TUYỂN TẬP 28 ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN MÔN SINH HỌC NĂM 2013 - 2016

LUYỆN THI VÀO LỚP 10 CHUYÊN SINH HỌC

vectorstock.com/28062415

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN EBOOK PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

TUYỂN TẬP 28 ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN MÔN SINH HỌC NĂM 2013 - 2016 WORD VERSION | 2020 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

MỤC LỤC

I

Năm học 2013 - 2014

1

Chuyên Hải Phòng - Đề chính thức

4–6

2

Chuyên Hải Phòng - Đề dự bị

7–9

3

Chuyên Lương Văn Tụy - Ninh Bình - Đề chính thức

10 – 13

4

Chuyên Long An - Đề chính thức

14 – 18

5

Chuyên Quảng Trị - Đề chính thức

19 – 20

6

Chuyên Lê Hồng Phong - Nam Định - Đề chính thức

21 – 25

7

Chuyên Lương Văn Chánh - Phú Yên - Đề chính thức

26 – 28

8

Chuyên Đồng Tháp - Đề chính thức

29 – 32

9

Chuyên Tây Ninh - Đề chính thức

33 – 35

10

Chuyên Vĩnh Phúc - Đề chính thức

36 – 39

11

Chuyên Bắc Ninh - Đề chính thức

40 – 43

12

Chuyên Quảng Bình - Đề chính thức

44 – 48

13

Chuyên Hạ Long - Quảng Ninh - Đề chính thức

49 – 51

14

Chuyên Đại học kha học tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội - Đề chính thức

52 – 56

15

PTNK - Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh - Đề chính thức

16

Chuyên Huỳnh Mẫn Đạt - Kiên Giang - Đề chính thức

58 - 60

17

Chuyên Khánh Hòa - Đề chính thức

61 – 64

II

Năm học 2014 – 2015

18

Chuyên Lê Hồng Phong - Nam Định - Đề chính thức

65 – 68

19

Chuyên Lê Hồng Phong - Nam Định - Đề dự bị

69 – 71

20

Chuyên Phan Bội Châu - Nghệ An - Đề chính thức

72 – 75

21

Chuyên Long An - Đề chính thức

76 - 79

22

Chuyên Quảng Bình - Đề chính thức

80 – 84

23

Chuyên Đại học khoa học tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội - Đề chính thức

85 - 91

24

Chuyên Huỳnh Mẫn Đạt - Kiên Giang - Đề chính thức

92 – 95

25

Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội - Đề chính thức

III

Năm học 2015 - 2016

26

Chuyên Lê Hồng Phong - Nam Định - Đề chính thức

97 – 102

27

Chuyên Lê Hồng Phong - Nam Định - Đề dự bị

103 – 107

28

Chuyên Thái Bình - Đề chính thức

108 – 110

29

Chuyên Thái Nguyên - Đề chính thức

111 - 113

57

96

3

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HẢI PHÒNG

KÌ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CHUYÊN NĂM HỌC: 2013 – 2014 ĐỀ THI MÔN SINH HỌC

ĐỀ CHÍNH THỨC

Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề).

Lưu ý: Đề thi gồm 01 trang. Thí sinh làm bài vào tờ giấy thi.

Câu 1 (1,0 điểm) Tương quan trội - lặn có ý nghĩa gì trong thực tiễn sản xuất? Trình bày phương pháp xác định tính trạng trội, lặn.

Câu 2 (1,5 điểm) Ở ruồi giấm, alen V quy định tính trạng cánh dài, alen v quy định tính trạng cánh cụt. Cho ruồi cánh dài và cánh cụt giao phối với nhau được F1 có tỉ lệ: 50% ruồi cánh dài: 50% ruồi cánh cụt. Tiếp tục cho ruồi F1 giao phối với nhau được F2, thống kê kết quả ở cả quần thể có tỉ lệ 9 ruồi cánh cụt: 7 ruồi cánh dài. a. Biện luận và viết sơ đồ lai từ P đến F2. b. Muốn xác định được kiểu gen của bất kỳ cá thể ruồi cánh dài nào ở F2 thì phải thực hiện phép lai gì?

Câu 3 (1,0 điểm) Các yếu tố nào ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính của động vật? Điều đó có ứng dụng gì trong thực tiễn? Cho ví dụ minh họa.

Câu 4 (1,0 điểm) a. Một loài thực vật có 2n = 20 NST. Xác định số lượng NST, trạng thái NST trong một tế bào ở kì sau nguyên phân, kì giữa giảm phân I, kì sau giảm phân I và kì cuối của giảm phân II. b. Một tinh bào bậc 1 của ruồi giấm kí hiệu AaBbDdXY. Khi phân bào, tế bào sẽ ở kì nào trong trường hợp tế bào đó mang các NST có kí hiệu sau: 1 - AAaaBBbbDDddXXYY. AA BB dd YY 2aa bb DD XX 3 - AABBddYY. 4 - abDX. Câu 5 (1,0 điểm) Vì sao hai ADN con được tạo ra qua cơ chế nhân đôi lại giống nhau và giống ADN mẹ ban đầu?

Câu 6 (1,0 điểm) Cho các ví dụ sau: 1 - Cây mạ bị mất khả năng tổng hợp diệp lục nên có màu trắng.

2 - Con tắc kè hoa biến đổi màu sắc theo nền môi trường.

Các ví dụ trên thuộc loại biến dị nào? Phân biệt các loại biến dị đó về đặc điểm biểu hiện và khả năng di truyền.

Câu 7 (1,0 điểm) Nêu quy trình của phương pháp nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng. Các cá thể được tạo ra bằng phương pháp này có đặc điểm gì? Giải thích?

Câu 8 (1,0 điểm) Căn cứ vào ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật, người ta chia sinh vật thành những nhóm nào? Mỗi nhóm cho ít nhất 2 ví dụ và nêu đặc điểm.

Câu 9 (1,5 điểm) Quan sát một cây bưởi đang thời kỳ ra hoa, phát hiện bọ xít đang hút nhựa cây, nhện chăng tơ bắt bọ xít, tò vò đang bay săn nhện. a. Hãy viết sơ đồ biểu diễn chuỗi thức ăn trên. b. Trên ngọn cây bưởi, có nhiều rệp đang bám, quanh vùng rệp bám lại có nhiều kiến đen. Hãy cho biết mối quan hệ sinh thái giữa các loài: cây bưởi, bọ xít, nhện, tò vò, rệp và kiến đen. Cho biết rệp tiết dịch cho kiến đen, kiến đen bảo vệ rệp.

-------------------Hết--------------------

4

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HẢI PHÒNG

KÌ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CHUYÊN NĂM HỌC: 2013 – 2014

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu 1 (1,0 điểm)

2 (1,5 điểm)

3 (1,0 điểm)

Ý

Nội dung trả lời - Ý nghĩa của tương quan trội lặn trong thực tiễn sản xuất: + Tương quan trội, lặn là hiện tượng phổ biến ở nhiều tính trạng trên cơ thể sinh vật.

Thông thường, các tính trạng trội thường là tính trạng tốt, còn tính trạng lặn là những tính trạng xấu. Ví dụ: Ở cà chua các tính trạng quả đỏ, nhẵn và thân cao là trội còn quả vàng, có lông tơ và thân lùn là các tính trạng lặn. Vì vậy trong chọn giống cần phát hiện tính trạng trội để tập hợp các gen trội quý vào 1 kiểu gen, tạo giống có ý nghĩa kinh tế cao. + Không sử dụng F1 để làm giống vì đời sau sẽ phân tính. Trong chọn giống, để tránh sự phân li tính trạng, xuất hiện tính trạng xấu ảnh hưởng tới phẩm chất và năng suất vật nuôi, cây trồng người ta phải kiểm tra độ thuần chủng của giống.

- Phương pháp xác định tính trạng trội, lặn: + Để xác định được tương quan trội - lặn của 1cặp tính trạng tương phản ở vật nuôi, cây trồng người ta dùng phương pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen. + Nếu cặp tính trạng thuần chủng tương phản ở P có tỉ lệ phân li kiểu hình ở F2 là 3:1 thì kiểu hình chiếm tỉ lệ 3/4 là tính trạng trội, còn kiểu hình có tỉ lệ 1/4 là tính trạng lặn. a - Xét tỉ lệ phân li ở F1 có: cánh dài: cánh cụt = 1: 1  P:Vv x vv  F1: 1Vv : 1vv - F1 giao phối với nhau → đã xảy ra 4 phép lai: 1. Vv x Vv 2. Vv x vv 3. vv x Vv 4. vv x vv - Sơ đồ lai giải thích Các phép lai Tỉ lệ kiểu hình Đực Cái Vv Vv 75% cánh dài: 25% cánh cụt = 3 cánh dài: 1 cánh cụt Vv vv 50% cánh dài: 50% cánh cụt = 2 cánh dài: 2 cánh cụt vv Vv 50% cánh dài: 50% cánh cụt = 2 cánh dài: 2 cánh cụt vv vv 100% cánh cụt = 4 cánh cụt TỔNG CỘNG ở F2: 7 cánh dài (V-) : 9 cánh cụt (vv) b Muốn xác định được kiểu gen của bất kỳ cá thể ruồi cánh dài nào ở F2 thì phải thực hiện phép lai phân tích.

- Nếu Fa: 100% cánh dài  Kiểu gen ruồi cánh dài F2: VV. - Nếu Fa: 1 cánh dài: 1 cánh cụt  Kiểu gen ruồi cánh dài F2: Vv. - Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính của động vật: + Tính đực cái chủ yếu được quy định bởi cặp NST giới tính. Sự tự nhân đôi, phân li và tổ hợp của cặp NST giới tính trong các quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh là cơ chế tế bào học của sự xác định giới tính. + Quá trình phân hóa giới tính còn chịu ảnh hưởng của các nhân tố môi trường bên trong và bên ngoài.

- Ứng dụng trong thực tiễn: chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực/cái ở vật nuôi cho phù hợp với mục đích sản xuất.

- Ví dụ minh hoạ: Nuôi tằm lấy tơ: tạo ra toàn tằm đực (tằm đực cho nhiều tơ hơn tằm cái); tạo nhiều bê đực để nuôi lấy thịt, tạo nhiều bê cái để nuôi lấy sữa.

Điểm

0.25

0.25

0.25 0.25

0.25 0.25

0.50

0.50

0.25

0.25 0.25 0.25

5

4 (1,0 điểm)

a

b

5 (1,0 điểm)

6 (1,0 điểm)

2- Biến dị thường biến.

7 (1,0 điểm)

8 (1,0 điểm) 9 (1,5 điểm)

6

Các kì Số lượng NST Trạng thái NST Kì sau nguyên phân 2040 KépĐơn Kì giữa giảm phân I 20 Kép Kì sau giảm phân I 20 Kép Kì cuối giảm phân II 10 Đơn 1- Kì trung gian, kì đầu của giảm phân I. 2- Kì giữa giảm phân I. 3- Kì cuối giảm phân I. 4- Kì cuối giảm phân II. Do quá trình nhân đôi ADN diễn ra theo các nguyên tắc: - Nguyên tắc bổ sung: Mạch mới của ADN con được tổng hợp dựa trên mạch khuôn của ADN mẹ. Các nuclêôtit của mạch khuôn liên kết với các tự do trong môi trường nội bào theo nguyên tắc: A liên kết với T và ngược lại, G liên kết với X và ngược lại.

- Nguyên tắc bán bảo toàn (giữ lại một nửa): Trong mỗi ADN con có một mạch của ADN mẹ (mạch cũ), mạch còn lại được tổng hợp mới.

- Loại biến dị: 1- Biến dị đột biến.

a b

- Phân biệt: Biến dị Đột biến Thường biến Đặc điểm Sự biến đổi đột ngột, gián đoạn, Sự biến đổi mang tính đồng biểu hiện có tính chất riêng lẻ, ngẫu nhiên, loạt, theo một hướng xác định không có hướng, không tương tương ứng với điều kiện môi ứng với môi trường. trường.

Khả năng Có khả năng di truyền cho thế hệ Không di truyền được. di truyền sau.

- Quy trình: + Tách mô phân sinh (từ đỉnh sinh trưởng hoặc các tế bào lá non) rồi nuôi cấy trên môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm để tạo các mô sẹo. + Dùng hoocmon sinh trưởng phù hợp để kích thích mô sẹo phân hóa thành các cây con hoàn chỉnh. + Các cây non được chuyển sang trồng trong các bầu đất trong vườn ươm có mái che rồi sau đó đem trồng ngoài đồng ruộng.

- Các cá thể được tạo ra bằng phương pháp này có kiểu gen giống nhau và giống cá thể ban đầu. Giải thích: dựa trên cơ chế nguyên phân.

- Sinh vật biến nhiệt: nấm rơm, cây phượng, châu chấu, cá thu. Có nhiệt độ cơ thể phụ thuộc vào nhiệt độ của môi trường.

- Sinh vật hằng nhiệt: bồ câu, mèo. Có nhiệt độ cơ thể không phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường.

Sơ đồ chuỗi thức ăn: Cây bưởi bọ xít nhện tò vò.

Các mối quan hệ sinh thái: - Quan hệ kí sinh: cây bưởi và bọ xít; cây bưởi và rệp.

- Quan hệ sinh vật ăn sinh vật khác: bọ xít nhện tò vò.

- Quan hệ cạnh tranh: bọ xít và rệp cùng hút nhựa cây.

- Quan hệ hợp tác: rệp và kiến đen.

0.50 0.50

0.50

0.50

0.25 0.25

0.25

0.25

0.25 0.25 0.25 0.25 0.50 0.50 0.50 0.25 0.25 0.25 0.25

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KÌ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CHUYÊN

HẢI PHÒNG

NĂM HỌC: 2013-2014 ĐỀ THI MÔN SINH HỌC

ĐỀ DỰ BỊ Đề thi gồm 01 trang

Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề).

Lưu ý: Đề thi gồm 01 trang. Thí sinh làm bài vào tờ giấy thi.

Câu 1 (1,0 điểm) Menđen đã giải thích về tỉ lệ kiểu hình 3 trội: 1 lặn ở F2 như thế nào? Điểm cơ bản trong quy luật phân li của Menđen là gì?

Câu 2 (1,0 điểm) Cho F1 dị hợp hai cặp gen, làm thế nào để xác định chúng liên kết trên một cặp NST hay nằm trên hai cặp NST khác nhau? Hãy xác định kiểu gen trong từng trường hợp.

Câu 3 (1,0 điểm) a. Cấu trúc điển hình của NST được quan sát rõ nhất ở kì nào của nguyên phân? Nêu ý nghĩa. b. Ở lúa nước 2n = 24 NST. Xác định số lượng NST, trạng thái NST trong 1 tế bào ở kì giữa nguyên phân, kì sau nguyên phân, kì sau giảm phân I và kì cuối của giảm phân II. Câu 4 (1,0 điểm) Nêu các cơ chế di truyền dẫn đến sự đa dạng phong phú của sinh vật.

Câu 5 (1,5 điểm) Nguyên tắc bổ sung là gì? Nguyên tắc bổ sung thể hiện như thế nào trong cơ chế di truyền ở cấp độ phân tử?

Câu 6 (1,0 điểm) Bộ NST của cải bắp có 2n = 18 NST. Có các trường hợp đột biến số lượng như sau: - Trường hợp 1: Bộ NST của thể đột biến có 19 NST. - Trường hợp 2: Bộ NST của thể đột biến có 17 NST. - Trường hợp 3: Bộ NST của thể đột biến có 16 NST. - Trường hợp 4: Bộ NST của thể đột biến có 20 NST. Hãy cho biết tên gọi của các thể đột biến. Biết đột biến chỉ xảy ra ở một cặp NST. Câu 7 (1,0 điểm) Để tạo ưu thế lai ở vật nuôi người ta thường sử dụng phép lai nào? Cho ví dụ.

Câu 8 (1,0 điểm) Ở sinh vật có những hình thức cạnh tranh cùng loài phổ biến nào? Nêu nguyên nhân và ý nghĩa của các hình thức đó.

7

Câu 9 (1,5 điểm) a. Các quần thể trong một loài phân biệt nhau ở những dấu hiệu nào? b. Mật độ quần thể là gì? Nêu ví dụ. c. Vì sao mật độ quần thể được coi là một trong những đặc trưng cơ bản của quần thể?

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HẢI PHÒNG

-------------------Hết------------------KÌ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CHUYÊN NĂM HỌC: 2013 – 2014

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI DỰ BỊ MÔN SINH HỌC Câu 1 (1,0 điểm)

2 (1,0 điểm)

3 (1,0 điểm

8

Ý

Nội dung trả lời - Menđen giải thích về tỉ lệ kiểu hình 3 trội: 1 lặn ở F2: + F1 đều mang tính trạng trội, F2 lại xuất hiện tính trạng lặn, chứng tỏ trong tế bào của cây F1 có chứa nhân tố di truyền lặn. Nhân tố di truyền lặn này tồn tại bên cạnh nhân tố di truyền trội nhưng không hoà lẫn vào nhau. + Qua quá trình phát sinh giao tử, F1 cho 2 loại giao tử (kí hiệu là A và a với tỉ lệ ngang nhau: 1A : 1a). + Qua thụ tinh, các loại giao tử đực và các loại giao tử cái kết hợp ngẫu nhiên với nhau, tạo nên các loại hợp tử với tỉ lệ: 1AA: 2Aa: 1aa. Do đó tỉ lệ kiểu hình ở F2 là 3A- : 1aa (3 Trội : 1 lặn).

- Điểm cơ bản trong qui luật phân li của Menđen là: trong tế bào của cây F1 mang cặp nhân tố di truyền Aa, cặp nhân tố này phân li nhau trong quá trình phát sinh giao tử nên đã tạo ra 2 loại giao tử có tỉ lệ ngang nhau là 1A : 1a.

- Quy ước: A quy định thân cao, a thân thấp; B hạt tròn, b hạt dài.

- Cách 1: Lai phân tích + Nếu Fa cho tỷ lệ KH: 1: 1: 1: 1 → 2 cặp gen nằm trên 2 cặp NST khác nhau và kiểu gen là AaBb. + Nếu Fa cho tỷ lệ 1 cao, tròn: 1 thấp, dài → 2 cặp gen liên kết trên 1 NST và kiểu gen là AB/ab. + Nếu Fa cho tỷ lệ 1 cao, dài: 1 thấp, tròn→ 2 cặp gen liên kết trên 1 NST và kiểu gen là Ab/aB. - Cách 2: Tự thụ phấn ở thực vật hay lai hai cơ thể F1 với nhau hoặc giao phối cận huyết ở động vật. + Nếu thế hệ lai cho tỷ lệ KH: 9: 3: 3: 1 → 2 cặp gen nằm trên 2 cặp NST khác nhau và kiểu gen là AaBb. + Nếu thế hệ lai cho tỷ lệ 3 : 1→ 2 cặp gen liên kết trên 1 NST và kiểu gen là AB/ab. + Nếu thế hệ lai cho tỷ lệ 1: 2: 1→ 2 cặp gen liên kết trên 1 NST và kiểu gen là Ab/aB. HS trả lời 1 trong 2 cách vẫn cho điểm tối đa. a Các kì Số lượng NST Trạng thái NST Kì giữa nguyên phân 24 Kép Kì sau nguyên phân 24→ 48 Kép →Đơn Kì sau giảm phân I 24 Kép Kì cuối giảm phân II 12 Đơn b - Kì giữa của nguyên phân.

- NST co xoắn cực đại, thuận lợi cho việc phân li của NST ở kì sau.

Điểm 0.25

0.25 0.25

0.25

0.50 0.25 0.25

0.50 0.25 0.25

0.50

0.25 0.25

4 (1,0 điểm)

5 (1,5 điểm

6 (1,0 điểm)

7 (1,0 điểm)

8 (1,0 điểm)

9

- Sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp NST trong quá trình phát sinh giao tử và sự tổ hợp tự do của chúng trong quá trình thụ tinh là cơ chế chủ yếu tạo nên các biến dị tổ hợp→ dẫn đến sự đa dạng phong phú của sinh vật.

- Sự tiếp hợp và trao đổi chéo của các NST trong cặp NST kép tương đồng ở kì đầu I của giảm phân cùng với sự phân li độc lập và tổ hợp tự do ở kì sau đã tạo nên các giao tử đơn bội khác nhau về nguồn gốc, qua thụ tinh làm tăng thêm các biến dị tổ hợp→ dẫn đến sự đa dạng phong phú của sinh vật. * Nguyên tắc bổ sung là nguyên tắc kết cặp giữa một bazơ nitơ có kích thước lớn với bazơ nitơ có kích thước bé, cụ thể: A liên kết với T, G liên kết với X. * Nguyên tắc bổ sung thể hiện trong: - Nhân đôi ADN: Các nucleotit tự do trong môi trường sẽ vào liên kết với các nucleotit trên 2 mạch khuôn theo nguyên tắc bổ sung: Amt liên kết với Tmk; Tmt liên kết với Amk; Gmt liên kết với Xmk; Xmt liên kết với Gmk. - Tổng hợp ARN: Các nucleotit tự do của môi trường liên kết với các nucleotit trên mạch gốc của gen theo nguyên tắc bổ sung: Amt liên kết với Tmk; Umt liên kết với Amk; Gmt liên kết với Xmk; Xmt liên kết với Gmk. - Tổng hợp protein (chuỗi các axit amin): Các nucleotit của mARN liên kết bổ sung với các nucleotit bộ ba trên tARN theo nguyên tắc bổ sung: Am liên kết với Ut; Um liên kết với At; Gm liên kết với Xt; Xm liên kết với Gt. Tên gọi: - Thể ba nhiễm.

- Thể đơn (một) nhiễm.

- Thể khuyết nhiễm.

- Thể tứ nhiễm. Để tạo ưu thế lai ở vật nuôi chủ yếu người ta dùng phép lai kinh tế.

- Trong phép lai này người ta cho giao phối giữa cặp vật nuôi bố mẹ thuộc 2 dòng thuần khác nhau rồi dùng con lai F1 làm sản phẩm, không dùng nó làm giống.

- Phổ biến ở nước ta hiện nay là dùng con cái thuần chủng thuộc giống trong nước cho giao phối với con đực cao sản thuộc giống thuần nhập nội. Con lai tạo ra có khả năng thích nghi với điều kiện khí hậu, chăn nuôi của giống mẹ và có sức tăng sản của giống bố.

- Ví dụ: Lai lợn Ỉ / Móng cái x Đại Bạch→ Lợn lai kinh tế có sức sống cao, lợn con mới đẻ đã nặng từ 0,7 – 0,8 kg, tăng trọng nhanh (10 tháng đã đạt 80 – 100 kg), tỉ lệ thịt nạc cao.

- Những hình thức cạnh tranh cùng loài phổ biến: + Ở thực vật: Hiện tượng tự tỉa thưa tự nhiên dẫn tới mật độ phân bố giảm. + Ở động vật: Các cá thể tranh giành nhau thức ăn, nơi ở, con đực tranh giành nhau con cái  1 số cá thể phải tách ra khỏi nhóm.

Cạnh tranh ở mức độ khắc nghiệt: ăn thịt lẫn nhau, cá lớn nuốt cá bé, bố mẹ ăn trứng và con non do chính mình đẻ ra.

Ví dụ: cá mập con khi mới nở ra sử dụng ngay các trứng chưa nở làm thức ăn.

- Nguyên nhân: Cạnh trạnh xảy ra khi gặp điều kiện bất lợi (số lượng cá thể tăng quá cao, nguồn sống thiếu, nơi ở chật chội, con đực tranh giành con cái trong mùa sinh sản...).

- Quan hệ cạnh tranh giúp quần thể duy trì số lượng và phân bố cá thể hợp lí, phù hợp với khả năng đáp ứng nguồn sống của môi trường  giúp quần thể tồn tại và phát triển ổn định. a Dấu hiệu phân biệt: Tỉ lệ giới tính, thành phần nhóm tuổi, mật độ quần thể...

0.50

0.50

0.25

0.50

0.50

0.25

0.25 0.25 0.25 0.25 0.25 0.25 0.25

0.25

0.25 0.25

0.25

0.25

0.50 9

b - Mật độ quần thể là số lượng hay khối lượng sinh vật có trong 1 đơn vị diện tích hay thể tích.

- Ví dụ: + Mật độ cây bạch đàn: 625 cây/ha đồi + Mật độ chim sẻ: 10 con/ha đồng lúa. c Mật độ quần thể được coi là một trong những đặc trưng cơ bản của quần thể vì mật độ có ảnh hưởng tới: + Mức độ sử dụng nguồn sống trong sinh cảnh. + Mức độ lan truyền của vật kí sinh. + Tần số gặp nhau giữa các cá thể trong mùa sinh sản. + Khả năng sinh sản và tử vong của các cá thể trong quần thể. + Mặt khác mật độ quần thể của 1 loài thể hiện tác động của loài đó trong quần xã.

(Nếu HS chỉ trả lời được 3 ý đầu tiên vẫn cho điểm tối đa).

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT CHUYÊN TỈNH NINH BÌNH NĂM HỌC 2013-2014 Môn: Sinh học Ngày thi: 21/6/2013 ĐỀ THI CHÍNH THỨC

(1,5 điểm)

0.25 0.25

0,50

Thời gian làm bài:150 phút (không kể thời gian giao đề) Đề thi gồm 08 câu trong 01 trang

Câu 1 (1,0 điểm).

1. Kết quả lai phân tích ở F1 trong trường hợp di truyền độc lập khác trường hợp di truyền liên kết của 2 cặp tính trạng như thế nào?

2. Di truyền liên kết có ý nghĩa như thế nào trong chọn giống?

Câu 2 (1,5 điểm). Ở cà chua tính trạng lá chẻ, quả đỏ là trội hoàn toàn so với lá nguyên, quả vàng. Trong một phép lai giữa 2 cây cà chua có lá chẻ, quả đỏ với nhau, trong số cây lai thu được người ta thấy có cây lá nguyên, quả vàng. Hãy xác định kiểu gen của P và lập sơ đồ cho phép lai trên. Biết rằng mỗi gen quy định 1 tính trạng và các gen nằm trên các nhiễm sắc thể khác nhau.

Câu 3 (1,5 điểm). Ở cải bắp có bộ nhiễm sắc thể 2n = 18. Quan sát 1 nhóm tế bào gốc lá cải bắp đang tiến hành nguyên phân ở các kỳ khác nhau, người ta đếm được 720 nhiễm sắc thể bao gồm cả nhiễm sắc thể kép đang nằm trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào lẫn nhiễm sắc thể đơn đang phân li về 2 cực tế bào, trong đó số nhiễm sắc thể kép nhiều hơn số nhiễm sắc thể đơn là 144. Hãy xác định: 1. Các tế bào đang ở kỳ nào của nguyên phân?

2. Số lượng tế bào ở mỗi kỳ là bao nhiêu?

Câu 4 (1,0 điểm).

Người ta nghiên cứu trong tế bào của một đứa trẻ thấy có bộ nhiễm sắc thể là 44A + X. 1. Đứa trẻ trên bị hội chứng gì?

2. Nêu cơ chế hình thành và biểu hiện của hội chứng đó.

Câu 5 (1,5 điểm).

Một tế bào chứa 2 gen, ký hiệu là gen I và gen II. Khi các gen này được tái bản sau một số lần nguyên phân liên tiếp của tế bào, chúng đòi hỏi môi trường nội bào cung cấp 69750 nuclêôtit tự do. Tổng số nuclêôtit thuộc 2 gen đó trong tất cả các tế bào được hình thành sau các lần nguyên phân là 72000 nuclêôtit. Khi gen I tái bản 1 lần, môi trường nội bào cung cấp số nuclêôtit bằng 2/3 số nuclêôtit cần cho gen II tái bản 2 lần. Xác định số lần nguyên phân của tế bào và tính chiều dài của gen I, gen II. Biết rằng mọi diễn biến trong quá trình nguyên phân của tế bào là bình thường.

Câu 6 (1,5 điểm).

1. Mô tả quá trình phát sinh giao tử cái ở động vật bằng sơ đồ.

10

2. Một tế bào sinh trứng có kiểu gen AaBb khi giảm phân tạo trứng, do đột biến trong giảm phân 1, cặp nhiễm sắc thể mang cặp gen Aa không phân li, giảm phân 2 bình thường. Hãy xác định tổ hợp gen trong trứng có thể được tạo thành.

Câu 7 (1,0 điểm).

1. Một hệ sinh thái hoàn chỉnh bao gồm những thành phần chủ yếu nào?

2. Một quần xã sinh vật có các sinh vật sau: Thực vật, thỏ, sâu, gà, ếch, rắn, diều hâu, vi sinh vật. Hãy vẽ lưới thức ăn hoàn chỉnh của quần xã sinh vật trên.

Câu 8 (1,0 điểm).

1. Hãy giải thích tại sao các cành phía dưới của cây sống trong rừng lại sớm bị rụng?

2. Phân biệt quan hệ cộng sinh với quan hệ hội sinh. Mỗi hình thức lấy một ví dụ minh họa.

------ HẾT-----

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH NINH BÌNH

KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT CHUYÊN NĂM HỌC 2013-2014

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC I. Hướng dẫn chung.

- Học sinh làm cách khác đúng bản chất cho điểm tối đa.

- Điểm của bài thi làm tròn đến 0,25 điểm.

II. Hướng dẫn chi tiết.

Câu 1 (1,0 điểm)

2 (1,5 điểm)

3 (1,5 điểm)

4

Ý Nội dung trả lời 1 Sự khác nhau về kết quả lai phân tích ở F1.

- Di truyền độc lập: Hai cặp gen quy định 2 cặp tính trạng nằm trên 2 cặp NST khác nhau. Vì vậy khi giảm phân, F1 cho 4 loại giao tử tỷ lệ 1:1:1:1 nên kết quả Fa tỉ lệ kiểu gen 1:1:1:1, tỉ lệ kiểu hình 1:1:1:1.

- Di truyền liên kết: Hai cặp gen quy định 2 cặp tính trạng nằm trên 1 cặp NST. Vì vậy khi giảm phân, F1 cho 2 loại giao tử tỷ lệ 1:1 nên kết quả Fa tỉ lệ kiểu gen 1:1, tỉ lệ kiểu hình 1:1.

2 Ý nghĩa của di truyền liên kết trong chọn giống: Đảm bảo sự di truyền bền vững của từng nhóm tính trạng được quy định bởi các gen trên một NST. Vì vậy trong chọn giống có thể chọn các nhóm tính trạng tốt đi kèm nhau.

- Quy ước: + Gen A quy định tính trạng lá chẻ, gen a quy định tính trạng lá nguyên. + Gen B quy định tính trạng quả đỏ, gen b quy định tính trạng quả vàng.

- Cây cà chua lá nguyên, quả vàng xuất hiện ở con lai có kiểu gen aabb cây này đã nhận 1 giao tử ab từ mẹ và 1 giao tử ab từ bố.

- Bố, mẹ đều có lá chẻ, quả đỏ có kiểu gen A-B- mà lại cho giao tử ab. Vậy bố và mẹ đều có kiểu gen P: AaBb. - Viết sơ đồ lai đúng.

1 Căn cứ vào dấu hiệu của NST: - NST kép đang tập trung trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào → các tế bào đang ở kỳ giữa của nguyên phân.

- NST đơn đang phân li về 2 cực của tế bào → các tế bào đang ở kỳ sau của nguyên phân.

2 Gọi x là số NST kép, y là số NST đơn (x, y nguyên, dương) Theo bài ra: x + y = 720 x = 432 x – y = 144 y = 288 => Số tế bào đang ở kỳ giữa của nguyên phân là: 432 : 18 = 24 tế bào => Số tế bào đang ở kỳ sau của nguyên phân là: 288 : (18 x 2) = 8 tế bào 1 Đứa trẻ trên bị hội chứng Tớcnơ.

Điểm 0,25

0,25 0,5

0,25 0,25 0,5 0,5 0,25 0,25

0,5 0,5 0.25 11

(1,0 điểm)

5 (1,5 điểm)

6 (1,5 điểm)

2 * Cơ chế hình thành: - Trong quá trình giảm phân cặp nhiễm sắc thể giới tính phân li không bình thường tạo giao tử có bộ nhiễm sắc thể 22A + 0.

- Trong thụ tinh giao tử 22A + 0 kết hợp với giao tử bình thường 22A + X tạo hợp tử có bộ nhiễm sắc thể 44A + X gây nên hội chứng Tớcnơ.

(Học sinh có thể sơ đồ hoá). * Biểu hiện: Nữ lùn, cổ ngắn, tuyến vú không phát triển, lúc trưởng thành không có kinh nguyệt, tử cung nhỏ, thường mất trí và không có con.

- Số Nu của gen I và gen II trong tế bào là: 72000 – 69750 = 2250 - Tổng số tế bào con được hình thành sau nguyên phân là: 72000 : 2250 = 32 = 2 5 Vậy số lần nguyên phân của tế bào là 5 lần - Tính số Nu: Theo bài ra ta có: NI + NII = 2250 và NI (2 1 - 1) = 2/3NII(22 - 1)  NI = 1500 Nu, NII = 750 Nu - Chiều dài của mỗi gen: LI = 2550A0 LII = 1275A0 Sự tạo noãn 1 2n Nguyên phân Noãn nguyên 2n 2n bào 2n noãn bào bậc 1 Thể Giảm phân 1 cực1 noãn bào n n bậc 2 Giảm phân 2 n

7 (1,0 điểm)

n n

Thể cực 2

n

0,25

0,25 0,25 0,25 0,25

0,5

0,25 0,25

0,25

0,25

0,25

trứng

2 - Ký hiệu kiểu gen của tế bào sinh trứng ở kỳ đầu, kỳ giữa của giảm phân 1 là AAaaBBbb. - Do kỳ sau 1 cặp NST mang cặp gen Aa không phân li nên có thể tạo ra các tế bào con khi kết thúc ở giảm phân 1 là AAaaBB và bb hoặc AAaabb và BB. - Loại trứng có thể được tạo ra là: AaB hoặc b hoặc Aab hoặc B. 1 Các thành phần chủ yếu của hệ sinh thái: - Các thành phần vô sinh: Nước, không khí, nhiệt độ…

- Sinh vật sản xuất: Thực vật, tảo…..

- Sinh vật tiêu thụ: Động vật ăn thực vật, động vật ăn động vật, thực vật ăn động vật.

- Sinh vật phân giải: Vi khuẩn, nấm…

2

0,25 0,25 0,25

0,5

Th VSV Th c v t

Sâu

ch

R n

0,5

G Di u 8 (1,0 điểm)

12

1 - Cành phía dưới của cây sẽ nhận được ít ánh sáng Mặt Trời hơn cành mọc phía trên.

- Cành thiếu ánh sáng, khả năng quang hợp của lá yếu, tạo được ít chất hữu cơ, lượng chất hữu cơ tích lũy không đủ bù lượng tiêu hao do hô hấp và kèm theo khả

0,25

năng lấy nước kém nên cành phía dưới bị héo dần và sớm rụng (tự tỉa).

2 Cộng sinh Hội sinh - Là mối quan hệ hai bên cùng có lợi.

- Một bên có lợi còn bên kia không có lợi cũng không có hại.

- VD: Nấm và tảo sống với nhau tạo thành - VD: Địa y sống trên các cây thân Địa y,... gỗ,...

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LONG AN ĐỀ CHÍNH THỨC (Đề thi có 2 trang)

0,25 0,25

0,25

KỲ THI TUYỂN SINH 10 THPT CHUYÊN LONG AN NĂM HỌC: 2013 - 2014 MÔN THI : SINH HỌC (Hệ chuyên) NGÀY THI : 18/ 06/ 2013 Thời gian : 150 phút (không kể thời gian phát đề)

Câu 1: (2.0 điểm) 1.1. (1.0 điểm) * Xác định cụ thể mối quan hệ giữa các loài sinh vật trong 2 trường hợp sau: Ví dụ: quan hệ đối địch (sinh vật ăn sinh vật,....) quan hệ hỗ trợ (cộng sinh, hội sinh) - Trường hợp 1: Kiến ăn chất đường do ấu trùng bướm tiết ra, còn ấu trùng bướm được kiến bảo vệ khỏi các loài ăn thịt và kí sinh.

- Trường hợp 2: Cá ép bám vào đồi mồi, nhờ đó được mang đi xa. * Giữa 2 mối quan hệ trên có điểm giống và khác nhau như thế nào?

1.2. (1.0 điểm) a/ Viết sơ đồ chuỗi thức ăn, biết: trên thân các cây cỏ có sâu ăn lá cây, bọ ngựa bắt sâu, rắn ăn thịt bọ ngựa. b/ Trong một quần xã sinh vật có các tính chất cơ bản nào? Khi nào có sự cân bằng sinh học trong quần xã?

Câu 2: (2.0 điểm) 2.1. (1.0 điểm) Theo dõi sự di truyền về bệnh mù màu ở một gia đình, thấy kết quả sau: Một cặp vợ chồng không biểu hiện bệnh sinh được ba người con: hai con gái bình thường và một con trai mắc bệnh. Người con trai lấy vợ bình thường, sinh được một bé trai bình thường và một bé trai mắc bệnh. Người con gái thứ nhất đi lấy chồng bình thường sinh được hai bé gái bình thường và một bé trai mắc bệnh. Người con gái thứ hai lấy chồng mắc bệnh sinh được bốn người con gồm hai bé trai, hai bé gái đều không biểu hiện bệnh. a/ Lập sơ đồ phả hệ về sự di truyền bệnh này trong dòng họ. b/ Bệnh do gen trội hay gen lặn qui định? Xác định dựa trên cơ sở nào?

13

c/ Tại sao phải dùng phương pháp nghiên cứu phả hệ để nghiên cứu sự di truyền một số tính trạng ở người?

2.2. (1.0 điểm) a/ Sau khi cho lai giữa hai dòng có kiểu gen khác nhau AA và aa, nếu đem kết quả cho chúng tự thụ phấn qua ba thế hệ thì % các kiểu gen xuất hiện ở F4 theo tỉ lệ nào? b/ Tại sao ưu thế lai thể hiện cao nhất ở F1 khi cho lai giữa hai dòng thuần có kiểu gen khác nhau, sau đó lại giảm dần qua các thế hệ?

Câu 3: (2.0 điểm) 1.1. (1.0 điểm) a/ Nếu ở người, trong tế bào sinh dưỡng có sự tăng thêm 1 NST ở cặp NST thứ 21 sẽ gây ra bệnh di truyền gì? Xác định thể đột biến, dạng đột biến. b/ Vẽ sơ đồ minh hoạ sự phân li không bình thường của 1 cặp NST trong giảm phân dẫn đến hình thành các thể dị bội 2n + 1 và 2n – 1.

1.2. (1.0 điểm) a/ Đột biến gen là gì? b/ Giả sử, một gen bình thường có số nuclêôtit loại A là 365, số nuclêôtit loại G là 270. Sau khi xảy ra đột biến thì số nuclêôtit loại A còn 364, loại G vẫn giữ nguyên.

- Xác định chiều dài của gen sau khi đột biến. Gen này bị đột biến dạng nào?

- Khi gen bị đột biến có thể xảy ra những biến đổi gì tiếp theo ở cơ thể sinh vật?

Câu 4 : (2.0 điểm) 4.1. (1.0 điểm) Ở một loài động vật, cá thể đực có cặp nhiễm sắc thể giới tính XX, cá thể cái có cặp nhiễm sắc thể giới tính XY. Quá trình thụ tinh tạo ra một số hợp tử có tổng số NST đơn là 720, trong đó

1 là số NST 12

giới tính, số NST giới tính X gấp 2 lần số NST giới tính Y. Xác định số lượng cá thể đực và cái được hình thành từ nhóm hợp tử trên, biết tỉ lệ hợp tử XX phát triển thành cơ thể là

7 , tỉ lệ hợp tử XY phát triển 10

thành cơ thể là 40%. Biết hiệu suất thụ tinh là 100%.

4.2. (1.0 điểm) Giải thích vì sao 2 ADN con được tạo ra qua cơ chế nhân đôi lại giống hệt ADN mẹ? Trường hợp nào qua nhân đôi mà ADN con lại khác ADN mẹ?

Câu 5 : (2.0 điểm) Ở cà chua, cho lai giữa bố, mẹ đều thuần chủng, thu được F1 đồng loạt xuất hiện cây quả đỏ, có khía.

Tiếp tục cho F1 giao phấn với nhau, thu được F2 gồm có 3 kiểu hình phân phối theo số liệu sau: 198 cây quả đỏ, bầu dục : 403 cây quả đỏ, có khía : 202 cây quả vàng, có khía. Cho biết một gen quy định một tính

14

trạng, tính trạng trội là trội hoàn toàn, các gen nằm trên nhiễm sắc thể thường, nhiễm sắc thể không thay đổi cấu trúc trong giảm phân. a/ Giải thích kết quả và viết sơ đồ lai. b/ Nếu ngay F1 phân li kiểu hình theo tỉ lệ: 1 quả đỏ, có khía : 1 quả đỏ, bầu dục : 1 quả vàng, có khía : 1 quả vàng, bầu dục. Xác định kiểu gen của P.

------------- Hết --------------

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KỲ THI TUYỂN SINH 10 THPT CHUYÊN LONG AN

LONG AN

NĂM HỌC 2013 - 2014

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC I. HƯỚNG DẪN CHUNG Đáp án dưới đây có tính chất đại cương: nội dung chỉ nêu những ý cơ bản đáp ứng yêu cầu của đề bài; hình thức được trình bày dưới dạng các đơn vị kiến thức theo một trong các trật tự có thể có, kèm theo biểu điểm và hướng dẫn chấm. Khi chấm giám khảo cần lưu ý những vấn đề sau đây : 1) Chỉ yêu cầu học sinh (HS) nêu được đầy đủ và đúng các nội dung chính theo một thứ tự hợp lý, không bắt buộc phải trình bày y hệt như đáp án hay sách giáo khoa.

2) Hết sức quan tâm đến tính chủ động, sáng tạo của HS thể hiện trong bài làm. Những ý mới, hay, hoặc kiểu trình bày độc đáo phải được xem xét cẩn thận và cân nhắc kỹ để cho điểm thích đáng. Nếu HS có trình bày thêm những nội dung – tuy không nêu trong đáp án, nhưng xét thấy đúng và hợp lý thì giám khảo cần tính toán kỹ để vẫn có thể cho điểm.

3) Khi chấm hình vẽ , sơ đồ (nếu có): yêu cầu chính xác, đầy đủ, cân đối (về kích thước và vị trí các chi tiết) trong nội dung thể hiện của hình được xem là chủ yếu. Yêu cầu thẩm mỹ – tuy không coi nhẹ, nhưng chỉ nên được xem xét ở mức độ vừa phải.

4) Những phần thang điểm đã quá nhỏ mà lại có nhiều nội dung thì chỉ yêu cầu trình bày ngắn gọn, tương đối đủ và đúng ý. Tùy thực tế bài làm giám khảo có thể chủ động cho điểm sao cho phù hợp.

II. HƯỚNG DẪN CỤ THỂ Câu

Ý

1:

1.1

(2,0 điểm)

Nội dung trả lời

Điểm

a/ Trường hợp 1: Hỗ trợ - cộng sinh

0,25

Trường hợp 2: Hỗ trợ - hội sinh

0,25

- Giống nhau: + Đều là mối quan hệ sinh vật khác loài.

0,25

+ Các sinh vật hỗ trợ với nhau trong quá trình sống.

- Khác nhau: + Quan hệ cộng sinh : 2 loài cùng hợp tác với nhau và cùng có lợi.

0,25 15

+ Quan hệ hội sinh : 2 loài cùng hợp tác với nhau, một bên có lợi và bên còn lại không có lợi cũng không bị hại.

1.2

a/ Cây cỏ  sâu ăn lá cây  bọ ngựa  rắn.

0,25

b/ - Trong một quần xã sinh vật có các tính chất cơ bản : + Số lượng các loài trong quần xã.

0,25

+ Thành phần loài trong quần xã.

- Sự cân bằng sinh học trong quần xã biểu hiện khi số lượng cá thể sinh vật trong quần xã luôn được khống chế ở mức độ nhất định phù hợp với khả năng cung cấp

0,50

nguồn sống của môi trường.

2

2.1

a/ Lập sơ đồ phả hệ :

P FF1

(2,0 điểm)

0,50

1

F2 b/ Bệnh do gen lặn qui định. Bố mẹ không biểu hiện bệnh sinh con ra có người

0,25

biểu hiện bệnh. c/ Các nhà nghiên cứu phải dùng phương pháp này vì :

0,25

- Người sinh sản chậm và đẻ ít con.

- Vì lý do xã hội không thể áp dụng các phương pháp lai và gây đột biến.

- Phương pháp này đơn giản, dễ thực hiện, cho hiệu quả cao 2.2

a/ Kiểu gen Aa : 100% .

1 = 12,5% 23

Kiểu gen AA = aa : (100% – 12,5%) : 2 = 43,75 %

0,25

0,25

Vậy tỉ lệ % các kiểu gen ở F4 : 43,75% : 12,5% : 43,75% b/ - Ưu thế lai thể hiện cao nhất ở F1 khi cho lai giữa hai dòng thuần có kiểu gen

0,25

khác nhau vì hầu hết tạo ra các cặp gen ở trạng thái dị hợp (sự tập trung các gen trội có lợi  Ưu thế lai)

0,25

- Sau đó giảm dần qua các thế hệ vì có hiện tượng phân li tạo các cặp gen đồng hợp, số cặp gen dị hợp giảm dần.

3

3.1

a/ Bệnh Đao (Down).

Thể dị bội, 2n +1 hoặc thể ba.

(2,0

0,25 0,25

b/

điểm)

0,50

Sơ đồ : Cơ chế phát sinh các thể dị bội có (2n + 1) và (2n – 1) NST. 3.2

16

a/ Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen/ liên quan tới một hoặc

0,25

một số cặp nuclêôtit. b/ Chiều dài gen sau khi đột biến : Ns = 2A + 2G = 2(364 + 270) = 1268 (nu)

  gen  1268: 2 x 3,4 A = 2155,6A

0,25

Số nuclêôtit loại A sau đột biến giảm 365 – 364 = 1. Vậy gen bị đột biến dạng 0,25

mất một cặp nuclêôtit A – T. c/ Đột biến gen làm biến đổi cấu trúc của gen sẽ dẫn đến biến đổi cấu trúc prôtêin

0,25

mà nó mã hoá có thể dẫn đến biến đổi ở kiểu hình.

4

4.1

Số NST giới tính = 720 x

(2,0 điểm)

1  60 (NST) 12

Theo đề bài ta có : X + Y = 60 và X = 2Y  X = 40, Y = 20

0,25

 Số hợp tử XY : 20 hợp tử. Vậy số cá thể cái: 20 x 40% = 8 (cá thể)

0,25

7  7 (cá thể) 10

0,25

 Số hợp tử XX : 10 hợp tử. Vậy số cá thể đực: 10 x 4.2

0,25

* Hai ADN con sau nhân đôi giống ADN mẹ là do quá trình nhân đôi diễn ra theo các nguyên tắc sau : - Nguyên tắc bổ sung : Mạch mới của ADN con được tổng hợp trên mạch khuôn

0,25

của ADN mẹ. Các nuclêôit ở mạch khuôn liên kết với các nuclêôtit tự do trong môi

0,25

trường nội bào theo nguyên tắc: A liên kết với T hay ngược lại, G liên kết với X hay ngược lại.

- Nguyên tắc giữ lại một nữa (bán bảo tồn): Trong mỗi ADN con có một mạch của

0,25

ADN mẹ (mạch cũ), mạch còn lại được tổng hợp mới. * Trường hợp ADN con khác ADN mẹ nếu có xảy ra đột biến trong quá trình nhân

0,25

đôi.

5 (2,0 điểm)

a

- Xét riêng từng cặp tính trạng ở F2: + Màu sắc quả  đỏ : vàng = (198 + 403) : 202 = 3 : 1  Đỏ là trội so với vàng, kiểu gen F1 dị hợp tử. + Hình dạng quả  quả khía : quả bầu dục = (403 + 202) : 198 = 3 : 1  Quả

0,25

khía là trội so với quả bầu dục, kiểu gen F1 dị hợp tử .

- Qui định gen: Gen A: đỏ, gen a: vàng; gen B: quả khía, gen b: quả bầu dục

 F1 x F1: (Aa, Bb) x (Aa, Bb) - Xét chung 2 cặp tính trạng : 

+ Nếu các gen phân li độc lập thì ở F2: xuất hiện 4 loại kiểu hình phân li tỉ lệ (3 : 1).(3 : 1) = 9 : 3 : 3 : 1 (trái giả thuyết)

+ Mà F2 xuất hiện 4 loại kiểu hình theo số liệu sau: 198 cây quả đỏ, bầu dục : 403 cây quả đỏ, có khía : 202 cây quả vàng, có khía = 1 : 2 : 1 = 4 tổ hợp = 2 x 2 F1 đều đỏ, khía đều phải cho ra 2 loại giao tử tỉ lệ bằng nhau. Sự di truyền cặp tính trạng trên tuân theo quy luật liên kết gen. ab - Vì F1 không xuất hiện vàng, bầu dục có kiểu gen  F1 không tạo giao tử ab

0,25

0,25

0,25 17

mang gen ab . Vậy gen A liên kết với gen b, gen a liên kết với gen B  kiểu gen Ab F 1: aB Ab aB - Kiểu gen của P: x Ab aB - Viết đúng sơ đồ lai. b

0,25 0,25

- F1 xuất hiện 4 loại kiểu hình phân li tỉ lệ 1(A-B-) : 1(A-bb) : 1(aaB-) : 1(aabb).

- F1 xuất hiện kiểu hình vàng, bầu dục mang 2 tính trạng lặn có kiểu gen

ab P: ab

bố, mẹ đều phải có giao tử ab.

0,25

- F1 xuất hiện kiểu hình đỏ, bầu dục và vàng, khía có kiểu gen tương ứng A-bb và aaB- nên bố hoặc mẹ tạo ra loại giao tử Ab, cá thể còn lại tạo ra loại giao tử aB.  - Kiểu gen của P :

SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO QUẢNG TRỊ

0,25

Ab aB x ab ab

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CHUYÊN Khoá ngày 18 tháng 06 năm 2013 Môn thi: Sinh học

ĐỀ CHÍNH THỨC

Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1: (1,0 điểm) Ở cà độc dược, bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội 2n = 24. Xác định số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào sinh dưỡng của các thể đột biến sau: a. Thể dị bội 2n – 1

b. Thể dị bội 2n + 1

c. Thể tam bội

d. Thể tứ bội

Câu 2: (1,0 điểm) Điểm khác nhau cơ bản giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì? Cho ví dụ về hai mối quan hệ đó.

Câu 3: (1,5 điểm) a. Chuỗi thức ăn là gì? Cho ví dụ minh họa. b. Nêu các thành phần chủ yếu của một lưới thức ăn hoàn chỉnh.

Câu 4: (1,0 điểm) Ở một loài thực vật, xét tính trạng màu sắc hoa do một gen có 2 alen A và a nằm trên nhiễm sắc thể thường quy định, trội hoàn toàn. Cho 2 cây hoa đỏ (P) giao phấn với nhau, thu được F1 gồm 900 cây hoa đỏ và 299 cây hoa trắng. Biết rằng không xảy ra đột biến. a. Hãy xác định kiểu gen của P. b. Theo lý thuyết, trong tổng số cây hoa đỏ ở F1 thì tỉ lệ cây hoa đỏ có kiểu gen đồng hợp là bao nhiêu?

Câu 5: (1,0 điểm) Trong tế bào của một loài sinh vật, nghiên cứu cấu trúc của hai phân tử ADN xoắn kép thì thu được kết quả: Phân tử ADN thứ nhất có chiều dài là 6120Å và có 4900 liên kết hiđrô; phân tử ADN thứ hai có 3900 liên kết hiđrô và có số nuclêôtit loại G chiếm tỉ lệ 30% tổng số nuclêôtit của ADN. Hãy xác định số nuclêôtit từng loại trong mỗi phân tử ADN trên.

18

Câu 6: (1,5 điểm) Ở ruồi giấm 2n = 8. Xét cá thể ruồi giấm đực có bộ nhiễm sắc thể là AabbDDXY. a. Giả sử có một tế bào của cá thể trên trải qua nguyên phân một số lần thì tổng số NST đơn có trong các tế bào ở kì sau của lần nguyên phân thứ 3 là bao nhiêu? b. Xét một tế bào sinh tinh của cá thể trên tham gia giảm phân tạo tinh trùng. Số loại tinh trùng được tạo ra từ tế bào sinh tinh đó là bao nhiêu? Đó là những loại nào?

Biết rằng không xảy ra đột biến và trao đổi chéo.

Câu 7: (1,0 điểm) Phân biệt dạng tài nguyên tái sinh và dạng tài nguyên không tái sinh. Cho ví dụ.

Câu 8: (1,0 điểm) Ưu thế lai là gì? Tại sao ưu thế lai biểu hiện rõ nhất ở thế hệ F1, sau đó giảm dần qua các thế hệ? Nêu biện pháp để duy trì ưu thế lai.

Câu 9: (1,0 điểm) Ở một loài thực vật, alen A - quy định thân cao, trội hoàn toàn so với alen a - quy định thân thấp; alen B - quy định quả tròn, trội hoàn toàn so với alen b - quy định quả dài. Các gen này đều nằm trên nhiễm sắc thể thường. Lai phân tích cơ thể (I) chứa 2 cặp gen dị hợp (Aa, Bb), thu được đời con Fa có tỉ lệ kiểu hình là 1:1. Biết rằng không xảy ra đột biến, hãy giải thích kết quả trên và viết sơ đồ lai. --- HẾT --SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO QUẢNG TRỊ

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CHUYÊN NĂM HỌC 2013 - 2014 Khoá ngày 18 tháng 06 năm 2013

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu 1 (1,0 điểm) 2 (1,0 điểm) 3 (1,5 điểm) 4 (1,0 điểm)

5 (1,0 điểm) 6 (1,5 điểm) 7 (1,0 điểm)

Ý a b c d

Nội dung trả lời 2n – 1 = 23 2n + 1 = 25 3n = 36 4n = 48 - Quan hệ hỗ trợ: Sự hợp tác giữa các loài sinh vật, trong đó ít nhất một bên có lợi, không có bên nào bị hại.

- Quan hệ đối địch: Quan hệ giữa các loài sinh vật, trong đó ít nhất một bên bị hại.

- HS nêu đúng ví dụ

a - HS nêu được định nghĩa chuỗi thức ăn - HS nêu đúng ví dụ b Gồm: sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân giải (HS nêu thiếu 1 thành phần cho 0,25 điểm, thiếu 2 thành phần không cho điểm) a F1 có TLKH 3 đỏ : 1 trắng → A: đỏ; a: trắng → Kiểu gen P: Aa x Aa b 1 2 1 F1 có TLKG: AA : Aa : aa 4 4 4 AA 1  = A- 3 ADN 1: A = T = 500; G = X = 1300 ADN 2: A = T = 600; G = X = 900 (HS có thể giải theo nhiều cách, nếu đúng thì cho điểm tối đa) a Tổng số NST đơn = (8 x 2) x 23-1 = 64 b 2 loại tinh trùng.

AbDX và abDY hoặc AbDY và abDX. - Tài nguyên tái sinh: dạng tài nguyên khi sử dụng hợp lý sẽ có điềukiện phát triển phục hồi.

- Tài nguyên không tái sinh: dạng tài nguyên sau một thời gian sử dụng sẽ bị cạn

Điểm 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,50 0,5 0,5 0,5 0,5 0,25 0,25 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,25 0,25 19

8 (1,0 điểm)

9 (1,0 điểm)

kiệt.

- HS nêu đúng ví dụ - Nêu khái niệm ưu thế lai - Vì F1 có kiểu gen dị hợp với các gen trội có lợi; ở các thế hệ sau, tỉ lệ dị hợp giảm dần nên ưu thế lai cũng giảm dần - Biện pháp duy trì ưu thế lai: nhân giống vô tính (giâm, chiết, ghép, vi nhân giống…)

- Fa có TLKH 1:1  cây I (Aa, Bb) chỉ tạo 2 loại giao tử  2 cặp gen Aa và Bb cùng nằm trên một cặp NST tương đồng và di truyền liên kết.

AB Ab hoặc  Cây I có kiểu gen là ab aB - Sơ đồ lai: 2 trường hợp (HS chỉ viết đúng 1 trường hợp thì cho 0,25 điểm)

0,5 0,5 0,25 0,25 0,25 0,25 0,5

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN

NAM ĐỊNH

NĂM HỌC 2013 – 2014 Môn: SINH HỌC (chuyên)

ĐỀ CHÍNH THỨC

Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1: (2,0 điểm) a. Những hoạt động nào của NST trong chu kì tế bào đảm bảo cho bộ NST của tế bào con giống như bộ NST của tế bào mẹ? b. Giảm phân đã tạo ra nhiều loại giao tử khác nhau về nguồn gốc NST. Hãy giải thích. c. Một tế bào sinh tinh có kiểu gen

AB Dd thực hiện giảm phân, cho biết các gen di truyền liên kết và ab

không xảy ra đột biến. Hãy viết các loại giao tử thực tế được tạo ra từ quá trình giảm phân của tế bào trên.

Câu 2: (2,0 điểm) a. Trong một tế bào sinh dưỡng, xét hai cặp gen Aa và Bb phân bố trên 2 cặp NST tương đồng. Khi tế bào này nguyên phân, cặp NST mang cặp gen Aa phân li bình thường còn cặp NST mang cặp gen Bb không phân li ở kì sau. Hãy xác định kiểu gen của các tế bào con được tạo ra từ quá trình nguyên phân trên. b. Ở một loài thực vật, gen A quy định thân cao trội hoàn toàn so với gen a quy định thân thấp. Trong một phép lai giữa cây thân cao thuần chủng với cây thân cao có kiểu gen Aa, ở đời con thu được phần lớn các cây thân cao và chỉ có một vài cây thân thấp. Biết rằng sự biểu hiện của tính trạng chiều cao cây không phụ thuộc vào điều kiện môi trường và không xảy ra đột biến gen. Hãy giải thích cơ chế hình thành cây thân thấp ở đời con.

20

Câu 3: (1,0 điểm) a. Cho hai trường hợp sau: - Cây cà chua tự thụ phấn nghiêm ngặt.

- Cây ngô tự thụ phấn bắt buộc.

Qua nhiều thế hệ, hiện tượng gì đã xảy ra trong quần thể của mỗi loài nói trên? Giải thích. b. Ở loài đậu Hà Lan, gen A quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với gen a quy định hoa trắng. Một nhóm cá thể ban đầu đều có kiểu hình hoa đỏ, sau 1 thế hệ tự thụ phấn thì ở thế hệ I1 có 2 lớp kiểu hình phân tính theo tỉ lệ 7 hoa đỏ : 1 hoa trắng. Hãy xác định tỉ lệ các loại kiểu gen của nhóm cá thể ban đầu.

Câu 4: (1,5 điểm) a. Ở cà chua, gen A quy định quả đỏ, gen a quy định quả vàng; gen B quy định quả tròn, gen b quy định quả dài. Các gen phân li độc lập với nhau. Cho giao phẫn giữa hai cây cà chua, ở F1 thu được 12,5% số cây quả vàng, dài. Xác định kiểu gen của hai cây cà chua đó. b. Cho sơ đồ phả hệ sau:

Quy

I II III

?

c: : Nam bình th ng : Nam b b nh : N bình th ng : N b b nh

Sơ đồ phả hệ trên mô tả sự di truyền của một bệnh ở người do một gen lặn nằm trên NST thường quy định. Biết rằng không xảy ra đột biến ở tất cả các cá thể trong phả hệ. Xác suất để cặp vợ chồng ở thế hệ thứ II trong phả hệ này sinh ra đứa con đầu lòng không bị bệnh trên là bao nhiêu?

Câu 5: (2,0 điểm) Ở một loài thực vật, gen A quy định thân cao trội hoàn toàn so với gen a quy định thân thấp; gen B quy định quả đỏ trội hoàn toàn so với gen b quy định quả xanh; gen D quy định quả tròn trội hoàn toàn so với gen d quy định quả dài. Cho cây thân cao, quả đỏ, tròn (P) tự thụ phấn thu được F1 có kiểu hình phân li theo tỉ lệ 9 cây thân cao, quả đỏ, tròn : 3 cây thân thấp, quả đỏ, dài : 3 cây thân cao, quả xanh, tròn : 1 cây thân thấp, quả xanh, dài. a. Xác định kiểu gen của cây P. b. Chọn ngẫu nhiên 2 cây ở thế hệ F1 cho giao phấn với nhau thu được F2 có kiểu hình phân li theo tỉ lệ 1 cây thân cao, quả xanh, tròn : 1 cây thân thấp, quả xanh, dài. Xác định kiểu gen của các cây F1 đem lai.

Câu 6: (0,5 điểm) Cho các ví dụ sau đây: - Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.

- Vi khuẩn trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu.

Chỉ ra mối quan hệ giữa các loài trong mỗi ví dụ trên. Hãy phân biệt hai mối quan hệ đó.

Câu 7: (1,0 điểm) a. Thế nào là cân bằng sinh học? Hãy lấy ví dụ minh hoạ. b. Khi giảm số lượng sâu ăn lá cây thì số lượng chim ăn sâu cũng giảm theo, sau đó quần thể sâu ăn lá cây có khả năng phục hồi số lượng nhanh hơn. Giải thích.

21

-----------------------HẾT-----------------------

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN

NAM ĐỊNH

NĂM HỌC 2013 – 2014

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu Câu 1 (2,0 điểm)

Ý a

b

c

Câu 2 (2,0 điểm)

22

a

Nội dung trả lời - Các NST tự nhân đôi ở kì trung gian tạo thành các NST kép.

- Các NST kép tập trung thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo ở thoi phân bào ở kì giữa.

- 2 cromatit trong từng NST kép tách nhau ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về 2 cực tế bào ở kì giữa.

- Do sự tiếp hợp cặp đôi của các cặp NST kép tương đồng và có thể bắt chéo với nhau ở kì đầu giảm phân I. - Do sự tập trung và xếp thành 2 hàng trên mặt phẳng xích đạo ở thoi phân bào của các cặp NST kép tương đồng ở kì giữa giảm phân I. - Do sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp NST kép tương đồng về 2 cực tế bào ở kì sau giảm phân I. - Ở kì sau giảm phân I. NST mang 2 gen A và B phân li cùng với NST mang gen D về 1 cực của tế bào, và NST mang gen a và b phân li cùng với NST mang gen d về cực còn lại => Kì cuối của giảm phân II cho 2 loại giao tử là AB D và ab d Hoặc - Ở kì sau của GP I: NST mang 2 gen A và B phân li cùng với NST mang gen d về 1 cực của tế bào, NST mang gen a và b phân li cùng với NST mang gen D về cực còn lại => Kì cuối của GP II cho 2 loại giao tử AB d và ab D. Ở kì giữa của nguyên phân các cặp NST ở trạng thái kép và tập trung thành 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.

- Do cặp NST mang cặp gen Aa phân li bình thường ở kì sau nên mỗi cực của tế bào đều mang cặp gen Aa. - Vì cặp NST mang cặp gen Bb không phân li ở kì sau, nên ở 1 cực của tế bào có cả cặp NST mang cặp gen Bb ở trạng thái kép, ở cực còn lại không có NST nào của cặp này.

- Ở kì cuối: 1 tế bào ban đầu sẽ tạo ra 2 tế bào con: 1 tế bào có kiểu gen AaBBbb (2n + 2) và 1 tế bào có kiểu gen Aa (2n – 2).

Điểm 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

0,25

0,25 0,25

0,25

b

- Theo đề bài, sự biểu hiện tính trạng chiều cao không phụ thuộc vào điều kiện môi trường, và tỉ lệ cây thấp ở đời con chiếm tỉ lệ rất thấp.

- Đồng thời, cây thấp không thể tạo ra do biến dị tổ hợp=> đây là kết quả của đột biến.

- Theo đề, không xảy ra đột biến gen nên cây thấp là kết quả của đột biến cấu trúc hoặc đột biến số lượng NST. + TH1: Xảy ra do đột biến mất đoạn NST:  Xảy ra đột biến mất đoạn NST mang gen A trong quá trình phát sinh giao tử của 1 số tế bào trong cơ thể P có kiểu gen AA (cây cao thuần chủng) sẽ tạo ra giao tử mang NST không có gen A. 

Trong thụ tinh, giao tử mang đột biến cấu trúc NST này kết hợp với giao tử mang gen a (được tạo ra từ cây P có kiểu gen Aa) hình thành hợp tử mang mất đoạn NST, phát triển thành thể đột biến và biểu hiện kiểu hình thân thấp.

+ TH2: Xảy ra đột biến dị bội:  Xảy ra đột biến dị bội trong quá trình phát sinh giao tử của 1 số tế bào trong cơ thể P có kiểu gen AA( cây cao thuần chủng) tạo ra giao tử không mang NST nào của cặp này (n – 1) 

Câu 3 (1,0 điểm)

a

b

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

Trong quá trình thụ tinh, giao tử đột biến dị bội này kết hợp với giao tử mang gen a( được tạo ra từ cây P có kiểu gen Aa) hình thành nên hợp tử Oa (2n – 1); phát triển thành thể dị bội và biểu hiện kiểu hình thân thấp.

- Cây cà chua tự thụ phấn nghiêm ngặt qua nhiều thế hệ không xảy ra hiện tượng thoái hóa giống. Do các cặp gen đồng hợp không gây hại.

- Cây ngô tự thụ phấn bắt buộc qua nhiều thế hệ xảy ra hiện tượng thoái hóa giống.

Do tỉ lệ thể đồng hợp tăng nên gen lặn có hại được biểu hiện ra kiểu hình.

- Vì thế hệ I1 xuất hiện hoa trắng có kiểu gen aa. => Thế hệ ban đầu có cá thể có kiểu gen dị hợp.

- Kiểu gen Aa khi tự thụ phấn =>thế hệ sau xuất hiện cây hoa trắng chiếm tỉ lệ

0,25 0,25

0,25

- Theo đề: Thế hệ I1 cây hoa trắng chiếm tỉ lệ - Ta có : - Do vậy thế hệ ban đầu kiểu gen Aa chiếm tỉ lệ - Mà thế hệ đầu toàn cây hoa đỏ, nên cây hoa đỏ kiểu gen AA chiếm tỉ lệ : 1 -

Câu 4 (1,5 điểm)

a

0,25 =

- Theo đề bài: + Gen A quy định quả đỏ, gen a quy định quả vàng; gen B quy định quả tròn, gen b quy định quả dài. + Các gen phân li độc lập.

- Cây cà chua quả vàng, dài ở F1 có kiểu gen là aabb = giao tử ab x giao tử ab cả hai cây P đều cho giao tử ab (1) - Cây quả vàng, dài ở F1 chiếm tỉ lệ 12,5% = 1/8 P cho ra 8 kiểu tổ hợp giao tử và 8 kiểu tổ hợp giao tử ở P = 4 loại giao tử x 2 loại giao tử 1 bên P cho 4 loại giao tử, 1 bên P cho 2 loại giao tử (2) - Từ 1 và 2 Bên P cho 4 loại giao tử có kiểu gen và kiểu hình là AaBb - quả đỏ, tròn, bên P cho 2 loại giao tử có thể có kiểu gen và kiểu hình là aaBb - quả vàng,

0,25

0,25

0,25 23

b

Câu 5 (2,0 điểm)

a

tròn hoặc Aabb - quả đỏ, dài.

- Theo sơ đồ phả hệ ta thấy, cả 2 cặp vợ chồng ở thế hệ I đều có kiểu hình bình thường, sinh ra các con có người bình thường, có người bị bệnh bệnh do gen lặn quy định, bình thường do gen trội quy định.

- Vì gen gây bệnh nằm trên NST thường nên ta có quy ước gen: A - bình thường, a - bệnh.

- Theo sơ đồ phả hệ ta thấy, kiểu gen của 2 cặp vợ chồng bình thường ở thế hệ I đều là Aa. - Ta có sơ đồ lai từ thế hệ I (P) đến thế hệ II (F1) như sau: P: Aa x Aa A, a GP A, a F1: TLKG: 1AA : 2Aa : 1aa - Theo sơ đồ lai trên ta thấy: + Người phụ nữ bình thường ở thế hệ thứ II có thể có kiểu gen với xác suất là 1/3AA hoặc 2/3Aa. + Người đàn ông bình thường ở thế hệ thứ II có thể có kiểu gen với xác suất là 1/3AA hoặc 2/3Aa. - Xác suất để cặp vợ chồng bình thường ở thế hệ thứ II sinh con đầu lòng bị bệnh là 2/3 x 2/3x1/4 = 1/9.

- Xác suất để cặp vợ chồng bình thường ở thế hệ thứ II sinh con đầu lòng không bị bệnh là 1 - 1/9 = 8/9 - Xét sự di truyền của từng loại tính trạng P: Aa - thân cao x + Tính trạng chiều cao cây: Ở F1 có 3 thân cao: 1 thân thấp Aa - thân cao (1) + Tính trạng màu sắc quả: Ở F1 có 3 quả đỏ: 1 quả xanh P: Bb - quả đỏ x Bb quả đỏ (2) + Tính trạng hình dạng quả: Ở F1 có 3 quả tròn: 1 quả dài P: Dd - quả tròn x Dd - quả tròn (3) - Xét sự di truyền đồng thời của từng đôi cặp tính trạng: + Tính trạng chiều cao thân và màu sắc quả.  F1 có TLKH (9 cao, đỏ: 3 thấp, đỏ: 3 cao, xanh: 1thấp, xanh) = (3 cao: 1 thấp)(3 đỏ: 1 xanh Gen quy định tính trạng chiều cao thân và hình dạng quả di truyền theo qui luật phân li độc lập của Men Đen. 

Vì kiểu hình thân thấp, quả dài ở F1 có kiểu gen ad nên từ (1) và (3)

0,25

0,25

0,25

P có kiểu gen

0,25

0,25

P cho loại giao tử 0,25

(5)

- Sự di truyền chung của cả 3 tính trạng: Từ (4) và (5) P có kiểu gen: b

0,25

Từ (1) và (2) => Kiểu gen P: AaBb. (4)

+ Xét sự di truyền tính trạng chiều cao thân và hình dạng quả.  F1 có TLKH là ((9 + 3) cao, tròn : (3 + 1) thấp, dài) = (3 cao, tròn : 1 thấp, dài) (3 cao : 1 thấp)x(3 tròn : 1 dài) 2 cặp gen qui định 2 tính trạng này cùng nằm trên 1 cặp NST tương đồng và di truyền liên kết với nhau. 

0,25

Bb.

- Xét sự di truyền của từng loại tính trạng: + Tính trạng chiều cao cây: ở F2 thu được 1 cao: 1 thấp F1: Aa x aa (1) + Tính trạng hình dạng quả: ở F2 thu được 1 tròn: 1 dài F1: Dd x dd (2) + Tính trạng màu quả: ở F2 thu được 100% quả xanh F1: bb x bb (3) - Xét sự di truyền đồng thời của 2 tính trạng chiều cao cây và hình dạng quả.

0,25

0,25

24

+ Vì P có kiểu gen có kiểu gen

Câu 6 (0,5 điểm)

Câu 7 (1,0 điểm)

a

b

nên chỉ tạo loại giao tử AD và ad

Các cây F1 không thể

và

+ Từ (1) và (2)

Kiểu gen của F1:

(4)

- Từ (3) và (4)

2 cây F1 đem lai có kiểu gen là:

- Cá ép và rùa biển: mối quan hệ hội sinh - Vi khuẩn và cây họ đậu: mối quan hệ cộng sinh.

- Phân biệt: Cộng sinh Hội sinh Sự hợp tác cùng có lợi cho các Sự hợp tác giữa 2 loài sinh vật, trong đó 1 loài sinh vật. loài có lợi, còn bên kia không có lợi cũng không có hại.

- KN: Số lượng cá thể của mỗi quần thể trong quần xã luôn luôn được khống chế ở mức độ phù hợp với khả năng của môi trường tạo nên cân bằng sinh học trong quần xã.

- VD: Gặp điều kiện thuận lợi cây xanh tốt, sâu ăn lá sinh sản mạnh, số lượng sâu tăng -> số lượng chim sâu tăng theo. Khi số lượng chim ăn sâu tăng quá nhiều -> số lượng sâu lại giảm.

- Sâu ăn lá có khả năng phục hồi nhanh hơn do sinh sản nhanh hơn (có tiềm năng sinh học cao hơn) so với chim ăn sâu.

- Hơn nữa khi 1 con chim sâu chết thì có nhiều con sâu có cơ hội sống xót hơn.

0,25

0,25

0,25 0,25

0,25 0,25 0,25

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐỀ THI TUYỂN SINH THPT CHUYÊN LƯƠNG VĂN CHÁNH

TỈNH PHÚ YÊN

NĂM HỌC 2013 – 2014 Môn: SINH HỌC

ĐỀ CHÍNH THỨC

Thời gian làm bài: 150 phút, không kể thời gian phát đề

Câu 1. (4,00 điểm) Trong một ao nuôi cá, người nuôi cá trước khi cho cá ăn thì vỗ tay, sau nhiều lần như vậy hễ nghe tiếng vỗ tay là cá nổi lên chờ được cho ăn. Sau đó một thời gian, người nuôi cá nhiều lần vỗ tay nhưng không cho cá ăn, lâu dần khi có tiếng vỗ tay cá không nổi lên nữa. Bằng kiến thức đã học, em hãy giải thích các hiện tượng trên và cho biết ý nghĩa của hiện tượng này?

Câu 2. (4,00 điểm) Một nhà chăn nuôi nhận thấy có một nòi thỏ lông màu trắng điểm đen (thỏ lang) rất đẹp. Ông quyết định chọn nòi thỏ đó để nuôi, do dó mua về một cặp thỏ lang (1 đực, 1 cái) và cho chúng giao phối. Ông thu được lứa thứ nhất gồm 3 con thỏ lang, 1 con thỏ trắng. a. Dựa vào kết quả trên, nhà chăn nuôi này kết luận là lông trắng điểm đen là trội hoàn toàn so với lông trắng (ông nghĩ rằng đời con phân tính 3 trội, 1 lặn). Nhận định này là đúng hay sai? Tại sao?

25

b. Với ý định gây giống thỏ lang thuần chủng nhà chăn nuôi mua thêm 20 con thỏ cái lang đem về giao phối với con đực. Kết quả thu được gồm 55 thỏ đen. 106 thỏ lang, 52 thỏ trắng. Như vậy, ý định nhà chăn nuôi có thể thực hiện được không? Tại sao? c. Đối với thỏ đen và thỏ trắng. Nhà chăn nuôi có thể nhân giống thuần chủng được không? Giải thích?

Biết rằng tính trạng màu lông của thỏ là do một gen qui định, gen nằm trên nhiễm sắc thể thường và quá trình giảm phân diễn ra bình thường không có đột biến xảy ra.

Câu 3. (4,00 điểm) Một gen có tổng số nuclêôtit là 3000. Do đột biến mất một số cặp nuclêôtit nên số nuclêôtit của gen còn lại là 2994. a. Xác định chiều dài của gen trước và sau đột biến. b. Số nuclêôtit mỗi loại và số liên kết hiđrô của gen đột biến so với gen trước đột biến có sự thay đổi như thế nào? c. Em hãy cho biết nguyên nhân phát sinh đột biến gen?

Câu 4. (4,00 điểm) Bộ nhiễm sắc thể (NST) của loài được kí hiệu như sau: A tương đồng với a; B tương đồng với b; C tương đồng với c; D tương đồng với d. a. Xác định bộ NST lưỡng bội của loài đó. b. Viết kí hiệu NST của loài đó ở các kì sau đây của giảm phân: kì đầu 1, kì giữa 1, kì giữa 2, kì cuối 2.

Biết quá trình giảm phân không có hiện tượng trao đổi chéo, đột biến và sự phân chia tế bào chất xảy ra ở kì cuối.

Câu 5. (4,00 điểm) a. Ô nhiễm môi trường là gì? Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường? b. Tài nguyên thiên nhiên là gì? Có những loại tài nguyên chủ yếu nào? Em hãy cho biết trách nhiệm của học sinh trong việc bảo vệ thiên nhiên hoang dã?

--------------------HẾT-------------------SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐỀ THI TUYỂN SINH THPT CHUYÊN LƯƠNG VĂN CHÁNH

TỈNH PHÚ YÊN

NĂM HỌC 2013 – 2014

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC I. HƯỚNG DẪN CHUNG - Nếu thí sinh làm bài không theo cách hướng dẫn trong đáp án mà vẫn đúng thì cho đủ điểm từng phần như hướng dẫn quy định.

- Việc chi tiết hoá thang điểm (nếu có) so với thang điểm hướng dẫn chấm phải bảo đảm không sai lệch với hướng dẫn chấm và được thống nhất thực hiện trong Hội đồng chấm thi.

- Điểm toàn bài không làm tròn số.

II. ĐÁP ÁN – THANG ĐIỂM Câu Ý Nội dung trả lời Điểm - Vỗ tay kết hợp với việc cho cá ăn, lâu dần khi nghe tiếng vỗ tay cá nổi lên. Đây là 1,0 1 (4,00đ) phản xạ có điều kiện: Phản xạ có điều kiện là loại phản xạ chỉ được hình thành khi có kích thích tác động theo một điều kiện nào đó.

- Đây là sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện là tiếng vỗ tay và kích thích không 1,0 điều kiện là thức ăn, quá trình này được diễn ra trong một thời gian dài.

- Khi vỗ tay nhiều lần mà không cho cá ăn, thì sau đó khi nghe tiếng vỗ tay cá không 1,0 nổi lên nữa. Đây là hiện tượng ức chế phản xạ có điều kiện: khi phản xạ có điều kiện

26

không được củng cố  phản xạ mất dần.

- Ý nghĩa của sự hình thành và ức chế phản xạ có điều kiện: + Đảm bảo cho sinh vật thích nghi với môi trường và điều kiện sống luôn thay đổi. + Hình thành thói quen tập quán tốt đối với con người.

2 a Nhận định của nhà nhân giống là sai. Vì chỉ dựa vào một lứa thỏ ban đầu chỉ với số (4,00đ) lượng 4 con mà kết luận là chưa đúng, chưa phù hợp với điều kiện nghiệm đúng của định luật Menđen. b - Tỉ lệ màu lông ở thỏ F1 là: 55 thỏ den : 106 thỏ lang : 52 thỏ trắng  1 thỏ đen : 2 thỏ lang : 1 thỏ trắng. Vậy thỏ lang là tính trạng trung gian thuộc thể dị hợp giữa thỏ đen và thỏ trắng  không thể tạo được giống thỏ lang thuần chủng.

- Sơ đồ lai kiểm chứng: + Qui ước: AA - thỏ đen; Aa - thỏ lang; aa - thỏ trắng. + Sơ đồ lai: P: Aa (thỏ lang) x Aa (thỏ lang) G: A, a A, a F1: TLKG: 1AA : 2Aa : 1aa TLKH: 1 thỏ đen : 2 thỏ lang : 1 thỏ trắng c Đối với tính trạng thỏ đen và thỏ trắng thì người chăn nuôi có thể gây được giống thuần chủng. Vì thỏ đen, thỏ trắng luôn có kiểu gen đồng hợp tương ứng là AA và aa.

3 a - Chiều dài của gen trước đột biến: L = 3,4xN/2 = 3,4x1500 = 5100 A0.

(4,00đ) - Chiều dài của gen sau đột biến: L = 3,4xN/2 = 3,4x1497 = 5089,8 A0. b Số nu mỗi loại và số liên kết hiđrô của gen sau độ biến so với gen trước đột biến: Đây là đột biến mất ba cặp nu - TH 1: Mất 3 cặp A – T: + Số nu loại A – T giảm đi 3 cặp, số nu loại G – X không thay đổi. + Số liên kết hiđrô giảm 2x3 = 6 liên kết.

- TH 2: Mất 3 cặp G – X: + Số nu loại A – T giảm không đổi, số nu loại G – X giảm đi 3 cặp. + Số liên kết hiđrô giảm 3x3 = 9 liên kết.

- TH 3: Mất 2 cặp A – T và 1 cặp G – X: + Số nu loại A – T giảm giảm đi 2 cặp, số nu loại G – X giảm đi 1 cặp. + Số liên kết hiđrô giảm 2x2 + 3x1 = 7 liên kết.

- TH 4: Mất 1 cặp A – T và 2 cặp G – X: + Số nu loại A – T giảm giảm đi 1 cặp, số nu loại G – X giảm đi 2 cặp. + Số liên kết hiđrô giảm 2x1 + 3x2 = 8 liên kết. c Nguyên nhân phát sinh đột biến gen: - Trong điều kiện tự nhiên, đột biến gen phát sinh do những rối loạn trong quá trình sao chép của phân tử ADN dưới ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể.

- Trong thực nghiệm, người ta đã gây ra các đột biến nhân tạo bằng các tác nhân vật lí hoặc hoá học.

4 a Xác định bộ NST của loài: (4,00đ) Loài có 4 cặp NST: A tương đồng với a; B tương đồng với b; C tương đồng với c; D tương đồng với d  bộ NST lưỡng bội của loài là 2n = 8. b Viết kí hiệu bộ NST của loài trong quá trình giảm phân: - Kì đầu 1: NST đã nhân đôi thành NST kép còn dính nhau ở tâm động nên có kí hiệu là: AaaaBBbbCCccDDdd. - Kì giữa 1: NST đóng xoắn cực đại, tập trung thành 2 hàng ở mặt phẳng xích đạo với bộ NST có kí hiệu giống kì đầu 1: AaaaBBbbCCccDDdd. - Kì giữa 2: Bộ NST đơn bội ở thể kép xếp thành 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo nên có 16 kiểu bộ NST đơn bội ở trạng thái kép với kí hiệu giống như ở kì cuối I: AABBCCDD, AABBCCdd, AABBccDD, AAbbCCDD, aaBBCCDD, AABBccdd, AAbbCCdd, AAbbccDD, aabbCCDD, aaBBCCdd, aaBBccDD, aabbccDD, aabbCCdd, aaBBccdd, AAbbccdd, aabbccdd.

- Kì cuối 2: Có sự phân li 2 crômatit của mỗi NST kép về 2 cực của thoi vô sắc, có sự phân bào để hình thành giao tử có bộ NST đơn bội gồm 16 kiểu giao tử:

1,0

1,0

1,0

1,0

1,0 1,0 2,0

1,0

1,0

0,5 0,5 1,0

1,0 27

ABCD, ABCd, ABcD, aBCD, ABcD, AbCD, ABcd, AbcD, AbCd, aBcD, aBCd, abcD, abCd, aBcd, Abcd, abcd.

5 a - Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị bẩn, đồng thời các tính (4,00đ) chất vật lí, hoá học, sinh học của môi trường bị thay đổi, gây tác hại tới đời sống của con người và các sinh vật khác.

- Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường: Ô nhiễm chủ yếu do con người gây ra như: phá rừng, các hoạt động xả thải các chất thải trong quá trình sản xuất vào môi trường mà không qua xử lí…Ngoài ra, ô nhiễm còn do một số hoạt động của tự nhiên: núi lửa phun nham thạch gây nhiều bụi bặm, thiên tai lũ lụt tạo điều kiện cho nhiều loại vi sinh vật gây bệnh phát triển… b - Tài nguyên thiên nhiên là nguồn vật chất sơ khai được hình thành và tồn tại trong tự nhiên mà con người có thể sử dụng cho cuộc sống.

- Có 3 loại tài nguyên thiên nhiên chủ yếu: + Tài nguyên không tái sinh: Vàng, bạc, nhôm, sắt, dầu mỏ… + Tài nguyên tái sinh: Đất, nước, sinh vật biển… + Tài nguyên năng lượng vĩnh cửu: Năng lượng mặt trời, gió, nhiệt trong lòng đất…

- Trách nhiệm của học sinh trong việc bảo vệ thiên nhiên hoang dã: Tham gia bảo vệ các loài sinh vật và môi trường sống của chúng, không săn bắt động vật hoang dã, bảo vệ các khu rừng đầu nguồn…Tham gia tích cực vào việc cải tạo các hệ sinh thái, làm cơ sở duy trì cân bằng sinh thái, tránh gây ô nhiễm và làm cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên. Cần phải tuyên truyền cho mọi người đều hiểu biết, cùng hành động bảo vệ thiên nhiên hoang dã.

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 CHUYÊN

TỈNH ĐỒNG THÁP

NĂM HỌC 2013 – 2014

1,0

1,0

ĐỀ THI MÔN: SINH HỌC ĐỀ CHÍNH THỨC

Ngày thi: 28/6/2013 Thời gian làm bài: 150 phút (Không kể thời gian phát đề)

Câu 1: (2,0 điểm) Ở một loài thực vật, gen R quy định hoa màu đỏ là trội hoàn toàn so với gen r quy định hoa màu trắng.

(Biết các gen quy định tính trạng nằm trên nhiễm sắc thể thường).

Giải thích và viết sơ đồ lai chứng minh cho 2 trường hợp sau: 1. Để F1 phân tính thì P có kiểu gen và kiểu hình như thế nào?

2. Để F1 đồng tính thì P phải có kiểu gen và kiểu hình như thế nào?

28

Câu 2: (2,0 điểm) 1. Dười đây là hình vẽ mô tả các giai đoạn khác nhau của một tế bào động vật đang thực hiện quá trình nguyên phân:

a. Hãy sắp xếp 4 hình trên theo đúng trình tự diễn ra trong nguyên phân. b. Trong nguyên phân, 2 cơ chế giúp ổn định bộ nhiễm sắc thể qua các thế hệ tế bào là cơ chế nhân đôi nhiễm sắc thể vào ký trung gian và cơ chế phân li nhiễm sắc thể. Theo em cơ chế phân li nhiễm sắc thể diễn ra vào kỳ nào? Nêu diễn biến nhiễm sắc thể ở kỳ đó. c. Ở loài sinh sản hữu tính để duy trì bộ nhiễm sắc thể đặc trưng qua các thế hệ cơ thể thì ngoài nguyên phân còn có sự phối hợp với 2 quá trình khác. Vậy tên 2 quá trình đó là gì?

2. Cho một đoạn phân tử ADN dưới đây: M¹ch1 :T  A  X  X  X  G  G  X  A  T  A  G M¹ch 2 :A  T  G  G  G  X  X  G  T  A  T  X

a. Tính chiều dài của đoạn ADN trên. (Biết 1 nuclêôtit dài 3,4A0) b. Viết thứ tự các đơn phân của mARN được tổng hợp từ mạch 1 của đoạn ADN trên. c. Tính số axit amin tương ứng với đoạn mARN trên.

Câu 3: (2,0 điểm) 1. Hãy ghép các bệnh di truyền sau đây ở người (cột A) cho phù hợp với các dạng đột biến (cột B) rồi ghi vào bài làm.

Các bệnh di truyền ở người (A)

Các dạng đột biến ở người (B)

A1. Bệnh ung thư máu

B1. Đột biến gen lặn nằm trên nhiễm sắc thể thường.

A2. Bệnh Đao

B2. Đột biến thể dị bội: Nữ, cặp nhiễm sắc thể giới tính OX.

A3. Bệnh Tơcnơ

B3. Đột biến thể dị bội: Có 3 nhiễm sắc thể ở cặp thứ 21.

A4. Bệnh bạch tạng

B4. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể: Mất đoạn nhở ở đầu nhiễm sắc thể 21.

29

2. Cho sơ đồ phả hệ bên (Sơ đồ 1), biết tính trạng đang xét do 2 gen tương ứng (A, a) quy định. Quy ước: - Hình được tô đen là người bệnh.

- Hình không tô đen là người bình thường. a. Bệnh là tính trạng trội hay lặn? Giải thích. b. Sự di truyền tính trạng trên có liên quan tới giới tính hay không? Tại sao?

3. Vì sao tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật lại gây ra hiện tượng thoái hoá?

4. Kể tên 3 khâu theo đúng thứ tự của kỹ thuật gen.

5. Cho biết tại sao Luật Hôn nhân và gia đình của nước ta quy định những người có quan hệ huyết thống trong vòng 3 đời không được kết hôn với nhau?

Câu 4: (2,0 điểm) 1. Thế nào là quần thể sinh vật? Cho biết dân số Việt Nam thuộc tháp tuổi nào? Với tháp tuổi như hiện nay, nước ta có thể dẫn tới những hậu quả gì?

2. Trên một cây Cam có: Bọ xít đang hút nhựa cây, Nhện chăng tơ bắt Bọ xít, Tò vò đang săn Nhện. a. Vẽ sơ đồ chuỗi thức ăn trên. Từ đó nêu khái niệm chuỗi thức ăn. b. Hãy nêu mối quan hệ giữa các loài kể trên.

Câu 5: (2,0 điểm) 1. Cho biết nước và sinh vật thuộc dạng tài nguyên thiên nhiên nào? Ngoài ra còn có 2 dạng tài nguyên thiên nhiên khác tên gì?

2. Cho biết rác thải, xăng dầu, thuốc bảo vệ thực vật chủ yếu gaâ ô nhiễm cho hệ sinh thái nào? Theo em chúng ta cần phải làm gì để hệ sinh thái này không bị ô nhiễm?

3. Hãy cho biết tên một loại cây trồng chủ yếu ở hệ sinh thái nông nghiệp vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Hiện nay nông dân vùng này chỉ mới chú trọng vào năng suất của loại cây trồng này nhưng chưa chú trọng đến chất lượng và bảo vệ môi trường. Nếu họ được hướng dẫn sử dụng thuốc trừ sâu sinh học thì sẽ cải thiện được hai nhược điểm trên. Vậy theo em thuốc trừ sâu sinh học có những ưu điểm gì?

---------------------HẾT--------------------SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 CHUYÊN

TỈNH ĐỒNG THÁP

NĂM HỌC 2013 – 2014

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC I. Hướng dẫn chung 1. Nếu học sinh làm bài không theo cách nêu trong đáp án nhưng đúng, chính xác, chặt chẽ thì cho đủ số điểm của câu đó.

2. Việc chi tiết hoá (nếu có) thang điểm trong hướng dẫn chấm phải đảm bảo không làm sai lệch hướng dẫn chấm và phải được thống nhất thực hiện trong tổ chấm.

II. Đáp án và thang điểm Câu Ý Nội dung trả lời Điểm 1 1 - Giải thích: F1 phân tính tức là F1 gồm cả những cây có hoa đỏ và cả những cây có

30

(2,0 điểm)

2

2 1 (2,0 điểm)

2

3 1 (2,0 2 điểm)

3

hoa trắng Để F1: Có hoa trắng rr thì phải nhận 1 giao tử r từ bồ và 1 giao tử r từ mẹ.

Có hoa đỏ R- thì ít nhất phải có 1 trong 2 cơ thể P cho giao tử R.  Kiểu gen và kiểu hình của P có thể là: Rr (hoa đỏ) x Rr (hoa đỏ) hoặc Rr (hoa đỏ) x rr (hoa trắng).

- Sơ đồ lai: + Sơ đồ lai 1: P: Rr (hoa đỏ) x Rr (hoa đỏ) G: R,r R,r F1: 1RR : 2Rr : 1rr (3 hoa đỏ : 1 hoa trắng) + Sơ đồ lai 2: P: Rr (hoa đỏ) x rr (hoa trắng) G: R,r r F1: 1Rr : 1rr (1 hoa đỏ : 1 hoa trắng) - Giải thích: F1 đồng tính tức là hoặc F1 đồng tính hoa đỏ hoặc F1 đồng tính hoa trắng + TH 1: Nếu F1 đồng tính hoa đỏ thì P có thể có kiểu gen và kiểu hình là: RR (hoa đỏ) x RR (hoa đỏ) hoặc RR (hoa đỏ) x Rr (hoa đỏ) hoặc RR (hoa đỏ) x rr (hoa trắng) + TH 2: Nếu F1 đồng tính hoa trắng thì P phải có kiểu gen và kiểu hình là rr (hoa trắng) x rr (hoa trắng).

- Sơ đồ lai: + Sơ đồ lai 1: P: RR (hoa đỏ) x RR (hoa đỏ) G: R R F1: 100% RR (hoa đỏ) + Sơ đồ lai 2: P: RR (hoa đỏ) x Rr (hoa đỏ) G: R R,r F1: 1RR : 1Rr (100% hoa đỏ) + + Sơ đồ lai 3: P: RR (hoa đỏ) x rr (hoa trắng) G: R r F1: 100% Rr (hoa đỏ) + Sơ đồ lai 4: P: rr (hoa trắng) x rr (hoa trắng) G: r r F1: 1RR : 100%rr (hoa trắng) a. Sắp xếp 4 hình theo trình tự nguyên phân: Hình 1  Hình 3  Hình 2  Hình 4 b. - Kỳ sau - Diễn biến: Thoi phân bào ngắn lại, 2 crômatit trong từng nhiễm sắc thể kép tách nhau ở tâm động thành 2 nhiễm sắc thể đơn phân li về 2 cực của tế bào. c. Giảm phân và thụ tinh a. Chiều dài của đoạn phân tử ADN: L = (N/2).3,4 = (24/2).3,4 = 40,8A0. b. A – U – G – G – G – X – X – G – U – A – U – X. c. Số axit amin = 12/3 = 4 (aa) Ghép hợp: A1 – B4; A2 – B3; A3 – B2; A4 – B1. a. Ở thế hệ III có 1 cặp vợ chống bình thường sinh ra con (thế hệ IV) có người bị bệnh và có người bình thường  Bệnh là tính trạng lặn (có hiện tượng phân li). b. Ở thế hệ II có 1 cặp vợ chồng: Mẹ bệnh và bố bình thường sinh ra con (thế hệ III) có người bị bệnh và có người bình thường ở cả nam lẫn nữ (không di truyền chéo và cũng không di truyền thẳng)  Gen quy định tính trạng này không nằm trên nhiễm sắc thể giới tính mà nằm trên nhiễm sắc thể thường.

Vì tạo điều kiện cho các gen lặn gặp nhau thành thể đồng hợp lặn biểu hiện thành kiểu

0,25 0,25

0,25

0,25

0,25 0,25

1/8

1/8

1/8

1/8

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,5 0,25 0,5 0,25 0,25

0,25

hình xấu gây hại cho sinh vật.

4

3 khâu của kỹ thuật gen: - Khâu 1: Tách ADN NST của tế bào cho và tách ADN dùng làm thể truyền.

- Khâu 2: Tạo ADN tái tổ hợp.

0,5

- Khâu 3: Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận.

5

Kết hôn huyết thống trong vòng 3 đời tạo cơ hội cho các gen lặn gây bệnh dễ gặp nhau

0,25 31

ở thể đồng hợp lặn  Suy thoái nòi giống (vì phần lớn gen gây bệnh là lặn và họ hàng gần thường chứa mầm bệnh giống nhau) 4

1

- Quần thể sinh vật là tập hợp các cá thể cùng loài, sinh sống trong một khu vực nhất

0,25

định, ở một thời điểm nhất định và có khả năng sinh sản tạo thành những thế hệ mới.

(2,0 điểm)

- Tháp dân số Việt Nam thuộc tháp tuổi: Tháp phát triển (trẻ).

0,25

- Hậu quả: Thiếu nơi ở, nguồn thức ăn, nước uống, ô nhiễm môi trường, tàn phá rừng

0,25

và các tài nguyên khác…

2

a. – Sơ đồ chuỗi thức ăn: Cây Cam  Bọ xít  Nhện  Tò vò.

0,25

- Khái niệm chuỗi thức ăn: Là 1 dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với

0,25

nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn là một mắt xích, vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phái trước, vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụ.

5

1

(2,0

b. – Quan hệ kí sinh: Cây Cam - Bọ xít

0,25

- Quan hệ sinh vật ăn sinh vật khác: Nhện - Bọ xít và Tò vò - Nhện.

0,25

- Tài nguyên nước và sinh vật thuộc dạng tài nguyên tái sinh.

0,25

- Hai nguồn tài nguyên thiên nhiên khác là: Tài nguyên không tái sinh và tài nguyên

0,25

năng lượng vĩnh cửu.

điểm) 2

3

- Gây ô nhiễm: Hệ sinh thái biển.

0,25

- Khắc phục ô nhiễm: Xử lý nước thải trước khi đổ ra sông, biển…

0,25

- Cây trồng: Lúa nước.

0,25

- Ưu điểm của thuốc trừ sâu sinh học: (có nguồn gốc từ vi sinh vật) + Không độc hại với con người và sinh vật.

0,25

+ Không gây ô nhiễm môi trường.

0,25

+ Không làm mất căn bằng sinh thái.

0,25

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 NĂM HỌC 2013 – 2014

TÂY NINH

Ngày thi: 03 tháng 7 năm 2013 Môn thi: SINH HỌC (chuyên)

ĐỀ CHÍNH THỨC

Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1: (1,0 điểm) Giải thích vì sao hai ADN con được tạo ra qua cơ chế nhân đôi lạ giống hệt ADN mẹ?

Có trường hợp nào qua nhân đôi ADN con lại khác ADN mẹ không?

32

Câu 2: (1,0 điểm) Ruồi giấm có 2n = 8. Một tế bào xôma của ruồi giấm trải qua 4 lần nguyên phân liên tiếp. a. Tìm tổng số nhiễm sắc thể trong các tế bào con được tạo thành. b. Nếu tế bào trên nguyên phân một số lần đã tạo ra một số tế bào con với tổng số 512 nhiễm sắc thể đơn thì nó đã nguyên phân mấy đợt?

Câu 3: (1,0 điểm) Hãy nêu các đặc điểm của lá cây rau mác ở các môi trường khác nhau: trong nước, trên mặt nước, trong không khí. Vì sao trên cùng một cây nhưng lá rau mác có nhiều hình dạng khác nhau?

Câu 4: (1,5 điểm) a. Hiện tượng thoái hoá do giao phối gần ở động vật có những biểu hiện như thế nào? Giải thích nguyên nhân gây ra hiện tượng đó. b. Nếu ở thế hệ ban đầu tỉ lệ kiểu gen Aa trong quần thể là 100% thì sau ba thế hệ tự phối (đời F3) tỉ lệ kiểu gen Aa là bao nhiêu?

Câu 5: (1,0 điểm) Quần thể sinh vật là gì? Hãy kể tên và cho biết ý nghĩa sinh thái của từng nhóm tuổi trong quần thể sinh vật.

Câu 6: (1,5 điểm) Một gen dài 0,408 micrômet. Do đột biến nên phần gen còn lại dài 0,40766 micrômet. a. Xác định dạng đột biến trên. b. Giả sử khi đoạn gen còn lại tự nhân đôi 2 lần thì môi trường phải cung cấp bao nhiêu nuclêôtit mỗi loại? Cho biết đoạn gen còn lại có 2877 liên kết hiđrô.

Câu 7: (1,0 điểm) Ở cây cà đọc dược có bộ nhiễm sắc thể 2n = 24, hãy cho biết: a. Có bao nhiêu nhiễm sắc thể ở thể một nhiễm? b. Có bao nhiêu nhiễm sắc thể ở thế tam nhiễm? c. Có bao nhiêu nhiễm sắc thể ở thể bốn nhiễm? b. Có bao nhiêu nhiễm sắc thể ở thế tam bội?

Câu 8: (2,0 điểm) Cho cà chua thân cao, quả vàng lai với cà chua thân thấp, quả đỏ. F1 thu được toàn cà chua thân cao, quả đỏ. Cho F1 tự thụ phấn được F2 có 918 cây thân cao, quả đỏ; 305 cây thân cao, quả vàng; 320 cây thân thấp, quả đỏ : 100 cây thân thấp, quả vàng. a. Hãy biện luận và viết sơ đồ lai từ P đến F2. b. Tìm kiểu gen và kiểu hình của P để ngay F1 có sự phân li tính trạng là 1 : 1 : 1 : 1.

------------------------HẾT------------------------

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 CHUYÊN

TÂY NINH

NĂM HỌC 2013 – 2014

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC A. HƯỚNG DẪN CHUNG 1. Nếu thi sinh làm bài theo cách riêng nhưng đáp ứng được yêu cầu cơ bản như trong hướng dẫn chấm thì vẫn cho điểm đúng như hướng dẫn quy định.

2. Việc chi tiết hóa điểm số (nếu có) so với biểu điểm bải đảm bảo không sai lệch với hướng dẫn chấm, thống nhất trong toàn tổ và được lãnh đạo Hội đồng chấm thi phê duyệt.

33

3. Sau khi cộng điểm toàn bài được làm tròn đến 0,25 điểm.

B. ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM Câu Ý Nội dung trả lời Điểm - Hai ADN con sau nhân đôi giống ADN mẹ do quá trình nhân đôi của ADN được 1 diễn ra theo những nguyên tắc sau: (1,0 + Nguyên tắc khuân mẫu: Mạch mới trong ADN con được tổng hợp dựa trên mạch 0,25 điểm) khuôn của ADN mẹ. + Nguyên tắc bổ sung: Sự liên kết các nuclêôtit ở mạch khuôn với các nuclêôtit tự do 0,25 trong môi trường nội bào được diễn ra theo nguyên tắc A liên kết với T và ngược lại; G liên kết với X và ngược lại. + Nguyên tắc giữ lại một nửa (bán bảo toàn): Trong mỗi ADN con có 1 mạch là mạch 0,25 của ADN mẹ (mạch cũ), còn 1 mạch được tổng hợp từ các nuclêôtit tự do trong môi trường nội bào (mạch mới).

- Có trường hợp ADN con khác với ADN mẹ nếu xảy ra đột biến trong quá trình nhân 0,25 đôi.

2 a Số NST trong các tế bào con: - Số tế bào con được tạo thành là: 2 4 = 16 (tế bào) 0,25 (1,0 - Tổng số NST trong các tế bào con là: 8.16 = 128 (NST).

0,25 điểm) b Số đợt nguyên phân: - Số tế bào con tạo thành: 512 : 8 = 64 (tế bào) 0,25 - Số đợt nguyên phân: 2k = 64  k = 6 (đợt) (k là số lần nguyên phân) 0,25 - Vậy, tế bào nguyên phân 6 đợt - Lá của cây rau mác trong môi trường nước hình bản dài, mảnh do được nước nâng 0,25 3 đỡ và tránh tác động của sóng nước làm tổn thương lá.

(1,0 - Lá của cây rau mác trên mặt nước có bề mặt phiến lá rộng giúp tăng diện tích tiếp 0,25 điểm) xúc với ánh sáng tham gia quang hợp.

- Lá của cây rau mác trong không khí có hình mũi mác giúp tránh tác động của gió.

0,25 - Tuy kiểu gen trong tế bào lá của cây sống tring nước, trong không khí, trên mặt nước 0,25 giống nhau nhưng do điều kiện môi trường sống khác nhau nên lá có kiểu hình khác nhau để thích nghi với môi trường, giúp cho lá và cây phát triển tốt.

4 a - Biểu hiện thoái hóa do giao phối gần: sinh trưởng và phát triển yếu, khả năng sinh 0,5 sản giảm, quái thai, dị tật bẩm sinh, chết non…

(1,5 điểm) - Nguyên nhân: tỉ lệ kiểu gen dị hợp giảm, tỉ lệ kiểu gen đồng hợp tăng, trong đó xuất 0,5 hiện kiểu gen đồng hợp lặn biểu hiện thành tính trạng xấu gây hại b Tỉ lệ kiểu gen Aa sau ba thế hệ tự phối là (1/2)3 = 1/8 = 12,5% 0,5 - Quần thể sinh vật là tập hợp những cá thể cùng loài, sinh sống trong một khoảng 0,25 5 không gian nhất định, ở một thời điểm nhất định. Những cá thể trong quần thể có khả (1,0 năng sinh sản tạo thành những thế hệ mới. điểm) - Các nhóm tuối trong quần thể và ý nghĩa sinh thái của từng nhóm tuổi: Các nhóm tuổi Ý nghĩa sinh thái 0,25 Nhóm tuổi trước Các cá thể lớn nhanh, do vậy nhóm này có vai trò chủ yếu sinh sản làm tắng trưởng khối lượng và kích thước của quẩn thể.

0,25 Nhóm tuổi sinh sản Khả năng sinh sản của các cá thể quyết định mức sinh sản của quần thể.

0,25 Nhóm tuổi sau sinh Các cá thể không còn khả năng sinh sản nên không ảnh sản hưởng đến sự phát triển của quần thể 6 a Dạng đột biến: 0,5 - Số nucleotit của gen chưa đột biến: 2400 (1,5 - Số nucleotit của phần gen còn lại sau đột biến: 2398 điểm) - Dạng đột biến: Mất 1 cặp nucleotit b Số nucleotit môi trường cung cấp: - Số nucleotit từng loại của đoạn gen còn lại: A = T = 720, G = X = 479 0,5 - Số nucleotit từng loại môi trường cung cấp cho đoạn gen còn lại nhân đôi 2 lần là: 0,5 A = T = 2160, G = X = 1437

34

Thể một nhiễm: 2n – 1 = 24 – 1 = 23 Thể tam nhiễm: 2n + 1 = 24 + 1 = 25 Thể bốn nhiễm: 2n + 2 = 24 + 2 = 26 Thể tam bội: 3n = 3.12 = 36 - Xét sự di truyền của từng cặp tính trạng ở F2: Cao 918  305 3 + Với cặp tính trạng chiều cao cây có:    Tính trạng thân cao là ThÊp 320  100 1 trội hoàn toàn so với tính trạng thân thấp. §á 918  320 3 + Với cặp tính trạng màu sắc quả có:    Tính trạng quả đỏ là Vµng 305  100 1 trội hoàn toàn so với tính trạng quả vàng.

- Quy ước gen: A – Thân cao, a – Thân thấp, B –Quả đỏ, b – Quả vàng.

- Xét sự di truyền đồng thời của cả hai cặp tính trạng ở F2: + F2 có tỉ lệ kiểu hình là (918 cây thân cao, quả đỏ; 305 cây thân cao, quả vàng; 320 cây thân thấp, quả đỏ : 100 cây thân thấp, quả vàng)  (9 cây thân cao, quả đỏ; 3 cây thân cao, quả vàng : 3 cây thân thấp, quả đỏ : 1 cây thân thấp, quả vàng) = (3 thân cao : 1 thân thấp)(3 quả đỏ : 1 quả vàng)  Hai cặp gen quy định hai cặp tính trạng chiều cao cây và màu sắc quả di truyền độc lập với nhau. + Vậy: cây P thân cao, quả vàng có KG là Aabb; cây P thân thấp, quả đỏ có kiểu gen là aaBB - Sơ đồ lai từ P đến F2: P: AAbb – thân cao, quả vàng x aaBB – thân thấp, quả đỏ GP: Ab aB F1: KG: AaBb KH: 100% thân cao, quả đỏ F1xF1: AaBb thân cao, quả đỏ x AaBb thân cao, quả đỏ AB, Ab, aB, ab AB, Ab, aB, ab GF1: F2: TLKG: 1AABB : 2AABb : 1Aabb : 2AaBB : 4AaBb : 2Aabb : 1aaBB : 2aaBb : 1aabb TLKH: (9 cây thân cao, quả đỏ; 3 cây thân cao, quả vàng : 3 cây thân thấp, quả đỏ : 1 cây thân thấp, quả vàng) b - Vì các gen quy định các tính trạng chiều cao cây và màu sắc quả di truyền độc lập với nhau nên TLKH (1 : 1 : 1 : 1) = (1 : 1)(1 : 1) = (1 thân cao : 1 thân thấp)(1 quả đỏ : 1 quả vàng) + Với tính trạng chiều cao cây: Để F1 có TLKH là (1 thân cao : 1 thân thấp) thì P có KG và KH là Aa – thân cao x aa – thân thấp + Với tính trạng màu sắc quả: Để F1 có TLKH là (1quả đỏ : 1 quả vàng) thì P có KG và KH là Bb – quả đỏ x bb – quả vàng - Vậy để F1 có TLKH là (1 : 1 : 1 : 1) thì KG và KH của P có 2 trường hợp sau: + Trường hợp 1: P: AaBb – thân cao, quả đỏ x aabb – thân thấp, quả vàng ab GP: AB, Ab, aB, ab F1: TLKG: 1AaBb : 1Aabb : 1aaBb : 1aabb TLKH: (1 cao, đỏ : 1 cao, vàng : 1 thấp, đỏ : 1 thấp, vàng) + Trường hợp 2: P: Aabb – thân cao, quả vàng x aaBb – thân thấp, quả đỏ GP: Ab, ab aB, ab F1: TLKG: 1AaBb : 1Aabb : 1aaBb : 1aabb TLKH: (1 cao, đỏ : 1 cao, vàng : 1 thấp, đỏ : 1 thấp, vàng

7 a (1,0 b điểm) c d 8 a (2,0 điểm)

0,25 0,25 0,25 0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CHUYÊN

VĨNH PHÚC

NĂM HỌC 2013-2014 ĐỀ THI MÔN: SINH HỌC

ĐỀ CHÍNH THỨC

Dành cho thí sinh thi vào lớp chuyên Sinh học Thời gian làm bài: 150 phút, không kể thời gian giao đề.

35

Câu 1 (1,5 điểm) a) Di truyền liên kết là gì? Nêu ý nghĩa của di truyền liên kết trong chọn giống? b) Tương quan trội lặn của các tính trạng có ý nghĩa gì trong thực tiễn sản xuất?

Câu 2 (1,0 điểm) Một chuỗi pôlipeptit gồm 499 axit amin được tổng hợp từ một phân tử mARN có tổng số nuclêôtit loại ađênin (A m) và loại uraxin (Um) bằng 600. Xác định chiều dài và số lượng nuclêôtit từng loại của gen đã tổng hợp phân tử mARN trên? Biết trên mARN bộ ba cuối cùng không quy định axit amin.

Câu 3 (1,5 điểm) a) Nguyên nhân phát sinh đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể? Tại sao những biến đổi trong cấu trúc nhiễm sắc thể lại gây hại cho sinh vật? b) Trong một quần thể ruồi giấm, người ta phát hiện các thể đột biến mắt dẹt do đột biến lặp đoạn trên nhiễm sắc thể giới tính X. Xét 100 tế bào sinh tinh ở một thể đột biến tiến hành giảm phân bình thường. Xác định tỉ lệ giao tử mang nhiễm sắc thể X đột biến được tạo ra.

Câu 4 (1,5 điểm) Quá trình tổng hợp ADN và mARN có điểm gì giống và khác nhau?

Câu 5 (1,0 điểm). a) Nêu các phương pháp tạo ưu thế lai ở cây trồng? b) Lai kinh tế là gì? Tại sao người ta không dùng con lai kinh tế để nhân giống?

Câu 6 (1,0 điểm) Quần thể người khác quần thể sinh vật khác ở những đặc trưng nào? Vì sao lại có điểm khác nhau đó?

Câu 7 (1,0 điểm) Hiện tượng tự tỉa thưa ở thực vật là kết quả của mối quan hệ gì? Trong điều kiện nào thì hiện tượng tự tỉa thưa ở thực vật diễn ra mạnh mẽ? Từ mối quan hệ trên, trong trồng trọt và chăn nuôi ta cần lưu ý điều gì để đạt năng suất cao?

Câu 8 (1,5 điểm) Người ta đã tiến hành các phép lai trên loài cà chua như sau: Phép lai 1: Cho lai giữa cây cà chua quả đỏ, tròn với cây cà chua quả đỏ, dài thu được kết quả ở đời con lai với tỉ lệ trung bình 3 cây quả đỏ, tròn : 1 cây quả vàng, tròn.

Phép lai 2: Cho lai giữa cây cà chua quả đỏ, tròn với cây cà chua quả vàng, tròn thu được kết quả ở đời con lai với tỉ lệ trung bình 3 quả đỏ, tròn : 1 quả đỏ, dài : 3 quả vàng, tròn : 1 quả vàng, dài.

Hãy biện luận và lập sơ đồ lai cho mỗi phép lai trên, biết rằng mỗi gen quy định một tính trạng và nằm trên các nhiễm sắc thể thường khác nhau.

--------------- HẾT-------------SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CHUYÊN

VĨNH PHÚC

NĂM HỌC 2013-2014.

ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu Ý

36

Nội dung trả lời

Điểm

- Di truyền liên kết: là hiện tượng một nhóm tính trạng được di truyền cùng nhau, được quy định bởi các gen trên một nhiễm sắc thể cùng phân li trong quá trình phân bào. a - Ý nghĩa của di truyền liên kết: trong chọn giống, người ta có thể chọn được những giống mang nhóm tính trạng tốt luôn được di truyền cùng nhau.

1 Ý nghĩa của tương quan trội - lặn trong sản xuất: (1,5) - Tương quan trội lặn là hiện tượng phổ biến ở thế giới sinh vật, trong đó tính trạng trội b thường có lợi.

- Trong chọn giống cần phát hiện các tính trạng trội để tập trung các gen trội về cùng một kiểu gen nhằm tạo ra giống có ý nghĩa kinh tế.

- Số nuclêôtit của gen: (499 + 1) x 6 = 3000 nuclêôtit.

- Chiều dài của gen: 2 (1,0)

Å.

– 600 = 900 nuclêôtit.

* Nguyên nhân phát sinh đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể: - Ảnh hưởng của các tác nhân gây đột biến môi trường bên ngoài: vật lí, hóa học, sinh học.

- Ảnh hưởng của các tác nhân gây đột biến môi trường bên trong: do rối loạn các quá a trình sinh lý, sinh hóa bên trong tế bào. * Những biến đổi trong cấu trúc NST gây hại cho sinh vật vì: - Trong quá trình tiến hóa các gen đã được sắp xếp hài hòa trên nhiễm sắc thể.

3 - Biến đổi cấu trúc nhiễm sắc thể làm thay đổi số lượng và cách sắp xếp các gen trên đó (1,5) nên thường gây hại cho sinh vật.

- Một tế bào sinh tinh có nhiễm sắc thể X đột biến lặp đoạn khi giảm phân cho 4 loại giao tử trong đó có 2 giao tử bình thường, 2 giao tử mang nhiễm sắc thể X đột biến. b - 100 tế bào giảm phân => 400 giao tử; trong đó có 200 giao tử bình thường, 200 giao tử đột biến => tỉ lệ giao tử đột biến:

0,25 0,5 0,25 0,25

- Số lượng nuclêôtit mỗi loại của gen: + A của gen = T của gen = Am + Um = 600 nuclêôtit. + G của gen = X của gen =

0,5 0,25

0,25 0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

.

* Giống nhau: - Xảy ra trong nhân tế bào tại các nhiễm sắc thể ở kỳ trung gian khi các nhiễm sắc thể chưa đóng xoắn.

- Đều tổng hợp trên khuôn mẫu ADN theo nguyên tắc bổ sung. * Khác nhau: Tổng hợp ADN Tổng hợp mARN Xảy ra trên toàn bộ phân tử ADN Xảy ra trên một đoạn ADN tương ứng với một gen 4 Cả hai mạch đơn của ADN dùng làm khuôn Chỉ một mạch trong hai mạch của (1,5) tổng hợp hai phân tử ADN mới.

ADN (một đoạn ADN) làm khuôn tổng hợp ARN Trong nguyên tắc bổ sung có A mạch Trong nguyên tắc bổ sung có A mạch khuôn liên kết với T môi trường. khuôn liên kết với U môi trường Nguyên tắc bán bảo toàn: Trong mỗi phân Không có nguyên tắc bán bảo toàn. tử A N con có một mạch ADN mẹ và một Mạch ARN được tổng hợp mới hoàn mạch mới được tổng hợp toàn Phương pháp tạo ưu thế lai ở cây trồng: 5 a - Lai khác dòng.

(1,0) - Lai khác thứ.

- Lai kinh tế: Cho giao phối giữa cặp vật nuôi bố mẹ thuộc 2 dòng thuần khác nhau rồi dùng con lai F1 làm thương phẩm, không dùng làm giống. b - Không dùng con lai kinh tế (F1) làm giống vì: F1 biểu hiện ưu thế lai cao nhất sau đó giảm dần qua các thế hệ.

- Khác nhau giữa quần thể người và quần thể sinh vật khác: có hôn nhân, luật pháp, 6 kinh tế, xã hội, giáo dục.

(1,0)

0,25 0,25

0,25

0,25

0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,5 37

7 (1,0)

8 (1,5)

38

- Lý do có sự khác nhau: + Bộ não người phát triển, có lao động và tư duy. + Có khả năng thay đổi những đặc điểm sinh thái của quần thể.

- Hiện tượng tự tỉa thưa ở thực vật là kết quả mối quan hệ cạnh tranh cùng loài..

- Điều kiện xảy ra: thiếu nguồn dinh dưỡng, nước, ánh sáng.

- Để đạt năng suất cao: + Nuôi, trồng đúng mật độ. + Cung cấp đầy đủ nguồn thức ăn.

Theo đề bài, sự di truyền của các tính trạng màu sắc và hình dạng quả tuân theo quy luật di truyền của Men đen.

- Xét riêng sự di truyền của từng cặp tính trạng ta có: Ở phép lai 1: quả đỏ: quả vàng = 3:1 quả đỏ là trội so với quả vàng. Quy ước: A: đỏ; a: vàng. Ở phép lai 2: quả tròn: quả dài = 6:2 = 3:1 quả tròn là trội so với quả dài. Quy ước: B : tròn; b: dài.

1. Xét phép lai 1: - Ta có + quả đỏ quả đỏ 3 quả đỏ : 1 quả vàng Kiểu gen P : Aa Aa + quả tròn quả dài 100% quả tròn Kiểu gen P : BB bb.

Vậy cặp bố mẹ đem lai có kiểu gen là: (AaBB) và (Aabb).

- Sơ đồ lai: P: AaBB Aabb GP: AB, aB Ab, ab F : 1 AABb : 2 AaBb : 1 aaBb KH: 3 quả đỏ, tròn : 1 quả vàng, tròn.

2. Xét phép lai 2: - Ta có + Quả đỏ : quả vàng = (3+1) : (3+1) = 1: 1 là kết qủa của phép lai phân tích Kiểu gen của P: Aa aa + Quả tròn: qủa dài = (3+3) : (1+1) = 3:1 Kiểu gen của P: Bb Bb Kiểu gen của bố, mẹ đem lai là: AaBb và aaBb. - Sơ đồ lai: P: AaBb aaBb aB, ab GP : AB, aB, Ab, ab F: 1 AaBB : 2 AaBb : 1 Aabb : 1aaBB : 2 aaBb : 1 aabb.

KH: 3 quả đỏ, tròn : 1 quả đỏ, dài : 3 quả vàng, tròn : 1 quả vàng, dài.

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

0,25 0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

§Ò THI TUYÓN SINH VµO LíP 10 THPT CHUY£N

ubnd tØnh b¾c ninh së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

N¡M HäC 2013 - 2014 M«n thi: Sinh häc (Dµnh cho thÝ sinh thi vµo Chuyªn Sinh) Thêi gian: 150 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò) Ngµy thi: 20 th¸ng 6 n¨m 2013

®Ò CHÝNH THøC

Câu I (2,0 điểm) 1. Tại sao biến dị tổ hợp rất phong phú ở các loài sinh sản hữu tính? Ở những loài sinh sản vô tính có biến dị tổ hợp không? Vì sao?

2. Ở một loài thực vật, xét hai cặp gen là Aa và Bb. Cho hai cá thể thuần chủng lai với nhau thu được F1 dị hợp tử về hai cặp gen. Cho biết các gen nằm trên NST thường, mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng.

Hãy xác định kiểu gen có thể có của P và F1 trong mỗi trường hợp.

Câu II (2,5 điểm) 1. Phân biệt quá trình tự nhân đôi ADN với quá trình tổng hợp chuỗi axit amin về nơi xảy ra, khuôn mẫu tổng hợp và nguyên tắc bổ sung.

2. Đột biến gen là gì? Có mấy loại đột biến gen? Loại đột biến gen nào không làm thay đổi tỉ lệ của gen?

3. Một đoạn phân tử ADN có chiều dài bằng 0,51 . Trên mạch thứ nhất của đoạn phân tử ADN này có tỉ lệ các loại nuclêôtit A : T : G : X lần lượt là 1 : 2 : 3 : 4. Tìm số lượng và tỉ lệ phần trăm mỗi loại nuclêôtit của đoạn phân tử ADN trên.

Câu III (2,0 điểm) Một loài thực vật có bộ NST lưỡng bội gồm 12 cặp NST (kí hiệu là I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI và XII). Khi nghiên cứu một quần thể ở loài này, người ta phát hiện bốn thể đột biến (kí hiệu là A, B, C và D). Phân tích bộ NST của bốn thể đột biến đó thu được kết quả như sau: Thể đột biến

Số lượng NST ở từng cặp I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

3 2

3 2

3 2

3 2

3

3

3

3

3

3

3

B

3 2

1

2

2

2

2

2

2

C

2

2

2

2

2

2

2

3

2

2

2

2

A

2 0 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 D 1. Xác định tên gọi và kí hiệu bộ NST của các thể đột biến trên.

2. Nêu cơ chế hình thành thể đột biến B. Câu IV (1,0 điểm) 1. Mật độ cá thể trong quần thể sinh vật được điều chỉnh quanh mức cân bằng như thế nào? Vì sao mật độ quần thể được coi là đặc trưng cơ bản nhất của quần thể sinh vật?

2. Một quần xã sinh vật có các loài sau: cỏ, sâu ăn lá, chim ăn sâu, chim đại bàng, chuột, rắn và vi sinh vật. Hãy nêu tên mối quan hệ giữa rắn và chuột trong quần xã sinh vật, mối quan hệ này gây nên hiện tượng gì?

Câu V (2,5 điểm) Ở một loài thực vật, cho cây thuần chủng quả tròn, hoa màu vàng lai với cây thuần chủng quả dài, hoa màu đỏ thu được F1 toàn cây quả tròn, hoa màu đỏ. Cho F1 lai với cây khác thu được kết quả F2 như sau: 402 cây quả tròn, hoa màu vàng; 810 cây quả tròn, hoa màu đỏ; 398 cây quả dài, hoa màu đỏ Hãy biện luận và viết sơ đồ lai từ P đến F2. Biết rằng mỗi gen quy định một tính trạng. ....................HÕt....................

39

ubnd tØnh b¾c ninh së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

kú THI TUYÓN SINH VµO LíP 10 THPT CHUY£N N¡M HäC 2013 - 2014

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu Câu I (2,0 điểm)

Câu II (2,5 điểm)

Nội dung trả lời Ý 1 * Biến dị tổ hợp rất phong phú ở các loài sinh sản hữu tính vì: - Trong quá trình giảm phân xảy trao đổi chéo của các NST kép trong cặp NST tương đồng, sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các NST → nhiều loại giao tử khác nhau.

- Trong quá trình thụ tinh các loại giao tử tổ hợp tự do với nhau → nhiều biến dị tổ hợp → đa dạng về kiểu gen, phong phú về kiểu hình. * Ở những loài sinh sản vô tính không có biến dị tổ hợp vì : Ở các loài sinh sản vô tính, cơ thể con được tạo ra không phải do sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái mà được hình thành từ một tế bào hay một phần của cơ thể mẹ nhờ quá trình nguyên phân → kiểu gen của cơ thể con sinh ra hoàn toàn giống nhau và giống với cơ thể mẹ.

2 Kiểu gen của P và F1: - TH1: Di truyền phân li độc lập + Pt/c AABB x aabb → F1: AaBb + Pt/c AAbb x aaBB → F1: AaBb - TH2: Di truyền liên kết

1

2

3

Pt/c

x

→ F1 :

Pt/c

x

→ F 1:

Nhân đôi ADN Tổng hợp chuỗi axit amin Trong nhân tế bào Ở chất tế bào Dựa trên 2 mạch khuôn Khuôn mẫu là phân tử của ADN mARN Nguyên tắc bổ sung A - T, G - X A - U, G - X - Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan đến một hoặc một số cặp nuclêôtit.

- Các dạng đột biến gen: + Mất một hoặc một số cặp nuclêôtit. + Thêm một hoặc một số cặp nuclêôtit. + Thay thế một hoặc một số cặp nuclêôtit.

Tiêu chí Nơi xảy ra Khuôn mẫu tổng hợp

- Loại đột biến gen không làm thay đổi tỉ lệ

của gen là dạng thay thế

Điểm

0,25

0,25 0,25 0,25

0,5

0,5

0,75

0,25

0,25

0,25

cặp A - T bằng cặp T - A hoặc cặp G - X bằng cặp X - G. - Số nuclêôtit trên một mạch của đoạn phân tử ADN là: (0,51.10 4) : 3,4 = 1500nu.

A 1 = T2 =

0,5

T 1 = A2 = - Số nuclêôtit mỗi loại của đoạn phân tử ADN: A = T = A1+A2 = 150 + 300 = 450 nu.

G = X = 1500 – 450 = 1050 nu.

- Tỉ lệ % mỗi loại nuclêôtit của đoạn phân tử ADN:

40

0,25

Câu III

1

(2,0

A = T = (450 : 1500x2)x100% = 15% G = X =50% - 15% = 35% * Tên gọi và kí hiệu bộ NST của các thể đột biến

0,25

- Thể đột biến A: Thể đa bội (3n) - thể tam bội (3n).

1,0

- Thể đột biến B: Thể dị bội (2n – 1) - thể một.

điểm)

- Thể đột biến C: Thể dị bội (2n + 1) - thể ba.

- Thể đột biến D: Thể dị bội (2n - 2) - thể không.

2

* Cơ chế hình thành thể đột biến B: - Trong giảm phân, cặp NST số VI nhân đôi nhưng không phân li tạo thành 2 loại giao tử (n + 1) và (n – 1) NST.

0,5

- Khi thụ tinh, giao tử (n – 1) kết hợp với giao tử (n) tạo thành hợp tử

0,5

(2n - 1) NST → phát triển thành thể dị bội (2n - 1).

(HS trình bày cơ chế bằng sơ đồ nếu đúng vẫn cho điểm tối đa) Câu IV

1

* Mật độ các cá thể trong quần thể được điều chỉnh quanh mức cân bằng:

(1,0

Khi số lượng cá thể trong quần thể tăng quá cao dẫn tới nguồn thức ăn khan

điểm)

hiếm, nơi ở và nơi sinh sản chật chội thì nhiều cá thể bị chết → Quần thể trở về

0,25

mức cân bằng. Khi mật độ cá thể trong quần thể giảm tới mức thấp nhất định, quần thể có cơ chế điều chỉnh số lượng theo hướng ngược lại. * Mật độ quần thể được coi là đặc trưng cơ bản nhất của quần thể: Mật độ ảnh hưởng tới mức độ sử dụng nguồn sống trong môi trường, sự lan truyền của bệnh, tần số gặp nhau giữa các cá thể đực và cái trong mùa sinh sản,….Mật độ

0,25

tác động, ảnh hưởng lên các đặc trưng khác → Thể hiện tác động của loài đó trong quần xã.

2

- Mối quan hệ giữa rắn và chuột là quan hệ giữa động vật ăn thịt và con mồi.

0,25

- Mối quan hệ này gây nên hiện tượng khống chế sinh học. Khống chế sinh học

0,25

là hiện tượng số lượng cá thể của quần thể này bị số lượng cá thể của quần thể khác kìm hãm.

Câu V

* P thuần chủng khác nhau bởi 2 cặp tính trạng tương phản, F1 đồng tính cây

0,25

quả tròn, hoa màu đỏ → Quả tròn, hoa màu đỏ là các tính trạng trội hoàn toàn so với các tính trạng lặn tương ứng là quả dài, hoa màu vàng.

Quy ước: - Gen A: quả tròn, gen a: quả dài.

0,5

- Gen B: quả đỏ, gen b: quả vàng. * Xét sự phân li từng cặp tính trạng ở F2: Quả tròn : quả dài = (402 + 810) : 398 ≈ 3 : 1→ là kết quả của phép lai: Aa x Aa.

0,5

Hoa đỏ : hoa vàng = (398+ 810) : 402 ≈ 3 : 1→ là kết quả của phép lai: Bb x Bb. 41

→ F1 và cây khác đều mang hai cặp gen dị hợp (Aa, Bb).

0,25

* Xét sự di truyền đồng thời hai cặp tính trạng: (3 : 1)( 3 : 1) = 9 : 3 : 3 : 1 ≠ 402 : 810 : 398 ≈ 1 : 2 : 1. Vậy các cặp gen cùng nằm trên một cặp NST tương đồng (liên kết gen). * Sơ đồ lai: Pt/c GP

(tròn, vàng)

x

Ab

(dài, đỏ) aB

F1

0,5

(tròn, đỏ)

* F1 lai với cây khác: Cây khác có kiểu gen là:

hoặc

.

Trường hợp 1: F1 GF1 F2

x Ab, aB 1

(cây khác) Ab, aB

: 2

: 1

TLKH: 1 tròn, vàng : 2 tròn, đỏ : 1 dài, đỏ.

Trường hợp 2: F1 GF1

x Ab, aB

(cây khác) AB, ab

F2 TLKH: 1 tròn, vàng : 2 tròn, đỏ : 1 dài, đỏ.

Lưu ý: Học sinh biện luận theo cách khác chặt chẽ, viết sơ đồ cho kết quả đúng như hướng dẫn chấm vẫn cho điểm tối đa.

42

0,5

SỞ GIÁO DỤC& ĐÀO TẠO

KÌ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT

QUẢNG BÌNH

NĂM HỌC 2013-2014 KHÓA NGÀY: 26/6/2013

ĐỀ CHÍNH THỨC

MÔN THI: SINH HỌC (CHUYÊN) Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1 (1,0 điểm) a/ Vì sao trong cấu trúc của phân tử ADN, theo nguyên tắc bổ sung ađenin chỉ liên kết với timin mà không liên kết được với xitozin? b/ Những tính chất nào của ADN giúp nó có thể truyền được thông tin di truyền trong cơ thể sống?

Câu 2 (1,5 điểm) a/ Vì sao nói bộ nhiễm sắc thể ở mỗi loài có tính chất đặc trưng? Tính đặc trưng của bộ nhiễm sắc thể có ý nghĩa sinh học gì? b/ Biến dị tổ hợp là gì? Cơ chế phát sinh các biến dị tổ hợp.

Câu 3 (1,75 điểm) Có các loài sinh vật sau: - Loài A sống trên cây ở rừng Phong Nha-Kẻ Bàng - Loài B sống ở suối đầu nguồn sông Kiến Giang.

- Loài C sống ở cửa sông Nhật Lệ - Loài D sống ở biển (ngoài khơi cách cửa sông Nhật Lệ 200 Km).

- Loài E sống ở ngoài khơi như loài D nhưng ở độ sâu 500 mét (loài C, D sống ở tầng nước mặt) Hãy cho nhận xét về giới hạn sinh thái (rộng hay hẹp) đối với các nhân tố: nhiệt độ, nồng độ muối của các loài trên và giải thích.

Câu 4 (1,0 điểm) Trong quần xã rừng mưa nhiệt đới thường có hiện tượng phân bố theo chiều thẳng đứng như sự phân thành nhiều tầng cây. Sự phân tầng của thực vật kéo theo sự phân tầng của các loài động vật sống trong rừng: nhiều loài chim, côn trùng sống trên tán các cây cao; khỉ, vượn, sóc,... sống leo rèo trên cành cây; trong khi đó có nhiều loài động vật sống trên mặt đất và trong các tầng đất. a/ Nguyên nhân nào dẫn đến cấu trúc phân tầng đó? b/ Vai trò của cấu trúc phân tầng thẳng đứng trong việc duy trì sự ổn định của quần xã sinh vật.

Câu 5 (1,75 điểm) Một người mắc bệnh máu khó đông có một người em trai sinh đôi bình thường. a/ Hai người sinh đôi này là sinh đôi cùng trứng hay khác trứng? b/ Người mắc bệnh là gái hay trai? Giải thích? c/ Nếu cặp sinh đôi trên đều mắc bệnh thì ta có thể nói chắc chắn là họ sinh đôi cùng trứng hay không?

Giải thích?

43

d/ Nếu cặp sinh đôi trên có cùng giới tính và cùng không mắc bệnh thì làm thế nào để nhận biết họ là sinh đôi cùng trứng hay khác trứng? e/ Ý nghĩa của việc nghiên cứu các trẻ đồng sinh cùng trứng.

Câu 6 (1,5 điểm) Ở ruồi giấm gen A quy định thân xám, gen a quy định thân đen, gen B quy định lông ngắn, gen b quy định lông dài. Hai cặp gen này nằm trên hai cặp nhiễm sắc thể thường khác nhau.

Cho hai ruồi giấm đực giao phối với hai ruồi giấm cái. Tất cả bốn ruồi giấm này đều có kiểu gen khác nhau, kiểu hình đều là thân xám, lông ngắn. Kết quả giao phối cho kiểu hình phân li theo 4 trường hợp như sau: Trường hợp 1: F1: có tỉ lệ: 75% thân xám, lông ngắn: 25% thân xám, lông dài Trường hợp 2: F1: có tỉ lệ: 75% thân xám, lông ngắn: 25% thân đen, lông ngắn Trường hợp 3: F1: 100% thân xám, lông ngắn Trường hợp 4: F1: 100% thân xám, lông ngắn do phép lai khác Hãy xác định kiểu gen của 4 ruồi kể trên và của các cá thể F1?

Câu 7 (1, 5 điểm) Xét 1 cặp nhiễm sắc thể thường có hai alen A và a của một tế bào. Mạch thứ nhất của alen A có 240 timin, hiệu số giữa guanin với ađênin bằng 10% số nuclêôtit của mạch. Ở mạch thứ hai có hiệu số giữa ađênin với xitozin bằng 10% và hiệu số xitozin với guanin là 20% số nuclêôtit của mạch. Alen a có chiều dài bằng chiều dài của alen A. alen này chứa 1500 liên kết hiđrô. a/ Xác định số lượng và tỉ lệ % từng loại nuclêôtit của mỗi alen? b/ Xác định số lượng từng loại nuclêôtit trong mỗi giao tử được tạo ra khi tế bào nói trên giảm phân không bình thường.

------------------------Hết------------------------

44

SỞ GIÁO DỤC& ĐÀO TẠO QUẢNG BÌNH

KÌ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2013-2014

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu

1 (1,0)

2 (1,5)

3 (1,75)

4 (1,0)

Nội dung Điểm a/ Trong phân tử ADN, ađenin chỉ liên kết được với timin mà không liên kết được với xitozin vì bazơ nitơ cấu trúc nên ađenin chỉ liên kết với bazơ nitơ cấu trúc nên timin qua 2 liên kết hiđrô, còn bazơ nitơ cấu trúc nên guanin liên kết với bazơ nitơ cấu trúc 0,25 nên xitozin qua 3 liên kết hiđrô. b/ Những tính chất của ADN đảm bảo cho ADN truyền được thông tin di truyền: - ADN có khả năng tự nhân đôi vào kỳ trung gian giữa hai lần phân bào theo nguyên tắc bổ sung nhờ đó mà nhiễm sắc thể hình thành, thông tin di truyền được ổn định qua 0,25 các thế hệ.

- ADN chứa gen cấu trúc, chúng có khả năng phiên mã để thực hiện cơ chế tổng hợp protein, đảm bảo cho gen hình thành tính trạng 0,25 - ADN có thể bị biến đổi về cấu trúc do đột biến, hình thành những thông tin di truyền mới có thể di truyền qua cơ chế tái bản ADN. 0,25 a/ * Bộ nhiễm sắc thể (NST) ở mỗi loài có tính chất đặc trưng vì mỗi loài có một bộ NST khác nhau về số lượng, hình dạng và cấu trúc.

0,25 * Tính đặc trưng của bộ NST có ý nghĩa sinh học quan trọng, vì: - Nó tạo cho sự tiếp hợp diễn ra đều khắp ở các cặp NST. Nhờ đó quá trình giảm phân diễn ra bình thường.

0,25 - Ở tế bào của cơ thể lai xa (Lai khác loài) tồn tại 2 bộ NST đơn bội của 2 loài bố mẹ có thể khác nhau về số lượng, hình dạng và cấu trúc. Chính sự khác nhau này đã ảnh hưởng đến sự tiếp hợp của cặp NST tương đồng ở kì đầu của giảm phân I, do đó quá trình phát sinh giao tử bị trở ngại và cơ thể lai xa không sinh sản được. Như vậy 0,25 tính đặc trưng của bộ NST đã tạo ra sự cách li sinh sản giữa các loài. b/ Biến dị tổ hợp là biến dị do sự tổ hợp lại các tính trạng vốn có của bố mẹ ở đời con qua giao phối.

0,25 Cơ chế phát sinh biến dị tổ hợp: - Do sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp NST trong giảm phân tạo giao tử và sự kết hợp ngẫu nhiên của các loại giao tử trong thụ tinh.

0,25 - Do sự trao đổi chéo của các NST khác nguồn trong cặp NST tương đồng trong giảm phân tạo giao tử 0,25 + Đối với nhiệt độ: - Loài A rộng nhiệt nhất, vì loài này sống trong không khí có biên độ dao động nhiệt 0,25 lớn nhất.

- Loài E hẹp nhiệt nhất so với loài A, B, C, D vì loài này sống ở tầng nước sâu có nhiệt 0,25 độ ổn định ít thay đổi.

- Loài B, C, D hẹp nhiệt hơn loài A, vì ở nước nhiệt độ ổn định hơn ở không khí.

0,25 + Đối với nồng độ muối: - Loài B, D, E đều hẹp muối.

0,25 - Loài C rộng muối vì sống ở cửa biển có nước sông đổ ra nên nồng độ muối luôn thay đổi.

0,25 - Loài B là loài hẹp muối nước ngọt (ưa ngọt-ít muối). Loài E, D là loài hẹp muối ưa 0,25 mặn.

- Giữa loài D và E thì loài D rộng muối hơn vì ở bề mặt nồng độ muối luôn dao động 0,25 do sự bốc hơi nước, do mưa... a/ Nguyên nhân dẫn đến cấu trúc phân tầng thẳng đứng: - Do sự phân bố không đồng đều của các nhân tố sinh thái (ánh sáng, nhiệt độ, không 45

5 (1,75)

6 (1,5)

46

khí...) theo chiều cao và độ sâu.

- Mỗi loài sinh vật có nhu cầu và thích nghi khác nhau với các nhân tố sinh thái. b/ Vai trò của cấu trúc phân tầng thẳng đứng trong việc duy trì sự ổn định của quần xã sinh vật: - Phân bố hợp lí khoảng không gian phù hợp cho các quần thể trong quần xã với điều kiện sống và kiếm thức ăn của chúng.

