht. Wat er met de verliezende partij gebeurde, dat kun je natuurlijk wel nagaan."

‘MENSEN LOPEN HIER NIET MET HUN GEVOELENS TE KOOP’

TEKST: Alwin Kuiken

en inwoner van Hardenberg is meer dan alleen een stroppie. Stadsrechten, de rivaliteit en een agrarische cultuur gepaard met weinig welvaart hebben door de eeuwen hun stempel gedrukt op de volksaard. Diversiteit, trots, gemoedelijkheid, maar ook loyaliteit aan de streek maakt de Hardenberger compleet. "Stug vind ik ze niet", zegt Wim van der Wel. De 45-jarige inwoner van Baalderveld woonde een tijdje in het Groningse Sauwerd, daalde af naar het Drentse Borger en kwam uiteindelijk in Hardenberg terecht. "Men noemt de Groningers wel te eerlijk om vriendelijk te zijn en de Drenten juist te vriendelijk om eerlijk te zijn. Hier proberen de mensen vaak op een aardige manier de waarheid te zeggen, valt me op. Daarbij: je moet de Hardenberger niet opjagen. Een spreekwoord hier zegt: 'Als je wilt driev'n, dan ga je maar naar de Vecht. Daar kun je driev'n.' Hiermee wordt bedoeld dat men zich niet laat opjagen. Een gevolg daarvan is, dat als je iets gedaan wilt hebben, het vaak op het allerlaatste moment nog moet gebeuren. Maar het komt wel altijd voor elkaar. Je kunt elkaar hier nog vertrouwen." De bekende Duitse filosoof en auteur Friedrich von Hardenberg (1772 - 1801) schreef tweehonderd jaar geleden vlak voor zijn dood: "Om niet terug te keren naar de horror van het nationalisme, moeten we drinken uit de bron der christelijkheid." Veel inwoners van de gelijknamige Vechtstad gaven er bewust of onbewust gehoor aan. "Je kunt wel zeggen dat Hardenberg een sterke christelijke signatuur heeft", zegt dominee Bert Woudt van de gereformeerd (vrijgemaakte) Kandelaarkerk. "Vanwege ruimtegebrek hebben we hier op zondag vier keer dienst. Twee keer 's ochtends en twee keer 's middags. Ik denk dat het te maken heeft met de waarde die Hardenbergers hechten aan traditie. Zo is men hondstrouw aan de streek. Bovendien speelt de familie hier nog een belangrijke rol. Waar zie je dat nog?"

Gemoedelijke gasten

itgaande van het gezegde `beter een goede buur dan een verre vriend' hoeft Hardenberg zich om zijn reputatie bij de buren vooralsnog geen zorgen te maken. De supporters van HHC zijn graag geziene gasten en ook de horeca in de omtrek ziet de inwoners uit de Vechtstad graag een vorkje mee prikken. "Grote schnitzels hè, daar komen ze voor", zegt Linda Roolfs, van het gelijknamige zalencomplex in Wielen, zo'n vijf kilometer over die grenze. Ze ziet ze graag komen: gasten van de andere kant van de grens, die eigenlijk geen grens meer is. "In het weekend komt negentig procent van onze gasten uit Nederland. Veel uit Hardenberg, maar ook wel uit Emmen en uit Dedemsvaart. Aangename gasten. Duitsers hebben vaak haast en als het druk is, zijn ze vaak snel ongeduldig. Nederlanders nemen wat meer tijd. Die bestellen na het eten nog rustig even een kopje koffie. Er komen hier ook geregeld jongeren een hapje eten voordat ze naar discotheek ZAK gaan. Erg gezellig. Nee, we hebben eigenlijk nooit trammelant. Dat geldt ook voor de supporters van HHC. Die hadden we hier laatst over de vloer na een wedstrijd tegen Grün Weiss, ons

zx Johanna Stegink: ”Je merkt het verschil direct.”

lokale voetbalteam. Gemoedelijke jongens." Dat de oranje/zwarte hoofdklasser niet alleen de ranglijsten aanvoert maar ook een prima visitekaartje is voor Hardenberg, kan ook Barend Lubbers van poulegenoot VVOG uit Harderwijk beamen. `Fantastische supporters. In december hadden we ze hier te gast. Hardenberg had zoveel supporters meegenomen dat we in de minderheid waren. De kantineopbrengst was het hoogste van het hele jaar. Ook met uitwedstrijden kun je het slechter treffen. In Spakenburg hebben we altijd gedonder. Onderhand gaan we met plezier naar Hardenberg." Wie iets wil weten over het Nederlands/Duitse cultuurverschil, komt ook al gauw bij Johanna Stegink (89) terecht. Geboren en getogen in Gramsbergen, gedoopt in Hardenberg en al zestig jaar woonachtig naast de oude grensovergang. Tot voor kort woonde ze in de huidige kampeerboerderij Grenshoeve. De grens loopt er dwars doorheen. "Daar komen tegenwoordig veel Nederlands op af. Je merkt het verschil direct. Duitsers vragen meteen naar het ontbijt en wat er zoal te eten is. Nederlanders nemen juist alles van huis mee." Hoewel ze al meer dan een halve eeuw ongeveer tien meter ten oosten van de grens woont, maakt de naam Hardenberg nog altijd iets bij haar los. "Ik ben er gedoopt en ik heb er belijdenis gedaan in de Nederlands Hervormde kerk. Hardenberg is voor mij nog altijd een heel groot woord."

