De Goudse jaarverslag 2013

Ondernemen doe je samen Jaarverslag 2013 - De Goudse N.V.

ONDERNEMEN DOE JE SAMEN

www.goudse.nl

Jaarverslag 2013 - De Goudse N.V.

Layar brengt via uw smartphone of tablet het papier van dit jaarverslag tot leven.

Surf, als u de app nog niet heeft, naar get.layar.com, kies uw besturingssysteem, download, installeer en ontdek méér dan uw oog in eerste instantie ziet. Start de app, breng met de camera van uw smartphone of tablet een pagina met het Layar-logo in beeld en kijk…

SCAN MET

Bij De Goudse weten we al 90 jaar dat ondernemen iets is wat je samen doet.

Ondernemen doe je altijd samen met anderen. Dat weten we bij De Goudse al bijna een eeuw.

In ons jaarverslag over 2013 vindt u daarom niet alleen uitgebreide informatie over onze financiële prestaties en ontwikkelingen in onze organisatie. In een tijdlijn onderaan de pagina’s laten we de belangrijkste gebeurtenissen uit onze 90-jarige geschiedenis zien. Daarnaast vertellen vijf medewerkers hoe De Goudse in samenwerking met anderen invulling geeft aan succesvol ondernemerschap. Dat begint al bij de start van een onderneming. Elke dag opnieuw maken mensen hun droom werkelijkheid en worden ze ondernemer. Een bedrijfscoach van micro­ financierder Qredits, waarvan De Goudse partner is, maakt er samen met een starter een succes van. Een aantal medewerkers van De Goudse is actief als coach en deelt tips, trucs en adviezen.

Een succesvolle ondernemer komt vroeger of later op het punt dat hij personeel aanneemt.

Waar moet je dan allemaal aan denken? Het onafhankelijke portaal Ondernemenmetpersoneel.nl, waarvoor De Goudse samenwerkt met uitgever MT MediaGroep, informeert en biedt inspirerende voorbeelden. Medewerkers zijn voor een ondernemer vaak van onschatbare waarde. Wanneer iemand door ziekte of tegenslag zijn of haar werk niet (goed) meer kan doen, is dat vervelend voor zowel de persoon als het bedrijf. Hoe krijg je grip op verzuim? Een VerzuimCoach van De Goudse kijkt samen met de ondernemer kritisch naar het hele proces en biedt aanknopingspunten.

Ondernemen is vooruitzien. Om ondernemers inzicht te bieden in mogelijke bedrijfsrisico’s, ontwikkelde De Goudse samen met adviseurs de innovatieve iPad-app Boris. Ondernemer en adviseur brengen er samen op een interactieve manier het bedrijf mee in kaart. Het resultaat is een uitgebreide rapportage waarover zij samen in gesprek kunnen. Adviseurs zijn onmisbare schakels tussen ondernemers en verzekeraars. Tegelijk is een adviseur zélf ondernemer.

In het MKB-Netwerk delen adviseurs en De Goudse hun ervaringen, dilemma’s en successen om van elkaar te leren en vandaag en morgen sterker te staan.

U ziet: samen ondernemen doen we op uiteenlopende manieren. Met startende en doorgewinterde ondernemers, met adviseurs en met organisaties die door­dringen tot in de haarvaten van het ondernemerschap. We hopen dat deze voorbeelden ook u inspireren uw ervaringen te delen met anderen.

Veel leesplezier en succes met ondernemen!

Scan deze pagina met Layar en bekijk onze jubileumvideo.

inhoud

Profiel

6

Voorwoord

7

De Goudse

9

Kerncijfers

10

Bericht van de Raad van Commissarissen

11

Verslag van het bestuur

16

Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december 2013 voor winstverdeling

26

Geconsolideerde winst- en verliesrekening

28

Technische rekening Schadeverzekering over 2013

28

Technische rekening Levensverzekering over 2013

29

Niet-technische rekening over 2013

30

Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2013

31

Toelichting geconsolideerde balans per 31 december 2013 en

33

geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013 Toelichting geconsolideerde balans per 31 december 2013

54

Toelichting technische rekening Schadeverzekering over 2013

68

Toelichting technische rekening Levensverzekering over 2013

72

Toelichting geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013

76

Enkelvoudige balans per 31 december 2013 voor winstverdeling

80

Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2013

82

Toelichting enkelvoudige balans per 31 december 2013 en

83

enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2013 Winst- en verliesrekening over 2013

85

Overige gegevens

86

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

87

Bijkantoren en Ondernemingsraad

88

De Goudse vereenvoudigd organogram

89

Code verzekeraars

90

Adressen

99

Profiel Ondernemers in verzekeringen Al sinds Geert Bouwmeester het bedrijf in 1924 oprichtte is De Goudse een onafhankelijk, ondernemend familiebedrijf met ondernemende medewerkers. Zo’n 700 zijn dat er nu.

De totale jaaromzet bedraagt ruim eur 621 miljoen.

De Goudse is actief als verzekeraar in Nederland, waarbij het label De Zeeuwse zich specifiek richt op de markt in Zeeland. De Goudse heeft ook een meerderheidsbelang in Van Lanschot Chabot, een onafhankelijk en professioneel advies- en assuradeurenbedrijf gevestigd in Den Bosch.

De Goudse is een echt familiebedrijf. De familie van de oprichter bezit nog steeds vrijwel alle aandelen van De Goudse. Dit maakt De Goudse tot een bijzonder bedrijf met een uniek karakter waar wij trots op zijn. Het meest belangrijke daarbij is misschien wel dat het bedrijf een echt lange-termijnfocus heeft, gericht op continuĂŻteit, en niet wordt geregeerd door de koers van de dag. Dat vertaalt zich ook in een solide financiĂŤle basis en een goede solvabiliteit, die onze klanten de zekerheid biedt die zij van een verzekeraar mogen verwachten.

De Goudse richt zich vooral op ondernemers in het midden- en kleinbedrijf. Door het leveren van topkwaliteit en een persoonlijke en betrokken dienstverlening werken wij aan de tevredenheid van onze klanten. Meer nog dan de snelst groeiende, willen wij de beste zijn. Met relevante producten voor ondernemers en daarbij behorende dienstverlening met toegevoegde waarde, passend bij de specifieke situatie van de ondernemer en de branche waarin hij werkzaam is.

Zo stellen wij ondernemers in staat om zich te concentreren op hun bedrijf.

De Goudse biedt verzekeringsoplossingen op het gebied van Schade, Leven, Zorg, Verzuim en Arbeidsongeschiktheid.

Maar ook extra diensten, bijvoorbeeld om ziekteverzuim te voorkomen en te beperken. Gezien de complexiteit en het belang van verzekeringen voor de klant hechten wij grote waarde aan de samenwerking met objectieve en professionele adviseurs, die samen met De Goudse op zoek gaan naar de beste oplossing voor de klant en de klant adviseren bij het maken van de juiste keuze.

6

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

Voorwoord Ondernemen doe je samen Na het teleurstellend verlopen voorgaande jaar stond 2013 in het teken van het herstel van de resultaten van ons bedrijf.

Met veel inspanning en gedrevenheid zijn wij er met elkaar in geslaagd die resultaten te verbeteren en een goede basis voor de toekomst te realiseren.

Het thema van dit jaarverslag ‘Ondernemen doe je samen’ laat goed zien waar wij voor staan. Samen met onze businesspartners, de onafhankelijk adviseurs, willen wij ondernemend zijn en het beste voor onze klanten realiseren.

In 2013 hebben wij belangrijke stappen gezet om samen nog meer te betekenen voor onze klanten en dan met name voor ondernemers in het MKB. Wij zijn bijzonder trots op de in 2013 behaalde resultaten.

Wij danken hiervoor in de eerste plaats onze medewerkers die met veel inzet en betrokkenheid hieraan hebben gewerkt.

De veerkracht die getoond is, geeft veel vertrouwen voor de toekomst.

Een aantal van die medewerkers wordt in het jaarverslag geportretteerd vanwege de manier waarop zij invulling geven aan het begrip ‘samen ondernemen’.

In dit jaarverslag kijken wij terug op 2013 en hoe het De Goudse is vergaan, en richten wij ons ook op de toekomst.

Voor De Goudse is 2014 een bijzonder jaar. Het is namelijk 90 jaar geleden dat Geert Bouwmeester als ondernemer in verzekeringen startte met De Goudse. Uiteraard staan wij dit jaar stil bij dit bijzondere feit, met (oud-)medewerkers, businesspartners, de samenleving van Gouda en onze klanten.

Michel Lamie voorzitter De Goudse N.V. Geert Bouwmeester vicevoorzitter De Goudse N.V.

Geert Bouwmeester begint als ondernemende 22-jarige voor zichzelf, samen met Cees de Jong.

Ze kiezen voor een no-nonsense start op de overloop van het huis van De Jong.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

1924

7

Geert Bouwmeester

Michel Lamie

De Goudse Raad van Commissarissen

Zittingstermijn tot:

drs. M.W. (Maarten) Dijkshoorn AAG (63), voorzitter

2014

mr. E. (Ellen) Faber (57)

2018

mr. E.M. (Ed) d’Hondt (69)

2016

J.M.A. (Alexander) van der Lof MBA (55)

2015

prof. dr. mr. F. (Frans) van der Wel RA (58)

2017

Bestuur drs. M.A.N. (Michel) Lamie RA (47), voorzitter drs. G.W. (Geert) Bouwmeester (47), vicevoorzitter

Directie drs. E.G.M. (Rico) Donders (60), Particulier en ICT W. (Wim) Eikelboom AAG (50), Financiën M.P. (Marcel) Moons RA (45), Zakelijk B.G. (Bernardo) Walta (44), Zakelijk (Commercie)

Secretaris drs. R.C. (Robbert) Prins (45)

Wim Eikelboom

Rico Donders

Bernardo Walta

Marcel Moons

Robbert Prins

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

9

Kerncijfers

  bedragen x EUR 1.000

2013

2012

2011

2010

2009

Schadeverzekeringen binnenland

358.859

377.016

377.030

346.760

321.974

Schadeverzekeringen buitenland

44.415

52.474

45.280

37.060

37.286

Levensverzekeringen periodieke premies

84.576

98.624

116.041

126.657

134.975

Levensverzekeringen premies ineens

33.424

55.090

100.947

85.757

119.420

521.274

583.204

639.298

596.234

613.655

82.234

124.879

95.462

88.916

82.694

17.924 621.432

20.131 728.214

22.051 756.811

24.260 709.410

26.081 722.430

40.940

-17.358

13.964

30.694

29.451

Beleggingen

2.857.229

2.886.257

2.939.385

3.065.476

2.954.844

Technische voorzieningen

2.556.356

2.695.843

2.663.684

2.782.661

2.686.811

290.363

250.633

272.851

270.444

249.240

3.007.326

3.098.619

3.125.930

3.221.382

3.121.574

De Goudse

552

666

656

669

710

Van Lanschot Chabot

145

147

152

189

207

16,7%

-7,3%

5,7%

13,1%

13,7%

Premie-inkomen

Opbrengst beleggingen Overige inkomsten

Omzet

Resultaat na belasting

Aansprakelijk vermogen Balanstotaal

Aantal medewerkers (FTE/ultimo)

Rendement eigen vermogen

10

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

Bericht van de Raad van Commissarissen Algemeen

relatie tot het middellange termijnplan. Hierin heeft de RvC

Wij bieden de aandeelhouders de door het Bestuur

meegedacht over een aantal voorstellen van het Bestuur en

opgestelde jaarrekening over het boekjaar 2013 ter

advies gegeven over mogelijke ontwikkelingsrichtingen van

vaststelling aan. De jaarrekening is gecontroleerd door

het bedrijf en enkele bedrijfsonderdelen.

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. De goedkeurende verklaring treft u aan in het hoofdstuk ‘Controleverklaring van

In het verslagjaar is de RvC eenmaal in een onderlinge

de onafhankelijke accountant’ van dit jaarverslag. De Raad

vergadering bijeen geweest. Hierin is gesproken over het

van Commissarissen (RvC) adviseert de Algemene Vergadering

functioneren van de RvC als college en van de commissarissen

om de jaarrekening vast te stellen en akkoord te gaan met de

individueel. De RvC heeft vastgesteld dat er sprake is van

voorgestelde resultaatbestemming.

een goede werkrelatie, zowel onderling als met het Bestuur.

De RvC heeft vastgesteld dat de samenstelling van de RvC

De RvC heeft de jaarrekening besproken met het Bestuur,

qua deskundigheid en ervaring zowel in de breedte als in de

in aanwezigheid van de externe accountant. De RvC is van

diepte ruimschoots voldoet aan de vereisten. In de onderlinge

oordeel dat de jaarrekening een goede basis vormt voor de

vergadering is ook de remuneratie van de bestuurders en het

verantwoording die het Bestuur aflegt voor het gevoerde

hoger management vastgesteld.

beleid en voor de verantwoording die de RvC aflegt voor het gehouden toezicht op het gevoerde beleid.

Commissies

Vergaderingen van de RvC

Audit- en Riskcommissie

In het verslagjaar hebben vier reguliere RvC-vergaderingen

De Audit- en Riskcommissie (ARC) bestaat uit de heren

plaatsgevonden voor overleg met het Bestuur. Tijdens deze

prof. dr. mr. F. van der Wel RA (voorzitter, lid sinds 12 april

vergaderingen was de RvC voltallig aanwezig. Daarbij zijn de

2013), drs. M.W. Dijkshoorn AAG en mr. E.M. d’Hondt.

strategie van De Goudse, de ontwikkeling van de markt - zowel

Tot 12 april 2013 was de heer Brands voorzitter en lid van

op macro-economisch niveau als in de distributieketen -

de ARC. In 2013 heeft de commissie zeven keer vergaderd.

en de ontwikkeling van het bedrijf en van de verschillende bedrijfsonderdelen behandeld. In het bijzonder is ook

In het verslagjaar hebben drie reguliere vergaderingen

stilgestaan bij de resultaten en het risicomanagement van

plaatsgevonden in aanwezigheid van de overige leden van

de onderneming. Over diverse onderwerpen, waaronder

de RvC. Bij de reguliere vergaderingen waren ook het Bestuur,

de ontwikkelingen van het resultaat en in het bijzonder de

de directeur Financiën, de manager Risk en Compliance en de

ontwikkeling van het resultaat van de inkomensportefeuille

interne en externe accountant aanwezig. Daarnaast heeft een

en de voortgang van de strategische transformatie, heeft de

onderlinge vergadering plaatsgevonden waarin de commissie

voorzitter van de RvC gedurende het jaar contact onderhouden

haar eigen functioneren en de samenwerking met de interne

met het Bestuur.

en externe accountant heeft geëvalueerd.

Verder is in deze vergaderingen stilgestaan bij een aantal

In de reguliere vergaderingen van de ARC zijn de resultaten

andere onderwerpen, zoals de stand van zaken met

van De Goudse en de periodieke managementrapportages

betrekking tot beleggingsverzekeringen en de ontwikkelingen

besproken. In de loop van het jaar kwamen diverse actuariële

van de beleggingen. In de decembervergadering heeft de

rapportages aan de orde, waaronder de ‘value new business’

RvC het beleggingsmandaat met een aantal aanpassingen

en de toereikendheidstoets. Ook sprak de ARC over de

opnieuw vastgesteld.

aanbevelingen van de interne en externe accountant en de externe actuaris. In de loop van het jaar heeft de ARC

In verschillende vergaderingen is ook gesproken over de

ook het Auditplan 2014 vastgesteld. Daarnaast heeft de

onderwerpen die in de relatie met toezichthouders aan de

ARC zich, mede aan de hand van de risicorapportages, een

orde zijn. Zo is in een van de vergaderingen de risicoanalyse

oordeel gevormd over de strategische risicoanalyse en de

van DNB doorgenomen en is er aandacht geweest voor

risicobereidheid van de onderneming. Daarnaast zijn de

informatiebeveiliging binnen De Goudse. Het kapitaalplan en

liquiditeitspositie van De Goudse en de financiering van het

kapitaalbeleid zijn eveneens aan de orde geweest.

bedrijf aan de orde geweest. Deze onderwerpen hebben ook bijzondere aandacht gekregen bij de behandeling van de

In een strategiebijeenkomst heeft de RvC gesproken over een

ORSA (Own Risk and Solvency Assessment) van De Goudse,

aantal strategische onderwerpen binnen De Goudse mede in

die in december 2013 in een aparte vergadering heeft

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

11

plaatsgevonden. Mede in het kader van de voorbereidingen

afdelingen binnen het bedrijf. De heer drs. M.A.N. Lamie RA

voor Solvency II is naast de ORSA stilgestaan bij het

zal zich, naast zijn taken als voorzitter, primair richten op de

kapitaalbeleid en kapitaalplan van De Goudse. Er is een extra

strategische ontwikkeling van het bedrijf en de relatie met

vergadering van de ARC belegd om dit door te nemen.

stakeholders.

De verkoop van het Scandinavische bedrijf aan Gjensidige is

De RvC heeft inmiddels besloten de heer K.J. Roffel MBA RA

in een aparte vergadering van de ARC aan de orde geweest.

te benoemen tot CFRO van De Goudse N.V. De benodigde goedkeuring voor zijn benoeming is inmiddels door DNB

In een onderlinge vergadering is gesproken met de externe

verleend. De heer Roffel treedt op 1 mei 2014 in dienst van

accountant en is de samenwerking met de accountant

De Goudse.

geëvalueerd.

Ten aanzien van de diversiteit is bij de benoeming van Remuneratie- en Selectie/Benoemingscommissie

mevrouw Faber nadrukkelijk gezocht naar een vrouwelijke

De Remuneratie- en Selectie/Benoemingscommissie

kandidaat die voldoet aan de eisen zoals die zijn

adviseert de RvC over de beloning, selectie en benoeming

geformuleerd in het functieprofiel. Met de benoeming van

van bestuursleden. De commissie bestaat uit twee leden: de

mevrouw Faber is de samenstelling van de RvC qua diversiteit

heren mr. E.M. d’Hondt (voorzitter) en drs. M.W. Dijkshoorn

dichter bij de normstelling vanuit de wet Bestuur en Toezicht

AAG. Zij hebben in 2013 advies uitgebracht aan de RvC over

gekomen.

de vaststelling van de remuneratie van bestuurders en hoger management en de vaststelling van de targets voor deze

Bij de benoeming van de heer Roffel als derde bestuurder

groep.

is het aspect diversiteit ook aan de orde geweest. Op inhoudelijke gronden is echter de voorkeur gegeven aan

De commissie is verder betrokken geweest bij het besluit

de heer Roffel. De aansluiting op het profiel was in zijn

van de RvC om over te gaan tot aanstelling van een derde

geval beter dan die van andere, onder wie ook vrouwelijke,

bestuurder binnen De Goudse N.V.

kandidaten voor deze functie.

Daarnaast heeft de commissie in nauwe samenwerking met

Permanente educatie

een afvaardiging van de Ondernemingsraad het wervings- en

Het programma voor permanente educatie voor leden

selectieproces voor de invulling van de vacature in de RvC

van het Bestuur en de RvC heeft in 2013 een vervolg

begeleid.

gekregen. Er zijn diverse onderwerpen behandeld door verschillende experts die zijn verbonden aan de Deloitte

Samenstelling van de RvC en het Bestuur

Academy. Bijzondere aandacht is besteed aan cybercrime

In de algemene vergadering van 12 april 2013 is de heer prof.

en informatiebeveiliging, de ORSA, risicomanagement en

dr. mr. F. van der Wel RA benoemd als lid van de RvC. Hij volgde

risicobereidheid, reputatiemanagement en fraudepreventie.

in deze positie de heer Brands op die op dezelfde datum

Daarnaast is stilgestaan bij toezichtsthema’s en de relatie

is afgetreden. De heer Van der Wel is door de RvC tevens

met toezichthouders. Ook in 2014 wordt een programma voor

benoemd als voorzitter van de ARC.

permanente educatie gevolgd.

Op 10 december 2013 heeft de Algemene Vergadering

Overleg met de Ondernemingsraad

mevrouw mr. E. Faber aangesteld als Commissaris van

Een afvaardiging van RvC heeft een van de vergaderingen

De Goudse N.V. Het wervings- en selectieproces dat heeft

van de Ondernemingsraad bezocht en de resultaten van

geleid tot haar benoeming is in nauwe samenwerking

de onderneming met hen besproken. De RvC spreekt zijn

tussen de Ondernemingsraad en de Remuneratie- en

waardering uit voor de kritische en constructieve wijze waarop

Selectie/Benoemingscommissie van de RvC gebeurd.

de Ondernemingsraad invulling geeft aan zijn taken.

Mevrouw Faber is benoemd met versterkte aanbeveling van de Ondernemingsraad.

De benoeming van mevrouw Faber is, zoals gezegd, in nauwe samenspraak met de Ondernemingsraad tot stand

De samenstelling van het Bestuur van de vennootschap

gekomen. De RvC is bijzonder tevreden over de wijze waarop

heeft in 2013 geen veranderingen ondergaan. In 2013 heeft

dit is verlopen en heeft veel vertrouwen in een plezierige

de RvC van De Goudse besloten over te gaan tot de werving

samenwerking voor de toekomst.

van een derde bestuurder in de functie van Chief Financial &

12

Risk Officer (CFRO). De RvC heeft hiertoe besloten omdat de

Jaarlijks overleg met DNB

hoeveelheid aan onderwerpen die aandacht vereisen van

De heren Dijkshoorn en Van der Wel hebben in 2013 een

het bestuur fors is toegenomen. Met de aanstelling van de

gesprek gevoerd met het team van DNB dat toezicht houdt

CFRO wijzigt de portefeuilleverdeling binnen het Bestuur.

op De Goudse. In een constructief gesprek zijn diverse

De vicevoorzitter, de heer drs. G.W. Bouwmeester, zal zich

aspecten van het toezicht aan de orde geweest, waaronder

met name bezighouden met de commerciële en operationele

de risicoanalyse die DNB heeft gemaakt. Er is uitgebreid

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

stilgestaan bij de strategie van De Goudse en de visie van de

Naast de verdere ontwikkeling van de ondernemersstrategie

RvC en DNB daarop. Ook is van gedachten gewisseld over de

zal in 2014 de bestendiging van het goede resultaat

rol van commissarissen bij een familiebedrijf als De Goudse,

van 2013 aandacht moeten krijgen. In het bijzonder de

waar de betrokkenheid van familieaandeelhouders van

strategische ontwikkeling van het Inkomensbedrijf, onder

cruciale betekenis is voor de continuïteit.

andere door de veranderende wetgeving voor flexibele arbeidskrachten, en het verbeteren van de resultaten van de

Dividendvoorstel

zaakschadeportefeuille verdienen de nodige aandacht. Ook

Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders

hier stelt de RvC vast dat de onderneming de juiste focus heeft

wordt voorgesteld om aan de houders van de

en geleerd heeft van het verleden.

financieringspreferente aandelen een dividend van EUR 2,9 miljoen (2012: EUR 2,1 miljoen) uit te betalen.

De RvC spreekt zijn waardering uit aan de medewerkers en

In 2013 is geen interimdividend uitgekeerd. Voorgesteld

het Bestuur voor de inspanningen die zijn geleverd voor de

wordt om op gewone aandelen een dividend uit te keren van

ontwikkeling die De Goudse heeft doorgemaakt. De resultaten

EUR 9,0 miljoen (EUR 2012: nihil). Na goedkeuring door de

die in 2013 zijn behaald zijn goed en er wordt met veel

Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt uit de

toewijding gewerkt aan de verbetering van het resultaat en

winst EUR 29,0 miljoen toegevoegd aan de reserves.

aan het versterken van de ondernemersfocus. De RvC wenst het Bestuur en de medewerkers veel succes in het bijzondere

Tot slot

jubileumjaar!

De RvC is verheugd over het sterk verbeterde financiële resultaat van De Goudse in 2013. Na het moeilijke jaar 2012

Gouda, 31 maart 2014

was een krachtig herstel cruciaal. Daarnaast zijn er stappen gezet in het realiseren van de strategie. De RvC is ervan

drs. M.W. (Maarten) Dijkshoorn AAG

overtuigd dat de ontwikkeling van de ondernemersstrategie

mr. E. (Ellen) Faber

het bedrijf een goede, onderscheidende positie voor de

mr. E.M. (Ed) d’Hondt

toekomst biedt. Realisatie- en veranderkracht van de

J.M.A. (Alexander) van der Lof MBA

onderneming en de snelheid waarmee resultaten bereikt

prof. dr. mr. F. (Frans) van der Wel RA

kunnen worden zijn hierbij van toenemend belang. De RvC heeft er vertrouwen in dat de ingezette koers zal leiden tot de beoogde resultaten.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

13

ONDERNEMEN DOE JE SAMEN

Inspiratie nodig bij het aannemen van personeel?

De Goudse en MT MediaGroep helpen ondernemers verder!

Scan deze pagina met Layar en ga direct naar Ondernemenmetpersoneel.nl.

Ondernemenmetpersoneel.nl is een inspiratiebron voor werkgevers.

Ondernemenmetpersoneel.nl is hét online kennis- en inspiratieplatform voor ondernemers die personeel in dienst hebben of nadenken over het aannemen van hun eerste medewerker. Het is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen De Goudse en MT MediaGroep, de makers van onder andere Sprout. ‘MT MediaGroep was de eerste uitgever die ondernemerschap als ‘leuk’ bestempelde’, aldus Carien Vleeskruijer, teammanager Corporate Marketing & Communicatie bij De Goudse. ‘Ze benaderen ondernemen altijd vanuit een positieve invalshoek. Dat doen ze door te inspireren en te informeren, maar vooral door ondernemers zelf aan het woord te laten en met elkaar in contact te brengen. Die visie is ook de basis van Ondernemenmetpersoneel.nl.

Het aannemen van personeel is een ontzettend belangrijk moment in het leven van een ondernemer. Er komen veel nieuwe uitdagingen bij. Zo moet je goed op de hoogte zijn van wetten en regels, maar ook de manier waarop je omgaat met personeel is voor iedere onder­ nemer een ontdekkingstocht. Ondernemenmetpersoneel.nl biedt onafhankelijke en praktische informatie die ondernemers helpt om de juiste mensen aan te nemen en het beste uit ze te halen.’ De Goudse is afzender van het platform, maar de inhoud is volledig onafhankelijk.

Dankzij de samenwerking met MT MediaGroep liggen er lijntjes naar allerlei inspirerende ondernemers. ‘Het doel is om ondernemers écht verder te helpen. Aan het aantal bezoekers, hun enthousiaste reacties en positieve tweets zien we dat we in een behoefte voorzien!’

Carien Vleeskruijer Teammanager Corporate Marketing & Communicatie bij De Goudse

Verslag van het Bestuur Ondernemen doe je samen

sectoren nog niet toe. Het MKB is en blijft echter wel de

Na het voor De Goudse teleurstellende resultaat van 2012

motor van de Nederlandse economie. Voor verzekeraars

stond 2013 voor een belangrijk deel in het teken van herstel

liggen juist bij deze doelgroep kansen voor toekomstige

van het rendement. Hierin zijn wij goed geslaagd. Het

groei, bijvoorbeeld door verdere privatisering van de

jaarresultaat van De Goudse kwam uit op EUR 40,9 miljoen.

Ziektewet en WGA-flex, maar ook als het gaat om integraal

In dit resultaat is de opbrengst opgenomen van de verkoop

risicomanagement en advies aan het MKB.

van onze activiteiten in Scandinavië van EUR 12,5 miljoen.

Het resultaat uit de normale bedrijfsuitoefening bedroeg

De totale groei van de verzekeringsmarkt is beperkt.

EUR 28,4 miljoen, een forse verbetering ten opzichte

De individuele levenmarkt is vrijwel geheel tot stilstand

van verleden jaar en boven de vooraf geformuleerde

gekomen en De Goudse ziet voor de korte termijn weinig

doelstellingen voor 2013. Vrijwel alle bedrijfsonderdelen

vooruitzichten op groei. De schademarkt groeit qua volume

droegen positief bij aan het resultaat. Het resultaat van de in

licht. Dit is voornamelijk te danken aan premieverhogingen.

2012 verliesgevende WGA-ERV-portefeuille was in 2013 in lijn

Productinnovaties en extra bedrijvigheid dragen op dit

met de verwachtingen. Naast het herstel van het rendement

moment beperkt bij aan de groei van de schademarkt. Hoewel

hadden wij in het businessplan voor 2013 nog twee

er zeker mogelijkheden zijn op het gebied van cyber- en

doelstellingen geformuleerd: het verder vergroten van onze

imagorisico’s is de groei van deze markt ook komend jaar naar

klanttevredenheid en implementatie van onze strategie om de

verwachting nog beperkt. Op de inkomensmarkt zijn er kansen

beste ondernemersverzekeraar te worden.

voor groei bij verzekeraars, onder andere door de invoering van de Wet Bezava. De WGA-markt herstelt zich van de slechte

Bij het verbeteren van onze klanttevredenheid is een

jaren 2011 en 2012 met meer realistische premieniveaus die

goede stijgende lijn zichtbaar. In de meting van zakenblad

een gezond verzekeringstechnisch resultaat mogelijk maken.

Incompany, een belangrijke graadmeter voor onze klanttevredenheid, realiseerden wij de hoogste score ooit voor

De economische situatie - met afnemende werkgelegenheid,

De Goudse en zijn wij gestegen naar een vierde positie in de

de eurocrisis die nog niet ten einde is en de nog altijd

categorie Verzekeringen.

zeer lage rente - heeft geen gunstige invloed op de verzekeringssector. Ook de hoge instroom van nieuwe

Het onderscheidend vermogen van De Goudse op

arbeidsongeschiktheidsgevallen is een punt van aandacht

de MKB-markt is in 2013 vergroot. Zo hebben wij

voor verzekeraars.

nieuwe brancheproposities ontwikkeld en nieuwe dienstverleningsconcepten geïntroduceerd voor onze

Hoewel de marktomstandigheden een wisselend beeld

belangrijkste groepen adviseurs. Daarnaast hebben wij

laten zien, zien wij kansen voor een onderscheidende

nieuwe producten ontwikkeld op het gebied van expat-,

verzekeraar als De Goudse. De behoefte bij MKB-klanten aan

Anw- en inkomensverzekeringen (Ziektewet Bezava)

op maat gesneden oplossingen, die aansluiten bij specifieke

waarmee wij onze toppositie op het gebied van

behoeften en hun in staat stellen zich te concentreren op

werknemersverzekeringen eens te meer bevestigen.

hun bedrijfsvoering, is onverminderd groot. Als middelgrote verzekeraar kunnen wij daar beter op inspelen dan andere,

Dochter Van Lanschot Chabot boekte een goed resultaat en

vaak grote verzekeraars.

zette bovendien belangrijke stappen in haar strategie voor de

Missie van De Goudse

zakelijke markt.

Het is de ambitie van De Goudse om de beste In ons jubileumjaar hebben wij als thema voor dit jaarverslag

ondernemersverzekeraar van Nederland te worden.

gekozen voor ‘Ondernemen doe je samen’. Dit onderstreept

Dit doen wij door ondernemers verder te helpen. Met

het ondernemende karakter van De Goudse en onze filosofie

producten en diensten die financiële risico’s inzichtelijk

dat door samenwerking de beste resultaten geboekt worden.

maken en afdekken en met een excellente dienstverlening.

Zodat ondernemers zorgelozer en succesvoller kunnen

Toekomst in verzekeringsmarkt voor MKB

ondernemen. Hiermee leveren wij een bijdrage aan het

Binnen onze primaire doelgroep, MKB-ondernemingen tot

mogelijk maken en stimuleren van ondernemerschap en

30 medewerkers, zijn er voorzichtige tekenen van herstel

aan een aantrekkelijk ondernemersklimaat.

zichtbaar. Desondanks is het aantal faillissementen nog steeds hoog en neemt de werkgelegenheid in de diverse

De zaken gaan goed, ondanks de crisis. Er komt een nieuw hoofdkantoor bij station Gouda.

16

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

1938

Wij zijn ervan overtuigd dat de belangen van verzekerden

Resultaten en financiële positie in vogelvlucht

het best zijn gewaarborgd bij een adviseur die integraal

Het jaar 2013 was een goed jaar voor De Goudse. Het resultaat

risicomanagement hanteert als uitgangspunt voor zijn

kwam uit op EUR 40,9 miljoen. In het resultaat is de opbrengst

dienstverlening. Daarom ondersteunen wij adviseurs actief bij

van de verkoop van onze activiteiten in Scandinavië van

het ontwikkelen van hun visie en vaardigheden op het gebied

EUR 12,5 miljoen opgenomen. Het resultaat uit de normale

van risicomanagement.

bedrijfsuitoefening bedroeg EUR 28,4 miljoen, een forse verbetering ten opzichte van verleden jaar en boven de

De MKB-strategie om de beste ondernemersverzekeraar te

vooraf geformuleerde doelstellingen voor 2013. Vrijwel alle

worden steunt in hoofdlijnen op drie pijlers. In de eerste

onderdelen droegen in 2013 positief bij aan het resultaat.

plaats willen wij met een excellente klantbediening een hoge klanttevredenheid realiseren. Wij doen dit met kwalitatief

Het resultaat van De Goudse op de zakelijke markt was

goede en deskundige medewerkers, die redeneren vanuit

positief. Met name de inkomensportefeuille kende in 2013

het belang van de MKB’er. De Goudse investeert veel in

een positief resultaat (EUR 4,3 miljoen). Dit is inclusief het

de randvoorwaarden die een kwalitatief hoogwaardigere

resultaat voor WGA, dat vorig jaar nog voor een groot verlies

dienstverlening mogelijk maken.

zorgde. Mede dankzij in 2012 getroffen voorzieningen en goede resultaten op het vlak van schadelastbeheersing

Ten tweede dragen onderscheidende proposities, die de

werd hier een resultaat geboekt dat in lijn lag met de

ondernemer echt verder helpen, bij aan de positionering van

verwachtingen.

De Goudse als beste ondernemersverzekeraar. De Goudse is een verzekeraar, maar wij bieden meer dan alleen financiële

Voor zaakschade voor de zakelijke markt bedraagt het

compensatie. Met branchegerichte, specifiek op het MKB

resultaat over 2013 EUR 0,7 miljoen. Over de eerste drie

toegesneden oplossingen zorgt De Goudse ervoor dat schade

kwartalen werd een goed resultaat geboekt. Dit werd in het

wordt voorkomen en dat bij schade de ondernemer weer

laatste kwartaal grotendeels teniet gedaan, voornamelijk door

verder kan. Naast verzekeren vormt dienstverlening steeds

slechte resultaten van de brandportefeuille.

vaker een belangrijk onderdeel van de proposities van De Goudse.