- Phân bố khả năng sử dụng các nguồn sống trong quần xã làm giảm mức độ cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể, giữa các quần thể nhờ vậy mà duy trì được sự ổn định của quần xã Quy ước: XH Y nam bình thường, Xh Y nam bị bệnh máu khó đông. XH XH nữ bình thường, XH Xh nữ bình thường có mang gen gây bệnh, XhXh nữ bị bệnh. a/ Cặp sinh đôi trên có người biểu hiện bệnh, có người bình thường chứng tỏ kiểu gen của họ khác nhau suy ra họ là cặp sinh đôi khác trứng. b/ Vì ta không biết kiểu hình của bố nên giới tính của người mắc bệnh có thể là: - Con trai: nếu bố có kiểu gen XH Y và mẹ là XH Xh (học sinh tự viết sơ đồ).

- Con gái: nếu bố có kiểu gen Xh Y và mẹ là XH Xh (học sinh tự viết sơ đồ). c/ Cặp sinh đôi khác trứng vẫn có thể mắc cùng một bệnh nên không thể suy luận những người sinh đôi cùng mắc một bệnh là sinh đôi cùng trứng được. d/ Phải dùng phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh kết hợp nghiên cứu cùng một lúc một số tính trạng khác nữa.

- Nếu chúng có cùng nhóm máu, cùng chiều cao, dạng tóc, màu mắt, cùng dễ mắc một loại bệnh nào đó thì là cặp sinh đôi cùng trứng.

- Nếu chúng có nhóm máu khác nhau, màu tóc, màu da khác nhau, chiều cao và thể trạng biến đổi nhiều với điều kiện nuôi dưỡng đồng nhất thì là cặp sinh đôi khác trứng. e/ Ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh: Nghiên cứu trẻ đồng sinh giúp chúng ta hiểu rõ vai trò của kiểu gen và vai trò của môi trường đối với sự hình thành tính trạng, sự ảnh hưởng khác nhau của môi trường đối với tính trạng số lượng và tính trạng chất lượng. a. Xác định kiểu gen của 4 ruồi giấm: - 4 con ruồi giấm đều có thân xám, lông ngắn: A-B-: AABB, AABb, AaBB, AaBb ♀1 xám, ngắn A-B+ TH1: P: ♂1 xám, ngắn A-Bx F1: có cá thể lông dài (bb) nên ruồi ♂1 và ♀1 đều có gen b Suy ra kiểu gen của ruồi ♂1 và ♀1 : A-Bb (1) ♀2 xám, ngắn A-B+ TH2: P: ♂1 xám, ngắn A-Bx F1: có cá thể thân đen (aa) nên ruồi ♂1 và ♀2 đều có gen a Suy ra kiểu gen của ruồi ♂1 và ♀2 : AaB- (2) - Từ (1) và (2) ta có ruồi giấm ♂1 có kiểu gen là: AaBb - Mặt khác: + Ta xét ở TH1 : F1 có 100% xám mà ♂1 có KG: Aa nên ♀1 phải có KG: AA F1 có 3 ngắn : 1 dài mà ♂1 có KG: Bb suy ra ♀1 có KG: Bb Vậy ta có KG của ruồi giấm ♀1 là: AABb + Ta xét ở TH2 : F1 có 100% ngắn mà ♂1 có KG: Bb nên ♀2 phải có KG: BB F1 có 3 xám : 1đen mà ♂1 có KG: Aa suy ra ♀2 có KG: Aa - Vậy ta có KG của ruồi giấm ♀2 là: AaBB - Do KG của 4 con ruồi giấm khác nhau nên KG của ruồi giấm ♂2 là: AABB b. Xác định KG của các cá thể F1: x ♀1 AABb TH1: P: ♂1 AaBb TH2: P: ♂1 AaBb x ♀2 AaBB TH3: P: ♂2 AABB x ♀1 AABb TH4: P: ♂2 AABB x ♀2 AaBB Lưu ý: Nếu Hs làm theo cách khác nhưng kết quả đúng vẫn cho điểm tối đa a/ alen A có: G1 - A1 = 10% → X2 - T2 = 10% → T2 = X2 - 10% (1) A2 - X2 = 10% → A2 = X2 + 10% (2) X2 - G2 = 20% → G2 = X2 - 20% (3) Từ (1), (2), (3) ta có: A2 + T2 + G2 + X2 = 100%

0,25 0,25

0,25

0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25 0,25

0,25 0,25

→ X2 = G1= 30% ; G2 = X1 = 10% ; T2 = A1 = 20% ; A2 =T1 = 40% Theo bài ra ta có: T1 = A2 = 240 → A1 = T2 =

7 (1,5)

0,25

. 20% = 120

X2 = G1 = 180, G2 = X1 = 60 Vậy số lượng và tỉ lệ % từng loại nu của gen là: %A = %T = 30% = 360 ; %G = %X = 20% = 240

0,25

Alen a có: N = 1200 (Vì có chiều dài bằng chiều dài alen A).

LKHiđrô = 1500 (gt) → G = X = 1500 – 1200 = 300 nu = 25% → A = T = 300 nu = 25% b/* Trường hợp 1: GP1 đột biến (cặp NST không phân ly), GP2 bình thường: Kết quả GP tạo giao tử Aa và giao tử 0 Số nu mỗi loại: Giao tử Aa: A = T = 360 + 300 = 660 nu; G = X = 240 + 300 = 540 nu.

Giao tử 0: A = T = G = X = 0 * Trường hợp 2: GP1 bình thường, GP2 đột biến (cặp NST không phân ly): Kết quả GP tạo giao tử AA, aa và giao tử 0 Giao tử AA: A = T = 360 + 360 = 720 nu; G = X = 240 + 240 = 480 nu.

Giao tử aa: A = T = 300 + 300 = 600 nu; G = X = 300 + 300 = 600 nu.

Giao tử 0: A = T = G = X = 0 * Trường hợp 3: GP1 và GP2 đều đột biến (cặp NST không phân ly): Kết quả GP tạo giao tử AAaa và giao tử 0 Giao tử AAaa: A = T = 2 x 360 + 2 x 300 = 1320 nu G = X = 2 x 240 + 2 x 300 = 1080 nu.

Giao tử 0: A=T=G=X=0 Lưu ý: Nếu Hs làm theo cách khác nhưng kết quả đúng vẫn cho điểm tối đa

0,25

0,25

0,25

0,25

47

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH QUẢNG NINH

ĐỀ THI CHÍNH THỨC

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN HẠ LONG NĂM HỌC 2013 – 2014 MÔN: SINH HỌC Ngày thi: 29/06/2013 Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1 (2.25 điểm) a. Trình bày các hàng rào bảo vệ của bạch cầu đối với cơ thể. Tại sao virut HIV lại gây suy giảm miễn dịch ở người? b. Các phát biểu sau đây là đúng hay sai? Giải thích ngắn gọn.

1. Ở người, tất cả các loại động mạch chứa máu đỏ tươi.

2. Mọi tế bào đều có nhân.

3. Mọi sinh vật lớn lên là do sự tăng trưởng của tế bào. c. Sự tạo thành nước tiểu ở người diễn ra như thế nào? Nêu nguyên nhân dẫn đến sỏi thận và hậu quả của nó?

Câu 2 (1.0 điểm) Ở lúa, tính trạng thân cao (A), thân thấp (a), chín muộn (B), chín sớm (b), hạt dài (D), hạt tròn (d). Các gen trên phân li độc lập. Cho thứ lúa dị hợp tử về cả 3 tính trạng thân cao, chín muộn, hạt dài lai với lúa đồng hợp tử về thân cao, dị hợp tử về chín muộn, hạt tròn. Không viết sơ đồ lai (hoặc kẻ bảng), hãy xác định: - Số loại và tỉ lệ phân li kiểu gen ở F1?

- Tỉ lệ phân li kiểu hình ở F1 ?

Câu 3 (1.25 điểm) a. Tại sao trong cấu trúc dân số, tỉ lệ nam/nữ xấp xỉ 1:1? Nói rằng, người mẹ quyết định giới tính của con là đúng hay sai? Tại sao? b. Một bạn học sinh nói rằng: bố mẹ truyền cho con của mình các tính trạng đã được hình thành sẵn.

Bằng kiến thức đã học, hãy cho biết ý kiến trên của bạn học sinh có đúng không? Tại sao? c. Cơ thể có kiểu nhiễm sắc thể AaXY, ở một số tế bào, có hiện tượng không phân li của cặp NST XY tại giai đoạn giảm phân II. Theo lí thuyết, hãy viết các loại giao tử có thể được tạo ra.

Câu 4 (2.5 điểm) a. Mối quan hệ giữa giống, kỹ thuật sản xuất và năng suất? b. Hãy nêu tóm tắt các bước tiến hành để tạo ra chủng vi khuẩn E.coli sản xuất hoocmôn Insulin dùng làm thuốc chữa bệnh đái tháo đường ở người. Tại sao muốn sản xuất một lượng lớn hoocmôn Insulin ở người, người ta lại chuyển gen mã hoá hoocmôn Insulin ở người vào tế bào vi khuẩn đường ruột (E.coli)?

Câu 5 (1.0 điểm) Hãy sắp xếp các hiện tượng sau vào các mối quan hệ sinh thái cho phù hợp: 1.

Chim ăn sâu; 2. Dây tơ hồng bám trên cây; 3. Vi khuẩn cố định đạm trong nốt sần của rễ cây họ đậu; 4.

Giun kí sinh trong ruột của động vật và người; 5. Sâu bọ sống nhờ trong tổ kiến, tổ mối; 6. Nhạn bể và cò làm tổ tập đoàn; 7. Hiện tượng liền rễ ở các cây thông; 8. Địa y; 9. Loài cây cọ mọc quần tụ thành từng nhóm; 10. Cáo ăn thỏ.

Câu 6 (1.0 điểm) Một gen có số liên kết hyđrô là 2805. Hiệu số giữa A và G bằng 30% tổng số nuclêôtít của gen. a. Tính số nuclêôtít mỗi loại của gen. b. Tính chiều dài của gen. c. Tính số liên kết hyđrô trong các gen con được tạo ra khi gen ban đầu tự nhân đôi 2 lần.

Câu 7 (1.0 điểm) Một tế bào sinh dục cái sơ khai 2n = 44, trong quá trình phân bào liên tiếp môi trường nội bào cung cấp nguyên liệu để tạo nên 11176 NST đơn mới hoàn toàn, các tế bào này bước vào vùng chín giảm phân tạo ra trứng. Hiệu suất thụ tinh của trứng 50%, hiệu suất thụ tinh của tinh trùng 6,25%. a. Tính số đợt phân bào của tế bào sinh dục cái sơ khai nói trên. b. Tính số hợp tử tạo thành.

48

c. Tính số tế bào sinh tinh cần thiết để hoàn tất quá trình thụ tinh.

----------------------------- Hết ---------------------------SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH QUẢNG NINH

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN HẠ LONG NĂM HỌC 2013 – 2014

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu Nội dung trả lời Câu 1 a. Các hàng rào bảo vệ của bạch cầu: 2.25 đ + Đại thực bào: bạch cầu hình thành chân giả bắt và nuốt vi khuẩn rồi tiêu hóa + Tế bào limpho B: Tiết kháng thể vô hiệu hóa vi khuẩn. + Tế bào limphoT: phá hủy tế bào đã bị nhiễm vi khuẩn bằng cách nhận diện và tiếp xúc với chúng.

- Vì vi rút HIV khi vào cơ thể sẽ phá hủy các tế bào bạch cầu làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể.

Giải thích b.

Điểm 0.5

0.25 0.5

1.

Sai - Vì: Có động mạch phổi chứa máu đỏ thẫm.

2.

Sai - Vì: Có tế bào hồng cầu không có nhân.

3.

Sai - Vì: Sinh vật lớn lên là do sự phân chia và lớn lên của tế bào

(HS trả lời đồng nghĩa cũng được điểm) c - Quá trình tạo thành nước tiểu: gồm 3 quá trình. + Quá trình lọc máu ở nang cầu thận: tạo nước tiểu đầu. + Quá trình hấp thụ lại ở ống thận (lấy các chất cần thiết, dinh dưỡng, nước, Na+....). + Quá trình bài tiết tiếp: Thải các chất cặn bã, chất không cần thiết.....tạo thành nước tiểu chính thức - Nguyên nhân tạo sỏi thận: do khẩu phần ăn không hợp lí quá nhiều protein, quá mặn, quá chua, quá nhiều chất tạo sỏi. Khi bị sỏi thận làm tắc nghẽn đường dẫn nước tiểu, nguy hiểm đến tính mạng con người.

Câu 2 Số loại và tỉ lệ phân li kiểu gen ở F1 : 1.0 đ - Kiểu gen của P : AaBbDd (Cao, muộn, dài) x AABbdd (cao, muộn, tròn) - Số kiểu gen ở F1 : 2 x 3 x 2 = 12 - Tỉ lệ kiểu gen ở F1 : (1 : 1) (1 : 2 : 1) (1 : 1) = 2 : 2 : 2 : 2 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1 Tỉ lệ phân li kiểu hình ở F1 : - Tỉ lệ kiểu hình ở F1 : (1) (3 : 1) (1 : 1) = 3 : 3 : 1 : 1 Câu 3 a. - Cơ chế xác định giới tính ở người: 1.25 đ Nam: XX, Nữ: XY Sơ đồ lai: P: 44A + XX x 44A + XY G P: 22A + X 22A + X, 22A + Y F1 : 44A + XX (gái), 44A + XY (trai) => Trên qui mô lớn, tỉ lệ nam/nữ xấp xỉ 1:1 - Nói người mẹ quyết định giới tính của con là sai, vì giao tử mang NST Y để tạo hợp tử XY (phát triển thành con trai) được hình thành từ người bố. b. Nói bố mẹ truyền cho con tính trạng đã hình thành sẵn là sai.

- Vì: Bố mẹ chỉ truyền cho con kiểu gen qui định khả năng phản ứng của cơ thể trước môi trường. Kiểu gen tương tác với môi trường để hình thành kiểu hình (tính trạng).

(HS trả lời đồng nghĩa cũng cho điểm) c. Các giao tử có thể có: AXX, aXX, AYY, aYY, AX, aX, AY, aY, AO, aO.

0.5

0.5

0.25 0. 5 0.25

0.25

0.25

0.25 0.5 49

Câu 4 a. - Giống: Là kiểu gen qui định giới hạn năng suất.

2.5 đ - Kỹ thuật sản xuất: Qui định năng suất cụ thể của giống trong giới hạn của mức phản ứng do kiểu gen qui định - Năng suất (tập hợp một số tính trạng số lượng): Là kết quả tác động của cả giống và kĩ thuật.

- Có giống tốt nếu không nuôi trồng đúng kĩ thuật sẽ không phát huy được năng suất của giống. Muốn vượt giới hạn năng suất thì phải thay giống cũ bằng giống mới. Kỹ thuật sản xuất sẽ qui định năng suất cụ thể trong giới hạn năng suất do giống qui định. b. Các bước tiến hành: - Bước 1: Tách ADN khỏi tế bào của người, tách Plasmit khỏi vi khuẩn E.coli.

- Bước 2: Dùng enzim cắt ADN (gen mã hoá insulin) của người và ADN Plasmit ở những điểm xác định, dùng enzim nối đoạn ADN cắt (gen mã hoá insulin) với ADN Plasmit tạo ra ADN tái tổ hợp.

- Bước 3: Chuyển ADN tái tổ hợp vào vi khuẩn E.coli, tạo điều kiện cho ADN tái tổ hợp hoạt động.

- Chuyển gen mã hoá hoocmôn insulin ở người vào tế bào vi khuẩn đường ruột: Vì E.coli có ưu điểm dễ nuôi cấy và sinh sản rất nhanh, dẫn đến tăng nhanh số bản sao của gen được chuyển (tế bào E.coli sau 30 phút lại nhân đôi, sau 12 giờ 1 tế bào ban đầu sẽ sinh ra hơn 16 triệu tế bào).

- Dùng chủng E.coli được cấy gen mã hoá hoocmôn insulin ở người trong sản xuất thì giá thành insulin để chữa bệnh đái tháo đường dễ hơn hàng vạn lần so với trước đây phải tách chiết từ mô động vật.

(HS trả lời theo cách khác nếu đúng vẫn cho điểm tối đa) Câu 5 Quan hệ cùng loài: 7, 9 1.0 đ Quan hệ khác loài: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10 + Cộng sinh: 3, 8. + Hội sinh: 5. + Hợp tác: 6. + Kí sinh - vật chủ: 2, 4. + Vật ăn thịt và con mồi: 1, 10.

Câu 6 a. Số nuclêôtít mỗi loại của gen 1.0 đ Ta có: A - G = 30 % Nuclêôtít và A + G = 50% Nuclêôtít. Suy ra 2A = 80 % Nuclêôtít A = T = 8 0 % / 2 = 40 % Nuclêôtít; G = X = 50% - 40 % = 10% Nuclêôtít Mặt khác số liên kết hyđrô của gen là 2805 ta có: 2A+ 3G = 2805 Hay: 2 x 40% N + 3 x 10% N = 2805 suy ra: 110 N = 280500 →N = 2550 (Nu) Vậy số nuclêôtít mỗi loại là: A = T = 40% x 2550 = 1020 Nu; G = X = 10% x 2550 = 255 Nu b. Chiều dài của gen: Ta có Lgen = N/2 x 3,4 A0 = 2550/2x 3,4 A0 = 4335 A0 c. Số liên kết hyđrô trong các gen con: - Số gen con được tạo ra là: 2x = 22 = 4

0.25

0.5

0.25 0.25 0.25 0, 5

0.5

0.25 0.25 0. 5

0.25

0.25 0.25 0.25

- Tổng số liên kết hyđrô trong các gen con được tạo ra là: H = 2805 . 4 = 11220 (Hs giải theo cách khác đúng vẫn cho điểm) Câu 7 a. Số đợt phân bào : 1.0 đ Ta có: 2n (2 k - 2) = 11176 (k là số lần phân bào.) →44.2 k - 88 = 11176→2 k = 256 →2k = 2 8 → k = 8 Số đợt phân bào của TBSD cái sơ khai là: 8 lần b. Số hợp tử: Số TB sinh trứng là 256 = Số trứng được tạo ra.

Trứng thụ tinh với hiệu suất 50% nên số trứng được thụ tinh là: 256 x 50/100 = 128 trứng→Số hợp tử = số trứng được thụ tinh = 128 c. Số TB sinh tinh trùng là: 128 hợp tử → 128 tinh trùng, hiệu suất là 6,25% →Số tinh trùng được thụ tinh là: 128 x 100/6,25 = 2048 tinh trùng→Số TB sinh tinh trùng là :2048 : 4 = 512 TB

50

0. 5

0.25

0.25

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN

HỆ THPT CHUYÊN NĂM 2013

MÔN: SINH HỌC Thời gian làm bài: 150 phút (Không kể thời gian phát đề)

Câu 1. a) Hãy trình bày chức năng của 3 loại ARN chính ở trong tế bào. b) Một cặp gen Dd cùng tự nhân đôi một số lần liên tiếp đã tổng hợp được 60 mạch đơn mới lấy nguyên liệu hoàn toàn từ môi trường nội bào. Hỏi cặp gen Dd trên đã tự nhân đôi bao nhiêu lần?

Câu 2. a) Tại sao các loài sinh sản hữu tính lại tạo ra nhiều biến dị tổ hợp hơn so với các loài sinh sản vô tính? b) Phân biệt thể tam bội với thể lưỡng bội.

Câu 3. a) Từ các cây có kiểu gen AabbDd, nếu cho tự thụ phấn liên tục qua nhiều thế hệ thì có thể thu được tối đa bao nhiêu dòng thuần? Viết kiểu gen của các dòng thuần đó. b) Một quần thể cây trồng gồm 200 cây có kiểu gen AA và 800 cây có kiểu gen Aa. Cho các cây này tự thụ phấn liên tục sau hai thế hệ thu được F2. Hãy tính tỉ lệ các cây có kiểu gen dị hợp tử và tỉ lệ các cây có kiểu gen đồng hợp tử trội ở F2.

Câu 4.

Trình bày cấu trúc của nhiễm sắc thể kép và những diễn biến cơ bản của nhiễm sắc thể kép trong giảm phân I. Câu 5. Ở một loài thực vật giao phấn, alen A quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với alen a quy định hoa trắng. Alen B quy định quả tròn trội hoàn toàn so với alen b quy định quả dài. Biết rằng trong quá trình giảm phân không xảy ra trao đổi chéo và cây chỉ ra hoa, kết quả một lần rồi chết. Từ nguyên liệu ban đầu là một cây hoa đỏ, quả dài và một cây hoa trắng, quả tròn, một bạn học sinh chỉ cần thực hiện 2 phép lai đã phát hiện ra được các gen trên phân li độc lập hoặc di truyền liên kết. Em hãy trình bày và giải thích cách làm của bạn.

Câu 6.

51

Ở một loài thực vật, khi cho hai cây thân cao, chín sớm giao phấn với nhau, người ta thu được F1 phân li theo tỉ lệ: 1 cây thân cao, chín muộn : 2 cây thân cao, chín sớm : 1 cây thân thấp, chín sớm. Cho các cây thân cao, chín muộn ở F1 tự thụ phấn, người ta thu được đời con gồm cả cây thân cao, chín muộn và cả cây thân thấp, chín muộn. Biết rằng không xảy ra đột biến. Hãy xác định kiểu gen của các cây bố mẹ.

Câu 7.

Phả hệ ở hình bên ghi lại sự di truyền một bệnh ở người. Biết rằng bệnh do một gen quy định và không xảy ra đột biến. Hỏi: a) Một cặp vợ chồng đều không mắc bệnh có thể sinh ra con mắc bệnh không? Giải thích. b) Môt cặp vợ chồng đều mắc bệnh có thể sinh ra con gái không mắc bệnh không? Giải thích.

Câu 8.

Dựa vào nhu cầu ánh sáng, người ta chia động vật thành những nhóm nào? Nêu đặc điểm của từng nhóm và cho ví dụ minh họa.

Câu 9.

Hình bên ghi lại số liệu thống kê số lượng thỏ rừng và mèo rừng bắt được trong một khu vực. Dựa vào số liệu này, em hãy xác định mối quan hệ giữa thỏ rừng với mèo rừng và phân tích mối quan hệ này để giải thích hình bên.

Câu 10.

Cho một sơ đồ lưới thức ăn giả định ở hình bên. Mỗi chữ cái trong sơ đồ biểu diễn một mắt xích trong lưới thức ăn. Em hãy xác định mắt xích nào có thể là sinh vật sản xuất, động vật ăn thịt, động vật ăn thực vật? Cho ví dụ trong tự nhiên để minh họa.

-------------------------HẾT-------------------------

52

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ

HỆ THPT CHUYÊN NĂM 2013

NHIÊN ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu Ý Nội dung trả lời Câu 1 a - mARN: có vai trò truyền đạt thông tin quy định cấu trúc của protein cần tổng hợp.

- tARN: có chức năng vận chuyển axit amin tương ứng tới nơi tổng hợp protein.

- rARN: là thành phần cấu tạo nên riboxom – nơi tổng hợp protein. b Gọi số đợt nhân đôi là x. Tổng số gen thu được sau quá trình nhân đôi là 2.2x Tổng số x

mạch đơn thu được sau quá trình nhân đôi là: 2.2 .2 = 4+60 Vậy cặp gen Dd đã tự nhân đôi 4 đợt.

Câu 2 a

b

Điểm 0,25 0,25 0,25 0,25

x = 4.

- Ở các loài sinh sản hữu tính, do sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các nhiễm 0,25 sắc thể trong giảm phân đã tạo nên nhiều loại giao tử. Trong quá trình thụ tinh, các loại giao tử lại kết hợp ngẫu nhiên với nhau tạo ra các biến dị tổ hợp (các hợp tử mang những tổ hợp nhiễm sắc thể khác nhau).

- Ở các loài sinh sản vô tính, nguyên phân là hình thức sinh sản tạo ra các cá thể con 0,25 có kiểu gen giống kiểu gen của cá thể mẹ. Vì vậy các loài sinh sản hữu tính thường tạo ra nhiều biến dị tổ hợp hơn so với các loài sinh sản vô tính.

- Thể lưỡng bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là 2n (các NST tồn 1/8 tại thành từng cặp, mỗi cặp gồm 2 NST tương đồng), còn thể tam bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST 3n (Các NST tồn tại thành từng “bộ”, mỗi “bộ” gồm 3 NST tương đồng).

Câu 3 a b

- Thể tam bội có cường độ trao đổi chất cao hơn, các tế bào và cơ quan sinh dưỡng có kích thước lớn hơn so với thể lưỡng bội.

- Thể tam bội có khả năng sinh trưởng và phát triển mạnh hơn, chống chịu với các điều kiện không thuận lợi của môi trường cao hơn so với thể lưỡng bội.

- Thể lưỡng bội có khả năng sinh sản hữu tính bình thường, còn thể tam bội thường bất thụ.

4 dòng thuần: AAbbDD, aabbDD, AAbbdd, aabbdd.

1/8

(nếu học sinh chỉ viết có 4 dòng thuần mà không viết được kiểu gen: cho 1/8 điểm)

0,5

1/8 1/8

- Trong quần thể trên, cây có kiểu gen AA chiếm tỉ lệ 20% (1/5), cây có kiểu gen Aa chiếm tỉ lệ 80% (4/5).

- Cây có kiểu gen AA tự thụ phấn sẽ thu được đời con gồm toàn cây có kiểu gen AA. - Cây có kiểu gen aa tự thụ phấn sẽ thu được đời con gồm toàn cây có kiểu gen aa.

- Cây có kiểu gen Aa khi tự thụ phấn sẽ thu được đời con gồm:1/4 số cây có kiểu gen AA,1/2 số cây có kiểu gen Aa,1/4 số cây có kiểu gen aa.

- Sau mỗi thế hệ tự thụ phấn thì tỉ lệ kiểu gen dị hợp tử sẽ giảm đi 1/2 so với thế hệ ban đầu.

- Sau 2 thế hệ tự thụ phấn, tỉ lệ kiểu gen dị hợp tử sẽ là:

0,5 53

80% × 1/22 = 20%. (4/5 × 1/2 2 = 1/5) - Sau 2 thế hệ tự thụ phấn, tỉ lệ kiểu gen đồng hợp tử trội là: (80% - 20%)/2 + 20% = 50% (4/5 – 1/5)/2 + 1/5 = 1/2) (Học sinh có thể tính tỉ lệ kiểu gen đồng hợp tử lặn là (80% - 20%)/2 = 30%  gen đồng hợp tử trội = 100% - 20% - 30% = 50%)

Câu 4

Câu 5

Tỉ lệ kiểu

- Cấu trúc của NST kép: NST kép gồm hai cromatit gắn với nhau ở tâm động, mỗi cromatit bao gồm chủ yếu một phân tử ADN và protein loại histon (mỗi cromatit tương đương với một NST đơn).

- Hoạt động của NST kép trong giảm phân I: + Kì đầu 1: các NST kép bắt đầu co xoắn lại, các nhiễm sắc thể kép tương đồng bắt đôi với nhau và có thể xảy ra trao đổi chéo. Tiếp đến, các NST kép trong mỗi cặp NST kép tương đồng dần dần đẩy nhau ra ở tâm động, một số sợi thoi phân bào được đính với tâm động của các nhiễm sắc thể. + Kì giữa 1: Các NST kép co xoắn cực đại và xếp thành hai hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào. Mỗi nhiễm sắc thể kép trong cặp tương đồng đính với một cực của thoi phân bào về một phía của tâm động. + Kì sau 1: Mỗi NST kép trong cặp tương đồng di chuyển về một cực của tế bào. + Kì cuối 1: Sau khi đi về cực của tế bào, các NST kép bắt đầu giãn xoắn dần để trở về dạng sợi mảnh.

- Cây hoa đỏ, quả dài có thành phần kiểu gen là A- và bb; cây hoa trắng, quả tròn có thành phần kiểu gen là aa và B-)

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

- Cho cây hoa đỏ, quả dài giao phấn với cây hoa trắng, quả tròn, thu được F1 (phép lai 1) - Trong các cá thể F1, chọn ra cây có kiểu hình hoa đỏ, quả tròn. Những cây này đều dị hợp tử về hai cặp gen (Aa và Bb).

- Cho các cây hoa đỏ, quả tròn ở F1 giao phấn với nhau hoặc tự thụ phấn thu được thế hệ lai thứ hai (phép lai 2).

Câu 6

54

0,25 0,25

0,25 - Nếu ở thế hệ lai thứ hai có tỉ lệ phân li kiểu hình 9:3:3:1 các gen phân li độc lập.

Nếu thu được tỉ lệ kiểu hình là 1:2:1 các gen di truyền liên kết.

Học sinh có thể chia ra các trường hợp: - Nếu F1 gồm toàn cây hoa đỏ, quả tròn thì thực hiện PL2 như trên.

- F1 có cả cây hoa đỏ, quả tròn và cây hoa trắng, quả dài (có cả 4 loại kiểu hình) thì lai hai cây này với nhau (lai phân tích), nếu tỉ lệ KH thu được là 1:1:1:1  PLĐL; nếu tỉ lệ KH thu được là 1:1  Liên kết gen.

- Nếu F1 có cả cây hoa đỏ, quả tròn và cây hoa đỏ, quả dài (hoặc cây hoa đỏ quả tròn và cây hoa trắng, quả tròn) thì lai hai cây này với nhau. Nếu tỉ lệ KH là 3:3:1:1  PLĐT; nếu tỉ lệ KH thu được là 1:2:1  LK gen.

- P: thân cao x thân cao  F1: 3 cây thân cao : 1 cây thân thấp  gen quy định thân 0,25 cao trội so với gen quy định thân thấp. + Quy ước: gen A quy định thân cao, gen a quy định thân thấp. + P: Aa x Aa - P: chín sớm x chín sớm  F 1 : 3 cây chín sớm : 1 cây chín muộn  gen quy định 0,25 chín sớm trội so với gen quy định chín muộn. + Quy ước: gen B quy định chín sớm, gen b quy định chín muộn + P: Bb x Bb - Tỉ lệ phân li kiểu hình ở F1 là 1:2:1 ≠ (9:3:3:1)  các gen di truyền kết Cây thân 0,25 cao, chín muộn có kiểu gen Ab/-b.

Câu 7 a

b

- Cho cây thân cao, chín muộn ở F1 tự thụ phấn thu được đời con có cây thân thấp, chín muộn – có kiểu gen ab/ab nhận giao tử ab từ cây bố mẹ F1 cây thân cao, chín muộn F1 có kiểu gen Ab/ab nhận mỗi loại giao tử Ab và ab từ một bên bố mẹ P P có kiểu gen: Ab/aB x AB/ab - Không.

- Vì bố mẹ (III-1 và III-2) đều mắc bệnh mà con (IV-1) không bị bệnh bệnh do gen trội quy định.

- Một cặp vợ chồng đều không mắc bệnh đều không mang gen gây bệnh con cái của họ cũng không mang gen gây bệnh.

- Có.

- Vì bố (I-2) mắc bệnh, mẹ (I-1) không mắc bệnh sinh ra cả con gái mắc bệnh và cả con gái không mắc bệnh gen gây bệnh nằm trên NST thường.

- Một cặp vợ chồng đều mắc bệnh có thể sinh ra con gái không mắc bệnh nếu họ đều có kiểu gen dị hợp và con gái nhận 1 gen lặn không gây bệnh từ bố và 1 gen lặn không gây bệnh từ mẹ.

0,25

0,25 0,25

0,25 0,25

(Nếu học sinh chỉ trả lời Không hoặc Có mà không giải thích được: chỉ cho 1/8 điểm)

Câu 8

- Dựa vào nhu cầu ánh sáng, người ta chia động vật làm hai nhóm: Động vật ưa sáng và động vật ưa tối.

- Đặc điểm của từng nhóm và ví dụ minh họa: Động vật ưa sáng Động vật ưa tối - Thường hoạt động vào ban ngày.

- Thường hoạt động vào ban đêm, sống trong hang động, trong đất hay ở đáy biển sâu.

- Có cơ quan tiếp nhận ánh sáng, từ các - Cơ quan thị giác thường kém phát tế bào cảm quang đơn giản (ở những triển hoặc rất tinh (mắt hổ, mèo, cú) ĐV bậc thấp) đến cơ quan thị giác phát hoặc phát triển cơ quan khác (VD: cơ triển (ở các loài có mức tiến hoá cao quan phát siêu âm như ở dơi). như côn trùng, cá, lưỡng cư, bò sát, chim, thú) - Chúng thường có màu sắc, thậm chí rất sặc sỡ.

(Chỉ cần 1 trong 2 ý này: cho đủ 1/8 điểm) - Ví dụ: ong, bướm ngày, chim (chích chòe, chèo bẻo, chim sâu, công, phượng), thú (hươu, nai),…

0,25 0,75 (mỗi ý cho 0,125)

- Màu sắc thân của chúng thường có màu tối, xỉn đen hoà lẫn với màn đêm.

(Chỉ cần 1 trong 2 ý này: cho đủ 1/8 điểm) - Ví dụ: Dơi, cú mèo, giun đất, cá trê, cá trạch,…

(Học sinh cho ví dụ đúng là được)

Câu 9

- Mối quan hệ giữa thỏ và mèo rừng: là quan hệ Vật dữ - con mồi /động vật ăn động vật (mèo rừng ăn thịt thỏ).

- Số lượng cá thể thỏ rừng và mèo rừng bị bắt tỉ lệ thuận với số lượng cá thể thỏ rừng và mèo rừng đang sống trong quần thể: khi số lượng của chúng tăng lên thì số lượng cá thể bị săn bắt cũng tăng lên và ngược lại.

- Số lượng cá thể mèo rừng (vật ăn thịt) biến đổi tương hỗ với số lượng cá thể thỏ rừng (con mồi): Khi số lượng thỏ tăng => mèo rừng có nhiều thức ăn sức sống tăng, khả năng sinh sản tăng, tỉ lệ tử vong giảm  số lượng mèo rừng tăng => sử dụng nhiều thỏ làm thức ăn số lượng thỏ giảm => mèo rừng thiếu thức ăn sức sống giảm, khả năng sinh sản giảm, tỉ lệ tử vong tăng  số lượng mèo rừng giảm theo => thỏ ít bị ăn thịt số lượng thỏ tăng trở lại nhờ quá trình sinh sản … Sự biến động này có tính chu kì như hình vẽ.

0,25 0,25

0,5

55

Câu 10

- Mắt xích có thể là sinh vật sản xuất: B - Mắt xích có thể là động vật ăn thịt: D, E, A - Mắt xích có thể là động vật ăn thực vật: C, D, A

0,25 0,25 0,25

Đúng 1-2 mắt xích: 0,125 điểm; đúng 3 mắt xích: 0,25 điểm; đúng 4-5 mắt xích: 0,375 điểm - Ví dụ minh họa: (Học sinh có thể đưa ra ví dụ bất kì, miễn hợp lí là được)

0,25

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH

ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10

TRƯỜNG PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU

Năm học 2013 - 2014 Môn thi: SINH HỌC Thời gian làm bài: 150 phút, không kể thời gian phát đề

Câu 1: Hãy giải thích vì sao ở người tĩnh mạch có van nhưng động mạch lại không có van? Khi bị bệnh hở van nhĩ thất (van đóng không kín), sức khỏe của người bệnh như thế nào, tại sao?

Câu 2: Nêu những đặc điểm cấu tạo của hồng cầu để cho thấy hoạt động của chúng phù hợp với chức năng vận chuyển oxi?

Câu 3: Những biểu hiện về mối quan hệ giữa các sinh vật cùng loài xảy ra trong điều kiện nào? Trong thực tiễn sản xuất, cần phải làm gì để tránh sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể cùng loài, làm giảm năng suất vật nuôi, cây trồng?

Câu 4: a. Hãy nêu những đặc điểm của cây rừng gập mặn. b. Ở rừng tràm, sau những trận cháy nhiều hạt tràm vẫn có thể này mầm được. Hãy giải thích?

Câu 5: Một bệnh nhân có ngoại hình cổ ngắn, gáy rộng và dẹt, khe mắt xếch, cơ thể phát triển chậm, lưỡi dài và dày, trí tuệ kém phát triển được đưa vào bệnh viện khám. Bác sĩ làm tiêu bản nhiễm sắc thể quan sát dưới kính hiển vi và thấy có 47 nhiễm sắc thể trong tế bào. a. Bằng hiểu biết của mình, em hãy cho biết bệnh nhân đã mắc bệnh gì? b. Bộ nhiễm sắc thể của bệnh nhân khác bộ nhiễm sắc thể của người bình thường như thế nào? c. Nêu cơ chế phát sinh bệnh trên.

Câu 6: Khi theo dõi sự di truyền của tính trạng bênh và tính trạng nhóm máu ở một gia đình, người ta lập được sơ đồ phả hệ sau:

56

Biết rằng hai tính trạng này phân li độc lập. Hãy xác định kiểu gen của những người trong gia đình?

----------------------------HẾT----------------------------

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KIÊN GIANG -------------ĐỀ CHÍNH THỨC

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2013 - 2014 ------------------MÔN THI: SINH HỌC (chuyên) Thời gian làm ài: 150 phút (không kể thời gian giao đề) Ngày thi: 21/6/2013

Câu 1 (1,0 điểm) Thể đa bội là gì? Bệnh Đao và bệnh Claiphentơ ở người thuộc thể dị bội hay thể đa bội?

Tính số lượng nhiễm sắc thể đơn trong tế bào sinh dưỡng của người bị bênh Đao; bị bệnh Claiphentơ.

Câu 2 (1,0 điểm) Khi giảm phân bình thường, trong tế bào của một loài giao phối, 2 cặp nhiễm sắc thể tương đồng kí hiệu là Aa và XBXb sẽ tạo ra các tổ hợp nhiễm sắc thể nào trong các giao tử?

Câu 3 (1,0 điểm) Ưu thế lai là gì? Trong hai phép lai sau: AABBCC x aaBBcc (1) và aaBBcc x AAbbCC (2), phép lai nào tạo ra F1 có ưu thế lai rõ nhất? Vì sao không dùng cơ thể lai F1 để nhân giống? Muốn duy trì ưu thế lai ở thực vật thì cần dùng biện pháp nào?

Câu 4 (1,0 điểm) Hãy kể tên các quy luật di truyền mà em đã được học và nêu ý nghĩa của từng quy luật?

Câu 5 (1,0 điểm) Giả sử một quần xã sinh vật có các loài sinh vật sau: Thỏ, hổ, dê, vi sinh vật, cỏ. Hãy xây dựng 4 chuỗi thức ăn khác nhau có thể có trong quần xã nêu trên.

Câu 6 (1,0 điểm) a. Kĩ thuật gen là gì? Gồm những khâu cơ bản nào? b. Nêu khái niệm công nghệ gen? Trong sản xuất và đời sống, công nghệ gen được ứng dụng trong những lĩnh vực chủ yếu nào?

Câu 7 (2,0 điểm) Cho sơ đồ phả hệ:

Biết gen lặn a quy định bị bệnh, gen A quy định không bệnh, trội hoàn toàn so với a. Quá trình giảm phân và thụ tinh giữa bố, mẹ diễn ra bình thường. a. Dựa vào sơ đồ phả hệ, có thể kết luận sự di truyền bệnh này không liên quan đến di truyền giới tính.

Dùng kiến thức đã học về di truyền ở người, em hãy giải thích vì sao người ta có thể kết luận được như vậy? b. Xác định kiểu gen của những người trong sơ đồ phả hệ đã cho.

57

Câu 8 (2,0 điểm) a. Cho biết quá trình giảm phân diễn ra bình thường. Theo lý thuyết, phép lai AaBb x AaBb cho đời con có tỉ lệ các kiểu gen: (A - B -); (A - bb); (aaB -) và (aabb) chiếm bao nhiêu phần trăm? b. Ở người gen A quy định tóc xoăn, a: tóc thẳng; gen B quy định mắt đen, b: mắt xanh. Các gen phân li độc lập với nhau, gen trội hoàn toàn. Một người chồng tóc thẳng, mắt đen lấy vợ tóc xoăn, mắt xanh, theo em để cặp vợ chồng này chắc chắn sinh ra con mắt đen, tóc xoăn thì kiểu gen của người chồng, người vợ phải như thế nào? Cho rằng quá trình giảm phân, thụ tinh diễn ra bình thường.

-------------------------HẾT------------------------SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KIÊN GIANG --------------

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2013 - 2014 -------------------

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu Nội dung trả lời Điểm Câu - Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n (nhiều hơn 0,25 2n).

1 0,25 - Bệnh Đao, bệnh Claiphentơ ở người thuộc thể dị bội.

0,25 - Bệnh Đao ở người, cặp NST số 21 có 3 chiếc. Số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào sinh dưỡng ở thể đột biến bệnh Đao là: 46 + 1 = 47 (NST đơn).

0,25 - Thể đột biến dạng Claiphentơ ở người thuộc nam giới, cặp NST số 23 có 3 chiếc. Số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào sinh dưỡng ở thể đột biến dạng XXY là: 46 + 1 = 47 (NST đơn).

Câu Các tổ hợp NST trong các giao tử: - Tổ hợp AXB. 2 0,25 - Tổ hợp AXb. 0,25 - Tổ hợp aXB. 0,25 - Tổ hợp aXb. 0,25 Câu - Ưu thế lai là hiện tượng cơ thể lai F1 có sức sống cao hơn, sinh trưởng nhanh hơn, phát 0,25 triển mạnh hơn, chống chịu tôt hơn, các tính trạng hình thái và năng suất cao hơn trung 3 bình giữa hai bố, mẹ hoặc vượt trội cả hai dạng bố, mẹ.

- Phép lai (2) tạo ra ưu thế lai ở F1 rõ nhất.

0,25 - Không dùng cơ thể lai F1 làm giống vì ở đời sau, qua phân li sẽ xuất hiện các kiểu gen 0,25 đồng hợp tử về các gen lặn có hại nên ưu thế lai sẽ giảm.

- Muốn duy trì ưu thế lai phải dùng biện pháp nhân giống vô tính (bằng giâm, chiết, 0,25 ghép….)

Câu Các quy luật di truyền: - Quy luật phân ly; Ý nghĩa: Xác định tính trạng trội (thường là tốt).

4 0,25 - Quy luật phân ly độc lập; Ý nghĩa: Tạo biến dị tổ hợp.

0,25 - Quy luật di truyền liên kết; Ý nghĩa: Tạo sự di truyền ổn định của cả nhóm tính trạng có 0,25 lợi.

0,25 - Quy luật di truyền giới tính; Ý nghĩa: Điều khiển tỷ lệ đực cái.

(Nếu học sinh chỉ kể tên quy luật mà không nêu ý nghĩa thì đạt 1/2 số điểm) Các chuỗi thức ăn có thể có trong quần xã nêu trên: Câu Cỏ Thỏ Vi sinh vật.

5 0,25 Cỏ Thỏ Hổ Vi sinh vật.

0,25 0,25 Cỏ Dê Vi sinh vật.

0,25 Cỏ Dê Hổ Vi sinh vật.

Câu a.

- Kỹ thuật gen là tập hợp các thao tác tác động nên ADN để chuyển một đoạn ADN mang 6

58

Câu 7

Câu 8

một hoặc một cụm gen từ tế bào của loài cho (tế bào cho) sang tế bào của loài nhận (tế bào nhận) nhờ thể truyền.

- Kỹ thuật gen có 3 khâu: + Tách ADN NST của tế bào cho và tách ADN dùng làm thể truyền từ vi khuẩn hoặc virut. + Tạo ADN tái tổ hợp. + Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận và tạo điều kiện cho gen đã ghép được biểu hiện. b.

- Công nghệ gen là ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng kĩ thuật gen.

- Trong sản xuất và đời sống, công nghệ gen được ứng dụng chủ yếu trong các lĩnh vực: tạo ra các chủng vi sinh vật mới; tạo giống cây trồng biến đổi gen; tạo giống động vật biến đổi gen. a. Giải thích: - Con gái mang cặp NST giới tính XX nhận từ bố và mẹ.

- Nếu alen lặn (a) có liên quan đến di tuyền giới tính thì alen (a) phải nằm trên NST X, lúc đó người con gái F1 (bị bệnh) có kiểu gen là XaXa. - Bố (nam ở P) phải có kiểu gen XaY và bị bệnh.

- Bố không bị bệnh alen (a) không phải ở trên NST giới tính X mà ở trên NST thường, nghĩa là sự di truyền bệnh không liên quan đến di truyền giới tính. b. Kiểu gen của những người trong sơ đồ phả hệ: - Ở P: + Người nam (bố) là Aa. + Người nữ (mẹ) là Aa. - Ở F1: + Người con là nữ bị bệnh là aa. + Người con là nam không bị bệnh là AA hoặc Aa. (Nếu thí sinh viết kiểu gen người con là nam ở F1 có kiểu gen AA hay chỉ viết có kiểu gen Aa hay viết có kiểu gen AA và Aa thì không cho điểm ý này) a. Tỷ lệ phần trăm các kiểu gen: AaBb x AaBb F1 có tỷ lệ kiểu gen: 9(A - B -) + 3(A-bb) + 3(aaB-) + 1(aabb). Từ đây ta có: - Tỷ lệ kiểu gen (A - B -) = 9/16 = 56,25% - Tỷ lệ kiểu gen (A - bb) = 3/16 = 18,75% - Tỷ lệ kiểu gen (aaB -) = 3/16 = 18,75% - Tỷ lệ kiểu gen (aabb) = 1/16 = 6,25% b. Xác định kiểu gen: - Kiểu gen người chồng tóc thẳng, mắt đen: aaBB hoặc aaBb. - Kiểu gen người vợ tóc xoăn, mắt xanh: AAbb hoặc Aabb.

- Để chắc chăn sinh ra con tóc xoăn, mắt đen (A - B - ) thì ở cả bố và mẹ khi giảm phân hình thành giao tử đều phải không có giao tử ab.

- Vậy kiểu gen của bố phải là aaBB và mẹ là Aabb.

0,25 0,25

0,25 0,25

0,25 0,25 0,25 0,25

0,25 0,25 0,25 0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

59

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KHÁNH HÒA -------------ĐỀ CHÍNH THỨC

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CHUYÊN NĂM HỌC 2013 - 2014 ------------------MÔN THI: SINH HỌC Ngày thi: 22 tháng 6 năm 2013 Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu I: (2,5 điểm) 1. So sánh ADN với ARN về mặt cấu trúc.

2. Tại sao ADN được coi là vật chất di truyền chủ yếu ở cấp độ phân tử?

Câu II: (2,0 điểm) 1. Gen D và gen d có chiều dài bằng nhau, nhưng gen d nhiều hơn gen D một liên kết hiđrô. Cho rằng một trong hai gen nói trênh được tạo thành do đột biến của gen còn lại và đột biến đó chỉ liên quan đến 1 cặp nuclêôtit. Xác định rõ dạng đột biến của gen.

2. Trong các dạng đột biến gen, dạng nào dễ gặp nhất trong tự nhiên? Vì sao?

Câu III: (4,0 điểm) 1. So sánh quá trình nguyên phân với quá trình giảm phân.

2. Một tế bào sinh tinh của ruồi giấm có kí hiệu bộ nhiễm sắc thể là AaBBDdXY. a. Viết kí hiệu bộ nhiễm sắc thể trên ở kì đầu của giảm phân I. b. Tế bào trên giảm phân bình thường có thể tạo những loại giao tử nào?

Câu IV: (1,5 điểm) Cho biết tên một loại bệnh di truyền ở người liên quan đến đột biến NST giới tính, nêu cơ chế hình thành và hậu quả của bệnh đó.

Câu V: (2,5 điểm) 1. Công nghệ tế bào là gì?

2. Quá trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây phong lan được tiến hành như thế nào? Nêu ý nghĩa của quá trình đó.

Câu VI: (3,0 điểm) 1. Người ta thường chia các tháp tuổi thành những dạng nào? Vẽ và giải thích ý nghĩa của mỗi dạng tháp tuổi đó.

60

2. Nêu ý nghĩa sinh thái của các nhóm tuổi.

Câu VII : (4,5 điểm) Trong bộ nhiễm sắc thể ở một loài thực vật, trên cặp nhiễm sắc thể số I: gen A xác định tính trạng thân cao là trội hoàn toàn so với gen a xác định tính trạng thân thấp; trên cặp nhiễm sắc thể số II: gen B xác định tính trạng quả đỏ là trội không hoàn toàn so với gen b xác định tính trạng quả trắng, kiểu gen Bb cho quả màu hồng.

1. Cho lai cặp bố, mẹ thuần chủng (P): cây thân cao quả trắng với cây thân thấp quả đỏ, thu được F1, cho F1 tạp giao thu được F2. Viết sơ đồ lai từ P đến F2 và xác định tỷ lệ kiểu gen, kiểu hình ở F2.

2. Trong phép lai trên, nếu cây thân cao quả trắng ở P có cặp nhiễm sắc thể số II không phân ly trong kỳ sau của giảm phân I (giảm phân II bình thường) thì F1 sẽ có kiểu gen như thế nào?

3. Phải chọn cặp bố, mẹ có kiểu gen như thế nào để F1 phân ly theo tỷ lệ 1 cao hồng : 1 cao trắng : 1 thấp hồng : 1 thấp trắng?

-----------------------HẾT----------------------SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CHUYÊN KHÁNH HÒA NĂM HỌC 2013 - 2014 -------------------------------ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu Ý Nội dung trả lời Điểm Câu I 1 So sánh ADN với ARN về mặt cấu trúc: - Giống nhau: (2,5 + Cấu tạo từ các nguyên tố C, H, O, N, P. điểm) 0,25 + Là đại phân tử có cấu trúc đa phân từ các đơn phân là nuclêôtit.

0,25 - Khác nhau: ADN ARN 0,5 - Có cấu tạo gồm hai mạch đơn xoắn - Có cấu trúc một mạch đơn.

0,5 kép.

- Có bốn loại đơn phân là A, U, G, X. - Có bốn loại đơn phân là A, T, G, X. 2 ADN được coi là vật chất di truyền chủ yếu ở cấp độ phân tử vì: - Lưu giữ thông tin di truyền ở dạng bền vững.

0,25 - Truyền đạt thông tin di truyền qua các thế hệ tế bào và cơ thể.

0,25 - Có khả năng biến đổi.

0,25 - Có khả năng sửa sai.

0,25 Câu 1 Xác định dạng đột biến: - Chiều dài của gen D bằng chiều dài của gen d số nuclêôtit của gen không thay 0,75 II (2,0 đổi; gen d nhiều hơn gen D một liên kết hiđrô đây là dạng đột biến thay thế một điểm) cặp Nu này bằng một cặp Nu khác không cùng loại.

- Nếu gen D bị đột biến thành gen d: đây là dạng đột biến thay thế một cặp A - T 0,25 bằng một cặp G - X. - Nếu gen d bị đột biến thành gen D: đây là dạng đột biến thay thế một cặp G - X 0,25 bằng một cặp A - T. 2 Dạng đột biến gen dễ gặp nhất trong tự nhiên: là dạng độ biến thay thế một cặp 0,25 nuclêôtit này bằng một cặp nuclêôtit khác. Vì: - Trong nhân tế bào có nhiều hợp chất hóa học có cấu trúc tương tự nuclêôtit nên trong quá trình nhân đôi ADN dễ dẫn đến sự bắt cặp nhầm các nuclêôtit trên mạch 0,25 gốc với các nuclêôtit tự do.

- Chỉ ảnh hưởng đến một bộ 3 nên thường chỉ ảnh hưởng đến một axit amin.

0,25 Câu 1 So sánh quá trình nguyên phân với quá trình giảm phân: - Giống nhau: III 0,25 + Đều là quá trình phân bào có thoi phân bào.

(4,0 0,25 + Nhiễm sắc thể đều nhân đôi một lần. điểm) 0,25 + Mỗi lần phân bào đều gồm 4 kì: kì đầu, kì giữa, kì sau, kì cuối.

61

- Khác nhau: Nguyên phân - Xảy ra đối với tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục sơ khai.

- Gồm một lần phân bào.

- Không có sự bắt chéo, trao đổi đoạn giữa các nhiễm sắc thể kép tương đồng.

2

Câu IV (1,5 điểm) Câu V (2,5 điểm)

Câu VI (3,0 điểm)

1

2

1

Giảm phân - Xảy ra đối với các tế bào sinh dục ở vùng chín.

- Gồm hai lần phân bào.

- Có thể có sự bắt chéo, trao đổi đoạn giữa các nhiễm sắc thể kép tương đồng trong kì đầu của giảm phân I. - Tại kì giữa I nhiễm sắc thể xếp thành hai hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.

- Kết quả từ một tế bào mẹ 2n tạo ra bốn tế bào con có bộ nhiễm sắc thể n (giảm một nửa).

- Giúp khôi phục bộ nhiễm sắc thể của loài qua quá trình thụ tinh.

- Ở kì giữa, nhiễm sắc thể xếp thành một hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.

- Kết quả từ một tế bào mẹ 2n tạo ra 2 tế bào con có bộ nhiễm sắc thể giống nhau và giống với tế bào mẹ 2n.

- Giúp cho sự lớn lên của tế bào, cơ thể, ổn định bộ nhiễm sắc thể của loài qua các thế hệ tế bào. a. Kí hiệu bộ nhiễm sắc thể ở kì đầu của giảm phân I: AAaaBBBBDDddXXYY. b. Tế bào này giảm phân bình thường có thể tạo ra những loại giao tử: - ABDX và aBdY. - Hoặc ABdX và aBDY. - Hoặc aBdX và ABDY. - Hoặc aBDX và AbdY. Học sinh có thể lấy một loại bệnh nào đó nêu được đúng tên, cơ chế và hậu quả của bệnh.

- Tên bệnh.

- Cơ chế hình thành bệnh.

- Hậu quả của bệnh.

Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật ứng dụng phương pháp nuôic cấy tế bào hoặc mô trên môi trường dinh dưỡng nhân tạo thích hợp để tạo ra những môi, cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh với đầy đủ các tính trạng của cơ thể gốc.

- Quá trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây phong lan: + Người ta thường tách mô phân sinh (từ đỉnh sinh trưởng hoặc từ các tế bào lá non) rồi nuôi cấy trên môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm để tạo ra các mô sẹo. + Các mô sẹo lại được chuyển sang nuôi cấy trong ống nghiệm chứa môi trường dinh dưỡng đặc và có hoocmôn sinh trưởng phù hợp để kích thích chúng phân hóa thành các cây con hoàn chỉnh. + Các cây con được chuyển sang trồng trong vườn ươm có mái che trước khi mang trồng đại trà.

- Ý nghĩa: Cung cấp đủ số lượng cây trồng sạch bệnh trong một thời gian ngắn, đáp ứng yêu cầu của người sản xuất. Giúp cho việc bảo tồn một số loài phong lan quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng.

Các dạng tháp tuổi và ý nghĩa của mỗi dạng tháp: - Dạng tháp phát triển: Đây là dạng tháp dân số trẻ, có đáy rộng do số lượng trẻ em sih ra nhiều, đỉnh tháp nhọn biểu hiện tỉ lệ tử vong cao, tuổi thọ trung bình thấp.

Thường gặp ở các nước đang phát triển.

- Giạng tháp giảm sút: Đây là dạng tháp dân số già, có đáy nhỏ do số lượng trẻ em sinh ra ít, đỉnh tháp lớn biểu hiện tỉ lệ tử vong thấp, tuổi thọ trung bình cao. Thường gặp ở các nước công nghiệp phát triển.

- Dạng tháp ổn định: Có đáy và đỉnh tương đương nhau chứng tỏ số sinh và số tử tương đương nhau, tuổi thọ trung bình khá cao. Thường gặp ở các nước phát triển.

0,25 0,25 0,25

0,5

0,5

0,25

0,25 1,0

0,5 0,5 0,5 0,5

0,5 0,5

0,5 0,5

0,5

0,5

0,5 0,75

62

2

Câu VII (4,5 điểm)

1

2

3

(Mỗi hình vẽ đúng được 0,25) Ý nghĩa sinh thái của các nhóm tuổi: - Nhóm tuổi trước sinh sản: Các cá thể lớn nhanh, do vậy nhóm này có vai trò chủ yếu làm tăng khối lượng và kích thước của quần thể.

- Nhóm tuổi sinh sản: Khả năng sinh sản của các cá thể quyết định mức sinh sản của quần thể.

- Nhóm tuổi sau sinh sản: Các cá thể không còn khả năng sinh sản nên không ảnh hưởng tới sự phát triển của quần thể.

Sơ đồ lai và tỷ lệ: - Theo đề bài mỗi gen quy định một tính trạng, mỗi cặp gen nằm trên một cặp nhiễm sắc thể tương đồng khác nhau hai cặp gen quy định hai cặp tính trạng chiều cao cây và màu quả di truyền phân ly độc lập với nhau.

- P thuần chủng, kiểu gen của P: Thân cao quả trắng: AAbb thân thấp quả đỏ: aaBB. - Sơ đồ lai: PTC: Thân cao quả trắng: AAbb x Thân thấp quả đỏ: aaBB Ab aB GP: F1: 100% AaBb thân cao quả hồng.

F1 x F1: AaBb x AaBb AB, Ab, aB, ab AB, Ab, aB, ab GF1: F2: Kiểu gen: 1AABB : 2AABb : 1 AAbb : 2AaBB : 4AaBb : 2Aabb : 1aaBB : 2 aaBb : 1aabb Kiểu hình: 3 cao đỏ : 6 cao hồng : 3 cao trắng : 1 thấp đỏ : 2 thấp hồng : 1 thấp trắng Kiểu gen F1 khi cây thân cao quả trắng ở P bị đột biến: PTC: Thân cao quả trắng: AAbb x Thân thấp quả đỏ: aaBB Abb, A, Ab aB GP: F1: AaBbb, AaB, AaBb Chọn cặp bố, mẹ. Theo đề bài ta có: - Cao : thấp = 2 : 2 = 1 : 1 = 2 tổ hợp = 2 loại giao tử x 1 loại giao tử P: Aa x aa.

- Hồng : trắng = 2 : 2 = 1 : 1 = 2 tổ hợp = 2 loại giao tử x 1 loại giao tử P: Bb x bb - Tổ hợp hai tính trạng: (1 : 1)(1 : 1) = 1 : 1 : 1 : 1 - Vậy P có hai trường hợp là: AaBb x aabb hoặc aaBb x Aabb

0,25 0,25 0,25

0,5

0,5 1,5

0,25 0,5 0,25

0,5 0,5

63

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NAM ĐỊNH

ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN Năm học 2014 - 2015

Môn: SINH HỌC (chuyên) CH NH TH C Thời gian làm bài: 150 phút. (Đề thi gồm 01 trang) Câu 1 (1,0 điểm).

Trên một phân tử mARN, tổng số nucleotit loại X và nucleotit loại U chiếm 30% và số nucleotit loại G nhiều hơn số nucleotit loại U là 10% số nucleotit của mạch, trong đó số nucleotit loại U = 180 nucleotit.

Một trong 2 mạch đơn của gen tổng hợp ra phân tử mARN đó có số nucleotit loại T = 20% và số nucleotit loại G = 30% số nucleotit của mạch. Xác định số lượng từng loại nucleotit ở mỗi mạch đơn của gen và của phân tử mARN ?

Câu 2 (1,0 điểm).

Các loại biến dị nào không làm thay đổi cấu trúc và số lượng vật chất di truyền của loài? Nêu nguyên nhân làm xuất hiện các loại biến dị đó.

Câu 3(1,0 điểm). Ở 1 loài động vật, giả sử xét 100 tế bào sinh trứng và 100 tế bào sinh tinh đều có kiểu gen Aa. Trong quá trình giảm phân phát sinh giao tử, có 10 tế bào sinh tinh xảy ra sự không phân li nhiễm sắc thể trong giảm phân II ở các tế bào có chứa gen A, các tế bào khác giảm phân bình thường. a. Có bao nhiêu giao tử đực bình thường được hình thành? b. Trong số các giao tử đực, tỉ lệ giao tử đực bình thường chứa gen A là bao nhiêu? c. Có bao nhiêu giao tử đực không chứa gen A? d. Giả sử có 10 hợp tử được hình thành, tính hiệu suất thụ tinh của trứng?

Câu 4 (1,0 điểm).

Một cặp bố mẹ bình thường đã sinh một con gái mắc bệnh Tớcnơ. Giải thích và viết sơ đồ cơ chế phát sinh trường hợp trên?

Câu 5 (1,0 điểm).

Bằng kiến thức đã học hãy nêu một số nguyên nhân cơ bản làm phát sinh các bệnh, tật di truyền ở người?

Câu 6 (0,5 điểm) Đặc điểm kích thước cơ thể của các thú cùng loài hoặc có họ hàng gần sống ở vùng nóng và vùng lạnh khác nhau như thế nào? Vì sao?

Câu 7 (1,0 điểm) Nêu ý nghĩa sinh thái của các nhóm tuổi trong quần thể. Quần thể người có những đặc trưng nào mà các quần thể khác không có?

64

Câu 8. (2,0 điểm) a. Thế nào là di truyền liên kết? Nêu ý nghĩa của di truyền liên kết. b.Ở một loài thực vật, gen A quy định tính trạng thân cao là trội hoàn toàn so với gen a quy định tính trạng thân thấp, gen B quy định tính trạng quả đỏ là trội hoàn toàn so với gen b quy định tính trạng quả vàng. Cây không thuần chủng về hai cặp tính trạng trên có thể có những kiểu gen viết như thế nào? Hãy trình bày cách để nhận biết được các kiểu gen đó (không cần lập sơ đồ lai)? Biết rằng cấu trúc NST của loài không thay đổi trong giảm phân.

Câu 9 (1,5 điểm) a. Một cá thể chứa 3 cặp gen dị hợp Aa, Bb, Dd nằm trên NST thường. Cá thể này có thể có kiểu gen như thê nào trong trường hợp: - Ba cặp gen Aa, Bb, Dd nằm trên 3 cặp NST tương đồng khác nhau.

- Hai cặp Aa, Bb cùng nằm trên 1 cặp NST tương đồng, liên kết hoàn toàn; cặp Dd nằm trên cặp NST tương đồng khác.

- Cả ba cặp gen cùng nằm trên 1 cặp NST tương đồng, liên kết hoàn toàn. b. Cơ thể có kiểu gen

tự thụ qua 3 thế hệ. Xác định tỉ lệ kiểu gen ở thế hệ thứ 3? Biết các gen

liên kết hoàn toàn.

--------------------Hết--------------------

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NAM ĐỊNH

ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN Năm học 2014 - 2015

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu

1 (1,0)

2 (1,0)

Ý

Nội dung Theo ĐK bài ra ta có: Xm + Um = 30% (1) Gm - Um = 10% (2) Cộng (1) và (2) ta có: Gm + Xm = 40% Gọi mạch gen có T= 20%, G= 30% là mạch 1 (kí hiệu T1, G1), ta có A2 = 20%, X2 =30%. Như vậy mạch 2 của gen là mạch làm khuôn mẫu để tổng hợp mARN (vì X m + Um = 30%). Từ đó ta suy ra G m = X2 = G1 = 30%. → Xm = 40% - 30% = 10%; Um = 30% - 10% = 20%. → Am = 100% - (Gm + Xm + Um) = 100% - (30%+10%+20%) = 40%.

180x100 = 900 nucleotit - Tổng số nucleotit của mARN= 20 40x900 30x900 - Am = = 360 nucleotit, Gm = = 270 nucleotit 100 100 10x900 - Xm = = 90 nucleotit, Um = 180 nucleotit 100 * Số lượng từng loại nucleotit trên từng mạch đơn của gen: Mạch 1 Mạch 2 Số lượng mARN A1 = T2 = 360 = Am = A2 = 180 = Um T1 G1 = X2 = 270 = Gm X1 = G2 = 90 = Xm - Loại biến dị không làm thay đổi cấu trúc và số lượng vật chất di truyền của loài: + Biến dị tổ hợp + Thường biến - Nguyên nhân xuất hiện các biến dị đó + Biến dị tổ hợp: quá trình giảm phân tạo ra các giao tử khác nhau về nguồn gốc NST và sự kết hợp ngẫu nhiên của các loại giao tử trong thụ tinh đã tạo ra các hợp tử mang những tổ hợp NST khác nhau + Thường biến: do sự thay đổi môi trường sống của sinh vật

Điểm

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25 0,25 0,25

0,25 65

a

3 (1,0) b c d

4 (1,0)

5 (1,0)

6 (0,5)

7 (1,0)

66

- 90 tế bào sinh tinh giảm phân bình thường tạo ra 90 x 4 = 360 giao tử đực - 10 tế bào sinh tinh xảy ra sự không phân li NST trong giảm phân II ở các tế bào chứa gen A tạo ra 20 giao tử đực bình thường, 10 giao tử đực chứa gen A và 10 giao tử đực không chứa gen A và a - Vậy số giao tử đực bình thường được hình thành là: 360 + 20 = 380 giao tử Trong số các giao tử đực, tỉ lệ giao tử đực bình thường chứa gen A là: (90 x 2 )/ 400 = 45% Số giao tử đực không chứa gen A là: 90 x 2 + 10 + 20 = 210 giao tử 100 tế bào sinh trứng tạo ra 100 trứng  Hiệu suất thụ tinh của trứng: (10: 100) x 100% = 10% - Giải thích: + một trong hai cơ thể bố mẹ giảm phân bình thường đã sinh giao tử mang nhiễm sắc thể giới tính X, cơ thể kia giảm phân không bình thường sinh giao tử không mang nhiễm sắc thể giới tính. + Trong quá trình thụ tinh sự kết hợp hai giao tử này đã tạo hợp tử OX phát triển thành cơ thể mắc bệnh Tớcnơ - Sơ đồ: + Sơ đồ 1 P: Mẹ bình thường XX x Bố bình thường XY GP X O F OX Con bị bệnh + Sơ đồ 2 P: Mẹ bình thường XX x Bố bình thường XY GP O X F OX Con bị bệnh (Nếu học sinh giải thích và viết đúng một trong hai sơ đồ thì cho 0,5đ) - Tác nhân vật lí, hoá học trong tự nhiên như : Các chất phóng xạ tạo ra từ các vụ nổ do thử vụ khí hạt nhân, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, hóa chất độc hại….

- Ô nhiễm của môi trường: Các chất thải hóa học do hoạt động công nghiệp và do sinh hoạt của con người gây ra như khí thải, đốt rừng, sử dụng thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, …

- Do rối loạn qua trình trao đổi chất trong tế bào ( rối loạn quá trình sinh lí, sinh hoá nội bào) như: sinh con khi tuổi quá lớn, bị nhiễm virut lúc mang thai….,làm việc trong môi trường độc hại.

- Hiện tượng hôn phối gần: Sự kết hôn giữa những người có quan hệ họ hàng thân thuộc, làm cho các gen đột biến lặn có hại được có điều kiện tổ hợp lại thành các kiểu gen đồng hợp lặn gây bệnh di truyền ở đời sau.

(Nếu chỉ nêu được bốn đề mục gạch đầu dòng thì cho 0,5đ) - Các loài thú sống ở nơi nhiệt độ thấp có kích thước cơ thể lớn hơn các cá thể cùng loài (hoặc loài gần nhau) sống ở nơi ấm áp - Giải thích: kích thước cơ thể nhỏ, tăng khả năng thoát nhiệt ra ngoài môi trường - Ý nghĩa sinh thái của các nhóm tuổi trong quần thể: + Nhóm tuổi trước sinh sản: các cá thể lớn nhanh, do vậy nhóm này có vai trò chủ yếu làm tăng trưởng khối lượng và kích thước của quần thể + Nhóm tuổi sinh sản: khả năng sinh sản của các cá thể quyết định mức sinh sản của quần thể + Nhóm tuổi sau sinh sản: các các thể không còn khả năng sinh sản nên không ảnh hưởng tới sự phát triển của quần thể - Quần thể người có những đặc trưng mà các quần thể khác không có: các đặc trưng về kinh tế xã hội như pháp luật, hôn nhân, giáo dục, văn hóa…

0,25

0,25 0,25 0,25

0,25 0,25

0,25 0,25

0,25 0,25

0,25

0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

a

- Di truyền liên kết là hiện tượng một nhóm tính trạng được di truyền cùng nhau,

0,25

được quy định bởi các gen trên một NST cùng phân li trong quá trình phân bào.

- Ý nghĩa của di truyền liên kết + Di truyền liên kết đảm bảo sự di truyền bền vững của từng nhóm tính trạng được

0,25

quy định bởi các gen trên một NST. + Dựa vào sự di truyền liên kết, người ta có thể chọn được những nhóm tính trạng tốt

0,25

luôn di truyền cùng với nhau.

8

b

(2,0)

- Nhận biết các kiểu gen: Cây không thuần chủng cả 2 tính trạng có kiểu hình thân cao, quả đỏ có thể có các KG sau: + Nếu mỗi cặp gen nằm trên một cặp NST thể KG là: AaBb + Nếu 2 cặp gen nằm trên 1 cặp NST thể KG là:

, hoặc

0,25 .

0,25

- Muốn nhận biết 3 kiểu gen trên ta dùng phương pháp sau: Cho từng cây dị hợp tử 2 cặp gen trên tự thụ phấn. + Nếu F1 phân li theo tỉ lệ 9 thân cao, quả đỏ: 3 thân cao, quả vàng: 3 thân thấp, quả

0,25

đỏ: 1 thân thấp quả vàng  KG là AaBb. + Nếu F1 phân li theo tỉ lệ 3 thân cao, quả đỏ: 1 thân thấp, quả vàng  KG là

.

0,25

+ Nếu F1 phân li theo tỉ lệ 1 thân cao, quả vàng: 2 thân cao, quả đỏ :1 thân thấp, quả vàng  KG là a

0,25

.

- Ba cặp gen Aa, Bb, Dd nằm trên 3 cặp NST tương đồng khác nhau: AaBbDd

0,25

- Hai cặp Aa, Bb cùng nằm trên 1 cặp NST tương đồng, liên kết hoàn toàn; cặp Dd nằm trên cặp NST tương đồng khác  các kiểu gen có thể có:

Dd,

Dd 0,25

- Cả ba cặp gen cùng nằm trên 1 cặp NST tương đồng, liên kết hoàn toàn  các kiểu gen có thể có: b 9 (1,5)

,

Cơ thể có kiểu gen

,

,

0,5

.

tự thụ qua 3 thế hệ.

0,5

P:

x

F1: 1/4

: 2/4

: 1/4

F2: 3/8

: 2/8

: 3/8

F3: 7/16

: 2/16

: 7/16

(Nếu HS sử dụng công thức đúng tính được F3 vẫn cho điểm tối đa) 67

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NAM ĐỊNH

ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN Năm học 2014 - 2015 Môn: SINH HỌC (chuyên)

D B Thời gian làm bài: 150 phút. (Đề thi gồm: 01 trang) Câu 1 (1,0 điểm) a. Tính đặc trưng của ADN và protein khác nhau như thế nào? b. Xét một đoạn ADN có 10 cặp nucleotit trong phân tử ADN. Với 4 loại nucleotit, có thể có bao nhiêu đoạn ADN khác nhau về trình tự sắp xếp các đơn phân? Tính tỉ lệ các đoạn ADN không chứa nucleotit loại A? Câu 2 (1,0 điểm) Thể đa bội là gì? Vì sao con người có thể nhận biết các thể đa bội bằng mắt thường?

Câu 3 (1,0 điểm) Một tế bào sinh dục cái sơ khai có 2n = 22, trong quá trình phân bào liên tiếp môi trường nội bào cung cấp 5588 NST đơn mới hoàn toàn, các tế bào này bước vào vùng chín giảm phân tạo ra trứng. Hiệu suất thụ tinh của trứng 50%, hiệu suất thụ tinh của tinh trùng 6,25%. Hãy xác định: - Số đợt phân bào của tế bào sinh dục cái sơ khai.

- Số hợp tử tạo thành.

- Số tế bào sinh tinh, số tế bào sinh trứng cần thiết để hoàn tất quá trình thụ tinh.

Câu 4 (1,0 điểm) Phát biểu nội dung quy luật phân li, quy luật phân li độc lập của Menđen. Nêu tỉ lệ phân li kiểu hình, tỉ lệ phân li kiểu gen rút gọn trong thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menđen ?

Câu 5 (1,0 điểm) Cho phép lai sau: P : AaBbDdEe x AaBbddee Các alen A, B, D, E là trội hoàn toàn so với a, b, d, e.

Xác định tỉ lệ các kiểu gen, kiểu hình sau ở F1:

68

- Kiểu gen AabbDdEe. - Kiểu hình A- B- ddee.

- Các kiểu gen mang ba cặp gen dị hợp.

- Các kiểu hình mang hai tính trạng trội.

Câu 6 (1,0 điểm) a. Di truyền y học tư vấn có những chức năng gì? b. Luật Hôn nhân và gia đình quy định “ Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 3 đời không được kết hôn với nhau”. Nêu cơ sở sinh học cho quy định này?

Câu 7 (1,5 điểm) a. Ánh sáng có ảnh hưởng tới động vật như thế nào? Cho ví dụ? b. Thế nào là quần xã sinh vật? Độ đa dạng và độ nhiều của quần xã khác nhau như thế nào? c. Muốn nuôi được nhiều loài cá trong một ao và để có năng suất cao thì chúng ta cần phải chọn nuôi các loài cá như thế nào cho phù hợp?

Câu 8 ( 0,5 điểm) Ở một loài động vật, cá thể đực có cặp nhiễm sắc thể giới tính XX, cá thể cái XY. Quá trình thụ tinh tạo ra một số hợp tử có tổng số nhiễm sắc thể đơn là 720, trong đó 1/12 là nhiễm sắc thể giới tính, số nhiễm sắc thể X gấp 2 lần nhiễm sắc thể Y. Xác định số cá thể đực và cá thể cái được hình thành từ nhóm hợp tử trên? Biết tỉ lệ hợp tử XX phát triển thành cơ thể là 9/10, tỉ lệ hợp tử XY phát triển thành cơ thể là 50% Câu 9. (2,0 điểm) Ở một loài thực vật, khi lai hai cơ thể bố mẹ (P) thuần chủng khác nhau về hai cặp tính trạng tương phản, F1 đồng loạt cây thân cao, quả đỏ. F1 giao phấn với nhau thu được F2 có 1299 cây thân cao, quả đỏ : 448 cây thân cao, quả vàng: 452 cây thân thấp, quả đỏ: 150 cây thân thấp, quả vàng. a. Biện luận và xác định kiểu gen của P và F1? b. Cho giao phấn hai cây F2 thu được F3 có 1/4 cây thân thấp, quả vàng. Xác định kiểu gen của hai cây F2 đó? .........Hết........

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NAM ĐỊNH

ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN Năm học 2014 - 2015

ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI DỰ BỊ MÔN SINH HỌC Câu 1 (1,0 )

Ý a

b

2 (1,0)

3 (1,0)

Nội dung Điểm - ADN đặc thù bởi thành phần, số lượng, trình tự sắp xếp các nucleotit 0,25 - Protein đặc thù bởi thành phần, số lượng, trình tự sắp xếp các axit amin và cấu trúc 0,25 không gian, số chuỗi axit amin - Số đoạn ADN có thể tạo ra là: 410  Số đoạn ADN không chứa nucleotit loại A là 0,25 0,25 310 10 10 - Tỉ lệ đoạn ADN không chứa nucleotit loại A là 3 / 4 - Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n (nhiều 0,5 hơn 2n) - Có thể nhận biết các thể đa bội bằng mắt thường do: tế bào đa bội có số NST tăng gấp bội, số lượng ADN cũng tăng tương ứng vì thế quá trình tổng hợp các chất hữu 0,5 cơ diễn ra mạnh mẽ hơn/ dẫn tới kích thước tế bào của thể đa bội lớn, cơ quan sinh dưỡng to, sinh trưởng phát triển mạnh, chống chịu tốt - Số lần phân bào của tế bào sinh dục cái sơ khai: + Gọi k là số lần phân bào (k là số tự nhiên, k > 0) 0,25 + Theo bài ra ta có : 2n.(2k- 2) = 5588  22 (2k - 2) = 5588  2k = 256 = 28  Số đợt phân bào của tế bào sinh dục cái sơ khai là: 8 lần 0,25 - Số hợp tử tạo thành: + Số TB sinh trứng là 256  có 256 trứng. + Hiệu suất thụ tinh của trứng là 50%  Số hợp tử là 128.

- Số tế bào sinh tinh và tế bào sinh trứng cần thiết: 0,25 + Số TB sinh tinh trùng : 69

 128 hợp tử =>128 tinh trùng, Hiệu suất thụ tinh của tinh trùng là 6,25%  Số tinh trùng là: 128 x 100/6,25 = 2048 tinh trùng  Số TB sinh tinh trùng là : 2048/4 = 512 TB 4 (1,0)

5 (1,0)

6 (1,0)

a b

7 (1,5)

a

b

c

8 (0,5)

70

+ Số tế bào sinh trứng là 256 - Nội dung quy luật phân li : Trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng của P. - Nội dung quy luật phân li độc lập : Các cặp nhân tố di truyền đã phân li độc lập trong quá trình phát sinh giao tử.

- Tỉ lệ phân li KH : (3 : 1) (3 : 1) = (9 : 3 : 3 : 1) - Tỉ lệ phân li KG : (1 : 2 :1) (1 : 2 :1) = 1:2:1:2:4:2:1:2:1 - Tỷ lệ kiểu gen: AabbDd Ee = 1/2.1/4.1/2.1/2 = 1/32 - Tỷ lệ kiểu hình : A-B-ddee = 3/4.3/4.1/2.1/2 = 9/64 - Tỷ lệ các kiểu gen mang ba cặp gen dị hợp : (1/4.1/2.1/2.1/2).4 + (1/2.1/2.1/2.1/2).2 = 8/32 = 1/4 - Tỷ lệ các kiểu hình mang hai tính trạng trội: (3/4.3/4.1/2.1/2) + (3/4.1/4.1/2.1/2).4 + ( 1/4.1/4.1/2.1/2) = 22/64 = 11/32 (Học sinh tính cách khác, nếu đúng vẫn cho điểm) Di truyền y học tư vấn có những chức năng: chẩn đoán, cung cấp thông tin về các bệnh và tật di truyền và cho lời khuyên về các bệnh và tật di truyền Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 3 đời nếu kết hôn với nhau: làm tăng khả năng các đột biến lặn có hại được biểu hiện ở cơ thể đồng hợp /  con sinh ra có thể chết non hoặc mang các tật di truyền bẩm sinh - Ánh sáng tạo điều kiện cho động vật nhận biết các vật và định hướng di chuyển trong không gian. Ánh sáng là nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động, khả năng sinh trưởng và sinh sản của động vật.

- VD: ánh sáng tạo điều kiện cho loài ong định hướng di chuyển trong không gian, chúng có thể bay cách xa tổ hàng chục kilomet để kiếm mật hoa. (học sinh lấy ví dụ đúng khác vẫn cho điểm) - Quần xã sinh vật là một tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc các loài khác hau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối liên hệ mật thiết với nhau - Độ đa dạng thể hiện mức độ phong phú về số lượng loài trong quần xã, độ nhiều thể hiện mật độ cá thể của mỗi loài trong quần xã.

Muốn nuôi được nhiều cá trong ao và để có năng suất cao thì cần phải chọn nuôi các loài cá phù hợp: - Nuôi cá sống ở các tầng nước khác nhau: ăn nổi, ăn đáy... => giảm mức độ cạnh tranh giữa các loài cá.

- Nuôi nhiều loài cá ăn các loại thức ăn khác nhau, tận dụng được nguồn thức ăn trong tự nhiên do đó đạt năng suất cao.

- Số NST giới tính: 720 x 1/12 = 60 NST - Gọi a, b lần lượt là số NST loại X và loại Y - Có: a + b = 60; a = 2b  a = 40, b = 20 - Số hợp tử có cặp NST XY là 20 => Số cá thể cái: 20 x 50/100 = 10 cá thể - Số hợp tử có cặp NST XX là 10 => số cá thể đực: 10 x 910 = 9 cá thể

0,25

0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,5 0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25 0,25

9 (2,0)

a

- Xét sự di truyền của từng cặp tính trạng: + Với tính trạng chiều cao thân:  P thuần chủng mang tính trạng tương phản, F1 đồng tính thân cao, F2 phân li tỉ lệ (1299 + 448) thân cao: (452 + 150) thân thấp ≈ 3 thân cao: 1 thân thấp => tính trạng thân cao trội hoàn toàn so với tính trạng thân thấp

0,25

 Quy ước gen A: thân cao, a: thân thấp  Sơ đồ lai: P: thân cao (AA) x thân thấp (aa) F1: 100% thân cao (Aa) F2: 3 thân cao: 1 thân thấp (1AA: 2Aa : 1aa) + Với tính trạng màu sắc quả:  P thuần chủng mang tính trạng tương phản, F1 đồng tính quả đỏ, F2 phân li: 3 quả đỏ: 1 quả vàng=> Tính trạng quả đỏ trội hoàn toàn so với tính trạng quả vàng

0,25

 Quy ước gen B: quả đỏ, b: quả vàng  Sơ đồ lai:

b

0,25

P: quả đỏ (BB) x quả vàng (bb) F1: 100% quả đỏ (Bb) F2: 3 quả đỏ: 1 quả vàng (1BB : 2Bb: 1bb ) - Xét sự di truyền đồng thời hai tính trạng, + F2 phân li tỉ lệ: 1299 thân cao, quả đỏ: 448 thân cao, quả vàng: 452 thân thấp ,quả đỏ : 150 thân thấp, quả vàng ≈ 9 thân cao, quả đỏ: 3 thân cao, quả vàng : 3 thân thấp, quả đỏ: 1 thân thấp, quả vàng = (3 thân cao: 1 thân thấp) x (3 quả đỏ: 1 quả vàng)=> Vậy hai cặp gen quy định hai cặp tính trạng phân li độc lập với nhau (học sinh biện luận theo cách khác, nếu đúng vẫn cho điểm) + Vậy: Kiểu gen và kểu hình của P là: AABB – thân cao, quả đỏ x aabb – thân thấp, quả vàng hoặc Aabb – thân cao, quả vàng x aaBB- thân thấp, quả đỏ và kiểu gen của F1 là AaBb - Vì các gen quy định các tính trạng di truyền độc lập với nhau nên: 1/4 thân thấp, quả vàng = 100% thân thấp x 1/4 quả vàng = 1/4 thân thấp x 100% quả vàng = 1/2 thân thấp x 1/2 quả vàng - Xét các TH sau: + TH1: 100% thân thấp x 1/4 quả vàng=> F2: aaBb x aaBb + TH2: 1/4 thân thấp x 100% quả vàng=> F2: Aabb x Aabb + TH3: 1/2 thân thấp x 1/2 quả vàng=> F2: AaBb x aabb hoặc aaBb x Aabb

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10

NGHỆ AN

TRƯỜNG THPT CHUYÊN PHAN BỘI CHÂU

ĐỀ CHÍNH THỨC

NĂM HỌC 2014 – 2015

0,25 0,25

0,25

0,25 0,25

Môn thi: SINH HỌC Thời gian làm bài: 150 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò Câu 1. (3,0 điểm) a. Nêu những đặc điểm của ADN đảm bảo cho nó thực hiện được các chức năng di truyền?

71

b. Gen I và gen II có chiều dài và tỉ lệ từng loại nucleotit ở cả 2 gen đều giống nhau. Hai gen nhân đôi một số lần không bằng nhau cần môi trường nội bào cung cấp 24000 nucleotit tự do các loại trong đó có 4800 nucleotit loại Adenin. Cứ một chuỗi polipeptit hoàn chỉnh được tổng hợp từ gen trên có số axit amin nằm trong khoảng 298 đến 498. Hãy tính số nucleotit từng loại của mỗi gen.

Câu 2. (2,0 điểm) a. Ở người, dạ dày có các hoạt động tiêu hóa nào? b. Tại sao chất dinh dưỡng chủ yếu được hấp thu ở ruột non và ít được hấp thu ở dạ dày?

Câu 3. (3,5 điểm) a. Một tế bào có hàm lượng ADN trong nhân là 99.10-13g, qua một lần phân bào bình thường tạo ra 2 tế bào con đều có hàm lượng ADN trong nhân là 99.10-13g. Hãy cho biết tế bào trên đã trải qua quá trình phân bào nào? Giải thích? Nêu các cách để kiểm chứng nhận định trên? b. Có 6 tế bào sinh dục sơ khai của một cơ thể lưỡng bội nguyên phân liên tiếp một số lần bằng nhau cần môi trường nội bào cung cấp nguyên liệu tương đương 1488 NST đơn mới. Các tế bào con tạo thành đều chuyển sang vùng sinh trưởng và bước vào vùng chín tiến hành giảm phân tạo giao tử, môi trường nội bào tiếp tục cung cấp thêm nguyên liệu tương đương 1536 NST đơn mới. Tất cả giao tử tạo thành đều tham gia thụ tinh với hiệu suất 50% đã tạo ra 96 hợp tử lưỡng bội. b1. Xác định số lần nguyên phân và bộ NST lưỡng bội của loài. b 2. Xác định giới tính của cơ thể tạo nên các giao tử trên.

Câu 4. (2,5 điểm) a. Trình bày cơ sở di truyền học của hiện tượng thoái hóa giống. Trong trường hợp nào khi tự thụ phấn và giao phối cận huyết qua nhiều thế hệ không dẫn đến thoái hóa giống? Giải thích? b. Ở một loài thực vật có tỉ lệ kiểu gen 0,2 AA : 0,8 Aa. Sau 2 thế hệ tự thụ phấn thì tỉ lệ kiểu gen đồng hợp trội, tỉ lệ kiểu gen dị hợp ở thế hệ F2 là bao nhiêu?

Câu 5. (3,5 điểm) a. Trình bày cơ chế phát sinh bệnh Đao? Về mặt di truyền học trong số những bệnh liên quan đến đột biến nhiễm sắc thể, tại sao những người bị bệnh Đao có thể sống đến tuổi trưởng thành? b. Ở một loài thực vật, khi cho cây có kiểu gen Aa lai với cây có kiểu gen aa thu được F1, người ta phát hiện ở một số cây F1 có kiểu gen Aaa. Hãy trình bày cơ chế phát sinh cơ thể có kiểu gen trên, viết sơ đồ lai minh họa.

Câu 6. (3,5 điểm) a. Cho phép lai F1: AaBbDdEe x AabbDdEe (trong đó mỗi gen quy định một tính trạng, gen trội là trội hoàn toàn). Ở thế hệ F2, không lập sơ đồ lai, hãy xác định: - Tỉ lệ kiểu gen AaBbDdEe. - Tỉ lệ kiểu hình A-B-ddee.

- Tỉ lệ kiểu hình mang 3 tính trạng trội. b. Ở một loài thực vật, tính trạng chiều cao cây do một gen có hai alen nằm trên nhiễm sắc thể thường quy định. Cho P thuần chủng cây cao lai với cây thấp được F1 đồng loạt cây cao, tiếp tục cho F1 tự thụ phấn được F2. Lấy ngẫu nhiên 2 cây ở F2. Tính xác suất để lấy được 1 cây cao và 1 cây thấp.

Câu 7. (2,0 điểm) Trên một đồng cỏ có các loài rắn, chuột, sâu ăn cỏ, vi sinh vật, diều hâu, ếch nhái, thỏ, … a. Hãy thành lập lưới thức ăn của đồng cỏ trên. b. Thỏ sống trên đồng cỏ chịu sự tác động của các nhân tố sinh thái nào?

----- HẾT ----SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN PHAN BỘI CHÂU NĂM HỌC 2014 – 2015 ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu Ý Nội dung Điểm a. Nêu những đặc điểm của ADN đảm bảo cho nó thực hiện được các chức năng di truyền?

1.

3,0 b. Gen I và gen II đều có chiều dài và tỉ lệ từng loại nucleotit ở cả 2 gen đều giống nhau. Hai gen nhân đôi một số lần không bằng nhau cần môi trường nội bào cung

72

2.

3.

cấp 24000 nucleotit tự do các loại trong đó có 4800 nucleotit loại Adenin. Cứ một chuỗi polipeptit hoàn chỉnh được tổng hợp từ gen trên có số axit amin nằm trong khoảng 298 đến 498. Hãy tính số nucleotit từng loại của mỗi gen. a + Trên mỗi mạch đơn của ADN các nu liên kết với nhau bằng liên kết phôtphodieste ( liên kết hóa trị) bền vững. + ADN có cấu trúc xoắn kép, gồm 2 mạch đơn xoắn với nhau nên có cấu trúc bền vững. + Các nucleotit đối diện trên 2 mạch đơn của ADN liên kết với nhau bằng liên kết hiđrô theo nguyên tắc bổ sung, liên kết hiđrô kém bền nhưng với số lượng lớn nên đảm bảo tính bền vững trong cấu trúc và linh hoạt của ADN khi thực hiện nhân đôi, phiên mã. + ADN liên kết với protein tạo cho cấu trúc bền vững và thông tin di truyền được lưu giữ ổn định. + Từ 4 loại nu do cách sắp xếp khác nhau đã tạo nên tính đặc trưng và tính đa dạng của ADN + ADN có khả năng nhân đôi theo NTBS và bán bảo toàn nhờ đó mà TTDT được ổn định qua các thế hệ. + ADN mang gen cấu trúc, có khả năng sao mã để tổng hợp prôtêin đảm bảo cho gen hình thành tính trạng. + ADN có khả năng đột biến để hình thành TTDT mới. b - Gọi N là số nu của gen ; x, y lần lượt là số lần nhân đôi của gen I và II (x, y nguyên dương) - Theo bài ra ta có: N(2x-1) + N(2 y-1) = 24000 (1) - Mặt khác ta có: 1800 ≤ N ≤ 3000 (2) - Giải (1) và (2) ta được: x = 2 ; y = 3 hoặc x = 3 ; y = 2 và N = 2400 - Số nu mỗi loại của gen: A= T = 480 ; G = X= 720 (Học sinh làm cách khác mà đúng kết quả cho điểm tối đa) a. Ở người, dạ dày có các hoạt động tiêu hóa nào? b. Tại sao thức ăn hầu như không được hấp thu ở dạ dày mà chủ yếu được hấp thu ở ruột non. a Các hoạt động tiêu hóa ở người - Tiết dịch vị - Biến đổi lí học thức ăn - Biến đổi hóa học thức ăn - Đẩy thức ăn từ dạ dày xuống ruột b - Thức ăn chủ yếu được hấp thu ở ruột non vì : + Thức ăn đã được biến đổi hoàn toàn thành những chất đơn giản + Bề mặt ruột non có hệ thống nếp gấp ở niêm mạc ruột và hệ thống lông ruột và hệ thống mao mạch dày đặc... làm tăng diện tích bề mặt hấp thụ - Thức ăn ít được hấp thu ở dạ dày vì: Thức ăn chưa được tiêu hóa xong, chỉ mới một phần gluxit và prôtêin biến đổi thành những chất tương đối đơn giản a. Một tế bào có hàm lượng ADN trong nhân là 99.10-13g, qua một lần phân bào bình thường tạo ra 2 tế bào con đều có hàm lượng ADN trong nhân là 99.10-13g.

Hãy cho biết tế bào trên đã trải qua quá trình phân bào nào? Giải thích? Nêu các cách để kiểm chứng nhận định trên? b. Có 6 tế bào sinh dục sơ khai của một cơ thể lưỡng bội nguyên phân liên tiếp một số lần bằng nhau cần môi trường nội bào cung cấp nguyên liệu tương đương 1488 NST đơn mới. Các tế bào con tạo thành đều chuyển sang vùng sinh trưởng và bước vào vùng chín tiến hành giảm phân tạo giao tử, môi trường nội bào tiếp tục cung cấp thêm nguyên liệu tương đương 1536 NST đơn mới. Tất cả giao tử tạo thành đều tham gia thụ tinh với hiệu suất 50% đã tạo ra 96 hợp tử lưỡng bội. b1. Xác định số lần nguyên phân và bộ NST lưỡng bội của loài. b2. Xác định giới tính của cơ thể tạo nên các giao tử trên. a Quá trình phân bào : - Nguyên phân: Do tế bào con có bộ NST giống nhau và giống tế bào mẹ về hàm lượng ADN. - Giảm phân I: Do giảm phân I tạo ra 2 tế bào con giống nhau có bộ NST đơn bội kép và hàm lượng ADN giống tế bào mẹ ban đầu.

0,25 0,25 0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0.25

0,25 0,25 0,25 0,25 2,0

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,5 0,25

3,5

0,5 0,5 73

b

4.

a

b

5

a

b

- Kiểm chứng: + Làm tiêu bản tế bào.

0,5 + Cho các tế bào con phân bào một lần nữa. b 1. Gọi 2n là bộ NST lưỡng bội của loài ( 2n ≥2) Gọi x là số lần nguyên phân của mỗi tế bào ( x nguyên dương) Số NST mà môi trường cung cấp cho quá trình nguyên phân: 6.2n.(2x- 1) = 1488 (1) 0,25 Số NST mà môi trường cung cấp cho quá trình giảm phân: 6. 2n. 2x = 1536 (2) 0,25 Giải hệ (1) và (2) ta được 2n= 8 và x = 5 0,75 b 2. Số tế bào tham gia giảm phân: 6. 2 5 = 192 0.25 Số giao tử tạo thành: (96 . 100) : 50 = 192.

0,25 Số giao tử tạo ra bằng số tế bào sinh giao tử. Vậy đây là tế bào sinh dục cái.

0,25 (Học sinh làm cách khác mà đúng kết quả cho điểm tối đa) a. Trình bày cơ sở di truyền học của hiện tượng thoái hóa giống. Trong trường hợp nào khi tự thụ phấn và giao phối cận huyết qua nhiều thế hệ không dẫn đến thoái hóa giống? Giải thích?

2,5 đ b. Ở một loài thực vật có tỉ lệ kiểu gen 0,2 AA : 0,8 Aa. Sau 2 thế hệ tự thụ phấn thì tỉ lệ kiểu gen đồng hợp trội, tỉ lệ kiểu gen dị hợp ở thế hệ F2 là bao nhiêu?

- Cơ sở di truyền của thoái hóa giống: + Trong một giống thường tồn tại một tỉ lệ thể dị hợp nhất định 0,25 + Đa số đột biến gen thường có hại và chủ yếu là đột biến gen lặn 0,25 + Khi tự thụ phấn và giao phối cận huyết tỉ lệ thể dị hợp giảm dần, thể đồng hợp tăng dần nên các gen lặn có cơ hội biểu hiện thành tính trạng xấu gây nên thoái hóa giống 0,50 - Tự thụ phấn và giao phối cận huyết không dẫn đến thoái hóa giống: trong trường hợp các dòng, các giống thuần chủng về các cặp gen không gây hại thì tự thụ phấn hay giao 0,25 phối cận huyết không dẫn tới thoái hóa giống.

Ví dụ: Đậu Hà lan, Bồ câu nhà.

0,25 Ở thế hệ F2: Tỉ lệ kiểu gen đồng hợp trội : AA = 0,5 0,50 Tỉ lệ kiểu gen dị hợp: Aa = 0,2 0,50 a. Trình bày cơ chế phát sinh bệnh Đao? Về mặt di truyền học trong số những bệnh liên quan đến đột biến nhiễm sắc thể, tại sao những người bị bệnh Đao có thể sống đến tuổi trưởng thành?

3,5 b. Ở một loài thực vật, khi cho cây có kiểu gen Aa lai với cây có kiểu gen aa thu được F1, người ta phát hiện ở một số cây F1 có kiểu gen Aaa. Hãy trình bày cơ chế phát sinh cơ thể có kiểu gen trên, viết sơ đồ lai minh họa.

- Cơ chế phát sinh bệnh Đao: Trong quá trình phát sinh giao tử ở bố hoặc mẹ cặp NST 21 không phân li tạo ra 2 loại giao tử, một loại giao tử chứa 2 NST 21 ( n + 1) và một loại giao tử không chứa NST 21 nào ( n - 1). Giao tử (n +1) này kết hợp với giao tử 1,0 bình thường n tạo thành hợp tử (2n +1) chứa 3NST 21. Hợp tử này phát triển thành thể 3 nhiễm gây bệnh Đao.

- Bệnh Đao sống được đến tuổi trưởng thành vì: 0,25 + Cặp NST 21 có kích thước nhỏ so với các cặp NST khác nên có ít gen. + Các gen nằm trên cặp NST 21 ít ảnh hưởng đến sức sống của con người.

0,25 Thể đột biến Aaa có thể là thể 3 nhiễm ( 2n+1) hoặc thể tam bội (3n ).

0,5 - Cơ chế hình thành thể 3 nhiễm ( 2n+1) : Do rối loạn sự phân li của một cặp nhiễm sắc thể trong quá trình giảm phân tạo giao tử (n+1), giao tử này kết hợp với giao tử bình thường (n) tạo hợp tử (2n + 1) phát triển thành thể 3 nhiễm.

0,25 + Sơ đồ lai 1: P: Aa (2n) x aa (2n) a (n) Gp: Aa (n +1) Aaa ( 2n +1) F1: + Sơ đồ lai 2: P: Aa (2n) x aa (2n) Gp: A (n) aa (n + 1) F1:

74

Aaa ( 2n +1)

0,25

- Cơ chế hình thành thể tam bội ( 3n): Do rối loạn phân li NST của tất cả các cặp nhiễm sắc thể trong giảm phân tạo giao tử (2n), giao tử này kết hợp với giao tử bình thường (n) tạo hợp tử( 3n) phát triển thành thể tam bội + Sơ đồ lai 1: P: Aa (2n) x aa (2n) Gp: Aa (2n) a (n)

0,25

0,25 0,25

F1: + Sơ đồ lai 2: P: Aa (2n) Gp: A (n)

Aaa ( 3n) x aa (2n) aa (2n) 0,25

6

7

F1: Aaa ( 3n) a. Cho phép lai F1: AaBbDdEe x AabbDdEe (trong đó mỗi gen quy định một tính trạng, gen trội là trội hoàn toàn). Ở thế hệ F2, không lập sơ đồ lai, hãy xác định: - tỉ lệ kiểu gen AaBbDdEe. - tỉ lệ kiểu hình A-B-ddee.

- tỉ lệ kiểu hình mang 3 tính trạng trội. b. Ở một loài thực vật, tính trạng chiều cao cây do một gen có hai alen nằm trên nhiễm sắc thể thường quy định. Cho P thuần chủng cây cao lai với cây thấp được F1 đồng loạt cây cao, tiếp tục cho F1 tự thụ phấn được F2. Lấy ngẫu nhiên 2 cây ở F2. Tính xác suất để lấy được 1 cây cao và 1 cây thấp. a - Tỉ lệ kiểu gen AaBbDdEe: 1/2 .1/2 .1/2 . 1/2 = 1/16 - Tỉ lệ kiểu hình A-B-ddee: 3/4 . 1/2. 1/4. 1/4= 3/128 - Tỉ lệ kiểu hình mang 3 tính trạng trội : 3/4 .1/2.3/4.3/4 + 3/4 .1/2 .3/4 .1/4. 3 = 27/64 (Học sinh làm cách khác mà đúng kết quả cho điểm tối đa) b - Quy ước: gen A quy định cây cao; a quy định cây thấp.

- Kiểu gen F1 : Aa (thân cao), cho F1 tự thụ phấn được F2 : + Kiểu gen : 1/4AA : 2/4 Aa : 1/4 aa. + Kiểu hình : 3/4 A- : 1/4 aa.

- Lấy ngẫu nhiên 2 cây ở F2, xác suất để có 1 cây cao và một cây thấp là: 3/4.1/4.2 = 3/8 (Học sinh làm cách khác mà đúng kết quả cho điểm tối đa) Trên một đồng cỏ có các loài rắn, chuột, sâu ăn cỏ, vi sinh vật, diều hâu, ếch nhái, thỏ,… a. Hãy thành lập lưới thức ăn có thể có của đồng cỏ trên. b. Thỏ sống trên đồng cỏ chịu sự tác động của các nhân tố sinh thái nào. a Lưới thức ăn có thể có: Sâu Ếch Cỏ

Thỏ

Diều hâu

VSV

Chuột Rắn b Thỏ trên đồng cỏ chịu tác động của các nhân tố; - Nhân tố vô sinh: Ánh sáng, nhiệt độ…

- Nhân tổ hữu sinh: Quan hệ cùng loài (bao gồm hỗ trợ và cạnh tranh) Quan hệ khác loài (bao gồm quan hệ cạnh tranh, sinh vật ăn sinh vật, kí sinh…)

- Nhân tố con người.

3,5

0,75 0,75 1,0

0,5 0,5

2,0

1,0

0,25 0,5 0,25

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT CHUYÊN LONG AN

LONG AN

NĂM HỌC 2014 - 2015

----------------

Môn thi: SINH HỌC (chuyên)

ĐỀ CHÍNH THỨC

Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian phát đề)

Câu 1: (2,0 điểm) 75

1.1 (1,0 điểm) a. Thế nào là di truyền liên kết? b. Trong nhân tế bào, vì sao trên cùng một nhiễm sắc thể phải mang nhiều gen? c. Khi quan sát bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội một tế bào sinh dưỡng của ếch đang ở kì đầu chứa 52 crômatit. Xác định số nhóm gen liên kết của ếch?

1.2 (1,0 điểm) Cho lai hai thứ lúa thuần chủng thân cao, chín muộn và thân thấp, chín sớm thu được F1 toàn thân cao, chín muộn. Cho F1 lai phân tích thì kết quả lai thu được: 1010 hạt khi đem gieo mọc thành thân cao, chín muộn.

1008 hạt khi đem gieo mọc thành thân thấp, chín muộn.

1011 hạt khi đem gieo mọc thành thân cao, chín sớm.

1009 hạt khi đem gieo mọc thành thân thấp, chín sớm.

(Biết rằng mỗi gen quy định một tính trạng, tính trạng chiều cao của thân và thời gian chín di truyền độc lập với nhau) a. Từ kết quả lai phân tích F1: - Xác định kiểu hình nào là biến dị tổ hợp?

- Giải thích và xác định kiểu gen của F1? b. Nếu cho F1 lai với thân cao, chín sớm dị hợp, thì tỉ lệ kiểu hình thu được ở F2 như thế nào?

Câu 2: (2,0 điểm) 2.1 (1,0 điểm) Một gen có T2 – X2 = 12% tổng số nuclêôtit của gen. Tỉ lệ phần trăm từng loại nuclêôtit trong gen này là bao nhiêu?

2.2. (1,0 điểm) a. Nêu điểm khác nhau về sự sắp xếp của nhiễm sắc thể trên thoi phân bào ở kì giữa của quá trình nguyên phân và kì giữa lần phân bào thứ nhất của giảm phân? b. Trên một cơ thể đực, theo dõi 10 tế bào mầm nguyên phân 5 đợt liên tiếp đã đòi hỏi môi trường cung cấp 24180 nhiễm sắc thể đơn mới.

- Xác định bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của loài?

- Giả thiết có 1000 tinh bào bậc 1 thực hiện giảm phân bình thường, hiệu suất thụ tinh của tinh trùng là 1 . Xác định số hợp tử được tạo thành?

1000 Câu 3: (2,0 điểm) 3.1. (1,0 điểm) a. Nêu khái niệm đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể? b. Quan sát một nhiễm sắc thể có trình tự phân bố các gen trước và sau đột biến:

c. Xác định tên dạng đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể? Ngoài dạng trên, đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể còn những dạng nào?

76

d. Nếu dạng đột biến trên xảy ra ở cặp NST thứ 21 ở người thì gây hậu quả gì?

3.2. (1,0 điểm) Quan sát trên một đoạn ADN gồm 30 chu kì xoắn, số nuclêôtit loại A chiếm 20% tổng số nuclêôtit của đoạn ADN. Sau đột biến, thấy xuất hiện thêm một cặp nuclêôtit A - T. a. Đột biến gen là gì? Chiều dài đoạn ADN trên sau khi bị đột biến bằng bao nhiêu A0? b. Số nuclêôtit từng loại của đoạn ADN sau đột biến là bao nhiêu?

Câu 4: (2,0 điểm) 4.1. (1,0 điểm) Quan sát một tế bào ở em bé thấy bộ nhiễm sắc thể gồm 47 chiếc trong đó có 1 cặp nhiễm sắc thể có hình thái, kích thước khác nhau và 3 nhiễm sắc thể thứ 21 có hình thái, kích thước giống nhau, các cặp nhiễm sắc thể còn lại đều bình thường. a. Tế bào trên là của bé trai hay bé gái? Cho biết bé bị bệnh di truyền gì? b. Về bên ngoài, bé có các dấu hiệu biểu hiện của bệnh như thế nào?

4.2. (1,0 điểm) Khảo sát sự di truyền bệnh M ở người do 1 gen có 2 alen (A và a) qua ba thế hệ như sau:

Hãy xác định: a. Gen gây bệnh là gen trội hay lặn - Giải thích? b. Một học sinh cho rằng gen gây bệnh nằm trên nhiễm sắc thể giới tính X đúng không, giải thích nhận định?

Câu 5: (2,0 điểm) 5.1. (1,0 điểm) Trong một ruộng lạc (đậu phộng), có thể có các mối quan hệ nào giữa các sinh vật khác loài (cỏ, sâu, vi khuẩn sống trong nốt sần rễ lạc, lạc)? (Nêu tên gọi cụ thể của mối quan hệ) 5.2. (1,0 điểm) Em hãy nêu ý nghĩa thích nghi ở sinh vật với điều kiện nhiệt độ, độ ẩm của môi trường sống, tương ứng mỗi đặc điểm về hình thái, giải phẫu, sinh lý, tập tính hoạt động: - Đặc điểm 1: Một số loài động vật có tập tính ngủ hè.

- Đặc điểm 2: Gấu trắng ở vùng Bắc cực có lớp lông bao phủ dày và lớp mỡ nằm dưới da.

- Đặc điểm 3: Cây sống ở vùng nhiệt đới, trên bề mặt lá có tầng cutin dày.

- Đặc điểm 4: Ở vùng ôn đới, về mùa đông giá lạnh, cây thường rụng nhiều lá.

---------------------HẾT--------------------SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LONG AN

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT CHUYÊN LONG AN NĂM HỌC 2014 - 2015

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu

Ý

Nội dung trả lời

Điểm 77

1 (2,0 điểm)

2 (2,0 điểm)

3 (2,0 điểm)

1.1 a. Di truyền liên kết: là hiện tượng một nhóm tính trạng được di truyền cùng nhau, được quy định bởi các gen trên một nhiễm sắc thể cùng phân ly trong quá trình phân bào. b. Trong nhân tế bào, trên một nhiễm sắc thể phải mang nhiều gen vì: số lượng gen lớn hơn số nhiễm sắc thể rất nhiều. c. Bộ NST lưỡng bội của ếch: 2n = 52 : 2 = 26  n = 13 Số nhóm gen liên kết ở ếch là 13 1.2 a.

Biến dị tổ hợp ở thế hệ lai: - Thân thấp, chín muộn.

- Thân cao, chín sớm.

(HS phải nêu đủ 2 ý) - Ptc: Thân cao, chín muộn  Thân thấp, chín sớm → F1 toàn thân cao, chín muộn  Thân cao, chín muộn là tính trạng trội hoàn toàn so với thân thấp, chín sớm, F1 dị hợp 2 cặp gen.

- Quy định gen: Gen A: thân cao Gen a: thân thấp Gen B: chín muộn Gen b: chín sớm  Kiểu gen F1: AaBb (Khi xác định KG F1 HS phải quy định gen) b. Kiểu gen lúa thân cao, chín sớm dị hợp: Aabb F1: AaBb  Aabb  KH F2: (3 thân cao : 1 thân thấp)(1 chín muộn : 1 chín sớm) = 3 thân cao, chín muộn : 3 thân cao, chín sớm : 1 thân thấp, chín muộn : 1 thân thấp, chín sớm.

(HS có thể giải cách khác nếu phù hợp vẫn tính đủ điểm) 2.1 T2 – X2 = (T + X) (T – X) = 12% 

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

(30 x 34) + 3,4 = 1023,4 (HS có thể giải cách khác nếu phù hợp vẫn tính đủ điểm)

78

0,25

(T – X) = 12%

 (T – X) = 24% (1)  (T + X) = 50% (2) Từ (1) và (2) ==> A = T = 37%; G = X = 50% – 37% = 13% 2.2 a.

- Nguyên phân: nhiễm sắc thể tập trung thành 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.

- Giảm phân: nhiễm sắc thể tập trung thành 2 hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào. b.

- Số NST môi trường cung cấp: 2n  10 (25 – 1) = 24180 NST  Bộ NST 2n = 78 1  Số hợp tử được tạo thành: 1000  4  = 4 hợp tử 1000 (HS có thể giải từng giai đoạn vẫn tính điểm) 3.1 a. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là những biến đổi trong cấu trúc nhiễm sắc thể. b. Đây là dạng đột biến mất đoạn. c. Ngoài ra đột biến cấu trúc còn các dạng: lặp đoạn, đảo đoạn...

(HS nêu đủ 2 dạng) d. Nếu dạng đột biến trên xảy ra ở cặp NST thứ 21 ở người thì gây ra bệnh ung thư máu.

3.2 a. * Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen. *

0,5

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

0,25 0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

4 (2,0 điểm)

4.1

4.2

5 (2,0 điểm)

5.1

5.2

b.

Số nuclêôtit từng loại sau đột biến: A = T = (30 x 20. 20% ) + 1 =121 (nu) G = X = 30 x 20. (50% – 20%) =180 (nu) a.

- Tế bào trên là của bé trai.

- Bé bị bệnh di truyền là: Bệnh Đao. b. Về bên ngoài, bé có các dấu hiệu biểu hiện của bệnh: bé, lùn, cổ rụt, má phệ, miệng hơi há, lưỡi hơi thè ra, mắt hơi sâu và một mí, khoảng cách giữa 2 mắt xa nhau, ngón tay ngắn.

(Nêu được 5 dấu hiệu đạt 0,25 điểm) a.(1) Bình thường  (2) Bình thường → (4) Bệnh: có hiện tượng phân tính  bệnh do gen lặn quy định. b. Gen nằm trên NST giới tính X sai, vì: + (1) Bình thường  (2) Bình thường → (4) Bệnh: có KG (XaXa): nhận đồng thời giao tử Xa từ bố và mẹ. + Bố: (1) Bình thường có KG (XAY): không thể tạo giao tử Xa.  gen quy định bệnh nằm trên nhiễm sắc thể thường.

(HS có thể giải cách khác nếu phù hợp vẫn tính đủ điểm) - Cỏ và lạc: cạnh tranh.

- Sâu và lạc: sinh vật ăn sinh vật.

- Sâu và cỏ: sinh vật ăn sinh vật.

- Vi khuẩn sống trong nốt sần của rễ cây lạc: cộng sinh.

- Đặc điểm 1: Tránh cho cơ thể bị nóng.

- Đặc điểm 2: Tạo lớp cách nhiệt của cơ thể.

- Đặc điểm 3: Hạn chế sự thoát hơi nước khi nhiệt độ không khí cao.

- Đặc điểm 4:  Làm giảm diện tích tiếp xúc với không khí lạnh và giảm sự thoát hơi nước.

(HS có thể diễn đạt bằng ý khác nếu phù hợp vẫn tính đủ điểm)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG BÌNH ĐỀ CHÍNH THỨC

0,25 0,25 0,25 0,25 0,5 0,25 0,25 0,25 0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

KÌ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2014-2015 Khóa ngày 26/6/2014 MÔN THI: SINH HỌC (CHUYÊN) 79

Thời gian làm bài: 150 phút (Không kể thời gian giao đề) Câu 1 (1,5 điểm) a. Trong quần thể, mật độ cá thể được điều chỉnh quanh mức cân bằng như thế nào? b. Bên cạnh những loài có độ thường gặp cao nhưng mật độ thấp còn có những loài độ thường gặp thấp nhưng mật độ lại cao. Tại sao? c. Nhận xét về số lượng cá thể của mỗi loài ở vùng có độ đa dạng loài cao và vùng có độ đa dạng loài thấp. Nêu ví dụ và giải thích.

Câu 2 (2,0 điểm) a. Người ta nuôi một tế bào vi khuẩn E. coli trong môi trường chứa N14. Sau một thế hệ, họ chuyển chúng sang môi trường nuôi cấy có chứa N15 để cho mỗi tế bào nhân đôi 2 lần. Các tế bào đã được tạo ra lại được chuyển sang nuôi cấy trong môi trường có N14 để chúng tiếp tục nhân đôi 1 lần nữa.

Thí nghiệm này chứng minh điều gì? Tính số phân tử ADN chỉ chứa N14 ; chỉ chứa N15 và chứa cả N14 và N15. b. Sắp xếp các dữ kiện sau theo đúng trình tự của quá trình sinh tổng hợp protein ở sinh vật nhân sơ (procaryota): 1. fMet tách khỏi chuỗi polypeptit; 2. Tiểu thể nhỏ của riboxom tiếp xúc với mARN; 3. Tiểu thể lớn của riboxom tiếp xúc với mARN; 4. fMet-tARN tiến vào vị trí codon mở đầu trên mARN; 5. Enzim xúc tác tạo thành liên kết peptit giữa axit amin mở đầu và axit amin thứ nhất; 6. Riboxom dịch chuyển đi một bộ ba trên mARN; c. Để tổng hợp một phân tử mARN, một gen đã phải đứt 3900 liên kết hidro và cần môi trường nội bào cung cấp 375 G, 525 X. Gen đó sao mã không vượt quá 5 lần đã cần 465 A. Gen đó lại tiếp tục sao mã cho một số phân tử mARN khác đã cần 775 A. Tính số lượng từng loại nucleotit của 1 phân tử mARN được tạo ra từ gen đó.

Câu 3 (2,0 điểm) a. Giá trị thích nghi của thể đột biến phụ thuộc vào những yếu tố nào? b. Phân biệt đồng hoán và dị hoán trong đột biến gen. c. Ở một loài động vật giao phối xét phép lai : ♂ AaBb x ♀ AaBb. Giả sử trong quá trình giảm phân của cơ thể đực, ở một số tế bào, cặp nhiễm sắc thể mang cặp gen Aa không phân li trong giảm phân I, các sự kiện khác diễn ra bình thường. Theo lý thuyết, sự kết hợp ngẫu nhiên giữa các loại giao tử đực và cái trong thụ tinh có thể tạo ra tối đa bao nhiêu loại hợp tử lưỡng bội và bao nhiêu loại hợp tử lệch bội (dị bội)? Giải thích. d. Ở một loài côn trùng, giới tính được xác định bởi cặp nhiễm sắc thể XX (con cái) và XY (con đực). Khi cho con đực cánh đen thuần chủng giao phối với con cái cánh đốm thuần chủng, thu được F1

80

toàn cánh đen. Cho F1 giao phối tự do với nhau, F 2 thu được 1598 con cánh đen và 533 con cánh đốm. Biết rằng tất cả con cánh đốm ở F2 đều là cái và mỗi tính trạng do một gen quy định.

Hãy giải thích kết quả phép lai trên và viết sơ đồ lai.

Câu 4 (1,0 điểm) Cho sơ

đồ phả hệ sau:

Sơ đồ phả hệ trên mô tả sự di truyền một bệnh ở người do một trong hai alen của một gen quy định.

Biết rằng không xảy ra đột biến ở tất cả các cá thể trong phả hệ. Trong những người thuộc phả hệ trên, những người nào chưa thể xác định được chính xác kiểu gen do chưa có đủ thông tin? Giải thích.

Câu 5 (1,0 điểm) a. Ở người, thận có khả năng tạo máu không? Tại sao khi người bệnh bị suy thận thì khả năng sản sinh hồng cầu bị ảnh hưởng. b. Thực nghiệm cho thấy, nếu nuôi cấy tế bào bình thường của người trong môi trường nhân tạo trên đĩa petri (hộp lồng) thì các tế bào chỉ tiếp tục phân bào cho tới khi tạo nên một lớp đơn bào phủ kín toàn bộ bề mặt đĩa petri. Tuy nhiên, nếu lấy tế bào bị ung thư của cùng loại mô này và nuôi cấy trong điều kiện tương tự thì các tế bào ung thư sau khi phân bào phủ kín bề mặt đĩa petri vẫn tiếp tục phân chia tạo thành nhiều lớp tế bào chồng lên nhau. Từ kết quả này, hãy cho biết đột biến đã làm hỏng cơ chế nào của tế bào khiến chúng tiếp tục phân chia không ngừng. Giải thích.

Câu 6 (1,25 điểm) a. Trên cơ sở sinh thái học, hãy giải thích vì sao cạnh tranh sinh học cùng loài là động lực tiến hoá và thiết lập trạng thái cân bằng trong tự nhiên? b. Sắp xếp các loài sinh vật sau theo thứ thự tiến hóa từ thấp đến cao: Vi khuẩn E. coli; trùng đế dày, sao biển, sán bã trầu, giun rễ lúa, đĩa, ngao, ruồi, chim ruồi, cá sấu, cá heo, cá mập, ếch.

Câu 7 (1,25 điểm) Để đánh giá tác động của các nhân tố môi trường lên cơ thể hay ở các cấp độ tổ chức cao hơn (quần thể, quần xã), người ta thường quan tâm đến những vấn đề nào?

----Hết----

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG BÌNH

KÌ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2014-2015 81

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu 1 (1,5 điểm)

Ý a

b

c

2 a (2,0 điểm) b c

82

Nội dung trả lời Mật độ các cá thể trong quần thể được điều chỉnh quanh mức cân bằng như sau: - Mật độ quần thể không cố định mà thay đổi theo mùa, theo năm và phụ thuộc vào chu kì sống của sinh vật.

- Cơ chế điều hòa mật độ quần thể trong trường hợp mật độ quần thể tăng cao hay xuống thấp đã giúp cho quần thể duy trì được trạng thái cân bằng.

- Khi mật độ cá thể quá cao, điều kiện sống suy giảm, trong quần thể xuất hiện những dấu hiệu làm giảm số lượng cá thể như di cư một bộ phận cá thể trong quần, giảm khả năng sinh sản và mắn đẻ của cá thể cái, giảm mức sống sót của các cá thể non và già…

- Khi mật độ cá thể giảm đến mức thấp nhất định, quần thể có cơ chế điều chỉnh số lượng theo hướng ngược lại , khả năng sinh sản và khả năng sống sót của các cá thể trong quần thể được tăng cao hơn.

- Loài có mật độ cao nhưng độ thường gặp lại thấp do: + Điều kiện sống phân bố không đều. + Loài có tập quán sống tập trung theo nhóm.

- Loài có mật độ thấp nhưng độ thường gặp cao do: + Điều kiện sống phân bố đồng đều. + Loài có tập quán sống riêng lẻ.

- Ở vùng có độ đa dạng loài cao thì số lượng cá thể trong mỗi loài ít.

Ví dụ: Động, thực vật ở rừng nhiệt đới rất phong phú và đa dạng, nhưng số lượng cá thể mỗi loài ít do môi trường có nhiều loại thức ăn phù hợp cho nhiều loài, mỗi loài thích nghi với một vùng nhất định trong môi trường không gian hep → có nhiều loài và khả năng cạnh tranh cũng nhiều → số lượng cá thể trong mỗi loài ít.

- Ở vùng có độ đa dạng loài thấp thì số lượng cá thể trong mỗi loài nhiều.

Ví dụ: Ở hệ thực vật rừng ôn đới, động vật ở bắc cực... số lượng cá thể trong mỗi loài là rất cao do môi trường ít loại thức ăn, diện tích phân bố mỗi loại thức ăn lại rất lớn → ít loài hơn, nhưng số lượng cá thể trong mỗi loài lại nhiều.

Chứng minh ADN nhân đôi theo nguyên tắc bán bảo tồn + 4 phân tử chỉ chứa N14; không có phân tử chỉ chứa N15 + 12 phân tử chứa cả N14 và N15 2, 4, 3, 5, 6, 1.

Lưu ý: Không cho điểm đối với học sinh sắp xếp sai bất kỳ một thứ tự nào.

- Theo bài ra ta có số liên kết hidro của gen là: 2A +3G = 3900 Mặt khác, G = X = rG + rX =375 + 525 = 900(nu)  A = T = 1200 : 2 = 600(nu).

- Gen sao mã cần 465 A và 775 A. Mà A của mARN được liên kết với T của gen trên mạch gốc (theo NTBS) nên 465, 775 phải là bội số của T. Nếu gen sao mã 1 lần thì A của mARN là 465: loại vì 775 không chia hết cho 465.

Nếu gen sao mã 2 lần thì A của mARN là 465 : 2 = 232,5: số lẽ  loại.

Nếu gen sao mã 3 lần thì A của mARN là 465 : 3 = 155 Nếu gen sao mã 4 lần thì A của mARN là 465 : 4 = 116,25: số lẽ  loại.

Nếu gen sao mã 5 lần thì A của mARN là 465 : 5 = 93  loại vì 775 không chia hết cho 93. Do đó, A của mARN là 155.

Điểm

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25 0,25 0,25 0,5

0,25

0,25 0,25

3 a (2,0 điểm)

b

Như vậy 465 và 775 là bội số của 155. Cho nên nếu gen sao mã 3 lần thì cần 465 A của môi trường nội bào. Nếu gen sao mã 5 lần thì cần 775 A của môi trường nội bào.

Số nucleotit từng loại của mARN là: A = 155 nu, G = 375 nu, X = 525 nu.

U = (900 + 600) – (155 + 375 + 525) = 445 nu.

Lưu ý: Nếu học sinh có cách giải khác chính xác vẫn cho điểm tối đa.

Giá trị thích nghi của thể đột biến phụ thuộc vào những yếu tố - Môi trường: Môi trường thay đổi thì giá trị thích nghi của thể đột biến có thể thay đổi - Tổ hợp gen: Gen đột biến trong tổ hợp gen này thì có hại cho thể đột biến nhưng đặt trong sự tương tác với các gen trong tổ hợp khác thì có thể trở nên có lợi cho thể đột biến.

- 4 loại nucleotit được chia làm 2 nhóm: purin (nucleotit chứa gốc bazơ lớn) gồm A và G; nhóm pirimidin (nucleotit chứa gốc bazơ nhỏ) gồm T và X. - Đồng hoán là đột biến thay thế gốc purin này bằng gốc purin khác (A với G) hoặc pirimiddin này bằng gốc pirimidin khác (T với X). Dị hoán là đột biến thay thế gốc purin bằng gốc pirimidin và ngược lại (A với T; (G với X hoặc ngược lại).

c

d

4 (1,0 điểm)

5 a (1,0 điểm)

Cơ thể ♀: AaBb giảm phân cho 4 loại giao tử bình thường (n) Cơ thể ♂: AaBb ngoài giảm phân cho 4 loại giao tử bình thường (n), còn cho 4 loại giao tử đột biến: 2 loại giao tử n + 1: AaB, Aab và 2 loại giao tử n - 1: B và b Vậy, số loại hợp tử lưỡng bội (2n) là 4 x 4 = 16 Số loại hợp tử lệch bội là 4 x 4 = 16 (trong đó có 8 loại hợp tử 2n + 1 và 8 loại hợp tử 2n - 1) - Vì 1 gen qui định 1 tính trạng, nên kết quả kiểu hình ở F1 cho thấy cánh đen là tính trạng trội hoàn toàn so với cánh đốm.

Quy ước: A là cánh đen; a là cánh đốm.

- Vì tính trạng không phân bố đều ở 2 giới → gen này nằm trên NST giới tính.

Chỉ khi gen này nằm trên vùng tương đồng của X và Y mới thỏa mãn kết quả phép lai. x XaXa (Đốm) - Viết sơ đồ lai. P: XAYA (Đen) F1: XAXa ; XaYA (100% đen) F2: XAXa ; XaYA ; XaXa ; XAYA Lưu ý: Nếu học sinh có cách giải khác chính xác vẫn cho điểm tối đa.

- Bệnh do gen trội nằm trên NST thường gây ra. Vì: + Nếu gen gây bệnh là lặn thì IV18, IV19 phải bị bệnh; + Nếu gen gây bệnh thuộc X thì I1 phải bị bệnh do II4, II5, II6 bị bệnh; Nếu gen gây bệnh thuộc Y thì IV18 phải bị bệnh.

Giả sử bệnh do 1 gen gồm 2 alen A và a quy định - Tất cả các kiểu hình bình thường đều có kiểu gen aa - IV17, IV20 chưa xác định được chính xác kiểu gen (Aa hoặc AA). Vì IV18, IV19 có kiểu gen aa, nên III12, III13 có kiểu gen dị hợp Aa. Các kiểu hình bị bệnh khác có KG Aa. Lưu ý: Nếu học sinh có cách giải khác chính xác vẫn cho điểm tối đa.

- Thận không có khả năng tạo máu. Máu chỉ được tạo ra từ tủy đỏ của tủy xương (Trong những tháng đầu của giai đoạn phôi thai, máu chủ yếu được sinh ra từ gan và lách)

0,25

0,25

0,25 0,25

0,25 0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25 0,25 0,25

0,25

83

b

a 6 (1,25 điểm)

b

7 (1,25 điểm)

84

- Hoocmon điều hòa quá trình sản sinh hồng cầu là erythropoietin, khoảng 90% erythropoietin là do thận sản xuất, phần còn lại là gan, chính vì vậy, khi người bị suy thận thì khả năng sản sinh hồng cầu bị ảnh hưởng.

Lưu ý: Học sinh trả lời “không” nhưng giải thích không đúng thì không cho điểm.

Các tế bào ung thư khi bị hỏng cơ chế tiếp xúc nên số lượng tế bào đông đúc vẫn không ức chế sự phân bào. Khi đó tế bào vẫn phân chia tạo thành nhiều lớp chồng lên nhau trong khi các tế bào bình thường chỉ phân chia cho tới khi chúng chiếm hết diện tích bề mặt và dừng lại khi tiếp xúc trực tiếp với các tế bào bên cạnh.

- Cạnh tranh cùng loài là sự cạnh tranh xảy ra giữa các cá thể cùng loài. Sự canh tranh này do mật độ quần thể quá cao vượt giới hạn chịu đựng của môi trường về thức ăn và nơi ở, được thể hiện như tập tính chiếm cứ lãnh thổ, kí sinh cùng loài, ăn thịt lẫn nhau, tự tỉa thưa …

- Mật độ quần thể càng lớn, thì sự cạnh tranh cùng loài càng gay gắt, quyết liệt dẫn tới sự phân hoá về khu vực kiếm ăn, sinh sản và nơi ở làm xuất hiện các loài mới và thiết lập nên trạng thái cân bằng sinh học mới trong tự nhiên.

- Trong quá trình cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể, các cá thể có sức sống cao hơn (các con khoẻ mạnh thắng thế), có khả năng sinh sản cao hơn sẽ có nhiều khả năng truyền vốn gen sang các thế hệ sau, nhờ vậy giúp cho loài tồn tại, phát triển và tiến hoá. Các quan hệ kí sinh cùng loài hay ăn thịt đồng loại tuy không phổ biến, nhưng có ý nghĩa giúp loài tồn tại, phát triển và tiến hoá.

Vi khuẩn E. coli; trùng đế dày, sao biển, sán bã trầu, giun rễ lúa, đĩa, ngao, ruồi, cá mập, ếch, cá sấu, chim ruồi, cá heo.

Lưu ý: Không cho điểm đối với học sinh làm sai bất kỳ một thứ tự nào.

- Bản chất của từng nhân tố. Mỗi một nhân tố gây tác động khác nhau lên các đặc tính sinh lí - sinh thái và tập tính của loài mà nổi bật nhất là quá trình trao đổi chất.

- Cường độ và liều lượng tác động của các nhân tố lên sinh vật mạnh hay yếu, nhiều hay ít, sinh vật sẽ phản ứng lại một cách tương ứng.

- Phương thức tác động: Tác động có thể liên tục hay gián đoạn, có thể ổn định hay dao động; dao động có thể theo chu kì hoặc không theo chu kì. Những phương thức này gây ảnh hưởng khác nhau lên đời sống.

- Thời gian tác động: có thể dài ngắn khác nhau. Tính chống chịu của sinh vật với thời gian tác động thể hiện rất phức tạp. Trong điều kiện rét đậm kéo dài, nhiều cây trồng vật nuôi bị suy kiệt và chết. Trong giới hạn chịu đựng, thời gian còn tạo cho sinh vât làm quen với những hoàn cảnh nằm ngoài khoảng cực thuận.

- Các nhân tố tác động đến đời sống bao giờ cũng là một tổ hợp, tác động đồng thời.

Nói cách khác, sinh vật cùng một lúc phải phản ứng tức thời với tác động của tất cả các nhân tố.

0,25

0,5

0,25

0,25

0,25

0,5 0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN

HỆ THPT CHUYÊN NĂM 2014

MÔN: SINH HỌC Thời gian làm bài: 150 phút (Không kể thời gian phát đề) Câu 1. a) Nêu sự khác nhau về cấu tạo và chức năng của phân tử ARN thông tin (mARN) và ARN vận chuyển (tARN). b) Nếu trong quá trình tổng hợp mARN và trong quá trình nhân đôi ADN có xảy ra sai sót do sự bắt cặp nhầm của một nuclêôtit tự do trong môi trường nội bào với một nuclêôtit trên mạch làm khuôn thì sai sót xảy ra trong quá trình nào để lại hậu quả nghiêm trọng hơn? Vì sao?

Câu 2.

Quan sát Hình 1, Hình 2 dưới đây và cho biết tên loại đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể ở mỗi hình. Phân biệt hai loại đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể này về cơ chế hình thành và hậu quả của chúng.

Câu 3.

Trình bày các bước thực hiện phương pháp nhân giống vô tính ở cây trồng. Cho biết ưu điểm của phương pháp đó.

Câu 4. a) Gen A có chiều dài 5100Å và có tỉ lệ A/G = 2/3. Gen A bị đột biến thành gen mới a có chứa 3901 4

liên kết hiđrô và có khối lượng 90.10 đvC. Xác định loại đột biến đã xảy ra với gen A. b) Dựa trên sự thay đổi về trình tự nuclêôtit, có thể phân chia đột biến gen thành những loại nào?

Những loại đột biến gen này có thể gây ra biến đổi như thế nào trong phân tử prôtêin do gen đó mã hóa.

Câu 5.

Thực hiện một phép lai giữa hai cá thể ruồi thuần chủng: con cái thân xám, cánh ngắn lai với con đực thân đen, cánh dài; F1 thu được 100% ruồi thân xám, cánh dài. Cho các cá thể F1 giao phối ngẫu nhiên. Nếu muốn ở đời F2 có tỉ lệ phân li kiểu hình là 1 ruồi thân xám, cánh ngắn : 2 ruồi thân xám, cánh dài : 1 ruồi thân đen, cánh dài thì cần phải có những điều kiện gì? Giải thích.

Câu 6. Ở một loài động vật, tiến hành phép lai giữa hai cá thể thuần chủng: con cái mắt đỏ, lông thẳng với con đực mắt nâu, lông xoăn; F1 thu được 100% cá thể mắt đỏ, lông thẳng. Cho các cá thể F1 giao phối ngẫu nhiên, F2 thu được kết quả: 122 con cái mắt đỏ, lông thẳng; 61 con đực mắt đỏ, lông thẳng; 59 con đực mắt nâu, lông xoăn. a) Hãy đưa ra hai giả thuyết có thể giải thích cho sự di truyền của các tính trạng trên. Viết sơ đồ lai minh họa. b) Làm thế nào để xác định được giả thuyết nào là đúng trong hai giả thuyết đưa ra? Chứng minh bằng 85

sơ đồ lai.

Câu 7. a) Phả hệ ở hình bên cho thấy sự di truyền của một căn bệnh ở người trong một dòng họ. Xét về mặt lí thuyết, sự di truyền tính trạng bệnh đó không thể được giải thích bởi những quy luật di truyền nào? Tại sao? Biết rằng không xảy ra đột biến mới ở tất cả các thành viên trong dòng họ. b) Nêu và giải thích các đặc điểm cơ bản của sự di truyền một tính trạng bệnh ở người được quy định bởi một gen lặn nằm trên nhiễm sắc thể X tại vùng không tương đồng với nhiễm sắc thể Y. Câu 8. a) Nêu ba nhóm hoạt động chính của con người gây ra hiện tượng ô nhiễm môi trường nước. b) Khi trong một hồ nước chứa nhiều muối của nitơ và muối của phốt pho có thể gây ra hiện tượng “tảo nở hoa” (sự bùng phát số lượng tảo). Hiện tượng này gây hại như thế nào đối với các sinh vật sống trong hồ? Giải thích.

Câu 9. a) Nêu ảnh hưởng của môi trường tới số lượng cá thể của quần thể. b) Trong điều kiện nào một số cá thể buộc phải tách ra khỏi quần thể? Giải thích. Hiện tượng đó có ý nghĩa gì đối với sự tồn tại và phát triển của quần thể?

Câu 10. Đặt một bể kính chứa nước tinh khiết ra ngoài không khí. Sau một thời gian, người ta quan sát thấy một số loài sinh vật (loài X, Y, Z) xuất hiện trong bể. Sơ đồ hình bên biểu diễn mối quan hệ giữa các loài thông qua sự thay đổi số lượng cá thể của các quần thể. a) Nêu giả thuyết phù hợp nhất về mối quan hệ giữa ba loài X, Y, Z và giải thích. b) Nêu đặc điểm của mối quan hệ giữa loài Y và loài Z. Cho biết ý nghĩa của mối quan hệ này trong tự nhiên.

-------------------------HẾT-------------------------

86

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN

HỆ THPT CHUYÊN NĂM 2014

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu Câu 1 a) (1,0 điểm) Cấu tạo

Chức năng

Nội dung trả lời mARN Không tồn tại liên kết hiđrô giữa các nuclêôtit trong mỗi phân tử mARN => mARN thường có dạng mạch thẳng, sợi đơn.

tARN Một số đoạn nuclêôtit trong phân tử tARN có thể liên kết với nhau bằng liên kết hiđrô, theo nguyên tắc bổ sung (A = U, G ≡ X) => tARN có hình dạng cỏ ba lá.

Truyền thông tin di truyền từ gen Vận chuyển các axit amin tương ứng quy định trình tự các axit amin tới ribôxôm, khớp bộ ba đối mã với bộ trong phân tử prôtêin (chuỗi axit ba mã sao trên mARN để đảm bảo tính amin) tương ứng. chính xác của sự truyền đạt thông tin di truyền.

b) - Sai sót xảy ra trong quá trình tự nhân đôi ADN để lại hậu quả nghiêm trọng hơn.

- Giải thích: + Sai sót xảy ra trong quá trình nhân đôi ADN sẽ đi vào các phân tử ADN con và được nhân lên trong các lần nhân đôi ADN tiếp theo. Những sai sót này sẽ được di truyền lại cho các thế hệ tế bào và cơ thể (nếu sai sót xảy ra ở tế bào sinh dục hoặc ở tế bào sinh dưỡng của những loài sinh sản vô tính). + Sai sót xảy ra trong quá trình tổng hợp mARN chỉ biểu hiện trong sản phẩm của lần tổng hợp đó, không truyền lại cho các thế hệ tế bào và cơ thể.

Câu 2 (1,0 điểm)

Hình 1 Tên loại đột Đột biến mất đoạn NST biến Một đoạn NST đứt ra (do tác động của các tác nhân gây đột biến hoặc do trao đổi chéo Cơ chế hình không cân giữa các crômatit thành không chị em trong cặp NST tương đồng) và không gắn trở lại NST ban đầu.

- Làm giảm số lượng gen trên NST => giảm kích thước NST đó.

Hậu quả

Điểm

0,25

0,25

0,25 0,25

Hình 2 Đột biến đảo đoạn NST 0,25 Một đoạn NST đứt ra (do tác động của các tác nhân gây đột biến) quay ngược 180 0 và gắn vào vị trí cũ trên NST đó.

- Không làm thay đổi số lượng gen trên NST nhưng làm thay đổi trình tự sắp xếp của gen trên NST. - Có thể làm thay đổi hình dạng - Có thể làm thay đổi hình của NST nếu đoạn bị đảo mang dạng NST nếu đó là đột biến tâm động. mất đoạn lớn.

- Làm mất vật chất di truyền - Không làm thay đổi lượng vật => mất cân bằng gen => chất di truyền => thường ít ảnh thường làm giảm khả năng hưởng hơn đến khả năng sống sót sống sót, khả năng sinh sản và khả năng sinh sản của sinh của sinh vật. vật.

- Làm mất sự biểu hiện của - Có thể làm thay đổi cường độ tính trạng biểu hiện của tính trạng.

0,25

0,25

0,25

Câu 3 - Quy trình: (1,0 + Bước 1: Tách mô phân sinh (từ đỉnh sinh trưởng hoặc từ các tế bào lá non) rồi nuôi 87

cấy trong môi trường dinh dưỡng nhân tạo để tạo ra các mô sẹo. + Bước 2: Chuyển các mô sẹo sang nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng đặc và có chứa hocmôn sinh trưởng phù hợp để kích thích chúng phân hóa thành các cây con hoàn chỉnh. + Bước 3: Chuyển các cây con sang trồng trong các bầu đất trong vườn ươm có mái che trước khi mang trồng ngoài đồng ruộng.

- Ưu điểm: Tạo ra một lượng lớn cây trồng có cùng kiểu gen trong một thời gian ngắn.

Giúp bảo tồn một số nguồn gen quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng.

Câu 4 a) (1,0 - Gen A: điểm) + L = 5100Å => N = (2 x 5100)/3,4 = 3000 nuclêôtit. + Ta có: 2A + 2G = 3000 và 3A = 2G => A = T = 600 nuclêôtit, G = X= 900 nuclêôtit - Gen a: + N = 90.104/300 = 3000 nuclêôtit điểm)

0,25 0,25

0,25 0,25

0,25

+ Ta có: 2A + 3G = 3901 và 2A + 2G = 3000 => G = X = 901 nuclêôtit; A = T = 599 nuclêôtit - Gen A bị đột biến dạng thay thế cặp AT = cặp GX hoặc TA = GX b) 0,25 - Có 3 loại đột biến gen: đột biến thêm nuclêôtit, mất nuclêôtit và đột biến thay thế nuclêôtit này bằng nuclêôtit khác.

- Khi xảy ra đột biến thêm hoặc mất một hoặc một số nuclêôtit thì toàn bộ thông 0,25 tin di truyền trên gen sẽ bị thay đổi kể từ điểm xảy ra đột biến => làm thay đổi trình tự nuclêôtit trên mARN => thay đổi trình tự và số lượng axit amin trên phân tử prôtêin do gen đó mã hóa => prôtêin thường bị thay đổi về cấu hình không gian => mất chức năng hoặc thực hiện một chức năng khác => ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tế bào và cơ thể.

- Đột biến thay thế nuclêôtit này bằng nuclêôtit khác chỉ có thể ảnh hưởng đến một bộ ba 0,25 => ít khi thay đổi số lượng axit amin trên phân tử prôtêin => thường ít làm thay đổi cấu hình không gian và chức năng của prôtêin => ít khi ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tế bào và cơ thể.

Câu 5 (1,0 điểm)

Điều kiện Mỗi gen quy định một tính trạng.

Giải thích - P t/c ♀ thân xám, cánh ngắn x ♂ thân đen, cánh dài=> F1 100% thân xám, cánh dài => thân xám là trội hoàn toàn so với thân đen, cánh dài là trội hoàn toàn so với cánh ngắn.

- F1 tự thụ phấn, F2 thu được 3 thân xám : 1 thân đen, 3 cánh dài : 1 cánh ngắn => mỗi gen quy định 1 cặp tính trạng => F1 dị hợp tử về hai cặp gen.

Hai gen quy định hai tính trạng F1 tự thụ phấn, F2 thu được tỉ lệ 1 : 2: 1 ≠ 9 : này phải nằm trên cùng một 3: 3: 1=> hai gen phải cùng nằm trên một NST, di truyền liên kết hoàn toàn cặp NST và di truyền liên kết hoàn toàn. với nhau.

Gen quy định tính trạng nằm Để đảm bảo kiểu hình được biểu hiện đồng trên NST thường. đều ở hai giới.

Số lượng con lai phải lớn, các Để đảm bảo đời con thu được tỉ lệ phân li kiểu giao tử và hợp tử tạo ra có sức sống hình nghiệm đúng tỉ lệ 1 : 2 : 1 ở F2. như nhau. Quát rình giảm phân xảy ra bình thường, không có đột biến.

Câu 6 a) (1,0 - P t/c ♀ mắt đỏ, lông thẳng x ♂ mắt nâu, lông xoăn; F1 100% mắt đỏ, lông thẳng. => điểm) mắt đỏ trội hoàn toàn so với mắt nâu, lông thẳng trội hoàn toàn so với lông xoăn.

- Quy ước: A quy định mắt đỏ, a quy định mắt nâu. B quy định lông thẳng, b quy định

88

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

lông xoăn. => F1 dị hợp về hai cặp gen.

- F1 giao phối tự do, ở F2 thu được tỉ lệ phân li kiểu hình xấp xỉ 3 mắt đỏ, lông thẳng: 1 mắt nâu, lông xoăn => Các gen quy định các cặp tính trạng nằm trên cùng một NST và di truyền liên kết hoàn toàn với nhau.

- Ở đời F2 mắt nâu, lông xoăn chỉ thấy xuất hiện ở con đực => hai gen quy định hai cặp 0,25 tính trạng cùng nằm trên NST giới tính. + Giả thuyết 1: Hai gen quy định hai cặp tính trạng nằm trên NST X tại vùng không tương đồng với Y. Sơ đồ lai: Pt/c: ♀ (mắt đỏ, lông thẳng) x ♂ (mắt nâu, lông xoăn) F1:

x

F2: 1 :1 :1 : 1 50% ♀ mắt đỏ, lông thẳng : 25% ♂ mắt đỏ, lông thẳng : 25% ♂ mắt nâu, lông xoăn.

Nghiệm đúng bài toán. + Giả thuyết 2: Hai gen quy định hai cặp tính trạng nằm trên vùng tương đồng của cặp NST XY. Sơ đồ lai: Pt/c: ♀ (mắt đỏ, lông thẳng) x ♂ (mắt nâu, lông xoăn) F1:

0,25

x

F2: 1 :1 :1 : 1 50% ♀ mắt đỏ, lông thẳng : 25% ♂ mắt đỏ, lông thẳng : 25% ♂ mắt nâu, lông xoăn.

Nghiệm đúng bài toán.

Lưu ý: HS có thể đưa ra một trong hai giả thuyết trên và kết hợp với giả thuyết 3. + Giả thuyết 3: Gen quy định tính trạng màu mắt (hoặc kiểu lông) nằm trên NST X tại vùng không tương đồng với NST Y, gen quy định tính trạng kiểu lông (hoặc màu mắt) nằm trên vùng tương đồng của cặp NST giới tính XY. Sơ đồ lai: Pt/c: ♀ (mắt đỏ, lông thẳng) x ♂ (mắt nâu, lông xoăn) F1:

x

F2: 1 :1 :1 : 1 50% ♀ mắt đỏ, lông thẳng : 25% ♂ mắt đỏ, lông thẳng : 25% ♂ mắt nâu, lông xoăn.

Nghiệm đúng bài toán. b) - Tạo ra các dòng thuần chủng khác nhau về tính trạng màu mắt và màu thân.

- Cho ♀ mắt nâu, lông xoăn x ♂ mắt đỏ, lông thẳng + Nếu F1 có tỉ lệ phân li kiểu hình: 50% ♀ mắt đỏ, lông thẳng : 50% ♂ mắt nâu, lông xoăn gen quy định tính trạng nằm trên NST X tại vùng không tương đồng trên Y (giả thuyết 1 đúng). + Nếu F1 thu được 100% mắt đỏ, lông thẳng gen quy định tính trạng nằm trên vùng tương đồng của cặp NST XY (giả thuyết 2 đúng). + Nếu F1 thu được 50% ♀ mắt đỏ, lông thẳng : 50% ♂ mắt nâu, lông thẳng một cặp gen nằm trên vùng tương đồng, cặp gen kia nằm trên vùng không tương đồng của NST X (giả thuyết 3 đúng).

Sơ đồ lai chứng minh giả thuyết 1: Gen nằm trên NST X tại vùng không tương đồng trên NST Y. Pt/c: ♀ (mắt đỏ, lông thẳng) x ♂ (mắt nâu, lông xoăn)

0,25

F1: 1♀ : 1♂ 50% ♀ mắt đỏ, lông thẳng : 50% ♂ mắt nâu, lông xoăn Sơ đồ lai chứng minh giả thuyết 2: Gen nằm trên vùng tương đồng của cặp NST XY Pt/c: ♀ (mắt đỏ, lông thẳng) x ♂ (mắt nâu, lông xoăn) 89

F1:

1♀ : 1♂ 100% mắt đỏ, lông thẳng Sơ đồ lai chứng minh giả thuyết 3: Gen quy định tính trạng màu mắt (hoặc kiểu lông) nằm trên NST X tại vùng không tương đồng với NST Y, gen quy định tính trạng kiểu lông (hoặc màu mắt) nằm trên vùng tương đồng của cặp NST giới tính XY. Pt/c: ♀ (mắt đỏ, lông thẳng) x ♂ (mắt nâu, lông xoăn) F1: 1♀ : 1♂ 50% ♀ mắt đỏ, lông thẳng : 50% ♂ mắt nâu, lông thẳng Câu 7 a) (1,0 TH 1: Tính trạng bệnh do gen lặn nằm trên NST X tại vùng không tương đồng với Y. điểm) Giải thích: Con gái IV3 bị bệnh (kiểu gen đồng hợp tử lặn) => con gái phải nhận từ bố III5 một gen gây bệnh. Nhưng trong phả hệ bố không bị bệnh => vô lí.

TH2: Gen nằm trên NST Y tại vùng không tương đồng với NST X. Giải thích: Bố II3 bị bệnh mà con trai III2 không bị bệnh.

Hoặc bố I1 bình thường sinh ra con trai II3 bị bệnh.

TH3: Gen nằm trong ty thể.

Mẹ I2 bị bệnh nhưng sinh ra con trai II2 bình thường.

Lưu ý: Trường hợp này không có trong chương trình học lớp 9. Tuy nhiên, nếu HS nào trả lời được thì vẫn cho điểm đầy đủ. HS chỉ cần nêu và giải thích 2 trong 3 trường hợp là đủ. b) Đặc điểm Giải thích Bệnh biểu hiện ở nam Nam giới chỉ cần 1 gen (alen) lặn đã biểu hiện thành giới nhiều hơn nữ giới. kiểu hình, trong khi bệnh chỉ biểu hiện ở nữ giới có cặp gen đồng hợp tử lặn Có hiện tượng di truyền Khi mẹ bị bệnh (kiểu gen đồng hợp tử lặn) => 100% chéo: Mẹ bị bệnh thì 100% giao tử của mẹ chứa gen lặn. Trong quá trình thụ tinh, con trai nhận NST X từ mẹ, NST Y từ bố => con trai con trai bị bệnh. nhận gen gây bệnh từ mẹ => con trai luôn biểu hiện bệnh.

Bố bị bệnh thì chắc chắn Con gái nhận NST X từ bố. Bố bị bệnh (mang gen lặn con gái mang gen gây nằm trên NST X) => con gái nhận gen bệnh từ bố. bệnh.

Câu 8 a) (1,0 - Các hoạt động nông nghiệp: bón phân và phun thuốc trừ sâu dư thừa, qua quá trình điểm) rửa trôi, xói mòn (có thể do mưa) đổ xuống sông, hồ.

- Các hoạt động công nghiệp: các chất thải (ở dạng rắn, lỏng và khí) từ các nhà máy, công trường, xí nghiệp…thải ra ngoài môi trường đổ xuống sông, hồ.

- Các chất thải trong sinh hoạt: nước sinh hoạt, các rác thải rắn…đổ xuống sông, hồ.

HS nêu được 2/3 ý được 0.25đ, HS nêu đủ 3 ý được 0.5đ b) - Hiện tượng này gây ức chế sự sinh trưởng hoặc làm chết nhiều sinh vật khác trong hồ.

- Giải thích: + Tảo nở hoa => làm giảm nồng độ ôxy hòa tan trong nước do: cản trở sự khuếch tán ôxy từ không khí vào nước, ôxy bị tiêu thụ trong quá trình phân hủy xác của thực vật phù du. + Một số tảo nở hoa tiết các chất độc. + Tảo nở hoa => Làm nước có màu đen, mùi khó chịu.=> gây hại cho sinh vật.

Câu 9 a) Các điều kiện của môi trường sống: khí hậu, thổ nhưỡng, nguồn thức ăn, nơi ở…

(1,0 thay đổi => sự thay đổi số lượng cá thể của quần thể như sau: điểm) - Khi điều kiện khí hậu thuận lợi, nguồn thức ăn dồi dào, nơi ở rộng rãi…=> các cá thể trong quần thể sẽ sinh trưởng tốt => mức sinh sản tăng, mức tử vong giảm => tăng số

90

0,25

0,25

0,25

0,25

0,5

0,25 0,25

0,25

Câu 10 (1,0 điểm)

lượng cá thể của quần thể.

- Khi điều kiện khí hậu bất lợi, nguồn thức ăn khan hiếm, nơi ở hạn hẹp,… => các cá thể trong quần thể sẽ sinh trưởng kém =>mức tử vong cao, mức sinh sản giảm => giảm 0,25 số lượng cá thể của quần thể =>Dưới tác động của môi trường, quần thể luôn có khả năng tự điều chỉnh số lượng cá thể để trở về mức cân bằng phù hợp với nguồn sống (sức chứa của môi trường). b) 0,25 - Trong điều kiện mật độ cá thể của quần thể quá cao => các cá thể sẽ cạnh tranh với nhau về nguồn sống (thức ăn, nơi ở, nơi sinh sản, con cái (con đực) trong mùa sinh sản…) vì sức chứa của môi trường có giới hạn => những cá thể thắng cuộc (cá thể khỏe mạnh, sức sống tốt, sức sinh sản cao…) sẽ ở lại để chiếm lĩnh nguồn sống sẵn có trong khu vực phân bố của quần thể, những cá thể thua cuộc nếu không bị tiêu diệt thì phải tách ra khỏi quần thể đi tìm nơi ở mới để có thể tồn tại.

0,25 - Ý nghĩa: Làm giảm sự cạnh tranh giữa các cá thể cùng loài. Giúp cho quần thể mở rộng vùng phân bố và có thể là tiền thân để hình thành nên quần thể mới.

0,25 a) Từ sơ đồ, ta thấy: - X có số lượng cá thể nhiều hơn Y, Y có số lượng cá thể nhiều hơn Z. - Sự biến động số lượng cá thể của mỗi loài Z, Y, X phụ thuộc lẫn nhau. => quan hệ phù hợp nhất ở đây: X có thể là sinh vật sản xuất, Y là sinh vật tiêu thụ bậc 1 và Z là sinh vật tiêu thụ bậc 2. Trường hợp học sinh nêu: “X là thức ăn của Y, Y là thức ăn của Z” thì vẫn cho điểm đầy đủ. b) Mối quan hệ giữa hai loài Y và Z là quan hệ vật dữ và con mồi.

- Đặc điểm của quan hệ vật dữ - con mồi: 0,25 + Vật dữ sử dụng con mồi làm thức ăn => con mồi sẽ bị chết ngay. + Con mồi thường có kích thước cơ thể nhỏ, số lượng đông, động vật ăn thịt thường có kích thước lớn, số lượng ít.

- Số lượng vật dữ và con mồi luôn có sự tương quan với nhau: Khi số lượng vật dữ tăng 0,25 => số lượng con mồi giảm => giảm số lượng vật dữ => số lượng con mồi tăng lên => số lượng vật dữ cũng tăng. Cứ như vậy, số lượng vật dữ và con mồi tăng giảm một cách có chu kỳ.

- Ý nghĩa: Mối quan hệ vật dữ - con mồi là mối quan hệ bao trùm lên sinh giới. Tạo nên 0,25 các chuỗi và lưới thức ăn trong thiên nhiên. Góp phần vào quá trình khống chế sinh học => tạo nên trạng thái cân bằng trong quần xã.

91

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH KIÊN GIANG ĐỀ CHÍNH THỨC

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO 10 THPT NĂM HỌC 2014 - 2015 Môn thi: SINH HỌC (Chuyên) Thời gian làm bài: 150 phút, không kể thời gian giao đề Ngày thi: 22 tháng 6 năm 2014

Câu 1. (1,5 điểm) a. Nêu những điểm khác nhau cơ bản trong cấu trúc của ARN và ADN. b. Vì sao nói cấu trúc 2 mạch của ADN vừa có tính bền vững, vừa có tính linh động trong thực hiện chức năng di truyền?

Câu 2. (2,0 điểm) a. Ưu thế lai là gì? Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai. Tại sao trong sản xuất, người ta không dùng cơ thể lai F1 để nhân giống? Muốn duy trì ưu thế lai phải dùng biện pháp gì? b. Một quần thể cây ăn quả ở thế hệ xuất phát (P) có 1000 cây có kiểu gen AA và 2000 cây có kiểu gen Aa. Hãy xác định tỷ lệ kiểu gen ở thế hệ tiếp theo (F1) khi cho quần thể trên giao phấn ngẫu nhiên.

Câu 3. (1,0 điểm) a. Thể đa bội là gì? Trình bày các cơ chế phát sinh thể tam bội (3n). b. Ở một loài thực vật, xét 1 cặp nhiễm sắc thể thường có chứa cặp gen Aa. Đột biến đã làm xuất hiện kiểu nhiễm sắc thể mang gen 0a. Có thể dự đoán đây là dạng đột biến nào?

Câu 4. (1,25 điểm) a. Ô nhiễm môi trường là gì? Hãy nêu những tác nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường. b. Việt Nam là một trong những quốc gia trên thế giới chịu tác động mạnh nhất của biến đổi khí hậu Trái đất. Người ta dự tính đến năm 2050 thì nhiều vùng đất ven biển sẽ bị gập chìm do mực nước biển tăng (Trong đó có tỉnh Kiên Giang). Hãy giải thích vì sao xảy ra hiện tượng đó và nêu một số giải pháp khắc phục?

Câu 5. (1,25 điểm) a. Nêu những đặc trưng cơ bản của quần thể người và quần thể sinh vật. Vì sao quần thể người lại có một số đặc trưng mà quần thể sinh vật khác không có? b. Phân biệt tháp dân số trẻ với tháp dân số già.

Câu 6. (1,5 điểm) Ở một loài vi khuẩn, một gen có chiều dài 5100 A0. Trên mạch mã gốc của gen này có hiệu số giữa các loại nuclêôtit là: G1 - A1 = 165 và X1 - T1 = 135. a. Tính số nuclêôtit từng loại của gen. b. Khi gen này nhân đôi 3 lần thì môi trường cung cấp bao nhiêu nuclêôtit tự do và tổng số liên kết hiđrô bị phá hủy là bao nhiêu?

Câu 7. (1,5 điểm) Ở cà chua, gen A quy định quả tròn là trội hoàn toàn so với gen a quy định quả bầu dục, gen B quy định quả đỏ là trội hoàn toàn so với gen b quy định quả vàng. Cho hai giống cà chua thuần chủng quả tròn, màu đỏ và giống cà chua quả bầu dục, màu vàng giao phấn với nhau thu được đời con F1. Tiếp tục cho F1 tự thụ phấn thu được F2. a. Khi cho các cây quả tròn, màu vàng F2 giao phấn với các cây quả bầu dục, màu vàng thì đời F3 có tỷ lệ phân ly kiểu hình như thế nào? b. Chọn ngẫu nhiên một cây quả tròn, màu đỏ ở F2 cho tự thụ phấn để thu được đời con có kiểu hình quả bầu dục, màu vàng thì xác suất là bao nhiêu?

Biết rằng các cặp gen nói trên phân li độc lập và trong quá trình giảm phân không xảy ra đột biến.

(Thí sinh không cần lập sơ đồ lai chi tiết từ P F2, chỉ cần nêu kết quả tổng quát ở F2) ----------------------------HẾT----------------------------

92

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH KIÊN GIANG

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO 10 THPT NĂM HỌC 2014 - 2015

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu Nội dung trả lời Điểm Câu 1 a. Những điểm khác nhau: ADN ARN 0,25 - Đại phân tử có khối lượng và kích thước - Đại phân tử có khối lượng và kích thước bé. lớn.

0,25 - Có cấu trúc 1 mạch đơn.

- Có cấu trúc 2 mạch kép.

0,25 - Cấu tạo từ 4 loại nuclêôtit (A, T, G, X). - Cấu tạo từ 4 loại nuclêôtit (A, U, G, X).

0,25 - Có đường C5H10O5.

- Có đường C5H10O4. b. Cấu trúc 2 mạch của ADN vừa có tính bền vững, vừa có tính linh động trong thực hiện chức năng di truyền vì: - Giữa 2 mạch của ADN được liên kết với nhau bằng nhiều liên kết hiđrô nên bảo đảm 0,25 cho cấu trúc của ADN có tính bền vững và ổn định.

- Tuy nhiên, liên kết hiđrô là liên kết yếu nên dễ bị cắt đứt để thực hiện quá trình nhân 0,25 đôi và phiên mã.

Câu 2 a. Ưu thế lai là gì? Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai. Tại sao trong sản xuất, người ta không dùng cơ thể lai F1 để nhân giống? Muốn duy trì ưu thế lai phải dùng biện pháp gì?

- Ưu thế lai là hiện tượng con lai F1 có sức sống, sinh trưởng nhanh, phát triển và khả 0,25 năng chống chịu tốt hơn bố mẹ.

- Ở thế hệ lai F1, phần lớn các gen ở trạng thái dị hợp, nên các gen trội có lợi được biểu 0,25 hiện.

- Trong sản xuất, người ta không dùng cơ thể lai F1 để nhân giống vì ở các thế hệ sau tỉ 0,25 lệ dị hợp giảm dần nên ưu thế lai giảm dần.

- Muốn duy trì ưu thế lai, người ta dùng phương pháp nhân giống vô tính.

0,25 b. Một quần thể cây ăn quả ở thế hệ xuất phát (P) có 1000 cây có kiểu gen AA và 2000 cây có kiểu gen Aa. Hãy xác định tỷ lệ kiểu gen ở thế hệ tiếp theo (F1) khi cho quần thể trên giao phấn ngẫu nhiên.

- Theo bài ra, ta có tỷ lệ các kiểu gen ở thế hệ P là: 1/3(AA) : 2/3(Aa) 0,125 - Khi quần thể trên giao phấn ngẫu nhiên, ta có các phép lai và kết quả thu được như sau: Các phép lai xảy ra (P xP) TL kiểu gen ở F1 0,25 1/9(AA x AA) 1/9(AA) 0,25 2.2/9(Aa x Aa) 2/9(AA) + 2/9(Aa) 0,25 4/9(Aa x Aa) 4/36(AA) + 8/36Aa + 4/36(aa) 0,125 = 4/9(AA) + 4/9(Aa) + 1/9(aa) Thí sinh làm cách khác nhưng cho kết quả đúng vẫn cho điểm tối đa Ví dụ, tỉ lệ kiểu gen ở đời con = (2/3A : 1/3a)2 = 4/9(AA) + 4/9(Aa) + 1/9(aa) Câu 3 a. Thể đa bội là gì? Trình bày các cơ chế phát sinh thể tam bội (3n).

- Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số nhiễm sắc thể là bội số của n (lớn 0,25 hơn 2n).

- Cơ chế phát sinh thể tam bội là do trong quá trình giảm phân bị rối loạn, các cặp nhiễm sắc thể không phân ly đã tạo ra các giao tử 2n. Giao tử 2n kết hợp với giao tử n trong quá 0,25 trình thụ tinh tạo thành hợp tử 3n. b. Ở một loài thực vật, xét 1 cặp nhiễm sắc thể thường có chứa cặp gen Aa. Đột biến 93

đã làm xuất hiện kiểu nhiễm sắc thể mang gen 0a. Có thể dự đoán đây là dạng đột biến nào?

- Có thể xảy ra dạng đột biến mất đoạn NST mang gen A. - Có thể đây là đột biến dị bội dạng (2n - 1).

Câu 4 a. Ô nhiễm môi trường là gì? Hãy nêu những tác nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi

0,25 0,25

trường.

- Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị nhiễm bẩn, đồng thời các

0,25

tính chất vật lí, hóa học, sinh học của môi trường bị thay đổi, gây tác hại tới đời sống của con người và các sinh vật khác.

- Các tác nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường: Các chất khí thải ra từ hoạt động công

0,25

nghiệp và sinh hoạt; Các hóa chất bảo vệ thực vật và chất độc hóa học; Các chất phóng xạ; Các chất thải rắn; Các vi sinh vật gây bệnh. b. Việt Nam là một trong những quốc gia trên thế giới chịu tác động mạnh nhất của biến đổi khí hậu Trái đất. Người ta dự tính đến năm 2050 thì nhiều vùng đất ven biển sẽ bị gập chìm do mực nước biển tăng (Trong đó có tỉnh Kiên Giang). Hãy giải thích vì sao xảy ra hiện tượng đó và nêu một số giải pháp khắc phục?

- Theo dự tính của các nhà khoa học: Nếu nồng độ CO2 trong khí quyển tăng lên gấp đôi thì nhiệt độ trung bình của Trái đất sẽ tăng lên khoảng 3,60C. Nêu không ngăn chặn kịp

0,25

thời thì khoảng 30 đến 40 năm tới, mực nước biển sẽ dâng cao 1,5 đến 3,5m làm chìm ngập nhiều làng mạc, thành phố ở các vùng đồng bằng ven biển.

- Trong những năm gần đây, sản xuất công nghiệp phát triển mạnh,…nạn chặt phá rừng bừa bãi làm cho diện tích rừng bị giảm

Lượng CO2 trong khí quyển tăng làm cho nhiệt

0,25

độ Trái đất cũng tăng dần lên. Trái đất nóng lên làm tan lớp băng ở Bắc cực cũng như Nam cực và nước biển dâng cao.

- Một số giải pháp khắc phục: Lắp đặt các thiết bị lọc khí cho các nhà máy, giảm khí thải công nghiệp, sử dụng các nguồn năng lượng sạch, trồng rừng, xây dựng các công viên

0,25

cây xanh…

(Thí sinh có thể trình bày không như bố cục của đáp án, nhưng nếu có ý đúng thì cân nhắc để cho điểm) Câu 5 a. Nêu những đặc trưng cơ bản của quần thể người và quần thể sinh vật. Vì sao quần thể người lại có một số đặc trưng mà quần thể sinh vật khác không có?

- Đặc trưng có cả ở quần thể người và quần thể sinh vật: tỉ lệ giới tính, thành phần nhóm

0,25

tuổi, mật độ, sinh sản, tử vong.

- Đặc trưng có ở q uần thể người, không có ở quần thể sinh vật: đó là những đặc trưng về

0,25

kinh tế - xã hội như pháp luật, hôn nhân, giáo dục, văn hóa, nghệ thuật, thể thao…

- Sự khác nhau đó là do con người có tư duy, có trí thông minh nên có khả năng tự điều chỉnh các đặc trưng sinh thái trong quần thể, đồng thời cải tạo thiên nhiên, cải tạo hoàn cảnh sống của mình.

94

0,25

b. Phân biệt tháp dân số trẻ với tháp dân số già.

- Tháp dân số trẻ là tháp có đáy rộng do số lượng trẻ em sinh ra hàng năm cao. Cạnh

0,25

tháp xiên và đỉnh tháp nhọn biểu hiện người tử vong cao. Tuổi thọ trung bình thấp.

- Tháp dân số già là tháp dân số có đáy hẹp, đỉnh không nhọn, cạnh tháp gần như thẳng

0,25

đứng, biểu thị tỉ lệ tử vong và tỉ lệ sinh đều thấp. Tuổi thọ trung bình cao.

Câu 6 Ở một loài vi khuẩn, một gen có chiều dài 5100 A0. Trên mạch mã gốc của gen này có hiệu số giữa các loại nuclêôtit là: G1 - A1 = 165 và X1 - T1 = 135. a. Tính số nuclêôtit từng loại của gen.

- Theo bài ra ta có: N = (5100A0 : 3,4A0)x2 = 3000 (Nu).

- Từ mạch mã gốc ta có: (X1 - T1) + (G1 - A1) = 135 + 165

0,25 (X1 + G1) - (T1 + A1) = 300

0,25

- Trong cả gen: G - A = 300 (1) - Theo đề ra: A + G = 1500 (2)

0,25

- Từ (1) và (2) tính được: A = T = 600 (nu); G = X = 900 (nu).

0,25

b. Khi gen này nhân đôi 3 lần thì môi trường cung cấp bao nhiêu nuclêôtit tự do và tổng số liên kết hiđrô bị phá hủy là bao nhiêu?

- Tổng số nuclêôtit (mtcc) = 3000(23 - 1) = 21000 (nu)

0,25

- Tổng số LKH bị phá hủy = (2x600 +3x900)(2 3 - 1) = 27300 LKH

0,25

Câu 7 Kiểu gen của P (t/c): AABB F1:

x aabb AaBb

F2: 9 tròn, đỏ : 3 tròn, vàng : 3 bầu dục, đỏ : 1 bầu dục, vàng 9(A - B- ) : 3(A-bb)

: 3(aaB-)

0,25

: 1(aabb)

a. Khi cho các cây quả tròn, màu vàng ở F2 giao phấn với các cây quả bầu dục, màu vàng. Ta có các phép lai sau: 1/3(AAbb x aabb)

F3: 1/3(Aabb)

0,25

2/3(Aabb x aabb) )

F3: 1/3(Aabb) : 1/3(aabb)

0,25

Kết quả chung:

F3. 2/3(Aabb) : 1/3(aabb)

Kiểu hình: 2/3 quả tròn, màu vàng : 1/3 quả bầu dục, màu vàng

0,25

b. Chọn ngẫu nhiên một cây quả tròn, màu đỏ ở F2 cho tự thụ phấn để thu được đời con có kiểu hình quả bầu dục, màu vàng (aabb) thì cây này phải dị hợp cả 2 cặp gen

0,25

(AaBb). Xác suất bắt gặp cây này trong 9 cây quả tròn, màu đỏ ở F2 là 4/9.

- Khi cho cây quả tròn, màu đỏ có kiểu gen AaBb tự thụ phấn, thì đời con thu được cây quả bầu dục, màu vàng (aabb) = 1/16.

Vậy xác suất chung là: 4/9x4/9x1/16 = 1/81

0,25

(Thí sinh có thể giải theo cách khác nhưng cho kết quả đúng vẫn cho điểm tối đa)

95

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI ------------------------------

CỘNG HÀO XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc -----------------------------ĐỀ CHÍNH THỨC

ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN NĂM 2014 Môn thi: SINH HỌC (Dùng riêng cho thí sinh thi vào lớp chuyên Sinh) Thời gian làm bài: 150 phút Câu I (1,5 điểm) 1. Tại sao sau quá trình nhân đôi ADN lại tạo thành 2 phân tử ADN con giống nhau và giống phân tử ADN mẹ ban đầu?

2. Trật tự phân bố gen trên NST số 2 của bốn dòng ruồi giấm thu được ở các nơi khác nhau như sau: (1): ABCDEFGHIK; (2): HCBAGFEDIK; (3): ABCHGFEDIK; (4): HCBAGFKIDE Cho biết dòng 1 là dòng gốc. Hãy xác định dạng đột biến và trật tự phát sinh các dòng còn lại.

Câu II (2,0 điểm) 1. Trong một quần xã sinh vật có các loài sau: thỏ, thực vật, nai, chim ăn sâu, hổ, cáo, sâu ăn lá và vi sinh vật. Hãy vẽ sơ đồ lưới thức ăn của hệ sinh thái với các loài nói trên và sắp xếp các loài theo từng thành phần hữu sinh của hệ sinh thái.

2. Hãy cho biết các hiện tượng sau thuộc quan hệ sinh thái nào trong quần xã: (1) Chim ăn sâu; (2) Dây tơ hồng bám trên bụi cây; (3) Vi khuẩn cố định đạm trong nốt sần của rễ cây họ đậu; (4) Giun sống và lấy chất dinh dưỡng trong ruột của động vật và người; (5) Sâu bọ sống nhờ trong tổ kiến, mối (6) Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng; (7) Hiện tượng liền rễ ở các cây thông; (8) Địa y; (9) Loài cây cọ mọc quần tụ thành từng nhóm; (10) Cây nắp ấm bắt côn trùng.

Câu III (2,0 điểm) 1. Diện tích rừng trên Trái Đất ngày một giảm có thể dẫn đến những hậu quả gì?

2. Khi sử dụng biện pháp phun thuốc trừ sâu hóa học để bảo vệ thực vật thì có thể ảnh hưởng tới những loại môi trường nào? Tại sao?

Câu IV (2,0 điểm) Phả hệ bên ghi lại sự di truyền của một bệnh ở Nam H ng người. Những người bị bệnh trên phả hệ được đánh dấu bằng màu sẫm. Biết rằng không có đột biến xảy ra với tất cả những người trong phả hệ.

V Th ng Hòa Mai Khánh 1. Bệnh này do gen trội hay gen lặn quy định? Duyên Có liên quan đến giới tính không? Tại sao?

Hi n 2. Tìm những người chắc chắn có kiểu gen dị hợp trong phả hệ trên.

Minh Bình Ph ng 3. Trong phả hệ trên, những người nào chưa thể xác định được chính xác kiểu gen?

Hi u 4. Mai và Khánh dự định sinh thêm một người con nữa. Xác suất để người con này của họ là con trai và không bị bệnh sẽ là bao nhiêu?

Câu V (2,5 điểm) 1. Ở một loài thực vật, gen A quy định thân cao trội hoàn toàn so với gen a quy định thân thấp. Gen B quy định quả đỏ trội hoàn toàn so với gen b quy định quả vàng. Các gen này nằm trên NST thường. Cho hai cây đều dị hợp tử về hai cặp gen nói trên giao phấn với nhau. Hãy tìm số loại kiểu gen và tỉ lệ phân li

96

kiểu hình ở thế hệ sau biết rằng quá trình giảm phân hình thành giao tử ở các cây bố, mẹ đều diễn ra bình thường và không có hoán vị gen.

2. Trong trường hợp mỗi gen quy định một tính trạng, nằm trên các nhiễm sắc thường khác nhau và gen trội là trội hoàn toàn thì các phép lai sau đây sẽ cho bao nhiêu loại kiểu gen và bao nhiêu loại kiểu hình ở thế hệ sau?

Phép lai 1: AaBbCCdd x AaBbccDd; Phép lai 2: AaBbCcdd x aabBbCCDd. -------------------------HẾT-------------------------

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN

NAM ĐỊNH

CH NH

Năm học 2015 – 2016 Môn: SINH HỌC (chuyên)

Thời gian làm bài: 150 phút (Đề thi gồm 2 trang)

Câu 1 (1,5 điểm). a. Trình bày các nguyên tắc trong quá trình tự nhân đôi của ADN. b. Một loài có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội 2n = 8. Hình bên mô tả một kì trong quá trình phân bào của một tế bào thuộc loài sinh vật này. Hãy cho biết tế bào đang ở kì nào của quá trình phân bào? Giải thích. c. Cho 3 phân tử ADN khác nhau. Mỗi phân tử tự nhân đôi liên tiếp 5 lần. Có bao nhiêu phân tử ADN con được tạo ra chứa các nuclêôtit của các ADN mẹ?

Câu 2 (1,5 điểm). a. Đột biến gen là gì? Vì sao các đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật? b. Hãy cho ví dụ về tính trạng số lượng và tính trạng chất lượng. Nêu sự khác nhau giữa hai loại tính trạng này.

Câu 3 (0,5 điểm).

Một loài thực vật tự thụ phấn có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội 2n = 24. Trong quá trình phát sinh giao tử, 20% tế bào sinh giao tử đực và 10% tế bào sinh giao tử cái có cặp nhiễm sắc thể số 5 không phân li ở giảm phân I, giảm phân II diễn ra bình thường. Các cặp nhiễm sắc thể khác phân li bình thường. a. Trong số các giao tử đực được tạo ra, giao tử đực chứa 13 nhiễm sắc thể chiếm tỉ lệ bao nhiêu %? b. Cho rằng các giao tử được tạo ra có sức sống và khả năng thụ tinh như nhau. Tính tỉ lệ hợp tử có 25 nhiễm sắc thể.

Câu 4 (1,5 điểm).

Cho ví dụ sau: Loài sâu râu ăn lá cây cà chua. Ong bắp cày đẻ trứng trên lưng sâu râu, trứng nở thành ấu trùng, sau đó ấu trùng lấy chất dinh dưỡng từ sâu râu và phát triển trong kén thành ong trưởng thành ngay trên lưng sâu râu.

97

a. Mối quan hệ giữa sâu râu với cây cà chua có gì giống và khác so với mối quan hệ giữa ấu trùng của ong bắp cày với sâu râu. b. Nêu ứng dụng của các mối quan hệ trên trong sản xuất nông nghiệp.

Câu 5 (0,5 điểm).

Giống ngô lai LVN10 thuộc nhóm giống ngô dài ngày, được tạo ra do lai giữa hai dòng thuần, có khả năng chịu hạn, chống đổ và kháng sâu bệnh tốt, năng suất cao. Mẹ bạn Lan trồng giống ngô này và dự định sau khi thu hoạch sẽ giữ lại một ít hạt để làm giống cho vụ sau. Bằng kiến thức đã học được trong môn Sinh học, em hãy giải thích cho mẹ bạn Lan việc làm này có nên hay không.

Câu 6 (1,0 điểm).

Thế nào là biến dị tổ hợp? Cho ví dụ. Loại biến dị này xuất hiện ở hình thức sinh sản nào?

Câu 7 (1,0 điểm). Ở một loài thực vật, xét hai cặp gen nằm trên hai cặp nhiễm sắc thể thường tương đồng khác nhau.

Trong đó, gen A trội hoàn toàn so với gen a, gen B trội hoàn toàn so với gen b. Biết rằng không xảy ra đột biến. a. Viết các phép lai cho đời con có tỉ lệ phân li kiểu gen và tỉ lệ phân li kiểu hình đều là 1:1:1:1 (không yêu cầu viết sơ đồ lai). b. Có bao nhiêu phép lai cho đời con có tỉ lệ phân li kiểu gen giống với tỉ lệ phân li kiểu hình? (không yêu cầu giải thích) Câu 8 (1,5 điểm). Ở một loài thực vật, cho lai hai cây bố mẹ (P) khác nhau về ba cặp tính trạng tương phản thu được F1 đều có kiểu hình thân cao, hoa đỏ, quả tròn. Cho các cây F1 tự thụ phấn thu được F2 gồm 449 cây thân cao, hoa đỏ, quả tròn; 151 cây thân cây cao, hoa vàng, quả dài; 149 cây thân thấp, hoa đỏ, quả tròn; 51 cây thân thấp, hoa vàng, quả dài. Biết mỗi tính trạng do một cặp gen quy định và không xảy ra đột biến. a. Xác định kiểu gen, kiểu hình của P. b. Trong các cây thân cao, hoa đỏ, quả tròn ở F2, cây thuần chủng về cả ba tính trạng chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

Câu 9 (1,0 điểm).

Sơ đồ phả hệ dưới đây mô tả sự di truyền của một bệnh ở người do một gen nằm trên nhiễm sắc thể thường quy định.

98

I 1

2

Chú thích

3

Nam bình th

II

ng

Nam b b nh

5 10

6

7

8

9

N bình th ng N b b nh

III 11 14

12

13

15?

IV Biết rằng không phát sinh đột biến mới ở tất cả các cá thể trong phả hệ. a. Xác định tính trội lặn của gen gây bệnh. b. Người III12 mang gen bệnh với tỉ lệ là bao nhiêu? c. Xác suất sinh con IV15 bị bệnh của cặp vợ chồng III12 - III13 là bao nhiêu?

----------HẾT----------

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KÌ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN

NAM ĐỊNH

Năm học 2015 – 2016

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu

Nội dung

Câu 1

a.Nêu các nguyên tắc trong quá trình tự nhân đôi của ADN.

(1,5 điểm)

- Nguyên tắc bổ sung: các nucleotit ở mạch khuôn liên kết với các nucleotit tự do trong môi trường nội bào theo nguyên tắc A liên kết với T hay ngược lại, G liên kết với X hay ngược lại.

- Nguyên tắc bán bảo toàn (giữ lại một nửa): Trong mỗi ADN con có một mạch của ADN mẹ, mạch còn lại được tổng hợp mới.

Điểm 0,25 0,25

b.Ở một loài có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội 2n =8. Hình dưới đây mô tả một kì trong quá trình phân bào của một tế bào thuộc loài sinh vật này. Hãy cho biết tế bào đang ở kì nào của quá trình phân bào. Giải thích.

- Tế bào đang ở kì sau của giảm phân II - Giải thích: Số nhiễm sắc thể đơn đang phân li về mỗi cực của tế bào bằng 4 - giảm đi một nửa so với bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội 2n =8 => tế bào đang ở kì sau giảm phân II.

0,25 0,25

(Hoặc: Bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của loài là 2n = 8 và trong tế bào có 8 nhiễm sắc thể đơn đang phân li về hai cực của tế bào => tế bào đang ở kì sau giảm phân II) c. Cho 3 phân tử ADN khác nhau. Mỗi phân tử tự nhân đôi liên tiếp 5 lần. Có bao nhiêu phân tử ADN con được tạo ra chứa các nuclêôtit của các ADN mẹ?

3x2 = 6 phân tử Câu 2 (1,5

0,5

a. Đột biến gen là gì? Vì sao các đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật?

99

điểm)

- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleotit.

- Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hoà trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp protein.

0,25 0,5

b. Hãy cho ví dụ về tính trạng số lượng và tính trạng chất lượng. Nêu sự khác nhau giữa hai loại tính trạng này.

- Ví dụ + Tính trạng số lượng: số hạt trên bông của một giống lúa

0,25

+ Tính trạng chất lượng: hàm lượng lipit trong sữa của một giống bò (Học sinh nêu ví dụ khác nếu đúng cả hai mới cho điểm tối đa) - Sự khác nhau: + Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen, ít chịu ảnh hưởng của môi trường + Tính trạng số lượng thường chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường tự nhiên hoặc điều kiện trồng trọt và chăn nuôi

0,25 0,25

Câu 3 Một loài thực vật tự thụ phấn có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội 2n = 24. Trong quá trình phát sinh giao tử, 20% tế bào sinh giao tử đực và 10% tế bào sinh giao tử cái có cặp (0,5 điểm) nhiễm sắc thể số 5 không phân li ở giảm phân I,giảm phân II diễn ra bình thường. Các cặp nhiễm sắc thể khác phân li bình thường. a. Trong số các giao tử đực được tạo ra, giao tử đực chứa 13 nhiễm sắc thể chiếm tỉ lệ bao nhiêu %: - Mỗi tế bào sinh giao tử đực khi rối loạn phân li ở giảm phân I sẽ tạo 2 loại giao tử là n1 và n+1 với tỉ lệ bằng nhau. Tỉ lệ giao tử đực chứa 13 NST (n+1) là: 20% : 2 = 10%

0,25

b. Cho rằng các giao tử được tạo ra có sức sống và khả năng thụ tinh như nhau. Tính tỉ lệ hợp tử có 25 nhiễm sắc thể - Tỉ lệ các loại giao tử đực được tạo ra: 10% (n+1) : 10% (n-1) : 80 % (n) - Tỉ lệ các loại giao tử cái được tạo ra: 5% (n+1) : 5% (n-1) : 90% (n) - Tỉ lệ hợp tử có 25 nhiễm sắc thể (2n+1) (do sự kết hợp giữa giao tử n và n+1) là:

0,25

10% (n+1) x 90% (n) + 80% (n) x 5% (n+1) = 13% (Học sinh chỉ cần tính đúng được kết quả vẫn cho điểm tối đa) Câu 4 Loài sâu râu ăn lá cây cà chua. Ong bắp cày đẻ trứng trên lưng sâu râu, trứng nở thành ấu trùng, sau đó ấu trùng lấy chất dinh dưỡng từ sâu râu và phát triển trong kén thành (1,5 ong trưởng thành ngay trên lưng sâu râu. điểm) a. Mối quan hệ giữa sâu râu với cây cà chua có gì giống và khác so với mối quan hệ giữa ấu trùng của ong bắp cày với sâu râu - Giống: + Đều là quan hệ đối địch giữa các loài sinh vật

0,25

+ Trong đó một bên sinh vật được lợi còn bên kia bị hại

0,25

- Khác: quan hệ giữa sâu râu và cây cà chua là quan hệ sinh vật này ăn sinh vật khác; quan hệ giữa ấu trùng ong bắp cày và sâu râu là quan hệ kí sinh, nửa kí sinh.

0,5

(Học sinh nêu đúng được tên mỗi mối quan hệ được 0,25đ)

100

b. Nêu ứng dụng của mối các mối quan hệ trên trong sản xuất nông nghiệp?

Sử dụng các loài như động vật ăn thịt, sinh vật kí sinh để tiêu diệt những sinh vật khác có hại trong nông, lâm nghiệp (biện pháp khống chế sinh học).

Câu 5 (0,5 điểm)

0,5

(Hoặc: Các mối quan hệ trên được ứng dụng trong đấu tranh sinh học để phòng trừ các sinh vật gây hại trong nông nghiệp).

Giống ngô lai LVN10 thuộc nhóm giống ngô dài ngày, được tạo ra do lai giữa hai dòng thuần, có khả năng chịu hạn, chống đổ và kháng sâu bệnh tốt, năng suất có thể đạt 8-12 tấn/ha/vụ. Mẹ bạn Lan trồng giống ngô này và dự định sau khi thu hoạch sẽ giữ lại một ít hạt để làm giống cho vụ sau. Bằng kiến thức đã học được trong môn Sinh học, em hãy giải thích cho mẹ bạn Lan việc làm này có nên hay không.

- Học sinh có thể trả lời nhiều ý nhưng phải hướng vào nội dung sau: + Việc làm này là không nên

0,25

+ Giải thích: đời sau có thể xuất hiện các đặc điểm có hại như bắp dị dạng, kết hạt ít, năng suất giảm

0,25

(Học sinh trả lời theo cách khác: do ưu thế lai ở đời sau giảm hoặc do hiện tượng thoái hóa đều cho điểm tối đa) Câu 6 (1,0 điểm)

Thế nào là biến dị tổ hợp? Cho ví dụ? Loại biến dị này xuất hiện ở hình thức sinh sản nào?

- Biến dị tổ hợp là sự tổ hợp lại các tính trạng đã có ở bố mẹ làm xuất hiện các kiểu hình khác bố mẹ

0,5

- Ví dụ: Ở đậu Hà Lan P: hạt vàng, vỏ trơn x hạt xanh, vỏ nhăn F1: 100% hạt vàng, vỏ trơn F1 tự thụ phấn => F2: 9/16 hạt vàng, vỏ trơn 3/16 hạt vàng, vỏ nhăn 3/16 hạt xanh, vỏ trơn 1/16 hạt xanh, vỏ nhăn => F2 có 4 kiểu hình trong đó có 2 kiểu hình biến dị tổ hợp là đậu hạt xanh, vỏ trơn và hạt vàng, vỏ nhăn

0,25

(Học sinh lấy ví dụ khác nếu đúng vẫn cho điểm tối đa) - Loại biến dị này xuất hiện chủ yếu ở hình thức sinh sản hữu tính (giao phối) Câu 7 (1,0 điểm)

0,25

Ở một loài thực vật, xét hai cặp gen nằm trên hai cặp nhiễm sắc thể tương đồng khác nhau. Trong đó gen A trội hoàn toàn so với gen a, gen B trội hoàn toàn so với gen b.

Biểt rằng không xảy ra đột biến. a. Viết các phép lai cho đời con có tỉ lệ phân li kiểu gen và tỉ lệ phân li kiểu hình đều là 1:1:1:1 (không cần viết sơ đồ lai) AaBb x aabb ; Aabb x aaBb

0,5

( Học sinh viết được một trong hai phép lai được 0,25) b. Có bao nhiêu phép lai cho đời con có tỉ lệ phân li kiểu gen giống với tỉ lệ phân li kiểu hình?(không yêu cầu giải thích) 20 phép lai Câu 8 (1,5

0,5

Ở một loài thực vật, cho lai hai cây bố mẹ (P) khác nhau về ba cặp tính trạng tương phản thu được F1 đều có kiểu hình thân cao, hoa đỏ, quả tròn. Cho các cây F1 tự thụ 101

điểm)

phấn thu được F2 gồm 449 cây thân cao, hoa đỏ, quả tròn; 151 cây thân cây cao, hoa vàng, quả dài; 149 cây thân thấp, hoa đỏ, quả tròn; 51cây thân thấp, hoa vàng, quả dài. a. Xác định kiểu gen, kiểu hình của P. - Xét tính trạng chiều cao cây: P có kiều hình khác nhau được F1 100% thân cao F1 tự thụ => F2 : thân cao: thân thấp ≈ 3:1 => gen quy định thân cao trội hoàn toàn so với gen quy định thân thấp, F1 dị hợp, P thuần chủng Quy ước A: thân cao, a: thân thấp => F1: Aa => P: AA (thân cao) x aa (thân thấp) - Xét tương tự với tính trạng màu hoa và hình dạng quả => gen quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với gen quy định hoa vàng; gen quy định quả 0,5 (biện tròn trội hoàn so với gen quy định quả dài luận Quy ước: B: hoa đỏ, b: hoa vàng được => F1: Bb => P: BB (hoa đỏ) x bb (hoa vàng) trộilặn) D: quả tròn, d: quả dài => F1: Dd => P: DD (quả tròn) x dd (quả dài) - Xét chung tính trạng màu hoa và tính trạng hình dạng quả F2 phân li tỉ lệ hoa đỏ, quả tròn: hoa vàng, quả dài ≈ 3:1 ≠ 9:3:3:1 => hai cặp gen quy định hai cặp tính trạng cùng nằm trên một cặp NST tương đồng và liên kết hoàn toàn

0,25

=> F1: BD//bd x BD//bd - Xét chung tính trạng chiều cao cây và tính trạng màu sắc hoa F2 phân li tỉ lệ: 449 Thân cao, hoa đỏ: 151 thân cao, hoa vàng: 149 thân thấp, hoa đỏ: 51 thân thấp, hoa vàng ≈ 9:3:3:1 = (3 thân cao: 1 thân thấp) x (3 hoa đỏ: 1 hoa vàng) => hai cặp gen quy định hai cặp tính trạng nằm trên hai cặp NST tương đồng khác nhau - Kiểu gen của F1: Aa BD//bd x Aa BD//bd - Kiểu gen của P là: AA BD//BD (thân cao, hoa đỏ, quả tròn) x aa bd//bd (thân thấp, hoa vàng, quả dài)

0.5

hoặc aa BD//BD (thân thấp, hoa đỏ, quả tròn) x AAbd//bd (thân cao, hoa vàng, quả dài).

(Học sinh viết đúng một trong hai trường hợp kiểu gen của P được 0,25đ) b. Trong các cây thân cao, hoa đỏ, quả tròn ở F2 cây thuần chủng về ba cặp gen chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

- Kiểu gen AA BD//BD chiếm tỉ lệ 1/9

0,25

(Học sinh biện luận theo cách khác nếu đúng vẫn cho điểm tối đa) Câu 9 a. Xác định tính trội lặn của alen gây bệnh.

(1,0 điểm)

- Căp vợ chồng II6 –II7 bình thường sinh con trai III11 bị bệnh => gen gây bệnh là gen lặn.

- Quy ước: A – bình thường, a - bị bệnh

102

0,25

b. Người vợ III12 mang gen bệnh với xác suất là bao nhiêu?

- Cặp vợ chồng I1 – I2 không bị bệnh, sinh con II5 bị bệnh => kiểu gen của I1, I2 là Aa => kiểu gen có thể có của II6 là AA với tỉ lệ 1/3 hoặc Aa với tỉ lệ 2/3.

0,25

- II7 có kiểu gen Aa (do kiểu hình bình thường và có bố bị bệnh) - Cặp vợ chồng II6 – II7 sinh con III12 không bị bệnh => Kiểu gen của III12 có thể là AA với tỉ lệ 2/5 hoặc Aa với tỉ lệ 3/5. => Khả năng mang gen bệnh của người III12 là 3/5.

0,25

c. Xác suất sinh con bị bệnh của cặp vợ chồng III12- III13 là bao nhiêu?

- Người chồng III13 có kiểu gen Aa (do kiểu hình bình thường và có bố bị bệnh).

- Khả năng sinh người con IV15 bị bệnh (aa) là: 1/4 x 3/5 x 100% = 15%

0,25

(Học sinh trình bày theo cách khác nếu đúng vẫn cho điểm tối đa)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN

NAM ĐỊNH

Năm học 2015 – 2016

D B

Môn: SINH HỌC (chuyên)

Thời gian làm bài: 150 phút (Đề thi gồm 2 trang)

Câu 1 (1,5 điểm) a. Trình bày các nguyên tắc trong quá trình tổng hợp ARN b. Một loài có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội 2n =8. Hình dưới đây mô tả một kì trong quá trình phân bào của một tế bào thuộc loài sinh vật này. Hãy cho biết tế bào đang ở kì nào của quá trình phân bào. Giải thích. c. Cho 3 phân tử ADN khác nhau. Mỗi phân tử tự nhân đôi liên tiếp 5 lần. Có bao nhiêu phân tử ADN con được tạo ra không chứa các nuclêôtit của các ADN mẹ?

Câu 2 (1,5 điểm) a. Thể đa bội là gì? Vì sao có thể nhận biết các thể đa bội bằng mắt thường? b. Giống lúa DR2 khi gieo trồng trong điều kiện bình thường đạt năng suất bình quân là 4,5- 5,0 tấn/ha/vụ. Nhưng khi gieo trồng giống lúa này trong điều kiện tốt nhất có thể đạt tối đa gần 8 tấn/ha/vụ.

103

Những yếu tố nào ảnh hưởng đến năng suất của giống lúa trên? Năng suất của giống lúa này có thể đạt 10 tấn/ ha/ vụ được không? Vì sao?

Câu 3 (0,5 điểm) Một loài thực vật giao phấn có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội 2n = 24. Trong quá trình phát sinh giao tử, 30% tế bào sinh giao tử đực và 20% tế bào sinh giao tử cái có cặp nhiễm sắc thể số 1 không phân li ở giảm phân I, các cặp nhiễm sắc thể khác phân li bình thường. a. Trong số các giao tử cái được tạo ra, giao tử cái chứa 11 nhiễm sắc thể chiếm tỉ lệ bao nhiêu %? b. Cho rằng các giao tử được tạo ra có sức sống và khả năng thụ tinh như nhau. Tính tỉ lệ hợp tử thuộc dạng thể một.

Câu 4 (1,5 điểm) a. Thế nào là một hệ sinh thái? Nêu các thành phần chủ yếu của một hệ sinh thái hoàn chỉnh. b. Phân biệt loài ưu thế và loài đặc trưng.

Câu 5 (0,5 điểm) Ưu thế lai là gì? Để tạo ưu thế lai ở vật nuôi, các nhà chọn tạo giống thường dùng phép lai gì?

Câu 6 (1,0 điểm) Sơ đồ phả hệ dưới đây mô tả sự di truyền của một bệnh ở người do một gen nằm trên nhiễm sắc thể thường quy định.

I 1

2

Chú thích

3

Nam bình th

II

ng

Nam b b nh

5

6

7

8

9 N bình th ng N b b nh

10 III 11 14

I V

12

15?

13

Biết rằng không phát sinh đột biến mới ở tất cả các cá thể trong phả hệ. a. Biện luận xác định tính trội lặn của alen gây bệnh. b. Người III12 không mang gen bệnh với tỉ lệ là bao nhiêu? c. Xác suất sinh con IV15 không bị bệnh của cặp vợ chồng III12 - III13 là bao nhiêu?

Câu 7 (1,0 điểm) Phương pháp độc đáo trong nghiên cứu di truyền học của Menden là gì? Trình bày nội dung cơ bản của phương pháp đó.

Câu 8 (1,0 điểm) Ở một loài thực vật, xét hai cặp gen nằm trên hai cặp nhiễm sắc thể tương đồng khác nhau. Trong đó gen A trội hoàn toàn so với gen a, gen B trội hoàn toàn so với gen b. Biểt rằng không xảy ra đột biến.

104

a. Viết các phép lai cho đời con có tỉ lệ phân li kiểu gen và tỉ lệ phân li kiểu hình đều là 3:3:1:1 (không cần viết sơ đồ lai) b. Có bao nhiêu phép lai cho đời con có tỉ lệ phân li kiểu gen giống với tỉ lệ phân li kiểu hình?

Câu 9 (1,5 điểm) Ở một loài thực vật, cho lai hai cây bố mẹ (P) khác nhau về ba cặp tính trạng tương phản thu được F1 đều có kiểu hình thân cao, lá nguyên, quả tròn. Cho các cây F1 tự thụ phấn thu được F2 phân li theo tỉ lệ 899 cây thân cao, lá nguyên, quả tròn: 301 cây thân cây cao, lá xẻ, quả dài: 299 cây thân thấp, lá nguyên, quả tròn: 101 cây thân thấp, lá xẻ, quả dài. Biểt mỗi tính trạng do một cặp gen quy định và không xảy ra đột biến. a. Biện luận và xác định kiểu gen, kiểu hình của P. b. Trong các cây thân cao, lá nguyên, quả tròn ở F2 cây dị hợp về ba cặp gen chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

----------HẾT----------

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NAM ĐỊNH

KÌ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN Năm học 2015 – 2016

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ DỰ BỊ MÔN SINH HỌC Câu Nội dung Điểm Câu 1 a. Nêu các nguyên tắc trong quá trình tự nhân đôi của ARN. (1,5 - Nguyên tăc bổ sung: các nucleotit ở mạch khuôn liên kết với các nucleotit tự do trong 0,25 điểm) môi trường nội bào theo nguyên tắc A liên kết với U, T liên kết với A, G liên kết với X, X liên kết với G - Nguyên tắc khuôn mẫu: các loại ARN được tổng hợp dựa trên khuôn mẫu là ADN 0,25 b.Ở một loài có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội 2n =8. Hình dưới đây mô tả một kì trong quá trình phân bào của một tế bào thuộc loài sinh vật này. Hãy cho biết tế bào đang ở kì nào của quá trình phân bào. Giải thích.

- Tế bào đang ở kì giữa của giảm phân II 0,25 - Giải thích: Các nhiễm sắc thể kép đang xếp thành một hàng trên mặt phẳng xích đạo và có số lượng bằng 4 - giảm đi một nửa so với bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội 2n =8 => tế 0,25 bào đang ở kì giữa của giảm phân II. c. Cho 3 phân tử ADN khác nhau. Mỗi phân tử tự nhân đôi liên tiếp 5 lần. Có bao nhiêu phân tử ADN con được tạo ra không chứa các nuclêôtit của ADN mẹ? Đáp án: 90 phân tử 0,5 Câu 2 a. Thể đa bội là gì? Vì sao có thể nhận biết các thể đa bội bằng mắt thường?

(1,5 - Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n (nhiều hơn 0,5 điểm) 2n) - Có thể nhận biết các thể đa bội bằng mắt thường vì thể đa bội có số lượng NST, ADN 0,25 trong tế bào tăng gấp bội làm tăng cường độ trao đổi chất dẫn đến tăng kích thước tế 105

Câu 3 (0,5 điểm)

Câu 4 ( 1,0 điểm)

Câu 5 (0,5 điểm)

Câu 6 (1,0 điểm)

106

bào, cơ quan, b. Giống lúa DR2 khi gieo trồng trong điều kiện bình thường đạt năng suất bình quân là 4,5- 5,0 tấn/ha/vụ. Nhưng khi gieo trồng giống lúa này trong điều kiện tốt nhất có thể đạt tối đa gần 8 tấn/ha/vụ. Năng suất của giống lúa này có thể đạt 10 tấn/ ha/ vụ được không? Vì sao?

- Năng suất của giống lúa không thể đạt 10 tấn/ ha/ vụ - Vì: giới hạn năng suất do kiểu gen quy định Ở một loài thực vật giao phấn có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội 2n = 24. Trong quá trình phát sinh giao tử, 30% tế bào sinh giao tử đực và 20% tế bào sinh giao tử cái có cặp nhiễm sắc thể số 1 không phân li ở giảm phân I, các cặp nhiễm sắc thể khác phân li bình thường. a. Trong số các giao tử cái được tạo ra, giao tử cái chứa 11 nhiễm sắc thể chiếm tỉ lệ bao nhiêu %?

- Mỗi tế bào sinh giao tử đực khi rối loạn phân li ở giảm phân I sẽ tạo 2 loại giao tử là n1 và n+1 với tỉ lệ bằng nhau. Tỉ lệ giao tử đực chứa 11 NST (n-1) là: 30% : 2 = 15% b. Cho rằng các giao tử được tạo ra có sức sống và khả năng thụ tinh như nhau. Tính tỉ lệ hợp tử thuộc dạng thể một.

- Tỉ lệ hợp tử thuộc dạng thể ba (2n-1) (do sự kết hợp giữa giao tử n và n-1) là: 15% (n-1) x 80% (n) + 85% (n) x 10% (n-1) = % (Học sinh chỉ cần tính đúng được kết quả vẫn cho điểm tối đa) a. Thế nào là một hệ sinh thái? Nêu các thành phần chủ yếu của một hệ sinh thái hoàn chỉnh.

- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống của quần xã (sinh cảnh). Trong hệ sinh thái, các sinh vật luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường tạo thành hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.

- Các thành phần chủ yếu của một hệ sinh thái hoàn chỉnh: + Các thành phần vô sinh như đất đá, nước, thảm mục + Sinh vật sản xuất là thực vật + Sinh vật tiêu thụ gồm động vật ăn thực vật và động vật ăn thịt + Sinh vật phân giải như vi khuẩn, nấm) (Học sinh nêu thiếu một trong các thành phần được 0,25đ) b. Phân biệt loài ưu thế và loài đặc trưng - Loài ưu thế: loài đóng vai trò quan trọng trong quần xã - Loài đặc trưng: loài chỉ có ở một quần xã hoặc có nhiều hơn hẳn các loài khác Ưu thế lai là gì? Để tạo ưu thế lai ở vật nuôi, các nhà chọn tạo giống thường dùng phép lai gì?

- Ưu thế lai là hiện tượng con lai có sức sống cao hơn, sinh trưởng nhanh hơn, phát triển mạnh hơn, chống chịu tốt hơn, các tính trạng năng suất cao hơn trung bình giữa hai bố mẹ hoặc vượt trội cả hai bố mẹ Để tạo ưu thế lai ở vật nuôi, các nhà chọn tạo giống thường dùng phép lai kinh tế a. Biện luận xác định tính trội lặn của alen gây bệnh.

Căp vợ chồng II6 –II7 bình thường sinh con trai III11 bị bệnh => alen gây bệnh là alen lặn.

Quy ước: A – bình thường, a - bị bệnh b. Người vợ III12 không mang alen bệnh với xác suất là bao nhiêu?

Cặp vợ chồng I1 – I2 không bị bệnh, sinh con II5 bị bệnh => kiểu gen của I1, I2 là Aa => kiểu gen có thể có của II6 là 1/3 AA hoặc 2/3Aa. II7 có kiểu gen Aa (do kiểu hình bình thường và có bố bị bệnh) Cặp vợ chồng II6 – II7 sinh con III12 không bị bệnh => Kiểu gen của III12 có thể là 2/5AA hoặc 3/5Aa => Khả năng người III12 không mang alen bệnh là 2/5.

0,25 0.5

0,25

0,25

0.5

0,5

0,25 0,25

0,25 0,25 0,25

0,5

c. Khả năng cặp vợ chồng III12- III13 sinh con bị bệnh là bao nhiêu %?

Người chồng III13 có kiểu gen Aa (do kiểu hình bình thường và có bố bị bệnh).

Khả năng sinh người con IV15 bị bệnh (aa) là:1/4x3/5x100% = 15% => khả năng sinh người con IV15 không bị bệnh (A-) là: 100% - 15% = 85%.

(Học sinh biện luận và tính theo cách khác nếu đúng vẫn cho điểm tối đa) Câu 7 Phương pháp độc đáo trong nghiên cứu di truyền học của Menden là gì? Trình bày nội (1,0 dung cơ bản của phương pháp đó. điểm) - Phương pháp độc đáo trong nghiên cứu di truyền học của Menden là phương pháp phân tích các thế hệ lai.

- Nội dung cơ bản của phương pháp: + Lai các cặp bố mẹ thuần chủng khác nhau về một hoặc một số cặp tính trạng tương phản. + Theo dõi sự di truyền riêng rẽ của từng cặp tính trạng đó trên con cháu của từng cặp bố mẹ. + Dùng toán thống kê để phân tích số liệu thu được. Từ đó rút ra các quy luật di truyền các tính trạng.

Câu 8 Ở một loài thực vật, xét hai cặp gen nằm trên hai cặp nhiễm sắc thể tương đồng khác (1,0 nhau. Trong đó alen A trội hoàn toàn so với alen a, alen B trội hoàn toàn so với alen b. điểm) Biểt rằng không xảy ra đột biến. a. Viết các phép lai cho đời con có tỉ lệ phân li kiểu gen và tỉ lệ phân li kiểu hình đều là 3:3:1:1 (không cần viết sơ đồ lai) 3:3:1:1 = (3:1)x(1:1) hoặc (1:1)x(3:1) => có hai phép lai thỏa mãn: AaBb x Aabb AaBb x aaBb. ( Học sinh viết được một trong hai phép lai được 0,25) b. Có bao nhiêu phép lai cho đời con có tỉ lệ phân li kiểu gen giống với tỉ lệ phân li kiểu hình? Đáp án: 20 phép lai

0,25

0,25 0,25 0,25 0,25

0,5

0,5

107

Câu 9 Ở một loài thực vật, cho lai hai cây bố mẹ (P) khác nhau về ba cặp tính trạng tương (1,5 phản thu được F1 đều có kiểu hình thân cao, lá nguyên, quả tròn. Cho các cây F1 tự thụ điểm) phấn thu được F2 phân li theo tỉ lệ 899 cây thân cao, lá nguyên, quả tròn: 301 cây thân cây cao, lá xẻ, quả dài: 299 cây thân thấp, lá nguyên, quả tròn: 101 cây thân thấp, lá xẻ, quả dài. Biểt mỗi tính trạng do một cặp gen quy định và không xảy ra đột biến. a. Biện luận và xác định kiểu gen, kiểu hình của P. - Xét tính trạng chiều cao cây: P có kiều hình khác nhau được F1 100% thân cao, F1 tự thụ => F2 : thân cao: thân thấp ≈ 3:1=> alen quy định thân cao trội hoàn toàn so với alen quy định thân thấp, F1 dị hợp, P thuần chủng Quy ước A: thân cao, a: thân thấp => F1: Aa => P: AA (thân cao) x aa (thân thấp) - Xét tương tự với tính trạng dạng lá và hình dạng quả => alen quy định lá nguyên trội hoàn toàn so với alen quy định lá xẻ; alen quy định quả tròn trội hoàn so với alen quy định quả dài Quy ước: B: lá nguyên, b: lá xẻ => F1: Bb => P: BB (lá nguyên) x bb (lá xẻ) D: quả tròn, d: quả dài => F1: Dd => P: DD (quả tròn) x dd (quả dài) - Xét chung tính trạng dạng lá và tính trạng hình dạng quả Theo đầu bài F2 phân li tỉ lệ lá nguyên, quả tròn: lá nguyên, quả dài ≈ 3:1 ≠ 9: 3: 3: 1 = (3 lá nguyên: 1 lá xẻ)x(3 quả tròn: 1 quà dài)=> hai cặp gen quy định hai cặp tính trạng cùng nằm trên một cặp NST tương đồng và liên kết hoàn toàn=> F1: BD//bd (lá nguyên, quả tròn) x BD//bd (lá nguyên, quả tròn) - Xét chung tính trạng chiều cao cây và tính trạng dạng lá.

F2 phân li tỉ lệ:Thân cao, lá nguyên: thân cao, lá xẻ: thân thấp, lá nguyên: thân thấp, lá xẻ ≈ 9:3:3:1 = (3 thân cao: 1 thân thấp) x (3 lá nguyên: 1 lá xẻ) => hai cặp gen quy định hai cặp tính trạng nằm trên hai cặp NST tương đồng khác nhau - Kiểu gen của F1: Aa BD//bd x Aa BD//bd - Kiểu gen của P là: AA BD//BD (cây cao, lá nguyên, quả tròn) x aa bd//bd (thân thấp, lá xẻ, quả dài), hoặc aa BD//BD (thấp, nguyên, tròn) x AA bd//bd (cao, xẻ, dài) b. Trong các cây thân cao, lá nguyên, quả tròn ở F2 cây dị hợp về ba cặp gen chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

- Tỉ lệ cây thân cao, lá nguyên, quả tròn (A-,B-,D-) ở F2: 9/16.

- Kiểu gen AaBD//bd chiếm tỉ lệ: 2/4x2/4 = ¼ => So với các cây thân cao, lá nguyên, quả tròn, tỉ lệ cây dị hợp 3 cặp gen: (4/16): (9/16) = 4/9.

108

0,5 (biện luận được trộilặn)

0,25

0,5

0,25

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT CHUYÊN

THÁI BÌNH

NĂM HỌC 2015 - 216

--------------

(Dành cho thí sinh thi chuyên Sinh học)

ĐỀ CHÍNH THỨC

Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1 (1,0 điểm). Gà có bộ NST 2n = 78. Quan sát một tế bào đang phân chia, thấy có 39 NST kép đang nằm rải rác trong tế bào. Xác định kiểu phân bào, kì phân bào của tế bào trên và giải thích. (Biết rằng không có đột biến xảy ra trong toàn bộ quá trình) Câu 2 (2,0 điểm) Bảng sau mô tả giới hạn nhiệt độ của hai loài sinh vật (loài I và loài II) Loài

Giới hạn dưới

Giới hạn trên

Điểm cực thuận

I

2 oC

44oC

28oC

II

5,6oC

42oC

30oC

a. Vẽ biểu đồ chung biểu thị giới hạn nhiệt độ của hai loài trên. b. Trong hai loài này, loài nào có khả năng phân bố rộng hơn? Vì sao?

Câu 3 (0,75 điểm) a. Sự phân tầng trong quần xã có ý nghĩa gì? b. Phân biệt loài ưu thế và loài đặc trưng? Cho ví dụ?

Câu 4 (1,5 điểm) a. Biến dị tổ hợp là gì? Tại sao ở các loài sinh sản hữu tính, biến dị lại phong phú hơn nhiều so với các loài sinh sản vô tính? b. Cấu trúc điển hình của NST được biểu hiện rõ nhất ở kì nào của quá trình phân chia tế bào? Mô tả cấu trúc đó.

Câu 5 (0,75 điểm) Công nghệ tế bào là gì? Gồm những công đoạn nào?

Câu 6 (1,5 điểm) Một cặp gen alen mà mỗi gen đều dài 5100A0 và đều có 4050 liên kết hiđrô. a. Tính số lượng từng loại nuclêôtit của gen. b. Cặp gen đó là đồng hợp hay dị hợp? Vì sao? c. Làm thế nào để nhận biết được cặp gen đó là đồng hợp hay dị hợp?

Câu 7 (2,5 điểm) Ở một loài thực vật tính trạng thân cao là trội hoàn toàn so với tính trạng thân thấp; tính trạng quả dài là trội hoàn toàn so với tính trạng quả bầu dục. Cho hai cây thuần chủng thân cao, quả bầu dục và thân thấp, quả dài lai với nhau tạo ra F1. Cho cây F1 giao phấn với một cây khác thu được F2 với tỷ lệ: 37,5% cây thân cao, quả dài : 37,5% cây thân cao, quả bầu dục : 12,5% cây thân thấp, quả dài và 12,5% cây thân thấp, quả bầu dục. a. Biện luận và viết sơ đồ lai từ P

F2.

b. Nếu cho hai cây (P) chưa biết kiểu gen giao phấn với nhau tạo ra thế hệ lai có kiểu hình về hai cặp tính trạng trên phân ly theo tỷ lệ 3 : 1. Hãy xác định kiểu gen của P. 109

----------------------HẾT---------------------SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT CHUYÊN

THÁI BÌNH

NĂM HỌC 2015 - 216

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu Ý Nội dung trả lời - Xác định kiểu phân bào, kì phân bào: Câu + Kiểu phân bào: Giảm phân 1 + Kì phân bào: Kì đầu của giảm phân II. (1,0 - Giải thích: điểm) + Vì các NST đang ở trạng thái kép và số lượng bằng một nửa so với bộ NST lưỡng bội nên tế bào này đang ở giảm phân II. + Vì các NST kép đang nằm rải rác nên tế bào đang ở kì đầu của giảm phân II. (HS không nêu ý đầu nhưng giải thích được như trên vẫn cho điểm tối đa) Câu a - Vẽ biểu đồ chính xác theo yêu cầu của đề.

- Biểu đồ giới hạn nhiệt độ của loài I: 2 + Vẽ giới hạn nhiệt độ trên, giới hạn nhiệt độ dưới của loài I chính xác.

(2,0 + Tỷ lệ của điểm cực thuận chính xác. điểm) - Biểu đồ giới hạn nhiệt độ của loài II: + Vẽ giới hạn nhiệt độ trên, giới hạn nhiệt độ dưới của loài II chính xác. + Tỷ lệ của điểm cực thuận chính xác. b - Khả năng phân bố: Loài I có khả năng phân bố rộng hơn loài II. - Vì: + Giới hạn nhiệt độ của loài I là: Từ 2oC đến 44oC. + Giới hạn nhiệt độ của loài II là: Từ 5,6oC đến 42oC. Suy ra giới hạn nhiệt độ của loài I rộng hơn loài II. (HS diễn đạt theo cách khác mà đúng vẫn cho điểm) Câu a Ý nghĩa của sự phân tầng trong quần xã sinh vật: Phân bố không gian hợp lý để: 3 - Sử dụng nguồn sống.

(0,75 - Giảm sự cạnh tranh. điểm) b Phân biệt loài ưu thế và loài đặc trưng, ví dụ: Loài ưu thế Loài đặc trưng - Loài đóng vai trò quan trọng trong - loài chỉ có ở một quần xã hoặc có quần xã. nhiều hơn hẳn các loài khác.

- Ví dụ: Hợp lí - Ví dụ: Hợp lí Sự tổ hợp lại các tính trạng của bố mẹ (P) làm xuất hiện các kiểu hình khác P ở con Câu a lai, kiểu hình này được gọi là biến dị tổ hợp.

4 - Ở các loài sinh sản hữu tính biến dị phong phú hơn nhiều so với các loài sinh sản vô (1,5 tính vì: điểm) + Ở các loài sinh sản hữu tính có sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp gen trong quá trình phát sinh giao tử đã tạo ra nhiều loại giao tử; các loại giao tử này lại tổ hợp ngẫu nhiên trong quá trình thụ tinh nên tạo ra nhiều tổ hợp kiểu gen khác nhau làm xuất hiện nhiều biến dị tổ hợp. + Trong sinh sản vô tính không có sự giảm phân và thụ tinh nên không xuất hiện biến dị tổ hợp. b - Cấu trúc điển hình của NST được biểu hiện rõ nhất ở kì giữa của quá trình phân chia tế bào.

- Cấu trúc của NST ở kì giữa: + NST co ngắn cực đại và có chiều dài từ 0,5 đến 50 micômet, đường kính từ 0,2 đến 2 micrômet, đồng thời có hình dạng đặc trưng như hình que, hình hạt hoặc hình chữ V. + Mỗi NST gồm 2 nhiễm sắc tử chị em (crômatit) gắn với nhau ở tâm động (eo thứ

110

Điểm 0,125 0,125 0,5 0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

0,125 0,125

0,25 0,25 0,25

0,25

0,2 0,2

0,2 0,2

Câu 5 (0,75 điểm)

Câu 6 (1,5 điểm)

a

b

c

Câu 7 (2,5 điểm)

a

nhất) chia nó thành 2 cánh. Một số NST còn có eo thứ 2.

0,2 + Mỗi crômatit bao gồm chủ yếu 1 phân tử ADN và prôtêin loại histôn.

- Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế 0,25 bào và mô trên môi trường dinh dưỡng nhân tạo để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh với đầy đủ các đặc tính như cơ thể gốc.

- Công nghệ tế bào gồm 2 công đoạn thiết yếu là: + Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy trên môi trường dinh dưỡng nhân 0,25 tạo thích hợp để tạo ra các mô sẹo. + Dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hóa thành cơ quan hoặc cơ thể 0,25 hoàn chỉnh.

Tính số lượng từng loại nuclêôtit của mỗi gen: - Số nu của mỗi gen: (5100 : 3,4)x2 = 3000 (nu) 0,25 - Số lượng từng loại nu của mỗi gen: + Theo bài ra ta có: 2A + 2G = 3000 (1) và 2A + 3G = 4050 (2) 0,125 + Từ (1) và (2) ta có: G = X = 1050 (nu) và A = T = (3000 : 2) - 1050 = 450 (nu) 0,125 Cặp gen đó có số lượng, thành phần các loại nuclêôtit bằng nhau. Xảy ra 2 trường hợp: + Cặp gen đó là đồng hợp nếu trình tự sắp xếp các nuclêôtit của 2 gen giống nhau.

0,25 + Cặp gen đó là dị hợp nếu trình tự sắp xếp các nuclêôtit của 2 gen khác nhau.

0,25 Cách nhận biết: Sử dụng phép lai phân tích và phân tích kết quả: - Nếu kết quả đồng tính ở đời con Cặp gen đó đồng hợp.

0,25 0,25 - Nếu kết quả phân tính ở đời con Cặp gen đó dị hợp.

Biện luận và viết sơ đồ lai từ P đến F2: - Quy ước gen: A - thân cao, a - thân thấp; B - quả dài, b - quả bầu dục.

0,25 - Từ phép lai P suy ra F1 dị hợp tử về hai cặp gen.

0,25 - Xét riêng từng cặp tính trạng ở F2: F1 x cây khác: Aa x Aa (1) F1 x cây khác: Bb x bb (2)

b

0,125 0,125

- Xét sự di truyền đồng thời hai cặp tính trạng: F2 phân ly theo tỷ lệ: 37,5 : 37,5 : 12,5 : 12,5 = 3 : 3 : 1 : 1 = (3 : 1)(1 : 1) Hai cặp 0,25 gen quy định hai cặp tính trạng nói trên di truyền theo quy luật phân li độc lập.

- Sơ đồ lai: + Kiểu gen của P: Cây thuần chủng thân cao, quả bầu dục có kiểu gen là AAbb, cây 0,25 thuần chủng thân thấp, quả dài có kiểu gen là aaBB. + Sơ đồ lai P: 0,25 PTC: AAbb (thân cao, quả bầu dục) x aaBB (thân thấp, quả dài) GP: Ab aB AaBb F1: KG: KH: 100% thân cao, quả dài + Sơ đồ lai F1 với cây khác: 0,25 Vì F1 có kiểu gen là AaBb nên từ 1 và 2 Cây khác có kiểu gen và kiểu hình là: Aabb - Thân cao, quả bầu dục F1 x Cây khác: AaBb (thân cao, quả dài) x Aabb (thân cao, quả bầu dục) G AB, Ab, aB, ab Ab, ab F2: TLKG: 1AABb : 2AaBb : 1AAbb : 2Aabb : 1aaBb : 1aabb TLKH: 3cao, dài : 3cao, bầu dục : 1thấp, dài : 1thấp, bầu dục P1: AaBB x AaBB P2: AaBB x AaBb P3: AaBB x Aabb P4: Aabb x Aabb 0,1x8 P5: AABb x AABb P6: AABb x AaBb P7: AABb x aaBb 111

P8: aaBb x aaBb

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÁI NGUYÊN -----------------ĐỀ CHÍNH THỨC

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT CHUYÊN NĂM HỌC 2015 - 2016 -----------------------MÔN THI: SINH HỌC Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1 (1,0 điểm) Hãy cho biết chiều vận chuyển máu trong cơ thể người. Vì sao sự vận chuyên rmáu trong cơ thể người chỉ theo 1 chiều?

Câu 2 (1,0 điểm) Ở lúa, cây cao (B) là trội so với cây thấp (b), chín sớm (D) là trội so với chín muộn (d). Hai cặp gen này tồn tại trên hai cặp nhiễm sắc thể (NST) thường. a. Viết kiểu gen có thể có của cơ thể: cây thân cao, chín muộn; cây thân thấp, chín sớm; cây cao, chín sớm. b. Đem lai lúa cây cao, chín sớm với cây thấp, chín muộn thu được F1: 204 cây cao, chín sớm;

201 cây cao, chín muộn;

203 cây thấp, chín sớm;

200 cây thấp, chín muộn.

Biện luận để tìm kiểu gen của cây bố mẹ và viết sơ đồ lai.

Câu 3 (1,0 điểm) a. Kẻ theo mẫu bẳng dưới đây và điền các hoạt động cơ bản của NST qua các kì của giảm phân: Những hoạt động cơ bản của NST

Các kì

Lần phân bào I

Lần phân bào II

Kì đầu Kì giữa Kì sau Kì cuối b. Tại sao trong phân bào giảm phân thì giảm phân I mới thực sự là phân bào giảm phân, còn lần phân bào II là phân bào nguyên nhiễm?

Câu 4 (1,0 điểm) Ở người, gen trội M quy định mắt bình thường, gen lặn tương ứng m quy định mù màu (không phân biệt được màu đỏ và màu lục). Các gen này nằm trên NST X. Bố bị bệnh mù màu, mẹ không bị bệnh mù màu. Các con của họ có bị bệnh mù màu không? Giả thuyết rằng không xảy ra đột biến.

Câu 5 (1,0 điểm)

112

Cho biết các axit amin tương ứng với các bộ ba trên mARN như sau: acginin - XGU, valin - GUU, prôlin - XXU, xistêin - UGU, alanin - GXU. Thí sinh kẻ bảng theo mẫu và hoàn thành các yêu cầu dưới đây. a. Hãy xác định cấu trúc đoạn mạch mã gốc ADN và chuỗi axit amin tương ứng với đoạn mARN trong bảng sau:

Mạch mã gốc (ADN)

-

Đoạn mạch mARN

- UGU -

Chuỗi axit amin

-

?

-

?

?

-

?

GUU

-

XXU

?

-

?

-

-

?

-

?

- XGU - XGU

-

XGU

-

-

?

?

-

-

?

?

-

?

-

- XGU -

?

-

b. Đoạn mạch mã gốc ADN trên bị đột biến thay thế liên quan đến một cặp nuclêôtit và quy định cấu trúc chuỗi axit amin có trình tự là: - xistêin - valin - prôlin - acginin - acginin - alanin - valin Hãy xác định đoạn mạch mARN và ADN bị đột biến theo bảng sau: Mạch mã gốc (ADN)

-

?

-

?

-

?

-

?

-

?

-

?

-

?

-

Đoạn mạch mARN

-

?

-

?

-

?

-

?

-

?

-

?

-

?

-

Chuỗi axit amin

-

xistêin

-

valin

-

prôlin

-

acginin

-

acginin

-

alanin

-

valin

-

Câu 6 (1,0 điểm) a. Bộ NSt của ngô 2n = 20. Hãy xác định số lượng NST của ngô ở các cá thể có dạng đột biến: thể một nhiễm, thể ba nhiễm. b. Có thể nhận biết các thể đâ bội bằng mắt thường qua những dấu hiệu gì? Có thể ứng dụng các đặc điểm của chúng trong chọn giống cây trồng như thế nào?

Câu 7 (1,0 điểm) Hãy so sánh phương pháp chọn giống bằng các phép lai hữu tính với phương pháp chọn giốn bằng gây đột biên.

Câu 8 (1,0 điểm) a. Chuột cống sống trong rừng mưa nhiệt đới có thể chịu ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái sau: mức độ ngập nước, kiến, độ dốc của đất, nhiệt độ không khí, ánh sáng, độ ẩm không khí, rắn hổ mang, áp suất không khí, cây gỗ, gỗ mục, gió thổi, cây cỏ, thảm lá khô, sâu ăn lá cây, độ tơi xốp của đất, lượng mưa. Hãy chia các nhân tố đó thành các nhóm nhân tố sinh thái. b. Hãy giải thích vì sao các cành phía dưới của cây sống trong rừng lại sớm bị rụng?

Câu 9 (1,0 điểm) Hãy về sơ đồ mô tả giới hạn sinh thái của: - Loài vi khuẩn suối nước nóng có giới hạn nhiệt độ từ 00C đến 900C, trong đó điểm cực thuận là 550C. - Loài xương rồng sa mạc có giới hạn nhiệt độ từ 00C đến 560C, trong đó điểm cực thuận là 32 0C. Câu 10 (1,0 điểm) Hãy vẽ một lưới thức ăn trong đó có các sinh vật: cây cỏ, bọ rùa, ếch, nhái, rắn, châu chấu, diều hâu, nấm, vi khuẩn, cáo, gà rừng, dê, hổ.

113

-----------------------HẾT-----------------------

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT CHUYÊN THÁI NGUYÊN NĂM HỌC 2015 - 2016 ----------------------------------------ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC MÔN SINH HỌC Câu Ý Nội dung trả lời Điểm - Chiều từ tim động mạch mao mạch tĩnh mạch tim.

Câu 1 0,25 (1,0 0,75 - Giải thích: điểm) + Tim co bóp tạo lực đẩy máu vào mạch và khi dãn ra tạo lực hút máu từ tĩnh mạch về tim. + Sự co dãn của động mạch và sự co bóp của các cơ thành tĩnh mạch: Tạo lực hỗ trợ cho sự co dãn của tim. + Sự thay đổi thể tích và áp suất của lồng ngực khi hô hấp: Hỗ trợ cho lực hút và lực đẩy máu của tim. + Các van tĩnh mạch: Có trong các tĩnh mạch chân giúp máu từ các mạchnày di chuyển theo chiều hướng lên để về tim mà không bị chảy ngược xuống do tác dụng của trọng lực.

Câu 2 a - Kiểu gen của cây thân cao, chín muộn: BBdd hoặc Bbdd.

- Kiểu gen của cây thân thấp, chín sớm: bbDD hoặc bbDd. (1,0 0,5 - Kiểu gen của cây thân cao, chín sớm: BBDD, BBDd, BbDD hoặc BbDd điểm) b - Tỷ lệ phân li kiểu hình của F1 đối với mỗi cặp tính trạng là 1 : 1. Đây là tỷ lệ của phép lai phân tích về hai cặp tính trạng.

- Ta có sơ đồ lai: P: BbDd (cao, sớm) x bbdd (thấp, muộn) 0,5 bd GP: BD, Bd, bD, bd F1: TLKG: 1BbDd : 1Bbdd : 1bbDd : 1bbdd TLKH: 1 cao, sớm : 1 cao, muộn : 1 thấp, sớm : 1 thấp, muộn Câu 3 a 0,5 Những hoạt động cơ bản của NST Các kì (1,0 Lần phân bào I Lần phân bào II điểm) Kì đầu NST đơn sau khi nhân đôi tạo NST đơn ở dạng kép tiếp tục thành NST kép. 2 NST kép trong đóng xoắn và bắt đầu tập trung cặp tương đồng tiếp tục đóng trên mặt phẳng xích đạo tại vị trí xoắn, tiếp hợp với nhau tạo NST nối với tơ vô sắc tương đồng kép. Có thể xảy ra sự trao đổi chéo giữa hai crômatit khác nguồn gốc.

Kì giữa NST tương đồng kép tập trung NST đơn ở dạng kép rút ngắn thành 2 hàng trên mặt phẳng xích cực đại và tập trung trên mặt đạo theo nhiều kiểu sắp xếp khác phẳng xích đạo của thoi vô sắc nhau. thành 1 hàng.

Kì sau Các NST đơn ở dạng kép trong Mỗi crômatit trong mỗi NST kép mỗi cặp NST phân li về 2 cực tách nhau ra ở vị trí tâm động và của tế bào. di chuyển về hai cực của tế bào.

Kì cuối Các NST đơn ở dạng kép đi về 2 Các crômatit phân chia về 2 cực cực của tế bào tạo nên các tế bào của tế bào tạo nên các tế bào giao chứa bộ NST đơn bội ở dạng kép tử có bộ NST đơn bội khác nhau khác nhau về nguồn gốc và chất về nguồn gốc và chất lượng NST.

114

Câu 4 (1,0 điểm)

Câu 5 (1,0 điểm)

Câu 6 (1,0 điểm)

Câu 7 (1,0 điểm)

lượng NST. b - Giảm phân I thực sự là phân bào giảm phân là vì kết thúc lần giảm phân này bộ NST trong tế bào con giảm đi một nửa so với bộ NST của tế bào mẹ ban đầu.

- Còn ở lần phân bào II giống nguyên phân vì ở lần phân bào này chỉ phân chia các crômatit, nguồn gốc các NST trong các tế bào con không thay đổi, giống như kết thúc lần phân bào I - Biện luận: + Kiểu gen của bố mù màu là: XmY, cho 2 loại tinh trùng, 1 loại mang NST Xm và một loại mang NST Y. + Kiểu gen của mẹ không mù màu có thể là: XMXM hoặc XMXm - Khả năng bị bệnh của con được thể hiện qua sơ đồ lai ở các trường hợp sau: + TH 1: P: XmY (mù màu) x XMXM (bình thường) GP: Xm, Y XM F1: 1 XMXm - bình thường : 1 XMY - bình thường + TH 2: P: XmY (mù màu) x XMXm (bình thường) XM, Xm GP: Xm, Y M m F1: 1 X X - bình thường : 1 XMY - bình thường : 1XmXm - mù màu : 1XmY mù màu - Như vậy: + Theo TH1: Nếu mẹ bình thường có kiểu gen XMXM thì tất cả các con của họ đều không bị mù màu (bình thường) + Theo TH 2: Nếu mẹ bình thường có kiểu gen XMXm xác suất sinh con bình thường = xác suất sinh con mù màu = 50%. a Cấu trúc của đoạn mạch mã gốc ADN và chuỗi axit amin tương ứng với đoạn mARN như sau: + Mạch mã gốc (ADN): - AXA - GAA - GGA - GXA - GXA - GXA - GXA + Chuỗi axit amin: - xistênin - valin - prôlin - acginin - acginin - acginin - acginin b Đoạn mạch mARN và ADN bị đột biến có cấu trúc như sau: + Mạch mARN: - UGU - GUU - XXU - XGU - XGU - GXU - GXU - GUU + Mạch mã gốc (ADN): - AXA - XAA - GGA - GXA - GXA - XGA - XGA - XAA a - Thể một nhiễm có 2n - 1 = 20 - 1 = 19 NST - Thể ba nhiễm có 2n + 1 = 20 + 1 = 21 NST b - Nhận biết qua các dấu hiệu hình thái, sinh lí của cơ thể: + Thể đa bội có kích thước tế bào to do đó kích thước các cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản to hơn dạng lưỡng bội. + Tính bất thụ các thể đa bội cao, đa bội lẻ không có hạt, đa bội chẵn có hạt nhưng số hạt lép nhiều. + Thời gian sinh trưởng và phát triển kéo dài, chống chịu sâu bệnh, chống hạn, chống nóng, chống lạnh tốt hơn dạng lưỡng bội.

- Có thể sử dụng các đặc điểm trên của cây đa bội để tạo giống đa bội không hạt, hàm lượng đường cao, quả to, chống chịu sâu bệnh tốt.

- Giống nhau: + Tác động vào vật chất di truyền là ADN, NST ở giai đoạn thích hợp. + Tiến hành lúc cơ thể giảm phân hoặc thụ tinh. + Sử dụng nguyên liệu là loại biến dị di truyền. + Sau khi tạo biến dị, biến dị phải được chọn lọc và bồi dưỡng mới tạo được giống mới.

- Khác nhau: Chọn giống bằng lai hữu tính Chọn giống bằng gây đột biến Ở thực vật cho thụ phấn, ở động vật cho Dùng các tác nhân vật lí, hóa học tác giao phối hoặc thụ tinh nhân tạo động vào các bộ phận ở các giai đoạn thích hợp với liều lượng thích hợp.

Cơ chế gây biến dị: phân li độc lập, tổ Cơ chế rối loạn phân li NST, rối loạn hợp tự do, hoán vị gen, tương tác qua quá trình sao chép, bắt cặp các nu trong lại giữa các gen phân tử ADN.

0,25 0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

0,25

0,25

0,25

0,25 0,25

0,25

115

Câu 8 (1,0 điểm)

Câu 9 (1,0 điểm)

Tổ hợp lại các tính trạng đã có hoặc tạo Tạo tính trạng mới có giá trị cao, hệ số ra các tính trạng mới chọn lọc lớn.

- Lai hữu tính tạo ra ưu thế lai và các - Giống tạo ra có thể là dạng đa bội thể, giống do sự tổ hợp lại các gen của nhiều có năng suất phẩm chất cao, thích nghi thứ, nhiều nòi, nhiều loài. tốt, có thể là giống đột biến gen.

- Có thể dự đoán được kết quả tạo ra - Tạo ra các biến dị đột biến: Đời sau khi nắm được những đặc điểm kiểu xuất hiện tính trạng mới chưa có do đó hình và kiểu gen của cơ thể bố mẹ được khó đoán trước được kết quả. sử dụng làm vật liệu tạo giống a - Nhân tố vô sinh: mức độ ngập nước, độ dốc của đất, nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm, áp suất, gỗ mục, gió thổi, thảm lá khô, độ tơi xốp của đất, lượng mưa.

- Nhân tố hữu sinh: kiến, rắn hổ mang, cây gỗ, cây cỏ, sâu ăn lá. b Vì cây mọc trong rừng được ánh sáng mặt trời chiếu vào các cành phía trên nhiều hơn các cành phía dưới. Khi lá bị thiếu sáng thì khả năng quang hợp của lá cây yếu, tạo được ít chất hữu cơ, lượng chất hữu cơ tích lũy không đủ bù lượng tiêu hoa do hô hấp và kèm theo khả năng lấy nước cũng kém, nên cành phía dưới bị không dần và sớm rụng.

- Sơ đồ giới hạn sinh thái của loài vi khuẩn suối nước nóng:

B

ch nhái

Châu ch u

R n

G r ng N m

116

0,25 0,5

0,5

1,0

rùa

Cây c

0,25

0,5

- Sơ đồ giới hạn sinh thái của loài xương rồng sa mạc: HS vẽ tương tự Câu 10 (1,0 điểm)

0,25

Di u hâu Vi khu n

Cáo H

Dê