XÂY DỰNG CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP PHẦN OXYGEN – SULFUR ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TÌM HIỂU THẾ GIỚI TỰ NHIÊN

XÂY DỰNG CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP TRONG DẠY HỌC

vectorstock.com/28062440

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

XÂY DỰNG CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP PHẦN OXYGEN – SULFUR ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TÌM HIỂU THẾ GIỚI TỰ NHIÊN DƯỚI GÓC ĐỘ HÓA HỌC (VNU - UED) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

CHƯƠNG 2. XÂY DỰNG CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP PHẦN OXYGEN – SULFUR ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TÌM HIỂU THẾ GIỚI TỰ NHIÊN DƯỚI GÓC ĐỘ HÓA HỌC 2.1. Quá trình phát triển nội dung, vị trí, mục tiêu và phương pháp dạy học phần Oxygen – Sulfur Hóa học phổ thông 2.1.1. Quá trình phát triển nội dung kiến thức phần Oxygen – Sulfur 2.1.1.1. Nội dung kiến thức phần Oxygen – Sulfur trong chương trình hóa học trung học cơ sở.

Chương trình hóa học THCS là chương trình mở đầu cho môn Hóa học có nhiệm vụ hình thành các kiến thức, kĩ năng cơ bản quan trọng đầu tiên giúp cho HS nghiên cứu hệ thống kiến thức hóa học trong toàn bộ chương trình hóa học phổ thông.

Về phần Oxygen – Sulfur được đưa vào nghiên cứu ở lớp 8 và 9 THCS. Tuy nhiên chỉ nghiên cứu tính chất của Oxygen, tính chất của axit sunfuric (sulfur acid) loãng, đặc với mức độ kiến thức chưa sâu. Oxygen đã được nghiên cứu khá đầy đủ trong chương 4: Oxi - Không khí - Hóa học 8. Trong chương này đã nghiên cứu về công thức, tính chất vật lý và hóa học, ứng dụng phương pháp điều chế oxi trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp. Tuy nhiên, do chưa hình thành rõ ràng và đầy đủ khái niệm về chất oxi hóa, chất khử nên việc nghiên cứu về tính chất của oxi cũng chưa hoàn thiện.

Axit sunfuric (sulfur acid) được đưa vào nghiên cứu trong phần chương 1 Hóa học 9, bài 3: Tính chất hóa học của axit; bài 4: Một số axit quan trọng. Trong 2 bài này chú trọng đến tính axit của axit sunfuric (sulfur acid) loãng và đưa ra các phản ứng hóa học chứng minh tính axit. Bài học cũng nêu tính chất riêng của axit sunfuric (sulfur acid) đặc, nhưng chỉ dừng lại ở mức giới thiệu, chưa đi sâu nghiên cứu và giải thích tính chất riêng đó.

Lưu huỳnh đioxit (sulfur dioxide) cũng được đưa vào nghiên cứu trong chương 1 Hóa học 9, bài 2: Một số oxit quan trọng. Tuy nhiên, trong phần này HS chỉ biết đến SO2 là một oxit axit và đưa ra những phản ứng minh họa cho tính chất của một oxit axit, chưa nghiên cứu đi sâu về tính khử, oxi hóa của SO2 như trong phần Hóa học phổ thông.

29

2.1.1.2. Nội dung kiến thức phần Oxygen – Sulfur trong chương trình hóa học trung học phổ thông Phần Oxygen - Sulfur Hóa học phổ thông có nhiệm vụ PT những kiến thức hóa học vô cơ ở cấp THCS và lớp 10 THPT trên cơ sở các lí thuyết chủ đạo của chương trình. Nội dung kiến thức phần Oxygen - Sulfur Hóa học phổ thông gồm những bài sau: Bài 29: Oxi - Ozon Bài 30: Lưu huỳnh Bài 31: Bài thực hành số 4: Tính chất của oxygen, lưu huỳnh.

Bài 32: Hidro sunfua- Lưu huỳnh đioxit. Lưu huỳnh trioxit.

Bài 33: Axit sunfuric- Muối sunfat.

Bài 34: Luyện tập: Oxi và lưu huỳnh.

Bài 35: Bài thực hành số 5: Tính chất của các hợp chất của lưu huỳnh.

Nội dung phần Oxygen - Sulfur đã truyền tải khá đầy đủ về: vị trí, tính chất vật lí, tính chất hóa học, trạng thái tự nhiên, điều chế và ứng dụng, bài tập có liên quan tuy nhiên vẫn còn ít các nội dung có liên quan đến thực tế.

2.1.2. Vị trí phần Oxygen – Sulfur Hóa học phổ thông Phần Oxygen – Sulfur ở gần cuối học kì 2 lớp 10, sau khi HS đã được học các lí thuyết đại cương chủ đạo: nguyên tử, bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và định luật tuần hoàn, liên kết hóa học, phản ứng oxi hóa khử. Trước đó trong chương trình hóa học THCS, HS cũng đã được học sơ lược về các nguyên tố phi kim nói chung và nguyên tố oxygen, sulfur nói riêng. Nhưng do trình độ nhận thức của các em còn thấp nên các bài dạy mang tính chất giới thiệu mà không đi sâu vào giải thích bản chất vấn đề.

Như vậy, phần Oxygen – Sulfur Hóa học phổ thông cho phép HS có thể nghiên cứu một cách đầy đủ, thuận lợi các kiến thức liên quan trên cơ sở nền tảng của các kiến thức cũ đã được trang bị ở các chương trước và lớp dưới. Đồng thời cũng giúp HS hoàn thiện dần kiến thức về phi kim, là điều kiện cần thiết để có thể học tốt phần hóa học vô cơ ở các chương tiếp sau đó.

2.1.3. Mục tiêu dạy học phần Oxygen – Sulfur Hóa học phổ thông 2.1.3.1. Kiến thức

30

- HS nêu được: vị trí, cấu hình electron ngoài cùng của oxygen, lưu huỳnh.

- HS trình bày được tính chất hóa học của Oxygen, sulfur, ozon, các hợp chất quan trọng của Oxygen, sulfur: SO2, H2S, SO3, H2SO4, muối sunfat…

- HS trình bày được: trạng thái tự nhiên, tính chất vật lí, ứng dụng của Oxygen, sulfur, ozon, các hợp chất quan trọng Oxygen, sulfur: SO2, H2S, SO3, H2SO4, muối sunfat…

- HS trình bày được phương pháp điều chế trong PTN và trong CN của Oxygen, sulfur, ozon, các hợp chất quan trọng của Oxygen, sulfur như: SO2, H2S, SO3, H2SO4, muối sunfat…

- HS giải thích được sự liên quan giữa cấu tạo nguyên tử của Oxygen và sulfur với tính chất hóa học của các đơn chất và hợp chất của chúng.

2.1.3.2. Kĩ năng - Từ công thức cấu tạo của các hợp chất quan trọng của oxygen, sulfur như: SO2, H2S, SO3, H2SO4, muối sunfat… HS dự đoán được tính chất hóa học của các hợp chất trên.

- HS kiểm tra và kết luận được các dự đoán trên.

- Quan sát thí nghiệm, hình ảnh,… rút ra được tính chất về nhận xét, điều chế của oxygen, lưu huỳnh, ozon, các hợp chất quan trọng của oxygen và sulfur như: SO2, H2S, SO3, H2SO4, muối sunfat….

- Xác được chất oxi hóa, chất khử, viết và cân bằng các phương trình hoá học minh hoạ tính chất hóa học và điều chế của oxygen, sulfur, ozon, các hợp chất quan trọng của oxygen, sulfur như: SO2, H2S, SO3, H2SO4, muối sunfat…

- HS giải được các bài tập, các hiện tượng trong cuộc sống có liên quan đến oxygen, sulfur, ozon, các hợp chất quan trọng của oxygen và sulfur như: SO2, H2S, SO3, H2SO4, muối sunfat…

2.1.3.3. Thái độ - Say mê, hứng thú, tự chủ trong học tập; trung thực; yêu khoa học.

- Nhận thức được vai trò quan trọng của oxygen, sulfur, ozon, các hợp chất quan trọng của oxygen, sulfur như: SO2, H2S, SO3, H2SO4, muối sunfat…, có ý thức vận dụng kiến thức đã học về các chất và hợp chất vào thực tiễn cuộc sống.

- Có thái độ học tập nghiêm túc, tích cực, yêu thích tìm hiểu những kiến thức mới.

31

- Có ý thức tự giác và tuyên truyền mọi người cùng thực hiện việc bảo vệ môi trường, sử dụng hóa chất đúng mục đích, an toàn.

2.1.3.4. Định hướng các năng lực hình thành và phát triển.

- NL giải quyết vấn đề, NL tư duy, NL hợp tác (trong hoạt động nhóm).

- NL THTGTN dưới góc độ hóa học: Làm thí nghiệm, quan sát hiện tượng, giải thích các hiện tượng xảy ra khi tiến hành thí nghiệm về oxygen, sulfur, ozon, các hợp chất quan trọng của oxygen, sulfur như: SO2, H2S, SO3, H2SO4, muối sunfat…

- NL vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn cuộc sống.