Voor moderne mannen en koopjesjagers

DOOR EIGEN IMPORT ALTIJD SCHERPE PRIJZEN!

NIEUWLEUSEN BURG. BACKXL AAN 320 TELEFOON 0529 481330 WWW.MEIJERTEGELS.NL LUT TEN ANERWEG-NOORD 18 TELEFOON 0523 685044

De tegelboer van wakker nederland

HET GROOTSTE KENNISCENTRUM VOOR TEGELS • GROTE SHOWROOMS MET DE NIEUWSTE TRENDS

TEKST: Erna Ekkelkamp

unshoppen schijnt een populaire vrijetijdsbesteding. Nu de winkelstraten in de grote steden vrijwel gevuld zijn met de bekende ketenzaken, begint langzaam de trek naar kleinere plaatsen. Binnen de gemeente Hardenberg kunnen verstokte winkelaars alle kanten op. Naast het goedgevulde winkelcentrum in Hardenberg zelf, bieden ook de kernen tal van originele en leuke zaken. Gouwe ouwe is het Verkoophuis in Slagharen. Al veertig jaar is de winkel een begrip voor koopjesjagers in de wijde omgeving. Wat is er te koop? Men kan beter vragen wat er niet te koop is, want als wederverkoper van retouren en restanten, afkomstig van Wehkamp, varieert het aanbod van kleding, tot meubels, witgoed, huishoudelijke artikelen en gereedschappen. Modebewuste mannen en vrouwen vanaf een jaar of 15 tot 95 of ouder kunnen terecht bij Oosterom by Wilco Nuvelstijn in Dedemsvaart. Eigenaar Wilco Nuvelstijn nam het bedrijf zeven jaar geleden over en veranderde de zaak van een handelshuis in een modeparadijs. De Hardenbergse man is de laatste jaren een stuk moderner geworden, vindt Nuvelstijn. "Vroeger was het vaak zo dat ze van een goedzittende jeans er meteen twee kochten, maar tegenwoordig wil de man er gelukkig ook modieus uit zien." Even buiten het centrum aan de Europaweg in Hardenberg vind je zomaar een interessant rijtje winkels. Tassen en koffers, brillen, trouwfotos's, worsten en behang staan uitgestald in de diverse etalages. In het oog springend is Biggelaar Bloemen & Wonen & Cadeaus. Hier houden bloemen niet alleen van mensen, maar mensen ook van bloemen. Tulpen, ranonkels, anemonen, narcissen en hyacinten in frisse voorjaarskleuren strijden om voorrang met potten, vazen en schalen in oranje, geel, rood, rose, wit en groen. Opmerkelijk in het assortiment zijn broodroosters en wijn. Maar de wijn is van Fleurop, dat dan weer wel. Handgemaakte kaarsen en decoratieartikelen vind je bij 't Gilde in de Hardenbergse Voorstraat. De stellingen zijn overladen met bijzondere vazen, kandelaars, houten speelgoed, matten en verrassende cadeauartikelen. Het grootste deel van het assortiment wordt gemaakt op de verschillende werkvoorzieningen van de Baalderborg, maar ook de winkel zelf wordt gerund door cliënten van de instelling. Een vaste groep van tien cliënten werkt bij toerbeurt in 't Gilde. In het kaarsenatelier achterin de winkel maken zij dagelijks honderden kaarsen in allerlei vormen en maten, maar daarnaast zorgen ze ook voor de huishoudelijke werkzaamheden. Pluspunt: de cadeaus worden zo mooi verpakt dat het bijna jammer is om ze uit te pakken.

MEN KAN BETER VRAGEN WAT ER NIET TE KOOP IS

30 x

'maakt werk van werk'

Opleiding

Re-integratiebegeleide

Voor een vrijblijvend studieadviesgesprek kunt u op werkdagen van 09.00 uur tot 17.00 uur telefonisch een afspraak maken.

