/MBA_Miniboekje_Henry_Mintzberg_los

Interview

MBA in één dag®

Henry Mintzberg

In dit miniboekje vindt u meer informatie over Henry Mintzberg.

1 Kijk voor meer tips, foto’s en videomateriaal op www.mbain1dag.nl MBA in één dag | Henry Mintzberg

CV Henry Mintzberg •

Henry Mintzberg werd geboren in 1939 in Canada. Hij studeerde werktuigbouwkunde aan de McGill University in Montreal en daarna aan de Sloan School of Management, de managementopleiding van het Massachussetts Institute of Technology (MIT).

•

Uiteindelijk promoveerde Mintzberg in 1968 en ging lesgeven aan de McGill University op het gebied van management. Iets dat hij tot op de dag van vandaag doet.

•

Mintzberg is een generalist op managementgebied. Hij publiceerde meer dan tien boeken,onder meer over managementgedrag, over organisatiestructuren en over verschillende vormen van strategieontwikkeling. Daarnaast schreef hij meer dan honderd artikelen.

•

Zijn internationale doorbraak dankt Mintzberg aan het onderzoek dat hij begin jaren ‘70 deed naar het dagelijkse gedrag van managers.

•

Naast zijn reguliere werk aan de McGill University, doceert Mintzberg ook regelmatig aan andere universiteiten en geeft hij lezingen.

•

Daarnaast heeft hij zich de afgelopen jaren ingespannen om een geheel nieuwe, internationale managementopleiding van de grond te krijgen die vooral nadruk legt op het praktisch functioneren van managers.

•

Mintzberg komt in vergelijking met veel andere managementdenkers erg bescheiden over. Maar hij heeft grote idealen. Hij ziet het als zijn doel om betere managers op te leiden die betere organisaties creëren en op die manier bijdragen aan een betere wereld.

•

Henry Mintzberg is getrouwd met Sasha Sadilova. Samen hebben ze twee dochters.

2 MBA in één dag | Henry Mintzberg

Henry Mintzberg

MBA in ® één dag

3 MBA in één dag | Henry Mintzberg

Interview with Henry Mintzberg for CNN (CNN) -- Canadian Henry Mintzberg has been a pioneer in the study of managerial behavior. He has been very critical of contemporary management practices. CNN got a chance to interview this academic and business researcher.

CNN: What should be the goal of management

surgery to somebody whose not a surgeon.

education?

CNN: You are very critical of MBAs? MINTZBERG: To create better managers who create better organizations who create a better world.

CNN: Can management be taught?

MINTZBERG: No you can enhance the characteristics or qualities of peoples who are managers you cannot create managers in the classroom. You can teach all sorts of things that improve the practice of management with people who are managers. What you cannot do is teach management to somebody who is not a manager, the way you cannot teach

What I have against MBAs is the assumption that you come out of a two year program probably never having been a manager -- at least for full-time younger people MBA programs -- and assume you are ready to manage. Not only do you assume it, but also the schools tell you that and this is dead wrong. The impression left of management in MBA programs is distorted.

In fact the MBA programs are very effective at business training at giving people an understanding of business functions even creating enthusiasm for business. But they

4 MBA in ĂŠĂŠn dag | Henry Mintzberg

theory more depth. All of which made them much stronger and much more respectable

the younger programs are not managers.

And MBAs are largely orientated towards analysis and analytical kinds of things but that is one kind of management but it is not a small part.

academically but it did not strengthen their managerial side, and to this day there is very little management in most MBA programs and what there is, is distorted.

I describe management as arts, crafts and science. It is a practice that draws on arts, craft and science and there is a lot of craft -- meaning experience – there is a certain amount of craft meaning insight, creativity and vision and there is the use of science, technique or analysis. But MBA programs are so weighted towards the analytical side that people come over as what I call calculating managers and I think they’re causing problems everywhere.

CNN: When you did the Financial Times interview there many letters of complaint were these justified?

MINTZBERG: I should say in England, not Britain so much, you have the best MBA programs anywhere, and you have some that are very managerial, but these are not in the most prestigious schools in some cases.

In the U.S. you have very little of that. So the programs are business programs, and with the exception of Bath and Lancaster there are some interesting things going on.

I describe the MBA in the book as a degree from 1908 with a 1950s strategy. Because the degree was created in 1908 and business schools have had no new degree since 1908 and the strategy was set up based on a couple of reports in the 1950s which made business schools respectable, more research, more

Interview

give a distorted impression of management precisely because the people studying for

Let me give you an example. The Harvard case study model is predicated on the fact that you read twenty pages the night before on a company you probably have never heard before. And the next day you go into class and you talk about it and Harvard claims this trains managers. Well the unfortunate thing is it probably does. It trained a lot of superficial management of people who think give me a twenty-page report I will give you a strategy. Its utterly distorting, there is no hands on experience in a Harvard case, there is no direct experience, no one has ever met the customer no one has ever been in the factories, nobody used the products, no body knows anything. And they are all talking about what the company is supposed to be doing because they spent a couple of hours the night before reading the case CNN: So why do people recruit them then?

MINTZBERG: If an HR person hires a Harvard MBA, then that person is free. If it did not work out then well that person is from Harvard, Stanford or LBS or wherever else so why not, I think that is one reason, i.e. just buying the credential. I think another reason is that there are a lot of MBAs out there who are just hiring a lot of other MBAs. There was a book published out of Harvard in 1990, somebody who had been at Harvard for over 35 years, a real insider kind of view 5

MBA in één dag | Henry Mintzberg

of Harvard, and he had a list of Harvard best as of 1990 i.e. Harvard, the superstars, 19 CEOs of the U.S. companies, so we had over a decade to look at the performance of those people. Because Harvard prides itself on getting to the top, but no one ever talks about what it was like being there so we tracked the record of these 19 people, and of the 19, 11 had failed utterly and three were pretty questionable. So there were five out of 19 who looked like their records were clean. That was the record of Harvard’s best as of 1990.