In 2013 heeft De Goudse vanwege achterblijvende resultaten en onvoldoende toekomstperspectieven besloten te

De derde pijler is de samenwerking met de onafhankelijke

stoppen met de pensioenpropositie. Het resultaat van deze

adviseur om ervoor te zorgen dat het MKB goed wordt

portefeuille was, mede daardoor, in 2013 EUR 2,3 miljoen

geadviseerd en ondersteund. Integraal risicomanagement

negatief.

is essentieel voor de continuïteit van ondernemingen in het MKB. Een goede adviseur die een integraal advies kan bieden

Op de particuliere markt was het resultaat wisselend. Bij

is in de visie van De Goudse een onmisbare schakel als het

individuele levensverzekeringen werd door kostenbeheersing

gaat om het beheersen van risico’s.

en een efficiënt ingerichte dienstverlening een goed resultaat geboekt. De particuliere schadeportefeuille eindigde, mede

Naast MKB-verzekeringen heeft De Goudse van oudsher

door een tegenvallend resultaat in het laatste kwartaal, op

een omvangrijke particuliere portefeuille. Voor particuliere

EUR 4,2 miljoen negatief. Het premievolume daalde met 5%.

verzekeringen voert De Goudse een optimalisatiestrategie.

Deze is gericht op een efficiënte en doelmatige service

Het aandeel zakelijke verzekeringen in de totale portefeuille

aan klanten. De primaire aandachtsgebieden hierbij zijn

van De Goudse bedraagt inmiddels circa 80% van het totale

kostenefficiency, klanttevredenheid en rendement. In de

premievolume. Dit is conform onze doelstellingen.

particuliere levenmarkt heeft De Goudse een slinkende portefeuille, die positief bijdraagt aan het resultaat. Hier

De kosten daalden in 2013 ten opzichte van 2012 met 5,4%.

wordt gestreefd naar een marktconform niveau van de kosten

Dit werd voornamelijk veroorzaakt door de verkoop van het

per polis. In de particuliere schademarkt is de portefeuille

buitenlandse bedrijf en kostenreducties bij Van Lanschot

licht groeiend. Hier wordt gestreefd naar een daling van

Chabot. Extra investeringen in de strategische ontwikkeling

de kosten per polis. Wij willen de klanttevredenheid van

van ons bedrijf leidden tot incidentele kostenstijgingen in het

onze particuliere relaties vergroten. Dat doen wij met een

verzekeringsbedrijf.

doelmatige en efficiënte inrichting van processen, gericht op een goede service, en medewerkers die redeneren vanuit het

Voornamelijk als gevolg van de verkoop van het

belang van de klant. Voor de particuliere markt hebben wij

buitenlandbedrijf daalde het aantal medewerkers van 666

geen actieve groeistrategie. Het primaire doel is een goede

naar 552. Het aantal vaste medewerkers is in 2013, exclusief

bediening van de bestaande klantengroep. Groeikansen

buitenlandactiviteiten en Van Lanschot Chabot, gegroeid van

worden beoordeeld op basis van het rendement en het beslag

496 naar 508. Met name de activiteiten op het gebied van

op de capaciteit van de organisatie.

contractbeheer, schadebehandeling en schadelastbeheersing bij collectieve inkomensverzekeringen verklaren deze stijging.

De verwachting is dat de inzet op deze terreinen ook in de

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

17

komende jaren nodig is. Verbetering van de efficiency bij

Duidelijke en begrijpelijke communicatie is een van de

onder andere levens- en schadeverzekeringen en outsourcing

belangrijke aspecten als het gaat om het centraal stellen van

van activiteiten op het gebied van IT en facilitymanagement

klantbelang. De klant moet begrijpen welk product hij koopt

zorgden voor een daling in die sectoren. Het aantal flexibele

en zich bewust zijn van eventuele uitsluitingen en risico’s.

krachten is afgenomen van 69 naar 44.

In 2013 heeft een beoordeling plaatsgevonden van alle uitingen voor onze bestaande producten. Uit deze

De solvabiliteit van De Goudse N.V. steeg in 2013 van

beoordeling is een verbeterplan opgesteld dat als basis dient

178% naar 203%. De solvabiliteit van het Schadebedrijf

voor de tweede fase voor het project ‘Duidelijk Goudse’, dat in

steeg dankzij de positieve resultaten van Inkomen en de

2014 een vervolg krijgt.

verkoop van het buitenlandbedrijf naar 172% (2012: 150%).

De solvabiliteit van het Levenbedrijf kwam ultimo 2013

De Goudse streeft naar samenwerking met kwalitatief

uit op 224% (2012: 292%). Deze daling werd veroorzaakt

hoogstaande en deskundige adviseurs. Bij het aangaan van

door een dividenduitkering aan de holding die diende om,

samenwerkingsrelaties met Erkend MKB-adviseurs spelen

conform het kapitaalbeleid, intercompanyposities binnen

kwalitatieve aspecten nadrukkelijk een rol. Daarnaast

de groep af te bouwen. Na toepassing van het theoretisch

bevorderen wij de kwaliteit van adviseurs onder andere

solvabiliteitscriterium is de solvabiliteit van het levenbedrijf

door het aanbieden van opleidingsprogramma’s en het

nog steeds toereikend. De liquiditeitspositie is ruim

beschikbaar stellen van een online vragenbank.

toereikend en werd gedurende het jaar conform beleid afgebouwd.

Toegevoegde waarde adviseur Voor ondernemers in het MKB zijn verzekeringen van groot

Klantbelang en klanttevredenheid belangrijke drivers

belang voor de continuïteit van hun bedrijf. Er is veel

De Goudse is al sinds de oprichting in 1924 een bedrijf van

deskundigheid nodig om de juiste oplossingen te vinden.

ondernemers. Een echt familiebedrijf. Kenmerkend voor

De ondernemingen waar De Goudse zich op richt, hebben

De Goudse is de focus op de lange termijn en de

die deskundigheid vaak niet zelf in huis. In de visie van

betrokkenheid van de aandeelhouders bij de continuïteit van

De Goudse is een professionele en deskundige adviseur

het bedrijf. Klantbelang en klanttevredenheid zijn belangrijke

daarom onmisbaar.

aspecten die al sinds de oprichting onderdeel vormen van de waarden van ons bedrijf. Deze aspecten spelen dan ook een

Wij streven dan ook nadrukkelijk naar een intensieve

belangrijke rol in onze bedrijfsvoering.

samenwerking met adviseurs die zich, net als wij, richten op het MKB. Zo kunnen wij gezamenlijk de optimale oplossing aan

In 2013 heeft de continue meting van onze klanttevredenheid

de klant bieden. De adviseur neemt hierbij een belangrijke

een vervolg gekregen. Inmiddels wordt deze klant-

positie in. Primair handelt hij als adviseur van de klant. Vanuit

tevredenheid gemeten bij alle afdelingen, zakelijk en

deze rol als persoonlijke adviseur die de klant kent, heeft hij

particulier, die contact hebben met klanten en intermediairs.

een rol in zowel de ontwikkeling als de uitvoering van onze

Door de directe terugkoppeling van de resultaten hebben

proposities. Ons doel is dat zijn advies integraal onderdeel

medewerkers de mogelijkheid om direct contact op te

uitmaakt van de oplossing voor de klant, waarbij zijn

nemen met de klant naar aanleiding van zijn reactie. Dit

onafhankelijke rol als adviseur natuurlijk overeind blijft.

gebeurt zowel bij scores die beneden de norm liggen als bij klanten die juist zeer tevreden zijn. Op deze manier zijn wij

De Goudse gelooft in de toegevoegde waarde van

in staat om veel directer bij te sturen en onze klantprocessen

de deskundige adviseur, vooral op het gebied van

verder te verbeteren. Dit zien wij ook terug in de scores voor

risicomanagement en employee benefits. Met een aantal

klanttevredenheid: de meting van het blad Incompany laat

adviseurs, die wij ‘Erkend MKB-adviseurs’ noemen, werken

een forse stijging zien.

wij nog nauwer samen dan gebruikelijk. Aan deze selecte groep adviseurs, die zich primair richten op het MKB, bieden

De Goudse heeft het Keurmerk Klantgericht verzekeren.

wij meer bevoegdheden en faciliteiten. Zij bieden op hun

Wij zien dit als een belangrijke uiting van het belang dat

beurt aan hun relaties een bovengemiddeld hoog niveau van

wij hechten aan een goede en transparante dienstverlening

dienstverlening, waardoor de risico-inschatting en acceptatie

aan onze klanten.

van verzekeringen beter verzorgd worden. In 2013 hebben wij 38 nieuwe Erkend MKB-adviseurs aangesteld. Uiteindelijk doel

Het in 2012 opnieuw vormgegeven proces voor product-

is om met ongeveer 300 adviseurs een dergelijk partnership

ontwikkeling en productreview heeft in 2013 geleid tot een

aan te gaan.

grondige review en in enkele gevallen tot herontwerp van bestaande verzekeringsproducten. Het reviewproces heeft

In onze visie is een deskundig advies een belangrijke

zich inmiddels bewezen en levert een belangrijke bijdrage

randvoorwaarde voor onze dienstverlening. De Goudse

aan het centraal stellen van het belang van onze klant.

investeert daarom veel in kennis en educatie ten behoeve van de adviseur. Daarmee helpen wij adviseurs om op een professionele en deskundige manier hun klanten te adviseren.

18

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

Zo organiseren wij regelmatig kennissessies voor adviseurs

ontwikkelde zich conform verwachting. De investeringen

en bieden wij adviseurs MKB-netwerksessies en trainingen.

in schadelastbeheersing en schadebehandeling

Andere voorbeelden zijn ons MKB Advies Congres en de online

wierpen hier hun vruchten af. Om de prudentie in de

Vragenbank voor verzekeringsadviseurs. Ook is De Goudse

voorzieningen te versterken is EUR 10 miljoen toegevoegd

betrokken bij het permanente-educatie-katern van VVP, een

aan de voorziening voor dit type verzekeringen.

vakblad voor de verzekeringsbranche.

Bij arbeidsongeschiktheidsverzekeringen was de instroom van nieuwe gevallen onverminderd hoog. Dankzij het

De omgeving van de adviseur is nog steeds turbulent.

positieve resultaat op herverzekeren was het totaalresultaat

Het provisieverbod, steeds verdergaande kennisvereisten en

voor arbeidsongeschiktheidsverzekeringen positief.

lagere bestedingen hebben ertoe geleid dat de adviseur zijn bedrijfsvoering fors heeft moeten omzetten of daarmee bezig

De Goudse is een van de prominente aanbieders op de

is. Velen van de adviseurs met wie wij samenwerken, slagen

markt voor inkomensverzekeringen. Wij zien voor de

hier bijzonder goed in. De hiervoor genoemde opleidingen

toekomst ook kansen in deze markt. In 2013 hebben wij

en netwerksessies zijn voorbeelden van de manieren waarop

een nieuwe propositie ontwikkeld voor eigenrisicodragers

wij adviseurs waar mogelijk helpen bij het verkrijgen van een

voor de Ziektewet voor flexibele arbeidskrachten. Deze is

goede uitgangspositie.

in februari 2014 geĂŻntroduceerd. Op dit terrein heeft De Goudse een voorsprong op de concurrentie doordat wij

De Goudse werkt exclusief via adviseurs. Wij volgen de

al enige jaren met succes een dergelijk product aanbieden

ontwikkelingen binnen het intermediaire landschap

voor uitzendbedrijven. In 2014 besluiten wij of we ook een

dan ook nauwlettend. Het is van groot belang een goed

propositie ontwikkelen voor de WGA-markt voor flexibele

distributie- en inkoopaandeel te hebben bij kwalitatieve

arbeidskrachten, die op 1 januari 2016 opengaat.

adviseurs die zich richten op het MKB. Wij zijn ervan overtuigd dat (ook) voor ondernemers in het MKB een integrale

Ontwikkelingen Leven

risicomanagementbenadering de beste manier is om risico’s

Het levensverzekeringsbedrijf van De Goudse biedt

binnen de bedrijfsvoering van de ondernemer te beperken.

voornamelijk particuliere levenproducten. Door de

Wij richten ons daarom meer en meer op risicomanagement

ondernemerstrategie van De Goudse, de stagnerende

en stimuleren en helpen adviseurs om hetzelfde te doen.

levensverzekeringsmarkt en het staken van de

Hiervoor hebben wij onder meer een risico-inventarisatietool

pensioenactiviteiten van De Goudse neemt de omvang van

ontwikkeld onder de naam Boris. Hiermee stellen wij

het levenbedrijf de komende jaren af. Voor de zakelijke markt

adviseurs in staat een compleet beeld van de risico’s van de

biedt De Goudse een Anw-propositie aan.

onderneming te krijgen op basis waarvan zij de betreffende ondernemer kunnen adviseren. In 2014 breiden wij Boris uit

De premie-inkomsten van het levenbedrijf daalden in 2013

met nieuwe specifieke branche-edities.

met 23,2% van EUR 153,7 miljoen naar EUR 118,0 miljoen.

De koopsomproductie daalde, door een focus op rendement

Ontwikkelingen Schade

boven volume, naar EUR 33,4 miljoen. De periodieke premie

De premieomzet van Goudse Schadeverzekeringen - exclusief

daalde in 2013 met 14,2%. De forse daling van het premie-

de in 2013 verkochte activiteiten, waaronder zowel inkomens-

inkomen is voor een belangrijk deel te wijten aan afkoop en

als (zaak)schadeverzekeringen vallen - is in 2013 gedaald met

premievrij maken van lopende verzekeringen. Daarnaast was

5%. Het totaalresultaat van Schade bedraagt EUR 17,9 miljoen.

de productie van nieuwe premiebetalende verzekeringen beperkt. Ook in de strategische kernmarkt voor Anw-

Het resultaat van zaakschadeverzekeringen bleef, ondanks

verzekeringen was de groei helaas beperkt. Het resultaat van

premieverhogingen en maatregelen op het gebied van

het levenbedrijf was met EUR 26,0 miljoen bijzonder positief.

schadelastbeheersing, achter bij de verwachtingen. Voor 2014 is een aantal extra maatregelen voorzien en wordt verder

In 2013 heeft Goudse Levensverzekeringen een

onderzocht hoe de volatiliteit in de portefeuille teruggebracht

dividenduitkering van EUR 60,0 miljoen gedaan aan

kan worden. De premieomzet van zaakschadeverzekeringen

De Goudse N.V. Deze uitkering is, in overeenstemming

bleef in 2013 nagenoeg gelijk.

met het kapitaalbeleid van De Goudse, gebruikt om de rekening-courantverhoudingen binnen de groep terug te

Het inkomensbedrijf, dat in 2012 verantwoordelijk was voor

brengen tot de geformuleerde doelniveaus.

een sterk negatief resultaat van Goudse Schadeverzekeringen, herstelde zich goed en boekte een positief resultaat van

Aanvullend op eerdere activiteiten voor klanten met een

EUR 4,3 miljoen. De resultaten bij verzuimverzekeringen

beleggingsverzekering zijn wij in 2013 gestart met het

stemden zowel in de provinciale als volmachtportefeuille

activeren van klanten met beleggingsverzekeringen in de

tot tevredenheid. De nieuwe productie voor dit type

meest kwetsbare groep.

verzekeringen was met name voor de provinciale tekening goed. Het resultaat van de WGA-portefeuille, die in 2012 voor aanzienlijke verliezen verantwoordelijk was,

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

19

Ontwikkelingen Pensioen

aandacht besteed aan verdere optimalisatie van de risico/

In september heeft De Goudse besloten te stoppen met

rendementverhouding van de portefeuille. Na een goed

de pensioenpropositie. De volumes die nodig zijn om

resultaat in 2012 heeft het behoudende beleid dat De Goudse

een winstgevende bedrijfsvoering te realiseren werden

hanteert in 2013 geleid tot een relatief laag totaalrendement

niet behaald, onder meer door een veel groter aantal

van bijna 1% op basis van marktwaardewaardering. Een lichte

aanbieders dan bij aanvang was voorzien. Daarnaast is de

stijging van het renteniveau had hierop een negatieve invloed.

prijsconcurrentie groot op deze markt. Dit heeft geleid tot een

Dit is maar beperkt gecompenseerd door een verdere afname

veel lager prijsniveau en daarmee een lager resultaat. Na een

van de risico-opslagen bij de obligaties. Het rendement op de

uitgebreide analyse van alternatieve scenario’s zijn wij tot de

aandelenportefeuille bedroeg ruim 14%.

conclusie gekomen dat een rendabele bedrijfsvoering binnen een acceptabele termijn niet realistisch is. Daarop is besloten

Ondernemend in verzekeringen

de propositie te beëindigen.

De Goudse is al 90 jaar lang een bedrijf van ondernemers. Een echt familiebedrijf, waar de aandeelhouders een bijzondere

Na dit besluit hebben wij gezocht naar alternatieven voor

betrokkenheid hebben bij de langetermijncontinuïteit van de

de lopende contracten bij Gouda Pensioen Service N.V.

onderneming. De stabiliteit van aandeelhouders heeft positief

Hieruit is een voorkeurleverancier naar voren gekomen. De

bijgedragen aan het krachtige herstel dat wij in 2013, na de

verzekeringsnemers hebben een aanbod ontvangen van een

tegenvallende resultaten in 2012, gerealiseerd hebben. Het

alternatieve leverancier. Wij zijn van plan om Gouda Pensioen

bestuur spreekt hier zijn grote waardering voor uit.

Service N.V. te beëindigen zodra alle verzekeringsnemers een andere pensioenuitvoerder hebben gevonden. In de

Mede in het kader van Solvency II is stilgestaan bij de

tussenliggende periode wordt de dienstverlening aan de

toekomstvaste financiering van De Goudse. Hiervoor is een

verzekeringsnemers op het gebruikelijke niveau voortgezet.

kapitaalbeleid en -plan voor De Goudse opgesteld. Onderdeel hiervan is dat in de loop van 2013 een dividenduitkering is

Ontwikkeling beleggingen

gedaan vanuit Goudse Levensverzekeringen om de rekening-

In 2013 is de rust op de Europese markten teruggekeerd

courantstanden binnen de groep terug te brengen. In 2014

nadat de Europese Centrale Bank (ECB) in 2012 verregaande

wordt verder invulling gegeven aan dit kapitaalbeleid en-plan.

maatregelen genomen had om de euro te redden en Europese

Er hebben zich in 2013 geen wijzigingen voorgedaan in de

financiële instellingen van voldoende liquiditeiten te voorzien.

eigendomsverhoudingen van De Goudse.

In de mediterrane landen zijn daarna veel acties ondernomen om de overheidsfinanciën op orde te krijgen. Hierdoor kwam

De Goudse heeft invulling gegeven aan de Code Verzekeraars

het vertrouwen weer terug en kan er weer aan economische

en de daarbij behorende communicatieverplichtingen. Over

groei gewerkt worden.

eventuele afwijkingen van de Code wordt gerapporteerd.

Een compleet overzicht is te vinden in het hoofdstuk ‘Code

De Goudse voert al jaren een consistent en behoudend

verzekeraars’ en op www.goudse.nl/onze-organisatie.html.

beleggingsbeleid, gebaseerd op een ‘buy-and-hold’benadering. Het renterisico is beperkt door een relatief

In 2013 is onze riskmanagementfunctie verder

lage duration gap aan te houden tussen de kasstromen

geprofessionaliseerd en hebben wij goede stappen

van de beleggingen en de verplichtingen. Ultimo 2013 was

gezet op zowel het gebied van operational als financial

deze duration gap 1,8 jaar. De assetmix van de portefeuille

risks. De jaarlijkse strategische risicoanalyse, die is

bestaat voornamelijk uit vastrentende waarden. In 2013

gehouden met bestuur en directie, heeft waardevolle en

heeft De Goudse de aandelenportefeuille en de indirect-

soms nieuwe inzichten opgeleverd, uitmondend in tien

onroerendgoedportefeuille in kleine stappen uitgebreid.

strategische risico’s die bijzondere aandacht vragen en

Per ultimo 2013 bedroegen de zakelijke waarden 3% van

krijgen van het topmanagement. De organisatie van het

de gehele beleggingsportefeuille. Ook heeft De Goudse

riskmanagementframework is verder verankerd, zowel op

haar exposure naar de eurolanden in de periferie in 2013

strategisch als tactisch niveau, en sluit goed aan bij de

verder teruggebracht. De samenstelling van de vastrentende

omvang van onze organisatie.

beleggingsportefeuille naar rating is niet wezenlijk gewijzigd.

De Goudse heeft, samen met haar strategische adviseur

In 2013 is voor de tweede maal een ‘Own Risk and Solvency

Kempen Capital Management, extra aandacht gegeven aan

Assessment’ (ORSA) uitgevoerd. Belangrijke onderdelen

de risicovollere beleggingen in de beleggingsportefeuille.

hiervan zijn het vaststellen van de risicobereidheid van

Dit heeft geleid tot enkele verkopen in 2013.

De Goudse en het vaststellen en de classificatie van de belangrijkste risico’s voor De Goudse, aan de hand

20

De beleggingen worden op de balans van De Goudse op

waarvan een scenarioanalyse is uitgevoerd. Dit proces,

geamortiseerde kostprijs gewaardeerd. De intrestbaten van

onderdeel van de voorbereidingen op Solvency II, heeft ons

het gemiddeld belegd vermogen in obligaties lagen in 2013 op

belangrijke inzichten en handvatten opgeleverd voor ons

3,5%. De lage rentestand heeft tot gevolg dat het rendement

risicomanagement. De uitkomsten en inzichten helpen ons

op herinvesteringen onder druk staat. Gedurende het jaar is

bij het sturen op de verhouding tussen risico, rendement en

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

kapitaal, een belangrijk uitgangspunt bij Solvency II. Voor een

bedrijfspand in Gouda. Ook is een aantal medewerkers van

uitgebreidere toelichting en een overzicht verwijzen wij naar

De Goudse via Qredits actief als ondernemerscoach. Hiermee

de paragraaf ‘Risicomanagement’ (Toelichting paragraaf 3).

helpen zij de betreffende ondernemers bij het vormgeven van hun bedrijf en komen zij tegelijkertijd direct in aanraking met

Veel aandacht wordt besteed aan de ontwikkeling van onze

het wel en wee van ondernemers in het MKB, de belangrijkste

medewerkers. Zo bieden wij al enige jaren een in-huis-

doelgroep van De Goudse.

programma van permanente educatie in het kader van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Daarnaast ondersteunen

Ook binnen de gemeenschap van Gouda is De Goudse

en stimuleren wij de individuele ontwikkeling van onze

actief, onder andere via lidmaatschappen van diverse

medewerkers. Voor het complete management, inclusief

ondernemersverenigingen, zoals hoofdkwartier Gouda en het

directie en bestuur, zijn wij gestart met een programma

platform citymarketing Gouda. Daarnaast is De Goudse actief

‘coachend leidinggeven’. Dit levert een bijdrage aan de

als sponsor van diverse activiteiten en verenigingen, zoals de

gewenste leiderschapsstijl en het gewenste gedrag van

weekendschool, de Goudse Singelloop en CVV De Jodan Boys.

medewerkers, op basis van eigen verantwoordelijkheid.

Ook stellen wij regelmatig ons gebouw ter beschikking voor bijeenkomsten van of met Goudse ondernemers.

De contacten met de Ondernemingsraad verlopen op een constructieve wijze. De raad draagt hiermee op een positieve wijze bij aan het realiseren van de doelstellingen door

Ook duurzaamheid krijgt aandacht binnen onze bedrijfsvoering. Sinds 2010 zijn wij een CO2-neutraal bedrijf

De Goudse. In het afgelopen jaar is onder meer gesproken

en realiseren wij de doelstelling om 2% energie te besparen,

over de financiële resultaten van het bedrijf, de voortgang

zoals is afgesproken in de financiële sector. Op die manier

van het strategisch plan en de invullingen van een aantal

proberen wij onze ecologische ‘footprint’ zo klein mogelijk te

wijzigingen in de organisatie, inclusief de outsourcing van een

houden.

aantal afdelingen bij facilitymanagement. Daarnaast is met de Ondernemingsraad gesproken over de pensioenregeling voor

In 2013 heeft De Goudse haar beleid Maatschappelijk

medewerkers van De Goudse; deze regeling is per 1 januari

Verantwoord Beleggen verder ontwikkeld om invulling te

2014 niet langer verzekerd via het pensioenfonds van

geven aan de Code Duurzaam Beleggen.

De Goudse maar rechtstreeks.

Overige businessactiviteiten Het beleid van De Goudse op het gebied van corporate marketing en communicatie is gericht op twee primaire

Expat- en Reisverzekeringen Nederland

doelgroepen: ondernemers in het MKB en MKB-adviseurs. Met

In Nederland richt De Goudse zich met een gespecialiseerd

initiatieven die zijn gericht op MKB-ondernemers positioneren

team op expat- en reisverzekeringen. Deze portefeuille

wij De Goudse als ondernemersverzekeraar. In 2013 zijn wij

is het afgelopen jaar licht afgenomen met 4%. Dankzij

van start gegaan met het ondernemersplatform ‘Ondernemen

onze persoonlijke benadering en snelle en adequate

Met Personeel’. Een platform waar ondernemers een schat

dienstverlening in het buitenland biedt De Goudse een

aan informatie kunnen vinden over alle aspecten waarmee

onderscheidende propositie op de Nederlandse markt.

zij te maken krijgen als zij personeel in dienst nemen of

Het resultaat van onze expatverzekeringen is ten opzichte

hebben. Voor de adviseur die zich richt op het MKB hebben

van vorig jaar nog verder verbeterd. Ondanks de opnieuw

wij de al eerder genoemde vragenbank, het PE-katern van

stijgende lasten voor zorgverlening en ziektekosten voldeed

het VVP, onze Themaweken, MKB-netwerken en ons jaarlijkse

het resultaat van Expat- en Reisverzekeringen Nederland

MKB-congres ingezet om De Goudse te profileren als

ruimschoots aan de verwachtingen.

intermediairverzekeraar pur sang. Tegelijkertijd leveren deze activiteiten een directe bijdrage aan de kennisontwikkeling

Voor 2014 richten wij ons op een verdere groei van onze

van adviseurs die samenwerken met De Goudse.

portefeuille in deze nichemarkt, onder andere door de introductie van een collectieve verzekering voor expatriates

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

gericht op kleine en middelgrote ondernemingen die tot 50

Het bijzondere karakter van De Goudse als familiebedrijf

medewerkers uitzenden naar het buitenland.

komt ook tot uitdrukking in het beleid op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Naast goede

De Zeeuwse

financiële resultaten zijn een positief imago en bewustzijn van

De Zeeuwse, gevestigd in Middelburg, richt zich met een

de maatschappelijke rol als verzekeraar van belang.

gespecialiseerd team en een eigen identiteit op schade- en inkomensverzekeringen voor bedrijven en particulieren in de

De focus van De Goudse op het MKB is in 2013 verder versterkt.

Zeeuwse markt. De premie van De Zeeuwse groeide in 2013

Ook onze activiteiten op het vlak van maatschappelijke

met 2,0% tot EUR 29,5 miljoen. De premiegroei werd volledig

betrokkenheid sluiten hierbij aan. Al enige jaren bieden

autonoom gerealiseerd. Een belangrijk deel ervan werd

wij een aantal startende ondernemers onderdak in ons

gerealiseerd bij verzekeringen voor agrarische ondernemers.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

21

Meer en meer slaagt De Zeeuwse erin zich te positioneren als

De in 2012 ingezette strategische transformatie is in

specialist voor dit type ondernemer in de Zeeuwse regio.

2013 voortgezet. De strategische ontwikkeling is vooral gericht op groei in hoogwaardig advies op het gebied van

Het technisch resultaat van De Zeeuwse werd beïnvloed door

risicomanagement en bemiddeling voor klanten in de

een sterk verhoogde schadelast in het vierde kwartaal, onder

zakelijke markt, op intensivering van de samenwerking met de

andere door een grote brandschade. Mede hierdoor daalde

moederbedrijven (De Goudse en Van Lanschot Bankiers) en de

het resultaat in 2013 naar EUR 2,1 miljoen (2012: EUR 2,7

focus op de particuliere klanten van Van Lanschot Bankiers,

miljoen).

gekoppeld aan klantgerichte bedrijfsprocessen.

Expat- en Reisverzekeringen buitenland

Op naar ons 100-jarig bestaan!

In Scandinavië was De Goudse actief met expat- en

Het jaar 2013 heeft in het teken gestaan van het herstel

(zaken)reisverzekeringen en medische hulpverlening aan

van rendement. Tegelijkertijd hebben wij belangrijke

reizigers en expatriates over de hele wereld via een eigen

stappen gezet bij het creëren van onderscheidend vermogen.

24-uursalarmcentrale. Op 31 oktober 2013 hebben wij

Aan dat laatste geven wij in 2014 een extra impuls.

onze activiteiten in Scandinavië verkocht aan Gjensidige,

In ons middellangetermijnplan hebben wij extra middelen

een Noorse verzekeraar. Het Scandinavische bedrijf van

vrijgemaakt om te investeren in ons onderscheidend

De Goudse is midden jaren negentig gestart en heeft in de

vermogen: niche- en brancheproposities, uitbreiding en

afgelopen jaren een gezonde rendementsontwikkeling laten

ondersteuning van risicomanagementadvies, uitbreiding van

zien en een goede positie verworven op de Scandinavische

het bedieningsconcept voor onze Erkend MKB-adviseurs en

markt. Gezien de strategie van De Goudse, onze focus op de

natuurlijk onze propositieontwikkeling voor het MKB op het

MKB-markt in Nederland en het gezonde rendement en de

gebied van inkomens- en schadeverzekeringen. Daarnaast

groeimogelijkheden van het Scandinavische bedrijf was het

investeren wij fors in de relatie met onze klanten (CRM) en

een goed moment om het bedrijf te verkopen.

onze verbetering van de klantprocessen en IT.

De resultaten van de bedrijfsactiviteiten tot aan de verkoop

Een deel van de investeringen zal ook leiden tot verlaging

op 31 oktober 2013 zijn verwerkt in het jaarresultaat.

van ons kostenniveau. Dit is noodzakelijk om ook in dat

Voor de Scandinavische activiteiten was 2013 een goed jaar.

opzicht de concurrentie in de markt aan te kunnen. Door extra

De premie over 10 maanden kwam uit op EUR 21,5 miljoen

uitgaven voor en inzet op schadebehandeling en-beheersing

(2012: EUR 43,0 miljoen in 12 maanden).

bij Inkomen, verwachten wij in 2014 op een met 2013 vergelijkbaar kostenniveau en op een vergelijkbare personele

Het technisch resultaat was met name door een fors

bezetting uit te komen.

lagere schadelast goed en voldeed ruimschoots aan de doelstellingen.

Met de verkoop van onze activiteiten in het buitenland is de focus op onze kernstrategie, de beste ondernemers-

De bij Goudse Schadeverzekeringen achterblijvende

verzekeraar van Nederland worden, versterkt. Wij zijn

activiteiten in Italië, Groot Brittannië en Brazilië (totaal

bijzonder trots op de in 2013 behaalde resultaten. Wij

premievolume EUR 7,6 miljoen) worden afgebouwd.

danken hiervoor in de eerste plaats onze medewerkers die

Het totaalresultaat van deze portefeuilles droeg positief

met veel inzet en betrokkenheid hieraan hebben gewerkt.

bij aan het resultaat van De Goudse.

De veerkracht die is getoond geeft veel vertrouwen voor de toekomst. En ons perspectief is goed. Op onze kernmarkten

Van Lanschot Chabot

hebben wij een stevige positie en wij zien daar volop

Van Lanschot Chabot (VLC) behoort tot de top van de

mogelijkheden om ons te onderscheiden.

intermediairbedrijven in Nederland. Het bedrijf richt zich

22

met proposities op het gebied van risicomanagement en

Voor De Goudse is 2014 een bijzonder jaar. Het is in 2014

employee benefits op middelgrote en grote ondernemingen,

namelijk 90 jaar geleden dat Geert Bouwmeester sr. als

met specialisatie in de branches ICT, zorg, maakindustrie en

ondernemer in verzekeringen startte met De Goudse.

zakelijke dienstverlening. Daarnaast richt het bedrijf zich

Uiteraard staan wij dit jaar stil bij dit bijzondere feit,

op ‘Personal en Private Banking’-relaties van Van Lanschot

samen met (oud-)medewerkers, onze businesspartners, de

Bankiers. De Goudse is voor 51% aandeelhouder in het bedrijf.

samenleving van Gouda en onze klanten.

Het omzetvolume in de totale intermediaire markt stond in

Ons businessplan voor 2014 is ambitieus en draagt de

2013 nog steeds onder druk. De omzet van VLC nam af tot EUR

veelzeggende titel: ‘DOEN!’ Wij zijn voorzichtig optimistisch

20,6 miljoen. Het resultaat van VLC ontwikkelde zich boven

over de economische ontwikkelingen in 2014. Tot grote groei

verwachting en kwam uit op EUR 1,5 miljoen, met name door

van de verzekeringsmarkt zal dit naar ons gevoel echter

een goede ontwikkeling van het kostenniveau. Tegelijkertijd is

nog niet leiden. Per saldo verwachten wij voor De Goudse

in 2013 fors geïnvesteerd in de verdere implementatie van de

een daling van het premie-inkomen, onder andere door het

strategie.

wegvallen van de premie-inkomsten in het buitenland en de

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

dalende omzet in het particuliere levenbedrijf. De stijging van

rendement, vergelijkbaar met het huidige niveau, is daarbij

de zakelijke inkomens- en schadeportefeuille kan dit in 2014

een belangrijk doel.

nog niet volledig compenseren. Vanaf 2015 verwachten wij weer een lichte groei van het premie-inkomen van De Goudse.

