CHUYÊN ĐỀ HÔ HẤP Ở THỰC VẬT VÀ VẤN ĐỀ BẢO QUẢN CÀ PHÊ SAU THU HOẠCH Ở HƯỚNG HÓA

ĐỀ TÀI LL&PPDH SINH HỌC

vectorstock.com/23503038

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN TEST PREP PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

CHUYÊN ĐỀ HÔ HẤP Ở THỰC VẬT VÀ VẤN ĐỀ BẢO QUẢN CÀ PHÊ SAU THU HOẠCH Ở HƯỚNG HÓA (VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN) WORD VERSION | 2020 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

MỤC LỤC THIẾT KẾ CHUYÊN ĐỀ TÍCH HỢP LIÊN MÔN 2 Tên chuyên đề : HÔ HẤP Ở THỰC VẬT VÀ VẤN ĐỀ BẢO QUẢN CÀ PHÊ SAU THU HOẠCH Ở HƯỚNG HÓA ..................................................................... 2 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ......................................................................................... 2 1.1. Do xuất phát từ yêu cầu đổi mới PPDH hiện nay ................................................. 2 1.2. Do thực tiễn địa phương ....................................................................................... 3 II. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ ................................................................................... 3 1 . MỤC TIÊU DẠY HỌC CỦA CHUYÊN ĐỀ ............................................................ 3 1.1. Kiến thức .............................................................................................................. 3 1.2. Kỹ năng ............................................................................................................... 4 1.3. Thái độ ................................................................................................................ 4 1.4. Phát triển năng lực ............................................................................................... 4 2. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC .................................................................................. 5 3. Ý NGHĨA CỦA BÀI HỌC ........................................................................................ 5 4. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU: ..................................................................... 5 5. ĐỐI TƯỢNG CỦA BÀI HỌC: ................................................................................ 6 6. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC VÀ TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: ........................................... 6 TIẾT 1: Chuyển giao nhiệm vụ ................................................................................... 6 TIẾT 2: Hô hấp ở thực vật và các nhân tố ảnh hưởng đến hô hấp ở thực vật ............... 9 TIẾT 3: Thực trạng và biện pháp bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa ........ 16 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 23 PHỤ LỤC ................................................................................................................ 24

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

1

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

THIẾT KẾ CHUYÊN ĐỀ TÍCH HỢP LIÊN MÔN Tên chuyên đề : HÔ HẤP Ở THỰC VẬT VÀ VẤN ĐỀ BẢO QUẢN CÀ PHÊ SAU THU HOẠCH Ở HƯỚNG HÓA (Mức độ tích hợp: Vận dụng kiến thức liên môn) I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1.1. Do xuất phát từ yêu cầu đổi mới PPDH hiện nay Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện từng bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực người học, nghĩa là từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học được cái gì đến chỗ quan tâm học sinh vận dụng được cái gì qua việc học. Để đảm bảo điều đó, nhất định phải đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục theo định hướng phát triển năng lực người học.

Theo Giáo sư Đinh Quang Báo, trước hết, do mọi sự vật, hiện tượng trong tự nhiên và xã hội đều ít nhiều có mối liên hệ với nhau; nhiều sự vật, hiện tượng có những điểm tương đồng và cùng một nguồn cội. Để nhận biết và giải quyết các sự vật, hiện tượng ấy, cần huy động tổng hợp các kiến thức và kĩ năng từ nhiều lĩnh vực khác nhau.

Không phải ngẫu nhiên mà hiện nay đang ngày càng xuất hiện các môn khoa học “liên ngành”. Thứ hai, trong quá trình phát triển của khoa học và giáo dục, nhiều kiến thức, kĩ năng chưa hoặc chưa cần thiết trở thành một môn học trong nhà trường, nhưng lại rất cần chuẩn bị cho học sinh để họ có thể đối mặt với những thách thức của cuộc sống; do đó cần tích hợp giáo dục các kiến thức và kĩ năng đó thông qua các môn học.

[9].

Bên cạnh đó, các chủ đề liên môn, tích hợp có tính thực tiễn nên sinh động, hấp dẫn đối với học sinh, có ưu thế trong việc tạo ra động cơ, hứng thú học tập cho học sinh. Học các chủ đề tích hợp, liên môn, học sinh được tăng cường vận dụng kiến thức tổng hợp vào giải quyết các tình huống thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc[10].

Năm 2014 bộ giáo dục đã tập huấn cho giáo viên về dạy học phát triển năng lực ở trường THPT. Đối với giáo viên phổ thông, đây là vấn đề khá mới mẻ, chưa được nghiên cứu cụ thể và đầy đủ, nên việc áp dụng và công tác giảng dạy ở trường THPT còn hạn chế.

Từ những phân tích trên cho chúng ta thấy sự cần thiết của việc xây dựng các chuyên đề dạy học tích hợp trong dạy học hiện nay

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

2

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

1.2. Do thực tiễn địa phương Tôi đang là giáo viên Sinh học tại trường THPT Hướng Hóa, đóng tại thị trấn Khe Sanh- Huyện Hướng Hóa- Tỉnh Quảng Trị. Ở Hướng Hóa mùa thu hoạch cà phê chè vào tháng 10, 11 hàng năm. Vào mùa này điều kiện thời tiết không thuận lợi cho công tác bảo quản cà phê sau thu hoạch và trên thực tế người dân địa phương chưa áp dụng đúng kỹ thuật bảo quản làm ảnh hưởng xấu đến chất lượng hạt cà phê. Để hướng tới phát triển năng lực cho học sinh vận dụng hiểu biết về kiến thức hô hấp và kết hợp kiến thức các môn học liên quan như hóa học, công nghệ, địa lí để giải quyết một vấn đề trong thực tiễn là nâng cao chất lượng cà phê sau thu hoạch ở địa phương, từ đó xây dựng thương hiệu cà phê Khe Sanh, góp phần phát triển kinh tế bền vững của Huyện nhà.

Từ đó tôi quyết định xây dựng chuyên đề dạy học tích hợp “ Hô hấp ở thực vật với vấn đề bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa” II. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ 1 . MỤC TIÊU DẠY HỌC CỦA CHUYÊN ĐỀ 1.1. Kiến thức * Môn Sinh học 11 Bài 11 : Hô hấp ở thực vật - Trình bày được ý nghĩa của hô hấp.

- Trình bày được ti thể (chứa các loại enzim) là bào quan thực hiện quá trình hô hấp ở thực vật - Trình bày được hô hấp hiếu khí và sự lên men.