Wij zijn specialisten in arbeidsgerelateerde situaties als het gaat om: - Een gesprekspartner - Begeleiding van werk naar werk - Verlaging ziekteverzuim

- Begeleiding van uitkering naar werk (IRO) - Verzuimbegeleiding - Opleidingen (maatwerk)

Balanced Values Inc. B.V. -

Postbus 184

- 7730 AD OMMEN

www.balancedvaluesinc.com - info@balancedvaluesinc.com - Tel. 0523-252 502 - Fax. 0523-251 174

Voor het actuele theater- en filmaanbod zie: www.voorveghter.nl / www.movieskoop.nl Badhuisplein 3-Hardenberg. Reserveringslijn theater: 0523-280350 Reserveringslijn bioscoop: 0523-280353

Kom snel langs en verwen uw zintuigen!

Het goud van HHC

ucces is sexy en bindt mensen. Op HHC Hardenberg is de overtreffende trap van groei van toepassing. De voetbalclub die decennia lang een marginale rol bij de zaterdagamateurs vervulde is in een jaar of vijf een van de meest aansprekende verenigingen van het land geworden. Een kwestie van kennis en kunde, energie en handenvol passie. Succes stimuleert. HHC heeft de groeistad, ook door de naamskoppeling, nadrukkelijk op de kaart gezet. De vereniging wordt steeds massaler gesteund, is inmiddels met twaalfhonderd leden een van de grootste in het oosten van het land. De spelers van het eerste elftal staan ook op vreemde bodem nooit alleen. Altijd is daar de aanhang, minstens twee bussen groot. Herkenbaar aan de oranje sjaal met zwarte accenten. Voorzitter Bert Nijboer kan nauwelijks beredeneren hoe die groeiende sympathie precies is ontstaan. Het legioen voelt zich aangetrokken door de entourage op sportpark De Boshoek. "Het clubgebouw is een gouden investering geweest voor de hele vereniging. We hebben Club Support, dat bruist van de ideeën en heel actief is." En ja, winnen helpt. Het eerste kampioenschap in de hoofdklasse van 2007, welgeteld drie jaar na de entree van de Hardenberg Heemse Combinatie, heeft de interesse alleen maar verder aangewakkerd. Succes heeft vele vaders. Nijboer kan zich nog voor de geest halen hoe HHC in elkaar stak toen hij er ruim tien jaar terug in het eerste elftal speelde. Een leuke club, louter Hardenbergse jongens. Wie hogerop wilde, koos voor hoofdklasser Germanicus in Coevorden. "Of we goed speelden of degradeerden, een biertje minder werd er niet gedronken." De kentering is in de hand gewerkt door de filosofie van jonge bestuurders. "Onbewust zijn de juiste ingrediënten bij elkaar gekomen", zegt Nijboer. De sponsor wilde een handje toesteken en met Lee Payne kreeg HHC voor het eerst de beschikking over een aansprekende speler met een achtergrond in het profvoetbal. HHC verzamelde vervolgens de beste spelers van omliggende verenigingen als Kloosterhaar en Bergentheim. Een aanpak die met argusogen werd bekeken. De kritiek verstomde snel, want de aanpak rendeerde en HHC werd de club van de regio. Trainer Michel Jansen gaf bij zijn entree het extra zetje. "Wij vroegen wat er nodig was om de hoofdklasse te halen, Jansen wist dat exact." De eerste spelers die het spoor van de trainer volgden waren voltreffers, Gerard Kocks en Kenny Kroeze zijn niet meer weg te denken op De Boshoek. Winnen verveelt nooit, spuiten met champagne ook niet. Vanwege het gestegen niveau is het voor de eigen jeugd lastiger om de hoofdmacht te halen. De opleiding blijft wel een speerpunt. Als Nijboer nadenkt over een onvergetelijk moment gaat hij terug naar het voorjaar van 2004. HHC heeft de beslissingswedstrijd om het kampioenschap in de eerste klasse van Excelsior'31 verloren. De toegestroomde menigte druipt af. Naar De Boshoek, een bouwput aangezien het clubhuis in de steigers staat. Op het volgestroomde pleintje voor de sporthal - de tijdelijke kantine - wordt een biertje gedronken om het verlies te vergeten. Ondanks alles is er applaus voor de spelers. Lars Offringa, een jongen van de club en niet de meest uitgesproken figuur, neemt het woord: "We krijgen nog een kans, en die pakken we." En zo geschiedde.

TEKST: Herman Nijman

zx Chantal Beltman: ”Ik ben altijd blij als ik hier mag trainen.”

