29
De Heraut woensdag 26 augustus 2015
Aannemersbedrijf Batenburg viert 150-jarig bestaan
& Verleden
Heden
In deze aflevering van Heden & Verleden aandacht voor Aannemersbedrijf Batenburg, dat vorige week het 150-jarig bestaan vierde met de overhandiging van een schitterend boek over de geschiedenis van het bouwbedrijf uit Bergschenhoek. Wie wil reageren, zelf een verhaal te vertellen heeft of een foto in deze rubriek met anderen wil delen, kan contact met de redactie opnemen door een e-mail te sturen naar redactie@de-heraut.nl of te bellen 010 – 511 88 92. Door Trees Borkus-Henskens
Het fraaie boek met daarin de geschiedenis van 150 jaar Batenburg, de geboren bouwers, wordt door Dik (Dirk, rechts) overhandigd aan de huidige directie: Erik, Fedor en Ivo (v.l.n.r.).
Bergschenhoek – Met de overhandiging van een schitterend boek over 150 jaar geschiedenis van de geboren bouwers Batenburg stonden (oud-)eigenaren en medewerkers van Aannemersbedrijf Batenburg BV vorige week stil bij het 150-jarig bestaan van het bedrijf. Het boek, samengesteld en geschreven door Dik (Dirk) Batenburg die al bijna 50 jaar alles verzamelt wat over het bedrijf wordt geschreven, werd officieel door hem overhandigd aan de huidige directie: Ivo, Erik en Fedor Batenburg, inmiddels de vijfde generatie. Voor alle medewerkers van het bedrijf lag een exemplaar klaar. Het boek is in een oplage van slechts driehonderd gedrukt en niet te koop. In september gaan de Batenburgers en hun medewerkers met elkaar op stap om het bijzondere jubileum te vieren. Het Bergschenhoekse bedrijf Batenburg heeft een lange geschiedenis die terug voert naar de 17de eeuw. Tot het einde van
de vorige eeuw – om precies te zijn 1993 – was het bedrijf op dezelfde plek (aan de Dorpsstraat over de vaart) gevestigd. In de meer dan 380
jaar van bestaan is het verschillende keren van eigenaar, maar ook van naam gewisseld. Izaak Batenburg wordt op 26 april 1865 eigenaar als hij het bedrijf van zijn schoonvader (timmerman en molenbouwer) Dirk Oosthoek overneemt. Hiermee beginnen de 150 jaar dat het Hoekse bedrijf eigendom is van Batenburg.
Turf In de 16de en 17de eeuw werd er volop turf gestoken in de laagveengebieden en zo ook in Bergschenhoek. Het dorp werd daardoor steeds meer omringd door water en boten waren daarbij onmisbaar. Ook scheepswerfjes schaarden zich daarbij; een ervan lag op de plek waar tot in de 20ste eeuw het bedrijf Batenburg was gevestigd. De scheepswerf met helling was rond 1650 eigendom van Willem Ariensz. Verzijden. Daarna volgden tal van eigenaren, tot Izaak Batenburg er kwam werken. In die tijd bestond een groot deel van het werk uit het repareren en onderhouden van de molens die werden gebouwd voor de droogmaking van het rondom gelegen gebied.
De Houtzager
werden rond 1912 vervangen door elektrische bemaling met pompstations, waardoor het werk in opdracht van het polderbestuur stopte. In de jaren die volgden werden veel molens afgebroken en de materialen hergebruikt. Kort na de Eerste Wereldoorlog overleed Izaak Batenburg. Zijn zoon Dirk – met zijn papieren van meester timmerman op zak - zette het bedrijf van zijn vader voort. De werkzaamheden breidden zich langzaam maar zeker uit. Hij bouwde onder andere drie eenvoudige huisjes aan de Hoeksekade (nu Julianalaan), maar naast een huis of een schuur kon men bij Batenburg tevens terecht voor klerenhekken, aardappelschilbakken, strijkplanken en allerlei andere huishoudelijke attributen. Ook doodskisten, op maat gemaakt. Dirk kocht bovendien steeds een stukje grond bij aan de Hoeksekade. Als belegging bouwde hij daar in 1924 twaalf woningen (dat betekende toen een toename van 10% van het complete woningbestand van Bergschenhoek) met gebroken kap die verhuurd werden. De bouwkosten? Voor het hele project bedroegen die 3600 gulden! Tot 1968 bleef het complex eigendom van Batenburg. In 1925 kocht Dirk Batenburg samen met zijn schoonzoon Cor Mostert een stuk grond aan de Vogelaarstraat in Berkel. Cor was slager en wilde daar een slagerij met slachtplaats