XÁC NHẬN GIÁ TRỊ SỬ DỤNG CỦA PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH CROM VÀ MANGAN BẰNG QUANG PHỔ HẤP THỤ NGUYÊN TỬ

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

vectorstock.com/26473796

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

XÁC NHẬN GIÁ TRỊ SỬ DỤNG CỦA PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH CROM VÀ MANGAN BẰNG QUANG PHỔ HẤP THỤ NGUYÊN TỬ (F – AAS) TRONG MẪU NƯỚC Người thực hiện: Phạm Thị A WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

IH

IH

NG HÀ N I

NG HÀ N I NG

NG

PH M TH A

PH M TH A

ÁN T T NGHI P ÁN T T NGHI P XÁC NH N GIÁ TR S

D NG C

NH CROM VÀ MANGAN B NG QUANG PH

H P TH NGUYÊN T TRONG M C

(F

XÁC NH N GIÁ TR S D NG C NH CROM VÀ MANGAN B NG QUANG PH H P TH NGUYÊN T (F AAS)

AAS)

TRONG M

C

Ngành

: Công ngh K thu

ng

Mã ngành

: 52510406 NG D N: ThS.Tr nh Th Th m Hoa

Hà N i, 2015 Hà N i, 2015

án t t nghi p

ng

án t t nghi p

ng

L IC

M CL C

hoàn thành khóa lu n t

u tiên em xin g i l i c

n toàn th quý th ng Hà N

i h c Tài nguyên và u ki n thu n l

em hoàn thành t t khóa h c.

Em xin chân thành c

M CL C

c, các anh ch trong Trung tâm Quan

tr

ng Hà N

u ki n thu n l i cho em

c t i cô giáo - ThS. Tr nh Th Th m

ng d V i lòng bi

c nh t, em xin g

n ch

Hoa và các anh

t nh ng ki n th c kinh nghi m quý báu giúp em th c hi

tài này.

Trong quá trình h c t

U.............................................................................................................................. 1

ng th

em r t mong nh

1.1

T ng quan v tiêu chu n ISO/IEC 17025:2005............................................ 4

1.1.1 Gi i thi u v tiêu chu n ISO/IEC 17025:2005........................................... 4 1.1.2 Tình hình áp d ng............................................................................................ 4

i lý lu

nghi m th c ti n còn h n ch nên bài báo cáo không th tránh kh i nh ng thi u sót,

Em xin chân thành c

M

NG QUAN ............................................................................................. 4

t lòng ch b o,

sai sót, r t mong các Th y, cô b

VI T T T

DANH M C CÁC B NG

nh.

ch trong Phòng Quan tr truy

DANH M C T

DANH M C CÁC HÌNH

c h c t p, nghiên c u trong su t th i gian qua. c bi t, em xin bày t lòng bi

L IC

1.1.3 C u trúc c a tiêu chu n ISO/IEC 17025:2005............................................. 4 1.2 T ng quan v xác nh n giá tr s d ng c

1.2.1 Khái niêm .......................................................................................................... 5

a quý Th y, Cô.

1.2.2 M

!!!

Hà N i, Ngày

............................ 5

u ....................................................................................... 6

1.2.3 Khái ni m các thông s c n xác nh n giá tr s d ng................................. 8

tháng

1.2.4 Quy trình th c hi n xác nh n giá tr s d ng c

Sinh viên

1.3

..............10

T ng quan v Mangan và Crôm....................................................................11

1.3.1 Gi i thi u chung v nguyên t Mangan.......................................................11 1.3.2

c ......

Ph m Th A 1.3.3 Gi i thi u chung v nguyên t Crôm ..........................................................12 1.3.4 1.4

P

nh Crôm trong m

c th

c ng m .13

c b ng quang ph

h p th nguyên t ng n l a (F-AAS) .....................................................................14

Ph m Th A

L

Ph m Th A

L

11

án t t nghi p

ng

1.4.1

nh Mangan trong m

c b ng ph h p th

án t t nghi p 3.3 Xác nh n giá tr s d ng trên n n m

nguyên t ng n l a...................................................................................................14 1.4.2

nh Crôm trong m

c b ng ph h p th nguyên

3.3.2

2.2

n c a phòng thí nghi m .....................................17

D ng c , thi t b ................................................................................................18

2.2.1 D ng c ...........................................................................................................18

l pl

ng

(LOQ) .......34

tái l p ..................................................................................35 ............................................................................................................36

C NGHI M .....................................................................................17 u ki

c th i ........................................34

nh gi i h n ph t hi n (LOD), gi i h

t (TCVN 6222:1996) .............................................................................................15

2.1

ng

mb

..........................................................................................40

K T LU N VÀ KI N NGH .......................................................................................42 TÀI LI U THAM KH O .............................................................................................43 PH

L C ............................................................................................................................ 1

2.2.2 Thi t b ............................................................................................................19 2.3

Hóa ch t ..............................................................................................................19

2.4

L y m u và b o qu n m u .............................................................................20

2.5

Xác nh n giá tr s d ng c

ng và

Mangan .........................................................................................................................20 2.5.1 Kh o s t kho ng n 2.5.2 X

tuy n t nh...........................................................20

nh gi i h n ph t hi n (LOD) và gi i h

2.5.3 X

l pl

2.5.4 X

tái l p ..................................................................22

ng c

2.5.5 X

p............................................................23 mb

T QU

ng (LOQ) ......21

...................................................................24

TH C NGHI M...............................................................26

nh kho ng tuy n tính ...............................................................................26 3.2 Xác nh n giá tr s d ng trên n n m

c ng m.....................................28

nh gi i h n phát hi n (LOD) và gi i h 3.2.2 3.2.3

Ph m Th A

l pl

ng (LOQ) ........28

tái l p ..................................................................................29 ..........................................................................................................30

L

Ph m Th A

L

án t t nghi p

ng DANH M C T

án t t nghi p

ng

VI T T T

DANH M C CÁC B NG B ng 1.1. Các thông s c

AOAC

Hi p h i các nhà hóa phân tích chính th c (Acconciation of Official Analytical Chemists)

CENMA

ng Hà N i Trung tâm Quan tr (Centre For Environmental And Natural Resousces Monitoring And Analysis) mb

B

B ng 2.2.Xây d ng d i n

tuy n tính c a dung d ch Mangan chu n .................... 21 tuy n tính c a dung d ch Crôm chu n........................ 21

B ng 2.4.N

thêm chu n c a các thông s Cr, Mn. ................................................. 22

ISO

T ch c tiêu chu n hóa qu c t (International Standars Organization)

B ng 2.6.N

LOD

Gi i h n phát hi n (Limit Of Detection)

B

LOQ

Gi i h

ng (Limit Of Quantity)

B ng 3.1.Giá tr n

m b o ch

B ng 3.3 K t qu

PTN

Phòng thí nghi m

QA/QC

Ki m soát ch

RSD

l ch chu

SD

l ch chu n

B

l pl it

i

p nh n t i các n

m

khác nhau (theo AOAC) ............ 23

ng thêm chu n................................................................. 23

thu h i ch p nh n

B ng 3.2. Giá tr n ng

ng và

B ng 2.3.Xây d ng d i n

y ban K thu Commission)

(International Electrotechnical

.......................... 7

nc

Mangan .................................................................................................................................... 17

IEC

n Qu c t

nh khi ti n hành XNGTSD

u ki

các n

khác nhau (theo AOAC) ........................ 24

và Abs c a Crôm ........................................................................ 26 và Abs c a Mangan ................................................................... 27 nh LOD và LOQ c a Crôm và Mangan trong m

c

ng m ......................................................................................................................................... 28 B ng 3.4.K t qu

l p l i trong m

c ng m............................................................ 29

TCVN

Tiêu chu n Vi t Nam

B ng 3.5.K t qu

tái l p trong m

c ng m............................................................ 30

XNGTSD

Xác nh n giá tr s d ng

B ng 3.6.K t qu

thu h i c a Crôm trong m

B ng 3.7. K t qu

thu h i c a Mangan trong m

B ng 3.8.K t qu B ng 3.9.K t qu

Ph m Th A

L

l p l i trong m

B ng 3.11. K t qu

thu h i c a Crôm trong m

B ng 3.12. K t qu

thu h i c a Mangan trong m mb

c th i. 34

c th i............................................................... 35

tái l p trong m

Ph m Th A

c ng m ................................... 32

nh LOD và LOQ c a Crôm và Mangan trong m

B ng 3.10.K t qu

B ng 3.13. K t qu

c ng m ........................................ 31

c th i............................................................. 36 c th i ........................................ 37 c th i.................................... 38

a Crôm và Mangan. ................................... 40

L

án t t nghi p

ng

1

án t t nghi p

DANH M C HÌNH Hình 1.1. Quy trình th c hi n xác nh n giá tr s d ng c

Trong nh

..................... 10

ng chu n c a dung d ch Crôm ..................................................................... 26