- Trình bày được mối quan hệ giữa hô hấp với quang hợp.

- Nhận biết được hô hấp sáng diễn ra ngoài sáng.

Bài 12: Ảnh hưởng của các nhân tố ngoại cảnh đến hô hấp - Nêu được các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hô hấp - Trình bày được ảnh hưởng của các nhân tố môi trường ở Hướng Hóa đến hô hấp của hạt cà phê sau thu hoạch - Liên hệ thực trạng bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa.

- Đề xuất các phương pháp bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa Bài 14: Thực hành: Chứng minh quá trình hô hấp tỏa nhiệt - Tiến hành được thí nghiệm chứng minh quá trình hô hấp tỏa nhiệt

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

3

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

* Môn công nghệ 10 - Trình bày được ảnh hưởng của điều kiện môi trường đến nông, lâm, thủy sản trong quá trình bảo quản * Môn Hóa học - Nhận biết được hiện tượng hô hấp ở thực vật thông qua tính chất hóa học đặc thù của CO2 là làm nước vôi trong bị vẫn đục và tính chất hóa học của O2 là duy trì sự cháy * Môn Địa lí (địa lí địa phương - địa lí 9) - Phân tích được các yếu tố khí hậu thời tiết của địa phương vào mùa thu hoạch cà phê 1.2. Kỹ năng - Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh, vận dụng.

- Rèn luyện kĩ năng khai thác kiến thức trong hình vẽ - Rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức hóa học để nhận biết hiện tượng hô hấp ở thực vật - Rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức địa lí địa phương trong phân tích các yếu tố khí hậu thời tiết của địa phương vào mùa thu hoạch cà phê.

- Rèn luyện kỹ năng sống : KN thể hiện sự tự tin khi trình bày trước lớp, tìm kiếm và xử lí thông tin, kỹ năng giao tiếp.

1.3. Thái độ - Ham mê nghiên cứu khoa học - Ứng dụng kiến thức Sinh học, Hóa học, Địa lí địa phương vào thực tiễn góp phần phát triển kinh tế của Huyện nhà.

1.4. Phát triển năng lực - Năng lực chung: Năng lực tự học, NL giải quyết vấn đề, NL tư duy sáng tạo, NL tự quản lý, NL giao tiếp.

- Năng lực chuyên ngành Sinh học:NL kiến thức Sinh học, NL nghiên cứu khoa học (KN quan sát, đo đạc, phân loại hay phân nhóm, tìm kiếm mối quan hệ, tính toán, xử lý và trình bày các số liệu, đưa ra các tiên đoán, hình thành nên giả thuyết khoa học)

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

4

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

2. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Chuyên đề chủ yếu sử dụng phương pháp dạy học dự án. Ngoài ra có kết hợp các phương pháp khác như hỏi đáp tìm tòi bộ phận, trực quan sinh động, thực hành thí nghiệm.

3. Ý NGHĨA CỦA BÀI HỌC - Giúp học sinh hiểu rõ bản chất của hiện tượng hô hấp ở thực vật, các yếu tố ngoại cảnh ảnh hưởng đến quá trình hô hấp ở thực vật, mối liên quan giữa hô hấp ở thực vật với bảo quản nông sản.

- Phát triển năng lực nghiên cứu khoa học từ việc giải quyết một vấn đề thực tế (Từ quan sát, tìm hiểu các phương pháp bảo quản cà phê sau thu hoạch của người nông dân địa phương, tìm mối liên hệ giữa phương pháp bảo quản với số lượng, chất lượng của hạt cà phê, giữa các yếu tố ngoại cảnh ảnh hưởng đến quá trình hô hấp ở thực vật với bảo quản nông sản để đưa ra được các tiên đoán, hình thành giả thuyết khoa học về phương pháp bảo quản cà phê sau thu hoạch một cách khoa học, hạn chế tối đa sự tiêu hao về số lượng, chất lượng sau bảo quản, góp phần phát triển kinh tế Huyện nhà) - Kết hợp, vận dụng kiến thức của nhiều môn học (Sinh học, công nghệ, địa lí địa phương, hóa học) để giải quyết một vấn đề trong thực tiễn ở địa phương (bảo quản cà phê và các nông sản khác sau thu hoạch).

4. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU: - Hình 11.1, 11.2, 11.3 SGK trang 47, 49 - Sơ đồ hình 12.1, 12.2 SGK trang 51, 52 - Một số hình ảnh thực tế về phương pháp bảo quản cà phê sau thu hoạch ở địa phương.

- Phiếu học tập - Đáp án phiếu học tập GĐ1 (đường phân) Nơi xảy ra

Tế bào chất

GĐ2 (hô hấp hiếu khí hoặc kỵ khí) Có oxi

Không có oxi

chất nền ti thể

Tế bào chất

GĐ3 (chuổi chuyền điện tử) màng trong của ti thể

Nguyên liệu

Glucôzơ

axit pyruvic→ axetyl Co A

axit pyruvic

NADH, FADH2, O2

Sản phẩm

axit

CO2, NADH,

rượu êtilic và

H2O

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

5

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

(vật chất)

pyruvic

FADH2

Năng lượng tạo ra

2 ATP

2 ATP

CO2, hoặc axit lactic 34 ATP

- Thiết bị hỗ trợ quay video 5. ĐỐI TƯỢNG CỦA BÀI HỌC: - Lớp 11 ban KHTN - Đặc điểm của học sinh : + Học tốt các môn tự nhiên + Yêu thích môn sinh học + Ham mê nghiên cứu, tìm hiểu thực tế + Năng động, sáng tạo, nhiệt tình, năng nổ + Có khả năng tự học, tự nghiên cứu tốt.

6. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC VÀ TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: ( Chuyên đề được thực hiện trong 3 tiết) TIẾT 1: Chuyển giao nhiệm vụ Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

a) Tình huống xuất phát: Chiếu một video thí nghiệm về hô hấp ở cây xanh Ở thực vật hô hấp có ở những đối tượng nào?

Vậy hô hấp là gì? Vai trò của hô hấp đối với đời sống thực vật? Những nhân tố môi trường nào ảnh hưởng đến hô hấp ở thực vật? Ứng dụng hiểu hiết về hô hấp vào bảo quản nông sản sau thu hoạch như thế nào để đem lại hiệu

- Xem phim - Xem phim - Thảo luận và đưa ra câu trả lời: có ở cây xanh, ở củ, quả, hạt,... sau thu hoạch.

quả kinh tế cao? Đó là nội dung của chuyên đề: Hô hấp ở thực vật và vấn đề bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa b) Học sinh xác định mục tiêu học tập của chuyên đề và xây dựng kế hoạch học tập (theo mẫu):

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

6

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

- Mục tiêu học tập của chuyên đề:...............

