Denkavit magazine: OverMORGEN

MORGENOver

Doorgaan, ook als alles tegenzit!

Het verhaal van Buffelfarm

Bert

Blijven boeren was het belangrijkste

Een bewuste keuze van de familie Hendriksen

Varkenshouderij

Boschhoeve:

Het boerenleven met de burger verbinden, dat is de visie van de familie Bosch

Kalveren maken

bokkesprongen!

Alwin Westerhof wil dat zijn kalveren het goed hebben

EEN MAGAZINE VOOR VEEHOUDERS EN IEDEREEN MET EEN PASSIE VOOR DE VEEHOUDERIJ

en Jonique Meems

COLUMN

COLOFON TEKSTEN

Een boer is ook maar een mens Voor u ligt het eerste Denkavit magazine 'overMORGEN'. Een tijdschrift waarin wij aandacht vragen voor mensen die werken in de agrarische sector. Agrarische ondernemers, hun familieleden en medewerkers die met hart en ziel werken in de agrarische sector. Een sector waarvan een beeld is ontstaan, die wij niet herkennen. Daarom vonden wij het tijd voor een ander ‘beeld’ en een ander geluid. Dit magazine presenteren wij daarom ook slechts met gepaste trots. Onze echte trots is voor de boer. Wij zijn #trotsopdeboer. Mensen die werken met passie, voor wie het boerenleven een ‘way of life’ is. Mensen die, net als wij, niet weten hoe MORGEN er zal uitzien.

In dit tijdschrift brengen wij agrarische ondernemers in beeld die visie hebben. Die nadenken over een (betere) MORGEN. Details die het verschil maken voor de dieren, voor het comfort van de medewerkers of voor onze omgeving. Dit zijn de mensen die wij graag in het zonnetje zetten. De mensen die een boodschap hebben, een visie en daadkracht. Overtuigingen die wij graag helpen uitdragen.

VORMGEVING

Ook Denkavit is een familiebedrijf, heeft veel gedreven medewerkers en beschikt over veel kennis die we graag delen. Toch kiezen we er dit keer voor om mooie portretten te laten zien. Lees bijvoorbeeld het artikel over het jonge gezin dat tegenslag op tegenslag te verwerken kreeg en toch bleef volhouden. Waarbij een tekort aan fosfaatrecht de doorslag gaf tot totaal anders ondernemen. Die van melkveehouderij overschakelden naar een buffelfarm.

Lees ook het artikel over de gezellige Brabantse familie die het belang van informatie verstrekken over de varkenshouderij aan niet-agrariërs met volle overgave uitvoeren. Keer op keer duidelijk maken wat de varkenshouderij nou echt inhoudt, aan een ieder die het maar horen wil.

Anouk Schut, M&C

CONTACT

Denkavit Nederland BV

Postbus 5 | Tolnegenweg 65

3780 BA | 3781 PV Voorthuizen

T +31 342 47 92 00

E communication@denkavit.nl

Of de melkveehouder, een nazaat van een boerenfamilie die al meer dan 100 jaar op dezelfde boerderij boert, die de overtuiging heeft dat kalveren het zolang ze bij hem zijn, goed moeten hebben. Waar de kalveren bokkesprongen van plezier maken.

We kunnen nog meer voorbeelden geven van mooie portretten die u in dit magazine kunt vinden. Maar beter is dat u er eens lekker voor gaat zitten en begint met lezen. Laat ons weten wat u van ons initiatief vindt om ‘de boer’ op een andere wijze zichtbaar te laten zijn. En wellicht heeft u ideeën om een volgende keer te belichten in ons magazine. Ook die horen we graag.

Henk Botter

Commercieel directeur Denkavit

Jasmijn Gol, M&C

02 Column Henk Botter

Zijn visie over de eerste uitgave van 'overMORGEN'

03 Inhoudsopgave

04 Bewust keuzes maken om zo goed mogelijk te kunnen boeren

Het verhaal achter de melkveehouderij van de familie Hendriksen

06 Doorgaan, ook als alles tegenzit!

Buffelveehouderij Bert en Jonique Meems uit Onstwedde gooide in 2020 compleet het roer om

09 Aan tafel met Jannes Schuit

Na een korte pauze als pensionado weer werkzaam bij Denkavit als portier

10 Kalveren maken bokkesprongen!

Melkveehouder Alwin Westerhof uit Wachtum wil dat zijn kalveren het goed hebben

12 Het boerenleven met de burger verbinden

Varkensbedrijf én educatieboerderij; een kijkje in het leven van familie Bosch, een veelzijdig familiebedrijf

Wij bedanken iedereen voor de openhartige gesprekken die er voor hebben gezorgd om dit tijdschrift tot stand te brengen! Zonder jullie medewerking was dit nooit gelukt!

