De Onderneming 921

DE ONDERNEMING

(Foto - Vaillant)

Inhuldiging Vaillant Expo in Remscheid

Dynamisch balanceren voor dynamische netwerken

Warmtenetten in Vlaanderen

Periodiciteit: maandelijks I Afgiftekantoor: Oostende X ISSN 0777/6349 I P501047 I Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement I Edith Cavellstraat 88 bus 13b, 1180 Brussel

Maandblad voor sanitair - verwarming en klimatisatie • nr. 921 • juni 2015

Water is onze wereld.

Al meer dan 140 jaar.

Wij zijn voortdurend in beweging voor u.

Watts Water Technologies is als stromend water. Zelfs na 140 jaar staan we niet stil. We blijven een compleet aanbod aan hoogwaardige producten en technologische systemen ontwikkelen zodat u uw klanten een optimale kwaliteit kan leveren. Onze diepgaande expertise en continue innovatiedrang garanderen de beste oplossing voor commerciële, residentiële, industriële en openbare toepassingen. Dit maakt ons tot uw betrouwbare partner in verwarming, sanitair, instrumentatie, terugstroombeveiliging en elektronica. Neem gerust een duik in onze wereld en kijk op www.wattsindustries.be of ga naar www.waterbeveiliging.be

ElEctronics

sanitair

HVac

solar

watErbEVEiliging VoorgEïsolEErdE lEidingEn

03

VOORWOORD

COLOFON De Onderneming. Vakblad voor sanitair, verwarming en klimatisatie PERIODICITEIT Maandelijks SECRETARIAAT - ABONNEMENTEN Julie Lagneaux E julie.lagneaux@distrigraph.com T 02 340 76 90 REDACTIETEAM John Lams Alex Baumans Michel Hanoulle T 02 340 76 90 | F 02 340 76 99 E redactie@deonderneming.be VORMGEVING Ruth Van Thuyne E ruth.vanthuyne@fcomedia.be RECLAME - ADVIES FCO Media Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies T 056 771310 | F 056 771311 E filip.cossement@fcomedia.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Distrigraph Filip Cossement Edith Cavellstraat 88 bus 13 1180 Brussel Version française: sur simple demande Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkel verplichting tot opname van aangeboden advertenties.

De terugkeer van elektrische verwarming?

De al te enthousiaste steunmaatregelen voor PV-panelen hebben niet alleen in ons land tot een explosieve groei van het aantal installaties gevoerd. Ook in de buurlanden kampt men met de gevolgen van een ondoordacht energiebeleid. Een probleem daarbij is dat de productie niet is afgestemd op het verbruik, zodat het stroomnet regelmatig overcapaciteit moet opvangen. Het recente Duitse beleid is er dan ook op gericht dat er een minimum aan stroom van decentrale productie op het net komt. De uitbater van een PV-installatie moet zijn eigen productie zoveel mogelijk zelf verbruiken. Dat kan alleen als er een of andere methode voor energie-opslag is om de piekproductie op te vangen.De Duitse industrie werkt aan tal van technieken om dat mogelijk te maken, technieken die ongetwijfeld ook in ons land op de markt zullen komen.

Een voor de hand liggend middel zijn batterijen. Dat is echter een dure zaak; er wordt dus gekeken naar manieren om de overtollige elektriciteit op te slaan in de vorm van warmte.

In het Europese energiebeleid begint men trouwens de rol van groene warmte in de energietransitie te waarderen. De meest aangewezen manier om elektriciteit in warmte om te zetten is de warmtepomp met compressorcyclus. Dit toestel kan perfect gebruikt worden om pieklasten op te vangen, zeker in combinatie met een buffervat. Deze toepassing is overigens een vast element in scenario’s rond slimme elektriciteitsmeters.

Daarnaast wordt teruggegrepen naar een techniek die zo oud is als de elektrische dompelaar, namelijk de elektrische boiler, maar dan wel op PV-panelen. De installatie is eenvoudiger dan een traditionele zonneboiler, en men hoeft zich minder zorgen te maken over bevriezing of oververhitting. Overigens zijn wel meer eigenaars op het idee gekomen om hun eigen verbruik op te krikken door middel van directe elektrische verwarming, bijvoorbeeld door een radiator bij te plaatsen.

De hernieuwde aandacht voor elektrische verwarming voor de opslag van groene elektriciteit heeft iets ironisch. De installaties die we geërfd hadden van de jaren 70 en 80 waren gezien als het schoolvoorbeeld van energiesverslindende verwarming, en er werd alles aan gedaan om ze te vervangen door verwarmingstechniek op aardgas. De behandeling van elektrische verwarming in de E-peil berekening spreekt in dit verband boekdelen. Ondertussen is de mening veranderd en pleiten energie-experts voor een grotere elektrificatie van gebouwenverwarming. Zo blijkt dat de problemen van gisteren misschien de oplossingen van vandaag zijn.

LID VAN DE UNIE VAN DE UITGEVERS VAN DE PERIODIEKE PERS

www.deonderneming.be

DE ONDERNEMING

Alex Baumans Redactie

DE NIEUWE THISION® MINI. Klaar voor iets bijzonder.

Compact design en flexibele aansluittoebehoren: de nieuwe gaswandketel Thision Mini is ideaal voor renovaties.

Zijn roestvrijstalen warmtewisselaar garandeert een maximale warmte en warm water comfort. Door zijn intelligente regeling kan elk kind dit bedienen.

Bent u klaar voor iets bijzonder?

De digitale display is eenvoudig te verwijderen • Kan gebruikt worden als afstandsbediening • Geen bijkomende kamerthermostaat nodig

ELCO Belgium nv Industrielaan, 61 BE-1070 Anderlecht. www.elco.net

05

INHOUD

25

43 47

DE ONDERNEMING

VOORWOORD ACTUA AGENDA

03 06 16

TECHNIEK MEET- EN REGELTECHNIEK Digitale vereenvoudiging met apps

20 20 20

SANITAIR TECE lanceert Volksdouche-WC Een nieuwe dimensie in comfort en hygiĂŤne voor de douche-wc

22 22 25

VERWARMING Dynamisch balanceren voor dynamische netwerken Gietijzer heeft toekomst Houtverwarming voor de abdij van Grimbergen Collectieve schoorsteenkanalen in druk of onderdruk voor gasketels Warmtenetten in Vlaanderen

27 27 35 39 40 43

SECTORNIEUWS EN REGLEMENTEN BEDRIJFSBEZOEK Installateursgericht werken

47 47 47

EVENEMENTEN Tweede editie van de Cercle des Energies te Colfontaine Inhuldiging Vaillant Expo in Remscheid

51 51 54

WETGEVING De aansprakelijkheid van de installateur Verregaande gevolgen van nieuwe verordening

56 56 59

PRODUCT NEWS KERNCIJFERS

62 66

ACTUA

06

KSB introduceert Easy Maintenance KSB Belgium introduceert een innovatie in de dienstverlening: met Easy Maintenance kan men, dankzij een QR code op de pomp, de werkingsgegevens van het toestel opvragen, om het onderhoud te optimaliseren. Zodra de code door een smartphone of tablet wordt ingelezen, verschijnen alle relevante gegevens, zoals montage, eigenschappen van de installatie, uitgevoerd en gepland onderhoud, testrapporten, foto’s.... Klanten en technici hebben alle informatie meteen bij de hand, wat een aanzienlijke tijdswinst betekent. Via een beveiligde internetverbinding kan de klant de werkingegevens in real time opvragen. Zo kan men fouten opsporen nog voor ze tot blijvende schade leiden. De technicus hoeft bij een interventie geen stapels documentatie mee te dragen, een tablet volstaat.

Easy Maintenance kan ook worden uitgerust met de GPS functie, waarmee men de pomp tot op 50 cm nauwkeurig kan localiseren.

www.ksb.com

Zodra de QR code wordt ingelezen, verschijnen alle werkingsgegevens op de tablet.

Interesse voor Bette op ISH Op de indrukwekkende ISH beurs in Frankfurt was de Duitse badkamerspecialist Bette vertegenwoordigd met een stand van 700 m2 vol nieuwigheden. Behalve baden, douchebakken en wastafels in emailstaal, stelde de fabrikant voor het eerst ook meubels, montagesystemen en accessoires voor. Niet minder dan 20.000 professionals uit de installatie, bouw, architectuur of media kwamen een kijkje nemen.

De design badkuipen konden op een stevige belangstelling van de vaklui rekenen. Dat gold vooral de Bette Lux Shape, het nieuwe vlaggenschip, dat de Designplus Award 2015 won.

www.bette.de

Opleiding van jongeren en duurzaam bouwen zijn prioriteiten voor Marc Ruebens, de nieuwe voorzitter van CBB-H

Marc Ruebens nieuwe voorzitter Confederatie Bouw Brussel

Lux Shape, het topmodel van Bette, werd voorgesteld op de ISH beurs, en won er de Design Plus 2015 prijs.

Marc Ruebens heeft meer dan 20 jaar ervaring in de bouwsector, en is de oprichter van het Brusselse aannemingsbedrijf DRTB (onderhoud en spoedinterventies). In maart volgde hij Angel Sanchez op als voorzitter van de Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad (CBB-H). Hij wil de lijn van zijn voorzitter verderzetten, met als krachtlijnen administratieve vereenvoudiging, lagere lasten voor de bedrijven en een verbetering van de OSIRIS tool. De nieuwe voorzitter legt ook de nadruk op de opleiding van de jongeren: “elk jaar biedt mijn bedrijf jongeren een inleefstage aan om hen in contact te brengen met de werfrealiteit. Zo kunnen jongeren uit het technisch en beroepsonderwijs gemotiveerd raken en op de hoogte zijn van de nieuwste technische ontwikkelingen”. Tenslotte heeft M. Ruebens aandacht voor de milieu-impact van bouwprocessen.

Hij is een van de voorlopers in duurzaam bouwen.

www.cbbh.be

DE ONDERNEMING

AUBIA , your pumps partner

Nieuw GAMMA 2015

Aubia, een grote keuze aan pompen en professionele drukverhogingsystemen • Een stock van ongeveer 3000 koudwaterpompen in België • Pompen en hydrofoorgroepen worden in Aubia België ter plaatse samengesteld • Een grote voorraad van wisselstukken

• Pompen worden verkocht enkel via professionele weg • Een uitgebreid gamma accessoires voor pompen : ketels, kasten …

• Interne dienst na-verkoop

Gelieve u tot uw distributeur of tot ons te richten bij eventuele vragen. AUBIA nv tel : 068 55 13 28 - mail : info@aubia.be - www.aubia.be

Heeft uw klant geen aardgas?

Propaangas van Antargaz vormt de oplossing!

targaz Word An p partner o /nl/ targaz.be www.an rs u installate

Op Antargaz kunt u rekenen!

Laat uw klanten genieten van alle comfort van gas dankzij propaangas

Is de woning van uw klant niet aangesloten op het aardgasnetwerk en wilt hij toch profiteren van alle voordelen van gas?

Propaangas in een tank, boven of onder de grond, biedt hem exact hetzelfde comfort als aardgas. Bovendien is propaangas de juiste keuze voor het milieu én voordelig dankzij de evolutie van de energieprijzen.

Meer info over propaangas van Antargaz? Bezoek ons op www.antargaz.be, mail ons op installateur.service@antargaz.com of bel ons op 02 246 00 65

ACTUA

08

Bosch haalt groeidoelstellingen Eind april stelde de Bosch Group in Stuttgart de jaarresultaten voor. Ondanks de ongunstige economische omstandigheden, werden de groeidoelstellingen voor 2014 overschreden, en dit in alle sectoren en alle regio’s. Door productinnovatie kon de groep haar positie op tal van markten verstevigen. De omzet groeide met 6,3% in nominale waarde tot 49 miljard euro. Voor 2015 verwacht men een omzetgroei van 3 tot 5%. Bosch rekent daarvoor vooral op ontwikkelingen in softwarecompetenties, zoals Bosch IoT Suite, een softwareplatform voor het internet der dingen. Het regelt communicatie en gegevensuitwisseling tussen toestellen met internetverbinding, bijvoorbeeld verwarmingsinstallaties, machines in fabrieken, of beveiligingscamera’s. In onze sector, meer bepaald energie- en gebouwentechniek, steeg de omzet met 1,7% in 2014 tot 4,6 miljard euro. De situatie in Europa blijft moeilijk. Toch steeg de omzet van Bosch er met 2,1% tot 26 miljard euro. Deze regio is dus goed voor 53% van de totale omzet van de groep.

Het binnenklimaat van de bijna-energieneutrale demowoning in Mere wordt gegarandeerd door vraaggestuurde E+ systeem van Renson.

Renson E+ systeem in demonstratieproject bijnaenergieneutrale woning

wwww.bosch.be

Volkmar Denner, voorzitter van de raad van bestuur van Bosch, benadrukte het belang van connectiviteit en internetdiensten voor de groei van het bedrijf

Het studiebureau T-Palm Elbo realiseerde samen met architectenbureau Coppens & Coen een bijna-energieneutrale demonstratiewoning in Mere. Om een gezond binnenklimaat te garanderen, deed men een beroep op de vraaggestuurde Systeem E+ ventilatie van de Belgische specialist Renson. Dat combineert een continu luchttoevoer in de verblijfsruimtes door middel van raamroosters (zoals Invisivent) met een centrale afzuigventilatie. Door de vraagsturing draait de ventilator niet meer dan strikt nodig. Bovendien regelt het Smartzone systeem de ventilatie in functie van de bezetting van de verschillende kamers in de woning. Als er warmte nodig is voor verwarming of SWW, kan de energie uit de uitblaaslucht gerecupereerd worden door de ingebouwde warmtepomp. De warmtepompboiler heeft een inhoud van 300 liter (voldoende voor 4 tot 6 personen)

www.renson.be

Duurzaamheidsdoelstellingen voor Wallonië met 10 jaar uitgesteld Aanvankelijk had Wallonië zich tot doel gesteld om tegen 2020 20% hernieuwbare energie te gebruiken (warmte, transport en elektriciteit) en 8.000 GWh groene elektriciteit. Paul Furlan, Waals minister voor energie, heeft echter verklaard dat de streefdatum met 10 jaar wordt verschoven. Tegen 2020 mikt men op 13% hernieuwbare energie (vergeleken met 10% nu). Op basis van een studie van consultant CapGemini oordeelde de minister dat de bestaande doelen te ambitieus waren en ze de gemeenschap te veel zouden kosten. Het consultancy bureau vergeleek de impact (potentieel, kosten, uitstoot....) van meer dan 120 hernieuwbare energie technieken. Door een meer haalbaar percentage voorop te stellen voor 2020, voldoet Wallonië nog steeds aan de eisen die Europa oplegt. Het doel van 8.000 GWh groene elektriciteit zal al tegen 2026 bereikt worden.

energie.wallonie.be

Het doel van 20% hernieuwbare energie in Wallonië wordt verschoven naar 2030. Paul Furlan, Waals minister van energie vond de datum van 2020 te ambitieus.

DE ONDERNEMING

Hét trefpunt HVACR! voor de HVACR registreer u vanaf juni als bezoeker op

www.climatechno.be

Mediapartners:

organisatie: FCOmedia • Boulevard des canadiens 118 B-7711 Dottignies • T +32 (0)56 77 13 10

wpac

wpp warmtepomp platform

ventibel ventibel

ARIANEXT COMPACT De groene compacte en comfortabele oplossing !

Arianext Compact groepeert een warmtepomp Inverter DC in een all-in-one kolom voorzien van een hydraulische module en een opslagtank 180 liter.

WP Monobloc met DC Inverter technologie : > Werking tot -20 째 C > Brede modulatie zone: optimaal comfort in tussenseizoenen Ultra-compacte binnenunit : de nieuwe markt referentie > Klein vloeroppervlak BxDxH = 600x600x1700 mm > Alle onderdelen zijn standaard > Beschikbaar in versie : 1 zone of 2 zones voor de verwarming.

Energetische High performance oplossing : Tot 70% gratis energie geleverd via de lucht voor uw verwarming en sanitair warm water

K MONOBLO WP 4/6/8 kW

www.chaffoteaux.be

11

ACTUA

Yoerich Dewaegenare wordt voorzitter Ventibel Op de algemene vergadering koos Ventibel, de vereniging van de Belgische ventilatiesector, Yoerich Dewaegenaere tot voorzitter, die daarmee een tweede mandaat vervult. Hij is al jaren actief in de sector en is momenteel algemeen directeur van Ventilair Group Belgium. Sectorvereniging Ventibel groepeert bekende merken, zowel voor woningventilatie als niet-woningventilatie. De vereniging geldt als de gesprekspartner van de sector tegenover alle andere betrokken partijen.

www.ventibel.be

In de passiefbouw van het administratief centrum van Seraing wordt de kwaliteit van de binnenlucht gegarandeerd door een balansventilatiesysteem

Passiefbouw voor administratief centrum van Seraing

Yoerich Dewaegenaere begint aan zijn tweede mandaat als voorzitter van Ventibel

Het administratief centrum van Seraing is een eerste stap in een ambitieus plan voor stadsvernieuwing. Het volledig betonnen gebouw werd opgetrokken volgens de passiefstandaard. Isolatie en luchtdichtheid kregen speciale aandacht. Fijnregeling van de temperatuur in koelen en verwarmen gebeurt door middel van de balansventilatie. Zo krijgen alle medewerkers een gezond binnenklimaat. Het ventilatiedebiet van elke zone wordt gestuurd door voelers voor temperatuur, luchtkwaliteit en luchtdebiet. Om het ontbreken van mechanische koeling te compenseren, is er een nachtelijk dynamisch free cooling systeem. Hierbij wordt de koude nachtlucht via de vensters toegevoerd, terwijl de warme binnenlucht ontsnapt via natuurlijke trek door een centrale schacht. Alle systemen werden door Schüco geleverd. Voor dit project werkte de stad Seraing wamen architectenbureauz B.A.G. & NEO-IDES, evenals met constructeur Design Metal.

www.schueco.be

Thierry Geers wordt afgevaardigd bestuurder van Geberit België

Gezelligheid en netwerking zijn de traditionele sterke punten van Air Expo

Op 1 juni volgt Thierry Geers Paul Forier op als afgevaardigd bestuurder van Geberit, de fabrikant van installatiesystemen. Na een kwart eeuw carrière bij de firma, heeft Paul Forier Geberit tot een topmerk op de Belgische markt gemaakt. Hij was een pionier op het vlak van inbouwtechniek, en oplossingen voor meer duurzaamheid en waterbesparing. Thierry Geers heeft heel wat ervaring in sanitair en HVAC (Brilliant, Masco, Desco, Ariston-Thermo....). In 2011 werd hij afgevaardigd bestuurder van het Belgische filiaal van Ihto Daalderop. Geberit zal kunnen voortbouwen op het netwerk van Thierry Geers, evenals zijn dynamisme en zin voor initiatief.

www.geberit.be

Air Expo blijft succes Het netwerk-evenement Air Expo werd voor de achttiende keer gehouden, dit jaar in het Hôtel de la Poste in het Brusselse Tour & Taxis complex. Die lange successerie toont duidelijk dat de formule doeltreffend is: een beperkt aantal firma’s, met een complementair aanbod aan producten, nodigt de voornaamste zakenpartners uit in een gezellig kader. De nadruk ligt op contacten leggen in een ontspannen sfeer. De deelnemers dit jaar, Ubbink, Camfil, Viessmann, Wilo, Reflex, Grada, Cooling Ways en Johnson Controls konden zich op een grote opkomst verheugen.

Thierry Geers heeft een lange ervaring in de sector

DE ONDERNEMING

www.air-expo.be

ACTUA

12

Global District Energy Climate Awards Op de jaarvergadering van Euroheat & Power, de Europese vereniging voor stadsverwarming en WKK, werden de Global District Heating Climate Awards uitgereikt. Deze prijzen werden ingericht om duurzame initiatieven rond warmtenetten te belonen. Er werden vier awards uitgereikt: • Nieuw project: Hungerkamp System in Braunschweig (Duitsland): een flexibel WKK systeem dat 34 ketels vervangt door lokale duurzame energiebronnen en 8.000 ton CO2 per jaar bespaart • Modernisering: Stadsverwarming in Lodi (Italië): door de totaalaanpak, met integratie van hernieuwbare energie, lager stookregime en betere sturing met warmte-opslag werd het rendement sterk verhoogd.