- Bảng kế hoạch học tập: TT Thời

Nội dung công

Phương pháp

Người Sản thực phẩm hiện

việc 1

.......

……..

……..

……..

……

2 … c) Giáo viên gợi ý thực hiện nhiệm vụ học tập *Tài liệu tham khảo: - SGK Sinh học 10,11; SGK Công nghệ 10; SGK Hóa học 10, 11; Địa lý địa phương lớp 9.

- Tham khảo các tài liệu trên Internet về hô hấp ở thực vật.

- Thâm nhập thực tế tìm hiểu điều kiện thời tiết ở Hướng Hóa vào mùa thu hoạch cà phê (tháng10, 11) ở trạm khí tượng thủy văn huyện Hướng Hóa.

- Thâm nhập thực tế tìm hiểu diện tích phát triển cà phê, năng suất cà phê mỗi năm của

- Ghi chép đầy đủ các hướng dẫn của giáo viên

huyện Hướng Hóa ở phòng Nông nghiệp Huyện.

- Thâm nhập thực tế tìm hiểu thực trạng bảo quản cà phê sau thu hoạch của các hộ nông dân và các nông trang ở Hướng Hóa.

- Thâm nhập thực tế tìm hiểu chủ trương phát triển kinh tế từ cây cà phê từ số liệu của phòng Nông nghiệp của huyện Hướng Hóa. d) Phân chia tổ chức lớp - Chia nhóm: Mỗi tổ một nhóm, có nhóm trưởng và thư ký.

- Yêu cầu mỗi nhóm thực hiện đầy đủ các nội dung của các nhiệm vụ học tập

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

7

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

- Gở rối những thắc mắc cho học sinh - GV dặn dò công việc chuẩn bị cho tiết 2: Mỗi nhóm phải có: + Bản kế hoạch thực hiện nhiệm vụ. + Bản báo cáo kết quả hoạt động nhiệm vụ 1,2,3,4.

- Ghi chép đầy đủ các hướng dẫn của giáo viên

- Chia sẻ những vướng mắc đối với nhiệm vụ được giao.

- Các nhóm phân công nhiệm vụ thực hiện kế hoạch

+ Nội dung báo cáo chuẩn bị trên Powerpoint (nhiệm vụ 1,2,3,4)

NỘI DUNG TIẾT 1: CÁC NHIỆM VỤ HỌC TẬP VÀ KẾ HOẠCH HỌC TẬP CHUYÊN ĐỀ Các nhiệm vụ học tập Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về khái niệm hô hấp ở thực vật.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu về cơ chế hô hấp ở thực vật.

Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu về hô hấp sáng và mối quan hệ giữa quang hợp và hô hấp trong cây.

Nhiệm vụ 4: Tìm hiểu về ảnh hưởng của các nhân tố môi trường đến hô hấp ở thực vật Nhiệm vụ 5: Tìm hiểu về ảnh hưởng của các nhân tố môi trường ở Hướng Hóa vào mùa thu hoạch cà phê đến hô hấp của cà phê sau thu hoạch.

Nhiệm vụ 6: Tìm hiểu về hô hấp và vấn đề bảo quản nông sản.

Nhiệm vụ 7: Tìm hiểu về thực trạng bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa. Đề xuất phương pháp bảo quản cà phê sau thu hoạch.

Nhiệm vụ 8: Đề xuất phương pháp bảo quản các loại nông sản khác.

Kế hoạch học tập chủ đề: TT

1

Thời lượng

6 ngày

Phương pháp

Nội dung công việc Tìm hiểu kiến thức theo các nội dung sau: - Hô hấp ở thực vật 1. Khái niệm, vai trò của hô hấp 2. Cơ quan và bào quan hô hấp

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

8

Người thực hiện

Nghiên cứu tài Cá liệu: SGK, nhân, -Nhóm mạng internet , tài liệu

Sản phẩm Bản báo cáo tóm tắt về hô hấp ở thực vật ảnh hưởng của các nhân tố môi

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

3. Cơ chế hô hấp khác.

4. Mối quan hệ giữa hô hấp và quang hợp - Ảnh hưởng của các nhân tố môi trường đến hô hấp 1. Nhiệt độ 2. Hàm lượng nước

trường đến hô hấp

3. Nồng độ O2 , CO2 Bản báo cáo tóm tắt nghề trồng cà phê và thực trạng

- Lược sử nghề trồng cà phê ở Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị - Chủ trương phát triển kinh tế từ cây cà phê ở Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị - Ảnh hưởng của điều kiện khí 2

7 ngày

bảo quản cà phê ở hướng hóa. Đề xuất

Phương hậu ở Hướng Hóa đến hô hấp pháp thực của hạt cà phê sau thu hoạch địa, điều - Thực trạng bảo quản cà phê tra ở Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị - Đề xuất phương pháp bảo quản cà phê phù hợp với khí hậu ở Hướng hóa

Nhóm

- Đề xuất biện pháp bảo quản nông sản khác

phương pháp bảo quản cà phê phù hợp với khí hậu ở Hướng hóa - Các video, phỏng vấn, video thí nghiệm thực tiễn.

TIẾT 2: Hô hấp ở thực vật và các nhân tố ảnh hưởng đến hô hấp ở thực vật Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

1. Kiểm tra sự chuẩn bị của các nhóm theo nhiệm vụ học tập + Bản kế hoạch thực hiện nhiệm vụ. + Bản báo cáo kết quả hoạt động nhiệm vụ 1,2,3,4.

+ Bản kế hoạch thực hiện nhiệm vụ. + Bản báo cáo kết quả hoạt động nhiệm vụ 1,2,3,4.

+ Nội dung báo cáo chuẩn bị trên Powerpoint (nhiệm vụ 1,2,3,4)

+ Nội dung báo cáo chuẩn bị trên Powerpoint (nhiệm vụ 1,2,3,4)

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

9

- Các nhóm trình:

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

Nhận xét về chuẩn bị của các nhóm.