- NL sử dụng ngôn ngữ: Diễn đạt, trình bày ý kiến, nhận định của bản thân.

- NL tính toán qua việc giải các bài tập hóa học.

2.1.4. Đặc điểm về phương pháp dạy học phần Oxygen – Sulfur Hóa học phổ thông Phần Oxygen - Sulfur được nghiên cứu sau khi HS đã học các kiến thức chủ đề GV sẽ hướng dẫn HS phân tích đặc điểm cấu tạo nguyên tử, phân tử, số oxi hóa của nguyên tử trung tâm trong phân tử và những kiến thức đã biến về tính chất axit- bazo, phản ứng oxi - khử giúp HS dự đoán tính chất vậy lí, tính chất hóa học của các chất.

GV hướng dẫn HS đề xuất các thí nghiệm chứng minh các tính chất mà HS đã dự đoán sau đó tiến hành thí nghiệm hoặc kiểm chứng dự đoán và kết luận. Từ các tính chất vật lí, hóa học của các chất HS dự đoán các ứng dụng của các chất.

Với nội dung điều chế GV có thể sử dụng PPDH như dạy học trực quan cho HS quan sát hình ảnh, video… GV đưa ra các câu hỏi về nguyên tắc điều chế, quy trình, hóa chất thay thế… GV có thể sử dụng PP đàm thoại tái hiện và tìm tòi để hướng dẫn HS vận dụng lí thuyết về các phương trình hóa học, mối quan hệ và biến đổi các chất cùng với thực tiễn để nghiên cứu quá trình sản xuất các chất trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp.

Bên cạnh đó những chất được nghiên cứu trong phần Oxygen - Sulfur có rất nhiều ứng dụng, tác động đến cuộc sống, GV có thể DHTH với việc bảo vệ môi trường như chủ đề “SO2 với sự ô nhiễm không khí” Ta có thể biểu diễn nội dung các chất nghiên cứu qua sơ đồ hình 2. 1 dưới đây:

32

Hình 2.1. Sơ đồ nội dung các chất được nghiên cứu 2.2. Xây dựng chủ đề tích hợp phần Oxygen – Sulfur Hóa học phổ thông 2.2.1. Nguyên tắc xây dựng chủ đề tích hợp Theo [11], nguyên tắc xây dựng CĐTH ở trường phổ thông bao gồm: Nguyên tắc 1: Đảm bảo mục tiêu GD hình thành và PT NL cần thiết cho người học.

Mục tiêu GV phổ thông là giúp cho HS hình thành và PT toàn diện về: đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho HS tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chính vì vậy nguyên tắc đầu tiên để lựa chọn CĐTH là phải đảm bảo mục tiêu của GD. Nguyên tắc 2: Đáp ứng nhu cầu PT của xã hội, mang tính thiết thực và có ý nghĩa với người học.

Xã hội ngày càng PT đòi hỏi nguồn lao động có chất lượng. Chính vì vậy GD cũng không ngừng PT để đáp ứng những nhu cầu của xã hội. Khi lựa chọn các CĐTH cần mang tính thiết thực có ý nghĩa với người học như chủ đề “ SO2 và vấn đề oxygen nhiễm không khí” đây là vấn đề gắn liền với thực tế vì ô nhiễm không khí đang ngày càng nghiêm trọng ảnh đến cuốc sống và sức khỏe của con người. Cần có những biện pháp để cải thiện bầu không khí.

33

Nguyên tắc 3: Đảm bảo tính khoa học và tiếp cận những thành tựu của khoa học kĩ thuật nhưng vừa sức với HS Đảm bảo tính khoa học và tiếp cận những thành tựu của khoa học kĩ thuật là yêu cầu đặt ra khi lựa chọn nội dung của CĐTH. Theo nguyên tắc này, nội dung CĐTH đòi hỏi vừa phải đảm bảo sự liên kết kiến thức cơ bản của các môn học có liên quan, vừa tiếp cận được những thành tựu mới của khoa học kĩ thuật. Để đáp ứng tốt yêu cầu này, khi xây dựng CĐTH GV cần dựa trên nội dung các môn học của CT hiện hành, đồng thời cần tinh giản kiến thức hàn lâm, tạo điều kiện để HS được trải nghiệm, khám phá và vận dụng các tri thức khoa học vào trong đời sống thực tiễn.

Nhưng bên cạnh đó kiến thức phải vừa sức với HS không nên đưa các kiến thức quá nâng cao xa vời với HS sẽ gây phản tác dụng giảm mục tiêu CĐTH. Nguyên tắc 4: Đảm bảo tính GD và GD vì sự phát triển bền vững.

Nội dung các CĐTH được lựa chọn cần góp phần hình thành, bồi dưỡng cho HS kiến thức, kĩ năng để trở thành những người công dân đáp ứng nhu cầu của xã hội mà còn bồi dưỡng những phẩm chất của người công dân trong thời đại mới; lòng yêu thương quê hương, đất nước; trách nhiệm đối với gia đình, xã hội; hợp tác, đoàn kết và bình đẳng; học tập và tôn trọng các nền văn hóa, các dân tộc trên thế giới.

Nguyên tắc 5: Tăng tính thực hành, thực tiễn, ứng dụng và quan tâm tới các vấn đề xã hội mang tính địa phương.

Khi xây dựng CĐTH các môn khoa học tự nhiên, GV cần chú trọng lựa chọn nội dung gắn với đời sống thực tiễn, khai thác các vấn đề của tự nhiên, tăng cường thực hành nhằm rèn luyện cho HS kĩ năng vận dụng tri thức vào việc tìm hiểu và giải quyết một số vấn đề của thực tiễn. Ngoài ra, GV cũng cần quan tâm tới các vấn đề mang tính xã hội của địa phương, giúp HS có những hiểu biết nhất định về nơi các em đang sống, từ đó chuẩn bị cho HS tâm thế sẵn sàng tham gia vào hoạt động kinh tế - xã hội của địa phương.

Ví dụ: Chủ đề “Oxygen - ozon và cuộc sống” có thể đặt ra một số câu hỏi về thực tiễn: tại sao trong các bể nuôi cá lại cần bình sục khí Oxygen, Oxygen có tan trong nước không, tại sao cá lại ngoi lên mặt nước để thở.... Những câu hỏi gắn liền với cuộc sống của HS.

34

2.2.2. Quy trình xây dựng chủ đề tích hợp phần Oxygen – Sulfur Hóa học phổ thông Dựa trên quy trình xây dựng CĐTH của [3] chúng tôi xin đề xuất quy trình xây dựng CĐTH như sau: Bước 1: Xác định CĐTH Phân tích chương trình, SGK để tìm ra các nội dung DH gần giống nhau, gắn kết chặt chẽ với nhau trong các môn học của chương trình hiện hành; những nội dung liên quan đến vấn đề thời sự của địa phương, đất nước và có thể là những vấn đề nóng đang được quan tâm của toàn cầu để xây dựng chủ đề/ bài học TH. Khi rà soát chương trình chúng tôi nhận thấy chương trình Hóa học lớp 10 phần Oxygen - Sulfur có nội dung kiến thức về SO2, SO3… những hợp chất của Oxygen và sulfur gây nên hiện tượng ô nhiễm không khí, ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó bầu không khí đang bị ô nhiễm nghiêm trọng, chất lượng không khí ở các thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh luôn trong tình trạng xấu và rất xấu có ảnh hưởng đến sức khỏe. Chính vì vậy tôi xây dựng CĐTH “Hợp chất sulfur và vấn đề ô nhiễm môi trường”.

Bước 2: Xác định các vấn đề cần giải quyết trong chủ đề Với chủ đề “Hợp chất sulfur và vấn đề ô nhiễm môi trường” cần giải quyết 3 vấn đề: - Nguồn phát thải, tác hại và phương pháp xử lí H2S. - Thực trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội, nguyên nhân và cách khắc phục.

- Tìm hiểu về mưa axit và ảnh hưởng của mưa axit.

Bước 3: Xây dựng kế hoạch DH CĐTH Xây dựng kế hoạch DH của CĐTH bao gồm xác định thời gian, mục tiêu, PPDH, các hoạt động DH của CĐTH. Bước 4: Xây dựng các tiêu chí, bài kiểm tra để ĐG Xây dựng các tiêu chí ĐG nội dung CĐTH đã xây dựng và tính hiệu quả của chúng trong việc hình thành, PT NL cho HS trong DH. Tiêu chí ĐG giữ một vai trò quan trọng DHTH. Nó là thước đó cho những nỗ lực của HS trong quá trình học tập. Một khi có được tiêu ĐG giá phù hợp, công bằng, HS mới nhận thức được những cố gắng của mình sẽ được nhìn nhận xứng đáng, tích cực.

35

Bước 5: Tổ chức DH và ĐG GV tổ chức DH CĐTH từ đó sẽ rút ra điểm đạt được và điểm chưa đạt được để điều chỉnh lại kế hoạch DH sao cho phù hợp.

Việc tổ chức ĐG HS sau CĐTH là điều không thể thiếu, dựa trên các tiêu chí, các bài kiểm tra đã chuẩn bị GV xác định được NL được hình thành, PT sau chủ đề.