Een ererondje in Slagharen

fgestudeerd in Amsterdam, woonachtig in Den Haag. Levend als een nomade, 180 dagen per jaar van huis. "Het is een levenspatroon waar ik me nog altijd goed bij voel." Slagharen lijkt een ver-van-haar-bed-show. Maar weer even thuis aan de Kronkelweg, borrelt jeugdsentiment rap op. Sportieve herinneringen en haar basisschooljaren op het Anton Geerdes. Met volle krantentassen fietste ze dagelijks twintig kilometer door het weidse landschap. En dan het liefst zo snel mogelijk thuis zijn. Iedere keer was het weer een race tegen de klok." Sporten en Chantal Beltman hebben nooit zonder elkaar gekund. Ze liep hardloopwedstrijdjes in de buurt en leek voorbestemd voor de schaatssport. "Dat wilde ik ook altijd worden." Tot ze op haar veertiende voor het eerst op een racefiets klauterde. "Toen is alles in een stroomversnelling gegaan." Via wielervereniging HWV uit Hardenberg zat ze binnen de kortste keren bij Jong Oranje. "Het leuke van wielrennen is dat iedere wedstrijd anders is. Er ligt telkens weer een nieuwe uitdaging." Groot worden op de fiets ging letterlijk met vallen en opstaan. Wijzend naar het Oosten: "Hier achter op de weg richting De Krim viel ik voor het eerst. Er lag grind op de grond in de bocht. Een kapotte knie, fiets kapot. Ik moest gelijk naar de dokter." Beltman is nooit een brokkenpiloot geweest. "Ik heb één keer mijn sleutelbeen gebroken en heb een hersenschudding gehad." Ze klopt op de keukentafel van haar ouderlijk huis. "Maar de eerste keer schrok ik behoorlijk. Voor mij is het vooral heel belangrijk geweest dat mijn ouders me altijd hebben gesteund." Haar leven als topsporter hield al vroeg een gedisciplineerd leven in. "Al ging ik in het begin wel eens naar Celebration (de voormalige dorpsdiscotheek red.). Ook als ik de volgende ochtend om acht uur een wedstrijd in Assen had." In 2000 stond ze voor het laatst in de kroeg. Bij Ome Dries, waar ze gehuldigd werd voor haar zilveren medaille op het WK dat jaar. "Gevolgd door een ereronde door het dorp. Het erebord hangt hier nog aan de muur." Van sleet is nog lang geen sprake. Nooit staat ze zonder hometrainer of racefiets bij haar ouders voor een minitrainingskamp. "Ik ben altijd blij als ik hier mag trainen. Lekker eten bij mijn ouders en heerlijk fietsen." De band met Slagharen is de laatste jaren verwaterd. Sociale verplichtingen moet ze vaak afzeggen. "Laatst had ik een reünie van mijn oude school, maar ik was op trainingskamp in het buitenland." Uit het oog betekent in het geval van Chantal Beltman zeker niet uit het hart. "Op een gegeven moment wil ik weer terug naar het Oosten. Hier kun je nog echt van je rust genieten."

Ze fietste over de hele wereld, maar dat bescheiden en oorspronkelijke vervenersdorpje tussen Dedemsvaart en Coevorden is Chantal Beltman (31) altijd blijven koesteren. Niets liever dan af en toe een hapje van moeders kost en een trainingsrondje Lemelerberg - Holterberg als toetje.

TEKST: Tim Berghuis FOTO’s: Ab Hakeboom

CHANTAL BELTMAN GENIET VAN DE RUST IN HAAR GEBOORTEDORP

PORTRET van

Hardenberg - 2008

ERIK HULZEBOSCH kan met iedereen door de bocht Niemand uit het oosten van het land zal het zich kunnen voorstellen. Toch wordt Erik Hulzebosch er vaak mee geconfronteerd: meer dan de helft van de gezelschappen die hij toespreekt denkt dat hij uit Friesland komt. "Dat zal door de Elfstedentocht komen", meent hij. Zijn accent kan het toch niet zijn. "Accent? Ik heb geen accent."

TEKST: Dick Laning FOTO’s: Frank Uijlenbroek

'ER IS IN HARDENBERG GEEN REM OP TE KRIJGEN'

aat Erik Hulzebosch over zijn geboortegrond vertellen en het is alsof hij in de spiegel kijkt. Geboren in Anerveen en nu riant wonend op een verbouwde boerderij in Loozen, mag iedereen delen in zijn liefde voor deze streek. Toch wordt zijn liefdesverklaring nu iets zuidelijker ingekleurd. "Ik doe veel van die praatjes en vertel altijd eerst waar ik vandaan kom. De laatste tijd zeg ik steeds vaker Hardenberg in plaats van Gramsbergen, want Hardenberg kent tegenwoordig iedereen. Komt misschien ook wel een beetje door Edwin Evers", vertelt de zingende schaatser. Zijn tongval doet vermoeden dat hij aan het Vechtdal is geklonken. Maar Hulzebosch heeft serieus overwogen zich op de Veluwe te vestigen, onthult hij: "Als sportman is Hardenberg toch een onhandige plek om te wonen. Zeker als schaatser. Elf jaar geleden zijn Jenita en ik getrouwd, toen hebben we een half jaar gezocht op de Veluwe. Hier zit je overal een klere-eind vanaf, maar Epe, Wezep of Nunspeet, daar ligt zo ongeveer het centrum van Nederland. Ik rij meer dan 80.000 kilometer per jaar dus is het handig een beetje centraal te wonen. Maar we konden niks vinden. Het was te duur of we gingen er op achteruit. Nu hebben we een boerderijtje in Loozen. Dat hebben we helemaal verbouwd. Hier gaan we nooit meer weg. We hebben de familie mooi in een cirkel om ons heen. Ik mag 's avonds nog graag even naar m'n broer jagen of bij mijn moeder langs. Ik ben een familiemens."

