THÍ NGHIỆM PHÂN TÍCH THỰC PHẨM - TRUNG TÂM DỊCH VỤ PHÂN TÍCH THÍ NGHIỆM

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

Ơ

N

Phần 1: GIỚI THIỆU VỀ TRUNG TÂM THÍ NGHIỆM

10 00

vụ.

A

1.1. Phân tích, kiểm tra chất lượng sản phẩm:

Í-

H

Ó

− Về lĩnh vực hóa học, hóa lý và vi sinh. − Ký kết hợp ñồng dịch vụ phân tích và nghiên cứu.

ÁN

-L

1.2. Nghiên cứu:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

− Các chương trình nghiên cứu cấp Nhà nước, Thành phố, các chương trình hợp tác quốc tế, ñặc biệt trong lĩnh vực môi trường, thủy sản. − Các yêu cầu nghiên cứu của khách hàng – Các phương pháp phân tích. − ðược quan hệ hợp tác với các ñơn vị kiểm nghiệm, phân tích, các cơ sở nghiên cứu và các doanh nghiệp.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

B

Với các phương tiện phân tích hóa học, vi sinh ñồng bộ, hiện ñại Với ñội ngũ cán bộ chuyên môn vững vàng TRUNG TÂM DỊCH VỤ PHÂN TÍCH THÍ NGHIỆM nhận thực hiện các dịch

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TR ẦN

I. DỊCH VỤ KHOA HỌC:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Trung tâm Dịch vụ Phân tích Thí nghiệm ñược thành lập theo Quyết ñịnh số 21/Qð-UB ngày 18/02/1985 của Ủy Ban Nhân Dân Thành Phố Hổ Chí Minh, là ñơn vị trực thuộc Sở Khoa Học và Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh.

Từ năm 1985 ñến nay, Trung Tâm Dịch Vụ Phân tích Thí nghiệm là ñơn vị hợp tác với Trung Tâm Nghiên Cứu Quốc Gia Pháp (CNRS) và Trung Tâm Phân Tích Solaize (SCA- Pháp) Trung tâm ñược tổ chức AFAQ chứng nhận ñạt tiêu chuẩn Quản lý chất lượng theo ISO 9001:2000 và tổ chức VILAS công nhận phòng thí nghiệm ñạt tiêu chuẩn TCVN ISO/ IEC 17025: 2001.

1.3. ðào tạo: − Bồi dưỡng và ñào tạo nâng cao trình ñộ tay nghề phân tích cho các ñơn vị bạn trong thành phố và khu vực. − Kết hợp với các Trường ðại học, Viện nghiên cứu trong công tác ñào tạo ñại học, sau ñại học, hướng dẫn luận văn tốt nghiệp, luận án Thạc Sĩ, Tiến sĩ.

1

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4 − Ký kết hợp tác khoa học kỹ thuật và ñào tạo với các tổ chức và cá nhân nước ngoài theo qui ñịnh của nhà nước.

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

Thực hiện các nhiệm vụ: 1. Nghiên cứu, tư vấn ñể cải tiến chất lượng sản phẩm theo yêu cần khách hàng.

2. Hướng dẫn quy trình sản xuất tiểu thủ công nghiệp một số sản phẩm hóa học, mỹ phẩm…

3. Phân tích các ñộc chất dạng siêu vết như PCBs, Dioxin, Furan (PCDDs, PCDFs) thuốc trừ sâu… trong các hàng hóa, nông sản, thủy hải sản, thực phẩm chế biến phục vụ yêu cầu xuất khẩu cho các công ty, xí nghiệp.

4. ðịnh danh, ñịnh lượng thành phần, ñánh giá chất lượng hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu phục vụ yêu cầu của Hải quan, công ty, xí nghiệp như: ñịnh danh, ñịnh lượng hợp chất hữu cơ, vô cơ trong: − Nước, nước thải, dầu khoáng… − Quặng, ñất, bùn trầm tích. − Hóa chất, tinh dầu, hương liệu, sản phẩm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. − Các chất phụ gia công nghiệp, chất hoạt ñộng bề mặt, polymer và các sản phẩm nhựa. − Khoáng sản, kim loại và hợp kim.

5. Hỗ trợ các ñề tài nghiên cứu, luận án Thạc sĩ, Tiến sĩ, luận văn tốt nghiệp của các sinh viên trong lĩnh vực hóa học.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

N

G

2.1. Phòng Nghiên Cứu Triển Khai:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ

ẠO

II. NĂNG LỰC HOẠT ðỘNG:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

− Tư vấn xây dựng hệ thống chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2000 và xây dựng phòng thí nghiệm theo tiêu chuẩn ISO/ IEC 17025. − Tư vấn phân tích, ñánh giá chất lượng nguyên vật liệu, sản phẩm. − Tư vấn và thực hiện bảo trì, hiệu chuẩn thiết bị phân tích. − Tư vấn xây dựng phòng thí nghiệm hóa, vi sinh. − Cung cấp dụng cụ thủy tinh phòng thí nghiệm theo mẫu ñặt của khách hàng.

N

1.4. Dịch vụ Tư Vấn và các dịch vụ khác

2.2. Phòng Phân Tích Sắc Ký:

Thực hiện các nhiệm vụ phân tích 1. Các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi và bay hơi vừa – Thuốc trừ sâu, diệt cỏ - Tinh dầu, hương liệu – PAH, PCB – Các hợp chất hữu cơ trong nước, ñất.

2. Dư lượng kháng sinh, ñặc biệt hormone tăng trưởng β - Agonist trong thực phẩm – Các hóa chất khác 3. Vitamin – Kháng sinh Kháng khuẩn – Dược liệu, thuốc thú y.

2

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm 4. Chất bảo quản phụ gia thực phẩm – Phụ gia công nghiệp – Chất hoạt ñộng bề mặt – Dư lượng thuốc trừ sâu, diệt cỏ…

5. Carbohydrate Acid amine – ðộc tố sinh học biển (ASP, PSP, DSP).

6. ðộc tố khác trong thực phẩm (aflatoxin, ochratoxin, histamin….).

Ơ

N

2.3. Phòng Công Nghiệp Tài Nguyên Môi Trường:

D

IỄ N

Đ

ÀN

III. TRANG THIẾT BỊ HIỆN ðẠI:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

Thực hiện các nhiệm vụ: 1. Phân tích các chỉ tiêu như ñạm, béo, bột, ñường, dầu, mỡ, xơ, mùn, chất hữu cơ, phenol, H2S, SO2, N tổng, NH3, chất hoạt ñộng bề mặt…trong − Dầu thực vật – Nước, nước uống – ðất và phân bón. − Nông sản thực phẩm – thủy sản – thức ăn gia súc.

2. ðặc biệt phân tích các chỉ tiêu dinh dưỡng cho thực phẩm (bảng nutrition facts).

3. Phân tích các nguyên tố: C, H, N, S, Halogen (Cl-).

4. Các chỉ tiêu vi sinh thực phẩm và các chỉ tiêu vi sinh thông thường.

5. Các chỉ tiêu vi sinh gây bệnh và gây ngộ ñộc thực phẩm (E. coli, Staphylococcus aureus, Samonella, Bacillus cereus, Listeria monocytogenes, Vibrio parahaemolyticus,…). ðặc biệt ñịnh lượng % biến ñổi gen trong nông sản thực phẩm (GMO).

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

H Ư

2.4. Phòng Hữu Cơ Nông Sản Thực Phẩm:

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Thực hiện các nhiệm vụ: 1. Phân tích ña lượng và vi lượng hơn 75 nguyên tố kim loại, á kim trong: − Nước, nước thải – Không khí, ñất, bùn trầm tích, khoáng sản. − Thực phẩm – Thủy hải sản – Phân bón – Hóa chất – Dược phẩm, dược liệu. − Kim loại, hợp kim – Sản phẩm công nghiệp – Vật liệu – Dầu khoáng. − Sinh học – Thực vật – Mỹ phẩm – Bệnh phẩm.

2. ðặc biệt phân tích hàm lượng vết (ppb) các nguyên tố ñộc tính như: Hg, As, Cd, Pb, Se… 3. Phân tích và ñánh giá chất lượng nước, nước thải, bùn…và các chỉ tiêu ô nhiễm như BOD, COD, TOC, NO3, NH4, PO4, PCB…

3.1. Thiết Bị Cộng Hưởng Từ Hạt Nhân (NMR): 3.1.1. Chức năng:

− Phân tích cấu trúc các hợp chất hữu cơ − Phân tích ñịnh lượng với hàm lượng chất lớn hơn 2%.

3.1.2. Khả năng phân tích:

3

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4 − Ghi phổ 1H NMR, 13C NMR, DEPT, COSY, HETCORR, NOESY… − Nhận danh và phân tích ñịnh lượng thành phần các chất hữu cơ trong sản phẩm công nghiệp (hàm lượng >2%) phục vụ xuất nhập khẩu, tiêu dùng trong nước, công tác giám ñịnh, nghiên cứu, ñào tạo.

Ơ

N

3.1.3. ðối tượng mẫu:

H Ư

3.2.2. Khả năng phân tích:

TR ẦN

− Phân tích ñược hơn 75 nguyên tố vô cơ trong bằng phân loại tuần hoàn Mendeleev.

B

3.2.3. ðối tượng mẫu:

Ó

A

10 00

− Tài nguyên, khoáng sản, kim loại hợp kim, nông sản, thực phẩm, thủy hải sản, dược phẩm, mỹ phẩm, sản phẩm công nghiệp, dầu khí, bệnh phẩm (nước tiểu, máu, tóc…), không khí, nước, chất thải công nghiệp, bùn và ñất nhiễm bẩn.

Í-

H

3.3. Máy Sắc Ký Lỏng Ghép Khối Phổ (LC – MSn):

-L

3.3.1. Chức năng:

TO

ÁN

− ðịnh danh và xác ñịnh cấu trúc các hợp chất hữu cơ tổng hợp và tự nhiên. − ðịnh lượng vi lượng và ña lượng.

ÀN

3.3.2. Khả năng phân tích:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

N

G

Đ

− Xác ñịnh các nguyên tối vô cơ ở dạng ña lượng và vi lượng − Xác ñịnh thành phần kim loại nặng.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ẠO

3.2.1. Chức năng:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

.Q

3.2. Máy Quang Phổ Phát Xạ Plasma (ICP), máy Hấp Thu Nguyên Tử (ASS):

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

− Các sản phẩm công nghiệp, hợp chất tự nhiên. Hóa chất tổng hợp, phụ gia công nghiệp các loại, dược

D

IỄ N

Đ

− Vitamin, kháng sinh ở dạng nguyên liệu hay trong thành phẩm. − ðộc tố sinh học biển gây tiêu chảy (DSP), làm mất trí nhớ (ASP) và gây bại liệt (PSP) trong nhuyển thể 2 mảnh vỏ. − Dư lượng thuốc trừ sâu, diệt cỏ, kháng sinh trong nông, thủy hải sản, hóc môn tăng trưởng (β - Agonist, Clenbuterol). − Phụ gia công nghiệp − Polypeptid, Protein. − Thành phần hợp chất thiên nhiên

4

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

3.3.3. ðối tượng mẫu:

Ơ

N

Thủy hải sản Nông sản thực phẩm.

Dược phẩm, mỹ phẩm, sản phẩm công nghệ khác.

Môi trường, bệnh phẩm

H .Q

ẠO

TP

− ðịnh danh và xác ñịnh cấu trúc các hợp chất hữu cơ tổng hợp và tự nhiên. − ðịnh lượng vi lượng

G

Đ

3.4.2. Khả năng phân tích:

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

− Phân tích ñược các chỉ tiêu ở hàm lượng siêu vết (ppb/ppt) − Vitamin, kháng sinh ở dạng nguyên liệu hay trong thành phẩm. − ðộc tố: sinh học biển (okadaic axid), aflatoxin và các ñộc tố khác. − Dư lượng thuốc trừ sâu, diệt cỏ, kháng sinh trong nông, thủy hải sản, thức ăn gia súc. ðặc biệt có ý nghĩa trong ñánh giá chất lượng thủy hải sản xuất khẩu. − Hormone tăng trưởng (β - Agonist, Clenbuterol). − Phụ gia công nghiệp, chất bảo quản, chất hoạt ñộng bề mặt. − Polypeptide, protein. − Thành phần hợp chất thiên nhiên.

ÁN

-L

Í-

Thủy hải sản.

Nông sản thực phẩm.

Dược phẩm, mỹ phẩm, sản phẩm công nghệ khác.

Môi trường, bệnh phẩm.

TO

− − − −

H

Ó

3.4.3. ðối tượng mẫu:

D

IỄ N

Đ

ÀN

3.5. Máy sắc kí ghép khối phổ nhiều lần (GC – MS*):

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

3.4.1. Chức năng:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

3.4. Máy Sắc Ký Lỏng Ghép Khối Phổ Ba Tứ Cực:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

− − − −

3.5.1. Chức năng:

− Nhận danh, xác ñịnh cấu trúc các hợp chất hữu cơ tổng hợp và tự nhiên dễ bay hơi. − ðịnh lượng vi lượng và ña lượng.

3.5.2. Khả năng phân tích: − Dư lượng hóa chất có nồng ñộ ppb trở lên. − ðộc tố, dư lượng thuốc trừ sâu, diệt cỏ, dư lượng thuốc kháng sinh.

5

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4 − Phụ gia công nghiệp, hương liệu, dầu…

3.5.3. ðối tượng mẫu:

G

Đ

− Phân tích vi sinh vật, virus. − Phân tích ñịnh lượng GMO (biến ñổi gen).

H Ư

N

3.6.2. Khả năng phân tích:

Í-

H

Ó

A

Thủy hải sản.

Nông sản thực phẩm, thực phẩm, thức ăn gia súc.

Sữa và các sản phẩm sữa.

Nước thải, nước sinh hoạt, nước uống.

-L

− − − −

10 00

3.6.3. ðối tượng mẫu:

B

TR ẦN

− Kiểm tra, phát hiện và ñịnh lượng vi sinh vật gây bệnh (Samonella, Listeria monocytogenes…) trong thực phẩm, thức ăn gia súc. − Kiểm tra, phát hiện và ñịnh lượng virus gây bệnh trên tôm. − Kiểm tra, ñịnh lượng biến ñổi gen trong sản phẩm thực phẩm.

ÁN

3.7. Thiết bị nhiễu xạ tia X (XRD):

TO

3.7.1. Chức năng:

D

IỄ N

Đ

ÀN

− Phân tích cấu trúc tinh thể. − ðồ họa graphic cấu trúc tinh thể. − Phân tích pha các hỗn hợp chất rắn. − Theo dõi phản ứng tổng hợp chất rắn. − Phân tích ñịnh lượng theo phương pháp RIETVELD. − Phân tích ñịnh tính các hợp chất rắn dựa theo như viện phổ chuẩn ICDD/PDF2(Trên 131000 chất).

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

3.6.1. Chức năng:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

3.6. Máy Real time PCR:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

Ơ

N

Thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ.

Thực phẩm, nông sản thực phẩm Dược phẩm, hương liệu, tinh dầu.

Hợp chất tự nhiên khác.

Sản phẩm công nghiệp.

U Y

− − − − −

3.7.2. Khả năng phân tích:

6

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm − Xác ñịnh hằng số mạng tinh thể, chỉ số Miller, cấu trúc tinh thể của các loại vật liệu mới trong nhiều ngành công nghệ: ñiện tử, xây dựng, ceramic, viễn thông.

3.7.3. ðối tượng mẫu:

N Ơ H

H Ư

N

3.8.2. Khả năng phân tích:

TR ẦN

− Dư lượng hóa chất có nồng ñộ 0.01ppb trở lên. − Dư lượng kháng sinh, Dioxin, Furan, PCB, dạng siêu vết.

H

Ó

A

10 00

Thủy sản.

Nông sản: gạo, rau quả, mật ong…

Thực phẩm chế biến. ðất, bùn ,nước, các chất thải công nghiệp, khói thải công nghiệp.

Mô mỡ, mẫu ñộng vật, mẫu máu.

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

− − − − −

B

3.8.3. ðối tượng mẫu:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

Đ

− Phân tích dư lượng dạng siêu lượng.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ẠO

3.8.1. Chức năng:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N U Y .Q

TP

3.8. Máy sắc kí ghép khối phổ với ñộ phân giải cao (HRGC/HRMS):

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

− − − −

ðịnh danh các hợp chất trong các loại mẫu: Tài nguyên khoáng sản, quặng mỏ, kim loại và hợp kim.

Men, gốm sứ, polymer.

Các chất cơ kim, mỹ phẩm.

Sản phẩm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp.

7

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

U Y

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

− Áp dụng lý thuyết phân tích thực phẩm bằng phương pháp quang phổ nguyên tử vào thực tế thông qua việc thực hành trực tiếp trên máy ño. − ðịnh lượng các nguyên tố khoáng Ca, Na, Fe có trong mì ăn liền bằng phương pháp quang phổ nguyên tử. ðối với nguyên tố Na, ta sử dụng phương pháp quang phổ hấp thu (Atomic Absorption Spectroscopy - AAS), còn ñối với nguyên tố Ca và Fe, ta sử dụng phương pháp quang phổ phát xạ nguyên tử (Atomic Emission Spectroscopy AES). − Củng cố và tìm hiểu sâu hơn về nguyên lý, cấu tạo của hệ thống phân tích bằng phương pháp quang phổ nguyên tử. − Rèn luyện kỹ thuật thực hành, sử dụng các loại dụng cụ, máy móc có liên quan ñến phương pháp phân tích này nói riêng cũng như kỹ năng làm việc trong phòng thí nghiệm nói chung.

TO

ÁN

II. TỔNG QUAN VỀ PHƯƠNG PHÁP QUANG PHỔ HẤP THU VÀ PHÁT XẠ NGUYÊN TỬ – AAS VÀ AES:

D

IỄ N

Đ

ÀN

2.1. Giới thiệu về phương pháp quang phổ hấp thu – phát xạ nguyên tử:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP ẠO N

G

Đ

I. MỤC ðÍCH THÍ NGHIỆM:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

XÁC ðỊNH Na, Ca, Fe TRONG THỰC PHẨM TRÊN MÁY QUANG PHỔ HẤP THU NGUYÊN TỬ AAS

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Bài 1:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

Ơ

N

Phần 2: BÁO CÁO THÍ NGHIỆM

Phương pháp quang phổ hấp thu – phát xạ nguyên tử (Atomic Spectroscopy) là phương pháp sử dụng sự hấp thu hay phát xạ ánh sáng của ñám hơi nguyên tử ở một bước sóng nhất ñịnh ñể phân tích ñịnh tính và ñịnh lượng kim loại có trong các mẫu rắn hoặc lỏng. Ở nhiệt ñộ cao, các chất khoáng bị hoá hơi và nguyên tử hoá sẽ có khả năng hấp thu chọn lọc bức xạ ñặc trưng, khi ñó, từ trạng thái cơ bản chúng sẽ chuyển lên trạng thái kích thích. Ở trạng thái này, chúng lại có xu hướng trở về trạng thái cơ bản và có thể phát ra bức vạ trong quá trình chuyển trạng thái. Các nguyên tử có khả năng hấp

8

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm thu bức xạ nào thì cũng có khả năng phát xạ bức xạ ấy. Vì vậy, mỗi nguyên tố hoá học ở trạng thái hơi hoặc khí khi nóng sáng dưới áp suất thấp cho một vạch quang phổ ñặc trưng của nguyên tố ñó.

H Ư

N

2.2.1. Sự xuất hiện phổ hấp thu và phát xạ nguyên tử:

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

Như chúng ta ñã biết, vật chất ñược cấu tạo bởi các nguyên tử và nguyên tử là phần tử cơ bản nhỏ nhất còn giữ ñược tính chất của nguyên tố hóa học. Nguyên tử lại bao gồm hạt nhân nguyên tử nằm ở giữa và chiếm một thể tích rất nhỏ (khoảng 1/10000 thể tích của nguyên tử) và các ñiện tử (electron) chuyển ñộng xung quanh hạt nhân trong phần không gian lớn của nguyên tử. Trong ñiều kiện bình thường nguyên tử không thu và cũng không phát ra năng lượng dưới dạng các bức xạ. Lúc này nguyên tử tồn tại ở trạng thái cơ bản. ðó là trạng thái bền vững và nghèo năng lượng nhất của nguyên tử. Nhưng khi nguyên tử ở trạng thái hơi tự do, nếu ta chiếu một chùm tia sáng có những bước sóng (tần số) xác ñịnh vào ñám hơi nguyên tử ñó, thì các nguyên tử tự do ñó sẽ hấp thu các bức xạ có bước sóng nhất ñịnh ứng ñúng với những tia bức xạ mà nó có thể phát ra ñược trong quá trình phát xạ của nó. Lúc này nguyên tử ñã nhận năng lượng của các tia bức xạ chiếu vào nó và nó chuyển lên trạng thía kích thích có năng lượng cao hơn trạng thái cơ bản. ðó là tính chất ñặc trưng của nguyên tử ở trạng thái hơi. Quá trình ñó ñược gọi là quá trình hấp thu năng lượng của nguyên tử tự do ở trạng thái hơi và tạo ra phổ nguyên tử của nguyên tố ñó. Phổ sinh ra trong quá trình này ñược gọi là phổ hấp thu nguyên tử.

D

IỄ N

Đ

ÀN

Nếu gọi năng lượng của tia sáng ñã bị nguyên tử hấp thu là E thì chúng ta có: ∆E = C m − E 0 = h ν (1) hay là. ∆E =

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

Đ

2.2. Những vấn ñề chung về hấp thu và phát xạ nguyên tử:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

Phương pháp quang phổ phát xạ nguyên tử – AES: dựa trên phổ phát xạ trong vùng tử ngoại hoặc thấy ñược của các nguyên tố ñược nguyên tử hoá. Không cần ñến nguồn sáng, một số nguyên tử trong ngọn lửa ñược kích thích do va chạm với các nguyên tử khác và phát ra các bức xạ ñặc trưng ñể trở về trạng thái cơ bản. Cường ñộ bức xạ ở bước sóng ñặc trưng của nguyên tố tỉ lệ với nồng ñộ của nguyên tố trong

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

Ơ

N

Phương pháp quang phổ hấp thu nguyên tử – AAS: dựa trên phổ hấp thu tử ngoại hoặc thấy ñược của các nguyên tố ñược nguyên tử hoá. Mẫu dưới dạng lỏng ñược hút vào ngọn lửa có nhiệt ñộ từ 2000 – 3000K. Mẫu ñược nguyên tử hóa trong ngọn lửa và ña số ở trạng thái cơ bản.

hc

(2) λ Trong ñó Eo và Cm là năng lượng của nguyên tử ở trạng thái cơ bản và trạng thái kích thích m; h là hằng số Plank; c là tốc ñộ của ánh sáng trong chân không; λ là ñộ dài sóng của vạch phổ hấp thu.