De Goudse heeft een unieke en bijzondere positie op de verzekeringsmarkt. Als familiebedrijf met een

Voor onze toekomstige resultaten is de ontwikkeling van het

langetermijnhorizon begrijpen wij ondernemers in het MKB

MKB in Nederland van belang. In onze plannen hebben wij

en bieden wij aan hen toegevoegde waarde. Wij zijn dan

rekening gehouden met een voorzichtig herstel. Essentieel

ook vol vertrouwen dat De Goudse, ondanks de moeilijke

voor de toekomst is een concurrerend kostenniveau,

omstandigheden op de verzekeringsmarkt, succesvol zal zijn

gekoppeld aan onderscheidend vermogen. De ontwikkeling

in haar missie om ondernemers verder te helpen zodat zij

van onze brancheproposities en de doorontwikkeling van

kunnen doen waar ze goed in zijn: ondernemen!

bedieningsconcepten voor adviseurs hebben als doel een onderscheidende positie op de schade- en inkomensmarkt

Gouda, 31 maart 2014

te bereiken. De financiering hiervan vindt met name plaats uit operationele winsten. Een goede balans tussen risico,

drs. M.A.N. (Michel) Lamie RA, voorzitter

rendement en kapitaal is een belangrijke voorwaarde voor

drs. G.W. (Geert) Bouwmeester, vicevoorzitter

het bereiken van een onderscheidende positie. Een stabiel

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

23

Het motto van het MKB-Netwerk: Wie niet kan delen, kan ook niet vermenigvuldigen.

Marco Barrink Regiomanager bij De Goudse

In het MKB-Netwerk, dat bestaat sinds 2011, komen verzekeringsadviseurs en De Goudse samen om te praten over succesvol ondernemerschap voor het intermediair. ‘We vinden het belangrijk dat we met elkaar in gesprek zijn, van elkaar leren en elkaar verder brengen’, zegt Marco Barrink, regiomanager bij De Goudse en lid van een van de drie netwerken. ‘Lekker casual en niet boven of tegenover, maar naast elkaar. Tijdens bijeenkomsten, steeds met tien adviseurs en twee medewerkers van De Goudse, komt alles op tafel. Doelen, plannen, ideeën, cijfers tot achter de komma en dilemma’s. De belangrijkste vraag is meestal hoe je als adviseur inkomsten kunt blijven genereren in de ‘nieuwe wereld’. Daarnaast gaat het vaak over hoe wij als verzekeraar producten kunnen ontwikkelen waarbij de kennis van de adviseur daadwerkelijk meerwaarde biedt voor de klant. De gesprekken, discussies en zelfs onderlinge kantoorbezoeken die daaruit ontstaan zijn ontzettend waardevol. Het is niet voor niets dat het motto van het MKB-Netwerk luidt dat wie niet kan delen, ook niet kan vermenigvuldigen. We hebben elkaar nodig om weer verder te kunnen.’

Scan deze pagina met Layar om het verhaal van Ad Bouwmeester te beluiteren

onDernemen Doe je samen

Om samen succesvol te zijn, ondersteunt De Goudse verzekeringsadviseurs met antwoorden op vragen over hun bedrijfsvoering. Benieuwd hoe?

Scan deze pagina met Layar.

Geconsolideerde balans per 31 december 2013 voor winstverdeling Activa Immateriële vaste activa

1

bedragen x EUR 1.000

2013

2012

2.100

3.434

Beleggingen Terreinen en gebouwen

2

–– voor eigen gebruik

22.800

–– overige terreinen en gebouwen

24.862

9.118

9.432 31.918

Beleggingen in groepsmaatschappijen en deelnemingen –– groepsmaatschappijen en deelnemingen

34.294

3

1.774

1.746

–– obligaties uitgegeven door en vorderingen op groepsmaatschappijen

–

– 1.774

1.746

Overige financiële beleggingen –– aandelen –– obligaties

4

48.186

21.511

5

1.742.026

1.727.334

–– vorderingen uit hypothecaire leningen

6

98.119

104.367

–– vorderingen uit andere leningen

7

134.020

129.927

–– deposito's bij kredietinstellingen

8

6.800

–

–– polisbeleningen

9

1.012

1.243 2.030.163

Depots bij verzekeraars

Beleggingen voor risico van polishouders en spaarkasbeleggingen

10

1.984.382

1.295

1.427

2.065.150

2.021.849

792.079

864.408

Vorderingen Vorderingen uit directe verzekering op –– verzekeringnemers

10.714

11.379

–– tussenpersonen

13.065

17.776

Vorderingen uit herverzekering

4.156 14.856

9.917 21.801

Overige vorderingen

11

42.791

60.873

Overige activa Materiële vaste activa en voorraden

12

1.267

1.654

Liquide middelen

13

31.755

70.062 33.022

Overlopende activa

71.716

14

Lopende rente en huur

35.096

Overige overlopende activa

37.088

36.069 40.270 72.184

76.339

3.007.326

3.098.619

Het ziekenfondsbesluit kost De Goudse veel particuliere verzekerden. De koers wordt bijgestuurd met nieuwe producten.

26

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

1941

Passiva

2013

2012

Eigen vermogen

15

265.099

225.907

Aandeel derden

16

3.264

2.726

268.363

228.633

22.000

22.000

290.363

250.633

Groepsvermogen Achtergestelde schulden

17

Aansprakelijk vermogen

Technische voorzieningen

18

Voor niet-verdiende premies en lopende risico's –– bruto

34.880

–– aandeel herverzekeraars

-1.930

64.362 -813

32.950

63.549

1.107.202

1.149.268

Voor levensverzekering –– bruto –– aandeel herverzekeraars

-547

-639

1.106.655

1.148.629

740.968

714.523

Voor te betalen schade / uitkeringen –– bruto –– aandeel herverzekeraars

-117.321

-96.356

623.647

618.167

1.003

1.063

Voor winstdeling en kortingen –– bruto

1.764.255

1.831.408

Technische voorzieningen voor verzekeringen waarbij polishouders het beleggingsrisico dragen en voor spaarkassen –– bruto

19

792.101

864.435

Voorzieningen

20

22.509

25.356

Schulden Schulden uit directe verzekering

21

Schulden uit herverzekering

80.825

717 5.714

Schulden aan kredietinstellingen

22

2.857

Overige schulden

23

30.777

Overlopende passiva

24

75.522

4.818

20.317 119.277

102.270

18.821

24.517

3.007.326

3.098.619

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

27

Geconsolideerde winst- en verliesrekening Technische rekening Schadeverzekering over 2013

bedragen x EUR 1.000

2013

2012

Verdiende premies eigen rekening Bruto premies

25

387.940

Uitgaande herverzekeringspremies

26

-51.164

429.490 336.776

-30.742

398.748

Wijziging technische voorziening niet-verdiende premies en lopende risico’s –– bruto

29.017

–– aandeel herverzekeraars

1.117

-1.147 30.134

366.910

-6.564

-7.711

391.037

Opbrengsten uit beleggingen Opbrengsten uit deelnemingen

28

-

Opbrengsten uit andere beleggingen –– terreinen en gebouwen

620

–– overige beleggingen

27

Gerealiseerde winst op beleggingen

28

22.063

619 22.683 239

Niet-gerealiseerde winst op beleggingen Overige technische baten eigen rekening

29

24.079 22.950

24.698 11.166

35.864

586

2.064

15.539

360

Schaden eigen rekening Schaden –– bruto

-289.305

–– aandeel herverzekeraars

-279.100

14.333 -274.972

12.447 -266.653

Wijziging voorziening voor te betalen schaden –– bruto

-26.791

–– aandeel herverzekeraars

20.966

-110.638 -5.825 -280.797

-779 -111.417 -378.070

Bedrijfskosten Acquisitiekosten

-74.953

-87.873

-44.174

-41.631

Beheers- en personeelskosten; afschrijvingen bedrijfsmiddelen

30

Provisie en winstdeling ontvangen van herverzekeraars

Beleggingslasten

19.831

-625

Gerealiseerd verlies op beleggingen

-937

Niet-gerealiseerd verlies op beleggingen 32

Aan niet-technische rekening toegerekende opbrengst uit beleggingen Resultaat technische rekening schadeverzekering

28

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

12.565 -116.939

31

Beheerskosten en rentelasten

Overige technische lasten eigen rekening

-99.296

33

-659 -1.562

-2.377

-3.036

-234

-506

-1.367

-1.030

-3.764

-7.184

18.965

-77.440

Technische rekening Levensverzekering over 2013

bedragen x EUR 1.000

2013 Verdiende premies eigen rekening

2012

34

Bruto premies

118.000

Uitgaande herverzekeringspremies

-2.545

153.714 115.455

-3.634

150.080

Opbrengsten uit beleggingen Opbrengsten uit andere beleggingen –– terreinen en gebouwen

35

68

–– overige beleggingen

36

57.307

Gerealiseerde winst op beleggingen

37

65 57.375 3.007

Niet-gerealiseerde winst op beleggingen Overige technische baten eigen rekening

38

Uitkeringen eigen rekening

39

–– bruto

61.453 60.382

28.905

90.423

90.748

112.709

10.846

13.182

-326.641

–– aandeel herverzekeraars

61.518

-350.160

1.232 -325.409

1.537 -348.623

Wijziging technische voorziening eigen rekening –– bruto

124.315

–– aandeel herverzekeraars

Winstdeling en kortingen

-92

99.462 124.223

-30

-5.624

40

99.432 -5.509

Bedrijfskosten Acquisitiekosten

41

Wijziging overlopende acquisitiekosten

-858 -7.365

-1.934 -8.223

-9.571

-11.505

Beheers- en personeelskosten; afschrijvingen bedrijfsmiddelen

42

-16.586

-14.874

Provisie en winstdeling ontvangen van herverzekeraars

724

-24.085

1.472

-2.851

-22.875

-24.907

Beleggingslasten Beheerskosten en rentelasten Gerealiseerd verlies op beleggingen

-1.171 43

-1.680

Niet-gerealiseerd verlies op beleggingen Overige technische lasten eigen rekening

44

Aan niet-technische rekening toegerekende opbrengst uit beleggingen Resultaat technische rekening levensverzekering

45

-1.397 -24.272

-1.808

-847

-6.423

-8.567

-9.332

-10.747

26.122

42.354

Vol trots introduceert De Goudse een uniek product tijdens de eerste bijeenkomst voor verzekeringsadviseurs: de Particulier-Patiënt-Polis.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

1948

29

Niet-technische rekening over 2013

bedragen x EUR 1.000

2013

2012

Resultaat technische rekening schadeverzekering

33

18.965

-77.440

Resultaat technische rekening levensverzekering

45

26.122

42.354

45.087

-35.086

–– overgeboekt van technische rekening schadeverzekering

3.764

7.184

–– overgeboekt van technische rekening levensverzekering

9.332

10.747

Resultaat uit niet-verzekeringstechnische deelnemingen

2.168

369

-5.203

-8.334

55.148

-25.120

-13.469

8.169

41.679

-16.951

-739

-407

40.940

-17.358

Resultaat technische rekening Toegerekende opbrengst uit beleggingen:

Andere lasten

46

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen Resultaat aandeel derden Resultaat na belastingen

30

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

47

Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2013

bedragen x EUR 1.000

2013 Resultaat na belastingen

2012

40.940

-17.358 1.702

Correcties voor: Afschrijving immateriële vaste activa

1

1.339

Afschrijving materiële vaste activa

12

774

920

Afschrijving rentestandkorting

18

4.702

4.534

Afschrijving acquisitiekosten

18

7.452

11.032 -2.321

Verleende rentestandkorting

18

-375

Activering acquisitiekosten

18

-88

-1.461

Mutatie technische voorzieningen eigen rekening

18

-78.844

86.140

Mutatie technische voorzieningen risico polishouders

19

-72.334

-65.765

Mutatie voorzieningen

20

-2.847

-12.018

18.082

-17.404

19.864

-23.165

Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende schulden Mutatie overlopende activa/passiva

14/24

-1.541

-16.715

Mutatie uit hoofde van herwaardering beleggingen

3 - 10

-90.679

-117.659

-267

387

Overige mutaties

Kasstroom uit operationele activiteiten

-153.822

-169.151

Investeringen en aankopen Groepsmaatschappijen en deelnemingen en overige immateriële vaste activa Terreinen en gebouwen

1

-

-73 -464.667

-1.058

-416

1

43

137

2

247

53

218.830

468.944

3-9

Materiële vaste activa

-31

-255.927

2

Overige financiële beleggingen

-48

12

Desinvesteringen, aflossingen en verkopen Groepsmaatschappijen en deelnemingen en overige immateriële vaste activa Terreinen en gebouwen Overige financiële beleggingen

3-9

132

121

Materiële vaste activa

Depots bij verzekeraars 12

664

164

Saldo mutatie beleggingen voor risico van polishouders

10

157.572

166.822

Kasstroom uit investerings- en beleggingsactiviteiten

120.455

171.054

Aflossingen

22

-2.857

-2.857

Betaalde dividenden

49

-2.083

-5.663

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie liquide middelen

13

-4.940

-8.520

-38.307

-6.617

De Goudse slaat de vleugels uit: ISIS (International Students Insurance Service) wordt opgezet.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

1950

31

Het verloop van de liquide middelen is als volgt: Stand primo boekjaar Mutatie boekjaar

Stand ultimo boekjaar

32

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

13

2013

2012

70.062

76.679

-38.307

-6.617

31.755

70.062

Toelichting Geconsolideerde balans per 31 december 2013 en geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013 1 Algemeen Bedragen zijn vermeld in duizenden euro’s, tenzij anders is

Ook heeft De Goudse N.V. een belang van 51% in zowel

aangegeven.

stemrecht als winstrecht in Van Lanschot Chabot Holding B.V. te Den Bosch. Deze deelneming is volledig in De Goudse N.V.

De Goudse N.V. is houdstermaatschappij van schade- en

geconsolideerd, met een verantwoording van een aandeel

levensverzekeringsmaatschappijen, van enkele daarmee

derden.

samenhangende kleine vennootschappen en van volmachten assurantiebemiddelingsbedrijven. De statutaire

Goudse Verzekeringen B.V. staat aan het hoofd van de

vestigingsplaats van De Goudse N.V. is Gouda.

groep. De financiële gegevens van De Goudse N.V. worden geconsolideerd in de geconsolideerde jaarrekening van

In het schadebedrijf wordt getekend voor risico’s in de directe

Goudse Verzekeringen B.V.

en indirecte markt, zowel in binnen- als in buitenland in de groepen:

De geconsolideerde winst- en verliesrekening bevat de

–– arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en overige ziekte-

niet-technische rekening en de technische rekeningen

en ongevallenverzekeringen;

schadeverzekering en levensverzekering. In de niet-

–– motorrijtuigen casco;

technische rekening zijn onder meer opgenomen:

–– motorrijtuigen aansprakelijkheid;

–– de niet-technische baten en lasten van schade- en

–– voertuig casco; –– vervoerde zaken; –– brand en natuurevenementen; –– andere schade aan zaken; –– algemene aansprakelijkheid;

levensverzekeringen; –– de toegerekende opbrengsten uit beleggingen die zijn overgeboekt van de technische rekeningen; –– de baten en lasten uit overige (niet-verzekerings)activiteiten.

–– diverse geldelijke verliezen; –– rechtsbijstand.

1.2 Wijzigingen in de samenstelling van de groep In 2013 zijn Travel and Personal Underwriters Limited te

In het levenbedrijf wordt getekend voor risico’s in de directe

Portsmouth en Byss Insurance N.V. te Wemmel geliquideerd.

en indirecte markt, zowel in binnen- als buitenland.

Daarnaast is de dochtermaatschappij Nordisk Forsikrings services A/S op 31 oktober 2013 verkocht aan Gjensidige

De enkelvoudige winst- en verliesrekening is opgesteld

Forsikring ASA.

overeenkomstig de bepalingen van artikel 402 BW2, Titel 9. In de winst- en verliesrekening is het geconsolideerde resultaat

1.3 Verbonden partijen

verwerkt, voor zover dit ten gunste van De Goudse komt.

Als verbonden partij worden aangemerkt alle rechtspersonen waarover overheersende zeggenschap, gezamenlijke

1.1 Groepsverhoudingen

zeggenschap of invloed van betekenis kan worden

In de geconsolideerde jaarrekening zijn de gegevens

uitgeoefend. Ook rechtspersonen die overheersende

opgenomen van de dochtermaatschappijen van De Goudse

zeggenschap kunnen uitoefenen worden aangemerkt

N.V. Eind 2013 zijn de volgende dochtermaatschappijen

als verbonden partij. De statutaire directieleden, andere

volledig eigendom van De Goudse:

sleutelfunctionarissen in het management van De Goudse N.V.

–– Goudse Schadeverzekeringen N.V. te Gouda;

en nauwe verwanten zijn ook verbonden partijen.

–– Goudse Levensverzekeringen N.V. te Gouda; –– Goudse Beleggings- en Financieringsmaatschappij B.V. te Gouda;

Transacties van betekenis met verbonden partijen worden toegelicht voor zover deze niet onder normale

–– Goudse Verzekeringen Services B.V. te Gouda;

marktvoorwaarden zijn aangegaan. De toelichting gaat dan

–– Automatiseringsmaatschappij Gouda B.V. te Gouda;

in op de aard en de omvang van de transactie en andere

–– Assurantiemaatschappij Hollandia anno 1924 N.V.

informatie die nodig is voor het verschaffen van het inzicht.

te Gouda;

De transacties met verbonden partijen betreffen onder andere

–– Collectie Stationsplein B.V. te Gouda;

doorbelaste kosten, huur, interne leningen en rekening-

–– Goudse Assurantiedesk B.V. te Gouda;

courantverhoudingen.

–– Gouda Pensioen Service N.V. te Gouda (voorgenomen te liquideren).

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

33

1.4 Grondslagen voor het opstellen van de

gerealiseerde resultaten van zakelijke waarden die in het

geconsolideerde jaarrekening

resultaat zijn verantwoord.

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW, waaronder afdeling 15, en de stellige

2 Grondslagen voor waardering van activa en passiva en bepaling van het resultaat

uitspraken die zijn opgenomen in de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de

2.1 Algemeen

Jaarverslaggeving.

De balans is opgesteld voor winstbestemming.

In de consolidatie worden de financiële gegevens

Activa en passiva worden gewaardeerd tegen de

van De Goudse N.V. opgenomen, samen met haar

verkrijgingsprijs (inkoopprijs en bijbehorende kosten) of

groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen

de vervaardigingsprijs of de actuele waarde, waar nodig

waarop De Goudse een overheersende zeggenschap kan

onder aftrek van een voorziening voor het risico van

uitoefenen of waarover De Goudse de centrale leiding heeft.

onvolwaardigheid. Als geen specifieke waarderingsgrondslag

Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen waarin

is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs

De Goudse N.V. direct of indirect overheersende zeggenschap

onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorziening.

kan uitoefenen doordat De Goudse beschikt over de

Toelichtingen op posten in de balans, de winst- en

meerderheid van de stemrechten of op enig andere wijze de

verliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn in de

financiële en operationele activiteiten kan beheersen. Hierbij

jaarrekening genummerd.

wordt tevens rekening gehouden met potentiële stemrechten die direct kunnen worden uitgeoefend op balansdatum.

Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten

De groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop

en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties

De Goudse een overheersende zeggenschap kan uitoefenen

worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd;

of waarover zij de centrale leiding heeft, worden voor 100%

verliezen worden al onmiddellijk verantwoord zodra zij

in de consolidatie betrokken. Het aandeel van derden in het

voorzienbaar zijn.

groepsvermogen en in het groepsresultaat wordt afzonderlijk vermeld.

2.2 Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van

Intercompany-transacties, intercompany-winsten

resultaatbepaling en de presentatie zijn ongewijzigd ten

en onderlinge vorderingen en schulden tussen

opzichte van het voorgaande jaar. De rubricering van enkele

groepsmaatschappijen en andere in de consolidatie

balansposten is aangepast, vanwege een herbeoordeling van

opgenomen rechtspersonen worden geëlimineerd, voor

de aard van de betreffende posten. Deze aanpassingen

zover de resultaten niet door transacties met derden buiten

zijn in de vergelijkende cijfers opgenomen en betreffen

de groep zijn gerealiseerd. Ongerealiseerde verliezen op

(bedragen x EUR 1.000):

intercompany-transacties worden ook geëlimineerd tenzij

–– van overige schulden naar overige voorzieningen ter

er sprake is van een bijzondere waardevermindering.

Waarderingsgrondslagen van groepsmaatschappijen en andere in de consolidatie opgenomen rechtspersonen zijn waar nodig gewijzigd om aansluiting te krijgen bij de geldende waarderingsgrondslagen van de groep.

grootte van EUR 1.007; –– van overlopende activa naar overlopende passiva ter grootte van EUR 2.884; –– van overlopende activa naar vorderingen uit herverzekering ter grootte van EUR 3.100.

1.5 Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht

In de overige voorzieningen is de presentatie van claims

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de

uit hoofde van bedrijfsaansprakelijkheid aangepast.

indirecte methode, waarbij onderscheid wordt gemaakt

De eventuele vorderingen uit bedrijfsaansprakelijkheids-

tussen kasstromen uit operationele, investerings- en

verzekeringen zijn niet langer in mindering gebracht op

beleggingsactiviteiten en financieringsactiviteiten.

deze voorziening, maar apart opgenomen onder de overige vorderingen. In de vergelijkende cijfers heeft dit geleid tot een

De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit

aanpassing van voorzieningen naar overige vorderingen ter

liquide middelen. Deposito’s en effecten zijn opgenomen

grootte van EUR 5.809.

onder beleggingen. De kasstromen in vreemde valuta’s zijn omgerekend tegen een gemiddelde koers. Betaalde

In de jaarrekening zijn de transacties in de handelsvoorraad

dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit

van beleggingsfondsen ten behoeve van de polishouders

financieringsactiviteiten.

vanaf 2013 gesaldeerd opgenomen. Ten behoeve van het inzicht zijn de vergelijkende cijfers in het kasstroomoverzicht

34

De overige mutaties in de kasstroom van operationele

aangepast aan deze wijze van verwerking. Deze aanpassing

activiteiten hebben met name betrekking op (niet-)

heeft geen resultaateffect gehad.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2.3 Vreemde valuta’s

gerechtigd is, worden in mindering gebracht op de bruto

Transacties in vreemde valuta’s gedurende de verslagperiode

technische voorzieningen. De kortlopende vorderingen op

zijn in de jaarrekening verwerkt tegen de koers op

herverzekeraars zijn opgenomen onder de vorderingen.

transactiedatum. De waarde van activa en passiva in vreemde

Deze vorderingen zijn afhankelijk van de verwachte claims

valuta’s is omgerekend tegen de koersen van de balansdatum.

en uitkeringen die voortvloeien uit de desbetreffende herverzekerde verzekeringscontracten.

Valutakoersverschillen komen in de winst- en verliesrekening tot uitdrukking tegen de valutakoers op de datum van

De waardering van bedragen die door en aan herverzekeraars

transactie. Hierop geldt één uitzondering: de uit deel-

verschuldigd zijn, geschiedt in overeenstemming met

nemingen resulterende omrekeningsverschillen worden

de voorwaarden van de herverzekeringscontracten.

rechtstreeks ten gunste of ten laste van het eigen vermogen

Verplichtingen uit herverzekering betreffen voornamelijk

gebracht in de wettelijke reserve omrekeningsverschillen.

te betalen premies voor herverzekeringscontracten. Deze premies worden als last opgenomen over de periode waarin zij

Groepsmaatschappijen

verschuldigd zijn.

De activa en passiva van de in de consolidatie opgenomen deelnemingen in vreemde valuta’s, worden omgerekend tegen

De vorderingen uit hoofde van herverzekeringscontracten

de koers op de balansdatum; de baten en lasten tegen de

worden op de balansdatum beoordeeld op eventuele

gemiddelde koersen gedurende het boekjaar.

bijzondere waardeverminderingen.

2.4 Gebruik van schattingen

2.6 Immateriële vaste activa

Bij het opstellen van de jaarrekening moet De Goudse

Immateriële vaste activa worden geactiveerd als het

schattingen en veronderstellingen maken die van invloed zijn

waarschijnlijk is dat toekomstige economische voordelen

op de gerapporteerde posten in de geconsolideerde balans

zullen worden behaald, deze voordelen door De Goudse

en winst- en verliesrekening. Deze schattingen zijn naar beste

redelijk kunnen worden ingeschat en de kosten betrouwbaar

weten van het Bestuur gemaakt, maar de daadwerkelijke

kunnen worden vastgesteld. Immateriële vaste activa

uitkomsten kunnen uiteindelijk afwijken van die schattingen.

bestaan uit toekomstige winstmarges van aangekochte verzekeringsportefeuilles (VOBA) en software (inclusief

De belangrijkste schattingen hebben betrekking op:

bijkomende kosten).

–– waardering van verplichtingen inzake verzekeringscontracten; –– actuariële veronderstellingen betreffende de waardering van de overige personeelsverplichtingen; –– schattingen bij de opname van niet-technische

Geacquireerde goodwill (het verschil tussen de aankoopprijs en de actuele waarde van de bij de overname geïdentificeerde activa en passiva) wordt ten laste gebracht van het eigen vermogen.

voorzieningen; –– actuele waarde van enkele beleggingen;

VOBA

–– waardering van de herverzekeringscontracten;

Aangekochte verzekeringsportefeuilles worden verwerkt

–– voorziening voor dubieuze debiteuren.

aan de hand van de overnamemethode. Het verschil tussen de actuele waarde en de boekwaarde van de aangekochte

2.5 Herverzekeringscontracten

verzekeringsportefeuilles wordt als een immaterieel vast actief

Contracten die De Goudse heeft afgesloten met

in de balans opgenomen. De VOBA wordt bepaald met behulp

herverzekeraars en op grond waarvan De Goudse

van de netto contante waarde van de geschatte toekomstige

wordt gecompenseerd voor verliezen op uitgegeven

kasstromen uit de lopende verzekeringscontracten op de

verzekeringscontracten, worden aangemerkt als

overnamedatum. Bij het bepalen van de netto contante

herverzekeringscontracten.

waarde wordt gebruikgemaakt van de best mogelijke schattingen van actuariële aannames wat betreft intrest,

Door De Goudse afgesloten verzekeringscontracten waarbij

sterfte, invaliditeit en kosten. De VOBA wordt afgeschreven

de contracthouder een andere verzekeraar is, worden

over de geschatte looptijd van de overgenomen portefeuille.

aangemerkt als ontvangen herverzekeringscontracten.

Naar verwachting is de geschatte looptijd tussen de vijf en

Deze worden verantwoord als een verzekeringscontract.

tien jaar. De afschrijvingslasten worden gepresenteerd onder de post acquisitiekosten in de winst- en verliesrekening.

Herverzekeringspremies, provisies en uitkeringen,

De resterende looptijd wordt periodiek opnieuw beoordeeld.

evenals de technische voorzieningen voor herverzekerings-

Indien van toepassing wordt de afschrijvingslast aangepast

contracten, worden op dezelfde wijze verantwoord als

aan de gewijzigde afschrijvingsperiode en verwerkt als

de directe verzekeringen waarvoor de herverzekeringen

schattingswijziging.

zijn afgesloten. Het aandeel van herverzekeraars in de technische voorzieningen en de uitkeringen waartoe

Op iedere balansdatum wordt getoetst of er sprake is van een

De Goudse uit hoofde van haar herverzekeringscontracten

bijzondere waardevermindering. Hierbij wordt vastgesteld

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

35

of de toekomstige winstbijdrage uit de aangekochte

Als de waardering van een deelneming volgens de

verzekeringscontracten voldoende is om de geactiveerde VOBA

netto-vermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil

te kunnen dekken. Indien dat niet het geval is, leidt dit tot

gewaardeerd. Als en voor zover De Goudse in deze situatie

een extra afwaardering van de VOBA ten laste van de winst- en

geheel of gedeeltelijk instaat voor de schulden van de

verliesrekening.

deelneming of daartoe het stellige voornemen heeft, wordt hiervoor een voorziening getroffen.

Software Gekochte en/of zelfvervaardigde software (inclusief

De eerste waardering van gekochte deelnemingen is

bijkomende kosten) wordt geactiveerd tegen de

gebaseerd op de actuele waarde van de identificeerbare

verkrijgingsprijs en afgeschreven ten laste van de

activa en passiva op het moment van acquisitie. Voor de

winst- en verliesrekening op basis van een economische

vervolgwaardering worden, uitgaande van de waarden bij de

levensduur van vijf jaar. De afschrijvingslasten worden

eerste waardering, de grondslagen toegepast die gelden voor

gepresenteerd onder de post bedrijfskosten in de winst- en

deze jaarrekening.

verliesrekening. Uitgaven die samenhangen met onderhoud van softwareprogramma’s en uitgaven van onderzoek worden

Als sprake is van een bijzondere waardevermindering

rechtstreeks verantwoord in de winst- en verliesrekening.

vindt waardering plaats tegen realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde

Op iedere balansdatum wordt getoetst of er sprake is

en de bedrijfswaarde. De afwaardering wordt ten laste van de

van een bijzondere waardevermindering. Een bijzondere

winst- en verliesrekening gebracht.

waardevermindering wordt ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht.

Aandelen, converteerbare obligaties en opties Aandelen, converteerbare obligaties en opties worden

2.7 Beleggingen

gewaardeerd tegen de actuele waarde. Bij de waardering van de aandelen, converteerbare obligaties en opties kan voor het

Terreinen en gebouwen

grootste deel gebruik worden gemaakt van marktnoteringen,

Waardering van de terreinen en gebouwen, al dan niet in

met uitzondering van enkele beleggingsfondsen en

eigen gebruik, geschiedt tegen de actuele waarde op de

minderheidsbelangen, die op basis van waarderingsmodellen

balansdatum. Er wordt niet afgeschreven. Minimaal één

en -technieken zijn gewaardeerd.

keer per vijf jaar stellen onafhankelijke deskundigen de waarde vast, op basis van de onderhandse verkoopwaarde

De waardering van de niet-beursgenoteerde minderheids-

in verhuurde staat. In de tussenliggende jaren wordt bij de

belangen vindt plaats tegen reële waarde. Als best mogelijke

waardering gebruikgemaakt van de indexering die de NVM

inschatting wordt de netto-vermogenswaardemethode

publiceert. Voor het bedrijfspand De Zwaluw wordt jaarlijks

gebruikt. Enkele minderheidsbelangen worden gezien

een onafhankelijk taxatierapport opgevraagd. De winsten

hun omvang gewaardeerd op basis van andere algemeen

en verliezen die ontstaan door een wijziging in de actuele

aanvaardbare waarderingsmodellen.

waarde van terreinen en gebouwen worden verantwoord in de winst- en verliesrekening van de periode waarin de wijziging

Winsten en verliezen ten gevolge van herwaardering van

zich voordoet. Daarnaast wordt een herwaarderingsreserve

aandelen, converteerbare obligaties en opties worden

gevormd, rechtstreeks ten laste van de overige reserves,

toegevoegd, of onttrokken aan de herwaarderingsreserve,

voor het verschil tussen de actuele waarde en de kostprijs

onder verrekening van latente belasting. Voor zover de

van de terreinen en gebouwen. Hierbij wordt rekening

herwaarderingsreserve per individueel beleggingsobject

gehouden met een belastinglatentie over de opgebouwde

onvoldoende is, wordt de waardevermindering ten laste van

herwaarderingsreserve.

het resultaat gebracht. Een uitzondering hierop vormt de herwaardering van enkele participaties van geringe omvang,

Deelnemingen

waarbij de waardeaanpassingen en het dividend ten gunste of

Wanneer 20% of meer van de stemrechten uitgebracht

ten laste van de resultaten komen.

kan worden, wordt vermoed dat er invloed van betekenis is. Deze beleggingen in deelnemingen in maatschappijen

Zerobonds

worden tegen netto-vermogenswaarde gewaardeerd.

Bij de eerste waardering worden zerobonds gewaardeerd

Minderheidsdeelnemingen zonder invloed van betekenis

tegen reële waarde. De vervolgwaardering vindt plaats

worden gerubriceerd onder aandelen.

tegen geamortiseerde kostprijs onder toevoeging van rentebijschrijving, berekend naar het effectieve rendement

De netto-vermogenswaarde wordt berekend volgens

op de verkrijgingsdatum. Zerobonds zijn verantwoord onder

de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening. Als

obligaties.

herberekening niet mogelijk is vanwege het ontbreken van aanvullende gegevens, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming.

36

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

Obligaties, vorderingen uit hypothecaire leningen,

van de terugname, als geen sprake zou zijn geweest van een

vorderingen uit andere leningen en polisbeleningen

bijzondere waardevermindering. Het teruggenomen verlies

Bij aankoop worden vastrentende beleggingen (obligaties,

wordt in de winst- en verliesrekening verwerkt.

vorderingen uit hypothecaire leningen, vorderingen uit andere leningen en polisbeleningen) opgenomen tegen reële waarde.

Bij een investering in aandelen gewaardeerd tegen

Verdere waardering vindt plaats tegen geamortiseerde

reële waarde wordt de omvang van de bijzondere

kostprijs onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid.

waardevermindering bepaald als het verschil tussen

Het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de nominale

de boekwaarde van het financiële actief en de best

waarde wordt gedurende de looptijd van de beleggingen

mogelijke schatting van de toekomstige kasstromen. Dit

gespreid als resultaat verantwoord. Deze agio en disagio

verschil wordt daarna contant gemaakt tegen de actuele

worden verantwoord onder overlopende activa of overlopende

vermogenskostenvoet voor een soortgelijk financieel actief.

passiva. Als de beleggingen worden verkocht voor het eind

Het bijzondere waardeverminderingsverlies wordt slechts

van de looptijd worden de resultaten verantwoord in de winst-

teruggenomen als het wegnemen van de indicatie van een

en verliesrekening.

bijzondere waardevermindering objectief waarneembaar is.

2.8 Depots bij verzekeraars

2.11 Materiële vaste activa

Depots bij verzekeraars betreffen vorderingen op grond van

Materiële vaste activa bestaan uit informatieverwerkende

(her)verzekeringsovereenkomsten waarover niet vrij beschikt

apparatuur, inventarissen en auto’s. Deze worden

kan worden. Deze vorderingen worden initieel gewaardeerd

gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, verminderd

tegen verkrijgingsprijs. De vervolgwaardering is tegen

met afschrijvingen en eventuele bijzondere

geamortiseerde kostprijs.

waardeverminderingen, rekening houdend met een eventuele restwaarde. Op materiële vaste activa wordt lineair

2.9 Beleggingen voor risico van polishouders en

afgeschreven. De afschrijvingstermijn is maximaal drie

spaarkasbeleggingen

jaar voor informatieverwerkende apparatuur en auto’s en

Beleggingen die worden gehouden voor rekening en risico van

maximaal vijf jaar voor inventarissen.

polishouders van levensverzekeringen worden gewaardeerd tegen actuele waarde.