CNN: So MBAs need to be scrapped counterproductive?

MINTZBERG: I think the MBA would be fine if it was recognized for what it is, which is specialized training in the business functions and if everyone came out with a figurative stamp on their forehead -- a kind of skull and crossbones that said “not prepared to manage” it would be OK. And they have not been training in management and do not pretend this has much to do with management.

What I propose is that you take the A off the MBA and a lot of British and French schools do that in effect, not literally, so you get an MBM in Marketing, or an MBR in Research and so on and so forth, in accounting or finance. So that people know they have been trained as specialists, and if people what to do management training let themselves prove themselves as managers. Let them get into managerial positions, let them prove their capability, and then let their companies send them. But keep them connected to their managerial jobs so you can do what I think is the most important thing, which is

let them reflect on their own experience in the light of concepts, theories and so on.

CNN: How does the International Masters in practicing management differ to an MBA? MINTZBERG: I think it differs greatly in almost every conceivable respect. First of all you do not get in yourself, ideally you are sent by your company in groups of several people so you can work together, you stay on the job, which is fairly common in the UK. Management education is less common in the U.S. Stay on the job so you can make the connection between the job and the training but I maintain the regular MBA programs train the wrong people in the wrong way for the wrong reasons and so called executive MBA programs. I have never met an executive in one, train the right people in the wrong way for the wrong reasons because they take people who are experienced, many of whom are managers.

But then they do with them exactly what they do on the regular MBAs, Give them all the cases, and all the theories, but they do not use their own experience. There programs that do that in England, but there are not many outside.

CNN: How much management theory should we care about?

MINTZBERG: You see its just like panning for gold, you have got to pan through a lot of junk before you find the nuggets and I think its the same with management theory.

It would be nice to be able to say, this is the good stuff, so let us only deal with that. I am sure pharmaceutical managers would also

6 MBA in één dag | Henry Mintzberg

no one knows how to distinguish one from another in advance. So we got to get rid of the junk along the way. Now we could get rid of a lot of the bad stuff. If we could do the Bill and Barbara test, they were two very articulate managers whom I had a chat with about leadership and very intelligent and I basically said academics should not have complete control over their funds and their publications. There should be an intelligent practitioner test that says run it past Bill and Barbara, intelligent practitioners, you know.

Interview

like to say, this is the only key research so let us get rid of all the rest. The problem is

Bron: www.edition.cnn.com

7 MBA in ĂŠĂŠn dag | Henry Mintzberg

Henry Mintzberg zoekt echte leiders Interview drs. Harry G. Starren Tekst: Hettie Graafland

Ze moeten er zijn, goede managers met een MBAachtergrond, maar Henry Mintzberg heeft ze nog niet ontdekt. “Niemand wil de MBA-er verdedigen.”

8 MBA in één dag | Henry Mintzberg

Interview

Henry Mintzberg weet alles van management, maar voor een manager zal hij niet snel worden versleten. Qua uiterlijk voldoet hij in hoge mate aan het clichébeeld van een professor: klein van postuur, gecombineerd met een kaal en verhoudingsgewijs groot hoofd. En natuurlijk prijkt op zijn neus een brilletje met dikke glazen. Op een mistige novemberavond arriveert de 65-jarige Canadese managementgoeroe, enigszins verwaaid, in een Rotterdamse hotellobby. Hij is moe van de vliegreis, maar nog net fit genoeg voor een interview.

In zijn laatst verschenen boek, ‘Managers, not MBA’s’, fulmineert hij tegen MBA-managers en - opleidingen. MBA-ers, aldus Mintzberg, denken ten onrechte dat zij kunnen managen.

Tijdens de opleiding krijgen mensen zonder enige praktijkervaring een volstrekt verkeerd beeld voorgeschoteld van wat managen is, namelijk besluiten nemen op basis van analyses, waarbij de factor ‘mens’ er nauwelijks toe doet. MBA-programma’s zouden verantwoordelijk zijn voor tal van problemen in de maatschappij. Als alternatief voor een op de aandeelhouderswaarde gerichte managementstijl, pleit de professor voor een stijl die menselijker is en meer in balans.

Met enkele collega’s ontwikkelde hij daarom

een alternatief voor de MBA-opleiding: het International Masters Program in Practicing Management (IMPM). Mintzberg oogstte veel positieve recensies met zijn boek, dat leest als een pamflet. Maar in kringen van topmanagers is de professor, thans verbonden aan McGill University in Montreal (Canada) en Insead in het Franse Fontainebleau, er ongetwijfeld niet populairder op geworden.

Uw boek gaat over ‘verkeerde mensen, verkeerde opleiding, verkeerde resultaten’.

Dat klinkt bijna als de Bush Kerry-doctrine: wrong wrong wrong. Het is wel heel erg verkeerd, hè?

Mintzberg knikt bevestigend. “MBAopleidingen scheiden wat ik noem ‘berekenende managers’ af. Dergelijke mensen hebben echt een spoor van vernielingen nagelaten. Neem bijvoorbeeld Robert McNamara (voormalig CEO van Ford, president van de Wereldbank en minister van defensie tijdens de regeringKennedy, red.); het kostte hem dertig jaar voor hij een halfslachtig excuus over zijn lippen kreeg over wat de Vietnam-oorlog heeft aangericht. Zelfs toen nog had hij het slechts over de tragedie van de hoeveelheid mensen die daarbij gedood waren, niet over het feit dat er mensen waren gedood. Die 9

MBA in één dag | Henry Mintzberg

man was altijd aan het tellen. Hij is een pregnant voorbeeld van een cold-blooded manager, en helaas is hij lang niet de enige.