BEWUST KEUZES MAKEN OM ZO GOED MOGELIJK TE KUNNEN BOEREN

Stel u voor dat u woont in uw geboorteplaats en dat u gaat verhuizen naar een ander deel van ons land. Alleen uw gezin gaat mee en uw bezittingen. De familie, vrienden, kennissen blijven achter. Uw manier van leven, die hoort bij de streek, geeft u op. Hoe zou dat voor u zijn? 25 jaar geleden gebeurde dit bij de familie Hendriksen.

In dit verhaal nemen we u mee naar de familie Hendriksen. Opa en oma Hendriksen, nu vitale tachtigers, Jan en Giesela Hendriksen en hun vijf kinderen. Twee, Cor en Niek, zijn deel van het bedrijf. Hoe drie generaties met meer dan 60 jaar leeftijdsverschil bewust kiezen voor het ‘boerenleven’ en ‘huis en haard’ verlaten, om te kunnen blijven boeren.

Ruilverkaveling maakte dat de familie besloot om te gaan verhuizen. Een nieuwe start in Rossum (ten noorden van Oldenzaal) was niet mogelijk. Om toekomstbestendig te kunnen blijven boeren en de zoon ook een toekomst te bieden, was een verhuizing naar een totaal andere regio gewenst. Het werd de kop van Overijssel op de grens met Friesland.

Drie generaties tegelijkertijd actief op de veehouderij

"Boerenbloed kruipt waar het niet gaan kan", vertelt Agnes Hendriksen. Een vitale senior die nog dagelijks, net als haar man, meewerkt op de boerderij. De nieuwe boerderij was al gekocht, waarbij Agnes de boerderij pas één keer had gezien. "Maar dat is nooit een probleem geweest", glimlacht zij. "Blijven boeren was het belangrijkste. Een bewuste keuze, zonder enige twijfel. En het fijnste is, dat wij er heden ten dage nog volledig mogen bijhoren, dat is een groot geluk", aldus moeder Hendriksen.

De oorspronkelijke boerderij gaat verbouwd worden. "Het is niet meer van deze tijd, dat de stallen direct aan de woning verbonden zijn", zegt Jan. Daarom zijn er ook plannen om op termijn een nieuwe stal te gaan bouwen, die speciaal voor de jonge dieren bestemd zal zijn. Op dit moment zijn

er ca. 250 koeien en worden er ca. 250 tot 280 kalveren per jaar geboren. Een fikse veestapel, maar de hele familie helpt elkaar. Zoveel familieleden die actief zijn op de boerderij, maakt dat het altijd mogelijk is om af en toe toch op vakantie, een weekendje weg of avondje uit te gaan.

Rassen mengen, robuuste koeien

In de zeventiger/tachtiger jaren was de Holsteiner populair. Jan was lid van een studieclub, die later samen met de WUR veel onderzoek deed. Gaandeweg ontstond het idee dat het goed zou zijn om rassen met elkaar te vergelijken (Roodbont, Zwartbont, Fleckvieh enz.). In een proef met acht bedrijven werden de voordelen en verschillen per ras in kaart gebracht.

Zo ontstond het idee bij Jan dat het goed zou zijn als er een melkkoe zou zijn die een goede hoeveelheid melk zou geven én die tevens een sterke weerbare koe zou zijn. Deze gedachten leidden tot het idee dat rassen combineren aantrekkelijk kon zijn. Een gewaagde gedachte, omdat de gangbare gedachte was (en soms nog is) dat een veestapel een egale koppel moet zijn. Jan ging de Holsteiner, Fleckvieh en Brown Swiss koe vermengen. Grote robuuste koeien die tegen een stootje kunnen, een acceptabele hoeveelheid melk geven (zo’n 10.000 liter per koe per jaar) en een fijn karakter hebben. De voorkeur ligt bij robuuste koeien, waardoor een aantal rassen op voorhand afvallen. Dit type ras past het beste bij de familie.

Als je het terrein op rijdt zie je deze visie meteen. In de wei zie je een veelheid aan kleur en tinten bij de koeien. Dit is een cadeautje van de natuur. Een egale koppel kan, maar de familie maakt een andere keuze. Sterke, gezonde koeien met een acceptabele melkopbrengst, daar gaat het hen om. Oma Agnes vertelt dat iedere geboorte van een kalf een verrassing is. Je weet nooit hoe het kalf er uit gaat zien. Zwart, wit, gevlekt, bruin?

