Magazine Destelheide-Hanenbos nr 63 (dec.22)

INHOUD

COLOFON

Redactie

Guy Uyttebroeck

Tina Deneyer

Jaël Muls

Lieselot Vanderroost

Liesbet Van Lil

Manu Van Doorsselaer

Denver Ocula

Elvira Crois

Marieke Breyne Patrick Jordens Rone Fillet

Eindredactie

Tina Deneyer

Coverbeeld © Piet Vranckx

Vormgeving Nine O’Clock Somewhere

04 06 09 12 14 20 22 28 31 34 35 36 38

Intro

Inside

• Bouw van de nieuwe slaapblok flink gevorderd

Brusselprojecten

• Maskers die doen verdwijnen en verschijnen

• Change the Wor(l)d: kunst als nieuwe klimaattaal

Artiest in Huis

• Dear Uncle Lennie: klanken met een verhaal

• Yoni Art Collective geeft inkijk in creatieproces

Terugblik: Barbecue in het bos Expo

• Interactieve rondleiding en zenmoment bij expo ‘Ingeblikt’

• Deurhanger ‘Stoor ik?’: knip uit en hang op!

Groep in de kijker: Akabe

Artistieke vormingen en projecten

• Roadtrip Cultuureducatie: “Ouderen en jongeren hebben meer gemeen dan we denken”

• Worldmaking: werelden scheppen met en voor jongeren

Binnenkort

• Fire Up That Big Band

• Masterclass dj/producen

TELEX

• Stagiair Denver Ocula onder de vleugels van Dharts

• Medewerkers Destelheide en Hanenbos op stap in Brussel

Een blik vooruit en terug

Nu 2022 op z’n laatste beentjes loopt, kan ik het niet laten om al even vooruit te blikken naar volgend jaar. Het belooft een fijn 2023 te worden, voor ons én voor onze gasten. Want als alles goed gaat, zullen we in de loop van de lente onze nieuwe slaapblok in gebruik kunnen nemen. Elke ochtend wanneer ik de parking van Destelheide oprij, wordt mijn blik getrokken naar de werf De gevels zijn intussen afgewerkt en het resultaat is prachtig. Ook binnen gaat het goed vooruit. En Vlaams minister van Jeugd Benjamin Dalle levert een serieuze inspanning om de sterk gestegen bouwkosten te dekken.

Maar eerst nog even terug naar het voorbije najaar, waarin het opnieuw bruiste van de activiteiten in onze centra. In september genoten jong en oud van een heerlijke barbecue en een betoverende theaterwandeling van Het Rot in Hanenbos. De reacties achteraf waren hartverwarmend. Het Worldmaking-project kreeg een vervolg na een eerdere passage in Destelheide vorig jaar. Elvira Crois en Marieke Breyne vertellen wat verderop hoe ze hier onlangs ‘werelden’ creëerden samen met actoren uit het jeugdwerk en de kunsten. Joke Raes nam dan weer de jongeren van het Molenbeekse Centrum West onder haar warme vleugels en liet hen via zelfgemaakte maskers op zoek gaan naar wie ze zijn.

De Roadtrip Cultuureducatie maakte een pitstop in Destelheide en liet ons kennismaken met Seniorenslam. Het project spoort raakvlakken op tussen jong en oud met slam poetry als bindmiddel. Een knap voorbeeld van intergenerationeel werken dat ook ons inspireerde. Ook de zesdejaars van de Sint-Lukas Kunsthumaniora lieten in Destelheide hun creativiteit de vrije loop.

Samen met Rone Fillet van Ecolect zochten en vonden ze een nieuwe taal om over de klimaatproblematiek te praten. Als amazondaars en de waterdox op een dag de nieuwe Dikke Van Dale halen, dan mogen we met enige trots zeggen dat die neologismen hier in Destelheide zijn bedacht.

Trots zijn we in elk geval op de kunstenaars van Sjarabang. Hun werken zijn nog tot eind januari te bewonderen in de expohal. Heel wat gasten bezochten de voorbije maanden hun tentoonstelling ‘Ingeblikt’ en stonden versteld van de authentieke beeldtaal die de artiesten met een beperking gebruiken om zich uit te drukken. Pik dus zeker nog de expo mee als je in Destelheide bent de komende weken. Voor groepen heeft onze kunsteducatieve dienst Dharts een interactieve rondleiding uitgewerkt. Een aanrader als je de expo op een unieke manier wil beleven.

Dan rest er me alleen nog jullie fijne feestdagen te wensen en een goede start van 2023. Veel leesplezier met dit magazine. Het is het eerste nummer dat onze nieuwe communicatieverantwoordelijke Tina Deneyer redigeerde.

Guy Uyttebroeck

INSIDE

Bouw van de nieuwe slaapblok flink gevorderd

De voorbije maanden is er hard gewerkt aan onze nieuwe slaapblok in Destelheide. Als alles goed gaat, kunnen we in de loop van de komende lente onze eerste gasten ontvangen in de gloednieuwe kamers van het bijzondere gebouw. We leiden jullie even rond op de werf!

Ook binnen gaat het goed vooruit. De tussenwanden en de technieken zijn zo goed als klaar.

De vloer in polybeton is intussen overal in de nieuwe slaapblok gegoten. De gangen krijgen akoestische plafonds.

Aan de noordgevel hangt een imposante zwevende trap, die ter plaatse in beton is gegoten.

De noordgevel van de nieuwe slaapblok is helemaal klaar. De bekleding bestaat uit duurzaam geïmpregneerd sparrenhout.

Ook de oostgevel met een aantal kleine ramen is bijna afgewerkt.

De onderste verdieping krijgt geen houten bekleding. Daar wordt gewerkt met architectonisch plankenbeton.

De zuidgevel staat nog in de stellingen. Daar wordt momenteel werk gemaakt van de borstweringen voor de terrassen.