Gelukkig begint nu eindelijk het besef door te dringen dat deze vorm van management wordt gestimuleerd in MBA-programma’s.”

Heeft u als professor niet lang deel uitgemaakt van dergelijke opleidingen?

“Klopt, maar dat is lang geleden. In 1985 gaf ik mijn laatste MBA-lessen.”

namelijk helemaal niet interessant. Vergelijk dat nu eens met Ikea. Die onderneming begon absoluut niet als een grote show.

Maar dat is het wel geworden, dankzij een integraal ontworpen strategie. Het is één ding om hier en daar een segment van de markt in te pikken, maar de topman van Ikea heeft het hele lagere- en middensegment ingenomen. Hoe? Door gewoon heel slim te zijn. En niemand die het hem nadoet, tot op de dag van vandaag.”

Dus u bent ‘clean’?

Als MBA’s niet voldoen, hoe moeten opleidingen voor managers er dan wel uitzien?

“Och, je kunt nog andere dirty things doen”, antwoordt Mintzberg droog. “Wat betreft

“Pas na het verschijnen van mijn boek heb ik daar een term voor bedacht: derde

mijn bijdrage aan de MBA-opleiding: al lang voordat ik stopte, voelde het geforceerd.

Uiteindelijk heb ik gezegd: ik stop ermee.

Sindsdien heb ik een parttimebetrekking aan de universiteit. Ik ben wel doorgegaan met executive teaching, voor mensen met managementervaring.”

generatie management development. De eerste generatie staat voor cases en theorieën, het leren van andermans ervaringen. Een beetje voyeurisme, eigenlijk. Hoewel niet verkeerd, gaat het niet ver genoeg. De tweede generatie staat voor action learning: niet-natuurlijke, vooropgezette ervaringen. Mijn voornaamste kritiek daarop is dat het niet natuurlijk werk toevoegt aan het werkpakket van mensen die het toch al te druk hebben. Pas bij de derde generatie management development bouw je op basis van de eigen, natuurlijke ervaringen van mensen. Je laat hen een stap terug doen in een omgeving waarin ze kunnen reflecteren op die ervaring, met collega’s die met vergelijkbare situaties

Wat acht u zelf de essentie van uw boek?

“De kritiek op managers zelf. Dus niet alleen op MBA-opleidingen, maar vooral op de praktijk van managen, de manier waarop leiders zich gedragen, hun stijl. Alsof ze helden zijn. In werkelijkheid zijn het sterren zonder enige verbeeldingskracht. Hun strategieën zijn 10

MBA in één dag | Henry Mintzberg

Interview

worden geconfronteerd. En dat in het licht van interessante theorieën, concepten, cases en wat je verder maar voorhanden hebt.”

Los je de problemen niet op door voortaan uitsluitend executives, mensen met managementervaring, aan te nemen voor MBA-opleidingen?

“Dat is een halve oplossing, want in dat geval leren de juiste mensen nog altijd de verkeerde dingen met als resultaat dat ze de verkeerde dingen gaan doen.”

U bent een van de ontwikkelaars van de IMPM-opleiding. Veranderen mensen in deze opleiding op een andere manier dan MBA-ers?

Kun je zeggen dat je van MBA-programma’s slimmer wordt en van de IMPM wijzer?

“Dat is fraai geformuleerd”, antwoordt Mintzberg. Hij denkt even na en zegt dan: “Ik weet niet eens zeker of MBA’s je echt slimmer maken. Het maakt je scherper, sneller. Dat is niet noodzakelijkerwijs goed. Het feit dat iemand allerlei cases snel tot een goed einde brengt, zegt me niet zo veel. Dat is precies mijn bezwaar tegen George W. Bush: ‘Give me a 20 pages case and I’ll give you a war’.

Die man wist niets van geschiedenis toen president werd.” Hij zucht. “God, the guy had never even been in Europe.”

Starren weet het nog sterker te vertellen.

Bush was slechts één keer buiten Texas geweest, naar Mexico.

“Wie deelneemt aan het IMPM-programma verandert wezenlijk. Men wordt nederiger, meer betrokken, menselijker en gevoeliger. Ik hoor vaak dat het een ‘life changing experience’ is. Dat kun je van een MBA-opleiding niet zeggen. Niemand verandert immers wezenlijk door alleen naar shareholder value te kijken.

MBA-ers worden wel zelfverzekerder en arroganter tijdens de opleiding. Bijzonder toch, om zelfverzekerd te worden van een programma? Als dat gebeurt, terwijl jou tegelijkertijd niet wordt geleerd hoe te managen, ben je gevaarlijk.”

“Hoe ver was hij gekomen? Tot Acapulco waarschijnlijk, om een tequila te drinken.”

Uw boek Managers, not MBA’s ageert u tegen de roep om meer leiderschap. Waarom?

“Bedrijven die in de problemen zitten, roepen altijd om meer leiderschap. Maar ze hebben juist minder leiderschap nodig. Enough of leadership.”

Bedoelt u daarmee: minder macholeiderschap?

11 MBA in één dag | Henry Mintzberg

“Ik heb dat woord nooit gebruikt, maar: dat klopt, ja.”

Ook hierbij verkiest u weer de andere benadering. Denken we in Nederland meer en sterker leiderschap nodig te hebben, wilt u juist weer minder.

“We zijn net kinderen. We verwachten altijd dat een sterke leider ons komt redden. Maar wie leidt het World Wide Web? Wie het Lynux-operating system? Er zijn prachtige voorbeelden van leiders die in een of ander hoekje van een obscure organisatie zaten, die geen enkele bevoegdheid hadden en toch die hele organisatie veranderden omdat ze een geweldig idee hadden. Dat waren ook leiders, al waren het geen formele autoriteiten. Overigens heb ik het over just enough leadership. Goede managers staan voor precies genoeg leiderschap, en niet voor: een overmaat aan leiderschap. Een teveel belemmert andermans initiatieven.”