Oma heeft het meeste geduld, zij verzorgt de kalveren

Zij heeft een heldere visie op de verzorging van kalveren. Drie keer per dag (omstreeks 6.00 uur, 13.30 uur en 18.30 uur) krijgen de kalveren voer. Kleinere porties voor een betere vertering. Wil een kalf niet drinken? Agnes blijft geduldig en helpt het kalf. Uiteindelijk geeft elk kalf zich aan haar over. De voersessie duurt minimaal een uur. Zij heeft een ongelofelijke hoeveelheid geduld. "Kijk", zegt oma Agnes, "het is zo fijn dat er ruimte is naast de hokken. Daardoor kan ik naast het kalf gaan staan en aaien. Daar worden ze rustig van. Omdat ik ze minimaal drie keer per dag zie, kan ik ze beter observeren en zie ik sneller of een kalf minder fit is. Het is een heel werk, maar drie keer heeft veel voordelen."

Boerin is geen vak

Wij zien de band die zij heeft met de jonge dieren. De liefde straalt er van alle kanten van af. Dan realiseren we ons dat oma Agnes aan de keukentafel vertelde, dat zij vroeger altijd antwoordde dat zij niet werkte, als iemand vroeg of zij een baan had. Hoezo geen baan? Dit is toch een topjob! Wie doet dit haar na?

Oma Agnes verzorgt de kalveren met heel veel aandacht en geduld

DOORGAAN, DOORGAAN EN NOG EENS DOORGAAN OOK ALS

HET TEGENZIT

Het was voor Bert Meems uit Onstwedde duidelijk dat hij na zijn opleiding agrarisch ondernemer wilde worden. Alles leek ook deze kant op te bewegen, tot de bank roet in het eten gooide en niet wilde financieren. "Een onbegrijpelijke beslissing", zegt Bert, "omdat de boerderij al bestond en goed gerund werd door mijn vader."

Het typeert Bert dat hij het er niet bij liet zitten. Doorzetten en niet opgeven is zo ongeveer het motto van deze jonge ondernemer. Werkzaamheden als loonwerker en jongvee opfokker werden opgepakt. Maar ‘het bloed kroop waar het niet gaan kan’. De vader van Bert werd getroffen door ernstige gezondheidsproblemen. En dit was het moment dat Bert een beslissing nam. Hij besloot om toch zelf te gaan ‘melken’ en dan ook nog eens op de boerderij van zijn vader.

Groeien van 50 naar 70 koeien was de droom

In 2016 werden 50 koeien gekocht die vanaf oktober gemolken werden. Daarnaast waren er nog 22 stuks drachtig jongvee. Ook nu werd een enorm doorzettingsvermogen van Bert gevraagd. Al snel kwam de melding dat er te weinig fosfaatrechten waren en dat er zeker 20 stuks vee weg moest. En dat terwijl deze ondernemer wist dat hij naar ca. 70 koeien moest uitgroeien om rendabel te zijn.

2020 het jaar van de buffel

Twee jaar geleden besloten Bert en Jonique om te stoppen met melkvee en over te schakelen naar Aziatische (water-) buffels. Buffels zijn fosfaatvrij en de literopbrengst melk is aanzienlijk hoger dan voor koeienmelk.

Het vergaren van informatie over de buffelveehouderij, hoe te beginnen, hoe de dieren te verzorgen en hoe deze business rendabel te maken was enorm lastig. Waar zij gewend waren dat melkveehouders heel veel informatie met elkaar delen, bleken buffelveehouders in Nederland zeer terughoudend te zijn om informatie te delen. Maar ook hier kwam het doorzettingsvermogen van beide ondernemers weer bovendrijven. Zij kochten 20 buffels en begonnen gewoon. Tenslotte waren de stallen, de melkinstallatie en de weilanden er al.

Goed nadenken, samen overleggen en steeds weer opnieuw proberen

Inmiddels zijn we twee jaar verder. Het gesprek aan de keukentafel is fascinerend. Zo lukte het de eerste anderhalve week niet om 2 x zes buffels in de melkstal te krijgen. Zelfs de buren werden erbij gehaald om te helpen, want de enige oplossing was 2 x 2 buffels melken. “En bij 20 buffels duurt dat even", lacht Bert.

Een ander voorval is dat een voederadviseur aangaf dat de buffels toch echt mais als ingrediënt moesten krijgen. De melkopbrengst zou echt te laag zijn zonder mais als voer. Bert schudt nog met zijn hoofd. Hij had een opbrengst van ruim 9 liter per buffel. De kwaliteit van de melk was optimaal. Waarom moest hij mais voeren? Overigens eet een buffel minder eiwitrijk voer (-13%) dan koeien. Een leuk weetje, toch?

En hoe los je een te grote hoeveelheid prolapsen op. Jonique geeft aan dat dit probleem echt veel denkwerk heeft gekost.

