PHỨC CHẤT HỖN HỢP PHỐI TỬ AXETYLSALIXYLAT VÀ 2,2’-DIPYRIDIN N,N'-DIOXIT CỦA NGUYÊN TỐ ĐẤT HIẾM NẶNG

TÍNH CHẤT PHỨC CHẤT HỖN HỢP PHỐI TỬ

vectorstock.com/27117080

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

TỔNG HỢP, NGHIÊN CỨU TÍNH CHẤT PHỨC CHẤT HỖN HỢP PHỐI TỬ AXETYLSALIXYLAT VÀ 2,2’-DIPYRIDIN N,N'-DIOXIT CỦA MỘT SỐ NGUYÊN TỐ ĐẤT HIẾM NẶNG WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

I H C THÁI NGUYÊN IH

TR

M

NH

T NG H P, NGHIÊN C U TÍNH CH T PH C CH T H N H P PH I T AXETYLSALIXYLAT VÀ 2,2 -DIPYRIDIN N,N'-DIOXIT C A M T S T HI M N NG

LU

NGUYÊN T

C

THÁI NGUYÊN

2020

I H C THÁI NGUYÊN IH

TR

M

NH

T NG H P, NGHIÊN C U TÍNH CH T PH C CH T H N H P PH I T

AXETYLSALIXYLAT VÀ

2,2 -DIPYRIDIN N,N'-DIOXIT C A M T S

NGUYÊN T

T HI M N NG

Mã s : 8.44.01.13

LU

C

ng d n khoa h c: PGS.TS. Nguy n Th Hi n Lan

THÁI NGUYÊN

2020

L u c a riêng tôi, các s li u, k t qu nghiên c u trong lu

trong m t

lu

Tác gi lu

Tr

Xác nh n c a giáo viên

nh

Xác nh n c a khoa Hóa h c

ng d n khoa h c

PGS.TS. Nguy n Th Hi n Lan

PGS.TS. Nguy n Th Hi n Lan

i

L IC V i t m lòng thành kính, em xin bày t l i bi giáo PGS. TS. Nguy n Th Hi

c c a mình t i cô

ng d n khoa h

n tình

ng d n em trong su t quá trình h c t p, nghiên c u và hoàn thành lu n

.

Em xin trân tr ng c

Trung tâm h c li qu c t

y cô giáo trong khoa Hóa h

n,

i h c Thái Nguyên, Phòng Khoa h c công ngh - H p tác ih

m

ih

thu n l i cho em hoàn thành t t lu

om a mình.

Cu i cùng, em xin g i l i c ng viên, chia s

em trong su t khóa h c.

Tác gi

Tr

ii

nh

u ki n

M CL C L

................................................................................................. i

L IC

...................................................................................................... ii

M C L C .......................................................................................................... iii DANH M C KÍ HI U VI T T T ..................................................................... v DANH M C CÁC B NG ................................................................................. vi DANH M C CÁC HÌNH ................................................................................. vii U ............................................................................................................. 1

M

T NG QUAN TÀI LI U ................................................................... 2 1.1. Gi i thi u chung v các nguyên t

t hi m và kh

o ph c c a

chúng ........................................................................................................... 2 m chung c a các nguyên t

1.1.1.

1.1.2. Kh

o ph c c a các nguyên t

t hi

............................. 2

t hi m ........................................ 5

1.2. Axit cacboxylic và cacboxylat kim lo i ...................................................... 6 1.2.1.

m c u t o và kh

o ph c c a các axit monocacboxylic .... 6

1.2.2. Ph c ch t c a nguyên t

t hi m v i axit cacboxylic ............................. 8

1.3. 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit và kh

o ph c ....................................... 12

1.3.1. 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit ........................................................................ 12 1.3.2. Ph c ch t c a nguyên t 1.4. Ph c ch t c a nguyên t

t hi m v i 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit .......... 12 t hi m v i h n h p ph i t cacboxylat và 2,2'-

dipyridin N,N'-dioxit ................................................................................. 13 1.5. M t s

u ph c ch t .................................... 14

1.5.1.

h p th h ng ngo i ..................................................... 14

1.5.2.

t ................................................................... 17

1.5.3.

kh

ng .................................................................. 19

1.5.4.

phát x hu nh quang .................................................. 21 TH C NGHI M, K T QU VÀ TH O LU N ........................... 24

2.1. D ng c và hóa ch t .................................................................................. 24 iii

2.1.1. D ng c .................................................................................................... 24 2.1.2. Hóa ch t ................................................................................................... 24 2.2. Chu n b hóa ch t ...................................................................................... 25 2.2.1. Các dung d ch LnCl3 (Ln: Tb, Dy, Tm, Yb) ........................................... 25 2.2.2. Dung d ch EDTA 10-2M .......................................................................... 25 2.2.3. Dung d ch Arsenazo III ~ 0,1%............................................................... 25 2.2.4. Dung d

............................................................. 25

2.3. T ng h p các ph c ch t............................................................................. 26 2.5. Nghiên c u các ph c ch t b

h ng ngo i ................ 28

2.6. Nghiên c u các ph c ch t b

t ................. 34

2.7. Nghiên c u các ph c ch t b ng p 2.8. Nghiên c u kh

kh

ng ................. 37

nh quang c a các ph c ch t ..................... 45

K T LU N ....................................................................................................... 50 DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH KHOA H

................... 52

TÀI LI U THAM KH O ................................................................................. 53

iv

DANH M C KÍ HI U VI T T T

DipyO2

:

2,2'-dipyridin N,N'-dioxit

HAcSa

:

Axit axetylsalixylic

EDTA

:

Ln

:

Nguyên t lantanit

:

Nguyên t

v

t hi m

DANH M C CÁC B NG

B ng 1.1. M t s thông s v t lí quan tr B

........... 5

t hi m trong các ph c ch t ................................... 28

B ng 2.2. Các s sóng h p th

h p th h ng ngo i c a các

h p ch t (cm-1)................................................................................... 32 B ng 2.3. K t qu phân tích gi

nhi t c a các ph c ch t ........................... 36

B ng 2.4. Các m nh ion gi thi t trong ph kh

vi

ng c a các ph c ch t ...... 40

DANH M C CÁC HÌNH Hình 2.1. Ph h p th h ng ngo i c a axit axetylsalixylic ............................... 29 Hình 2.2. Ph h p th h ng ngo i c a 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit .................... 29 Hình 2.3. Ph h p th h ng ngo i c a ph c ch t Tb(AcSa)3(DipyO2) ............. 30 Hình 2.4. Ph h p th h ng ngo i c a ph c ch t Dy(AcSa)3(DipyO2) ............ 30 Hình 2.5. Ph h p th h ng ngo i c a ph c ch t Tm(AcSa)3(DipyO2) ............ 31 Hình 2.6. Ph h p th h ng ngo i c a ph c ch t Yb(AcSa)3(DipyO2) ............ 31 Hình 2.7. Gi

phân tích nhi t c a ph c ch t Tb(AcSa)3(DipyO2) ............. 34

Hình 2.8. Gi

phân tích nhi t c a ph c ch t Dy(AcSa)3(DipyO2) ............. 35

Hình 2.9. Gi

phân tích nhi t c a ph c ch t Tm(AcSa)3(DipyO2) ............ 35

Hình 2.10. Gi

phân tích nhi t c a ph c ch t Yb(AcSa)3(DipyO2) ........... 36

Hình 2.11. Ph kh

ng c a ph c ch t Tb(AcSa)3(DipyO2) ........................ 38

Hình 2.12. Ph kh

ng c a ph c ch t Dy(AcSa)3(DipyO2) ........................ 39

Hình 2.13. Ph kh

ng c a ph c ch t Tm(AcSa)3(DipyO2) ....................... 39

Hình 2.14. Ph kh

ng c a ph c ch t Yb(AcSa)3(DipyO2) ........................ 40

Hình 2.15. Ph phát x hu nh quang c a ph c ch t Tb(AcSa)3(DipyO2) ........ 45 Hình 2.16. Ph phát x hu nh quang c a ph c ch t Dy(AcSa)3(DipyO2)........ 46 Hình 2.17. Ph phát x hu nh quang c a ph c ch t Tm(AcSa)3(DipyO2) ....... 47 Hình 2.18. Ph phát x hu nh quang c a ph c ch t Yb(AcSa)3(DipyO2)........ 48

vii

M Trong nhi v nghiên c

U

l

c ph c ch

b n và ng d ng th c t

n m nh m c

o nên nh ng thành t u trong các

c i s ng s n xu t. Có th nói, hóa h c ph c ch t có

ng to l

n nhi u

ngành khoa h c, k thu t và n n kinh t qu c dân. Hóa h c ph c ch

c bi t

là hóa h c ph c ch t c a nguyên t

thành

m t trong nh

t hi m v i các ph i t h

ng phát tri n c a hóa h

Do có các tính ch

i.

tính, xúc tác, tính d

mà ph c ch t h n h p ph i t c

n, tính quang h c

t hi m

c nhi u s

quan tâm nghiên c u c a các nhà khoa h

ng nghiên c u ph c

ch t h n h p ph i t có kh

quan tâm c a

các nhà khoa h c trong tính ch t và kh

c trong vi c t ng h p, nghiên c u c u t o,

ng d ng. B i trong s phát tri n m nh m c a công nghi p

ch t o v t li u m i, các ph c ch t này có ti các v t li u siêu d

ng d ng r t l

u dò phát quang trong phân tích sinh h

hu nh quang sinh y, trong v t li

n, trong khoa h

ngh sinh h c t bào và nhi V im t cacboxylat -

u ng, công

i s ng. n nghiên c

-

t o ra

c ph c ch t h n h p ph i

-dioxit c a kim lo i, chúng tôi ti n hành

ng h p, nghiên c u tính ch t ph c ch t h n h p ph i t axetylsalixylat và -dipyridin

-dioxit c a m t s nguyên t

Chúng tôi hy v ng các k t qu

t hi m n

.

c s góp ph n nh

nghiên c u ph c ch t h n h p ph i t v i các nguyên t

1

t hi m.

c

T NG QUAN TÀI LI U 1.1. Gi i thi u chung v các nguyên t

t hi m và kh

o ph c c a

chúng m chung c a các nguyên t

1.1.1.

