Licht verlicht

20 maart: het officiële begin van de lente. Dag en nacht duren op deze eerste lentedag ongeveer even lang. We krijgen ruim vier uur meer zon binnen dan op de donkerste dag van het jaar. En dat is winst: licht beïnvloedt positief de aanmaak van vitamine D, het immuunsysteem, het bijstellen van de biologische klok, stemmingen, de productie van het slaaphormoon melatonine en nog veel meer lichamelijke processen. Na een seizoen vol korte donkere dagen, krijgen we nu allemaal weer een ‘licht-boost’.

Verlichting in onze huizen

Bewoners, medewerkers, cliënten: voor iedereen is veel licht in huis belangrijk. Door veroudering gaan onze ogen achteruit. Het oog kan minder makkelijk scherpstellen en contrasten tussen licht en donker onderscheiden of daartussen schakelen. Stap maar eens van een zonovergoten terras een donkere woning binnen; het duurt dan even voor je ogen wennen aan deze overgang. Belangrijk is om de overgang geleidelijk te laten verlopen, door alvast een helder licht aan te zetten in de woning. Bovendien hebben ouderen voor normale activiteiten drie tot vijf keer zoveel licht nodig dan jongeren: extra aandacht voor het lichtniveau in onze huizen is essentieel. In de woonkamers van ouderen is doorgaans zelfs overdag te weinig licht om goed te kunnen zien en het biologische dag-nachtritme in stand te houden. Een goed verlichte ruimte heeft veel positieve effecten: beter slapen en afname van nachtelijke onrust, een sneller herstel van depressies en behoud van zelfstandigheid. Bewoners zien elkaar beter, waardoor meer contact mogelijk wordt. Het aantal valincidenten neemt af. Ook is het bijvoorbeeld weer mogelijk om een tijdschrift te lezen of eigen brood te smeren, wat zelfstandigheid vergroot. Advies voor ‘jongeren’: zet binnen een donkere zonnebril op en kijk op welke plaatsen je nog goed kunt lezen: dit is de beste plek voor ouderen om te zitten.

Ook binnen onze organisatie wordt al rekening gehouden met de inzet van licht, wat belangrijk is voor zowel medewerkers als bewoners. In De Groene Wei zijn recent lampen geïnstalleerd met een wat meer helder en koele kleur qua verlichting, hierdoor blijven we meer alert en actief. In De Zes Molens kan het domotica systeem er voor zorgen dat bewoners zelfstandig naar buiten kunnen en zo voldoende daglicht kunnen krijgen. Ook kan het licht zich aanpassen aan het licht van buiten. Nog geavanceerder zou biodynamisch licht zijn; op daglicht lijkend kunstlicht. Dit varieert in kleur en sterkte gedurende de dag. ’s Ochtends is het licht meer wit en blauw wat mensen wakkerder en alerter maakt, terwijl het ’s avonds meer geel-oranje is, waardoor het lichaam zich gaat voorbereiden op de nacht.

Stemming

In Scandinavische landen komen seizoensgebonden depressies vaker voor vanwege het lage aantal zonuren per dag in de winter. Er worden daardoor lichtgevende bushokjes en lichttherapie ingezet en het heeft effect! Ook in Nederland hoeven we met seizoensgebonden depressie niet te gaan overwinteren rond de evenaar, maar kan lichttherapie via een psycholoog met een speciale daglichtlamp van 10.000 lux uitkomst bieden.

Wat kunnen we in de praktijk doen om ons leven te verlichten?

De lichtsterkte wordt uitgedrukt in de eenheid lux. Lux is de hoeveelheid licht op een bepaald oppervlak. Een zonnige dag is goed voor 100.000 lux, een bewolkte dag geeft nog altijd 10.000 lux in de buitenlucht. In huis moet het verlichtingsniveau een groot deel van de dag boven de 1500 lux zijn. Lichtsterkte is eenvoudig te meten via een app op de telefoon.

Welke praktische toepassingen zijn er nog meer?

1) Dagelijks een wandeling in de buitenlucht.

2) Zorg binnen voor voldoende lichtpunten op ooghoogte op plekken waar intensievere activiteiten plaatsvinden (zoals lezen, koken en breien). Vanaf het plafond moet namelijk erg veel licht gebruikt worden om voldoende licht op het oog te krijgen.

3) Houd muren en plafonds licht en gebruik lichte kleuren voor meubels en vloeren (deze moeten wel contrast geven), hierdoor wordt het lichter in huis.

4) Laat zonlicht niet verblinden; dunne vitrage kan het felle licht filteren zonder dat het aan kracht verliest. Kijk kritisch naar zonwering: kan deze later of korter ingezet worden om zoveel mogelijk licht door te laten zonder dat de warmte hinderlijk wordt?

5) Gebruik een wake-up lamp. Bij onze cliënten maken we hier steeds vaker gebruik van. Dit alternatief voor een normale wekker schijnt veel baat te hebben bij mensen met dementie. Met behulp van langzaam toenemend daglicht, wekt hij je uit je slaap. Zo kan het dag- en nachtritme bewaakt worden en wordt de biologische klok niet verstoord.

Locatie De Groene Wei, Giessenburg

Inspiratieles GiGa Molenlanden

Iedere maandagochtend is er Meer Bewegen voor Ouderen in de ontmoetingsruimte in De Groene Wei. Cora en Marije zijn twee enthousiaste vrijwilligers die dit naar volle tevredenheid wekelijks aanbieden aan de bewoners. Ter inspiratie kwam Monique van GiGa Molenlanden een ‘les’ geven met allerlei winterse sporten.

Valentijnskaarten

Op beide huiskamers in De Groene Wei zijn er kaarten voor Valentijn gemaakt met de bewoners. Er wonen echte creatievelingen in Giessenburg, kijk eens naar de mooie resultaten!

Knuffels voor Valentijn

Collega Marjolein Verdoold kwam op Valentijnsdag aan met haar twee Friese Stabij puppies, wat een knuffels!! De puppies hebben op Valentijn heel veel knuffels gegeven en ontvangen!

Optreden 4Real Quartet

Zondag 19 februari werden wij verrast door een prachtig optreden van het 4Real Quartet. Zij zongen meerstemmig zowel Nederlandstalige als Engelstalige gospelliederen. Hier is bijzonder van genoten!

Van Hoeckel zintuigenspel

Tijdens de opening van De Groene Wei mochten we het Van Hoeckel zintuigenspel in ontvangst nemen. 23 februari kwamen ze langs om het met ons te spelen. Door de zintuigen te prikkelen, kwamen er mooie gesprekken op gang. Er werd veel gelachen.