• Uitbreiding: Gecombineerde verwarming en koeling in Helsinki (Finland): het gaat hier om een geïntegreerd systeem met WKK en warmteproductie (90 MW) en koeling (60MW) voor een totale energiebesparing van 80% • Speciale prijs: Diep geothermisch systeem in Kirchweidach (Duitsland): dit project gebruikt aardwarmte voor groentekweek en voor de warmtevoorziening van de bewoners. Het levert zo tegelijk jobs en comfort.

www.districtenergyaward.org

Eerstebuislegging warmtenet Nieuw Zuid Vlaams minister van Energie Annemie Turtelboom heeft de eerste buis in de grond laten zakken van het warmtenet in de wijk Nieuw Zuid in Antwerpen. Tegen 2020 wordt verwacht dat er een kleine 1.000 woningen op zullen worden aangesloten, en voor 2025 rekent men op 5.000 inwoners. Het is de bedoeling om dit net volledig te voeden met restwarmte uit de industrie en zo CO2 uitstoot te verminderen. Minister Turtelboom wil de komende jaren de uitbouw van warmtenetten stimuleren, als volwaardig onderdeel van het Vlaamse energiebeleid. Het budget daarvoor wordt dan ook opgestrokken tot 10,25 miljoen euro. Groene warmte benutten is 6 tot 14 keer goedkoper dan groene stroom om hetzelfde milieu-effect te bereiken. Bovendien is het potentieel veel groter: 55% van het totale energieverbruik in Vlaanderen gaat naar verwarming en koeling, tegenover 22% naar elektriciteit. Vito is nu bezig met een studie rond bestaande warmtenetten. Tevens legt VEA een warmte-atlas aan om het potentieel in kaart te brengen.

www.vlaanderen.be

De Bel serie was een van de Burgbad nieuwigheden die werd voorgesteld.

Burgbad stelt ISH nieuwigheden voor Omdat lang niet alle medewerkers van groothandels de gelegenheid hebben om de ISH beurs in Frankfurt te bezoeken, organiseert het Belgische filiaal van sanitairfabrikant Burgbad traditiegetrouw een evenement voor België. Dit jaar vond dat plaats in de Brusselse Wild Site. Op de twee avonden kwamen er in totaal ruim 300 gasten van over heel het land. Alle elektronische media ten spijt, vervangt immers niets het directe contact met het product. De gasten konden er alle finesses vernemen over de Yso, Bel en Sana series.

Maatwerk en een ruime keuze aan materialen en afwerkingen zijn de sterke troeven van Burgbad. De badkamer krijgt daardoor meer dan ooit een persoonlijke toets. Dit jaar is ook een jubileum voor Burgbad: het is namelijk 50 jaar geleden dat de firma startte met de fabricage van badkamermeubels. Daarom pakt de firma uit met een aantal commerciële acties.

www.burgbad.de

DE ONDERNEMING

Airconditioning oPLoSSingEn

EEnvoud

of

intElligEntiE?

AQUASNAP® MET GREENSPEED® INTELLIGENTIE,

Verbeterde energieefficiëntie Compact en eenvoudig te installeren Akoestisch comfort Geavanceerde regeling Flexibel inzetbaar

www.carrier.nl www.carrier.be

Sinds Willis Carrier's werelds eerste moderne klimaatsysteem ontwikkelde in 1902, hebben Carrier engineering teams geavanceerde oplossingen voor uw bedrijf ontwikkeld. En omdat u niet zou moeten kiezen tussen eenvoud of intelligentie, heeft Carrier de ervaring, de efficiëntie en de inzetbaarheid van de AquaSnap verwerkt in de slimste innovatieve technologie: Greenspeed intelligentie.

De 30RBM en 30RBP units zijn de ultieme oplossingen voor industriële en commerciële toepassingen waar een maximale flexibiliteit en een hoog rendement worden vereist.

© Carrier 2015. Alle rechten voorbehouden.

ZODAT U NIET HOEF T TE KIEZEN.

Buderus

ENERG енергия • ενεργεια

A

Y IJA IE

IA

A+++ A++

+

Bent u klaar voor 26 september 2015 ?

+ + +

A+

A+

A B C D E F G

2015

26 september 2015 is de start van een nieuw tijdperk in de verwarmingswereld. De Europese richtlijn EcoDesign zal de kaarten in de sector flink door elkaar schudden. Verwarmingstoestellen en -systemen zullen vanaf die dag voorzien zijn van een energielabel. Dankzij de nieuwe ErP Ready ketels en het nieuwe ventilatiegamma zal Buderus zijn voorsprong in de systeemtechnologie verder uitbouwen. Laat EcoDesign ook voor u een kans zijn !

Warmte is ons element Bosch Thermotechnology n.v./s.a. · tel. 016 40 30 20 · info@buderus.be · www.buderus.be ·

Buderus Belgium op Facebook

811/2013

Ontdek onze Smart oplossing.

15

ACTUA

Van Markce Fair in Brussel Expo op 17 en 18 september Groothandel Van Marcke heeft besloten om een eigen beurs te organiseren. De Van Marcke Fair zal plaatsvinden in Paleis 1 van Brussels Expo op donderdag 17 en vrijdag 18 september 2015.

Op meer dan 4.000 m2 wordt een representatief overzicht gegeven van de markt voor sanitair, HVAC en installatie. Van Marcke Fair richt zich natuurlijk tot installateurs en professionals uit deze sectoren, maar ook tot architecten, studiebureaus, projectontwikkelaars en energiedeskundigen. Met dit evenement mikt Van Marcke verder dan België en wil ook bezoekers uit Luxemburg en Noord-Frankrijk aantrekken. De leveranciers van de groothandel zullen er de meest recente producten, diensten en technieken voorstellen, met speciale aandacht voor de nieuwigheden van ISH Frankfurt. Er zullen ook praktische demonstraties, lezingen en workshops worden gehouden.

Michel Donck Sales & Country Manager bij Zehnder Michel Donck (57 jaar) heeft al ruim 30 jaar ervaring in de branche. Hij begon zijn carrière bij Bulex (Saunier Duval groep) en vervulde daarna functies bij Vaillant en ACV. Nu maakte hij de overstap naar Zehnder Group Belgium, waar hij Sales & Country Manager wordt. Zehnder is een vooraanstaande fabrikant van sierradiatoren, ventilatiesystemen en oplossingen voor een gezond binnenklimaat. Michel Donck heeft zich tot doel gesteld om de leidende marktpositie van Zehnder in België verder uit te bouwen.

www.zehnder.be

www.vanmarcke.be

Michel Donck is een nieuwe uitdaging aangegaan bij Zehnder

Willem Voets nieuwe general manager bij Informazout Cedicol Op 1 mei heeft Willem Voets de functie van general manager bij Informazout Cedicol overgenomen van Ward Herteleer. Voor hij deze functie uitoefende, was Willem Voets al actief in de bouwsector, meer bepaald bij Theuma, T.Palm en Buderus Heiztechnik.

Ward Herteleer stond sinds 1999 aan het hoofd van de vzw’s Cedicol en Informazout. Zijn beleid zag een grotere integratie tussen beide organisaties, en een verdere uitbouw en professionalisering van Cedicol als opleidings- en kenniscentrum. Verder werd de communicatie met verschillende doelgroepen versterkt, en werden de labels Optimaz Elite, Optitank en Mazoutexpert in het leven geroepen. Met de opkomst van hernieuwbare energie staat de stookoliesector voor grote uitdagingen. Willem Voets wil fossiele brandstoffen hierin een economische en ecologische plaats geven.

www.informazout.be

DE ONDERNEMING

Ward Herteleer (links) geeft de fakkel over aan Willem Voets

ACTUA

AGENDA PassiveHouse 11-13 September Tour &Taxis Brussel www.passivehouse.be

Climatechno

16

Symposium warmtepompplatform op Climatechno Het Warmtepompplatform heeft besloten om de samenwerking met de Climatechno beurs verder te zetten. Het jaarlijkse symposium wordt dus dit jaar in het kader van de beurs gehouden, meer bepaald op woensdag 14 oktober in de Leuvense Brabanthal. Het exacte programma en praktische gegevens zullen te zijner tijd worden bekendgemaakt via www.climatechno.be en www.warmtepompsymposium.be. Dit evenement heeft zich door de jaren heen ontwikkeld tot het ontmoetingspunt bij uitstek voor iedereen die in België met de techniek te maken heeft. Dat is onder meer te danken aan de kwaliteit van de sprekers uit de industrie en onderzoeksinstellingen uit binnen- en buitenland. www.warmtepompsymposium.be

14-15 oktober 2015 Brabanthal Leuven www.coolandcomfort.be

Poweo wil positieve energie brengen in België Energie & Habitat 15-18 oktober 2015 Namur Expo (Namen) www.energie-habitat.be

Ölwärme-Kolloquium 14-15 oktober 2015 Hamburg www.owi-aachen.de

De Belgische gas- en elektriciteitsmarkt heeft er een leverancier bij: de Franse firma Poweo. Het bedrijf wil in de eerste plaats een positieve boodschap uitdragen. Energie is de jongste maanden vooral negatief in het nieuws gekomen, met dreigende black-outs en een onzekere toekomst van de kerncentrales. Poweo wil daarentegen het leven van de klant vereenvoudigen met een transparant aanbod, zonder verborgen kosten of voorbijgaande promoties. Het bedrijf is al actief in Wallonië, en breidt zijn activiteiten nu uit naar Vlaanderen en Brussel. De resultaten zijn bemoedigend: zonder mediacampagne heeft Poweo al 10.000 klanten in ons land. Het is de bedoeling om tegen 2018 400.000 klanten te halen. Daarvoor rekent Poweo op scherpe prijzen en een uitstekende service. Op de thuismarkt heeft die aanpak hen al 1.300.000 klanten opgeleverd.

Door die schaalvoordelen kan Poweo een competitief aanbod uitwerken. www.poweo.be

Heat Pump Summit 20-21 oktober 2015 Messe Nürnberg (D) www.hp-summit.de

Interclima+elec

Xavier Caïtucoli, CEO en oprichter van Direct Energie, stelde de ambities van Poweo in Belgi

2-6 november 2015 Paris Nord Villepinte (F) www.interclimaelec.com

Aftrap van het ReMoFlex consortium Energies+ 13-15 november 2015 Wex, Marche-en-Famenne www.energiesplus.be

VSK 2-5 februari 2016 Jaarbeurs Utrecht (NL) www.vsk.nl

Vier organisaties: B&R Bouwgroep, Levuur, ventilatiespecialist Thermad-Brink en huisvestingsmaatschappij De Ark hebben de handen in elkaar geslagen om energiezuinige renovatie te bevorderen. Samen vormen ze het consortium ReMoFlex. Er werd een totaalconcept uitgewerkt voor een snelle en efficiënte modernisering van rijwoningen. Door prefabricatie, waarbij technieken in volledig afgewerkte voorwandmodules worden geïntegreerd, kan men een oude woning snel omvormen tot de BEN standaard. Het IWT ondersteunt ReMoFlex in het kader van de Proeftuin Woningrenovatie. Het is immers de ambitie van de overheid om door schaalvoordelen dergelijke renovaties betaalbaar te maken voor een ruime doelgroep. De aanpak is bijvoorbeeld geschikt voor sociale woonwijken. Monitoring voor en na de verbouwing is voorzien, zodat men een degelijke kosten-baten analyse kan voorstellen voor geïnteresseerden in het project. www.thermad-brink.be

DE ONDERNEMING

Digitaal onderhoudsattest

Zie www.eurosoftpro.be voor meer informatie

TECHNIEK - MEET- EN REGELTECHNIEK

20

De EuroSoft Mobile app is compatibel met de meeste Blauwe Lijn meettoestellen met Bluetooth functie.

Digitale vereenvoudiging met apps EuroSoft Mobile en EuroSoft Pro van Euro-Index

B

ij de ontwikkeling van nieuwe producten kijkt Euro-Index niet enkel naar de huidige noden maar ook naar die van de toekomst. Het bedrijf onderzoekt waar de installateur vandaag mee wordt geconfronteerd, waar hij de komende jaren mee geconfronteerd zal worden en hoe Euro-Index hem daarbij kan ondersteunen.

Het werk eenvoudiger maken Zo stelt men vast dat de wetgeving rond energie-efficiënt wonen, in de ruimste zin van het woord, steeds complexer wordt. Naast de technische uitdagingen wordt het er ook op administratief vlak niet makkelijker op. In het dagelijkse leven is er een trend naar administratieve digitalisering. De smartphone is er niet enkel om te bellen, hij houdt ook uw agenda bij en regelt vaak nog veel meer dan dat. Ook de tablet is niet meer weg te denken uit ons bestaan. Op professioneel niveau kunnen we uit deze technologieën ook enorme voordelen halen. Euro-Index ziet het dan ook als een boeiende opdracht om na te gaan hoe men als fabrikant van meetapparatuur de digitale ontwikkelingen kan gebruiken om de job van de installateur eenvoudiger en efficiënter te maken. Zo zijn er twee nieuwe software-applicaties ter beschikking van de

installateur: EuroSoft Mobile en EuroSoft Pro. EuroSoft Mobile is een gratis app die beschikbaar is voor Android, iOS en Windows en die compatibel is met de meeste Blauwe Lijn meetinstrumenten met Bluetooth functie. Dit omvat de rookgasanalysetoestellen, de S4600 ST-serie digitale drukmeters en de BlueAir ST luchtsnelheidsmeter. De mogelijkheden zijn afhankelijk van het meetinstrument en het gebruikte besturingssysteem, maar enkele functionaliteiten zijn bijvoorbeeld klantgegevens invoeren, op afstand bedienen van een toestel, op afstand meetgegevens uitlezen, metingen in een curve of staaftabel plaatsen, meetgegevens in verschillende bestandstypes bewaren en meetresultaten loggen.

Digitaal onderhoudsrapporten invullen EuroSoft Pro gaat nog een stapje verder. Deze

app/software laat u toe om digitaal onderhoudsrapporten van verwarmingsinstallaties op te stellen, te bewaren en uit te printen.

EuroSoft Pro kan met de nieuwe Eurolyzer STx en de Multilyzer STe rookgasanalysers werken op tablets, smartphones, laptops en PC’s die uitgerust zijn met een Android, iOS of Windows besturingssysteem. De Eurolyzer ST en STe toestellen kunnen op een Android platform met EuroSoft Pro communiceren.

Het mooie van EuroSoft Pro is vooral zijn eenvoud. Het zijn de gewone onderhoudsformulieren die digitaal worden ingevuld, er is geen cloudopslag, geen verbinding met internet nodig, en geen jaarlijkse licentie. Er is volledige vrijheid van handelen, de gegevensopslag regelt de installateur zoals hij zelf wil en het attest kan ter plaatse afgedrukt worden of verzonden via e-mail. Het is eenvoudigweg DE ONDERNEMING

21

TECHNIEK - MEET- EN REGELTECHNIEK

pro Eenvoudig vooruitstrevend

Met EuroSoft Pro kan men onderhoudsrapporten voor de drie gewesten digitaal invullen.

een papieren onderhoudsattest in digitale vorm en dat is volgens Euro-Index wat nodig is : een efficiënte tool die de vakman ondersteunt in zijn job. EuroSoft Pro bevat zowel het Vlaamse, Brusselse als Waalse onder-

houdsattest en wanneer nodig zullen aanpassingen gratis te downloaden zijn.

Euro-Index gaat deze evolutie verderzetten om eenvoudig te gebruiken maar geavanceerde meetoplossingen te ontwikkelen, die

de installateur ondersteunen in zijn steeds complexere werkomgeving.

(Bron: Euro-Index)

www.euro-index.be

Viega Megapress

Maakt het onmogelijke mogelijk.

Tot 60 % sneller bij dikwandig staal.

viega.be/Megapress/nl

Eindelijk is het mogelijk: de koude perstechniek voor dikwandige stalen buizen Of het nu gaat om een verwarmingsinstallatie, koelsysteem of industriële toepassing – op plaatsen met bijzonder hoge eisen waarborgen dikwandige stalen buisleidingen een duurzame en economische installatie.

Viega Megapress maakt het nu mogelijk stalen buizen conform NBN EN 10220/10255 – in de maten van ½ tot 2 duim – met behulp van de koude perstechniek te verbinden. Bovendien beschikken de fittingen over de beproefde Viega SC-Contur die niet-geperste verbindingen zichtbaar ondicht maakt. Zo wordt de montagetijd tot 60 % korter en kunnen lastig toegankelijke punten gemakkelijk en 100 % veilig worden geperst.

Viega. Altijd beter!

J-24154_Viega_onderneming_08062015.indd 1

DE ONDERNEMING

13/05/15 15:08

TECHNIEK - SANITAIR

22

TECE lanceert Volksdouche-WC Product voor de massamarkt voorgesteld op ISH

I

n de sanitairtechniek wint het douchetoilet gestaag aan belangstelling. Een echte marktdoorbraak blijft echter uit; de prijs is hier een hinderpaal. Spoelspecialist TECE wil daar wat aan doen met de TECEone: een scherp geprijsde en installatievriendelijke douche-wc om de markt open te breken.

Marktconforme oplossing De douche-wc heeft nieuwe standaarden gezet op het vlak van hygiĂŤne. Als specialist in spoeltechniek besloot TECE om ook in dit

De vormgeving van het toilet werd sober gehouden

segment actief te worden. De eerste stap was daarbij een enquete om na te gaan hoe de installateur tegen deze techniek aankeek.

Hieruit kwamen twee conclusies naar voor:

Voor de TECEone douche-wc ging TECE uit van bekende hydraulische mechanismen. Dat maakt het systeem betrouwbaarder, en maakt een elektrische aansluiting overbodig.

Ten eerste is er een grote belangstelling voor douchetoiletten: 60% van de ondervraagde installateurs heeft er al wel eens een geplaatst.

Ten tweede blijft het een nicheproduct, voornamelijk omdat het grote publiek zich laat afschrikken door de prijs. Meer dan 80% van de installateurs vindt dat de prijs een rem is voor verkoop.

TECE besloot om een douche-wc te ontwerpen die specifiek was afgestemd op de eisen van de hedendaagse markt. De gangbare douchetoiletten gaan namelijk allemaal terug op een concept uit de jaren 50, met een pompaangedreven spoeling, gevoed door een elektrische boiler. Die complicatie maakt het toestel duur. Bovendien is de installatie moeilijker, omdat er ook een elektrische aansluiting nodig is. Vanuit zijn expertise in spoeltechniek, ontwierp TECE een radicaal verschillend toestel, dat volledig hydraulisch is aangedreven, en gevoed is door een mengkraan. De installateur hoeft dus geen DE ONDERNEMING

23

TECHNIEK - SANITAIR

elektrische aansluiting te voorzien, wat ook handig is in renovatie. De mengkraan is vast ingesteld op 28 graden, en kan 5 l/ min leveren, duidelijk meer dan de meeste andere modellen op de markt. Volgens de marktstudie hechten gebruikers vooral belang aan hygiëne, dus concentreerde TECE zich op die functie. Alle extra’s zijn achterwege gelaten: geen afstandsbediening of verwarmde zitting enzovoort. Dat maakt het toestel ook betrouwbaarder, aldus Martin Krabbe, hoofd techniek bij TECE. Het hart van het systeem is immers de mengkraan, waarvan de kwaliteit al bewezen is, er zijn geen elektronische gadgets die kapot kunnen gaan.

De kracht van eenvoud Het resultaat is de TECEone, een hangtoilet met douchefunctie, dat gecombineerd kan worden met het TECElux voorwandelement. Door zich te concentreren op de essentiële functies kan de prijs ook heel laag worden gehouden. Martin Krabbe omschreef het dan ook als de VolksdoucheWC, het eerste toestel in zijn soort dat echt bestemd is voor de massamarkt.