zx Erik Hulzebosch: ”Hoe meer Hardenberg z’n best doet, hoe mooier ik kom te wonen.”

In Hardenberg gebeurt het. Hulzebosch geniet: "Gramsbergen is een toeristendorpje geworden, maar wat daar in Hardenberg allemaal gebeurt. Prachtig! En allemaal naast de deur. Hoe meer Hardenberg z'n best doet, hoe mooier ik kom te wonen. Kijk maar naar het voetbal en hoe dat wordt gedragen door de businessclub. Daar is geen rem op te krijgen. Het gaat allemaal vol gas, het gaat d'r op man, niet normaal! Het hangt vaak van een paar mensen af. In Hardenberg ook. Die top is op dit moment goed voor mekaar. Ze hebben allemaal hetzelfde idee, ze gunnen elkaar wat, het past nu allemaal. Met schaatsen gaat dat net zo. Dan heb je ook tijden dat je alles wint, dat alles klopt. Ik denk dat er in Hardenberg slimme mensen wonen, maar de stad moet er wel voor zorgen dat het onder controle blijft." Hulzebosch en Hardenberg - ze passen bij elkaar. "Ik zit net zo in mekaar", zegt de ondernemende sporter. "Ik ben ook niet bang, ik knal d'r in. Ik heb een verschrikkelijke hekel aan mensen die zeuren over niks. Je moet gewoon doen, gewoon proberen de wedstrijd te winnen. Het gaat er denk ik om hoe je in het leven staat. Je moet je best doen, positief zijn, dat is meer waard dan diploma's aan de muur. Als je maar eerlijk bent en plezier hebt in wat je doet, komt het helemaal goed. Ik kan met iedereen door de bocht, ik heb geen gedoe. Zo zitten de ondernemers in Hardenberg denk ik ook in elkaar."

42 x

PORTRET van

Hardenberg - 2008

Modern ledikant incl. nachtkastjes vervaardigd uit Aziatisch hardhout. Leverbaar in 7 warme kleuren. 140X200 160X200 180X200

U 880,00 U 915,00 U 950,00

Excl. bodems en matrassen)

Kommode met 4 laden

415,00

Spiegel vanaf

110,00

Kast als getoond

U 1.695,00

Zo zwart-wit hoeft u het niet te zien. Wit met hoogglans zwart, helemaal hip en dus te vinden bij Bos Bedden.

U 1.295,00

Ledikant met nachtkastjes

(excl. bodems en matrassen)

160-180-200X200 slaapmaat.

Diverse bijmeubelen en linnenkasten zijn

leverbaar in deze collectie.

Praktische en complete linnenkast. Leverbaar in 3 hoogte- en 9 breedtematen. U kunt kiezen uit vijf kleuren; wit, beuken, ahorn, montana kersen en konings kersen. Naast de standaard indeling is er ruim keuze uit extra accessoires. Er is al een kast leverbaar vanaf U 399,00 inclusief aflevering en montage! En dat ruimt lekker op. Breedte 150 180 200 225 250 280 300 320 350 Spiegel per deur

M P E R I A L

Hoogte 197cm Hoogte 223cm 399,00 -429,00 429,00 449,00 445,00 465,00 489,00 520,00 505,00 530,00 515,00 545,00 545,00 580,00 690,00 730,00 730,00 765,00 50,00 55,00

Hoogte 235cm 459,00 480,00 505,00 560,00 570,00 590,00 625,00 775,00 815,00 60,00

Inclusief de aflevering en montage. Tegen meerprijs ook leverbaar met kranslijst of een kranslijst met verlichting.