"Maar het is opgelost, we hebben het nu goed onder controle", zegt zij met een lach.

Dit jonge ondernemerspaar droomt over een bedrijf met ruim 130 buffels, waarvan op termijn ca. 60 dieren melkgevend moeten zijn (nu 49 stuks). Daarnaast worden producten van buffels verkocht in hun boerderijwinkel. Deze is inmiddels twee dagen per week geopend, maar hoe mooi zou het zijn als dit uitgebreid kan worden.

Tot oktober/november gaan de melkgevende buffels naar buiten. In de wei is een waterpoel waar de waterbuffel graag in gaat liggen. Maar hoe krijg je een buffel hieruit, als je wilt melken? Daarom staan deze melkgevende dieren nu op stal. De overige buffels, degene met droogstand, mogen naar buiten.

Gevaarlijke dieren met enorme horens

Op mijn vraag of er ooit een moment is geweest waarop Bert of Jonique bang is geweest voor een buffel, volgt direct van beiden een hele grote NEE. "Helemaal niet", zegt Bert. "Buffels willen juist heel graag knuffelen. Als het maar even kan leggen ze hun hoofd op je arm en komen ze meteen naar je toe lopen. Ze eisen op een hele vriendelijke manier jouw aandacht op en willen dan even geaaid worden."

Onbekend maakt onbemind, dat moet veranderen

"Nederland is niet gewend aan buffelveehouderij. En dat is jammer. De dieren verdienen meer aandacht, de producten zijn enorm lekker en de kennis zou moeten toenemen.

Daarom verzorgen wij regelmatig rondleidingen en nemen wij klanten van de winkel mee naar de stal of wei. Studenten nodigen wij uit om bij ons stage te komen lopen of een onderzoek te verrichten en we zijn heel actief op Facebook", zegt Bert. We nemen meteen de proef op de som en gaan naar de facebookpagina van buffelfarm Meems. En de bedrijfsvideo is fantastisch. Je leert veel over waterbuffels.

Onderweg terug naar huis zijn we nog altijd zeer onder de indruk van dit jonge ondernemerspaar. Zoveel tegenslag, zoveel doorzettingsvermogen, zo open om informatie te delen en samen te werken. Zo leergierig en zo innovatief. Tja, deze mensen gun je echt het allerbeste.

"Buffels in de waterpoel. Krijg ze daar maar eens uit!"

Aan tafel met

UIT JANNES SCHUIT

Lange tijd kijk je uit naar je pensionering. Niet omdat het werk niet leuk is, maar omdat je dan alles kunt doen wat je altijd al wilde doen. Je hebt toch genoeg tijd. Niets is meer een moeten of stressen. Lekker fietsen, op je gemakje de tuin onderhouden, je hobby nog beter uitvoeren…. Aantrekkelijk toch?

Van collega tot pensionado tot collega

Collega Jannes Schuit ging in oktober 2020 met pensioen. Hij had meer dan 44 jaar gewerkt en ook nog eens al die jaren bij Denkavit. Verschillende functies en soms ook een terugkeer naar een specifieke functie bij Denkavit. In de jaren zeventig stond Jannes aan de D-lijn bij de kalvermelk, in de jaren negentig aan de brug. Tussendoor was hij degene die de kantine verzorgde, bij de drukkerij en bij de losploegen werkte. Jannes is van alle markten thuis, dat blijkt wel. Maar de rode draad is werken met mensen. Hij is een echt mensen-mens. Daarom voelde hij zich ook zo thuis bij Denkavit.

44 jaar ontwikkeling

"Als ik nu terugkijk", zegt Jannes, "dan zijn de jaren voorbijgevlogen. Ik heb het hier altijd enorm naar mijn zin gehad. Denkavit was in mijn beginjaren een klein clubje mensen die elkaar allemaal kenden en elkaar hielpen. ‘Kantoormensen’ kwamen op drukke momenten helpen lossen. We hielpen elkaar. En plezier, dat hadden we echt. Zelfs tijdens de zwaarste werkzaamheden was er altijd tijd voor een grap en een grol. Ja, dat waren echt mooie tijden."

Wat de toekomst brengt…

"En nu zijn er weer mooie tijden aangebroken", glimlacht hij. "Na twee jaar thuis zitten, wat ook leuk is, is het wel duidelijk dat ik toch liever onder de mensen ben. Het kringetje werd na de pensionering toch wel wat klein. Is ook logisch. Ik had zeker 50 tot 60 contacten per dag toen ik nog werkte. Meer dan 25 jaar zag ik vaak dezelfde chauffeurs langs komen. Van meerdere chauffeurs wist ik hoe het bij hen thuis was, welke hobby’s zij hadden of hoe het hun kinderen verging. Ook op dat vlak waren we één grote familie. Met sommigen

communiceerde ik met ‘handen en voeten’, omdat zij alleen hun moedertaal spraken, bijvoorbeeld Russisch of Pools. Maar ook dat was mooi. We begrepen elkaar uiteindelijk altijd.

