DE THUISHAALDER Het leven van Riet Broersen-Baas-Groot
KINDERTIJD pagina 5
DE LIEFDE pagina 11
WERK EN GEZIN pagina 14 Magazine Broersen.indd 1
1
25-07-18 14:44
Riet. Een montere dame is ze. Even voorbij de 80. Meer dan 8
decennia heeft zij afgelegd op deze aardbol. Lichte jaren en donkere jaren. De aardbol draait door. Altijd op volle kracht. Een voedingsbodem voor alles wat leeft. En zo staat ook Riet op deze wereld. Met beide benen stevig op de bodem, volledig in haar kracht. Om zo lief en leed te dragen, van zichzelf, maar meer nog van
anderen.
2
Magazine Broersen.indd 2
25-07-18 14:44
DE THUISHAALDER
INHOUD
18
24
27 Magazine Broersen.indd 3
4
Er waren eens...
5
Kindertijd
11
De liefde
14
Werk en gezin
27
Levenswinter
31
Ode van Connie
33
Ode van Ingrid
35
Ode van Koos
37
Ode van Sandra
17 3
25-07-18 14:44
Het leven van Riet Broersen-Baas-Groot
DE THUISHAALDER
Er waren eens…
Een leuke vrouw, Petronella Maria Swart en een wat norse man. Zij woonden in Lutjebroek waar ze 14 kinderen kregen. Zeven van hen lieten al jong het leven door tuberculose en de verdrinkingsdood. In die tijd gebeurde dat veel. Té veel. In de crisis in de jaren ’30 vertrok het gezin met vijf kinderen naar Duitsland. Twee dochters bleven achter in West-Friesland waaronder Corneel en Geertje, de moeder van Riet. Ze had verkering en trouwde op haar 19e, middenin de crisisjaren, met Jack Baas. Op 19 maart 1938 wordt Riet geboren: Maria Petronella Geertruida Josephina Baas. Het eerste kleinkind van opa en opoe Swart. Haar moeder was al lange tijd niet in orde. Ze bleek tbc (tuberculose, een infectieziekte) te hebben en was ongeneeslijk ziek. In verpleeghuis Nicolaas in Lutjebroek werd zij opgenomen op te ‘kuren’. Dochter Riet was een maand of zeven. Klein en hulpeloos. Haar vader kon niet voor haar zorgen; wílde niet voor haar zorgen. In die tijd wisten va-
ders weinig van opvoeden. Zonder een vrouw in huis kwamen kinderen niet groot. Gelukkig kon kleine Riet terecht bij haar tante Corneel, een zus van moeder en diens man, ome Klaas Groot. Haar moeder zag ze alleen nog vanachter de ruiten van het Sint Nicolaas. Als Riet 1,5 jaar is overlijdt haar moeder op 4 november 1939. Ze is dan nog maar 23 jaar jong. Ondanks dat haar vader hertrouwde, kon kleine Riet niet terug naar huis. Vaders nieuwe vrouw, nota bene een nicht van haar moeder, durfde de zorg niet aan. Later kregen zij samen nog acht kinderen, halfbroers en –zussen. Met hen zal Riet nooit een hechte band krijgen. Maar aan liefde geen gebrek. Thuishaalder Riet haalt ook zelf de warmte in huis.
4
Magazine Broersen.indd 4
25-07-18 14:44
HOOFDSTUK 1
K
i
n
d
e
r
t
i
j
d
R
iet groeide veilig op bij haar tante Corneel en ome Klaas die ze Moe en ome Klaas noemde. Zij verloren jaren eerder een kindje en kregen geen biologische kinderen meer. Kleine Riet is hun baken. Aan de P.J. Jongstraat in Lutjebroek beleefde ze een heerlijke jeugd. “Ze voelden voor mij als vader en moeder, maar omdat mijn biologische vader nog leefde, kon ik mijn oom geen pa noemen. Toen ik wat ouder was wilde ik mijn achternaam veranderen van Baas naar Groot, maar Moe hield dat tegen. Het zou maar trammelant geven… Zo nu en dan kwam ik wel bij mijn vader en ik bezocht ooms en tantes, van zijn kant, van mijn moeders kant. Maar echt thuis voelde ik me er niet. Ik wist het al jong, ik was een ‘thuishaalder’, hoorde nergens bij en toch ook weer wel.”
OORLOGSJAREN In de oorlog vertrokken Moe en ome Klaas met Riet naar opa en opoe in Duitsland. Klaas kon op de bouw aan de slag en zo alle monden voeden. Ze woonden daar met z’n allen bij elkaar in één groot huis. Met opa en opoe Swart en een paar zussen van Moe, tantes van Riet. Er was werk, er was eten, maar ondertussen vlogen de bombardementen hen letterlijk om de oren. Zo klein als ze nog was, Riet herinnert het zich nog goed. 5
Magazine Broersen.indd 5
25-07-18 14:44
De 3 broers van moeder: Theo, Martien en Klaas
‘Als kind was ik vaak ziek. Twee keer de mazelen, kinkhoest, longontsteking.’ In die tijd levensgevaarlijk. Ze dachten dat ik de 15 niet zou halen…
“Aan het begin van de straat was een nieuwe kelder gebouwd die ons moest beschermen als er bommen vielen. Er was plaats voor 30 mensen. Mijn ome Klaas vertrouwde het niet, het was alsof hij het aanvoelde. Tijdens een bombardement verbood hij ons naar de nieuwe kelder te gaan. We bleven bij hem in de kleine kelder onder ons huis. Later bleek de nieuwe kelder te zijn geraakt. Alle mensen die daar schuilden kwamen om.” In de jaren dat ze in Duitsland verbleven, werd de boerderij in Lutjebroek bewoond door anderen. Een paar keer per jaar ging Moe met Riet terug naar het thuisfront. Dan sliepen ze weliswaar in hun eigen huis, maar tussen de vreemden. Riet was een jaar of 3 maar herinnert zich de naargeestige sfeer: “De vrouw die in ons huis woonde was een heks. Ik was veel liever in Duitsland. Op de bouw bij mijn opa en ome Klaas werkten veel Russen. Dat waren hele vriendelijke mensen. Ik sprak hun taal niet, maar we begrepen elkaar met hand en gebaar. Ze tilden me vaak op en dansten met me. Ik kreeg mooie tekeningen van ze die ik als dekens voor mijn poppen gebruikte. Speel-
goed was er bijna niet en zo kon ik de poppenmoeder zijn die ik in hart en nieren was.” Nog voor het einde van de oorlog keerden Moe en Riet terug. Gevolgd door twee zussen. Moe had heimwee en het luchtalarm dat bijna voortdurend klonk maakte haar angstig. De toenmalige bewoners van de boerderij in Lutjebroek hadden er jarenlang kosteloos gewoond op voorwaarde dat ze zouden vertrekken als het gezin Groot terugkeerde. En zo geschiedde. Moe, kleine Riet en de twee tantes hadden hun huis terug. Een jaar later voegde ome Klaas zich weer bij zijn gezin, gevolgd door opa en opoe Swart uit Duitsland. Hoewel Riet zich haar biologische moeder niet herinnert, heeft ze veel met de familie Swart. Veel meer dan met de familie Baas, van haar vaders kant.
V.l.n.r. Corrie de 2e vrouw van vader Baas, Afie, Annie, Trien en Riet
6
Magazine Broersen.indd 6
25-07-18 14:44
Opoe Swart
Riet, haar vader Jac Baas en zijn tweede vrouw Corrie
Het geloof Ik ben katholiek opgevoed. Het was nooit streng, er was geen ‘moeten’. Het hoorde er gewoon bij. Iedereen ging naar de kerk, samen. We wachtten op elkaar en dronken na afloop koffie. Het was gezellig. Je kunt stellen dat we geen keuze hadden, maar die zochten we ook niet. Kiezen of plannen stond niet in het woordenboek. Toen ik de vruchtbare . leeftijd had, kwamen er kinderen Die nam je niet, die kreeg je. En ook dat was oké. Ik was er dolgelukkig mee. Een overzichtelijke tijd op veel fronten. We wisten niet anders en dat was prima.
“Vroeger hadden we geen huisdieren, daar was geen geld voor. Dat heb ik in ons eigen gezin ruimschoots goed gemaakt. We hadden vissen, vogels, konijnen, katten, schildpadjes en geit Sonja.’ Dat terwijl ik helemaal niet zo van dieren houd. Ik vind ze eng. Maar ik deed alles voor de kids.
“Mijn tantes, de zussen van mijn biologische moeder en van Moe Corneel, voelden voor mij ook als zusters. Ze waren rond de 13 jaar ouder dan ik en woonden onder hetzelfde dak. Ze trouwden uit ons huis en kregen kinderen die ik graag verzorgde. Toen al, ik was zelf nog een kind, was ik gek op baby’s en kinderen. Ik knuffelde graag…” Knuffelen was in die tijd niet gebruikelijk, evenmin als het woorden geven aan wat je voor elkaar voelt. Toch voelde Riet zich geliefd door haar tweede ouders. Na de oorlog volgde een gelukkige tijd. “ “Ome Klaas schilde aardappels terwijl ik op het aanrecht zat. We speelden samen met de aardappelpoppetjes. En ’s avonds mocht ik op zijn schoot en speelden we Hop Paardje Hop. Het was fijn en veilig, het was mijn thuis. En mijn ouders stelden hun thuis ook open voor anderen.” 7
Magazine Broersen.indd 7
25-07-18 14:44
Ome Klaas, Riet en Moe
EEN HUIS VOL BROERS EN ZUSSEN Het thuis van Riet was een huis van ‘loop aan’; altijd vol met mensen. Moe en ome Klaas vingen kinderen op uit grote gezinnen waar geen eten was. Nog in de oorlog en de eerste jaren erna kwamen Amsterdammertjes met de bakfiets naar Lutjebroek, op zoek naar eten en warmte. Moe haalde ze binnen zonder erover na te denken of het te bespreken. Het waren kinderen met honger. Die moet je gewoon helpen. Punt. Zo waren er steeds nieuwe ‘thuishaalders’ in huize Groot. Riet genoot ervan, gek als ze is op kinderen. De keerzijde van Moe haar grote hart was het afscheid. Steeds opnieuw gaf het haar zo veel verdriet. Riet hoort het haar nog zeggen: “Ik doe dit niet meer, ik kán dit niet meer.” Maar het huis bleef altijd vol met mensen. Voor Riet allemaal broers en zussen.