Qua techniek concentreerde men zich op de essentiële functies, zonder overbodige snufjes.

TECE ging een partnerschap aan met een porseleinfabrikant voor de closetpot. Ook hier koos men voor functionaliteit zonder franje, met een state of the art spoelrandloos ontwerp voor het gemak van reiniging. Net omdat het aantal functies beperkt bleef tot het strikt nodige, is het

toilet nauwelijks te onderscheiden van een traditionele uitvoering, zodat het in elke badkamer past.

(Door Alex Baumans)

www.tece.be

VARMAX Gas-Condensatieketel VARMAX

• 10 Modellen van 120 tot 600 kW • Twin Versie: tot 1200 kW • Modulatie van 20% tot 100% • Grote waterinhoud • 2,3 of 4 aansluitingen • Snelle brandertoegang voor onderhoud

Ygnis is a brand of Atlantic Belgium SA - 1, Avenue Château Jaco - 1410 Waterloo Tél.: 02 357 28 28 - Fax: 02 353 21 82 - Email: atlanticbelgium@groupe-atlantic.com

DE ONDERNEMING

www.ygnis.be

www.losfeld.be - 2015 - 0047

• Ketel in RVS

KSB Multi Eco-Pro - Meertraps zelfaanzuigende centrifugaalpomp met schakelautomaat Met Controlmatic E.2 die de automatische in- en uitschakeling van de pomp regelt bij opening en sluiting van een tappunt. Ook uitgerust met ge茂ntegreerde droogloopbeveiliging.

Toepassingen Eengezinswoningen, landbouwbedrijven, beregenings-, bevloeiings- en wasinstallaties, watervoorziening en regenwatergebruik.

Productvoordelen Onder meer zelfaanzuiging met zeer grote aanzuighoogte (tot 8m - patent KSB) en zeer geluidsarme werking (59 dB).

KSB Belgium 路 Zoning Industriel Sud 路 1301 Bierges/Wavre 路 www.ksbbelgium.be

Onze technologie. Uw succes.

Pompen Afsluiters Service n

n

25

TECHNIEK - SANITAIR

Een nieuwe dimensie in comfort en hygiëne voor de douche-wc Geberit neemt voorsprong in groeimarkt

M

et de lancering van de nieuwe douche-wc Mera vult Geberit zijn AquaClean-gamma aan met een innoverend product op het vlak van hygiëne. Door de nieuwe functies opent dit toestel nieuwe perspectieven op de groeimarkt van de douche-wc’s.

De AquaClean Mera is een innoverend toestel voor de gebruiker maar ook voor de sanitairvakman. Deze nieuwe douche-wc is een nieuwe stap in de evolutie in dit segment. Het toestel is voorzien van de nieuwste ontwikkelingen, wat een coherent concept oplevert voor elke sanitaire ruimte.

Douche-wc’s zijn eerst en vooral ontworpen om een betere hygiëne te bieden dankzij een reiniging met water als alternatief voor het papier. Met de nieuwe Whirlspray-technologie verbetert Geberit de hoofdfunctie van de douche-wc aanzienlijk. Twee waterstralen met luchtbijmenging zorgen voor een efficiënte en comfortabele reiniging.

Daarnaast is er een douchekop voor de intieme hygiëne voor dames ingewerkt in de douchearm. Warm water wordt onmiddellijk en ononderbroken geleverd door een geïntegreerde doorstromer en een kleine boiler. De gebruiker zal ook de comfortabele ergonomie waarderen van de nieuwe verwarmde wczitting uit Duroplast. Hij kan bovendien met de afstandsbediening de droogfuncties en de

geurafzuiging aan zijn voorkeur aanpassen.

Om een coherent hygiënisch concept op de markt te kunnen brengen, heeft Geberit voor Mera ook een spoelrandloos hangtoilet ontworpen met een zijdelingse spoelopening.

Dit nieuwe TurboFlush-concept zorgt ervoor dat de wc-pot beter gereinigd wordt. Ook het onderhoud is gemakkelijker dankzij de vuilwerende afwerking va het porselein.

EN 13077. In de verpakking zit een handige montagehulp om waardoor een geschoold monteur alleen het toestel kan installeren.

Wat het onderhoud betreft, voorkomt het automatisch antikalkprogramma aanslag op alle onderdelen die in contact komen met water.

(Door John Lams)

www.geberit.be

Standaardafmetingen voor de aansluiting Behalve aan gebruikscomfort heeft Geberit tevens bij het ontwerp van Mera aan alle aspecten van de installatie gedacht. Het bedrijf is erin geslaagd een douche-wc te creëren die perfect past bij het gangbare sanitairdesign.

Dankzij deze standaardafmetingen voor de aansluiting is het toestel perfect combineerbaar met alle installatiesystemen van Geberit en de Monolith-sanitairmodules voor wc’s.

Zoals alle douche-wc’s van het merk is de Mera AquaClean voorzien van een ingebouwde beveiliging van de drinkwatertoevoer conform de drinkwaternormen EN 1717 en

Met de nieuwe Whirlspray-technologie verbetert Geberit de hoofdfunctie van de douche-wc en dus ook het gebruikscomfort.

Dankzij de technische kenmerken van deze functionele en knap vormgegeven douche-wc Mera kan dit toestel bijna overal geplaatst worden.

DE ONDERNEMING

WARMTEPOMP BOILERS

AANSLUITBAAR OP KANALEN GROOT COMPRESSORVERMOGEN snelle opwarming, werkingsgebied -7°C ~ 43°C

INGEBOUWDE MAGNESIUMANODE beschermt tegen kalkaanslag en corrosie

mogelijk om met de afgeblazen koude lucht te koelen

✓ Forse besparing op uw energiefactuur ✓ Duurzame kwaliteit ✓ Betrouwbaar dankzij het innovatieve systeem ✓ Geïntegreerde installatie die minder dan 1m2 inneemt ✓ Subsidies, afhankelijk van uw gemeente

EENVOUDIGE BEDIENING met timer en automatisch anti-legionella programma

190 OF 300 LITER WARMTEPOMP - ZONNEBOILER aansluiting van additionele warmtebronnen zoals zonne-energie mogelijk (enkel bij het 300 l type)

Climacon nv - Kruinstraat 4 - Industriepark E17 1034 - 9160 Lokeren T +32 9 337 87 77 - info@climacon.be - www.climacon.be

climacon

27

TECHNIEK - VERWARMING

Dynamisch balanceren voor dynamische netwerken

G

eavanceerde hydraulische netwerken moeten een energiezuinige, economische en foutloze werking garanderen, uitvoeringsafwijkingen van de oorspronkelijke planning opvangen, toekomstige upgrades mogelijk maken en tegen geringe kosten zijn te installeren. Hoe kunnen we deze steeds complexere netwerken efficiënt regelen bij elke deelbelasting? Dynamische oplossingen voor een dynamisch gebruik vormen de oplossing.

Hydraulische netwerken zijn een belangrijk onderdeel van ieder gebouw. Ze zorgen niet alleen voor verwarming en airconditioning, maar vormen ook een aanzienlijke kostenpost door het het elektrisch verbruik van pompen.

Pel = rp . Ṽ

η Voor een energiezuinig en economisch gebruik van een hydraulisch netwerk moet men werken met een variabel debiet. De formule voor het berekenen van het elektrische pompvermogen toont dat aanzienlijk kan worden bespaard op de pompenergie door het circulatiedebiet aan te passen. Het gebruik van systemen met een constant debiet lijkt achterhaald.

Hoewel het vandaag de dag al gebruikelijk is om geregelde pompen in te zetten om zowel het debiet aan te passen als om de opvoerhoogte te verlagen, wordt het daarachter gelegen netwerk nog grotendeels gestuurd op basis van statische regelingrepen. Over het algemeen worden hydraulische netwerken gebalanceerd met behulp van statische inregelafsluiters, voorinstelbare regelafsluiters of zoneventielen. Deze ingrepen worden eenmalig uitgevoerd en uitsluitend voor één specifieke ontwerptoestand: namelijk bij volledige belasting. Tijdens later gebruik van het hydraulische netwerk is van de ontwerptoestand echter zeer zelden sprake, aangezien de installatie in vrijwel iedere werksituatie slechts in deellast werkt. Dit roept de vraag op of niet alleen de pomp maar ook de netwerkregeling moet worden aangepast aan de verschillende situaties in deellast en of statisch balanceren van een variabele installatie niet eerder de goede werking belemmert.

DE ONDERNEMING

Het draait allemaal om gelijktijdigheid Statisch hydraulisch balanceren komt uiteindelijk neer op het introduceren van bijkomende weerstanden om het drukverlies van elk circuit af te stemmen op dat van het minst gunstige in het systeem, wanneer de installatie zich in de ontwerptoestand bevindt. Dit is ook nodig voor een foutloze werking onder deze omstandigheden. Zoals hierboven aangegeven, is deze regelinstelling echter uitsluitend van toepassing op de ontwerptoestand en dus alleen op een klein deel van de werksituaties aangezien een hydraulisch netwerk het grootste deel van de tijd slechts gedeeltelijk wordt belast. Bij het evalueren van deellastwerking moet niettemin een onderscheid worden gemaakt tussen twee verschillende situaties. Allereerst is er het geval waarin het netwerk als geheel een zeer uniforme belasting kent, wat betekent dat alle verbruikers zich ongeveer gelijk gedragen. In deze situatie kan een statische regelingreep nuttig zijn, zelfs in deellast, omdat het drukverlies evenredig is met het debiet en dus gelijkmatig verandert bij een schommeling van het debiet.

Als het hydraulische netwerk echter een ongelijke belasting kent, bijvoorbeeld wanneer de noord- en zuidzijde van een gebouw gezamenlijk worden voorgeregeld, of wanneer zones met een verschillend gebruik worden bediend, kan de statische hydraulische balancering al snel een probleem vormen. In gebouwen met een dergelijk gebruik kan het minst gunstige circuit niet worden bepaald vanuit de ontwerptoestand. Afhankelijk van het momentane gebruik en de interne en externe belastingen kan het minst gunstige circuit voortdurend veranderen. Het netwerk gedraagt zich op dynamische wijze. De geïnstalleerde statische inregelafsluiters zijn dan niet alleen overbodig maar vormen ook een aanzienlijke bijkomende hydraulische weerstand en kunnen, afhankelijk van de situatie, zelfs de netwerkregeling hinderen.

Aangezien hydraulische netwerken zich vrijwel altijd in deellast bevinden, ontstaat het probleem dat de pomp in installaties met variabel debiet en conventionele statische hydraulische balancering voortdurend onnodige weerstanden moet overwinnen. Deze weerstanden dragen niet bij tot een betere regeling, aangezien ze niet zijn berekend voor deze gebruikstoestand. Afhankelijk van de pompregeling kan deze situatie zelfs leiden tot een onvoldoende toevoer aan bepaalde circuits omdat de extra weerstand van de statische inregelafsluiter niet kan worden overwonnen. Dit is bijvoorbeeld denkbaar in een installatie met pompregeling op het eindpunt, met andere woorden waar de druk wordt gemeten over de verbruiker in het minst gunstige circuit van de installatie, berekend op basis van de ontwerptoestand.

Als we kijken naar een situatie in deellast waarin alle circuits zijn gesloten en alleen het circuit vlakbij de pomp met de grootste statische weerstand het volledige vermogen nodig heeft, wordt snel duidelijk dat de beschikbare opvoerhoogte onder bepaalde omstandigheden onvoldoende kan zijn voor het circuit in kwestie.

Afbeelding 1: Hydraulisch netwerk met eindpuntregeling van de pomp en statische inregelventielen.

Geberit Mapress Roestvrij Staal Gas

Vast en zeker.

Het leidingssysteem met persverbindingen Geberit Mapress Roestvrij Staal Gas kan nu ook in BelgiÍ toegepast worden in binnenhuis aardgas-, propaanen butaaninstallaties, van diameter 15 mm tot 54 mm (conform NBN D51-003 en NBN D51-006). → www.geberit.be

29

TECHNIEK - VERWARMING

Afbeelding 1 toont een klassiek netwerk met statische balancering. Een toestand met gedeeltelijke belasting is bijvoorbeeld indien circuits 2 tot en met 5 zijn gesloten en alleen circuit 1 wordt gebruikt. Terwijl de statische balancering is ontworpen voor het minst gunstige circuit 6, blijkt circuit 1, dat in de ontwerptoestand het meest gunstig is, eigenlijk het minst gunstige circuit te zijn in de actuele hydraulische toestand. De statische inregelafsluiter genereert in dit geval een enorm drukverlies, terwijl dit niet nodig is. Hoewel er niet altijd sprake zal zijn van een merkbaar tekort aan toevoer is niettemin duidelijk dat statische balancering in hedendaagse netwerken met variabel debiet niet gunstig is, ook niet vanuit energetisch oogpunt. Dynamische aanpassing van de inregelafsluiter is nodig om een dynamisch netwerk met variabel debiet op de juiste wijze te balanceren. Combi-afsluiters kunnen een oplossing bieden.

Zoveel weerstand als nodig en zo weinig als mogelijk is

1. Ingang stroming 2. Draairing voor voorinstelling (B), of smoorpunt 3. Regelafsluiter (E) met gemonteerde servomotor 4. Verschildrukregelaar (G) handhaaft drukverschil p1 - p2 over de regelafsluiter en de voorinstelling op een constant niveau 5. Medium uittrede P+ = meetnippel met rode band P- = meetnippel met blauwe band p1 = druk bij inlaat van de combi-afsluiter p2 = druk bij uitlaat van de regelafsluiter (E) p3 = druk bij uitlaat van de combi-afsluiter Afbeelding 3: Het regelventiel wordt in functie van de behoeftes, en wijzigt de lichthoogte bijvoorbeeld met behulp van een servomotor. Tegelijk zorgt de drukregelaar ervoor dat het drukverschil over het ventiel constant blijft.

Combi-afsluiters bestaan in feite uit twee onderdelen. Het eerste is de gebruikelijke regelafsluiter en het andere is de verschildrukregelaar die in serie is aangesloten en in functie van het drukverschil over de regelklep reageert.

De regelafsluiter wordt geactiveerd in functie van de vraag in het netwerk en wijzigt zijn stand met behulp van de servomotor. Tegelijkertijd zorgt de verschildrukregelaar ervoor dat een constant drukverschil over deze specifieke regelafsluiter wordt gehandhaafd.

Door dit type combinatie blijft de regelafsluiter drukonafhankelijk zolang een bepaald minimaal drukverschil beschikbaar is.

rp = C . V2

Afbeelding 2: Combinventielen zijn opgebouwd uit twee componenten: een traditioneel regelventiel en een drukregelaar

DE ONDERNEMING

Ter illustratie kiezen we een willekeurig werkpunt. Als de regelafsuiter bijvoorbeeld geheel geopend is, leidt dat tot een bepaald debiet in het circuit, in functie van alle hydraulische weerstanden en het beschikbare drukverschil van de pomp. Onder die weerstanden speelt de verschildrukregelaar een belangrijke rol.

Door de stand van de verschildrukregelaar te veranderen, wordt de weerstand van het

circuit zodanig gewijzigd dat een debiet ontstaat dat een constante drukval genereert over de constante weerstand van de volledig geopende regelafsluiter. De regelafsluiter fungeert dus als een soort meetweerstand of remplaat voor de verschildrukregelaar. Als de druk in het systeem vervolgens wordt verhoogd, bijvoorbeeld door het wijzigen van de pompkarakeristiek, sluit de verschildrukregelaar zo ver dat het debiet in de regelafsluiter -en dus het ook drukverschil over de opening van de regelafsluiter- weer gelijk is als voorheen. Uiteraard werkt het ook andersom, wanneer het beschikbare drukverschil in het systeem wordt verlaagd. De verschildrukregelaar gaat dan open totdat de weerstand laag genoeg is om het debiet in de regelafsluiter weer te kunnen garanderen. Dit resulteert in een circuit met constant debiet en een variabele totale weerstand, onafhankelijk van het beschikbare drukverschil.

De toepassing van deze techniek is uiteraard enerzijds beperkt tot het maximaal toegestane drukverschil en anderzijds tot het minimale drukverschil dat vereist is om het debiet in kwestie te garanderen met de verschildrukregelaar volledig open.

Behalve schommelingen van het drukverschil in het systeem moeten ook veranderingen

TECHNIEK - VERWARMING

30

Afbeelding 5: Vereenvoudigde dimensionering van combiventielen aan de hand van het debiet. De Kvs waarde en de ventielautoriteit zijn hier niet meer relevant.

van de klepstand in acht worden genomen.

Als het debiet in het circuit moet worden gewijzigd, kan de regelafsluiter bijvoorbeeld sluiten. Het drukverschil over de regelafsluiter wordt ook in deze situatie constant gehouden. Wanneer de regelafsluiter sluit, neemt de weerstand ervan toe. Vanwege het verband tussen druk, debiet en hydraulische weerstand betekent dit dat een wijziging van de klepstand bij een constant drukverschil een evenredig effect heeft op het debiet. Het verband tussen debiet en klepstand kan dus worden bepaald door het ontwerp van de kegel van de regelafsluiter en de resulterende hydraulische weerstand. (figuur 4)

Afbeelding 4: Karakteristiek van een combiventiel met een recht evenredig verband tussen lichthoogte en debiet.

Op basis van deze karakteristiek verandert niet alleen het gedrag van het netwerk, maar ook de manier waarop dergelijke regelafsluiters worden geselecteerd. Terwijl bij conventionele regelafsluiters de kvs-waarde en de klepautoriteit worden gebruikt, is de selectie van een drukonafhankelijke regelafsluiter geheel gebaseerd op debiet. De afsluiter moet uitsluitend worden gekozen op basis van het maximale debiet en kan dat dan garanderen mits een voldoende drukverschil.

Werken met constant debiet beïnvloedt ook de hierboven genoemde problemen en vereisten van moderne hydraulische netwerken (figuur 5). Vanwege hun dynamische gedrag kunnen combi-afsluiters eventuele verschillen tussen de geplande configuratie en de werkelijk geïnstalleerde compenseren. Het is ook mogelijk om een hydraulisch netwerk relatief eenvoudig te moderniseren met behulp van combi-afsluiters, aangezien ze de hydraulische schommelingen door klepstandverandering van “de buren” compenseren.

Ondanks de drastisch vereenvoudigde planning en montage is het nog steeds noodzakelijk om een netwerk goed te ontwerpen. In het bijzonder het streven naar energiezuinige hydraulische netwerken vraagt om een foutloze en goed uitgedachte planning. Hoewel drukonafhankelijke regelafsluiters veel afwijkingen en fouten kunnen compenseren, dienen ze niet oneigenlijk te worden gebruikt als compensatie voor een gebrekkige berekening,

aangezien een dynamisch en economisch netwerk met geringe drukverliezen ook direct samenhangt met een goed uitgedachte configuratie.

Optimalisatie van het pompvermogen en het minst gunstige circuit Als combi-afsluiters worden vergeleken met conventionele regelafsluiters zonder rekening te houden met het hydraulische netwerk of een mogelijke installatiesituatie, wordt duidelijk dat de weerstand en dus het drukverlies over een drukonafhankelijke regelafsluiter groter is dan bij een conventionele afsluiter. Om een foutloze werking te verzekeren, hebben combi-afsluiters een minimaal drukverschil nodig van ongeveer 15 – 20 kPa. Ter vergelijking: voor een conventionele radiatorkraan is dit slechts 9 kPa. De drukonafhankelijke regelafsluiter verdubbelt dus het minimaal vereiste drukverschil.

Hoe kunnen combiventielen dan energie besparen?

