46
De Heraut woensdag 9 december 2015
En toen stond er niets meer!
Oosteindseweg 2-4 op 8 oktober 2015. De stal en het grootste deel van het huis zijn al gesloopt. Foto: Trees Borkus-Henskens.
“Waarom staan er bouwhekken langs het huis van Buitendijk? Zou het op instorten staan?” Eind september van dit jaar leek er iets te gaan gebeuren met dit leegstaande pand. Van 6 tot 9 oktober 2015 werd het bouwwerk gesloopt. Dit verhaal gaat over deze voormalige boerderij aan het begin van de Oosteindseweg te Bergschenhoek. Hier stond tot voor kort over de vaart op de dijk een oud woonhuis met de restanten van een stal er achter. Tijdens het uitgraven van de funderingen werden de resten van een eerdere boerderij aangetroffen. Derhalve een plek met Hoekse historie. En wel zo veel dat het bij deze aflevering niet zal blijven.
Terug naar de 18e en 19e eeuw Rond 1780, ten tijde van de droogmaking van de polder, stond er op de plek van de gesloopte boerderij al bebouwing. Eigendom van een zekere Gerrit Bohemen. Tien jaar eerder stond zijn boerderij nog slechts op een smalle strook veenland. Achter het erf strekte zich tot aan de Rotte een vier meter diepe binnenzee uit. Ooit waren er landerijen achter de hoeve. Maar eeuwenlang was de veengrond afgegraven en weggebaggerd. En na bewerking en droging als turf verkocht. Tussen 1772 en 1785 werden de veenplassen tussen de Rotte en de Landscheiding drooggemalen. De nieuwe poldergrond werd door de overheid verkocht. Bij de boerderij werd veel land aangekocht. Maar
niet door Bohemen want die verkocht zijn opstallen. Een aantal eigenaars beproefde vervolgens hun geluk op het nieuwe land. Pieter Tas, Jan van der Arend en Nicolaas van der Helm. De boerderij werd vergroot en er kwamen twee hooibergen. Rond 1826 nam Jan van der Moor de hoeve over en deze werd in 1848 opgevolgd door Pieter van der Moor. Van 1863 tot 1872 boerde Jan Granneman hier. En deze werd weer opgevolgd door C.C. (Kees) van Dijk. Hij deed in 1884 de boerderij over aan C. van der Helm. In deze periode werd op dezelfde plaats een nieuwe boerderij gebouwd. Van 1892 tot 1907 was C.A. Granneman de eigenaar.
De eigenaars in de 20e en 21e eeuw In 1907 kocht de Hoekse tuinderszoon A.J .(Dries) Vonk het land met de opstallen. Dries trouwde dat jaar met Marie W. Vollebregt. Dochter van een kapitaalkrachtige Bleiswijkse boer. Het jonge paar betrok de hoeve en Dries wijzigde de bedrijfsvoering. Hij begon er een tuinderij. Maar hij had daar zelf weinig tijd voor. Een baas-knecht regelde het werk op de tuin. Dries die ook Duits en Engels sprak, was veel op pad. Hij was koopman en commissionair in groenten en fruit. Hij kocht voor eigen rekening en voor zijn broer Koos agrarische producten voor de handel. Genoemde Koos (J.A.)Vonk studeerde en was al jong een succesvol zakenman. In 1912 trouwde hij met Catharina Baars uit Schiebroek. In 1913 was Dries Vonk er als de kippen bij als het dorp telefoon kreeg. Hij en overbuurman tuinder Jan van der Burg kregen samen het telefoonnummer 2. In 1924 verkocht hij zijn bezit aan het begin van de Oosteindseweg aan zijn broer Koos. Dries Vonk vertrok uit het huis en ging voor korte tijd met zijn vrouw en de zes kinderen naar Rotterdam. Aan de Grindweg in Hillegersberg, schuin tegenover boerderij De Vaan, startte Dries weer een tuinderij en liet hij een tuindershuis bouwen. In deze periode werd de karakteristieke topgevel van het huis aan de Oosteindseweg (zoals die van de gevel van de Leeuwenakker) in een eenvoudige puntgevel gewijzigd.