Vanop het dakterras aan de zuidgevel zullen de gasten een prachtig zicht hebben over de groene vallei achter het domein van Destelheide.

In juni startte ook de bouw van het Zevenbron-paviljoen. Het paviljoen zal acht slaapkamers tellen op de twee onderste verdiepingen en een vergaderzaal op de bovenste. Het einde van de bouw is voorzien voor december volgend jaar.

BRUSSELPROJECTEN

Maskers die doen verdwijnen en verschijnen

Centrum West, de Molenbeekse werking voor maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren, is intussen een vaste waarde in Destelheide. Een paar weken geleden gingen een 15-tal jongeren aan de slag met maskers onder begeleiding van beeldend kunstenaar Joke Raes.

“De meeste jongeren kenden mekaar vooraf eigenlijk niet. Het was prachtig om te zien hoe ze na amper twee dagen echt naar mekaar groeiden

Op zoek gaan naar je eigen identiteit via de maskercultuur. Dat was het opzet van de workshop die Joke Raes gaf aan de jongeren van Centrum West. “De jongeren maakten met karton, verf en allerlei andere materialen maskers die iets vertelden over hun identiteit en hun gemoedstoestand”, vertelt Joke Raes. “Een masker laat je toe om zelf te kiezen op welke manier en in welke mate je jezelf blootgeeft. Maskers doen verdwijnen en verschijnen. Dat bleek ook voor de jongeren een heel interessant gegeven.” Voor de creatie van hun masker vertrokken de deelnemers concreet vanuit een selfie en twee songs, één die uiting geeft aan hun positieve gevoelens en één die hun momenten van verdriet of woede weerspiegelt. “Veel jongeren ontdekten op die manier het contrast binnenin zichzelf en dat element zie je duidelijk in veel van de maskers”,

aldus Joke Raes. “Maskers houden ook verband met stammen en rituelen. Samen probeerden we via de maskers onze eigen stam te creëren en een aantal rituelen die daarbij horen. De meeste jongeren kenden mekaar vooraf eigenlijk niet. Het was prachtig om te zien hoe ze in amper twee dagen tijd naar mekaar groeiden en echt een soort nieuwe stam vormden.” Ook bij Centrum West blikken ze tevreden terug. “Het was voor onze jongeren een prachtige ervaring”, zegt Rudy Raes, directeur van D’Broej Centrum West. “De workshop gaf hen de kans om op zoek te gaan naar hun identiteit en emoties, en tegelijk hun creativiteit in de maskers te leggen. Een kans die ze allemaal met beide handen hebben gegrepen. Ik denk dat ze trots mogen zijn op het resultaat.”

en een soort nieuwe stam vormden.”

“Mijn masker staat symbool voor heel verschillende emoties, van verdriet tot blijdschap. Ik ben gestart vanuit een tekening en heb gewerkt met bladeren om tot dit resultaat te komen. Ik heb geprobeerd om in het masker zo veel mogelijk van mezelf te leggen. Want iedereen heeft zijn eigen verhaal.”

- Brenda Mbida

BRUSSELPROJECTEN: MASKERS DIE DOEN VERDWIJNEN EN VERSCHIJNEN

CHANGE THE WOR(L)D: KUNST ALS NIEUWE KLIMAATTAAL

Op 14 en 15 november streek het Ecolect-project opnieuw neer in Destelheide. Tijdens een tweedaagse workshop gingen studenten van het zesde jaar van de Sint-Lukas Kunsthumaniora in Brussel op zoek naar een nieuwe taal om de klimaatproblematiek te benoemen in woord, klank én beeld.

WAT VOORAFGING

Ecolect ontwikkelt samen met jongeren een klimaatlexicon voor de 21ste eeuw dat uiting geeft aan emoties en frustraties rond de huidige klimaatcrisis. “Het ontbreekt ons vaak aan woorden om het gesprek rond klimaatverandering en de hele problematiek daarrond te voeren”, legt Rone Fillet van de Veerman uit, een van de drijvende krachten van Ecolect. “Samen met jongeren gaan we daarom op zoek naar een verzameling van nieuwe woorden om

klimaatverandering bespreekbaar te maken.” In mei 2021 stelde het Ecolect-project al z’n eerste resultaten bij ons voor. Midden november vond in Destelheide de tweedaagse workshop ‘Change The Wor(l)d’ plaats met studenten van de Sint-Lukas Kunsthumaniora. Samen met Rone Fillet en kunstenaars Jan van Goethem en Charlotte Caluwaerts gingen ze op zoek naar nieuwe manieren om het over onze planeet te hebben.

BRUSSELPROJECTEN: CHANGE THE WOR(L)D

KUNST ALS TAAL

In het eerste deel van de workshop kwamen de deelnemers op de proppen met een heel aantal nieuwe woorden om de problemen, dreigingen en de emoties die daarmee gepaard gaan, te benoemen. “De waterdox bijvoorbeeld”, zegt Rone Fillet. “Dat is de paradox van de watervervuiling, de drinkwaterschaarste en de wateroverlast tijdens de overstromingen. Of amazondaars vind ik ook een hele mooie. De jongeren gaven die naam aan consumenten van grote webshops die met hun onlineshoppen bijdragen aan de CO2uitstoot en de vernieling van het Amazonewoud. Maar soms krijgen we het ondanks die woorden toch niet gezegd. Dan zijn er gelukkig nog de kunsten. Een beeld zegt vaak meer dan 1000 woorden en een song kan in je hoofd blijven spoken. Daarom werkten de jongeren niet alleen met woorden, maar gaven ze ook beeldende vertalingen en muzikale uitdrukking aan hun emoties, frustraties, wensen en inzichten.”