2.12 Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen

Opbrengsten van beleggingen, mutaties in de waardering en

de actuele waarde van de tegenprestatie. Vorderingen worden

verkoopresultaten worden in eerste instantie ten gunste of ten

na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde

laste gebracht van de technische rekening levensverzekering

kostprijs. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op

en daarna opgenomen onder wijziging technische

grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn

voorzieningen.

wordt de actuele waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten en worden er

2.10 Bijzondere waardeverminderingen van financiële activa

rente-inkomsten ten gunste van de winst- en verliesrekening

Voor financiële instrumenten beoordeelt De Goudse

gebracht, op basis van de effectieve rente. Voorzieningen

op iedere balansdatum of er objectieve aanwijzingen

wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de

zijn voor bijzondere waardeverminderingen van een

boekwaarde van de vordering.

financieel actief of een groep van financiële activa. Bij aanwezigheid van objectieve aanwijzingen voor bijzondere

2.13 Liquide middelen

waardeverminderingen bepaalt De Goudse de omvang van het

Liquide middelen bestaan uit kas- en banktegoeden.

verlies uit hoofde van de bijzondere waardeverminderingen en

Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen

verwerkt De Goudse dit direct in de winst- en verliesrekening.

onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen

Bij financiële activa die gewaardeerd zijn tegen

nominale waarde.

geamortiseerde kostprijs wordt de omvang van de bijzondere waardevermindering bepaald als het verschil tussen de

2.14 Aansprakelijk vermogen

boekwaarde van het actief en de best mogelijke schatting

Het aansprakelijk vermogen bestaat uit het eigen vermogen,

van de toekomstige kasstromen, contant gemaakt tegen

het aandeel derden en de achtergestelde schulden.

de effectieve rentevoet van het financiële actief zoals die is bepaald bij de eerste verwerking van het instrument.

2.15 Aandeel derden

Het waardeverminderingsverlies dat daarvoor opgenomen

Het aandeel derden als onderdeel van het groepsvermogen

was, dient te worden teruggenomen als de afname van de

wordt gewaardeerd tegen het bedrag van het nettobelang in

waardevermindering verband houdt met een objectieve

de netto-activa van de desbetreffende groepsmaatschappijen.

gebeurtenis na afboeking. De terugname wordt beperkt tot maximaal het bedrag dat nodig is om het actief te

Voor zover de betreffende groepsmaatschappij een negatieve

waarderen op de geamortiseerde kostprijs op het moment

netto-vermogenswaarde heeft, worden de negatieve

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

37

waarde en eventuele verdere verliezen niet toegewezen

gebruikt voor de tariefstelling. Hierdoor wordt voor

aan het aandeel derden, tenzij de derden-aandeelhouders

de verschillende productgroepen gebruikgemaakt

een feitelijke verplichting hebben en in staat zijn om de

van AOV2000, als ook KAZO1990, WAO1993, WAO1995,

verliezen voor hun rekening te nemen. Zodra de netto-

WAO1999 en WIA2005. Naast deze kansgrondslagen

vermogenswaarde van de groepsmaatschappij weer positief

wordt een rekenrente van 3% gehanteerd. Voor nieuwe

is, worden resultaten toegekend aan het aandeel derden.

productie in arbeidsongeschiktheidsverzekeringen geldt een rekenrente van 2,25%. De schadevoorziening voor

2.16 Achtergestelde schulden

arbeidsongeschiktheidsverzekeringen is bepaald als de

Achtergestelde schulden worden bij de eerste verwerking

contante waarde van de verwachte uitkeringen, waarbij

gewaardeerd tegen actuele waarde. Transactiekosten die

ook rekening is gehouden met onder andere wachttijden,

direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden

reactiveringskansen en specifieke ervaringsgegevens.

worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen.

Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen

Voor de WGA-eigenrisicoverzekering wordt de voorziening

geamortiseerde kostprijs. Dit is het ontvangen bedrag

vastgesteld op basis van het Verbondsmodel (WIA2005)

rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van

zonder correctie. In 2013 is de berekening van de

transactiekosten.

verzekerde bedragen in deze portefeuille geactualiseerd. De kansgrondslagen zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van

Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de

2012. De IBNR-voorziening bij de WGA-eigenrisicoverzekering

uiteindelijke aflossingswaarde wordt op basis van de

wordt afgeleid van het historisch gemiddelde schade-

effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de

percentage. Deze schadepercentages worden bepaald aan

winst- en verliesrekening als intrestlast verwerkt.

de hand van een driehoeksanalyse uitgevoerd op eigen portefeuillerealisaties en overige informatie. Hierbij wordt

2.17 Technische voorzieningen

rekening gehouden met de gerealiseerde schadelast en de nog te verwachten uitloop. De historische schadelast

Schadebedrijf

wordt gecorrigeerd voor inflatie en voor het veranderende

De voorziening voor niet-verdiende premies en lopende

meldingspatroon door het toenemend aantal loonsancties

risico’s is berekend naar evenredigheid voor de risicotermijn

opgelegd door het UWV. Het historisch gemiddelde

die aan het eind van het boekjaar nog niet is verstreken, onder

schadepercentage wordt ook toegepast voor de vaststelling

aftrek van provisie.

van de eventuele benodigde premiekortingvoorziening, voor polissen die na 2013 nog een premiegarantie bevatten.

De voorziening voor te betalen schade is vastgesteld aan de hand van taxatie van de schade die aan het eind van

De technische voorzieningen herverzekering zijn voor premies

het boekjaar nog moet worden afgewikkeld. De vaststelling

en schades berekend aan de hand van normen die worden

geschiedt voor grote schades post voor post en voor kleine

afgeleid van de voor de betreffende branches geldende

schades op basis van een gemiddeld bedrag gebaseerd

herverzekeringscontracten.

op ervaringscijfers. Er worden ook voorzieningen getroffen voor nog niet aangemelde schades. Voor kosten in verband

Als onderdeel van het voorzieningenbeleid van De Goudse

met schadebehandeling of schade-expertise wordt een

wordt elk jaar een toereikendheidstoets uitgevoerd op de

afzonderlijke voorziening gevormd. Deze voorziening geeft

volledige schadeportefeuille. Waar de resultaten van deze

een schatting van de kosten die zijn verbonden aan de

toereikendheidstoets aanleiding geven tot aanpassing van de

toekomstige uitkeringen voor verzekerde gebeurtenissen

schadevoorzieningen zijn deze aanpassingen in de resultaten

die zich reeds hebben voorgedaan. Het vaststellen van

verwerkt.

een voorziening gaat gepaard met onzekerheden, waarbij onderbouwde schattingen en beoordelingen moeten worden

Levenbedrijf

gemaakt.

De voorziening voor levensverzekeringsverplichtingen is bepaald volgens de zogeheten ‘netto-methode’ met

De short-tail-schadevoorzieningen en de voorziening

gebruikmaking van de in de bedrijfstak gebruikelijke

afwikkelingskosten worden niet contant gemaakt. De

sterftegrondslagen. De hierbij gehanteerde intrestvoeten

long-tail-verzekeringsrisico’s en de voorzieningen voor

variëren van 1% tot 4%. In uitzondering hierop wordt bij

claims uit hoofde van arbeidsongeschiktheid worden wel

verzekeringen gekoppeld aan een spaarhypotheek een

verdisconteerd. Wijzigingen in schattingen worden in het

intrestvoet gehanteerd die gelijk is aan de hypotheekrente

resultaat opgenomen in de periode waarin de schattingen

en wordt bij recente kapitaalverzekeringen tegen koopsom

zijn aangepast.

gereserveerd op de actuele rente op het moment van afsluiten.

De voorziening voor arbeidsongeschiktheid wordt vastgesteld op basis van prudente grondslagen. Daarbij

De voorziening wordt, voor wat betreft het langlevenrisico,

wordt aangesloten bij de grondslagen die ook zijn

het arbeidsongeschiktheidsrisico en de toekomstige

De tweede generatie treedt aan: Ad Bouwmeester, zoon van Geert, wordt directeur Goudse Verzekering Maatschappij N.V. 38

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

1964

administratiekosten, bepaald op basis van de meest recente

beleggingen als met de afkoopwaarde van verzekeringen.

informatie, waardoor het langlevenrisico op voorzichtige

Hierbij zijn de door De Nederlandsche Bank voorgeschreven

wijze in de bepaling van de voorziening is meegenomen.

richtlijnen in acht genomen, waaronder de aanpassing van de

Voor productie van levensverzekeringen na 15 september

rentetermijnstructuur met een Ultimate Forward Rate (UFR).

1999 is de voorziening bepaald op basis van een rekenrente van 3%, terwijl voor direct ingaande lijfrenten na 1 juli 2010

2.19 Technische voorzieningen voor verzekeringen

een rekenrente van 1% wordt gehanteerd. De wiskundige

waarbij polishouders het beleggingsrisico dragen en voor

voorziening voor het arbeidsongeschiktheidsrisico is

spaarkassen

bepaald op basis van KAZO-grondslagen. De voorziening voor

Deze voorziening is gelijk aan de waarde van de

administratiekosten is bepaald volgens de inventarismethode,

onderliggende beleggingen. Voor verzekeringen met

een actuariële techniek die tot een voorzichtigere vaststelling

gesepareerde beleggingen worden de voorzieningen op

van de voorziening leidt. Op de voorziening worden de nog

gelijke wijze berekend als voor verzekeringen waarbij de

niet afgeschreven rentestandskortingen en de nog niet

verzekeraar het beleggingsrisico draagt.

afgeschreven acquisitiekosten in mindering gebracht.

2.20 Voorzieningen De verleende rentestandskortingen worden geactiveerd

Een voorziening wordt in de balans opgenomen als De Goudse

en volgens het verwachte patroon waarin deze kortingen

een uit het verleden voortvloeiende verplichting heeft, het

worden terugverdiend ten laste van het resultaat gebracht.

waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling ervan een uitstroom

De afschrijvingsduur is 12 jaar voor de individuele

van middelen noodzakelijk is en er een betrouwbare schatting

kapitaalverzekeringen en 9 jaar voor individuele

van kan worden gemaakt.

renteverzekeringen. De gehanteerde afschrijvingsmethode is annuïtair.

Latente vennootschapsbelasting Belastinglatenties worden opgenomen voor tijdelijke

De betaalde directe afsluitprovisie voor afgesloten

verschillen tussen de boekwaarde van activa en passiva

levensverzekeringen waarvoor periodieke premie wordt

volgens de jaarrekening en de fiscale boekwaarde.

ontvangen, is geactiveerd en wordt annuïtair afgeschreven

De berekening van de latente belastingvorderingen en

gedurende de gemiddelde periode waarin deze periodieke

-verplichtingen geschiedt tegen de belastingtarieven die

premie wordt ontvangen. Voor de garantiekapitalen

gelden op het einde van het verslagjaar of tegen de tarieven

wordt afgeschreven over een periode van 17 jaar, voor de

die gelden in de komende jaren, voor zover al bij wet

spaarkasproducten in de portefeuille beleggingsverzekeringen

vastgesteld.

over een periode van 20 jaar, voor spaarhypotheken over een periode van 25 jaar. Voor de universal-life-portefeuille wordt

Latente belastingvorderingen uit hoofde van verrekenbare

afgeschreven over een periode van 5 jaar. Deze periode is

verschillen en beschikbare voorwaartse verliescompensatie

gelijk aan de terugverdienperiode. Voor nieuw afgesloten

worden opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er

levensverzekeringen wordt vanaf 2013 geen afsluitprovisie

toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee

meer betaald aan het intermediair.

verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. Belastinglatenties

De voorziening voor winstdeling en kortingen heeft betrekking

worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

op gereserveerde bedragen van toekomstige aanspraken van verzekerden. Toerekening vindt in toekomstige jaren

Overige personeelsverplichtingen

plaats, veelal door middel van bijschrijving op de verzekerde

De voorziening voor overige personeelsverplichtingen bestaat

bedragen.

uit een reorganisatievoorziening en een voorziening voor lange-termijn-personeelsbeloningen.

2.18 Toereikendheidstoets levenbedrijf In overeenstemming met de Wet op het financieel toezicht

Reorganisatievoorzieningen bevatten vergoedingen voor

en de richtlijnen van De Nederlandsche Bank is een toets

het uit dienst treden van personeel, als De Goudse concrete

uitgevoerd op de toereikendheid van de technische

voornemens heeft om conform een gedetailleerd formeel

voorzieningen. De prudentie in de balanswaarde van de

plan dienstverbanden te beëindigen. Hierbij bestaat er geen

technische voorzieningen is gekwantificeerd op basis van

redelijke mogelijkheid om dit plan terug te draaien. Bij het

realistische actuariële en economische uitgangspunten

bepalen van de voorziening wordt geen gebruik gemaakt van

die mede gebaseerd zijn op ervaringscijfers met betrekking

verdiscontering.

tot de bestaande portefeuille. De toereikendheidstoets is uitgevoerd op de deelportefeuilles met een onderverdeling

In het bepalen van de voorziening voor lange-termijn-

naar homogene risicogroepen.

personeelsbeloningen wordt wel gebruikgemaakt van verdiscontering. Ten behoeve van de berekening worden

Bij de vaststelling van het toetssaldo is ook rekening

een actuele disconteringsvoet en realistische loon- en

gehouden met zowel de marktwaarde van de gealloceerde

prijsinflatieveronderstellingen gehanteerd.

Op het jubileumboekje duikt een eigenzinnige, gestileerde vogel op, de voorloper van de zwaluw van het latere logo.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

1964

39

ONDERNEMEN DOE JE SAMEN

Zien hoe Robin en Eduard samen optrekken? Scan deze pagina met Layar en bekijk hun filmpje.

Ondernemers kunnen veel meer dan ze zelf vermoeden.

Soms hebben ze even een duwtje in de juiste richting nodig.

Robin de Boer Teammanager Schadebehandeling bij De Goudse

Qredits helpt startende ondernemers aan krediet. Onderdeel

de kritische blik van een relatieve buitenstaander. Dat is

van het Qredits-pakket is een coach die gedurende een jaar

toch nét even anders dan familie en vrienden die goed­

met de starter optrekt. Want hoewel de meeste ondernemers

bedoelde adviezen geven.’ Zelf is hij op de bagagedrager

een aardig beeld hebben van waar het met hun bedrijf heen

gesprongen bij Eduard Datema, die onlangs zijn eigen

moet, blijken ze nog wel wat tips en trucs te kunnen gebruiken.

fietsenwinkel in Den Helder begon. ‘Mijn coachprofiel sloot

Hoe werk je bijvoorbeeld aan naamsbekendheid? Hoe zorg

aan: ik heb ervaring als internetondernemer, Eduard

je ervoor dat mensen je online vinden? Robin de Boer, team­

zoekt naar mogelijkheden in internetmarketing en het

manager Schadebehandeling bij De Goudse en coach bij

optimaliseren van zijn onlinestrategie. Ik haal energie uit

Qredits: ‘Ondernemers kunnen veel meer dan ze zelf vermoeden.

zijn passie, hij komt verder als ondernemer. Coaching is

Soms hebben ze even een duwtje in de juiste richting nodig:

niet alleen leuk, het wérkt ook echt.’

De belangrijkste actuariële grondslagen zijn ultimo:

Disconteringsfactor overige regelingen

afsluiten van het contract als bruto premie verantwoord en

2013

2012

2,4%

2,2%

Verwachte salarisstijging

3,0%

3,0%

Prijsinflatie

2,0%

2,0%

voor een evenredig bedrag opgenomen onder de technische lasten op verzekeringscontracten.

De bruto premies exclusief belastingen en heffingen voor schadeverzekeringen, normaliter verzekeringscontracten met een maximale looptijd van twaalf maanden, worden als

De voorziening wordt in een cyclus van drie jaar gedetailleerd

opbrengst opgenomen gedurende de looptijd van het contract

berekend. In de tussentijdse jaren wordt slechts de

naar evenredigheid van de verstreken verzekeringstermijn.

disconteringsfactor geactualiseerd. Bij tussentijdse grote werknemersmutaties kan worden besloten om de

De herverzekeringspremies omvatten de premies van

gedetailleerde berekening van de voorziening tussentijds uit

herverzekeringscontracten. Deze worden naar evenredigheid

te voeren.

van de looptijd van het contract als last opgenomen in de winst- en verliesrekening.

Overige voorzieningen Bij het bepalen van de hoogte van de overige voorzieningen

Opbrengst beleggingen

worden inschattingen gemaakt met betrekking tot de omvang

Opbrengst beleggingen betreft het saldo van de

en het tijdstip van toekomstige kasstromen.

exploitatieopbrengst (huur, dividend, intrest en gerealiseerde koerswinsten) uit onroerend goed, aandelen en beleggingen

2.21 Schulden

in vastrentende waarden.

Schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen actuele waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen

Overige inkomsten

aan de verwerving van de schulden worden in de waardering

Overige inkomsten betreffen voornamelijk inkomsten uit

bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste

bemiddelingsactiviteiten. Provisies op afsluitbasis worden

verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs.

gespreid over de looptijd van het betreffende contract verantwoord als resultaat. Provisies op transactiebasis en

2.22 Operationele leasing

andere vergoedingen worden toegerekend aan het verslagjaar

Er zijn leasecontracten aangegaan, waarbij geheel of

waarop zij betrekking hebben.

nagenoeg geheel alle voor- en nadelen die aan de eigendom verbonden zijn, niet bij De Goudse N.V. liggen. Deze

2.24 Opbrengsten uit beleggingen

leasecontracten worden verantwoord als operationele leasing.

Verplichtingen uit hoofde van operationele leasing worden,

Opbrengsten uit beleggingen

rekening houdend met ontvangen vergoedingen van de lessor,

Onder opbrengsten uit beleggingen worden begrepen:

op lineaire basis verwerkt in de winst- en verliesrekening

–– dividenden uit deelnemingen gewaardeerd tegen kostprijs;

gedurende de looptijd van het leasecontract.

–– aandeel in het resultaat van deelnemingen gewaardeerd

2.23 Omzet

–– huuropbrengsten uit beleggingen in terreinen en

tegen netto-vermogenswaarde; Omzet wordt gedefinieerd als premie-inkomen, opbrengst beleggingen en overige inkomsten.

gebouwen; –– intrest op beleggingen in vastrentende waarden; –– dividenden uit beleggingen in aandelen;

Premie-inkomen

–– amortisatie van agio/disagio op vastrentende beleggingen;

Het bruto premie-inkomen betreft de in rekening gebrachte

–– gerealiseerde resultaten bij verkoop van beleggingen.

premies voor schade- en levensverzekeringen voor afgesloten verzekeringscontracten, na eliminatie van onderlinge

Resultaten behaald bij de verkoop van terreinen en gebouwen,

transacties.

aandelen en vastrentende waarden worden direct in de winsten verliesrekening verantwoord.

De bruto premies exclusief belastingen en andere heffingen uit hoofde van levensverzekeringscontracten worden

Opbrengsten uit beleggingen worden gealloceerd aan de

als opbrengst opgenomen wanneer deze verschuldigd

technische voorzieningen en aan het eigen vermogen.

zijn door de polishouder. Voor koopsomcontracten en

Het deel dat is gealloceerd aan het eigen vermogen wordt

levensverzekeringen met beperkte premiebetaling wordt

toegerekend aan de niet-technische rekening. De allocatie van

de premie opgenomen als bate wanneer deze verschuldigd

de beleggingsopbrengsten vindt gedeeltelijk plaats via directe

is, waarbij de eventuele kosten- en risicodekkingen worden

toerekening en gedeeltelijk op basis van de verhouding van

uitgesteld en in het resultaat worden opgenomen in een

het gedurende het boekjaar gemiddeld aangehouden eigen

constante verhouding tot de lopende verzekering of, bij

vermogen en de technische voorzieningen.

lijfrentes, naar rato van het bedrag van de uitkeringen.

Rentestandkortingen en tariefkortingen worden bij het

42

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

Gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten op beleggingen

2.26 Rentelasten

Onder deze posten zijn begrepen de gerealiseerde en

Rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening

niet-gerealiseerde resultaten op beleggingen voor eigen

houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende

risico en voor risico van polishouders, met uitzondering van

verplichtingen. Bij de verwerking van de rentelasten wordt

koersresultaten op aandelen die via de herwaarderingsreserve

rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten van

worden verantwoord.

de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen.

Aangezien de resultaten voor risico van polishouders overeenkomstig begrepen zijn in de toevoeging c.q.

2.27 Pensioenlasten

onttrekking aan de technische voorzieningen voor

De Goudse heeft voor haar Nederlandse medewerkers een

verzekeringen waarbij polishouders het beleggingsrisico

pensioenregeling getroffen. De hoofdregeling is gebaseerd op

dragen alsmede in de uitgekeerde winstdelingen en kortingen,

een geïndexeerde middelloonregeling. Enkele aanvullende

is het effect op het resultaat per saldo nihil.

pensioenregelingen zijn gebaseerd op toegezegde bijdrageregelingen. De hoofdregeling is ondergebracht bij het

2.25 Lasten

ondernemingspensioenfonds, Stichting Pensioenfonds De Goudse. De pensioenverplichtingen van het pensioenfonds

Acquisitiekosten

zijn volledig herverzekerd bij een herverzekeraar. Alle

De acquisitiekosten bestaan uit verschuldigde en

door de herverzekeraar in rekening gebrachte premies en

teruggeboekte provisiekosten.

kosten worden als personeelskosten verantwoord op het moment van verschuldiging. Een uitzondering hierop zijn de

Acquisitiekosten worden geactiveerd voor zover zij kunnen

indexatiekoopsommen voor actieven en inactieven, die door

worden terugverdiend uit het verwachte bruto resultaat

het pensioenfonds zelf moeten worden gefinancierd.

van de onderliggende nieuwe productie van dat jaar.

De acquisitiekosten worden afgeschreven op basis van

Nog te betalen premies aan het pensioenfonds worden

de verwachte premiebetalende periode. De afschrijvings-

opgenomen onder overige schulden. Vooruitbetaalde premies

periode wordt periodiek beoordeeld. Indien van toepassing

aan het pensioenfonds worden opgenomen als overlopende

wordt de afschrijvingslast aangepast aan de kortere

activa als dit leidt tot een terugstorting of tot een vermindering

afschrijvingsperiode. Het jaarlijks te activeren bedrag wordt

van toekomstige betalingen.

gesaldeerd met de in het jaar teruggevorderde retourprovisies.

2.28 Belastingen Jaarlijks wordt beoordeeld of er bijzondere waarde-

De belasting over het resultaat wordt berekend over het

vermindering op de geactiveerde acquisitiekosten benodigd

resultaat voor belastingen in de winst- en verliesrekening,

is, als onderdeel van de toereikendheidstoets, waarbij

rekening houdend met beschikbare, fiscaal compensabele

wordt vastgesteld of de toekomstige bijdrage uit de

verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet

verzekeringsproducten voldoende is om de geactiveerde

opgenomen in de latente belastingvorderingen), vrijgestelde

kosten te kunnen dekken.

winstbestanddelen, tijdelijke en permanente verschillen tussen de winstbepaling van de jaarrekening en de fiscale

Beheers- en personeelskosten

winstberekening en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten.

De beheers- en personeelskosten zijn bepaald op historische

De belasting bestaat dus uit latente en acute winstbelasting.

basis en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij

Ook wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in

betrekking hebben. Middels Activity Based Costing-methodiek

de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden

zijn beheers- en personeelskosten toegerekend aan (de

uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief.

technische rekeningen van) Schade en Leven. Daarbij zijn beheerskosten van het Bestuur en andere specifieke

3 Risicomanagement

kosten niet in de technische rekening opgenomen maar onder ‘andere lasten’ in de geconsolideerde winst- en

3.1 Inleiding

verliesrekening verantwoord.

De Goudse loopt als verzekeringsmaatschappij een verscheidenheid aan risico’s en beheerst deze risico’s ten

Winstdeling en kortingen

behoeve van haar klanten en andere belanghebbenden.

Onder winstdeling en kortingen zijn opgenomen de

Enerzijds betreft het risico’s inherent aan de uitvoering van

toegekende bedragen wegens contractuele overrentedeling

het verzekeringsbedrijf (verzekeringstechnische risico’s),

en andere winstdelingsvormen, de afschrijving op

anderzijds risico’s die worden veroorzaakt door de omgeving

rentestandkortingen die in het boekjaar zijn verleend en de

waarin De Goudse opereert en de wijze waarop De Goudse is

mutatie in de technische voorzieningen voor winstdeling en

georganiseerd en processen zijn ingericht.

kortingen.

Het Bestuur en de directie van De Goudse zijn verantwoordelijk voor de opzet en werking van de interne

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

43

risicobeheers- en controlesystemen. Deze systemen hebben

de afweging tussen risico, rendement en kapitaal inmiddels

tot doel de belangrijkste risico’s waaraan De Goudse is

dagelijks onderwerp van gesprek binnen het Bestuur, de

blootgesteld of mogelijkerwijs kan worden blootgesteld,

directie en het (senior)management.

zo goed mogelijk te beheersen, gegeven de gedefinieerde risicobereidheid van De Goudse, terwijl strategische,

3.2 Risicomanagementsysteem

operationele en financiële doelstellingen worden gerealiseerd

De Goudse definieert haar risicomanagementsysteem aan de

en de naleving van wet- en regelgeving wordt gewaarborgd.

hand van de volgende elementen.

1. Herijking (risico)strategie en doelstellingen

De risicobeheers- en controlesystemen worden zodanig

2. Risicomanagementprocessen (inclusief rapportage)

ingericht dat De Goudse:

3. Governance & organisatie

–– altijd inzicht heeft in de belangrijkste risico’s waaraan zij is

a. Taken en verantwoordelijkheden

blootgesteld of blootgesteld kan worden;

b. Risicomanagementfunctie

–– beschikt over een adequaat stelsel van maatregelen om die risico’s te beheersen;

c. Three Lines of Defence 4. Mensen

–– inzicht heeft in de risico/rendement-verhouding per

5. (Risico)cultuur

(sub)risicocategorie (uitgewerkt in 3.3);

a. Besluitvorming

–– de totale risico- en solvabiliteitspositie voortdurend meet en beheert.

b. Rol Bestuur/Directie (‘tone at the top’) 6. Data- & IT-infrastructuur 7. Raamwerken en beleid (kaders)

Ten behoeve van het systematisch onderkennen, meten,

a. Risicomanagementraamwerk

bewaken, beheren van en rapporteren over de belangrijkste

b. Risicobereidheidsraamwerk

risico’s waaraan De Goudse is blootgesteld heeft De Goudse

c. Beleidsraamwerk

een risicomanagementsysteem ingericht, dat door de afdeling

d. Modelvalidatie-raamwerk

Risk Management & Compliance (RM&C) wordt ontwikkeld en

e. ‘Performance Management’-raamwerk

bewaakt. Als onderdeel van het risicomanagementsysteem

8. Methoden, technieken, modellen en tools

heeft RM&C een Risicomanagement Raamwerk opgesteld,

9. Implementatie en continue verbetering

waarin de werking van het risicomanagementsysteem binnen De Goudse nader wordt toegelicht, inclusief taken en

Gezamenlijk vormen deze elementen het

verantwoordelijkheden.

risicomanagementsysteem binnen De Goudse, aansluitend op de definitie die Solvency II geeft aan een

De Goudse heeft in 2013 opnieuw belangrijke ontwikkelingen

risicomanagementsysteem: ‘De strategieën, processen en

doorgemaakt in de organisatie en ontwikkeling van

rapportageprocedures die nodig zijn om op individueel en

risicomanagement, mede gedreven door de eisen vanuit

geaggregeerd niveau de risico’s waaraan de organisatie

Solvency II. De Own Risk and Solvency Assessment (ORSA) in

blootstaat of blootgesteld zou kunnen worden, alsook

2013 heeft hieraan, net als vorig jaar, een belangrijke bijdrage

de onderlinge afhankelijkheden en relaties daartussen

geleverd. Risicomanagement wordt niet alleen meer gezien

voortdurend te onderkennen, te meten, te bewaken, te

als middel om risico’s te beheersen, maar ook als ‘driver’

beheren en te rapporteren.’

voor sturing op basis van lange-termijn-(markt)waarde. Zo is 3.2.1 Werking risicomanagementsysteem

Dagelijkse beheersing

MTP

(Risico)strategie en doelstellingen bepalen/herijken

Risicomanagementprocessen* Strategisch Operationeel

(Risico)management tengenpartij risico’s

(Risico)management marktrisico’s

(Risico)management operationele risico’s

Risicobehandeling

(Risico)management strategische risico’s

Risico-evaluatie

ORSA

Communicatie en overleg

Risicoanalyse

Monitoring en beoordeling

Identificeren belangrijkste risico’s en kansen

SRA

Compliance

Financieel

Governance & organisatie, Mensen, (Risico)cultuur, Data & IT infrastructuur

Kaders: Risicomanagement Raamwerk, Beleidsraamwerk, Risicobereidheid Raamwerk, Model Validatie Raamwerk, Performance Management Raamwerk Middelen: Methoden, technieken, modellen, tools * Elk risicomanagementproces bestaat in essentie weer uit de stappen: identificeren, analyseren, evalueren en behandelen.

44

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

(Risico)management compliance / integriteit risico’s

Prioritering activiteiten

(Risico)management verzekeringstechnische risico’s

Jaarlijkse herijking (risico)strategie en doelstellingen

Jaarlijkse herijking (risico)strategie en doelstellingen

de doelstellingen worden verwezenlijkt en hierover wordt

Ieder jaar vindt een herijking van de (risico)strategie en

gerapporteerd, is vastgelegd in het Performance Management

bijbehorende doelstellingen plaats. Doelstellingen ten

Raamwerk. Op basis van het MTP worden prioriteiten

aanzien van performance en risico’s worden vastgesteld.

gesteld ten aanzien van risicomanagementactiviteiten in

Om de risico’s en kansen te identificeren die passen bij de

de dagelijkse bedrijfsvoering en het toezicht hierop vanuit

vastgestelde strategie, wordt een strategische risicoanalyse

de risicomanagementfunctie (RM&C). De manier waarop

(SRA) uitgevoerd. Onderdeel van de SRA is een inschatting

risicomanagementprocessen zijn ingericht in de dagelijkse

van de kans en de impact van de geïdentificeerde risico’s

bedrijfsvoering is vastgelegd in beleidsdocumenten. Alle

en kansen. Op basis van de belangrijkste geïdentificeerde

beleidsdocumenten samen vormen het Beleidsraamwerk.

risico’s en kansen worden scenario’s gedefinieerd in het kader

Beleidsdocumenten (inclusief de vastgestelde

van de ORSA. In de ORSA wordt onderzocht wat de impact

risicobereidheid) zijn consistent met elkaar en met de

van scenario’s is op de balans, winst- en verliesrekening

doelstellingen die zijn geformuleerd in het MTP. Zij vormen

en kapitaalspositie van De Goudse op de middellange

kaders waarbinnen De Goudse kan opereren, in termen

termijn. Daarnaast wordt inzichtelijk gemaakt wat het effect

van wat wel en wat niet acceptabel is voor de organisatie,

van risicobehandeling is (risico-evaluatie). De uitkomsten

en vormen daarmee de (risico)cultuur van De Goudse. Er

van de SRA vormen input voor de ORSA en de ORSA vormt

vindt op regelmatige basis communicatie en overleg plaats

input voor het Middellange Termijn Plan (MTP). Op basis van

om vast te stellen of het risicoprofiel van De Goudse zich

de uitkomsten van de ORSA, gegeven de uitgangspunten

binnen de vastgestelde grenzen bevindt en te bepalen of

en aannames van het MTP, worden eventueel benodigde

aanvullende beheersmaatregelen naar behoren werken en of

aanvullende beheersmaatregelen getroffen (bijvoorbeeld

er aanvullende maatregelen genomen moeten worden.

meer herverzekering) om de kapitaalspositie in de toekomst

De risicomanagementprocessen dragen op die manier bij aan

te beschermen. Het kan ook zo zijn dat de geformuleerde

de verwezenlijking van de gedefinieerde doelstellingen.

strategie wordt aangepast op basis van de uitkomsten van de ORSA. De manier waarop de jaarlijkse herijking van de

3.2.2 Governance- en organisatie-aspecten

(risico)strategie en bijbehorende doelstellingen plaatsvindt

Een goede governance- en organisatiestructuur is van

wordt in meer detail uitgewerkt in het MTP/ORSA-beleid.

essentieel belang voor een doeltreffende en effectieve

De manier waarop De Goudse wenst te reageren op

werking van het risicomanagementsysteem. Daarin is een

veranderingen in de kapitaalspositie is vastgelegd in het

aantal aspecten van belang:

kapitaalbeleid. De Goudse definieert risicobereidheid als

–– het Three Lines of Defence model;

de hoeveelheid en het soort risico dat De Goudse kan en

–– heldere taken en verantwoordelijkheden binnen het

wil accepteren bij het nastreven van haar doelstellingen.

Van belang daarbij is het managen van mogelijkheden,

systeem; en –– verankering van risicomanagement in de organisatie.

risico’s en rendement bij de meest efficiënte en effectieve uitvoering van de bedrijfsactiviteiten. Om de risicobereidheid

Three Lines of Defence

binnen De Goudse te concretiseren is in 2012 een

Via het principe van drie verdedigingslinies zijn het Bestuur

risicobereidheidsverklaring opgesteld. In 2013 is gewerkt

en de directie van De Goudse in staat om effectief te sturen

aan de cascadering van de risicobereidheidsverklaring naar

op risico’s (monitoren en toetsen). Het Bestuur en de directie

de dimensies ‘risicocategorieën’ en ‘bedrijfsonderdelen’,

zijn als risico-eigenaren verantwoordelijk voor de

zowel kwantitatief als kwalitatief. Hoe de risicobereidheid

(hoofd)risicocategorieën (zie paragraaf 3.3).