Wie is dezer dagen een goede leider door niet te veel een leider te zijn?

“Die vraag is moeilijk te beantwoorden. Of iemand een goede leider is, weet je namelijk pas als je nauw met hem hebt samengewerkt.

Ik denk dat Kofi Annan wel een mooi voorbeeld is; hij neemt zichzelf niet al te serieus. Lou Gerstner van IBM noem ik ook vaak. Toen hij

hoorde over een innovatieve ontwikkeling, was het enige dat hij deed: het stimuleren.

Hij had het niet bedacht, hij was niet de motor erachter, maar hij had wel in de gaten dat het iets goeds was. Een mooi voorbeeld van just enough leadership.”

En Gerstner was natuurlijk géén MBA-er, mag ik veronderstellen?

“Dat wel. Hij kwam van Harvard. Maar hij kwam er overheen. Dat lukt sommige mensen. In tegenstelling tot George W. Bush, overigens. In een artikel in het New York Times magazine stond geschreven: ‘De meeste graduates van Harvard business school realiseren zich, zodra ze gaan managen, dat ze niet kunnen managen. En dan gaan ze het alsnog leren. Bush kreeg die kans nooit. Hij leidde nooit iets, tot hij de Verenigde Staten van Amerika moest gaan leiden.” Mintzberg bladert door zijn boek en wijst dan op een tabel. “Kijk, hier staat een lijst met negentien excellente Harvard-alumni met een MBA uit 1990. Tien van de negentien zijn in de praktijk totale mislukkingen gebleken, vier waren zeer dubieus en vijf waren er goed.

Gerstner was er één van.”

Was uw boek wel noodzakelijk? MBA-ers vallen in de praktijk toch wel door de mand.

“Maar niemand beseft dat het MBA-ers zijn. Ik

12 MBA in één dag | Henry Mintzberg

Interview

heb nooit eerder iemand horen zeggen: ‘Hé, wacht eens even, heel veel mislukkelingen zijn afkomstig van Harvard.’ Dat moet je zien en vervolgens durven zeggen. Mensen zeggen dat ik moed heb, omdat ik dit soort dingen aan de kaak stel. Maar och, het zijn maar woorden op papier. Ik ben heus niet bang voor een aanslag. Who cares als ik Robert McNamara beledig?”

U lijkt steeds meer begaan met en bewust van de samenleving. In plaats van milder bent u in de loop der jaren juist kritischer geworden. Klopt dat?

in de pers. Heeft u daarnaast veel fanmail gekregen?

“Ja, er komen heel veel brieven binnen. Geen enkele brief kreeg ik van iemand die zei: ‘Mijn baas is een MBA-er en hij is geweldig.’

Natuurlijk zijn er MBA’ers die wel goed zijn.

Ze moéten er zijn. Ik krijg er alleen nooit brieven over. Dat is veelzeggend; niemand wil de MBA-er verdedigen.”

Bron: www.managementscope.nl

“Ja, ik bevind me in een megalomane fase.”

Hij lacht. “Ik schrijf tegenwoordig pamfletten over zo’n beetje de hele wereld. Of eigenlijk ben ik niet zozeer kritischer geworden, als wel op een breder terrein kritisch.”

Sommige mensen vinden dat u overdrijft in dit boek.

“Ik overdrijf helemaal niet. De problemen die ik beschrijf zijn in werkelijkheid nog veel erger. overigens geloof ik wel degelijk in nuances.

Het Witte Huis zou dezer dagen ook wel wat nuance kunnen gebruiken. Wat betreft mijn eigen boek: sommige zaken worden zo eenzijdig belicht, dat je wel flink tekeer moet gaan om het evenwicht te herstellen.”

Uw boek heeft uitgebreid aandacht gehad 13 MBA in één dag | Henry Mintzberg

Henry Mintzberg:

Leiderschap is een heilig vertrouwen Dominique Haijtema - Henry Mintzberg voert een persoonlijke kruistocht tegen mba-opleidingen. In het achtste deel van de serie ‘Leiderschap in de 21e eeuw’ praat de Canadese managementexpert over de diepe crisis waarin management zich bevindt. “Ik heb te veel mba’ers ontmoet die nooit iets zouden mogen managen.”

Buiten op de campus dansen honderden eerstejaarsstudenten vrolijk op Nirvana’s grunge-klassieker Smells like teen spirit.

Iets verderop, in de tl-verlichte gangen van de economiefaculteit van de McGilluniversiteit in Montréal, is de sfeer wat minder uitgelaten. Op de vijfde verdieping van een deprimerend jaren-tachtiggebouw is een wereldberoemde professor in een wel erg krappe en sombere kamer gehuisvest.

De planken kunnen het elk moment onder de boeken en stapels papier begeven. Zijn secretaresse probeert ondertussen vertwijfeld overzicht te houden in een net zo kleine en volle kamer ernaast. Henry Mintzberg behoeft nauwelijks introductie. De 65-jarige Canadese professor met de bijnaam Mister

Strategy is een begrip voor managers en managementstudenten over de hele wereld.

Zijn baanbrekend promotieonderzoek naar de tijdsbesteding van managers effende het pad naar een succesvolle loopbaan als onderzoeker naar strategievorming en organisatiestructuren. Waar hij zijn bijnaam ‘de Woody Allen van het management’ aan heeft te danken is minder duidelijk. Humor is in zijn droge en academische boeken meestal ver te zoeken. Of het moet naar Mintzberg’s boek over zijn hekel aan vliegen verwijzen, waarin hij vliegtuigmaatschappijen op sarcastische wijze bekritiseert. Waarschijnlijk refereert de bijnaam aan zijn uiterlijk – klein van stuk, weinig haar en een dikke bril. De academicus heeft twaalf boeken op zijn naam

14 MBA in één dag | Henry Mintzberg

Interview

staan waarmee hij zijn goede reputatie als managementgoeroe heeft gevestigd. Mintzberg ziet zichzelf liever niet als goeroe, maar als de kleine jongen in het sprookje van Hans Christian Andersen die als enige doorheeft dat de keizer geen kleren draagt. Net als de meeste andere managementexperts heeft hij weinig last van valse bescheidenheid en is hij stellig overtuigd van zijn eigen gelijk. Eind november geeft de hoogleraar voor het eerst een seminar voor Nederlandse managers.