Den Hulst, 7711 GK Nieuwleusen Telefoon: 0529-481223 Telefax: 0529-484562 e-mail: inf@bosbedden.nl rdag www.bosbedden.nl donde

ag en vrijd nd o v a p koo

Openingstijden: maandag t/m woensdag: van 10.00 tot 18.00 uur donderdag en vrijdag: van 10.00 tot 21.00 uur Zaterdag: van 10.00 tot 17.00 uur

Oude en nieuwe geschiedenis

uteurs Erwin Wolbink en Arnoud Pullen zijn geen scheidsrechters. Bij de samenstelling van het boekwerk 'Monumenten in de gemeente Hardenberg' houden ze zich strikt aan de lijst van negentig gemeentelijke en ruim negentig rijksmonumenten in Hardenberg. "Het is de enige manier om willekeur te voorkomen. Wij bepalen dus niet of iets een monument is of niet. Wij hebben de lijst niet samengesteld", zegt Wolbink bijna verontschuldigend. De schrijvers zetten zelf wel vraagtekens bij de monumentale status van sommige objecten. "Negentig procent is goed, maar we missen ook panden", geeft Pullen de gevoelens weer. Mogelijk dat het boek voor een bijstelling van de monumentenlijst zorgt. Wolbink geeft een voorbeeld zonder de naam van het gewraakte monument te willen noemen: "Het is onder meer op de lijst gekomen, omdat het is toegeschreven aan een bepaalde architect. Dat feit klopt niet en bij de toewijzing is de plank compleet misgeslagen. In het boek laten we die informatie niet weg. Benieuwd hoe daarop wordt gereageerd." De auteurs geven in het boek geen waardeoordeel over de monumentale status van objecten. Ook hebben ze geen lijst opgenomen met panden die in hun ogen wel het predikaat verdienen. Wat ze wel hebben gedaan is alle objecten fotograferen. De vele oude en nieuwe en de stortvloed aan informatie stelden de auteurs voor een probleem. Ze hadden vooraf kenbaar gemaakt dat het boek vierhonderd pagina's zou tellen. Het worden er honderd meer. "We wilden ieder monument twee pagina's geven, maar dat bleek in sommige gevallen te weinig. Drie pagina's kan vanwege de opmaak en indeling niet. Daarom krijgen ze er vier", verklaart Pullen de keuze. Op het moment dat ruim zeventig procent van het boek af is, trekken de auteurs een bijzondere conclusie: kernen als Balkbrug en De Krim hebben wel degelijk iets met elkaar te maken. Sommige inwoners van de gemeente Hardenberg denken nog aan de vroegere tijden van voor de gemeentelijke herindeling in 2001. Ze klagen dat de kernen geen verbondenheid hebben. "De hele geschiedenis van Hardenberg kun je terug zien in monumenten. De oudsten liggen langs de Vecht. Ten noorden en zuiden daarvan ligt de nieuwste geschiedenis", schetst Wolbink de onderlinge band.

"Er is een periode alleen maar gesloopt in Hardenberg." Die verklaring geeft auteur Erwin Wolbink over de stijgende belangstelling voor cultuurhistorisch erfgoed en historische verenigingen. "Het heeft te maken met de tijdgeest. Mensen vinden het jammer dat iets uit het verleden weg is. Vraag inwoners van Hardenberg en Dedemsvaart welk gebouw nooit had mogen verdwijnen en negen van de tien antwoorden: de plaatselijke synagoge. Mensen weten dat als het weg is, het niet terugkomt. We koesteren nu wat er nog is."

TEKST: Wim de Jonge FOTO’s: Erwin Wolbink, J.H.G. Jonkman en Menno Mijwaart

REISGIDS VOOR HARDENBERGS ERFGOED

zx De woonboerderij van het landgoed Den Hoogen Gaerde in Balkbrug is een rijksmonument.

ls in de toekomst toch een monument gesloopt wordt, dan kan gezegd worden: we hebben in ieder geval de foto's nog. Wolbink en Arnoud Pullen schrijven samen het eerste gemeentebrede boek over de monumenten van Hardenberg. Ruim 180 objecten komen aan bod. De geschiedenis van elk monument wordt verhalenderwijs beschreven. Daarnaast zijn architectonische elementen en stijlkenmerken opgenomen, zodat duidelijk wordt waarom dat pand zo uniek is dat het beschermd moet worden. De monumenten worden per buurtschap en kern behandeld. Ane opent het boek, dat eindigt met Venebrugge. Op de tussenliggende pagina's passeren onder meer boerderijen, herenhuizen, grenspalen, industriële objecten, kerken, huizen, begraafplaatsen en stadspompen de revue. Het oudste monument is de Witte- of Lambertuskerk in Heemse en het jongste monument een deel van Tuinen Mien Ruys in Dedemsvaart. Het eerste zaadje voor het monumentenboek is geplant in de gemeente Gramsbergen. Vlak voor de gemeentelijke herindeling in 2001 werden dertig objecten tot gemeentelijke monument gepromoveerd. Het was een garantiebewijs voor behoud. Voor het grondgebied van de voormalige gemeente Hardenberg volgde in 2002 een monumentenlijst en daarna voor Avereest. Iedere voormalige gemeente heeft nu dertig gemeentelijke monumenten. Daarnaast zijn er ruim negentig rijksmonumenten binnen de gemeentegrens. Wolbink en Pullen werken beiden in het gemeentearchief, op de onderste verdieping van het gemeentehuis. Dat pand staat overigens niet op een monumentenlijst en wordt gesloopt voor nieuwbouw. "Of het moet blijven staan tot 2012. Dan is het vijftig jaar oud en kan het een rijksmonument worden", lacht Pullen. De auteurs werd gevraagd om een blik te werpen op de lijst van de dertig objecten in Hardenberg. In het vervolgtraject moest het Oversticht de keuzes op de lijst becommentarië-