Moe en Riet
Riet met neefje Pé en nichtje Nel Jong
“In de lagere schooltijd speelde ik veel met de zoons van mijn tantes Annie, Trien en Afie, de zussen van mijn moeder en Moe. Ik voelde me heel groot en wijs bij die kleine kindjes. Heerlijk om voor hen te zorgen. Nog steeds heb ik veel contact met hen. Tante Afie overleed als laatste van de tantes in oktober 2018. Nu ben ik nog de enige die weet over de tijd in Duitsland.” Riet werd erg verwend door haar tantes in Nederland en haar ooms die achter waren gebleven bij onze oosterburen. Regelmatig bracht ze een bezoek aan haar familie in Duitsland. Met de trein en de bus reisde ze naar Grevenbroich en Pier. Eerst alleen, later met haar man en kinderen. De oorlog, het vertrek naar Duitsland, de terugkeer en de vele ‘broers en zussen’ die de revue passeren, maakten Riet al jong zelfstandig. Ze hielp graag in de huishouding, had interesse in naaien, koken en bakken. Alleen het maken van jus vond ze lastig. “Op mijn 11e ging ik naar een oom in Duitsland. Zijn vrouw lag in het ziekenhuis dus hij kon wel wat hulp gebruiken. In mijn eentje reisde ik naar onze Oosterburen. Ik moest wel zes keer overstappen en werd
School In de oorlog Net terug uit Duitslan d, ik was een jaar of 4, ging ik naar de ‘be waarschool’. Een kleuterschool me t nonnen. Ze waren vreselijk streng en gaven regelmatig een draai om de oren. Ik herinner me zuster Sophie. We noemden haar stoomfie ts, geen idee waarom. Het was een kattekop. Als ze straf gaf, moest je puzze len aan een enorme puzzel. Ze heeft ons tijdens een onweersbui eens opgesloten in de kelder onder de klas. Om dat we niet goed luisterden. Een aan tal kinderen ontkwamen door uit he t raam te springen. Ik durfde niet. Ze liet ons achter en ging gewoon een tijd je weg. Ik kan het nog voelen; in die kelder kwam de angst voor bombardem enten weer boven. De bewaarschool was geen pretje, maar daar kwam snel verandering in. Ik werd zes en nog nét in de oorlog ging ik naar de Sint Jozef, de lagere school aan de Horn in Lutjebro ek. Na de oorlog De tijd op de Sint Jozefs chool was plezierig. De oorlog was vo orbij en ik had veel vriendjes en vrien dinnetjes. Met mijn buurjongen Simon Kreuk spijbelde ik zo nu en dan. Geen haan die ernaar kraaide. In die tijd kon niemand naar huis bellen. We spijbe lden, speelden buiten en als de schoo l uit was gingen we gewoon met de ho rde mee.
8
Magazine Broersen.indd 8
25-07-18 14:44
De kinderkolonie
s eenzijdig, eden. Het eten wa vo te n de on m el er ve jaar was stuurden ig geld en waren el ziek. Toen ik 9 ve s wa Daar en Thuis was er wein en nn Egmond aan Zee. nde vitaminen bi Kinderkolonie in de e tijd ar di ik kreeg onvoldoe na in n lijk ke ke we ui s s me voor ze was heel gebr t aa Kl He . e en om om en nk oe aa en m ie kilo ar te kom ging en en moest ik dr te sterken. Om da n aa om t Sint en kreeg ik goed et ng gi er. Het heette he de Kinderkolonie met de trein verd en l was t pe dat kinderen naar He rs ’ ka p. og am Ho broek naar roord ‘t Strafk tje uu Lu ‘K t n va he n nd de pe lo n em ik ren no rwege éé keer op is, maar wij kinde . Moe kwam halve m aa nz ee ee! De ak Jozef Kindertehu va l s er zo gelukkig m zondheid, maar we een paasei. Ik wa ze e rd goed voor mijn ge n. uu st zie n ge se terug n niet. Voor Pa oit meer iets van n hele bezoek, vaker ko , maar ik heb er no ld rand. Het was ee ee st t rd he ve ar en na rd s wa eg rw de on chocola zou wo ik en te ik verdwaald to te zijn gelopen… ben Op een dag raak n mijnenveld heen ee or do s ar ls streng. Maar ik dw k ee n lang en de rege re zijn wa consternatie; ik bl en n rd ge ra da Ge k De soms zwaar. orde ik dat oo ho er lat en kaar el jar De tijd daar was le et t. Ve ren we m r zo ziek gewees n, maar toen al wa zie ge et ni daarna nooit mee ar ka el ren. We hebben broer er toen wa verbonden.
LEUKSTE HERINNERING AAN OME KLAAS? Op zaterdagmorgen, als moe naar de kerk was en hij voor mij thuis bleef, zat ik op de tafel voor hem. Hij zat op de stoel. Dan las hij voor of vertelde mooie verhalen. Hij was avontuurlijk en kon prachtig vertellen.
WELKE SPELLETJES DEED JE TOEN JE OPGROEIDE? Mens erger je niet en kaartspelletjes zoals Eenendertigen en Hoogste Blad. Vooral Mens erger je niet was favoriet, dat speelden we tot diep in de nacht.
LEUKSTE JEUGDHERINNERING? Het open huis bij Moe en ome klaas waar alles kon en mocht met ooms, tantes, nichtjes, neefjes, vriendjes, vriendinnetjes. Alles was bij ons en met velen heb ik nog steeds goed contact..
Riet en neefjes tijdens het 25-jarig huwelijksfeest van moe en ome Klaas in ‘de Paus’.
onderweg gefouilleerd. Een overblijfsel van de oorlog. Ik had een dag werk om er te komen. Eenmaal daar maakt ik gehakballen op het kolenfornuis. Mét jus. Mijn oom zei: de ballen zijn wel goed, maar de jus is niet te vreten…” Toen Riet opgroeide, had ze nog wel contact met haar eigen vader, Moe deed er alles aan om het contact tussen hen goed te houden. Riet hielp daar ook in het huishouden. In de tussentijd werden acht halfbroers en –zussen geboren.
“Het contact met hen kwam nooit goed van de grond en is verwaterd. De kinderen van mijn ooms en tantes van mijn moeders kant, voelen veel meer als mijn broers en zussen. Mijn Moe stuurde me er vaak heen om in het huishouden te helpen. Ik wilde altijd graag weer naar huis. Pas veel later, toen ik zelf kinderen had gekregen wilde ik graag het een en ander recht zetten met mijn vader. Waarom wilde hij niet meer voor me zorgen? Zelfs niet nadat hij hertrouwde? Waarom sprak hij nooit meer over mijn moeder? Ik heb nooit antwoorden gekregen. Mijn vader stierf toen hij 75 was.”
9
Magazine Broersen.indd 9
25-07-18 14:44
KLEDING Omdat moe en ome Klaas alleen mij verzorgden kreeg ik om de dag andere kleren aan. De meeste kinderen verschoonden zich maar twee keer per week. En op zondag droeg ik mijn zondagse jurk. Later maakte ik kleding op de handnaaimachine. Voor mezelf en voor de kinderen.
“Ze noemden me Marietje. Dat vond ik maar niets. Ik was een jaar of 5/6 toen ik besloot: ik heet Riet.”
De pubertijd SINTERKLAAS Sinterklaas was bij ons altijd geweldig. Ik mocht stoeltje zetten en werd ontzettend verwend. Ook door mijn tantes. Ook bij mijn vader thuis zette ik stoeltje. De cadeau’s kon ik heel goed delen, maar aan één pop mocht niemand komen. Die is op een dag zomaar verdwenen. Jammer, het was mijn mooiste cadeau.
LEUKSTE HERINNERING AAN MOE? Moeder hield erg van reizen. We gingen vaak samen naar familie in Duitsland of een dagje winkelen in Hoorn. Dan kreeg ik een glaasje ranja en een gebakje. Of een hoedje, dat hoorde er ook bij in die tijd. Dat waren mooie momenten.
LIEVELINGSSPEELGOED? Een grote babypop en mooie wieg. Ik was enig kind en werd daardoor erg verwend, vooral met Sinterklaas. Vriendinnen waren wel eens jaloers. Ik was dan weer jaloers op hen omdat ze veel broers en zusjes hadden.
“Ik was een brave puber. Toen ik 12 was werd ik voor het eerst ongesteld. Ik had net een nieuwe jurk uit Duitsland gekregen. Een witte. Ik fietste ermee naar school en toen ik afstapte was mijn jurk rood. Alles bloed. Vreselijk. En knap maandverband had je toen niet, ik kreeg echt luiers om. Aan seksuele voorlichting werd niet gedaan. Een oom en tante woonden een jaar lang bij ons in huis. Tante Annie was in verwachting van haar derde kindje: Emmy. Ik was 13 jaar en waar de baby ineens vandaan kwam wist ik niet. De dikke buik van mijn tante was me ook niet opgevallen. Het maakte me niet uit, ik vond Emmy geweldig. Ze was als een zusje voor me en dat is zij altijd gebleven. Inmiddels is Emmy getrouwd met Kees, ze hebben 4 kinderen en wonen in Zwaag. Het voelt als ons tweede gezin. We bellen veel en helpen elkaar in goede en slechte tijden. Op de huishoudschool had ik het niet zo naar mijn zin. Ik zou naar de ulo maar dat ging niet door. Nooit geweten precies waarom. Het liefste wilde ik naar de mulo in Hoorn, maar het werd de hhs in Hoogkarspel; de hogere huishoudschool. Op een grote herenfiets reed ik elke dag naar school, half voorover hangend. Een beetje stoer. Ja, misschien was ik toen toch wel een beetje puberachtig. Ik had nieuwe laarzen gekregen, maar was ze kwijt. Nooit meer gevonden. Ik zei maar niks en droeg gewoon mijn oude laarzen weer. Natuurlijk zag
Moe dat. Ik ben zo gestraft; moest van de nonnen een hele week wc’s schoonmaken. Maar verder dan dat ging het niet. Ik was geen opvallend type. Metvriendinnen ging ik te dansen in café de Landbouw in Hoogkarspel of in het Wapen van Grootebroek. Eerst dronk ik limonade, later Martini. Dat was nieuw op de markt en erg populair. Weer later dronk ik Bessen van drankhandel Weel uit Wervershoof. Een avondje uit duurde meestal van 20.00 tot 22.30 uur. Dan werd het alweer eens wat. Roken deed ik nauwelijks. En dat terwijl er in die tijd op feestjes sigaretten voor de gasten op tafel stonden. Wel vier verschillende merken! Ik heb erg van die jaren genoten. Er was een hoop narigheid, maar ook veel mooie dingen. Mijn vriendinnen kwamen vaak bij ons thuis, daar was het rustig en gezellig.”
