XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP CHƯƠNG NHÓM OXI HÓA HỌC 10 NÂNG CAO NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH

LUẬN VĂN SIÊU CẤP CHANNEL

vectorstock.com/1593604

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN DISSERTATION PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP CHƯƠNG NHÓM OXI HÓA HỌC 10 NÂNG CAO NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH LỚP 10 (2018) PDF VERSION | 2018 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KHOA HÓA

Họ và tên sinh viên: Phạm Thị Diễm Vy

Tên đề tài: XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP CHƯƠNG NHÓM OXI HÓA HỌC 10 NÂNG CAO NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH LỚP 10

Khóa luận tốt nghiệp cử nhân sư phạm

Đà Nẵng, tháng 4/2018

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KHOA HÓA

Tên đề tài: XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP CHƯƠNG NHÓM OXI HÓA HỌC 10 NÂNG CAO NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH LỚP 10

Khóa luận tốt nghiệp cử nhân sư phạm Sinh viên thực hiện : Phạm Thị Diễm Vy Lớp

:14SHH

Giáo viên hướng dẫn: Th.S Ngô Minh Đức

Đà Nẵng, tháng 4 năm 2018

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨAVIỆTNAM

TRƯỜNG ĐHSP KHOA HÓA

Độc lập- Tự do- Hạnh phúc

NHIỆM VỤ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Họ và tên sinh viên: Phạm Thị Diễm Vy Lớp : 14SHH 1. Tên đề tài: “Xây dựng hệ thống bài tập chương Nhóm oxi để phát triển năng lực cho học sinh lớp 10”.

2. Nội dung nghiên cứu: - Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn về việc xây dựng hệ thống bài tập chương Nhóm oxi để phát triển năng lực cho học sinh lớp 10.

- Tìm hiểu lý thuyết, bài tập và các phương pháp giải bài tập chương Nhóm oxi.

- Xây dựng hệ thống bài tập với nhiều cách giải và phân tích cách học sinh chọn đáp án khi làm bài tập chương Nhóm oxi với nội dung sách giáo khoa lớp 10, chương trình nâng cao ở trường THPT. 3. Giáo viên hướng dẫn: TS. Ngô Minh Đức 4. Ngày giao đề tài: 22/7/2017 5. Ngày hoàn thành: 15/4/2018 Chủ nhiệm Khoa (Kí và ghi rõ họ, tên)

Giáo viên hướng dẫn (Kí và ghi rõ họ, tên)

PGS. TS. Lê Tự Hải TS. Ngô Minh Đức Sinh viên đã hoàn thành và nộp báo cáo cho Khoa ngày 15 tháng 4 năm 2018 Kết quả điểm đánh giá …………

Ngày….tháng….năm 2018 CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

(Ký và ghi rõ họ, tên)

LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành bài khóa luận này, em đã nhận được nhiều sự hỗ trợ và giúp đỡ của người khác. Lời đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến thầy TS. Ngô Minh Đức, người đã tận tình truyền đạt những kiến thức và trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo những kinh nghiệm quý báu để hoàn thành tốt bài khóa luận này.

Tiếp theo, không ai hơn là thầy TS. Phan Văn An và cô Nguyễn Thị Lan Anh cùng các thầy cô khác trong khoa Hóa, đã nhiệt tình giúp đỡ, tận tụy trong việc truyền kiến thức cho em mấy năm ngồi trên ghế nhà trường.

Sau cùng, em xin gửi lời chân thành đến các thành viên trong lớp 14SHH đã không ngần ngại giúp đỡ em trong việc tìm tài liệu, trả lời những khúc mắc để em có thể hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp của mình.

Trong quá trình làm khóa luận, em đã có thời gian ôn lại kiến thức cũ, nắm vững hơn những năm còn ngồi trên ghế cấp ba, đồng thời, tạo điều kiện để em tổng hợp, củng cố kiến thức và đúc kết lại các kinh nghiệm mà em có thể vận dụng sau khi tốt nghiệp.

Trong quá trình làm khóa luận, do trình độ cũng như kinh nghiệm còn hạn chế, nên không tránh khỏi sai sót. Mong thầy cô sẽ có sự góp ý tận tình để giúp em có thêm kinh nghiệm cũng như trang bị cho nghề giáo sau này.

Cuối cùng, em xin chân thành cảm ơn. Đà Nẵng, ngày 15 tháng 4 năm 2018 Sinh viên

Phạm Thị Diễm Vy

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC HÌNH VẼ MỞ ĐẦU..................................................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài ..................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu ...........................................................................................2 3. Nhiệm vụ .............................................................................................................2 4. Đối tượng, khách thể nghiên cứu ........................................................................2 5. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................2 6. Giả thiết nghiên cứu ............................................................................................2 7. Cái mới của đề tài ................................................................................................2 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ................................................ 4 1.1. DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ....................4 1.1.1. Định hướng đổi mới căn bản toàn diện Giáo dục phổ thông sau 2015 .........4 1.1.2. Khái niệm về năng lực ...................................................................................6 1.1.3. Cấu trúc của năng lực ....................................................................................6 1.1.4. Quá trình hình thành năng lực .......................................................................8 1.1.5. Năng lực của học sinh ...................................................................................8 1.1.6. Phân loại năng lực .........................................................................................9 1.1.7. Các năng lực cốt lõi của học sinh ..................................................................9 1.1.8. Năng lực trong bộ môn hóa học ..................................................................10 1.1.9. Tăng cường xây dựng và sử dụng bài tập hóa học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ............................................................................................11 1.2. BÀI TẬP HÓA HỌC......................................................................................12 1.2.1. Khái niệm bài tập hóa học ...........................................................................12 1.2.2. Ý nghĩa và tác dụng của BTHH trong giảng dạy hóa học ...........................13 1.2.3. Phân loại bài tập ..........................................................................................14 1.2.4. Xu hướng xây dựng bài tập mới ..................................................................15 1.2.5. Những chú ý khi ra bài tập ..........................................................................15 1.2.6. Những chú ý khi chữa bài tập cho HS .........................................................16 1.3. QUAN HỆ GIỮA BÀI TẬP HÓA HỌC VÀ VIỆC NÂNG CAO KHẢ NĂNG NHẬN THỨC VÀ TƯ DUY CỦA HỌC SINH .......................................17 1.3.1. Xu hướng phát triển của bài tập hóa học .....................................................17 1.3.2. Quan hệ giữa bài tập hóa học với việc nâng cao khả năng nhận thức và tư duy của học sinh ....................................................................................................17 1.4. NGUYÊN TẮC LỰA CHỌN BÀI TẬP ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH ...................................................................................................18 1.4.1. Quán triệt mục tiêu dạy học.........................................................................18 1.4.2. Đảm bảo tính khoa học, chính xác của nội dung.........................................18 1.4.3. Gây hứng thú học tập, phát huy tính tích cực nhận thức, năng lực sáng tạo của học sinh. ..........................................................................................................19 1.4.4. Đảm bảo tính hệ thống, tính đa dạng ...........................................................19

1.4.5. Rèn luyện, phát triển tư duy cho học sinh ...................................................19 1.4.6. Tính yêu cầu cao và phù hợp với trình độ từng đối tượng HS ....................20 1.5. TÌNH HÌNH SỬ DỤNG BTHH ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HS HIỆN NAY ............................................................................................................20 CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC CHƯƠNG NHÓM OXI .............................................................................................................. 22 2.1. PHÂN TÍCH ĐẶT ĐIỂM CỦA CHƯƠNG NHÓM OXI .............................22 2.1.1. Vị trí – ý nghĩa, tầm quan trọng của chương ...............................................22 2.1.2. Mục tiêu của chương ...................................................................................22 2.1.3. Cấu trúc chương và yêu cầu về kiến thức cơ bản ........................................23 2.2. QUY TRÌNH XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC CHƯƠNG NHÓM OXI LỚP 10 NÂNG CAO .......................................................................24 2.2.1. Xác định mục đích của hệ thống bài tập......................................................24 2.2.2. Xác định nội dung của hệ thống bài tập ......................................................24 2.2.3. Xác định bài tập và các kiểu bài tập ............................................................25 2.2.4. Thu tập tài liệu để soạn bài tập ....................................................................25 2.2.5. Biên soạn các bài tập mới ............................................................................26 2.2.6. Tiến hành soạn thảo bài tập .........................................................................26 2.2.7. Tiến hành xây dựng hệ thống bài tập chương Nhóm oxi ............................26 2.3. BÀI TẬP LÍ THUYẾT – GIẢI VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU ............29 2.3.1. BÀI 40: KHÁI QUÁT VỀ NHÓM OXI .....................................................29 2.3.2. BÀI 41: OXI ................................................................................................34 2.3.3. BÀI 42: OZON VÀ HIĐRO PEOXIT ........................................................39 2.3.4. BÀI 43: LƯU HUỲNH ...............................................................................46 2.3.5. BÀI 44: HIĐRO SUNFUA .........................................................................50 2.3.6. BÀI 45: HỢP CHẤT CÓ OXI CỦA LƯU HUỲNH ..................................55 2.4. PHÂN DẠNG, HỆ THỐNG BÀI TẬP THEO TỪNG BÀI HỌC ................66 2.4.1. BÀI 41: OXI ................................................................................................66 2.4.2. BÀI 42: OZON VÀ HIĐRO PEOXIT ........................................................71 2.4.3. BÀI 43: LƯU HUỲNH ...............................................................................77 2.4.4. BÀI 44: HIĐRO SUNFUA .........................................................................78 2.4.5. BÀI 45: HỢP CHẤT CÓ OXI CỦA LƯU HUỲNH ..................................82 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................... 103 PHỤ LỤC 1. BÀI TẬP LUYỆN TẬP THEO TỪNG DẠNG CỦA MỖI BÀI HỌC 2. BÀI TẬP CẢ CHƯƠNG CÓ ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI 2.1. PHẦN LÍ THUYẾT 2.2. PHẦN BÀI TẬP 3. BÀI TẬP TỔNG HỢP CẢ CHƯƠNG CÓ ĐÁP ÁN .......................................25 3.1. PHẦN LÍ THUYẾT .......................................................................................25 3.2. PHẦN BÀI TẬP .............................................................................................28

GV

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT : Giáo viên

HS PTHH

: Học sinh : Phương trình hoá học

PTN PTPƯ NL

: Phòng thí nghiệm : Phương trình phản ứng : Năng lực

CTCT CTPT

: Công thức cấu tạo : Công thức phân tử

SGK

: Sách giáo khoa

ĐH-CĐ THPT BGDĐT BVHTTDL BTHH

: Đại học – Cao đẳng : Trung học phổ thông : Bộ Giáo dục và Đào tạo : Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch : Bài tập hóa học

KT-ĐG HTBT TNBD pứ e

: Kiểm tra – Đánh giá : Hệ thống bài tập : Thí nghiệm biểu diễn. : phản ứng : electron

BT

: bài tập

HH

: hóa học

DANH MỤC HÌNH VẼ Tên các hình vẽ

Số

Trang

Hình 3.1

Thí nghiệm điều chế khí Y từ chất Z

36

Hình 3.2

Mô hình thí nghiệm điều chế oxi trong PTN

39

Hình 3.3

Thí nghiệm mô tả điều chế SO2 và thử tính chất của nó

59

Hình 3.4

Thí nghiệm mô tả chất SO2

60

Hình 3.5

Thí nghiệm đều chế các chất có thể làm mất màu dung dịch

65

brom

MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Hóa học là một môn khoa học nhiều ứng dụng, có vai trò quan trọng trong đời sống.

Hóa học là môn học then chốt để trang bị cho HS những kiến thức hóa học cơ bản để làm nền tảng cho các bậc học tiếp theo cũng là hành trang để bước vào cuộc sống. Hóa học hình thành cho HS kĩ năng thao tác với hóa chất, dụng cụ thí nghiệm, kĩ năng quan sát, giải thích các hiện tượng hóa học, hình thành phương pháp nghiên cứu khoa học, thế giới quan khoa học, đạo đức, phẩm chất của người lao động mới…

Tuy nhiên một trong những hạn chế, khó khăn của bộ môn Hóa học hiện nay đang gặp phải đó là tài liệu còn thiếu, chưa cập nhật và liên kết giữa các trường. Đi cùng với xu hướng phát triển mới của giáo dục là dạy học theo hướng phát triển năng lực, thì hệ thống BTHH còn đang thiếu những bài tập phù hợp để phát huy tối đa sự sáng tạo cũng như tính chủ động của HS, đặc biệt là tính tích cực khi vận dụng những tri thức hóa học đã học được vào thực tiễn.

Thực tế cho thấy, nếu chỉ cung cấp cho HS những kiến thức hóa học về mặt lý thuyết thì HS sẽ khó ghi nhớ, khó hiểu rõ bản chất cũng như hiểu được ý nghĩa của những kiến thức đó. Chỉ khi vận dụng được những kiến thức đó vào thực tiễn, vào việc xử lý các bài tập, hay giải quyết những vấn đề thực sự gần gũi trong cuộc sống, thì các tôi mới hiểu hết ý nghĩa cũng như có sự chú ý, thu hút đối với tri thức đó. Trong quá trình này, BTHH đóng vai trò vô cùng quan trọng, bài tập vừa là mục đích, vừa là nội dung, lại là một phương pháp dạy học hiệu quả để hướng người học vào thực tiễn đồng thời hoàn thành tốt mục tiêu giáo dục trong thời kì mới mà Đảng và nhà nước ta đã đề ra.

Bài tập hóa học có rất nhiều dạng bài tập. Chính vì vậy, việc xây dựng một hệ thống bài tập hóa học sẽ rất có lợi cho người dạy và học. Ngoài việc sử dụng triệt để các bài tập có sẵn trong SGK, SBT hoặc các tài liệu tham khảo khác, trong quá trình dạy học, người giáo viên Hóa học cần xây dựng một hệ thống bài tập phù hợp với từng đối tượng học sinh: giỏi, khá, trung bình, yếu. Có như vậy mới kích thích niềm say mê học tập bộ môn của các em. Đồng thời, khuyến khích các em học tập phát huy năng lực tự học, tự nghiên cứu, tìm tòi, khám phá, vận dụng linh hoạt các kiến thức vào các tình huống thực tế nhằm khắc sâu kiến thức.

Chính vì vậy, tôi lựa chọn nghiên cứu đề tài “XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP CHƯƠNG NHÓM OXI – HÓA HỌC NÂNG CAO ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH LỚP 10”. Để có một hệ thống bài tập phù hợp với từng đối tượng học sinh, giúp học sinh nắm được các dạng bài tập và phương pháp giải, từ đó góp phần

1

nâng cao hiệu quả dạy và học môn hóa học vừa giúp GV tham khảo nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy thiết nghĩ là việc rất cần thiết.

2. Mục đích nghiên cứu Lựa chọn và sử dụng BTHH định tính và định lượng, bài tập lí thuyết và bài tập tính toán của Nhóm oxi – chương trình Hóa học 10 nâng cao, nhằm xây dựng hệ thống bài tập chương Nhóm oxi – chương trình nâng cao để phát triển năng lực cho học sinh lớp 10 góp phần nâng cao chất lượng dạy học hóa học theo hướng tích cực ở trường THPT. 3. Nhiệm vụ - Nghiên cứu cơ sở lí luận của đề tài.

- Tìm hiểu thực trạng sử dụng bài tập hóa học chương Nhóm oxi – Hóa học nâng cao lớp 10.

- Tìm hiểu nguyên tắc, quy trình xây dựng hệ thống bài tập hóa học dùng cho từng loại HS. - Xây dựng hệ thống bài tập hóa học chương Nhóm oxi – hóa học nâng cao lớp 10.

- Đề xuất các biện pháp sử dụng hệ thống BTHH đã lựa chọn nhằm phát triển năng lực vận dụng tri thức vào thực tiễn của HS. - Kết luận và kiến nghị.

4. Đối tượng, khách thể nghiên cứu - Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học hóa học ở Trung học phổ thông - Đối tượng nghiên cứu: Việc xây dựng hệ thống bài tập Hóa học nâng cao lớp 10 chương “Nhóm oxi”.

5. Phương pháp nghiên cứu - Nghiên cứu các vấn đề lý luận có liên quan đến đề tài.

- Nghiên cứu tài liệu lý luận dạy học có liên quan đến phương pháp KT–ĐG. - Lý luận về phương pháp KT–ĐG, đi sâu về phương pháp kiểm tra trắc nghiệm khách quan.

- Quy trình KT–ĐG và phương pháp xây dựng câu hỏi trắc nghịêm.

- Nghiên cứu nội dung, cấu trúc của chương Nhóm oxi - chương trình Hóa học nâng cao lớp 10 THPT. 6. Giả thiết nghiên cứu Nếu xây dựng được hệ bài tập đa dạng, phong phú có chất lượng tốt và sử dụng hợp lí trong dạy học thì sẽ phát triển được năng lực cho học sinh ở trường THPT. 7. Cái mới của đề tài - Xây dựng HTBT hóa học hữu cơ chương Nhóm oxi – chương trình Hóa học nâng cao lớp 10.

2

- HTBT được phân dạng và định hướng cách giải theo chương nhằm giúp HS dễ sử dụng.

- Bài tập được phân thành 4 mục tiêu “Hiểu – Biết – Vận dụng bậc thấp – Vận dụng bậc cao” - Rèn cho học sinh phương pháp tự nghiên cứu, tự giải bài tập theo chủ đề.

3

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1. DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC 1.1.1. Định hướng đổi mới căn bản toàn diện Giáo dục phổ thông sau 2015 ❖ Đối với công tác quản lý - Từ năm 2002 bắt đầu triển khai chương trình và sách giáo khoa phổ thông mới mà trọng tâm là đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, rèn luyện phương pháp tự học của học sinh.

- Các sở giáo dục và đào tạo đã chỉ đạo các trường thực hiện các hoạt động đổi mới phương pháp dạy học thông qua tổ chức các hội thảo, các lớp bồi dưỡng, tập huấn về phương pháp dạy học, đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo cụm chuyên môn, cụm trường; tổ chức hội thi giáo viên giỏi các cấp, động viên khen thưởng các đơn vị, cá nhân có thành tích trong hoạt động đổi mới phương pháp dạy học và các hoạt động hỗ trợ chuyên môn khác.

- Triển khai việc “Đổi mới sinh hoạt chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học”. Đây là hình thức sinh hoạt chuyên môn theo hướng lấy hoạt động của học sinh làm trung tâm, ở đó giáo viên tập trung phân tích các vấn đề liên quan đến người học như: Học sinh học như thế nào? học sinh đang gặp khó khăn gì trong học tập? nội dung và phương pháp dạy học có phù hợp, có gây hứng thú cho học sinh không, kết quả học tập của học sinh có được cải thiện không? cần điều chỉnh điều gì và điều chỉnh như thế nào?

- Triển khai xây dựng Mô hình trường học đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh. Mục tiêu của mô hình này là đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá theo hướng khoa học, hiện đại, tăng cường mối quan hệ thúc đẩy lẫn nhau giữa các hình thức và phương pháp tổ chức hoạt động dạy học - giáo dục, đánh giá trong quá trình dạy học - giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục; thực hiện trung thực trong thi, kiểm tra. Góp phần chuẩn bị cơ sở lý luận và thực tiễn về đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá và quản lý hoạt động đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá phục vụ đổi mới chương trình và sách giáo khoa sau năm 2015.

- Triển khai thí điểm phát triển chương trình giáo dục nhà trường phổ thông theo Hướng dẫn số 791/HD-BGDĐT ngày 25/6/2013 của Bộ Giáo dục và Đào tạo tại các trường và các địa phương tham gia thí điểm. Mục đích của việc thí điểm là nhằm: (1) Khắc phục hạn chế của chương trình, sách giáo khoa hiện hành, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, hoạt động giáo dục của các trường phổ thông tham gia thí điểm; (2) Củng cố cơ chế phối hợp và tăng cường vai trò của các trường sư phạm, trường phổ thông thực hành sư phạm và các trường phổ thông khác trong các hoạt động thực hành, 4

thực nghiệm sư phạm và phát triển chương trình giáo dục nhà trường phổ thông; (3) Bồi dưỡng năng lực nghiên cứu khoa học giáo dục, phát triển chương trình giáo dục nhà trường phổ thông cho đội ngũ giảng viên các trường/khoa sư phạm, giáo viên các trường phổ thông tham gia thí điểm; (4) Góp phần chuẩn bị cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông sau năm 2015.

- Triển khai áp dụng phương pháp “Bàn tay nặn bột” theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo tại Công văn số 3535/BGDĐT-GDTrH ngày 27/5/2013; sử dụng di sản văn hóa trong dạy học theo Hướng dẫn số 73/HD-BGDĐT-BVHTTDL ngày 16/01/2013 của liên Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; triển khai sâu rộng Cuộc thi dạy học các chủ đề tích hợp dành cho giáo viên.

- Quan tâm chỉ đạo đổi mới hình thức và phương pháp tổ chức thi, kiểm tra đánh giá như: Hướng dẫn áp dụng ma trận đề thi theo Công văn số 8773/BGDĐT-GDTH, ngày 30/12/2010 về việc Hướng dẫn biên soạn đề kiểm tra vừa chú ý đến tính bao quát nội dung dạy học vừa quan tâm kiểm tra trình độ tư duy. Đề thi các môn khoa học xã hội được chỉ đạo theo hướng "mở", gắn với thực tế cuộc sống, phát huy suy nghĩ độc lập của học sinh, hạn chế yêu cầu học thuộc máy móc. Bước đầu tổ chức các đợt đánh giá học sinh trên phạm vi quốc gia, tham gia các kì đánh giá học sinh phổ thông quốc tế (PISA). Tổ chức Cuộc thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung học; Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học nhằm khuyến khích học sinh trung học nghiên cứu, sáng tạo khoa học, công nghệ, kỹ thuật và vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết những vấn đề thực tiễn cuộc sống; góp phần thúc đẩy đổi mới hình thức tổ chức và phương pháp dạy học; đổi mới hình thức và phương pháp đánh giá kết quả học tập; phát triển năng lực học sinh.

- Thực hiện Chỉ thị số 33/2006/CT-TTg ngày 08/9/2006 về chống tiêu cực và khắc phục bệnh thành tích trong giáo dục và phát động cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” đã hạn chế được nhiều tiêu cực trong thi, kiểm tra. ❖ Đối với giáo viên - Đông đảo giáo viên có nhận thức đúng đắn về đổi mới phương pháp dạy học. Nhiều giáo viên đã xác định rõ sự cần thiết và có mong muốn thực hiện đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá.

- Một số giáo viên đã vận dụng được các phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá tích cực trong dạy học; kĩ năng sử dụng thiết bị dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin truyền thông trong tổ chức hoạt động dạy học được nâng cao; vận dụng được qui trình kiểm tra, đánh giá mới.

5

❖ Tăng cường cơ sở vật chất và thiết bị dạy học - Cơ sở vật chất phục vụ đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá những năm qua đã được đặc biệt chú trọng. Nhiều dự án của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã và đang được triển khai thực hiện trên phạm vi cả nước đã từng bước cải thiện điều kiện dạy học và áp dụng công nghệ thông tin - truyền thông ở các trường trung học, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá.

- Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trương tăng cường hoạt động tự làm thiết bị dạy học của giáo viên và học sinh, tạo điều kiện thuận lợi cho sự chủ động, sáng tạo của giáo viên và học sinh trong hoạt động dạy và học ở trường trung học phổ thông.

Với những tác động tích cực từ các cấp quản lý giáo dục, nhận thức và chất lượng hoạt động đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá của các trường trung học cơ sở đã có những chuyển biến tích cực, góp phần làm cho chất lượng giáo dục và dạy học từng bước được cải thiện.

1.1.2. Khái niệm về năng lực Năng lực là một vấn đề khá trừu tượng của tâm lí học. Khái niệm này cho đến ngày nay vẫn có nhiều cách tiếp cận và cách diễn đạt khác nhau.

- Theo quan điểm của những nhà tâm lí học năng lực là tổng hợp các đặc điểm, thuộc tính tâm lí của cá nhân phù hợp với yêu cầu đặc trưng của một hoạt động nhất định nhằm đảm bảo cho hoạt động đó đạt hiệu quả cao.

- Theo Nguyễn Huy Tú “... Năng lực tự nhiên là loại năng lực được nảy sinh trên cơ sở những tư chất bẩm sinh di truyền, không cần đến tác động của giáo dục và đào tạo.

Nó cho phép con người giải quyết được những yêu cầu tối thiểu, quen thuộc đặt ra cho mình trong cuộc sống”.

Các năng lực hình thành trên cơ sở của các tư chất tự nhiên của cá nhân mới đóng vai trò quan trọng, năng lực của con người không phải hoàn toàn do tự nhiên mà có, phần lớn do giáo dục, tập luyện.

- Năng lực được đào tạo là những phẩm chất trong quá trình hoạt động tâm lí tương đối ổn định và khái quát của con người, nhờ nó chúng ta giải quyết được (ở mức độ này hay mức độ khác) một hoặc một vài yêu cầu mới nào đó trong cuộc sống” – Nguyễn Huy Tú .

- X.L.Rubinxtein cho rằng: “Năng lực là toàn bộ các thuộc tính tâm lí làm cho con người thích hợp với một hoạt động có lợi ích xã hội nhất định”.

- Tâm lí chia năng lực thành các dạng khác nhau như năng lực chung và năng lực chuyên môn. Năng lực được chia thành ba mức độ: năng lực, tài năng và thiên tài.

1.1.3. Cấu trúc của năng lực

6

-Năng lực chuyên môn (Professional competency): Là khả năng thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn cũng như khả năng đánh giá kết quả chuyên môn một cách độc lập, có phương pháp và chính xác về mặt chuyên môn. Nó được tiếp nhận qua việc học nội dung - chuyên môn và chủ yếu gắn với khả năng nhận thức tâm lý vận động.

-Năng lực phương pháp (Methodical competency): Là khả năng đối với những hành động có kế hoạch, định hướng mục đích trong việc giải quyết các nhiệm vụ và vấn đề.

Năng lực phương pháp bao gồm năng lực phương pháp chung và phương pháp chuyên môn. Trung tâm của phương pháp nhận thức là ngững khả năng tiếp nhận, xử lý, đánh giá, truyền thụ và trình bày tri thức. Nó được tiếp nhận qua việc học phương pháp luận - giải quyết vấn đề.

-Năng lực xã hội (Social competency): Là khả năng đạt được mục đích trong những tình huống giao tiếp ứng xử xã hội cũng như những nhiệm vụ khác nhau trong sự phối hợp chặt chẽ với những thành viên khác. Nó được tiếp nhận qua việc học giao tiếp.

-Năng lực cá thể (Induvidual competency): Là khả năng xác định, đánh giá được những cơ hội phát triển cá nhân, những quan điểm, chuẩn giá trị đạo đức và động cơ chi phối các thái độ và hành vi ứng xử. Nó được tiếp nhận qua việc học cảm xúc - đạo đức và liên quan đến tư duy và hành động tự chịu trách nhiệm.

Mô hình bốn thành phần năng lực trên phù hợp với bốn trụ cốt giáo dục theo UNESCO:

Từ cấu trúc của khái niệm năng lực cho thấy giáo dục định hướng phát triển năng lực không chỉ nhằm mục tiêu phát triển năng lực chuyên môn bao gồm tri thức, kỹ năng chuyên môn mà còn phát triển năng lực phương pháp, năng lực xã hội và năng lực cá thể. Những năng lực này không tách rời nhau mà có mối quan hệ chặt chẽ. Năng lực hành động được hình thành trên cơ sở có sự kết hợp các năng lực này.

7

1.1.4. Quá trình hình thành năng lực - Tư chất với sự hình thành và phát triển năng lực Tư chất là những đặc điểm riêng của cá nhân về giải phẫu sinh lý bẩm sinh và những chức năng của chúng được biểu hiện trong nhũng hoạt động đầu tiên của con người.

Trong tư chất ngoài những yếu tố bẩm sinh di truyền còn có những yếu tố tự tạo trong cuộc sống cá thể. Những đặc điểm di truyền có được bảo tồn và thể hiện ở thế hệ sau hay không và thể hiện mức độ nào, điều đó hoàn toàn do hoàn cảnh sống quyết định.

Như vậy, tư chất là một trong những điều kiện hình thành năng lực, nhưng tư chất không qui định trước sự phát triển của các năng lực. Trên cơ sở của tư chất, có thể hình thành những năng lực rất khác nhau trong hoạt động, điều đó còn tùy thuộc vào điều kiện sống và hoạt động của mỗi cá nhân.

- Điều kiện xã hội với sự hình thành và phát triển năng lực Năng lực con người chỉ được hình thành và phát triển trong điều kiện sống và điều kiện của con người đó. Nó là sản phẩm của sự phát triển xã hội và xã hội là yếu tố quan trọng để hình thành và phát triển năng lực. Xã hội ngày càng phát triển thì năng lực con người ngày càng phát triển theo để đáp ứng với yêu cầu xã hội.

Năng lực con người con phụ thuộc vào chế độ chính trị xã hội, sự phân công lao động của xã hội, sự giáo dục,... trong đó giáo dục là tác động tích cực nhất của xã hội đối với sự hình thành và phát triển năng lực của cá nhân. Bởi vì, năng lực là điều kiện để lĩnh hội tri thức, kĩ năng, kĩ xảo luôn có mối quan hệ thống nhất với nhau. Năng lực không biểu hiện trong tri thức, kĩ năng, kĩ xảo mà nó được phát hiện ra trong quá trình lĩnh hội tri thức.

Năng lực của mỗi người dựa trên cơ sở tư chất, nhưng điều chủ yếu là năng lực được hình thành, phát triển và thể hiện trong hoạt động tích cực của con người dưới tác động của dạy học và giáo dục. Vì vậy, vấn đề phát hiện và bồi dưỡng năng lực, năng khiếu là một trong những vấn đề cơ bản của chiến lược giáo dục nhằm: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài…Việc hình thành và phát triển các phẩm chất nhân cách là phương tiện có hiệu quả nhất để phát triển năng lực. Mỗi người đếu có năng lực đối với một hoạt động nào đó. Vì vậy, khi phân công lạo động ta cần phải tìm hiểu năng lực của mỗi người sao cho phù hợp với từng loại công việc.

1.1.5. Năng lực của học sinh Năng lực của học sinh là khả năng làm chủ những hệ thống kiến thức, kĩ năng, thái độ… phù hợp với lứa tuổi và vận hành (kết nối) chúng một cách hợp lí vào thực hiện thành công nhiệm vụ học tập, giải quyết hiệu quả những vấn đề đặt ra cho chính các em trong cuộc sống.

8

Năng lực học sinh là một cấu trúc động (trừu tượng), có tính mở, đa thành tố, đa tầng bậc, hàm chứa trong đó không chỉ là kiến thức, kĩ năng… mà cả niềm tin, giá trị, trách nhiệm xã hội… thể hiện ở tính sẵn sàng hành động của các em trong môi trường học phổ thông và những điều kiện thực tế đang thay đổi của xã hội.

1.1.6. Phân loại năng lực Nếu dựa theo năng lực cá nhân, năng lực được phân thành năng lực chung và năng lực riêng. ⃰ Năng lực chung bao gồm những thuộc tính tâm lý như khả năng chú ý, quan sát,ghi nhớ, tưởng tượng và sáng tạo. ⃰ Năng lực riêng gồm những thuộc tính có ý nghĩa với những loại hình nhất định.

Năng lực chung và năng lực riêng có mối liên hệ qua lại chặt chẽ, bổ sung cho nhau, năng lực riêng được phát triển dễ dàng và nhanh chóng hơn trong điều kiện tồn tại năng lực chung.

Nếu dựa trên những năng lực cơ bản cần cho người lao động mới trong xã hội thì năng lực được phân thành 4 loại sau: Năng lực tư duy: Khả năng nghiên cứu, phân tích, tổng hợp và nhận biết vấn đề. Hiểu nguyên nhân của vấn đề cần được xử lí, giải quyết trong quá trình thực hiện nhiệm vụ hay công việc đó. ⃰ Năng lực hành động: Khả năng tổ chức thực hiện công việc hiệu quả, hoàn thành nhiệm vụ trong điều kiện thực tiễn phức tạp. ⃰ Năng lực quan hệ, giao tiếp, thuyết phục, làm việc với người khác: Khả năng quan hệ, giao tiếp hiệu quả, thuyết phục và truyền cảm hứng cho mọi người để cùng thực hiện tốt nhất công việc. ⃰ Năng lực tiếp thu, đổi mới, sáng tạo và phát triển: Khả năng liên tục cập nhập thông tin, tiếp thu kiến thức và học tập trong quá trình thực hiện công việc, luôn tìm tòi những ý tưởng mới.

1.1.7. Các năng lực cốt lõi của học sinh -Năng lực tự học.

-Năng lực giải quyết vấn đề.

-Năng lực sáng tạo.

-Năng lực tự quản lý.

-Năng lực giao tiếp.

-Năng lực hợp tác.

-Năng lực sử dụng công nghệ thông tin.

-Năng lực sử dung ngôn ngữ.

-Năng lưc tính toán.

9

1.1.8. Năng lực trong bộ môn hóa học Trong môn Hóa học bao gồm 6 năng lực đặc thù Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học -Nghe và hiểu, trình bày và vận dụng được nội dung các thuật ngữ hóa học, danh pháp hóa học và các biểu tượng hóa học (kí hiệu, hình vẽ, mô hình cấu trúc các phân tử các chất, các liên kết hóa học).

-Biểu diễn đúng công thức hóa học của các hợp chất vô cơ và các hợp chất hữu cơ các dạng công thức, đồng đẳng, đồng phân.

-Quy tắc đọc tên tên theo các danh pháp khác nhau đối với các hợp chất hữu cơ.

Năng lực nghiên cứu và thực hành hóa học -Sử dụng thành thạo các đồ dùng thí nghiệm, lắp đặt các bộ dụng cụ thí nghiệm, hiểu được tác dụng của từng bộ phận, biết phân tích sự đúng sai trong cách lắp.

-Mô tả và giải thích được các hiện tượng thí nghiệm và rút ra những kết luận về tính chất của chất, được các phương trình hóa học và rút ra được những kết luận cần thiết -Năng lực này bao gồm các năng lực tiến hành thí nghiệm, sử dụng và vận dụng thí nghiệm, năng lực quan sát, mô tả, giải thích các hiện tượng tự nhiên.

-Tiến hành độc lập các thí nghiệm nghiên cứu, tìm kiếm và thu được những kiến thức cơ bản để hiểu biết giới tự nhiên và kĩ thuật.

Năng lực tính toán - Vận dụng thành thạo phương pháp bảo toàn (bảo toàn khối lượng, bảo toàn điện tích, bảo toàn electron…) trong việc tính toàn giải các bài toán hóa học.

-Sử dụng thành thạo phương pháp đại số trong toán học và mối liên hệ với các kiến thức hóa học để giải các bài toán hóa học. Đồng thời sử dụng hiệu quả các thuật toán để biện luận và tính toán các dạng bài toán hóa học.

Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn Hóa học -Phân tích được tình huống, phát hiện và nêu được tình huống có vấn đề trong học tập, trong cuộc sống.

-Thu thập và làm rõ các thông tin có liên quan đến vấn đề. Đề xuất và phân tích được một số giải pháp giải quyết vấn đề, lựa chọn được giải pháp phù hợp.

-Đề xuất được giả thuyết khoa học khác nhau. Lập được kế hoạch để giải quyết vấn đề đặt ra. Thực hiện kế hoạch độc lập sáng tạo hoặc hợp tác trên cơ sở các giả thuyết đã đề ra.

-Thực hiện và đánh giá giải pháp giải quyết vấn đề, suy ngẫm về cách thức và tiến trình giải quyết vấn đề để điều chỉnh và vận dụng trong bối cảnh mới.

Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống

10

-Năng lực hệ thống hóa kiến thức, phân loại kiến thức hóa học, hiểu rõ đặc điểm, nội dung, thuộc tính của loại kiến thức hóa học đó. Khi vận dụng kiến thức chính là việc lựa chọn kiến thức một cách phù hợp với mỗi hiện tượng, tình huống cụ thể xảy ra trong cuộc sống, tự nhiên và xã hội.

-Định hướng được các kiến thức hóa học một cách tổng hợp và khi vận dụng kiến thức hóa học phải ý thức rõ ràng về loại kiến thức hóa học đó được ứng dụng trong các lĩnh vực gì, ngành nghề gì trong cuộc sống.

-Phát hiện và hiểu rõ được các ứng dụng của hóa học trong các vấn đề thực phẩm, sinh hoạt, y học, sức khỏe, khoa học thường thức, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và môi trường.

-Tìm mối liên hệ và giải thích được các hiện tượng trong tự nhiên và các ứng dụng của hóa học trong cuộc sống và trong các lĩnh vực đã nêu trên dựa vào các kiến thức hóa học và kiến thức liên môn khác.

-Chủ động sáng tạo lựa chọn phương pháp, cách thức giải quyết vấn đề. Có năng lực hiểu biết và tham gia thảo luận về các vấn đề hóa học liên quan đến cuộc sống thực tiễn và bước đầu biết tham gia nghiên cứu khoa học để giải quyết các vấn đề đó.

Năng lực sáng tạo - Đề xuất được câu hỏi nghiên cứu cho một vấn đề hay chủ đề học tập cụ thể; đề xuất giả thuyết nghiên cứu phù hợp với câu hỏi nghiên cứu một cách khoa học, sáng tạo.

- Đề xuất phương án thực nghiệm tìm tòi để kiểm chứng giả thuyết nghiên cứu, thực hiện phương án thực nghiệm. Sau đó, các em sẽ xây dựng báo cáo kết quả nghiên cứu và trình bày kết quả nghiên cứu một cách khoa học, sáng tạo.

1.1.9. Tăng cường xây dựng và sử dụng bài tập hóa học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh 1.1.9.1. Sử dụng bài tập thực nghiệm trong dạy học để rèn các kiến thức kĩ năng THTN góp phần phát triển năng lực thực hành hóa học cho HS Giáo viên cần hướng dẫn học sinh các bước giải bài tập thực nghiệm: Bước 1: Giải lí thuyết, hướng dẫn học sinh phân tích lí thuyết, xây dựng các bước giải, dự đoán hiện tượng, kết quả thí nghiệm, lựa chọn hóa chất, dụng cụ, dự kiến cách tiến hành.

Bước 2: Tiến hành thí nghiệm, chú trọng đến các kỹ năng: - Mô tả đầy đủ, đúng hiện tượng thí nghiệm và giải thích đúng các hiện tượng đó.

- Đối chiếu kết quả thí nghiệm với việc giải lí thuyết, rút ra nhận xét, kết luận.

Với các dạng bài tập khác nhau thì các hoạt động cụ thể của học sinh cũng có thể thay đổi cho phù hợp. Cần chú ý rằng khi sử dụng các bài tập thực nghiệm, có thể dùng nhiều hình thức khác nhau: 11

+ Sử dụng các thí nghiệm hóa học và các dụng cụ hóa chất cần thiết để làm bài tập (toàn thể học sinh làm hoặc một vài em làm thí nghiệm biểu diễn, kết hợp vừa giải bằng lí thuyết và có một phần bằng thực nghiệm). + Bài tập chỉ được giải bằng lí thuyết (mang tích chất thực nghiệm tưởng tượng). + Bài tập bằng hình vẽ, sơ đồ (dùng hình vẽ để mô tả cách lắp đặt dụng cụ, thu khí, ... hoặc từ hình vẽ, sơ đồ cho trước, phân tích các khả năng phù hợp) 1.1.9.2. Tăng cường các dạng bài tập có sử dụng sơ đồ, hình vẽ Các dạng bài tập này hiện nay còn ít được sử dụng trong dạy học, việc sử dụng dạng bài tập này sẽ góp phần hình thành cho HS năng lực quan sát, năng lực tư duy hóa học.

1.1.9.3. Sử dụng bài tập hóa học xây dựng tình huống có vấn đề, dạy học sinh giải quyết vấn đề, tổ chức cho học sinh tìm tòi, giải quyết vấn đề Phát hiện và giải quyết các vấn đề nảy sinh trong cuộc sống, thực tiễn là một năng lực cần thiết. Trong phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn đề giáo viên phải tạo tình huống có vấn đề, điều chưa biết là yếu tố trung tâm gây ra sự hứng thú nhận thức, kích thích tư duy, tính tự giác, tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh. Giáo viên có thể sử dụng bài tập nêu vấn đề để tạo tình huống có vấn đề đối với học sinh rồi giúp học sinh tự lực giải quyết các vấn đề đặt ra. Bằng cách đó học sinh vừa nắm được tri thức mới vừa nắm được phương pháp nhận thức tri thức đó, phát triển được tư duy sáng tạo, học sinh còn có khả năng phát triển vấn đề và vận dụng kiến thức vào tình huống mới.

Như vậy bằng những bài tập nêu vấn đề của giáo viên mà học sinh tiếp thu kiến thức mới một cách tích cực, chủ động, sáng tạo.

1.1.9.4. Tăng cường xây dựng và sử dụng các bài tập giải quyết vấn đề, các bài tập gắn với bối cảnh, tình huống thực tiễn góp phần phát triển năng lực giải quyết vấn đề, năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn, năng lực xử lí thông tin…

Các bài tập này đòi hỏi sự phân tích, tổng hợp, đánh giá vận dụng kiến thức vào những bối cảnh và tình hướng thực tiễn. Những bài tập này là những bài tập mở, tạo cơ hội cho nhiều cách tiếp cận, nhiều cách giải quyết khác nhau góp phần hình thành cho học sinh các năng lực như: Năng lực xử lý thông tin, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn...

1.2. BÀI TẬP HÓA HỌC 1.2.1. Khái niệm bài tập hóa học Có nhiều khái niệm về bài tập đã từng được đề cập đến.

Trong giáo dục, theo “Từ điển Tiếng Việt” do Hoàng Phê chủ biên, thuật ngữ “Bài tập” có nghĩa là “bài ra cho HS làm để vận dụng những điều đã học”.

Theo Thái Duy Tuyên: “Bài tập là một hệ thông tin xác định bao gồm những điều 12

kiện và những yêu cầu được đưa ra trong quá trình dạy học, đòi hỏi người học một lời giải đáp này về toàn bộ hoặc từng phần không ở trạng thái có sẵn của người giải tại thời điểm mà bài tập được đặt ra”.

Từ những quan niệm và những ý kiến trên có thể hiểu rằng: Bài tập là một hệ thống thông tin được đưa ra một cách có vấn đề, đòi hỏi HS phải sử dụng những kiến thức đã có bằng cách lập luận hay tính toán để giải quyết vấn đề.

Về mặt lí luận dạy học hóa học, bài tập bao gồm cả câu hỏi và bài toán mà khi hoàn thành hệ thống những bài tập này, HS sẽ nắm được hay hoàn thiện một kiến thức, một kĩ năng nào đó thông qua việc xử lý, tính toán bài tập, hệ thống bài tập.

BTHH là những câu hỏi hay bài toán về lĩnh vực hóa học được sử dụng như là các vấn đề hoặc các tình huống học tập để HS suy luận, tư duy dựa trên những kiến thức đã học, mục tiêu là khi hoàn thành những câu hỏi hay bài toán này, HS sẽ nắm được một lượng kiến thức hay một kĩ năng nhất định.

Tóm lại, thuật ngữ “bài tập” chủ yếu được sử dụng theo quan niệm: bài tập bao gồm cả những câu hỏi và bài toán mà khi giải quyết chúng HS phải nhờ những suy luận logic, những phép toán và những thí nghiệm trên cơ sở các khái niệm, định luật, học thuyết và phương pháp hóa học. Khi hoàn thành bài tập, HS hoàn thiện được một tri thức hay một kĩ năng nào đó, bằng cách trả lời miệng, trả lời viết hoặc kèm theo thí nghiệm.