Er moet altijd rekening worden gehouden met gehele netwerk en de specifieke installatiesituatie van de afsluiter wanneer wordt gekeken naar het effect van regelafsluiters op de pompenergie. Met combiventielen moet er geen extra weerstand in circuits worden ingebouwd, aangezien de inregelafsluiter is geïntegreerd in de drukonafhankelijke regelafsluiter, en er dus sowieso een hogere weerstand ontstaat. Het minimale drukverschil is in dit DE ONDERNEMING

Wolf BM-2

EfficiĂŤnte besturing van jouw verwarming, zonne-energiecentrale en ventilatie

Condensatieketels Zonne-energieinstallaties, warmwatersystemen

Bedieningsmodule BM-2

Warmtepompen

Meer informatie via: - Big Blue in jouw Van Marcke Inspirations showroom - jouw Van Marcke contactpersoon - wolf@vanmarcke.be

Woningventilatie

PROJECT

32

PLT FLEXIBELE GASBUIZEN • De beste weerstand tegen indrukking • Volledig gamma van DN12 tot DN50 • Laagste drukverliezen op de markt • Meer dan 20 jaar systeemervaring

Afbeelding 6: Verbeterde regeling van de kamertemperatuur door nauwkeurige debieten met behulp van combiventielen.

geval niet van belang. In een conventioneel netwerk heeft alleen minst gunstige circuit geen inregelafsluiter nodig. Hier is het minimale drukverschil belangrijk; dit moet worden gehandhaafd en beïnvloedt dus ook het totale debiet in het netwerk. Is het vereiste drukverschil echter ook daadwerkelijk hoger dan bij een conventionele regelafsluiter? Niet noodzakelijkerwijs!

PLT BUIZEN

In een dynamisch netwerk kan het minst gunstige circuit variëren afhankelijk van het gebruik. Een circuit met een statische inregelafsluiter dat voorheen ‘gunstig’ was, kan bijvoorbeeld plotseling het minst gunstige circuit worden ten gevolge van gewijzigde warmte- of koelvraag. Bij een vergelijking met een drukonafhankelijke regelafsluiter moet niet alleen rekening worden gehouden met het drukverlies van de afsluiter maar ook met het drukverlies over de inregelafsluiter.

Aangezien bij statisch balanceren de inregelafsluiter wordt ingesteld op een constante weerstand en niet wordt aangepast aan de werksituatie kan het drukverlies in het minst gunstige stroompad aanzienlijk lager zijn met een drukonafhankelijke regelafsluiter dan het

Cynerpro NV ● Haverheidelaan 13 A ● B-9140 Temse Tel. +32(0) 3 / 253 23 50 ● Fax : +32(0) 3 / 253 23 51 info@cynerpro.be ● www.cynerpro.be

geval is met een conventionele regelafsluiter en een statische inregelafsluiter.

Conclusie In moderne hydraulische netwerken varieert het debiet in functie van de werkelijke vraag.

Dit soort dynamische netwerken wordt momenteel meestal gebalanceerd met behulp van statische inregelelementen en berekend op basis van de ontwerptoestand. Aangezien hydraulische netwerken in gebouwen gewoonlijk in deellast werken, voldoet deze aanpak slechts in beperkte mate. In het ideale geval worden hydraulische netwerken optimaal gebalanceerd in iedere werksituatie en hebben zij een hoge mate van flexibiliteit.

Uiteraard moet ook rekening worden gehouden met de mogelijkheid om het comfort en de thermische energiezuinigheid te verhogen.

Welk netwerk is tenslotte in de praktijk echt gebalanceerd, zelfs als dit in het planningsstadium werd voorzien?

(Door Daniel Wehmeier)

www.siemens.com Referenties: Avery, Gil: ‘Balancing A Variable Flow Water System Will Ruin the Control System’, ASHRAE Journal, uitgave: oktober 1990

Combi-afsluiters kunnen een oplossing bieden. Zij vereenvoudigen de planning, compenseren kleine afwijkingen die kunnen optreden in de uitvoering, balanceren het netwerk continu en spelen een belangrijke rol in het transparant maken van hydraulische netwerken. Tegelijkertijd is het idee dat dit type klep hogere drukverliezen genereert in een dynamisch netwerk, onjuist wanneer naar het totaalbeeld wordt gekeken.

DE ONDERNEMING

WWP_NLB_90x270_2015 06.05.15 11:09 Seite 1

bewijs jezelf een dienst en kies voor desco

Warmte uit de natuur Het Weishaupt-gamma bevat ook warmtepompen. Deze maken gebruik van gratis warmte uit de lucht, de aarde en het grondwater. Van de muisstille lucht/water-warmtepomp tot de uiterst efficiënte water/water-warmtepomp biedt Weishaupt u een compleet gamma warmtepompen in een vermogenbereik van 5 tot 130 kW voor energiebesparende verwarming en koeling, zowel voor nieuwbouw als voor renovatie. Dit alles uit één hand, volledig aanbod toebehoren en Weishaupt-service inbegrepen.

Weishaupt n.v., Paepsemlaan, 7 - 1070 Brussel.

Tél: 02/343.09.00, fax: 02/343.95.14, info@weishaupt.be.

Dat is betrouwbaarheid

altijd overal gratis levering elke werkdag overal

www.desco.be wijnegem  aalst  antwerpen  brugge  dendermonde  diest  dison  gent  grivegnée  habay  kuurne  lier  lummen  mechelen  rocourt  stavelot  temse  turnhout www.weishaupt.be adv onderneming 2014_NL_FR.indd 1

12/6/2013 9:19:43 AM

ALTIJD DE SLIMSTE WEG VAN FABRIEK NAAR VAKMAN

DEAL

#1

GRATIS OMRUILACTIE VOOR DIAMETERS 16 MM. T.E.M. 32 MM.* Wij ruilen uw werkende gereedschappen van andere merken GRATIS om naar splinternieuwe HENBRA - TOOLS.

TOOL DEALS Meer nog, wij doen er GRATIS de superhandige Pipegrip bij.

ALTIJD GRATIS BRUIKLEEN GEREEDSCHAP VOOR DIAMETERS 40, 50 , 63 EN 75*

DEAL

#2

(vanaf 2016 diameters 90mm en 110mm ook beschikbaar!)

Wij weten dat u als installatiebedrijf nood hebt aan het juiste en nodige gereedschap op het moment dat u een project met grotere diameters hebt uit te voeren. Wij zijn ook van mening dat u recht hebt om de nodige gereedschappen GRATIS ter uwer beschikking te krijgen voor de duur van uw project dewelke u met onze kwaliteitsproducten uitvoert. Vandaar deze keiharde service: FREE “LARGE” TOOL USE SERVICE voor onze klanten in grote diameters.

ALTIJD GRATIS BRUIKLEEN GEREEDSCHAP VOOR VLOERVERWARMING*

DEAL

#3

Wij weten dat u als installatiebedrijf nood hebt aan het juiste en nodige gereedschap op het moment dat u een vloerverwarmingsproject hebt uit te voeren. Wij zijn ook van mening dat u recht hebt om de nodige gereedschappen GRATIS ter uwer beschikking te krijgen voor de duur van uw project dewelke u met onze kwaliteitsproducten uitvoert. Vandaar deze keiharde service: FREE “FLOOR” TOOL USE SERVICE voor onze klanten in vloerverwarming.

HENDRICKX & CO BVBA UILENBAAN 148 B WOMMELGEM +32 (0)3 288 41 90 WWW.HENBRA.BE

*

Actie onder voorwaarden. Voorwaarden verkrijgbaar op eenvoudige aanvraag via www.henbra.be of via uw Henbra vertegenwoordiger.

35

TECHNIEK - VERWARMING

Gietijzer heeft toekomst Saint-Roch Couvin ontwikkelt ketellichaam voor condensatietechniek

K

etelfabrikant Saint-Roch Couvin is een traditiebedrijf met al meer dan een eeuw ervaring in gietijzerbewerking. Op basis van die kennis ontwikkelt de firma toekomstgerichte oplossingen voor gas en stookolie. Zo is er een nieuwe compacte condensatieketel voor stookolie met nageschakelde condensor. Maar misschien de meest opvallende nieuwigheid is de Ultra CB: een gietijzeren ketel met condenseffect in het ketellichaam zelf, dankzij een innoverende gietijzerkwaliteit. Er zit dus meer dan ooit toekomst in dit materiaal.

Wijzigingen in de organisatie Saint-Roch Couvin kende enkele personeelswijzigingen. Eind vorig jaar verliet Yves Vanpoucke het bedrijf voor een nieuwe carrière bij Gea Happel. Hij wordt opgevolgd als commercieel directeur België door Jan De Locht, evenmin een onbekende in de sector. Deze laatste maakt immers sinds 1987 deel uit van het bedrijf. De commerciële contacten in het buitenland worden verzorgd door Luciano Dapra, CEO van Saint-Roch Couvin.

Het bedrijf maakt deel uit van de Enertech group, die onder meer ook warmtepompfabrikant CTC overkoepelt. Enertech ziet de

Dankzij een innoverend productieproces kan Saint-Roch Couvin de Ultra CB voorstellen: een condensatieketel in gietijzer.

DE ONDERNEMING

verschillende dochterbedrijven als volwaardige firma’s, die elk hun eigen beleid en commerciële aanpak hebben. Bovendien is het productaanbod complementair, zodat er op de Belgische markt geen directe concurrentie tussen de firma’s van de groep is.

Klaar voor het energielabel Zoals elke fabrikant wordt ook Saint-Roch Couvin geconfronteerd met de impact van het Europese energielabel, dat in september van kracht wordt. Een eerste antwoord op de hogere rendementseisen is de Ultra PFC, een condensatieketel op stookolie met blauwevlambrander nageschakelde condensor in RVS. Dit toestel is de opvolger van de populaire Ultra PF, en alles werd er aan gedaan om het zo veel mogelijk op de vertrouwde voorganger te laten lijken. Het is opgebouwd rond hetzelfde gietijzeren ketelblok, en maakt gebruik van dezelfde bediening en ommanteling. De Ultra PFC is alleen wat langer dan de PF, omwille van de condensor. Verder wordt het toestel ook zonder ommanteling en met losse brander geleverd, voor het gemak van transport.

Een innoverend materiaal Een condensatie-effect bereiken met behulp van een nageschakelde condensor is echter altijd omslachtiger dan wanneer de rookgassen direct in het ketellichaam kunnen condenseren. Tot nu toe was dat niet haalbaar, omdat de gangbare gietijzerkwaliteit niet bestand was tegen de inwerking van de condensaten. Saint-Roch Couvin ontwikkelde

De Ultra PFC is amper groter dan de Ultra PF. De nageschakelde condensor maakt het toestel alleen een beetje langer.

echter een nieuwe gietijzerkwaliteit die dit wel mogelijk maakte. Over de precieze eigenschappen en samenstelling van het materiaal, blijft de fabrikant om begrijpelijke redenen nog discreet. Zeker is dat het om meer gaat dan alleen maar een beschermende coating op het ketellichaam.

De ontwikkeling gebeurde in samenwerking met Mecatech cluster, een technologisch netwerk dat industriële innovatie in Wallonië stimuleert. Op die manier kwam Saint-Roch Couvin in contact met partners die het onderzoek financieel en wetenschappelijk konden ondersteunen. De constructeur zelf maakte gebruik van zijn aanzienlijke ervaring in gietijzeren ketels om tot een praktisch bruikbaar product te komen. Het resultaat is de Ultra CB,

TECHNIEK - VERWARMING

36

Bij de Ultra CB gebeurt de condensatie in het ketellichaam. Dat levert erg compacte afmetingen op.

een ketel die even compact en gebruiksvriendelijk is als een lage-temperatuurketel, maar dan met de rendementen van een condensatieketel. Vooral in stookolie is dat interessant.

Bovendien ligt de prijs dicht bij de traditio-

2016 het zwavelgehalte zal beperkt worden tot 50 ppm. Het is echter cruciaal voor de kansen op de exportmarkt, omdat in vele landen zwavelarme stookolie niet ingeburgerd is.

Succes in binnen- en buitenland Saint-Roch Couvin is optimistisch voor 2015.

Vorig jaar was een moeilijk jaar voor iedereen, maar ondertussen heeft de situatie zich hersteld.

De verkoop is nu beter dan het vorige jaar, en met de nieuwe toestellen die in de pijplijn zitten, heeft men vertrouwen in de toekomst.

Saint-Roch Couvin is afgetekend marktleider Met de Ultra PFC biedt Saint-Roch Couvin een ketel aan die nauwelijks op het vlak van stookverschilt van de vertrouwde Ultra ketels, maar toch een condenserende werking heeft. olieketels. Stookolie mag dan de afgelopen jaren aan terrein verloren hebben, het blijft een nele lagetemperatuurketels, in tegenstelling belangrijke brandstof, zeker in Wallonië. De tot zowat alle andere condensatieketels op markt in België heeft zich de afgelopen jaren stookolie op de markt, die zich in een hogere gestabiliseerd op ongeveer 11%. Het is waar prijsklasse bevinden. De marktintroductie dat de brandstof veel marktaandeel kwijt is, wordt verwacht voor eind 2015. De Ultra CB zeker in nieuwbouw. In renovatie heeft zowat kan werken op standaard stookolie, en heeft iedereen die op aardgas wilde overschakelen, dus niet noodzakelijk zwavelarme brandstof dat ook gedaan, zodat de daling gestopt is. nodig. Voor België is die eigenschap binnenNieuwe technieken zoals warmtepompen kort van academisch belang, omdat vanaf

ziet Saint-Roch Couvin niet meteen als een bedreiging. De verwachting is dat men in renovatie veeleer voor hybride oplossingen zal kiezen, waarbij er nog altijd gebruik gemaakt wordt van een ketel.

Bovendien doet Saint-Roch Couvin het goed op de exportmarkten. De kwaliteit ‘made in Belgium’ slaat aan, onder meer in de Verenigde Staten en China. Bij de ontwikkeling van de nieuwe condensatieketels werd dan ook met de exportmarkten rekening gehouden. De Ultra PFC en Ultra CB zijn specifiek ontworpen om de overstap naar condensatietechniek gemakkelijk te maken voor installateurs en gebruikers die vertrouwd zijn met traditionele gietijzeren ketels. Dat moet de fabrikant kansen bieden.

(Door Alex Baumans)

www.saint-roch-couvin.com

DE ONDERNEMING

Ik kies voor design, frisse lucht en 50 % waterbesparing

TECElux: veel gemak, want alles is geĂŻntegreerd!

CreĂŤert nieuw interieurbeeld: glas met allerlei wandafwerkingen te combineren Spoelen met de unieke sen-Touch of met toetsen Toilet manueel in hoogte verstelbaar, ideaal voor klein en groot Altijd fris dankzij luchtreinigingssysteem, die de lucht uit de pot zuigt Waterbesparing tot zelfs 50 % Geschikt voor elk type hangend toilet en douche-wc Reservoir snel bereikbaar dankzij Click-techniek

Voor een gratis demonstratie belt u: 02 401 61 37

Intelligente Haustechnik

TECE Belgium BVBA info@tece.be www.tece.be

100% Hernieuwbare energie, 70% energiebesparing Remeha introduceert de Remeha Neptuna: de gloednieuwe spilt-unit warmtepomp die optimaal gebruik maakt van lucht als hernieuwbare energiebron.

Waarom de Remeha Neptuna?

Geruisloze werking: slechts 36 dBA, veel stiller dan de gebruikelijke huishoudtoestellen Hoge prestaties: verkrijgbaar met een vermogen van 4kW tot 27kW Bedrijfszekerheid tot een temperatuur van maar liefst -20°C met een COP tot 4,2 (bij A7/W35) Capaciteit voor de verwarming van waterboilers met grote inhoud Modulerende compressor met Inverter functie waardoor de warmtepomp kan moduleren, dit tot 30% van hun maximale vermogen. Als gevolg: besparing tot 30% extra op je energiekosten ten opzichte van een traditionele warmtepomp De power receiver zorgt voor een behoud van vermogen en temperatuur, zelfs bij lagere buitentemperaturen. Vertrekwatertemperaturen tot 60°C zijn hierdoor mogelijk.

Koralenhoeve 10, 2160 Wommelgem Chaussée de Tubize 487, 1420 Braine l’Alleud

39

TECHNIEK - VERWARMING

Houtverwarming voor de abdij van Grimbergen Lagere stookkosten en kleinere ecologische voetafdruk

I

n 2014 zetten de hoge stookkosten van de oude stookolieketel de abdij van Grimbergen ertoe aan om over te schakelen op twee pelletketels. De ketels en de pelletvoorraad werden ondergebracht in twee containers in de abdijtuin.

Lagere kosten en uitstoot De abdij van Grimbergen gaat terug tot de 12de eeuw. De huidige site omvat de eigenlijke abdij en een reeks bijgebouwen. Dat alles werd verwarmd door een stookolieketel in gietijzer uit 1965, die in de winter tot 150 liter per dag kon verstoken. Om de stookkosten te doen dalen, werd de stookolieketel vervangen door twee pelletketels. Dankzij de firma Ardea (Aartrijke), die de pelletketels van Hargassner importeert, daalden zowel de stookkosten als de CO2 uitstoot. Deze goede resultaten worden onder meer behaald dankzij de lambdasonde die de modulerende werking van de ketels regelt, zodat ze tot 95% rendement halen. Er was echter onvoldoende ruimte in de oude stookkelder om er twee nieuwe ketels in te plaatsen, samen met de pelletvoorraad en een buffervat van 2.000 liter. De oplossing werd gevonden in speciale containers voor buitenopstelling van Hargassner, waar zowel de stookplaats als de pelletvoorraad in konden worden ondergebracht. Hierdoor komt er plaats vrij in

met het Lambda-Hatronic systeem van Hargassner. Het systeem bepaalt hoeveel pellets er nodig zijn (rekening houdend met de kwaliteit) om het nodige vermogen te leveren, in functie van de temperatuur van het buffervat, de buitentemperatuur en het gevraagde comfort. Omdat stoken met vaste brandstof nu eenmaal een zekere inertie heeft, liet Ardea tevens drie buffervaten van 1.250 liter elk in de oude stookplaats opstellen. Met 5.750 liter aan 65°C kan het systeem op elke plotse piek in de warmtevraag van het gebouw inspelen. Het beschikbare vermogen werd bepaald in de functie van de behoefte van de verbruikers. De vier verbruikscircuits worden bediend door modulerende Grundfos circulatiepompen.

Het ontwerp en dimensionering van de installatie werden verzorgd door Ardea zelf.

Voor de uitvoering stond de firma DesenderDesmedt in.

het gebouw, en wordt ook de bevoorrading in brandstof gemakkelijker.

Cascade-opstelling en buffervat Het gebouw en de tuinen van de abdij van Grimbergen zijn een geklasseerd geheel. Men moest dus een vergunning vragen om beide containers te mogen plaatsen. Ze werden discreet uit het zicht opgesteld, maar dat betekende wel dat er 80 m ondergrondse leiding moest worden aangelegd om de containers te verbinden met de hydraulische aansluiting van de oude stookplaats. De eerste container is 7 meter lang en 3 meter breed, en omvat de cascade van twee Hargassner WTH ketels van 110 en 150 kW, een buffervat van 2.000 liter en de regeling van de installatie. De tweede is 6 meter lang en 3 meter breed, en bevat de pelletvoorraad. De pellets zelf worden met een schroef uit de silo gebracht en pneumatisch in de ketels gevoerd. De verbranding in de hogetemperatuurvuurhaard zorgt voor een hoog rendement bij een lage schadelijke uitstoot. De regeling van het geheel gebeurt

(Door John Lams)

www.ardea.eu

32

Regenafvoer Regenabfluss

Trog 1600

RAS 500

Trog 1600

Trog 1600

T30 100x200

150

Trog 1600

Trog 1600

50

Trog 1600

WTH 70-100 Saugen

2000 L

RAS 500

60

T30 toegangsdeur Gehtür

200x210

600

2

Ø 13

40

70

25 57

70 Ø 13

60

T30 toegangsdeur Gehtür

10

57

40

50

139

25

255

70

Ø 13

89

298

T30 100x200

700

Regenabfluss Regenafvoer

200x210

200

145

De twee pelletketels, een buffervat van 2.000 liter en de pelletvoorraad werden ondergebracht in twee gekoppelde containers.