2. Tổ chức cho các nhóm báo cáo, thảo luận - Gọi nhóm 1: Hãy cử đại diện báo cáo nội - Đại diện nhóm 1 báo cáo: dung nhiệm vụ 1: Khái niệm hô hấp ở thực Khái niệm hô hấp: vật. + Thí nghiệm hô hấp ở hạt cà phê chín để phát hiện ở thực vật có hô hấp (Tham khảo thí nghiệm bài 14: Thí nghiệm hô hấp tỏa nhiệt https://www.youtube.com/watch?v=N PW8ioncZ34 ). + Định nghĩa hô hấp ở thực vật: + Phương trình tổng quát về hô hấp: + Vai trò của hô hấp đối với đời sống - Cho các nhóm nhận xét, thảo luận về kết thực vật: quả báo cáo của nhóm 1.

- Các nhóm nhận xét, thảo luận về kết quả báo cáo của nhóm 1.

- Giáo viên nhận xét, bổ sung, chính xác hóa - Nhóm 1 trả lời câu hỏi, thắc mắc của kiến thức: các bạn.

- Giáo viên nhận xét kết quả hoạt động của các học sinh trong lớp.

- Gọi nhóm 2: Hãy cử đại diện báo cáo nội dung nhiệm vụ 2: Cơ chế hô hấp ở thực vật.

Nhóm 2 cử đại diện báo cáo: Cơ chế hô hấp: + Ở thực vật không có cơ quan hô hấp chuyên trách, chỉ có bào quan hô hấp: Ti thể + Cơ chế hô hấp: 3 giai đoạn Gđ1: Đường phân: Gđ 2: Hô hấp hiếu khí hoặc phân giải kị khí: Gđ 3: Chuỗi chuyền electron và - Cho các nhóm nhận xét, thảo luận về kết quá trình phôtphorin hóa ôxi hóa: quả báo cáo của nhóm 2.

- Các nhóm nhận xét, thảo luận về kết

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

10

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

- Giáo viên nhận xét, bổ sung, chính xác hóa kiến thức (bằng đáp án PHT ở phần trên): - GV nhận xét kết quả hoạt động của các bạn nhóm 2 và các học sinh khác khi thực hiện nhiệm vụ 2.

- Gọi nhóm 3: Hãy cử đại diện báo cáo nội dung nhiệm vụ 3: Hô hấp sáng và mối quan

quả báo cáo của nhóm 2.

- Nhóm 2 trả lời câu hỏi, thắc mắc của các bạn.

- Nhóm 3 cử đại diện báo cáo:

1. Hô hấp sáng : + Khái niệm : - Cho các nhóm nhận xét, thảo luận về kết + Điều kiện xảy ra: quả báo cáo của nhóm 3. + Hệ quả: hệ giữa quang hợp và hô hấp trong cây.

2. Mối quan hệ giữa quang hợp và hô - Giáo viên nhận xét, bổ sung, chính xác hóa hấp trong cây. kiến thức: - Giáo viên nhận xét kết quả hoạt động của các bạn nhóm 3 và các học sinh khác khi thực hiện nhiệm vụ 3.

- Các nhóm nhận xét, thảo luận về kết quả báo cáo của nhóm 3.

- Nhóm 3 trả lời câu hỏi, thắc mắc của các bạn.

- Gọi nhóm 4: Hãy cử đại diện báo cáo nội dung nhiệm vụ 4: Ảnh hưởng của các nhân tố Nhóm 4 cử đại diện báo cáo: môi trường đến hô hấp ở thực vật. Ảnh hưởng của các nhân tố môi trường đến hô hấp ở thực vật: + Nhiệt độ + Hàm lượng nước: + Nồng dộ O2: - Cho các nhóm nhận xét, thảo luận về kết + Nồng độ CO : 2 quả báo cáo của nhóm 4.

- Các nhóm nhận xét, thảo luận về kết

quả báo cáo của nhóm 4.

- Giáo viên nhận xét, bổ sung, chính xác hóa - Nhóm 4 trả lời câu hỏi, thắc mắc của kiến thức: các bạn.

- Giáo viên nhận xét kết quả hoạt động của

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

11

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

các bạn nhóm 4 và các học sinh khác khi thực hiện nhiệm vụ 4.

3. Nhận xét đánh giá chung kết quả hoạt động của các nhóm - Giáo viên cho lớp tự nhận xét, đánh giá tiết lên lớp, hoạt động của các nhóm, hiệu quả công việc.

4 . Dặn dò nhiệm vụ của tiết 3 Chuẩn bị: + Bản báo cáo kết quả thực hiện nhiệm

- Lớp tự nhận xét, đánh giá tiết lên lớp, hoạt động của các nhóm, hiệu quả công việc. + Thảo luận + Đại diện phát biểu đánh giá + Kiến nghị và đề xuất

vụ 5,6,7,8. + Bản báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ 5,6,7,8 trên Powerpoint + Bản báo cáo ảnh hưởng của các nhân tố môi trường ở Hướng Hóa vào mùa thu hoạch cà phê đến hô hấp của cà phê sau thu hoạch (có video, hình ảnh minh họa) + Bản báo cáo hô hấp và vấn đề bảo quản nông sản (có viđeo, hình ảnh minh họa) + Bản báo cáo thực trạng bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa (có video, hình ảnh minh họa) + Bản báo cáo đề xuất phương pháp bảo quản cà phê sau thu hoạch. Đề xuất phương pháp bảo quản các loại nông sản khác (có video, hình ảnh minh họa) NỘI DUNG TIẾT 2: HÔ HẤP Ở THỰC VẬT VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ HẤP Ở THỰC VẬT I. Khái niệm hô hấp, cơ quan và bào quan hô hấp 1.1. Khái niệm hô hấp Hô hấp là quá trình ôxi hóa các hợp chất hữu cơ thành CO2 và H2O, đồng thời giải phóng năng lượng cần thiết cho các hoạt động sống của cơ thể.

PTTQ của quá trình hô hấp: C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O + Q (năng lượng HV: Lê Thị Ngọc Trâm

12

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

ATP + nhiệt) + Vai trò của hô hấp: - Năng lượng được thải ra ở dạng nhiệt cần thiết để duy trì nhiệt độ thuận lợi cho các hoạt động sống của cơ thể.

- Năng lượng được tích luỹ trong ATP được dùng cho mọi hoạt động sống của cơ thể: vận chuyển vật chất trong cây, sinh trưởng, tổng hợp chất hữu cơ, sửa chữa những hư hại của tế bào …

- Tạo ra các sản phẩm trung gian cho quá trình tổng hợp các chất hữu cơ khác trong cơ thể.