PORTRET van

Hardenberg - 2008

Monumenten MET VERHALEN

zx Het interieur van de St. Vituskerk in Dedemsvaart, een gemeentelijk monument. zx Bijschrift

ren. "Ze kwamen bij het gemeentearchief en het bleek dat hun gegevens niet klopten." Het commentaar van Wolbink en Pullen lokte een reactie van de gemeente uit. Het duo heeft de handschoen in 2006 opgepakt met aan het eind van dit jaar een dik boekwerk als resultaat. Pullen: "Wij doen diepgravender onderzoek dan het Oversticht. Dat kan omdat we dicht bij de bron, het archief, zitten." Het werk is overigens in de eigen tijd gedaan met gezamenlijk bronnenonderzoek op dinsdagavond en vrijdagmiddag. Daarnaast werd informatie uit andere archieven gehaald en leverden historische verenigingen materiaal aan. Pullen geeft aan dat Wolbink het meeste werk heeft verricht. "Hij heeft er zo'n beetje elke vrije avond aan gewerkt." De co-auteur ging dan op bezoek bij de eigenaren van monumenten. "We wilden de gegevens combineren met belevenissen en verhalen die aan de panden kleven. Geschiedenis is leuk, maar als je in een gebouw bent dan proef je de sfeer. Je stapt soms echt tweehonderd jaar terug in de tijd. Aan de buitenkant kun je overigens al zien of de monumentale status een lust of een last is voor de eigenaar." De auteurs werden tijdens hun speurtochten aangenaam verrast. Wolbink: "We dachten in het begin dat er niet zoveel uniek materiaal was. Maar als je weet wat mensen nog thuis hebben liggen. Daar komen de prachtigste dingen naar boven. Het meest problematisch is stukken te vinden als een pand al 150 jaar in bezit van een familie is. Dan zijn de papieren vaak tientallen jaren geleden bij het opruimen in de kachel verdwenen. Zonde." Wolbink en Pullen kregen van bijna alle eigenaren medewerking. Eentje doet niet mee. Het gaat om een pand dat vrij recent als rijksmonument is aangemerkt en de eigenaar is niet gelukkig met die status. Toch ontbreekt het object niet in het boek. Veel van de monumenten hebben inmiddels een andere

functie, dan waarvoor ze ooit gebouwd zijn. Pullen noemt dat positief. "Je moet een monument levend houden. Als het geen functie heeft, dan is het de nekslag voor een monument. Soms is de functie niet dezelfde als vroeger. Kijk maar naar het gemeentehuis van Gramsbergen, dat nu door een bedrijf gebruikt wordt en waar een vestzaktheater in is gevestigd. Hoe ver je mag gaan om na restauratie nog van een monument te kunnen spreken? Dat is een spanningsveld. Het object moet in ieder geval zijn karakter niet verliezen. Je moet bijvoorbeeld niet de gebroken zerken op een begraafplaats repareren zodat alles in een rechte lijn staat en het gras keurig gemaaid wordt", zegt Pullen. REISGID S

De auteurs hopen dat hun boek gebruikt gaat worden als historisch naslagwerk, maar ook als reisgids. Pullen: "En we willen de fraaiheid van monumenten tonen. Anders dan vaak gedacht, heeft de grote gemeente Hardenberg veel cultuurhistorisch waardevolle en mooie objecten op haar grondgebied." De auteurs hebben na de presentatie van 'Monumenten in de gemeente Hardenberg' even de tijd om op adem te komen. Ze weten al dat de volgende klus wacht: een boek over de geschiedenis van de stad Hardenberg, uit te brengen in 2012, als Hardenberg 650 jaar stadsrechten heeft. Het fullcolour monumentenboek wordt 28 november gepresenteerd in De Zwieseborg in Loozen. De eerste oplage bestaat uit tweeduizend stuks. De winkelprijs bedraagt 24,95 euro. Voorinschrijving levert een korting van vijf euro op. Inschrijven kan tot 1 mei via www.monumentaal-hardenberg.nl of via Stichting Historische Projecten, p/a Radewijkerweg 23, 7791 Radewijk.

zx De Oelemรถlle op de Brink in Heemse. Een rijksmonument.

zx Freddy van Faasen: â&#x20AC;?Ik ben geen opvoeder en ook geen hulpverlener.â&#x20AC;?