1.2.2. Ý nghĩa và tác dụng của BTHH trong giảng dạy hóa học - Bài tập hóa học là một trong những phương tiện hiệu quả nhất để dạy HS tập vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống, sản xuất và tập nghiên cứu khoa học, biến những kiến thức đã tiếp thu được qua bài giảng thành kiến thức của chính mình. Vì chỉ có vận dụng kiến thức vào giải bài tập, HS mới nắm vững kiến thức một cách sâu sắc. Kiến thức sẽ nhớ lâu khi được vận dụng thường xuyên như M.A. Đanilôp nhận định: "Kiến thức sẽ được nắm vững thực sự, nếu HS có thể vận dụng thành thạo chúng vào việc hoàn thành những bài tập lý thuyết và thực hành".

- Bài tập hóa học là phương tiện để ôn tập, củng cố, hệ thống hóa kiến thức một cách tốt nhất, đồng thời giúp HS đào sâu, mở rộng kiến thức đã học một cách sinh động, phong phú. bài tập hóa học còn làm chính xác hóa các khái niệm, định luật đã học.

- Bài tập hóa học giúp phát triển tư duy, rèn luyện trí thông minh cho HS: một số vấn đề lý thuyết cần phải đào sâu mới hiểu được trọn vẹn, một số bài toán có tính chất đặc biệt, ngoài cách giải thông thường còn có cách giải độc đáo nếu HS có tầm nhìn sắc bén. Khi GV yêu cầu HS giải bằng nhiều cách và tìm ra cách giải ngắn nhất, đó là một phương pháp rèn luyện trí thông minh cho HS.

13

- Bài tập hóa học phát huy tính tích cực, tự lực của HS và hình thành phương pháp học tập hợp lý.

- Bài tập hóa học còn được sử dụng như một phương tiện để nghiên cứu tài liệu mới (hình thành khái niệm, định luật), khi trang bị kiến thức mới, giúp HS tích cực, chủ động, lĩnh hội kiến thức một cách sâu sắc và bền vững.

- Bài tập hóa học là phương tiện để kiểm tra đánh giá kiến thức, kĩ năng của HS một cách chính xác.

- Bài tập hóa học có tác dụng giáo dục đạo đức, tác phong như rèn tính kiên nhẫn, trung thực, chính xác, khoa học và sáng tạo, phong cách làm việc khoa học (có tổ chức, có kế hoạch,…), nâng cao hứng thú học tập.

1.2.3. Phân loại bài tập Hiện nay có nhiều cách phân loại bài tập khác nhau vì vậy cần có cách nhìn tổng quát về các dạng bài tập dựa vào việc nắm chắc các cơ sở phân loại.

1. Dựa vào nội dung toán học của bài tập - Bài tập định tính (không có tính toán) - Bài tập định lượng (có tính toán) 2. Dựa vào hoạt động của học sinh khi giải bài tập: - Bài tập lý thuyết (không có tiến hành thí nghiệm) - Bài tập thực nghiệm (có tiến hành thí nghiệm) 3. Dựa vào nội dung hóa học của bài tập: - Bài tập hóa đại cương - Bài tập hóa vô cơ - Bài tập hóa hữu cơ 4. Dựa vào cách thức tiến hành kiểm tra: - Bài tập trắc nghiệm - Bài tập tự luận 5. Dựa vào mức độ nhận thức: - Hiểu - Biết - Vận dụng bậc thấp - Vận dụng bậc cao 6. Dựa vào nhiệm vụ đặt ra và yêu cầu của bài tập: - Bài tập cân bằng PTPƯ - Bài tập viết chuỗi phản ứng - Bài tập điều chế - Bài tập nhận biết 14

- Bài tập tách chất - Bài tập xác định phần trăm hỗn hợp - Bài tập lập CTPT - Bài tập tìm nguyên tố chưa biết…

7. Dựa vào khối lượng kiến thức, mức độ đơn giản hay phức tạp của bài tập: - Bài tập dạng cơ bản - Bài tập tổng hợp 8. Dựa vào phương pháp giải bài tập: - Bài tập tính theo công thức và phương trình - Bài tập biện luận - Bài tập dung các giá trị trung bình 9. Dựa vào mục đích sử dụng: - Bài tập dung để kiểm tra đầu giờ - Bài tập củng cố kiến thức - Bài tập ôn luyện, tổng kết - Bài tập bồi dưỡng học sinh giỏi - Bài tập phụ đạo học sinh yếu 1.2.4. Xu hướng xây dựng bài tập mới - Loại bỏ những bài tập có nội dung hóa học nghèo nàn nhưng lại cần đến những thuật toán phức tạp để giải (hệ nhiều ẩn, nhiều phương trình, bất phương trình, cấp số cộng, cấp số nhân,…).

- Loại bỏ những BT có nội dung rắc rối, phức tạp, xa rời hoặc phi thực tiễn HH. - Tăng cường sử dụng BT thực nghiệm.

- Tăng cường sử dụng BT trắc nghiệm khách quan.

- Xây dựng BT mới về bảo vệ môi trường và phòng chống ma túy.

- Xây dựng BT mới để rèn luyện cho HS năng lực phát triển và giải quyết vấn đề.

- Đa dạng hóa các loại hình BT: bài tập bằng hình vẽ, BT vẽ đồ thị, sơ đồ, BT dùng bảng số liệu, BT lắp dụng cụ thí nghiệm,…

- Xây dựng những BT có nội dung HH phong phú, sâu sắc, phần tính toán đơn giản, nhẹ nhàng.

- Xây dựng và tăng cường sử dụng BT thực nghiệm định lượng.

1.2.5. Những chú ý khi ra bài tập - Nội dung kiến thức phải nằm trong chương trình.

- Các kết quả phải phù hợp với thực tế.

- Phải vừa sức với trình độ HS. 15

- Phải chú ý đến yêu cầu cần đạt được (thi tốt nghiệp hay đại học…).

- Phải đủ các dạng: dễ, trung bình, khó…

- Phải rõ ràng chính xác.

- Xác định rõ mục đích của từng bài tập. Mục đích của tiết bài tập. Cần đặt câu hỏi: cần ôn tập kiến thức gì? Kiến thức cơ bản nào cần củng cố? Những lổ hổng kiến thức nào của học sinh cần bổ sung? Cần hình thành cho học sinh những phương pháp giải nào?

1.2.6. Những chú ý khi chữa bài tập cho HS - Cần chọn chữa các bài tập tiêu biểu điển hình, tránh trùng lặp về kiến thức cũng như về dạng bài tập. Cần chú ý các bài + Có phương pháp giải mới. + Dạng bài quan trọng phổ biến hay được ra thi. + Có trọng tâm kiến thức hóa học cần khắc sâu.

- Phải nghiên cứu chuẩn bị trước thật kỹ càng như là: + Tính trước kết quả. + Giải bằng nhiều cách khác nhau. + Dự kiến trước những sai lầm học sinh hay mắc phải và cả những thắc mắc của học sinh.

- Giúp học sinh nắm chắc các phương pháp giải các bài tập cơ bản: + Chữa bài mẫu thật kỹ. + Cho bài tương tự về nhà làm. + Khi chữa bài tập tương tự có thể: cho học sinh lên bảng, chỉ nói hướng giải, các bước tiến hành và đáp số, chỉ nói những điểm mới cần lưu ý, ôn luyện thường xuyên.

- Biết sử dụng hình vẽ, sơ đồ một cách linh hoạt trong quá trình giải bài tập vì nó có tác dụng sau: + Cụ thể hóa các vấn đề, các quá trình trừu tượng + Trình bày bảng ngắn ngọn. + Học sinh dễ hiểu bài. + Giải được nhiều bài tập khó.

- Cần hình thành cho học sinh kỹ năng tóm tắt đề bởi nó sẽ giúp HS hình dung một cách khái quát các dữ kiện tạo thuận lợi cho quá trình tư duy, tìm ra lời giải.

- Dùng phấn màu khi cần làm bật các chi tiết đáng chú ý.

- Cần phải biết tiết kiệm thời gian (photo đề bài, sử dụng phiếu học tập).

- Cách gọi HS lên bảng: bài đơn giản có thể gọi bất cứ HS nào, bài phức tạp nên gọi những HS khá giỏi, nếu HS có hướng giải sai thì cần dừng lại ngay để khỏi mất thời gian.

16

- Chữa bài tập với lớp có nhiều trình độ khác nhau: cần phân chia bài tập ra thành các phần nhỏ (các câu a, b, c…) từ thấp đến cao những câu dễ cho HS yếu làm… Những câu tiếp theo cho HS khá làm…

- Các bước giải bài tập trên lớp (algorit giải).

- Tóm tắt đầu bài một cách ngắn gọn trên bảng. Bài tập về các quá trình hóa học có thể dùng sơ đồ, hình vẽ…

- Xử lý các số liệu thô thành dạng cơ bản.

- Gợi ý HS suy nghĩ tìm lời giải bằng cách: + Phân tích các dữ kiện của đề bài xem từ đó cho ta biết được những điều gì. + Liên hệ với các dạng cơ bản đã giải quyết. + Suy luận ngược từ yêu cầu của bài toán. + Trình bày lời giải. + Viết các phương trình phản ứng xảy ra nếu có. + Đặt ẩn số cho các dữ kiện phải tìm, tìm mối liên hệ giữa các ẩn → lập phương trình đại số, giải phương trình, biện luận tìm kết quả.

1.3. QUAN HỆ GIỮA BÀI TẬP HÓA HỌC VÀ VIỆC NÂNG CAO KHẢ NĂNG NHẬN THỨC VÀ TƯ DUY CỦA HỌC SINH 1.3.1. Xu hướng phát triển của bài tập hóa học Trên cơ sở của định hướng xây dựng chương trình hóa học Phổ thông thì xu hướng phát triển chung của BTHH trong giai đoạn hiện nay là hướng đến rèn luyện khả năng vận dụng kiến thứ, phát triển khả năng tư duy hóa học cho HS ở các mặt lý thuyết, thực hành và ứng dụng. Những yếu tố cơ bản ứng dụng đó là: - Loại bỏ những bài tâp nghèo nàn về kiến thức hóa học, nặng nề thuật toán.

- Nội dung hóa học phải thực tiễn. Chú ý đến việc mở rộng kiến thức hóa học và các ứng dụng hóa học của thực tiễn.

- Tăng cường sử dụng bài tập thực nghiệm, thí nghiệm hóa học trong học tập. Nội dung kiến thức phải gắn với thực hành, thí ngiệm hóa học.

- Cần sử dụng bài tập trắc nghiệm khách quan.

- Xây dựng bài tập mới để rèn luyện cho học sinh năng lực phát hiện vấn đề và giải quyết vấn đề có liên quan đến hóa học, thực tiễn cuộc sống.

- Đa dạng hóa các loại hình bài tập như: Bài tập bằng hình vẽ, bài tập bằng đồ thị, sơ đồ, lắp dụng cụ thí nghiệm…

1.3.2. Quan hệ giữa bài tập hóa học với việc nâng cao khả năng nhận thức và tư duy của học sinh HS chỉ thực sự lĩnh hội được tri thức trước khi họ thực sự tư duy. Vì thế phát triển năng lực tư duy có vai trò quan trọng trong quá trình học tập của HS. Bằng cách tư duy, 17

người học có thể nắm bắt được kiến thức dễ dàng hơn, vận dụng kiến thức vào thực tế linh hoạt và mền dẻo hơn.

Trong học tập hóa học, một trong những hoạt động chủ yếu để phát triển tư duy cho HS là hoạt động giải bài tập. Thông qua hoạt động này năng lực tư duy được phát triển, HS sẽ có những phẩm chất tư duy mới, thể hiện ở: năng lực phát hiện vấn đề mới, tìm ra hướng mới, tạo ra kết quả học tập mới.

Người GV cần ý thức được mục đích việc giải bài tập hóa học, không phải chỉ là tìm ra đáp số đúng mà còn là phương tiện khá hiệu quả để rèn luyện tư duy hóa học cho HS. BTHH phong phú và đa dạng, để giải được BTHH cần vận dụng nhiều kiến thức cơ bản, sử dụng các thao tác tư duy: so sánh, phân tích tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa… Qua đó HS phát triển năng lực nhận thức, tư duy logic, biện chứng, khái quát; phát huy khả năng suy luận, tích cực.

Với bài tập có nhiều cách giải sẽ giúp rèn luyện trí thông minh cho HS thông qua việc HS tự chọn một cách giải độc đáo, hiệu quả. Bên cạnh đó, HS còn được rèn luyện ý thức tự giác trong học tập, nâng cao khả năng hiểu biết của bản thân; giúp HS năng động, sáng tạo, thấy được giá trị lao động qua những bài tập thực hành, thực nghiệm, liên quan đến thực tế sản xuất và đời sống, góp phần hình thành nhân cách toàn diện cho HS. 1.4. NGUYÊN TẮC LỰA CHỌN BÀI TẬP ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH 1.4.1. Quán triệt mục tiêu dạy học Bài tập là một phương tiện để tổ chức các hoạt động của học sinh nhằm khắc sâu, vận dụng và phát triển hệ thống kiến thức lí thuyết, hình thành và rèn luyện các kĩ năng cơ bản.

Mục tiêu của môn hóa học ở trường THPT là cung cấp cho học sinh hệ thống kiến thức, kĩ năng phổ thông, cơ bản, hiện đại, thiết thực, có nâng cao về hóa học và gắn với đời sống. Nội dung chủ yếu bao gồm các kiến thức về cấu tạo chất, sự biến đổi các chất, những ứng dụng và những tác hại của các chất trong đời sống, sản xuất và môi trường.

Những nội dung này góp phần giúp học sinh có học vấn phổ thông tương đối toàn diện để có thể giải quyết tốt một số vấn đề hóa học có liên quan đến đời sống và sản xuất, mặt khác góp phần phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh.

1.4.2. Đảm bảo tính khoa học, chính xác của nội dung Khi xây dựng, nội dung của bài tập phải có sự chính xác về kiến thức hóa học, bài tập cho đủ các dữ kiện, không được dư hay thiếu. Các bài tập không được mắc sai lầm hay thiếu chính xác trong cách diễn đạt, thiếu logic chặt chẽ. Vì vậy giáo viên khi ra bài tập cần chú ý tính logic chính xác và đảm bảo tính khoa học về ngôn ngữ hóa học.

18

1.4.3. Gây hứng thú học tập, phát huy tính tích cực nhận thức, năng lực sáng tạo của học sinh.

Với mục đích của đề tài là nghiên cứu bài tập dùng cho học sinh khá giỏi, chúng tôi phân ra làm hai loại bài tập: bài tập cơ bản và bài tập tổng hợp.

- Bài tập cơ bản: loại bài tập chỉ yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức đã biết để giải quyết các tình huống quen thuộc.

- Bài tập tổng hợp: loại bài tập đòi hỏi học sinh khi giải vận dụng một chuỗi các lập luận logic, giữa cái đã cho và cái cần tìm. Do đó học sinh cần phải giải thành thạo các bài tập cơ bản và phải nhận ra quan hệ logic của toàn bài, từ đó học sinh đề ra cách giải quyết cho bài tập đó. Đối với học sinh khá giỏi cần phải có nhiều bài tập dạng tổng hợp để phát huy năng lực sáng tạo của các em. Đồng thời cũng cần lựa chọn một số bài tập hấp dẫn, gây hứng thú học tập như: bài tập liên hệ thực tế, bài tập sử dụng hình vẽ...

1.4.4. Đảm bảo tính hệ thống, tính đa dạng Trong quá trình xây dựng hệ thống bài tập có những loại bài tập được đầu tư nhiều hơn, vì chúng góp phần quan trọng hơn vào việc hình thành và rèn luyện những kĩ năng liên quan đến nhiều hoạt động giáo dục… Giữa các bài tập trong hệ thống luôn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, bài tập trước là cơ sở, nền tảng để thực hiện bài tập sau và bài tập sau là sự cụ thể hóa, là sự phát triển và củng cố vững chắc hơn bài tập trước.

Toàn bộ hệ thống bài tập đều nhằm giúp học sinh nắm vững kiến thức, hình thành và phát triển hệ thống kĩ năng cơ bản.

Mặt khác, hệ thống bài tập còn phải được xây dựng một cách đa dạng, phong phú. Sự đa dạng của hệ thống bài tập sẽ giúp cho việc hình thành các kĩ năng cụ thể, chuyên biệt một cách hiệu quả.

1.4.5. Rèn luyện, phát triển tư duy cho học sinh Nghị quyết 2 của Ban chấp hành Trung ương khóa VIII có ghi rằng: “...rèn luyện thành công nếp tư duy sáng tạo của người học...”. Kho tàng kiến thức của loài người là vô hạn, kiến thức thầy cô truyền dạy chỉ là hữu hạn trong cái vô hạn. Kiến thức là sản phẩm của tư duy, ra đời trong quá trình con người cọ xát với thực tiễn. Dạy và học – thực chất là dạy cách tư duy, học cách tư duy. Nếu tư duy và nhân cách được rèn luyện một cách chu đáo, tỉ mỉ thì học sinh sẽ là người chủ động tìm đến kiến thức và đến một trình độ nào đó sẽ có phong cách học tập độc lập, sáng tạo, tận dụng mọi lúc, mọi nơi, mọi cách để chiếm lĩnh tri thức cho riêng mình.

Rèn luyện và phát triển tư duy cho HS không chỉ để giải quyết các vấn đề đặt ra trong các đề thi mà nhìn xa hơn, rộng hơn chính là chuẩn bị cho các em những phẩm chất và năng lực cần thiết để có thể nghiên cứu, ứng dụng, làm việc sau này.

19

1.4.6. Tính yêu cầu cao và phù hợp với trình độ từng đối tượng HS Dù là học sinh khá giỏi hay yếu, bài tập cũng phải được xây dựng từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp: đầu tiên là những bài tập vận dụng nhưng không quá đơn giản, sau đó là những bài tập đòi hỏi sáng tạo. Một số bài tập cần có sự nỗ lực cố gắng cao mới có thể giải được. Các bài tập phải có đủ loại điển hình và tính mục đích rõ ràng.

Với hệ thống bài tập được xây dựng theo nguyên tắc này sẽ giúp cho HS tham gia tranh luận, tạo hứng thú, kích thích tư duy và nỗ lực suy nghĩ.

1.5. TÌNH HÌNH SỬ DỤNG BTHH ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HS HIỆN NAY Thực tiễn cho thấy BTHH không chỉ có tác dụng ôn tập, củng cố kiến thức đã học mà còn có tác dụng để phát triển kiến thức, phát triển năng tự tư duy, sáng tạo và rèn trí thông minh cho HS. Tuy nhiên, việc sử dụng BTHH như là một phương pháp hiệu nghiệm thì chưa được chú ý đúng mức.

BTHH theo nghĩa rộng để vận dụng khi giải bài mới chưa được nghiên cứu vận dụng.

GV và HS hầu hết quan tâm đến kết quả của bài toán hơn là quá trình giải toán. Tất nhiên, trong quá trình giải các thao tác tư duy vận dụng được, các kĩ năng suy luận, kỹ năng tính toán, kỹ năng viết và cân bằng PTHH được rèn luyện. Thế nhưng, nếu chú ý rèn tư duy cho HS trong quá trình giải thì việc giải để đi đến đáp số của bài toán sẽ đơn giản đi rất nhiều.

Từ việc nắm bắt kiến thức trong khi nghiên cứu bài mới không vững chắc, thời gian luyện tập ít, không có điều kiện phân tích, mổ xẻ bài toán thật chi tiết, để hiểu cặn kẽ từng chữ, từng câu, từng điều kiện, từng khái niệm, những kiến thức nào được vận dụng, những cách giải nào liên quan. Trong mọi trường hợp luôn luôn đặt câu hỏi “Tại sao?”, phải lý giải được, không được bỏ qua một cái chi tiết nào là nhỏ đến đâu đi nữa.

Nếu làm được thì khả năng suy luận logic, các thao tác tư duy, tổng hợp, khái quát hóa mới được học sinh rèn luyện phát triển. Đối với cách dạy thông thường thì chỉ cần tổ chức cho HS hoạt động tìm ra đáp án. Để phát triển tư duy và trí thông minh cho HS thế là chưa đủ, mà cho HS trả lời các câu hỏi sau đây “Thông qua bài này em lĩnh hội được những kiến thức gì cho mình? Các “bẫy” đặt ra trong bài toán nhằm phát triển các thao tác tư duy gì? Nếu thay đổi một số dữ liệu của bài toán có thể giải được không? Ngoài cách giải trên còn cách giải nào khác không? Chỉ khi nào làm được những điều trên thì học sinh mới hiểu hết bài toán.

Khi giải bài toán, cần tổ chức cho mọi đối tượng HS cùng tham gia tranh luận. Khi nói lên được một ý hay, giải bài toán đúng, với phương pháp hay sẽ giúp cho HS niềm vui, sự hưng phấn cao độ, kích thích tư duy, nổ lực tìm ra cách giải hay hơn thế nữa.

20

21

CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC CHƯƠNG NHÓM OXI 2.1. PHÂN TÍCH ĐẶT ĐIỂM CỦA CHƯƠNG NHÓM OXI 2.1.1. Vị trí – ý nghĩa, tầm quan trọng của chương a) Vị trí: Chương Nhóm oxi nằm trong chương 6 SGK Hóa học lớp 10 Nâng cao b) Ý nghĩa, tầm quan trọng của chương: Đây là một nội dung rất quan trọng trong chương trình hóa học lớp 10. Chương này khó hơn chương halogen vì tính chất của các nguyên tố và hợp chất của những nguyên tố đó đa dạng, và có nhiều tính chất hơn so với các nguyên tố nhóm halogen. Trong chương này, học sinh thật sự nhuần nhuyễn cân bằng phương trình oxi hóa – khử và giải được các bài tập về bảo toàn electron.

Các chất học trong chương này đều rất quen thuộc với đời sống của chúng ta: oxi, axit sunfuric, lưu huỳnh đioxit, hiđro sunfua,... Trong đó, oxi và axit sunfuric chiếm nhiều ứng dụng có tầm quan trọng rất lớn trong đời sống và sản xuất.

2.1.2. Mục tiêu của chương ❖ Kiến thức: * Biết - Công thức và tên gọi của các hợp chất và đơn chất của oxi và lưu huỳnh.

- Biết tính chất vật lí và tính chất hóa học của các đơn chất và hợp chất của oxi và lưu huỳnh.

- Biết ứng dụng và phương pháp điều chế chúng trong PTN và trong công nghiệp. * Hiểu.

- Hiểu được vì sao chất này có tính khử, vì sao chất này có tính oxi hóa. Nắm được các số oxi hóa trong đơn chất và hợp chất của lưu huỳnh và oxi.

- Hiểu được tính oxi hóa và tính khử của các hợp chất và đơn chất của oxi và lưu huỳnh. ❖ Kĩ năng: - Cân bằng được các phương trình oxi hóa – khử.

- Viết được phương trình hóa học.

- Quan sát phân tích các thí nghiệm chứng minh, so sánh phân biệt các loại khí, các dung dịch là đơn chất, hợp chất của oxi và lưu huỳnh.

- Giải các bài tập như: phân biệt, bài tập bảo toàn electron, áp dụng sơ đồ đường chéo...

- Giải thích và dự đoán được 1 số hiện tượng trong hóa học và thực tiễn. ❖ Thái độ:

22

- Thấy được tầm quan trọng của các hợp chất của các nguyên tố nhóm oxi. Qua đó ý thức cho các em bảo vệ môi trường và nhận ra tác hại của axit sunfuric.

- Qua bài học, có thể gây hứng thú cho HS bởi những câu hỏi liên quan đến cuộc sống đời thường.

2.1.3. Cấu trúc chương và yêu cầu về kiến thức cơ bản 2.1.3.1. Cấu trúc của chương: Chương trình nâng cao.

Số tiết 2

Tên bài Khái quát về nhóm oxi

1

Oxi

1 1 1 1 1

Ozon và hiđro peoxit Luyện tập: Ozon và hiđro peoxit Lưu huỳnh Bài thực hành số 5: Tính chất của oxi – lưu huỳnh Hiđro sunfua

2 2 1 1 1

Lưu huỳnh đioxit. Lưu huỳnh trioxit Axit sunfuric. Muối sunfat.

Luyện tập: Hợp chất có oxi của lưu huỳnh Luyện tập: Chương 6 Bài thực hành 6: Tính chất các hợp chất của lưu huỳnh Chương trình cơ bản.

Số tiết Tên bài 2 Oxi – ozon 1 Lưu huỳnh 1 Bài thực hành số 4: Tính chất của oxi – lưu huỳnh 2 Hiđro sunfua – Lưu huỳnh đioxit – Lưu huỳnh trioxit 2 Axit sunfuric. Muối sunfat.

2 Luyện tập: Oxi và lưu huỳnh 1 Bài thực hành số 5: Tính chất các hợp chất của lưu huỳnh 2.1.3.2. Những yêu cầu về kiến thức cơ bản * Bài 40: Khái quát về nhóm oxi - Biết được các nguyên tố nhóm oxi.

- Hiểu được cấu tạo nguyên tử của các nguyên tố đó.

- Biết được tính bên và tính axit của các hợp chất với hiđro và hiđroxit của các nguyên tố nhóm oxi. * Bài 41: Oxi 23

- Biết được tính chất vật lí và ứng dụng của oxi, điều chế oxi trong PTN và trong công nghiệp.

- Hiểu được tính oxi hóa mạnh của oxi. * Bài 42: Ozon và hiđro peoxit - Biết được cấu tạo phân tử của ozon và hiđro peoxit, tính chất vật lí và ứng dụng của nó trong đời sống và sản xuất.

- Hiểu được tính oxi hóa của ozon, tính oxi hóa và tính khử của hiđro peoxit. * Bài 43: Lưu huỳnh - Biết được các dạng thù hình của lưu huỳnh.

- Biết được cách sản xuất lưu huỳnh trong công nghiệp.

- Hiểu được tính oxi hóa của lưu huỳnh với hiđro và kim loại, tính khử của lưu huỳnh với phi kim như oxi, flo,... * Bài 44: Hiđro sunfua - Biết được tính chất vật lí và trạng thái tự nhiên của hiđro sunfua.

- Biết được tính chất của muối sunfua.

- Biết được số oxi hóa của lưu huỳnh trong hiđro sunfua và hiểu tính axit, tính khử mạnh của hợp chất này. * Bài 45: Hợp chất có oxi của lưu huỳnh - Biết được tính chất vật lí và tính oxit axit của SO2, SO3.

- Hiểu được tính khử và tính oxi hóa của SO2.

- Biết được tính chất vật lí và cách pha loãng của axit sunfuric.

- Hiểu được tính axit của axit sunfuric loãng, tính oxi hóa mạnh cũng như tính háo nước của axit sunfuric đặc.

- Biết cách sản xuất axit sunfuric trong công nghiệp và phương pháp sản xuất.

- Biết cách nhận biết muối sunfat và các loại muối sunfat.

2.2. QUY TRÌNH XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC CHƯƠNG NHÓM OXI LỚP 10 NÂNG CAO 2.2.1. Xác định mục đích của hệ thống bài tập Mục đích xây dựng hệ thống bài tập hóa học lớp 10 nâng cao chương Nhóm oxi nhằm sử dụng cho mọi đối tượng HS qua đó giúp học sinh củng cố lại kiến thức trong chương, đồng thời, GV môn Hóa có hệ thống bài tập sẽ dễ dàng hơn trong việc giảng dạy và ra đề kiểm tra.

2.2.2. Xác định nội dung của hệ thống bài tập Nội dung của hệ thống bài tập phải bao quát được kiến thức của chương Nhóm oxi. Để bài tập hóa học thỏa mãn mục tiêu của chương giáo viên phải trả lời được các câu hỏi sau: 24

a. Bài tập giải quyết vấn đề gì? b. Nó nằm ở vị trí nào trong bài học? c. Cần ra loại bài tập gì (định tính, định lượng hay thí nghiệm)? d. Có phù hợp với năng lực nhận thức của học sinh khá giỏi không? e. Có phối hợp với những phương tiện khác không? f. Có thỏa mãn ý đồ, phương pháp của thầy cô không?

2.2.3. Xác định bài tập và các kiểu bài tập Đối với phần hóa học, chúng tôi chia thành các loại bài tập: bài tập định tính và bài tập định lượng.

Sau khi đã xác định được loại bài tập, cần đi sâu hơn, xác định nội dung của mỗi loại.

Dấu hiệu đặc trưng của bài tập định tính là trong đề bài không yêu cầu phải tính toán trong quá trình giải. Trong phần hóa học vô cơ lớp 10 THPT chúng tôi chia thành các kiểu bài tập sau: - Kiểu 1: Bài tập về tính chất hóa học của các chất - Kiểu 2: Bài tập về điều chế các chất - Kiểu 3: Bài tập nhận biết các chất.

- Kiểu 4: Bài tập về cấu tạo và cấu trúc của phân tử.

- Kiểu 5: Bài tập về tách, tinh chế các chất.

- Kiểu 6: Bài tập về hiện tượng phản ứng.

- Kiểu 7: Bài tập áp dụng kiến thức vào thực tiễn.

Dấu hiệu của bài tập định lượng là trong đề bài phải có tính toán trong quá trình giải.

Trong chương Nhóm oxi môn Hóa học lớp 10 nâng cao THPT chúng tôi chia thành các kiểu bài tập sau: - Kiểu 1: Xác định CTPT, CTCT. - Kiểu 2: Tính % của hỗn hợp theo số mol, theo khối lượng, theo thể tích…

- Kiểu 3: Tính khối lượng, số mol, thể tích của một chất hay hỗn hợp các chất - Kiểu 4: Tính nồng độ dung dịch: CM, C%.

- Kiểu 5: Bài tập sử dụng định luật bảo toàn khối lượng.

- Kiểu 6: Bài tập sử dụng định luật bảo toàn electron.

- Kiểu 7: Bài tập sử dụng phương pháp sơ đồ đường chéo: tỉ khối, trộng dung dịch, pha loãng...

- Kiểu 8: Bài tập về hiệu suất.

- Kiểu 9: Bài tập đặt tỉ số T với SO2, SO3, H2S tác dụng với kiềm và kiềm thổ.

- Kiểu 10: Bài tập xác định kim loại, công thức phân tử,...

2.2.4. Thu tập tài liệu để soạn bài tập Gồm các bước cụ thể sau: 25

- Thu thập các sách bài tập, các tài liệu liên quan đến hệ thống bài tập cần xây dựng.

- Tham khảo sách, báo, tạp chí,… có liên quan.

- Tìm hiểu, nghiên cứu thực tế những nội dung hóa học có liên quan đến đời sống.

Số tài liệu thu thập được càng nhiều và càng đa dạng thì việc biên soạn càng nhanh chóng và có chất lượng, hiệu quả. Vì vậy, cần tổ chức sưu tầm tư liệu một cách khoa học và có sự đầu tư về thời gian.

2.2.5. Biên soạn các bài tập mới a) Xây dựng các bài tập dựa vào bài tập hóa học đã có Dựa trên những bài tập hóa học đã có sẵn mà xây dựng các bài tập mới là một trong những cách xây dựng đơn giản nhất và dễ thực hiện nhất. Sau đây là một số cách mà chúng tôi áp dụng để xây dựng bài tập hóa học mới: • Phương pháp tương tự - Thay đổi số liệu đã cho trong bài tập hóa học.

- Thay đổi các chất trong bài tập hóa học.

- Thay đổi các quan hệ trong bài tập hóa học.

- Tăng hoặc giảm số chất trong bài tập.

- Thay đổi một trong những dữ kiện đã cho bằng dữ kiện gián tiếp.

- Thay đổi câu hỏi của một bài tập bằng câu hỏi khó hơn.

• Xây dựng bài tập hóa học mới ngược với bài tập đã giải • Xây dựng bài tập mới bằng cách chuyển câu hỏi tự luận sang trắc nghiệm. b) Xây dựng bài tập hóa học hoàn toàn mới.

- Xây dựng bài tập chứa nội dung đã định trước.

- Xây dựng bài tập hóa học mới bằng cách kết hợp nhiều bài tập nhỏ lại với nhau.

2.2.6. Tiến hành soạn thảo bài tập Gồm các bước sau: - Soạn từng loại bài tập: + Bổ sung thêm các dạng bài tập còn thiếu hoặc những nội dung chưa có bài tập trong sách giáo khoa, sách bài tập. + Chỉnh sửa các bài tập trong sách giáo khoa, sách bài tập không phù hợp như quá dễ, chưa chính xác…

- Xây dựng các phương pháp giải quyết bài tập.

- Sắp xếp các bài tập thành các loại như đã xác định theo trình tự: từ tự luận đến trắc nghiệm, từ định tính đến định lượng.

2.2.7. Tiến hành xây dựng hệ thống bài tập chương Nhóm oxi Bước 1: Chọn chủ đề: Oxi – Lưu huỳnh.

26

Bước 2: Chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ của mỗi chủ đề trong chương trình hiện hành trên quan điểm định hướng phát triển năng lực HS. Cụ thể, nội dung Oxi – Lưu huỳnh, về kiến thức, học sinh - Biết được: Tên chất ở tùy trạng thái, cấu tạo phân tử, tính chất vật lí và trạng thái tự nhiên nếu có, biết được ứng dụng và điều chế trong PTN cũng như trong công nghiệp.

-Hiểu được: Tính chất hóa học: tính oxi hóa, tính khử, tính axit và tính oxi axit.

-Kĩ năng: Viết được PTHH có trong SG và ngoài SGK dựa theo cân bằng electron, biết được sản phẩm của phản ứng. Cân bằng phản ứng oxi hóa – khử. Giải được các bài tập về oxi, lưu huỳnh và hợp chất của chúng.

- Phát triển năng lực: Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn Hóa học. Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống. Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học. Năng lực thực hành hóa học.

Bước 3: Bảng mô tả các mức độ cần đạt cho chủ đề Chủ đề

Loại câu Mức độ biết hỏi/Bài tập

Oxi – Câu Lưu hỏi/Bài huỳnh

- Biết TCHH

Mức độ hiểu

Vận dụng bậc Vận dụng bậc thấp cao

được - Nhận biết các - Nhận biết các - Biết được đặc chất đơn giản. chất có tính sản phẩm của

tập định trưng của các - Xác định chất chất hóa học các phản ứng tính. chất. oxi hóa, chất hầu như giống oxi hóa khử - Biết được ứng khử. nhau. của các PTHH dụng của các chất.

- Biết cách điều chế trong PTN và trong sản xuất.

Biết phương pháp sản xuất.

- Biết tính chất vật lí của các chất.

- Biết được trạng thái tự

- Tách chất.

27

các không có trong SGK.

nhiên của các chất.

Câu hỏi/Bài

- Cân bằng - Giải bài tập - Bài tập khó - Bài tập về những PTHH theo PTHH. về hiệu suất. bảo toàn

tập định tương đối dễ. lượng.

- Giải bài tập - Bài tập ứng electron. tính phần trăm dụng sơ đồ - Viết và cân thể tích, khối chéo, Bảo toàn bằng phản ứng lượng theo số mol.

- Giải bài tập về hiệu suất đơn giản.

- Bài tập về axit sunfuric loãng.

khối lượng.

- Bài tập về tỉ số T giữa SO2, SO3, H2S với kiềm và kiềm thổ.

- Bài tập về axit đặc.

Bài tập thực hành/Thí nghiệm

- Mô tả và nhận biết được các hiện tượng thí nghiệm.

oxi hóa khử.

- Bài tập xác định chất, công thức chất, xác định kim loại.

sunfuric

- Giải thích - Giải thích được các hiện được một số tượng thí hiện tượng thí nghiệm. nghiệm liên

- Phát hiện được một số hiện tượng trong thực tiễn

quan đến thực và sử dụng tiễn. kiến thức hóa học để giải thích.

Bước 4: Xây dựng một số câu hỏi/Bài tập minh họa theo các mức độ đã mô tả.

Câu 1 (Mức độ biết): Ở trạng thái cơ bản, nguyên tử của các nguyên tố nhóm oxi đều có A. 6 electron độc thân.

B. 4 electron độc thân.

C. 2 electron độc thân.

D. 3 electron độ thân.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Khí nào sau đây KHÔNG cháy trong oxi không khí?

A. H2.

B. CH4.

C. C. D. CO2.

Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Trong một bình kín đựng oxi, sau khi phóng tia lửa điện để chuyển oxi thành ozon, sản phẩm khí thu được cho qua bình đựng dung dịch KI dư thu được dung dịch A và 0,672 lít khí (đktc). Để trung hoà A cần 150ml dung dịch H2SO4 0,08M. Hiệu suất quá trình ozon hoá là A. 37,5%.

B. 71%.

C. 60%.

D. 28,6%.

28

Câu 4 (Vận dụng bậc cao): Cho 15,2g hỗn hợp CuO, FeO phản ứng hoàn toàn với H2SO4 đặc thu được 1,12 lít SO2 sản phẩm khử duy nhất (ở đktc). Cho NaOH dư vào dung dịch sau phản ứng thu, lọc kết tủa, nung ngoài không khí tới khối lượng không đổi thu được m gam chất rắn. Giá trị của m là A. 15,2.

B. 16.

C. 16,8.

D. 18.

2.3. BÀI TẬP LÍ THUYẾT – GIẢI VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU 2.3.1. BÀI 40: KHÁI QUÁT VỀ NHÓM OXI 2.3.1.1. MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỂU Câu 1 (Mức độ biết): Cấu hình electron nào KHÔNG đúng với cấu hình electron của anion X2- của các nguyên tố nhóm VIA? A. 1s2 2s2 2p4.

B. 1s2 2s2 2p6.

C. [Ne] 3s2 3p6.

D. [Ar] 4s2 4p6.

Câu 2 (Mức độ biết): Hạt vi mô nào dưới đây có cấu hình electron giống Ar (Z=18)?

A. O2-.

B. S. C. Te. D. S2-.

Câu 3 (Mức độ biết): Ở trạng thái cơ bản, nguyên tử của các nguyên tố nhóm oxi đều có A. 6 electron độc thân.

B. 4 electron độc thân.

C. 2 electron độc thân.

D. 3 electron độ thân.

Câu 4 (Mức độ biết): Nguyên tố nào thuộc nhóm VIA chiếm tỉ lệ cao nhất trong tự nhiên?

A. O.

B. S.

C. Te.

D. Se.

Câu 5 (Mức độ biết): Số oxi hóa của S có thể có trong các hợp chất là A. -2, +2.

B. +2, +4, +6.

C. -2, +4, +6.

D. -2, +2, +4, +6.

Câu 6 (Mức độ biết): Các nguyên tố nhóm oxi có bao nhiêu electron lớp ngoài cùng?

A. 2.

B. 4.

C. 6.

D. 8.

Câu 7 (Mức độ biết): Nguyên tố nào của nhóm oxi là nguyên tố phóng xạ?

A. Se. B. Te. C. Po. D. Pb. Câu 8 (Mức độ biết): Nguyên tố nào dưới đây được làm chất bán dẫn?

A. O. B. S. C. Se. D. Te. Câu 9 (Mức độ biết): Nguyên tố đầu nhóm oxi là A. O. B. Be. C. He. D. S. Câu 10 (Mức độ hiểu): Ở trạng thái kích thích trung gian, nguyên tử của các nguyên tố nhóm oxi đều có A. 6 electron độc thân.

B. 4 electron độc thân.

C. 2 electron độc thân.

D. 8 electron độc thân.

29

Câu 11 (Mức độ hiểu): Tính chất nào sau đây KHÔNG đúng với nhóm oxi (VIA)? Từ nguyên tố oxi đến nguyên tố telu A. độ âm điện của nguyên tử giảm dần.

B. bán kính nguyên tử tăng dần.

C. tính bền của hợp chất hiđro tăng dần.

D. tính axit của hợp chất hiđroxit giảm dần.

Câu 12 (Mức độ hiểu) Vì sao oxi hầu như KHÔNG có số oxi hóa +4, +6 trong các hợp chất?

A. Vì oxi là nguyên tố có bán kính nhỏ nhất trong nhóm VIA. B. Vì oxi là nguyên tố có bán kính lớn nhất trong nhóm VIA. C. Vì nguyên tử oxi không có phân lớp d.

D. Vì oxi có độ âm điện nhỏ.

Câu 13 (Mức độ hiểu): Trong nhóm VIA, kết luận nào sau đây là đúng?

Theo chiều điện tích hạt nhân tăng, A. độ mạnh tính axit của các hiđroxit ứng với mức oxi hóa cao nhất tăng dần.

B. tính oxi hóa của các đơn chất tương ứng tăng dần.

C. tính khử của các đơn chất tương ứng giảm dần.

D. tính bền của các hợp chất với hiđro giảm dần.

Câu 14 (Mức độ hiểu): Trong nguyên tử của các nguyên tố nhóm oxi, obitan p lớp ngoài cùng có số electron là A. 2.

B. 4.

C. 6.

D. 0.

Câu 15 (Mức độ hiểu): Khi tham gia phản ứng với các nguyên tố có độ âm điện nhỏ hơn, nguyên tử của nguyên tố nhóm oxi có cấu hình electron là A. ns2 np4.

B. ns2 np6.

C. ns1 np3 nd2.

D. ns2 np2.

Câu 16 (Mức độ hiểu): Khi bị kích thích, nguyên tử của các nguyên tố nhóm oxi có cấu hình electron là A. ns2 np3 (n-1)d1.

B. ns1 np3 nd2.

C. ns1 np3 nd4.

D. ns1 np3 (n-1)d2.

Câu 17: (Mức độ hiểu): Từ O đến Te, tính oxi hóa A. giảm dần.

B. tăng dần.

C. tăng rồi giảm.

D. giảm rồi tăng.

Câu 18 (Vận dụng bậc thấp): Dãy nào dưới đây được sắp xếp theo tính axit tăng dần?

A. H2SO4 < H2SeO4 < H2TeO4.

B. H2SO4 < H2TeO4 < H2SeO4.

C. H2TeO4 < H2SeO4 < H2SO4.

D. H2SeO4 < H2TeO4 < H2SO4.

Câu 19 (Vận dụng bậc thấp): Dãy nào dưới đây giảm dần tính axit?

A. H2S > H2Se > H2Te. B. H2Te > H2Se > H2S. C. H2S > H2Te > H2Se. D. H2Se > H2Te > H2S. 30

Câu 20 (Vận dụng bậc cao): Nguyên tử oxi nhận số oxi hóa dương khi kết hợp với A. các phi kim.

B. các kim loại kiềm.

C. flo và các peoxit.

D. Lưu huỳnh và các halogen.

Câu 21 (Vận dụng bậc cao) Vì sao trong hợp chất OF2, oxi có số oxi hóa dương?

A. Vì bán kính oxi lớn hơn flo.

B. Vì độ âm điện của oxi nhỏ hơn flo.

C. Vì oxi có tính oxi rất mạnh.

B. Vì oxi ở nhóm VIA còn Flo ở nhóm VIIA. ĐÁP ÁN VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU Câu 1: A là đáp án đúng.

Cấu hình electron của nguyên tử các nguyên tố nhóm VIA là ns2 np4. Khi thêm 2 electron để tạo ra X2- thì tạo cấu hình bền ns2 np6.

HS dễ nhầm cấu hình electron của X và X2-.

Câu 2: D là đáp án đúng.

Câu này bắt buộc HS nhớ số hiệu các nguyên tố nhóm oxi, từ đó suy ra cấu hình electron của nguyên tử và cấu hình electron của ion.

