Audiomulch

SOUND Review The Aussie way για audio πειραµατισµούς - και όχι µόνο!

The Aussie way για audio πειραµατισµούς - και όχι µόνο! Σωτήρης Κουφαελάς s.koufaelas@polytropon.gr

AudioMulch 2.0 Ross Bencina, Sonic Fritter Pty (www.audiomulch.com) ▲ Πολύ ενδιαφέρον εργαλείο για µουσική σύνθεση και live ▲ Εύκολο στη χρήση ▲ ∆ε χρειάζεται να φτιάξεις modules από το µηδέν ▲ MIDI learn ▼ Λίγο “απαρχαιωµένα” bassline, arpeggiators ▼ Θα προτιµούσα να υπάρχει δυνατότητα µε «µολυβάκι» να καθορίζω τις γραµµές αυτοµατισµού ▼ Graphical User Interface, θα µπορούσε να είναι οµορφότερο Εκτίμηση Το AudioMulch εντυπωσιάζει µε τις δυνατότητές του και η φιλοσοφία του το καθιστά υποσχόµενο στην ανάπτυξή του µελλοντικά. Είναι έξυπνο εργαλείο στους τοµείς που κινείται και ευελπιστώ ότι θα µας εκπλήξει ακόµα περισσότερο – άλλωστε του πάει να γίνεται ωριµότερο µε τον καιρό. Τιμή (Συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α): US $189 - Upgrade από version 1 στα US $89 Ειδικές τιµές για άδειες σε ακαδηµαϊκά ινστιτούτα Πληροφορίες: www.audiomulch.com

36 SOUNDMAKER ΙΟΥΝΙΟΣ - ΙΟΥΛΙΟΣ 2010

O Αυστραλός Ross Bencina, συνθέτης και performer µε αξιόλογη δράση στα live electronics, εµπνεύστηκε το AudioMulch, έτσι ώστε να συνθέσει στο δικό του περιβάλλον patches και να εµπλουτίσει την παλέτα ήχων του µέσω αυτών. Με αυτό το εργαλείο θα µπορούσε να οργανώσει µε τέτοιο τρόπο δηµιουργικά και τεχνικά το υλικό του, που θα εξυπηρετούσε τις δοµηµένες µουσικές συνθέσεις του και τις αυτοσχεδιαστικές ανάγκες των έργων του. Μετά από αλλεπάλληλες beta εκδόσεις, η version 1 κυκλοφόρησε το 2006. Ξεκινώντας δειλά δειλά ως ένα άγουρο λογισµικό, ο δηµιουργός του έθεσε γερά θεµέλια για την ανάπτυξή του, και το έτος 2010 βρισκόµαστε στη δεύτερη έκδοση, ικανής να χρησιµοποιηθεί για real-time audio processing, sound design, µουσική σύνθεση ή ως modular ηλεκτρονικό µουσικό όργανο. Αυτό που εκτίµησα στον Bencina είναι το γεγονός ότι δηµιούργησε ένα δικό του εργαλείο στη µουσική έκφραση. Ένα Interactive music studio για Windows και Mac, πολλά υποσχόµενο στην έκφανση της φαντασίας του πειραµατιστή καλλιτέχνη! Το AudioMulch είναι λογισµικό βασισµένο στη φιλοσοφία του εικονικού modular περιβάλλοντος διαδραστικής µουσικής σύνθεσης, το οποίο µπορεί να φιλοξενήσει ποικίλα projects. Γρήγορα χρησιµοποιήθηκε και από άλλους καλλιτέχνες, DJ – και πλέον υπάρ-

χει µεγάλη κοινότητα χρηστών παγκοσµίως - µιας και το ανοιχτό περιβάλλον δίνει βήµα να πραγµατοποιήσεις ενδιαφέροντα ηχητικά concepts γενικότερα στην ηλεκτρονική µουσική. Όµως θα ήταν άδικο να το κατατάξουµε µόνο εκεί, µιας και µπορεί να είναι χρήσιµο εργαλείο για performance ακόµα και από ένα µουσικό, όπου µπορεί να πειραµατιστεί µε το όργανό του, περνώντας τον ήχο µέσα στον υπολογιστή και να δώσει ως αποτέλεσµα ενδιαφέροντα ηχητικά σχήµατα και χρώµατα µε processing.