Mintzberg heeft er zin in. Als Canadees voelt hij zich verbonden met ons land; hij ziet veel overeenkomsten tussen de twee kleine landen met machtige buurlanden.

Bovendien heeft hij eens een zomer in Helmond doorgebracht en onderhoudt hij een goede relatie met menige Nederlander, zoals zijn uitgever en zijn Insead-collega Manfred Kets de Vries. Met zijn laatste boek Managers Not MBAs opent Mintzberg de aanval op mba-opleidingen. Zowel management als de managementopleidingen verkeren volgens hem in een diepe crisis. Er bestaat eigenlijk helemaal niet zoiets als een managementopleiding, maar louter businessopleidingen die managers van alles leren. Behalve managen. Dat leer je namelijk niet in een klaslokaal en zeker niet van case studies op Harvard. Mbastudenten hebben volgens hem weinig tot geen managementervaring. En leren managen

zonder ervaring is net als psychologie studeren terwijl je nog nooit een mens hebt ontmoet.

U verwijt mba-programma’s dat zij te calculerende en ‘heroïsche’ managers hebben geproduceerd.

“Ja natuurlijk. Zulke programma’s trainen managers buiten een behoorlijke context.

Mba’ers denken dat ze algemeen management leren, maar dat bestaat helemaal niet.

Management bestaat alleen in een context.

Managers met een mba zijn te vaak niet betrokken en vooral met hun eigen loopbaan bezig.”

Vooral prestigieuze mba-aanbieders als Harvard en Stanford krijgen er in uw boek behoorlijk van langs. Hebben zij u al een baan aangeboden?

“Nee, ik heb geen aanbiedingen gehad.”

John Kotter en Rosabeth Moss Kanter van de Harvard Business School zullen het niet met u eens zijn. Zij vinden dat business-scholen managers wel degelijk iets kunnen leren.

“Ook zij hebben niet gereageerd. Ik ben het er absoluut niet mee eens dat Harvard leiders ontwikkelt. Van een lijst van negentien excellente Harvard-alumni met een mba uit 1990 heeft meer dan de helft inmiddels 15

MBA in één dag | Henry Mintzberg

compleet gefaald. Je ontwikkelt nou eenmaal geen leiders in de klas. “Ik krijg trouwens wel brieven van medewerkers die onder managers met een mba hebben gewerkt en het helemaal met mij eens zijn. Ik krijg ook brieven van managers met een mba die het niet met mij eens zijn en mij een idioot noemen.”

als verslaggever net zo verantwoordelijk.

Bied jij ooit je verontschuldiging aan voor een artikel dat je drie jaar geleden hebt geschreven over een ceo die het fantastisch deed en nu van zijn voetstuk is gevallen?

De pers creëert helden en verontschuldigt zich niet als zij vallen. Het is allemaal erg oppervlakkig.”

Een vrij gecultiveerde reactie voor iemand met een prestigieuze opleiding.

“Oh, dat is nog niet alles. Ik kreeg een behoorlijk onbeschofte brief van de voorzitter van de mba-associatie in Australië. Deze brief is samen met een aantal andere het beste voorbeeld voor het gelijk van mijn boek.

Niet in staat om te argumenteren of met inhoudelijke kritiek te komen. Ik krijg helaas helemaal geen brieven van medewerkers die mij vertellen hoe fantastisch hun manager is die een mba heeft.”

Hoe moet het anders?

“Ik geef toe dat het moeilijk is. Over saaie managers kun je maar één artikel schrijven.

Daarmee kun je geen tijdschrift vullen. Je hebt helden en drama nodig. Het is echt een probleem. Maak alsjeblieft mij of andere goeroes en ceo’s niet larger than life.”

U houdt mba-programma’s verantwoordelijk voor allerlei problemen in organisaties en zelfs in de samenleving.

Is dat niet een beetje overdreven?

“Het is nog veel erger dan ik in het boek heb geschreven. Niemand heeft door hoe erg het werkelijk is.”

Dat is toch niet de schuld van mbaprogramma’s alleen?

“Nee, ze zijn deel van het syndroom. Jij bent

U beschrijft zelf in ‘Mintzberg on management’ dat de baan van manager de meest belangrijke is in onze samenleving.

“Heb ik dat gezegd?”

Jazeker.

“Ik zou niet zeggen dat het de meest belangrijke baan is, het is een belangrijke baan. Misschien zijn dichters wel veel belangrijker.”

Waarom zijn managers zo belangrijk?

“Ze geven richting en zetten de toon voor organisaties. Organisaties spelen nou eenmaal een cruciale rol in de samenleving.

De huidige toon ondermijnt organisaties. De

16 MBA in één dag | Henry Mintzberg

Interview

heroïsche kijk op een manager die alles weet en de grote beslissingen neemt is funest.”

Wat zijn de meest belangrijke eigenschappen die managers moeten ontwikkelen?

“De lijst is eindeloos. Eigenlijk zouden ze perfect moeten zijn. Maar er is geen mens die aan alle criteria voldoet.”

Er zijn toch wel eigenschappen die belangrijker zijn dan andere?

“In deze tijd moeten managers vooral oprecht, eerlijk, hartelijk, bedachtzaam en empathisch zijn.”