Riet (r) en vriendin Mien Groen
10
Magazine Broersen.indd 10
25-07-18 14:44
HOOFDSTUK 2
d
e
R
iet kende haar grote liefde Gerard Broersen al toen ze 11 jaar was. Met een niervergiftiging lag hij een half jaar in de voorkamer van het huis waar hij woonde, de gordijnen opzij geschoven. Vlakbij het Sint Nicolaas waar haar moeder lag vlak voordat zij stierf. Ironie, toeval of het lot? Wie zal het zeggen… Van een echte ontmoeting kwam het niet, maar ze zwaaiden veel naar elkaar. Zij als ze langs huppelde, hij vanuit zijn ziekbed. Ze was dan onderweg met een vriendin om voor een duppie (10 guldencent) ‘zilverkauwgom’ te kopen in Grootebroek. Jaren later, ze waren 15 of 16 jaar, troffen ze elkaar opnieuw tijdens dansles. Het was de laatste dansavond, de soirée, toen de vonk oversloeg. “Hij bracht me thuis en we zoenden elkaar. Ik ontdekte dat hij die
Riet en Gerard
L
i
e
f
d
e
jongen was van toen, van dat bed. Ik was hevig verliefd, maar hij keek me niet meer aan…” Riet probeerde hem te vergeten en leefde haar jonge leven. Op haar 18e had ze verkering met Kees Frederiks uit Grootebroek. Zijn vader maakte een kind bij een ander. Geen vreemd gegeven in de 21e eeuw, maar toen een ware schande. Daar wilde je niet mee geassocieerd worden. Riet maakte het uit, tegen wil en dank. Vol liefdesverdriet ging ze te kermis in Grootebroek en daar stond hij: Gerard. Traditiegetrouw at hij ’s middags bij zijn ouders en Riet ging mee. Het was ‘aan’. Althans, dat dacht ze. “We gingen alle kermissen af. Hij met zijn vrienden. Ik met mijn vriendinnen. Een week later zag ik hem op de kermis in Hoogkarspel. We spraken af voor weer een week later, kermis in Westwoud. De jongens kwamen niet opdagen. Toen we ze daags erna op straat tegenkwamen, negeerden we ze. Ik was boos! Weer een week later, het was Lutjebroeker kermis, bood hij zijn excuses aan. Vanaf dat moment was het raak. We waren heel verliefd. Hij was en is de liefde van mijn leven.” De verkeringstijd duurde ruim vijf jaar. Gerard werkte als tekenaar en opzichter in Heiloo, Hoorn, Rotterdam, Laren en Baarn. Hij was veel weg, werkte ook op zaterdag tot 12.30 uur. Vanaf zaterdagmiddag
Riet en Gerard
waren ze elk weekend samen. Gerard, zelf één van de 11 kinderen uit een wat kil gezin, ervoer het thuis van Riet als een warm bad. Het huis van ‘loop aan’. Vooral Moe viel in de smaak. “Dat was zo’n lieve, bezorgde vrouw. Profetisch bijna. Ze stond altijd voor iedereen klaar en was zo positief. Vaak zei ze vergoeilijkend: ach, morgen is het weer over... En meestal had ze gelijk.” Gerard en Riet speelden kaartspelletjes en draaiden plaatjes. Het voelde goed. Maar na 3,5 jaar kwam er een kleine kink in de kabel. “Gerard belde me bij het gezin waar ik toen werkte. Hij bracht de boodschap dat hij een huis kon kopen in Baarn. Ik was geschokt, was daar helemaal nog niet aan toe. Mijn moeder begreep dat niet. Waarom ben je dan met hem, zei ze.”
11
Magazine Broersen.indd 11
25-07-18 14:44
EERSTE VE
)?
R (KLAAS E D A V E J D E E ERK D
WELK W
RLIEFDHEI Ik was D verlief d op d melkb e zoon oer in H van de o o gka nooit w at gew rspel. Het is orden.
n en met zij m a s t s r e E ig. Tuinder. zelfstand r e t la n e broers
ELIJK
HUW D E O G N E T EDIËN
INGR
eam n een t ebei e m a s men n all We vor n veel. We zij tact gaat n e en lach ig dus het co t wel een p oe p niet ko jk, maar er m at houdt je li makke trijd blijven. D s . beetje scherp
WELKE BOEKEN LAS JE ALS KIND?
Mariska, de circusprinse (serie). Afke’s tiental en s Ilse & Ineke.
Wat ik lekker vind? FAVORIETE SCHOOLVAKKEN
Alles behalve kaas.
Alles behalve gym en tekenen. Ik ben geen sportfiguur, nog steeds niet.
TOEKOMSTD R
OMEN
? Dat we n o van onz g heel veel e kleinkin kinderen en deren m og geniete n in goe en de gezondh eid.
WAT WAS JE LIEVELINGSETEN VROEGER ?
JE VEEL B E H N E S N ME AAN WELKETE DANKEN?
Op mijn verjaard ag kreeg ik de eerste spinazie en gehak tb Vers van eigen la al. nd. Heerlijk!
s. me Klaa n o n e e Aan Mo ze kinderen e n aa on Nu aan ren. En vooral de kleinkin ijn Gerard. m
TOEN VERSUS NU Elke tijd heeft zijn charme. Maar ik ben wel bang voor hoe jongeren met tegenslag om zullen gaan. Kunnen ze dat aan? Ze hoeven in deze tijd weinig moeite te doen, zijn – ongewenst- verwend. Wij worstelden om ons hoofd boven water te houden, maar kenden ook een opgaande tijd. Alles werd steeds beter. Dat waardeerden wij ook enorm. Aan de andere kant zijn er nu zo veel mogelijkheden voor iedereen, ook voor vrouwen. Dat is ook weer prachtig! De tijd heeft ook mij veranderd; vroeger was ik toegeeflij ker, nu kom ik meer voor mezelf op en geef ik makkelijker mijn mening.
12
Magazine Broersen.indd 12
25-07-18 14:44
echtpaar op ‘huwelijksreis’ naar het huis van Gerard zijn broer en zijn vrouw. Zij stonden voor een paar dagen hun huis in de Beemster aan hen af. Het was er koud en kil. Toen ze midden in de nacht aankwamen, maakten ze eerst de kachel aan met houtjes en strukken. Strukken zijn gedroogde stronken van bloemkool. Een destijds veel gebruikt stookmiddel.
de is
Gerard en Riet op hun bruiloft
Gelukkig bleek het huis te duur en kon Riet rustig aan het idee wennen. Inmiddels woonde Gerard voor zijn werk in Laren dus een huis in die buurt was wel zo handig. Hij werkte in Baarn vooral in de avonduren. De architect daar, de heer Van Uggellen, was een neef van de baas en de baas zei: “Overdag moet je naar buiten.” Die man was zijn tijd ver vooruit; een voortrekker van het ‘nieuwe werken’ én van het vrije leven. “Als hij in die periode op vakantie ging, paste ik op de kinderen. Hij was een echte levensgenieter en iedereen was er welkom. Zelfs voor de muis in huis legde hij een blokje kaas neer. Persoonlijk had ik het niet zo op die muis… De goede man werd maar 53 jaar.” Een half jaar later kwam er opnieuw kans voor een woning in Baarn; een nieuwbouwproject. “We dachten dat het om een blokwoning ging; in West-Friesland betekende dat een armenwoning. Mijn schoonvader schrok, waar zouden ze nu in terecht komen? Het bleek om een hoekwoning te gaan. Nieuwbouw, het moest nog worden gebouwd.” De hoekwoning kostte 22.000 gulden. Een enorm bedrag voor die tijd. Gerards vader sprak de legendarische woorden: “Heb je grootmoedswaanzin? Ik help je niet!” “We moesten 5.000 gulden eigen geld inleggen als borg. Dat hadden we helemaal niet. Moe en ome Klaas hebben ons geholpen. Uit-
eindelijk kregen we via Bouwfonds een hypotheek met een looptijd van 30 jaar. We betaalden destijds 105 gulden per maand. Zes weken voor de verhuizing, in november 1961, trouwden we.”
DE BRUILOFT Of er echt een huwelijksaanzoek was herinneren zowel Riet als Gerard zich niet meer. Dat verliep in die tijd meestal niet zo romantisch als dat je tegenwoordig hoort en op de televisie en via internet ziet gebeuren. Als je verkering had en er was wat geld dan ging je trouwen. Dat hoorde zo. Er ging een verloving aan vooraf op 12 oktober 1958. Drie jaren later waren ze klaar voor de bruiloft. Op 21 november 1961 was het zover. Om 9.00 uur werd het huwelijk voor de wet voltrokken in het gemeentehuis in Grootebroek. Om 10.00 uur volge de inzegening in de Nicolaaskerk. Het stel betrad de kerk onder een erehaag door, gemaakt door collega’s van de gezinsverzorging. Kapelaan Karregat leidde de dienst. In de jaren erna zou hij bij vele jubilea van het echtpaar betrokken zijn. Tegenwoordig wonen dochter Connie en Ruud in het huis van de kapelaan. Het trouwfeest was in De Paus in Lutjebroek en werd vooraf gegaan door een receptie. Het was ontzettend druk. Wederzijdse ouders betaalden voor het feest. Ook dat ging in die tijd vaker zo. Je gaf je salaris als kind immers ook jarenlang aan je ouders. Na het feest ging het kersverse
NIEUW THUIS Na de bruiloft was het qua woonruimte nog even behelpen. De nieuwbouw liep uit. Tijdelijk namen ze hun intrek in een caravan in Vught. De caravan was klein, koud en ver van Lutjebroek, maar eindelijk konden ze samenzijn. Het schamele onderkomen stond op landgoed St. Annaland waar Gerard bouwde aan een landhuis. Een romantische omgeving. In de boerderij naast hen woonden hele lieve mensen Ze mochten er melk en eieren halen, een fiets lenen en van de keuken gebruik maken om te koken voor visite. Zowel het landhuis als de boerderij staan er nog. Net voor kerst was de woning in Baarn klaar. Hoewel, klaar… De woning werd opgeleverd zonder verwarming en stromend water. Voor dag en dauw vertrok Gerard naar zijn werk in Vught. Inmiddels was dit een nieuwe baan onder een andere baas waar overdag gewoon moest worden gewerkt. Riet bleef achter, eenzaam en alleen. “Van de buren kreeg ik één emmer water en het was er zó koud. Ik heb zo gehuild. Met de trein ging ik terug naar Vught, terug naar de caravan. Voordat er gas, water en licht in het nieuwe huis was, zou ik niet terugkeren.” Moe schoot te hulp. Ze reed met de verhuiswagen mee om te helpen schoonmaken. Ook de bruiloftscadeaus kwamen mee. Langzaam, maar zeker werd het nieuwe huis een thuis.