Câu 3: C là đáp án đúng. ↑↓ ↑↓ ↑ ↑ ns2 np4 Suy ra có 2 electron độc thân.

HS dễ nhầm lẫn giữa số electron độc thân khi ở trạng thái cơ bản và số electron độc thân cao nhất.

Câu 4: A là đáp án đúng.

Oxi chiếm 20% thể tích không khí, và 1 thành phần nguyên tố của nước (Nước chiếm ¾ bề mặt trái đất).

Câu 5: Đáp án là C. S có số oxi hóa -2 (H2S, K2S...), +4 (SO2, Na2SO3,...), +6 (H2SO4, K2SO4, SO3...). Còn S có số oxi hóa bằng 0 khi ở đạng đơn chất, không phải hợp chất.

Câu 6: Đáp án C. HS dễ nhầm lẫn giữa số electron lớp ngoài cùng và số electron độc thân.

Câu 7: Đáp án C. Nhóm VIA gồm các nguyên tố O, S, Se, Te và nguyên tố phóng xạ Po. Câu 8: Đáp án C. Selen là chất bán dẫn rắn, dẫn điện kém trong bóng tối, tốt trong ánh sáng.

Câu 9: Đáp án A. Câu 10: B là đáp án đúng.

HS dễ nhầm lẫn giữa số electron độc thân khi ở trạng thái cơ bản và số electron độc thân có thể có (ở trạng thái cơ bản và trạng thái kích thích).

Câu 11: Đáp án C. Vì tính axit của hợp chất với hiđro tăng dần nên độ bền của chúng giảm dần.

31

Câu 12: C là đáp án đúng.

Bán kính không liên quan đến số oxi hóa. Và D sai vì Oxi có độ âm điện lớn thứ 2, sau Flo. Câu 13: Câu D đúng.

Theo chiều tăng điện tích hạt nhân, tính axit của hợp chất với hiđro của các nguyên tử nhóm oxi tăng dần.

Câu 14: Đáp án B. Cấu hình electron chung lớp ngoài cùng của nhóm oxi là ns2 np4 nên có 4 electron.

Câu 15: Đáp án B. Khi tham gia phản ứng với các nguyên tố có độ âm điện nhỏ hơn, nguyên tử của nguyên tố nhóm oxi nhận thêm 2 electron, tạo thành cấu hình bền ns2 np6.

Câu 16: Đáp án B. Câu A, D sai vì các phân lớp theo mức năng lượng là ns np nd. Câu C sai vì tổng số e hơn 6 trong khi nhóm VIA chỉ có 6 electron lớp ngoài cùng.

HS dễ nhầm lẫn giữa obitan d trước lớp đang xét và cùng lớp đang xét.

Câu 17: Đáp án A. Từ O đến Te, độ âm điện giảm nên tính oxi hóa giảm. HS dễ nhầm lẫn giữa giảm dần và tăng dần.

Câu 18: Đáp án C. Từ trên xuống dưới, tính axit của các hiđroxit của các nguyên tố giảm dần nên H2SO4 > H2SeO4 > H2TeO4.

HS dễ nhầm lẫn thứ tự Se và Te trong nhóm VI và nhầm lẫn tính axit tăng dần hay giảm dần.

Câu 19: Đáp án A. Từ trên xuống dưới, hợp chất với hiđro của các nguyên tố có tính axit tăng dần HS dễ nhầm lẫn thứ tự Se và Te trong nhóm VI và nhầm lẫn tính axit tăng dần hay giảm dần.

Câu 20: Đáp án C. Oxi không phải nguyên tố có độ âm điện cao nhất, mà là flo, nên khi kết hợp với flo, oxi nhận số oxi hóa dương. Trong các peoxit thì oxi cũng mang số oxi hóa dương.

Câu 21: Đáp án B. Các phương án đều là mệnh đề đúng, nhưng chỉ đáp án B là giải thích cho câu hỏi. HS không nắm chắc sẽ bị hoang mang.

3.1.1.2. BÀI TẬP TỰ LUYỆN Câu 1 (Mức độ biết): Ở trạng thái cơ bản, nguyên tử của các nguyên tố nhóm oxi đều có A. 6 electron độc thân.

B. 4 electron độc thân.

C. 2 electron độc thân.

D. 3 electron độ thân.

Câu 2 (Mức độ biết): Cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố nhóm oxi là A. ns2 np4.

B. ns2 np5.

C. ns2 np3.

D. ns2 np6.

32

Câu 3 (Mức độ biết): Hạt vi mô nào dưới đây có cấu hình electron giống Ne (Z=10)?

A. O2-.

B. O. C. Te. D. S2-.

Câu 4 (Mức độ biết): Cấu hình electron của anion X2- của các nguyên tố nhóm VIA? A. 1s2 2s2 2p4.

B. ns2 np4.

C. ns2 np6.

D. Cả A, B đúng.

Câu 5 (Mức độ hiểu): Khi bị kích thích tối đa, nguyên tử của các nguyên tố nhóm oxi có cấu hình electron là A. ns2 np3 nd1.

B. ns1 np3 nd2.

C. ns1 np3 nd4.

D. A, B đều đúng.

Câu 6 (Mức độ hiểu): Số oxi hóa của S có thể có trong các hợp chất là A. +2, +4, +6.

B. -2, +4, +6.

C. -2, 0, +4, +6.

D. -2, 0, +2, +4, +6.

Câu 7 (Mức độ hiểu): Trong hợp chất cộng hoá trị với những nguyên tố có độ âm điện nhỏ hơn, các nguyên tố trong nhóm oxi có số oxi hoá là: A. +2.

B. -2.

C. +4, +6.

D. + 6.

Câu 8: Mức độ hiểu): Một nguyên tố nhóm VIA có 4 lớp electron là A. O. B. S. C. Se. D. Te. Câu 9 (Mức độ hiểu): Khi tham gia liên kết cộng hóa trị, các nguyên tố S, Se, Te có số oxi hóa là A. 0.

B. -2.

C. +2, +4, +6.

D. +4, +6.

Câu 10 (Mức độ hiểu): Khi tham gia phản ứng với nguyên tố có độ âm điện nhỏ hơn, các nguyên tố S, Se, Te có số oxi hóa là A. 0.

B. -2.

C. +2, +4, +6.

D. +4, +6.

Câu 11 (Mức độ hiểu): Trong hợp chất cộng hoá trị với những nguyên tố có độ âm điện lớn hơn, các nguyên tố trong nhóm oxi (S, Se, Te) có số oxi hoá là: A. +2 và +4.

B. + 4 và +6.

C. 0 và +6.

D. +2 và +6.

Câu 12 (Vận dụng bậc thấp): Trong hợp chất OF2, số oxi hóa của oxi là A. +2.

B. -2.

C. +1.

D. -1.

Câu 13 (Vận dụng bậc thấp): Dãy nào dưới đây được sắp xếp theo tính axit giảm dần?

A. H2SO4 > H2SeO4 > H2TeO4.

B. H2SO4 > H2TeO4 > H2SeO4.

C. H2TeO4 > H2SeO4 > H2SO4.

D. H2SeO4 > H2TeO4 > H2SO4.

Câu 14 (Vận dụng bậc thấp): Dãy nào dưới đây giảm dần tính axit?

A. H2S > H2Se > H2Te. B. H2Te > H2Se > H2S. C. H2S > H2Te > H2Se. D. H2Se > H2Te > H2S. Câu 15 (Vận dụng bậc cao): Khi ở trạng thái kích thích, tổng số electron d trong nguyên tử các nguyên tố nhóm VIA là A. 1.

B. 2.

C. 10k+1, 10k+2.

D. 6. Đáp án: 33

1C

2A

3A

4C

5B

6B

7B

8C

9D

10B

11B

12A

13A

14B

15C

2.3.2. BÀI 41: OXI 2.3.2.1. MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU Câu 1 (Mức độ biết): Nguyên tử oxi có cấu hình electron là 1s22s22p4. Sau phản ứng hóa học, ion O2− có cấu hình electron là A. 1s22s22p42p2.

B. 1s22s22p43s2.

C. 1s22s22p6.

D. 1s22s22p63s2.

Câu 2 (Mức độ biết): Khác với nguyên tử oxi, ion O2− có: A. Bán kính ion nhỏ hơn và ít electron hơn.

B. Bán kính ion lớn hơn và nhiều electron hơn.

C. Bán kính ion nhỏ hơn và nhiều electron hơn.

D. Bán kính ion lớn hơn và ít electron hơn.

Câu 3 (Mức độ biết): X2 là chất khí, không màu, không mùi, nặng hơn không khí. X là chất nào?

A. Nito.

B. Oxi. C. Clo. D. Agon.

Câu 4 (Mức độ biết): Phát biểu nào sau đây KHÔNG đúng khi nói về khả năng phản ứng của oxi?

A. O2 phản ứng trực tiếp với hầu hết kim loại.

B. O2 phản ứng trực tiếp với hầu hết các phi kim.

C. O2 tham gia vào quá trình cháy, gỉ, hô hấp.

D. Những phản ứng mà O2 tham gia đều là phản ứng oxi hoá – khử.

Câu 5 (Mức độ biết): Phát biểu nào sau đây KHÔNG đúng?

A. Oxi hoá lỏng ở -1830C. B. O2 lỏng bị nam châm hút.

C. O2 lỏng không màu.

D. Trong tự nhiên, oxi có 3 đồng vị.

Câu 6 (Mức độ biết): Người ta điều chế oxi trong phòng thí nghiệm bằng cách nào sau đây?

A. Chưng cất phân đoạn không khí lỏng.

B. Điện phân nước.

C. Điện phân dung dịch NaOH. D. Nhiệt phân KClO3 với xúc tác MnO2.

Câu 7 (Mức độ hiểu): Phát biểu nào sau đây KHÔNG đúng?

A. Tính chất hoá học đặc trưng của oxi là tính oxi hoá.

B. Oxi là chất oxi hoá mạnh nhất.

C. Oxi có tính oxi hoá yếu hơn Flo. D. Các nguyên tố trong nhóm oxi là những phi kim mạnh.

34

Câu 8 (Mức độ hiểu): Khi điều chế oxi trong phòng thí nghiệm bằng phản ứng phân hủy H2O2 (xúc tác MnO2), khí oxi sinh ra thường bị lẫn hơi nước. Người ta có thể làm khô khí O2 bằng cách dẫn khí đi qua các ống sứ chứa chất nào sau đây?

A. Na. B. Bột CaO. C. CuSO4.5H5O. D. Bột S. Câu 9 (Mức độ hiểu) Trong các phản ứng điều chế oxi sau đây, phản ứng nào KHÔNG dùng để điều chế oxi trong phòng thí nghiệm?

MnO2

A. 2KClO3 →

MnO2

B. H2O2 →

2H2O + O2.

t°

C. 2KMnO4 →

t°

D. Cu(NO3)2 →

2KCl + 3O2.

K2MnO4 + MnO2 + O2.

CuO + NO2 + O2.

Câu 10 (Mức độ hiểu): Tại sao khi lửa nhỏ, người ta thường dùng miệng thổi vào lửa?

A. Thổi vào để tạo gió.

B. Thổi vào là ta cung cấp năng lượng cho lửa.

C. Cung cấp oxi cho quá trình cháy.

D. Vì trong hơi thở của ta có chất có thể gây cháy.

Câu 11 (Mức độ hiểu): Oxi tác dụng được với tất cả các chất trong nhóm chất nào dưới đây?

A. Na, Mg, Cl2, S. B. Na, Al, I2, N2.

C. Mg, Ca, N2, S. D. Mg, Ca, Au, S. Câu 12 (Mức độ hiểu): Oxi có thể thu được từ sự nhiệt phân chất nào dưới đây?

A. CaCO3.

B. KClO3.

C. (NH4)2SO4.

D. NaHCO3.

Câu 13 (Vận dụng bậc thấp): Oxi dùng để hàn và cắt kim loại phải thật khô. Chất nào sau đây làm khô oxi tốt nhất?

A. Nhôm oxit.

C. Nước vôi trong.

B. Axit sunfuric đặc.

D. Dung dịch natri hiđroxit.

Câu 14 (Vận dụng bậc thấp): Cho các chất F2, Cu, Au, CO, H2, CH4, đường cát. Có bao nhiêu chất có thể tác dụng với O2?

A. 3.

B. 4.

C. 5.

D. 6.

Câu 15 (Vận dụng bậc cao): Cho hình vẽ mô tả thí nghiệm điều chế khí Y từ chất rắn X:

35

Chất Y là chất nào dưới đây?

A. O2.

B. H2S. C. Cl2.

D. SO2.

Câu 16 (Vận dụng bậc cao): Khi nhiệt phân cùng một khối lượng mỗi chất sau thì thể tích oxi thu được nhiều nhất khi nhiệt phân chất nào?

A. HgO. B. KClO3.

C. KMnO4.

D. KNO3. ĐÁP ÁN VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU Câu 1: Đáp án là C. HS dễ nhầm 2 electron được nhận sẽ tạo thêm 1 obitan mới.

Câu 2: Đáp án B. Thêm electron, làm tăng bán kính nguyên tử.

Câu 3: Đáp án B. Câu 4: Đáp án D Đó là quá trình chuyển hóa oxi thành ozon, phản ứng mà oxi tham gia nhưng không phải là oxi hóa khử.

Câu 5: Đáp án C. Oxi lỏng có màu xanh. HS sẽ phân vân đáp án C và B, vì kiến thức oxi thuận từ không có trong sách.

Câu 6: Đáp án D. Câu A, B là phương pháp điều chế O2 trong công nghiệp. Còn câu C là phương trình điều chế Cl2.

Nếu HS đọc không kĩ đề “trong phòng thí nghiệm” sẽ dễ bị sai.

Câu 7: Đáp án B Vì flo mới là phi kim có tính oxi hóa mạnh nhất.

Câu 8: Đáp án B. Câu A, D sai vì Na và S có thể tác dụng với O2.

C sai vì CuSO4.5H5O không có tác dụng hút ẩm (CuSO4 khan mới có khả năng đó).

Câu 9: Đáp án D. Vì đồng thời khí NO2 thoát ra cùng O2 nên không thu được O2 tinh khiết.

Câu 10: Đáp án C. Câu 11: Đáp án C. Oxi không tác dụng với các kim loại yếu như Au, và phi kim như halogen.

Câu 12: Đáp án B.

36

Các chất trên đều giàu Oxi, nhưng biết được phương trình phân hủy của nó mới làm được câu này.

Câu 13: Đáp án B. H2SO4 sẽ hút nước, không hút O2. Đáp án C, D là dung dịch nên O2 sẽ bị tan 1 phần.

Nhôm oxit không tác dụng với H2O hoặc có nhưng rất ít.

Câu 14: Đáp án B. Oxi không tác dụng với các kim loại yếu như Au, và halogen như F2, Cl2,... t°

2Cu + O2 → 2CuO;

t°

CO + O2 → CO2

t°

t°

2CH4 + 3O2 → 2CO2 + 4H2O; C12H22O11 + 12O2 → 12CO2 + 11H2O. Câu 15: Đáp án A. Người ta thu khí bằng cách đẩy nước khi khí đó không tan trong nước. H2S, Cl2, SO2 đều tan được trong nước nên loại trừ.

Câu 16: Đáp án B Gọi a là khối lượng mỗi chất.

2HgO → 2Hg + O2 434g .................. 22,4 lít a (g)..................... 0,05a lít 2KClO3 → 2KCl + 3O2 245 (g) ..................67,2 lít a (g) .......................0,27a lít 2KMnO4 → K2MnO4 + 2MnO2 + O2 316 (g)........................................ 22,4 lít a (g)..............................................0,07a lít 2KNO3 → 2KNO2 + O2 101 (g)....................22,4 lít a (g)........................0,22a lít Vậy, KClO3 là chất sinh ra nhiều oxi nhất.

2.3.2.2. BÀI TẬP TỰ LUYỆN Câu 1 (Mức độ biết): Oxi là chất khí A. không mùi, màu xanh nhạt, nặng hơn không khí.

B. không màu, không mùi, nhẹ hơn không khí.

C. không mùi, màu xanh, nặng hơn không khí D. không màu, không mùi, nặng hơn không khí.

Câu 2 (Mức độ biết): Oxi là phân tử A. phân cực.

B. không phân cực.

C. ít phân cực.

D. đáp án khác.

Câu 3 (Mức độ biết): Trong công nghiệp, người ta thường điều chế oxi từ A. không khí hoặc H2O. B. KMnO4.

C. KClO3.

D. H2O2.

Câu 4 (Mức độ biết): Oxi chiếm bao nhiêu phần trăm thể tích không khí?

37

A. 10%.

B. 20%.

C. 30%.

D. 40%.

Câu 5 (Mức độ biết): Trong phòng thí nghiệm người ta điều chế oxi bằng cách A. điện phân nước.

B. chưng cất phân đoạn không khí lỏng.

C. nhiệt phân Cu(NO3)2.

D. nhiệt phân KClO3 hoặc KMnO4, H2O2 có xúc tác MnO2.

Câu 6 (Mức độ hiểu): Phản ứng KHÔNG xảy ra là A. 2Mg + O2 → C. 2Cl2 + 7O2 →

t° t°

B. C2H5OH + 3O2 →

2MgO.

D. 4P + 5O2 →

2Cl2O7.

t°

t°

2CO2 + 3H2O.

2P2O5.

Câu 7 (Mức độ hiểu): Ở trạng thái kích thích cao nhất, nguyên tử oxi có thể có tối đa bao nhiêu electron độc thân?

A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 6.

Câu 8 (Mức độ hiểu): Khí nào sau đây KHÔNG cháy trong oxi không khí?

A. H2.

B. CH4.

C. C. D. CO2.

Câu 9 (Mức độ hiểu): Để thu được oxi lỏng bằng chưng cất phân đoạn, người ta hạ nhiệt độ xuống A. -183°C thu ngay O2 lỏng.

B. -186°C để loại Ar rồi mới nâng nhiệt độ lên -183°C để thu O2 lỏng.

C. -196°C để loại N2 rồi nâng lên -186°C để loại Ar rồi mới thu O2.

D. -183°C thu ngay O2 lỏng rồi mới hạ tiếp nhiệt độ để loại N2 và Ar. Câu 10 (Mức độ hiểu): Oxi có số oxi hóa dương trong hợp chất A. hiđro peoxit.

B. với flo.

C. với clo.

D. A, B đúng.

Câu 11 (Mức độ hiểu): Vì sao ban đêm không nên trồng nhiều cây xanh trong nhà?

A. Vì theo phong thủy ngày xưa, như vậy không tốt, mang đến xui xẻo.

B. Vì như thế, cây khó quang hợp vào ban ngày.

C. Ban đêm cây xanh hô hấp, sẽ hấp thụ 1 lượng oxi, đồng thời thải ra khí cacbonic, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người.

D. Vì ban đêm, cây sẽ tự sinh ra khí độc, không tốt cho sức khỏe của con người.

Câu 12 (Vận dụng bậc thấp): Phân tử oxi có bao nhiêu electron hoá trị tham gia liên kết?

A. 2.

B. 4.

C. 6.

D. 2, 4, hoặc 6.

Câu 13 (Vận dụng bậc thấp): Cho các chất Cl2, Cu, Au, CO, H2, CH4, đường cát. Có bao nhiêu chất có thể tác dụng với O2?

A. 3.

B. 4.

C. 5.

D. 6.

38

Câu 14 (Vận dụng bậc thấp): Khi có oxi lẫn hơi nước. Chất nào sau đây là tốt nhất để tách hơi nước ra khỏi khí oxi?

A. Nhôm oxit. trong.

B. Axit sunfuric đặc.

C. Dung dịch KI.

D.

Nước

vôi

Câu 15 (Vận dụng bậc thấp): Tìm điểm chưa đúng trong cách lắp trên.

A. Phải thu khí bằng cách đẩy không khí mới chính xác. Vì oxi tan nhiều trong nước.

B. Ống nghiệm đựng KMnO4 không phải hơi chúc xuống mà hướng lên trên theo phương thẳng đứng.

C. Ống nghiệm đựng KMnO4 không hơi phải chúc xuống mà hơi hướng lên trên 1 chút so với phương ngang.

D. Phải có bông ở đầu ống nghiệm đựng KMnO4.

Câu 16 (Vận dụng bậc cao): O2 bị lẫn một ít tạp chất Cl2. Chất tốt nhất để loại bỏ Cl2 là A. H2O. B. KOH. C. SO2.

D. CH4.

Câu 17 (Vận dụng bậc cao): Để thu được cùng một thể tích O2 như nhau ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất bằng cách nhiệt phân KMnO4, KClO3, KNO3, CaOCl2 (hiệu suất bằng nhau). Chất có khối lượng cần dùng ít nhất là chất nào?

A. KMnO4.

B. KClO3.

C. KNO3. Đáp án:

D. CaOCl2.

1D

2B

3A

4B

5D

6C

7D

8D

9C

10D

11C

12A

13C

14B

15D

16B

17B

2.3.3. BÀI 42: OZON VÀ HIĐRO PEOXIT 2.3.3.1. BÀI TẬP LÍ THUYẾT CÓ HƯỚNG DẪN VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU Câu 1 (Mức độ biết): Cặp chất nào dưới đây được gọi là dạng thù hình của nhau?

A. Oxi lỏng và khí oxi.

B. Nitơ lỏng và khí nitơ.

C. Oxi và ozon.

D. Iot tinh thể và hơi iot.

39

Câu 2 (Mức độ biết): Sự hình thành lớp ozon (O3) trên tầng bình lưu của khí quyển là do A. tia tử ngoại của mặt trời chuyển hoá các phân tử oxi.

B. sự phóng điện (sét) trong khí quyển.

C. sự oxi hoá một số hợp chất hữu cơ trên mặt đất.

D. A và B đều đúng.

Câu 3 (Mức độ biết): Ứng dụng nào sau đây KHÔNG phải của ozon?

A. Tẩy trắng các loại tinh bột, dầu ăn.

B. Khử trùng nước uống, khử mùi.

C. Chữa sâu răng, bảo quản hoa quả.

D. Điều chế oxi trong phòng thí nghiệm.

Câu 4 (Mức độ biết): Với tỉ lệ nào sau đây thì sự có mặt của ozon trong không khí có tác dụng tốt, làm không khí trong lành?

A. < 10-6 %.

B. > 10-5 %.

C. = 10-5 %.

D. từ 10-6 % đến 10-5 %.

Câu 5 (Mức độ biết): H2O2 thể hiện là chất oxi hoá trong phản ứng với chất nào dưới đây?

A. Dung dịch KMnO4.

B. Dung dịch KNO2.

C. MnO2.

D. O3.

Câu 6 (Mức độ hiểu): Những nguy hại nào có thể xảy ra khi tầng ozon bị thủng?

A. Lỗ thủng tầng ozon sẽ làm không khí trên thế giới thoát ra bên ngoài.

B. Lỗ thủng tầng ozon sẽ làm thấm thoát nhiệt trên trên toàn thế giới.

C. Tia tử ngoại gây tác hại cho con người sẽ bị lọt xuống mặt đất.

D. Không xảy ra được quá trình quang hợp của cây xanh.

Câu 7 (Mức độ hiểu): Để chứng minh tính oxi hóa của ozon > oxi, người ta dùng chất nào trong các chất sau: (1) Ag; (2) dung dịch KI + hồ tinh bột; (3) quì tím; (4) dung dịch CuSO4?

A. Chỉ dùng được (1).

B. Chỉ dùng được (2).

C. (1), (2), (4) đều được.

D. (1), (2), đều được.

Câu 8 (Mức độ hiểu): Ưu điểm của việc dùng hiđro peoxit để tẩy trắng vải, giấy thay vì các hợp chất chứa clo là A. H2O2 ít có chất độc hại gây ô nhiễm môi trường.

B. nguyên liệu rẻ tiền.

C. dễ sản xuất.

D. vừa rẻ tiền, vừa ít gây hại cho môi trường.

Câu 9 (Mức độ hiểu): Phân tử O3 gồm 40

A. 2 liên kết đôi.

B. 1 liên kết đôi và 1 liên kết đơn.

C. 1 liên kết đôi và 1 liên kết cho nhận.

D. 2 liên kết cho – nhận.

Câu 10 (Mức độ hiểu): Khi cho O3 tác dụng lên giấy tẩm dung dịch hồ tinh bột và KI, thấy xuất hiện màu xanh, hiện tượng này là do A. sự oxi hoá iotua.

B. sự oxi hoá tinh bột.

C. sự oxi hoá kali.

D. sự oxi hoá ozon.

Câu 11 (Mức độ hiểu): Cho phản ứng: H2O2 + 2KI → I2 + 2KOH. Vai trò của từng chất tham gia phản ứng là gì?

A. KI là chất oxi hoá, H2O2 là chất khử.

B. KI là chất khử, H2O2 là chất oxi hoá.

C. H2O2 vừa là chất oxi hoá vừa là chất khử.

D. KI vừa là chất oxi hoá vừa là chất khử.

Câu 12 (Mức độ hiểu): Để phân biệt O2 và O3, người ta thường dùng A. dung dịch KI và hồ tinh bột.

B. dung dịch H2SO4.

C. dung dịch CuSO4.

D. nước.

Câu 13 (Vận dụng bậc thấp): Cho các chất sau: oxi, ozon, hiđropeoxit, sắt (III) clorua, sắt (II) clorua. Có bao nhiêu chất tác dụng được với KI sinh ra chất rắn màu tím đen?

A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Câu 14 (Vận dụng bậc thấp): Cho H2O2 vào dung dịch K2Cr2O7 trong môi trường H2SO4, sản phẩm phản ứng là: A. Cr2(SO4)3 + K2SO4 + H2O. B. Cr2(SO4)3 + O2 +K2SO4 + H2O. C. Cr2(SO4)3 + KOH. D. K2SO4 + Cr(OH)3 + H2O. Câu 15 (Vận dụng bậc cao): Để tăng hiệu quả tẩy trắng của bột giặt, người ta thường cho thêm một ít bột natri peoxit (Na2O2). Do Na2O2 tác dụng với nước sinh ra hiđro peoxit (H2O2) là chất oxi hóa mạnh có thể tẩy trắng được quần áo: Na2O2 + 2H2O → 2NaOH + H2O2.

2H2O2 → 2H2O + O2.

Vì vậy, người ta bảo quản tốt nhất bột giặt bằng cách A. cho bột giặt vào trong hộp không và để ra ngoài ánh nắng.

B. cho bột giặt vào trong hộp không có nắp và để trong bóng râm.

C. cho bột giặt vào trong hộp kín và để nơi khô mát.

D. cho bột giặt vào hộp có nắp và để ra ngoài nắng.

41

Câu 16 (Vận dụng bậc cao): Để chứng minh tính oxi hóa của ozon > oxi, người ta dùng chất nào trong các chất sau: (1) Ag; (2) dung dịch KI + hồ tinh bột; (3) PbS; (4) dung dịch CuSO4?

A. Chỉ dùng được (1).

B. Chỉ dùng được (2).

C. (1), (2) đều được.

D. (1), (2), (3) đều được.

Câu 17 (Vận dụng bậc cao): Trong các nhà máy sản xuất rượu bia nước ngọt, nước là một nguyên liệu quan trọng, chất lượng của nước ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của sản phẩm. Nước khử trùng bằng Clo thường có mùi khó chịu do lượng Clo dư gây nên.

Do vậy mà các nhà máy đó đã sử dụng phương pháp khử trùng nước bằng gì để nước không có mùi lạ?

A. H2O2.

B. O3.

C. SO2.

D. H2S. ĐÁP ÁN VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU

Câu 1: Đáp án C. Vì O2 và O3 là những đơn chất được cấu tạo những nguyên tử oxi.

HS dễ nhầm lẫn hình thù với các trạng thái khác nhau của cùng 1 chất.

Câu 2: Đáp án D. Câu 3: Đáp án D. Lượng ozon trong không khí (tầng đối lưu) còn nhỏ hơn rất nhiều lần so với lượng oxi, đồng thời có nhiều chất điều chế oxi phổ biến lại rẻ tiền.

Câu 4: Đáp án A. Trong không khí chứa 1 lượng rất nhỏ ozon, khoảng dưới 10-6 %.

Câu 5: Đáp án B. Khi tác dụng với KMnO4, H2O2 thể hiện tính khử.

Khi tác dụng với KNO2, H2O2 thể hiện tính oxi hóa.

Khi tác dụng với MnO2, MnO2 làm chất xúc tác cho phản ứng phân hủy H2O2.

H2O2 không tác dụng với O3.

Câu 6: Đáp án C. Câu 7: Đáp án D. O3 O2 Ag 2Ag + O3 → Ag2O + O2 Không xảy ra (bạc xám) (đen) KI 2KI + O3 + H2O → 2KOH + O2 + I2 Không xảy ra (I2 sinh ra làm hồ tinh bột hóa xanh tím) Câu 8: Đáp án D. Câu 9: Đáp án C. Câu 10: Đáp án A. 2KI + O3 + H2O → 2KOH + O2 + I2 Oxi từ 0 xuống -2, O3 là chất oxi hóa nên đây là quá trình khử ozon.

Iot từ -1 lên 0, KI là chất khử, nên đây là quá trình oxi hóa iot.

Câu 11: Đáp án B.

42

Oxi từ -1 xuống -2 suy ra H2O là chất oxi hóa.

Iot từ -1 lên 0, suy ra KI là chất khử.

Câu 12: Đáp án A. O3 + 2KI + H2O → 2KOH + O2 + I2 Câu 13: Đáp án B. Đó là ozon, hiđro peoxit, sắt (III) clorua O3 + 2KI + H2O → 2KOH + O2 + I2 H2O2 + 2KI → 2KOH + I2 2FeCl3 + 2KI → 2FeCl2 + 2KCl + I2 Câu 14: Đáp án B. 3H2O2 + K2Cr2O7 + 4H2SO4 → Cr2(SO4)3 + O2 +K2SO4 + 7H2O. Câu 15: Đáp án C. Bột giặt phải cho vào hộp kín để Na2O2 không tác dụng với H2O không không khí tạo ra H2O2. Một phần H2O2 có thể tác dụng với CO2, làm mất đi chất lượng của bột giặt. Bột giặt phải để trong mát, để tránh quá trình phân hủy H2O2.

Câu 16: Đáp án D. O3 O2 Ag Ag + O3 → AgO + O2 Không xảy ra (bạc) (đen) KI 2KI + O3 + H2O → 2KOH + O2 + I2 Không xảy ra (I2 sinh ra làm hồ tinh bột hóa xanh tím) PbS PbS + O3 → PbSO4 + O2 PbS + O2 → PbO + S (đen) (trắng) (đen) (vàng) Câu 17: Trong các nhà máy nước ngọt, người ta khử trùng bằng O3 thay cho Clo để không gây mùi khó chịu.

2.3.3.2. BÀI TẬP TỰ LUYỆN Câu 1 (Mức độ biết): Hiện tượng quan sát được là gì khi sục khí ozon vào dung dịch kali iotua (KI)?

A. Nếu nhúng giấy quỳ tím vào thì giấy quỳ chuyển sang màu xanh.

B. Nếu nhúng giấy tẩm hồ tinh bột vào thì chuyển sang màu xanh.

C. Có khí không màu, không mùi thoát ra.

D. Tất cả các hiện tượng trên.

Câu 2 (Mức độ biết): Hãy chọn phát biểu đúng về Oxi và ozon.

A. Đều có tính oxi hoá mạnh như nhau.

B. Đều có số proton và nơtron giống nhau trong phân tử.

C. Là các dạng thù hình của nguyên tố oxi.

D. Đều phản ứng đuợc với các chất như Ag, KI ở nhiệt độ thường.

Câu 3 (Mức độ biết): Phân tử ozon có: A. 3 liên kết .

B. 2 liên kết , 1 liên kết .

43

C. 2 liên kết , 1 liên kết .

D. 1 liên kết , 1 liên kết .

Câu 4 (Mức độ biết): Để phân biệt khí O2 và O3 có thể dùng hóa chất là A. Cu. B. hồ tinh bột.

C. H2.

D. dung dịch KI và hồ tinh bột.

Câu 5 (Mức độ biết): Hiđro peoxit là hợp chất A. chỉ thể hiện tính oxi hoá.

B. chỉ thể hiện tính khử.

C. vừa thể hiện tính oxi hoá, vừa thể hiện tính khử.

D. rất bền.

Câu 6 (Mức độ hiểu): O2 và O3 là hai dạng thù hình của nhau vì A. chúng cùng có cấu tạo từ những nguyên tử của nguyên tố oxi.

B. chúng cùng có tính oxi hoá.

C. chúng có số lượng nguyên tử khác nhau.

D. Cả 3 ý trên.

Câu 7 (Mức độ hiểu): Trong phản ứng hoá học: Ag2O + H2O2 → Ag + H2O + O2 Các chất tham gia phản ứng có vai trò là gì?

A. H2O2 là chất oxi hoá, Ag2O là chất khử.

B. H2O2 vừa là chất oxi hoá, vừa là chất khử.

C. Ag2O là chất bị khử, H2O2 là chất bị oxi hoá.

D. Ag2O là chất bị oxi hoá, H2O2 là chất bị khử.

Câu 8 (Mức độ hiểu): Trong phản ứng nào sau đây H2O2 đóng vai trò chất khử?

A. H2O2 + 2KI → I2 + 2KOH. B. 3H2O2 + 2KCrO2 + 2KOH → 2K2CrO4 + 4H2O. C. H2O2 + 2FeSO4 + H2SO4 → Fe2(SO4)3 + 2H2O. D. H2O2 + Cl2 → O2 + 2HCl. Câu 9 (Mức độ hiểu): Trong số các chất sau, chất nào có thể tác dụng với dung dịch KI tạo I2?

A. HF và HCl. B. Na2SO4 và H2S. C. O3 và HF. D. O3 và Cl2.

Câu 10 (Mức độ hiểu): Loại liên kết nào dưới đây thể hiện rõ nhất liên kết O-H trong phân tử hiđro peoxit?

A. Liên kết ion.

B. Liên kết cộng hóa trị.

C. Liên kết cộng hóa trị có cực.

D. Liên kết cộng hóa trị không cực.

Câu 11 (Mức độ hiểu): Cho các phản ứng sau: (1) H2O2 + KNO2 → H2O + KNO3.

(2) H2O2 + 2KI → I2 + 2KOH. 44

(3) H2O2 + Ag2O → 2Ag + H2O + O2.

(4) 5H2O2 + 2KMnO4 + 3H2SO4 → 5O2 + 8H2O + 2MnSO4 + K2SO4.

Trong 4 phản ứng trên, có bao nhiêu phản ứng trong đó H2O2 đóng vai trò chất oxi hóa?

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 12 (Vận dụng bậc thấp): Những người bị lao phổi có thể khỏi nếu sống gần rừng thông là do gần rừng thông có A. hổ phách.

B. trầm hương C. nhựa thông và bụi hoa thông.

D. một lượng nhỏ ozon.

Câu 12 (Vận dụng bậc thấp): Cho các khí: O2, HCl, O3, SO2. Để phân biệt các khí, các thuốc thử lần lượt được sử dụng là: A. dung dịch KI (thêm ít hồ tinh bột), dung dịch nước brom.

B. dung dịch KI (thêm ít hồ tinh bột), dung dịch brom, quỳ tím.

C. tàn đóm đỏ, dung dịch KI, quì tím khô.

D. nước, dung dịch brom, dung dịch KI. Câu 13 (Vận dụng bậc thấp): Ozon tan nhiều trong nước hơn oxi. Lí do giải thích nào sau đây là đúng?

A. Do phân tử khối của O3 > O2.

B. Do O3 phân cực còn O2 không phân cực.

C. Do O3 tác dụng với nước còn O2 không tác dụng với nước.

D. Do O3 dễ hóa lỏng hơn O2.

Câu (Vận dụng bậc thấp): Nguyên nhân chính phá hủy tầng ozon là khí A. O3.

B. CFC. C. CO2.

D. NO2.

Câu 14 (Vận dụng bậc thấp): Hàng năm các nước trên thế giới sản xuất được 720.000 tấn H2O2 (quy ra nguyên chất). Lượng H2O2 này thường được sử dụng nhiều nhất trong công việc nào sau đây?

A. Tẩy trắng bột giấy.

B. Chế tạo nguyên liệu tẩy trắng trong bột giặt.

C. Dùng làm chất bải vệ môi trường, khai thác mỏ.

D. Khử trùng hạt giống, sát trùng trong y tế.

Câu 15 (Vận dụng bậc cao): Cho H2O2 vào dung dịch K2Cr2O7 trong môi trường H2SO4, tỉ lệ hệ số phương trình của H2O2, H2SO4, K2Cr2O7 là: A. 6:4:1.

B. 1:4:6.

C. 3:4:1.

D. 1:4:3.

Câu 16 (Vận dụng bậc cao): Máy photocopy hay thấy có mùi khét và phải đặt ở nơi thoáng mát là do có sự phóng điện trong máy làm chất xúc tác tạo ra khí A. Cl2.

B. O3.

C. H2S. D. SO2. Đáp án: 45

1B

2C

3D

4D

5C

6A

7C

8D

9D

10C

11B

12D

13B

14B

15A

16A

17B

Câu 15: PTHH: 12H2O2 + 8H2SO4 + 2K2Cr2O7 → 2Cr2(SO4)3 + 9O2 + 2K2SO4 + 20H2O. 2.3.4. BÀI 43: LƯU HUỲNH 2.3.4.1. BÀI TẬP LÍ THUYẾT CÓ HƯỚNG DẪN VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU Câu 1 (Mức độ biết): Cấu hình electron của nguyên tử lưu huỳnh là A. 2s2 2p4.

B. 2s2 2p6.

C. 3s2 3p4.

D. 3s2 3p6.

Câu 2 (Mức độ biết): Lưu huỳnh có mấy dạng thù hình?

A. 1.

B. 2 C. 3

D. 4.

Câu 3: (Mức độ biết): Khi đun nóng lưu huỳnh từ nhiệt độ thường đến 1700°C, sự biến đổi công thức phân tử của lưu huỳnh là: A. S → S2 → S8 → Sn. B. Sn → S2 → S8 → S. C. S2 → S8 → Sn → S. D. Sn → S8 → S2 → S. Câu 4 (Mức độ biết): Ở nhiệt độ thường, công thức phân tử lưu huỳnh là A. S.

B. S2.

C. S8.

Câu 5 (Mức độ biết): Phát biểu nào sau đây là KHÔNG đúng?

A. Lưu huỳnh là chất rắn màu vàng.

D. Sn.

B. Lưu huỳnh không tan trong nước.

C. Lưu huỳnh chỉ có tính khử.

D. Lưu huỳnh ở trạng thái đơn chất có số oxi hóa bằng 0.

Câu 6 (Mức độ hiểu): Phát biểu nào KHÔNG đúng khi nói về khả năng phản ứng của lưu huỳnh?

A. S vừa có tính oxi hoá vừa có tính khử.

B. Hg phản ứng với S ngay ở nhiệt độ thường.

C. Ở nhiệt độ thích hợp, S tác dụng với hầu hết các phi kim và chỉ thể hiện tính oxi hoá.

D. Ở nhiệt độ cao, S tác dụng với nhiều kim loại và chỉ thể hiện tính oxi hoá.

Câu 7 (Mức độ hiểu): Magie cháy trong khí lưu huỳnh đioxit, sản phẩm là magie oxit và lưu huỳnh. Câu nào diễn tả KHÔNG đúng bản chất của phản ứng?

A. Lưu huỳnh đioxit oxi hoá magie thành magie oxit.

B. Magie khử lưu huỳnh đioxit thành lưu huỳnh.

C. Magie bị oxi hoá thành magie oxit, lưu huỳnh đioxit bị khử thành lưu huỳnh.

D. Magie bị khử thành magie oxit, lưu huỳnh đioxit bị oxi hoá thành lưu huỳnh.

46

Câu 8 (Mức độ hiểu): Trong hợp chất nào nguyên tố lưu huỳnh KHÔNG thể thể hiện tính oxi hóa?

A. SO2.

B. H2SO4.

C. KHS. D. Na2SO3.

Câu 9 (Mức độ hiểu): S vừa là chất khử, vừa là chất oxi hóa trong phản ứng nào sau đây?

A. S + O2 → SO2.

B. S + 6HNO3 → H2SO4 + 6NO2 + 2H2O. C. S + Mg → MgS. D. 3S + 6NaOH → 2Na2S + Na2SO3 + 3H2O. Câu 10 (Mức độ hiểu): Lưu huỳnh thể hiện tính oxi hóa khi tác dụng với các đơn chất nào?

A. Cl2, Na, Al, Hg. B. O2, Cu, Na, Al. C. Na, Ca, Fe, C. D. F2, Al, Hg, K. Câu 11 (Vận dụng bậc thấp): Hơi thuỷ ngân rất độc, bởi vậy khi làm vỡ nhiệt kế thuỷ ngân th́ ì người ta dùng chất gì để rắc lên?

A. Vôi sống.

B. Cát.

C. Muối ăn.

D. Lưu huỳnh.

Câu 12 (Vận dụng bậc thấp): Số oxi hoá của S trong các hợp chất sau: Cu2S, FeS2, NaHSO4, (NH4)2S2O8, Na2SO3 lần lượt là: A. -4, -2, +6, +7, +4.

B. -4, -1, +6, +7, +6.

C. -2, -1, +6, +7, +4.

D. -2, -1, +6, +6, +6.

Câu 13 (Vận dụng bậc cao): Hoà tan sắt (II) sunfua vào dung dịch HCl thu được khí A. Đốt hoàn toàn khí A thu được khí C có mùi hắc. Khí A, C lần lượt là: A. SO2, hơi S. B. H2S, hơi S. C. H2S, SO2.

D. SO2, H2S. Câu 14 (Vận dụng bậc cao): Nhiều nơi trên thế giới, lưu huỳnh lắng đọng thành những mỏ lớn. Lưu huỳnh được đưa lên mặt đất bằng cách bơm nước siêu nóng (khoảng 1700C) dưới áp suất cao cùng với không khí nóng vào mỏ lưu huỳnh. Hỗn hợp bọt của không khí, nước và lưu huỳnh nóng chảy được đẩy lên mặt đất. Có thể lấy được lưu huỳnh theo cách trên là nhờ tính chất nào của lưu huỳnh?

A. Lưu huỳnh dễ nóng chảy.

B. Lưu huỳnh tan trong không khí và nước nóng.

C. Lưu huỳnh là đơn chất.

D. Lưu huỳnh dễ tan trong nước. ĐÁP ÁN VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU Câu 1: Đáp án C. Nhiều học sinh chỉ nhớ S ở nhóm VIA nên nhầm giữa 6 electron ở lớp ngoài cùng và phân lớp ngoài cùng.

Câu 2: Đáp án B.

47

Hai dạng thù hình: đơn tà và tà phương.

Câu 3: Đáp án D. Nhiệt độ càng cao, liên kết giữa các nguyên tử S bị phá vỡ.

Câu 4: Đáp án C. Câu 5: Đáp án C. Lưu huỳnh đơn chất có số oxi hóa (bằng 0) trung gian giữa -2 và +6 nên có tính khử và tính oxi hóa.

Câu 6: Đáp án C. Do độ âm điện của S nhỏ hơn F, O, Cl nên khi tác dụng với 3 phi kim này, S sẽ thể hiện tính khử.

Câu 7: Đáp án C. Mg + SO2 → MgO + S Mg từ 0 lên +2, Mg là chất khử, nên bị oxi hóa.

S từ +4 xuống 0, SO2 là chất oxi hóa nên gọi là bị khử.