1.2. Cơ quan và bào quan hô hấp 1.2. 1. Đặc điểm của cơ quan hô hấp ở thực vật: Thực vật không có cơ quan chuyên trách về hô hấp như ở động vật. Hô hấp xảy ra ở tất cả các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt xảy ra mạnh ở các cơ quan đang sinh trưởng, đang sinh sản và ở rễ.

1.2. 2. Bào quan thực hiện chức năng hấp chính là ti thể Bào quan thực hiện hô hấp chính là ti thể, được xem là “Trạm biến thế năng lượng” của tế bào.

- Hình dạng, số lượng, kích thước, vị trí sắp xếp của ti thể biến thiên tùy thuộc các điều kiện môi trường và trạng thái sinh lý của tế bào. + Hình dạng: Hình cầu trong tế bào phôi sớm, kéo dài như sợi chỉ trong nguyên bào, ngoài ra còn có dạng hình que, hạt,… + Ti thể chứa nhiều protein và lipit, ngoài ra còn chứa axit nucleic (ADN vòng, ARN) và riboxom. + Cấu trúc màng kép, màng ngoài trơn nhẵn, màng trong ăn sâu vào khoang ti thể, hướng vào trong chất nền tạo ra các mào, trên mào có nhiều enzim hô hấp.

Chức năng của ti thể: - Là nơi diễn ra quá trình hô hấp tế bào, phân giải các chất hữu cơ giải phóng và cung cấp năng lượng cho tế bào dưới dạng ATP. - Tạo ra nhiều sản phẩm trung gian có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa vật chất.

II. Cơ chế hô hấp

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

13

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

Đáp án PHT GĐ1 (đường phân)

GĐ2 (hô hấp hiếu khí hoặc kỵ khí) Có oxi

Không có oxi

GĐ3 (Chuổi chuyền điện tử)

Nơi xảy ra

Tế bào chất

Ti thể

Tế bào chất

Màng trong ti thể

Nguyên liệu

Glucôzơ

Acid piruvic

Acid piruvic

NADH, FADH2,O2

CO2 , NADH,

Rượu Etylic, Acid

FADH2

Lactic, CO2

ATP

Năng lượng

Sản phẩm (vật chất) Năng lượng tạo ra

Acid piruvic

ATP

CO2 ,H2O

ATP

III. Hô hấp sáng và mối quan hệ giữa hô hấp với quang hợp 3.1. Hô hấp sáng 3.1.1. Khái niệm - Là quá trình hấp thụ O2 và giải phóng CO2 ngoài ánh sáng (xảy ra đối với thực vật C3 khi cường độ ánh sáng cao, CO2 cạn kiệt, O2 tích lũy nhiều, enzim cacboxilaza được thay bằng enzim oxigenaza).

3.1. 2. Hậu quả: Không tạo ra năng lượng ATP, nhưng lại tiêu tốn 30-50 % sản phẩm quang hợp.

3.2. Mối quan hệ giữa hô hấp và quang hợp - Hô hấp và quang hợp là 2 quá trình quan hệ chặt chẽ với nhau. Hô hấp cung cấp năng lượng và nguyên liệu cho quang hợp ngược lại quang hợp cung cấp nguyên liệu cho hô hấp + Hô hấp : sử dụng chất hữu cơ cùng với O2 do quang hợp tạo ra và giải phóng năng lượng cùng với CO2 và H2O. + Quang hợp : sử dụng CO2 và H2O nhờ năng lượng ánh sáng để tạo ra chất hữu cơ cả hai quá trình sinh lí trên xảy ra đồng thời và bổ sung lẫn nhau ko thể tách rời trong cơ thể thực vật.

IV. Ảnh hưởng của các nhân tố ngoại cảnh đế hô hấp ở thực vật 4.1. Nhiệt độ: Hô hấp bao gồm các phản ứng hoá học với sự xúc tác của các enzim, do đó phụ thuộc chặt chẽ vào nhiệt độ.

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

14

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

Mối quan hệ giữa cường độ hô hấp và nhiệt độ thường được biểu diễn bằng đồ thị có đường cong một đỉnh.

Nhiệt độ tối thiểu cây bắt đầu hô hấp biến thiên trong khoảng tuỳ theo loài cây ở các vùng sinh thái khác nhau.

Nhiệt độ tối ưu cho hô hấp trong khoảng 30-35oC Nhiệt độ tối đa cho hô hấp trong khoảng 40-45oC 4.2. Hàm lượng nước 4.2.1. Hàm lượng nước ảnh hưởng như thế nào đến hô hấp?

Cường độ quang hợp tỉ lệ thuận với hàm lượng nước của cơ thể, cơ quan hô hấp. Hàm lượng nước trong cơ quan hô hấp càng cao thì cường độ hô hấp càng cao và ngược lại. Hạt thóc, hạt ngô phơi khô có độ ẩm khoảng 13% có cường độ hô hấp rất thấp (ở mức tối thiểu).

Ví dụ: Lúa càng ướt thì quá trình nảy mầm càng nhanh.

4.2.2. Vì sao hô hấp lại phụ thuộc vào hàm lượng nước của mô, cơ thể?

• Nước là dung môi, môi trường xảy ra các phản ứng sinh hóa.

• Tham gia trực tiếp vào việc oxi hóa nguyên liệu hô hấp.

Vì vậy hô hấp phụ thuộc vào hàm lượng nước của mô, cơ thể.

4.3. Nồng độ O2 Cường độ hô hấp tỉ lệ thuận với nồng độ O2 vì O2 tham gia trực tiếp vào việc ôxi hoá các chất hữu cơ và là chất nhận êlectron cuối cùng trong chuỗi chuyển êlectron để sau đó hình thành nước trong hô hấp hiếu khí. Vì vậy, nếu nồng độ O2 trong không khí giảm xuống dưới 10% thì hô hấp sẽ bị ảnh hưởng và khi giảm xuống dưới 5% thì cây chuyển sang phân giải kị khí là dạng hô hấp không có hiệu quả năng lượng, rất bất lợi cho cây trồng.

4. 4. Nồng độ CO2: cường độ hô hấp tỉ lệ nghịch với nồng độ CO2 HV: Lê Thị Ngọc Trâm

15

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

CO2 là sản phẩm của quá trình hô hấp. Các phản ứng đêcacbôxi hoá để giải phóng là các phản ứng thuận nghịch. Nếu hàm lượng trong môi trường cao sẽ làm cho phản ứng chuyển dịch theo chiều nghịch và hô hấp bị ức chế.