13
Magazine Broersen.indd 13
25-07-18 14:44
HOOFDSTUK 3
W e r k
e n
G e z i n
“We hielpen de familie daar zomers vaak met bollen pellen. Nuttig en gezellig. Gerard nam dan een week vrij van zijn werk om mee te gaan. Veel geld hadden we niet dus we reisden op de brommer. Voordat we gingen bracht ik nog even een bezoek aan de huisarts. Ik wilde zeker weten dat ik ook zwanger die reis kon maken. De dokter zei: ga maar gerust, als ’t goed zit, zit ’t goed…”
Op stel in Baarn
I
n de verkeringstijd werkte Riet in de gezinsverzorging, later de thuiszorg. Geen verrassing, ze was ermee opgegroeid. Het was niet altijd even leuk, ze werd vaak uitgebuit. “Het verschilde per gezin. Er waren lastige mensen, vieze mensen, maar ook fijne mensen. Met een aantal gezinnen heb ik nog steeds contact. Eén van de moeders vernoemde haar dochter naar mij. Voor haar waren wij tante Riet en ome Gerard. Dat is altijd zo gebleven.”
Na 5,5 jaar, vlak voordat ze trouwde met Gerard legde ze het werk neer. Kort na het trouwen, net goed en wel geïnstalleerd in het nieuwe huis in Baarn, bleek Riet zwanger van een tweeling. Ze verloor de vruchtjes nog voor de 16 weken. Een heel verdrietige gebeurtenis. Gelukkig raakte ze snel opnieuw in verwachting. De eerste maanden waren spannend, zou het deze keer wel goed gaan? In de zomer van 1962 wilden ze naar Duitsland.
Gerustgesteld ging het koppel op weg. In Cleve, net over de grens met Duitsland, kregen ze op de trambaan een ongeluk. De angst om hun kindje te verliezen, speelde op. Noodgedwongen gingen ze naar Nijmegen om daar te overnachten. Precies op dat moment was de Nijmeegse wandelvierdaagse in volle gang; alles was vol! Na lang zoeken en veel vragen vonden ze een onderkomen. “We sliepen ieder op een andere kamer. Ze geloofden niet dat we getrouwd waren! We hebben het maar zo gelaten. Rust was beter. En het kindje in mijn buik groeide door.” De zwangerschap zette door en Riet voelde zich als een koningin zo rijk. Maar toen sloeg ‘t noodlot toe. “Voor de kermis waren we in Lutjebroek. Ik merkte dat het niet goed ging met mijn moeder, ’s nachts hoorde ik haar huilen. Omdat we geen telefoon hadden hielden we contact via brieven. Zo kwam het bericht dat ze opgenomen werd in het ziekenhuis van Enkhuizen. Ze had kanker aan de dikke darm.”
14
Magazine Broersen.indd 14
25-07-18 14:44
Hij beleefde nog een aantal goede jaren in Lutjebroek. Tot zijn overlijden in 1967, kwam hij regelmatig met de taxi een paar dagen in Baarn op bezoek. Hij genoot enorm van zijn kleinkinderen. De hele buurt kende hem en noemde hem ome Klaas. Hij was altijd blij en zat vol met grappen. Kleine Connie kijkt nieuwsgierig naar haar pasgeboren zusje Ingrid (1964)
Zes weken later, op 4 november 1962, overleed Moe in het Onze Lieve Vrouwen Gasthuis in Amsterdam. Ze werd maar 55 jaar. Riet was op dat moment ruim 4 maanden zwanger. “Ik was zo intens verdrietig, Had het gevoel dat ik mijn kind moest inruilen voor mijn moeder. Maar zij ging en de baby in mijn buik bleef. Ook het verdriet om mijn biologische moeder kwam boven. Zij was weg, nu was ook Moe weg. Wat zou ze trots zijn geweest op het kind dat onderweg was. Er gaat nog altijd geen dag voorbij dat we niet aan haar denken. Ook ome Klaas had het ontzettend moeilijk. Hoe moest het nu allemaal verder? Niemand bood hulp. We moesten het samen oplossen.” De weken voor en na het overlijden van Moe verbleef ome Klaas bij hen in Baarn. Hij voelde zich niet lekker. Een nieuw drama voltrok zich. Vlak na oud & nieuw ontdekten de artsen ook bij hem kanker aan de dikke darm. Het was 1963,
één van de strengste winters ooit. Het echtpaar ging gebukt onder zorgen en verdriet en Riet was hoogzwanger. Gelukkig hielp een operatie ome Klaas er weer bovenop. Hij verbleef van januari tot april in het ziekenhuis. Hij moest verder leven met een stoma en had verzorging nodig. Riet nam de zorg graag op zich. In overleg met Gerard besloten ze het huis in Baarn te verbouwen om extra ruimte te creëren. Ondertussen was ome Klaas wel aangemeld bij het Sint Nic in Lutjebroek. Ruim een jaar na de operatie kon hij daar terecht. Riet had het er wel moeilijk mee. “Ik wilde ome Klaas graag in huis houden, hem verzorgen, er voor hem zijn. Het viel me zwaar hem te vertellen dat hij in het Sint Nic terecht kon en wilde hem zelf laten kiezen. Ik dacht dat ook hij het moeilijk zou vinden, maar hij antwoordde: ‘Dát is toch helemaal een pracht!’. “
Na de operatie van ome Klaas was het tijd voor wat geluk. Op 22 maart 1963 zag dochter Connie het levenslicht. Tussen het verdriet
Riet en eerstgeborende Connie (1963)
door, ontstond er ruimte voor het grote genieten. Nieuw leven in huis, het maakte Riet gelukkig. “Het waren mooie jaren. Gerard verdiende goed, we bouwden onze woning uit en ontvingen veel logees. Ons huis was, net als bij mijn ouders, een huis van ‘loop aan’. Familie en vrienden kwamen uit de Streek, uit Duitsland, uit de buurt. We gaven ons eigen bed weg. Ook de kapelaan bleef slapen. Dan sliepen wij op de grond. Nog steeds gaan we ieder jaar wel een keer terug naar Baarn, naar onze oude buurt.” Riet noemt de jaren in Baarn de mooiste tijd van haar leven. Na Connie werden er Ingrid (1964), Koos (1965) en Sandra (1968) geboren. Het gezin was compleet. Toch keerden ze in 1969 terug naar de Streek. In eerste instantie ervaarde Riet dat als vreselijk.
Gerard en Riet met Connie, Ingrid, Koos en baby Sandra 15
Magazine Broersen.indd 15
25-07-18 14:44
Gerard achter de tekentafel
Riet met haar jongste dochter Sandra
Gerard met zijn vier kinderen, aanhang en een aantal kleinkinderen op de kermis te Lutjebroek
Afie, de zus van Riets biologische moeder en Moe Corneel. Zij overleed in oktober 2017
Riet en vriendin Bets Brieffies
Gerard (r) met een aantal van zijn broers v.l.n.r. Nico, Theo, Henk en Kees 16
Magazine Broersen.indd 16
25-07-18 14:44
Riet en baby Connie (1963)
Gerard tijdens vakantie
Riet op het strand
Gerard en Riet 50 jaar getrouwd (2011)
Riet op de camping
Riet
Riet
De familie in de schuit tijdens het Dubbel 80 feest van Gerard en Riet (2017)
Kleindochters Anne, Nina, Merel, Marjolein en Monique tijdens het Dubbel 80 feest van Gerard en Riet (2017)
17
Magazine Broersen.indd 17
25-07-18 14:44
Riet noemt de jaren in Baarn de mooiste tijd van haar leven. Na Connie werden er Ingrid (1964), Koos (1965) en Sandra (1968) geboren. Het gezin was compleet. 18
Magazine Broersen.indd 18
25-07-18 14:44
TERUG NAAR DE STREEK “Natuurlijk, we kwamen veel in de Streek. Bij familie en vrienden. Toch was het niet de bedoeling daar weer te gaan wonen. Sterker nog, we hadden net een huis gekocht in Geldermalsen.” Riet lacht breeduit als ze vertelt over de loop der dingen die soms een vreemde, of op zijn minst onverwachte, wending krijgt. Ze waren in Baarn bij de buren Kees en Janny Hartog op visite toen de snackbar in Lutjebroek ter sprake kwam. De zaak stond te koop. Zowel de buurman als Gerard raakten enthousiast. Ze hadden zelfs al een naam: ‘Sandy’. Juist, geïnspireerd door de kleine Sandra. Het enthousiasme liep zo hoog op dat de beide gezinnen de snackbar kochten. Ongeacht de baan die Gerard op dat moment had in Haarlem en de huizen in Baarn en Geldermalsen die ze in bezit hadden. Alles lost zichzelf weer op, was het motto. “En ineens zijn we weer terug in Lutjebroek. We betrokken het woonhuis boven de snackbar met twee gezinnen. Wij woonden met zijn zessen boven, Kees en Janny en hun drie kinderen beneden. Ik moest erg wennen. Aan het drukke bestaan met de snackbar erbij maar ook aan de bekrompen reacties van mensen. In een klein dorp bemoeit iedereen zich met iedereen. Dat kende ik van vroeger wel maar was ik in Baarn ontwend. Daar was de grote vrijheid.”
KINDERLEED Ik had allemaal zoete kindjes, maar Sandra, de laatste op rij, was een huilbaby. Ze had last van haar keel- en neusamandelen en vaak longontsteking. Ze lag wel 18 keer in het ziekenhuis. Toen had ik het zo gehad en trok ik bij de kinderarts aan de bel. Bleek dat er een stukje keelamandel niet goed was weggehaald. Dat deden ze alsnog. Sandra was toen tussen de 1 en 2 jaar oud. Daarna huilde ze nooit meer.
Huis aan de Zesstedenweg
SNACKBAR SANDY Zoals altijd maakte Riet er het beste van. Onder het motto: waar mijn kinders zijn daar is mijn thuis. Beide echtparen runden de snackbar samen en sloten een contract voor tenminste vijf jaar. Het liep als een trein. Omdat Gerard en Kees er nog een baan naast hadden kwam het meeste werk op de vrouwen aan. En dan met name op Riet. Ze maakte lange dagen en korte nachten. Nichten uit Zwaag hielpen mee. En de kinderen waren er ook nog. Ondertussen had Kees, zonder dat Janny het wist, een andere woning gekocht.