Câu 8: Đáp án C. S trong KHS có số oxi hóa là -2 nên không thể giảm số oxi hóa, hay không thể thể hiện tính oxi hóa.

Câu 9: Đáp án D. 0

-2

+4

S + 6NaOH → 2Na2S + Na2SO3 + 3H2O. Câu 10: Đáp án C. Câu A, C, D loại vì có Cl2, O2, F2. Các phi kim này có độ âm điện lớn hơn S nên khi phản ứng với nhau, S thể hiện tính khử.

Câu 11: Đáp án D. Ngay ở nhiệt độ thường, thủy ngân tác dụng với lưu huỳnh tạo thành thủy ngân (II) sunfua không độc hại.

Câu 12: Đáp án C. Câu 13: Đáp án C. FeS + 2HCl → H2S + FeCl2 (A) H2S + O2 → H2O + SO2 (A) (C) Câu 14: Đáp án A. Do lưu huỳnh dễ nóng chảy, nên khi đưa nước nóng xuống, lưu huỳnh nóng chảy. Và dưới áp suất cao, lưu huỳnh được đẩy lên trên mặt đất cùng với không khí và nước.

3.2.4.2. BÀI TẬP TỰ LUYỆN Câu 1 (Mức độ biết): Một nguyên tố ở nhóm VIA có cấu hình electron nguyên tử ở trạng thái kích thích ứng với số oxi hóa +6 là A. 1s22s22p63s13p6.

B.1s22s22p63s13p43d1.

C. 1s22s22p63s13p33d2.

D. 1s22s22p63s13p33d1.

48

Câu 2 (Mức độ biết): Ion X2- có cấu hình electron lớp ngoài cùng là 3s2 3p6. X là nguyên tố nào trong bảng hệ thống tuần hoàn?

A. Oxi. B. Lưu huỳnh.

C. Selen.

D. Telu.

Câu 3 (Mức độ biết): Ở trạng thái kích thích cao nhất, nguyên tử lưu huỳnh có thể có tối đa bao nhiêu electron độc thân?

A. 2.

B. 3.

Câu 4 (Mức độ biết): Dạng thù hình là

C. 4.

D. 6.

A. những đơn chất khác nhau của cùng một nguyên tố hóa học.

B. là những đơn chất có cấu hình giống nhau.

C. là những đơn chất khác nhau của các nguyên tố hóa học.

D. là những đơn chất giống nhau của các nguyên tố.

Câu 5 (Mức độ biết): Các số oxi hóa có thể có của lưu huỳnh là: A. -2; 0; +4; +6.

B. 0; +2; +4; +6.

C. -2; +4; +6.

D. 0; +4; +6.

Câu 6 (Mức độ hiểu): Cho các chất: Cu, Au, KOH nóng, H2SO4 đặc, O2. Có mấy chất có thể tác dụng với S? A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Câu 7 (Mức độ hiểu): Ở trạng thái kích thích, lưu huỳnh có thể tạo mấy liên kết cộng hóa trị?

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 8 (Mức độ hiểu): Trường hợp nào dưới đây, lưu huỳnh phản ứng ngay ở nhiệt độ thường?

A. Hg. B. O2.

C. Fe. D. H2.

Câu 9 (Mức độ hiểu): Nguyên tử lưu huỳnh ở trạng thái cơ bản có số liên kết cộng hóa trị là: A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 10 (Mức độ hiểu): So sánh tính oxi hóa của oxi, ozon, lưu huỳnh ta thấy: A. S > O2 > O3.

B. O2 > O3 > S. C. S < O2 < O3.

D. O2 < O3 < S. Câu 11 (Vận dụng bậc thấp): Có 3 ống nghiệm đựng các khí SO2, O2, CO2. Dùng phương pháp thực nghiệm nào sau đây để nhận biết các chất trên?

A. Cho từng khí lội qua dung dịch Ca(OH)2 dư, dùng đầu que đóm còn đã tắt.

B. Cho từng khí lội qua dung dịch H2S, dùng đầu que đóm còn đang đỏ.

C. Cho hoa hồng vào các khí, dùng đầu que đóm còn tàn đỏ.

D. Cho từng khí qua dung dịch NaOH, dùng đầu que đóm còn tàn đỏ.

Câu 12 (Vận dụng bậc thấp): Dãy chất nào sau đây vừa có tính khử, vừa có tính oxi hóa?

A. S, Cl2, F2.

B. FeO, H2O2, S. C. Na, F2, S. D. Br2, O2, Ca. 49

Câu 13 (Vận dụng bậc cao): Lưu huỳnh tác dụng với dung dịch kiềm nóng: 3S + 6KOH → 2K2S + K2SO3 + 3H2O. Trong phản ứng này có tỉ lệ số nguyên tử lưu huỳnh bị oxi hoá: số nguyên tử lưu huỳnh bị khử là: A. 2:1.

B. 1:2.

C. 1:3.

D. 2:3.

Câu 14 (Vận dụng bậc cao): Cao su là một trong những vật liệu quan trọng trong cuộc sống. Tuy nhiên, cao su thiên nhiên chưa lưu hóa thì kém bền, kém đàn hồi, dễ chảy dính ở nhiệt độ cao... Để cao su trở nên bền hơn, đàn hồi tốt hơn, người ta phải lưu hóa nó bằng hóa chất gì?

A. Lưu huỳnh.

B. Lưu huỳnh đioxit.

C. Hiđro sunfua.

D. Axit sunfuric.

Đáp án: 1C

2B

3D

4A

5A

6C

7D

8A

9A

10C

11C

12B

13B

14A

2.3.5. BÀI 44: HIĐRO SUNFUA 2.3.5.1. BÀI TẬP LÍ THUYẾT CÓ HƯỚNG DẪN VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU Câu 1 (Mức độ biết): Hiđro sunfua có tính khử mạnh là do trong hợp chất H2S lưu huỳnh có số oxi hóa A. thấp nhất.

B. cao nhất.

C. trung gian.

D. lý do khác.

Câu 2 (Mức độ biết): Màu của CdS và CuS lần lượt là: A. vàng, trắng.

B. đen, trắng.

C. vàng, đen.

D. đen, đen.

Câu 3 (Mức độ biết): Liên kết trong phân tử H2S gồm: A. 1 liên kết cho-nhận và 1 liên kết đơn.

B. 1 liên kết đơn và 1 liên kết đôi.

C. 2 liên kết cho-nhận.

D. 2 liên kết cộng hóa trị.

Câu 4 (Mức độ biết): Tên của H2S ở thể khí là A. hiđro sunfua.

B. hiđro sunfic.

C. sunfua axit.

D. axit sunfuhiđric.

Câu 5 (Mức độ hiểu): Khí H2S KHÔNG tác dụng với chất nào sau đây?

A. Dung dịch CuCl2.

B. Khí Cl2.

C. Dung dịch KOH. D. Dung dịch FeCl2.

Câu 6 (Mức độ hiểu): Cho phản ứng hoá học: H2S + 4Cl2 + 4H2O  H2SO4 + 8HCl. Câu nào diễn tả đúng tính chất của các chất phản ứng?

A. H2S là chất oxi hoá, Cl2 là chất khử.

B. H2S là chất khử, H2O là chất oxi hoá.

50

C. Cl2 là chất oxi hoá, H2O là chất khử.

D. Cl2 là chất oxi hoá, H2S là chất khử.

Câu 7 (Mức độ hiểu): Ag để trong không khí bị biến thành màu đen do không khí bị nhiễm bẩn chất nào dưới đây?

A. SO2 và SO3.

B. HCl hoặc Cl2.

C. H2 hoặc hơi nước. D. O3 hoặc H2S.

Câu 8 (Mức độ hiểu): Sục H2S vào dung dịch nào sẽ KHÔNG tạo thành kết tủa?

A. Ca(OH)2.

B. CuSO4.

C. AgNO3.

D. Pb(NO3)2.

Câu 9 (Mức độ hiểu): Kết tủa màu đen xuất hiện khi dẫn khí hiđrosunfua vào dung dịch A. Pb(NO3)2.

B. Br2.

C. Ca(OH)2.

D. Na2SO3.

Câu 10 (Mức độ hiểu): Trong công thức H2S, tổng số electron của H và S đã tham gia liên kết là A. 4.

B. 8.

C. 6.

D. 10.

Câu 11 (Mức độ hiểu): Nhỏ vài giọt Na2S vào dung dịch Cu(NO3)2 thì A. dung dịch chuyển sang không màu.

B. có khí thoát ra, màu xanh nhạt dần.

C. dung dịch bị vẩn đục màu vàng.

D. có kết tủa đen, màu xanh nhạt dần.

Câu 12 (Vận dụng bậc thấp): Sục khí H2S vào dung dịch FeCl3, hiện tượng quan sát được là A. dung dịch mất dần màu vàng, có hiện tuợng vẩn đục.

B. có kết tủa đen.

C. dung dịch vàng đậm, có kết tủa vàng.

D. khí màu vàng thoát ra.

Câu 13 (Vận dụng bậc thấp): Cho các cặp chất sau: (1) HCl và H2S; (2) H2S và NH3; (3) H2S và Cl2; (4) H2S và H2. Cặp chất tồn tại trong hỗn hợp ở nhiệt độ thường là: A. (2) và (3).

B. (1), (2), (4).

C. (1) và (4).

D. (3) và (4).

Câu 14 (Vận dụng bậc thấp): Có thể dùng chất nào sau đây để làm khô khí H2S? A. P2O5.

B. H2SO4 đặc.

C. CaO. D. Cả 3 chất.

Câu 15 (Vận dụng bậc cao): Cho các cặp chất sau: a. H2S và SO2. b. H2O2 và Ag2O. c. H2S và O2 dư. d. H2S và dung dịch Br2. e. H2S và Cl2. f. H2S và KMnO4 trong môi trường axit. g. H2O2 và KMnO4 trong môi trường axit. h. Mg và SO2.

Số phản ứng khi diễn ra tạo đơn chất là A. 4.

B. 5.

C. 6.

51

D. 7.

Câu 16 (Vận dụng bậc cao): Khi sục H2S vào K2Cr2O7 trong H2SO4 thì tỉ lệ hệ số của H2S, H2SO4, K2Cr2O7 là A. 3:1:4.

B. 1:1:1.

C. 3:4:1.

D. 1:2:1.

Câu 17 (Vận dụng bậc thấp): Để phân biệt các dung dịch: Na2S, Na2SO3, Na2SO4 và dung dịch AgNO3 bằng 1 thuốc thử duy nhất, thuốc thử nên chọn là dung dịch A. HCl. B. BaCl2.

C. Ca(OH)2.

D. Ba(OH)2. ĐÁP ÁN VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU Câu 1: Đáp án A. Trong H2S, S có số oxi hóa -2, thấp nhất.

Câu 2: Đáp án C. Muối sunfua đa dạng màu. HS dễ bị nhầm.

Câu 3: Đáp án D. Mỗi electron của mỗi H tham gia liên kết cộng hóa trị bằng cách góp chung electron với 2 electron của nguyên tử S. Câu 4: Đáp án A. Câu 5: Đáp án D. CuCl2 + H2S → CuS + 2HCl. H2S + Cl2 → S + 2HCl H2S + 2KOH → K2S + H2O Câu 6: Đáp án D. Clo từ 0 xuống -1, nên Cl2 là chất oxi hóa. S trong H2S từ -2 lên +6 nên H2S có tính khử.

Câu 7: Đáp án D. Ag + O3 → AgO + O2. (đen) 2Ag + H2S → Ag2S + H2. (đen) Câu 8: Đáp án A. Ca(OH)2 + H2S → CaS + 2H2O. CuSO4 + H2S → CuS↓ + H2SO4 AgNO3 H2S → Ag2S↓ + HNO3 Pb(NO3)2 + H2S → PbS↓ + HNO3 Câu 9: Đáp án A. Pb(NO3)2 + H2S → PbS↓ + HNO3 (đen) H2S + Br2 → S↓ + 2HBr (vàng) Ca(OH)2 + H2S → CaS + 2H2O. H2S + Na2SO3 → Na2S + H2O + SO2 Câu 10: Đáp án A. Đó là 2 electron mà S bỏ ra góp chung và mỗi H bỏ ra 1 electron nữa là 4. HS dễ nhầm lẫn với các electron xung quanh S là 8.

52

Câu 11: Đáp án D. Cu(NO3)2 + Na2S → CuS↓ (đen) + NaNO3.

Câu 12: Đáp án A. FeCl3 + H2S → FeCl2 + HCl + S Nhiều em học sinh sẽ nhầm lẫn rằng 2FeCl3 + 3H2S → Fe2S3 + 6HCl. Câu 13: Đáp án C. H2S + Cl2 → S + 2HCl. H2S + NH3 → NH4HS Câu 14: Đáp án A. H2SO4 (đặc) có tính oxi hóa mạnh, trong khi H2S là chất khử mạnh, nên H2SO4 (đặc) + 3H2S → 4S + 4H2O. CaO là oxit bazơ, có tính hút ẩm cao tạo Ca(OH)2. Ca(OH)2 là 1 bazơ nên sẽ tác dụng với axit yếu H2S Ca(OH)2 + H2S → CaS + 2H2O. Câu 15: Đáp án C a. H2S + SO2 → S + H2O b. H2O2 + Ag2O → Ag + O2 + H2O. c. H2S + O2(dư) → H2O + SO2. d. H2S + 4Br2 + 4H2O → H2SO4 + 8HBr e. H2S + Cl2 → S + 2HCl. f. 5H2S + 2KMnO4 + 3H2SO4 → 5S + K2SO4 + 2MnSO4 + 8H2O. g. 5H2O2 + 2KMnO4 + 3H2SO4 → 5O2 + K2SO4 + 2MnSO4 + 8H2O. h. Mg + SO2 → MgO + S. Các phản ứng a, b, e, f, g, h đều có tạo đơn chất.

Câu 16: Đáp án C. 3H2S + 4H2SO4 + K2Cr2O7 → Cr2(SO4)3 + 3S +K2SO4 + 7H2O. Câu 17: Cho HCl vào từng mẫu thử - Mẫu nào có khí mùi trứng thối bay ra là Na2S Na2S + 2HCl → 2NaCl + H2S↑ - Mẫu nào có khí không màu mùi xốc bay ra là Na2SO3 Na2SO3 + 2HCl → NaCl + H2O + SO2↑ - Mẫu nào có tạo kết tủa trắng là AgNO3 AgNO3 + HCl → AgCl↓ + HNO3 - Còn lại không có hiện tượng gì là Na2SO4.

2.3.5.2. BÀI TẬP TỰ LUYỆN Câu 1 (Mức độ biết): Khi đốt cháy khí hiđrosunfua trong điều kiện dư oxi thì sản phẩm thu được gồm các chất nào sau đây?

A. H2O và SO2.

B. H2O và SO3.

C. H2O và S. D. H2S và SO2.

Câu 2 (Mức độ biết): Phản ứng nào lưu huỳnh trong H2S bị oxi hoá đến mức cao nhất?

A. H2S + 4Cl2 + H2O → 8HCl + H2SO4.

B. H2S + CuCl2 → CuS↓ + 2HCl.

53

C. H2S + Br2 → S + 2HBr. D. 2H2S + O2 → 2SO2 + 2H2O. Câu 3 (Mức độ biết): Tên của H2S ở trạng thái dung dịch là A. axit sunfuhiđric.

B. hiđro sunfic.

C. sunfua axit.

D. hiđro sunfua.

Câu 4 (Mức độ biết): H2S là khí có mùi A. hắc.

B. thơm.

C. xốc.

D. trứng thối.

Câu 5 (Mức độ hiểu): Cho các cặp chất sau: FeCl2 + H2S; CuCl2 + H2S; FeCl3 + H2S; Fe(NO3)2 + Na2S; NaHS + KOH; FeS + HCl. Số cặp chất xảy ra trong dung dịch là A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Câu 6 (Mức độ hiểu): H2S để lâu trong không khí sẽ vẩn đục màu vàng là do A. sự nhiễm các bụi bẩn trong không khí.

B. một phần H2S bị oxi hoá thành S. C. một phần H2S bị oxi hoá thành axit sunfuric.

D. một phần H2S bị oxi hoá giải phóng khí SO2.

Câu 7 (Mức độ hiểu): H2S tác dụng với chất nào mà sản phẩm KHÔNG thể có lưu huỳnh đơn chất?

A. O2.

B. SO2.

C. FeCl3.

D. CuCl2.

Câu 8 (Mức độ hiểu): Để điều chế H2S trong phòng thí nghiệm người ta cho A. hiđro tác dụng với lưu huỳnh.

B. sắt sunfua tác dụng với axit clohiđric.

C. sắt sunfua tác dụng với axit nitric.

D. sắt tác dụng với H2SO4 đặc nóng.

Câu 9 (Mức độ hiểu): Cho các chất: O2, O3, H2S, H2O2, FeCl3, AgNO3. Số chất tác dụng với KI là A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 6.

Câu 10 (Mức độ hiểu): Để nhận biết H2S và muối sunfua, có thể dùng hóa chất là A. dung dịch Na2SO4.

B. dung dịch Pb(NO3)2.

C. dung dịch FeCl2.

D. dung dịch NaOH. Câu 11 (Mức độ hiểu): Để lọ dung dịch H2S trong không khí thì A. dung dịch chuyển sang không màu.

B. có khí thoát ra.

C. dung dịch bị vẩn đục màu vàng.

D. có kết tủa đen.

Câu 12 (Mức độ hiểu): Nhỏ vài giọt H2S vào nước Brom thì A. dung dịch mất màu và có khí thoát ra.

B. có khí thoát ra.

C. dung dịch bị vẩn đục màu vàng.

D. dung dịch mất màu.

Câu 13 (Mức độ hiểu): Trong các phản ứng sau đây, hãy chỉ ra phản ứng KHÔNG đúng?

A. H2S + 2NaCl → Na2S + 2HCl. B. H2S + Pb(NO3)2 → PbS + 2HNO3.

C. 2H2S + 3O2 → 2SO2 + 2H2O. D. H2S + 4Cl2 + 4H2O → H2SO4 + 8HCl. 54

Câu 14 (Vận dụng bậc thấp): Để tách khí H2S ra khỏi hỗn hợp với khí HCl, người ta dẫn hỗn hợp qua dung dịch A lấy dư. Dung dịch đó là A. dung dịch Pb(NO3)2.

C. dung dich AgNO3.

B. dung dich NaOH. D. dung dịch Cu(NO3)2.

Câu 15 (Vận dụng bậc thấp): Để phân biệt các dung dịch Na2S, dung dịch Na2SO3, dung dịch Na2SO4 bằng 1 thuốc thử duy nhất, thuốc thử nên chọn là dung dịch A. HCl. B. BaCl2.

C. Ca(OH)2.

D. Ba(OH)2.

Câu 16 (Vận dụng bậc thấp): Dẫn khí H2S đi vào dung dịch hỗn hợp KMnO4 và H2SO4, nhận thấy màu tím của dung dịch nhạt dần và có kết tủa vàng xuất hiện. Phản ứng nào sau đây thể hiện kết quả của phản ứng trên?

A. 2KMnO4 + 5H2S + 3H2SO4 → 2MnSO4 + 5S + K2SO4 + 8H2O. B. 6KMnO4 + 5H2S + 3H2SO4 → 6MnSO4 +5SO2 + 3K2SO4 + 8H2O. C. 2KMnO4 + 3H2S + 4H2SO4 → 2MnO2 + 2KOH + 3S + K2SO4 + 3H2O. D. 6KMnO4 + 5H2S + 3H2SO4 → 2MnSO4 + 5SO2 + 3H2O + 6KOH. Câu 17 (Vận dụng bậc cao): Có 5 dung dịch loãng của các muối NaCl, KNO3, Pb(NO3)2, CuSO4, FeCl2. Khi cho dung dịch Na2S vào các dung dịch muối trên, có bao nhiêu trường hợp phản ứng sinh kết tủa?

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 18 (Vận dụng bậc cao): Trong tự nhiên có nhiều nguồn chất hữu cơ sau khi bị thối rữa sinh ra H2S, nhưng trong không khí, hàm lượng H2S rất ít, nguyên nhân của sự việc này là A. Do H2S sinh ra bị oxi không khí oxi hóa chậm thành chất khác.

B. Do H2S bị phân hủy ở nhiệt độ thường tạo ra S và H2.

C. Do H2S bị CO2 có trong không khí oxi hóa thành chất khác.

D. Do H2S tan được trong nước. Đáp án: 1A

2A

3A

4D

5C

6B

7D

8B

9C

10C

11C

12D

13A

14D

15A

16A

17C

18A

2.3.6. BÀI 45: HỢP CHẤT CÓ OXI CỦA LƯU HUỲNH 2.3.6.1. BÀI TẬP LÍ THUYẾT CÓ HƯỚNG DẪN VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU Câu 1 (Mức độ biết): Trong công nghiệp, từ khí SO2 và O2, phản ứng hoá học tạo thành SO3 xảy ra ở điều kiện nào sau đây?

A. Nhiệt độ phòng.

55

B. Đun nóng đến 500°C và có mặt xúc tác V2O5.

C. Đun nóng đến 500°C. D. Nhiệt độ phòng và có mặt xúc tác V2O5.

Câu 2 (Mức độ biết): Axit sunfuric và muối của nó có thể nhận biết nhờ A. chất chỉ thị màu.

B. phản ứng trung hoà.

C. dung dịch muối Bari.

D. sợi dây đồng.

Câu 3 (Mức độ biết): Để pha loãng H2SO4 nên làm theo cách nào sau đây để đảm bảo an toàn?

A. Rót thật nhanh axit vào nước.

B. Rót từ từ nước vào axit.

C. Rót từ từ axit vào nước.

D. Rót thật nhanh nước vào axit.

Câu 4 (Mức độ biết): Trong nhóm chất nào sau đây, số oxi hóa của S đều là +6?

A. H2S, H2SO3, H2SO4.

B. K2S, Na2SO3, K2SO4.

C. H2SO4, H2S2O7, CuSO4.

D. SO2, SO3, CaSO3.

Câu 5 (Mức độ biết): Trong các phản ứng sau đây, hãy chọn câu kết luận KHÔNG đúng về H2SO4?

A. H2SO4 đặc là chất hút nước mạnh.

B. Khi tiếp xúc với H2SO4 đặc dễ gây bỏng nặng.

C. H2SO4 loãng có đầy đủ tính chất chung của axit.

D. Khi pha loãng axit sunfuric, chỉ được cho từ từ nước vào axit.

Câu 6 (Mức độ biết): Kết luận nào sau đây KHÔNG đúng với công thức cấu tạo của SO2?

A. S trong SO2 có số oxi hóa +4.

B. Trong phân tử có 2 liên kết đôi S = O. C. Phân tử SO2 có gấp khúc.

D. S trong SO2 có số oxi hóa +6.

Câu 7 (Mức độ biết): Hãy chọn phản ứng mà SO2 có tính oxi hoá?

A. SO2 + Na2O → Na2SO3.

B. SO2 + 2H2S → 3S + 2H2O. C. SO2 + H2O + Br2 → 2HBr + H2SO4.

D. 5SO2 + 2KMnO4 + 2H2O → K2SO4 + 2MnSO4 + 2H2SO4.

Câu 8 (Mức độ biết): Có các phản ứng sinh ra khí SO2 như sau: a) Cu + 2H2SO4 đặc → CuSO4 + SO2 + 2H2O. b) S + O2 → SO2. c) 4FeS2 + 11O2 → 2Fe2O3 + 8SO2. d) Na2SO3 + H2SO4 → Na2SO4 + H2O + SO2.

Trong các phản ứng trên, những phản ứng nào được dùng để điều chế SO2 trong công nghiệp là A. a và b.

B. a và d.

C. b và c.

D. c và d.

56

Câu 9 (Mức độ biết): Kết luận nào sau đây KHÔNG đúng đối với quá trình sản xuất axit sunfuric trên thực tế?

A. Nguyên liệu chính để sản xuất axit sunfuric gồm S (hoặc quặng pirit sắt), không khí, nước.

B. Quá trình sản xuất axit sunfuric gồm 3 công đoạn: sản xuất SO2, sản xuất SO3, sản xuất H2SO4.

C. Ở công đoạn sản xuất H2SO4, người ta cho nước và SO3 tiếp xúc nhau theo phương pháp ngược dòng.

D. Trong giai đoạn sản xuất SO3, người ta phải áp dụng một số biện pháp kĩ thuật như dùng thêm xúc tác V2O5, chọn nhiệt độ phù hợp.

Câu 10 (Mức độ biết): Trong số những tính chất sau, tính chất nào KHÔNG là tính chất của axit sunfuric đặc, nguội?

A. Háo nước.

B. Hoà tan được kim loại Al và Fe. C. Tan trong nước, toả nhiệt.

D. Làm hoá than vải, giấy, đường saccarozơ.

Câu 11 (Mức độ hiểu): Sản phẩm tạo thành giữa phản ứng FeO với H2SO4 đặc, nóng là: A. FeSO4, H2O. B. Fe2(SO4)3, H2O. C. FeSO4, SO2, H2O. D. Fe2(SO4)3, SO3, H2O. Câu 12 (Mức độ hiểu): Dãy kim loại nào sau đây gồm những chất đều tác dụng được với dung dịch H2SO4 loãng là: A. Cu, Zn, Na. B. Ag, Fe, Ba, Sn. C. K, Mg, Al, Fe, Zn. D. Au, Pt, Al. Câu 13 (Mức độ hiểu): Trong các oxit sau oxit nào KHÔNG có tính khử?

A. CO. B. SO2.

C. SO3.

D. FeO. Câu 14 (Mức độ hiểu): Đốt nóng ống nghiệm chứa hỗn hợp KClO3, MnO2 theo tỉ lệ 4:1 về khối lượng trên ngọn lửa đèn cồn, sau đó đưa tàn đóm còn hồng vào miệng ống nghiệm, thì A. tàn đóm tắt ngay.

B. tàn đóm bùng cháy.

C. tiếng nổ lách tách.

D. không thấy hiện tượng gì.

Câu 15 (Mức độ hiểu): Dãy chất nào sau đây chỉ có tính oxi hoá?

A. O2, SO2, Cl2, H2SO4.

B. S, F2, H2S, O3.

C. O3, F2, H2SO4, HNO3.

D. HNO3, H2, SO2, SO3.

Câu 16 (Mức độ hiểu): Các khí sinh ra khi cho saccarozơ vào dung dịch H2SO4 đặc, nóng, dư gồm: A. H2S và CO2.

B. H2S và CO2.

C. SO3 và CO2.

D. SO2 và CO2.

57

Câu 17 (Mức độ hiểu): SO2 luôn thể hiện tính khử trong các phản ứng với A. H2S, O2, nước Br2.

B. dung dịch NaOH, O2, dung dịch KMnO4.

C. dung dịch KOH, CaO, nước Br2.

D. O2, nước Br2, dung dịch KMnO4.

Câu 18 (Mức độ hiểu): Người ta KHÔNG dùng H2SO4 đậm đặc để làm khô chất khí nào trong các chất sau bị ẩm?

A. H2S.

B. SO2.

C. CO2.

D. Cl2.

Câu 19 (Mức độ hiểu): Cho sơ đồ phản ứng: SO2 + K2Cr2O7 + H2SO4  X + Y + Z. Hỏi X, Y, Z là chất nào trong dãy sau?

A. K2SO4; H2SO4; Cr2O3.

B. CrSO4; KHSO4; H2O. C. K2SO4; Cr2(SO4)3; H2SO4.

D. K2SO4; Cr2(SO4)3; H2O. Câu 20 (Mức độ hiểu): Cho phản ứng: 2KMnO4 + 5H2O2 + 3H2SO4 → 2MnSO4 + K2SO4 + 5O2 + 8H2O Hệ số tỉ lượng đúng ứng với chất oxi hoá và chất khử là: A. 5 và 3.

B. 5 và 2.

C. 2 và 5.

D. 3 và 5.

Câu 21 (Mức độ hiểu): Cho phản ứng: SO2 + Cl2 + 2H2O → 2HCl + H2SO4 Trong phản ứng này, vai trò của SO2 là A. chất oxi hoá.

B. chất khử.

C. vừa là chất oxi hoá vừa là chất khử.

D. vừa là chất khử, vừa là chất tạo môi trường.

Câu 22 (Mức độ hiểu): Có thể dùng H2SO4 đặc để làm khan (làm khô) tất cả các khí trong dãy nào sau đây?

A. CO2, NH3, H2, N2. B. NH3, H2, N2, O2.

C. CO2, N2, SO2, O2. D. CO2, H2S, N2, O2.

Câu 23 (Mức độ hiểu): Hiện tượng trong thí nghiệm dưới đây là gì?

58

A. Mất màu tím.

B. Mất màu tím và có khí thoát ra.

C. Mất màu tím và có kết tủa nâu đen xuất hiện.

D. Không có hiện tượng gì xảy ra.

Câu 24 (Mức độ hiểu): Từ các chất Zn, S và dung dịch H2SO4. Có bao nhiêu phương pháp điều chế khí H2S? A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 25 (Vận dụng bậc thấp): Có 3 bình, mỗi bình đựng một dung dịch sau: HCl, Na2SO3, Na2SO4. Nếu chỉ dùng thêm một chất làm thuốc thử để phân biệt các dung dịch trên thì KHÔNG thể là chất nào dưới đây?

A. Bari hiđroxit.

B. Bari hiđrosunfat. C. Bari clorua.

D. Bari sunfat.

Câu 26 (Vận dụng bậc thấp): Trong khi làm thí nghiệm ở các giờ thực hành hóa học, có một số khí thải gây độc hại cho sức khỏe như: Cl2, H2S, SO2, NO2, HCl. Có thể giảm thiểu các loại khí đó bằng cách nào sau đây?

A. Nút bông tẩm nước vôi trong hoặc sục ống dẫn khí vào chậu đựng nước vôi.

B. Nút bông tẩm ancol etylic hoặc sục ống dẫn khí vào chậu đựng ancol etylic.

C. Nút bông tẩm giấm ăn hoặc sục ống dẫn khí vào chậu đựng giấm ăn.

D. Nút bông tẩm nước muối hoặc sục ống dẫn khí vào chậu đựng nước muối.

Câu 27 (Vận dụng bậc thấp): Có thể phân biệt 3 dung dịch: KOH, HCl, H2SO4 (loãng) bằng một thuốc thử là A. giấy quỳ tím.

B. Zn. C. BaCl2.

D. BaCO3.

Câu 28 (Vận dụng bậc thấp): Rót H2SO4 vào cốc đựng chất A màu trắng thấy A dần dần chuyển sang màu vàng, sau đó chuyển sang nâu và cuối cùng thành một khối đen xốp, bị bọt khí đẩy lên miệng cốc. A là chất nào trong các chất sau?

A. NaCl. B. CuSO4 khan.

C. C6H12O6.

D. CO2 rắn.

Câu 29 (Vận dụng bậc thấp): Xác định chất A, B, C trong thí nghiệm dưới đây: 59

A, B, C lần lượt là: A. Na2SO3 rắn, dung dịch HCl, dung dịch Br2.

B. dung dịch HCl, Na2SO3 rắn, dung dịch Br2.

C. dung dịch HCl, Na2SO3 rắn, dung dịch NaOH. D. Na2SO3 rắn, dung dịch HCl, dung dịch NaOH. Câu 30 (Vận dụng bậc thấp): Có các bình khí khô: Cl2, SO2, N2, NH3. Chỉ dùng giấy quỳ tím tẩm ướt có thể nhận biết được những khí nào?

A. NH3, Cl2, SO2, N2. B. NH3, Cl2, SO2.

C. NH3, SO2, N2.

D. Cl2, SO2, N2. ĐÁP ÁN VÀ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN NHIỄU Câu 1: Đáp án B. Câu 2: Đáp án A. Ba2+ + SO4 2− → BaSO4 (↓ trắng) nên không thể dùng muối hay hiđroxit của bari để phân biệt axit H2SO4 và muối sunfat.

Câu 3: Đáp án C. H2SO4 đặc rất háo nước, khi hút nước thì tỏa nhiệt mạnh, có thể gây bỏng. Nếu cho nước vào axit thì khi vừa tiếp xúc với axit đã tỏa nhiệt làm nước nóng và sôi lên, mang cả axit bắn ra ngoài nên cho axit vào nước là tốt nhất. Lượng axit thêm vào không thể làm cả cốc nước nóng lên nhanh và bắn ra ngoài được.

Câu 4: Đáp án C. Lưu huỳnh trong H2S, K2S có số oxi hóa -2. Nguyên tố S trong SO2 và muối sunfit thì có số oxi hóa +4.

Câu 5: Đáp án D. Nên cho axit từ từ vào nước mới đúng.

Câu 6: Đáp án D. Câu 7: Đáp án B. Ở PTHH thứ 2, S trong SO2 có số oxi hóa giảm từ +4 xuống 0 (S).

Câu 8: Đáp án C. Trong công nghiệp, người ta điều chế SO2 từ lưu huỳnh và quặng pirit FeS2.

Câu 9: Đáp án C. 60

Không phải phương pháp ngược dòng mà phương pháp tiếp xúc.

Câu 10: Đáp án B. Al, Fe, Cr bị thụ động với H2SO4 đặc nguội.

Câu 11: Đáp án D. 2FeO + 4H2SO4 (đặc) → Fe2(SO4)3 + SO3 + 4H2O. Câu 12: Đáp án C. Các kim loại sau H trong dãy hoạt động hóa học sẽ không tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng.

Câu 13: Đáp án C. Số oxi hóa của S trong SO3 đã đạt cao nhất.

Câu 14: Đáp án B. 2KClO3 → 2KCl + 3O2 MnO2 chỉ làm chất xúc tác. O2 sinh ra làm tàn đóm bùng cháy.

Câu 15: Đáp án C. Câu A sai vì SO2 vừa có tính oxi hóa, vừa có tính khử.

Câu B sai vì H2S chỉ có tính khử.

Câu D sai vì H2, SO2 có tính khử.

Câu 16: Đáp án D. H2 SO4 đặc

C12H22O11 → 12C + 12H2O C + 2H2SO4 (đặc) → CO2 + 2SO2 + 2H2O. Câu 17: Đáp án D. Câu A: H2S sai. Vì H2S là chất khử mạnh, nên SO2 khi tác dụng với H2S đóng vai trò chất oxi hóa.

Câu B: Dung dịch NaOH sai. Vì đây là phản ứng không làm thay đổi số oxi hóa.

Câu C: KOH, CaO sai. Vì đây là phản ứng không làm thay đổi số oxi hóa.

Câu 18: Đáp án A. H2SO4 đặc có tính oxi hóa mạnh, nên gặp chất khử mạnh như H2S thì xảy ra phản ứng oxi hóa khử. Các chất còn lại không tác dụng với H2SO4 đặc nên có thể làm khô được.

H2S + H2SO4 đặc → S + H2O Câu 19: Đáp án D. Phương trình đầy đủ là: 3SO2 + K2Cr2O7 + H2SO4 → K2SO4 + Cr2(SO4)3 + H2O. Câu 20: Đáp án C. Chất khử là H2O2, chất oxi hóa là KMnO4.

Câu 21: Đáp án B. Số oxi hóa của S tăng từ +4 (SO2) lên +6 (H2SO4), nên SO2 chỉ đóng vai trò chất khử.

Câu 22: Đáp án C. Câu A, câu B sai do NH3. Câu D sai do có H2S. Câu 23: Đáp án A. PTHH: SO2 + KMnO4 + H2O → K2SO4 + MnSO4 + H2SO4 Màu tím của dung dịch mất dần rồi chuyển sang không màu. Không có các hiện tượng khác như tạo kết tủa hay có khí bay ra.

Câu 24: Đáp án B. 61

Cách 1: Zn + S → ZnS ZnS + H2SO4 → ZnSO4 + H2S Cách 2: Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2 H2 + S → H2S Câu 25: Đáp án D. Vì kết tủa BaSO4 không tan trong cả 3 dung dịch cần phân biệt.

- Nếu dùng Ba(HSO4)2 Ba(HSO4)2 + BaCl2 → không xảy ra Ba(HSO4)2 + Na2SO3 → BaSO4 + Na2SO4 + H2O + SO2 (↓trắng) (↑ không màu) Ba(HSO4)2 + Na2SO4 → BaSO4 + NaHSO4 (↓trắng) - Nếu dùng Ba(OH)2 hoặc BaCl2 sẽ nhận biết được dung dịch HCl, vì không tạo kết tủa với HCl. Sau đó dùng HCl để nhận biết Na2SO3 theo PTHH sau: Na2SO3 + 2HCl → NaCl + H2O + SO2 Còn lại là Na2SO4.

Câu 26: Đáp án A. Vì Ca(OH)2 có thể phản ứng với các khí trên.

PTHH: Ca(OH)2 + Cl2 →CaOCl2 + H2O Ca(OH)2 + H2S → CaS + 2H2O Ca(OH)2 + SO2 → CaSO3 + 2H2O 2Ca(OH)2 + 4NO2 → Ca(NO2)2 + Ca(NO3)2 + 2H2O Ca(OH)2 + HCl → CaCl2 + 2H2O. Câu 27: Đáp án D. Câu A sai, vì giấy quì tím không phân biệt được HCl và H2SO4.

Câu B sai, vì Zn tác dụng với HCl và H2SO4 đều cho khí H2.

Câu C sai, vì chỉ nhận biết được H2SO4 (có kết tủa trắng), không phân biệt được KOH và HCl BaCl2 + H2SO4 → BaSO4 + 2HCl. Câu D đúng, có thể nhận biết theo bảng sau: KOH HCl H2SO4 BaCO3 Không hiện tượng ↑không màu ↑ không màu, ↓trắng BaCO3 + 2HCl → BaCl2 + H2O + CO2 ↑ BaCO3 + H2SO4 → BaSO4 ↓ + H2O + CO2↑ Câu 28: Đáp án C. Đường C6H12O6 khi có mặt H2SO4 thì bị hút mất nước H2 SO4 đặc

C6H12O6 → 6C + 6H2O Sinh ra C màu đen, nên làm đường chuyển màu dần đến màu đen.

Sau đó, C sinh ra, sẽ tác dụng với H2SO4 đặc C + 2H2SO4 (đặc) → CO2 + 2SO2 + 2H2O Phản ứng tạo ra các khí, đẩy C lên trên miệng cốc.

Câu 29: Đáp án B. 62

PTHH: Na2SO3 + H2SO4 → Na2SO4 + SO2 + H2O Đây là phản ứng điều chế SO2 trong phòng thí nghiệm.

Câu 30: Đáp án A. Khi cho quì tím ẩm tiếp xúc với các khí thì Cl2 SO2 N2 NH3 Quì tím ẩm Mất màu tím Hóa hồng Không đổi màu Hóa xanh Cl2 + H2O ⇔HCl + HClO (HClO có tính oxi hóa mạnh, vừa có tính tẩy màu nên làm mất màu quì tím) SO2 + H2O ⇔ H2SO3 (1 axit yếu nên làm quì tím hóa hồng) NH3 + H2O → NH4OH (1 bazơ nên làm quí hóa xanh).

2.3.6.2. BÀI TẬP TỰ LUYỆN Câu 1 (Mức độ biết): Tính chất nào sau đây KHÔNG phải là tính chất vật lí của H2SO4?

A. Là chất lỏng sánh như dầu, không màu.

B. Nặng gần gấp 2 lần nước.

C. Tan nhiều trong nước và quá trình hòa tan tỏa nhiệt lớn.

D. Có nhiệt độ sôi thấp.

Câu 2 (Mức độ biết): Trong số những tính chất sau, tính chất nào KHÔNG là tính chất của axit sunfuric đặc, nguội?

A. Háo nước.

B. Hoà tan được kim loại Al và Fe. C. Tan trong nước, toả nhiệt.

D. Làm hoá than vải, giấy, đường saccarozơ.

Câu 3 (Mức độ biết): Trong phòng thí nghiệm, để điều chế khí SO2 bằng cách cho axit sunfuric loãng tác dụng với A. natri sunfat.

B. natri sunfit.

C. natri sunfua.

D. natri hiđrosunfua.

Câu 4 (Mức độ biết): Trong phòng thí nghiệm người ta điều chế khí SO2 bằng cách A. cho S tác dụng với O2.

B. đốt quặng pirit sắt.

C. cho Na2SO3 tác dụng với dung dịch H2SO4, đun nóng.

D. A, B, C đều đúng.

Câu 5 (Mức độ biết): Chất nào sau đây bị thụ động trong H2SO4 đặc nguội?

A. Fe. B. Pb. C. Cu. D. Zn. Câu 6 (Mức độ biết): Cấu hình electron ở trạng thái kích thích của S khi tạo ra SO2 là cấu hình nào sau đây?

A. 1s22s22p63s23p4.

B. 1s22s22p63s23p33d1.

C. 1s22s22p63s23p23d2.

D. 1s22s22p63s13p33d2.

63

Câu 7 (Mức độ biết): Hãy chỉ ra câu trả lời sai về SO2: A. SO2 làm đỏ quỳ ẩm.

B. SO2 làm mất màu nước Br2.

C. SO2 là chất khí, màu vàng.

D. SO2 làm mất màu cánh hoa hồng.

Câu 8 (Mức độ biết): Cho phản ứng: S + H2SO4 SO2 + H2O. Tổng hệ số của phương trình hoá học là A. 8.

B. 10.

C. 12.

D. 14.

Câu 9 (Mức độ hiểu): Tinh thể muối CuSO4.5H2O tác dụng với axit H2SO4 đặc, dư, hiện tượng xảy ra là CuSO4.5H2O A. bị biến thành than đen.

B. có màu xanh đậm hơn.

C. biến thành CuSO4 màu trắng.

D. biến thành CuSO4 màu trắng và có khí thoát ra.

Câu 10 (Mức độ hiểu): Một oleum có công thức hoá học là H2S2O7 (H2SO4.SO3). Số oxi hoá của lưu huỳnh trong hợp chất oleum là A. +6.

B. +4.

C. +5.

D. +6 và +4.

Câu 11 (Mức độ hiểu): Cho Fe3O4 vào dung dịch H2SO4 đặc nóng, dư. Sản phẩm thu được sau phản ứng là: A. Fe2(SO4)3; SO2; H2O. B. FeSO4; H2O. C. Fe2(SO4)3; FeSO4; H2O. D. Fe2(SO4)3; H2O. Câu 12 (Mức độ hiểu): Nguyên nhân chính gây ra mưa axit là A. Khí SO2, NO2 trong không khí.

B. Khí NH3, khí Cl2 trong không khí.

C. Khí O3, khí CO trong không khí.

D. Khí CH4, khí C2H4 trong không khí.

Câu 13 (Mức độ hiểu): Chất nào sau đây vừa có tính oxi hoá, vừa có tính khử?

A. O3.

B. H2SO4.

C. H2S. D. H2O2.

Câu 14 (Mức độ hiểu): Phát biểu nào dưới đây là sai?

A. H2S chỉ có tính khử.

B. SO3 có tính oxit axit.

C. SO2 vừa có tính khử vừa có tính oxi hóa.

D. Dung dịch H2SO4 loãng có tính oxi hóa mạnh.

Câu 15 (Mức độ hiểu): Sục 1 lượng dư khí SO2 vào dung dịch brom, sẽ có hiện tượng gì xảy ra?

A. Không có hiện tượng gì.

B. Dung dịch bị vẩn đục.

C. Dung dịch chuyển sang màu vàng.

D. Dung dịch mất màu.

Câu 16 (Mức độ hiểu): Chất nào có liên kết cộng hóa trị không cực?

64

A. H2S. B. S8.

C. Al2S3.

D. SO2.

Câu 17 (Mức độ hiểu): Chỉ dùng một thuốc thử nào sau đây để phân biệt các lọ đựng riêng biệt khí SO2 và CO2?