TIẾT 3: Thực trạng và biện pháp bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

1. Kiểm tra sự chuẩn bị của các nhóm theo nhiệm vụ học tập + Bản kế hoạch thực hiện nhiệm vụ. + Bản báo cáo kết quả hoạt động nhiệm vụ 5,6,7,8.

- Các nhóm trình: + Bản kế hoạch thực hiện nhiệm vụ. + Bản báo cáo kết quả hoạt động

+ Nội dung báo cáo chuẩn bị trên Powerpoint (nhiệm vụ 5,6,7,8)

nhiệm vụ 5,6,7,8. + Nội dung báo cáo chuẩn bị trên Powerpoint (nhiệm vụ 5,6,7,8)

Nhận xét về chuẩn bị của các nhóm Nhóm 2 cử đại diện báo cáo: ảnh 2. Tổ chức cho các nhóm báo cáo, thảo luận - Gọi nhóm 2: Hãy cử đại diện báo cáo nội dung hưởng của các nhân tố môi trường ở Hướng Hóa vào mùa thu hoạch nhiệm vụ 5: Ảnh hưởng của các nhân tố môi trường ở Hướng cà phê đến hô hấp của cà phê sau Hóa vào mùa thu hoạch cà phê đến hô hấp của thu hoạch cà phê sau thu hoạch.

+ Mùa thu hoạch cà phê chè (Coffea arabica) ở Hướng Hóa: + Điều kiện thời tiết vào mùa thu hoạch cà phê chè: + Ảnh hưởng của điều kiện thời tiết ở Hướng Hóa vào mùa thu hoạch cà phê đến hô hấp của cà phê sau

- GV cho các nhóm nhận xét, đặt câu hỏi phản thu hoạch: biện về kết quả báo cáo của nhóm 2.

- Các nhóm nhận xét, đặt câu hỏi phản biện về kết quả báo cáo của - Giáo viên nhận xét kết quả hoạt động của nhóm 2. nhóm 2 - Nhóm 2 trả lời câu hỏi, thắc mắc - Giáo viên nhận xét kết quả hoạt động của các của các bạn. học sinh trong lớp.

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

16

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

- Gọi nhóm 4: Hãy cử đại diện báo cáo nội dung Nhóm 4 cử đại diện báo cáo: Hô nhiệm vụ 6: hấp và vấn đề bảo quản nông sản.

Hô hấp và vấn đề bảo quản nông sản. + Mục tiêu của bảo quản: + Hậu quả của hô hấp đối với quá trình bảo quản nông sản: - Các nhóm nhận xét, đặt câu hỏi phản biện về kết quả báo cáo của nhóm 4.

- GV cho các nhóm nhận xét, đặt câu hỏi phản - Nhóm 4 trả lời câu hỏi, thắc mắc biện về nội dung báo cáo của nhóm 4. của các bạn.

- Giáo viên nhận xét kết quả hoạt động của nhóm 4 - Giáo viên nhận xét kết quả hoạt động của các học sinh trong lớp.

- Gọi nhóm 3: Hãy cử đại diện báo cáo nội dung nhiệm vụ 7: Thực trạng bảo quản cà phê sau thu

Nhóm 3 cử đại diện báo cáo: Thực trạng bảo quản cà phê sau thu

hoạch và đề xuất phương pháp bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa.

hoạch ở Hướng Hóa. + Việc lưu giữ quả cà phê tươi sau thu hoạch: + Thực trạng phơi cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa: (điều kiện kỹ thuật) + Hiểu biết kiến thức về hô hấp

- Gọi nhóm 1: Hãy cử đại diện báo cáo nội dung nhiệm vụ 7: Thực trạng bảo quản cà phê sau thu hoạch và đề xuất phương pháp bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa.

ứng dụng vào việc bảo quản cà phê sau thu hoạch của người dân Hướng Hóa: + Đề xuất phương pháp bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa: Nhóm 1 cử đại diện báo cáo: Thực trạng bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa. + Việc lưu giữ quả cà phê tươi sau

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

17

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

thu hoạch: + Thực trạng phơi cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa: (điều kiện kỹ - GV cho các nhóm nhận xét, đặt câu hỏi phản thuật) biện về nội dung báo cáo của nhóm 1, nhóm 3. + Hiểu biết kiến thức về hô hấp ứng dụng vào việc bảo quản cà phê sau thu hoạch của người dân - Giáo viên nhận xét kết quả hoạt động của Hướng Hóa: nhóm 1, 3 + Đề xuất phương pháp bảo quản - Giáo viên nhận xét kết quả hoạt động của các cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa: học sinh trong lớp.

- Các nhóm nhận xét, đặt câu hỏi Thực hiện nhiệm vụ 8: - GV đưa ra yêu cầu: Hãy đề xuất phương pháp phản biện về nội dung báo cáo của bảo quản các loại nông sản khác (lúa, sắn, khoai, nhóm 1, nhóm 3.

- Nhóm 1, 3 trả lời câu hỏi, thắc mắc của các bạn.

- HS trả lời: Các phương pháp bảo quản nông

ngô, rau quả,...).

- GV lấy tinh thần xung phong để trả lời.

sản khác: + Bảo quản khô: - GV cho lớp nhận xét, bổ sung câu trả lời của + Bảo quản lạnh: bạn. + Bảo quản trong điều kiện nồng - GV nhận xét, bổ sung, chính xác hóa kiến thức. độ CO2 cao: 3. GV nhận xét đánh giá chung kết quả hoạt HS cử đại diện đánh giá: + Những việc đã làm tốt: động của các nhóm qua tiết học - Giáo viên cho lớp tự nhận xét, đánh giá tiết lên + Những việc làm được nhưng lớp, hoạt động của các nhóm, hiệu quả công chưa tốt: việc. + Những việc cần rút kinh nghiệm: 4.Tổng kết, đánh giá chuyên đề GV cho các nhóm tự đánh giá:

- Lớp tự nhận xét, đánh giá tiết lên lớp, hoạt động của các nhóm, hiệu quả công việc. + Thảo luận:

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

18

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

+ Đại diện phát biểu đánh giá + Kiến nghị và đề xuất

GV đánh giá: - Đánh giá chung: + Những việc đã làm tốt: + Những việc đã làm được nhưng cần cố gắng hơn: + Những việc cần rút kinh nghiệm: - Đánh giá sự tiến bộ của từng học sinh: 5. Dặn dò nhiệm vụ của tiết học hôm sau