9

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Như vậy, phổ phát xạ nguyên tử là sản phẩm sinh ra do sự tương tác vật chất, mà ở ñây là các nguyên tử tự do ở trạng thái khí với một nguồn năng lượng nhiệt, ñiện... nhất ñịnh phù hợp. Nhưng trong nguồn sáng, không phải chỉ có nguyên tử tự do bị kích thích, mà có cả ion, phân tử, nhóm phân tử. Các phần tử này cũng bị kích thích và phát ra phổ phát xạ của nó. Tất nhiên là trong mức ñộ khác nhau tùy thuộc vào khả năng kích thích của nguồn năng lượng. Vì vậy, phổ phát xạ của vật mẫu luôn bao gồm ba thành phần: − Nhóm phổ vạch: ðó là phổ của nguyên tử và con. Nhóm phổ vạch này của các nguyên tố hóa học hầu như thường nằm trong vùng phổ từ 190 – 1000nm (vùng UVVIS). Chỉ có một vài nguyên tố á kim hay kim loại kiềm mới có một số vạch phổ nằm ngoài vùng này.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

Trong phép ño phổ hấp thu nguyên tử ñám hơi nguyên tử của mẫu trong ngọn lửa hay trong cuvet graphite là môi trường hấp thu bức xạ (hấp thu năng lượng của tia bức xạ) Phần tử hấp thu năng lượng của tia bức xạ hv là các nguyên tử tự do trong ñám hơi ñó. Do ñó, muốn có phổ hấp thu nguyên tử trước hết phải tạo ra ñược ñám hơi nguyên tử tự do, và sau ñó chiếu vào nó một chùm tia sáng có những bước sóng nhất ñịnh ứng ñúng với các tia phát xạ nhạy của nguyên tố cần nghiên cứu. Khi ñó các nguyên tử tự do sẽ hấp thu năng lượng của chùm tia ñó và tạo ra phổ hấp thu nguyên tử của nó.

Trong nguyên tử, sự chuyển mức của ñiện tử từ mức năng lượng En không phải chỉ về mức E0, mà có rất nhiều sự chuyển mức từ En về các mức khác E01, E02, E03… cùng với mức E0. Nghĩa là có rất nhiều sự chuyển mức của ñiện tử ñã ñược lượng tử hóa, và ứng với mỗi bước chuyển mức ñó ta có 1 tia bức xạ, tức là một vạch phổ. Chính vì thế mà một nguyên tố khi bị kích thích thường có thể phát ra rất nhiều vạch phổ phát xạ.

Nguyên tố nào có nhiều ñiện tử và có cấu tạo phức tạp của các lớp ñiện tử hóa trị thì càng có nhiều vạch phổ phát xạ.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Như vậy, ứng với mỗi giá trị năng lượng E; mà nguyên tử ñã hấp thu ta sẽ có một vạch phổ hấp thu với ñộ dài sóng ñi ñặc trưng cho quá trình ñó, nghĩa là phổ hấp thu của nguyên tử cũng là phổ vạch.

Nhưng nguyên tử không hấp thu tất cả các bức xạ mà nó có thể phát ra ñược trong quá trình phát xạ. Quá trình hấp thu chỉ xảy ra ñối với các vạch phổ nhạy, các vạch phổ ñặc trưng và các vạch cuối cùng của các nguyên tố. Cho nên ñối với các vạch phổ ñó quá trình hấp thu và phát xạ là hai quá trình ngược nhau (hình 2). Theo phương trình (1), nếu giá trị năng lượng E là dương ta có quá trình phát xạ; ngược lại khi giá trị E là âm ta có quá trình hấp thu. Chính vì thế, tùy theo từng ñiều kiện cụ thể của nguồn năng lượng dùng ñể nguyên tử hóa mẫu và kích thích nguyên tử mà quá trình nào xảy ra là chính, nghĩa là nếu kích thích nguyên tử: − Bằng năng lượng Cm ta có phổ phát xạ nguyên tử, − Bằng chùm tia ñơn sắc ta có phổ hấp thu nguyên tử.

− Nhóm phổ ñám: ðó là phổ phát xạ của các phân tử và nhóm phân tử. Ví dụ: 9 phổ của phân tử MeO, CO và nhóm phân tử CN. Các ñám phổ này xuất hiện thường có một ñầu ñậm và một ñầu nhạt. ðầu ñậm ở phía sóng dài và nhạt ở phía sóng ngắn.

Trong vùng tử ngoại thì phổ này xuất hiện rất yếu và nhiều khi không thấy. Nhưng

10

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm trong vùng khả kiến thì xuất hiện rất ñậm, và làm khó khăn cho phép phân tích quang phổ vì nhiều vạch phân tích của các nguyên tố khác bị các ñám phổ này che lấp.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

Hình 1: Quá trình phát xạ và hấp thu của một nguyên tử Eo: Mức năng lượng ở trạng thái cơ bản.

Em: Mức năng lượng ở trạng thái kích thích.

E: Năng lượng nhận vào (kích thích).

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

− Phổ nền liên tục: ðây là phổ của vật rắn bị ñất nóng phát ra, phổ của ánh sáng trắng và phổ do sự bức xạ riêng của ñiện tử. Phổ này tạo thành một nền mờ liên tục trên toàn dải phổ của mẫu. Nhưng nhạt ở sóng ngắn và ñậm dần về phía sóng dài. Phổ này nếu quá ñậm thì cũng sẽ cản trở phép phân tích.

Ba loại phổ trên xuất hiện ñồng thời khi kích thích mẫu phân tích và trong phân tích quang phổ phát xạ nguyên tử người ta phải tìm cách loại bớt phổ ñám và phổ nền. ðó là hai yếu tố nhiễu.

11

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q Hình 2: Sơ ñồ phân bố năng lượng trong nguyên tử

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Nhóm 4

2.2.2. Cường ñộ của vạch phổ hấp thu nguyên tử: Nghiên cứu sự phụ thuộc của cường ñộ một vạch phổ hấp thu của một nguyên tố vào nồng ñộ C của nguyên tố ñó trong mẫu phân tích, lí thuyết và thực nghiệm cho thấy rằng, trong một vùng nồng ñộ C nhỏ của chất phân tích, mối quan hệ giữa cường ñộ vạch phổ hấp thu và nồng ñộ N của nguyên tố ñó trong ñám hơi cũng tuân theo ñịnh luật Lambert Beer, nghĩa là nếu chiếu một chùm sáng cường ñộ ban ñầu là Io qua

12

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm ñám hơi nguyên tử tự do của nguyên tố phân tích nồng ñộ là N và bề dầy là L cm, thì chúng ta có: I = I 0 e − Kv N . L (3) Trong ñó Kv là hệ số hấp thu nguyên tử của vạch phổ tần số ν và Kv là ñặc trưng riêng cho từng vạch phổ hấp thu của mỗi nguyên tố và nó ñược tính theo công thức:

N Ơ

H

(4)

10 00

B

TR ẦN

H Ư

Ở ñây A chính là ñộ tắt nguyên tử của chùm tia sáng cường ñộ Io sau khi qua môi trường hấp thu. A phụ thuộc vào nồng ñộ nguyên tử N trong môi trường hấp thu và phụ thuộc cả vào bệ dầy L của lớp hấp thu (bề dầy chùm sáng ñi qua). Nhưng trong máy ño phổ hấp thu nguyên tử, thì chiều dài của ñèn nguyên tử hóa hay cuvet graphite là không ñổi, nghĩa là L không ñổi, nên giá trị A chỉ còn phụ thuộc vào số nguyên tử N có trong môi trường hấp thu. Như vậy cường ñộ của vạch phổ hấp thu sẽ là: Aλ = kL (6)

-L

Í-

H

Ó

A

Với k = 2.303K v .L Trong ñó K là hệ số thực nghiệm, nó phụ thuộc vào các yếu tố : − Hệ số hấp thu nguyên tử Kv của vạch phổ hấp thu − Nhiệt ñộ của môi trường hấp thu. − Bề dày của môi trường hấp thu L.

Đ

ÀN

TO

ÁN

Song công thức (6) chưa cho ta biết mối quan hệ giữa cường ñộ vạch phổ và nồng ñộ C của nguyên tố phân tích trong mẫu. Tức là qua hệ giữa N và C. ðây chính là quá trình hóa hơi và nguyên tử hóa mẫu phân tích. Nghiên cứu quá trình này, lí thuyết và thực nghiệm chỉ ra rằng, mối quan hệ giữa nồng ñộ N và nồng ñộ C trong mẫu phân tích ñược tính theo biểu thức sau: N = 3 × 1012 ×

F .W .s.n.R0 b C Q.T .nT

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

(5)

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

G

I0 = 2.303K v .N .L I

N

Aλ = log

Đ

có:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N U Y .Q TP ẠO

Nếu gọi Aλ là cường ñộ của vạch phổ hấp thu nguyên tử, từ công thức (3) chúng ta

IỄ N D

A ( v − v0 ) 2 2 RT v 2

Với : Ko là hệ số hấp thu tại tâm của vạch phổ ứng với tần số ν0.

A là nguyên tử lượng của nguyên tố hấp thu bức xạ.

R là hằng số khí.

T là nhiệt ñộ của môi trường hấp thu (K).

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

K v = K 0e

−

(7)

ðây là công thức tổng quát tính giá trị N trong ngọn lửa nguyên tử hóa mẫu theo Winefordner và Vicker.

Trong ñó: F là tốc ñộ dẫn mẫu vào hệ thống nguyên tử hóa (ml/phút), W là hiệu suất aerosol hóa mẫu. s là hiệu suất nguyên tử hóa.

13

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4 nRo là số phân tử khí ở nhiệt ñộ ban ñầu (ambient), To(K). nT là số phân tử khí ở nhiệt ñộ T(K) của ngọn lửa nguyên tử hóa.

Q là tốc ñộ của dòng khí mang mẫu vào buồng aerosol hóa (lít/phút).

C là nồng ñộ của nguyên tố phân tích có trong dung dịch mẫu.

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

(9) Trong ñó a = K .K a và ñược gọi là hằng số thực nghiệm, phụ thuộc vào tất cả các ñiều kiện thực nghiệm ñể hóa hơi và nguyên từ hóa mẫu, như ñã trình bày ở trên.

Chính do thực tế này mà trong một phép ño ñịnh lượng xác ñịnh một nguyên tố phải giữ cho các ñiều kiện hóa hơi, nguyên tử hóa mẫu ổn ñịnh và không ñổi. Phương trình (9) ñược gọi là phương trình cơ sở của phép ño ñinh lượng các nguyên tố theo phổ hấp thu nguyên tử của nó. ðường biểu diễn của phương trình này có 2 ñoạn, một ñoạn thẳng (trong ñoạn này b = 1, và quan hệ giữa Aλ và C là tuyến tính) và một ñoạn cong, trong ñoạn này b < 1 (hình 3).

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Aλ = a.C b

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ðến ñây kết hợp phương trình (6) và (8) chúng ta có:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Phương trình (6) cho ta biết mối quan hệ giữa A và N, phương trình (7) cho ta biết mối quan hệ giữa N và C. Mối quan hệ này rất phức tạp, nó phụ thuộc vào tất cả các ñiều kiện nguyên tử hóa mẫu, phụ thuộc vào thành phần vật lí, hóa học, trạng thái tồn tại của nguyên tố ở trong mẫu. Nhưng nhiều kết quả thực nghiệm chỉ ra rằng, trong một giới hạn nhất ñịnh của nồng ñộ C, thì mối quan hệ giữa N và C có thể ñược biểu thị theo công thức: N = K aC b (8) Trong ñó Ka là hằng số thực nhiệm, phụ thuộc vào tất cả các ñiều kiện hóa hơi và nguyên tử hóa mẫu; còn b ñược gọi là hằng số bản chất, phụ thuộc vào từng vạch phổ của từng nguyên tố, b có giá trị bằng 1 và nhỏ hơn 1, tức là 0 < b ≤ 1 . Giá trị b = 1 khi nồng ñộ C nhỏ và ứng với mỗi vạch phổ của mỗi nguyên tố phân tích, ta luôn luôn tìm ñược một giá trị C = Co ñể b bắt ñầu nhỏ hơn 1, nghĩa là ứng với: − Vùng nồng ñộ Cx < Co, thì luôn luôn có b = 1, nghĩa là mối quan hệ giữa cường ñộ vạch phổ và nồng ñộ Cx của chất phân tích là tuyến tính có dạng của phương trình y = ax. − Vùng nồng ñộ Cx > Co thì b luôn nhỏ hơn 1, tức là b tiến về 0, tất nhiên là không bằng 0. Như vậy trong vùng này mối quan hệ giữa cường ñộ vạch phổ và nồng ñộ Cx của chất phân tích là không tuyến tính.

Nên Co ñược gọi là giới hạn trên của vùng tuyến tính.

14

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

Cũng như các phương pháp phân tích khác, phương pháp phân tích phổ hấp thu – phát xạ nguyên tử cũng có những ưu ñiểm và nhược ñiểm nhất ñịnh. Các ưu ñiểm và nhược ñiểm ñó là: − Phép ño phổ hấp thu – phát xạ nguyên tử có ñộ nhạy và ñộ chọn lọc tương ñối cao.

Gần 60 nguyên tố hóa học có thể ñược xác ñịnh bằng phương pháp này với ñộ nhạy từ 10-4 ñến 10-5 %. ðặc biệt, nếu sử dụng kĩ thuật nguyên tử hóa không ngọn lửa với phép ño phổ hấp thu nguyên tử thì có thể ñạt ñến ñộ nhạy 10-7% (bảng 1). Chính vì có ñộ nhạy cao, nên phương pháp phân tích này ñã ñược sử dụng rất rộng rãi trong nhiều lĩnh vực ñể xác ñịnh lượng vết các kim loại ðặc biệt là trong phân tích các nguyên tố vi lượng trong các ñối tượng mẫu y học, sinh học, nông nghiệp, kiểm tra các hóa chất có ñộ tinh khiết cao. − ðồng thời cũng do có ñộ nhạy cao nên trong nhiều trường hợp không phải làm giàu nguyên tố cần xác ñịnh trước khi phân tích. Do ñó tốn ít nguyên liệu mẫu, tốn ít thời gian, không cần phải dùng nhiều hóa chất tinh khiết cao khi làm giàu mẫu. Mặt khác cũng tránh ñược sự nhiễm bẩn mẫu khi xử lí qua các giai ñoạn phức tạp. ðó cũng là một ưu ñiểm lớn của phép ño phổ hấp thu – phát xạ nguyên tử.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

2.2.3. Những ưu và nhược ñiểm của phép do AAS:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

H Ư

N

G

Đ

Hình 3: Mối quan hệ giữa cường ñộ vạch phổ Aλ và nồng ñộ chất Cx AB: vùng tuyến tính (b=1).

BC: vùng không tuyến tính (b<1).

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

15

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ

ÀN

TO

− Ưu ñiểm thứ ba của phương pháp này là các ñộng tác thực hiện nhẹ nhàng. Các kết quả phân tích lại có thể ghi lại trên băng giấy hay giản ñồ ñể lưu giữ lại sau này. Cùng với các trang thiết bị hiện nay người ta có thể xác ñịnh ñồng thời hay liên tiếp nhiều nguyên tố trong một mẫu. Các kết quả phân tích lại rất ổn ñịnh, sai số nhỏ. Trong nhiều trường hợp sai số không quá 15% với vùng nồng ñộ cỡ 1 – 2 ppm. Hơn nữa, bằng sự ghép nối với máy tính cá nhân (PC) và các phần mềm ñặc hợp quá trình ño và xử lí kết quả sẽ nhanh và dễ dàng, lưu lại ñường chuẩn cho các lần sau.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Bảng 1: ðộ nhạy của các nguyên tố theo phương pháp AAS

Bên cạnh những ưu ñiểm, phép ño phổ hấp thu-phát xạ nguyên tử cũng có một số hạn chế và nhược ñiểm nhất ñịnh. ðiều hạn chế trước hết là muốn thực hiện phép ño này cần phải có một hệ thống máy AAS hay AES tương ñối ñắt tiền. Do ñó nhiều cơ sở nhỏ không ñủ ñiều kiện ñể xây dựng phòng thí nghiệm và mua sắm máy móc.

16

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

D

IỄ N

-L

ÁN

TO

Đ

ÀN

− − − − − − −

Í-

H

Ví dụ: ðèn Fe phát xạ tia cộng hưởng 248.3nm. ðèn Cu phát xạ tia cộng hưởng 342.8nm. ðèn Mg phát xạ tia cộng hưởng 285.2nm. ðèn Al phát xạ tia cộng hưởng 396.2nm. ðèn Co phát xạ tia cộng hưởng 240.7nm. ðèn Pb phát xạ tia cộng hưởng 217.0nm. ðèn Hg phát xạ tia cộng hưởng 235.7nm.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

ðối tượng chính của phương pháp phân tích theo phổ hấp thu nguyên tử là phân tích lượng nhỏ (lượng vết) các kim loại trong các loại mẫu khác nhau của các chất vô cơ và hữu cơ. Với các trang bị và kĩ thuật hiện nay, bằng phương pháp phân tích này người ta có thể ñịnh lượng ñược hầu hết các kim loại (khoảng 65 nguyên tố) và một số á kim ñến giới hạn nồng ñộ cỡ ppm (microgam) bằng kĩ thuật F-AAS, và ñến nồng ñộ ppb (nanogam) bằng kĩ thuật ETA-AAS với sai số không lớn hơn 15%.

Trong khoảng 10 năm trở lại ñây, phương pháp phân tích phổ hấp thu nguyên tử ñã ñược sử dụng ñể xác ñịnh các kim loại trong các mẫu quặng, ñất, ñá, nước khoáng, các mẫu của y học, sinh học, các sản phẩm nông nghiệp, rau quả, thực phẩm, nước uống, các nguyên tố vi lượng trong phân bón, trong thức ăn gia súc, v.v... Ở nhiều nước trên thế giới, nhất là các nước phát triển, phương pháp phân tích phổ hấp thu nguyên tử ñã trở thành một phương pháp tiêu chuẩn ñể ñịnh lượng nhiều kim loại.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ

ẠO

2.2.4. ðối tượng và phạm vi ứng dụng của phương pháp hấp thu – phát xạ nguyên tử:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Mặt khác, cũng chính do phép ño có ñộ nhạy cao, cho nên sự nhiễm bẩn rất có ý nghĩa ñối với kết quả phân tích hàm lượng vết. Vì thế môi trường không khí phòng thí nghiệm phải không có bụi. Các dụng cụ, hóa chất dùng trong phép ño phải có ñộ tinh khiết cao. ðó cũng là một khó khăn khi ứng dụng phương pháp phân tích này. Mặt khác, cũng vì phép ño có ñộ nhạy cao nên các trang thiết bị máy móc khá tinh vi và phức tạp. Do ñó cần phải có kĩ sư có trình ñộ cao ñể bảo dưỡng và chăm sóc, cần cán bộ làm phân tích công cụ thành thạo ñể vận hành máy. Những yếu tố này có thể khắc phục ñược qua công tác chuẩn bị và ñào tạo cán bộ.

Nhược ñiểm chính của phương pháp phân tích này là chỉ cho ta biết thành phần nguyên tố của chất ở trong mẫu phân tích mà không chỉ ra trạng thái liên kết của nguyên tố ở trong mẫu. Vì thế nó chỉ là phương pháp phân tích thành phần hóa học của nguyên tố mà thôi.

Bên cạnh các kim loại, một vài á kim như Si, P, S, Se, Te cũng ñược xác ñịnh 148 bằng phương pháp phân tích này. Các á kim khác như C, Cl, O, N, không xác ñịnh trực tiếp ñược bằng phương pháp này, vì các vạch phân tích của các á kim này thường nằm ngoài vùng phổ của các máy hấp thu nguyên tử thông ñụng (190 – 900nm). Ví dụ C – 165.701, N – 134.70, O – 130.20, Cl – 134.78; S – 180.70 nm. Do ñó muốn phân tích các á kim này cần phải có các bộ ñơn sắc ñặc biệt. Cho nên ñến nay, theo phương pháp phân tích trực tiếp, ñối tượng chính của phương pháp phân tích theo phổ hấp thu nguyên tử vẫn là phân tích lượng nhỏ và lượng vết các kim loại. Còn các anion, các á 17

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

N

kim, các chất hữu cơ không có phổ hấp thu nguyên tử phải xác ñịnh theo cách gián tiếp thông qua một kim loại có phổ hấp thu nguyên tử nhạy nhờ một phản ứng hóa học trung gian có tính chất ñịnh lượng, như phản ứng tạo kết tủa không tan, tạo phức, ñẩy kim loại, hay hoà tan kim loại, v.v... giữa kim loại ño phổ và chất cần phân tích. ðây là một ñối tượng mới, phong phú ñang ñược nghiên cứu và phát triển.

H

Ơ

2.3. Nguyên tắc và trang bị của phép ño:

D

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

Phương pháp phân tích dựa trên cơ sở ño phổ hấp thu hay phát xạ nguyên tử của một nguyên tố ñược gọi là phép ño phổ hấp thu – phát xạ nguyên tử. Như trên ñã ñề cập, cơ sở lí thuyết của phép ño này là sự hấp thu năng lượng (bức xạ ñơn sắc) của nguyên tử tự do ở trong trạng thái hơi (khí) khi chiếu chùm tia bức xạ qua ñám hơi của nguyên tố ấy trong môi trường hấp thu. Vì thế muốn thực hiện ñược phép ño phổ hấp thu nguyên tử của một nguyên tố cần thực hiện các quá trình sau ñây: − Chọn các ñiều kiện và một loại trang bị phù hợp ñể chuyển mẫu phân tích từ trạng thái ban ñầu (rắn hay dung dịch) thành trạng thái hơi của các nguyên tử tự do. ðó là quá trình hóa hơi và nguyên tử hóa mẫu. Những trang bị ñể thực hiện quá trình này ñược gọi là hệ thống nguyên tử hóa mẫu (dụng cụ ñể nguyên tử hóa mẫu). Nhờ ñó chúng ta có ñược ñám hơi của các nguyên tử tự do của các nguyên tố trong mẫu phân tích. ðám hơi chính là môi trường hấp thu bức xạ và sinh ra phổ hấp thu nguyên tử. − Chiếu chùm tia sáng bức xạ ñặc trưng của nguyên tố cần phân tích qua ñám hơi nguyên tử vừa ñiều chế ñược ở trên. Các nguyên tử của nguyên tố cần xác ñịnh trong ñám hơi ñó sẽ hấp thu những tia bức xạ nhất ñịnh và tạo ra phổ hấp thu của nó. Ở ñây, phần cường ñộ của chùm tia sáng ñã bị một loại nguyên tử hấp thu là phụ thuộc vào nồng ñộ của nó ở môi trường hấp thu. Nguồn cung cấp chùm tia sáng phát xạ của nguyên tố cần nghiên cứu gọi là nguồn phát bức xạ ñơn sắc hay bức xạ cộng hưởng. − Tiếp ñó, nhờ một hệ thống máy quang phổ người ta thu toàn bộ chùm sáng, phân li và chọn một vạch phổ hấp thu của nguyên tố cần nghiên cứu ñể ño cường ñộ của nó.

Cường ñộ ñó chính là tín hiệu hấp thu của vạch phổ hấp thu nguyên tử. Trong một giới hạn nhất ñịnh của nồng ñộ C, giá trị cường ñộ này phụ thuộc tuyến tính vào nồng ñộ C của nguyên tố ở trong mẫu phân tích theo phương trình (9).

Ba quá trình trên chính là nguyên tắc của phép ño phổ hấp thu nguyên tử. Vì vậy, muốn thực hiện phép ño phổ hấp thu nguyên tử, hệ thống máy ño phổ hấp thu nguyên tử phải bao gồm các phần cơ bản sau ñây: − Phần 1: Nguồn phát tia phát xạ cộng hưởng của nguyên tố phân tích (vạch phổ phát xạ ñặc trưng của nguyên tố cần phân tích), ñể chiếu vào môi trường hấp thu chứa các nguyên tử tự do của nguyên tố. ðó là các ñèn canh rỗng (HCL), các ñèn phóng ñiện không ñiện cực (EDL), hay nguồn phát bức xạ liên tục ñã ñược biến ñiệu. − Phần 2: Hệ thống nguyên tử hóa mẫu phân tích. Hệ thống này ñược chế tạo theo hai loại kĩ thuật nguyên tử hóa mẫu. ðó là kĩ thuật nguyên tử hóa bằng ngọn lửa ñèn khí (lúc này ta có phép ño F-AAS) và kỹ thuật nguyên tử hóa không ngọn lửa (lúc này ta có phép ño ETA-AAS).

Trong kĩ thuật nguyên tử hóa bằng ngọn lửa, hệ thống này bao gồm: Bộ phận dẫn mẫu vào buồng aerosol hóa và thực hiện quá trình aerosol hóa mẫu (tạo thể sol khí).

18

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

− Phần 3: Hệ thống máy quang phổ hấp thu, nó là bộ ñơn sắc, có nhiệm vụ thu, phân li và chọn tia sáng (vạch phổ) cần ño hướng vào nhân quang ñiện ñể phát hiện tín hiệu hấp thu AAS của vạch phổ. − Phần 4: Hệ thống chỉ thị tín hiệu hấp thu của vạch phổ (tức là cường ñộ của vạch phổ hấp thu hay nồng ñộ nguyên tố phân tích). Hệ thống có thể là các trang bị: ðơn giản nhất là một ñiện kế chỉ năng lượng hấp thu (E) của vạch phổ, Một máy tự ghi lực của vạch phổ, Hoặc bộ hiện số digital, Hay bộ máy tính và máy in (printer).

Hoặc máy phân tích (intergrator).

Với các máy hiện ñại còn có thêm một microcomputer hay microprocessor, và hệ thống phần mềm. Loại trang bị này có nhiệm vụ ñiều khiển quá trình ño và xử lí các kết quả ño ñạc, vẽ ñồ thị, tính nồng ñộ của mẫu phân tích, v.v... Một cách tóm tắt, chúng ta có thể minh hoạ một hệ thống máy ño phổ hấp thu nguyên tử như sơ ñồ trong hình 5.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

H

Ó

A

10 00

B

Hình 4: Hệ thống nguyên tử hóa mẫu trong ngọn lửa (1) ðèn nguyên tử hóa mẫu.

(2) Màng bảo hiểm.

(3) ðường thải phần mẫu thừa.

(4) ðường dẫn chất oxi hóa.

(5) ðường dẫn mẫu vào buồng aerosol hóa.

(6) ðường dẫn chất cháy C2H2.

(7) Viên bi tạo bụi aerosol.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

ðèn ñể nguyên tử hóa mẫu (Burner head) ñể ñốt cháy hỗn hợp khí có chứa mẫu ở thể huyền phù sol khí (hình 4).

Ngược lại, khi nguyên tử hóa mẫu bằng kĩ thuật không ngọn lửa, người ta thường dùng một lò nung nhỏ bằng graphite (cuvet graphite) hay thuyền Tangtan (Ta) ñể nguyên tử hóa mẫu nhờ nguồn năng lượng ñiện có thế thấp (nhỏ hơn 12 V) nhưng nó có dòng rất cao (50 – 800 A).

19

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

ÁN

2.3.1. Kỹ thuật nguyên tử hóa mẫu:

TO

2.3.1.1. Mục ñích và nhiệm vụ:

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ÀN

Nguyên tử hóa mẫu phân tích là một công việc hết sức quan trọng của phép ño phổ hấp thu nguyên tử, bởi vì chỉ có các nguyên tử tự do ở trạng thái hơi mới cho phổ hấp thu nguyên tử, nghĩa là số nguyên tử tự do trong trạng thái hơi là yếu tố quyết ñịnh cường ñộ vạch phổ hấp thu và quá trình nguyên tử hóa mẫu thực hiện tốt hay không tốt ñều có ảnh hưởng trực tiếp ñến kết quả phân tích một nguyên tố. Chính vì thế người ta thường ví quá trình nguyên tử hóa mẫu là hoạt ñộng trái tim của phép ño phổ hấp thu nguyên tử.

Mục ñích của quá trình này là tạo ra ñược ñám hơi các nguyên tử tự do từ mẫu phân tích với hiệu suất cao và ổn ñịnh ñể phép ño ñạt kết quả chính xác và có ñộ lặp lại cao. ðáp ứng mục ñích ñó, ñể nguyên tử hóa mẫu phân tích, ngày nay người ta

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

Hình 5: Sơ ñồ nguyên tắc cấu tạo hệ thống máy AAS. a) Hệ 1 chùm tia; b) Hệ 2 chùm tia 1- Nguồn phát tia bức xạ ñơn sắc.

2- Hệ thống nguyên tử hóa mẫu.

3- Hệ thống ñơn sắc và detetctor.

4- Bộ khuếch ñại và chỉ thị kết quả ño.

5- Microcomputer.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Nhóm 4

20

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

Trong phép ño phổ hấp thu nguyên tử, ngọn lửa là môi trường hấp thu. Nó có nhiệm vụ hóa hơi và nguyên tử hóa mẫu phân tích, tạo ra ñám hơi của các nguyên tử tự do có khả năng hấp thu bức xạ ñơn sắc ñể tạo ra phổ hấp thu nguyên tử. Vì thế ngọn lửa ñèn khí muốn dùng vào mục ñích ñể hóa hơi và nguyên tử hóa mẫu phân tích cần phải thoả mãn một số yêu cầu nhất ñịnh sau ñây: − Ngọn lửa ñèn khí phải làm nóng ñều ñược mẫu phân tích, hóa hơi và nguyên tử hóa mẫu phân tích với hiệu suất cao, ñể bảo ñảm cho phép phân tích ñạt ñộ chính xác và ñộ nhạy cao. − Năng lượng (nhiệt ñộ) của ngọn lửa phải ñủ lớn và có thể ñiều chỉnh ñược tùy theo từng mục ñích phân tích mỗi nguyên tố. ðồng thời lại phải ổn ñịnh theo thời gian và có thể lặp lại ñược trong các lần phân tích khác nhau ñể ñảm bảo cho phép phân tích ñạt kết quả ñúng ñắn. Yêu cầu này có lúc không ñược thỏa mãn, vì nhiệt ñộ cao nhất của ngọn lửa cũng chỉ ñến 3300oC. Do ñó với những nguyên tố tạo thành hợp chất bền nhiệt thì hiệu suất nguyên tử hóa của ngọn lửa là kém. − Yêu cầu thứ ba là ngọn lửa phải thuần khiết, nghĩa là không sinh ra các vạch phổ phụ làm khó khăn cho phép ño hay tạo ra phổ nền quá lớn quấy rối phép ño. Quá trình Ion hóa và phát xạ phải không ñáng kể vì quá trình này làm mất các nguyên tử tự do tạo ra phổ hấp thu nguyên tử. − Một yêu cầu nữa là ngọn lửa phải có bề dày ñủ lớn ñể có ñược lớp hấp thu ñủ dầy làm tăng ñộ nhạy của phép ño. ðồng thời bề dày của lớp hấp thu lại có thể thay ñổi ñược khi cần thiết, ñể ño ở nồng ñộ lớn. Trong các máy hiện nay, bề dày này có thể thay ñổi ñược từ 2 – 10 cm. − Tiêu tốn ít mẫu phân tích.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

2.3.1.2. Yêu cầu và nhiệm vụ của ngọn lửa:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

H Ư

N

G

Đ

ẠO

Theo kĩ thuật này người ta dùng năng lượng nhiệt của ngọn lửa ñèn khí ñể hóa hơi và nguyên tử hóa mẫu phân tích. Vì thế mọi quá trình xảy ra trong khi nguyên tử hóa mẫu phụ thuộc vào các ñặc trưng và tính chất của ngọn lửa ñèn khí, nhưng chủ yếu là nhiệt ñộ của ngọn lửa. ðó là yếu tố quyết ñịnh hiệu suất nguyên tử hóa mẫu phân tích, và mọi yếu tố ảnh hưởng ñến nhiệt ñộ của ngọn lửa ñèn khí ñều ảnh hưởng ñến kết quả.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

Trong bài thí nghiệm này ta sử dụng kỹ thuật nguyên tử hóa ngọn lửa.

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

thường dùng hai kĩ thuật. Thứ nhất là kĩ thuật nguyên tử hóa mẫu trong ngọn lửa ñèn khí. Kĩ thuật này ra ñời ñầu tiên cùng với sự ra ñời của phép ño phổ hấp thu nguyên tử.

Nhưng kĩ thuật này có ñộ nhạy không cao, thường là trongvùng 0.05 – 1 ppm (bảng 1).

Sau ñó là kỹ thuật nguyên tử hóa không ngọn lửa. Kĩ thuật này ra ñời sau, nhưng lại có ñộ nhạy rất cao ñạt ñến 0.1ng (bảng 1) và hiện nay lại ñược ứng dụng nhiều hơn kĩ thuật nguyên tử hóa mẫu bằng ngọn lửa. Chính vì có hai kĩ thuật nguyên tử hóa mẫu khác nhau nên chúng ta cũng có hai phép ño tương ứng. ðó là phép ño phổ hấp thu nguyên tử trong ngọn lửa (F-AAS: Flame Atomic Absorpt Ion Spectrophotometry) và phép ño phổ hấp thu nguyên tử không ngọn lửa (Electro-Thermal Atomizat Ion Atomic Absorpt Ion Spectrophotometry: ETA- AAS).

21

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ÀN

2.3.1.3. ðặc ñiểm và cấu tạo của ngọn lửa ñèn khí:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

Bảng 2b: Thành phần khí và nhiệt ñộ ngọn lửa

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Bảng 2a: Quan hệ giữa nhiệt ñộ và loại khí ñốt

U Y

N

H

Ơ

N

ðể tạo ra ngọn lửa, người ta có thể ñốt cháy nhiều hỗn hợp khí khác nhau, bao gồm một khí oxy hóa và một khí cháy, trong các ñèn khí thích hợp. Nhưng với những yêu cầu ñã nói trên thì chỉ có một vài loại ñèn khí là tạo ra ñược ngọn lửa tương ñối phù hợp cho phép ño phổ hấp thu nguyên tử. ðó là những môi trường nguyên tử hóa mẫu tương ñối bền vững và kinh tế (bảng 2). ðặc biệt ñược ứng dụng nhiều nhất trong phép ño AAS là ngọn lửa của ñèn khí ñược ñốt bằng hỗn hợp khí: (axetylen và không khí nén) hay ngọn lửa của ñèn khí (N2O và axetylen), hay (hydro và axetylen).

Bảng 2a và 2b là một số ví dụ về nhiệt ñộ của ngọn lửa một số ñèn khí ñược dùng trong phép ño AAS (Ox: chất oxy hóa; K.K: không khí.).

Nhiệt ñộ là một thông số ñặc trưng của ngọn lửa ñèn khí. Nhiệt ñộ ngọn lửa của một loại ñèn khí phụ thuộc rất nhiều vào bản chất và thành phần của chất khí ñược ñốt cháy ñể tạo ra ngọn lửa, nghĩa là ứng với mỗi một hỗn hợp khí cháy, ngọn lửa sẽ có một nhiệt ñộ xác ñịnh và khi thành phần khí cháy thay ñổi thì nhiệt ñộ ngọn lửa cũng bị thay ñổi (bảng 2a và 2b). Ngoài yếu tố trên, tốc ñộ dẫn của hỗn hợp khí vào ñèn ñể ñốt cháy cũng ảnh hưởng ñến nhiệt ñộ của ngọn lửa và qua ñó mà ảnh hưởng ñến cường ñộ của vạch phổ.

Xét về cấu tạo, ngọn lửa ñèn khí gồm ba phần chính (hình 6):

22

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ÀN

Muốn thực hiện phép ño phổ hấp thu nguyên tử (F-AAS), trước hết phải chuẩn bị mẫu phân tích ở trạng thái dung dịch. Sau ñó dẫn dung dịch mẫu vào ngọn lửa ñèn khí ñể hóa hơi và nguyên tử hóa mẫu phân tích và thực hiện phép ño. Quá trình nguyên tử hóa trong ngọn lửa gồm hai bước kế tiếp nhau. Bước một là chuyển dung dịch mẫu phân tích thành thể các hạt nhỏ như sương mù trộn ñều với khí mang và khí cháy. ðó là các hạt sol khí (thể aerosol). Quá trình này ñược gọi là quá trình aerosol hóa hay nebulize hóa. Kĩ thuật thực hiện quá trình này và hiệu suất của nó ảnh hưởng trực tiếp ñến kết quả của phép ño AAS.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TO

2.3.1.4. Trang bị ñể nguyên tử hóa mẫu:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Hình 6: Cấu tạo của ngọn lửa ñèn khí

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

− Phần a: Là phần tối của ngọn lửa. Trong phần này hỗn hợp khí ñược trộn ñều và ñốt nóng cùng với các hạt sol khí (thể aerosol) của mẫu phân tích. Phần này có nhiệt ñộ thấp (700 – 1200oC). Dung môi hòa tan mẫu sẽ bay hơi trong phần này và mẫu ñược sấy nóng. − Phần b: Là vùng trung tâm của ngọn lửa. Phần này có nhiệt ñộ cao, nhất là ở ñỉnh b, và thường không có màu hoặc có màu xanh rất nhạt. Trong phần này hỗn hợp khí ñược ñốt cháy tốt nhất và không có phản ứng thứ cấp. Vì thế trong phép ño phổ hấp thu nguyên tử người ta phải ñưa mẫu vào phần này ñể nguyên tử hóa và thực hiện phép ño, nghĩa là nguồn ñơn sắc phải chiếu qua phần này của ngọn lửa. − Phần c: Là vỏ và ñuôi của ngọn lửa. Vùng này có nhiệt ñộ thấp, ngọn lửa có mầu vàng và thường xảy ra nhiều phản ứng thứ cấp không có lợi cho phép ño phổ hấp thu nguyên tử. Chính do các ñặc ñiểm và cấu tạo ñó nên trong mỗi phép phân tích cần phải khảo sát ñể chọn ñược các ñiều kiện phù hợp, như thành phần và tốc ñộ của hỗn hợp khí cháy tạo ra ngọn lửa, chiều cao của ngọn lửa, v.v...

Sau ñó dẫn hỗn hợp aerosol cùng hỗn hợp khí ñốt vào ñèn (burner head) ñể nguyên tử hóa. Khí mang là một trong hai khí ñể ñốt cháy tạo ra ngọn lửa. Thông thường

23

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

− Phần hai là buồng aerosol hóa mẫu. ðó là buồng ñể ñiều chế các hạt sol khí của mẫu với khí mang. ðể thực hiện công việc này người ta áp dụng hai kĩ thuật theo nguyên lí khác nhau. ðó là kĩ thuật pneumatic-mao dẫn (phun khí) và kĩ thuật ultrasonic (siêu âm). Do ñó cũng có hai loại hệ trang bị khác nhau (hình 8) ñể ñiều chế sol khí của mẫu.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

B

Hình 7: Các loại ñèn ñể nguyên tử hóa mẫu

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

người ta hay dùng khí oxy hóa (không khí nén hay khí N2O). Hai giai ñoạn trên ñược thực hiện bằng một hệ thống trang bị nguyên tử hóa mẫu (hình 4). Hệ thống này gọi là Nebulizer System, gồm hai phần chính: − ðèn nguyên tử hóa mẫu (burner head). Các ñèn này thường có hai dạng khác nhau, hoặc hình tròn có nhiều lỗ hay hình một khe hẹp có ñộ rộng từ 0.5 – 1.0 mm và chiều dài 5 cm hay 10 cm.

Loại khe dài 10 cm cho hỗn hợp khí ñốt axetylen và không khí nén; loại khe dài 5 cm là cho hỗn hợp khí ñốt axetylen và khí N2O (hình 7). Còn loại miệng tròn chỉ thích hợp cho phép ño phổ phát xạ.

Hình 8: Hệ thống tạo sol khí (nebulize) theo kĩ thuật pneumatic K: Khí mang (oxy hóa).

S: ðường dẫn mẫu.

F: Khí cháy.

Q: Cánh quạt quay ñều.

G: Màng bảo hiểm.

A: ðường dẫn thể aerosol lên ñèn nguyên tử hóa.

24

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

Aerosol hóa mẫu theo kĩ thuật pneumatic-mao dẫn:

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ÀN

TO

ÁN

Theo kĩ thuật này, ñể aerosol hóa mẫu phân tích người ta dùng hệ thống siêu âm có tần số từ 1 – 4.5 MHz. Lực siêu âm có thể ñược truyền qua tướng rắn hay qua thể lỏng ñến dung dịch mẫu ñể thực hiện việc aerosol hóa mẫu, nghĩa là dưới tác dụng của lực siêu âm, mẫu dung dịch cũng ñược phân tán (ñánh tơi) thành những hạt rất nhỏ và trộn ñều với hỗn hợp khí ñể dẫn lên ñèn (burner head) nguyên tử hóa. Ở ñây ñường kính (d) của các hạt sol khí ñược tính theo công thức: π .s d= (10) 2

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Aerosol hóa mẫu bằng siêu âm:

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

Tốc ñộ dẫn mẫu phụ thuộc vào nhiều yếu tố và ñược tính gần ñúng theo công thức: π .r.P V (ml / ph) = (9) 8.L.η Trong ñó: r- bán kính của ống mao dẫn ñể dẫn mẫu; P- chênh lệch áp suất giữa hai ñầu ống mao dẫn; L- chiều dài ống mao dẫn; η- ðộ nhớt của dung dịch mẫu (g.cm.s).

Nghĩa là tốc ñộ dẫn mẫu V phụ thuộc vào các tham số r, P, L và η. Nhưng trong một hệ thống máy thì r và L thường là cố ñịnh, P ñược giữ không ñổi, cho nên V chỉ còn phụ thuộc chủ yếu vào ñộ nhớt η của dung dịch mẫu.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Theo cách này người ta dùng hệ thống nebulize và khí mang ñể tạo ra thể sợi khí của mẫu phân tích nhờ hiện tượng mao dẫn (hình 8).

Trước hết nhờ ống mao dẫn S và dòng khí mang K mà dung dịch mẫu ñược dẫn vào buồng aerosol hóa. Trong buồng này, dung dịch mẫu ñược ñánh tung thành thể bụi (các hạt rất nhỏ) nhờ quả bi E và cánh quạt Q, rồi ñược trộn ñều với hỗn hợp khí ñốt và ñược dẫn lên ñèn nguyên tử hóa (burner head).

Khi hỗn hợp khí ñốt cháy ở burner head sẽ tạo ra ngọn lửa, dưới tác dụng của nhiệt của ngọn lửa các phần tử mẫu ở thể sợi khí sẽ bị hóa hơi và nguyên tử hóa tạo ra các nguyên tử tự do của các nguyên tố có trong mẫu phân tích. ðó là những phần tử hấp thu năng lượng và tạo phổ hấp thu nguyên tử của nguyên tố cần nghiên cứu.

Nhưng cần chú ý rằng, ngoài ảnh hưởng của thành phần khí ñốt và tốc ñộ dẫn hỗn hợp khí ñến cường ñộ vạch phổ, thì tốc ñộ dẫn dung dịch mẫu vào buồng aerosol hóa cũng ảnh hưởng ñáng kể ñến cường ñộ vạch phổ (bảng 3).

4.Di.F

Trong ñó: s: sức căng bề mặt của dung dịch mẫu.

Di: tỉ trọng của dung dịch mẫu.

F: tần số của máy phát siêu âm.

Như vậy, muốn có các hạt aerosol nhỏ thì phải sử dụng tần số siêu âm cao.

25

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

.Q Hình 9: Ảnh hưởng tần số và công suất máy siêu âm

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Bảng 3: ðộ nhạy theo hai kĩ thuật aerosol hóa mẫu

N

H

Ơ

N

Tần số và công suất của máy phát siêu âm ñều ảnh hưởng ñến kích thước của hạt aerosol (hình 9) Trong hai kĩ thuật aerosol hóa, thì kỹ thuật pneumatic là ñơn giản, trang bị rẻ tiền, không phức tạp như kĩ thuật siêu âm. Nhưng kĩ thuật siêu âm có ưu ñiểm cho ñộ nhạy cao hơn. Vì kích thước các hạt sol khí khá nhỏ, hiệu suất tạo sol khí cao và quá trình aerosol ít phụ thuộc vào khí mang và quá trình dẫn mẫu. ðặc biệt là việc aerosol hóa các dung dịch mẫu có nồng ñộ muối cao thì nó ưu việt hơn kĩ thuật pneumatic. Mặt khác, sự aerosol hóa bằng siêu âm thường cho ñộ lặp lại tốt hơn (bảng 3).

D

IỄ N

Đ

2.3.1.5. Những quá trình xảy ra trong ngọn lửa:

Ngọn lửa là môi trường nguyên tử hóa mẫu của phép ño phổ hấp thu nguyên tử (FAAS). Trong ngọn lửa có nhiều quá trình ñồng thời xảy ra: có quá trình chính và cũng có quá trình phụ (thứ cấp). Trong ñó nhiệt ñộ của ngọn lửa là yếu tố quyết ñịnh mọi diễn biễn của các quá trình ñó.

Trước hết, khi mẫu ở thể sợi khí ñược dẫn lên ñèn nguyên tử hóa, dưới tác dụng nhiệt của ngọn lửa, ở miệng ñèn, là sự bay hơi của dung môi hoà tan mẫu và các chất hữu cơ (nếu có) trong thể sợi khí. Như vậy mẫu còn lại là các hạt bột mẫu rất nhỏ mịn

26

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm (các muối của các chất) trong ngọn lửa, và nó ñược dẫn tiếp vào vùng trung tâm ngọn lửa. Tiếp ñó sự nung nóng, nóng chảy, các quá trình hóa hơi và nguyên tử hóa của các hạt mẫu bột khô ñó. Ở ñây các chất sẽ có các quá trình chính sinh ra phổ và quá trình phụ không sinh ra phổ diễn biến theo tính chất nhiệt hóa của chất mẫu.

Ơ

N

Các quá trình chính:

D

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Xảy ra thường theo hai cơ chế chính: − Nếu năng lượng (nhiệt ñộ) hóa hơi (Eh) của các hợp phần có trong mẫu nhỏ hơn năng lượng nguyên tử hóa (Ea) của nó, tức là Eh<Ea, thì trước hết các hợp phần này sẽ hóa hơi ở dạng phân tử. Sau ñó các phân tử khí này mới bị phân li (nguyên tử hóa) thành các nguyên tử tự do (cơ chế I). Hoặc cũng có thể chúng không bị phân li thành các nguyên tử tự do, nếu ñó là các hợp chất bền nhiệt.

Cơ chế I: (Eh< Ea) MnAm (l) → MnAm (k) → n.M(k) + m.A(k) M(k) + n(hv) → Phổ AAS Nói chung, các muối halogen (trừ F), muối acetate, một số muối nitrate, một số muối sulfate của kim loại thường xảy ra theo cơ chế này. Ví dụ: Các hợp chất: CuCl2, ZnCl2, FeCl3, Cu(Ac)2, Zn(Ac)2. v.v... theo cơ chế 1 này. Cơ chế này cho phép ño AAS có ñộ nhạy cao và ổn ñịnh. − Ngược lại, nếu năng lượng phân li Ea của các hợp phần của mẫu nhỏ hơn năng lượng hóa hơi Eh của chính nó, thì trước hết các hợp phần ñó sẽ bị phân li thành các nguyên tử tự do, rồi sau ñó mới hóa hơi (cơ chế II).

Cơ chế II: (Eh> Ea) MnAm (l) → n.M(r,l) + mA(l.r) → n.M(k) M(k) + n(hv) →Phổ AAS Các loại hợp chất muối của kim loại với gốc sulfate, phosphate, silicate, flour, thường theo cơ chế II. Cơ chế này không ổn ñịnh, nên phép ño AAS kém ổn ñịnh, và ñộ nhạy kém hơn cơ chế I. Vì thế người ta thường thêm vào mẫu các muối halogen, hay acetate của kim loại kiềm làm nền mẫu ñể hướng các quá trình chính xẩy ra theo cơ chế I ưu việt và có lợi hơn. ðó là hai cơ chế của quá trình nguyên tử hóa mẫu phân tích (quá trình chính) trong ngọn lửa ñèn khí. Nó là những quá trình chính ñể tạo ra các nguyên tử tự do quyết ñịnh cường ñộ của vạch phổ hấp thu nguyên tử của nguyên tố phân tích. Yếu tố quyết ñịnh các quá trình này là: − Nhiệt ñộ của ngọn lửa − Bản chất của chất mẫu và thành phần của mẫu − Tác dụng ảnh hưởng của chất phụ gia thêm vào mẫu.

Các quá trình phụ: Bên cạnh các quá trình chính, trong ngọn lửa ñèn khí thường còn có một số quá trình phụ. Các quá trình phụ này thường ảnh hưởng ñến cường ñộ vạch phổ trong những mức ñộ khác nhau, như làm giảm cường ñộ của vạch phổ, nó xảy ra như thế nào là tùy thuộc vào nhiệt ñộ của ngọn lửa và thành phần của mẫu, ví dụ như:

27

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

N

− Sự ion hóa của nguyên tố phân tích. Quá trình này xảy ra dễ dàng ñối với các nguyên tố có thế ion hóa thấp và mức ñộ bị ion hóa của một loại nguyên tử là tùy thuộc vào nhiệt ñộ của ngọn lửa và thế ion hóa của nguyên tố ñó. Nếu thế ion hóa càng nhỏ, thì nó bị ion hóa càng nhiều. Vì thế quá trình này có ý nghĩa rất lớn ñối với các kim loại kiềm và sau ñó là các kiềm thổ (bảng 4).

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

Sự phát xạ: ðồng thời với quá trình ion hóa, còn có sự kích thích phổ phát xạ của các nguyên tử tự do của nguyên tố phân tích dưới tác dụng nhiệt của ngọn lửa. Số nguyên tử bị kích thích và mức ñộ bị kích thích phổ phát xạ cũng phụ thuộc vào năng lượng kích thích phổ phát xạ của từng nguyên tố. Nguyên tố nào có năng lượng kích thích phổ phát xạ càng nhỏ thì sẽ bị kích thích càng nhiều (bảng 5). Nhiệt ñộ của ngọn lửa càng cao thì cũng bị kích thích càng nhiều. ðể loại trừ yếu tố ảnh hưởng này, người ta cũng thêm vào mẫu anion của các nguyên tố kim loại có thế kích thích phổ phát xạ thấp hơn nguyên tố phân tích, ñể quá trình này chỉ xảy ra với nguyên tố thêm vào ñó.

Bảng 5 cũng cho chúng ta thấy rằng, trong ngọn lửa có nhiệt ñộ dưới 30000C thì khả năng bị kích thích phổ phát xạ là không lớn và nếu có cũng chỉ giữ vai trò quan trọng ñối với các kim loại kiềm mà thôi.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

H

Ó

A

10 00

B

Như vậy, quá trình ion hóa là làm giảm số nguyên tử tự do trong ngọn lửa, có nghĩa là làm giảm cường ñộ của vạch phổ hấp thu. Vì thế cần phải hạn chế ảnh hưởng này, bằng cách chọn các ñiều kiện phù hợp giữ cho nhiệt ñộ của ngọn lửa ổn ñịnh và không quá lớn ñể xảy ra sự ion hóa nguyên tố phân tích; hoặc thêm vào mẫu anion của một nguyên tố kim loại có thế ion hóa thấp hơn thế ion hóa của nguyên tố phân tích ñể hạn chế quá trình ion hóa của nguyên tố phân tích.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

Bảng 4: Mức ñộ bị ion hóa của các nguyên tố theo nhiệt ñộ ngọn lửa và thế ion hóa của nó

Sự hấp thu của phân tử: Trong ngọn lửa, ngoài các nguyên tử tự do cũng còn có cả các ion và các phân tử ở trạng thái hơi. Các phần tử này tùy theo tính chất của nó và cũng tùy thuộc vào nhiệt ñộ của ngọn lửa, vùng phổ ta quan sát, mà còn có sự hấp thu năng lượng, sự ion hóa hay sự kích thích phổ của chính các phần tử ñó. Những quá 28

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

TO

2

MeA(r) ⇔ MeA(l) ⇔ MeA(k)

D

IỄ N

Đ

ÀN

3

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Í-

Phản ứng xảy ra

ÁN

1

Quá trình Dẫn mẫu vào buồng aerosol hóa.

Quá trình aerosol hóa mẫu tạo ra thể sol khí.

Hóa hơi, nguyên tử hóa.

-L

STT

H

Ó

Bảng 6: Tóm tắt các quá trình khi nguyên tử hóa mẫu

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Sự tạo thành hợp chất bền nhiệt. Trong ngọn lửa ñèn khí, một số kim loại có thể hình thành các hợp chất bền nhiệt kiểu monoxide dạng MeO, như AlO, Bao, MgO, Beo, ZrO,... Loại hợp chất này rất bền, khi ñã hình thành thì khó phân li thành các nguyên tử tự do trong ngọn lửa ñèn khí. Vì thế làm giảm ñộ nhạy của phép ño.

Các quá trình phụ tuy có mức ñộ khác nhau, nhưng trong một mối tương quan nhất ñịnh trong ngọn lửa, ñặc biệt là nhiệt ñộ ngọn lửa, thì tất cả các quá trình ñó ñều có thể xảy ra cùng với các quá trình chính của phép ño F-AAS. Do ñó ñiều quan trọng ñối với chúng ta là phải chọn các ñiều kiện phù hợp ñể hạn chế ñến mức nhỏ nhất các quá trình phụ và giữ cho nó không ñổi suốt trong một phép ño xác ñịnh một nguyên tố. ðó là một phần của công việc tối ưu hóa các ñiều kiện cho phép ño phổ hấp thu nguyên tử trong ngọn lửa.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

Bảng 5: Mức ñộ bị kích thích phổ phát xạ của các nguyên tố - ứng với nhiệt ñộ khác nhau

N

trình này, tuy là quá trình phụ nhưng cũng có trường hợp có ảnh hưởng ñến cường ñộ vạch phổ của nguyên tố phân tích. Thêm vào ñó là sự hấp thu của các hạt mẫu rắn chưa bị hóa hơi. Yếu tố này gọi là sự hấp thu giả.

4

Sự phân li, kích thích, hấp thu, Ion hóa, phát xạ.

5

Sự khử oxy của oxide bởi carbon.

MeO + C → Me + CO

29

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ

ÀN

Hình 10: Sơ ñồ các quá trình trong ngọn lửa M1: Kim loại phân tích; M2: Các kim loại khác trong mẫu; A: Anion không oxy; AxOz: Anion có oxy; Mo: Kim loại tự do trạng thái hơi; x, y và z nhận giá trị 1, 2, 3, 4,...

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

6

Me + O → Meo Me + C → MeCx

Các phản ứng hóa học phụ khác (hợp chất bền nhiệt monoxide)

2.3.2. Nguồn phát bức xạ ñơn sắc: Muốn thực hiện ñược phép ño phổ hấp thu nguyên tử người ta cần phải có một nguồn phát tia bức xạ ñơn sắc (tia phát xạ cộng hưởng) của nguyên tố cần phân tích ñể chiếu qua môi trường hấp thu. Nguồn phát tia bức xạ ñơn sắc trong phép ño phổ hấp 30

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ÀN

ðèn phát tia bức xạ ñơn sắc ñược dùng sớm nhất và phổ biến nhất trong phép ño S là ñèn cathode rỗng (HCL). ðèn này chỉ phát ra những tia phát xạ nhạy của nguyên tố kim loại làm cathode rỗng. Các vạch phát xạ nhạy của một nguyên tố thường là các vạch cộng hưởng. Vì thế ñèn cathode rỗng cũng ñược gọi là nguồn phát tia bức xạ cộng hưởng. Nó là phổ phát xạ của các nguyên tố trong môi trường khí kém.

Về cấu tạo, ñèn cathode rỗng gồm có ba phần chính: − Phần 1 là thân ñèn và cửa sổ, − Phần 2 là các ñiện cực cathode và anode, và − Phần 3 là khí chứa trong ñèn. ðó là khí trơ He, Ar hay N2.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ðèn cathode rỗng (HCL):

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

Xuất phát từ những nhiệm vụ và yêu cầu phải thỏa mãn, hiện nay trong phép ño phổ hấp thu nguyên tử, người ta thường dùng chủ yếu ba loại nguồn phát tia bức xạ ñơn sắc. ðó là: − ðèn cathode rỗng (HCL - Hollow Cathode Lamp) − ðèn phóng ñiện không ñiện cực (EDL- Electrodeless Discharge Lamp), − ðèn phát phổ liên tục ñã ñược biến ñiệu (D2-lamp, W-lamp). − Các loại nguồn ñơn sắc khác.

Trong ba loại ñó, ñèn HCL ñược dùng phổ biến nhất. ðèn phát phổ liên tục mới ñược phát triển và sử dụng trong vài năm nay, nhưng lại có nhiều ưu việt trong các máy nhiều kênh và quá trình phân tích tự ñộng liên tiếp nhiều nguyên tố, tuy nhiên giá thành còn ñắt và ñộ nhạy còn kém nên chưa ñược dùng phổ biến.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

thu nguyên tử thường là các ñèn canh rỗng (HCL), các ñèn phóng ñiện không ñiện cực (EDL) và các ñèn phổ liên tục có biến ñiệu (ñã ñược ñơn sắc hóa). Nhưng dù là loại nào, nguồn phát tia bức xạ ñơn sắc trong phép ño phổ AAS cũng phải thỏa mãn ñược những yêu cầu tối thiểu sau ñây mới có thể chấp nhận ñược: − Nguồn phát tia bức xạ ñơn sắc phải tạo ra ñược các tia phát xạ nhạy (các vạch phát xạ nhạy, ñặc trưng) của nguyên tố cần phân tích. Chùm tia phát xạ ñó phải có cường ñộ ổn ñịnh, phải lặp lại ñược trong nhiều lần ño khác nhau trong cùng ñiều kiện, phải ñiều chỉnh ñược với cường ñộ mong muốn cho mỗi phép ño. − Nguồn phát tia bức xạ phải cung cấp ñược một chùm tia phát xạ thuần khiết chỉ bao gồm một số vạch nhạy ñặc trưng của nguyên tố phân tích. Phổ nền của nó phải không ñáng kể. Có như thế mới hạn chế ñược những ảnh hưởng về vật lí và về phổ cho phép ño AAS. − Chùm tia phát xạ ñơn sắc do nguồn ñó cung cấp phải có cường ñộ cao, nhưng lại phải bền vừng theo thời gian và phải không bị các yếu tố vật lí khác nhiễu loạn, ít bị ảnh hưởng bởi các dao ñộng của ñiều kiện làm việc. − Nguồn phát tia bức xạ ñơn sắc phải bền lâu, không quá ñắt tiền và không quá phức tạp cho người sử dụng.

Tất nhiên trong 4 yêu cầu trên thì 3 yêu cầu ñầu tiên là quan trọng nhất và bắt buộc phải thỏa mãn, ñể cho phép ño ñạt kết quả chính xác, ổn ñịnh và tin tưởng. Riêng yêu cầu thứ 4 thì có thể châm chước ñược trong những trường hợp cụ thể nhất ñịnh.

31

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

D

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

− Thân và vỏ. Thân ñèn gồm có vỏ ñèn, cửa sổ và bệ ñỡ các ñiện cực anode và cathode. Bệ ñỡ bằng nhựa PVC. Thân và vỏ ñèn bằng thuỷ tinh hay thạch anh. Vỏ ñèn có hai dạng (hình 11).

Cửa sổ S của ñèn có thể là thuỷ tinh hay thạch anh trong suốt trong vùng UV hay VIS là tùy thuộc vào loại ñèn của từng nguyên tố phát ra chùm tia phát xạ nằm trong vùng phổ nào. Nghĩa là vạch phát xạ cộng hưởng ñể ño phổ hấp thu ở vùng nào thì nguyên liệu làm cửa sổ S phải trong suốt ở vùng ñó. − ðiện cực. ðiện cực của ñèn là cathode và anode. Anode ñược chế tạo bằng kim loại trơ và bền nhiệt như W hay Pt. Cathode ñược chế tạo có dạng hình xylanh hay hình ống rỗng có ñường kình từ 3 – 5 mm, dài 5 – 6 mm và chính bằng kim loại cần phân tích với ñộ tinh khiết cao (ít nhất 99.9 %).

Dây dẫn của cathode cũng là kim loại W hay Pt. Cả hai ñiện cực ñược gắn chặt trên bệ ñỡ của thân ñèn và cực cathode phải nằm ñúng trục xuyên tâm của ñèn (hình 11).

Anode ñặt bên cạnh cathode hay là một vòng bao quanh cathode. Hai ñầu của hai ñiện cực ñược nối ra hai cực gắn chặt trên ñế ñèn, cắm vào nguồn ñiện nuôi cho ñèn làm việc. Nguồn nuôi là nguồn 1 chiều có thế 220 – 240 V. − Khí trong ñèn. Trong ñèn phải hút hết không khí và nạp thay vào ñó là một khí trơ với áp suất từ 5 – 15mmHg. Khí trơ ñó là argon, heli hay nitơ nhưng phải có ñộ sạch cao hơn 99.99 %. Khí nạp vào ñèn không ñược phát ra phổ làm ảnh hưởng ñến chùm tia phát xạ của ñèn và khi làm việc trong một ñiều kiện nhất ñịnh thì tỉ số giữa các nguyên tử ñã bị ion hóa và các nguyên tử trung hoà phải là không ñổi. Có như thế ñèn làm việc mới ổn ñịnh. − Nguồn nuôi ñèn. ðèn ñược ñốt nóng ñỏ ñể phát ra chùm tia phát xạ cộng hưởng nhờ nguồn ñiện một chiều ổn ñịnh. Thế làm việc của ñèn HCL thường là từ 250 – 220V tùy thuộc vào từng loại ñèn của từng hãng chế tạo và tùy thuộc vào từng nguyên tố kim loại làm cathode rỗng.

Cường ñộ làm việc của các ñèn cathode rỗng thường là từ 3 – 50 mA và cũng tùy thuộc vào mỗi loại ñèn HCL của mỗi nguyên tố do mỗi hãng chế tạo ra nó.

Thế và cường ñộ dòng ñiện làm việc của ñèn HCL có liên quan chặt chẽ với công ñể tách kim loại ra khỏi bề mặt cathode rỗng ñể tạo ra hơi kim loại sinh ra chùm tia phát xạ của ñèn HCL. Dòng ñiện qua ñèn HCL của mỗi nguyên tố rất khác nhau. Mỗi ñèn HCL ñều có dòng ñiện giới hạn cực ñại mà ñèn có thể chịu ñựng ñược và giá trị này ñược ghi trên vỏ ñèn. Tất nhiên khi sử dụng không bao giờ ñược phép dùng ñến dòng ñiện cực ñại ñó, mà thích hợp nhất là trong vùng từ 65 – 85 % giá trị cực ñại, vì ở ñiều kiện dòng cực ñại ñèn làm việc không ổn ñịnh và rất chóng hỏng, ñồng thời phép ño lại có ñộ nhạy và ñộ lặp lại kém.

Theo lí thuyết và thực nghiệm của thực tế phân tích theo kĩ thuật ño phổ hấp thu nguyên tử, tốt nhất chỉ nên dùng cường ñộ dòng trong vùng từ 60 – 85 % dòng giới hạn cực ñại ñã ghi trên ñèn HCL. Muốn có ñộ nhạy cao, nên sử dụng cường ñộ dòng ở gần giới hạn dưới. Muốn có ñộ ổn ñịnh cao, nên dùng cường ñộ dòng ở gần giới hạn trên. Nhưng nên nhớ rằng cường ñộ dòng làm việc của ñèn HCL và cường ñộ của vạch phổ hấp thu có quan hệ chặt chẽ với nhau.

32

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Khi ñèn làm việc, cathode ñược nung ñỏ, giữa cathode và anode xảy ra sự phóng ñiện liên tục. Do sự phóng ñiện ñó mà một số phân tử khí bị ion hóa. Các ion vừa ñược sinh ra sẽ tấn công vào cathode làm bề mặt cathode nóng ñỏ và một số nguyên tử kim loại trên bề mặt cathode bị hóa hơi và nó trở thành những nguyên tử kim loại tự do.

Khi ñó dưới tác dụng của nhiệt ñộ trong ñèn HCL ñang ñược ñốt nóng ñỏ, các nguyên tử kim loại này bị kích thích và phát ra phổ phát xạ của nó. ðó chính là phổ vạch của chính kim loại làm cathode rỗng. Nhưng vì trong ñiều kiện ñặc biệt của môi trường khí trơ có áp suất rất thấp, nên phổ phát xạ ñó chỉ bao gồm các vạch nhạy của kim loại ñó mà thôi. ðó chính là sự phát xạ của kim loại trong môi trường khí kém. Chùm tia phát xạ này là nguồn tia ñơn sắc chiếu qua môi trường hấp thu ñể thực hiện phép ño AAS.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

-L

Í-

H

Ó

A

Hình 12: Quan hệ giữa cường ñộ vạch phổ và cường ñộ dòng ñiện làm việc của ñèn HCL (A) là trường hợp phổ biến (Cd – 228.8 nm), Cu, Ca, Fe. (B) là của Pb 283.3 nm.

(C) là của Al 309.3 nm.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

Hình 11: Cấu tạo ñèn cathode rỗng

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Nói chung, nhiều trường hợp cường ñộ của vạch phổ hấp thu là tỷ lệ nghịch với cường ñộ dòng ñiện làm việc của ñèn HCL (hình 12), tuy nhiên cũng có vài trường hợp không tuân theo quy luật ñó.

Các ñèn cathode rỗng có cấu tạo như ñã mô tả ở trên là những ñèn HCL ñơn nguyên tố, nghĩa là mỗi ñèn HCL ñó chỉ phục vụ cho phân tích một nguyên tố. Ngày nay ngoài các ñèn HCL ñơn, người ta cũng ñã chế tạo ñược một số ñèn kép ñôi, kép ba 33

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4 hay kép sáu nguyên tố. Ví dụ các ñèn kép ñôi là (Ca+Mg), (Cu+Mn), (Cu+Cr), (Co+Ni), (K+Na), (Cu+Pb); các ñèn kép ba như (Cu+Pb+Zn) và ñèn kép sáu là (Cu+Mn+Cr+Fe+Co+Ni).

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

Hệ thống ñơn sắc chính là hệ thống ñể thu, phân li, chọn và phát hiện vạch phổ hấp thu cần phải ño. Trong phép ño phổ hấp thu nguyên tử hệ thống ñơn sắc này là một máy quang phổ có ñộ phân giải tương ñối cao có thể là hệ máy một chùm tia hay hệ máy 2 chùm tia. Cấu tạo của nó gồm ba phần chính: − Hệ chuẩn trực, ñể chuẩn trực chùm tia sáng vào. − Hệ thống tán sắc (phân li) ñể phân li chùm sáng ña sắc thành ñơn sắc. − Hệ buồng tối (buồng ảnh) hội tụ, ñể hội tụ các tia cùng bước sóng lại.

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ðặc trưng cho hệ quang của máy AAS là các thông số. − ðộ tán sắc góc. − ðộ tán sắc dài. − ðộ phân giải (tán sắc). − Vùng phổ làm việc của hệ.

Bốn thông số này cũng là các yếu tố ñể xem xét chất lượng của một máy quang phổ AAS.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

10 00

2.3.3. Hệ thống ñơn sắc và máy quang phổ hấp thu nguyên tử

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

B

TR ẦN

H Ư

N

ðèn HCL làm việc tại mỗi chế ñộ dòng nhất ñịnh thì sẽ cho chùm sáng phát xạ có cường ñộ nhất ñịnh.

Mỗi sự dao ñộng về dòng ñiện làm việc của ñèn ñều làm ảnh hưởng ñến cường ñộ của chùm tia sáng phát xạ (hình 12). Do ñó trong mỗi phép ño cụ thể phải chọn một giá trị cường ñộ dòng ñiện phù hợp và giữ cố ñịnh trong suốt quá trình ño ñịnh lượng một nguyên tố.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

ðể chế tạo các ñèn kép này, cathode của ñèn HCL phải là hợp kim của các nguyên tố ñó. Hợp kim này phải có thành phần phù hợp, ñể sao cho cường ñộ phát xạ của các nguyên tố là gần tương ñương nhau; nghĩa là sự phát xạ của kim loại này phải không ñược lấn át sự phát xạ của nguyên tố kia. Do ñó phải chế tạo trong ñiều kiện dung hòa cho tất cả các nguyên tố. Ví dụ: ðèn HCL kép sáu của Cu, Mn, Cr, Fe, Co, và Ni thì hợp kim làm cathode rỗng phải chứa 25% Cu, các nguyên tố khác có thành phần là 15%.

Xét về ñộ nhạy, nói chung các ñèn kép thường có ñộ nhạy kém hơn các ñèn ñơn tương ứng, hay tốt nhất cũng chỉ gần bằng là cùng. Mặt khác, về chế tạo lại khó khăn hơn ñèn ñơn. Vì thế cũng chỉ có một số ít ñèn kép và cũng chỉ ñược dùng trong một số trường hợp khi việc thay ñổi ñèn có ảnh hưởng ñến quá trình phân tích và trong các máy nhiều kênh thì ñèn HCL kép là ưu việt hơn ñèn ñơn.

Trước hệ chuẩn trực là khe vào của chùm sáng ña sắc và sau hệ buồng ảnh là khe ra của chùm tia ñơn sắc cần ño. Hình 13 là sơ ñồ quang học, nguyên tắc của hệ thống máy quang phổ hấp thu nguyên tử. Theo sơ ñồ này, chùm tia phát xạ cộng hưởng của nguyên tố cần nghiên cứu ñược phát ra từ ñèn cathode rỗng sau khi qua môi trường 34

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

N

hấp thu, sẽ ñược hướng vào khe máy và vào hệ chuẩn trực, rồi vào bộ phận tán sắc, vào hệ hội tụ ñể chọn một tia cần ño. Như vậy chùm sáng ña sắc ñược chuẩn trực, ñược phân li và sau ñó chỉ một vạch phổ cần ño ñược chọn và hướng vào khe ño ñể tác dụng vào nhân quang ñiện (detector-photomultiveler) ñể phát hiện và xác ñịnh cường ñộ của vạch phổ hấp thu ñó.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

Muốn hệ thống máy quang phổ hấp thu nguyên tử cho ñược kết quả tốt thì hệ thống tán sắc phải bảo ñảm ñược một số yêu cầu bắt buộc sau ñây: − Nó phải có ñộ tán sắc ñủ lớn ñể có thể tách và cô lập ñược tốt các vạch phổ cần ño, tránh sự quấy rối, sự chen lấn của các vạch phổ khác ở bên cạnh. Trong các máy hiện nay, bộ phận này thường là một hệ cách tử có hằng số từ 1200 ñến 2400 vạch/mm. − Phải không gây ra bất kì một hiện tượng sai lệch nào làm mất năng lượng của chùm sáng ở trong máy, như sự hấp thu, sự tán xạ, sự khuyếch tán của các bộ phận cấu tạo thành máy. ðặc biệt là các hệ thống gương, các thấu kính, khe vào, khe ra của chùm sáng. Các thấu kính phải trong suốt trong vùng phổ làm việc của máy. − Khe vào và khe ra của máy phải có ñộ mở chính xác và phải ñiều chỉnh ñược cho phù hợp với từng vạch phổ và có ñộ lặp lại cao trong mỗi phép ño. − Detector ñể phát hiện cường ñộ vạch phổ phải có ñộ nhạy cao. Có như thế mới có thể phát hiện ñược sự thay ñổi nhỏ trong quá trình hấp thu của vạch phổ của mỗi nguyên tố.ðó là các ñiều kiện tối thiểu của hệ quang học trong máy phổ hấp thu nguyên tử. Với sự phát triển của khoa học và kĩ thuật, ngày nay người ta có thể thỏa mãn ñược tất cả các yêu cầu ñó. Chính vì thế hiện nay ñã có rất nhiều máy ño phổ hấp thu nguyên tử có chất lượng cao ñã ñược bán trên thị trường quốc tế. ðó là các máy ño phổ hấp thu nguyên tử của hãng Perkin Elmer, Varian, Becman, Philips Pye Unicam, Wet Zeiss, Shimadu, Instr, Lad, Alpha,...

35

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

TO

ÁN

2.3.4. Trang bị phát hiện, Detector, Photomultiplier:

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ÀN

Detector là một loại dụng cụ quang học dùng ñể thu nhận và phát hiện tín hiệu quang học theo hiệu ứng quang ñiện của nó. Trước ñây ñể thu nhận cường ñộ của chùm sáng người ta thường dùng kính ảnh hay phim ảnh sau ñó là tế bào quang ñiện. ðó là các dụng cụ cổ ñiển có ñộ nhạy kém, nhất là kính ảnh, vì kính ảnh có nhiều nhược ñiểm, như khó bảo quản, dễ bị ảnh hưởng bởi ñộ ẩm, nhiệt ñộ, thời tiết. Mặt khác, nó lại là một dụng cụ trung gian ñể thu nhận chùm sáng và sau ñó phải xử lí tiếp mới có ñược cường ñộ vạch phổ. Tức là ño ñộ ñen của kính ảnh ñã bị chùm sáng tác dụng vào. Với sự phát triển của khoa học và kĩ thuật, ngày nay người ta ñã chế tạo ra ñược nhiều loại detector quang học kiểu ống có thể khuyếch ñại tín hiệu ño lên ñược ñến cỡ triệu lần. ðó là các ống nhân quang ñiện (photomultipler tube). Hình 14 là sơ ñồ của một nhân quang ñiện kiểu ống ñó.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

-L

Í-

H

Hình 13: Sơ ñồ quang học của hệ thống máy AAS (Perrkin Elmer) (1)- Loại 1 chùm tia.

(2)- Loại 2 chùm tia.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Nhóm 4

36

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

10 00

B

2.4. Các phương pháp phân tích cụ thể :

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

ðể xác ñịnh nồng ñộ (hàm lượng) của một nguyên tố trong mẫu phân tích theo phép ño phổ hấp thu nguyên tử người ta thường thực hiện theo các phương pháp sau ñây, dựa theo phương trình ñịnh lượng cơ bản của phép ño này qua việc ño cường ñộ của vạch phổ hấp thu của nguyên tố phân tích và xác ñịnh (hay phát hiện) nồng ñộ của chất phân tích trong mẫu ño phổ theo một trong các phương pháp chuẩn hóa sau: − Phương pháp ñường chuẩn − Phương pháp thêm tiêu chuẩn − Phương pháp ñồ thị không ñổi − Phương pháp dùng 1 mẫu chuẩn.

D

IỄ N

Đ

ÀN

Trong thí nghiệm này ta sử dụng phương pháp dựng ñường chuẩn.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

Hệ số khuếch ñại của loại detector này thường ñến 106, ñôi khi có loại ñến 107.

Nguyên liệu chế tạo bản cathode của các detector kiểu ông là các hợp kim của các kim loại kiềm với Sb, Ga hay As, ví dụ hợp kim Cs-Sb; Ga-As; Na-K-Cs-S.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

H Ư

N

Hình 14: Nguyên tắc cấu tạo của nhân quang ñiện kiểu ống

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Nhân quang ñiện kiểu ống là một loại dụng cụ ñể thu nhận tín hiệu quang học có tính chất vạn năng, nó có ñộ nhạy và ñộ chọn lọc cao. Nhiều hãng ñã chế tạo ñược các detector loại này. Vùng phổ hoạt ñộng của các detector kiểu ống loại này thường là từ 190 – 900 nm, có khi ñến 1100 nm. Tất nhiên là thông số này phụ thuộc vào bản chất của nguyên liệu ñể chế tạo bản cathode của nó.

Phương pháp ñồ thị chuẩn (ñường chuẩn):

Phương pháp này còn ñược gọi là phương pháp ba mẫu ñầu. Vì nguyên tắc của phương pháp này là người ta dựa vào phương trình cơ bản của phép ño A - K.C và một dẫy mẫu ñầu (ít nhất là ba mẫu ñầu) ñể dựng một ñường chuẩn và sau ñó nhờ ñường chuẩn này và giá trị Ax ñể xác ñịnh nồng ñộ Cx của nguyên tố cần phân tích trong mẫu ño phổ, rồi từ ñó tính ñược nồng ñộ của nó trong mẫu phân tích.

Do ñó trước hết người ta phải chuẩn bị một dãy mẫu ñầu, dẫy mẫu chuẩn (thông thường là 5 mẫu ñầu) và các mẫu phân tích trong cùng một ñiều kiện. Ví dụ các mẫu 37

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

Ví dụ ta thu ñược các giá trị cường ñộ tương ứng với các nồng ñộ ñó là A1, A2, A3, A4, A5 và Ax1, Ax2 v.v... Bây giờ trên hệ tọa ñộ A - C theo các ñiểm có tọa ñộ (C1A1), (C2A2), (C3A3), (C4A4), (C5A5) ta sẽ dùng ñược một ñường biểu thị mối quan hệ A - C. ðó chính là ñường chuẩn của phương pháp này (hình 15).

Tiếp ñó nhờ ñường chuẩn này và các giá trị Ax chúng ta dễ dàng xác ñịnh ñược nồng ñộ Cx. Công việc cụ thể là ñem các giá trị Ax ñặt lên trục tung A của hệ tọa ñộ, từ ñó kẻ ñường song song với trục hoành C, ñường này sẽ cắt ñường chuẩn tại ñiểm M, từ ñiểm M ta hạ ñường vuông góc với trục hoành và nó cắt trục hoành tại ñiểm Cx, Cx ñây chính là nồng ñộ phải tìm (hình 15).

Phương pháp này ñơn giản, dễ thực hiện và rất thích hợp với. mục ñích phân tích hàng loạt mẫu của cùng một nguyên tố, như trong kiểm tra chất lượng thành phẩm, kiểm tra nguyên liệu sản xuất. Vì mỗi khi dựng một ñường chuẩn chúng ta có thể xácñịnh ñược nồng ñộ của một nguyên tố trong hàng trăm mẫu phân tích. ðó là ưu ñiểm của phương pháp này. Song trong nhiều trường hợp chúng ta không thể chuẩn bị ñược một dãy mẫu ñầu thỏa mãn các ñiều kiện ñã quy ñịnh cho phương pháp này nên không xác ñịnh ñược chính xác vị trí của ñường chuẩn và như thế tất nhiên kết quả phân tích sẽ mắc sai số lớn. Nghĩa là khi mẫu phân tích có thành phần phức tạp và chúng ta chưa biết chính xác thì không thể chuẩn bị ñược một dãy mẫu ñầu ñúng ñắn nên sẽ bị ảnh hưởng của nền, của thành phần của mẫu. ðó chính là nhược ñiểm của phương pháp này. Trong những trường hợp như thế, tốt nhất là dùng phương pháp thêm tiêu chuẩn ñể xác ñịnh nồng ñộ của nguyên tố phân tích trong mẫu, hay biến ñổi của mẫu sang nền tự tạo phù hợp cho cả mẫu ñầu và các mẫu phân tích.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TR ẦN

Hình 15: ðồ thị chuẩn của phương pháp ñường chuẩn

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

ñầu có nồng ñộ của nguyên tố X cần xác ñịnh là C1, C2, C3, C4, C5 và mẫu phân tích là Cx1, Cx2,… Sau ñó chọn các ñiều kiện phù hợp và ño cường ñộ của một vạch phổ hấp thu của nguyên tố phân tích trong tất cả các mẫu ñầu và mẫu phân tích ñã ñược chuẩn bị ở trên.

Trong bài thí nghiệm này ta sử dụng máy hấp thu nguyên tử sử dụng ngọn lửa cho cả hai trường hợp hấp thu và phát xạ, trong trường hợp phát xạ thì không cần sử dụng ñèn.

38

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

IỄ N

D

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

Í-

-L A

Ó

H B

10 00 TR ẦN G

N

H Ư

ẠO

Đ

TP

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ÁN

TO

U Y

.Q

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ÀN

Đ

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Ơ

H

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

III. TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM:

Hình 16: Sơ ñồ tiến hành thí nghiệm

39

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

3.1. Nguyên tắc chung:

N

Mẫu thực phẩm ñược tro hóa ở 525oC, hòa tan tro với acid nitric loãng, ño ñộ hấp thu hay phát xạ trên AAS.

Ơ H

− − − − − − −

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

1. Acid HNO3 65% (d=1.39): loại tinh khiết phân tích.

2. Acid HCl 35% (d=1.16): loại tinh khiết phân tích 3. Dung dịch HNO3 1N: ñong 70 ml HNO3 65% cho vào becher 500ml ñã có sẵn 300ml nước cất, ñịnh mức vào bình ñịnh mức 1000ml bằng nước cất.

4. Oxide Lantan, La2O3 99.99%: loại tinh khiết phân tích 5. Dung dịch Chlorua Lantan 1%: Cân 11,7g (±100mg) La2O3 vào becher 250ml, thấm ướt bằng một ít nước và cho từ từ 50 ml acid HCl 35%, khuấy cho tan, ñịnh mức 1000ml bằng nước cất. Bảo quản nơi thoáng mát trong vòng 6 tháng.

6. Muối Clorua Cesi, CsCl 99.99%: loại tinh khiết phân tích 7. Dung dịch Cesi 10%: cân 127g (±100mg) CsCl vào becher 250ml, hòa tan bằng nước cất, ñịnh mức 1000ml bằng nước cất. Bảo quản nơi thoáng mát trong vòng 6 tháng.

8. Dung dịch chuẩn gốc 1000ppm của nguyên tố Na, Ca, Fe (mua của hãng Merck).

9. Dung dịch chuẩn 100ppm: hút 100 ml dung dịch chuẩn gốc vào bình ñịnh mức 100ml, thêm 1ml HNO3 65%, ñịnh mức bằng nước cất.

10. Dung dịch chuẩn Fe 20ppm: hút 10ml dd chuẩn Fe 100ppm vào bình ñịnh mức 50ml, thêm 0.5ml HNO3 65%, ñịnh mức bằng nước cất.

11. Dung dịch chuẩn làm việc:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TR ẦN

3.3. Hóa chất và thuốc thử:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

.Q

U Y

N

Chén sứ 100 ml Becher 250ml, 500ml Bình ñịnh mức 25ml, 50ml, 100ml Pipet bầu 1ml, 2ml, 3ml, 5ml, 10ml Pipet vạch 5ml, 10ml Ống ñong 100ml Bếp ñiện, lò nung, máy AAS Tất cả dụng cụ thủy tinh ñược rửa sạch và ngâm với HNO3 20% qua ñêm, rửa sạch lại (3 lần) với nước cất.

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

3.2. Dụng cụ và thiết bị:

Chuẩn Na (pha trong nền CsCl 0,5%) 1 2 3 Nồng ñộ (ppm) 1 2 3 Dd Na 100ppm(ml) 5 5 5 Dd Cs 10% (ml) ðịnh mức (ml) bằng 100 100 100 HNO3 1N

5 5 5 100

40

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

N Ơ

50

N H Ư

3.4. Tiến hành thí nghiệm:

TR ẦN

3.4.1. Lấy mẫu và ñồng nhất mẫu:

10 00

B

Lấy mẫu ở nhiều vị trí sao cho ñại diện ñược tính chất của toàn bộ lô mẫu. Cắt nhỏ mẫu, cho vào máy xay ñều, ñem phân tích liền. Phần còn lại cất giữ nơi khô ráo và thoáng mát

Ó

A

3.4.2. Xử lý mẫu bằng phương pháp vô cơ hóa khô:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Mẫu phân tích gồm 2 loại bánh ñược ký hiệu là mẫu 1 và mẫu 2.

Cân mẫu vào chén sứ 1.000g – 5.000g (tùy thuộc vào dạng mẫu). Than hóa mẫu từ từ trên bếp ñiện ñến khi mẫu hóa than hoàn toàn. Cho mẫu vào lò nung và nâng nhiệt ñộ từ từ lên 5250C. Tro hóa mẫu ñến tro trắng, khoảng từ 3 – 5h (không ñược quá 8h).

Nếu tro màu xám, thấm ướt tro bằng nước cất, thêm 0,5-3ml HNO3 65% ñun nhẹ trên bếp ñến cạn, cho vào lò tiếp tục nung ở 5250C trong 1 – 2h ñể tro trắng.

Hòa tan tro với 10ml HNO3 1N, ñun nhẹ trên bếp ñể hòa tan. ðịnh mức 50ml bằng dung dịch HNO3 1N, ta có dung dịch A .

Làm mẫu trắng song song với lượng thuốc thử giống hệt nhưng không có sự hiện diện của mẫu phân tích.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

100

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

100

2,0 5

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

1,0 5

TP

.Q

U Y

N

H

50

ẠO

100

10 5 5

G

Nồng ñộ (ppm) Dd Fe 20ppm(ml) ðịnh mức (ml) bằng HNO3 1N

Chuẩn Fe 0,4 0,6 2 3

Đ

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Chuẩn Ca (pha trong nền LaCl3 0,1%) 2 4 6 Nồng ñộ (ppm) 1 2 3 Dd Ca 100ppm(ml) 5 5 5 Dd LaCl3 1%(ml) ðịnh mức (ml) bằng 50 50 50 HNO3 1N

3.4.2.1. Than hóa: ðặt chén lên bếp ñiện gia nhiệt từ từ cho ñến mẫu bốc hết khói, khói bốc ra chính là CO2. Nếu không than hóa trước khi tro hóa mà tro hóa ngay từ ñầu, khi cho vào lò nung có nhiệt ñộ cao, trong mì ăn liền khi ñó vẫn còn một lượng ẩm và các chất bay hơi ở khoảng nhiệt ñộ 1000C, và tại nhiệt ñộ cao các chất này bay hơi tạo sự chênh lệch áp suất giữa phần bên trong và trên bề mặt mẫu làm văng mẫu ra ngoài.

41

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

3.4.2.3. Làm nguội:

10 00

B

Sau khi lấy mẫu ra khỏi lò nung cần làm nguội mẫu ñến nhiệt ñộ phòng ñể tránh làm bay tro trong mẫu và giúp cho các quá trình sau ñó thực hiện ñược ñơn giản (vì nhiệt ñộ thấp thì dễ xử lý).

H

Ó

A

3.4.2.4. Hòa tan tro và ñịnh mức:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

Hoà tan tro với 5 ml HNO3 1N, ñun nhẹ trên bếp ñiện 5 – 10 phút cho phản ứng diễn ra nhanh hơn ñể mẫu tan hoàn toàn. Sử dụng HNO3 hoà tan tro ñể ñảm bảo tro tan hoàn toàn vì trong mẫu có những oxide kim loại không tan trong nước. Sau khi mẫu tan hoàn toàn chuyển vào bình ñịnh mức 50 ml, dùng HNO3 1N tráng chén hai lần, sau ñó ñịnh mức lên 50 ml bằng HNO3 1N, ta có dung dịch A. Khi chuyển vào bình ñịnh mức phải lọc qua giấy lọc vì: − Ống hút mẫu ñể phân tích quang phổ có ñường kính rất nhỏ, các cặn bẩn còn lại có thể làm nghẹt lọc. − Khi ño quang phổ hấp thu hay phát xạ, các cặn bẩn sẽ hấp thu ánh sáng làm sai lệch kết quả do ñiều kiện ño của mẫu và chuẩn không giống nhau. ðối với những mẫu tro còn xám hoặc ñen (còn C), ta lấy ra và thấm ướt tro bằng 0.5 – 3 ml HNO3, sau ñó ñặt lên bếp ñiện cho khô và hết khói, chuyển vào lò nung ở 525oC từ 1 – 2 h (bước này nên hạn chế vì K dễ bị mất).

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

Chuyển mẫu vào lò nung, nung ở 525oC trong thời gian từ 3 – 5h (không quá 8h, vì lâu quá kim loại sẽ bị bay ra theo).

Chú ý trước khi cho mẫu vào lò nung cần bật lò nung trước ñó ñể ổn ñịnh nhiệt ñộ.

Sau khi nung xong, nếu mẫu ñã ñược tro hóa hoàn toàn sẽ có màu trắng xám và chỉ chứa các hợp chất khoáng.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ẠO

3.4.2.2. Tro hóa:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

ðể hạn chế sự văng mẫu ra ngoài, trong suốt quá trình nung, dùng nắp ñậy khoảng 2/3 diện tích miệng chén. Khi lấy mẫu bằng dụng cụ gắp phải không cho ñầu gắp chạm vào mẫu vì có thể làm mất mẫu hay nhiễm vào mẫu.

Chú ý: bếp ñiện có 4 nấc: khi cho mẫu lên bếp, bật số 1 một chút ñể tăng nhiệt từ từ (khoảng 5 phút) sau ñó mới bật nút số 2 nếu không do nhiệt ñộ tăng ñột ngột có thể gây vỡ chén nung. Và sau khi mẫu bốc hết khói thì chuyển sang số 3 và sau khi hết khói nữa thì chuyển sang số 4. Nếu chúng ta cho nhiệt ñộ quá lớn ngay từ ñầu có thể sẽ dẫn ñến mẫu không ñược than hóa hoàn toàn trong khi ñó có một phần mẫu ñã bị tro hóa. Chú ý khi than hóa một lượt 4 mẫu nên thường xuyên thay ñổi vị trí các mẫu trên bếp ñể cho các mẫu ñều ñược than hóa với mức ñộ như nhau.

Sau khi than hóa, nếu quá trình than hóa diễn ra tốt thì mẫu có màu ñen và chỉ chứa C và khoáng.

3.4.3. Pha loãng mẫu trong nền ñể ño trên máy AAS: 1. ðo Na: pha loãng mẫu (125 lần ñối với cả 2 mẫu).

42

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm 2. ðo Ca: pha loãng mẫu (25 lần ñối với mẫu 1 và 12.5 lần ñối với mẫu 2).

3. ðo Fe: không pha loãng.

Kiểm tra ñèn: Dò bước sóng.

Dò chiều cao ñầu ñốt. (ño bước sóng của phát xạ phải cho chuẩn vô ño)

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Chọn ñèn nguyên tố. ðèn nằm ở vị trí nào.

Phương pháp ño là phát xạ hay hấp thu.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

10 00 Ó

A

Kiểm tra máy

Bước sóng ño λ (nm) 248.3 422.7 589.0

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ẠO B C

B

3.4.4. Tiến hành ño trên máy:

Đ

0 2.5

Dd tạo thành

G

4 (dd A) 5 (dd B)

N

Cs 10% (ml)

H Ư

Fe Ca Na

Dd A/B (ml)

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

B C

TR ẦN

Pha loãng

Mẫu 2 ðịnh mức LaCl3 bằng HNO3 1% (ml) 1N lên (ml) Dd A 5 50 0 50

Ơ

H

0 2.5

Bước sóng ño λ (nm) 248.3 422.7 589.0

N

2 (dd A) 10 (dd B)

Dd tạo thành

U Y

Cs 10% (ml)

TP

Dd A/B (ml)

.Q

Fe Ca Na

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Pha loãng

Mẫu 1 ðịnh mức LaCl3 bằng HNO3 1% (ml) 1N lên (ml) Dd A 5 50 0 50

N

Bảng hướng dẫn pha loãng mẫu:

ðo chuẩn. ðo mẫu Hình 17: Sơ ñồ tiến hành ño trên máy

43

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

3.197

4-5

3.133

3.154

Mẫu 2 4-6 4-7 3.180

3.146

4-8 3.145

Ó

A

4.2. Hệ số pha loãng:

H

Hệ số pha loãng

Í-

Mẫu 2 1 12.5 125

TO

ÁN

-L

Fe Ca Na

Mẫu 1 1 25 125

ÀN

4.3. Số liệu phân tích Na:

D

IỄ N

Đ

4.3.1. ðường chuẩn của Na: Sample ID

True value

STARDARD 1 STARDARD 2 STARDARD 3

5.000 3.000 1.000

Concentration (ppm) 5.0230 2.9601 1.0410

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

3.134

B

3.166

4-4

10 00

Ký hiệu Khối lượng (g)

Mẫu 1 4-2 4-3

4-1

TR ẦN

4.1. Khối lượng mẫu cân ban ñầu:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

H Ư

N

G

IV. SỐ LIỆU THÍ NGHIỆM:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

− Lắp ñèn, ghi nhớ vị trí ñèn. − Tiến hành ño Fe: Chọn khí ñốt sử dụng: C2H2 + không khí.

Chọn phương pháp phân tích là quang phổ hấp thu.

Dò bước sóng tối ưu Dò chiều cao tối ưu của ñầu ñốt, ñể tìm vị trí tốt nhất của ñầu ñốt cho nguyên tố có ñộ hấp thu cao nhất. ðo ñộ hấp thu của các dung dịch chuẩn, tiến hành xây dựng ñường chuẩn từ kết quả thu ñược. ðo ñộ hấp thu của mẫu, dựa vào ñường chuẩn tính ra ñược nồng ñộ của Fe có trong mẫu. − Tiến hành ño Ca: tương tự Fe. − Tiến hành ño Na: tương tự Fe, chỉ khác là chọn phương pháp phân tích là quang phổ phát xạ.

Mean Abs 0.3240 0.2327 0.0955

44

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

0.35 0.3

Ơ

N

0.25

H

0.2

U Y

0.15

0 2

3

4

Đ

1

6

H Ư

N

Na ppm

5

G

0

Hình 18: ðường chuẩn của Na

TR ẦN

Abs = −0.00017115Conc 2 + 0.012871Conc + 3E − 7 r 2 = 0.9996

10 00

Abs 0.1072 0.2834 0.2774 0.2791 0.2744 0.2024 0.2383 0.2643

Ó

A

Nồng ñộ (ppm) 1.1808 3.9416 3.8107 3.8473 3.7471 2.4969 3.0571 3.5410

H Í-

TO

ÁN

-L

Mẫu Mẫu trắng 4-2 4-3 4-4 4-5 4-6 4-7 4-8

B

4.3.2. Số liệu ño các mẫu:

%RSD 0.35 0.02 0.40 0.13 1.05 0.19 0.67 0.57

Đ

ÀN

4.4. Số liệu phân tích Ca:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

0.05

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

0.1

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

Abs

D

IỄ N

4.4.1. ðường chuẩn của Ca: Sample ID

True value

STARDARD 1 STARDARD 2 STARDARD 3

10.000 6.000 2.000

Concentration (mg/L) 10.0115 5.9665 2.0446

Mean Abs 0.1117 0.0707 0.0256

45

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

0.12 0.1

H

Ơ

N

0.08

4

6

8

Đ

2

12

H Ư

N

Ca ppm

10

G

0

ẠO

0

Hình 19: ðường chuẩn của Ca

TR ẦN

Abs = −0.00017115Conc 2 + 0.012871Conc + 2 E − 8 r2 =1

10 00

Abs 0.0014 0.0339 0.0324 0.0328 0.0319 0.0109 0.0133 0.0100

Í-

H

Ó

A

Nồng ñộ (ppm) 0.1089 2.7333 2.6078 2.6412 2.5661 0.8567 1.0480 0.7852

%RSD 7.14 0.78 0.99 0.63 4.62 2.11 2.60 1.00

TO

ÁN

-L

Mẫu Mẫu trắng 4-2 4-3 4-4 4-5 4-6 4-7 4-8

B

4.4.2. Số liệu ño các mẫu:

ÀN

4.5. Số liệu phân tích Fe:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

0.02

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

0.04

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

Abs 0.06

D

IỄ N

Đ

4.5.1. ðường chuẩn của Fe: Sample ID

True value

CAL ZERO STARDARD 1 STARDARD 2 STARDARD 3

Concentration (mg/L) 0.001 0.516 0.975 2.507

0.000 0.500 1.000 2.500

Mean Abs 0.0000 0.0326 0.0597 0.1421

46

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

0.16 0.14

Ơ

N

0.12

U Y

Abs 0.08

ẠO

0.02

Đ

0 1

1.5

2

G

0.5

2.5

3

N

0

H Ư

Fe mg/L

TR ẦN

Hình 20: ðường chuẩn của Fe Abs = −0.0031Conc 2 + 0.0643Conc + 1E − 5

10 00

B

r2 =1

4.5.2. Số liệu ño các mẫu:

Abs 0.0062 0.0434 0.0434 0.0402 0.0432 0.0242 0.0444 0.0429

Í-

H

Ó

A

Nồng ñộ (ppm) 0.095 0.696 0.695 0.642 0.692 0.378 0.713 0.687

ÀN

TO

ÁN

-L

Mẫu Mẫu trắng 4-2 4-3 4-4 4-5 4-6 4-7 4-8

%RSD 15.9 1.8 2.1 1.2 0.4 1.2 0.5 3.3

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

0.04

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

0.06

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

0.1

D

IỄ N

Đ

Trong bảng số liệu trên, ta thấy giá trị ño hàm lượng Na trong mẫu có ký hiệu 4-6, hàm lượng Ca trong mẫu có ký hiệu 4-5 và hàm lượng Fe trong mẫu có ký hiệu 4-6 sai lệch rất lớn so với các giá trị khác nên trong quá trình tính toán ta sẽ bỏ qua số liệu này. Ngoài ra, mẫu 4-1 không có số liệu ño do trong quá trình lám thí nghiệm ñã làm hỏng mẫu này.

47

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

V. TÍNH TOÁN KẾT QUẢ: 5.1. Công thức tính:

N

C ppm × Vñm × f m

Ơ

(11)

N

(12)

TR ẦN

Với N: là số lần ño trên các dung dịch chứa mẫu phân tích.

N

i

s=

10 00

− HLtb )

2

i =1

B

− ðộ lệch chuẩn của hàm lượng:

∑ (HL

− ðộ biến ñộng của hàm lượng: RSD =

N −1

s × 100 HLtb

H

Ó

A

ðộ biến ñộng của hàm lượng phải nhỏ hơn 5%: RSDHL< 5 % Với phân tích vết (HL<ppm), có thể chấp nhận: RSDHL< 10 %

(14)

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

5.3. Kết quả tính toán cho các nguyên tố:

(13)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

N

i

i =1

H Ư

− Hàm lượng trung bình: HLtb =

∑ HL

G

N

Đ

ðể xử lý kết quả, ta tính dựa vào các công thức sau:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ẠO

5.2. Xử lý kết quả:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

.Q

U Y

N

H

Trong ñó: Cppm: nồng ñộ dung dịch mẫu hiển thị trên máy.

Vñm: thể tích dung dịch mẫu ñịnh mức (ml). f: hệ số pha loãng. m: lượng cân mẫu (g).

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

KQ (mg / kg ) =

48

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

Ơ

H

A Ó

7661.757

Í-

H

7860.5616 7449.7576 7674.9521

4-2 4-3 4-4

ÁN

-L

∑(KQ-KQtb)2

TO

7425.2933 6073.3868 7036.9634

6845.215 ∑(KQ-KQtb)2

Mẫu 1 39523.2236 44943.7929 174.1087 84641.1252 Mẫu 2 336491.3687 595717.9633 36767.647 968976.9789

ðộ lệch chuẩn s

ðộ biến ñộng RSD (%)

Kết luận

205.7196

2.685

ðáng tin cậy

10.1684

Không ñáng tin cậy

696.0521

D

IỄ N

Đ

ÀN

4-5 4-7 4-8

(KQ-KQtb)2

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

KQtb (mg/kg)

10 00

KQ (mg/kg)

B

Xác ñịnh ñộ tin cậy của kết quả

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

7425.2933 6073.3868 7036.9634

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

U Y

.Q

7860.5616 7449.7576 7674.9521

ẠO

3.154 3.146 3.145

Đ

4-5 4-7 4-8

G

3.134 3.197 3.133

N

4-2 4-3 4-4

KQ (mg/kg)

H Ư

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Lượng mẫu (g)

TP

Tính toán hàm lượng Na trong mẫu Vñm f C (ppm) (ml) Mẫu 1 50 125 3.9416 50 125 3.8107 50 125 3.8473 Mẫu 2 50 125 3.7471 50 125 3.0571 50 125 3.5410

N

5.3.1. Kết quả tính toán cho Na:

49

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

Ơ

H

ÁN

-L

∑(KQ-KQtb)2

168.3766 208.2009 156.0413

177.5396 ∑(KQ-KQtb)2

Mẫu 1 1270.9336 1218.1739 0.5592 2489.666787 Mẫu 2 83.9611 940.1148 462.1753 1486.2512

ðộ lệch chuẩn s

ðộ biến ñộng RSD (%)

Kết luận

35.2822

3.3458

ðáng tin cậy

15.3545

Không ñáng tin cậy

27.2603

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

4-6 4-7 4-8

(KQ-KQtb)2

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

A Ó

1054.53

H

1090.1803 1019.6278 1053.7823

Í-

4-2 4-3 4-4

KQtb (mg/kg)

10 00

KQ (mg/kg)

B

Xác ñịnh ñộ tin cậy của kết quả

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

168.3766 208.2009 156.0413

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

U Y

.Q

ẠO

3.180 3.146 3.145

Đ

4-6 4-7 4-8

1090.1803 1019.6278 1053.7823

G

3.134 3.197 3.133

N

4-2 4-3 4-4

KQ (mg/kg)

H Ư

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Lượng mẫu (g)

TP

Tính toán hàm lượng Ca trong mẫu Vñm f C (ppm) (ml) Mẫu 1 50 25 2.7333 50 25 2.6078 50 25 2.6412 Mẫu 2 50 12.5 0.8567 50 12.5 1.048 50 12.5 0.7852

N

5.3.2. Kết quả tính toán cho Ca:

50

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

Ơ

H

10.9702 11.3318 10.9221

11.0747 ∑(KQ-KQtb)2

Mẫu 1 0.1327 0.0168 0.2441 0.3936 Mẫu 2 0.0109 0.0662 0.0233 0.1003

ðộ lệch chuẩn s

ðộ biến ñộng RSD (%)

Kết luận

0.4436

4.1304

ðáng tin cậy

0.2240

2.0222

ðáng tin cậy

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

4-5 4-7 4-8

ÁN

-L

∑(KQ-KQtb)2

(KQ-KQtb)

2

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

A Ó

10.7398

H

11.1040 10.8696 10.2458

Í-

4-2 4-3 4-4

KQtb (mg/kg)

10 00

KQ (mg/kg)

B

Xác ñịnh ñộ tin cậy của kết quả

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TR ẦN

10.9702 11.3318 10.9221

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

U Y .Q

ẠO

3.154 3.146 3.145

Đ

4-5 4-7 4-8

11.1040 10.8696 10.2458

G

3.134 3.197 3.133

N

4-2 4-3 4-4

KQ (mg/kg)

H Ư

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Lượng mẫu (g)

TP

Tính toán hàm lượng Fe trong mẫu Vñm f C (ppm) (ml) Mẫu 1 50 1 0.696 50 1 0.695 50 1 0.642 Mẫu 2 50 1 0.692 50 1 0.713 50 1 0.687

N

5.3.3. Kết quả tính toán cho Fe:

51

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

VI. NHẬN XÉT:

Ó

A

7.1. Mục ñích của xử lí mẫu:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Xử lý mẫu là một thao tác cực kì quan trọng không thể thiếu khi tiến hành phân tích ñịnh tính cũng như ñịnh lượng kim loại bằng phương pháp AAS nói riêng và trong kỹ thuật phân tích nói chung. Việc xử lý mẫu sai, kết quả thu ñược sẽ không có giá trị, không ñáng tin cậy.

Mục ñích của việc xử lý mẫu là nhằm tách các tạp chất, làm giàu mẫu (nếu cần), ñưa mẫu về trạng thái thuận lợi nhất cho việc phân tích. ðể phân tích một nguyên tố kim loại có mặt trong mẫu bằng AAS, trước hết kim loại ñó phải ở dưới dạng ion tan. Mặt khác, kim loại tồn tại trong mẫu thực phẩm dưới dạng phức của các chất hữu cơ. Do ñó mục ñích của việc xử lý mẫu ở ñây là giải phóng kim loại ra khỏi phức chất và ñưa nó về trạng thái ion tan trong dung dịch. Hầu hết các nguyên tố kim loại phân tích bằng phương pháp AAS ñều phải tồn tại dưới dạng muối acid.

Có 2 phương pháp xử lý mẫu:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

10 00

B

VII. BÀN LUẬN:

Mẫu 2 6845.215 ± 568.3241 177.5396 ± 22.258 11.07472 ± 0.1829

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

Mẫu 1 7661.757 ± 205.7196 1054.53 ± 35.2822 10.7398 ± 0.4436

H Ư

Hàm lượng của Na(ppm) Ca(ppm) Fe(ppm)

G

Đ

Vậy ta có thể kết luận hàm lượng các nguyên tố trong 2 mẫu bánh như sau:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Ta thấy, kết quả tính toán cho các nguyên tố của mẫu 1 rất chính xác, tất cả các giá trị RSD<5% nên hoàn toàn có thể chấp nhận ñược.

Còn ñối với mẫu 2, chỉ có giá trị hàm lượng Fe là chính xác do RSD = 1.65%. Hai giá trị của Na và Ca tuy chưa ñáng tin cây lắm, nhất là hàm lượng Ca nhưng vẫn có thể chấp nhận ñược. Nếu thí nghiệm ñược tiến hành nhiều lần nữa thì có thể khắc phục ñược sự không chính xác này do trong quá trình tính toán kết quả thí nghiệm ta ñã loại bỏ một vài giá trị khác biệt lớn so với những giá trị còn lại ñể tránh ñộ lệch thô bạo.

Một số nguyên nhân gây sai số khác: − Thao tác thí nghiệm không chính xác làm mất mẫu hay nhiễm vào mẫu. − Khi vận hành hệ thống ño AAS và AES không chính xác. Mẫu chuẩn bị nhiễm, ngọn lửa chưa ổn ñịnh ñã tiến hành ño.

7.1.1. Phương pháp khô: Phá mẫu bằng phương pháp khô là dùng nhiệt ñộ cao ñể phá mẫu. Quá trình này gồm 2 giai ñoạn: 52

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm − Than hóa: mục ñích của quá trình than hóa là làm bốc hơi nước và một số chất bay hơi ở nhiệt ñộ khoảng 1000C, không làm cho mẫu văng ra ngoài, chuyển các chất hữu cơ thành dạng C và CO2. Ngoài ra quá trình than hóa không hoàn toàn còn có thể còn các chất hữu cơ chưa bị phân hủy hết hay tạo ra các hợp chất hữu cơ có dạng:

Na

H

R

Ơ

Na

R

N

Na

10 00

B

TR ẦN

Dùng acid ñể phá mẫu, ñồng thời chuyển kim loại thành dạng ion tan. Các loại acid sử dụng trong phương pháp ướt: − H2SO4: ñóng vai trò phân hủy các hợp chất hữu cơ do acid này có khả năng ñốt cháy chất hữu cơ. − HCl, HNO3, HClO4, H2O2: các acid này có vai trò xúc tiến cho phản ứng nhanh hơn vì nó có khả năng cắt mạch phân tử.

A

7.1.3. Phương pháp kiềm chảy:

H

Ó

Dùng kiềm và nhiệt ñộ cao ñể vô cơ hóa.

ÁN

-L

Í-

Việc chọn phương pháp nào ñể vô cơ hóa mẫu phải tùy thuộc vào ñặc tính của vật liệu.

Trong bài này, ta dùng phương pháp pháp xử lí mẫu là phương pháp khô.

TO

7.2. Mục ñích dùng LaCl3 và CsCl:

D

IỄ N

Đ

ÀN

− ðối với các nguyên tố nhóm 1 (Na): sử dụng phương pháp phát xạ nên cần các nguyên tố ở trạng thái kích thích chuyển về trạng thái cơ bản ñể phát xạ. Khi mẫu ñược nguyên tử hoá, nguyên tử Na chuyển lên trạng thái kích thích nhưng cũng có thể bị ion hoá thành ion không thể về trạng thái cơ bản. ðể hạn chế ñiều này và giữ Na ở mức kích thích ta dùng Cs, ñây là nguyên tố dễ bị ion hoá hơn so với Na nên nó sẽ bị ion hoá trước và tạo ra các electron. Các electron này sẽ làm cân bằng phản ứng ion hóa Na chuyển dịch theo chiều nghịch (theo ñịnh luật Le Chatelier) và do ñó hạn chế ion hoá Na. − ðối với các nguyên tố nhóm 2 (Ca): sử dụng phương pháp quang phổ hấp thu nên cần các nguyên tố ở trạng thái cơ bản. Nhưng trong mẫu thường có P tạo phức

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

H Ư

N

G

7.1.2. Phương pháp ướt:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

Do ñó khi cho HNO3 vào hòa tan chỉ hòa tan ñược một phần khoáng. Vì vậy ñể tách ñược triệt ñể kim loại ra khỏi mẫu và ñưa về dạng ion tan, chúng ta phải tiến hành giai ñoạn 2 là giai ñoạn tro hóa. − Tro hóa: mục ñích của quá trình tro hóa là phân hủy toàn bộ chất hữu cơ có trong mẫu, giải phóng kim loại dưới dạng tự do hay muối kim loại. ðối với chất khó cháy phải sử dụng chất trợ cháy Mg(NO3)2.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

Na

53

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4 phosphate với Ca làm cho nhiệt ñộ nguyên tử hoá lên cao. Ta dùng La ñể nó tạo phức với nhóm phosphate, từ ñó Ca có thể ñược nguyên tử hoá dễ dàng.

7.3. Phân tích Na ño phát xạ, còn Ca và Fe ño hấp thu:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

− Na ño phát xạ: do nguyên tố Na thuộc vào phân nhóm chính nhóm 1, lớp vỏ nguyên tử có 1e ở lớp ngoài cùng rất dễ bị kích thích và bứt ra khỏi quĩ ñạo của nó. Do ñó nó rất dễ bị kích thích khi có năng lượng tác ñộng vào. Khi ta chiếu nguồn năng lượng vào các phân tử Na sẽ hấp thu năng lượng, chuyển lên mức năng lượng cao, ở trạng thái kích thích, không bền, có xu hướng trở lại mức năng lượng thấp, bền hơn và khi ñó nó phát ra bức xạ gọi là sự phát xạ. Do ñó ta sẽ ño phát xạ với nguyên tử Na. − Ca và Fe ño ñộ hấp thu: do nguyên tố Ca thuộc phân nhóm 2, Fe thuộc phân nhóm 6 nên lớp vỏ nguyên tử khá bền vững nên khi ta chiếu bức xạ thì nguyên tử Ca và Fe sẽ giữ lại một cách chọn lọc năng lượng của một số bức xạ, nguyên tử sẽ từ trạng thái cơ bản sẽ chuyển sang trạng thái kích thích ñó là sự hấp thu. Do ñó ñối với Ca và Fe thì ño ñộ hấp thu.

54

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

U Y

Bài 2:

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

− Áp dụng lý thuyết phân tích thực phẩm bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao vào thực tế thông qua việc thực hành trực tiếp trên máy ño. − Xác ñịnh thành phần acid amine trong mẫu. − Củng cố và tìm hiểu sâu hơn về nguyên lý, cấu tạo của hệ thống phân tích bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng. − Rèn luyện kỹ thuật thực hành, sử dụng các loại dụng cụ, máy móc có liên quan ñến phương pháp phân tích này nói riêng cũng như kỹ năng làm việc trong phòng thí nghiệm nói chung.

H

Ó

A

II. TỔNG QUAN VỀ PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ LỎNG HIỆU NĂNG CAO – HPLC:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

HPLC là chữ viết tắt của 04 chữ cái ñầu bằng tiếng Anh của phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao (High Performance Liquid Chromatography), trước kia gọi là phương pháp sắc ký lỏng cao áp (High Pressure Liquid Chromatography) Phương pháp này ra ñời từ năm 1967 – 1968 trên cơ sở phát triển và cải tiến từ phương pháp sắc ký cột cổ ñiển. Hiện nay phương pháp HPLC ngày càng phát triển và hiện ñại hoá cao nhờ sự phát triển nhanh chóng của ngành chế tạo máy phân tích .Hiện nay nó áp dụng rất lớn trong nhiều nghành kiểm nghiệm ñặc biệt là ứng dụng cho nghành kiểm nghiệm thuốc và nó hiện là công cụ ñắc lực trong phân tích các thuốc ña thành phần.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ẠO

I. MỤC ðÍCH THÍ NGHIỆM:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

PHÂN TÍCH ACID AMINE BẰNG SỰ CHUYỂN HÓA PITC

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

Ơ

N

Phần 3: BÁO CÁO THÍ NGHIỆM

2.1. Khái niệm: Sắc ký lỏng hiệu năng cao là một phương pháp chia tách trong ñó pha ñộng là chất lỏng và pha tĩnh chứa trong cột là chất rắn ñã ñược phân chia dưới dạng tiểu phân hoặc một chất lỏng phủ lên một chất mang rắn, hay một chất mang ñã ñược biến ñổi bằng

55

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4 liên kết hoá học với các nhóm chức hữu cơ. Quá trình sắc ký lỏng dựa trên cơ chế hấp phụ, phân bố, trao ñổi ion hay phân loại theo kích cỡ (rây phân tử ).

2.2. Nguyên tắc của quá trình sắc ký trong cột:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

Cùng với pha tĩnh ñể rửa giải chất phân tích ra khỏi cột, chúng ta cần có một pha ñộng. Như vậy nếu chúng ta nạp mẫu phân tích gồm hỗn hợp chất phân tích A, B, C … vào cột phân tích, kết quả các chất A, B, C… sẽ ñược tách ra khỏi nhau sau khi ñi qua cột. Quyết ñịnh hiệu quả của sự tách sắc ký ở ñây là tổng hợp các tương tác.

Tổng của 3 tương tác này sẽ quyết ñịnh chất nào ñược rửa rải ra khỏi cột trước tiên khi lực lưu giữ trên cột là nhỏ nhất (F1), và ngược lại. ðối với mỗi chất, sự lưu giữ ñược quy ñịnh bởi 3 lực F1, F2, F3. Trong ñó F1 và F2 giữ vai trò quyết ñịnh, còn F3 là yếu tố ảnh hưởng không lớn. Ở ñây F1 là lực giữ chất phân tích trên cột. F2 là lực kéo của pha ñộng ñối với chất phân tích ra khỏi cột. Như vậy với các chất khác nhau thì F1 và F2 là khác nhau. Kết quả là các chất khác nhau sẽ di chuyển trong cột với tốc ñộ khác nhau và ñược tách ra.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Pha tĩnh là một yếu tố quan trọng quyết ñịnh bản chất của quá trình sắc ký và lọai sắc ký. − Nếu pha tĩnh là chất hấp phụ thì ta có Sắc ký hấp phụ pha thuận hoặc pha ñảo. − Nếu pha tĩnh là chất trao ñổi ion thì ta có Sắc ký trao ñổi ion. − Nếu pha tĩnh là chất lỏng thì ta có Sắc ký phân bố. − Nếu pha tĩnh là gel thì ta có Sắc ký Gel hay Rây phân tử.

Hình 21: Mô tả quá trình chạy sắc ký

56

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

Ó

A

2.3.1. Thời gian lưu thực t’r (Retention time):

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Thời gian lưu của một chất là thời gian tính từ khi bơm mẫu vào cột cho ñến khi chất ñó ra khỏi cột ñạt giá trị cực ñại. Thời gian lưu của mỗi chất là hằng ñịnh và các chất khác nhau thì thời gian lưu sẽ khác nhau trên cùng một ñiều kiện sắc ký ñã chọn.Vì vậy thời gian lưu là ñại lượng ñể phát hiện ñịnh tính các chất.

Thời gian lưu phụ thuộc vào các yếu tố: − Bản chất sắc ký của pha tĩnh. − Bản chất, thành phần, tốc ñộ của pha ñộng − Cấu tạo và bản chất phân tử của chất tan − Trong một số trường hợp thời gian lưu còn phụ thuộc vào pH của pha ñộng

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

10 00

B

Kết quả của quá trình tách các chất ñược detector phát hiện ghi thành sắc ký ñồ như hình trên.

Từ các thông số của các peak trên ñây, nhiều ñại lượng ñặc trưng về lý thuyết ñược ñưa ra ñể dánh giá một quá trình sắc ký .Dưới ñây là một số ñại lượng thường dùng trong thực tế và cách thay ñổi các ñại lượng này có lợi cho quá trình phân tích sắc ký.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TR ẦN

Hình 22: Các ñại lượng ñặc trưng của sắc ký ñồ

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

2.3. Các ñại lượng ñặc trưng của sắc ký ñồ:

Trong một phép phân tích nếu tr nhỏ quá thì sự tách kém, còn nếu tr quá lớn thì peak bị giãn và ñộ lặp lại của peak rất kém, thời gian phân tích rất dài ñồng thời kéo theo nhiều vấn ñề khác như hao tốn dung môi, hoá chất, ñộ chính xác của phép phân tích kém. ðể thay ñổi thời gian lưu chúng ta dựa vào các yếu tố trên ñã trình bày.

57

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

2.3.2. Hệ số dung lượng K’(Capacity Factor): Hệ số dung lượng của một chất cho biết khả năng phân bố của chất ñó trong hai pha cộng với sức chứa cột tức là tỷ số giữa lượng chất tan trong pha tĩnh và lượng chất tan trong pha ñộng ở trong thời ñiểm cân bằng. t R − t0 t0

N

(15)

Ơ

K' =

Đ

K B' khác nhau thì mới có khả năng tách, mức ñộ tách biểu thị ở ñộ chọn lọc =

K B' Với K A'

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

ñiều kiện K B' > K A' tức là ñộ chọn lọc càng khác 1 thì khả năng tách càng rõ ràng.

H

Ó

A

Hình 23: Lựa chọn giá trị ñộ chọn lọc

-L

Í-

2.3.4. Số ñĩa lý thuyết N:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Số ñĩa lý thuyết là ñại lượng biểu thị hiệu năng của cột trong một ñiều kiện sắc ký nhất ñịnh. Mỗi ñĩa lý thuyết trong cột săc ký giống như là một lớp pha tĩnh có chiều cao là H, tất nhiên lớp này có tính chất ñộng tức là một khu vực của hệ phân tách mà trong ñó một cân bằng nhiệt ñộng học ñược thiết lập giữa nồìng ñộ trung bình của chất tan trong pha tĩnh và pha ñộng.

Bề dày H phụ thuộc vào nhiều yếu tố: − ðường kính và ñộ hấp phụ của hạt pha tĩnh. − Tốc ñộ và ñộ nhớt (ñộ phân cực) của pha ñộng − Hệ số khuyếch tán của các chất trong cột.

Vì vậy với một ñiều kiên sắc ký xác ñịnh thì chiều cao H cũng hằng ñịnh ñối với một chất phân tích.

Số ñĩa lý thuyết N ñược tính theo công thức sau:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

ðộ chọn lọc cho biết hiệu quả tách của hệ thống sắc ký, khi 2 chất A, B có K A' và

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

2.3.3. ðộ chọn lọc:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

H

Nếu K’ nhỏ thì tR cũng nhỏ và sự tách kém. Nếu K’ lớn thì peak bị giãn. Trong thực tế K’ từ 1 – 5 là tối ưu.

 t  N = 5.54 ×  R   W0.5 

2

(16)

58

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm Trong ñó: tR: thời gian lưu của chất phân tích .

W0.5: ñộ rộng tại ñiểm 1/2 của peak. Trong thực tế N nằm trong khoảng 2500 ñến 5500 là vừa ñủ.

Ơ

N

2.3.5. ðộ phân giải R (Resolution ):

-L

Í-

2.3.6. Hệ số không ñối xứng T (Tailing factor):

ÁN

Hệ số không ñối xứng T cho biết mức ñộ không ñối xứng của peak trên sắc ký ñồ thu ñược. T ñược tính bằng tỷ số ñộ rộng của 2 nửa peak tại ñiểm 1/10 chiều cao Peak: a b

(18)

TO

T=

D

IỄ N

Đ

ÀN

Peak dạng ñối xứng hình Gauss trên thực tế khó ñạt ñược vì vậy phải quan tâm ñến hệ số không ñối xứng T. − Khi T < 2.5 thì phép ñịnh lượng ñược chấp nhận. − Khi T > 2.5 thì ñiểm cuối của peak rất khó xác ñịnh, vì vậy phép ñịnh lượng cần phải thay ñổi các ñiều kiện sắc ký ñể làm cho peak cân ñối hơn theo các cách sau: Làm giảm thể tích chết tức là ñoạn nối từ cột ñến detector.

Thay ñổi thành phần pha ñộng sao cho khả năng rửa giải tăng lên Giảm bớt lượng mẫu ñưa vào cột bằng cách pha loãng mẫu hay giảm thể tích tiêm mẫu.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

Trong thực tế nếu các peak cân ñối (Gauss) thì ñộ phân giải tối thiểu ñể 2 peak tách là R =1.0 .Trong phép ñịnh lượng R = 1.5 là phù hợp. − Nếu R nhỏ thì các peak chưa tách hẳn, việc tính toán diện tích peak sẽ không chính xác, lúc này phải tìm cách tăng R theo 3 cách sau: Làm thay ñổi K’ bằng cách thay ñổi lực rửa giải của pha ñộng (thay ñổi ñộ phân cực nếu là RP – HPLC, thay ñổi cường ñộ ion nếu là IE – HPLC ...)

Làm tăng ñộ chọn lọc bằng cách dùng cột khác phù hợp hơn với quá trình tách hoặc thay ñổi thành phần pha ñộng. − Nếu R lớn quá thì thời gian phân tích sẽ lâu, tốn nhiều pha ñộng, ñộ nhạy sẽ kém. ðể khắc phục ta có thể thay ñổi hệ pha ñộng hay dùng chương trình Gradient dung môi. Tuy nhiên trong quá trình chạy sắc ký dùng chương trình dung môi thì một số pha ñộng có tỷ lệ thay ñổi sẽ kéo theo sự thay ñổi ñường nền làm ảnh hưởng rất lớn ñến thời gian lưu và diện tích của các peak ta phân tích. Trong thực tế nên hạn chế sử dụng chương trình Gradient dung môi mà chủ yếu là chúng ta phải tìm ñược hệ pha ñộng rửa giải phù hợp, ñáp ứng các yêu cầu trong quá trình phân tích.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

(17) MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

' ' t RB − t RA W A + WB

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

R = 2×

U Y

N

H

ðộ phân giải là ñại lượng biểu thị ñộ tách của các chất ra khỏi nhau trên một ñiều kiện sắc ký ñã cho. ðộ phân giải của 2 peak cạnh nhau phải ñược tính theo công thức sau:

59

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

2.4. Phân loại sắc ký và ứng dụng:

ÁN

2.5. Hệ thống HPLC:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

Máy HPLC gồm các bộ phận cơ bản ñược tóm tắt trên sơ ñồ sau:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

Quá trình sắc ký dựa trên sự hấp phụ mạnh, yếu khác nhau của pha tĩnh ñối với các chất tan và sự rửa giải (phản hấp phụ) của pha ñộng ñể kéo chất tan ra khỏi cột. Sự tách một hỗn hợp phụ thuộc vào tính chất ñộng học của chất hấp phụ. Trong trường loại này có 2 loại hấp phụ: − Sắc ký hấp phụ pha thuận (NP – HPLC): Pha tĩnh phân cực, pha ñộng không phân cực. − Sắc ký hấp phụ pha ñảo (RP – HPLC): Pha tĩnh không phân cực ,pha ñộng phân cực.

Loại sắc ký này ñược áp dụng rất thành công ñể tách các hỗn hợp các chất có tính chất gần tương tự nhau và thuộc loại không phân cực, phân cực yếu hay trung bình như các vitamin, thuốc hạ nhiệt giảm ñau ... Hiện nay chúng ta ñang sử dụng chỉ có loại sắc ký này. Chủ yếu hiện nay chúng ta sử dụng loại sắc ký hấp phụ pha ñảo (RP).

Trong dược ñiển USP khi chúng ta tra cứu cột có giá trị tương ứng như sau: − L1: RP18 kích thước hạt tương ứng từ 5 – 10 m − L7: RP 8 kích thước hạt tương ứng từ 5 – 10 m − L3: Si60 Kích thước hạt tương ứng từ 5 – 10 m Và còn một số loại cột khác như cột Diol, Cột NH2, CN…

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Sắc ký hấp phụ:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

H

Ơ

N

Theo cơ chế chia tách của sắc ký, người ta phân ra các loại sau ñây: − Sắc ký hấp phụ (NP – HPLC và RP – HPLC). − Sắc ký phân bố - sắc ký chiết (LLC). − Sắc ký trao ñổi ion (IE – HPLC). − Sắc ký rây phân tử - sắc ký gel (IG – HPLC).

Nhưng thực tế hiên nay chúng ta hiện chỉ ñang ứng dụng sắc ký hấp phụ vào phân tích mẫu.

60

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Hiện tại máy HPLC thường có 4 ñường dung môi vào ñầu bơm cao áp cho phép chúng ta sử dụng 4 bình chứa dung môi cùng 1 lần ñể rửa giải theo tỷ lệ mong muốn và tổng tỷ lệ dung môi của 4 ñường là 100%.

Tuy nhiên theo kinh nghiệm thì chúng ta ít khi sử dụng 4 ñường dung môi cùng một lúc mà chúng ta chi sử dụng tối ña là 3 và 2 ñường ñể cho hệ pha ñộng luôn ñược pha trộn ñồng nhất hơn, hệ pha ñộng ñơn giản hơn ñể quá trình rửa giải ổn ñịnh.

Hiện 4 ñường dung môi phục vụ chủ yếu cho việc rửa giải Gradient dung môi theo thời gian.

Lưu ý: Nhằm mục ñích tránh hỏng cột sắc ký hay nhiễu ñường nền, tạo ra các peak tạp trong quá trình phân tích . − Tất cả các dung môi dùng cho HPLC ñều phải là dung môi tinh khiết và có ghi rõ trên nhãn là dùng cho HPLC hay dung môi tinh khiết phân tích. − Tất cả các hóa chất dùng ñể pha mẫu và pha hệ ñệm phải ñược sử dụng là hóa chất tinh khiết phân tích.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Ó

A

2.5.1. Bình ñựng dung môi:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Hình 24: Hệ thống HPLC 1- Bình chứa dung môi pha ñộng.

2- Bộ phận khử khí 3- Bơm cao áp 4-Bộ phận tiêm mẫu (bằng tay hay Autosample) 5-Cột sắc ký (Pha tĩnh) (ñể ngòai môi trường hay trong bộ ñiều nhiệt) 6- Detector (nhận tín hiệu ) 7-Hệ thống máy tính gắn phần mềm nhận,tín hiệu và sử lý dữ liệu và ñiều khiển hệ thống HPLC. 8- In dữ liệu.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

61

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

2.5.2. Bộ khử khí Degasse:

10 00

B

2.5.4. Bộ phận tiêm mẫu (injection):

H

Ó

A

ðể ñưa mẫu vào cột phân tích theo phương pháp không ngừng dòng chảy. Với dung tích của loop là 5 – 100 lít.

Có 2 cách lấy mẫu vào trong cột: bằng tiêm mẫu thủ công (tiêm bằng tay) và tiêm mẫu tự ñộng (Autosample).

-L

Í-

2.5.5. Cột sắc ký:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Cột chứa pha tĩnh ñược coi là trái tim của hệ thống sắc ký lỏng hiệu năng cao.

Cột pha tĩnh thông thường làm bằng thép không rỉ, chiều dài cột khoảng 10 – 30cm, ñường kính trong 1 – 10mm, hạt chất nhồi cỡ 5 – 10µm (ngoài ra còn có một số trường hợp ñặc biệt về kích thước và kích cỡ hạt...)

Với chất nhồi cột cỡ 1.8 – 5µm có thể dùng cột ngắn (3 – 10 cm) và nhỏ (ñường kính trong 1 – 4.6 mm), loại cột này có hiệu năng tách cao.

Chất nhồi cột tùy theo lọai cột và kiểu sắc ký (trong các dược ñiển USP 23, 24 có tiêu chuẩn hóa các lọai cột).

Thông thường chất nhồi cột là silicagel (pha thuận) hoặc là silicagel ñã ñược silan hóa hoặc ñược bao một lớp mỏng hữu cơ (pha ñảo), ngoài ra người ta còn dùng các loại hạt khác như: nhôm oxide, polymer xốp, chất trao ñổi ion.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

Mục ñích ñể bơm pha ñộng vào cột thực hiện quá trình chia tách sắc ký. Bơm phải tạo ñược áp suất cao khoảng 3000 – 6000 PSI hoặc 250 – 500 at và bơm phải tạo dòng liên tục. Lưu lượng bơm từ 0.1 – 9.999 ml/phút (hiện nay ñã có nhiều loại bơm có áp suất rất cao lên ñến 1200 bar).

Máy sắc ký lỏng của chúng ta hiện nay thường có áp suất tối ña 412 bar. Tốc ñộ dòng 0.1 – 0.999 ml/phút.

Tốc ñộ bơm là hằng ñịnh theo thông số ñã ñược cài ñặt. Hiện tại bơm có 2 piston ñể thay phiên nhau ñẩy dung môi liên tục.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ẠO

TP

2.5.3. Bơm cao áp:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Mục ñích của bộ khử khí nhằm loại trừ các bọt nhỏ còn sót lại trong dung môi pha ñộng. Nếu như trong quá trình phân tích mà dung môi pha ñộng còn sót các bọt khí thì một số hiện tượng sau ñây sẽ sảy ra: − Tỷ lệ pha ñộng của các ñường dung môi lấy không ñúng sẽ làm cho thời gian lưu của peak thay ñổi. − Trong trường hợp bọt quá nhiều bộ khử khí không thể loại trừ hết ñược thì có thể bơm sẽ không hút ñược dung môi khi ñó áp suất không lên và máy sắc ký sẽ ngừng hoạt ñộng .

Trong bất cứ trường hợp nào nêu trên cũng cho kết quả phân tích sai.

62

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

2.5.6. Detector:

Ơ

N

Là bộ phận phát hiện các chất khi chúng ra khỏi cột và cho các tín hiệu ghi trên săc ký ñồ ñể có thể ñịnh tính và ñịnh lượng. Tùy theo tính chất của các chất cần phân tích mà người ta sử dụng loại detector thích hợp và phải thoả mãn ñiều kiện trong một vùng nồng ñộ nhất ñịnh của chất phân tích.

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

ðể ghi tín hiệu phát hiện do detector truyền sang.

Trong các máy thế hệ cũ thì sử dụng máy ghi ñơn giản có thể vẽ sắc ký ñồ, thời gian lưu, diện tích của peak, chiều cao…

Các máy thế hệ mới ñều dùng phần mềm chạy trên máy tính nó có thể lưu tất cả các thông số, phổ ñồ và các thông số của peak như tính ñối xứng, hệ số phân giải… trong quá trình phân tích ñồng thời xử lý, tính toán các thông số theo yêu cầu của người sử dụng như: nồng ñộ, RSD, ...

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

-L

Í-

2.5.7. Bộ phận ghi tín hiệu :

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

Trên cơ sở ñó người ta chế tạo các loại Detector sau: − Detector quang phổ tử ngoại 200 – 380 nm ñể phát hiện UV. − Detector quang phổ tử ngoại khả kiến (UV – VIS): 190 – 900 nm ñể phát hiện các chất hấp thụ quang. ðây là loại thông dụng nhất. − Detector huỳnh quang ñể phát hiện các chất hữu cơ phát huỳnh quang tự nhiên cũng như các dẫn chất có huỳnh quang. Là loại detector có ñộ chọn lọc cao nhất. − Loại hiện ñại ñại hơn có detector Diod Array, ELSD (Detector tán xạ bay hơi ). Các detector này có khả năng quét chồng phổ ñể ñịnh tính.