Các nguyên t

t hi

t hi m 3 nguyên t thu c nhóm IIIB là

scandi (21Sc), ytri (39Y), lantan (57La) và các nguyên t lantanit. Các lantanit bao g m các nguyên t có s th t t

c x p vào cùng m t ô v i lantan,

: xeri (58Ce), praseodim (59Pr), neodim (60Nd), prometi (61Pm), samari (62Sm), europi (63Eu), gadolini (64Gd), tecbi (65Tb), dysprosi (66Dy), honmi (67Ho), ecbi (68Er), tuli (69Tm), ytecbi (70Yb), và lutexi (71Lu).

C u hình electron chung c a nguyên t lantanit là: 1s22s22p63s23p63d104s24p64d104fn5s25p65dm6s2 n nh n giá tr t

n 14

m nh n giá tr 0 ho c 1 D

n electron vào obitan 4f, các nguyên t

c chia

thành hai nhóm [16]: Nhóm xeri (nhóm lantanit nh ): g m 7 nguyên t ele

ut

n Gd có

n vào các obitan 4f theo quy t c Hund: Ce

Pr

Nd

Pm

Sm

Eu

Gd

4f2

4f3

4f4

4f5

4f6

4f7

4f75d1

Nhóm tecbi (nhóm lantanit n ng): g m 7 nguyên t còn l i, t có electron th hai l

n Lu

n vào các obitan 4f:

Tb

Dy

Ho

Er

Tm

Yb

Lu

4f7+2

4f7+3

4f7+4

4f7+5

4f7+6

4f7+7

4f7+75d1

Trong các lantanit, electron l

n vào phân l

u có

2 electron l p ngoài cùng (6s2). Nh ng d ki n quang ph cho bi t, phân l p 4f ng g

p 4f thu n l i v m t 2

ng

v i kích thích nh có th chuy n 1 ho c 2 electron t phân l p 4f sang phân l p 5d, nh ng electron còn l i b ch n b i các electron 5s25p6 bên ngoài nên các electron f ít tham gia vào s t o thành liên k t hóa h c và không có nh

ng quan tr

n tính ch t hóa h c c

tính ch t hóa h c c a các lantanit r t gi

các lantanit.

y,

u ph thu c ch y u vào các

electron 5d16s2 và gi ng nhi u v i các nguyên t d nhóm IIIB. Ngoài các tính ch

c bi t gi ng nhau, các lantanit t

nh ng tính ch t bi S bi

n và m t s tính ch t bi n các tính ch

c gi i thích b ng s co lantanit, là

s gi m bán kính nguyên t c a chúng theo chi i n tích h

i tu n hoàn [16]:

a s th t nguyên t .

n l c hút các electron l p ngoài (n = 5 và n = 6)

, làm cho bán kính nguyên t gi m. S co lantanit làm cho nguyên t c a các nguyên t

ng sau La-Lu trong cùng chu kì 6 có bán kính không khác m y

so v i nguyên t cùng nhóm trong chu kì 5 [16].

S bi

i tu n hoàn tính ch t c a các lantanit và h p ch t c a chúng

c gi i thích b ng vi

c th hi n thông

qua m c oxi hóa, màu s c ion. S oxi hóa b +3. Tuy nhiên, nh ng nguyên t

lantanit là

ng g n La (4f0), Gd (4f7), Lu (4f14) có s oxi

i. Ví d Ce (4f26s2), Pr (4f36s2), Tb (4f95d06s2) d m

hóa bi

chuy n lên m c oxi hóa +4. Tuy nhiên Ce d dàng chuy n m c oxi hóa t +3 lên i Pr và Tb. Nói cách khác, s oxi hóa +4 c c l i, các nguyên t có phân l

y m t n a electron

(4f96s2), Yb(4f146s2), Sm (4f66s2), Tm (4f136s2) +2

Eu

u có th có s oxi hóa +2, trong

b n nh t, còn Sm+2 và Tm+2 kém b n nh t [6].

Màu s c c a các ion lantanit bi

i m t cách có quy lu

b n

i c a tr ng thái 4f: La3+

(4f0)

Tb3+

không màu

3

(4f8)

h ng nh t

Ce3+

(4f1)

không màu

Dy3+

(4f9)

Pr3+

(4f2)

l c vàng

Ho3+

(4f10)

Nd3+

(4f3)

tím h ng

Er3+

(4f11)

Pm3+

(4f4)

h ng nh t

Tm3+ (4f12)

l c nh t

Sm3+

(4f5)

vàng

Yb3+

(4f13)

không màu

Eu3+

(4f6)

h ng nh t

Lu3+

(4f14)

không màu

Gd3+

(4f7)

không màu

vàng nh t

h ng

V m t hóa h c, các nguyên t lantanit là nh ng kim lo i ho kém kim lo i ki m và kim lo i ki m th nh ho

ng m

ng, ch phân nhóm

phân nhóm n ng [16]:

Kim lo i d ng t m b n trong không khí khô. Trong không khí m, kim lo i b m

c nhanh chóng vì b ph

tác d ng v

c t o nên do kim lo i

c và khí cacbonic.

200 ÷ 4000C, các lantanit cháy trong không khí t o thành các oxit và nitrua. Xeri và m t vài lantanit khác có tính t cháy.

Các nguyên t lantanit tác d ng ch m v

c ngu 3,

do t o các mu

c v i halogen, C, S, Si, P và H2 khi c nóng; d tan

HCl, H2SO4, CH3

n kh

tr HF và H3PO4

n ng) t o thành dung d ch mu i

Ln(III).

Các lantanit có th kh nhi

cao. Xeri

c oxit c a nhi u kim lo

nhi

có th kh

Gi i thi u v các

c CO, CO2

n C.

(Tb), dysprosi (Dy), tuli (Tm), ytecbi

(Yb) u thu màu tr ng b c, m m d o, d u n và ho

t hi m n ng; là các kim lo i ng hóa h c m nh.

M t s thông s v t lí quan tr ng c a Tb, Dy, Tm, Yb b ng 1.1 [16].

4

c trình bày

B ng 1.1. M t s thông s v t lí quan tr ng c Tecbi

Dysprosi

Tuli

Ytecbi

(Tb)

(Dy)

(Tm)

(Yb)

65

66

69

70

158,9

162,5

168,9

173,0

Bán kính nguyên t (Å)

1,782

1,773

1,746

1,940

Bán kính ion Ln3+ (Å)

0,923

0,908

0,899

0,858

Thông s v t lí S th t nguyên t Kh

ng nguyên t (g/mol)

Nhi

nóng ch y (0C)

1368

1380

1600

824

Nhi

sôi (0C)

2480

2330

1720

1320

o ph c c a các nguyên t

t hi m

1.1.2. Kh Các nguyên t

t hi m có kh

o ph c v i các ph i t

u

u obitan 4f tr ng. Tuy nhiên, các electron phân l p 4f b ch n m nh b i các electron l p ngoài cùng và các ion Ln3+

c l n làm gi m l c

n gi a chúng v i các ph i t nên so v i các nguyên t h d thì kh o ph c c

. Kh

o ph c c

ch

i các kim lo i ki m th , chúng có th t o ph c ch t không b n v i nh ng ph i t

Liên k t trong ph c

ch t ch y u do l

n. Trong dung d ch loãng nh ng ph c ch t này

phân ly hoàn toàn, trong dung d

c chúng k t tinh

Trên th c t ph i t h trí càng l aminopoliaxetic,

d ng mu i kép.

n ph c ch t b n c

i các

c bi t là nh ng ph i t nhi u càng. Ph i t có

ng ph i

n tích âm càng l -

c ch t t o ra càng b n [16]. Ví d , giá

tr lgk (k là h ng s b n) c a ph c ch t gi 19, còn v i DTPA kho ng 22 ÷ 23.

5

i EDTA vào kho ng 15 ÷

Trong ph c ch t,

ng có s ph

i ta cho r

t hi m có s ph i trí 6. Tuy nhiên, nh ng

nghiên c u th c nghi trí l

c

t hi

ng có s ph i

m chí là 12. Th t v y, trong ph c ch t [Pr(C8H6N2)6](ClO4)3

(C8H6N2: 1,8-naphthyridine) Pr(III) có s ph i trí 12 [24].

nh

ng và không bão hòa c a liên k t ion là phù h p v B n ch t c a liên k cl

c gi i thích b ng các obitan phân l p 4f c

y và b ch n b i các electron 5s và 5p nên các ph i t khó có

kh

t o nên liên k t c ng hóa tr [22].

T Ce3+

n Lu3+, theo chi u gi m d n bán kính ion,

ph c ch

Ví d , h ng s b n c a các EDTA

i t 1015

bi

b n c a nh ng

n 1019

iv

t hi m

i v i Lu. Khi t o ph c, ion Ln3+ làm bi n

i c u t o phân t c a ph i t nhi

a liên k

dài c a

các liên k t. B i v y, s khác nhau tuy r t ít v bán kính c a các ion trong dãy lantanit

có

ng r t m

n các ph c ch t vòng càng [16].

1.2. Axit cacboxylic và cacboxylat kim lo i 1.2.1.

m c u t o và kh

o ph c c a các axit monocacboxylic

Axit monocacboxylic Axit monocacboxylic là các axit cacboxylic mà trong phân t ch có m t nhóm cacboxyl. Chúng có công th c c u t o chung là:

Phân t axit cacboxylic g m hai ph n: nhóm cacboxyl ( COOH) và g c R). Nhóm cacboxyl là s t h p c a nhóm cacbonyl (C=O) và OH). Hai nhóm ch c này có s do có hi u ng liên h p gi a electron

l n nhau a nhóm C=O và

electron t do c a nguyên t oxi trong nhóm OH, làm cho liên k t O H trong

6

nhóm cacboxyl phân c c m

i

m

ho c

t nt i

ng th i liên k d

o liên k

d ng polime:

sôi và nhi

nóng ch y c

h n so v i các d n xu t halogen và ancol có cùng s nguyên t cacbon.

Kh

c c a axit cacboxylic t

nguyên t cacbon do phân t axit t o liên k

nh và b

Khi s nguyên t cacbon trong g

i ancol.

lên

c

c a axit cacboxylic gi m xu ng vì g

c

c a chúng.

Tính ch

a axit cacboxylic ph thu c vào nhóm ch c

COOH. Do hi u ng liên h p p- mà liên k t O H trong axit cacboxylic phân c c m nh và làm cho chúng d b các axit y u (Ka

-5

u là

). Tính axit c a axit cacboxylic ph thu c nhi u vào hi u

ng electron c a g k t O H càng d tách, tính axit càng m

c l i, n u g

electron thì H kém phân li, tính axit càng y u. Nh

y ng c a nguyên t

a nguyên t oxi trong nhóm cacbonyl mà các axit cacboxylic có th t o ph c t t v i nhi u kim lo i là kh

c bi t

o ph c vòng càng [5].