BEELD EN KLANK

Met kunstenaar Jan van Goethem trokken de jongeren de natuur van Destelheide in. Met allerlei elementen die ze daar vonden, maakten ze installaties die uitdrukking gaven aan hun visie op de klimaatcrisis. “Een aantal installaties draaiden bijvoorbeeld rond evenwicht en hoe moeilijk het is om de balans te vinden tussen goed doen voor de natuur en te mogen leven zoals je wil”, vertelt Jan van Goethem. Onder begeleiding van zangeres en muzikante Charlotte Caluwaerts maakten de studenten van Sint-Lukas een song met nieuwe woorden uit het klimaatlexicon. “Het was een heel enthousiaste bende waarmee het fijn was om te werken”, blikt ze terug. “Velen van hen hadden geen ervaring met muziek maken, maar het resultaat mag zeker gehoord worden. Knap gedaan!”

OPROEP

In februari 2023 is er opnieuw een kans om deel te nemen aan Change The Wor(l)d want dan is er opnieuw een workshop in Destelheide. Wil jij ook graag met je school een steentje bijdragen aan dit bijzondere project?

Meer informatie krijg je via jael.muls@destelheide.be.

ARTIEST IN HUIS

Dear Uncle Lennie: klanken met een verhaal

Dear Uncle Lennie. Zo heet het nieuwe project en gelijknamige album van Camille-Alban Spreng, Marco Giongrandi en Benjamin Sauzereau. Het trio koos onlangs Destelheide als locatie voor de repetities in aanloop naar hun tournee.

“We kennen mekaar al lang als vrienden, maar dit is de eerste muziek die we samen ooit opnamen. We zaten een hele tijd geleden met z’n drieën wat te improviseren en dat bleek wonderwel te werken als trio. Snel daarna hebben we beslist om samen een full album te maken”, vertelt pianist en componist Camille-Alban Spreng. Dear Uncle Lennie bestaat uit 18 korte liedjes. Je kan ze een beetje vergelijken met Japanse haiku’s. Elk nummer staat voor een idee, verhaal of beeld. Je hoort jazz vermengd met folk en geïmproviseerde muziek. “We lieten ons inspireren door verhalen over de Amerikaanse Burgeroorlog, het beeld van korenvelden en songwriters als Leonard Cohen, Patrick Watson en Sufjan Stevens”, legt banjospeler Marco Giongrandi uit. “We willen beelden en verhalen oproepen, zonder woorden maar mét de verbeelding van de luisteraar.”

De komende weken en maanden gaan de heren van Dear Uncle Lennie de hort op met hun eerste gezamenlijke album. Repeteren voor die tournee deden ze onlangs in Destelheide. “Muziek maken in zaal De Put met zicht op een impressionante groene vallei, was gewoonweg geweldig”, vindt Marco Giongrandi. “Hier spelen, weg van de stad met al haar afleidingen en met de volle focus op onze muziek, dat is echt een unieke ervaring.”

De studenten van de richting Orthopedagogie van de HoGent genoten tijdens hun verblijf bij ons van een open repetitie van Dear Uncle Lennie. “Zo’n open repetitie doen we niet vaak en al zeker niet in zo’n vroeg stadium”, zegt gitarist Benjamin Sauzereau. “Maar de reacties waren heel positief. We kregen heel wat feedback vanuit het publiek en dat is altijd nuttig én plezierig.”

“We willen beelden en verhalen oproepen, zonder woorden maar mét de verbeelding van de luisteraar.”

“Hier spelen, weg van de stad met al haar afleidingen en met de volle focus op onze muziek, dat is echt een unieke ervaring.”

ARTIEST IN HUIS

YONI ART COLLECTIVE GEEFT INKIJK IN CREATIEPROCES

Van 29 oktober tot 6 november bezette het Yoni Art Collective de danszaal van Destelheide. Op 5 november bood het collectief een try-out met artist talk aan voor het tweede jaar acteeropleiding van Wisper. Het werd een indringende performance en een boeiende uitwisseling tussen performer en toeschouwer.

‘What She Said’ is een participatief performanceproject van regisseur, acteur, schrijver en muzikant Nitish Bhardwaj en schrijfster en danseres Lara Groeneweg. In ‘What She Said’ onderzoeken ze het effect van de patriarchale samenleving op genderidentiteit.

De performance wordt gezien als een co-creatie waarin iedere performer eigen bijdragen levert via het medium van eigen keuze. Zo wordt er gewerkt met tekst, theater, muziek, beweging, fotografie en illustratie. Vanuit deze bijdragen worden verhaallijnen en personages ontwikkeld die passen binnen de grotere structuur van de performance. ‘What She Said’ wil zoveel mogelijk mensen bereiken om samen toe te werken naar een inclusievere toekomst.

TERUGBLIK: BARBECUE IN HET BOS

Na vier edities van Brunch in het Bos koos Hanenbos dit jaar voor een iets ander concept met een Barbecue in het Bos. En ook dat bleek een schot in de roos. Jong en oud genoten op 11 september van een heerlijk buffet met allerlei lekkers van de grill, een muzikale theaterwandeling en randanimatie.

Barbecuegerechten om duimen en vingers van af te likken, samen met theater en animatie in ons prachtige bos. Dat was kort samengevat de eerste geslaagde editie van Barbecue in het Bos. Niet alleen de barbecuegrill maar ook het Hanenbos zelf speelde een hoofdrol tijdens het evenement. Het artistieke platform COL nam de deelnemers mee op ‘Het Rot’, een bijzondere muzikale theaterwandeling doorheen het bos. Samen met de deelnemers verdiepten ze zich in de fascinerende wereld van schimmels, mossen, gisten en algen. “De wandeling was verrassend, ontroerend en heel creatief”, reageerde deelneemster Anne Verhoeven achteraf. “Echt een juweeltje. Zo fijn dat ik dat kon meemaken.”