bouwen om agrarische producten te drogen. Zo konden groente, fruit en ook aardappelen langer bewaard blijven. In 1929 kocht Koos Vonk een boerderij aan het eind van de Oosteindseweg. Ook hier realiseerde hij een grote tuinderij. En hij liet een koel- en vrieshuis bouwen met een installatie voor het invriezen van groenten en fruit ( Frosta C.V.) Naast een kantoor en een vestiging in Rotterdam had Koos ook handelsbedrijven in drie Duitse steden. Hij bezat verder de rederij JAVO Line met enkele coasters. Koos Vonk was tot de jaren ‘50 de grootste werkgever van Bergschenhoek. En met thuiswerk kon door de gezinnen van de werknemers bijgeklust worden. Koos Vonk’s bedrijf, Jac. A. Vonk’s Handel- en Cultuur Mij. N.V., was te groot voor hem om zelf overal bij te kunnen zijn. Zo liet hij de gang van zaken aan de Oosteindseweg aan zijn zwager Arie Baars over. Deze woonde met zijn gezin in de Frosta-boerderij. De twee Hoekse bedrijven van Vonk werden kortweg de Drogerij en de Frosta genoemd.
Oorlog In de oorlog werd Koos Vonk door de Nazi’s gedwongen om zo veel mogelijk houdbaar voedsel aan Duitsland te leveren. Dus ook aan de Wehrmacht. Dat leverde bij het personeel gemengde gevoelens op maar er was weinig keus. Veel Hoeksenaars behielden in de oorlog zo wel hun werk. En er was voedsel want Vonk organiseerde voor zijn personeel een gaarkeuken. Koos Vonk kwam na de oorlog ongeschonden door de door de regering ingestelde zuivering heen. In 1955 staakte Vonk zijn activiteiten op de drogerijlocatie en verkocht deze. De nieuwe eigenaar werd de uit het Westland afkomstige kweker H.C.L. Wubben. Deze liet aan de Leeuwenakkerweg een tuindershuis bouwen en verhuisde met zijn gezin naar Bergschenhoek. Wubben moderniseerde het dan verouderde kassencomplex en ging steeds meer over op de bloementeelt. In de grote loods van de voormalige drogerij kwam in 1956 plaatwerkerij J. Uitman. In de jaren ‘70 vestigde zich op het terrein achter de voormalige boerderij het aannemersen transportbedrijf van Ruud Buitendijk. Tussen de Oosteindseweg en de Leeuwenakkerweg ligt tegenwoordig een lege vlakte. Niets herinnert nog aan de bloeiende agrarische bedrijvigheid hier en de boerderij waar alles begon.
De latere bewoners Na het vertrek van Dries Vonk in 1924 kwam de familie P.
& Verleden
Heden
In deze aflevering van Heden & Verleden aandacht voor de geschiedenis van de in oktober van dit jaar gesloopte voormalige boerderij aan het begin van de Oosteindseweg in Bergschenhoek. Wie wil reageren, zelf een verhaal te vertellen heeft of een foto in deze rubriek met anderen wil delen, kan contact met de redactie opnemen door een e-mail te sturen naar redactie@de-heraut.nl of te bellen 010 – 511 88 92. Door Fried Füss
Een opname uit de jaren dertig van de ‘kweekerij’ en de drogerij van Vonk aan het begin van de Oosteindseweg. Foto: familie Vonk.
