DENTPRESS Issue 1

ARAŞTIRMACILAR SADECE 2 PROTEiN EKLEYEREK, FARELERiN PARMAKLARINI YENiDEN ÇIKARDI Bu keşif, günün birinde insanlardaki kayıp uzuvları yenisiyle değiştirebilmeye bir adım daha yaklaşmamıza imkan sağlayacak.

17

/dentpress 7/24 tüm platformlarda sizlerle...

DİŞ SAĞLIĞI VE AKTÜEL BİLİM GAZETESİ

MART - NİSAN 2019

www.dentpress.com.tr

Ortodontik mekaniklerin daha da ilerleyeceği açıkça görülüyor.

Haberin devamı sayfa 08’de

ORTODONTİ VE GELECEĞİN TEKNOLOJİSİ Soru/Cevap

12

ÇOCUKLARDAKİ DİŞÇİ KORKUSU NASIL AŞILIR?

11

HAVA DURUMU ÇOK DAHA ÖNCEDEN TAHMİN EDİLEBİLECEK!

14

VİTAMİN HAPLARI SAĞLIĞIMIZA YARARLI MI?

HAYAT DEĞİŞTİREN DİŞ HEKİMLİĞİ

DENTAL FOTOĞRAFÇILIKLA KAİZEN

BEMBEYAZ DİŞLER ARTIK HAYAL DEĞİL!

GELECEĞİN DİJİTAL DİŞ HEKİMLİĞİ

DİŞ HEKİMİ GÜZİN KIRSAÇLIOĞLU

DİŞ HEKİMİ ADEM CAN KARAÇOR

DİŞ HEKİMİ ÇAĞLAR SAKİN

DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN YILMAZ

04 06 10

18

ESKİLERİ ÇÖPE ATIN ESKİLERİ ÇÖPE ATIN

YENİ YENİ AĞIZ AĞIZ

NESİL NESİL SAĞLIĞI SAĞLIĞI

Güvencesinde Dünya Ağız Duşu Lideri Güvencesinde Dünya Ağız Duşu Lideri

Ağız kokusunu önler Ağız kokusunu önler Diş taşlarını temizler Diş taşlarını temizler Tartarı ortadan kaldırır Tartarı ortadan kaldırır Dişleri beyazlatır Dişleri beyazlatır Diş eti kanamalarını durdurur Diş eti kanamalarını durdurur Dünyadaki en yüksek basınç Dünyadaki en yüksek basınç Tüm aile kullanımına uygun Tüm aile kullanımına uygun Organik malzemelerden üretilmiştir Organik malzemelerden üretilmiştir Kireçlenmez, paslanmaz Kireçlenmez, paslanmaz Bilimsel olarak kanıtlanmış etki Bilimsel olarak kanıtlanmış etki

7/24 tüm platformlarda sizlerle...

EDITÖRDEN

Farkında mısınız?

Artık hepimiz zeki sistemler çağında yaşıyoruz. Bir başka anlamda bilgi çağındayız diyebiliriz. İçinde yaşadığımız bu dönemin gereklerinden olan yaşam boyu öğrenme ve hatta öğrenmeyi öğrenme kavramları kulağa yabancı gelmiyor artık. Her geçen gün beynimize yeni bilimsel bilgi ile kelime dağarcığımıza yeni sözcük katıyoruz. Bizi şaşırtacak haberlerse neredeyse kalmadı.

Düşünsenize kilogramın tanımı bile değişti.

Hal böyleyken diş sağlığı ve popüler bilim alanında da teknolojinin hızına yetişebilmek pek mümkün değil.

Çocukluğunda 10 yıl ortodonti tedavisi görmüş biri olarak söyleyebilirim ki son 10 yılda çok şey değişti. Braketlere takılan renkli elastikler bile o zamanlar mucizevi bir buluştu. MÖ. 3000 yıllarında uygulamaya başlanan diş tedavi yöntemleri şimdilerde gerçekten tarih oldu. Yani demem o ki, diş tedavilerindeki son teknolojiler ile başarısız sonuçlar neredeyse geride kaldı. Sağlıklı ve inci gibi dişlere sahip olmak da bir hayal olmaktan çıktı.

Herkesin kendinden bir şeyler bulabileceği Dentpress; ilk sayısıyla karşınızda duruyor.

Bu bizim için büyük bir heyecan! Umarım sizlere de yansıtabilmişizdir. Bu süreçte katkıda bulunan değerli diş hekimlerimize ve köşe yazarlarımıza çok teşekkür ediyorum, tabi ki ekip arkadaşlarıma da…

Bizler bu hayali gerçekleştirmek isteyenlere, diş hekimliği alanında uzmanlaşmayı hedefleyenlere, akademisyenlere, diş hekimlerine ve sektördeki yenilikleri merak edenlere yönelik bir içerik hazırladık.

Sevgiler, Ecem KOÇER

Mayısta, ikinci sayımızda görüşürüz!

www.dentpress.com.tr

DİŞ SAĞLIĞI VE AKTÜEL BİLİM GAZETESİ

Mart - Nisan | 2019

Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Süleyman GÜLER Genel Koordinatör M. Hakan YILDIRIM Reklam Koordinatörü Halil TÜMER Editör Ecem KOÇER Danışma Kurulu Prof.Dr.Muzaffer GÜLYURT Prof.Dr. Faik Bülent TOPBAŞI Dr. Öğr. Üyesi A. Can YILMAZ Dr.Adem Can KARAÇOR Grafik Tasarım Gülden KARADENİZ Hukuk Danışmanları Av. Ersan BARKIN Av. Murat TEZCAN Kurumsal İletişim Prosigma Tanıtım Tel: 0 312 342 22 45 info@prosigma.net

TÜRKİYE’NİN İLK KADIN ORTODONTİSTİ

Reklam reklam@dentpress.com.tr Abone abone@dentpress.com.tr Yayına Hazırlayan

1916 yılında İzmir Kemeraltı Beyler sokağında doğmuş, anıları hep Atatürk’le kesişiyor. 1922’de Atatürk İzmir’e geldiğinde 6 yaşında olan Ayşe Mayda çocuk gözüyle o günü anlatıyor. 8 Eylül günü herkesin elinde sopalarla İzmir’i beklediğini, sabaha kadar tüm İzmirlilerin uymadığını söylüyor.

Üniversite anılarını anlatırken eğitimin ehil hocaların elinde olmasının önemine çok vurgu yapıyor. 1933’te Almanya’dan kaçan Atatürk’ün kabul ettiği Yahudi profesörlerden biri de (Kantorowicz) onun hocası oluyor. Okul bittikten sonra 4 yıl (1941-1945) asistanlığını yapıyor.

Hocasının onun üzerinde çok emeği olduğunu söylüyor.

Amerikan Kız Koleji’nden 1937’de mezun olan Mayda, varlıklı Salih ağanın kızı olmasını eğitimine katkısından dolayı şans olarak görüyor. O dönemde yakınlarının önerisiyle Diş Tababeti Mektebi’ne (Diş Hekimliği Fakültesi) kaydoluyor ve hayatı değiştiyor.

DÜNYA ÇAPINDA BİR HEKİM Mayda; 1945-1983 yılları arasında İzmir’de mesleğini sürdürmüş.

Aynı zamanda kadın ortodontist olmanın zorluğunu ve keyfini yaşadığını ifade ederken hiç evlenmediğini de sözlerine ekliyor.

“Bugün dahi ailelerin çocuklarını uzaklarda okumaya göndermede zorlandıklarını, hele kız çocuklarını hiç göndermediklerini düşünürsek Cumhuriyet Devrimi kazanımlarına dört elle sarılmamızın ne kadar gerekli olduğunu görüyoruz” sözleriyle duygularını ifade ediyor.

Ay yıldızlı ve Atatürk imzalı fularıyla şöyle diyor; “Çok yakışıklıydı, birçok kez görmüşlüğüm var. Vals yaparken Atatürk’ü izlemek bambaşkaydı.

Komşu köşkün (Uşakizade köşkü) kızı Latife hanım ise eğitimli, modern, birkaç dil bilen bir kız.

Atatürk, Türk kadınına rol model olduğu için Latife’yi seçti.”

www.prosigma.net

AYŞE MAYDA, YILLARIN KENDISINE KATTIĞI O MUHTEŞEM BIRIKIMLE ADETA BIR ANIT GIBI. MÜTEVAZI, SEVECEN, ŞEN BIR ANIT. YAŞAMA BAKIŞ AÇISI, AKLI VE ZEKÂSI ILE ŞAŞIRTAN BIRIKIMINDEN DERSLER ÇIKARMAMIZ GEREKEN CUMHURIYET KADINI HERKESI KENDISINE HAYRAN BIRAKTI.

İdare Merkezi Oğuzlar Mah. 1374 Sok. No:2/4 Balgat - ANKARA Tel: 0 312 342 22 45 Fax: 0312 342 22 46 e-posta: info@dentpress.com.tr Yayın Türü Yerel Süreli DENTPRESS Diş Sağlığı ve Aktüel Bilim Gazetesi www.dentpress.com.tr

UZUN YAŞAMIN SIRRI Uzun yaşamasının sırrı kendisinden menkul; anne, baba ve kız kardeş çok uzun ömürlü olmamışlar. “Kendi işimi kendim görürüm” diyor.

Sabit telefon kullanıyor, cep telefonu kullanmıyor. Ve uzun yaşamasının sırrını veriyor; insanları, hayvanları sevmek, onlara faydalı olmak için çaba göstermek; civa gibi hareketli, yerinde duramamak, bardağın hep dolu tarafını görmek, en önemlisi yaşama sevincinden kopmamak…

Basım Yeri Başak Matbaacılık ve Tan. Hiz. Ltd. Şti.

Anadolu Bulvarı Meka Plaza No:5/15 Gimat / ANKARA Tel: 0 312 397 16 17 Basım Tarihi MART 2019 - Ankara İki ayda bir yayınlanır.

DentPress Gazetesinde yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarlara aittir. Reklamlar reklam verenlerin sorumluluğundadır. Ürün tanıtımı sayfalarında yayınlanan ürün bilgileri, ilgili firmaların sunumları olup üretici firma sorumluluğundadır.

7/24 tüm platformlarda sizlerle...

/dentpress

3

4

Mart - Nisan | 2019

Diş Sağlığı ve Aktüel Bilim Gazetesi

HAYAT DEĞİŞTİREN DİŞ HEKİMLİĞİ

Diş Hekimi Güzin KIRSAÇLIOĞLU

“Dişlerimi yaptırdıktan sonra hayatım değişti”, “Daha önce gülerken hep ağzımı kapatıyordum, şimdi rahat rahat gülüyorum”, “Herkes kuruyemiş yerken, ben protezimin altına kaçar korkusuyla yiyemezdim; şimdi dilediğim gibi yiyip içiyorum” bu sözler hastalarımıza ait…

Bizler, hastalarımızın hayatlarına

dokunuyoruz ve biz bu dokunuşlarla onların hayatlarını değiştiriyoruz. Doğum günlerin de, sosyal medya profillerin de, düğün resimlerin de, mezuniyet baloların da gülümsedikleri her fotoğraf karesinde bizim dokunuşlarımız var.

Bu anlamda her geçen gün yeni diş tedavi yöntemleri ve diş

hekimliği cihazları üretiliyor.

Minimal invasive teknikler, bondingler, perioplastik surgery, implant uygulamaları, kompozitler, laminalar, cam seramikler, lazerler ve daha birçok yöntem ve gereçlerin kullanımında amaç daha mutlu hastalar oluşturmak. Yani daha mutlu hasta profili…

Günümüz dünyasında maalesef herkes o kadar mutsuz ve depresif ki; ”Mutluluk Ekonomisi” denilen bir kavramı sık sık duymaya başladık. Mutsuz bireylerin daha mutlu olmak adına yaptıkları harcamalar! Kişi kendini mutlu etmek adına daha çok estetik cerraha, güzellik salonlarına, yaşam koçlarına, kişisel gelişim eğitimlerine ve kitaplarına para harcıyor. Bizim için en önemlisi mutluluğun belirtisi olan gülümsemesini daha çok göstermek için estetik diş hekimliği hizmetlerinden faydalanıyor. Gülmek ve gülümsemek için bunun önünde engel gördüğü kötü görünümlü dişlerinden kurtulmak istiyor.

Geçmişte diş sağlığına bakış açısı sadece ağrı kesmek, çürüklerden kurtulmak ve eksik dişlerin tedavi edilmesi iken; günümüzde diş sağlığı gençliğin, mutluluğun ve ferahlık düzeyinin bir simgesi haline geldi.

1970’li yılların ünlü pop grubu ABBA’nın solisti sarı ve eğri dişleriyle rahat rahat şarkı söylerken şimdilerde “Bir satış temsilcisinin pozitif gülüşü olmalı” deniliyor. Artık internet sayesinde doğru bilgiye ulaşmak kolay. Örneğin bir tedavi tarzı size uygunsa, onu yapacak uzman hekimi internetten bulabiliyorsunuz. Bu sayede hayalinizdeki dişlere kavuşmak için, bütçenize uygun diş tedavisine yer ayırıyorsunuz.

Bu harcamayı kişi bireysel farklılığını ortaya çıkaracak ve imajını destekleyecek yönde tedavilerde kullanıyor. Daha mutlu bir gülümsemeye ağrısız ve kısa zamanda kavuşmak istiyor. Biz diş hekimleri olarak; hastalarımızın hayatında çok önemli bir role sahibiz, hayat değiştiren bir rol.

Onlara yeni gülümsemeler sunuyoruz ve daha mutlu hissetmelerini sağlıyoruz.

Yiyemedikleri, tadını unuttukları yiyecekleri tekrar yiyebilme imkânı kazandırıyoruz.