Na een korte pauze ben ik weer werkzaam bij Denkavit als portier. Ik zie de chauffeurs weer en ik kan mijn ‘oude’ werkgever ook nog helpen. Ik heb het altijd goed en fijn gehad bij Denkavit. Al die jaren, dus waarom zou ik niet helpen nu er een portier met ervaring nodig is?"

Alles verandert, ook ons vak

"Het vak is in de loop van de jaren een stuk complexer geworden. Waar wij vroeger een A4-tje invulden als weegbon, hebben we nu een complete automatisering. We controleren vrachtbrieven, houden ons met de exportregels bezig en doen documentencontrole. Ja, de tijden zijn veranderd, maar niet per se slechter geworden hoor. Het is gewoon anders. Ook het bedrijf is anders. We zijn niet meer met een klein clubje, dus je kent niet iedereen meer. Ook sommige functies zijn nieuw en minder bekend bij iedereen. Maar wat wel mooi is, is de saamhorigheid. We zijn nog steeds Denkavit en een grote familie, ook al is de familie en haar manier van doen een beetje anders geworden. En als ik kan helpen, dan doe ik dat graag. En het mooie is, dat wordt gewaardeerd. Meneer Buys zei tegen mij: Bedankt, dat je ons uit de brand helpt. Geweldig toch? Dat deed mij wel wat."

“Je kunt 44 jaar terugkijken, maar nog geen 44 minuten vooruit”

KALVEREN MAKEN

BOKKESPRONGEN!

“Zolang de kalveren bij ons zijn, wil ik dat ze het goed hebben”, aldus Alwin, melkveehouder in de omgeving van Emmen. "Ze zijn er ongeveer een maand en dan wil ik de meest elementaire zaken voor een kalf goed voor elkaar hebben. Goede voeding, goede huisvesting en aandacht."

Nieuwsgierige kalveren

Terwijl wij de stal inlopen valt het mij op dat er een serene rust heerst. Deze rust wordt versterkt door een helder, maar prettige tint van de verlichting. Opeens zie ik ruime boxen met een flinke hoeveelheid stro erin. De boxen waren aan het zicht onttrokken, omdat er grote platen voor staan, die eventuele tocht in de stal moeten tegenhouden. "Kalveren houden niet van tocht", zegt Alwin. Per box, die zeker 6m2 oppervlakte heeft, staat een kalf ons nieuwsgierig aan te kijken.

Ook de kalveren blijven heel rustig, terwijl wij naar hen toelopen. Er staan er drie, die allemaal een week oud zijn. Ze zijn actief, nieuwsgierig en hebben het duidelijk naar hun zin. En ze komen allemaal naar ons toe. Ze zoeken bewust het contact.

"Kalveren moeten ruimte hebben en beschermd worden tegen weersinvloeden. Dat is een ziektebron voor dit jonge dier. Goed licht is noodzakelijk om de gezondheid snel en tot in detail te kunnen beoordelen. Bovendien wil ik dat tweeling kalveren bij elkaar kunnen staan. Dat is waarschijnlijk nergens voor nodig, maar daar beleef ik nou eenmaal plezier aan", zegt de melkveehouder.

Het verhaal van het ‘waarom’ Naast mij staat duidelijk een agrarisch ondernemer met visie.

Met ideeën die hij omzet in daden. Daarom vragen wij hoe hij tot zijn visie is gekomen. We krijgen een prachtig verhaal te horen. Hier spreekt duidelijk een agrarisch ondernemer met plezier in zijn werk.

"Toen wij gingen stoppen met de eigen opfok van vaarzen en overgingen naar de aankoop van vaarzen, hadden we een stal over. Al langere tijd waren we niet tevreden over de huisvesting van de kalveren. We hadden te weinig hokken voor de kalveren en de effecten van de weersinvloeden vonden wij ook minder prettig. De weersinvloeden zijn moeilijk te managen. Met alle gevolgen van dien voor het dier. Dat moest anders vonden wij binnen ons gezin. Al snel was iedereen het erover eens dat de vrijgekomen stal gebruikt kon worden voor de kalveren. In deze ruimte kunnen we voorkomen dat het te warm wordt of dat tocht een rol gaat spelen. De stal is geïsoleerd, schoon en de kalveren liggen op een betonnen roostervloer met daarop een rubbermat met daarop weer een dikke laag stro. Onze visie heeft geleid tot veel minder antibiotica gebruik en minder gezondheidsproblemen. Een voordeel voor ons familiebedrijf, omdat ziekte nou eenmaal tijdrovend is."