Ook voor de artiesten van COL was Barbecue in het Bos een voltreffer. “Niet alleen het concept, maar ook de locatie is echt tof”, vertelt Tine Joris van COL. “We hadden onze theaterwandeling nog nooit op zo’n plek gedaan. Die oude bomen met dikke stammen, de glooiingen in het bos … echt prachtig. We hielden tijdens de wandeling halt op vier totaal verschillende plekken in het domein van Hanenbos: op een open grasveld, aan een grote boom, in een soort put en op een heuvel. Die variatie gaf onze voorstelling echt iets extra. De reacties van het publiek achteraf waren hartverwarmend. Een van de deelnemers was een schimmelkundige. Zijn complimentje over de wetenschappelijke correctheid van wat we vertellen tijdens onze theaterwandeling deed ons blinken van trots”, lacht ze.

Het Amadeo Kollectif zakte ook af naar Hanenbos met ontelbaar veel houten blokken of maderas. De jonge bezoekers van Barbecue in het Bos maakten samen met Amadeo een knap kunstwerk. En ook heel wat kinderen lieten de aap in zichzelf los op onze klimmuur en het laagtouwenparcours. Kortom, een geslaagde Barbecue in het Bos!

Interactieve rondleiding en zennmoment bij expo ‘Ingeblikt’

Eind september opende in Destelheide de expo ‘Ingeblikt’ met werk van artiesten met een mentale beperking en autismespectrumstoornis. De tentoonstelling toont een selectie van werken die de voorbije elf jaar tot stand kwamen tijdens de ateliers en artistieke kampen van Sjarabang. Sjarabang is een Mechelse socio-culturele organisatie die sterk inzet op inclusie in en via kunst. Heel wat gasten en bezoekers van Destelheide hebben de expo intussen gezien en de reacties zijn lovend.

Onze kunsteducatieve dienst Dharts heeft nu ook een interactieve rondleiding uitgewerkt voor ‘Ingeblikt’, die je de kans geeft om je echt helemaal onder te dompelen in de expo. Lieselot Vanderroost neemt de bezoekers tijdens de rondleiding mee in de wereld van de kunstenaars van Sjarabang en toont hoe zij kunst inzetten om hun wereld in beeld te brengen.

In de expohal van Destelheide vind je sinds kort ook een bijzondere roze wand waaraan zachte, witte matjes hangen. Met die matjes kunnen bezoekers een zenmoment inlassen te midden van de kunstwerken van Sjarabang waarbij ook een klein ritueeltje hoort. Waarom een zenmoment? De expo vertelt namelijk over de menselijke behoefte om orde in chaos te scheppen en dagelijkse prikkels via kunst in te blikken. Voor de kunstenaars van Sjarabang brengt creëren mentale rust. Ze schilderen en tekenen als het ware dagelijkse gebeurtenissen van zich af en kanaliseren dat in de kunstwerken. Hun kunstwerken worden zo een soort van beeldende dagboeken. Meer info vind je op de roze wand.

Ben je binnenkort te gast in Destelheide en heb je interesse in een gratis interactieve rondleiding bij de expo van Sjarabang?

Geef een seintje via lieselot@destelheide.be en we regelen een rondleiding op maat van jouw groep.

In Hanenbos loopt momenteel de expo ‘Stoor ik?’. Daarin draait alles rond kinderrechten en het recht op een veilige thuis. In de bar- en ontspanningsruimte hangt een reeks prachtige en krachtige foto’s van de leerlingen van het zesde jaar fotografie van het Vrij Instituut voor Secundair Onderwijs (VISO) in het OostVlaamse Mariakerke. Zij fotografeerden op vraag van Vlaams minister van Jeugd Benjamin Dalle kinderen en jongeren in hun slaapkamer, een plek die voor hen voelt als een veilige haven.

DEURHANGER ‘STOOR IK?’: KNIP UIT EN HANG OP!

Bij de expo hoort nu ook een leuke deurhanger. Wie in Hanenbos komt logeren, vindt er bij aankomst eentje aan de deurklink van z’n kamer. Je kan op de deurhanger kwijt in welke spullen in je kamer niemand mag neuzen en welke je wel wil delen met anderen. Wil jij er ook eentje? Knip hem uit de pagina hiernaast en hang hem aan je deur van je eigen kamer!

GROEP IN DE KIJKER

Akabe

Destelheide en Hanenbos kunnen sinds jaar en dag rekenen op een heel aantal trouwe klanten. Organisaties die elk jaar opnieuw kiezen voor onze verblijfscentra. Een van hen is Anders Kan Best of Akabe, de scoutswerking die zich richt op kinderen en jongeren met een beperking. Al meer dan 35 jaar houden ze hun Convent in Destelheide. Reden genoeg om hen dit keer in de kijker te zetten.

Vorige maand vond het jaarlijkse Convent van ploeg Akabe opnieuw plaats in Destelheide. Zowat 240 jongeren die bij Akabe in Vlaanderen leiding geven, waren bij ons te gast. “Iedereen kijkt altijd maandenlang uit naar het Convent”, vertelt Annelies Temmerman, die de jaarlijkse bijeenkomst van Akabe in Destelheide mee organiseert. “Elk tweede weekend van november verzamelen we hier in Dworp voor ons vormingsweekend. Eigenlijk zijn we in heel Vlaanderen met 800 mensen in leiding bij Akabe, dus lang niet iedereen kan deelnemen. Als de inschrijvingen voor ons Convent in Destelheide opengaan, lijkt het wel een beetje op de ticketverkoop voor Tomorrowland”, lacht Annelies.