Bir implant firmasının sloganı gibi “Dünyaya bir ısırık daha atma” şansı veriyoruz. Onlara kaybettikleri gençliklerini, özgüvenlerini ve en önemlisi diş sağlıklarını geri veriyoruz.

Bizler, hayat değiştiriyoruz…

www.dentpress.com.tr

7/24 tüm platformlarda sizlerle...

BİLİM İNSANLARI KUANTUM BİLGİSAYARIYLA YAPILAN DENEYDE “ZAMANI GERİYE ALDI” Bilim insanları, kuantum bilgisayarı kullanarak zamanın yönünü tersine çevirdiklerini duyurdular.

Rus, Amerikalı ve İsviçreli bilim insanlarının yürüttüğü çalışmanın temel fizik kurallarına ters düştüğü ve evreni yöneten kurallarla ilgili algıları kökünden değiştirme potansiyelinin olduğu belirtiliyor. Akademik bir dergi olan ‘Scientific Reports’ta yayımlanan araştırmanın kuantum bilgisayarlarının işleyişine dair de yeni fikirler verebileceği düşünülüyor.

Araştırmacılar, deneyin elektronlar ve kuantum fiziği kullanılarak gerçekleştirildiğini ifade ediyor ve “En basit benzetmeyle bilardodaki açılış vuruşuyla dağılmış olan topların tekrar başlangıçtaki yerlerine dönmesine benzer bir eylemi gerçekleştirdik” diyor.

Moskova Fizik ve Teknoloji Enstitüsü’nden Gordey Lesovik; “Zamanın termodinamik yönünün tersine hareket eden bir durumu yapay olarak yaratmayı başardık” diye konuştu. Bu deneyin gerçekleştirilmesini sağlayan “zaman makinası”, elektronlardan ve kuantum bilgisayarları için kullanılan veri birimi olan kubitlerden oluşuyor.

Günlük hayatta kullanılan bilgisayarlardaki ikili kodlama sisteminde birimler 0 ve 1 ile ifade ediliyor. 0 ve 1’lerin dizilimi ise kodun oluşmasını sağlıyor.

Kubitler ise 0 ile 1 değerini almanın yanında her iki değeri de temsil edebiliyor.

Yapılan “zamanda yolculuk” deneyinde kullanılan kuantum bilgisayarında kubitlerin giderek daha karmaşık bir şekilde 0’dan 1’e ve tam ters yönde veri birimi değerini değiştirdiği ifade ediliyor. Bu süreçte kodu oluşturan değer dizisi tamamen kayboluyor. Üçgen şeklinde duran bilardo toplarının tek ıstaka vuruşuyla rastgele dağılmasına benzetiliyor.

Kuantum bilgisayarındaki bir diğer program ise kendi kendine evrilen bu kod kaosu

içerisinden bir düzen yaratıyor ve kubitler başlangıçtaki noktalarına geri dönüyor. Yani araştırmacılar, ıstaka vuruşuyla dağılan bilardo toplarının bilardo masası üzerinde rastgele hareket ettikten sonra başlangıç noktalarına geri dönüp yeniden bir üçgen halinde durmalarına benzer

bir eylemi, kuantum fiziği yoluyla gerçekleştirdiklerini ifade ediyorlar.

Araştırmayı yürüten ekip, iki kubit ile çalıştıklarında ‘zamanı geri döndürme’ başarı oranının yüzde 85 olduğunu ifade ediyor. Kubit sayısı üçe çıktığında ise bu oran yüzde 50’ye

düşüyor. Araştırma ekibinden Gordey Lesovik şu açıklamasıyla dikkatleri üzerine çekiyor: Algoritmamız ileride daha da geliştirilebilir ve kuantum bilgisayarlarının karşılaştığı hataları azaltabilir.

Kaynak: BBC

Zirkon sinterlemede kullanışlı,

güvenilir çözümler

E LV MOS HIZLI ZİRKON SİNTERLEME FIRINI

MOS SERİSİ ZİRKON SİNTERLEME FIRINI

> > > > > >

1.600 0C sürekli kullanım sıcaklığı 2 Litre'ye kadar geniş hacim alternatifi Hızlı sinterleme opsiyonu Esnek programlama Hızlı teknik destek Kanthal rezistans

Ergazi Mahallesi 1695. Cadde, 1819. S ok ak No:5 B atıkent 0 6370 A nk ara t:+9 0 312 257 13 31 f : +9 0 312 257 13 35 www. prothermfurnaces.com mail@prothermfurnaces.com

5

6

Mart - Nisan | 2019

Diş Sağlığı ve Aktüel Bilim Gazetesi

150 YILLIK SIR ÇÖZÜLDÜ: ZEBRALARIN ÇİZGİLERİ NE İŞE YARIYOR?

DENTAL FOTOĞRAFÇILIKLA KAİZEN

FOTOĞRAF DENILINCE ILK AKLA GELEN, ESKI ALBÜMLERDE YER ALAN 10X15CM BOYUTUNDA KÂĞITLARDIR MUHTEMELEN. PEKI, ŞU AN DAHA ÇOK NASIL FOTOĞRAFLAR GÖRÜYORUZ? TABII KI DIJITAL FOTOĞRAFLAR!

Dijital fotoğraflar artık hayatımızda fiziksel fotoğraflardan daha çok varlar ve çoğu da telefonlarımızda yer alıyor. Onları elle tutamazsınız. Çünkü 0 ve 1 rakamlarından oluşmaktadırlar. 10 megabayt boyutundaki bir fotoğrafta ise yaklaşık 17.000.000 farklı renk barınabilir. Çok güzel bir atasözü durumu özetliyor aslında; “Bir resim bin sözcüğe bedeldir.” Eskiden fotoğraf diye bir şey var olmadığı için “atasözünü” biraz değiştirmekte sakınca görmüyorum. Bence artık “Bir fotoğraf binlerce sözcüğe bedeldir.”

2018 yılında dünyada yaklaşık 9 trilyon fotoğraf çekilmiş. Şimdi size dürüstçe cevaplamanız için bir soru soruyorum: Geçen sene ortalama kaç fotoğraf çekmişsinizdir ve bunların % kaçı mesleğinizle alakalıdır?

Bu soruyu neden sorduğuma gelirsek cevabı çok basit; “Kaizen”. Yaptığınız işe sürekli kritik verebilmenin en basit yolu “çektiğiniz fotoğrafları okumaktan” geçer.

Diş Hekimi Adem Can KARAÇOR

‘Kai’ değişim, ‘Zen’ ise daha iyi demektir. Mükemmele ulaşma arzusuyla sürekli daha iyisini yapmak için çalışma ve kendini geliştirme felsefesine Japonlar “Kaizen” diyor. Yani Kaizen felsefesi, yaptığınız işte günden güne daha iyi bir sürece ve sonuca sahip olmanızı amaçlar.

Yapmanız gereken ilk şey

“Problemlerin olduğunu kabul etmek”tir. Çünkü sorunlar yaşamak için değil, çözülmek için vardır. İkinci adımda ise bulduğunuz bir probleme odaklanıp kullanılan malzeme ve teknikleri tekrar edilebilir şekilde değiştirmeniz ve süreci standartlaştırmanız gerekmektedir. Ardından, yapılan değişikliklerin işe yarayıp yaramadığını kontrol etmelisiniz.

Son olarak da kalıcı iyileştirme için önlemler almalısınız.

“Dental Fotoğrafçılık” da bu anlamda kritik verme aracımız olmaktadır. Eğer her yaptığınız tedaviyi fotoğraflar, sürekli onlara kritik verir, her seferinde ufak da olsa iyileştirme yaparsanız; 1 ay içerisinde ne kadar geliştiğinize şaşırabilirsiniz.

makinesi kullanmaktır.

Son olarak sizlerle kendi serüvenimi paylaşmak istiyorum.

Aşağıda, 2009’da öğrenciyken yaptığım ilk kompozit dolgumdan çektiğim fotoğrafı ve 2019’da yaptığım dolguyu görebilirsiniz.

2009 öğrencilik hayatımdaki ilk kompozit dolgu fotoğrafı

“DENTAL FOTOĞRAFÇILIĞA HIZLI BIR GIRIŞ YAPABILIR MIYIM?” Evet yapabilirsiniz. Cebinizde akıllı bir telefonunuz varsa onun kamerasını kullanarak başlayabilirsiniz mesela. Ancak unutmayın, lens küçülüp sensöre yaklaştıkça fotoğraflarda “Balık Gözü Efekti” görülecektir.

Yani 30 cm ve yakınından çekeceğiniz fotoğraflarda, oluşan distorsiyondan dolayı; milimetrik ölçüm ve analizler yapmanızı önermem.

Bir sonraki aşama ise DSLR ya da aynasız (mirrorless) bir makine ile dental fotoğrafçılığa devam etmektir. Gelebileceğiniz en iyi seviye de ucunda makro lensi ve makro flaşı olan bir fotoğraf

2019’da yaptığım dolgu

Gelecek yazılarda “Dental Fotoğrafçılık” ile ilgili ipuçları paylaşacağım. Hepinize bol fotoğraflı günler diliyorum.

“Eğer can sıkıntısından kurtulmak istiyorsanız merak edin. Merak ettiğiniz sürece hiçbir şey size yük gibi gelmez.” Tony Robbins

YENI BIR ARAŞTIRMA, ZEBRALARIN ÇIZGILERININ ÖLÜMCÜL HASTALIKLAR TAŞIYAN AT SINEKLERININ ÜZERLERINE KONMASINI ENGELLEDIĞINE IŞARET EDIYOR. Bristol Üniversitesi’nde yapılan araştırmada atların üzerine zebra desenli ve tek renk örtüler örtüldü. Prof.

Tim Caro’ya göre hayvanlara yaklaşan sinek sayılarında farklılık görülmedi.

Ancak sineklerin çoğunun zebra desenli atlara yaklaşırken yavaşlayamayıp yalpaladıkları gözlendi. Bazı sineklerin de son anda ata konmaktan vazgeçip uçmaya devam ettikleri görüldü. Çizgiler uzaktan sinekleri caydırmasa da, bu hayvanların zebra desenli örtüsü olan atların üzerine konma oranları dörtte bir azaldı.

Bilim insanları “Zebraların çizgilerinin ne işe yaradığı” sorusuna Charles Darwin zamanından beri yanıt arıyor. Şimdiye kadar farklı teoriler ortaya atıldı. Bunlar arasında çizgilerin hayvanların vücut ısısını ayarlaması, yırtıcılara karşı koruma sağlaması ve hatta bireysel tanınma gibi sosyal bir işlev görmesi de var. Prof. Caro, araştırmaya katılan biyologların büyük bölümünün çizgilerin tek işlevinin sineklerle ilişkili olduğunda görüş birliğine vardığını söylüyor.

Dr. Martin How, bu sonuçların yararlı olabileceğini söylerken insanları da sineklerden koruyabileceğinin altını çizdi.

Kaynak: BBC

7/24 tüm platformlarda sizlerle...

www.dentpress.com.tr

MAMUTLARIN GERİ DÖNÜŞÜ DÜNYAYI KURTARACAK Yaklaşık 4 bin yıl önce soyları tükenen tüylü mamutların Harvard Üniversitesi tarafından yapılan bir genetik klonlama projesiyle dünyada tekrar var edilebileceği açıklandı. Çalışmada yer alan bilim insanları, bu proje için Sibirya buzullarında 42 bin yıldan uzun bir süredir korunan bir tüylü mamutun DNA örneklerini kullandığını belirtti.

Buna göre bir dişi fil içinde yaratılan yapay rahimde döllenen yumurtaya tüylü mamutun DNA’sı kopyalanarak ortaya Asya fili ve mamut kırması bir tür çıkacak.

Bilim insanlarının yaptığı açıklamaya göre yapılan deneyler başarılı olursa, bu durum tüylü mamutların yaşayabileceği kutup bölgelerinde bitki örtüsünün büyümesine yol açarak; küresel ısınma ve beşeri faaliyetler sonucu tahrip olan kutup ikliminin tekrar düzenlenmesinde önemli bir rol oynayacak. Tüylü mamutların tekrar Sibirya bölgesinde görülmesiyle beraber, bu bölgedeki küresel ısınma etkilerinin azalacağı ve donmuş toprak erimelerinin önüne geçileceği tahmin ediliyor.

Donmuş toprağın erimesi sonucu açığa çıkan metan gazı iklim değişikliği etkilerini artırıyor ve küresel çapta felaketlere yol açıyor.

Metan gazı topraktan çıkarken toprağı bir baloncuk gibi yükseltir. En azından şimdilik metan gazının büyük bir kısmı hala toprak altında hapsolmuş durumda. Fakat küresel ısınma ile beraber metan gazı çıkışının da hızlanacağı öngörülüyor.

Eğer fil ve mamut karışımı yeni bir tür ortaya çıkarsa bu tür Sibirya bölgesini yeniden iskân edebilir ve böylece gaz çıkışını da engelleyebilir.

PEKI, BU NASIL MÜMKÜN OLACAK? Filler ve mamutlar son derece ağır hayvanlardır. Soğuğa dayanıklı bu hayvanlar bastıkları kar örtüsünü sıkıştırarak dümdüz hale getirecek, kış aylarında ağaçların büyümesini destekleyecek ve yaz aylarında

çimlerin daha geniş alanlara yayılmasını sağlayacak.

Meydana gelecek otlaklar; kış soğuğunun yer kabuğunun içine daha fazla nüfuz ederek derinlerindeki toprağın soğumasına olanak

tanıdığından, günümüzde var olan ormanlardan daha fazla güneş ışığını yansıtacaktır.

Artan bitki popülasyonu, bölgedeki fotosentez kapasitesini artırarak karbon salınımını da düzenleyecektir. Kısacası

beslenme alışkanlıkları sayesinde mamutlar gezegenimizi kurtarmak için geri dönecek.