–– 1e verdedigingslinie

wordt vastgesteld, inclusief taken en verantwoordelijkheden, is vastgelegd in het Risicobereidheidsraamwerk. De

Het lijnmanagement is actiehouder van, en heeft de

risicobereidheid zelf wordt vastgelegd in beleidsdocumenten.

primaire verantwoordelijkheid voor, de beheersing van

Met het kapitaalbeleid en de vastgestelde risicobereidheid

de risico’s en is verantwoordelijk voor de vertaling van

van De Goudse als kaders, kan het MTP, op basis van de

de risicostrategie naar de business. Op periodieke basis

uitkomsten van de ORSA, getoetst worden. Oftewel, er

voert het lijnmanagement ‘self assessments’ uit, waarbij

wordt getoetst of de geformuleerde strategie past binnen

de belangrijkste risico’s worden geïdentificeerd en

de risicobereidheid van De Goudse en of, op basis van het

geanalyseerd. Het lijnmanagement rapporteert via RM&C

kapitaalbeleid, de juiste beheersmaatregelen zijn en worden getroffen ter bescherming van de kapitaalspositie van De Goudse op de middellange termijn.

over de risico’s aan het Bestuur en de directie.

–– 2e verdedigingslinie De risicomanagementfunctie (RM&C) brengt de risico’s en de weging van de risico’s in kaart en bewaakt dat het

Dagelijkse beheersing

stelsel van beheersmaatregelen in opzet voldoende is

Na definitieve vaststelling van het MTP wordt de voortgang

om de risico’s te beheersen, conform de vastgestelde

van de gedefinieerde activiteiten (activiteiten die zijn gepland

risicobereidheid. Daarnaast bewaakt RM&C de acties die in

om de doelstellingen te realiseren) en de performance ten

de lijn worden uitgezet om verbeteringen te realiseren in de

opzichte van de gestelde doelstellingen gemonitord en

opzet dan wel werking van de key controls. RM&C adviseert

beoordeeld. De manier waarop wordt vastgesteld in hoeverre

het Bestuur en de directie over de te voeren risicostrategie

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

45

en verzorgt ieder kwartaal een integrale risicorapportage

risicogerelateerde beleidsdocumenten, die onderdeel

ter bespreking in de (Audit &) Risk Commissie. Binnen

vormen van het Beleidsraamwerk dat door De Goudse wordt

RM&C heeft iedere medewerker zijn eigen aandachtsgebied,

ontwikkeld.

passend bij de verschillende gedefinieerde (hoofd)risicocategorieën.

–– 3e verdedigingslinie De Interne Auditdienst (IAD) heeft tot taak onafhankelijk

Verankering van risicomanagement in de organisatie Om risicomanagementgerelateerde activiteiten steeds meer onderdeel te laten worden van de dagelijkse bedrijfsvoering

en objectief te oordelen over de effectiviteit van het

worden risicogebaseerde performancemaatstaven

risicomanagementsysteem. Daarbij ziet de IAD onder meer

(bijvoorbeeld de solvabiliteitskapitaalvereisten onder

toe op de kwaliteit en effectiviteit van het functioneren van

Solvency II) steeds meer onderdeel van de (reguliere)

de governance(structuur), het risicomanagement en de

rapportages, ter ondersteuning van de strategische

beheersprocessen binnen De Goudse. De IAD rapporteert

besluitvorming en de gedefinieerde risicostrategie.

haar bevindingen aan het Bestuur en de Audit & Risk Commissie.

3.3 Risicoclassificatie en belangrijkste risico’s voor De Goudse Ten behoeve van de interne en externe communicatie over

Taken en verantwoordelijkheden

risicomanagement heeft De Goudse risico’s onderverdeeld in

Het Bestuur van De Goudse heeft de verantwoordelijkheid

zes hoofdcategorieën. Deze zijn gebaseerd op:

voor het monitoren van het risicomanagementbeleid belegd

–– de risico’s waarmee rekening moet worden gehouden

bij de Risk Commissie, die daarbij wordt ondersteund door de

bij de berekening van de solvabiliteitskapitaalvereisten

centrale risk officer van De Goudse. Binnen De Goudse is een

onder Solvency II conform de Solvency II-regelgeving,

overlegstructuur ingericht die bestaat uit:

te weten verzekeringstechnische risico, marktrisico’s,

–– een Audit & Risk Commissie, bestaande uit leden van de Raad van Commissarissen (RvC); –– een Risk Commissie, bestaande uit het Bestuur, de

tegenpartijrisico’s en operationele risico’s; en –– de risico’s waarmee bij de berekening van de solvabiliteitskapitaalvereisten conform de Solvency II-

secretaris van het Bestuur, alle directieleden en de centrale

regelgeving niet of onvolledig rekening wordt gehouden,

risk officer van De Goudse;

zoals risico’s die afhankelijk zijn van de gekozen strategie

–– risico-overleggen op tactisch en operationeel niveau voor de verschillende (hoofd)risicocategorieën.

(strategische risico’s) en veranderende wet- en regelgeving (compliance-risico’s).

In overeenstemming met de Governance Principes

De genoemde risico’s worden ingedeeld naar financiële

voor verzekeraars houdt de RvC toezicht op het

risico’s:

risicomanagementbeleid dat het Bestuur heeft vastgesteld.

–– verzekeringstechnische risico’s;

Daartoe bespreekt de RvC het risicoprofiel van De Goudse en

–– marktrisico’s (inclusief matching/rente-risico’s);

beoordeelt de RvC op strategisch niveau of kapitaalallocatie

–– tegenpartijrisico’s;

en liquiditeitsbeslag in algemene zin in overeenstemming zijn met de goedgekeurde risicobereidheid. Bij de uitoefening van

en niet-financiële risico’s:

deze toezichtrol wordt de RvC geadviseerd door de Audit &

–– strategische risico’s;

Risk Commissie, die hiertoe uit de RvC is gevormd.

–– operationele risico’s; –– compliance/integriteit-risico’s.

Naast de Risk Commissie en de Audit & Risk Commissie heeft

Onderstaand een beschrijving van de hoofdcategorieën en de

De Goudse een Beleggingscommissie. Deze staat onder

manier waarop deze risico’s worden beheerst.

voorzitterschap van de vicevoorzitter van De Goudse.

De commissie bestaat verder uit de voorzitter van De Goudse,

Verzekeringstechnisch

de directeur Financiën, een interne adviseur en externe

Het verzekeringstechnisch risico is het risico op verliezen

adviseurs vanuit Kempen Capital Management en Ortec

of op een ongunstige verandering in de waarde van

Finance. De Beleggingscommissie is verantwoordelijk voor

verzekeringsverplichtingen door een ondeugdelijke

het ontwikkelen van het (strategisch) beleggingsbeleid en het

prijsstelling, inadequate aannames met betrekking tot de

toezicht op de beleggingsportefeuilles van De Goudse.

voorzieningen (bijvoorbeeld omtrent sterfte, invaliditeit, revalidatie, royement, kosten, schadelast, garanties,

De Goudse heeft dit jaar ook een Herverzekeringscommissie

optionaliteiten en gedrag), toeval of door externe factoren,

opgezet. Deze commissie adviseert het Bestuur en de

zoals catastrofes.

directie over het te voeren herverzekeringsbeleid en draagt zorg voor de monitoring van herverzekeringsprocessen.

De verzekeringstechnische risico’s bij De Goudse

De herverzekeringscommissie bestaat uit deelnemers van de

hebben betrekking op levensverzekeringen (Goudse

disciplines financiën, business en Risk-management.

Levensverzekeringen N.V. of ‘Leven’), inkomensverzekeringen en schadeverzekeringen (Goudse Schadeverzekeringen N.V.

Taken en verantwoordelijkheden met betrekking tot risicomanagementactiviteiten worden vastgelegd in

46

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

of respectievelijk ‘Inkomen’ en ‘Schade’).

Leven

De verzekeringstechnische risico’s in het algemeen worden

Ieder kwartaal wordt het solvabiliteitskapitaal onder

beheerst door adequate goedkeuringsprocedures voor

Solvency II bepaald. Dat betekent dat ieder kwartaal

nieuwe producten, risicobeperkingen gedefinieerd in

risicoanalyses worden uitgevoerd conform de meest recente

de polisvoorwaarden, acceptatieprocedures, proactieve

technische specificaties van Solvency II. Ook worden

schadelastbeheersing en een herverzekeringsbeleid dat

de voorzieningen ieder kwartaal getoetst middels een

is toegespitst op de portefeuille. Naar aanleiding van de

toereikendheidstoets en jaarlijks goedgekeurd door de

gebeurtenissen in 2012 rondom WGA zijn proposities en

certificerend actuaris. In het kader van de ORSA worden ook

interne werkprocessen verder op orde gebracht. De Goudse

scenario’s geïdentificeerd en doorgerekend. Een excedent- en

heeft ook voorgesorteerd om te kunnen aansluiten op de

catastrofe-herverzekeringsprogramma voorziet in de gewenste

recentelijk veranderde sociale wetgeving (Flex).

risicoafdekking. De programma’s in 2013 zijn gelijk aan de programma’s in 2012.

Markt (inclusief liquiditeit) Marktrisico is het risico op verliezen of op een ongunstige

De grootste verzekeringstechnische risico’s voor Leven zijn

verandering in de financiële situatie als direct of indirect

het royementsrisico, dat vooral betrekking heeft op spaarkas-

gevolg van schommelingen in het niveau en in de volatiliteit

en beleggingsverzekeringen, en het kostenrisico. De Goudse

van de marktprijzen van activa, verplichtingen en financiële

heeft diverse maatregelen genomen in het kader van de

instrumenten. Onder marktrisico valt het renterisico,

zorgplicht voor beleggingsverzekeringen. Die maatregelen

aandelenrisico, vastgoedrisico, krediet- en concentratierisico,

zorgen er ook voor dat het royement zo veel mogelijk

valutarisico en marktconcentratierisico. Liquiditeitsrisico is

beperkt wordt. Daarnaast wordt goudsebreed gestuurd op

het risico dat men over onvoldoende middelen beschikt om

de kosten per polis. Binnen de Solvency II-context zijn het

aan de directe verplichtingen te voldoen.

langlevenrisico en kortlevenrisico bij De Goudse min of meer in evenwicht.

Renterisico Renterisico ontstaat door een ‘mismatch’ van de rentelooptijd

Inkomen & Schade

van rentegevoelige activa en passiva op de balans. Het

Ieder jaar wordt voor inkomens- en schadeverzekeringen het

grootste risico met betrekking tot de rentestand is dat de

solvabiliteitskapitaal onder Solvency II bepaald. De Goudse is

rente langdurig laag blijft, maar een (snel) stijgende rente

van plan vanaf medio 2014 de berekeningen op kwartaalbasis

kan ook een risico vormen, als de marktwaarde van de

uit te gaan voeren. Ook worden de voorzieningen ieder jaar

beleggingen meer in waarde daalt dan de marktwaarde van

getoetst (en goedgekeurd door de certificerend actuaris)

de verplichtingen. Om het renterisico te beperken, worden

middels een toereikendheidstoets. In het kader van de ORSA

de kasstromen van beleggingen en verplichtingen zo veel

worden ook scenario’s geïdentificeerd en doorgerekend.

mogelijk op elkaar afgestemd (door middel van duratieen kasstroom-matching), met behoud van een gezond

Het grootste risico (op basis van de Solvency II-

rendement.

standaardformule) voor inkomensverzekeringen (onder andere WGA, WIA en AOV) is het invaliditeitsrisico: het risico

Aandelenrisico

dat meer mensen invalide worden (of een hogere mate

Het afgelopen jaar is de aandelenportefeuille van De Goudse

van invaliditeit krijgen) of minder mensen revalideren

verder uitgebreid. Gezien de relatief beperkte hoeveelheid

dan verwacht. Het premie- en reserverisico (het risico op

aandelen in de portefeuilles, de lage-rente-omgeving en

meer schadelast dan verwacht en/of het risico op te laag

de relatief gunstige verwachtingen met betrekking tot

vastgestelde voorzieningen) vormt het grootste risico voor de

rendementen op aandelen, is de uitbreiding strategisch van

producten Verzuim en Ongevallen Collectief.

aard. Een maximale limiet is vastgesteld om de exposure te beperken.

Bij Schade vormen het premie- en reserverisico en het risico op catastrofes de grootste risico’s. Het brand-catastrofe-

In het kader van de Solvency II-berekeningen worden

herverzekeringsprogramma is sinds 2010 gebaseerd op

periodiek risicoanalyses uitgevoerd met betrekking tot

stormen die gemiddeld eens in de 200 jaar voorkomen.

de marktrisico’s. De belangrijkste marktrisico’s zijn

De overige herverzekeringsprogramma’s voor schade- en

het renterisico, het aandelenrisico en het kredietrisico.

inkomensverzekeringen zijn in 2013 op een vergelijkbaar

Tolerantieniveaus en limieten ten aanzien van de

niveau als dat van 2012 gecontinueerd, waarbij de

beleggingscategorieën en duratie-mismatch tussen de

herverzekeringsdekking voor AOV is verzwaard. Aanvullend

beleggingen en verplichtingen zijn vastgelegd in het

is een dekking ingekocht ter bescherming van een hogere

beleggingsmandaat.

frequentie van grote schades in de branches Brand, Motor WA en Algemene Aansprakelijkheid. Daarnaast wordt zowel de

Ten aanzien van de beleggingsportefeuilles voert De Goudse

nieuwe productie van WGA-ERV als verlenging van bestaande

geen actief handelsbeleid, tenzij dit nodig is voor het

productie voor 50% herverzekerd.

terugbrengen van risico’s in de portefeuilles (zoals grotere belangen in risicovollere debiteuren).

De internationale activiteiten breiden zich uit via aandelen in het Britse Endsleigh.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

1977

47

Vastgoedrisico

De Goudse heeft daarnaast de mogelijkheid om van een

De Goudse loopt vastgoedrisico op terreinen en gebouwen

kredietfaciliteit gebruik te maken.

voor eigen gebruik en overige terreinen en gebouwen. De overige terreinen en gebouwen bevinden zich in Nederland

Tegenpartij

en bestaan uit woon- en winkelpanden, bedrijfsruimten

Het tegenpartijrisico is het risico op verliezen of op een

en landelijke eigendommen. Daarnaast belegt De Goudse

ongunstige verandering in de financiële situatie als

in indirect vastgoedrisico (beleggingsfondsen). Het

gevolg van onverwachte wanbetaling of verslechtering

vastgoedrisico is relatief klein voor De Goudse.

van de kredietwaardigheid van tegenpartijen (banken en herverzekeraars) of debiteuren (polishouders, hypothecaire leningen, verzekeringsadviseurs, volmachten).

Krediet- en concentratierisico De samenstelling van de vastrentende beleggingsportefeuilles naar rating per ultimo 2013 versus ultimo 2012 wordt in de

De grootste component bij het tegenpartijrisico betreft de

volgende figuren weergegeven.

uitstaande vorderingen op verzekeringsadviseurs (rekeningcourantsaldi) en hypothecaire leningen. De monitoring

2013

van openstaande vorderingen op verzekeringsadviseurs rating AAA (45,8%) AA (19,5%) A (24,2%) BBB (8,7%) overig (1,8%)

is verscherpt ten opzichte van ultimo 2012. Daarnaast is een aangepaste procedure opgezet die scherper toeziet op de juiste maatregelen bij een verzekeringsadviseur met betalingsachterstand. Voor wat betreft het tegenpartijrisico op hypothecaire leningen is uit recentelijk opgevraagde onderpandswaardes gebleken dat het vereiste kapitaal onder Solvency II voor hypotheken gedaald is ten opzichte van vorig jaar, toen de onderpandswaardes nog niet volledig bekend waren.

Voor de beheersing van het tegenpartijrisico ten aanzien

2012

van banken en herverzekeraars zijn maximale exposures rating

vastgelegd in respectievelijk het treasury-statuut en

AAA (45,2%)

het herverzekeringsmandaat. Het tegenpartijrisico op

AA (19,0%)

voorzieningen bij herverzekeraars van inkomensverzekeringen

A (25,5%) BBB (8,5%) overig (1,8%)

is afgedekt door middel van depots die een waarde hebben gelijk aan de voorzieningen.

Strategisch Strategische risico’s zijn risico’s die het behalen van de strategische en operationele doelstellingen in de weg staan.

Ieder jaar wordt aan het begin van de planning-

48

De Goudse houdt een voorziening voor het kredietrisico

en controlcyclus een SrA georganiseerd door de

aan die is afgeleid van de naar looptijd gewogen kans op

risicomanagementfunctie met het Bestuur en de directie van

faillissement van de onderliggende debiteur. Bij het bepalen

De Goudse. Doel van deze assessment is inzicht te krijgen in

van de voorziening voor het kredietrisico in de portefeuille is

alle mogelijke risico’s die het bereiken van de strategische

rekening gehouden met de recente marktontwikkelingen. Als

doelstellingen van De Goudse in de weg kunnen staan en deze

de kredietwaardigheid van debiteuren door onafhankelijke

risico’s te prioriteren op basis van een weging (kans x impact),

ratingbureaus negatiever beoordeeld wordt, neemt de

na rekening te hebben gehouden met beheersmaatregelen die

kans op faillissement toe en wordt een hogere voorziening

van kracht zijn. De onderkende risico’s vormen onderdeel van

aangehouden. De voorziening bedraagt ultimo 2013 eur 40,6

een SWOT-analyse, uitgevoerd in het kader van het Business

mln. Door de omvang van de beleggingsportefeuilles is de

Plan. Op basis van de risico’s worden scenario’s gedefinieerd

allocatie naar individuele debiteuren al snel aanzienlijk.

ten behoeve van de OrSA. De OrSA kan aanleiding geven

Er zijn bandbreedtes gedefinieerd om het concentratierisico

tot aanscherping van het Business Plan, onder andere ten

zo veel mogelijk te beperken.

aanzien van de beheersing van risico’s. Voor de dagelijkse

Liquiditeitsrisico

beheersing van strategische risico’s zijn risico-eigenaren aangewezen en, waar nodig geacht door de Risk Commissie,

De Goudse belegt haar middelen met name in liquide

worden aanvullende beheersmaatregelen gedefinieerd.

beleggingen en beschouwt het liquiditeitsrisico als een

De risicomanagementfunctie monitort en beoordeelt of de

relatief klein risico. De liquiditeitspositie wordt op dagelijkse

gedefinieerde acties in voldoende mate worden uitgevoerd dan

basis bijgehouden en waar nodig wordt actie ondernomen.

wel geïmplementeerd zijn en of zij het gewenste effect hebben.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

Belangrijke strategische pijlers voor De Goudse zijn onder

is aangegeven welk bedrijfsonderdeel verantwoordelijk

andere:

is voor het treffen van de noodzakelijke maatregelen (de

–– de beheersing van het renterisico (lage rentestand), het

proceseigenaar). De proceseigenaren geven aan welke

invaliditeitsrisico voortkomend uit inkomensverzekeringen

maatregelen zijn genomen en/of nog moeten worden

en reputatierisico;

genomen en leggen hier periodiek verantwoording over

–– het optimaliseren van het vrije vermogen; en

af middels een ‘Verklaring van Toepasselijkheid’. In 2013

–– het creëren van een gezonde kostenbasis.

heeft De Goudse progressie geboekt op het gebied van informatiebeveiliging als gevolg van striktere naleving en de

Operationeel

implementatie van aanvullende beheersmaatregelen. Deze

Operationele risico’s ontstaan door inadequate of falende

maatregelen liggen met name op het gebied van beleid,

interne processen (het niet aanwezig zijn of niet werken van

risicomanagement en bedrijfscontinuïteit. Daarnaast is er

maatregelen op het gebied van interne beheersing), personen

toegenomen aandacht voor cybersecurity.

of systemen, of door externe gebeurtenissen.

Uitbestedingsrisico Voor beheersing van operationele risico’s hanteert De Goudse

In het kader van uitbesteding onderkent De Goudse

een ‘In control’-raamwerk, dat de volgende componenten

het risico dat de continuïteit, integriteit en kwaliteit

kent.

van de bedrijfsvoering van De Goudse onvoldoende

1. De beschikbaarheid van actuele en complete

wordt gewaarborgd door externe dienstverleners. Als

procesdocumentatie met procesbeschrijvingen en PCM’s

gevolg van een toename van uitbestedingen in 2013 op

(Proces Control Matrices). Hiervoor wordt het

zowel IT-gebied (onder andere uitbesteding Windows-

De Goudse Procesmodel gehanteerd, waarin onderscheid

omgeving en kantoorautomatisering) als op het gebied van

wordt gemaakt tussen primaire (verkoop, acceptatie,

bedrijfsprocessen (onder andere schadelastbeheersing

schadebehandeling) en secundaire processen (HR,

bij Inkomensproducten), neemt het potentiële

Financiën en ICT).

uitbestedingsrisico toe. De in 2012 in gang gezette

2. Steekproeven, waarbij de werking van beheersmaatregelen

optimalisatie van het beheerskader inzake uitbesteding

centraal staat, inclusief evaluatie en rapportage over de

is in 2013 gecontinueerd. De processen om te komen tot

steekproefresultaten.

een verantwoorde uitbesteding zijn opnieuw ontworpen en

3. Bewaking van opvolging van operationele incidentmeldingen middels een incidentenregister.

voorzien van diverse kaders en hulpmiddelen, zoals een verbeterde risicoanalysemethodiek.

In 2013 heeft Risk Management meer aandacht gehad voor

Het uitbestedingsbeleid van De Goudse bestaat uit een drietal

de kwalitatieve aspecten in de monitoring van steekproeven

pijlers.

en de review van geactualiseerde procesdocumentatie.

1. Expliciet risicomanagement. De Goudse voert het beleid

Daarnaast is meer aandacht besteed aan de wijze waarop

dat uitbesteding van diensten mogelijk is, mits sprake is

met incidenten wordt omgegaan (‘lerende organisatie’). De

van een beheerste set risico’s. Een risicoanalyse waaruit

ervaringen en bevindingen worden opgenomen in een recent

die beheersing blijkt is daarin essentieel. Naast toepassing

ontwikkeld Operational Risk Dashboard. Dit dashboard wordt

van de vernieuwde risicoanalysemethodiek bij nieuwe

ieder kwartaal geactualiseerd door Risk Management en

uitbestedingcontracten zijn in 2013 de reeds lopende

opgenomen in de risicorapportage.

contracten met terugwerkende kracht geanalyseerd en is, waar nodig, opvolging gegeven aan de resultaten.

Twee belangrijke onderdelen van operationeel risico betreffen het ICT-risico en het uitbestedingsrisico.

2. Een ordentelijk proces. Om voor een goed verloop van het proces te zorgen, zijn het beleid en het leveranciersproces in 2013 aangescherpt, gedocumenteerd en binnen de

ICT-risico De focus van Risk Management in het kader van ICT-risico’s ligt op het monitoren van een adequate beheersing van de

organisatie gecommuniceerd, evenals de specifieke verantwoordelijkheden hierin.

3. Monitoring van de dienstverlening. Vóór het afsluiten

ICT-processen en de bewaking van informatiebeveiliging. Ten

van de contracten worden afspraken gemaakt over

behoeve van een beheerste uitvoering zijn de ICT-processen

het gewenste niveau van dienstverlening. Zowel Risk

binnen De Goudse ingericht op basis van IT Infrastructure

Management als Compliance zijn betrokken in het

Library (ITIL). Deze processen maken onderdeel uit van het

proces van de totstandkoming van contracten en SLA’s

‘In control’-raamwerk, zoals hiervoor beschreven.

en reviewen de betreffende documenten vanuit een risicoperspectief.

Ten aanzien van informatiebeveiliging wordt de Code van Informatiebeveiliging (ISO 27001/2) binnen De Goudse als

In de navolgende periode wordt periodiek niet alleen het

uitgangspunt gehanteerd. De Code is vertaald naar de situatie

niveau van de dienstverlening gemonitord, maar wordt

van De Goudse en bevat hierdoor voorschriften waaraan

ook nagegaan of de situaties rondom leverancier, de markt

de organisatie behoort te voldoen. Voor elk voorschrift

en de risico’s zijn gewijzigd en of dit aanleiding is om de

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

49

afspraken aan te passen. Hierbij wordt in toenemende

Compliance Act) in werking getreden, een Amerikaanse

mate een verklaring van derde partijen (zoals ISAE 3402)

wet die wereldwijd financiële instellingen verplicht om

vereist, die door verscheidene medewerkers met een eigen

informatie over Amerikaanse belastingplichtigen door te

expertisegebied binnen De Goudse gereviewd wordt.

geven aan de belastingdienst van de Verenigde Staten, de IRS. Op 18 december 2013 heeft staatssecretaris Weekers

Compliance / Integriteit

van Financiën een overeenkomst met de Verenigde Staten

Met het compliance/integriteitsrisico wordt het risico bedoeld

getekend die automatische gegevensuitwisseling tussen de

dat De Goudse wettelijke of regulatieve sancties krijgt

belastingdiensten van beide landen mogelijk maakt.

opgelegd of een financieel of reputatieverlies lijdt als gevolg

De Goudse heeft de nodige voorbereidingen getroffen om de

van het niet voldoen aan integriteitgerelateerde (i) wet- en

verlangde informatie aan de Nederlandse belastingdienst te

regelgeving, gedragcodes en zelfregulering, evenals (ii)

kunnen leveren.

interne regelingen en procedures (samen: regelgeving).

Op 1 januari 2013 is wetgeving van kracht geworden op grond Daar waar De Goudse een compliancerisico loopt, worden

waarvan personen die door DNB of de Autoriteit Financiële

maatregelen getroffen om deze risico’s zo goed mogelijk te

Markten (AFM) worden getoetst op hun geschiktheid als

beheersen. Compliance is het geheel van maatregelen dat

bestuurder van een financiële instelling, verplicht zijn een eed

zich richt op de implementatie, handhaving en naleving van

of belofte af te leggen, de zogenaamde ‘bankierseed’.

regelgeving om te voorkomen dat de reputatie, integriteit en/

Op 8 maart 2013 hebben de leden van het Bestuur, de directie

of financiële positie van De Goudse worden aangetast.

en de RvC van De Goudse verklaard dat zij hun functie integer zullen uitvoeren en het klantbelang centraal zullen stellen.

Het Bestuur en de directie van De Goudse zijn verantwoordelijk voor de correcte naleving van alle relevante

Een ander onderwerp betrof de beloning van

wet- en regelgeving door De Goudse. De afdeling Compliance

volmachthouders, die sinds 1 januari 2012 ‘passend’ moet

is verantwoordelijk voor het monitoren van de naleving en

zijn. De Goudse heeft beleid gemaakt en geïmplementeerd

richt zich op alle onderdelen van De Goudse. Uitgangspunt bij

dat aansluit op nu geldende regelgeving en waarmee

de uitvoering van de werkzaamheden van Compliance is het

de verschillende varianten vanuit de markt getoetst en

geldende Compliance Charter van De Goudse.

gefaciliteerd kunnen worden.

Naar aanleiding van een onderzoek van De Nederlandsche

De Code Duurzaam Beleggen van het Verbond van

Bank (DNB) en wijzigingen in de Wet ter voorkoming van

Verzekeraars is per 1 januari 2012 van kracht. De Goudse

witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) heeft een

onderschrijft deze Code en neemt de Code in acht bij het

belangrijk deel van 2013 in het teken gestaan van het

uitvoeren van haar beleggingsactiviteiten.

ontwikkelen van een geactualiseerde regeling op het gebied van ‘Ken uw klant’ ofwel ‘Customer due diligence’ (CDD)

3.4 Solvabiliteit onder Solvency I

en de vertaling daarvan naar procedures en processen.

De solvabiliteitspositie (Solvency I) van De Goudse heeft zich

Daarnaast is op 1 januari 2013 FATCA (Foreign Account Tax

als volgt ontwikkeld.

Jaarcijfers bedragen x EUR 1.000.000 Solvabiliteit

Interne norm

realisatie 2013

realisatie 2012

58,6

63,1

131,4

184,4

224%

292%

Wettelijke solvabiliteit

75,9

74,7

Aanwezige solvabiliteit

130,2

111,7

172%

150%

Wettelijke solvabiliteit

134,5

137,8

Aanwezige solvabiliteit

273,6

245,3

203%

178%

Goudse Levensverzekeringen N.V. Wettelijke solvabiliteit Aanwezige solvabiliteit Solvabiliteitsratio

ten minste 150%

Goudse Schadeverzekeringen N.V.

Solvabiliteitsratio

ten minste 150%

De Goudse N.V.

Solvabiliteitsratio

50

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

ten minste 150%

Onder Solvency I wordt een interne norm van 150%

invulling aan de drie pilaren van Solvency II binnen

gehanteerd. Het aanwezige kapitaal bestaat bij De Goudse uit

De Goudse.

aandelenkapitaal, financieringspreferente aandelen en een achtergestelde lening. De achtergestelde lening kwalificeert

Pilaar 1: Kwantitatieve vereisten

niet als aanwezig vermogen onder de normen van de Wft,

Deze pilaar richt zich op de kwantificeerbare risico’s

echter wel onder de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving.

en bijbehorende voorzieningen en kapitaalsvereisten.

In bovenstaande tabel is de achtergestelde lening daarom

Voor Leven wordt ieder kwartaal een volledige balans op

opgenomen in de aanwezige solvabiliteit op het niveau

marktwaarde opgesteld en de solvabiliteitsratio berekend.

van De Goudse N.V. De solvabiliteitspositie van Goudse

Hierover wordt gerapporteerd aan het management. Goudse

Schadeverzekeringen N.V. is in 2013 aanzienlijk verbeterd,

Schadeverzekeringen heeft in 2013 stappen gemaakt in de

onder andere door de verkoop van de Scandinavische

modellering en is van plan vanaf medio 2014 ieder kwartaal

activiteiten en verbetering van het resultaat uit de normale

een marktwaardebalans op te stellen en de solvabiliteitsratio

bedrijfsvoering.

te berekenen ter ondersteuning van de strategische besluitvorming. Naast de modellering is ook aandacht

Vooruitlopend op de implementatie van Solvency II maakt

besteed aan de vastlegging en documentatie van de modellen

DNB stappen richting risicogebaseerd toezicht. Op 1 januari

en gehanteerde uitgangspunten en aannames.

2014 wordt als gevolg van een aantal wijzigingen in het Besluit Prudentiële Regels (Bpr 2014) in de Wet op het Financieel

Pilaar 2: Risicomanagementsysteem

Toezicht (Wft) een aantal interimmaatregelen van kracht,

Deze pilaar focust op het risicomanagement en de

waaronder het Theoretisch Solvabiliteitscriterium (TSC)

bedrijfsvoering van een verzekeraar. In 2013 is het

voor Levensverzekeraars, dat, na een impactstudie, voor

Risicomanagementraamwerk verder ontwikkeld.

het eerst in 2014 met de jaarstaten over 2013 moet worden

2014 staat in het teken van de implementatie van het

ingediend. Voor de bepaling van het TSC wordt de impact

risicomanagementsysteem dat in het raamwerk beschreven

van bepaalde schokken, die grotendeels gelijk zijn aan de

wordt. Net als vorig jaar is een proef-ORSA opgeleverd.

Solvency II-schokken, op de aanwezige solvabiliteit en het

Integratie van het ORSA-proces met de planning- en

toetssaldo berekend. Na toepassing van het theoretisch

controlcyclus heeft in 2013 extra aandacht gekregen.

solvabiliteitscriterium is de solvabiliteit van Leven nog steeds toereikend.

Pilaar 3: Transparantie Deze pilaar beoogt betrouwbare en transparante

3.5 Solvency II

rapportages naar de toezichthouder. De Goudse heeft

De invoeringsdatum van de Solvency II-regelgeving lijkt

de rapportagevereisten in kaart gebracht en naar

definitief te zijn vastgesteld op 1 januari 2016. Om een

aanleiding hiervan verantwoordelijkheden belegd en de

consistente en gezamenlijke voorbereiding op Solvency II in

benodigde aanpassingen in haar informatievoorziening

de EU lidstaten te bevorderen, zijn richtsnoeren ontwikkeld

aangebracht. Zo heeft De Goudse het afgelopen jaar een

door EIOPA die op 1 januari 2014 van kracht zijn geworden

beleggingen-datawarehouse ontwikkeld dat aansluit bij de

op basis van het ‘pas toe of leg uit’-principe. Voor de

informatiebehoefte onder Solvency II ter facilitering van het

implementatie en adequate inbedding van Solvency II heeft

ORSA-proces. Voor 2014 is de ambitie om deze tool verder te

De Goudse een projectstructuur ingericht, bestaande uit een

ontwikkelen ten behoeve van de strategische besluitvorming

stuurgroep (voorzitter, vicevoorzitter, financieel directeur,

en aan te sluiten op de diverse benodigde datastromen. Tot

secretaris van het Bestuur en de centrale risk officer van De

slot zal aan de verdere integratie van kapitaalmanagement

Goudse), een projectgroep (waarin verschillende disciplines

(inclusief rapportages), risicomanagement en de planning- en

en afdelingen zijn vertegenwoordigd) en kerngroepen waarin

control-cyclus ook in 2014 aandacht worden besteed.

bepaalde onderwerpen verder worden uitgediept dan wel behandeld (bijvoorbeeld de ORSA). Gezamenlijk geven zij

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

51

Boris is opgegroeid dankzij de expertise van adviseurs.

En hij groeit nog steeds!

Stephanie Schimmel Marketeer Schade bij De Goudse

De Goudse introduceert Boris, een unieke interactieve iPad-app

te stellen en situaties te schetsen, bijvoorbeeld over bedrijfs­

waarmee adviseur en ondernemer samen bedrijfs- en onder­

activiteiten, personeel, veiligheid, preventie en vergunningen.

nemersrisico’s in kaart brengen. Adviseurs leverden een

Het resultaat is een uitgebreide rapportage waarover adviseur

onmisbare bijdrage aan de ontwikkeling van de app. Stephanie

en ondernemer in gesprek kunnen. De ondernemer bepaalt

Schimmel, marketeer Schade bij De Goudse, heeft Boris van kleins

daarna zelf welke risico’s hij bereid is te nemen, te voorkomen

af aan zien opgroeien. ‘Hij zette zijn eerste stappen in de horeca en

of af te dekken met een verzekering. Het mooie vind ik dat

is inmiddels gespecialiseerd in zes verschillende branches. Elke

adviseurs betrokken zijn bij de ontwikkeling van de app en op

volgende stap in zijn ontwikkeling testen we samen met een kleine

die manier verschil kunnen maken. Hun expertise laat Boris

groep adviseurs. Boris leerde dankzij hun inbreng de juiste vragen

nog steeds groeien.’