A. Nước brom.

B. Dung dịch NaOH.

C. Dung dịch Ba(OH)2.

D. Dung dịch Ca(OH)2.

Câu 18 (Mức độ hiểu): SO2 vừa có tính oxi hoá, vừa có tính khử vì trong phân tử SO2 A. S có mức oxi hoá trung gian.

B. S có mức oxi hoá cao nhất.

C. S có mức oxi hoá thấp nhất.

D. S còn có một đôi electron tự do.

Câu 19 (Mức độ hiểu): H2SO4 có thể làm khô khí nào sau đây?

A. H2S.

B. SO2.

C. CO2.

D. CO.

Câu 20 (Mức độ hiểu): Phản ứng nào KHÔNG thể xảy ra?

A. SO2 + dung dịch NaOH. B. SO2 + dung dịch nước brom.

C. SO2 + dung dịch H2S. D. SO2 + dung dịch NaCl. Câu 21 (Mức độ hiểu): Để chứng minh SO2 là một oxit axit, người ta cho SO2 phản ứng với A. dung dịch brom.

B. dung dịch KMnO4.

C. dung dịch xút.

D. dung dịch axit sunfuhiđric.

Câu 22 (Vận dụng bậc thấp): Có 4 dung dịch mất nhãn: HCl, NaCl, H2SO4, Na2SO4.

Cần hóa chất nào để nhận biết 4 chất trên?

A. Quỳ tím.

B. BaCl2.

C. AgNO3.

D. BaCO3.

Câu 23 (Vận dụng bậc thấp): Dãy chất nào sau đây vừa có tính khử vừa có tính oxi hoá?

A. Cl2, SO2, FeO, Fe3O4.

B.SO2, Fe2O3, Fe(OH)3, H2S. C. O2, Fe(OH)3, FeSO4, Cl2.

D. Fe, O3, FeCO3, H2SO4.

Câu 24 (Vận dụng bậc thấp): Bộ dụng cụ thí nghiệm dưới dây KHÔNG phải dùng để điều chế chất nào?

A. Cl2.

B. O2.

C. H2S.

65

D. SO2.

Câu 25 (Vận dụng bậc cao): Khi cho SO2 sục qua dung dịch X đến dư thấy xuất hiện kết tủa trắng, sau đó kết tủa tan hết. X là dung dịch nào trong các dung dịch sau?

A. Dung dịch NaOH. C. Dung dịch Ba(OH)2.

B. Dung dịch Ca(HCO3)2.

D. Dung dịch H2S.

Câu 26 (Vận dụng bậc cao): Có 5 dung dịch mất nhãn: Na2CO3, Ba(HCO3)2, NaCl, BaCl2, MgCl2. Nếu chỉ dùng thêm dung dịch H2SO4 có thể nhận biết được mấy chất?

A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5. Đáp án: 1D

2B

3B

4C

5A

6B

7C

8A

9C

10A

11A

12A

13D

14D

15D

16B

17A

18A

19C

20D

21C

22D

23B

24A

25C

26D

2.4. PHÂN DẠNG, HỆ THỐNG BÀI TẬP THEO TỪNG BÀI HỌC 2.4.1. BÀI 41: OXI 2.4.1.1. DẠNG 1: BÀI TẬP VỀ TÍNH CHẤT CỦA OXI Câu 1 (Mức độ biết): Cho Mg tác dụng vừa đủ với 2,24 lít O2 thấy tạo ra m (g) oxit.

Giá trị của m là A. 26,24.

B. 5,6.

C. 8.

D. 4.

Câu 1: Đáp án C. nO2 = 2,24: 22,4 =0,1 (mol) 2Mg + O2 → 2MgO 0,2 ← 0,1 → 0,2 (mol) mMgO = 0,2.40 = 8 (g).

Câu 2 (Mức độ biết): Cho 1 lượng Cu tác dụng với O2 tạo thành 3,2 gam CuO. Thể tích O2 đã phản ứng là A. 1,12 lít.

B. 2,24 lít.

C. 0,56 lít.

D. 4,48 lít.

Câu 2: Đáp án D. nCuO = 3,2: 8= 0,4 (mol) 2Cu + O2 → 2CuO 0,2 ← 0,4(mol) VO2 = 0,2 x 22,4 =4,48 (lít).

66

Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Đốt P cháy hoàn toàn trong không khí thì thu được chất rắn A. Cho chất rắn A vào 200ml nước thì thu được dung dịch B có nồng độ 0,5M. Biết rằng hiệu suất đốt cháy P là 95%. Tính khối lượng P đã dùng.

A. 5,89g.

B. 6,53g.

C. 13,05g.

D. 3,26g.

Câu 3: Đáp án B. nH3PO4 = 0,5 x 0,2 = 0,1 (mol) 4P

+ 5O2 → 2P2O5

0,2 (mol) ← 0,1 (mol) P2O5 + 3H2O → 2H3PO4 0,1 (mol) ← 0,2 (mol) Khối lượng photpho theo lí thuyết là: mP(lí thuyết) = 0,2 x 31= 6,2 (g).

Khối lượng photpho theo thực tế là: mP(theo thực tế) = 6,2 x 100 / 95 = 6,53 (g).

Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Trộn 6 lít NO với 4 lít O2 thu được 8,2 lít khí đo ở cùng điều kiện. Tính hiệu suất của phản ứng?

A. 49%.

B. 65%.

C. 60%.

D. 80%.

Câu 4: Đáp án C. 2NO + O2 → 2NO2 [bđ] 6 lít 4 lít [pứ] 2x x 2x [cb] 6-2x

4-x

2x

Hỗn hợp khí sau phản ứng: (6-2x)+(4-x)+2x = 8,2 Suy ra x=1,8 6

4

2

1

Ta có <

Nên oxi dư, hiệu suất tính theo NO. Hiệu suất phản ứng là: H%=

2.1,8 6

x 100% = 60%.

2.4.1.2. DẠNG 2: BÀI TẬP VỀ ĐIỀU CHẾ OXI ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢI Đa số các chất rắn giàu oxi khi phân hủy sẽ tạo khí O2 bay lên. aA → bB + cO2↑ Theo định luật bảo toàn khối lượng, tổng khối lượng các chất tham gia bằng tổng khối lượng các chất sản phẩm. Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng: m A = m B + m O2 Suy ra: mA − mB = mO2 Hay độ giảm chất rắn bằng chính khối lượng chất khí O2 bay lên.

67

❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ biết): Nung nóng 21,7g oxit thủy ngân người ta thu được 1,28g oxi.

Hiệu suất phản ứng gần nhất là A.70%.

B.65%.

C.22%.

D.75%.

Câu 1: Đáp án D. nO2 = 1,28: 320,04 (mol) 2HgO → 2Hg + O2 0,08 (mol) ← 0,04 (mol) mHgO (pứ)= 0,08 x 201=16,08 (g) H%=

16,08 21,7

x 100%=74%.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Nung 316 gam KMnO4 một thời gian thấy còn lại 300 gam chất rắn. Vậy phần trăm KMnO4 đã bị nhiệt phân là A. 25%.

B. 30%.

C. 40%.

D. 50%.

Câu 2: Đáp án D. Khối lượng chất rắn giảm chính là khối lượng oxi đã thoát ra. Nên mO2 = 316 – 300 = 16 (g) 2KMnO4 → K2MnO4 + MnO2 + O2 2x158=316 (g) 32 (g) 158(g) ← 16 (g) %KMnO4 bị nhiệt phân là:

158 316

x 100%= 50%.

Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Nhiệt phân 12,25g Kaliclorat không có xúc tác thu được 0,672 lít khí (đktc) và hỗn hợp chất rắn A. Hòa tan chất rắn A vào nước rồi cho tác dụng từ từ với dung dịch AgNO3 dư thu 4,305g AgCl kết tủa. Tính % khối lượng các chất trong A. A. KCl 2,235g chiếm 19,8%; KClO4 4,155g chiếm 36,8%.

B. KClO3 dư 4,9g chiếm 43,4%; KCl 2,235g chiếm 19,8%; KClO4 4,155g chiếm 36,8%.

C. KClO3 dư 8,9g chiếm 43,4%; KCl 4,235g chiếm 19,8%; KClO4 8,155g chiếm 36,8%.

D. KClO3 dư 4,9g chiếm 43,4%; KCl 2,235g chiếm 19,8%.

Câu 3: Đáp án B. Khi không có xúc tác, KClO3 phân hủy theo 2 phương trình: 4KClO3 → 3KClO4 + KCl 4x 3x x 2KClO3 → 2KCl + 3O2 0,02 (mol) 0,02 (mol) ← 0,03 (mol)

68

Ta có: nKCl = nkết tủa . Suy ra x + 0,02 = nAgCl = 4,305/143,5 = 0,03. Suy ra x = 0,01.

Khối lượng KClO3 dư là 12,25 – 0,02 x 122,5 – 4 x 0,01 x 122,5 = 4,9 (g) Số mol KCl trong chất rắn là 0,02+0,01 = 0,03 (mol) Suy ra khối lượng KCl là 0,03 x 74,5 = 2,235 (g) %KCl =

2,235 12,25−0,03x32

x 100% = 19,8%.

Khối lượng KClO4 là 0,03.138,5 = 4,155 (g) %KClO4 =

4,155 12,25−0,03x32

x 100% = 36,8%.

2.4.1.3. DẠNG 3: BÀI TẬP VỀ BẢO TOÀN ELECTRON ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢI Định luật bảo toàn electron: Các phản ứng oxi hóa khử M +

ne → M n+

a

an

a (mol)

O2 + 4e → 2O2− b 4b b (mol) Theo định luật bảo toàn electron: Số e nhường = Số e nhận Suy ra: 4b = an ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1 (Mức độ biết): Cho Fe để lâu ngoài không khí, một thời gian sau, thu được chất rắn A gồm sắt và oxit sắt từ. Cho chất rắn A vào dung dịch HCl thì phản ứng tạo ra 4,5g nước. Số mol Fe đã phản ứng với sắt là A. 0,5 mol.

B. 0,167 mol.

C. 0,25 mol.

D. 0,1815 mol.

Câu 1: Đáp án D. nO2− = nH2O =

4,5

= 0,25 (mol)

18 2−

O2 + 4e → 2O

0,5 ← 0,25 (mol) 8

3Fe

– 8e → 3Fe3+

0,1815 ← 0,5 (vì số mol e nhận bằng số e nhường) Vậy số mol Fe đã phản ứng là 0,1815 mol.

Câu 2 (Vận dụng bậc thấp): Để m gam Fe ngoài không khí, sau một thời gian biến thành hỗn hợp X có khối lượng 12 gam gồm FeO, Fe2O3, Fe3O4 và Fe. Hòa tan hết X vào dung dịch H2SO4 đặc thu được 3,36 lít khí SO2 đo ở đktc. Tính m và số mol H2SO4 phản ứng.

A. 10,08g và 0,78 mol.

B. 10g và 0,8 mol.

69

C. 10,08g và 0,8 mol.

Câu 2: Đáp án A.

D. 10g và 0,78 mol.

Xét cả bài toán, Fe đã tăng số oxi hóa từ 0 lên +3 (do tác dụng với H2SO4 đặc nóng), nên có thể giải bài này bằng cách như sau: nSO2 =

3.36

= 0,15(mol)

22,4 3+

Fe → Fe a

+ 3e 3a

O2 + 4e → O2− b

4b

+6

+4

S + 2e → S 0,3← 0,15 (mol) Theo định luật bảo toàn electron, ta có: 3a = 4b + 0,3 Lại có: 56a + 32b = 12 g Giải hệ phương trình ta được: a=0,18 mol, b=0,06 mol.

Suy ra m = 56a = 56.0,18 = 10,08 (g).

2Fe + 6H2SO4 → Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O 0,18→ 0,54 2H+ + O2− → H2O 0,24 ← 0,12 Tổng số mol H2SO4 đã phản ứng là: 0,54+0,24=0,78 (mol).

2.4.1.4. DẠNG 4: BÀI TẬP XÁC ĐỊNH TÊN NGUYÊN TỐ, TÊN HỢP CHẤT ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1 (Mức độ biết): Một oxit của kim loại M hóa trị II có M chiếm 60% khối lượng.

M là A. Fe. B. Mg. C. Cu. D. Al. Câu 1: Đáp án B Gọi công thức oxit là MO. Ta có : Hay

M 16

mM mO

=

=

%M %O

60 40

M=24 (Mg).

Câu 2 (Mức độ biết): Một oxit của lưu huỳnh có %S=50%. Tìm công thức oxit đó.

A. SO2.

B. SO3.

C. SO. D. S2O3.

Câu 2: Đáp án A.

70

Gọi công thức oxit của S là S2Ox Ta có :

mS mO

=

%S %O

. Hay

32.2 16x

=

50 50

Suy ra x = 4. Vậy SO2.

Câu 3 (Vận dụng bậc cao): Oxit của kim loại ở mức hóa trị thấp chứa 22,56% oxi, còn ở mức hóa trị cao thì oxit của nó chứa 50,48% oxi. Tìm tên kim loại.

A. Fe. B. Cr. C. Mn. D. Pb. Câu 3: Đáp án C. Gọi công thức của oxi ở hóa trị thấp và cao lần lượt là M2Ox và M2Oy. Theo đề ta có: 2M

- Ở công thức M2Ox:

16x

=

100−22,56 22,56

Suy ra M=27,46x (1) 2M

- Ở công thức M2Oy:

16y

=

100−50,48 50,48

Suy ra M=7,85y (2) Từ (1), (2) suy ra y=3,5x.

X

1

2

Y

3,5 (loại)

7 (chọn)

Thế x=2 vào (1) suy ra M=55 (Mn).

Vậy kim loại đó là Mn. 2.4.2. BÀI 42: OZON VÀ HIĐRO PEOXIT 2.4.2.1. DẠNG 1: BÀI TẬP VỀ PHÂN HỦY O2, O3 ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢI a. Đối với chất khí (O2 và O3) Bài toán cho hỗn hợp khí O2 và O3, sau 1 thời gian, thể tích hỗn hợp tăng (nếu O3 phân hủy thành O2) hoặc giảm (nếu O2 phân hủy thành O3). *Trường hợp tăng: Ta có: O2 : y (lít) 2O3 → 3O2 x 1,5x Theo đề ta có: Thể tích trước phản ứng là x+y (lít) Thể tích sau phản ứng là: y+1,5x = (lít) Chúng ta có thể thấy được, thể tích khí tăng là y + 1,5x – (y+x) =0,5x (lít) Vậy, thể tích khí tăng bằng nửa thể tích O3 phản ứng. * Trường hợp giảm: Ta có: O3 : x (lít)

71

3O2 → 2O3 y 2x/3 Theo đề ta có: Thể tích trước phản ứng là x+y (lít) Thể tích sau phản ứng là: y + 2x/3 = (lít) Chúng ta có thể thấy được, thể tích khí giảm là x+y - (y+2x/3) = x/3 (lít) Vậy, thể tích khí giảm bằng 1/3 thể tích O2 phản ứng. ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1 (Mức độ biết): Sau khi chuyển 1 phần khí oxi thành ozon thì thấy thể tích giảm đi 5ml (biết các thể tích đo ở cùng điều kiện) Thể tích oxi đã tham gia phản ứng là A. 14ml.

B. 16ml.

C. 17ml.

D. 15ml.

Câu 1: Đáp án D. Ta có: O3 : x (lít) 3O2 → 2O3 y 2x/3 Theo đề ta có: Thể tích trước phản ứng là x+y (lít) Thể tích sau phản ứng là: y + 2x/3 = (lít) Thể tích khí giảm là x+y – (y+2x/3) = x/3 (lít) Thể tích khí giảm bằng 1/3 thể tích O2 phản ứng.

Suy ra thể tích O2 phản ứng là: 3.5=15 (ml).

Câu 2 (Mức độ biết): Có 20ml khí O3. Sau 1 thời gian đo lại thì thấy thể tích là 24ml.

Tính lượng O2 trong hỗn hợp sau phản ứng.

A. 8ml.

B. 16ml.

Câu 2: Đáp án C. Giải: Gọi x là số mol O3 bị phân hủy.

2O3 → 3O2 x 1,5x Ta có 20 – x +1,5x = 24. Suy ra x=8 (ml).

C. 12ml.

D. 14ml.

Vậy VO2 = 1,5x = 1,5.8 = 12 ml.

Câu 3 (Mức độ hiểu): Hỗn hợp A gồm O2, O3. Sau một thời gian phân hủy hết O3 thu được 1 khí duy nhất có thể tích tăng thêm 7,5%. Phần trăm thể tích O3 trong A là: A.7,5%.

B.15%.

C.85%.

D. Kết quả khác.

Câu 3: Đáp án B. Giả sử có 100 ml thể tích hỗn hợp 2 khí O2 và O3 Gọi x là thể tích O3, thì 100-x là thể tích O2 2O3 → 3O2 72

x 1,5x Thể tích sau phản ứng là (100-x) + 1,5x = 100 + 0,5x Theo đề ta có 0.5x = 7,5. Suy ra x=15ml.

Vậy %O3 =

15.100% 100

=15%.

Câu 4 (Mức độ hiểu): Có một hỗn hợp oxi, ozon. Sau một thời gian, ozon bị phân hủy hết ta được một chất khí duy nhất có thể tích tăng thêm 5%. Thành phần phần trăm về thể tích của ozon trong hỗn hợp ban đầu là A. 5%.

B. 10%.

C. 15%.

D. 20%.

Câu 4: Đáp án B. Giả sử có 100 ml hỗn hợp, x là thể tích O3 và 100-x sẽ là thể tích O2.

Chính vì thể tích chung là 100ml nên x cũng là phần trăm của ozon trong hỗn hợp.

Ta có O2 : 100-x (ml) 2O3 → 3O2 x

1,5x

Theo đề ta có, sau phản ứng tăng 5% nghĩa là tăng 5ml. Thể tích sau phản ứng sẽ là 105ml.

Ta có: (100 – x) + 1,5x – x = 100 + 0,5x =105 Suy ra x = 10 ml hay phần trăm thể tích O3 trong hỗn hợp ban đầu là 10%.

Câu 5 (Vận dụng bậc thấp): Trong một bình kín đựng oxi, sau khi phóng tia lửa điện để chuyển oxi thành ozon, sản phẩm khí thu được cho qua bình đựng dung dịch KI dư thu được dung dịch A và 0,672 lít khí (đktc). Để trung hoà A cần 150ml dung dịch H2SO4 0,08M. Hiệu suất quá trình ozon hoá là A. 37,5%.

B. 71%.

C. 60%.

D. 28,6%.

Câu 5: Đáp án A. nH2SO4 =0,15.0,08=0,012 mol 3O2 → 2O3 0,018 ←0,012 O3 + 2KI + H2O → 2KOH + I2 + O2 0,012 ← 0,024 2KOH + H2SO4 → K2SO4 + H2O 0,024←0,012 VO2 = 0,018.22,4=0,4032 lít.

Hiệu suất quá trình ozon hóa là: %H=

0,4032 0,672+0,4032

x100% = 37,5%.

2.4.2.2. DẠNG 2: BÀI TẬP VỀ TỈ KHỐI O2 VÀ O3 ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢI 73

Áp dụng sơ đồ đường cho hỗn hợp khí O2 và O3 V1: O2

48-M M

V2: O3 Ta có:

M-32

V1 V2

=

48−M M−32

Từ đó tính theo yêu cầu đề bài.

Có thể thay V là số mol (n) thì tỉ lệ thức vẫn đúng. ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ biết): Hỗn hợp O2 và O3 có tỉ khối là 36. Tính phần trăm thể tích O2 trong hỗn hợp.

A. 25%.

Câu 1: Đáp án B.

B. 75%.

Áp dụng sơ đồ đường chéo, ta có:

C. 33,3%.

Voxi Vozon

=

48−36 36−32

=

12

=

4

D. 66,7%.

3 1

Phần trăm thể tích oxi là: %O2 =

3 3+1

x 100%= 75%.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Một hỗn hợp khí X gồm oxi và ozon có tỉ khối với He là 11. Tính phần trăm khối lượng của oxi trong X. A. 18,2%.

B. 81,8%.

C. 25%.

D. 33,3%.

Câu 2: Đáp án A. Gọi x, y lần lượt là số mol oxi, ozon. x

48−11.4

y

11.4−32

Áp dụng sơ đồ đường chéo, ta có: =

=

4 12

=

1 3

Suy ra y=3x.

Phần trăm khối luợng oxi là: %O2 =

x.32 32x+48y

x 100% =

x.32 32x+48.3x

x 100% =

32 32+48.3

x 100% = 18,2%.

Một số HS nhầm phần trăm số mol với phần trăm khối lượng nên ra kết quả C. Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Hỗn hợp X gồm O2 và O3 có tỉ khối so với hiđro bằng 20. Để đốt cháy hoàn toàn 1 mol CH4 cần bao nhiêu mol X? A. 1,2 mol.

B. 1,5 mol.

C. 1,6 mol.

D. 1,75 mol.

Câu 3: Đáp án C. Áp dụng sơ đồ đường chéo, ta có:

noxi nozon

=

48−20.2 20.2−32

Suy ra số mol O2 = số mol O3 = x (mol) và O2 chiếm 50% số mol X.

74

8

1

8

1

= =

CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O 0.5x x 3CH4 + 4O3 → 3CO2 + 6H2O 0,75x x Ta có 0,5x + 0,75x = 1,25x=1 mol. Suy ra x=0,8 (mol) Số mol X cần dùng là x+x=2x=2.0,8=1,6 (mol) Một số em sẽ nhầm chỉ có O2 oxi hóa CH4, cũng một số em cho rằng: CH4 + 2O3 → CO2 + 2H2O + O2 cũng sai.

Câu 4 (Vận dụng bậc cao): Hỗn hợp A gồm O2 và O3 có tỉ khối so với hiđro là 19,2.

Hỗn hợp B gồm CO và H2 có tỉ khổi so với hiđro là 3,6. Trộn A với B sau đó đốt cháy hoàn toàn. Để phản ứng vừa đủ cần phải trộn A và B theo tỉ lệ thể tích tương ứng là: A. 1:2,4.

B. 2:1.

C. 1:1.

D. 1:1,8.

Câu 4: Đáp án A Áp dụng phương pháp đường chéo tính được trong A: %O2 = 60%, %O3 = 40% trong B: %H2 = 80%, %CO = 20% H2+[O] → H2O CO+[O] → CO2 ta có n[O] = nH2 + nCO = nB Giả sử nA = 1 mol. Suy ra nO3 = 0,4 mol và nO2 = 0,6 mol. trong A: n[O] = nB = 2.0,6+3.0,4=2,4 mol.

Vậy để phản ứng vừa đủ cần phải trộn A và B theo tỉ lệ thể tích tương ứng là 1:2,4.

Câu 5 (Vận dụng bậc cao): Hỗn hợp X gồm khí oxi và ozon, có tỉ khối với H2 là 20. Để 1 thời gian phân hủy ozon thì thu được hỗn hợp khí Y có tỉ khối với H2 là 19. Tính phần trăm ozon trong hỗn hợp X đã phân hủy là A. 21%.

B. 100%.

C. 36%.

D. 25%.

Câu 5: Đáp án A. Giả sử có 100 ml khí X. Gọi x là số mol của oxi, 100 – x là số mol của ozon. Áp dụng công thức đường chéo, ta có:

noxi nozon

=

48−20.2 20.2−32

8

1

8

1

= =

Suy ra x=100−x. Vậy x=50 ml. Hay Voxi = Vozon = 50 (ml) Trong hỗn hợp khí Y: Giả sử có 100 ml khí X. Gọi y là số mol của oxi, 100 – y là số mol của ozon.

75

Áp dụng công thức đường chéo, ta có:

Voxi Vozon

=

48−19.2 19.2−32

=

10 6

=

5 3

Sau phản ứng, thấy thể tích khí O2 tăng lên, chứng tỏ đã xảy ra quá trình phân hủy O3: Ta có O2: 50 (ml) 2O3 → 3O2 y

1,5y

Thể tích sau phản ứng: Vozon = 50 -y (ml).

Voxi = 50+1,5y (ml) Suy ra :

Voxi Vozon

=

50+1,5y 50−y

=

5 3

Vậy y= 10,53 ml Phần trăm O3 đã phân hủy là 10,53:50x100%=21,06%.

2.4.2.3. DẠNG 3: BÀI TẬP VỀ TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA O3 ❖ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ hiểu): Cho dòng khí O3 đi qua mảnh bạc. Sau một thời gian, lấy cân lại thì thấy mảnh bạc tăng 1,6g. Tính khối lượng O3 đã phản ứng.

A. 4,8g.

B. 3,2g.

C. 1,6g.

D. 2,4g.

Câu 1: Đáp án A. Khối lượng bạc tăng là khối lượng của oxi trong Ag2O. O3 + 2Ag → Ag2O + O2 Số mol O3 đã phản ứng là: nO3 = nO có trong Ag2O = 1,6:16=0,1 (mol) Khối lượng O3 đã phản ứng là: mO3 = 48.0,1=4,8 (g).

Câu 2 (Vận dụng bậc thấp): Cho 4,48 lít hỗn hợp gồm O2 và O3 đi qua dung dịch KI thì thấy tạo ra 12,7g kết tủa màu đen tím. Tính phần trăm thể tích ozon trong hỗn hợp.

A. 75%.

B. 25%.

C. 50%.

D. 60%.

Câu 2: Đáp án B. nI2 = 0,05 mol.

O3 + 2KI + H2O → 2KOH + O2 + I2 0,05 (mol) ← 0,05 (mol) Phần trăm thể tích ozon trong hỗn hợp là: %O3 =

0,05.22,4 .100% 4,48

= 25%.

2.4.2.4. DẠNG 4: BÀI TẬP VỀ TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA H2O2 ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ hiểu): Nhiệt phân hoàn toàn 1 lít hiđro peoxit 0,05M (xúc tác MnO2) thì thể tích oxi thu được là A. 0,112 lít.

B. 1,12 lít.

C. 0,56 lít.

D. 5,6 lít.

Câu 1: Đáp án C.

76

MnO2

2H2O2 →

0,05 (mol)

2H2O + O2 →

0,025 (mol)

VO2 = 0,025.22,4=0,56 lít.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho dung dịch H2O2 tác dụng với dung dịch KMnO4 0,5M trong môi trường axit H2SO4 thì thấy phản ứng vừa đủ với 400ml dung dịch. Tính khối lượng H2O2 đã phản ứng.

A. 16g.

Câu 2: Đáp án B.

B. 17g.

C. 34g.

D. 20g.

nKMnO4 = 0,5.0,4=0,2 (mol) PTHH: 5H2O2 + 2KMnO4 + 3H2SO4 → 2MnSO4 + 5O2 + K2SO4 + 8H2O 0,5 ← 0,2 (mol) mH2O2 = 0,5.34=17 (g).

Câu 3 (Mức độ hiểu): Tính thể tích dung dịch KI 0,1M tác dụng vừa đủ với 20,4g H2O2 0,3%.

A. 3 lít.

B. 3,6 lít.

Câu 3: Đáp án B. PTHH: H2O2 + 2KI → I2 + KOH 0,18 → 0,36 (mol)

C. 4 lít.

D. 1,8 lít.

VKI =0,36:0,1=3,6 (lít).

2.4.3. BÀI 43: LƯU HUỲNH DẠNG 1: BÀI TẬP TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA LƯU HUỲNH ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ biết): Tính khối lượng Fe tác dụng với lưu huỳnh để sinh ra 12,32g FeS? A. 15,68g.

B. 9,32g.

C. 7,84g.

D. 11,76g.

Câu 1: Đáp án C. PTHH: Fe + S → FeS 0,14 ← 0,14 (mol) mFe = 0,14.56=7,84g.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Đun nóng m gam hỗn hợp bột Al và S trong môi trường không có không khí, thu được sản phẩm là chất rắn A. Hòa tan hoàn toàn A vào dung dịch HCl thu được 3,36 lít khí B duy nhất và chất rắn C không tan màu vàng. Giá trị của m là A. 15.

B. 7,5.

C. 3,5.

D. 10.

Câu 2: Đáp án PTHH: 2Al + 3S → Al2S3 0,1 ← 0,15 ← 0,05 (mol)

77

Al2S3 + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2S 0,05 (mol) ← 0,15 (mol) Theo đề, A là Al2S3 và S dư B là H2S C là S dư không tan trong axit. m= 0,1.27+0,15.32=7,5 (g).

2.4.4. BÀI 44: HIĐRO SUNFUA 2.4.4.1. DẠNG 1: BÀI TẬP VỀ TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA H2S ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ biết): Thể tích oxi tối đa để đốt cháy 4,48 lít H2S hết là A. 4,48 lít.

B. 2,24 lít.

Câu 1: Đáp án D. PTHH: 2H2S + 3O2 → 2H2O + 2SO2 4,48 → 6,72 (lít)

C. 3,36 lít.

D. 6,72 lít.

Vậy VO2 = 6,72 lít.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Khối lượng clo tác dụng vừa đủ với 5,6 lít khí H2S là A. 71g.

B. 17,75g.

C. 35,5g.

D. 8,88g.

Câu 2: Đáp án A. PTHH: H2S + 4Cl2 + 4H2O → H2SO4 + 8HCl 0,25 → 1 (mol) mCl2 = 1.71=71 (g).

Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Tính khối lượng kết tủa S thu được khi thổi 3,36 lít (đktc) khí H2S qua dung dịch FeCl3 dư. Biết phản ứng xảy ra hoàn toàn.

A. 3,2 gam.

B. 4,8 gam.

C. 6,4 gam.

Câu 3: Đáp án B. PTHH: H2S + 2FeCl3 → 2HCl + 2FeCl2 + S 0,15 (mol) → 0,15 (mol)

D. 9,6 gam.

mS = 0,15.32=4,8g.

2.4.4.2. DẠNG 2: BÀI TẬP VỀ MUỐI SUNFUA ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ hiểu): Dẫn V lít khí H2S vào dung dịch Cu(NO3)2 thấy tạo thành 11,52 gam kết tủa. V là A. 2,24.

B. 2,688.

C. 1,344.

D. 5,376.

Câu 1: Đáp án B. nCu(NO)3 = 11,52:(64+32)=0,12 (mol)

78

PTHH: H2S + Cu(NO3)2 → CuS↓ + HNO3 0,12 (mol) ← 0,12 (mol) VH2S = 0,12.22,4=2,688.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho hỗn hợp 11,2 gam Fe và 8,8 gam FeS tác dụng với dung dịch HCl dư. Khí sinh ra sục qua dung dịch Cu(NO3)2 dư thấy xuất hiện a gam kết tủa màu đen. Kết quả nào sau đây đúng?

A. a = 6,75g.

Câu 2: Đáp án B.

B. a = 23,9g.

C. a = 13,5g.

D. a = 27g.

mFe =11,2:56=0,2 (mol); mFeS = 8,8:88=0,1 (mol) Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 (1) FeS + 2HCl → FeCl2 + H2S (2) 0,1 → 0,1 Vì đề bài chỉ nói đến kết tủa đen là PbS nên ta chỉ quan tâm đến phương trình (2) H2S + Cu(NO3)2 → CuS + 2HNO3 0,1 → 0,1 Khối lượng kết tủa đen là: 0,1.135=13,5 (g).

Câu 3 (Mức độ hiểu): Đốt cháy hoàn toàn 125,6g hỗn hợp FeS2 và ZnS thu được 102,4g SO2. Khối lượng của 2 chất trên lần lượt là: A. 77,6g và 48g.

B. 47g và 18,6g.

C. 78,6g và 47g.

D. 48g và 77,6g.

Câu 3: Đáp án A. 4FeS2 + 11O2 → 2Fe2O3 + 8SO2 a 2a 2ZnS + 3O2 → 2ZnO + 2SO2 b b Ta có hệ phương trình: 2a +b =

102,4 64

= 1,6 (mol)

120a + 97b = 125,6 (g) Giải ra ta được: a=0,4 mol, b=0,8 mol.

Suy ra khối lượng FeS2 là: 120.0,4 = 48 (g) Và khối lượng của ZnS là: 97.0,8 = 77,6 (g).

Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Cho hỗn hợp gồm Fe và FeS hoà tan vào dung dịch HCl dư thu được 6,72 lít hỗn hợp khí (ở đktc). Dẫn hỗn hợp này qua dung dịch Pb(NO3)2 dư thu được 47,8g kết tủa đen. Phần trăm khối lượng Fe và FeS trong hỗn hợp ban đầu là: A. 25,2%; 74,8%.

B. 24,14%; 75,86%.

C. 32%; 68%.

D. 60%; 40%.

Câu 4: Đáp án B. nPbS =0,2 (mol); nkhí = 0,3 (mol)

79

Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 0,1 → 0,3-0,2=0,1 FeS + 2HCl → FeCl2 + H2S 0,2 → 0,2 H2S + Pb(NO 3) → 2HNO3 + PbS 0,2 ← 0,2 mFe =0,1.56=5,6 (g); mFeS = 0,2.88=17,6 (g). %mFe =

5,6.100% 5,6+17,6

= 24,14%; %mFeS = 100-24,14=75,86%.

2.4.4.3. DẠNG 3: H2S TÁC DỤNG VỚI KIỀM, KIỀM THỔ ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢI Có thể viết gọn thế này, khi SO2 tác dụng với NaOH thì có thể tạo ra 2 muối theo 2 PTHH: H2S + NaOH → NaHS + H2O (1) H2S + 2NaOH → Na2S + 2H2O (2) Hướng dẫn giải: Đặt T là tỉ số số mol NaOH và H2S. T =

nNaOH nH2 S

- Nếu T ≤ 1 thì chỉ có phản ứng (1) xảy ra, nghĩa là chỉ tạo ra muối axit: H2S + NaOH → NaHS + H2O (1) - Nếu T ≥ 2 thì chỉ xảy ra phương trình (2) tạo ra muối trung hòa: H2S + 2NaOH → Na2S + 2H2O (2) - Nếu 1 < T < 2, viết cả 2 phương trình, sau đó lập hệ phương trình 2 ẩn để giải bài tập.

Ngược lại, khi X tác dụng với dung dịch kiềm thổ như Ca(OH)2 hoặc Ba(OH)2: H2S + Ca(OH)2 → CaS + H2O (1) 2H2S + Ca(OH)2 → Ca(HS)2 + 2H2O (2) Đặt T’ là tỉ số số mol Ca(OH)2 và H2S. T’ =

nH2 S nCa(OH)2

- Nếu T’ ≤ 1 thì chỉ có phản ứng (1) xảy ra, nghĩa là chỉ tạo ra muối axit: H2S + Ca(OH)2 → CaS + 2H2O (1) - Nếu T’ ≥ 2 thì chỉ xảy ra phương trình (2) tạo ra muối trung hòa: 2H2S + Ca(OH)2 → Ca(HS)2 + 2 H2O (2) - Nếu 1 < T’ < 2, viết cả 2 phương trình, sau đó lập hệ phương trình 2 ẩn để giải bài tập. ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN

80

Câu 1 (Mức độ hiểu): Cho 2,24 lít khí H2S vào dung dịch NaOH dư thì tạo ra m gam muối. Giá trị của m là A. 5,6g.

Câu 1: Đáp án C.

B. 11,2g.

C. 7,8g.

D. 3,9g.

nSO2 = 2,24:22,4 = 0,1 (mol) PTHH: H2S + 2NaOH → Na2S + H2O 0,1 (mol) →

0,1 (mol)

mNa2S = 0,1.78=7,8 (g).

Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho 3,36 lít khí H2S tác dụng với 200ml dung dịch NaOH 1M thì tạo ra m gam muối. Giá trị của m là A. 16,7.

Câu 2: Đáp án A.

B. 17,8.

C. 12,6.

D. Đáp án khác.

nSO2 = 3,36:22,4 = 0,15 (mol); nNaOH = 0,2.1 = 0,2 (mol) 1<T=

nNaOH nSO2

=

0,2 0,15

< 2 nên chỉ xảy ra cả 2 phương trình

SO2 + NaOH → NaHSO3 x x x SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H2O y 2y y Ta có hệ phương trình: x + y = 0,15 (mol) x + 2y = 0,2 (mol) Giải ra được x = 0,1 (mol), y=0,05 (mol) mmuối = 104x + 124y = 104.0,1 + 126.0.05 = 16,7 (g).

Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Sục khí H2S vào 200ml dung dịch KOH 0,5M thì thu được dung dịch X. Cho CuCl2 vào dung dịch X thì thấy xuất hiện 2,4 gam kết tủa màu đen.

Tính thể tích H2S đã phản ứng.

A. 2,24 lít.

B. 3,36 lít.

C. 1,12 lít.

D. 1.68 lít.

Câu 3: Đáp án D. nKOH = 0,2.0,5 = 0,1 (mol), nCuS = 2,4:96 = 0,025 (mol) Có kết tủa xuất hiện, chứng tỏ có xảy ra phương trình tạo muối trung hòa H2S + KOH → KHS + H2O (1) 0,05 ← 0,05 H2S + 2KOH → K2S + 2H2O (2) 0,025 ← 0,05 ← 0,025 (mol) K2S + CuCl2 → 2KCl + CuS↓ 0,025 (mol) ← 0,025 (mol) 81

Tổng số mol H2S đã phản ứng là 0,05 + 0,025 = 0,075 (mol) Thể tích H2S đã phản ứng là: 0,075.22,4=1.68 (lít).

Câu 4 (Vận dụng bậc cao): Dẫn V lít H2S vào 120g dung dịch NaOH 20% thì thu được dung dịch có nồng độ muối là 23,93%. Giá trị của V là A. 2,24 lít.

B. 13,44 lít.

C. 26,88 lít.

D. 22,4 lít.

Câu 4: Đáp án B. NaOH + H2S → NaHS + H2O a

a

a(mol)

2NaOH + H2S → Na2S + H2O b 0,5b 0,5b (mol) Ta có: a + b = nNaOH = Lại có: %muối =

120.20

100.40 56a+78.0,5b

=0,6(mol)

120+34(a+0,5b)

= 23,93%

Giải hệ phương trình ta có: a=0,6 và b=0 VH2S =0,6.22,4=13,44 lít.

2.4.5. BÀI 45: HỢP CHẤT CÓ OXI CỦA LƯU HUỲNH 2.4.5.1. DẠNG 1: BÀI TẬP VỀ SO2 TÁC DỤNG VỚI KIỀM, KIỀM THỔ ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢI Các phương trình xảy ra đối với SO2 là SO2 + NaOH → NaHSO3 NaHSO3 + NaOH → Na2SO3 + H2O ------------------------------------------------SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H2O Có thể viết gọn thế này, khi SO2 tác dụng với NaOH thì có thể tạo ra 2 muối theo 2 PTHH: SO2 + NaOH → NaHSO3 (1) SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H2O (2) Hướng dẫn giải: Đặt T là tỉ số số mol NaOH và SO2. T =

nNaOH nSO2

- Nếu T ≤ 1 thì chỉ có phản ứng (1) xảy ra, nghĩa là chỉ tạo ra muối axit: SO2 + NaOH → NaHSO3 (1) - Nếu T ≥ 2 thì chỉ xảy ra phương trình (2) tạo ra muối trung hòa: SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H2O (2) - Nếu 1 < T < 2, viết cả 2 phương trình, sau đó lập hệ phương trình 2 ẩn để giải bài tập.

82

Ngược lại, khi SO2 tác dụng với dung dịch kiềm thổ Ca(OH)2 hoặc Ba(OH)2: SO2 + Ca(OH)2 → CaSO3 ↓+ H2O (1) SO2 + Ca(OH)2 + H2O → Ca(HSO3)2 (2) Đặt T’ là tỉ số số mol NaOH và SO2. T’ =

nso2 nCa(OH)2

- Nếu T’ ≤ 1 thì chỉ có phản ứng (1) xảy ra, nghĩa là chỉ tạo ra muối axit: SO2 + Ca(OH)2 → CaSO3 ↓+ H2O (1) - Nếu T’ ≥ 2 thì chỉ xảy ra phương trình (2) tạo ra muối trung hòa: SO2 + Ca(OH)2 + H2O → Ca(HSO3)2 (2) - Nếu 1 < T’ < 2, viết cả 2 phương trình, sau đó lập hệ phương trình 2 ẩn để giải bài tập. ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ biết): Cho 2,24ml SO2 tác dụng với 100ml dung dịch NaOH 0,75M thì tạo ra bao nhiêu gam muối?

A. 10,4g.

B. 7,8g.

C. 4,725g.

D. 12,6g.

Câu 1: Đáp án B. nSO2 = 2,24:22,4=0,1 (mol); nNaOH = 0,1.0,75= 0,075 (mol) T=

nNaOH nSO2

=

0,075 0,1

< 1 nên chỉ xảy ra 1 phương trình tạo muối axit

SO2 + NaOH → NaHSO3 0,1 0,075 0,075←0,075→ 0,075 mmuối = 0,075.104 = 7,8 (g).

Câu 2 (Mức độ biết): Thể tích dung dịch NaOH 2M tối thiểu để hấp thụ hết 5,6 lít khí SO2 (đktc) là A. 250ml.

B. 500ml.

C. 125ml.

D. 175ml.

Câu 2: Đáp án C. Vì NaOH tối thiểu cần dùng nên chỉ xảy ra phản ứng tạo NaHSO3 (tỉ lệ NaOH:SO2 = 1:1) NaOH + SO2 → NaHSO3 Số mol NaOH = số mol SO2 = 5,6/22,4 = 0,25 (mol) Thể tích dung dịch NaOH = n/CM = 0,25/2 = 0,125 (lit) = 125 (ml).

Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Hấp thụ hoàn toàn 2,24 lít khí SO2 (đktc) vào 100 ml dung dịch NaOH 1,5M. Muối thu được gồm: A. NaHSO3, Na2SO3. B. NaHSO3.

C. Na2SO3.

D. Na2SO4.

Câu 3: Đáp án A.

83

nSO2 = 2,24/22,4 = 0,1 (mol) nNaOH = 0,1.1,5 = 0,15 (mol) Ta có:

nNaOH nSO2

= 0,15/0,1 = 1,5

Mà 1<1,5<2.

Suy ra muối thu được gồm: NaHSO3 và Na2SO3.

Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Đốt cháy hoàn toàn 4,8 gam lưu huỳnh rồi cho sản phẩm cháy hấp thụ hoàn toàn vào 200 ml dung dịch Ba(OH)2 0,5M. Khối lượng kết tủa thu được là A. 10,85 gam.

Câu 4: Đáp án A.

B. 16,725 gam.

C. 21,7 gam.

D. 32,55 gam.

nS = 4,8/32= 0,15 (mol) nBa(OH)2 = 0,2.0,5 = 0,1 (mol) S + O2 → SO2 Từ pt => Số mol SO2 = số mol S = 0,15 (mol) Ta có tỉ lệ:

nSO2 nBa(OH)2

=

0,15 0,1

= 1,5

Suy ra SO2 tác dụng với Ba(OH)2 thu được 2 muối: BaSO3 và Ba(HSO3)2 SO2 + Ba(OH)2 → BaSO3 + H2O x x x (mol) 2SO2 + Ba(OH)2 → Ba(HSO3)2 2y

y

y (mol)

Ta có hệ phương trình gồm: nSO2 = x + 2y = 0,15 (1) và nBa(OH)2 = x+y = 0,1 (2) Giải hệ phương trình => nBaSO3 = x = 0,05 (mol) Vậy khối lượng kết tủa = mBaSO3 = 0,05.217 = 10,85 (gam).

2.4.5.2. DẠNG 2: BÀI TẬP VỀ TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA SO2 ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1(Mức độ hiểu): Cho phản ứng: 2H2S + SO2→3S↓ + 2H2O Khi cho 6,8 gam H2S tác dụng với SO2 dư (Cho hiệu suất phản ứng H=100%). Khối lượng S tạo thành là A. 6,4 gam.