Kaynak: Oksijendergi - Bahar Köklü

7

8

Mart - Nisan | 2019

Diş Sağlığı ve Aktüel Bilim Gazetesi

SABAH YAPILAN 5 SAĞLIK HATASI SABAHLARI ZAR ZOR UYANIP, HIZLICA HAZIRLANIP KENDIMIZI DIŞARI ATIYORUZ. İŞ, GÜÇ DERKEN SABAH YAPILAN SAĞLIK HATALARININ DA PEK FARKINA VARMIYORUZ.

ORTODONTİ VE GELECEĞİN TEKNOLOJİSİ Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Can YILMAZ

İNSANOĞLU TARIHIN BAŞLADIĞI ANDAN ITIBAREN, HER ZAMAN HAYAT ŞARTLARINI KOLAYLAŞTIRMAK IÇIN ADIMLAR ATMIŞTIR. “DAHA UYGUN BIR ÇÖZÜMLEMEYI DAHA AZ INSAN ENERJISI KULLANARAK, DAHA AZ INSAN HATASI ILE NASIL BAŞARIRIM?” SORUSU SONUCUNDA, TEKNOLOJI ADIM ADIM ILERLEMIŞ VE GÜNÜMÜZ TEKNOLOJISINE ULAŞMIŞTIR. BU AŞAMADA DA DURMAYIP YOL ALACAĞI, DAHA DA ILERLEYECEĞI AÇIKÇA GÖRÜLÜYOR.

Geleceğin teknolojisi kim bilir nasıl inşa edilecek, şu an hayal edemediğimiz birçok imkân ilerde torunlarımıza ve onların çocuklarına hayatı kolaylaştırmak üzere nasıl sunulacak? Bu bizim hayal dünyamıza sorulan eğlenceli sorular olarak bir köşede dursun; biz alanımızda ki teknolojik ilerlemelere bir göz atalım.

Ortodontik mekaniklerin gelişimine baktığımızda yakın zamanda klasik braket sistemimize giren önemli teknolojilerden biri olan “NiTi teller” ve kendi içerisinde her dişe özel tork ile angulasyon derecesini barındıran braketler; bizi edgewise sisteminin zorluklarından büyük ölçüde kurtardı. Geçmişten gelen tecrübenin yeni teknolojik gelişmelerle harmanlanarak kullanılması hem hekimin hem hastanın daha iyi imkânlara ulaşmasını sağladı. Bu yüzden geçmiş değerlerden kopmadan, geleceği şekillendiren sistemlere aşina olmak daha akıllıca.

Peki ya, içinde bulunduğumuz dönemin sıkça konuşulan konularından biri olan alignerlar acaba nasıl bir yerde duruyor?

Ortodontide yer yer çok ciddi eleştirilere maruz kalan yer yer ise çok ciddi övgüler alan alignerlar bu aşamaya gelinceye kadar nasıl bir yol aldı?

Dr. Harold Kesling; 1940 yılında “Tooth Positioner” aygıtı ile bu mantığın temellerini attı ve alanımıza yeni bir bakış

açısı kattı. Minör problemlerin düzeltilmesini hedefleyen bu sisteme Dr. Henry Nahoum; 1964 yılında daha geniş bir açıdan baktı “Dental Kontur Apereyi” ile alçı modeller üzerinde dişleri tekrardan konumlandırmış ve plak tedavisini ileriye taşıdı.

Temel mantığı kurgulanan aligner sistemler ilgi görmeye devam etmiş ve Dr. Nahoum; bu konsepte pensleri, frezleri, elastikleri ve IPR araçlarını dâhil etti. Buna karşın tekniğin hala uzun laboratuvar işlemlerinin olması, teknik hassasiyet gerektirmesi, maliyetinin yüksek olması ve sık seanslar gerektirmesi sistemin eleştirilen tarafları olarak bir köşede durmaya devam ediyor.

90’lı yılların sonuna doğru teknolojik alt yapı, fikirlerin gerçekleştirilmesine daha fazla olanak sağlamaya başladı. Zia Chisti ve Kelsey Wirth; (MBA adayları, Stanford Ünüversitesi, ABD) 3D CAD/CAM sistemleriyle günümüz alignerların temelini attı.

Amerika’da ciddi bir pazar alanı oluşturmaya başlayan alignerların işleyiş sistemi aslında oldukça anlaşılır ve basit; • Alınan ölçü model taranır, • Dijital diagnoz belirlenir, • 3D yazılımlar aracılığı ile tedavi planı hazırlanır, • Tasarım son şeklini alır, • Her aşama reçine alt yapısıyla 3D printerlardan/ Milling cihazlardan çıkarılır,

• Alignerlar vakumlu/presli cihazlarla modellere basılır ve hastanın kullanımına ortodonti uzmanı tarafından sunulur.

Alignerarın ortodontik birer mekanik olması ve olası durumlarda diğer mekaniklerin de kullanılma ihtiyacının ortaya çıkması, bu alanda çalışan hekimlerin ortodonti uzmanı olması gerekliliğini gündeme getirdi. Buna karşın pazarlama şirketleri ise; bu konuda kazancı ön planda tutarak daha geniş alana yayılmaya çalışıyor ve uzman olmayan birçok hekimi sisteme dâhil ediyor.

Bu da ortodonti uzmanlarıyla bu şirketleri ve serbest diş hekimlerini karşı karşıya getirebiliyor. Ülkemizde ve dünyada bu sistemlerin gelişimi nasıl ilerleyecek? Nasıl çözümler üretilecek? Ne yenilikler gelecek?

Bu soruların hepsi merak konusu olmaya devam ediyor.

Unutulmaması gereken en önemli nokta ise; teknolojinin gerçekten çok hızlı ilerlediği ve sonradan öğrenmenin her zaman daha zor olduğu…

Geçmişin tecrübesiyle geleceğin teknolojisini takip etmek ve güncel kalabilmek bu durumda yapılacak en doğru şey olsa gerek!

YATAKTAN HIZLICA KALKMAK Güne bir an önce başlayabilmek için bazen yataktan hızlıca kalkıyor olabilirsiniz. Ancak bu hareket gece boyunca sertleşen sırt kaslarınızda fazla baskıya ve spazmlara sebep olabilir. Hızlıca kalkma sonucunda bel ağrısı, disk kayması ya da kopması bile görülebiliyor.

KARANLIKTA UYANMA Sabahları yataktan hızlıca kalkıp, hemen duşa giriyorsanız ve ulaşım aracı olarak metro kullanıyorsanız muhtemelen; öğle saatine kadar gün ışığından pek de yararlanamıyorsunuz. Yapılan bir araştırma, sabah ışığını kaçıranların vücut kitle endeksi, sabah ışığı alanlara göre çok daha fazla olduğunu ortaya çıkardı.

YETERSIZ SU TÜKETIMI Sabahları yeteri kadar su tüketmiyorsanız, günün devamında dehidrasyon sorunu yaşayabilirsiniz. Vücudunuzun yeni güne tazelenerek başlaması, bol su tüketiminden geçiyor. Güne dinamik başlamak istiyorsanız, sabah uyandığınızda en az 2 bardak su içmelisiniz.

KAHVALTIYI GEÇIŞTIRMEK Kahvaltı bir atıştırmalık değil, günün ana öğünlerinden biri.

O nedenle ağzınıza attığınız bir dilim elma veya peynir tek başına kahvaltı sayılmaz. Kahvaltıda almanız gereken kalori, günlük almanız gereken kalorinin neredeyse 1/4 ‘ünü oluşturuyor.

PROTEINSIZ OLMAZ Uyku sonrası yavaşlayan metabolizmanızı güne hızlı bir şekilde adapte etmek için kahvaltıda protein almanız gerekiyor. Sabahları tükettiğiniz protein dolu yiyecekler, hem vücudunuzun yeniden yapılanması sağlar, hem de daha uzun süre tok tutar.

Kaynak: Happycenter

10

Mart - Nisan | 2019

Diş Sağlığı ve Aktüel Bilim Gazetesi

BEMBEYAZ DİŞLER ARTIK HAYAL DEĞİL! Eğer diş renginizi beğenmiyor, dişlerinizin renginin sarı olduğunu düşünüyor ve daha beyaz hale gelmesini istiyorsanız bu durumda “diş beyazlatma” adı verilen ve diş hekimi kontrolünde yapılması gereken bir tedavi ile yaptırabilirsiniz.

Bu makalede diş beyazlatma tedavileri hakkında bilgiler bulacaksınız.

Dişler çeşitli nedenlerle renklenebilirler. Bazı ilaçlar, kanal tedavileri, yiyecek ve içecekler, diş minesindeki bazı problemler dişlerin renklenmesine neden olur.

Ya da doğal diş renginiz sarı olabilir. Bu durumda dişlerinizin rengini beğenmiyorsanız onları beyazlatmak isteyebilirsiniz.

Bu durumda bir diş hekimine başvurmanız gerekir.

DIŞ BEYAZLATMA TEDAVISINE BAŞLAMADAN ÖNCE DIKKAT EDILMESI GEREKENLER Diş beyazlatma tedavisine başlamadan önce hastaların tıbbi özgeçmişleri alınmalı ve ağız-diş muayeneleri

yapılmalıdır. Beyazlatma tedavisi için engel teşkil edecek bir durum yoksa beyazlatma tedavisine başlanır. İlk adım, dişler üzerindeki “bakteri plağı” adı verilen yumuşak yiyecek artıklarını ve varsa çeşitli lekeleri çıkarmak için temizleme işleminin yapılmasıdır. Bu amaçla özel bir pat kullanılarak dişler temizlenir. Dişler temizlendikten sonra özel bir ölçü maddesi yardımıyla dişlerin ölçüsü alınır ve bu ölçü üzerinde beyazlatma plakları hazırlanır.

DIŞ BEYAZLATMA NASIL YAPILIR? Daha sonra beyazlatma tedavisinin tipine karar verilir.

2 tip diş beyazlatma tedavisi bulunmaktadır. Bunlardan ilki evde uygulanan “ev tipi beyazlatma tedavisi” diğeri hekimin kontrolünde uygulanan “ofis tipi beyazlatma tedavisi”dir.

Her iki tedavi yaklaşımında da diş hekiminiz özel bir kimyasal beyazlatma ajanı kullanır.

Diş beyazlatma tedavilerinde yaygın olarak kullanılan kimyasal ajanlar karbamid

peroksit ve hidrojen peroksit gibi kimyasallardır. Bu kimyasal ajanlar dişlerin mine, dentin gibi tabakalarına etki ederek dişin beyazlatılmasını sağlar.

Ev tipi beyazlatma tedavilerinde bu kimyasal ajanı özel plastik kaşıklar yardımıyla evde kendiniz uygularsınız. Ofis tipi beyazlatma tedavilerinde ise kimyasal ajanlar hekim kontrolünde klinikte uygulanır.

Bu uygulamalar dişlerde istenen beyazlık elde edilene kadar 3-4 haftalık bir süre boyunca yapılabilirler.

DIŞ BEYAZLATMA ZARARLI MIDIR? Hayır, zararlı değildir. Diş beyazlatma tedavisi diş minesini zayıflatmaz ve kalıcı diş hassasiyetine neden olmaz.

Dişlerinizin beyazlatılmaya uygun olup olmadığına diş hekiminiz karar verecektir.

Dişlerinizin mine yapısında çatlaklar, kırıklar ve aşınmalar olması durumunda ya da diş eti çekilmesi durumlarında diş beyazlatma yaptırmak doğru olmayabilir. Beyazlatma tedavisi

HERKES SAĞLIKLI VE BEMBEYAZ DIŞLERIN HAYALINI KURAR. BILIM VE TEKNOLOJININ GELIŞIMI ILE BIRLIKTE BEMBEYAZ DIŞLER HAYAL OLMAKTAN ÇIKIYOR.

Diş Hekimi Ortodonti Uzmanı Çağlar SAKİN

öncesinde bu durumların tedavi edilmesi gerekebilir. Dişlerinizde hassasiyet oluşmaması için bu gereklidir. Ancak diş minesi sağlam olan hastalarda diş beyazlatma tedavisi oldukça güvenlidir, herhangi bir yan etkisi yoktur. Ayrıca beyazlatma jellerinin içinde diş minesinin sağlığını korumasına yardımcı olan potasyum nitrat ve florid gibi maddeler bulunmaktadır.

DIŞ BEYAZLATMA KALICI MIDIR? Dişleriniz bembeyaz ve istediğiniz hale geldi. Peki, bu durum kalıcı mıdır? Hayat boyu bu beyazlık devam edecek mi? Bu soruların cevabı tabi ki sizin beslenme ve diş fırçalama alışkanlıklarınıza bağlıdır. Dişlerinizi beyazlatıp ardından sürekli çay, kahve, sigara tüketirseniz ya da yiyecek boyası içeren paketli gıdaları çok tüketirseniz tabi ki bir süre sonra dişleriniz tekrar sararabilir.

Dişlerinizde elde edilen beyazlığın uzun süre devam etmesini istiyorsanız dişlerinizde leke oluşturacak besinlerden ve sigaradan uzak durmalı ve dişlerinizi günde en az iki kere hekiminizin önerdiği şekilde fırçalamalısınız. Aksi takdirde beyazlık kalıcı olmayacak ve belli aralıklarla tekrar yapılması gerekecektir.

Son olarak piyasada bulunan ve diş beyazlattığını vaat eden ürünlerden bahsetmekte fayda var. Bu ürünler dişlerdeki çay, kahve, sigara ya da yiyecek boyası lekelerini gidermeye yönelik ürünlerdir ve yalnızca doğal diş renginizi ortaya çıkarabilirler. Bu tür ürünlerin diş beyazlatma tedavisinde olduğu gibi dişin rengini beyazlatma etkileri yoktur. Bu tür ürünler çok dikkatli kullanılmalıdır çünkü bu ürünlerin bazıları, özellikle toz ve tanecikli yapıda olanlar uzun süre bilinçsiz bir şekilde kullanıldığında diş minesini çizebilirler daha da kötüsü diş minesini aşındırıp dişlerinizin daha da sarı görünmesine yol açabilir.

MALZEMELERİ SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ.

Tel: 0312 430 19 76 * merkezdis@merkezdis.com.tr

Unutmayın! Güzel bir gülümseme sizin de hakkınızdır ve sağlıklı, estetik ve bembeyaz dişlere sahip olmak bir hayal değildir.

Kendinize ve dişlerinize iyi bakın.

7/24 tüm platformlarda sizlerle...

www.dentpress.com.tr

11

BİLİM İNSANLARI, HAVA DURUMUNU ÇOK DAHA ÖNCEDEN TAHMİN ETMEYİ MÜMKÜN KILDI Günümüzdeki karmaşık tahmin modelleri, uygun tahminlerin 10 gün kadar önceden yapılmasına olanak sağlayabiliyor. Şimdiyse yeni geliştirilen bir hesaplama yöntemi, bu sınırı çok daha ileriye götürmeyi vadediyor.

Söz konusu sistem, başlangıçta vadettiği şeyi yerine getirirse; gerçeğe yakın tahmin aralığına dört veya beş gün daha eklenebilir. Bu yeni ve çok uzun aralıklı hava durumu tahmininin sırrı, başlangıçtaki gözlemlerin kaydedilmesinde yatıyor; yani, o anki havanın durumunda.

Araştırmacılar; gerçek zamanlı okumalarda yer alan değişkenleri azaltarak, süperbilgisayarların iki haftaya kadar doğru kalabilen tahminler üretmesini sağlamışlar. Çalışmanın ardındaki takım, tezde şöyle açıklıyor; “O günkü başlangıç durumunun belirsizliğini bir birim azaltmak, günlük havanın deterministik öncü tahmin süresini beş güne kadar uzatıyor. Bu fazladan tahmin edilebilirlik sınırına ulaşmanın, sosyoekonomik yönden

ÇOĞUMUZ, NEREDEYSE HIÇ TAHMIN EDILDIĞI GIBI ÇIKMAYAN HAVA DURUMLARI YÜZÜNDEN GAFIL AVLANMIŞIZDIR.

çok büyük faydaları olabilir.

Fakat bunu yapmak için, tüm topluluğun eşgüdümlü şekilde çabalayarak daha iyi sayısal hava modelleri tasarlaması, gözlemleri iyileştirmesi ve gelişmiş veri benzeşimi ile hesaplama yöntemleriyle beraber gözlemlerden daha iyi faydalanması gerekiyor.”

Her hava durumu tahmini, havanın o an içinde bulunduğu şartlara dayanıyor. Ne kadar geleceğe giderseniz, havanın nasıl olacağını tahmin etmek o kadar zorlaşıyor çünkü işin içine çok sayıda değişken giriyor. Bu başlangıç koşulları; uydulardan, balonlardan ve hava istasyonlarından derleniyor ancak henüz mükemmel değil.

Bu nedenle tahmin modelleri, başlangıç koşullarının farklı çeşitlerine dayanan birden çok senaryo yürütme eğilimi gösteriyor ve sonra tüm bu sonuçlardan ortak bir fikre varılıyor.

Yeni çalışmanın arkasındaki araştırmacılar; bu yaklaşımı değiştirerek orta enlem hava

durumunun başlangıçtaki değişkenlerini 10 kat azaltarak, ilk koşullarının mükemmele yakın olduğunu varsayıyorlar.

Takım, bu yeni yöntemi; 2016’dan başlayarak tarihsel hava olayları ile deneyerek iki haftaya kadar makul bir isabet seviyesinin sürdüğünü söylüyor. Bu noktada modeller, 2016 yılında gerçekleşen şeylerle gerçek bir benzerlik taşımıyor.

Bu yeni ve ilgi çekici yaklaşım üzerinde daha bir sürü çalışma yapılması gerekiyor. Fakat bu yöntem, daha önce hiç olmadığı kadar uzun bir aralıkta hava tahmini sunuyor ve meteoroloji uzmanlarının halen çalışmalarını yürüttüğü 10 gün sınırına göre uygun bir sıçrama niteliği taşıyor.

Belirli kaynaklar, iki haftanın ötesine uzanan hava tahmini sunabilse de; meteoroloji uzmanları bunların pek güvenilir olmadığını söylüyor. 14 günlük bu hedef, yarım yüzyıl öncesine uzanan atmosferik modeller üzerine yapılan önceki bir araştırmayla da eşleşiyor; o

araştırmada da, tahminler fiilen kullanışsız hale gelmeden önce iki haftalık bir sınır önerilmiş fakat araştırma, 21’nci yüzyılın süperbilgisayarlarında denenme imkanı bulamamış.

Hesaplama gücü ve hava durumu tahmin modelleri elbette her zaman gelişme gösteriyor ve ayrıca yapılan bazı deneyler, hâlihazırda bu iki hafta sınırını aşabileceğimizi göstermiş durumda. Ancak şimdilik, geleceğe en fazla 14 gün bakabileceğiz gibi görünüyor.

Pennsylvania State Üniversitesi’nde çalışan baş araştırmacı Fuqing Zhang, “İki hafta uygun gibi.

Gösterebileceğimiz nihai sınıra en yakın şey bu!” açıklamasıyla dikkatleri çekiyor.

Araştırma, Journal of the Atmospheric Sciences bülteninde yayınlandı.

Kaynak: Popsci - Ozan Zaloğlu

12

Mart - Nisan | 2019

Diş Sağlığı ve Aktüel Bilim Gazetesi

ÇOCUKLARDAKİ DİŞÇİ KORKUSU NASIL AŞILIR? Pedagog Zeliha GÜNEY

Merhaba Sema Hanım,

Merhaba ben Sema. Biri 2 diğeri 6 yaşında iki kızım var. Geçen hafta 6 yaşındaki kızımla diş kontrolüne gittik. Bu kızımın ilk diş hekimi ziyaretiydi. Diş hekimine geldiğimizde çok korktuğunu söyledi ve ağlamaya başladı. Onu sakinleştirmek için “Doktor; sadece dişlerine bakacak, canın hiç acımayacak” desem de sakinleştiremedim ve dişçi koltuğuna oturmayı reddetti. Ne yazik ki diş hekimi, kızımın dişlerini muayene edemedi ve ilk dişçi ziyaretimiz olumsuz geçti. Neden bu kadar korktuğunu anlamıyorum. Kızımın dişçi korkusunu yenmesini nasıl sağlayabilirim?

Öncelikle çocuğunuzdaki bu korku gayet olağan ama kesinlikle kulak ardı edilmemesi gereken bir durumdur. Bu davranışı ciddiye aldığınız için sizi takdir ediyorum. Çocuklarda dişçi korkusu, bir çok faktörden kaynaklanabiliyor.

Dişçi korkusunun nedenlerinden biri; çocuğun daha önce edindiği dişçi deneyimi olabilir. Diş çekimi, iğne acısı, dişçi veya ebeveynlerin önceki zamanlarda verdiği olumsuz tepkiler (Kızma, tehdit etme, zorlama, ‘Eğer uslu durmazsan doktor iğne yapar’ gibi) korkunun devam etmesini sağlayabilir. Kızınızın ilk ziyareti olduğundan bu seçeneği şimdilik gözardı ediyoruz. İkincisi, başkasından duyduğu veya gördüğü olumsuz dişçi deneyimleridir. Bu bir arkadaşı, televizyonda bir sahne ya da anne babasının sahip olduğu dişçi korkusu olabilir. Manchester Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, dişçiden korkan ebeveynlerin çocuklarında dişçi korkusu daha sık görülmüştür. Üçüncüsü, çocuğun bilinmezliğe karşı edindigi endişedir.

Metal parçalar, keskin aletler, hortumlar, beyaz önlüklü bir adam ve ya kadın ve kocaman bir dişçi koltuğu... Neler olacağını bilmiyor ve bu durum onun tamamen kontrolü dışında kalıyor. Dolayısıyla çocuk, kendini güvende hissetmiyor. Kendi dünyasında oluşan bu ortam korkularını dizginleyememesine yol açıp ayrıca bir stres faktörü oluşturuyor.

Korku devam ederse, bir kısır döngüye girebiliyor. Korkudan, ziyaretler erteleniyor. Kontrol edilmediği için, daha büyük diş problemleri oluşabiliyor. Malesef tüm bu saydığım sebepler yüzünden, müdahaleler daha ağrılı ve travmatik olabiliyor.

Sonuç mu? Yaşanan korku git gide büyüyor. Korku oluşumunu engellemek veya minimuma indirgemek için size genel bir kaç öneri sunmak isterim.

Diş hekimi ziyaretlerinde çocuklar dikkatli ve bilinçli bir şekilde yönlendirilmeli. Uzmanlar, çocukların 2 yaşından itibaren dişçiye götürülmelerini öneriyor.

3 yaşından itibaren ilk ağız kontrolünü olabileceklerini söylüyorlar. Çocuğun erken yaşta dişçi ortamını görmesi, deneyimlemesi, ortama alışmasını ve bir sonraki ziyaretinde daha kolay adapte olmasını sağlıyor. Ayrıca çocuğun dişçi korkusuna sahip olmayan bir ebeveynle dişçiye gitmesi güven oluşmasını sağlayacaktır.

Böylelikle anne babanın da korkmadığını görür ve biraz olsun rahat hissedebilir. Aksi taktirde çocuk, anne ve babasının korkusunu kopyalar ve dişçi ziyaretleri daha içinden çıkılmaz bir hal alabilir.

Dişçiye gelmeden önce anne ve baba, disşçiye gidileceğini ve ne için gidildiğini çocuğa anlatmalıdır. Ayrıca ilk dişçi ziyaretinden önce evde çocuk ile beraber dişçiye gitmenin neden önemli olduğunu, hangi aletleri kullandıklarını ve o aletlerin ne işe yaradıklarını beraber araştırabilirsiniz. Bu; dişçiyle ilgili korkularını, endişelerini ve sorularını size yöneltmesi içinde bir fırsattır. Çocuğa korkusundan dolayı kızmak, cezalandırmaktır. Onun duygularını yok saydığınız mesajını verirseniz, kendini yetersiz hissetmesine sebep olabilirsiniz. Bu, çocugun özgüvenini olumsuz bir şekilde etkileyecektir. Bu süreçte ebeveynlere ve tabi ki dişçilere büyük bir görev düşüyor.

Dişçi korkusun en önemli etkeni güvensizliktir. Korkuyu gidermek içinde güven vermek gerekir.

Diş hekimi, bu konuda sakin kalarak ve öngörü sunarak bu güveni sağlayabilir. Örnek olarak çocuğa; “Birazdan dişlerini bu aletle (gösterdiği aletle) temizleyecegim”, muayene esnasında şimdi sana “Şunu yapıyorum, soğuk hissedebilirsin, gıdıklayabilir, çok ağrırsa elini oynat” veya

“Biraz acı hissedebilirsin ama daha sonrasında geçecektir” söylemleri ile yaklaşmalıdır. Bu şekilde çocuğa güven ve kontrol hissi verilmiş olunur. Ayrıca mizah kullanıldığında iletişimin ve güvenin daha hızlı oluştuğunu göreceksiniz.

Diş çekimi esnasında ya da uyuşturulduğunda çocuklar ağrı hisseder. Çocuğa, ağrı hissetmeyeceğini ya da dişinin çekilmeyecegini söylemek ondaki güven duygusunu zedeler. Çocuğa ağrı hissedeceğini fakat daha sonra bunun geçeceğini söylemek daha uygundur.

Bazı diş hekimleri, çocukların korkularını yenmesi için ve muayenenin daha kolay olabilmesi adına kendilerince alternatif sunuyorlar. Mesela, müdahale esnasında çocuğa kulaklık takmak veya çizgi film izletmek gibi. Evet, bu kolay bir alternatif olabilir. Ama ben çocuğun dişçiyle iletişimde olmasının, aletlerin seslerine alışmasının ve muayeneye dahil olmasının, güven oluşturması için daha etkili olduğunu düşünüyorum.

Bir başka önerim ise, çocuğun cesaretinin muayene sonrası ödüllendirilmesi. Bu bir sonraki ziyareti de kolaylaştıracaktır. Bu yüzden özellikle diş hekimleri, muayenehanelerinin köşelerinde küçük oyuncaklar bulundururlar.

Bu çocukları daha çok motive edecektir. Ödülleri küçük tutun. Aksi taktirde beklentiler her defasında büyüyebilir. Hem çocuğunuzun gelişimine hem de cebinize zarar verebilir. Ayrıca çocuğunuzla yapacağınız güzel bir aktivite, kaliteli zaman geçirmek de bir ödüldür. Bence ödüllerin en güzelidir.

7/24 tüm platformlarda sizlerle...

EROL SOYDAN İLE SÖYLEŞİ…

DENTPRESS EKIBI, ONUR DIŞ DEPOSU YÖNETIM KURULU BAŞKANI SAYIN EROL SOYDAN ILE BIR SÖYLEŞI GERÇEKLEŞTIRDI VE ETKINLIKLERI HAKKINDA BILGI ALDI. Soydan; “İlk olarak yayın hayatınızda başarılar diliyorum, sektörümüze göstermiş olduğunuz ilgi ve destekler adına teşekkürlerimi sunuyorum. Gerek sivil toplum kurum ve kuruluşları, mesleki topluluklar ve gerekse de siz medya kuruluşları ile birlikte her sektörde olduğu gibi bir bütünün ayrılmaz parçalarıyız. Ülke ekonomisine olan katma değerle birlikte yaratmış olduğumuz istihdam, global yaşamda da hak ettiği yerdedir.

Markamız ODC Dental El Aletleri ile ülkemizde bir ilke imza attık. Bilindiği üzere yerli üretim konusunda oldukça geniş kapsamlı bir çalışma başlatan ülke yönetimimizin ilgili kurum ve kuruluşları ile birlikte sağladığı destekler uluslararası arenada Türkiye’yi daha üst seviyelere taşımıştır.

21. kuruluş yılımızı doldurduğumuz şirketimizde yeni markamızla bizde sektörümüzde çok önemli aşamalar kaydetmiş bulunmaktayız.

Yerli üretimimizle uluslararası rakiplerimizin bizleri hayranlıkla izlemelerini gözden kaçırmıyoruz.

Sektörümüzdeki son kullanıcıya kadar olan üretim süreçlerinde her zaman işimizi severek ve saygı duyarak yapmak bizleri son derece mutlu etmektedir.

DentPress ailesi olarak sizlerin de takipçi ve destekçisi olduğunuz etkinlik takvimlerinde her yıl olduğu gibi 2019 IDEX ile diğer fuar organizasyonlarında daha detaylı paylaşımlarda bulunmak üzere…”

www.dentpress.com.tr

13

SİNESTEZİ: RENKLERİ DUYMAK, KELİMELERİ TATMAK Sinestezi; renkleri duymak, sesleri görmek olarak kısaca tanımlanabilir. Sinestezinin en bilineni her harfi farklı bir renk olarak görmektir.

Nörolojik bir bozukluk gibi görünse de normal bir beyin fonksiyonudur. Bebekler tam bir sinesteziktir ancak zamanla duyulardaki algılama “öğrenme” ile yerine oturur.

Sinestezi; bir modalite aracılığıyla sunulan uyaranların, ilişkisiz

bir modalitede hisleri kendiliğinden uyandıracakları algısal bir deneyimdir. Durum; duyusal bölgeler arasındaki artan iletişimden kaynaklanır ve zamanla istemsiz, otomatik ve sabit olmaya başlar. İlaçlar, duyusal yoksunluk ya da beyin hasarına tepki olarak sinestezi oluşabilirken, araştırmalar genel popülasyonun kabaca %4’ünü oluşturan kalıtsal varyantlara odaklanmıştır.

Sinestezi, bir modaliteye sunulan duyusal bir uyaranın

ek modalitelerde eşzamanlı duyumları ortaya çıkardığı popülasyonun %2 ila %4’ünde mevcut olan bir durumdur. Sinestezi kuramsal olarak herhangi bir iki duyuyu bağlayabilir ancak araştırmalar işitsel tonların ve akromatik (renksiz) sayıların canlı ve algısal olarak göze çarpan renkler ürettiği en yaygın varyantlardan ikisine odaklanmıştır. Bu uyarılmış renklerin özgüllüğü, belirli bir bireyde zaman içinde sabit kalır; fakat aynı ton veya

grafik, farklı insanlarda aynı rengi uyandırmaz.

Sinesteziye bilim insanları yaklaşık 200 yıldır ilgi duymaktadır ve ailesel bağlantı analizleri güçlü bir genetik bileşen gösterirken, söz konusu kesin genler ve sinestezi niçin popülasyonda korunmuş olmasının sebepleri çözümsüz gizemler olarak kalmaktadır.

Kaynaklar: - Nature Neuroscience / Duyumsal Düşünce (Sinestezi)/Dr. Sultan Tarlacı - Oksijendergi / Sinan Ünal

14

Mart - Nisan | 2019

Diş Sağlığı ve Aktüel Bilim Gazetesi

VİTAMİN HAPLARI GERÇEKTEN DE SAĞLIĞIMIZA YARARLI MI? MULTIVITAMINLERIN SAĞLIĞIMIZA SANILDIĞI KADAR YARARLI OLMADIĞINA DAIR ELDE EDILEN BAZI KANITLAR VAR VE BUNA RAĞMEN BU HAPLARIN KULLANIMI GIDEREK ARTIYOR.

2013’ün sonlarında, Annals of Internal Medicinevitamin ve mineral gibi gıda takviyelerinin hastalık ve ölümleri önlemek üzerindeki rolünü inceleyen üç farklı çalışma yayınladı.

Bunlardan ilki, multivitaminler üzerinde yapılan üç büyük deneyi ve tekli veya kombinasyon halindeki vitaminlerden oluşan takviyeler üzerinde yapılan ve 400.000’i aşkın insanı içeren 24 deneyi inceliyor. Çalışmanın sonucunda varılan netice; bu gıda takviyelerinin kanseri, kalp hastalıklarını veya ölümü önlediği ya da geciktirdiği

yönünde ikna edici bir kanıt bulunmadığı şeklinde. İkinci çalışma, 65 yaş ve üzerindeki 5947 erkeği 12 sene boyunca takip eden randomize bir araştırma.

Sonuçta multivitamin alanların zihinsel işlevleri veya sözel bellekleri plasebo alanlarla kıyaslandığında, arada hiçbir farkın olmadığı görüldü.

BAZI VITAMINLER ÖLÜM ORANINI ARTIRABILIYOR! Yayınlanan üçüncü çalışma, bir kalp krizi geçirip hayatta kalmayı başarmış 1708 kadın ve

m 25

Resiprokasyon

erkekten oluşuyor. Bu insanların bir bölümüne 28 içeriğe sahip yüksek dozlu bir multivitamin verilirken; diğerlerine plasebo verildi. İki grupta takip edildi ve 4 yıl boyunca devam eden çalışma sonrasında, kalp krizi ya da inme oranlarında iki grup arasında herhangi bir farka rastlanmadı.

Plasebo ya da vitamin alan gruplara rastgele olarak atanan on binlerce insanı içeren birçok klinik deneyde elde edilen kanıtlar; beta karoten, E vitamini ve muhtemel olarak da yüksek dozdaki A vitamini takviyelerinin ölüm oranını artırdığını ve diğer antioksidanların, folik asidin, B vitaminlerinin ve multivitamin desteklerinin hiçbir belirgin faydasının olmadığını gösteriyor.

Elbette ki, küçük miktarlardaki tüm vitaminler sağlığımız için şart ve bazen doktorlar belirli hastalıkların tedavisi için belirli vitaminleri reçete etse de, çoğumuz ihtiyacımız olan tüm vitaminleri gıdalardan alıyoruz. Vitamin takviyelerinin kalp hastalıklarını, kanseri, Alzheimer’ı veya soğuk algınlığını tedavi ettiği ya da önlediği şeklindeki yaygın inanış, basitçe bilimsel araştırmaların verdiği sonuçlara uymuyor.

? mm

çok yakında!

t-endo must

444 66 28

EĞITIM DÜZEYI YÜKSELDIKÇE VITAMIN ALMA OLASILIĞI DA O KADAR ARTIYOR! Bahsi geçen bu üç çalışmanın yayınlandığı ay içinde Gallup tarafından duyurulan bir anket sonucu da, Amerikan halkının yüzde 50’sinin düzenli olarak multivitamin veya herhangi bir tür vitamin ya da mineral desteği aldığını ortaya koyuldu.

Bu konuda asıl ilginç olansa; bir insanın eğitim düzeyi ne kadar yüksekse, vitamin alma olasılığının da o kadar arttığıydı.

Lise mezunlarının sadece yüzde 43’ü vitamin aldığını söylerken, üniversite öğrenimi görmekte olan kişilerin yüzde 51’i, üniversite mezunlarının yüzde

55’i ve yüksek lisans sahiplerinin de yüzde 65’i bu takviyeleri kullandıklarını bildirdiler.

Bitkisel ilaçlar da ayrı bir konu.

2015 senesinde New York başsavcısı Eric Schneiderman; ABD’li dört perakende satış mağazasında satılan ekinezya, ginseng ve sarı kantaron haplarının DNA testi sonuçlarını açıkladı. Mağaza markası adı altında satışa sunulan bu bitkisel ürünlerin sadece yüzde 21’inde etikette yazan bitkilerin DNA’sının bulunduğunu, yüzde 79’unun içeriğinin ise boş olduğunu gösterdi. Yetkililer bu ürünlerin satışlarını durdurmasını istedi.

Ancak bir sonraki yıl, tüm bu açıklamalara rağmen bu tip ürünlerin internet satışlarının yüzde 19,4 oranında artış gösterdiği ortaya çıktı.

KULLANIM SEBEPLERINDEN BIRI REKLAMLAR OLABILIR! Multivitaminlerin bu kadar geniş çaplı olarak kullanılmasının sebeplerinden biri, bu gıda takviyelerinin durmaksızın yapılan reklamları ve pazarlamaları olabilir. Çünkü yönetmeliklere göre, üreticiler satışa çıkarmadan önce FDA’e bu tip ürünlerin güvenli ya da etkili olduklarını kanıtlamak zorunda değiller. Dahası, üreticiler bir ürünün belirli bir hastalığı veya sorunu tedavi ettiğini özellikle söylemedikleri sürece, yasal olarak ürünlerinin pazarlamasını muğlak ifadeler kullanarak yapmalarında bir problem bulunmuyor.

Bu ürünlerin kullanılmaya devam edilmesinin sebebi her ne olursa olsun, insanların bilimi baz alan doktorlardan ve sağlık kurumlarından ziyade, “doğal” gıda takviyeleri satan bir sektörü dinlemeye daha yatkın oldukları gerçeği.

Kaynak: Discover Magazine / Bilimoloji

Fark yaratın

GC Ortho Connect ™ Işıkla sertleşen PRİMERSİZ braket yapıştırıcısı

GC Ortho Connect ™ Flow

Işıkla sertleşen PRİMERSİZ retainer ve stop yapıştırıcısı

Zaman tasarrufu yapmak için primeri içinde olan yapıştırıcıdır.

MERKEZ Seba Office Boulevard Ayazağa Mah. Mimar Sinan Sk. No:21 A Blok D:34 34485 Sarıyer / İSTANBUL T: (212) 219 97 55 F: (212) 219 97 60

ANKARA ŞUBE Ziya Gökalp Cd. No:7 K:7 D:27 06640 Kızılay / ANKARA T: (312) 435 35 22 F: (312) 435 35 09

İSTANBUL ŞUBE Turgut Özal Cd. No:127 D:10 34104 Şehremini / İSTANBUL T: (212) 586 30 51 F: (212) 586 30 53

İZMİR ŞUBE Talatpaşa Bulvarı No:57 K:1 D:2 35240 Alsancak / İZMİR T: (232) 421 07 09 F: (232) 421 07 11

Exp

16

Mart - Nisan | 2019

Diş Sağlığı ve Aktüel Bilim Gazetesi

İMPLANT ÜSTÜ PROTEZLERDE HİJYEN UYGULAMALARI NASIL OLMALI? HOLOĞLU ve SARIKAYA tarafından alt üst çene total dişsiz 59 yaşında bayan hastanın klinik ve radyografik değerlendirilmesi yapılmıştır.

Hastanın daha önce alt ve üst çene total protez kullandığı, üst total protezinin tutuculuğundan bir şikayeti olmamasının yanı sıra alt total protezinin tutuculuğunun azlığı ve yüksek tutuculuk beklentisi tespit edilmiştir.

RESİM 1

GAZIOSMANPAŞA ÜNIVERSITESI DIŞ HEKIMLIĞI FAKÜLTESI PROTETIK DIŞ TEDAVISI ANABILIM DALINDA GÖREVLI DR. ÖĞR. ÜYESI BILAL HOLOĞLU VE DR. ÖĞR. ÜYESI IŞIL SARIKAYA TARAFINDAN BILIMSEL BIR ÇALIŞMA YAPILDI.

RESİM 2

Hastanın yüksek tutuculuk beklentisi dikkate alınarak alt çene için implant destekli bar tutuculu ovedenture protez planlanmıştır. Hastanın alt çenesine 4 adet doku seviyesi implant yerleştirmiş, implant cerrahisi sonrası 3 ay süre sonrasında protetik rehabilitasyona başlanmıştır.

(Resim 1,2,3)

Hastanın ölçü parçaları yardımıyla kapalı ölçü tekniği kullanılarak ölçüsü alınmıştır.

Laboratuvar işlemlerini takiben hastanın döküm yoluyla elde edilen bar tutucusu prova edilmiştir. (Resim 4,5,6) Okluzal kapanış kayıtların alınması ve dişli provayı takiben bitirilen protez hastaya teslim edilmiştir. (Resim 7,8)

RESİM 3

RESİM 4

RESİM 5

RESİM 6

El manüplasyonu problemi olan hastaya basınçlı su hijyen cihazı önerilmiştir. Periimplanter dokunun hijyeni basınçlı su hijyen sisteminin yanı sıra köpük formunda diş macunu ile desteklenmiştir. Hastanın 6. ve 12. aylarda yapılan kontrollerinde periimplanter dokunun sağlığı ideal olarak korunduğu tespit edilmiştir.

RESİM 7

RESİM 8

MANİ DÜZDÜM DİŞLERE…

Diş Hekimi Serdar SIRALAR

MERHABA; ÖNCELIKLE DENTPRESS AILESINE YAYIN HAYATININ BAŞINDA BAŞARILAR DILIYORUM.

Yıllar önce yazdığım diş hekimliği ile ilgili maniler çoğunlukla anonim denerek ortalıkta dolaştı durdu. Bu ilk sayıda mesleğimizle ilgili manilerimizle sizleri selamlamak istedim.

Bir duygunun veya bir düşüncenin (a a b a) kafiye sistemine uyarak dörtlükler halinde ifadesine mani denir.

Manilerin, çikletlerin bozulmasını önlediğine inanılır. Bu yüzden çikletler hep mani yazılı kâğıtlara sarılır. Herkes mani düzebilir, buna yasal bir engel yoktur.

Maniler çok çeşitlidir, kına gecesi manileri, aşk manileri, gurbet manileri, ramazan manileri vb.

Mani genellikle “ben yazdım oldu” tarzında uydurulur. Ben de bu kurallara uyarak sizler için bir şeyler yazdım, bir maniniz yoksa buyurun okuyun…

Elinde ayna, sondu Fırçada hazır bondu Dalmış hastayla sohbete Godede akril dondu

Glazürü beklerim Vay benim emeklerim Dişleri kese kese Yoruldu bileklerim

Gökte yıldız sayılmaz Çiğ yumurta soyulmaz Bayılttıysan hastayı Yatırmadan ayılmaz

Bir yârin var ince belli Yakında duvağı telli Bütün tüberküller güzel ama Sevdiğin Karabelli

Dolgu yaptım yaz idi Rengi de beyaz idi Finduk kırmış üstünde Çünkü hasta laz idi

Azının irisine Sond soktum birisine Ben nervisit koyarım Karışmam gerisine

Aspire ettim kan geldi Veneer kuron dar geldi Erken çektim süt beşi Premolar yan geldi

Papili kestim yandan Severim seni candan Mektup yazdım ben sana Papilden akan kandan

Onu öyle demezler Peynir ekmek yemezler Hastalar sen söylemezsen Borcum nedir demezler

Babası fabrikatör Annesi desinatör Sana kız verirler mi?

Elinde elevatör

Dişleri dolu tartar O yâri çekmez kantar Dudağında herpesler Dilinin üstü mantar

Elleri nazlı dişçi Tamponu gazlı dişçi İki büklüm çalışır Sanırsın ağır işçi

Lahmacun yemiş haspa İstermiş cila pasta Proksimalinde maydanoz İstemem öyle hasta

Al eline kalemi Yaz başına geleni Ağızlara gireli Oldum beyin veremi

Ne şehittir ne gazi Dişçi oldu Niyazi Bu kadar mani yeter Oluyorum arazi…

Kanini palatinalden oyarlar İçine kuru meç koyarlar İltihabı geçmezse Antibiyotiği dayarlar

Yemenimin yeşili Çekemedim dişini Yemenim sende dursun Sil gözünün yaşını

7/24 tüm platformlarda sizlerle...

www.dentpress.com.tr

17

ARAŞTIRMACILAR SADECE 2 PROTEiN EKLEYEREK, FARELERiN PARMAKLARINI YENiDEN ÇIKARDI Bu keşif, günün birinde insanlardaki kayıp uzuvları da yenisiyle değiştirebilmeye bir adım daha yaklaşmamızı sağlıyor.

Kemikler daha önce büyütülmüş olsa da; bu yeni araştırma, eklem yerlerinin de büyüdüğünü gösteriyor. Bu durum, daha önce hiç görmediğimiz kadar yüksek seviyede bir gelişimi temsil ediyor.

Daha önce BMP2 proteinini kullanarak farelerde kemikleri yeniden geliştiren bilim insanları, şimdi karışıma başka bir protein olan BMP9’u eklediler. Karışım, kayıp parmakları olan fareler üzerinde kullanıldığında; kısalmış kemiklerin yüzde 60’ından fazlasında, üç gün içinde bir kıkırdak katmanı oluştu. Üstelik kayıp parmaklar, bu proteinler olmadan normal şekilde iyileşemezken...

Bu kıkırdak, eklemlerin önemli bir parçasını oluşturuyor ve uzvun yeniden oluşumunda kesin bir ilerleme olduğunu

Eksen Medikal Ankara 0312 417 46 80 - 0312 418 57 03 ankara@eksenmedikal.com.tr

gösteriyor. Kayıp uzuvlarını doğal şekilde yeniden çıkarabilen hayvanlarda bile, kemik gelişiminin yanı sıra kıkırdak da nadir görülüyor. Araştırmacılar, tezlerinde şöyle açıklıyorlar; “Bu çalışmalar, yeniden oluşmayan bir ampütasyon yarasından yeniden oluşum tepkisi almakta, büyüme etmenleri tedavisinin kullanılabileceğini gösteren bulgular sağlıyor.” Çalışmanın sonuçlarına göre yeniden oluşum süreci; ilk önce BMP2’nin uygulanıp, BMP9’un da bir hafta sonra eklenmesiyle en fazla miktarda ilerliyor.

Bu vakada ise protein, daha fazla tam eklem yapısının büyümesine ve hatta kemikle bazı bağlantıların oluşmasına yol açıyor. Farelerdeki tam uzuvları henüz yeniden oluşturamasak da, adım adım ilerliyoruz ve bu gelişme de o adımlardan biri. İnsanlar, kemiklerinin birbirine geçme şekli bakımından farelere benziyorlar. Bu yüzden, yöntemin insanlarda da uygulanma ihtimali var.

Eksen Medikal İstanbul 0212 532 43 84 istanbul@eksenmedikal.com.tr

BILIM INSANLARI, FARELERDE KAYBEDILEN PARMAKLARIN KISMEN YENIDEN BÜYÜMESINI TEŞVIK EDEBILEN IKI PROTEIN BELIRLEDI.

Eksen Medikal Antalya 0242 227 98 78 antalya@eksenmedikal.com.tr

Araştırmacılardan biri olan ve Texas A&M Üniversitesi’nde çalışan Ken Muneoka; New Scientist’e konuşarak “Bizim çalışmamız dönüşümsel” diyor.

Muneoka bu araştırmanın memelilerdeki hücrelerin doğru telkin verildiğinde vücut parçalarını yeniden oluşturabileceğini gösterdiğini söylüyor ve şöyle devam ediyor; “Hücreler bunu yapabiliyorlar fakat kendi kendilerine değil. Bu yüzden, onları alıkoyan şeyin ne olduğunu çözmemiz gerekiyor.”

Bu hücrelerin ‘düğmelerinin’ nasıl doğru şekilde açılacağına dair çok daha fazla araştırmaya ihtiyacımız olacak fakat çalışmanın ardında yer alan takımın umudu var. Nihayetinde bu araştırma, kireçlenme gibi yıkımsal eklem bozukluklarının tedavisinde bile yardımcı olabilir ve kıkırdakları nakletmek yerine, onları doğal olarak değiştirmeyi sağlayabilir.

Bu, etkileyici bir bilim alanı ve ayrıca; laboratuvarda büyütülen organlardan, bu sürecin nasıl daha doğal şekilde

tetiklenebileceği konusunda birçok şey öğreniyoruz. Buna ek olarak bilim insanları, hayvanlar âleminden de ilham alıyorlar; örneğin, semenderlerin uzuvlarını nasıl yeniden oluşturabildiklerini daha detaylı şekilde öğreniyorlar.

(Muneoka’nın öne sürdüğüne göre bu durum, doğru hücreleri tetiklemekle ilgili) Eğer sonunda kayıp uzuvları değiştirecek tedaviler geliştiriyorsak, BMP2 ve BMP9 proteinleri de bu tedavilerle ilişkili olabilir. Araştırmacılar tüm bu verilerden sonra şu sonuca varıyor; “Bu bulgular; memelilerde yeniden oluşmayan ampütasyon yaralanması hücrelerinin, ampütasyon ile kaybedilen yapıları yeniden oluşturmak için gereken konumsal bilgiyi kaybetmediklerini destekliyor.”

Kaynak: ScienceAlert / Popsci - Ozan Zaloğlu

18

Mart - Nisan | 2019

Diş Sağlığı ve Aktüel Bilim Gazetesi

GELECEĞİN DİJİTAL DİŞ HEKİMLİĞİ Tabiatın bize sağladığı doğallık ve mükemmellik, her daim ilgimizi çekmiş ve bunu elde etmek için çaba sarf etmişizdir. Bu arzu, daha mükemmel ve doğal yapıda dental ve fasiyal sonuçlar elde etmek için diş hekimliğine de yansımıştır. İhtiyaç için ortaya çıkan dijital diş hekimliğine ilgi ise günümüzde önemli derecede artmıştır. Bu teknik, dünyada var olan ancak insan eliyle işlenmesi çok zor olan doğal morfolojileri kopyalayıp, çeşitli kombinasyonlarla farklı yapılar oluşturmanıza ve bunları hasta ağzına yerleştirmenize izin vermektedir.

Peki neredeyiz?

Birçok diş hekimi ve diş teknisyeni dijital diş hekimliği konusunda uzun süreden beri isteksiz davranmış ve davranmaktadır. Geleneksel bir yöntemden dijitale yani farklı bir yönteme geçiş yapmak; geleneksel yöntemdeki el becerisinin gelişmesinde olduğu gibi, uzun bir öğrenme yetisi ve pratik ister. Bu ve bunun yanı sıra dijital diş hekimliğinin pahalı yeni ekipmanlara ihtiyaç duyması, hekimlerin ve teknisyenlerin isteksizlik sürecini etkilemiş olabilir. Belki de gelenekselden dijitale geçişteki en önemli şey olan paradigma ve düşünce yapısının değişimini gerçekleştirmiyoruzdur, kim bilir? Ama şunu unutamayalım; bu teknoloji hemen hemen her yenilikte olduğu gibi genel iş akışımızı kolaylaştırmak ve dental restorasyonların üretimini ve kalitesini iyileştirmek için geliyor!

Gelecekte bizi neler bekliyor?

Gelecekte ne olacağını söylemek

GÜNÜMÜZÜ SÜREKLI OLUMSUZ DÜŞÜNCELERLE GEÇIRIYORUZ. HER ŞEYIN EN KÖTÜSÜNÜ DÜŞÜNÜYOR, ADETA KENDI KENDIMIZI BOĞUYORUZ.

Dr. Öğr. Üyesi Hakan YILMAZ

mümkün olmasa da teknolojinin hızla gelişimiyle birlikte, diş hekimlerinin yanı sıra dijital platformda daha fazla aktörün devrede olacağını söyleyebiliriz.

Dijital platformu geliştiren mühendislerin dijital diş hekimliği teknikleriyle çalışmayı etkin bir şekilde öğrenmesi, diğer meslek grupları gibi diş hekimliğini de etkileyebilir.

Hastaların günümüzde diş hekimlerine ihtiyaç duyduğu birçok tanı ve tedavi yöntemi, teknolojinin gelişimiyle birlikte elimizden çıkarak; başka meslek gruplarına iş sahası veya sadece bir cihazın fonksiyonu olabilir.

Bu öngörülerin bir kısmını zaten diş teknisyenliğinin laboratuvar iş akışındaki farklılaşmayla ve dijital diş hekimliği firmaları kuran mühendislerle günümüzde de görebiliriz. Her neyse, teknolojinin nimetlerinden dijital diş hekimliği bize katkı sağlıyor.

Buna bakalım…

kullanarak hastadan dijital ölçü aldığında, tarama yalnızca birkaç dakika sürer ve ayrıntılı bilgiler içeren 3 boyutlu görüntü laboratuvar işlemleri olmadan anında elde edilir. Bu sayede diş hekimi hastaya dişlerini detaylı bir şekilde tasarım ekranında gösterebilir ve vakayı rahatlıkla hastayla veya başkalarıyla tartışabilir.

Hekimden, hastadan ve ölçü materyalinden kaynaklanan ölçü hataları en aza indirgenerek; hekim daha hassas ve steril çalışabilir. Ölçü dijital olduğu için, diş hekimi daha sonra bu dosyayı sıradan bir e-posta gönderir gibi diş laboratuvarına birkaç saniye içerisinde aktarabilir.

Bunun yanı sıra, hekim iş akışının dijitalleşmesiyle birlikte her türlü prosedürde (tanı, restoratif, ortodontik tedavi ve cerrahi planlama vs.) mükemmelliğe daha fazla yaklaşır. Özelikle CAD/ CAM sistemleriyle hekim estetik ve doğal görünümlü bir yapıyı Diş hekimliğinde dijital bir iş muhafaza edip, bunu en yüksek akışının olmadığını hayal edin. kalite ve hassasiyette üretebilir.

Hala rahatlıkla rutin olarak Bir hasta için; dişlerinin yaptınız işler devam ediyor mu? ağız içinde bir tarayıcı ile “Evet” dediğinizi duyar gibiyim. taranmasının bir avantajı, çok Diş hekimliğindeki geleneksel daha konforlu diş tedavisini işleyiş, eksiklikleri olsa da onlarca deneyimlemesidir. Çünkü yıl güzel bir şekilde çalışmıştır. geleneksel ölçü genellikle Bununla birlikte; diş hekimleri hastanın öğürme refleksini daha basit, daha hızlı, daha harekete geçirir veya en iyi doğru ve daha verimli bir iş akışı durumda bile hasta kötü bir tadı arıyorsa; dijital diş hekimliğinde olan ölçü materyaline maruz büyük bir potansiyel var kalır. Ağız içi tarayıcı ise çok demektir! Çünkü dijital iş akışı, daha rahattır ve tecrübeli bir hem diş hekimlerine hem diş hekim varlığında hastanın sadece teknisyenlerine hem de hastalara birkaç dakikasını alır. Bilgisayar birçok avantajı beraberinde ekranındaki dijital modele getiriyor. doğrudan erişim sayesinde ise hasta, kendi durumuyla ilgili Diş hekimi ağız içi tarayıcı daha net bir görüş elde edecektir.

Aynı zamanda dijital iş akışı, hastanın ölçü ile ilgili sorular sormasını ve diş hekimi ile daha fazla tedaviyi tartışmasını sağlamaktadır.

Bir diş teknisyeni; saatlerce hatta günlerce geleneksel bir ölçüyü beklemek yerine hastanın dijital dosyasını alarak, protez yapıyı doğrudan bir bilgisayar yazılımında tasarlamaya başlayabilir. Bu, teknisyen için bir alçı model oluşturma, mumlama işlemi yapma, mum modelini son ürüne dönüştürme gibi birkaç adımı ortadan kaldırır.

Tasarım tamamlandıktan sonra; ek bir prosedüre gerek duymadan teknisyen dijital bilgileri bir freze makinesine gönderip, çok hassas bir kesinlikte restorasyonlar üretebilir. Ayrıca geleneksel ölçülerin saklanması, kaybolması, hasar görmesi veya yanlış işlenmesi teknisyen açısından büyük bir sıkıntı yaratırken; dijital ölçüde bu sıkıntıların çoğunluğu ortadan kalktığından teknisyen daha rahat bir iş akışına kavuşur. Özetlemek gerekirse: Geleneksel bir iş akışının birçok farklı adımı bulunurken, dijital iş akışı yalnızca bunların birkaçını içerir. Adım sayısını en aza indirgemek hata riskini de ciddi miktarlarda azaltmaktadır. Dijital diş hekimliği; tüm iş akışını basitleştirir ve diş hekimleri, diş teknisyenleri ve hastalarla iletişimi geliştirmeye yardım eder. CAD/CAM, frezeleme ve 3 boyutlu baskı gibi dijital teknikleri kullanmak, hastalara daha keyifli bir diş hekimliği tecrübesi sunarken, hekimlere ve teknisyenlere de daha hızlı ve daha verimli bir iş akışı sağlar.

20

Mart - Nisan | 2019

Diş Sağlığı ve Aktüel Bilim Gazetesi

DÜNYANIN EN BİLİNEN SAYILARI TÜM ZAMANLARIN EN BÜYÜLEYİCİ SAYISI: BİR

MATEMATIK EVRENIN DILIDIR DENILEBILIR. GEZEGENLERIN HAREKET ETMESINDEN, MADDENIN SUDA NASIL YÜZDÜĞÜNE YA DA YERÇEKIMIYLE YERE NASIL DÜŞTÜĞÜNE KADAR MATEMATIK EVRENIMIZDEKI BIRÇOK ŞEYI AÇIKLIYOR. BILIM, TARIH, MATEMATIK, ASTROLOJI YA DA DINI INANÇLARA GÖRE DÜNYANIN EN BILINEN SAYILARI ŞÖYLE…

Doğadaki her şey 1’den başlar.

Filozofların ve din bilimcilerin büyük bir kısmı 1’i; tanrının, bütünlüğün ve gerçekliğin ifadesi olarak kabul eder. 1 rakamına matematik biliminin başlangıcıdır denilebilir. Bu açıdan bakarsak 1, her rakamın temelidir. Yani, biz hangi rakamdan söz edersek edelim, içinde daima kendisi kadar 1 vardır. Her rakamı bölüp parçalayabilir ve değişik asal sayılar elde edebilirsiniz. Oysa 1 asla başka bir asal sayıya bölünmez ancak kendi içinde parçalanabilir ama her asal sayıya eklenebilir. Bu nedenle 1 rakamı aynı zamanda, yeni bir yaşamın başlangıcı için ön koşul olan “tohum” ile eşdeğer tutulur.

Bu rakam, orijinal (ilk kopya) olanın kaynağını, var olan her şeyin temel ilkesini temsil eder.

VARLIĞI KONUSUNDA EN FAZLA ŞÜPHE EDİLEN SAYI: SIFIR

Dünyanın en ünlü sayılarından biri, sıfır. Boşluğu, hiçliği, ‘hiçbir şey’i temsil ediyor. İlk kez El-Harezmi tarafından kullanılan sıfır, bir niteliğin yokluğunu simgeliyor. Pozitif ya da negatif olmayan tek sayıdır. Nötr bölgeyi işaret eder. Felsefede, nihai sonuncu sayı olarak kabul edilir. Roma rakamlarında gösterilemeyen tek rakamdır. Yaşama anlam veren

bir başlangıç noktası ararsanız kendinizi onun karşısında bulursunuz: Sıfır. Her şeyin başlangıcı olarak bilinse de, aslında diğer rakamlardan çok daha sonra bulundu. Artı ve eksi arasındaki tek tarafsız rakamdır.

Bu yönüyle eşsiz bir demokrattır.

AKADEMİK VE EDEBİ BİR KARAKTERİ TEMSİL EDEN: YEDİ

√-1, sanal birim ya da hayali ‘i’ sayısı; matematikteki reel (gerçek) sayılar kümesini kompleks (karmaşık) sayılar kümesine genişletir. Reel sayılarda hiçbir sayının karesi negatif olamaz, x2 = -1 eşitliğinin çözümünü sağlar. İ sayısı her sabit olmayan polinom için en az bir kök verir. -1’in i ve –i olarak iki sanal karekökü bulunur.

EN ÜNLÜ İRRASYONEL SAYI: Pİ

7 hem matematikte hem de inanç sistemlerinde önemli bir yere sahip. 7 gün, yeryüzünün 7 katı, 7 kat gök, 7 kıta, 7 klasik gezegen gibi… Bazı inanışlarda mükemmel sayı kabul edilir. Üçgen ile dörtgenin birleşik hali ile yani piramitle temsil edilir.

Bu durumda, fikir aracılığıyla elde edilen madde ve şeklini sembolize eder. Eski Mısır Uygarlığında piramitlere verilen önem, 7 rakamına en mükemmel biçim unvanını kazandırmıştır.

7’yi temsil eden piramitlerde kutsal şekiller olarak kabul görmüştür.

Doğum sayısı olarak 7, akademik ve edebi bir karakteri sembolize eder. Bu tür insanlar, analitik olmasına rağmen hayalperestliğe de eğilim duyarlar. Yalnızlık bu insanların ilham kaynağıdır ancak şöhret kazanamadıkları zaman, kendilerinden çok dünyayı suçlama eğilimleri içindedirler. √-1 (KÖK -1)

Arşimet Sabiti ya da Ludolph Sayısı olarak da bilinen Pi Sayısı, ismini Yunanca çevre sözcüğünün ilk harfinden alır.

Ondalıktan sonraki basamakları sonsuza dek uzanan pi sayısı (π / 3.14), bir dairenin çevresinin çapına bölümü ile elde edilen irrasyonel matematik sabitidir. Çok sayıda mimari ve geometrik problemin çözümünde kullanılır.

Her yıl 14 Mart Pi Günü (3.14) olarak kutlanır.

Pi sayısının nasıl ve kim tarafından bulduğu kesin olarak bilinmemektedir. Bunun sebebi pi sayısının farklı devirlerde farklı milletler tarafından kullanmasıdır. Babillerden beri Orta Doğu ve Akdeniz uygarlıklarının π sayısının varlığından haberdar oldukları bilinmektedir ve farklı uygarlıklar π sayısı için farklı sayılar kullanmıştır. Pi’nin bir milyarıncı basamağı 9’dur.

FİBONACCİ SAYILARI VE ALTIN ORAN

Fibonacci Sayıları (0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, …), Leonardo Fibonacci tarafından keşfedilmiştir. Fibonacci dizisinde ardışık iki sayının oranı, sayılar büyüdükçe Altın Oran’a yaklaşır.

Altın Oran, tüm nesne ve varlıkların parçaları arasında bir uyum olduğunu saptar ve yaratıcının matematik sistemi olarak da isimlendirilir. Doğada, sanatta ve matematikte sıklıkla karşılaştığımız Altın Oran, yaklaşık 1.618’e denk gelen sabittir. Fi (Φ) sayısı ile gösterilir. İlk olarak kimler tarafından keşfedildiği bilinmese de, Mısırlılar’ın ve Yunanlılar’ın bu konu üzerinde yapmış oldukları bazı çalışmalar olduğu görülmektedir. Öklid, milattan önce 300’lü yıllarda yazdığı “elementler” adlı tezinde “ekstrem ve önemli oranda bölmek” olarak altın oranı ifade etmiştir.

IŞIK HIZI

299792458 m/s yani ışığın boşluktaki hızı, dünyadaki en popüler sayılardan biri. Özellikle fizikte kullanılan önemli bir sabit olan ışık hızı, genellikle c ile gösteriliyor. Işık hızı, bir yıl içinde ışığın kat ettiği mesafeyi belirten ışık yılı teriminin temelini oluşturur. Görelilik Teorisinde ışık hızı, uzay-zaman arasındaki ilişkiyi kurar. Özel görelilik kuramına göre ışık hızı, evrendeki madde ve bilgilerin hareket edebileceği en yüksek hızdır.

Kaynak: 10layn

7/24 tüm platformlarda sizlerle...

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ‘oyun bozukluğu‘nu (oyun oynamayı durduramama) Uluslararası Hastalık Sınıflandırması’na dâhil edecek. Bunu yaparak WHO git gide artan dijital bağımlılık problemini tanımış olacak. Bu problem yakın zamanda Google tarafından da kabul edilmiş ve şirket Dijital Sağlık konusuna odaklanacağını belirtmişti.

Problem sürekli büyüse de kullanıcıların çoğu dijital teknolojinin bağımlılık yaratacak şekilde tasarlandığının farkında değil. Sosyal medya, çevrimiçi alışveriş ve oyunlar gibi dijital teknolojiler bir grup ikna edici ve motivasyon sağlayıcı teknik sayesinde, kullanıcıların geri dönmesini sağlamaya çalışıyor.

Etkenler şöyle sıralanıyor: Kıtlık: Bir Snap ya da durum bilgisi belirli bir süre içinde görüntülenebiliyor o yüzden hemen gir ve kontrol et.

Sosyal kanıt: 20 bin kişi bu videoyu retweet etti, o yüzden mutlaka izlemelisin.

Kişiselleştirme: Haber kaynağın içerikleri filtreleyip senin ilgi alanına giren haberleri göstermek üzere tasarlandı.

Karşılık: Daha fazla puan almak için arkadaşlarını davet et; arkadaşların da o ağın bir parçası olduysa orayı bırakıp gitmen daha zor hale gelir.

Teknoloji aidiyet ve başkalarına bağlı olmak gibi temel insan

www.dentpress.com.tr

21

TEKNOLOJİ BİZİ NASIL BAĞIMLI HALE GETİRİYOR?

DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ ‘OYUN BOZUKLUĞU’NU ULUSLARARASI HASTALIK SINIFLANDIRMASI’NA DÂHIL EDECEK. BÖYLECE WHO DIJITAL BAĞIMLILIK PROBLEMINI TANIMIŞ OLACAK.

ihtiyaçlarını kullanmak üzerine tasarlanıyor. Bu yüzde kaçırma korkusu (fear of missing out ya da FoMO) çoğu sosyal medya tasarımının merkezinde yer alıyor.

TAKINTILI ŞEKİLDE KONTROL ETME İSTEĞİ Sosyal medya grupları ve forumlar aktif katılımı teşvik ediyor. Bildirimler ve durum bilgileri insanları birbirlerinin eylemleri ve uygunluğu hakkında anında bilgilendiriyor.

Bu da bizim takıntılı bir şekilde her olayı takip etmemize sebep oluyor. Bu özellikler arasında, anında mesajlaşma uygulamalarında kullanılan çift tik de bulunuyor. Bu özellik karşıdaki kullanıcıya mesajın iletildiğini ve mesajın okunduğunu göstererek her iki tarafa da çabucak cevap yazma baskısı oluşturuyor. Ödül ve bilgi-eğlence (infotainment) konseptleri, bağımlılık yaratan tasarımlar için vazgeçilmez. Sosyal ağlarda “Hiç haber olmaması kötü haber demektir” deniyor. Bu yüzden tasarımları sürekli yeni içerik sunmak ve hayal kırıklığını

engellemek için hazırlanıyor.

Sosyal medya uygulamalarında ekranı aşağıya kaydırıp karşınıza çıkacak yeni içeriği beklediğiniz o an, slot makinesinin kolunu çekip kazanmayı beklediğiniz an ile ciddi bir benzerlik gösteriyor.

Bahsi geçen özelliklerin çoğu aslında teknolojik olmayan dünyamızdan ortaya çıkmış şeyler. Sosyal medya siteleri insan ilişkileri konusunda sıfırdan bir özellik üretip bize sunmuş değil. Yaptıkları şey mevcut etkileşim yöntemlerimizi çok fazla kolaylaştırmak; hızını ve ölçeğini artırmak.

BAĞIMLILIK VE FARKINDALIK Dijital medya kullanan kişiler davranışsal bağımlılık belirtileri gösteriyor. Bunların arasında, çevrimiçi profillerinden uzaklaştıklarında huzursuz olma, çatışma ve ruh hali değişikliği yaşama gibi belirtiler yer alıyor. Genellikle insanlar dijital cihazlarını uygunsuz hatta tehlikeli ortamlarda bile kullanma isteği hissediyor.

Eğer internet bağlantıları yoksa ya da istedikleri gibi bağlanamıyorlarsa, çevrimiçi sosyal ağları ile etkileşim imkânlarını kaybettikleri için

endişeli oluyorlar.

Birleşik Krallık’ta yapılan bir araştırmaya göre 15 milyon internet kullanıcısı (yani ülkedeki kullanıcıların üçte biri) ‘dijital detoks’ (bir süre dijital cihazları kullanmayarak kötü etkilerinden arınma) denediklerini söylüyor. Çevrimdışı olanların yüzde 33’ü verimliliklerinin arttığını, yüzde 27’si bir özgürlük hissi duyduklarını ve yüzde 25’i hayattan daha fazla keyif aldıklarını düşünüyor. Öte yandan raporda katılımcıların yüzde 16’sının kaçırma korkusu (FoMO), yüzde 15’inin kaybolmuşluk, yüzde 14’ünün de uzaklaşmışlık hissettiği belirtiliyor. Bu rakamlar insanların aslında internette daha az vakit geçirmek istediğini ancak bunu gerçekleştirmek için yardıma ihtiyaçları olduğu anlamına gelebilir. Şu anda, insanların çevrimiçi deneyimini kontrol eden araçlar oldukça ilkel durumda. İnsanların siber alana girdikleri anda kabul ettikleri var sayılan bazı yazılmamış kurallar var gibi duruyor. Ancak, alkol gibi diğer bağımlılık araçlarının aksine teknolojiyi kullanarak teknoloji bağımlılığı hakkında bilgi sahibi olmak mümkün.