ONDERNEMEN DOE JE SAMEN

Benieuwd hoe De Goudse en adviseurs risicomanagement samen vorm geven? Scan deze pagina met Layar en bekijk het in het filmpje.

Toelichting geconsolideerde balans per 31 december 2013

bedragen x EUR 1.000

Activa 1

2013

2012

2.246

3.110

Immateriële vaste activa VOBA Stand primo boekjaar Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Stand ultimo boekjaar

-764

-864

1.482

2.246

1.188

2.132

Software Stand primo boekjaar Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Stand ultimo boekjaar

48

31

-43

-137

-575

-838

618

1.188

Overzicht van nog niet geheel afgeschreven immateriële vaste activa: Aanschafwaarde

13.532

13.930

-11.432

-10.496

2.100

3.434

Looptijd korter dan één jaar

1.328

1.538

Looptijd langer dan één jaar

772

1.896

2.100

3.434

Cumulatieve afschrijvingen

Beleggingen 2

Terreinen en gebouwen

Verkopen Herwaardering Stand ultimo boekjaar en andere mutaties

Stand primo boekjaar

Aankopen

24.862

–

–

-2.062

9.432

–

-247

-67

9.118

34.294

–

-247

-2.129

31.918

2013

2012

24.655

24.655

Voor eigen gebruik Overige terreinen en gebouwen

De overige terreinen en gebouwen bevinden zich in Nederland en bestaan uit woon- en winkelpanden, bedrijfsruimten en landelijke eigendommen. Voor 71% (2012: 88%) van de terreinen en gebouwen heeft in 2013 een taxatie plaatsgevonden.

De verkrijgingsprijs heeft zich als het volgt ontwikkeld: Terreinen en gebouwen voor eigen gebruik Overige terreinen en gebouwen

3.625

3.644

28.280

28.299

De Goudse gaat arbeidsongeschiktheidsverzekeringen verkopen en begeeft zich als ondernemende verzekeraar op de MKB-markt.

54

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

1985

22.800

3

Beleggingen in groepsmaatschappijen en deelnemingen

Stand primo boekjaar

Aankopen

1.746

–

Groepsmaatschappijen en deelnemingen

Verkopen Herwaardering en andere mutaties –

Stand ultimo boekjaar

28

1.774

Verkopen en Herwaardering aflossingen en andere mutaties

Stand ultimo boekjaar

Dit betreft een belang van 7,55% in Credimo Holding N.V. te Asse (België). Het 100%-belang in Byss Insurance N.V. te Wemmel (België) is in 2013 geliquideerd.

Overige financiële beleggingen

Stand primo boekjaar

Aankopen

4

Aandelen

21.511

24.691

-1.884

3.868

48.186

5

Obligaties

1.727.334

205.425

-194.859

4.126

1.742.026

6

Vorderingen uit hypothecaire leningen

104.367

11.499

-17.778

31

98.119

7

Vorderingen uit andere leningen

129.927

7.438

-4.004

659

134.020

8

Deposito’s bij kredietinstellingen

6.800

9

Polisbeleningen

–

6.800

–

–

1.243

74

-305

–

1.012

1.984.382

255.927

-218.830

8.684

2.030.163

De aandelen bestaan naast de reguliere aandelenportefeuille voor een klein deel uit een handelsvoorraad van beleggingsfondsen ten behoeve van de polishouders. Deze wordt om praktische redenen aangehouden, niet met een beleggingsdoelstelling. De aan- en verkooptransacties in deze handelsvoorraad gedurende het boekjaar zijn gesaldeerd opgenomen in het verloopoverzicht.

De verkopen en aflossingen van obligaties bestaan voornamelijk uit aflossingen op einddatum. Tussentijdse verkopen van obligaties hebben betrekking gehad op het afbouwen van risicovolle posities.

Bovenstaande bedragen representeren het maximale kredietrisico.

Hieronder staat een overzicht van de renteherzieningstermijn of eerdere aflossingsdata als percentage van het totaal van de beleggingscategorie.

Tot 2 jaar

2 - 5 jaar

Obligaties

14%

19%

5 - 10 jaar Vanaf 10 jaar 43%

24%

Vorderingen uit hypothecaire leningen

30%

26%

30%

14%

Vorderingen uit andere leningen

92%

0%

1%

7%

Deposito’s bij kredietinstellingen

100%

0%

0%

0%

Polisbeleningen

100%

0%

0%

0%

beleggingscategorie weergegeven.

2013

2012

Obligaties

3,5%

3,6%

Vorderingen uit hypothecaire leningen

4,5%

4,6%

Vorderingen uit andere leningen

5,7%

5,8%

Deposito’s bij kredietinstellingen

0,1%

–

Polisbeleningen

5,7%

6,6%

Hieronder staan de gemiddelde effectieve rentevoeten per

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

55

4

Officieel genoteerd Niet officieel genoteerd

De verkrijgingsprijs van aandelen ultimo boekjaar bedraagt 5

2013

2012

46.735

20.377

1.451

1.134

48.186

21.511

50.153

26.612

1.678.715

1.653.343

Aandelen

Obligaties Officieel genoteerd Niet officieel genoteerd Zerobonds Voorziening voor oninbaarheid

625

10.768

103.170

106.076

-40.484

-42.853

1.742.026

1.727.334

De verkrijgingsprijs van obligaties ultimo boekjaar bedraagt

1.795.972

1.778.417

De actuele waarde van obligaties ultimo boekjaar bedraagt

1.946.446

1.995.551

210.433

229.391

De voorziening voor oninbaarheid is gedaald als gevolg van afgenomen faillissementskansen in de portefeuille en als gevolg van ontvangen faillissementsuitkeringen van Lehman Brothers.

De nominale waarde van de zerobonds ultimo boekjaar bedraagt

Overzicht van obligaties naar landencategorie Nederland PIIGS-landen

Bedrijfsobligaties

Staatsobligaties

Totaal

13,2%

24,6%

37,8%

1,0%

1,2%

2,2%

31,1%

28,9%

60,0%

45,3%

54,7%

100,0%

Bedrijfsobligaties

Staatsobligaties

Totaal

AAA

4,9%

40,9%

45,8%

AA

9,3%

10,2%

19,5%

A

22,2%

2,0%

24,2%

BBB

7,6%

1,1%

8,7%

Overig

1,3%

0,5%

1,8%

45,3%

54,7%

100,0%

Overige landen

De posities in PIIGS-landen betreffen de beleggingen in Portugal, ItaliĂŤ, Ierland, Griekenland en Spanje.

Overzicht van obligaties naar ratingcategorie

56

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

Overzicht van obligaties waarvan de boekwaarde hoger is dan de actuele waarde Nederland

PIIGS-landen

Overige landen

Totaal

Bedrijfsobligaties

Staatsobligaties

Totaal

Boekwaarde

47.033

101.989

149.022

Actuele waarde

36.621

98.423

135.044

Boekwaarde

–

20.877

20.877

Actuele waarde

–

18.076

18.076

Boekwaarde

167.623

116.059

283.682

Actuele waarde

148.615

112.229

260.844

Boekwaarde

214.656

238.925

453.581

Actuele waarde

185.236

228.728

413.964

De Goudse hanteert een ‘buy & hold’-beleggingsstrategie en houdt de obligaties dus tot de einddatum aan, waarna de verwachte aflossing tegen nominale waarde zal plaatsvinden. Om deze reden waardeert De Goudse deze obligaties niet af. Wel is een voorziening voor oninbaarheid gevormd voor het tussentijds faillissementsrisico.

Beleggingen in obligaties die de concentratiegrens van 3% overschrijden in de beleggingsportefeuille van De Goudse zijn beleggingen in de Nederlandse staat (24,6%) en de Franse staat (3,5%).

7

2013

2012

128.767

125.251

Vorderingen uit andere leningen De verkrijgingsprijs van vorderingen uit andere leningen ultimo boekjaar bedraagt

10

Beleggingen voor risico van polishouders en spaarkasbeleggingen

Stand primo boekjaar

Aankopen

864.408

4.573

Verkopen en Herwaardering Stand ultimo boekjaar aflossingen en andere mutaties

Beleggingen voor risico van polishouders en spaarkasbeleggingen

-162.145

85.243

792.079

De verkopen en aflossingen zijn het gevolg van expiraties en afkopen in de verzekeringsportefeuille. De herwaardering beïnvloedt het resultaat niet omdat deze geheel voor rekening en risico komt van de polishouders. De tegenover deze beleggingen staande voorziening verandert met hetzelfde bedrag.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

57

Vorderingen

2013

2012

1.362

2.331

71

3.400

Overige vorderingen 11

Latente vennootschapsbelasting Overige belastingen Vorderingen op verzekeringsmaatschappijen

5.934

5.809

Overige vorderingen

7.489

10.261

14.856

21.801

Looptijd korter dan één jaar

13.659

14.170

Looptijd langer dan één jaar

1.197

7.631

14.856

21.801

Stand primo boekjaar

1.654

2.319

Investeringen

1.058

416

Desinvesteringen

-664

-164

Afschrijvingen

-774

-920

-7

3

1.267

1.654

Overige activa 12

Materiële vaste activa en voorraden

Valuta-aanpassing Stand ultimo boekjaar Overzicht van nog niet geheel afgeschreven activa: Aanschafwaarde

3.977

5.431

-2.710

-3.777

1.267

1.654

35.096

36.069

2.682

3.715

34.406

36.555

37.088

40.270

Looptijd korter dan één jaar

42.183

45.466

Looptijd langer dan één jaar

30.001

30.873

72.184

76.339

Cumulatieve afschrijvingen

13 Liquide

middelen

De liquide middelen staan ter vrije beschikking.

Goudse Levensverzekeringen N.V. en Goudse Schadeverzekeringen N.V. hebben beide een kredietfaciliteit van maximaal EUR 10.000 bij ING Bank N.V. De Goudse N.V. heeft bij ABN Amro N.V. een kasgeldfaciliteit van maximaal EUR 10.000.

14

Overlopende activa Lopende rente en huur Intrest Overige overlopende activa Vooruitbetaalde kosten (Dis)agio vastrentende waarden

58

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

Passiva 15

Eigen vermogen

2013

2012

265.099

225.907

273.623

245.332

75.871

74.653

De samenstelling van en de wijzigingen in het eigen vermogen zijn weergegeven in de toelichting op de enkelvoudige balans.

Solvabiliteit Aanwezige solvabiliteit Vereiste solvabiliteit Schadebedrijf Vereiste solvabiliteit Levenbedrijf Overschot op de wettelijk vereiste solvabiliteit

58.631

63.103

139.121

107.576

40.940

-17.358

1.147

413

Totaalresultaat Geconsolideerd resultaat na belastingen Herwaardering terreinen en gebouwen en aandelen Herwaardering valuta-omrekeningsverschillen groepsmaatschappijen

16

210

-17

42.297

-16.962

22.000

22.000

Aandeel derden Het aandeel derden betreft een minderheidsbelang van 49% in Van Lanschot Chabot Holding B.V.

17

Achtergestelde schulden De achtergestelde schuld is volledig achtergesteld op alle huidige en toekomstige schulden van De Goudse N.V. inclusief de schulden van de dochtermaatschappijen. De lening loopt tot 18 augustus 2019 tegen een intrest-percentage van 6,50%.

Indien en zodra de hoofdsom op enig moment hoger is dan 10% van de aanwezige solvabiliteitsmarge (onder de normen van de Wft), dient De Goudse een zodanig bedrag af te lossen op de hoofdsom, dat weer wordt voldaan aan de norm van maximaal 10%. In 2013 is aan de norm voldaan.

18/19 Technische

voorzieningen

Voor niet-verdiende premies en lopende risico’s Stand primo boekjaar

63.549

55.531

Geboekte premies

336.776

398.748

Verdiende premies

-366.910

-391.037

Overige mutaties Stand ultimo boekjaar

-465

307

32.950

63.549

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

59

2013

2012

1.106.655

1.148.629

Voorziening voor levensverzekering, spaarkassen en verzekeringen waarbij polishouders het beleggings­ risico dragen Voor levensverzekering Voor spaarkassen en verzekeringen waarbij polishouders het beleggingsrisico dragen

Voorziening verzekeringsverplichtingen primo boekjaar Netto premies

792.101

864.435

1.898.756

2.013.064

2.064.736

2.163.757

94.772

123.586

Benodigde intrestvergoeding en mutaties beleggingen voor rekening polishouders Uitkeringen en afkopen eigen rekening

123.137

145.307

-323.880

-348.623

-6.813

-7.330

Vrijgevallen voor kosten uit de voorziening verzekeringsverplichtingen Overige technische baten en lasten eigen rekening

2.254

2.183

-15.469

-14.144

1.938.737

2.064.736

Nog af te schrijven rentestandkorting ultimo boekjaar

-19.218

-23.545

Nog af te schrijven acquisitiekosten ultimo boekjaar

-20.763

-28.127

1.898.756

2.013.064

Levenresultaat op kanssystemen Voorziening verzekeringsverplichtingen ultimo boekjaar

Balansvoorziening verzekeringsverplichtingen ultimo boekjaar Voor levensverzekering Voorziening leven

1.146.636

1.200.301

Geactiveerde rentestandkorting

-19.218

-23.545

Geactiveerde acquisitiekosten

-20.763

-28.127

1.106.655

1.148.629

23.545

25.758

Verloopstaat geactiveerde rentestandkorting Stand primo boekjaar Verleend

375

2.321

Afgeschreven

-4.702

-4.534

Stand ultimo boekjaar

19.218

23.545

28.127

37.698

88

1.461

Afgeschreven

-7.452

-11.032

Stand ultimo boekjaar

20.763

28.127

8.663

15.733

20.763

28.127

29.426

43.860

Verloopstaat geactiveerde acquisitiekosten Leven Stand primo boekjaar Verleend

In mindering gebracht op de technische voorzieningen: Geactiveerde acquisitiekosten Schade Geactiveerde acquisitiekosten Leven

60

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2013

2012

618.167

506.560

7.642

6.405

-274.972

-266.653

273.155

371.664

Voor te betalen schade / uitkeringen Stand primo boekjaar Bijschrijving intrest In het boekjaar geboekte schaden Toevoeging gedurende het jaar Overige mutaties Stand ultimo boekjaar

-345

191

623.647

618.167

1.063

1.292

Voor winstdeling en kortingen Stand primo boekjaar Toevoeging

857

878

-917

-1.107

1.003

1.063

Looptijd korter dan één jaar

127.788

126.834

Looptijd langer dan één jaar

528.809

554.882

656.597

681.716

Onttrekking ten behoeve van polishouders Stand ultimo boekjaar Voor de technische voorzieningen voor niet-verdiende premies en lopende risico’s en voor te betalen schade / uitkeringen geldt:

De technische voorzieningen voor levensverzeringen en voor winstdeling en kortingen zijn vrijwel geheel langlopend van aard.

Toereikendheidstoets Levenbedrijf Het totaal van technische voorzieningen van het Levenbedrijf (EUR 1.898 miljoen) laat bij de toereikendheidstoets een positieve marge van EUR 33,3 miljoen zien. Het toetssaldo ultimo 2012 bedroeg EUR 68,6 miljoen. De daling van het toetssaldo is vooral het gevolg van het aanpassen van de ‘best estimate’-verwachting van de toekomstige kosten. Verder is de risicovrije rente gedurende 2013 gestegen. Gegeven het durationverschil tussen de beleggingen en de verplichtingen is dit een ongunstige renteontwikkeling geweest.

Na toepassing van het theoretisch solvabiliteitscriterium is de solvabiliteit van het levenbedrijf nog steeds toereikend.

20

Voorzieningen Overige personeelsverplichtingen Overige voorzieningen

7.370

9.864

15.139

15.492

22.509

25.356

–– Overige personeelsverplichtingen Stand primo boekjaar

9.864

16.804

Toevoeging

3.521

4.064

Onttrekking

-6.015

-11.004

7.370

9.864

Stand ultimo boekjaar

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

61

2013 2013

2012 2012

Looptijd korter dan één jaar

4.395

3.450

Looptijd langer dan één jaar

2.975

6.414

7.370

9.864

15.492

20.197

De voorziening voor overige personeelsverplichtingen bestaat uit de voorzieningen voor secundaire arbeidsvoorwaarden, een voorziening voor toegezegde indexaties aan de deelnemers van het pensioenfonds en een reorganisatievoorziening. De voorzieningen voor secundaire arbeidsvoorwaarden betreft een aanvullingsregeling voor een beperkte groep medewerkers op de pensioenregelingen, een recht op eenmalige uitkering voor een beperkte groep medewerkers en jubileumuitkeringen. Een deel van deze personeelscondities blijft in stand na pensionering.

–– Overige voorzieningen Stand primo boekjaar Toevoeging

2.811

2.775

Onttrekking

-3.164

-7.480

Stand ultimo boekjaar

15.139

15.492

6.870

422

8.269

15.070

15.139

15.492

Looptijd korter dan één jaar Looptijd langer dan één jaar

De overige voorzieningen bestaan uit een voorziening voor mogelijke risico’s uit hoofde van lopende maatschappelijke discussies en geschillen. Daarnaast hebben de voorzieningen betrekking op de voorgenomen liquidaties van Gouda Pensioen Service N.V. en Stichting Pensioenfonds De Goudse.

In het kader van de liquidatie van Stichting Pensioenfonds De Goudse heeft De Goudse zich verplicht bepaalde kosten te vergoeden. Tegenover een deel van de overige voorzieningen ter grootte van EUR 6.446 (2012: EUR 6.404) staan vorderingen op verzekeringsmaatschappijen uit hoofde van geclaimde schades uit bedrijfsaansprakelijkheidsverzekeringen ter grootte van EUR 5.934 (2012: EUR 5.809).

62

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2013

2012

71.784

65.668

Schulden 21

Schulden uit directe verzekering Verzekeringnemers Tussenpersonen

9.041

9.854

80.825

75.522

Schulden uit directe verzekering hebben een looptijd van korter dan één jaar.

22

Schulden aan kredietinstellingen De resterende looptijd bedraagt maximaal 1 jaar met een rentevoet tussen 5,13% en 5,23%. Schulden aan kredietinstellingen worden op basis van de looptijd lineair afgelost. Tot meerdere zekerheid van deze leningen zijn de volgende voorwaarden gesteld.

–– Negative pledge op alle goederen waarvan De Goudse N.V. eigenaar of rechthebbende is of wordt –– Positive pledge –– Pari Passu –– Cross default –– Minimum solvabiliteit 110% DNB, Solvency I 175% (levenmaatschappij) –– Geen dividenduitkering indien solvabiliteit onder 115% –– Toestemming aflossing achtergestelde lening –– Eigen vermogen ten minste EUR 170.000 In 2013 is aan alle voorwaarden voldaan.

23

Overige schulden 10.917

1.039

Depots

Belastingen

3.731

4.554

Schulden aan verzekeraars

1.901

7.204

Overige

Looptijd korter dan één jaar

24

14.228

7.520

30.777

20.317

27.125

15.898

Looptijd tussen één en vijf jaar

2.076

2.456

Looptijd langer dan vijf jaar

1.576

1.963

30.777

20.317

Nog te betalen kosten

9.272

8.893

Belastingen

4.373

4.934

Overlopende passiva

Overige

5.176

10.690

18.821

24.517

Looptijd korter dan één jaar

16.441

22.359

Looptijd langer dan één jaar

2.380

2.158

18.821

24.517

De ambities blijven groot. De Goudse verwerft 100% belang in Nordisk, een jaar later volgt de overname van TPU in Londen.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

1998

63

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

Tot 1 jaar

2 tot 5 jaar

Vanaf 5 jaar

Inzake lease-overeenkomst auto’s

681

753

–

Inzake lease-overeenkomst overige

99

–

–

De jaarhuur van bedrijfsgebonden onroerend goed, niet in eigen bezit, bedraagt EUR 575.

Dekkingsgraad pensioenfonds De geschatte dekkingsgraad van Stichting Pensioenfonds De Goudse ultimo 2013 bedraagt 118%, zodat geconcludeerd kan worden dat er geen sprake is van onderdekking. Aangezien de jaarcijfers van het pensioenfonds nog niet definitief zijn, kan de werkelijke dekkingsgraad afwijken.

Ontvangen zekerheden Inzake herverzekeringscontracten zijn zekerheden ontvangen ter grootte van EUR 94.330 in de vorm van gedeponeerde obligaties.

Gestelde zekerheden De verzekeringsmaatschappijen van De Goudse zijn aangesloten bij de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden N.V. (NHT). Als gevolg daarvan betaalden deze maatschappijen hun aandeel in de herverzekeringspremie en overige kosten en staan zij garant voor hun aandeel in het eigen risico van de eerste layer van EUR 400.000.

De Nederlandsche Bank kan een heffing opleggen aan Goudse Levensverzekeringen N.V. om een andere levensverzekeraar die onder de minimum solvabiliteit raakt mede te financieren door middel van een achtergestelde lening als onderdeel van een zogenaamde ‘Opvangregeling’. Hierbij geldt een maximum (voor alle maatschappijen gezamenlijk) van ca.

EUR 139 miljoen per opvangsituatie waarbij rekening wordt gehouden met de eigen vereiste solvabiliteit.

Goudse Levensverzekeringen N.V. heeft zich borggesteld voor EUR 1.100 aan een derde partij.

Verbonden partijen Alle groepsmaatschappijen, zoals opgenomen in paragraaf 1.1, alsmede de deelnemingen worden aangemerkt als verbonden partij. Transacties tussen groepsmaatschappijen worden in de consolidatie geëlimineerd. Verder is ook het groepshoofd Goudse Verzekeringen B.V. aan te merken als verbonden partij.

Tot verbonden partijen behoren ook sleutelfunctionarissen.

De Goudse fuseert met Tiel Utrecht en dochter Algemene Zeeuwse.

64

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2001

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

65

ONDERNEMEN DOE JE SAMEN

Verzuim terugdringen doen we samen! Scan deze pagina met Layar voor een filmpje met uitleg over de persoonlijke verzuimaanpak van De Goudse.

Samen kritisch kijken naar verzuim levert een ondernemer ontzettend veel op.

Mirella Giesselbach VerzuimCoach bij De Goudse

‘Elke verzuimende medewerker is er één te veel’, stelt

stimuleren van bewustwording als haar voornaamste

Mirella Giesselbach, VerzuimCoach bij De Goudse.

taak. ‘Mijn collega-coaches en ik zijn voor ondernemers

Ze werkt samen met tientallen onder­nemers aan het

een persoonlijk aanspreekpunt voor alle vragen over

begeleiden van verzuimgevallen. ‘Ondernemers

verzuim: wat je kunt doen om het zo kort mogelijk te

hebben soms handvatten nodig bij de omgang

laten duren, hoe het zit met wet- en regelgeving, hoe je

met medewerkers die om wat voor reden dan ook

het proces in je onderneming efficiënt inricht en hoe je

hun werk niet kunnen doen. Logisch: verzuim is

een goed gesprek voert met een verzuimende collega.

meestal niet hun expertise – maar wel die van mij.

Die aanpak werkt. De werkgever, externe verzuimbege-

Werkgevers mogen méér dan ze vaak denken, zolang

leiders en wij zorgen er samen voor dat mensen weer

ze maar niet vragen naar gezondheidsgegevens.

inzetbaar worden, al is het misschien niet voor honderd

Je mag bij een verzuimende medewerker dus best

procent en niet in de eigen functie. Het belangrijkste is

informeren naar mogelijkheden die hij nog wel heeft

dat de medewerker het gevoel heeft weer mee te tellen.

en hoe je samen iets zou kunnen veranderen.’ Ze ziet het

Daar profiteert het hele bedrijf van.’

Toelichting Technische rekening Schadeverzekering over 2013

Resultaten per branche

Totaal 2013 2012

Ongevallen en ziekte 2013 2012

25

Geboekte premies (bruto)

387.940 429.490

252.125 292.826

26

Geboekte premies (herverzekering)

-51.164

-40.097

Verdiende premies (bruto) Verdiende premies (herverzekering) Provisie Schade (bruto)

20.717

21.263

33.070

31.546

-22.243

-354

-367

-1.755

-1.603

416.957 428.343

281.062 290.530

-50.047

-38.980

-30.742

20.397

21.796

33.546

31.098

-28.807

-354

-367

-1.755

-1.603

366.910 391.037

242.082 261.723

20.043

21.429

31.791

29.495

-55.122

-20.966

-39.325

-4.784

-4.952

-7.875

-7.517

311.788 315.729

221.116 222.398

15.259

16.477

23.916

21.978

-316.096 -389.738

-229.371 -325.317

-14.465

-37.306 -75.308

-14.664

-15.018

-23.884

29.297

11.328

–

-57

1.989

115

30.991

-62.341

21.042

-91.591

595

1.402

2.021

7.628

Toegerekende intrest

18.148

27.491

15.095

21.778

171

268

1.197

2.246

Overige technische baten en lasten

14.000

-959

-1.009

-735

-33

-22

-54

-54

63.139

-35.809

35.128

-70.548

733

1.648

3.164

9.820

-44.174

-41.631

-27.047

-26.197

-3.091

-2.789

-3.323

-3.698

18.965

-77.440

8.081

-96.745

-2.358

-1.141

-159

6.122

5.083

-13.073

8.804

-5.163

-354

-424

234

-1.488

Toegerekende kosten

33

Technisch resultaat Resultaat herverzekering

Het positieve resultaat in 2013 op de overige branches wordt met name veroorzaakt door de verkoop van Nordisk Forsikrings Service A/S en de Scandinavische verzekeringsportefeuilles. Dit betreffen voornamelijk expat- en reisverzekeringen.

2013

2012

Bruto premies Nederland

358.859 377.016

Andere lidstaten E.U.

18.603

35.747

Derde landen

10.478

16.727

387.940 429.490

Opbrengst uit beleggingen Overige beleggingen Aandelen

332

225

Obligaties

21.126

23.111

Leningen Overige beleggingen

28

555

560

50

183

22.063

24.079

Gerealiseerde winst op beleggingen Terreinen en gebouwen Aandelen Obligaties

68

Motorrijtuigen overig 2013 2012

11.668

30

27

Motorrijtuigen casco 2013 2012

35.299

Schade (herverzekering)

25

bedragen x EUR 1.000

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

185

50

–

1.023

54

10.093

239

11.166

Brand en natuurevenementen 2013 2012

Algemene aansprakelijkheid 2013 2012

Rechtsbijstand 2013 2012

Overige 2013 2012

57.947

60.113

16.840

16.774

5.466

5.186

1.775

1.782

-7.776

-5.292

-1.115

-1.192

-2

-2

-65

-43

58.099

60.849

16.616

17.079

5.458

5.214

1.779

1.777

-7.776

-5.292

-1.115

-1.192

-2

-2

-65

-43 1.734

50.323

55.557

15.501

15.887

5.456

5.212

1.714

-15.406

-17.486

-4.382

-4.354

-1.285

-1.241

-424

-433

34.917

38.071

11.119

11.533

4.171

3.971

1.290

1.301

-37.617

-30.573

-6.591

-883

-3.341

-3.401

-628

-81

2.382

71

1.606

302

–

–

25

-91

-318

7.569

6.134

10.952

830

570

687

1.129 38

782

1.420

819

1.646

64

95

20

-139

-103

-49

-37

-10

-8

15.294

–

325

8.886

6.904

12.561

884

657

16.001

1.167

-7.458

-6.467

-2.443

-1.850

-682

-453

-130

-177

-7.133

2.419

4.461

10.711

202

204

15.871

990

-4.061

-4.972

502

-890

-2

-2

-40

-134

2012

2011

2010

Oudere jaren

Totaal

Uitloopresultaat

Ongevallen en ziekte

11.265

-56

-14.809

-24.644

-28.244

Motorrijtuigen casco

-1.125

50

-26

-137

-1.238

Motorrijtuigen overig

-2.564

-18

554

1.354

-674

Brand en natuurevenementen

-2.192

991

143

696

-362

Algemene aansprakelijkheid

-1.037

1.597

260

1.795

2.615

Rechtsbijstand

84

157

59

144

444

Overige

-78

34

38

-15

-21

4.353

2.755

-13.781

-20.807

-27.480

Het negatieve uitloopresultaat op de branche ‘Ongevallen en Ziekte’ wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door de actualisatie van de verzekerde bedragen bij WGAeigenrisicoverzekeringen. Deze actualisatie leidt enerzijds tot een vrijval van voorzieningen op het schadejaar 2012 en anderzijds tot een verhoogde voorziening op de schadejaren 2010 en eerder. Daarnaast wordt bij WGAeigenrisicoverzekeringen in het uitloopresultaat geen rekening gehouden met het effect van ontvangen koopsommen die betrekking hebben op inloopschades. Dit zorgt eveneens voor negatieve uitloopresultaten op de oudste schadejaren.

Wereldwijd aanbod van expatverzekeringen wordt mogelijk dankzij oprichting United Life & Health Insurances Company.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2002

69

2013 29

2012

Overige technische baten eigen rekening Baten uit hoofde van portefeuille-overdrachten en verkochte deelnemingen Intrest Valutakoersresultaten Overige

15.294

–

106

186

–

28

139

146

15.539

360

-16.651

-15.921

Bedrijfskosten De acquisitiekosten bestaan uit betaalde en verschuldigde provisiekosten.

30

Beheers- en personeelskosten; afschrijvingen bedrijfsmiddelen Salarissen Sociale lasten

-1.988

-2.247

Pensioenpremies

-2.871

-3.554

Overige personeelskosten

-8.646

-3.194

Afschrijvingen op bedrijfsmiddelen Overige

-31

-39

-13.987

-16.676

-44.174

-41.631

-190

-268

-40

-3

Deze beheers- en personeelskosten zijn specifiek van toepassing op Goudse Schadeverzekeringen N.V. De totale bedrijfskosten van De Goudse worden gepresenteerd in de toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening.

31

Beleggingslasten Onroerend goed Aandelen

32

70

Beleggingslasten

-395

-388

Gerealiseerd verlies op beleggingen

-937

-2.377

-1.562

-3.036

-871

Overige technische lasten eigen rekening Mutatie voorziening dubieuze vorderingen

-569

Valutakoersresultaten

-568

–

Overige

-230

-159

-1.367

-1.030

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

Wereldwijd aanbod van expatverzekeringen wordt mogelijk dankzij oprichting United Life & Health Insurances Company.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2002

71

Toelichting Technische rekening Levensverzekering over 2013 34

Verdiende premies eigen rekening

bedragen x EUR 1.000

2013

Bruto

Herverzekering

Eigen rekening

35.251

-1.229

6.255

-1.145

43.070 84.576 33.280 144

2012

Bruto

Herverzekering

Eigen rekening

34.022

38.877

-1.364

37.513

5.110

8.536

-1.769

6.767

-171

42.899

51.211

-501

50.710

-2.545

82.031

98.624

-3.634

94.990

–

33.280

54.584

–

54.584

–

144

506

–

506

33.424

–

33.424

55.090

–

55.090

118.000

-2.545

115.455

153.714

-3.634

150.080

2013

2012

115.760

150.872

Periodieke premies Individueel Collectief Beleggingseenheden Premies ineens Individueel Beleggingseenheden

Premies Totaal

Bruto premies Nederland Andere lidstaten E.U.

2.240

2.842

118.000

153.714

Directe beleggingsopbrengsten

1.586

1.034

Niet-gerealiseerde resultaten op beleggingen

2.760

-168

Gerealiseerde resultaten op beleggingen

599

273

Directe kosten

-38

-44

4.907

1.095

68

65

Beleggingsresultaat terreinen en gebouwen, aandelen

Opbrengsten uit beleggingen 35

Terreinen en gebouwen

36

Overige beleggingen Aandelen

1.518

969

Obligaties

42.102

45.920

Hypothecaire leningen

5.243

5.667

Andere leningen

7.782

8.150

Polisbeleningen

66

94

559

582

Beleggingen voor risico van polishouders Overige beleggingen

37

71

57.307

61.453

De derde generatie treedt aan: Geert Bouwmeester, zoon van Ad, wordt sectormanager Corporate Marketing & Communicatie.

72

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2005

37

38

2013

2012

Aandelen

764

318

Obligaties

2.243

24.050

Gerealiseerde winst op beleggingen

Beleggingen voor risico van polishouders

–

506

Andere leningen

–

4.031

3.007

28.905

Overige technische baten eigen rekening Ontvangen vergoedingen

4.758

6.355

Intrest

6

141

Valutakoersresultaat

–

69

Mutatie voorziening dubieuze debiteuren Overige

39

Uitkeringen eigen rekening

62

–

6.020

6.617

10.846

13.182

2013

2012

Bruto

Herverzekering

Eigen rekening

Herverzekering

Eigen rekening

Bruto

-125.181

799

-124.382

-2.900

433

-2.467

-130.189

501

-129.688

-2.672

1.036

-1.636

-105.255

–

-105.255

-84.914

–

-84.914

-233.336

1.232

-232.104

-217.775

1.537

-216.238

Individueel

-15.964

–

-15.964

-23.453

–

-23.453

Beleggingseenheden

-77.341

–

-77.341

-108.932

–

-108.932

-93.305

–

-93.305

-132.385

–

-132.385

-326.641

1.232

-325.409

-350.160

1.537

-348.623

2013

2012

Uitkeringen Individueel Collectief Beleggingseenheden Afkopen

Uitkeringen totaal

40

Winstdeling en kortingen Winstbijschrijvingen Afschrijving rentestandkorting Winst bestemd voor polishouders

-72

-105

-4.702

-4.534

-850

-870

-5.624

-5.509

Incassoprovisie

-2.452

-2.941

Afsluitprovisie

1.594

1.007

-858

-1.934

Bedrijfskosten 41

Acquisitiekosten

De acquisitiekosten bestaan uit verschuldigde en teruggeboekte provisiekosten.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

73

42

2013

2012

Beheers- en personeelskosten; afschrijvingen bedrijfsmiddelen -2.743

-2.969

Sociale lasten

Salarissen

-311

-409

Pensioenpremies

-504

-725

Overige personeelskosten

-994

87

-12.034

-10.858

-16.586

-14.874

Overige

Deze beheers- en personeelskosten zijn specifiek van toepassing op Goudse Levensverzekeringen N.V. De totale bedrijfskosten van De Goudse worden gepresenteerd in de toelichting van de geconsolideerde winst- en verliesrekening.