Vi

ng m ......................................................................................................................................... 32 thu h i trung bình c a các m u thêm chu n Mangan trong m

thu h i trung bình c a các m u thêm chu n Crom trong m thu h i trung bình c a các m u thêm chu n Mangan trong m

n

c th i . 38

công nghi p hóa

hóa nhanh,

ng nghiêm tr ng, trong

ng và

n h sinh thái và s c kh e c

t chu

c th

khác h c

ng. h th ng x lý

t tiêu chu n x th

ng. M t

x th

nh n c a ngu

c

th i ............................................................................................................................................ 40

it

Hi n nay nhi u nhà máy, xí nghi p không có ho

c

ng m ......................................................................................................................................... 34

U

m kim lo i n ng th i ra t các ngành công nghi p, làng ngh ,... là m d

c

M

im tv

ng chu n c a dung d ch Mangan ................................................................. 27 thu h i trung bình c a các m u thêm chu n Crom trong m

ng

c bi

ng kim lo i n ng l

n kh c th i công nghi p c

p n t có

t quá tiêu chu n cho phép. Các kim lo i n

thu ngân (Hg), asen(As),chì (Pb), Crôm (Cr),... ng th c v t dù

ng, Crôm

ng t n t i

thu c vào tr ng thái oxy hóa kh c

d ng Cr (III) và Cr (VI) tùy

c mà Crôm t n t i

c khi t n t i l i là m t d

i và

ng v t.

d ng nào nhi

d ng Crôm hóa tr VI, còn Crôm hóa tr III

ng c n thi

.

Mangan (Mn) có trong t nhiên r t nhi u và là nguyên t tr ng trong nhi

c khoa h

is

xu t thép và h p kim... vi h i (Crôm, Mangan c

ps n ng các kim lo i n

c

c là vô cùng c n thi t góp ph n b o v s c kh e

ng th

n xây d ng quy trình ph c v ki m tra ch t

c.

Hi n t i Phòng Quan tr c và Phân tích ng Hà N

phân tích Cr t ng và Mn theo tài li

ng d n xác nh n giá tr s d ng c a

u n i b

Ph m Th A

L

ng - Trung tâm

Quan tr

Ph m Th A

n hành th c hi n

- CENMA-HD-01.2013) [3] và ISO

L

2

án t t nghi p

ng

17025:2005 [4]. Tuy nhiên,

3

án t t nghi p + Xá

ng

nh gi i h n phát hi n (LOD) và gi i h

ng (LOQ) c

pháp phân tích.

Xác nh n giá tr s d ng c k thu t trong tiêu chu n, nh

t trong nh ng yêu c u v m t ng d n k thu

ng Mn ki chính x

ts

Xác nh n giá tr s d ng c a nh Crom và Mangan b ng quang ph h p th nguyên t (

ng h p tài li

tài:

crom và mangan b ng

quang ph h p th nguyên t ng n l a, tra c u tài li u v thi t b AAS... c nghi m: Kh o sá

-

Xác nh n giá tr s d ng c c ng ng ng Hà N i.

ng chu n cho

l

tin c y c

ng th ng kê s d ng trong x lý s li u là: giá tr chu

l ch chu

l ch

ic

Nghiên c u s d m i liên quan gi

Tóm t t các n i dung nghiên c u: - T ng quan tài li u v

- L p k ho ch xác nh n giá tr s d ng c

nh 2

ng nghiên c u thông qua h s

cách s d ng ph n m m tr giúp Microsoft Excel, l p b

Mangan b

quang ph h p th nguyên t hóa ng n l a (F-AAS) trong m

th c hi n, ch tiêu th , m u c

lý s li u th

c th i t i phòng Quan

Trung tâm Quan tr c và Phân tích Tài

u ki

c b ng quang ph h p th nguyên t ng n l a.

lý s li u:

nh Crôm và Mangan b ng

quang ph h p th nguyên t trong m tr

n giá tr s

d ng c

crom và mangan M c tiêu nghiên c u c

trình h i quy và h s

c. m: th i gian,

i

u ki n phòng thí nghi m (nhi

u ki n trang thi t b ...)

-

nh giá tr s d ng c a quy trình phân tích n i b nh kho ng tuy n tính và xây d

Ph m Th A

c

u:

-

.

ng trong m

c th i.

-

c s d ng r ng rãi.

c

.

l

-

AAS ( quang ph h p th nguyên t hóa ng n l

F-AAS) trong m

ng

i các

ch n l

mb

nh

cho vi c l a ch n và s d

pháp phân tích ph

n.

xác nh n giá tr s d ng c a

và cung c p b ng ch ng khách quan r ng các yêu c

c nh

l pc

n:

ng chu n c

.

L

Ph m Th A

L

b ng

4

án t t nghi p

ng

Các y u t

NG QUAN

1.1

T ng quan v tiêu chu n ISO/IEC 17025:2005

i

u ki

-

ISO/IEC 17025:2005 là tiêu chu n th hi

ng

L ym u

i v i phòng th

-

nghi m và hi u chu n, là k t qu h p tác gi a t ch c Tiêu chu n hóa Qu c t

-

Qu n lý

(ISO) v i

-

Các thi t b

n Qu c t

ch ng nh n kh

a phòng

th nghi m và hi u chu n [4]. Tiêu chu n có vai trò quan tr

i,

phát tri n s n xu t, s n ph m và trong vi c b o v khách hàng. T ngày 12/5/2007 các phòng th nghi m, hi u chu

c công nh n b t bu c ph i th c hi n các yêu

c u c a phiên b n tiêu chu n ISO/IEC 17025:2005.

TCVN ISO/IEC 17025:2005

th nghi m v i các t ch c khác nh m h tr nghi m, s hòa h p c a các tiêu chu n và m ng chung trong m

pháp th

t ra h t s c quan tr

Yêu c nh m

i thông tin, kinh

i v i m i phòng th nghi m là ph i xác

tin c y c a k t qu phân tích, mu n th c hi

nghi m ph i xác nh n giá tr s d ng c d ng c

ng m i quan h h p tác gi a các phòng

ng

tin c y c a k t qu th nghi m/hi u chu n bao g m:

Y ut

-

1.1.1 Gi i thi u v tiêu chu n ISO/IEC 17025:2005

y ban K thu

5

án t t nghi p

t yêu c u v k

. Xác nh n giá tr s thu t trong tiêu chu n ISO/IEC

17025:2005 b t bu c phòng th nghi m ph i th c hi n khi xây d ng h th ng phòng th nghi

t chu n.

nh. Tiêu chu n này ph n

c h p nh t t o nên m t b m t m i cho lu t

1.2 T ng quan v xác nh n giá tr s d ng c 1.2.1 Khái niêm

i, kinh t và k thu t qu c t .

Xác nh n giá tr s d ng c 1.1.2 Tình hình áp d ng

17025:2005. T i Vi t Nam có kho

c công nh n ISO/IEC th c hi n TCVN ISO/IEC

c c p ch ng ch công nh n BOA/VILAS [4], [14].

1.1.3 C u trúc c a tiêu chu n ISO/IEC 17025:2005

-

Tiêu chu n trích d n

-

Thu t ng

-

Các yêu c u v qu n lý (b t bu c)

-

Các yêu c u v k thu t (b t bu c)

Ph m Th A

nh b ng vi c ki m tra ng

t ra [3],[11]. K t qu c a xác nh n giá tr s d ng c c s d ng

tin c y c a k t qu phân tích.

Xác nh n giá tr s d ng c

t ph n không th thi u n u mu n

y.

Các thu t ng

c s d

ch khái ni

nh tr

ng các yêu c u trong ph n 4 và ph n 5 c a tiêu

chu n này: Ph m vi

c các yêu c pháp có th

có m t k t qu

C u trúc c a tiêu chu n ISO/IEC 17025:2005 bao g m 5 thành ph

-

kh

và cung c p b ng ch ng khách quan ch ng minh r

Trên th gi i có kho ng 25000 phòng th nghi

phòng th nghi m c n ph

c thì phòng th

pháp. T t c các thu t ng này là tên g i khác nhau c a xác nh n giá tr s d ng c pháp.

Phòng th nghi ngu n g c có th phân lo i

L

Ph m Th A

ng s d ng nhi

a vào .