DE ONDERNEMING

Grundcontainer Höhe: 308 Aufsatzcontainer Höhe: Legende: 1 x WTH 150 kW Saugen 1 x WTH 100 kW Saugen 2x RAS 500 3 x Einblasstutzen - 2x Verlängerung 100 2 x Prallschutzmatte

Bearb.: Nr.:

Datum: 20.06.2103

C 120-9

Name: Linecker Maßstab:

1:75

Andrea nv Eernegemsestr 34 8211 Aartrijke

TECHNIEK - VERWARMING

40

Collectieve schoorsteenkanalen in druk of onderdruk voor gasketels Informatie van de vzw CIGES

S

choorsteenkanalen hebben al altijd volgens het principe van “onderdruk” gewerkt, ook gekend als “natuurlijke trek”. In een dergelijk geval wordt gebruik gemaakt van “natuurlijke” fysische verschijnselen om de rookgassen van een generator naar buiten af te voeren. Deze fysische verschijnselen zijn bepaald door de lengte van het kanaal, de rookgastemperatuur, de doorsnede van het rookgaskanaal, de plaats ervan in het gebouw en de uitmonding op het dak.

Alle regels en voorschriften voor het ontwerp van een schoorsteenkanaal met “natuurlijke trek” zijn beschreven in de Belgische normen NBN B 61.002 (voor vermogens onder 70 KW) en NBN B61.001 (voor vermogens boven 70 KW). Momenteel worden deze herzien maar de basisprincipes zullen niet veranderen.

Onderdruk of overdruk Met de komst van de “gesloten” ketels (type “C”) hebben fabrikanten van verwarmingstoestellen in hun toestellen ventilatoren ingebouwd om de rookgasafvoer te versterken

en tegelijk verbrandingslucht aan te zuigen.

Terwijl het rookgas met natuurlijke trek relatief langzaam wegtrekt, gebeurt dat met gestuwde afvoer aan een veel hogere snelheid zodat in het kanaal een positieve druk ontstaat, die ook overdruk genoemd wordt.

Bij de plaatsing van collectieve schoorsteenkanalen in een flatgebouw, ook “CLV” of “3CE” genoemd, worden beide afvoertechnieken toegepast: elke aansluiting tot aan het collectieve kanaal werkt in overdruk, net zoals in een individuele installatie. De kolom van het collectieve kanaal werkt dan weer in onderdruk dankzij het verplichte drukvereffeningssysteem onderaan het kanaal. CLV-kanalen met natuurlijke trek voldoen dus aan de vereisten voor de onderdruk, namelijk voldoende doorsnede, minimumhoogte en materiaalkeuze.

Er moet een CE-keurmerk op staan volgens NBN EN 1856 en ze moeten gedimensioneerd zijn volgens berekeningsnorm NBN EN 13384.

De fabrikanten van deze systemen publiceren tevens tabellen als dimensioneringshulp in functie van het aantal aangesloten ketels en de vermogens ervan.

Collectieve CLV of 3CE rookgasafvoer in overdruk heeft tal van voordelen: plaatswinst in de technische schacht, meer mogelijkheden in het tracé, en snellere montage

Gemeenschappelijke afvoer in overdruk De voorbije jaren hebben de fabrikanten veel onderzoek verricht en hebben ze in samenwerking met de ketelfabrikanten een nieuwe oplossing op punt gesteld: het collectieve kanaal in overdruk.

Het is de bedoeling gebruik te maken van de overdruk aan de rook-

gasuitgang van elke ketel en die druk met zo weinig mogelijk verlies “door te sturen” naar het verticale collectieve kanaal. Hoewel elke installatie in dat geval een rekennota vereist volgens NBN EN 13 384 toont de ervaring aan dat de eerste voorwaarde om deze “drukoverdracht” te laten lukken erin bestaat aan de rookgasuitgang van de ketel te beschikken over een beschikbare overdruk van ten minste 50 tot 70 Pa. De tweede voorwaarde is dat er terugslagkleppen geplaatst moeten worden om te voorkomen dat de toestellen op de verschillende verdiepingen elkaar onderling ontregelen. Tot slot moet het kanaal luchtdicht zijn (dichtingen aan de koppelingen), aangetoond door een P1-waarde (druk tot 200 Pa) in de CE-verklaring.

Een “druk” CLV of 3CE heeft weliswaar een hoger technisch peil dan een CLV met natuurlijke trek maar biedt toch tal van voordelen: * Plaatswinst in de technische schacht: 50 tot 60% winst ten opzichte van de afmetingen van een kanaal met natuurlijke trek. * Flexibel kanaaltracé: in de dimensionering van het kanaal wordt rekening gehouden met het drukverlies door bochten of asverschuivingen om de goede werking te garanderen. * Snelle plaatsing: de kanalen zijn immers kleiner En wat met de ketels...?

Collectieve kanalen zijn bedoeld voor gaswandketels, ongeacht of ze condenserend zijn of niet. Voor CLV-kanalen met natuurlijke trek moeten de ketels een C4-keurmerk hebben in hun CE-verklaring. Dit keurmerk betekent dat de ketel voorzien is voor aansluiting DE ONDERNEMING

41

TECHNIEK - VERWARMING

op een collectief kanaal. Voor oplossingen in overdruk bepalen enkele werkgroepen op Europees niveau momenteel welke ketels geschikt zijn voor dergelijke oplossingen. In afwachting daarvan vermelden enkele fabrikanten intussen de letter “P” (pressure) in hun handleidingen. Zo kan men vandaag talrijke modellen vinden met een vermelding “C4P” of “C8P” die geschikt zijn voor deze nieuwe overdruktechnieken.

Nogmaals is het uiteindelijk het rekenblad

volgens NBN EN 13384 dat zal garanderen dat elke installatie en elke ketel behoorlijk werkt. Dit rekenblad wordt afgeleverd op verantwoordelijkheid van de fabrikant van het kanaal die de relevante technische gegevens opvraagt van de installatie. Hij stelt er een model voor op en voert de technische studie uit.

tal van voordelen, voornamelijk plaatswinst.

Ze zijn dus een nuttige aanvulling op de CLVkanalen met natuurlijke trek, bovendien blijft het algemeen budget grotendeels gelijk.

Door het luchtdichte ontwerp zijn deze systemen technisch complexer en ze vereisen bijgevolg precisie tijdens de studie. Ook expertise is nodig, en de fabrikanten die zich in de vzw CIGES hebben verenigd, bieden u dat.

Samengevat Collectieve systemen in overdruk bieden dus

(Door Ciges)

Ciges, de vereniging van fabrikanten van rookgasafvoerkanalen telt de volgende leden: Firma

Merken

Website

Eurotip

Isotip, Joncoux

www.eurotip.be

Egeda

Expo, Burgerhout

www.egeda.be

Isoleco

Interactive, Muelink & Grol, Rocchegianni

www.isoleco.be

Ubbink

Ubbink

www.ubbink.be

Poujoulat Belux

Poujoulat

www.poujoulat.be

Via: www.atlantic-academy.be

ier Klik h

Warmtepompboilers

www.losfeld.be - 2015 - 0046

Warmtepompen

Atlantic is a brand of Atlantic Belgium SA - 1, Avenue Château Jaco - 1410 Waterloo Tél.: 02 357 28 28 - Fax: 02 353 21 82 - Email: atlanticbelgium@groupe-atlantic.com

DE ONDERNEMING

w w w. a t l a n t i c - b e l g i u m . b e

Ik maak soms fouten.

U niet?

DAAROM IS ER RISYCOR. Je bent een mens, geen computer. Soms vergeet je iets. Enige tijd later kunnen daardoor problemen ontstaan zoals blokkades van pompen, vastzittende kranen, verstoppingen in de ketel enzovoort.

Je merkt het nooit wanneer zuurstof corrosie veroorzaakt en slib vormt in het systeem, tenzij Risycor je tijdig waarschuwt. Zo vermijd je ergernis en discussie en bespaar je heel wat geld.

Meer info op resus.eu

reliability & sustainability in HVAC

43

TECHNIEK - VERWARMING

De aansluiting van de verkaveling Licht en Ruimte op het warmtenet in Roeselare was een pioniersproject voor Van Marcke.

Warmtenetten in Vlaanderen Veelbelovende techniek maar infrastructuur en wetgeving lopen achter

I

n het kader van de zoektocht naar energiezuinige oplossingen, stijgt de belangstelling voor warmtenetten. In ons land is deze techniek nog grotendeels onbekend, hoewel het concept interessante mogelijkheden biedt voor energiebesparing en lagere uitstoot. De toepassing ervan vergt echter wel een totale ommezwaai zowel qua installatie als qua ruimtelijke ordening. Groothandel Van Marcke wijdde enkele seminaries aan kansen en hinderpalen van deze techniek.

Vlaanderen loopt achter Warmtenetten mogen in onze streken dan wel grotendeels onbekend zijn, in andere landen van Europa is het een gewone manier van verwarmen. Daarbij moet men niet denken aan de totaal verouderde systemen uit het voormalige Oostblok; in Scandinavi谷 of in Frankrijk zijn er performante systemen in werking. De techniek past immers in het streven om het energieverbruik en CO2 uitstoot van woningen te verminderen.

Zo kunnen ze soepel inspelen op de wisselende warmtevraag voor woningverwarming (lage vermogens aan lage temperatuur) en SWW (hoge vermogens en hoge temperaturen). Bovendien kan het ge誰nstalleerd vermogen lager gehouden worden, door gebruik te maken van gelijktijdigheidsfactoren. Hier gelden schaalvoordelen: hoe meer woningen DE ONDERNEMING

op het warmtenet worden aangesloten, hoe lager het ge誰nstalleerd vermogen per woning kan gehouden worden. Het verschil met individuele ketels kan sterk oplopen. In een project dat door Van Marcke werd uitgevoerd, was het aanvankelijke totale vermogen met individuele ketels begroot op 2 MW. Door dezelfde woningen aan te sluiten op een warmtenet, kon het ge誰nstalleerde vermogen dalen tot 460 kW. Zelfs dat bleek nog ruim gedimensioneerd, want de hoogst gemeten piekbehoefte, in het hartje van de koude winter van 2013, was slechts 252 kW. Misschien nog het meest belangrijke voordeel is dat warmtenetten kunnen aangesloten worden op diverse bronnen van groene warmte, zoals restwarmte van fabrieken, elektriciteitscentrales of verbrandingsovens, of op aardwarmte via diepe geothermie. Op

Van Marcke ijverde meer voor de herziening van de EPB regels, zodat satellietmodules beter beoordeeld werden.

TECHNIEK - VERWARMING

die manier kan men heel wat CO2 uitstoot besparen. Door warmte te leveren aan omliggende gebouwen, vergroot ook het rendement van elektriciteitcentrales of van WKK

houden met de bestaande infrastructuur: als er al een gasnet in de grond zit, maakt dat een warmtenet overbodig en vice versa. Bij het inrichten van een verkaveling moet er qua ruimtelijke ordeningal van bij de start de beslissing vallen voor welk systeem men kiest. In dit verband is het bemoedigend dat het in Vlaanderen niet langer verplicht is om nieuwe woongebieden te voorzien van een gasnet.

Ook de wetgeving moet volgen.

Een eerste kwestie is het e-peil.

Aanvankelijk waren warmtenetten niet in het systeem voorzien, zodat men bij de berekening tot onwaarschijnlijk hoge E-peilen kwam. Ondertussen is daar verandering in gekomen, en kan men zelfs warmtenetten in rekening brengen voor het verplicht aandeel hernieuwbare energie.

Verder zijn er vragen die moeten uitgeklaard worden als distributienetbeheerders warmte zouden aanbieden in plaats van gas. Het gaat dan om kwesties zoals bevoorradingszekerheid en Tom Prinzie, expert warmtenetten bij Van Marcke en bestuurder bij Warmtenetten Vlaanderen, gaf een aantal voorbeelden van aansprakelijkheid, of eventuele realisaties in Vlaanderen. sociale tarieven. Kortom, er moet nog heel wat wetgevend werk gebeuren eer warmtenetten grootschalig installaties in de industrie. In dat laatste geval kunnen ingezet worden. De meest haalbare dragen warmtenetten letterlijk bij tot de verprojecten zijn uitbreidingen of moderniserinankering van bedrijven in ons land. gen van bestaande installaties. In Gent werd er al een netwerk in die zin aangepast.

Randvoorwaarden ontbreken Er is dus wel aanbod, en er zijn ongetwijfeld Van Marcke als pionier afnemers, maar beide met elkaar in contact Groothandel Van Marcke is een pionier in brengen, valt minder mee. Binnen een bedeze techniek. In april organiseerde dit bedrijf drijventerrein is dat nog relatief eenvoudig; dan ook infosessies in Antwerpen en Houthazo is er een project in Harelbeke waarbij een len over de stand van zaken en kansen van afvalverbrandingsoven van IMOG warmte lewarmtenetten in de Kempen. Beide sessies vert aan een nabijgelegen betoncentrale van konden op heel wat belangstelling rekenen, Nerva. De terugverdientijd is hier minder dan vooral van studiebureaus en projectontwik18 maanden. Voor woningtoepassingen is kelaars. Tom Prinzie, specialist terzake bij de het minder evident. Men moet dan rekening

44

groothandel en bestuurder van de sectorvereniging Warmtenetwerken Vlaanderen gaf een overzicht van warmtenetten in Vlaanderen in de afgelopen tien jaar. Het project dat bij Van Marcke alles in gang zette, was de uitbreiding van de verkaveling Licht en Ruimte in Roeselare. Bij de uitwerking hiervan stootte de groothandel op de organisatorische en wetgevende beperkingen. Sindsdien heeft het bedrijf sterk geïnvesteerd in kennisverwerving en voorlichting rond dit thema, onder meer om het wetgevend kader aan te passen.

De steun aan de vereniging Warmtenetten Vlaanderen is een onderdeel van die aanpak.

Wat de lokale projecten betrof, had Stijn Sneijers, diensthoofd planning en milieu bij de Intercommunale Ontwikkelingsmaatschappij voor de Kempen, het over de inspanningen van Kempische gemeenten om 20% CO2 uitstoot te besparen ten opzichte van 2011 met het initiatief Kempen 2020. Warmtenetten gecombineerd met diepe geothermie kunnen hier een bijdrage leveren. De rol van IOK bestaat erin om de diverse partijen (gemeenten, bedrijven, kennisinstellingen....) samen te brengen. Voorlopig zijn er twee concrete projecten, een bij het Vito in Mol en een bij Janssen Pharmaceutica in Beerse.

Ben Laenen, onderzoeksleider bij Vito overliep de mogelijkheden van diepe geothermie in de Kempen. Die werden onderzocht in het kader van het EFRO project 910. Er werd een uitgebreide meetcampagne opgezet rond de warmtecapaciteit van de ondergrond, en de resultaten zijn erg bemoedigend. Temperaturen van 60°C (Loenhout) tot 103°C (Turnhout) zijn mogelijk, zodat men zelfs kan denken aan elektriciteitsproductie. Praktische realisaties zijn er, zoals gezegd nog niet echt, maar uit voorbeelden zoals het warmtenet in het Nederlandse Heerlen, blijkt dat het ook in ons land haalbaar moet zijn.

(Door Alex Baumans)

www.vanmarcke.be

DE ONDERNEMING

bewijs jezelf een dienst en kies voor desco

BETTEANTISLIP PRO Hoogste stabiliteit in onberispelijk esthetiek.

Gemaakt van het beste staal/emaille.

+ + + + +

Consistent anti-slip oppervlakte Duurzaam ingebrand Terughoudende uitstraling Antislipwaarde volgens DIN Gemakkelijk schoon te houden

www.desco.be www.bette.nl

DeOnderneming_90x260_BetteAntislip_Pro.indd 1

wijnegem  aalst  antwerpen  brugge  dendermonde  diest  dison  gent  grivegnée  habay  kuurne  lier  lummen  mechelen  rocourt  stavelot  temse  turnhout

20.04.2015 11:00:33 adv onderneming 2014_NL_FR.indd 2

12/6/2013 9:20:50 AM

Correct inregelen van de balansventilatie testo 417 met LAF trechter : eenvoudige én betrouwbare meetmethode voor wervelroosters testo NV • Industrielaan 19 • 1740 Ternat • Tel. 02/582 03 61 • Fax 02/582 62 13 • info@testo.be • www.testo.be

47

SECTORNIEUWS EN REGLEMENTEN - BEDRIJFSBEZOEK

In de toonzaal staat het Henbra gamma systematisch tentoongesteld

Installateursgericht werken Dirk Hendrickx verdeelt compleet gamma installatiemateriaal Dirk Hendrickx is letterlijk groot geworden tussen het installatiemateriaal. Hij kwam eerst in contact met het beroep via de groothandel van zijn ouders, en bouwde dan een carrière uit bij diverse leveranciers van verwarmingsmateriaal. Ondernemen zat echter in zijn bloed, en een jaar geleden zette hij de stap naar een eigen zaak. Met de firma Henbra- Hendrickx & Co, verdeelt hij onder meer het gamma leidingmateriaal van de Oostenrijkse specialist Kekelit exclusief voor de Benelux, aangevuld met andere producten. Door te mikken op een kwaliteitsvol installateursgericht gamma, ondersteund door een performante logistieke structuur en ervaren medewerkers in de HVAC sector, wil hij een plaats op de markt veroveren.

Kwaliteit bieden De Belgische markt voor installatiemateriaal telt al enkele sterke spelers. Om daar een plaats op te veroveren, moet men kwaliteit kunnen bieden. Die kwaliteit vond Dirk Hendrickx bij de Oostenrijkse fabrikant Kekelit. Dit familiebedrijf is als vier generaties actief, en is vertegenwoordigd in 60 landen. Via Henbra komt daar nu de Benelux bij. Kekelit staat voor een breed aanbod aan leidingsystemen, met meerlagenbuizen voor vloerverwarming, watertoevoer en verwarming, aangevuld met pers- en steekfittingen. Tevens zijn er twee gamma’s in PPR, een voor drinkwater en een voor meer industriële toepassingen, dat zowel hoge als lage temperaturen aankan. Dat laatste is bijvoorbeeld geschikt voor koelwatertoepassingen. Daarnaast is er een uitgebreid DE ONDERNEMING

assortiment voor vloerverwarming, inclusief industriële systemen en betonkernactivering.

Ook qua collectors en aansluitingen is er heel wat keuze, met collectors in messing, RVS of modulaire collectors in kunststof. De collectoren kunnen geïntegreerd worden in diverse aansluitgroepen, met debietregeling of voorgemonteerde inregelventielen, in combinatie met circulatoren, eventueel met platenwisselaars als systeemscheiding…. Tevens kan de vakman rekenen op service: offertes worden verwerkt op twee werkdagen, en verlegschema’s worden uitgetekend binnen vier werkdagen.

Installatiegerichte aanpak Een breed en kwaliteitsvol assortiment is een eerste stap, maar volstaat niet voor een suc-

cesvol bedrijf. Waarin het zich vooral wil onderscheiden is de soepele en installateursgerichte aanpak. Hierin heeft een familiebedrijf een voordeel tegenover grote groepen, met langere beslissingsketens. Het Henbra team bestaat uit oude bekenden met een lange ervaring in de praktijk. Vanuit die ervaring zijn

Technische innovatie van Kekelit: doorzichtige steekfittingen, zodat men meteen weet of de buis juist is ingestoken.

SECTORNIEUWS EN REGLEMENTEN - BEDRIJFSBEZOEK

48

De vestiging in Wommelgem telt ook een Smart Shop: een afhaalbalie waar het hele gamma op voorraad ligt.

ze in staat om concrete oplossingen voor te stellen, waar de installateur mee aan de slag kan. Dat kan gaan om kleine maar handige details, maar ook technologische ontwikkelingen, zoals doorzichtige steekfittingen zodat men in een oogopslag weet of de buis goed is ingebracht. De service van Henbra gaat nog verder. Het is bijvoorbeeld mogelijk om voor projecten voorgemonteerde gehelen op maat te leveren. Hiervoor is een aparte prefab afdeling opgericht.