B. 3,4 gam.

C. 3,2 gam.

D. 9,6 gam.

Câu 1: Đáp án D. nH2S = 6,8:34=0,2 (mol) PTHH: 2H2S + SO2→ 3S↓ + 2H2O 0,2 (mol) → 0,3 (mol) mS = 0,3.32=9,6 (g).

84

Câu 2 (Mức độ hiểu): Sục V lít H2S tác dụng vừa đủ với 100ml dung dịch KMnO4 0,2M. Giá trị của V là A. 2,24 lít.

Câu 2: Đáp án C.

B. 0,448 lít.

C. 1,12 lít.

D. 0,56 lít.

nKMnO4 =0,1.0,2=0,02 (mol) PTHH: 5SO2 + 2KMnO4 + 2H2O → K2SO4 + 2MnSO4 + 2H2SO4 0,05 ← 0,02 (mol) VSO2 = 0,05.22,4=1,12 lít.

Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Cho V lít SO2 (đktc) tác dụng hết với dung dịch Br2 dư.

Thêm tiếp vào dung dịch sau phản ứng BaCl2 dư thu được 2,33 gam kết tủa. Giá trị của V là A. 0,112.

Câu 3: Đáp án C.

B. 1,12.

C. 0,224.

D. 2,24.

nBaSO3 =2,33:233=0,01 (mol) PTHH: SO2 + 2Br2 + H2O → 2HBr + H2SO4 0,01 (mol) ← 0,01 (mol) H2SO4 + BaCl2 → BaSO4 + 2HCl 0,01 (mol) ← 0,01 (mol) VSO2 =0,01.22,4=0,224 lít.

2.4.5.3. DẠNG 3: BÀI TẬP VỀ SO3 TÁC DỤNG VỚI KIỀM, KIỀM THỔ ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢI Các phương trình xảy ra đối với SO2 là SO3 + NaOH → NaHSO4 NaHSO4 + NaOH → Na2SO4 + H2O ------------------------------------------------SO3 + 2NaOH → Na2SO4 + H2O SO3 tác dụng với NaOH thì có thể tạo ra 2 muối theo 2 PTHH: SO3 + NaOH → NaHSO4 (1) SO3 + 2NaOH → Na2SO4 + H2O (2) Hướng dẫn giải: Đặt T là tỉ số số mol NaOH và SO3. T =

nNaOH nSO3

- Nếu T ≤ 1 thì chỉ có phản ứng (1) xảy ra, nghĩa là chỉ tạo ra muối axit: SO3 + NaOH → NaHSO4 (1) - Nếu T ≥ 2 thì chỉ xảy ra phương trình (2) tạo ra muối trung hòa:

85

SO3 + 2NaOH → Na2SO4 + H2O (2) - Nếu 1 < T < 2, viết cả 2 phương trình, sau đó lập hệ phương trình 2 ẩn để giải bài tập.

Ngược lại, khi SO3 tác dụng với dung dịch kiềm thổ Ca(OH)2 hoặc Ba(OH)2 thì SO3 + Ca(OH)2 → CaSO4 ↓+ H2O (1) SO3 + Ca(OH)2 + H2O → Ca(HSO4)2 (2) Đặt T’ là tỉ số số mol Ca(OH)2 và SO3. T’ =

nSO3 nCa(OH)2

- Nếu T’ ≤ 1 thì chỉ có phản ứng (1) xảy ra, nghĩa là chỉ tạo ra muối axit: SO3 + Ca(OH)2 → CaSO4 ↓+ H2O (1) - Nếu T’ ≥ 2 thì chỉ xảy ra phương trình (2) tạo ra muối trung hòa: SO3 + Ca(OH)2 + H2O → Ca(HSO4)2 (2) - Nếu 1 < T’ < 2, viết cả 2 phương trình, sau đó lập hệ phương trình 2 ẩn để giải bài tập. ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ hiểu): Cho 2,24 lít khí SO3 vào dung dịch Ba(OH)2 dư. Tính khối lượng kết tủa sinh ra.

A. 10g.

B. 0g.

C. 23,3g.

D. 11,65g.

Câu 1: Đáp án C. nSO3 = 2,24:22,4=0,1 (mol) SO3 + Ba(OH)2 → BaSO4 ↓+ H2O (1) 0,1 (mol)

→ 0,1 (mol)

mBaSO4 = 233.0,1=23,3 (g).

Câu 2 (Vận dụng bậc thấp): Cho 3,36 lít khí SO3 tác dụng với 200ml dung dịch NaOH 1M. Cho BaCl2 vào dung dịch trên thì xuất hiện m gam kết tủa trắng. Giá trị của m là A. 23,3.

B. 11,65.

C. 21,7.

D. 10,85.

Câu 2: Đáp án B. nSO2 = 3,36/22,4 = 0,15 (mol); nNaOH = 0,2.1 = 0,2 (mol) Ta có:1 <

nNaOH nSO2

= 0,2/0,15 < 2. Suy ra: có 2 muối NaHSO4 và Na2SO4

SO3 + NaOH → NaHSO4 (1) a a a SO3 + 2NaOH → Na2SO4 + H2O (2) b 2b b Ta có hệ phương trình: a+b=0,15 a+2b=0,2

86

Giải ra ta được: a=0,1, b=0,05.

Na2SO4 + BaCl2 → 2NaCl + BaSO4 0,05 (mol)

→

0,05 (mol)

mBaSO4 = 233.0,05=11,65 (g).

2.4.5.4. DẠNG 4: BÀI TẬP VỀ TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA H2SO4 LOÃNG ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ biết): Cho 8 gam hỗn hợp Fe và Cu vào dung dịch H2SO4 loãng dư, sinh ra 2,24 lít khí. Phần trăm của Fe trong hỗn hợp là A. 30%.

B. 50%.

C. 70%.

D. 80%.

Câu 1: Đáp án C. Trong hỗn hợp chỉ có Fe phản ứng với H2SO4 loãng. nH2 =2,24:22,4=0,1 (mol) Fe + H2SO4 → FeSO4 + H2 0,1 ← 0,1 (mol) %Fe =

56.0,1.100% 8

= 70%.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho 16,4 gam Fe và CuO tác dụng với H2SO4 loãng dư, sinh ra 3,36 lít khí H2 và m gam muối. Giá trị của m là A. 39,2.

Câu 2: Đáp án D.

B. 19,6.

C. 19,4.

D. 38,8.

nH2 =3,36:22,4=0,15 (mol) Fe + H2SO4 → FeSO4 + H2 0,15 ← 0,15 ← 0,15 (mol) nCu =

16,4−56.0,15 64

= 0,1 (mol)

CuO + H2SO4 → CuSO4 + H2O 0,1 → 0,1 mmuối = 0,15.(56+96)+0,1.(60+96) =38,8g.

Câu 3 (Mức độ hiểu): Cho m gam BaCl2 vào dung dịch H2SO4 loãng dư sinh ra 2,33 gam kết tủa. Giá trị của m là A. 10,4.

B. 41,6.

C. 20,8.

D. 11,1.

Câu 3: Đáp án C. nBaSO4 =2,33:233=0,1 (mol) BaCl2 + H2SO4 → BaSO4 + HCl 0,1 ← 0,1 (mol) mBaCl2 =208.0,1=20,8 (g)

87

Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Hỗn hợp rắn X gồm Na2SO3, NaHSO3 và Na2SO4. Cho 28,56g hỗn hợp X tác dụng với H2SO4 loãng dư, khí sinh ra làm mất màu vừa đủ 675ml dung dịch Brom 0,2M. Mặt khác 7,14g hỗn hợp X tác dụng vừa đủ với 21,6ml dung dịch KOH 0,125M. Phần trăm khối lượng của Na2SO4 trong X là A. 54,8%.

B. 3,93%.

C. 60,02%.

Câu 4: Đáp án D. Gọi a, b, c lần lượt là số mol của Na2SO3, NaHSO3 và Na2SO4.

D. 48,76%.

Các phương trình phản ứng xảy ra là: Na2SO3 + H2SO4 → Na2SO4 + H2O + SO2 a (mol)

a (mol)

2NaHSO3 + H2SO4 → Na2SO4 + 2H2O + 2SO2 b (mol) b (mol) SO2 + Br2 + 2H2O → 2HBr + H2SO4 (a+b) (a+b) 2NaHSO3 + 2KOH → Na2SO3 + K2SO3 + 2H2O b (mol)

b (mol)

nKOH = 0,125.0,0216=0,0027 (mol) Ta có: 7,14g hỗn hợp X tác dụng vừa đủ với 0,0027 mol KOH Suy ra 28,56 g hỗn hợp X tác dụng vừa đủ với 0,108 mol KOH Theo đề ta có hệ phương trình 3 ẩn: 126a + 104b + 142c = 28,56 (g) a= 0,027 a + b = 0,675.0,2 = 0,135 (mol) => b=0,108 b = 0,108 (mol) c=0,098 Suy ra khối lượng Na2SO4 là 13,926g, nên %Na2SO4 = 48,8%.

2.4.5.5. DẠNG 5: BÀI TẬP VỀ TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA H2SO4 ĐẶC – BẢO TOÀN ELECTRON ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢI H2SO4 đặc, ngoài tính axit, còn có tính oxi hóa rất mạnh. Tùy vào bài toán mà sản phẩm khử có thể khác nhau như SO2, H2S, S. Dùng phương pháp bảo toàn electron để giải những bài toán như thế này. ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ biết): Cho 11,2g sắt tác dụng với dung dịch H2SO4 đặc nóng thì số mol e nhường của Fe cho axit là: A. 0,6.

B. 0,4.

C. 0,2.

D. 0,8.

Câu 1: Đáp án A. nFe = 11,2:56=0,2 (mol) 88

Fe → Fe3+ + 3e 0,2 →

0,6 (mol)

Vậy Fe đã nhuờng 0,6 mol.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho hỗn hợp gồm 19,3g CuO, ZnO, và FeO tác dụng với dung dịch H2SO4 đặc thì thấy thoát ra 1,12 lít khí SO2. Tính %FeO trong hỗn hợp ban đầu.

A. 37,3%.

B. 33,3%.

C. 66,6%.

D. 18,65%.

Câu 2: Đáp án A. PTHH CuO + H2SO4(đ) → CuSO4 + H2O ZnO + H2SO4(đ) → CuSO4 + H2O 2FeO + 4H2SO4(đ) → Fe2(SO4)3 + 4H2O + SO2 0,1 (mol) ← 0,05 (mol) %FeO =

0,1.(56+16).100% 19,3

= 37,3%.

Câu 3 (Mức độ hiểu): Cho 23,2 gam hỗn hợp X gồm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 tác dụng hoàn toàn với dung dịch H2SO4 đặc nóng thu được 1,12 lít khí SO2 (đktc) và dung dịch Y. Tính khối lượng muối có trong Y? A. 60 gam.

B. 25 gam.

C. 30 gam.

D. 120 gam.

Câu 3: Đáp án A. Xét cả bài toán, Fe đã tăng số oxi hóa từ 0 lên +3 (do tác dụng với H2SO4 đặc nóng), nên có thể giải bài này bằng cách như sau: nSO2 =

1,12

= 0,05(mol)

22,4 3+

Fe → Fe a

+ 3e 3a

O2 + 4e → O2− b +6

4b +4

S + 2e → S 0,1 ←0,05 (mol) Theo định luật bảo toàn electron, ta có: 3a = 4b + 0,1 Lại có: 56a + 32b = 23,2 g Giải hệ phương trình ta được: a = 0,3 mol, b = 0,2 mol.

Sau phản ứng thu được muối Fe2(SO4)3 với số mol là: 0,3:2 = 0,15 (mol) Khối lượng muối sau phản ứng là: (56.2+96.3).0,15 = 60 gam.

89

Câu 4 (Mức độ hiểu): Hòa tan m gam hai kim loại A và B có hóa trị không đổi bằng dung dịch HCl dư thu được 5,6 lít H2 (đktc). Mặt khác hòa m hỗn hợp đó bằng H2SO4 đặc dư thu được V lít SO2 (ở đktc). V là A. 5,6 lít.

B. 11,2 lít.

C. 2,8 lít.

D. 8,4 lít.

Câu 4: Đáp án A. nH2 = 5,6:22,4 = 0,25 (mol) Do 2 kim loại này có hóa trị không đổi, nên số electron nhường trong cả 2 trường hợp là như nhau. Vì vậy, số electron nhận trong cả 2 trường hợp này phải có giá trị bằng nhau.

2H + + 2e → H2 0,5 ← 0,25 (mol) +6

+4

S + 2e → S 0,5 →0,25 (mol) Vậy VSO2 = 0,25.22,4 = 5,6 lít.

Câu 5 (Mức độ hiểu): Cho 17,2 gam hỗn hợp kim loại gồm Fe và Cu vào dung dịch axit sunfuric đặc nóng, dư thu được 6,72 lít khí SO2 duy nhất (đktc). Khối lượng Fe và Cu có trong hỗn hợp lần lượt là: A. 11,2g và 6g.

B. 12g và 5,2g.

C. 2,8g và 14,4g.

D. 6,6g và 10,6g.

Câu 5: Đáp án C. nSO2 = 6,72:22,4 = 0,3 (mol) Fe − 3e → Fe3+ a 3a Cu − 2e → Cu2+ b 2b Tổng số e nhường: 3a+2b +6

+4

S + 2e → S 0,6 ← 0,3 (mol) Theo định luật bảo toàn electron: 3a + 2b = 0,6 (mol) Lại có: 56a + 64b = 17,2 (g) Giải ra ta được: x = 0,05, b= 0,225 mFe = 0,05.56=2,8 (g), mCu = 17,2 – 2,8 = 14,4 (g).

Câu 6 (Vận dụng bậc cao): Cho 15,2g hỗn hợp CuO, FeO phản ứng hoàn toàn với H2SO4 đặc thu được 1,12 lít SO2 sản phẩm khử duy nhất ở đktc. Cho NaOH dư vào dung

90

dịch sau phản ứng thu, lọc kết tủa, nung ngoài không khí tới khối lượng không đổi thu được m gam chất rắn. Giá trị của m là A. 15,2.

Câu 6: Đáp án B.

B. 16.

C. 16,8.

D. 18.

Fe2+ → Fe3+ + e a a (mol) +6

+4

S + 2e → S 0,1← 0,05 (mol) Theo định luật bào toàn electron ta có: a = 0,1 Suy ra mFeO = 0,1. 72 = 7,2g, mCuO = 15,2 – 7,2 = 8 (g).

Khối lượng chất rắn sau khi nung chính là Fe2O3 và CuO. nFe2 O3 = 0,1:2 = 0,05 (mol) Vậy m = 0,05.160 + 8 = 16 (g).

2.4.6.6. DẠNG 6: BÀI TẬP VỀ BÀO TOÀN KHỐI LƯỢNG ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢI: * Định luật bảo toàn khối lượng: “Trong một phản ứng hóa học, tổng khối lượng các chất tham gia bằng tổng khối lượng các chất tạo thành.” * Biểu thức: Cho phản ứng: A + B → C + D Theo ĐLBTKL: mA + mB = mC + mD Ví dụ: Mg + 2HCl → MgCl2 + H2 Áp dụng ĐLBTKL ta có: mMg + mHCl = mMgCl2 + mH2 Trong quá trình phản ứng, lượng nước trong dung dịch không đổi.

Nên có thể viết: mMg + mdd HCl = mdd MgCl2 + mH2 ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1 (Mức độ hiểu): Cho 1 lượng NaOH phản ứng vừa đủ với 200g dung dịch H2SO4 tạo ra dung dịch mới có khối lượng là 205,8gam. Tính khối lượng NaOH đã phản ứng.

A. 5,8g.

B. 2,9g.

C. 2,8g.

D. 5g.

Câu 1: Đáp án A. Giải: PTHH: 2NaOH + H2SO4 → Na2SO4 + 2H2O Vì phản ứng vừa đủ nên dung dịch sau phản ứng chứa Na2SO4 và H2O. Vì vậy mNa2SO4 + mH2O = mdd Na2SO4 = 2,58 g.

Theo ĐLBTKL ta có: vậy mNaOH + mH2SO4 = mNa2SO4 + mH2O

91

mNaOH + 200 = 205,8

Hay

Suy ra: mNaOH = 205,8 – 200 = 5,8g.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho 12g Mg vào 300g dung dịch H2SO4. Dung dịch sau phản ứng có khối lượng là A. 312g.

Câu 2: Đáp án B.

B. < 312g.

C. > 312g.

D. ≥ 312g.

PTHH: Mg + H2SO4 → MgSO4 + H2 Theo ĐLBTKL ta có: mMg + mdd H2SO4 = mdd MgSO4 + mH2 Mà khí H2 thoát ra khỏi cốc, không nằm trong dung dịch.

Suy ra: mdd MgSO4 = 300 + 12 – mH2 = 312 – mH2 < 312g.

Câu 3 (Mức độ hiểu): Hòa tan hoàn toàn 3,22g hỗn hợp A gồm Fe, Mg, Zn bằng 1 lượng vừa đủ H2SO4 loãng thấy thoát ra 1,344 lít H2 (đktc) và thu được m (g) muối. Giá trị của m là A. 10,27.

B. 8,98.

C. 7,25.

D. 9,52.

Câu 3: Đáp án B. Giải: nH2 =

1,344 22,4

= 0,06 mol

PTHH: Fe + H2SO4 → FeSO4 + H2 Mg + H2SO4 → MgSO4 + H2 Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2 Có thể viết gộp thành: M + H2SO4 → MSO4 + H2 0,06 mol ← 0,06 mol Theo ĐLBTKL: mmuối = mKL + mH2SO4 - mH2 = 3,22 + 0,06.98 – 0,06.2 = 8,98 gam.

Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Cho 22,2g hỗn hợp Fe, Al tác dụng hết với H2SO4 thu được 13,44 lít H2 (đktc). Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được bao nhiêu gam muối khan?

A. 23,4g.

B. 35,64g.

C. 81g.

D. 79,8g.

Câu 4: Đáp án D. Giải: nH2 = 0,6 mol PTHH: Fe + H2SO4 → FeSO4 + H2 2Al + 3H2SO4 → Al2(SO4)3 + 3H2 Có thể viết gộp thành: 2M + nH2SO4 → M2(SO4)n + nH2 0,6 mol ← 0,6 mol Theo ĐLBTKL: mkim loại + mH2SO4 = mmuối + mH2 Hay:

22,2 + 0,6.98 = mmuối + 0,6.2 92

Vậy mmuối = 79,8g.

Câu 5 (Vận dụng bậc thấp): Hoà tan hoàn toàn 17,9g hai muối cacbonat của kim loại A (hóa trị I) và kim loại B (hoá trị II) vào dung dịch H2SO4 thu được 4,48 lít CO2 (đktc).

Tính khối lượng muối mới tạo thành.

A. 28,7g.

Câu 5: Đáp án B.

B. 25,1g.

C. 33,9g.

D. 24,7g.

Giải: nCO2 = 0,2 mol PTHH: A2CO3 + H2SO4 → 2ACl + H2O + CO2 BCO3 + H2SO4 → BCl2 + H2O + CO2 Có thể viết gộp như sau: M2(CO3)n + nH2SO4 → M2(SO4)n + nH2O + nCO2 0,2 ← 0,2 ← 0,2 (mol) Theo ĐLBTKL ta có: mmuối cacbonat + mHCl = mmuối sunfat + mH2O + mCO2 Hay:

+ 0,2.98 = mmuối sunfat + 0,2.18 + 0,2.44

17,9g

Suy ra mmuối sunfat = 25,1g.

Câu 6 (Vận dụng bậc cao): Hỗn hợp X 15,1g gồm Cu, Fe, Al tác dụng với H2SO4 đặc, dư, tạo ra 9,52 lít SO2 và m gam muối. Giá trị của m là A. 55,9.

B. 96,7.

C. 35,5.

D. 56,75.

Câu 6: Đáp án A. Giải: nSO2 = 0,425 (mol), Suy ra ne nhận = 0,425.2 = 0,85 (mol) ; Cu2+ + SO2− 4 → CuSO4

Cu → Cu2+ + 2e Fe → Fe3+ +3e

; 2Fe3+ + 3SO2− 4 → Fe2(SO4)3

Al → Al3+ + 3e

; 2Al3+ + 3SO2− 4 → Al2(SO4)3

Ta thấy nSO2− = 4

ne nhường 2

=

ne nhận 2

=

0,85 2

= 0,425 (mol)

Theo ĐLBTKL: mmuối = mKL + mSO4 = 15,1 + 0,425.96 = 55,9g.

2.4.5.7. DẠNG 7: BÀI TẬP PHA LOÃNG VÀ TRỘN 2 DUNG DỊCH H2SO4 CÓ NỒNG ĐỘ KHÁC NHAU ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢI a. Bài tập pha trộn 2 dung dịch Đối với bài tập này, H2O có nồng độ phần trăm C% = 0%. Và một chất rắn khan X sẽ có C% = 100%. Sơ đồ đường chéo chung:

93

C1%

m1 : X

│C - C2 │ C%

C2%

m2 : X Ta có:

m1 m2

=

│C - C1 │

│C − C2 │ │C − C1 │

Trong đó m1 và C1 là khối lượng và nồng độ phần trăm của dung dịch thứ nhất. m2 và C2 là khối lượng và nồng độ phần trăm của dung dịch thứ hai.

C là nồng độ cần pha.

Chú ý: Với dung dịch có nồng độ CM, ta có sơ đồ đường chéo chung: CM1%

V1 : X

│CM - CM2 │ CM

V2 : X Ta có:

│CM - CM1 │

CM2 m1 m2

=

│CM − CM2 │ │CM − CM1 │

Trong đó m1 và C1 là khối lượng và nồng độ phần trăm của dung dịch thứ nhất. m2 và C2 là khối lượng và nồng độ phần trăm của dung dịch thứ hai.

C là nồng độ cần pha. b. Bài tập pha loãng Nếu pha với nước, thì gọi là bài tập pha loãng. m1 : X

C1%

Trong đó:

C2

m1: khối lượng chất X

C2% m2 : H2O Ta có:

m1 m2

=

m2: khối lượng nước cần thêm

C1 – C2

0% C2

C1: nồng độ ban đầu

C1 −C2

C2: nồng độ cần pha ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ biết): Cho bao nhiêu gam nước vào 200g dung dịch H2SO4 80% để thu được dung dịch mới có nồng độ 20%?

A. 800g.

B. 600g.

C. 66,7g.

D. 400g.

Câu 1: Đáp án B. Cách 1: Cách giải thông thường: Gọi m là lượng nước cần thêm vào. mH2SO4 =

200.80 100

= 160 (g)

Công thức tính nồng độ phần trăm của dung dịch mới là

94

C%=

mH2 SO4 mdd

=

160

= 20% = 0,2

200+m

Giải ra được m=600.

Cách 2: Cách giải nhanh bằng cách áp dụng sơ đồ đường chéo: 200g H2SO4 80%

20% 20%

x (g) H2O

Ta có:

200 x

=

20 60

0%

=

60%

1 3

Suy ra x= 600 g.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho a gam dung dịch H2SO4 80% hòa vào b gam nước tạo ra 200 g dung dịch H2SO4 có nồng độ mới 60%. Tính a, b.

A. a=120, b=80.

B. a=140, b=60.

C. a=150, b=50.

D. a=b=100.

Câu 2: Đáp án C. Áp dụng sơ đồ đường chéo: a (g) H2SO4 80%

60% 60%

b (g) H2O a

60−0

b

80−60

Ta có: =

0%

=

60 20

20%

=3

Lại có: a + b = 200 (g). Giải ra được a=150, b=50.

Câu 3 (Mức độ hiểu): Cho 100g dung dịch H2SO4 20% trộn với 50g dung dịch H2SO4 x% để tạo ta dung dịch mới có nồng độ là 32%. Tính x.

A. x=24%.

B. x=56%.

C. x=48%.

D. x=60%.

Câu 3: Đáp án B. Áp dụng sơ đồ đường chéo: 100g H2SO4 80%

32% 32%

50g H2O

Ta có:

100 50

=

x%

48%

x−32 32−20

Giải ra ta được x=56%.

Câu 4 (Mức độ hiểu): Trộn 50 ml H2SO4 xM tác dụng với 150ml H2SO4 0,5M thu được 200ml dung dịch H2SO4 0,725M. Tính x.

95

A. x=1,5M. Câu 4: Đáp án C.

B. x=1M.

C. x=1,4M.

D. x=1,6M.

Áp dụng sơ đồ đường chéo: 0,725M – 0,5M

50ml H2SO4 xM 0,725M

xM – 0,725M

150ml H2SO4 0,5M 48% 50 x−0,725 Ta có: = 150

0,725−0,5

Giải ra ta được x=1,4M. 2.4.5.8. DẠNG 8: BÀI TẬP ĐIỀU CHẾ H2SO4 VÀ HIỆU SUẤT ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢI Công thức hiệu suất: %H =

Lượng chất phản ứng theo lí thuyết Lượng chất thực tế

x100%

Chú ý: Nếu 1 quá trình gồm nhiều phản ứng, mỗi phản ứng có 1 hiệu suất riêng thì hiệu suất chung của cả quá trình bằng tích hiệu suất của các giai đoạn. %H1

A→

%H2

B→

C

Thì hiệu suất chung là H=H1 x H2. ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ hiểu): Cần bao nhiêu tấn quặng pirit sắt chứa 35,6% FeS2 để sản xuất 700 tấn H2SO4 70%, biết rằng hao hụt trong quá trình sản xuất là 40%.

A. 1404,5 tấn.

B. 2106,7 tấn.

C. 1053,4 tấn.

D. 4212,5 tấn.

Câu 1: Đáp án B. Khối lượng H2SO4 cần sản xuất: mH2SO4 =

700.70 100

= 490 tấn

FeS2 → 2SO2 → 2SO3 → 2H2SO4 120 tấn 196 tấn 300 tấn ← 490 tấn Khối lượng quặng pirit cần dùng theo lí thuyết là: mpirit (LT) =

300.100

= 842,7 tấn

35,6 842,7.100

Khối lượng quặng pirit cần dùng theo thực tế là: mquặng cần dùng =

40

= 2106,7 tấn.

Câu 2 (Vận dụng bậc thấp): Người ta điều chế H2SO4 theo từng giai đoạn ở sơ đồ sau: 90%

FeS2 →

75%

SO2 →

98%

SO3 →

H2SO4

Để điều chế 100 tấn dung dịch H2SO4 49% người ta dùng bao nhiêu tấn quặng pirit sắt có 80% là FeS2?

A. 45,35 tấn.

B. 37,5 tấn.

C. 56,69 tấn.

D. 27,78 tấn.

96

Câu 2: Đáp án C. Hiệu suất toàn phần của cả quá trình là: H% = 90%.75%.98%=66,15% Khối lượng H2SO4 cần sản xuất: mH2SO4 =

100.49 100

= 49 tấn

Ta có thể tóm tắt sơ đồ như sau: 66,15%

FeS2 →

2H2SO4

120 tấn

196 tấn

30 tấn

←

49 tấn

Khối lượng quặng pirit cần dùng theo thực tế là: mpirit (LT) =

30.100 80

Khối lượng quặng pirit cần dùng theo thực tế là: mquặng cần dùng =

= 37,5 tấn

37,5.100 66,15

= 56,69 tấn.

2.4.5.9. DẠNG 9: BÀI TẬP VỀ OLEUM ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ hiểu): Khi cho H2SO4 hấp thụ SO3 người ta thu được một oleum chứa 71% SO3 về khối lượng. Công thức oleum cần tìm là công thức nào sau đây?

A. H2SO4.SO3.

B. H2SO4.2SO3.

C. H2SO4.3SO3.

D. H2SO4.4SO3.

Câu 1: Đáp án C. Đặt công thức của oleum là H2SO4.nSO3 Theo đề ta có: %SO3 =

80n 98+80n

= 0,71

Giải ra được n=3 Vậy công thức của oleum là H2SO4.3SO3.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho 0,1 mol H2SO4.3SO3 vào nước, thu được dung dịch A. Cho dung dịch A tác dụng với BaCl2 dư. Tính khối lượng kết tủa tạo thành.

A. 23,3g.

B. 93,2g.

Câu 2: Đáp án B. H2SO4.3SO3 + 3H2O → 4H2SO4 0,1 (mol) → 0,4 (mol) H2SO4 + BaCl2 → BaSO4 + 2HCl 0,4 (mol) → 0,4 (mol)

C. 46,6g.

D. 69,9g.

mBaSO4 = 0,4.233=93,2 (g).

Câu 3 (Mức độ hiểu): Cho 67,6g H2SO4.3SO3 vào 400g nước. Nồng độ phần trăm của dung dịch H2SO4 tạo thành là A. 47,5%.

B. 25,4%.

Câu 3: Đáp án D.

C. 19,6%.

nH2SO4.3SO3 = 67,6:338=0,2 (mol) H2SO4.3SO3 + 3H2O → 4H2SO4 97

D. 16,77%.

0,2 (mol)

→

0,8 (mol)

mH2SO4 =0,8.98=78,4 (g); mdd = 400+67,6= 467,6 (g) C% (H2SO4) =

78,4.100% 467,6

= 16,77%.

2.4.5.10. DẠNG 10: XÁC ĐỊNH CÔNG THỨC CỦA CHẤT ❖ MỘT SỐ BÀI TẬP CÓ HƯỚNG DẪN VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 (Mức độ hiểu): Hoà tan 2,52 gam một kim loại hóa trị II bằng dung dịch H2SO4 loãng dư, cô cạn dung dịch thu được 6,84 gam muối khan. Kim loại đó là A. Mg. B. Al. Câu 1: Đáp án C. Gọi kim loại cần tìm là M

C. Fe.

D. Zn.

M + H2SO4 → MSO4 + H2 M M+96 2,52

6,84

Ta có phương trình:

M 2,52

=

M+96 6,84

Giải ra M=56 (Fe) Vậy kim loại cần tìm là Fe. Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho 5,4g kim loại R tan hoàn toàn trong H2SO4 đặc nóng, phản ứng kết thúc thu được 6,72 lít SO2 sản phẩm khử duy nhất ở đktc. Kim loại R là A. Mg. B. Al. C. Fe. D. Zn. Câu 2: Đáp án B. M − ne → M n+ a an +6

+4

S + 2e → S 0,6 ← 0,3 (mol) Theo định luật bảo toàn electron: an = 0,6 (mol) Lại có: aM=5,4 Suy ra:

M n

=

5,4 0,6

=9

Chọn n=3, M =27 (Al) Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Hòa tan 2,4 gam Mg bằng dung dịch H2SO4 đặc nóng dư thu được 2,24 lít khí X. Xác định X? A. H2S. B. SO2.

C. SO3.

D. H2.

Câu 3: Đáp án B. nMg =

2,4 24

= 0,1(mol), nSO2 =

2,24 22,4

= 0,1(mol)

98

Mg → Mg 2+ + 2e 0,1 (mol) →

0,2 (mol)

+6

+(6-n)

S + ne →

S

0,2 0,1 Suy ra n=2. Từ đó suy ra khí X là SO2.

99

KẾT LUẬN Sau một thời gian tiến hành nghiên cứu đề tài: “Xây dựng hệ thống bài tập chương Nhóm oxi – chương trình hóa học 10 nâng cao để phát triển năng lực cho HS”, tôi đã giải quyết những vấn đề sau: 1. Nghiên cứu cơ sở lí luận của đề tài.

2. Xây dựng hệ thống lí thuyết theo từng bài trong chương.

3. Xây dựng hệ thống bài tập theo từng bài học.

4. Lựa chọn và xây dựng hệ thống bài tập đa dạng, phong phú, có xen kẽ các bài tập liên quan đến thực tiễn, vận dụng kiến thức hóa học vào đời sống thực tiễn.

5. Phân tích và hướng dẫn giải một số bài tập điển hình.

Trong bài khóa luận, em đã biên soạn, chế tác tổng cộng 221 câu trắc nghiệm khách quan về lí thuyết, được chia theo từng bài học trong chương. Trong đó có 115 câu là có hướng dẫn giải và phân tích đáp án nhiễu. Còn 106 câu trắc nghiệm còn lại để HS tự luyện, có kèm đáp án. Trong khi tìm hiểu, nghiên cứu, biên soạn các câu hỏi có tính chất định tính này em đã xen lẫn nhiều câu hỏi hay, liên quan đến thực tiễn, môi trường và thí nghiệm thực hành. Điều này sẽ góp phần phát triển năng lực cho HS. Về phần bài tập, em cũng đã phân dạng bài tập theo nhiều dạng cho mỗi bài học với tổng cộng là 180 câu trắc nghiệm khách quan. Trong đó có 77 câu phân tích và hướng dẫn giải. Các dạng bài tập được chia như sau: Bài 41: Oxi được phân ra làm 4 dạng: Dạng 1: Dạng bài tập về tính chất của oxi Dạng 2: Bài tập về điều chế oxi Dạng 3: Bài tập về bảo toàn electron Dạng 4: Xác định công thức oxit Bài 42: Ozon và hiđro peoxit được phân ra làm 4 dạng: Dạng 1: Bài tập về phân hủy O2 và O3 Dạng 2: Bài tập về tỉ khối O2 và O3 Dạng 3: Bài tập về tính chất hóa học của O3 Dạng 4: Bài tập về tính chất chất hóa học của H2O2 Bài 43: Lưu huỳnh có 1 dạng: Dạng 1: Bài tập về tính chất của lưu huỳnh Bài 44: Hiđro sunfua được phân ra làm 3 dạng: Dạng 1: Bài tập về tính chất của H2S 100

Dạng 2: Bài tập về muối sunfua Dạng 3: Bài tập về muối sunfua tác dụng với kiềm, kiềm thổ Bài 45: Hợp chất có oxi của lưu huỳnh được phân ra làm 10 dạng: Dạng 1: Bài tập về SO2 tác dụng với kiềm, kiềm thổ Dạng 2: Bài tập về tính chất của SO2 Dạng 3: Bài tập về SO3 tác dụng với kiềm, kiềm thổ Dạng 4: Bài tập về tính chất hóa học của H2SO4 loãng Dạng 5: Bài tập về tính chất hóa học của H2SO4 đặc Dạng 6: Bài tập về bảo toàn khối lượng Dạng 7: Bài tập pha loãng và trộn 2 dung dịch có nồng độ khác nhau Dạng 8: Bài tập về tính chất hóa học của H2SO4 và hiệu suất Dạng 9: Bài tập về oleum Dạng 10: Xác định kim loại hay công thức của chất.

Trong khi biên soạn chế tác câu hỏi trắc nghiệm, em xen vào những đáp án nhiễu, có tác dụng “lừa” các học sinh không nắm chắc kiến thức hay đọc đề không kĩ. Em cũng đã cho học sinh làm thử các câu trắc nghiệm này để lấy số liệu đáp án nhiễu cụ thể, đồng thời nắm rõ những chỗ HS dễ bị sai, bị “lừa”. Điều này cũng đóng góp ít nhiều vào kĩ năng làm bài tập hóa học, cũng như giúp các em nắm vững kiến thức. Trong phần hướng dẫn em cũng đã phân tích, đáp án nào nhiễu, đáp án nào sai. Để thuận tiện trong việc giảng dạy và học tập của GV và HS, em đã phân dạng bài tập hóa học theo từng bài học cụ thể trong chương.

Các bài tập tự luyện theo từng dạng, bài tập tổng hợp cả chương, em đã để ở phần phụ lục cho các thầy cô tiện tham khảo.

Do thời gian có hạn và kinh nghiệm không nhiều, nên đôi khi không tránh khỏi sai sót. Rất mong sự nhiệt tình giúp đỡ và gớp ý của thầy cô.

Em xin chân thành cảm ơn!

101

102

TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sách giáo khoa Hóa học 10 nâng cao, NXB giáo dục 2011.

2. Hội hóa học Việt Nam, Tài liệu nâng cao và mở rộng kiến thức hóa học PTTH, NXB giáo dục 1999.

3. Lê Quỳnh Trang, Sử dụng bài tập hóa học phần phi kim – Chương trình Hóa học 10 nâng cao nhằm phát triển năng lực vận dụng tri thức vào thực tiễn của HS THPT, Khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học Giáo Dục – Đại học Quốc gia Hà Nội 2016.

4. Lê Văn Dũng, Phát triển năng lực nhận thức và tư duy cho học sinh THPT thông qua bài tập hóa học, Hà Nội 2001.

5. Ngô Ngọc An, Bài tập trắc nghiệm hóa học THPT lớp 10, 11 ôn và luyện thi đại học cao đẳng – NXB giáo dục – 2002.

6. Ngô Ngọc An, Câu hỏi giáo khoa hóa đại cương và vô cơ, NXB giáo dục 2001.

7. Nguyễn Cương – Nguyễn Mạnh Dung – Nguyễn Thị Sửu, Phương pháp dạy học hóa học tập 1, 2 (sách CĐSP) – NXB giáo dục Hà Nội.

8. Nguyễn Duy Ái – Dương Tất Tốn, Bài tập hóa học 10, NXB giáo dục 1998.

9. Trần Thị Phương Thảo, Xây dựng hệ thống bài tập trắc nghiệm khách quan về Hóa học có nội dung gắn với thực tiễn, Luận văn thạc sĩ, Trường ĐHSP thành phố Hồ Chí Minh 2008.

10. Trương Đinh Huy, Xây dựng và sử dụng hệ thống BTHH phần hóa phi kim lớp 10 THPT theo hướng dạy học tích cực, luận văn thạc sĩ Trường ĐHSP Thành phố Hồ Chí Minh 2011.

103

PHỤ LỤC 1. BÀI TẬP LUYỆN TẬP THEO TỪNG DẠNG CỦA MỖI BÀI HỌC Bài 41: Oxi ❖ Dạng 1: Dạng bài tập về tính chất của oxi Câu 1 (Mức độ biết): Đốt cháy 16 gam than (100% là C) thì cần tối thiểu bao nhiêu lít không khí?

A. 29,9 lít. Đáp án C.

B. 14,9 lít.

C. 74,7 lít.

D. 149,3 lít.

Câu 2 (Mức độ biết): Thể tích không khí cần để oxi hoá hoàn toàn 20 lít khí NO thành NO2 là A. 50 lít.

B. 60 lít.

C. 30 lít.

D. 70 lít. Đáp án A. Câu 3 (Mức độ hiểu): Đốt khí metan với lượng oxi vừa đủ thu được 5,4 gam nước. Thể tích O2 đã dùng là A. 3,36 lít.

B. 2,24 lít.

C. 4,48 lít.

D. 6,72 lít. Đáp án D. Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Oxi hoá hoàn toàn m gam hỗn hợp cùng số mol Cu và Al thu được 13,1 gam hỗn hợp oxit. Giá trị của m là A. 7,4 gam.

B. 8,7 gam.

C. 9,1 gam.

D. 10 gam. Đáp án C. Câu 5 (Vận dụng bậc thấp): Trộn 10 lít NO với 4 lít O2 thu được 10,4 lít khí đo ở cùng điều kiện. Tính hiệu suất của phản ứng?

A. 72%.

B. 90%.

C. 36%.

D. 80%. Đáp án B. ❖ Dạng 2: Bài tập về điều chế oxi Câu 1 (Mức độ biết): Khi nhiệt phân 24,5 gam KClO3 theo phương trình phản ứng: 2KClO3 → 2KCl + 3O2. Thể tích khí oxi thu được (đktc) là A. 4,48 lít.

B. 6,72 lít.

C. 2,24 lít.

D. 8,96 lít. Đáp án B. Câu 2 (Mức độ biết): Để thu được 6,72 lít khí O2 (đktc), cần phải nhiệt phân hoàn toàn bao nhiêu gam tinh thể KClO3 khi có xúc tác MnO2?

A. 21,25 gam.

B. 49 gam.

C. 12,25 gam.

D. 24,5 gam. Đáp án D. Câu 3 (Mức độ hiểu): Thêm 3 gam mangan đioxit vào 197g hỗn hợp gồm KCl và KClO3. Phản ứng hoàn toàn thu được chất rắn nặng 152g. Tính % khối lượng của KCl trong hỗn hợp là

A. 37,82%. Đáp án A.

B. 62,18%.

C. 48,90%.

D. 51,1%.

Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Khi nung kali clorat một phần phân huỷ thành oxi, một phần khác phân huỷ thành KClO4 và KCl. Nếu đem nung hoàn toàn 44,1g KClO3 thì thu được 6,72 lít khí oxi. Khối lượng KCl trong bã rắn thu được sau phản ứng là A. 14,9g.

B. 2,98g.

C. 17,88g.

D. 16,62g. Đáp án C. ❖ Dạng 3: Bài tập về bảo toàn electron Câu 1 (Mức độ biết): Cho 5,6g Fe ngoài không khí, sau 1 thời gian, đem cân lại thì thấy khối lượng tăng lên 3,6g. Khối lượng O2 đã oxi hóa Fe là A. 5,6g.

B. 3,6g.

C. 2g.

D. 9,2g. Đáp án B. Câu 2 (Mức độ hiểu): Để 7g phôi sắt ngoài không khí, sau một thời gian cân lại thấy phôi sắt nặng 9,4g. Thể tích oxi đã phản ứng là A. 1,68 lít.

B. 3,36 lít.

C. 6,72 lít.

D. 2,24 lít. Đáp án A. Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Để m gam Fe ngoài không khí, sau một thời gian được 7,2 gam hỗn hợp X gồm FeO, Fe2O3, Fe3O4 và Fe. Hòa tan hết X vào dung dịch H2SO4 đặc thu được 2,24 lít khí SO2 (đktc). Tính m.

A. 2,8g.

B. 5g.

C. 6,16g.

D. 5,6g. Đáp án C. Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Để m gam bột sắt ngoài không khí, sau một thời gian biến thành hỗn hợp M có khối lượng 12 gam gồm: Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3. Hoà tan hoàn toàn M vào dung dịch H2SO4 đặc thu được 3,36 lít SO2 duy nhất (đkc). Tính m.

A. 4,8g.

B. 9,6g.

C. 5,6g.

D. 7,2g. Đáp án D. ❖ Dạng 4: Xác định công thức oxit Câu 1 (Mức độ hiểu): Xác định công thức của oxit sắt, biết Fe chiếm 72,41% về khối lượng.

A. FeO. B. Fe2O3.

C. Fe3O4.

D. Fe3O2. Đáp án C. Câu 2 (Mức độ hiểu): Xác định công thức của oxit sắt, biết oxi chiếm 22,22% về khối lượng.

A. FeO. B. Fe2O3.

C. Fe3O4.

D. Fe3O2. Đáp án A.

Câu 3 (Mức độ hiểu): Xác định công thức của 1 kim loại M2Oy. Biết oxi chiếm 20% về khối lượng.

A. ZnO. Đáp án D.

B. Fe2O3.

C. CrO3.

D. CuO.

Bài 42: Ozon và hiđro peoxit ❖ Dạng 1: Bài tập về phân hủy O2 và O3 Câu 1 (Mức độ hiểu): Có 25ml hỗn hợp gồm O2 và O3. Sau 1 thời gian thấy thể tích tăng 2ml. Thể tích O3 đã phân hủy là A. 2ml.

B. 1ml.

C. 4ml.

D. 3ml.

Đáp án C. Câu 2 (Mức độ hiểu): Có một bình 20 lít, chứa Oxi. Sau 1 thời gian, thấy thể tích khí giảm 0,75 lít. Thể tích oxi đã phân hủy thành O3 là A. 2,25 lít.

