14 - 18 lijke persoonlijke ervaringen lagen hieraan waarschijnlijk ten grondslag. Hendrik Versmissen werd op 18 januari 1879 geboren in Hoogstraten als zoon van de onderwijzer. Na zijn humaniora aan het Klein Seminarie trok hij naar Leuven om er in 1903 als huisarts af te studeren. Bij het uitbreken van de oorlog werd hij als legerarts opgeroepen. Na de val van Antwerpen raakte hij afgezonderd van zijn eenheid en kwam zo via Nederland in Engeland. Hij werd er toegewezen aan de keuringscommissie. Medio 1916 vroeg hij zijn overplaatsing naar het front, op het vasteland, om daar hopelijk nuttiger werk te kunnen verrichten. Zijn beginselvast katholicisme en Vlaamsgezindheid bracht hem meermaals in conflict met zijn oversten die hem daarom van een “veilig” hospitaal naar de vuurlinie stuurden om er te werken in de eerstehulpposten. Hij bleef dit levensgevaarlijk werk, vaak onder rechtstreeks vijandelijk vuur, doen tot het einde van de oorlog. Hij kwam in contact met dokter Gravez en Cyriel Verschaeve die zich bezig hielden met de “Heldenhulde”. Zij droegen er zorg voor dat de graven van de gesneuvelde Vlamingen werden voorzien van het Nederlandstalige opschrift: “Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus” in plaats van “Mort pour la patrie”.
August Mathieu
De mannen van ’14-’18. Uiterst rechts bovenaan herkennen we Neel Strijbos. Verder op deze foto: V.l.n.r. boven: Louis Meyvis (Wortel), Jaak Aerts (Hoogstraten), Fons Snels en Louis Verbreuken (Wortel) en Neel Strijbos (Hoogstraten). Midden: Jef Tilburgs (Meer), Marin Sterkens (Minderhout), Rik Adams (Meer-Beek) en Stan Schellekens (Hoogstraten). Onder: Stan Goetschalckx (Meer), Fik Donckers en Jaak Verhoeven (Minderhout–Aard). Onderaan ligt Pol Haest (Wortel). (foto: De Noordhoek van Marcel Leunen).
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden voor het eerst chemische wapens gebruikt met name het gifgas: “Ieperiet”. August Mathieu, afkomstig uit Minderhout was hiervan één van de eerste slachtoffers. Hij was een zoon van Abraham en Joanna Wirken. In begin 1915 liep de oorlog vast in een stellingenoorlog. De “vijanden” stonden slechts enkele meter van elkaar gescheiden, verschanst in loopgraven. “De Heilige Wacht aan de IJzer” was begonnen. Nieuwe middelen werden ingezet om elkaar te bestoken. De eerste gifaanval vond plaats op 22 april 1915. Tegen dit middel had men geen verweer en wie er werd door getroffen had geen enkele kans. August Mathieu werd zwaar gewond door granaatscherven op 29 april wanneer hij zich in de eerste linie bevond in de buurt van Steenstrate/Boezinge, bij een Belgische poging de Duitse doorbraak te stoppen. Enkele dagen later, op 6 mei zou hij aan de gevolgen ervan bezwijken in het veldhospitaal van Hoogstade. Hij was amper 20 jaar oud.
Achter het front Het vrije Belgische grondgebied is op dat ogenblik beperkt tot de Westhoek en Baarle-Hertog. De rest van Belgie is bezet en zit gevangen tussen front en dodendraad. De Duitsers doen er alles aan om in- en uitvoer van
de Vrijheid. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef hij zich onderscheiden al was het dan als noodslachter. Dieren die tijdens de gevechten in september/oktober 1944 gewond geraakten werden door hem in de weide afgeslacht. Zo konden de inwoners toch nog, met vlees, bevoorraad worden. Op 7 november 1944 werd zijn gezin zwaar beproefd wanneer een V-2 inslaat in de Vossengang. Hij en zijn drie dochters raken gewond. De oudste dochter, Maria, zal aan haar verwondingen bezwijken. De oorlogsheld zelf overleed te Hoogstraten op 31 december 1947, slechts 55 jaar oud.
Dokter Hendrik Versmissen Wij kennen deze man vooral als huisarts en heimatschrijver en huldigen hem hiervoor met een gedenkteken achter de Hoogstraatse kerk. Toch schreef hij ook volgende zin: “ … Hoe akelig het leven in de loopgrachten! Zonder toekomstdroom: zonder zekerheid voor den dag van morgen, immer dreigend boven het hoofd de ogenblikkelijke vernietiging!” Het is een citaat uit zijn enige oorlogsroman: “Blond Germanje”, gepubliceerd in 1929. Nooit daarna heeft hij over die periode nog willen schrijven. Zijn afgrijzen voor deze nutteloze slachtpartij en zijn gruwe-
8
Doodsprenten van Corneel Strijbos
Doodsprenten van August Mathieu