Με µια πρώτη µατιά Χαρακτηριστικά: • Τεχνικές real-time signal processing.

• Εργαλεία, modules, για την κατασκευή των patches, που τα ονοµάζει contraptions «µαραφέτια» που συνδέονται είτε µε εικονικά AUDIO καλώδια ή µε MIDI κατά περίσταση. Απεριόριστα contraptions µπορούν να χρησιµοποιηθούν στη διάταξη δικτύων.

• Real-time processing ή προκαθορισµένο automated για ακουστικά ή ηλεκτρικά όργανα.

• MIDI παροχές για χρήση controllers της αρεσκείας σας και MIDI learn για γρήγορο mapping σε παραµέτρους των contraptions.

• Συµβατότητα µε VST instruments ή effects/processors, τα οποία µπορούν να χρησιµοποιηθούν στη δοµή των patches.

• ASIO για την οµαλή λειτουργία µε τις επαγγελµατικές κάρτες ήχου. Η προηγούµενη έκδοση είχε λευκή επιφάνεια εργασίας. Ίσως η σκοτεινόχρωµη επιφάνεια και γενικότερα η εικόνα του προγράµµατος στην έκδοση 2, να οφείλεται στο γεγονός ότι το AuMu είναι τόσο δελεαστικό, που αν το συµπαθήσεις, σίγουρα θα αφιερώσεις αναρίθµητες ώρες πάνω του και το σκούρο σαφώς είναι πιο ξεκούραστο στα µάτια! Πέρα από όλα τα άλλα, τα απλά γραφικά του σίγουρα εξοικονοµούν πόρους, ιδίως σε παλαιότερους υπολογιστές. Γιατί όχι λοιπόν ένα laptop ή desktop παλαιότερης γενιάς, που δυσκολεύεται να τρέξει νέες µουσικές εφαρµογές και µένει αχρησιµοποίητο, να µην το µετατρέψουµε σε ένα δικό µας ηλεκτρονικό µουσικό όργανο; Αυτό ί-

σως να είναι µια καλή ιδέα! Άλλωστε µην ξεχνάµε ότι το να συνθέτουµε µουσική και να έχουµε την αλληλεπίδραση µε ένα περιβάλλον βασισµένο στα δικά µας γούστα, κάνει τη σύνθεση και το live ακόµα πιο συναρπαστική διαδικασία. Μόλις ανοίξουµε το πρόγραµµα, µπορούµε να διακρίνουµε τις 3 βασικές περιοχές του. Η µία ονοµάζεται Patcher και εκεί µπορούµε να φτιάξουµε τα patches από τη δικτύωση µεµονωµένων contraptions που τοποθετούµε και συνδέουµε µεταξύ τους. Η δεύτερη περιοχή Properties, είναι εκεί όπου µπορούµε να επιτηρήσουµε τα χαρακτηριστικά και τις παραµέτρους του κάθε contraption, π.χ. σε ένα reverb τα ρυθµιστικά του χρόνου reverb, το wet/dry ποσοστό κ.τλ. Τέλος, η περιοχή automation σε µορφή οριζόντιου timeline για αυτοµατισµούς σε παραµέτρους κατά τη διάρκεια playback του project µας, που έχουν καταγραφεί από MIDI real-time διεργασίες µέσω controllers ή έχουν δηµιουργηθεί µε το ποντίκι «πειράζοντας» knobs, sliders κτλ. Θα µπορούσαµε επίσης να ρυθµίσουµε το automation µε points στο value line χειροκίνητα. Όπως κάθε µουσικό πρόγραµµα, έτσι και εδώ υπάρχει η µπάρα transport, o καθορισµός του tempo, το loop (για το automation) και οι απαραίτητες ενδείξεις σήµατος input/output για monitoring.