Enkele personeelsleden van Vonk bij de drogerij in 1941 met op de achtergrond de boerderij van Van der Wel. V.l.n.r.: Piet Liebregts, Mien (Kurver-) Heezen, boekhouder Toon Hallman, Gré (van der Pad-) Hoogenes, ?onbekend?, Marie Heezen, bedrijfsleider Frans Hoogenes en Annie Broekhuizen. Foto: archief familie Hoogenes. Zevenhuizen-van der Drift in het huis te wonen. Piet Zevenhuizen was, totdat hij met werken stopte, baas-knecht op de tuin bij Vonk. Halverwege de jaren ’30 werd het huis gesplitst; Oosteindseweg 2 en 4. De voordeur en de middengang kwamen bij nummer 4. Op nummer 2, dat is dus aan de kant van het dorp, kwam de familie F.A. Hoogenes-de Jong te wonen. Frans Hoogenes was de bedrijfsleider van de Drogerij en later van Frosta waar hij dan ook ging wonen. Op nummer 4 vestigde de familie J.N. (Koos) van Leeuwen zich voor enkele jaren. Korte tijd woonde de familie Vonk-Baars zelf ook nog in het huis. In 1940 betrokt het jonge echtpaar J. Ph. P.
Tot slot
Modern bedrijf
Dries Vonk (1882-1949) toen hij op 25-jarige leeftijd de boerderij kocht en trouwde. Foto: archief familie Vonk.
OUD Bergschenhoek OUD Berkel Rodenrijs OUD Bleiswijk
Heraut_week_50_2015.indd 46
Koos Vonk (1887-1959) maakte van de tuinderij aan de Oosteindseweg een groot en modern bedrijf. In die tijd werd in Bergschenhoek hoofdzakelijk in de volle grond en onder platglas gekweekt. Maar Koos liet een groot aantal verwarmde kassen bouwen. En ook een ketelhuis met een bedrijfswoning. Jarenlang was dit het huis van stokertuinman Jan Kouwenhoven en zijn gezin. En Vonk liet een loods
Buitendijk- Th. in ’t Veen nummer 4. Jaap Buitendijk was bij Koos Vonk in dienst. Hij vervoerde per vrachtwagen Vonk’s handelswaar naar de binnen- en buitenlandse afnemers. De familie Buitendijk zou het langst het huis bewonen. Na ruim 70 jaar trok de laatste bewoonster Buitendijk de deur van nummer 4 voorgoed achter zich dicht. Vanaf 2012 is het gehele pand dan onbewoond en inmiddels eigendom van Wim Wubben. Oosteindseweg 2 stond sinds de jaren ’90 al leeg. Van 1952 tot 1971 woonde hier de weduwe Maria C. Chaulet-Vonk, een zus van Dries en Koos Vonk. Haar zoon Sjaak Chaulet woonde met zijn gezin “achter” en vertrok later naar de Oranjewijk. Vrijgezel Louis Chaulet woonde bij zijn moeder “voor” en bleef tot zijn overlijden op Oosteindseweg nr. 2 wonen.
Viering in 1945 in Lommerrijk van het zilveren jubileum van Vonk’s procuratiehouder De Lange. De jubilaris tussen de bloemen met vrouw en kinderen. En omringd door de familie Vonk, de directie, bedrijfsleiding en kantoormedewerkers. Zittend v.l.n.r.: Koos Vonk, mevrouw De Lange, jubilaris De Lange, mevrouw Catharina Vonk-Baars. Geheel rechts staat boekhouder Toon Hallman en derde van rechts is Dries Vonk. Foto: familie Vonk.
Website Oud Berkel Rodenrijs: www.oudberkelrodenrijs.nl
Het oude pand kwam de laatste periode steeds meer ingebouwd te staan. Door de herbouw van het huis rechts ernaast en de bouw van het hoge complex De Stander dicht er achter. Nadat de buurman, de eigenaar van het herbouwde huis, Oosteindseweg 2-4 aangekocht heeft, ging het snel. Toen voldaan was aan de gemeentelijke procedure kwam de sloopkraan. De ontstane ruimte gaat deel uitmaken van de tuin van het nieuwe huis van de koper. Vanaf de oude toegangsbrug aan de Oosteindseweg komt naar verwachting een ontsluitingspad voor voetgangers en fietsers richting de Oranjewijk.
Websites historische / oudheidkundige verenigingen: www.histverberkelenrodenrijs.nl www.den-berchsen-hoeck.nl www.ovmb.nl www.facebook.com/H.V.DenBerchsenHoeck
08-12-2015 14:41:44