Hoe definieert u leiderschap? (Denkt even na.)

“Leiderschap is waar volgelingen opgewonden over raken. Dat heb ik nog nooit zo gezegd, maar het klopt wel.”

U maakt in tegenstelling tot andere deskundigen geen onderscheid tussen leiders en managers.

“Dat klopt. Het is gevaarlijk om dat wel te doen.” Waarom? “Managers die niet leiden, zijn saai. En leiders die niet managen, hebben geen idee waar het om gaat. Die zitten ergens in hun luchtkasteel en bedenken allerlei strategieën die niets met de realiteit van het bedrijf te maken hebben. Erg stom.”

Gelooft u ook niet in de geboren leider?

“Ik geloof niet dat leiders worden geboren

die alles en iedereen kunnen managen. Denk jij dat Mahatma Ghandi General Motors had kunnen leiden? Ik denk van niet. Ik geloof dat leiders uit situaties ontstaan. “Ik denk wel dat leiderschapsvaardigheden vroeg worden ontwikkeld. Deels aangeboren, deels ontwikkeld. Maar ik ben ervan overtuigd dat mensen zich gedurende hun leven ontwikkelen door ervaring en uitdagingen.

Zelfs als mensen veel talent hebben, kan het nog zijn dat het nooit tot uiting komt, doordat ze niet de juiste ervaring hebben en niet op de juist tijd op de juiste plaats belanden. Winston Churchill was op de juiste tijd op de juiste plaats, maar na vijf jaar mocht hij opstappen.”

Dan zijn er dus ook geen geboren managers?

“Er zijn wel mensen die er aanleg voor hebben. Ik zou niet mensen willekeurig uit de samenleving halen om te managen. Ik zou ze trouwens ook zeker niet uit mbaprogrammas halen. Die hebben vaak helemaal geen aanleg en meestal ook geen interesse om te managen.”

Waar zijn mensen met een mba dan wel in geïnteresseerd?

“In macht.”

Hoe weet u dat?

“Ik heb het niet statistisch onderzocht. Ik heb alleen heel veel mba’ers ontmoet die nooit 17

MBA in één dag | Henry Mintzberg

iets mogen managen wat mij betreft. Ze zijn verschrikkelijk. Erg analytisch, rationeel en technocratisch. En ze maken iedereen in het bedrijf gek met hun analyses.”

Hoe zullen bedrijven zich in de komende jaren ontwikkelen? Volgens experts als Charles Handy zal het werk steeds minder hiërarchisch en bureaucratisch worden.

“Dat geldt voor sommige delen van het bedrijfsleven zoals hightech bedrijven.

Maar bedrijven als Wal-Mart of autoassemblagebedrijven zullen altijd hiërarchisch blijven. Iedereen denkt altijd dat trends voor alle bedrijven en sectoren gelden. Dat alles verandert. Maar dat is niet zo. Ik denk bovendien dat hiërarchie nu meer de boventoon voert dan ooit tevoren.”

Pardon?

“Dat komt doordat ceo’s nu zo veel macht hebben to hire and fire. De macht binnen bedrijven is veel te veel gecentraliseerd.

Ceo’s moeten veel minder macht krijgen.

Door aandeelhouders en ceo’s zo veel macht toe te kennen hebben we allemaal helden gecreëerd die langzaam van hun voetstuk vallen. Zoals Messier van Vivendi die met allemaal glorieuze strategieën kwam die op gegeven moment instortten.”

Uw collega Manfred Kets de Vries noemde Messier een idioot.

“Hij is Nederlands en daarom slim. Hij is bovendien een goede vriend van mij.”

Bent u het ook met hem eens dat bedrijven op concentratiekampen lijken?

“Dat is overdreven. Ik ben nooit in een concentratiekamp geweest, maar het lijkt me wat extreem. Veel bedrijven zijn echter autocratisch en hiërarchisch. Medewerkers hebben daardoor weinig vrijheid binnen organisaties wat betreft hun werkzaamheden.”

Hoe kunnen bedrijven menselijker worden?

“Een andere managementstijl zou zeker helpen. Menselijker en meer in balans.

Zowel sociaal als economisch georiënteerd.

Minder focussen op aandeelhouderwaarde.

Wat ik als corporate social irresponsibility definieer. Het organisatiebestuur zou meer moeten bestaan uit mensen met verschillende achtergronden en uit diverse organisaties, die meer de samenleving representeren. We kunnen zeker meer coöperatieve organisaties gebruiken die door leden worden gerund.

Medewerkers zouden bovendien meer zeggenschap moeten krijgen over door wie zij gemanaged worden. De mensen die potentiële leiders het beste kunnen beoordelen, zijn nou eenmaal de mensen die door hem of haar werden geleid. Zij moeten dus een stem krijgen in de selectie. Senior partners bij McKinsey kiezen al jaren hun eigen executive en dat is een zeer succesvol bedrijf. Misschien zouden ze dat ook wat meer hun klanten kunnen aanraden.”

U stelt in ‘Mintzberg on management’

18 MBA in één dag | Henry Mintzberg

Interview

dat management onze samenleving oncontroleerbaar heeft gemaakt.

“Ik heb het dan over management in hoofdletters: technocratisch, bekrompen en calculerend. In kleine letters is management menselijk en betrokken.”

Welk management domineert?

“Management in hoofdletters. Nu meer dan ooit. Het gaat eigenlijk om twee stijlen die niet zo veel van elkaar verschillen: calculerend en heldhaftig. L’état, c’est moi. (“De staat dat ben ik,” uitspraak van ‘zonnekoning’ Louis XIV, red.). We moeten meer engaging management creëren.”

Wat moeten we ons daarbij voorstellen?