NỘI DUNG TIẾT 3: THỰC TRẠNG VÀ BIỆN PHÁP BẢO QUẢN CÀ PHÊ SAU THU HOẠCH Ở HƯỚNG HÓA V. Ảnh hưởng của các nhân tố ngoại cảnh ở Hướng Hóa đến hô hấp của hạt cà phê sau thu hoạch 5.1. Lược sử nghề trồng cà phê ở Hướng Hóa Nằm về phía tây tỉnh Quảng Trị, Hướng Hóa đến nay vẫn là huyện biên giới miền núi nghèo. Để tìm lời giải cho bài toán xóa đói giảm nghèo, huyện Hướng Hóa đã và đang phát huy nội lực, khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế của địa phương, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển nông nghiệp bền vững, sản xuất hàng hóa tập trung. Thực hiện có hiệu quả lộ trình xây dựng nông thôn mới, để giảm nghèo bền vững ở những xã đặc biệt khó khăn. Dẫu còn nhiều khó khăn do địa hình đồi núi, việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất còn khó khăn, nhưng nhân dân các dân tộc Kinh, Pa Kô, Vân Kiều đã tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, lựa chọn những cây, con mũi nhọn, có lợi thế vào trồng trọt để phát triển kinh tế, trong đó có cây cà phê. Hiện nay, cây cà phê đã được xác định là một trong những loại cây chủ lực của huyện, với tổng diện tích cây cà phê chè catimo hiện có khoảng 4.000 ha, diện tích thu hoạch trên 3.200 ha, sản lượng hàng năm đạt từ 5.000 - 6.000 tấn cà phê nhân. Bên cạnh việc đầu tư, chăm sóc, mở rộng diện tích, Hướng Hóa còn chú trọng đến việc thu hút đầu tư để xây dựng và phát triển các nhà máy chế biến cà phê, nhằm thu mua nguyên liệu và tăng thu nhập cho các hộ dân, góp phần thực hiện thành công công cuộc xóa đói giảm nghèo của huyện[10].

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

19

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

5.2. Chủ trương phát triển kinh tế từ cây cà phê ở Hướng Hóa: - Để Hướng Hóa giảm nghèo nhanh và bền vững, huyện đang đẩy mạnh thực hiện xây dựng nông thôn mới theo Quyết định 800/QĐ - TTg Thủ tướng Chính phủ, trong đó có thực hiện thí điểm tại các xã: Thuận, A Túc, Hướng Phùng và Tân Liên. Tập trung chuyển dịch cơ cấu cây trồng, nhất là các loại cây trồng chủ lực mang lại giá trị kinh tế cao như: Cao su, cà phê, sắn, chuối... đồng thời, chú trọng công tác thâm canh, chuyên canh, tăng năng suất trên một đơn vị diện tích. Tiếp tục đầu tư chăm sóc diện tích cây cà phê hiện có, phấn đấu trồng mới 100 ha cà phê trong năm 2012, đưa diện tích đạt 4.720 ha, sản lượng cà phê nhân đạt 6.500 tấn. Tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ giá cây giống cho nông dân thực hiện phục hồi vườn cây hết thời kỳ kinh doanh[10].

5.3. Ảnh hưởng của các nhân tố môi trường ở Hướng Hóa đến hô hấp của hạt cà phê sau thu hoạch: 5.3.1. Mùa thu hoạch cà phê: Khoảng từ tháng 10- tháng 11 5.3. 2.Ảnh hưởng của các nhân tố môi trường ở hướng hóa đến hô hấp của hạt cà phê sau thu hoạch Ở Hướng Hóa thu hoạch cà phê vào tháng 10,11 hàng năm, giai đoạn này điều kiện thời tiết ở Hướng Hóa thể hiện qua bảng số liệu sau: Bảng số liệu tại trạm khí tượng thủy văn Hướng Hóa Tháng 10

Tháng 11

Nhiệt độ tối thiểu

20,80C - 220C

18,80C-21,80C

Nhiệt độ tối đa

320C- 330C

320C- 330C

Độ ẩm

86%- 89%

87% - 90%

Lượng mưa

29,2mm-58,6mm

65,8mm- 85,7mm

Với nhiệt độ, độ ẩm và lượng mưa như vậy nên đã tạo điều kiện cho sự hô hấp mạnh mẽ của hạt cà phê. Đó có thể là nguyên nhân làm giảm sản lượng của hạt cà phê.

Bản chất: Khi hạt cà phê còn trên cây diễn ra quá trình hô hấp sẽ làm tiêu hao chất hữu cơ nhưng nó được bù lại bởi quá trình quang hợp. Hạt cà phê sau khi thu hoạch vẫn xảy quá trình hô hấp tuy nhiên lúc này nó không được bù lại chất hữu cơ đã tiêu hao vì không còn được quá trình quang hợp cung cấp nữa.

VI. Hô hấp với vấn đề bảo quản nông sản - Hô hấp tiêu hao chất hữu cơ của đối tượng bảo quản, do đó làm giảm số lượng và chất lượng trong quá trình bảo quản.

- Hô hấp làm tăng nhiệt độ trong môi trường bảo quản, do đó làm tăng cường độ hô hấp của đối tượng bảo quản.

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

20

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

- Hô hấp làm tăng độ ẩm của đối tượng bảo quản, do đó làm tăng cường độ hô hấp của đối tượng bảo quản.

- Hô hấp làm thay đổi thành phần khí trong môi trường bảo quản VII. Thực trạng bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa: Bảo quản hạt cà phê sau thu hoạch góp phần quan trọng vào việc giảm tổn thất sau thu hoạch cả về số lượng và chất lượng. Tuy nhiên, đa số bà con nông dân ở huyện Hướng Hóa vẫn không quá quan tâm đến vấn đề bảo quản này. Và cách bảo quản chủ yếu của họ là phơi nắng (cách bảo quản này phụ thuộc quá nhiều đến điều kiện thời tiết, khí hậu <tháng 10 – 11, có mưa rất nhiều> chất lượng cà phê sau thu hoạch giảm).

Việc lưu giữ quả cà phê tươi sau thu hoạch hoặc trước khi phơi là rất phổ biến.

Trung bình, nông dân Hướng Hóa lưu giữ quả tươi trong bao bì hoặc ủ thành đống từ 6 đến 7 ngày, cá biệt có những hộ lưu giữ trên 10 ngày. Lý do lưu giữ cà phê tươi trước khi phơi là do thời tiết không thuận lợi, không có đủ diện tích sân phơi vào thời điểm thu hoạch rộ và nhiều người cho rằng việc ủ quả sẽ làm cho vỏ quả bớt cứng giúp phơi nhanh khô hơn .