Ontmoeting, vorming én plezier staan telkens centraal tijdens het Convent van Akabe. “We bieden de deelnemers telkens een vijftiental workshops aan waaruit ze er drie kunnen kiezen”, vertelt Frederik De Loose, ploegverantwoordelijke bij Akabe. “De thema’s van die workshops zijn heel uiteenlopend. Het gaat van sjorren en grime over EHBO en crisiscommunicatie en omgaan met agressie. Een aantal workshops zijn specifiek gericht op de bijzondere doelgroep waarmee we bij Akabe werken.” Maar er wordt tijdens het Convent veel meer gedaan dan

alleen methodieken aanreiken. “Die uitwisseling tussen de groepen is ook echt belangrijk”, vult Annelies Temmerman aan. “Groepen uit pakweg Aalst en Hasselt zien mekaar eigenlijk nooit, behalve hier. Tijdens het Convent kunnen ze ervaringen delen en mekaar tips geven over hoe ze bepaalde situaties kunnen aanpakken.” En de boog kan natuurlijk niet altijd gespannen staan. “Vrijdagavond trappen we het weekend steevast af met een ludieke show. Die avonden zijn intussen legendarisch!”, lacht Frederik.

“Als de inschrijvingen voor ons Convent in Destelheide opengaan, lijkt het wel een beetje op de ticketverkoop voor Tomorrowland.”

GROEP IN DE KIJKER: AKABE

ARTISTIEKE VORMINGEN EN PROJECTEN

In september hield de Roadtrip Cultuureducatie van Publiq halt in Destelheide. Het platform dat organisatoren en publiek samenbrengt, onderzocht welke meerwaarde het voor cultuurorganisaties heeft om intergenerationeel te werken. Destelheide nodigde onder meer An-Sofie Smetcoren uit. Zij focust in haar doctoraal onderzoek aan de VUB op zorgzame buurten, participatie en inclusie van ouderen in de samenleving. Patrick Jordens sprak met haar.

“Ouderen en jongeren hebben meer gemeen dan we denken”

Hoe is jouw interesse voor de plaats van ouderen in onze samenleving gegroeid?

An-Sofie Smetcoren: “Ik werkte op een gegeven moment in de Noordwijk in Brussel, een diverse wijk waar veel ouderen wonen, die de zware gevolgen van de onteigeningen van de jaren 1960 in het kader van het Manhattan-plan aan den lijve ondervonden. In de jaren daarna veranderde de wijk sterk qua demografische samenstelling. In functie van mijn thesis bij Agogiek ben ik toen vrijwilligerswerk beginnen doen bij een cohousingproject voor ouderen. Zo kwam ik in contact met heel wat ouderen en raakte erg gefascineerd door hun leefwereld en hun verhalen. Daarnaast heb ik ook altijd een zeer sterke band gehad met mijn grootouders, die mij deels hebben opgevoed. Die zijn trouwens heel verschillend. Mijn oma langs moederskant is bijvoorbeeld superactief, mijn grootouders langs vaderskant noem ik eerder ‘knuffelgrootouders’. (lacht) Ik heb in mijn jeugd én mijn studietijd dus heel sterk de rol en de waarde van ouderen van dichtbij meegemaakt en gevoeld. Allicht daarom dat ik het nu als onderzoeker en docent zo boeiend blijf vinden.”

De vergrijzing wordt vaak negatief betiteld. Waaraan ligt dat, denk je? An-Sofie Smetcoren: “De vergrijzing zou te ‘kostelijk’ zijn voor de samenleving. Maar net door die bewering wordt de actieve rol die ouderen vaak opnemen onder de mat geschoven. Cijfers tonen aan dat bijvoorbeeld vier op de tien ouderen kleine kinderen opvangt, drie op de tien zorgt voor een ziek familielid of een zieke buur, vriend, ... Zo kan ik nog wel even doorgaan. Desondanks wordt ons vandaag vaak verteld dat de grote en diverse

groep van ouderen enkel geld kost en niets bijdraagt. En dat is erg jammer, want de rol die ouderen ook in het verenigingsleven, het vrijwilligerswerk en in de buurt opnemen krijgt echt niet genoeg aandacht in de berichtgeving. Het vergrijzingsdebat wordt doorgaans te eenzijdig gevoerd.”

We gaan er ook ten onrechte van uit dat heel wat ouderen verblijven in een woonzorgcentrum. An-Sofie Smetcoren: “Absoluut! Slechts 5,3% van de 65-plussers in Vlaanderen woont in een woonzorgcentrum. Ook bij de oudere leeftijdscategorieën zijn de percentages laag: ongeveer 14% van 85-plussers onder mannen woont in een woonzorgcentrum, bij de vrouwen schommelt dat rond de 25%. Dat betekent dus dat het overgrote deel van de ouderen vandaag nog gewoon thuis woont, al dan niet met de nodige zorg. Er is dus een taak weggelegd voor de lokale actoren, die de sociale rol van ouderen sterker kunnen activeren. Vanuit het beleid krijgt vooral het lokaal dienstencentrum die verantwoordelijkheid toebedeeld, maar het is eigenlijk een opdracht voor ons allemaal, culturele instellingen incluis. Hoe kan je de buurt leeftijdsvriendelijk maken zodanig dat oudere mensen die nog actief willen zijn daartoe volop de kans krijgen? Trouwens: als je de buurt voor ouderen aanpast, maak je die meteen ook inclusiever voor andere doelgroepen. Iedereen is dus gebaat bij een meer buurtgerichte zorg.”

We kunnen vanuit de cultuur(educatieve) en vrijetijdssector ook een bijdrage leveren, bijvoorbeeld door intergenerationele projecten op te zetten. Waarin schuilt hun waarde? An-Sofie Smetcoren: “Het is een feit dat we elkaar vandaag minder spontaan ontmoeten. Intergenerationeel werken maakt de ontmoeting tussen verschillende leeftijdsgroepen mogelijk. Cultuureducatieve actoren kunnen plekken of gelegenheden creëren waar jong en oud elkaar ontmoeten, van elkaar kunnen leren, elkaar kunnen beïnvloeden en leren waarderen. Elk niveau heeft zijn waarde. Ik denk bijvoorbeeld aan het project Seniorenslam van Trill dat we hier in Destelheide op de Roadtrip hebben leren kennen. Wat ik zo mooi vond, is dat men ouderen en jongeren de kans biedt om van gedachten te wisselen over belangrijke thema’s als verliefdheid, levensdromen, enzoverder. Via een artistieke activiteit, in dit geval schrijven, slammen en performen, wordt de mogelijkheid gecreëerd om in elkaars leefwereld te stappen. En dat is natuurlijk heel wat anders dan elkaar op straat kruisen en snel goeiedag zeggen. Wat op zich ook waardevol is, begrijp me niet verkeerd. (lacht) Maar de meerwaarde zit in het leren kijken vanuit verschillende perspectieven, in het vergroten van de empathie en het wederzijds begrip. De kracht schuilt in de kwaliteit van het contact. Want laten we wel wezen: ook jongeren staan tegenwoordig onder druk, dus waarom zou deze leeftijdsgroep niet gebaat zijn bij een zekere ‘zorg’? Net in de wederkerigheid, in de dialoog schuilt de grote waarde van het intergenerationele.”

“Cultuureducatieve actoren kunnen plekken of gelegenheden creëren waar jong en oud elkaar ontmoeten, van elkaar kunnen leren, elkaar kunnen beïnvloeden en leren waarderen.”

En het kan ook in de kleine dingen zitten.

An-Sofie Smetcoren: “Je hoeft inderdaad zeker niet altijd de meest vernieuwende projecten op te zetten om een verschil te maken. Kijk eerst in je werking wat er al voorhanden is, hoe je dat kan verbreden naar andere leeftijdsgroepen én hoe je daarin samenwerkingsverbanden kunt aangaan met organisaties die al contact hebben met ouderen. Ik noem dat ‘laaghangend fruit plukken’: ook vanuit kleine verschuivingen kan je heel wat bereiken. Maar dat vraagt natuurlijk wel om samenwerking, over de sectoren heen. Zowel in het veld als op beleidsmatig niveau.”

Wat kunnen intergenerationele projecten betekenen voor de samenleving?

An-Sofie Smetcoren: “Eerst en vooral is er hun effect op de beeldvorming. Ik ben ervan overtuigd dat we geleidelijk aan een genuanceerder beeld krijgen van ouderen. Daarom haalde ik daarnet ook de verschillen aan tussen mijn grootouders. ‘Dé’ oudere bestaat niet, er zijn mensen die zeer zorgafhankelijk zijn, naast personen die op hoge leeftijd nog superfit en zelfredzaam zijn. Tussen die twee uitersten zitten nuances en gradaties. Ons beeld van ouderen is vaak erg gekleurd door de media. Levensechte ontmoetingen zullen dat beeld vanzelf bijsturen. En daarnaast versterken zulke projecten natuurlijk de sociale cohesie en het burgerschap. Door elkaar te ontmoeten en samen culturele ervaringen te delen ontdekken we dat we wezenlijk méér met elkaar gemeen hebben dan we op het eerste gezicht denken. Dat die zogenaamde generatiekloof helemaal niet zo diep is als wordt beweerd. Het draagt bij tot een warmere samenleving waarvan iedereen beter wordt.”

“Ons beeld van ouderen is vaak erg gekleurd door de media. Levensechte ontmoetingen zullen dat beeld vanzelf bijsturen.”

ARTISTIEKE VORMINGEN EN

PROJECTEN

Hoe maak je samen een wereld? Die elementaire en tegelijk complexe vraag vormt het startpunt van Worldmaking, een project van Erasmus+ waarbinnen Destelheide en partners uit België, Denemarken, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk samenwerken. Elvira Crois (VUB) en Marieke Breyne, de coördinatoren van het project, geven tekst en uitleg.

Het Worldmaking-project is wat je noemt een ‘community of practice’. Wat houdt dat in?

Elvira Crois: “Het gaat om een tijdelijke gemeenschap die leert en uitwisselt vanuit de praktijk. Binnen de tijdspanne van een jaar komen we een aantal keer samen met artiesten, jongeren en educatoren uit vier Europese landen. Alle deelnemers zijn actief in de participatieve kunsten, de kunsteducatie of het activisme. Samen willen we kijken naar hoe we ‘werelden creëren’ in en via de kunsten. We denken na over wat voor werelden we willen, maar ook vooral over hoe we artistieke media inzetten om die werelden te creëren. We reflecteren op onze eigen praktijk, we delen onze praktijk en leren van elkaars ‘good practices’.”

Worldmaking heeft ook een sociale dimensie. Hoe zien jullie dat precies?

Elvira Crois: “Naast het effectief bouwen van een nieuwe, materiële wereld, gaat Worldmaking ook over de wereld die ontstaat tussen ons, door praktijken waarin artiesten en begeleiders jongeren engageren in en via de kunsten. Zowel jeugdwerk als kunst stellen continu vragen over de wereld en de creatie van cultuur, en vormen plekken van innovatie. Die sociale en culturele innovatie komt deels voort uit reflectie, maar ontstaat hoofdzakelijk ‘op de vloer’, waar alleen al door het samen zijn altijd aan cultuur wordt gedaan. Ons Worldmaking-project wil een platform bieden om hierover samen na te denken.”

Hoe verloopt het project?

Marieke Breyne: “Het project kent vier fases, waarbij we de ene keer uitwisselen in kleine groep en de andere keer delen met de buitenwereld. De eerste fase is afgerond in september. In die fase kwam een groep van 24 mensen uit België, Frankrijk, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk vier dagen lang samen in Destelheide. Elke dag verzorgde een team van zes mensen, zowel jonge als meer ervaren facilitatoren, het programma. Dat ging van workshops over performances tot games. Die samenwerking zet zich verder in de volgende drie fases van het project, maar zien we ook muteren en evolueren. Voor de tweede fase, in december 2022, worden virtuele ‘werelden’ gecreëerd: een Zoom- performance bijvoorbeeld, of een onlinegame, een video en een podcast die uitnodigen tot participatie. Die worden dan gedeeld met culturele en jeugdprofessionals tijdens een onlineseminarie. Daarin zien we bijvoorbeeld al een eerste internationale samenwerking tussen Rone Fillet van De Veerman, en Toby Peach en Tommy RossWilliams voor een digitale versie van Ecolect. In februari 2023 volgt nog een vierdaagse in Destelheide met een grotere focus op de jonge professionals van de kerngroep. In de loop van het voorjaar organiseren de partners lokale deelsessies voor jeugdprofessionals en jongeren.”