21 mei 1974, 12,5 jaar getrouwd
Riet en Gerard zetten de zaak met zijn tweeën voort, maar alle taken kwamen neer op de schouders van Riet. Gerard werkte in Haarlem en moest steeds vroeger van huis om op tijd te zijn. Zowel de files als de dagen werden langer. Hij vertrok al om 5.15 uur. Riet kreeg hulp van haar nichten uit Zwaag en Lutjebroek. Soms kwamen ze wel met zijn zessen. Zeker in de weekenden en tijdens de Lutjebroeker kermis was het ontzettend druk. De kinderen hadden geen last van de drukte. Ze speelden veel met buurtkinderen en op zondag ging het gezin altijd iets leuks doen samen. Maar na zo’n vijf jaar kreeg Riet hevige rugklachten. Het werd haar allemaal te veel. Dokter Van der Veer raadde Gerard aan te
“Dat begrepen we wel. Janny was zwanger van de vierde, het werd veel te krap in de benedenwoning. Maar de schrik was groot toen Kees tussen neus en lippen door het contract voor de snackbar opzegde. We waren net twee jaar op weg.” Ze hadden afgesproken dat ze de zaak vijf jaar samen zouden runnen. Deden de nodige investeringen in het pand. Vanaf de eerste dag liep de snackbar buitengewoon goed. Sandy werd een begrip in de omgeving. De verontwaardiging was groot toen de compagnons afhaakten. Zeker toen Kees zijn deel van het geld opeiste. De vriendschap was over…
Koos (1971)
19
Magazine Broersen.indd 19
25-07-18 14:44
Dansen met Gerard in Valkenburg
Connie (1969)
Riet’s biologische moeder Corneel, 18 jaar
Ingrid (1969) Het hele gezin
Ingrid (1972)
Gerard en Riet met jongste dochter Sandra ‘72
Riet’s biologische vader Jac en zijn vrouw Corrie
Riet 7 jaar
20
Magazine Broersen.indd 20
25-07-18 14:44
betrok het gezin het huis aan de Zesstedenweg 306. Het was 1973. De kinderen waren inmiddels 10, 9, 8 en 5 jaar oud. Flexibel als ze zijn hadden ze weinig last van de vele verhuizingen in korte tijd. Het leven op school en met vriendjes en vriendinnetjes hield ze bezig. Koos en Gerard, twee stoere mannen
kiezen; óf Sandy óf Haarlem. Die keuze was snel gemaakt. Gerard zei: “We hebben het in een geintje heel snel gekocht dus we kunnen het ook weer snel verkopen...”
Riet: “Waar je brood is, is je vaderland. En je neemt altijd jezelf weer mee.” Deze wijze woorden brengt ze over op haar kinderen. Net als hun vader en moeder hechten ze meer aan mensen dan aan spullen.
WEER VERHUIZEN En zo geschiedde. Nog diezelfde avond verkochten ze het pand aan Paulus Bakker die het liefste binnen een week wilde starten. Met de stille trom vertrok het gezin naar een huisje aan de overkant van de snackbar dat toevallig (tja, wat is toeval?) leeg stond. Het was van de Protestantse diaconie. Daar kwam een Katholiek gezin in principe niet in, maar Riet had een streepje voor bij de eigenaar. Zij was heel goed geweest voor zijn zoon, Jan Burger, toen hij als 12-jarige jongen tbc had. Riet was van dezelfde leeftijd en ging wekelijks bij hem op bezoek. Dat waren zowel Jan als zijn vader nooit vergeten. Uit dankbaarheid stond hij hen toe het huisje te huren, inclusief de antieke huisraad. Binnen een week verhuisden ze. Truus, Gerards schoonzuster, was daarbij een enorme steun. Ze woonden er ongeveer een half jaar toen Gerards ouders naar een aanleunwoning verhuisden. Het ouderlijk huis kwam vrij. Niemand van zijn broers en zussen wilde het kopen. Juist Gerard had enkele jaren eerder al uitgesproken het ooit graag te willen hebben. Zijn wens kwam uit. Het was het vierde huis in korte tijd. Dat viel ook Notaris Verhees op. ‘Ben jij nou makelaar of wat?’ vroeg hij Gerard geamuseerd. Na een totale ver- en nieuwbouw
Connie, Koos en Ingrid
WAT ZULLEN ZE WORDEN? De jaren die volgen zijn rijk gevuld met vrienden en familie. Gerard bleef werken als technisch hoofdopzichter bij de gemeente Haarlem en groeide door tot adviseur in de bouw. Riet was vooral thuis voor de kinderen en deed veel vrijwilligerswerk, onder andere voor de zonnebloem. De kinderen waren lief en makkelijk. Ook als pubers. Tijdens de middelbare schooltijd werkten de meiden alle drie bij supermarkt Vlaar wat nu de Dekamarkt is. Sandra en Ingrid op de slagersafdeling, Connie aan de kassa. Alle vier kregen ze de mogelijkheid om te gaan studeren. Ze mochten zelf kiezen. Dat ging niet zonder slag of stoot. De vraag was dikwijls: wat zullen ze worden? Connie volgde de meao en werd secretaresse. Ze werkte bij diverse bedrijven en heeft inmiddels een vaste stek gevonden als office-manager bij haar zus Ingrid in woon-
winkel ’t Klooster. Ingrid deed de pabo en werd kleuterjuf. Omdat daar weinig werk in was, werkte ze als activiteitenbegeleider en receptioniste bij Park Grootslag in Andijk. Daarna ging zij op kantoor werken in de gezinsverzorging en startte zij een eigen kinderdagverblijf. Inmiddels runt zij samen met haar man Hans de succesvolle woonwinkel ’t Klooster in Bovenkarspel. Koos ging naar de leao in Hoorn en had allerlei baantjes in de bollen. Waar werk was, daar was hij. Als zijn zussen een sollicitatiegesprek hadden, ging hij vaak mee voor de morele steun. Sowieso hielpen de kinderen elkaar veel en deden ze aan klusjesruil: als jij mijn band lapt dan maai ik het gras etc. Na de leao ging Koost in dienst. Daarna werkte hij 25 jaar bij de post en nu alweer heel wat jaren als belader bij de Action. Riet: “Het ging bij alle kinderen als vanzelf, behalve bij Sandra. Zij had geen idee wat ze wilde worden. Na de havo volgde ze een computeropleiding en had het er naar haar zin. Maar of dat het nu was voor haar? Ze werkte in de tulpen en kwam bij notariskantoor Schreurs & Van Duin terecht. Daar heeft ze gewerkt tot de kinderen kwamen. Toen werd ze een fantastische moeder. Zelf zegt ze nog steeds: ‘Ik ben nog nooit wat geworden.’ Onzin natuurlijk, ze zijn allemaal zo veel waard.”
Connie en papa op de kermis in Lutjebroek 1964
21
Magazine Broersen.indd 21
25-07-18 14:44
IJKSTE R G N A L E B E D N E WAT WAR DE WERELD IN N E S IS N E T R U GEBE AS? TOEN JE JONG W
GROOTSTE SPIJT Ik heb nergens spijt va
n
e oorlog en d ld e r e W e d De Twee bevrijding.
WANNEER KREGEN JULLIE TELEVISIE? 1965
HOE WIL JE DAT MENSEN JE NA DE DOOD HERINNEREN?
DEREN?
N AN LEVENSLESSEN AA
Ik hoop dat ik he rinnerd w goed en liefdevo ordt als een l mens.
klaar voor a t s n e l o v e - Wees liefd at geeft je energie. D dromen anderen. je r e e b o r p elf en - Blijf bij jez aar te maken. w
GROOTSTE VERLIES Moe, ome Klaas, famili e en vrienden
Y’S)? B B O H ( D J I T E
E VRIJ J N I R E G E O R V WAT DEED JE Gidsen
idster
rle Kaboute
EERSTE AUTO
A
AMM R G O R P O ADI
ER FAVORIET
In 1968 kochte Renault. Die v n we een blauwe iel bijna uit elk aar.
minen
svita Arbeid
GROOTSTE TROTS
einkinderen
Als onze kinderen en kl
BESTE ADVIES OOIT
FAVORIETE MUZIEK Simon and Carfunkel Coldplay The Cats Ilse de Lange
der,
Denk eerst aan een an dan aan jezelf
OVER HUIZEN Gerard en Riet verhuizen vaak. Vlak na hun trouwen gaan ze in een splinternieuw hoekhuis wonen in Baarn. Dat huis kostte 22.500 gulden. En dan moest je 5.000 gulden eigen inbreng hebben en een huis kopen in de gemeente waar je werkte. Gerard werkte destijds ’s avonds in Baarn en overdag in Laren. Het was een duur huis in vergelijking tot de Streek. Daar kocht je een vrijstaand huis voor 18.000 gulden. 22
Magazine Broersen.indd 22
25-07-18 14:44
Schone zonen en dochter En zo gingen de jaren voorbij. Studies en baantjes kwamen en gingen, net als vriendjes en vriendinnetjes. Gerard en Riet waren het niet altijd eens met de partnerkeuze, maar hadden als stelregel: we zeggen maar niks, des te eerder is ie weer weg. Dat werkte wel, de kinderen waren wijs genoeg om verstandige keuzes te maken. Je oogst wat je zaait, dat geldt ook hier weer. Er zijn anekdotes te over. Ieder opgroeiend kind is een boek apart. Riet haalt een paar mooie herinneringen aan. “Toen Sandra met Maarten thuiskwam was ik vooral onder de indruk van zijn handen. Zulke grote handen, ik had nog nooit zulke grote handen gezien…” Alle kinderen trouwden vanuit huis. Gerard en Riet hielpen met schilderen en behangen in de nieuwe huizen. Dat waren spannende tijden. Vanwege de prille liefde, de hoge verwachtingen voor de toekomst én de noodzaak om los te laten. Riet had behoorlijk last van het lege nest syndroom. “In tijd van een jaar trouwden drie van de vier kinderen. Ik vond het vreselijk toen ze uit huis gingen. Een normale zaak, maar oh, wat miste ik ze. Het was zo stil in huis. De kinderen waren weg en daarmee ook de gezelligheid van alle vrienden en vriendinnen. Gelukkig kon ik veel voor ze doen in hun nieuwe huizen en kwamen er snel kleinkinderen. Dat was weer zo heerlijk!” Hans en Ingrid trouwden als eerste van het stel. Connie ging kort daarop op zichzelf wonen. Met zijn allen maakten ze een revue en regelden ze een koud en warm buffet. Alles om haar niet zo alleen uit huis te laten gaan. Daags erna kwam ‘de duif aanvliegen’. Ruud veroverde Connie’s hart; weer ‘n dochter onder de pannen. Als derde in de rij trouwde Sandra haar Maarten. De bruiloft van Koos en Jacqueline vormde de hekkensluiter.
Eind 97/begin 98, boven v.l.n.r. baby Erik, Jacqueline, Koos, Connie en Ruud. Midden: Maarten, Merel, Hans, Sandra en Mark. Onder: Monique, Ingrid, Bart, Mathijs en Joost.
“Daags voor de trouwdag van Koos beviel Ingrid van ons eerste kleinkind, Mathijs. Het kindje had een slechte start. Hij lag al met al wel vijf weken in het VU. Op de trouwdag zelf werd hij geopereerd in het Sint Jan. Met corsage op en pak aan gingen Gerard en ik nog even snel heen om Mathijs te zien. Erin en eruit. De hele dag zaten we in spanning. Pas ’s avonds volgde het telefoontje dat alles goed was. Dat was heel heftig en dubbel op zo’n feestelijke dag. Gelukkig kwam alles goed.”
KLEINKINDEREN Met de komst van de kleinkinderen, startte een nieuwe periode van zorgen en ‘thuis halen’. Riet genoot opnieuw met volle teugen van het kleine grut, de opgroeiende kinderen en nu van Emma, de dochter van Joost. Ze is het eerste achterkleinkind en ondanks dat ze haar weinig kunnen zien omdat ze in Oostenrijk woont, ziet ze ook haar als enorme verrijking. Haar hart is groot genoeg voor nog veel
‘Toen Sandra met Maarten thuiskwam was ik vooral onder de indruk van zijn handen. Ik had nog nooit zulke grote handen gezien…’
Nieuwe generaties
• Connie en Ruu d Braakman hebben twee ki nderen: Merel en Monique. • Ingrid en Han s van hebben drie kind Diepen eren: Mathijs, Bart en N ina. • Koos en Jacq ueline BroersenGrooteman hebb en kinderen: Erik, Ti vier m, Niek en Anne. Zij zijn st am van de familie B houders • Sandra en Maa roersen. rten hebben vier kind Botman eren: Joost, Mark, Marjolein en Niels. Joost heeft inm iddels ook een dochter: Em m eerste achterkl a, het einkind.
23
Magazine Broersen.indd 23
25-07-18 14:44
2011 Boven v.l.n.r. Joost, Hans, Bart, Jacqueline, Mathijs, Koos, Sandra, Gerard, Maarten, Mark en Ruud. Midden: Ingrid, Nina, Niels, Riet, Anne, Merel, Monique en Marjolein. Voor: Niek, Erik en Tim
“Het ergste aan ouder worden vind ik dat je niet meer zo meetelt. Je bouwt geen nieuwe vriendenkring meer op. En ja, ook het gevoel dat je niet meer zo lang hebt, knaagt aan je. Je vraagt je bij alle toekomstplannen af of je het wel moet doen. De toekomst is niet meer zo lang. Terwijl je je in je hoofd nog lang geen 80 voelt.”
meer kinderen. Er kan altijd nog meer bij. Ondanks dat ook hun leven niet altijd over rozen gaat. “Natuurlijk gebeuren er ook nare dingen. Ieders leven kent zo zijn pieken en dalen. Dat krijgen wij ook mee en dat doet pijn, maar het hoort bij het leven. Gelukkig hebben we een goede band met alle kleinkinderen. Ik heb 18 jaar op ze gepast. Soms wel op zes tegelijk. Eerst op de Zesstedenweg, later op De Weed. Dat was, net als de tijd in Baarn, ook weer de mooiste tijd van mijn leven. Elk jaar namen we de kleinkinderen mee op vakantie naar Slagharen. Samen in een huisje. We verdeelden het door het jaar heen over drie groepen; van 6, 4 en 3 kleinkinderen. Dit om de leeftijden dichtbij elkaar te houden. Met de oudsten onderneem je andere dingen dan met de kleintjes. In 2017 gingen we voor het laatst, nog op speciaal verzoek van Niels die toen 16 was. Zo mooi dat ze er zelf om vragen. De momenten met onze kleinkinderen zorgen altijd voor veel liefde en blijheid. En we krijgen er veel voor
terug. Van een van onze kleinzonen kreeg ik voor mijn 80e verjaardag wel 80 kleine briefjes, voor elke dag één. Dat vond ik prachtig!”
Kermis Lutjebroek Kermis Lutjebroek is belangrijk voor Riet en haar familie. Vroege r al bij Moe en ome Klaas thuis. “We gingen naar het 1e deuntje tot een uur of 14.30 uur. Daarna nam ik een hele club mensen mee te eten thuis. Moe had dan voor iedereen te eten; soep, aardappelen en groenten, stoofpeertjes en pudding toe. Na het eten gingen we de kermis op en naar het café. Rond 20.00 uur aten we een broodmaaltijd. Meestal weer bij ons thuis omdat daar zo veel plek wa s. Bij vriendinnen was het huis al vol met kinderen. En wij hadden een pick-up. Plaatjes draaien was ook favoriet bij ons. Zo leuk! Nog altijd vieren we kermis met kinderen en kleinkinderen. Op zondag hebben we hier het huis vol. Ooit één kee r waren we weg met kermis. Dat was ’n ramp en doen we nooit meer!”
24
Magazine Broersen.indd 24
25-07-18 14:44
Alles voor de kinders
t in het leven. En Alles voor de kinders. Zo staat Rie oeder een ruim ‘kinders’ is voor deze warme oerm ook de kinderen begrip. Haar eigen kinderen, maar inderen en alle van familie en vrienden, haar kleink is Broersen-Baas. aanhang, iedereen is welkom in hu omarmt de lange Daar doet Gerard niets aan, ook hij h verbindt. Haar sliert van mensen die Riet aan zic zijn precies die grote hart en enorme gastvrijheid udt. dingen waarom hij zo van haar ho krijgen, hadden we “Als ik geen kinderen had kunnen efde gelukkig niet. een hotel willen beginnen. Dat ho was ons thuis het Door de kinderen en alle aanloop hotel.”
k eger
e na mee r peen n fé. ood-
as. vol n ok ijd en n er
25
Magazine Broersen.indd 25
25-07-18 14:44
Riet over Gerard:
Hij is mijn alles! Met zijn optimisme haalt hij me altijd uit de put. Hij kan makkelijker relativeren dan ik en dat geeft rust.
26
Magazine Broersen.indd 26
25-07-18 14:45
HOOFDSTUK 4
L e v e n s w i n t e r
50 jarig huwelijk in 2011 v.l.n.r. Mark, Tim, Erik, Niels en Niek
Dubbel 80, Gerard en Riet in de schuit (2017)
Riet en Gerard voor hun huis aan De Weed
G
erard en Riet woonden 23 jaar in het ouderlijk huis van Gerard aan de Zesstedenweg. De kinderen groeiden op, trouwden en kregen zelf kinderen. Met veel plezier hield Gerard de enorme tuin al die jaren bij. Tot hij last kreeg van zijn rug, het ging niet meer. Ingrid en Hans stonden op het punt om het pand van het oude klooster, waar zij een woonwinkel wilden beginnen, te kopen. Zij woonden op dat moment aan De Weed. De keuze was snel gemaakt. Riet en Gerard verhuisden in 1995 naar De Weed. Riet wendde snel, Gerard had meer moeite. Hij mistte de tuin. Ze bouwden een stuk aan voor meer woongenot en Gerard pakte het tuinieren op. Hoewel aanmerkelijk kleiner, zorgde de tuin ook hier voor groot plezier. Gerard, die voor zijn werk inmiddels van gemeente Haarlem naar de Toekomstgroep in Andijk was gegaan, ging in 2005 met pensioen. Hij was toen 68. Samen boden zij een thuis aan familie, vrienden en vooral de kleinkinderen die veel kwamen eten en logeren. Riet brengt ook vaak een bezoekje aan oudere mensen in de buurt, ze helpt in de huishouding en kookt graag voor een groot gezelschap. Een bezigheid die in dankbaarheid wordt aanvaard door de steeds groter wordende familie.
Na 13 kleinkinderen is de nieuwe generatie compleet. In 2016 worden zij vrij plotseling verrast door de komst van achterkleindochter Emma, dochter van Joost Botman. Omdat zij opgroeit in Oostenrijk ontmoetten Gerard en Riet haar pas in mei 2018. Wat een prachtig kind en wat is ook zij welkom in het leven van Riet en Gerard.
55 jaar getrouwd In 2017 vierden Gerard en Riet hun 55-jarig huwelijk in Preston Palace. Op 1 na was iedereen er: 4 kinderen, 4 schoonkinderen en alle kleinkinderen met aanhang. Hoewel ze het een weekend lang vierden in Preston Palace voelde het voor Riet als thuis. Immers: waar haar kinders zijn, is haar hui s.
Dubbel 80
Gerard en Riet In juli 2017 viere en ardag. Bij rja samen hun 80 ve schoonzoon en ra nd dochter Sa bbel in WerversMaarten aan de Ki tentenkamp us hoof was een he laats te bieden pp aa sl opgezet om , kleinkinderen en en er nd aan alle ki aanhang. j elkaar. Wat was De hele familie bi est! fe het een geweldig
27
Magazine Broersen.indd 27
25-07-18 14:45
Gerard over Riet:
Riet is rustig, bescheiden en meestal op de achtergrond. Ze is ruimhartig, betrokken en ingetogen. Denkt eerst aan een ander, dan pas aan zichzelf. Ik ben heel blij met een vrouw als zij!
28
Magazine Broersen.indd 28
25-07-18 14:45
TEGENSLAG Het ouder worden brengt naast mooie dingen ook tegenslag met zich mee. Tussen alle verdriet door blijft Riet er nuchter onder: “Het hoort erbij.” Maar het moederhart huilt wanneer de narigheid zich opstapelt. 2017 bracht het dieptepunt. In december van 2016 krijgt schoondochter Jacqueline een hersenbloeding waardoor zij van de trap valt. Weken van onzekerheid volgen. Langzaam ontwaakt ze uit een coma om stapje voor stapje weer terug te komen bij haar oude zelf. De eerste maanden van 2017 staan in het teken van herstel en ondertussen vormt het huis aan De Weed een tweede thuis voor de kinderen bij afwezigheid van vader Koos. “Ik ben heel trots op hoe Koos het allemaal regelde en hoe hij er toen en nu mee omgaat. Het is allemaal niet niks wat dat gezin op het bordje heeft gekregen.” Net wanneer het beter gaat met Jacqueline, krijgt dochter Sandra eindelijk duidelijkheid nadat ze al enkele jaren klachten heeft. Diagnose: FSOMN, een zeldzame spierziekte die de spieren in haar gezicht en bovenlichaam langzaam afbreekt. Het zal een vroegtijdige dood tot gevolg hebben.
Gerard en Riet met kleinzoon Mathijs op het balkon van hun nieuwe appartement (2018)
Het zijn harde klappen voor de hele familie en levert stof tot schrijven van een boek op zich. Hoe oneerlijk de situatie ook is, het zorgen van Riet gaat door. “Wat is eerlijk, wat is oneerlijk? Je weet nooit wat je op je pad krijgt. Ik brand elke dag een kaarsje bij Maria. Hoop dat het helpt. Elke maandag ga ik naar Sandra en ook daar help ik waar ik kan. We praten veel met elkaar, maar soms ook bewust niet. Zo beschermen wij elkaar.”
omgeving, geen tuin, maar wel een heel groot dakterras. Het moet wel wennen, maar ik heb er alle zin in.”
De aarde draait door en het leven moet worden geleefd. Zo staan Gerard en Riet met beide benen op de grond. In 2018 breekt een nieuwe fase aan. Na 23 jaar lief en leed aan De Weed verhuizen ze naar een appartement boven winkelcentrum Streekhof in Bovenkarspel. Ze hadden geen plannen, de woning dient zich aan als vanuit het niets. “De moeder van onze schoonzoon Ruud woonde daar. Zij is onlangs overleden. Ruud zijn broer kocht het voor de verhuur. Gerard hoorde ervan en vroeg zich af of het misschien iets voor ons zou zijn. Ik schrok er een beetje van, het kwam zo onverwacht. Heb er een hele nacht niet van geslapen. Maar ik zag al snel de voordelen. Lekker dicht bij de winkels, een veilige
Een periode voor nieuwe herinneringen breekt aan, maar wordt overschaduwd door de prostaatkanker die recent bij Gerard is ontdekt. Zijn prostaat is verwijderd en er zijn uitzaaiingen gevonden in lymfen en botten. Het is eng, maar het moedige koppel blijft positief. Wat een jaar hebben zij achter de rug. Samen en met de kinders. Het valt niet mee. Riet houdt vast aan de lichtpuntjes en de liefde die de dagen als een warme, rode draad met elkaar verbindt. Een liefde die doordringt tot in elke vezel van kinderen, kleinkinderen en alle andere mensen die zij thuishaalt.
Het is juni 2018. Riet en Gerard zitten op stel in hun nieuwe woning. Op zondag 10 juni kwam een grote groep kinderen en kleinkinderen samen om het span te verhuizen. Vele handen maken licht werk. “Wat heeft een mens een spullen”, Maar wat was het weer gezellig met elkaar. Dat we zo veel hulp krijgen is goud waard!”
Het warme welkom van deze thuishaalder is meer dan goud waard. Geef het stokje door! u
29
Magazine Broersen.indd 29
25-07-18 14:45
Kees Schouten, de man van Afie Swart, een zus van moe Corneel
Connie (1972)
Gerard en Riet op hun trouwdag
Riet (1966)
De grafsteen van moe Corneel
Gerard en Riet er op uit (1966)
De hele familie helpt mee met de verhuizing van De Weed naar het nieuwe appartement (2018)
Ingrid en Connie op de kleuterschool in Baarn
30
Magazine Broersen.indd 30
25-07-18 14:45
Waarom is jouw moeder voor jou de liefste?
Mijn moeder is de liefste omdat ze altijd klaar staat voor anderen en zichzelf daarvoor wegcijfert.
Vertel eens ‘n anekdote over je moeder die symboliseert wie zij is.
Als mijn moeder mij een aantal dagen niet heeft gezien of gesproken, zal ze altijd zeggen: ik heb je al een tijd niet gezien. Het liefste zou ze ons allemaal alle dagen om zich heen hebben. Eten voor ons koken en ons verzorgen.
Waarom is haar thuis ook voor jou een thuis?
Omdat je als je binnen bent compleet in de watten wordt gelegd. En je je meteen weer thuis voelt.
Wat is het geheim van de liefde tussen je vader en moeder?
22-03-1963
Connie
AN EA A OD AM M
Naam: Connie Braakman-Broersen Geboortedatum: 22-03-1963 Echtgenoot: Ruud Braakman 16-11-1965 Kinderen: Merel 23-07-1993 Monique 20-01-1995 Beroep: Officemanager bij Woonwinkel ‘t Klooster Woonplaats: Bovenkarspel
ergens heen gaat of ergens van terugkomt, ze elkaar altijd een zoen zullen geven. Wat maakt haar zo’n leuke oma? Ze is een leuke oma, omdat ze altijd belangstelling heeft voor haar kleinkinderen op belangrijke en minder belangrijke momenten. En ze met de moderne tijd meegaat door soms even een berichtje naar de kleinkinderen te appen. Dan vraagt ze hoe het met ze gaat of even om een foto.
Wat is het beste advies dat zij je ooit gaf? Gewoon jezelf blijven en niet naar anderen kijken.
Wat heb je haar altijd al willen vragen?
Eigenlijk niets, want we praten over alles.
Wat heb je haar altijd al willen zeggen?
Alles is gezegd, maar nogmaals dat ik ontzettend veel van haar hou, maar dat weet ze natuurlijk al.
KORT EN KRACHTIG Haar sterkste eigenschap: Zorgzaam en liefdevol
Haar slechtste eigenschap: Te veel zelf willen doen, je kunt ook hulp aan ons vragen.
Typerende uitspraak:
Vele handen maken licht werk.
Haar lekkerste gerecht (door haar gemaakt): Appeltaart, Rijst met kerriesaus en eigenlijk alles wat ze kookt smaakt beter dan dat ik het zelf kook.
Mooiste herinnering:
Het geheim is dat als een van hen
Alle vakanties in Valkenburg. 31
Magazine Broersen.indd 31
25-07-18 14:45
E DAN WILLEN
AT ZOU J W , N IJ Z U O Z G N O J ALS JE NU WORDEN?
WELKE EIGENSC VAN JEZELF IN HAPPEN HERKEN JE JE KINDEREN? KLEINKINDEREN EN IN JE ?
ster
Kraamverzorg
N?
LIE GEZI L U J N A A E KST
ET LEU an de WAT WAS H n met zijn allen ernadaien op
d thuis zij n. En plaatjes erzoekje n o o w e e G hebb n een v e h c e r a l e e d p e i t slap p. Moch dienen. u k c i p in de
Het open sta een ander an en klaarstaan v oor . Eerst dan pas v voor die ander, oor jezelf .
WAAR SPRAKE N JULLIE OVER NIET OVER GES ? EN WAREN ER ONDERWE PROKEN MOCH We sprake T WORDEN? RPEN WAAR n over de dagelijks in. Som
ed sv gezegd. B oelde je als kind we ingen. Je ging niet de diep l dat er iemand m ijvoorbeeld over de geheim dingen niet werde te oest trouw n en v en erg geheim zinnig ove omdat ze zwanger an het dorp. Dat was. Als je r w alles weet gedaan. Maar het as. Daar werd dan w heb je oo k over vee as goed zoals het l dingen b uikpijn.
KERK
e ur naar d kwam u 0 .3 7 om je ochtend t niet anders en k een e lk e ik wis s oo ging Als kind . Dat gaf niet, je rt tegen. Het wa n gezin, s eige ke kerk de buu Katholie re kinderen uit ts. Later, met on eek naar de alle ande ntmoetingsplaa dag, maar elke w den hadden, sociale o e niet meer elke ig geld te beste atsingsgeld in la gingen w tijden dat we we taan. Je moest p betaalde je s e en k kerk. In d achterin de ker anken wilde zitt kostte het 10 e an kb bleven w n als je in de ker Bleef je staan d . e betalen ent per persoon t per persoon. n nc guldence 25 gulde
ZWANGER ZIJN EN BEVALLEN Alle vier de zwangerschappen waren prima, maar de bevallingen vond ik vreselijk. Elke keer riep ik: ‘Dit nooit meer!’ Maar dat vergat ik ook weer snel. Bij de vierde kwam dezelfde kraamverzorgster als bij de eerste. Ze zei: “Ik dacht dat ik hier nooit meer zou komen…” Voor mijn eerste zwangerschap dacht ik geen kinderen te zullen krijgen. Waarom weet ik niet. Misschien omdat moe en Klaas een kindje hadden verloren en er geen meer kregen. Ik dacht, als het niet lukt dan beginnen we een hotel. 32
Magazine Broersen.indd 32
25-07-18 14:45
Welke anekdote symboliseert je moeder?
Onlangs werd ons zomerhuis aan zee opgeleverd. Impulsief zei ik: “komen jullie vanmiddag nog effe genieten daar in de zon, aan het Markermeer, misschien daar eten?” Mijn moeder zei: “Ja leuk, maar ik heb de broccoli van Maarten al in de pan en de aardappels geschild. Ik haal effe wat bij en maak een pan gehaktballen en neem het mee.” Om 16.00 uur kwam het stel aan, pannen eten mee en lekker gezeten op de steiger in de zon, of we op vakantie waren. Samen eten gekookt en het inventaris uitgetest. Heel gezellig. Dit symboliseert mijn moeder. Altijd in voor onverwachte dingen en ondernemingen, alles om het iedereen naar het zin te maken en nergens te beroerd voor. Na afloop zei ze: “Goh, wat weer een onverwachte mooie dag, fantastisch.” Ze geniet ontzettend van dit soort momenten en ik ook!
Wat is het geheim van de liefde tussen je vader en moeder?
Vertrouwen en elkaar goed aanvoelen en allebei ondernemend zijn. Waarom is haar thuis ook voor jou een thuis? Het huis aan De Weed waar mijn
ouders tot voor kort woonden is ons eerste huis geweest! Je bent daar altijd welkom, gastvrijheid ten top. De koffie staat altijd klaar en je kunt altijd aanschuiven om te eten. Nu ook in het nieuwe appartement. De sfeer is goed.
Wat maakt haar zo’n leuke oma?
De aandacht en interesse in alle kleinkinderen! Van alle 13 weet ze alles, welke opleiding ze doen, welk werk ze hebben en waar hun interesses liggen. Ze vindt het fantastisch als ze langskomen of even bellen. Dat ze kleiner waren hebben ze er vele logeerpartijtjes meegemaakt, alleen of met een groepje. Ze gaan ook graag even langs of even te eten. Bij hoogtepunten als een zwemexamen, diplomauitreiking, etc. gaan ze ook graag mee. Ze genieten daar ontzettend van en vinden het heel bijzonder dat ze dat mee mogen maken.
Wat is het beste advies dat zij je ooit gaf? Doe wat je leuk vindt, qua opleiding, werk, etc.
Wat heb je haar altijd al willen vragen?
Moeilijke vraag, eigenlijk weet ik wel alles. Zij is altijd vrij open in alles.
Wat heb je haar altijd al willen zeggen?
Mam, je hebt het goed gedaan, we zijn allemaal goed terecht geko-
25-03-1964
Omdat ik maar één moeder heb en zij altijd voor ons klaarstaat en ons helpt en steunt waar nodig is.
Ingrid
AN EA A OD AM M
Waarom is jouw moeder voor jou de liefste?