Meer dan 100 jaar ‘boeren’ als familie op dezelfde boerderij. De boerderij (een melkveebedrijf, geen kalveropfok) wordt gerund door Alwin. In zijn eentje verzorgt hij 63 melkkoeien

en ca. 55 kalveren per jaar. Er is ondersteuning van een 20-jarige agrarisch opgeleide zoon, maar het is geenszins zeker of hij ook veehouder wil worden.

En dan is er nog de hulp van vader. Een vrolijke man van 86 jaar, die ooit het idee had dat hij niet in loondienst wilde werken. En dus nam hij de boerderij van zijn ouders over, die op hun beurt deze boerderij van hun ouders hadden overgenomen.

Dit geweldige verhaal begint dus bij de overgrootouders omstreeks 1912. We laten even het idee op ons inwerken, dat we bij een boerenfamilie op bezoek zijn die al meer dan een eeuw deze boerderij runnen. Alwin wilde in eerste instantie helemaal geen veehouderij. Koeien vond hij veel te veel werk. Akkerbouw, dat paste meer in zijn straatje. In 1996 werd Alwin vennoot in de VOF van het gemengde boerenbedrijf van zijn vader. De omstandigheden dreven hen steeds meer naar specialisatie als melkveehouder.

Nieuw en oud

Terug naar de visie over kalveren tijdens de eerste maand van hun leven bij deze familie. In 2017 werd een nieuwe stal gebouwd, die van alle gemakken was voorzien. Dit was ook nodig, omdat Alwin in zijn eentje de veehouderij runde. Maar ja….. wat te doen met de ‘oude’ stal?

Alwin wist al langere tijd dat hij een iglohuisvesting niet prettig vond. Dus was de keuze snel gemaakt. De kalveren gingen voortaan in de stal in een ruime schone box. Er zouden zoveel boxen komen, dat kalveren niet bij elkaar in een box geplaatst moesten worden. Gaandeweg werden hier de wensen zoals de verlichting aan toegevoegd. Dit alles naast de juiste voeding voor de kalveren, wat al jaren Denkamilk is voor dit bedrijf.

De voordelen van deze visie: Blije, vrolijke kalveren

Al snel werd duidelijk dat deze visie ander gedrag bij de kalveren opriep. De spierontwikkeling van de kalveren is beter, de kalveren hebben de ruimte om te springen en vrij te bewegen en ze trekken minder naar elkaar toe, dan wanneer ze met meerderen in een hok zitten.

Wat de toekomst gaat brengen is nog even onduidelijk. Enerzijds is bedrijfsopvolging een vraagteken anderzijds is de economische houdbaarheid als gevolg van alle politieke ontwikkelingen een vraagteken. Maar hoe de toekomst er ook uit zal zien, de Belgische witblauwen (BWB), kunnen zolang Alwin onderneemt rekenen op toewijding, zorg en innovatie. Hij is al volop bezig met het nadenken over energievoorziening en –besparing voor het bedrijf. Voorlopig zijn er genoeg zonnepanelen om de stroomrekening op nihil te houden. Een verdere uitbreiding van de stallen ligt niet in de lijn der verwachtingen. Ruim 60 melkkoeien en zo’n 55 kalveren is een mooie bedrijfsomvang voor hem.

EEN FAMILIEBEDRIJF DAT

HET BOERENLEVEN GRAAG

MET DE BURGER VERBINDT

Hoe mooi is het om al generaties lang dezelfde passie te delen als familie? We spraken met de derde en vierde generatie van de familie Bosch, om ons een kijkje te geven in hun boerenleven. Ze runnen al jarenlang een varkenshouderij, zijn trots op hun familiebedrijf en willen dit graag open en transparant met anderen delen. Hoe ze dat doen? In dit artikel nemen we je mee!

Even voorstellen

We spraken met Toon, Bea en oudste zoon Mark Bosch. Samen runnen zij hun varkenshouderij ‘De Boschhoeve’ in Horssen. Naast het boerenleven zijn zij een educatieboerderij, doen zij mee met Boert Bewust, en kun je bij hen terecht voor partijen of wat lekkers bij ‘Bij ons Bee’ op hun prachtige locatie/terras. Ze laten graag zien hoe er op hun boerderij gewerkt en geleefd wordt. Met deze verschillende initiatieven willen zij graag bijdragen aan een goede verbinding tussen boer en burger.