L

6

án t t nghi p

ng

-

theo tiêu chu n qu c gia,

qu c t , hi p h i khoa h

c ch p nh n r ng rãi trên th gi

7

án t t nghi p -

ch ng t s

,

nh c

i v i các ch tiêu hóa h c thì ph

thông s c n xác nh n giá tr s d -

i b

standard/alternative/in-

nh các

ng 1.1.

(non 1.1.

nghi m t

xây d

ng

nh

ng d n c a các nhà s n xu t thi t b

ng

theo các t p chí, tài li 1.2.2 M

và yêu c u

a. M

STT

Thông s c

nh

n giá tr s d ng c

pháp nh tính

- K t qu c a th

cs d

pháp bán nh ng

t

tin c y c a k t qu phân tích.

- Xác nh n giá tr s d ng c mu n có k t qu

t ph n không th thi u n u y.

-

i ti n ch

2

ng ho

ng PTN vì khi áp d ng m

pháp th , mu n ch

ng yêu c

c th an ch

k p th i khi có s c

3

t ra t c là

i vi c k t qu

d a vào k t qu

1

y,

4

c nh ng bi n pháp, ng phó

ng x y ra.

5

b. Các yêu c u c a xác nh n giá tr s d ng c Theo yêu c u c

c xác nh n giá

6

tr s d ng khi: -

d ng không ph

n (non-standard

methord).

8

d

nghi m t xây d ng m 9

ng quy.

- Có s

i v

ng áp d ng n

nh ho c - Có s thi t b v

Ph m Th A

7

u ki n th c hi

ng áp d ng c a 10

n.

nh y (Sensitivity) ch n l c (Selectibility) l pl i (Repeatability) tái l p (Reproducibility) LOD* (Limit of Detection) LOQ* (Limit of Quantitation) thu h i tuy n tính (Linearity) Kho

c xác nh 11

c tính khác bi t, n n m

L

nh

(Working range) mb (Uncertanty)

Ph m Th A

-

nh

ng

ng s

không s

d ng

d ng

ng

ng

chu n

chu n

+

+

+

+(1)

+(1)

+

+(1)

+(1)

-

-

+

+

-

-

+

+

+

+

+

-(2)

-

-

+

-(2)

-

-

+

-(2)

-

-

+

-

-

+

+

-(2)

-

-

+

+

L

8

án t t nghi p Các ký hi u trong b +: C

ng

c hi

c)

-: Không c

cv

nh i v i ch

(1): Không c

nh khi s d

n

uc

u ki n và ngu n l c c a

c bi u th

tr th c.

ng chu n

Kho ng tuy n t nh c a m

p phân t ch l kho ng n cv n

Kho ng làm vi c c trên và gi i h

c

ng n

i c a ch t phân tích (bao g m các gi i h n này), t

ch ng minh là có th

cb

c

nh v

ng chu

nh h ng chu n

trong m u, không nh t thi t ph i l

ng chu n toàn

b kho ng tuy n tính. N nh t và th p nh t c

trong m

t ra ngoài gi i h n cao

ng chu n và t t nh t ph i n m

vùng gi

ng chu n.

b) Gi i h n ph t hi n (LOD) Gi i h n phát hi n là n mb trong m u có th phát hi

mà t

cl

nh hàm

ng trong

u ki n thí nghi m. Có gi i h n phát hi n c a thi t b (IDL) và gi i h n phát hi n Là thông s

ng b

l ch chu n hay h s

p l kh i ni m ch m

g n nhau gi a gi tr trung c ch p nh n l

ng

m u phân tích, giá tr th c không th bi t m t cách chính xác,

tuy nhiên nó có th có m t giá tr quy chi ch

t khái ni

nh y c

c ch p nh

nh tính

ng hóa b

thu h i khi

phân tích m u thêm chu n [3], [11]. g)

l pl i

Cho c ng m t nhân viên th c hi n vi c phân t ch m t ch tiêu, x kho ng th

th p nh t c a ch t phân tích

t thi

c bi u th

c l i.

ng c

c ng m t m u th [11]. L n ng

n gi

[11].

Trong phân tích th c t , có th xây d

ng n, trùm lên vùng n

nh t nh v

ch m c ng th p th

b nh c a k t qu th c nghi m v gi tr th c ho c gi tr iv

nh kho ng tuy n tính c n xây d

c l p quanh gi tr trung

ng

f)

tuy n tính [3], [11]. s h

ch m l m t kh i ni m

bi n thiên c ng l n v

gi a gi i h n

ch m [3], [11].

ch m ch ph thu c v o sai s ng u nhiên v

l ch chu n hay h s bi n thiên.

ch t phân t ch.

ng v

ng c a c c k t qu th nghi

b nh [11].

1.2.3 Khái ni m các thông s c n xác nh n giá tr s d ng

id

ch m

Ch m

s ph thu c tuy n t nh gi

ng c

g n nhau gi a gi tr trung b nh c a k t qu th nghi m v gi tr

ch nh x e)

ng h p c th các thông s xác nh n có th có s

a) Kho ng tuy n t nh

ng

u ki n ti n hành phân tích.

ch nh x c

th c.

khác nhau.

ng nh t, trên c ng m t thi t b , c i ng n v

nh gi m

l p l i c c k t qu ki m tra

h)

t il p

Cho th c hi n trên c c thi t b kh c nhau ho c cho c c nhân viên kh c nhau nh gi m

t i l p c c k t qu ki m

tra [11].

L

nh trên p trong m t

[3], [11].

th c hi n c ng m t ph p th nghi m v

tích [3], [11].

Ph m Th A

p nh ng c a thi t b (IQL) và gi i h

Ch m

Vi c l a ch n các thông s xác nh n giá tr s d ng tùy thu c vào k thu t áp

phòng th nghi

th p nh t c a ch t phân tích trong m u có th

(MQL) [3], [11]. d)

d

n

ng

nh (LOQ)

ch

Có gi i h

ng

(2): Tùy ch n

c

Gi i h n x

L n

nh

*: Không ph

9

án t t nghi p

Ph m Th A

L

10

án t t nghi p i)

ng

mb

ng

1.3 T ng quan v Mangan và Crôm

mb

a ph

thông s n

thông s g n v i k t qu c a ph phân t n c a c c gi tr c th ch p nh

quy c

11

án t t nghi p

a ph

1.3.1 Gi i thi u chung v nguyên t Mangan c

Trong t nhiêm Mangan là nguyên t khá ph bi n, chi

.

v

t, Mangan

c

Quy trình th c hi n xác nh n giá tr s d ng c c 1: L a ch

c su

ng th c v

ch

ng

c bi

s ng

i. Các khoáng v t ch y u c a Mangan là qu ng

piroluzit (MnO2 ), các qu ng hosmanit (Mn 3 O4) và bonit (Mn 2 O3

ng

l n.

ib .

ng ch a Mangan tính theo thành ph n ph

ch quy n là

s ng là 0,01%. nh các thông s c

n xác nh n

Các h p ch t c a Mangan

Vi c l a ch n các thông s c n xác nh n ph thu c vào k thu t phân tích áp d ng

qu c dân, 90% Mangan

u ki n k thu t c th c a PTN.

c s d ng r ng rãi trong nhi u ngành kinh t

cs d

s n xu t thép và h p kim.

ng sinh h c, Mangan

c bi t quan tr ng th c

v t. Mangan tham gia vào nhi

Clorophylhidrocacbon và vitamin C. Vì tham gia vào ph n ng men, nên Mangan

c 3: L p k ho ch xác nh n K ho ch xác nh n bao g m th m

i th c hi n, ch t c

n ph

p, quang h p, t ng h p

n nhi u quá trình sinh lý, nh

nh

o huy t, kh

ng c a các

ng v t.

nh các thí nghi m ph i th c

S thi u h t c a Mangan s gây d d

hi n [3].

bi t c

n. Mangan

ch

c

ng. Gia c m r t nh y c m

khi thi u Mangan, chúng s m c b nh perozit (làm bi n d c 4: Ti n hành các phép thí nghi

xác nh n

Mangan không ph c, n

c

ng t 0,005- 1 mg/ml. Nh ng ho

nhà máy s n xu c 5: Báo cáo k t qu xác nh n Trong báo cáo c n có các thông tin v

n

i th c hi n, th i gian b

gian k t thúc, tóm t

u, th i

c.

1.3.2 C

t b , hóa ch t, quy trình), các

nh Mangan

a.

thì kGit lui thi u chung v nguyênpt ápMangan d 1.2.4

c

Ph m Th A

tt

phù h tích các ch

L

ng d a trên s k t t a MnO2

c l c, r a s y ho c nung và cân.

o phê duy t.