Beschikbaarheid verzorgen Het lijkt misschien een open deur, maar het is de eerste taak van een leverancier dat hij ook effectief moet kunnen leveren, iets wat door sommige bedrijven wel eens vergeten wordt.

Bij Henbra hecht men bijzonder veel aandacht aan de logistiek. De firma wil zowel kunnen reageren op grote gedetailleerde bestellingen via internet als op de vakman die op de werf voor een onverwacht probleem staat en snel een bepaald onderdeel nodig heeft. De firma beschikt over een logistiek centrum voor de Benelux . Dat magazijn zelf wordt binnen de 24 uur bevoorraad vanuit de productievestigingen in Oostenrijk en Duitsland. Daarnaast heeft Henbra een eerste smart shop in Wom-

melgem, een regionaal afhaalcentrum voor de vakman, met een compleet assortiment op slechts 350 m2. Het is de bedoeling om dit net van verkooppunten uit te breiden, in combinatie met een strategische samenwerking met de groothandel, in functie van de lokale omstandigheden in elk land. Verder heeft Henbra een flexibele gratis leverservice.

De vestiging in Wommelgem beschikt ook over leslokalen en een overzichtelijke toonzaal, waar installateurs, handelspartners en ontwerpers na afspraak kunnen zien wat Henbra allemaal in zijn mars heeft.

(Door Alex Baumans)

ƒƒwww.henbra.be

De firma heeft ook een gevarieerd aanbod aan oplossingen voor collectoren.

DE ONDERNEMING

bewijs jezelf een dienst en kies voor desco

scanner

bestel in een knip

nachtkluis

afhalen 24u op 24 & 7 dagen op 7

verpakkingskorting delen in voordelen

www.desco.be wijnegem  aalst  antwerpen  brugge  dendermonde  diest  dison  gent  grivegnée  habay  kuurne  lier  lummen  mechelen  rocourt  stavelot  temse  turnhout

adv onderneming 2014_NL_FR.indd 3

12/6/2013 9:21:17 AM

COGENERATION UNIT

XRGI - De kleine W.K.K. die overal door kan Hoog rendement - Prachtige stilte Grote betrouwbaarheid.

Vier versies : XRGI 6 > 6kWEL 13.5kWTH XRGI 9 > 9kWEL 20kWTH Meer informatie op www.thema-sa.be

XRGI 15 > 15kWEL 30kWTH XRGI 20 > 20kWEL 40kWTH

51

SECTORNIEUWS EN REGLEMENTEN - EVENEMENTEN

Tweede editie van de Cercle des Energies te Colfontaine Vier bekende fabrikanten over de impact van de Europese ErP-richtlijn

O

p initiatief van het Institut de Promotion Sociale van Colfontaine heeft de tweede editie van de Cercle des Energies plaatsgevonden in de abdij van la Court in Colfontaine bij Bergen. Dit jaar wilde men de gevolgen van de invoering van de Europese ErP-richtlijn op het vlak van HVAC onder de aandacht brengen. Vier fabrikanten, Viessmann, Oventrop, Reflex en Grundfos, hebben uiteengezet hoe zij de dingen zien, en ze hebben ook de energiezuinige oplossingen voorgesteld die zij hun klanten bieden.

Een initiatief van het IEPS Colfontaine Daniel Jaupart, verantwoordelijke van de afdeling Bachelor Elektromechanica van het IEPS Colfontaine, heeft dit seminarie georganiseerd in het schilderachtige kader van de abdij van la Court in Colfontaine. Deze tweede Cercle des Energies was gericht op installateurs, architecten, studiebureaus en energiedeskundigen. Bijna 90 mensen zijn de uiteenzettingen van de deelnemende firma’s komen volgen, verspreid over verschillende delen van de abdij. Daarna volgde er een gastronomische maaltijd.

Op technisch vlak biedt het IEPS Colfontaine een graduaat in energie en milieu aan, naast een bacheloropleiding in klimatisering en koudetechniek (drie jaar). Het IEPS wil vaklui opleiden in de praktijk. Daarom heeft het

instituut samenwerkingsverbanden en partnerschappen opgezet zodat er voldoende middelen beschikbaar zijn en de technieken en het materiaal voor de studenten steeds up-to-date zijn. Het IEPS kan rekenen op academische partners maar ook op partners uit de industrie en de wereld van de HVAC, zoals de vier firma’s die voor deze gelegenheid waren uitgenodigd: Viessmann, Oventrop, Reflex en Grundfos. De avond van de Cercle des Energies is ingeleid door de heer Bievelez van het IEPSCOL. De ErP-richtlijn De ErP-richtlijn (Energy related Products) op het vlak van verwarmingstoestellen en combitoestellen (Lot 1), en warmwatertoestellen en boilers (Lot 2) wordt van kracht op 26 september van dit jaar. Deze Europese richtlijn

stelt eisen vast voor het ecologisch ontwerp en voor de labeling van energiezuinige producten. Gezien deze toestellen een aanzienlijk potentieel hebben om de schadelijke uitstoot en het energieverbruik te verminderen, verplicht de Commissie van de EU de leverancier om de klanten bepaalde inlichtingen te leveren over deze producten en productcombinaties. De Onderneming heeft hierover al tal van artikels gepubliceerd. We komen dus niet in detail terug op de ErP. We geven wel mee dat het vanaf 26.09.2015 verplicht wordt een productlabel op deze toestellen te kleven met de energie-efficiëntie van de verwarmingssystemen, de gemengde verwarming, de verwarming van het SWW (boiler/ buffervaten). Hierbij heeft de installateur bovendien een belangrijke verantwoordelijkheid: het energielabel afleveren voor de hele installatie door zich te baseren op het label van de verschillende onderdelen (naast de warmtegenerator wordt rekening gehouden met de regeling, de geplaatste zonne-installatie, enz.).

Uiteindelijk biedt de ErP-richtlijn een aantal voordelen. Dankzij deze richtlijn zijn energiezuinige producten en installaties gemakkelijker herkenbaar; het energie-efficiëntieniveau van een verwarmingsinstallatie wordt transparant; en tot slot kan het productlabelsysteem de invloed aantonen van andere onderdelen van de installatie.

De sprekers van de avond “Cercle des Energies” (van links naar rechts): De heren Blain (Reflex), Nicolas (Reflex), Dispas (Viessmann), Kestens (Grundfos) en Rypens (Oventrop).

DE ONDERNEMING

Grundfos, Oventrop, Reflex en Viessmann als genodigden In de aanloop naar deze nieuwe regels biedt elke fabrikant zijn eigen energiezuinige oplossingen aan. Nadat ze het algemene kader van de ErP hadden geschetst, hebben de spre-

SECTORNIEUWS EN REGLEMENTEN - EVENEMENTEN

52

voldoen aan de nieuwe richtlijnen: met nateenheden, zonnecolloperpompen met permanente magneet en lectoren, GBS, enz.), de de pompen met variabel toerental van de fabrikant biedt installanieuwe generatie is de fabrikant klaar voor teurs ook software om de toekomst. Voor de pompen worden de ze te helpen deze enernieuwe Europese eisen van kracht op 1 augielabels op te stellen. gustus 2015.

Als totaalaanbieder beschikt Viessmann Reflex, de specialist in expansiesystemen dan weer over diverse Cellules blanches : Tio > point de rosée →voor OK ; verFond gris : Tioverwarming < au point en de airconditioning, rosée voor had het oplossingen → formation de condensation aussi bien en régime transitoire qu’établi. over eisen in verband met de kwaliteit van warming en SWW. De installatie en met de verbetering van de waconstructeur legt ook To : température dans les fumées au sommet au centre du conduit Tio : température au sommet contre la paroi interne (point critique pour la condensation) terkwaliteit.

Er moet in het bijzonder rekening de nadruk op hybride Régime transitoire - températures lors de cycles de fonctionnement courts du brûleur. gehouden worden met de kosten die corrosie systemen (bijvoorbeeld Régime établi températures lors de cycles de fonctionnement longs du brûleur. Cheminée De abdij van la Court in Colfontaine was het schilderachtige decor- waarin de en slib met zich meebrengen, maar ook met warmtepomp + ketel), en équilibre de température. fabrikanten hun uiteenzettingen hebben gedaan. hoger energieverbruik door lucht in de instalop elektronische toeConclusion : le temps de la « bonne vieille cheminée maçonnée » est bien fini pour les latie.estOm dit te adaptée verhelpen passingen op innoverende systemen omla section kers hun producten voorgesteld waarmee zegénérateurs à hauten rendement.

Dans l’exemple calculé, vraiment à la biedt Reflex oplospuissance.

La température des fumées contre la paroi interne au débouché est de 24.7° C singen aan voor expansievaten, drukbehoud, energie op te wekken (micro-warmtekrachtde uitdagingen van de ErP willen aangaan. du point de rosée. Vous devinez les résultats si l’on reste à la traditionnelle ontgassing en slibverwijdering. koppeling, brandstofcellen, ...). Viessmann Oventrop heeft niet alleen oplossingen vooren-dessous section maçonnée de 20 x 20 cm. biedt ook eigen software aan om het enerkranen en systemen (regelingen, vloerverwar(Door Michel Hanoulle) remarque te : leberekenen. résultat est meilleur avec l’ensemble Bij Grundfos hebbenboisseau + espace d’air (1 cm) + ½ ming, stations voor drinkwaterverwarming,Autre gielabel brique, mais également insuffisant pour rester au-dessus du point de rosée au contact avec zeaunieuwe technologieën ontwikkeld om te energiebuffercentrales, satellietverwarmings-la paroi www.iepscol.be débouché. Que le régime soit transitoire ou établi, nous restons 13.9°C et 17.4°C en-dessous du point de rosée (Tp = 47.9°C). Dans ce cas, on n’aura pas de condensation visible à l’extérieur du conduit maçonné, mais éventuellement au pied de cheminée à l’intérieur du boisseau. D’où l’utilité d’une plaque avec raccord pour évacuer les condensats.

Avec ce type de chaudière à haut rendement, il faut en plus tenir compte que si elle est pilotée par une sonde extérieure, pendant l’entre-saison, la température des fumées pourra descendre de l’ordre de 15 à 20°C. Ceci pourrait mê me entraîner quelques gouttes de condensat pour la cheminée métallique en phase transitoire, mais ces quelques gouttes vont immédiatement être évaporées sans aucune autre conséquence.

TECHNISCHE GIDS SCHOORSTENEN, DE REFERENTIE VOOR DE VAKMAN! 3.2. Le régulateur de tirage (chaudières fioul - chaudières gaz à brûleur pulsé) et le coupe - tirage (chaudières gaz atmosphériques) 3.2.1. Le régulateur de tirage

NIEUW

16

De technische gids schoorstenen, uitgegeven door CIGES, verzamelt in één enkel document alle normen en algemene vereisten op het gebied van rookgasafvoer.

CIGES is een vereniging zonder winstoogmerk die sinds meer dan 20 jaar de belangrijkste Belgische invoerders en fabrikanten van schoorsteenkanalen groepeert om de kwaliteit en de veiligheid van de installaties te bevorderen.

BESTEL UW GIDS OP CD TEGEN DE PRIJS VAN 20€ EXCL. BTW OP INFOUBBINK.BE Leden CIGES: POUJ-12-11993-Annonce CIGES-af-021012-r4.indd 2

4/10/12 14:54

DE ONDERNEMING

Geef uw klanten, en uzelf, het goede gevoel de juiste keuze te maken!

5

JAAR GARANTIE

5 goede redenen

waarom uw klanten beter voor de ecoTEC plus kiezen:

+ ze besparen tot 35% op hun gasfactuur besparen zoâ&#x20AC;&#x2122;n â&#x201A;Ź75 per jaar op hun elektriciteitskosten dankzij + ze de hoog rendement pomp genieten van een zeer hoog comfort: de comfort back up-functie + ze zorgt ervoor dat de ketel tegen 60% van het vermogen blijft functioneren bij kleine storingen en de aquaPOWER plus functie zorgt ervoor dat ze van een hogere warmwatercomfort genieten. kiezen voor een aangenaam toestel: mooi van design en + ze eenvoudig qua bediending + ze genieten van een knappe garantie van maar liefst 5 jaar* *Deze actie is geldig vanaf 1 oktober 2014 tot en met 31 december 2015.

Vind alle voorwaarden op www.ecoTECplus.be.

Het goede gevoel de juiste keuze te maken.

Condensatieketels

Zonne-energie

Warmtepompen

SECTORNIEUWS EN REGLEMENTEN - EVENEMENTEN

54

Tevens krijgt de bezoeker informatie over de streefdoelen van de firma en van de middelen die ze inzet om ze te bereiken.

Inhuldiging Vaillant Expo in Remscheid Een blik op het verleden en doelen voor de toekomst

V

aillant Expo is een ruimte van 1300 m² om de talrijke internationale partners van de fabrikant te verwelkomen. Verder is er een tentoonstelling rond de technologische ontwikkelingen op basis waarvan de firma al 140 jaar performante toestellen kan ontwerpen en produceren.

Een bezoek aan de Vaillant Expo toont de middelen die worden ingezet om vandaag en morgen toestellen op de markt te brengen met een hoog rendement en met respect voor het leefmilieu. De drie zones van de tentoonstelling zijn gewijd aan de hoogtepunten van telkens een periode. Men kan zien hoe de context van elk tijdperk het ontwerp van

Vaillant Expo geeft een overzicht van de geschiedenis van de firma.

de warmwaterboilers en de ketels heeft beïnvloed. Van de uitvinding van SWW-bereiders gisteren tot de noodzaak om energie te besparen morgen, hebben technologische revoluties de fabrieken getransformeerd en met uiteenlopende producten tot gevolg.

Fossiele en hernieuwbare energie combineren We leven duidelijk in een overgangsperiode. Vooruitkijkend naar een toekomst waarin latente warmte gebruikt wordt en waarin elektriciteit doeltreffend opgeslagen wordt, is Vaillant toonaangevend voor de vakman en de gebruiker die een passend toestel. Vandaag is het label Green Q van de condensatieketel op gas ecoTEC exclusive al een voorbeeld van de weg die Vaillant heeft ingeslagen naar systemen die fossiele en hernieuwbare brandstoffen combineren. Net zoals de andere toestellen van het merk zal deze ketel binnenkort kunnen communiceren met de hele technische installatie van de woning om het energieverbruik zo goed mogelijk te beheren.

Vaillant stelt energieprestatie en duurzame ontwikkeling voorop tijdens de productieprocessen maar ook tijdens het ontwerp zijn ketels, warmtepompen en alle andere toestellen. De productiemethoden en materialen zijn speciaal gekozen in functie van “zero vervuiling en 100 % recyclage”. Het motto van de 350 medewerkers van het departement R&D is om toestellen te ontwerpen voor 2020 om 20 % minder energie te verbruiken, 20 % minder CO2 uit te stoten en 20 % minder afval op te leveren dan in 2010.

Aan Vaillant Expo is ook een internationaal opleidingscentrum gekoppeld waar de professionele partners van de firma informatie krijgen de laatste technologische innovaties.

Vaillant, in België vertegenwoordigd door het filiaal in Drogenbos, heeft een uitgebreide catalogus met hoogrendementsketels, zonneboilers, fotovoltaïsche systemen, warmtepompen, pelletkachels en warmtekrachtsystemen.

(Door John Lams)

www.vaillant.be

DE ONDERNEMING

Koen

Erkende verwarmingsmonteur Woont in Zaventem. Is net 42 jaar geworden. 12 jaar getrouwd, 2 kinderen : Arthur en Juliette.

Een echte autoliefhebber, heeft een Giulia GTA 1966.

Zijn klantnummer is 256336, maar dat is helemaal niet belangrijk.

‘‘ BIJ ONS IS EEN KLANT GEEN NUMMER, MAAR EEN ECHTE PERSOON MET EEN EIGEN IDENTITEIT. ‘‘

Catalogus

Tarief

E-shop

www.vandenbergh.be

Ecologie

9 verkooppunten Wemmel Zaventem Vorst Eigenbrakel Gembloux Doornik Bergen Châtelineau Marche-en-Famenne

SECTORNIEUWS EN REGLEMENTEN - WETGEVING

56

De aansprakelijkheid van de installateur Installateur draait op voor schade door foute instructies van bouwheer

I

n het maartnummer van De Onderneming was het onderwerp van deze bijdrage het bepalen van de aansprakelijkheid van een installateur ten aanzien van een particulier. Hierbij werd gewezen op de professionele verantwoordelijkheid van de installateur om een veilig toestel af te leveren ondanks tegenstrijdige wensen van de consument. Hij dient immers de regels van de kunst te kennen en deze ook toe te passen. In dit artikel gaan we in op de aansprakelijkheid ten opzichte van andere professionals in het bouwproces.

Aansprakelijkheid ten opzichte van de architect en bouwheer Zes jaar nadat een installateur werken in een gebouw had uitgevoerd, werd hij weer bij de installatie geroepen, omdat die begon te lekken. De problemen hielden aan, wat uiteindelijk tot leidingbreuk leidde met waterschade tot gevolg. De oorzaak voor de lekken was het gebruik van een te agressief kalkbestrijdingsmiddel, dat de leidingen had aangetast.

Hoewel de installateur dat middel op last van de projectontwikkelaar had toegepast, werd de vakman toch veroordeeld door een schadevergoeding van ruim 37.000 euro voor het herstel van de installatie en de geleden waterschade.

In het arrest handelde de discussie omtrent de vraag hoe de professionele aansprakelijkheid van de installateur zich verhoudt ten opzichte van de professionele bouwheer en architect. Met andere woorden, kan een installateur aansprakelijk gesteld worden voor fouten in de installatie hoewel hij perfect de bevelen van zijn opdrachtgever heeft opgevolgd?

Altijd de regels van de kunst volgen Indien de installatie niet conform de regels van de kunst gebeurt, dan is dit een tekortkoming in hoofde van de gespecialiseerde aannemer, in dit geval de installateur. Deze kan zich echter niet beroepen op de verplichtingen van het bestek of de uitdrukkelijke bevelen van de bouwheer. Met andere woorden, in het expertiseveld van de installateur draagt hijzelf de eindverantwoordelijkheid. Indien de architect of de bouwheer niet conform de adviezen van de installateur

werkt, waardoor geen correct geplaatste installatie wordt afgeleverd, dient de vakman zich te verzetten als specialist. Immers, wanneer schade ontstaat door de gebrekkige installatie zal de hete aardappel in de eerste plaats worden doorgeschoven naar de specialist-aannemer omwille van zijn professionele verantwoordelijkheid.

Bewijsstukken verzamelen Om dit te verhinderen moeten er geschreven documenten zijn waaruit het verzet tegen de problematische opdrachten blijkt. Bovendien kan men in dergelijke brieven onmiddellijk de aansprakelijkheid voor alle schade die het gevolg is van de geïdentificeerde gebreken uitsluiten. Hoewel men zich niet populair maakt door op deze wijze te handelen, is het wel noodzakelijk om de juridische positie veilig te stellen tegenover de andere partijen in het project.

In het arrest waarvan sprake heeft de installateur nagelaten om dit te doen. Hij werd dan ook veroordeeld om alle schade te betalen die door de gebrekkige installatie werd veroorzaakt.

Er moet echter wel nog opgemerkt worden dat de architect zich niet kan verbergen achter de professionele verantwoordelijkheid van de specialist-aannemer om zijn eigen taken niet meer uit te voeren. De architect moet de werkzaamheden opvolgen en controleren.

Hoewel er een ruime verantwoordelijkheid rust op de installateur om een goede instal-

latie af te leveren, kan dit geen excuus betekenen voor de architect om geen toezicht uit te oefenen. De enige reden die kan aanvaard worden om geen toezicht uit te oefenen is dat de techniciteit van het werk uitstijgt boven de normale competentie van een architect.

Conclusie De aansprakelijkheid van de betrokken personen bij een aanneming wordt bepaald op basis van het zogenaamde specialisatiecriterium. Iedere keer dat een installatie niet volgens de regels van de kunst wordt afgeleverd, zal de installateur aansprakelijk gesteld worden. Indien men aldus een gebrekkige installatie vaststelt, moet men ofwel alles in het werk te stellen om de gebreken op te lossen, ofwel voldoende geschreven stukken produceren zodat de verantwoordelijkheid niet naar de installateur kan worden doorgeschoven.