Axit axetylsalixylic Axit axetylsalixylic hay còn g i là aspirin là m t d n xu t c a axit salixylic

có công th c phân t là C9H8O4, công th c c u t o 7

:

Axit axetylsalixylic

u ki

ng là tinh th hình kim không màu

ho c b t k t tinh màu tr ng, thoáng có mùi axit axetic, v chua, d hút m và b phân h

c

trong ki m và tan t t trong các dung môi h M t s thông s v t lí c a axit axetylsalixylic: Kh

ng mol phân t (g/mol)

180,160

Kh

ng riêng (g/cm3)

1,4

Nhi

nóng ch y (0C)

138 ÷ 140

Nhi

sôi (0C)

140

pKa ( 250C)

3,49

Trong phân t axit axetylsalixylic, nguyên t H

nhóm cacboxyl

ng và nguyên t oxi trong nhóm cacboxylat COO- có kh

COOH r

o ph c t t v i ion kim lo

kim lo i thay th nguyên t H c

trong

nhóm ch c cacboxyl và liên k t v i ph i t thông qua nguyên t oxi c a nhóm cacbonyl trong nhóm ch c cacboxyl t o nên các ph c ch t vòng càng b n v ng.

1.2.2. Ph c ch t c a nguyên t

t hi m v i axit cacboxylic

phân tích c u trúc b c u trúc c

ng

t hi m:

(1)

(2)

8

(3)

D ng liên k t c u-hai càng

D ng ba càng-hai c u

D ng liên k t vòng-hai càng

(4)

(5)

D ng liên k t c u-ba càng

D ng m t càng

t hi m, d ng ph i trí c a nhóm COOH ph thu c t hi m Ln3+. Khi h ng s phân ly c a

vào b n ch t c a g axit gi m thì s nhóm cacboxylat

d ng c u hai càng s

vàng s gi m. S th t c a nguyên t d ng vòng hai càng s

ng vòng hai

t hi m càng l n thì s nhóm cacboxylat nhóm

d ng c u hai càng s gi m [33].

Trong c hai ki u cacboxylat ph i trí vòng hai càng và c u hai càng có hai liên k t C

do. Tuy nhiên, góc OCO

trong ph c ch t vòng [33]. V i kh

ng nh

c ch t c u hai càng

electron m nh t

t hi m, các axit cacboxylic i t chi m nhi

trong quá trình t o ph c

ng t o nên các ph c ch t vòng càng b n

[33], [34]. u ki n t ng h

t hi

c

d ng

i thành ph n khác nhau. Ch ng h n, ph n ng gi a oxit ho c t hi m v i axit axetic theo t l h p th c t o ra ph c ch Ln(CH3COO)3.nH2O (n = 3 ÷ 4), các ph c ch t này có th b m

c

1900C

t o ra ph c ch t khan [33].

Trong nhi u th p k qua, ph c ch t c c a

t hi

c bi t là các

c s quan tâm nghiên c u c a

các nhà khoa h c v c u t o và ti t o v t li u siêu d n, v t li u t

t hi

ng d ng c

c ch

u dò phát quang [31]. Nhóm tác gi [26

t ng h p các ph c ch t c a La(III), Eu(III), Tb(III) v i axit (Z)-4-(49

metoxyphenoxy)-4-oxobut-2-

h i trí chelat hai

t hi

càng v

u có kh

c sóng b

nh v i ánh sáng

i v i ph c ch t c

i

v i ph c ch t c a Tb(III). Các ph c ch t phát quang c a Sm3+ có kh x ánh sáng trong vùng cam-

. Tính ch

c ng d ng trong các thi t

b công ngh cao [29]. Ba ph c ch t phát quang ngay nhi v i các d n xu t c

phòng c a Sm3+

-cacboxylic là K2[Sm2(pic)6( -pic)2].7,5H2O,

[Sm(picOH)2 -HpicO)(H2O)].3H2O,

[Sm(HnicO2)2 -HnicO)(H2O)].5H2O

(Hpic: axit picolinic; HpicOH: axit 3-

roxypicolinic; H2nicO: axit 2-

c nhóm tác gi [29] t ng h p. Các ph c ch có c u trúc polime do kh cacboxylat, Sm3+ th hi n s

o c u n i gi

u

t hi m c a nhóm

ph i trí 8 trong các ph c ch t v i axit 3-

-

i có s ph i trí 9 trong ph c

ch t v i axit picolinic.

Bên c

các ph c ch t cs

t hi m v i ph i t là h p ch t cao phân t

a do chúng mang nh ng tính ch t n i tr i c a

c v t li u polime và v t li công ngh có kh

c ng d ng r ng rãi trong thi t b

ng th i kh c ph ng phân t th p v

tính và kh

c nh ng h n ch c a ph c ch t

b n nhi t và các tính ch i tr i mà các ph c ch t Ln-

d ng r

c. Nh vào t c ng

c siêu phân t , sinh h c và y h c

[32]. Poli

ng trùng h p gi a Stiren v i axit (Z)-4-oxo-4-phenoxyl-2-

butenoic (PSt/OPBA) và ph c ch t cao phân t Ln-PSt/OPBA (Ln: Eu3+, Tb3+) 3+

c các tác gi [32] t ng h p, t c a nhóm cacboxylat và nguyên t

10

ph i trí v i 2 nguyên t O

T d li u ph hu nh quang cho th y, các ph c ch vùng nhìn th y v i ánh sáng s

c cao.

Vi t Nam, m t s v t li pháp khác nhau

c ch t o b

c công b

hi m, v t li u phát quang pha t

u phát quang m nh trong

t li u phát quang trên n t hi

t

14], [19], [21]. Nhóm tác gi [7]

c b t nano NaYF4 pha t p Eu3+ b

t s d

y nhi t

c

ch t o m c in theo công th c m c in thông d ng, cho tính b o m t

t t, ch

c chi u x

nm.

c sóng 254

, v t li u phát quang GdVO4 pha t y nhi t [18]. B ng s

c a v t li

c t ng h p b ng n ng n , tác gi Nguy n

ch t o thành công v t li u LaPO4:5%Eu. Ph hu nh quang u th hi n các chuy n d i phát x

a Eu(III) và ph

Eu pha t p ho c nhi 500-9000C [23]. Bên c

ng c a s pha t p Bi3+

phát quang YVO4: Eu3+, Bi3+ và NaYF4: Eu3+, Yb3+

nung m u t n v t li u nano

ng c a dung môi th y nhi

c các tác gi [1], [2

ng nghiên c u. Tuy nhiên

Vi t Nam, v t li u phát hu nh quang là các ph c ch c p t i.

11

n v t li u

t hi m có r t ít công

1.3. 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit và kh

o ph c

1.3.1. 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit là m

d vòng có công th c phân

t là C10H8N2O2 (M = 188 g/mol) và có công th c c u t o

:

2,2'-dipyridin N,N'-dioxit là ch t b t màu tr ng, không mùi, nhi ch y 296

2980

nóng

t ít trong các dung môi h u

2,2'-dipyridin N,N'-dioxit là h p ch t ch a vòng pyridin, trong phân t có hai nguyên t N liên k t v i hai nguyên t O. Hai nguyên t oxi này có các c p electron t do nên có kh

t o ph c

t t v i ion kim lo i. Liên k t kim lo i

ph i t

c th c hi n qua hai nguyên

t oxi t o nên ph c ch t vòng càng b n.

1.3.2. Ph c ch t c a nguyên t Các tác gi [25

t hi m v i 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit

ng h p ph c ch t c a 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit

t hi m (Eu3+, Tb3+, Gd3+, Sm3+, Dy3+) qua dung d ch mu i

(bipyO2) v

t hi m. Thành ph n các ph c ch t Ln(bipyO2)2(NO3)3.2H2O (Ln = Eu, Tb, Gd, Sm, Dy)

nh b

. Ph

h p th h ng ngo i c a các ph c ch th t i 1262 cm-1

nhau. D i h p ng c a nhóm N O trong bipyO2

ch

c ch t (1242cm-1).

chuy n v vùng có s sóng th

ch ng t s t o thành liên k t ph i trí O Ln3+ trong ph c ch t làm cho liên k t N O trong ph i t b y

Ngoài ra, tác gi còn nghiên c u ph hu nh quang

c a 4 ph c ch t (Tb3+, Sm3+, Eu3+, Dy3+) và th y r ng các ph c ch quang m nh

vùng kh ki

i tác d ng c a b c x t ngo i

12

u phát

266 nm. So

i phát x c a 4 ph c ch t thì th y ph c ch t c a Tb3+ phát x m nh

sánh c

nh t và ph c ch t c a Sm3+ phát x y u nh t.

2,2'-dipyridin N,N'-dioxit

c các nhóm tác gi [8], [15] s d ng làm

ph i t ph tr trong t ng h p các ph c ch

-

t hi m nh

y

c ra kh i c u ph i trí. Ph c ch t c a Eu3+ v i h n h p ph i t benzoyltrifloaxetonat (BTFAC) và 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit (dpy-O2) nhóm tác gi [8] t ng h p thành công, b x

nh 3+

O2

c

p ph h ng ngo i, nhi u

c c u t o c a ph c ch t: [Eu(BTFAC)3(dpy-

th hi n s ph i trí 8 thông qua s t o thành liên k t v i 6

nguyên t O c a 3 ph i t BTFAC và 2 nguyên t O c a dpy-O2. Nghiên c u ph c ch t b

hu nh quang cho th

x t ngo i

i kích thích c a b c

324 nm, ph c ch t phát quang t t trong vùng kh ki n

d i phát quang m nh nh t chuy n 5D0

7

614 nm, thu

, ng v i m c

F2 c a ion Eu3+.

1.4. Ph c ch t c a nguyên t

t hi m v i h n h p ph i t cacboxylat và

2,2'-dipyridin N,N'-dioxit c thù t o ph c c chúng có kh

t hi m là có s ph

i nên

o nên nhi u ph c ch t h n h p [10].