2.3. Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh trong dạy học tích hợp và phát triển năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học 2.3.1. Xây dựng bộ công cụ đánh giá sản phẩm của học sinh Trong các quá trình DH các CĐTH HS sẽ có rất nhiều sản phẩm để ĐG các sản phẩm của HS chúng tôi xin đề xuất một số rubic sau: RUBIC ĐÁNH GIÁ BẢN CỨNG NỘI DUNG TÌM HIỂU CHỦ ĐỀ DHTH Tên dự án/ chủ đề:…………………………………………………………………….

Nhóm:…………………………………………………………………….Lớp:……...

Mức độ đánh giá Tốt

Khá

Trung bình

Cần cố

Đánh

( 4 điểm)

( 3 điểm )

( 2 điểm)

gắng

giá

Tiêu chí

(1 điểm) Nội dung

Nội

dung Nội dung chính Nội dung chính Nội

chính xác, đầy xác, đầy đủ, xác,

nhưng chưa

đủ, mở rộng chưa có sự mở chưa đầy đủ.

dung chính

xác.

nhiều vấn đề so rộng vấn đề. với câu hỏi định hướng.

Hình thức Trình bày đúng Trình bày đúng Trình bày đúng Trình trình bày

quy

định quy định chung quy định chung không đúng

chung của văn của văn bản, có của văn bản quy bản

bày

hành hình ảnh minh hành

chính, chung của văn

chính, có hình họa nhưng một không có hình bản số hình ảnh

36

định

chính.

hành

ảnh minh họa không cho nội dung.

liên ảnh minh họa

quan đến nội cho nội dung. dung.

Điểm trung bình RUBIC ĐÁNH GIÁ BÀI THUYẾT TRÌNH VỀ SẢN PHẨM CỦA NHÓM Tên dự án/ chủ đề:…………………………………………………………………….

Nhóm:…………………………………………………………………….Lớp:…...…

Mức độ đánh giá Tiêu chí

Tốt

Khá

Trung bình

Cần cố gắng

( 4 điểm)

( 3 điểm )

( 2 điểm)

(1 điểm)

Nội

- Thể hiện tốt - Thể hiện sơ - Bài thuyết -

dung

ý tưởng chủ lược ý tưởng trình thể hiện hiện được ý

bài

yếu của sản chủ yếu của còn sơ sài ý tưởng chủ yếu

thuyết

phẩm, bố cục sản phẩm, bố tưởng của sản của sản phẩm,

trình

rõ ràng.

cục rõ ràng.

Chưa

thể

phẩm, bố cục bố cục không

- Giới thiệu rõ - Giới thiệu sơ chưa rõ ràng. sản phẩm của lược sản phẩm -

Chỉ

phù hợp.

giới - Giới thiệu

nhóm thiết kế. của nhóm

thiệu được sản còn lan man,

- Mô tả tốt về thiết kế.

phẩm

chính chưa trình bày

quá trình làm - Mô tả sơ của nhóm. việc

được

sản

nhóm, lược về quá - Ít mô tả về phẩm chính.

thực hiện và trình làm việc quá tình làm - Không có hoàn

thành nhóm,

sản phẩm.

thực việc nhóm.

mô

tả

quá

hiện và hoàn

trình làm việc

thành

nhóm và lên ý

sản

tưởng.

phẩm.

37

Đánh giá

Hình

- Công cụ thể - Công cụ thể - Công cụ thể -

thức

hiện bài

trình

thuyết

bày

(powerpoint,

hiện bài

trình tưởng chủ yếu

trình thuyết

(powerpoint,

thể

hiện được ý

hiện bài

trình thuyết

Chưa

(powerpoint,

của sản phẩm,

hình ảnh, sơ hình ảnh, sơ hình ảnh, sơ bố cục không đổ…)

đơn đổ …) đơn đổ …) đôi chỗ phù hợp. chưa phù hợp

- Giới thiệu

phù hợp với - Có trên 1/2 với nội dung

còn lan man,

nội dung

chưa

giản, dễ nhìn, giản, dễ nhìn.

số thành viên thuyết trình.

trình

thuyết trình và trong

nhóm - Có trên 2

bày được sản

sản phẩm của lên

thuyết thành

viên

phẩm chính.

trong

nhóm

- Không có

thuyết

mô

nhóm.

trình .

- Tất cả thành - Trình bày lên

tả

quá

trong tương đố rõ trình.

trình làm việc

nhóm đều lên ràng, ngôn từ - Trình bày

nhóm và lên

viên

thuyết trình.

đôi chỗ còn còn thiếu tính

- Trình bày rõ chưa phù hợp. ràng,

ý tưởng.

logic.

mạch

lạc, ngôn từ phù hợp.

Thời

Trình

gian

đúng thời gian dài hoặc quá dài hoặc quá dài hoặc quá quy định

bày Trình bày quá Trình bày quá Trình bày quá ngắn hơn thời ngắn hơn thời ngắn hơn thời gian quy đinh gian quy đinh gian quy đinh 1-2 phút.

2-5 phút.

Điểm trung bình

38

trên 5 phút.

RUBIC ĐÁNH GIÁ POWERPOINT Tên dự án/ chủ đề:…………………………………………………………………….

Nhóm:……………………………...………………………………….Lớp:…………

Mức độ đánh giá Tốt

Khá

Trung bình

Cần cố

Đánh

( 4 điểm)

( 3 điểm )

( 2 điểm)

gắng

giá

Tiêu chí

(1 điểm) Nội dung

Nội

dung Nội

powerpoint

dung Nội

powerpoint

đầy đủ, ngắn đầy

dung Nội

powerpoint

đủ chưa đầy đủ.

dung

powerpoint chưa

phù

gọn xúc tích nhưng chưa

hợp với chủ

phù hợp với ngắn gọn.

đề.

chủ đề Hình thức

Font chữ dễ Font chữ dễ Font chữ dễ Font quá bé nhìn.

nhìn.

nhìn.

khó nhìn.

Màu sắc đẹp Màu sắc đẹp Màu sắc chưa Màu

sắc

mắt thu hút mắt thu hút tương phản.

chưa tương

người nhìn.

phản.

người nhìn.

ảnh Hình

ảnh

minh họa rõ minh

họa

Hình

nét, đẹp mắt.

chưa rõ nét.

Điểm trung bình

39

RUBIC ĐÁNH GIÁ SƠ ĐỒ TƯ DUY Tên dự án/ chủ đề:…………………………………………………………………….

Nhóm:………………………………………………………………….Lớp:………...

Mức độ đánh giá Tiêu chí

Tốt

Khá

Trung bình

Cần cố

( 4 điểm)

( 3 điểm )

( 2 điểm)

gắng

giá

(1 điểm) Nội dung

Trình

bày Trình

bày Trình

bày Trình

bày

chính xác nội chính xác nội chính xác nội chưa chính kiến thức, có kiến thức, có kiến

thức, xác nội kiến

sự tinh giản sự tinh giản chưa có sự thức. nội dung hợp nội dung tuy tinh giản nội lý.

Hình thức

nhiên hợp lý.

dung.

Bố cục hài Bố cục hài Bố cục hài Bố

cục

hòa, màu sắc hoà, màu sắc hòa

hài

đẹp mắt, có đẹp

mắt màu sắc chưa hòa.

hình ảnh và nhưng có sử hợp lý. kí hiệu phù dụng những hợp với nội kí hiệu, hình dung.

ảnh

nhưng không

không

phù hợp với nội dung. Điểm trung bình

40

Đánh

RUBIC ĐÁNH GIÁ VIDEO Tên dự án/ chủ đề:…………………………………………………………………….

Nhóm:……………………………...………………………………….Lớp:…………

Mức độ đánh giá Tiêu chí

Tốt

Khá

Trung bình

Cần cố gắng

( 4 điểm)

( 3 điểm )

( 2 điểm)

(1 điểm)

giá

Nội

Đúng và phù Đúng yêu cầu Đúng với yêu Không

dung

hợp với yêu cầu của chủ đề, có cầu của chủ đề, với yêu cầu của

đúng

chủ để, có logic, logic xong chưa song còn rời chủ đề, không có sự sáng tạo có sự sáng tạo.

rạc, chưa có nội rõ ràng, lan

và xây dựng

dung rõ ràng.

được nội dung

man, không có nội dung chính

cốt lõi. ảnh, Hình

ảnh, Hình

ảnh, Hình

Hình

Hình

thức

phóng sự phù phóng sự phù phóng sự chưa phóng

ảnh, sự

hợp nội dung hợp nội dung phù hợp nội không phù hợp chủ đề, thu hút chủ đề. được

dung chủ đề.

nội dung chủ

người Với video có Với video có đề. thu hút được

xem.

chèn

tiếng chèn tiếng chưa người xem.

Với video có giọng nói dễ lưu loát.

Với video có

chèn

chèn

tiếng nghe.

tiếng

giọng nói dễ

giọng nói khó

nghe thu hút.

nghe.

Điểm trung bình

41

Đánh

2.3.2. Xây dựng các tiêu chí và mức độ đánh giá năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học Để đánh giá được sự hình thành và PT NL THTGTN dưới góc độ hóa học ở HS, chúng ta phải xã định các biểu hiện của NL và xây dựng bộ tiêu chí, công cụ ĐG. Dựa trên những biểu hiện của NL THTGTN dưới góc độ hóa học chúng tôi xây dựng tiêu chí đánh giá NL THTGTN dưới góc độ hóa học thông qua bảng 2.1 Bảng 2.1. Các tiêu chí và mức độ đánh giá NL THTGTN dưới góc độ hóa học Thành tố của NL THTGTN

Tiêu chí

dưới góc độ

( Biểu hiện)

Mức độ

hóa học

Mức 1

Mức 2

Mức 3

(1 điểm)

(2 điểm)

( 3 điểm )

1. Đề xuất vấn 1. Nhận ra Chưa nhận ra Nhận ra được HS nhận ra và đề

và đặt câu được vấn đề , vấn đề, chưa đặt được câu hỏi

liên chưa đặt được đặt được các hỏi liên quan

quan

đến các câu hỏi liên câu hỏi liên đến vấn đề.

vấn đề.

quan đến vấn quan đến vấn đề.

đề.

2. Phân tích Chưa phân tích Phân tích được Phân tích được bối cảnh để được bối cảnh bối cảnh để đề đầy

đủ

bối

đề xuất vấn để đề xuất vấn xuất vấn đề.

cảnh để đề xuất

đề

vấn đề.

đề.

3. Biểu đạt Chưa biểu đạt Biểu đạt được Biểu đạt được vấn đề.

vấn đề.

vấn đề.

rõ ràng, đầy đủ vấn đề

2. Đưa ra phán 4. Phân tích

Chưa

phân Phân tích được Phân tích được

đoán và xây được vấn đề tích được vấn vấn đề , chưa đầy đủ vấn đề , dựng giả

để nêu được đề, chưa nêu nêu được phán nêu được phán

thuyết

phán đoán.

được

phán đoán.

đoán.

42

đoán.

5. Xây dựng Xây

dựng Xây

dựng Xây

dựng

và phát biểu được giả thu- được chia tiết, được chia tiết, giả

thuyết yết nhưng chưa đầy đủ giả thu- đầy đủ giả thu-

nghiên cứu.

chia tiết, đầy yết, phát biểu yết, phát biểu đủ, chưa phát chưa rõ ràng về rõ được nghiên cứu.

biểu

ràng

về

nghiên cứu

nghiên cứu.

3.

Lập

hoạch hiện

kế 6. Xây dựng Chưa xây dựng Xây thực khung dung

nội được

dựng Xây

khung được

dựng

khung khung

nội

tìm nội dung tìm nội dung tìm dung tìm hiểu

hiểu.

hiểu

nhưng đầy đủ, logic.

hoặc hiểu

nội chưa chia tiết,

khung

dung tìm hiểu không logic. sơ sài, đối phó.

7. Lựa chọn Chưa lựa chọn Lựa chọn được Lựa chọn được phương

được

pháp

pháp.

phương phương nhưng

pháp phương

pháp

chưa thích hợp

thích hợp.

8. Lập kế Chưa lập được Lập được kế Lập được kế hoạch triển kế hoạch triển hoạch khai

lập kế hoạch sơ nhưng sài.

4. Thực hiện 9. Thu thập

chưa chia tiết, hợp.

hợp lí.

Chưa thu thập Thu thập được Thu thập được

sự kiện và được sự kiện sự chứng cứ

triển

tìm khai tìm hiểu, khai tìm hiểu khai tìm hiểu

hiểu

kế hoạch

triển hoạch

kiện

và sự

kiện

và

và chứng cứ chứng

cứ chứng cứ chia

hoặc thu thập nhưng

chưa tiết, phù hợp

sơ sài.

phù hợp với kế với kế hoạch. hoạch.

43

10.

Phân Chưa phân tích Phân tích được Phân tích được

tích dữ liệu được dữ liệu dữ liệu nhưng dữ liệu, chứng nhằm chứng hoặc phân tích chưa

chứng minh được hay

hay sơ sài không minh hay bác bác bỏ được

minh

nhưng bỏ giả thuyết.

bác bỏ giả chứng thuyết.

hay

bác

giả thuyết.

bỏ

được giả thuyết.

11. Rút ra Chưa

rút

ra Rút ra được kết Rút ra được kết

được kết luận luận

kết luận

nhưng luận đầy đủ có

hoặc rút ra kết chưa đầy đủ.

những

luận sơ sài.

chỉnh lại kết luận

điều

hợp

lí

nhất.

5. Viết, trình 12. Sử dụng Chưa sử dụng Sử dụng được Sử dụng được bày báo cáo và ngôn thảo luận

ngữ, được

ngôn ngôn ngữ, hình ngôn ngữ, hình

hình vẽ, sơ ngữ, hình vẽ, vẽ, sơ đồ, biểu vẽ, sơ đồ, biểu đồ,

biểu sơ

đồ,

biểu bảng để biểu bảng để biểu

bảng để biểu bảng để biểu đạt quá trình và đạt quá trình và đạt quá trình đạt quá trình và kết và kết quả kết tìm hiểu

quả

quả

tìm hiểu

tìm kết

quả

tìm

nhưng hiểu đầy đủ và

hiểu hoặc sử chưa hợp lí.

hợp lí.

dụng sơ sài.

13. Viết báo Chưa viết được Viết được báo Viết được báo cáo sau quá báo cáo sau cáo sau quá cáo sau quá trình hiểu

tìm quá trình tìm trình tìm hiểu trình tìm hiểu hiểu hoặc viết nhưng

chưa đầy đủ, phù

báo cáo sơ sài. phù hợp với hợp với vấn đề/ vấn đề/ chủ đề. chủ đề.

44

14.

Ciải Chưa

giải Giải thích, trả Giải thích, trả

trình, phản thích, trả lời lời được các lời được các biện, bảo vệ được các câu câu hỏi thảo câu hỏi thảo kết quả tìm hỏi thảo luận luận.

thuyết

phục.

hiểu.

hoặc giải thích

Nhận ra được

trả lời sơ sài.

những

thiếu

sót, sai lầm để sửa chữa.

Với 14 tiêu chí, tổng số điểm tối đa đạt được là 42 điểm.

Việc đánh giá NL THTGTN dưới góc độ hóa học của HS căn cứ vào tổng số điểm theo từng tiêu chí được hiện, cụ thể như sau: - Mức độ chưa đạt: Từ 14 điểm đến 20 điểm.

- Mức độ đạt: Từ 21 điểm đến 29 điểm.

- Mức độ tốt: Từ 30 điểm đến 37 điểm.

- Mức độ xuất sắc: Từ 38 điểm đến 42 điểm.

2.3.3. Xây dựng bảng kiểm quan sát và phiếu tự đánh giá năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học 2.3.3.1. Xây dựng bảng kiểm quan sát năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học - Mục đích: Bảng kiểm quan sát giúp GV quan sát có chủ đích các tiêu chí của NHTGTN dưới góc độ hóa học thông qua các hoạt động của HS. Từ đó đánh giá được kiến thức, kĩ năng và NL THTGTN dưới góc độ hóa học theo các mục tiêu của quá trình điều tra.

- Yêu cầu: Bảng kiểm quan sát phải rõ ràng, cụ thể bám sát vào các tiêu chí của NL THTGTN dưới góc độ hóa học.

- Quy trình thiết kế Bước 1: Xác định đối tượng, thời điểm, mục tiêu quan sát.

Bước 2: Xây dựng các tiêu chí quan sát và các mức độ ĐG theo mỗi tiêu chí.

45

Bước 3: Hoàn thiện các tiêu chí và mức độ ĐG phù hợp của bảng kiểm quan sát ĐG NL THTGTN dưới góc độ hóa học của HS trong DHTH ở trường THPT dành cho GV. Bảng 2.2. Bảng kiểm quan sát ĐG NL THTGTN dưới góc độ hóa học BẢNG KIỂM QUAN SÁT ĐÁNH GIÁ NL THTGTN DƯỚI GÓC ĐỘ HÓA HỌC (dành cho GV) Trường THPT :………………………………………………………………………. Đối tượng quan sát: HS:……………………………………………………………...Lớp:……………….

Nhóm:….......................................................................................................................

Tên bài học:…………………………………………………………………………..

Tên GV:……………………………………………………………………………… Đánh giá mức độ phát triển Tiêu chí thể hiện NL

NL THTGTN dưới góc độ

TT THTGTN dưới góc độ hóa học của HS

1

hóa học của HS Mức 1

Mức 2

Mức 3

( 1 đ)

(2 đ)

(3 đ)

Nhận ra và đặt câu hỏi liên quan đến vấn đề.

2

Phân tích bối cảnh để đề xuất vấn đề.

3

Biểu đạt vấn đề.

4

Phân tích được vấn đề để nêu được phán đoán.

5

Xây dựng và phát biểu giả thuyết nghiên cứu.

6

Xây dựng khung nội dung tìm hiểu.

7

Nhận xét

Lựa chọn phương pháp nghiên cứu.

46

8

Lập kế hoạch triển khai tìm hiểu.

9

Thu thập sự kiện và chứng cứ.

10

Phân tích dữ liệu nhằm chứng minh hay bác bỏ giả thuyết.

11

Rút ra kết luận.

12

Sử dụng ngôn ngữ, hình vẽ, sơ đồ, biểu bảng để biểu đạt quá trình và kết quả tìm hiểu.

13

Viết báo cáo sau quá trình tìm hiểu.

14

Ciải trình, phản biện, bảo vệ kết quả tìm hiểu.

Tổng điểm đạt được: …/ 14 x 3 = 42

2.3.3.2. Xây dựng phiếu tự đánh giá năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học Bảng 2.3. Bảng phiếu tự đánh giá NL THTGTN dưới góc độ hóa học của HS PHIẾU TỰ ĐÁNH GIÁ NL THTGTN DƯỚI GÓC ĐỘ HÓA HỌC CỦA HS Trường THPT :………………………………………………………………………. Đối tượng quan sát: HS:………………………………………………………..…….Lớp:……………….

Nhóm:…...…………………………………………………………………………..

Tên bài học:…………………………………………………………………………..

Tên GV:………………………………………………………………………………

47

Đánh giá mức độ phát triển

TT

1

Tiêu chí thể hiện NL THTGTN

NL THTGTN dưới góc độ

dưới góc độ hóa học của HS

hóa học của HS

Nhận ra và đặt câu hỏi liên quan đến vấn đề.

2

Phân tích bối cảnh để đề xuất vấn đề.

3

Biểu đạt vấn đề.

4

Phân tích được vấn đề để nêu được phán đoán.

5

Xây dựng và phát biểu giả thuyết nghiên cứu.

6

Xây dựng khung

nội dung tìm

hiểu.

7

Lựa chọn phương pháp nghiên cứu.

8

Lập kế hoạch triển khai tìm hiểu.

9

Thu thập sự kiện và chứng cứ.

10

Phân tích dữ liệu nhằm chứng minh hay bác bỏ giả thuyết.

11

Rút ra kết luận.

12

Sử dụng ngôn ngữ, hình vẽ, sơ đồ, biểu bảng để biểu đạt quá trình và kết quả tìm hiểu.

13

Viết báo cáo sau quá trình tìm hiểu.

14

Ciải trình, phản biện, bảo vệ kết quả tìm hiểu.

Tổng điểm đạt được:…/ 14 x 3 = 42

48

Mức 1

Mức 2

Mức 3

( 1 đ)

(2 đ)

(3 đ)

Đánh giá

2.4. Xây dựng một số chủ đề tích hợp phần Oxygen – Sulfur để phát triển năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học 2.4.1. Xây dựng chủ đề tích hợp Oxygen – Ozon và cuộc sống I. Tổng quan về chủ đề 1. Lí do chọn chủ đề Ở bài đầu chương Oxygen - Sulfur Hóa học phổ thông HS sẽ được học về Oxygen và ozon đây là hai phân tử rất phổ biến và có vai trò vô cùng quan trọng với cuộc sống của con người. Oxygen là sản phẩm chủ yếu của quá trình quang hợp của cây cối, Oxygen giúp duy trì sự sống của mọi sinh vật trên trái đất và duy trì sự cháy.

Bên cạnh đó Oxygen cũng có rất nhiều ứng dụng trong công nghiệp như luyện kim, luyện thép,... trong y tế như làm bình oxi… Ozon là một dạng thù hình của oxygen, ozon cũng có vai trò rất quan trọng như khử trùng hay bảo vệ trái đất khỏi các tia cực tím. Như vậy chúng ta có thể thấy oxygen và ozon có rất nhiều ứng dụng đặc biệt trong việc bảo vệ môi trường sống vậy những ứng dụng đó có liên quan gì đến những tính chất vật lí hay hóa học của Oxygen và ozon? Chúng tôi xây dựng chủ đề “Oxygen ozon và cuộc sống” để làm rõ mối quan hệ giữa tính chất vật lí, hóa học và ứng dụng của Oxygen và ozon.

2. Nội dung chính của chủ đề Chủ đề “ Oxygen - ozon và cuộc sống” có những nội dung chính sau: - Tìm hiểu tính chất vật lí, hóa học của Oxygen để rút ra được các ứng dụng của Oxygen dự trên các tính chất vật lí, hóa học nào.

- Tìm hiểu các tính chất vật lí và hóa học của ozon để rút ra được ứng dụng và tác hại của ozon với cuộc sống.

- Tìm hiểu về nguyên nhân và biện pháp bảo vệ tầng ozon.

3. Thời gian thực hiện Thời gian thực hiện 2 tiết trên lớp.

II. Mục tiêu 1. Kiến thức - HS trình bày được tính chất vật lí, hóa học của Oxygen và rút ra kết luận về các ứng dụng của Oxygen.

49

- HS nêu được các tính chất vật lí, hóa học của ozon, giải thích được các ứng dụng và tác hại của ozon.

- HS trình bày được nguyên nhân gây suy giảm tầng ozon và biện pháp bảo vệ tầng ozon.

2. Kỹ năng - Dự đoán tính chất, kiểm tra, kết luận về tính chất hoá học của oxygen, ozon.

- HS viết và cân bằng PTHH chứng minh các tính chất hóa học oxygen, ozon.

- HS giải được các bài tập về tính chất hóa học của oxygen, ozon.

- HS nghiên cứu được lợi ích của oxygen, ozon trong việc cải thiện môi trường 3. Thái độ - Ý thức được vai trò quan trọng của Oxygen, ozon trong đời sống, có thái độ tích cực trong việc trồng cây xanh, bảo vệ tầng ozon.

- Có ý thức bảo vệ môi trường.

4. Định hướng phát triển NL cho HS - NL THTGTN dưới góc độ hóa học: HS lập kế hoạch chủ đề, HS thực hiện kế hoạch, HS viết, trình bày báo cáo và thảo luận về chủ đề.

Bên cạnh đó còn phát triển một số NL sau: NL sử dụng ngôn ngữ hóa học, NL giao tiếp hợp tác, NL tính toán, NL vận dụng kiến thức kĩ năng đã học…

III. Chuẩn bị 1. Giáo viên - Máy chiếu, loa đài.

- Bài giảng tổng hợp kiến thức về oxygen, ozon.

- Các câu hỏi định hướng cho HS Câu hỏi định hướng

Nhóm

Sản phẩm dự kiến

1

1. Oxygen có tính chất vật lí, hóa học gì?

Bài báo cáo vể

2. Oxygen có những ứng dụng gì trong cuộc sống?

các tính chất và

3. Những ứng dụng của Oxygen do tính chất vật lí, ứng dụng của hóa học nào?

oxygen.

(hình

thức powerpoint)

50

2

1. Ozon có tính chất vật lí, hóa học gì?

Bài báo cáo vể

2. Ozon có những ứng dụng nào trong cuộc sống?

các tính chất, ứng

3. Ozon có phải chất độc không?

dụng và tác hại

4. Ozon có tác hại gì cho cuộc sống?

của ozon. (hình thức powerpoint)

3

1. Ozon được hình thành như thế nào?

Bài báo cáo vể

2. Đâu là nguyên nhân gây thủng tầng ozon?

nguyên nhân và

3. Có những giải pháp gì giúp bảo vệ tầng ozon.

giải pháp bảo vệ tầng ozon. (hình thức powerpoint)

Tài liệu và nguồn thông tin tham khảo Nội dung Ứng dụng của oxygen

Nguồn tài liệu tham khảo https://migco.vn/tam-quan-trong-cua-khi-oxy-trongdoi-song/

Ứng dụng của ozon

https://ozone.vn/ozone/Ung-dung-cua-ozone-trongdoi-song_123.html

Tác hại của ozon

http://www.bkozone.com/TinTuc/2570603/83431/Tac-hai-cua-khi-ozone-makhong-phai-ai-cung-biet.html

Nguyên nhân suy giảm tầng https://khoahoc.tv/bao-ve-tang-ozon-ket-noi-toanozon và biện pháp bảo vệ the-gioi-25138 tầng ozon 2. Học sinh - Tìm hiểu các kiến thức về oxygen, ozon .

- Thực hiện các nhiệm vụ học tập mà GV đưa ra.

Nhóm 1: Tìm hiểu về tính chất vật lí, hóa học của oxygen rút ra được ứng dụng gắn với từng tính chất tìm hiểu.

51

Nhóm 2: Tìm hiểu tính chất vật lí, hóa học của ozon giải thích các ứng dụng, tác hại của ozon với cuộc sống.

Nhóm 3: Tìm hiểu nguyên nhân gây thủng tầng ozon và cách bảo vệ tầng ozon.

IV. Phương tiện, kĩ thuật dạy học - Làm việc nhóm.

- Dạy học trực quan - Sơ đồ tư duy….

V. Các hoạt động dạy học Tiết 1: Tính chất và ứng dụng của Oxygen - Ozon Hoạt động 1: GV giới thiệu chủ đề “Oxygen - Ozon và cuộc sống” (2 phút) Hoạt động của GV và HS

Nội dung

Biểu hiện NL THTGTN dưới góc độ hóa học

Hoạt động 2: Tìm hiểu về tính chất vật lí, hóa học của oxi ( 20 phút) Mục tiêu: HS trình bày được các tính chất vật lí, hóa học của oxygen.

HS viết và cân bằng cách phương trình hóa học đã nêu.

HS rút ra được các ứng dụng của oxygen dựa trên tính chất vật lí, hóa học nào.

- GV yêu cầu nhóm 1 lên I. Oxi ( oxygen)

HS xây dựng được

trình bày về tính chất vật lí, 1. Tính chất vật lí

kế hoạch chủ đề mà

tính chất hóa học của oxy- Chất khí, không màu, không nhóm thực hiện. gen.

mùi, nặng hơn không khí HS thực hiện được

- Các thành viên trong nhóm (d=1,1), ít tan trong nước, kế hoạch chủ đề mà 1 trình bày khoảng 15 phút.( hóa lỏng -183oC, duy trì sự nhóm thực hiện. nhóm dành 2 phút để giới sống, sự cháy.

HS viết báo cáo,

thiệu kế hoạch thực hiện Ứng dụng: bình oxi , bình trình bày và thảo nhiệm vụ của nhóm)

lặn.

luận về chủ đề mà

2. Tính chất hóa học của

nhóm thực hiện.

Oxygen

52

- HS còn lấi trong l᝛p đóng Oxyen là chẼt oxi hóa mấnh góp và cåc câu h�i cho phần a. Tåc d᝼ng v᝛i kim loấi. trÏnh bà y cᝧa nhóm 1.

(Trᝍ Au, Pt‌) tấo oxygen

GV đạt ra m᝙t sᝑ câu h�i:

bazo.

[1] Oxygen là chẼt oxi hóa

ď‚Ž Fe3O4 3Fe + 2O2 ď‚žď‚ž t0

hay chẼt kh᝭?

ď‚žď‚žď‚Ž 2MgO [2] Tấi sao trong cĂĄc báťƒ cĂĄ 2Mg + O2 lấi tráť“ng cĂĄc cây thᝧy sinh? b. TĂĄc d᝼ng váť›i phi kim. t0

[3] Oxygen có tåc hấi gÏ (Trᝍ cåc Halogen) tấo oxit axit. không?

HS trả l�i câu h�i cᝧa GV.

đ?‘Ą0

S + O2 O2 → SO2

�0 GV t᝕ng kết lấi kiến thᝊc vᝠ4P + 5O2 O2 → 2P2O5 oxi. �0 C + O2 O2 → CO2

c. Tåc d᝼ng v᝛i hᝣp chẼt khåc.

- Oxygen tåc d᝼ng v᝛i nhiᝠu hᝣp chẼt vô cƥ, hᝯu cƥ. �0

C2H5OH + 3O2 →2CO2 + 3H2O �0

3O2 + 2H2S → 2SO2 +2H2O ᝨng d᝼ng: Trong luyᝇn gang thĂŠp, cĂĄc kim loấi khĂĄc, cĂ´ng nghᝇ hĂ n oxi- axetilen‌ Hoất Ä‘áť™ng 3: TĂŹm hiáťƒu tĂ­nh chẼt váş­t lĂ­, hĂła háť?c cᝧa ozon (20 phĂşt) M᝼c tiĂŞu: HS trĂŹnh đưᝣc cĂĄc tĂ­nh chẼt váş­t lĂ­, hĂła háť?c cᝧa ozon.

HS viết và cân bẹng cåc phưƥng trÏnh hóa h�c trên.

Tᝍ nhᝯng tính chẼt trên HS nêu đưᝣc cåc ᝊng d᝼ng cᝧa ozon.

HS trÏnh bà y m᝙t sᝑ tåc hấi cᝧa ozon.

53

- GV yêu cầu nhóm 2 lên II. Ozon

HS xây dựng được

trình bày về tính chất vật lí, 1. Tính chất vật lí

kế hoạch chủ đề mà

tính chất hóa học của ozon.

Chất khí, màu xanh, mùi nhóm thực hiện.

- Các thành viên trong nhóm tanh, tan nhiều trong nước, HS thực hiện được 2 trình bày khoảng 15 phút..( hóa lỏng -122oC

kế hoạch chủ đề mà

nhóm dành 2 phút để giới Ứng dụng trong nuôi thủy sản

nhóm thực hiện.

thiệu kế hoạch thực hiện 2. Tính chất hóa học

HS viết báo cáo,

nhiệm vụ của nhóm)

Ozon có tính oxi hóa mạnh, trình bày và thảo

- HS còn lại trong lớp đóng mạnh hơn oxygen, oxygen luận về chủ đề mà góp và các câu hỏi cho phần hóa được nhiều kim loại (trừ nhóm thực hiện. trình bày của nhóm 2.

Au, Pt) như:

GV đặt ra một số câu hỏi:

2Ag + O3  Ag2O + O2

[1] Oxygen , ozon là 2 dạng Phản ứng với dung dịch KI thù hình của nhau vậy chúng 2KI + O3 + H2O  2KOH + O2 +I2 có tính chất hóa học giống Ứng dụng: Tính oxi mạnh nhau không?

nên được sử dụng nhiều khử

[2] Có thể phân biệt oxygen trùng, sát khuẩn, khử màu, và ozon được không?

khử mùi, làm đẹp…

[3] Ozon có tác hại gì không? Tác hại: phá hủy các nguyên vật HS trả lời câu hỏi của GV.

liệu, làm xuống cấp các công

GV chuẩn lại kiến thức về trình quân sự và dân sự. ozon.

Tác hại đối với thực vật: giảm quang hợp => giảm năng suất. ác động độc hại lên động vật và con người: Đối với con người chúng làm cay mắt và đau nhói mắt, gây ho, đau đầu, cảm thấy mệt mỏi, bải hoải, bệnh về phổi như xuất huyết, phù nề…

54

Tiết 2: Biện pháp bảo vệ tầng ozon Hoạt động của GV và HS

Nội dung

Biểu hiện NL THTGTN dưới góc độ hóa học

Hoạt động 1: Tìm hiểu về nguyên nhân và giải pháp giúp hạn chế sự suy giảm tầng ozon. ( 20 phút) Mục tiêu: HS trình bày được các nguyên nhân và giải pháp giúp hạn chế sự suy giảm tầng ozon.

- GV yêu cầu nhóm 3 lên I. Nguyên nhân suy giảm tầng ozon -

HS

xây

trình bày về nguyên nhân và Do chất CFC (clorofluoro carbone), dựng được kế các biện pháp hạn chế sự suy một hợp chất cùa clo được dùng để hoạch chủ đề giảm tầng ozon.

làm lạnh các tủ lạnh, máy điều hòa mà nhóm thực

- Các thành viên trong nhóm không khí... Chất CFC bốc lên hiện.

3 trình bày khoảng 15 không khí sẽ bị các tia cực tím phân - HS thực hiện phút..( nhóm dành 2 phút để hủy, giải phóng clo và phá hủy kết được kế hoạch giới thiệu kế hoạch thực cấu của Ozon. Một nguyên tử clo chủ hiện nhiệm vụ của nhóm)

này có thê phá hủy đến 100.000 nhóm

- HS còn lại trong lớp đóng phân tử Ozon.

đề

mà thực

hiện.

góp và các câu hỏi cho phần - Do chất thải công nghiệp, đặc biệt - HS viết báo trình bày của nhóm 2.

là các khí NOx, CO2… làm mỏng cáo, trình bày

GV đặt ra một số câu hỏi:

tầng ozon.

[1] Tầng ozon có tự phục hồi II. Giải pháp khắc phục được không?

Hại chế tối đa việc thải các khí gây

[2] Những hoạt động nào ở thủng tầng ozon bằng cách hạn chế gia đình em đã góp phần gây sử dụng hoặc tìm ra hóa chất thay nên hiện tượng suy giảm thế không gây hại đến môi trường. tầng ozon?

55

và thảo luận về chủ đề.

[3] Em đã làm gì để bảo vệ Những việc HS có thể thực hiện tầng ozon?

được: - Giảm ô nhiễm không khí do xe cộ và các thiết bị khác khi hoạt động xả khí thải vào môi trường.

- Tiết kiệm năng lượng, nước trong nhà và nơi làm việc.

Khi mua các sản phẩm gia dụng, nhất là các loại dùng trong bình xịt, tìm loại ghi trên nhãn “không có CFC”.

Sơn nhà, nên sơn bằng cách quét hoặc lăn, không dùng cách phun sơn.

Giảm dùng các bao bì bằng nhựa xốp. Nếu có sẵn, nên tận dụng nhiều lần.

Hoạt động 2: GV tổng kết chủ đề và kiểm tra đánh giá (25 phút) Mục tiêu: GV đánh giá được kiến thức, kĩ năng và NL mà HS hình thành khi học xong chủ đề.

GV tổng kết lại chủ đề nhận Nội dung bài kiểm tra ở phần 4.1 xét ưu nhược điểm của các phụ lục 4. nhóm (10 phút).

GV phát bài kiểm tra 15 phút về chủ đề.

HS lắng nghe và hoàn thành bài kiểm tra VI. Kiểm tra đánh giá

56

Việc đánh giá HS qua chủ đề được thực hiện qua bài báo cáo của HS trước lớp, nội dung kế hoạch tìm hiểu chủ đề và bài kiểm tra cuối chủ đề. Từ đó GV có những đánh giá về kiến thức, kĩ năng và NL HS hình thành được sau khi thực hiện chủ đề. Từ đó GV có những thay đổi về nội dung, PPDH hợp lí cho từng đối tượng HS để nâng cao chất lượng dạy học.

Nội dung rubic đánh giá bài báo cáo, kế hoạch tìm hiểu được thể hiện ở phần 2.3.1 2.4.2. Xây dựng chủ đề tích hợp “Hợp chất của sulfur và vấn đề ô nhiễm môi trường” I. Tổng quan về chủ đề 1. Lí do chọn chủ đề: Các hợp chất của sulfur có không ít ứng dụng trong cuộc sống nhưng bên cạnh đó một số hợp chất của sulfur như H2S, SO2, SO3,… là những nguyên nhân gây ra hiện tượng ô nhiễm môi trường. Nhận thấy tầm quan trọng của việc giáo dục trong vấn bảo vệ môi trường tôi đã lựa chọn CĐTH “ Các hợp chất của sulfur và vấn đề môi trường” để tìm hiểu về tính chất vật lí, tính chất hóa học, trạng thái tự nhiên, cách điều chế của một số một chất của sulfur từ đó nắm rõ được nguyên nhân tác hại của các nguồn gây ô nhiễm từ hợp chất của sulfur, đưa ra một số biện phát bảo vệ môi trường.

2. Nội dung chính của chủ đề tích hợp Chủ đề “Hợp chất của sulfur và vấn đề ô nhiễm môi trường” gồm có 3 nội dung chính sau: - Tìm hiểu về nguồn phát thải, tác hại và phương pháp xử lí H2S. - Thực trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội, nguyên nhân và cách khắc phục.

- Tìm hiểu về mưa axit và ảnh hưởng của mưa axit.

3. Thời gian thực hiện chủ đề Gồm 4 tiết học trên lớp và thời gian chuẩn bị ở nhà.

II. Mục tiêu chủ đề tích hợp 1. Kiến thức - HS nêu được chất vật lí, tính chất hóa học trạng thái tự nhiên, phương pháp điều chế của hidro sunfua - lưu huỳnh dioxit - lưu huỳnh trioxit, axit sunfuric.

57

- Trình bày được nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường của các hợp chất của sulfur như hiện tượng mưa axit.

- Trình bày được một số biện pháp bảo vệ môi trường, giúp giảm hiện tượng hiệu ứng nhà kính.

- Thiết kế được sản phẩm nhằm giải quyết các vấn đề ô nhiễm môi trường.

2. Kĩ năng - Viết và cân bằng được các phương trình phản ứng hóa học minh họa tính chất hóa học của hidro sunfua - lưu huỳnh dioxit - lưu huỳnh trioxit, axit sunfuric.

- Tra cứu, thu thập, phân loại, sử dụng thông tin để tìm hiểu các vấn đề xung quanh về hidro sunfua - lưu huỳnh dioxit - lưu huỳnh trioxit và những hiện tượng mưa axit, ô nhiễm không khí.

- Phát triển kỹ năng học tập, đặc biệt là tự học: làm việc cá nhân, làm việc theo nhóm, lắng nghe, đưa ra ý kiến, thảo luận nhóm và làm báo cáo.

- Rèn luyện kĩ năng thuyết trình, trình bày và bảo vệ ý kiến.

3. Thái độ - Tuân thủ các quy định của giờ học.

- Say mê, hưởng ứng tham gia các hoạt động của giờ học. Luôn có tinh thần tìm tòi nghiên cứu khoa học, luôn tư duy, xâu chuỗi kiến thức - Có thái độ tích cực trong hoạt động, làm việc nhóm.

- Quan tâm đến những vấn đề bảo vệ môi trường, giảm thiểu hiện tượng hiệu ứng nhà kính.

- Có thái độ tích cực trong bảo vệ môi trường. Hành động, ngăn chặn và lên án các hành vi sai lệch gây ô nhiễm môi trường.

4. Định hướng phát triển năng lực Hình thành và PT nhiều NL chung và NL đặc thù môn hóa học nhưng chủ yếu là NL THTGTN dưới góc độ hóa học: - HS nhận ra và đặt được các câu hỏi liên quan đến chủ đề “Hợp chất của sulfur và vấn đề ô nhiễm môi trường”.

- HS được xây dựng khung logic nội dung tìm hiểu, lựa chọn đúng PP điều tra thích hợp, xây dựng được kế hoạch triển khai tìm hiểu.

- HS thực hiện được kế hoạch đã xây dựng.

58

- HS xây dựng sản phẩm, báo cáo kết quả thể hiện được nội dung hoạt động nghiên cứu, đầy đủ, khoa học, có tính sáng tạo.

- HS trình bày sản phẩm trên lớp rõ ràng, logic, khoa học.

Bên cạnh đó chủ đề còn pháp triển một số NL: NL sử dụng ngôn ngữ hóa học, NL tính toán, NL hợp tác…

III. Chuẩn bị của GV và HS 1. Giáo viên - Máy vi tính, máy chiếu.

- Sơ đồ tư duy và ví dụ sự PT ý tưởng của sơ đồ tư duy.

- Một ví dụ kĩ thuật K-W-L áp dụng trong một dự án học tập hoá học.

- Dự án mẫu, các phiếu đánh giá dự án (bảng kiểm quan sát, phiếu đánh giá sản phẩm, phiếu tự đánh giá cá nhân...).

- Phiếu đánh giá dự án của GV, HS. - Nội dung bộ câu hỏi định hướng.

- Riêng buổi công bố sản phẩm và thuyết trình cần chuẩn bị máy quay, máy ghi âm và máy ảnh.

- Bài kiểm tra kiến thức sau dự án.

Tài liệu và nguồn tham khảo Nội dung

Tài liệu và nguồn tham khảo

Nguồn phát thải, Nguyễn Hữu Huấn - Nguyễn Xuân Hải, Nghiên cứu các thông tác hại và phương số đặc trưng liên quan đến mức độ phát thải khí H2S trên sông pháp xử lí H2S.

Tô Lịch, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Các Khoa học Trái đất và Môi trường, Tập 32, Số 1S (2016) 186-191 https://text.123doc.net/document/4524592-nguon-phat-thaitac-hai-va-phuong-phap-xu-ly-h2s.htm

https://moitruonghopnhat.com/mot-so-phuong-phap-xu-lykhi-thai-h2s-255.html

59

Nguồn phát thải https://www.slideshare.net/HngV18/tim-hiu-v-so2ha-nihoa-mt và phương pháp https://www.env.go.jp/air/tech/ine/asia/vixử lí SO2

etnam/files/coop/files/cobenefit2016V-2.pdf

Mưa axit và ảnh https://aqualife.vn/mua-axit-anh-huong-nhu-the-nao-den-doihưởng của mưa axit.

song-cua-ban/ https://tailieu.vn/doc/mua-axit-80932.html

2. Học sinh - Bút màu, giấy A0 để vẽ sơ đồ tư duy.

- Bảng phân công nhiệm vụ nhóm.

- HS chuẩn bị các nội dung liên quan đến dự án.

IV. Phương pháp, kĩ thuật dạy học - PP DHDA kết hợp với một số PP: - PP làm việc nhóm - PP dạy học trực quan.

- PP thuyết trình…

- Kĩ thuật dạy học như K-W-L, sơ đồ tư duy.

V. Các hoạt động dạy học Tiết 1: Khởi động chủ đề, chuyển giao nhiệm vụ chủ đề Hoạt động 1: Đánh giá nhu cầu (5 phút) GV yêu cầu HS điền vào cột K và cột W trong bảng K-W-L về chủ để “ Hợp chất của sulfur và vấn đề môi trường”.

K

W

L

…

…

…

Hoạt động 2: Tổ chức nhóm học tập (5 phút) GV chia lớp thành 3 nhóm. Các nhóm được thành lập theo hình thức bốc thăm hoặc đếm số, GV sắp xếp vị của các nhóm.

Các nhóm phân công nhóm trưởng.

60

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Biểu hiện của NL THTGTN dưới góc độ hóa học

Hoạt động 3: Giới thiệu dự án, chuyển giao nhiệm vụ học tập(15 phút) GV chiếu một số video , hình HS dự vào bảng K-W-L thảo HS nhận ra và đặt ảnh giới thiệu về chủ đề “Hợp luận các ý tưởng và câu hỏi được các câu hỏi chất của sulfur và vấn đề ô nghiêm cứu. nhiễm môi trường” .

có liên quan đến

HS cùng GV thống nhất tên chủ đề “Hợp chất

GV yêu cầu HS thảo luận, đề các tiểu chủ đề.

của lưu huỳnh và

xuất các ý tưởng, đưa ra các + Tiểu chủ đề 1: H2S và vấn vấn đề ô nhiễm môi câu hỏi nghiên cứu hình thành đề rác thải. các tiểu chủ đề.

trường”

+ Tiểu chủ đề 2: SO2 và ô HS biểu đạt được 3

GV thống nhất các tiểu chủ đề. nhiễm không khí

tiểu chủ đề.