“Engaging managers zijn vooral betrokken bij het bedrijf en niet meteen op zoek naar een andere of betere baan. Zij kennen hun mensen, het bedrijf en de industrie. Daarom kunnen zij anderen erbij betrekken. Dat lukt niet als je zelf niet betrokken bent. De meest belangrijke taak van een manager is toch wel het beste in anderen naar boven halen.”

U bent het waarschijnlijk niet eens met Stephen Covey dat management zal verdwijnen omdat medewerkers zich steeds meer zelf zullen managen?

“Covey is waarschijnlijk eigen baas. Maar gaan we de politiecommissaris of de burgemeester ontslaan? Dit zijn extreme standpunten die niet erg doordacht zijn. Ik ben het er

wel mee eens dat mensen meer eigen verantwoordelijkheid moeten nemen. Maar het idee dat we geen managers meer zullen hebben, is idioot.”

U beschreef de 20e eeuw als de eeuw van het management. Hoe zal de 21e eeuw eruitzien?

“Ik hoop dat er een gezondere en gebalan­ ceerdere kijk op management komt dan in het einde van de laatste eeuw. Er hoeft zeker niet meer aandacht voor management te komen.”

Daar denken een aantal van uw collega’s anders over. Jaarlijks verschijnen er duizenden boeken over leiderschap en management. Ook de seminars die u en andere ‘goeroes’ geven zitten ramvol.

“Er zijn twee soorten goeroes: de ene soort heeft een truc of techniek, iets wat trendy en makkelijk is. Een tienstappenplan voor succes. Dan zijn er de goeroes, waar ik mezelf onder schaar, die bedachtzamer zijn en meer over de lange termijn denken. Zoals Charles Handy of Jim Collins. Wij proberen bedachtzamer en menselijker management te propageren. “Over Peter Drucker heb ik gemengde gevoelens. Hij is verantwoordelijk voor zaken als management by objectives, wat ik een vorm van bureaucratie vind.

Aan de andere kant heeft hij ook heel veel bruikbare ideeën”

19 MBA in één dag | Henry Mintzberg

Dat verklaart nog niet waarom managers in groten getale naar seminars en goeroes luisteren.

“Ik denk dat managers die angstig elke nieuwe techniek omhelzen erg onzeker zijn en nooit ergens zullen komen. Als een manager naar mij toe komt en vraagt ‘wat is hot?’ dan negeer ik hem of haar volledig. Dat zijn gekken. Een van de meest belangrijke eigenschappen van een manager is toch wel bedachtzaamheid.

Voor zichzelf kunnen denken.”

Waarom zijn uw boeken succesvol?

“Ik zie mezelf als de kleine jongen in het sprookje van Hans Christian Andersen die rondrent en roept dat de keizer geen kleren aanheeft. Ik zeg niet dat managers naakt zijn, maar ze zijn anders gekleed dan iedereen veronderstelt. Ik zie dingen die heel erg voor de hand liggen. Zo begon mijn werk ook. Iedereen veronderstelde dat managers veel plannen, controleren en coördineren.

Uit mijn onderzoek bleek dat managers veel worden onderbroken, vooral veel mondeling overleggen et cetera. Het is voor de hand liggend voor iedereen die de moeite neemt om echt te kijken wat er aan de hand is.”

U heeft een aantal mythes ontmaskerd rond managers, toch zijn die de wereld nog niet uit.

“Ik heb wat invloed gehad, maar geen revolutie ontketend.”

Zijn uw onderzoeken niet beperkt omdat u zelf nooit in een organisatie heeft gewerkt?

“Ik kom veel in organisaties en zie door mijn werk een heel scala aan bedrijven. De ene keer geef ik een toespraak voor politieofficieren, de andere keer werk ik voor Greenpeace.

Ik heb misschien geen uitgebreide kennis van één bedrijf, maar wel kennis van vele diverse bedrijven.”

Bent u wel eens verbaasd door uw eigen bevindingen?

“Nee, het meeste is erg voor de hand liggend.

Het verschilt alleen vaak van wat anderen beweren. Ik moest laatst uitleggen hoe ik mijn theorieën ontwikkel, ik had geen idee.”

Opmerkelijk voor iemand met de bijnaam Mister Strategy.

“Michael Porter is eerder Mister Strategy, ik ben meer de man van de emergent strategy, die ontstaat terwijl ik bezig ben.”

U stelde in ‘Mintzberg on management’ dat managers veel besluiten nemen met zeer beperkte informatie. Hoe kunnen zij beter geïnformeerd zijn?

“Informatie heeft niet alleen te maken met harde data in de computers. Dat is een zeer beperkte kijk. De meeste informatie zit toch in het hoofd van mensen. Daarom is het wegsaneren van het middenmanagement ook zo dramatisch. Daar zit enorm veel kennis.

20 MBA in één dag | Henry Mintzberg

Interview

Zo wordt heel veel informatie weggestuurd.”

Wat denkt u van de hele beloningskwestie van topbestuurders?

Management is volgens u geen beroep en geen wetenschap. Waarom?

“Natuurkunde is een wetenschap. Managers doen geen onderzoek om de waarheid te vinden. Zij zijn actiegericht. Zij krijgen dingen gedaan. Het is geen beroep als een chirurg.

Je hebt geen vergunning nodig om te mogen managen. Als er al een vergunning is zoals een mba, zou er beter onder kunnen staan: niet geschikt om te managen. Effectieve managementpraktijken zijn gewoon niet vastgelegd zoals bij medicijnen wel het geval is. De meeste beroepen vereisen diploma’s en training om te weten wat je moet doen onder bepaalde omstandigheden.

Management is praktijk.”

“Het is volledig uit de hand gelopen. Het weerspiegelt de corruptie van management.

Een leider is iemand die het goede voorbeeld moet geven. Iemand die een buitensporige beloning accepteert is per definitie geen leider. De beste mensen zijn juist degene die geen bonussen willen.”