Hình 1.1.

c

ng [12] nh Mn b

t, các thông s c

ng khai khoáng,

t nhiên li u hoá th ch là nh ng ngu n cung c p Mn vào

k t qu (có di n gi i và nh n xét).

T Nnguquan và Crôm t t c vcácMangan tiêu chí yêu c

c nguy hi m, vì trong nhi u ngu n

Ph m Th A

ng l

0,1%, Mangan là m t nguyên t

L

phân ng, thì

12

án t t nghi p

ng

c s d ng. b.

b

ph c ch t, ampe, chu

oxy hoá kh ... v i các ch th khác nhau.

các nguyên t

nh tích d a vào s oxy hoá

(peManganat MnO4 ) v i c c ch t oxy hoá m nh và chu

Mn 2+

thành

Mn 7+

ch t o ác quy, m k m, m Tóm l

tím c a

do chu

c. T

nh Mangan ho c s d ng dung d ch Zn(II). Phép c ti n hành

hoá lên Mn(III), th c t p

PH = 10 và thêm ch t kh

Ngoài ra còn có th

a.

có s

c s ch cho sinh ho t và

ng

c

nh Crôm

n

cao

c oxy hoá lên Crôm(VI) b ng persunlat trong c chu

b ng

i màu c a ch t ch th la E° =+76V. Ph n ng chu N u Crôm

c s d ng r ng rãi. Tác h i c

u, k t

ng nh

gây tác h i ngh nghi p. Crôm là nguyên t

c x p vào nhóm các nguyên t có

là: Cr2 O7 2-+ 6Fe 2+ + 14H+ = 2Cr 3+ + 6Fe 3+ + 7H2 O

tr ng thái Cr 3+ thì chuy n thành Cr(VI) b ng ch t oxy hoá m nh ng ki

kh

hai d ng hoá tr chính là +3 và +6.

ti n hành chu

ng axit:

Cr3+ + H2 O2 + OH = CrO4 2- + H2 O b.

Cr(III).

phát x nguyên t [12] phát x nguyên t

u có th xu t hi n các lo i

L

b ng ch t

Cr3+ + S2 O8 + H+ = Cr(VI) SO4 2-

nguyên nhân chính

Crôm ch y u gây b nh ngoài da: t t c các ngành ngh mà các công vi c ph i ti p xúc, hít, th ,... v i crôm ho c h p ch t c

m bào c

dung d ch Fe(II) vói ch th là diphcnylamin trong s có m t c a H3 PO4 . Th thay

qu nghiên c u cho th y Cr(Vl) dù ch là li

Ph m Th A

c h t Crôm c

cao, khó ôxi hoá, c ng và t o màu t t...)

t nt i

ô nhi m c a ngu n

i h t ch

1.3.3 Gi i thi u chung v nguyên t Crôm

kh

u c n thi

nh

phân tích th tích [12]

c 10 -2

tím c a ch th erioCrômden T sang màu xanh bi c.

nhi

i. Chính vì v y, vi

n nh t i

nh Mangan b ng cách chu

c tính lý hoá (b n

n s c kho

nh Crôm trong

c n k t t a.

b ng dung d ch mu i côban h n h p 50% - axeton . T

V

g m, thu tinh,

ng.

1.3.4

ng dùng axit ascoobic và hydrazinsunphat. Tuy nhiên

thêm ion tactrat vào làm ch t t o ph c ph

c Crôm, ví d : Luy n kim, s n xu t n n,

n và m Crôm.

n pháp x lí thích h

làm trong s

n Mn(n) b oxy

ng Mangan l n s t o thành k t t a Manganat(OH)2

chuy n màu t

ng tr c ti

ng Crôm và Mangan

Mn 2+. ng dung d ch Mg(II)

v i ch th là c

n,

ng l n ion kim lo i n ng nói chung và Crôm, Mangan nói

u

peManganat (MnO4 ) sang không màu c a

c m t, niêm m c b

sáp, thu c nhu m, ch t t y r a, thu c n

(MnO4 ) b ng ch t

m chuy n t

c

tiêu hoá kém.

Nh ng công vi c có th gây nhi

kh . trong phép chu

yn

và có th gây xu t hi n m n

ng v t

Manganat(II) b

p xúc,...

Crôm kích thích viêm m c ng

Nguyên t c chung c , chu

ng

th ng vành

pháp phân tích th tích [12]

chu

13

án t t nghi p

m u sinh h l ch chu

Ph m Th A

c t nhiên. Gi i h

ng v t Cr trong

nh c

i là 0,1 ÷ 0,15 ph thu

ng Cr trong m u. V i m u

L

14

án t t nghi p c sông, h

l ch chu

ng

i c a vi

nh Cr(III) là 0,05 ÷ 0,2mg Cr

ng là 2,45 và 5,6.

1.4 P

pháp

M u tr ng (HCl 2%)

-

D

-

h p th nguyên t ng n l a (F-AAS) 1.4.1

-

nh Mangan trong m

c b ng ph

ng chu n Mn n

quang

c b ng quang ph

15

án t t nghi p

ng

0,05; 0,1; 0,5; ;1; 2; 5 mg /l.

c sóng b ng 279.48 nm.

X lý m u: hút 40 ml m

ng phá m

3

c. Phá m u b ng lò vi són

h p th -

nguyên t ng n l a a) M

.

nh Mn s d ng thi t b Perkin Elmer 900T

phân

ng chu ng d

nh Mangan b ng quang ph h p th nguyên t

f) Tính k t qu

ng n l a.

C (mg/l) = (A

b) Tài li u vi n d n

B)* pha loãng

(2.1)

t qu máy (mg/l)

Standard methods for the examination of water and wastewater, SMEWW 3111.B:2012 [2]. c) Nguyên t c

22 nd

Edition,

B là k t qu m u tr ng (mg/l) 1.4.2

nh Crôm trong m

c b ng ph h p th nguyên t

(TCVN 6222:1996) a) M ng d

nh tr c ti p n

c a m i nguyên t , ho c là t

c a m i nguyên t dùng ph k n u không có h th

c g n v i h th

h

u ch nh n n liên t c, ho c

y, ti

u ch

c sóng l

h p thu

t c a các kim lo i Mn là 279.48 nm [1].

y m u: m ng d n l y m

Hút m u vào b ph n nguyên t hóa ng n l a c a thi t b quang ph h p thu nh n

c l y theo TCVN 5999:1995, Ch t

c

c th i.

h

nguyên t v i n

L ym u

e) Phân tích

c a m i nguyên t , ho c là t c g n v i h th

y, ti

h

ng

u ch nh n n liên t c, ho c u ch

h p thu

c sóng c a Cr là 357,87nm.

Thi t b

ng d n c a nhà s n xu t. K t n i b ph n ng trong

v i b ph tr khí làm s pha loãng Mn tr c ti

u ch nh b nl

ng h

c) Các y u t

ng

ng. Dung d ch

nh n tín hi u nguyên t hóa m u

d dàng.

L

nh lu t Lambert Beer) [1].

c a m i nguyên t dùng ph k n u không có h th

ng chu n (d a c qua thi t b quang ph h p thu

c a Cr

nh tr c ti p n c

ng d n b o qu n và x lý m u.

-

tr c ti p c a Cr b

vào m

o qu n m u: TCVN 6663-3:2008 Ch

-

c b ng

b) Nguyên t c

nguyên t

d) L y m u và b o qu n m u [5], [8]

L ym

nh Crôm t ng

quang ph h p th nguyên t ng n l a.

- Natri, Kali, Sulfat, Clorua > 9000 mg/L, Canxi và Magie, s t > 4000 mg/L, Nitrat > 2000 mg/L s gây nhi

ng chu n:

Ph m Th A

L

Ph m Th A

L

16

án t t nghi p

ng

17

án t t nghi p

d) L y m u và b o qu n m u

C NGHI M

y m u: m L ym

c l y theo TCVN 5999:1995, Ch

ng d n l y m

c

2.1

u ki

c

L ym u

Tên

nh Crôm t ng, Mangan trong m

pháp quang ph h p th nguyên t ng n l a (F

ng d n b o qu n và x lý m u.

n

e) Phân tích

u ch nh b

loãng Cr tr c ti

nl

ng h

S hi

- TCVN 6222:1996 - SMEWW 3111.B:2012.

n

ng. Dung d ch pha

nh n tín hi u nguyên t hóa m u d

Tiêu chu n tham chi u: - TCVN 6222:1996 -

dàng.

- L

quang

wastewater, 22 nd Edition.

0,05; 0,1; 0,5; 1; 2 mg Cr/l.