(Door Alexander Cafmeyer, advocaat)

www.advocaf.be

DE ONDERNEMING

Your reliable partner

Dé referentie in lucht- en vuilafscheiding

Flamcovent Smart

Flamco Clean Smart

Flamcovent Clean Smart

De nieuwe lucht- en vuilafscheiders van Flamco zijn in alle opzichten slimme producten. Zo zijn ze compacter, lichter, zuiniger en nóg efficiënter en leveren de beste resultaten in de markt. En dat zonder extra belasting van de installatie. Daarom kunnen we met recht spreken van de nieuwe standaard in lucht- en vuilafscheiding.

• Afvangrendement tot 60% beter dan bij conventionele systemen.

• Laagste doorstroomweerstand in de markt en inzetbaar bij snelheden tot wel 3 m/s.

• Voldoen nu al aan de nieuwe (2017) eisen van de EU, de Europese Ecodesign richtlijn (ErP); energie-efficiëntieklasse IE4 conform IEC TS 60034-31 ed. 1.

Flamco Belgium • Jozef van Elewijckstraat 59 • 1853 Grimbergen • T +32 (0)2 476 01 01 • F +32 (0)2 476 01 99 • E info@flamco.be • I www.flamcogroup.com

Heeft uw klant geen aardgas?

Propaangas van Antargaz vormt de oplossing!

targaz Word An p partner o /nl/ targaz.be www.an rs u installate

Op Antargaz kunt u rekenen!

Laat uw klanten genieten van alle comfort van gas dankzij propaangas

Is de woning van uw klant niet aangesloten op het aardgasnetwerk en wilt hij toch profiteren van alle voordelen van gas?

Propaangas in een tank, boven of onder de grond, biedt hem exact hetzelfde comfort als aardgas. Bovendien is propaangas de juiste keuze voor het milieu én voordelig dankzij de evolutie van de energieprijzen.

Meer info over propaangas van Antargaz? Bezoek ons op www.antargaz.be, mail ons op installateur.service@antargaz.com of bel ons op 02 246 00 65

OB62044

PROOF PDF

Hoe uw energie-investeringen beter laten renderen?

Z-energy helpt u op weg op het vlak van intelligent energiegebruik, duurzame energieproductie, hernieuwbare energiebronnen en groene mobiliteit.

Z-energy, iedere dinsdag op Kanaal Z vanaf 19.50 uur.

Ook te bekijken op www.kanaalz.be In samenwerking met

OB62044_ZENERGY.indd 1

03/03/15 16:37

59

SECTORNIEUWS EN REGLEMENTEN - WETGEVING

Verregaande gevolgen van nieuwe verordening Minimale rendementseisen voor ventilatietoestellen vanaf 2016

O

p 26 november 2014 is een nieuwe EU-verordening over minimale rendementseisen voor ventilatie-installaties van kracht geworden, in het kader van de Ecodesign richtlijn, die het energieverbruik van verschillende apparaten regelt. De boodschap is eenvoudig: de fabrikanten zijn verplicht om vanaf 1 januari 2016 meer energie-efficiënte toestellen te leveren. Ontwerpers en installateurs moeten op de hoogte zijn van deze verordening, omdat ze een grote invloed zal hebben op de uitvoering van installatie.

Zo goed als alle toestellen zijn betroffen De verordening 1253/2014 die na intensief overleg met betrokken partijen uit de industrie en bedrijfswereld door de Europese Commissie werd goedgekeurd op 26 november 2014, legt een energiebesparingskuur op aan ventilatietoestellen. Dat gebeurt in twee stappen: een eerste op 1 januari 2016, en een tweede op 1 januari 2018. De richtlijn slaat op zowat alle toestellen die dienen voor de verluchting van gebouwen, voorzover ze een aansluitvermogen van meer dan 30 watt hebben. Daarbij is het van geen belang of de gebouwen gebruikt worden voor bewoning of voor een ander doel. Er zijn slechts een handvol uitzonderingen, zoals ventilatoren die uitsluitend in een explosiegevoelige omgeving functioneren, of toestellen die alleen maar met luchttemperaturen van meer dan 100°C of minder dan -40°C werken.

De verordening telt drie toestelklassen, waarvoor telkens andere eisen gelden: de categorie van woningsventilatie omvat toestellen met een debiet tot 250 m3/h. Toestellen met debieten tussen 250 en 1.000 m3/h kunnen zowel voor woningen als voor niet woningen geklasseerd worden. De fabrikant moet voor deze toestelle verklaren in welke categorie ze moeten ingedeeld worden. Boven 1.000 m3 gelden uitsluitend de eisen voor nietwoningen. Dit artikel werd samengesteld door experts van Al-Ko Therm, en beperkt zich tot deze laatste categorie. Binnen deze klasse maakt de verordening een onderscheid tussen: • enkelvoudige toevoer- of afvoertoestellen • toestellen die toevoer en afvoer combineren

DE ONDERNEMING

Minimale eisen bij ventilatie voor nietwoningen Enkelvoudige toevoer- of afvoertoestellen moeten voldoen aan een minimaal ventilatorrendement. Dat wil zeggen dat de ventilatoren in gemonteerde toestand een minimale prestatie moeten halen, in functie van het opgenomen vermogen. Het rendement wordt berekend als volgt 6,2% * Ln(P)+35% (voor P ≤ 30 kW, voor P > 30 kW is dat +56,1%) Is dit enkelvoudige toestel voorzien van een filter, dan kijkt men naar het opgenomen vermogen van de ventilator met een onvervuilde

filter. Alle enkelvoudige toevoer of afvoertoestellen mogen na 1 januari 2015 slechts een opgenomen vermogen van maximaal 250 W/ m3.s hebben. Op 1 januari 2018 wordt de grens 230 W/m3.s.

Als toevoer en afvoer in hetzelfde toestel zijn gecombineerd, moeten de ventilatoren vanaf 1 januari 2016 met toerentalregeling zijn voorzien, die meertraps of traploos kan zijn.

Vanaf 2018 komt daar een filtercontrole bij, die automatisch een signaal geeft als de filter vervangen moet worden.

Vanaf 2016 moeten ook alle gecombineerde toevoer- en afvoertoestellen van meer dan

De nieuwe Europese verordening legt vanaf januari 2016 rendementseisen aan ventilatoren op. Componenten zoals in deze Al-Ko Easy Air worden dan verplicht.

ENERGIËN

KERNCIJFERS

82

Bij SOVAC hebt u nog meer Brandstof op basis van aardolie - Prijzen op 22.04.2015 troeven in handen!

Brandstof op basis van aardolie - Prijzen op 26.01.2015

ENERGIEËN

Benaming

Gasolie verwarming: meer dan 2000 liter, zonder korting, op onderwaarde

Benaming Stookolie extra: > 2000 liter

Gasolie verwarming: meer dan 2000van liter,bovenwaarde zonder korting,naar op onderwaarde Omzettingsfactor voor verbruikersprijs onderwaarde Stookolie extra: 2000 liter Propaan in bulk (op >onderwaarde): >2000 liter Omzettingsfactor voor verbruikersprijs van bovenwaarde naar onderwaarde Propaan in bulk (op onderwaarde): >2000 liter

N

Prijs incl. BTW

c/kWh

53,65 c/l

5,36

I

E

Prijs incl.

54,04BTW c/l 63,84 c/l 0,902

U

64,93 c/l c/l 43,65

W

c/kWh5,40 6,38 6,49

0,902 48,28 c/l

Vanaf nu vindt u alle wisselstukken voor KOERS VAN HET SCHROOT gaswandketels van de bekende merken bij uw vertrouwde leverancier: SOVAC. KOERS VAN HET SCHROOT Richtprijs op 26.01.2015 Geen onnodige verplaatsingen meer, u vindt voortaan alles op hetzelfde adres.

Richtprijs op 22.04.2015 Koper (nieuw/100 kg) € 492,50 Rood (koper)/100 kg

€ 390,00

SOVAC, het ruimste Koper (nieuw/100 kg) kg aanbod onderdelen € 552,18 Zink (bedekking)/100 € 120,00 enRood gereedschap (koper)/100 kg voor installateurs en € 470,00 Lood/100 kg € 120,00 Zink (bedekking)/100 kg € 135,00 depanneurs verwarming.

Messing/100 kg € 235,00 Victor Marchandstraat 17, 3090 OVERIJSE Tel.: 02/672 20 62 | Fax: 02/673 93 92 E-mail: info@sovac.be | www.sovac.be

Lood/100 kg Aluminium/100 kg Messing/100 kg Gietijzer 2k. niet mec. (c.v., rad., edm)/ ton Aluminium/100 kg IJzer (badkuipen, enz.)/ton Gietijzer 2k. niet mec. (c.v., rad., edm)/ ton IJzer (badkuipen, enz.)/ton

€ 140,00 € 85,00 € 275,00 € 16,50 € 100,00 € 13,50 € 15,00 € 11,00

SOVAC DIFF RGS

BEKIJK NU ONS VOLLEDIG

AANBOD BOEKEN OP

WWW.DISTRIGRAPH.COM

€ 5 korting vanaf 2e boek

Librairie - Boekhandel

61

SECTORNIEUWS EN REGLEMENTEN - WETGEVING

Warmteterugwinning

Filtertrappen

Luchtdebiet

Maximaal opgenomen vermogen 2016

Maximaal opgenomen vermogen 2018

Runaround

1xF7 toevoer 1xM5 afvoer

<7.200 m3/h

1.700 W/m3.s

1.600 W/m3.s

Runaround

1xF7 toevoer 1xM5 afvoer

≥7.200 m3/h

1.400 W/m3.s

1.300 W/m3.s

Andere warmteterugwinning

1xF7 toevoer 1xM5 afvoer

<7.200 m3/h

1.200 W/m3.s

1.100 W/m3.s

Andere warmteterugwinning

1xF7 toevoer 1xM5 afvoer

≥7.200 m3/h

900 W/m3.s

800 W/m3.s

Toegelaten elektrisch opgenomen vermogen voor warmteterugwinning plus filter

1.000 m3/h voorzien zijn van warmteterugwinning. Daarvoor gelden de volgende eisen aan het vochtvrije rendement met gebalanceerde toevoer- en afvoerdebieten (gemeten volgens EN 308 bij +5°C/+25°C) • vanaf 2016 voor runaround systemen 63%, voor andere warmteterugwinningsystemen, zoals platenwisselaars of warmtewielen is dat 67% • vanaf 2018 worden de eisen 68% voor runaround systemen en 73% voor alle andere systemen.

Efficiënte warmteterugwinning verplicht Betere prestaties qua warmteterugwinning worden beloond met een bonus per procentpunt dat het rendement hoger ligt. Die bedraagt circa 10 Pa per luchtkanaal, naar-

gelang het ventilatorrendement. Behaalt een warmteterugwinning bijvoorbeeld 70% rendement, in plaats van de vereiste 67% , dan resulteert dat in +90 W/m3.h in het toegelaten stroomverbruik. Behalve het rendement in warmteterugwinning is ook het elektrisch opgenomen vermogen voor de warmteterugwinning plus filter beperkt.

Voor deze componenten geeft tabel 1 de grenswaarden qua opgenomen vermogen voor de toevoer- en afvoerventilator, inclusief de verliezen door de ventilatorinbouw.

Voor het drukverlies dat daarbij overwonnen moet worden, gaat men uit van de warmteterugwinning en de drukverliezen in de installatie met twee filterstappen in toevoer en afvoer. Voor runaround systemen gelden hogere grenswaarden dan voor andere methodes.

Tevens is er voor toestellen boven 7.200 m3/h een lagere grens qua opgenomen vermogen.

De reden daarvoor is dat grotere debieten ook grotere ventilatoren en aandrijfmotoren nodig hebben, die al vanzelf efficiënter werken dan kleine uitvoeringen. Daarom krijgen ze geen extra bonus in de rendementseisen.

Een analyse van de richtlijn wijst uit dat het na 2018 eerder moeilijk wordt om aan de vereisten te voldoen. Dan worden er bijvoorbeeld ook luchtsnelheden van lager dan 2 m/s in het ventilatietoestel gevraagd.

Waar de installateur op moet letten De conformiteit van een toestel volgens de richtlijn wordt vanaf 1 januari 2016 bevestigd door de CE keur. Dat houdt in dat, als een fabrikant een toestel aflevert dat niet volledig aan de eisen van de ecodesign richtlijn beantwoordt, dat apparaat niet voorzien mag worden van een CE teken. Wordt bijvoorbeeld de toerentalregeling door de installateur gemonteerd, dan zal deze laatste de verklaring van CE conformiteit moeten afleggen, met al wat dat inhoudt van aansprakelijkheid.

Al-Ko Therm heeft dan ook de ingenieurs in verkoop en levering de instructie gegeven dat voor huidige projecten die echter pas in 2016 zullen uitgevoerd worden, er nog alleen maar toestelconfiguraties mogelijk zijn die af fabriek van de CE markering voorzien kunnen worden. Alle andere opdrachten zijn speciale oplossingen, die exact moeten doorgesproken worden met de partners in ontwerp en uitvoering.

(Bron: Al-Ko Therm)

Minimale rendementen voor toevoer- of afvoerventilatoren zonder filter.

DE ONDERNEMING

www.al-ko.de

PRODUCT NEWS

62

Belgaqua gekeurde bijvulling Voor een veilige automatische bijvulling van een verwarmingsinstallatie heeft Judo de Heifi-Fül Plus, een DVGW/Belgaqua gekeurd vulstation met BA scheidingsventiel. Het bestaat uit twee afsluiters, een drukverminderaar, manometer en BA beveiliging.

Dat laatste is geschikt voor een verwarmingskring met chemicaliën van categorie 4, zoals behandeld verwarmingswater. De ingebouwde drukregelaar vult de CV-installatie aan de juiste druk en garandeert zo een constante werkingsdruk. Vanzelfsprekend is er ook een bescherming tegen overdruk.

www.judo.eu

Expansievatconsole Caleffi brengt een expansievatconsole uit, voor een eenvoudige en snelle aansluiting. Deze serie is geschikt voor gebruik in combinatie met een geothermische warmtepomp. Veiligheidsklep, ontluchter en manometer zijn als één enkele component gemonteerd. De compacte kit wordt compleet met isolatieschalen geleverd. Er zijn verschillende versies, al dan niet met een automatische expansievatkoppeling en met een ontluchter in messing of kunststof. Verder introduceert Caleffi ook een veiligheidsgroep/inlaatcombinatie voor combiketel of boiler. Dit compact geheel heeft een afsluiter en controleerbare keerklep. Bovendien kan de veiligheidsklep vervangen worden.

www.caleffi.com

Wastafelkraan voor openbaar sanitair Benkiser heeft zijn aanbod wastafelkranen voor openbaar sanitair uitgebreid met de Metrix lijn. De modellen zijn modulair opgebouwd, en hebben verschillende hoogtes: van compacte varianten van 89 of 102 mm, naast 132 mm versies voor inbouwwastafels en 189 of 172 mm voor moderne opbouwwasbekkens.

De Metrix lijn is zowel als koudwaterkraan en als mengkraan beschikbaar. Deze laatste hebben een zijdelingse temperatuurinstelling en -begrenzing. Deze instelling kan ook vandaalbestendig vergrendeld worden. Voor de bediening kan men kiezen tussen een drukknop of een infrarood schakeling. Alle versies hebben een automatische hygiënesturing en zelfstopfunctie.

www.benkiser.de

Brandwerende en isolerende voorwandelementen De brandveiligheid van het TECEprofil voorwandsysteem werd getest door het keuringsinstituut MPA in Braunschweig. Daaruit blijkt dat scheidings- en voorwanden met ingebouwd sanitair kunnen voldoen aan brandweerstandsklassen F30 tot F120. Daartoe moeten de wanden wel correct worden opgevuld met brandwerende wol. Daarnaast werd de akoestiek onderzocht door het Fraunhofer instituut voor bouwfysica. De testen bevestigen de uitstekende akoestische eigenschappen van de elementen. De TECEprofil voorwand omvat slechts met drie basiselementen, en is dus snel, schoon en zonder speciaal gereedschap te installeren.

www.tece.be

DE ONDERNEMING

Ventileren en verwarmen in harmonie !

+

E

Ruimteverwarming

Vraaggestuurde ventilatie

tot

-37 E-punten

met Smartzone!

Systeem

Productie van sanitair warm water

www.renson.be

de_onderneming_190x125_NL_0415.indd 1

24/04/15 11:38

VENTILATEURS

VENTILATOREN

AAngenAme wArmte

Duurzaam, efficiënt en innovatief

Daarom kiest u voor vloerverwarming van REHAU:

nc tionee

l

Fu en VENTILATEUR AXIAL 100 mm m - Volledig programma: een totaalsysteem met buizen, duurz a a •isolatie, Se monte sur panneau, collectoren, ruimtethermostaten.• Protection IP44 et au plafond ou parois avec en conformité kit d’accessoires approprié avec les directives CEE - Delejuiste oplossing voor iedere toepassing: innovatieve •systeemoplossingen Modèle standard voor ou specifieke eisen: • Double vloer- enisolation, avec minuterie électronique moteur classe II wandverwarming, plafondkoeling, betonkernactivering, 3-25 minutes avec protection thermique •energiepalen.

Fabriqué en ABS, • Fabriqué en U.K. finition brillant Ecoulement d’air - PE-Xa, een materiaal voor de hoogste •eisen: de buizen • Silencieux max. 88 m3/heure bijzonder stevig, flexibel en buigvast.•Ze220 hebben een V - 50 Hz - 16 W •zijn Répond aux normes d’usage grote kerf- en slagvastheid en zijn bovendien langdurig • Niveau sonore 30 dBA en application “habitations”

bestand tegen hoge temperaturen en corrosiebestendig.

SOVAC S.A.

Tél. 02/672 20 62 - Fax. 02/673 93 92 INFO 485 : info@sovac.be - www.sovac.be REHAU NV -E-mail Ambachtenlaan 22 - Ambachtszone Haasrode 3326 - 3001 Heverlee (Leuven) Tel.: 016 39 99 11 - Fax: 016 39 99 13 - info.bel@rehau.com - www.rehau.be

AXIAL VENTILATOR 100 mm • Wordt op paneel, plafond of wand gemonteerd met aangepast toebehoor • Standaard model of met electronische tijdschakelaar 3-25 minuten • Vervaardigd uit ABS, glansafwerking • Geruisloos • Beantwoordt aan de gangbare normen “woningen”

• IP44 bescherming en in conformiteit met de EEG voorschriften • Dubbel geïsoleerd, motor klasse II met thermische beveiliging • Vervaardigd in de U.K. • Max. luchtstroom 88 m3/uur • 220 V - 50 Hz - 16 W • Geluidsniveau 30 dBA

SOVAC N.V.

Tel. 02/672 20 62 - Fax. 02/673 93 92 E-mail : info@sovac.be - www.sovac.be

INFO 485

D

16:10

DE INTELLIGENTE SIFON!

Pagina 1

pompgroepen

ISH 2015 FRANKFURT 10 - 14 MARCH Hall 4.2 - Stand C24

View LIRA products

+ Snelle montage: voorgemonteerde module + Esthetisch + Gebruiksvriendelijk + Veilig: dichtheidscontrole in fabriek + Isolatieschelp voor modules + Breedste gamma op de markt

SPAZIO 1

SPAZIO 2

Condix - pompgroep voor condensatieketels

NEW SPAZIO 2

INFO 187

SPAZIO 2NT

Van 1 september tot en met 30 oktober

SPAZIO 3

Gratis Win For Life Krasloten bij aankoop van een Meibes Pompstation.

Vraag ernaar bij bij uw verdeler of Comap vertegenwoordiger!

SPAZIO 1NT

i n f o @ l i r a . c o m - w w w. l i r a . c o m

S.p.A.