Ondanks een explosie van managementliteratuur zijn er weinig inspirerende ceo’s of bedrijven te vinden.

Waar ligt dat aan?

“Aan de focus op aandeelhouderwaarde en kwartaalcijfers. Dat maakt alles kapot. Het is toch idioot dat Carly Fiorina al voordat zij één dag bij Hewlett-Packard had gewerkt, een strategie voor het bedrijf klaar had en dat ook nog trots in de pers verkondigt. Lou Gerstner van IBM was veel slimmer. Die zei na een jaar bij IBM: jullie krijgen geen visie van mij.”

Als u een allerlaatste keer tot managers zou mogen spreken, wat zou u dan zeggen?

“Denk na. Luister niet naar anderen. En ook niet onbelangrijk: jullie zijn verantwoordelijk voor het leven en de activiteiten van een heleboel mensen. Jij bent hun verantwoording verschuldigd, niet andersom. Dit klinkt goed.

Wacht even, dat moet ik opschrijven.”

Als ik uw boeken goed heb gelezen, bent u geen voorstander van de term human resources.

“Dat klopt, ik ben geen human resource, ik ben een human being. De term human resource werd geïntroduceerd toen er veel ontslagen begonnen te vallen. Resources kan je namelijk weggooien, mensen niet.”

21 MBA in één dag | Henry Mintzberg

Henry Mintzberg 1939 1962 1968

geboren in Montréal, Canada ba mechanical engineering McGill University phd Sloan School of Management, MIT

1968 - heden werkzaam bij economische faculteit van McGill University Montréal, visiting professor bij o.a. Insead en de London Business School 1998 Officer of the Order of Canada 1995 - 2000 directeur van International Masters Program in Practicing Management 2000 Distinguished Scholar Award for Contributions to Management, Academy of Management Henry Mintzberg is getrouwd en heeft twee kinderen.

Henry Mintzberg pleit voor betrokken (engaging) management dat zich duidelijk onderscheidt van heroïsch en calculerend management. Betrokken management kenmerkt zich door de volgende eigenschappen: 1 Managers zijn belangrijk in de mate dat zij andere mensen helpen producten te ontwikkelen en diensten te verlenen.

2 De organisatie is een interactief netwerk, geen verticale hiërarchie. Effectieve leiders werken door de organisatie heen, ze zitten er niet bovenop.

3 Strategieën ontstaan vanuit het netwerk. Betrokken medewerkers lossen kleine problemen op van waaruit grotere initiatieven ontstaan. Niet: de ceo bepaalt alles, de rest voert uit.

4 Gecommitteerde medewerkers houden verkeerde veranderingen tegen.

5 Managen betekent: de positieve energie van medewerkers naar boven halen. Management betekent ook: het betrekken van medewerkers op basis van de juiste beoordeling, rekening houdend met de context.

6 Beloningen zijn gebaseerd op het verbeteren van de organisatie voor iedereen. Menselijke waarden doen ertoe, het gaat niet alleen om meetbare resultaten.

7 Leiderschap is een heilig vertrouwen dat is gebaseerd op het respect van anderen.

Bron: www.mt.nl

22 MBA in één dag | Henry Mintzberg

ultrakort en tóch volledig Wat verklaart het succes van MBA in één dag? Waarin zit de kracht? MBA in één dag biedt antwoord op twee fundamentele vragen van managers: Vraag 1: Hoe blijf ik bij?

U heeft een méér dan volle werkweek. Het bijhouden van de management­ literatuur schiet er dan bij in. Dat is logisch, maar ook zonde. Want juist met de inzichten uit managementboeken kunt u effectiever en slimmer werken. En dat bespaart weer veel tijd. Maar welke boeken zijn écht goed en relevant voor u als manager? Hoe scheidt u het kaf van het koren? Wat moet u lezen en wat niet?

Iemand moet een selectie maken.

Vraag 2: Hoe zat het ook alweer?

Tijdens uw opleiding heeft u de boeken van goeroes als Henry Mintzberg, Philip Kotler of Michael Porter gelezen. Maar dat is alweer een hele tijd geleden.

Terwijl u juist nú deze kennis zou kunnen toepassen: hoe geef ik beter leiding?

Hoe organiseer ik mijn bedrijf het beste? Hoe communiceer ik de strategie van mijn organisatie? Eigenlijk zouden Mintzberg, Kotler, Porter en al die anderen eens opnieuw voorbij moeten komen.

Bijblijven + opfrissen = MBA in één dag In ‘MBA in één dag’ smelten deze twee vragen samen in een wervelend seminarprogramma. Ben Tiggelaar behandelt de greatest hits in management.

Hij selecteerde de beste inzichten uit acht meter managementboeken met maar één criterium: wat kan een manager hier praktisch mee? Morgen al! Daarmee is MBA in één dag uitgegroeid tot de snelste manier om managementkennis op te frissen en aan te scherpen.

Een MBA-opleiding in één dag: dat kan toch niet?

Uiteraard is dit seminar geen volwaardige MBA opleiding. En u krijgt ook geen titel om achter uw naam te zetten. Maar toch: managen is een praktisch vak en MBA in één dag is ontdaan van alle fratsen die veel opleidingen zo onnodig hoogdravend maken. Méér dan de inzichten uit dit seminar heeft u niet nodig om effectief te zijn als manager.

Interview

MBA in één dag:

MBA in één dag®

Henry Mintzberg Op MBA in één dag passeren vele goeroes de revue. In dit boekje vindt u bij wijze van ‘luxe knipselkrant’ een aantal geselecteerde artikelen van of over Henry Mintzberg.

Veel leesplezier! www.mbain1dag.nl

Vormgeving: Adept vormgevers, Haarlem Productie: DenkProducties

Ook op www.mbain1dag.nl: reacties van deelnemers, foto’s, meer tips en veel videomateriaal