B. 1,5 lít.

C. 1 lít.

D. 0,25 lít. Đáp án: A. Câu 3 (Mức độ hiểu): Sau khi ozon hóa một thể tích oxi thấy thể tích giảm đi 40ml.

Tính thể tích ozon tạo thành đo ở cùng điều kiện?

A. 13,3ml.

B. 20ml.

C. 80ml.

D. 120ml. Đáp án D. Câu 4 (Mức độ hiểu): Cho 20 lít hỗn hợp khí oxi và ozon, sau một thời gian ozon bị phân hủy thì thể tích khí tăng lên so với ban đầu là 4 lít, thể tích của ozon phản ứng là A. 1,33 lít.

B. 2 lít.

C. 8 lít.

D. 12 lít.

Đáp án C. Câu 5 (Vận dụng bậc thấp): Một bình đựng 6,72 lít oxi. Người ta dùng tia lửa điện để ozon hóa, sản phẩm thu được cho qua dung dịch KI 0,2M thì thấy tác dụng vừa đủ với 200ml dung dịch. Hiệu suất của quá trình ozon hóa là A. 10%.

B. 26,7%.

C. 13,3%.

D. 6,7%. Đáp án A. ❖ Dạng 2: Bài tập về tỉ khối O2 và O3 Câu 1 (Mức độ hiểu): Hỗn hợp O2 và O3 có tỉ khối với hiđro là 20. Phần trăm thể tích oxi trong hỗn hợp là A. 50%.

B. 75%.

C. 60%.

D. 25%. Đáp án A. Câu 2 (Mức độ hiểu): Có 200ml hỗn hợp O2 và O3 có tỉ khối với He là 9. Thể tích ozon trong hỗn hợp là A. 150ml.

B. 50ml.

C. 100ml.

D. 125ml.

Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Phóng điện qua O2 được hỗn hợp khí O2, O3 có M = 33 gam. Hiệu suất phản ứng là A. 7,09%. Đáp án B.

B. 9,09%.

C. 11,09%.

D.13,09%.

Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Hỗn hợp A gồm có O2 và O3, tỉ khối của A đối với H2 là 19,2. Một mol hỗn hợp A có thể đốt cháy hoàn toàn bao nhiêu mol khí CO? A. 2,6 mol.

B. 4,2 mol.

C. 13 mol.

D. 5,2 mol. Đáp án A. Câu 5 (Vận dụng bậc cao): Hỗn hợp A gồm khí O2 và O3 có tỉ khối so với Heli là 9.

Hỗn hợp B gồm khí H2 và CO có tỉ khối so với hiđro là 6. Tỉ lệ thể tích hỗn hợp A và hỗn hợp B cần dùng là A. 1.

B. 3,5.

C. 9.

D. 2,25. Đáp án C. Câu 6 (Vận dụng bậc cao): Hỗn hợp A chứa O2 và O3 có tỉ khối so với H2 là 22. Sau 1 thời gian, thu được hỗn hợp B có tỉ khối so với Heli là 10. Phần trăm O 3 đã bị phân hủy là A. 4%.

B. 25%.

C. 50%.

D. 8%. Đáp án B. ❖ Dạng 3: Bài tập về tính chất hóa học của O3 Câu 1 (Mức độ hiểu): Tính thể tích khí O3 cần dùng để oxi hóa 5,4g bạc?

A. 1,12 lít.

B. 2,24 lít.

C. 0,56 lít.

D. 4,48 lít.

Đáp án C. Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho 15g bạc vào bình đựng ozon rồi đóng kín nắp. Sau một thời gian, lấy bạc ra cân thì thấy khối lượng đã thành 17,4g. Tính thể tích ozon đã phản ứng.

A. 4,48 lít.

B. 1,12 lít.

C. 6,72 lít.

D. 3,36 lít. Đáp án D. Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Cho 2,24 lít hỗn hợp oxi và ozon qua dung dịch KI 1,5M thì thấy tác dụng vừa đủ với 100ml dung dịch. Tính thể tích oxi có trong hỗn hợp.

A. 0,56 lít.

B. 1,12 lít.

C. 1,68 lít.

D. 2,12 lít. Đáp án A. ❖ Dạng 4: Bài tập về tính chất chất hóa học của H2O2 Câu 1 (Mức độ hiểu): Tính khối lượng dung dịch H2O2 0,03% tác dụng vừa đủ với 18,96g KMnO4 trong môi trường H2SO4?

A. 34kg.

B. 36kg.

C. 17kg.

D. 68kg. Đáp án A.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Khối lượng I2 sinh ra khi cho 163,2g dung dịch H2O2 0,5% tác dụng vừa đủ với dung dịch KI? A. 17,341g. Đáp án B.

B. 6,096g.

C. 3,048g.

D. 12,192g.

Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Cho dung dịch H2O2 0,2% tác dụng với KI dư tạo ra kết tủa A và dung dịch B. Dung dịch B phản ứng vừa đủ với 200ml HCl 0,1M. Khối lượng dung dịch H2O2 đã dùng là A. 360g.

Bài 43: Lưu huỳnh

B. 170g.

C. 340g.

D. 680g.

❖ Dạng 1: Bài tập về tính chất của lưu huỳnh Câu 1 (Mức độ biết): Khối lượng thủy ngân phản ứng vừa đủ với 3,2g S là A. 20,8g.

B. 20,1g.

C. 1,98g.

D. 8g. Đáp án B. Câu 2 (Vận dụng bậc thấp): Cho m gam hỗn hợp Fe và S nung trong trong môi trường kín không có không khí, thu được chất rắn A. Hòa tan chất rắn A vào dung dịch HCl thì thu được 4,48 lít hỗn hợp khí B có tỉ khối là 10. Giá trị của m là A. 11,2.

B. 5,6.

C. 6,4.

D. 12,8. Đáp án D. Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Cho m gam hỗn hợp Fe và S nung trong trong môi trường kín không có không khí, thu được chất rắn A. Hòa tan hoàn toàn chất rắn A vào dung dịch HCl thì thu được 4,48 lít hỗn hợp khí B. Tính lượng Fe đã phản ứng.

A. 11,2g.

B. 5,6g.

C. 22,4g.

D. 2,8g. Đáp án A. Câu 4 (Vận dụng bậc cao): Trộn 5,6 gam bột sắt với 2,4 gam bột lưu huỳnh rồi nung nóng (trong điều kiện không có không khí), thu được hỗn hợp rắn M. Cho M tác dụng với lượng dư dung dịch HCl, giải phóng hỗn hợp khí X và còn lại một phần không tan G. Để đốt cháy hoàn toàn X và G cần vừa đủ V lít khí O2 (đktc). Giá trị của V là A. 2,80.

B. 3,36.

C. 3,08.

D. 4,48. Đáp án A. Bài 44: Hiđro sunfua ❖ Dạng 1: Bài tập về tính chất của H2S Câu 1 (Mức độ biết): Thể tích oxi tối thiểu để đốt cháy hết 4,48 lít H2S là A. 4,48 lít.

B. 2,24 lít.

C. 3,36 lít.

D. 6,72 lít. Đáp án B Câu 2 (Mức độ hiểu): Khối lượng clo tác dụng vừa đủ với 1,12 lít khí H2S là A. 7,1g.

B. 28,4g.

C. 14,5g.

D. 3,35g.

Đáp án C. Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Sục 5,6 lít khí H2S vào V ml dung dịch KMnO4 1M trong môi trường axit thì vừa đủ. Giá trị của V là A. 200.

B. 150.

C. 100.

D. 400.

Đáp án A. ❖ Dạng 2: Bài tập về muối sunfua Câu 1 (Mức độ hiểu): Dẫn V lít khí H2S vào dung dịch Pb(NO3)2 thấy tạo thành 28,68 gam kết tủa. Giá trị của V là A. 2,24.

B. 2,688.

C. 1,344.

D. 5,376.

Đáp án B. Câu 2 (Mức độ hiểu): Nung nóng hỗn hợp Mg và S thu được hỗn hợp A. Cho A vào dung dịch HCl dư thu được 4,48 lít hỗn hợp khí B (đktc). Dẫn khí B vào dung dịch CuCl2 thấy tạo thành m gam kết tủa. Giá trị của m là A. 19,2.

B. 9,6.

C. 6,4.

D. 17,6. Đáp án A. Câu 3 (Mức độ hiểu): Cho hỗn hợp gồm Fe và FeS tác dụng với dung dịch HCl dư, thu được 2,464 lít hỗn hợp khí X(đktc). Cho hỗn hợp khí này qua dung dịch Pb(NO3)2 dư thu 23,9g kết tủa màu đen. Thể tích các khí H2 và H2S trong hỗn hợp khí X là: A. 0,224 lít và 2,24 lít.

B. 0,124 lít và 1,24 lít.

C. 1,24 lít và 0,124 lít.

D. 22,4 lít và 0,224 lít. Đáp án D. Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Cho hỗn hợp gồm Fe và FeS hoà tan vào dung dịch HCl dư thu được V lít hỗn hợp khí (ở đktc). Dẫn hỗn hợp này qua dung dịch Pb(NO3)2 dư thu được 14,34g kết tủa đen và 2,24 lít khí bay ra. V là A. 3,725.

B. 4,48.

C. 7,168.

D. 3,584. Đáp án D. Câu 5 (Vận dụng bậc thấp): Cho hỗn hợp gồm Fe và FeS hoà tan vào dung dịch HCl dư thu được 4,48 lít hỗn hợp khí (ở đktc). Dẫn hỗn hợp này qua dung dịch Pb(NO3)2 dư thu được 23,9g kết tủa đen. Phần trăm số mol FeS là A. 61,1%.

B. 50%.

C. 32%.

D. 75%. Đáp án B. ❖ Dạng 3: Bài tập về muối sunfua tác dụng với kiềm, kiềm thổ Câu 1 (Mức độ biết): Hoà tan hoàn toàn 5,6 lít khí H2S (đktc) vào 100ml dung dịch KOH 3,5M. Muối tạo thành sau phản ứng là: A. K2S. B. KHS. C. K2S và KHS. D. K2SO3 và K2S. Đáp án C.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho 3,36 lít khí H2S tác dụng với 100ml dung dịch NaOH 1M thì tạo ra m gam muối. Giá trị của m là A. 8,4g. Đáp án B.

B. 5,6g.

C. 3,9g.

D. 5,85g.

Câu 3 (Mức độ hiểu): Cho 4,48 lít khí H2S tác dụng với 200ml dung dịch NaOH 0,2M thì tạo ra m gam muối. Giá trị của m là A. 11,2g.

B. 5,6g.

C. 22,4g.

D. 15,6g. Đáp án D. Câu 4 (Mức độ hiểu): Cho V lít khí H2S vào dung dịch KOH 0,5M thì thấy tiêu tốn vừa đủ 300ml dung dịch. Cho Pb(NO3)2 vào dung dịch thu được thì xuất hiện 11,95g kết tủa.

Giá trị của V là A. 22,4 lít.

B. 2,24 lít.

C. 3,36 lít.

D. 33,6 lít. Đáp án B. Câu 5 (Vận dụng bậc thấp): Cho khí sinh ra khi hòa tan 10g FeS trong 16,6ml dung dịch HCl 20% (D = 1,1g/ml) đi vào 500ml dung dịch NaOH 0,1M được dung dịch X. Nồng độ của muối tạo thành trong X là: A. NaHS 0,1M. B. NaHS 0,2M và Na2S 0,1M. C. Na2S 0,25M. D. Chưa đủ dữ kiện để xác định. Đáp án A. Câu 6 (Vận dụng bậc thấp): Đốt cháy 8,8 gam FeS và 12 gam FeS2, khí thu được cho vào V ml dung dịch NaOH 25% (d=1,28g/ml) được một muối trung tính. Tính V. A. 96ml.

B. 75ml.

C. 122,9ml.

D. 125ml. Đáp án B. Bài 45: Hợp chất có oxi của lưu huỳnh ❖ Dạng 1: Bài tập về SO2 tác dụng với kiềm Câu 1 (Mức độ biết): Hoà tan hoàn toàn 5,6 lít khí SO2 (đktc) vào 100ml dung dịch KOH 3,5M. Muối tạo thành sau phản ứng là A. K2SO3.

B. KHSO3.

C. K2SO3 và KHSO3.

D. K2SO3 và K2SO4. Đáp án C. Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho 2,24 lít SO2 hấp thụ hoàn toàn vào 150 ml dung dịch NaOH 0,5M. Sau phản ứng thu được một muối duy nhất. Muối đó là A. NaHSO3.

B. Na2SO4.

C. Na2SO3.

D. NaHSO4. Đáp án A. Câu 3 (Mức độ hiểu): Cho V lít SO2 hấp thụ hoàn toàn vào 200ml dung dịch KOH 1M. Sau phản ứng thu được một muối duy nhất. V có giá trị là

A. 4,48 lít. Đáp án D.

B. 2,24 lít.

C. 1,12 lít.

D. 0,56 lít.

Câu 4 (Mức độ hiểu): Hấp thụ hoàn toàn 6,72 lít khí SO2 (đktc) vào 500 ml dung dịch NaOH 0,9M. Khối lượng muối thu được sau phản ứng là A. 24,5g. Đáp án B.

B. 34,5g.

C. 14,5g.

D. 44,5g.

Câu 5 (Vận dụng bậc thấp): Cho 2,24 lít khí SO2 lội qua 100ml dung dịch NaOH 0,5M và Ba(OH)2 0,2M. Lượng kết tủa sinh ra là: A. Không tạo kết tủa. B. 4,34g.

C. 21,7g.

D. 2,17g.

Đáp án B Câu 6 (Vận dụng bậc thấp): Sục V lít SO2 vào dung dịch Ba(OH)2 0,5M thì xuất hiện 2,17 gam kết tủa. Cho tiếp NaOH dư thì thấy tạo thêm 4,34 gam kết tủa. Giá trị của V là A. 2,24.

B. 6,72.

C. 8,96.

D. 11,2.

Đáp án D ❖ Dạng 2: Bài tập về tính chất của SO2 Câu 1 (Mức độ hiểu): Sục khí SO2 qua dung dịch chứa 32g Br2. Số mol SO2 đã phản ứng là A. 0,1 mol.

B. 0,05 mol.

C. 0,4 mol.

D. 0,2 mol. Đáp án D. Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho 4,48 lít SO2 tác dụng vừa đủ với dung dịch KMnO4 0,1M. Thể tích dung dịch KMnO4 đã dùng là A. 200ml.

B. 800ml.

C. 2000 lít.

D. 400ml. Đáp án B. Câu 3 (Mức độ hiểu): Cho V lít SO2 đi qua dung dịch H2S thì xuất hiện 4,8g kết tủa màu vàng. V là A. 1,12.

B. 2,24.

C. 3,36.

D. 4,48. Đáp án A. Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Hoà tan V lít SO2 trong nước. Cho nước brom vào dung dịch cho đến khi xuất hiện màu nước brom, sau đó cho thêm dung dịch BaCl 2 cho đến dư lọc và làm khô kết tủa thì thu được 1,165 gam chất rắn. V có giá trị là: A. 0,112.

B. 0,224.

C. 0,336.

D. 0,448. Đáp án A. Câu 5 (Vận dụng bậc cao): Hòa tan V lít SO2 trong nước thu được dung dịch X. Cho brom vào dung dịch X cho đến khi xuất hiện màu dung dịch brom, sau đó thêm tiếp dung

dịch BaCl2 cho đến dư, lọc và làm khô kết tủa thu được 34,95 gam chất rắn. Giá trị của V là A. 336. Đáp án C.

B. 33,6.

C. 3,36 lít.

D. 0,336.

❖ Dạng 3: Bài tập về SO3 tác dụng với kiềm Câu 1 (Mức độ hiểu): Cho 2,24 lít khí SO3 vào dung dịch Ca(OH)2 dư. Tính khối lượng kết tủa sinh ra.

A. 10g. Đáp án A.

B. 0g.

C. 23,3g.

D. 5g.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho 3,36 lít khí SO3 tác dụng với 200ml dung dịch NaOH 1M. Khối lượng muối trong dung dịch sau phản ứng là A. 18g.

B. 20,2g.

C. 19,1g.

D. 14,2g. Đáp án C. Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Cho 3,36 lít khí SO3 tác dụng với 200ml dung dịch NaOH 1M. Cho BaCl2 vào dung dịch trên thì xuất hiện m gam kết tủa trắng. Giá trị của m là A. 6,8.

B. 13,6.

C. 12.

D. 24. Đáp án A. ❖ Dạng 4: Bài tập về tính chất hóa học của H2SO4 loãng Câu 1 (Mức độ biết): Hòa tan 6,5 gam Zn trong dung dịch axit H2SO4 loãng dư, sau phản ứng cô cạn dung dịch thì số gam muối khan thu được là A. 20,7 gam.

B. 13,6 gam.

C. 16,1 gam.

D. 27,2 gam.

Đáp án C. Câu 2 (Mức độ biết): Cho 8 gam hỗn hợp Fe và Cu vào dung dịch H2SO4 loãng dư, sinh ra 2,24 lít khí. Phần trăm của Cu trong hỗn hợp là A. 30%.

B. 50%.

C. 70%.

D. 80%. Đáp án A. Câu 3 (Mức độ hiểu): Cho 6,8 gam hỗn hợp X gồm Mg và Fe vào dung dịch H2SO4 loãng thì thu được 3,36 lít khí bay ra (đktc). Số mol H2SO4 đã phản ứng là A. 0,15 mol.

B. 0,3 mol.

C. 0,075 mol.

D. 0,2 mol. Đáp án A. Câu 4 (Mức độ hiểu): Cho 200g dung dịch BaCl2 10,4% tác dụng với 200 ml dung dịch H2SO4 2M thì khối lượng kết tủa sinh ra sau phản ứng sẽ là A. 2,33 gam.

B. 9,32 gam.

C. 23,3 gam. Đáp án C.

D. 93,2 gam.

Câu 5 (Vận dụng bậc thấp): Cho m gam một hỗn hợp Na2CO3 và Na2SO3 tác dụng hết với dung dịch H2SO4 2M dư thì thu được 2,24 lít hỗn hợp khí (đktc) có tỷ khối đối với hiđro là 27. Giá trị của m là A. 1,16 gam.

B. 11,6 gam.

C. 61,1 gam.

D. 6,11 gam.

Đáp án B. ❖ Dạng 5: Bài tập về tính chất hóa học của H2SO4 đặc Câu 1 (Mức độ biết): Cho 2,4 gam Mg tác dụng với H2SO4 đặc sinh ra V lít khí SO2.

Giá trị của V là A. 2,24.

B. 1,12.

C. 3,36.

D. 22,4.

Đáp án A. Câu 3 (Mức độ hiểu): Cho m gam sắt tác dụng với H2SO4 loãng và H2SO4 đặc thì thấy số khí thoát ra chênh lệch 0,56 lít. Giá trị của m là A. 1,4.

B. 2,8.

C. 4,2.

D. 0,7. Đáp án A Câu 4 (Mức độ hiểu): Cho 6 gam hỗn hợp gồm Cu và Fe tác dụng hoàn toàn với dung dịch H2SO4 đặc, nóng dư thu được 2,8 lít khí SO2 đktc. Khối lượng Cu và Fe trong hỗn hợp ban đầu lần lượt là: A. 2,2g và 3,8g.

B. 3,2g và 2,8g.

C. 1,6g và 4,4g.

D. 2,4g và 3,6g. Đáp án B. Câu 5 (Vận dụng bậc cao): Hòa tan m gam Al vào dung dịch H2SO4 đặc nóng thu được 4,48 lít (đktc) hỗn hợp hai khí SO2 và H2S có tỉ lệ thể tích 1:1. Giá trị của m là A. 9 gam B. 27 gam C. 12 gam D. 6 gam. Đáp án A. Câu 6 (Vận dụng bậc cao): Cho 15,2g hỗn hợp CuO, FeO phản ứng hoàn toàn với H2SO4 đặc thu được V lít SO2 sản phẩm khử duy nhất ở đktc. Cho NaOH dư vào dung dịch sau phản ứng thu, lọc kết tủa, nung ngoài không khí tới khối lượng không đổi thu được 16 gam chất rắn. Giá trị của V là A. 1,12.

B. 2,24.

C. 0,56.

D. 1,68. Đáp án A. Câu 7 (Vận dụng bậc cao): Để khử hoàn toàn 3,04g hỗn hợp X gồm FeO, Fe3O4, Fe2O3, cần 0,05 mol H2. Mặt khác hòa tan hoàn toàn 3,04 gam hỗn hợp X trong dung dịch H2SO4 đặc nóng thì thu được thể tích V ml SO2 (đktc)(sản phẩm khử duy nhất). Giá trị V(ml) là: A. 112ml.

B. 224ml.

C. 336ml.

D. 1008ml. Đáp án B. Dạng 6: Bài tập về bảo toàn khối lượng

Câu 1 (Mức độ hiểu): Hòa tan hết 16g Al vào 250g dung dịch H2SO4 thì sau phản ứng dung dịch mới có khối lượng 262g. Lí do giảm khối lượng chính là A. nước trong dung dịch bốc hơi.

B. phản ứng không xảy ra hoàn toàn.

C. lượng H2 sinh ra bay ra khỏi dung dịch.

D. kết tủa được tạo thành. Đáp án C. Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho 300g dung dịch H2SO4 tác dụng với 200g dung dịch NaHCO3 thì sau phản ứng, dung dịch mới có khối lượng là A. < 500g.

B. 500g.

C. > 500g.

D. ≥ 500g.

Đáp án A. Câu 3 (Mức độ hiểu): Cho 12,5 hỗn hợp gồm Mg, Fe, Zn vào dung dịch H2SO4 loãng dư, sinh ra 4,48 lít khí H2 và m gam muối. Giá trị của m là A. 31,9.

B. 32,1.

C. 31,3.

D. 31,7. Đáp án D. Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Hoà tan hoàn toàn 29,7g hai muối cacbonat của kim loại A và B (hoá trị II) vào dung dịch H2SO4 thu được 4,48 lít CO2 (đktc). Khối lượng muối mới tạo thành là A. 48,9g.

B. 45,7g.

C. 36,9g.

D. 33,7g. Đáp án C. Câu 5 (Vận dụng bậc thấp): Cho 6,4g hỗn hợp gồm MgO, CuO, Fe2O3 tác dụng vừa đủ với 200g dung dịch H2SO4 4,9% thì tạo ra m gam muối. Giá trị của m là A. 12,8.

B. 10,4.

C. 16.

D. 14,4. Đáp án D. Câu 6 (Vận dụng bậc cao): Cho 7g hỗn hợp Al, Fe, Mg tác dụng hết với 100g dung dịch H2SO4 tạo ra 23,8 gam muối. Nồng độ C% H2SO4 ban đầu là A. 16%.

B. 17,15%.

C. 18,25%.

D. 20%. Đáp án B. Câu 7 (Vận dụng bậc cao): Cho 14,7g hỗn hợp X gồm Cu, Fe, Mg, Al tác dụng hết với dung dịch H2SO4 đặc nóng thu được m gam muối và 12,32 lít SO2 (đktc). Giá trị của m là A. 70,20.

B. 52,80.

C. 60,24.

D. 67,5. Đáp án D. ❖ Dạng 7: Bài tập pha loãng và trộn 2 dung dịch có nồng độ khác nhau Câu 1 (Mức độ biết): Trộn lẫn m1 gam dung dịch H2SO4 30% với m2 gam dung dịch H2SO4 15% để được 300 gam dung dịch H2SO4 25%. Các giá trị m1 và m2 là:

A. 100 và 200. Đáp án B.

B. 200 và 100.

C. 300 và 100.

D. 150 và 150.

Câu 2 (Mức độ biết): Pha loãng 100g dung dịch 80% thành 500g. Nồng độ của dung dịch H2SO4 sau khi pha loãng là A. 20%.

B. 15%.

C. 16%.

D. 17%. Đáp án C. Câu 3 (Mức độ hiểu): Cần V1 ml dung dịch H2SO4 2,5M và V2 ml dung dịch H2SO4 1M để khi pha trộn chúng với nhau thu được 600ml dung dịch H2SO4 1,5M. Các giá trị V1 và V2 là: A. 200 và 400.

B. 400 và 200.

C. 300 và 300.

D. 150 và 450.

Đáp án A. Câu 4 (Mức độ hiểu): Cần bao nhiêu ml nước để pha loãng 100ml dung dịch H2SO4 2M thành 0,5M? A. 300ml.

B. 150ml.

C. 400ml.

D. 200ml. Đáp án A. Câu 5 (Vận dụng bậc thấp): Làm bay hơi nước 500 ml dung dịch A 20% (d=1,2g/ml) để chỉ còn 300 gam dung dịch. Tính nồng độ phần trăm của dung dịch này.

A. 25%.

B. 40%.

C. 25,5%.

D. 30%. Đáp án B. ❖ Dạng 8: Bài tập về tính chất hóa học của H2SO4 và hiệu suất Câu 1 (Mức độ hiểu): Từ 1,6 tấn quặng có chứa 60% FeS2, người ta có thể sản xuất được khối lượng axit sunfuric là bao nhiêu?

A. 1558kg.

B. 1578kg.

C. 1548kg.

D. 1568kg. Đáp án D. Câu 2 (Mức độ hiểu): Từ 2 tấn quặng pirit sắt chứa 75% FeS2 nguyên chất còn lại là các tạp chất không chứa lưu huỳnh người ta đã điều chế được 2 tấn dung dịch H2SO4 98%. Tính hiệu suất của phản ứng điều chế.

A. 70%.

B. 80%.

C. 90%.

D. 100%. Đáp án B. Câu 3 (Mức độ hiểu): Có một loại quặng pirit chứa 96% FeS2. Nếu mỗi ngày nhà máy sản xuất 100 tấn axit sunfuric 98% thì lượng quặng pirit trên cần dùng là bao nhiêu? Biết hiệu suất điều chế H2SO4 là 90%.

A. 69,44 tấn.

B. 68,44 tấn.

C. 67,44 tấn.

D. 62,5 tấn. Đáp án A. Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Từ 120 kg FeS2 có thể điều chế được tối đa bao nhiêu lít dung dịch H2SO4 98% (d = 1,84 g/ml)?

A. 133,2 lít. Đáp án C.

B. 114,5 lít.

C. 108,7 lít.

D. 184 lít.

Câu 5 (Vận dụng bậc thấp): Người ta điều chế H2SO4 theo từng giai đoạn ở sơ đồ sau: 90%

FeS2 →

75%

SO2 →

100%

SO3 →

H2SO4

Để điều chế 100 tấn dung dịch H2SO4 49% người ta dùng bao nhiêu tấn quặng pirit sắt có 60% là FeS2?

A. 74,07 tấn.

B. 50 tấn.

C. 30 tấn.

D. 44,4 tấn. Đáp án A. ❖ Dạng 9: Bài tập về oleum Câu 1 (Mức độ hiểu): Khi cho H2SO4 hấp thụ SO3 người ta thu được một oleum chứa 37,21% S về khối lượng. Công thức oleum cần tìm là công thức nào sau đây?

A. H2SO4.SO3.

B. H2SO4.2SO3.

C. H2SO4.3SO3.

D. H2SO4.4SO3. Đáp án B. Câu 2 (Mức độ hiểu): Cho 0,05 mol H2SO4.3SO3 vào nước, thu được dung dịch A. Cho dung dịch A tác dụng với BaCl2 dư. Tính khối lượng kết tủa tạo thành.

A. 23,3g.

B. 11,65g.

C. 46,6g.

D. 69,9g. Đáp án C. Câu 3 (Mức độ hiểu): Cho 33,8g H2SO4.3SO3 vào 400g nước. Nồng độ phần trăm của dung dịch H2SO4 tạo thành là A. 8,39%.

B. 18,8%.

C. 9,04%.

D. 16,77%. Đáp án C. Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Hòa tan 6,76 gam oleum H2SO4.nSO3 vào nước ta được 200 ml dung dịch H2SO4. Trung hòa hoàn toàn 10 ml dung dịch này cần vừa đủ 16 ml dung dịch NaOH 0,5M. Công thức chung của oleum là A. H2SO4.SO3 B. H2SO4.2SO3 C. H2SO4.3SO3 D. H2SO4.4SO3 Đáp án C. Câu 5 (Vận dụng bậc thấp): Hoà tan 3,38g oleum X vào nước người ta phải dùng 800ml dd KOH 0,1 M để trung hoà dd X. Công thức phân tử oleum X là công thức nào sau đây: A. H2SO4.SO3 B. H2SO4.2SO3 C. H2SO4.3SO3 D. H2SO4.4SO3. Đáp án C. ❖ Dạng 10: Xác định kim loại hay công thức của chất.

Câu 1 (Mức độ hiểu): Hòa tan 1,44 gam một oxit sắt trong dung dịch H2SO4 đặc nóng dư thu được 0,224 lít SO2. Xác định oxit sắt?

A. FeO. B. Chưa đủ dữ liệu.

C. Fe3O4.

D. Fe2O3. Đáp án A.

Câu 2 (Mức độ hiểu): Hoà tan 4,8 gam một kim loại M hoá trị II vừa đủ tác dụng với 392 gam dung dịch H2SO4 5%. Kim loại M chính là A. Mg. Đáp án A.

B. Al.

C. Fe.

D. Zn.

Câu 3 (Vận dụng bậc thấp): Hoà tan 1,3 gam một kim loại M trong 100 ml dung dịch H2SO4 0,3M. Để trung hoà lượng axit dư cần 200 ml dung dịch NaOH 0,1M. Kim loại đó là A. Mg. Đáp án D.

B. Al.

C. Fe.

D. Zn.

Câu 4 (Vận dụng bậc thấp): Hòa tan 9,6 gam Mg bằng dung dịch H2SO4 đặc nóng dư thu được 2,24 lít khí X. Xác định X? A. H2S. B. SO2.

C. SO3.

D. H2. Đáp án A. 2. BÀI TẬP CẢ CHƯƠNG CÓ ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI 2.1. PHẦN LÍ THUYẾT Câu 1 (Mức độ biết): Trong nhóm oxi, có mấy nguyên tố ở thể khí ở nhiệt độ thường?

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 2 (Mức độ biết): Ion oxi có cấu hình electron là A. 1s2 2s2 2p6.

B. 1s2 2s2 2p4 3s2.

C. 1s2 2s2 2p4.

D. 2 2 6 2 1s 2s 2p 3s .

Câu 3 (Mức độ biết): Ở nhiệt độ nào lưu huỳnh tồn tại dưới dạng phân tử đơn nguyên tử?

A. nhiệtđộ phòng.

B. ≥ 1400°C. C. ≥1700°C. D. ≥ 450°C. Câu 4 (Mức độ biết): X, Y là 2 nguyên tố liên tiếp nhau trong nhóm A. Cấu hình electron ngoài cùng của X là 2p4. Vậy vị trí của X và Y trong bảng hệ thống tuần hoàn là A. X thuộc chu kì 2, nhóm VA; Y thuộc chu kì 3, nhóm VIA B. X thuộc chu kì 2, nhóm VIA; Y thuộc chu kì 3, nhóm VIA. C. X thuộc chu kì 2, nhóm IVA; Y thuộc chu kì 3, nhóm IVA D. X thuộc chu kì 2, nhóm IVA; Y thuộc chu kì 3, nhóm VIA. Câu 5 (Mức độ hiểu): Cho Na kim loại tác dụng với một phi kim tạo muối và phi kim trong hợp chất có số oxi hoá là -2. Phi kim đó là phi kim nào sau đây?

A. Clo. B. Flo. C. Lưu huỳnh.

D. Oxi. Câu 6 (Mức độ hiểu): Sự có mặt của ozon trên thượng tầng khí quyển là rất cần thiết, vì A. ozon là cho trái đất ấm hơn.

B. ozon ngăn cản oxi không cho thoát ra khỏi mặt đất.

C. ozon hấp thụ tia cực tím.

D. ozon hấp thụ tia đến từ ngoài không gian để tạo freon.

Câu 7 (Mức độ hiểu): Để nhận biết O2 và O3 ta KHÔNG thể dùng chất nào sau đây?

A. Hg. B. KI và hồ tinh bột. C. Au. D. Ag. Câu 8 (Mức độ hiểu): Khí H2S là khí rất độc, để thu khí H2S thoát ra khi làm thí nghiệm, người ta dùng

A. dung dịch HCl. B. dung dịch NaCl. C. dung dịch NaOH. D. nước cất.

Câu 9 (Mức độ hiểu): Cho FeCO3 tác dụng với H2SO4 đặc nóng, sản phẩm khí thu được gồm có: A. CO2 và SO2.

B. H2S và CO2.

C. SO3 và CO3.

D. CO2.

Câu 10 (Mức độ hiểu): Trong các phản ứng sau đây, hãy chỉ ra phản ứng KHÔNG đúng. t°

A. H2S + 2NaCl → Na2S + 2HCl. B. 2H2S + 3O2 → 2SO2 + 2H2O. C. H2S + Pb(NO3)2 → PbS + 2HNO3.

D. H2S + 4Cl2 + 4H2O → H2SO4 + 8HCl. Câu 11 (Mức độ hiểu): Chọn phương án đúng: A. Oxi phản ứng trực tiếp với tất cả các kim loại.

B. Oxi phản ứng trực tiếp với tất cả các phi kim tạo oxit cao nhất.

C. Trong các phản ứng có oxi tham gia thì oxi thường đóng vai trò là chất khử.

D. Trong các phản ứng có oxi tham gia thì oxi thường đóng vai trò là chất oxi hoá.

Câu 12 (Mức độ hiểu): Nguyên tử nguyên tố X có tổng số electron ở phân lớp p là 10.

Nguyên tố X là A. Ne. B. Cl. C. O. D. S. Câu 13 (Mức độ hiểu): Hiđro peoxit tham gia các phản ứng hóa học: H2O2 + 2KI → I2 + 2KOH (1); H2O2 + Ag2O → 2Ag + H2O + O2 (2).

Nhận xét nào dưới đây đúng?

A. Hiđro peoxit chỉ có tính oxi hóa.

B. Hiđro peoxit chỉ có tính khử.

C. Hiđro peoxit vừa có tính oxi hóa, vừa có tính khử.

D. Hiđro peoxit không có tính oxi hóa, không có tính khử.

Câu 14 (Mức độ hiểu): SO2 có tính oxi hoá khi tác dụng với A. Na2O. B. H2S. C. dung dịch Brom.

D. dung dịch thuốc tím.

Câu 15 (Mức độ hiểu): Trong nhóm oxi theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần thì sự biến đổi tính chất nào sau đây là đúng?

A. Tính oxi hoá tăng dần, tính khử giảm dần.

B. Năng lượng ion hoá thứ nhất tăng dần.

C. Ái lực electron tăng dần.

D. Tính kim loại tăng dần, đồng thời tính phi kim giảm dần.

Câu 16 (Mức độ hiểu): Trường hợp KHÔNG xảy ra phản ứng hóa học là A. 3O2 + 2H2S → 2H2O + 2SO2.

B. FeCl2 + H2S → FeS + 2HCl. C. O3 + 2KI + H2O → 2KOH + I2 + O2.

D. Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O. Câu 17 (Mức độ hiểu): Cho H2O2 vào dung dịch KMnO4 trong môi trường H2SO4, sản phẩm phản ứng là: A. MnSO4 + K2SO4 + H2O. B. MnSO4 + O2 + K2SO4 + H2O. C. MnSO4 + KOH. D. K2SO4 + Mn(OH)3 + H2O. Câu 18 (Mức độ hiểu): Trong các cặp chất sau, cặp chất nào khi phản ứng KHÔNG tạo ra đồng thời SO2 và CO2?

A. FeCO3 và H2SO4 đặc.

B. C và H2SO4 đặc.

C. CO và H2SO4 đặc.

D. S và H2SO4 đặc.

Câu 19 (Vận dụng bậc thấp): Có 4 dung dịch NaOH, HCl, Na2SO4, Na2CO3 bị mất nhãn. Thuốc thử nhận biết là A. BaCl2.

B. quì tím.

C. CuCl2.

D. Mg. Câu 20 (Vận dụng bậc thấp): Hiện tượng gì xảy ra khi dẫn khí H2S vào dung dịch hỗn hợp KMnO4 và H2SO4?

A. Không có hiện tượng gì cả.

B. Dung dịch mất màu tím và vẫn đục có màu vàng do S không tan.

C. Dung dịch vẫn đục do H2S ít tan.

D. Dung dịch mất màu tím do KMnO4 bị khử thành MnSO4 và trong suốt.

Câu 21 (Vận dụng bậc thấp): Hoà tan sắt II sunfua vào dd HCl thu được khí A. Đốt hoàn toàn khí A thu được khí C có mùi hắc. Khí A, C lần lượt là: A. SO2, hơi S. B. H2S, hơi S. C. H2S, SO2.

D. SO2, H2S. Câu 22 (Vận dụng bậc thấp): Nếu khí H2S có lẫn hơi H2O, để loại bỏ hơi nước người ta dẫn hỗn hợp qua A. dung dịch H2SO4 đặc.

B. P2O5.

C. dung dịch KOH đặc.

D. CuSO4 khan.s Câu 23 (Vận dụng bậc cao): Cho phản ứng hoá học sau: HNO3 + H2S → NO + S + H2O. Hệ số cân bằng của phản ứng là: A. 2, 3, 2, 3, 4.

B. 2, 6, 2, 2, 4.

C. 2, 2, 3, 2, 4.

D. 3, 2, 3, 2, 4.

Câu 24 (Vận dụng bậc cao): H2O2 thể hiện là vừa chất oxi hoá, vừa là chất khử trong phản ứng với chất nào dưới đây?

A. dung dịch KMnO4. B. dung dịch H2SO3. C. MnO2.

D. O3. ĐÁP ÁN Câu 1: Đáp án A. Đó là nguyên tố Oxi. Chất nguyên tố còn lại ở thể rắn ở nhiệt độ thường.

Câu 2: Đáp án A. Cấu hình electron của nguyên tử oxi là 1s2 2s2 2p4, nhưng cấu hình electron của ion oxi (O2− ) là 1s2 2s2 2p6. Một số HS đọc đề không kĩ sẽ dễ bị nhầm lẫn.

Câu 3: Đáp án C. Câu 4: Đáp án B. Cấu hình đầy đủ của X là 1s2 2s2 2p4, tổng số electron lớp 2 là 6, suy ra X chu kì 2, nhóm VIA, Y kế tiếp X trong cùng 1 nhóm nên Y chu kì 3, nhóm VIA. Câu 5: Đáp án C. Phi kim có số oxi hóa là -2, suy ra phi kim đó có thể ở nhóm VIA, nên chọn lưu huỳnh.

Còn Flo, Clo sai, vì khi tạo hợp chất với Na, chúng thường mang số oxi hóa -1.

Câu 6: Đáp án C. Câu 7: Đáp án C. Vì cả O2 và O3 đều không tác dụng với Au nên không thể phân biệt 2 chất đó.

Câu 8: Đáp án C. Vì xảy ra phản ứng: NaOH + H2S → NaHS + H2O NaHS + H2S → Na2S + H2O Còn các chất còn lại có hấp thụ H2S vì có nước, nhưng hòa tan ít hơn nhiều so với dung dịch NaOH. Câu 9: Đáp án A. PTHH: 2FeCO3 + 4H2SO4 → Fe2(SO4)3 + SO2 + 2CO2 + 4H2O.

Câu 10: Đáp án A. Phản ứng A không xảy ra.

Câu 11: Đáp án D. Câu A sai vì oxi không phản ứng với Ag, Au, Pt. Câu B sai vì oxi không phản ứng với N2.

Câu C sai. Vì oxi có độ âm điện lớn thứ nhì (sau flo) nên ngoại trừ với flo, oxi đều đóng vai trò là chất oxi hóa khi tham gia phản ứng với 1 chất.

Câu 12: Đáp án D. Tổng số electron p là 10. Lớp 2 có 6 electron p, suy ra lớp 3 có thêm 4 electron p nữa.

Cấu hình electron đầy đủ là 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4. Vậy X là S. Câu 13: Đáp án C. -1

-2

H2O2 + 2KI → I2 + 2KOH (1) Phản ứng (1) chứng minh H2O2 có tính oxi hóa.

-1

0

H2O2 + Ag2O → 2Ag + H2O + O2 (2) Phản ứng (2) chứng minh H2O2 có tính khử.

Vậy H2O2 vừa có tính oxi hóa, vừa có tính khử.

Câu 14: Đáp án B. Câu A sai vì không có sự thay đổi số oxi hóa: Na2O + SO2 → Na2SO3 Câu C, D sai vì khi đó SO2 thể hiện tính khử: Br2 + SO2 + 2H2O → H2SO4 + 2HBr. 2KMnO4 + 5SO2 + 2H2O → K2SO4 + 2MnSO4 + 2H2SO4.

Câu 15: Đáp án D. Câu 16: Đáp án B. Vì FeS tan được trong axit.

Câu 17: Đáp án B. 5H2O2 + 2KMnO4 + 3H2SO4 → 2MnSO4 + 5O2 + K2SO4 + 8H2O. Câu 18: Đáp án D. S + 2H2SO4 đặc → 2H2O + 3SO2 (không có CO2) Các câu A, B, C đúng vì 2FeCO3 + 4H2SO4 đặc → Fe2(SO4)3 + 2CO2 + SO2 + 4H2O C + 2H2SO4 đặc → CO2 + 2SO2 + 2H2O CO + H2SO4 đặc → CO2 + SO2 + H2O. Câu 19: Đáp án B. Dùng quì tím để nhận biết NaOH (quì hóa xanh) và HCl (quì hóa đỏ), sau đó dung HCl để nhận biết 2 chất còn lại thì nhận biết được Na2CO3 theo PTHH: Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + CO2 + H2O. Câu 20: Đáp án B. PTHH: 5H2S + 3H2SO4 + 2KMnO4 → K2SO4 + 2MnSO4 + 5S↓ + 8H2O. Câu 21: Đáp án C. PTHH: FeS + 2HCl → FeCl2 + H2S (A) 2H2S + 3O2 → 2SO2 + 2H2O (A) (C) Câu 22: Đáp án B.

Muốn loại nước phải chọn chất chỉ hút nước, không tác dụng với H2S. Các phương án còn lại đều tác dụng với H2S theo các PTHH sau: Câu A: H2S + H2SO4 → S + H2O (nếu H2SO4 dư có thể oxi hóa H2S lên SO2) Câu C: KOH + H2S → KHS + H2O Câu D: CuSO4 khi có nước sẽ tạo dung dịch CuSO4 và có thể tác dụng với khí H2S: CuSO4 + H2S → CuS + H2SO4.

Câu 23: Đáp án A. Cân bằng theo phương pháp cân bằng electron: +5

N + 3e

-2

→

+3

N

0

S → S + 2e Vậy PTHH là 2HNO3 + 3H2S → 2NO + 3S + 4H2O. Câu 24: Đáp án C. MnO2

2H2O2 → 2H2O + O2 Câu này nhiều HS sẽ bị lừa và rất phân vân vì MnO2 chỉ đóng vai trò là chất xúc tác.

2.2. PHẦN BÀI TẬP Câu 1 (Mức độ hiểu): Đốt cháy 16 gam than (100% là C) thì cần tối đa bao nhiêu lít không khí?

A. 29,9 lít.

B. 14,9 lít.

C. 74,7 lít.

D. 149,3 lít.

Câu 2 (Mức độ biết): Nung 25 gam tinh thể CuSO4.xH2O (màu xanh) tới khối lượng không đổi thu được 16 gam chất rắn màu trắng CuSO4 khan. Giá trị của x là A. 1.

B. 2.

C. 5.

D. 10.

Câu 3 (Mức độ biết): Sau 1 thời gian, người ta thấy thể tích hỗn hợp O2 và O3 tăng lên 8%. Tính phần trăm thể tích O3 trong hỗn hợp ban đầu.