Ph c ch t h n h p ph i t benzoat và 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit v i m t s

t hi m nh

li

c nhóm tác gi [13] t ng h p và nghiên c u. K t h p d

c t ph h p th h ng ngo i, gi

phân tích nhi t, ph kh

ng

cho th y, ph c ch t có c u t o Ln(Bez)3(Dipy) (Ln: Nd, Sm, Eu, Gd; Bez: benzoat; Dipy: 2,2'-dipyridin N,N'liên k t kim lo i

ph i t

t hi m có s ph i trí 8,

c hình thành qua 2 nguyên t O trong nhóm

COO- c a 3 ph i t benzoat và 2 nguyên t O c a 1 ph i t 2,2'-dipyridin N,N'dioxit. Các ph c ch

u phát quang r t m

thích h p.

13

c kích thích b

c sóng

Tuy nhiên, ph c ch

t hi m v i h n h p ph i t axit axetylsalixylic và c

2,2'-dipyridin N,N'1.5. M t s

n nhi u. u ph c ch t

1.5.1.

h p th h ng ngo i h p th h ng ngo i là m t trong nh

lý hi

i và thông d

t

nghiên c u ph c ch t. K t qu ph h ng ngo i cho

bi t nhi u thông tin v thành ph n và c u t o c a ph c ch t. Khi so sánh ph h ng ngo i c a ph c ch t v i ph h ng ngo i c a ph i t t tin v s t o ph c gi a ph i t kim lo i ph i t

c thông

u ph

b n liên k t

ng ph i trí c a ph i t

Ph h p th h ng ngo i thu c lo i ph phân t và ph quay c a phân t

các ph

u n m trong vùng h ng ngo

trí c a các

d i h p th trong ph h ng ngo -4

b oc

ng

c sóng)

cm) ho c s sóng

c tính b ng cm-1 là

c sóng. B c x h ng ngo

tính

ng ngh ch

c sóng t

c chia làm ba vùng: Vùng h ng ngo i g n: Vùng h ng ngo

ng:

Vùng h ng ngo i xa: = 50 ÷ 1000 Khi phân t v t ch t h p th

n t có th t o ra các quá trình

i trong phân t

nt

m

im tb cx

ng nh

n t có t n s

cx

h ng ngo

ng c a các nhóm

nguyên t trong phân t . M i liên k t trong phân t t ns

i tr

u h p th m t b c x có

ng c a mình, t n s này ph thu c

vào b n ch t liên k t, c u t o phân t và các nguyên t , nhóm nguyên t xung quanh [4].

14

Có hai ki

ng chính c a các nguyên t trong phân t dài liên k

tr ng bi n d

i góc liên k t và dao

i góc liên k

k t. Trong m i lo ix

as

ng hóa

dài liên ix

s

ng b t

s

as).

Mu n cho m

ng xu t hi n trong ph h ng ngo i thì c

mb o

quy t c l c l a [9]: -

ng c a b c x ph i trùng v

- S h p th

ng ph

c a phân t . S bi

ng. i s bi

ng c c càng l

h p th càng l n. Vì v y, nh ng phân t có các y u t

Ph h p th h ng ngo i c

khi axit t n t i -

c a các d i ix

ng cho ph

tr ng thái monome và

i

ng sau [20]:

ng hóa tr c a nhóm C=O trong nhóm COOH

1800) cm-1 khi axit t n t i

ng c c

i ph c t

x ng th p c a nhóm cacboxyl và có các d i h p th -

i momen

vùng (1740 ÷

vùng (1680 ÷ 1720) cm-1

tr ng hóa tr c a nhóm OH trong monome cacboxylic n m trong

vùng (3500 ÷ 3570) cm-1

vùng (2500 ÷ 3000) cm-1

(v ch r ng kéo dài c vùng).

Ph h p th h ng ngo i c

i nhóm

COO- và có các d i h p th -

ng c a nhóm OH n m trong vùng có s sóng ~ 3600 cm-1.

-

ng c a liên k t C H n m trong vùng có s sóng (2800 ÷ 2995)

-

ng c a liên k t C C n m trong vùng có s sóng (1110 ÷ 1235)

cm-1. cm-1.

15

-

ng hóa tr

i x ng c a nhóm COO- n m trong

i x ng và b

ng là (1435 ÷ 1460) cm-1 và (1540 ÷ 1655) cm-1.

vùng có s

h ng ngo i

ng r t tin c y trong vi

nh s có

m t c a nhóm COOH, có hay không s ph i trí gi a ion kim lo i và COO-.

Các giá tr

ng h p này khác bi t khá l n. Khi t o thành ph c

C=O

ch t, các d i h p th

a các liên k t trong ph i t

ng b d ch

chuy n vì quá trình t o ph c là quá trình chuy n electron t ph i t obitan tr ng c a ion kim lo

t o liên k t ph i trí nên làm gi m m

trên ph i t . Ki u liên k t kim lo i

ph i t trong ph c ch

n các electron

c nghiên c u

b ng cách so sánh ph h ng ngo i c a ph c ch t v i ph c a ph i t t do có ki u liên k

c. Ngoài ra, trong ph h p th h ng ngo i c a ph c ch t n d i h p th trong vùng (300 ÷

cacboxylat kim lo 600) cm-1

ng hóa tr c a liên k t kim lo i ph i t

Các tác gi [12 2-phenoxybenzoic [Eu(Pheb)2(Phen)2

M-O).

ki n v ph h p th h ng ngo i c a axit (HPheb),

o-phenantrolin

(Phen)

và

ph c

ch t

quy gán các d i h p th trong ph h p th h ng ngo i

c a các ph c ch t và xem xét ki u liên k t gi

t hi m

ph i t , các tác

h p th h ng ngo i c a axit HPheb, Phen t do và c a các

gi

ph c ch t h n h p ph i t . Trong ph h p th h ng ngo i c a các ph c ch t xu t hi n d ng hóa tr b th

m nh

vùng (1606 ÷ 1626) cm-1

c quy gán cho dao

i x ng c a nhóm C=O, chúng d ch chuy n v vùng có s sóng i ph c a HPheb t do (1688 cm-1

h p ch

ng t , trong các

t kim lo i ph i t qua nguyên t oxi c a nhóm

COO-. M t khác, trong ph h p th h ng ngo i c a các ph c ch t xu t hi n các d i trong vùng (1538 ÷ 1547) cm-1, các d

ng hóa

tr c a liên k t C=N trong các ph c ch t, các d i này có s sóng th (1588 cm-1

iv

u b d ch chuy n v vùng

ng c a nó trong ph c a Phen t do

y, trong ph c ch t h n h p ph i t , s ph i trí c a ph i t

16

v i ion Ln3+

c th c hi n qua hai nguyên t oxi c a nhóm COO- trong 2-

phenoxybenzoat và qua hai nguyên t N trong o-phenantrolin.

Trong th c t , ph h p th h ng ngo i c a ph c ch t h n h p ph i t axetylsalixylat và 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit v 1.5.2.

t hi

c nghiên c u.

t Phân tích nhi t

bi

nghiên c u ph c ch t r n vì

chúng cho phép thu nh n nhi u thông tin quý báu v thành ph n và c u t o c a các ph c ch t. D a vào hi u ng nhi t có th nghiên c u nh ng quá trính bi n c làm ngu i ch nóng ch y các dung d ch r Gi nhi

t o thành và

c [9].

phân tích nhi t bi u th s bi

i tính ch t c a ch t trong h t a

- th i gian.

tích nhi t vi

ng phân ng TG hay dTG:

ng DTA ch s bi

i nhi

c a m u nghiên c u so v i m u

chu n trong lò, cho bi t s xu t hi n các hi u ng nhi t ng v i m i quá trình bi

i hóa h c. ng v i các c c ti

ng cong là các hi u ng thu nhi t,

ng cho quá trình chuy hình

ng v i các c

chuy n d ng thù

ng cong là các hi u ng t a nhi

ng

n ng pha r ng TG hay dTG ch hi u ng m t kh phân h y nhi t c a m u. Nh

c thành

ph n c a ph c ch t khi x y ra hi u ng nhi t. Tuy nhiên, không ph i m i bi n i các bi N ng nhi

ng TG.

y, d a vào vi c tính toán các hi u ng m t kh i ta có th d

ng và các hi u n x y ra trong

quá trình phân h y nhi t c a ph c ch t r n. T b n nhi

i kh

ut

rút ra k t lu n v b n nhi t c a ph c ch t.

17

b n nhi t c a ph c ch t ph thu tâm và ph i t . M

m c a liên k t ion trung

c ng hóa tr c a liên k t ion trung tâm ph i t càng cao

b n c a ph c ch t càng l n

b n nhi t c a ph c ch

c c a ion trung tâm và khi các ph c ch

khi gi m

n tích c a nó. Nhi

phân h y c a

ch a ph i t

i ph c ch t

ch a ph i t không t o vòng. Ví d , ph c ch t [Pt(CH3NH2)2Cl2] b phân h y 1750C trong khi ph c ch t [PtEnCl2] b phân h y 2950

b n nhi t

c a ph c ch t và các ph n ng phân h y nhi t còn ph thu c vào b n ch t c a ion c u ngo

c, c u trúc v

ng t o liên k t c ng

hóa tr v i ion trung tâm) [9]. t còn h tr nghiên c u các hi ng phân hình h ph c ch

k t lu n ph c ch t

khác, khi so sánh nhi

nh nhi

ng bi n m

cc a

d

t

tách c a ph i t trong ph c ch t và nhi

c a ph i t t do có th kh

nh s có m t c a ph i t trong c u n i ph c

ch t.

Các k t qu

c khi nghiên c u ph c ch

t hi m b ng

t cho th y quá trình phân h y nhi t c a chúng x y ra khác nhau ph thu c vào c u t o c a g l

a axit cacboxylic. Ph n

t hi m b nhi t phân h y cho s n ph m cu i cùng là các

oxit kim lo

ng. Các tác gi [11

c am ts

t hi m nh (Nd, Sm, Eu, Gd) b

K t qu cho th

i v i ph c ch t benzoat c

hi n hi u ng m t kh ch

t. i 1500C không xu t

ng TGA, ch ng t ph c ch t này không

c. Trong khi

c a Sm(III)

u ph c ch t benzoat (Benz)

phân tích nhi t c a các ph c ch t benzoat u xu t hi n hi u ng m t kh

106 ÷ 1180C, ch ng t các ph c ch

u ch

18

ng

kho ng

c ch

u

kém b n nhi t và b phân h

u cho s n ph m cu

phân h y nhi t c a các ph c ch

kh

1.5.3.

c gi thi

ng

kh

ng (MS) có th

t c a m t ch t, d a trên nguyên t c kh t ng kh

t hi m Ln2O3.

ng phân

ng phân t c a m t ch t s b ng

ng phân t c a các m nh ion t o thành do quá trình phá v phân t . : nh các h p ch

t b ng cách d a vào kh

ng c a

phân t h p ch t hay t ng ph n tách riêng c a nó. nh k t c u ch

ng v c a các thành ph n trong h p ch t.

nh c u trúc c a m t h p ch t b ng cách quan sát t ng ph n tách riêng c a nó.