Beleggingslasten 43

Gerealiseerd verlies op beleggingen Aandelen

-165

-44

Obligaties

-1.511

-22.831

Beleggingen voor risico van polishouders

44

– -22.875

-871

-600

Overige technische lasten eigen rekening Dotatie overige voorzieningen Mutatie voorziening dubieuze debiteuren Administratiekosten Valutakoersresultaat Overige

45

-4 -1.680

Winstbronnen

Verzekeringen in geld 2013 2012

–

-628

-3.676

-4.495

-104

–

-1.772

-2.844

-6.423

-8.567

Beleggingsverzekeringen 2013 2012

Totaal 2013

2012

Resultaat op intrest

9.861

20.618

730

1.820

10.591

22.438

Resultaat op kosten

-274

3.427

5.960

7.854

5.686

11.281

6.150

2.468

9.319

11.676

15.469

14.144

15.737

26.513

16.009

21.350

31.746

47.863

-5.624

-5.509

–

–

-5.624

-5.509

10.113

21.004

16.009

21.350

26.122

42.354

Resultaat actuariële grondslagen Totaal resultaat op grondslagen Totaal beschikbaar gestelde resultatendeling Resultaat op grondslagen na resultatendeling

74

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

De Goudse komt uit de bus als beste verzuimverzekeraar en eindigt twee jaar later opnieuw op de eerste plaats.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2006

75

Toelichting Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013

bedragen x EUR 1.000

2013

2012

-48.682

-46.879

-5.999

-6.556

Totale bedrijfskosten Salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Overige personeelskosten Afschrijvingen op bedrijfsmiddelen Overige Doorbelasting naar schadebehandeling

-7.887

-9.949

-13.931

-11.200

-1.340

-2.029

-28.739

-33.707

17.283

15.942

-89.295

-94.378

In de overige personeelskosten is in 2013 een bedrag opgenomen van EUR 893 (2012: EUR 0) als variabele beloning inclusief op aandelen gebaseerde betalingen voor bestuur, directeuren en aangewezen staf functionarissen uit hoofde van het reglement variabel inkomen.

Totaal resultaat vastgoedbeleggingen in verhuur Bruto huuropbrengsten

758

741

-204

-268

Herwaarderingen

-66

406

Gerealiseerd verkoopresultaat

185

51

673

930

Exploitatiekosten

46

Andere lasten Beheerskosten en overige kosten

47

-605

-1.697

Intrest

-1.800

-1.912

Dotatie voorziening overige personeelsverplichtingen

-2.798

-4.725

-5.203

-8.334

-12.222

5.622

-1.247

2.547

-13.469

8.169

Toepasselijk tarief

25,0%

25,0%

Deelnemingsvrijstelling

-3,8%

8,1%

Niet-aftrekbare kosten

0,2%

-0,4%

Afwijkende belastingdruk door verliescompensatie

0,0%

-0,2%

Afwijkende belastingdruk buitenland

3,0%

0,0%

24,4%

32,5%

Wettelijk belastingbedrag

-13.787

6.281

Effectief belastingbedrag

-13.469

8.169

Belastingen Belastingen naar soort Acute belastingen Latente belastingen

Aansluiting tussen het wettelijk en effectief belastingpercentage

Effectief belastingpercentage

76

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2013

2012

2013

2012

Vast

649

644

Variabel

479

–

99

124

1.227

768

Het gewijzigde percentage van de deelnemingsvrijstelling en de afwijkende belastingdruk buitenland is het gevolg van de verkoop van de activiteiten in Scandinavië.

Bezoldiging bestuurders en commissarissen Bezoldiging bestuurders

Pensioenpremie

De Goudse heeft een reservering getroffen in het kader van de crisisheffing. Voor de bestuurders bedraagt de reservering in 2013 EUR 57 (2012: EUR 58).

Bezoldiging bestuurders betreft het bedrag dat in het desbetreffende boekjaar ten laste van de vennootschap is gekomen.

De Raad van Commissarissen stelt voor leden van de Raad van Bestuur het maximumpercentage vast van het variabele inkomen ten opzichte van het vaste salaris. De variabele beloning voor een lid van de Raad van Bestuur in 2013 bedraagt maximaal 100% van het vaste inkomen. Aan het begin van het jaar wordt per prestatiecriterium vastgesteld wat de doelstelling is, op welke wijze zal worden gemeten of beoordeeld en op welke wijze de prestatie leidt tot de omvang van de variabele beloning. De prestatiecriteria houden verband met de prestaties van De Goudse als geheel en de individuele prestaties. De prestatiecriteria zijn zowel financieel als niet-financieel van aard. Jaarlijks wordt gekeken of en in welke mate aan de prestatiecriteria voor die periode is voldaan. Op grond van deze beoordeling wordt de variabele beloning vastgesteld.

De totale variabele beloningscomponent bestaat voor 60% uit een lange-termijn-component. Dit uitgestelde deel wordt uitbetaald in drie jaarlijkse termijnen. De totale variabele beloning bestaat uit een cash- en noncash (fantoomaandelen) deel, beide voor 50%. De fantoomaandelen worden toegekend met een retentieperiode van 1 jaar. Na de retentieperiode van 1 jaar worden de fantoomaandelen direct door De Goudse ingekocht in ruil voor contanten. De verplichting uit hoofde van de variabele beloning wordt gewaardeerd op reële waarde. Gegeven de aard van de regeling inzake fantoomaandelen wordt als best mogelijke inschatting de intrinsieke waarde gebruikt.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

77

2013

2012

2

2

171

171

5

4

Onderzoek van de jaarrekening

561

514

Andere controleopdrachten

Aantal bestuurders Bezoldiging commissarissen Vast Aantal commissarissen

Aantal medewerkers Het aantal medewerkers in FTE ultimo boekjaar was 697 (2012: 813), van wie 697 in Nederland (2012: 710).

Gebouwen in eigen gebruik Het huurbedrag voor gebouwen in eigen gebruik bedroeg EUR 1.845 en is marktconform.

Honoraria accountant

78

111

–

Adviesdiensten op fiscaal terrein

–

1

Andere niet-controlediensten

–

5

672

520

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

De Goudse verwerft 51% belang in Van Lanschot AssurantiĂŤn en de bedrijven sluiten een exclusieve distributieovereenkomst.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2007

79

Enkelvoudige balans per 31 december 2013 voor winstverdeling Activa

bedragen x EUR 1.000

2013

2012

Beleggingen Deelnemingen –– deelnemingen en groepsmaatschappijen –– vorderingen op deelnemingen

48

299.135

316.588

–

– 299.135

316.588

6.800

–

Overige financiële beleggingen –– deposito’s bij kredietinstellingen

Vorderingen Groepsmaatschappijen

4.962

6.156

Vennootschapsbelasting

1.363

5.484

–

324

Overige

6.325

11.964

Overige activa Liquide middelen Overlopende activa

80

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

325

185

–

– 325

185

312.585

328.737

Passiva

2013

2012

55.719

55.719

Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal

49

Agioreserve

30.769

30.769

6.774

6.484

Herwaarderingsreserve terreinen en gebouwen en aandelen Wettelijke reserve omrekeningsverschillen Overige reserves

–

-210

133.784

152.586

Onverdeelde winst –– resultaat na belastingen

40.940

–– preferent dividend

-2.887

-17.358 -2.083 38.053

-19.441 209.380

170.188

265.099

225.907

Achtergestelde schulden

22.000

22.000

Aansprakelijk vermogen

287.099

247.907

Voorzieningen Belastingen Personeelsverplichtingen

557

491

2.645

8.652 3.202

9.143

Schulden Schulden aan kredietinstellingen

2.857

Vennootschapsbelasting

9.043

–

Groepsmaatschappijen

6.399

62.194

Overige schulden

3.910

2.611

Overlopende passiva

5.714

75

1.168 22.284

71.687

312.585

328.737

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

81

Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2013

bedragen x EUR 1.000

2013

2012

41.764

-13.036

-824

-4.322

40.940

-17.358

–– Dividend

11.900

–

–– Toevoegen/onttrekken aan de reserves

29.040

-17.358

40.940

-17.358

Resultaat deelnemingen na belastingen Overige baten en lasten na belastingen Resultaat na belastingen

Voorgestelde winstverdeling:

Geert Bouwmeester wordt vicevoorzitter van het bedrijf dat zijn grootvader oprichtte.

82

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2008

Toelichting Enkelvoudige balans per 31 december 2013 en enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2013

bedragen x EUR 1.000

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

Bedrijfsactiviteiten

De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld in

De Goudse N.V. is houdstermaatschappij van schade- en

overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel

levensverzekeringsmaatschappijen en enkele daarmede

9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen

samenhangende kleine vennootschappen, alsmede van

voor de Jaarverslaggeving uitgegeven door de Raad voor de

volmacht- en assurantiebemiddelingsbedrijven. De Goudse

Jaarverslaggeving.

N.V. heeft geen eigen directe activiteiten.

Tenzij anders vermeld, zijn de grondslagen van waardering

Deelnemingen

van activa en passiva en van resultaatbepaling van de

Deelnemingen zijn gewaardeerd tegen netto-

enkelvoudige jaarrekening dezelfde als vermeld in de

vermogenswaarde en betreffen de in de consolidatie

toelichting op de geconsolideerde jaarrekening van

betrokken vennootschappen en andere deelnemingen.

De Goudse N.V.

De invloed van wijzigingen in de samenstelling van de groep is opgenomen onder ‘Wijzigingen in de samenstelling

Wijzigingen in de boekwaarde van deelnemingen

van de groep’ in de ‘Toelichting geconsolideerde balans en

anders dan ten gevolge van het resultaat worden in de

geconsolideerde winst- en verliesrekening’.

herwaarderingsreserve verantwoord. Wijzigingen in de boekwaarde uit hoofde van door deelnemingen verantwoorde resultaten worden als resultaat in de winsten verliesrekening verantwoord.

48

Deelnemingen Stand primo boekjaar Agiostorting Herwaarderingen

2012

316.588

335.911

–

25.000

300

-824

Resultaat

41.764

-13.035

Dividend

-60.356

-30.383

Overige mutaties Stand ultimo boekjaar 49

2013

839

-81

299.135

316.588

Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal

55.719

55.719

Agioreserve

30.769

30.769

6.774

6.484

Herwaarderingsreserve Wettelijke reserve omrekeningsverschillen Overige reserves Onverdeelde winst

–

-210

133.784

152.586

38.053

-19.441

265.099

225.907

De Goudse kiest voor focus op klanten met wie er grote verwantschap is: ondernemers in het MKB. Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2008

83

Maatschappelijk kapitaal Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt 183 mln. (x EUR 1). Het is verdeeld in 3.500.000 gewone aandelen à 46,- (x EUR 1) en 440 financieringspreferente aandelen à 50.000,- (x EUR 1).

Gestort en opgevraagd kapitaal Het gestort en opgevraagd kapitaal bestaat uit 1.118.881 gewone aandelen à 46,- (x EUR 1) en 85 financieringspreferente aandelen à 50.000,- (x EUR 1).

De preferentie heeft betrekking op het bij voorrang gerechtigd zijn tot dividend.

2013

2012

Herwaarderingsreserve terreinen en gebouwen en aandelen Stand primo boekjaar Mutatie uit beleggingen Mutatie latente vennootschapsbelasting Stand ultimo boekjaar

6.484

7.292

387

-1.077

-97

269

6.774

6.484

-210

-193

Wettelijke reserve omrekeningsverschillen Stand primo boekjaar Mutatie uit groepsmaatschappijen Stand ultimo boekjaar

210

-17

–

-210

152.586

143.064

Overige reserves Stand primo boekjaar Dividend Dotatie winst vorig boekjaar

–

-3.580

-19.441

11.881

857

1.221

Overboeking van herwaarderingsreserve terreinen en gebouwen en aandelen Overige mutaties

-218

–

133.784

152.586

Resultaat na belastingen

40.940

-17.358

Preferent dividend

-2.887

-2.083

38.053

-19.441

Stand ultimo boekjaar Onverdeelde winst

Niet uit de balans blijkende verplichtingen De Goudse N.V. maakt deel uit van een fiscale eenheid en is daardoor hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van deze fiscale eenheid. De balanspositie komt tot uitdrukking in de jaarrekening van De Goudse N.V. Zij rekent af met haar dochtermaatschappijen als ware zij zelf belastingplichtig.

84

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

Winst- en verliesrekening over 2013 De enkelvoudige winst- en verliesrekening is opgesteld overeenkomstig de bepalingen van artikel 402 BW2, Titel 9.

In de winst- en verliesrekening is verwerkt het geconsolideerde resultaat, voor zover dit ten gunste van De Goudse N.V. komt.

De Goudse N.V. had in 2013 twee medewerkers (2012: twee) in dienst. Voor de bezoldiging wordt verwezen naar ‘Toelichting geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013’.

Gouda, 31 maart 2014

Raad van Commissarissen

Bestuur

drs. M.W. (Maarten) Dijkshoorn AAG, voorzitter

drs. M.A.N. (Michel) Lamie RA, voorzitter

mr. E. (Ellen) Faber

drs. G.W. (Geert) Bouwmeester, vicevoorzitter

mr. E.M. (Ed) d’Hondt J.M.A. (Alexander) van der Lof MBA prof. dr. mr. F. (Frans) van der Wel RA

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

85

Overige gegevens Winstverdeling

is besloten tot uitkering op de financieringspreferente

Statutaire bepalingen inzake de winstverdeling:

aandelen van het primair dividend, tenzij de houders van de

Artikel 41 en 42 van de statuten bevatten bepalingen over de

financieringspreferente aandelen van laatstgenoemd recht

winstbestemming en kunnen als volgt worden samengevat: –– Indien er blijkens de vastgestelde jaarrekening winst is,

afstand hebben gedaan.

–– Bij staking van stemmen over uitkering of reservering van

wordt onverminderd het bepaalde in artikel 2:105 Burgerlijk Wetboek, allereerst, zo mogelijk en zulks ter keuze van

winst wordt de winst waarop het voorstel betrekking heeft, gereserveerd.

de algemene vergadering, door de algemene vergadering

–– De algemene vergadering kan besluiten tot gehele of

besloten op de financieringspreferente aandelen een

gedeeltelijke uitkering van reserves, met dien verstande

bedrag als primair dividend uit te keren, alsmede een

dat ook hier zal gelden dat de algemene vergadering

bedrag ter grootte van het in enig voorafgaand boekjaar niet

een besluit tot uitkering op de gewone aandelen slechts

of niet geheel uitgekeerde primair dividend.

kan nemen indien tevens is besloten tot uitkering op de

–– Het dividend waartoe elk financieringspreferent aandeel

financieringspreferente aandelen van het primair dividend

van een bepaalde serie gerechtigd zal zijn is gelijk aan

in dat jaar en het in enig voorafgaand boekjaar niet

8,25% berekend over het nominaal gestorte bedrag en over

uitgekeerde primair dividend, tenzij de houders van de

het bedrag dat als agio is gestort bij de eerste uitgifte van

financieringspreferente aandelen van laatstgenoemd recht

een aandeel van die serie.

afstand hebben gedaan.

–– Indien in de loop van enig boekjaar uitgifte van

–– Indien het Bestuur - na goedkeuring van de Raad van

financieringspreferente aandelen heeft plaatsgevonden,

Commissarissen - dat bepaalt, mits met inachtneming van

zal voor dat boekjaar het dividend op die

artikel 2:105 lid 4 BW, wordt een tussentijdse uitkering

financieringspreferente aandelen naar rato tot de dag van

gedaan, met dien verstande dat de algemene vergadering

uitgifte worden verminderd. Op de financieringspreferente

een besluit tot uitkering op de gewone aandelen slechts

aandelen zal geen verdere uitkering geschieden.

kan nemen indien tevens is besloten tot uitkering op de

–– De winst die na toepassing van het in de vorige leden

financieringspreferente aandelen van het primair dividend

bepaalde overblijft staat ter vrije beschikking van de

in dat jaar en het in enig voorafgaand boekjaar niet

algemene vergadering; zij kan besluiten tot reservering en/

uitgekeerde primair dividend, tenzij de houders van de

of tot uitkering op de gewone aandelen, met dien verstande

financieringspreferente aandelen van laatstgenoemd recht

dat de algemene vergadering een besluit tot uitkering op

afstand hebben gedaan.

de gewone aandelen slechts kan nemen indien tevens

Voorstel bestemming resultaat bedragen x EUR 1.000

2013

2012

Dividend financieringspreferente aandelen

2.887

2.083

Dividend gewone aandelen

9.013

–

29.040

-19.441

40.940

-17.358

Toevoeging/onttrekking aan de reserves

Focus op de Nederlandse markt, verkoop van Nordisk.

86

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2013

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de

De Goudse N.V.

accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor

Verklaring betreffende de jaarrekening

het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten

Wij hebben de in dit verslag op pagina 26 tot en met 85

van controlewerkzaamheden die passend zijn in de

opgenomen jaarrekening 2013 van De Goudse N.V. te

omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter

Gouda gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de

niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de

geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december

effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap.

2013 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-

Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid

verliesrekening over 2013 met de toelichting, waarin zijn

van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving

opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen

en van de redelijkheid van de door het bestuur van de

voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Verantwoordelijkheid van het Bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-

het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en

informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing

het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor

voor ons oordeel te bieden.

het opstellen van het Verslag van het Bestuur, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland

Oordeel

geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld

verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing

van de grootte en de samenstelling van het vermogen van

als het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de

De Goudse N.V. per 31 december 2013 en van het resultaat

jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van

over 2013 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in

materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW).

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen

over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben

Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat

onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands

ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van

recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit

het onderzoek of het Verslag van het Bestuur, voor zover wij

vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische

dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is

voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen

opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met

en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt

h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden

verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel

wij dat het Verslag van het Bestuur, voor zover wij dat kunnen

belang bevat.

beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen

Amsterdam, 31 maart 2014

en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten

Origineel getekend door drs. G.J. Heuvelink RA

van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

87

Bijkantoren en Ondernemingsraad Bijkantoren Goudse Schadeverzekeringen n.v. (tot en met 31 oktober 2013)

Ondernemingsraad De Goudse

Denemarken

Erno den Breeyen

Finland

Amanda Brouwer

Noorwegen

Hester Cornelissen

Zweden

Michel Dobbelaar

Engbert Borg

Erwin Geurts, vicevoorzitter Wettelijk vertegenwoordiger bijkantoren:

Henk Janssen (tot 16 juni 2013)

J. Kjeldsgaard (tot en met 31 oktober 2013)

Thomas Kalala (tot 26 maart 2013) Edwin Krips Patricia Michel Sandra Stelte Marianne Veenendaal Mario Vitale, voorzitter

88

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

De Goudse vereenvoudigd organogram De Goudse n.v.

Gouda Pensioen Service N.V.

Goudse Levensverzekeringen N.V.

Goudse Schadeverzekeringen N.V.

Goudse Verzekeringen Services B.V.

Automatiseringsmaatschappij Gouda B.V.

Van Lanschot Chabot Holding B.V. (51%)

Goudse Beleggingsen Financieringsmaatschappij B.V.

Statutaire directies De Goudse n.v.

Goudse Verzekeringen Services b.v.

M.A.N. Lamie

M.A.N. Lamie

G.W. Bouwmeester

G.W. Bouwmeester E.G.M. Donders

Goudse Schadeverzekeringen n.v.

M.A.N. Lamie

Goudse Beleggings- en Financieringsmaatschappij b.v.

G.W. Bouwmeester

M.A.N. Lamie G.W. Bouwmeester

Goudse Levensverzekeringen n.v.

J.H.M. van der Lans (tot en met 31 oktober 2013)

M.A.N. Lamie G.W. Bouwmeester

Automatiseringsmaatschappij Gouda b.v.

M.A.N. Lamie

Gouda Pensioen Service n.v.

G.W. Bouwmeester

E.G.M. Donders

E.G.M. Donders

R.C. Prins Van Lanschot Chabot Holding b.v.

Nordisk Forsikrings Service a/s (tot en met 31 oktober 2013)

L.F.J. te Molder

M.A.N. Lamie

R. Dalhuisen (vanaf 1 mei 2013)

G.W. Bouwmeester J. Kjeldsgaard Th. R. Vermeij

Introductie MKB-brancheoplossingen waarbij integraal risicomanagement centraal staat.

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2013

89

Code verzekeraars 1. Naleving governance principes (‘de Code’) en transparante verantwoording

Corporate Governance Code. In december 2013 is mevrouw E. Faber benoemd tot commissaris. Bij de werving is een specifiek profiel opgesteld, waarbij aandacht is besteed

1.1 Toepassing Code

aan diversiteit qua achtergrond, ervaring en geslacht.

De verzekeraar past de principes van de Code in beginsel

Daarnaast is de profielschets ‘Omvang en samenstelling RvC

toe. Het toepassen van de principes is mede afhankelijk

De Goudse’ van toepassing. Medio 2014 zal door aftreden

van de activiteiten en overige specifieke kenmerken van

van een commissaris een vacature binnen de Raad van

de verzekeraar en de groep waarvan hij eventueel deel

Commissarissen ontstaan.

uitmaakt. De verzekeraars waarop de Code van toepassing is, verschillen op veel gebieden. Zo verschillen zij in aard

2.1.2 De raad van commissarissen beschikt over een

en omvang, opereren zij in verschillende (deel)markten,

voldoende aantal leden om zijn functie, ook in de commissies

kunnen zij nationaal of internationaal georiënteerd zijn en

van de raad, goed te kunnen uitoefenen. Het geschikte

kennen zij verschillende corporate-governance-structuren.

aantal leden is mede afhankelijk van de aard, omvang en

Waar deze verschillen dat rechtvaardigen, zal sprake kunnen

complexiteit van de verzekeraar.

zijn van een proportionele toepassing van de principes van de Code. Afwijkingen, mits gemotiveerd, kunnen derhalve

De Goudse past dit principe toe. Naast de individuele

gerechtvaardigd zijn.

profielschetsen is er een profiel opgesteld voor de omvang en samenstelling van de Raad. De Raad van Commissarissen

De Goudse past de principes van de Code in beginsel toe.

beschikt in de huidige samenstelling over een voldoende

De Goudse legt in haar jaarverslag en op haar website uit op

aantal leden om aan dit profiel van de Raad van

welke wijze zij de principes toepast. Waar De Goudse de Code

Commissarissen te kunnen voldoen.

niet volledig kan toepassen, legt De Goudse gemotiveerd uit wat de reden hiervan is.

2.1.3 De leden van de raad van commissarissen beschikken over gedegen kennis van de maatschappelijke functies van

1.2 Verantwoording Code

de verzekeraar en van de belangen van alle bij de verzekeraar

De verzekeraar vermeldt gemotiveerd in zijn

betrokken partijen. De raad van commissarissen maakt

(groeps)jaarverslag en op zijn (groeps)website per bepaling

een evenwichtige afweging van de belangen van de bij de

uit de Code op welke wijze hij de betreffende bepaling

verzekeraar betrokkenen, zoals haar klanten, aandeelhouders

toepast. Indien de verzekeraar niet (volledig) voldoet aan de

en medewerkers.

bepaling legt hij uit waarom. De verantwoordingstekst in het jaarverslag en op de website moeten eenvoudig vindbaar zijn.

De Goudse past dit principe toe. Het profiel dat gebruikt wordt bij de werving van commissarissen gaat onder meer uit van

De Goudse vermeldt in haar jaarverslag op welke wijze zij de

kennis van de maatschappelijke functies van verzekeraars

Code toepast. Indien De Goudse de Code niet volledig kan

en de belangen van de bij verzekeraars betrokken partijen.

toepassen, legt zij gemotiveerd uit wat de reden hiervan is.

Ieder lid van de Raad van Commissarissen volgt bij zijn/haar

Deze verantwoordingstekst is ook te raadplegen via

benoeming een introductieprogramma, waarbij onder andere

goudse.nl/onze-organisatie.html.

de maatschappelijke functies van De Goudse aan de orde komen.

2. Raad van Commissarissen 2.1.4 Ieder lid van de raad van commissarissen is in staat 2.1 Samenstelling en deskundigheid

om de hoofdlijnen van het totale beleid van de verzekeraar

2.1.1 De raad van commissarissen is zodanig

te beoordelen en zich een afgewogen en zelfstandig oordeel

samengesteld dat hij zijn taak naar behoren kan vervullen.

te vormen over de basisrisico’s die daarbij worden gelopen.

Complementariteit, collegiaal bestuur, onafhankelijkheid en

Voorts beschikt ieder lid van de raad van commissarissen

diversiteit zijn een voorwaarde voor een goede taakvervulling

over specifieke deskundigheid die noodzakelijk is voor de

door de raad van commissarissen.

vervulling van zijn rol binnen de raad van commissarissen.

Daartoe wordt, zodra een vacature in de raad van

De Goudse past dit principe toe. De Raad van Commissarissen

commissarissen ontstaat, een individuele profielschets voor

bestaat uit 5 leden. De leden van de Raad van Commissarissen

het nieuwe lid van de raad van commissarissen opgesteld

voldoen allen aan de onafhankelijkheidscriteria van de

90

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

die past binnen de profielschets die voor de gehele raad is

2.1.8 De voorzitter van de raad van commissarissen ziet toe

opgesteld.

op de aanwezigheid van een programma van permanente educatie voor de leden van de raad van commissarissen,

De Goudse past dit principe toe. Risicomanagement is een

dat tot doel heeft de deskundigheid van de commissarissen

van de onderwerpen waar in het programma van permanente

op peil te houden en waar nodig te verbreden. De educatie

educatie aandacht aan wordt besteed. Er is een aparte Audit-

heeft in ieder geval betrekking op relevante ontwikkelingen

en Riskcommissie ingesteld. Deze commissie bestaat uit

binnen de verzekeraar en de financiële sector, op corporate

drie commissarissen. Voor de vacature die medio 2014 zal

governance in het algemeen en die van de financiële sector

ontstaan is een individuele profielschets opgesteld die past

in het bijzonder, op de zorgplicht jegens de klant, integriteit,

binnen de profielschets van de RvC.

het risicomanagement, financiële verslaggeving en audit.

Ieder lid van de raad van commissarissen neemt deel aan het

2.1.5 Bij de vervulling van de vacature van voorzitter van de

programma en voldoet aan de eisen van permanente educatie.

raad van commissarissen wordt in de op te stellen individuele profielschets aandacht besteed aan de door de verzekeraar

De Goudse past dit principe toe. Het programma voor

gewenste deskundigheid en ervaring met de financiële

permanente educatie voor leden van het Bestuur en

sector en bekendheid met de sociaal-economische en

de Raad van Commissarissen heeft in 2013 een vervolg

politieke cultuur en de maatschappelijke omgeving van de

gekregen. Er zijn diverse onderwerpen behandeld door

belangrijkste markten waarin de verzekeraar opereert.

verschillende experts die zijn verbonden aan de Deloitte Academy. Bijzondere aandacht hierbij is besteed

De Goudse past dit principe toe. In voorkomende gevallen

aan risicomanagement, risk appetite, cybercrime en

wordt voor de vervulling van de vacature van voorzitter van

informatiebeveiliging. Daarnaast zijn onderwerpen als

de Raad van Commissarissen in de individuele profielschets

Solvency II, de ORSA en Governance effectiveness aan de orde

aandacht besteed aan deskundigheid en ervaring met de

geweest. Ook in 2014 zal een programma voor permanente

financiële sector die De Goudse wenst en aan de gewenste

educatie gevolgd worden.

bekendheid met de sociaal-economische en politieke cultuur en de maatschappelijke omgeving van de belangrijkste

2.1.9 De beoordeling van de effectiviteit van de in principe

markten waarin De Goudse opereert.

2.1.8 bedoelde permanente educatie maakt deel uit van de jaarlijkse evaluatie van de raad van commissarissen.

2.1.6 Ieder lid van de raad van commissarissen, de voorzitter in het bijzonder, is voldoende beschikbaar en bereikbaar

De Goudse past dit principe toe. De beoordeling van de

om zijn taak binnen de raad van commissarissen en de

effectiviteit van de permanente educatie maakt onderdeel uit

commissies van de raad waarin hij zitting heeft naar behoren

van de jaarlijkse evaluatie van de Raad van Commissarissen.

te vervullen.

2.1.10 Naast de jaarlijkse evaluatie van het eigen De Goudse past dit principe toe. Van ieder lid bestaat inzicht

functioneren van de raad van commissarissen wordt dit

in het aantal nevenfuncties en de tijd die daarmee gemoeid

functioneren eens in de drie jaar onder onafhankelijke

is. Als hiertoe aanleiding is, wordt de lijst met nevenfuncties

begeleiding geëvalueerd. De betrokkenheid van ieder lid

besproken binnen de Raad van Commissarissen. De deelname

van de raad van commissarissen, de cultuur binnen de

aan vergaderingen wordt bijgehouden en opgenomen in de

raad van commissarissen en de relatie tussen de raad van

notulen.

commissarissen en de raad van bestuur maken deel uit van deze evaluatie.

2.1.7 Ieder lid van de raad van commissarissen ontvangt een passende vergoeding in relatie tot het tijdsbeslag van de

De Goudse past dit principe toe. Het eigen functioneren van

werkzaamheden. Deze vergoeding is niet afhankelijk van de

de Raad van Commissarissen wordt ieder jaar geëvalueerd.

resultaten van de verzekeraar.

Het functioneren is nog niet onder onafhankelijke begeleiding geëvalueerd. Hiervoor is gekozen omdat de samenstelling

De Goudse past dit principe toe. De vergoeding van de leden

van de RvC aan verandering onderhevig was. Dit maakte

van de Raad van Commissarissen wordt vastgesteld door de

een dergelijke evaluatie onder externe begeleiding minder

Algemene Vergadering van Aandeelhouders van De Goudse.

zinvol. In 2014 zal het eigen functioneren van de Raad van

Ieder lid van de Raad van commissarissen ontvangt een

Commissarissen onder onafhankelijke begeleiding worden

passende vergoeding in relatie tot het tijdsbeslag van de

geëvalueerd.

werkzaamheden. De vergoeding is niet afhankelijk van de resultaten van De Goudse. De hoogte van deze vergoeding

2.2 Taak en werkwijze

is opgenomen in het jaarverslag bij de Toelichting op de

2.2.1 Bij zijn toezicht besteedt de raad van commissarissen

geconsolideerde resultatenrekening.

bijzondere aandacht aan het risicobeheer van de verzekeraar.

Iedere bespreking van het risicobeheer wordt voorbereid door

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

91

een risico- of vergelijkbare commissie, die daartoe door de

grondige kennis om de hoofdlijnen van het totale beleid van

raad van commissarissen uit zijn midden is benoemd.

de verzekeraar te kunnen beoordelen en bepalen en zich een afgewogen en zelfstandig oordeel te kunnen vormen over

De Goudse past dit principe toe. Vanuit de Raad van

risico’s die daarbij worden gelopen.

Commissarissen is een gecombineerde Audit- en Riskcommissie samengesteld. Deze commissie telt drie leden.

De Goudse past dit principe toe. Beide leden van het Bestuur

Tot de taken van deze commissie behoort onder andere het

voldoen aan dit principe. De leden van het Bestuur nemen ook

houden van toezicht op en het beoordelen van de uitkomsten

deel aan het permanente educatieprogramma van de Raad

van de werking van de interne risicobeheersings- en

van Commissarissen. Op deze wijze is gewaarborgd dat de

controlesystemen.

leden van het Bestuur kennis hebben van de belangen van de maatschappelijke functies van De Goudse en van de belangen

2.2.2 Voor de risicocommissie gelden, evenals voor de

van alle betrokken partijen.

auditcommissie, specifieke competentie- en ervaringseisen.

Zo moet een aantal leden van de risicocommissie beschikken

3.1.3 De voorzitter van de raad van bestuur ziet toe op de

over grondige kennis van de financieel-technische aspecten

aanwezigheid van een programma van permanente educatie

van het risicobeheer of over de nodige ervaring die een

voor de leden van de raad van bestuur, dat tot doel heeft

gedegen beoordeling van risico’s mogelijk maakt en moet

de deskundigheid van de leden van de raad van bestuur

een aantal leden van het auditcommissie beschikken over

op peil te houden en waar nodig te verbreden. De educatie

grondige kennis van financiële verslaglegging, interne

heeft in ieder geval betrekking op relevante ontwikkelingen

beheersing en audit of over de nodige ervaring die een

binnen de verzekeraar en de financiële sector, op corporate

gedegen toezicht op deze onderwerpen mogelijk maakt.

governance in het algemeen en die van de financiële sector in het bijzonder, op de zorgplicht jegens de klant, integriteit, het

De Goudse past dit principe toe. Bij De Goudse wordt de

risicomanagement, financiële verslaggeving en audit.

Auditcommissie gecombineerd met de Riskcommissie. Op deze manier kan aan alle deskundigheidsvereisten worden

De Goudse past dit principe toe. Het programma voor

voldaan. In het reglement van de Audit- en Riskcommissie

permanente educatie voor leden van het Bestuur en de Raad

zijn regels opgenomen met betrekking tot onder andere de

van Commissarissen heeft in 2013 een vervolg gekregen.

samenstelling en de deskundigheid van de leden van de

Beide leden van het Bestuur hebben deelgenomen aan

Audit- en Riskcommissie. Bij de samenstelling van deze

het programma van permanente educatie. Er zijn diverse

commissie wordt onder andere in acht genomen dat de

onderwerpen behandeld door verschillende experts die

genoemde kennis aanwezig is.

zijn verbonden aan de Deloitte Academy. Bijzondere aandacht hierbij is besteed aan risicomanagement, risk

3. Raad van bestuur

appetite, cybercrime en informatiebeveiliging. Daarnaast zijn onderwerpen als Solvency II, de ORSA en Governance

3.1 Samenstelling en deskundigheid

effectiveness aan de orde geweest. Ook in 2014 zal een

3.1.1 De raad van bestuur is zodanig samengesteld dat hij

programma voor permanente educatie gevolgd worden.

zijn taak naar behoren kan vervullen. Complementariteit, collegiaal bestuur en diversiteit zijn een voorwaarde voor een

3.1.4 Ieder lid van de raad van bestuur neemt deel aan het

goede taakvervulling door de raad van bestuur.

programma als bedoeld in 3.1.3 en voldoet aan de eisen van permanente educatie. Een en ander is voorwaarde voor

De Goudse past dit principe toe. Het Bestuur bestaat uit

het kunnen functioneren als lid van de raad van bestuur. De

twee leden, de heer drs. M.A.N. Lamie RA en de heer drs.

raad van commissarissen vergewist zich ervan of de leden

G.W. Bouwmeester. De heer Lamie en de heer Bouwmeester

van de raad van bestuur kunnen blijven voldoen aan de

hebben uiteenlopende, complementaire achtergronden in

deskundigheidseisen van De Nederlandsche Bank.

het verzekeringswezen, de financiële wereld en risicobeheer.

Het Bestuur is zodanig samengesteld dat een goede

De Goudse past dit principe toe. De beide leden van het

taakvervulling gewaarborgd is. Het Bestuur bestaat vanaf

Bestuur hebben deelgenomen aan het programma van

1 mei 2014 uit drie leden. Bij werving van nieuwe leden wordt

permanente educatie. Naast het functioneren van het Bestuur

nadrukkelijk aandacht besteed aan de diversiteit van het

als college maakt het functioneren van de individuele

Bestuur.

bestuurders een vast onderdeel uit van het werkprogramma van de Raad van Commissarissen.

3.1.2 Ieder lid van de raad van bestuur beschikt over gedegen kennis van de financiële sector in het algemeen en het

3.1.5 De verzekeraar vermeldt jaarlijks in haar jaarverslag hoe

verzekeringswezen in het bijzonder. Ieder lid beschikt over

invulling is gegeven aan de principes 3.1.3 en 3.1.4

gedegen kennis van de maatschappelijke functies van de verzekeraar en van de belangen van alle betrokken partijen.

Voorts beschikt ieder lid van de raad van bestuur over

92

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

De Goudse past dit principe toe. De Goudse heeft in haar

individuele commerciële verantwoordelijkheid draagt voor en

jaarverslag opgenomen hoe invulling is gegeven aan de

onafhankelijk functioneert van commerciële taakgebieden.

permanente educatie.

De Goudse past dit principe toe. De voorzitter van het Bestuur 3.1.6 De raad van bestuur draagt, met inachtneming

draagt geen individuele commerciële verantwoordelijkheid.

van de door de raad van commissarissen goedgekeurde

Vanaf 1 mei 2014 zal de Chief Financial and Risk Officer

risicobereidheid, zorg voor een evenwichtige afweging tussen

de besluitvorming binnen het Bestuur op het punt van

commerciële belangen van de verzekeraar en te nemen

risicobeheer gaan voorbereiden. De Chief Financial

risico’s.

and Risk Officer draagt geen individuele commerciële verantwoordelijkheid.

De Goudse past dit principe toe. De businessplannen van De Goudse, meest recentelijk het Businessplan 2012-2014, zijn

3.2 Taak en werkwijze

integraal besproken met de Raad van Commissarissen. Op

3.2.1 De raad van bestuur van de verzekeraar draagt bij zijn

16 december 2013 is de Own Risk and Solvency Assessment

handelen zorg voor een evenwichtige afweging van alle

(ORSA) 2013 vastgesteld door het Bestuur en de RvC. De

belangen van de bij de verzekeraar betrokken partijen, zoals

risicobereidheid, waaronder wordt verstaan: de hoeveelheid

haar klanten, aandeelhouders en medewerkers. Hierbij wordt

en het soort risico dat De Goudse kan en bereid is te

rekening gehouden met de continuïteit van de verzekeraar,

accepteren bij het nastreven van haar doelstellingen, maakt

de maatschappelijke omgeving waarin de verzekeraar

hiervan onderdeel uit. Van belang daarbij is het managen van

functioneert en wet- en regelgeving en codes die op de

mogelijkheden (kansen), risico’s en rendement bij de meest

verzekeraar van toepassing zijn.

efficiënte en effectieve uitvoering van de bedrijfsactiviteiten.

In 2012 is door De Goudse een risicobereidheidverklaring

De Goudse past dit principe toe. De Goudse hecht grote

opgesteld. Er wordt een risicobereidheid-raamwerk en -beleid

waarde aan een goede balans tussen klantbelang,

opgesteld waarin onder andere de betekenis en de wijze van

aandeelhouderswaarde en de belangen van het bedrijf en

vaststelling van de risicobereidheid worden uitgewerkt.

de medewerkers. Ook in 2013 stond bij de ontwikkeling van producten en de dienstverlening aan klanten het klantbelang

3.1.7 Binnen de raad van bestuur wordt aan een van de leden

centraal. In dit kader is in 2012 (bedrijfsbreed) begonnen met

van de raad van bestuur de taak opgedragen besluitvorming

het inzetten van een continu klanttevredenheidsonderzoek.

binnen de raad van bestuur op het punt van risicobeheer voor

Dit is in 2013 verder uitgebouwd. De Goudse vergadert vier

te bereiden. Het betrokken lid van de raad van bestuur is tijdig

keer per jaar met de familieaandeelhouders van De Goudse.

betrokken bij de voorbereiding van beslissingen die voor de

Als echt Gouds bedrijf voelt De Goudse zich zeer betrokken

verzekeraar van materiële betekenis voor het risicoprofiel

bij de stad Gouda. Ook in 2013 is De Goudse betrokken

zijn, in het bijzonder waar deze beslissingen een afwijking

geweest bij diverse initiatieven binnen de gemeente.

van de door de raad van commissarissen goedgekeurde

Daarnaast sponsort De Goudse enkele evenementen om

risicobereidheid tot gevolg kunnen hebben. Bij het uitoefenen

de verbondenheid met de stad tot uitdrukking te brengen.

van de risicobeheerfunctie wordt tevens aandacht besteed

Bovendien stelt De Goudse regelmatig haar gebouw

aan het belang van financiële stabiliteit en de impact die

ter beschikking voor bijeenkomsten van of met Goudse

systeemrisico’s mogelijk hebben op het risicoprofiel van de

ondernemers. Ook biedt De Goudse startende ondernemers

eigen instelling.

huisvesting en andere faciliteiten binnen haar kantoor.

De Goudse past dit principe (nog) niet geheel toe. De

3.2.2 Het centraal stellen van de klant is een noodzakelijke

besluitvorming op het gebied van risicobeheer is tot 1 mei

voorwaarde voor de continuïteit van de verzekeraar. Onverlet

2014 binnen het Bestuur belegd bij de voorzitter. Gezien zijn

principe 3.2.1 draagt de raad van bestuur er zorg voor dat de

functie als eindverantwoordelijke, ook voor de commerciële

verzekeraar haar klanten te allen tijde zorgvuldig behandelt.

resultaten, van De Goudse, kon niet geheel voldaan worden

De raad van bestuur draagt er zorg voor dat de zorgplicht

aan dit onderdeel van de Governance Principes. Met ingang

jegens de klant wordt verankerd in de cultuur van de

van 1 mei 2014 is een derde bestuurder aangesteld als Chief

verzekeraar.

Financial and Risk Officer. De Chief Financial and Risk Officer zal de besluitvorming binnen het Bestuur op het gebied

De Goudse past dit principe toe. Dit komt onder andere tot

van risicobeheer gaan voorbereiden. De Chief Financial

uitdrukking in het kwaliteitsbeleid en de ‘product approval en

and Risk Officer draagt geen individuele commerciële

review procedure’ die wordt gehanteerd bij de ontwikkeling en

verantwoordelijkheid.

evaluatie van nieuwe producten. Daarnaast heeft De Goudse een systeem van continue review geïmplementeerd bij alle

3.1.8 Het lid van de raad van bestuur bij wie de taak is belegd

afdelingen met klantcontacten.

de besluitvorming binnen de raad van bestuur op het punt van risicobeheer voor te bereiden kan zijn functie combineren

3.2.3 De leden van de raad van bestuur oefenen hun functie

met andere aandachtsgebieden, op voorwaarde dat hij geen

op een zorgvuldige, deskundige en integere manier uit

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

93

met inachtneming van de van toepassing zijnde wet- en

van deze toezichtrol wordt de raad van commissarissen

regelgeving, codes en reglementen. Ieder lid van de raad

geadviseerd door de risicocommissie die hiertoe uit de raad

van bestuur tekent een moreel-ethische verklaring. In de

van commissarissen is gevormd.

toelichting op deze Code is een modelverklaring opgenomen.

Dit model kan iedere verzekeraar naar eigen inzicht aanvullen.

De Goudse past dit principe toe. Dit principe is ook vastgelegd in het reglement van de Raad van Commissarissen en het

De Goudse past dit principe toe. De leden van het Bestuur

reglement van de Audit- en Riskcommissie.

hebben een moreel-ethische verklaring ondertekend. De tekst van deze verklaring kan op de website van De Goudse

4.3 De raad van commissarissen beoordeelt periodiek op

geraadpleegd worden.

strategisch niveau of de bedrijfsactiviteiten in algemene zin passen binnen de risicobereidheid van de verzekeraar.

3.2.4 De raad van bestuur draagt er zorg voor dat de in

De voor deze beoordeling relevante informatie wordt op

principe 3.2.3 bedoelde verklaring wordt vertaald in

zodanige wijze door de raad van bestuur aan de raad van

principes die gelden als leidraad voor het handelen van alle

commissarissen verstrekt dat deze laatste in staat is zich daar

medewerkers van de verzekeraar. Iedere nieuwe medewerker

een gedegen oordeel over te vormen.

van de verzekeraar wordt bij indiensttreding uitdrukkelijk gewezen op de inhoud van deze principes door middel van

De Goudse past dit principe toe. De businessplannen van

een verwijzing naar deze principes in het arbeidscontract en

De Goudse, meest recentelijk het Businessplan 2012-2014,

wordt geacht deze principes na te leven.

zijn integraal besproken met de Raad van Commissarissen.

Op 16 december 2013 is de ORSA 2013 vastgesteld.

De Goudse past dit principe toe. De uitgangspunten zijn vastgelegd in een gedragscode van De Goudse. De hierin

4.4 De raad van bestuur draagt er zorg voor dat het

verwoorde principes vormen een leidraad voor het handelen

risicobeheer zodanig adequaat is ingericht dat hij tijdig op

van de medewerkers. In alle nieuwe arbeidsovereenkomsten

de hoogte is van materiële risico’s die de verzekeraar loopt

wordt uitdrukkelijk naar de inhoud van de gedragscode

opdat deze risico’s beheerst kunnen worden. Beslissingen

verwezen. Iedere medewerker wordt geacht deze gedragscode

die van materiële betekenis zijn voor het risicoprofiel, de

ook na te leven.

kapitaalallocatie of het liquiditeitsbeslag, worden genomen door de raad van bestuur.

4. Risicomanagement De Goudse past dit principe toe. Het ‘Three Lines of Defence’4.1 De raad van bestuur, en binnen de raad van bestuur

model wordt integraal toegepast door De Goudse. De eerste

primair de voorzitter van de raad van bestuur, is

lijn wordt gevormd door het lijnmanagement, de tweede

verantwoordelijk voor het vaststellen, uitvoeren, monitoren

lijn is Riskmanagement & Compliance en de derde lijn

en waar nodig bijstellen van het algehele risicobeleid van de

wordt gevormd door de interne audit-afdeling. Periodieke

verzekeraar. De risicobereidheid wordt op voorstel van de

rapportage met betrekking tot gesignaleerde risico’s vindt

raad van bestuur ten minste jaarlijks ter goedkeuring aan de

plaats aan zowel directie als aan de Audit- en Riskcommissie.

raad van commissarissen voorgelegd. Tussentijdse materiële

Bestuur en directie hebben zitting in het riskcommittee.

wijzigingen van de risicobereidheid worden eveneens ter

Hiermee wordt geborgd dat zij tijdig op de hoogte zijn van

goedkeuring aan de raad van commissarissen voorgelegd.

materiële risico’s.

De Goudse past dit principe toe. De voorzitter van het Bestuur

4.5 Iedere verzekeraar heeft een Product Goedkeuringsproces.

is verantwoordelijk voor Riskmanagement & Compliance.

De raad van bestuur draagt zorg voor de inrichting van

Vanaf 1 mei 2014 zal de Chief Financial and Risk Officer

het Product Goedkeuringsproces en is verantwoordelijk

verantwoordelijk zijn voor Riskmanagement & Compliance.

voor het adequaat functioneren daarvan. Producten die

Eens per kwartaal staat het directieoverleg volledig in het

het Product Goedkeuringsproces binnen de verzekeraar

teken van risicomanagement. Het directieoverleg wordt

doorlopen worden niet op de markt gebracht of gedistribueerd

dan bijgewoond door de risk officer en de manager Risk &

zonder een zorgvuldige afweging van de risico’s door

Compliance en fungeert dan als risk committee. Jaarlijks

de risicomanagementfunctie binnen de verzekeraar en

wordt de risicobereidheid goedgekeurd door de RvC bij de

zorgvuldige toetsing van andere relevante aspecten,

bespreking van de ORSA.

waaronder de zorgplicht jegens de klant. De interne auditfunctie controleert op basis van een jaarlijkse risico-

4.2 De raad van commissarissen houdt toezicht op het door de

analyse of opzet, bestaan en werking van het proces effectief

raad van bestuur gevoerde risicobeleid. Daartoe bespreekt de

zijn en informeert de raad van bestuur en de desbetreffende

raad van commissarissen het risicoprofiel van de verzekeraar

(risico)commissie van de raad van commissarissen omtrent de

en beoordeelt hij op strategisch niveau of kapitaalallocatie

uitkomsten hiervan.

en liquiditeitsbeslag in algemene zin in overeenstemming zijn met de goedgekeurde risicobereidheid. Bij de uitoefening

94

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

De Goudse past dit principe toe. De Goudse heeft een Product

van deze informatie-uitwisseling is ook de risicoanalyse en

Goedkeuringsproces (PAP) ingericht. De verantwoordelijkheid

het auditplan van de interne auditfunctie en van de externe

voor dit proces ligt bij Productmanagement. Nieuwe producten

accountant onderwerp van overleg.

worden aan de hand van dit proces ontwikkeld. Hiernaast is ook een proces ingericht ter beoordeling van in het verleden

De Goudse past dit principe toe. De interne auditfunctie heeft

ontwikkelde producten die nog worden aangeboden (PRP).

een rechtstreekse rapportagelijn met de Raad van Bestuur

Bij toetsing wordt onder andere nagegaan of deze producten

en de Audit- en Riskcommissie. Met de Raad van Bestuur en

nog voldoen aan de zogenaamde KNVB-criteria. De IAD

de Audit- en Riskcommissie is ook de planning en voortgang

verricht jaarlijks een audit naar bestaan en werking van het

van de auditkalender 2014 afgestemd. Het hoofd van de

Product Goedkeuringsproces. De auditrapportage wordt in

interne audit is aanwezig bij de vergaderingen van de Audit-

het directieoverleg besproken. De uitkomsten worden in

en Riskcommissie. In deze commissie vindt de informatie-

de voortgangsrapportages aan de Audit- en Riskcommissie

uitwisseling plaats. De risicoanalyse is in individuele

gerapporteerd. Het functioneren van het PAP/PRP-proces

gesprekken met de voorzitter van het Bestuur, voorzitter Audit-

is in 2013 door Productmanagement, Riskmanagement &

en Riskcommissie en de accountant besproken.

Compliance geëvalueerd en waar nodig verbeterd.

5.5 In het kader van de algemene controleopdracht voor de

5. Audit

jaarrekening rapporteert de externe accountant in zijn verslag aan de raad van bestuur en de raad van commissarissen

5.1 De raad van bestuur draagt zorg voor systematische

zijn bevindingen over de kwaliteit en effectiviteit van het

controle op de beheersing van de risico’s die met de

functioneren van de governance, het risicobeheer en de

(bedrijfs)activiteiten van de verzekeraar samenhangen.

beheersprocessen binnen de verzekeraar.

De Goudse past dit principe toe. Het ‘Three Lines of Defence’-

De Goudse past dit principe toe. De externe accountant

model wordt integraal toegepast door De Goudse. De eerste

rapporteert in zijn verslag over de genoemde elementen.

lijn is het lijnmanagement, de tweede lijn is Riskmanagement & Compliance en de derde lijn wordt gevormd door de interne

5.6 De interne auditfunctie neemt het initiatief om met

audit-afdeling.

De Nederlandsche Bank en de externe accountant ten minste jaarlijks in een vroegtijdige fase elkaars risico-analyse en

5.2 Binnen de verzekeraar is een interne auditfunctie

bevindingen en auditplan te bespreken.

werkzaam die onafhankelijk is gepositioneerd. Het hoofd interne audit rapporteert aan de voorzitter van de raad van

De Goudse past dit principe toe. Het initiatief van het

bestuur en heeft een rapportagelijn naar de voorzitter van de

Tri-partite overleg wordt doorgaans genomen door

auditcommissie.

De Nederlandsche Bank. In 2013 is in overleg met De Nederlandsche Bank afgezien van het Tri-partite overleg.

De Goudse past dit principe toe. Binnen De Goudse is een interne auditfunctie werkzaam die onafhankelijk is

6. Beloningsbeleid

gepositioneerd. De auditfunctie heeft een rechtstreekse rapportagelijn naar de Raad van Bestuur en de Audit-

6.1 Uitgangspunt

Riskcommissie.

6.1.1 De verzekeraar voert een zorgvuldig, beheerst en duurzaam beloningsbeleid dat in lijn is met haar strategie

5.3 De interne auditfunctie heeft tot taak te beoordelen of de

en risicobereidheid, doelstellingen en waarden en waarbij

interne beheersmaatregelen in opzet, bestaan en in werking

rekening wordt gehouden met de lange-termijn-belangen

effectief zijn. Daarbij ziet zij onder meer op de kwaliteit en

van de verzekeraar, de relevante internationale context en

effectiviteit van het functioneren van de governance, het

het maatschappelijk draagvlak. De raad van commissarissen

risicobeheer en de beheersprocessen binnen de verzekeraar.

en de raad van bestuur nemen dit uitgangspunt in acht

De interne auditfunctie rapporteert over de bevindingen aan

bij het vervullen van hun taken met betrekking tot het

de raad van bestuur en de auditcommissie.

beloningsbeleid.

De Goudse past dit principe toe. De interne auditfunctie

De Goudse past dit principe toe. De genoemde elementen zijn

heeft een rechtstreekse rapportagelijn met het Bestuur en

onderdeel van het vastgestelde Reglement Regeling Variabel

de Audit- en Riskcommissie. Met het Bestuur en de Audit- en

Inkomen 2012, Bestuur De Goudse N.V. en het Reglement

Riskcommissie wordt ook de planning en voortgang van de

Regeling Variabel Inkomen 2012, De Goudse N.V. (voor

auditkalender afgestemd.

directeuren en aangewezen (staf )functionarissen De Goudse N.V.).

5.4 Tussen de interne auditfunctie, de externe accountant en de risico- of auditcommissie van de raad van commissarissen vindt periodiek informatie-uitwisseling plaats. In het kader

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

95

6.2 Governance

eenmaal het jaarsalaris voor een lid van de raad van bestuur

6.2.1 De raad van commissarissen is verantwoordelijk voor het

die in zijn eerste benoemingstermijn wordt ontslagen

uitvoeren en evalueren van het vastgestelde beloningsbeleid

kennelijk onredelijk is, komt dit lid van de raad van bestuur

ten aanzien van de leden van de raad van bestuur. Daarnaast

in dat geval in aanmerking voor een ontslagvergoeding van

geeft de raad van commissarissen goedkeuring aan het

maximaal tweemaal het jaarsalaris.

beloningsbeleid voor het senior management en ziet hij toe op de uitvoering daarvan door de raad van bestuur. Tevens

De Goudse past dit principe (nog) niet volledig toe. In de

keurt de raad van commissarissen de beginselen van het

lopende contracten met de bestuurders is op dit moment niet

beloningsbeleid voor overige medewerkers van de verzekeraar

voorzien in een maximale vergoeding bij ontslag. Bij nieuwe

goed. Het beloningsbeleid van de verzekeraar omvat mede het

contracten zal deze bepaling wel opgenomen worden.

beleid met betrekking tot het toekennen van retentie-, exit- en welkomstpakketten.

6.3.3 Bij de toekenning van de variabele beloning aan een lid van de raad van bestuur wordt rekening gehouden met de

De Goudse past dit principe toe. Dit is vastgelegd in het

lange-termijn-component. De toekenning is mede afhankelijk

Reglement Regeling Variabel Inkomen 2012, Raad van Bestuur

van winstgevendheid en/of continuïteit. De variabele beloning

De Goudse N.V. en het Reglement Regeling Variabel Inkomen

wordt voor een materieel deel voorwaardelijk toegekend en op

2012, De Goudse N.V. (voor directeuren en aangewezen (staf )

z’n vroegst drie jaar later uitgekeerd.

functionarissen van De Goudse N.V.).

De Goudse past dit principe toe. De variabele 6.2.2 De raad van commissarissen bespreekt jaarlijks de

beloningscomponent bestaat voor 60% uit een

hoogste variabele inkomens. De raad van commissarissen

langetermijncomponent. Dit uitgestelde deel wordt uitbetaald

ziet erop toe dat de raad van bestuur ervoor zorg draagt dat de

in drie jaarlijkse termijnen. De variabele beloning bestaat uit

variabele beloningen binnen de verzekeraar passen binnen

een cash- en non-cash- (fantoomaandelen) deel. De Raad van

het vastgestelde beloningsbeleid van de verzekeraar en in het

Commissarissen heeft de bevoegdheid om uitbetaling van het

bijzonder of deze voldoen aan de in deze paragraaf genoemde

variabele deel op te schorten. De Raad van Commissarissen

principes. Tevens bespreekt de raad van commissarissen

heeft de bevoegdheid om te besluiten dat specifieke delen

materiële retentie-, exit en welkomstpakketten en ziet erop toe

van het totale uitgestelde variabele inkomen definitief niet

dat deze passen binnen het vastgestelde beloningsbeleid van

worden uitbetaald. Dit kan men besluiten als De Goudse

de verzekeraar en niet excessief zijn.

sinds de vaststelling van het betreffende variabele inkomen aanzienlijk geringere of negatieve financiële prestaties levert,

De Goudse past dit principe toe. Dit is vastgelegd in het

of wanneer de uitbetaling niet door de prestaties van de

Reglement Regeling Variabel Inkomen 2012, Raad van Bestuur

betreffende bestuurder wordt gerechtvaardigd.

De Goudse N.V. en het Reglement Regeling Variabel Inkomen 2012, De Goudse N.V. (voor directeuren en aangewezen

6.3.4 Aandelen die zonder financiële tegenprestaties aan

(staf)functionarissen van De Goudse N.V.).

een lid van de raad van bestuur worden toegekend, worden aangehouden voor telkens een periode van ten minste vijf jaar

6.3 Bestuurdersbeloning

of tot ten minste het einde van het dienstverband indien deze

6.3.1 Het totale inkomen van een lid van de raad van bestuur

periode korter is. Indien opties worden toegekend worden

staat in een redelijke verhouding tot het vastgestelde

deze in ieder geval de eerste drie jaar na toekenning niet

beloningsbeleid binnen de verzekeraar waarbij het totale

uitgeoefend.

inkomen ten tijde van de vaststelling iets beneden de mediaan van vergelijkbare functies binnen en buiten de

De Goudse past dit principe toe. De Goudse kent geen opties

financiële sector ligt, waarbij de relevante internationale

toe aan leden van de Raad van Bestuur. Bij toekenning van

context wordt meegewogen.

aandelen zonder financiële tegenprestaties worden deze telkens aangehouden voor een periode van ten minste vijf

De Goudse past dit principe toe. In september 2011 heeft het

jaar.

Bestuur de uitkomsten van de ‘benchmark beloning bestuur en directie’ besproken met de remuneratiecommissie. Het

6.4 Variabele beloning

totale inkomen ten tijde van de vaststelling ligt lager dan het

6.4.1 Het toekennen van een variabele beloning is mede

mediaanniveau van vergelijkbare functies binnen en buiten

gerelateerd aan de lange-termijn-doelstellingen van de

de financiële sector. De hoogte van het totale inkomen wordt

verzekeraar.

periodiek getoetst. Dit heeft voor het laatst plaatsgevonden in 2011.

De Goudse past dit principe toe. Aan het begin van het jaar wordt per prestatiecriterium vastgesteld wat de doelstelling

96

6.3.2 De vergoeding bij ontslag van een lid van de raad van

is, op welke wijze zal worden gemeten of beoordeeld en

bestuur bedraagt maximaal eenmaal het jaarsalaris (het

op welke wijze de prestatie leidt tot de omvang van de

‘vaste’ deel van de bezoldiging). Indien het maximum van

variabele beloning. De prestatiecriteria houden verband met

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

de prestaties van De Goudse als geheel en de individuele

De Goudse past dit principe toe. Dit is vastgelegd in het

prestaties. De prestatiecriteria zijn zowel financieel als

Reglement Regeling Variabel Inkomen 2012, Raad van Bestuur

niet financieel van aard. Jaarlijks wordt gekeken of en

De Goudse N.V. en het Reglement Regeling Variabel Inkomen

in welke mate aan de prestatiecriteria voor die periode

2012, De Goudse N.V. (voor directeuren en aangewezen

is voldaan. Op grond van deze beoordeling wordt de

staffunctionarissen van De Goudse N.V.). De variabele

variabele beloning vastgesteld. De variabele beloning

beloning voor de overige medewerkers van De Goudse bestaat

voor de overige medewerkers van De Goudse bestaat uit

uit een resultatendelingsregeling. Het maximumbedrag dat

een resultatendelingsregeling. Het maximumbedrag dat

jaarlijks voor de resultatendeling in aanmerking komt, is

jaarlijks voor de resultatendeling in aanmerking komt, is

gebaseerd op een percentage van de nettowinst volgens de

gebaseerd op een percentage van de nettowinst volgens de

vennootschappelijke resultatenrekening van De Goudse

vennootschappelijke resultatenrekening van De Goudse

N.V., zoals deze blijkt uit de door de Algemene Vergadering

N.V., zoals deze blijkt uit de door de Algemene Vergadering

van Aandeelhouders op de jaarvergadering goedgekeurde

van Aandeelhouders op de jaarvergadering goedgekeurde

jaarrekening van de vennootschap. Realiseert De Goudse

jaarrekening van de vennootschap. Realiseert De Goudse

N.V. over enig jaar geen winst, dan bestaat over dat jaar

N.V. over enig jaar geen winst, dan bestaat over dat jaar

ook geen aanspraak op een uitkering op grond van de

ook geen aanspraak op een uitkering op grond van de

resultatendelingsregeling. De resultatendelingsregeling valt

resultatendelingsregeling. De resultatendelingsregeling valt

buiten de Regeling Beheerst Beloningsbeleid.

buiten de Regeling Beheerst Beloningsbeleid.

6.4.4 Bij het beoordelen van prestaties op basis van de 6.4.2 Iedere verzekeraar stelt een bij de verzekeraar passend

vastgestelde prestatiecriteria worden financiële prestaties

maximum vast voor de verhouding tussen de variabele

gecorrigeerd voor (geschatte) risico’s en kosten van kapitaal.

beloning en het vaste salaris. Voor een lid van de raad van bestuur bedraagt de variabele beloning per jaar maximaal

De Goudse past dit principe (nog) niet geheel toe. Bij het

100% van het vaste inkomen.

opstellen van de prestatiecriteria over 2014 wordt bekeken of (en hoe) het corrigeren van beoordelingen van prestaties voor

De Goudse past dit principe toe. Het Bestuur van De

actuele risico’s en kosten van kapitaal explicieter kan worden

Goudse stelt een passend maximumpercentage voor de

meegenomen.

variabele component vast voor directeuren en aangewezen staffunctionarissen van De Goudse. De Raad van

6.4.5 In buitengewone omstandigheden, bijvoorbeeld

Commissarissen stelt voor een lid van de Raad van Bestuur

indien toepassing van de vastgestelde prestatiecriteria tot

het maximumpercentage vast van het variabele inkomen

een verkrijging van ongewenste variabele beloning van een

ten opzichte van het vaste salaris. De variabele beloning

lid van de raad van bestuur zou leiden, heeft de raad van

voor een lid van de Raad van Bestuur bedraagt per jaar

commissarissen de discretionaire bevoegdheid de variabele

maximaal 100% van het vaste inkomen. De variabele beloning

beloning aan te passen wanneer deze naar zijn oordeel leidt

voor de overige medewerkers van De Goudse bestaat uit

tot onbillijke of onbedoelde uitkomsten.

een resultatendelingsregeling. Het maximumbedrag dat jaarlijks voor de resultatendeling in aanmerking komt, is

De Goudse past dit principe toe. Dit principe is vastgelegd

gebaseerd op een percentage van de nettowinst volgens de

in het Reglement Regeling Variabel Inkomen 2012, Raad van

vennootschappelijke resultatenrekening van De Goudse

Bestuur De Goudse N.V., dat in werking is getreden op 1 januari

N.V., zoals deze blijkt uit de door de Algemene Vergadering

2012.

van Aandeelhouders op de jaarvergadering goedgekeurde jaarrekening van de vennootschap. Realiseert De Goudse

6.4.6 De raad van commissarissen heeft de bevoegdheid

N.V. over enig jaar geen winst, dan bestaat over dat jaar

de variabele beloning die is toegekend aan het lid van de

ook geen aanspraak op een uitkering op grond van de

raad van bestuur op basis van onjuiste (financiële) gegevens

resultatendelingsregeling. De resultatendelingsregeling valt

terug te vorderen van het desbetreffende lid van de raad van

buiten de Regeling Beheerst Beloningsbeleid.

bestuur.

6.4.3 Een variabele beloning wordt gebaseerd op de

De Goudse past dit principe toe. Dit principe is ook vastgelegd

prestaties van het individu, zijn bedrijfsonderdeel en die van

in het Reglement Regeling Variabel Inkomen 2012, Raad van

de verzekeraar als geheel op basis van vooraf vastgestelde

Bestuur De Goudse N.V.

en beoordeelbare prestatiecriteria. Naast financiële prestatiecriteria vormen ook niet-financiële prestatiecriteria

7. Naleving wet- en regelgeving

een belangrijk onderdeel van de individuele beoordeling.

In het beloningsbeleid van de verzekeraar worden de

De verzekeraar beschikt over een proces dat borgt dat

prestatiecriteria zo veel mogelijk geobjectiveerd.

nieuwe- wet- en regelgeving tijdig wordt gesignaleerd en geïmplementeerd. Dit proces evalueert de verzekeraar jaarlijks. Betrokken bij dit proces zijn in ieder geval de

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

97

volgende functies: het bestuur, de interne toezichthouder, risicomanagement, compliance, internal audit en de actuariële functie.

De Goudse past dit principe nog niet volledig toe. Compliance houdt de gedragstypische en integriteitsgerelateerde weten regelgeving nauwlettend in de gaten. Voor de overige aandachtsgebieden houden de betreffende afdelingen (onder andere Productmanagement, Financiën, HR en Bestuur) de relevante (nieuwe) wet- en regelgeving nauwlettend in de gaten. Zij raadplegen hiertoe diverse bronnen en volgen cursussen waarin nieuwe wetgeving aan de orde komt. Ook vinden er op reguliere basis wetgevingsoverleggen plaats waarin nieuwe wet- en regelgeving wordt besproken. Bij gewijzigde en of nieuwe wet- en regelgeving worden de betrokken disciplines geïnformeerd. Het Bestuur en de RvC worden door Compliance geïnformeerd over nieuwe wet- en regelgeving en de implementatie daarvan via de Complianceen risicorapportage. De rol van Risk & Compliance is tevens vastgelegd in het Compliance Charter. De betrokkenheid van de IAD ligt verankerd in haar derdelijnsverantwoordelijkheid.

Dit proces is in 2013 geëvalueerd. Hierin zijn enkele verbetermogelijkheden gesignaleerd. Deze zullen in 2014 in het proces worden ingebed.

De Goudse viert dat ze al 90 jaar een ondernemend familiebedrijf is.

98

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

2014

Adressen De Goudse N.V. Informatie over De Goudse is via onderstaande Goudse Schadeverzekeringen N.V. internetadressen beschikbaar.

Goudse Levensverzekeringen N.V. Gouda Pensioen Service N.V. www.goudse.nl Goudse Beleggings- en Financieringsmaatschappij B.V. www.vanlanschotchabot.com Goudse Verzekeringen Services B.V. www.dezeeuwse.nl Automatiseringsmaatschappij Gouda B.V. Assurantiemaatschappij Hollandia anno 1924 N.V. Collectie Stationsplein B.V. Goudse Assurantiedesk B.V. Bouwmeesterplein 1, 2801 BX Gouda Postbus 9,

2800 MA Gouda

Telefoon:

+31 (0) 182 544 544

Fax:

+31 (0) 182 544 899

De Zeeuwse (Vestiging van Goudse Schadeverzekeringen N.V.) Houtkaai 11,

4331 JR Middelburg

Postbus 50,

4330 AB Middelburg

Telefoon:

+31 (0) 118 683 300

Fax:

+31 (0) 118 683 399

Van Lanschot Chabot Holding B.V. Statenlaan 8,

5223 LA ’s-Hertogenbosch

Postbus 1999,

5200 BZ ’s-Hertogenbosch

Telefoon:

+31 (0) 73 692 46 92

Fax:

+31 (0) 73 692 47 00

Certificerend actuaris Towers Watson Risk Consulting B.V. Prof. E.M. Meijerslaan 5 1183 AV Amstelveen

Controlerend onafhankelijke accountant PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Thomas R. Malthusstraat 5 1066 JR Amsterdam

Jaarverslag 2013 Ondernemen doe je samen

99

Layar brengt via uw smartphone of tablet het papier van dit jaarverslag tot leven.

Surf, als u de app nog niet heeft, naar get.layar.com, kies uw besturingssysteem, download, installeer en ontdek méér dan uw oog in eerste instantie ziet. Start de app, breng met de camera van uw smartphone of tablet een pagina met het Layar-logo in beeld en kijk…

SCAN MET

Ondernemen doe je samen Jaarverslag 2013 - De Goudse N.V.

ONDERNEMEN DOE JE SAMEN

www.goudse.nl

Jaarverslag 2013 - De Goudse N.V.