- X lý m u: hút 40 ml m u vào bình phá, thêm 4 ml HNO3 b

c,

.

há m u

và Mangan

[13].

Yêu c u c

nh Cr t ng s d ng thi t b Perkin Elmer 900T

TT

N i dung

Phù

pháp

ng chu f) Tính k t qu theo công th c

Có k

C (mg/l) = (A B)* pha loãng

n m v ng các n i quy,

(2.2)

1

Nhân l c

là k t qu máy (mg/l)

quy trình thí nghi m, quy

h p/

h p/c n b

s n có

sung

Chi

Ghi

phí

chú

x

trình thao tác thi t b

B là k t qu m u tr ng (mg/l)

Dung d ch Cr chu n g c Dung d ch Mn chu n g c 2

Hóa ch t

Dung d

c c (67%)

3

Ph m Th A

cb

- SMEWW 3111.B:2012 - Standard methods for the examination of water and

- M u tr ng (HCl 2%) ng chu n Cr n

nh Crôm t

ph h p th nguyên t .

ng chu n:

- D

c b

AAS).

ng d n c a nhà s n xu t. K t n i b ph n ng trong v i

b ph tr khí làm s

-

n c a phòng thí nghi m

c th i.

b o qu n m u: TCVN 6663-3:2008 Ch

- Thi t b

ng

L

Môi ng

Ph m Th A

ng th Ki m soát nghi m không b nhi m

x

(Merk)

x

(Merk)

x

(Merk)

x

(Merk)

x

b n

L

18

án t t nghi p Ki

ng

x

- Máy thi t b quang ph h p th nguyên t v

nghi m

EDL ho c HCl kim lo

Phòng th

nghi

m

b o h th có h

c,

th ng c nh báo

Thi t

b,

ng.

- Máy quang ph h p th nguyên t Analyst - 900T

th

- Các ng nghi m (b ng polypropylen) có n

nghi m chia x

-

cách thích h p

D ng c

y, th tích 25ml, 50 ml

nh m c th tích 25ml, 50 ml, 100 ml

2.3 Hóa ch t

T l nh b o qu n m u

x

Máy c

x

c hai l n

Máy phá m u

M i hoá ch t ph i có ch

Máy quang ph

h p th

ng t t (tinh khi

-

x

-

x

nguyên t AAS

c (67%) (Merck)

- Axit hydrochloric 37% (Merck Nr. 851) - Axit hydrochloric 2%.

2.2

b

D ng c , thi t b

c c t 2 l n ho

nh m

nh m c

1000 ppm pha loãng b

c

ion.

2.2.1 D ng c

- Dung d ch Mn và Cr chu n g c 1000ppm (1g/l)

- Pipet lo i th ng lo i: 1ml, 2ml

- T dung d ch chu n g c có n

- Gi

d ng c

các dung d ch chu n làm vi c có n

-

nh m c 25ml, 50ml, 100ml và 1000ml

10 ppm, 1 ppm.

- Dung d ch chu n làm vi c có n

- C c th y tinh 250ml có m

chu n g

- Auto pipet lo i: (5-50µl) và (100-1000µl)

HCl 2%.

-

- Dung d ch chu n làm vi c có n

u côn: 50µl và 1ml

- Qu bóp

b ng HCl 2%.

- Gi y l c và ph u l c

- Dung d ch chu n làm vi c có n u ph

c r a v i axit HNO3 và trang k v i

u

nh m c b ng

10 ppm: Hút 5ml t dung d ch chu n làm nh m

nh m

L

Ph m Th A

n v ch

1 ppm: Hút 5ml t dung d ch chu n làm nh m c 50

nh m

n v ch b ng

HCl 2%.

c c t hai l n.

Ph m Th A

vi c có n

100 ppm (100mg/l): Hút 5ml dung d ch

nh m

vi c có n

cc t

- T t c các d ng c th

ng n n

- Các bình ch a m u (b ng polypropylen) th tích 500 ml, 200 ml, 100ml

thành các khu v

4

ng h

ng v i ngu n cung c p, ch nh s

ghi k t qu bi x

cháy n Phòng

ng

2.2.2 Thi t b

m, nhi t , áp su t phòng th

19

án t t nghi p

L

20

án t t nghi p - Dung d ch chu n làm vi c có n vi c có n

ng

1 ppm: : Hút 5ml t dung d ch chu n làm nh m

nh m

n v ch b ng

HCl 2%..

2.4

L y m u và b o qu n m u M

c l y t i:

M

c th i

c l y theo TCVN 5999:1995. Ch

ng d n l y m M

Hà N i

c l y theo TCVN 6663-11:2011. Ch

ng d n l y m

.

Mangan

nh m c 25ml Dung d ch làm vi c 50ppm (ml) Dung d ch HCl 2% C (mg/l)

L y

L ym u

c th c hi n theo TCVN 6663-3:2008 Ch t

ng d n b o qu n và x lý [5].

L c m u ngay sau khi l y và axit hóa m u l c b ng HNO3 2.5

c

c ng m [8].

o qu n m u c

L y m u.

ng

1

2

3

4

5

6

0,025

0,05

0,25

0,5

1

2,5

24,975

24,95

24,75

24,5

24

22,5

0,05

0,1

0,5

1

2

5

1

2

3

4

5

0,025

0,05

0,25

0,5

1

24,975

24,95

24,75

24,5

24

0,05

0,1

0,5

1

2

c th i [6].

c ng m

m

c

21

án t t nghi p

Xác nh n giá tr s

d ng c a

n pH < 2.

phân tích Crôm t ng và

.Xây nh m c 25ml Dung d ch làm vi c 50ppm (ml) Dung d ch HCl 2% C (mg/l)

Mangan 2.5.1

t kho ng n

2.5.2

tuy n t nh

Ti n hành: Ti n hành pha các dung d ch chu n c a Cr3+ và Mn t dung d ch chu n làm vi c có n 25ml. Các dung d

50ppm b ng dung d ch HCl 2% c pha có n

ch tiêu Crôm t ng có kho ng n

l

1,0mg/l ; 2,0.mg/l kho ng n quang

l

n t th

nh m c n cao.

i

t là: 0,05 mg/l; 0,1 mg/l; 0,5 mg/l;

c sóng 357,87nm. V i ch tiêu Mangan có

nh gi i h n ph t hi n (LOD) và gi i h

Ti n hành trên m u th theo quy trình x lý m AAS. K t qu

ng (LOQ)

phân tích song song 10 m m

c ng m và th i

h p th quang trên thi t b

c tính toán theo các công th c sau:

LOD = 3 x SD

(2.3)

LOQ = 10 x SD

(2.4)

t là:0,05mg/l; 0,1mg/

c sóng là 279,48nm. v

th bi u di n s ph thu c gi

h p th và n

ch t phân i quy R2 n m

nh kho ng tuy n tính v i yêu c u h s trong gi i h n ch p nh n 0,99 c xây d ng d i n

R2

1 [3],[11].

SD = : Là n Xi: là n

tuy n tính c a dung d ch Mangan và Crôm t ng

(2.5) trung bình c a ch t c n phân tích trong m u th . kim lo i c a l n th th i R = RSD % = CV% =

(2.6)

c th hi n các b ng 2.2 và b ng 2.3.

4 < R < 10.

Ph m Th A

L

Ph m Th A

L

22

án t t nghi p 2.5.3

l pl i

ng

l pl ic

tích m

c ng

2.4. Các m u thêm chu

n hành phân

c th i thêm chu n c làm l p l i 7 l n b i cùng m

các n

ng i phân tích.

tái l

i phân

tích. .

C (m u chu n s d ng) ppm 50ppm 50ppm tái l p c

Nguyên t Cr Mn l chu

l ch chu

c ng m thêm chu n) ppm X1 + 0,5 X1 + 1,5

c th i thêm chu n) ppm X2 + 0,2 X2 + 3,0 a l ch

i theo các công th c (2.5) và (2.7) và ph

TT

ng

1

100

100%

1,3

2

10

10

1

10%

1,8

3

1

10

2

1%

2,8

4

0,1

10

3

0,1%

3,7

5

0,01

10

4

100 ppm

5,3

1

6

0,001

10

5

10 ppm

7,3

7

0,0001

10

6

1 ppm

11

8

0,00001

10

7

1000ppb

15

9

0,000001

10

8

10ppb

21

10

0,0000001

10

9

1 ppb

30

2.5.4

ng c

c th i thêm chu n

SD =

thêm chu

p

3 kho ng n

ng 2.6. Các m u

c làm l p l i 5 l

u ki n gi ng nhau.