beginnen. Tot 2002 bleef daar de slagerij, toen in handen van de kleinzoon van Dirk. In Rotterdam kocht Dirk, wiens zoon Izaak inmiddels in het bedrijf was komen werken, in de dertiger jaren woningen op veilingen om ze op te knappen. In Bergschenhoek bouwde hij regelmatig woningen. De zaagmolen werd steeds minder gebruikt en raakte in slechte staat; tot hij in 1932 werd afgebroken en vervangen door nieuwe elektrische machines. Vervolgens brak er een moeilijke oorlogstijd aan, maar daarna werden de bouwzaken langzaam maar zeker weer opgepakt. De Hoeksenaren zagen Izaak naar het werk rijden met een fietskarretje met daarin gereedschap en materiaal. In maart 1950 kwam de zoon van Izaak – Dirk – van school af; hij werd direct met een bak gereedschap naar het polderhuis gestuurd om een kippenhok te gaan herstellen. In de timmerwerkplaats hing een spijker met daaraan ‘de plank’. Daar werden
de uitgaande materialen voor de klant opgeschreven. Opa Dirk schreef elke zaterdagmiddag alles wat op de plank stond over in het klantenboek en later konden daaruit de rekeningen worden uitgeschreven. De plank werd daarna weer schoon geschaafd. In 1952 deed de eerste auto z’n intrede in het bedrijf. In dat jaar droeg opa Dirk de zaak over aan zijn zoon Izaak. Batenburg kreeg in de vijftiger jaren veel werk in de kassenbouw. De kassen werden in hout opgebouwd met als bovendek de oude broeiramen van het voormalige platglas. Toen de uitbreiding van Bergschenhoek zich aandiende richtte het bedrijf zich weer op het bouwen van woningen. De zoon van Izaak (Izaak) werkte als metselaar en kwam eveneens in het bedrijf werken, zodat het hele pakket kon worden aangeboden in eigen beheer: Aannemersbedrijf D & J Batenburg.
Stempel Aannemersbedrijf Batenburg legde een stempel op Bergschenhoek met de bouw van een groot aantal woningen in diverse wijken. Ook in de ontwikkeling binnen Vinex speelde het bedrijf een belangrijke bouwrol. In 1993 verhuisde het bedrijf van de Dorpsstraat naar de huidige locatie aan de Leeuwenhoekweg. Een jaar later meldde de eerste telg van de vijfde generatie zich: Erik, zoon van Izaak. Dirk droeg datzelfde jaar zijn taak over aan zijn zoon Ivo. In 2001 verliet Izaak het bedrijf en kwam zijn tweede zoon Fedor er werken. De taken werden goed verdeeld: Erik algemeen directeur, Fedor financieel directeur en Ivo algemeen directeur. De gemeente kocht de gronden en percelen van Batenburg aan de Dorpsstraat voor de realisering van de Vlashoeck. In de loop der jaren stonden de bouwborden van Batenburg in Lansingerland, maar ook ver daarbuiten. Als bouwer, ontwikkelaar en/of eigenaar droegen en dragen de Geboren Bouwers nog dagelijks hun steentje bij; in zowel grote als bescheiden projecten. Op dit moment is Batenburg met name een woningbouwer met veel werk in de portefeuille. En met vertrouwen in de toekomst die er weer rooskleuriger uit gaat zien; ook in de bouw.
Om al het benodigde hout zelf te kunnen verwerken besloot Izaak een molen op zijn terrein te bouwen waarmee zaagwerk kon worden verricht. Met in de molen een schaafmachine, een lintzaag en een langgatboormachine. Hij krijgt de naam De Houtzager en zou meer dan veertig jaar het beeld van het dorp Bergschenhoek mede bepalen. Naast molens gaat Batenburg rond 1900 ook bruggen maken in het dorp; van ijzer met een houten dek. De openstelling ervan was een bijzonder gebeurtenis. Het was ook de tijd dat het Polderhuis werd gebouwd. Vanuit het torentje konden de molens aan De Rotte beter in de gaten worden gehouden.
Goede en slechte tijden
Vijf generaties Batenburg.
OUD Bergschenhoek OUD Berkel en Rodenrijs OUD Bleiswijk
Na de drukke jaren volgden de mindere voor het bedrijf van Batenburg. De windmolens
Website oud Berkel en Rodenrijs: www.oudberkelrodenrijs.nl
De Houtzager bepaalde meer dan veertig jaar het beeld van het dorp Bergschenhoek. Een schilderij van Roepman.
Websites historische / oudheidkundige verenigingen: www.histverberkelenrodenrijs.nl www.den-berchsen-hoeck.nl www.ovmb.nl www.facebook.com/H.V.DenBerchsenHoeck