+ Tiểu chủ đề 3: Hợp chất lưu HS xây dựng được huỳnh (sulfur) và mưa axit

giả thuyết về 3 tiểu chủ đề.

Hoạt động 4: Lập kế hoạch thực hiện (20 phút) GV yêu cầu HS thảo luận HS thảo luận nhóm nêu ra các HS nhóm lập ra kế hoạch thực nhiệm vụ cần thực hiện. hiện.

lập

được

khung logic nội

HS lập kế hoạch thực hiện dung tìm hiểu.

GV góp ý về PP điều tra và kế (thời gian, địa điểm, PP điểu HS chọn được PP hoạch của các nhóm.

tra, cách thức tiến hành,…)

điều tra phù hợp

Cùng GV chỉnh sửa, bổ sung với tiểu chủ đề của kế hoạch thực hiện.

nhóm.

HS phân công nhiệm vụ cho HS lập được kế từng thành viên.

hoạch thực hiện

HS đề xuất được các sản chủ đề của nhóm. phẩm của tiểu chủ đề.

61

Bộ câu hỏi định hướng Tiểu chủ đề 1: Câu 1: H2S có những tính chất vật lí, hóa học gì?

H2S và vấn đề Câu 2: H2S đã phát sinh từ đâu?

Câu 3: Tại sao nói H2S là khí độc? Nó đã tác động như thế nào

rác thải.

đến sức khỏe và môi trường?

Câu 4: Có những biện pháp nào để xử lí H2S? Tiểu chủ đề 2:

Câu 1: SO2 có những tính chất vật lí và hóa học gì?

SO2 trong khí Câu 2: Khí SO2 có nguồn gốc từ đâu? quyển ở Hà Nội

Câu 3: Thực trạng SO2 trong khí quyển ở Hà Nội như thế nào?

Câu 4: Khí SO2 có trở nên có ích được không?

Tiểu chủ đề 3:

Câu 1: H2SO4 có tính chất vật lí và hóa học gì?

Hợp chất sulfur Câu 2: Mưa axit là gì? và mưa axit.

Câu 3: Mưa axit được hình thành như thế nào?

Câu 3: Mưa axit có tác hại như thế nào?

Sản phẩm dự kiến của các nhóm Tên

Nhiệm vụ

Sản phẩm dự kiến

nhóm

1

Sơ đồ tư duy về các tính chất của H2S

Bản cứng nội dung tìm hiểu.

Tìm hiểu về nguồn gốc của H2S.

Powerpoint giải thích về

Tác hại của H2S với sức khỏe và môi trường.

nguồn phát sinh , tác hại và

Đưa ra các giải pháp hạn chế việc hình thành H2S. biện pháp xử lí H2S.

2

Sơ đồ tư duy về các tính chất của SO2

Bản cứng nội dung tìm hiểu.

Tìm hiểu nguồn phát sinh SO2 ở Hà Nội.

Powerpoint về nguồn phát

Tìm hiểu thực trạng hàm lượng khí SO2 trong khí sinh, thực trạng hàm lượng quyển ở Hà Nội.

và PP giảm lượng khí SO2 ở

Tìm hiểu PP giảm hàm lượng khí SO2 trong khí quyển. Hà Nội.

Sơ đồ tư duy về các tính chất H2SO4

62

Bản cứng nội dung tìm hiểu.

3

Tìm hiểu về quá trình tạo ra mưa axit và quá trình Video giải thích về nguồn phát phá hủy các công trình kiến trúc bằng đá, thép của sinh và tác hại của mưa axit mưa axit.

Nêu một số biện pháp hạn chế tình trạng mưa axit.

Tiết 2: Báo cáo tiến độ thực hiện chủ đề (45 phút) (Sau 1 tuần thực hiện dự án ngoài giờ lên lớp) Hoạt động 1: Báo cáo tiến độ (15 phút)

GV yêu cầu các nhóm trình Các nhóm trưởng thay mặt HS thu thập được bày tiến độ thực hiện các tiểu nhóm báo cáo tiến độ. Mỗi sự kiện chứng cứ. chủ đề.

nhóm 2 phút.

GV đưa ý kiến nhận xét, góp Học sinh lắng nghe, nêu ý ý, định hướng cho học sinh kiến, những vấn đề ,những tháo gỡ những khó khăn.

khó khăn nhóm còn vướng mắc, tiếp thu và chỉnh sửa.

Hoạt động 2: Trình bày sơ đồ tư duy (20 phút) GV yêu cầu các nhóm trình Đại điện các nhóm lên trình bày sơ đồ tư duy về tính chất bày các tính chất của chất liên quan đến chủ đề của từng nhóm

của H2S, SO2 , H2SO4 GV đưa ra nhận xét phần trình bày của từng nhóm.

Hoạt động 3: Thực hiện dự án (10 phút) GV yêu cầu các nhóm tiếp tục HS thu thập thông tin, xử lí HS phân tích giữ hoàn thiện nhiệm vụ của thông tin , phân tích các giữ liệu nhóm, sản phẩm dự án.

liệu và thiết kế sản phẩm.

được

để

chứng minh hay bác bỏ giả thuyết.

Tiết 3: Báo cáo sản phẩm chủ đề “Hợp chất của sulfur và vấn đề ô nhiễm môi trường” (60 phút)

63

Hoạt động 1: Báo cáo sản phẩm tiểu dự án(45 phút) GV chuẩn bị , tổ chức cho HS Các nhóm báo cáo sản phẩm dự HS viết được báo báo cáo kết quả của nhóm( án của nhóm mình

cáo sau quá trình

(Powerpoint, sơ đồ tư duy, sản tìm hiểu.

mỗi nhóm 15 phút).

Nêu câu hỏi phản biện, đưa ra phẩm cụ thể, video clip…)

HS

các tình huống.

phản biện, bảo vệ

(10 phút).

giải

trình,

Trả lời các câu hỏi do các được kết quả tìm nhóm khác và GV phát

hiểu.

vấn (5 phút).

- Lắng nghe các nhóm khác báo cáo và đưa ra các câu hỏi, đánh giá theo phiếu.

Hoạt động 2: Đánh giá và tổng kết (15 phút) GV nhận xét, bổ sung, góp ý.

HS lắng nghe nhận xét của

GV chính xác hóa các kiến GV. thức liên quan đến chủ đề.

HS tiến hành đánh giá theo

GV yêu cầu HS đánh giá sản yêu của của GV. phẩm của nhóm mình và nhóm khác hoàn thành bảng K-W-L. GV nhận xét những ưu nhược điểm khi thực hiện chủ đề, rút kinh nghiệm cho các chủ đề sau.

Tiết 4: Kiểm tra kiến thức chủ đề “Hợp chất sulfur và vấn đề ô nhiễm môi trường”(45 phút) Sau khi dạy CĐTH “Hợp chất sulfur và vấn đề ô nhiễm môi trường” chúng tôi tiến hành kiểm tra 45 phút nội dung của chủ đề để ĐG kết quả học tập của HS và PPHH để có điều chỉnh phù hợp nhất. Nội dung bài kiểm đề cập trong 4.2 phụ lục 4

64

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 Ở chương này, đề tài khóa luận đã tiến hành một số công việc sau: 1. Phân tích nội dung cấu trúc phần Oxygen – Sulfur Hóa học phổ thông về mục tiêu kiến thức, kĩ năng, thái độ và NL hình thành và đưa ra một số lưu ý về nội dung, PP khi DH phần Oxygen – Sulfur Hóa học phổ thông.

2. Đưa ra nguyên tắc lựa chọn nội dung xây dựng CDTH. 3. Đề xuất quy trình xây dựng CĐTH. 4. Xây dựng bộ công cụ ĐG HS trong DHTH để PT NL THTGTN dưới góc độ hóa học. + Xây dựng bộ công cụ đánh giá sản phẩm của học sinh. + Xây dựng các tiêu chí và mức độ ĐG NL THTGTN dưới góc độ hóa học. + Xây dựng bảng kiểm quan sát và phiếu tự ĐG NL THTGTN dưới góc độ hóa học.

5. Trên cơ sở về nguyên tắc, quy trình xây dựng 2 CĐTH phần Oxygen – Sulfur Hóa học phổ thông. + Chủ đề 1: “Oxi- ozon và cuộc sống”. + Chủ đề 2: “Hợp chất của lưu huỳnh và vấn đề ô nhiễm môi trường”.

Sau mỗi chủ đề, chúng tôi đã thiết kế bài kiểm tra để đánh giá kết quả học tập của HS. - Đề xuất tiêu chí ĐG NL THTGTN dưới góc độ hóa học của HS trong DHTH. Những vấn đề đã đề xuất ở chương này chúng tôi sẽ tiến hành thực nghiệm ở chương 3 để kiểm tra sự đúng đắn của giả thuyết mà chúng tôi đưa ra.

65