Kho ng C (m u chu n

(2.7) Nguyên t

n ng

Cr

2

trung bình c a kim lo i trong m u th .

SD : l gi tr l ch chu n c a m u th , vào kho ng n c a các m u l p ph i nh

nghiên c u là t

c ng m

l ch chu

i.

thêm chu n) ppm

thêm chu n) ppm

x1 + 0,5

x 2 + 0,5

50ppm

x1 + 1,5

x 2 + 1,0

x1 + 2,0

x 2 + 2,5

3 1

n 10ppm nên giá tr RSD (%) Mn

ng 2.5 sau:

2

50ppm

3 thu h i c a các m Công th

ng thêm chu

Ph m Th A

x1 + 0,2

x 2 + 0,5

x1 + 0,5

x 2 + 2,0

x1 + 1,0

x 2 + 3,5

c tính theo công th c (2.8)

thu h x 100

L

c th i

s d ng) ppm

1

kim lo i c a l n th th i

Ph m Th A

c ng m và

.

SD X

Xi: là n

RSD (%)

- Cách ti n hành: Chúng tôi ti n hành phân tích m

t qu theo công th c (2.5)

: Là n

T l ch t

t theo

yêu c u c a AOAC.

RSD %

ng

2.5.

tái l p

Cách ti n hành

23

án t t nghi p

(2.8)

L

24

án t t nghi p

ng

25

án t t nghi p

:

mb

Cm+c : N ng Cm : N

ch t phân t ch trong m

thêm chu n

ch t phân t ch trong m u

ng

Cc: l n

n 10ppm, v

thu h i ph i

ng 2.7 sau: 2.7. ng

1

T l ch t

100

: Giá tr t student tra b ng v i m

1

100%

98 - 102

10%

98 - 102

2

10

3

1

10 -2

1%

97 - 103

4

0,1

10 -3

0,1%

95 - 105

5

0,01

10 -4

100ppm

90 - 107

6

0,001

10 -5

10ppm

80 - 110

7

0,0001

10 -6

1ppm

80 - 110

8

0,00001

10 -7

100ppb

80 - 110

9

0,000001

10 -8

10ppb

60 - 115

10

0,0000001

10 -9

1ppb

40 - 120

c t do k= n-1.

mb

thu h i

10 -1

2.5.5

t

n: S l n phân tích l p l i.

(theo AOAC)

TT

(2.10)

CV% =

nghiên c u là t

t t 80%

ng (%)

CV: H s bi n thiên c a k t qu

thêm (l thuy t )

vào kho ng n

ng

U(mg/l) = Cách vi

(2.11) mb K t qu

)

mb Hi

mb mb

hai

mb ng kê [3] [14].

mb U(%) = t

x CV(%)

Ph m Th A

0,1 mg/l và n

u

t t c các y u t c u thành nó và cách th vi c b trí thí nghi

nh theo

chúng tôi ti n hành theo cách th hai.

: chúng tôi làm thí nghi m l p l i 20 l chu n c a Cr n

c áp d

i v i dung d ch

dung d ch chu n c a Mn là 0,2mg/l.

c tính theo công th c sau: (2.9)

L

Ph m Th A

L

26

án t t nghi p

ng

27

án t t nghi p .

T QU TH C NGHI M nh kho ng tuy n tính Ti n hành l t 0,05

ng chu n kho ng n

CMn (mg/l) t 0,05

i v i Crôm và

i v i Mangan.

3.2. C

c b ng giá tr n

ng chu n c

c th hi n

0,0000

0,057

0,0035

0,120

0,0075

các b ng 3.1 và b ng

0,538

0,0333

1,034

0,0641

2,056

0,1274

4,965

0,3078

c sóng l

và giá tr Abs

0

t là

h p th c a dung d ch chu n Cr (III) và Mn 357,87 và 279,4

ng

các hình 3.1 và hình 3.2.

.

CCrôm (mg/l)

bs

0

0

0,048

0,0022

0,105

0,0046

0,486

0,0203

1,006

0,0395

2,004

0,0720

Mangan

Hình 3.2.

K t qu xây d 0,05

ng chu n Crôm và Mangan

các kho ng n

l

t là

2mg/l và 0,05 - 5 mg/l ta th y: ng chu n Crôm và Mangan tuy n tính trong kho ng t

n 2 mg/l

và 0,05 5mg/l. + Giá tr c a h s

R2 Crôm =0,999950 và R2 Mn =0,999793

t yêu

c u theo AOAC d Hình 3.1.

Ph m Th A

Crôm

l pl i

L

tái l

Ph m Th A

ng chu

nh các giá tr mb

thu h i,

c

L

28

án t t nghi p

3.2 Xác nh n giá tr s d ng trên n n m

ng

K t qu

ch p nh

ng (LOQ)

ng Crôm và Mangan trong m

v i 10 l n l

ng

c ng m l a ch n là phù h p

c ng m.

nh gi i h n phát hi n (LOD) và gi i h

29

án t t nghi p

ng

c ng m

c.

3.2.2 a.

c th hi n trong b ng 3.3

xác nh n giá tr LOD và LOQ có th

l pl

tái l p

l pl i K t qu phân tích l p l i 7 l n trên các m u

ng 3.3 mg/l

i v i Crôm và thêm chu n 1,5

c ng m

thêm chu n 0,5

i v i Mangan

c cho trong b ng

3.4. ng 3.4.

CCr (mg/l)

CMn (mg/l)

1

0,610

0,092

2

0,605

0,083

Cr

Mn

3

0,615

0,081

1

1,038

1,474

4

0,510

0,081

2

1,064

1,477

5

0,613

0,085

3

1,049

1,491 1,496

TT

K t qu

K t qu

Th t m u

(mg/l)

K t qu

(mg/l)

6

0,614

0,085

4

1,041

7

0,611

0,087

5

1,038

1,505

8

0,603

0,092

6

1,061

1,495

9

0,613

0,084

7

1,053

1,484

10

0,620

0,093

Xtb

1,049

1,489 0,011 0,760

Xtb

0,6014

0,086

SD

0,011

SD

0,0325

0,005

RSD (%)

1,023

LOD

0,0974

0,014

RSD (%)

6,1720

6,326

1,023% và Mangan là 0,760% . Các k t qu

LOQ

0,3248

0,045

l p l i ch p nh

K t qu t b ng 3.4 cho th y giá tr

l ch chu

cc

i RSD c a Crôm là

u th n giá tr s d ng theo AOAC (RSD

<7,3%).

T b ng 3.3, ta có giá tr LOD và LOQ c a Crôm l 0,3248 mg/l, v i giá tr

l ch chu

LOD và LOQ c a Mangan l

t là 0,0974 mg/l và

i RSD = 6,1720

giá tr

t là 0,014 và 0,045 v i giá tr

l ch chu n

i RSD = 6,326%. C hai giá tr RSD c u n m trong kho ng t

Ph m Th A

n 10 (theo AOAC).

b.

tái l p K t qu phân tích l p l i 7 l n các m i v i Crôm và thêm chu n 1

thêm chu n 0,5 mg/l

i v i Mangan v i các cán b phân tích

c th hi n trong b ng 3.5 sau:

nh Cr và Mn y, n

c ng

m u môi

L

Ph m Th A

L

30

án t t nghi p

ng

.

Th

ng

ng 3.6.

K t qu Cmtc (mg/l) - Mangan

K t qu Cmtc (mg/l) - Crom

t

M u thí nghi m

m u

31

án t t nghi p

Ph m Th A

Hoa

Ph m Th A

Hoa

Ký hi u m u

k t qu c (mg/l)

M-1

0,61

M-2

0,615

M-3

0,61

1

1,526

1,527

1,037

1,036

2

1,544

1,530

1,025

1,075

M-4

0,614

3

1,528

1,529

1,035

1,066

M-5

0,613

4

1,538

1,533

1,049

1,092

Xtb

0,612

5

1,526

1,523

1,023

1,085

6

1,625

1,639

1,034

1,071

7

1,526

1,536

0,010

0,022

Xtb

1,550

1,545

SD

0,035

0,042

1,025

1,075

RSD

2,290

2,687

1,011

2,037

T k t qu b ng 3.5 ta th y, k l

1,037

1,036

i RSD c l p ch p nh

u th a mãn tiêu chí cc

S1

1,126

0,516

103,2

S2

1,106

0,491

98,2

mg/l

S3

1,159

0,549

109,8

(TC 0,5)

S4

1,139

0,525

105,0

S5

1,161

0,548

109,6

thu h i trung binh

l ch

S1-1

2,188

1,578

105,2

2,203

1,588

105,9

MT thêm 1,5 mg/l

S3-1

2,109

1,499

99,9

S4-1

2,195

1,581

105,4

(TC 1,5)