Nghiên c

c a hóa h c ion th khí (ngành hóa h c v ion và

ch t trung tính trong chân không). nh các thu c tính v t lí, hóa h c hay ngay c sinh h c c a h p ch t v i nhi

ng ti p c n khác nhau. kh

t trung hòa phân t

c th c hi n d a trên s b n phá các phân

th khí b

t o thành các ion nh ion ho c các g c. Quá trình này g i là

quá trình ion hóa. S phá v này ph thu c vào c u t o phân t b

ng b n phá. Quá trình ion hóa phân t có th

b ng nhi

19

c th c hi n

c s d ng ph bi

kh

nghiên c u các phân t h u

thích h

ng phân t

ng, i nh

(M < 700). Các phân t này ph i d dàng chuy n sang pha khí mà không b phân h y nhi

c th c

hi n nh s

a ch t phân tích và chùm electron mang

ng r t

cao (t i 70 eV) t o ra m t g c cation: .

Nh

b n, th i gian s

c ghi l i trên ph kh

i b ph n thu nh n m i

m i pic trên ph t l thu n v i s

ng ng v i

ng ion có

n b ph n thu nh n [3].

Ion hóa hóa h c (CI) là cho dòng phân t khí va ch m v i m t dòng ion c io

bi n các phân t trung hòa thành ion phân t

m

hay ion

c r t ít cho thông tin v s phân

m nh b

u ki n ion hóa ch có m

ng r t ít ion phân m

c s d ng cùng v thông tin v kh

sung

ng phân t cho nhau. n (ESI) ch y

c u các phân t có kh

c s d ng

ng l

nghiên

p ch t protein,

peptit, polime và các h p ch

u ch t

d ng l ng b ng cách hòa tan trong dung môi d nh t c

háp ESI là t o ra các ion mang nhi

m rõ n tích. Các ion thu

c có th là các ion t a phân t b ng cách thêm m NH4+

o thành các cation [M+H]+, [M+K]+, [M+NH4]+

+

, K+,

c tách m t

proton t o thành các anion [M-H]-.

Ph kh

ng s cho bi t kh

ng phân t c a ch t nghiên c u và các

ion thông qua t s m/z. Vì xác su t t o ra các ion có z > 1 là r t nh nên t s ng chính là kh kh

ng c

i v i ph c ch t, p

ng góp ph n quan tr ng trong vi c kh o sát thành ph n và c u trúc c a

20

chúng

c bi t là nh ng ph c ch t có ph i t là các ph i t h

kh i

ng không nh ng có th thay th cung c p thông tin v tr

mà còn

ng phân t .

Các tác gi [12

hiên c u các ph c ch t h n h p ph i t

phenoxybenzoat và o-phenantrolin b cho th y các ph c ch

u

kh

d

ng th

2-

ng, k t qu c công th c

ion phân t c a các ph c ch t là [Ln(Pheb)2(Phen)2]+ (Ln = Eu, Gd, Tb, Yb; Pheb = 2-phenoxybenzoat; Phen = o-

t hi m có s ph i

trí 8.

Th c t , ph kh

ng c a ph c ch t h n h p ph i t axetylsalixylat và

2,2'-dipyridin N,N'-dioxit v

t hi

c quan tâm nghiên c u

nhi u.

1.5.4.

ng pháp ph phát x hu nh quang Khi các electron c a nguyên t trong phân t b

tr

chuy n t

n lên tr

n (ch

t n t i trong kho ng 10-8

ng tr v tr ng thái b

ng th i t a ra m t ph

p th

c g i là hi

u và i d ng

ng phát quang [17]. nh quang d

nh thành m t h p ch

ng là ph c ch t),

chuy n c u t c n xác n h p ch

c

sang tr ng thái kích thích b ng m t ph n ánh sáng h p th

nh. Khi c bi n thành d ng nhi t, còn m t ph n bi n

thành ánh sáng hu nh quang.

Kh

a các ph c ch t t o b i cùng m

t hi m v i

các ph i t khác nhau là khác nhau, nó ph thu c nhi u vào các ph i t . Các ph c ch t m i c a Eu3+ và Gd3+ ng c a nhóm th p-

c các tác gi [30] t ng h p thành công, n kh

a Eu3+

c

c ch t này, benzhydrazide, p-toluic hydrazide, 4-

21

hydroxybenzhydrazide và 4-

c s d ng làm ph i

t . C u trúc tinh th c a Gd-

c nghiên c u b ng nhi u x

tinh th . K t qu cho th y Gd3+

trong tâm trong m

bi n d ng c a tinh th

ba chi u b

h ng ngo

ux i t hai càng, liên k t

v i các ion Ln3+ thông qua oxy c a nhóm cacbonyl và thành m

a amin cu i, t o

nh. K t h

n

công th c phân t c a các ph c ch t: [Gd (amino)4 (H2O)](NO3)3.(C2H5OH) và [Eu(toluic)3(H2O)3](NO3)3 (Hình 1.1). Khi phát quang, tr th p

c quan sát th

có kh

ng

i v i các ph c ch t có ph i t ch a các nhóm

nh, ch ng h

gian phát quang và hi u su

-NH2 và p-OH. M t khác, th i

ng t

i x y ra

c a Eu3+ v i các ph i t ch a p-H và p-CH3 (Hình 1.2) a các ph c ch t ph thu c r t nhi

i v i các ph c ch t ng t kh m c a ph i

t .

Hình 1.2. Ph phát x hu nh quang c a các ph c ch t c a Eu3+

Hình 1.1. C u trúc tinh th c a ph c ch t Gd3+

Các d li u ph hu nh quang c a ph c ch

t hi m v i h n h p ph i t

2-phenoxybenzoat và o-phenantrolin cho th y, ph phát x hu nh quang c a ph c ch t Eu(III) xu t hi n

vùng t 550 ÷ 800 nm. Khi b kích thích b 22

ng t ngo i

325 nm, ph c ch t này phát x hu nh quang v i b n c

phát x h p và s c nét liên ti p i phát x

i c

r t y u, hai c

i phát x

591 nm và 692

i phát x

612 nm có

m nh nh t.

ng v i các d i phát x này là s xu t hi n ánh sáng r c

r c a mi n trông th

(648 nm; 692 ng cho s chuy n d i 5D0

nm). Các d 5

D0

c

7

F2 (612 nm), 5D0

7

F3 (648 nm), 5D0

, ph c ch t Gd(III) phát quang m nh

Tb(III) cho 4 c

i phát x s c nét, r c r

Yb(III) phát x m nh

7

7

F1 (519 nm),

F4 (692 nm) c a ion Eu3+. Bên vùng ánh sáng tím, ph c ch t

vùng l c và vùng cam, ph c ch t

vùng ánh sáng màu l c [12].

Vi c tìm ki m các ph c ch t m i c a nguyên t

t hi m là m

nghiên c u trong hóa h c ph i trí ch y u d a trên kh v ic

t

t

n ra r ng nh ng ph i t h

th ho

-ten h p th ánh sáng và chuy n t hi m ph i trí v

c

xác ng h p th

nh có c

hu nh quang c a

t hi m [29].

Tuy nhiên, chúng tôi nh n th y ph hu nh quang c a ph c ch v i h n h p ph i t axetylsalixylat và 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit v nghiên c u.

23

t hi m c

TH C NGHI M, K T QU VÀ TH O LU N 2.1. D ng c và hóa ch t 2.1.1. D ng c - Bình nón 100 ml.

- Bình kendan. nh m c 50 ml, 100 ml, 500 ml.

- Các lo - Buret 25 ml.

- C c th y tinh ch u nhi t.

- Gi y th pH. - Ph u l c th y tinh x p.

-

nt .

- B

n, t s y, bình hút m, t hút.

- Máy khu y t .

2.1.2. Hóa ch t -

t hi m: Tb2O3, Dy2O3, Tm2O3, Yb2O3.

- Axit axetylsalixylic (Merck).

- 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit (Merck).

- Etanol.

-

c (36,5%), H2SO4

c (98,0%).

- Dung d ch HCl 0,1N, NaOH 0,1N. - Dung d ch H2O2.

- EDTA - Arsenazo III. T t c các hóa ch

tinh khi t phân tích (PA).

24

2.2. Chu n b hóa ch t 2.2.1. Các dung d ch LnCl3 (Ln: Tb, Dy, Tm, Yb) ng chính xác ng v i 10-4 mol

Cân m

t hi m Ln2O3 r i cho

vào c c th y tinh ch u nhi t 100 ml, thêm vào m y mi ng c c b ng m

ng

ng h

700C. Sau kho ng 1 gi

HCl 36,5%.

600C ÷

y h n h p nhi

t hi

n

ng: Ln2O3 Lo

3

cc

+ 3H2O

c các dung d ch LnCl3 trong su t.

2.2.2. Dung d ch EDTA 10-2M S y EDTA tinh khi t trong t s y

700

nhi

n kh

ng không

ngu

nt r i

chuy n toàn b bình, l

nh m

u cho tan h t. Thêm ti

cc

nv

cc

n 1/3

nh m c và l

u thu

c dung d ch EDTA 10-2M. 2.2.3. Dung d ch Arsenazo III ~ 0,1% Cân 0,05 gam Arsenazo III, chuy n vào c c th y tinh c 100 ml, hòa tan b ng m

c c t, nh t ng gi t dung d ch Na2CO3 n 600

d ch có màu xanh

n khi dung d nh m

cc

n khi dung

t ng gi t dung d ch d ch . Chuy n t t c vào bình

nv

nh m c, l

c dung d ch

Arsenazo III ~ 0,1%.