DE GOEDE HERDER van De Krim Met zijn lange golvende grijze lokken en beginnend baardje, is Freddy van Faasen een opmerkelijke verschijning. Het is niet verwonderlijk dat hij aan zijn uiterlijk de bijnaam 'Jezus' heeft te danken. Geboren en getogen in De Krim, brengt de jongerenwerker al vrijwel zijn hele leven in de gemeente Hardenberg door. Met uitzondering van zijn studententijd die hij sleet in de stad Groningen. Jaren die hem volgens eigen zeggen, hebben gevormd tot wie en wat hij is.

TEKST: Erna Ekkelkamp FOTO: Yvonne Pieters

et heeft lang geduurd voordat ik wist wat ik wilde. Misschien begrijp ik daarom mijn doelgroep wel zo goed", lacht hij. "In mijn pubertijd switchte ik van havo naar mavo en andersom. Na mijn eindexamen wist ik absoluut niet welke kant ik op moest en het enige wat mij interesseerde was sport. Mijn vader heeft toen echt wel eens met de handen in het haar gezeten. Toch was ik geen feestbeest. Ik was meer iemand die ervan hield om in een kroegje de wereldproblematiek te bespreken. Ik was trouwens sowieso geen meeloper en nog steeds niet. Dat heb ik altijd al gehad: de neiging om tegen trends aan te schoppen." Na zijn woelige en besluiteloze jeugdjaren belandde Van Faasen uiteindelijk op de sociale academie. Daar volgde hij de opleiding personeelswerk en arbeidsverhoudingen, om vervolgens door te stromen naar de universiteit en zich te bekwamen in arbeids- en organisatiepsychologie. Dat hij uiteindelijk weer in De Krim terecht kwam was puur toeval. "Ik was altijd al betrokken bij de korfbalvereniging in De Krim. Tegen het einde van mijn studie bestond de vereniging zestig jaar en ik besloot het jubileumfeest te helpen organiseren. Dat was destijds een enorme happening." Het organiseren van dat evenement gaf definitief richting aan zijn leven. Freddy trok weer bij zijn vader in en raakte steeds meer betrokken bij de ontwikkelingen in en rond De Krim. Naast de korfbalvereniging zette hij zich in voor de 'rondgang van Sinterklaas', nam zitting in de ledenraad van de Rabobank en aanvaardde een bestuursfunctie bij Plaatselijk Belang van De Krim. "Een terugkomend agendapunt bij het Plaatselijk Belang was de jongerenproblematiek. Een groot woord voor een klein groepje jongeren dat voor overlast zorgde in het plaatselijke winkelcentrum. Toen deze pro-

blematiek weer eens besproken werd met de gemeente en De Stuw heb ik kennelijk een aantal dingen gezegd die bij hen bleven hangen, want kort daarna vroegen ze mij voor het opzetten van het straathoekwerk." STR A ATHO EK WERK

Hoewel hij niet wist wat straathoekwerk precies inhield, bleek hij er geknipt voor. Al jaren lang is de jongerenwerker zeven dagen per week en vierentwintig uur per dag beschikbaar voor 'zijn' jeugd. Geen baan, maar een levensstijl. "Ondersteunen, coachen, een schouder geven waar het nodig is en af en toe iemand een schop onder de kont verkopen, dat vind ik het mooie van mijn werk. Maar let wel: ik ben geen opvoeder en ook geen hulpverlener. Ik ben een doorverwijzer naar de beste instanties die iemand op een bepaald moment kan gebruiken." Met zijn boomlange gestalte en lange grijze haren is hij een vertrouwensfiguur voor veel jongeren. Schulden, overmatig middelengebruik, ongewenste zwangerschappen, hij hoort het aan, oordeelt niet en helpt de betrokkene op weg. "Ik vind het nog steeds geweldig. Ze vragen me hier op De Stuw wel eens of ik niet wat voel voor een andere functie, wat meer beleidsmatig ofzo. Maar die vergadercultuur is niks voor mij. Laat mij maar lekker omgaan met die jongeren. Daar ben ik op mijn plek."

HET HEEFT LANG GEDUURD VOORDAT IK WIST WAT IK WILDE.

PORTRET van

Hardenberg - 2008

Ontdek je eigen mode bij ANNEMARĂ&#x2C6;L

STEEDS OPEN HUIS...

Expresso Dreamstar Rosner Olsen

Taifun Verse Gerry Weber

Voorstraat 2 A 7772 AC Hardenberg

1O5RT% ING K

op kastinterieur Contini Bij aankoop van een Stanley de luxe schuifdeursysteem

Geldig in de vestigingen: Hardenberg / Bruchterweg 73a Balkbruk / Meppelerweg 6