S5-1

2,267

1,654

103,6

n giá tr s d ng theo

thu h i trung

104,0

binh

3.2.3

S1-2

2,623

2,013

100,65

S2-2

2,634

2,019

100,95

MT thêm 2,0 mg/l

S3-2

2,598

1,988

99,40

(TC 2,0)

S4-2

2,654

2,04

102,0

S5-2

2,674

2,061

103,05

t qu thí nghi m xác

nghi m

105,2

S2-1

AOAC (RSD <7,3%).

thu h i c a các m

c ng m thêm chu n. K t qu thí

c th hi n trong b ng 3.6 và b ng 3.7. Yêu c u: Hi u xu t thu h i ph i

t trong kho ng 80% - 110%

thu h i trung

101,2

binh

Ph m Th A

L

R%

(mg/l)

MT thêm 0,5

i phân t ch, giá tr RSD c a Mn

t là 2,290% và 2,687%, c a Cr là 1,011% và 2,037%. C 4 giá tr

chu

NN

c (Cmtc-Cm)

Ph m Th A

L

32

án t t nghi p T k t qu b

c:

ng

3 kho ng n

thêm chu n c a m u môi

c ng m phân tích Crôm là 0,5 mg/l, 1,5 mg/l và 2 mg/l có k t qu h i trung bình thu t t c các n

c

ng l

t là

thu h i

thêm chu n là t 98,2% -

phép theo AOAC (t 80%

u n m trong kho ng cho

110%). Ta có th th y

thu h i cao nh t là 105,2%, th p nh t là 101,2%

n

thu

n

thêm chu n 0,5mg/l

thêm chu n 2

thu h i

33

án t t nghi p M u thí nghi m

Ký hi u m u

ng

K t qu c (mg/l)

c (Cmtc-Cm)

R%

(mg/l)

MT thêm 0,2

K2

0,295

0,192

96

mg/l

K3

0,309

0,212

106

K4

0,302

0,207

103,5

K5

0,307

0,220

111

(TC 0,2)

c th hi n tr c quan qua hình 3.3 sau:

thu h i trung

103,4

binh

MT thêm 0,5 mg/l (TC 0,5)

K1-1

0,627

0,526

105,2

K2-1

0,622

0,519

103,8

K3-1

0,632

0,535

107

K4-1

0,625

0,53

106

K5-1

0,629

0,542

108,4

thu h i trung TC 0,5

TC 1,5

Hình 3.3.

ng 3.7.

M u thí nghi m

NN

Ph m Th A

t Ký hi u m u

K t qu c (mg/l)

N-1

0,101

N-2

0,103

N-3

0,097

N-4

0,095

N-5

0,087

Xtb

0,612

K1

0,302

106,08

binh

TC 2,0

c (Cmtc-Cm)

K1-2

1,112

1,011

101,1

K2-2

1,123

1,02

102

MT thêm 1,0 mg/l

K3-2

1,141

1,044

104,4

(TC 1,0)

K4-2

1,126

1,031

103,1

K5-2

1,088

1,001

100,1

R%

(mg/l)

thu h i trung

102,14

binh T k t qu b

c:

thu h i trên các m

c ng m

c a Mangan th p nh t là 96% và cao nh t là 106,4%. thu h kho ng cho phép theo AOAC (t 80% 110%). Ta có th th y

u n m trong n thêm

chu n 0,5

n

chu n 1

thu h i trung bình cao nh t là 106,08 %, thu h i th p nh t là 102,14

qua hình 3.4 sau: 0,201

100,5

L

Ph m Th A

thêm

c th hi n tr c quan

L

34

án t t nghi p

ng

35

án t t nghi p

ng

T b ng 3.8, ta có giá tr LOD và LOQ c a Crôm trong m t là 0,029 mg/l và 0,097 mg/l, v i giá tr

l ch chu

giá tr LOD và LOQ c a Mangan l l ch chu

c th i l n i RSD 7,399%,

t là 0,017 và 0,058 v i giá tr

i RSD = 9,126%. C hai giá tr RSD c u n m trong kho ng t

c ng m l a ch n là phù h ch p nh

nh

n 10

y, n

m u

xác nh n giá tr LOD và LOQ có th

c.

3.3.2

l pl i

tái l p

l p l i.

TC 0,2

TC 0,5

TC 1,0

K t qu phân tích l p l i 7 l n trên các m

Hình 3.4.

i v i Crôm và thêm chu n 3,0

3.3 Xác nh n giá tr s d ng trên n n m 3.3

nh gi i h n ph t hi n (LOD), gi i h

K t qu c th i v i 10 l n l

3.9. Yêu c

c th i

ng

K t qu

CCr (mg/l)

CMn (mg/l)

Xtb SD LOD RSD (%) LOQ

0,222 0,212 0,214 0,218 0,213 0,200 0,223 0,214 0,199 0,230 0,2145 0,009 0,029 7,399 0,097

0,159 0,158 0,162 0,168 0,149 0,159 0,166 0,154 0,162 0,166 0,1603 0,006 0,017 9,162 0,058

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Ph m Th A

Th t m u

c th hi n trong b

8.

TT

L

thêm chu n 0,2

iv

c cho trong b ng

i RSD <7,3%.

ng 3.9.

ng (LOQ)

ng Crôm và Mangan trong m

l ch chu

c ng

K t qu

(mg/l)

K t qu

(mg/l)

Cr

Mn

1

0,306

3,347

2

0,307

3,364

3

0,303

3,343

4

0,313

3,362

5

0,297

3,358

6

0,296

3,361

7

0,299

3,359

Xtb

0,303

3,356

SD

0,006

0,008

RSD (%)

2,026

0,239

K t qu t b ng 3.9 cho th y giá tr 2,026% và Mangan là 0,239% .Các k t qu

Ph m Th A

l ch chu

i RSD c a Crôm là

u th

L

36

án t t nghi p l p l i ch p nh

cc

ng n giá tr s d ng theo AOAC (RSD

<7,3%). b.

37

án t t nghi p

ng

c th hi n trong b ng 3.11 và b ng 3.12. Yêu c u: Hi u xu t thu h i ph

t

trong kho ng 80% - 110% 11.

tái l p K t qu phân tích l p l i 7 l n trên các m iv

c th i

thêm chu n

i v i Mn v i cán b phân tích khác nhau cho trong

M u thí nghi m

Ký hi u m u

K t qu c (mg/l)

b ng 3.10 sau: 10.

Th

K t qu Cmtc (mg/l) - Crôm

K t qu Cmtc (mg/l) - Mangan

NT

t m u

Ph m Th A

1

0,294

0,34

3,339

3,336

2

0,301

0,324

3,382

3,335

3

0,292

0,321

3,368

3,366

4

0,297

0,331

3,351

3,344

5

0,296

0,316

3,346

3,346

6

0,288

0,311

3,352

3,326

7

0,312

0,326

3,328

3,350

Xtb

0,297

0,324

3,352

3,343

SD

0,008

0,010

0,018

0,013

RSD

2,595

2,956

0,536

0,384

Hoa

T k t qu b ng 3.10 ta th y, k Crôm l

Ph m Th A

Hoa

MT thêm 0,5 mg/l (TC 0,5)

MT thêm 1,0 mg/l (TC 1,0)

i phân t ch, giá tr RSD c a

t là 2,595% và 2,956%, c a Mn là 0,536% và 0,384%. C 4 giá tr

l ch chu

i RSD c l p ch p nh

u th a mãn tiêu cc

n giá tr s d ng theo

AOAC (RSD <7,3%).

MT thêm 2,5 mg/l (TC 2,5)

3.3.3 t qu thí nghi m xác thu h i c a các m

Ph m Th A

T-1 T-2 T-3 T-4 T-5 Xtb H1 H2 H3 H4 H5 thu h i trung bình H1-1 H2-1 H3-1 H4-1 H5-1 thu h i trung bình H1-2 H2-2 H3-2 H4-2 H5-2 thu h i trung bình

0,222 0,212 0,214 0,218 0,213 0,216 0,748 0,756 0,721 0,762 0,755

c (Cmtc-Cm) (mg/l)

R%

0,526 0,544 0,507 0,544 0,542

105,2 108,0 101,4 108,8 108,4 106,36

1,301 1,249 1,279 1,254 1,242

1,079 1,037 1,065 1,036 1,029

107,9 103,7 106,5 103,6 102,9 104,92

2,723 2,758

2,501 2,546

100,04 101,84

2,741

2,527

101,08

2,775 2,734

2,557 2,521

102,28 100,84 101,22

c th i thêm chu n. K t qu thí nghi m

L

Ph m Th A

L

38

án t t nghi p T k t qu b

c:

ng

3 kho ng n

Crôm thêm chu n c a m u

c th i là 0,5mg/l, 1,0 mg/l và 2,5 mg/l có k t qu ng l t t c các n

t là 106,36%, 104,92% và 101,22

thêm chu n là t 100,04% - 108,8

phép theo AOAC (t 80%

thu h i trung

110%). Ta có th th y

thu h i trung bình cao nh t là 106,36%, n thu h i th p nh t là 101,22

thu h i

u n m trong kho ng cho n

39

án t t nghi p M u thí

(TC 0,5)

thêm chu n 0,5 mg/l thêm chu n 2,5 mg/l cho

c

K t qu

Ký hi u m u

nghi m

ng

(Cmtc-Cm)

c (mg/l)

P4

0,642

0,533

106,6

P5

0,620

0,521

104,2

thu h i trung

c th hi n tr c quan qua hình 3.5 sau:

104,56

bình P1-1

2,113

2,021

101,05

P2-1

2,134

2,039

101,95

MT thêm

P3-1

2,205

2,100

105,00

2,0 mg/l

P4-1

2,109

2,000

100,00

(TC 2,0)

P5-1

2,167

2,068

103,40

thu h i trung

102,28

bình

TC 0,5

TC 1,0

MT thêm

TC 2,5

3,5 mg/l Hình 3.5.

(TC 3,5) ng 3.12.

M u thí nghi m

NT

Ký hi u m u

c (mg/l)

c

3,638

3,546

101,31

P2-2

3,592

3,497

99,91

P3-2

3,696

3,591

102,60

P4-2

3,652

3,543

101,23

P5-2

3,616

3,517

100,49

(Cmtc-Cm)

101,11

bình R%

T k t qu b

(mg/l)

c:

3 kho ng n

Mn thêm chu n c a m u

c th i là 0,5mg/l, 2,0 mg/l và 3,5 mg/l có k t qu

I-1

0,092

I-2

0,095

t t c các n

I-3

0,105

phép theo AOAC (t 80%

I-4

0,109

I-5

0,099

Xtb

0,100

ng l

thêm chu n là t 99,91% - 109,2 110%). Ta có th th y

thu h i th p nh t là 101,11

P1

0,593

0,501

100,2

P2

0,608

0,513

102,6

0,5 mg/l

P3

0,651

0,546

109,2

L

Ph m Th A

thu h i trung

t là 104,56%, 102,28% và 101,11

thu h i trung bình cao nh t là 104,56%, n

MT thêm

Ph m Th A

P1-2

thu h i trung K t qu

R%

(mg/l)

thu h i

u n m trong kho ng cho n

thêm chu n 0,5mg/l thêm chu n 3,5 mg/l cho

c th hi n tr c quan qua hình 3.6 sau:

L

40

án t t nghi p

ng

0,104 0,113 0,116

0,195 0,200 0,201

XTB (mg/l)

0,105

0,203

SD (mg/l)

0,006

0,005

6,313

2,429

10,921

4,203

1,140

0,852

mb o TC 2,0

TC 3,5

Hình 3.6.

T k t qu

3.4

mb

K t qu l p l i 20 l chu n Mn có n

ng

18 19 20

H s bi n thiên c a thu h i CV% mb o

TC 0,5

41

án t t nghi p

ng chu n

c.

m b

a Crôm là 0,105mg/± 10,921% ho c 0,105mg/l

m b

a Mangan là 0,203mg/± 4,203% ho c 0,203mg/l

±1,140mg/l. i v i dung d ch chu n Cr n dung d ch là 0,2mg/l

0,1mg/l và dung d ch b ng 3.13 sau:

±0,852mg/l.

3.

L n phân tích

Crôm

Mangan

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

0,122 0,102 0,104 0,100 0,108 0,099 0,110 0,093 0,109 0,101 0,103 0,104 0,111 0,101 0,095 0,099 0,103

0,203 0,212 0,204 0,200 0,199 0,198 0,209 0,200 0,201 0,199 0,199 0,205 0,207 0,211 0,197 0,209 0,207

Ph m Th A

L

Ph m Th A

L

42

án t t nghi p

ng

AOAC. T

K T LU N VÀ KI N NGH

pháp

Xác nh n giá tr s d ng c

c chúng tôi

c m t s k t qu

Crôm

Thông s

1

2

3

4

5

Kho ng tuy n tính (mg/l) Gi i h n phát hi n (LOD) (mg/l) Gi i h n ng (LOQ) (mg/l) nh tái l p (%) nh l pl i (%) nh

6 (%) 7

c th i

0,05 2 (R2 = 0,999950)

tài, em th

a Crôm cao

c ng m

y b ng

nh Mangan. Em hi v Yêu c u theo AOAC

c th i

0,05 5 (R2 = 0,999793)

0,0974

0,029

0,014

0,017

0,3248

0,097

0,045

0,058

1,023

2,026

0,76

0,239

i nghiên c u sâu

tìm ra cách kh c ph c làm gi

mb

a dung d ch Crôm

xu ng.

0,095 R 1

RSD <7,3

TÀI LI U THAM KH O [1]. Bùi Xuân V ng (2006), G 2,290 98,2 109,8

ng không mb (U%)

2,595 100 108,8

1,011

RSD <7,3

0,536

ih

ih

[2] Standard methods for the examination of water and wastewater, 22 nd Edition,

99,9196 106,4 109,2

80 R 110

SMEWW 3111.B:2012.

[3] CENMA-HD-01.2013,

10,921

phân tích s c ký, Khoa hóa h c, ng;

ng d n xác nh n giá tr s d ng c

phân tích, Trung tâm Quan tr

4,203

[4] ISO/IEC 17025:2005, Yêu câu chung v y, t kêt qu

c trong quá trình kh o sát ta th

nh n giá tr s d ng c nguyên t ng n l a (F-AAS) chocác thông s

Ph m Th A

mb

a Mangan, ch ng t

Mangan

c ng m

c phòng th nghi m và hi u chu n)

Trong k t qu nghiên c

K t qu STT

t theo yêu c u c a tiêu chu n ISO/IEC 17025:2005

Ki n ngh

nh Crom và Mangan b ng quang ph h p th nguyên t (F-AAS)

trong m

nh Crôm t ng và

y

(Yêu c u chung v

Qua quá trình th c hi

ng

th

Mangan t

K t lu n

43

án t t nghi p

ng Hà N i, ngày

c c a phòng th nghi m và hi u

chu n; c b ng ph h p th

u n m trong gi i h n cho phép c a

L

Ph m Th A

L

44

án t t nghi p [5] TCVN 6663-3:2008 Ch

ng

c

L ym u

án t t nghi p

ng

ng d n b o qu n và x

PH L C

lý m u.

[6] TCVN 5999:1995, Ch

c

[7]TCVN 6222:1996,

L ym

ng d n l y m

nh Crôm t

c th i

c b ng

M T S HÌNH NH TRONG QUÁ TRÌNH TH C T P

h p

th nguyên t .

[8] TCVN 6663-11:2011. Ch

c

L ym

ng d n l y m

c

ng m [9]TCVN 6663-3:2008 Ch [10 ch

c

-BTNMT, ng trong quan tr

L ym u nh v

ng d n b o qu n và x lý m b o ch

ng, B

[11] Tr

ng và ki m soát ng Hà N i

H ng Hào, Nguy n Thành Trung

(2005), Th

c và vi sinh v t, Vi n ki m

nghi m an toàn v sinh th c ph m qu c gia, NSB khoa h c k thu t [12]Tr n T Hi u (2002), Hóa h c phân tích,

ng m

i h c Qu c gia Hà N i

c ng m

ng m

c th i

[13] US EPA 3015 X lý m u b ng lò vi sóng n ch nghi m Vi t Nam h

ng d n

ng (2009), H th ng công nh n phòng thí mb

ng

Hút HNO3 Phá m u

Ph m Th A

L

Ph m Th A

t vào máy phá m u

L

án t t nghi p

dung d ch Mangan chu n g c và chu n làm vi c

ng

án t t nghi p

Dung d ch Crôm chu n g c và chu n làm vi c Các m

ng d n s d ng máy phá m u

ng

D

ng sau khi phá

Dãy chu n c a Mn

ng chu n o Ti

Máy phân tích quang ph AAS

Ph m Th A

ng d n s d ng máy AAS

L

trên máy AAS

T

Ph m Th A

ng hóa ch t

X lý trên ph n m m AAS

Bom khí

L