Naam: Ingrid van Diepen-Broersen Geboortedatum: 25-03-1964 Echtgenoot: Hans van Diepen Geboortedatum: 29-09-1962 Kinderen: Mathijs 21-05-1992 Bart 28-07-1995 Nina 23-03-1999 Beroep: mede-eigenaar van woonwinkel t Klooster, interieuradvies en styliste Woonplaats: Bovenkarspel
men en je hebt de leeftijd van je eigen moeders ver overschreden! Je hebt genoten van ons en de kleinkinderen en wie weet nog meer achterkleinkinderen. Hoop dat je dit nog mag meemaken, dan kunnen we nog even van je genieten. Nu weer een nieuwe fase in een nieuwe woning, die we helemaal weer naar jullie zin gaan maken. Dikke zoen en mam, ik hou van je, je bent de liefste! xx
KORT EN KRACHTIG Haar sterkste eigenschap: Gastvrijheid
Haar slechtste eigenschap: niet los kunnen laten.
Typerende uitspraak: neem nog wat lekkers
Haar lekkerste gerecht (door haar gemaakt): appeltaart, gehaktballen
Mooiste herinnering:
Dat zijn er natuurlijk heel veel! De vakanties, plannen om weer een onderneming of een hotel te starten. Vaak bleef het bij een fantasieverhaal en een hoop lol. De aanwezigheid bij alle hoogtepunten van de kinderen, van zwem- tot schooldiploma’s, altijd even trots. Blij dat ze dit allemaal mee kon maken.
33
Magazine Broersen.indd 33
25-07-18 14:45
A DE GELOOF JE IN EEN LEVEN N DOOD? Ja
HOE VIERDEN JULLIE
EER
TOEN – G N A G IT U R O O V E GROOTST NU?
STE KUS Die kreeg ik van Ger was. We z agen elka rit Kaagman toen ik 1 ar kus was in teressant tijdens het lof in de 4 of 15 en s ker vond ik he pannend, maar eig k. Die enlijk t maar nik s.
n minder e d ij t e ij r v Veel meer k. Vroeger ging zwaar wer n weekje op e je hooguit e werkte 5,5 dag je vakantie en e week. in d
WELKE DR
OMEN ZI
N? A A G E G N LORE
JN UITGEK H OMEN? kleinki et krijgen va ndere n kin al zo la n. En dat w deren en em ng sam en mo et zijn allen gen zij n.
ER
RV WAT IS E
e act. D n. t n o c ekke irecte Het d nlijke gespr alles met t o perso de dag gaa ag biel. Vanda de mo
BORSTVOEDING
t o goed da Dat ging z ee tegelijk w ik er wel t eden. kon vo
VROEGER KERST EN
OUD EN NIEUW? We gingen tw e e of drie k speelden daa rna spelletjes eer naar de kerk en met de gezellig thuis familie. Gewoon .
WAT VIND
JE HET LEU
KSTE AAN Het ve OMA ZIJN? rzorge n van d klein w e a nu ze g ren. De onde kinders toen ro r z de liefd ter zijn. Ik ge linge openhe e id nie e die ze geven t enorm van en die kan ge ik hen ven.
EERSTE VERKERIN
EUGD
DE J N A A S E I V D A
et t want h i u l o v t Genie t zo snel! gaa
G Mijn eerste v r ie n d je moeder wa s erop tege was Kees Frederiks. M ijn n. Vele jare pas waarom n kind met ee . Zijn vader ging vreem later begreep ik n d eerste gezin andere vrouw, maar b en kreeg een le . Kees daar n Dat was een schande ef toch bij zijn had liever n iets mee te maken, m . Natuurlijk had aar iet Een dag na dat ik bij dat gezin in d mijn moeder dat ik he e buurt tegen tijde t uitmaakte kwam ik kwam. G ns kermis G rootebroek erard . 34
Magazine Broersen.indd 34
25-07-18 14:45
Waarom is jouw moeder voor jou de liefste?
Ze is belangstellend voor een ieder en staat altijd klaar voor iedereen.
Vertel eens één belangrijke anekdote over je moeder die symboliseert wie zij is.
Je kan altijd bellen,dag en nacht om bijvoorbeeld je kinderen op te halen als je vrouw in het ziekenhuis moet bevallen.
Waarom is haar thuis ook voor jou een thuis?
Je bent er op je gemak en altijd welkom.
Wat is het geheim van de liefde tussen je vader en moeder?
25-03-1965
Koos
AN EA A OD AM M
Naam: Koos Broersen Geboortedatum: 25-03-65 Echtgenote: Jacqueline Broersen Grooteman 16-07-66 Kinderen: Erik 08-09-97 Tim 13-8-99 Niek 07-01-02 Anne 27-11-04 Beroep: magazijnmedewerker Woonplaats: Onderdijk
Wat maakt haar zo’n leuke oma?
Ze geniet en heeft belangstelling voor elk kleinkind. Die heeft ze voor de hele familie.
Wat is het beste advies dat zij je ooit gaf? Doe wat je zelf het beste vindt.
Wat heb je haar altijd al willen vragen?
Geen idee, ik kan haar altijd alles vragen.
Wat heb je haar altijd al willen zeggen?
Geen idee. Ik kan haar altijd alles zeggen.
KORT EN KRACHTIG Haar sterkste eigenschap: Altijd behulpzaam
Haar slechtste eigenschap:
maakt zich soms te veel zorgen.
Typerende uitspraak:
Wel goed eten, denk goed om je zelf.
Haar lekkerste gerecht (door haar gemaakt): Pilaff met rijst
Mooiste herinnering:
Ze was heel blij dat er, na 3 zoons ‘n dochter geboren werd bij ons.
Ze voelen en vullen elkaar goed aan. 35
Magazine Broersen.indd 35
25-07-18 14:45
Kom maar Kom maar bij mij veilig is Waar het warm en n Ik zal je bescherme je zorgen r o o v n e n e d e o v je Ik zal Ik luister dacht Ik geef raad en aan Liefde en kracht Kom maar armen n ij m in r a a m m o K je zijn r o o v d ij lt a r e l a z Ik
Dit beeld is cadeau gegeven voor het 50-jarig huwelijksfeest van Riet en Gerard 36
Magazine Broersen.indd 36
25-07-18 14:45
Ze is een echte moeder. Ze luistert, is er altijd voor je, troost, verzorgt en heeft heel veel liefde te geven.
Vertel eens één belangrijke anekdote over je moeder die symboliseert wie zij is.
Haar nicht ging scheiden en zij kwam met haar 2 dochters bij ons wonen voor een periode. Zelf had ze 4 kinderen en een man die altijd lang van huis was voor werk, maar het huis was groot genoeg. Genoeg eten en ruimte om te delen en een hart vol liefde en zorg voor deze mensen met verdriet.
Waarom is haar thuis ook voor jou een thuis?
Omdat je altijd welkom bent, ongeacht haar plannen. Er is eten, drinken en liefde in overvloed.
Wat is het geheim van de liefde tussen je vader en moeder?
Zij kunnen niet zonder elkaar. Geven elkaar een zoen als de ene ergens heen gaat (al is het naar de bakker…) en weer een zoen bij terugkomst. Ze kunnen samen plannen maken en die ook uitvoeren en ze zijn verzot op Yatzee!
Wat maakt haar zo’n leuke oma?
Ze heeft wat te vertellen, is altijd geïnteresseerd, luistert naar de verhalen en geniet er ook van. Heeft dan weer grappige opmerkingen tussendoor.
Wat is het beste advies dat zij je ooit gaf? “Je bent 52 weken per jaar moeder. Dan kun je best 1 of 2 weken even geen moeder zijn en op vakantie gaan. Kind geniet, opa en oma genieten en jij geniet.”
Wat heb je haar altijd al willen vragen?
Ik heb altijd gevraagd en kunnen vragen, wat ik wilde weten. Ook altijd antwoord gekregen. Ik heb dus geen onbeantwoorde vragen voor haar.
Wat heb je haar altijd al willen zeggen?
Ik zeg ook altijd alles wat ik aan haar kwijt wil, maar kan niet vaak genoeg zeggen dat ik zo ontzettend blij ben met een moeder zoals zij. Ik ben altijd nog kind en dat is heerlijk. Dankbaar voor een heerlijke jeugd, een prachtige tijd toen de kinderen nog klein waren, maar ook nu weer voor al die keren
12-11-1968
Sandra
AN EA A OD AM M
Waarom is jouw moeder voor jou de liefste?
Naam: Sandra Geboortedatum: 12/11/1968 Echtgenoot: Maarten Botman 14/08/1963 Kinderen: Joost 20/03/1994 Mark 7/03/1996 Marjolein 23/01/1999 Niels 22/02/2001 Kleinkind: Emma Schindler 28/04/2016 (dochter van Joost) Beroep: Agrarisch ondernemer Mts. Botman en HR-medewerker Fitnessclub Nederland Woonplaats: Wervershoof
dat ze er is, samen met me huilt, geniet, lacht, plannen maakt helpt, praat of knuffelt.
KORT EN KRACHTIG Haar sterkste eigenschap:
Ze gaat door, ongeacht wat. Je kan altijd op haar vertrouwen en je kunt haar vertrouwen.
Haar slechtste eigenschap:
Het is nooit genoeg, ze kan lastig loslaten.
Typerende uitspraak: Vele handen...
Haar lekkerste gerecht (door haar gemaakt): Rijst met Pilav en warme (chocolade) pap toe.
Mooiste herinnering:
Ik kan er niet 1 noemen, maar de mooiste zijn de meest intense momenten die we samen hebben beleefd. Van een mooie omgeving tijdens vakantie of uitstapje tot het moment dat je je pasgeboren baby voor het eerst toont aan haar. Met alles daar tussen in. Echt het samen beleven.
37
Magazine Broersen.indd 37
25-07-18 14:45
38
Magazine Broersen.indd 38
25-07-18 14:45
Colofon Dit magazine wordt uitgegeven in besloten kring van de desbetreffende opdrachtgever. Interview en tekst: echteverhalen.nu, Mieke de Beer-Koomen. Vormgeving: De Beer Grafimedia, Richard de Beer. Fotografie: Gerda Venema en foto’s uit archief van Riet Broersen-Baas. De Beer Grafimedia, Wervershoof, 0228-745000, www.echteverhalen.nu, www.debeergrafimedia.nl Jaar van uitgave: 2018 Echteverhalen.nu is alle rechten voorbehouden. Het dupliceren van de inhoud is niet toegestaan zonder toestemming van Echteverhalen.nu en opdrachtgever. 39
Magazine Broersen.indd 39
25-07-18 14:45
mooiste n e e t s f e li l e e v o z n “Er zij het r a a m n e v le n ij m momenten in ijn m in d r a r e G t a d is allermooiste wie t e m n a m e D . n e leven is gekom et wie ik m n e n le e d g a m s e ik all en is s a w ij H . n ij z n a k samen sterk ven. le n ij m n a v e d f e li de grootste duren.� g n la l e e h g o n it d Hopelijk gaat
Riet (juli 2018)
40
Magazine Broersen.indd 40
25-07-18 14:45