2.2.4. Dung d

5

pha dung d

n pha dung d ch CH3COONa

2M và dung d ch CH3COOH 2M: Pha dung d ch CH3COONa 2M: Cân 8,2 gam CH3COONa ( ng v i 0,1 mol), hòa tan b ng m

c c t r i chuy n toàn b

25

nh m c 50

c c

n v

nh m c và l

u s

c dung d ch

CH3COONa 2M. Pha dung d ch CH3COOH 2M: L y 5,7 ml dung d ch CH3COOH 99,5% có d = 1,05 g/ml ( ng v i 0,1 mol CH3 cc

nv

nh m c, l

nh m c 50 c dung d ch CH3COOH

2M. L y 50 ml dung d ch CH3COONa 2M chuy ch CH3COOH 2M r m c, l

us

nh m c 500 ml, cc

nv

nh

c dung d

2.3. T ng h p các ph c ch t Quy trình t ng h p các ph c ch t c

ih n

h p ph i t axit axetylsalixylic và 2,2'-dipyridin N,N'-

c mô ph ng theo

tài li u [28]. Cách ti Hòa tan hoàn toàn 6.10-4 mol axit axetylsalixylic (0,108 gam) trong 5 ml c dung d ch trong su t. Hòa tan hoàn toàn 2.10-4 mol 2,2'-

etanol

dipyridin N,N'-dioxit (0,0376 gam) trong 5 ml etanol 600C. Tr n hai dung d ch trên v

c dung d ch ch a h n h p ph i t là axit axetylsalixylic và t t dung d ch ch a 2.10-4 LnCl3 (Ln:

2,2'-dipyridin N,N'-

Tb, Dy, Tm, Yb) vào dung d ch h n h p ph i t , t l mol gi a Ln3+ : axit axetylsalixylic : 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit = 1 : 3 : 1. Khu y h n h p trên máy khu y t

500C, gi pH

ra, ti p t c khu y h n h ch t b

nh

kho ng 4 ÷ 5. Sau 2 gi th y có k t t a tách

n khi th

ng k t t

i. L c, r a ph c

c c t trên ph u l c th y tinh x p, làm khô ph c ch i. Hi u su t t ng h

n kh

ng

t 80 - 85%.

Ph c ch t h n h p ph i t c

i axetylsalixylat và 2,2'-

dipyridin N,N'-

t hi m.

26

2.4.

t hi m trong các ph c ch t t hi m trong các ph c ch t t ng

h

c, chúng tôi s d

complexon v i ch t ch th

c th c hi n t i phòng thí nghi m ih

Khoa Hóa h c

m Thái Nguyên.

c h t, chúng tôi ti (0,02

0,04 gam) m u ch t nghiên c

cân vào bình Kendan. Th b

u: Cân chính xác m n t . Chuy n toàn b

ng

t m u b ng vài gi t H2SO4

n cho khí SO2

ngu i, thêm 1 ÷ 2 ml H2O2, ti p t

cho SO2 bay ra h t. C l p l

v y cho t

c dung d ch trong su t

t hi nh m

ng

n toàn b dung d ch vào bình

cc

nv

n hành chu

nh m c và l

u.

t o ph c, t i th

chuy n t màu xanh bi

ch

nho.

Nguyên t c: D a vào ph n ng t o ph c b n c a Ln3+ v i EDTA Ln3+ + H2

+

LnInd+ + H2Y2-

-

+ 2H+

+ H2Ind

(Ln: Tb, Dy, Tm, Yb; H2Ind: ch t ch th ; H2Y2-: EDTA) Cách ti n hành chu n

Dùng pipet l y chính xác

c th

10 ml dung d ch Ln3+ cho vào bình nón 100 ml. Thêm kho ng 5 ml dung d ch p vào 2 ÷ 3 gi t ch t ch th arsenazo III, dung d

dung d

10-3M, khi dung d

b ng dung d ch EDTA

nho thì ng ng chu

p l i thí nghi m 3 l ng ion Ln3+

. Ghi l i th tích c a

y giá tr trung bình.

c tính theo công th c:

VEDTA là th tích dung d

27

(ml)

CEDTA là n

mol/l c a dung d ch EDTA (M) ng mol c a ion Ln3+ (g/mol)

là kh m là kh

ng m

là th tích dung d ch Ln3+ K t qu

c trình bày

ra d

(ml)

b ng 2.1. Công th c gi thi t c a ph c ch t

k t h p d ki n ph h p th h ng ngo i, gi

và ph kh

ng c a ph c ch t.

B ng 2.1

STT

phân tích nhi t

n

t hi m trong các ph c ch t t hi m (%)

Công th c gi thi t c a các ph c ch t

Lý thuy t

Th c nghi m

1

Tb(AcSa)3(DipyO2)

17,99

18,02

2

Dy(AcSa)3(DipyO2)

18,36

18,40

3

Tm(AcSa)3(DipyO2)

18,90

18,95

4

Yb(AcSa)3(DipyO2)

19,27

19,31

S li u

b ng 2.1 cho th

t hi m trong các ph c ch t

nh b ng th c nghi

i phù h p v

ng ion tính theo công

th c gi thi t.

2.5. Nghiên c u các ph c ch t b

h ng ngo i

nghiên c u c u t o c a ph c ch t, chúng tôi s d h p th h ng ngo i. Ph h p th h ng ngo i c a các ph c ch

c ghi trên máy

FTIR Affinity - 1S, Shimadzu (Nh t), trong vùng (400 ÷ 4000) cm-1, t i h c Khoa h c T nhiên

i h c Qu c gia Hà N i. M

ng

c ch t o b ng

cách nghi n nh và ép viên v i KBr. Ph h p th h ng ngo i c a axit axetylsalixylic, 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit và các ph c ch a các h p ch

các hình t c ghi

b ng 2.2.

28

n 2.6, các s sóng h p th

c

Hình 2.1. Ph h p th h ng ngo i c a axit axetylsalixylic

Hình 2.2. Ph h p th h ng ngo i c a 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit

29

Hình 2.3. Ph h p th h ng ngo i c a ph c ch t Tb(AcSa)3(DipyO2)

Hình 2.4. Ph h p th h ng ngo i c a ph c ch t Dy(AcSa)3(DipyO2)

30

Hình 2.5. Ph h p th h ng ngo i c a ph c ch t Tm(AcSa)3(DipyO2)

Hình 2.6. Ph h p th h ng ngo i c a ph c ch t Yb(AcSa)3(DipyO2)

31

B ng 2.2. Các s sóng h p th

h p th h ng ngo i c a

các h p ch t (cm-1) H p ch t 1753

HAcSa

1691

DipyO2

-

Tb(AcSa)3(DipyO2)

-

Dy(AcSa)3(DipyO2)

-

Tm(AcSa)3(DipyO2)

-

Yb(AcSa)3(DipyO2)

-

-

1458

-

-

1591 1560 1593 1562 1591 1560 1591 1564

2549 1606 3037

-

-

-

3500

1249

-

-

1462

2991 1624 1219

584

-

1462

3093 1645 1213

582

-

1460

3089 1624 1219

582

-

1462

3091 1649 1213

582

-

* Ph h p th h ng ngo i c a các ph i t : Trong ph h p th h ng ngo i c a axit axetylsalixylic xu t hi n d i h p th

(1753 ÷ 1691) cm-1

b

i x ng c a liên k t C=O trong nhóm COOH. D i này có s sóng cao

ch ng t axit t n t i ng hóa tr

m

ng hóa tr

tr ng thái monome. D i

1458 cm-1

i x ng c a nhóm COO-. D i h p th

c quy gán cho

3500 cm-1

c quy

ng hóa tr c a nhóm OH trong COOH. Trong ph h p th h ng ngo i c a 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit xu t hi n d i h p th

1249 cm-1

3037 cm-1

ng hóa tr c a liên k t N O. D i sóng ng hóa tr c a liên k t C H trong vòng

pyridin.

32

* Ph h p th h ng ngo i c a các ph c ch t: Trong ph h p th h ng ngo i c a các ph c ch t Tb(III), Dy(III), Tm(III), Yb(III) v i h n h p ph i t axetylsalixylat và 2,2'-dipyridin N,N'hi n các d

i m nh

u xu t

vùng (1591 ÷ 1564) cm-1

i x ng c a nhóm COO-. Các d

ng hóa tr b chuy n v vùng có s sóng th

iv

c ch

ng c a nó trong ph h p

th h ng ngo i c a axit axetylsalixylic t do (1753 ÷ 1691 cm-1), ch ng t trong các ph c ch t không còn nhóm COOH t

ph i trí ph i

t hi m thông qua 2 nguyên t O c a nhóm COO- làm cho liên k t

t -

C=O trong ph c ch t b y ch t còn có các d i h p th N O. D

ng th i, ph h p th h ng ngo i c a các ph c vùng (1219 ÷ 1213) cm-1

t

d ch chuy n v vùng có s sóng th

ng

c a nó trong ph h p th h ng ngo i c a 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit t do (1249 cm-1) [25], ch ng t 2,2'-dipyridin N,N'hi m qua 2 nguyên t

im

cho liên k t N O b y t hi m v i các ph i t

i trí v

t

electron trong c u n i ph i trí, làm

y, trong các ph c ch t, liên k t ph i trí gi a c th c hi n qua 2 nguyên t O c a nhóm COO-

trong axetylsalixylat và 2 nguyên t O trong 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit t o thành ph c ch t vòng càng. ng th i, trong ph h p th h ng ngo i c a 4 ph c ch các d i vùng (584 ÷ 582) cm-1,

u xu t hi n

ng c a liên k t Ln O trong

các ph c ch t.

Ngoài ra, trong ph h p th h ng ngo i c a các ph c ch t xu t hi n d i vùng (1462 ÷ 1460) cm-1 COO-, d i

ng hóa tr

(3093 ÷ 2991) cm-1

H trong vòng t

i x ng c a nhóm

ng hóa tr c a liên k t C

.

33

Ph h p th h ng ngo i c a c 4 ph c ch vùng (3000 ÷ 3500) cm-1 phân t

u không xu t hi n d i sóng ng hóa tr c a nhóm OH trong

c, ch ng t các ph c ch

u

tr ng thái khan, không ch

2.6. Nghiên c u các ph c ch t b

c.

t

nghiên c u tính b n nhi t c a ph c ch t chúng tôi s d pháp phân tích nhi t. Gi

phân tích nhi t c a ph c ch

c ghi trên máy

ng không khí. Nhi p

n 10000C v i t

nung 100C/phút, th c hi n t i Vi n Hóa h c

Vi n Hàn lâm Khoa h c và Công ngh Vi t Nam. Gi các ph c ch

c nâng t nh t

các hình t

phân tích nhi t c a

n 2.10. K t qu

c tóm t t

b ng 2.3.