Birinin telefonunu ya da sosyal ağları telaşlı ve kontrolsüz bir şekilde kullanıp kullanmadığı belirlenebiliyor. Çevrimiçi kumarda olduğu gibi insanlar isterlerse yardım alabilecek durumda olmalılar. Bu, kendini o platformdan engellettirme ya da şifrenin değiştirilmesi şeklinde gerçekleşebilir. Ya da kullanıcılar, davranışları risk taşıdığı takdirde bir yazılımın kendilerini uyarmasını sağlayabilir.

Olması gerektiği gibi kapsamlı olan yazılımla insanların zafiyetlerinden faydalanan yazılımlar arasındaki çizgi tartışmaya açık. Dijital ikna tasarımının şeffaflığı ve dijital okuryazarlık eğitiminin artırılması muhtemel çözümler olabilir.

Bekleyip göreceğiz.

Kaynak: World Economic Forum

22

Mart - Nisan | 2019

Diş Sağlığı ve Aktüel Bilim Gazetesi

KRONİK MUTSUZLUK ALIŞKANLIKLARI Mutluluk birçok farklı şekilde karşımıza çıkabilir ve tanımlaması zordur. Ancak mutsuzluğu tanımlamak çok daha kolaydır, gördüğünüz ya da hissettiğiniz anda anlarsınız.

Mutsuzluk hem sizin için hem de çevrenizdekiler için ölümcüldür (pasif içicilik gibi). Stanford Üniversitesinde yapılan ünlü Terman Deneyi katılımcıları 80 yıl boyunca takip edildi ve mutsuz insanların yanında yaşayanların daha kısa ömre sahip olduklarını tespit edildi.

Mutluluğun yaşam şartlarıyla çok alakası yok aslında. Illinois Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada yılda 10 milyon Dolar’dan daha fazla kazanan kişilerin, kendileri adına çalışan kişilerden sadece birazcık daha mutlu olduğu görüldü.

Yaşam şartları mutluluğa çok etki etmiyor çünkü mutluluk aslında sizin kontrolünüzde.

Alışkanlıklarınız ve hayata bakış açınız mutluluğunuz üzerinde rol sahibi. Kaliforniya Üniversitesi psikologları genetiğin ve yaşam şartlarının mutluluk üzerindeki etkisinin yüzde 50 olduğunu söylüyor. Diğer yüzde 50 ise tamamen size kalmış.

Benjamin Franklin’in dediği gibi “Anayasa size sadece mutluluğun peşinden koşma hakkı verir. Ama koşup yakalamak size kalmış.” İnsanlar mutsuz olduklarında onların yanında durmak ve çalışmak çok daha zor oluyor.

Mutsuzluk insanları uzaklaştıran bir durum. Bu da bir kısır döngüye dönüşüyor. Daha yalnız kişiler daha mutsuz oluyor. Yalnızlık ve mutsuzluk sizi ulaşabileceğiniz şeylerden alıkoyuyor.

Bazı alışkanlıklar sizi mutsuzluğa itme konusunda daha etkilidir. Özellikle yan taraftaki birkaç alışkanlık insanları en çok mutsuz edenlerin başında geliyor. Duygusal zekâ üzerine çalışıp kendinizi dikkatle takip ederek bu alışkanlıkları edinmediğinizden emin olun.

GELECEĞİ BEKLEMEK Kendinize sürekli “…olduğunda mutlu olacağım” demek, içine düşülebilecek en kolay alışkanlıklardan biri. Bu cümleye nasıl başladığınız önemli değil çünkü bu bakış açısı etrafınızda olup bitenlere çok fazla vurgu yapıyor. Şartların iyileşmesi tek başına mutluluk getirmez. Vaktinizi, ruh haliniz üzerinde hiçbir iyi etkisi olmadığı kanıtlanmış bir şey için harcamayın. Bunun yerine şu anda, içinde bulunduğunuz durumda mutlu olmaya odaklamaya çalışın. Geleceğin nasıl olacağının hiçbir garantisi yok.

MADDİ ŞEYLER ELDE ETMEK İÇİN ÇOK FAZLA VAKİT VE ÇABA HARCAMAK Aşırı fakirlik yaşayan insanlar maddi durumları iyileştiğinde ciddi bir mutluluk artışı yaşıyor ancak bu artış yılda 20 bin Dolar’ın üzerine çıkıldıktan sonra hızla düşüyor. Maddi şeylerin sizi mutlu etmediğini gösteren birçok araştırma var.

Maddi şeylerin peşinde koşma alışkanlığı edindiğinizde mutsuz olma ihtimaliniz daha yüksek çünkü o şeyi elde ettiğinizde yaşayacağınız mutsuzluğun yanı sıra onu elde etmek için çevrenizde sizi mutlu edebilecek olan şeylerden, ailenizden, arkadaşlarınızdan ve hobilerinizden vazgeçmiş oluyorsunuz.

EVDEN ÇIKMAMAK Mutsuz hissettiğinizde diğer insanlarla bir arada olmak istemeyebilirsiniz ama bu çok büyük bir hata. Bazen battaniyeyi kafamıza kadar çekip kimseyle konuşmak istemediğimiz günler oluyor ama bu bir alışkanlık haline gelirse ruh halini mahvetmeye başlıyor. Mutsuzluğun sizi ne zaman asosyal yapmaya başladığını fark edin ve kendinizi dışarı çıkıp insanlarla etkileşim kurmaya zorlayın. Farkı anında fark edeceksiniz.

KENDİNİZİ MAĞDUR OLARAK GÖRMEK Mutsuz insanlar genel olarak hayatın zor olduğu ve kendi kontrolleri dışında geliştiği düşüncesine kapılırlar. Bu düşüncenin ardındaki en büyük problem çaresizlik yaratmasıdır ve çaresiz hisseden insanlar bir şeyleri daha iyi yapmak için çabalamazlar. Herkes arada sırada kendini kötü hissedebilir ama önemli olan bunun hayatınızı etkilemeye başladığını fark etmek. Kötü şeylere maruz kalan tek kişi siz değilsiniz ve harekete geçtiğiniz takdirde geleceğinizin kontrolü sizin ellerinizde.

KÖTÜMSERLİK Mutsuzluk için en iyi yakıt kötümserliktir. Kötümser yaklaşımın en büyük problemi, ruh halinize kötü etki etmesinin yanı sıra, kendi kendini doğrulayan bir kehanet olmasıdır. Kötü şeylerin olmasını beklerseniz daha fazla kötü şey sizin başınıza gelir.

Kötümser düşüncelerin ne kadar mantıksız olduğunu fark etmeden bu düşüncelerden kurtulmak çok kolay değildir.

Bu yüzden elinizdeki tüm gerçeklere göz atın ve aslında her şeyin sandığınız kadar kötü olmadığının farkına varın. ŞİKÂYET ETMEK Şikâyet etmenin sadece kendisi değil, yol açtığı davranış da problemli. Sürekli hayatın ne kadar kötü olduğunu söyleyerek olumsuz düşüncelerinizi doğrulamış oluyorsunuz.

Canınızı sıkan şeyler hakkında konuşmak daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir ama içinizi dökmekle şikâyet etmek arasında ince bir çizgi var.

OLAYLARI BÜYÜTMEK Kötü şeyler herkesin başına gelir. Mutlu insanlar bunları geçici süreli tatsızlıklar olarak görürken mutsuz insanlar bu olayların, hayatın kendilerinden nefret ettiğinin bir kanıtı olduğunu düşünürler. Mutlu biri, işe giderken trafikte ufak

MULTIVITAMINLERIN SAĞLIĞIMIZA SANILDIĞI KADAR YARARLI OLMADIĞINA DAIR ELDE EDILEN BAZI KANITLAR VAR VE BUNA RAĞMEN BU HAPLARIN KULLANIMI GIDEREK ARTIYOR.

bir kaza yaşadığında bu konuda canı sıkılır ama “Daha büyük bir kaza da olabilirdi, ucuz atlattım.” diye düşünür. Mutsuz biri için ise o kaza o günün, haftanın, ayın hatta komple yaşamın lanetli olduğunun bir göstergesidir.

PROBLEMLERİ HALININ ALTINA SÜPÜRMEK Mutlu insanlar eylemlerinin sorumluluğunu alırlar. Hata yaptıklarında bunu kabullenirler.

Mutsuz insanlar ise problemleri ve hataları tehdit edici bulurlar ve bunları saklamaya çalışırlar. Problemler dikkate alınmadıklarında daha fazla büyürler. Sorunu çözmek için harekete geçmedikçe problem büyür ve artık kontrolden çıktığını düşünmeye başlarsınız.

GELİŞMEMEK Mutsuz insanlar kötümser oldukları ve hayatlarının kendi kontrollerinde olmadığını düşündükleri için oturup hayatın ilerlemesini beklerler. Hedef koymak, öğrenmek, gelişmek yerine sadece öylece yaşar dururlar ve hayatın neden hiç değişmediğini merak ederler.

BAŞKALARINA ÖYKÜNMEK Kıskançlık ve haset mutlulukla bir arada barınamaz. Bu yüzden, eğer kendinizi sürekli başkalarıyla kıyaslıyorsanız bundan vazgeçmenin vakti gelmiş demektir.

Alışkanlıklarınızı daha fazla mutluluk için değiştirmek kendiniz için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biridir. Ayrıca mutluluğunuzun kontrolünü elinize almanız, çevrenizdekilerin de mutlu olmasını sağlayacaktır.

Peki ya siz mutlu olmak için neler yapıyorsunuz?

Kaynak: Forbes / Dunyahalleri Semih Sönmez

www.dentpress.com.tr

7/24 tüm platformlarda sizlerle...

23

ÇİKOLATA: BEYNİ BAŞTAN ÇIKARAN BİR ZEVK! Günümüzde çikolata “tanrıların gıdası” olarak anılmaya, tüm duyularımızı tahrik eden kadifemsi bir zevk olmaya devam ediyor.

birbirinden güzel dönemsel spesiyaller hazırlıyor. Biberiyelizeytinli, lavantalı, tiramisulu, cheesecakeli çikolata çeşitleriyle farklı tatlar oluşturuyor.

Lezzet, özen ve doğallığı ilke edinen The Chocolate Art; en iyi Belçika çikolatasını Türkiye’ye getirip makinalara sokmadan, mücevher titizliğinde, incecik dokunuşlarla bir sanat yaratıyor.

Kazan büyüdükçe lezzetin küçüldüğüne inanan firma, üretimini sınırlı tutuyor. The Chocolate Art; doğallığın en iyi uygulama olduğunu düşünüyor ve koruyucu, katkı maddesi kullanmaktan özenle kaçınıyor.

Bu yüzden de tarifsiz lezzetlerin buluştuğu Belçika spesiyalleri, sadece 3 hafta saklanabiliyor.

The Chocolate Art; çok farklı beğenileri karşılayarak, belki de başka hiçbir yerde bulamayacağınız tatları çikolata ile buluşturuyor ve

Uzmanlar en iyi çikolatayı keşfetmek için şöyle öneride bulunuyor: Çikolatayı dilinizin üzerine yerleştirin, o yavaşça erirken doygun yapıyı hissetmeye çalışın. Çikolatanın dışı tamamen eriyip içindeki dolgu ile birleştiğinde, iyi ayarlanmış bir denge, zarif bir lezzet ve uyumu hissedeceksiniz.

Verilere göre insanlar; batı ülkelerine gidildikçe bitter çikolata tüketimini tercih ederken, doğu bölgelerde sütlü çikolatayı yoğun olarak tüketiyor.

Beyaz çikolata ise en az tüketilenler arasında yer alıyor.

Bunun nedeni ise maalesef üretici firmaların kaliteli kakao yağı ile yapılması gereken beyaz

çikolataya maliyetler uğruna bitkisel yağ karıştırmalarıdır. Ülkemizde de sütlü çikolata tüketimi daha fazla, hatta bitter çikolata birçok yerde “acı” çikolata olarak adlandırılıyor.

The Chocolate Art; başlangıçta yüzde 30 bitter, yüzde 60 sütlü ve yüzde 10 beyaz çikolata ile üretim yaparken şimdilerde tüketicilerin hem daha sağlıklı olduğu düşünmeleri hem de gerçek bitter çikolatasının tadına varmaya başlamasından sonra sütlü ve bitter oranını eşitledi.

The Chocolate Art’ta çikolatayı bir yandan heykel kılığında, diğer yandan geleneksel Belçika kutularında bulabilirsiniz. Artık tüm dünyada çikolata ile sanata yeni bir alan kazandırıldı.

Yenilesi ayakkabılar, gitarlar, satranç takımları çikolatadan oluşturulabiliyor ve neredeyse her meslek dalına özel çikolata tasarlanabiliyor.

EFSANEYE GÖRE KAKAO AĞACI, AZTEK CENNETININ EN GÜZEL AĞACIYMIŞ VE 4000 YIL ÖNCE GÖLGELI, TROPIK ORMANLARDA KENDILIĞINDEN YETIŞIRMIŞ.

BU BIR ILANDIR

Tamamen kişiye özel yapılan taze dolgulu çikolatalarının lezzeti ve süslemesi ile adından sıkça söz ettiren The Chocolate Art, özel günler için yapılan çeşitli şekillerdeki çikolataları ile temalı çalışmalar gerçekleştiriyor.

7 yıldır Ankara’da Cinnah Caddesi’nde bir yandan ürünlerinin perakende satışını gerçekleştirilirken, bir yandan da çikolata severleri ağırlıyor.

Siz de denemek istemez misiniz?

IDEX19_TR_210x297+5mm.pdf

1

30.01.2019

15:31