A. 50%.

B. 16%.

C. 24%.

D. 84%.

Câu 4 (Mức độ biết): Nhiệt phân hoàn toàn 3,634 gam KMnO4, thể tích O2 (đktc)thu được là A. 1030,4ml.

B. 257,6ml.

C. 515,2ml.

D. 128,8ml.

Câu 5 (Mức độ biết): Sục 5,6 lít khí H2S vào 200ml KOH 1M thì sinh ra bao nhiêu gam muối?

A. 14,4g.

B. 18g.

C. 11g.

D. 13,75g.

Câu 6 (Mức độ biết): Cho m (g) Zn tác dụng với H2SO4 đặc, nóng thì thấy sinh ra 2,24 lít khí H2S. Giá trị của m là A. 6,5.

B. 13.

C. 3,25.

D. 26.

Câu 7 (Mức độ hiểu): Hòa tan hoàn toàn V lít khí SO2 (đkc) vào nước, cho nước brôm vào dung dịch đến khi brom không còn mất màu thì tiếp tục cho dung dịch BaCl2 vào đến dư, lọc lấy kết tủa cân được 1,165g. Tính V lít khí SO2.

A. 0,112 lít.

B. 0,224 lít.

C. 0,336 lít.

D. 0,448 lít.

Câu 8 (Mức độ hiểu): Cho 1,56g một kim loại tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng tạo ra 4,44g muối sunfat. Kim loại đó là A. Mg. B. Fe. C. Cr. D. Mn. Câu 9 (Mức độ hiểu): Đốt 13 gam bột một kim loại hoá trị II trong oxi dư đến khối lượng không đổi thu được chất rắn X có khối lượng 16,2 gam (hiệu suất phản ứng là 100%). Kim loại đó là A. Fe. B. Cu. C. Zn. D. Ca.

Câu 10 (Mức độ hiểu): Cho 21g hỗn hợp Zn và CuO phản ứng vừa đủ với 600 ml dung dịch H2SO4 loãng 0,5M. Thành phần % khối lượng của Zn là A. 61,9%.

B. 70%.

C. 38,1%.

D. 31%.

Câu 11 (Mức độ hiểu): Hoà tan 0,01 mol oleum H2SO4.3SO3 vào nước được dung dịch X. Thể tích dung dịch NaOH 0,4M để trung hoà dung dịch X là A. 100 ml.

B. 120 ml.

C. 160 ml.

D. 200 ml.

Câu 12 (Mức độ hiểu) Trộn 100 ml dung dịch H2SO4 8% (D=1,14gam/ml) và 100 gam dung dịch BaCl2 5,2%. Nồng độ dung dịch H2SO4 sau khi trộn là A. 3,6%.

B. 3,1%.

C. 4,3% D. 3,2%.

Câu 13 (Mức độ hiểu): Hấp thụ hoàn toàn 12,8g SO2 vào 250ml dung dịch Ba(OH)2 1M. Khối lượng muối tạo thành trong dung dịch sau phản ứng là A. 43,4g.

B. 0g.

C. 74,75g.

D. 37,375g.

Câu 14 (Vận dụng bậc thấp): Hòa tan 16g một oxit sắt trong dung dịch H2SO4 đặc nóng dư thu được 40 gam muối khan. Xác định oxit sắt.

A. FeO. B. Fe2O3.

C. Fe3O4.

D. Fe3O2.

Câu 15 (Vận dụng bậc thấp): Cho 1,44g một kim loại R tan hoàn toàn trong H2SO4 đặc nóng thu được 0,672 lít hỗn hợp SO2, H2S có tỉ khối so với H2 là 27. Kim loại R là A. Cu. B. Fe. C. Zn. D. Mg. Câu 16 (Vận dụng bâc thấp): Chất X tác dụng với H2SO4 đậm đặc nóng vừa đủ giải phóng SO2. Nếu tỉ lệ số mol của H2SO4 và số mol SO2 là 2:1 thì X KHÔNG thể là chất nào trong các chất sau?

A. Cu. B. Ag. C. Al. D. FeO. Câu 17 (Vận dụng bậc thấp): Cho 5,4 gam 1 kim loại, tác dụng đủ với oxi thu được 10,2 gam oxi. Kim loại đó là A. Fe. B. Mg. C. Al. D. Cu. Câu 18 (Vận dụng bậc thấp): Hỗn hợp (X) gồm 2 khí H2S và CO2 có tỉ khối hơi so với hiđro là 19,5. Thể tích dung dịch KOH 1M tối thiểu để hấp thụ hết 4,48 lít hỗn hợp X (đktc) cho trên là A. 300 ml.

B. 100 hay 200 ml.

C. 200 ml.

D. 100 ml.

Câu 19 (Vận dụng bậc thấp): Đốt cháy hoàn toàn a gam Cacbon trong V lít oxi (đktc) thu được hỗn hợp khí A có tỉ khối với Hiđro là 20, dẫn hỗn hợp A vào dung dịch Ca(OH)2 dư thu được 10 gam kết tủa. a và V có giá trị là: A. 1,6 gam; 2,6 lít.

B. 2,4 gam; 4,48 lít.

C. 2,4 gam; 2,24 lít.

D. 1,2 gam; 3,36 lít.

Câu 20 (Vận dụng bậc thấp): Hòa tan hoàn toàn 0,1 mol mỗi chất Fe, FeS, và FeS2 trong dung dịch H2SO4 đặc nóng thu được V lít (đktc) SO2 sản phẩm khử duy nhất. Giá trị của V là A. 30,24 lít.

B. 20,24 lít.

C. 33,26 lít.

D. 44,38 lít.

Câu 21 (Vận dụng bậc cao): Một bình cầu dung tích 2 lít được nạp đầy oxi. Phóng điện để ozon hóa oxi trong bình, sau đó lại nạp thêm oxi cho đầy. Cân bình sau phản ứng thấy tăng 0,84g. Tính % thể tích ozon trong bình sau phản ứng biết các thể tích đo ở đktc?

A. 48%.

B. 83,3%.

C. 24,6%.

D. 58,8%.

Câu 22 (Vận dụng bậc cao): Dẫn V lít SO2 qua 400ml dung dịch Ba(OH)2 xM thì thu được 54,25gam kết tủa. Lọc bỏ kết tủa. Cho tiếp NaOH dư vào thì xuất hiện 32,55g kết tủa nữa. V và x lần lượt là: A. 8,96 và 1.

B. 12,32 và 1,375.

C. 12,32 và 1.

D. 8,96 và 1,375.

Câu 23 (Vận dụng bậc cao): Có một loại quặng pirit sắt chứa 96% FeS2 nguyên chất.

Mỗi ngày người ta cần sản xuất 100 tấn dung dịch H2SO4 98%. Biết hiệu suất của quá trình sản xuất là 90%. Khối lượng quặng pirit sắt đã dùng là A. 69,44 tấn.

B. 68,44 tấn.

C. 67,44 tấn.

D. 70,44 tấn.

Câu 24 (Vận dụng bậc cao): Đun nóng m gam gồm Al và S một thời gian thu được hỗn hợp rắn X. Cho X tác dụng với dung dịch HCl dư thu được 6,72 lít hỗn hợp khí có tỉ khối so với hiđro là 9 và còn lại 0,4g chất rắn không tan. Giá trị của m là A. 10,6.

B. 9,76.

C. 10,2.

D. 7,5. ĐÁP ÁN Câu 1: Đáp án D. nC = 16: 12 = 4/3 (mol) C + O2 → CO2 4/3 → 4/3 (mol) VO2 = 4/3 x 22,4 =29,9 (lít) Vkhông khí = 5.29,9 =149,5 ~ 149,3 lít.

Câu 2: Đáp án C. 16 Ta có: nCuSO4 = nCuSO4.xH2O = = 0,1 (mol) 160 Suy ra MCuSO4.xH2 O = 25: 0,1=250 (g) Nghĩa là 160+18x=250. Giải ra x = 5.

Câu 3: Đáp án B. Ta có, thể tích khí tăng bằng nửa thể tích khí O3 phản ứng nên %O3(pứ) = 2.8=16%.

Câu 4: Đáp án B. 3,634 nKMnO4 = = 0,023 (mol) 158 2KMnO4 → K2MnO4 + MnO2 + O2 0,023 (mol) 0,0115 (mol) VO2 =0,0115.22,4 = 0,2576 lít = 257,6 ml.

Câu 5: Đáp án A. n 0,2.1 T = NaOH = = 0,8 < 1 nH2 S

5,6:22,4

Nên chỉ tạo ra muối axit KHS H2S + KOH → KHS + H2O 0,25 0,2 0,2 → 0,2 Khối lượng muối sinh ra là: 0,2.72 = 14,4 (g).

Câu 6: Đáp án D. 2,24 nSO2 = = 0,1 mol 22,4

+6

-2

S + 8e → S 0,8 ← 0,1 Zn → Zn2+ + 2e 0,4 ← 0,8 (vì e nhường bằng e nhận) mZn = 0,4.65 = 26 g.

Câu 7: Đáp án A. SO2 + Br2 + 2H2O → 2HBr + H2SO4

0,005 ← 0,005 H2SO4 + BaCl2 → BaSO4 + 2HCl 1,165 0,005 ← = 0,005 233 VSO2 = 0,005.22,4=0,112 lít.

Câu 8: Đáp án C 2M + nH2SO4 → M2(SO4)n + nH2 a (mol) 0,5a (mol) Ta có hệ phương trình: Ma = 1,56 (1) 0,5a (2M+96n) = 4,44 Hay Ma + 48an = 4,44 (2) Thế (1) vào (2) tính được an= 0,06 Ma M 1,56 Ta có = = = 26 an

n

0,06

Nếu n=1, M=26 (loại) Nếu n=2, M=52 (Cr) chọn.

Câu 9: Đáp án C. 2M + O2 → 2MO M (g) (M+16) (g) 13 (g) 16,2 (g) M M+16 Ta có phương trình: = . Suy ra M = 65 (Zn).

13

16,2

Câu 10: Đáp án A. Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2 x x (mol) CuO + H2SO4 → CuSO4 + H2O y y (mol) Số mol H2SO4 = 0,6.0,5 = 0,3 (mol) Ta có hệ pt gồm: mhh = mZn + mCuO = 65x + 80y = 21 (1) nH2 SO4 = x + y = 0,3 (2) Giải hệ phương trình, ta được x = 0,2 (mol); y = 0,1 (mol) 0,2.65.100% Phần trăm khối lượng Zn trong hỗn hợp ban đầu là: %Zn = = 61,9%.

21 Câu 11: Đáp án D. H2SO4.3SO3 + 4H2O → 4H2SO4 0,01 (mol) → 0,04 (mol) H2SO4 + 2NaOH → Na2SO4 + H2O 0,04 → 0,08 (mol) 0,08 VNaOH cần dùng = = 0,2 lít.

0,4

Câu 12: Đáp án D. mddH2SO4 = 100.1,14=114 (g) mH2SO4 = 114x8:100=9,12 (g) mBaCl2 = 5,2.100:100=5,2 (g) H2SO4 + BaCl2 → BaSO4 + 2HCl 98g 208g 233g 2,45g ← 5,2g → 5,825g mH2SO4(dư) = 9,12 – 2,45= 6,67(g)

Khối lượng dung dịch sau phản ứng là: 114 + 100 – 5,825= 208,175g 6,67 Nồng độ của H2SO4 sau phản ứng là: C%(H2SO4) = x 100% = 3,2%.

208,175

HS dễ sai vì quên đi có phản ứng hóa học của 2 chất bị trộn, hoặc không trừ đi kết tủa trong dung dịch.

Câu 13: Đáp án B. 12,8 nSO2 = = 0,2 mol; nBa(OH)2 = 0,25.1=0,25 mol T=

64 nSO2

nBa(OH)2

0,2

=

0,25

= 0,8 < 1

Suy ra chỉ tạo ra muối BaSO3 SO2 + Ba(OH)2 → BaSO3 + H2O 0,2 → 0,2 mol → 0,2 mol Vì BaSO3 kết tủa nên trong dung dịch còn Ba(OH)2 dư, không có muối tan trong dung dịch.

Câu 14: Đáp án B. 2FexOy + (6x-2y)H2SO4 → xFe2(SO4)3 + (3x-2y)SO2 + (6x-2y)H2O a (mol) 0,5ax (mol) Ta có: 56ax +16ay = 16 (1) 56ax + 144ax = 40 (2) Từ (2) ax=0,2 (mol). Thế vào (1), suy ra ay=0,3 ax x 0,2 2 = = = ax

y

0,3

3

Vậy công thức oxit là Fe2O3.

Câu 15: Đáp án D. 0,672 nkhí = = 0,03 (mol) 22,4

Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có: nSO2 27.2−34 2 = = nH2 S

64−37.2

1 0,03.2

Suy ra nSO2 = R → Rn+ + ne a an +6

3

= 0,02 (mol), nH2S =

-2

0,03.1

+6

3

= 0,01 (mol)

+4

S + 8e → S S + 2e → S 0,08← 0,01 0,04← 0,02 Theo định luật bảo toàn electron ta có: an = 0,08 +0,04=0,12 (mol) Lại có: Ma= 1,44(g) Ma M 1,44 Suy ra = = = 12 an

n

0,12

Nếu n = 1 thì M = 12 (loại) Nếu n = 2 thì M = 24 (chọn-Mg).

Câu 16: Đáp án D. Vì các phương án đều là kim loại nên ta viết công thức chung 2R + 2nH2SO4 → R2(SO4)n + nSO2 + nH2O Theo phương trình, với mọi hóa trị, thì số mol H2SO4 đều gấp đôi SO2.

PTHH: Cu + 2H2SO4 → CuSO4 + 2SO2 + 2H2O 2Ag + 2H2SO4 → Ag2SO4 + 2SO2 + 2H2O

2Al + 6H2SO4 → Al2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O Vậy cả 3 kim loại trên đều đúng.

Câu 17: Đáp án C. Gọi kim loại M có hóa trị n.

4M + nO2 → 2M2On 2M (g) (2M+16n) (g) 5,4 (g) 10,2 (g) 2M 2M+16n Ta có phương trình: = 5,4

10,2

Suy ra M=9n n 1 2 M 9 (loại) 18 (loại) Vậy kim loại cần tìm là Al. Câu 18: Đáp án C. n1 H2S (34)

3 27 (chọn - Al)

44-39=5 19,5.2=39

n2 CO2 (44) Ta có:

n1 n2

39-34=5

5

= =1 5

Suy ra nH2S = nCO2 =

4,48 22,4.2

= 0,1 (mol)

H2S + KOH → KHS + 2H2O 0,1→ 0,1 (mol) CO2 + KOH → KHCO3 0,1→ 0,1 (mol) Theo phương trình ta có: nKOH = 0,2 mol.

Suy ra: VKOH = 0,2:1=0,2 lít =200ml.

Câu 19: Đáp án A. C + O2 → CO2 0,1(mol) ← 0,1 (mol) 2C + O2 → 2CO x x CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 0,1 (mol) ← 0,1 (mol) 44.0,1+28.x Ta có: = 20x2 0,1+x

Suy ra x= 1/30 (mol) a= (0,1+1/30).12 = 1,6 (g) V= (0,1 + 0,5.1/30).22,4 = 2,6 lít.

Câu 20: Đáp án A. Cách 1: Giải thông thường 2Fe + 6H2SO4 → Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O 0,1 (mol) 0,15 (mol) 2FeS + 10H2SO4 → Fe2(SO4)3 + 9SO2 + 10H2O 0,1 (mol) 0,45 (mol) 2FeS2 + 14H2SO4 → Fe2(SO4)3 + 15SO2 + 14H2O

0,1(mol) 0,75 (mol) Tổng số mol SO2 thu được là: 0,15 + 0,45 + 0,75 = 1,35 (mol) VSO2 = 1,35.22,4 = 30,24 lít.

Cách 2: Áp dụng định luật bảo toàn electron Tổng số mol Fe ban đầu là 0,3 mol và tổng số mol S ban đầu cũng là 0,3 mol.

Fe → Fe3+ + 3e 0,3 0,9 (mol) 0

+6

+6

+4

S + 6e → S 0,3 1,8 (mol) Theo định luật bảo toàn ta có electron nhận bằng 0,9+1,8=2,7 mol S + 2e → S 2,7 1,35 (mol) Vậy VSO2 = 1,35.22,4 = 30,24 lít.

Câu 21: Đáp án D. Khối lượng tăng chính là khối lượng oxi được thêm vào. Suy ra thể tích O2 đã được thêm vào là: 0,84:32x22,4=0,588 lít.

0,588 Nghĩa là thể tích bình giảm là 0,588 lít hay giảm x100% = 29,4%.

2 3O2 → 2O3 2x x (lít) 3

2x

x

Thể tích sau khi phóng điện là (2-x) + = 2- = 2 −0,588 = 1,412 3 3 Giải ra được x=1,764 lít.

2.1,764 Thể tích O3 sau phản ứng là = 1,176 lít.

3

Phần trăm O3 có trong bình sau khi phóng điện là: %O3 = Câu 22: Đáp án C. Ba(OH)2 + SO2 → BaSO3 + H2 O 54,25 0,25 ← 0,25 ← = 0,25 (mol) 217 Ba(OH)2 + 2SO2 → Ba(HSO3)2 0,15 ← 0,3 ← 0,15 (mol) Ba(HSO3)2 + 2NaOH → BaSO3 + Na2SO3 + H2O 32,55 0,15 ← = 0,15 (mol) 217 VSO2 = 22,4. (0,25+0,3) = 12,32 lít x=

0,25+0,15 0,4

1,176 2

x 100% = 58,8%.

= 1M.

Câu 23: Đáp án A. FeS2 → 2SO2 → 2SO3 → 2H2SO4 120 tấn 196 tấn 100.98% 60 tấn ← = 98 tấn 100

Khối lượng quặng pirit cần theo lí thuyết là: mquặng (LT) = Khối lượng quặng cần theo thực tế là: mquặng (TT) =

60.100

62,5.100 90

96

= 62,5 tấn

= 69,44 tấn.

Câu 24: Đáp án A. 2Al + 3S → Al2S3 a 1,5a 0,5a Al2S3 + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2S 0,5a 1,5a 2Aldư + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2 b 1,5b 1,5a Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có: = Mà 1,5a+1,5b=

6,72 22,4

1,5b

9.2−2 43−9.2

. Suy ra: a=b

= 0,3 (mol)

Vậy m= mAl2 S3 +mAl dư + mS dư = 0,5.150.0,1+0,1.27+0,4= 10,6g.

3. BÀI TẬP TỔNG HỢP CẢ CHƯƠNG CÓ ĐÁP ÁN 3.1. PHẦN LÍ THUYẾT Câu 1 (Mức độ biết): Trong nhóm oxi, nguyên tố nào là chất bán dẫn?

A. O. B. S. C. Te. D. Se. Câu 2 (Mức độ biết): Hạt vi mô nào sau đây có cấu hình electron giống Ar (Z=18)?

A. O2-.

B. S. C. S2-.

D. A, C đúng.

Câu 3 (Mức độ biết): Chất nào dưới đây góp phần nhiều nhất vào sự tạo thành mưa axit?

A. CO2.

B. SO2.

C. O3.

D. CFC. Câu 4 (Mức độ biết): Ở nhiệt độ 1700°C, công thức phân tử của lưu huỳnh là A. S2 .

B. Sn .

C. S8 .

D. S. Câu 5 (Mức độ biết): Sục khí O3 vào dung dịch KI có nhỏ sẵn vài giọt hồ tinh bột, hiện tượng quan sát được là A. dung dịch có màu vàng nhạt.

B. dung dịch có màu xanh.

C. dung dịch trong suốt.

D. dung dịch có màu nâu.

Câu 6 (Mức độ biết): Nhận xét nào đúng về độ tan của hiđro peoxit?

A. Tan ít trong nước.

B. Tan tương đối trong nước.

C. Không tan trong nước.

D. Tan trong nước theo bất kì tỉ lệ nào.

Câu 7 (Mức độ biết): Các chất nào trong dãy sau đều làm đục dung dịch nước vôi trong?

A. CaO; SO2; CO2.

B. CO2; SO2; SO3.

C. CO; CO2; SO2.

D. SO3; H2S; CO. Câu 8 (Mức độ biết): Ứng dụng nào sau đây KHÔNG phải của S? A. Làm nguyên liệu sản xuất axit sunfuric.

B. Làm chất lưu hóa cao su.

C. Khử chua đất.

D. Điều chế thuốc súng đen.

Câu 9 (Mức độ biết): Chất khí X tan trong nước, làm chuyển màu quỳ tím thành đỏ và có thể được dùng làm chất tẩy màu. Khí X là A. NH3.

B. CO2.

C. SO2.

D. O3.

Câu 10 (Mức độ hiểu): Phản ứng tạo O3 từ O2 cần điều kiện là A. xúc tác Fe. B. nhiệt độ cao.

C. áp suất cao.

D. tia lửa điện hoặc tia cực tím.

Câu 11 (Mức độ hiểu): Bạc tiếp xúc với không khí có H2S bị biến đổi thành Ag2S có màu đen: 4Ag + 2H2S + O2 → 2Ag2S + 2H2O

Câu nào sau đây diễn tả đúng tính chất của các chất phản ứng?

A. Ag là chất khử, H2S là chất oxi hóa.

B. Ag là chất khử, O2 là chất oxi hóa.

C. Ag là châts oxi hóa, H2S là chất khử.

D. Ag là chất oxi hóa, O2 là chất khử.

Câu 12 (Mức độ hiểu): Số oxi hoá của S trong các hợp chất sau: Cu2S, FeS2, NaHSO3, CuFeS2 lần lượt là: A. -4, -2, +6, -2.

B. -4, -1, +4, -1.

C. -2, -1, +6, -1.

D. -2, -1, +4, -2.

Câu 13 (Mức độ hiểu): Phát biểu nào sau đây KHÔNG đúng với H2O2?

A. Phân tử H2O2 có 2 liên kết cộng hóa trị có cực.

B. H2O2 là chất lỏng không màu, không mùi, nhẹ hơn nước.

C. Ít bền, rất dễ bị phân hủy tạo oxi.

D. H2O2 vừa có tính khử, vừa có tính oxi hóa.

Câu 14 (Mức độ hiểu): Phản ứng điều chế O2 trong phòng thí nghiệm là: điện phân

A. 2H2O → 2H2 + O2.

B. 2KMnO4 → K2MnO4 + MnO2 + O2 quang hợp

C. 5nH2O + 6nCO2 → (C6H10O5)n + 6nO2.

D. 2KI + O3 + H2O → I2 + 2KOH + O2.

Câu 15 (Mức độ hiểu): Ở điều kiện thường, để so sánh tính oxi hóa của oxi và ozon ta có thể dùng A. Au. B. Ag. C. S. D. KI. Câu 16 (Mức độ hiểu): Dẫn khí H2S đi qua nước clo, sản phẩm phản ứng thu được là: A. H2SO4 và HClO. B. H2SO4 và HCl. C. SO2 và HClO. D. SO2 và HCl. Câu 17 (Mức độ hiểu): Cho khí H2S lội qua dung dịch CuSO4 thấy có kết tủa màu xám đen xuất hiện, chứng tỏ: A. Có phản ứng oxi hoá – khử xảy ra.

B. Có kết tủa CuS tạo thành, không tan trong axit mạnh.

C. Axit sunfuhiđric mạnh hơn axit sunfuric.

D. H2S có tính khử mạnh.

Câu 18 (Mức độ hiểu): Phản ứng giữa axit sunfuric loãng với chất nào sau đây là phản ứng oxi hóa - khử?

A. FeO. B. Cu(OH)2.

C. Na2S. D. Fe. Câu 19 (Mức độ hiểu): Tính khử của các chất giảm dần theo thứ tự sau: A. SO2 > S > H2S. B. SO2 > H2S > S. C. H2S > SO2 > S. D. H2S>S > SO2.

Câu 20 (Vận dụng bậc thấp): Hệ số của phản ứng: P + H2SO4  H3PO4 + SO2 + H2O lần lượt là: A. 2, 3, 2, 1, 2.

B. 2, 4, 2, 5, 1.

C. 2, 5, 2, 5, 2.

D. 2, 5, 2, 5, 5.

Câu 21 (Vận dụng bậc thấp): So sánh tính khử của H2S và SO2, ta có kết luận nào sau đây?

A. Khả năng khử của H2S mạnh hơn của SO2.

B. Khả năng khử của H2S yếu hơn của SO2.

C. Khả năng khử của H2S bằng của SO2.

D. Không có cơ sở để so sánh.

Câu 22 (Vận dụng bậc thấp): SO2 bị lẫn tạp chất SO3, dùng cách nào dưới đây để thu được SO2 nguyên chất?

A. cho hỗn hợp khí sục từ từ qua dung dịch nước brom.

B. sục hỗn hợp khí qua nước vôi trong dư.

C. sục hỗn hợp khí qua dung dịch BaCl2 loãng dư.

D. sục hỗn hợp khí từ từ qua dung dịch Na2CO3.

Câu 23 (Vận dụng bậc thấp): Nhờ bảo quản bằng nước ozon, mận Bắc Hà – Lao Cai, cam Hà Giang đã được bảo quản tốt hơn, nhờ đó bà con nông dân đã có thu nhập cao hơn. Nguyên nhân nào sau đây làm cho nước ozon có thể bảo quản hoa quả tươi lâu ngày: A. Ozon là một khí độc.

B. Ozon độc và dễ tan trong nước hơn oxi.

C. Ozon có tính chất oxi hoá mạnh, khả năng sát trùng cao và dễ tan trong nước hơn oxi.

D. Ozon có tính tẩy màu.

Câu 24 (Vận dụng bậc thấp): Phản ứng nào không dùng để điều chế khí hiđro sunfua?

A. S + H2 → B. FeS + HCl → C. FeS + HNO3 → D. Na2S + H2SO4 loãng → Câu 25 (Vận dụng bậc thấp): Cho 1 ít bột lưu huỳnh vào ống nghiệm chứa dung dịch HNO3 đặc, hiện tượng là A. lưu huỳnh tan, có khí không màu mùi xốc thoát ra.

B. lưu huỳnh tan, có khí màu nâu, mùi xốc thoát ra.

C. lưu huỳnh không phản ứng.

D. lưu huỳnh nóng chảy và bay hơi có màu vàng.

Câu 26 (Vận dụng bậc thấp): Có 3 bình riêng biệt đựng 3 dung dịch HCl, Ba(NO3)2 và H2SO4. Thuốc thử duy nhất có thể dùng để phân biệt các dung dịch trên là A. dung dịch NaCl. B. dung dịch NaOH. C. dung dịch AgNO3. D. quỳ tím.

Câu 27 (Vận dụng bậc thấp): Để chuyên trở H2SO4 đậm đặc hoặc eloum, người ta dùng bình chứa làm bằng chất liệu bằng A. thép.

B. chất dẻo.

C. thủy tinh.

D. gốm, sứ.

Câu 28 (Vận dụng bậc cao): Cho phản ứng hoá học sau: HNO3 + H2S → NO + S +H2O Hệ số cân bằng của phản ứng là A. 2, 3, 2, 3, 4.

B. 2, 6, 2, 2, 4.

C. 2, 2, 3, 2, 4.

D. 3, 2, 3, 2, 4.

Câu 29 (Vận dụng bậc cao): Cho các chất KI, KNO2, KMnO4 trong H2SO4, Ag, H2SO4.

Có mấy chất tác dụng với O3?

A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Câu 30 (Vận dụng bậc cao): Cho phản ứng: FeS + H2SO4 (đặc, nóng) → Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O Hệ số của phản ứng là: A. 5, 8, 3, 2, 4.

B. 4, 8, 2, 3, 4.

C. 2, 10, 1, 9, 10.

D. cả A, B, C đều sai. ĐÁP ÁN Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 Đáp án D C B D B D B C Câu 9 10 11 12 13 14 15 16 Đáp án C D B D B B B B Câu 17 18 19 20 21 22 23 24 Đáp án B D D C A D C C Câu 25 26 27 28 29 30 Đáp án B D A A B C

3.2. PHẦN BÀI TẬP Câu 1 (Mức độ biết): Thể tích O2 ở điều kiện tiêu chuẩn cần dùng để đốt cháy hoàn toàn 1,2 kg than?

A. 2,24 lít.

B. 22,4 lít.

C. 224 lít.

D. 2240 lít.

Câu 2 (Mức độ biết): Cho 1,3 gam Zn vào dung dịch H2SO4 thì thu được V lít H2. Giá trị của V là A. 0,112.

B. 0,224.

C. 0,448.

D. 0,896.

Câu 3 (Mức độ biết): Cho 0,2 mol FeO tác dụng với H2SO4 đặc nóng. Số mol electron mà Fe đã nhường là A. 0,2.

B. 0,6.

C. 0,1.

D. 0,4.

Câu 4 (Mức độ biết): Từ 1,6 tấn quặng có chứa 60% FeS2, người ta có thể sản xuất được khối lượng axit sunfuric là bao nhiêu?

A. 1558kg.

B. 1578kg.

C. 1548kg.

D. 1568kg.

Câu 5 (Mức độ biết): Tỉ khối hơi của hỗn hợp gồm ozon và oxi đối với hiđro là 22,4.

Xác định % về thể tích O2 trong hỗn hợp.

A. 20%.

B. 80%.

C. 75%.

D. 25% Câu 6 (Mức độ biết): Điều chế oxi trong phòng thí nghiệm từ KMnO4, KClO3, NaNO3, H2O2 (có số mol bằng nhau), lượng oxi thu được nhiều nhất từ A. KMnO4.

B. KClO3.

C. NaNO2.

D. H2O2 Câu 7 (Mức độ biết): Hấp thụ hoàn toàn 2,24 lít SO2 bằng 200ml dung dịch NaOH 1,5M thu được dung dịch A. Dung dịch A chứa: A. Na2SO3, H2O. B. NaHSO3, H2O. C. Na2SO3, H2O, NaHSO3.

D. Na2SO3, H2O, NaOH. Câu 8 (Mức độ hiểu): Dẫn 2,24 lít (đkc) hỗn hợp khí X gồm O2 và O3 đi qua dung dịch KI dư thấy có 12,7 gam chất rắn màu tím đen. Như vậy thành phần phần trăm về thể tích của O3 trong X là A. 50%.

B. 25%.

C. 75%.

D. Không xác định chính xác.

Câu 9 (Mức độ hiểu): Cho sắt kim loại tác dụng với oxi không khí thu được hỗn hợp chất rắn A. Cho A tác dụng với dd H2SO4 loãng dư thu được dung dịch B. Cho dung dịch B tác dụng với dung dịch NaOH dư thu được kết tủa C, nung C trong không khí tới khối lượng không đổi được chất rắn D. D chứa chất nào sau đây: A. FeO, Fe2O3, Fe3O4. B. FeO, Fe2O3.

C. FeO. D.Fe2O3.

Câu 10 (Mức độ hiểu): Cần dùng bao nhiêu ml nước để pha loãng 100 ml dung dịch H2SO4 98% (D = 1,84g/ml) thành dung dịch H2SO4 20%?

A. 533,6.

B. 720,5.

C. 717,6.

D. 650,5.

Câu 11 (Mức độ hiểu): Chất X tác dụng với H2SO4 đậm đặc nóng vừa đủ giải phóng SO2. Nếu tỉ lệ số mol của H2SO4 và số mol SO2 là 2:3 thì X là chất nào trong số các chất sau?

A. S. B. H2S. C. FeS. D. FeS2.

Câu 12 (Mức độ hiểu): Đốt Mg trong không khí rồi đưa vào bình đựng khí lưu huỳnh đioxit, nhận thấy có 2 chất bột được sinh ra: bột A màu trắng và bột B màu vàng. B không tác dụng với dung dịch axit sunfuric loãng nhưng cháy được trong không khí, sinh ra khí C làm mất màu dung dịch kali pemanganat. Các chất A, B, C lần lượt là: A. Mg, S, SO2.

B. MgO, S, SO2.

C. MgO, SO3, H2S. D. MgO, S, H2S.

Câu 13 (Mức độ hiểu): Một hỗn hợp khí O2 và Cl2 có tỷ khối so với hiđro là 22,5. Thành phần % theo thể tích của O2 là: A. 20%.

B. 66,7%.

C. 50%.

D. 33,3%.

Câu 14 (Mức độ hiểu): Chất X tác dụng với H2SO4 đậm đặc nóng vừa đủ giải phóng SO2. Nếu tỉ lệ số mol của H2SO4 và số mol SO2 là 4:1 thì X là chất nào trong số các chất sau?

A. FeO. B. Fe2O3.

C. FeS. D. FeS2.

Câu 15 (Mức độ hiểu): Cho 20 gam hỗn hợp Cu và Al phản ứng với dung dịch H2SO4 dư, thu được 13,44 lít khí (đktc). Thành phần phần trăm theo khối lượng Al và Cu trong hỗn hợp lần lượt là: A. 44%, 66%.

B. 54%, 46%.

C. 50%, 50%.

D. 94%, 16%.

Câu 16 (Mức độ hiểu): Khi nhiệt phân cùng một khối lượng KMnO4, KClO3, KNO3, CaOCl2 với hiệu suất đều là 100%, muối nào tạo ra nhiều oxi nhất?

A. KMnO4.

B. KClO3.

C. KNO3.

D. CaOCl2.

Câu 17 (Mức độ hiểu): Hấp thụ hoàn toàn 1,12 lít khí SO2 vào 150ml dung dịch NaOH 1M. Cô cạn dung dịch thì thu được A. hỗn hợp 2 muối NaHSO3 và Na2SO3.

B. hỗn hợp 2 chất NaOH, Na2SO3.

C. hỗn hợp NaHSO3, Na2SO3 và NaOH dư. D. Các phương án trên đều sai.

Câu 18 (Mức độ hiểu): Hòa tan 32 gam X (Fe, Mg, Al, Zn) bằng dung dịch HCl dư thu được 2,24 lít H2 (đktc). Mặt khác 32 gam X tác dụng với H2SO4 đặc nóng dư thu được 3,36 lít SO2 (đktc). Tính % Fe về khối lượng?

A. 8,75%.

B. 17,5%.

C. 26,25%.

D. 2,92%.

Câu 19 (Mức độ hiểu): Cho 40 lít không khí trộn với 14 lít khí NO (ở đktc). Giả sử phản ứng xảy ra hoàn toàn thì sau phản ứng thu mấy lít hỗn hợp khí đo ở cùng điều kiện trên?

A. 47 lít.

B. 54 lít.

C. 48 lít.

D. 12lít.

Câu 20 (Mức độ hiểu): Hoà tan hoàn toàn 49,6 gam hỗn hợp X gồm Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4 bằng H2SO4 đặc, nóng thu được dung dịch Y và 8,96 lít khí SO2 (đktc). Thành phần phần trăm về khối lượng của oxi trong hỗn hợp X là A. 20,97%.

B. 12,49%.

C. 25,48%.

D. 12,38%.

Câu 21 (Mức độ hiểu): Để xác đinh hàm lượng hiđro peoxit trong 25 g một loại thuốc làm nhạt màu tóc cần 80ml dung dịch KMnO4 0,1M theo sơ đồ sau: H2O2 + KMnO4 + H2SO4 → O2 + K2SO4 + MnSO4 + H2O Hàm lượng của hiđropeoxit trong loại thuốc nói trên là A. 7,2%.

B. 2,72%.

C. 12,3%.

D. 8,6%.

Câu 22 (Mức độ hiểu): Cho 10 gam hỗn hợp gồm Fe và Cu tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng (dư). Sau phản ứng thu được 2,24 lít khí hiđro (ở đktc), dung dịch X và m gam chất rắn không tan. Giá trị của m là A. 4,4 gam.

B. 3,4 gam.

C. 5,6 gam.

D. 6,4 gam.

Câu 23 (Mức độ hiểu): Cho m gam Zn tan vào H2SO4 đặc nóng thì được 6,72 lít hỗn hợp hai khí H2S và SO2 (đktc) có tỉ khối so với H2 là 24,5. Giá trị m là A. 19,5.

B. 97,5.

C. 78.

D. 65.

Câu 24 (Mức độ hiểu): Hòa tan 4,64 gam một oxit sắt trong dung dịch H2SO4 đặc nóng dư thu được 0,224 lít SO2. Xác định oxit sắt?

A. FeO. B. Fe2O3.

C. Fe3O4.

D. Chưa đủ dữ liệu.

Câu 25 (Vận dụng bậc thấp): Hấp thụ V lít khí SO2 vào 250 ml dung dịch NaOH 1M thu được 17,8 gam 2 muối NaHSO3 và Na2SO3. Giá trị của V là A. 5,6 lít.

B. 4,48 lít.

C. 3,36 lít.

D. 10,08 lít.

Câu 26 (Vận dụng bậc thấp): Sau khi làm nổ 40ml hỗn hợp khí hidro và oxi trong khí nhiên kế rồi làm lạnh thì chỉ còn 6,4 ml oxi đo ở cùng điều kiện. Tính % thể tích của mỗi khí trong hỗn hợp ban đầu?

A. Oxi 17,6ml chiếm 44%; Hidro 22,4ml chiếm 56%.

B. Oxi 7,6ml chiếm 54%; Hidro 32,4ml chiếm 46%.

C. Oxi 17ml chiếm 34%; Hidro 23ml chiếm 66%.

D. Oxi 6ml chiếm 44%; Hidro 34ml chiếm 56%.

Câu 27 (Vận dụng bậc thấp): Từ 1,6 tấn quặng pirit sắt chứa 50% FeS2 nguyên chất còn lại là các tạp chất không chứa lưu huỳnh có thể sản xuất được bao nhiêu tấn dung dịch H2SO4 80%. Biết hiệu suất của quá trình sản xuất là 60%.

A. 1,63 tấn.

B. 0,98 tấn.

C. 0,78 tấn.

D. 0,88 tấn.

Câu 28 (Vận dụng bậc thấp): Hoà tan 0,54g kim loại M có hoá trị n không đổi trong 100ml dung dịch H2SO4 0,4M. Để trung hoà lượng H2SO4 dư cần 200ml dung dịch NaOH 0,1M. Vậy hoá trị n và M là: A. n=2, Zn. B. n=2, Mg. C. n=1, K. D. n=3, Al. Câu 29 (Vận dụng bậc thấp): Cho 12,8 gam hỗn hợp A gồm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 tác dụng hoàn toàn với dung dịch H2SO4 đặc nóng thu được 4,48 lít khí SO2 (đktc) và dung dịch X. Tính khối lượng muối có trong X? A. 30,4.

B. 40.

C. 27,36.

D. 36.

Câu 30 (Vận dụng bậc thấp): Cho 31,4g hỗn hợp hai muối NaHSO3 và Na2CO3 vào 400g dung dịch H2SO4 9,8%, đồng thời đun nóng dung dịch thu được hỗn hợp khí A có tỉ khối hơi so với hiđro bằng 28,66 và một dung dịch X. C% các chất tan trong dung dịch là: A. 2,65% và 4,2%.

B.11,28% và 3,36%. C. 9,28% và 1,36%. D. 2,56%và 4,06%.

Câu 31 (Vận dụng bậc thấp): Cho 40g hỗn hợp muối CaCO3, ZnS và NaCl tác dụng với axit HCl dư giải phóng 6,72 lít khí (đktc). Sản phẩm này khi tác dụng với SO2 dư tạo nên 9,6g kết tủa. Khối lượng của NaCl trong hỗn hợp ban đầu là A. 19,4g.

B. 10g.

C. 10,6g.

D. 20g.

Câu 32 (Vận dụng bậc thấp): Đốt cháy hoàn toàn 8,96 lít H2S (đktc) rồi hoà tan tất cả sản phẩm sinh ra vào 80 ml dung dịch NaOH 25% (D = 1,28g/ml). Tính nồng độ phần trăm của các chất trong dung dịch thu được.

A. 19,69%.

B. 23,63% và 13%.

C. 29,53% và 16,25%. D. 32,5%.

Câu 33 (Vận dụng bậc thấp): Hòa tan hoàn toàn hỗn hợp chứa 0,1 mol mỗi chất Fe, FeS, FeS2 bằng H2SO4 đặc nóng dư, thu được V lít SO2 (ở đktc). V là A. 30,24 lít.

B. 60,48 lít.

C. 73,92 lít.

D. 36,96 lít.

Câu 34 (Vận dụng bậc cao): Dẫn 2,24 lít khí SO2 vào 150g dung dịch KOH x% thì thu được dung dịch có nồng độ muối là 5,09%. Giá trị của x là A. 3,73.

B. 4,48.

C. 4,11.

D. 6,72.

Câu 35: (Vận dụng bậc thấp): Đun nóng 6 lít SO2 với 4 lít khí O2 xúc tác V2O5 sau khi phản ứng một thời gian thu được hỗn hợp khí B có thể tích là 9 lít, biết các khí đo cùng điều kiện nhiệt độ áp suất. Tính hiệu suất phản ứng.

A. 12,5%.

B. 25%.

C. 40%.

D. 50%.

Câu 36 (Vận dụng bậc cao): Nung x mol Fe và 0,15 mol Cu trong không khí một thời gian được 31,2 gam hỗn hợp A. Hòa tan hỗn hợp A bằng H2SO4 đặc nóng dư, thu được dung dịch Y và 6,72 lít SO2 (đktc). Giá trị đúng gần nhất của x là A. 0,7.

B. 0,3.

C. 0,45.

D. 0,8.

Câu 37 (Vận dụng bậc cao): Một dung dịch H2SO4 có nồng độ 40% bị pha loãng với 300 gam nước thì hạ nồng độ còn 10%. Khối lượng dung dịch H2SO4 40% đã dùng là A. 50g.

B. 300g.

C. 200g.

D. 100g.

Câu 38 (Vận dụng bậc cao): Đun nóng 10,6g hỗn hợp X gồm Fe, Zn và S một thời gian thu được hỗn hợp rắn Y. Cho Y qua dung dịch HCl dư thu được 4,48 lít khí có tỉ khối so với oxi là 0,5625 và còn lại 0,4g chất rắn không tan. Phần trăm lượng của S trong X là A. 50%.

B. 33,96%.

C. 30,19%.

D. 3,77%.

Câu 39 (Vận dụng bậc cao): Hỗn hợp A gồm khí O2 và O3 có tỉ khối so với Heli là 9.

Hỗn hợp B gồm khí H2 và CO có tỉ khối so với hiđro là 10. Tính thể tích hỗn hợp A cần dùng để phản ứng vừa đủ với 2,24 lít hỗn hợp B. A. 22,4 lít.

B. 50,4 lít.

C. 5,04 lít.

D. 2,24 lít.

Câu 40 (Vận dụng bậc cao): Cho 6,45 gam một hỗn hợp gồm lưu huỳnh và 1 kim loại M (hoá trị II) vào một bình kín không chứa Oxi. Nung bình cho đến khi phản ứng hoàn toàn thu được hỗn hợp B. Cho hỗn hợp B tác dụng với dung dịch HCl dư thu được khí C và 1,6 gam chất rắn D không tan. Cho khí C đi từ từ qua 1 dung dịch Pb(CH3COO)2 có kết tủa cân nặng 11,95g. Xác định kim loại M. A. Zn. B. Cu. C. Mg. D. Fe. ĐÁP ÁN Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 Đáp án D C A D A B C A Câu 9 10 11 12 13 14 15 16 Đáp án D C A A B A B B Câu 17 18 19 20 21 22 23 24 Đáp án D A A A B D B C Câu 25 26 27 28 29 30 31 32 Đáp án C A B D B D C B Câu 33 34 35 36 37 38 39 40 Đáp án A B B B D B C A