Hình 2.7. Gi

phân tích nhi t c a ph c ch t Tb(AcSa)3(DipyO2)

34

Hình 2.8. Gi

phân tích nhi t c a ph c ch t Dy(AcSa)3(DipyO2)

Hình 2.9. Gi

phân tích nhi t c a ph c ch t Tm(AcSa)3(DipyO2)

35

Hình 2.10. Gi

phân tích nhi t c a ph c ch t Yb(AcSa)3(DipyO2)

B ng 2.3. K t qu phân tích gi

nhi t c a các ph c ch t

Nhi t

Kh

(%)

x y ra hi u Ph c ch t

ng nhi t

ng m t

Hi u

Quá

Ph n

ng

trình

còn

nhi t

x y ra

l i

Lý

Th c

thuy t

nghi m

(0C) 354

T a

499

nhi t

Tb(AcSa)3(DipyO2)

Cháy

Tb2O3

79,30

77,33

Cháy

Dy2O3

78,97

82,03

267 Dy(AcSa)3(DipyO2)

408

T a nhi t

515

36

317 403

T a

519

nhi t

Tm(AcSa)3(DipyO2)

Cháy

Tm2O3

78,41

75,97

Cháy

Yb2O3

78,06

75,26

570 278 T a

422

Yb(AcSa)3(DipyO2)

nhi t

519 Gi

phân tích nhi t c a 4 ph c ch t có d ng r t gi ng nhau, ch ng t y nhi t c

kh Trên gi

nhau.

phân tích nhi t c a 4 ph c ch

thu nhi t và hi u ng m t kh ch

ng

nhi

u tr ng thái khan, không ch

d li

c

c. K t qu này hoàn toàn phù h p v i

phân tích nhi t c a 4 ph c ch t, th y r ng trên các

u xu t hi n các hi u ng t a nhi t m nh trong kho ng nhi

267 ÷ 5700 ng

i 2600C, ch ng t các ph c

ph h p th h ng ngo i.

Nghiên c u gi ng DTA

u không xu t hi n hi u ng

ng v i các hi u ng t a nhi t này là các hi u ng m t kh i ng TGA. Chúng tôi gi thi t r ng, khi b

t nóng

kho ng nhi t

(267 ÷ 570)0C, các ph c ch t cháy cho s n ph m cu

t

hi m Ln2O3.

K t qu phân tích nhi t th c nghi chúng tôi gi thi

b ng 2.3 cho th y ph

t kh

i phù h p v i k t qu tính toán lí thuy phân h y nhi t c a các ph c ch Ln(AcSa)3(DipyO2) (Ln: Tb, Dy, Tm, Yb)

37

Ln2O3

ng t

2.7. Nghiên c u các ph c ch t b ng

kh

kh thành ph c a các ph c ch Vi n Hóa h c

cs d

nghiên c u d ng t n t i,

b n các ion m nh c a các ph c ch t. Ph kh c ghi trên máy LC

Vi n Hàn lâm Khoa h c và Công ngh Vi t Nam. Ph c ch t

khí h tr

bày

ng

MSD - Trap - SL, t i Trung tâm ph

c hòa tan trong dung môi etanol; áp su t phun 30 psi, nhi

các hình t

ng

kh

ion hóa 3250C,

ng c a các ph c ch

n 2.14. Các m nh ion gi thi t c a các ph c ch

b ng 2.4.

Hình 2.11. Ph kh

ng c a ph c ch t Tb(AcSa)3(DipyO2)

38

c trình

Hình 2.12. Ph kh

ng c a ph c ch t Dy(AcSa)3(DipyO2)

Hình 2.13. Ph kh

ng c a ph c ch t Tm(AcSa)3(DipyO2)

39

Hình 2.14. Ph kh

ng c a ph c ch t Yb(AcSa)3(DipyO2)

B ng 2.4. Các m nh ion gi thi t trong ph kh

ng c a các ph c ch t T n

STT

Ph c ch t

m/z

M nh ion

su t (%)

1

Tb(AcSa)3(DipyO2)

885

100

40

2

697

31

188

36

888,5

100

700,5

60

189

11

Dy(AcSa)3(DipyO2)

41

3

4

895

100

707

72

189

54

899

100

Tm(AcSa)3(DipyO2)

Yb(AcSa)3(DipyO2)

42

Trên ph kh m

711

63

189

24

ng c a các ph c ch

u xu t hi

r t

ng th i có giá tr m/z l n nh t l

ng v i ph c ch t h n h p ph i t c a Tb(III), Dy(III), Tm(III) và Yb(III). Các giá tr này

i kh

ng c a các ion phân t [Ln(AcSa)3(DipyO2) + H+]+

(Ln: Tb, Dy, Tm, Yb) c a các ph c ch

ng t

u ki n ghi

ph , các ph c ch t t n t i tr ng thái monome và các phân t này r t b n. M nh ion phân t này có c u t o gi thi

T

a các ph c ch t Tb(III), Dy(III), Tm(III), Yb(III) còn

xu t hi n các m t n su

ng l i l n. Các giá tr này

t là 697; 700,5; 707 và 711 v i i kh

43

ng phân t c a các

ion [Ln(AcSa)3 + H+]+ (Ln: Tb, Dy, Tm, Yb). Có th gi thi t công th c c u t o c a ion m

Trong thành ph n

a các ph c ch

u có m t m nh ion có m/z

b ng 189. M nh ion này xu t hi n ch ng t s có m t c a ph i t DipyO2 trong nh này có c u t o

m/z = 189 Tuy nhiên t n su t c a m

a ph c ch

i th p. y, thành ph

a 4 ph c ch

ng h

nhau,

u bao g m s có m t c a 3 lo i ion m nh: [Ln(AcSa)3(DipyO2) + H+]+, [Ln(AcSa)3 + H+]+ và [DipyO2 + H+]+ (Ln: Tb, Dy, Tm, Yb).

T k t qu c a ph kh

ng, k t h p v i các d ki n c a ph h p th

h ng ngo i chúng tôi gi thi t công th c c u t o c a phân t ph c ch

44

2.8. Nghiên c u kh nghiên c u

nh quang c a các ph c ch t ng c a ph i t

n kh

nh quang c a

ph c ch t, chúng tôi nghiên c u ph hu nh quang c a các ph c ch t v ng kích thích phù h

c ti n hành trên quang ph k hu nh c hi n t i Khoa V

h c T nhiên

i h c Khoa

i h c Qu c gia Hà N i. Ph hu nh quang c a các ph c ch t các hình t

n 2.18.

Hình 2.15. Ph phát x hu nh quang c a ph c ch t Tb(AcSa)3(DipyO2)

45

Nghiên c u kh

a các ph c ch t th y r

c

c sóng 355 nm, ph c ch t h n h p c a Tb(III)

kích thích b

phát x hu nh quang trong vùng (450 ÷ 620) nm v i 3 d i phát x c s c nét

491 nm, 547 nm và 587

m nh nh t, d i 491

i phát x

587

i h p,

547

phát x th p nh t và c

ng i phát x

trung bình. Các d i phát x này ng v i s xu t hi n c a

ánh sáng màu lam (491 nm), màu l c (547 nm) và màu vàng (587 nm). Các d i phát x này ng v i chuy n d i 5D4 7

7

F6 (491 nm), 5D4

7

F5 (547 nm) và 5D4

F4 (587 nm) c a ion Tb3+ [27].

Hình 2.16. Ph phát x hu nh quang c a ph c ch t Dy(AcSa)3(DipyO2) c kích thích b i

ng có

c sóng 420 nm, ph c ch t h n

h p ph i t c a Dy(III) phát x trong vùng (420 ÷ 650) nm v i 3 b c x

447

nm, 460 nm và 574 nm. Các phát x này ng v i s phát x ánh sáng xanh chàm i phát x c quy gán cho m c chuy n 4F9/2 gán cho m c chuy n 4F9/2

6

6

447 nm và 460 nm

H15/2, còn d i phát x

H13/2 c a ion Dy3+ [35].

46

c quy

Hình 2.17. Ph phát x hu nh quang c a ph c ch t Tm(AcSa)3(DipyO2) Khi kích thích ph c ch t h n h p ph i t c a Tm(III) b ng

ng có

c sóng 430 nm, th y r ng trên ph phát x hu nh quang c a ph c ch t xu t hi n hai d i phát x trong vùng (430 ÷ 600) nm

456 nm và 481 nm, l

t

ng v i s phát x ánh sáng nhìn th y trong vùng xanh chàm và vùng lam.

Ch 3

ng 1G4

ng v i m c chuy

H4 (481 nm) c a ion Tm3+ [35].

47

3

H6 (456 nm) và 1D2

Hình 2.18. Ph phát x hu nh quang c a ph c ch t Yb(AcSa)3(DipyO2) c kích thích b i b c x

c sóng 430 nm, ph c ch t h n h p

ph i t c a Yb(III) cho m t d i phát x duy nh t trong vùng (430 ÷ 600) nm ng v i s xu t hi n ánh sáng xanh chàm. D ng 1D2

cho m c chuy

3

c quy gán

H4 c a ion Yb3+ [35].

K t qu ph phát x hu nh quang c a các ph c ch t cho th y c b n ph c ch

u có kh

t vùng kh ki

có d i phát x h

c bi t các ph c ch

c kích thích b i v i Tb3+

Ch ng t , khi nh

c các

i v i Dy3+

u

ng thích i v i Tm3+ và Yb3+.

ng kích thích này, các ph i t

chuy n

t tr ng thái singlet sang tr ng thái triplet, ti p theo là quá trình chuy ng t tr ng thái triplet c a ph i t sang ion

t hi m Ln3+, cu i cùng là các

ion Ln3+ chuy n t tr ng thái kích thích v tr ng thá ng c

t hi m [35].

48

n và phát x các ánh

ng h n h p ph i t axetylsalixylat và 2,2'-dipyridin N,N'ng m t cách có hi u qu t hi m.

49

n kh

a các ion

K T LU N T nh ng k t qu nghiên c u, chúng tôi rút ra các k t lu n sau: 1.

ng h

c 04 ph c ch t h n h p ph i t axetylsalixylat và 2,2'-

dipyridin N,N'-dioxit c a Tb(III), Dy(III), Tm(III) và Yb(III). Các ph c ch t có công th c phân t : Ln(AcSa)3(DipyO2) (Ln: Tb, Dy, Tm, Yb).

2. k t qu

u các ph c ch t b

h p th h ng ngo i,

n s t o thành liên k t gi a các ph i t

t hi m qua

hai nguyên t oxi trong COO- c a 3 ph i t axetylsalixylic và qua hai nguyên t oxi c a c a 1 ph i t 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit.