"Er wordt veel over de sector gepraat, het is belangrijk om daarin ons steentje bij te dragen en te vertellen over wat we doen en dit ook te laten zien."

Hoe het begon

"Al lang geleden, vóór de Eerste Wereldoorlog, is de eerste steen van onze boerderij gelegd", vertelt Toon. De boerderij waar het allemaal begon in 1815, is opgericht door Toon zijn grootouders. Zijn moeder is, net als Toon, op het bedrijf geboren. Het boerenleven is hen met de paplepel ingegoten. Destijds was het een gemengd bedrijf met varkens, koeien, kippen en fruit. Toon en Bea hebben de koeien en varkens overgenomen en richten zich sinds 1993 helemaal op de varkens.

Vierde generatie

Sinds zo’n 4 jaar geleden runnen Toon en Bea het bedrijf samen met Mark. Hij is inmiddels de vierde generatie die het familiebedrijf in de toekomst zal overnemen. Mark heeft altijd passie gehad voor het boerenleven. "Vanaf kleins af aan hielp hij ons al in de stal en was hij overal nieuwsgierig naar", vertelt Bea. "Hij liep dagen met ons mee en stelde bij alles wat we deden de vraag: "Waarom?". Bea glimlacht en vervolgt: "Op een gegeven moment moest zijn vader zelfs zeggen: "Ach menneke, ik weet niet meer waarom."

'Klasseboeren'; met de klas de boer op! De Boschoeve is een educatieboerderij. Zij zijn aangesloten bij 'Klasseboeren' en bieden scholieren de kans om van het boerderijleven te komen leren. Leren door beleven!

"Dit houdt in dat scholieren op ons bedrijf langs komen. Dit kunnen leerlingen van de basisschool tot aan het beroepsonderwijs zijn", vertelt Mark. "We passen het bezoek altijd aan de leerlingen en het verzoek vanuit school aan. We vertellen graag over het bedrijf, beantwoorden alle vragen en geven ze een kijkje in onze stallen. Er komt vaak veel onwetendheid bij kijken, dus wij leren ze graag meer over de sector en leggen graag uit waarom we bepaalde dingen doen."

Boert Bewust

"Naast dat we zijn aangesloten bij 'Klasseboeren', is ons bedrijf ook onderdeel van Maas en Waal 'Boert Bewust'," vertelt Bea trots. 'Boert Bewust' is een organisatie die streeft naar meer verbinding tussen boeren en samenleving in de regio.

Drie jaar geleden heeft hun ‘Boert Bewust’ bord onthulling plaatsgevonden. Bea vertelt hierover: "Dit hebben we gecombineerd met een open dag en deden we samen met nog twee andere boerenbedrijven in de straat, daar werken we graag nauw mee samen. We hebben die dag zelfs een treintje laten rijden tussen de verschillende bedrijven." Bea is hier actief bij betrokken en is lid van de werkgroep van 'Boert Bewust'. "We willen graag boer en burger op deze manier met elkaar verbinden. Dit vinden we belangrijk, dus vandaar dat we zijn aangesloten bij dit initiatief."

Genieten voor jong en oud op het boerderijterras

Bij de boerderij ligt hun boerderijterras ‘Bij ons Bee’. Een heerlijke plek op een mooie locatie. Dit terras wordt vooral gerund door Bea. Zij serveert de gasten graag een zelfgebakken appeltaart, een heerlijk drankje of boerderij-ijs dat ze verkopen.

"Ik ben hiermee begonnen toen Mark thuis kwam werken. We wilden elkaar niet voor de voeten lopen, in de zomervakanties ontvangen we geen klassen en we hebben een prachtige ruimte waar we nu echt wat mee hebben gedaan." Ik vind het mooi om hier actief mee bezig te zijn en de connectie met de mensen te hebben. Het is leuk om hen op deze manier te informeren over het boerenleven."

Samenwerking met Denkavit

De familie werkt al vele jaren samen met Denkavit. Onze producten worden geleverd via dealer Fransen Gerrits. Er is een fijne en constructieve manier van samenwerken, ook op het gebied van bedrijfsbegeleiding.

Duurzaam ondernemen

De familie Bosch doet veel voor de maatschappij, ook door duurzaam te ondernemen. "We hebben zo’n 1.000 zonnepanelen geplaatst op onze varkensstallen waarmee we ons bedrijf zelf kunnen voorzien van energie. Een derde van de energie gebruiken we zelf en de rest leveren we terug."