Worldmaking is een vervolgproject op ‘Participatory Practice: Bridging Youth Work and the Arts’ van Erasmus+ in 2020-2021. Hoe bouwen de projecten op elkaar voort?

Elvira Crois: “Voor het project rond participatieve praktijken brachten we kunstenaars, jeugdwerkers en jongeren met heel diverse expertise samen. Het ging enerzijds om ‘gestated practitioners’, professionelen die werken met jongeren in jeugdwerk, kunsteducatie of activisme, en anderzijds ‘emerging practitioners’, jongeren die op het punt staan om facilitator te worden. Misschien lag het aan het moment, de eerste fysieke bijeenkomst voor velen in tijden van corona, maar ons seminarie in Destelheide in september 2021 voelde magisch. Zo magisch dat veel deelnemers ook na het project een grote zin hadden naar meer samenzijn en samen zoeken. Naast de lopende kleinschalige samenwerkingen, wilden we die zin voeden door opnieuw een platform voor ‘community of practice’ aan te bieden. Tijdens het eerste project hadden we kunnen proeven van elkaars praktijk. Nu was er vraag naar een duidelijk gemeenschappelijk vraagstuk en meer diepgang. Zo kwamen we uit bij ‘Hoe creëren we samen een cultuur?’.”

Dit keer nodigden jullie ook ‘reflexive practitioners’ uit. Wat was hun rol? Elvira Crois: “Aan hen vroegen we om reflectie en documentatie te ondersteunen via creatieve hulpmiddelen. Tijdens onze eerste samenkomst sloten we bijvoorbeeld elke werkdag af met een schrijfmoment, gecureerd door Manon Fenard van Keur Eskemm en Julie Seiller van Théâtre A l’envers, de reflexive practitioners van Frankrijk. Doorheen de week gingen zij met onze schrijfsels aan de slag en creëerden een liedtekst, als een poëtische vertaling van onze gedeelde ervaring, die we als groep zongen.”

De rol van de jongeren is in dit project ook groter.

Marieke Breyne: “Klopt. In het vorige project werden geen specifieke verwachtingen gesteld aan de jongeren behalve deelname. Nu worden ze actiever betrokken als (co-)facilitatoren van sessies. Vooral voor de tweede vierdaagse in februari staan de jongeren en hun groeiproces centraal. Ze krijgen de ruimte om een sessie, ontwikkeld vanuit hun eigen praktijk en gelinkt aan het thema ‘worldmaking’, in een veilige leeromgeving aan te bieden. Daarna krijgen ze de ondersteuning van een meer ervaren facilitator om hun sessie kritisch te herdenken en opnieuw aan te bieden. En zo krijgen ook de ervaren facilitatoren een nieuwe rol, als coach of mentor in het project. Indirect zullen we daarbij reflecteren op die mentorrelatie en het potentieel van adequate coaching.”

Hoe zijn de reacties op die aanpak?

Marieke Breyne: “Na de eerste fase kregen we verschillende enthousiaste reacties van de ‘emerging practitioners’, die aangaven dat ze zich uitgedaagd, maar tegelijk erg veilig en vrij voelden tijdens de samenkomst. Dat stemt Elvira en mezelf blij, aangezien het een vruchtbare basis vormt voor de volgende fases. We zijn alvast heel benieuwd naar de komende sessies en kijken erg uit naar onze volgende ontmoeting in Destelheide!”

Worldmaking wordt georganiseerd door Elvira Crois en Marieke Breyne, in samenwerking met Destelheide (BE), De Veerman (BE), Katrien Oosterlinck (BE), Art of Listening (DK), Keur Eskemm (FR), Juli Houbart (FR), Coney (VK), Tommy Ross-Williams (VK). Gefinancierd door Erasmus+, Youth in Action, JINT vzw.

EEN GREEP UIT DE REACTIES VAN DE DEELNEMERS:

Cecilia Alfonso-Eaton (VK): “De bijeenkomst was voor mij een opwindende en inspirerende ervaring. Ik vond het geweldig om terug te komen en verschillende workshops mee te maken en te leren van ieders creativiteit en praktijk!”

Charli Schiffer (FR): “Ik ontdek dat er ruimtes en momenten bestaan waar ik wie dan ook kan kan zijn en wat dan ook kan doen. En het wordt uiteindelijk geweldig, of op zijn minst goed. Het is iets magisch om te mogen ervaren.”

Lieselot Vanderroost (BE): “Heel erg bedankt voor al het harde werk en de liefde die jullie in dit project hebt gestoken. Ik heb er enorm van genoten en ben er trots op dat ik hier deel van uit mag maken. De sfeer van die heerlijke week hangt hier nog altijd in Destelheide.”

Toby Peach (VK): “Het was heerlijk om terug te zijn in België, een aantal interessante gesprekken te voeren en getuige te zijn van enkele inspirerende praktijken én uitstekende kaartspellen!”

BINNENKORT

FIRE UP THAT BIG BAND!

Op 30 april 2023 deelt Brussels Jazz Orchestra opnieuw de knowhow die het de afgelopen 29 jaar opbouwde met de bigbandcommunity. Drie bigbands krijgen in Destelheide een hele dag coaching van drie musici van BJO. Orkesten en muzikanten die elkaar aanvuren, dat is het opzet van Fire Up That Big Band!