3.

u các ph c ch t b

cho th y, b n ph c ch t h n h p ph i t kém b n nhi 4. qu cho th y, thành ph

t, k t qu tr ng thái khan; các ph c ch

phân h y nhi t c a chúng. u các ph c ch t b

kh

ng, k t

a 04 ph c ch t là g n gi

công th c c u t o gi thi t c a các ph c ch trí 8 và các ph c ch

u

t hi m có s ph i

u là ph c ch t hai càng, có công th c c u t

(Ln: Tb, Dy, Tm, Yb)

50

5.

u các ph c ch t b

phát x hu nh

quang. Các ph c ch t h n h p ph i t c a Tb3+, Dy3+, Tm3+, Yb3+ phát quang m

c kích thích b

t hi m Ln3+ nh

ph c ch và ch u

c sóng thích h p. Kh

ng r t l n c

ng h n h p ph i t .

51

a các ng t ngu n kích thích

DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH KHOA H C Nguy n Th Hi

Tú Anh, Tr

nh (2020),

ng h p,

tính ch t ph c ch t h n h p ph i t axetylsalixylic và 2,2'-dipyridyl N,N'-dioxit c a m t s nguyên t

t hi m n

T p chí phân tích Hóa, Lý và Sinh h c, T.

25, S 2, Tr. 1-6.

52

TÀI LI U THAM KH O Ti ng vi t 1. Bùi Ng c Ánh, Ph

c Roãn, Nguy

ng c a s pha t p Bi3+

nh

n thu c tính c a v t li u nano phát quang YVO4:

Eu3+, Bi3+", T p chí Hóa h c, T p 50 (5B), tr. 319 - 322.

2. Hoàng Quang B c, Ph "

c Roãn. Nguy

ng c a dung môi th y nhi

nano hu nh quang chuy n

i ng

n s hình thành pha tinh th c a h t c NaYF4: Eu3+, Yb3+", T p chí Hóa h c,

T p 50 (5B), tr. 314 - 318.

3. Tr n Th

nH

Ph c ch t -

ng h p

và nghiên c u c u trúc, NXB Khoa h c và K thu t, Hà N i.

4. Nguy n H u

n Th

ng d ng m t s ph

nghiên c u c u trúc phân t , NXB Giáo d c, Hà N i.

5. Nguy n H u

Hóa h c H

p 2, NXB

Giáo d c, Hà N i.

6.

, Tri u Th Nguy t (2011), Hóa h

n 2 (Các nguyên

t d và f), NXB Giáo d c Vi t Nam. 7. Cao Th M Dung, Nguy n V

n Th Thanh Vân (2017), "T ng

h p v t li u phát quang NaYF4 pha t p ion

t hi m Eu3+ b ng ph

th y nhi t ng d ng trong ch t o m c in", T p chí Phát tri n Khoa h c và Công ngh : Chuyên san Khoa h c T nhiên, T p 1 (6), tr. 185 - 191.

8. Nguy n Thu Hà, Tri u Th Nguy t, Nguy n Hùng Huy, Lê H u Trung, Nguy n Thanh Nhàn (2016), "T ng h p, nghiên c u c u trúc và tính ch t quang c a các ph c ch t h n h p c a Europi(III) v i Benzoyltrifloaxetonat và 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit", T p chí phân tích Hóa, Lý và Sinh h c, T p 21 (2), tr. 69 - 74.

9. Lê Chí Kiên (2009), Hóa h c ph c ch t

53

i h c Qu c gia Hà N i.

10. Nguy n Th Hi n Lan (2009), T ng h p cacboxylat c a m t s nguyên t hi m có kh n

u tính ch t, kh n

chúng, Lu n án Ti

t

ng d ng c a

i h c Khoa h c T nhiên, Hà N i.

11. Nguy n Th Hi n Lan, B

c Nguyên (2019), "T ng h p và nghiên c u

tính ch t ph c hai nhân benzoat c a m t s nguyên t

t hi m nh ", T p chí

Hóa h c, T p 57 (4e1,2), tr. 168 - 171.

12. Nguy n Th Hi n Lan, Nguy n V kh n

ng h p và nghiên c u

a ph c ch t Eu(III), Gd(III), Tb(III), Yb(III) v i h n

h p ph i t 2-phenoxybenzoat và o-phenantrolin", T p chí phân tích Hóa, Lý và Sinh h c, T p 22 (4), tr. 1 - 6.

13. Nguy n Th Hi n Lan, Hoàng H i V

Tú Anh (2019), "T ng

h p, tính ch t ph c ch t h n h p ph i t benzoat và 2,2'-dipyridyl N,N'dioxit c a m t s nguyên t

t hi m nh ", T p chí Hóa h c, T p 57 (2e1,2),

tr. 58 - 62.

14.

c, Nguy CePO4:Tb có kíc

ng h p v t li u phát quang

c nanomet", T p chí Hóa h c, T p 48 (4A), tr. 146 -

151.

15. Tri u Th Nguy t, Nguy n Minh H i, Nguy

Hi n

(2014), "T ng h p và nghiên c u ph c ch t h n h p c a m t s

t hi m v i

naphthoyltrifloaxeton và 2,2'-dipyridin N,N'-dioxit", T p chí phân tích Hóa, Lý và Sinh h c, T p 19 (1), tr. 26 - 31.

16. Hoàng Nhâm (2001), Hóa h

p 3, NXB Giáo d c, Hà N i.

17. H Vi t Quý (1999),

c trong hóa h c,

i h c Qu c gia Hà N i.

18. Ph m

c Roãn, Nguy n V (2015), "T ng h p v t li u nano phát quang

GdVO4: Eu b ng ph

y nhi t", T p chí Hóa h c, T p 53 (4E2),

tr. 20 - 23.

54

19. Lê Xuân Thành, Hoàng H u Tân, Nguy n V

ng h p và

tính ch t phát quang c a nano ytri oxit pha t p europi", T p chí Hóa h c, T p 50 (5B), tr. 303 - 306.

20. Nguy

u (2001),

t lý ng d ng trong hóa h c,

i h c Qu c gia Hà N i.

21.

t, Nguy n Thông (2012), "Ch t o và kh o s

c tr

phát quang c a v t li u SrMgAl10O17 pha t p europium và terbium", T p chí Khoa h

i h c Hu , T p 73 (4), tr. 237 - 244.

22. Nguy n Tr ng Uy n (1979),

các nguyên t

t hi m,

i h c T ng h p Hà N i.

23. Nguy n V , Ph

c Roãn, T Minh Th ng, Tr n Th Kim Chi, M n Hoài

Nam, Nguy n Th Thanh (2015), "T ng h p v t li u b ng ph ng n và tính ch t c a LaPO4: Eu k

n

c nanomet", T p chí Hóa h c,

T p 53 (4), tr. 480 - 484.

Ti ng Anh 24. Abraham. Clearfield, Ramanathan. Gopal, Radley W. Olsen (1977), "Crystal Structure of Hexakis(1,8-naphthyridine)praseodymium(III) Perchlorate", Inorganic Chemistry, Vol. 16 (4), pp. 911 - 915.

25. Bing Yan, Yi Shan Song (2004), "Spectroscopic study on the Photophysical Properties of Lanthanide Complexes with 2,2'-bipyridine-N,N'-dioxide", Journal of Fluorescence, Vol. 14 (3), pp. 289 - 294.

26. Guo-Jian Duan, Ying Yang, Tong-Huan Liu, Ya-Ping Gao (2008), "Synthesis, characterization of the luminescent lanthanide complexes with (Z)-4-(4-methoxyphenoxy)-4-oxobut-2-enoic acid", Spectrochimica Acta Part A, Vol. 69, pp. 427 - 431.

27. Liming Zhang, Bin Li, Shumei Yue, Mingtao Li, Ziruo Hong, Wenlian Li (2008), "A terbium (III) complex with triphenylamine-functionalized ligand

55

for organic electroluminescent device", Journal of Luminescence, Vol. 128, pp. 620 - 624.

28. Na Zhao, Shu-Ping Wang, Rui-Xia Ma, Zhi-Hua Gao, Rui-Fen Wang, JianJun Zhang (2008), "Synthesis, crystal structure and properties of two ternary rare complexes with aromatic acid and 1,10-phenanthroline", Journal of Alloys and Compounds, Vol. 463, pp. 338 - 342.

29. Paula C.R. Soares-Santos, Filipe A. Almeida Paz, Rute A. Sá Ferreira, Jacek Klinowski, Luí D. Carlos, Tito Trindade, Helena I.S Nogueira (2006), "Coorination modes of pyridine-cacboxylic acid derivatives in samarium (III) complexes", Polyhedron, Vol. 25, pp. 2471 - 2482.

30. Samira G. Brandão, Marcos A. Ribeiro, Rafael V. Perrella, Paulo C. de Sousa Filho, Priscilla P. Luz (2020), "Substituent effects on novel lanthanide(III) hydrazides complexes", Journal of Rare Earths, Vol. 38 (6), pp. 642 - 648.

31. Sun Wujuan, Yang Xuwu, Zhang Hangguo, Wang Xiaoyan, Gao Shengli (2006), "Thermochemial Properties of the Complexes RE(HSal)3.2H2O (RE = La, Ce, Pr, Nd, Sm)", Journal of rare earths, Vol. 24, pp. 423 - 428.

32. Tong Li, Yi-Bing Su, Yong Huangm Ying Yang (2012), "Synthesis, Characterization of the Luminescent Lanthanide Complexes with Copolymer of (Z)-4-oxo-4-phenyloxyl-2-butenoic Acid and Styrene", Journal of Applies Polymer Science, Vol. 123, pp. 2540 - 2547.

33. Wilkinson S. G, Gillard R. D, McCleverty J. A (1987), "Comprehensive Coordination chemistry", Vol. 2, pp. 435 - 440.

34. Xianju Zhou, Wing-Tak Wong, Sam C.K.Hau, Peter A.Tanner (2015), "Structural variations of praseodymium(III) benzoate derivation complexes with dimethylformade", Polyhedron, Vol. 88, pp. 138 - 148.

35. Yasuchika Hasegawa, Yuji Wada, Shozo Yangida (2004), "Strategies for the design of luminescent lanthanide (III) complexes and their photonic

56

applications",

Journal

of

Photochemistry

Photochemistry Reviews, Vol. 5, pp. 183 - 202.

57

and

Photobiology

C: