KẾ HOẠCH BÀI HỌC - GIÁO ÁN VĂN 9 HỌC KÌ 1 (2 CỘT) SOẠN THEO 5 HOẠT ĐỘNG NĂM HỌC 2019-2020

GIÁO ÁN NGỮ VĂN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

vectorstock.com/22575460

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

KẾ HOẠCH BÀI HỌC - GIÁO ÁN VĂN 9 HỌC KÌ 1 (2 CỘT) SOẠN THEO 5 HOẠT ĐỘNG NĂM HỌC 2019-2020 WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

Ngày so¹n: 22/8/2019 Ngày d¹y: Bµi 1.TiÕt 1: §äc -HiÓu v¨n b¶n: Phong c¸ch Hå ChÝ Minh - Lª Anh Trµ A. Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: - ThÊy ®−îc vÎ ®Ñp trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i, d©n téc vµ nh©n lo¹i, thanh cao vµ gi¶n dÞ.

2. KÜ n¨ng: - Cã kÜ n¨ng ®äc vµ ph©n tÝch t¸c phÈm.

3. Th¸i ®é: - Tõ lßng kÝnh yªu, tù hµo vÒ B¸c, häc sinh cã ý thøc tu d−ìng, häc tËp rÌn luyÖn theo g−¬ng B¸c.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; phân tích, đánh giá...

B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n, n/cøu tµi liÖu vÒ HCM Ph−¬ng ph¸p: §µm tho¹i, tæ ch−c h® tiÕp nhËn v¨n b¶n, gi¶ng b×nh - Häc sinh: Soạn bài, s−u tÇm tranh ¶nh, bµi viÕt vÒ n¬i ë vµ lµm viÖc cña B¸c.

C. TiÕn tr×nh lªn líp I.Hoạt động khởi động(5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: trả lời miệng hoặc viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giai nhiệm vụ: Hãy kể tên những tác phẩm viết về Bác Hồ? H·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ B¸c?

- HS trả lời=. nhận xét - GV nhận xét và dẫn vào bài.

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) H® cña thÇy vµ trß * Hoạt động 1: Giới thiệu chung - Mục tiêu: Hs nắm được thể loại, bố cục văn bản - Phương thức: : dự án,cá nhân , cả lớp...

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi vào vở

Néi dung I. Giíi thiÖu chung:(10p)

1

- Sản phẩm:Câu trả lời của hs và phiếu học tập - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ Đại diện các nhóm tham gia trả lời.

1. Qua phần chuẩn bị ở nhà, trình bày những hiểu biết của em về tg?

2. Nêu những hiểu biết của em về vb ( thể loại, ptbđ, chia đoạn, các từ khó, cách đọc…)

Dự kiến sp: - Sinh năm 1927, mất năm 1999, quê: Phổ Minh, Đức Phổ- Quảng Ngãi. Đỗ tiến sĩ năm 1965, phong giáo sư năm 1991, từng nghiên cứu sinh tại trường ĐH Lômonoxop ở Nga. Các công trình đã công bố: “Giáo dục thẩm mỹ và xây dựng con người mới Việt Nam - Nxb. Sự thật 1982. “Mấy đặc điểm văn hóa đồng bằng sông Cửu Long - Chủ biên - Viện Văn hóa xuất bản 1984...” Hồ Chí Minh, tác gia, tác phẩm, nghệ thuật ngôn từ, viết chung, Nxb. Giáo dục, 1997. Nhiều công trình khoa học đã công bố trên các tạp chí khoa học chuyên ngành.

1. T¸c gi¶: Lª Anh Trµ - nhµ b¸o

2. Văn bản: - ViÕt n¨m 1990 + N¨m thÕ giíi long träng kØ niÖm 100 n¨m Ngày sinh cña B¸c. §©y còng lµ n¨m Ng−êi ®−îc c«ng nhËn lµ danh nh©n ? Dùa vµo phÇn chó thÝch (SGK-7) h·y gi¶i thÝch ng¾n v¨n hãa thÕ giíi gän c¸c tõ khã? + Trong n−íc tæ chøc nhiÒu ? VB ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò g×? cuéc héi th¶o vÒ HCM - PCHCM. Chñ ®Ò vÒ sù héi nhËp víi thÕ giíi vµ gi÷u - TrÝch trong bµi viÕt Hå g×n b¶n s¾c dtéc.

Phong c¸ch HCM c¸i vÜ ®¹i g¾n víi c¸i gi¶n dÞ ? VÊn ®Ò ®ã cã ý nghÜa ntn ®èi víi con ng−êi?

- K chØ mang ý nghÜa cËp nhËt mµ cßn cã ý nghÜa l©u dµi bëi viÖc häc tËp, rÌn luyÖn theo p/c HCM lµ mét * Lo¹i v¨n b¶n: NhËt dông. viÖc lµm cã ý nghÜa thiÕt thùc, th−êng xuyªn cña c¸c thÕ hÖ ng−êi VN h«m nay vµ mai sau. ? Víi ý nghÜa nh− vËy, v¨n b¶n nµy thuéc lo¹i v¨n b¶n nµo?

GV lồng ghép tích hợp GDTTHCM -> GV giúp HS nhớ lại kiểu văn bản nhật dông vì đề cập đến vấn đề mang tính thời sự - xã hội, ®ã là sự 2

hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc. Hiện nay toàn Đảng, toàn dân ta phát động cuộc học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM. ? Để giúp ta hiểu biết thêm về phong cách của Bác, người viết đã sử dụng phương thức biểu đạt nào cho phù hợp.

-> Phương pháp thuyết minh. * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ: - *) Mét häc sinh ®äc l¹i ®o¹n 1. ? Hồ Chí Minh tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại trong hoàn cảnh nào.

- Trong cuộc đời hoạt động cách mạng đầy gian nan, vất vả, bắt nguồn từ khát vọng ra đi tìm đường cứu nước năm 1911 tại bến Nhà Rồng. + Qua nhiều cảng trên thế giới + Thăm và ở nhiều nước.

Th¶o luËn nhãm bµn 5p ? Hồ Chí Minh đã làm cách nào để có thể có được vốn tri thức văn hóa nhân loại? ? Hãy đưa ra một vài ví dụ chứng tỏ Người nói, viết thạo nhiều thứ tiếng?

-HS làm việc cá nhân , thảo luận cặp, thống nhất câu trả lời, báo cáo kết quả, nhận xét chéo.

-GV Nhận xét đánh giá, chốt kiến thức: Dự kiến SP: + Nãi vµ viÕt th¹o nhiÒu thø tiÕng ngo¹i quèc: N¾m v÷ng ph−¬ng tiÖn giao tiÕp lµ ng«n ng÷ - c«ng cô giao tiÕp quan träng ®Ó t×m hiÓu vµ giao l−u v¨n ho¸ víi c¸c d©n téc trªn thª giíi. + Häc trong c«ng viÖc, trong lao ®éng ë mäi lóc, mäi

* Bè côc chia lµm 2 phÇn: - PhÇn 1: Tõ ®Çu ®Õn “rÊt hiÖn ®¹i” Sù tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i cña HCM - PhÇn 2: Cßn l¹i: VÎ ®Ñp trong lèi sèng cña HCM

II- T×m hiÓu v¨n b¶n: 20p 1. Sù tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i cña Hå ChÝ Minh. .

- Hồ Chí Minh có vốn kiến thức vừa rộng, vừa sâu.

Nhưng tiếp thu có chọn lọc, tiếp thu mọi cái hay cái đẹp 3

n¬i (“Lµm nhiÒu nghÒ kh¸c nhau”). nhưng phê phán những mặt + “Häc hái, t×m hiÓu v¨n ho¸, nghÖ thuËt ®Õn mét tiêu cực. møc kh¸ uyªn th©m” Häc hái t×m hiÓu ®Õn møc s©u s¾c.

- Ví dụ chứng tỏ Người nói, viết thạo nhiều thứ tiếng: + Viết văn bằng tiếng Pháp "Thuế máu" + Làm thơ bằng chữ Hán : " Nguyên tiêu ", " Vọng nguyệt - GV bình về mục đích ra nước ngoài của Bác → hiểu văn học nước ngoài để tìm cách đấu tranh giải phóng dân tộc.. ? ViÖc tiÕp thu v¨n ho¸ n−íc ngoµi cña B¸c cã g× ®Æc biÖt? + Ng−êi ®· tiÕp thu mét c¸ch cã chän läc tinh hoa VH n−íc ngoµi. ⇒ Hồ Chí Minh tiếp thu văn + Kh«ng ¶nh h−ëng 1 c¸ch thô ®éng. + TiÕp thu mäi c¸i ®Ñp, c¸i hay, ®ång thêi víi viÖc hóa nhân loại dựa trên nền tảng văn hóa dân tộc phª ph¸n nh÷ng h¹n chÕ, tiªu cùc. + Trªn nÒn VH d©n téc mµ tiÕp thu nh÷ng ah’ quèc tÕ * Gv bæ sung kiÕn thøc: Chñ tÞch Hå ChÝ Minh tr©n träng tÊt c¶ c¸c nÒn v¨n ho¸, nh−ng tiÕp thu mét c¸ch cã chän läc, g¹n ®ôc kh¬i trong, kiÓm nghiÖm, vËn dông vµ s¸ng t¹o trong thùc tiÔn. Ng−êi t×m thÊy ®iÓm gÆp gì vµ giao thoa gi÷a hai nÒn v¨n ho¸ ph−¬ng §«ng vµ ph−¬ng T©y, gi÷a c¸c t«n gi¸o, c¸c häc thuyÕt chÝnh trÞ, c¸c vÞ l·nh tô, c¸c chÝnh kh¸ch lín: "Häc thuyÕt Khæng Tö cã −u ®iÓm cña nã lµ sù tu d−ìng ®¹o ®øc c¸ nh©n.

T«n gi¸o Giªsu cã −u ®iÓm cña nã lµ lßng nh©n ¸i cao c¶. Chñ nghÜa M¸c cã −u ®iÓm cña nã lµ Ph−¬ng thứclµm viÖc biÖn chøng. Hä ®Òu muèn m−u cÇu h¹nh phóc cho loµi ng−êi, m−u phóc lîi cho x· héi.

NÕu h«m nay hä cßn sèng trªn câi ®êi nµy, nÕu hä häp l¹i mét chç, t«i tin r»ng hä nhÊt ®Þnh chung sèng víi nhau rÊt hoµn mÜ nh− nh÷ng ng−êi b¹n th©n thiÕt.

T«i cè g¾ng lµm ng−êi häc trß nhá cña c¸c vÞ Êy" Thảo luận cặp đôi 5p: ? Em có nhận xét gì về vốn tri thức nhân loại mà Bác 4

đã tiếp thu ? Theo em, điều kỳ lạ nhất đã tạo nên phong cách Hồ Chí Minh là gì ? Câu văn nào trong văn bản đã nói rõ điều đó ? Vai trò của câu này trong toàn văn bản.

-HS làm việc cá nhân , thảo luận cặp, thống nhất câu trả lời, báo cáo kết quả, nhận xét chéo.

-GV Nhận xét đánh giá, chốt kiến thức: Dự kiến SP: => ? Để giúp ta hiểu về phong cách văn hoá HCM tác giả đã dùng phương pháp thuyết minh như thế nào.

-> Sử dụng đan xen các phương pháp thyết minh : so sánh, liệt kê, đan xen lời kể, lời bình cùng nghệ thuật đối lập, diễn đạt tinh tế để khéo léo đi đến kết luận, tạo sức thuyết phục lớn.

GV: MÆc dï chÞu ¶nh h−ëng cña nÒn v¨n ho¸ thÕ giíi nh−ng B¸c vÉn gi÷ ®−îc c¸i gèc v¨n ho¸ d©n téc kh«ng g× lay chuyÓn næi.§ã lµ sù ®an xen, kÕt hîp, bæ sung st¹o hµi hoµ 2 nguån vh nh©n lo¹i vµ dtéc trong tri thøc vh Hå ChÝ Minh.

B¸c tiÕp thu c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ nh©n lo¹i=> VH cña B¸c mang tÝnh nh©n lo¹i.

B¸c gi÷ v÷ng c¸c gi¸ trÞ vh n−íc nhµ=> VH cña B¸c mang ®Ëm b¶n s¾c d©n téc

*) VÎ ®Ñp cña p/c HCM lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i, gi÷a d©n téc vµ nh©n lo¹i.

III. Hoạt động luyện tập (5’) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân - Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Kể tóm tắt một câu chuyện về sự giản dị hoặc tình yêu thương của Bác với mọi người.

IV. Hoạt động vận dụng: (2p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở 5

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn ngắn suy nghĩ của em về cách tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại của Bác.

V. Tìm tòi mở rộng( 1p) -Mục tiêu: mở rộng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: tranh ảnh, tài liệu sưu tầm về lối sống của Bác - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện - ChuÈn bÞ tiÕt 2 * Rót kinh nghiÖm Ngày 23/08/2019

__________________________________ Ngày so¹n : 22/8/2019 Ngày d¹y : Bài 1. TÝÕt 2: §äc - HiÓu v¨n b¶n: Phong c¸ch Hå ChÝ Minh (TiÕp) Lê Anh Trà A. Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: - ThÊy ®−îc vÎ ®Ñp trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i, d©n téc vµ nh©n lo¹i, thanh cao vµ gi¶n dÞ.

2. KÜ n¨ng - Cã kÜ n¨ng ®äc vµ ph©n tÝch t¸c phÈm.

3. Th¸i ®é - Tõ lßng kÝnh yªu, tù hµo vÒ B¸c, häc sinh cã ý thøc tu d−ìng, häc tËp rÌn luyÖn theo g−¬ng B¸c.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ. ..

B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Tranh ¶nh, c¸c bµi viÕt vÒ B¸c theo chñ ®Ò.

Ph−¬ng ph¸p: vÊn ®¸p, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò,thuyÕt tr×nh,tæ ch−c h® tiÕp nhËn v¨n b¶n.

6

- Häc sinh: S−u tÇm tranh ¶nh, c¸c bµi viÕt vÒ B¸c theo sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn.

C. C¸c ho¹t ®éng: I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: trả lời miệng hoặc viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giai nhiệm vụ: ? Phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh ®−îc h×nh thµnh nh− thÕ nµo? §iÒu kú l¹ nhÊt trong phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh lµ g×?

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) H® cña thÇy vµ trß

Néi dung

II- T×m hiÓu v¨n b¶n:(25p) * Hoạt động 1 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

2-VÎ ®Ñp trong lèi sèng cña B¸c: - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ: ? Nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña ®o¹n v¨n 2? ? Phần văn bản này nói về thời kỳ nào trong sự nghiệp cách mạng của Bác.

- HS : Phát hiện thời kỳ Bác làm Chủ tịch nước.

Th¶o luËn nhãm bµn 5p ? Khi trình bày những nét đẹp trong lối sống của Hồ Chí Minh, tác giả đã tập trung vào những khía cạnh nào, phương diện, cơ sở nào? ? NhËn xÐt g× vÒ c¸ch ®−a dÉn chøng, c¸ch viÕt cña t¸c gi¶? ? Qua đó em suy nghĩ gì về lối sống của Bác?

-HS làm việc cá nhân , thảo luận cặp, thống nhất câu trả lời, báo cáo kết quả, nhận xét chéo.

7

-GV Nhận xét đánh giá, chốt kiến thức: Dự kiến SP: + N¬i ë, n¬i lµm viÖc: “ChiÕc nhµ sµn nhá b»ng gç” “ChØ vÑn vÑn cã vµi phßng tiÕp kh¸ch, häp Bé ChÝnh trÞ, lµm viÖc vµ ngñ ®å ®¹c rÊt méc m¹c, ®¬n s¬”. + Trang phôc: “Bé quÇn ¸o bµ ba n©u” “ChiÕc ¸o trÊn thñ”. “§«i dÐp lèp th« s¬” + T− trang: “T− trang Ýt ái, mét chiÕc vali con víi vµi bé quÇn ¸o, vµi vËt kû niÖm”. + ViÖc ¨n uèng: “RÊt ®¹m b¹c”Nh÷ng mãn ¨n d©n téc kh«ng cÇu kú “C¸ kho, rau luéc, d−a ghÐm, cµ muèi” - C¸ch ®−a dÉn chøng, c¸ch viÕt cña t¸c gi¶: So s¸nh toµn diÖn vµ s©u s¾c, ®èi lËp gi÷a vÜ nh©n nh−ng hÕt søc gi¶n dÞ, gÇn gòi. ? Có đúng với những gì em đã quan sát hay ®−îc t×m hiÓu qua c¸c kªnh th«ng tin vÒ B¸c không ?

- GV cho HS quan sát bức tranh trong SGK và đọc lại một vài câu thơ trong bài Thăm cõi Bác xưa của Tố Hữu: ? Ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trªn?

NhËn xÐt vÒ nÕp sèng gi¶n dÞ cña B¸c, mét tê b¸o n−íc Ph¸p ®1 viÕt: Sù ¨n ë gi¶n dÞ ®Õn cùc ®é, nh− mét nhµ Èn sÜ, ®ã lµ mét ®øc tÝnh râ rÖt nhÊt cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Mét tuÇn lÔ «ng nhÞn ¨n mét b÷a, kh«ng ph¶i lµ ®Ó h¹ m×nh cho khæ së, mµ lµ ®Ó nªu mét tÊm g−¬ng dÌ xÎn g¹o cho ®ång bµo ®Æng lµm gi¶m bít n¹n ®ãi trong n−íc. HÕt th¶y mäi ng−êi xung quanh ®Òu b¾t ch−íc hµnh ®éng ®ã cña «ng.. ? ChÝnh t¸c gi¶ ®· cã nhËn xÐt ntn vÒ lèi sèng cña B¸c? + “Kh«ng ph¶i lµ mét c¸ch tù thÇn th¸nh ho¸, tù lµm cho kh¸c ®êi, h¬n ®êi”. + §©y còng kh«ng ph¶i lµ lèi sèng kh¾c khæ cña nh÷ng con ng−êi tù vui trong c¶nh nghÌo khã. + Lµ lèi sèng thanh cao, mét c¸ch båi bæ cho tinh

=>Ca ngîi lèi sèng gi¶n dÞ vµ thanh ®¹m cña B¸c - LËp luËn chÆt chÏ , s©u s¾c , so s¸nh, ®èi lËp (gi÷a vÜ ®¹i vµ gi¶n dÞ gi÷a vÜ nh©n víi c/s gi¶n dÞ , gÇn gòi)

- > Lèi sèng gi¶n dÞ tù nhiªn , gÇn gòi víi mäi ng−êi nh−ng rÊt thanh cao vµ sang träng

8

thÇn s¶ng kho¸i, mét quan niÖm thÈm mü (C¸i ®Ñp lµ sù gi¶n dÞ, tù nhiªn). ? Em hiÓu thÕ nµo lµ c¸ch sèng kh«ng tù thÇn th¸nh ho¸ kh¸c ®êi, h¬n ng−êi?

- Kh«ng xem m×nh lµ c¸ch sèng kh«ng tù thÇn thanh ho¸ kh¸c ®êi , h¬n ng−êi?

- Kh«ng xem m×nh nh− c¸c th¸nh nh©n siªu phµm.

Kh«ng ®Ò cao m×nh kh¸c mäi ng−êi, h¬n mäi ng−êi. ? T¹i sao t¸c gi¶ cã thÓ kh¼ng ®Þnh lèi sèng cña B¸c cã kh¶ n¨ng ®em l¹i h¹nh phóc cho t©m hån vµ thÓ x¸c?

- Sèng gi¶n dÞ, thanh b¹ch tr¸nh xa ®−îc nh÷ng toan tÝnh vô lîi nhá nhen, ®em l¹i sù th− th¸i trong tÇm hån vµ thÓ x¸c. ? Lèi sèng Êy gîi cho ta liªn t−ëng ®Õn lèi sèng cña ai?

- Lt−ëng ®Õn c¸c vÞ hiÒn triÕt x−a; NT, NBK lµm quan ë Èn.

- HS thảo luận cặp đôi 5p ? Lèi sèng cña B¸c gièng vµ kh¸c c¸c vÞ hiÒn triÕt ë ®iÓm nµo?

Dự kiến SP: + Giống : Giản dị thanh cao + Khác : Bác gắn bó sẻ chia khó khăn gian khổ cùng nhân dân.

- Bình và đưa những dẫn chứng về việc Bác đến trận địa, tát nước, trò chuyện với nhân dân, qua ảnh ... * Hoạt động 3: Tổng kết - Mục tiêu: HS khái quát ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ: ? Nh÷ng ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n?

III. Tæng kÕt 5p a- NghÖ thuËt: - KÕt hîp gi÷a kÓ vµ b×nh luËn.

- Chän läc nh÷ng chi tiÕt tiªu biÓu.

- §an xen th¬, dïng ch÷ H¸n ViÖt.

- NghÖ thuËt ®èi lËp. b- Néi dung: VÎ ®Ñp cña phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc vµ tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i, gi÷a 9

? Nªu néi dung chÝnh cña v¨n b¶n?

- Hai häc sinh ®äc ghi nhí.

- Gi¸o viªn hÖ thèng bµi.

thanh cao vµ gi¶n dÞ .* Ghi nhí: (SGK8)

III. Hoạt động luyện tập (5’) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân - Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: ? V¨n b¶n ®1 cung cÊp thªm cho em nh÷ng hiÓu biÕt nµo vÒ B¸c? em cÇn ph¶i häc tËp vµ rÌn luyÖn theo phong c¸ch Hå ChÝ Minh ntn?

Trình bày bằng một đoạn văn.

Dự kiến SP: VÎ ®Ñp HCM võa mang vÎ ®Ñp trÝ tuÖ võa mang vÎ ®Ñp ®¹o ®øc -> CÇn häc tËp vµ rÌn luyÖn theo phong c¸ch HCM lµ cÇn ph¶i hoµ nhËp víi khu vùc vµ quèc tª song cÇn ph¶i gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc ViÖt Nam. IV. Hoạt động vận dung : (4p) -Mục tiêu: mở rộng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Sản phẩm: tranh ảnh, tài liệu sưu tầm về lối sống của Bác - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: ? Trong cuộc sống hiện đại xét về phương diện văn hóa trong thời kỳ hội nhập có những thuận lợi và nguy cơ gì. ? Tuy nhiên tấm gương của Bác cho thấy sự hòa nhập vẫn giữ nguyên bản sắc dân tộc.

Vậy từ phong cách của Bác em có suy nghĩ gì về việc đó.

-> Sống, làm việc theo gương Bác Hồ vĩ đại, tự tu dưỡng rèn luyện phẩm chất, đạo đức, lối sống có văn hóa. ? Em hãy nêu một vài biểu hiện mà em cho là sống có văn hóa và phi văn hóa.

- GV chốt lại : - Vấn đề ăn mặc - Cơ sở vật chất - Cách nói năng, ứng xử.

- Vấn đề này vừa có ý nghĩa hiện tại, vừa có ý nghĩa lâu dài. Hồ Chí Minh nhắc nhở : +Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì trước hết cần có con người mới XHCN.

10

+Việc giáo dục và bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là việc làm rất quan trọng và rất cần thiết (di chúc). Các em hãy ghi nhớ và thể hiện trong cuộc sống hàng ngày.

V. Tìm tòi mở rộng( 1p) -Mục tiêu: mở rộng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: tranh ảnh, tài liệu sưu tầm về lối sống của Bác - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện. - ChuÈn bÞ bµi “C¸c ph−¬ng ch©m héi tho¹i” Rót kinh nghiÖm Ngày 23/08/2019

Ngày so¹n; 14/8/2019 Ngày d¹y : Bµi 1.TiÕt 3: C¸c ph−¬ng ch©m héi tho¹i A. Môc tiªu cÇn ®¹t: 1, KiÕn thøc: - Hs n¾m ®−îc néi dung ph−¬ng ch©m vÒ l−îng vµ ph−¬ng ch©m vÒ chÊt.

2. KÜ n¨ng: - BiÕt vËn dông nh÷ng ph−¬ng ch©m nµy trong giao tiÕp.

3. Th¸i ®é:- Cã ý thøc sö dông tèt c¸c ph−¬ng ch©m trong giao tiÕp 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ....

B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: B¶ng phô, phiÕu häc tËp - PP: VÊn ®¸p, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, quy n¹p, th¶o luËn.

- Häc sinh: chuÈn bÞ bµi.

C. C¸c ho¹t ®éng I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: trả lời miệng hoặc viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: 11

Chuyển giao nhiệm vụ ? Muốn thể hiện suy nghĩ, mong muốn của mình với người khác em cần làm gì để đạt hiệu quả tốt nhất, tránh người khác không hiểu hoặc hiểu sai?

HS trình bày, nhận xét. Gv nhận xét rồi vào bai: Trong ch−¬ng tr×nh ng÷ v¨n líp 8, c¸c em ®· ®−îc t×m hiÓu vÒ vai XH trong héi tho¹i, l−ît lêi trong héi tho¹i. §Ó ho¹t ®éng héi tho¹i cã hiÖu qu¶, chóng ta cÇn n¾m ®−îc t− t−ëng chØ ®¹o cña ho¹t ®éng nµy, ®ã chÝnh lµ ph−¬ng ch©m héi tho¹i.

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) H§cña thÇy vµ trß * Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu phương châm về lượng - Mục tiêu: HS nắm được phương châm về lượng.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ: HS đọc VD SGK Thảo luận nhóm 7p: ? Khi An hái “Häc b¬i ë ®©u?” mµ Ba tr¶ lêi “ë d−íi n−íc” th× c©u tr¶ lêi ®ã cã ®¸p øng ®iÒu mµ An cÇn biÕt kh«ng? V× sao? ? Ba cÇn tr¶ lêi nh− thÕ nµo? ? Tõ ®©y, em rót ra ®−îc bµi häc g× vÒ giao tiÕp?

-HS làm việc cá nhân , thảo luận cặp, thống nhất câu trả lời, báo cáo kết quả, nhận xét chéo.

-GV Nhận xét đánh giá, chốt kiến thức: Dự kiến SP: - C©u tr¶ lêi cña Ba kh«ng mang néi dung mµ An cÇn biÕt. An muèn biÕt Ba häc b¬i ë ®Þa ®iÓm nµo “ë ®©u?” chø kh«ng ph¶i An hái b¬i lµ g×?

Néi dung I. Ph−¬ng ch©m vÒ l−îng( 10p)

1.VD: ( Sgk/8)

2.NhËn xÐt: *) VD1 - C©u tr¶ lêi cña Ba kh«ng mang néi dung mµ An cÇn biÕt, thiếu nội dung Khi gtiÕp, cÇn nãi cho cã néi dung 12

- Ba cÇn tr¶ lêi: vÝ dô: “M×nh häc b¬i ë bÓ b¬i cña Nhµ m¸y n−íc”.

GV chốt

®óng víi yªu cÇu cña giao tiÕp, kh«ng nªn nãi thiÕu néi dung cÇn nãi.

- HS ®äc, kÓ l¹i truyÖn.

Thảo luận nhóm bàn 5p ? V× sao truyÖn l¹i g©y c−êi? ? LÏ ra anh “Lîn c−íi” vµ anh “¸o míi” ph¶i hái vµ tr¶ lêi nh− thÕ nµo ®Ó ng−êi nghe ®ñ biÕt ®−îc ®iÒu cÇn hái vµ tr¶ lêi? ? Qua vÝ dô nµy, h·y cho biÕt khi giao tiÕp ta cÇn ph¶i tu©n thñ yªu cÇu g×? ? Qua hai vÝ dô trªn em thÊy ®Ó giao tiÕp ®¹t hiÖu qu¶, em cÇn chó ý ®iÒu g× ?

-HS làm việc cá nhân , thảo luận cặp, thống nhất câu trả lời, báo cáo kết quả, nhận xét chéo.

-GV Nhận xét đánh giá, chốt kiến thức: Dự kiến SP: .- Thừa từ “ cưới”, “mặc cái áo mới” - LÏ ra chØ cÇn hái “B¸c cã thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y kh«ng?”

- Tr¶ lêi “(N·y giê) t«i ch¼ng thÊy cã con lîn nµo ch¹y qua ®©y c¶!”

- Mét häc sinh ®äc ghi nhí. GV chuÈn x¸c.

*VD 2: TruyÖn c−êi “Lîn c−íi, ¸o míi”.

* Ho¹t ®éng 2: - Mục tiêu: HS nắm được phương châm về chất.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ:

-TruyÖn g©y c−êi v× c¸c nh©n vËt nãi nhiÒu, thõa nd cÇn nãi Trong giao tiÕp, kh«ng nªn nãi thõa néi dung cÇn nãi. * Ghi nhí (SGK9).

II-Ph−¬ng ch©m vÒ chÊt(10p) 1.VD: TruyÖn c−êi :Qu¶ bÝ khæng lå (SGK9).

2.NhËn xÐt

13

Thảo luận cặp đôi 5 p ? §äc c©u chuyÖn em thÊy n«i dung c©u chuyÖn cã ®óng víi sù thËt kh«ng?TtruyÖn phª ph¸n ®iÒu g×? ? Qua truyÖn c−êi trªn, h·y cho biÕt cÇn tr¸nh ®iÒu g× trong giao tiÕp? ? NÕu kh«ng biÕt ch¾c v× sao b¹n m×nh nghØ häc th× em cã nªn tr¶ lêi víi thÇy (c«) lµ b¹n Êy nghØ häc v× èm kh«ng? V× sao? ? Trong tr−êng hîp nµy, trong lêi nãi cña m×nh, ta nªn sö dông kÌm nh÷ng tõ, ng÷ nµo cho phï hîp?

-HS làm việc cá nhân , thảo luận cặp, thống nhất câu trả lời, báo cáo kết quả, nhận xét chéo.

-GV Nhận xét đánh giá, chốt kiến thức: Dự kiến SP: -Nói kh«ng ®óng sù thËt - Phª ph¸n thãi xÊu kho¸c l¸c.

- Em kh«ng nªn kkhẳng định V× em ch−a biÕt ch¾c ch¾n. - Cã thÓ sö dông c¸c tõ : H×nh nh−, em nghÜ lµ, ? Qua phÇn t×m hiÓu trªn, cho biÕt trong giao tiÕp chóng ta cÇn tr¸nh nh÷ng ®iÒu g× ®Ó ho¹t ®«ng giao tiÕp ®¹t hiÖu qu¶?

- Mét häc sinh ®äc ghi nhí (SGK10).

* Ho¹t ®éng 3. LuyÖn tËp -Mục tiêu: Củng cố kiến thức bài học.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Sản phẩm: Câu trả lời ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Bµi 1: Ho¹t ®éng c¸ nh©n

-Nói kh«ng ®óng sù thËt -> Phª ph¸n thãi xÊu kho¸c l¸c.

Trong giao tiÕp, kh«ng nªn nãi

nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng tin lµ ®óng sù thËt(tr¸i víi ®iÒu ta nghÜ.)

Trong giao tiÕp, ®õng nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc (ch−a cã c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh lµ ®óng). *Ghi nhí (SGK10).

III - LuyÖn tËp(18p)

14

- Mét häc sinh ®äc yªu cÇu cña bµi tËp.

- Ph¸t hiÖn lçi Ph©n tÝch.

- Ph¸t phiÕu häc tËp. Chia nhãm thùc hiÖn. §¹i diÖn tr×nh bµy.

Bµi 2: Ho¹t ®éng nhãm - Häc sinh ®äc yªu cÇu c¶u ®Ò bµi.

- §iÒn Tr×nh bµy tr−íc líp.

- Chia nhãm thùc hiÖn. §¹i diÖn tr×nh bµy.

Bµi 3: Ho¹t ®éng c¸ nh©n - Mét häc sinh ®äc truyÖn.

- Nªu yªu cÇu cña bµi tËp.

- Lµm bµi tËp 3 c¸ nh©n Tr×nh bµy.

Bµi 4, 5: Ho¹t ®éng nhãm - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu cña bµi tËp.

- Suy nghÜ Tr×nh bµy tr−íc líp.

1-Bµi tËp 1: (SGK10). a-.. gia sóc nu«i ë trong nhµ.

Thõa côm tõ “ nu«i ë nhµ”. V× tõ gia sóc ®· bao hµm nghÜa nu«i ë nhµ. b-.. loµi chim cã hai c¸nh.

Thõa côm tõ “cã hai c¸nh” v× ®ã lµ ®Æc®iÓm cña loµi chim.

2-Bµi tËp 2: Chän tõ ng÷ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng: a-.. nãi cã s¸ch, m¸ch cã chøng. b-.. nãi dèi. c- nãi mß. d-nãi nh¨ng, nãi cuéi. e- nãi tr¹ng. => §Òu chØ c¸ch nãi tu©n thñ hoÆc vi ph¹m ph−¬ng ch©m vÒ chÊt.

3-Bµi tËp 3: TruyÖn thõa c©u: “ Råi cã nu«i ®−îc kh«ng”.

- ë ®©y ph−¬ng ch©m vÒ l−îng ®· kh«ng ®−îc tu©n thñ.

4-Bµi tËp 4: (SGK/11). a- C¸c tõ ng÷ nµy ®−îc sö dông trong héi tho¹i ®Ó b¶o ®¶m tu©n thñ ph−¬ng ch©m vÒ chÊt nh»m b¸o cho ng−êi nghe biÕt lµ tÝnh x¸c thùc cña nhËn ®Þnh hay th«ng tin m×nh ®−a ra ch−a ®−îc kiÓm chøng. b- Sö dung c¸c tõ ng÷ nµy trong diÔn ®¹t ®Ó tu©n thñ ph−¬ng ch©m vÒ l−îng: B¸o cho ng−êi nghe biÕt viÖc nh¾c l¹i néi dung ®· cò lµ do chñ ý cña ng−êi nãi.

5. Bµi tËp 5: (SGK/11) vÒ nhµ -ăn đơm nói đặt: vu khống, đặt điều, bịa chuyện cho người khác.

15

- ăn ốc nói mò: nói không có căn cứ.

- ăn không nói có: nói vu khống, bịa đặt.

- cãi chày cãi cối: cố tranh cãi nhưng không có lí lẽ gì cả.

- khua môi múa mép: nói năng ba hoa, khoác lác, phô trương.

-nói dơi nói chuột: nói lăng nhăng, linh tinh, không xác thực.

- hứa hươu hứa vượn: hứa để được lòng, cho qua chuyện rồi không thực hiện lời hứa.

->Tất cả đều vi phạm phương châm hội thoại về chất. C¸c thµnh ng÷ nµy chØ nh÷ng ®iÒu tèi kÞ trong giao tiÕp.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: ViÕt hoÆc mét ®o¹n v¨n cã sö dông ph−¬ng ch©m vÒ l−îng hoÆc chÊt.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- So¹n: “Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh”. * Rót kinh nghiÖm Ngày 23/08/2019

16

Ngày so¹n :22/8/2019 Ngày d¹y : Bµi 1.TiÕt 4 : Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh A. Môc tiªu cÇn ®¹t: 1. KiÕn thøc: - HiÓu viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh, lµm cho v¨n b¶n thuyÕt minh sinh ®éng, hÊp dÉn.

2. KÜ n¨ng: - BiÕt c¸ch sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo v¨n b¶n thuyÕt minh.

3. Th¸i ®é:- Cã ý thøc tèt khi sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: B¶ng phô. phiÕu häc tËp. c©u hái.

- PP : VÊn ®¸p, nªu vµ gi¶p quyÕt vÊn ®Ò, th¶o luËn - Häc sinh: tr¶ lêi c©u hái C. C¸c ho¹t ®éng I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Nhắc lại các kiểu văn bản em đã học tương ứng với các khối lớp? ë líp 8, c¸c em ®· ®−îc häc vµ vËn dông v¨n b¶n thuyÕt minh, giê häc nµy chóng ta tiÕp tôc t×m hiÓu vµ vËn dông kiÓu v¨n b¶n nµy ë mét yªu cÇu cao h¬n, ®ã lµ: §Ó v¨n b¶n thuyÕt minh sinh ®éng, hÊp dÉn vµ bít kh« khan th× cÇn sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt.

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) H§ cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu viÖc sù dông mét sè I. T×m hiÓu viÖc sù dông mét 17

biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong minh v¨n b¶n thuyÕt minh.(20p) - Mục tiêu: HS nắm được sử dụng biện pháp nghệ 1 - ¤n tËp v¨n b¶n thuyÕt minh. thuật trong văn bản thuyết minh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ: Thảo luận nhóm 5p ? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n thuyÕt minh. ? V¨n b¶n nµy ®−îc viÕt ra nh»m môc ®Ých g×. ? V¨n b¶n thuyÕt minh cã nh÷ng tÝnh chÊt nµo. ? KÓ ra c¸c Ph−¬ng thứcthuyÕt minh th−êng dïng.

Dự kiến SP: - Lµ kiÓu VB th«ng dông trong mäi lÜnh vùc ®êi sèng nh»m cung cÊp tri thøc kh¸ch quan vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, nguyªn nh©n...cña c¸c hiÖn t−îng vµ sù vËt trong tù nhiªn, x· héi b»ng ph−¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch...

- Tính chất: khách quan, xác thực và hữu ích; chính xác, rõ ràng và hấp dẫn.

- Mục đích: cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất các sự vật hiện tượng trong tự nhiên, xã hội.

- Ph−¬ng thứcnªu ®Þnh nghÜa, gi¶i thÝch, liÖt kª, 2 - ViÕt v¨n b¶n thuyÕt minh cã nªu vÝ dô, dïng sè liÖu, so s¸nh, ®èi chiÕu, ph©n sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ tÝch, ph©n lo¹i... thuËt: *VD V¨n b¶n :H¹ Long-§¸ vµ N−íc (SGK12,13) : Chuyển giao nhiệm vụ: NhËn xÐt: ? Bµi v¨n thuyÕt minh ®Æc ®iÓm cña ®èi -§èi t−îng thuyÕt minh: Sù k× l¹ t−îng nµo? cña §¸ vµ n−íc ë H¹ Long (vÊn - ThuyÕt minh vÒ sù k× l¹ cña §¸ vµ N−íc ë H¹ ®Ò trõu t−îng b¶n chÊt cña sinh Long. vËt.) ? §Æc ®iÓm Êy cã dÔ dµng thuyÕt minh kh«ng?

18

- §Æc ®iÓm nµy rÊt trõu t−îng, khã thuyÕt minh b»ng c¸ch ®o ®Õm, liÖt kª... Ng−êi viÕt ph¶i truyÒn ®−îc thÝch thó vµ c¶m xãc cho ng−êi ®äc ) ? Th«ng th−êng khi giíi thiÖu vÒ vÎ ®Ñp cña vÞnh H¹ Long, ng−êi ta th−êng giíi thiÖu vÒ nh÷ng g×?

- Giíi thiÖu vÒ c¸c ®¶o lín nhá, c¸c hang ®éng, c¸c d¸ng vÎ k× l¹ cña hßn ®¶o... ? ë v¨n b¶n nµy t¸c gi¶ ®i vÞnh H¹ Long theo ph−¬ng diÖn nµo?

- Giíi thiÖu vÒ §¸ vµ N−íc cña H¹ Long GV: §©y lµ mét ph¸t hiÖn míi l¹ cña nhµ v¨n Nguyªn Ngäc - mét ph−¬ng diÖn mµ Ýt ai nãi ®Õn. ? Víi môc ®Ých ®ã, t¸c gi¶ cã thÓ thuyÕt minh b»ng ®o, ®Õm, liÖt kª hay kh«ng? Hiy ®äc c©u v¨n nªu kh¸i qu¸t sù k× l¹ cña H¹ Long?

-"ChÝnh N−íc lµm cho §¸ sèng dËy, lµm cho §¸ vèn bÊt ®éng vµ v« chi bçng trë nªn linh ho¹t, cã thÓ ®éng ®Õn v« tËn, vµ cã chi gi¸c, cã t©m hån" ? Khi thuyÕt minh cho ®èi t−îng nµy, t¸c gi¶ ®i dïng c¸c Ph−¬ng thứcthuyÕt minh nµo? ? NÕu chØ dïng Ph−¬ng thứcliÖt kª, t¸c gi¶ ch−a nªu ®−îc sù k× l¹ cña H¹ Long. VËy sù k× l¹ cña H¹ Long ®−¬c t¸c gi¶ thuyÕt minh b»ng c¸ch nµo?

- Liªn t−ëng, t−ëng t−îng. ? T¸c gi¶ ®i sö dông c¸c biÖn ph¸p liªn t−ëng, t−ëng t−îng nh− thÕ nµo ®Ó giíi thiÖu sù k× l¹ cña H¹ Long? *Sù k× l¹ cña H¹ Long : +Sù s¸ng t¹o cña n−íc lµm cho ®¸ sèng dËy linh ho¹t, cã t©m hån.

- §¸ cã tuæi: giµ trÎ...

- §¸ cã t©m hån, tÝnh c¸ch: tinh nghÞch , nghiªm trang...

- §¸ cã c¶m xãc: vui, buån...

- §¸ biÕt tô häp: trß chuyÖn... +N−íc t¹o nªn sù di chuyÓn... +Tuú theo gãc ®é vµ tèc ®é di chuyÓn. + Tuú theo h−íng ¸nh s¸ng räi vµo chóng.

- Ph−¬ng thức nªu ®Þnh nghÜa, gi¶i thÝch vµ Ph−¬ng thứcliÖt kª

- BiÖn ph¸p liªn t−ëng, t−ëng t−îng.

19

+ TriÕt lý: Thiªn nhiªn t¹o nªn thÕ giíi b»ng nh÷ng nghÞch lý ®Õn l¹ lïng. ? Ngoµi sù liªn t−ëng, t−ëng t−îng, t¸c gi¶ cßn sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? LÊy dÉn chøng - Sö dông biÖn ph¸p nh©n ho¸, ®Ó chøng minh? so s¸nh.

- §¸ chen chóc... Giµ ®i trÎ l¹i trang nghiªm hay nhÝ nh¶nh, tinh nghÞch...Buån h¬n vui h¬n; §¸ nh− bËc tiªn «ng; Mét thÕ giíi ng−êi b»ng ®¸; Bän ng−êi b»ng ®¸ hèi h¶ trë vÒ...->phÐp nh©n ho¸, so s¸nh ®−îc sö dông tµi t×nh GV: C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trªn ®· cã t¸c dông giíi thiÖu VHL vÒ hai ph−¬ng dÖn §¸ vµ N−íc, ®ång thêi cßn lµm cho du kh¸ch thÊy H¹ Long lµ mét thÕ giíi sèng cã hån.

HS ®äc ®o¹n cuèi:"H¹ Long vËy ®ã"...®Õn hÕt.

NhËn xÐt c©u v¨n cuèi cïng? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ®· ®−îc t¸c gi¶ sö dông? T¸c dông?

- T¸c gi¶ ®−a ra mét lêi b×nh, mét triÕt lÝ -> kh¼ng ®Þnh sù sèng bÊt diÖt cña thiªn nhiªn-mét mãn quµ v« gi¸ mµ t¹o ho¸ ban tÆng cho con ng−êi. ? C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trªn cã vai trß nh− thÕ nµo trong v¨n b¶n t/m nµy ? Th«ng qua v¨n b¶n thuyÕt minh nµy, t¸c gi¶ muèn göi tíi ng−êi ®äc ®iÒu g×?

- Lêi ngîi ca vÎ ®Ñp diÖu k× cña thiªn nhiªn nh¾c nhë m«i chóng ta ph¶i yªu quý vµ b¶o vÖ TN Gi¸o viªn nhÊn m¹nh : ngoµi ra cßn cã c¸c h×nh thøc kÓ chuyÖn, tù thuËt, h− cÊu,( lèi vÌ diÔn ca : trßn nh− qu¶ trøng gµ, « th× ®éi nãn, ¬ th× cã r©u...) ? Qua viÖc t×m hiÓu trªn em cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc sö dông bpnt trong v¨n b¶n thuyÕt minh ?

- HS ®äc ghi nhí SGK

* Ho¹t ®éng 2. LuyÖn tËp -Mục tiêu: Củng cố, áp dụng kiến thức bài học.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Sản phẩm: Câu trả lời ghi vở.

*) C¸c bpnt ®−îc sö dông thÝch hîp lµm næi bËt ®Æc ®iÓm cña §¸ vµ N−íc ë H¹ Long g©y høng thó cho ng−êi ®äc. * Ghi nhí (SGK13).

II - LuyÖn tËp( 15p)

20

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Bài tập 1: HS đọc bài tập. Hoạt động nhóm 10p ? Nh÷ng Ph−¬ng thứcthuyÕt minh nµo ®· ®−îc sö dông? ? Bµi thuyÕt minh nµy cã nÐt g× ®Æc biÖt? ? T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? ? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ë ®©y cã t¸c dông g×?

-HS làm việc cá nhân , thảo luận cặp, thống nhất câu trả lời, báo cáo kết quả, nhận xét chéo.

-GV Nhận xét đánh giá, chốt kiến thức: Dự kiến SP:

1-Bµi tËp 1: (SGK14). a. V¨n b¶n nµy cã tÝnh chÊt thuyÕt minh rÊt râ ë viÖc giíi thiÖu loµi ruåi (Nh÷ng tri thøc kh¸ch quan vÒ loµi ruåi): + Nh÷ng tÝnh chÊt chung vÒ hä, gièng, loµi. + C¸c tËp tÝnh sinh sèng, sinh ®Î, ®Æc ®iÓm c¬ thÓ.

Cung cÊp c¸c kiÕn thøc ®¸ng tin cËy: Tõ ®ã thøc tØnh ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh, phßng bÖnh, ý thøc diÖt ruåi.

- Ph−¬ng thứcthuyÕt minh ®−îc sö dông: + Nªu ®Þnh nghÜa. + Ph©n lo¹i. + Sè liÖu. + LiÖt kª. b. Mét sè nÐt ®Æc biÖt cña bµi thuyÕt minh nµy: + VÒ h×nh thøc: Gièng nh− v¨n b¶n t−êng thuËt mét phiªn toµ. + VÒ cÊu tróc: Gièng nh− biªn 21

Bài 2: - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu cña bµi tËp.

- Gi¸o viªn gîi ý Häc sinh lµm bµi tËp.

b¶n 1 cuéc tranh luËn vÒ mÆt ph¸p lý. + VÒ néi dung:Gièng nh− mét c©u chuyÖn kÓ vÒ loµi ruåi.

- C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt: Nh©n ho¸, cã t×nh tiÕt, miªu t¶,… c. T¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt: + Lµm cho v¨n b¶n trë nªn sinh ®éng, hÊp dÉn, thó vÞ. + C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµy g©y høng thó cho b¹n ®äc nhá tuæi, võa lµ truyÖn vui, võa häc thªm tri thøc.

2-Bµi tËp 2: §o¹n v¨n t/m chim có g¾n víi håi øc tuæi th¬, víi nhËn thøc mª tÝn thuë bÐ, lín lªn ®i häc míi cã dÞp nhËn thøc l¹i sù nhÇm lÉn cò. Tri thøc khoa häc ®Èy lïi sù ngé nhËn.

-> BiÖn ph¸p nghÖ thuËt lÊy sù ngé nhËn håi nhá lµm ®Çu mèi cña c©u chuyÖn.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn thuyết minh có sử dụng biện pháp nghệ thuật.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

22

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

-ChuÈn bÞ bµi: “LuyÖn tËp sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh”. * Rót kinh nghiÖm Ngày 23/08/2019

______________________________________________________________________ ______-----------------------------------------------------------Ngày so¹n :22/8/2019 Ngày d¹y : Bµi 1.TiÕt 5 : LuyÖn tËp sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh A. Môc tiªu cÇn ®¹t: 1. KiÕn thøc: - Hs n¨m ch¾c 1 sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt cã thÓ sö dông trong v¨n b¶n thuyÕt minh 2. KÜ n¨ng: - Hs biÕt vËn dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo v¨n b¶n thuyÕt minh.

3. Th¸i ®é: - Cã ý thøc sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt khi viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ....

B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: S−u tÇm c¸c bµi viÕt cã sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh cã liªn quan.

- PP : Nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, th¶o luËn - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi sgk/15 C. C¸c ho¹t ®éng: I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: 23

Chuyển giao nhiệm vụ - Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh cã t¸c dông g×? Ta cÇn l−u ý ®iÒu g× khi sö dông?

Giê h«m nay chóng ta cïng nhau luyÖn tËp sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh.

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng kiến thức bài học.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Sản phẩm: Câu trả lời ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Hoạt động của thầy và trò

Nội dung chính

I. Đề bài: - Gv yêu cầu hs đọc và xác định yêu Thuyết minh chiếc bút, chiếc nón cầu của đề bài.

II. Tìm hiểu đề.

H Đối tượng cần thuyết minh ở đây là gì?

- Thể loại: Thuyết minh - Hs trả lời.

- Đối tượng: chiếc bút, chiếc nón.

H Về nội dung thuyết minh cần nêu được những nội dung nào?

- Nội dung; nêu công dụng, cấu tạo, chủng loại, - Hs trả lời. lịch sử của chiếc bút, chiếc nón.

H Về hình thức thuyết minh cần lưu ý điều gì?

- Hs trả lời.

- Gv hướng dẫn, bổ sung: + Cho sự vật tự thuật về mình. + Sáng tạo ra một câu chuyện nào đó. + Phỏng vấn một sự vật, hiện tượng nào đó ( bằng nghệ thuật nhân hoá). + Tổ chức đi thăm một nhà sưu tầm đồ vật…

- Hình thức thuyết minh: vận dụng 1 số biện pháp nghệ thuật như kể chuyện, so sánh, miêu tả, hỏi đáp theo lối nhân hoá… để làm cho bài viết thêm vui tươi, hấp dẫn.

24

GV yêu cầu HS thảo luận nhóm bàn(tg7’).

Nhóm 1,2thuyết minh về cái bút.

Nhóm 3, 4 thuyết minh về cái nón.

GV treo kết quả thảo luận của nhóm1 lên bảng.Các nhóm khác nhận xét,bổ sung.

GVnhận xét,kết luận.

GV treo bảng phụ có ghi sẵn dàn ý GV gọi nhóm 2 dự kiến cách sử dụng biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh về chiếc bút.

(Có thể cho bút tự kể chuyện về mình,có thể dùng biện pháp nhân hoá cho bút tâm sự với mình…)

III. Lập dàn 1. Thuyết minh về chiếc bút. a. Mở bài.

Giới thiệu chung về chiếc bút. b. Thân bài.

- Lịch sử: từ rất xa xưa ra ®êi t×nh cê (ph¸t triÓn qua c©u chuyÖn kÓ cña nhµ b¸o Hungari) - Cấu tạo: gồm 2 phần: phần vỏ và phần lõi. + Phần vỏ: Thường làm bằng nhựa cứng ( hoặc sắt, nhôm…), thường được cấu tạo 2 phần: ( phần trên, phần dưới) được nối với nhau bằng gien xoáy. Tác dụng: bảo vệ phần lõi + Phần lõi: gồm đầu bút, lò xo, ruột bút có chứa mực…Đầu bút gắn viên bi nhỏ.Khi viết,viên bi lăn đẩy mực ra ngoài.

- Công dụng: dùng để viết.

-Về màu sắc: nhiều màu :xanh, đỏ, tím, vàng…

- Chủng loại: phong phú bút bi, bút máy…

-Giá thành,sự tiện lợi của bút.

- GV treo kết quả thảo luận của nhóm 5.Các nhóm khác nhận xét,bổ sung.

-Gv nhận xét,kết luận.GV sử dụng +Ýnghĩa: bảng phụ đã ghi kết quả thảo luận - Càng ngày càng khẳng định rõ vị trí của mình.

- Những chiếc bót xinh xinh nằm trong hộp bót thể hiện được nét thẫm mỹ của mỗi con người -Dùngđểviết,đểvẽ.

- Những anh chị bót thể hiện tâm trạng.

Như người bạn đồng hành thể hiện ước mơ, hoài bão...củaconngười. “ Hãy cho tôi biết nét chữ của bạn, tôi sẽ biết bạn GV gọi đại diện HS nhóm 7, 8 dự là ai. kiến cách sử dụng biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh về + C¸ch sö dông, b¶o qu¶n: ViÕt nhÑ nhµng.Tr¸nh va ®Ëp m¹nh, khi kh«ng viÕt. Dïng nót bÊm ®−a cái nón . ngßi vµo trong vá khái ®Ó d©y mùc. c. KÕt bµi: ChiÕc bót bi lµ b¹n ®ång hµnh cña häc sinh lµ b¹n cña tÊt c¶ mäi ng−êi, mçi khi con ng−êi cÇn ghi chÐp => BiÖn ph¸p nghÖ thuËt sö dông trong v¨n 25

b¶n nµy: + Tù thuËt ®Ó cho chiÕc bót bi tù kÓ vÒ m×nh. + §èi ®¸p theo lèi nh©n ho¸: lêi ®èi ®¸p cña hai c¸i bót than phiÒn vÒ sù cÈu th¶ cña c¸c c« cËu häc trß.

2. Thuyết minh về chiếc nón lá. a. Mở bài.

Giới thiệu chung về chiếc món lá Việt Nam. b. Thân bài.

- Lịch sử:từ lâu đời.

-Giới thiệu về chiếc nón: +Hình dáng nón: -GV cho học sinh viết phần mở +Nguyên liệu làm nón:lá cọ,tre. bài,trình bày,nhận xét.

GV gọi hS đọc phần đọc thêm:Họ +Cách làm nón:phơi sấy lá cọ ,chuốt lá cho phẳng,đặt lá lên khuân chằm,dựng khuân,xếp nhà Kim. vành,lợp lá,khâu nón,phết dầu bóng.

-Nón sản xuất ở đâu,vùng nổi tiếng về nghề làm nón:Nón Huế,làng Chuông.

-Giá trị của nón: +Giá trị tinh thần:biểu tượng của con người Việt Nam,quà tặng,để múa. +Giá trị kinh tế”Làm giàu,tạo công ăn việc làm.

-Tác dụng che mưa,che nắng c.Kết bài:Cảm nghĩ cuả em về chiếc nón lá Việt Nam. + HS trình bày đoạn mở bài VD1: Là người Việt Nam, ai chẳng biết chiếc nón trắng quen thuộc. Mẹ đội chiếc nón ra đồng nhổ mạ, cấy lúa... Chị đội nón trắng đi chợ, chèo đò...

Em đi học cũng luôn mang theo che mưa, che nắng... Chiếc nón quen thuộc là thế. Nhưng có bao giờ bạn tự hỏi: Nó ra đời từ bao giờ, được làm như thế nào, giá trị của nó ra sao?...

VD2: Chiếc nón trắng Việt Nam không chỉ để che mưa, che nắng, nó là một nét duyên dáng của người phụ nữ Việt Nam “Qua đình ngả nón trông đình, đình bao nhiêu ngói, thương mình bấy nhiêu”. Vì sao chiếc nón được yêu quí và 26

trân trọng như vậy, xin hãy cùng tôi tìm hiểu về nó...

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn thuyết minh có sử dụng biện pháp nghệ thuật.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

So¹n v¨n b¶n “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh”. * Rót kinh nghiÖm Ngày 23/8/2019

-------------------------------------------------------Ngày so¹n : 22/8/2019 Ngày d¹y : Bµi 2. TiÕt 6: §äc –HiÓu v¨n b¶n §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh - Gabrien Gacxia Macket A. Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: - HS hiÓu ®−îc néi dung vÊn ®Ò ®Æt ra trong v¨n b¶n. Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®ang ®e do¹ toµn bé sù sèng trªn tr¸i ®Êt; nhiÖm vô cÊp b¸ch cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ ng¨n chÆn nguy c¬ ®ã, lµ ®Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh.

- ThÊy ®−îc nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶: Chøng cø cô thÓ, x¸c thùc, c¸ch so s¸nh r â rµng, giµu søc thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ.

27

2. KÜ n¨ng : - cã kÜ n¨ng ®äc,t×m hiÓu, ph©n tÝch luËn ®iÓm, luËn cø trong v¨n nghÞ luËn chÝnh trÞ.

3.Th¸i ®é: - cã ý thøc yªu chuéng hoµ b×nh, c¨m ghÐt chiÕn tranh 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Tµi liÖu liªn quan ®Õn bµi häc PP: Nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, tæ chøc h® tiÕp nhËn tphÈm, vÊn ®¸p - Häc sinh: Nh÷ng bµi viÕt cã liªn quan.

C. C¸c ho¹t ®éng I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Nêu hiểu biết của em về hậu quả chiến tranh thế giới thứ 2? Suy nghĩ của em về hậu quả đó?

ChiÕn tranh ®· qua ®i tõ l©u những hËu qu¶ cña nã ®Ó l¹i cßn hÕt søc nÆng nÒ víi nh©n d©n ViÖt Nam: §ã chÝnh lµ nh÷ng di chøng do chÊt ®éc mµu Da Cam mµ Mü ®· sö dông trong cuéc chiÕn tranh x©m lîc ViÖt Nam, trªn thÕ giíi hai qu¶ bom nguyªn tö mµ Mü ®· nÐm xuèng NhËt B¶n n¨m 1945, ®Õn nay vÉn lµ vÊn ®Ò thÕ giíi quan t©m.

VËy chóng ta cÇn cã th¸i ®é ntn?.

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30’) H§ cña thÇy vµ trß

Néi dung

I. Giíi thiÖu chung (10p) * Hoạt động 1: Giới thiệu chung 1. T¸c gi¶ - Mục tiêu: HS nắm được khái quát tác giả, tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. 28

- Tiến trình hoạt động: * T¸c gi¶: Ga-bri-en G¸c-xi-a Chuyển giao nhiệm vụ ? Dùa vµo phÇn chó thÝch *, h·y giíi thiÖu nh÷ng M¸c-kÐt.

- Nhµ v¨n: C«-l«m-bi-a. nÐt chÝnh nhÊt vÒ t¸c gi¶ M¸c-kÐt?

- Sinh n¨m 1928.

(- Th¸ng 8/1986, «ng ®−îc mêi tham dù cuéc gÆp - ¤ng lµ t¸c gi¶ cña nhiÒu tiÓu gì cña nguyªn thñ 6 níc víi néi dung kªu gäi chÊm thuyÕt vµ tËp truyÖn ng¾n theo røt ch¹y ®ua vò trang, thñ tiªu vò khi h¹t nh©n ®Ó khuynh h−íng hiÖn thùc huyÒn ¶o. ®¶m b¶o an ninh vµ hoµ b×nh thÕ giíi.

- N¨m 1982, ®−îc nhËn gi¶i - V¨n b¶n nµy trÝch tõ tham luËn cña «ng.)

- KiÓm tra HS ®äc c¸c chó thÝch trong SGK th−ëng N«-ben vÒ v¨n häc.

2. Văn bản UNICEF, FAO, tµu s©n bay.

- Gi¶i thÝch thªm c¸c chó thÝch: ? Cã thÓ xÕp v¨n b¶n ®Êu tranh... hoµ b×nh vµo côm v¨n b¶n nhËt dông ®−îc kh«ng? t¹i sao?

- V¨n b¶n nµy thuéc côm v¨n - VÊn ®Ò cã tÝnh cËp nhËt trong ®êi sèng, x· héi: vò b¶n nhËt dông. khÝ h¹t nh©n, hoµ b×nh. ? H1y kÓ nh÷ng v¨n b¶n nhËt dông ®1 häc ë líp 8?

- Th«ng tin vÒ Ngày tr¸i ®Êt n¨m 2000, «n dÞch thuèc l¸, bµi to¸n d©n sè ? V¨n b¶n ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò g×? h1y x¸c ®Þnh ph−¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh mµ v¨n b¶n ®Ò cËp -VÊn ®Ò bµn luËn: Chèng chiÕn tranh hạt nhân. ®Õn? ? H1y t×m c¸c luËn cø triÓn khai luËn ®iÓm trªn?

- 4 luËn cø -> bè côc 4 phÇn - ChiÕn tranh h¹t nh©n lµ hiÓm häa khñng khiÕp ®ang ®e do¹ lo¹i ng−êi vµ sù sèng trªn tr¸i ®Êt. V× vËy ®Êu tranh ®Ó loaÞ bá nguy c¬ Êy cho mét thÕ giíi hoµ b×nh lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña toµn nh©n lo¹i .

-> LuËn ®iÓm - HÖ thèng luËn cø: + Kho vò khÝ h¹t nh©n ®ang ®−îc tµng tr÷ cã kh¶ n¨ng huû diÖt c¶ tr¸i ®Êt vµ c¸c hµnh tinh kh¸c trong hÖ mÆt trêi.( Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n) + Cuéc ch¹y ®ua vò trang ®· lµm mÊt ®i kh¶ n¨ng c¶i thiÖn ®êi sèng cho hµng tû ng−êi.Nh÷ng vÝ dô so s¸nh trong c¸c lÜnh vùc x· héi,y tÕ, tiÕp tÕ thùc phÈm, gi¸o dôc, … víi nh÷ng chi phÝ khæng lå cho ch¹y ®ua 29

vò trang ®· cho thÊy tÝnh chÊt phi lý cña viÖc ®ã.( + ChiÕn tranh h¹t nh©n kh«ng chØ ®i ng−îc l¹i lý trÝ cña loµi ng−êi mµ cßn ng−îc l¹i víi lý trÝ cña tù nhiªn, ph¶n l¹i sù tiÕn ho¸, ®a tÊt c¶ thÕ giíi vÒ l¹i ®iÓm xuÊt ph¸t c¸ch ®©yhµng ngh×n triÖu n¨m. + V× vËy tÊt c¶ chóng ta ph¶i cã nhiÖm vô ng¨n chÆn cuéc chiÕn tranh h¹t nh©n, ®Êu tranh v× mét thÕ giíi hoµ b×nh. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ hÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø cña v¨n b¶n? *) Gép 2 luËn cø 2,3 lµ 1: Cuéc ch¹y ®ua vò trang vµ hËu qu¶. * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Cá nhân quan s¸t §1 : ? Theo dâi ®o¹n v¨n ®Çu cho biÕt nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®−îc t¸c gi¶ chØ ra nh− thÕ nµo?

-8/8/1986 H¬n 50.000 ®Çu ®¹n ...

- Mçi ng−êi trªn 4 tÊn thuèc næ - Huû diÖt 12 lÇn sù sèng - Tiªu diÖt c¸c hµnh tinh xoay xung quanh mÆt trêi + 4 hµnh tinh n÷a ph¸ huû thÕ th¨ng b»ng cña hÖ mÆt trêi.

- Nh− thanh g−¬m §a.m«-clÐt.. tiªu diÖt tÊt c¶ ..cña hÖ mÆt trêi ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i so s¸nh chiÕn tranh vò khÝ h¹t nh©n ®ang ®Ì nÆng lªn chóng ta nh− thanh g−¬m §a-m«-clÐt?

- V× nguy c¬ chiÕn tranh vò khÝ h¹t nh©n rÊt nguy hiÓm, nã cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo, nã lu«n ®e do¹ sù sèng cña con ng−êi=>.C¸ch so s¸nh Êy nhÊn m¹nh h¬n mèi nguy c¬ cña sù huû diÖt

*) HÖ thèng luËn ®iÓm , luËn cø m¹ch l¹c, chÆt chÏ, cã søc thuyÕt phôc.

II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 20p 1- Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n:

30

ChiÕn tranh h¹t nh©n rÊt nguy hiÓm, chØ cÇn Ên c¸i nót trªn bµn phÝm th× sù sèng sÏ kh«ng cßn tån t¹i trªn hµnh tinh cña chóng ta ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn vµ sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ë ®o¹n v¨n b¶n nµy?

- C¸ch vµo ®Ò trùc tiÕp Thảo luận nhóm bàn: 5p - LÝ lÏ vµ chøng cí ®Òu dùa ? Tõ phÇn võa ph©n tÝch, em nhËn thøc ®−îc ®iÒu trªn sù tÝnh to¸n KH. g× vÒ nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n. ? Th¸i ®é cña t¸c gi¶ khi viÕt lªn vÊn ®Ò nµy? ? Tõ thùc tÕ cuéc chiÕn tranh x©m l−îc cña MÜ t¹i VN, Nhật Bản. Em hiy chØ ra sù tµn ph¸ ¸c liÖt cña vò khÝ h¹t nh©n?

Dự kiến SP: => - M¸y bay B52 cña MÜ d¶i th¶m kh¾p ®Êt n−íc VN, tµn ph¸, lµm thiÖt h¹i vÒ ng−êi vµ tµi s¶n (Phè Kh©m Thiªn bÞ san b»ng, c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp bÞ ph¸ huû...)

- §Ó l¹i nh÷ng di chøng cña chÊt ®éc mµu da cam... => §©y lµ nh÷ng hµnh ®éng d· man cÇn lªn ¸n, kh«ng chØ ë VN mµ ë NhËt B¶n, MÜ ®· bá hai qu¶ bom nguyªn tö vµo hai thµnh phè HiR«SiMa vµ Nagasaki..

GV: Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®ang ®e do¹ toµn thÕ giíi, mét khi nã næ ra th× tÊt c¶ mäi sinh vËt trªn tr¸i ®Êt sÏ bÞ huû diÖt. VËy nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn chiÕn tranh h¹t nh©n, lµm g× ®Ó ng¨n chÆn chóng, tiÕt sau chóng ta sÏ t×m hiÓu.

-> Vò khÝ h¹t nh©n cã søc tµn ph¸ khñng khiÕp, kh¼ng ®Þnh nguy c¬ h¹t nh©n ®ª do¹ mäi ng−êi trªn toµn tr¸i ®Êt.

- Th¸i ®é cña t¸c gi¶ lµ sù lªn ¸n phª ph¸n chiÕn tranh h¹t nh©n

IV. Ho¹t ®éng luỵên tập vËn dông ( 7p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn suy nghĩ về hậu quả của vũ khí hạt nhân những năm 80của Tk XX. V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 2p) 31

-Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- ChuÈn bÞ tiÕt 6: HiÓm ho¹ cña chiÕn tranh h¹t nh©n vµ lêi kªu gäi cña t¸c gi¶ * Rót kinh nghiÖm Ngày 30/08/2019

-------------------------------------------------------------------Ngày so¹n : 29/8/2019 Ngày d¹y : Bµi 2 . TiÕt 7: §äc -HiÓu v¨n b¶n ®Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh (tiÕp) I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: - HS hiÓu ®−îc néi dung vÊn ®Ò ®Æt ra trong v¨n b¶n. nhiÖm vô cÊp b¸ch cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ ng¨n chÆn nguy c¬ ®ã, lµ ®Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh.

- ThÊy ®−îc nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶: Chøng cø cô thÓ, x¸c thùc, c¸ch so s¸nh r â rµng, giµu søc thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ.

- Kü n¨ng: RÌn kü n¨ng ®äc, ph©n tÝch v¨n b¶n nghÞ luËn.

- Th¸i ®é: G/D häc sinh cã thãi quen quan t©m ®Õn c¸c vÊn ®Ò cña ®êi sèng x· héi trong n−íc vµ quèc tÕ -Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

II. ChuÈn bÞ : - GV: So¹n bµi + c¸c t− liÖu chiÕn tranh vµ vò khÝ h¹t nh©n trªn thÕ giíi.

PP: VÊn ®¸p , h®éng tiÕp nhËn t¸c phÈm, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.

- HS : §äc tr−íc bµi vµ chuÈn bÞ theo h/d cña gi¸o viªn.

III. TiÕn tr×nh lªn líp I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi 32

- Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Nguy c¬ cña chiÕn tranh h¹t nh©n nh− thÕ nµo? Em h1y nhËn xÐt th¸i ®é cña M¸c KÐt vÒ vÊn ®Ò nµy?

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Hoạt động 1 : Tìm hiểu cuéc ch¹y ®ua vò trang vµ hËu qu¶ cña nã.

- Mục tiêu: Hs nắm được tác hại của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân - Phương thức: Thảo luận nhóm, cá nhân - Sản phẩm:câu trả lời, nd ghi vở , phiếu học tập - Cách tiến hành: - Yªu cÇu häc sinh ®äc ®o¹n 2 cña v¨n b¶n Thảo luận nhóm 7p ? Theo t¸c gi¶ niÒm an ñi lín nhÊt tr−íc nguy cchiÕn tranh lµ g×? ? §Ó lµm râ luËn ®iÓm ®ã t¸c gi¶ ®· chØ râ sự phi lý và tốn kém của chạy đua vũ trang ra sao?

-HS làm việc cá nhân , thảo luận cặp, thống nhất câu trả lời, báo cáo kết quả, nhận xét chéo.

-GV Nhận xét đánh giá, chốt kiến thức: Dự kiến SP: - NhËn thøc ®−îc viÖc b¶o tån sù sèng trªn T§ Ýt tèn kÐm h¬n dÞch h¹ch h¹t nh©n. §−a ra d/c vÒ sù tèn kÐm vµ tÝnh chÊt v« lÝ cña cuéc ch¹y ®ua vò trang h¹t nh©n :( Chi phÝ lÜnh vùc ®êi sèng x1 héi- Chi phÝ chuÈn bÞ chiÕn tranh h¹t nh©n) - LÜnh vùc x1 héi: 100 tØ ®« la.> cøu 500 triÖu trÎ em nghÌo -> chi phÝ cho 100 m¸y bay vµ 7000 tªn löa v−ît ®¹i d−¬ng.

- Y tÕ: Gi¸ trÞ cña 10 tµu s©n bay = Sè tiÒn phßng

III. T×m hiÓu v¨n b¶n:(25p) 1. Nguy c¬ cña chiÕn tranh h¹t nh©n:

2. Cuéc ch¹y ®ua vò trang vµ hËu qu¶ cña nã a. §èi víi con ng−êi

33

bÖnh trong 14 n¨m b¶o vÖ 1 tØ ng−êi sèt rÐt, cøu ®−îc 14 triÖu trÎ em.

- Thùc phÈm : 27 tªn löa ®ñ tiÒn n«ng cô cho c¸c n−íc nghÌo vµ 149 tªn löa ®ñ cho 575 triÖu ng−êi thiÕu dinh d−ìng.

- Gi¸o dôc: 2 chiÕc tµu ngÇm mang vò khÝ h¹t nh©n ®· ®ñ tiÒn xo¸ n¹n mï ch÷ cho toµn thÕ giíi.

T¸c gi¶ ®−a ra hµng lo¹t nh÷ng dÉn chøng víi nh÷ng so s¸nh thuyÕt phôc trong c¸c lÜnh vùc x· héi, y tÕ, tiÕp tÕ thùc phÈm, gi¸o dôc. ? Em cã nhËn xÐt g× vª c¸ch ®−a dÉn chøng vµ so s¸nh cña t¸c gi¶ sö dông trong ®o¹n nµy? ?T¹i sao tg l¹i so s¸nh t¸c h¹i cña chiÕn tranh h¹t nh©n víi c¸c ngµnh ®ã?

- V× ®©y lµ nh÷ng lÜnh vùc thiÕt yÕu trong cuéc sèng con ng−êi ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c n−íc nghÌo ch−a ph¸t triÓn. ? C¸ch so s¸nh ®ã cã t¸c dông g×?

- Lµm næi bËt sù tèn kÐm, phi lÝ. ?Qua ®ã t¸c gi¶ ®1 cho ng−êi ®äc thÊy ®−îc t/c cña chiÕn tranh h¹t nh©n ntn?

- Sö dông dÉn chøng víi nh÷ng so s¸nh cô thÓ, toµn diÖn, s©u s¾c vµ phong phó trªn nhiÒu lÜnh vùc.

-> Ch¹y ®ua vò trang lµ v« cïng tèn kÐm, phi lý, c−íp ®i cña thÕ giíi, cña con ng−êi nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn, ®Ó lo¹i trõ n¹n ®ãi, n¹n thÊt häc vµ kh¾c phôc nhiÒu bÖnh tËt cho hµng tr¨m ? V× sao nãi: "ChiÕn tranh h¹t nh©n kh«ng nh÷ng triÖu con ng−êi. ®i ng−îc l¹i lÝ trÝ cña con ng−êi mµ cßn ®i ng−îc b. §èi víi tù nhiªn l¹i lÝ trÝ cña c¶ tù nhiªn n÷a"?

- V×: ChiÕn tranh h¹t nh©n kh«ng chØ tiªu diÖt nh©n lo¹i mµ cßn huû diÖt mäi sù sèng trªn tr¸i ®Êt. ? §Ó lµm râ ®iÒu nµy t¸c gi¶ ®1 ®−a ra nh÷ng chøng cø nµo?

- Sù sèng trªn tr¸i ®Êt 380 triÖu n¨m b−ím míi biÕt bay, 180 triÖu n¨m hång míi në 4 kØ con ng−êi míi biÕt h¸t, biÕt yªu > < nh−ng bÊm mét ... trë l¹i ®iÓm xuÊt ph¸t ? NhËn xÐt c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶?

- T¸c gi¶ ®−a ra nh÷ng chøng cø ? Em hiÓu g× vÒ sù sèng trªn T§ tõ h×nh dung ®ã tõ khoa häc ®Þa chÊt vµ cæ sinh cña t¸c gi¶? häc vÒ nguån gèc vµ sù tiÕn ho¸ 34

? VËy theo lêi b×nh luËn cña t¸c gi¶ trong thêi ®¹i hoµng kim nµy cña KH vµ trÝ tuÖ chØ cÇn 1 tÝch t¾c cña chiÕn tranh h¹t nh©n sÏ g©y ra hËu qu¶ g×? ? Qua ®ã em cã nhËn thøc g× vÒ tÝnh chÊt cña chiÕn tranh h¹t nh©n? * Hoạt động 2 : Tìm hiểu nhiÖm vô ®Êu tranh ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n - Mục tiêu: Hs nắm được nhiÖm vô ®Êu tranh ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n - Phương thức: Thảo luận nhóm, cá nhân - Sản phẩm:câu trả lời, nd ghi vở , phiếu học tập - Cách tiến hành:

cña sù sèng trªn tr¸i ®Êt + LËp luËn s¾c bÐn, lèi biÖn luËn t−¬ng ph¶n vÒ thêi gian, nh÷ng chøng cí khoa häc cô thÓ. *) Sù sèng trªn T§ lµ 1 kÕt qu¶ qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ l©u dµi cña tù nhiªn. *) ChiÕn tranh h¹t nh©n huû diÖt mäi sù sèng, ®Èy lïi cuéc tiÕn ho¸ trë l¹i ®iÓm xuÊt ph¸t ban ®Çu lµ ph¶n tù nhiªn, ph¶n tiÕn ho¸.

3. NhiÖm vô ®Êu tranh ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n.

? Sau khi chØ ra hiÓm ho¹ cña chiÕn tranh h¹t nh©n t¸c gi¶ dÉn ng−êi ®äc ®Õn vÊn ®Ò g×?

- T¸c gi¶ h−íng mäi ng−êi tíi mét th¸i ®é tÝch cùc lµ ®Êu tranh ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n cho mét thÕ giíi hoµ b×nh.

- Kh¼ng ®Þnh ý nghÜa cña sù cã mÆt trong hµng ngò nh÷ng ng−êi ®Êu tranh ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n Thảo luận cặp đôi 3p: ? KÕt thóc lêi kªu gäi t¸c gi¶ ®1 ®−a ra ®Ò nghÞ g×? ? Ta nªn hiÓu nh− thÕ nµo vÒ ®Ò nghÞ nµy cña nhµ v¨n?(Tác giả muốn kêu gọi điều gì?)

Dự kiến SP: - §Ò nghÞ: LËp ra 1 nhµ b¨ng l−u gi÷ trÝ nhí tån t¹i ®−îc c¶ sau th¶m ho¹ h¹t nh©n - Nh©n lo¹i cÇn đoàn kết gi÷ g×n kÝ øc cña m×nh, chøng ta sÏ lªn ¸n nh÷ng thÕ lùc hiÕu chiÕn - Liªn hÖ : 5 triÖu ch÷ ký trong ®ã cã nhiÒu ch÷ kÝ cña gi¸o viªn vµ häc sinh Lµo Cai ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ ë phÇn nµy? ? Víi lêi ®Ò nghÞ ®ã, theo em t¸c gi¶ muèn nhÊn m¹nh ®iÒu g×?

-LËp luËn râ rµng ®Çy tÝnh thuyÕt 35

? Em hiÓu g× vÒ nhµ v¨n M¸c kÐt qua c©u chuyÖn phôc. nµy?

- §oµn kÕt ®Êu tranh cho 1 thÕ giíi hoµ b×nh, ng¨n chÆn vµ xo¸ - Yªu chuéng hoµ b×nh, yªu con ng−êi. bá nguuy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n lµ nhiÖm vô cÇn thiÕt vµ * Hoạt động 3: Tổng kết cÊp b¸ch cña toµn thÓ loµi ng−êi.

- Mục tiêu: Hs nắm được nghệ thuật, nội dung đặc sắc của tác phẩm III. Tæng kÕt: 5p - Phương thức: Thảo luận nhóm, vấn đáp 1. NghÖ thuËt - Sản phẩm:HS ghi vở - LËp luËn chÆt chÏ.

- Cách tiến hành : - Cã chøng cø cô thÓ, x¸c thùc. ? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt -Sö dông nghÖ thuËt so s¸nh s¾c cña v¨n b¶n? s¶o, giµu søc thuyÕt phôc ? V× sao t¸c gi¶ l¹i ®Æt tiªu ®Ò cho v¨n b¶n ®Êu 2 Néi dung tranh cho thÕ giíi hoµ b×nh - Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®e däa toµn nh©n lo¹i vµ sù ch¹y ®ua vò trang * Luyện tập:5p - Lêi kªu gäi ®Êu tranh v× mét thÕ Kể tên một thảm hoạ hạt nhân đã xẩy ra với nhân giíi hßa b×nh, kh«ng chiÕn tranh loại. Phân tích hậu quả của nó và gửi lời cảnh báo Ghi nhí(SGK) đến nhân loại.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn ngắn nêu suy nghĩ sau khi học xong văn bản.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

ChuÈn bÞ p/c héi tho¹i (tiÕp theo) + ghi nhí bµi tr−íc.

36

* Rót kinh nghiÖm Ngày 30/08/2019

--------------------------------------------------------Ngày so¹n: 29/8/2019 Ngày d¹y: Bµi 2.TiÕt 8: C¸c ph−¬ng ch©m héi tho¹i ( TiÕp theo) A. Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: - N¾m ®−îc néi dung ph−¬ng ch©m quan hÖ, ph−¬ng ch©m c¸ch thøc vµ ph−¬ng ch©m lÞch sù.

2. KÜ n¨ng: - BiÕt vËn dông nh÷ng ph−¬ng ch©m nµy trong giao tiÕp.

3. Th¸i ®é: - Cã ý thøc sö dông tèt c¸c ph−¬ng ch©m trong giao tiÕp.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ...

B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Nh÷ng ng÷ liÖu cã liªn quan ®Õn bµi häc PP: VÊn ®¸p, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò,quy n¹p, th¶o luËn - Häc sinh:ChuÈn bÞ thùc hiÖn H § C. C¸c ho¹t ®éng I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Kể tên các phương châm hội thoại đã học?

- HS trả lời=. nhận xét - GV nhận xét và dẫn vào bài.

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) H§ cña thÇy vµ trß

Néi dung 37

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm phương châm quan hệ - Mục tiêu: HS nắm được phương châm quan hệ.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, cặp đôi.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ * HS lµm viÖc cặp đôi 5p: ? C©u thµnh ng÷ nµy dïng ®Ó chØ t×nh huèng héi tho¹i nh− thÕ nµo? .? Thö t−ëng t−îng ®iÒu g× sÏ xÈy ra nÕu nh− xuÊt hiÖn t×nh huèng héi tho¹i nay? ? Qua ®©y, em rót ra bµi häc g× trong giao tiÕp?

Dự kiến SP:=> - Mét häc sinh ®äc ghi nhí.

Hoạt động 2 - Mục tiêu: HS nắm đượcp/châm cách thức.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ * HS th¶o luËn nhãm bµn 5p : C¸c thµnh ng÷: + “D©y cµ ra d©y muèng” + “Lóng bóng nh− ngËm hét thÞ” ? Hai thµnh ng÷ nµy, dïng ®Ó chØ t×nh

I. Ph−¬ng ch©m quan hÖ: (7p) 1.VD ( Sgk/21 )

2.NX:

- C©u thµnh ng÷ “¤ng nãi gµ, bµ nãi vÞt”: Chỉ cách nói mçi ng−êi nãi mét ®»ng, kh«ng khíp víi nhau=> kh«ng hiÓu nhau *) Khi giao tiÕp cÇn nãi ®óng vµo ®Ò tµi giao tiÕp, tr¸nh nãi l¹c ®Ò. * Ghi nhí (SGK21).

II. Ph−¬ng ch©m c¸ch thøc:(10p) 1. VD 1 ( Sgk/21,22 )

38

nh÷ng c¸ch nãi nh− thÕ nµo? ? Nh÷ng c¸ch nãi ®ã ¶nh h−ëng ®Õn giao tiÕp ra sao? ? Qua ®©y, em cã thÓ rót ra ®−îc bµi häc 2. NhËn xÐt g× trong giao tiÕp?

- Thµnh ng÷ “D©y… muèng” chØ c¸ch nãi Dự kiến SP: => dµi dßng, r−êm rµ.

- Thµnh ng÷ “Lóng tóng… hét thÞ” chØ c¸ch nãi Êp óng, kh«ng thµnh lêi, kh«ng rµnh m¹ch.

Lµm cho ng−êi nghe khã tiÕp nhËn hoÆc tiÕp nhËn kh«ng ®óng néi dung ®−îc truyÒn ®¹t. Nh− vËy giao tiÕp sÏ kh«ng ®¹t kÕt qu¶ mong muèn. *)Khi giao tiÕp, cÇn chó ý (tíi) nãi ng¾n gän, rµnh m¹ch; tr¸nh c¸ch nãi m¬ hå *VD 2 ( Sgk/22 ) C©u “T«i ®ång ý víi nh÷ng nhËn ®Þnh vÒ truyÖn ng¾n cña «ng Êy”. ? Cã thÓ hiÓu c©u trªn theo mÊy c¸ch? §−îc hiÓu theo hai c¸ch: + C¸ch 1: X¸c ®Þnh côm tõ “cña «ng Êy” bæ nghÜa cho “nhËn ®Þnh”. C©u trªn cã thÓ hiÓu lµ:T«i ®ång ý víi nh÷ng nhËn ®Þnh cña «ng Êy vÒ truyÖn ng¾n. + C¸ch 2: X¸c ®Þnh côm tõ “cña «ng Êy” bæ nghÜa cho “truyÖn ng¾n”. C©u trªn cã thÓ hiÓu lµ: T«i ®ång ý víi nh÷ng nhËn ®Þnh cña ai ®ã vÒ truyÖn ng¾n cña «ng Êy (Do «ng Êy s¸ng t¸c).

- Cách nói mơ hồ khiến người nghe hiểu ? Em có nhận xét gì về cách nói này? theo nhiều cách khác nhau. ? §Ó ng−êi nghe kh«ng hiÓu lÇm ph¶i nãi nh− thÕ nµo? . Cã thÓ chän mét trong c¸c c¸ch sau: 1. T«i.. cña «ng Êy vÒ truyÖn ng¾n.

2. T«i… nhËn ®Þnh vÒ truyÖn ng¾n mµ «ng Êy s¸ng t¸c.

3. T«i.. nhËn ®Þnh cña c¸c b¹n vÒ.. truyÖn 39

ng¾n cña «ng Êy. ? Qua vÝ dô trªn, rót ra ®−îc kÕt luËn g× trong giao tiÕp cña b¶n th©n em? ? Qua phÇn t×m hiÓu trªn em hiÓu thÕ nµo lµ p/ch©m c¸ch thøc?

- §äc phÇn ghi nhí (SGK22).

Hoạt động 3 - Mục tiêu: HS nắm đượcp/châm lịch sự.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ * HS th¶o luËn cÆp ®«i 3p: TruyÖn “Ng−êi ¨n xin” (SGK22): ? V× sao ng−êi ¨n xin vµ cËu bÐ trong truyÖn ®Òu c¶m thÊy m×nh ®· nhËn ®−îc tõ ng−êi kia mét c¸i g× ®ã? ? Em rót ra ®−îc bµi häc g× tõ c©u chuyÖn?

Dự kiến SP: =>

Khi giao tiÕp, nÕu kh«ng v× mét lý do

®Æc biÖt th× kh«ng nªn nãi nh÷ng c©u mµ ng−êi nghe cã thÓ hiÓu theo nhiÒu c¸ch (C¸ch nãi m¬ hå). * Ghi nhí (SGK22) III. Ph−¬ng ch©m lÞch sù:(5p) 1. VD ( Sgh/22 )

2. NhËn xÐt Hai ng−êi ®Òu kh«ng cã tiÒn b¹c nh−ng c¶ hai ®Òu c¶m nhËn ®−îc t×nh c¶m mµ ng−êi kia ®· giµnh cho m×nh, ®ã lµ t×nh c¶m: T«n träng, ch©n thµnh vµ quan t©m Trong giao tiÕp, cÇn ph¶i t«n träng ®Õn ng−êi kh¸c. ng−êi ®èi tho¹i (Dï hoµn c¶nh, ®Þa vÞ x· héi cña ng−êi ®èi tho¹i nh− thÕ nµo ®i n÷a, kh«ng nªn c¶m thÊy ng−êi ®èi tho¹i thÊp kÐm h¬n m×nh mµ dïng nh÷ng lêi lÏ thiÕu tÞch sù). ? ThÕ nµo lµ p/ ch©m lÞch sù?

- Mét häc sinh ®äc phÇn ghi nhí. *)Khi giao tiÕp, cÇn tÕ nhÞ vµ t«n träng ? Khi giao tiÕp ®Ó ®¶m b¶o th¸i ®é, ta ng−êi kh¸c. cÇn ph¶i l−u ý ®iÒu g×?

GV: Cho HS quan s¸t vµo t×nh huèng sau: - T×nh huèng : C« gi¸o : Sao em ®Õn líp muén thÕ?

40

Häc sinh: Kh«ng ai gäi dËy. ? Em thÊy häc sinh tr¶ lêi c« gi¸o cã ®¶m b¶o quan hÖ giao tiÕp trong héi tho¹i kh«ng? t¹i sao?

- Cã mang tÝnh ng¾n gän nh−ng thiÕu t«n träng, lÔ phÐp.

-> Gi¸o viªn nhÊn m¹nh: Khi giao tiÕp, ph¶i ®¶m b¶o ®óng vai trß x· héi, nÕu kh«ng chØ ®óng víi yªu cÇu giao tiÕp mµ kh«ng tu©n thñ ph−¬ng ch©m lÞch sù.

Mét häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp.

- Lµm miÖng Häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung (nÕu cã). ? T×m mét sè c©u tôc ng÷, ca dao cã néi dung t−¬ng tù.

Hoạt động 4 - Mục tiêu: HS luyện tập, vận dụng kiến thức..

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp.

- GV ph¸t phiÕu häc tËp.

- Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm ( 4 nhãm ), ®¹i diÖn tr×nh bµy.

- Mét häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp.

*Ghi nhí (SGK23).

IV. LuyÖn tËp:(13p)

1-Bµi tËp 1: (SGK23) - Nh÷ng c©u tôc ng÷, ca dao ®ã, cha «ng ta muèn kh¼ng ®Þnh vai trß cña ng«n ng÷ trong ®êi sèng vµ khuyªn chóng ta trong giao tiÕp nªn dïng nh÷ng lêi lÏ lÞch sù, nh· nhÆn.

- Mét sè c©u tôc ng÷, ca dao cã néi dung t−¬ng tù: + “Chim kh«n.. dÔ nghe”. + “Vµng.. thö lêi”. + “Ch¼ng ®−îc miÕng thÞt miÕng x«i” Còng ch¼ng ®−îc lêi nãi cho ngu«i tÊm lßng”. + “Mét lêi nãi quan tiÒn, thóng thãc, mét lêi nãi dïi ®ôc c¼ng tay”. + “Mét c©u nhÞn lµ chÝn c©u lµnh”.

41

- Chia líp 4 nhãm. Gv ph¸t phiÕu häc tËp - §¹i diÖn tr×nh bµy.

2-Bµi tËp 2: (SGK23) - PhÐp tu tõ TV cã liªn quan trùc tiÕp tíi ph−¬ng ch©m lÞch sù lµ: PhÐp nãi gi¶m, nãi tr¸nh. VÝ dô: Cô Êy ®· chÕt c¸ch ®©y 10 n¨m.

Cô Êy ®· khuÊt nói 10 n¨m råi.

3-Bµi tËp 3: (SGK23) a- nãi m¸t. d- nãi leo. b- nãi hít e- nãi ra ®Çu, ra ®òa. c- nãi mãc.

- C¸ch nãi a, b, c, d cã liªn quan tíi . Giải nghĩa các thành ngữ sau đây và cho ph−¬ng ch©m lÞch sù, c¸ch nãi e cã liªn quan ®Õn ph−¬ng ch©m c¸ch thøc. biết mỗi thành ngữ đó có liên quan đến 4-Bµi tËp 4: (SGK23, 24) phương châm hội thoại nào? (Cặp đôi) a- Ng−êi nãi chuÈn bÞ hái vÒ mét vÊn ®Ò kh«ng ®óng vµo ®Ò tµi mµ 2 ng−êi ®ang trao ®æi. Tr¸nh ®Ó ng−êi nghe hiÓu r»ng m×nh kh«ng tu©n thñ ph−¬ng ch©m quan hÖ. b- §«i khi, v× mét lý do nµo ®ã, ng−êi nãi ph¶i nãi mét ®iÒu mµ nghÜ lµ ®iÒu ®ã sÏ lµm tæn nth−¬ng thÓ diÖn cña ng−êi ®èi tho¹i. §Ó gi¶m nhÑ ¶nh h−ëng tíi ng−êi nghe, ng−êi nãi dïngc¸ch diÔn ®¹t nµy – Ph−¬ng ch©m lÞch sù. c- Nh÷ng c¸ch nãi “§õng nãi leo, víi t«i”b¸o hiÖu cho ng−êi nghe biÕt r»ng ng−êi ®ã ®· kh«ng tu©n thñ ph−¬ng ch©m lÞch sù vµ cÇnph¶i chÊm røt.

Bµi 5: Nói băm nói bổ: nói bốp chát, xỉa xãi, thô bạo (PC lịch sự).

-Nói như đấm vào tai: nói mạnh, trái ý người khác, khó tiếp thu (PC lịch sự).

-Điều nặng tiếng nhẹ: nói trách móc, chì chiết (PClịch sự).

-Nửa úp nửa mở: nói mập mờ, ỡm ờ, không nói ra hết ý (PC cách thức).

42

-Mồm loa mép giải:lắm lời, đanh đá, nói át người khác (PC lịch sự).

-Đánh trống lảng: lảng ra, né tránh không muốn tham dự vào một việc nào đó, không muốn đề cập đến một vấn đề nào đó mà người đối thoại đang trao đổi (PC quan hệ).

-Nói như dùi đục chấm mắm cáy: nói không khéo, thô kệch, thiếu tế nhị (PC lịch sự).

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn thuyết minh có sử dụng biện một vài phương châm hội thoại đã học.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện . + Lµm bµi tËp 5 (SGK), bµi tËp (SBT). + ChuÈn bÞ bµi: * “Sö dông yÕu tè miªu t¶...”. * “LuyÖn tËp sö dông yÕu tè miªu t¶...”. * Rót kinh nghiÖm Ngày 30/08/2019

----------------------------------------------------------Ngày so¹n : 29/8/2019 Ngày d¹y : 43

Bµi 2. TiÕt 9 Sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh A. Môc tiªu cÇn ®¹t: - KiÕn thøc: Gióp häc sinh hiÓu ®−îc v¨n b¶n thuyÕt minh cã khi ph¶i kÕt hîp víi yÕu tè miªu t¶ th× v¨n b¶n míi sinh động hấp dẫn.

- Kü n¨ng: RÌn cho häc sinh kü n¨ng ph¸t hiÖn, vËn dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh.

- Th¸i ®é: gi¸o dôc cho häc sinh lßng say mª, høng thó vÒ viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Nh÷ng ®o¹n v¨n, bµi v¨n thuyÕt minh cã sö dung yÕu tè miªu t¶.

PP: §µm tho¹i, quy n¹p, th¶o luËn - Häc sinh: S−u tÇm nh÷ng ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã sö dông yÕu tè miªu t¶.

C. C¸c ho¹t ®éng I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ §Ó v¨n b¶n thuyÕt minh sinh ®éng, hÊp dÉn, cã søc thuyÕt phôc ta th−êng sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt, ®ã lµ nh÷ng biÖn ph¸p nµo?

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) * Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm...

I. T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ trong v¨n - Mục tiêu: HS hiểu đặc điểm yếu tố miêu tả b¶n thuyÕt minh. ( 20p) trong VBTM. - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động V¨n b¶n “C©y chuèi trong ®êi sèng ViÖt Nam” 44

- Hai häc sinh ®äc v¨n b¶n. ?.Em hiy cho biÕt nhan ®Ò vµ g.thÝch nhan ®Ò cña VB? (Nhan ®Ò cña VB cã ý nghÜa g×?)

-C©y chuèi trong ®êi sèng ViÖt Nam. Nãi vÒ c©y chuèi nãi chung trong ®/sèng VN (kh«ng ph¶i lµ miªu t¶ mét c©y chuèi nµo, mét rõng chuèi nµo) -Vai trß cña c©y chuèi trong ®/sèng v/chÊt, tinh thÇn cña ngêi VN tõ xa ®Õn nay.

-Th¸i ®é ®óng ®¾n cña con ng−êi trong viÖc nu«i trång, ch¨m sãc, sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c gi¸ trÞ cña c©y chuèi. ?.VB nµy thuéc kiÓu VB nµo?( V¨n TM ) ?.T×m nh÷ng c©u t/minh vÒ ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña c©y chuèi trong bµi?

-TM vÒ ®Æc ®iÓm cña c©y chuèi. ? §o¹n 1, c©y chuèi ®−îc giíi thiÖu chung víi ®Æc ®iÓm ntn?

- Câu 1 : “ đi khắp Việt Nam, nơi đâu ta còng bắt gặp những cây chuối thân mềm....”

- Câu 3 : “ Cây chuối rất ưa nước nên người ta thường trồng bờ ao...”

- Câu 4 : Chuối phát triển rất nhanh.. ? §o¹n 2, c©y chuèi cã t/d ntn trong ®/sèng? + C©y chuèi lµ “thøc ¨n ... hoa qu¶” ?.§3.T/g giíi thiÖu qu¶ chuèi ntn? + C¸c lo¹i chuèi: Chuèi h−¬ng, chuèi ngù, chuèi sø, ... + C«ng dông: Chuèi chÝn ®Ó ¨n, chuèi xanh ®Ó chÕ biÕn thøc ¨n, chuèi ®Ó thê cóng... ?. Em n.xÐt g× vÒ c¸ch thuyÕt minh trong ®o¹n 3?

-> Mçi lo¹i chia ra nh÷ng c¸ch dïng, c¸ch nÊu mãn ¨n, c¸ch thê kh¸c nhau. ? C¸c ®Æc ®iÓm cña c©y chuèi ®−îc tr×nh bµy ntn?

- Tr×nh bµy ®óng, kh¸ch quan c¸c ®Æc ®iÓm

*VD (sgk-T24) *NhËn xÐt -Nhan ®Ò cña VB: C©y chuèi trong ®êi sèng ViÖt Nam ->Vai trß cña c©y chuèi trong ®/sèng v/chÊt, tinh thÇn cña ngêi VN tõ xa ®Õn nay.

-ThuyÕt minh: Đoạn 1 : GT vÒ ®Æc ®iÓm cña c©y chuèi Đoạn 2 :GT t¸c dông cña c©y chuèi Đoạn 3 : Giới thiệu quả chuối - C¸c lo¹i chuèi - C«ng dông:

45

tiªu biÓu cña c©y chuèi.

GVKL. Thảo luận nhóm 7p ? Tìm những c©u v¨n nµo cã yếu tố miªu t¶ vÒ c©y chuèi trong bài bvăn? ?.Nh÷ng y.tè m/t¶ ®ã cã vai trß, ý nghÜa g× trong viÖc thuyÕt minh vÒ c©y chuèi?

-Miªu t¶: §o¹n 1 : T¶ c©y chuèi - thân mềm vươn lên như những trụ cột Dự kiến SP:=> nhẵn bóng, toả ra vòm tán lá xanh mướt che rợp từ vườn tược đến nói - M/tả làm cho c©y chuèi trong ®/sèng VN rừng ®−îc hiÖn lªn mét c¸ch cô thÓ, gÇn gòi, dÔ - "chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận. Chuối phát triển rất nhanh, c¶m, dÔ nhËn. chuối mẹ đẻ chuối con, chuối con đẻ chuối cháu, cứ phải gọi là con đàn cháu lũ“ §o¹n 2, §o¹n 3 -T¶ quả chuèi chín:Vị ngọt ngào và hương thơm hấp dẫn...vỏ chuối có những vệt lốm đốm như vỏ trứng cuốc" +Tả buồng chuối: không thiếu những buồng chuối dài từ ngọn cây uốn trĩu xuống tận gốc cây.

-T¶ c¸c c¸ch ¨n chuèi xanh:...Chuèi xanh cã vÞ ch¸t, ®Ó sèng c¾t l¸t ¨n víi Lưu ý: thÞt... ngon gÊp béi phÇn....lµ mãn ¨n -YÕu tè MT chØ ®ãng vai trß phô trî trong bµi cÆp rÊt tuyÖt vêi... thuyÕt minh ? YÕu tè miªu t¶ cã vai trß ntn trong bµi => YÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh? thuyÕt minh cã vai trß lµm cho v¨n Gäi 2 häc sinh ®äc ghi nhí SGK b¶n thuyÕt minh thªm sinh ®éng , hÊp * Ho¹t ®éng 2. LuyÖn tËp dÉn, cô thÓ , gÇn gòi.

- Mục tiêu: HS luyện tập, vận dụng kiến 3. Ghi nhí: (SGK) thức..

II.LuyÖn tËp:(15p) - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

46

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ - G/v chèt l¹i kiÕn thøc vµ yªu cÇu häc sinh quan s¸t bµi tËp 1 ? Theo em bµi v¨n ®1 thuyÕt minh ®Çy ®ñ vÒ c©y chuèi ch−a? CÇn bæ xung nh÷ng g×?

- Bæ xung c«ng dông cña c©y chuèi: + Th©n chuèi: Lµm thøc ¨n gia sóc + L¸ chu«i t−¬i: Gãi b¸nh. + L¸ chuèi kh«: lãt æ, lãt nh÷ng thøc kh« gi÷ Èm , chÊt ®èt , gãi b¸nh + Nân chuèi: Rau + B¾p chuèi : Ném ? Môc ®Ých cña viÖc bæ sung nµy lµ g×?

- Lµm cho bµi v¨n hoµn chØnh. * HS lµm bµi tËp 1: - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp.

- Chia 2 nhãm lµm bµi tËp -§¹i diÖn tr×nh bµy tr−íc líp.

- Häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.

- Mét häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp.

- HS ho¹t ®éng ®éc lËp.

- Hai häc sinh ®äc v¨n b¶n. ? ChØ ra nh÷ng c©u miªu t¶ trong v¨n b¶n.

-HS ho¹t ®éng nhãm. §¹i diÖn tr×nh bµy

1-Bµi tËp 1: Bæ sung yÕu tè miªu t¶ vµo chi tiÕt thuyÕt minh. a. Thân cây chuối: Cây không cao lắm, khoảng hai mét, to bằng cột nhà, thẳng đứng, càng lên trên thân càng thon nhỏ lại. Thân chuối có nhiều lớp bẹ ốp chặt vào nhau, bóng loáng màu xanh nhạt, sờ tay vào thấy mát lạnh b.Lá chuối tươi xoè ra như những cái quạt lớn,màu xanh đậm, chính giữa có sống màu xanh nhạt - Lá chuối khô màu nâu sậm dùng để gói hàng hay lót chỗ nằm rất êm và ấm, thoang thoảng mùi thơm dân dã.

- Bắp chuối: màu đỏ sẫm trông như một cái bóp lửa của thiên nhiên kì diệu.

- Quả chuối căng mọng, to bằng bắp tay em bé một tuổi màu xanh sẫm, khi chín có màu vàng tươi thơm nức, ngọt ngào quyến rũ.

- Nõn chuối cuộn tròn và chọc thẳng lên trời, rồi nở dần ra, nõn nà như tấm lụa xanh.

2-Bµi tËp 2: ChØ ra yÕu tè miªu t¶ trong ®o¹n v¨n sau: - “T¸ch ... nã cã tai” - “ChÐn cña ta kh«ng cã tai” - “Khi mêi ai ... rÊt nãng” 3-Bµi tËp 3: (SGK26, 27, 28) V¨n b¶n “Trß ch¬i Ngày xu©n” - “Nh÷ng Ngày ®Çu n¨m, .. lßng 47

ng−êi” - “Qua s«ng Hång, ... m−ît mµ” - “L©n ®−îc trang trÝ c«ng phu,... ch¹y quanh” - “Nh÷ng ng−êi tham gia,... mçi ng−êi” - “Bµn cê lµ s©n b·i réng,... che läng” - “Víi kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh,... khª” - “Sau hiÖu lÖnh …®«i bê s«ng” IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn thuyết minh có sử dụng yếu tố miêu tả.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

-ChuÈn bÞ bµi:" LuyÖn tËp sö dông yÕu tè miªu t¶ trong VBTM" * Rót kinh nghiÖm Ngày 30/08/2019

__________________________________________ Ngày so¹n : 29/8/2019 Ngày d¹y : Bµi 2.TiÕt 10 : LuyÖn tËp sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh 48

A. Môc tiªu cÇn ®¹t: 1. KiÕn thøc: - Cñng cè kh¾c s©u vÒ yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh 2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kü n¨ng sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n TM. 3. Th¸i ®é: - Cã ý thøc tèt khi sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: B¶ng phô PP : Nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, th¶o luËn - Häc sinh: ChuÈn bÞ theo h−íng dÉn trong s¸ch gi¸o khoa.

C. C¸c ho¹t ®éng: I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ?Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh có tác dụng gì?

Giê tr−íc, chóng ta ®· ®−îc t×m hiÓu viÖc sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh vÒ mÆt lý thuyÕt. Giê häc nµy, chóng ta sÏ vËn dông kü n¨ng sö dông yÕu tè miªu t¶ vµo thuyÕt minh mét ®èi t−îng cô thÓ trong ®êi sèng.

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) H§ cña thÇy vµ trß * Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu đề - Mục tiêu: HS biết tìm hiểu đề, tìm ý...

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

Néi dung §Ò bµi: Con tr©u ë lµng quª ViÖt Nam I. T×m hiÓu ®Ò, t×m ý, lËp dµn bµi( 20p)

1. T×m hiÓu ®Ò, t×m ý :

49

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ - Mét häc sinh ®äc ®Ò bµi (SGK28). ? Đề bài yêu cầu trình bày vấn đề gì - Vai trò vị trí của con trâu trong đời sống của người nông dân Việt Nam trong nghề nông của người Việt Nam - Hs đọc văn bản ? Em có thể sử dụng được những ý gì cho bài viết của mình ….học sinh thảo luận trình bày giáo viên hướng dẫn học sinh tìm ý và lập dàn ý *Lập dàn ý ( HS th¶o luËn nhãm bµn 7p) ? Phần mở bài ta cần giới thiệu như thế nào - Học sinh phát biểu - Có thể mở bài cách giới thiệu ở Việt Nam đến bất kỳ miền quê nào đều thấy hình bóng con trâu trên đồng ruộng - Hoặc mở bài có sử dụng hình thức diễn ca Trâu ơi ta bảo trâu này Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta - Hoặc bắt đầu tả cảnh trẻ chăn trâu cho trâu tắm trâu ăn cỏ …từ đó dẫn ra vị trí của con trâu trong đời sống nông thôn Việt Nam

a. T×m hiÓu ®Ò: - ThÓ lo¹i: thuyÕt minh - §èi t−îng t/m vµ ph¹m vi t/m : con tr©u ë lµng quª ViÖt nam. b. T×m ý: C¸c ý : -§Æc ®iÓm : nguån gèc,gièng nßi, h×nh d¸ng, thøc ¨n, sinh s¶n..

- Vai trß, ý nghÜa cña con tr©u ®èi víi ®êi sèng con ng−êi: + Con tr©u lµ søc kÐo chñ yÕu nhµ n«ng. + Con tr©u lµ tµi s¶n lín nhÊt cña ng−êi n«ng d©n. + Con tr©u víi viÖc cung cÊp thùc phÈm vµ chÕ biÕn ®å mÜ nghÖ . + Con tr©u trong lÔ héi ®×nh ®¸m truyÒn thèng + Con tr©u g¾n víi kû niÖm tuæi th¬ .

2. LËp dµn bµi: a. Më bµi: - Giíi thiÖu chung vÒ con tr©u ë lµng quªVN.

b. Th©n bµi: * Giíi thiÖu kh¸i qu¸t nhÊt ®Æc ®iÓm sinh häc ? PhÇn th©n bµi cÇn TM nh÷ng ý g× cña con tr©u: vµ nªn TM NTN? - Nguån gèc, gièng nßi... ? Theo em, khi tr×nh bµy ý trªn cã + Lµ ®éng vËt thuéc hä bß, ph©n bé nhai l¹i, thÓ s/d yÕu tè miªu t¶ kh«ng?NÕu 50

sö dông, em sÏ tiÕn hµnh ntn?

- Cã sö dông yÕu tè miªu t¶: + T¶ h×nh d¸ng, mµu l«ng, ®«i sõng ..... + Tr©u cµy bõa cÇn mÉn, nhÉn n¹i trªn ®ång ruéng + Con tr©u lµ ®Çu c¬ nghiÖp. + Tr©u kÐo xe chë lóa, tr©u kÐo gç... + LÔ héi chäi tr©u lµ nÐt ®Ñp truyÒn thèng v¨n hãa cña H¶i Phßng.

“Dï ai bu«n ®©u, b¸n ®©u Mång 9 th¸ng t¸m, chäi tr©u th× vÒ” + H.¶nh trÎ ch¨n tr©u vµ nh÷ng con tr©u ung dung gÆm cá lµ h/¶ cña cuéc sèng h.b×nh.

nhãm sõng rçng, bé guèc ch½n, thuéc líp thó cã vó.. + Nguån gèc tõ tr©u rõng thuÇn hãa, thuéc nhãm tr©u ®Çm lÇy - §Æc ®iÓm, h×nh d¸ng: da ®en, l«ng x¸m, th©n h×nh v¹m vì, bông to, m«ng dèc, bÇu vó nhá, cÆp sõng rçng h×nh l−ìi liÒm...

- Thøc ¨n chñ yÕu lµ r¬m, cá - §Æc ®iÓm sinh s¶n: tr©u 3 tuæi cã thÓ ®Î løa ®Çu, mçi nghÐ s¬ sinh nÆng 22-25 kg * Vai trß, ý nghÜa cña con tr©u ®èi víi ®êi sèng con ng−êi: - §èi víi ®êi sèng vËt chÊt: + Cung cÊp søc kÐo: tr©u lµ thµnh viªn, lµ ng−êi lao ®éng chÝnh. Con tr©u trong viÖc lµm ruéng : lµ søc kÐo ®Ó cµy bõa, kÐo xe trôc lóa... + Con tr©u lµ mét tµi s¶n lín víi ng−êi n«ng d©n VN x−a: Con tr©u lµ ®Çu c¬ nghiÖp... + Con tr©u- nguån cung cÊp thÞt, da, sõng tr©u dïng lµm ®å mü nghÖ, ph©n bãn...

- §èi víi ®êi sèng tinh thÇn: + Con tr©u víi tuæi th¬ ë n«ng th«n: mçi chiÒu ®I häc vÒ, c¸c em l¹i ch¨n tr©u, ngåi trªn l−ng tr©u thæi s¸o, th¶ diÒu trªn nh÷ng triÒn ®ª… + Bøc tranh ®ång quª cã h×nh bãng nh÷ng con tr©u thung th¨ng gÆm cá ...lµ dÊu hiÖu cña cuéc sèng lµng quª yªn ¶, thanh b×nh... + Con tr©u trong lÔ héi mang ®Ëm tÝn ng−ìng, t©m linh vµ v¨n hãa cæ truyÒn cña ng−êi VN : LÔ héi träi tr©u- §å S¬n, lÔ héi tÞch ®iÒn – H… Nam... + Con tr©u ®· trë thµnh biÓu t−îng cña §¹i héi thÓ thao §NA n¨m 2002 + Con tr©u còng ®i vµo th¬ ca, nh¹c häa nh− lêi ngîi ca vÒ truyÒn thèng v¨n minh n«ng nghiÖp cña d©n téc ViÖt. ? KÕt bµi cña bµi v¨n thuyÕt minh, 3.KÕt bµi: - Con tr©u trong t×nh c¶m cña ng−êi n«ng d©n em cÇn nªu nh÷ng ý g×?

- C¶m nghÜ vÒ con tr©u ë lµng quª VN .. cßn m·i m·i trong kÝ øc ng−êi ViÖt...

51

VN: Trong c/s hiÖn ®¹i víi nhiÒu p.tiÖn c¬ giíi hãa, con tr©u vÉn gi÷ ®îc vÞ trÝ, vai trß ®èi víi ®/s cña ngêi n.d©n VN * Ho¹t ®éng 2. LuyÖn tËp - Mục tiêu: HS luyện tập, vận dụng kiến thức..

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ GV nªu yªu cÇu: Em h·y viÕt mét ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã sö dông yÕu tè miªu t¶ víi trong c¸c ý nªu ë trªn.

HS làm việc cá nhân H viÕt bµi, ®äc bµi viÕt, nhËn xÐt, bæ sung.

GV nhËn xÐt chung bµi lµm cña H.

II. PhÇn luyÖn tËp ( 15p)

ViÕt c¸c ®o¹n v¨n t/m kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶. a. Më bµi : MÉu : Tõ bao ®êi nay, h×nh ¶nh con tr©u lÇm lòi kÐo cµy trªn ®ång ruéng lµ h×nh ¶nh rÊt gÇn gòi quen thuéc víi ng−êi n«ng d©n VN. V× thÕ con tr©u ®· trë thµnh ng−êi b¹n t©m t×nh cña hä: “ Tr©u ¬i, ta b¶o tr©u nµy ...

Ta ®©y tr©u ®Êyai mµ qu¶nc«ng...” b. Th©n bµi: 2. Đoạn văn phần thân bài( Giới thiệu con trâu trong nghề làm ruộng). Đối với người nông dân Việt Nam, hình ảnh con trâu rất đỗi quen thộc trên các đồng quê. Trâu có thể kéo cày, kéo xe, trục lúa giúp con người.

Lực kéo trung bình trên ruộng là 70- 75 kg, bằng 0.36- 0.40 mã lực. Trâu loại A một ngày cày 3- 4 sào, loại B: 2- 3 sào và loại C: 1,5- 2 sào Bắc Bộ. Dưới sức kéo của trâu người nông dân sẽ có được những đường cày thẳng tắp, những thớ đất được lật lên, phơi mình để đón một mùa hạt mới.

3. Đoạn văn phần thân bài( Giới thiệu con 52

trâu trong lễ hội truyền thống).

Con trâu rất gắn bó với lễ hội truyền thống của người Việt. Tiêu biểu là lễ hội trọi trâu ở Đồ Sơn( Hải Phòng). Những con trâu chọi thật to, lực lưỡng, trông rất dũng mãnh, nhất là đôi sừng cứ như đang chĩa và đối phương. Người xem chọi trâu không thể quên được ấn tượng ban đầu của cuộc thi khi hai con trâu đi thong thả vào sới chọi trong tiếng vỗ tay cổ động của mọi người. Không chỉ ở Hải Phòng, mà ở Tây Nguyên, đồng bào cũng có lễ hội đâm trâu. Lễ hội đâm trâu được tổ chức vào đầu năm hoặc trong lễ cầu mùa.

4.Đoạn văn thuyết minh về con trâu với tuổi thơ ở nông thôn: Không có ai sinh ra ở nông thôn lại không có tuổi thơ gắn bó với con trâu.Thủa nhỏ đưa cơm cho cha cầy,mải mê ngắm cảnh trâu say sưa gặm cỏ.Những lúc đó trâu được tháo cày thong dong gặm cỏ bỏm bẻm như bà cụ đang nhai trầu.Khi ấy cái dáng khoan thai của nó khiến ta có cảm giác không khí làng quê Việt Nam sao thanh bình và thân quen quá đỗi.Lớn lên một chút,nghệm nghện cưỡi lên lưng trâu trong những buổi chăn thả trở về.Cười trâu ra đồng,cười trâu lội xuống ruộng,cưỡi trâu thong dong,cười trâu phi nước đại.Thú vị biết bao.Con trâu hiền lành,ngoan ngoãn đã để lại trong kí ức tuổi thơ ta bao kỉ niệm ngọt ngào.

5. Đoạn văn phần kết bài: Con trâu cũng giống như một người bạn thuỷ chung của con người.Trâu biết sẻ chia công việc đồng áng với người nông dân, biết giúp đỡ con người trong những việc nặng nhọc.Trâu biết tạo ra những niềm vui lớn về mặt tinh thần,có khi lại là người bạn tâm tình sau mỗi lúc làm việc nặng nhọc. Chúng ta phải biết yêu quý,chăm sóc trâu không phải như chăm một loài gia súc mà như một người bạn tốt của ta.

53

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn thuyết minh có sử dụng yếu tố miêu tả.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- So¹n bµi “Tuyªn bè thÕ giíi vÒ sù sèng cßn, quyÒn ®−îc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em” * Rót kinh nghiÖm Ngày 30/08/2019

___________________________________________ Ngày so¹n : 29/8/2019 Ngày d¹y : Bµi 3.TiÕt 11: §äc - HiÓu v¨n b¶n Tuyªn bè thÕ giíi vÒ sù sèng cßn, quyÒn ®−îc b¶0 vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em.

A. Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc : - Hs ThÊy ®−îc phÇn nµo thùc tr¹ng cuéc sèng cña trÎ em trªn thÕ giíi hiÖn nay, tÇm quan träng cña vÊn ®Ò b¶o vÖ, ch¨m sãc trÎ em.

- HiÓu ®−îc sù quan t©m s©u s¾c cña céng ®ång quèc tÕ ®èi víi vÊn ®Ò b¶o vÖ, ch¨m sãc trÎ 54

em.

- Những thể hiện của quan điểm về vấn đề quyền sống, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em ở VN. 2. KÜ n¨ng: - §äc, t×m hiÓu ph©n tÝch v¨n b¶n nhËt dông 3. Th¸i ®é : - Cã th¸i ®é vµ tr¸ch nhiÖm ®óng ®¾n vÒ quyÒn cña trÎ em.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: S−u tÇm toµn v¨n b¶n “Tuyªn bè ” PP: VÊn ®¸p, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, thuyÕt tr×nh, h® tiÕp nhËn t¸c phÈm - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi C. C¸c ho¹t ®éng I. Ho¹t ®éng khëi ®éng: (5p) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ GV nªu vÊn ®Ò: TrÎ em trªn thÕ giíi hiÖn nay ®ang ®øng tr−íc nh÷ng nguy c¬ khã kh¨n nµo? Céng ®ång quèc tÕ ®· cã nh÷ng gi¶i ph¸p g× ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña trÎ em?

- HS tr¶ lêi c¸ nh©n=> GV dÉn vµo bµi míi II. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc: 30p H§ cña thÇy vµ trß

Néi dung

I-Giíi thiÖu chung : 10p * Hoạt động 1: Giới thiệu chung - Mục tiêu: HS nắm khái quát tác giả, văn bản.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n?

- Xuất xứ: TrÝch trong Tuyªn ? ND cña héi nghÞ nµy lµ g×? bè cña Héi nghÞ cÊp cao thÕ 55

? Vai trß cña vÊn ®Ò ®ã trong cuéc sèng XH con ng−êi ?

- Sù sèng cßn, quyÒn ®−îc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em.

- 1 vÊn ®Ò cã ý nghÜa bøc xãc cña c/s : quyÒn lîi trÎ em. ?Víi ý nghÜa ®ã v¨n b¶n trªn thuéc lo¹i v¨n b¶n nµo? Ph−¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh?

-GVHD häc sinh t×m hiÓu c¸c chó thÝch trong SGK ? Bµi viÕt cã mÊy ®Ò môc? (®Ò môc) 17 ®Ò môc ? Ngoµi 3 ®Ò môc: Sù th¸ch thøc, c¬ héi vµ nhiÖm vô cßn cã môc 1, 2 cho biÕt hai môc nµy mang néi dung nµo cña v¨n b¶n?

(Môc 1.2): NhËn thøc cña céng ®ång quèc tÕ vÒ trÎ em vµ quyªn sèng cña trÎ em .( LÝ do cña b¶n tuyªn bè) ? Cho biÕt néi dung chÝnh cña 3 phÇn ghi trong v¨n b¶n? + PhÇn 1: Sù th¸ch thøc (môc 3-> 7) Thùc tr¹ng cuéc sèng cña trÎ em trªn thÕ giíi . + PhÇn 2: C¬ héi (môc 8 -> 9) Nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®èi víi trÎ em. + PhÇn 3: NhiÖm vô (10->17) nh÷ng nhiÖm vô, gi¶i ph¸p cô thÓ cña céng ®ång quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc cña v¨n b¶n?

G/v nãi thªm: Ngoµi 3 phÇn cßn cã 2 phÇn n÷a lµ cam kÕt vµ nh÷ng b−íc tiÕp theo -> chøng tá sù quan t©m s©u s¾c cña céng ®ång quèc tÕ ®èi víi viÖc ch¨m sãc vµ b¶o vÖ trÎ em. ? NÕu l−îc bá c¸c con sè vµ ®Ò môc th× b¶n tuyªn bè hiÖn ra víi ph−¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? T¹i sao?

giíi vÒ trÎ em, häp t¹i trô së Liªn hîp quèc ë Niu-oãc, Ngày 30/9/1990

- Lo¹i v¨n b¶n: V¨n b¶n nhËt dông

- Bè côc: 3 phÇn:

*) Bè côc râ rµng, chÆt chÏ, hîp lÝ, m¹ch l¹c.

. -> lËp luËn – nghÞ luËn v× triÓn khai lêi tuyªn bè b»ng hÖ thèng lÝ lÏ + dÉn chøng nh»m lµm râ quan ®iÓm trÎ em cña céng ®ång thÕ giíi . ? T¹i sao v¨n b¶n l¹i ®−îc tr×nh bµy d−íi d¹ng ®Ò môc vµ c¸c con sè?

II. T×m hiÓu v¨n b¶n( 20p) - DÔ hiÓu,dÔ truyÒn b¸ ®Õn d©n chóng.

56

1. LÝ do cña b¶n tuyªn bè * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ Hoạt động chung cả lớp. ? Môc 1 giíi thiÖu cho chóng ta biÕt ®iÒu g×?

- Giíi thiÖu Héi nghÞ ? T¹i sao cÇn ph¶i häp Héi nghÞ cÊp cao ThÕ giíi ®Ó bµn vÒ vÊn ®Ò nµy?

- V× trÎ em lµ mét bé phËn cña céng ®ång x1 héi, lµ ®èi t−îng non nít vµ nh¹y c¶m, rÊt cÇn ®c b¶o vÖ, che chë d−íi m¸i Êm gia ®×nh nãi riªng vµ trong céng ®ång x1 h«i nãi chung. ChÝnh v× lÏ ®ã, trong thêi ®iÓm hiÖn nay, mçi quèc gia ®Òu x® râ viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi, ch¨m lo ®Õn sù ph¸t triÓn cña trÎ em lµ mét trong nh÷ng v® cÊp b¸ch cã ý nghÜa toµn cÇu. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nªu vÊn ®Ò cña tg? Nªu v® theo c¸ch ®ã cã t¸c dông g×?

- C¸ch nªu vÊn ®Ò trùc tiÕp. => Thu hót sù chó ý cña ng−êi ®äc, qua lêi kªu gäi g©y Ên t−îng m¹nh cho ng−êi ®äc vÒ vÊn ®Ò nµy. ? Trong môc 2, b¶n tuyªn bè ®· nªu nh÷ng lÝ do nµo ®Ó kh¼ng ®Þnh trÎ em cÇn ®c ®¶m b¶o mét t−¬ng lai tèt ®Ñp?

- TrÎ em ®Òu trong tr¾ng ph¸t triÓn. ? Tõ ®ã, em nhËn thÊy nh÷ng quyÒn cô thÓ nµo cña trÎ em ®c b¶n tuyªn bè nªu ra?

- TrÎ em ph¶i ®c sèng trong vui t−¬i, thanh b×nh.

- TrÎ em ph¶i ®c ch¬i, ®c häc, ®c ph¸t triÓn.

- TrÎ em ph¶i ®c tr−ëng thµnh trong sù hoµ hîp vµ t−¬ng trî cña x· héi vµ cña gd.

- TrÎ em h−íng ®Õn t−¬ng lai b»ng viÖc thu nh©n tri thøc vµ më réng tÇm nh×n qua x· héi, qua gd 57

*Gv: ®ã lµ nh÷ng quyÒn cô thÓ trong nd quyÒn ®c sèng, quyÒn ®c ph¸t triÓn cña trÎ em ? Qua t×m hiÓu phÇn 1, em thÊy b¶n tuyªn bè kh¼ng ®Þnh ®iÒu g×?

- H tr¶ lêi=> Gv kh¸i qu¸t, ghi b¶ng * Hoạt động nhóm bàn 5p ? B¶n tuyªn bè ®· cho biÕt thùc tr¹ng vÒ “sù th¸ch thøc” ®èi víi trÎ em trªn thÕ giíi hiÖn nay ntn? ? TrÎ em cßn chÞu nçi bÊt h¹nh nµo kh¸c mµ em biÕt?

Dự kiến SP: - BÞ trë thµnh n¹n nh©n cña c.tranh & b¹o lùc, cña n¹n p.biÖt chñng téc, cña sù x©m l−îc chiÕm ®ãng th«n tÝnh cña n−íc ngoµi.

- ChÞu ®ùng nh÷ng th¶m häa cña ®ãi nghÌo & K.ho¶ng k.tÕ, cña t×nh tr¹ng v« gia c−, dÞch bÖnh, mï ch÷, m«i tr−êng xuèng cÊp.

- NhiÒu trÎ em chÕt mçi Ngày do suy dinh d−ìng & bÖnh tËt.

- TrÎ em cßn chÞu nçi bÊt h¹nh: bè mÑ li dÞ, må c«i, n¹n b¹o hµnh. . . * Liên hệ: Nçi bÊt h¹nh cña trÎ em VN gÆp ph¶i h«m nay lµ g×?

Theo b¸o c¸o n¨m 2006, cã h¬n 2,6 triÖu trÎ em cÇn ®c b¶o vÖ ®Æc biÖt. Trong sè ®ã cã trÎ em bÞ l¹m dông, bãc lét vµ bu«n b¸n v× môc ®Ých t×nh dôc; trÎ em lang thang c¬ nhì; trÎ em tËt nguyÒn; trÎ em vi ph¹m ph¸p luËt trÎ em må c«i; trÎ em bÞ ruång bá ; trÎ em bÞ ¶nh h−ëng bëi chÊt ®éc mµu da cam, HIV/AIDS; vµ trÎ em sèng trong c¶nh nghÌo ®ãi.

- N¨m 2008: næi lªn v®: trÎ em bÞ b¹o hµnh....

- N¨m 2009, trÎ em VN ®èi mÆt víi dÞch cóm A H1N1 ? N.xÐt g× vÒ c¸ch tr×nh bµy cña b¶n tuyªn bè ? T¸c dông?

- Kh¼ng ®Þnh quyÒn ®−îc sèng, quyÒn ®−îc p.triÓn cña trÎ em trªn TG, kªu gäi khÈn thiÕt nh©n lo¹i q.t©m ®Õn v/®Ò nµy.

2. Sù th¸ch thøc:

⇒ Tr/bµy ng¾n gän, cô thÓ. C¸c ph−¬ng diÖn ®c nªu kh¸ ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn nh−: søc khoÎ, ®iÒu kiÖn ¨n vµ ë, m«i tr−êng sèng vµ häc hµnh, sù ph¸t triÓn vÒ mÆt tinh thÇn, . . . cña trÎ 58

- H tr¶ lêi=> Gv kh¸i qu¸t, ghi b¶ng: ? T¹i sao tg cña b¶n tuyªn bè l¹i gäi thùc tr¹ng Êy lµ “sù th¸ch thøc” - Bëi ®Êy lµ nh÷ng th¶m ho¹ cô thÓ vµ nghiªm träng, cã nguy c¬ ph¸t triÓn, ko dÔ gi¶i quyÕt cña nh©n lo¹i; lµ nh÷ng v® ®·, ®ang vµ sÏ lµ nh÷ng th¸ch thøc to lín cña nh©n lo¹i khi thùc hiÖn quyÒn ®c sèng, ®c ph¸t triÓn cña trÎ em ? NhËn thøc, t×nh c¶m cña em sau khi ®äc xong phÇn nµy? (Hs tù do nªu c¶m nhËn cña m×nh) + TrÎ em ®ang r¬i vµo nh÷ng hiÓm häa ... + C¶m th«ng.

- Tr/bµy ng¾n gän, cô thÓ nh−ng kh¸ ®Çy ®ñ - TrÎ em nãi chung ®ang r¬i vµo hiÓm ho¹ vµ cuéc sèng khæ cùc vÒ nhiÒu mÆt.

IV. Hoạt động luyện tập, vận dụng: (4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn nói về quyền của trẻ em.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện . + So¹n tiÕp tiÕt 2.

Rót kinh nghiÖm Ngày 6/09/2019

-----------------------------------------------------------------Ngày so¹n: 5/9/2019 Ngày d¹y : 59

Bµi 3 - TiÕt 12. §äc -HiÓu v¨n b¶n tuyªn bè thÕ giíi vÒ sù sèng cßn, quyÒn ®−îc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em (tiÕp) I>Môc tiªu: 1. KiÕn thøc : - Hs ThÊy ®−îc phÇn nµo thùc tr¹ng cuéc sèng cña trÎ em trªn thÕ giíi hiÖn nay, tÇm quan träng cña vÊn ®Ò b¶o vÖ, ch¨m sãc trÎ em.

- HiÓu ®−îc sù quan t©m s©u s¾c cña céng ®ång quèc tÕ ®èi víi vÊn ®Ò b¶o vÖ, ch¨m sãc trÎ em.

- Những thể hiện của quan điểm về vấn đề quyền sống, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em ở VN. 2. KÜ n¨ng: - §äc, t×m hiÓu ph©n tÝch v¨n b¶n nhËt dông 3. Th¸i ®é : - Cã th¸i ®é vµ tr¸ch nhiÖm ®óng ®¾n vÒ quyÒn cña trÎ em.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

II. ChuÈn bÞ : - GV: G/¸n, SGK, SGV, S−u tÇm v¨n b¶n tuyªn bè ...

PP:§µm tho¹i, tæ chøc h® tiÕp nhËn t¸c phÈm,gi¶ng b×nh - HS : So¹n bµi, t×m hiÓu c¸c quyÒn vÒ trÎ em ...

III. Tæ chøc giê häc: I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Trẻ em có những quyền gì? Những ai phải có trách nhiệm thực hiện những quyền đó?

Thực tế các quyền đó của trẻ em có được thực hiện đầy đủ không?

HS làm việc cá nhân , trình bày và nhận xét chéo. GV nhận xét-> vào bài. TrÎ em cã quyÒn sèng, quyÒn ®−îc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn, trong b¶n tuyªn bè cña héi nghÞ cÊp cao ®· nªu thùc tr¹ng vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi, nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ cña céng ®ång quèc tÕ ®èi víi trÎ em nh− thÕ nµo ? ...chóng ta sÏ t×m hiÓu tiÕp bµi h«m nay...

II. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc 60

Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

II. T×m hiÓu v¨n b¶n:(30p) * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

3. C¬ héi: - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: - Sự liªn kÕt l¹i cña c¸c quèc Chuyển giao nhiệm vụ * Hoạt động nhóm bàn 5p: Trong phÇn c¬ héi b¶n gia , sù ra ®êi C«ng −íc vÒ Tuyªn bè ®· chØ ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi c¬ b¶n quyÒn trÎ em => t¹o ra mét chéi míi. nµo cã thÓ ®Èy m¹nh viÖc ch¨m sãc, b¶o vÖ trÎ em? ? ViÖc chØ râ nh÷ng c¬ héi nµy nh»m môc ®Ých g×? ? C¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ cho biÕt nh÷ng c¬ héi Êy ®· ®−îc tËn dông nh− thÕ nµo?

Dự kiến SP: - - Sự liªn kÕt l¹i cña c¸c quèc gia cïng ý thøc cao cña céng ®ång quèc tÕ trªn lÜnh vùc nµy. §· cã c«ng −íc vÒ quyÒn trÎ em lµm c¬ së, t¹o ra mét c¬ héi míi.

- Sù hîp t¸c vµ ®oµn kÕt Ngày cµng cã hiÖu qu¶ cô thÓ trªn nhiÒu lÜnh vùc: gi¶i trõ qu©n bÞ, mét sè tµi nguyªn to lín ®−îc chuyÓn sang phôc vô môc ®Ých phi qu©n sù trong ®ã cã t¨ng c−êng phóc lîi trÎ em. * ViÖc chØ râ nh÷ng c¬ héi nµy nh»m môc ®Ých: - Kªu gäi c¸c n−íc ®oµn kÕt, liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau tËn dông mäi c¬ héi t¹o ra søc m¹nh céng ®ång ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®· ®Æt ra. * C¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ cho biÕt: Trong gÇn 20 n¨m qua, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn trÎ em trªn nhiÒu lÜnh vùc, nhiÒu quèc gia thu ®−îc nhiÒu thµnh tùu tèt ®Ñp. ? Qua ®©y em h·y tr×nh bµy suy nghÜ vÒ ®iÒu kiÖn cña ®Êt n−íc ta hiÖn nay ®èi víi viÖc b¶o vÖ vµ ch¨m sãc trÎ em?

- §¶ng vµ Nhµ n−íc lu«n quan t©m tíi vÊn ®Ò trÎ em trong viÖc thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch, viÖc lµm, tr−êng häc cho trÎ em c©m, ®iÕc, tæ b¸n b¸o xa mÑ, c¸c bÖnh viÖn nhi nhµ v¨n ho¸, c¸c chiÕn dÞch tiªm 4. NhiÖm vô: 61

phßng bÖnh, c¸c tr¹i hÌ... *Gv: Tõ t.tÕ c/s cña trÎ em trªn TG hiÖn nay vµ nh÷ng ®/kiÖn thuËn lîi c¬ b¶n céng ®ång QT, b¶n tuyªn bè ®1 x/®Þnh râ n/vô cÊp thiÕt cña céng ®ång QT vµ tõng - T¨ng c−êng søc khoÎ vµ chÕ q.gia. ®é dinh d−ìng cña trÎ em. * Hoạt động cặp đôi 3p: PhÇn nhiÖm vô tr×nh bµy - Quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn trÎ em bÞ tµn tËt, cã hoµn c¶nh nh÷ng néi dung g×? sèng ®Æc biÖt.

- Nªu nhiÖm vô cô thÓ (tõ môc 10 ®Õn môc 15) - Nªu biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô (môc 16 ®Õn - C¸c em g¸i ph¶i ®−îc ®èi xö b×nh ®¼ng nh− c¸c em trai. môc 17) ? H·y tãm t¾t c¸c néi dung chÝnh cña phÇn nªu nhiÖm - B¶o ®¶m cho c¸c bµ mÑ an toµn, t¹o ®iÒu kiÖn vÒ ®êi sèng vô cô thÓ? vËt chÊt vµ häc hµnh.

Dự kiến SP=> -> C¸c n/vô ®−îc nªu rÊt toµn diÖn vµ cô thÓ. B¶n tuyªn bè ®· x.®Þnh nh÷ng n/vô cÊp thiÕt cña céng ®ång vµ tõng QG.

* Hoạt động cá nhân : ? Theo em nhiÖm vô nµo trong nh÷ng vô ®· nªu lµ quan träng nhÊt? V× sao?

- H tù béc lé ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c néi dung c¸c nv trªn?

- H tr¶ lêi C¸c nhiÖm vô cã tÝnh chÊt toµn diÖn, cô thÓ, x¸c ®Þnh ®−îc nhiÖm vô cÊp thiÕt cña céng ®ång quèc tÕ vµ quèc gia tõ t¨ng c−êng s−c khoÎ, chÕ ®é dinh d−ìng ®Õn ph¸t triÓn gi¸o dôc, tõ c¸c ®èi t−îng cÇn ®−îc quan t©m hµng ®Çu ®Õn cñng cè gi¸o dôc, x©y dùng m«i tr−êng x1 héi, tõ b×nh ®¼ng nam n÷ ®Õn khuyÕn khÝch trÎ em tham gia c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ x1 héi. ? Nh÷ng nhiÖm vô nªu ra cã mèi quan hÖ nh− thÕ nµo ®èi víi c¸c phÇn th¸ch thøc vµ c¬ héi, phÇn nªu lÝ do?

LÊy vÝ dô?

- Nh÷ng nhiÖm vô lµ sù øng chiÕn, rµ so¸t víi môc tiªu (PhÇn 1), chóng ta chÆn ®øng nguy c¬ (PhÇn 2) ®Õn møc ®é nµo.VD: + TrÎ em tµn tËt ®−îc nªu ë môc 4 phÇn 2 ®−îc trë l¹i 62

trong môc 11 phÇn 3. + TrÎ em bÞ c−ìng bøc tõ bá gia ®×nh céi rÔ ë môc 4 ®−îc trë l¹i môc 15 “ t¹o cho trÎ c¬ héi”. ? Mèi quan hÖ ®ã cã t¸c dông g×?

- T¹o ra mèi liªn hÖ kÕt dÝnh cho c¶ bµi v¨n. * GV:T¹o tÝnh m¹ch l¹c, râ rµng trong bµi v¨n nghÞ luËn. Häc sinh häc tËp c¸ch viÕt ®Ó lµm bµi nghÞ luËn.. ? Môc 16,17 ®· nªu ra nh÷ng biÖn ph¸p g× ®Ó gi¶i quyÕt nhiÖm vô?

- C¸c n−íc ®¶m b¶o ®Òu ®Æn sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ, cã ®iÒu kiÖn vËt chÊt ch¨m lo ®Õn ®êi sèng trÎ em.

- C¸c n−íc cÇn cã lç lùc liªn tôc vµ phèi hîp trong hµnh ®éng v× trÎ em. ? NhËn xÐt ý vµ lêi v¨n cña phÇn nhiÖm vô?

- M¹ch l¹c, døt kho¸t. ? Tõ ®ã em cã suy nghÜ g× vÒ nh÷ng gi¶i ph¸p cña céng ®ång quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em?

- H tr¶ lêi=> Gv kh¸i qu¸t: NhiÖm vô nªu ra kh«ng ph¶i lµ chñ quan, duy ý chÝ mµ ng−îc l¹i nã rÊt cô thÓ, thiÕt thùc, hoµn toµn cã c¬ së thùc tÕ vµ cã tÝnh kh¶ thi. => Ghi b¶ng: * Hoạt động 3: Tổng kết - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Em häc tËp ®−îc g× vÒ c¸ch viÕt cña v¨n b¶n? ? Qua b¶n tuyªn bè, em cã nhËn thøc nh− thÕ nµo vÒ tÇm quan träng cña vÊn ®Ò b¶o vÖ ch¨m sãc trÎ em, vÒ sù quan t©m cña céng ®ång quèc tÕ ®èi víi vÊn ®Ò nµy? ? §äc phÇn ghi nhí SGK/35?

III. Hoạt động luyện tập (5’)

- C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ, thiÕt thùc cã tÝnh kh¶ thi

III. Tæng kÕt 3p 1. NghÖ thuËt - ViÕt m¹ch l¹c, râ rµng dÔ hiÓu, dÔ truyÒn b¸ ®Õn ®¹i chóng.

2. Néi dung - B¶o vÖ quyÒn lîi, ch¨m lo ®Õn sù ph¸t triÓn cña trÎ em lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu cña mçi quèc gia, cña c¶ céng ®ång quèc tÕ…

63

- Mục tiêu: HS củng cố kt đã học - Phương thức: HĐ nhóm - Sản phẩm:Hs làm vào vở bài tập - Cách tiến hành:

? Em h·y liªn hÖ ®Þa ph−¬ng em ®· cã chñ tr−¬ng c.s¸ch, nh÷ng h/® cô thÓ g× ®/v viÖc b¶o vÖ & ch¨m sãc trÎ em ? + GD søc kháe sinh s¶n vÞ thµnh niªn. + H/® vui ch¬i bæ Ých cho thanh thiÕu niªn b»ng c¸c c©u l¹c bé. H/® ®oµn ®éi, héi khuyÕn häc, t¨ng c−êng GD phßng chèng ma tóy - HIV trong tr−êng häc, T/chøc gÆp gì giao l−u víi c¸c t/chøc... , + Chó träng kÕt hîp GD: G§ - NT - XH + C¸c b.ph¸p XH ®Ó ng−êi nghiÖn ma tóy, nhiÔm HIV ®−îc hßa nhËp víi céng ®ång... ? §Ó xøng ®¸ng víi sù q.t©m c/sãc cña §¶ng & Nhµ n−íc, b¶n th©n em ®· lµm nh÷ng g× gãp phÇn tham gia vµo p/trµo b/vÖ, ch¨m sãc trÎ em?

- PhÊn ®Êu trë thµnh con ngoan trß giái. KÝnh träng biÕt ¬n «ng bµ, cha mÑ, häc tËp tèt, tiÕp tôc häc tËp ®Ó lËp nghiÖp x©y dùng ®Êt n−íc

IV. LuyÖn tËp: (5p) - Nh÷ng viÖc lµm thÓ hiÖn sù quan t©m cña §¶ng vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ®èi víi trÎ em: - 1989 n−íc ta lµ mét trong nh÷ng quèc gia ®Çu tiªn ký c«ng −íc vÒ quyÒn trÎ em cña LHQ. - Quèc héi còng th«ng qua luËt ch¨m sãc vµ b¶o vÖ trÎ em.

- NhiÒu c¬ quan, tæ chøc cïng quan t©m ®Õn viÖc ch¨m sãc, b¶o vÖ vµ gi¸o dôc trÎ em. (tæ chøc vui trung thu cho c¸c ch¸u, khen th−ëng nh÷ng häc sinh cã nhiÒu thµnh tÝch trong häc tËp, c¸c quü khuyÕn häc ®−îc thµnh lËp...)

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn kêu gọi những người có trách nhiệm phải bảo vệ quyền trẻ em.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: 64

HS về nhà thực hiện .

- ChuÈn bÞ bµi Ph−¬ng ch©m héi tho¹i ( tiÕp theo) * Rót kinh nghiÖm Ngày 6/09/2019

_____________________________________________ Ngày so¹n 5/9/2019 Ngày d¹y : Bµi 3 - TiÕt 13: c¸c ph−¬ng ch©m héi tho¹i (tiÕp) I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - HiÓu mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a ph−¬ng ch©m héi tho¹i vµ t×nh huèng giao tiÕp.

2. Kü n¨ng:- VËn dông cã hiÖu qu¶ c¸c p/c héi tho¹i vµo thùc tÕ giao tiÕp x· héi.

3. Th¸i ®é:- HiÓu ®−îc p/c héi tho¹i kh«ng ph¶i lµ nh÷ng quy ®Þnh b¾t buéc trong mäi t×nh huèng giao tiÕp: v× nhiÒu lý do kh¸c nhau, c¸c p/c héi tho¹i cã khi kh«ng ®−îc tu©n thñ.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ. ....

II. ChuÈn bÞ : - GV: G/¸n, SGK, SGV...

- §µm tho¹i, quy n¹p, th¶o luËn...

- HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h/d cña g/v III. Tæ chøc giê häc: I. Ho¹t ®éng khëi ®éng: (5p) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ

65

? Có phải tất cả các phương châm hội thoại khi bị vi phạm đều không được chấp nhận?

Vì sao? ? C¸c em ®· häc 5 p/c héi tho¹i, p/c héi tho¹i cã mèi quan hÖ ntn? vµ t×nh huèng giao tiÕp cã chi phèi ®Õn PCHT ra sao chóng ta sÏ t×m hiÓu trong bµi h«m nay...

II. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc: (35p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Ho¹t ®éng 1: - Mục tiêu: HS nắm được mối quan hệ giữa p/c hội thoại với tình huống giao tiếp.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ * Thảo luận nhóm bàn 5p ? C©u hái cña chµng rÓ: b¸c lµm viÖc vÊt v¶ l¾m ph¶i kh«ng..? cã tu©n thñ ®óng p/c lÞch sù kh«ng? V× sao? ? Em thÊy c©u hái cña chµng rÓ cã ®óng lóc, ®óng chç kh«ng? t¹i sao? ? VËy khi tham gia héi tho¹i ta cÇn chó ý ®iÒu g×?

-HS làm việc cá nhân , thảo luận cặp, thống nhất câu trả lời, báo cáo kết quả, nhận xét chéo.

-GV Nhận xét đánh giá, chốt kiến thức: Dự kiến SP: - C©u hái cña anh chµng dÓ cã tu©n thñ PC lÞch sù (quan t©m ®Õn ng−êi kh¸c) - Kh«ng ®óng lóc ®óng chç v× ng−êi ®−îc hái ®ang ë trªn c©y cao ph¶i vÊt v¶ trÌo xuèng ®Ó tr¶ lêi.-> g©y phiÒn hµ, mÊt lÞch sù.

- CÇn chó ý nãi víi ai? Nãi khi nµo? Nãi ë ®©u? nãi nh»m môc ®Ých g×? CÇn nãi ®óng lóc ®óng chç.

- Gäi h/s ®äc ghi nhí (36)

I. Quan hÖ gi÷a p/c héi tho¹i víi c¸c t×nh huèng giao tiÕp (10p) 1.VD: TruyÖn chµo hái

2. NhËn xÐt:

- C©u hái cña anh chµng dÓ kh«ng ®óng lóc ®óng chç g©y phiÒn hµ, mÊt lÞch sù.

-> ViÖc vËn dông c¸c p/c héi tho¹i cÇn phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña t×nh huèng giao tiÕp (nãi víi ai?

Nãi khi nµo? Nãi ë ®©u? nãi ®Ó lµm g×?)

66

? Em h1y lÊy 1 t×nh huèng hái th¨m nh− trªn nh−ng tu©n thñ p/c lÞch sù?

A vµ B trªn ®−êng ®i häc vÒ.

A: Bµ b¹n vÒ quª ®· lªn ch−a?

B: Bµ tí lªn råi. * Ho¹t ®éng 2.

- Mục tiêu: HS nguyên nhân không tuân thủ các phươgn châm hội thoại.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ HS Quan s¸t trong SGK * Thảo luận cặp đôi 5p: ? KÓ tªn nh÷ng p/c héi tho¹i ®1 häc?Em thÊy t×nh huèng lµ tu©n thñ p/c héi tho¹i t×nh huèng nµo, p/c héi tho¹i nµo kh«ng ®−îc tu©n thñ?

Dự kiến SP: - C¸c p/c héi tho¹i: p/c vÒ l−îng; p/c vÒ chÊt; p/c quan hÖ; p/c c¸ch thøc; p/c lÞch sù.

- 2 t×nh huèng tÕ nhÞ, khiªm tèn, t«n träng ng−êi kh¸c -> thuéc p/c lÞch sù lµ tu©n thñ p/c héi tho¹i.

- C¸c t×nh huèng cßn l¹i kh«ng tu©n thñ p/c héi tho¹i. + VD 1-3 G©y c−êi + VD 4 l¹c ®Ò + VD 5 Nãi v« ý m¬ hå Häc sinh ®äc ®èi tho¹i ? C©u tr¶ lêi cña Ba cã ®¸p øng yªu cÇu cña An kh«ng? T¹i sao? Trong t×nh huèng nµy p/c héi tho¹i nµo kh«ng ®−îc tu©n thñ? §o¹n ®èi tho¹i: - Kh«ng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña An. - Ph−¬ng ch©m vÒ l−îng kh«ng ®−îc tu©n thñ.

3. Ghi nhí: SGK

II. Nh÷ng tr−êng hîp kh«ng tu©n thñ p/c héi tho¹i (15p) 1.VD

2. NhËn xÐt *) VD1

- Trong tÊt c¶ c¸c t×nh huèng, c¸c p/c héi tho¹i ®Òu kh«ng ®−îc tu©n thñ( do v« ý , vông vÒ trong gt)trõ t/h trong p/c lÞch sù.

*) VD2: c©u tr¶ lêi cña Ba vi ph¹m p/c vÒ l−îng.

67

? T¹i sao ng−êi nãi kh«ng tu©n thñ p/c héi tho¹i Êy?

- Ng−êi nãi kh«ng biÕt ®Ých x¸c chiÕc m¸y bay - Ba tr¶ lêi chung −u tiªn tu©n ®Çu tiªn chÕ t¹o vµo n¨m nµo, ng−êi nãi ph¶i tr¶ thñ p/c vÒ chÊt. lêi chung chung -> tu©n thñ p/c vÒ chÊt - kh«ng nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc th× l¹i vi ph¹m PC vÒ l−îng. ? Em h1y t×m nh÷ng t×nh huèng t−¬ng tù trong cuéc sèng?

A: B¹n cã biÕt nhµ KhÐ ë ®©u kh«ng?

B: ë h−íng khu vµo thuû ®iÖn NËm X©y Näi - Gäi h/s ®äc bµi tËp 3 ? Lêi nãi cña b¸c sÜ ®1 vi ph¹m PCHT nµo? ? ViÖc nãi dèi cña b¸c sÜ cã thÓ chÊp nhËn ®−îc kh«ng? T¹i sao?

- Ng−êi b¸c sÜ kh«ng nãi thËt vÒ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña bÖnh nh©n.

- Kh«ng tu©n thñ ph−¬ng ch©m vÒ chÊt.

- Cã thÓ chÊp nhËn ®−îc, ®ã lµ viÖc lµm nh©n ®¹o cÇn thiÕt, cã lîi cho bÖnh nh©n, gióp cho ng−êi bÖnh l¹c quan trong cuéc sèng ? H1y nªu 1 sè t×nh huèng mµ ng−êi nãi kh«ng nªn tu©n thñ p/c vÒ chÊt 1 c¸ch m¸y mãc?

VD: ChuyÓn tin: Bè bÞ èm nÆng -> cã thÓ nãi: Bè b¹n nh¾n b¹n vÒ ngay gióp c«ng viÖc nhµ (tr¸nh cho b¹n sù lo l¾ng, ®ét ngét) - Gäi häc sinh ®äc bµi tËp 4 ? Khi nãi "tiÒn b¹c chØ lµ tiÒn b¹c" ng−êi nãi tu©n thñ hay kh«ng tu©n thñ p/c vÒ l−îng?Em hiÓu ý nghÜa c©u nãi nµy ntn? C©u nãikhuyªn ta ®iÒu g×?.

- XÐt vÒ nghÜa hiÓn ng«n : c©u nãi kh«ng tu©n thñ p/c vÒ l−îng .

- Néi dung c©u nãi : tiÒn b¹c chØ lµ ph−¬ng tiÖn ®Ó sinh sèng , kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých cuèi cïng cña con ng−êi ? VËy môc ®Ých cña c¸ch nãi nµy lµ g×? ? Nh÷ng c©u nãi nµo t−¬ng tù nh− c¸ch nãi

*) VD 3: Kh«ng tu©n thñ p/c vÒ chÊt ®Ó −u tiªn cho 1 yªu cÇu kh¸c quan träng h¬n.

*) VD 4

68

trªn?

- ChiÕn tranh lµ chiÕn tranh , nã vÉ lµ nã, rång lµ rång, liu ®iu lµ liu ®iu ... ? Qua 4 bµi tËp theo em do nh÷ng nguyªn nh©n nµo mµ ng−êi nãi kh«ng tu©n thñ c¸c p/c héi tho¹i?

- 1HS ®äc ghi nhí * Ho¹t ®éng 3. LuyÖn tËp - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ?Gäi häc sinh ®äc bµi tËp – x¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi tËp . ? C©u tr¶ lêi cña «ng bè kh«ng tu©n thñ p/c héi tho¹i nµo? h1y ph©n tÝch ®Ó lµm râ sù vi ph¹m Êy?

H/® nhãm :3 phót (b¶ng phô )

- Ng−êi nãi muèn g©y sù chó ý ®Ó ng−êi nghe hiÓu c©u nãi theo 1 hµm ý nµo ®ã.

3.. Ghi nhí: III. LuyÖn tËp:( 13p)

Bµi tËp 1 (38) - ¤ng bè kh«ng tu©n thñ p/c héi tho¹i c¸ch thøc v× ®èi víi 1 ®øa trÎ kh«ng thÓ nhËn biÕt ®−îc quyÓn tuyÓn tËp truyÖn ng¾n Nam Cao > c©u nãi m¬ hå - Trong tr−êng hîp nh÷ng ng−êi biÕt ®äc th× c©u nãi trªn cã th«ng HS §äc bµi tËp 2 – nªu yªu cÇu bµi tËp tin râ rµng . ? Th¸i ®é cña ch©n, tay, tai, m¾t ®1 vi ph¹m p/c Bµi tËp 2 (38) nµo trong giao tiÕp? ViÖc kh«ng tu©n thñ p/c Êy - Th¸i ®é cña ch©n, tay, tai m¾t lÝ do chÝnh ®¸ng kh«ng? T¹i sao? (Thảo luận kh«ng tu©n thñ p/c lÞch sù . nhóm cặp đôi 3p) - ViÖc kh«ng tu©n thñ Êy lµ v« ý, kh¸ch ®Õn nhµ ai còng ph¶i chµo hái råi míi nãi chuyÖn . Th¸i ®é cña 4 ng−êi vµ lêi nãi giËn d÷ nÆng nÒ thËt hå ®å, kh«ng cã c¨n cø .

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở 69

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn có sử dụng một vài phươgn châm hội thoại.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- T×m 2 t×nh huèng kh«ng tu©n thñ PCHT mµ em biÕt?

- ¤n l¹i v¨n TM cã sö dông c¸c yÕu tè NT ®Ó giê sau viÕt bµi 2 tiÕt. * Rót kinh nghiÖm Ngày 6/09/2019

__________________________________________________ Ngày so¹n: 5/9/2019 Ngày d¹y Bµi 3. TiÕt 14+15 ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1: V¨n thuyÕt minh I Môc tiªu - Gióp hs viÕt ®−îc mét v¨n b¶n thuyÕt minh theo yªu cÇu cã sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ sö dông yÕu tè miªu t¶ mét c¸ch hîp lÝ vµ cã hiÖu qu¶.

II. ChuÈn bÞ - GV ra ®Ò vµ ®¸p ¸n, biÓu ®iÓm - HS «n l¹i kiÕn thøc viÕt v¨n thuyÕt minh vµ c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt, miªu t¶ ChuÈn bÞ giÊy kiÓm tra III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc 1.æn ®Þnh tæ chøc ( 1p) 2. KiÓm tra:2p Sù chuÈn bÞ giÊy kt 3 Bµi míi :40p §Ò bµi: C©y lóa ViÖt Nam 70

Yªu cÇu: 1.MB : Giíi thiÖu vÒ c©y lóa VN 2. TB - Nguån gèc : - M«i tr−êng sèng C©y lóa lµ lo¹i c©y nhiÖt ®íi thÝch nghi víi nhiÖt ®é cao vµ m−a nhiÒu. C©y lóa cã mÆt ë kh¾p mäi n¬i trªn ®Êt n−íc ta, tõ MB ®Õn Mn, tõ ®ång b»ng ®Õn miÒn nói.

-§Æc ®iÓm cÊu t¹o: + C©y lóa th©n cá, trßn cã nhiÒu giãng vµ ®èt. Giãng th−êng rçng chØ ®Æc ë ®èt, rÒ chïm + L¸ dµi cã bÑ «m lÊy th©n, g©n l¸ song song + Hoa nhá, mäc thµnh b«ng kh«ng cã c¸nh hoa + Qu¶ kh« cã mét h¹t trong chøa nhiÒu chÊt bét - Chñng lo¹i: RÊt ®a r¹ng, phong phó: B¾c th¬m, Di H−¬ng, khang d©n, t¸m xo¹n....

- Quaù trình sinh tröôûng: + Giai ®o¹n ng©m m¹ vµ gieo cÊy +Thêi k× lóa con g¸i: lóa ®Î nh¸nh thµnh tõng bôi.Mçi bôi cã 5-6 c©y. ë g® nµy lóa xanh m−ît mµ , m¬n mën... + G ® lµm ®ßng: b¾t ®Çu khi lóa ngõng ®Î nh¸nh. C©y cøng c¸p h¬n... + G ® thu ho¹ch...

- C¸ch ch¨m sãc: - Tr−íc khi cÊy ph¶i cµy bõa kÜ - Khi lóa ®Î nh¸nh thµnh tõng bôi..bãn ph©n, lµm cá, phun thuèc....

- C«ng dông: + TÊt c¶ c¸c bé phËn cña c©y lóa ®Òu ®−îc sö dông: G¹o ®Ó nÊu ,trÊu ®Ó ®un bÕp vµ bãn ph©n; c¸m ®Ó nu«i heo; r¬m r¹ ®Ó lîp nhµ, ®un bÕp hoÆc lµm nÊm. + C¸c ®Æc s¶n ®−îc t¹o ra tõ g¹o, ®ã lÇ cèm, x«i, b¸nh tr−ng b¸nh giÇy + G¹o xuÊt khÈu ®em vÒ nguån ngo¹i tÖ lín cho ®Êt n−íc 3. KÕt bµi: §¸nh gi¸ l¹i vai trod cña c©y lóa , c¶m xãc, suy nghÜ vÒ tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n * BiÓu ®iÓm §iÓm 9-10: HS n¾m ®−îc Ph−¬ng thứclµm bµi v¨n thuyÕt minh Nªu ®Æc ®iÓm chi tiÕt vÒ c©y lóa BiÕt sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶ lîp lÝ,. Ýt sai lçi cÝnh t¶, lçi ng÷ ph¸p, tr×nh bÇy s¹ch sÏ §iÓm 7-8: HS n¾m ®−îc Ph−¬ng thứclµm bµi thuyÕt minh, biÕt vËn dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt hoÆc miªu t¶. Cã thÓ thiÕu 1-2 ý phô.

71

§iÓm 5-6: HS n¾m ®−îc Ph−¬ng thứclµm bµi thuyÕt minh. Cã thÓ thiÕu 1-2 ý. DiÔn ®¹t ®«i chç cßn lñng cñng, vËn dông bpnt, miªu t¶ ch−a linh ho¹t. §iÓm 3-4 HS ch−a n¾m ®−îc Ph−¬ng thứclµm bµi. ý cßn l«n xén, thiÕu tÝnh hÖ thèng, sai nhiÒu lçi chÝnh t¶ §iÓm 1-2: ViÕt ®−îc vµi c©u 4. Thu bµi. NhËn xÐt giê lµm bµi 5.DÆn dß: §äc vµ t×m hiÓu bµi „ ChuyÖn ng−êi con g¸i Nam X−¬ng” Rót kinh nghiÖm Ngày 6/08/2019

----------------------------------------------------------Ngày so¹n : 5/9/2019 Ngày d¹y Bµi 4: TiÕt 16 : §äc- hiÓu v¨n b¶n ChuyÖn ng−êi con g¸i nam x−¬ng (TrÝch: TruyÒn kú m¹n lôc- NguyÔn D÷) A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - C¶m nhËn ®−îc vÎ ®Ñp trong t©m hån ng−êi phô n÷ ViÖt nam, thÊy râ ®−îc sè phËn oan tr¸i cña ng−êi phô n÷ d−íi chÕ ®é p/k .

- HiÓu nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm : NghÖ thuËt dùng chuyÖn, x©y dùng nh©n vËt, sù s¸ng t¹o trong viÖc kÕt hîp nh÷ng yÕu tè kú ¶o víi nh÷ng t×nh tiÕt cã thùc t¹o nªn vÎ ®Ñp riªng cña truyÖn truyÒn kú .

2. Kü n¨ng: - RÌn luyÖn kü n¨ng ®äc, tãm t¾t v/b tù sù vµ ph©n tÝch nh©n vËt trong t¸c phÈm tù sù .

3.- Th¸i ®é: - HiÓu, c¶m th«ng vµ tr©n träng víi nh÷ng nçi khæ, nÐt ®Ñp cña ng−êi phô n÷ ViÖt Nam trong XHPK. 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ. ...

B. ChuÈn bÞ : - GV: G/¸n, SGK, SGV.

72

- HS : So¹n bµi, tãm t¾t truyÖn, tham kh¶o c¸c t×nh tiÕt trong tiÕt tãm t¾t v/b tù sù trang 58 C. TiÕn tr×nh lªn líp I. Ho¹t ®éng khëi ®éng (5p) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ KÓ tªn c¸c t¸c phÈm v¨n häc trung ®¹i mµ em ®· ®−îc häc? Nªu chñ ®Ò c¸c t¸c phÈm ®ã?

Hs lµm viÖc c¸ nh©n...

GV nhËn xÐt, dÉn vµo bµi II. Ho¹t ®éng H×nh thµnh kiÕn thøc míi (35p) H® cña Gv-Hs

ND bµi häc

* Hoạt động 1: Giới thiệu chung I. Giíi thiÖu chung :10p - Mục tiêu: HS nắm khái quát tác giả, tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ 1. T¸c gi¶ * Phương pháp dự án nhóm: HS trình bày nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ tg’ NguyÔn - NguyÔn D÷ (?. . .?)

- Quª huyÖn Tr−êng T©n ( D÷ và t¸c phÈm “TruyÒn k× m¹n lôc” vµ xuÊt xø vb Thanh MiÖn- HD), sèng ë thÕ kØ XVI “ChuyÖn. . .”

- TKML: Ghi chÐp t¶n m¹n nh÷ng ®iÒu k× l¹ vÉn ®−îc - Tuy häc réng, tµi cao nh−ng NguyÔn D÷ tr¸nh l−u truyÒn. vßng danh lîi, chØ lµm quan - Lµ lo¹i v¨n xu«i tù sù cã nguån gèc tõ TQ. 1 n¨m råi vÒ sèng Èn dËt ë - Cã nd m« pháng cèt truyÖn d©n gian hoÆc gi1 sö ®1 quª nhµ. ®c l−u truyÒn réng r1i trong nh©n d©n.

2. V¨n b¶n - Cã nhiÒu yÕu tè k× ¶o nh−ng giµu tÝnh hiÖn thùc vµ 73

gi¸ trÞ nh©n ®¹o.

- ViÕt b»ng v¨n xu«i ch÷ H¸n gåm 20 truyÖn. Nv chñ yÕu: ng phô n÷ ®øc h¹nh vµ ng trÝ thøc ch©n chÝnh.

- TKML ®¸nh dÊu 1 b−íc tiÕn quan träng trong v¨n xu«i tù sù VN. - “ ChuyÖn. . .” lµ truyÖn thø 16 trong TKML cã nguån gèc tõ truyÖn d©n gian “Vî chµng Tr−¬ng”. * Tr×nh chiÕu truyÖn : Vî chµng Tr−¬ng *Gv bæ sung thªm: HiÖn nay cßn ®Òn thê nµng VN ë huyÖn LÝ Nh©n, TØnh Hµ Nam. D©n gian gäi lµ “§Òn MÉu”. * Gv Hd Hs ®äc: Chó ý ph©n biÖt ®o¹n tù sù & nh÷ng lêi ®èi tho¹i, ®äc diÔn c¶m phï hîp víi t©m tr¹ng cña n/vËt.

- Gv ®äc tham kh¶o=> H ®äc=> H, Gv nx phÇn ®äc cña Hs và tìm hiểu một vài chú thích. * HS th¶o luËn theo nhãm bµn 3p Nh©n vËt chÝnh trong c©u chuyÖn nµy lµ ai? Em h1y t×m c¸c sù viÖc chÝnh vµ tãm t¾t VB? *Tãm t¾t néi dung VB theo c¸c sù viÖc: - Vò ThÞ ThiÕt ng−êi con g¸i ®Ñp ng−êi ®Ñp nÕt, lÊy chµng Tr−¬ng con nhµ hµo phó Ýt häc.

- Tr−¬ng sinh ®i lÝnh ®Ó l¹i mÑ giµ, vî trÎ.

Vò N−¬ng sinh con nu«i d−ìng mÑ giµ, mÑ chÕt nµng lo ma chay chu ®¸o.

- GiÆc tan Tr−¬ng Sinh trë vÒ nghe lêi con trÎ nghi ngê vî thÊt tiÕt vµ ®uæi vî ®i.

- Vò N−¬ng thanh minh nh−ng kh«ng ®−îc bÌn tù vÉn. _ Sau khi Vò N−¬ng chÕt Tr−¬ng Sinh ®−îc con chØ c¸i bãng trªn t−êng, Tr−¬ng Sinh hiÓu ra Vò N−¬ng bÞ oan.

- Phan Lang gÆp Vò N−¬ng ë d−íi thuû cung nµng göi chiÕc ch©m vµng vµ lêi nh¾n Tr−¬ng Sinh.

- Tr−¬ng Sinh lËp ®µn gi¶i oan xong Vò N−¬ng chØ hiÖn vÒ trong chèc l¸t. ? TruyÖn cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n, ý chÝnh cña tõng ®o¹n ? Tõ ®ã x® chñ ®Ò cña truyÖn?

- TKML: Ghi chÐp t¶n m¹n nh÷ng ®iÒu k× l¹ vÉn ®−îc l−u truyÒn.

- “ ChuyÖn. . .” lµ truyÖn thø 16 trong TKML cã nguån gèc tõ truyÖn d©n gian “Vî chµng Tr−¬ng”.

- Bè côc: 3 PhÇn:

74

- Bè côc: 3 PhÇn: + PhÇn 1:Tõ ®Çu - > cha mÑ ®Î cña m×nh: PhÈm chất cña vò N−¬ng khi lÊy chång vµ nh÷ng Ngày v¾ng chång. + PhÇn 2: TiÕp > trãt qua råi: Nçi oan khuÊt cña Vò N−¬ng. + PhÇn 3: Cßn l¹i: Vò N−¬ng ®−îc gi¶i oan =>TruyÖn viÕt vÒ cuéc ®êi vµ sè phËn ng−êi phô n÷ trong XHPK. Hä cã tµi, cã s¾c, ®øc h¹nh nh−ng l¹i ®Çy oan tr¸i trong bi kÞch gia ®×nh * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ * H Đ nhóm bàn 4p: ?Khi ch−a lÊy chång, t¸c gi¶ giíi thiÖu nh− thÕ nµo vÒ Vò N−¬ng? ? Cuéc sèng vî chång cña VN trong nh÷ng Ngày ®Çu ®c kÓ l¹i b»ng lêi v¨n nµo ? Tõ ®ã em cã nx g× vÒ cs vî chång cña VN trong nh÷ng Ngày ®Çu?

Dự kiến sp:=>

? TiÔn chång ra trËn Vò N−¬ng cã nh÷ng cö chØ, lêi nãi nµo?

- Nµng dÆn dß: Rãt chÐn r−îu ®Çy - Ch¼ng d¸m mong ®eo ®−îc Ên phong hÇu mÆc ¸o gÊm ... . th−¬ng ng ®Êt thó. . .sî ko cã c¸nh hång bay

II. Tìm hiểu văn bản 1.Nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña Vò N−¬ng

* Khi ch−a lÊy chång: Là cô gái thùy mị, nết na * Khi mới lấy chồng: Hiểu chồng, biết mình, hết sức giữ gìn khuôn phép.

* Khi tiễn chồng đi lính: + Mong −íc cã cs yªn Êm. + C¶m th«ng s©u s¾c tr−íc nçi vÊt v¶, gian lao mµ chång sÏ ph¶i chÞu ®ùng nªn nµng hÕt søc xót th−¬ng, lo l¾ng.

75

bæng ? Em cã nx g× vÒ cö chØ vµ nh÷ng lêi dÆn dß cña VN? -> Cö chØ ®óng mùc, lêi nãi ch©n t×nh, dÞu dµng. . ? Qua tõng cö chØ, tõng lêi dÆn dß, Vò N−¬ng göi g¾m mong −íc, t×nh c¶m g× cña m×nh víi chång ? * Gv: TÊt c¶ nh÷ng mong −íc, t×nh c¶m cña VN ®Òu xuÊt ph¸t tõ ty th−¬ng chång tha thiÕt, ®iÒu ®ã ®1 khiÕn nh÷ng ng ®c chøng kiÕn c¶nh chia ly ®Òu øa lÖ. * Chó ý ®o¹n tiÕp theo. ? Trong suèt thêi gian xa chång Vò N−¬ng ®i nhí, nghÜ vÒ ai vµ lµm g×?

- Nhí, nghÜ vÒ chång ? Nçi nhí chång cña Vn ®c thÓ hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt nµo?

- Ngày. . . b−ím l−în ®Çy v−ên, m©y che kÝn nói. . . nçi buån ch©n trêi gãc bÓ kho thÓ nµo ng¨n ®c. ? Theo em, h/a: b−ím l−în ®Çy v−ên, m©y che kÝn nói.. chØ nh÷ng c¶nh g×? Nh÷ng h×nh ¶nh Êy ®i nãi hé t×nh c¶m nµo cña VN? - C¶nh mïa xu©n vui t−¬i, mïa ®«ng ¶m ®¹m=> §©y lµ nh÷ng h×nh ¶nh −íc lÖ, m−în c¶nh vËt thiªn nhiªn ®Ó diÔn t¶ sù tr«i ch¶y cña thêi gian. Ngày qua th¸ng l¹i, VN vÉn thuû chung vµ ko ngu«i nçi nhí chång.

Måi Ngày qua ®i nçi nhí Êy l¹i cµng thªm da diÕt. ? Nh− vËy, khi xa chång VN béc lé t.c g× víi chång? ? Cßn ®èi víi mÑ chång VN ®i c− xö ntn?

- MÑ chång ®au èm, nµng hÕt søc thuèc thang, lÊy lêi ngät ngµo kh«n khÐo khuyªn l¬n, ch¨m sãc chu ®¸o.

- Khi mẹ chồng mất: nàng hết lời thương xót, phàm việc ma chay tế lễ như đối với cha mẹ đẻ mình.. ? Qua ®ã em cã nx g× vÒ VN trong vai trß lµ ng con d©u? PhÈm chÊt tèt ®Ñp Êy cña VN ®i ®c nh÷ng ai ghi nhËn? ThÓ hiÖn qua nh÷ng lêi v¨n nµo?

- Lêi mÑ chång tr−íc lóc l©m chung : “trêi xÐt lßng lµnh, ban cho phóc ®øc, gièng dßng t−¬i tèt, con ch¸u ®«ng ®µn. xanh kia quyÕt ch¼ng phô con còng nh− con ®· ch¼ng phô mÑ.

- Lêi k/® cña tg: Nµng hÕt lêi xót th−¬ng, phµm viÖc

* Những ngày xa chồng

- Là người vợ thủy chung, son sắt

- Lµ người con d©u hiÕu th¶o.

76

ma chay, tÕ lÔ, lo liÖu nh− ®èi víi cha mÑ ®Î m×nh. * Gv: §ã lµ lêi ®/gi¸ kh¸ch quan chÝnh x¸c vÒ c«ng lao cña nµng víi gia ®×nh chång. ?Những ngày vắng chồng nàng đã gặp những khó khăn gì trong cuộc sống và nàng đã vượt qua ntn?

- Sinh con một mình, chăm sóc mẹ chồng ốm đau - Chăm sóc nuôi dưỡng con khôn lớn.. ? Qua đó ta hiểu thêm điều gì về phẩm chất của VN

* Thảo luận nhóm 5p: Khi nµng bÞ chång nghi oan nµng ®· lµm g×? Chứng tỏ phẩm chất nào?

Dự kiến SP: - Lêi tho¹i 1: “ThiÕp vèn con kÎ khã…cho thiÕp” + Nµng nãi tíi th©n phËn m×nh, t×nh nghÜa vî chång vµ kh¼ng ®Þnh tÊm lßng thuû chung, trong tr¾ng. + CÇu xin chång ®õng nghi oan.

HÕt lßng t×m c¸ch hµn g¾n c¸i h¹nh phóc gia ®×nh ®ang cã nguy c¬ tan vì.

- Lêi tho¹i 2: “ThiÕp sì dÜ…Väng Phu kia n÷a” Nçi dau ®ín, thÊt väng, tuyÖt väng ®µnh cam chÞu sè phËn, hoµn c¶nh (BÞ ®èi sö bÊt c«ng, gia ®×nh tan n¸t,…)

(So s¸nh víi cæ tÝch §©y lµ hµnh ®éng bét ph¸t).

- Lêi tho¹i 3: Lêi nãi cña nµng ë bÕn Hoµng Giang “KÎ b¹c mÖnh … phØ nhæ”.

Lêi thÒ ai o¸n vµ phÉn uÊt, quyÕt lÊy c¸i chÕt ®Ó chøng minh cho sù oan khuÊt vµ sù trong s¹ch cña m×nh. §©y lµ hµnh ®éng quyÕt liÖt ®Ó b¶o toµn danh dù, võa cã nçi tuyÖt väng, võa cã sù chØ ®¹o cña lý trÝ.

Lêi ®èi tho¹i, tù b¹ch s¾p xÕp hîp lý=>Kh¾c ho¹ t©m lý vµ tÝnh c¸ch. ? Nh÷ng lêi ph©n trÇn cña VN thÓ hiÖn ®iÒu g×? ? Khi sống dưới thủy cung VN cã mong −íc g×?

- §−îc trë vÒ trÇn gian sum häp cïng gia ®×nh, bªn c¹nh chång con, ®−îc minh oan... ? Qua mong −íc ®ã, ta thÊy VN cßn lµ ng−êi cã tÊm lßng ntn ?

- Là người phụ nữ tần tảo , đảm đang, người mẹ hết lòng thương con. * Khi bị chồng nghi oan:

- HÕt lßng vun ®¾p h¹nh phóc gia ®×nh, trân trọng danh dự của bản thân. * Khi sống dưới thủy cung - Lµ ng−êi nh©n hËu, bao dung, kh¸t khao ®−îc phôc håi danh dù.

77

? Qua c¸c t×nh huèng trªn ®©y, em cã nhËn xÐt g× vÒ vÎ ®Ñp cña Vò N−¬ng? * Gv:Vò N−¬ng mang vÎ ®Ñp truyÒn thèng cña ng phô n÷ VN. Nµng xøng ®¸ng ®c nhËn 4 ch÷ vµng: c«ng, dung, ng«n, h¹nh ? Em nhËn thÊy th¸i ®é nµo cña tg ®èi víi Vò N−¬ng nãi riªng vµ ng phô n÷ VN thêi phong kiÕn nãi chung? * GV: Ca ngîi vµ tr©n träng, ®ã lµ sù −u ¸i cña t¸c gi¶ dµnh cho ng−êi phô n÷ trong x· héi phong kiÕn. VËy, ng−êi phô n÷ ®¸ng träng Êy sèng trong x· héi x−a sÏ cã sè phËn, cuéc ®êi nh− thÕ nµo? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu ë tiÕt sau.

III. Hoạt động luyện tập (5’) - Tãm t¾t v¨n b¶n: “ChuyÖn ng−êi con g¸i NX" Đọc thuộc những câu văn có ý nghĩa thể hiện tính cach VN

=> Vò N−¬ng mang vÎ ®Ñp truyÒn thèng cña ng phô n÷ VN. - T¸c gi¶ kh«ng chØ ca ngîi mµ cßn hÕt søc tr©n träng vÎ ®Ñp cña ng−êi phô n÷.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn tóm tắt văn bản trên.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc truyện cổ tích “Vợ chàng Trương và so sánh điểm giống, khác nhau 2 VB”.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- Soạn tiết tiếp theo. * Rót kinh nghiÖm Ngày 13/9/2019 78

________________________________________________ Ngày so¹n : 12/9/2019 Ngày d¹y Bµi 4. TiÕt 17: §äc- HiÓu v¨n b¶n ChuyÖn ng−êi con g¸i nam x−¬ng (tiÕp theo) (TrÝch: TruyÒn kú m¹n lôc) A. Môc tiªu: Như tiết 16 B. ChuÈn bÞ : - GV: G/¸n, SGK, SGV. - HS : So¹n bµi C. TiÕn tr×nh lªn líp I. Ho¹t ®éng khëi ®éng (5p) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Tãm t¾t c¸c t×nh tiÕt chÝnh trong truyÖn "Ng−êi con g¸i Nam X−¬ng"? Nªu nh÷ng c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Vò N−¬ng?

GV nhËn xÐt, dÉn vµo bµi II. Ho¹t ®éng H×nh thµnh kiÕn thøc míi (35p) Ho¹t ®éng cña thµy vµ trß

Néi dung chÝnh

II. T×m hiÓu v¨n b¶n: ( 35p) * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

2. Nçi oan khuÊt cña Vò N−¬ng: - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: 79

Chuyển giao nhiệm vụ ?Nçi oan cña VN lµ g×? Em h·y kÓ l¹i nçi oan cña VN? - HS kÓ: giÆc tan, Tr−¬ng Sinh trë vÒ, nghe lêi con nhá, nghi vî h−...tù tö * Th¶o luËn nhãm 5P : H·y t×m nh÷ng nguyªn nh©n dÉn tíi nỗi oan của VN? Dự kiến SP: - Lêi nãi cña ®øa con ng©y th¬: “¤ hay! ThÕ ra «ng còng lµ cha t«i −! …kh«ng nh− cha t«i tr−íc kia…”. “Tr−íc ®©y, th−êng cã mét ng−êi ®µn «ng … §¶n c¶” Th«ng tin rÊt ®¸ng tin, Ngày mét gay cÊn: Nh− ®æ thªm dÇu vµo löa, tÝnh ®a nghi ®· ®Õn ®é cao trµo, chµng “®inh ninh lµ vî h−”. => §©y lµ t×nh huèng bÊt ngê.

- C¸ch c− sö hå ®å, ®éc ®o¸n cña Tr−¬ng Sinh: + Kh«ng ®ñ b×nh tÜnh ®Ó ph¸n ®o¸n, nghe lêi con trÎ vµ kh«ng ®ñ b×nh tÜnh ®Ó ph©n tÝch ®óng, sai. + Bá ngoµi tai nh÷ng lêi ph©n trÇn cña vî. + Kh«ng tin c¶ nh÷ng nh©n chøng bªnh vùc cho nµng + TS kh«ng nãi duyªn cí ®Ó vî cã c¬ héi minh oan. + X· héi träng nam, khinh n÷. + ChiÕn tranh phi nghÜa.... ? Cuéc h«n nh©n gi÷a Tr−¬ng Sinh vµ Vò N−¬ng cã ®iÒu g× cÇn l−u ý?V× sao em biÕt? Cuéc h«n nµy cã g× khã kh¨n cho nh©n vËt Vò N−¬ng? + Tr−¬ng Sinh xin víi mÑ ®em tr¨m l¹ng vµng c−íi vÒ. + Lêi cña Vò N−¬ng: “ThiÕp vèn con kÎ khã, ®−îc n−¬ng tùa nhµ giµu”.

T¹o cho Tr−¬ng Sinh mét c¸i thÕ: Cã tiÒn +Cã quyÒn (C¸i thÕ cña ng−êi chång trong gia ®×nh, ng−êi ®µn «ng d−íi chÕ ®é phong kiÕn). ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña

- Vò N−¬ng bÞ nghi lµ kh«ng chung thñy ph¶i dÉn ®Õn c¸i chÕt oan uæng.

- Nguyªn nh©n:

+ Lêi nãi ng©y th¬ cña con trÎ + TÝnh c¸ch ®a nghi, c¸ch c− xö hå ®å, ®éc ®o¸n cña Tr−¬ng Sinh. + X· héi träng nam, khinh n÷. + ChiÕn tranh phi nghÜa. + Cuộc hôn nhân ko x.phát tử t/y, nặng mua bán...

80

t¸c gi¶?

NghÖ thuËt t¹o t×nh huèng, xung ®ét, s¾p xÕp l¹i mét sè t×nh tiÕt, thªm bít hoÆc t« ®Ëm nh÷ng t×nh tiÕt cã ý nghÜa, cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn qu¸ tr×nh cña truyÖn cho hîp lý, t¨ng c−êng tÝnh bi kÞch vµ còng lµm cho truyÖn trë nªn hÊp dÉn, sinh ®éng h¬n. ? Qua ®©y em cã nhËn xÐt g× th¸i ®é cña t¸c gi¶ th«ng qua bi kÞch (c¸i chÕt) cña Vò N−¬ng?

- HS th¶o luËn nhãm lín (3')- ®¹i diÖn nhãm tr¶ lêi - GV chèt l¹i

- Gäi h/s ®äc tõ “Cïng lµng (T46 -> hÕt (T48) Thảo luận cặp đôi: 3p ? Theo em truyÖn cã thÓ kÕt thóc ë chç nµo còng ®ñ lµm thµnh 1 c©u chuyÖn hoµn chØnh? ? T¹i sao t¸c gi¶ cßn s¸ng t¹o thªm t×nh tiÕt V/N gÆp Phan Lang d−íi thuû cung? Cã ý nghÜa g×?

Dự kiến SP: - Kết thúc -> qua råi.

- §Ó gi¶i oan cho VN GV: §Æc ®iÓm cña thÓ truyÒn kú kh¸c víi kÕt thóc cña truyÖn cæ tÝch “Vî chµng Tr−¬ng” lµ mét hiÖn thùc kh¾c nghiÖt: Chµng Tr−¬ng sau khi vî mÊt chØ cßn biÕt Ngày Ngày ½m con nh×n xuèng dßng s«ng mµ khãc ë vËy nu«i con kh«ng lÊy vî kh¸c; ng−êi ta dùng miÕu thê gäi lµ miÕu vî chµng Tr−¬ng.) ? Tãm t¾t phÇn truyÖn kÓ vÒ viÖc VN ®−îc gi¶i oan?

- HS kÓ ?V× sao bÞ oan nh− vËy ë thuû cung gÆp Phan Lang, nµng l¹i muèn trë vÒ?

- VN muèn trë vÒ: + V× nhí quª h−¬ng, kh«ng muèn mang tiÕng xÊu xa + Muèn ®−îc gi¶i oan, muèn tËn m¾t chång nh×n thÊy.

=> Bi kÞch cña Vò N−¬ng lµ mét lêi tè c¸o x· héi phong kiÕn.

Xem träng quyÒn uy cña kÎ giµu vµ cña ng−êi ®µn «ng trong gia ®×nh, ®ång thêi bµy tá niÒm c¶m th−¬ng cña t¸c gi¶ ®èi víi sè phËn oan nghiÖt cña ng−êi phô n÷.

3. Vò N−¬ng ®−îc gi¶i oan:

81

+ Khao kh¸t ®−îc sèng víi chång con vµ quª h−¬ng) ? Qua ®ã ta thÊy ®−îc kh¸t väng g× ë VN? - >Kh¸t väng h¹nh phóc gia ®×nh. ? C¸ch kÓ chuyÖn ë ®©y cã g× kh¸c ®o¹n tr−íc?

ChØ râ? *) YÕu tè kú ¶o: - Phan Lang n»m méng, th¶ rïa xanh.

- §−îc Linh Phi cøu sèng.

- Vò N−¬ng ngåi trªn kiÖu hoa gi÷a s«ng lóc Èn, lóc hiÖn *)Nh÷ng chi tiÕt cã thùc ë n−íc ta nh÷ng ®Þa danh, nh÷ng sù kiÖn lÞch sö, nh©n vËt lÞch sö: - S«ng Hoµng Giang, nh©n vËt TrÇn B×nh Thiªm, ¶i Chi L¨ng, qu©n Minh ®¸nh vµo n−íc ta nhiÒu ng−êi ch¹y trèn ra bÓ bÞ ®¾m thuyÒn...c¶nh nhµ V/N kh«ng cã ng−êi ch¨m sãc... ? ViÖc ®−a nh÷ng yÕu tè kú ¶o nµy vµo trong truyÖn cã t¸c dông g×? => T¹o ra mét thÕ giíi lung linh m¬ hå gÇn víi cuéc ®êi thùc, t¹o ®é tin cËy, c¶m gi¸c cã thùc.

Sö dông nhiÒu yÕu tè k× ¶o

xen kÏ nh÷ng chi tiÕt cã thùc

- Lµm hoµn chØnh nh÷ng nÐt ®Ñp vèn cã cña VN: nÆng t×nh víi cuéc ®êi, quan t©m ®Õn chång con, phÇn mé tæ tiªn, khao kh¸t ®−îc phôc håi danh dù.

- T¹o nªn kÕt thóc cã hËu cho t¸c phÈm, thÓ hiÖn −íc mc«ng b»ng trong cuéc ®êi.

? ViÖc s¸ng t¹o nh÷ng yÕu tè k× ¶o xen kÏ nh÷ng chi tiÕt cã thùc cã t¸c dông g×? ? Hiy ph©n tÝch t×nh tiÕt kú ¶o ë cuèi truyÖn? (ë t×nh tiÕt nµy cã thÓ hiÖn tÝnh bi kÞch hay kh«ng?).

-Chi tiÕt kú ¶o ë cuèi truyÖn “Vò N−¬ng ngåi trªn mét chiÕc kiÖu hoa ®øng gi÷a dßng … lóc Èn, lóc hiÖn … bãng nµng lo¸ng lo¸ng mê nh¹t dÇn mµ biÕn ®i mÊt” §©y chØ lµ ¶o ¶nh.=> An ñi cho sè phËn cña Vò N−¬ng, ®ång thêi mét lÇn n÷a tè c¸o x· héi phong kiÕn: Trong x· héi Êy, ng−êi phô n÷ ®øc h¹nh chØ cã thÓ t×m thÊy h¹nh phóc ë nh÷ng n¬i x· x¨m, huyÒn bÝ.

- Kh«ng thÓ trë vÒ. Sù thËt vÉn lµ sù thËt=> 1 bi kÞch, t¨ng gi¸ trÞ tè c¸o *) Mäi sù tèt ®Ñp kia chØ lµ ¶o ¶nh chØ lµ giÊc m¬, 82

mäi viÖc ®Òu ®· lì: ng−êi chÕt, h¹nh phóc, gia ®×nh tan vì, ©m d−¬ng ®«i ®−êng c¸ch trë V/N ch¼ng bao giê ®−îc quyÒn lµm mÑ, lµm vî, vµ bÐ §¶n m·i m·i chØ lµ mét ®øa trÎ må c«i. -> Dï ®· ë thÕ giíi kh¸c nh−ng VN vÉn nÆng t×nh víi quª h−¬ng víi chång con vµ khao kh¸t ®−îc tr¶ l¹i danh dù. * Hoạt động 3: Tổng kết - Mục tiêu: HS khái quát ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp - Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? ChØ ra c¸c nÐt ®Æc s¾c trong NT x©y dùng truyÖn cña TG? ? Cã ng−êi cho r»ng chi tiÕt c¸i bãng lµ quan träng cã t¸c dông th¾t më nót cho c©u chuyÖn?

Em cã ®ång ý kh«ng? T¹i sao? * H×nh ¶nh c¸i bãng trë thµnh ®Çu mèi ®iÓm nót cña c©u chuyÖn.

- C¸i bãng xuÊt hiÖn lÇn 1 t¹o m©u thuÉn, g©y b·o tè nghi ngê trong lßng Tr−¬ng Sinh -> ®Èy VN ®Õn c¸i chÕt oan uæng.

C¸i bãng xuÊt hiÖn lÇn 2 l¹i gì nót cho c©u chuyÖn, gi¶i oan choVN -> g©y cho ng−êi ®äc sù ngì ngµng : ChØ v× mét c¸i bãng ví vÈn nhá nhoi mµ g©y chuyÖn tµy trêi, g©y ¸n m¹ng)

III> Tæng kÕt( 2p)

1.NghÖ thuËt: + Cốt truyện chặt chẽ, tình huống bất ngờ, giàu kịch tính với những chi tiết có ý nghĩa cao ( cái bóng ) . + Xây dựng tính chất nhân vật thống nhất. + Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, chính xác. + Sáng tạo nhiều yếu tố kì ảo, hoang đường giàu ý nghĩa.

2.Néi dung: Qua c©u chuyªn vÒ cuéc ®êi vµ c¸i chÕt th−¬ng t©m cña Vò N−¬ng, “TruyÖn ng−êi con g¸i Nam X−¬ng” thÓ hiÖn niÒm th−¬ng c¶m ®èi víi sè phËn oan ? Qua v¨n b¶n em hiÓu g× vÒ hiÖn thùc cuéc sèng nghiÖt cña ng−êi phô n÷ d−íi chÕ ®é phong kiÕn, ®ång thêi vµ sè phËn cña ng−êi phô n÷ x−a? kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp truyÒn - HS ®äc nghi nhí thèng cña hä.

III. Hoạt động luyện tập (5’) *Ghi nhí (SGK trang 51).

- Mục tiêu: HS củng cố kt đã học - Phương thức: HĐ cặp đôi - Sản phẩm:Hs làm vào vở bài tập - Cách tiến hành: 83

? Kể tên các tác phâm, tác giả (nếu có), những câu thơ văn viết về số phận người phụ nữ dưới XH cũ. Chỉ ra điểm chung của họ.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn cảm nhận về vẻ đẹp của nv Vũ Nương trong truyện trên.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện . ? Sè phËn bÊt h¹nh cña VN gîi cho em liªn t−ëng ®Õn nh©n vËt nµo trong mét vë chÌo cæ ë n−íc ta em ®i häc ë líp7? ? Theo em cã c¸ch nµo gi¶i tho¸t oan tr¸i cho nh÷ng ng−êi nh− ThÞ KÝnh vµ Vò N−¬ng mµ kh«ng cÇn ®Õn nh÷ng søc m¹nh siªu nh©n thÇn bÝ? * Rót kinh nghiÖm Ngày 13/9/2019

_____________________________________________ Ngày so¹n : 10/9/2019 Ngày d¹y Bµi 4.TiÕt 18 : x−ng h« trong héi tho¹i A. Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức - Hệ thống từ ngữ xưng hô tiếng Việt.

- Đặc điểm của việc sử dụng từ ngữ xưng hô trong tiếng Việt.

2. Kỹ năng: 84

- Phân tích để thấy rõ quan hệ giữa việc sử dụng từ ngữ xưng hô trong văn bản cụ thể.

- Sử dụng thích hợp từ ngữ xưng hô trong giao tiếp.

3. Thái độ : -Có ý thức rèn luyện sử dụng từ ngữ xưng hô rèn văn hóa giao tiếp 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B- Chuẩn bị : -GV: Một số tình huống giao tiếp. Thơ Tố Hữu - SGK - HS:Tìm từ ngữ xưng hô trong ca dao dân ca.

C. Tæ chøc giê häc: I. Ho¹t ®éng khëi ®éng: (5p) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ Trong héi tho¹i tõ ng÷ x−ng h« lµ v« cïng quan träng, cã nh÷ng hÖ thèng tõ ng÷ x−ng h« nµo vµ c¸ch xö dông chóng ra sao?

- HS lµm viÖc c¸ nh©n - GV nhËn xÐt=> dÉn vµo bµi II. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß * Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm tõ ng÷ x−ng h« vµ viÖc sö dông tõ ng÷ x−ng h«: - Mục tiêu: HS biết dùng từ ngữ xưng hô đúng.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ * HS th¶o luËn nhom 5p ? Em hiy nªu mét sè nh÷ng tõ dïng ®Ó x−ng h« trong tiÕng ViÖt & c¸ch dïng? ? Em hiy so s¸nh tõ ng÷ x−ng h« trong TV vµ

Néi dung I. Tõ ng÷ x−ng h« vµ viÖc sö dông tõ ng÷ x−ng h«:(25p) 1. VD (SGK)

2. NX

85

ng«n ng÷ n−íc ngoµi mµ c¸c em ®i ®−îc häc? ? §èi víi ng−êi ViÖt chómg ta trong giao tiÕp ®i bao giê c¸c em gÆp t×nh huèng kh«ng biÕt x−ng h« ntn ch−a?

Dự kiến SP: => - X−ng h« víi em hä, ch¸u hä nhiÒu tuæi.

- X−ng h« víi bè mÑ lµm cïng c¬ quan

*) VD1: - C¸c tõ ng÷ x−ng h« vµ c¸ch dïng: + Ng«i thø nhÊt: t«i, tao, tí, ta ...Chóng t«i, chóng tao, chóng tí, chóng ta . + Ng«i thø hai: mµy, mi, chóng mµy, bän mi ... + Ng«i thø ba: nã, h¾n, chóng nã, hä

- Trong gia ®×nh : «ng, bµ, bè mÑ, chó b¸c, c«, d×, cËu...

- Chøc vô: Chñ tÞch, ViÖn tr−ëng, gi¸m ®èc, bé tr−ëng ...

- NghÒ nghiÖp: Gi¸o viªn, kü s−, thî méc .....

- Suång x·: mµy, tao...

- Th©n mËt: Anh, chÞ, em - Trang träng: quÝ «ng, quÝ bµ, quÝ vÞ ? Qua phÇn t×m hiÓu trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ tõ * Trong TiÕng ViÖt cã 1 hÖ ng÷ x−ng h« trong TV? thèng tõ ng÷ x−ng h« rÊt phong phó vµ giÇu søc biÓu c¶m. * Häc sinh th¶o luËn nhãm bµn 5p : Tr¶ lêi c©u hái VD2 SGK *) VD2: ? Em h·y x¸c ®Þnh tõ ng÷ x−ng h« ë hai ®o¹n trÝch?

- HS làm việc cá nhân, th¶o luËn, - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy - C¸c nhãm nhËn xÐt, bæ sung - GV chét kt §o¹n trÝch a: Dự kiến SP: - Anh – em (DÕ Cho¾t). §o¹n trÝch a: - Ta – Chó mµy (DÕ MÌn).

- Anh – em (DÕ Cho¾t).

C¸ch x−ng h« thÓ hiÖn sù bÊt - Ta – Chó mµy (DÕ MÌn). b×nh ®¼ng: §o¹n trÝch b: + DÕ Cho¾t: KÎ ë vÞ thÕ yÕu, - T«i – Anh (DÕ MÌn). c¶m thÊy m×nh thÊp hÌn cÇn 86

- T«i – Anh

(DÕ Cho¾t).

? Ph©n tÝch sù thay ®æi vÒ c¸ch x−ng h« cña DÕ MÌn vµ DÕ Cho¾t? Gi¶i thÝch sù thay ®æi ®ã? ? Qua vÝ dô trªn em cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc dïng tõ ng÷ x−ng h« cña c¶ hai nh©n vËt DÕ MÌn vµ DÕ Cho¾t?

ViÖc sö dông tõ ng÷ x−ng h« phï hîp (Phï hîp víi tÝnh c¸ch cña nh©n vËt vµ hoµn c¶nh, ®Þa ®iÓm cña t×nh huèng giao tiÕp).

nhê v¶ ng−êi kh¸c. + DÕ MÌn: KÎ ë vÞ thÕ m¹nh: Kiªu c¨ng vµ h¸ch dÞch §o¹n trÝch b: - T«i – Anh (DÕ MÌn).

- T«i – Anh (DÕ Cho¾t).

C¸ch x−ng h« h« b×nh ®¼ng gi÷a hai nh©n vËt. (DC khuyªn DM nh− ng−êi b¹n. DÕ MÌn còng ®· nhËn ra lçi lÇm).

* Ng−êi nãi cÇn c¨n cø vµo ? Qua ®©y, em thÊy khi giao tiÕp trong qu¸ tr×nh ®èi t−îng vµ c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c cña t×nh huèng giao tiÕp x−ng h«, ng−êi nãi cÇn chó ý ®iÒu g×?

L−u ý víi häc sinh: ë líp 8 ®· häc vai XH trong HT mµ sö dông tõ ng÷ x−ng h« cÇn l−u ý: Vai XH th× cã nhiÒu, nh÷ng vai giao tiÕp cho phï hîp . chØ cã mét. V× vËy cÇn sö dông linh ho¹t tõ ng÷ x−ng h« cho phï hîp víi vai giao tiÕp vµ t×nh huèng giao tiÕp) ? Qua phÇn t×m hiÓu trªn em rót ra nh÷ng nhËn xÐt 3. Ghi nhí : SGK g× vÒ tõ ng÷ x−ng h« trong TV vµ c¸ch x−ng h« - Mét häc sinh ®äc ghi nhí.

II. LuyÖn tËp: (12p) * Ho¹t ®éng 2. LuyÖn tËp - Mục tiêu: HS áp dụng,củng cố, vận dụng kiến thức.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

Bµi tËp 1: (39) - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh - Sù nhÇm lÉn trong c¸ch dïng giá, GV đánh giá HS. tõ: - Tiến trình hoạt động: Chóng ta víi chóng t«i (hoÆc chóng em) Chuyển giao nhiệm vụ + Chóng ta: gåm c¶ ng−êi nãi vµ ng−êi nghe (ng«i gép) .

- Mét häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp. + chóng em(chóng t«i) kh«ng - Mét häc sinh lµm miÖng . bao gåm ng−êi nghe (ng«n tõ ) - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.

Bµi tËp 2: (40) - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp 2,3 . Thảo luận - ViÖc dïng tõ “chóng t«i”thay nhóm bàn 5p 87

cho dïng tõ “T«i” nh»m t¨ng - Gi¸o viªn gîi ý cho häc sinh.

- Häc sinh tr×nh bµy Häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ tÝnh kh¸ch quan cho, t¹o sù khiªm tèn cña t¸c gi¶. sung.

Bµi tËp 3: (40) - Tõ x−ng h« cËu bÐ nãi víi mÑ vµ víi Sø gi¶ cã sù kh¸c nhau nh»m thÓ hiÖn ®iÒug×?

Trong truyÖn Th¸nh Giãng: - Chó bÐ gäi mÑ lµ c¸ch gäi th«ng th−êng .

- Víi sø gi¶: ¤ng - Ta lµ kh¸c th−êng mang mµu s¾c truyÒn thuyÕt.

- Ba häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp 4, 5, 6.

Bµi tËp 4: (40) - Gv ph¸t phiÕu, häc sinh ho¹t ®éng nhãm, ®¹i diÖn - VÞ t−íng tuy quyÒn cao chøc tr×nh bµy, c¸c nhãm nhËn xÐt. träng nh−ng vÉn x−ng h« con – thÇy => thÎ hiÖn lßng biÕt ¬n, kÝnh träng ®èi víi thµy cña m×nh.

Bµi tËp 5: (41) – C¸ch x−ng h« cña B¸c t¹o sù th©n mËt gÇn gòi.

Bµi tËp 6: (41) - Tõ ng÷ x−ng h« cña kÎ cã quyÒn lùc vµ ng−êi bÞ ¸p bøc.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn đối thoại có sử dụng từ ngữ xưng hô phù hợp.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

88

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- So¹n c¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp: - ThÕ nµo lµ lêi dÉn trùc tiÕp vµ lêi dÉn gi¸n tiÕp? * Rót kinh nghiÖm Ngày 13/09/2019

_______________________________________________ Ngày so¹n : 11/9/2019 Ngày d¹y : Bµi 4.TiÕt 19:c¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp A. Môc tiªu cÇn ®¹t 1. Kiến thức - Cách dẫn trực tiếp và lời dẫn trực tiếp.

- Cách dẫn gián tiếp và lời dẫn gián tiếp.

2. Kỹ năng: - Nhận ra được cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp.

- Sử dụng được cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp trong quá trình tạo lập văn bản.

3. Thái độ : - Bước đầu có ý thức rèn luyện sử dụng hai cách dẫn trực tiếp và gián tiếp.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ B. Chuẩn bị : -GV: ngữ văn 9.SGK- SGV- bảng phụ - HS:Tìm hiểu các ví dụ minh hoạ.

C- Tiến trình dạy và học : I. Khởi động: 5p - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. 89

- Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Trong khi nãi vµ viÕt ta cã thÓ dÉn l¹i lêi nãi hay ý nghÜ cña ng−êi kh¸c hoÆc cña 1 nh©n vËt nµo ®ã, cã mÊy c¸ch dÉn? dÊu hiÖu nµo ®Ó ph©n biÖt c¸c c¸ch dÉn ®ã?

-- Hs tr¶ lêi=> GV nhËn xÐt, dÉn vµo bµi II. Ho¹t ®éng H×nh thµnh kiÕn thøc míi (35p): Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu c¸ch dÉn trùc tiÕp I. C¸ch dÉn trùc tiÕp ( 10p) - Mục tiêu: HS nắm được cách dẫn trực tiếp 1.VD : - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ * Th¶o luËn nhãm 7p: ? Quan s¸t phÇn in ®Ëm trong ®o¹n trÝch a, b cho biÕt ®©u lµ lêi nãi cña nh©n vËt, ®©u lµ ý nghÜ trong ®Çu cña nh©n vËt? ? V× sao em biÕt ®−îc ®iÒu ®ã? ? Lêi nãi vµ ý nghÜ ®−îc tr×nh bµy b»ng c¸ch nµo? ? C¸c phÇn in ®Ëm ®−îc ng¨n c¸ch víi bé phËn ®øng tr−íc b»ng dÊu g×? ? Theo em cã thÓ ®¶o vÞ trÝ cña phÇn in ®Ëm lªn phÝa tr−íc phÇn kh«ng in ®Ëm ®−îc kh«ng?NÕu ®−îc th× 2 bé phËn Êy ng¨n c¸ch nhau b»ng dÊu g×?

2. NX: Dự kiến SP:=> - PhÇn in ®Ëm trong ®o¹n trÝch a lµ - Cã thÓ ®¶o ®−îc – Khi ®¶o cÇn thªm dÊu lêi nãi cña nh©n vËt.

- PhÇn in ®Ëm trong ®o¹n trÝch b lµ g¹ch ngang vµo gi÷a 2 phÇn Êy. ? Gäi c¸ch dÉn trªn lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp, VËy ý nghÜ cña nh©n vËt. em hiÓu thÕ nµo lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp? VÞ trÝ => §−îc nh¾c l¹i nguyªn v¨n.

-§−îc ®Æt trong dÊu ngoÆc kÐp. cña nã?

90

- HS kh¸i qu¸t theo ghi nhí 1.

Cho ®o¹n ®èi tho¹i : H«m sau, l·o H¹c sang nhµ t«i võa thÊy t«i l·o b¶o ngay : - CËu vµng ®i ®êi råi «ng gi¸o ¹!

- Cô b¸n råi?

- B¸n råi! Hä võa b¾t xong . ? NhËn xÐt c¸ch tr×nh bµy lêi nãi cña nh©n vËt trong ®o¹n trÝch ®ã? ? ë líp 8 em ®1 häc h1y cho biÕt c«ng dông cña dÊu g¹ch ngang?

- Dïng dÊu g¹ch ngang tr−íc mçi lêi tho¹i trùc tiÕp .*) GvnhÊn m¹nh l−u ý * Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c¸ch dÉn gi¸n tiÕp II. C¸ch dÉn gi¸n tiÕp (10p) - Mục tiêu: HS nắm được cách dẫn gián tiếp. 1.VD - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ * Lµm viÖc c¸ nhóm bàn 5p : ? Trong ®o¹n trÝch a, b bé phËn in ®Ëm lµ lêi nãi hay ý nghÜ cña nh©n vËt? ? C¸ch tr×nh bµy lêi nãi hay ý nghÜ cña nh©n vËt, ng−êi nãi trong VD nµy cã g× kh¸c 2 VD ë phÇn ®Çu ? ? Gi÷a bé phËn in ®Ëm vµ bé phËn ®øng tr−íc cã tõ g×? Cã thÓ thay tõ ®ã b»ng tõ kh¸c®−îckh«ng?V×sao?

Dự kiến SP:=> - VDa kh«ng cã dÊu hiÖu ng¨n c¸ch - VD b cã tõ «r»ng » - Thay r»ng b»ng lµ ®−îc v× ý nghÜa cña c©u kh«ng thay ®æi. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp?

2. NX - PhÇn in ®Ëm: + ë VD a lµ lêi nãi + ë VD b lµ ý nghÜ cña ng−êi nãi. => §−îc thuËt l¹i:( Kh«ng dÉn nguyªn vÑn, cã thÓ thªm bít tõ, ®iÒu 91

- HS kh¸i qu¸t theo ghi nhí 2SGK ?Qua phÇn t×m hiÓu trªn em hiÓu thÕ nµo lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp? chØ râ dÊu hiÖu gióp em ph©n biÖt ®−îc 2 c¸ch dÉn trªn?

HS ®äc ghi nhí. * Ho¹t ®éng 3. LuyÖn tËp - Mục tiêu: HS áp dụng lý thuyết làm bài tập.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ - H/s ®äc bµi tËp – X/® yªu cÇu cña bµi tËp1 ? T×m lêi dÉn trong ®o¹n trÝch sau? Lêi nãi hay ý nghÜ? dÉn gi¸n tiÕp hay trùc tiÕp?

- HS ho¹t ®éng c¸ nh©n bài 1 - 1Hs ®äc BT2 - x¸c ®Þnh yªu cÇu BT? - Th¶o luËn nhãm bài 2 - ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông mét trong 2 c¸ch dÉn võa häc. ? BT cã mÊy yªu cÇu ?

- 2 yªu cÇu ? Lêi ®èi tho¹i ®ã thuéc c¸ch dÉn nµo ?

- DÉn trùc tiÕp * ChuyÓn lêi ®èi tho¹i chÝnh lµ chuyÓn lêi dÉn trùc tiÕp sang lêi dÉn gi¸n tiÕp. ? Muèn chuyÓn lêi dÉn trùc tiÕp sang lêi dÉn gi¸n tiÕp ta lµm ntn? + Bá dÊu hai chÊm + Thay ®æi ®¹i tõ nh©n x−ng cho phï hîp + L−îc bá c¸c tõ chØ t×nh th¸i + Thªm tõ “ r»ng” hoÆc tõ “lµ” tr−íc lêi dÉn + Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i chÝnh x¸c tõng tõ nh−ng ph¶i dÉn ®óng vÒ ý

chØnh cho thÝch hîp -> dÉn gi¸n tiÕp.)

- Lêi dÉn kh«ng ®Æt trong dÊu ngoÆc kÐp cã thÓ dïng tõ “ r»ng’ hoÆc tõ lµ ®øng tr−íc lêi dÉn. *) Ghi nhí: SGK III. LuyÖn tËp: (18p)

Bµi tËp 1: (54) a. Lêi dÉn “A l·o giµ nµy tÖ l¾m ...t«i nh− thÕ nµy µ? -> ý nghÜ cña l·o H¹c g¸n cho con chã -> c¸ch dÉn trùc tiÕp. b. Lêi dÉn: “c¸i v−ên nµy lµ cña con ta ...mäi thø ®Òu rÎ c¶" -> ý nghÜ cña l·o H¹c -> dÉn trùc tiÕp 2.Bµi tËp 2: (54) /. DÉn trùc tiÕp: Trong “B¸o c¸o chÝnh trÞ t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thøc II cña §¶ng”, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nªu râ: “Chóng ta ... anh hïng”.

- DÉn gi¸n tiÕp.

Trong “B¸o c¸o...”, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· kh¼ng b/ DÉn trùc tiÕp: ®Þnh r»ng chóng ta Trong cuèn s¸ch “Chñ tÞch Hå ChÝ Minh...thêi ®¹i”, ®ång chÝ Ph¹m V¨n §ång viÕt: “Gi¶n dÞ ... lµm ®−îc”.

92

HS lµm viÖc c¸ nh©n bài 3

- DÉn gi¸n tiÕp.

Trong cuèn s¸ch “Chñ tÞch ...”, ®ång chÝ Ph¹m V¨n §ång kh¼ng ®Þnh r»ng gi¶n dÞ. c/. DÉn trùc tiÕp: Trong cuèn “TiÕng ViÖt ... d©n téc”, «ng §Æng Thai Mai kh¼ng ®Þnh r»ng:“Ng−êi ViÖt Nam ...cña m×nh”.

- DÉn gi¸n tiÕp.

Trong cuèn “TiÕng ViÖt ... d©n téc”, «ng §Æng Thai Mai ®· kh¼ng ®Þnh r»ng ng−êi....

3. BT3: ( 55) ....VN nh©n ®ã còng ®−a göi 1 chiÕc hoa vµng vµ dÆn PL nãi hé víi chµng Tr−¬ng r»ng nÕu chµng Tr−¬ng cßn nhí chót t×nh x−a nghÜa cò, th× xin lËp 1 ®µn gi¶i oan ë bÕn s«ng ®èt c©y ®Ìn thÇn chiÕu xuèng n−íc, VN sÏ trë vÒ.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn có sử dụng lời dẫn trực tiếp.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- So¹n luyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù : §äc l¹i VB ChuyÖn ng−êi con g¸i Nam X−¬ng. * Rót kinh nghiÖm 93

Ngày 13/9/2019

____________________________________________ Ngày so¹n : 11/9/2019 Ngày d¹y : Bµi 4.TiÕt 20 : Tù häc cã h−íng dÉn: luyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT 1. Kiến thức - Các yếu tố của thể loại tự sự (nhân vật, sự việc, cốt truyện,…)

- Yêu cầu cần đạt của văn bản tóm tắt tác phẩm tự sự.

2. Kỹ năng: Tóm tắt một văn bản tự sự theo các mục đích khác nhau.

3. Thái độ : - ý thức trong việc trình bày văn bản tự sự ngắn gọn, rõ ràng đúng yêu cầu.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ B- Chuẩn bị : - ngữ văn 9.SGK- SGV. - Tìm hiểu các ví dụ minh hoạ.

C- Tiến trình dạy và học : I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù lµ g×?

- Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù lµ kÓ l¹i cèt truyÖn ®Ó cho ng−êi nghe (®äc) hiÓu ®−îc néi dung chÝnh cña t¸c phÈm ? Khi tãm t¾t yÕu tè nµo lµ quan trong nhÊt?

- Sù viÖc, nh©n vËt.

94

? CÇn tãm t¾t v¨n b¶n theo mÊy b−íc?

- 4 b−íc. + §äc kü t¸c phÈm + Chän sù viÖc, nh©n vËt chÝnh (cèt chuyÖn, nh©n vËt chÝnh) + X¾p xÕp theo mét tr×nh tù hîp lý + ViÕt v¨n b¶n tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh ? Khi kÓ cho ng−êi kh¸c nghe mét bé phim hay mét sù viÖc em ®· ®−îc chóng kiÕn, ®−îc xem. Em th−êng kÓ ntn?

-HS tr¶ lêi - GV nhËn xÐt=> dÉn vµo bµi míi II. Ho¹t ®éng H×nh thµnh kiÕn thøc míi (35p) (35p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß * Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu sù cÇn thiÕt cña viÖc tãm t¾t V/b tù sù: - Mục tiêu: HS thấy sự cần thiết của tóm tắt văn bản.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ * HS lµm viÖc c¸ nh©n: 1HS ®äc bµi tËp a, cho biÕt t×nh huèng a yªu cÇu NTN? - Tãm t¾t néi dung bé phim "ChiÕc l¸ cuèi cïng" ? §äc t×nh huèng b vµ nhËn xÐt t×nh huèng b, cã yªu cÇu g× kh¸c víi t×nh huèng a?

- Trùc tiÕp ®äc vµ tãm t¾t v/b ng−êi con g¸i Nam X−¬ng tr−íc khi häc. ? Trong t×nh huèng c khi kÓ tãm t¾t 1 t¸c phÈm v¨n häc cã thÓ thªm nh÷ng ý kiÕn chñ quan cña ng−êi viÕt vµo kh«ng? t¹i sao?

- KÓ l¹i tãm t¾t 1 t¸c phÈm v¨n häc.> kÓ trung thùc, kh¸ch quan víi cèt truyÖn vµ nh©n vËt chÝnh .

Néi dung I. Sù cÇn thiÕt cña viÖc tãm t¾t V/b tù sù: 1. VD 2. NhËn xÐt:

- Tãm t¾t VB gióp ng−êi ®äc( nghe) dÔ n¾m ®−îc néi dung chÝnh cña v¨n b¶n ®ã.

95

? Trong 3 t×nh huèng trªn ng−êi ta ®Òu ph¶i tãm t¾t VB TS. VËy viÖc tãm t¾t Vb tù sù nh»m môc ®Ých g× ? ? Khi tãm t¾t yÕu tè nµo lµ quan trong nhÊt?

- Sù viÖc, nh©n vËt. ? §Ó cho ng−êi nghe dÔ nhí VB tãm t¾t ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu nµo?

- Ng¾n gän *)Gi¸o viªn KL: §©y lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu trong cuéc sèng ®Æt ra v× kh«ng ph¶i ai còng cã ®iÒu kiÖn, thêi gian ®Ó xem hÕt 1 bé phim hoÆc ®äc hÕt 1 t¸c phÈm v/h .. > cã tÝnh phæ cËp cao. * Th¶o luËn cÆp ®«i: Trong cuéc sèng thùc tÕ cã nh÷ng t×nh huèng nµo còng cÇn ph¶i tãm t¾t v¨n b¶n tù sù?

- C¸c t×nh huèng trong cuéc sèng cÇn ph¶i tãm t¾t: + Ng−êi ®i ®−êng kÓ l¹i 1 vô tai n¹n giao th«ng (sù viÖc x¶y ra ë ®©u? NTN? Ai ®óng , ai sai ) + Ng−êi con kÓ l¹i v¾n t¾t cho mÑ nghe thµnh tÝch häc tËp cña m×nh (lµm ®−îc viÖcg×?)

Häc sinh ®äc btËp1 (T58) ? C¸c sù viÖc chÝnh ®1 nªu ®Çy ®ñ ch−a? cßn thiÕu sù viÖc g×? t¹i sao ph¶i nªu sù viÖc Êy?

- B¶n tãm t¾t c©u chuyÖn Ng−êi con g¸i Nam x−¬ng gåm 7 sù viÖc t−¬ng ®èi ®Çy ®ñ. ? Em thÊy c¸c sù viÖc s¾p xÕp hîp lý ch−a? nÕu ch−a hîp lý th× em sÏ thay ®æi NTN? - Tr−¬ng Sinh biÕt vî m×nh bÞ oan tr−íc khi gÆp Phan Lang ) * §äc yªu cÇu BT2 ? Em hiy chØ mèi liªn hÖ gi÷a Bt1 vµ Bt2 ? Bµi tËp 2 yªu cÇu thùc hiÖn nh÷ng b−íc nµo cña viÖc tãm t¾t? ? Nh¾c l¹i yªu cÇu cña mét v¨n b¶n cÇn tãm t¾t? * HS nh¾c l¹i - GV nªu yªu cÇu HS viÕt bµi.

II. Thùc hµnh tãm t¾t 1 v¨n b¶n tù sù: *. Bµi tËp 1: -ThiÕu 1 chi tiÕt quan träng (5): Sau khi Vò N−¬ng chÕt. Mét ®ªm T/ Sinh cïng con trai ngåi bªn ®Ìn, ®øa con chØ c¸i bãng trªn t−êng vµ nãi ®ã chÝnh lµ ng−êi hay tíi ®ªm ®ªm, V× : ChÝnh sù viÖc nµy lµm chµng hiÓu ra vî m×nh ®· bÞ oan. NghÜa lµ chµng hhiÓu ra ngay sau khi vî chÕt chø kh«ng ph¶i ®îi ®Õn khi vî chÕt Phan Lang vÒ kÓ l¹i viÖc VN d−íi ®éng Linh Phi.TS míi biÕt vî m×nh bÞ oan nh− sù viÖc T4/ SGK * Bµi tËp 2

* Bµi tËp 3

96

- Hs tù tãm t¾t – 2HS ®äc – Líp nhËn xÐt, bæ sung - GVKL • §äc yªu cÇu BT 3 2. NX: VB tãm t¾t ph¶i nªu ®−îc ? Yªu cÇu tãm t¾t ng¾n gän h¬n em sÏ lµm 1 c¸ch ng¾n gän nh−ng ®Çy ®ñ c¸c nh©n vËt vµ sù viÖc chÝnh, ntn? phï hîp víi v¨n b¶n ®−îc tãm t¾t.

- Bá ®i mét sè chi tiÕt kh«ng quan träng *). Ghi nhí: - Lêi v¨n c« ®äng, kh¸i qu¸t III. LuyÖn tËp - Nªn sö dông c©u më réng thµnh phÇn • GV yªu cÇu Hs bá ®i nh÷ng t×nh tiÕt Bµi tËp 1: Tãm t¾t v¨n b¶n L·o H¹c: kh«ng quan träng... ? Qua viÖc lµm trªn ta thÊy cÇn chó ý ®iÒu g× Bµi tËp 2: (SGK) Tãm t¾t mét c©u truyÖn x¶y ra trong qu¸ tr×nh tãm t¾t v¨n b¶n? trong cuéc sèng mµ em ®−îc nghe * Ho¹t ®éng 2. LuyÖn tËp hoÆc chøng kiÕn?

- Mục tiêu: HS áp dụng lý thuyết làm bài.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? X§ yªu cÇu BT1 HS th¶o luËn tr×nh bµy NX, Ch÷a bµi, cho ®iÓm GV h−íng dÉn HS vÒ lµm bµi tËp 2 IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân - Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn tóm tắt một truyện yêu thích em đã học.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV 97

- Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- ChuÈn bÞ bµi : Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng * Rót kinh nghiÖm Ngày 13/09/2019

_______________________________________________________ Ngày so¹n : 12/9/2019 Ngày d¹y : Bµi 4.TiÕt 21 : sù ph¸t triÓn cña tõ vùng A. Môc tiªu: - KiÕn thøc: + HiÓu sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷. + Hai ph−¬ng thøc chñ yÕu ph¸t triÓn nghÜa lµ Èn dô vµ ho¸n dô.

- Kü n¨ng: +NhËn biÕt ý nghÜa cña tõ ng÷ trong c¸c côm tõ vµ trong v¨n b¶n + Ph©n biÖt c¸c ph−¬ng thøc t¹o nghÜa míi cña tõ ng÷ víi c¸c phÐp tu tõ Èn dô, ho¸n dô.

- Th¸i ®é: Cã ý thøc sö dông vèn tõ trong giao tiÕp vµ viÕt bµi.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. ChuÈn bÞ : - GV: G/¸n, SGK, SGV, b¶ng phô.

- HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn C. Tæ chøc giê häc: I. Khởi động: 5p - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: 98

Chuyển giao nhiệm vụ HS Gi¶i nghÜa tõ “ ®¨m chiªu” a. Con gµ mµy g¸y ®¨m chiªu. §Ó chóa tao n»m tao ngñ chót nao. b. VÎ mÆt Lan lóc nµo còng ®¨m chiªu.

GV: Trong c©u a Tõ ®¨m chiªu cã nghÜa gèc lµ "Bªn ph¶i, bªn tr¸i ( §¨m chiªu(a) NghÜa gèc: Bªn ph¶i, bªn tr¸i. §¨m chiªu(b): VÎ mÆt t lù, lo l¾ng.

Lµ hiÖn t−îng biÖn ®æi nghÜa cña tõ vùng theo thêi gian, nghÜa ®¨m chiªu trong c©u a hiÖn nay kh«ng dïng n÷a (lµ nghÜa cæ).

GV dÉn vµo bµi II. Ho¹t ®éng H×nh thµnh kiÕn thøc míi (35p) (35p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß * Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu sù biÕn ®æi vµ ph¸t trتn nghÜa cña tõ ng÷ - Mục tiêu: HS nắm được lý do và cách phát triển từ vựng TV - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ -* Thảo luận nhóm bàn : HS trả lời các câu hỏi trong bµi tËp 1 ? C©u th¬ "Bña tay «m chÆt bå kinh tÕ" trong bµi th¬ "Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c" cã ý nghÜa NTN? - C©u th¬ "Bña tay «m chÆt bå kinh tÕ" trong bµi th¬ "Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c" cã ý nghÜa: «m Êp hoµi b·o tr«ng coi viÖc n−íc cøu gióp ng−êi ®êi. ? Em hiÓu ntn vÒ ý nghÜa cña tõ "kinh tÕ". ? Ngày nay, nghÜa nµy cßn ®−îc sö dông nh− c¸ch dïng cña Phan Béi ch©u n÷a kh«ng? T¹i sao?

Néi dung I. Sù biÕn ®æi vµ ph¸t trتn nghÜa cña tõ ng÷ (20p) 1.VD 2.NX

- Kinh tÕ( trong c©u th¬ "Bña tay «m chÆt bå kinh tÕ" ): C¸ch nãi t¾t cña kinh bang tÕ thÕ <-> c¸ch nãi kh¸c: Kinh tÕ thÕ d©n: TrÞ n−íc cøu ®êi.

- Tõ kinh tÕ Ngày nay: -> NghÜa thay ®æi: Kinh tÕ chØ ho¹t ®éng cña con ng−êi trong lao ®éng s¶n xuÊt, trao ®æi, ph©n phèi vµ sö dông cña c¶i vËt chÊt lµm ra. => NghÜa cña tõ kh«ng ph¶i bÊt biÕn. Nã lu«n biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña XH.

99

- Kh«ng dïng - nghÜa cæ. ? Tõ kinh tÕ Ngày nay ®−îc hiÓu ntn?

- Tõ kinh tÕ Ngày nay: G/v kl: ChuyÓn tõ nghÜa réng sang nghÜa hÑp? ? VËy sù thay ®æi nghÜa cña tõ dùa vµo yÕu tè nµo? Thêi gian hay kh«ng gian?

- NghÜa cña tõ thay ®æi theo thêi gian vµ sù ph¸t triÓn cña x· héi. NghÜa cò mÊt ®i vµ nghÜa míi xuÊt hiÖn. ? Qua ®ã em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña tõ?

- H/s ®äc bµi tËp chó ý nh÷ng tõ in ®Ëm. * H§ nhãm ( 4 nhãm): Em hiy cho biÕt nghÜa gèc vµ nghÜa chuyÓn cña tõ Xu©n, tay trong phÇn trÝch a,b? a. Xu©n (1) : ChØ muµ xu©n mïa ( mïa chuyÓn tiÕp tõ ®«ng sang h¹, thêi tiÕt Êm dÇn lªn rÊt ®Ñp, ®−îc coi lµ më ®Çu cña 1 n¨m, ®Ñp nhÊt trong n¨m) NghÜa gèc Xu©n (2): ChØ tuæi trÎ ( coi lµ t−¬i ®Ñp, trµn ®Çy søc sèng, tuæi ®Ñp nhÊt cña ®êi ng−êi) nghÜa chuyÓn. b. Tay (1): Mét phËn cña c¬ thÓ con ng−êi -> nghÜa gèc.

Tay (2) : KÎ bu«n ng−êi( ng−êi chuyªn ho¹t ®éng hay giái vÒ 1 m«n, 1 nghÒ nµo ®ã) -> nghÜa chuyÓn ? Theo em trong tr−êng hîp cã nghÜa chuyÓn th× nghÜa chuyÓn ®−îc h×nh thµnh theo ph−¬ng thøc chuyÓn nghÜa nµo? (ho¸n dô hay Èn dô) - a: Èn dô. b: ho¸n du. ? Qua t×m hiÓu VD trªn, em hiy cho biÕt sù ph¸t triÓn cña tõ vùng TV dùa trªn nh÷ng csë nµo? Cã nh÷ng ph−¬ng thøc chñ yÕu nµo? ? Qua toµn bé phÇn t×m hiÓu trªn em cã nhËn xÐt g× vÒ sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷?

- 1HS ®äc nghi nhí

- Ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷ trªn csë nghÜa gèc cña chóng.

- Cã 2 ph−¬ng thøc ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷: + Ph−¬ng thøc Èn dô + Ph−¬ng thøc ho¸n dô 3. Ghi nhí: SGK II. LuyÖn tËp. (17p) 1. Bµi tËp 1: a. Tõ ch©n ®−îc dïng víi nghÜa gèc: 1 bé phËn cña c¬ thÓ con ng−êi. b. NghÜa chuyÓn (p/thøc ho¸n dô): Mét vÞ trÝ trong ®éi tuyÓn. c. NghÜa chuyÓn (p/thøc Èn dô): VÞ trÝ tiÕp xãc cña ®Êt víi kiÒng. d. NghÜa chuyÓn (p/thøc Èn dô): VÞ 100

trÝ tiÕp xãc cña ®Êt víi m©y.

2. Bµi tËp 2: -> dïng theo nghÜa chuyÓn: S¶n phÈm tõ thùc vËt ®−îc chÕ biÕn thµnh d¹ng kh« dïng ®Ó pha níc uèng vµ ch÷a bÖnh.( ChuyÓn theo pt Èn dô) 3. Bµi tËp 3.

NghÜa chuyÓn cña tõ ®ång hå (p/t Èn dô): §ång hå ®iÖn, ®ång hå n−íc, ®ång hå x¨ng: Lµ khÝ cô ®Ó ®o cã h×nh - §äc bµi tËp - X/® yªu cÇu cña bµi tËp? chØ râ thøc bÒ ngoµi gièng ®ång hå. nghÜa gèc vµ nghÜa chuyÓn cña tõ ch©n?

4, Bµi tËp 4 : * NghÜa chuyÓn : Ph©n nhãm lµm - Hc l¹m ph¸t ; Hc thÊt nghiÖp : Nhãm 1, 2 -> c©u a TËp hîp nhiÒu h/t−îng , sù kiÖn , 1 t×nh tr¹ng 1 vÊn ®Ò xh cïng x/hiÖn ë Nhãm 3, 4: c©u b, c nhiÒu n¬i Nhãm 5, 6: c©u d - Hc chiÕn tranh VN : Nçi ¸m ¶nh , sî h·i cña nhiÒu chiÕn binh MÜ sau H/S ph¸t biÓu - Bæ sung - gc kl ct VN 2, Ng©n hµng m¸u , gen , ®Ò thi...-> - HS ®äc bµi tËp 2 - Nªu yªu cÇu bµi tËp N¬i l−u tr÷, b¶o qu¶n ®Ó sö dông khi ? NhËn xÐt c¸ch dïng: Trµ atis«, trµ hµ thñ «, cÇn thiÕt trµ s©m, trµ linh chi, trµ sen, trµ khæ qua.

3, C¬n sèt ®Êt, sèt hµng ... : Hµng ? C¸ch dïng trªn theo nghÜa gèc hay nghÜa ho¸ khan hiÕm do nhu cÇu t¨ng ®ét chuyÓn? ngét 4, Vua « t«, vua dÇu má... : Ng−êi - HS ®äc bµi tËp 3 - x®yc cña bµi tËp ®−îc coi lµ sè 1 b lÜnh vùc nµo ®ã . ? Cho biÕt nghÜa chuyÓn cña tõ ®ång hå? + Héi chøng viªm ®−êng h« hÊp cÊp : NghÜa gèc -> TËp hîp nhiÒu triÖu chøng cïng xuÊt hiÖn 1 lóc - Ng©n hµng ( nghÜa gèc) : N¬i kinh doanh tiÒn - Sèt ( nghÜa gèc) : T¨ng nhiÖt ®é lªn qu¸ møc - Vua (nghÜa gèc) : Ng−êi ®øng ®Çu nhµ n−íc qu©n chñ

* Ho¹t ®éng 2. LuyÖn tËp - Mục tiêu: HS áp dụng lý thuyết làm bài tập.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ

101

- Chia 4 nhãm - Mçi nhãm t×m hiÓu 1 tõ IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn có sử dụng từ nghĩa gốc và nghĩa chuyển.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- So¹n bµi tiếp. * Rót kinh nghiÖm Ngày 20/09/2019

_____________________________________________ Ngày so¹n :19/9/2019 Ngày d¹y : Bµi 5.TiÕt 22 : §äc -HiÓu v¨n b¶n: hoµng lª nhÊt thèng chÝ ( Håi thø m−êi bèn)- Ng« Gia V¨n Ph¸i A. Môc tiªu: 1. Kiến thức 102

- Những hiểu biết chung về nhóm tác giả thuộc Ngô gia văn phái về phong trào Tây Sơn và người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ.

- Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm viết theo thể loại tiểu thuyết chương hồi.

- Một trang sử oanh liệt của dân tộc ta: Quang Trung đại phá 20 vạn quân Thanh, đánh đuổi giặc ngoại xâm lược ra khỏi bờ cõi.

2. Kỹ năng: - Cảm nhận sức trỗi dậy kì diệu của tinh thần dân tộc, cảm quan hiện thực nhạy bén, cảm hứng yêu nước của tác giả trước những sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc.

- Liên hệ những nhân vật, sự kiện trong đoạn trích với những văn bản liên quan.

3. Thái độ: - Yêu mến, trân trọng những anh hùng dân tộc - Yêu nước, yêu hòa bình và độc lập chủ quyền 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. ChuÈn bÞ : - GV: G/¸n, SGK, SGV,s−u tÇm ®äc toµn bé TP Hoµng lª nhÊt thèng chÝ.

- HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn C. Tæ chøc giê häc: I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Nªu hiÓu biÕt cña m×nh vÒ nh©n vËt Quang Trung - NguyÔn HuÖ?

- HS tr¶ lêi c¸ nh©n=> GV dÉn vµo bµi II. Ho¹t ®éng H×nh thµnh kiÕn thøc míi (35p) (35’) Ho¹t ®éng cña ThÇy vµ trß * Hoạt động 1: Giới thiệu chung - Mục tiêu: HS nắm khái quát tác giả, tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

Néi dung I. Giíi thiÖu chung(18p) 1. T¸c gi¶: Ng« gia v¨n ph¸i lµ nhãm t¸c gi¶ thuéc dßng hä Ng« Th×- dßng hä næi tiÕng vÒ v¨n häc lóc bÊy giê ë 103

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ - Hs ®¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm: * T¸c gi¶ - Cã 2 t¸c gi¶ chÝnh lµ Ng« Th× ChÝ (1758 1788) em ruét Ng« Th× NhËm, lµm quan thêi LCT viÕt 1 håi dÇu.

- Ng«i Th× Du (1772 - 1840) ViÕt 7 håi tiÕp theo trong ®ã cã håi 14 - Ngoµi ra cßn cã Ng« Th× NhËm, Ng« Th× Du viÕt tiÕp => §iÒu ®ã dÉn ®Õn thµnh c«ng næi bËt cña t¸c phÈm lµ ph¶n ¸nh sinh ®éng vµ ch©n thùc c¸c biÕn cè chÝnh trÞ thêi ®ã. * V¨n b¶n: ? ThÓ chÝ cã ®Æc ®iÓm g×, em hiÓu nh− thÕ nµo vÒ nhan ®Ò cña t¸c phÈm?

- ThÓ chÝ: Ghi chÐp sù vËt, sù viÖc cã thùc, nh©n vËt cã thùc, ®Þa ®iÓm cã thùc.

- T¸c phÈm võa cã tÝnh v¨n häc võa cã tÝnh lÞch sö, mçi håi më ®Çu b»ng 2 c©u th¬ tãm t¾t néidung chÝnh, kÕt håi lµ viÖc ®−a ra ch−a cã lêi gi¶i còng b»ng 2 c©u th¬ vµ bao giê còng cã c©u muèn viÖc sau thÕ nµo xin xem håi sau sÏ râ.) ? Håi thø 14 cña t¸c phÈm nµy p/a giai ®o¹n lÞch sö nµo cña chÕ ®é pk VN? GV tãm t¾t lu«n diÔn biÕn 2 håi 12,13: Khi NguyÔn HuÖ kÐo qu©n ra B¾c lÇn 2 diÖt Vò V¨n NhËm, Lª Chiªu Thèng sî h·i bá kinh thµnh ch¹y lªn phÝa B¾c cho ng−êi cÇu viÖn nhµ Thanh.

Nhµ m· Thanh cö T«n SÜ NghÞ lÊy danh nghÜa phï Lª diÖt T©y S¬n kÐo ®¹i qu©n sang, qu©n T©y s¬n rót vÒ cè thñ ë Tam §iÖp, qu©n Thanh vµo TL kh«ng gÆp sù kh¸ng cù nµo nªn sinh ra kiªu c¨ng tù m·n, LCT nhËn s¾c phong An Nam quèc v−¬ng nh−ng tÊt c¶ c¸c giÊy tê ®Òu dïng hiÖu

lµng T¶ Thanh Oai , huyÖn Thanh Oai (nay thuéc Hµ Néi).

2. V¨n b¶n: - ThÓ lo¹i: tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi -Lµ cuèn tiÓu thuyÕt lÞch sö cã quy m« lín, ph¶n ¸nh nh÷ng biÕn ®éng l/s n−íc nhµ tõ cuèi thÕ kØ 18 ®Õn nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kØ 19 - §oan trÝch n»m ë håi thø 14 ( trong 17 håi) - Håi 14 nghi l¹i sù kiÖn lÇn ra B¾c thø 3 cña Quang Trung ®¹i ph¸ qu©n Thanh lËp nªn triÒu ®¹i T©y S¬n.

104

Cµn Long. *) HS ®äc t¸c phÈm vµ gi¶i thÝch chó thÝch. ? LiÖt kª c¸c sù viÖc vµ tãm t¾t ®o¹n trÝch? * Tãm t¾c ®o¹n trÝch, nghe tin qu©n Thanh x/ l−îc n−íc ta, NguyÔn HuÖ lªn ng«i hoµng ®Õ, kÐo qu©n ra B¾c kÐn lÝnh, duyÖt binh ë NghÖ An, héi qu©n ë Tam §iÖp, cho qu©n ¨n tÕt tr−íc råi tiÕn ®¸nh Hµ Néi, Ngäc Håi, vµo Th¨ng Long, T«n SÜ NghÞ bá ch¹y vÒ n−íc, vua t«i LCT còng ch¹y theo * Th¶o luËn cÆp ®«i: §o¹n trÝch chia thµnh mÊy phÇn? Néi dung chÝnh cña mçi phÇn? * Bè côc : 3®o¹n 1,Tõ ®Çu - >lªn ®−êng ra B¾c: Ng HuÖ chuÈn bÞ hµnh qu©n ra B¾c 2, TiÕp -> vµo thµnh :cuéc hq thÇn tèc vµ chiÕn th¾ng vÎ vang 3, Cßn l¹i : Sù th¶m b¹i cña bän c−íp n−íc vµ bÌ lò b¸n n−íc * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ Quan s¸t sgk phÇn ®Çu vb * HS lµm viÖc c¸ nh©n : ? Nghe tin cÊp b¸o cña NguyÔn V¨n TuyÕt NguyÔn HuÖ cã th¸i ®é nh− thÕ nµo?

- Nghe cÊp b¸o , giËn l¾m, häp t−íng sÜ, ®Þnh th©n chinh cÇm qu©n ®i ngay. ? ViÖc NguyÔn HuÖ ®Þnh cÇm qu©n ®i ngay chøng tá ®iÒu g×?

II. T×m hiÓu v¨n b¶n.(20p) 1. H×nh ¶nh Quang TrungNguyÔn HuÖ. a. NguyÔn HuÖ tiÕn qu©n ra B¾c:

- «ng lµ ng−êi m¹nh mÏ quyÕt ®o¸n, yªu n−íc - C¸ch kÓ chuyÖn sinh ®éng,miªu c¨m thï giÆc vµ lò b¸n n−íc.

105

? Nh÷ng nghe lêi khuyªn cña c¸c t−íng d−íi t¶ cô thÓ tõng hµnh ®éng lêi nãi cña nh©n vËt. quyÒn «ng ®1 cã quyÕt ®Þnh g×? (trang 65) ? ViÖc NguyÔn HuÖ nghe lêi quÇn thÇn lªn - NguyÔn HuÖ lµ ng−êi m¹nh mÏ, ng«i,tranh thñ ý kiÕn cña vÞ cao nh©n cho em quyÕt ®o¸n, hµnh ®éng mét c¸ch biÕt them ®iÒu g× ë vÞ t−íng nµy? Cã ph¶i lµ x«ng x¸o, nhanh gän, cã chñ ®Ých vµ rÊt qu¶ quyÕt. ng−êi ®éc ®o¸n kh«ng?

- BiÕt nghe lêi lÏ ph¶i, kh«ng ®éc ®o¸n, tham kh¶o ý kiÕn cña nh÷ng t−íng sÜ d−íi quyÒn, cã tÝnh to¸n tr−íc sau ? Khi ®−îc sù ñng hé ®ång t×nh cña NT, QT ®1 lµm nh÷ng viÖc g×?

-QT ®1 mé lÝnh vµ më cuéc duyÖt binh lín ë NghÖ An, phñ dô t−íng sÜ, ®Þnh kÕ ho¹ch hµnh qu©n ®¸nh giÆc. ? Em cã nx g× vÒ c¸ch kÓ chuyÖn, miªu t¶ cña t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n trªn? ? Qua ®ã em thÊy NguyÔn HuÖ lµ ng−êi cã hµnh ®éng ntn? *) Yªu cÇu HS ®äc lêi phñ dô * Th¶o luËn nhãm bµn: ? ND cña lêi phñ dô? * ND cña lêi phñ dô: - Kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn cña d©n téc vµ lªn ¸n hµnh ®éng x©m l¨ng phi nghÜa, - Nªu bËt d· t©m cña giÆc - Nh¾c l¹i truyÒn thèng chèng giÆc ngo¹i x©m - Kªu gäi qu©n lÝnh ®ång t©m hiÖp lùc - Ra kØ luËt nghiªm. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ©m h−ëng cña lêi phñ dô?

Lêi phñ dô thÓ hiÖn tinh thÇn g× cña d©n téc?

T¸c ®éng ®Õn binh lÝnh ntn?

-> Lêi dô nh− lêi hÞch ng¾n cã søc thuyÕt phôc cao cã t×nh, cã lÝ, kÝch thÝch lßng yªu n−íc truyÒn thèng quËt c−êng cña d©n téc, thu phôc qu©n lÝnh khiÕn hä ®oµn kÕt 1 lßng ®ång t©m hiÖp lùc kh«ng d¸m ¨n ë hai lßng. ? Qua lêi dô em hiÓu thªm n¨ng lùc nµo ë vÞ vua - QT lµ ng−êi cã trÝ tuÖ s¸ng suèt nµy? trong viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh thêi 106

? Sau khi duyÖt binh QT kÐo qu©n ®Õn Tam §iÖp, «ng ®1 ph©n tÝch sù viÖc vµ xÐt ®o¸n bÒ t«i nh− thÕ nµo?

- Sau khi duyÖt binh QT kÐo qu©n ®Õn Tam §iÖp, «ng ®· ph©n tÝch sù viÖc vµ xÐt ®o¸n bÒ t«i : Theo binh ph¸p "Qu©n thua chÐm t−íng nh−ng kh«ng quë tr¸ch c¸c t−íng d−íi quyÒn vÒ chñ tr−¬ng bá TØnh L C ®Ó b¶o toµn lùc l−îng. ? T¹i sao «ng kh«ng theo binh ph¸p còng kh«ng quë tr¸ch c¸c t−íng d−íi quyÒn? Chøng tá QT lµ ng−êi nh− thÕ nµo? *) QT lµ ng−êi m−u l−îc träng xÐt ®o¸n bÒ t«i khen chª ®óng ng−êi, ®óng viÖc, biÕt dïng ng−êi, hiÓu râ hoµn c¶nh chiÕn ®Êu cña hä. ? Míi khëi binh ®¸nh giÆc, ch−a giµnh l¹i ®−îc 1 tÊc ®Êt nµo. VËy mµ vua QT ®1 nãi ®iÒu g× vÒ kÕ ho¹ch ®¸nh giÆc - Nãi ch¾c nh− ®inh ®ãng cét “ ph−¬ng l−îc tiÕn ®¸nh ®· cã tÝnh s½n” - L¹i cßn tÝnh s½n c¶ kÕ ho¹ch ngo¹i giao sau khi chiÕn th¾ng ®víi 1 n−íc “ lín gÊp 10 n−íc m×nh”, ®Ó cã thÓ dÑp viÖc binh ®ao “ cho ta ®−îc yªn æn mµ nu«i d−ìng lùc l−îng? ? Lêi nhËn ®Þnh trªn chøng tá QT lµ ng−êi ntn? ?QT ®1 lµm ntn ®Ó chØ huy qu©n tiÕn ra TL? - TiÕn c«ng thÇn tèc, nhanh an toµn, ®¶m b¶o bÝ mËt ®Õn tËn n¬i tËp kÕt. Ph−¬ng tiÖn chñ yÕu lµ ®«i ch©n qu©n sÜ, ngùa, voi, xe kÐo, ®¹i b¸c ho¶ hæ nÆng nÒ.

- GV kÓ chuyÖn hµnh qu©n thÇn k× cña qu©n T©y S¬n dïng vâng khiªng 2 ng−êi c¸ng, 1 ng−êi ®−îc n»m nghØ ®i suèt ®ªm Ngày, võa ®i võa ®¸nh giÆc, võa tuyÓn qu©n. ? Ta thÊy «ng lµ mét ng−êi ntn

cuéc vµ thÕ t−¬ng quan chiÕn l−îc gi÷a ta vµ ®Þch, S¸ng suèt nh¹y bÐn trong viÖc xÐt ®o¸n dïng ng−êi.

- QT lµ ng−êi cã ý chÝ quyÕt th¾ng vµ cã tÇm nh×n xa tr«ng réng

- Lµ ng−êi cã tµi dông binh nh− thÇn

*Sù viÖc khao qu©n Ngày 30 th¸ng ch¹p cïng lêi høa hÑn ®ãn n¨m míi ë TL vµo Ngày mïng 7 tÕt cho thÊy n¨ng lùc ®Æc biÖt nµo cña vÞ vua nµy : Lµ nhµ qu©n sù cã tµi, tiªn ®o¸n chÝnh x¸c cã tµi cÇm qu©n vµ lµ vÞ vua yªu n−íc.?

107

III. Hoạt động luyện tập (5’) - Mục tiêu: HS củng cố kt đã học - Phương thức: HĐ cá nhân 1. Giải thích nhan đề tác phẩm 2. PT lời phủ dụ của QT IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn tóm tắt văn bản.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- Sưu tầm và đọc cuốn tiểu thuyết “Hoàng Lê nhất thống chí” * Rót kinh nghiÖm Ngày 20/09/2019

___________________________________________________ Ngày so¹n : 19/9/2019 Ngày d¹y : Bµi 5 TiÕt 23 : §äc -HiÓu v¨n b¶n: hoµng lª nhÊt thèng chÝ (tiÕp) ( Håi thø m−êi bèn) A. Môc tiªu: 1. Kiến thức 108

- Những hiểu biết chung về nhóm tác giả thuộc Ngô gia văn phái về phong trào Tây Sơn và người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ.

- Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm viết theo thể loại tiểu thuyết chương hồi.

- Một trang sử oanh liệt của dân tộc ta: Quang Trung đại phá 20 vạn quân Thanh, đánh đuổi giặc ngoại xâm lược ra khỏi bờ cõi.

2. Kỹ năng: - Cảm nhận sức trỗi dậy kì diệu của tinh thần dân tộc, cảm quan hiện thực nhạy bén, cảm hứng yêu nước của tác giả trước những sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc.

- Liên hệ những nhân vật, sự kiện trong đoạn trích với những văn bản liên quan.

3. Thái độ: - Yêu mến, trân trọng những anh hùng dân tộc - Yêu nước, yêu hòa bình và độc lập chủ quyền 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. ChuÈn bÞ : - GV: G/¸n, SGK, SGV,s−u tÇm ®äc toµn bé TP Hoµng lª nhÊt thèng chÝ.

- HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn C. Tæ chøc giê häc: I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? ViÖc lµm cña QT ntn trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ tiÕn qu©n ra B¾c? Em cã suy nghÜ g× vÒ ng−êi anh hïng QT? II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß * Hoạt động 1 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi

Néi dung II. T×m hiÓu v¨n b¶n.(33p) 1. H×nh t−îng ng−êi anh hïng NguyÔn HuÖ. a. NguyÔn HuÖ tiÕn qu©n ra B¾c b. Quang Trung ®¹i ph¸ qu©n 109

Thanh - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ - H/s theo dâi v/d ®o¹n 2 * Th¶o luËn nhãm bµn: ? Qu©n cña QT ®¸nh lín ë nh÷ng ®©u? ? Em h1y tãm t¾t nh÷ng sù kiÖn chÝnh trong trËn Phó Xuyªn, H¹ Håi? Em thÊy cã g× ®Æc biÖt trong c¸ch ®¸nh cña vua QT ë 2 trËn ®¸nh nµy? * Qu©n cña QT ®¸nh lín ë : Phó Xuyªn, H¹ Håi, Ngäc Håi, Th¨ng Long.

- TrËn Phó Xuyªn: B¾t sèng hÕt qu©n do th¸m cña ®Þch.

- TrËn Hµ Håi: BÝ mÆt v©y kÝn, b¾c loa truyÒn gäi, qu©n lÝnh d¹ ran, khiÕn ®Þch trong ®ån sî h·i xin hµng => BÝ mËt bÊt ngê, ®¶m b¶o th¾ng lîi, mµ kh«ng g©y tö vong. ? TrËn Ngäc Håi diÔn ra nh− thÕ nµo? Mòi chÝnh do ai chØ huy? cã c¸c mòi phô nµo?

- TrËn Ngäc Håi: + Mòi tÊn c«ng chÝnh: Do vua QT ®èc thóc dïng v¸n ghÐp phñ r¬m dÊp n−íc che tr−íc, qu©n lÝnh tiÕn theo sau, ®¸nh gi¸p l¸ cµ.

C¸c mòi phñ: VËy ®−êng rót cña qu©n Thanh, dïng voi giµy ®¹p. ? C¸ch ®¸nh vµ cho biÕt kÕt qu¶ trËn ®¸nh nµy? + KÕt qu¶: Qu©n Thanh to¸n lo¹n giµy xÐo lªn nhau mµ chÕt. SN§ tù th¾t cè mµ chÕt.

- Vµo TL tr−íc 2 Ngày so víi dù ®inh. ? Chi tiÕt nµo kh¾c ho¹ râ nÐt nhÊt h×nh t−îng QT trong chiÕn trËn?

- H×nh ¶nh QT c−ìi voi ®èc thóc trong c¶nh khãi to¶ mï trêi, c¸ch gang tÊc kh«ng nh×n thÊy g×/ - H×nh t−îng QT tiÕn vµo tÊm ¸o bµo ®á cña vua ®· s¸m ®en khãi sóng - d¶i phãng lªn tiÕt hé...

110

* Th¶o luËn cÆp ®«i: Em h1y so s¸nh trËn ®¸nh nµy cã g× kh¸c víi 2 trËn ®¸nh tr−íc?

-> §¸nh c«ng phu nhÊt, dïng nhiÒu c¸ch ®¸nh, t¸o b¹o, qui m«, kh«ng cho kÎ thï cã ®−êng sèng, lµ trËn th¾ng gißn gi·. ? Theo em giäng ®iÖu cña ®o¹n v¨n nµu cã g× ®Æc biÖt? H1y nhËn xÐt nghÖ thuËt trong ®o¹n v¨n nµy?

-§èi lËp: Ta cã tæ ch−c nghiªm minh x«ng x¸o, dòng m·nh. §Þch trÔ n¶i run sî. *) §o¹n v¨n kh«ng chØ ghi l¹i sù kiÖn lÞch sö qua c¸c mèc tg mµ cßn chó ý miªu t¶ cô thÓ tõng hµnh ®éng, lêi nãi cña nh©n vËt chÝnh, tõng trËn ®¸nh vµ nh÷ng m−u l−îc tÝnh to¸n cña nh©n vËt ? Theo em ®o¹n v¨n nµy cã tÝnh chÊt g×? ? Qua c¸c trËn ®¸nh vµ c¸ch miªu t¶ , kÓ cña t¸c gi¶, em thÊy h×nh ¶nh vua Quang Trung hiÖn lªn ntn ?

- §¶m b¶o th¾ng lîi tr¸nh ®−îc hao binh tæn t−íng => QT bµi binh bè trËn ch¾t chÏ, ®a m−u tóc kÕ, lµ bËc kú tµi trong viÖc dïng binh, bÝ mËt, thÇn tèc, bÊt ngê, quyÕt liÖt. > QT lµ h×nh t−îng ®Ñp vÒ ng−êi anh hïng trong v¨n häc cæ VN).

Hoạt động 2: - Mục tiêu: Hs nắm được h×nh ¶nh bän c−íp n−íc vµ bÌ lò b¸n n−ícvua t«i LCT - Phương thức: Thảo luận nhóm, cá nhân - Sản phẩm:câu trả lời, nd ghi vở , phiếu học tập - Cách tiến hành: Thảo luận nhóm 3’ ? T¹i sao vèn trung thµnh víi nhµ Lª vµ kh«ng mÊy c¶m t×nh víi qu©n T©y S¬n, nh−ng c¸c t¸c gi¶ l¹i viÕt vvÒ Quang Trung víi mét c¸ch c¶m t×nh vµ ®Çy hµo høng nh− vËy?

- Hä kh«ng thÓ bá qua sù thËt vÒ nh÷ng hÌn kÐm cña nhµ Lª.

- Nh÷ng chiÕn c«ng cña N HuÖ lµ sù thËt lÞch sö,

-> Giäng v¨n phÇn chÊn h¶ hª, kÓ chuyÖn, miªu tr¶ ch©n thøc sinh ®éng, kh¸ch quan.

- §èi lËp

- TÝnh lÞch sö ®an xen víi v¨n häc - H×nh ¶nh ng−êi anh hïng víi t− c¸ch qu¶ c¶m, m¹nh mÏ, ®a m−u, tóc kÕ, tiÕn binh vò bio thÇn tèc, lµ ng−êi tæ chøc vµ lµ linh hån cña chiÕn c«ng vÜ ®¹i.

2. H×nh ¶nh bän c−íp n−íc vµ bÌ lò b¸n n−ícvua t«i LCT. a. Bän qu©n t−íng nhµ Thanh

111

lµ niÒm tù hµo lín cña c¶ d©n téc. *) TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®· ®em l¹i nh÷ng trang ghi chÐp ch©n thùc mµ xúc động , tù hµo. §ã chÝnh lµ quan ®iÓm ph¶n ¸nh hiÖn thùc cña c¸c t¸c gi¶ t«n träng sù thËt ls vµ ý thøc d téc. * GV giíi thiÖu viÖc T«n SÜ NghÞ kÐo qu©n sang An Nam lµ nh»m nh÷ng lîi Ých riªng, l¹i kh«ng muèn tèn nhiÒu x−¬ng m¸u...Dï ®1 ®−îc vua t«i Lª Chiªu Thèng b¸o tr−íc, y vÉn kh«ng chót ®Ò phßng. *Ho¹t ®éng nhóm bàn ( 5p) ? So s¸nh 2 cuéc th¸o ch¹y cña qu©n t−íng nhµ Thanh vµ vua t«i Lª Chiªu thèng?

Dù kiÕn s¶n phÈm: - Khi qu©n T©y S¬n kÐo ®Õn, qu©n t−íng T«n SÜ NghÞ r¬i vµo t×nh c¶nh : + T−íng: TSN sî mÊt mËt ngùa kh«ng kÞp ®ãng yªn, ng−êi kh«ng kÞp mÆc ¸o gi¸p nh»m h−íng b¾c mµ ch¹y. + Qu©n sÜ: Tan t¸c bá ch¹y tranh nhau qua cÇu sang s«ng x« ®Çy nhau r¬i xuèng sèng chÕt rÊt nhiÒu, s«ng NhÞ Hµ v× thÕ mµ t¾c nghÏn kh«ng ch¶y ®−îc n÷a ®ªm Ngày ®i gÊp ch¼ng gi¸m nghØ ng¬i.

- Vua Lª: + Véi vµ rêi bá cung ®iÖn ®Ó ch¹y trèn. + GÊp rót ch¹y, c−íp thuyÒn ®¸nh c¸ chÌo sang bê b¾c.

- MÊy Ngày kh«ng ¨n ai n¸y ®Òu mÖt lö.

- §uæi kÞp TSN nh×n nhau than thë ch¶y n−íc m¾t ? Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn qu©n thanh thÊt b¹i th¶m h¹i nh− thÕ?

- Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn qu©n thanh thÊt b¹i th¶m h¹i : - Chñ quan, coi th−êng kinh ®Þch kh«ng ®Ó phßng, chiÕn ®Êu kh«ng v× môc ®Ých chÝnh nghÜa, qu©n t©y S¬n hïng m¹nh. ? NghÖ thuËt miªu t¶ trong ®o¹n truyÖn cã g×

- NhÞp ®iÖu nhanh, m¹nh hèi h¶, t¶ thùc miªu t¶ chi tiÕt cô thª, kh¸ch quan nh−ng hµm chøa sù h¶ hª sung s−íng cña ng−êi th¾ng trËn. = > Qu©n Thanh ®¹i b¶i mét c¸ch nhanh chèng vµ nhôc nhi. b. BÌ lò b¸n n−íc Lª Chiªu Thèng

T¶ thùc, miªu t¶ cô thÓ, tØ mØ

nh−ng ©m h−ëng ngËm ngïi chua 112

®Æc biÖt? Em cã suy nghÜ vÒ thÊt b¹i cña qu©n Thanh?

- Miªu t¶ ®èi lËp giÆc lóc ®Çu chñ quan tù ®¾c, vÒ sau thua sî h·i bá ch¹y tõ h−íng ®Õn qu©n. ? Em cã suy nghÜ g× vÒ t×nh tr¹ng cña vua t«i LCT khi ch¹y trèn? *) Sau khi trèn sang Tµu, ph¶i c¹o ®Çu, tÕt tãc, ¨n mÆc kh¸c quª ng−êi ®©y lµ bµi häc cay ®¾ng cña nh÷ng kÎ vong quèc trong l/s VN ch−a cã «ng vua nµo l¹i nhôc nh· nh− thÕ. * Hoạt động 3: Tổng kết - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Em thÊy ®−îc nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®Æc s¾c nµo trong håi 14? ? Qua ®o¹n trÝch håi 14 em n¾m ch¾c nh÷ng néi dung c¬ b¶n nµo?

- H×nh t−îng ng−êi anh hïng QT. - Sù th¶m h¹i cña Nhµ Thanh, sè phËn cña vua t«i LCT. - HS ®äc ghi nhí SGK III. Hoạt động luyện tập (5’) - Mục tiêu: HS củng cố kt đã học - Phương thức: HĐ cá nhân - Sản phẩm:HS ghi vở - Cách tiến hành : 1.Viết 1 đoạn văn 10 câu cảm nhận về nhân vật QT- NH

xót.

- Vua t«i, qu©n lÝnh, ®ãi r¸ch, nhÕch nh¸c, quÊn quýt, sî hii, lµ kÕt côc bi th¶m hÌn m¹t cña kÎ b¸n n−íc cÇu vinh.

III. Tæng kÕt(3p) 1. NghÖ thuËt: TrÇn thuËt kÕt hîp miªu t¶ ch©n thùc, sinh ®éng.

2. Néi dung: T¸i hiÖn ch©n thùc sinh ®éng h×nh ¶nh ng−êi anh hïng d©n téc NguyÔn HuÖ qua c¸c chiÕn c«ng thÇn tèc ®¹i ph¸ qu©n Thanh vµ sù thÊt b¹i th¶m h¹i cña t−íng lÜnh nhµ Thanh, sè phËn bi ®¸t cña vua t«i Lª Chiªu Thèng.

Ghi nhớ: SGK

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV 113

- Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn cảm nhận về hình ảnh Nguyễn Huệ - Quang Trung trong văn bản trên.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

Sưu tầm, đọc cuốn tiểu thuyết :Hoàng Lê nhất thống chí.

- Häc bµi; chuÈn bÞ bµi:ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh. * Rót kinh nghiÖm Ngày 20/09/2019

_______________________________________________________________ Ngày so¹n : 19/9/2019 Ngày d¹y : TiÕt 24: §äc thªm: ChuyÖn cò trong phñ chóa trÞnh (TrÝch: Vò trung tuú bót - Ph¹m §×nh Hæ) A. Môc tiªu: - HiÓu cuéc sèng xa hoa cña vua chóa, sù nhòng nhiÔu cña quan l¹i thêi Lª - TrÞnh vµ th¸i ®é phª ph¸n cña t¸c gi¶.

- B−íc ®Çu nhËn biÕt ®−îc ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña thÓ tuú bót ®êi x−a vµ ®¸ng gi¸ ®−îc gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña nh÷ng dßng ghi chÐp ®Çy tÝnh hiÖn thùc nµy.

- RÌn luyÖn c¸ch ®äc vµ ph©n tÝch thÓ lo¹i tuú bót trung ®¹i.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. ChuÈn bÞ : - GV: G/¸n, PP: §µm tho¹i, tæ chøc h® tiÕp nhËn t¸c phÈm, gi¶ng b×nh - HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn 114

C. Tæ chøc giê häc: I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Nêu những hiểu biết của em về thời kì lịch sử vua Lê, chúa Trịnh?

GV giíi thiÖu II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Hoạt động 1 : - Mục tiêu: HS nắm khái quát tác giả, tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ -? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ Ph¹m §×nh Hæ? ? Nªu hoµn c¶nh ra ®êi cña t¸c phÈm?

Néi dung I. Giíi thiÖu chung(4p) 1. T¸c gi¶: 2. V¨n b¶n - ViÕt ®Çu thÕ kû XIX - TP gåm 88 mÈu chuyÖn.

- ThÓ lo¹i:Tuú bót

? Tp thuéc thÓ lo¹i g×? Nªu ®Æc ®iÓm cña nã? *) GV h−íng dÉn häc sinh t×m hiÓu néi dung chÝnh cña v¨n b¶n Thảo luận nhóm bàn 5’ ? ChuyÖn cò trong phñ chóa ghi l¹i mÊy sù viÖc chÝnh?X¸c ®Þnh bè côc VB ? *) Bè côc : 2phÇn - 2 sù viÖc chÝnh.. + P1: Tõ ®Çu -> BÊt th−êng: Cuéc sèng cña 115

chóa TrÞnh + P2: cßn l¹i: Sù nhòng nhiÔu cña bän ho¹n quan th¸i gi¸m. ? T/ gi¶ sö dông ng«i kÓ thø mÊy? T¸c dông cña viÖc dïng ng«i kÕ Êy?

Hoạt động2: Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? HS ®äc ®o¹n 1 cho biÕt TrÞnh S©m cã thó ch¬i nµo?

- ThÝch ch¬i ®Ìn ®uèc, ng¾m c¶nh ®Ñp - Ch¬i c©y c¶nh.

Thảo luận nhóm 5’: ? §Ó tho¶ m1n thó ch¬i ®Ìn ®uèc, ng¾m c¶nh ®Ñp chóa TrÞnh ®1 lµm g×?. ? ViÖc x©y dùng cung ®µi liªn miªn cã p/vô cho ®Êt n−íc kh«ng? Dẫn tíi ®iÒu g×?

- X©y dùng ®×nh ®µi liªn miªn.

- Mçi th¸ng 3, 4 lÇn ra cung Thôy Liªn trªn bê T©y Hå.

- LÝnh hÇu quanh 4 mÆt hå.

- Néi thÇn ¨n mÆc gi¶ ®µn bµ b¸n hµng quanh hå.

- ThuyÒn ®Õn ®©u c¸c quan ®¹i thÇn ghÐ vµo mua b¸n dµn nh¹c kh¾p n¬i.

ViÖc x©y dùng cung ®µi liªn miªn: - Kh«ng phôc vô cho nh©n d©n, phôc vô cho nh÷ng thó vui cña chóa -> hao tiÒn tèn cña nh©n d©n. ? Qua miªu t¶ em h×nh dung mét c¶nh t−îng ¨n ch¬i NTN? - C¶nh t−îng ¨n ch¬i tèn kÐm, v« bæ thiÕu v¨n

- Ng«i kÓ thø 3 -> ®/b¶o sù kh¸ch quan, trung thùc II. T×m hiÓu v¨n b¶n(18p) 1. Cuéc sèng cña chóa TrÞnh:

116

ho¸. ? C©y c¶nh mµ chóa thÝch lµ nh÷ng lo¹i nµo? ? §ã lµ nh÷ng thø ntn? *) C©y c¶nh mµ chóa thÝch lµ nh÷ng lo¹i : - Ch©n cÇm dÞ thó, cæ méc qu¸i th¹ch, chËu hoa c©y c¶nh ë chhèn d©n gian -> Quý , hiÕm. ? B»ng c¸ch nµo chóa cã ®−îc nh÷ng thø ®ã?

- Chóa thu t×m v¬ vÐt , c−íp ®o¹t c¸c cña quý tõ thiªn h¹ ®em vÒ t« ®iÓm thªm cuéc sèng n¬i phñ chóa. ? ViÖc di chuyÓn mét c©y §a cæ thô ph¶i ®Õn hµnh tr¨m con ng−êi míi khiªng næi gîi cho em ®iÒu g×?

- VËn chuyÓn mÊt rÊt nhiÒu søc lùc c«ng phô vµ rÊt tèn kÐm ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi v¨n ghi chÐp sù viÖc cña t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n nµy? ? C¸ch miªu t¶ Êy cã t¸c dông g×?

- Miªu t¶ tØ mØ, ch©n thùc kh¸ch quan.

Lµm næi bËt cuéc sèng xa hoa, vua chóa chØ lo ¨n ch¬i xa xØ, kh«ng lo viÖc n−íc, ¨n ch¬i b»ng quyÒn lùc thiÕu v¨n ho¸ vµ hÕt søc tham lam.

* Th¶o luËn cÆp ®«i: Em hiÓu g× vÒ c©u v¨n: Mçi khi ®ªm ... bÊt t−êng?

GV: LS ®· ch/minh lêi dù ®o¸n cña t¸c gi¶ lµ 2. Nh÷ng thñ ®o¹n cña bän quan ®óng sau khi TrÞnh S©m qua ®êi, x¶y ra lo¹n l¹i: kiªu binh triÒu ®¹i Lª - TrÞnh cµng suy vong.

Hd t×m hiÓu ®o¹n 2 * Th¶o luËn nhãm bµn: Dùa vµo thÕ chóa, bän ho¹n quan th¸i gi¸m ®1 lµm nh÷ng g×?V× sao chóng cã thÓ lµm ®−îc nh− vËy?

- Lîi dông quyÒn uy cña chóa ®Ó v¬ vÐt cña c¶i trong thiªn h¹.

- Ra ngoµi do¹ dÉm - Dß xÐt nhµ nµo cã cña quý ®Ñp lÊy ®Ó d©ng chóa. §ªm lÎn ra ngoµi lÊy ®i -> vu khèng, buéc téi do¹ lÊy tiÒn... ? Theo em thùc chÊt cña nh÷ng hµnh ®éng ®ã lµ g×? =>Thùc chÊt lµ hµnh ®éng chiÕm ®o¹t, c−íp bãc 117

tr¾ng trîn ? Thñ ®o¹n nµy ®1 g©y tai ho¹ g× cho d©n lµnh?

- Cña c¶i mÊt tinh thÇn c¨ng th¼ng. ? KÕt thóc ®o¹n v¨n t¸c gi¶ viÕt: Nhµ ta...v× cí Êy. Em hiÓu g× vÒ ý nghÜa ®o¹n v¨n Êy?

- §o¹n v¨n miªu t¶ thñ ®o¹n cña bän ho¹n quan. Ngay c¶ nhµ m×nh bµ mÑ còng ph¶i chÆt ®i 2 c©y l−u vµ c©y lª ®Ó tr¸nh hËu ho¹.=> Lµm cho tÝnh ch©n thùc ®¸ng tin cËy. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt diÔn ®¹t trong ®o¹n v¨n nµy? ? Tõ ®ã ng−êi ®äc c¶m nhËn ®−îc sù thËt nµo vÒ bän quan l¹i trong phñ chóa? ? T¸c gi¶ ®· béc lé th¸i ®é ntn ®èi víi bän chóng?

- KÓ t¶, ch©n thùc, dïng liªn tiÕp c¸c ®éng tõ xen c¶m xãc cña t¸c gi¶, - Bon quan l¹i tham lam léng hµnh, mÆc søc v¬ vÐt cña d©n.

- T¸c gi¶ phª ph¸n bé mÆt ghª tëm cña bän quan l¹i, v¹ch trÇn sù thèi n¸t trong phñ Chóa III. Tæng kÕt(2p) 1. NghÖ thuËt: 2. Néi dung: Ghi nhí: (SGK)

* GV h−íng dÉn hs tæng kÕt v¨n b¶n : NT, ND v¨n b¶n. ? Em häc tËp ®−îc nh÷ng ®Æc s¾c nghÖ thuËt nµo trong bµi tuú bót nµy? hiÓu ntn vÒ cuéc sèng cña vua chóa p/k thêi Lª trÞnh?

- HS ®äc ghi nhí SGK III. Hoạt động luyện tập (5’) - Mục tiêu: HS khái quát ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ GV yªu cÇu häc sinh tãm t¾t c¸c t¸c phÈm truyÖn trung ®¹i ®1 häc - ChuyÖn ng−êi con g¸i Nam X−¬ng - Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) 118

-Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn cảm nghĩ về hình ảnh chúa Trịnh trong văn bản.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

Sưu tầm và đọc tập “Vũ trung tuỳ bút”. Soạn tiết tiếp. * Rót kinh nghiÖm Ngày 16/09/2019

_______________________________________________ Ngày so¹n : 15/9/2019 Ngày d¹y : Bµi 5.TiÕt 25 : sù ph¸t triÓn cña tõ vùng (tiÕp) A. Môc tiªu: 1. Kiến thức - Việc tạo từ ngữ mới.

- Việc mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài.

2. Kỹ năng: - Nhận biết từ ngữ mới được tạo ra và những từ ngữ mượn của tiếng nước ngoài.

- Sử dụng từ ngữ mượn tiếng nước ngoài phù hợp.

3. Thái độ : Bước đầu có ý thức tìm hiểu nghĩa được tạo ra và của từ ngữ trong văn bản. Đặc biệt cảm thụ văn chương.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ 119

B- Chuẩn bị : - GV: ngữ văn 9. Sơ đồ phát triển từ vựng. Chuẩn kiến thức, kĩ năng - HS: chuẩn bị bài tập thực hành C- Tiến trình dạy và học : I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: câu trả lời viết ra phiếu cá nhân - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Tr×nh bµy sù ph¸t triÓn vµ biÕn ®æi nghÜa cña tõ ng÷? LÊy vÝ dô?

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß * Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu c¸ch t¹o tõ ng÷ míi - Mục tiêu: HS biết phát triển từ vựng tạo từ mới..

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ * Th¶o luËn nhãm bµn: - Quan s¸t s¸ch giao khoa - GV ®−a ra mÉu X + Y (X,Y lµ nh÷ng tõ ghÐp. H·y t×m nh÷ng tõ míi xuÊt hiÖn gÇn ®©y vµ gi¶i thÝch ý nghÜa cña c¸c tõ ng÷ ®ã?

Néi dung I. T¹o tõ ng÷ míi: ( 10p) 1.VD 2. NX

1. Những từ ngữ mới được tạo: - Điện thoại di động: điện thoại nhỏ mang theo người - Kinh tế tri thức: nền kinh tế dựa chủ yếu vào việc sản xuất, lưu thông, phân phối các sản phẩm có hàm lượng tri thức cao.

- Đặc khu kinh tế: khu vực dành riêng để đầu tư thu hút vốn với chính sách ưu đãi.

- Sở hữu trí tuệ: quyền sở hữu những sản phẩm do hoạt động trí tuệ mang lại.

2. Những từ ngữ mới xuất hiện theo mô ? Em h1y ®Æt c©u cã sö dông tõ ng÷: hình x + tặc §Æc khu kinh tÕ?

120

- MiÒn Trung n−íc ta cã ®Æc ®iÓm khu - Lâm tặc: kẻ cướp phá tài nguyên rừng kinh tÕ Dung QuÊt. . - H¶i tÆc: KÎ c−íp trªn tµu biÓn.

- H/s ®äc bµi tËp 2 - Kh«ng tÆc: KÎ gian manh trém c¾p bÊt l−¬ng. * H§ c¸ nh©n: H1y t×m nh÷ng tõ míi - NghÞch tÆc: KÎ ph¶n béi lµm giÆc xuÊt hiÖn theo m« H×nh X + tÆc: vd: - Tin tặc: kẻ dùng k/ thuật để thâm nhập Kh«ng tÆc, l©m tÆc vµ gi¶i nghÜa? (X lµ trái phép vào dữ liệu trên máy tính của tõ ®¬n) người khác để khai thác hoặc phá hoại.

- L©m tÆc: KÎ c−íp tµi nguyªn rõng.

- H¶i tÆc: KÎ c−íp trªn tµu biÓn.

- Ph¸t triÓn tõ vùng b»ng c¸ch t¹o nh÷ng - Tin tÆc: KÎ dïng kÜ thuËt x©m nhËp tõ ng÷ míi ®Ó lµm vèn tõ ng÷ t¨ng lªn tr¸i phÐp vµo d÷ liÖu m¸y tÝnh cña ng−êi kh¸c ®Ó khai t¸c ph¸ ho¹i.

- Kh«ng tÆc: KÎ gian manh trém c¾p bÊt l−¬ng.

- NghÞch tÆc: KÎ ph¶n béi lµm giÆc. ? Theo em, ta cã thÓ ph¸t triÓn tõ vùng tiÕng viÖt b»ng c¸ch nµo?

- Gäi h/s ®äc sgk - GV ®−a ra bµi tËp cñng cè: Chia 3 tæ mçi tæ t¹o 1 mÉu. ? H1y t¹o c¸c tõ míi theo mÉu sau: 3. Ghi nhí 1: SGK + X + Tr−êng: ChiÕn tr−êng, c«ng II. M−în tõ ng÷ cña tiÕng n−íc ngoµi.( tr−êng, n«ng tr−êng, ng÷ tr−êng + X + ®iÓn tö: Th− ®iÖn tö, chÝnh phñ 10p) 1. VD ®iÖn tö, th−îng m¹i ®iÖn tö.. .2. NhËn xÐt: HS đọc ghi nhớ SGK * Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c¸ch m−în tõ ng÷ cña tiÕng n−íc ngoµi - Mục tiêu: HS biết nhận diện,mượn tiếng nước ngoài.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Tõ H¸n ViÖt.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - VDa: Thanh minh, tiÕt, lÔ, t¶o mé, héi, - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi ®¹p thanh, yÕn anh, bé hµnh, xu©n, tµi tö, vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và giai nh©n.

- VDb: B¹c mÖnh, duyªn, phËn, thÇn linh, tự đánh giá, GV đánh giá HS. chøng gi¸m, thiÕp,®oan trang, trinh b¹ch, - Tiến trình hoạt động: ngäc.

121

Chuyển giao nhiệm vụ - Gäi häc sinh ®äc VD Thảo luận nhóm 5’ ? X¸c ®Þnh c¸c tõ H¸n ViÖt trong 2 ®o¹n trÝch?

- Nh÷ng tõ chØ kh¸i niÖm: - AIDS: BÖnh mÊt kh¶ n¨ng miÔn dÞch g©y tö vong.

- Ma - KÐt - Tinh: Nghiªn cøu 1 c¸ch cã hÖ thèng nh− ®iÒu kiÖn ®ª tiªu thô hµng ho¸. * Nguån gèc: Tõ ng÷ trªn m−în cña tiÕng n−íc ngoµi.( Anh) Do tiÕng ViÖt ch−a cã nh÷ng tõ ng÷ trªn nªn ph¶i m−în cña tiÕng n−íc ngoµi ®Ó chØ - Gäi häc sinh ®äc VD nh÷ng kh¸i niÖm trong ®êi sèng cña ng−êi ? Nh÷ng tõ nµo chØ kh¸i niÖm sau?

VN. ? Nh÷ng tõ trªn cã nguån gèc tõ ®©u?

- M−în tõ ng÷ n−íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn tõ vùng, tõ m−în tiÕng H¸n chiÕm sè l−îng ? Ngoµi c¸ch ph¸t triÓn thªm tõ ng÷ lín. míi ta cßn cã thÓ ph¸t triÓn tõ vùng 3. Ghi nhí 2: b»ng c¸ch nµo kh¸c?

III. LuyÖn tËp:(18p) 1. Bµi tËp 1: SGK 74 - Gäi häc sinh ®äc ghi nhí

II. LuyÖn tËp - Mục tiêu: HS củng cố lý thuyết làm bài tập.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ - Gäi häc sinh ®äc bµi tËp x/® yªu cÇu cña b/tËp. ? T×m 2 m« h×nh cã kh¶ n¨ng t¹o tõ míi?

- Gäi h/s ®äc bµi tËp - x/® yªu cÇu cña

- M« h×nh: + V¨n + X: V¨n ch−¬ng, v¨n häc, v¨n nh©n, v¨n b¶n, v¨n hiÕn, v¨n minh… + X + häc: V¨n häc, To¸n häc, thùc vËt häc ®éng vËt häc, thiªn v¨n häc, h¶i d−¬ng häc.

2. Bµi tËp 2: SGK 74 - 5 tõ ng÷ míi ®−îc dïng gÇn ®©y: + Bµn tay vµng: Bµn tay tµi giái khÐo lÐo trong viÖc thùc hiÖn 1thao t¸c lao ®éng hoÆc 1 thao t¸c kÜ thuËt nhÊt ®Þnh. + CÇu truyÒn h×nh: H×nh thøc truyÒn h×nh t¹i chç c¸c lÔ héi, giao l−u trùc tiÕp qua hÖ thèng ca mª ra gi÷a c¸c ®Þa ®iÓm c¸ch xa nhau vÒ cù li, ®Þa lÝ. + C¬m bôi: C¬m gi¸ rÎ th−êng b¸n trong c¸c cöa hµng, qu¸n nhá t¹m bî. + C«ng viªn n−íc: N¬i chñ yÕu cã c¸c trß vui ch¬i gi¶i trÝ d−íi n−íc nh−: Tr−ît n−íc, b¬i thuyÒn, t¾m nh©n t¹o + Th−¬ng hiÖu: Nh·n hiÖu th−¬ng m¹i cã 122

bµi tËp uy tÝn trªn thÞ tr−êng. ? H1y t×m 5 tõ ng÷ d−íi ®©y vµ gi¶i * Bµi tËp 3 (74) nghÜa?( th¶o luËn) - Tõ m−în tiÕng H¸n: Mang xµ, ca sÜ, biªn phßng, n« lÖ, tham «, t« thuÕ, phª b×nh, phª ph¸n.

- Tõ m−în ng«n ng÷ ch©u ¢u: Xµ phßng, « ? ChØ râ tõ m−în tiÕng H¸n, tõ m−în t« ra ®i «, « xi, cµ phª, ca n«. cña ng«n ng÷ Ch©u ¢u? ? H1y so s¸nh sè l−îng tõ m−în tiÕng H¸n so víi tõ m−îng ng«n ng÷ ch©u ¢u?

- Tõ m−în tiÕng H¸n nhiÒu vµ lµ bé phËn quan träng nhÊt.

(C¸c bµi tËp cßn l¹i lµm vµo vë bµi tËp) IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn chủ đề học tập có sử dụng từ mượn.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- Häc bµi, lµm tiÕp bµi tËp 3,4 phÇn cßn l¹i + ®äc thªm.

- ChuÈn bÞ bµi, TruyÖn KiÒu t×m hiÓu t¸c gi¶ tãm t¾t t¸c phÈm. * Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt : Ngày 20/09/2019

123

________________________________________________ Ngày so¹n : 19/9/2019 Ngày d¹y : Bµi 6.TiÕt 26: truyÖn kiÒu cña nguyÔn du I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: - N¾m ®−îc nh÷ng nÐt chñ yÕu vÒ cuéc ®êi, con ng−êi vµ sù nghiÖp v¨n häc cña NguyÔn Du. - N¾m ®−îc nh©n vËt, sù kiÖn,cèt truyÖn,thÓ th¬ lôc b¸t truyÒn thèng, nh÷ng gi¸ trÞ cb¶n vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña truyÖn KiÒu.

- Kü n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng kh¸i qu¸t vµ tr×nh bµy néi dung dùa vµo sgk, kÓ tãm t¾c TruyÖn KiÒu.

- Th¸i ®é: - HiÓu ®−îc truyÖn KiÒu lµ kiÖt t¸c cña v¨n häc d©n téc.

- Năng lực cần hướng tới : Giúp học sinh có năng lực tự học, giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ.

II. ChuÈn bÞ : - GV: N/c v¨n b¶n truyÒn KiÒu, mét sè lêi b×nh vÒ néi dung vÒ NguyÔn Du vµ TruyÖn KiÒu., tranh ¶nh - §µm tho¹i, thuyÕt tr×nh, thảo luận, nªu vÊn ®Ò, dù ¸n - HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn III.Tæ chøc giê häc: I. Khëi ®éng: (5p) KÓ tªn t¸c gi¶ cña VN ®−îc c«ng nhËn lµ danh nh©n v¨n hãa thÕ giíi?

- HS tr¶ lêi=> nhËn xÐt - GV nhËn xÐt vµ dÉn vµo bµi II. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc (35p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

H§ 1: T×m hiÓu vÒ t¸c gi¶ NguyÔn Du I. Giíi thiÖu chung vÒ t¸c gi¶ NguyÔn - Môc tiªu:HS hiÓu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ Du(15p) (SGK) t¸c gi¶: Thêi ®¹i, cuéc ®êi, sù nghiÖp cña ND - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

124

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ * HS nhãm ®¹i diÖn tr×nh bµy phÇn t×m hiÓu cña m×nh vÒ t¸c gi¶ NDu: + Gia ®×nh + Thêi ®¹i + Cuéc ®êi + Sù nghiÖp s¸ng t¸c * HS c¸c nhãm nhËn xÐt, bæ sung GVchèt vµ cung cÊp kiÕn thøc: - Cha lµ NguyÔn NghiÔm, ®ç tiÕn sÜ, tõng lµm tÓ t−íng, mÑ lµ TrÇn ThÞ TÇn mét ng−êi ®Ñp næi tiÕng xø Kinh B¾c. Anh cïng ca kh¸c mÑ lµ NguyÔn Kh¶n tõng lµ quan th−îng th− d−íi triÒu Lª TrÞnh, giái th¬ phó.

- Dßng hä NguyÔn ë Tiªn §iÒn cã 12 tiÕn sÜ vµ 5 quËn c«ng. NguyÔn Hµnh( con cña ng−êi anh trai NDu) vµ N Du lµ 2 c©y bót tuyÖt diÖu trong “ An Nam Ngò tuyÖt” - Bao giê ngµn Hèng hÕt c©y S«ng lµm hÕt n−íc, hä nµy hÕt quan. *) GV cung cÊp kiÕn thøc: + (1786 - 1796) khi ë Th¸i Nguyªn, khi ë Th¨ng Long, khi ë Th¸i B×nh quª vî, l−u l¹c nhiÒu n¨m trªn ®Êt B¾c. + (1796 - 1802) ë Èn t¹i Hµ TÜnh tõng lµm quan nhµ Lª chèng l¹i TS¬n, nh−ng thÊt b¹i khi nhµ NguyÔn ®−îc thµnh lËp, «ng bÊt ®¾c dÜ ph¶i lµm quan d−íi triÒu NguyÔn.

- 1813 - 1814 ®−îc cö lµm c¸nh sö sang TQ . 1820 mÊt t¹i HuÕ. ? §iÒu ®ã ¶nh h−ëng g× ®Õn s¸ng t¸c truyÖn KiÒu?

GV:- ¤ng ®Ó l¹i di ¶n v¨n häc lín gåm c¸c tËp th¬ ch÷ H¸n vµ ch÷ n«m.

*) ND lµ 1 thiªn tµi v¨n häc, nhµ nh©n ®¹o chñ nghÜa lín, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi, cã ®ãng gãp to lín víi sù ph¸t triÓn cña VHVN. II. Giíi thiÖu tp : “TruyÖn KiÒu”( 23p) 125

- ¤ng ®−îc coi lµ trong 5 ng−êi næi tiÕng 1. Nguån gèc: ®−¬ng thêi "An Nam ngò tuyÖt" ?Tõ cuéc ®êi, con ng−êi, sù nghiÖp VH, ND ®−îc ®¸nh gi¸ lµ ng−êi ntn? * H§ 2: T×m hiÓu t¸c phÈm TruyÖn KiÒu - Mục tiêu: HS nắm khái quát ND, NT tác phẩm.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Cho biÕt nguån gèc cña truyÖn KiÒu? ? T¹i sao NguyÔn Du kh«ng lÊy cèt truyÖn nµo ®ã ë n−íc ta? Cã ph¶i lÊy cèt truyÖn nµy ®Ó ph¶n ¸nh c/s con ng−êi cña ®Êt n−íc TQ kh«ng? t¹i sao?

- Cèt truyÖn "Kim V¨n KiÒu truyÖn" lµ mét truyÖn v¨n xu«i ch÷ H¸n viÕt theo tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi (20 håi) Ýt ®−îc b¹n ®äc TQ chó ý NguyÔn Du s¸ng t¹o trong c¸ch chuyÓn thÓ tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi thµnh chuyÖn th¬ lôc b¸t s¾p xÕp l¹i c¸c chi tiÕt, tËp trung kh¸c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt, t©m hån ®êi sèng néi t©m nh©n vËt cña con ng−êi ViÖt Nam miªu t¶ c¶nh thiªn nhiªn ? Em h1y tãm t¾t ng¾n gän truyÖn KiÒu?

HS làm việc cá nhân

- Dùa theo cèt truyÖn "Kim V©n KiÒu truyÖn " cña Thanh T©m Tµi nh©n TQ nh−ng phÇn s¸ng t¹o cña NguyÔn Du lµ rÊt lín - ViÕt 1805 - 1809 ®Çu thÕ kØ XIX lóc ®Çu cã tªn lµ "®o¹n tr−êng t©n thanh" (tiÕng nãi míi ®øt ruét) sau ®æi tªn thµnh truyÒn KiÒu.

- Lµ t¸c phÈm v¨n xu«i b»ng ch÷ N«m gåm 3254 c©u lôc b¸t.

2.Tãm t¾t t¸c phÈm truyÖn KiÒu: 3 phÇn * PhÇn 1: GÆp gì vµ ®Ýnh −íc: - Gia thÕ - tµi s¶n - GÆp gì Kim Träng - §Ýnh −íc thÒ nguyÒn. * PhÇn 2: Gia biÕn vµ l−u l¹c: - KiÒu b¸n m×nh cøu cha \.

- Vµo tay hä M·.

- M¾c m−u Së Khanh, vµo lÇu xanh lÇn 1 - GÆp gì va lµm vî Thóc Sinh, bÞ Ho¹n Th− ®µy ®o¹.

- Vµo lÇu xanh lÇn 2: GÆp gì Tõ H¶i.

- M¾c lõa Hå T«n HiÕn.

- N−¬ng nhê cöa PhËt. * PhÇn 3: §oµn tô - Kim Träng t×m Thuý KiÒu.

- KiÒu trë vÒ ®oµn tô víi gia ®×nh, nèi duyªn x−a víi Kim Träng, c¶ 2 quýªt ®Þnh ®æi t×nh vî chång sang t×nh bÌ b¹n.

3. Gi¸ trÞ truyÖn KiÒu: 126

? Qua viÖc tãm t¾t t¸c phÈm em thÊy TK cã nh÷ng gi¸ trÞ g×? * Th¶o luËn nhãm bµn ? Gi¸ trÞ n«Þ dung cña t¸c phÈm truyÖn KiÒu? cã mÊy gi¸ trÞ: - Ca ngîi p/c ®Ñp ®Ï cña con ng−êi TK cã tµi, s¾c, trÝ tuÖ th«ng minh, long hiÕu th¶o, nh©n hËu vÞ tha. Tõ H¶i cã lßng nh©n ¸i, t«n träng phÈm gi¸ cña con ng−êi.

- Hoµi Thanh kh¸i qu¸t gi¸ trÞ vµ h¹n chÕ vÒ néi dung t− t−ëng cña truyÖn KiÒu: "§ã lµ b¶n ¸n, mét tiÕng kªu th−¬ng, mét −íc m¬, mét c¸i nh×n bÕ t¾c". ? Qua so¹n bµi, em thÊy gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña truyÖn kiÒu ®−îc thÓ hiÖn trªn mÊy ph−¬ng diÖn?

- Hoµi Thanh: "§©y lµ t¸c phÈm v« song trong VHVN cã thÓ s¸nh v« luËn t¸c phÈm −u tó nµo trong v¨n häc thÕ giíi". * H§ LuyÖn tËp: HS tr¶ lêi c©u hái trong sGK

a. Gi¸ trÞ néi dung: *. Gi¸ trÞ hiÖn thùc: - Bøc tranh hiÖn thùc vÒ x· héi p/k bÊt c«ng tµn b¹o chµ ®¹p lªn cuéc sèng cña con ng−êi.

- Sè phËn bÊt h¹nh cña ng−êi phô n÷ ®øc h¹nh tµi hoa trong x· héi p/k. *. Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: - Lªn ¸n chÕ ®é p/k môc n¸t v« nh©n ®¹o.

- C¶m th−¬ng tr−íc bi kÞch cña con ng−êi.

- Kh¼ng ®Þnh, ®Ò cao tµi n¨ng, nh©n phÈm vµ −íc m¬, kh¸t väng ch©n chÝnh cña con ng−êi. b. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: - Ng«n ng÷ d©n téc vµ thÓ th¬ lôc b¸t ®¹t tíi ®Ønh cao rùc rì. + Ng«n ng÷: TiÕng viÖt v¨n häc trë nªn giµu ®Ñp víi kh¶ n¨ng miªu t¶ vµ biÓu c¶m v« cïng phong phó. + ThÓ lo¹i: NghÖ thuËt tù sù cã b−íc ph¸t triÓn v−ît bËc tõ nghÖ thuËt dÉn chuyÖn ®Õn miªu t¶ thiªn nhiªn, t¶ c¶nh ngô t×nh, t¶ hµnh ®éng nh©n vËt, ph©n tÝch t©m lÝ nh©n vËt.. *) TruyÖn KiÒu lµ 1 kiÖt t¸c v¨n häc. *) Ghi nhí SGK III> LuyÖn tËp

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn tóm tắt truyện Kiều.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

127

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

Sưu tầm và đọc “Truyện Kiều”.

Ngày 27/9/2019

_______________________________________________________ Ngày so¹n : 26/9/2019 Ngày d¹y : Bài 6. TiÕt 27: §äc -HiÓu v¨n b¶n: chÞ em thuý kiÒu (TrÝch: TruyÖn KiÒu - NguyÔn Du) I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: N¾m ®−îc NghÖ thuËt miªu t¶ cña NguyÔn Du: Kh¾c ho¹ nh÷ng nÐt riªng vÒ nhan s¾c, tµi n¨ng, tÝnh c¸ch sè phËn Thuý V©n vµ Thuý KiÒu b»ng bót ph¸p cæ ®iÓn.

- ThÊy ®−îc c¶m høng nh©n ®¹o trong truyÖn KiÒu. Tr©n träng, ca ngîi vÎ ®Ñp cña con ng−êi.

- Kü n¨ng: BiÕt vËn dông bµi häc ®Ó miªu t¶ nh©n vËt.

- Th¸i ®é: Gi¸o dôc cho häc sinh gi¸ trÞ thÈm mÜ cña v¨n ch−¬ng vµ lßng tr©n träng c¸i ®Ñp.

- Năng lực cần hướng tới : Giúp học sinh có năng lực tự học, giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ.

II. ChuÈn bÞ : - GV: §äc v/b TruyÖn KiÒu.

- PP: VÊn ®¸p, tæ chøc h® tiÕp nhËn tp trong giê häc v¨n, gi¶ng b×nh, th¶o luËn - HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn III. Tæ chøc giê häc: I. Khëi ®éng (5p): Trong truyÖn KiÒu cã nhiÒu bøc ch©n dung nh©n vËt rÊt ®Æc s¾c, trong ®ã cã bøc ch©n dung cña 2 chÞ em Thuý KiÒu. Bøc ch©n dung Êy nh− thÕ nµo? bµi häc h«m nay c¸c em sÏ thÊy râ ®iÒu ®ã.

II. H×nh thµnh kiÕn thøc míi (35p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung 128

* Ho¹t ®éng I: Giíi thiÖu chung - Mục tiêu: HS nắm khái quát đoạn trích.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? H1y x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch? *) §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch ? X¸c ®Þnh bè côc cña v/b? ý cña mçi phÇn?

2. §äc, t×m hiÓu chó thÝch, bè côc *) Bè côc : 4 phÇn - 4 c©u ®Çu: Giíi thiÖu chung hai chÞ em Thuý V©n Thuý KiÒu - 4 c©u tiÕp: VÎ ®Ñp cña Thuý V©n - 12 C©u tiÕp: VÎ ®Ñp cña Thuý KiÒu.

- 4 C©u cuèi: NÕp sèng cña 2 chÞ em Thuý KiÒu ? C¨n cø vµo sè c©u, h1y cho biÕt néi dung träng t©m n»m ë phÇn nµo?

- VÎ ®Ñp cña Thuý KiÒu ? X¸c ®Þnh ph−¬ng thøc biÓu ®¹t cña ®o¹n trÝch?

- Ph−¬ng thøc: kÕt hîp tù sù víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m.

Song næi bËt lµ miªu t¶. * Ho¹t ®éng 2. §äc hiÓu v¨n b¶n - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT đoạn trích.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ * H/s ®äc 4 c©u th¬ ®Çu ? T×m chi tiÕt miªu t¶ vÎ ®Ñp chung cña chÞ em Thóy KiÒu?

I. Giíi thiÖu chung(8p) 1. VÞ trÝ ®o¹n trÝch - Thuéc phÇn ®Çu: “ GÆp gì vµ ®Ýnh −íc”

II. T×m hiÓu v¨n b¶n:( 28p)

1. VÎ ®Ñp chung cña 2 chÞ em Thuý KiÒu:

129

? Tè Nga chØ ng−êi con g¸i nh− thÕ nµo? Cho biÕt ý nghÜa cña dßng th¬ "mai cèt c¸ch tuyÕt tinh thÇn"? “ Tè Nga” c« g¸i ®Ñp “ Mai tuyÕt”: ¦íc lÖ → vÎ ®Ñp thanh cao, duyªn d¸ng, trong tr¾ng. “ M−êi ph©n..” kh¸i qu¸t vÎ ®Ñp chung vµ vÎ ®Ñp riªng “ mçi ng−êi mét vΔ ? NghÖ thuËt miªu t¶ trong c¸c c©u th¬ trªn cã g× ®¸ng chó ý? * −íc lÖ lµ nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp trong thiªn nhiªn tuyÕt, mai ®Ó so s¸nh víi vÎ ®Ñp cña con ng−êi.

Thảo luận nhóm (3p): ? C¶ch miªu t¶ nµy cã t¸c dông kh¾c ho¹ vÎ ®Ñp cña 2 chÞ em Thuý KiÒu nh− thÕ nµo? T¹i sao em biÕt?

- Hs ®äc 4 c©u th¬ tiÕp Thảo luận nhóm bàn (5p) ? Tim chi tiÕt miªu t¶ nµo kh¾c ho¹ vÎ ®Ñp cña Thuý V©n? ? B»ng lêi v¨n cña m×nh, em h1y miªu t¶ l¹i vÎ ®Ñp cña Thóy V©n qua nh÷ng lêi tho trªn?

- T¶ chi tiÕt cô thÓ khu«n mÆt mµu da, m¸i tãc nÐt l«ng mµy, nô c−êi, tiÕng nãi..mçi thø cã mét ®Æc ®iÓm vµ mµu s¾c kh¸c nhau.

Khu«n mÆt trßn trÞa, ®Çy ®Æn nh− mÆt tr¨ng, l«ng mµy s¾c nÐt nh− con ngµi. miÖng c−êi t−¬i nh− hoa, tiÕng nãi trong trÎo. m¸i tãc ®en ãng ¶ h¬n m©y, da tr¾ng h¬n tuyÕt. ? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ®−îc t¸c gi¶ sö dông ®Ó kh¾c ho¹ vÎ ®Ñp cña TV? H1y h×nh dung bøc ch©n dung cña TV theo c¸ch hiÓu cña em? ? VÎ ®Ñp ®ã khiÕn thiªn nhiªn cã th¸i ®é ntn?(§éng tõ thua, nh−êng nãi lªn ®iÒu g×?)

- VÎ ®Ñp cña TV trÎ trung t−¬i m¸t ®Õn møc thiªn nhiªn còng ph¶i thua, nh−êng, nghÜa lµ vÉn trong qui luËt cña trêi ®Êt, cña tù nhiªn. ? C¸ch miªu t¶ cña NguyÔn Du b¸o hiÖu ®iÒu g× vÒ sè phËn cña TV? *) Mét vÎ ®Ñp nh− Thuý V©n th× thiªn nhiªn kh«ng

- ¦íc lÖ, Èn dô, t−îng tr−ng

- VÎ ®Ñp duyªn d¸ng, thanh cao, trong tr¾ng . mçi ng−êi mçi vÎ nh−ng ®Òu ®Ñp hoµn mÜ.

2. VÎ ®Ñp cña Thuý V©n:

*) Miªu t¶ cô thÓ chi tiÕt, −íc lÖ, nh©n ho¸, Èn dô, tõ ng÷ gîi t¶ cao.

- TV cã vÎ ®Ñp t−¬i trÎ, ®Çy søc sèng, phóc hËu, ®oan trang.

- Dù b¸o TV cã ®uéc ®êi ªm ¶, b×nh lÆng, su«n sÎ.

130

thÓ ghen hên mµ s½n lßng thua vµ nh−êng nµng.

Trong bøc ch©n dung TV, ND kh«ng hÒ t¶ ®«i m¾tcöa sæ t©m hån con ng−êi. Cã lÏ v× t©m hån nµng còng ªm ¶, b×nh lÆng nh− cuéc ®êi b»ng ph¼ng trßn ®Çy cña nµng sau nµy. Bøc ch©n dung võa ®Ñp võa cã hån béc lé tÝnh c¸ch, võa dù b¸o sè phËn nv.

- H/s ®äc 12 c©u th¬ tiÕp theo Thảo luận nhóm (5p) ? T¸c gi¶ giíi thiÖu kq vÎ ®Ñp cña TK ntn so víi V©n? ? Tr−íc ®©y ta b¨n kho¨n v× sao ND l¹i t¶ TV tr−íc TK sau. VËy môc ®Ých trong c¸ch miªu t¶ em tr−íc chÞ sau cña ND lµ g×? NhËn xÐt vÒ nt miªu t¶? *) TV ®−îc miªu t¶ nh− 1 c« g¸i ®Ñp hoµn h¶o. TK v−ît lªn trªn c¸i hoµn h¶o Êy ®Ó trë thµnh c¸i ®Ñp tuyÖt ®Ých.C©u th¬ so s¸nh nh−ng lµ ®Ó k® nhiÒu h¬n , K ®Ñp kh«ng chØ ë c¸i s¾c s¶o cña dung nhan mµ h¬n c¶ c¸i mÆn mµ cña t×nh ng−êi. §ã míi lµ c¸i ®Ñp tuyÖt ®Ých cña ng−¬× con g¸i. * Th¶o luËn nhãm bµn (3p) ? H·y so s¸nh vµ nx vÒ c¸ch t¶ vÎ ®Ñp cña TK so víi TV? Môc ®Ých cña c¸ch t¶ ®ã lµ g×? + Gièng nhau: §Òu sö dông nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt −íc lÖ, t−îng tr−ng… * Kh¸c nhau: - VÒ s¾c ®Ñp: ND kh«ng t¶ KiÒu chi tiÕt nh− t¶ V©n mµ chuyÓn sang mt chÊm ph¸ ®iÓm nh·n cèt lµm næi bËt c¸i thÇn vÎ ®Ñp cña KiÒu.

- T¶ KiÒu, ND tËp trung vµo ®«i m¾t( ®iÒu ®ã kh«ng cã ë V©n).Lµn n−íc mïa thu, nÐt nói mïa thu. C¶ c©u cã ý nãi m¾t ®Ñp, trong s¸ng nh− n−íc mïa thu, l«ng mµy ®Ñp, thanh tho¸t nh− nÐt nói mïa xu©n. Gîi lªn ®«i l«ng mµy thanh tó trÎ trung.

- VÒ tµi n¨ng: §a tµi: Thi (lµm th¬) ho¹ (vÏ tranh) ca ng©m (ca h¸t) ch¬i ®µn (t× bµ) so¹n nh¹c (khóc b¹c mÖnh) * GV hái: ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i tËp trung miªu t¶ vµo ®«i m¾t?

-> §«i m¾t lµ cöa sæ cña t©m hån thÓ hiÖn sù tinh anh cña trÝ tÖ, sù mÆn mµ cña t©m hån.

2. VÎ ®Ñp cña Thuý KiÒu:

-Sö dông nghÖ thuËt ®ßn bÈy ®Ó kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp v−ît tréi cña TK

a. S¾c ®Ñp:

- KiÒu lµ 1 trang tuyÖt s¾c, víi 131

? Em cã nhËn xÐt g× vÒ vÎ ®Ñp nhan s¾c cña TK? * VÎ ®Ñp cña KiÒu cã thÓ s¸nh víi c¸c mÜ nh©n nh− D−¬ng QuÝ Phi, §iªu ThuyÒn, §¸t KØ ë TQ. *) VÎ ®Ñp kh«ng cã thang bËc nµo cao h¬n ®Ó ®¸nh gi¸ cho nªn xÕp hµng ®Çu, xÕp thø 1- s¾c ®µnh ®ßi 1qu¶ lµ 1 trang tuyÖt t¸c. ? T¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt g× ®Ó miªu t¶ tµi n¨ng cña TK? - LiÖt kª ? Tµi n¨ng cña kiÒu cã ®−îc lµ do ®©u?

-> Tè chÊt th«ng minh. ? B¶n nh¹c hay nhÊt cña KiÒu lµ b¶n nh¹c nµo? ? ViÖc s¸ng t¸c ®−îc nh¹c chøng tá KiÒu lµ ng−êi cã t©m hån nh− thÕ nµo?

- Khóc b¹c mÖnh do chÝnh tay KiÒu lùa ®Çy sÇu n·o, ®au khæ.

-> Nh¹y c¶m, ®a sÇu, ®a c¶m. Khi thÊy nÊm må v« chñ KiÒu ®· khãc than cho ng−êi xÊu sè. Khãc th−¬ng cho sè phËn bÊt h¹nh cña con ng−êi. ? Em nhËn xÐt g× vÒ tµi n¨ng cña KiÒu? ? Qua ph©n tÝch, ®gi¸ KiÒu lµ ng−êi nh− thÕ nµo? ? Víi c¸ch miªu t¶ nµy em cã thÓ dù b¸o tr−íc cuéc ®êi cña KiÒu trong t−¬ng lai ®−îc hay kh«ng? V× sao em l¹i dù ®o¸n nh− v©y? * KiÒu ®−îc trêi cho tÊt c¶ cã nhan s¾c, cã tµi n¨ng, cã t©m hån (t/c¶m) th× KiÒu ph¶i chÞu 1 sè phËn ®au khæ do t¹o ho¸ ghen ghÐt "ch÷ tµi ch÷ mÖnh khÐo lµ ghÐt nhau" ch÷ tµi ®i víi ch÷ tµi mét vÇn. (Quan niÖm nho gi¸o) cßn TV chØ cã nhan s¾c, kh«ng tµi hoa trÝ tuÖ, th× t¹o ho¸ sÏ nh−êng b−íc cho nµng ®i trong cuéc ®êi ®−îc h−ëng 1 cuéc sèng b×nh yªn, em ¶. Do vËy ch©n dông cña TK lµ bøc ch©n dông mang t/c¸ch vµ sè phËn. ? Ngày nay c¸c em thÊy cã ph¶i cø ng−êi cã tµi s¾c th× sè phËn sÏ long ®ong k? *) ND bÞ ¶nh h−ëng cña t− t−ëng pk, thuyÕt ®Þnh mÖnh tuy nhiªn nh÷ng vÇn th¬ cña «ng qu¶ lµ tuyÖt t¸c. ? Em nhËn xÐt g× vÒ t/c¶m cña NguyÔn Du ®−îc béc

vÎ ®Ñp s¾c s¶o mÆn mµ .

b. Tµi n¨ng:

=> Mét ng−êi con g¸i toµn tµi *) KiÒu lµ ng−êi con g¸i cã t©m hån ®a c¶m tµi s¾c vÑn toµn, tuyÖt thÕ giai nh©n.

- Dù b¸o tr−íc cuéc ®−êi Ðo le, ®au khæ cña nµng KiÒu, sè phËn tr¾c trë, sãng giã.

- T¸c gi¶ träng tin yªu vµ ®Ò cao gi¸ trÞ cña con ng−êi.

132

lé qua c¸ch miªu t¶ vÎ ®Ñp cña chÞ em TK? - Thanh T©m Tµi Nh©n chñ yÕu kÓ vÒ 2 chÞ em Thuý KiÒu. Cßn NguyÔn Du thiªn vÒ gîi t¶ s¾c ®Ñp TV tµi vµ s¾c cña TK. ? §ã lµ biÓu hiÖn cña c¶m høng nµo cña tg ND? ? NX kh¸i qu¸t vÒ nÕp sinh ho¹t cña 2 chÞ em?Qua nÕp sinh ho¹t thÓ hiÖn ®øc h¹nh g×? * Ho¹t ®éng 3. Tæng kÕt 3p - Mục tiêu: HS khái quát ND, NT đoạn trích.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Qua sù t×m hiÓu, ph©n tÝch trªn em h1y nªu néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n?

- HS ®äc ghi nhí SGK trang 83 * Ho¹t ®éng 3. LuyÖn tËp ? Dùa vµo ®.trÝch, viÕt ®v t¶ c¶nh Ngày xu©n

=> §ã lµ biÓu hiÖn cña c¶m høng nh©n v¨n, ®Ò cao gi¸ trÞ con ng−êi.

4. Cuéc sèng cña 2 chÞ em - 2 chÞ em sèng trong c¶nh ªm ®Òm, gia phong, khu«n phÐp.

III. Tæng kÕt( 2p) 1. NghÖ thuËt: lÊy vÎ ®Ñp thiªn nhiªn gîi t¶ vÎ ®Ñp con ng−êi 2.ND: NguyÔn Du Tr©n träng ngîi ca vÎ ®Ñp con ng−êi ; göi g¾m quan niÖm “ Tµi – mÖnh” * Ghi nhí: SGK

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn cảm nhận về vẻ đẹp của Thuý Kiều.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

133

- Sưu tầm và đọc “Truyện Kiều” - So¹n vµ chØ râ sù thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt cña ND qua bµi "C¶nh Ngày xu©n" Rót kinh nghiÖm Ngày 21/9/2019

________________________________________________ Ngày so¹n : 18/9/2019 Ngày d¹y : Bµi 6 : TiÕt 28 : §äc- HiÓu v¨n b¶n: c¶nh Ngày xu©n (TrÝch: TruyÖn KiÒu - NguyÔn Du) I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: ThÊy ®−îc nghÖ thuËt miªu t¶ thiªn nhiªn cña NguyÔn Du: KÕt hîp bót ph¸p t¶ vµ gîi, sö dông tõ ng÷ giÇu chÊt t¹o h×nh ®Ó miªu t¶ c¶nh Ngày xu©n víi nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng. T¸c gi¶ miªu t¶ c¶nh mµ níi lªn t©m tr¹ng cña nh©n vËt.

- Kü n¨ng:RÌn kÜ n¨ng ®äc, ph©n tÝch, c¶m thô th¬.

VËn dông bµi häc ®Ó viÕt v¨n mieu t¶ kÕt hîp víi biÓu c¶m.

- Gi¸o dôc th¸i ®é: Gi¸o dôc cho häc sinh lßng say mª kh¸m ph¸ c¸i hay c¸i ®Ñp cña v¨n b¶n.

- Năng lực cần hướng tới : Giúp học sinh có năng lực tự học, giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác,...

II. ChuÈn bÞ : - GV: §äc truyÖn KiÒu, t×m hiÓu vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch, c¸c t×a liÖu tham kh¶o.

- PP: VÊn ®¸p, tæ chøc h® tiÕp nhËn tp trong giê häc v¨n, gi¶ng b×nh, th¶o luËn - HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn III.Tæ chøc giê häc: I. Khëi ®éng (5p): Nªu nÐt đặc sắc nghệ thuật của truyện KiÒu. §o¹n trÝch ChÞ em Thóy KiÒu tiªu biÓu cho nt g×? Cßn ®o¹n trÝch C¶nh Ngày xu©n?....

- HS tr¶ lêi=> nhËn xÐt - GV nhËn xÐt vµ dÉn vµo bµi II. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc (35p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß * Ho¹t ®éng I: Giíi thiÖu chung - Mục tiêu: HS nắm khái quát về đoạn trích.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi

Néi dung I. Giíi thiÖu chung(8p) - VÞ trÝ: N»m ë phÇn 1 cña t¸c phÈm.

- T¶ c¶nh Ngày xu©n, lÔ héi trong 134

- Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ GV hướng dẫn HS đọc văn bản. ? Nªu vÞ trÝ ®o¹n trÝch? Cho biÕt néi dung cña ®o¹n trÝch? *) Hs ®äc vµ gi¶i thÝch c¸c chó thÝch trong sgk Thảo luận nhóm bàn: ? X¸c ®Þnh bè côc cña ®o¹n trÝch? ý cña mçi phÇn cña ®o¹n th¬?

- 3 phÇn + 4 C©u ®Çu c¶nh Ngày xu©n + 8 c©u tiÕp c¶nh lÔ héi trong tiÕt thanh minh + 6 c©u cuèi c¶nh chÞ em Thuý KiÒu trë vÒ ? NhËn xÐt g× vÒ tr×nh tù miªu t¶ cña t¸c gi¶ trong ®o¹n trÝch nµy? T¸c dông cña c¸ch miªu t¶ ®ã?

-TD: Thêi gian vÏ ®−îc bøc tranh tõ kh¸i qu¸t tíi cô thÓ ng−êi ®äc dÔ nhí ? Tõ ®ã em x¸c ®Þnh ph−¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña v¨n b¶n lµ g×? V× sao? ? Ngoµi ra cßn cã sù kÕt hîp cña nh÷ng ph−¬ng thøc nµo kh¸c?

- PT miªu t¶. v× phÇn lín c¸c lêi th¬ dµnh ®Ó t¶ c¶nh, ng−êi trong lÔ héi mïa xu©n.

- Sù kÕt hîp víi tù sù, biÓu c¶m ? H×nh thøc v¨n b¶n trªn gîi nhí ®Õn thÓ thnµo quen thuéc cña d©n téc ta?

- ThÓ lôc b¸t. * Ho¹t ®éng 2. §äc hiÓu v¨n b¶n - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT đoạn trích.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự

tiÕt thanh minh vµ c¶nh du xu©n cña chÞ em Thuý KiÒu

- §o¹n th¬ kÕt cÊu theo tr×nh tù thêi gian cña cuéc du xu©n.

II. T×m hiÓu v¨n b¶n.(28p) 1. Khung c¶nh Ngày xu©n.

- Èn dô nh©n ho¸ 135

đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? C¶nh Ngày xu©n ®−îc giíi thiÖu vµo thêi ®iÓm nµo? ®−îc t¶ qua chi tiÕt nµo qua 2 c©u th¬ ®Çu? ? Em h1y t−ëng t−îng c¶nh mïa xu©n qua sù miªu t¶ cña t¸c gi¶?

- 2 C©u ®Çu võa nãi thêi gian võa gäi kh«ng gian. Mïa xu©n b−íc sang tiÕt th¸ng 3 nh÷ng c¸nh chim rén rµng bay l−în nh− con thoi gi÷a bÇu trêi trong s¸ng. ? H×nh ¶nh con Ðn ®−a thoi gîi cho em liªn t−ëng g× vÒ thêi gian vµ c¶m xãc ?NT sö dông ?

- C¸nh Ðn ®−a thoi lµ 1 Èn dô nh©n ho¸=> tg trèi rÊt nhanh, Ngày xu©n , Ngày vui tr«i rÊt nhanh=> c¶m gi¸c nuèi tiÕc tg ? VÎ ®Ñp cña mïa xu©n th¸ng 3 ®−îc ®Æc t¶ qua chi tiÕt ®iÓn h×nh nµo ? ? Cá vµ hoa trong mx ®−îc miªu t¶ ra sao ?

- Cá vµ hoa - Cá non xanh m¬n mën tr¶i dµi , réng ®Õn tËn ch©n trêi.

- S¾c tr¾ng tinh kh«i tinh khiÕt cña hoa lª ®iÓm xuyÕn trªn nÒn xanh non Êy. ? So s¸nh víi c©u th¬ cæ TH: “ Ph−¬ng th¶o thiªn niªn bÝch Lª chi sè ®iÓm hoa” ®Ó thÊy ND ®· tiÕp thu, s¸ng t¹o tinh hoa ng−êi x−a ntn? * C©u th¬ cæ TQ chØ nãi cµnh lª ®iÓm 1 vµi - Sù quan s¸t tinh tÕ b«ng hoa mµ kh«ng nãi tíi mµu s¾c cña hoa lª.

ND chØ thªm 1 ch÷ “tr¾ng” lµm næi bËt thÇn s¾c - Miªu t¶ b»ng nh÷ng nÐt chÊm ph¸, cña hoa lª. Mµu xanh cña cá non cïng víi s¾c gîi nhiÒu h¬n t¶. tr¸ng cña hoa lª=> mµu s¾c cã sù hµi hoµ tuyÖt diÖu. ? Cã ®−îc sù hµi hoµ ®Õn møc tuyÖt diÖu Êy lµ nhê vµo tµi n¨ng nµo cña ND? 136

? Bªn c¹nh ®ã em cã nx g× vÒ c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶? ? Trong 1 sè b¶n KiÒu cã sö dông tõ xanh rîn.

T¹i sao tg l¹i dïng xanh tËn ch©n trêi chø kh«ng nãi “ rîn’ nh− nh÷ng vb tr−íc?

- rîn gîi 1 vÎ g× u ¸m sî h·i, kh«ng hîp víi c¶nh chiÒu xu©n trong s¸ng lßng ng−êi th¶nh th¬i. ? Em cã nx g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ cña t¸c gi¶? ? TÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã gîi lªn 1 vÎ ®Ñp riªng cho khung c¶nh mïa xu©n ntn? *) BÇu trêi trong s¸ng, mÆt ®Êt xanh t−¬i, kh«ng gian thanh b×nh bøc tranh thiªn nhiªn ®Ñp mª hån, ch÷ "®iÓm" lµm cho c¶nh vËt trë nªn sèng ®éng, cã hån chø kh«ng tÜnh t¹i, th¶m cá xanh lµm nÒn cho bøc tranh mïa xu©n. ? Em hiÓu ntn vÒ t©m hån NguyÔn Du qua bøc tranh t¶ c¶nh trªn?

- Chó ý 8 c©u th¬ tiÕp ? Cã mÊy ho¹t ®éng trong tiÕt thanh minh cïng diÔn ra mét lóc?

- LÔ: T¶o mé - viÕng vµ söa sang phÇn mé cña ng−êi th©n - Héi ®¹p thanh - giÉm lªn cá xanh: ®i ch¬i xu©n ë chèng lµng quª ? C¶nh lÔ héi ®ã ®−îc miªu t¶ qua nh÷ng tõ ng÷ h×nh ¶nh nµo?Ph©n tÝch ý nghÜa cña nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh ®ã? ( Th¶o luËn nhãm bµn 5p) - C¸c tõ "s¾m söa, dËp d×u" gîi : Sù rén rµng n¸o nhiÖt cña Ngày héi.

- C¸c tõ yÕn anh, chÞ em, tµi tö, giai nh©n gîi lªn kh«ng khÝ ng µy héi ; §«ng vui, cã nhiÒu ng−êi ®Õn dù. ? Em cã nx g× vÒ viÖc sö dông tõ ng÷ miªu t¶ cña t¸c gi¶ trong ®o¹n trÝch? ?Tg dïng h×nh ¶nh yÕn anh."®Ó nãi tíi ai?Sd nt g×?

- Tõng ®oµn ng−êi nhén nhÞp ®i ch¬i xu©n nh−

- Sd tõ ng÷ chän läc giµu chÊt t¹o h×nh.

->Gîi lªn vÎ ®Ñp riªng cña mx: míi mÎ tinh kh«i, giµu søc sèng, kho¸ng ®¹t, trong trÎo, nhÑ nhµng, thanh khiÕt - T©m hån nh¹y c¶m, yªu thiªn nhiªn, thiÕt tha víi cuéc sèng cña t¸c gi¶.

2. C¶nh lÔ héi trong tiÕt thanh minh:

- Dïng nhiÒu ®éng tõ, tÝnh tõ, danh tõ (tõ ghÐp, tõ l¸y), - So s¸nh Èn dô, => Kh«ng khÝ lÔ héi ®«ng vui, n¸o nhiÖt, tõng ®oµn ng−êi nhén nhÞp ®i 137

nh÷ng chim oanh, chim yÕn rÝu rÝt, nhiÒu nhÊt lµ nam thanh n÷ tó (tµi tö giai nh©n ? Víi c¸ch miªu t¶ Êy gîi lªn kh«ng khÝ vµ ho¹t ®éng cña lÔ héi ra sao? ?Trong lÔ héi thanh minh th−êng diÔn ra nh÷ng ho¹t ®éng g×?

- Mäi ng−êi s¾m söa lÔ vËt ®Ó ®i t¶o mé, s¾m söa ¸o quÇn ®Ó vui héi ®¹p thanh.

- Nh÷ng ng−êi ®i lÔ héi võa ®i võa r¾c thoi vµng vã (vµng giÊy hµng m·), ®èt tiÒn giÊy ®Ó cóng nh÷ng linh hån ®· khuÊt. §ã lµ truyÒn thèng v¨n ho¸ t©m linh cña c¸c d©n téc ph−¬ng ®«ng, mét trong nh÷ng phong tôc l©u ®êi hoµn toµn kh«ng mang tÝnh chÊt mª tÝn l¹c hËu. ? Theo em t×nh c¶m d©n téc cña nhµ th¬ ntn khi lµm sèng l¹i mét lÔ héi t−ng bõng nh− thÕ? *) C¸c tµi tö giai nh©n vµ 3 chÞ em kiÒu kh«ng chØ nguyÖn cÇu cho c¸c vong linh mµ cßn göi g¾m bao niÒm tin bao ao −íc vÒ t−¬ng lai h¹nh phóc cho tuæi xu©n khi mïa xu©n vÒ. * N−íc ta cã rÊt nhiÒu lÔ héi vµo mïa xu©n: lÔ héi ®©m tr©u (T©y nguyªn), nÐm cßn, chäi tr©u ë §å S¬n *) §äc 6 c©u cuèi ? C¶nh cuèi lÔ héi ®−îc gîi t¶ b»ng nh÷ng chi tiÕt thêi gian vµ kh«ng gian ®iÓn h×nh nµo?

- Thêi gian: ChiÒu tµ - Kh«ng gian: Con ng−êi (chÞ em), Khe n−íc (dßng n−íc), c©y cÇu, (dÞp cÇu..) ? Em h×nh dung nh− thÕ nµo vÒ c¶nh vµ ng−êi n¬i ®©y?

- Ng−êi th−a, Ýt, v¾ng - C¶nh buæi chiÒu kh«ng cßn ®«ng vui n¸o nhiÖt, trong trÎo, kho¸ng ®¹t nh− buæi s¸ng ? C¶nh vËt mïa xu©n ë 4 c©u cã g× gièng vµ kh¸c so víi 4 c©u th¬ ®Çu? ( Th¶o luËn cặp đôi 3p) + Gièng: §Òu mang nÐt dÞu dµng, thanh tho¸t cña mïa xu©n.

ch¬i xu©n.

- Nhµ th¬ yªu quý, tr©n träng vÎ ®Ñp vµ nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc biÓu hiÖn trong lÔ héi.

3. C¶nh chÞ em KiÒu trë vÒ:

138

+ Kh¸c: Thêi gian, kh«ng gian thay ®æi: S¸ng ChiÒu; vµo héi - tan héi ? C¸c tõ l¸y tµ tµ, thanh thanh, nao nao, ththÈn.. gîi t¶ ®iÒu g×?

- C¸c tõ l¸y” tµ tµ, thanh thanh, nao nao, ththÈn” : ChØ s¾c th¸i c¶nh vËt=> gîi t¶ t©m tr¹ng con ng−êi.

Thảo luận nhóm 5p ? H1y nhËn xÐt c¸ch sö dông tõ ng÷ trong ®o¹n th¬ nµy? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt sö dông trong ®o¹n th¬ nµy cã g× ®¸ng chó ý? ? Qua ®ã ta thÊy béc lé t©m tr¹ng nµo cña chÞ em KiÒu ? *) Hai ch÷ nao nao dïng ®¹t nhÊt cña ND trong ®o¹n nµy. Dßng n−íc uèn quanh nao nao nh− b¸o tr−íc ngay sau lóc nµy th«i TK gÆp nÊm må §¹m Tiªn vµ gÆp Kim Träng. ? T©m tr¹ng Êy hÐ më vÎ ®Ñp nµo trong t©m hån ng−êi thiÕu n÷ nh− chÞ em TK ?

- ChÞ em TK lµ nh÷ng ng−êi cã t©m hån nh¹y c¶m yªu cuéc sèng * Ho¹t ®éng 3. Tæng kÕt 3p - Mục tiêu: HS khái quát ND, NT đoạn trích.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Em häc tËp ®−îc nÐt ®Æc s¾c nµo trong c¸ch miªu t¶ thiªn nhiªn cña NguyÔn Du?. ? Em c¶m nhËn ®−îc vÎ ®Ñp nµo cña c/s sèng ®ang diÔn ta trong ®o¹n trÝch? * HS ®äc ghi nhí III. Ho¹t ®éng LuyÖn tËp (5p) ? Dùa vµo ®.trÝch, viÕt ®v t¶ c¶nh Ngày xu©n.

- Tõ l¸y, t¶ c¶nh g¾n víi t¶ t×nh.

- C¶m gi¸c b©ng khu©ng xao xuyÕn vÒ 1 Ngày vui xu©n ®ang cßn mµ sù linh c¶m vÒ ®iÒu s¾p x¶y ra ®· xuÊt hiÖn.

III. Tæng kÕt (3p)

- NghÖ thuËt: T¶ c¶nh thiªn nhiªn ®Æc s¾c b»ng bót ph¸p t¶, gîi. Sö dông tõ ghÐp, tõ l¸y giµu chÊt t¹o h×nh - Néi dung: Bøc tranh thiªn nhiªn lÔ héi mïa xu©n t−¬i ®Ñp, trong s¸ng *Ghi nhí: SGK 139

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn cảm nhận về vẻ đẹp của 4 câu thơ đầu văn bản trên.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- Sưu tầm và đọc “Truyện Kiều” Häc thuéc lßng ®/ trÝch. Soạn bài Thuật ngữ * Rót kinh nghiÖm Ngày 27/9/2019

____________________________________________ Ngày so¹n : 26/9/2019 Ngày d¹y : Bµi 6.TiÕt 29 : thuËt ng÷ A. Môc tiªu: - KiÕn thøc: HiÓu ®−îc kh¸i niÖm thuËt ng÷ vµ mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nã.

- Kü n¨ng:RÌn c¸ch gi¶i thÝch ng÷ cña thuËt ng÷ vµ vËn dông thuËt ng÷ trong qu¸ tr×nh ®äc hiÓu vµ t¹o lËp v¨n b¶n khoa häc, c«ng nghÖ.

- Giáo dục ý thức sử dụng thuật ngữ - Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, B. ChuÈn bÞ : - GV: so¹n, nghiªn cøu tµi liÖu 140

- HS : Häc bµi cò - chuÈn bÞ bµi theo sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn C. TiÕn tr×nh lªn líp: I.. Hoạt động khởi động (5p) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: : thuyết trình, đàm thoại Cho biÕt c¸c tõ ng÷ trªn th−êng gÆp ë c¸c bé m«n nµo trong nhµ tr−êng?

- Nh©n ho¸, Èn dô , tù sù ( Ng÷ v¨n); Träng lùc ( VËt Lý ); hµm sè ( To¸n häc), axÝt( Ho¸ Häc); quang hîp ( sinh häc).

GV: C¸c tõ ng÷ trªn cã tÝnh chÊt chuyªn dông trong mét bé m«n, ®Æc ®iÓm cña tõ/ng÷ nh− thÕ nµo?

II. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß - H§ 1: H×nh thµnh kh¸i niÖm vÒ thuËt ng÷ - Mục tiêu: HS nắm được khái niệm thuật ngữ.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? So s¸nh 2 c¸ch gi¶i thÝch vÒ nghÜa cña tõ “ n−íc vµ muèi” ? Dùa vµo c¬ së nµo ®Ó ng−êi ta gt sù vËt ®−îc nh− vËy? ( Th¶o luËn nhãm bµn ) + C1: Gi¶i thÝch ®Æc ®iÓm bªn ngoµi cña sù vËt ( D¹ng láng hay r¾n, mµu s¾c mïi vÞ ntn, tõ ®©u mµ cã?) + C2 Lý gi¶i b¶n chÊt bªn trong cña cña sù vËt (§−îc cÊu t¹o tõ nh÷ng yÕu tè nµo; quan hÖ giòa c¸c yÕu tè ®ã ntn:) C¬ së nµo ®Ó ng−êi ta gt sù vËt: C1:Dùa trªn c¬ së kinh nghiÖm vµ cã tÝnh

Néi dung I . ThuËt ng÷ lµ g×? ( 10p)

1.VD: 2. NhËn xÐt:

- C1: gt nghÜa cña tõ ng÷ th«ng th−êng - C2: Dùa trªn cs kiÕn thøc KH 141

chÊt c¶m tÝnh.

C2: ng ®Æc ®iÓm nhËn thøc ®−îc qua ng/ cøu, ph©n tÝch, khoa häc ? VËy trong 2 c¸ch gt, c¸ch gt nµo th«ng dông ai còng cã thÓ hiÓu ®−îc? C¸ch gt nµo yªu cÇu ph¶i cã kiÕn thøc chuyªn m«n vÒ Ho¸ häc? ? Nh÷ng tõ ng÷ ë VD2 ®−îc gt biÓu thÞ ®iÒu g×, ë bé m«n nµo?

- Gäi häc sinh VD 2 ? C¸c ®Þnh nghi1 trªn ®1 häc ë nh÷ng bé phËn nµo?

- Th¹ch nhò ( §Þa lý) -Baz¬(Ho¸häc) - Èn dô ( Ng÷ V¨n) - Ph©n sè thËp ph©n ( To¸n häc) ? C¸c ®Þnh nghÜa nµy dïng trong lo¹i v¨n b¶n nµo? §Þa lý, khoa häc, Ng÷ V¨n, to¸n häc ..

- Cßn ®−îc dïng trong c¸c v¨n b¶n kh¸c ? Nhâng tõ ng÷ trªn ®−îc gäi lµ thuËt ng÷.

VËy thÕ nµo lµ thuËt ng÷?lÊy VD? - H/s ®äc ghi nhí Sgk H§ 2: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña thuËt ng÷ - Mục tiêu: HS nắm được đặc điểm của TN. - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ

- Nh÷ng tõ ng÷ biÓu thÞ kh¸i niÖm KH, c«ng nghÖ.

- Th−êng dïng chñ yÕu trong c¸c v¨n b¶n KH-KT-CnghÖ 3. Ghi nhí: Sgk II. §Æc ®iÓm cña thuËt ng÷: (8p) 1. VD

2. NhËn xÐt: - Mçi thuËt ng÷ chØ biÕu thÞ mét kh¸i niÖm, mçi kh¸i niÖm chØ ®−îc biÕt thÞ mçi thuËt ng÷

- ThuËt ng÷ kh«ng cßn tÝnh biÓu c¶m - ? C¸c thuËt ng÷ th¹ch nhò, baz¬, Èn dô, 3. Ghi nhí: SGK ph©n sè thËp ph©n cßn cã ý nghÜa nµo kh¸c - Panh, b«ng b¨ng, cøu th−êng -> y tÕ kh«ng?

- Kh«ng cã ý nghÜa nµo kh¸c 142

? Em cã nhËn xÐt g× nghÜa cña thuËt ng÷ biÓu thÞ?

- §äc VD 2 ? Tõ muèi nµo lµ thuËt ng÷? Tõ muèn nµo cã s¾c th¸i biÓu c¶m? T¹i sao em biÕt?

- TH a lµ 1 thuËt ng÷ - TH b cã s¾c th¸i biÓu c¶m. Nã lµ 1 tõ th«ng th−êng=> chØ t×nh c¶m s©u ®Ëm cña con ng−êi( Èn dô) ? Em cã nx g× vÒ s¾c th¸i cña thuËt ng÷? ? Qua phÇn t×m hiÓu trªn em cã nx g× vÒ ®Æc ®iÓm cña thuËt ng÷?

- HS ®äc ghi nhí SGK ? Em h1y t×m mét sè thuËt ng÷ trong c¸c nghµnh khoa häc mµ em biÕt? * Ho¹t ®éng 2. LuyÖn tËp - Mục tiêu: HS củng cố lý thuyết làm bài.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ - h/s ®äc bµi tËp - X/ ®Þnh yªu cÇu cña bµi tËp ? §iÒn thuËt ng÷ thÝch hîp vµo « trèng, mçi th/ ng÷ thÝch hîp võa t×m ®−îc thuéc lÜnh vùc khoa häc nµo?

- H/® nhãm 6 - 3 phót - Mçi nhãm lµm 2 c©u. ? Tõ ®iÓm tùa cã ®−îc dïng nh− thuËt ng÷ vËt lÝ kh«ng? ý nghÜa cña tõ ®iÓm tùa?

- H/s ®äc bµi tËp, nªu yªu cÇu cña b/tËp. ? Ph©n biÖt c¸ch dïng tõ hçn hîp? ®Æt c©u?

- Tõ hçn hîp th«ng th−êng: Thøc ¨n hçn hîp, ®éi qu©n hçn hî - §äc bµi tËp - x/d yªu cÇu cña b/tËp.

III. LuyÖn tËp: (20p)

1. Bµi tËp 1: (SGK) - §iÒn thuËt ng÷ thÝch hîp vµo « trèng: - Lùc ( vËt lÝ); x©m thùc ( ®Þa lÝ ); hiÖn t−îng ho¸ häc ( ho¸ häc ); tr−êng tõ vùng ( ng÷ v¨n ); di chØ (l/sö); thô phÊn (sinh häc); l−u l−îng ( ®Þa lÝ); träng lùc ( vËt lÝ); khÝ ¸p ( ®Þa lÝ); ®¬n chÊt ( ho¸ häc); thÞ téc phô hÖ( lÞch sö); ®−êng trung thùc ( to¸n häc).

2. Bµi tËp 2: SGK - ý nghÜa cña tõ ®iÓm tùa: VËt lÝ: §iÓm tùa chØ ®iÓm cè ®Þnh cña 1 ®ßn bÈy th«ng qua ®ã lùc t¸c ®éng ®−îc truyÒn tíi lùc c¶n.

- §iÓm tùa trong c©u th¬ kh«ng ph¶i lµ thuËt ng÷: ChØ n¬i lµm chç dùa chÝnh.

3. Bµi tËp 3: SGK X¸c ®Þnh c¸ch dïng tõ hçn hî: a. ThuËt ng÷ b: C¸ch dïng th«ng th−êng. §Æt c©u - Ba em nu«i c¸ b»ng thøc ¨n hçn hîp.

-MÜ ®· s− dông ®éi qu©n hçn hîp nh−ng còng kh«ng thÓ khuÊt phôc ®−îc ý chÝ kiªn c−êng cña d©n téc ta.

4. Bµi tËp 4: (SGK) §Þnh nghÜa thuËt ng÷ c¸: Lµ ®éng v¹t cã x−¬ng sèng, ë d−íi n−íc, b¬i b»ng v©y, thë b»ng mang.

143

? H1y ®Þnh nghÜa c¸ cña sinh häc? Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a thuËt ng÷ c¸ víi c¸ch hiÓu th−êng cuat ng−êi ViÖt?

- §äc bµi tËp - X/® yªu cÇu cña bµi tËp 3,4 .

Thảo luận nhóm bàn ? Ph©n biÖt hiÖn t−îng ®ång ©m cña tõ thÞ tr−êng?

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn có sử dụng thuật ngữ.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- S−u tÇm c¸c thuËt ng÷ trong c¸c m«n KH vµ trong cuéc sèng *Rót kinh nghiÖm Ngày 27/9/2019

__________________________________________ Ngày so¹n : 26/9/2019 Ngày d¹y : TiÕt 30: tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè I I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: 144

- ThÊy ®−îc −u ®iÓm, tån t¹i trong bµi viÕt cña m×nh vÒ néi dung vµ h×nh thøc, cñng cè thªm 1 b−íc vÒ thÓ lo¹i t/ minh cã kÕt hîp b/ph¸p luËt + miªu t¶.

- Kü n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng lËp dµn ý, c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u, diÔn ®¹t trong bµi viÕt.

- Th¸i ®é: §¸nh gi¸ bµi lµm, rót ra kinh nghiÖm, söa ch÷a nh÷ng sai sãt vÒ bè côc, c©u v¨n, tõ ng÷, chÝnh t¶.

-Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá II. ChuÈn bÞ : - GV: ChÊm tr¶ bµi, ch÷a lçi - HS : Ch÷a lçi theo sù H/d cña g/v.

III. Tæ chøc giê häc: I. Hoạt động khởi động (5p) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: : thuyết trình, đàm thoại Nhắc lại yêu cầu khi làm bài văn thuyết minh?

- HS trả lời=. nhận xét - GV nhận xét và dẫn vào bài.

II. Hoạt động hình thành kiến thức (35p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß H§ 1: Ph©n tÝch ®Ò, lËp dµn ý - Môc tiªu: HS n¾m ®−îc kiÓu bµi , nd, yªu cÇu ®Ò vµ lËp dµn ý c¬ b¶n - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ H−íng dÉn t×m hiÓu ®Ò, nªu ®¸p ¸n chung §äc ®Ò? -> GV chÐp ®Ò

Néi dung 1.§Ò bµi: C©y lóa ViÖt Nam 2.H−íng dÉn x©y dùng ®¸p ¸n 1.MB : Giíi thiÖu vÒ c©y lóa VN 2. TB - Nguån gèc : - M«i tr−êng sèng C©y lóa lµ lo¹i c©y nhiÖt ®íi thÝch nghi víi nhiÖt ®é cao vµ m−a nhiÒu -§Æc ®iÓm cÊu t¹o: + C©y lóa th©n cá, trßn cã nhiÒu giãng vµ ®èt.

Giãng th−êng rçng chØ ®Æc ë ®èt, rÒ chïm + L¸ dµi cã bÑ «m lÊy th©n, g©n l¸ song song + Hoa nhá, mäc thµnh b«ng kh«ng cã c¸nh hoa + Qu¶ kh« cã mét h¹t trong chøa nhiÒu chÊt bét - Chñng lo¹i: RÊt ®a r¹ng, phong phó: -

Quaù trình sinh tröôûng: 145

- HD học sinh xây dựng đáp án

+ Giai ®o¹n ng©m m¹ vµ gieo cÊy +Thêi k× lóa con g¸i + G ® lµm ®ßng: + G ® thu ho¹ch...

- C¸ch ch¨m sãc: - Tr−íc khi cÊy ph¶i cµy bõa kÜ - Khi lóa ®Î nh¸nh thµnh tõng bôi..bãn ph©n, lµm cá, phun thuèc....

- C«ng dông: + TÊt c¶ c¸c bé phËn cña c©y lóa ®Òu ®−îc sö dông… + C¸c ®Æc s¶n ®−îc t¹o r tõ g¹o, ®ã lÇ cèm, x«I, b¸nh tr−ng b¸nh giÇy + G¹o xuÊt khÈu ®em vÒ nguån ngo¹i tÖ lín cho ®Êt n−íc 3. KÕt bµi: §¸nh gi¸ l¹i vai tro cña c©y lóa , c¶m xãc, suy nghÜ vÒ tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n 3.NhËn xÐt a.¦u ®iÓm: - §Æc tr−ng Ph−¬ng thứcthuyÕt minh - Bè côc 3 ®o¹n - C¸c ®Æc ®iÓm cña c©y lóa ViÖt Nam H§2: Nhận xét ưu, nhược điểm - Môc tiªu: HS biÕt ®−îc nh÷ng −u - S¾p xÕp c¸c ý thuyÕt minh khoa häc - Đã biết sử dụng yếu tố miêu tả kết hợp trong ®iÓm, h¹n chÕ ®Ó rót kn bµi viÕt văn bản giúp bài viết sinh động, hấp dẫn.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp. b.Nh−îc ®iÓm: - Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - DiÔn ®¹t cßn vông - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , - Néi dung 1 sè bµi cßn s¬ sµi, thiÕu ý sù hiÓu ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá biÕt ít, chưa xác định được trọng tâm kiến thức HS và tự đánh giá, GV đánh giá - Mét sè ch−a cã ý thøc vËn dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt miªu t¶ trong bµi viÕt HS. - ViÕt c©u ch−a chuÈn, mắc lỗi chính tả - Tiến trình hoạt động: c. Ch÷a lçi chung: Chuyển giao nhiệm vụ - Lçi diÔn ®¹t: Do s¾p xÕp, dïng tõ kh«ng chuÈn - Lçi dïng tõ: Dïng kh«ng ®óng ý - Lçi viÕt c©u: Ch−a x¸c ®Þnh ®óng c¸c thµnh phÇn c©u 4. Tr¶ bµi: HS söa lçi 146

- Hs trao ®æi bµi xem, tham kh¶o - Đọc bài, đoạn văn tham khảo của học sinh Nªu nh÷ng −u ®iÓm cña HS trong * Thèng kª ®iÓm bµi viÕt ë nhiÒu ph−¬ng diÖn. Cã - §iÓm 8-9: dÉn chøng cô thÓ (mét sè bµi viÕt - §iÓm 6,5-<8 kh¸, tèt...)

- §iÓm 5-< 6,5 + Lớp 9B: - §iÎm < 5: + Lớp 9D: - ChØ ra nh÷ng nh−îc ®iÓm: Néi dung bµi thuyÕt minh, c¸ch s¾p xÕp c¸c ý thuyÕt minh nh− thÕ nµo?

- ChØ ra nh÷ng lçi vÒ h×nh thøc diÔn ®¹t: C¸ch dïng tõ, chÝnh t¶, viÕt c©u víi vÊn ®Ò thuyÕt minh H§ 3: Ch÷a lçi - Môc tiªu: HS ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi vÒ chÝnh t¶, ng÷ ph¸p - PP: H§ c¸ nh©n GV thèng kª nh÷ng lçi cña HS ë nh÷ng d¹ng kh¸c nhau: Bài của Hà, ( 9D) H−íng dÉn ph©n tÝch nguyªn nh©n m¾c lçi -> cho HS söa ch÷a dùa vµo nh÷ng nguyªn nh©n cña tõng lo¹i lçi HS ch÷a lçi riªng *) §äc tham kh¶o bµi hay, ®o¹n v¨n hay cña häc sinh.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn nêu cách sửa các lỗi em mắc phải trong bài làm.

147

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- Sưu tầm và đọc các bài văn thuyết minh về các loài cây, con vật.

- Soạn bài trau dồi vốn từ. * Rót kinh nghiÖm Ngày 27/9/2019

______________________________________ Ngày so¹n : 26/9/2019 Ngày d¹y : TiÕt 36: §äc- HiÓu v¨n b¶n: KiÒu ë lÇu ng−ng bÝch (TrÝch: TruyÖn KiÒu - NguyÔn Du) I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: - HiÓu t©m tr¹ng c« ®¬n, buån tñi vµ nçi niÒm th−¬ng nhí cña KiÒu c¶m nhËn ®−îc lßng chung thuû, hiÕu th¶o cña nµng.

- ThÊy ®−îc n/ thuËt miªu t¶ néi t©m nh©n vËt cña ND. (KiÒu ë l©u Ng−ng BÝch).

- Kü n¨ng: RÌn luyÖn kü n¨ng ®äc th¬ lôc b¸t - Th¸i ®é: C¶m th«ng víi nçi buån cña ng−êi con g¸i trong x· héi phong kiÕn, ch©n träng nh÷ng gi¸ trÞ nghÖ thuËt mµ NguyÔn Du ®· x©y dùng nªn.

-Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ....

II. ChuÈn bÞ : - GV: so¹n bµi PP: §µm tho¹i, b×nh gi¶ng, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊ ®Ò - HS : Häc bµi cò, so¹n tr−íc bµi III. Tæ chøc giê häc: I.. Hoạt động khởi động - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

148

- Phương thức: : thuyết trình, đàm thoại Sau khi b¸n m×nh cøu cha vµ em. Thuý KiÒu biÕt m×nh bÞ lõa vµo chèn lÇu xanh. KiÒu uÊt øc ®Þnh tù tö, Tó Bµ vê høa ®îi khi nµo KiÒu b×nh phôc sÏ g¶ chång tö tÕ cho nµng.

Råi ®em KiÒu ra giam láng ë lÇu Ng−ng BÝch, ®îi thùc hiÖn ©m m−u míi. T©m tr¹ng cña Thuý KiÒu ra sao? NghÖ thuËt miªu t¶ néi t©m nh©n vËt vµ c¶nh vËt cña NguyÔn Du nh− thÕ nao? Chóng ta cïng t×m hiÓu v¨n b¶n h«m nay.

II. Hoạt động hình thành kiến thức Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß * Hoạt động 1: Giới thiệu chung - Mục tiêu: HS nắm khái quát đoạn trích.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch? *) §äc vµ gi¶i thÝch c¸c chó thÝch: ? Kho¸ xu©n lµ g×? Xu©n ë ®©y ®−îc ph¸t triÓn nghÜa tõ vùng trªn c¬ së nµo, theo ph−¬ng thøc nµo?

- NghÜa gèc=> pt Èn dô

Néi dung I. Giíi thiÖu chung( 10p)

1. VÞ trÝ: N»m ë phÇn 2 (gia biÕn vµ l−u l¹c) cña t¸c phÈm.

2. §äc, t×m hiÓu chó thÝch, bè côc

? khi bÞ giam láng ë lÇu NB KiÒu cã t©m tr¹ng bÏ bµng, nöa t×nh nöa c¶nh. Em hiÓu bÏ bµng lÇ ntn? ? Trong t©m tr¹ng buån tñi c« ®¬n, ®Çu tiªn KiÒu ®1 t−ëng ng−êi d−íi nguyÖt chÐn ®ång. ChÐn ®ång chØ ®iÒu g×? KiÒu ®1 thÒ nguyÒn víi ai?

- Kim Träng ? §o¹n trÝch chia thµnh mÊy phÇn? ý cña mçi phÇn? * 3 phÇn + 6 c©u ®Çu: Khung c¶nh thiªn nhiªn. + 8 C©u tiÕp: Nçi nhí cña Thuý KiÒu. + 8 c©u cßn l¹i: T©m tr¹ng cña TK. ? Theo em ®o¹n th¬ nµo gîi th−¬ng c¶m nhÊt?

- 8 c©u cuèi II. ? Trong v¨n b¶n nµy TK ®−îc miªu t¶ ë ph−¬ng diÖn

T×m

hiÓu

®o¹n 149

nµo?

- Néi t©m( t©m tr¹ng) * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT đoạn trích.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Gäi hs ®äc 6 c©u th¬ ®Çu? C©u th¬ ®Çu tiªn cho em biÕt g× vÒ hoµn c¶nh cña KiÒu?

- KiÒu bÞ giam láng ë lÇu NB ? Khung c¶nh thiªn nhiªn ë lÇu NB ®c miªu t¶ b»ng nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh nµo?

- Non xa, tr¨ng gÇn - Bèn bÒ b¸t ng¸t xa tr«ng - C¸t vµng bôi hång. ? C¸c tõ ng÷ “non xa”, “tr¨ng gÇn” c¸t vµng” “ bôi hång.. gióp em h×nh dung thÕ nµo vÒ c¶nh thiªn nhiªn?

- H×nh ¶nh lÇu Ng−ng BÝch ch¬i v¬i gi÷a mªnh mang trêi n−íc. Tõ lÇu Ng−ng BÝch nh×n ra chØ thÊy nh÷ng d·y nói mê xa, nh÷ng cån c¸t bôi bay mï mÞt. C¸i lÇu ch¬i v¬i Êy giam mét th©n phËn tr¬ träi, ko mét bãng ng, ko giao l−u gi÷a ng víi ng. ? Theo em, ®©y lµ c¶nh thùc hay c¶nh mang tÝnh −íc lÖ? ? Qua ®ã, em c¶m nhËn thÕ nµo vÒ ko gian vµ t©m tr¹ng cña con ng? ? Cã b¹n cho r»ng ND cã sù nhÇm lÉn khi viÕt: “ non xa. tÊm tr¨ng gÇn”, theo em, ý kiÕn cña b¹n cã ®óng ko? V× sao?

- C©u th¬ nµy cã c¸i bÊt ngê cña c¶m gi¸c l¹. Kho¶ng xa, ®é gÇn vÒ vËt lÝ, do c¶m nhËn b»ng t©m lÝ mµ chóng ®æi chç cho nhau. Tr¨ng vèn xa bçng chèc gÇn cßn nói gÇn lai trë thµnh xa. ? Trong khung c¶nh thiªn nhiªn nh− vËy kiÒu cã t©m tr¹ng g×?

trÝch:(27p) 1. Khung c¶nh thiªn nhiªn xung quanh lÇu Ng−ng BÝch:

- Sd biÖn ph¸p t¶ thùc vµ nh÷ng h×nh ¶nh mang tÝnh −íc lÖ.

- C¶nh thiªn nhiªn mªnh m«ng, hoang v¾ng, rîn ngîp, thiÕu v¾ng sù sèng cña con ng−êi.

150

BÏ bµng m©y sím ®Ìn khuya Nöa t×nh nöa c¶nh nh− chia tÊm lßng. ? Tõ “BÏ bµng” gîi t©m tr¹ng g×?

- BÏ bµng=>tñi hæ, cay ®¾ng ? “m©y sím ®Ìn khuya” gîi thêi gian vµ cs ntn?

- gîi thêi gian tuÇn hoµn, khÐp kÝn. Thêi gian còng nh− ko gian giam h1m con ng. Sím vµ khuya, Ngày vµ ®ªm KiÒu “ thui thñi quª ng mét th©n”. S¸ng th× lµm b¹n víi m©y, khuya lµm b¹n víi ®Ìn. ? Bèn ch÷ “nh− chia tÊm lßng” diÔn t¶ ®iÒu g×?

- nçi niÒm, nçi lßng tan n¸t, ®au th−¬ng ? C¸ch béc lé t©m tr¹ng ë hai c©u nµy cã g× kh¸c víi hai c©u tr−íc? §ã lµ t©m tr¹ng g×?

- Trùc tiÕp bµy tá t©m tr¹ng=> c« ®¬n, buån tñi, nçi niÒm, nçi lßng tan n¸t, ®au th−¬ng ? Qua 2 c©u th¬ ta thÊy KiÒu ®ang chÞu mét hoµn c¶nh ntn?

- H tr¶ lêi- Gv kq=> ghi b¶ng: GV:Víi c¶nh thiªn nhiªn mªnh m«ng, hoang v¾ng, rîn ngîp, thiÕu v¾ng sù sèng cña con ng−êi. KiÒu cµng trë nªn c« ®¬n, buån tñi, ch¸n ch−êng.Nµng buån vÒ c¶nh 1 phÇn, 1 phÇn kh¸c buån h¬n v× t×nh.§ã lµ 2 nçi buån chia xÐ t©m hån nµng. Lóc nµy Thuý KiÒu nghÜ ®Õn ai? T©m tr¹ng cña KiÒu sÏ thay ®æi ra sao khi nghÜ vÒ nh÷ng ®iÒu ®ã. ? Chó ý 8 c©u th¬ tiÕp, K ®· nhí ®Õn ai ®Çu tiªn? §c diÔn t¶ b»ng nh÷ng c©u th¬ nµo?

T−ëng ng−êi d−íi nguyÖt chÐn ®ång Tin s−¬ng luèng nh÷ng dµy tr«ng mai chê Bªn trêi gãc bÓ b¬ vTÊm son gét röa bao giê cho phai ? Dùa vµo chó thÝch 5, 6, em h·y diÔn gi¶i nghÜa cña nh÷ng lêi th¬ ®ã? . - Nhí KT, tr−íc hÕt nµng nhí tíi chÐn r−îu thÒ nguyÒn d−íi tr¨ng, KiÒu c¶m th−¬ng cho chµng Kim (kh«ng biÕt KiÒu ®· b¸n m×nh ®i xa) vÉn uæng c«ng mµ chê ®îi. ? Ch÷ “ t−ëng” gîi cho em nh÷ng suy nghÜ g×?

*)C/S quÈn quanh, t©m tr¹ng c« ®¬n, buån tñi, ch¸n ch−êng cña nµng KiÒu.

2.Nçi nhí ng−êi th©n(10’) a. Nhí chµng Kim:

151

- H tr¶ lêi * Gv b×nh: Trong cảnh vò võ cô đơn, trơ trọi nàng đã tưởng nhớ đến người yêu. Chỉ một từ tưởng mà nói được bao điều. Nếu mơ là luôn nghĩ đến những kỉ niệm, những điều tốt đẹp về nhau; hay nhớ còng là nghĩ đến những điều tốt đẹp nhưng lại có thêm ý mong má i có ngày gặp lại thì tưởng còng là mơ là nhớ nhưng với Kiều chỉ là tưởng, chỉ xem mối tình đầu trong trắng, ngây thơ của mình là một kỉ niệm đẹp, không dám mơ ®Õn những gì xa xôi, lại càng không dám mong ngày gặp lại. ? Em hiÓu c©u th¬ “ TÊm son gét röa bao giê cho phai” nh− thÕ nµo?

- C©u th¬ ®c hiÓu theo hai nghÜa: TÊm son lµ tÊm lßng nhí th−¬ng KT ko bao giê ngu«i, hoÆc tÊm lßng trong tr¾ng cña KiÒu bÞ vïi dËp, hoen è biÕt bao giê gét röa.

Thảo luận nhóm 5p ? V× sao khi nhí vÒ t×nh yªu KiÒu vÉn c¶m nhËn vÒ tÊm lßng son cña m×nh? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶? ? KiÒu nhí KT víi t©m tr¹ng ntn? ? §iÒu ®ã thÓ hiÖn vÎ ®Ñp g× trong t©m hån KiÒu? * C©u th¬ lµ tÊm lßng chung thñy, lµ sù ®au ®ín kh«n ngu«i cña KiÒu khi nghÜ vÒ ng yªu.

- Sö dông miªu t¶ néi t©m KiÒu nhí Kim Träng víi t©m tr¹ng nhí th−¬ng ®au ®ín, xót xa. => KiÒu lµ ng−êi t×nh chung thñy, son s¾t.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn cảm nhận 6 câu thơ đầu đoạn trích trên.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV 152

- Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- Sưu tầm và đọc “Truyện Kiều” Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 27/9/2019

______________________________________________ Ngày so¹n :26/9/2019 Ngày d¹y : Bài 8. TiÕt 37: §äc- HiÓu v¨n b¶n: KiÒu ë lÇu ng−ng bÝch (TrÝch: TruyÖn KiÒu - NguyÔn Du) I. Môc tiªu: ( Nh− tiÕt tr−íc) II. ChuÈn bÞ : - GV: so¹n bµi PP: §µm tho¹i, b×nh gi¶ng, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊ ®Ò - HS : Häc bµi cò, so¹n tr−íc bµi III. Tæ chøc giê häc: I.. Hoạt động khởi động - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: : thuyết trình, đàm thoại ? §äc thuéc vµ nªu c¶m nhËn cña em vÒ 6 c©u th¬ ®Çu trong ®o¹n trÝch “ KiÒu ë lÇu NB” II. Hoạt động hình thành kiến thức Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT đoạn trích.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh

I. Giíi thiÖu chung II. T×m hiÓu ®o¹n trÝch:(31p) 1. Khung c¶nh thiªn nhiªn xung quanh lÇu Ng−ng BÝch: 2. Nçi nhí cña TK: 153

b. Nçi nhí cha mÑ: giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Sau nçi nhí ng yªu, KiÒu ®· nhí vÒ ai? §c diÔn t¶ b»ng nh÷ng lêi th¬ nµo?

- “ Xót ng−êi tùa cöa h«m mai Qu¹t nång Êp l¹nh nh÷ng ai ®ã giê S©n lai c¸ch mÊy n¾ng m−a Cã khi gèc tö ®1 võa ng−êi «m.” ? KÕt hîp víi c¸c chó thÝch 8, 9, 10 em h·y kh¸i qu¸t l¹i ý nghÜa nh÷ng c©u th¬ ®ã?

- NghÜ ®Õn song th©n, K th−¬ng vµ xót. Nµng th−¬ng cha mÑ khi s¸ng, khi chiÒu tùa cöa ngãng tin con, tr«ng mong sù ®ì ®Çn. Nµng xót xa lóc cha mÑ tuæi giµ søc yÕu mµ nµng ko ®c tù tay ch¨m sãc vµ hiÖn thêi ai ng tr«ng nom. Nµng t−ëng t−îng n¬i quª nhµ tÊt c¶ ®· ®æi thay mµ sù ®æi thay lín nhÊt lµ “ gèc tö ®· võa ng «m”, nghÜa lµ cha mÑ Ngày mét thªm giµ yÕu. ? Ch÷ “ xót” ®Æt ë ®Çu c©u th¬ gîi cho em suy nghÜ g×?

- Thµnh ng÷, ®iÓn cè - Nhí ng yªu, KiÒu còng rÊt nhí vÒ cha mÑ. Nh−ng ND ko dïng th−¬ng hay nhí mµ l¹i dïng mét ch÷ - Ng«n ng÷ ®éc tho¹i xót ë ®Çu c©u th¬. Bëi xót ®©u chØ ®¬n thuÇn lµ nhí, lµ th−¬ng mµ cßn bao hµm c¶ nçi giËn ®êi , tr¸ch ->KiÒu lµ ng−êi con hiÕu th¶o m×nh. cã tÊm lßng vÞ tha ®¸ng träng, Thảo luận nhóm bàn 5p: ? Em cã nx g× vÒ tõ ng÷, ng«n ng÷ ®c sd ®Ó miªu t¶ nçi nhí cha mÑ cña KiÒu? ? Qua ®ã ta thÊy KiÒu lµ ng−êi con ntn? * Gv: T©m t− Êy ®c biÓu ®¹t qua chiÒu dµi cña thêi gian vµ kho¶ng c¸ch cña ko gian ? Qua ®o¹n miªu t¶ nçi nhí cña K, em thÊy KiÒu lµ ng ntn?

- Trong c¶nh ngé hiÖn t¹i, K lµ ng ®¸ng th−¬ng nhÊt, nh−ng nµng ®· quªn b¶n th©n ®Ó nghÜ vÒ ng yªu vµ cha mÑ. KiÒu lµ λ cã t/yªu thuû chung, λ con hiÕu th¶o, λ cã tÊm lßng vÞ tha ®¸ng träng. Mét lÇn n÷a, ta l¹i b¾t gÆp nh÷ng nÐt ®¸ng yªu, nh÷ng nÐt ®Ñp 154

chuÈn mùc cña ng phô n÷ VN. ? Miªu t¶ nçi nhí cña KiÒu, v× sao ND l¹i ®Ó K nhí chµng Kim tr−íc? Nh− vËy cã hîp lÝ kh«ng?

- KiÒu nhí chµng Kim tr−íc, ®iÒu ®ã ®i ng−îc l¹i víi ®¹o lÝ th«ng th−êng cña ng−êi ¸ §«ng (ch÷ hiÕu ®Æt tr−íc ch÷ t×nh) song vÉn phï hîp víi quy luËt t©m lý vµ cßn thÓ hiÖn quan niÖm tiÕn bé, sù tinh tÕ cña ngßi bót ND. + Bëi v×, trong c¬n gia biÕn, K ®· hi sinh mèi t×nh ®Çu ®Ó cøu g®, K ®· phÇn nµo ®Òn ®¸p “c«ng ¬n sinh thµnh” cho cha mÑ. Cßn víi KT nµng lu«n mÆc c¶m m×nh lµ kÎ phô b¹c, thÊy cã lçi v× ®· phô lêi thÒ −íc ®ªm tr¨ng thiªng liªng. + Vµ cã lÏ, h×nh ¶nh tÊm r¨ng gÇn lµ ng b¹n duy nhÊt cña KiÒu ë lÇu Ng−ng BÝch ®· kh¬i gîi KiÒu nhí ®Õn lêi thÒ nguyÒn t×nh yªu d−íi tr¨ng víi chµng Kim Ngày nµo. + K võa bÞ MGS lµm nhôc vµ ®ang bÞ Ðp tiÕp kh¸ch lµng ch¬i nªn nçi ®au lín nhÊt cña K lµ « tÊm son gét rö bao giê cho phai, nªn trong t×nh c¶nh nµy K 3.Nçi buån cña TK: nhí chµng K tr−íc.

- §Ó K ®Æt nçi nhí ng yªu lªn tr−íc nçi nhí cha mÑ, ta c¶m nhËn ®c sù thÊu hiÓu vµ c¶m th«ng cña ND víi sù ®æ vì dang dë cña mèi t×nh cao ®Ñp. ? Cµng nghÜ vÒ ng−êi yªu vµ cha mÑ t©m tr¹ng KiÒu ra sao?

Nh÷ng c©u th¬ nµo thÓ hiÖn râ ®iÒu ®ã?

- Cµng nghÜ cµng buån. ( HS ®äc 8 c©u cuèi) * Th¶o luËn nhóm 5p : 1. Hiy t×m nh÷ng ý th¬ gîi t¶ c¶nh vËt ë 8 c©u cuèi?

2. ë mçi c¶nh vËt ®Òu béc lé t©m tr¹ng vµ th©n phËn nµng KiÒu, em hiy ghi l¹i t©m tr¹ng ®ã?

C¶nh vËt

T©m tr¹ng

- Mét c¸nh buåm => gîi lªn mét nçi buån da thÊp tho¸ng xa xa n¬i diÕt vÒ quª nhµ xa c¸ch. cöa bÓ chiÒu h«m - Mét c¸nh “hoa

=> lµ nçi buån vÒ sè 155

tr«i man m¸c” gi÷a phËn hoa tr«i bÌo d¹t, dßng n−íc mªnh lªnh ®ªnh v« ®Þnh cña nµng. m«ng => lµ nçi bi th−¬ng, - “Néi cá dÇu dÇu” n¬i ch©n m©y, mÆt v« väng, kÐo dµi ko biÕt ®Êt mét mµu xanh mï ®Õn bao giê. xa tÝt t¾p

- C¸ch miªu t¶ râ nÐt víi nhiÒu møc ®é: tõ xa ®Õn gÇn; mµu s¾c tõ nh¹t ®Õn ®Ëm; ©m thanh tõ tÜnh ®Õn ®éng; nçi buån tõ man m¸c m«ng lung ®Õn lo ©u kinh sî - §iÖp tõ; ®iÖp cÊu tróc; t¶ c¶nh ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ ë 8 c©u cuèi? ngô t×nh; ng«n ng÷ ®éc tho¹i; tõ l¸y. ? Nh÷ng thñ ph¸p nghÖ thuËt nµo ®−îc sö dông ë - NghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh: ®©y? Td? ? H·y ph©n tÝch c¸i hay, c¸i ®Ñp mµ c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã mang l¹i?

- Cã ®Õn bèn côm tõ “buån tr«ng” ®Æt ë ®Çu c©u më ra bèn cÆp c©u lôc b¸t t¹o ©m h−ëng trÇm buån, nh− më ra mét nçi buån chÊt chøa tÇng tÇng líp líp l©u nay nÐn chÆt trong lßng. Buån tr«ng trë thµnh ®iÖp => Sù c« ®¬n, th©n phËn nhá bÐ khóc tuæi th¬ còng lµ ®iÖp khóc t©m tr¹ng ch×m næi v« ®Þnh, nçi nhí quª - NghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh: c¶ ®o¹n th¬ kÕt thµnh nhµ, sù kinh hoµng lo sî tr−íc mét bøc tranh thiªn nhiªn toµn c¶nh, nh−ng mçi h×nh tai biÕn cña nµng KiÒu. ¶nh thiªn nhiªn ®ång thêi lµ mét Èn dô vÒ t©m tr¹ng *) 1 t©m hån bÞ hµnh h¹, 1 sè vµ sè phËn con ng. phËn b¬ v¬ l¹c lâng bÞ ®e do¹. ? Víi nh÷ng bpnt ®ã cã t¸c dông g× trong viÖc diÔn III. Tæng kÕt(5p) t¶ t©m tr¹ng cña TK? 1. NghÖ thuËt. ? Tõ ®ã em c¶m nhËn ®−îc nçi ®au nµo trong t©m 2. Néi dung. hån vµ sè phËn nµng KiÒu? ( ghi nhí) * Hoạt động 3: Tổng kết - Mục tiêu: HS đánh giá ND, NT đoạn trích.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Thiªn nhiªn d÷ => lµ t©m tr¹ng h·i déi “ giã cuèn m»t hïng lo sî tr−íc nh÷ng duÒnh”. “ Çm Çm tiÕng tai häa ®ang r×nh rËp, s½n sµng Ëp xuèng. sãng”

156

- Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Nªu nt vµ nd ®Æc s¾c cña ®o¹n trÝch? ? Tõ ®ã em hiÓu thªm ®iÒu ®¸ng quý nµo trong chñ nghÜa nh©n ®¹o cña ND? - §ång c¶m víi nçi buån khæ vµ kh¸t väng h¹nh phóc cña con ng−êi.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn cảm nhận 6 câu thơ cuối đoạn trích trên.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- Liªn hÖ sè phËn ng−êi phô n÷ trong xh Ngày nay - T×m c¸c t¸c phÈm VHT§ nãi vÒ ®Ò tµi ng−êi phô n÷ vµ ph©n tÝch Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 27/9/2019

______________________________________________________ Ngày so¹n 26/9/2019 Ngày d¹y : Bµi 6.TiÕt 33: Miªu t¶ trong v¨n B¶n tù sù I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: HiÓu vai trß cña yÕu tè miªu t¶ sù viÖc, hµnh ®éng, c¶nh vËt vµ ng−êi trong v¨n b¶n tù sù.

157

- Kü n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông c¸c ph−¬ng thøc biÓu ®¹t trong v¨n b¶n.

- Th¸i ®é: Båi d−ìng kh¶ n¨ng miÓu t¶ cho h/s khi viÕt v¨n tù sù.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá II. ChuÈn bÞ : - GV: B¶ng phô, SGK, gi¸o ¸n - HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h/d cña gv.

III. Tæ chøc giê häc: I.. Hoạt động khởi động (5p) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: : thuyết trình, đàm thoại ? ThÕ nµo lµ v¨n tù sù? Trong v¨n tù sù cã nh÷ng yÕu tè nµo?

C¸c em ®· ®−îc lµm quen víi v¨n b¶n tù sù ë líp 8, nhê c¸c yÕu tè t¶ hµnh ®éng, sù viÖc, c¶nh vËt vµ ng−êi th× ng−êi ®äc míi h×nh dung râ c©u chuyÖn ®ã x¶y ra ntn? VËy yÕu tè miªu t¶ cã vai trß ntn?

II. Hoạt động hình thành kiến thức (35p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Ho¹t ®éng I: T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ trong v¨n tù s−: - Mục tiêu: HS thấy tác dụng của yếu tố miêu tả và cách dùng trong văn tự sự..

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? §o¹n trÝch kÓ vÒ viÖc g× ? Trong trËn ®¸nh ®ã vua Quang Trung lµm g× vµ xuÊt hiÖn ntn - Vua Quang Trung chØ huy ®¹o qu©n bÊt ngê ®¸nh chiÕm ®ån Ngäc Håi.

- Quang Trung chØ huy t−íng sÜ ®¸nh ®ån Ngäc Håi. ? Em h1y chØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶ trong

I. T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ trong v¨n tù s−:( 17p)

1.VD 2. NX

158

®o¹n trÝch?

- C¸c yÕu tè miªu t¶: + Nh©n cã giã b¾c, qu©n Thanh bÌn dïng èng phun khãi löa ra, khãi to¶ mï trêi...qu©n Thanh l¹i tù h¹i m×nh. + ... qu¨ng v¸n xuèng ®Êt...cÇm dao chÐm bõa... nhÊt tÒ x«ng tíi mµ ®¸nh. + Qu©n Thanh chèng ®ì kh«ng næi, bá ch¹y t¸n lo¹n, giµy xÐo lªn nhau mµ chÕt. + Qu©n T©y S¬n thõa thÕ chÐm giÕt lung tung, th©y n»m ®Çy ®ång, m¸u ch¶y thµnh suèi ? C¸c chi tiÕt miªu t¶ Êy nh»m thÓ hiÖn nh÷ng ®èi t−îng nµo ?

- Quan s¸t sgk phÇn c. ? Cã b¹n nªu ra 4 sù viÖc nh− trong sgk, em h1y nèi c¸c sù viÖc Êy thµnh 1 ®o¹n v¨n?

- GhÐp c¸c sù viÖc: a - b - c - d.

- Treo b¶ng phô ®o¹n v¨n võa t¹o. * Th¶o luËn cÆp ®«i: Em h1y so s¸nh ®o¹n v¨n võa t¹o víi ®o¹n v¨n phÇn trÝch dÉn em thÊy ®o¹n v¨n nµo sinh ®éng..? T¹i sao? + §o¹n v¨n võa t¹o kh«ng sinh ®éng, kh« khan, kÐm hÊp dÉn chØ kÓ ®−îc c¸c sù viÖc, ch−a lµm râ ®−îc ®−îc sù viÖc Êy diÔn ra nh− thÕ nµo?

-+ §o¹n v¨n trÝch dÉn sinh ®éng hÊp dÉn h¬n, trËn ®¸nh cña vua QT ®−îc t¸i hiÖn cô thÓ.

-> Nhê yÕu tè miªu t¶. ? Nhê yÕu tè nµo mµ trËn ®¸nh cña QT l¹i ®−îc t¸i hiÖn sinh ®éng nh− thÕ?

- Nhê yÕu tè yÕu miªu t¶ nªn hµnh ®éng, con ng−êi, c¶nh vËt trong trËn chiÕn ®Êu diÔn ra 1 c¸ch sèng ®éng lµm cho c©u chuyÖn trë nªn hÊp dÉn. ? YÕu tè miªu t¶ cã vai trß ntn trong v¨n tù sù - §ãng vai trß hç trî, nh»m lµm næi bËt néi

- C¸c chi tiÕt miªu t¶ cô thÓ hµnh ®éng, sù viÖc, c¶nh vËt vµ ng−êi trong trËn ®¸nh lµm næi bËt c¶nh trËn ®¸nh, h×nh ¶nh QT lÉm liÖt qu¶ c¶m vµ sù thÊt b¹i th¶m h¹i cña qu©n Thanh.

- Nhê cã yÕu tè miªu t¶ mµ trËn ®¸nh ®−îc t¸i hiÖn 1 c¸ch sinh ®éng, lµm cho c©u chuyÖn trë nªn hÊp dÉn.

3. Ghi nhí : (SGK)

III. LuyÖn tËp ( 20p)

159

dung c©u chuyÖn.

- Gäi häc sinh ®äc sgk * Ho¹t ®éng 2. LuyÖn tËp - Mục tiêu: HS vận dụng lý thuyết làm bài tập.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ - Gäi häc sinh ®äc bµi tËp - X® yªu cÇu cña bµi tËp ? T×m nh÷ng yÕu tè miªu t¶ ( ng−êi vµ c¶nh trong ®o¹n trÝch, chØ râ t¸c dông cña yÕu tè miªu t¶ trong ®o¹n trÝch?

H/® nhãm lín - 6 phót c¸c nhãm th¶o luËn, ph¸t biÓu - bæ sung - gv kl.

- Nhãm ;1.2.3 :®o¹n trÝch chÞ em TK - Nhãm:3-4.5 ®o¹n trÝch c¶nh Ngày xu©n .

- §äc bµi tËp - nªu yªu cÇu cña bµi tËp. ? ViÕt ®o¹n v¨n kÓ vÒ viÖc chÞ em TK ®i ch¬i xu©n trë vÒ cã sö dông yÕu tè t¶ c¶nh Ngày xu©n.

1. Bµi tËp 1: - C¸c yÕu tè c¶nh, t¶ ng−êi trong 2 ®o¹n a.T¶ ng−êi: - V©n xem trang trong kh¸c vêi Khu«n tr¨ng ®Çy ®Æn nÐt ngµi në nang .m©y thua n−íc tãc tuyÕt nh−êng mµu da.

- KiÒu cµng s¾c s¶o mÆn mµ So bÒ tµi s¾c l¹i lµ phÇn h¬n. ..hoa ghen thua th¾m liÔu hên kÐm xanh. b. T¶ c¶nh: Cá non xanh tËn ch©n trêi Cµnh lª tr¾ng ®iÓm 1 vµi b«ng hoa Tµ tµ bãng ng¶ vÒ t©y ...DÞp cÇu nho nhá cuèi ghÒnh b¾c ngang c.T¸c dông: C¸c yÕu tè miªu t¶ lµm cho v¨n b¶n sinh ®éng, hÊp dÉn gµu chÊt th2. Bµi tËp 2:

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

160

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- T×m c¸c ®o¹n v¨n trong c¸c v¨n b¶n tù sù ®· häc cã sö dông yÕu tè miªu t¶ - ChuÈn bÞ tiÕt sau viÕt bµi sè 2 t¹i líp - V¨n tù sù Rót kinh nghiÖm Ngày 27/9/2019

_________________________________________ Ngày so¹n :26/9/ 2019 Ngày d¹y : TiÕt 34+ 35: viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: - BiÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®Ó thùc hµnh viÕt mét bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ c¶nh vËt, con ng−êi, hµnh ®éng.

- Kü n¨ng:RÌn luyÖn kü n¨ng diÔn ®¹t, tr×nh bµy.

- Th¸i ®é: Båi d−ìng kh¶ n¨ng miÓu t¶ cho h/s khi viÕt v¨n tù sù.

- Năng lực: Tự giải quyết vấn đề....

II. ChuÈn bÞ : - GV: §Ò kiÓm tra vµ mét sè h−íng dÉn - HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h/d cña gv.

III. Tæ chøc giê häc: 1: æn ®Þnh tæ chøc: (1') 2: KiÓm tra:Sù chuÈn bÞ giÊy kiÓm tra (1p) 3. Bµi míi:41p) * §Ò bµi: T−ëng t−îng sau 20 n¨m, vµo mét Ngày hÌ, em vÒ th¨m l¹i tr−êng cò. H·y viÕt th− cho b¹n häc håi Êy kÓ l¹i buæi th¨m tr−êng ®Çy xúc động ®ã.

I. Yªu cÇu: 1- Bµi viÕt bè côc râ rµng 3 phÇn më bµi, th©n bµi, kÕt bµi. D¹ng viÕt th− - Tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn - Bµi v¨n tù sù d−íi h×nh thøc mét bøc th−, cÇn ®¶m b¶o : + ND chÝnh cña mét bøc th− lµ mét c©u chuyÖn + Cã thÓ x©y dùng lµ mét c©u chuyÖn vÒ t×nh c¶m thÇy trß, t×nh b¹n bÌ thuë thiÕu thêi cã ý nghÜa nh©n v¨n.

161

- Ng«i kÓ thø nhÊt 2. Dµn ý chung: a. Më bµi: - Giíi thiÖu hoµn c¶nh vÒ th¨m tr−êng - C¶m xãc chung vÒ buæi th¨m tr−êng ®ã b. Th©n bµi : * Giíi thiÖu kh¸i qu¸t buæi th¨m tr−êng: - C¬ héi: vÒ quª, th¨m tr−êng dÞp nµo ®ã -Cuéc sèng cña ng−êi kÓ chuyÖn : ®· tèt nghiÖp ®¹i häc, cao häc, nh−ng c«ng t¸c xa - VÉn nhí quª h−¬ng, m¸i tr−êng, thÇy c«, b¹n bÌ * DiÔn biÕn buæi th¨m tr−êng: - Trªn ®−êng vÒ - §Õn tr−êng + T¶ quang c¶nh tr−êng cã g× thay ®æi míi so víi Ngày x−a + KÓ chuyÖn kØ niÖm s©u s¾c trong buæi th¨m tr−êng: T×nh c¶m thÇy trß gÆp gì ; t×nh c¶m b¹n bÌ; Nh÷ng kØ niÖm in dÊu khã quªn - Lóc ra vÒ, chia tay tr−êng cò: Suy nghÜ, mong muèn høa hÑn... c. KÕt bµi: - C¶m xãc cña nh©n vËt t«i sau Ngày vÒ th¨m KÕt thóc bøc th−: chóc, th¨m, chµo.

II. BiÓu ®iÓm: 1. Bè côc râ rµng 3 phÇn : §óng h×nh thøc bøc th− (1®) 2. PhÇn më bµi: lêi v¨n ng¾n gän, hÊp dÉn, xúc động (1®) 3. PhÇn th©n bµi: nªu ®ñ ý, lêi v¨n ng¾n gän, trong s¸ng, gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, biÓu c¶m, Ýt sai lçi chÝnh t¶ (6®) 4. PhÇn kÕt bµi: ®óng yªu cÇu, t×nh c¶m, bµi häc (1®) 5. Ch÷ viÕt s¹ch, ®Ñp, sai Ýt lçi chÝnh t¶ (1®) - Gi¸o viªn theo dâi häc sinh lµm bµi - Yªu cÇu c¸c em ph©n tÝch ®Ò, lËp dµn ý ra giÊy nh¸p, viÕt bµi theo dµn ý cña m×nh - Thu bµi vµ nhËn xÐt giê lµm bµi cña h/s 4. Cñng cè: (1p) - Thu bµi vµ nhËn xÐt giê lµm bµi cña h/s 5.DÆn dß:(1p) ¤n tËp kÜ lÝ thuyÕt v¨n tù sù - TËp viÕt c¸c ®o¹n v¨n cã kÕt hîp yÕu tè miªu t¶ Rót kinh nghiÖm

162

Ngày 27/9/2019

____________________________________________ Ngày so¹n : 26/9/2019 Ngày d¹y : Bài 8.TiÕt 36: §äc- HiÓu v¨n b¶n: lôc v©n tiªn cøu kiÒu nguyÖt nga (TrÝch truyÖn Lôc V©n Tiªn - NguyÔn §×nh ChiÓu) I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: N¾m ®−îc cèt truyÖn vµ nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm.- ThÊy ®−îc n/ thuËt miªu t¶ néi t©m nh©n vËt cña ND. (KiÒu ë l©u Ng−ng BÝnh).

Qua ®o¹n trÝch, hiÓu ®−îc kh¸t väng cøu ng−êi, cøu ®êi cña t¸c gi¶ vµ phÈm chÊt cña 2 nh©n vËt LVT vµ KNN. - HiÓu ®−îc ®Æc tr−ng ph−¬ng thøc kh¾c häa t/c¸ch nh©n vËt cña truyÖn.

- Kü n¨ng: RÌn luyÖn kü n¨ng ®äc th¬ lôc b¸t - Th¸i ®é:Båi d−ìng GD, bµi häc vÒ t×nh ng−êi, ý thøc gióp ®ì nhau trong c¬n ho¹n n¹n.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

II. ChuÈn bÞ : - GV: S−u tÇm t¸c phÈm LVT vµ mét sè bµi viÕt vÒ N§C. - HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn.

III. Tæ chøc giê häc: I. Khëi ®éng: (5p) KÓ tªn t¸c phẩm VHTĐ VN đã học ?

- HS tr¶ lêi=> nhËn xÐt - GV nhËn xÐt vµ dÉn vµo bµi II. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc (35p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

I. Giíi thiÖu chung(25p) * Hoạt động 1: Giới thiệu chung - Mục tiêu: Hs nắm được tác giả, xuất xứ, bố 1. T¸c gi¶: cục… văn bản - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh 163

giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ

a. Cuéc ®êi: - N§C (1822 - 1888) sinh ë quª mÑ: Gia §Þnh, quª cha: Thõa Thiªn – HuÕ, tôc gäi lµ §å ChiÓu - Lµ nhµ th¬ mï yªu n−íc - S¸ng t¸c th¬ v¨n truyÒn b¸ ®¹o lÝ lµm ng−êi, khÝch lÖ tinh thÇn yªu n−íc, chiÕn ®Êu cña nh©n d©n Nam Bé.

-> Lµ nhµ th¬ tiªu biÓu nhÊt cña n−íc ta vµ cña NB cuèi TK XIX, lµ ngän cê ®Çu cña v¨n th¬ yªu n−íc chèng Ph¸p trong giai ®o¹n nµy b. C¸c t¸c phÈm: ViÕt b»ng ch÷ n«m: * TruyÖn th¬: TruyÖn LVT, D−¬ng Tõ – Hµ MËu, Ng− TiÒu y thuËt vÊn ®¸p.

- Phương thức: cá nhân ,cả lớp, nhóm.

- Sản phẩm:Câu trả lời của hs và nd ghi vở - Cách tiến hành: - HS: Quan s¸t SGK, xem tranh ch©n dung N§C ? Dùa vµo chó thÝch nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ N§C? GV: Trong c¸c nhµ v¨n, nhµ th¬ x−a vµ nay, «ng lµ nhµ th¬ ®au khæ nhÊt, mï lßa, häc vÊn dë dang, nghÌo khæ, sèng trong c¶nh lo¹n l¹c khi TDP x©m l−îc n−íc ta. ? N§C cã vÞ trÝ ntn trong nÒn v¨n häc d©n téc?

T¹i sao «ng l¹i ®−îc coi lµ nhµ th¬ lí cña d©n téc? * C¸c bµi th¬: Ch¹y giÆc, v¨n tÕ - S¸ng t¸c nhiÒu t¸c phÈm? nghÜa sÜ CÇn Giuéc, V¨n tÕ Tr−¬ng §Þnh, V¨n tÕ nghÜa sÜ trËn vong lôc tØnh. ? KÓ tªn 1 sè t¸c phÈm tiªu biÓu cña N§C ?

- HS kÓ theo SGK ? Nªu hoµn c¶nh ra ®êi cña t¸c phÈm? ? TG nh÷ng n¨m 50 nhµ th¬ ®ang lµm g×?

- D¹y häc vµ lµm nghÒ thuèc ch÷a bÖnh. ? TP nµy ®−îc viÕt b»ng thÓ lo¹i th¬ g×?

• §äc, tãm t¾t truyÖn trong SGK - Tãm t¾t truyÖn: chia lµm 4 phÇn: + LVT ®¸nh c−íp cøu KNN. + LVT gÆp n¹n ®−îc thÇn vµ nh©n d©n cøu gióp. + NN gÆp n¹n ®−îc PhËt Bµ vµ nh©n d©n cøu gióp vÉn mét lßng chung thñy víi VT. + V©n tiªn vµ NN gÆp l¹i nhau. ? NhËn xÐt kÕt cÊu cña truyÖn?

- KÕt cÊu truyÖn theo tõng ch−¬ng håi xoay quanh diÔn biÕn cuéc ®êi c¸c nh©n vËt chÝnh cã t/c truyÖn kÓ.

2. T¸c phÈm truyÖn LVT: - H/C ra ®êi: §Çu nh÷ng n¨m 50 thÕ kØ XIX. - ThÓ lo¹i: TruyÖn th¬ N«m gåm 2082 c©u th¬ lôc b¸t.

- KÕt cÊu : Theo kiÓu ch−¬ng håi - Môc ®Ých: TruyÒn d¹y ®¹o lÝ lµm ng−êi. *) Lµ 1 truyÖn th¬ N«m xuÊt s¾c cña N§C ®−îc l−u truyÒn réng r·i trong nh©n d©n.

164

? TruyÖn ®−îc viÕt ra nh»m môc ®Ých g×? ? §¹o lÝ lµm ng−êi mµ N§C muèn truyÒn ®¹t tíi mäi ng−êi lµ nh÷ng ®¹o lÝ g×?

- HS nªu, GV gi¶i thÝch vµ chøng minh. ? §¸nh gi¸ g× vÒ t¸c phÈm nµy? *) ë thêi ®¹i ®ã chÕ ®é pk khñng ho¶ng trÇm träng, kØ c−¬ng trËt tù XH láng lÎo, ®¹o ®øc suy vi, 1 tp nh− thÕ ®· ®¸p øng nguyÖn väng cña nd, cho nªn míi ra ®êi nã ®· ®−îc nd Nam Bé tiÕp nhËn nång nhiÖt. ? H1y t×m vµ so s¸nh sù gièng nhau gi÷a cuéc ®êi N§C vµ LVT?( Thảo luận đôi bạn) - Gièng nhau:( cïng ®i thi, ®−îc tin mÑ mÊt, bá thi vÒ chÞu tang, khãc bÞ mï 2 m¾t, béin h«n) - Kh¸c nhau: + VT s¸ng m¾t, thi ®ç, th¾ng giÆc, gÆp l¹i NN h−ëng h¹nh phóc. + N§C vÜnh viÔn mï loµ, sèng nghÌo qua ®êi trong èm ®au. ? Qua sù kh¸c nhau ®ã cho ta thÊy N§C muèn göi g¾m ë nh©n vËt yªu quý cña m×nh ®iÒu g×? ? Cã ý kiÕn cho r»ng t¸c phÈm cã tÝnh tù truyÖn, em thÊy cã ®óng kh«ng? T¹i sao? * T¸c phÈm cã tÝnh chÊt tù truyÖn chØ lµ mét phÇn nh−ng kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ bëi nã cßn thÓ hiÖn m¬ −íc cña t¸c gi¶ (LVT ®−îc tiªn «ng ch÷a s¸ng m¾t trë l¹i, h−ëng h¹nh phóc cïng NN; Cßn N§C th× vÜnh viÔn mï lßa, suèt ®êi sèng nghÌo, qua ®êi trong èm ®au, bÖnh tËt, ...) ? §o¹n trÝch n»m ë phÇn nµo cña t¸c phÈm *) §äc ®o¹n trÝch.

- H/d h/s t×m hiÓu chó thÝch trong SGK ? QS phÇn cuèi khi LVT cøu KNN, nµng ®· nghÜ ®Õn c©u g×? B¸o ®øc thï c«ng lµ g×?

Tr−íc hµnh ®éng cña NN, LVT nhí ®Õn c©u g×?

Côm tõ nµy cã nghÜa ntn? ? V/b chia thµnh mÊy phÇn, nªu ý cña tõng phÇn? ? X¸c ®Þnh n/ vËt chÝnh cña v/b nµy? V× sao em

*) LVT lµ nh©n vËt thÓ hiÖn lÝ t−ëng kh¸t väng cña nhµ th¬ vÒ ng−êi anh hïng trung hiÕu, tiÕt nghÜa, ng−êi anh hïng v× d©n trõ b¹o phß ®êi gióp n−íc.

II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. Nh©n vËt LVT:(15p) 165

l¹i x/® nh− thÕ?

Bè côc: 2 phÇn + Tõ ®Çu _> th©n vong: VT ®¸nh tan bän c−íp + Cßn l¹i: Cuéc trß chuyÖn gi÷a LVT vµ KNN - N/ vËt chÝnh: LVT lµ nh©n vËt cña c¶ 2 sù viÖc ®¸nh c−íp vµ trß chuyÖn cïng KNN * Ho¹t ®éng 2. T×m hiÓu v¨n b¶n : - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT đoạn trích.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ - GV giíi thiÖu vÒ LVT Cã ng−êi ë quËn §«ng Thµnh Tu nh©n tÝch ®øc sím sinh con hiÒu §Æt tªn lµ LVT Tuæi võa ®«I 8 (16) nghÒ chuyªn häc hµnh ? Trªn ®−êng ®i thi VT gÆp chuyÖn g× ?

- GÆp bän c−íp b¾t ng−êi ?V©n Tiªn ®1 hµnh ®éng ra sao tr−íc t×nh huèng ®ã?

- Hµnh ®éng: BÎ c©y lµm gËy ...

- Lêi lÏ: Kªu r»ng bí ®¶ng hung ®å, Chí quen ... hå ®å h¹i d©n. ? Em h1y miªu t¶ l¹i h×nh ¶nh VT khi ®¸nh c−íp qua nh÷ng chi tiÕt võa t×m? ? H×nh ¶nh bon c−íp Phong Lai hiÖn lªn ntn? ? Cã nhËn xÐt g× vÒ hµnh ®éng cña bän c−íp qua nh÷ng chi tiÕt ®ã ? ? Em cã nx g× vÒ c¸ch x©y dùng h×nh ¶nh cña t¸c gi¶ ë nh÷ng chi tiÕt nµy ? ? Tr−íc th¸i ®é ®ã VT chØ cã mét m×nh, chµng ®· lµm ntn ?

- T¶ ®ét h÷u x«ng…

a. LVT ®¸nh c−íp:

- NT: ®èi lËp

So s¸nh => Kh¼ng ®Þnh tµi n¨ng, khÝ ph¸ch, dòng c¶m cña VT

166

? Em hiÓu ntn vÒ côm tõ t¶ ®ét h÷u x«ng? ? Nªu hiÓu biÕt vÒ TriÖu Tö? ? T¸c gi¶ ®1 sö dông nghÖ thuËt g×? ? T¸c gi¶ so s¸nh LVT víi TriÖu Tö nh»m môc ®Ých g×?

-*So s¸nh VT cã søc khoÎ vâ nghÖ cao c−êng nh− TriÖu Tö Long mét t−íng trÎ cña L−u BÞ thêi Tam quèc ®· dòng c¶m 1 m×nh ph¸ vßng v©y qu©n Tµo ë trËn T−¬ng D−¬ng ®Ó b¶o vÖ A §Èu, con cña L−u BÞ, hay Th¹ch Sanh (VN) ? Cã ph¶i ai gÆp chuyÖn bÊt b×nh còng cã hµnh ®éng nh− LVT kh«ng? V× sao?

- K. V× cã thÓ nguy ®Õn tÝnh m¹ng. ? Ngoµi ra t¸c gi¶ cßn sö dông biÖn ph¸p nt g×?

- §Æt nh©n vËt vµo t×nh huèng thö th¸ch. X©y dùng nh©n vËt qua lêi nãi, hµnh ®éng. ? Qua ®ã ta thÊy hµnh ®éng cña VT chøng tá ®iÒu g×? ? Tõ hµnh ®éng ®ã cho thÊy VT lµ ng−êi ntn? * Th¶o luËn cÆp ®«i: Hµnh ®éng VT khi ®¸nh c−íp cøu KNN gîi liªn t−ëng h×nh ¶nh nv nµo trong truyÖn cæ tÝch? ? Theo m« tÝp nµy, t¸c gi¶ x©y dùng nh©n vËt ®Ó thÓ hiÖn −íc m¬ g× cña t¸c gi¶ còng nh− cña nd lao ®éng?

- Tsanh giÕt ch»n tinh - Hình ảnh Lục Vân Tiên được khắc hoạ theo một mô típ quen thuộc ở truyện nôm truyền thống: 1 chàng trai tài giỏi, cứu một cô gái thoát khỏi tình huống hiểm nghèo, rồi từ ân nghĩa đến tình yêu.

Niềm mong ước của tác giả và còng là của nhân dân trong thời buổi hỗn loạn, người ta trông mong ở những người tài đức, dám ra tay cứu nạn giúp đời

*) VT lµ ng−êi coi träng lÏ ph¶i c¨m ghÐt kÎ ¸p bøc bÊt c«ng, kh«ng sî hiÓm nguy. *) ThÓ hiÖn kh¸t väng hµnh ®¹o gióp ®êi.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV 167

- Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn tóm tắt truyện Lục Vân Tiên.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- Sưu tầm và đọc “Truyện Lục Vân Tiên”.

So¹n bµi: TiÕp phÇn LVT ®¸nh c−íp cøu KNN. Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 4/10/2019

______________________________________________

Ngày so¹n :2/10/2019 Ngày d¹y : Bài 8. TiÕt 39: §äc -HiÓu v¨n b¶n: lôc v©n tiªn cøu kiÒu nguyÖt nga (tiÕp) (TrÝch truyÖn Lôc V©n Tiªn - NguyÔn §×nh ChiÓu) I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: HiÓu ®−îc kh¸t väng cøu ng−êi, gióp ®êi cña t¸c gi¶ vµ phÈm chÊt 2 nh©n vËt: Lôc V©n Tiªn, KiÒu NguyÖt Nga. - HiÓu ®−îc ®Æc tr−ng ph−¬ng thøc kh¾c häa tÝnh c¸ch nh©n vËt cña truyÖn.

- Kü n¨ng: RÌn luyÖn kü n¨ng ®äc th¬ lôc b¸t - Th¸i ®é:Båi d−ìng GD, bµi häc vÒ t×nh ng−êi, ý thøc gióp ®ì nhau trong c¬n ho¹n n¹n.

168

Tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ néi dung vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña truyÖn th¬, ®ång thêi thªm yªu quý t¸c gi¶ NguyÔn §×nh ChiÓu.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

II. ChuÈn bÞ : - GV: So¹n, nghiªn cøu tµi liÖu PP: §µm tho¹i, gîi më, b×nh gi¶ng - HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn.

III. Tæ chøc giê häc: I. Khëi ®éng: (5p) Hµnh ®éng ®¸nh c−íp béc lé p/c g× cña LVT? - HS tr¶ lêi=> nhËn xÐt - GV nhËn xÐt vµ dÉn vµo bµi II. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc (35p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Ho¹t ®éng 1. T×m hiÓu v¨n b¶n : - Mục tiêu: HS phân tích ND, NT đoạn trích.

III. T×m hiÓu ®o¹n trÝch - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

1. Nh©n vËt LVT:(20p) b. LVT trß chuyÖn víi KNN - Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ - Gäi h/s ®äc tiÕp: tõ dÑp råi -> nãi ra ? §¸nh xong bän c−íp LVT cã hµnh ®éng g×? ? Vân Tiên hỏi họ điều gì? Chàng có thái độ ra sao?

- Ai, con ai, đi đâu, tên gì, việc gì, ai thầy, ai tớ - Thấy hai cô gái chưa hết hãi hùng, chàng động lòng an ủi: “ Ta đã trừ… phận trai”. ? Em có cảm nhận gì về lời hỏi han của LVT ?

- Chàng là người dễ xúc động, dễ cảm thông. Luôn quan tâm đến người khác. ? Nghe cô gái trong xe kêu khóc, van xin LVT “động lòng”, em hiểu LVTđộng lòng vì lẽ gì?

- Vì chàng thương người gặp nạn là hai cô gái.

- Xúc động trước lời kêu xin của cô tì nữ. Chàng 169

thấyhai cô gái dặm trường gặp tai ương không phương cứu thoát mà thấy xúc động và cảm thông. ? Vậy VT nói “ Ta đã trừ dòng lâu la” nhằm mục đích gì?

- Chàng an ủi, trấn an họ sau ? Những lời nói, cử chỉ đó giúp em hiểu thêm gì về LVT? -> cảm thông với người bị nạn ? Khi hai cô gái muốn tỏ ý ra ngoài tạ ơn, VT có thái độ như thế nào?

- Chàng vội vã can ngăn “Khoan… trai”. ? C©u nãi ®ã chøng tá chµng lµ ng−êi ntn? ? Khi KNN có nhã ý muốn trả ơn, VT có thái độ như thế nào trước nhã ý đó?

- Nghe nói liền cười: “Làm ơn…..trả ơn”. ? Em hiểu gì về thái độ và lời nói của LVT? - VT từ chối sự trả ơn. ( Thảo luận nhóm bàn 5p) ? Vì sao VT lại từ chối trước lời đề nghị đó của NN? ? ý nghĩa này được VT khẳng định bằng quan niệm nào? Em hiểu điều đó ntn?

- “ Nhớ câu… anh hùng” - Thấy việc nghĩa mà không kh«ng ph¶i lµ ng−êi anh hïng.

->1 quan niÖm nh©n sinh hµo hiÖp v« t−, kh«ng m¶y may tÝnh to¸n thiÖt h¬n.

- ThÊy viÖc nghÜa lµ lµm, kh«ng tÝnh to¸n thiÖt h¬n, kh«ng ®îi chê b¸o ®¸p. * GV: Đó còng chính là một lối sống cao đẹp mà NĐC gửi gắm ở LVT. Đạo lí ấy dù đã trải qua hơn một trăm năm vẫn hết sức cần thiết trong lối sống chúng ta.

Thảo luận nhóm 5p: ? H1y nhËn xÐt c¸ch sö dông ng«n ng÷ n/v trong ®o¹n trÝch nµy cã g× ®¸ng l−u ý? T¸c dông kh¾c häa t/ c¸ch cña nh©n vËt LVT ntn?

-> C− xö tÕ nhÞ cã häc, biÕt gi÷ lÔ nghÜa.

- Ng«n ng÷ méc m¹c, b×nh dÞ.

- X©y dùng nh©n vËt qua hµnh ®éng, cö chØ, lêi nãi vµ ®−îc ®Æt trong t×nh huèng cô thÓ.

-> V©n Tiªn lµ ng−êi anh hïng hµo hiÖp, träng nghÜa kinh tµi nh−ng còng rÊt tõ t©m, nh©n hËu.

170

? Qua ®ã ta thÊy VT lµ 1 ng−êi ntn?

2. Nh©n vËt KNN (12p) ? Qua nh©n vËt LVT, em rót ra bµi häc g× cho m×nh?

- Lµm viÖc nghÜa kh«ng v× ®Ó ®−îc tr¶ ¬n.

- Ph¶i v« t− khi lµm viÖc nghÜa.

- Nh©n vËt tù béc lé qua cö chØ , *) Theo dâi nh÷ng c©u th¬ kÓ vÒ c¸ch tr¶ lêi cña lêi nãi.

KNN ? KNN ®−îc miªu t¶ qua nh÷ng mÆt nµo? ? Khi ®−îc VT hái han NguyÖt Nga tù giíi thiÖu vÒ m×nh ntn?

- Lµ con g¸i quan tri phñ ë T©y Xuyªn “Lµm con ®©u d¸m c·i cha ... còng ®µnh”, “L©m -> NguyÖt Nga lµ c« g¸i khuª nguy ch¼ng gÆp gi¶i nguy ... bá ®i 1 håi” c¸c thïy mÞ, nÕt na cã häc thøc, ? C¸ch x−ng h« cã g× ®Æc biÖt? em thÊy lêi lÏ vµ c¸ch ¨n nãi cña KNN ntn?

- X−ng h«: Qu©n tö, tiÖn thiÕp.

- Lêi lÏ khiªm nh−êng, nãi n¨ng v¨n vÎ, dÞu dµng mùc th−íc, tr×nh bµy khóc triÕt râ rµng ? Víi c¸ch tr¶ lêi x−ng h« ®ã cho ta thÊy KNN lµ ng−êi con g¸i ntn? ? §−îc VT cøu tho¸t khái tay bän c−íp, nµng ®1 c− xö ra sao?

- Xúc động - mêi VT vÒ ®Ó tr¶ ¬n.. ? Lêi béc b¹ch cña KNN cña tiÒn ch¼ng cã b¹c vµng th× kh«ng ... tÊm lßng cïng ng−êi t©m tr¹ng cña nµng ntn?

- ¸y n¸y, b¨n kho¨n t×m c¸ch ®Òn ¬n. ? §èi víi VT th× viÖc tr¶ ¬n, ®Òn ¬n lµ hoµn toµn kh«ng cÇn thiÕt. Xong theo em, viÖc KNN cã ý tha thiÕt muèn tr¶ ¬n lµ cÇn thiÕt hay kh«ng? V× sao? ( Thảo luận đôi bạn) - RÊt cÇn. V× ®ã lµ ®¹o lÝ lµm ng−êi: ®−îc gióp ®ì - Lµ ng−êi c− xö ®óng mùc, ©n ph¶i biÕt tr¶ ¬n t×nh biÕt träng ¬n nghÜa. *) H¬n n÷a víi NN l¹i lµ 1 c¸i ¬n träng, kh«ng chØ lµ ¬n cøu m¹ng mµ cßn cøu c¶ cuéc ®êi trong tr¾ng cña nµng( mµ ®èi víi ng−¬× con g¸i, ®iÒu ®ã cßn 171

quý h¬n c¶ tÝnh m¹ng) ? Qua lêi lÏ cña KNN, em nhËn ra t/c¸ch cao ®Ñp g× cña nµng?

GV: NÕu ®−îc ng−êi kh¸c gióp ®ì mµ kh«ng biÕt nhí ¬n, ®Òn ¬n th× ®ã lµ con ng−êi bÊt nh©n, bÊt nghÜa. KNN ®· biÕt xö sù ®óng ®¹o lÝ lµm ng−êi.

Nh−ng cã ®iÒu ë ®©y nµng ch¼ng cã g× ®Ó ®Òn ¬n.

V× vËy, KNN thùc sù thÊy lóng tóng. Dï biÕt r»ng ®Òn ®¸p bao nhiªu còng lµ ch−a ®ñ.Vµ còng chÝnh v× thÕ mµ KNN ®· tù nguyÖn suèt ®êi gi÷ g×n, n©ng niu b¶o vÖ c¸i t×nh c¶m Êy, ¬n nghÜa cao ®Ñp Êy. ? Qua nh©n vËt nµy em rót ra bµi häc g× cho b¶n III.Tæng kÕt(4p) ( Ghi nhí: SGK) th©n?

- Ph¶i biÕt ®Òn ¬n nh÷ng ng−êi ®· gióp ®ì m×nh. §ã lµ truyÒn thèng quý b¸u cña d©n téc VN. * Hoạt động 3: Tổng kết - Mục tiêu: HS đánh giá ND, NT đoạn trích.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Qua ®o¹n trÝch, em thÊy t×nh cña cña N§C ®èi víi 2 nh©n vËt nµy nh− thÕ nµo?

- Yªu mÕn, tr©n träng.

- Ca ngîi sù thñy chung, ca ngîi ©n nghÜa, ca ngîi tinh thÇn träng nghÜa khinh tµi. ? §¸nh gi¸ nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nd, nt cña ®o¹n trÝch?

- HS ®äc ghi nhí SGK IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 4p) -Mục tiêu: Củng cố, vận dụng nâng cao kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân .

- Sản phẩm: câu trả lời ghi vở 172

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Viết đoạn văn cảm nhận về nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích trên.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) -Mục tiêu:mở rộng, nâng cao, liên hệ kiến thức.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , có thể nhờ trợ giúp.

- Sản phẩm: sưu tầm và đọc tài liệu có liên quan nội dung bài học.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: HS về nhà thực hiện .

- Sưu tầm và đọc “Truyện Lục Vân Tiên”.

- T×m nh÷ng c©u th¬ thÓ hiÖn quan niÖm anh hïng cña nh©n vËt LVT? Ph©n tÝch quan niÖm ®ã - So¹n bµi: Trau dåi vèn tõ Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 4/10/2019

___________________________________________ Ngày so¹n: 3/10/2019 Ngày d¹y: Bµi 7.TiÕt 38 : Trau dåi vèn tõ I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: HiÓu ®−îc tÇm quan träng cña viÖc trau dåi vèn tõ.

- Kü n¨ng: RÌn luyÖn kü n¨ng sö dông vèn tõ.

- Th¸i ®é: HiÓu, muèn trau dåi vèn tõ tr−íc hÕt ph¶i rÌn luyÖn ®Ó biÕt ®−îc ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c nghÜa còng nh− c¸ch dïng cña tõ.

-Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, II. ChuÈn bÞ : - GV: B¶ng phô cã néi dung bµi tËp trong SGK. - HS : Häc bµi cò, chuÈn bÞ tr−íc bµi míi.

III. Tæ chøc giê häc: I.. Hoạt động khởi động (5p) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: : thuyết trình, đàm thoại 173

? ThÕ nµo lµ thuËt ng÷? ThuËt ng÷ cã c¸c ®Æc ®iÓm g×? Cho VD? * Gîi ý: ThuËt ng÷ lµ nh÷ng tõ ng÷ biÓu thÞ kh¸i niÖm khoa häc, c«ng nghÖ, th−êng ®−îc dïng trong c¸c vb khoa hoc, c«ng nghÖ.

- §Æc ®iÓm: + Mçi thuËt ng÷ chØ biÓu thÞ 1 kh¸i niÖm vµ ng−îc l¹i. + ThuËt ng÷ kh«ng cã tÝnh biÓu c¶m.

- VD: ba z¬; Èn dô; ho¸n dô; muèi; II. Hoạt động hình thành kiến thức (35p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Ho¹t ®éng I: T×m hiÓu c¸ch rÌn luyÖn ®Ó n¾m v÷ng nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ - Môc tiªu : HS t×m hiÓu nắm nghĩa của từ và cách dùng từ - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ ? Qua ý kiÕn cña cè thñ t−íng Ph¹m V¨n §ång em hiÓu t¸c gi¶ muèn nãi ®iÒu g× ?

- TiÕng ViÖt rÊt giµu vµ ®Ñp, hoµn toµn cã kh¶ n¨ng ®¸p øng tèt nhu cÇu giao tiÕp cña ng−êi ViÖt. * TiÕng ViÖt lµ ng«n ng÷ cã kh¶ n¨ng rÊt lín ®Ó ®¸p øng nhu cÇu diÔn ®¹t cña ng−êi viÕt - Muèn ph¸t huy tèt kh¶ n¨ng cña TiÕng ViÖt, mçi c¸ nh©n ph¶i kh«ng ngõng trau dåi ng«n ng÷=> Đó là cách giữ gìn sự trong sáng của Tiếng việt hiệu quả nhất, thể hiện lòng tự hào dân tộc, ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc thông qua lời ăn tiếng nói của mỗi người. *) Th¶o luËn nhãm bµn ? Trong 3 c©u trªn ng−êi viÕt ®· m¾c lçi g×? ? Xác định lối diễn đạt trong những câu sau:

I.RÌn luyÖn ®Ó n¾m v÷ng nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ (10p) 1.VD 2. NhËn xÐt

- VD1: Muèn sö dông tèt T V tr−íc hÕt cần ph¶i trau dåi vèn tõ.

- Lçi diÔn ®¹t( lçi dïng tõ) a, thừa từ đẹp vì thắng cảnh: Cảnh đẹp b, Sai từ dự đoán: vì dự đoán: “đoán trước tình hình sự việc nào đó xảy ra trong tương lai”. Còn nghĩa trong câu là xác định thời gian ra đời của một vật đã biết. Thay bằng từ ‘ước đoán, 174

? Së dÜ ng−êi viÕt ®· m¾c lçi nµy lµ do ®©u?

-> Người viết không biết chính xác nghĩa và cách dùng từ mà mình sử dông *) Râ rµng lµ kh«ng ph¶i do “ tiÕng ta nghÌo” mµ do ng−êi viÕt ®· “ kh«ng biÕt dïng tiÕng ta” ? Nh− vËy ®ể “biết dïng tiếng ta”hay nói cách khác là muốn sử dụng tốt TV, chúng ta cần phải làm gì?

phỏng đoán”.

C, Sai từ đẩy mạnh: có nghĩa là “thúc đẩy cho phát triển nhanh lên”. Mà ở đây nói về quy mô: mở rộng hay thu hẹp, chứ không thể là nhanh hay chậm được.

- VD2: Ph¶i n¾m ®−îc ®Çy ®ñ vµ * Gv: ch−a râ th× ph¶i hái người biÕt, tra tõ chÝnh x¸c nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ ®iÓn. ? Muèn sö dông tèt T V chóng ta cÇn chó ý ®iÒu g×?

3. Ghi nhí SGK * Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c¸ch rÌn luyÖn ®Ó t¨ng vèn tõ II. RÌn luyÖn ®Ó lµm t¨ng vèn tõ - Môc tiªu: HS ph©n tÝch Vd ®Ó hiÓu c¸ch rèn (10p) luyện tăng vốn từ 1.VD: SGK - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

2. NhËn xÐt - Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ Gọi HS đọc ý kiến của Tô Hoài • Qua bài viết của mình nhà văn Tô hoài đã phân tích và chỉ ra quá trình trau dồi . vốn từ của Nguyễn Du. ? Nguyễn Du đã trau dồi vốn từ của mình bằng các nào ? Chỉ rõ ?

- Trau dồi vốn từ của đại thi hào Nguyễn Du bằng cách học lời ăn tiếng nói của nhân dân: + Nguyến Du học từ “áy” ở vùng quê Thái Bình( quê vợ) để viết nên “ cỏ áy bóng tà” trong truyện Kiều. + Nguyễn Du đã nghe và sáng tạo trên cơ sở công việc của người hái dâu chăn tằm mà 175

viết “ bén duyên tơ” trong truyện Kiều. ? Mục đích của việc trau dồi vốn từ qua việc học lời ăn tiếng nói ở nhân dân của Nguyễn Du là gì ? => Mục đích là để biết thêm những từ chưa biết làm tăng vốn từ. ? So sánh hình thức trau dồi vốn từ đã nêu ở phần 1 với hình thức trau dồi vốn từ của Nguyễn Du qua đoạn văn phân tích của Tô Hoài ? ( Yêu cầu thảo luận nhóm) - Hs thảo luận trình bày, nhận xét - GV nhận xét , kết luận.

- -> Phần 1 đề cập đến việc trau dồi vốn từ thông qua quá trình rèn luyện…(trên cơ sở những từ đã biết nhưng có thể chưa biết rõ).

- ViÖc trau dåi mµ T« Hoµi ®Ò cËp ®−îc thùc hiÖn theo h×nh thøc häc hái ®Ó biÕt thªm nh÷ng tõ ch−a hÒ biÕt. ? Vậy phải rèn luyện như thế nào để làm tăng vốn từ ?

GV khái quát nội dung ghi nhớ sgk/101 ? Bản thân em đã rèn luyện bằng cách nào để trau dồi vốn từ của mình?

- HS: Lắng nghe lời ăn tiếng nói của nhân dân trong đời sống, trên các phương tiện thông tin đại chúng, đọc các tác phẩm sách báo, văn chương mẫu mực, ghi chép những từ ngữ khó hiểu hỏi người biết hoặc tra từ điển..., tập sử dụng cho quen, phï hîp .

- Häc sinh ®äc néi dung ghi nhí * Ho¹t ®éng 3. LuyÖn tËp - Mục tiêu: HS vận dụng lsy thuyết làm bài tập.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi - Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Ph¶i rÌn luyÖn ®Ó biÕt thªm nh÷ng tõ ch−a biÕt vµ lµm t¨ng vèn tõ cña m×nh.

3. Ghi nhí: SGK III. LuyÖn tËp( 18p) 1. Bµi tËp 1: ( 101) C¸ch gi¶i thÝch ®óng: a. HËu qu¶: KÕt qña xÊu. b. §o¹t: ChiÕm ®−îc phÇn th¾ng. c. T×nh tó: Sao trªn trêi ( nãi kh¸i qu¸t).

2. Bµi tËp 2: - NghÜa cña yÕu tè H¸n ViÖt: a. * TuyÖt: Døt, kh«ng cßn g×; 176

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự * TuyÖt: Cùc k×, nhÊt. đánh giá, GV đánh giá HS. - TuyÖt chñng: BÞ mÊt h¼n nßi gièng.

- Tiến trình hoạt động: - TuyÖt giao: C¾t ®øt mäi quan hÖ - TuyÖt tù: Kh«ng cã con nèi dâi Chuyển giao nhiệm vụ - TuyÖt thùc: NhÞn ¨n hoµn toµn. ? Chän c¸ch gi¶i thÝch ®óng?

- TuyÖt ®Ønh: §iÓm cao nhÊt, møc cao nhÊt ( Cho Hs ®Æt c©u) - TuyÖt mËt: Gi÷ bÝ mËt tuyÖt ®èi - TuyÖt t¸c: T¸c phÈm nghÖ thuËt tuyÖt - H/s ®äc bµi tËp - nªu yªu cÇu cña bµi tËp: mÜ. ? X¸c ®Þnh nghÜa cña yÕu tè H¸n ViÖt?

- TuyÖt trÇn: NhÊt trªn ®êi kh«ng cã g× s¸nh b»ng * Th¶o luËn nhãm BT 2: b. §ång: cïng nhau, gièng nhau.

- HS lµm viÖc c¸ nh©n - TrÎ em: .

- Th¶o luËn , thèng nhÊt ý kiÕn . - §ång ©m: Cã nh÷ng ©m thanh gièng - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy nhau - C¸c nhãm nhËn xÐt - §ång bµo: Nh÷ng ng−êi sinh ra trong - Chèt ®¸p ¸n cïng bµo thai (T2 LLQ) cïng huyÕt thèng, nßi gièng - §ång bé: C¸c bé phËn h÷u quan phèi hîp víi nhau nhÞp nhµng.

- §ång chÝ: Cïng chÝ h−íng, cïng chung lÝ t−ëng.

- §ång d¹ng: Cã cïng mét d¹ng nh− nhau - §ång khëi: Cïng vïng dËy trong cïng mét thêi ®iÓm - §ång Êu: TrÎ em cßn nhá - §ång dao: Lêi h¸t d©n gian cña trÎ em - §ång tho¹i: TruyÖn viÕt cho trÎ em -§ång m«n: Cïng häc mét thÇy, 1 m«n ph¸i - §ång niªn: Cïng mét tuæi (®ång tuÕ) - §ång sù: Nh÷ng ng−êi lµm viÖc cïng nhau * ( ChÊt ) ®ång: -Trèng ®ång: Nh¹c khÝ gâ thêi cæ, h×nh c¸i trèng, ®óc b»ng ®ång, trªn mÆt cã 177

ch¹m nh÷ng hoa tiÕt trang trÝ.

4. H§ vËn dông (2') ? Em ®· trau dåi vèn tõ b»ng c¸ch nµo?

5. H§ t×m tßi, më réng (1p) §äc s¸ch b¸o, tµi liÖu ®Ó t×m nh÷ng tõ ng÷ míi….lµm t¨ng vèn tõ cña m×nh…

Rót kinh nghiÖm Ngày 2/10/2019

_____________________________________________________ Ngày so¹n : 1/10/2019 Ngày d¹y : Bµi 7.TiÕt 39 : Trau dåi vèn tõ I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: HiÓu ®−îc tÇm quan träng cña viÖc trau dåi vèn tõ.

- Kü n¨ng: RÌn luyÖn kü n¨ng sö dông vèn tõ.

- Th¸i ®é: HiÓu, muèn trau dåi vèn tõ tr−íc hÕt ph¶i rÌn luyÖn ®Ó biÕt ®−îc ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c nghÜa còng nh− c¸ch dïng cña tõ.

-Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá II. ChuÈn bÞ : - GV: B¶ng phô cã néi dung bµi tËp trong SGK. PP: §µm tho¹i, quy n¹p, th¶o luËn - HS : Häc bµi cò, chuÈn bÞ tr−íc bµi míi.

III. C¸c ho¹t ®éng * Khëi ®éng: ? Lµm thÕ nµo ®Ó trau dåi vèn tõ - HS tr¶ lêi=> nhËn xÐt - GV nhËn xÐt vµ dÉn vµo bµi *Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc H§ cña thÇy vµ trß * Ho¹t ®éng 1. LuyÖn tËp - Mục tiêu: HS vận dụng lsy thuyết làm bài tập.

- Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi

Néi dung III. LuyÖn tËp

178

- Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS. - Tiến trình hoạt động: Chuyển giao nhiệm vụ - Hs ho¹t ®éng cá nhân - 3hs tr¶ lêi – hs kh¸c nx * Cý: Trong c¸ch nãi" §−êng phè ¬i! H·y im lÆng".Khi ®ã ®−êng phè ®−îc dïng theo phÐp nh©n hãa th−êng dïng trong v¨n th¬ ®Ó béc lé c¶m xãc... ? x¸c ®Þnh yªu cÇu bµi tËp 4 - HS th¶o luËn tr¶ lêi *) TV lµ thø tiÕng nãi" mu«n vµn giµu cã", nã cã kh¶ n¨ng diÔn ®¹t mäi cÊp ®é t− t−ëng, t×nh c¶m phong phó vµ tinh tÕ cña con ng−êi. ChØ víi 1 c©y lóa th«i, thÕ giíi ng«n ng÷ miªu t¶ vÒ nã ®· ®ñ khiÕn cho nhµ th¬ ph¶i giËt m×nh.

V× vËy,nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cho r»ng ®õng v× nh÷ng mïa béi thu vËt chÊt mµ quªn mÊt c¶ mét mïa ng«n ng÷ ®Ñp ®Ï trong øng xö hµng Ngày. Muèn gi÷ g×n sù giµu ®Ñp cña ng«n ng÷ d©n téc xin h·y b¾t ®Çu tõ viÖc häc tËp lêi ¨n tiÕng nãi cña nh©n d©n lao ®éng. ? X¸c ®Þnh bµi tËp 5 - HS x¸c ®Þnh yªu cÇu , lµm ®éc lËp, nhËn xÐt.

- Gv chuÈn x¸c ?X¸c ®Þnh yªu cÇu bµi tËp 6 - Gäi HS ch÷a..., nhËn xÐt

3-Bài tập 3:/102 Sửa lỗi a, Im lặng thay bằng: yªn tÜnh, v¾ng lÆng tĩnh lặng (phù hợp với vật…) b, Thành lập: lập nên, xây dựng nên thay bằng thiết lập c, Cảm xúc: sự rung động trong lòng do tiếp xúc với sự việc gì thay bằng cảm ®éng, xúc động 4. Bµi tËp 4:/102 ý kiÕn cña ChÕ Lan Viªn: - TiÕng viÖt cña chóng ta lµ mét ng«n ng÷ trong s¸ng giµu, ®Ñp, thÓ hiÖn qua ng«n ng÷ cña nh÷ng ng−êi n«ng d©n. Muèn gi÷ ®−îc sù trong s¸ng vµ giµu ®Ñp cña ng«n ng÷ d©n téc th× ph¶i häc tËp lêi ¨n tiÕng nãi cña hä.

5-Bài tập 5: (SGK/103) Chú ý quan sát, lắng nghe lời nói hằng ngày của mọi người xung quanh và trên các phương tiện thông tin đại chúng.

- Đọc sách báo.

- Ghi chép những từ ngữ mới + tra từ điển từ ngữ khó.

6 Bài tập 6: (SGK/103).

Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống: a, ®iÓm yÕu b, môc ®Ých cuèi cïng c,®Ò ®¹t d, l¸u t¸u e, ho¶ng lo¹n 7. Bµi tËp 7/103 179

- GV Ch÷a bµi

* Bµi tËp 7: Th¶o luËn nhãm bµn - Hs ho¹t ®éng c¸ nh©n - 1 hs tr¶ lêi -1 hs kh¸c nx

- 1 Hs tr¶ lêi -1hs nx

? X¸c ®Þnh yªu cÇu bt8 - Gäi lÇn l−ît hs tr¶ lêi, nhËn xÐt, ch÷a bµi *) L−u ý nh÷ng tõ phøc cã nghÜa kh¸c h¼n nhau, nh−ng vá ng÷ ©m cã phÇn gièng nhau, dÔ nhÇm lÉn: §iÓm yÕu- yÕu ®iÓm; v1ng lai- lai v1ng; c«ng nh©n- nh©n c«ng; sÜ tö- tö sÜ; bÖ h¹- h¹ bÖ.

GV ch÷a bµi

- Ph©n biÖt nghÜa cña c¸c tõ ng÷ vµ ®Æt c©u a, NhuËn bót: lµ tiÒn tr¶ cho ng−êi viÕt 1 t¸c phÈm.

VD: Anh Êy võa lÜnh tiÒn nhuËn bót cña cuèn s¸ch míi in.

- Thï lao: tr¶ c«ng ®Ó bï ®¾p vµo lao ®éng ®· bá ra( ®éng tõ); hoÆc kho¶n tiÒn tr¶ c«ng ®Ó bï ®¾p vµo lao ®«ng ®· bá ra( danh tõ) VD: Anh Êy võa nhËn ®−îc mét kho¶n thï lao kh¸ hËu hÜnh.( Tr¶ c«ng lao ®éng ®ãng phim, thiÕt kÕ c«ng tr×nh) => NghÜa cña thï lao réng h¬n nghÜa cña nhuËn bót rÊt nhiÒu. b. Tay tr¾ng: kh«ng cã chót vèn liÕng, cña c¶i g× c¶ VD: Tõ tay tr¾ng mµ anh Êy lµm nªn sù nghiÖp ®Êy!

- Tr¾ng tay:lµ bÞ mÊt hÕt tÊt c¶ tiÒn b¹c, cña c¶i, hoµn toµn kh«ng cã g×.

VD: Nã bÞ mét có lõa tr¾ng tay. c. KiÓm ®iÓm: lµ xem xÐt ®¸nh gi¸ l¹i tõng c¸i hoÆc tõng viÖc ®Ó cã ®−îc mét nhËn ®Þnh chung VD: TiÕn hµnh kiÓm ®iÓm phong trµo thi ®ua gi÷ g×n m«i tr−êng xanh ®Ñp cña thµnh phè ta.

KiÓm kª: kiÓm ®iÓm l¹i tõng c¸i, tõng mãn ®Ó x¸c ®Þnh sè l−îng vµ chÊt l−îng cña chóng.

VD: TiÕn hµnh ®ît kiÓm kª tµi s¶n cña nhµ tr−êng. d. L−îc kh¶o; nghiªn cøu 1 c¸ch kh¸i qu¸t vÒ nh÷ng c¸i chÝnh, kh«ng ®i vµo chi tiÕt VD: C¸c nhµ kh¶o cæ häc ®· c«ng bè cuèn" L−îc kh¶o vÒ Hoµng thµnh th¨ng long'( n/cøu 1 c¸ch kh¸i qu¸t cã t/c ban ®Çu) L−îc thuËt: kÓ, tr×nh bµy tãm t¾t VD: ¤ng th− kÝ ®· thay mÆt BTC l−îc thuËt l¹i buæi héi th¶o h«m nay.

Bµi tËp 8/104 * 5 tõ ghÐp: Bµn luËn- luËn bµn; ca ngîi- ngîi ca; ®Êu tranh- tranh ®Êu; b¶o ®¶m- ®¶m b¶o; ®¬n gi¶n- gi¶n ®¬n...

180

* 5 tõ l¸y: ao −íc- −íc ao; bÒ bén- bén bÒ; dµo d¹t- d¹t dµo; bÒnh bång- bång bÒnh; thiÕt tha- tha thiÕt; tèi t¨m- t¨m tèi...

4. H§ vËn dông (2') - RÌn luyÖn ®Ó n¾m v÷ng nghÜa cña tõ ®Ó biÕt c¸ch dïng tõ -RÌn luyÖn ®Ó lµm t¨ng vèn tõ 5. H§ t×m tßi, më réng (1p) - Häc thuéc ghi nhí. Hoµn thµnh c¸c bµi tËp.

- soạn tiếp Rót kinh nghiÖm Ngày 2/10/2019 ___________________________________________ Ngày so¹n : 1/10/2019 Ngày d¹y : Bµi 8. TiÕt 40 miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: HiÓu ®−îc vai trß cña miªu t¶ néi t©m vµ mèi quan hÖ gi÷a néi t©m vµ ngo¹i h×nh trong khi kÓ chuyÖn.

- BiÕt ph©n biÖt gi÷a miªu t¶ ngo¹i h×nh, hoµn c¶nh vµ miªu t¶ néi t©m.

- Kü n¨ng: - RÌn luyÖn kh¶ n¨ng kÓ chuyÖn vµ miªu t¶ néi t©m nh©n vËt trong khi viÕt bµi v¨n tù sù.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá II. ChuÈn bÞ : - GV: B¶ng phô - HS : ChuÈn bÞ bµi theo sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn.

III. Tæ chøc giê häc: *Khëi ®éng: ? Vai trß cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù? Em h1y giíi thiÖu vÎ ®Ñp c¶u Thuý KiÒu b»ng lêi v¨n cña m×nh.

- HS tr¶ lêi=> nhËn xÐt - GV nhËn xÐt vµ dÉn vµo bµi *Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Ho¹t ®éng I: T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ néi I. T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ néi t©m 181

t©m trong v¨n b¶n tù sù trong v¨n b¶n tù sù(20p) - Môc tiªu: HS ph©n tÝch Vd ®Ó hiÓu t¸c dông 1.VD: cña yÕu tè…

2. NhËn xÐt: - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn, c¸ nh©n - S¶n phÈm h®: phiÐu häc tËp , ghi vë - C¸ch tiÕn hµnh: Thảo luận nhóm ? T×m nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh vµ nh÷ng c©u miªu t¶ t©m tr¹ng cña Thóy KiÒu?

- T¶ c¶nh: + "Tr−íc LÇu Ng−ng BÝch.. dÆm kia" + "Buån tr«ng... nghÕ ngåi" - T¶ néi t©m: "Bªn trêi... ng−êi «m *) Quan s¸t nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh ? DÊu hiÖu nµo cho thÊy ®o¹n ®Çu lµ t¶ c¶nh ?

- C¨n cø vµo ®èi t−îng miªu t¶: 2 ®o¹n th¬ t¶ c¶nh nhËn diÖn ®−îc th«ng qua c¶nh s¾c thiªn nhiªn mµ ta cã thÓ quan s¸t trùc tiÕp ®−îc. + §1: C¶nh thiªn nhiªn mªnh m«ng hoang v¾ng... tr−íc lÇu NB. + §2: C¶nh t/n xa v¾ng trèng tr¶i lóc hoµng h«n n¬i cöa bÓ tr−íc lÇu NB ? Nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh ë ®©y cã mqh ntn víi viÖc thÓ hiÖn néi t©m cña nh©n vËt KiÒu?

- Nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh gãp phÇn béc lé néi t©m nh©n vËt: + §1: t¶ c¶nh mªnh m«ng hoang v¾ng=> t©m tr¹ng c« ®¬n buån tñi cña KiÒu. + §2: T¶ 4 c¶nh=> sù c« ®¬n, b¬ v¬ l¹cc lâng lªnh ®ªnh cña kÎ tha h−¬ng ( HS chØ râ tõng c¶nh) *) Ta thÊy sù ph©n biÖt gi÷a miªu t¶ c¶nh s¾c thiªn nhiªn vµ miªu t¶ néi t©m chØ lµ t−¬ng ®èi bëi trong mt c¶nh t/n ®· göi g¾m t/c¶m vµ trong mt¶ néi t©m còng cã nh÷ng yÕu tè ngo¹i c¶nh ®an xen. ND còng cã 1 tuyªn ng«n næi tiÕng: “C¶nh nµo c¶nh ch¼ng ®eo s©ï. Ng−êi buån c¶nh cã vui ®©u bao giê” 182

*) Cý ®o¹n th¬ mt¶ t©m tr¹ng KiÒu ? DÊu hiÖu nµo cho thÊy ®©y lµ ®o¹n th¬ miªu t¶ t©m tr¹ng KiÒu?

- TËp trung miªu t¶ nh÷ng suy nghÜ cña KiÒu vÒ th©n phËn c« ®¬n, b¬ v¬ n¬i ®Êt kh¸ch quª ng−êi, nghÜ vÒ cha mÑ chèn quª nhµ ai ch¨m sãc phông d−ìng lóc tuæi giµ. => kh«ng quan s¸t trùc tiÕp tõ bªn ngoµi, nh−ng cã thÓ tù quan s¸t thÓ nghiÖm.. ? ViÖc t¸i hiÖn suy nghÜ, c¶m xãc cña nµng KiÒu cã td ntn ®èi víi nd ®o¹n trÝch?

- H×nh ¶nh KiÒu thªm sinh ®éng. Hoµn chØnh thªm nÐt ®Ñp t©m hån cña TK: mét ng con rÊt mùc hiÕu th¶o. => ®ã lµ mt néi t©m trong vb tù sù. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù?

- HS kh¸i qu¸t theo ghi nhí 1 ? Miªu t¶ néi t©m cã g× kh¸c víi m. t¶ bªn ngoµi ?

- §èi t−îng cña miªu t¶ bªn ngoµi: c¶nh vËt vµ con ng víi ch©n dung, h×nh d¸ng, hµnh ®éng, ng«n ng÷, mµu s¾c,… lµ nh÷ng ®iÒu cã thÓ quan s¸t trùc tiÕp - §èi t−îng cña miªu t¶ néi t©m: suy nghÜ, c¶m xãc, nh÷ng diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nv nh−ng ko thÓ quan s¸t trùc tiÕp tõ bªn ngoµi. ? Theo em, ®Ó miªu t¶ néi t©m nh©n vËt, em cÇn ph¶i cã nh÷ng n¨ng lùc g×? * Gv: §Ó miªu t¶ ®c thÕ giíi néi t©m Êy ng viÕt cÇn ph¶i sd trÝ t−ëng t−îng, ãc suy luËn thËt phong phó vµ l«- gÝch. Cã khi, cÇn hãa th©n vµo nv ®Ó c¶m nhËn tËn cïng chiÒu s©u cña thÕ giíi néi t©m Êy. Sao cho khi ®äc vb tù sù Êy, tiÕp cËn nv Êy, ng ®äc, ng nghe thÊy hîp lÝ, hÊp dÉn.

- §äc VD 2 SGK ? §äc vd ? X® ptb® chÝnh cña ®o¹n trÝch?

- Miªu t¶

- §o¹n t¶ t©m tr¹ng : T¸i hiÖn l¹i nh÷ng ý nghÜ , t©m tr¹ng KiÒu.

--> kh¾c häa ®Æc ®iÓm, tÝnh c¸ch: hiÕu th¶o => ®ã lµ mt néi t©m trong vb tù sù.

- L·o ®au khæ day døt ®Õn tét cïng v× ®· chãt lõa 1 con chã.

- B»ng c¸ch miªu t¶ ngo¹i h×nh qua khu«n mÆt, cö chØ, ¸nh m¾t ,c¸i miÖng

183

? §o¹n trÝch nµy gióp em hiÓu g× vÒ néi t©m cña l1o H¹c?

- L·o ®au khæ day døt ®Õn tét cïng v× ®· chãt lõa 1 con chã. ? §Ó lét t¶ ®−îc néi t©m nh©n vËt l1o H¹c t¸c gi¶ lµm b»ng c¸ch nµo?

- B»ng c¸ch miªu t¶ ngo¹i h×nh qua khu«n mÆt, cö chØ, ¸nh m¾t ,c¸i miÖng * Gv: ®Æt trong tr−êng hîp cô thÓ, c¸c em thÊy vÎ bªn ngoµi vµ néi t©m con ng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau: c¶nh lµ ph−¬ng tiÖn miªu t¶ cßn t©m tr¹ng lµ môc ®Ých miªu t¶.=> nh− vËy, vd a, b lµ miªu t¶ néi t©m ? So s¸nh c¸ch miªu t¶ néi t©m ë VD2 vµ ®o¹n - C¸ch miªu t¶ néi t©m nh©n vËt: trÝch 2 trong VD1 ta thÊy cã g× kh¸c nhau? + Miªu t¶ néi t©m trùc tiÕp qua ( Thảo luận đôi bạn) nh÷ng ý nghÜ, c¶m xãc, t/c¶m cña - §o¹n trÝch2 trong VD1: Miªu t¶ néi t©m trùc nv. tiÕp b»ng c¸ch diÔn t¶ nh÷ng ý nghÜ, t/c cña + Miªu t¶ néi t©m gi¸n tiÕp qua mt¶ KiÒu. c¶nh vËt, nÐt mÆt cö chØ cña nv.

- §tr trong VD2: Miªu t¶ néi t©m th«ng qua 3. Ghi nhí: SGK mt¶ nÐt mÆt cö chØ cña nh©n vËt l·o H¹c. ? VËy qua ®ã em thÊy ng−êi ta cã thÓ mt¶ néi t©m nv b»ng nh÷ng c¸ch nµo? ? Qua 2VD trªn em hiÓu thÕ nµo lµ miªu t¶ néi t©m nh©n vËt? cã mÊy c¸ch miªu t¶ néi t©m n/ vËt? * Ho¹t ®éng 2. LuyÖn tËp - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp II. LuyÖn tËp(17p) 1. Bµi tËp 1; - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n - S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - T¶ ngo¹i h×nh vµ hµnh ®éng bªn ngoµi cña MGS: - C¸ch tiÕn hµnh: * DiÖn m¹o - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung kiÕn thøc - Qu¸ niªn tr¹c ngo¹i tø tuÇn - Häc sinh ®äc ghi nhí trong SGK Mµy r©u nh½n nhôi ¸o quÇn b¶nh - Gäi h/s ®äc bµi tËp – nªu yªu cÇu b/tËp bao * Cö chØ: GhÕ tªn ngåi tãt sç sµng * Hµnh ®éng; Cß kÌ bít mét thªm hai.

184

- T¶ néi t©m TK: Nçi m×nh thªm tóc nçi nhµ 4. H§ vËn dông (2') ? Em vËn dông yÕu tè miªu t¶ néi t©m ntn trong bµi viÕt TLV? 5. H§ t×m tßi, më réng (1p) So¹n ch−¬ng tr×nh ®Þa ph−¬ng phÇn V¨n Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 5/10/2019

Ngày so¹n : 8 /10/2019 Ngày d¹y : Bµi 9.TiÕt 41 : CH−¬ng tr×nh ®Þa ph−¬ng phÇn v¨n A. Mục tiêu: 1. Kiến thức : - Giúp học sinh bổ sung hiểu biết về văn học địa phương bằng việc nắm được những tác giả và một số tác phẩm sáng tác từ đầu TK XIX đến nay về địa phương.

- Cảm nhận được nỗi nhớ khắc khoải của người lính đang chiến đấu bảo vệ biên cương với người thương yêu ở hậu phương 2. Thái độ : Bồi dưỡng lòng ham mê tìm hiểu văn học, tình cảm yêu mến văn học và các tác giả địa phương.

3. Kĩ năng : Bước đầu biết cách sưu tầm, tìm hiểu về tác giả văn học địa phương 4.Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B.CHUẨN BỊ: - GV: Sưu tầm các t¸c gi¶, tác phẩm ở địa phương (hoặc viết về địa phương) từ sau 1975 đến nay -H/s: Sưu tầm các t¸c gi¶, tác phẩm ở địa phương hoặc viết về địa phương từ sau 1975 đến nay (theo hướng dẫn của GV) C. Các hoạt động: 1. Khëi ®éng: KÓ tªn t¸c gi¶, t¸c phÈm v¨n häc ®Þa ph−¬ng mµ em ®· ®−îc häc?

- HS tr¶ lêi=> nhËn xÐt - GV nhËn xÐt vµ dÉn vµo bµi 2. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc 185

H§ cña thÇy vµ trß * Hoạt động 1: Giới thiệu chung - Mục tiêu: Hs nắm được tác giả, xuất xứ, bố cục… văn bản - Phương thức:: Nhóm, cá nhân , cả lớp...

- Sản phẩm:Câu trả lời của hs và nd ghi vở - Cách tiến hành: - Gv hướng dẫn học sinh tìm hiểu văn bản: “ Gửi em ở cuối sông Hồng” – Dương Soái ( Tài liệu địa phương) ? Nêu những nét cơ bản về tác giả? ? Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào?

Tháng 2-1979 khi ông làm phóng viên chiến trường ở mặt trận biên giới Lào Cai, trong tâm trạng của một người lính nơi chiến trận, anh viết bài thơ tràn đầy cảm xúc nhơ thương gửi người yêu ở hậu phương, nơi quê hương Duy Tiên- Hà nam ở cuối sông Hồng GV : Hướng dẫn cách đọc bài thơ : Nhẹ nhàng, da diết, tình cảm….

GV : đọc trước 1 lượt.

Thảo luận nhóm bàn 3’: ? Nêu bố cục của bài thơ?

Bài thơ có 2 ý chính : - Nỗi nhớ khắc khoải của người lính biên cương.

- Lời nhắn gửi của người lính… * Ho¹t ®éng 2. T×m hiÓu v¨n b¶n : 27p - Mục tiêu: Hs nắm được nội dung, NT văn bản - Phương thức:: Nhóm, cá nhân , cả lớp...

- Sản phẩm:Câu trả lời của hs và nd ghi vở - Cách tiến hành: Cá nhân : ? Tìm những hình ảnh, chi tiết thể hiện nỗi nhớ của người lính đang chiến đấu bảo vệ biên cương tới quê hương và người yêu ở hậu phương?

- HS : chỉ ra các chi tiết, hình ảnh : + sông Hồng, mùa con nước, lắng phù sa, đồng

Nội dung I.Giới thiệu chung( 7p)

1. Tác giả - Dương Soái sinh năm 1950 ở Chuyên Ngoại- Duy Tiên –Hà Nam - Làm công nhân địa chất đồng thời vừa làm thơ.

-Thơ của ông nặng nghĩa tình - Các tác phẩm: Đất lạ, Gửi em ở cuối sông Hồng 2. Văn bản - Hoàn cảnh sáng tác: : Tháng 21979, khi D.Soái làm phóng viên ở mặt trận biên giới Lào Cai khốc liệt.

II. Tìm hiểu văn bản

1. Nỗi nhớ của người lính biên cương

186

quê. + Em năm ngóng tháng chờ, chiều chiều ra sông gánh nước, xuống sông Hồng thỏa nỗi em mong…đài báo gió mùa..,tay em ngập dưới bùn.. * Thơ Dương Soái viết “Anh ở Lào Cai, nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt”, đấy là cái tình rất cụ thể của người chiến sỹ ở mặt trận Lào Cai bỏng lửa năm 1979, nhưng khi ông Thuận Yến phổ nhạc: “Anh ở biên cương, nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt”, tự dưng bài thơ phổ quát hơn, thơ bay rộng hơn trên khắp dải biên cương từ địa đầu Lũng Có tới cực mũi Cà Mau. ? Nhận xét về từ ngữ, hình ảnh và nhạc điệu của bài thơ?

- Lời thơ sử dụng từ chất liệu của Ca dao dân ca : ngày ngày, chiều chiều, hỡi,….

GV : Liên hệ về chất nhạc điệu của bài thơ : Ngân nga, luyến láy, nhịp nhàng, da diết Điều đó một phần giúp cho bài thơ nhanh chóng trở thành một Bài ca đi cùng năm tháng Thảo luận cặp đôi 3’: ? Tại sao người lính lại nhắc đến hình ảnh sông Hồng trong nỗi nhớ về quê hương của mình ?

GV : giải thích rõ hơn về hình ảnh sông Hồng : Sông Hồng chảy dài từ biên cương – nơi người lính chiến đấu- qua quê hương Hà Nam. Hình ảnh dòng sông gắn bó với tuổi thơ của tác giả còng như gắn với mỗi người…. ? Tình cảm quê hương trong người lính được hiện lên như thế nào qua những chi tiết đó ? * GV bình về tình cảm quê hương của người lính : Tình quê hương là tình cảm luôn thương trực trong mỗi con người, đặc biệt là những người lính trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt. Người lính luôn phải đối mặt với cái chết. Họ chiến đấu để bảo vệ quê hương, đất nước, bảo vệ người thân yêu của mình …. ?Nhớ về quê hương, người lính còn nhớ đến ai? Đó là tình cảm như thế nào ở người lính ?

-Sử dụng chi tiết bình dị, gần gũi, dễ hiểu - Lời thơ giàu nhạc điệu, đậm chất ca dao dân ca.

Nỗi nhớ quê hương da diết.

187

Thảo luận nhóm 5’ ? Tìm những chi tiết, hình ảnh nói về người em gái hậu phương ? ? Cách thể hiện tình cảm của người em gái hậu phương trong bài thơ có gì đặc biệt ? ? Qua những chi tiết đó, em cảm nhận dược tình cảm của người em gái hậu phương đối với người lính như thế nào ?

Gợi ý sp: * Chi tiết, hình ảnh nói về người em gái hậu phương + năm tháng ngóng chờ + chiều chiều gánh nước + thương anh gặp rét. *Cách thể hiện tình cảm của người em gái hậu phương: Nỗi nhớ không thể hiện trực tiếp mà được thể hiện gián tiếp qua nỗi nhớ của người lính biên cương. *- Người em gái hậu phương luôn mong ngóng, chờ đợi,nhớ nhung, lo lắng vềngười lính biên cương.

Tiêu biểu cho người phụ nữ Việt Nam đảm đang, chung thuỷ, làm hậu phương vững chắc cho người lính biên cương tiền tuyến. ? Trong nỗi nhớ , người lính đã nhắn gửi điều gì đến người yêu ở hậu phương?

- Nhắn gửi người yêu ở hậu phương - “ Dòng sông ngàu lên sắc đỏ”( màu máu đỏ)=> cuộc chiến đấu diễn ra ác liệt, các anh chiến đấu hết mình vì Tổ quốc, cho dù có mất mát có hi sinh, nhưng anh luôn nhớ về em, luôn dành ty trọn vẹn cho em.

- Em hãy hiểu và tự hào về các anh… ?Quá đó, em còn cảm nhận được những tình cảm nào của người lính ?

Khắc khoải, nhớ nhung, đau đáu về người em gái yêu thương nơi hậu phương.

2. Lời nhắn gửi của người lính ( khổ cuối)

* Nỗi nhớ khắc khoải về người em gái hậu phương luôn hoà quyện trong tình yêu quê hương

188

? Kể những văn bản đã học nói về tình cảm của người lính đựoc hoà quyện trong tình cảm đối tượng khác nhau ?

- HS kể : + Tiếng gà trưa ( Xuân Quỳnh) + Lòng yêu nước ( E- Ren – bua) GV : Bài thơ tràn đầy cảm xúc nhớ thương gửi người em gái thương yêu ở hậu phương – nơi quê hương ChuyênNgoại – Duy Tiên – Hà Nam ở cuối sông Hồng. Tình cảm người em gái hậu phương hoà cùng tình yêu quê hương đất nước. * Ho¹t ®éng 3. Tæng kÕt 3p - Môc tiªu: HS n¾m nÐt ®Æc s¾c vÒ nt, nd t¸c phÈm - PP: Cá nhân ? Khái quát những đặc sắc về nghệ thuật và nội dung bài thơ ?

đất nuớc -> Là động lực thôi thúc người lính hoàn thành nhiệm vụ vì Tổ quốc thiêng liêng.

III. Tổng kết 1.Nghệ thuật - Ngôn ngữ bình dị nhưng lãng mạn.

- Lời thơ giàu nhạc điệu, đậm ? Trong bài thơ « Gửi em ở cuối sông Hồng », em chất ca dao dân ca. thích nhất khổ nào ? Vì sao ?

2.Nội dung : Nỗi nhớ của người lính biên GV : Liên hệ về tình cảm yêu quê hương, tự hào cương về người em gái hậu về người con quê hương Hà Nam với những tình phương. cảm đáng trân trọng của nhà thơ Dương Soái….

3. Ho¹t ®éng 3. LuyÖn tËp - Môc tiªu : HS lµm bµi tËp - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n * GV hd cho HS đọc thêm một số tác phẩm trong IV. Luyện tập : tài liệu để hiểu thêm về nền vh ở tỉnh Hà Nam từ 1.Bài tập thế kỉ XX đến nay… ( Bài tập/ SGK T 32) 2.Đọc thêm a) Các giai đoạn phát triển của vănhọc Hà Nam từ TK XIX đến nay.

2 giai đoạn chính : 189

-Văn học viết Hà Nam từ đầu TK XX đến 1945 -Văn học viết Hà Nam từ 1945 đến nay. b) Một số tác phẩm tiêu biểu.

4. H§ vËn dông (2') - KQ kiÕn thøc c¬ b¶n y/ c Hs tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ 1t¸c phÈm yªu thÝch.

5. H§ t×m tßi, më réng (1p) ? KÓ tªn nh÷ng t¸c gi¶ ngoµi tØnh cã nh÷ng t¸c phÈm viÕt vÒ Hµ Nam. KÓ tªn t¸c phÈm ®−îc tuyÓn chän trong cuèn “ TuyÓn tËp v¨n Hµ Nam” - Chuẩn bị “ Tổng kết về từ vựng” Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt : Ngày 15/10/2019

____________________________________________ Ngày so¹n :12/10/2019 Ngày d¹y: Bµi 9. TiÕt 42.tæng kÕt vÒ tõ vùng I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: HÖ thèng hãa kiÕn thøc vÒ tõ vùng ®· häc tõ líp 6 ®Õn líp 9 vÒ tõ ®¬n, tõ phøc, thµnh ng÷, nghÜa cña tõ - Kü n¨ng: BiÕt vËn dông kiÕn thøc ®· häc khi giao tiÕp, ®äc- hiÓu vµ t¹o lËp v¨n b¶n.

- Th¸i ®é: Cã th¸i ®é ®óng ®¾n trong häc tËp tiÕt «n tËp, tõ ®ã cã sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ.

-Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá II. ChuÈn bÞ - GV: B¶ng phô - HS : PhiÕu häc tËp III. Tæ chøc giê häc: 1. Khëi ®éng 5’: Nh¾c l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ tõ vùng ®· häc?

- HS tr¶ lêi=> nhËn xÐt - GV nhËn xÐt vµ dÉn vµo bµi 2. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc 35’ 190

Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

I.Ôn lại khái niệm từ đơn, từ phức, phân * Ho¹t ®éng1.Ôn lại khái niệm từ biệt các loại từ phức.(15p) đơn, từ phức, phân biệt các loại từ phức - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn, c¸ nh©n - S¶n phÈm h®: ghi vë bài tập - C¸ch tiÕn hµnh: - Từ đơn: từ chØ gåm 1 tiếng : gà, vịt…

- Yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i kh¸i niÖm - Từ phức: Lµ nh÷ng tõ do 2 hoặc nhiều vÒ tõ ®¬n vµ tõ phøc tiếng tạo nên: 2 loại + Từ ghép: lµ nh÷ng tõ phøc ®−îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã nghÜa víi nhau: VD: nhà cửa, xe ®¹p… + Từ láy: lµ nh÷ng tõ phøc ®−îc t¹o ra nhê phÐp l¸y ©m: VD: ầm ầm, rào rào…

- Gi¸o viªn h−íng dÉn häc sinh lµm bµi tËp 2 trong SGK ®Ó nhËn diÖn tõ ghÐp vµ tõ l¸y.

NhËn diÖn tõ ghÐp, tõ l¸y Tõ ghÐp: quan hÖ vÒ ng÷ nghÜa Tõ l¸y: quan hÖ vÒ ng÷ ©m.

Thảo luận cặp đôi 5’ bài tập 2 * Gv: Nh÷ng tõ ghÐp nãi trªn cã c¸c yÕu tè cÊu t¹o gièng nhau 1 phÇn vÒ vá ng÷ ©m nh−ng chóng ®−îc coi lµ tõ ghÐp v× gi÷a c¸c yÕu tè cã mqh ng÷ nghÜa víi nhau. Sù gièng nhau vÒ ng÷ ©m ë ®©y cã tÝnh chÊt ngÉu nhiªn.

* Bài tập 2: SGK/122 - Từ ghép: giam giữ, tươi tốt, cỏ cây, đưa đón, rơi rông , mong muốn, bọt bèo, bó buộc, nhường nhịn, ngặt nghèo - Từ láy: nho nhỏ, gật gù, lạnh lïng, xa xôi, lấp lánh

* Bài tập 3: SGK/123 - Từ láy: có sự giảm nghĩa so với nghĩa gốc: HS làm việc cặp đôi bài tập 3 5’ - Yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp 3 - C¶ trăng trắng, đèm đẹp, nho nhỏ, lành lạnh,x«m xèp. líp nhËn xÐt - Từ láy có sự tăng nghĩa so với nghĩa gốc: - Gi¸o viªn söa ch÷a, bæ sung sạch sành sanh, sát sàn sạt, nhấp nhô .

191

II. Thành ngữ:(15p) * Ho¹t ®éng 2.Ôn lại Thành ngữ: - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n 1. Khái niệm là loại cụm từ có cấu tạo cố định biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. Nghĩa ? ThÕ nµo lµ thµnh ng÷? của thành ngữ thường là nghĩa bóng 2. Bài tập - Gi¸o viªn h−íng dÉn häc sinh lµm a. Bài tập 2: SGK/123 mục II bµi tËp 2 → häc sinh n¾m v÷ng sù - Tổ hợp từ là thành ngữ: b, d, e ph©n biÖt thµnh ng÷ vµ tôc ng÷ + "Đánh trống bỏ dùi": làm việc không đến nơi, bỏ dở, thiếu trách nhiệm *) Ph©n biÖt Thµnh ng÷ víi tôc ng÷ + Thµnh ng÷ th−êng lµ 1 ng÷ cè ®Þnh + "Được voi đòi tiên": tham lam được cái biÓu thÞ kh¸i niÖm, nã cã gi¸ trÞ t−¬ng này muốn cái khác hơn ®−¬ng víi 1 tõ vµ ®−îc dïng nh− 1 tõ + "Nước mắt cá sấu": sự thông cảm thương cã s½n trong kho tõ vùng. xót, giả dối nhằm đánh lừa ng−êi kh¸c. + Tôc ng÷ th−êng lµ 1 c©u t−¬ng ®èi - Tục ngữ: a, c hoµn chØnh biÓu thÞ 1 ph¸n ®o¸n hoÆc 1 + "Gần mực…thì rạng": hoàn cảnh, môi nhËn ®Þnh,( biÓu thÞ kinh nghiÖm sèng, trường XH có ảnh hưởng quan trọng đến kinh nghiÖm tù nhiªn x· héi). ( Tôc tính cách, đạo đức của con người. ng÷ th−êng khuyÕt tp chñ ng÷) + "Chó treo mèo đậy": muốn giữ gìn thức ăn VD :( Chóng ta) gÇn mùc th×.... với chó thì phải treo lên, với mèo thì phải đậy lại HS làm việc nhóm 5’ bài 3 - Gi¸o viªn gi¶i thÝch nghÜa cña tõng b.Bài tập 3: Mục II thµnh ng÷, tôc ng÷ - Chia líp lµm 3 nhãm, cho c¸c - Thành ngữ có yếu tố chỉ động vật: + mÌo mï ví c¸ r¸n: 1 sù may m¾n t×nh cê nhãm lµm thi → nhËn xÐt lÉn nhau do hoµn c¶nh ®em l¹i - Gi¸o viªn kÕt luËn + Đầu voi đuôi chuột: công việc lúc đầu làm tốt nhưng cuối cùng lại không ra gì + Như chó với mèo: xung khắc, không hợp nhau - Thành ngữ có yếu tố chỉ thực vật: + d©y cµ ra d©y muèng: R−êm rµ dµi dßng + Cây nhà lá vườn: những thức rau, hoa, quả do nhà trồng được (không cầu kì, bày vẽ) + Cưỡi ngựa xem hoa: việc làm mang tính 192

- Gi¸o viªn h−íng dÉn häc sinh lµm bµi chất hình thức, không có hiệu quả cao tËp 4 c.Bài tập 4: 2 dẫn chứng việc sử dụng thành ngữ trong văn chương VD: Vợ chàng quỷ quái tinh ma Phen này kẻ cắp bà già gặp nhau (Thuý Kiều báo ân báo oán) VD: B¶y næi ba ch×m: sèng lªnh ®ªnh, gian tru©n, lËn ®Ën VD:Bän ho¹n quan cung gi¸m l¹i th−êng nhê * Ho¹t ®éng 2.Ôn lại Nghĩa của từ giã bÎ m¨ng - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm II.Nghĩa của từ:(10p) bµi tËp 1.Khái niệm - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n - Nghĩa của từ là toàn bộ nội dung mà từ biểu - Yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i kh¸i niÖm ¸thị nghÜa cña tõ - Muốn hiểu đúng nghĩa của từ ta phải đặt từ * Gv: tõ gåm 2 mÆt: ht vµ nd. (H×nh trong câu cụ thể thøc cña tõ lµ mÆt ©m thanh mµ ta nghe ®−îc. MÆt ©m thanh cña tõ cã thÓ ®−îc ghi l¹i ë d¹ng ch÷ viÕt.) => 2 mÆt nµy g¾n bã mËt thiÕt víi nhau. *) Cã 3 c¸ch ®Ó gi¶i nghÜa cña tõ: 2.Bài tập: - Tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ - Miªu t¶ sù vËt, hµnh ®éng, ®Æc ®iÓm 1.Chọn cách hiểu đúng trong những cách hiểu sau: mµ... tõ biÓu thÞ.

- §−a ra nh÷ng tõ ®ång nghÜa, tr¸i Nghĩa của từ mẹ là: "người phụ nữ, có con, nói trong quan hệ với con" nghÜa víi tõ cÇn gi¶i thÝch.

- Chän c¸ch hiÓu a.

- Kh«ng chän b v× nghÜa cña mÑchØ kh¸c - Gi¸o viªn h−íng dÉn häc sinh lµm bµi nghÜa cña bè ë phÇn ng−êi phô n÷. tËp 2 - Kh«ng thÓ chän c v× trong 2 c©u nµy, nghÜa - Yªu cÇu häc sinh gi¶i thÝch v× sao → cña tõ mÑ cã thay ®æi. NghÜa cña mÑ trong mÑ cña em rÊt hiÒn lµ nghÜa gèc, cßn nghÜa nhËn xÐt cña tõ mÑ trong thÊt b¹i lµ mÑ thµnh c«ng lµ - Gi¸o viªn kÕt luËn - Gi¸o viªn h−íng dÉn häc sinh lµm bµi nghÜa chuyÓn.

- Kh«ng thÓ chän d v× nghÜa cña tõ mÑ vµ tËp 3 nghÜa cña tõ bµ cã phÇn nghÜa chung lµ - Yªu cÇu häc sinh gi¶i thÝch lÝ do ng−êi phô n÷.

- Gi¸o viªn kÕt luËn 2.Chọn cách giải thích đúng, giải thích vì sao lại chọn cách giải thích đó

193

- cách giải thích đúng b: vì cách giải thích; a vì phạm một nguyên tắc quan trọng phải tuân thủ khi giải thích nghĩa của từ, vì đã dùng một cụm từ có nghĩa thực thể để giải thích cho một từ chỉ đặc điểm, tính chất (độ lượng - tính từ) 4. H§ vËn dông (2') ? ViÕt 1 ®o¹n v¨n ®Ò tµi tù chän c¸ sö dông tõ l¸y, thµnh ng÷..

5. H§ t×m tßi, më réng (1p) - T×m c¸c thµnh ng÷ trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc vµ gi¶i nghÜa ?

Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 15/10/2019

Ngày so¹n: 12/10/2019 Ngày d¹y TiÕt 43:Tæng kÕt vÒ tõ vùng (tiếp) A.MỤC TIÊU BÀI HỌC: - VÒ kiÕn thøc Giúp H/s nắm vững kiến thức về từ vựng đã học từ lớp 6 đến lớp 9 (tõ nhiÒu nghÜa..từ đồng âm, từ đồng nghĩa) - Kü n¨ng: BiÕt vËn dông kiÕn thøc ®· häc khi giao tiÕp, ®äc- hiÓu vµ t¹o lËp v¨n b¶n.

- Th¸i ®é: Cã th¸i ®é ®óng ®¾n trong häc tËp tiÕt «n tËp, tõ ®ã cã sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, B.CHUẨN BỊ: - GV: giao hîp ®ång häc tËp cho häc sinh.

- H/s: chuẩn bị bài theo hướng dẫn của GV C.TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1. Khëi ®éng 5’ :Nh¾c l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ tõ vùng ®· häc?

- HS tr¶ lêi=> nhËn xÐt - GV nhËn xÐt vµ dÉn vµo bµi 2. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc 40’ * Ho¹t ®éng 1

IV.Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của 194

- Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn, c¸ nh©n - S¶n phÈm h®: ghi vë bài tập - C¸ch tiÕn hµnh: ? ThÕ nµo lµ tõ nhiÒu nghÜa,vµ hiÖn t−îng chuyÓn nghÜa cña tõ?

- Gi¸o viªn h−íng dÉn häc sinh lµm bµi tËp - Yªu cÇu häc sinh x¸c ®Þnh tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn t−îng chuyÓn nghÜa cña tõ - Gi¸o viªn gi¶i thÝch - M¾t : M¾t ng−êi ( gèc) M¾t na, m¾t døa, ( chuyÓn) - Yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i kh¸i niÖm - Gi¸o viªn h−íng dÉn häc sinh lµm bµi tËp 2 * Ho¹t ®éng 2 Từ đồng âm: - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn, c¸ nh©n - S¶n phÈm h®: ghi vë bài tập - C¸ch tiÕn hµnh:

?Thế nào là từ đồng âm?

từ;(14p)

1.Khái niệm: từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ - từ có thể có một hoặc nhiều nghĩa VD : tõ 1 nghÜa( xe ®¹p, m¸y næ, bä nÑt...)

VD: tõ nhiÒu nghÜa( ch©n, mòi , xu©n, m¾t...)

- Hiện tượng chuyển nghĩa của từ: trong từ nhiều nghĩa , nghĩa gốc là nghĩa xuất hiện từ đầu là cơ sở để hình thành các nghĩa khác. Nghĩa chuyển được hình thành trên cơ sở nghĩa gốc, có quan hệ với nghĩa gốc 2.Bài tập: - Từ hoa trong thềm hoa, lệ hoa được dùng theo nghĩa chuyển . Tuy nhiªn kh«ng thÓ coi ®©y lµ hiÖn t−îng chuyÓn nghÜa lµm xuÊt hiÖn tõ nhiÒu nghÜa, v× nghÜa chuyÓn nµy cña tõ " hoa" chØ lµ nghÜa chuyÓn l©m thêi, nã ch−a lµm thay ®æi nghÜa cña tõ, ch−a thÓ ®−a vµo tõ ®iÓn.

V.Từ đồng âm:(13p) 1.Khái niệm: - Từ đồng âm là những từ giống nhau vÒ ©m thanh nhưng nghĩa khác xa nhau, kh«ng liªn qua g× víi nhau + HiÖn t−îng nhiều nghĩa: 1 tõ cã chøa nhiÒu nÐt nghÜa kh¸c nhau( mét h×nh thøc ng÷ ©m cã nhiÒu nghÜa) VD tõ "chÝn": - chØ l−¬ng thùc, thùc phÈm ®· ®−îc nÊu chÝn( c¬m chÝn) - chØ sù vËt ph¸t triÓn ®Õn giai ®o¹n cuèi cã thÓ thu ho¹ch hoÆc sö dông ®−îc( lóa chÝn, mÝt chÝn) - chØ sù vËt ®· ®−îc xö lÝ qua nhiÖt nh− 1 c«ng ®o¹n kÜ thuËt b¾t buéc( v¸ chÝn) - chØ tµi n¨ng hoÆc suy nghÜ ®· ph¸t triÓn ®Õn møc cao( 195

HS thảo luận nhóm bàn Phân biệt từ nhiều nghĩa với hiện tượng từ đồng âm? Cho VD?

suy nghÜ ®· chÝn, tµi n¨ng ®· chÝn) + HiÖn t−îng ®ång ©m: hai hoÆc nhiÒu tõ cã nghÜa rÊt kh¸c nhau VD: (con ngùa) lång lªn- lång( vá ch¨n)- lång ( nhèt gµ)- ®Ìn lång Làm bài tập (mục V/SGK 2.Bài tập: a, Từ lá ở đây là từ nhiều nghĩa: 124) Lá 1: nghĩa gốc Lá 2 (lá phổi): mang nghĩa chuyển b, Đường 1: đường ra trận Đường 2: như đường => từ đồng âm nghĩa khác nhau không có nghĩa VI.Từ đồng nghĩa:(12p)

*Ho¹t®éng 3 Từ đồng nghÜa: - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn, c¸ nh©n - S¶n phÈm h®: ghi vë bài tập - C¸ch tiÕn hµnh: ?Thế nào là từ đồng nghĩa?

Cho VD? HD H/s làm bài tập mục VI. Chọn cáhc hiểu đúng trong những cách sau đây? Giải thích vì sao lại chọn như vậy?

- Đọc yêu cầu BT 3 - Làm BT - Trình bày miệng trước lớp

1.Khái niệm: Là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau VD: mẹ và má, chết - hi sinh 2.Bài tập: a.Bài tập 2: Chọn cách hiểu d: "các từ đồng nghĩa với nhau có thể không thay thế được cho nhau trong nhiều trường hợp sử dông " b.Bài tập 3: Khi người ta đã ngoài 70 xuân…

-> từ xuân thay thế cho từ tuổi => xuân một mùa trong năm đồng nghĩa 1 tuổi (lấy bộ phận để chỉ toàn thể - hình thức chuyển nghĩa theo hình thức hoán dụ) - Từ xuân ở đây được sử dụng để tránh lặp từ, đồng thời thể hiện tinh thần lạc quan của t¸c gi¶

4. H§ vËn dông (2') - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung 2 giê häc - ¤n l¹i toµn bé kiÕn thøc trong bµi vµ n¾m ®−îc c¸c d¹ng bµi tËp cña nã 5. H§ t×m tßi, më réng (1p) 196

- TiÕp tôc chuÈn bÞ néi dung cña bµi tæng kÕt Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 15/10/2019

Ngày so¹n: 12 /10/2019 Ngày d¹y TiÕt 44:Tæng kÕt vÒ tõ vùng A.MỤC TIÊU BÀI HỌC: - VÒ kiÕn thøc : Giúp H/s nắm vững kiến thức về từ vựng đã học từ lớp 6 đến lớp 9 (từ trái nghĩa, cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ, trường từ vựng) - Kü n¨ng: BiÕt vËn dông kiÕn thøc ®· häc khi giao tiÕp, ®äc- hiÓu vµ t¹o lËp v¨n b¶n.

- Th¸i ®é:Cã th¸i ®é ®óng ®¾n trong häc tËp tiÕt «n tËp, tõ ®ã cã sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, B.CHUẨN BỊ: - GV: giao hîp ®ång häc tËp cho häc sinh.

PP: Nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, th¶o luËn - H/s: chuẩn bị bài theo hướng dẫn của GV C.TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1. Khëi ®éng 5’ : Nh¾c l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ tõ vùng ®· häc - HS tr¶ lêi=> nhËn xÐt - GV nhËn xÐt vµ dÉn vµo bµi 2. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc 38’ *Ho¹t ®éng 1 Từ tr¸i nghÜa: - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn, c¸ nh©n - S¶n phÈm h®: ghi vë bài tập - C¸ch tiÕn hµnh: ?Nhắc lại khái niệm từ trái nghĩa? Cho VD - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ

VII.Từ trái nghĩa(15p)

1.Khái niệm: Là những từ có nghĩa trái ngược nhau xét trên một cơ sở chung nào đó( theo 1 ph−¬ng diÖn nµo ®ã) 197

thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau VD: lµnh>< r¸ch, mÎ, ®éc,¸c - Tõ tr¸i nghÜa ®−îc sö dông trong thÓ ®èi, t¹o c¸c h×nh t−îng t−¬ng ph¶n, g©y Ên t−îng m¹nh, lµm cho lêi nãi thªm sinh ®éng Đọc yêu cầu BT HS th¶o luËn bµi tËp 2

- GV diễn giảng thêm

VD: già>< trẻ (độ tuổi) dµi>< ng¾n( chiÒu dµi) + HT tr¸i nghÜa x¶y ra nhiÒu nhÊt ë c¸c tÝnh tõ +C¸c tÝnh chÊt cã thÓ cã møc ®é kh¸c nhau( l¹nh-m¸t-Êm) gäi lµ tr¸i nghÜa thang ®é; nh−ng còng cã nh÷ng t/c mang tÝnh l−ìng ph©n(sèng chÕt )- ®èi lËp nhau.

2.Bài tập: a.Bài tập 1: cặp từ có quan hệ trái nghĩa: Xấu - đẹp, xa - gần, rộng - hẹp b.Bài tập 2: - Cùng nhóm với sống - chết có: chẵn - lẻ; chiến tranh - hoà bình (trái nghĩa l−ìng phân: biểu thị 2 khái niệm đối lập nhau và loại trừ nhau, thường không có khả năng kết hợp đợc với nững ừ chỉ ức độ: rất, hơi, lắm, quá) - Cùng nhóm với già - trẻ: yêu - ghét, cao - thấp, nông - sâu, giàu - nghèo (trái nghĩa thang độ: biểu thị khái niệm có tính chất thang độ, khẳng định cái này không có nghĩa là phủ định cái kia, có khả năng kết hợp được với các từ chỉ mức độ: rất, hơi, lắm, quá) VIII.Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ:(14p)

*Ho¹t ®éng 2 Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn, c¸ nh©n - S¶n phÈm h®: ghi vë bài tập 1.Khái niệm: - C¸ch tiÕn hµnh: ?Nêu khái niệm về cấp độ khái - NghÜa cña 1 tõ cã thÓ réng h¬n hoÆc hÑp h¬n quát của nghĩa từ ngữ? Cho VD nghÜa cña tõ ng÷ kh¸c.

- từ được coi là nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ bao hàm phạm vi nghĩa của 1 số từ khác - Từ được coi là nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ được bao hàm trong phạm vi nghĩa của từ - 1 HS thảo luận nhóm bàn, lập khác bảng hệ thống - mét tõ cã nghÜa réng ®èi víi nh÷ng tõ ng÷ nµy, 198

®ång thêi cã thÓ cã nghÜa hÑp ®èi víi 1 tõ ng÷ kh¸c.

VD: Động vật: chó, mèo, gà, lợn 2.Bài tập - Từ: từ dơn và từ phức - Từ phức: từ ghép và từ láy + Từ ghép: chính phụ + đẳng lập + Từ láy: láy toàn bộ + láy bộ phận Láy bộ phận: Láy âm và lấy vần - Giải thích nghĩa của những từ trong sơ đồ VD: Từ láy âm là từ láy các bộ phận phụ âm đầu *Ho¹t ®éng 3 Trường từ vựng IX.Trường từ vựng(10p) - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn, c¸ nh©n - S¶n phÈm h®: ghi vë bài tập - C¸ch tiÕn hµnh: - 1 H/s trình bày miệng 1.Khái niệm. là tập hợp tất cả những từ có một H/s khác bổ sung nét chung về nghĩa ?Nhắc lại khái niệm từ vựng? VD: Trường từ vựng đồ dùng học tập: vở, sách Cho VD? bót…

- HD H/s làm BT 2 Bài tập - Trình bày trước lớp 2 từ cùng tường tõ vùng là tắm - bể -> tăng giá trị biểu cảm của câu nói, tăng sức tố cáo tội ác thực dân Pháp 4. H§ vËn dông (2') ? ViÕt ®o¹n v¨n ®Ò tµi tù chän cã sö dông cÆp t− tr¸i nghÜa...

5. H§ t×m tßi, më réng (1p) T×m trong c¸c ®o¹n trÝch häc cã nh÷ng tõ cïng tr−êng tõ vùng?

Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 15/10/2019

199

Ngày so¹n: 17 /10/2019 Ngày d¹y : TiÕt 45: TR¶ bµi tËp lµm v¨n sè 2 A.MỤC TIÊU BÀI HỌC: Giúp H/s: - Nắm vững hơn cách làm bài văn tự sự kết hợp với miêu tả; nhận ra được những chỗ mạnh, chỗ yếu của mình khi viết loại bài văn này - Rèn kĩ năng tìm hiểu đề, lập dàn ý và kĩ năng diễn đạt B.CHUẨN BỊ: - GV: Bài viết của H/s + các lỗi trong bài + cách chữa - H/s: Lập dàn ý chi tiết đề văn đã viết ở bài TLV số 2 C.TIẾN TRÌNH BÀI DẠY 1. Khëi ®éng 5’ : Chúng ta đã cùng nhau viết bài TLV số 2: đó là kiểu bài yêu cầu kể chuyện kết hợp với miêu tả. Để đánh giá xem bài viết của các em đã làm: được những gì, còn điểu gì chưa hoàn thành hoặc cần tránh. Tất cả những điều trên, chúng ta cùng nhau thực hiện trong giờ học này.

2. Ho¹t ®éng h×nh thµnh kiÕn thøc 35’ H§ 1: Ph©n tÝch ®Ò, lËp dµn ý - Môc tiªu: HS n¾m ®−îc kiÓu bµi , nd, yªu cÇu ®Ò vµ lËp dµn ý c¬ b¶n - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn ?Hãy xác định yêu cầu của đề bài? (kiểu VB, các kĩ năng cần vận dụng vào bài viết)

I.Đề bài: Tưởng tượng 20 năm sau, vào một ngày hè, em về thăm lại trường cũ. Hãy viết thư cho một b¹n học hồi ấy kể lại buổi thăm trường đầy xúc động đó II.Phân tích đề, lập dàn ý: 1.Phân tích đề: - Kiểu VB: tự sự kết hợp với miêu tả ?Hãy lập dàn ý cho đề văn - Vận dụng các kĩ năng: kể chuyện + tưởng tượng + - H/s khác theo dõi bổ sung miêu tả ?Sử dụng yếu tố miêu tả vào - Hình thức: các ý nào thì phù hợp?

Một bức thư gửi bạn cũ, có sử dụng yếu tố miêu tả.

-> Sử dụng yêu tố miêu tả vào 2.Lập dàn ý các ý: 2, 4, 5 trong phần thân ( Dàn ý ở tiết 34+35) bài (cần linh hoạt)

H§2: Nhận xét ưu, nhược điểm 200

Môc tiªu: HS biÕt ®−îc nh÷ng −u ®iÓm, h¹n chÕ ®Ó rót kn bµi viÕt - PP: ThuyÕt tr×nh GV nhận xét ưu điểm và nhược điểm

?Nhận xét và chỉ ra những tồn tại trong bài làm của H/s

H§ 3: Ch÷a lçi - Môc tiªu: HS ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi vÒ chÝnh t¶, ng÷ ph¸p - PP: H§ c¸ nh©n Đưa ra các lỗi trong bài -> H/s sửa Gọi học sinh chữa lỗi sai về chính tả

III.Nhận xét ưu, nhược điểm 1.Ưu điểm: - Các em đã xác định được yêu cầu của đề bài (kiểu v¨n b¶n cần tạo lập, các kĩ năng cần sử dụng trong bài viết) - Vận dụng yếu tố miêu tả vào bài khá linh hoạt - Bài viết sinh động, giàu cảm xúc: vÝ dô bài làm của H/s: - Diễn đạt lưu loát, bố cục bài viết khá chặt chẽ VD: - Trình bày sạch đẹp.

2.Tồn tại: - Bố cục bài làm ở một số em chưa mạch lạc, cần chú ý tách ý, tách đoạn. VD: + Nhiều em sa vào viết thư mà quên phương thức chính là tự sự. + Chi tiết, sự việc nghèo nàn. + Thiếu sự kết hợp với yếu tố miêu tả làm bài văn trở nên khô khan.

VD: - Còn mắc lỗi diến đạt, dùng từ, đặt câu: - còn sai chính tả - Chữ viết ở một số bài còn cẩu thả, chưa khoa học.

VD: - Một số bài làm còn sơ sài, kết quả chưa cao VD: 3.Sửa lỗi và giải đáp thắc mắc: - Lỗi chính tả: - Lỗi dùng từ: - Lỗi diễn đạt: - Dấu câu: ( GV chỉ rõ một số lỗi trong bài học sinh để hs phát hiện và sửa chữa) 4.Trả bài:

GV đọc mẫu những đoạn văn, bài văn viết tốt 201

- Trả bài cho H/s 3. HĐ luyện tập 5’ - HS đọc bài viết và tự sửa lỗi 4. H§ vËn dông (2') - Hs tù ch÷a lçi trong bµi viÕt cña m×nh 5. H§ t×m tßi, më réng (1p)¤n l¹i kiÕn thøc vÒ v¨n häc trung ®¹i - ChuÈn bÞ tiÕt sau kiÓm tra truyÖn trung ®¹i 1 tiÕt Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 15/10/2019 _-----------------------------------------Ngày so¹n: 16/10/2019 Ngày gi¶ng: TiÕt 46: §äc -HiÓu v¨n b¶n: ®ång chÝ (ChÝnh H÷u) A. Môc tiªu cÇn ®¹t: 1- KiÕn thøc: C¶m nhËn ®−îc vÎ ®Ñp ch©n thùc, gi¶n dÞ cña t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi vµ h×nh ¶nh ng−êi lÝnh c¸ch m¹ng ®−îc thÓ hiÖn trong bµi th¬.

- N¾m ®−îc ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña bµi th¬ chi tiÕt ch©n thùc h×nh ¶nh gîi c¶m vµ c« ®óc, giµu ý nghÜa biÓu t−îng.

2. Kü n¨ng:- RÌn luyÖn n¨ng lùc c¶m thô vµ ph©n tÝch cho chi tiÕt nghÖ thuËt c¸c h×nh ¶nh trong 1 t¸c phÈm th¬ giµu c¶m høng hiÖn thùc mµ kh«ng thiÕu søc bay bæng 3. Th¸i ®é: Tr©n träng vµ biÕt ¬n nh÷ng líp ng−êi ®i tr−íc ®· hiÕn d©ng trän tuæi thanh xu©n, chÞu khæ cùc ®Ó cã cuéc sèng hoµ b×nh, ®éc lËp nh− Ngày nay.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. ChuÈn bÞ - GV: Soạn, n/c tài liệu - HS : §äc vµ so¹n tr−íc bµi C. Tæ chøc giê häc: I.. Hoạt động khởi động 5’ - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức:: thuyết trình Tõ sau CM th¸ng 8, trong viÖc hiÖn ®¹i VN xuÊt hiÖn mét ®Ò tµi míi: T×nh ®ång chÝ, t×nh ®ång ®éi cña ng−êi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng - anh bé ®éi Cô Hå. ChÝnh H÷u lµ mét trong nh÷ng nhµ th¬ ®Çu tiªn ®ãng gãp thµnh c«ng vµo ®Ò tµi Êy b»ng bµi th¬ ®Æc s¾c: "§ång chÝ".

II. Hoạt động hình thành kiến thức 35’ 202

Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß * Hoạt động 1: Giới thiệu chung - Mục tiêu: Hs nắm được tác giả, xuất xứ, bố cục… văn bản - Phương thức:: Nhóm, cá nhân , cả lớp...

- Sản phẩm:Câu trả lời của hs và nd ghi vở - Cách tiến hành: ? Em hiÓu biÕt g× vÒ nhµ th¬ ChÝnh H÷u? h1y nhËn xÐt ®Ò tµi trong th¬ cña «ng?

- ¤ng ®−îc nhµ n−íc tÆng gi¶i th−ëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt n¨m 2000

Néi dung I. Giíi thiÖu chung(10p)

1. T¸c gi¶: ChÝnh H÷u tªn thËt lµ TrÇn §×nh §¾c sinh 1926, quª Can Léc, Hµ TÜnh.

- Lµ nhµ th¬ qu©n ®éi, «ng viÕt kh«ng nhiÒu chñ yÕu viÕt vÒ ng−êi lÜnh vµ chiÕn tranh 2. Văn bản: - Bµi th¬ ra ®êi ®Çu 1948 in trong tËp “§Çu sóng tr¨ng treo” - Lµ mét trong nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu nhÊt vÒ ng−êi lÝnh c¸ch m¹ng cña v¨n häc chèng Ph¸p (1946 1954).

? Bµi th¬ ra ®êi vµo n¨m nµo? Em biÕt g× vÒ h/c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬?

GV: ChÝnh H÷u tham gia chiÕn dÞch VB 1947, h/c¶nh chiÕn ®Êu rÊt gian khæ. Sau trËn Êy nhµ thbÞ èm ph¶i n»m ®iÒu trÞ, ®¬n vÞ cö 1 ®«ng chÝ ë l¹i ch¨m sãc ChÝnh H÷u. T¹i nhµ sµn heo hót Êy t¸c gi¶ ®· viÕt bµi th¬ nµy ®Ó tÆng ng−êi b¹n n«ng d©n cña m×nh.

- Lóc ®Çu ®¨ng trªn tê b¸o cña ®¹i ®éi sau míi ®¨ng trªn bµo sù thËt (b¸o nh/d©n Ngày nay) *) HS ®äc vµ t×m hiÓu chó thÝch SGK ? Em thÊy cã ph−¬ng thøc biÓu ®¹t nµo ®−îc ®an xen trong bµi th¬ nµy? Ph−¬ng thøc nµo lµ chñ yÕu? ThÓ th¬.

- PTBĐ: Tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m.

BiÓu c¶m lµ chñ yÕu - ThÓ th¬: Tù do, c©u ng¾n. *) Bè côc v¨n b¶n: 3 ®o¹n - GV yªu cÇu gi¶i thÝch tõ (2) ? Theo em , bµi th¬ chia lµm mÊy phÇn ? Néi dung tõng phÇn ?

II T×m hiÓu v¨n b¶n.(28p) *) Bè côc v¨n b¶n: 3 ®o¹n 1.C¬ së cña t×nh ®ång chÝ - 7 c©u ®Çu: C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ.

- 10 c©u tiÕp: BiÓu hiÖn cña t×nh ®ång chÝ.

203

- 3 c©u cuèi: BiÓu t−îng cña t×nh ®ång chÝ * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: Hs nắm được nội dung tác phẩm - Phương thức:Thảo luận cặp đôi, cá nhân - Sản phẩm:câu trả lời, nd ghi vở , phiếu học tập - Cách tiến hành: * GV giao nhiệm vụ: Thảo luận nhóm( 7p) ? Theo nhà thơ, tình đồng chí, đồng đội giữa tôi và anh bắt nguồn từ những cơ sở nào?

- HS thảo luận ? H/¶nh “n−íc nÆm ®ång chua, ®Êt cµy lªn sái ®¸”gợi đến vùng quê nào?

- N−íc mÆn ®ång chua gîi vïng ®Êt ®ång chua n−íc mÆn ven biÓn quanh n¨m chiªm khª mïa thèi, ®Êt cµy lªn sái ®¸ lµ vïng trung du ®Êt b¹c mµu, hay miÒn nói n¬ ®¸ sái c©y c»n ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch giíi thiÖu cña t¸c gi¶?

- Sö dông thµnh ng÷, ng«n ng÷ h×nh ¶nh thc« ®óc, giµu søc gîi c¶m. ? H/¶nh “Sóng bªn sóng, ®Çu s¸t bªn ®Çu” cã những ý nghÜa ntn?

- Sù t−¬ng ®ång vÒ c¶nh ngé, cïng xuÊt th©n tõ nh÷ng vïng quª nghÌo khã.

- Chung môc ®Ých, lý t−ëng, nhiÖm vô chiÕn ®Êu.

- ý nghÜa t¶ thùc: nh÷ng giê phót bªn nhau cïng - Hä g¾n bã, cïng chia sÎ nh÷ng gian lao, niÒm vui cña ®êi lÝnh. chiÕn ®Êu.

- H×nh ¶nh sóng biÓu t−îng cho sù nghiÖp chiÕn ®Êu, lý t−ëng c¸ch m¹ng. => T¹o nªn t×nh ®ång chÝ ? TÊt c¶ nh÷ng ®Æc ®iÓm chung vµ nh÷ng t×nh c¶m ®ã cña c¸c anh bé ®éi cô Hå lµ c¬ së ®Ó t¹o nªn 1 t×nh c¶m míi mÎ, thiªng liªng, ®ã lµ t×nh c¶m g×? ? T×nh c¶m nµy ®−îc thÓ ®b ë c©u 7. chØ ra sù ®Æc biÖt ®ã vµ nªu c¶m nhËn cña em vÒ c©u thnµy?

Thảo luận cặp đôi - ChØ cã 1 tõ víi 2 tiÕng vµ dÊu chÊm than t¹o thµnh 1 nèt nhÊn....

- C©u th¬ lµ b¶n lÒ g¾n kÕt c¬ së cña t×nh ®ång chÝ vµ nh÷ng biÓu hiÖn cña t×nh ®ång chÝ nã lµ 204

sù kÕt tinh cao ®Ñp t×nh b¹n vµ t×nh ng−êi.

GV: Nã ngîi ca t/c¶m c/m¹ng b¾t nguån tõ t/c¶m truyÒn thèng t×nh b¹n t×nh ®ång ®éi trong chiÕn ®Êu nh−ng ®· ®−îc ®æi míi vµ n©ng lªn trong h/c¶nh míi. - T×nh c¶m cao ®Ñp ®· trë thµnh nguån c¶m høng lín nhÊt cña th¬ ca c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn. ChÝnh v× thÕ 2 ch÷ "§ång chÝ" ®· trë thµnh nh·n tù cña ®o¹n th¬ vµ lµ tùa ®Ò cho thi phÈm cña C.H÷− *) Trong nh÷ng lêi th¬ tiÕp theo, c¶m nghÜ cña nhµ th¬ h−íng vÒ c¸c biÓu hiÖn cô thÓ cña t×nh ®ång chÝ.

- Quan s¸t 10 c©u tiÕp * Thảo luận nhóm bàn: ( 5p) ? Khi ®1 trë thµnh ®ång chÝ, nh÷ng ng−êi lÝnh tù biÕt vÒ hoµn c¶nh cña nhau nh− thÕ nµo? Ph©n tÝch cô thÓ?

- Ruéng n−¬ng...lÝnh” ? H×nh ¶nh gian nhµ kh«ng gîi t¶ ®iÒu g× ?

- Gian nhµ kh«ng: Gian nhµ kh«ng cßn g× n÷a kh«ng cßn cã c¸ch nµo kh¸c ®Ó chèng chäi víi thiªn nhiªn – diÔn t¶ c¸i nghÌo ? Tõ mÆc kÖ cßn cã ý nghÜa nµo kh¸c?

- Tõ “MÆc kÖ” : Bá tÊt, ®Ó l¹i, kh«ng quan t©m.

- GiÕng n−íc gèc ®a lµ h×nh ¶nh nh©n ho¸ ho¸n dô chØ quª h−¬ng, ng−êi th©n nhí vÒ c¸c anh, nçi nhí cña ng−êi hËu ph−¬ng”.

- Nh÷ng ng−êi lÝnh kh«ng hÒ v« t×nh, hä vÉn nÆng lßng g¾n bã víi quª h−¬ng, vÉn c¶m nhËn ®−îc t×nh c¶m nhí nhung cña quª h−¬ng víi ng−êi chiÕn sÜ, mÆt kh¸c cßn thÓ hiÖn ®−îc t/c¶m cña hËu ph−¬ng ®èi víi tiÒn ph−¬ng. ? NhËn xÐt g× vÒ ng«n ng÷ vµ h×nh ¶nh mµ t¸c gi¶ sö dông?

- Ng«n ng÷ gi¶n dÞ, h×nh ¶nh ch©n thùc.Ho¸n dô , nh©n ho¸. ? Nh÷ng h×nh ¶nh ®ã gîi cho em suy nghÜ vÒ ®iÒu g× trong biÓu hiÖn cña t×nh ®ång chÝ? ? Rêi bá lµng quª vµo bé ®éi cuéc sèng cña c¸c

2. Nh÷ng biÓu hiÖn cña t×nh ®ång chÝ

- Sù c¶m th«ng s©u xa, chia sÎ nh÷ng t©m t−, nçi niÒm cña nhau.

205

anh nh− thÕ nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ vµ cÊu tróc cña nh÷ng c©u th¬ nµy?

- T¶ thùc, nh÷ng c©u th¬ sãng ®«i ®èi xøng nhau. ? Víi c¸c c©u th¬ sãng ®«i Êy cã ý nghÜa g×?

- Tg’ x©y dùng nh÷ng c©u th¬ sãng ®«i ®èi øng nhau nh»m diÎn t¶ ®−îc sù g¾n bã, chia sÎ sù gièng nhau cña nh÷ng ng−êi cïng c¶nh ngé.

Cuéc sèng gian khæ , thiÕu thèn mäi mÆt -- Khã kh¨n gian khæ,thiÕu thèn vÒ vËt chÊt trang thiÕt bÞ bÖnh tËt hµnh h¹. ? Nh−ng trong hoµn c¶nh gian khæ ®ã, nh÷ng ng−êi lÝnh hiÖn lªn víi nh÷ng nÐt ®Ñp nµo?

C−êi buèt gi¸ - Tay n¾m lÊy bµn tay ? Qua h.¶nh th¬ "MiÖng c−êi ...'', em biÕt thªm nÐt ®Ñp nµo cña c¸c anh ? ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh th¬'' th−¬ng nhau tay n¾m lÊy bµn tay''? ? Qua ®ã cho thÊy t×nh ®ång chÝ kh«ng chØ dâng l¹i ë sù c¶m th«ng mµ nã cßn biÓu hiÖn nh− thÕ nµo? *) C©u kÕt ®o¹n võa nãi lªn t×nh c¶m g¾n bã s©u nÆng gi÷a nh÷ng ng−êi lÝnh võa gi¸n tiÕp thÓ hiÖn søc m¹nh cña nh÷ng t×nh c¶m Êy - §äc 3 c©u th¬ cuèi ? Ba c©u th¬ cuèi ®· kh¾c ho¹ h×nh ¶nh cña ng−êi lÝnh trong hoµn c¶nh cô thÓ nµo?

- Trong c¶nh phôc kÝch chê giÆc gi÷a rõng.

- §ªm rÐt n¬i rõng giµ, hai ng−êi lÝnh bång sóng ®îi giÆc d−íi chiÕn hµo, Tõ ®ã nh×n lªn thÊy tr¨ng treo trªn ngän sóng ( 3 h×nh ¶nh: Ng−ßi lÝnh , khÈu sóng, vÇng tr¨ng) ? Phân tích 3 câu thơ cuối( Thảo luận 4p) - H/¶ rõng hoang s−¬ng muèi diÔn t¶ sù gian khæ cña ®êi lÝnh.

- H×nh ¶nh ®Çu sóng tr¨ng treo diÔn t¶ nhiÖm vô

- Cïng nhau chia sÎ nh÷ng gian lao, thiÕu thèn cña cuéc ®êi ng−êi lÝnh.

3. BiÓu t−îng cña t×nh ®ång chÝ.

- Søc m¹nh vµ vÎ ®Ñp tinh thÇn cña ng−êi lÝnh c¸ch m¹ng ®−îc t¹o nªn tõ t×nh ®ång chÝ.

206

chiÕn ®Êu vµ t©m hån l·ng m¹n cña ng−êi lÝnh.

Nã gîi ra sù liªn t−ëng phong phó thùc t¹i vµ mméng, chiÕn sÜ vµ thi sÜ , gÇn vµ xa...M¶nh tr¨ngnh− treo l¬ löng trªn ®Çu ngän sóng.Sóng vµ tr¨ng, gÇn vµ xa, thùc t¹i vµ m¬ méng, hiªn thùc vµ l·nh m¹n.§ã lµ vÎ ®Ñp hµi hoµ cña t©m hån chiÕn sÜ- thi sÜ, vÎ ®Ñp cña cuéc ®êi anh béi ®éi Cô Hå. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch x©y dùng nh÷ng h×nh ¶nh cña t¸c gi¶ ë ®o¹n th¬ cuèi?

- ChÊt hiÖn thùc vµ ling m¹n. ? Tõ ®ã nh÷ng vÎ ®Ñp nµo cña ng−êi chiÕn sÜ ®−îc kh¾c ho¹ qua c¸ch viÕt cña nhµ th¬? ? Qua bµi th¬ nµy em cã c¶m nhËn g× vÒ h×nh ¶nh anh bé ®éi thêi kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p?

- GV kh¸i qu¸t: * Hoạt động 3: Tổng kết - Mục tiêu: Hs nắm được nghệ thuật, nội dung đặc sắc của tác phẩm - Phương thức: vấn đáp - Sản phẩm:HS ghi vở - Cách tiến hành :

III. Tæng kÕt(4p) 1. NghÖ thuËt - Chi tiÕt vµ h×nh ¶nh tù nhiªn, b×nh dÞ mµ c« ®äng, giµu søc biÓu c¶m.

2. Néi dung - T×nh c¶m cña nh÷ng ng−êi lÝnh dùa trªn c¬ së cïng chung c¶nh ngé vµ lý t−ëng chiÕn ®Êu, gãp phÇn t¹o nªn søc m¹nh vµ vÎ ®Ñp tinh thÇn cña ng−êi lÝnh CM.

? Bµi th¬ cã g× ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt?

- Ng«n ng÷ th¬ c« ®äng - H×nh ¶nh th¬ thùc, l·ng m¹n.

- H×nh ¶nh ®Ñp l·ng m¹n vÒ cuéc ®êi ng−êi lÝnh, bÊt chÊp khã kh¨n gian khæ ®Ó ung dung, tù tin. ? Bµi th¬ nªu néi dung g×? ? Em c¶m nhËn ®−îc nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp nµo ë nh÷ng con ng−êi gäi nhau lµ ®ång chÝ?

- Gäi hs ®äc ghi nhí.

III. Luyện tập * Mục tiêu: Củng cố cho HS KTCB của văn bản. * Phương pháp : Nêu vấn đề, nhóm, cá nhân .

1.Vì sao t/g lại đặt tên cho b/thơ về tình đồng đội của những ng lính là Đồng chí?

2.Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về 207

đoạn cuối b/thơ?

IV. Hoạt động vận dụng: (2p) - Mục tiêu: HS liên hệ, vận dụng kiến thức để giải quyết vđ - Phương pháp: Làm việc cá nhân ? Em thích nhất hình ảnh thơ nào ? Tại sao?

V. Tìm tòi mở rộng( 1p) - Mục tiêu: Tìm hiểu mở rộng kiến thức liên quan tp -Phương pháp: Là việc cá nhân Tìm hiểu những bài thơ viết về người lính.

- Häc thuéc lßng bµi th¬. Häc thuéc ghi nhí - So¹n bµi: "Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh * Rót kinh nghiÖm Ngày 15/10/2019

____________________________________________ Ngày so¹n:16/10/2019 Ngày d¹y : TiÕt 47: §äc -HiÓu v¨n b¶n Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh (Ph¹m tiÕn DuËt) A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - C¶m nhËn ®−îc nh÷ng nÐt ®éc ®¸o cña h×nh t−îng nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh, cïng h×nh ¶nh nh÷ng ng−êi l¸i xe Tr−êng S¬n hiªn ngang dòng c¶m, s«i næi trong bµi th¬.

- ThÊy ®−îc nh÷ng nÐt riªng cña giäng ®iÖu ng«n ng÷ bµi th2. Kü n¨ng: RÌn luyÖn kü n¨ng ph©n tÝch h×nh ¶nh bµi th3. Th¸i ®é: Tr©n träng vµ biÕt ¬n nh÷ng líp ng−êi ®i tr−íc ®· hiÕn d©ng trän tuæi thanh xu©n, chÞu khæ cùc ®Ó cã cuéc sèng hoµ b×nh, ®éc lËp nh− Ngày nay.

- TÝch cùc b¶o vÖ m«i tr−êng 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. ChuÈn bÞ - GV: So¹n, nghiªn cøu tµi liÖu 208

- HS : ChuÈn bÞ bµi C. TiÕn tr×nh lªn líp I.. Hoạt động khởi động 5’ - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: cá nhân Kể tên các tác phẩm văn thơ viết về người lính thời chống Mĩ mà em biết? Em suy nghĩ gì về người lính thời chống Mĩ?

Gdẫn dắt vào bài II. Hoạt động hình thành kiến thức 35’ H® cña gv – hs * Hoạt động 1: Giới thiệu chung - Mục tiêu: Hs nắm được tác giả, xuất xứ, bố cục… văn bản - Phương thức:: Nhóm, cá nhân , cả lớp...

- Sản phẩm:Câu trả lời của hs và nd ghi vở - Cách tiến hành: * HS ®äc chó thÝch * ? Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ Ph¹m TiÕn DuËt ? * Gv bæ sung tªn c¸c t¸c phÈm chÝnh cña «ng. §Ò tµi: ViÕt vÒ thÕ hÖ trÎ trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü nh− c« g¸i thanh niªn xung phong, ng−êi lÝnh trªn tuyÕn ®−êng Tr−êng S¬n. Phong c¸ch th¬: giäng ®iÖu s«i næi, trÎ trung, hån nhiªn tinh nghÞch mµ s©u s¾c. ? Bµi th¬ ®−îc ra ®êi trong hoµn c¶nh nµo ? *Gv hd ®äc=> ®äc tham kh¶o. ? Hs ®äc? T×m hiÓu chó thÝch 1 ? Nhan ®Ò bµi th¬ cã g× dÆc biÖt? ( Thảo luận đôi bạn) Hai chữ Bài thơ nói lên cách khai thác hiện thực (Không phải chỉ viết về những chiếc xe không kính, hay chỉ viết về hiện thực khốc liệt của chiến tranh mà chủ yếu khai thác) chất thơ vút lên từ hiện thực, chất thơ của tuổi trẻ Việt Nam vượt lên những khắc nghiệt của chiến tranh.

ND bµi häc I. Giíi thiÖu chung(8p) 1. T¸c gi¶ -

¤ng sinh n¨m 1941, quª ë Thanh Ba, Phó Thä.

- Lµ 1 trong nh÷ng g−¬ng mÆt tiªu biÓu cña líp nhµ th¬ trÎ thêi kú chèng Mü.

- S¸ng t¸c cña PTD thêi k× nµy tËp trung viÕt vÒ thÕ hÖ trÎ trong cuéc k/c chèng MÜ 2.Văn bản: - ViÕt n¨m 1969 in trong tËp “VÇng tr¨ng quÇng löa” - Bµi th¬ ®−îc tÆng gi¶i nhÊt cuéc thi th¬ cña b¸o v¨n nghÖ 1969 – 1970

209

*Gv: §©y lµ nh÷ng ph¸t hiÖn thó vÞ cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn sù g¾n bã vµ am hiÓu hiÖn thùc ®êi sèng chiÕn tranh trªn tuyÕn ®−êng Tr−êng S¬n. ? H×nh ¶nh næi bËt trong bµi th¬ lµ g× ?

- Nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh, ng chiÕn sÜ l¸i xe trªn tuyÕn ®−êng Tr−êng S¬n. * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản II. T×m hiÓu v¨n b¶n( 28p) - Mục tiêu: Hs nắm được nội dung tác phẩm 1. H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe - Phương thức:Thảo luận cặp đôi, cá nhân kh«ng kÝnh.

- Sản phẩm:câu trả lời, nd ghi vở , phiếu học tập - Cách tiến hành: ? T¸c gi¶ ®−a vµo bµi th¬ h/¶nh ®éc ®¸o nµo? ? Nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh ®−îc miªu t¶ nh− thÕ nµo?

- Kh«ng cã kÝnh kh«ng ph¶i v× xe ko cã kÝnh ? Em có nhận xét gì về cách giới thiệu những chiếc xe không kính của tác giả?

- Cách giới thiệu bằng câu thơ dài, như văn xuôi .

- Cách nói thản nhiên, lời thơ như một lời trò chuyện ? Nguyªn nh©n nµo khiªn chiÕc xe trë thµnh kh«ng kÝnh ? NhËn xÐt vÒ c¸ch gi¶i thÝch Êy ?

- T¸c gi¶ gi¶i thÝch nguyªn nh©n rÊt thùc: Bom giËt, bom rung... * Chú ý khổ cuối ? Nhà thơ tiếp tục miêu tả gì về chiếc xe?

- Xe không có đèn, không có mui xe, thùng xe có xước. ? Theo em nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh lµ hiÖn t−îng b×nh th−êng hay bÊt b×nh th−êng trong chiÕn tranh?

- Kh«ng b×nh thuêng trong cÊu t¹o vµ trong ®êi th−êng, nh−ng l¹i rÊt b×nh th−êng, kh«ng ph¶i hiÕm trong h/c¶nh chiÕn tranh ¸c liÖt ë TS. -> Ph¶i cã mét hån th¬ nh¹y c¶m, ngang tµng tinh nghÞch, thÝch c¸i l¹ nh− PTD míi nhËn ra vµ ®−a vµo => g©y sù chó ý vÒ vÎ kh¸c l¹ cña nã, thÓ hiÖn tÝnh chÊt ¸c liÖt cña thµnh h/t−îng th¬ ®éc ®¸o nh− thÕ ? T¹i sao t¸c gi¶ kh«ng miªu t¶ nh÷ng chiÕc xe cã chiÕn tranh ®Çy ®ñ bé phËn mµ l¹i chän h/¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh ? ? Miªu t¶ nh÷ng chiÕc xe ko kÝnh, tg 2. H×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i 210

xe: nh»m m® g×? ? Tõ h×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe... lµm næi bËt h×nh ¶nh nµo trong bµi th¬ ?

GV Các em chú ý hai khổ thơ đầu : ?Tìm những từ ngữ miêu tả hình ảnh người lính lái xe?

- Ung dung - Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng Ung dung gợi tư thế ntn? =>T− thÕ b×nh tÜnh , hiên ngang, ? Nhận xét bptt sử dụng trong đoạn thơ? tự tin - Đảo ngữ, điệp ngữ... ? Qua đó thể hiện tư thế nào của người lính lái xe? ? Theo em, người lính ở trong chiếc xe không kính có điều gì thú vị, khác thường?

- Được giao cảm với thế giới bên ngoài.→Tình yêu - Được chiêm ngưỡng vẻ đẹp khác thường của thiên nhiên nhiên Thảo luận nhóm 5’ ? Trên xe không kính, người lính ngoài cảm giác thú vị như trên, còn phải đối mặt với những điều gì nữa? => Th¸i ®é: BÊt chÊp gian khæ, ? Những người lính lái xe chấp nhận hiện thực đó bÊt chÊp khã kh¨n nguy hiÓm, vui như thế nào? vÎ, l¹c quan.

- ? Vẻ đẹp tính cách nào của người lính được bộc lộ? ? Qua đó, em có cảm nhận gì về quan hệ của họ?

- Quan hệ đồng đội - Cùng làm nhiệm vụ chiến đấu.

- Cùng chịu gian nguy.

- Đoàn kết gắn bó ? Những cái bắt tay qua cửa kính vì rồi nói với ta điều gì về lính?

- Tâm hồn cởi mở.

- Ham bạn bè, thân thiện.

- Tình đồng đội cởi mở, chân ? Bên cạnh đó, những từ ngữ hình ảnh nào thể hiện thành, đoàn kết,yêu thương, gắn quan hệ gần gũi giữa những người lính đó với nhau? bó.

- Chung bát đĩa nghĩa là gia đình đấy! → Quan hệ gia đình, gần gũi, thân mật gắn bó với nhau.

211

? Qua đó em hiểu gì về cách sống của người lính lái xe trên tuyến lửa?

- Sẵn sàng, thân ái, chia sẻ, kết đoàn.

- Mong muốn những điều tốt đẹp. ? Từ đó, hình ảnh những người lính lái xe không kính có thêm vẻ đẹp tâm hồn nào?

- Tình đồng đội cởi mở, chân thành, tươi thắm, vượt lên gian lao của cuộc chiến ác liệt. (Giáo viên liên hệ với bài thơ đồng chí) HS ®äc khæ th¬ cuèi: Thảo luận nhóm bàn 5’ NhËn xÐt, gia trị vÒ nghÖ thuËt?

Xe : Kh«ng kÝnh /kh«ng ®Ìn / kh«ng mui / thïng xe cã xưíc .->NghÖ thuËt : T¨ng tiÕn ( liÖt kª) , §iÖp tõ + §èi lËp : Xe – Nguêi + Ho¸n dô : Mét tr¸i tim : Lµ nhiÖt huyÕt cña sù nghiÖp chèng MÜ cøu nưíc .

T¸c dông cña biÖn ph¸p ®ã?

Søc m¹nh nµo gióp nguêi l¸i xe l¹c quan như vËy?

C¶m nghÜ cña em vÒ thÕ hÖ trÎ thêi kh¸ng chiÕn chèng MÜ, liªn hÖ víi thÕ hÖ trÎ Ngày h«m nay ? * Hoạt động 3: Tổng kết - Mục tiêu: Hs nắm được nghệ thuật, nội dung đặc sắc của tác phẩm - Phương thức:Thảo luận cặp đôi, vấn đáp - Sản phẩm:HS ghi vở - Cách tiến hành :

=>Tinh thÇn yªu n−íc, ý chÝ quyÕt t©m chiÕn th¾ng kÎ thï cña nh÷ng ng−êi chiÕn sÜ.

3. Tæng kÕt 3p . NghÖ thuËt - ThÓ th¬ tù do.

- Bµi th¬ mang giäng ®iÖu trÎ trung, tinh nghÞch, ngang tµng.

Néi dung Kh¾c ho¹ vÎ ®Ñp cña nh÷ng chiÕn sÜ gi¶i phãng qu©n, Hä chÝnh lµ h×nh ¶nh cña c¶ mét thÕ hÖ Tr−êng S¬n hµo hïng Ghi nhí

? NhËn xÐt vÒ ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt cña bµi th¬ ? ? M−în h×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe, nhµ th¬ ®· kh¾c ho¹ vµ ca ngîi ®iÒu g× ?

III. Hoạt động luyện tập 5’ - Mục tiêu: HS củng cố kt đã học - Phương thức:HĐ nhóm - Sản phẩm:Hs làm vào vở bài tập - Cách tiến hành ? Qua bµi th¬ nµy em c¶m nh©n ®−îc g× vÒ sù tµn ph¸ cña chiÕn tranh ®èi víi nh÷ng c¸nh rõng?

- Tµn ph¸ ¸c liÖt, nh÷ng c¸ch rõng tr¬ trôi chØ cßn l¹i 212

khãi bôi. ? Rõng bÞ ph¸ ho¹i sÏ ¶nh h−ëng nh− nµo tíi cu«ci sèng con ng−êi?

- HS th¶o luËn tr¶ lêi ? VËy ta ph¶i lµm g× ®Ó gi÷ g×n sù sèng trong s¹ch cho tr¸i ®Êt nµy?

- Ph¶i b¶o vÖ thiªn nhiªn vµ m«i tr−êng.

IV. Hoạt động vận dụng: (2p) - Mục tiêu: HS dựa vào nội dung văn bản và bức tranh sgk để kể tóm tắt tác phẩm - Phương pháp: Làm việc cá nhân - Sản phẩm: Làm vào vở ghi - Cách tiến hành: - HS ®äc diÔn c¶m bµi th¬. ? ViÕt mét c©u v¨n nªu c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh thÕ hÖ trÎ thêi chèng Mü V. Tìm tòi mở rộng( 1p) - Mục tiêu: Tìm hiểu những câu chuyện có nội dung giải thích nguồn gốc người Việt.

-Phương pháp: Là việc cá nhân - Sản phẩm: Báo cáo kết quả - Cách tiến hành: Giao nhiệm vụ về nhà - Häc bµi (bµi th¬ vµ ph©n tÝch h/a nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh vµ nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe TS. ¤n tËp kÜ v¨n häc trung ®¹i giê sau kiÓm tra. * Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 15/10/2019

_____________________________________________ Ngày so¹n: 16/10/ 2019 Ngày d¹y Bµi 10.TiÕt 48 KiÓm tra truyÖn trung ®¹i A. Môc tiªu cÇn ®¹t: - Thu thập thông tin nhằm đánh giá kiến thức văn học của học sinh qua mảng truyện trung đại Việt Nam - Qua ®ã ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña c¸c em, gióp c¸c em kh¾c phôc tån t¹i, cñng cè kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng.

B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn: 213

- Ra ®Ò, ®¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm.

1. Hình thức: Trắc nghiệm + tự luận 2. Thời gian: 45 phút Häc sinh: ¤n tËp theo h−íng dÉn cña gi¸o viªn.

C. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. æn ®Þnh líp:(1p) 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi:(44p) * THIẾT LẬP MA TRẬN: Mức độ

Nhận biết TN

Chủ đề

Thông hiểu T L

TN

TL

Vận dụng T N

Cộng

TL

1.

Truyện Kiều

- Nhớ giá trị tác phẩm.

- Nhớ nội dung câu thơ.

Hiểu được bót pháp nghệ thuật tả người của Nguyễn Du

Viết đoạn văn cảm về nhận đoạn thơ

Số câu Số điểm Tỉ lệ %

Số câu: 2 Sốđiểm:1 Tỉ lệ: 10%

Số câu:1 Sốđiểm:0, 5 Tỉ lệ: 5%

Số câu: 1 4 Số điểm:4 5,5 Tỉ lệ: 40% 55%

2.Chuyệ n người con gái Nam Xương

Nêu ý nghĩa của một số chi tiết trong truy ện

Số câu Số điểm Tỉ lệ %

Số câu: 1 Sốđiểm:3 Tỉ lệ: 30%

1 3 30%

3.Truyện - Nhớ được số Lục Vân câu thơ của tác Tiên phẩm - Nắm được tính 214

cách nhân vật

Số câu Số điểm Tỉ lệ %

Số câu: 2 Sốđiểm:1 Tỉ lệ: 10%

4.

Hoàng lê nhất thống chí

Nhận diện thể loại

Số câu Số điểm Tỉ lệ %

Số câu: 1 Sốđiểm:0,5 Tỉ lệ: 5%

Tổng câu Tổngđiể m Tỉ lệ %

5 câu 2,5 đ 25%

2 1 10%

1 0,5 5% 1 câu 0,5 đ 5%

1 câu 3đ 30%

1 câu 4đ 40%

8 câu 10đ 100%

I. Phần trắc nghiệm ( 3 đ):Khoanh tròn vào ý đúng sau mỗi câu hỏi: Câu 1: Tác phẩm nào trong những tác phẩm sau đây đã đưa tiếng Việt đạt tới đỉnh cao ngôn ngữ nghệ thuật ?

A. Truyền kì mạn lục.

B. Truyện Kiều C. Chuyện người con gái Nam Xương.

D. Truyện Lục Vân Tiên.

Câu 2: Câu thơ: “Làn thu thủy, nét xuân sơn” miêu tả vẻ đẹp của ai ?

A. Thúy Vân.

B. Mã Giám Sinh.

C. Thúy Kiều.

D. Hoạn Thư.

Câu 3: Bót pháp nghệ thuật nào đã được Nguyễn Du sử dụng để miêu tả vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều?

A. Bót pháp tả cảnh ngụ tình.

B. Bót pháp gợi tả.

C. Bót pháp tả thực.

D. Bót pháp ước lệ tượng trưng.

Câu 4: Truyện Lục Vân Tiên( theo bản thường dùng hiện nay) gồm bao nhiêu câu thơ lục bát A. 2082 B. 2083 C. 2084 D. 2085

215

Câu 5: Vẻ đẹp nào của Lục Vân Tiên thể hiện qua hành động đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga ?

A. Người anh hùng tài năng, có tấm lòng nhân nghĩa.

B. Người anh hùng văn võ song toàn.

C. Người làm việc nghĩa vì mục đích chờ trả ơn.

D. Người lao động bình thường nhưng có tấm lòng nhân nghĩa.

Câu 6: Tác phẩm: “Hoàng Lê nhất thống chí” được viết theo thể loại nào?

A. Tiểu thuyết trinh thám.

B.Truyện thơ Nôm.

C. Tiểu thuyết chương hồi.

D. Truyện ngắn.

II. TỰ LUẬN (7 điểm) Câu 1(3 đ):Chỉ rõ và nêu ý nghĩa của các yếu tố kỳ ảo trong "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ.

Câu 2 ( 4đ):Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về 4 câu thơ đầu trong đoạn trích “ Cảnh ngày xuân”( trích Truyện Kiều của Nguyễn Du. ĐÁP ÁN + BiÓu §iÓm I. PHẦN TRẮC NGHIỆM (1,5 điểm) : Mỗi câu trả lời đúng 0,25 đ Câu 1: B; Câu 2: C; Câu 3: D; Câu 4: A; Câu 5: A; Câu 6: C. II. PHẦN TỰ LUẬN (8,5 điểm) Câu 1: - Các yếu tố kỳ ảo trong truyện: ( 1đ) + Phan Lang nằm mộng rồi thả rùa. + Phan Lang gặp nạn, lạc vào động rùa, gặp Linh Phi, được cứu giúp, gặp lại Vũ Nương, được xứ giả của Linh Phi rẽ đường nước đưa về dương thế. + Vũ Nương hiện về trong lễ giải oan trên bến Hoàng Giang giữa lung linh, huyền ảo rồi lại biến đi mất - Ý nghĩa của các chi tiết kỳ ảo.( 2đ) + Làm hoàn chỉnh thêm nét đẹp vốn có của nhân vật Vũ Nương: Nặng tình, nặng nghĩa, quan tâm đến chồng con, phần mộ tổ tiên, khao khát được phục hồi danh dự. + Tạo nên một kết thúc phần nào có hậu cho câu chuyện. + Thể hiện ước mơ về lẽ công bằng ở đời của nhân dân ta.

Câu 2: Bèn c©u ®Çu gîi t¶ khung c¶nh Ngày xu©n. ( 0,5đ) - Hai câu thơ đầu vừa nói thời gian vừa gợi không gian. Thêi gian thÊm tho¾t tr«i mau,tiÕt trêi ®· sang th¸ng ba. Trong tháng cuối cùng của mùa xuân nh÷ng con Ðn vÉn rén rµng bay liÖng nh− thoi ®−a trªn bÇu trêi trong s¸ng. H×nh ¶nh “ c¸nh Ðn ®−a thoi” lµ 216

Èn dô nh©n hãa gîi thêi gian ®I rÊt nhanh, Ngày vui tr«I rÊt nhanh vµ c¶m gi¸c nuèi tiÕc thêi gian. Hai ch÷ ‘ thiÒu quang” gîi lªn ¸nh s¸ng cña mïa xu©n rÊt ®Ñp. ( 1đ) - Hai c©u th¬ tiÕp theo lµ bøc ho¹ tuyÖt ®Ñp vÒ mïa xu©n.Th¶m cá non tr¶i réng ®Õn ch©n trêi,trªn nÒn trêi xanh non ®iÓm xuyÕt vµi hoa lª tr¾ng. Mµu s¾c hµi hoµ tuyÖt diÖu gîi nÐt ®Æc tr−ng mïa xu©n:Míi mÎ tinh kh«i,giµu søc sèng (cá non)kho¸ng ®¹t, trong trÎo (xanh tËn ch©n trêi);nhÑ nhµng, thanh khiÕt ( tr¾ng ®iÓm mét vµi b«ng hoa).Tõ ®iÓm lµm cho c¶nh vËt trë lªn sinh ®éng,cã hån.( 1,5 đ) => Bèn c©u th¬ më ra 1kh«ng gian nghÖ thuËt bao la v« tËn, cã chiÒu réng, chiÒu cao, ®a s¾c, ®a h−¬ng, h÷u t×nh th¬ méng. Bøc tranh xu©n tuy ë thêi ®iÓm cuèi mïa nh−ng kh«ng tµn lôi tr¸I l¹i cßn ngêi lªn r¹ng rì s¾c xu©n. C¶nh vËt trë nªn sèng ®éng, cã hån, thiªn nhiªn ®ang vµo ®é trßn ®Çy viªn m·n nhÊt.=> t©m hån t−¬i vui phÊn chÊn…( 1 đ) 4. Hoạt động vận dụng/ tìm tòi mở rộng - §äc vµ so¹n bµi “Tæng kÕt vÒ tõ vùng”. * Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt : Ngày 19/10/2019

_______________________________________________ Ngày so¹n: 20/10/2019 Ngày d¹y: Bµi 10.TiÕt 49 : Tæng kÕt vÒ tõ vùng (Sự phát triển của từ vựng…, trau dồi vốn từ) A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - N¾m v÷ng h¬n vµ biÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vÒ tõ vùng ®· häc tõ líp 6 ®Õn líp 9 (Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng, tõ m−în, tõ H¸n ViÖt, thuËt ng÷, biÖt ng÷ x· héi vµ c¸c h×nh rhøc trau dåi vèn tõ) 2. Kü n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng hÖ thèng ho¸, tæng hîp 3.- Th¸i ®é: Cã th¸i ®é ®óng ®¾n trong häc tËp tiÕt «n tËp, tõ ®ã cã sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá B.. ChuÈn bÞ - GV: giáo án - HS : PhiÕu häc tËp C. Tæ chøc giê häc: 217

I.. Hoạt động khởi động 5’ - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức:: thuyết trình, Hai tiÕt tr−íc c¸c em ®· ®−îc t×m hiÓu, cñng cè l¹i c¸c phÇn c¨n b¶n cña tõ vùng.

H«m nay chóng ta cïng nhau ®i tæng kÕt l¹i nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tõ vùng tiÕp.

II. Hoạt động hình thành kiến thức35’ Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Ho¹t ®éng 1: Sù ph¸t I. Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng(12p) triÓn cña tõ vùng - Môc tiªu: HS nắm chắc các 1. Bµi tËp 1: cách phát triển từ vựng TV => Ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷: Thªm nghÜa – - PP: Hoạt động cá nhân , hoạt chuyÓn nghÜa động nhóm => Ph¸t triÓn sè l−îng tõ ng÷: T¹o tõ míi – m−în - S¶n phÈm h®: phiÐu häc tËp , tõ ghi vë VÝ dô 1: - C¸ch tiÕn hµnh: - ChÞ em s¾m söa bé h×nh ®i ch¬i xu©n. ? Nªu c¸c c¸ch ph¸t triÓn cña tõ vùng?

? LÊy vÝ dô vµ ph©n tÝch?

- Ngày xu©n em h1y cßn dµi Xu©n 1: ChØ mïa xu©n – nghÜa gèc Xu©n 2: ChØ tuæi trÎ – nghÜa chuyÓn VÝ dô 2: - Së h÷u trÝ tuÖ - CÊu t¹o theo m« h×nh x + y hoÆc y + x => T¹o tõ míi VÝ dô 3: - Häc sinh - Sinh viªn => Häc viªn - Ra®i« - Tivi => Vay m−în n−íc ngoµi * C¸c c¸ch ph¸t triÓn tõ vùng Ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷

GV: Gäi häc sinh lªn b¶ng

Thªm ChuyÓn nghÜa nghÜa 2. Bµi tËp 2:

Ph¸t triÓn sè l−îng tõ ng÷ T¹o tõ míi

Vay m−în

218

vÏ s¬ ®å ph¸t triÓn tõ vùng

* Ho¹t ®éng 2: Từ mượn và từ Hán Việt - Môc tiªu: HS nắm chắc kiến thức về từ mượn - PP: Hoạt động cá nhân , hoạt động nhóm - S¶n phÈm h®: phiÐu häc tËp , ghi vë - C¸ch tiÕn hµnh: GV: H−íng dÉn HS lµm bµi tËp 2 Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh th¶o luËn nhãm (5') - §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng lµm - Gi¸o viªn söa ch÷a

- Ph¸t triÓn tõ vùng b»ng c¸ch ph¸t triÓn nghÜa cña tõ (d−a) chuét (con) chuét…

- Ph¸t triÓn tõ vùng b»ng c¸ch t¨ng sè l−îng tõ ng÷ + T¹o thªm tõ ng÷ míi + M−în tõ ng÷ cña tiÕng n−íc ngoµi.

3. Bµi tËp 3: II. Tõ m−în(10p) 1. Bµi tËp 1: - Ngoµi tõ thuÇn ViÖt lµ nh÷ng tõ do nh©n d©n ta tù s¸ng t¹o ra, chóng ta cßn vay m−în nhiÒu tõ cña tiÕng n−íc ngoµi ®Ó biÓu thÞ nh÷ng sù vËt, hiÖn t−îng ®Æc ®iÓm mµ tiÕng ViÖt ch−a cã tõ thËt thÝch hîp ®Ó biÓu thÞ ®èi víi tõ vùng.

2. Bµi tËp 2: - §¸p ¸n C Lµ tõ m−în cña tiÕng H¸n nh−ng ®−îc ph¸t ©m vµ dïng theo c¸ch dïng tõ cña tiÕng ViÖt VÝ dô: Quèc gia, Quèc phßng, Gi¸o viªn - C¶ 4 kh«ng ®óng 3. Bµi tËp 3:

- Nh÷ng tõ s¨m, lèp… ®· ®−îc ViÖt ho¸ hoµn toµn - Nh÷ng tõ axÝt, ra.®I.«, vI.ta.min ch−a ®−îc ViÖt ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tõ ho¸ hoµn toµn.

III. Tõ H¸n viÖt(5p) m−în 1. Kh¸i niÖm GV: Gäi häc sinh lµm bµi 2. Bµi tËp tËp 2 trang 135 - Quan niÖm ®óng: b - Häc sinh lªn b¶ng lµm bµi tËp 3 - Gi¸o viªn söa ch÷a ? ThÕ nµo lµ tõ H¸n ViÖt?

GV: Gäi häc sinh lµm bµi 2 IV. ThuËt ng÷ vµ biÖt ng÷ x· héi(8p) * Ho¹t ®éng 3: Tìm hiểu 1. KN thuËt ng÷ vµ biÖt ng÷ x· héi 2. BT - Môc tiªu: HS nắm chắc kiến - Thêi ®¹i kinh tÕ toµn cÇu c¸c n−íc ph¸t triÓn ph¶i 219

thức về thuật ngữ và biệt ngữ xã hội. Vận dụng lý thuyết vào làm bài tập - PP: Hoạt động cá nhân , hoạt động nhóm - S¶n phÈm h®: phiÐu häc tËp , ghi vë - C¸ch tiÕn hµnh: ? ThÕ nµo lµ thuËt ng÷?

- HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm ? Nªu vai trß cña thuËt ng÷ trong ®êi sèng hiÖn nay?

- HS nh¾c l¹i ? Em hiÓu biÖt ng÷ x1 héi?

H1y kÓ tªn 1 sè biÖt ng÷ x1 héi mµ em biÕt?

- HS nªu suy nghÜ, kÓ tªn - Thêi ®¹i kinh tÕ toµn cÇu c¸c n−íc ph¸t triÓn ph¶i giao l−u, héi nhËp ®Æc biÖt tiÕp thu thµnh tùu khoa häc. VËy ph¶i hiÓu c¸c thuËt ng÷ khoa häc nÕu kh«ng sÏ tôt hËu. ? Cã mÊy c¸ch trau dåi vèn tõ? Lµ nh÷ng c¸ch nµo?

giao l−u, héi nhËp ®Æc biÖt tiÕp thu thµnh tùu khoa häc. VËy ph¶i hiÓu c¸c thuËt ng÷ khoa häc nÕu kh«ng sÏ tôt hËu.

V. Trau dåi vèn tõ(15P) 1. Bµi tËp 1: + Cã 2 c¸ch: - N¾m ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ - Häc lêi v¨n tiÕng nãi trong nh©n d©n, nhÊt lµ trong v¨n th¬.

2. Bµi tËp 2: + B¸ch khoa toµn th−: Tõ ®iÓn b¸ch khoa ghi ®Çy ®ñ tri thøc cña c¸c ngµnh + B¶o hé mËu dÞch: ChÝnh s¸ch b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n−íc chèng l¹i sù c¹nh tranh 3. Bµi tËp 3: a. Sai tõ "bÐo bæ" tõ nµy chØ tÝnh chÊt cung cÊp nhiÒu chÊt bæ d−ìng cho c¬ thÓ (cung cÊp chÊt dinh d−ìng cho c¬ thÓ con ng−êi) → Söa "bÐo bæ" = dÔ dµng mang l¹i nhiÒu thuËn lîi. b. Sai "®¹m b¹c" thay b»ng "tÖ b¹c" c. Sai "tÊp nËp" thay b»ng "tíi tÊp"

GV: Gäi häc sinh lªn b¶ng lµm bµi tËp 2 - Gîi ý ®Ó häc sinh lµm bµi tËp 3

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 2p) - HS khái quát kiến thức bằng sơ đồ tư duy V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) - Tìm từ Hán Việt trong các văn bản đã học và giải nghĩa - ChuÈn bÞ cho giê tæng kÕt tiÕp theo (¤n tiÕp vÒ tõ t−îng h×nh, t−îng thanh vµ 1 sè biÖn ph¸p tu tõ) 220

* Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 22/10/2019

____________________________________ Ngày so¹n:23/10/2019 Ngày d¹y : Bµi 10.TiÕt 50 : nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù A. Môc tiªu cÇn ®¹t: 1. KiÕn thøc: HÓu thÕ nµo lµ nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù, vai trß vµ ý nghÜa cña yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù.

- LuyÖn tËp c¸c yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù vµ viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông c¸c yÕu tè nghÞ luËn.

2. Kü n¨ng: RÌn kÜ n¨ng sö dông c¸c yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù.

3. Th¸i ®é: Cã th¸i ®é ®óng ®¾n trong viÖc sö dông yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, B. ChuÈn bÞ - GV: So¹n, nghiªn cøu bµi - HS : ChuÈn bÞ bµi C. Tæ chøc giê häc: I.. Hoạt động khởi động 5’ - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: cá nhân - Sưu tầm những câu thơ nghị luận trong các đoạn trích ‘Truyện Kiều” – Nguyễn Du II. Hoạt động hình thành kiến thức 35’ Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu yÕu tè nghÞ luËn I. T×m hiÓu yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù trong v¨n b¶n tù sù(25p) - Môc tiªu: HS ph©n tÝch Vd ®Ó h×nh thµnh ®Æc 1. Bµi tËp: SGK ®iÓm 2. NhËn xÐt - Phương thức: th¶o luËn, c¸ nh©n - S¶n phÈm h®: phiÐu häc tËp , ghi vë - C¸ch tiÕn hµnh: * Thảo luận 5’: 1. Néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch a lµ g×?

2. §Ó tù thuyÕt phôc m×nh, «ng gi¸o ®· ®−a ra 221

nh÷ng luËn ®iÓm vµ lËp luËn ntn?

3. Môc ®Ých cña viÖc ®−a ra c¸c luËn ®iÓm, luËn cø vµ lËp luËn ®ã lµ g×?

- Dự kiến sản phẩm: - §©y lµ nh÷ng suy nghÜ néi t©m cña nh©n vËt «ng gi¸o trong truyÖn ng¾n L·o H¹c. ¤ng gi¸o ®−a ra c¸c luËn ®iÓm vµ lËp luËn l«gic sau: - §Ó tù thuyÕt phôc m×nh, «ng gi¸o ®· ®−a ra nh÷ng luËn ®iÓm vµ lËp luËn - NV§: NÕu ta ... víi hä - Ph©n tÝch vÊn ®Ò: vî t«i ... qu¸ råi + Khi ng−êi ta ®au ch©n + Khi ng−êi ta khæ qu¸ + V× c¸i b¶n tÝnh .. lÊp mÊt - KÕt thóc vÊn ®Ò: "t«i biÕt... nì giËn" ? Qua t×m hiÓu trªn em thÊy ®Ó lµm râ vÊn ®Ò Êy tg ®· nghÞ luËn b»ng c¸ch nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ kiÓu c©u trong c¸c c©u v¨n trªn - KiÓu c©u: lµ c©u ghÐp, c©u kh¼ng ®Þnh víi c¸c mÖnh ®Ò h« øng: nÕu A th× B. Khi A th× B ? Víi c¸ch sö dông nh÷ng c©u v¨n lËp luËn nh− trªn cã t¸c dông g×? => C¸ch lËp luËn ®ã phï hîp víi tÝnh c¸ch cña «ng gi¸o, mét ng−êi cã häc thøc, hiÓu biÕt, giµu lßng yªu th−¬ng, lu«n tr¨n trë, d»n vÆt, suy nghÜ vÒ c¸ch sèng, c¸ch nh×n ®êi, nh×n ng−êi . *) Cý VD b: Hoạt động cá nhân ? Cuéc ®èi tho¹i gi÷a ai víi ai, diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo? vÞ trÝ hai ng−êi kh¸c nhau ntn? ? Trong phiªn toµ 2 ng−êi cã nhiÖm vô g×?

Cuéc ®èi tho¹i diÔn ra d−íi h×nh thøc nghÞ luËn ? LËp luËn cña K thÓ hiÖn ntn?

- Sau lêi mØa mai lµ sù ®ay nghiÕn x−a nay.... ë nh÷ng c©u ®Çu "§µn bµ.. tr¸i nhiÒu ? Môc ®Ých cña kiÒu khi ®−a ra nh÷ng lËp luËn ®ã lµ g×? ? Ho¹n Th− ®· biÖn minh cho m×nh nh÷ng lý lÏ g×?

*) Vda : Môc ®Ých ®Ó ng−êi ®äc suy nghÜ vÒ con ng−êi vµ c/s xung quanh ta.

-> nghÞ luËn b»ng c¸ch nªu ý kiÕn nhËn xÐt vµ lý lÏ dÉn chøng.

*) VDb: KiÒu vµ Ho¹n Th− ®Òu ®−a ra nh÷ng lý lÏ,lËp luËn cña riªng m×nh

- Môc ®Ých: KiÒu b¾t Ho¹n Th− ph¶i nhËn lçi cña m×nh.

222

- Ho¹n th− lËp luËn b»ng 1 luËn ®iÓm

- Ho¹n Th− ®Ó gi¶m nhÑ téi lçi vµ mong KiÒu tha thø

+ Lµ ®µn bµ →ghen lµ chuyÖn th−êng + KÓ c«ng + trong c¶nh chång chung + NhËn téi mang sù khoan dung ? Môc ®Ých cña ho¹n Th− khi ®−a ra nh÷ng lËp luËn nµy lµ g×? ? Trong hai ®o¹n v¨n nghÞ luËn ng−êi ta ®· sö dông c¸c lo¹i tõ vµ c¸c lo¹i c©u nµo? * VÒ h×nh thøc: §o¹n v¨n chøa rÊt nhiÒu tõ, c©u mang tÝnh chÊt nghÞ luËn a. NÕu ... th×, v× thÕ ..cho nªn, së dÜ lµ v×, khi A...th× B b. MÊy... cµng... ? T¹i sao ng−êi ta l¹i sö dông tõ ng÷ nh− vËy?

- Phï hîp víi tÝnh c¸ch «ng gi¸o, cã häc thøc, hiÓu biÕt giµu lßng th−¬ng ng−êi, lu«n suy nghÜ tr¨n trë vÒ c¸ch nh×n ®êi nh×n ng−êi.

-Phï hîp víi ng«n ng÷ 1 phiªn toµ... ? Qua ®ã em thÊy ND nghÞ luËn th−êng diÔn ®¹t b»ng h×nh thøc nµo? T¸c dông cña c¸ch diÔn ®¹t -> ND nghÞ luËn ®−îc diÔn ®¹t Êy lµ g×? b»ng h×nh thøc lËp luËn lµm cho ? YÕu tè nghÞ luËn cã vai trß g× trong v¨n b¶n c©u chuyÖn thªm phÇn triÕt lý. tù sù ®−îc thÓ hiÖn nh− thÕ nµo? * Ho¹t ®éng 2. LuyÖn tËp 3. Ghi nhí: - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi II. LuyÖn tËp(13p) tËp - PP : th¶o luËn - S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - C¸ch tiÕn hµnh: ? Lêi v¨n trong ®o¹n trÝch L1o H¹c ë môc 1.1 lµ lêi cña ai? Ng−êi Êy ®ang thuyÕt phôc ai?

1. Bµi tËp 1: ThuyÕt phôc ®iÒu g×?

- Lêi cña «ng gi¸o - HS thảo luận nhóm bàn - ¤ng thuyÕt phôc chÝnh «ng vµ + Làm việc cá nhân mäi ng−êi + Thảo luận - ThuyÕt phôc tr−íc nh÷ng hiÖn + Trình bày kết quả, các nhóm nhận xét t−îng phøc t¹p cña con ng−êi - GV nhËn xÐt - chèt.

223

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 2p) ? YÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù ®−îc thÓ hiÖn nh− thÕ nµo? Chóng cã t¸c dông ra sao?

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) - Häc bµi + lµm bµi tËp cßn l¹i - ChuÈn bÞ néi dung cho bµi tËp lµm th¬ vµ ch÷ * Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 22/10/2019

___________________________________________________ Ngày so¹n; 23/10/2019 Ngày d¹y Bµi 11.TiÕt 51:§äc – HiÓu v¨n b¶n: §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ - Huy CËn A. Mục tiêu cÇn ®¹t: 1. Kiến thức: - Thấy được và hiểu được tác giả , hoàn cảnh ra đời bài thơ - Những xúc cảm của nhà thơ trước biển cả rộng lớn,về vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên vũ trụ lúc hoàng hôn và cuộc sống lao động của ngư dân trên biển.

2. Kĩ năng: - Rèn luyện kĩ năng cảm thụ và phân tích được một số chi tiết NT tiêu biểu trong bài thơ (hình ảnh, ngôn ngữ, âm điệu) - Cảm nhận được cảm hứng về thiên nhiên và s/sống lao động của tác giả được đề cập đến trong tp 3. Thái độ: - Lòng tự hào về những người lao động khi bước vào thời kì xây dựng CNXN 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. Chuẩn bị: - GV: Soạn bàivà đọc tài liệu tham khảo PP: §µm tho¹i, gi¶ng b×nh, thuyÕt tr×nh, thảo luận - H/s: Soạn bài theo hướng dẫn C. Các hoạt động: 224

I.. Hoạt động khởi động - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: cá nhân Kể tên những tác phẩm văn thơ viết về người dân chài miền miển em biết. *) GT : Nãi ®Õn c¸c nhµ th¬ trong phong trµo Th¬ míi 30-45 ngoµi Xu©n DiÖu, HMT, LTL− ta kh«ng thÓ kh«ng nãi tíi Huy CËn...

II. Hoạt động hình thành kiến thức H§ cña thÇy vµ trß * Hoạt động 1: Giới thiệu chung - Mục tiêu: Hs nắm được tác giả, xuất xứ, bố cục… văn bản - Phương thức:: Nhóm, cá nhân , cả lớp...

- Sản phẩm:Câu trả lời của hs và nd ghi vở - Cách tiến hành: ? Giới thiệu những nét chính về T/g?

- Tham gia c¸ch m¹ng từ năm 1945, sau c¸ch m¹ng giữ nhiều trọng tr¸ch trong chÝnh quyền , là một trong những nhà thơ tiªu biểu của nền thơ hiện đại ViÖt Nam - ¤ng ®−îc nhà nước trao tặng giải thưởng Hå ChÝ Minh về V¨n häc nghÖ thuËt năm 1996

Néi dung I. Giới thiệu chung(15p)

1.T¸c giả: Huy Cận (1919 2005) - Quª: ¢n Phó -Vụ Quảng - Hà Tĩnh - Nổi tiếng trong phong trào thơ mới với tập "Lửa thiêng" 2.V¨n b¶n: - Năm 1958, «ng đi thực tế ở vïng má Quảng Ninh bài thơ ra đời trong thời gian ấy và in ?Cho biết hoàn cảnh ra đời của T/p? trong tập thơ "Trời mỗi ngày lại ? ChuyÕn ®i th©m nhËp thùc tÕ ë vïng má Qu¶ng s¸ng" Ninh cã ý nghÜa ntn ®èi víi Huy CËn?

- Gióp nhµ th¬ thÊy râ vµ sèng trong kh«ng khÝ lao ®éng s«i nái hµo høng cña nh©n d©n. *) §äc to, rõ, chính xác, thể hiện sự phấn chấn, hào hứng - Nhịp 4/3, 2-2/3 ? Em hiÓu ntn vÒ h×nh ¶nh “ mÆt trêi xuèng biÓn nh− hßn löa” ? Sãng ®· cµi then... lµ ntn? ? Trong bµi th¬ t¸c gi¶ nh¾c ®Õn nh÷ng lo¹i c¸ nµo?

Em hiÓu g× vÒ nh÷ng lo¹i c¸ ®ã? ? Tìm bố cục của bài thơ, nêu ND chính của từng phần? (Thảo luận cặp đôi) 225

-Bố cục: 3 phần: + 2 khổ đầu: C¶nh ra kh¬i + 4 khổ tiếp theo: Cảnh đoàn thuyền đánh cá +Khæ 7: Cảnh đoàn thuyền trở về. ? Dùa vµo bè côc trªn em cã nhËn xÐt g× vÒ tr×nh tù triÓn khai bè côc cña bµi th¬? ? Víi bè côc trªn bµi th¬ ®· t¹o ra 1 khung c¶nh kh«ng gian vµ thêi gian ntn?

- Kh«ng gian réng lín bao la - Thêi gian lµ nhÞp tuÇn hoµn cña vò trô tõ lóc hoµng h«n – b×nh minh *) §iÓm nhÞp tg cho c«ng viÖc cña ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ lµ nhÞp tuÇn hoµn cña thiªn nhiªn vò trô. ? Đọc toàn bài thơ, hãy KQ cảm hứng bao trùm của "Đoàn thuyền đánh cá" Cảm hứng về thiªn nhiªn vũ trụ - Cảm hứng về lao động của t¸c gi¶ hai cảm hứng này hoà quyện và thống nhất trong toàn bộ bài thơ * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: Hs nắm được nội dung tác phẩm - Phương thức:Thảo luận cặp đôi, cá nhân - Sản phẩm:câu trả lời, nd ghi vở , phiếu học tập - Cách tiến hành: 1 H/s đọc diễn cảm 2 khổ thơ đầu ? Cảnh hoàng hôn trên biển được T/g miêu tả qua những câu thơ nào ? Nhận xét gì về NT của T/g sử dụng ở đây *Cảnh hoµng h«n - "Mặt trời xuống biển như hßn lửa Sãng đ· cµi then đªm sập cửa" - NghÖ thuËt: so sánh,nh©n ho¸ (Vũ trụ như là một ngôi nhà lớn, màn đêm bông xuống như một tấm cửa khổng lồ với những lượn song là then cửa) ? BiÓn hiÖn lªn víi mét vÎ ®Ñp ntn? ? 2 câu thơ trên, giúp em cảm nhận được ®iÒu g× vÒ

*) Bè côc ®−îc triÓn khai theo hµnh tr×nh 1 chuyÕn ra kh¬i cña ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸.

II.Tìm hiÓu văn bản:(21p) 1.Cảnh ra kh¬i.

- NghÖ thuËt: so sánh,nh©n ho¸

- C¶nh biÓn kú vÜ, tr¸ng lÖ 226

thêi gian ra kh¬i? ? Trong khung c¶nh ®ã đoàn thuyền đánh cá ®−îc miªu t¶ ntn? ? Từ lại có ý nghĩa gì * Cảnh đoàn thuyền đánh cá "...lại ra khơi" - công việc hàng ngày, đây là một trong trăm nghìn chuyến đi trên biển ? NhËn xÐt g× vÒ nt t¸c gi¶ sö dông?T¸c dông? ? Hä ra kh¬i mang theo ®iÒu g×?

- Hä ra kh¬i mang theo c©u h¸t - Câu hát căng buồm cùng gió khơi ? BPNT nào được sử dụng ở hình ảnh "câu hát căng buồm”. T/d của BPNT này - hình ảnh ẩn dụ: gắn kết 3 sự vật, hiện tượng cánh buồm, gió khơi và câu hát của người đánh cá -hình ảnh khoẻ khoắn, mới lạ và đẹp lãng mạn (câu hát của người đánh cá, tiếng hát vang khoẻ bay cao cùng gió, hoà với gió thổi căng cánh buồm cho con thuyền lướt nhanh ra khơi) câu hát chan chứa niềm vui ? TiÕng h¸t thÓ hiÖn ®iÒu g×? * GV: TiÕng h¸t hoµ víi giã, n©ng c¸nh giã, tiÕp søc cho giã lµm c¨ng buåm ®Èy thuyÒn ra kh¬i. §ã lµ tiÕng h¸t m¹nh mÏ bëi v× kh«ng ph¶i mét con thuyÒn mµ c¶ mét ®oµn thuyÒn ra kh¬i. TiÕng h¸t ®ã lµm c¨ng buåm lµ mét h×nh ¶nh khoa tr−¬ng nh−ng l¹i rÊt hîp lÝ.C¶nh ra kh¬i ph¬i phíi, l¹c quan... ? Đọc lại khổ thơ thứ 2, nội dung lời hát ở khổ thơ thứ 2 như thế nào? ? Qua đó người đánh cá thể hiện tâm tư gì?

- Những đàn cá tưởng tượng so sánh như những con thoi bạc dệt trên biển bằng muôn luồng sáng của mình.

- Những người dân chài gửi vào trong tiếng hát tình cảm thiết tha với biển với quê hương. Đó còn là tiếng ca mời gọi cá vào.

III. Hoạt động luyện tập

- Vò trô b¾t ®Çu ®i vµo tr¹ng th¸i nghØ ng¬i th− gi·n.

*) NT ®èi lËp gi÷a thiªn nhiªn vµ con ng−êi=> Con ng−êi kh«ng nghØ ng¬i ®ang Ngày ®ªm lao ®éng víi 1 khÝ thÕ hµo høng phÊn khëi. *) Lèi nãi khoa tr−¬ng

- ThÓ hiÖn tinh thÇn l¹c quan yªu ®êi, mong muèn cña con ng−êi vµo th¾ng lîi.

227

- Mục tiêu: HS củng cố kt đã học - Phương thức:HĐ cá nhân - Sản phẩm:Hs làm vào vở bài tập - Cách tiến hành: ? Đọc diễn cảm bài thơ và phân tích giá trị các biện pháp tu từ trong khổ thơ đầu?

IV. Hoạt động vận dụng: (2p) GV kh¸i qu¸t kiÕn thøc phÇn 1 - HS ®äc diÔn c¶m ®o¹n thV. Tìm tòi mở rộng( 1p) - Học thuéc ®o¹n th¬. Chuẩn bị tiết sau *Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt :Ngày 22/10/2019

________________________________________ Ngày so¹n : 23/10/2019 Ngày d¹y : Bài 11.TiÕt 52: §äc- HiÓu v¨n b¶n §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ - Huy CËn A. Môc tiªu (như tiết 51) B ChuÈn bÞ - GV: Soạn bàivà đọc tài liệu tham khảo - H/s: Soạn bài theo hướng dẫn C. Các hoạt động: I.. Hoạt động khởi động - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức:: thuyết trình, đàm thoại Nªu c¶m nhËn cña em vÒ bøc tranh thiªn nhiªn khi ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ ra kh¬i ë tiÕt 1 c¸c em ®· ®−îc t×m hiÓu vÒ ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ ra kh¬i lóc hoµng h«n víi mét khÝ thÕ s«i næi, hµo hïng cïng víi t©m tr¹ng n¸o nøc cña ng−êi ®i biÓn. §Ó hiÓu râ h¬n n÷a vÒ kh«ng khÝ lao ®éng cña con ng−êi vµ sù k× vÜ lín lao cña biÓn c¶ chóng ta cïng t×m hiÓu tiÕt 2 cña bµi II. Hoạt động hình thành kiến thức 228

* Hoạt động 1 : Tìm hiểu cảnh đánh cá trên biển - Mục tiêu: Hs nắm được cảnh đánh cá trên biển - Phương thức:Thảo luận cặp đôi, cá nhân - Sản phẩm:câu trả lời, nd ghi vở , phiếu học tập - Cách tiến hành: ? Nh¾c l¹i bè côc cña bµi th¬.

HS ®äc 4 c©u th¬ khæ 3 ? X¸c ®Þnh nh÷ng tõ ng÷ tg dïng ®Ó miªu t¶ ®oµn thuyÒn? ? Quan s¸t vµo nh÷ng tõ ng÷ nµy em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷ cña tg khi miªu t¶ ®oµn thuyÒn. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷, vµ h×nh ¶nh cña tg khi miªu t¶ ®oµn thuyÒn - Đéng tõ m¹nh ->Nh÷ng ®éng tõ nµy miªu t¶ h×nh ¶nh ®oµn thuyÒn ®ang lao ®i rÊt nhanh víi vËn tèc phi th−êng, ®oµn thuyÒn cã giã lµm l¸i -Buåm tr¨ng, m©y cao, biÓn b»ng, dµn ®¹n thÕ trËn, dß bông biÓn, l−íi v©y gi¨ng - C¸ch x©y dùng h×nh ¶nh võa thùc võa ¶o ? Víi c¸ch sö dông tõ ng÷ vµ h×nh ¶nh nh− vËy cho chóng ta thÊy ®oµn thuyÒn hiÖn ra víi vÎ ®Ñp ntn? * Con thuyÒn ®¸nh c¸ vèn nhá bÐ tr−íc biÓn c¶ bao la ®· trë thµnh con thuyÒn k× vÜ, khæng lå, hoµ nhËp víi kÝch th−íc réng lín cña thiªn nhiªn, vò trô. Nh÷ng h/a “ l¸i giã” “ buåm tr¨ng”, “ dµn ®an thÕ trËn”, “ m©y cao”, “ biÓn b»ng”, “ dß bông biÓn” ®· biÕn nh÷ng chiÕc thuyÒn ®¸nh c¸ b×nh th−êng hµng Ngày thµnh nh÷ng thuyÒn tiªn ®i trong c¶nh tiªn, n©ng tÇm vãc con ng−êi lªn cao hoµ nhËp vµo vò trô. * §Ó t«n thªm vÎ ®Ñp cña ®oµn thuyÒn lµ h×nh ¶nh cña biÓn c¶ ? T/g ®1 kÓ vµ t¶ vÒ c¸c loµi c¸ b»ng c¸ch nµo? phÐp liÖt kª - C¸ nhô, c¸ chim, c¸ ®Ð, c¸ song ( phÐp liÖt kª ) ? ViÖc sö dông phÐp liÖt kª ®Ó kÓ vµ t¶ vÒ loµi c¸ cña tg nh»m môc ®Ých g×?

I/ Giíi thiÖu chung II/ T×m hiÓu v¨n b¶n(32p) 1. C¶nh ra kh¬i

2.C¶nh ®¸nh c¸

- H×nh ¶nh ®oµn thuyÒn : lín lao, k× vÜ, khæng lå hoµ nhËp víi thiªn nhiªn

229

RÊt nhiÒu loµi c¸ víi c¸c mµu s¾c kh¸c nhau: c¸ nhô, c¸ chim, c¸ ®Ð, c¸ song * Cã rÊt nhiÒu c¸c loµi c¸ ®−îc tg kÓ tªn ®Õn lo¹i nh−ng tg chØ miªu t¶ 1 loµi c¸ ( c¸ song ) ? Tg mt¶ c¸ song ntn?

C¸ song lÊp l¸nh ®uèc ®en hång C¸i ®u«i em quÉy tr¨ng vµng choÐ ? Em hiÓu g× vÒ loµi c¸ nµy Hs tr¶ lêi theo chó thÝch * ë ®©y cã rÊt nhiÒu loµi c¸ kh¸c nhau víi ®Çy ®ñ mµu s¾c : c¸ nhô, c¸ chim, c¸ ®Ð, c¸ song. Con c¸ song lµ 1 nÐt vÏ tµi hoa, vÈy c¸ ®en, hång, lÊp l¸nh trªn biÓn n−íc l©n tinh chan hoµ ¸nh tr¨ng vµng choÐ. C¸i ®u«i c¸ quÉy ®−îc so s¸nh víi ngän ®uèc rùc ch¸y, NT phèi s¾c tµi t×nh lµm cho vÇn th¬ ®Ñp nh− 1 bøc tranh s¬n mµu rùc rì. BÇy c¸ gièng nh− nh÷ng nµng tiªn vò héi ? Kh«ng chØ mt¶ vÒ vÎ ®Ñp riªng cña loµi c¸ nµy, tg cßn dïng c¸ch x−ng h« rÊt ®Æc biÖt gäi c¸ b»ng em. Em hiÓu ntn vÒ c¸ch x−ng h« nµy?

- C¸ch x−ng h« rÊt th©n mËt, thÓ hiÖn sù gÇn gòi, yªu mÕn thiªn nhiªn cña tg ? Nh×n bÇy c¸ b¬i l−în nhµ th¬ cßn liªn t−ëng ®Õn ®iÒu g× - §ªm thë: sao lïa n−íc H¹ Long ? Em cã nxÐt g× vÒ nhÞp thë cña c©u th¬ nµy - C¸ch ng¾t nhÞp ®Æc biÖt, ph¸ c¸ch : 2/5 ? C¸ch ng¾t nhÞp ®ã cã t/d ntn trong viÖc thÓ hiÖn nd cña c©u th- NhÊn m¹nh thªm c¶nh ®ªm ë H¹ Long rÊt ®Ñp, tg t−ëng t−îng bãng sao lïa v¸o lµn n−íc lµm nªn tiÕng thë cña ®ªm. Sù t−ëng t−îng phong phó cña nhµ thnh− ®−a ng−êi ®äc ®i vµo câi méng. Ph¶i cã 1 t/y biÓn s©u nÆng míi viÕt nªn nh÷ng vÇn th¬ tuyÖt bót nh− vËy ?Qua sù c¶m nhËn cña nhµ th¬ em thÊy biÓn VN hiÖn lªn ntn BiÓn kh«ng chØ ®Ñp, giµu cã lung linh, huyªn ¶o ? Em thÊy tg cßn c¶m nhËn ntn vÒ biÓn - BiÓn ®Ñp, giµu cã lung BiÓn cho ta c¸ nh− lßng mÑ linh, huyÒn ¶o 230

Nu«i lín ®êi ta tù buæi nµo ? T¹i sao tg l¹i so s¸nh biÓn " nh− lßng mÑ" PhÐp so s¸nh - So s¸nh biÓn nh− lßng mÑ ®Ó thÊy ®−îc biÓn còng nh− tÊm lßng cña ng−êi mÑ rÊt réng lín, «m Êp, chë che cho nh÷ng ®øa con, cho nh©n d©n ta tõ bao ®êi nay vµ ®ång thêi c©u th¬ nh− cßn ®Ó nãi lªn lßng tù hµo cña d©n chµi ®èi víi biÓn quª h−¬ng ? Tõ ®ã tg gióp chóng ta c¶m nhËn ®−îc vÎ ®Ñp g× n÷a cña biÓn VN * Hoµ cïng víi h/a ®oµn thuyÒn vµ vÎ ®Ñp cña biÓn c¶ lµ h/a cña nh÷ng ng−êi lao ®éng trªn biÓn - Nh©n hËu, bao dung Chó ý vµo 2 c©u th¬ ®Çu khæ 5 ? C«ng viÖc cña nh÷ng ng−êi lao ®éng ®¸nh c¸ trªn biÓn ®−îc kh¾c ho¹ qua nh÷ng h/a nµo?

- Gäi c¸, gâ thuyÒn, nhÞp tr¨ng cao, kÐo xo¨n tay ? Ng−êi lao ®éng gäi c¸ b»ng c¸ch nµo?

- H¸t bµi ca * C«ng viÖc ®¸nh c¸ lµ c«ng viÖc b×nh th−êng cña nh÷ng ng− d©n lao ®éng miÒn biÓn, nh−ng ë ®©y ng−êi d©n lao ®éng gäi c¸ b»ng tiÕng h¸t gâ thuyÒn ®uæi c¸ hoµ cïng sãng biÓn. VÇng tr¨ng soi xuèng mÆt biÓn, mu«n ngµn ¸nh vµng tan ra theo lµn sãng vç vµo m¹n thuyÒn t¹o thµnh nh÷ng nhÞp ®iÖu rÊt nhÞp nhµng gäi c¸ cña nh÷ng ng−êi d©n lao ®éng.Mét ®ªn tr«i nhanh trong nhÞp ®iÖu lao ®éng hµo høng h¨ng say. Trªn bÇu trêi sao ®· th−a vµ mê. C¶nh kÐo l−íi ®−îc miªu t¶ ®Çy Ên t−îng. Nh÷ng c¸nh tay s¨n ch¾c kÐo l−íi “ xo¨n tay” ? Em hiÓu " kÐo xo¨n tay" lµ hµnh ®éng kÐo l−íi ntn - Đéng t¸c kÐo l−íi rÊt c¨ng, khoÎ vµ ®Ñp thÓ hiÖn sù r¾n rái, døt kho¸t cña nh÷ng ng−êi d©n lao ®éng ? Qua ®ã em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông h/a cña tg qua nh÷ng c©u th¬ nµy - h/a võa thùc võa cã sù liªn t−ëng, t−ëng t−îng ? Th«ng qua nh÷ng h/a thùc vµ liªn t−ëng, t−ëng t−îng gióp em c¶m nhËn ®−îc c«ng viÖc vµ tinh thÇn cña ng−êi lao ®éng ntn - C«ng viÖc lao ®éng nÆng ? Víi tinh thÇn lao ®éng nh− vËy kÕt qu¶ cña hä ®¹t nhäc nh−ng con ng−êi lao 231

®−îc lµ g× ?

Chïm c¸ nÆng * Hoạt động 2 : Tìm hiểu cảnh trở về - Mục tiêu: Hs nắm được cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về bến - Phương thức:Thảo luận cặp đôi, cá nhân , nhóm bàn - Sản phẩm:câu trả lời, nd ghi vở , phiếu học tập - Cách tiến hành: ? Em h1y so s¸nh c¸ch diÔn ®¹t cña c©u th¬ ®Çu khæ th¬ cuèi vµ c©u th¬ cuèi cña khæ 1( Thảo luận cặp đôi) Gièng nhau vÒ h/a: cïng ra ®i vµ trë vÒ trong tiÕng h¸t, h/a mÆt trêi ra ®i: mÆt trêi xuèng biÓn, trë vÒ : mÆt trêi ®éi biÓn Kh¸c nhau ë vÇn ®iÖu : thanh b»ng – tr¾c, gi÷a tõ “ cïng” vµ “ víi” ? Sù kh¸c nhau gi÷a tõ " cïng" vµ " víi" t¹o nªn sù thay ®æi ntn cho khæ th- ©m h−ëng hµo hïng cña th¬ cuèi T¹o ra ý nghÜa míi gi÷a c¶nh trë vÒ ®oµn thuyÒn ra ®i víi c©u h¸t nh−ng lµ c©u h¸t hoµ cïng thiªn nhiªn, hoµ cïng ngän giã lµm c¨ng buåm cho thuyÒn l−ít nhanh ra kh¬i Cßn g׬ ®©y còng lµ c©u h¸t trë vÒ nh−ng lµ h¸t víi giã kh¬i. Con ng−êi trë vÒ víi ®Çy ¾p thµnh qu¶ lao ®éng, con ng−êi giê ®©y ®· ngang tÇm thiªn nhiªn, vò trô ? §Ó miªu t¶ c¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ tg sö dông nh÷ng bp NT nµo - NT nh©n ho¸ : + " Ch¹y ®ua', "®éi biÓn" ? ViÖc sö dông nhòng bp NT nµy cã t/d ntn trong viÖc mt¶ c¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ * Con ng−êi vµ ®oµn thuyÒn giê ®©y ®· ngang tÇm víi vò trô, ®· lµm chñ ®−îc thiªn nhiªn, chinh phôc ®−îc thiªn nhiªn.H×nh ¶nh “ m¾t c¸ huy hoµng mu«n dÆm ph¬i” ®· vÏ lªn c¶nh ®−îc mïa c¸ vµ cuéc sèng hp Êm no cña ng− d©n vïng biÓn – “ M¾t c¸” hay chÝnh lµ ¸nh m¾t cña nh÷ng con ng−êi lao ®éng míi ®ang hèi h¶ h¨ng say lao ®éng, hä nh− nh×n thÊy c¶ 1 cuéc sèng míi huy hoµng s¸ng l¹ng trong t−¬ng lai.B»ng l®éng vµ må h«i hä ®· viÕt lªn bµi ca cuéc ®êi

®éng vÉn say mª hµo høng, hoµ nhËp víi thiªn nhiªn.

3. C¶nh trë vÒ

- §oµn thuyÒn trë vÒ trong khung c¶nh 1 Ngày míi b¾t ®Çu

232

? Qua ®©y gióp em c¶m nhËn 1 c/sèng l®éng ntn trªn vïng biÓn cña tæ quèc GV b×nh : h/c s¸ng t¸c bth? Qua nh÷ng bøc tranh vÒ thiªn nhiªn vµ con ng−êi l®éng trong bth¬ em cã nxÐt g× vÒ c¸i nh×n vµ c¶m xãc cña tg tr−íc thiªn nhiªn, ®Êt n−íc vµ con ng−êi lao ®éng GV cho HS quan s¸t c¶ bµi thXuyªn suèt bµi th¬ lµ h/a cña nh÷ng c©u h¸t ( Thảo luận bàn) ? C©u h¸t xuÊt hiÖn mÊy lÇn vµ trong nh÷ng hoµn c¶nh nµo 4 lÇn : ?ViÖc lÆp l¹i nhiÒu lÇn tiÕng h¸t nh− vËy nh»m môc ®Ých g× - Đem l¹i ©m ®iÖu t−¬i vui, khoÎ kho¾n cña 1 khóc ca lao ®éng ®Çy hµo høng say mª * Hoạt động 3: Tổng kết - Mục tiêu: Hs nắm được nghệ thuật, nội dung đặc sắc của tác phẩm - Phương thức: vấn đáp - Sản phẩm:HS ghi vở - Cách tiến hành :

- NhÞp sèng hèi h¶ minh liÖt víi thµnh qu¶ to lín cña ng−êi d©n lao ®éng miÒn B¾c.

- ThÓ hiÖn niÒm vui, niÒm tù hµo cña nhµ th¬ tr−íc ®Êt n−íc vµ cuéc sèng.

III/ Tæng kÕt (4p) 1 Nghệ thuật: - Âm hưởng khoẻ khoắn, sôi nổi, phôi pha, bay bổng, lạc quan - Cách gieo vần linh hoạt ? C¶m høng chñ ®¹o cña bth¬ lµ g×. ¢m h−ëng ra sao (vần liền liền xen lẫn vần cách) ? Qua ®ã bth¬ thÓ hiÖn nd g× - Liên tưởng, tưởng tượng I phong phú 2 Nội dung: -Sự hài hoà giữa thiên nhiên II. Hoạt động luyện tập và con người lao động, bộc - Mục tiêu: HS củng cố kt đã học lộ niềm vui, niềm tự hào của - Phương thức:HĐ cá nhân nhà thơ trước đất nước và - Sản phẩm:Hs làm vào vở bài tập cuộc sống - Cách tiến hành: *Ghi nhớ: Sgk/142 ? Cảm nhận của em về khổ thơ đàu của bài thơ bằng một đoạn văn khoảng 10 câu IV. Hoạt động vận dụng: (2p) 233

- Kh«ng khÝ lao ®éng ®−îc miªu t¶ trong bµi th¬ ntn?

- §äc diÔn c¶m bµi thV. Tìm tòi mở rộng( 1p) - Học thuộc lòng bài thơ - Sưu tầm thêm một số câu thơ viết về quê hương miền biển và người dân chài - Chuẩn bị các tư liệu liên quan đến bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt *. Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 29/10/2019

__________________________________________________ Ngày so¹n: 23/10/2019 Ngày d¹y; Bµi 11. TiÕt 53 Tæng kÕt vÒ tõ vùng (Tõ t−îng thanh, T−îng h×nh,Mét sè phÐp tu tõ, Tõ vùng) A. Môc tiªu cÇn ®¹t: 1.Kiến thức:Nắm vững hơn và biết vận dụng những kiến thức về từ vựng đã học từ lớp 6 đến lớp 9 (từ tượng hình, từ tượng thanh, một số phép tu từ từ vựng: so sánh, ẩn dụ, nhân hoá, hoán dụ, nói quá, nói giản, nói tránh, điệp ngữ, chơi chữ) 2.Kĩ năng: Tổng hợp và khái quát hoá kiến thức đã học 3.Thái độ: có ý thức chuẩn bị bài trước ở nhà cho giờ học 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n, - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi C. Các hoạt động: I.. Hoạt động khởi động - Kiểm tra vở soạn II. Hoạt động hình thành kiến thức H§ cña thÇy vµ trß

Nội dung

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu Từ tượng thanh và từ tượng hình - Môc tiªu: HS ôn tập lý thuyết và làm bài tập

I.Từ tượng thanh và từ tượng hình:(10p) 1.Khái niệm: a.Từ tượng thanh: Mô phỏng âm thanh của thiên nhiên của con người 234

- PP: §µm tho¹i, c¸ nh©n - S¶n phÈm h®: phiÐu häc tËp , ghi vë - C¸ch tiÕn hµnh: ? Thế nào là từ tượng thanh, từ tượng hình

- Hs trả lời cá nhân * Ho¹t ®éng 2:T×m hiÓu Một số phép tu từ, từ vựng - Môc tiªu: HS ôn tập lý thuyết và làm bài tập - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn, c¸ nh©n - S¶n phÈm h®: phiÐu häc tËp , ghi vë - C¸ch tiÕn hµnh:

? Kể tên các phép tu từ từ vựng đã học * yªu cÇu HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm

- H/s làm Bt theo nhóm - Đại diện trình bày - Trong nhóm nx

- Gv phát phiếu học tập - Hs hoạt động nhóm - đại diện trình bày

b.Từ tượng hình: Gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sinh vật 2.Bài tập: a,Tìm tên những loài vật là từ tượng thanh: VD: Tu hú, tắc kè, quốc... b,Tìm các từ tượng hình, phân tích giá trị sử dông - Các từ: lốm đốm, lê thê, loáng thoáng, lồ lộ miêu tả đám mây 1 cách cụ thể, sống động II.Một số phép tu từ, từ vựng:(3op) 1.Khái niệm: 2.Bài tập: *Phân tích nét nghệ thuật độc đáo của những câu thơ sau: a,hoa, cánh Thúy Kiều và cuộc đời của nàng cây, lá gia đình của Thuý Kiều (Kiều bán mình để cứu gia đình) => Phép ẩn dụ tu từ b. So sánh: tiếng đàn của Thuý Kiều với tiếng hạc, tiếng suối, tiếng gió thoảng, tiếng trời đổ mưa c. Phép nói quá: Sắc đẹp và tài năng của Thuý Kiều d. Phép nói quá: Gác quan Âm nơi Thuý Kiều bị Hoạn Thư bắt ra chép kinh rất gần với phòng đọc của Thúc Sinh. Tuy cùng ở trong khu vườn nhà Hoạn Thư, gần nhau từng gang tấc nhưng giờ đây 2 người đã cách trở gấp mười quan san -> tả sự xa cách giữa thân phận cảnh ngộ của Thuý Kiều và Thúc Sinh e. Phép chơi chữ: Tài - Tai Thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ 3.Phân tích nét NT đặc sắc của những đoạn thơ sau: a. Phép điệp ngữ + từ đa nghĩa => thể hiện tình cảm của mình: mạnh mẽ và kín đáo b. Nói quá: Sự lớn mạnh của nghĩa quân Lam 235

Sơn c. Phép so sánh: miêu tả sắc nét và sinh động âm thanh của tiếng suối và cảnh rừng dưới đêm trăng d. Nhân hoá: thiên nhiên trong bài (ánh trăng): có hồn gắn bó với con người e. Phép ẩn dụ: Em bé - mặt trời 2 gắn bó của đứa con với người mẹ, đó là nguồn sống, nguồn nuôi sống niềm tin của mẹ với ngày mai.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 2p) Giáo viên hệ thống lại kiền thức ôn tập.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) - Ôn lại nội dung bài - Sưu tầm và tự làm một bài thơ tám chữ *. Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt : Ngày 29/10/2019 ________________________________________________________ Ngày so¹n: 23/10/2019 Ngày d¹y: Bµi 11.TiÕt 54: TËp lµm th¬ t¸m ch÷ A. Mục tiêu: 1.Kiến thức: Nắm được đặc điểm, khả năng miêu tả, biểu hiện phong phú của thể thơ tám chữ 2.Kĩ năng: Qua hoạt động làm thơ tám chữ mà phát huy tinh thần sang tạo, sự hứng thú học tập, rèn luyện thêm năng lực cảm thụ thơ ca.

3. Thái độ: Yêu thích thểthơ tám chữ - Có sự tìm tòi khám phá cái hay, thú vị của thể thơ này 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá B. Chuẩn bị: - GV: Sưu tầm những bài thơ tám chữ - HS: chuẩn bị theo hướng dẫn C TiÕn tr×nh lªn líp I.. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức:: thuyết trình, đàm thoại 236

? Nêu hiểu biết của em về thể thơ 8 chữ?

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) H§ cña thÇy vµ trß * Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm thể thơ tám chữ - Môc tiªu: HS ph©n tÝch Vd ®Ó h×nh thµnh ®Æc ®iÓm - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn, c¸ nh©n - S¶n phÈm h®: phiÐu häc tËp , ghi vë - C¸ch tiÕn hµnh:

• Thảo luận nhóm

? Nhận xét số chữ trong mỗi dòng ở các đoạn thơ trên? ? Tìm những chữ có chức năng gieo vần? ? Nhận xét về cách gieo vần? ? Cách ngắt nhịp ở mỗi đoạn thơ? ? Cách gieo vần, ngắt nhịp ở đoạn thơ này? ? Qua các đoạn thơ vừa được tìm hiểu trên đây, hãy rút ra đặc điểm của thể thơ 8 chữ? * Ho¹t ®éng 2. LuyÖn tËp

Nội dung I. Nhận diện thể thơ tám chữ:(15p) - Số chữ trong mỗi dòng thơ: 8 - Những chữ có chức năng gieo vần a,Đoạn thơ a Tan - ngần, mới - gội, bừng - rừng, gắt - mật - Cách ngắt nhịp: 1: 2 / 3 / 3 2: 3 / 2 / 3 3: 3 / 2 / 3 4: 3 / 3 / 2 b, Đoạn thơ b về - nghe, học - nhọc, bà - xa -> Gieo vần chân liên tiếp theo từng cặp - Cách ngắt nhịp: 1. 3 / 3 / 2 2. 4 / 2 / 2 3. 4 / 4 4. 3 / 3 / 2 c,Đoạn c - Gieo vần: các từ: ngát - hát; non - son; đứng dựng; tiên - nhiên hiệp vần với nhau -> vần chân giãn cách - Ngắt nhịp: 1. 3 / 3 / 2 2. 3 / 2 / 3 3. 3 / 3 / 2 4. 3 / 2 / 3 *Ghi nhớ: (SGK/150) - Đặc điểm của thể thơ 8 chữ: + Mỗi dòng có 8 chữ + Cách ngắt nhịp đa dạng + Có thể gồm nhiều đoạn dài (không hạn định số câu) 237

+ Có thể chia thành các khổ (4 câu 1 khổ) + Phổ biến là cách gieo vần chân (được gieo liên tiép hoặc gián tiếp) II.Luyện tập nhận diện thể thơ 8 chữ:(5p) 1-Bài 1: Điền từ thích hợp 1. ca hát 3. bát ngát 2. ngày qua 4. muôn hoa 2-Bài 2: Điền từ thích hợp vào chỗ trống 1. còng mất 2. đất trời 3. tuần hoàn - H/s làm bài tập 3-Bài 3: Đoạn thơ trong bài "Tựu trường" - Huy Cận - Sai ở câu thơ thứ 3 - Vì: Lẽ ra âm tiết cuối của câu thơ này phải mang thanh bằng và hiệp vần với từ gương ở cuối câu thơ trên - Chép đúng: cuối câu thứ 3 là từ: vào trường III.Thực hành làm thơ tám chữ:(18p) 1-Bài tập 1: Tìm những từ đúng thanh đúng vần để - GV hướng dẫn H/s các bước điền vào chỗ trống trong khổ thơ sau: Gợi ý: - Từ điền vào chỗ trống ở câu 3: phải là thanh thực hiện B - Ở câu thứ 4 phải có khuôn âm a để hiệp với chữ xa ở cuối dòng thứ 2 và mang thanh B - Khổ thơ này được chép chính xác là: Trời trong biếc không qua mây gợn trắng Gió nồm nam lộng thổi cánh diều xa Hoa lựu nở đầy một vườn đỏ nắng Lũ bướm vàng lơ đãng lướt bay qua 2-Bài tập 2: Làm thêm một câu thơ cho phù hợp với ND cảm xúc và đúng vần của các câu thơ trước - Gợi ý: Câu thơ này phải có 8 chữ và chữ cuối phải có khuôn âm ương hoặc a, mang thanh bằng - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n - S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - C¸ch tiÕn hµnh:

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 2p) - §ặc điểm thể thơ 8 chữ - Trình bày bài thơ, đoạn thơ tự làm V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) - Sưu tầm những bài thơ 8 chữ 238

- Ôn lại các văn bản thời trung đại * Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt; Ngày 29/10/2019

______________________________________ Ngày so¹n: 28/10/2019 Ngày d¹y: Bµi 11.TiÕt 55: Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n A. Mục tiªu bµi häc: 1.Kiến thức: - Qua bài viết củng cố lại nhận thức về các truyện trung đại đã học từ giá trị nội dung tư tưởng đến hình thức thể loại, bố cục, lời kể chuyện.

- Nhận rõ được ưu nhược điểm trong bài viết của mình để có ý thức sửa chữa, khắc phục 2.Kĩ năng: Rèn kĩ năng: Sửa chữa bài viết của bản thân, nhận xét bài làm của bạn 3.Thái độ:Có ý thức sửa chữa những sai sót trong bài kiểm tra 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, B. Chuẩn bị: - GV: Bài kiểm tra, đáp án, các lỗi trong bài của HS - HS: Lập đề cương bài viết C. TiÕn tr×nh lªn líp I.. Hoạt động khởi động - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức:: thuyết trình, đàm thoại II. Hoạt động hình thành kiến thức H® cña thÇy vµ trß H§ 1: Ph©n tÝch ®Ò, lËp dµn ý - Môc tiªu: HS n¾m ®−îc kiÓu bµi , nd, yªu cÇu ®Ò vµ lËp dµn ý cb¶n - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn - S¶n phÈm: C©u tr¶

Nội dung I.T×m hiÓu ®Ò vµ x©y dùng ®¸p ¸n 1.Phần trắc nghiệm:( m ỗi ý đ úng 0,5 đ) ; Câu 5: A; Câu 1: B ;Câu 2: C ; Câu 3: D; Câu 4:A Câu 6: C 2.Phần tự luận:( 7 điểm) Câu 1: - Các yếu tố kỳ ảo trong truyện: ( 1đ) + Phan Lang nằm mộng rồi thả rùa. + Phan Lang gặp nạn, lạc vào động rùa, gặp Linh Phi, được 239

lêi cña hs vµ nd ghi vë cứu giúp, gặp lại Vũ Nương, được xứ giả của Linh Phi rẽ đường nước đưa về dương thế.

- C¸ch tiÕn hµnh: + Vũ Nương hiện về trong lễ giải oan trên bến Hoàng Giang giữa lung linh, huyền ảo rồi lại biến đi mất Đọc lại đề bài - Ý nghĩa của các chi tiết kỳ ảo.( 2đ) + Làm hoàn chỉnh thêm nét đẹp vốn có của nhân vật Vũ Nương: Nặng tình, nặng nghĩa, quan tâm đến chồng con, phần mộ tổ tiên, khao khát được phục hồi danh dự.

Nêu đáp án + Tạo nên một kết thúc phần nào có hậu cho câu chuyện. + Thể hiện ước mơ về lẽ công bằng ở đời của nhân dân ta.

Câu 2: Bèn c©u ®Çu gîi t¶ khung c¶nh Ngày xu©n. ( 0,5đ) * Yêu cầu: HS viết đoạn văn trình bày - Hai câu thơ đầu vừa nói thời gian vừa gợi không gian. cảm nhận về tâm trạng Thêi gian thÊm tho¾t tr«i mau,tiÕt trêi ®· sang th¸ng ba.

Trong tháng cuối cùng của mùa xuân nh÷ng con Ðn vÉn rén của Thúy Kiều đảm bảo rµng bay liÖng nh− thoi ®−a trªn bÇu trêi trong s¸ng. H×nh các nội dung sau: ¶nh “ c¸nh Ðn ®−a thoi” lµ Èn dô nh©n hãa gîi thêi gian ®I rÊt nhanh, Ngày vui tr«I rÊt nhanh vµ c¶m gi¸c nuèi tiÕc thêi gian. Hai ch÷ ‘ thiÒu quang” gîi lªn ¸nh s¸ng cña mïa xu©n rÊt ®Ñp. ( 1đ) - Hai c©u th¬ tiÕp theo lµ bøc ho¹ tuyÖt ®Ñp vÒ mïa xu©n.Th¶m cá non tr¶i réng ®Õn ch©n trêi,trªn nÒn trêi xanh non ®iÓm xuyÕt vµi hoa lª tr¾ng. Mµu s¾c hµi hoµ tuyÖt diÖu gîi nÐt ®Æc tr−ng mïa xu©n:Míi mÎ tinh kh«i,giµu søc sèng (cá non)kho¸ng ®¹t, trong trÎo (xanh tËn ch©n trêi);nhÑ nhµng, thanh khiÕt ( tr¾ng ®iÓm mét vµi b«ng hoa).Tõ ®iÓm lµm cho c¶nh vËt trë lªn sinh ®éng,cã hån.( 1,5 đ) => Bèn c©u th¬ më ra 1kh«ng gian nghÖ thuËt bao la v« tËn, cã chiÒu réng, chiÒu cao, ®a s¾c, ®a h−¬ng, h÷u t×nh thméng. Bøc tranh xu©n tuy ë thêi ®iÓm cuèi mïa nh−ng kh«ng tµn lôi tr¸i l¹i cßn ngêi lªn r¹ng rì s¾c xu©n. C¶nh vËt H§2: Nhận xét ưu, trë nªn sèng ®éng, cã hån, thiªn nhiªn ®ang vµo ®é trßn ®Çy viªn m·n nhÊt.=> t©m hån t−¬i vui phÊn chÊn…( 1 đ) nhược điểm - Môc tiªu: HS biÕt III Nhận xét về bài làm của H/s ®−îc nh÷ng −u ®iÓm, 1 Ưu điểm: h¹n chÕ ®Ó rót kn bµi - Xác định đúng yêu cầu của đề bài viÕt - Phần trắc nghiệm làm rất tốt - PP: ThuyÕt tr×nh - Phần tự luận: Nêu được những ý cơ bản - S¶n phÈm: C©u tr¶ lêi - Một số bài viết tốt đạt kết quả cao: cña hs vµ nd ghi vë 240

- Một số bài trình bày sạch sẽ, khoa học: 2.Tồn tại: - Phần tự luận hiểu song viết chưa sâu, cßn g¹ch ®Çu dßng Nhận xét bài làm của c¸c ý...

- Hầu hết mới nêu suy nghĩ chưa có dẫn chứng từ tác phẩm H/s trước lớp > chưa thuyết phục - Còn mắc nhiều lỗi dùng từ, diễn đạt, câu chính tả: H§ 3: Ch÷a lçi - Môc tiªu: HS ph¸t - Một số bài kết quả thấp( Tïng(9B), hiÖn vµ ch÷a lçi vÒ IV.Trả bài, giải đáp thắc mắc, sửa lỗi chÝnh t¶, ng÷ ph¸p - Söa 1 sè lçi chÝnh t¶ - Lçi diÔn ®¹t - PP: H§ c¸ nh©n Đọc bình những đoạn bài viết tốt: IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 2p) - yªu cÇu Hs trao ®æi bµi ®Ó xem.

- Nhận xét ý thức học tập trong giờ V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) - Xem lại bài, bổ sung ND còn thiếu trong bài làm - Soạn văn bản “¸nh tr¨ng” * Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 29/10/2019

_______________________________________ Ngày so¹n:28/11/2019 Ngày d¹y; Bµi 12.TiÕt 56: §äc- HiÓu v¨n b¶n: ¸nh tr¨ng - NguyÔn Duy A. Môc tiªu cÇn ®¹t: - KiÕn thøc: HiÓu ®−îc ý nghÜa h/¶nh vÇng tr¨ng, tõ ®ã thÊm thÝa c¶m xãc ©n t×nh víi qu¸ khø gian lao t×nh nghÜa cña NguyÔn Duy vµ biÕt rót ra bµi häc vÒ c¸ch sèng cho b¶n th©n. ThÊy ®−îc sù kÕt hîp hµi hßa gi÷a yÕu tè tr÷ t×nh vµ yÕu tè tù sù, tÝnh cô thÓ vµ tÝnh kh¸i qu¸t trong bµi th¬.

Kü n¨ng:RÌn kÜ n¨ng ®äc diÔn c¶m th¬ 5 tiÕng, c¶m nhËn vµ ph©n tÝch h/¶nh biÓu t−îng trong bµi th¬.

- RÌn kÜ n¨ng ®äc, ph¸t triÓn n¨ng lùc c¶m thô th241

- Th¸i ®é: Gi¸o dôc t/ c¶m ©n nghÜa thñy chung qu¸ khø, th¸i ®é sèng uèng n−íc nhí nguån.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. ChuÈn bÞ - GV: So¹n, nghiªn cøu tµi liÖu Ph−¬ng ph¸p:Nªu vÊn ®Ò, ®µm tho¹i, ph©n tÝch, gi¶ng b×nh...

- HS: PhiÕu häc tËp C. Tæ chøc giê häc: I.. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức:: thuyết trình, đàm thoại ? kể tên những tác phẩm văn học có hình ảnh vầng trăng em biết? Ý nghĩa của hình ảnh trăng trogn tác phẩm đó?

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Hoạt động 1: Giới thiệu chung - Mục tiêu: Hs nắm được tác giả, xuất xứ, bố cục…

- Phương thức: cá nhân , cả lớp...

- Sản phẩm:Câu trả lời của hs và nd ghi vở - Cách tiến hành: - Quan s¸t SGK ? Nªu nh÷ng biÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ NguyÔn Duy? ? Bµi th¬ ¸nh tr¨ng cña NguyÔn Duy viÕt vµo n¨m nµo? Em cã hiÓu biÕt g× vÒ tËp th¬ ¸nh tr¨ng cña «ng?

- TËp th¬ “¸nh tr¨ng” cña «ng ®−îc tÆng gi¶i A cña héi nhµ v¨n VN n¨m 1948. *) HD c¸ch ®äc bµi th¬: m−ît mµ thiÕt tha(2 khæ ®Çu)- xúc động , thèng thiÕt, trÇm ng©m) ? Buyn ®inh trong v¨n b¶n cã nghÜa lµ g×? ? Nh×n l¹i v¨n b¶n em thÊy bµi th¬ ®−îc lµm theo thÓ th¬ g×? Em ®· ®−îc häc nh÷ng v¨n b¶n nµo còng ®−îc lµm theo thÓ th¬ 5 ch÷. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ph−¬ng thøc biÓu ®¹t trong bµi th¬?

I. Giíi thiÖu chung(5p) 1. T¸c gi¶: - ND tªn thËt lµ NguyÔn Duy NhuÖ sinh 1948 t¹i thµnh phè Thanh Hãa, lµ nhµ th¬ chiÕn sÜ tr−ëng thµnh trong cuéc k/chiÕn chèng MÜ.

2. V¨n b¶n - ViÕt 1978 t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh - ThÓ th¬ 5 tiÕng vÇn ch©n, d·n c¸ch - Tù sù kÕt hîp víi tr÷ t×nh.

. Bè côc: 3 phÇn

242

? VB cã thÓ chia lµm mÊy phÇn?giíi h¹n néi dung tõng phÇn? . Bè côc: 3 phÇn +P1: Khæ 1,2: VÇng tr¨ng trong qu¸ khø. +P2:khæ 3,4,5 : VÇng tr¨ng trong hiÖn t¹i. + P3: khæ 6: VÇng tr¨ng trong suy ngÉm cña nhµ th¬. * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: Hs nắm được nội dung , NT tác phẩm - Phương thức:Thảo luận cặp đôi, cá nhân - Sản phẩm:câu trả lời, nd ghi vở , phiếu học tập - Cách tiến hành: Thảo luận nhóm 5’: - Hình ảnh vầng trăng được gắn liền với những kí ức nào của nhân vật trữ tình? Mỗi mốc thời gian như thế, mối quan hệ giữa trăng với con người được thể hiện như thế nào?

- Theo em tại sao khi vào chiến tranh, trăng và con người thành tình nghĩa và tri kỉ?

- Hồi chiến tranh, trăng mang vẽ đẹp như thế nào?

Em hiểu như thế nào về vẽ đẹp trần trụi và hồn nhiên?

- Nghệ thuật nhân hóa khiến em liên tưởng đến trăng là ai?

- Hoàn cảnh, môi trường sống của con người thay đổi như thế nào ở khổ thơ thứ 3? Cuộc sống khi về tp có gì khác với cs ở rừng trước đây?

- Thế nào là người dưng?

- Tại sao con người lại có thái độ sống đó?

- Nghệ thuật nào được sử dụng trong khổ thơ? Điều đó khiến em liên tưởng đến trăng vừa là chỉ thiên nhiên vừa chỉ về những ai?

Thảo luận nhóm bàn 5’ - Em nhận xét gì về tình cảm của con người với trăng trong quá khứ và trong hiện tại?

- Nhưng một tình huống đột ngột xảy ra làm cho nhân vật trữ tình phải bối rối ?

II. Tìm hiÓu v¨n b¶n( 32p) 1. Trăng trong quá khứ:

+ Hồi nhỏ:

Với đồng Sông, bể

+ Hồi chiến tranh: Tri kỉ - Trăng: Tình nghĩa.

- Vẻ đẹp : trần trụi, hồn nhiên đẹp tự nhiên không cầu kì, không tô vẽ.

Trăng là hình ảnh của thiên tươi đẹp, là bạn tri kỉ của người, gắn bó gần gũi với con người. c. Trăng trong hiện tại: + Hoàn cảnh : về thành phố ánh điện Cửa gương cuộc sống đầy đủ, sung túc + Thái độ trăng người dưng Nhân hóa: trăng đồng đồng đội, nhân dân

chí,

243

- Theo em ý thơ đèn điện tắt có phải đơn thuần là chỉ mất điện không hay còn ẩn ý nào khác?

-?Cảm xúc nào của con người đã được thể hiện khi đói mặt với vầng trăng? + Người và trăng đối diện với nhau, khoảnh khắc đó khiến người “rưng rưng” cảm xúc, những kỷ niệm được sống dậy. + Vầng trăng ùa dậy trong tâm trí những hình ảnh của thiên nhiên, quê hương đất nước.

- Từ sự phân tích ở trên ta thấy trăng không chỉ là hình ảnh của thiên nhiên đất nước mà còn đánh thức trong tâm trí con người bao kỷ niệm thời thơ ấu, nghĩa tình thời chiến tranh. Vậy Vầng trăng có ý nghĩa biểu tượng nào ?

- Nhận xét giọng điệu khổ thơ 4, 5 ?

- Trăng là biểu tượng cho thiên nhiên, cho đồng chí, đồng đội, nhân dân, cho quá khứ, vậy em hiểu như thế nào về câu thơ “trăng cứ tròn vành vạnh” + Giọng thơ từ nhỏ nhẹ, lạnh lùng thản nhiên ở khổ thơ 3 sang đột ngột, sửng sốt khổ thơ 4 và trầm tư lắng đọng ở khổ thơ 5 Vầng trăng như người bị phụ bạc soi vào người phụ bạc và cảnh tỉnh họ.

Tìm hiểu khổ thơ 6 Hoạt động nhóm 5’ - Khổ thơ cuối trăng đựợc miêu tả như thế nào?

- Cảm xúc tác giả đựơc thể hiện bằng hình ảnh nào?

- Tại sao sự xuất hiện đột ngột của vầng trăng khiến tác giả giật mình? ? Theo em vÇng tr¨ng trong khæ cuèi biÓu thÞ ý nghÜa g×?

- “Vầng trăng” trong bài thơ là hình tượng đa nghĩa em hãy nêu các nghĩa mà “vầng trăng” biểu đạt trong bài ?

- Đại diện nhóm trả lời.

- GV định hướng. + Là hình ảnh của thiên nhiên khoáng đạt, hồn nhiên, tươi mát.

- Đối lập trăng quá khứ > < trăng hiện tại +Tình cảm lãng quên, sự bội bạc của con người.

- “Thình lình đèn điện tắt”

m

-> Đột ngột vầng trăng tròn “rưng rưng”-> xúc động Ân hận

-> Điệp từ trăng là quá khứ gian lao, là hình ảnh của thiên nhiên đất nước hiền hậu, bình dị * Biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình, cho vẻ đẹp bình dị, vĩnh hằng của cuộc sống.

2. Suy ngẫm của nhà thơ: -Trăng tròn vạnh vạnh : quá khứ vẹn nguyên - Tấm lòng thủy chung của nhân dân, đồng đội với con người.

- Kể chi không oán trách, không để bông bao dung, độ lượng.

-Trăng im phăng phắc nhắc nhở về thái độ sống của con người -Ta : nhà thơ và mọi người - Giật mình ân hận, ăn năn, cảm động.

-VÇng tr¨ng lµ lêi nh¾c nhë 244

+ Biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình, cho vẻ đẹp bình dị và vĩnh hằng của đời sống.

- Câu chuyện riêng của nhà thơ nhưng như lời nhắc nhở chung? Chủ đề của bài thơ ? + Với những người đã trải qua chiến tranh. Với nhiều thế hệ, nhiều thời đại + Nó đặt ra vấn đề : với quá khứ Thái độ với nhân dân, đồng đội với chính mình - Mạch cảm xúc của bài thơ đã nói lên đạo lý sống thủy chung của dân tộc câu tục ngữ diễn tả ? * Hoạt động 3: Tổng kết - Mục tiêu: Hs nắm được nghệ thuật, nội dung đặc sắc của tác phẩm - Phương thức:Thảo luận cặp đôi, vấn đáp - Sản phẩm:HS ghi vở - Cách tiến hành ? Em cã nx g× vÒ giäng ®iÖu, kết cấu, thể thơ cña bµi th¬? ? Bµi th¬ thÓ hiÖn nd g×? Theo em nd Êy liªn quan g× vÒ lÏ sèng ®¹o lÝ cña d©n téc VN ta?

- Häc sinh ®äc ghi nhí SGK III. Hoạt động luyện tập - Mục tiêu: HS củng cố kt đã học - Phương thức:HĐ cá nhân - Sản phẩm:Hs làm vào vở bài tập - Cách tiến hành: ? Nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh thơ gợi cho em cảm xúc sâu sắc nhất.

chóng ta vÒ th¸i ®é sèng uèng n−íc nhí nguån, ©n nghÜa thñy chung.

III.Tæng kÕt(2p) 1. NghÖ thuËt - BT nh− 1 c©u chuyÖn riªng, cã sù kÕt hîp hµi hßa tù nhiªn gi÷a tù sù vµ tr÷ t×nh.

2. Néi dung Từ một câu chuyện riêng, bài thơ cất lên lời tự nhắc nhở thấm thía về thái độ, tình cảm của con người đối với những năm tháng quá khứ gian lao... * Ghi nhớ

IV. Hoạt động vận dụng: (2p) ? Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ về bài thơ.

V. Tìm tòi mở rộng( 1p) ? Bµi "¸nh tr¨ng"®1 gîi cho em suy nghÜ vÒ c¸ch sèng cña tuæi trÎ h«m nay? . ChuÈn bÞ bµi tæng kÕt tõ vùng. * Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 2/11/2019 245

___________________________________________ Ngày so¹n 30/10/2019 Ngày d¹y: Bµi 12.TiÕt 57 : §äc- HiÓu v¨n b¶n: BÕp löa - B»ng ViÖt I. Môc tiªu cÇn ®¹t : KiÕn thøc: C¶m nhËn ®−îc t×nh c¶m, c¶m xãc ch©n thµnh cña nh©n vËt tr÷ t×nh ng−êi ch¸u vµ h×nh ¶nh ng−êi bµ giµu t×nh th−¬ng, giµu ®øc hy sinh cña bµi th¬ bÕp löa. ThÊy ®−îc nghÖ thuËt diÔn t¶ c¶m xãc th«ng qua håi t−ëng kÕt hîp miªu t¶, tù sù, b×nh luËn cña t¸c gi¶. * KÜ n¨ng: Ph©n tÝch, c¶m nhËn t¸c phÈm hiÖn ®¹i. * Th¸i ®é: Gi¸o dôc t×nh yªu gia ®×nh, ng−êi th©n, yªu quª h−¬ng.

Gi¸o dôc lßng biÕt ¬n nh÷ng ng−êi mÑVN anh hïng 4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

II. ChuÈn bÞ - GV: So¹n, nghiªn cøu tµi liÖu - Nªu vÊn ®Ò, ®µm tho¹i, gi¶i thÝch, ph©n tÝch ...

- HS: PhiÕu häc tËp III. TiÕn tr×nh lªn líp I.. Hoạt động khởi động - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức:: thuyết trình, đàm thoại §äc thuéc bµi th¬ “¸nh tr¨ng’. Nªu ý nghÜa cña bµi th¬?

Ch−¬ng tr×nh líp 7 chóng ta ®· ®−îc häc bµi th¬ nµo vÒ t×nh bµ ch¸u? ( TiÕng gµ tr−a – Xu©n Quúnh ).

Cïng ®Ò tµi víi bµi th¬ “ TiÕng gµ tra”, nhµ th¬ B»ng ViÖt l¹i ®em ®Õn cho ng−êi ®äc nh÷ng suy nghÜ, c¶m xãc rÊt kh¸c qua bµi th¬ “ BÕp löa” => chóng ta cïng t×m hiÓu.

II. Hoạt động hình thành kiến thức HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ * Hoạt động 1: Giới thiệu chung - Mục tiêu: Hs nắm được tác giả, xuất xứ, bố cục… văn bản - Phương thức:: Nhóm, cá nhân , cả lớp...

- Sản phẩm:Câu trả lời của hs và nd ghi vở - Cách tiến hành:

NỘI DUNG CẦN ĐẠT I. Tìm hiểu chung Tác giả : - Nguyễn Việt Bằng 3- Hoàn cảnh ra đời bài thơ : - 1963 khi ông đang học ở Ki ép (Liên xô 246

- Trình bày những hiểu biết của em về nhà thơ Bằng Việt và bài thơ "Bếp Lửa" - HS: Trình bày những nét chính về tác ?

Hoàn cảnh ra đời bài thơ ? + Viết năm 1963, lúc Bằng Việt đang sống và học tập xa đất nước. Bài thơ gợi những kỷ niệm về bếp lửa và tình bà cháu ấm áp rất quen thuộc với mỗi tâm hồn người Việt.

- Bài thơ là lời của nhân vật nào? nói về ai và về điều gì?Bài thơ viết về thời điểm nào đất nước?

- Hoạt động nhóm: - GV giao nhiệm vụ: - Mạch cảm xúc của chủ thể trữ tình trong bài thơ được dẫn dắt như thế nào?

- Đại diện nhóm trả lời - GV nhận xét đưa ra định hướng: Hình ảnh Bếp lửa -> những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà - > người cháu suy ngẫm thấu hiểu cuộc đời bà, lẽ sống -> người cháu muốn gửi gắm niềm nhớ mong về bà.

- Dựa và mạch cảm xúc em hãy nêu bố cục của bài thơ? * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: Hs nắm được nội dung tác phẩm - Phương thức:Thảo luận cặp đôi, cá nhân - Sản phẩm:câu trả lời, nd ghi vở , phiếu học tập - Cách tiến hành: Thảo luận nhóm 5’ - Bài thơ được bắt đầu từ hình ảnh nào ?

Hình ảnh đó đã gợi lên điều gì ?

- Từ chờn vờn ấp iu gợi gợi cho em hình ảnh và cảm xúc gì?

- Điều gì trong lòng người cháu cùng xuất hiện với bếp lửa nồng đượm ?

cũ). .

Bố cục:4 phần - 3 dòng thơ đầu: Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xúc - 4 khổ thơ tiếp theo: Hồi thưởng những kỷ niệm tuổi thơ sống bên bà.

- Khổ thứ 6: Suy ngẫm về cuộc đời bà - Khổ cuối: Người cháu nhớ về bà - Mạch cảm xúc tự nhiên của nhân vật trữ tình : đi từ hồi tưởng quá khứ đến hiện tại, từ kỷ niệm đến suy ngẫm.

II. Tìm hiểu văn bản: 1- Những hồi tưởng về bà và tình bà cháu

a. Sự hồi tưởng bắt đầu từ hình ảnh thân thương, ấm áp về bếp lửa.

"Một bếp lửa......nồng đượm" -> Đó là những hình ảnh gần gũi, quen thuộc từ bao đời. + "Chờn vờn" (từ láy tượng hình): Làn 247

- Vì sao nỗi nhớ bà lại đựơc nhắc lên từ sương sớm đang bay nhè nhhẹ bên bếp hình ảnh bếp lửa? lửa - HS đọc khổ thơ tiếp theo. + "Ấp iu" : Gợi đến bàn tay kiên nhẫn, khéo léo và tấm lòng người bà mỗi khi nhóm lửa.

-> Điệp ngữ gợi động tác khéo léo, chăm chút của bà và sự nâng niu trân trọng, giữ gìn kỷ niệm của tác giả.

- “Cháu thương bà ...”

-> Tình cảm đầy xúc động -> hình ảnh bà - Khi hồi tưởng về bà người cháu nghĩ đến đầy lo toan vất vả. gì? b) Hồi tưởng về bà và tình bà cháu : - Mùi khói trong đoạn thơ này gợi lại cuộc - Bốn tuổi quen mùi khói Ngôn ngữ sống như thế nào? bình dị + Nhớ về tuổi thơ nhân vật trữ tình “chỉ - Đói mòn đói má i nhớ khói hun nhèm ... còn cay” -> cái cảm giàu =>hình ảnh giác cay nơi sống mũi khi nhớ về tuổi thơ - Nhớ khói hun nhèm ấy không chỉ là vì khói. Mà chủ yếu vì cồn - Sống mũi còn cay” cào nỗi thương nhớ bà. Cảm xúc hiện tại và kỷ niệm năm xưa còn đọng lại mãi khiến -> ấn tượng sâu sắc về kỉ niệm thời thơ người hôm nay mủi lòng. Cảm xúc hiện tại ấu. Là nỗi ám ảnh về đói nghèo, chiến và kỷ niệm năm xưa hoà lẫn với nhau. tranh.

- Tuổi thơ nhọc nhằn, gian khổ không chỉ của riêng tác giả : “tám năm ròng” và “những ngày ở Huế” là tương ứng với thời kỳ lịch sử nào ? Thời gian đó ra sao?Nhưng nổi lên vẫn là tình cảm nào ? + Thời kỳ trường kỳ kháng chiến chống - “Tám năm ...

Pháp, bà cháu nương tựa vào nhau giữa cảnh giặc đốt làng, gia đình li tán nên cảm - Tu hú kêu giác cô đơn trống vắng tràn ngập tâm hồn -> Cuộc sống tuy thiếu thốn về vật chất nhưng thấm đượm nghĩa tình. trẻ thơ.

- Tiếng tu hú giợi ra điều gì?

- Câu thơ nào thể hiện rõ sự chăm sóc của bà dành cho cháu? + “Bà bảo, bà dạy, bà chăm” -> Sự nuôi dạy chu đáo và trọn vẹn yêu thương, đùm “Bà bảo, bà dạy, bà chăm” bọc cưu mang của bà với cháu.

-> Sự yêu thương chăm sóc của bà với + “Bà dặn cháu chớ kể ...” -> Đức hy sinh với cháu.

248

cao cả của bà khi bà âm thầm chịu đựng, phần buồn lo bà gánh hết, để nhường lại niềm vui cho con cháu, vẫn vững lòng tin vào thắng lợi.

- Những kỷ niệm tuổi thơ được tác giả kể, tả hay cả kể và tả ? (cả kể và tả).

- Kỷ niệm tuổi thơ khi được hồi tưởng lại luôn được gắn với hình ảnh nào ? Tác dông ?

- HS đọc câu thơ " Năm giặc… Niềm tin dai dẳng" -Lời dặn của bà đựơc thể hiện qua chi tiết nào? lời dặn đó thể hiện điều gì?

- Từ hình ảnh bếp lửa biến thành nhọn lửa có ý nghĩa gì?

Những suy ngẫm về bà và hình ảnh bếp lửa( 15 phút) - Tác giả mở đầu sự suy ngẫm về cuộc đời bà bằng cảm xúc gì?

- Tại sao tác giả gọi đây là điều “Kỳ lạ thiêng liêng” ? Những gì kỳ lạ thiêng liêng? + “Bếp lửa là điều kỳ lạ thiêng liêng”.

Bếp lửa là hình ảnh quê hương, bà còng là quê hương. Tình bà cháu nồng đượm như bếp lửa quê hương, kỷ niệm thơ ấu còng là điều kỳ lạ thiêng liêng. Vì nó có sức soi sáng dẫn dắt ta đi đúng hướng trong cuộc đời.

-> Bếp lửa đánh thức kỷ niệm tuổi thơ, ở đó lung linh hình ảnh người bà và có cả hình ảnh quê hương.

- Làng cháy tàn lụi Bình tĩnh - bà dặn cháu chớ kể này, nọ => vững - Nhà vẫn bình yên lòng tự tin vượt qua thử thách - Bếp lửa- ngọn lửa Lòng bà Niềm tin Hình ảnh ẩn dụ -> Tình bà như ngọn lửa thắp sáng niềm tin cho cháu.

2- Những suy ngẫm về bà và hình ảnh bếp lửa - “Lận đận ... nắng mưa” - “Mấy chục ... dậy sớm” -> Cảm xúc thương nhớ + bếp lửa ấp iu - Nhóm + niềm yêu thương + nồi xôi...chung vui + tâm tình ...

-> Điệp từ thể hiện tình yêu thương những gian lao vất vả -> nhóm cho cháu ứơc mơ, khát vọng hoài bão, niềm vui sự sống và niềm yêu thương.

- “Ôi ... bếp lửa” – Câu cảm -> Tình yêu quê hương xứ sở bắt đầu từ sự gắn bó với những gì đơn sơ bình dị.

Nó gắn với bà người giữ lửa, nhóm lửa, 249

Phân tích khổ thơ cuối bài -Trở về thực tại tác giả muốn nói gì với bà?

* Hoạt động 3: Tổng kết - Mục tiêu: Hs nắm được nghệ thuật, nội dung đặc sắc của tác phẩm - Phương thức: vấn đáp - Sản phẩm:HS ghi vở - Cách tiến hành : ? Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung tp?

III.Hoạt động luyện tập 5’ * Mục tiêu: Củng cố cho HS KTCB của văn bản. * Phương pháp : Nêu vấn đề, phát vấn đàm thoại.

Bài tập 1: Đọc diễn cảm lại bài thơ.

Bài tập 2: Bài thơ làm xao động lòng ta về những tình cảm gì?

GV gợi ý cho HS thảo luận:

truyền lửa-> ngọn lửa của sự sống niềm tin cho các thế hệ.

3- Niềm thương nhớ của cháu - “Cháu đã đi xa ...

Có ... có ... ... quên ... ... nhóm bếp ...”

- Điệp từ, làm nổi bật sức mạnh bền vững của tình cảm cội nguồn.

- Được đi học, tiếp cận với thế giới văn minh -> vẫn không quên hình ảnh thân thuộc của quê hương, vấn không quên tình cảm thân thương của bà.

- Nhớ về bà, nhớ tới bếp lửa -> hình ảnh trở thành kí ức không thể quên III. Tổng kết 1. Nghệ thuật: - Kết hợp giữa biểu cảm với miêu tả, tự sự, bình luận sự sáng tạo hình ảnh bếp lửa.

- Hình ảnh mang tính biểu tượng, điệp ngữ.

- Cảm xúc dạt dào, sâu lắng 2. Nội dung - Qua hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu đã trưởng thành, bài thơ "Bếp lửa" gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu, đồng thời thể hiện lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà còng là đối với gia đình, quê hương, đất nước.

- Thể hiện triết lí thầm kín: Những gì thân thiết nhất của tuổi thơ đều có sức tỏa sáng nâng đỡ con người trong suốt cuộc hành trình.

250

- Tình bà cháu và những kỉ niệm sâu sắc của tuổi thơ.

- Lòng yêu kính bà gắn với tình yêu quê hương đất nước. HS viết đoạn văn và chữa trong nhóm.

IV. Hoạt động vận dụng: (2p) - Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về đoạn thơ khiến em xúc động nhất.

V. Tìm tòi mở rộng( 1p) a. Häc bµi : Häc thuéc lßng bµi thb. ChuÈn bÞ bµi khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lím lªn l−ng mÑ (tiÕp theo ) * Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 2/11/2019

______________________________________ Ngày so¹n: 30/10/2019 Ngày d¹y: Bµi 12.TiÕt 58 §äc thªm: khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l−ng mÑ - NguyÔn Khoa §iÒm A. Môc tiªu: - KiÕn thøc: - T×nh yªu th−¬ng con vµ −íc väng cña ng−êi mÑ d©n téc Tµ ¤i trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ, tõ ®ã phÇn nµo hiÓu ®−îc lßng yªu quª h−¬ng ®Êt n−íc vµ kh¸t väng tù do cña n/d©n ta thêi kh¸ng chiÕn.

- Giäng th¬ tha thiÕt ngät ngµo cña NguyÔn Khoa §iÒm qua nh÷ng khóc h¸t ru cïng bè cô ®Æc s¾c cña bµi th¬.

- Kü n¨ng: RÌn kÜ n¨ng ®äc, ph¸t triÓn n¨ng lùc c¶m thô th- Th¸i ®é: Gi¸o dôc t×nh yªu gia ®×nh, yªu quª h−¬ng, ®Êt n−íc.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B.ChuÈn bÞ - GV: so¹n, nghiªn cøu - Nªu vÊn ®Ò, ®µm tho¹i, gi¶i thÝch, ph©n tÝch ...

- HS:So¹n bµi C: Tæ chøc giê häc: I.. Hoạt động khởi động 251

- Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức:: thuyết trình Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ ác liệt và gian khổ ở chiến khu Tây Thừa Thiên, người dân Tà Ôi kiên quyết bám rừng bám rẫy vừa để sống vừa để giúp đỡ CM. Tưởng chừng trong bom đạn chẳng gì sống sót nổi. Vậy mà vẫn có những em bé cứ lớn lên và Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ của Nguyễn Khoa Điềm là một minh chứng.

II. Hoạt động hình thành kiến thức Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Hoạt động 1: Giới thiệu chung - Mục tiêu: Hs nắm được tác giả, xuất xứ, bố cục… văn bản - Phương thức:: Nhóm, cá nhân , cả lớp...

- Sản phẩm:Câu trả lời của hs và nd ghi vở - Cách tiến hành * GV hướng dẫn tìm hiểu phần giới thiệu chung: tác giả, văn bản( hoàn cảnh ra đời, đọc, tìm hiểu chú thích,thể loại, bố cục, phương thức biểu đạt). ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ NK§? ? Cho biÕt h/¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬?

I. Giíi thiÖu chung( 10p) 1. T¸c gi¶: 2. V¨n b¶n

• Đọc • Tìm hiểu1 số chú thích • Thể loại: 8 chữ Thảo luận: Bµi th¬ chia lµm mÊy khóc h¸t ru?

Bè côc Êy cã t¸c dông g× trong viÖc thÓ hiÖn néi dung c¶m xãc cña t¸c gi¶? . Bè côc: 3 ®o¹n + 2 khæ th¬ ®Çu: Khóc h¸t ru cña ng−êi mÑ th−¬ng con, th−¬ng bé ®éi. + 2 Khæ th¬ tiÕp: khóc h¸t ru cña ng−êi mÑ th−¬ng con, th−¬ng d©n lµng. + 2 khæ th¬ cuèi: khóc h¸t ru cña ng−êi mÑ th−¬ng con, th−¬ng ®Êt n−íc => C¸ch lÆp ®i lÆp l¹i nh− thÕ vµ c¸ch ng¾t nhÞp ®· t¹o nªn ©m ®iÖu d×u d¾t, v−¬ng vÊn cña lêi ru, giäng ®iÖu tr÷ t×nh thÓ hiÖn t/c¶m tha thiÕt, tr×u 252

mÕn cña ng−êi mÑ. * Phương thức biếu đạt: biểu cảm+ tự sự+ miêu tả * Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn bản II. T×m hiÓu v¨n b¶n:(20p) - Mục tiêu: Hs nắm được nội dung tác phẩm 1. Hai khæ th¬ ®Çu - Phương thức:Thảo luận cặp đôi, cá nhân - Sản phẩm:câu trả lời, nd ghi vở , phiếu học tập - Cách tiến hành: ? C«ng viÖc gi· g¹o cña ng−êi mÑ ®−îc diÔn t¶ qua nh÷ng c©u th¬ nµo? ? H×nh ¶nh th¬ " NhÞp chµy nghiªng..." gîi t¶ ®iÒu g× ?

- Sù vÊt v¶ trong c«ng viÖc gi· g¹o cña mÑ. GiÊc ngñ cña em nghiªng theo nhÞp chµy, thÊm må h«i lao ®éng vÊt v¶ cña mÑ, l−ng vµ ®«i vai gÇy cña mÑ lµm gèi cho con. ? Qua lêi ru cña mÑ em hiÓu g× vÒ tÊm lßng vµ - >Lßng yªu con cña mÑ g¾n liÒn t×nh c¶m cña mÑ víi lßng yªu th−¬ng anh bé ®éi. * Thảo luận cặp đôi 3’: ? C«ng viÖc tØa b¾p trªn nói ®−îc diÔn t¶ qua c©u 2. Hai khæ th¬ tiÕp theo th¬ nµo ? ? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt næi bËt trong c©u th¬ trªn ? ? B»ng h×nh ¶nh ®èi lËp trªn ®· gãp phÇn diÔn t¶ c«ng viÖc mÑ ntn?

- L−ng nói th× to mµ l−ng mÑ th× nhá. => H×nh ¶nh ®èi lËp t−¬ng ph¶n.

- C«ng viÖc lao ®éng gian khæ gi÷a rõng nói heo hót. ? Tr×nh bµy c¸ch hiÓu cña em vÒ h×nh ¶nh th¬ " MÆt trêi...." ? ? T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ? ? ý nghÜa cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã ?

- H×nh ¶nh Èn dô " mÆt trêi" + H×nh ¶nh " mÆt trêi"trong dßng th¬ 1 cã ý nghÜa: mÆt trêi cña thiªn nhiªn ®em l¹i ¸nh s¸ng, sù sèng cho cá c©y. + H×nh ¶nh " mÆt trêi" c©u thø 2 lµ h×nh ¶nh Èn dô: em Cu Tai lµ mÆt trêi cña mÑ, lµ niÒm vui, niÒm h¹nh phóc cña mÑ. ChÝnh con ®· gãp phÇn s−ëi Êm lßng tin yªu, ý chÝ cña mÑ trong cuéc 253

sèng ? Qua lêi ru cña mÑ, em hiÓu g× vÒ nh÷ng −íc mong cña mÑ?

- MÑ mong cho b¾p lªn ®Òu: con mau chãng lín kh«n ®Ó thµnh chµng trai c−êng tr¸ng khoÎ m¹nh trong lao ®éng. Cã tÝnh chÊt tù nhiªn, chÆt chÏ. ? NhËn xÐt cña em vÒ mèi quan hÖ gi÷a lêi ru vµ c«ng viÖc tØa b¾p cña mÑ? ? Lßng yªu con cña mÑ g¾n liÒn víi t×nh c¶m g× ?

- Quan s¸t 2 khæ th¬ cuèi ? C«ng viÖc cña ng−êi mÑ ë khæ th¬ nµy cã g× kh¸c víi c«ng viÖc cña mÑ ë c¸c khæ th¬ trªn?

- MÑ: + ChuyÓn l¸n, ®¹p rõng + DÞu em ®i ®Ó giµnh trËt cuèi ? Cã ®iÒu g× míi h¬n ë ng−êi mÑ nµy qua c¸c c«ng viÖc cña mÑ? ? T¹i sao ng−êi mÑ ph¶i lµm c¸c c«ng viÖc ®ã?

- 2 ®o¹n th¬ trªn c«ng viÖc cña mÑ chñ yÕu lµ c«ng viÖc phôc vô tiÒn tuyÕn chiÕn ®Êu: Gi· g¹o, tØa b¾p nu«i m×nh, nu«i qu©n. ? H/¶nh anh, chÞ, mÑ, em cïng tham gia chiÕn ®Êu ®1 nãi lªn ®iÒu g×?

- V× giÆc MÜ ®· tµn ph¸ quª h−¬ng, b¶n lµng vµ cuéc sèng b×nh yªn cña gia ®×nh mÑ, can ®¶m, dung c¶m. ? Em c¶m nhËn ntn vÒ h/¶nh th¬ tõ trªn l−ng mÑ ... vµo Tr−êng S¬n?

- Tõ cuéc ®êi cô thÓ cña 1 em bÐ -> - Sù lín m¹nh vµ tr−ëng thµnh nhanh chãng k× l¹ cña nh÷ng chiÕn sÜ trÎ tõ trªn l−ng mÑ tõ trong ®ãi khæ mµ ra, mµ nªn. ? Trong lêi ru cuèi, v× sao ng−êi mÑ l¹i dµnh t×nh th−¬ng yªu cho con, cho ®Êt n−íc? cã ý nghÜa ntn?

- §−îc thÊy B¸c Hå, ®−îc lµm ng−êi tù do lµ nguyÖn väng tha thiÕt ch¸y báng vµ th−êng trùc suèt ®êi cña mÑ vµ cña nh©n d©n Tµ ¤i. Kh¸t väng tù do cña mÑ, lµ t−¬ng l¹i vµ h¹nh phóc cña ng−êi con vµ cña ®Êt n−íc nµy.

- Lßng yªu th−¬ng con cña mÑ g¾n liÒn víi t×nh th−¬ng d©n lµng, nh÷ng ng−êi lao ®éng nghÌo ®ãi.

3. Hai khæ th¬ cuèi

254

Thảo luận cặp đôi 2’: Theo dâi c¸c lêi ru, t¹i sao t¸c gi¶ l¹i viÕt Con m¬ cho mÑ mµ kh«ng viÕt mÑ m¬ cho con?

GV: Chän c¸ch viÕt l¹ “con m¬ cho mÑ ...” nhÊn m¹nh sù thèng nhÊt, g¾n bã m¸u thÞt gi÷a 2 mÑ con. Ng−êi mÑ göi trong niÒm mong mái vµo giÊc m¬ cña con. ? Em cã c¶m nhËn ntn vÒ t/c¶m cña mÑ ®èi víi con vµ ®Êt n−íc? ? Qua 3 khóc h¸t ru, em thÊy t/c¶m vµ −íc väng cña ng−êi mÑ cã sù thay ®æi ntn? ? Qua h/¶nh ng−êi mÑ Tµ ¤i, em cã suy nghÜ g× vÒ mong −íc vµ ý chÝ cña n/d©n ta trong cuéc k/chiÕn chèng MÜ? ? Khóc h¸t ru ... cña NK§ cã g× kÕ thõa vµ ®æi míi so víi khóc h¸t ru truyÒn thèng?

-> T×nh th−¬ng yªu con cña mÑ g¾n liÌn víi t×nh yªu ®Êt n−íc, mong −íc con ®−îc lµm ng−êi d©n cña mét n−íc tù do, ®éc lËp. *) T/c¶m vµ kh¸t väng cña ng−êi mÑ qua 3 khóc h¸t ru Ngày cµng ph¸t triÓn vµ réng lín hßa cïng cuéc kh¸ng chiÕn gian khæ, anh dòng cña quª h−¬ng, ®Êt n−íc.

- T×nh yªu quª h−¬ng ®Êt n−íc tha thiÕt, ý chÝ chiÕn ®Êu cho §LTD vµ kh¸t väng thèng nhÊt cña nh/d©n ta trong thêi k× k/chiÕn chèng

* Hoạt động 3: Tổng kết III. Tæng kÕt:(2p) - Mục tiêu: Hs nắm được nghệ thuật, nội dung đặc 1. NghÖ thuËt sắc của tác phẩm 2. Néi dung - Phương thức:Thảo luận cặp đôi, vấn đáp * Ghi nhí - Sản phẩm:HS ghi vở - Cách tiến hành ? Qua bµi th¬ em rót ra ®−îc néi dung g× cña bµi th¬? ? NhËn xÐt ý nghÜa tù sù trong bµi th¬ ®èi víi viÖc thÓ hiÖn cuéc sèng cña ng−êi d©n ë chiÕn khu TrÞ .. Thiªn thêi chèng MÜ.

III. Hoạt động luyện tập - Mục tiêu: HS củng cố kt đã học - Phương thức:HĐ cá nhân - Sản phẩm hoạt động:Câu trả lời của hs - Cách tiến hành:

255

* Thêi gian cßn l¹i Gv kiÓm tra viÖc ®äc thuéc lßng c¸c bµi th¬ hiÖn ®¹i ®1 häc: - §ång chÝ - Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh - §oµn thuyÒn ®¸nh c¸…

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 2p) C¶m nhËn vÒ 1 khæ th¬ mµ em yªu thÝch.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) - So¹n bµi: Tæng kÕt vÒ tõ vùng * Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 2/11/2019

___________________________________________ Ngày so¹n:30/10/2019 Ngày d¹y : Bµi 12.TiÕt 59 : tæng kÕt vÒ tõ vùng (LuyÖn tËp tæng hîp) A. Môc tiªu: - KiÕn thøc: HÖ thèng hãa c¸c kiÕn thøc vÒ tõ vùng ®· häc.

- Kü n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ nghÖ thuËt cu¶ tõ ng÷.

- RÌn kÜ n¨ng ®äc, ph¸t triÓn n¨ng lùc c¶m thô th- Th¸i ®é: BiÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vÒ tõ vùng ®· häc ®Ó ph©n tÝch nh÷ng hiÖn t−îng ng«n ng÷ trong thùc tiÔn giao tiÕp, nhÊt lµ trong v¨n ch−¬ng.

-Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá B. ChuÈn bÞ - GV: So¹n - HS: PhiÕu häc tËp C: Tæ chøc giê häc: I.. Hoạt động khởi động 5’ - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức:: thuyết trình, đàm thoại ? ThÕ nµo lµ tõ t−îng h×nh, tõ t−îng thanh? cho vÝ dô?

II. Hoạt động hình thành kiến thức : 35’ 256

Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

* Ho¹t ®éng 1. Bài 1 - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp - PP : th¶o luËn - S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - C¸ch tiÕn hµnh:

1. Bµi tËp 1: (SGK 158) So s¸nh 2 dÞ b¶n: - Ch«ng chan vî hóp gËt ®Çu khen ngon.

- Chång chan vî hóp gËt gï khen ngon. + GËt ®Çu: §Çu cói xuèng råi ngÈng lªn ngay bµy tá sù ®ång ý. + GËt gï: GËt nhÑ vµ liªn tôc biÓu thÞ th¸i ®é ®ång tÝnh t¸n th−ëng, lµ tõ t−îng h×nh m« pháng t− t− thÕ cña 2 vî chång -> Tõ “gËt gï” lµ thÝch hîp h¬n víi ý nghÜa biÓu ®¹t cña bµi ca dao thÓ hiÖn ®−îc s¾c th¸i ®ång cam céng khæ, s½n sµng chia ngät sÎ bïi cña 2 vî chång.

2. Bµi tËp 2; NhËn xÐt c¸ch hiÓu tõ ng÷ cña ng−êi vî: - Ng−êi vî kh«ng hiÓu nghÜa c¸ch nãi cña ng−êi chång “chØ cã mét ch©n sót” (Ho¸n dô) nãi nh− thÕ cã nghÜa lµ c¶ ®éi chØ cã 1 cÇu thñ cã kh¶ n¨ng ghi bµn.

3- Bµi tËp 3: NhËn xÐt c¸ch dïng tõ trong ®o¹n th¬ cña ChÝnh H÷u: + Dïng theo nghÜa gèc: MiÖng, ch©n, tay. + Dïng theo nghÜa chuyÓn: Vai (ho¸n dô), ®Çu (Èn dô)

- §äc bµi tËp – x¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi tËp Thảo luận nhóm ? So s¸nh 2 dÞ b¶n vµ cho biÕt sö dông tõ ng÷ "gËt gï" hay "gËt ®Çu" thÝch hîp h¬n ý nghÜa cÇn biÓu ®¹t? H1y ph©n tÝch s¾c th¸i nghÜa kh¸c nhau gi÷a 2 tõ ng÷ nµy?

-> Tuy cuéc sèng vËt chÊt ®¹m b¹c nghÌo khæ nh−ng ®«i vî chång ¨n rÊt ng«n miÖng v× hä biÕt chia sÎ niÒm vui trong cuéc sèng, bµi ca dao ®· ®Ò cao cuéc sèng tinh thÇn, sù chia sÎ trong t×nh c¶m vî chång. * Ho¹t ®éng 1. Bài 2,3 - Môc tiªu : HS củng cố kiến thức về sự phát triển của từ vựng - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n - S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - C¸ch tiÕn hµnh: - §äc bµi tËp – nªu yªu cÇu bµi tËp ? NhËn xÐt c¸ch hiÓu tõ ng÷ cña ng−êi vî trong truyÖn c−êi?

- §äc bµi tËp – x¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi tËp. ? C¸c tõ ch©n, tay, miÖng, vai, ®Çu, trong ®o¹n th¬ ®−îc dïng theo nghÜa gèc hay nghÜa chuyÓn nghÜa chuyÓn ®−îc dïng

4. Bµi tËp 4; Ph©n tÝch c¸i hay trong c¸ch dïng tõ ë bµi th¬ sau: + Nhãm tõ: §á, xanh, hång cïng tr−êng nghÜa: “Mµu s¾c” + Nhãm tõ: Löa, ch¸y, tro cïng tr−êng nghÜa: “C¸c sù vËt hiÖn t−îng cã liªn quan ®Õn löa” -> C¸c tõ thuéc 2 tr−êng tõ vùng cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. => C¸ch dïng tõ x©y dùng h/¶nh g©y Ên 257

theo ph−¬ng thøc nµo ho¸n dô hay Èn dô?

- §äc bµi tËp – nªu yªu cÇu cña bµi tËp ? Ph©n tÝch c¸i hay trong c¸ch dïng tõ ë bµi th¬?

- H/® nhãm ngang 3 phót - Mµu ®á cña c« g¸i th¾p lªn trong m¾t chµng trai ngän löa. Ngän löa ®ã lan táa trong con ng−êi chµng trai lµm anh say ®¾m, ngÊt ng©y ®Õn møc cã thÓ ch¸y thµnh tro vµ lan táa c¶ kh«ng gian, lµm kh«ng gian còng ph¶i biÕn s¾c (c©y xanh nh− còng ¸nh theo hång) - §äc bµi tËp – x/® yªu cÇu cña bµi tËp ? C¸c sù vËt hiÖn t−îng trªn ®−îc ®Æt tªn theo c¸ch nµo? H1y t×m 5 vÝ dô vÒ nh÷ng sù vËt hiÖn t−îng ®−îc gäi tªn theo c¸ch dùa vµo ®Æc ®iÓm riªng biÖt cña chóng?

- H/® nhãm - §äc bµi tËp – x/® yªu cÇu bµi tËp ? T×m chi tiÕt g©y c−êi? TruyÖn phª ph¸n ®iÒu g×?

t−îng m¹nh víi ng−êi ®äc thÓ hiÖn m¹nh mÏ 1 t×nh yªu m·nh liÖt, ch¸y báng.

5. Bµi tËp 5: T×m hiÓu c¸ch ®Æt tªn sù vËt: a. C¸c sù vËt hiÖn t−îng ®−îc ®Æt tªn theo c¸ch: + Dïng tõ ng÷ cã s½n víi néi dung míi: R¹ch r¹ch M¸i GiÇm: +Dùa vµo ®Æc ®iÓm cña sù vËt hiÖn t−îng ®−îc gäi tªn: kªnh, kªnh Bä M¾t. b. Mét sè tiªn gäi dùa vµo ®Æc ®iÓm riªng biÖt cña chóng: Chim lîn, ít chØ thiªn; xe cót kÝt; d−a bë, chÌ mãc c©u, cµ tÝm ...

6- Bµi tËp 6: Phª ph¸n mét sè hiÖn t−îng sö dông ng«n tõ: - Chi tiÕt g©y c−êi: ¤ng sÝnh ch÷ s¾p chÕt ®Õn n¬i thÕ mµ vÉn cßn bµy trß ph©n biÖt gi÷a tiÕng ta vµ tiÕng T©y.

-> Phª ph¸n thãi sÝnh dïng ch÷ n−íc ngoµi cña mét sè ng−êi.

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 2p) NhÊn m¹nh cÇn n¾m v÷ng c¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng ®Ó sö dông ®óng trong giao tiÕp vµ viÕt v¨n.

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) - Häc bµi: ¤n tËp l¹i c¸c b/ph¸p tu tõ tõ vùng - So¹n: LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sd yÕu tè nghÞ luËn. *. Rót kinh nghiÖm Ký duyÖt: Ngày 2/11/2019

___________________________________________ Ngày so¹n: 30/10/2019 Ngày d¹y: 258

Bµi 12.TiÕt 60 LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông yÕu tè nghÞ luËn A. Môc tiªu: - KiÕn thøc: HÖ thèng hãa kiÕn thøc vÒ v¨n tù sù cã sd yÕu tè nghÞ luËn.

- BiÕt c¸ch ®−a c¸c yÕu tè nghÞ luËn vµo bµi v¨n tù sù mét c¸ch hîp lÝ.

- Kü n¨ng: RÌn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông yÕu tèt nghÞ luËn.

- RÌn kÜ n¨ng ®äc, ph¸t triÓn n¨ng lùc c¶m thô th- Th¸i ®é:GD học sinh lòng yêu thích bộ môn.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, B. Chuẩn bị - GV : Soạn, nghiên cứu tài liệu -HS tự ôn tập...

C. Tiến trình lên lớp I. Hoạt động khởi động (5’) - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức:: thuyết trình, đàm thoại ? NghÞ luËn lµ g×? Trong v¨n b¶n tù sù nghÞ luËn th−êng thÓ hiÖn b»ng nh÷ng h×nh thøc nµo?

GV: Bµi tr−íc c¸c em ®· ®−îc vai trß, t¸c dông cña yÕu tè nghÞ luËn v¨n b¶n tù sù, ®Ó gióp c¸c em cã kÜ n¨ng ®−a yÕu tè nghÞ luËn vµo v¨n b¶n tù sù mét c¸ch hîp lÝ, giê luyÖn tËp nµy c¸c em sÏ ®−îc thùc hµnh qua viÖc viÕt c¸c ®o¹n v¨n.

II. Hoạt động hình thành kiến thức (30p) Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

I. Thùc hµnh t×m hiÓu yÕu tè nghÞ * Ho¹t ®éng 1: Thực hành tìm hiểu yếu tố nghị luận trong đoạn văn. luËn trong v¨n b¶n tù sù: 10p - Môc tiªu: HS ph©n tÝch Vd ®Ó nhận biết 1. Bµi tËp: Lçi lÇm vµ sù biÕt ¬n cách sử dụng yếu tố nghị luận…

2. NhËn xÐt: - PP: §µm tho¹i, th¶o luËn, c¸ nh©n - YÕu tè nghÞ luËn: - S¶n phÈm h®: phiÐu häc tËp , ghi vë - C¸ch tiÕn hµnh: - Quan s¸t SGK ? C¸c c©u v¨n nµo chøa yÕu tèt nghÞ luËn? ? Vai trß cña c¸c yÕu tè Êy ntn trong viÖc - Vai trß: Lµm cho c©u chuyÖn thªm s©u s¾c, giÇu triÕt lÝ vµ cã tÝnh gi¸o dôc lµm næi bËt néi dung ®o¹n v¨n? cao. ? Bµi häc rót ra tõ c©u chuyÖn nµy lµ g×?

• + “Nh÷ng ®iÒu viÕt lªn c¸t ... ®· ®−îc ghi t¹c 259

trªn ®¸, trong lßng ng−êi” + VËy chóng ta h·y häc c¸ch ... ©n nghÜa trªn ®¸. * Bµi häc vÒ lßng bao dung, lßng nh©n ¸i biÕt tha thø vµ ghi nhí ©n nghÜa, ©n t×nh. * Ho¹t ®éng 2. LuyÖn tËp - Môc tiªu : HS vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n - S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - C¸ch tiÕn hµnh: - §äc bµi tËp1 trong SGK – x/®Þnh y/cÇu cña bµi tËp Cá nhân : 5’ ? ViÕt 1 ®o¹n v¨n kÓ l¹i buæi sinh ho¹t líp, ë ®ã em ®1 ph¸t biÓu ý kiÕn ®Ó c/minh Nam lµ ng−êi b¹n tèt?

- Gîi ý h/s: - Buæi sinh ho¹t líp diÔn ra ntn? (Thêi gian ®Þa ®iÓm, ai lµ ng−êi ®iÒu khiÓn kh«ng khÝ buæi sinh ho¹t líp ra sao)?

- Néi dung buæi s/ho¹t lµ g×? em ph¸t biÓu vÒ vÊn ®Ò g×? t¹i sao l¹i ph¸t biÓu vÒ viÖc ®ã?

- Em thuyÕt phôc v¶ líp r»ng Nam lµ ng−êi b¹n tèt ntn? (LÝ lÏ, vÝ dô, lêi ph©n tÝch ...)

(H/s lÊy giÊy nh¸p ra lµm bµi - ®äc bµi – nhËn xÐt – Bæ xung – GV söa ch÷a) - Treo ®o¹n v¨n mÉu GV hướng dẫn HS làm việc nhóm bài tập 2( 161) - GV gợi ý: + Người em kể là ai ? Người đó đã để lại việc làm, lời nói hay suy nghĩ cho em. + Hoàn cảnh diễn ra sự việc. + Nội dung cụ thể. + Suy nghĩ về bài học rút ra từ câu chuyện.

II. Thùc hµnh viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông yÕu tèt nghÞ luËn:28p 1. Bµi tËp 1: ViÕt ®o¹n v¨n c/minh Nam lµ ng−êi b¹n tèt.

2. Bµi tËp 2: SGK Viết về những kỉ niệm sâu sắc với một người bà kính yêu.

- Yêu cầu: Viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận. * Đoạn văn: Bà nội (Duy Khán).

- Yếu tố nghị luận: "Người ta bảo ........ nó gẫy". + Từ một lời dạy "Con hư ....... bà", tác giả bàn về "tấm gương" và hiệu quả của nó trong giáo dục gia đình: 260

Giáo viên gợi ý cho học sinh viết bài theo các ý sau. ? Người em kể là ai? Người đó đã để lại một việc làm, lời nói hay một suy nghĩ. Điều đó diễn ra trong hoàn cảnh nào? Nội dung cụ thể là gì? Nội dung ấy giản dị mà sâu sắc như thế nào? Cảm động ra sao?

Suy nghĩ về bài học rút ra từ câu chuyện trên .

"Bà như thế...... U tôi như thế ......." . Đây là yếu tố nghị luận "suy lí". + Từ cuộc đời và những lời dăn dạy của bà, tác giả bàn về một "nguyên tắc" giáo dục: "Người ta ....... nó gẫy". Đây là yếu tố nghị luận "khái quát hoá".

- Có thể nói, các yếu tố nghị luận trong đoạn văn trên chính là những "suy ngẫm" của tác giả về nguyên tắc giáo dụ, về phẩm chất và đức hy sinh của người làm công tác giáo dục.

(Học sinh viết đoạn văn, giáo viên gọi 5-6 em lên trình bày chấm điểm, sửa chữa lỗi (nếu có)..”

IV. Ho¹t ®éng vËn dông ( 2p) DÊu hiÖu ®Ó nhËn biÕt cã yÕu tè nghÞ luËn trong tù sù?

V. Ho¹t ®éng t×m tßi më réng ( 1p) - Häc bµi: - ChuÈn bÞ bµi: So¹n Lµng – Tãm t¾t t¸c phÈm – t×m hiÓu diÔn biÕn t©m tr¹ng cña «ng Hai khi hay tin lµng DÇu theo giÆc.

Ngày soạn: 8/11/2019 Ngày dạy: ……/11/2019 TIẾT 61: LÀNG A. MỤC TIÊU 1. Kiến Thức: - Nhân vật, sự việc cốt truyện trong một tác phẩm truyện hiện đại.

- Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm; Sự kết hợp với các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự hiện đại.

- Tình yêu làng, yêu nước, tinh thần kháng chiến của người nông dân Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp.

2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu văn bản truyện Việt Nam hiện đại được sáng tác trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm tác phẩm truyện để cảm nhận một văn bản tự sự hiện đại. * Tích hợp liên môn: - Môn lịch sử: Những năm đầu cuộc kháng chiến chống Pháp 261

- Tiếng Việt: (nghệ thuật miêu tả nội tâm…)

3. Giáo dục: Giáo dục lòng yêu làng xãm, yêu quê hương đất nước.

4. Đh hình thành năng lực : - Năng lực giải quyết vấn đề, hợp tác, quan sát và phát hiện, năng lực tự học, tư duy sáng tạo - Năng lực đọc hiểu văn bản, cảm thụ văn học, phân tích nhân vật, sử dụng từ ngữ TV B. CHUẨN BỊ 1.

Thầy: Soạn giáo án, tài liệu tham khảo, máy tính, máy chiếu 2.

Trò: Đọc bài và chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn của giáo viên C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: I. Khởi động: 5’ - Tìm câu ca dao viết về tình cảm của con người đối với làng quê: “Làng ta phong cảnh…

“Ta về ta tắm ao ta…”. Đó là tình yêu làng quê của con người, tình cảm ấy có phần bản vị nhưng nó rất phù hợp với nét tâm lí truyền thống của người dân xưa. Tình cảm ấy chúng ta lại bắt gặp ở nhân vật ông Hai trong tác phẩm “Làng” của Kim Lân…

II. Hình thành kiến thức : 35’ Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

HĐ 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung về tác I. Tìm hiểu chung giả, tác phẩm 1. Tác giả: - Môc tiªu : HS hiểu biết tác giả, văn bản - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n - S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - C¸ch tiÕn hµnh: H:Nêu những nét chính về tác giả Kim Lân.

- Kim Lân tên khai sinh :Nguyễn GV bổ sung thêm thông tin về tác giả Văn Tài (2000 – 2007), quê ở Bắc Ninh.

H: Theo em, văn bản cần đọc với giọng như thế - Là nhà văn có sở trường về truyện nào ? ngắn.

- To, rõ, chính xác từ ngữ trong văn bản, giọng kể - Am hiểu và gắn bó với nông thôn chuyện, chú ý vào lời loại của nhân vật thể và người nông dân. hiện được diễn biến tâm trạng của nhân vật Ông Hai. 2. Tácphẩm - GV gọi HS đọc GV nhận xét, đọc mẫu a. Đọc, hiểuchúthích - Yêu cầu 1,2 hs tóm tắt văn bản. b. Hoàn cảnh sáng tác : 262

H:Tác phẩm được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

- Viết trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Đăng lần đầu tiên trên tạp chí văn nghệ: 1948.

- Khai thác 1 tình cảm bao trùm và phổ biến trong con người thời kháng chiến tình cảm yêu quê hương, đất nước.

H: Tìm bố cục của văn bản,nêu nội dung chính của từng phần.

- Phần 1: Từ đầu đến “không nhúc nhích”.

Tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu làm Việt gian.

- Phần 2: Tiếp đến “đôi phần” Tâm trạng đau khổ , xấu hổ , buồn bực của ông hai ba bốn ngày sau đó.

- Phần 3: Còn lại.

Tình cờ ông Hai mới biết đó là tin đồn nhảm. Ông vô cùng phấn khởi và tự hào về làng mình.

HS tóm tắt: - GV: Kể lại một số chi tiết thể hiện tình yêu làng quê của ông Hai ở phần đầu của truyện.

-Tính hay khoe về làng từ xưa cho đến nay:với ông Hai làng chợ Dầu thật không đâu bằng và cái gì còng đáng tự hào.......

- Môc tiªu : HS nắm được ND, NT truyện - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n - S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - C¸ch tiÕn hµnh: H: Nhân vật chính trong truyện là ai ?

GV cho HS thảo luận nhóm bàn (2’) H: Nêu tình huống truyện (tác gỉa đã đặt nhân vật ông Hai vào tình huống như thế nào?)xây dựng tình huống truyện đó, tác giả nhằm thể hiện điều gì ?

- Nghe tin làng theo giặc tình huống gay cấn bộc lộ sâu sắc tình cảm yêu làng, yêu nước của ông Hai - HS thảo luận trả lời GV quan sát, theo dõi

- Thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp (1948)

c. Bốcục : 3 phần

d. Tóm tắt :

II. Phân tích 1. Tình huốngtruyện

Ông Hai yêu làng Phảiđitảncư -Nghe tin làng theo giặc → Tình huống bất ngờ→ tình cảm yêu, yêu nước của ông Hai

263

xem nhóm nào cần giúp đỡ - Đại diện nhóm trả lời nhóm khác nhận xét, bổ sung GV nhận xét, bổ sung, chốt KT H: Câu chuyện được kể từ ngôi nào ? Tác dông của ngôi kể ?

- Ngôi thứ 3 – đảm bảo tính khách quan của những gì được kể, gợi cảm giác chân thực ở người đọc.

H: Cuộc sống của gia đinh ông Hai ở nơi sơ tán như thế nào ?

H: Em có nhận xét gì về cuộc sống này ?

- Cuộc sống tạm bợ và đầy khó khăn.

H: Trong cuộc chung ấy, ông Hai cón có những mối quan tâm nào khác H: Ôn Hai nhớ những gì ở làng ? Vì sao ông cảm thấy vui khi nghĩ về làng của mình ?

- Làng ông là làng tích cực kháng chiến H: Điều đó cho thấy tình cảm của ông Hai đối với làng quê của mình như thế nào ?

H: Đoạn văn nào thể hiện mối quan tâm của ông Hai đến cuộc kháng chiến của dân tộc ? ... “Ông Hai đi ... vui quá!”

H: Cách quan tâm của ông Hai đến kháng chiến có những biểu hiện nào đặc biệt ?

- Mắng cho Tây chết - Nghe lám đọc báo thướng xuyên biết tin tức - Đầy lòng tin vào kháng chiến - Không giấu cảm xúc vui mừng H: Lời văn của đoạn có gì đặc biệt ?

- Ngôn ngữ quần chúng: giữ chịt lấy, cơ chừng,khiếp thật... kết hợp với đối thoại của nhân vật và câu văn biểu cảm.

H: Qua đó, em thấy đặc điểm nào của con người ông Hai được bộc lộ ?

2. Nhân vật ông Hai a. Cuộc sống của ông Hai nơi tản cư: - Xa quê, vợ và con gái chạy chợ…

Miêu tả thực :Cuộc sống tạm bợ nhưng có nề nếp.

- NT: Câu cảm thán, điệp ngữ nhớ Nhớ làng da diết, luôn tự hào về làng

- NT: ngôn ngữ quần chúng kết hợp với đối thoại của nhân vật Ông hai – người nông dân tính tình vui vẻ, chất phác, có lòng gắn bó và yêu làng quê

III. Luyện tập: (3’) - Gv cho HS tóm tắt văn bản 264

IV.

Vận dụng 2’: ? Suy nghĩ của em về ông Hai qua đoạn truyện phân tích V. Tìm tòi, mở rộng: 1’ Sưu tầm, đọc những truyện viết về người nôgn dân trong kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

- Học bài và chuẩn bị phần tiếp theo * Rút kinh nghiệm: ............................................................................................................................................. ........

Ngày 9/11/2019

---------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 8/11/2019 Ngày dạy:….../11/2019 TIẾT 62: LÀNG (Tiết 2) A. MỤC TIÊU 1. Kiến Thức (như tiết 61) 2. Kĩ năng (như tiết 61) 3. Giáo dục: Giáo dục lòng yêu làng xãm, yêu quê hương đất nước.

4. Đh hình thành năng lực : - Năng lực giải quyết vấn đề, hợp tác, quan sát và phát hiện, năng lực tự học, tư duy sáng tạo - Năng lực đọc hiểu văn bản, cảm thụ văn học, phân tích nhân vật, sử dụng từ ngữ TV B. CHUẨN BỊ Thầy: Soạn giáo án, tài liệu tham khảo.

Trò: Đọc bài và chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn của giáo viên C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: I. Khởi động 5’ H: Tóm tắt truyện ngắn Lang của Kim Lân ? Cuộc sống và tâm trạng của ông Hai ở nơi tản cư ?

II.Hình thành kiến thức: 35’ Hoạt động của thầy và trò - Môc tiªu : HS nắm được ND và NT truyện - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n

Nội dung II. Phân tích 2. Nhân vật ông Hai a. Khi ở nơi tản cư 265

- S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - C¸ch tiÕn hµnh: H: Ông Hai đã có cảm giác gì khi nghe tin xấu về làng - Cổ nghẹn đắng, da mặt tê rân rân, lặng đi, tưởng như không thở được nữa,rặn è è, nuốt … ở cổ.

H: Các chi tiết ấy cho thấy tâm trạng của ông khi này như thế nào ?

H: Rồi ông có tin không ? Lúc đó hành động của ông là gì ? Tại sao ông lại hành đông như vậy ?

- Sau đó: Ôn tin, rồi lảng chuyện; ông sợ người ta biết ông còng là người làng chợ Dầu - Vì những lời mỉa mai, căm ghét của mọi người là cho ông xấu hổ, ông cói gầm mặt xuống mà đi trong sự trống tránh, xấu hổ và nhục nhã.

H: Vì sao ông Hai cảm thấy “Cực nhục” - Vì nếu làng theo Tây thật, ông sẽ là kẻ lạc loài với bàn dân thiên hạ,với giống nòi.

b. Khi nghe tin làng chợ Dầutheo giặc

- Ông choáng váng xúc động mạnh

* Trên đường về nhà

HS đọc thầm đoạn “Về đến nhà sự này chưa” (166) GV cho HS thảo luận theo nhóm bàn (3’) H: Hãy cho biết đoạn văn miểu tả những suy nghĩ gì của ông Hai ?

- Thương con vì nghĩ đến sự hắt hủi hinh bỉ của mọi người dành cho những đứa trẻ làng Việt gian.

- Ông căm giân những kẻ làm Việt gian làm hại đến danh dự của làng - Ông không tin vào chuyện đó - Sự nhục nhã dày vò tâm trí ông - ông nghĩ tới sự tẩy chay của mọi người Tâm trạng xấu hổ, uất ức, tủi H: Em có thể hình dung ra tâm trạng của ông Hai nhục, thất vọng về làng như thế nào ? Qua đó thể hiện điều gì ?

Gv cho HS thảo luận nhóm (bàn 3’) H: Ý nghĩ cho rằng: “Cái nhà nước VN … bán nước” có phải là biểu hiện của lòng yêu nước không ? Vì sao?

HS thảo luận Gv quan sát xem HS có gặp khó khăn gì hay không 266

- Đại diện trả lời Nhóm khác nhận xét, bổ sung Gv nhận xét, bổ dung (nếu thiểu), KL H: Kiểu ngôn ngữ nào được sử dụng để nhân vật tự bộc lộ suy nghĩ của mình ?

H: Ông Hai đã bộc lộ tâm trạng như thế nào qua những lời độc thoại của mình ?

H: Những ngày sau đó ông Hai NTN ? Tại sao ?

- Mấy ngày sau: không dám ra khỏi nhà, lo lắng, sợ hãi: lúc nào còng nghĩ đến chuyện ấy,còng tưởng mọi người chỉ nói đến chuyện ấy - Đó là thái độ bực bội, đau đớn cố kìm nén: gắt gỏng vô cớ, trằn trọc thơ dài, lắng nghe, không nhúc nhích, nằm im chịu trận.

HS đọc thầm cuộc đối thoại của 2 bố con ông Hai. H: Nội dung cuộc trò chuyện của ông Hai với đứa con nhỏ ?

H: Vì sao ông lại trò chuyện với đứa con bé của mình ?

- Vì ông không biết giãi bày cùng ai. Ông mượn con để bày tỏ tấm lòng của mình với làng quê.

H: Cuộc trò chuyện này được kể bằng ngôn ngữ như thế nào ?

H: Từ đó, ta cảm nhận được điều gì trong tấm lòng của ông Hai đối với làng quê, đất nước ?

Một người yêu quê, yêu nước đằm thắm, tâm hồn ngay thẳng, trọng danh dự; ông muốn truyền những điều đó cho thế hệ tương lai: son sắt, thủy chung với làng quê, với đất nước, với kháng chiến.

H: Ở trong truyện diễn biến tâm lí trước và sau khi nghe tin làng chợ dầu làm Việt gian ở ông hai có giống nhau không ? Điều đó cho thầy tình cảm của ông với làng chợ Dầu và với CM là NTN ?

- Hai tâm trạng hoàn toàn trái ngược nhau: lúc ở phòng thông tin: ông hớn hở hăng hái, náo nức.

Khi nghe tin: ông tưởng chừng nghẹt thở.

- Tình cảm với làng chợ Dầu là một phần không thể

- NT: Ngôn ngữ độc thoại, miêu tả nội tâm Ám ảnh, sợ hãi vì mình là dân làng Việt gian - Tâm trạng bế tắc, tuyệt vọng: + Đấu tranh tư tưởng : làng thì yêu thật nhưng … phải thù. →TY nước rộng lớn , bao trùm lên TY làng

* Cuộc trò chuyện giữa hai bố con

-NT: Ngôn ngữ đối thoại

Ông tâm sự với con là để vơi đi những nỗi đau buồn thể hiên tình yêu nước cao độ, tinh thần kháng chiến được giác ngộ sâu rộng cuộc kháng chiến toàn diện trong nhân dân.

267

thiếu trong con người ông Hai, mọi suy nghĩ hoạt động, sinh hoạt của ông đều gắn liền với làng chợ Dầu: đó là tình yêu sâu nặng gắn bó.

- Tình yêu làng và tình yêu cách mạng gắn liền hòa quện làm 1. Tin làng theo giặc đã dẫn đến một cuộc xung đột lớn trong nội tâm ông Hai: “Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây thì phải thù” lúc này tình yêu nước đã rộng lớn hơn bao trùm tình cảm làng quê, nhưng dù vậy không thể dứt bỏ tình cảm với làng quê, điều đó khiến ông tủi hổ.

H: Khi biết tin mới về làng, dáng vẻ của ông Hai có những biêu hiện khác thường như thế nào ?

H: Dáng vẻ ấy phản ánh tâm trạng ra sao ?

- Nhẹ nhõm, vui sướng H: Tại sao ông lại khoe với mọi người: “Tây nó đốt nhà tôi rồi” ?

- Vì đó là chứng cớ cho viêc gia đình ông, làng ông không theo giặc mà còn là gia đình, là ngôi làng kháng chiến.

H: Lúc này cử chỉ của ông Hai có gì đặc biệt ?

Những củ chỉ đó phản ảnh tâm trạng như thế nào ?

H: Em hiểu gì về ông Hai qua những cử chỉ, lời nói, dáng vẻ đó ?

H: Ông Hai là hình ảnh của người nông dân trong kháng chiến. Qua đó, em hiểu điều đáng quý nào của nhân dân ta đối với quê hương ?

- Môc tiªu : HS đánh giá ND, NT truyện - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n - S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - C¸ch tiÕn hµnh: H: Trong đoạn trích, tâm lí nhân vật được thẻ hiện qua những phương diên nào ? Diễn biến tâm lí nhân vật có hợp lí không ?

H: Nhận xét của em về ngôn ngữ trong truyện ?

- Cốt truyện tâm lí , tình huống truyện gây cấn - Nghệ thuật miêu tả tâm lí đặc sắc, tinh tế , cụ thể - Ngôn ngữ nhân vật sinh động giàu tính khẩu ngữ, thể hiện cá tính nhân vật

c. Khi tin làng theo Tây được cải chính - NT: Miêu tả tâm lí nhân vật khóe léo, tinh tế Tâm trạng vui mừng, rạng rỡ của ông Hai người coi trọng danh dự, yêu làng yêu nước hơn tất cả

III. Tổng kết : 1. Nghệ thuật : 2. Nội dung ( SGK/174) *. Ghi nhớ: SGK

268

- Cách trần thuật linh hoạt tự nhiên H: Các biện pháp ấy nhằm biểu đạt nội dung gì ?

- HS trả lời HS khác nhận xét - GV nhận xét, bổ dung Kết luận HS đọc ghi nhớ sgk/Tr147 GV cho HS làm bài tập SGK IV> Vận dụng 3’ H: Viết đoạn văn phân tích tâm lí của ông Hai khi nghe tin làng theo giặc V. Tìm tòi, mở rộng (1’) Sưu tầm và đọc các các phẩm văn thơ viết về tình yêu làng quê - Chuẩn bị bài mới: Chương trình địa phương (phần Tiếng Việt) * Rút kinh nghiệm: ............................................................................................................................................. ........

Ngày 9/11/2019 ___________________________________________ Ngày soạn: 10/11/2019 Ngày dạy:….../11/2019 TIẾT 63: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG (PHẦN TIẾNG VIỆT) A- MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Thấy được sự phong phú của ngôn ngữ trên các vùng miền của đất nước (phương ngữ) 2. Kĩ năng: rèn kĩ năng sử dụng từ 3. Giáo dục: Giáo dục lòng tự hào về tiếng mẹ đẻ, ý thức tích cực trau dồi vốn từ 4. ĐH hình thành năng lực - Năng lực chung: tự học, giải quyết vấn đề, hợp tác, suy nghĩ sang tạo.\ - Năng lực chuyên biệt: sử dụng từ ngữ khoa học, chính xác; năng lực sử dụng ngôn ngữ…

B- CHUẨN BỊ 1. Thầy: Giáo án, tài liệu tham khảo.

2. Trò: Đọc trước bài ở nhà, chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn của giáo viên.

C- TIẾN TRÌNH DẠY HỌC I. Khởi động: 5’ 269

? Tìm một số từ địa phương ở quê hương em? Đưa về từ toàn dân tương ứng.

H: Nêu các phép tu từ từ vựng đã học ? So sánh ẩn dụ, hoán dụ và nhân hóa ?

II. Hình thành kiến thức (35’) Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

Hoạt động 1: HĐ cá nhân , nhóm - Phương pháp: Vấn đáp, đàm thoại, thảo luận nhóm, phân tích - ĐH hình thành năng lực: Tự học, giải quyết vấn đề, sử dụng linh hoạt, chính xác từ ngữ

1. Sự phong phú của phương ngữ trong tiếng việt a.Chỉ các sự vật, hiện tượng, không có tên gọi trong các phương ngữ khác và trong ngôn ngữ toàn dân.

- VD: Sầu riêng ,chôm chôm (Nam bộ) nhứt (Nghệ An –Hà Tĩnh)

HS thảo luận theo nhóm bàn làm bài tập 1 H: Tìm trong phương ngữ em đang sử dông , hoặc một phương ngữ mà em biết những từ ngữ: Chỉ các sự vật, hiện tượng, không có tên gọi trong các phương ngữ khác và trong ngôn ngữ toàn dân.

- Các nhóm thảo luận làm bài GV quan sát, theo dõi và trợ giúp khi cần thiết - Đại diện trả lời nhóm khác nhận xét GV nhận xét, bổ sung (nếu thiếu) a. Nghệ tĩnh: - Nhút: món ăn làm bằng xơ mít trộn với một vài gia vị khác như muối, đường…

- Chẻo: một loại nước chấm - Nốc: chiếc thuyền b.

Bắc

Trung

Nam

Bố, mẹ

Bọ, mụ, mệ

Ba, má

Đâu

Mô

Đâu

Cái bát

Cái tô

Cái chén

Vừng

Mè

Mè

Quả doi

Trái táo

Trái mận

b. Đồng nghĩa nhưng khác về âm với từ ngữ trong các phương ngữ khác hoặc trong ngôn ngữ toàn dân.

c. Đồng âm nhưng khác về nghĩa với từ ngữ trong các phương ngữ khác hoặc trong ngôn ngữ toàn dân.

c.

- Hòm: + Ở miền Bắc: chỉ một số đồ đựng có nắp đậy. + Ở miền Trung, Nam: Chỉ áo quan( quan tài).

270

- Nón: + Miền Trung và từ ngữ toàn dân: chỉ một thứ đồ dùng làm bằng lá, để đội đầu, có hình chóp. + Miền Nam: Chỉ nón và mũ nói chung.

- Bắp: + Miền Bắc: Có thể dựng chỉ bắp chân, tay + Miền Trung , Nam: Chỉ bắp ngô.

2. Lý giải các hiện tượng phương ngữ

Hoạt động 2: HĐ cá nhân , nhóm - Phương pháp: Vấn đáp, đàm thoại, thảo luận nhóm, phân tích - ĐH hình thành năng lực: Tự học, giải quyết vấn đề, sử dụng linh hoạt, chính xác từ ngữ - Do có sự khác biệt giữa các vùng miền về điều kiện tự nhiên, đặc GV cho HS làm việc theo cặp đôi điểm tâm lý, phong tục tập quán.

Tuy nhiên sự khác biệt đó không Đọc yêu cầu và làm bài tập 2 - HS làm bài tập trả lời HS khác nhận xét quá lớn. câu trả lời của bạn - GV nhận xét, chuẩn kiến thức - Những từ ngữ địa phương như ở bài tập 1.a không có từ ngữ tương đương trong phương ngữ khác và trong ngôn ngữ toàn dân vì: Có những sự vật,hiện tượng xuất hiện ở địa 3. Nhận xét về phương ngữ chuẩn phương này nhưng không xuất hiện ở địa của TV phương khác do có sự khác biệt giữa các vùng a. Bài tập 3 miền về điều kiện tự nhiên, đặc điểm tâm lý, - Hai bảng mẫu ở bài tập 1- bảng b,c phong tục tập quán. Tuy nhiên sự khác biệt đó - Từ ngữ toàn dân ở bảng b – từ ngữ không quá lớn. (Từ ngữ thuộc nhóm này không ở miền Bắc: cá quả, lợn, ngã, ốm. nhiều) - Cách hiểu thuộc ngôn ngữ toàn Đọc yêu cầu bài tập 3 dân: ốm- bị bệnh.

HS thảo luận theo nhóm bàn (2’) - HS thảo luận đại diện trình bày trước lớp. b. Bài tập 4: SGK/ 176 - HS khác nhận xét GV nhận xét, chuẩn KT - Những từ ngữ địa phương trong - Nhận xét, bổ xung đoạn trích: Chi, rứa, nờ, tui, cớ răng, ưng, mụ thuộc phương ngữ Đọc yêu cầu bài tập 4 Trung được dùng phổ biến ở các HS thảo luận theo nhóm bàn (2’) tỉnh: Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa 271

H: Tìm từ ngữ địa phương ?

H: Các từ ngữ này thuộc phương ngữ nào ?

H: Tác dông của từ ngữ địa phương trong đoạn trích ?

HS thảo luận đại diện trình bày trước lớp.

- HS khác nhận xét GV nhận xét, chuẩn KT - Nhận xét, bổ xung Hãy tìm trong phương ngữ Hà Nam những từ ngữ chỉ sự vật hiện tượng không có tên. gọi trong các phương ngữ khác và trong nghĩa toàn dân?

Thiên – Huế.

- Tác dông góp phần thể hiện chân thực hơn hình ảnh của một vùng quê và tình cảm, suy nghĩ, tính cách của một người mẹ trên vùng quê ấy; làm tăng sự sống động, gợi cảm của tác phẩm

Bài tập bổ sung Sách địa phương: +Cái hái: cái liềm dùng để cắt cỏ hay lúa… + Sựa: dao cỏ, giầm làm cỏ… + Cái chớp: Chảo dùng để rán..

Giống về nghĩa nhưng khác về âm với những từ ngữ trong các phương ngữ khác nhau hoặc trong nghĩa toàn dân? b.Miền Bắc Miền Nam Miền Trung bố mẹ ba, tía, má ba bọ, mạ mụ Mũ nón Giả vờ Giả đò Giống về âm nhưng khác về nghĩa với những Ghiền Nghiện từ ngữ trong các phương ngữ hoặc trong ngôn Vào vô ngữ toàn dân?

Cái bát cái chén Cái tô Vừng mè Thuyền ghe Quả dứa Quả thơm Nón Nón (cả mũ) Cho biết vì sao những TN địa phương như ở bài Hòm (đựng đồ đạc) Hòm (Quan tập 1a không có từ ngữ tương đương trong tài) phương ngữ khác và trong nghĩa toàn dân?

Sương (hơi nức) Sương (Gánh) 272

Trái (bên trái) Trái(quả) Bắp (bắp chân) Bắp (ngô) Nỏ (cái nỏ của nó) Nỏ: Không, Sự xuất hiện những từ ngữ đó thể hiện tính đa chẳng dạng về ĐK tự nhiên và đ/s xã hội trên các vùng Cật ( lưng nói) - cật ( thận) miền của đất nước ta ntn?

Lên ( di chuyển lên phía trên) – lên ( xong) vd: lên đồng ( gặt xong) -> Có những từ ngữ địa phương như trong mục 1a vì có những sự vật hiện tượng xuất hiện ở địa phương này nhưng không xuất hiện ở địa phương khác. Điều đó cho thấy Việt Nam là một đất nước có sự khác biệt giữa các vùng miền về điều kiện tự nhiên, đặc điểm tâm lí, phong tục tập quán. Tuy nhiên sự khác biệt đó không lớn, bằng chứng là những từ thuộc nhóm này không nhiều.

->Một số từ ngữ địa phương trong phần này có thể chuyển thành từ ngữ toàn dân. Vì những sự vật hiện tượng mà những từ ngữ này họi tên vốn chỉ xuất hiện ở một địa phương . Nhưng sau đó phổ biến dần dần trên cả nước.

VD: Sầu riêng, chôm chôm…

IV. Vận dụng (3’) Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng từ địa phương ở quê em V. Tìm tòi, mở rộng (1’) Sưu tầm từ địa phương Hà Nam - Chuẩn bị bài mới * Rút kinh nghiệm: ............................................................................................................................................. ........

Ngày 12/11/2019 273

Ngày soạn: 10/11/2019 Ngày dạy:….../11/2019 TIẾT 64:ĐỐI THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ A- MỤC TIÊU 1. Kiến Thức: - Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.

- Tác dông của việc sử dụng đối thoại, độc thoại và độc thọai nội tâm 2. Kĩ năng: - Phân biết đối thoại, độc thoại vàđộc thọai nội tâm - Phân tích được vai trò đối thoại, độc thoại và độc thọai nội tâm trong văn bản tự sự.

3. Giáo dục: Sử dụng phù hợp nâng cao hiệu quả viết văn.

4. ĐH hình thành năng lực - Năng lực chung: tự học, giải quyết vấn đề, hợp tác, suy nghĩ sang tạo.

- Năng lực chuyên biệt: Sử dụng ngôn ngữ, năng lực giao tiếp, trình bày đoạn văn, văn bản B- CHUẨN BỊ 1. Thầy: Soạn giáo án, tài liệu tham khảo 2. Trò: Học bài, chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: I.Khởi động: 5’ Viết lại lời đối thoại giữa em và bạn về chủ đề học tập trong 6 câu văn?

Giới thiệu bài: Trong văn bản tự sự ta thường gặp người đối thoại có khi là độc thoại hay độc thoại nội tâm. Vậy yếu tố này có vai trò gì và khi sử dụng cần lưu ý những điểm nào?Giờ học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu được những vấn đề trên.

II. Hình thành kiến thức:35’ Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

274

HOẠT ĐỘNG 1 : Tìm hiểu yếu tố đối thoại ,độc thoại ,độc thoại nội tâm - Môc tiªu : HS nắm được đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n, nhóm - S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - C¸ch tiÕn hµnh: GV cho HS thảo luận nhóm 2’ H: Trong 3 câu đầu đoạn trích , ai nói với ai.

Tham gia câu chuyện có ít nhất mấy người H: Dấu hiệu nào cho ta biết đó là một cuộc trò chuyện trao đổi.

- HS thảo luận trình bày HS khác nhận xét Gv nhận xét, chuẩn KT

I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại ,độc thoại ,độc thoại nội tâm

1. Xét đoạn trích (SGK 167). * Ba câu văn đầu - 2 người tản cư đang nói chuyện với nhau.

- Dấu hiệu: + Có 2 lượt lời qua lại, mỗi lượt lời là 1 gạch đầu dòng + ND nói hướng tới người tiếp chuyện đối thoại b. Câu văn:“Nắng gớm, về nào ….”

- Không đối thoại, ông lão đang nói với chính (độc thoại) + Không hướng tới ai + Không có người đáp lại + Không thốt ra lời Độc thoại nội tâm.

H: Câu “Nắng gớm, về nào ….” Ông Hai nói với ai, đây có phải là 1 câu đối thoại không? Vì sao?

- GV: Không hướng tới 1 người tiếp chuyện cụ thể nào cả, còng không liên quan gì đến chủ đề mà 2 người đàn bà tản cư đang trao đổi. Sau câu nói của ông lão chẳng có ai đáp lại.

- Đây không phải là đối thoại, ông lão đang nói với chính mình 1 câu bâng quơ, đánh trống lảng để tìm cách thoái lui . Đó là một độc thoại H: Đoạn trích còn có những câu kiểu này c. Ông Hai tự nói với chính mình không?.

VD: “Ông lão….. rít lên” - “Chúng bay …. thế này” d. Khắc hoạ sâu sắc tâm trạng dằn H: Những câu “Chúng nó… Việt gian đấy ư.... vặt , đau đớn xấu hổ , nhục nhã khi tuổi đầu ?” là những câu hỏi ai ? NX gì về hình nghe tin làng chợ Dầu theo giặc, câu chuyện sinh động hơn . thức của các câu hỏi này? Ông Hai hỏi chính mình , diễn ra trong suy nghĩ và tình cảm của ông Hai, không phát ra thành tiếng Tâm trạng dằn vặt , đau đớn khi nghe tin làng mình theo giặc.

- Hình thức : Không có gạch đầu dòng vì không 275

thốt ra thành lời độc thoại nội tâm.

GV cho HS thảo luận theo nhóm bàn 3’ H: Cách diễn đạt như trên có tác dông gì ?

H: Qua việc phân tích các ngữ liệu trên đây, cho biết để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự ta có những hình thức nào.

Khắc hoạ sâu sắc tâm trạng dằn vặt , đau đớn xấu hổ , nhục nhã khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc, câu chuyện sinh động hơn .

H: Thế nào là đối thoại, độc thoại , độc thoại nội tâm.

- HS:Đọc ghi nhớ.

HOẠT ĐỘNG 2 :Hướng dẫn HS luyện tập - Môc tiªu : HS nắm được đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm áp dông làm bài tập - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n, nhóm - S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - C¸ch tiÕn hµnh: HSđọc yêu cầu của bài tập 1 Thảo luận nhóm 5’ các ý sau: H: Đoạn văn có mấy lời chào, mấy lời đáp.

H: NX gì về lời đáp của ông Hai. H: Tác dông của hình thức đối thoại.

- HS thảo luận GV quan sát, theo dõi giúp đỡ khi cần HS trình bày HS khác nhận xét Gv nhận xét, chuẩn kiến thức

2. Ghi nhớ SGK/178

II. BÀI TẬP:

1. Bài tập 1SGK 178 * Lượt lời trao: 3 (Vợ ông lão) * Lượt lời đáp: 2.(Ông lão) - Lượt đầu ông Hai không đáp mà nằm rũ …nói gì - Lượt 2 “Khẽ nhúc nhích” đáp “gì”.

- Lượt 3 gắt gỏng: “Biết rồi”.

Tâm trạng chán chường , buồn bã , đau khổ và thất vọng của ông Hai.

IV. Vận dụng 3’: Viết đoạn văn ngắn có sử dụng một trong 3 hình thức trên.

V. Tìm tòi, mở rộng (1’) - Đọc văn bản “Làng”, Kim Lân, nhận diện hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.

- Chuẩn bị bài mới: Luyện nói: Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm * Rút kinh nghiệm: 276

............................................................................................................................................. ........

Ngày 12/11/2019 _________________________________________ Ngày soạn: 10/11/2019 Ngày dạy:….../11/2019 TIẾT 65: LUYỆN NÓI: TỰ SỰ KẾT HỢPVỚI NGHỊ LUẬN VÀ MIÊU TẢ NỘI TÂM A- MỤC TIÊU 1. Kiến Thức: - Tự sự nghị luận và miêu tả nội tâm trong văn kể chuyện..

- Tác dông của việc sử dụng các yếu tố tự sự, nghị luận và miêu tả nội tâm trong văn kể chuyện.

2. Kĩ năng: - Nhận biết được các yếu tố tự sự, nghị luận và miêu tả nội tâm trong một văn bản.

- Sử dụng các yếu tố tự sự, nghị luận và miêu tả nội tâm trong văn kể chuyện .

3. Giáo dục: HS mạnh dạn tự tin , bình tĩnh.

4. ĐH hinh thành năng lực: - Năng lực hợp tác, tự học, giải quyết vấn đề - Năng lực sử dụng ngôn ngữ, trình bày, thuyết trình B. CHUẨN BỊ 1. Thầy: Giáo án, tài liệu tham khảo 2. Trò: Học bài và chuẩn bị bài C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: I. Khởi động: 5’ H: Thế nào là đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự ? Tác dông ?

Giới thiệu bài:Khả năng nói trước tập thể , trước đám đông, không phải ai còng có được. Vì vậy luyện nói là một trong những kỹ năng được môn Ngữ văn bổ sung và chú ý nhiều hơn trước . Gìơ học này với những kiến thức đã chuẩn bị theo hướng dẫn, các em sẽ thể hiện khả năng nói của mình trước tập thể lớp.

II. Hình thành kiến thức: 35’ Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

HOẠT ĐỘNG 1 : Tìm hiểu đề bài, Phân tích đề I. Chuẩn bị - Môc tiªu : HS nắm được đề bài, các tìm hiểu đề, lập dàn ý - PP : th¶o luËn, lµm viÖc c¸ nh©n, nhóm 277

- S¶n phÈm h® : ghi vë bµi tËp - C¸ch tiÕn hµnh: Gv cho HS thảo luận theo nhóm: 4 nhóm (5’) H: Xác định yêu cầu của các bài tập trên?

- Chỉ lập dàn ý – nêu những ý chính chứ không viết thành bài văn - Sử dụng yếu tố nghị luận, miêu tả nội tâm - Mở đầu nói gì, nói về những nội dung gì ? kết thức ra sao ? Đề 1: Gợi ý: - Diễn biến của sự việc: + Nguyên nhân nào dẫn tới lỗi của em với bạn. + Sự việc gì ? Có lỗi với bạn ở mức độ nào. + Có ai chứng kiến hay chỉ một mình em biết.

- Tâm trạng: + Tại sao em phải suy nghĩ, dằn vặt? Do em tự vấn lương tâm hay có ai nhắc nhở? + Em có suy nghĩ gì? Đề 2: Gợi ý :- Buổi sinh hoạt lớp diễn ra như thế nào(thời gian? địa điểm? người điều khiển? không khí của buổi sinh hoạt?)

- Nội dung của buổi sinh hoạt lớp (sinh hoạt lớp với nội dung gì? em dã phát biểu để chứng minh Nam là người bạn rất tốt như thế nào: Lý do, dẫn chứng) - HS thảo luận Cử đại diện trả lời Hoạt động 2: Cá nhân - Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình - ĐH hình thành năng lực: Năng lực sử dụng ngôn ngữ, trình bày, diễn đạt trước đám đông.

- Đại diện các nhóm lần lượt lên trình bày (Gv có thể gọi thêm một số em xung phong) Nhóm khác nhận xét, bổ sung (nếu có) GV nhận xét, bổ sung (nếu thiếu), cho điểm

1. Đề 1 : Tâm trạng của em sau khi để xảy ra 1 chuyện có lỗi với bạn.

2. Đề 2 : Kể lại buổi sinh hoạt lớp, ở đó em đã phát biểu ý kiến để chứng minh Nam là một bạn rất tốt.

3. Đề 3: Dựa vào đoạn văn từ đầu đến … Bầy giờ chàng mới tình ngộ … nhưng việc đã trót qua rồi ! (Chuyện người con gái Nam Xương), hãy đóng vai Trương Sinh kể lại câu chuyện và bày tỏ niềm ân hận.

II. Luyện nói trước lớp

278

IV. Vận dụng (3’) - Nhận xét về giờ luyện tập, nhắc nhở kĩ năng nói trước đông người.

V. Tìm tòi, mở rộng (1’) - - Học bài và làm bài tập, tự luyện nói - - Chuẩn bị bài mới * Rút kinh nghiệm: ............................................................................................................................................. ........

Ngày 12/11/2019 ________________________________

279

Ngày soạn: 10/11/2019 Ngày dạy: Bài 14. Tiết 66. Đọc - Hiểu văn bản : LẶNG LẼ SA PA - Nguyễn Thành Long A. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức - Cảm nhận được vẻ đẹp của nhân vật anh thanh niên trong công việc thầm lặng, trong cách sống và suy nghĩ, tình cảm, trong quan hệ với mọi người; Phát hiện đúng và hiểu được chủ đề của truyện, từ đó hiểu được niềm hạnh phúc của con người trong lao động.

2. Kỹ năng: Rèn cảm thụ và phân tích các yếu tố của truyện: miêu tả nhân vật.

3. Thái độ: Giáo dục tình cảm trân trọng người lao động.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngụn ngữ.

B. Chuẩn bị: Giáo viên; soạn, n/c tài liệu PP : Phân tích , bình giảng, đàm thoại, thảo luận..

Học sinh:Tóm tắt truyện Trả lời câu hỏi ( Sgk ) C. Tiến trình dạy học: I.. Hoạt động khởi động - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương pháp, kĩ thuật dạy học: thuyết trình GV: Giới thiệu: Nguyễn Thành Long là nhà văn chuyên viết truyện ngắn và bót kí. Ông thành công hơn cả là những truyện ngắn và bót kí viết về cuộc xây dựng CNXH ở miền bắc những năm 60 - 70 thế kỉ XX. Lặng lẽ Sa Pa là một truyền như thế ghi chép về những con người bình thường đang làm việc mệt mài cho đất nước ở Sa Pa. Các em sẽ đuợc tìm hiểu những con người đó trong đoạn trích hôm nay.

II. Hoạt động hình thành kiến thức * Hoạt động I: Giới thiệu chung I. Giới thiệu chung: 13p - Mục tiêu: HS nắm được tác giả, tác phẩm, bố cục , ngụi kể - PP: cá nhân , cả lớp 280

- S¶n phÈm h®: ghi vë - C¸ch tiÕn hµnh: ? Giới thiệu về tác giả NTL? HS trả lời, giáo viên bổ sung: - Đặc điểm truyện kí của Nguyễn Thành Long nhẹ nhàng, giàu chất thơ. Truyện gần như không có cốt truyện. ?Được viết năm bao nhiêu ,trong hoàn cảnh nào ?

GV hướng dẫn : giọng nhẹ nhàng , thoải mái , chú ý lời của n/v.

Hướng dẫn hs hiểu nghĩa 1 số từ (sgk). ?Nx cốt truyện .

- Cốt truyện: Đơn giản với một tình huống độc đáo: Cuộc gặp gì tình cờ giữa họa sĩ, cô kĩ sư và bác lái xe với anh thanh niên. ? Nhận xét ngôi kể? điểm nhìn trần thuật của tác giả được đặt vào n/vật ông họa sĩ hay cô gái? Tại sao em lại nghĩ như vậy? + Ngôi kể thứ 3. + Cách kể: Đặt điểm nhìn trần thuật vào ông họa sĩ (tạo sự chân thật và khách quan cho câu chuyện; có điều kiện làm nổi bật chất trữ tình đào sâu suy tư của nhân vật - phù hợp với tác giả). * Hoạt động 2. Tìm hiểu văn bản : 27p - Mục tiêu : HS tìm hiểu nd đoạn trích - PP : Đàm thoại, thảo luận, giảng bình - S¶n phÈm h®: phiÐu häc tËp , ghi vë - C¸ch tiÕn hµnh: ?Truyện có những n/v nào . n/v nào là chính .

-Anh thanh niên (n/v chính ) -Các n/v khác . ? N/v này có được x/hiện từ đầu truyện không?

-không.

-X/hiện trong cuộc gặp gì khi xe nghỉ dọc đường . ? Anh thanh niên được tác giả giới thiệu qua lời kể của ai? ?Bác lái xe đã giới thiệu điều gì về anh thanh niên?

1. Tác giả: -Nguyễn Thành Long (19251991), quê ở Duy Xuyên, Quảng Nam. -Là nhà văn chuyên viết truyện ngắn và ký 2.Văn bản .

- Sáng tác mùa hè 1970 trong chuyến công tác ở Lào Cai, in trong tập “Giữa trong xanh ”năm 1972.

II.Tìm hiểu văn bản .24p 1.Nhân vật anh thanh niên:

*) Xuất hiện qua lời kể của bác lái xe

281

- Chàng trai 27 tuổi - làm công tác khí tượng, làm việc một mình trên đỉnh Yên Sơn -Cô độc nhất …, từng hạ ccây chắn ô tô vì thèm người quá Thảo luận nhóm 5’ ? Anh đã kể về công việc của mình ntn? Những công việc của anh diễn ra trong hoàn cảnh thời gian ntn? ? Nhận xét h/c sống và làm việc của anh thanh niên? ? Mặc dù sống và làm việc trong hoàn cảnh đặc biệt khó khăn nhưng công việc của anh diễn ra ntn?

- Diễn ra đều đặn, đúng giờ không bỏ buổi ? Vì sao anh làm được như vậy? *) Theo dõi những lời tâm sự của anh với ông hoạ sĩ ? Khi người hoạ sĩ nói “ Sao ngươì ta bảo anh là người cô độc nhất thế gian, rằng anh thèm người lắm”. Anh đã tâm sự những gì?

- Khi ta làm việc ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được. Huống chi công việc của cháu....chết mất.

- Anh nhớ người nhưng đó là một nỗi nhớ.....mình vì ai mà làm việc. ? Vậy qua những lời tâm sự của anh thanh niên với ông hoạ sĩ ta thấy anh có quan niệm sống ntn? *) Anh đã ý thức được công việc mình làm tuy nhỏ nhưng liên quan đến công việc chung của đất nước. ? Khi mời mọi người lên nhà chơi, anh thanh niên rất luống cuống xin về trước một tí, ông hoạ sĩ hiểu điều đó ntn?

- Có thể lâu mới có khách lên thăm, nhà cửa chưa dọn dẹp. ? Vì sao ông ngạc nhiên khi bước lên bậc thang bằng đất?

- Vì ông phỏng đoán không đúng. Nơi anh thanh

- Hoàn cảnh: Sống và làm việc trong hoàn cảnh đặc biệt và khó khăn khắc nghiệt.

-.Tâm hồn, tính cách của anh thanh niên. + Là người có lòng yêu nghề có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc.

+ Có quan niệm sống đúng đắn và sâu sắc..

282

niên ở rất gọn gàng và toàn hoa tươi. ? Từ đó ta có cảm nhận được điều gì ở anh thanh niên? ? Anh còn có thú vui gì nữa?

- Ham đọc sách ? Sự yêu mến sách của anh cò được thể hiện ntn?

- Anh nói với cô gái “ Lúc nào tôi còng có người trò chuyện nghĩa là có sách ấy mà’ -Trong nhà anh có nhiêù sách ?Nhận xét gì về ý thức của anh? *) Sống một mình trong hoàn cảnh như vậy, anh thanh niên không để cho thiên nhiên khuất phục.

Anh tự tạo cho mình 1 cuộc sống: nuôi gà lấy trứng, trồng hoa đọc sách khiến ông hoạ sĩ và cô kỹ sư rất thích thú.

Anh là người cần cù chịu khó, có chí tiến thủ và không hề cô độc> Người hoạ sĩ nxét “ người con trai áy đáng yêu thật”. ?Khi người hoạ sĩ đề nghị vẽ chân dung,anh thanh niên có thái độ ra sao?

- Anh từ chối và giới thiệu cho ông hoạ sĩ một số người khác....... ? Trong con mắt người thanh niên, họ là những con người như thế nào?

- Những côn người những tấm gương cao cả làm việc vì đất nước “ trong. cái lặng im của Sa Pa......”

+ Yêu đời, sông ngăn nắp .

+ Cần cù, chịu khó có chí tiến thủ.

+Rất khiêm tốn , thành thật .

-

? Qua suy nghĩ đó em thấy người thanh niên này + Là người hồ hởi, thích giao còn có phẩm chất gì nữa? tiếp , quan tâm đến người khác. ? Khi gặp bác lái xe, anh đã làm gì, tiếp đón mọi người ntn, anh tâm sự ra sao?

-Lăn gỗ để được trò chuyện -Biếu tam thất , tặng hoa ,trứng - Nói truyện cởi mở , chân thành , cháu thèm nghe N/v chỉ xuất hiện trong chuyện dưới xuôi lắm.. khoảnh khắc ngắn , qua lời tự ? Từ những việc làm của anh ta thấy anh còn là bạch của n/v, qua suy nghĩ của con người ntn? các n/vkhác nhưng đã toát lên những nét đẹp trong suy nghĩ , . tình cảm , hành động .

283

?T/g đã sử dụng n/th gì để khắc hoạ anh -Anh kể cho mọi người (tự bộc lộ ) -Qua sự cảm nhận của ông hoạ sĩ , cô gái (nêu d.c) ?Anh là tiêu biểu cho ai ?

-H/S tóm tắt đoạn trò chuyện . ? Bước đầu nêu cảm nghĩ về n/v.

Anh là tiêu biểu cho tầng lớp thanh niên trongcông cuộc xây dựng đất nước ở những nơi khó khăn gian khổ nhất .

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) Cảm nhận củ em về nhân vật anh thanh niên V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) Tìm các chi tiết nói về các n/v khác. Phân tích các n/v ấy .

Rút kinh nghiệm: Ký duyệt:Ngày 19/11/2019

________________________________________ Ngày soạn :11/11/2019 Ngày dạy: Bài 14.Tiết 67 : Đọc - Hiểu văn bản: LẶNG LẼ SA PA (Nguyễn Thành Long) A. Mục tiêu: - Kiến thức: Cảm nhận được vẻ đẹp của các nhân vật trọng truyện, chủ yếu là nhân vật thanh niên trong công việc thầm lặng, trong cách sống và những suy nghĩ t/cảm, trong quan hệ với mọi người.

- Kỹ năng: Rèn kĩ năng cảm thụ và phân tích các yếu tốt của tác phẩm truyện: Miêu tả nhân vật và những bức tranh thiên nhiên.

- Thái độ:Phát hiện đúng và hiểu được chủ đề của truyện, từ đó hiệu được niềm hạnh phúc của con người trong lao động.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. Chuẩn bị - GV Soạn, nghiên cứu PP: Gợi mở, nêu vấn đề, đàm thoại, thảo luận...

- HS soạn bài C. Tổ chức giờ học I. Khởi động (5’) ? Cảm nhận xủa em về tính cách nhân vật anh thanh niên trong tác phẩm "Lặng lẽ Sa Pa" của nhà văn Nguyễn Thành Long?

284

GV: Bên cạnh nhân vật anh thanh niên, còn có những nhân vật nào xuất hiện trực tiếp?

Nhân vật nào xuất hiện gián tiếp?

-> Các nhân vật phụ trong truyện mặc dù xuất hiện trực tiếp hoặc giám tiếp còng góp phần làm sáng rõ chủ đề của tác phẩm. Các em sẽ tìm hiểu những con người trong đoạn trích hôm nay.

HD của GV- HS * Hoạt động 1. Tìm hiểu văn bản : 27p - Mục tiêu : HS tìm hiểu nd đoạn trích - PP : Đàm thoại, thảo luận, giảng bình - SP: vở ghi ? Nhân vật xuất hiện trực tiếp là khách ở Sa Pa là những ai?

- Ông hoạ sĩ, cô kỹ sư, bác lái xe HS thảo luận 5’ 4 câu hỏi: ? Nhân vật hoạ sĩ được giới thiệu như thế nào. ? Lời giới thiệu của bác lái xe về anh thanh niên đã khiến ông như thế nào. ? Gặp anh thanh niên, ông có cảm xúc và suy nghĩ gì? ? Ông có cảm xúc ,suy nghĩ ntn về hội hoạ , nghệ thuật .

-Ngòi bót bất lực -Phác hoạ hay vẽ dầu -Phải đặt được tấm lòng của hoạ sĩ vào bức tranh để người xem, hiểu ... không phải một ngôi sao xa… ?Vai trò của n/v này. ? Bác lái xe là người ntn (h/stìmcác chi tiết khái quát )

ND I. Giới thiệu chung II> Tìm hiểu văn bản 1. Nhân vật anh thanh niên 2.Các nhân vật khác .(25p) a) Ông hoạ sĩ

-Khắc hoạ chủ yêú qua cảm nhận ,cảm xúc và suy nghĩ .

-Ông xúc động , trân trọng vẻ đẹp của anh thanh niên .

- Suy nghĩ đúng đắn về tác dông của hội hoạ , trách nhiệm của người nghệ sĩ .

Tuy không phải n/v chính nhưng toát lên những vẻ đẹp đáng trân trọng b) Bác lái xe -Vui tính , cởi mở , tốt bung.

-Là cầu nối giữa các n/v, tạo câu chuyện . ? Cô kỹ sư được tác giả giới thiêu ntn?

- Một kỹ sư trẻ vừa mới ra trường, xung phong c) Cô kĩ sư. lên miền nói heo hút công tác -Khắc hoạ chủ yếu bằng cảm xúc suy nghĩ .

HS đọc “ Những băn khoăn…” – trang 187. ?Gặp anh t/n,cô có những cảm xúc , suy nghĩ gì .

285

-Bàng hoàng .

-Hiểu con đường cô đi.

-Yên tâm hơn .

-Hàm ơn anh t/n.

-Trăn trở muốn để lại một chút gì làm kỉ niệm cuộc gặp gì . ?Qua đó em thấy cô là người ntn ? Đưa nhân vật cô kỹ sư vào truyện làm cho câu chuyện giàu chất trữ tình, có dáng dấp 1 cau chuyện tình yêu như là ty thoáng gặp mà cs ngẫu nhiên ban tặng 2 con người trẻ tuổi.Đó là sự đồng cảm của thế hệ của lý tưởng thanh niên VN 1 thời đánh Mỹ. ?Truyện còn những n/v nào .

-Ông kĩ sư, vườn rau …

-Anh cán bộ khí tượng . ? Họ đều là những người ntn. ?Vai trò của các n/vphụ . * Thảo luận cặp đôi 3’: Em có nhận xét gì về tên các nhân vật trong truyện? Vì sao tác giả gọi họ như vậy?

- Các nhân vật đều không có tên. Những người vô danh lặng lẽ say mê cống hiến. => Họ là những người vô danh lặng lẽ say mê cống hiến cho đất nước. Họ gồm nhiều lứa tuổi nhiều ngành nghề, ở Sa Pa khách ở Sa Pa và ở nhiều nơi khác. *) Đây là dông ý nghệ thuật của tác giả. Tg muốn nói về những con người vô danh, những con người bình thường giản dị đủ mọi lứa tuổi, ngành nghề ở Sa Pa và nhiều nơi. ? Mặc dù vậy đặc điểm chung của những con người đó là gì?Giữa họ có mối quan hệ gì với nhau?

- Họ là những con người luôn hy sinh quyền lợi riêng, quên mình vì công việc chung cống hiến cho Tổ Quốc. *) chính vì đặc điểm chung ấy mà tâm hồn của

Trân trọng nét sống đẹp,nhận thức đúng cuộc sống , tình yêu.

*Các n/v không xuất hiện trực tiếp -Chỉ qua những lời giới thiệu .

-Tận tuỵ với công việc,lao động thầm lặng, tự giác .

Tóm lại :Các n/v phụ : -Góp phần nổi bật vẻ đẹp của n/v chính -Góp phần làm sáng rõ chủ đề của truyện

286

họ có sự đồng điệu với nhau. Do đó chỉ trong vòng có 30p gặp gì mà 3 con người thuộc 2 thế hệ đã hiểu toả sáng cho nhau và khơi gợi cho nhau biết bao diều bổ ích. * Thảo luận nhóm bàn: Nhan đề của tác phẩm là Lặng lẽ Sa Pa.Theo em Sa Pa có lặng lẽ không ? Vì sao ?

- Sa Pa không lặng lẽ bởi vì có những tâm hồn đồng điệu ấy đã làm nên âm vang đẹp đẽ và sâu lắng của 1 SP tưởng như lặng lẽ mà thực ra bên trong vẫn sôi động của những con người lao động mới đang ngày đêm miệt mài, âm thầm lặng lẽ cống hiến xây dựng TQ * Hoạt động 2. Tổng kết 3p - Mục tiêu: HS nắm nét đặc sắc về nt, nd tác phẩm - PP: cá nhân - SP: vở ghi ? Nhắc lại cốt truyện , tình huống truyện .?

Cách khắc hoạ n/v .

H/sđọc đoạn miêu tả . ?N phương thức biểu đạt ?Chất trữ tình được toát ra từ đâu -Cốt truyện -Cuộc trò chuyện -Từ n/v -Đặc biệt là cách .. ?Nội dung văn bản ?

III.Tổng kết .(5p) 1.Nghệ thuật .

-Cốt truyện nhẹ nhàng ,chỉ xoay quanh cuộc gặp ngắn ,tình cờ , -Miêu tả ntn :từ nhiều điểm nhìn ,n/v chính được bộc lộ trực tiếp và qua cảm nhận của các n/v khác .

-Kết hợp tự sự với trữ tình .

2.Nội dung: Qua việc khắc hoạ những người lao độngbình thường ,tác giả khẳng định vẻ đẹp của người l/đ và ý nghĩa của những công việc thầm lặng. *Ghi nhớ :T189.

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) Phỏt biểu cảm nghĩ về n/v anh th.niên và ông hoạ sĩ.

V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) 287

-Kể tóm tắttruyện -Soạn bài : Người kể chuyện trong VB tự sự Rút kinh nghiệm Kí duyệt : Ngày 19/11/2019

_____________________________________________ Ngày soạn : 12/11/2019 Ngày dạy: Bài 14, Tiết 68 Tự học có hướng dẫn NGƯỜI KỂ CHUYỆN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ A. Mục tiêu cần đạt : 1. Kiến thức: Giúp học sinh thấy được vai trũ và mối quan hệ giữa người kể chuyện với ngôi kể trong văn bản tự sự 2. Kỹ năng: Rèn luyện cho học sinh kĩ năng nhận diện và tập kết hợp giữa các yếu tố này khi đọc văn còng như khi viết văn.

3. Thái độ: Giáo dục học sinh có ý thức vận dụng ngôi kể khi tạo lập văn bản tự sự.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá B. Chuẩn bị: Giáo viên; Đọc lưu ý SGV để nắm được đặc điểm người kể chuyện trong văn bản tự sự.

PP: Đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận Học sinh:Đọc và trả lời các câu hỏi sgk C. Tiến trình dạy học .

I.. Hoạt động khởi động 5’ - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương pháp, kĩ thuật dạy học: thuyết trình, đàm thoại ?Vai trò của yếu tố nghị luận và miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự.

GV: Các em đã học văn tự sự, trong văn tự sự người ta thường sử dụng ngôi kể thứ nhất hoặc thứ ba. Vai trò và mối quan hệ giữa người kể chuyện và ngôi kể ntn? Bài học hôm nay các em sẽ rõ.

II. Hoạt động hình thành kiến thức 35’ * Hoạt động I: Tìm hiểu vai trũ của người kể chuyện trong văn bản tự sự I.Vai trò của người kể chuyện 288

- Mục tiêu: HS phân tích Vd để hình thành khái trong vb tự sự ( 15p). niệm - PP: Đàm thoại, thảo luận - SP: vở ghi Thảo luận nhóm 5’: 1.Ví dụ : ?Đoạn trích kể về ai và về việc gì .

2. Nhận xét ?Ai là người kể về các n/v và sự việc trên -Đoạn trích kể về phút chia tay ? Những dấu hiệu nào cho biết điều ấy . giữa người hoạ sĩ già , cô gái và anh thanh niên .

Gợi ý .

-Người kể: giấu mình, không xuất -Truyệnkể theo ngôi thế thứ mấy ?(thứ 3) -Nếu là 1trong 3 n/v thì phải xưng thế nào hiện , ?(tôi),lời kể phải thay đổi ntn?(chúng tôi) ?Những câu “Giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ ”, “Những người con gái sắp xa ta, như vậy ”,là nhận xét của người nào , về ai .

- Kể theo ngôi thứ 3 là nhận xét của người kể về anh thanh niên và suy nghĩ của anh ta . *)G/v: là câu trần thuật của người kể Tính k/q cao . ? Bằng cách nào để người kể chuyện có thể kể được suy nghĩ, tình cảm của anh thanh niên?

- Nhập vào là 1( ngôi 1) - Nhập vai vào anh tn để nói hộ những suy nghĩ, tình cảm của anh. ? Người kể chuyện căn cứ vào đâu để có thể nhận xét về tâm trạng cảm xúc, hành động của các nhân vật?

- Căn cứ vào chủ thể đứng ra kể câu chuyện, đối tượng được miêu tả, ngôi kể, điểm nhìn và lời văn để nhận xét về tâm trạng cảm xúc, hành động của các nhân vật. ? Như vậy trong đoạn văn trên người kể không hề xuất hiện nhưng ta vẫn cảm nhận được điều -Người kể dường như thấy hết , biết hết mọi h/đ, tâm tư , tcảm của gì? ? Người kể chuyện có vai trò gì trong văn bản? các n/v .- Người kể dẫn dắt người đọc đi H/sđọc ghi nhớ (sgk) 289

* Hoạt động 2. Luyện tập - Mục tiêu : HS vận dụng lý thuyết làm bài tập - PP : thảo luận, làm việc cá nhân

vào câu chuyện 2.Ghi nhớ : sgk T.193 II. Luyện tập :(10p) Bài 1: Đoạn trích trong “Trong lòng mẹ”-Nguyên Hồng .

HS đọc bài tập 1. Thảo luận nhóm ?So với đoạn trích ở phần I trong “Lặng lẽ Sa a.

Pa”. cách kể ở đoạn này có gì khác .

-Người kể chuyện là một n/v xưng tôi (ngôi thứ nhất ) ?Ngôi kể này có ưu điểm gì .

-Ngôi kể này có ưu điểm là giúp ng kể chuyện đi sâu vào tâm tư t/cảm , ? Ngôi kể này có hạn chế gì . miêu tả đc những diễn biến tâm lý H/sđọc yêu cầu 2 của bài tập . tinh vi , phức tạp đang diễn ra Yêu cầu : trong tâm hồn n/v : “Tôi ”.

-Thay người kể , ngôi kể .

-Hạn chế : trong việc miêu tả bao -Đảm bảo nội dung , quát các đối tượng kh.quan , sinh * Thời gian còn lại GV hướng dẫn học sinh động , khó tạo ra cái nhìn nhiều chuẩn bị bài: Chiếc lược ngà- Nguyễn Quang chiều , do đó dễ tạo nên sự đơn Sáng theo gợi ý SGK điệu trong giọng văn trần thuật .

-Đọc , tóm tắt đoạn trích “Chiếc lược ngà ”. b. Chuyển đoạn văn đc kể ở mục I - Tìm hiểu tình huống truyện thành 1đ/v có ng kể là 1 trong 3 -Tìm các chi tiết về n/v Ông Sáu , Bé Thu n/v , thuộc ngôi thứ nhất .

Bài 2 ( Hs kể theo từng nhân vật)

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) Chọn một trong ba nhân vật (anh thanh niên, người hoạ sĩ già hoặc cô gái) là người kể chuyện.

- Chuyển ngôi kể và thay đổi lời kể cho phù hợp.

V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) - Chuẩn bị tiết : 69- 70 Viết bài TLV số 3 .

6 Rút kinh nghiệm Kí duyệt: Ngày 19/11/2019

______________________________________ Ngày soạn : 12/11/2019 Ngày dạy: Bài 14. Tiết 69+ 70: VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 3 290

A.Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh : - Biết vận dụng những kiến thức đã học để thực hành viếy một bài văn tự sự có sử dụng các yếu tố nội tâm và nghị luận - Rèn năng lực kết hợp các yếu tố trong văn tự sự .

- Giáo dục thái độ cảm phục ,quí trọng thế hệ đi trước đã cống hiến tuổi trẻ cho đất nước .

- Năng lực: tự giải quyết vấn đề, sử dụng ngôn ngữ viết....

B. Chuẩn bị : Giáo viên : - Yêu cầu h/s nắm vững kién thức kiểu bài tự sự , vai trò của các yếu tố k/hợp trong tự sự - Chuẩn bị đề , đáp án , biểu điểm Học sinh: - Ôn tập . Suy nghĩ trước các đề trong sgk .

C. Tiến trình dạy học : I.. Hoạt động khởi động II. Hoạt động hình thành kiến thức H/động 1: Giáo viên đọc và chép đề lên bảng .H/s chép đề và làm bài Đề bài : Hãy tưởng tượng mình gặp gì và trò truyện với người lính lái xe trong tác phẩm “ Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật.

Viết bài văn kể lại cuộc gặp gì và trò chuyện đó . Đáp án và biểu điểm *Nội dung : 9đ Mở bài : - Lý do của cuộc gặp gì - Cảm xúc của em lúc vừa gặp Thân bài : - Thời gian địa điểm cuộc gặp (chú ý miêu tả quang cảnh nơi gặp gì ) - Hình ảnh người lính lái xe (tả ngắn gọn về người lính ) - Nội dung câu chuyện giữa em và người lính : Người lính nói về những chiếc xe không kính , +Những khó khăn gian khổ nguy hiểm khi lái nhưng chiếc xe không kính chạy dưới làn mưa đạn của kẻ thù

291

+ Thái độ ung dung tự tin bất chấp khó khăn gian khổ , tinh thần lạc quan , lý tưởng chiến đấu vì miền nam, + Về bếp Hoàng Cầm , về những bữa cơm , về những câu chuyện đùa vui của đời lính + Về những suy nghĩ của người lái xe + Người lính hỏi han em - Cảm xúc và suy nghĩ của em : + Hiểu về người lính, về cuộc k/chiến + Yêu mến khâm phục tự hào về thế hệ cha anh + Suy nghĩ về trách nhiệm tuổi trẻ Kết bài Suy nghĩ của em về cuộc trò chuyện * Hình thức :1đ - Đúng thể loại ,bố cục rõ hợp lý - Diễn đạt tốt không mắc lỗi chính tả - K/hợp tốt miêu tả, nghị luận .

Hoạt động 2:Thu bài và nhận xột giờ làm bài của HS IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) Dặn h/s xem trước người kể chuyện trong văn bản tự sự .

6 Rút kinh nghiệm : Kí duyệt: Ngày 19/11/2019

_____________________________________ Ngày soạn: 18/11/2019 Ngày dạy: Bài 15.Tiết 71: Đọc- Hiểu văn bản CHIẾC LƯỢC NGÀ (Nguyễn Quang Sáng) I. Mục tiêu: - Kiến thức: Cảm nhận được tình cảm con sâu nặng trong h/cảnh éo le của 2 cha con ông Sáu trong truyện.

292

- Nắm được nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật, đặc biệt nhân vật bé Thu, nghệ thuật xây dựng tình huống bất ngờ mà tự nhiên của tác giả.

- Kỹ năng: Rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm, biết phát hiện những chi tiết nghệ thuật đáng chú ý trong một truyện ngắn.

- Thái độ: Biết yêu quý trân trọng những người đã có công trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá II. Chuẩn bị - Thầy: Soạn, nghiên cứu tài liệu - PP: Phân tích, đàm thoại, gợi mở,.thảo luận..

- HS: Soạn bài III. Tiến trình lên lớp HĐ 1: Khởi động 5’: Kể tên các tác phẩm viết về đề tài gia đình?

- HS trả lời=> nhận xét - GV nhận xét và dẫn vào bài: Tác phẩm viết về tình cha con rất cảm động trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh giữa cha là cán bộ cách mạng và đứa con gái nhỏ. Tình cảm cha con của họ ra sao? Các em sẽ tìm hiểu trong bài học hôm nay II. Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt động của thầy và trũ

Nội dung cần đạt

* Hoạt động : Giới thiệu chung - Mục tiêu: HS nắm được tác giả, tác phẩm, tình huống truyện, ngụi kể - PP, kĩ thuật : Đàm thoại, thảo luận, kĩ thuật lắng nghe, phản hồi ..

- Sản phẩm hoạt động: bài làm phiếu học tập, ghi vở ? Nêu hiểu biết của em về tác giả?

- H/s trả lời, Gv khỏi quỏt ? Cho biết h/cảnh sáng tác của truyện ngắn? * Giáo viên hướng dẫn đọc: Đọc thong thả rừ ràng, chú ý lời đối thoại giữa các nhân vật.- Học sinh đọc, kết hợp kể và tóm tắt. ? Ngôi kể trong truyện như thế nào? Tác dông ?

I. Giới thiệu chung 20p 1. Tác giả: NQS sinh năm 1932 - Trong kháng chiến chống Pháp tham gia bộ đội ở chiến trường Nam Bộ - Từ sau 1954 ông tập kết ra bắc bắt đầu viết văn 2. Văn bản - Viết năm 1966, tại chiến trường Nam Bộ trong thời kì kháng chiến chống Mỹ diễn ra quyết liệt.

- Ngôi kể thứ nhất (anh Ba) - Làm tăng độ tin cậy và tính trữ tình chocâu chuyện. *) Tình huống của truyện: 293

? Qua việc soạn bài và tóm tắt văn bản, hãy cho biết tình huống nào bộc lộ sâu sắc và cảm động tình cha con của ông Sáu và bé Thu? ( Thảo luận nhóm bàn) ? Theo em ai là nhân vật chính trongcâu chuyện này?Vì sao em xỏc định như thế?

- Anh Sáu và bộ Thu,vìcâu chuyện về tình cảm cha con xoay quanh hai nhân vật này từ đầu đến cuối chuyện. ? Nhân vật bé Thu được kể chủ yếu trong mối quan hệ nào? Vào thời điểm nào?

- Mối quan hệ với cha là ông Sáu.

- Những ngày ông Sáu về thăm nhà và ngày ông ra đi.

+ Tình huống 1: Cuộc gặp gì của 1 cha con ông Sáu sau 8 năm, Thu không nhận ra ba, khi nó nhận ra ba thì ông Sáu phải ra đi -> bộc lộ tình cảm mãnh liệt của bé Thu đối với cha. + Tình huống 2: ở khu căn cứ ông Sáu dồn tất cả tình thương yêu mong nhớ con vào việc làm một cây lược ngà để tặng cho con gái bé bỏng, ông đã hi sinh khi chưa kịp trao món quà ấy cho con gái.-> Bộc lộ sâu sắc t/cảm của cha với con II.Tìm hiểu văn bản: 16p 1. Diễn biến tâm trạng và tình cảm của bộ Thu đối với cha a, Trước khi nhận ra ông Sáu là cha.

* Hoạt động 3. Tìm hiểu văn bản : - Mục tiêu : HS tìm hiểu nd đoạn trích - PP : Đàm thoại, thảo luận, giảng bình - Sản phẩm hoạt động : phiếu học tập * Thảo luận nhóm: Tìm những chi tiết biểu hiện cử chỉ và hành động của bé Thu trước khi nhận - Kể chuyện, miêu tả cụ thể hợp ông Sáu là cha? lí.

- Cử chỉ: -> Thái độ ngạc nhiên, bất ngờ, lo +Con bộ giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lắng và sợ hãi. lạ lùng. + Con bộ thấy lạ quá, mặt nó bỗng tái đi - Hành động: + vụt chạy, kêu "Má , Má ". + Nói trống không với ông Sáu: Vụ ăn cơm, Cơm chín rồi + Nó liền lấy đũa xoi vào chén, để đó rồi bất thần hất cái trứng ra, cơm văng tung toé cả mâm.

294

+ Nó nhảy xuống xuồng, sang nhà bà ngoại một với ngoại và khóc ở bên ấy ? Bộ Thu "tròn mắt nhìn". Em hình dung đó là đôi mắt như thế nào?

- Nhanh mạnh, biểu lộ ý định cầu cứu. ? H/động chạy vụt đi và kêu thét lên biểu thị điều gì? - Hành động nhanh mạnh, biểu lộ ý cầu cứu. ? Có gì đặc biệt trong cách kể và tả ở đoạn văn này? ?Cử chỉ và hành động của bé Thu biểu thị thái độ gì? - Tâm lí sợ hãi của đứa bé được tả bằng tiếng thét gọi mẹ và hành động chạy vụt đi rất phù hợp với tâm lí bé gái. ? Bằng cách nói ấy, bé Thu muốn tỏ thái độ như thế nào đối với mọi người?

- Không chấp nhận ông Sáu là ba. ? Phản ứng đó cho thấy thái độ của bé Thu đối với ông Sáu như thế nào?

- Cự tuyệt một cách quyết liệt trước ? Phản ứng cự tuyệt của bé Thu có phải là dấu hiệu của đứa trẻ hư không, Vì sao?

- Không . Vì bộ Thu không thể chấp nhận một người khác với cha mình trong tấm ảnh. Nó chưa hiểu nguyên do của vết sẹo dữ dằn trên mặt ông Sáu. ? Nếu trong hoàn cảnh đó, em sẽ sử sự như thế nào?

- Học sinh thảo luận, tự bộc lộ ý kiến của mình ? Nhận xét cách trần thuật trong đoạn truyện này qua các chi tiết trên? Em thấy Thu là một bé ntn?

Hãy nhận xét cá tính của bé Thu?.

- Chi tiết miêu tả cụ thể tâm lí và hành động trẻ thơ, trần thuật sinh động. => Bé thu không thừa nhận ông Sáu là cha, nó xa lánh, lạnh lùng, khước từ mọi sự chăm sóc của ông.

Bé Thu là người có cá tính mạnh mẽ, gan lì, ương bướng, cương quyết.

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) - Viết đoạn văn cảm nhận về bộ Thu V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) a. Học bài : Tóm tắt tác phẩm, phân tích nhân vật bé Thu (trước khi nhận ông Sáu) và 2 tình huống truyện.

295

b. Chuẩn bị bài: Tìm hiểu tâm trạng của bé Thu khi nhận ông Sáu, và nhân vật ông Sáu.

Rút kinh nghiệm Ngày 19/11/2019

________________________________________ Ngày soạn: 18/11/2019 Ngày dạy: Bài 15.Tiết 72: Đọc- Hiểu văn bản CHIẾC LƯỢC NGÀ (tiếp (Nguyễn Quang Sáng) I. Mục tiêu: - Kiến thức: Cảm nhận được tình cảm con sâu nặng trong h/cảnh éo le của 2 cha con ông Sáu trong truyện.

- Nắm được nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật, đặc biệt nhân vật bé Thu, nghệ thuật xây dựng tình huống bất ngờ mà tự nhiên của tác giả.

- Kỹ năng: Rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm, biết phát hiện những chi tiết nghệ thuật đáng chú ý trong một truyện ngắn.

- Thái độ: Biết yêu quý trân trọng những người đã có công trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá II. Chuẩn bị - Thầy: Soạn, nghiên cứu tài liệu - HS: Soạn bài III. Tiến trình lên lớp * Hoạt động khởi động 5’ : Vì sao bé Thu không nhận ra ba? Điều gì sẽ xảy ra khi bé Thu nhận ra ba?

- HS trả lời=> nhận xét - GV nhận xét và dẫn vào bài * Hoạt động hình thành kiến thức 35’ Hoạt động của thầy và trũ

Nội dung

* Hoạt động 2. Tìm hiểu nhân vật bộ Thu II. Tìm hiểu văn bản - Mục tiêu : HS tìm hiểu tình cảm bé Thu khi 1. Diễn biến tâm trạng và tình nhận ra cha cảm của bé Thu đối với cha - PP : Thảo luận, giảng bình động nóo, lắng nghe, a. Trước khi nhận ra ông Sáu là 296

phản hồi tích cực cha: * Thảo luận nhóm 3’: Tìm những biểu hiện của b. Khi nhận ra ba: 10p bộ Thu khi nhận ra ba? Nhận xét về tâm trạng đó của Thu - Vẻ mặt bộ Thu : Với đôi mi dài cong, và như không bao giờ chớp, đôi mắt nó như to hơn cái nhìn của nó không ngơ ngác, không lạ lùng, nó nhìn với vẻ nghĩ ngợi sâu xa.

- Bé Thu đó phản ứng như thế nào khi nghe ông Sáu "Thôi ! Ba đi nghe con": + Kờu thột lên "Ba…Ba". +Chạy to thột lên, dang hai tay ụm chặt lấy cổ ba nó, nói trong tiếng khúc "Ba! không cho ba đi nữa! ba ở nhà với con!" + Nó hụn bỏ nó cựng khắp … hụn cả vết sẹo dài bên má của ba nó nữa. + Mếu má o "Ba về! ba mua cho con một cây lược nghe ba!" ? Vẻ mặt ấy biểu lộ nội tâm như thế nào?

- Thu dành cho ba tình yêu nồng - Trong sáng, thăng bằng, không còn sợ hói. ? Lần này, bé Thu còng kêu thét lên, nhưng không nàn và mãnh liệt. phải gọi má mà là gọi ba? Em cảm nhận như thế nào về tiếng kêu này?

- Tiếng kờu không phải biểu lộ sự sợ hói mà tiếng nói của tình yêu thương ruột thịt. ? Những cử chỉ của bộ Thu với ba cuộc chia tay đó diễn tả tình cảm gì? ? Em nghĩ gì về những lời sau của người kể chuyện "Tiếng kêu của nó như xé …. vì tung ra từ đáy lũng nó"?

- Lời bình luận của người kể đó nói đúng tâm trạng của bé Thu, cho thấy sự am hiểu và đồng cảm sâu sắc của tác giả với nhân vật. ? Cảm nhận của em trước lời dặn dũ và lời nói "Không cho ba đi nữa, ba ở nhà với con"?

- Bé Thu muốn được ba chăm sóc và che chở. Đó là mong ước chính đáng của đứa con yêu quý cha và tin tưởng tình yêu thương của cha mình 297

? Nhận xột về nghệ thuật khắc hoạ nhân vật bé Thu trong hai đoạn truyện này?

- Miêu tả, dáng vẻ, lời nói cử chỉ để bộc lộ nội tâm, kết hợp với bình luận về nhân vật. ? Em có cảm nhận ntn về t/cách của nhân vật bé Thu? * Hoạt động 3. Tìm hiểu nhân vật ông Sáu - Mục tiêu : HS tìm hiểu tình cảm yêu thương của ông Sáu đối với bé Thu - PP : Thảo luận, giảng bình động nóo, lắng nghe, phản hồi tích cực - Sản phẩm hoạt động: phiếu học tập, nội dung ghi vở - Học sinh đọc thầm đoạn truyện ông Sáu khi về thăm nhà. ? Khi nhìn thấy con ông Sáu có lời nói và cử chỉ gì?

- "Thu! con" … vừa bước vừa khom người đưa tay đón chờ con. ? Em có cảm nhận gì trước lời nói và cử chỉ của ông?

- Ông khao khát được gặp con, mong muốn được ôm ấp vỗ về con. Điều ông khoa khát nhất chính là muốn được gặp con sau 8 năm xa cách. Ông vui và tin con sẽ đáp lại mình bằng cử chỉ yêu thương. ? Nhưng bé Thu không đáp lại điều mong má i của ông Sáu, ông đó làm gì khi con từ chối tình cảm?

- Sững lại đó … mặt sầm lại.

- Hai tay buông xuống như bị góy. ? Qua đó, em có cảm nhận gì về tâm trạng của ông Sáu lúc này?

- Tâm trạng buồn bó, thất vọng. ? Vì sao trong bữa ăn ông Sáu vung tay đánh vào mông con?

- Khi con hất miếng trứng cá làm cơm văng tung toé, anh vung tay đánh vào mông nó và hét lên "Sao mày cứng đầu quá vậy hả?" ? Qua hành động đó em hiểu được tâm trạng gì của

=> Bé Thu có tính cách mạnh mẽ, dứt khoát nhưng hồn nhiên, ngây thơ, yêu ba sâu sắc, chân thành.

2. Tình cảm của ông Sáu đối với con (24p) a. Trong chuyến về thăm nhà

- Rất mong được gặp con

- Đau đớn bất lực khi con không nhận ba.

298

ông Sáu lúc bấy giờ? * Vết sẹo là nỗi đau về thể xác đối với ông Sáu nhưng nỗi đau, mất mát lớn hơn nhiều về tinh thân là bé Thú không chấp nhận ông Sáu là cha. Vậy ông Sáu có vượt qua nỗi đau này được không chúng ta cùng theo dõi. ? Học sinh đọc thầm và tóm tắt lại truyện kể về - Hạnh phúc nghẹn ngào được ôm ngày ông Sáu ra đi? con trong lũng. ? Lúc chia tay, anh Sáu có những cử chỉ gì với con?

- Anh đưa mắt nhìn con, anh Sáu một tay ụm con, một tay rút khăn. ? Em có suy nghĩ gì về đôi mắt nhìn con của người cha?

- Ông nhìn với đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu, đôi mắt của người cha giàu tình thương yêu và độ lượng. ? Giọt nước mắt của người chiến sĩ c/m trước lúc b. Ở khu căn cứ chia tay chứa đựng t/c gì? ? Chứng kiến cảnh chia tay, người kể cảm nhận như thế nào?

- Thấy khó thở như có bàn tay ai nắm lấy trái tim tôi. ? Chi tiết đó nói lên tâm trạng gì ở nhân vật này?

- Xúc động đến nghẹn ngào. ? Em có nhận xột gì về diễn biến tâm trạng của ông Sáu khi về thăm nhà? ? Từ đó em hiểu được nét đặc sắc gì trong việc xây dựng nhân vật? ? Em thấy hoàn cảnh gì của cha con ông Sáu?

- ẫo le... ? Các em quan sát SGK và theo dõi phần cuối truyện? ? Ở chiến khu ông Sáu đó nhớ lại những gì?

- Nhớ con anh cứ õn hận sao mình lại đánh con.

Nỗi khổ tâm anh cứ giầy vũ mói. ? Hành động khi tìm được khúc ngà voi được diễn tả qua những chi tiết nào? Thể hiện tâm trạng gì 299

của ông Sáu?

- Hớt hơ hớt hải…=> vui.. ? Vì sao ông Sáu lại vui như vậy khi tìm được khúc ngà voi? ? VS ông Sáu không mua lược mà tự tay làm lược để tặng con? * HS thảo luận cặp đôi 2’: Miêu tả việc ông Sáu làm lược: + Chất liệu làm lược + Phương tiện làm lược + Quỏ trình làm lược ? VS ông Sáu không mua lược mà tự tay làm lược để tặng con? ? Qua đó em cảm nhận được tình cảm gì của ông Sáu với con?

- Ông rất yêu thương bé Thu, mỗi lần mài cây lược lên mái tóc cho bóng, cái anh ánh lên từ chiếc lược chính là tình phụ tử ỏnh lên từ trỏi tim ông Sáu. ? Khi làm xong cây lược mong muốn lớn nhất của ông là gì?

"Những đêm nằm rừng… mong gặp con" ? Đoạn văn kể về những giây phút cuối cùng của ông Sáu như thế nào?

- Hình ảnh và cử chỉ của ông Sáu như trao gửi thiêng liêng của mình dành cho con gỏi. Ánh mắt, cử chỉ yêu thương sâu nặng của cha dành cho con trong những giây phút cuối cùng của cuộc đời thật xúc động xiết bao! ? Cảm nhận được ánh mắt… bác Ba đó làm gì? ? Bác Ba có thực hiện được tâm nguyện của ông Sáu hay không? ?Chiếc lược ngà còn mang ý nghĩa gì?

Nó làm dịu đi nỗi ân hận và chứa đựng bao tình cảm yêu mến, nhớ thương mong đợi của người cha đối với đứa con trong xa cách, là cầu nối tình cảm giữa cha và con. ? Ngoài tình cảm cha con… tác giả còn muốn nói

- Chiếc lược ngà là kết tinh của tình phụ tử cao đẹp.

.

- Chiếc lược ngà là kỉ vật thiêng liêng của tình cha con bất diệt.

- Chiến tranh gây đau thương mất mát cho bao gia đình. Nhưng t/cảm cha con bất diệt trước sự hủy diệt tàn khốc của chiến tranh.

III. Tổng kết 3p 1. Nghệ thuật

300

điều gì quacâu chuyện này? * Hoạt động 4. Tổng kết 3p - Mục tiêu: HS nắm nét đặc sắc về nt, nd tác phẩm - PP: cá nhân - Sản phẩm: phiếu học tập ? Giá trị nghệ thuật được NQS thể hiện qua tác phẩm Chiếc lược ngà. ? Qua đó tác giả muốn thể hiện nội dung gì. ?Với em, biểu hiện nào của ông Sáu làm em cảm động nhất? Vì sao?

- Từ ngữ chọn lọc cách kể truyện hấp dẫn.

2. Nội dung - Ca ngợi tình cảm sâu sắc của cha con ông Sáu

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) Phát biểu cảm nghĩ của em về nhân vật bé Thu? V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) - Sưu tầm, đọc các tác phẩm của nhà văn NQS Rút kinh nghiệm Ngày 19/11/2019

_______________________________________________ Ngày soạn 18/11/2019 Ngày dạy: Bài 14. Tiết 73ÔN TẬP TIẾNG VIỆT ( Các phương châm hội thoại… Cách dẫn gián tiếp) I. Mục tiêu: - Kiến thức: Nắm vững nội dung tiếng Việt đã học ở kì I. Biết xác định kiến thức đã học để làm bài tập thực hành.

- Kỹ năng: Rèn luyện các kĩ năng tổng hợp về sử dụng tiếng Việt trong nói, viết.

- Thái độ: Có thái độ đúng đắn trong việc sử dụng tiếng Việt trong nói và viết - Năng lực:Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá II. Chuẩn bị - Thầy: Soạn, n/c bài giảng .Bảng phụ Gợi mở, nêu vấn đề, đàm thoại, thảo luận...

- Trò: Chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn của giáo viên.

301

III. Tổ chức giờ học * Hoạt động 1: Khởi động 5’ : Em hãy nêu những kiến thức TV đã học ở lớp 9 kì - HS trả lời=> nhận xét - GV nhận xét và dẫn vào bài * Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt dộng của thầy- trò

ND bài học

Hoạt động 2: Các phương châm hội thoại - Mục tiêu: củng cố kt về các phương châm hội thoại..

- PP, kt: Thảo luận, - Sản phẩm hđ: phiếu học tập ? Các em đã được học mấy phương châm hội thoại, đó là những p/c hội thoại nào ? Nêu đặc điểm của từng p/c hội thoại?

- HS nêu * HS đặt tình huống hội thoại ? Qua việc ôn lại các kiến thức về p/c hội thoại, em thấy: Khi sử dụng các PCHT ta cần chú ý điều gì?

- Cần vận dụng linh hoạt các PCHT trong giao tiếp.Đôi khi chúng ta phải vi phạm 1 PCHT nào đó để ưu tiên cho một yếu tố khác quan trọng hơn nhằm đạt được hiệu quả cao trong giao tiếp. * Để đạt được thành công trong giao tiếp, ta không chỉ chú ý đến việc sử dụng các PCHT mà chúng ta còn phải chú ý đến một yếu tố khác nữa đó là từ ngữ xưng hô. Cô và các em cùng ôn lại kiến thức về Hoạt động 3: Xưng hô trong hội thoại - Mục tiêu: củng cố kt về từ ngữ, cách xưng hô trong hội thoại..

- PP, kt: Thảo luận, - Sản phẩm hđ: phiếu học tập ? Nhận xột gì về từ ngữ xưng hô trong TV? - Tiếng Việt của chúng ta có một hệ thống từ ngữ xưng hô rất phong phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm. VD: Cô, dì, chú, bác, anh ,chị, em, tôi, chúng tôi, Hoa, Lan, thủ trưởng, giám đốc...cô giáo, bác sĩ.. * Lưu ý: + Chúng ta: chỉ số nhiều trong đó có cả người nghe

I. Các phương châm hội thoại 13p

1. Ph/châm về lượng 2. Phương châm về chất 3. Phương châm quan hệ 4. Ph. châm cách thức 5. Phương châm lịch sự - Việc tuân thủ các p/c hội thoại sẽ giúp giao tiếp thành công.

- Cần vận dụng linh hoạt các PCHT trong giao tiếp.

II. Xưng hô trong hội thoại (15p) - Dùng đại từ để xưng hô - Dùng những danh từ chỉ người, chỉ quan hệ họ hàng hoặc chỉ chức vụ, tên riêng

302

+ Chúng tôi: chỉ số nhiều trong đó không có người nghe. ? Vậy khi sử dụng từ ngữ xưng hô cần chú ý điều gì?

- Người nói cần căn cứ vào đối tượng và các đặc điểm khác của tình huống giao tiếp để xưng hô cho thích hợp. ? Trong tiếng Việt, xưng hô thường tuân theo phương châm: “ xưng khiêm, hô tôn”. Em hiểu phương châm đó ntn?

- Khi xưng hô λ nói tự xưng mình 1 cách khiêm nhường, gọi người đối thoại một cách tôn kính. * Đây không chỉ là phương châm xưng hô riêng trong tiếng Việt mà còn là phương châm xưng hô trong nhiều ngôn ngữ phương Đông, nhất là trong tiếng Hán, tiếng Nhật, Triều Tiên. ? Em hãy lấy Vd về phương châm xưng hô này?

- Nhà sư xưng là bần tăng, gọi vua thường dùng từ bệ hạ - Những từ: quý ông, quý bà, quý cô... * Để khắc sâu kiến thức này cùng tìm hiểu VD( GV treo bảng phụ) ? Chỉ ra từ ngữ xưng hô trong Vd? a. Quân tử, tiện thiếp. b. Các ông, các bà, ông, chúng cháu. ? Nhận xét gì về từ ngữ xưng hô được sử dụng ở đây?

- Từ ngữ xưng hô theo phương châm xưng khiêm, hô tôn. ? Tác dông của phương châm xưng hô này trong đoạn trích trên là gì?

- Thể hiện sự khiêm tốn của người tham gia giao tiếp.

-Khiến người đối thoại thấy được tôn trọng=> Giao tiếp sẽ thành công. * Thảo luận( câu 3 /190) ? Vì sao trong tiếng Việt, khi giao tiếp người nói phải hết sức chú ý đến sự lựa chọn từ ngữ xưng hô?

- Để cho phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp và mối quan hệ giữa người nói và người nghe.

303

- Thể hiện trình độ văn hóa giao tiếp của bản thân và bộc lộ được thái độ, tình cảm với đối tượng tham gia hội thoại=> gt sẽ thành công - Trong một số trường hợp không lựa chọn từ ngữ xưng hô tốt=> hội thoại không tiến triển được=> giao tiếp sẽ không thành công. * Hoạt động 4: Cách dẫn gián tiếp và trực tiếp - Mục tiêu: củng cố kt về cách dẫn trực tiếp, gián tiếp - PP, kt: Thảo luận, - Sản phẩm hđ: phiếu học tập ? Phân biệt lời dẫn và cách dẫn?

- Lời dẫn:Là tư liệu được trích dẫn.

- Cách dẫn : Là cách thức trích dẫn tư liệu ? Phân biệt giữa cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp ? ( Hs trả lời k/n) ? Các cách dẫn này thường xuất hiện trong các văn bản nào ?

- Tự sự ( dưới dạng lời nhân vật) - Nghị luận: dẫn chứng ? Tác dông của những cách dẫn này?

- Tăng độ tin cậy và sức thuyết phục cho văn bản. * Bài tập 2: Hs đọc yêu cầu bài tập ? BT có mấy yêu cầu ?

- 2 yêu cầu ? Lời đối thoại đó thuộc cách dẫn nào ?

- Dẫn trực tiếp * Chuyển lời đối thoại chính là chuyển lời dẫn trực tiếp sang lời dẫn gián tiếp. ? Muốn chuyển lời dẫn trực tiếp sang lời dẫn gián tiếp ta làm ntn?

- HS trả lời, - HS làm, GV chữa * Phân tích sự thay đổi, phân tích ? Từ xưng hô ? Từ chỉ địa điểm

III. Cách dẫn gián tiếp và trực tiếp (12p) 1. Phân biệt

2. Bài tập - Vua Quang Trung hỏi Nguyễn Thiếp là quân Thanh sang đánh, nếu nhà vua đem binh ra chống cự thì khả năng thắng hay thua như thế nào.

Nguyễn Thiếp trả lời rằng bấy giờ trong nước trống không, lòng người tan rã, quân Thanh ở xa tới, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao, vua Quang Trung ra Bắc không quá mười ngày quân Thanh sẽ bị dẹp tan.

304

? Từ chỉ thời gian IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) ? Trong 5 ph /chõm h/thoại , những p/chõm nào chi phối nội dung của h/thoại ? Khi nào ng th/gia hội thoại được phép không tuân thủ 1 hoặc 1 số p/châm hội thoại V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) - Chuẩn bị kiểm tra; Tiếng việt 6. Rút kinh nghiệm Ngày 26/11/2019

________________________________________ Ngày soạn: 19/11/2019 Ngày dạy: Bài 14. Tiết 74 : KIỂM TRA TIẾNG VIỆT A: Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: Kiểm tra nội dung cơ bản trong các bài đó học sau: Các phương châm hội thoại, thuật ngữ, một số phương thức để phát triển từ vựng, lời dẫn trực tiếp, lời dẫn gián tiếp, các biện pháp tu từ ...

2. Kĩ năng: Vận dụng kiến thức lý thuyết để xác định ,viết đoạn văn 3. Thái độ: Lũng yêu mến, tự hào về từ tiếng Việt.

- Có ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.

4. Các năng lực cần đạt: tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá...

B: Chuẩn bị Thầy: Soạn bài, biểu điểm, đáp án Trò: ôn bài C: Tiến trình lên lớp 1- Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số hs 1p 2- Kiểm tra bài cũ: 1p Sự chuẩn bị của học sinh.

3- Bài mới: 41p * Hình thức kiểm tra : Trắc nghiệm+ Tự luận Ma trận đề kiểm tra Chủ đề

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng Thấp

TN

TL

TN

Cộng

Cao

TL 305

Nắm Trau dồi vốn chắc nghĩa từ của từ

Số câu Số điểm Tỉ lệ %

Số câu: 1 Sốđiểm: 0,25 Tỉ lệ: 2,5%

Số câu: 1 Sốđiểm: 0,25 Tỉ lệ: 2,5%

Sự phỏt triển của từ vựng

Nhậnbiết được cách phát triển nghĩa của từ trong câu..

Hiểu được ý nghĩa của từ trong câu

Số câu Số điểm Tỉ lệ %

Số câu: 1 Sốđiểm: 0,25 Tỉ lệ: 2,5%

Số câu: 1 Sốđiểm:0, 25 Tỉ lệ: 2,5%

Các phương châm hội thoại

Nhớ đặc điểm các PCHT

Nguyờn nhân không tuõn thủ PCHT

Hiểu được các phương châm hội thoại.

Số câu: 2 Số điểm: 0,5 Tỉ lệ: 5%

-Xác định và chỉ ra nguyờn nhân không tuõn thủ PCHT trong tình huống cụ thể 306

Số câu Số điểm Tỉ lệ %:

Số câu: 1 Sốđiểm: 0,25 Tỉ lệ: 2,5%

Thuật ngữ

Nhận biết đặc điểm của thuật ngữ..

Số câu Số điểm Tỉ lệ %

Số câu: 2 Sốđiểm: 0,5 Tỉ lệ: 5%

Lời dẫn trực tiếp, lời dẫn giỏn tiếp

Nhận biết lời dẫn trực tiếp

Số câu Số điểm Tỉ lệ %

Số câu: 1 Sốđiểm: 0,25 Tỉ lệ: 2,5%

Cácbiện pháp tu từ

Sốcâu:1/ 2 Sốđiểm: 1,5 Tỉlệ : 15%

Số câu: Sốđiểm:0, 25 Tỉ lệ: 2,5%

Số câu: 4 Sốđiểm: 3 Tỉ lệ: 30%

Số câu: 1/2 Sốđiểm: 1,5 Tỉ lệ:15%

Số câu: 2 Số điểm:0,5 Tỉ lệ: 5% Vận dụng cách dẫn trực tiếp hoặc gián tiếp để viết một đoạn văn theo nội dung đó cho

Số câu: 2 Sốđiểm: 22,5 Tỉ lệ:22,5%

Số câu: 1 Số điểm: 2 Tỉ lệ: 20% .

Phân tích được 307

tác dông của các biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ Số câu Số điểm Tỉ lệ %

Tổng số câu: Tổng số điểm: Tỷ lệ

Số câu: 6 Số điểm: 1,5 Tỉ lệ: 15%

Số câu: 1/2 Sốđiểm: 1,5 Tỉ lệ: 15%

Số câu: 2 Số điểm: 0,5 Tỉ lệ: 5%

Số câu: 1/2 Sốđiểm: 1,5 Tỉ lệ: 15%

Số câu: 1 Số điểm: 2,0 Tỉ lệ: 20%

Số câu: 1 Sốđiểm : 3,0 Tỉ lệ:30%

Số câu:1 Số điểm:3 Tỉ lệ: 30%

Số câu: 1 Sốđiểm :3 Tỉ lệ: 30%

Số câu: 11 Số điểm: 10 Tỉ lệ: 100%

Đề bài: I. PHẦN TRẮC NGHIỆM ( 2 đ) Khoanh tròn vào đáp án mà em cho là đúng. câu 1. “Nói chen vào chuyện của người khác khi không được hỏi đến là…..”

A. Nói múc.

B. Nói má t.

C. Nói hớt.

D. Nói leo câu 2: Đặc điểm nào không phải của thuật ngữ.

A. Biểu thị khỏi niệm khoa học, công nghệ .

B. Tính biểu cảm cao.

C. Tính chính xỏc cao.

D. Tính hệ thống quốc tế. câu 3: Các thuật ngữ: Tam giác, đường cao, đường chéo, tam giác cân thuộc lĩnh vực khoa học nào?

A. Toán học. B. Vật lý .

C. Văn học.

D. Sinh học.

Câu 4 . Bộ phận in nghiêng trong đoạn trích sau là lời dẫn gì ?

Hoạ sĩ nghĩ thầm :” Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước, dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn màn” A. Lời dẫn trực tiếp B. Lời dẫn giỏn tiếp Câu5: Từ"Đồng" được giải thích với nghĩa là "cùng nhau, giống nhau". Trong những tứ sau, từ nào không cùng nghĩa trên?

308

A. Đồng chí.

C. Đồng ấu.

B. Đồng niên.

D. Đồng sự.

Câu 6: Từ "Mặt" nào trong câu thơ sau được dùng với nghĩa chuyển: Ngửa mặt(1) lên nhìn mặt(2) Có cái gì rưng rưng.

(Nguyễn Duy - Ánh trăng) B. Mặt(2) A. Mặt(1) câu 7: Phương thức nào dưới đây được sử dụng để phát triển nghĩa của từ ngữ A. Phương thức ẩn dụ và và phương thức so sánh B. Phương thức ẩn dụ và phương thức hoán dụ C. Phương thức hoán dụ và phương thức nhân hoá D. Phương thức hoán dụ và phương thức liệt kê câu 8: “Khi giao tiếp cần nói cho có nội dung; nội dung của lời nói phải đáp ứng yêu cầu giao tiếp, không thiếu, không thừa” chỉ khái niệm của phương châm hội thoại nào?

A. Phương chõm về chất.

B. Phuơng châm về lượng .

C. Phuơng châm quan hệ .

D. Phuơng châm lịch sự II. PHẦN TỰ LUẬN: ( 8 đ) Câu 1: (3 điểm ): a. Trình bày nguyờn nhân không tuõn thủ PCHT b.Xác định phương châm hội thoại và chỉ ra nguyên nhân không tuân thủ PCHT trong tình huống sau: A. - Bạn thấy đội bóng chơi có hay không ?

B. - Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp.

Câu 2( 2 đ)Viết đoạn văn ( từ 2-> 3 câu) có liên quan đến nội dung dưới đây, trích dẫn ý kiến đó theo cách trực tiếp ( 2 điểm) - “ Người Việt Nam ta ngày nay, có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào về tiếng nói của mình.” ( Đặng Thai Mai- Tiếng Việt - một biểu hiện hựng hồn sức sống của dân tộc) Câu 3 (3,đ) Chỉ rõ và phân tích tác dông của những biện pháp tu từ từ vựng trong 2 câu thơ sau: Mặt trời xuống biển như hòn lửa, Sóng đã cài then đêm sập cửa.

(Huy cận - Đoàn thuyền đánh cá) * Đáp án biểu điểm I. Phần trắc nghiệm ( mỗi ý đúng 0,25 đ) 309

1-D ; 2- B ; 3- A ; 4- A ; 5- C ; 6- B; 7- B; 8-B II. Tự luận( 8 đ) Câu 1 a. HS trình bày chính xỏc 3 nguyờn nhân ( 1,5 đ) b.Xác định đúng PCHT và chỉ đúng nguyên nhân không tuân thủ PCHT: + PCQH ( 0,5 đ) + Nguyên nhân: người nói muốn gây sự chú ý để người nghe hiểu câu nói sang hàm ý khác.(1 đ) Câu 2:( 2 đ) HS dựa vào lời trích dẫn để viết , ví dụ: Tiếng Việt là thứ tiếng vụ cùng quan trọng, nó có khả năng diễn đạt phong phú đa dạng mọi tình cảm của con người . Như nhà văn Đặng Thai Mai đó viết “ …..”

Câu 3 ( 3,0 đ) Hai câu thơ sử dụng các biện pháp tu từ so sỏnh và nhân hoỏ. 0,5 đ - “Mặt trời xuống biển như hòn lửa” + “Mặt trời” được so sánh như “hòn lửa”-> hoàng hôn trong thơ Huy Cận không buồn hiu hắt mà ngược lại, rực rỡ, ấm áp. (1 đ) - “Sóng đó cài then, đêm sập cửa” + Biện pháp nhân hoá, gán cho sự vật những hành động của con người sóng “cài then”, đêm “sập cửa”-> Gợi cảm giác vũ trụ như một ngôi nhà lớn, với màn đên buông xuống là tấm cửa khổng lồ và những gợn sóng là then cài cửa. Con người đi trong biển đêm mà như đi trong ngôi nhà thân thuộc của mình. (1,0đ) -> Vũ trụ bắt đầu đi vào trạng thái nghỉ ngơi thư giãn. ( 0,5 đ) IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) G/v thu bài , nhận xột giờ làm bài V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) Chuẩn bị tốt để giờ sau kt văn (45 ph ) Nội dung ôn tập (Mục II, SGV/220).

Rút kinh nghiệm : Ngày 26/11/2019

______________________________________________ Ngày soạn: 18/11/ 2019 Ngày dạy: Bài 15.Tiết 75: KIỂM TRA THƠ VÀ TRUYỆN HIỆN ĐẠI 310

A. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: Kiểm tra nội dung cơ bản trong các bài thơ, truyện hiện đại đã học (bài 1015 ) 2. Kĩ năng: - Qua đó đánh giá kết quả học tập của các em, giúp các em khắc phục tồn tại, củng cố kiến thức và kĩ năng.

3. Thái độ: Giáo dục ý thức học tập bộ môn 4. Năng lực: tự giải quyết vấn đề,....

B. Chuẩn bị: Giáo viên: - Ra đề, đáp án và biểu điểm.

Học sinh: Ôn tập theo hướng dẫn của giáo viên.

C. Tiến trình dạy học: 1. Ổn định lớp:(1p) 2. Kiểm tra bài cũ:(1p) kiểm tra sự chuẩn bị của hs.

3. Bài mới:(40p) Mức độ

Vận dụng Nhận biết

Thông hiểu

Thấp Chủ đề

TN

TL

TN

TL

Chủ đề 1: Thơ hiện đại

Nhớ tên tác giả, và xuất xứ , chi tiết , chủ đề bài thơ.

Nhớ được một đoạn thơ trong văn bản đó học.

Hiểu được nghĩa ý hình tượng, hình ảnh trong thơ.

Nêu được ý nghĩa của hình ảnh thơ

Số câu Số câu: 4 Số điểm Số điểm: 1 Tỷ lệ Tỷ lệ: 10%

Số câu: 1/2 Số điểm: 2 Tỷ lệ: 20%

Số câu: 1 Số điểm: 0,25 Tỷ lệ: 2,5%

Số câu: 1/2 Số đ: 1,5 Tỷ lệ: 1,5%

Chủ đề 2: Truyện hiện đại

Nhớ tên thể loại, nhân vật văn bản.

Hiểu được ý nghĩa chi tiết của truyện

Cao

Cộng

Số câu: 6 Số điểm: 4,75 Tỷ lệ: 47,5% Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ về 311

một nhân vật văn học.

Số câu Số câu: 2 Số điểm Số điểm: 0,5 Tỷ lệ Tỷ lệ: 2,5%

Tổng số câu Tổng điểm Tỷ lệ

Số câu: 6 Số điểm: 1,5 Tỷ lệ : 15%

Số câu: 1 Số điểm: 0,25 Tỷ lệ: 2,5%

Số câu: Số câu: 1/2 2 Số điểm: 2 Số điểm: 0,5 Tỷ lệ: 20% Tỷ lệ 5%

Số câu: 1/2 Số điểm: 1,5 Tỷ lệ 15%

Số câu: 1 Số điểm: 4,5 Tỷ lệ: 45%

Số câu: 4 Số điểm: 5,25 Tỷ lệ: 52,5%

Số câu: 1 Số điểm: 4,5 Tỷ lệ: 45%

Số câu: 10 Số điểm: 10 Tỷ lệ 100%

Giáo viên phát đề.

A. Đề bài: PHẦN I: TRẮC NGHIỆM ( 2 điểm) Khoanh tròn đáp án đúng nhất trong các câu trả lời sau: câu 1. Văn bản nào sau đây không phải là sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước?

A,. Bài thơ về tiểu đội xe không kính B. Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ C. Bếp lửa D. Ánh trăng câu 2. Tác giả của bài thơ “ B ếp l ửa” là ai?

C. Ch ính H ữu D.Phạm Tiến Duật A. Viễn Phương B.Bằng Việt câu 3. Tác phẩm “Làng” của Kim Lân được viết theo thể loại nào?

A. Truyện ngắn B. Hồi ký C. Tiểu thuyết D. Tuỳ bót câu 4. Nhân vật chính trong truyện “Làng” là ai?

A. Bà Hai B. Bà chủ nhà C. ông Hai D. Bác Thứ câu 5: Cụm từ “súng bên súng” nói lên điều gì?

A. Những người lính cùng chung nhiệm vụ chiến đấu.

312

B. Tả thực những khẩu súng nằm cạnh bên nhau.

C. Nói lên sự đông độ giữa quân ta và quân địch.

D. Những người lính đang canh gác trên chiến hào. câu 6. Vì sao ông Hai lại tự nói với mình: “Hà, nắng gớm về nào?”

A. Nói để cho câu chuyện thêm vui B. Chia sẻ những vất vả với những người tản cư C. Nói để che giấu tâm trạng của mình khi nghe tin cả làng chợ Dầu the giặc D. Nói vậy để gọi con trai về. câu 7. Từ “hát” trong bài thơ ‘Đoàn thuyền đánh cá” được lặp lại mấy lần?

A. Hai B. Ba C. Bốn D. Năm câu 8. Theo em, chủ đề của bài thơ “Ánh trăng” có liên quan đến đạo lí nào của dân tộc Việt Nam? A. Uống nước nhớ nguồn B. Nước chảy đá mòn C. Lá lành đùm lá rách PHẦN II/Tự luận:(8 điểm) 1. Chép thuộc lòng khổ thơ cuối của bài thơ “ Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật? Nêu ý nghĩa của hình ảnh chiếc xe không kính? ( 3,5 điểm ) 2. Viết đoạn văn trình bày những cảm xỳc và suy nghĩ của em về nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn “ Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành long ( 4,5 đ) ĐÁP ÁN+ BIỂU ĐIỂM I. TRẮC NGHIỆM ( Mỗi ý đúng 0,25 đ) 1- D 2- B 7-C 3- A 4- C 8-A 5- A 6- C II. TỰ LUẬN Câu 1: Học sinh chép đủ, đúng 2 khổ thơ đầu và cuối: Bài thơ về tiểu đội xe không kính.

2đ - í nghĩa của hình ảnh xe không kính: 1,5 đ + Gợi sự khốc liệt của chiến tranh + Cho thấy những gian khổ, khó khăn của người chiến sĩ láI xe trong công việc + Thể hiên sức mạnh thần kì của dân tộc...

2/ Viết đoạn: ( 5 đ) - Về hình thức : đúng hình thức của đoạn văn, diễn đạt lưu loát ( 1 đ) - V ề nd : đảm bảo các ý ( 4 đ) - Hoàn cảnh: Sống và làm việc trong hoàn cảnh đặc biệt và khó khăn khắc nghiệt.

-.Tâm hồn ,tính cách của anh thanh niên. + Là người có lòng yêu nghề có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. + Có quan niệm sống đúng đắn và sâu sắc..

313

+ Yêu đời, sông ngăn nắp . + Cần cù, chịu khó có chí tiến thủ +Rất khiêm tốn , thành thật . + Là người hồ hởi, thích giao tiếp , quan tâm đến người khác. * Đánh giá về nhân vật: Anh là tiêu biểu cho tầng lớp thanh niên trong công cuộc xây dựng đất nước ở những nơi khó khăn gian khổ nhất Sau khi học sinh làm bài, giáo viên thu bài.

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) - Thu và nhận xột giờ làm bài V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) Đọc và soạn bài “ Cố hương”.

Rút kinh nghiệm : Ngày 26/11/2019

_______________________________________________ Ngày soạn : 24/11/2019 Ngày dạy: Bài 16.

Tiết 76: Đọc - Hiểu văn bản: CỐ HƯƠNG (Lỗ Tấn) A. Mục tiêu: - Kiến thức: Thấy được tinh thần phê phán sâu sắc xã hội cũ và niềm tin trong sáng vào sự xuất hiện tất yếu của cuộc sống mới, xã hội mới.

- Thấy được màu sắc trữ tình đậm đà của tác phẩm, việc sử dụng thành công các biện pháp so sánh và đối chiếu, việc kết hợp nhiều p/thức biểu đạt trong văn bản.

- Kỹ năng: Rèn kĩ năng đọc diễn cảm, kể chuyện tóm tắt phân tích tâm trạng nhân vật và một h/ảnh mang t/chất biểu trưng trong tác phẩm.

- Thái độ: Biết phê phán và lên án những điều xấu trong xã hội, có niềm tin vào cuộc sống.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác; tự giải quyết vấn đề; trình bày; đánh giá, sử dụng ngôn ngữ.

B. Chuẩn bị - Thầy: Soạn, nghiên cứu tài liệu PP: Phân tích, bình giảng, đàm thoại - Trò: CB bài 314

C. Tổ chức giờ học I Khởi động 5’: Nỗi nhớ thương quê hương là một đề tài phổ biến. . Kể tên các văn bản em biết viết về nỗi nhớ, tình yêu quê hương?

Hạ Tri Chương ngậm ngùi bẽ bàng “Thiếu tiểu li gia lão đại hồi Hương âm vô cải, mấn mao tồi; Nhi đồng tương kiến bất tương thức Tiếu Vấn : khách tòng hà xứ lai ?” Lý Bạch trĩu nặng nhớ thương “Cử đầu vọng minh nguyệt, Đê đầu tư cố hương”.Còn Lỗ Tấn lại xót xa, tê tái vì cảnh quê, người quê.

- HS trả lời=> nhận xét - GV nhận xét và dẫn vào bài II Hoạt động hình thành kiến thức: 35’ Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: * Mục tiêu: HS đọc bước đầu tiếp cận văn bản và hiểu được tgtp, bố cục.. * Phương pháp : Phát vấn đàm thoại, nêu vấn đề.

- SP: vở ghi ? Em có hiểu gì về nhà văn Lỗ Tấn?

- Ông làm nhiều nghề: hàng hải, địa chất, y học và là một nhà văn - Quê Phủ Thiện Hưng, tỉnh Chiết Giang sinh trưởng trong một gia đình quan lại sa sút, mẹ xuất thân nông dân, có nhiều cơ hội tiếp xúc với đời sống nông thôn. ? Giới thiệu đôi nét về tác phẩm?

GV: Năm 1981 toàn thế giới đã kỷ niệm 100 năm ngày sinh Lỗ Tấn như một danh nhân văn hoá.

Nội dung chính I.GIỚI THIỆU CHUNG

1. Tác giả: Lỗ Tấn- Chu Thụ Nhân (1881 - 1936) - Là nhà văn cách mạng nổi tiếng của Trung Quốc sớm có tư tưởng tiến bộ 2. Văn bản - Trích trong tập “ Gào thét” - Truyện có nhiều chi tiết hư cấu .

- Là truyện ngắn có yếu tố hồi ký chứ không phải là hồi kí.

*) HD đọc và tìm hiểu chú thích ? Trong thực tế có phải nhân vật tôi đã từ giã làng cũ hơn 20 năm nay không? ? Vì sao bạn của nv tôi lại có tên là Nhuận Thổ? ? Em hiểu ntn về ngũ hành khuyết thổ? ? Ngày trước mọi người ở quê gọi chị Hai Dương là gì? Vì sao gọi như vậy? ? Khi nhân vật tôi gặp lại nhưng không nhớ ra chị, chị có thái độ và hành động gì?

- Cười kháy tôi ... Hoa Thịnh Đốn 315

? Mã Phá Luân và Hoa Thịnh Đốn là những nơi ntn? ? Em hãy tóm tắt tác phẩm? *) Sau 20 năm xa cách, nhân vật "Tôi" trở về thăm quê lần cuối để bán nhà đưa cả gia đình đi nơi khác sinh sống. So với ngày trước, cảnh vật và con người nơi quê thật tàn tạ, nghèo hèn. Nhân vật "Tôi" buồn bã rời cố hương ra đi với ước vọng cuộc sống làng quê mình sẽ được thay đổi ? Truyện có mấy nhân vật chính ? nhân vật nào là trung tâm ? Vì sao ?

- 2 nhân vật chính : Tôi – Nhuận Thổ - NV tôi là trung tâm. Vì các sự việc và nhân vật trong truyện đều được cảm nhận từ nhân vật tôi. ? Xác định nhân vật tôi với tác giả ntn?

- có nhiều điểm tương đồng với tác giả( xưng tên là Tấn) nhưng không đồng nhất * Thảo luận nhóm bàn 3‘ ? Truyện chia làm mấy phần? Ý của mỗi phần? *) Bố cục: 3 phần - P1: Từ đầu -> sinh sống: Tôi trên đường về quê.

- P2: Sáng tinh mơ -> như quét: Những ngày tôi ở quê.

- P3: Còn lại: Tôi trên đường xa quê. ? Từ bố cục này em thấy cách kể truyện của tác giả dựa theo trình tự nào?

- TG của 1 chuyến đi - Sự thay đổi của không gian: Trên đường, trên thuyền, ở quê. ?Qua tìm hiểu bố cục và những yếu tố nghệ thuật trên, em hãy xác định phương thức biểu đạt chủ yếu của truyện? *) vì mạch kể xen kẽ các đoạn hồi ức=> chuyện là truyện ngắn có yếu tố hồi kí. ? Nhận xét cách sử dụng ngôi kể? Tác dông ? Tôi có phải là tác giả Lỗ Tấn không? Tại sao?

*) NX : cách kể theo trình tự thời gian của 1 chuyến đi

- Kết cấu bố cục : đầu cuối tương ứng

- Tự sự xen những đoạn hồi ức , kết hợp với miêu tả, biểu cảm, nghị luận. .- Ngôi kể: Tôi (ngôi thứ nhất) "Tôi" không đồng nhất là tác giả.

316

- Tăng tính chất trữ tình, biểu cảm và triết lí trong dòng tự sự của truyện.

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) Tóm tắt truyện cố hương.

V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) a, Học bài tóm tắt truyện. b, Tìm hiểu tâm trạng của nhân vật tôi khi về nhà * Rút kinh nghiệm Ngày 26/11/2019

______________________________________ Ngày soạn:24/11/2019 Ngày dạy : Bài 16. Tiết 77: Đọc -Hiểu văn bản CỐ HƯƠNG (tiếp) (Lỗ Tấn) A. Mục tiêu: như tiết 76 B. Chuẩn bị - Thầy: Soạn, nghiên cứu tài liệu PP: Phân tích, bình giảng, đàm thoại - Trò: CB bài C. Tổ chức giờ học I.. Hoạt động khởi động 5’ ? Tóm tắttác phẩm II. Hoạt động hình thành kiến thức 35’ Hoạt động của GV& HS Hoạt động : 1Tìm hiểu văn bản: * Mục tiêu: HS hiểu được tâm trạng nhân vật “tôi” trên đường về thăm quê * Phương pháp : Phát vấn đàm thoại, nêu vấn đề, phân tích gợi tìm, thảo luận, bình giảng.

Hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản.

GV yêu cầu HS đọc thầm chi tiết diễn tả tâm trạng của

Nội dung - Ghi bảng I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản:

1. Nhân vật “tôi” trên đường trở về thăm quê cũ: 317

nhân vật Tôi trên đường về quê.

-Thời tiết đang độ giữa H: Cảnh làng trong con mắt người trở vè sau hai mươi đông-trời u ám, giá lạnh. năm xa cách đó hiện ra như thế nào ?

- Đang độ giữa đông; xa gần thấy thấp thoáng mấy thôn xãm tiêu điều, hoang vắng nằm im lỡm dưới vũm trời màu vàng ỳa H: Cảnh đó dự báo một cuộc sống như thế nao đang diến ra nơi cố hương?

- Cảnh quê hương xơ xác - Tàn tạ, nghèo khổ tiêu điều…

H: Trước cảnh ấy, tiếng nói nào vang lên trong nội tâm người trở về?

- “A, đây thật có …vàng ỳa” H: Em đọc được cảm giác nào của nhân vật từ tiếng vọng nội tâm này?

- Ngạc nhiên chua xót H: Từ đó, tình cảm nào của người trở về đối với cố hương bộc lộ?

H: Chuyến về quờ lần này của nhân vật “tôi” có gì đặc biệt?

- Lần cuối đưa gia đình đi nơi khác…

-> Yêu quê đến độ xót xa H: Điều đó gợi liên tưởng đến hiện thực cuộc sống như cho sự nghèo khổ của làng thế nào ở cố hương? quê mình.

H: Nhận xột gì về cách kể chuyện?

H: Qua cỏi nhìn của người đi xa nay trở về, cảnh quê hương hiện lên như thế nào?

H:Qua tâm trạng của nhân vật tôi,tác giả gửi gắm đến người đọc điều gì?

GV bình và chuyển ý.

2. Tâm trạng của nhân vật Hoạt động 2: tôi trước cảnh vật và con * Mục tiêu: HS hiểu được tâm trạng nhân vật “tôi” khi ở người trong những ngày ở quê quê nhà: * Phương pháp : Phát vấn đàm thoại, nêu vấn đề, phân a. Nhân vật Nhuận thổ: tích gợi tìm, thảo luận, bình giảng.

GV yêu cầu HS đọc thầm phần tiếp theo của văn bản.

H: Những ngày ở quê, nhân vật tôi đó gặp những nhân vật nào?

- Nhân vật Nhuận Thổ, thím Hai Dương, né Hoàng và 318

con trai Nhuận Thổ…

H: Ai là người gợi lại kí ức tuổi thơ của nhân vật tôi nhiều nhất?

- Nhuận Thổ- người bạn thuở ấu thơ H: Mối quan hệ của nhân vật tôi với nhân vật Nhuận Thổ được kể vào những thời điểm nào?

- Nhuận Thổ trong quỏ khứ và hiện tại H: Hình ảnh Nhuận Thổ xưa gắn với những kỉ niệm nào?

- Cậu bé khoẻ khoắn, tháo vát cùng nhân vật tôi vui chơi và về thăm nơi gia đình Nhụõn Thổ ở.

H: Tác giả dùng yếu tố nghệ thuật nào để làm nổi bật hình ảnh Nhuận Thổ trong cảnh tượng của hai chục năm trước?

- Kể và biểu cảm.

H: Tại sao nhân vật tôi cho rằng đó là cảnh tượng thần tiên?

- Cảnh sáng sủa- dấu hiệu của cuộc sống thanh bình… * Thảo luận nhóm bàn5’ : H: Hình ảnh Nhuận Thổ hiện lên với dáng vẻ ra sao?

- Khuụn mặt tròn trĩnh, nước da bánh mật, đầu đội mũ lông chiên bé tí tẹo, cổ đeo vũng bạc sáng loỏng., tự tin, hiểu biết nhiều - Hắn thấy ai là bẽn lẽn…

- Bẫy chim sẻ thỡ tài lắm…

H: Khi chia tay nhân vật tôi khúc và Nhuận thổ còng khóc cho ta thấy tình bạn của hai người ra sao?

- Gắn bó bình đẳng và thân thiện với bạn bè.-> Tình bạn trong sáng…

H: Qua lời kể của nhân vật tôi, em thấy Nhuận Thổ là chú bé thế nào?

GV yêu cầu HS đọc những chi tiết miêu tả Nhuận thổ trong cuộc gặp gì với nhân vật tôi.

H: Hình ảnh Nhuận Thổ trong hiện tại hiện lên qua chi tiết nào?

H: Tác giả đó dựng biện pháp nghệ thuật nào để phác

* Nhuận Thổ trong quá khứ- hai mươi năm trước.

-> Nhuận Thổ khoẻ mạnh, khôi ngô, hồn nhiên, nhanh nhẹn, gần gũi và giàu tình cảm. * Nhuận Thổ trong cuộc gặp gì- hiện tại.

319

hoạ chân dung Nhuận Thổ?

- Tả hình dáng, diện mạo, trang phục, điệu bộ, lời nói bằng các từ cùng trường từ vựng và nghệ thuật tương phản.

H: Từ hình dáng đến điệu bộ, ngôn ngữ , tác giả cho ta thấy một NT? H: Trước sự thay đổi của Nhuận thổ, nhân vật tôi có những nghĩ suy gì?

- Sự thay đổi đó do cách sống lạc hậu của người nông dân sống trong cảnh bị áp bức bóc lột H: Qua suy nghĩ về NT, tác giả giúp em hiểu gì về hiện thực xã hội Trung Quốc đương thời?

GV bình và chuyển: GV yêu cầu HS đọc các chi tiết miêu tả nhân vật Hai Dương.

H: Nhân vật Hai Dương được kể vào những thời điểm nào?

Quỏ khứ và hiện tại.

H: Trong kí ức của nhân vật tôi, chị Hai Dương hiện lên ra sao?

- Nàng Tây Thi đậu phụ…-> đẹp người đẹp nết.

H: Từ cách gọi đó cho ta thấy tình cảm của nhân vật tôi đối với chi Hai Dương thế nào?

- Thõn thiện và quớ mến.

H: Chị Hai Dương xuất hiện trong hoàn cảnh nào? Với dáng vẻ và hành động ra sao?

- “Một người đàn bà…com pa…cót thẳng” H: Em nhận xột gì về sự thay đổi của chị Hai Dương?

- Thay đổi trên mọi phương diện: già nhiều và xấu đi…tính nết còng khác xưa nhiều- tham lam và đỏng đảnh.

H: Sự thay đổi đó gợi cho em suy nghĩ gì? qua đó em hiểu thêm gì về con người nơi quê hương của nhân vật tôi?

- Sự suy thoái về lối sống và đạo đức ở làng quê.

H: Kể về sự thay đổi của hai con người đó, người kể chuyện muón diễn tả điều gì?

- Cuộc sống nghèo khổ, bế tắc khiến làng quê tiêu điều;

- > Già nua, tiều tuỵ, tham lam.

=> Xã hội Trung Quốc đầy những bất công quan lại sách nhiễu nhân dân sưu cao thuế nặng đó đẩy người nông dân vào cảnh khốn cùng… b. Nhân vật chị Hai Dương: *Chị Hai Dương trong quá khứ: - Đẹp người đẹp nết-> thiện cảm. *Chị Hai Dương hiện tại: -Xấu xí, tham lam đến trơ trẽn, mất hết vẻ lương thiện…

-> Cuộc sống nghèo khổ, bế tắc khiến làng quê tiêu điều; con người trở nên hèn kém và bất lương.

=> Xót thương bất lực trước hiện thực xã hội và căm ghét xã hội-> tố cáo 320

con người trở nên hèn kém và bất lương. mạnh mẽ H: Một lần nữa, tác giả phản ỏnh hiện thực nào của xã hội TQ đương thời?

- Xã hội đầy bất công, bọn quan lại tham những đàn áp, bóc lột nhân dân cùng cực.

H: Qua đó, ta hiểu gì về thỏi độ của nhà văn ?

GV bình và liờn hệ với xã hội phong kiến Việt Nam …

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về tâm trạng của nhân vật tôi trong cuộc gặp gì nhân vật Nhuận Thổ.

V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) - Học bài cũ. Chuẩn bị ôn tâp TLV 6. Rút kinh nghiệm Ký duyệt: Ngày 26/11/2019

________________________________________ Ngày soạn:24/11/2019 Ngày dạy: Bài 16.Tiết 78: Đọc -Hiểu văn bản: CỐ HƯƠNG (tiếp) (Lỗ Tấn) I. Mục tiêu: như tiết 77 II. Chuẩn bị - Phân tích, đàm thoại, gợi mở,...

III. Tiến trình lên lớp * Hoạt động khởi động ? Trong những ngày ở quê, cảnh vật và con người có gì thay đổi ? * Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt động của GV

Nội dung - Ghi bảng

Hoạt động 1: * Mục tiêu: HS hiểu được tâm trạng nhân vật “tôi” khi rời quê hương * Phương pháp : Phát vấn đàm thoại, nêu vấn đề, phân tích gợi tìm, thảo luận, bình giảng.

I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Nhân vật “tôi” trên đường trở về thăm quê cũ: -2. Tâm trạng của nhân vật tôi 321

- SP: ghi vở HS GV cho HS đọc tiếp phần còn lại.

H: Tâm trạng của nhân vật tôi khi rời cố hương được diễn tra qua chi tiết nào?

HS tìm chi tiết tả tâm trạng nhân vật tôi khi rời cố hương.

H: Khi rời cố hương nhân vật “ tôi’ có mong ước gì?

- Mong cho thế hệ con cháu không bao giờ phải cách bức nhau: không phải bất vả…từng được sống” H: Em hóy tưởng tượng xem cuộc sống mà nhân vật tôi mong ước sẽ ra sao?

- Làng quê tươi đẹp trù phú.

- Con người tử tế, thân thiện…

H: Cảnh tượng hiện lên trong hi vọng của nhân vật “Tôi” như thế nào?

- “Một cánh đồng cát, màu xanh biếc, cạnhu bờ biển, trên vũm trời xanh đậm, têo lơ lửng một vừng trăng tròn vàng thắm” H: Qua đó, ước mơ nào của nhân vật “Tôi” được bộc lộ?

Cuộc sống yờn bình, ấm no …

GV nêucâu hỏi cho HS thảo luận: H: Em hiểu thế nào về ý nghĩ: “Trờn mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mói thỡ thành đường thôi” ?

HS thảo luận và tự bộc lộ.

-> Bằng cố gắng và kiờn trỡ con người sẽ làm được tất cả.

H: Vì sao khi mong ước và hi vọng, nhân vật “ Tôi” lại nghĩ như vậy?

GV bình về tư tưởng tiến bộ của Lox Tấn thể hiện qua suy ngẫm của nhân vật “Tôi”…

H: Từ đó, nhân vật “Tôi” đó tự bộc lộ tư tưởng, tình cảm nào đối với cố hương?

- Thức tỉnh người dân không sống cam chịu và đớn hèn; tin ở thế hệ con cháu sẽ phấn đấu xây dựng cuộc sống ấm no và hạnh phúc bằng sự nỗ lực của

trong những ngày ở quờ nhà: 3. Tâm trạng của nhân vật “Tôi” khi rời cố hương:

- Ước mơ, hi vọng vào tương lai, vào thế hệ trẻ sẽ xây dựng " một cuộc đời mới, một cuộc sống mới mà chúng tôi chưa từng được sống ".

- Hình ảnh "con đường" mà Lỗ Tấn nói đến là con đường khai sáng, con đường giải phóng.

Con đường ấy một khi có nhiều người nuôi dưỡng ý thức giải phóng đi qua thì đất nước mới phát triển.

- > Tình yêu quê hương mới mẻ và mãnh liệt…

322

mình.

- > Tình yêu quờ hương mới mẻ và mãnh liệt…

Hoạt động 2: (7’) * Mục tiêu: HS nắm được kiến thức cơ bản của văn bản * Phương pháp :Đọc hiểu nêu vấn đề, cá nhân Hướng dẫn HS tổng kết văn bản.

H: Yếu tố nghệ thuật nào làm nên thành công của văn bản?

H: Đọc văn bản, em cảm nhận được gì?

- Cảnh xơ xác tiêu điều của làng quê, sự tàn tạ nghèo hèn của con người nơi quê hương.

- Chua xót trước sự tiêu điều của quê hương.

- Phờ phỏn thực trạng trỡ trệ, đen tối của xã hội phong kiến TQ đương thời.

H: Thái độ của nhà văn trước thực trạng đó?

- Lo lắng cho vận mệnh của quê hương đất nước; đồng thời mong má i cho cuộc đổi đời với con người và quê hương.

- Am hiểu biết cuọc sống làng quê, chân thành tha thiết với quê hương H: Tư tưởng và tình cảm?

GV bình: ước vọng của Lỗ Tấn đó trở thành hiện thực trên đất nước Trung Hoa: TH đang chuyển mình và không ngừng đi lên…

H: Qua đó em hiểu gì về cõy bót hiện thực- Lỗ Tấn?

GV đánh giá về đóng góp của Lỗ Tấn với nền văn học Trung Quốc… * Hoạt động : Luyện tập A.Văn bản “Cố hương”thuộc thể loại: a.Hồi kớ b.Tiểu thuyết c.Truyện ngắn d.Tuỳ bót B.Phương thức biểu đạt chính của văn bản là: a.Tự sự b.Biểu cảm c.Miêu tả d.Lập luận

III. Tổng kết:

1. Nghệ thuật: - Kết hợp nhuần nhuyễn các phương thức biểu đạt như: tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận - Xây dựng hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng 2. Nội dung: Truyện là nhận thức thực tại và mong ước đầy trách nhiệm của Lỗ Tấn về một đất nước TQ đẹp đẽ trong tương lai.

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) ? Nêu ý nghĩa h/a con đường ở cuối truyện: 323

V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) - Học thuộc đoạn văn tả Nhuận Thổ trong hai thời điểm và đoạn văn diễn tả suy nghĩ của nhân vật tôi về con đường.

- Học bài cũ. Chuẩn bị ôn tâp TLV 6. Rút kinh nghiệm Ký duyệt: Ngày 3/12/2019

____________________________________________ Ngày soạn: 2/12/2019 Ngày dạy: Tiết 79: TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 3 A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh : - Thấy được những ưu, nhược điểm của bài làm, phát huy những ưu điểm và khắc phục nhược điểm.

- Rèn kỹ năng làm văn tự sự kết hợp yếu tố miêu tả và yếu tố nghị luận cho HS. - Năng lực: nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm....

B. Chuẩn bị: Giáo viên: - Chấm bài làm của học sinh.

- Tập hợp ưu điểm, khuyết điểm; tập hợp các lỗi cần chữa, các bài làm hoặc đoạn viết tốt và chưa tốt.

- Hướng dẫn HS ôn tập, xem lại dàn bài.

Học sinh: Ôn tập C. Tiến trình dạy học: I.. Hoạt động khởi động 5’

324

Giới thiệu bài: Nêu yêu cầu của giờ trả bài.

II. Hoạt động hình thành kiến thức 35’ HĐ 1: Phân tích đề, lập dàn ý I. Xác định yêu cầu của đề và lập dàn bài - Mục tiêu: HS nắm được kiểu bài , * Yêu cầu của đề. nd, yêu cầu đề và lập dàn ý cơ bản - Tưởng tượng mình được gặp, trò chuyện với - PP: Đàm thoại, thảo luận người lính lái xe ghi lại buổi trò chuyện đó.

325

GV cho HS đọc lại đề bài. ? Đề bài yêu cầu gì. ? Bài văn tự sự còn cần chú ý những gì.

GV hướng dẫn HS nắm vững dàn bài (theo giáo án của tiết viết bài tiết 68,69).

HĐ2: Nhận xét ưu, nhược điểm Mục tiêu: HS biết được những ưu điểm, hạn chế để rút kn bài viết - PP: Thuyết trình GV nhận xét ưu điểm bài làm của HS, so sánh với bài số 2

- Cần kết hợp được yếu tố miêu tả, miêu tả nội tâm, nghị luận. * Dàn bài: II/ Nhận xét bài làm.

* Ưu điểm: - Đã biết làm bài văn tự sự. Một số bài làm tỏ ra kỹ năng làm bài khá tốt - Đã biết xây dựng được tình huống gặp gì, đã xá định được ngôi kể, người kể - Đã chú ý sử dụng kết hợp yếu tố miêu tả và yếu tố nghị luận song yếu tố nghị luận còn sơ sài.

- Một số bài làm khá tốt: Hà. * Hạn chế: - Nhiều bài còn sơ sài hoặc chưa xong.

- Tưởng tượng chưa thật hợp lý HĐ 3: Chữa lỗi - Mục tiêu: HS phát hiện và chữa lỗi - Yếu tố miêu tả nội tâm và yếu tố nghị luận về chính tả, ngữ pháp còn mờ nhạt.

- Còn mắc lỗi chính tả, dùnh từ, diễn đạt.

- PP: HĐ cá nhân GV nêu cụ thể những HS còn mắc lỗi và yêu cầu HS sửa lỗi, III/ Chữa bài: Chữa một số lỗi chính tả, lỗi diễn đạt * Lỗi chính tả: GV cho HS tự sửa các lỗi chính tả, - trường sơn -> Trường Sơn( tên riêng) dùng từ sau đó HS trao đổi bài để - kháng triến -> kháng chiến kiểm tra lẫn nhau. * Lỗi diễn đạt 1,....hòng hủy diệt hậu phương lớn miền Nam. ( miền Bắc) 2, Tuyến đường Trường Sơn năm xưa là cầu Sau khi viết, HS trình bày GV chữa nối vô cùng quan trọng để miền Bắc.( chi viện để củng cố cho HS. cho miền Nam) 3, ...giọng nói vẫn vẻ vang( sang sảng) * GV đọc một số đoạn văn, bài văn * Kết quả bài làm viết tốt.

VI . Đọc, bình một số đoạn, bài viết tốt 326

IV. Hoạt động vận động ( 2p) HS trao đổi bài đọc tham khảo V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) Dặn HS về đọc, rút kinh nghiệm, sửa bài. Ôn tập để KT học kỳ. * Rút kinh nghiệm: Ngày 10/12/2019

Ngày soạn: 4/12/2019 Ngày dạy: Tiết 80. TRẢ BÀI KIỂM TRA TIẾNG VIỆT A. Mục đích yêu cầu - Kiến thức: Giúp HS ôn lại những kiến thức cơ bản về Tiếng Việt -Kĩ năng: Củng cố thêm 1 lần nữa các kỹ năng làm bài kiểm tra - Giáo dục: Thấy rõ hơn những ưu khuyết điểm của bản thân để rèn luyện - Năng lực: Đánh giá, nhận xét B. Chuẩn bị - GV chấm, sửa lỗi - HS xem lại đề bài C. Tiến trình lên lớp I.: Khởi động:5’ - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh - Phương pháp: Thuyết trình - Thời gian: 1 phút Trong các tiết học trước chúng ta đó viết bài kiểm tra Văn, bài tập làm văn số 2. Qua bài viết ấy em đạt được những ưu điểm gì và còn những nhược điểm gì cần khắc phục.

Bài học hụm nay chúng ta cựng chỉ rừ những điều đó.

II. Hình thành kiến thức: 35’ 1. Nhận xét ưu, nhược điểm - Mục tiêu: Hs nhận ra những ưu, nhược điểm trong bài làm của mình.

- Phương pháp: Phân tích, vấn đáp….

327

- Thời gian: 40phút I. Nhận xét chung - ND: Các em có sự chuẩn bị bài chu đáo, tỏ ra nắm được những kiến thức cơ bản, trả lời sát ý câu hỏi. Còn 1 số em lười học, làm chưa hết câu hỏi kiểm tra.

- HT: Trình bày rõ ràng từng câu, từng ý, bài viết sạch sẽ 1 số em tẩy xoá nhiều khi làm bài * NX cụ thể các bài của học sinh 2. Trả bài và chữa bài -GV trả bài cho HS và chữa bài theo từng phần I. Phần trắc nghiệm ( mỗi ý đúng 0,5 đ) 1-D ; 2- B ; 3- B ; 4- A ; 5- C ; 6- B II. Tự luận( 7 đ) Câu 1:( 3 đ) HS dựa vào lời trích dẫn để viết , ví dụ: Tiếng Việt là thứ tiếng vô cùng quan trọng, nó có khả năng diễn đạt phong phú đa dạng mọi tình cảm của con người . Như nhà văn Đặng Thai Mai đó viết “ …..”

Câu 2 ( 4 đ) Hai câu thơ sử dụng các biện pháp tu từ so sỏnh và nhân hoỏ.

- “Mặt trời xuống biển như hòn lửa” + “Mặt trời” được so sánh như “hòn lửa”-> hoàng hôn trong thơ Huy Cận không buồn hiu hắt mà ngược lại, rực rỡ, ấm áp.

- “Sóng đó cài then, đêm sập cửa” + Biện pháp nhân hoá, gán cho sự vật những hành động của con người sóng “cài then”, đêm “sập cửa”-> Gợi cảm giác vũ trụ như một ngôi nhà lớn, với màn đên buông xuống là tấm cửa khổng lồ và những gợn sóng là then cài cửa. Con người đi trong biển đêm mà như đi trong ngôi nhà thân thuộc của mình.

-> Vũ trụ bắt đầu đi vào trạng thái nghỉ ngơi thư giãn.

III: Tìm tòi, mở rộng 5’ Nhắc lại cách làm bài, yêu cầu làm bài Xem lại phần kiểm tra TV SGK *) Rút kinh nghiệm Ngày 10/12/2019 ________________________________ Ngày soạn: 4/12/2019 Ngày dạy: 328

Tiết 81: TRẢ BÀI KIỂM TRA VĂN A. Mục tiêu cần đạt: - Kiến thức: Củng cố kiến thức về thơ và truyện hiện đại Việt Nam; rèn ký năng tóm tắt truyện và cảm nhận VH. - Kĩ năng : Đánh giá kĩ năng làm bài của mình.

- Giáo dục: Thấy được ưu, nhược điểm bài làm để từ đó phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế.

- Năng lực : Nhận xét, đánh giá.

B. Chuẩn bị: Giáo viên:- Chấm bài, tập hợp những ưu, nhược điểm của HS. - Hướng dẫn HS ôn tập.

Học sinh: Ôn tập theo hướng dẫn của GV. C. Tiến trình dạy học I.. Hoạt động khởi động 5’ Giới thiệu bài: GV nêu mục đích của giờ trả bài.

II. Hoạt động hình thành kiến thức 25’ Cho HS đọc lại đề bài

Xây dựng đáp án

I. Tìm hiểu đề bài và những kiến thức, kỹ năng cần có để làm bài I. TRẮC NGHIỆM ( Mỗi ý đúng 0,25 đ) 1- D 2- B 7-C 3- A 4- C 8-A 5- A 6- C II. TỰ LUẬN 1) (3 điểm) Học sinh chép đủ, đúng 4 dũng khổ thơ đầu: Bài thơ về tiểu đội xe không kính.

Nội dung: Xuất xứ của những chiếc xe không kính.và tư thế ung dung, hiên ngang của người lính lái xe 2/ Viết đoạn: ( 5 đ) - Về hình thức : đúng hình thức của đoạn văn, diễn đạt lưu loát ( 1 đ) - V ề nd : đảm bảo các ý ( 4 đ) - Hoàn cảnh: Sống và làm việc trong hoàn cảnh đặc biệt và khó khăn khắc nghiệt.

-.Tâm hồn ,tính cách của anh thanh niên.

329

+ Là người có lòng yêu nghề có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. + Có quan niệm sống đúng đắn và sâu sắc.. + Yêu đời, sông ngăn nắp . + Cần cù, chịu khó có chí tiến thủ +Rất khiêm tốn , thành thật . + Là người hồ hởi, thích giao tiếp , quan tâm đến người khác.

GV nhận xét cụ thể ưu nhược điểm * Đánh giá về nhân vật: Anh là tiêu biểu cho của bài làm và của những HS cần tầng lớp thanh niên trong công cuộc xây dựng đất nước ở những nơi khó khăn gian lưu ý. khổ nhất II/ Nhận xét bài làm. * Ưu điểm: - Có học và hiểu bài - Cơ bản đã trả lời được - Có nhiều bài có kỹ năng tóm tắt, cảm nhận tốt. * Nhược điểm: - Bài còn sơ sài - Câu văn diễn đạt còn yếu. ( GV chọn một số lỗi cơ bản để học - Đặc biệt bài cảm nhận còn nghèo nàn, lúng sinh phát hiện và sửa chữa) túng.

III/ Chữa bài * Chữa lỗi chính tả * Chữa lỗi diễn đạt IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) Nhắc lại kĩ năng làm bài V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) HS tiếp tục ôn tập để làm bài kiểm tra học kì.

Rút kinh nghiệm : Ngày 10/12/2019

330

________________________________________________ Ngày soạn: 8/12/2019 Ngày dạy: / 12/2019 Tiết : 82 ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN A MỤC TIÊU : 1. Kiến thức - Giúp học sinh hệ thống những kiến thức tập làm văn đã học văn thuyết minh, văn tự sự, văn nghị luận lớp 6, 7, 8 và nâng cao ở lớp 9 : sử dụng các yếu tố miêu tả trong văn thuyết minh, yếu tố miêu tả, nghị luận, đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.

2. Kỹ năng : Rèn kỹ năng so sánh, phân tích, nhận diện và sử dụng trong khi viết văn thuyết minh, tự sự.

3. Thái độ : Có ý thức trau dồi kiến thức cảm thụ tác phẩm văn học.

4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác, tự giải quyết vấn đề, trình bày, tự học...

B. CHUẨN BỊ : - GV: SGK- tài liệu tham khảo - bảng phụ.

- Lập bảng thống kê kiến thức tập làm văn đã học - Phương pháp: Vấn đáp, trình bày, thảo luận - Phương tiện: Nhóm, cá nhân C. TIẾN TRÌNH I, Khởi động: 5’ ?Kể tên các kiểu văn bản em đã học trong chương trình Ngữ văn 9 II, Hình thành kiến thức: 35’ HĐGV- HS

Nội dung

- Môc tiªu: HS n¾m ®−îc kh¸i qu¸t nh÷ng néi dung lín trong phÇn tËp lµm v¨n.

- NhiÖm vô: Tr¶ lêi c©u hái cña GV - Ph−¬ng thøc: C¸ nh©n, nhóm, c¶ líp.

- S¶n phÈm: C©u tr¶ lêi cña HS , ghi vë.

- TiÕn tr×nh ho¹t ®éng: ?Nêu những nội dung lớn, trọng tâm của 1. Những nội dung lớn, trọng tâm (10’) TLV trong NV9 T1? a. Văn bản thuyết minh - Trọng tâm là Luyện tậpviệc kết hợp giữa TM với các yếu tố NL, giải thích, miêu tả.

331

b. Văn bản tự sự - Sự kết hợp giữa tự sự với biểu cảm, miêu tả nội tâm - Kết hợp giữa tự sự với nghị luận - Một số nội dung mới trong VB tự sự như: đối thoại, độc thoại nội tâm trong tự sự; người kể chuyện và vai trò của người kể chuyện trong tự sự.

?Nhắc lại : Thế nào là văn thuyết minh?

Thảo luận cặp đôi 5’ câu hỏi 2. Vai trò, vị trí, tác dụng của biện ?Nêu vai trò, vị trí, tác dụng của biện pháp nghệ thuật và miêu tả trong VB pháp nghệ thuật và miêu tả trong VBTM? TM (15’) - TM là giúp cho người đọc, người nghe hiểu biết về đối tượng, do đó: + Cần phải giải thích các thuật ngữ, các khái niệm có liên quan đến tri thức về đối tượng, giúp cho người nghe, người đọc dễ dàng hiểu được đối tượng + Cần phải miêu tả để giúp người nghe, người đọc có hứng thú khi tìm hiểu về đối tượng tránh được sự khô khan nhàm Thảo luận nhóm 7’ câu hỏi: ?Hãy phân biệt văn thuyết minh có yếu tố chán. miêu tả, tự sự giống và khác với văn bản 3. Phân biệt văn TM có yếu tố miêu tả, tự sự với văn miêu tả, tự sự (15’) miêu tả, tự sự? a. Văn thuyết minh : - Trung thành với đắc điểm của đối tượng 1 cách khách quan KH. - Cung cấp đầy đủ tri thức về đối tượng cho người nghe, người đọc. b. Văn miêu tả: - XD hình tượng, nhân vật, đối tượng qua quan sát, liên tưởng, so sánh và cảm xúc chủ quan của người viết.

- Mang đến cho người đọc, người nghe 1 cảm nhận mới về đối tượng c. Văn tự sự: Tình huống, nhân vật, cốt truyện, ý nghĩa III, LuyÖn tËp 4’

Viết đoạn văn thuyết minh ngắn có sử dụng yếu tố miêu tả

IV VËn dông, t×m tßi më réng : (1’) Ôn tập tiếp phần tập làm văn đã học 332

6. Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................................. .............

Ngày 10/12/2019

---------------------------------------------------Ngày soạn: 9/12/2019 Ngày dạy: / 12/2019 Tiết : 83

ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN( tiếp)

A Mục tiêu: như tiết 82 B. Chuẩn bị: - GV: SGK- tài liệu tham khảo - bảng phụ.

- Lập bảng thống kê kiến thức tập làm văn đã học - Phương pháp: Vấn đáp, trình bày, thảo luận C. TIếN TRìNH DạY Và HọC : 1- ổn định tổ chức : 2- Kiểm tra : Kết hợp trong giờ.

3- Bài mới : - Mục tiêu: HS nắm được khái quát những nội dung lớn trong phần tập làm văn.

- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV - Phương thức: Cá nhân , cả lớp, nhóm.

- Sản phẩm: Câu trả lời của HS , ghi vở.

- Tiến trình hoạt động:

4. Nội dung VB tự sự ở SGK Ngữ văn 9 T1 ( 15’) - Nhận diện các yếu tố miêu tả nội tâm, ?Nêu những nội dung về VB tự sự ở SGK nghị luận đối thoại và độc thoại, người kể Nvăn 9 T1? chuyện trong VB tự sự.

- Thấy rõ vai trò, tác dụng của các yếu tố trên trong VB tự sự.

- Kĩ năng kết hợp các yếu tố trên trong 1 Thảo luận nhóm bàn 5’ ?Vai trò, vị trí, tác dụng của các yếu tố VB tự sự miêu tả nội tâm và nghị luận trong văn VD: 333

bản tự sự như thế nào?

? Lấy VD 1 đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm, 1 đoạn sử dụng yếu tố NL, 1 đoạn sử dụng miêu tả nội tâm và NL

?Thế nào là đối thoại, đối thoại và độc thoại nội tâm? ? Vai trò tác dụng và hình thức thể hiện của các yếu tố trong VB tự sự? ? Cho VD ?Lấy ví dụ một đoạn văn sử dụng ngôi kể thứ nhất, một đoạn văn ngôi kể thứ ba?

Thảo luận cặp đôi 5’ ?Vai trò của ngôi kể thứ nhất và ngôi kể thứ ba?

a. Đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm Thực sự mẹ không lo lắng đến nỗi không ngủ được. Mẹ tin đứa con của mẹ lớn rồi.

Mẹ tin vào sự Chuẩn bịchu đáo của con trước ngày khai trường. Còn điều gì lo lắng nữa đâu? Mẹ không lo nhưng vẫn không ngủ được b. Đoạn văn có sử dụng yếu tố NL "Vua Quang Trung cưìi voi ra doanh trại an ủi quân lớnh chớ bảo là ta không nói trước" (Ngô Gia Văn Phái) c. Đoạn văn tự sự có sử dụng cả miêu tả nội tâm và nghị luận.

"Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy và tôi càng buồn lắm, những người nghèo nhiều tự ái vẫn thường như thế. Họ dễ tủi thân nên rất hay chạnh lòng. Ta khó mà ở cho vừa ý họ" (Lão Hạc - NC) 5. Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm: (15’) Vai trò, tác dụng, hình thức thể hiện trong VB tự sự a. Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.

- Trong VB tự sự đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp. (Mỗi lược lời là 1 gạch đầu dòng) b. Độc thoại là lời của 1 người nào đó, với chính mình hoặc nói với 1 ai đó trong tưởng tượng - Trong VB tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng c. Độc thoại nội tâm không nói thành lời, không gạch đầu dòng 334

H/s lấy VD trong Lặng lẽ SaPa, Chiếc lược ngà, Làng.

6. Người kể chuyện trong VB tự sự (10’) Thảo luận nhóm bàn 5’ ? Nguời kể chuyện có vai trò thế nào - Ngôi kể thứ nhất: Một đoạn trong văn bản “Cố hương” trong văn bản tự sự?

- Ngôi kể thứ ba: Chọn một đoạn trong văn bản “Lặng lẽ Sa Pa”.

- Kể theo ngôi thứ nhất: mang tính chủ quan, người kể có thể bộc lộ tâm tư, tình cảm, suy nghĩ của mình - Kể theo ngôi thứ ba: mang tính khách quan người kể dường như biết hết mọi hành động tình cảm của các nhân vật III, LuyÖn tËp 4’: Viết đoạn văn tự sự ngắn ở ngôi kể thứ nhất.

.

IV VËn dông, t×m tßi më réng : (1’) Ôn tập tiếp phần tập làm văn đã học 6. Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................................. .............

Ngày 10/12/2019

---------------------------------------------------Ngày soạn: 9 /12/2019 Ngày dạy: / 12/2019 Tiết : 84 ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN( tiếp) A Mục tiêu: như tiết 83 B. Chuẩn bị: - GV: SGK- tài liệu tham khảo - bảng phụ.

- Lập bảng thống kê kiến thức tập làm văn đã học Phương pháp: Vấn đáp, trình bày, thảo luận C. TIếN TRìNH DạY Và HọC : I- Khởi động : (5phút) ? Thế nào là đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trogn văn bản tự sự?

II. Hình thành kiến thức: 35’: Kết hợp trong giờ.

335

3- Bài mới : - Môc tiªu: HS n¾m ®−îc kh¸i qu¸t nh÷ng néi dung lín trong phÇn tËp lµm v¨n.

- NhiÖm vô: Tr¶ lêi c©u hái cña GV - Ph−¬ng thøc: C¸ nh©n, c¶ líp.

- S¶n phÈm: C©u tr¶ lêi cña HS , ghi vë.

- TiÕn tr×nh ho¹t ®éng: 7. So sánh sự giống và khác nhau ((5’) a. Giống nhau: - VB tự sự phải có nhân vật chính, nhân vật phụ, cốt truyện: sự vật chính, sự việc phụ b. Khác nhau: - ở lớp 9 có thêm 1. Sự kết hợp giữa tự sự với biểu cảm và miêu tả nội tâm.

2. Sự kết hợp giữa tự sự với các yếu tố NL 3. Đối thoại, độc thoại nội tâm 4. Người kể chuyện và vai trò của người kể chuyện trong tự sự 8. Nhận diện văn bản (7’) a. Khi gọi tên 1 VB, người ta căn cứ vào phương thức biểu đạt chính của VB đó.

VD: - Phương thức tái tạo hiện thực bằng cảm xúc chủ quan VB miêu tả - Phương thức lập luận: VBNL - Phương thức tác động vào cảm xúc: VB biểu cảm - Phương thức cung cấp tri thức về đối tượng: VBTM - Phương thức tái tạo hiện thực bằng nhân vật và cốt truyện: VB tự sự b. Trong 1 VB có đủ các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận mà vẫn gọi đó là VB tự sự vì các yếu tố ấy chỉ có ý nghĩa bổ trợ cho phương thức chính là "kể lại hiện thực bằng con người và sự việc" c. Trong thực tế, ít gặp hoặc không có VB nào duy nhất chỉ vận dụng 1 phương thức 9. Khả năng kết hợp (3’) - Tự sự + Mtả + NL + Bcảm + TM - Mtả + Tự sự + bcảm + TM - NL + Mtả + Bcảm + TM - Bcảm + Tự sự + Mtả + NL 10 Giải thích (7’) - Bố cục 3 phần: MB, TB, KB là bố cục bắt buộc đối với h/s khi viết bài TLV. Nó giúp cho h/s bước đầu làm quen với tư duy cấu trúc khi XDVB để sau này học cao lên có thể viết luận văn, luận án, viết sách. Muốn viết 1 VB hoàn hảo h/s phải đồng thời 3 thao tác tư duy: tư duy KH, tư duy hình tượng và tư duy cấu trúc.

336

4. Người kể chuyện và vai trò của người kể chuyện trong tự sự 8. Nhận diện văn bản (5’) a. Khi gọi tên 1 VB, người ta căn cứ vào phương thức biểu đạt chính của VB đó.

VD: - Phương thức tái tạo hiện thực bằng cảm xúc chủ quan VB miêu tả - Phương thức lập luận: VBNL - Phương thức tác động vào cảm xúc: VB biểu cảm - Phương thức cung cấp tri thức về đối tượng: VBTM - Phương thức tái tạo hiện thực bằng nhân vật và cốt truyện: VB tự sự b. Trong 1 VB có đủ các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận mà vẫn gọi đó là VB tự sự vì các yếu tố ấy chỉ có ý nghĩa bổ trợ cho phương thức chính là "kể lại hiện thực bằng con người và sự việc" c. Trong thực tế, ít gặp hoặc không có VB nào duy nhất chỉ vận dụng 1 phương thức 9. Khả năng kết hợp (5’) - Tự sự + Mtả + NL + Bcảm + TM - Mtả + Tự sự + bcảm + TM - NL + Mtả + Bcảm + TM - Bcảm + Tự sự + Mtả + NL 10 Giải thích (5’) a. Bố cục 3 phần: MB, TB, KB là bố cục bắt buộc đối với h/s khi viết bài TLV. Nó giúp cho h/s bước đầu làm quen với tư duy cấu trúc khi XDVB để sau này học cao lên có thể viết luận văn, luận án, viết sách. Muốn viết 1 VB hoàn hảo h/s phải đồng thời 3 thao tác tư duy: tư duy KH, tư duy hình tượng và tư duy cấu trúc. b. Một số tác phẩm tự sự học từ lớp 6 → lớp 9 không phải bao giờ cũng phân biệt rõ bố cục 3 phần vì các nhà văn không bị ép buộc tính qui phạm. Điều quan trọng với họ là vấn đề tài năng và cá tính sáng tạo 11. Những kiến thức và kĩ năng về kiểu VB tự sự của phần TLV (5’) đã soi sáng thêm rất nhiều cho việc đọc - hiểu VB - tác phẩm VH tương ứng VD: Đoạn trích "Kiều ở lầu NB" với suy nghĩ nội tâm thấm nhuần đạo hiếu, đức hi sinh (nhớ cha mẹ) - Đối thoại giữa Kiều - HoạnThư - Đối thoại giữa bà chủ nhà với vợ chồng ông Hai (Làng) 12. Những kiến thức và kĩ năng về tác phẩm tự sự phần đọc -hiểu VB và phần TV tương ứng đã cung cấp cho h/s những tri thức cần thiết để làm bài văn tự sự (2’) VD (các VB đã học) - Học tập cách kể chuyện ngôi thứ nhất xưng tôi.

- Cách kết hợp tự sự, biểu cảm, NL với miêu tả 337

III, LuyÖn tËp 5’: Viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố đối thoại và độc thoại.

-.

IV VËn dông, t×m tßi më réng : (1’) Ôn tập tiếp phần tập làm văn đã học - Nắm chắc kiến thức tập làm văn đã ôn tập - Ôn tập lại toàn bộ phần tập làm văn.

- Làm các BT phần luyện tập - Chuẩn bịTiết “ Tập làm thơ tám chữ” vµ kiÓm tra häc k× 6. Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................................. .............

Ngày 17/12/2019

---------------------------------------------------Ngày soạn: 13/12/2019 Ngày dạy: / 12/2019 Tiết 85 –87 KIỂM TRA TỔNG HỢP HỌC KÌ I A.Mục tiêu bài học: - Kiến thức: Hệ thống kiến thức cơ bản của học sinh về cả ba phần: Đọc hiểu văn bản, Tiếng Việt, Tập làm văn trong chương trình Ngữ văn lớp 9 học kì I - Kĩ năng: Khả năng vận dụng những kiến thức và kĩ năng Ngữ văn đã học một cách tổng hợp, toàn diện theo nội dung và cách thức đánh giá kiểm tra mới.

- Giáo dục : ý thức làm bài - Các năng lực cần đạt: Năng lực tự giải quyết vấn đề, trình bày, tự học...

B.Chuẩn bị - GV : Ra đề - HS : ôn tập C. Tiến trình dạy- học 1. ổn định 2. Kiểm tra: giấy, bút.(1’) 3. Làm bài (87’) Mức độ Vận dụng Tên Chủ đề

Nhận biết

Thông hiểu

Cấp độ thấp Cấp độ cao

Cộng

338

1. Đọc hiểu văn bản

Số câu Số điểm

Nhận biết tên tác phẩm tác giả hoàn cảnh sáng tác một bài thơ đã học(Bài thơ về tiểu đội xe không kính), Chép được một số câu thơ).

Số câu :1/5 Số điểm:0.75

- Xác định được nội dung chính của đoạn thơ, cảm xúc chủ đạo, tư tưởng, chủ đề của đoạn thơ Số câu:2/5 Số điểm:1.5

Viết đoạn văn trình bày nội dung theo cách diễn dịch

Số câu:1/5 Số điểm :2.0

Số câu:0 Số câu:1 Số điểm :0Số điểm: 5

2. Tiếng Nhận diện các biện Hiểu tác dụng của Biết vận dụng pháp tu từ. phép tư từ hoán dụ những hiểu biết Việt liệt kê, điệp ngữ về cách dẫn - Các biện trong đoạn thơ trực tiếp để để pháp tu từ làm - Cách dẫn bài trực tiếp Số câu Số điểm

Số câu:1/5 (0.5/1/5) Số điểm:0.25

3. Tập làm văn

Số câu:0 Số điểm: 0

Số câu:1/5 Số câu:1/5 Số câu:0 Số câu:1.5 (0.5/1/5) Số điểm :0.25 Số điểm :0 Số điểm 0.75 Số điểm :0,5 Nêu được những Tưởng nhận xét của mình tượng về nhân vật Thu được gặp gỡ và trò chuyện với nhân vật Bé Thu được nghe Thu kể lại chuyện xảy ra ở gia đìnhnh mình trong thời gian ấy.

Số câu:1/2 Số điểm: 1

Số câu:0 Số điểm:0

Số câu: 1/2 Số câu:1 Số điểm :4 Số điểm 5 339

Tổng số câu Tổng số điểm

Số câu: 1/5+1/5 Số điểm:1

Sốcâu:2/5+1/5+1/2 Số câu:1/5+1/5 Số câu:1/2 Số câu:2 Số điểm:3.5 Số điểm:2.25 Số điểm:5 Số điểm:10

BIÊN SOẠN ĐỀ KIỂM TRA NỘI DUNG ĐỀ THI: Câu 1: (5. 0 điểm) Kết thúc một bài thơ có viết: "...Không có kính rồi xe không có đèn Không có mui xe thùng xe có xước Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước Chỉ cần trong xe có một trái tim."

1. Ghi tên bài thơ và tên tác giả có những câu trên. Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh nào? (0.75đ) 2. Chỉ ra và nêu tác dụng của các phép tu từ trong khổ trơ trên. (0.75đ) 3. Trong bài thơ em vừa nêu tên bài thơ, tác giả sáng tác ở trên, hãy chép lại chính xác hai câu thơ mà em thích nhất và lí giải vì sao em thích? (1.0đ) 4. Nêu nội dung chính của đoạn thơ bằng một câu văn. (0.5đ) 5. Từ câu văn nêu nội dung chính, em viết một đoạn văn theo cách lập luận diễn dịch cảm nhận về khổ thơ trên, trong đoạn có sử dụng cách dẫn trực tiếp. (2.0đ) Câu 2: ( 5 điểm) Truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng là một truyện ngắn cảm động về tình cha con. Em hãy tưởng tượng được gặp gỡ và trò chuyện với nhân vật Bé Thu được nghe Thu kể lại chuyện xảy ra ở gia đìnhnh mình trong thời gian ấy, từ đó nêu cảm nhận của em về nhân vật bé Thu. --------------- HẾT --------------HƯỚNG DẪN CHẤM Câu 1 1

2

Đáp án

điểm

Bài thơ về tiểu đội xe không kính, tác giả Phạm Tiến Duật

0.25

Sáng tác năm 1969 - lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc diễn ra ác liệt..

0.5

Liệt kê: Kính đèn, mui xe, thùng xe. Hoán dụ: Trái tim. Điệp ngữ: không có

0.25

- Tái hiện những chiếc xe không kính với mức độ thường tích ngày một nặng nề - Trái tim chỉ người lớnh lái xe Trường sơn với lòng yêu nước nồng nàn lòng căm thù giặc sâu sắc và ý chí quyết tâm giải phóng Miền Nam

0.25

0.25

340

3 4

Câu 2

Học sinh chép chính xác được 2 câu bất kỉ

0.25

Cách lí giải hợp lí

0.75

Viết đúng đoạn diễn dịch

0.5

Có dẫn trực tiếp

0.5

- Với biện pháp liệt kê, điệp ngữ “không có” được nhắc lại 3 lần nhấn mạnh sự thiếu thốn đến trần trụi của những chiếc xe, còn cho ta thấy mức độ ác liệt của chiến trường.

- Đối lập với tất cả những cái “không có” ở trên là một cái “có”. Đó là trái tim – Hoán dụ trái tim- sức mạnh của người lớnh. Sức mạnh con người là ý chí quyết tâm giải phóng Miền Nam đã chiến thắng bom đạn kẻ thù

0.5

* Yêu cầu kiến thức: - Ngôi kể thứ nhất - Xây dựng tình huống để các nhân vật gặp gỡ: -Xây dựng nhân vật nhân vật tôi giữ vai trò gợi chuyện, trò chuyện, nhân vật Thu là người giữ vai trò kể lại chuyện xảy ra ở gia đìnhnh mình trong ba ngày ông Sáu nghỉ phép.(chú ý miêu tả vẻ mặt, ánh mắt, giọng nói tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật Thu, chú ý xây dựng lời thoại , lời bình) - Xây dựng chuỗi sự việc theo trình tự nhất định đảm bảo các sự việc chính sau: - Khi vừa gặp ông Sáu - Trong ba ngày ông sấu nghỉ phép........

- Trong lúc chia tay của hai cha con... * Cho điểm: + Biết làm bài văn tự sự bố cục bài viết chặt chẽ, biết dùng từ, đặt câu, diễn đạt lưu loát ( 5 điểm) + Biết làm bài văn tự sự bố cục bài viết chặt chẽ, dùng từ, đặt câu, diễn đạt lưu loát còn mắc một số lỗi 3- 4 điểm + Bài làm sơ sài còn mác nhiều về dùng từ đặt câu ( 2- 3 điểm) + Bài làm quá sơ sài còn mác nhiều về dùng từ đặt câu ( 1-2 điểm) + Bài viết lạc đề xác định sai ngôi kể 0 Điểm)

0.5

4.0

Cảm nhận về nhân vật Thu: - Hồn nhiên trong sáng, có tình yêu cha sâu sắc mãnh liệt , chịu nhiểu thiệt thòi do chiến tranh...

1.0

341

4. Củng cố(1’) - GV thu bài về chấm 5- Hướng dẫn về nhà(1’) - Ôn tập lại toàn bộ phần tập làm văn.

- Làm các BT phần luyện tập 6. Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................................. .............

Ngày 17/12/2019 ______________________________________ Ngày so¹n 13/12/2019 Ngày d¹y: Tiết 87 TẬP LÀM THƠ 8 CHỮ ( Tiếp Tiết 54) A.Mục tiêu bài học : - Tiếp tục tìm hiểu những bài thơ tám chữ hay của các nhà thơ - Tập làm thơ tám chữ theo đề tài tự chọn hoặc viết tiếp những câu thơ vào một bài thơ cho trước.

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác, tự giải quyết vấn đề, trình bày, tự học...

B. Chuẩn bị: -Thày : 1 số bài thơ 8 chữ , soạn bài.

-Trò :Làm một số bài thơ 8 chữ .

Phương pháp: Vấn đáp, trình bày, thảo luận Phương tiện: Nhóm, cá nhân C. Tiến trình I, Khëi ®éng: 5p §äc thuéc lßng mét bµi th¬ 8 ch÷ em ®· häc vµ cho biÕt v× sao bµi th¬ ®ã ®−îc gäi lµ 8 ch÷?

II, H×nh thµnh kiÕn thức. 35p Hoạt Động - Môc tiªu: HS nhËn diÖn c¸ch gieo vÇn vµ ®iÒn c¸c tõ hîp vÇn, nghÜa vµo c¸c c©u th¬ cßn thiÕu.

- NhiÖm vô: Tr¶ lêi c©u hái cña GV

Nội dung I. Một số đoạn thơ 8 chữ. (10’)

342

- Ph−¬ng thøc: C¸ nh©n, c¶ líp.

- S¶n phÈm: C©u tr¶ lêi cña HS , ghi vë.

- TiÕn tr×nh ho¹t ®éng: ? Tiết 54 Tập làm thơ 8 chữ các em đã được tìm hiểu những đơn vị kiến thức nào? ? Những đơn vị kiến thức nào ta chưa tìm hiểu?

GV: Đọc thơ của các tác giả.

GV: Nhận xét về số chữ trong mỗi dòng ở mỗi đoạn thơ trên?

GV: Xác định và gạch chân những chữ có chức năng gieo vần ở mỗi đoạn? Nhận xét cách gieo vần đó?

HS đọc, thảo luận, trình bày.

HS nhận xét, bổ sung.

GV : Nhận xét, đánh giá.

1. Thơ Thế Lữ.

Nét mong manh thấp thoáng cánh hoa bay Cảnh cơ hàn nơi nước đọng bùn lầy Thú sán lại mơ hồ trong ảo mộng Chí hăng hái ganh đua đời náo động Tôi đều yêu đều kếm, đều say mê. ( Cây đàn muôn điệu ) 2. Xuân Diệu.

Cây bên đường trụi lá đứng tần ngần Khắp xương nhánh chuyển một luồn tê tái Và giữa vườn im hoa run sợ hãi Bao nỗi phôi pha, khô héo rông rời. ( Tiếng gió ).

3. Hàn Mặc Tử Cứ để ta ngất ngư trên vũng huyết Trải niềm đau trên mảnh giấy mong manh Đừng nắm lại nguồn thơ ta đang siết Cả lòng ta trong mớ những rung rinh.

Thơ 8 chữ thường được sử dụng vần chân một cách linh hoạt, có vần trực tiếp tạo vần ở hai câu thơ đi liền nhau : Sau- bao, Quang – mang, Có vần gián cách : Huyếtsiết, Ta – da.

GV : Dựa vào khổ thơ cho trước hãy hoàn thiện khổ thơ bằng một câu thơ ?

II. Viết thêm một câu thơ để hoàn thiện GV : HS lần lượt trình bầy khổ thơ. (5’) GV : Nhận xét, bình chọn.

-Cành mùa thu đã mùa xuân nẩy lộc.

Hoa gạo nở rồi, nở cả bến sông Tôi cũng khác xa so lần gặp trước.

GV : Dựa vào khổ thơ cho trước hãy …………………………………………... hoàn thiện khổ thơ bằng một câu thơ Gợi ý : Bởi đời tôi cũng đang chảy. ?

Sao thời gian cũng đang chảy.

GV : HS lần lượt trình bầy - Biết làm thơ chưa hẳn là thi sĩ GV : Nhận xét, bình chọn.

343

-Như người yêu khác hắn với tình nhân -Biển dù nhỏ không phải là ao rộng. ………………………………………...?

Gợi ý : - Chợt quen nhau chưa th gọi..

- Một cảnh hoa đâu đã gọi..

GV : Dựa vào khổ thơ cho trước hãy hoàn thiện khổ thơ bằng một câu thơ - Mùa đông ơi sao đã gọi.. ? ( Đỗ Bạch Mai, trước dòng sông ).

GV : HS lần lượt trình bầy - Có lẽ tuột khái tay em GV : Nhận xét, bình chọn.

Những trái chín chắt chiu từ đất mẹ Những trái chín lần buồn vui tuổi trẻ. ............................?

Gợi ý : Ai hái tặng ai để nhớ.

Tôi thẫn thờ nắm cành táo. * Các câu thơ trong nguyên tác : - Mà sông bình yên nước chảy theo dòng.

- Một cảnh đào chưa thể gọi mùa xuân.

- Môc tiªu: HS thúc hµnh lµm th¬ 8 - Tôi nắm chặt hơn cành táo nhọn gai. ch÷ III. Thực hành tập làm thơ 8 chữ theo đề - NhiÖm vô: Tr¶ lêi c©u hái cña GV tài. (20’) - Ph−¬ng thøc: C¸ nh©n, c¶ líp, nhãm.

- S¶n phÈm: C©u tr¶ lêi cña HS , ghi vë.

- TiÕn tr×nh ho¹t ®éng: GV : GV chia líp thµnh 4 nhãm vµ tổ chức HS tập làm thơ theo đề tài : Bạn bè, thày cô, mái trường.

GV : Động viên khích lệ, sửa chữa để có được những vần thơ hay. * Gợi ý : 1.Nhớ trường - Nơi ta đến hằng ngày quen thuộc quá Sân trường mênh mông, nắng cũng mêng mông Khăn quàng tung bay, rực rì sắc hồng Xa bạn bè sao bỗng thấy bâng khuâng.

2. Nhớ bạn .

344

- Ta chia tay nhau phượng đỏ đầy trời, Nhớ những ngày tháng rọn ràng tiếng cười vui Và nhớ những đêm lửa trại tuyệt vời Quây quần bên nhau longlanh lệ rơi.

3. Con sông quê hương.

- Con sông quê ru tuổi thơ trong mơ Giữa những hoàng hôn ngời lên ánh mắt Gặp nhau hồn nhiên, nụ cười rất thật Để mai ngày thao thức viết thành thơ.

IV LuyÖn tËp - Củng cố : (4’) - Khái niệm thơ 8 chữ - Cách gieo vần ngắt nhịp thơ 8 chữ - Đọc tham khảo: V, VËn dông, t×m tßi, më réng 1’ Ôn tập kiến thức đã học. S−u tÇm nh÷ng bµi th¬ 8 ch÷ em thÝch.

Rút kinh nghiệm .........................................................................................................................................

Ngày 17/12/2019

----------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 13/12/2019 Ngày dạy: / 12/2019 Tiết 88 Hướng dẫn đọc thêm: Văn bản : NHỮNG ĐỨA TRẺ.

(Mác-Xim - Goc-rơ- Ki ) A. Mục tiêu - Kiến thức: Tình bạn trong sáng, ấm áp của những đữa trẻ sống thiếu tình thương + Tấm lòng yêu thương, bền chặt những con người đồng khổ của nhà văn M. Goriki + Cách kể chuyện đan xen các yếu tố đời thường với các yếu tố cổ tích, sự kết hợp hài hoà tự sự (chủ yếu bằng đối thoại của nhân vật) với miêu tả là những nét nghệ thuật nổi bật của văn bản).

- Kĩ năng: đọc – hiểu văn bản - Giáo dục: lòng thương người 345

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác, tự giải quyết vấn đề, trình bày, tự học...

B. Chuẩn bị: - HS: Chuẩn bịbài theo câu hỏi SGK - GV: soạn giáo án C. Tiến trình bài dạy: I. Khởi động: 5’ Giới thiệu bài: M.Goriki là đại văn hào Nga, người mở đầu cho VHCM Nga đầu thế kỷ XX, là 1 trong những nhà văn có ảnh hưởng sâu rộng cách mạng Việt Nam là tác giả của nhiều truyện ngắn, truyện vừa, tiểu thuyết, bút kí, kịch nói…

"Thời thơ ấu" (1913) là tập 1 của tiểu thuyết tự thuật.

II. Hình thành kiến thức: 35’ HĐcủa thầy và trò - Môc tiªu: HS n¾m ®−îc kh¸I qu¸t vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm.

- NhiÖm vô: Tr¶ lêi c©u hái cña GV - Ph−¬ng thøc: C¸ nh©n, c¶ líp.

- S¶n phÈm: C©u tr¶ lêi cña HS , ghi vë.

- TiÕn tr×nh ho¹t ®éng: ?Hãy nêu những nét chính về tác giả M.Goriki? ?H/s xem chân dung

? G/v giới thiệu tác phẩm 'Thời thơ ấu,,

Nội dung I. Giới thiệu chung(15’)

1. Tác giả: Macxin Goriki (1868 1936) bút danh của Alếchxây pêscốp - Là nhà văn lớn của Nga và thế giới thế kỷ XX - Cuộc đời cay đắng, đau khổ.

- Có nhiểu tác phẩm nổi tiếng.

2. Tác phẩm: "Những đứa trẻ" trích chương 9 tác phẩm "Thời thơ ấu" (năm 1913-1914) *. Đọc – chú thích

? Giáo viên nêu yêu cầu đọc: - Chú ý đọc các mẩu đối thoại, phát âm chính xác các từ phiên âm.

- Gọi h/s đọc, nhận xét. ? G/v đọc mẫu 1 đoạn ? ?Em hãy tóm tắt nội dung đoạn trích từ các sự việc chính?

- Tóm tắt: Sau gần 1 tuần không thấy sau 346

đó 3 anh em con nhà đại tá lại ra chơi với Aliôsa chúng trò chuyện về bắt chim, về dì ghẻ. Alsôsa kể cho lũ trẻ nghe những truyện cổ tích mà bà ngoại đã kể. Viên đại tá cấm các con chơi với Aliôsa đuổi em ra khái sân. Nhưng Aliôsa vẫn tiếp tục chơi với mấy đứa trẻ và cả bọn cảm thấy vui thích - Bốn đứa trẻ hàng xãm cùng chơi và kể chuyện cho nhau nghe.

- Ông bố của gia đìnhnh 3 đứa ngăn cấm.

2. Bố cục: 3 phần - Chúng vẫn bí mật tìm gặp nhau.

P1: Từ đầu… em nó cúi xuống ? Gv yêu cầu h/s đọc chú thích?

-> Những đứa trẻ gặp nhau P2: Tiếp theo… không được đến nhà ?Văn bản có thể chia làm mấy phần? tao -> Những đứa trẻ bị cấm đoán P3: Còn lại -> Những đứa trẻ vẫn tìm cách gặp - Môc tiªu: HS ph©n tÝch néi dung, nghÖ nhau. thuËt t¸c phÈm.

II. Phân tích ( 15’) - NhiÖm vô: Tr¶ lêi c©u hái cña GV 1. Những đứa trẻ sống thiếu tình - Ph−¬ng thøc: C¸ nh©n, c¶ líp, nhom. thương: - S¶n phÈm: C©u tr¶ lêi cña HS , ghi vë.

- TiÕn tr×nh ho¹t ®éng: H/s đọc phần 1 - Hiểu gì về hoàn cảnh những đứa trẻ?

Thảo luận câu hỏi: 7’ - Aliosa: Bố mất, ở với bà ? Tìm ra điểm giống và khác nhau trong - 3 đứa trẻ: Con đại tá, mẹ mất, sống hoàn cảnh xuất hiện của chúng? với bố và dì ghẻ. ? Nhận xét về hoàn cảnh của những đứa trẻ? ? Cảm nhận của em về tình bạn của những đứa trẻ? => Tình bạn trong sáng, hồn nhiên .

III.Luyện tập (4’) Tóm tắt văn bản 347

IV, Vận dụng, tìm tòi mở rộng (1’) Sưu tầm và đọc các truyện của M. Goriki 6. Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................................. .....................................................................................................................................

Ngày 17/12/2019 ______________________________________ Ngày soạn: 16/12/2019 Ngày dạy: /12/2019 Tiết 89 Hướng dẫn đọc thêm Văn bản : NHỮNG ĐỨA TRẺ. ( tiếp) (Mác-Xim - Goc-rơ- Ki ) A. Mục tiêu (như tiết 88) B. Chuẩn bị: - HS: Chuẩn bịbài theo câu hỏi SGK - GV: soạn giáo án C. Tiến trình bài dạy: I. Khởi động: 5p ? Cảm nhận của em về tình bạn của những đứa trẻ trogn văn bản?

II.Hình thành kiến thức: 35’ - Môc tiªu: HS ph©n tÝch néi dung, nghÖ thuËt t¸c phÈm.

- NhiÖm vô: Tr¶ lêi c©u hái cña GV - Ph−¬ng thøc: C¸ nh©n, c¶ líp, nhom.

- S¶n phÈm: C©u tr¶ lêi cña HS , ghi vë.

- TiÕn tr×nh ho¹t ®éng:

H: Tìm những đoạn văn câu văn thể hiện sự quan sát tinh tế của ALiôsa nhìn nhận về những đứa trẻ?

H: Phân tích những cảm nhận, nhận xét bằng những câu văn giàu hình ảnh?

I. Tìm hiểu chung II. Phân tích( 25’)

2. Những quan sát và nhận xét tinh tế của Aliosa .

- Khi mấy đứa trẻ kể chuyện mẹ mất "chúng ngồi sát vào nhau" như những chú gà con.

- Khi lúc đại tá xuất hiện " chúng lặng lẽ....những con ngỗng" => So sánh chính 348

xác phù hợp, sự cảm thông với cuộc sống H: Chuyện đời thường và vườn cổ tích lồng vào nhau trong nghệ thuật kể chuyện của Gorki như thế nào?

3. Chuyện đời thường và vườn cổ tích. ( Các chi Tiết liên quan đến người mẹ và - Chi Tiết bọn trẻ nhắc đến dì ghẻ => người bà). tưởng tượng phong phú.

Những câu văn biểu cảm của Aliôsa khi liên tưởng về mẹ có tác dụng gì?

Nhận xét về vai trò của yếu tố cổ tích?

- Môc tiªu: HS kh¸i qu¸t néi dung, nghÖ thuËt t¸c phÈm.

- NhiÖm vô: Tr¶ lêi c©u hái cña GV - Ph−¬ng thøc: C¸ nh©n, c¶ líp.

- S¶n phÈm: C©u tr¶ lêi cña HS , ghi vë.

- TiÕn tr×nh ho¹t ®éng: ? Khái quát lại ND và NT trong truyện.

- Chi Tiết "người mẹ thật" Aliôsa lạc vào thế giới cổ tích.

- Hình ảnh người mẹ nhân hậu. * Yếu tố cổ tích làm cho câu chuyện đầy chất thơ, hấp dẫn, lôi cuốn.

III, Tổng kết:

* Về ND chủ đề: - Tình bạn thân thiết giữa chú bé Aliôsa với ba đứa trẻ hàng xãm sống thiếu tình thương, bất chấp những cản trở của người lớn - Aliôsa đứa trẻ tốt bông và cứng cỏi * NT kể chuyện: - Tự thuật, nhớ lại và hình dung, tưởng tượng lại những ấn tượng thời thơ ấu. So sánh chính xác. Đối thoại ngắn gọn, sinh động, phù hợp với tâm lí nhân vật.

Chuyện đời thường và truyện cổ tích lồng Củng cố:GV chốt lại kiến thức => HS nhau đọc ghi nhớ.

I. * Ghi nhớ: SGK III. Luyện tập(10’) 1. Đọc thêm đoạn trước và sau đoạn trích (toàn bộ chương 9) 2. Vì sao tác giả 2 lần so sánh những đứa trẻ với hình ảnh những chú ngỗng con 349

IV, VËn dông, t×m tái më réng 1p Nêu suy nghĩ của em sau khi học xong văn bản.

Tìm đọc Tác phẩm của Gorki; ôn tập Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................................. .............

Ngày 17/12/2019 ______________________________________ Ngày soạn: 16 /12/2019 Ngày dạy: /12/2019 Tiết 90.

Trả bài kiểm tra tổng hợp kì I I. Mục tiêu - Kiến thức : Qua giờ trả bài giáo viên giúp học sinh Củng cố các kĩ năng làm bài.nhất là biết vận dụng các kiến thức tích hợp về văn, tiếng Việt và tập làm văn để làm bài kiểm tra tổng hợp.

- Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng viết văn bản tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm và yếu tố nghị luận.

- Giáo dục:Tinh thần kỉ luật .

- Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác, tự giải quyết vấn đề, trình bày, tự học...

II. Chuẩn bị 1. Thày : Chấm chữa bài .

2. Trò : Học lại bài kiểm tra.

III.Tiến trình I.Khởi động: 5’ Đọc lại đề kiểm tra II.Hình thành kiến thức: 35’ I.Đề Bài- Đáp án (20’) Học sinh nhắc lại đề: - GV chép bài lên bảng - Hướng dẫn phân tích đề - Công bố đáp án, - Xây dựng dàn bài cho bài văn Câu 1 1

Đáp án Bài thơ về tiểu đội xe không kính, tác giả Phạm Tiến Duật

điểm 0.25 350

2

3 4

Câu 2

Sáng tác năm 1969 - lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc diễn ra ác liệt..

0.5

Liệt kê: Kính đèn, mui xe, thùng xe. Hoán dụ: Trái tim. Điệp ngữ: không có

0.25

- Tái hiện những chiếc xe không kính với mức độ thường tích ngày một nặng nề - Trái tim chỉ người lớnh lái xe Trường sơn với lòng yêu nước nồng nàn lòng căm thù giặc sâu sắc và ý chí quyết tâm giải phóng Miền Nam

0.25

0.25

Học sinh chép chính xác được 2 câu bất kỉ

0.25

Cách lí giải hợp lí

0.75

Viết đúng đoạn diễn dịch

0.5

Có dẫn trực tiếp

0.5

- Với biện pháp liệt kê, điệp ngữ “không có” được nhắc lại 3 lần nhấn mạnh sự thiếu thốn đến trần trụi của những chiếc xe, còn cho ta thấy mức độ ác liệt của chiến trường.

- Đối lập với tất cả những cái “không có” ở trên là một cái “có”. Đó là trái tim – Hoán dụ trái tim- sức mạnh của người lớnh. Sức mạnh con người là ý chí quyết tâm giải phóng Miền Nam đã chiến thắng bom đạn kẻ thù

0.5

* Yêu cầu kiến thức: - Ngôi kể thứ nhất - Xây dựng tình huống để các nhân vật gặp gỡ: -Xây dựng nhân vật nhân vật tôi giữ vai trò gợi chuyện, trò chuyện, nhân vật Thu là người giữ vai trò kể lại chuyện xảy ra ở gia đìnhnh mình trong ba ngày ông Sáu nghỉ phép.(chú ý miêu tả vẻ mặt, ánh mắt, giọng nói tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật Thu, chú ý xây dựng lời thoại , lời bình) - Xây dựng chuỗi sự việc theo trình tự nhất định đảm bảo các sự việc chính sau: - Khi vừa gặp ông Sáu - Trong ba ngày ông sấu nghỉ phép........

- Trong lúc chia tay của hai cha con... * Cho điểm: + Biết làm bài văn tự sự bố cục bài viết chặt chẽ, biết dùng từ, đặt câu, diễn đạt lưu loát ( 5 điểm)

0.5

4.0

351

+ Biết làm bài văn tự sự bố cục bài viết chặt chẽ, dùng từ, đặt câu, diễn đạt lưu loát còn mắc một số lỗi 3- 4 điểm + Bài làm sơ sài còn mác nhiều về dùng từ đặt câu ( 2- 3 điểm) + Bài làm quá sơ sài còn mác nhiều về dùng từ đặt câu ( 1-2 điểm) + Bài viết lạc đề xác định sai ngôi kể 0 Điểm) Cảm nhận về nhân vật Thu: - Hồn nhiên trong sáng, có tình yêu cha sâu sắc mãnh liệt , chịu nhiểu thiệt thòi do chiến tranh...

HĐcủa thầy và trò - Nhận xét bài làm

- Ưu điểm

- Nhược điểm

1.0

Nội dung II. Đánh giá cụ thể: (10’) * Ưu điểm: - Hiểu được yêu cầu của bài tự sự (kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm) - Bố cục: 3 phần rõ ràng.

- Diễn đạt khá chặt chẽ * Khuyết điểm: - Một số bài tóm tắt văn bản Làng - Kể chưa đúng ngôi 1 - Một số bài diễn đạt còn lủng củng.

- Một số bài làm sơ sài.

- Lỗi chính tả còn mắc nhiều.

III. Trả bài , lấy điểm ( 7’)

III, LuyÖn tËp, củng cố(5’) GV đọc 1- 2 bài khá.

IV, VËn dông, t×m tßi më réng(1’) - Đọc, soạn văn bản : Bàn về đọc sách. * Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................................. .............

Ngày 17/12/2019

352

I. Mục tiêu: - Kiến thức: - Nắm được các nội dung chính của phần tập làm văn đã học trong chương trình ngữ văn 9 thấy được tính chất thích hợp của chúng trong văn bản chung.

- Thấy được tính chất kế thừa và phát triển của các nội dung TLV học ở lớp 9 bằng cách so sánh với nội dung các kiểu văn bản đã học ở những lớp dưới.

- Kỹ năng: Rèn luyện kĩ năng tổng hợp về TLV. - Thái độ: Có thái độ nghiêm túc trong việc thực hiện những vấn đề tổng hợp.

II. Chuẩn bị - GV soạn, nghiên cứu tài liệu 353

PP: Đàm thoại , phân tích, thảo luận -HS: Soạn bài III. Tổ chức giờ học I. Khởi động:5’ Các em đã học về các thể loại TLV trong chương trình ngữ văn 9, giờ này để giúp các em có kiến thức tổng hợp về TLV, biết phân biệt sự giống và khác nhau giữa các kiểu loại TLV đã học qua giờ ôn tập ngày hôm nay.

II. Hình thành kiến thức mới 35’ Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

HĐ1: Tìm hiểu các nội dung lớn và Câu 1 : Các nội dung lớn và trọng tâm trọng tâm trong NV 9 tập I: trong NV 9 tập I: - Mục tiêu: HS nắm được 2 nội dung trọng tâm trong phần TLV lớp 9 - PP: Vấn đáp ? Trong phần TLV có những nội dung 1. Văn Thuyết minh: Trọng tâm là luyện lớn nào? Theo em nội dung nào là tập kết hợp giữa thuyết minh với các yếu tố trọng tâm cần chú ý? như nghị luận, giải thích, miêu tả.

GV: Trọng tâm của văn thuyết minh là luyện tập kết hợp giữa thuyết minh với các yếu tố như nghị luận, giải thích, miêu tả.

- Trọng tâm của văn tự sự là: + Sự kết hợp giữa tự sự với nghị luận. + Một số nội dung mới trong văn bản tự sự như đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự; người kể chuyển và vai trò của người kể chuyển trong văn bản tự sự.

- Theo dõi SGK T206

2. Văn tự sự: Trọng tâm: + Sự kết hợp giữa tự sự với nghị luận. + Một số nội dung mới trong văn bản tự sự như đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự; người kể chuyển và vai trò của người kể chuyển trong văn bản tự sự.

HĐ1: Tìm hiểu các nội dung văn Câu 2. Vai trò, vị trí, tác dông của biện thuyết minh pháp nghệ thuật và yếu tố miêu tả trong - Mục tiêu: HS nắm vai trò, vị trí, văn bản thuyết minh: tác dông của biện pháp nghệ thuật -Trong thuyết minh, nhiều khi người ta và yếu tố miêu tả trong văn bản phải kết hợp với các bpnt và các yếu tố miêu 354

thuyết minh - PP: Thảo luận nhóm ? Thế nào là văn thuyết minh? Muốn thuyết minh tốt về một đối tượng nào đó người viết (nói) phải chú ý điều gì?

tả để bài viết được sinh động, hấp dẫn VD: Khi thuyết minh về một ngôi chùa cổ, người thuyết minh phải sử dụng những liên tưởng, tưởng tượng, lối so sánh, nhân hóa( như ngôi chùa tự kể chuyện mình...) để khơi gợi sự cảm thụ về đối tượng được thuyết minh.Và đương nhiên còng phải vận dụng miêu tả ở đây để người nghe hình dung ra ngụi chựa ấy có dáng vẻ ntn, màu sắc, không gian, hình khối, cảnh vật xung quanh... => Nếu thiếu các yếu tố đó, bài thuyết minh sẽ khô khan và thiếu sinh động. câu 3: Sự khác nhau giữa văn bản thuyết minh có yếu tố tự sự, miêu tả với kiểu văn bản tự sự, miêu tả.

Tự sự

Miêu tả

Đối - Đối tượng a. Văn t/minh: tượng : sự : các sự + Cung cấp đầy đủ tri thức về đối việc. vật, con tượng cho người nghe, người đọc. người, hoàn cảnh + Trung thành với các đặc điểm của đối cụ thể. tượng một cách khách quan khoa học.

-Trình bày - Có hư diễn biến cấu, tưởng b. Văn lập luận giải thích: sự việc tượng. + Dùng vốn sống trực tiếp (tuổi đời và h/cảnh sống quyết định) và vốn sống gián tiếp (học tập qua sách báo và các phương tiện thông tin đại chúng) để giải thích 1 vấn đề nào đó giúp người đọc, người nghe hiểu vấn đề đó, giới thiệu cho người đọc (nghe) hiểu 1 vấn đề theo 1 quan điểm lập trường nhất định.

theo trình tự.

- Có so sánh, liên tưởng.

- Cảm xúc chủ quan hoặc khách

Thuyết minh.

- Đối tượng : các loại sự vật, hiện tượng

- Trung thành với các đặc điểm của sự vật…

- ít dùng tươngt tượng, so sánh.

- Đảm bảo tính Dùng khách quan. nhiều so sánh, liên tưởng.

- Dùng nhiều Mang trong cuộc sống, nhiều cảm khoa học. xúc chủ - Đơn nghĩa. quan.

355

c. Văn miêu tả: - Xây dựng hình tượng về một đối tượng nào đó thông qua quan sát, liên tưởng, so sánh và cảm xúc chủ quan của người viết, mang đến cho người nghe (đọc) một cảm nhận mới về đối tượng.

quan.

Dùng trong sáng tác văn chương.

- Đa nghĩa

Dùng nhiều trong tác sáng văn chương.

- Đa nghĩa

? Văn tự sự ở 19 tập I có những nội dung gì?

4. Nội dung văn tự sự ở L9 tập I - Nhận diện các yếu tố miêu tả nội tâm, nghị luận, đối thoại và độc thoại, người kể chuyện trong văn bản tự sự.

- Thấy rõ vai trò, tác dông của các yếu tố trên trong văn bản tự sự.

- Có kĩ năng kết hợp các yếu tố trên trong văn bản tự sự.

3. Vai trò của yếu tố miêu tả nội tâm và nghị luận trong văn bản tự sự: * Miêu tả nội tâm: Giúp người đọc thấy rõ ? Yếu tố miêu tả nội tâm và nghị luận những suy nghĩ, t/cảm, diễn biến tâm trạng có vai trò ntn trong văn bản tự sự? của n/vật, khắc hoạ góp phần thể hiện nội dung. * Yếu tố nghị luận: Thường xuất hiện trong các đoạn đối thoại, độc thoại trong đó người nói nêu ra những nhận xét, phán đoán, lĩ lẽ, dẫn chứng nhằm thuyết phục người nghe về 1 vấn đề nào đó.

Thảo luận đôi bạn ? Hãy tìm trong các văn bản tự sự đã học có các yếu tố miêu tả nội tâm, yếu tố nghị luận, miêu tả nội tâm và nghị luận?

- Lặng lẽ Sa Pa đầu T187 Ví dụ: a. Đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm: Những điều cô cùng nghe, cộng với những gì điều cô khám phá thấy trên hai trang sách hay đang 356

sách đang học dở của người con trai làm cô bàng hoàng ... yên tâm hơn về quyết định của mình (Lặng lẽ Sa Pa - NTL) - Hồi 14 - Cuối T65 - đầu T66 b. Đoạn văn có sử dụng yếu tố nghị luận: ... Quang Trung cưỡi voi ra doanh yên ủi quân lính ... chớ bảo ta không nói trước.

(HLNTC - Hồi 14) - Cố hương T126 c. Đ/văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm và nghị luận: ... Tôi mong ước chúng nó sẽ không giống chúng tôi ... một cuộc đời mà chúng tôi chưa từng được sống ...

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) Dựa vào văn bản: “Chiếc lược ngà”em hóy xây dựng một văn bản tự sự trong đó có sử dụng yếu tố nghị luận, đới thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.

V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) b, Chuẩn bị bài tiếp phần 2 ôn tập TLV phân biệt văn tự sự có gì giống và khác các thể loại TLV đã học ở 16, 7, 8.

6.Rút kinh nghiệm Ngày

Ngày soạn: 4/12/2019 Ngày dạy: Bài 16. Tiết 83 ÔN TẬP TẬP LÀM VĂN (TIẾP) I.

Mục tiêu 357

- Kiến thức: - Nắm được các nội dung chính của phần tập làm văn đã học trong chương trình ngữ văn 9 thấy được tính chất thích hợp của chúng trong văn bản chung.

- Thấy được tính chất kế thừa và phát triển của các nội dung TLV học ở lớp 9 bằng cách so sánh với nội dung các kiểu văn bản đã học ở những lớp dưới.

- Kỹ năng: - Rèn luyện kĩ năng tổng hợp về TLV. - Thái độ: - Có thái độ nghiêm túc trong việc thực hiện những vấn đề tổng hợp.

II. Chuẩn bị II. III. Tổ chức giờ học * Hoạt động khởi động GV: Tiết trước các em đã được củng cố về các thể loại TLV trong chương trình ngữ văn 9, giờ này để giúp các em củng cố các kiến thức cơ bản về TLV trong văn 9 kì I, chúng ta cùng nhau đi tìm hiểu lại một lần nữa.

II. Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

* Hoạt động cá nhân Câu 5. Sử dụng đối thoại, độc ? Em hiểu thế nào là đối thoại, độc thoại và thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự: độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự? a. Đối thoại: Là hình thức trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người trong v/bản được thể hiện bằng dấu hai chấm và dấu gạch đầu dòng trước mỗi lời trao, lời đáp. b. Độc thoại: Là lời nói của 1 người nào đó không nhằm vào ai hoặc nói với chính mình, trong văn bản người độc thoại nói thành lời trước câu nói có gạch đầu dòng. c. Độc thoại nội tâm: Người độc thoại không cất thành tiếng và trước câu nói không có gạch đầu dòng. * Vai trò: Đối thoại, độc thoại nội ? Các yếu tố này có vai trò ntn trong văn tâm trong văn bản tự sự đi sâu vào nội tâm nhân vật thấy rõ diễn biến 358

bản tự sự?

* Thảo luận đôi bạn ? Ở lớp 6 em đã học về mấy ngôi kể? Là những ngôi kể nào? Lớp 9 giới thiệu thêm nội dung gì? Em có thể chuyển đổi ngôi kể ntn?

Lấy ví dụ về các tác phẩm đã học sử dụng ngôi kể thứ 1 và thứ 3? người kể?

tâm lí n/vật bộc lộ được t/cảm của n/vật giúp bài văn sinh động hấp dẫn.

Câu 6. Người kể và ngôi kể trong văn bản tự sự: - Ngôi thứ nhất, ngôi thứ ba - L9: Người kể chuyện trong v/bản t/sự * Ví dụ: Ngôi kể thứ 1: Bé Hồng (những ngày thơ ấu) - Ngôi kể thứ 3: Tâm trạng ông Hai Thu trong "Làng" - Kể qua ngôn ngữ 1 nhân vật trong truyện (ngôi vô nhân xưng không xuất hiện) nhập vai nói hộ những suy nghĩ của anh thanh niên (Lặng lẽ Sa Pa)

? Vai trò của mỗi loại người kể nêu trên?

* Vai trò: - Ngôi 1: Người kể có thể trực tiếp kể những gì mình thấy hoặc trải qua trực tiếp nói ra cảm tưởng và suy nghĩ của mình.

- Ngôi 3: Người kể tự do thể hiện những gì diễn ra 1 cách khách quan, thuận lợi trong việc bao quát các đối tượng.

=> Thay đổi điểm nhìn giúp tác giả bộc lộ - Người kể qua ngôn ngữ 1 nhân tư tưởng, t/cảm, suy nghĩ của mình 1 cách vật tạo ra cái nhìn nhiều chiều: => sống động (trực tiếp; gián tiếp khi miên tả kh/quan; khi đi sâu vào t/lí n/vật)

359

? Văn bản tự sự có mấy phần? Nêu rõ từng *. Bố cục của văn bản tự sự phần? Tại sao khi viết bài văn tự sự phải có a. Mở bài: Giới thiệu chung về đầy đủ 3 phần? n/vật, sự việc b. Thân bài: Diễn biến sự việc ? So sánh sự giống và khác nhau giữa nội c. Kết bài: Kết thúc sự việc, cảm dung văn bản tự sự đã học ở lớp dưới với nội nghĩ của bản thân. dung văn bản tự sự học ở L9?

Câu 7. So sánh sự giống và khác nhau: Thảo luận nhóm a. Giống nhau: Đều có n/vật chính và 1 số nhân vật phụ: có cốt truyện. b. Khác nhau: L9 có thêm: + Sự kết hợp giữa tự sự, biểu cảm và miêu tả nội tâm. + Kết hợp tự sự và các yếu tố nghị luận. + Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự. + Người kể chuyện và vai trò của người kể chuyện trong văn bản tự sự, ngôi kể Câu 8. Trong 1 văn bản có đủ các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận mà vẫn gọi đó là văn bản H/sinh đang trong giai đoạn luyện tập nên tự sự vì các yếu tố ấy chỉ có ý nghĩa phải rèn luyện theo những yêu cầu chuẩn mực bổ trợ nhằm làm nổi bật phương của nhà trường -> Khi trưởng thành có thể thức chính là phương thức tự sự. viết tự do phá cách như các nhà văn. * Khi gọi tên một văn bản, người ta căn cứ vào phương thức biểu đạt chính của văn bản đó. Vớ dụ: ? Tại sao trong 1 văn bản có đủ các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận mà vẫn gọi là văn bản tự sự? Nêu rõ các khả năng kết hợp cuả các kiểu loại văn bản?

- Phương thức tái tạo hiện thực bằng cảm xúc chủ quan: Miêu tả - Phương thức lập luận: văn bản nghị luận.

- Phương thức tác động vào cảm xúc: biểu cảm. * Trong thực tế, ít gặp hoặc không có 1 văn bản nào "thuần khiết" đến 360

mức chỉ vận dụng một phương thức biểu đạt duy nhất.

IV. Hoạt động vận dụng/ mở rộng ( 2p) )Nhấn mạnh việc nắm chắc kiểu bài văn bản tự sự sẽ giúp các em học tập tốt hợp kiến thức văn và tiếng việt, biết vận dụng kiến thức văn và tiếng việt vào làm bài văn của mình. Ôn tập phần văn.

6. Rút kinh nghiệm Ngày

Ngày soạn: 4/12/2019 Ngày dạy: Bài 16 TIẾT 84 . ÔN TẬP TẬP LÀM VĂN (tiếp) A. Mục tiêu cần đạt: 1. Hệ thống hóa kiến thức về Tập làm văn đã học.

2. Tích hợp với Tiếng Việt và Văn.

3. Rèn kĩ năng tổng hợp kiến thức.

B. Chuẩn bị: -Giáo viên :Chuẩn bị bài PP: Thảo luận, đàm thoại..

-Học sinh:Chuẩn bị các câu hỏi và bài tập trong SGK. C. Tổ chức các hoạt động dạy và học: I.Hoạt động khởi động II. Hoạt động hình thành kiến thức mới

GV hướng dẫn hs thảo luận theo từng câu hỏi.

.

9 Câu 9:Khả năng kết hợp a, Tự sự + Miêu tả +Nghị luận +Biểu cảm + Thuyết minh.

361

b, Miêu tả +Tự sự +Biểu cảm +Thuyết minh. c,Nghị luận+Miêu tả +Biểu cảm +Thuyết minh. d, Biểu cảm +Tự sự +Miêu tả +Nghị luận.

10,Câu 10 :Giải thích a, Bố cục ba phần là bố cục mang tính qui phạm đối với học sinh khi viết bài Tập làm văn. Nó giúp cho học sinh bước đầu làm quen với tư duy cấu trúc khi xây dựng văn bản. b, Một số tác phẩm tự sự đã được học không phải bao giờ còng phân biệt rõ bố cục ba phần nói trên vì các nhà văn quan tâm đén vấn đề tài năng và cá tính sáng tạo.

11. Câu 11 Những kiến thức và kĩ năng về kiểu văn bản tự sự của phần Tập làm văn đã soi sáng thêm rất nhiều cho việc đọc -hiểu văn bản,tác phẩm văn học tương ứng trong sách giáo khoa.

- Các kt, kĩ năng đó là: Các hiểu biết về yếu tố miêu tả, nghị luận, biểu cảm, các hiểu biết về đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm, ngôi kể.

Ví dụ: - TP "Làng" của Kim Lân: Yếu tố đối thoại, độc thoại, miêu tả nội tâm, yếu tố nghị luận sẽ giúp ta hiểu và rung cảm trước diễn biến tâm trạng của ông Hai, 1 người nông dân yêu làng, yêu nước, quyết tâm đi theo k/c.

- TP " Lặng lẽ sa Pa": Ngôi kể và người kể giúp ta hiểu rừ hơn về tập thể những con người lao động mới, âm thầm cống hiến cho TQ một cách tự nguyện- yếu tố miêu tả cho ta hiểu hơn về chất trữ tình đậm đà của câu chuyện

2) Trong truyện ngắn Làng của Kim Lân có 2 đoạn đối thoại giữa bà chủ nhà và vợ chồng ông Hai rất thỳ vị: a. Cuộc đối thoại thứ nhất: Bà chủ nhà trục xuất vợ chồng ông Hai: " Sáng hôm nay, lúc bà Hai sắp sữa đi hàng thỡ mụ chủ nhà không biết đi đâu về, mụ đứng dạng háng ở ngoài sân nói chừ vào: - Bà lóo chưa đi hàng cơ à? Muộn mấy?...

- Chưa bà ạ. Mời bà vào chơi trong này.

12. Câu 12 - Vâng bà để mặc em . À bà Hai này

362

Những kiến thức và kĩ năng về tác phẩm tự sự của phần Đọc hiểu văn bản và phần Tiếng Việt tương ứng đã cung cấp cho học sinh những tri thức cần thiết để làm bài văn tự sự. Cung cấp cho các em đề tài, nội dung , cách kể chuyện, cách dùng các ngôi kể, người kể chuyện, cách dẫn dắt xây dựng và * VD: Truyện" CLN" gợi ý cho cách miêu tả nhân vật, sự việc.. vận dụng ngôi kể thứ 1 khi viết các đề Ví dụ: Từ các bài: Lão Hạc, Chiếc lược ngà, văn kể lại giấc mơ, một cuộc gặp gì thầy Lặng lẽ Sa Pa ...học sinh học tập được cách cô giáo cũ. kể chuyện ở ngôi thứ nhất xưng Tôi,ngôi thứ ba,về cách kết hợp tự sự, biểu cảm và nghị luận với miêu tả. *Luyện tập: Viết đoạn văn ngắn với nội dung tự chọn về một cuộc đối thoại giữa hai người.

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) Tìm một đoạn văn trong các văn bản đx học có sử dụng các yếu tố nghị luận, miêu tả nội tâm V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) -Hướng dẫn về nhà: Ôn tập lại toàn bộ nội dung phần Tập làm văn đã học.

6.Rút kinh nghiệm Ký duyệt: Ngày 7/12/2019

Ngày soạn: 4/12/2019 Ngày dạy: Bài 16 Tiết 85: TẬP LÀM THƠ TÁM CHỮ( Tiếp tiết 54) A. Mục tiêu cần đạt: 363

Giúp học sinh - Nắm được đặc điểm, khả năng miêu tả, biểu hiện phong phú của thể thơ tám chữ.

- Qua hoạt động tập làm thơ tám chữ mà phát huy tinh thần sáng tạo, sự hứng thú trong học tập, rèn luyện thêm năng lực cảm thụ cho HS. B. Chuẩn bị: Giáo viên:- Hướng dẫn học sinh sưu tầm, nắm vững đặc điểm của thơ tám chữ.

C.Tiến trình dạy học: I.Hoạt động khởi động ? Đọc một bài (hoặc một đoạn) thơ tám chữ mà em đã được học hoặc được đọc. Phân biệt các đặc điểm của thơ tám chữ qua bài vừa đọc.

II. Hoạt động hình thành kiến thức mới HS đọc bài tập. HS suy nghĩ ( 1. Điền từ.

2’) Sau đó lên bảng điền Chọn các từ: bay lên, đi lên, đi tới , đi qua, dữ dội, HS nhận xét, GV chốt lại. bão tố, loài sên, ốc sên để điền vào dấu ba chấm.

Yêu biết mấy những con đường...

Hai cánh tay như hai cánh ...

Ngực dám đón những phong ba..

Chân đạp bùn không sợ...

- Câu 1: đi tới - Câu 2: bay lên GV hướng dẫn - Câu 3: dữ dội - Ít nhất 4 câu (nhưng cố gắng - Câu 4: loài sên làm được 1 bài) 2. Sử dụng cách ngắt nhịp 3/2/3 hoặc 3/3/2 để làm - Đúng nhịp: 3/2/3 hoặc 3/3/2 một bài thơ tám chữ có chủ đề ca ngợi Tổ quốc hoặc - Vần chân liền hoặc giãn cách anh bộ đội.

HS tự làm (cá nhân ) sau đó a. Tập làm 1 bài (4 câu) HS đọc bài làm GV cho các em nhận xét theo các yêu cầu: chủ đề, số câu, vần, nhịp Bước 2: Hoạt động nhóm ? Còng với chủ đề trên, mỗi nhóm tiếp tục làm 1 bài thật hoàn chỉnh (ít nhất bốn khổ, mỗi khổ 4 câu) b. Tập làm một bài thơ tám chữ hoàn chỉnh Đại diện nhóm đọc, trình bày rõ nội dung, nghệ thuật của bài 364

thơ vừa làm.

GV chọn, đọc một bài hay nhất, khắc sâu 1 lần về thơ tám chữ cho HS. IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) Cho HS nhắc lại những đặc điểm của thơ tám chữ.

V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) Dặn HS nắm vững đặc điểm của thể thơ. Vận dụng tập sáng tác 6. Rút kinh nghiệm : Ngày

Tuần 18( T86-T90) Ngày soạn:8/12/2019 Ngày dạy: Bài 17- Tiết 86+ 87 KIỂM TRA TỔNG HỢP HỌC KÌ I I. Mục đích yêu cầu - Qua bài kiểm tra nhằm đánh giá kiến thức tổng hợp của 3 phân môn Văn – Tiếng Việt – Tập làm văn của học sinh. Hình thức kiểm tra viết thời gian 90’ không kể thời gian giao đề.

- Rèn các kĩ năng trả lời câu hỏi và câu hỏi Đọc-hiểu và TLV ở các kiến thức kiểu bài tự sự II. Chuẩn bị Thầy: Nghiên cứu và ra đề, đáp án Trò: Ôn tập III. Lên lớp A. Tổ chức B. Kiểm tra: Ma trận Nội dung

Mức độ cần đạt Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Vận dụng

Tổng số

365

cao I. Đọc hiểu

Câu 1 - Ngữ liệu: Đoạn - Nhận diện thơ đó học trong tác giả, tác chương trình lớp 9 phẩm HK I. - Chỉ ra biện - Tiêu chớ lựa pháp tu từ,... nổi bật trong chọn ngữ liệu: đoạn thơ. + 01 đoạn thơ + Độ dài 28 - 34 chữ.

Câu 2 - Ngữ liệu: thành ngữ - Tiêu chớ lựa chọn: 2 thành ngữ liên đến các quan phương châm hội thoại.

Tổng Số câu Số điểm Tỉ lệ II. Tập làm văn

Câu 1: Trình bày suy nghĩ về vấn đề đặt ra trong đoạn thơ đọc hiểu ở phần I.1.

Câu 2: - Văn tự sự: từ văn bản trữ tình đó học trong chương trình ngữ văn 9 học kì 1, chuyển thành mộtcâu chuyện kể.

được Hiểu nội dung của đoạn thơ. Tác dông của biện pháp tu từ.

- Hiểu được ý nghĩa, xác định được mỗi thành ngữ liên quan đến phương châm hội nào thoại trong giao tiếp.

2

2

4

1

2

3

10%

20%

30% Viết một đoạn văn

Viết một bài văn

366

Tổng Số câu Số điểm Tỉ lệ Tổng Số câu cộng Số điểm Tỉ lệ

1

1

2

2

5

7

20%

50%

70%

2

2

1

1

6

1

2

2

5

10

10%

20%

20%

50%

100%

IV/ THIẾT KẾ ĐỀ KIỂM TRA DỰA TRÊN MA TRÂN. I. ĐỌC HIỂU: (3,0 điểm) Câu 1.( 2 điểm) Đọc đoạn thơ sau và trả lời những câu hỏi bên dưới: Giờ cháu đó đi xa. Có ngọn khói trăm tàu Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở: - Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?

(Ngữ văn 9 - tập I) a. Đoạn thơ trên trích từ tác phẩm nào? Tác giả là ai? a. Xác định biện pháp tu từ em cho là hay nhất và giá trị của biện pháp tu từ đó. b. Nêu nội dung chính của đoạn thơ trên. câu 2. (1 điểm) Giải thích nghĩa các thành ngữ sau và cho biết mỗi thành ngữ liên quan đến phương châm hội thoại nào: - ông nói sấm, bà nói chớp - Đi thưa, về trình II. LÀM VĂN: (7,0 điểm) Câu 1. ( 2 điểm) Từ nội dung của đoạn thơ ở phần I.1, em hóy viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về tình bà chỏu. ( Từ 10 đến 12 dũng ) Câu 2. ( 5 điểm) Em hóy đóng vai người lính chuyển bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu thành một câu chuyện kể. Đáp án và biểu điểm Phầ n

Hướng dẫn chấm

Điểm

I. ĐỌC- HIỂU ( 3,0 điểm) I

1a Tác giả: Bằng Việt

0.25

367

0.25

Tác phẩm: Bếp lửa

1b - Biện pháp tu từ tiêu biểu nhất được sử dụng trong đoạn thơ: điệp 0.25 từ, câu hỏi tu từ, ẩn dụ. (Chọn một biện pháp) - Tác dông của biện pháp nghệ thuật vừa nêu 0.25 1c

Nội dung chính của đoạn thơ: Người cháu giờ đó đi xa, đến những 1.0 phương trời rộng mở với đầy đủ tiện nghi (khói trăm tàu, lửa trăm nhà) nhưng vẫn không lúc nào thôi thương nhớ về bà, về bếp lửa của bà, thương nhớ vế quê hương đất nước .

2

Học sinh xác định được nghĩa của từng thành ngữ và mỗi thành ngữ liên quan đến phương châm hội thoại: -ông nói sấm, bà nói chớp: mỗi người nói một đề tài không liên 0.5 quan với nhau -> phương châm quan hệ -Đi thưa, về trình: phải biết thưa gửi người lớn khi đi, khi về thỡ 0.5 phải trình -> phương châm lịch sự II. LÀM VĂN ( 7,0 điểm)

II

1

Từ nội dung của đoạn thơ ở phần 1.I, em hóy viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về tình bà chỏu. ( Từ 10 đến 12 dũng )

2.0

a. Đúng hình thức đoạn văn.(mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn)

0.25

b. Xác định đúng nội dung trình bày trong đoạn văn.

0.25

c. Triển khai nội dung đoạn văn hợp lý. Có thể theo các ý sau: 1.0 - Tình bà chỏu là một thứ tình cảm vụ cựng gần gũi, thiờng liờng đối với mỗi người.

- Tình cảm của bà đối với cháu: bà dạy dỗ, quan tâm, thương yêu, nhắc nhở,....(dẫn chứng) - Tình cảm của cháu đối với bà: biết ơn, thương yêu, kính trọng bà, ...

- Nêu nhận thức và hành động của bản thân. d. Sáng tạo, cách diễn đạt độc đáo , có suy nghĩ riêng về vấn đề 0.25 nghị luận.

2

e. Chính tả: Đảm bảo những quy tắc về chính tả, dùng từ, đặt câu

0.25

Em hóy đóng vai người lính chuyển bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu thành một câu chuyện kể.

5.0

a. HS chọn ngụi kể phự hợp: ngụi kể thứ nhất 0.5 Đảm bảo cấu trúc của một bài văn tự sự: có đầy đủ Mở bài, Thân bài, Kết bài.

368

Mở bài: giới thiệu được vài nột về tình đồng chí và những kỉ niệm của người lính về tình đồng chí.

Thõn bài: triển khai diễn biến củacâu chuyện Kết bài: kết thỳccâu chuyện và rỳt ra bài học. b. Xác định đúng nội dung câu chuyện: câu chuyện của người 0.5 lính về cơ sở hình thành của tình đồng chí, những biểu hiện cao đẹp của tình đồng chí và biểu tượng đẹp về tình đồng chí. c. Triển khai hợp lớ nội dung trình tự củacâu chuyện; kết hợp tốt các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận, đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm.

- Xác định đúng ngôi kể chuyện: Ngôi thứ nhất

3.0

Học sinh có thể trình bày các chi tiết theo nhiều cách nhưng về cơ bản, cần đảm bảo những ý cơ bản sau: 1. Cơ sở của tình đồng chí: - Giới thiệu về làng quê của người lính: nghèo khó, xuất thân từ nông dân.

- Cùng chung lí tưởng, cùng chung nhiệm vụ chiến đấu chống giặc ngoại xâm nên họ đó gặp nhau trong hàng ngũ cách mạng và trở thành đồng chí, tri kỉ của nhau.

2. Những biểu hiện cao đẹp của tình đồng chí: - Họ sẵn sàng gỏc lại tình cảm riờng: gia đình, quờ hương,... vì nghĩa lớn.

- Mặc dù dứt khoát ra đi nhưng trong lũng người lính vẫn không nguôi thương nhớ về gia đình, nhớ về quờ nhà.

- Họ cùng nhau trải qua những khó khăn, gian khổ của cuộc đời người lính: sốt rét rừng, thiếu thốn vật chất, thuốc men, thời tiết khắc nghiệt,...

- Tình đồng chí, đồng đội giúp người lính vượt qua mọi khó khăn.

3. Biểu tượng đẹp của tình đồng chí: - Đêm đông, giữa cảnh rừng hoang sương muối, người lính đứng phục kích trong tư thế chủ động, họ luôn sát cánh bên nhau trong một hoàn cảnh vụ cựng khắc nghiệt.

- Trong khung cảnh đó, người lính còn có thờm một người bạn nữa, đó là trăng. Trên trời, vầng trăng tròn đang tỏa sáng, người lính cảm nhận như trăng treo đầu súng. Hình ảnh đầu súng trăng treo mang nhiều ý nghĩa, hài hũa bổ sung cho nhau, trở thảnh biểu tượng đẹp của tình đồng chí.

369

- Suy nghĩ về người lính trong thời kì kháng chiến và liờn hệ, rỳt ra bài học cho bản thõn. d. Sáng tạo: trong cách kể chuyện, kết hợp nhuần nhuyễn các yếu 0.5 tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận, đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm. Lời kể mạch lạc, trong sáng e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, chuẩn ngữ 0.5 pháp của câu, ngữ nghĩa của từ Tổng điểm

10.0

4. Củng cố, dặn dò - Nhận xét giờ làm bài . Rút kinh nghiệm Ngày

Ngày soạn: 10/12/2019 Ngày dạy: Bài 17 .Tiết 88. Hướng dẫn đọc thêm: NHỮNG ĐỨA TRẺ ( trích - Những ngày thơ ấu” M. Go-rơ-ki ) A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: - Cảm nhận đuợc hoàn cảnh của những đứa trẻ đáng yêu sống thiếu tình thuơng và hiểu đuợc nghệ thuật kể chuyện của M. Go-rơ-ki trong đoạn trích Những đứa trẻ.

- rèn kĩ năng đọc, tóm tắt văn bản tự sự cho hs.

- Bồi dưỡng tình cảm thuơng yêu đối với những em bé có cảnh ngộ khó khăn, éo le.

B. Chuẩn bị: Giáo viên; - Soạn giáo án.

- PP: Phân tích, bình giảng, đàm thoại Học sinh: Đọc, tóm tắt và trả lời câu hỏi.

C. Tiến trình dạy học: 370

I.Hoạt động khởi động ? Qua việc tìm hiểu văn bản “ Cố hương”, em thấy tình cảm của nhà văn đối với quê hương ntn. Em học tập đợc điều gì.

II. Hoạt động hình thành kiến thức mới * Hoạt động 1 : Giới thiệu chung - Mục tiêu: HS nắm được tác giả, tác phẩm, bố cục , ptbđ - PP, kĩ thuật: Đàm thoại - Sản phẩm hoạt động: phiếu học tập HS đọc chú thích SGK/ 232.

GV bổ sung.

Mác xim Go - rơ là nhà văn Nga nổi tiếng với bộ ba tiểu thuyết tự thuật thời thơ ấu (1913 - 1914); kiếm sống (1915 - 1916) những trường đại học của tôi (1923) đoạn trích những đứa trẻ ở chương IX của tác phẩm những ngày thơ ấu

I. Giới thiệu chung:(20p) 1. Tác giả: - Mác-xim Go-rơ-ki(18681936), là bót danh của A-lếchxây Pê-Scốp.

- Là một trong những nhà văn lớn nhất của nớc Nga và thế giới thế kỉ xx.

- Sớm mồ côi, phải làm nhiều nghề.

- Những sáng tác; + Bộ ba tiểu thuyết tự thuật: thời thơ ấu; Kiếm sống; Những trường đại học của tôi. + “ Người mẹ”.

2. Văn bản: - Tác phẩm gồm 13 chơng, theo lối tự thuật.

- Đoạn trích thuộc chương 9.

GV nói thêm về nội dung tư tưởng của tác phẩm “ Người mẹ”. ? Đoạn trích thuộc chương thứ mấy.

3. Đọc và tóm tắt: GV nói rõ thêm đặc điểm của tiểu thuyết tự thuật( SGV trang 238 ).

Gv hướng dẫn đọc và đọc 1 đoạn( đến mặt sầm 4. Chú thích: lại).

Hai hs đọc đến hết.

Gọi 1 hs tóm tắt toàn văn bản. GV cho các em nhận 5 Bố cục: xét, bổ sung sau đó gv hoàn chỉnh bài tóm tắt cho các em. ? Xác định bố cục văn bản.( Thảo luận nhóm) - Phần 1: từ đầu đến ấn em nó cói xuống: Tình bạn

371

trong trắng; II.Tìm hiểu thêm văn - Phần 2: tiếp đó đến cấm không được đến nhà tao: bản:(17p) Tình bạn bị cấm đoán; 1. Tình bạn của A-li-ô-sa và những đứa trẻ hàng xúm.

- Phần 3: còn lại: Tình bạn vẫn tiếp diễn. ? Từ bố cục em thấy diễn biễn biến của truyện được xây dựng theo trình tự nào?

-Theo trình tự tg, xoay quanh cuộc trò chuyện của ba đứa trẻ... * Hoạt động 2. Tìm hiểu văn bản : - Mục tiêu : HS tìm hiểu nd đoạn trích - PP, kĩ thuật : đàm thoại, giảng bình; động nóo, lắng nghe, phản hồi tích cực - Sản phẩm hoạt động: phiếu học tập, nội dung ghi vở ? Trong 3 phần đã chia những chi tiết nào xuất hiện ở cả phần 1 và phần 3 Những đứa trẻ, những con chim, truyện cổ tích, người dì ghẻ, người bà hiền hậu ? Sự lặp lại của những chi tiết đó có ý nghĩa gì?

Tạo nên sự kết nối chặt chẽ giữa 3 đoạn và gây ấn tượng lắng đọng ở bạn đọc. *) Hoàn cảnh sống: Gv nêu vấn đề để hs thấy các chi tiết xuất hiện ở phần đầu lại xuất hiện ở phần cuối tạo sự kết nối chặt chẽ gây ấn tượng lắng đọng ở người đọc. ? Gia đình ông bà ngoại Ali-ô-sa và gia đình những đứa trẻ có điểm gì khác nhau?

- Là hàng xãm nhưng thuộc những thành phần xã hội khác nhau: một bên là dân thường, một bên là quan chức giàu sang. ?Sự khác nhau đó đã có tác động như thế nào đến mối quan hệ của bọn trẻ?

- Ông đại tá không cho những đứa con của mình chơi với Ali-ô-sa. ? Bên cạnh sự khác biệt về thành phần xã hội như vậy, chúng còn có điểm rất giống nhau về hoàn → Thiếu tình thương, thiếu bàn cảnh sống. Đó là gì? taychăm sóc của người mẹ, - Bố A-li-ô-sa mất sớm, mẹ đi lấy chồng khác. Em không được yêu thương, chăm có mẹ mà như không. Em thường bị ông ngoại chút đánh đòn, chỉ có bà ngoại là người hiền hậu và 372

thương em.

- Mấy đứa trẻ con ông đại tá tuy sống trong giàu sang nhng còng chẳng sung sướng gì. Mẹ chúng chết, chúng phải sống với dì ghẻ. Bố chúng hay cấm đoán và đánh đòn. ?E m có nhận xét gì về hoàn cảnh của 3 đứa trẻ? ? Ali-ô-sa đã có công gì đối với bọn trẻ?

- Ali-ô-sa đã cứu 1 đứa trẻ bị ngã xuống giếng... ? Sau khi cứu đứa nhỏ, chúng đã bị những người lớn đối xử ntn?

- Không cho chúng gặp nhau ? Sau gần 1 tuần không gặp nhau, khi gặp lại, chúng có hành động cử chỉ ra sao?

- Trò chuyện với nhau ? Trong câu chuyện của bọn trẻ, điều gì được chúng đề cập đến đầu tiên?

- Các bạn có bị ăn đòn không? ? Vì sao lời đầu tiên Alíôa lại hỏi điều đó?

- Bọn bạn bê đó đã để em ngã xuống giếng khó mà tránh được đòn. Bản thân cậu ta còng thường bị ăn đòn. ? Trước việc lũ bạn bị ăn đòn, Alíôa có thái độ ntn?

Vì sao cậu lại có thái độ đó?

- Ali ô sa- Khó mà tin rằng... tức thay cho chúng. ? Chúng còn nói chuyện với nhau về việc gì nữa?

- Bát chim... ? Em có nhận xét gì về cách kể chuyện của tác giả ở những chi tiết này? *) Sử dụng ngôn ngữ đối thoại của nhân vật.

- Chúng quí mến và gắn bó với nhau, bất chấp sự cách bức.

?Thông qua cuộc đối thoại đó ta thấy những đứa trẻ và Ali-ô-sa có quan hệ với nhau ntn? Nguyên nhân nào dẫn đến mqh thân thiết gắn bó đó? * Hoàn cảnh sống thiếu tính thương giống nhau 373

khiến A-li-ô-sa thân thiết với mấy đứa trẻ kia và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng Go-rơ-ki khiến mấy chục năm sau ông vẫn còn nhớ như in và kể lại hết sức xúc động GV cho hs luyện tập: - Đọc diễn cảm 1 đoạn. ? Em suy nghĩ gì về hoàn cảnh của những em nhỏ trong truyện.

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) Cảm nhận của em về nhân vật Alớoa GV chốt lại nội dung bài học.

V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) Về tiếp tục tóm tắt văn bản. Tìm những thành công nghệ thuật của truyện.

6. Rút kinh nghiệm : Ngày

Ngày soạn: 10/12/2019 Ngày dạy Bài 17.Tiết 89. Hướng dẫn đọc thêm: NHỮNG ĐỨA TRẺ Trích " Những ngày thơ ấu”- M. Go-rơ-ki A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: - Cảm nhận được hoàn cảnh của những đứa trẻ đáng yêu sống thiếu tình thuơng và hiểu đuợc nghệ thuật kể chuyện của M. Go-rơ-ki trong đoạn trích Những đứa trẻ.

- rèn kĩ năng đọc, tóm tắt văn bản tự sự cho hs.

- Bồi dưỡng tình cảm thương yêu đối với những em bé có cảnh ngộ khó khăn, éo le B.Chuẩn bị: GV hướng dẫn học sinh đọc, tóm tắt và tiếp tục tìm hiểu văn bản.

C. Tiến trình dạy học: I.Hoạt động khởi động 374

? Những hiểu biết của em về nhà văn Go-rơ-ki và tác phẩm “ Thời thơ ấu”. ? Truyện kể về tình bạn giữa A-li-ô-sa và những đứa trẻ con đại tá ntn.

GV giới thiệu bài: II. Hoạt động hình thành kiến thức mới * Hoạt động 2. Tìm hiểu văn bản : 27p - Mục tiêu : HS tìm hiểu nd đoạn trích - PP, kĩ thuật : Thảo luận, giảng bình; động nóo, lắng nghe, phản hồi tích cực - Sản phẩm hoạt động: phiếu học tập, nội dung ghi vở GV hướng dẫn hs theo dõi văn bản, tìm các chi tiết truyện và trả lời câu hỏi. ? Trước khi quen thân với những đứa trẻ hàng xãm, A-li-ô-sa đã quan sát chúng ntn.

-Cậu chỉ biết ba đứa cùng mặc áo cánh và quần dài màu xám, cùng đội mũ như nhau.

Chúng có khuôn mặt tròn, mắt xám và giống nhau..( khi cậu nhìn sang nhà hàng xãm ). ? Khi (A-li-ô-sa) những đứa trẻ kể về chuyện mẹ chết, tâm trạng và dáng vẻ của chúng được tác giả miêu tả qua những chi tiết nào?

- Khi mấy đứa trẻ kể chuyện mẹ chết,chỉ còn dì ghẻ mà chúng gọi là mẹ khác rồi lặng đi “ Chúng ngồi sát vào nhau"như những chú gà con”. ? Tác giả dùng biện phát nghệ thuật gì? giúp người đọc liên tưởng điều gì? ? Nhận xét về sự so sánh đó.

- Sự so sánh chính xác toát lên niềm thông cảm của A-li-ô-sa với nỗi bất hạnh của các bạn nhỏ. ? Khi ông đại tá xuất hiện và quát tháo lũ trẻ, A-li-ô-sa quan sát và nhận xét ntn.

-.khiến tôi nghĩ đến những con ngỗng ngoan ngoãn.

2. Những quan sát và nhận xét tinh tế của A-li-ô-sa.(20p)

- Bằng cách so sánh chính xác khiến ta liên tưởng cảnh lũ gà con sợ hãi co cụm vào nhau khi nhìn thấy diều hâu → sự thông cảm của A-li-ô-sa với nỗi bất hạnh của các bạn nhỏ

- So sánh → vừa thể hiện dáng dấp bên ngoài 375

của 3 đứa trẻ, vừa thể hiện thế giới nội tâm của chúng ? Tác giả còn kể tiếp “ cha bao giờ chúng nói một lời nào về bố và dì ghẻ”.Em nhận xét gì về nhận xét đó của cậu bé.

- Cậu rất thông cảm với cuộc sống thiếu tình thương của lũ trẻ hàng xãm. ? Qua những quan sát và nhận xét của A-li-ôsa, em thấy A-li-ô-sa là một cậu bé ntn. *Em rất căm ghét kẻ thô bạo, thương người yếu đuối đơn độc. * Thảo luận nhóm bàn:Trong phần trích, qua câu chuyện của A-li-ô-sa với 3 đứa trẻ, ta thấy có những câu chuyện cổ tích lồng ghép vào trong câu chuyện đời thường. Những câu chuyện đó được lồng ghép như thế nào?

→Ali-ô-sa đồng cảm với cuộc sống thiếu tình thương của các bạn nhỏ *) A-li-ô-sa là một cậu bé tinh tế và nhạy cảm.

3. Chuyện đời thường và truyện cổ tích(10p) - Chuyện đời thường và chuyện cổ tích lồng vào nhau qua chi tiết dì ghẻ - Qua chi tiết người "mẹ thật" - Qua hình ảnh người bà nhân hậu

III. Tổng kết:(4p) 1. Nghệ thuật: - Tiểu thuyết tự thuật; - Đan xen giữa chuyện đời thường ? Đoạn truyện có những đặc sắc về nghệ thuật và chuyện cổ tích. ntn.

2. Nội dung: GV gợi ý và dẫn dắt hs: Kể lại tình bạn thân thiết giữa cậu - Thể loại? bé A-li ô-sa với mấy đứa trẻ sống - Các chi tiết lặp lại ở phần đầu và phần cuối thiếu tình thương bất chấp những có tác dông gì? cản trở trong quan hệ xã hội lúc bấy - Đặc biệt nghệ thuật đan xen giữa chuyện giờ. đời thường và chuyện cổ tích có hiệu quả ntn?

V.Luyện tập(3p) GV cho hs tìm những đoạn minh hoạ.

Tìm một số hình ảnh ba đứa trẻ + A-li-ô-sa liên tưởng đến mụ dì ghẻ độc ác hàng xãm qua cảm nhận tinh tế của trong các truyện cổ tích.

A-li-ô-sa rồi phân tích. + Hình ảnh người bà hiền hậu Có lẽ tất cả các bà đều tốt. + Cậu con trai lớn của đại tá hay nói: ngày trước, trước kia, đã có thời..

GV khái quát những đặc sắc về nghệ thuật.

- GV hướng dẫn hs luyện tập: Các chi tiết: - Tức thì cả mấy đứa

376

- ..mấy thằng bé lần lượt chui qua.

IV. Hoạt động vận dụng ( 2p) Giáo viên chốt lại nội dung bài học qua 2 tiết.

V. Hoạt động tìm tòi mở rộng ( 1p) Tiếp tục ôn tập các nội dung để chuẩn bị làm bài kiểm tra học kì 1.

Xem trước bài Tập làm thơ tám chữ( tiếp ).

6. Rút kinh nghiệm Ngày

Ngày soạn: 20 /12/2019 Ngày dạy: Bài 17. Tiết 90: TRẢ BÀI KIỂM TRA TỔNG HỢP KỲ I A. Mục tiêu cần đạt: - Giúp học sinh thấy được ưu, nhược điểm của bài làm.

- Củng cố kiến thức và kỹ năng làm bài KT môn Ngữ văn.

B. Chuẩn bị: Giáo viên: - Chấm bài: Tập hợp ưu, nhược điểm của HS. - Hướng dẫn HS ôn tập.

Học sinh: - Ôn tập theo hướng dẫn của GV. C. Tiến trình dạy học: I.Hoạt động khởi động Giới thiệu bài: nêu mục đích, yêu cầu của giờ trả bài II. Hoạt động hình thành kiến thức mới

377

HS đọc lại đề bài. Cho HS xác định và đáp I Tìm hiểu đề, đáp án. án và biểu điểm tiết 82,83).

HS đọc đề TLV ? Xác định yêu cầu của đề bài. ? Ngoài phương thức tự sự là chính còn cấn phải kết hợp phương thức biểu đạt nào.

- Lập luận, miêu tả. ? Yếu tố nghị luận thể hiện rõ ở chỗ nào.

- Ý kiến , nhận xét, đánh giá của bản thân.

II. Nhận xét bài làm: - Yếu tố miêu tả nội tâm thể hiện như thế nào. * Ưu điểm: - Tỏ ra nắm được kiến thức và có kỹ năng làm bài.

GV nêu cụ thể những ưu điểm để HS phát - Kết hợp được yếu tố nghị luận và miêu huy. tả nội tâm trong làm văn tự sự. * Hạn chế: - Phần TLV: câu chuyện còn gượng ép, GV chỉ rõ những hạn chế trong bài làm các yếu tố kết hợp có nhưng còn mờ, kỹ của HS để các em khắc phục. năng dùng từ, viết câu văn nghị luận còn yếu.

Bước 1: GV trả bài để HS tự kiểm tra, tự - Một số bài làm còn quá sơ sài. sửa và trao đổi bài cho nhau để sửa các lỗi * Chữa bài: dùng từ, chính tả.

Bước 2: HS lên bảng sửa lỗi diễn đạt, dùng từ.

III. Trả bài Cho HS tập viết đoạn văn tự sự có yếu tố Kết quả bài làm nghị luận, miêu tả nội tâm. * Hướng dẫn về nhà : GV chốt lại yêu cầu của tóm tắt VB tự sự, bài văn tự sự kết hợp yếu tố nghị luận, miêu tả nội tâm. Đọc kỹ VB “Bàn về đọc sách”, trả lời câu hỏi. * Rút kinh nghiệm : Ngày

378

379