Τα «καλούδια» του Audiomulch στη δηµιουργία των patches Τα contraptions είναι τα δοµικά στοιχεία, τα modules, µε τα οποία δηµιουργούµε τα patches. Χωρίζονται σε 6 κατηγορίες: • Input/output • Signal Generators • Effects • Filters • Mixers • Buses Το Input/Output µας δίνει εργαλεία για να µπορούµε να εισάγουµε audio ή midi σήµα στο patch. Αυτό συνεπάγεται ότι µπορεί να είναι είσοδος audio από την κάρτα ήχου ή επίσης MIDI από κάποιο interface για να µπορούµε να χειριστούµε παραµέτρους των contraptions. Αν διαθέτουµε µία πολυκάναλη κάρτα ήχου, το AuMu θα εντοπίσει audio εισόδους και

ΙΟΥΝΙΟΣ - ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 SOUNDMAKER

37

SOUND Equipment Review The Aussie way για audio πειραµατισµούς - και όχι µόνο!

εξόδους µέσω ASIO και θα µας τις παρουσιάσει ως Auxiliaries. Θα µπορούσε όµως input να είναι και ένας wave player για αρχεία που θέλουµε να φορτώσουµε και να αναπαράγονται στο project µας. Η έξοδος αντίστοιχα είναι η audio έξοδος του σήµατος από την κάρτα ήχου, δηλαδή το patch να καταλήγει εκεί για ακρόαση - ή µπορεί πριν φτάσει εκεί να κάνουµε multitrack ή stereo ηχογράφηση των ήχων από τα patches και µετά να τα χρησιµοποιήσουµε εάν επιθυµούµε σε άλλα προγράµµατα µουσικής παραγωγής όπως ProTools, Cubase, Logic, Sonar, Ableton Live κτλ. για περαιτέρω επεξεργασία µοντάζ. Στην κατηγορία Signal Generators συγκαταλέγονται contraptions, όπως ένας arpeggiator µε δύο oscillators, µονοφωνικό bassline συνθεσάιζερ, το bubbleblower, ένας granulator για αρχεία wave, ένα απλό sequencer για drums, µία sinewave/noise γεννήτρια ήχου, ο looplayer, η RissetTones γεννήτρια βασισµένη στο glissando Shepard και Risset και το 10-harmonic µε δυνατότητα να καθορίσουµε τη θεµελιώδη συχνότητα και στις επόµενες 10 αρµονικές της να δώσουµε τιµές για τα amplitudes. Στη κατηγορία Effects υπάρχουν χρονικά, τονικά, εφέ χώρου, ring/amplitude modulator, delay line granulator, waveshaper, distortion. Επίσης διαθέτει reverb, flanger, phaser, delay, spatialiser effect, frequency shifter κ.ά. Στην κατηγορία Filters βρίσκουµε παραµετρικά και άλλου είδους ιδιαίτερα φίλτρα όπως comb, ενδιαφέροντα εργαλεία στη γλυπτική του ήχου καθώς και στη δηµιουργία drones. Τέλος, οι κατηγορίες Mixers και Buses. Τα mixers παρέχουν τις ευκολίες ενός mixer για τη δροµολόγηση των πηγών µας και το χειρισµό τους σαν να έχουµε µία εικονική κονσόλα ήχου. Τα mixers χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα µε τις εισόδους και εξόδους τους (mono ή stereo) και αν διαθέτουν pan pot. Επίσης παρέχονται crossfaders για οµαλή µίξη πηγών και

38 SOUNDMAKER ΙΟΥΝΙΟΣ - ΙΟΥΛΙΟΣ 2010

matrix modules που δροµολογούν κατ’ επιλογή εισόδους σε κατ’ επιλογή εξόδους. Έτσι µπορούµε να πούµε ότι το AuMu µπορεί να χρησιµοποιηθεί και για live mixer. Στα buses γίνεται και εκεί δροµολόγηση και συγχώνευση όπως στα mixers, αλλά δεν υπάρχουν properties. Το ποσοστό σηµάτων που µπαίνει στις εισόδους βγαίνει συγχωνευµένο στην έξοδο. Ένα ακόµα αξιοσηµείωτο παράθυρο είναι το Metasurface, µια επιφάνεια όπου µπορείς να τραβήξεις snapshot ρυθµίσεων των παραµέτρων συγκεκριµένων contraptions που επιλέγουµε και να τα οργανώσουµε µε drag-n-drop σε περιοχές χρωµάτων. Έχοντας κάνει enable το interpolate, µε τη gestural εκφραστικότητα µέσω της κίνησης του καρπού και το σύρσιµο του ποντικιού στην επιφάνεια, ο ήχος µετατοπίζεται οµαλά από το ένα snapshot στο άλλο µε morphing effect, µιας και ο ένας ήχος ξεπροβάλλει από τον άλλο σταδιακά.

Κανάλια και surround προδιαγραφές Στο ΑuΜu, εκτός από τα συµβατά stereo projects θα µπορούσαν να στηθούν και surround, µιας και σε sound installation µε συστοιχία πολλαπλών ηχείων, είναι κατάλληλο στη δροµολόγηση των ήχων, που θα µπορέσουν να διοχετευτούν στο χώρο και να δηµιουργήσουν «ηχητικά τοπία». Έχει δυνατότητα να υποστηρίξει µέχρι 256 κανάλια, µε βάση τον ανάλογο περιφερειακό εξοπλισµό (κάρτες ήχου). Το AuMu, είναι ένας ικανοποιητικός σε γενικές γραµµές VST host, αφού µπορούµε να εισάγουµε VST plug-ins, συµπεριλαµβανοµένων instruments και effects/processors και να τα δικτυώσουµε µεταξύ τους σαν contraptions. Βασικό είναι να έχουµε αναθέσει στα Settings που βρίσκεται ο VST plugins φάκελος µας. Μετά θα εµφανιστούν στη λίστα contraptions. Επίσης είναι δυνατό να χειριστούµε παραµέτρους των plug-ins µέσω MIDI keyboard ή controller. Στην περιοχή properties θα εµφανίζεται κανονικά το GUI του VST µας, καθώς και εκεί θα µπορέσουµε να κάνουµε MIDI

mapping. Σε περίπτωση που κάποια VST αρνούνται την οµαλή λειτουργία τους στο AuMu, ίσως είναι θέµα προς συζήτηση στο forum χρηστών για πιθανές λύσεις, µιας και υπάρχουν πολλά plug-ins και σίγουρα κάποια ζητήµατα συµβατότητας να αναδύονται.

κιµαστική έκδοση των 60 ηµερών. Με την εγκατάσταση έρχεται και ένας φάκελος όπου βρίσκονται έτοιµα παραδείγµατα για µια πρώτη ιδέα. Μια µικρή περιήγηση µπορεί να σας πείσει και ίσως ανακαλύψετε µια αδελφή ψυχή στη δηµιουργικότητά σας!

Ο συγχρονισµός δεν αποτελεί άγνωστη λέξη

Συνοπτικά

Τι γίνεται αν όλα αυτά θέλεις να τα βάλεις σε µία σειρά και να είναι συγχρονισµένα µεταξύ τους; ∆ικαιολογηµένα να υπάρξει αυτή η απορία, µιας και τόσα που µπορούµε να διεκπεραιώσουµε στο AuMu, σίγουρα θα συναινούν στο να σκεφτόµαστε τον τοµέα συγχρονισµού, όπως άλλωστε και σε άλλα προγράµµατα. Κανένα λοιπόν απολύτως πρόβληµα! Drum beats, sequencing parts και patterns, effects και loops, όλα έρχονται αυτόµατα σε συγχρονισµό και αυτό επειδή το AuMu συγχρονίζει κάτω από ένα global pulse. Άλλωστε, ως εφαρµογή µε MIDI προδιαγραφές, ένα πλεονέκτηµα είναι ότι µπορεί να συµβαδίσει σε δικτύωση και µε άλλα computer που τρέχουν το ίδιο πρόγραµµα ή άλλα λογισµικά κάτω από MIDI συγχρονισµό (MIDI clock).

Το AuMu είναι ένα λογισµικό που µπορείς µε απλούς τρόπους να δηµιουργήσεις ενδιαφέροντα αποτελέσµατα µε αλληλεπίδραση του χρήστη και του περιβάλλοντος στο πλαίσιο του µουσικού πειραµατισµού. Η λιτή του δοµή, µας δίνει τη δυνατότητα να το χρησιµοποιήσουµε χωρίς να ανοίξουµε µε ταχύτητα F1(!) τη «Βοήθεια» και από την πρώτη επαφή να «σκαλίσουµε» τις δυνατότητές του µε ευκολία. Από εκεί και πέρα, η «Βοήθεια» είναι κατανοητή και σε οδηγεί στην πλήρη εξοικείωση του χειρισµού του προγράµµατος, γενικότερα. Κάθε contraption έχει άµεση πρόσβαση στην περιγραφή του τι κάνει. Εδώ θυµίζει ΜΑΧ/MSP. Μιας που αναφέρθηκα στο MAX/MSP σίγουρα είναι η αιχµή του δόρατος σε αυτά τα λογισµικά, αλλά δεν θα ήταν δίκαιο κάνω συγκρίσεις, για πολλούς λόγους. Επίσης είναι ένα εργαλείο ηχογραφήσεων, αλλά και πάλι δεν είναι εδώ για να συγκριθεί µε τα λογισµικά ηχογραφήσεων. Ο Bencina, απλά µοιράστηκε τη δική του φιλοσοφία στον τρόπο εργασίας για τη µουσική σύνθεση και κέρδισε πολλούς φίλους που βρίσκουν δρόµους έκφρασης µέσα από το δικό του λογισµικό. Τέλος, το AuMu είναι λογισµικό που εύκολα µπορούµε σε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον να παρουσιάσουµε στους µαθητές παραδείγµατα σχετικά µε θέµατα όπως modular συνδεσµολογίες, δοµή συνθεσάιζερ/sampler, τεχνικές σύνθεσης ήχων, διαδραστική µουσική κτλ. και να γίνει µία οµαλή εισαγωγή στη χρήση και τη φιλοσοφία παρόµοιων εφαρµογών, καθώς και των συγκινήσεων που δίνουν αναζήτηση στη µουσική.

Εντυπώσεις Μπορεί το AuMu να µην κερδίζει ένα χρήστη µε την πρώτη µατιά µε πολυτελή γραφικά «φρου φρου και αρώµατα», τείνει όµως µε τη χρήση να δηµιουργήσει άµεσα εντυπώσεις ότι είναι ένα έξυπνο εργαλείο. ∆εν θα ήθελα όµως να παρεξηγηθώ, γιατί πάντα ένα όµορφο GUI είναι καλοδεχούµενο και εκτιµάται ιδιαίτερα αν βασίζεται σε έξυπνες ιδέες ώστε να µην επιβαρύνει την επεξεργαστική ισχύ του υπολογιστή µας, αλλά δουλεύοντας στο AuMu, µου δηµιουργήθηκε περισσότερο η ανάγκη να τα κάνω «άνω κάτω» µε τον πειραµατισµό σε συνδεσµολογίες patch (-es), παρά να καµαρώσω ένα όµορφο γραφικό περιβάλλον. Τα αποτελέσµατα είναι εντυπωσιακά και µπορείτε να τα διαπιστώσετε κατεβάζοντας τη δο-

ΙΟΥΝΙΟΣ - ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 SOUNDMAKER

39