Trong chế biến khô, sân phơi là phương tiện quan trọng nhất. Theo tính toán, 1 ha cà phê cần tới 99m2 sân phơi. Hiện tại, tình trạng nông dân phơi cà phê trên sân đất là rất phổ biến. Hiện nay, có tới 66% số hộ dân phơi cà phê trên sân đất, trong đó có 16,5% số hộ phơi cà phê hoàn toàn trên sân đất, số còn lại phơi kết hợp vừa trên sân đất, sân xi măng, sân gạch và bạt.

Nông dân cũng chưa áp dụng đúng yêu cầu kỹ thuật trong quá trình phơi cà phê. Yêu cầu kỹ thuật trong khi phơi là phải làm giảm độ ẩm của cà phê càng nhanh càng tốt bằng cách cào, đảo nhiều lần trong ngày. Tuy nhiên, hiện nay, nông dân thường ít cào, đảo cà phê trong quá trình phơi, bình quân chỉ khoảng từ 1-2 lần/ngày và khi cà phê gần khô thì tăng số lượng cào, đảo lên 4-5 lần/ngày, điều này hoàn toàn ngược lại với yêu cầu kỹ thuật là cào, đảo nhiều hơn lúc cà phê còn ẩm, ướt cao. Đánh giá về thực trạng bảo quản cà phê sau thu hoạch ở Hướng Hóa: - Việc bảo quản cà phê chưa được đảm bảo chất lượng -Việc lưu giữ quả trong bao thúc đẩy quá trình phát sinh nấm mốc, chuyển hóa màu sắc của nhân, làm giảm chất lượng, mùi vị một cách đáng kể,thích hợp cho sự phát triển của nấm mốc và các vi sinh vật khác có trong khối quả. Đề xuất biện pháp bảo quản cà phê sau thu hoạch + Đổ trên nền khô ráo, thoáng mát và không được đổ đống dày quá 40 cm, nhiệt độ trong khối cà phê không quá 30oC + Phơi hoặc sấy ngay sau khi thu hoạch HV: Lê Thị Ngọc Trâm

21

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

+ Cào đảo liên tục 3-4 lần/ ngày + Đến khi độ ẩm của hạt đạt 12% cất giữa trong bao tải nơi khô ráo, thoáng mát + Bao bì đựng cà phê quả phải sạch Đề xuất biện pháp bảo quản các nông sản khác Các phương pháp bảo quản nông sản khác: Bảo quản thông thoáng tự nhiên: thường áp dụng ở các gia đình, thời gian bảo quản khoảng 3-4 tháng, tùy loại nông sản Bảo quản kín: trong hầm đất nơi mạch nước ngầm thấp, ít mưa, đào chìm hoàn toàn oặc nửa chìm phun thuốc sát trùng, để khô ráo rồi mới xếp nông sản vào.

Bảo quản lạnh: không quá 24h sau khi thu hoạch phải cho vào bảo quản lạnh.

Bảo quản trong vật liệu xốp: cát được làm sạch, khô.

Bảo quản trong nồng độ CO2 cao.

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

22

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2013), Hội thảo một số vấn đề chung về xây dựng chương trình giáo dục phổ thống sau 2015, tài liệu lưu hành nội bộ, Hà nội.

2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Tài liệu tập huấn cán bộ quản lí và giáo viên xây dựng các chuyên đề dạy học và kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học, tài liệu lưu hành nội bộ, Hà nội.

3. Nguyễn Đức Chính (2013) “ Vài suy nghĩ về chương trình và SGK phổ thông sau 2015” Tạp chí khoa học giáo dục (93), tr 10-12 4. Võ Văn Duyên Em (2014), Tích hợp trong dạy học bộ môn ở trường phổ thông, Kỷ yếu hội thảo dạy học tích hợp và dạy học phân hóa ở trường trung học đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình và SGK sau 2015, Trường ĐHSP Thành phố Hồ Chí Minh, Viện nghiên cứu giáo dục.

5. Hà Thị Lan Hương (2014), Dạy học tích hợp vì mục tiêu phát triển năng lực vận dụng kiến thức của học sinh, Kỷ yếu hội thảo dạy học tích hợp và dạy học phân hóa ở trường trung học đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình và SGK sau 2015, Trường ĐHSP Thành phố Hồ Chí Minh, Viện nghiên cứu giáo dục.

6. Ngô Văn Tuấn (2010), Tài liệu học tập về phương pháp dạy học theo hướng tích hợp, Chuyên đề bồi dưỡng sư phạm, Trường ĐH kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh.

7. Đỗ Hương Trà(CB), Nguyên Văn Biên, Trần Khánh Ngọc, Trần Trung Ninh, Trần Thị Thanh Thúy, Nguyễn Công Khanh, Nguyễn Vũ Bích Hiền (2015), Dạy học tích hợp phát triển năng lực học sinh, Quyển 1 Khoa học tự nhiên, NXB ĐHSP. 8. Phòng Nông Nghiệp Huyện Hướng Hóa (2012), Báo cáo chiến lược phát triển kinh tế từ cây cà phê ở Hướng Hóa, Tài liệu lưu hành nội bộ, Hướng Hóa.

Webside 9. Đinh Quang Báo (2015), “ Tích hợp là phương thực duy nhất để dạy học phát triển năng lực” http://www.baomoi.com/Tich-hop-la-phuong-thuc-duy-nhat-de-day-hocphat-trien-nang-luc/c/15841750.epi ,7/03/2016.

10. Lã Hằng (2014), “Dạy học tích hợp, liên môn nhằm mục tiêu phát triển năng lực học sinh” Nhân đạo và đời sống”, http://nhandaovadoisong.com.vn/24427/day-hoctich-hop-lien-mon-nham-muc-tieu-phat-trien-nang-luc-hoc-sinh.html , 12/03/2016.

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

23

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

PHỤ LỤC: CÁC TƯ LIỆU TÌM HIỂU THỰC TẾ Ở HUYỆN HƯỚNG HÓA

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

24

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

25

Lớp LL&PPDH Sinh học K24

Hình 1: Phơi cà phê trên bạt của một hộ gia đình ở Hướng Hóa (ảnh tự chụp)

Hình 2: Phơi cà phê của một cơ sở thu mua cà phê ở Hướng Hóa(ảnh tự chụp

HV: Lê Thị Ngọc Trâm

26

Lớp LL&PPDH Sinh học K24