Sifons van Polypropyleen

Vi a C i r c o n v a l l a z i o n e 3 1 - 1 3 0 1 8 Va l d u g g i a ( Ve r c e l l i ) I TA LY Ph. +39 0163 43 88 - Fax +39 0163 43 88 45

Alsembergsesteenweg 454 – B-1653 DWORP info@comap.be – www.comap.be - tel 02 371 01 67

2014-MEIBES-ENtreprise-half_page-260Hx90B-NL.indd 1

29/08/2014 9:08:08

65

PRODUCT NEWS

Gemakkelijke installeren met SanhaBox Met het voorgemonteerde SanhaBox element kunnen wastafels, douches of verwarmingslichamen snel en efficiënt worden aangesloten. Er is een brede waaier aan varianten. De voorgeconfigureerde elementen bevatten alle nodige leidingen en aansluitingen. Er zijn zowel uitvoeringen voor muurinbouw als voor voorwandmontage. Het lichaam in hardschuim biedt thermische en akoestische isolatie, en is bestand tegen condensvorming. De elementen voor radiatoraansluiting zijn geschikt voor verschillende opbouwhoogtes. Aparte thermische isolatie is niet nodig, en de installatie kan op druk getest worden, zonder dat men de verwarmingslichamen al hoeft te monteren.

www.sanha.com

Design thermostaat en weerstation Sinds maart worden de Netatmo thermostaat en weerstation verdeeld via de Van Marcke Technics verkooppunten. De thermostaat werd vormgegeven door Philippe Starck en is afgestemd op de Europese markt. Het zelflerende toestel bepaalt een verwarmingsprogramma op maat in functie van de gewoonten van de gebruiker, de eigenschappen van de woning en de buitentemperatuur. Netatmo kan gestuurd worden vanop een smartphone, tablet of PC. Het weerstation omvat een binnenmodule en een buitenmodule, en analyseert niet alleen het weer, maar ook het binnenklimaat.

Bijzonder handig is de meting van het CO2 gehalte, zodat het ook de ventilatie kan aansturen.

www.vanmarcke.be

Manifolds met Bluetooth

Voorgemonteerde installatiemodule

De Testo 549, 550 en 557 digitale manifolds van Testo hebben enkele nieuwe functies: het drukbereik werd verhoogd tot 60 bar, de autonomie gaat tot 250 uren, en de gegevens van 60 gangbare koelmiddelen zijn in de toestellen opgeslagen. Voor de Testo 550 en 557 is er een app met Bluetooth. Daarmee kan de vakman eenvoudig de meetresultaten aflezen op zijn tablet of smartphone.

Verder kan men ter plaatse een meetrapport opstellen en verzenden. Om snel te werken kunnen de meestgebruikte koelmiddelen in een favorietenlijst worden samengebracht. De app bestaat voor iOS en Android.

De Weishaupt Installation Tower (WIT) combineert alle aansluitingen en componenten voor een moderne verwarmingsinstallatie.

De veiligheid is gegarandeerd, omdat de hydraulische module al af fabriek een dichtheidstest heeft ondergaan. Ook de elektrische onderdelen zijn al voorbekabeld. De WIT omvat een pompkring, een systeemscheiding, een SWW-productie, en een systeem voor zonnecollectoren, met regeling, expansievat en opvangbak voor het warmtemedium. De module kan vrijstaand geplaatst worden, zonder wandbevestiging.

www.testo.be

DE ONDERNEMING

www.weishaupt.be

KERNCIJFERS

66

LONEN EN FACTURATIE Loonschaal geldig vanaf 01.01.2015 Kwalificatie

Verhoging t.o.v. vorig trimester

Nieuw bruto uurloon €

Categorie I

+0,000

13,379

Categorie I A

+0,000

14,045

Categorie II

+0,000

14,261

Categorie II A

+0,000

14,973

Categorie III

+0,000

15,168

Categorie IV

+0,000

16,099

De peterschapsregeling Contracten afgesloten vanaf 01.07.2005 Maand 1-6

€ 12,135

Maand 7-12

€ 12,536

Maand > 12

€ 12,937

Vergoedingen voor industriële leerlingen (contracten afgesloten na 01.12.2012) 1) Jongerenleerlingwezen Leeftijd

Arbeiders met bijzondere kwalificatie Categorie

Bijslag

Totaal €

1e meestergast

+3,220

19,319

+1,517

16,685

+1,610

17,709

(cf. chapitre 10 CCT/L’entreprise N° 639)

1e ploegbaas A CAO van 17.05.1990 : 0,542

(cf. chapitre 10 CCT/L’entreprise N° 639)

1e ploegbaas B (Hfst. 10 CAO/De Onderneming nr. 639)

Bijzondere, ongezonde, hinderlijke of lastige werken

Overige maanden €

15 jaar

320,40

480,60

16 jaar

350,50

525,70

17 jaar

380,50

570,70

18 jaar

410,50

615,80

19 jaar

440,60

660,90

20 jaar

470,60

705,90

21 en meer

500,70

751,00

2) Bouwleerlingwezen Leeftijd

Kost en huisvesting Vanaf 01.01.2015

Leervergoeding 1e maand €

Vergoeding €

Maaltijd:

26,06

Huisvesting:

12,45

Totaal:

38,51

Leervergoeding 1e maand €

Overige maanden €

18 jaar

410,50

615,80

19 jaar

440,60

660,90

20 jaar

470,60

705,90

21 en meer

500,70

751,00

Barema jonge arbeiders Contracten afgesloten tot 30.06.2005. Voor arbeiders jonger dan 21 jaar, voor 1 juli 2005 in dienst getreden.

Categorie

Facturatiebijslagen

Omschrijving

Categorie

Bijslag

Leidekkers

+10%

Meestergasten Ploegbazen Baas die werkelijk een prestatie levert

loon 2e graad +20%

I

II

III

Zonder vakopleiding

Met succes voltooid: - 2e graad technisch onderwijs of buitengewoon sec. onderwijs - stage in de instustrie of ondernemersopleiding - opleiding erkend door het Fonds voor vakopleiding

Diploma behaald van: - technisch secundair onderwijs - beroeps secundair onderwijs - vierde jaar buitengewoon secundair onderwijs

15 jaar

€ 7,225

17 jaar

€ 11,238

15 jaar en 6 maanden

€ 7,894

17 jaar en 6 maanden

€ 12,576

16 jaar

€ 8,563

18 jaar

€13,379

16 jaar en 6 maanden

€ 9,900

DE ONDERNEMING

€

va kor 5 na tin f 2e g bo ek

Librairie - Boekhandel

HANDBOEK BIOMASSAVERBRANDINGSINSTALLATIES

KLEINTJE WATER (UITGAVE 2012)

KLEINTJE RIOLERING (HERZIENE UITGAVE 2014)

137,00 € (incl. verzendingskosten)

Prijs: 57,50 € (incl. verzendingskosten)

Prijs: 57,50 € (incl. verzendingskosten)

Dit handboek beschrijft het ontwerp van installaties op vaste biomassa tot 5 MW. Deze worden in toenemende mate ingezet in utiliteiten, zwembaden en woongebouwen, zowel in nieuwbouw als renovatie De nadruk ligt op de programmafase, de ontwerpfase en de uitwerkingsfase, met aandacht voor de factoren die een specifieke uitvoeringswijze vereisen, zoals brandstofopslag en -toevoer, verbrandingstechnologie en asafvoer.

De hydraulische aspecten zijn grotendeels vergelijkbaar met gasgestookte installaties en mogen als bekend worden verondersteld.

Dit is een kleine handleiding voor de installateur die badruimte, keuken en toilet in bestaande woningen plaatst. Het gaat over het aanpassen en uitbreiden van leidingwaterinstallaties in woningen. Zelden wordt bij een renovatie alleen de leidingwaterinstallatie aangepast. Daarom wordt ook aandacht besteed aan andere disciplines, zoals bouwkunde, riolering, verwarming en ventilatie. Elektrotechnische aspecten, zoals voeding, veiligheid, potentiaalvereffening en aarding komen uitgebreid aan bod.

Dit is een eenvoudig naslagwerkje voor de installateur, tekenaar, werkvoorbereider en technicus met de meest belangrijke voorschriften en richtlijnen voor het ontwerp en de aanleg van riolering binnen de perceelgrenzen. De voorschriften en richtlijnen in de herziene uitgave van ISSO-kleintje Riolering zijn in overeenstemming gebracht met het Bouwbesluit 2012, NEN 3215 en NTR 3216. Daarnaast zijn diverse afbeeldingen en schema’s, alsmede montagerichtlijnen voor afvoerleidingen opgenomen.

Bekijk nu ons volledig aanbod technische boeken op www.distrigraph.com

"

BESTELBON - GRATIS VERZENDING Fax ons deze bestelbon door op het nummer +32 2 340 76 99 en u ontvangt uw bestelling na overschrijving van het vermelde bedrag op rekeningnummer 363-0440534-97 op naam van Distrigraph bvba, met vermelding ‘bestelling boeken’.

Naam ..........................................................................................................Familienaam ............................................................................................................

Straat ..........................................................................................................bus ....................... Gemeente ................................................................................

E-mailadres .................................................................................................BTW nr ............................................................................ Factuur: ja q nee q Ik bestel: ........................................................................................................................................................................................ Prijs ..................................... ....................................................................................................................................................................................... Prijs ..................................... ....................................................................................................................................................................................... Prijs .....................................

Mijn korting ................ X € 5 Handtekening .............................................................................

Totaal .................................

KERNCIJFERS

WAARDEN VAN ‘S’

Gezondheidsindex

Waarden van ‘S’ op 01.01.2015 Categorieën Medewerkers

Offertes vanaf 11.07.1981 voor aanbestedingen vanaf 11.10.2014 Offertes vanaf 11.06.2007 voor aanbestedingen vanaf 11.01.2015

2013=100

B

D

(dakbedekkingswerken)

(sanitair, verwarming)

10 tem 19

20 en +

-10

10 tem 19

20 en +

30,319

31,230

31,232

29,196

30,106

30,109

31,073

31,076

29,955

29,846

29,958

Waarden van ‘S’ op 01.07.2014 Categorieën

B

D

(dakbedekkingswerken)

(sanitair, verwarming)

2004=100

Gez. index

Index

Gez index

Mrt

100,73

100,32

Feb

100,89

100,23

Jan

100,61

99,85

121,54

2014

Gez. index

Index

Gez. index

Dec

100,40

99,09

Nov

100,28

Okt

1996=100

Index

Gez index

Index

121,65

122,79

138,40

141,12

121,84

122,72

138,62

141,04

122,22

138,24

140,46

Index

Gez. index

Index

121,25

122,51

137,95

140,64

100,09

121,11

122,51

137,78

140,80

100,28

100,22

121,11

122,67

137,78

140,98

Sept

100,06

100,09

120,84

122,51

137,48

140,80

Aug

100,12

100,17

120,91

122,61

137,56

140,91

Jul

100,46

100,55

121,33

123,07

138,03

141,44

Jun

100,34

100,38

121,18

122,87

137,87

141,20

2015

-10

30,164

68

Medewerkers

-10

10 tem 19

20 en +

-10

10 tem 19

20 en +

Mei

100,29

100,30

121,12

122,27

137,80

141,09

Offertes voor 11.07.1981

30,343

31,258

31,259

29,216

30,131

30,132

Apr

100,44

100,41

121,30

122,90

138,00

141,25

Mrt

100,79

100,72

121,72

123,28

138,49

141,68

Offertes voor 11.06.2007

30,191

31,101

31,102

29,069

29,980

29,981

Feb

100,75

100,66

121,68

123,21

138,43

141,60

Jan

100,60

100,50

121,49

123,01

138,22

141,37

2013

Gez. index

Index

Gez. index

Index

Gez. index

Index

Dec

-

-

121,27

122,84

137,97

141,18

Nov

-

-

121,12

122,64

137,80

140,95

Okt

-

-

120,99

122,56

137,65

140,86

Sociale lasten op 01.10.2012 Categorieën

B

D

(dakbedekkingswerken)

(sanitair, verwarming)

Medewerkers

-10

10 tem 19

20 en +

-10

10 tem 19

20 en +

Sept

-

-

120,81

122,65

137,45

140,96

Offertes voor 11.07.1981

106,36

113,10

113,11

98,65

105,39

105,40

Aug

-

-

120,89

122,58

137,54

140,88

Jul

-

-

121,06

122,60

137,73

140,97

Offertes voor 11.06.2007

106,33

113,07

113,09

98,62

105,36

105,38

Jun

-

-

121,01

122,53

137,32

140,82

Mai

-

-

120,81

122,32

137,11

140,58

Sociale lasten op 01.02.2014 Categorieën

WAARDEN VAN ‘I’

B

D

(dakbedekkingswerken)

(sanitair, verwarming)

Medewerkers

-10

10 tem 19

20 en +

-10

10 tem 19

20 en +

Offertes voor 11.07.1981

106,36

113,10

113,11

98,65

105,39

105,40

Offertes voor 11.06.2007

106,04

112,27

112,28

98,39

104,62

INDEXEN

Kilometervergoeding 01.07.2013 - 30.06.2014

€ 0,3461/km

01.07.2014 - 30.06.2015

€ 0,3468/km

104,63

Indexcijfer bouwmaterialen Aanbestedingen na 01.11.1971 2011

2012

2013

2014

2015

Jan

7454

7466

7380

7260

7033

Feb

7457

7487

7362

7245

6993

Mrt

7460

7502

7314

7181

-

Apr

7437

7483

7238

7199

-

Mei

7431

7461

7198

7191

-

Jun

7460

7386

7161

7196

-

Jul

7481

7381

7184

7226

-

Aug

7395

7411

7286

7250

-

Sept

7371

7450

7296

7269

-

Okt

7333

7417

7269

7242

-

Nov

7361

7381

7235

7189

-

Dec

7398

7376

7249

7080

-

DE ONDERNEMING

BLIJF OP DE HOOGTE! ONTVANG DE ONDERNEMING 10x PER JAAR ... EN BLIJF OP DE HOOGTE!

EEN ABONNEMENT VERZEKERT JE VAN: • De ontvangst van de 10 nummers per jaar • Een persoonlijke en geprivilegieerde toegang tot de site www.deonderneming.be

PER JA S R E M UM

MET MEER DAN 1000 PAGINA’S INFORMATIE PER JAAR BLIJF JE OP DE HOOGTE VAN: • De nieuwe producten • De evenementen in je sector • De nieuwe technieken • De initiatieven en publicitaire acties van je leveranciers • De kerncijfers van je beroep: salarissen, waarden van S, diverse indexen ...

EEN PERMANENT ARCHIEF VAN ALLE ARTIKELS BLIJFT OP DE SITE WWW.DEONDERNEMING.BE ALTIJD EN OVERAL TER BESCHIKKING

AR

7 3 € VOOR

10 N

JA, ik wens een abonnement op De Onderneming voor de prijs van: q 37€ voor 1 jaar (10 nummers) q 70€ voor 2 jaar (20 nummers) Ik betaal vandaag het aangegeven bedrag op het rekeningnummer ING IBAN BE54 3630 4405 3497 van Distrigraph sprl, uitgever van het tijdschrift, en ik ontvang binnen een termijn van twee weken mijn eerste nummer. Fax of mail dit formulier naar 02 340 76 99 of naar J.Lagneaux@distrigraph.com. Of vraag uw abonnement aan via www.deonderneming.be Verzend mijn magazine naar: Bedrijf ....................................................................................................Ter attentie van ..................................................................................................

E-mail................................................................................................................................................................................................................................

Straat .......................................................................................................................................................................... bus ...............................................

Gemeente ..............................................................................................Land...................................................................................................................

Ik wens een factuur(*) te ontvangen op het volgende adres: Bedrijf ....................................................................................................Ter attentie van ..................................................................................................

E-mail................................................................................................................................................................................................................................

Straat .......................................................................................................................................................................... bus ...............................................

Gemeente ..............................................................................................Land...................................................................................................................

BTW nr .............................................................................................................................................................................................................................. (*) De factuur zal worden verzonden per e-mail.

DE ONDERNEMING Maandblad voor sanitair - verwarming en klimatisatie

ENERGIËN

KERNCIJFERS KERNCIJFERS

82 70

Brandstof op basis van aardolie - Prijzen op 26.01.2015

ENERGIEËN ENERGIEËN

Benaming

Brandstof Brandstofop opbasis basisvan vanaardolie aardolie--Prijzen Prijzenop op22.04.2015 22.04.2015 Gasolie verwarming: meer dan 2000 liter, zonder korting, op onderwaarde Benaming Stookolie extra: > 2000 liter Benaming Gasolie verwarming: meer dan 2000van liter,bovenwaarde zonder korting,naar op onderwaarde Omzettingsfactor voor verbruikersprijs Gasolie verwarming: meer dan 2000 liter, zonder korting, op onderwaarde onderwaarde Stookolie extra: 2000 liter Propaan in bulk (op >onderwaarde): Stookolie extra: > 2000 liter >2000 liter

Prijs incl. BTW

c/kWh

53,65 c/l

5,36

Prijs incl.

54,04BTW c/l Prijs incl. BTW 63,84 c/l 0,902 63,84 c/l

Omzettingsfactor voor verbruikersprijs van bovenwaarde naar onderwaarde Omzettingsfactor voor verbruikersprijs van bovenwaarde naar onderwaarde

64,93 c/l c/l 43,65 64,93 c/l 0,902 0,902

Propaan in bulk (op onderwaarde): >2000 liter Propaan in bulk (op onderwaarde): >2000 liter

48,28 c/l 48,28 c/l

c/kWh5,40 c/kWh 6,38 6,38 6,49 6,49

KOERS VAN HET SCHROOT KOERS HET Richtprijs op 26.01.2015 KOERSVAN VAN HETSCHROOT SCHROOT Richtprijs op Koper (nieuw/100 kg) Richtprijs op22.04.2015 22.04.2015

Rood (koper)/100 kg Koper (nieuw/100 kg) kg Zink Koper(bedekking)/100 (nieuw/100 kg) Rood (koper)/100 kg Lood/100 kg Rood (koper)/100 kg Zink (bedekking)/100 kg Zink (bedekking)/100 kg Messing/100 kg Lood/100 kg Lood/100 kg Aluminium/100 kg Messing/100 kg Messing/100 kg mec. (c.v., rad., edm)/ ton Gietijzer 2k. niet Aluminium/100 kg Aluminium/100 kg enz.)/ton IJzer (badkuipen, Gietijzer 2k. niet mec. (c.v., rad., edm)/ ton Gietijzer 2k. niet mec. (c.v., rad., edm)/ ton IJzer (badkuipen, enz.)/ton IJzer (badkuipen, enz.)/ton

BEKIJK NU ONS VOLLEDIG

AANBOD BOEKEN OP

WWW.DISTRIGRAPH.COM

€ 5 korting vanaf 2e boek

Librairie - Boekhandel

€ 492,50 € 390,00 € 552,18 € 120,00 € 552,18 € 470,00 € 120,00 € 470,00 € 135,00 € 135,00 € 235,00 € 140,00 € 140,00 € 85,00 € 275,00 € 275,00 € 16,50 € 100,00 € 100,00 € 13,50 € 15,00 € 15,00 € 11,00 € 11,00

www.begetube.com

l o nz e v lo

t garan

verwarmin

r 30 jaaie

er

a op

b u iz e n gs

VLOERVERWARMING DE ZALIGE WARMTE

BEGETUBE N.V. Kontichsesteenweg 53 - 55 B-2630 Aartselaar t + 32 3 870 71 40 f + 32 3 877 55 75 info@begetube.com

member of

Zoals u, adviseren wij graag onze klanten

En om beter aan uw professionele noden te voldoen, staat er een team van

specialisten te uwer beschikking voor al uw vragen: • 20.000 artikelen op voorraad • 100.000 artikelen gereferencieerd • ruime openingstijden • leveringen ook op zaterdag • 34 self-services met self-scanning • 13 Showrooms • een aparte website voor professionals: www.facq.be/nl/e-commerce

EEN PROFESSIONAL AAN UW ZIJDE