Zondag 30 april 2023 staat in het teken van inspireren, fascineren en uitwisselen. BJO-musici verwelkomen drie bigbands, die gedurende de hele dag afwisselend door elk van hen gecoacht worden. Elk deelnemend orkest kiest 3 werken waar het coaching voor wenst. Bij voorkeur zijn het songs die het al eerder repeteerde. De BJO-coaches nemen per orkest een van die composities voor hun rekening, waaraan wordt gewerkt tijdens drie repetitiesessies in rotatiesysteem. Op die manier maakt elke bigband kennis met drie BJO-musici die hun ervaring ter beschikking stellen. De coaches dirigeren, geven feedback en bieden inkijk in de werkwijze van een professional. Hun input biedt de finishing touch voor het repertoire van elk orkest, perfect om mee te nemen naar een aankomend concert. Aan het einde van de dag brengen de 3 orkesten hun repertoire tijdens een toonmoment onder leiding van de respectievelijke coaches. Interesse om je bigband een hele dag te laten coachen door BJO-musici?

MASTERCLASS DJ/PRODUCEN

Tijdens onze masterclass DJ/producen samen met Villa Basta in het weekend van 22 en 23 april 2023 leer jij de geheimen kennen van een goede dj & producer! Je leert je eigen beats en songs maken en krijgt tips & tricks rond het scratchen en beatmixen. Met laptops met Ableton en professioneel dj- materiaal mix jij zo jouw liedjes door elkaar. Jullie zijn zelf de line-up van jullie eigen feestje zaterdagavond. Zo word je klaargestoomd voor je eerste vette optreden! Ervaring met dj’en/producen mag, maar is niet vereist. Meer info volgt!

Stagiair Denver Ocula onder de vleugels van Dharts

Tot begin volgend jaar versterkt stagiair Denver Ocula (20) onze kunsteducatieve dienst Dharts. Als student Agogische Wetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel werkt Denver voor Destelheide de komende weken en maanden een poëzietraject uit voor jongeren.

Waarom koos je Destelheide als stageplek? Denver Ocula: “Ik woon in Halle, niet zo ver van Dworp en ik wilde voor mijn stage graag proeven van de wereld van cultuur en creatie. Destelheide leek me daarvoor de perfecte plek. Ik ben ervan overtuigd dat ik hier heel veel kan leren over cultuurprojecten en wat daar allemaal bij komt kijken.”

Denver kroop op de allereerste dag van zijn stage ook al even in zijn pen. Dit is het resultaat:

Een nieuwe uitdaging gaat van start Vriendelijk ontvangen bij iedereen van Dharts Beginnend met een bang hart Een dag in Destelheide Kijkend naar de groene weide De spanning is om te snijden (Denver Ocula)

“Ik vind het jammer dat zo weinig jongeren interesse hebben in literatuur, terwijl het zoiets moois is. Daarom koos ik er ook voor om een poëzietraject voor jonge mensen uit te werken, hier in Destelheide.”

Rocking the free wor(l)d

Poëzietraject

04-05 februari 2023

Je werkt voor Dharts aan een poëzietraject. Heb je zelf ook iets met poëzie?

Denver Ocula: “Zeker. Ik schrijf zelf sinds een vijftal jaar poëzie. Een leerkracht in het humaniora gaf me zijn liefde voor onze taal door. Door hem begon ik met gedichten schrijven. Ik hou ervan om mijn hersenspinsels op papier te zetten en met taal te spelen. Een aantal van mijn gedichten zijn de voorbije jaren gepubliceerd in De Moeial, het studentenblad van de VUB. Ik vind het jammer dat zo weinig jongeren interesse hebben in literatuur, terwijl het zoiets moois is. Daarom koos ik er ook voor om een poëzietraject voor jonge mensen uit te werken, hier in Destelheide.”

Wat moeten we ons voorstellen bij dat poëzietraject?

Denver Ocula: “Het is een traject voor jongeren vanaf 16 jaar die met poëzie aan de slag willen gaan. Ervaring hoeven ze eigenlijk niet te hebben, goesting wel. Twee professionele dichters dompelen hen onder in de wereld van de dichtkunst en geven hen tijdens een tweedaagse workshop op 4 en 5 februari 2023 in Destelheide allerlei tips en tricks. Een bepaald thema is er niet, iedereen kiest zelf waarover hij wil schrijven. Alles kan, niets moet. Het traject heet dan ook niet toevallig ‘Rocking in the free wor(l)d’.”

Meer informatie over het poëzietraject van Denver Ocula vind je op www.destelheide.be

MEDEWERKERS DESTELHEIDE EN HANENBOS OP STAP IN

BRUSSEL

Het hele jaar door geven de medewerkers van alle teams van Destelheide en Hanenbos het beste van zichzelf om de gasten een fijn en kwaliteitsvol verblijf te bezorgen. Een taak die ze met hart en ziel vervullen, maar waarbij vaak weinig tijd rest voor een babbel met de collega’s van andere teams. Daarom trekken we er één dag per jaar allemaal samen op uit. Dit jaar ging de personeelsuitstap richting ‘Bruxelles, ma belle’.

’s Ochtends stonden drie activiteiten op het menu waaruit iedereen er eentje kon kiezen: een blik achter de schermen van de bekende Brusselse muziektempel Ancienne Belgique, een gegidste wandeling door de typische volkswijk De Marollen en Canal it Up!, een kajaktrip waarbij je je steentje bijdraagt aan een plasticvrij Brussels kanaal. ’s Middags werden de medewerkers getrakteerd op de befaamde spaghetti van café De Monk in hartje Brussel. In de namiddag stond nog een Brussel- tour op het programma met de TOOT-bus. Kortom, een geslaagde personeelsuitstap!

Algemene Dienst voor Jeugdtoerisme vzw beheert de Hoge Rielen, Destelheide en Hanenbos in opdracht van de Vlaamse Overheid.