Toekomstvisie

Hun allergrootste droom is het bouwen van een zichtstal. Een nieuwe kraamstal met vrijloopkraamhokken. "Op die manier kunnen we nog makkelijker mensen ontvangen, die ook zonder ons bijzijn kunnen meekijken in de stal." Er komen op hun erf namelijk veel mensen aanwaaien, om gebruik te maken van het terras. Ze voorzien deze gasten graag van informatie wanneer er tijd is, maar hoe tof zou het zijn als dit in de toekomst nog makkelijker kan. Daarnaast hebben ze de afgelopen jaren flinke stappen gezet in het technisch goed draaien. "We focussen altijd op het afleveren van goede biggen, maar we hebben de afgelopen jaren flinke stappen gemaakt en het is belangrijk om dat vast te houden."

"We hebben een goede relatie met onze afnemer, dat vinden we erg belangrijk."

Waar zijn jullie het meeste trots op?

Op deze vraag hoeft de familie niet lang na te denken! "We zijn trots op het feit dat we het samen doen en de manier waarop we het doen", vertelt Mark. "De combinatie met ons 'Beter Leven' varkensbedrijf en de scholing erbij om mensen op het erf te krijgen en dingen uit te kunnen leggen is fantastisch. Het is mooi om een familiebedrijf te hebben en dat voort te kunnen zetten. We hebben het kunnen overnemen van voorgaande generaties en kunnen daar onze eigen draai aangeven."

Mark is een paar jaar elders werkzaam geweest om ervaring op te doen. Zo heeft hij zelfs bij Denkavit gewerkt, maar ook bij een andere varkenshouderij in de buurt.

"Ik ben er echter wel altijd bewust mee bezig geweest dat ik het bedrijf van mijn ouders graag wil overnemen, dit idee heb ik altijd al gehad. Maar ik heb er nu nog profijt van om ervaring op doen te buiten het bedrijf en een netwerk op te bouwen."

Het is een manier van leven

"Een boerenbedrijf runnen is een manier van leven, je moet er altijd voor zorgen dat het doorgaat", geeft Bea ons als afsluiting van het gesprek mee. Mark vervolgt: "Het leven en werken op een boerenbedrijf is nooit klaar, maar we vinden het mooi om te doen, daar genieten we zelf ook van!"

Drie generaties (Toon, Mark en (over)grootvader Bosch) aan het werk op het boerenerf.

ik werk in de agrarische sector omdat ....

Customer Service Medewerker Expeditie

“Ik het een uitdaging vind om elke dag weer ervoor te zorgen dat de bestellingen op tijd bij de klant / de boer aankomen. Ook het contact met de planning en het magazijn speelt daarin een rol. Mooi om te zien dat we het meestal weer voor elkaar krijgen, soms in goed overleg met de boer zelf.”

"Er veel aandacht is voor dier omgeving en elkaar. Daarnaast werk ik hier omdat ik veel brede en mooie projecten mag draaien. Daarbij inspireert de hele jongdiervoer industrie mij omdat ik bijna iedere dag wel weer verrast word wat er allemaal bij komt kijken en wat we allemaal al weten en kunnen."

"Denkavit, Denkavit klant, Denkavit werknemer en sector zijn verbonden door loyaliteit. Goede tijden, slechte tijden, samen gaan we door. Bestaat er een betere “waarom”?

"De liefde voor deze sector er met de paplepel ingegoten is! Als boerendochter draag ik graag mijn steentje bij om samen met de agrarische ondernemers de jongveeopfok op de Nederlandse melkveebedrijven naar een hoger niveau te tillen."

Product Manager Denkacare, Marketing

"Ik graag actief betrokken ben bij het voeden van mens en dier en ik van mening ben dat wij in Nederland ongelofelijk veel kennis hebben van veehouderij en daarom een voorbeeldfunctie hebben. Ik hoop via mijn functie boeren extra te kunnen ondersteunen en te zorgen voor gezonde en goed presterende kalveren, lammeren en biggen."

"Het werken met levende dieren mij elke dag weer een verrassing kan bezorgen. Je raakt eigenlijk nooit uitgeleerd."

Bianca Borgers

Dierverzorger Onderzoekscentrum

Carine van den Bosch Jongveespecialist Denkamilk

Aartje Alma

Henk Sijtsma Jongveespecialist Denkamilk

Renske Oppers

Ariën de Bok Food Technologist, R&D

MORGEN ...

'OVERMORGEN' GAAT OVER DE TOEKOMST EN

OVER HET HIER EN NU. OVER DEZE MORGEN.

In ons vak staan we vroeg op, leven we met de natuur, koesteren haar en genieten van haar. Op de morgen van deze foto was er een prachtig lichtspel boven ons bedrijf in Voorthuizen. De lucht was donker en grauw, maar ook warm en hoopvol rood. Gemengde gevoelens. In het hier en nu en voor de toekomst van onze sector.