Ngoài ra còn có một số loại detector khác là: − Detector ñiện hóa: ño dòng, cực phổ, ñộ dẫn, ñiện lượng... − Detector chiết suất vi sai: detector khúc xạ (thông thường dùng cho ño các chất ñường) − Detector ño ñộ dẫn nhiệt, hiệu ứng nhiệt…

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

A=k.C (19) Trong ñó: A: tín hiệu ño ñược.

C: ồng ñộ chất phân tích. k: hằng số thực nghiệm của detector ñã chọn.

Tín hiệu này có thể là: ñộ hấp thụ quang, cường ñộ phát xạ, cường ñộ ñiện thế, ñộ dẫn ñiện…

2.5.8. In kết quả: Sau khi ñã phân tích xong các mẫu ta sẽ in kết quả do phần mềm tính toán ra giấy ñể hoàn thiện hồ sơ.

Muốn có một kết quả tách tốt nhất ta phải tìm ñược các ñiều kiện sắc ký tốt nhất cho một hỗn hợp mẫu. Các ñiều kiện ñó bao gồm: − Pha tĩnh: 63

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

-L

Í-

Pha ñộng: dùng cho loại này là các dung môi.

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

− Cột pha ñảo: Silicagel ñã alkyl hóa Dùng ñể tách các chất không phân cực, ít phân cực, các chất phân cực có thể tạo cặp ion. Trên bề mặt hoạt ñộng các nhóm OH ñã bị alkyl hóa tức là thay thế nguyên tử H bằng các mạch carbon thẳng (C8 hay C18 tương ñương RP8 hay RP18) hay các mạch carbon vòng (Phenyl – tương ñương cột phenyl) vì thế nó ít phân cực hay phân cực rất ít.

Ví dụ: cột Lichrosor -Lichrospher RP 8, ODS, cột Nucleosil C18…

Pha ñộng: Pha ñộng dùng trong loại này là các dung môi có phân cực như: ethanol, acetonitril, nước hay các loại dung dịch ñệm, hỗn hợp của các dung môi – ñệm. Sự tách của chất nhồi loại cột này có ñộ lặp lại cao và nó ñược ứng dụng chủ yếu trong phân tích dược phẩm. Hiện nay chúng ta chỉ sử dụng loại này là chủ yếu.

Hiện nay pha tĩnh trên nền silicagel ñã có hàng trăm chất khác nhau tùy thuộc vào nhóm thế của nguyên tử H, ngoài ra còn có các loại pha tĩnh trên nền oxide nhôm, trên nền chất hữu cơ cao phân tử, trên nền mạch carbon…

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

Dựa vào các tài liệu, dược ñiển, thành phần và tính chất của các chất có trong mẫu phân tích..., ta lựa chọn cột sắc ký phù hợp có thể là cột pha thuận, cột pha ñảo hay các loại cột khác nhau ... Chúng ta thông thường dùng 2 loại cột pha thuận (NP) và cột pha ñảo (RP). Ngoài ra ta có thể dùng một số loại cột khác như cột CN, cột NH2. − Cột pha thuận: Silicagel trung tính Pha tĩnh: Cột này là loại cột dùng ñể tách các chất không phân cực hay ít phân cực.Trên bề mặt hoạt ñộng của nó có chứa các nhóm OH phân cực ưa nước.

Ví dụ: cột Lichrosorb Si 40, Si 60...

Cấu tạo cột như sau:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ẠO

2.6. Lựa chọn pha tĩnh, pha ñộng:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Loại pha tĩnh Kích thước cột − Pha ñộng: Thành phần và tỷ lệ, pH, tốc ñộ dòng, nhiệt ñộ… nếu là chương trình rửa giải Isocratic Thành phần và tỷ lệ, pH, tốc ñộ dòng, nhiệt ñộ và chương trình dung môi…nếu là chương trình rửa giải Gradient. − Hệ thống trang bị: Loại detector.

Van tiêm mẫu, thể tích tiêm.

Hệ ñường dẫn. − Các yếu tố khác: nhiệt ñộ, ñộ nhạy của detector, bước sóng phân tích.

64

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

N

D

IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Trong hệ sắc ký hấp phụ pha ñảo (RP – HPLC) pha ñộng là dung môi phân cực là: nước, ACN, MeOH, acid hay base hữu cơ và một vài amine hay aminoacid… − Do sự thêm nước vào dung môi hữu cơ tạo thành một pha ñộng phân cực hơn chất hữu cơ nguyên một mình nó.

Ví dụ: thêm nước vào ACN hay MeOH… sẽ tạo ñược pha ñộng phân cực hơn nó. − Ngoài các dung môi chính thì trong thành phần pha ñộng trong rất nhiều trường hợp tách RP – HPLC còn có thêm hỗn hợp ñệm pH ñể ổn ñịnh pH. Chất tạo phức, tạo cặp ion ñể tạo ra sự rửa giải tốt nhất.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

Do ñó, trong một pha tĩnh ñã chọn nếu ta chọn ñược pha ñộng có thành phần phù hợp thì ta sẽ có hiệu suất tách sắc ký tốt nhất ñối với hỗn hợp các chất cần phân tích.

Chính vì vậy pha ñộng cần có các yêu cầu sau: − Pha ñộng phải trơ với pha tĩnh ñã có. Không ñược làm cho pha tĩnh bị biến ñổi hóa học. ( Ví dụ: giá trị pH : 2.5< pH <8.5) − Pha ñộng phải hòa tan ñược các chất phân tích thì mới rửa giải ñược chúng, ñặc biệt phải chú ý khi thay ñổi pha ñộng phải rửa cột bằng dung môi phù hợp ñể không làm tủa các chất có trong cột, hay pha ñộng có sẵn trong cột (Ví dụ: ñệm phosphate rửa ngay bằng ACN hay MeOH sẽ bị kết tủa trên cột). − Pha ñộng phải bền vững theo thời gian: càng bền lâu càng tốt nhưng ít nhất chúng không bị phân hủy trong suốt thời gia phân tích mẫu. − Phải có ñộ tinh khiết cao: dung môi cho HPLC, hoá chất tinh khiết phân tích. − Phải phù hợp với loại detector (Ví dụ: UV – VIS thì dung môi không ñược hấp thụ quang, acid acetic ở bước sáng thấp < 220 nm, detector huỳnh quang thì dung môi không ñược phát quang.) − Phải kinh tế, không quá hiếm và ñắt.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

U Y

N

H

Ơ

Pha ñộng có thể làm thay ñổi: ðộ chọn lọc.

Thời gian lưu.

Hiệu năng tách của cột ðộ phân giải Tính ñối xứng của peak

TP

− − − − −

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Dựa vào các tài liệu, dược ñiển, thành phần và tính chất của các chất có trong mẫu phân tích…, ta lựa chọn pha ñộng phù hợp ñể cho quá trình rửa giải tách hoàn toàn các chất có trong mẫu ñáp ứng ñầy ñủ các tiêu chuẩn của peak ñã trình bày ñồng thời phải có thời gian phân tích phù hợp nhằm tiết kiệm ñược dung môi, hóa chất, thời gian phân tích mẫu, giảm thiểu sự hoạt ñộng của thiết bị.

Việc lựa chọn ñiều kiện sắc ký là công việc hết sức cần thiết trong quá trình xây dựng chương trình sắc ký. Chỉ khi lựa chọn ñiều kiên sắc ký tốt, phù hợp thì chúng ta mới có thể ñịnh tính, ñịnh lượng ñược các lọai thuốc ña thành phần một cách nhanh chóng và hiệu quả cao.

Tất nhiên phần lý thuyết nói rất nhiều về các phương pháp chọn ñiều kiện sắc ký tuy nhiên ñể chọn ñược chương trình sắc ký tốt ñòi hỏi phải có thời gian, tài liệu và một phần kinh nghiệm của những người làm sắc ký.

65

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

2.7. Tiến hành ño trên hệ thống HPLC: 2.7.1. Chuẩn bị dụng cụ và máy móc:

10 00

2.7.3. Chuẩn bị mẫu ño HPLC:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

Mẫu thử: xử lý mẫu thử theo ñúng quy trình và theo nguyên tắc: − Dung môi hòa tan hoạt chất phải hòa tan trong pha ñộng, trong nhiều trường hợp dùng dung môi pha ñộng ñể hòa tan mẫu. − Phải loại bỏ các chất không tan trong pha ñộng hoặc không rửa giải ñược bằng cách lọc hay chiết. − Phải lọc và ly tâm, lọc mẫu qua màng lọc 0.2 – 0.45µm. − Nồng ñộ mẫu ở mức vừa phải, không vượt quá khả năng tách của cột có thể gây ra nghẽn cột.

Mẫu chuẩn: − Pha dung dịch chuẩn có thành phần giống như mẫu thử trong cùng dung môi, riêng về nồng ñộ các thành phần giống như mẫu thử là tốt nhất, ngoài ra có thể dùng nồng ñộ khác nhưng phải nằm trong khoảng tuyến tính ñã khảo sát của từng thành phần.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

B

TR ẦN

Các dung môi dùng cho sắc ký là loại tinh khiết HPLC Các hóa chất dùng phải là loại PA. Pha dung môi ñúng, chính xác theo ñúng tỷ lệ ñã nêu, ñể ổn ñịnh dung môi ñúng thời gian theo.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

H Ư

N

2.7.2. Chuẩn bị dung môi pha ñộng :

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Máy HPLC phải ñược kiểm chứng theo ñịnh kỳ ñể bảo ñảm máy họat ñộng tốt cho kết quả phân tích có ñộ ñúng, ñộ lặp lại, tuyến tính, tỷ lệ dung môi, tốc ñô dòng, năng lượng ñèn… ñúng theo yêu cầu thông số của máy do nhà sản xuất ñặt ra. ðặc biệt cột sắc ký phải ñược kiểm tra về số ñĩa lý thuyết theo ñịnh kỳ hay khi có nghi ngờ về khả năng tách và rửa ñúng qui ñịnh sau mỗi lần chạy sắc ký.

Ví dụ: với sắc ký pha thuận NP – HPLC: rửa bằng MeOH, không rửa bằng nước.

Tỷ lệ ACN hay MeOH : Nước (50:50) cho sạch hết các chất còn ñọng lại trong cột ñồng thời ñể bảo vệ cột không bị mốc khi ñể lâu. Tuyệt ñối tình trạng chỉ rửa bằng nước 100% sau ñó ñể cột một thời gian không sử dụng chắc chắn cột sẽ bị mốc, hỏng không thể dùng ñược. Lưu ý nếu rửa cột không tốt thì kết quả chạy sắc ký sẽ không thể ñáp ứng ñược các yêu cầu phân tích.

2.7.4. Cách ño HPLC: Mỗi máy có cách vận hành khác nhau tùy thuộc vào hãng sản xuất, phần mềm sắc ký. Tuy nhiên, khi vận hành luôn phải ñặt ñầy ñủ các ñiều kiện sắc ký như: − Cấu hình máy − Tỷ lệ các dung môi pha ñộng − Bước sóng, thành phần mẫu, các thông số của quá trình phân tích yêu cầu.

66

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

III. TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM:

N

3.1. Lấy mẫu:

ÁN

Pr otein( g ) = N ( g ) × 6.25

ÀN

TO

Lượng protein có trong mẫu là 25 – 62.5g Do mẫu cá có lượng protein chiếm 50%.

Lượng mẫu cân là:

D

IỄ N

Đ

m=

m protein × 100

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

-L

Í-

H

Ó

A

− Cân mẫu: Tính toán lượng mẫu cân: Ta có mẫu thức ăn cho cá chứa 50% acid amine. Cần lấy 4 – 10g Nitơ có trong mẫu mang ñi phân tích, cần tính khối lượng mẫu cần dùng: Hàm lượng Nitơ protein thô trong mẫu là:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Hình 25: Cách lấy mẫu

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

Mục ñích: lấy mẫu trung bình trong mẫu chung.

Tiến hành: − Lấy mẫu chuẩn ñổ ra khay hình chữ nhật trộn ñều mẫu trong khay. − Dàn ñều bề mặt mẫu trên khay. − Chia hình chữ nhật thành hai ñường chéo. − Lấy mẫu ở hai góc ñối diện nhau ra khỏi khay. − Trộn mẫu ở hai góc còn lại. − Tiếp tục chia mẫu theo nguyên tắc ñường chéo như vậy cho tới khi lấy ñược mẫu trung bình thích hợp.

(20)

50

Vậy lượng mẫu cần cân là 50g – 125 g.

Tiến hành cân mẫu 2 lần trên cân phân tích ta có khối lượng mẫu ñược dùng trong tiến hành thí nghiệm là: m 1 = 0.0697g m 2 = 0.1202g

67

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

3.2. Phản ứng thủy giải: 3.2.1. Thuốc thử:

3.2.3. Tiến hành thủy giải:

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

− Cho mẫu và dung dịch HCl 6N vào bình teflon. − Sục khí N2 ñể loại khí O2 có trong bình, hạn chế khả năng oxy hóa acid amine tạo thành khi thủy giải. − ðặt mẫu vào lò và thủy giải ở 110ºC trong 24 giờ. − Lấy bình phản ứng ra khỏi lò, ñể nguội. − Lọc bỏ tạp chất, cặn trong mẫu. − Cho mẫu vào bình ñịnh mức, tráng bình phản ứng bằng nước cất hai lần, ñịnh mức mẫu.

-L

Í-

3.2.4. Quy trình sấy khô:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Mục ñích: Loại bỏ hết HCl còn dư sau khi thủy giải.

Tiến hành: − Thuốc thử: Triethylamine(TEA): ñể trung hòa HCl dư Etanol loại HPLC : dung môi hỗ trợ cho quá trình hút chân khôn Nước cất hai lần.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

H Ư

N

G

Đ

− Rửa bình teflon ñể ñựng mẫu bằng dung dịch 6N và rửa sạch bằng nước sạch. − Cân 2 mẫu: m1=0.0697g và m2=0.1202g. − ðốt nóng lò 105 – 112ºC trong 20 – 30 phút trước khi thủy giải.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ẠO

3.2.2. Chuẩn bị:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

− Pha dung dịch phenol 5%: cân 5g phenol ñịnh mức thành 100 ml bằng nước cất. − Pha 200ml dung dịch HCl 6N (từ dung dịch acid HCl 12N) với 1% phenol theo thể tích( với 2ml phenol lỏng thêm nước ñể thành 200ml).Dung dịch vừa pha ñược mang qua bồn siêu âm ñể ñánh ñều. − Khí Nitơ. − Etanol. − Nước cất 2 lần.

− Dung dịch sấy khô lại: hỗn hợp Ethanol: nước cất hai lần: TEA( 2:2:1 v/v) 40µl Ethanol.

40µl nước cất hai lần.

20µl dd TEA. − Chuẩn bị mẫu:

68

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm Rút 10 µl dung dịch sấy khô lại ở trên cho vào mỗi ống mẫu (4 ống nghiệm có ñáy nhọn chứa lần lượt 4; 6 µl dung dịch mẫu).

Xoay tròn.

10 00

3.3.3. Làm dẫn xuất:

B

− Chuẩn bị hỗn hợp Ethanol: TEA: Nước cất : PITC = 7:1:1:1

Í-

H

Ó

A

− Rút 20 µl dung dịch dẫn xuất cho vào mỗi ống mẫu ñã sấy khô. Lắc vài giây. − ðể yên 20 phút ở nhiệt ñộ phòng 20 – 25 ºC − Sấy khô.

-L

3.4. Chuẩn bị dung dịch chuẩn:

ÀN

TO

ÁN

− Chuẩn là dung dịch gồm 17 acid amine có nồng ñộ ñược ñịnh trước. − Rút 3 µl ,5 µl, 7 µl, 10 µl chuẩn amino acid cho vào ống nghiệm và làm dẫn xuất như trên.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

3.3.2. Chuẩn bị dung dịch dẫn xuất:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

G

Đ

Dung dịch 500ml.

Phenylisothiocyanate(PITC): 50ml Triethylamine(TEA): 50ml Ethanol loại HPLC: 350ml Nước cất hai lần: 50ml

H Ư

− − − −

ẠO

3.3.1. Thuốc thử:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TP

3.3. Phản ứng chuyển hóa:

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

− ðặt ống mẫu vào và rút chân không ñến khô.

Sử dụng ống nghiệm ñáy nhọn ñể tập trung mẫu và dung dịch sấy khô tại một ñiểm giúp cho phản ứng diễn ra dễ dàng hơn.

Lắc ñều ñể phản ứng diễn ra dễ dàng hơn.

Khi pha dung dịch sấy khô có khói bốc lên là NH3 tạo thành do TEA tác dụng với HCl

Yêu cầu:

D

IỄ N

Đ

− Phải tạo chân không trong bình phản ứng ñể hút NH3 và các chất không cần thiểt ra khỏi mẫu. − Phải tiến hành thủy giải ñể thủy phân protein thành acid amine, từ ñó mới có thể phân tích ñược trên máy sắc ký. − Sấy khô ống mẫu tạo ñẫn xuất ñể loại bỏ những vết cuối cùng của PITC − Cần chuẩn bị dung dịch dẫn xuất mới cho mỗi lần phân tích. − Ở nhiệt ñộ phòng, những mẫu ñã ñược pha loãng chỉ duy trì kết quả ổn ñịnh trong vòng 10 giờ. Những mẫu ñã làm sạch sẽ còn ổn ñịnh trong 60 giờ. ðể lưu trữ trong 69

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4 thời gian lâu nhất không nên pha loãng những mẫu ñã sấy khô. Những mẫu ñã sấy khô có thể lưu trữ trong nhiều tuần trong tủ ñông.

3.5. Kỹ thuật phân tích trên máy sắc ký lỏng cao áp:

Ơ

N

3.5.1. Thiết bị:

TO

Acetatnatri trihydrat Triethylamin Acid acetic Acetonitril loại HPLC Nước cất 2 lần Na2HPO4 Acid phosphoric

Đ

ÀN

− − − − − − −

ÁN

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

-L

3.5.2.1. Thuốc thử:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Í-

H

3.5.2. Chuẩn bị dung dịch:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

G

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

Máy PH kế.

Máy khuấy từ.

Hệ thống lọc chân không áp suất thấp.

Giấy lọc.

Cân phân tích chính xác tới 0.0001g.

Bình ñịnh mức. Ống ñong.

Kim chích.

Bồn siêu âm.

Máy Vortex.

Ó

− − − − − − − − − −

Đ

3.5.1.2. Dụng cụ và các máy phụ trợ:

IỄ N D

H N TP

.Q

U Y

ðầu dò UV bước sóng 254 nm.

Cột Pico Tag 3.9x150 mm.

Bộ trộn dung môi.

Lò ñiều nhiệt.

Máy ghi.

ẠO

− − − − −

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

3.5.1.1. Hệ thống sắc ký lỏng cao áp:

3.5.2.2. Pha pha ñộng A: − Cân 19g Acetatnatri trihydrat. − Thêm vào 1l nước cất 2 lần. − Thêm 0.5 ml TEA. 70

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

Ơ

N

− Dùng máy ño pH chỉnh pH= 6.4 bằng cách cho CH3COOH ñã pha loãng cho ñến khi vừa ñạt ñến giá trị pH yêu cầu. − Lọc. − Pha 940 ml dung dịch ñã lọc và 60ml acetonitril. − Lắc ñều. − ðánh bồn siêu âm.

H

10 00

B

Kiểm tra hệ thống máy. ðặt nhiệt ñộ lò 43ºC. Cho pha ñộng A, B chạy qua hệ thống bơm.

Cho hệ thống vận hành: cài ñặt bước sóng, các thông số máy ghi.

A

− − − −

H

Ó

3.5.4. Lập phương trình gradient: %A

%B

%C

1.0 1.0 1.0 1.0 1.5 1.5 1.5 1.0

100 54 0 0 0 100 100 100

0 46 100 100 100 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Khởi ñầu 10.0 10.5 11.5 12.0 12.5 20.0 20.5

Lưu lượng (ml/min)

Í-

-L

Thời gian (min)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

3.5.3. Vận hành máy:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ

H Ư

N

G

Cân 886.2 mg Na2HPO4.12H2O Thêm 500ml nước cất Chỉnh pH =7.4 bằng dung dịch acid photphoric 10% Trộn dung dịch này với 26ml acetonitril ñể ñược dung dich 5% thể tích acetonitril.

TR ẦN

− − − −

ẠO

3.5.2.4. Pha dung dịch pha loãng C:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N TP

.Q

U Y

− Pha 600ml acetonitril với 400ml nước cất. − Lắc − ðánh bồn siêu âm

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

3.5.2.3. Pha pha ñộng B:

− Bơm chuẩn và mẫu vào máy.

3.5.5. Nguyên tắc hoạt ñộng:

71

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

D

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TP

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

− Bình ñựng mẫu là loại bình bằng nhựa teflon. Với loại nhựa này, khi ta tiến hành phản ứng ở nhiệt ñộ cao thì nhựa này có tính trơ với các dung dịch ñược chứa trong bình do ñó nó không phản ứng với các dung dịch hay nhiệt ñộ làm biến ñổi nhựa tạo ra các chất có ảnh hưởng tới dung dịch phản ứng. Mặc khác bình teflon có thể chịu nhiệt ñộ cao, kín trong thời gian dài nên ñược sử dụng ñể ñựng dung dịch mẫu ñem thủy giải. − Ta phải tiến hành thủy giải mẫu vì mục ñích thí nghiệm là phân tích acid amine.

Với mẫu bột cá, các acid amine không ở dưới dạng tự do mà là trong liên kết peptide trong các peptide hay protein do ñó ta phải tiến hành thủy giải ñể tạo acid amine tự do từ ñó ta mới tiến hành ñược thí nghiệm với máy HPLC. − Trong phản ứng thủy giải ta phải dùng acid HCl với mục ñích dùng ñể thủy phân các liên kết peptide, tạo thành các acid amine. Và ta cần bổ sung phenol (1% theo thể tích) ñể chống oxy hóa các hợp chất cần phân tích, ở ñây là các acid amine. − Tạo chân không trong bình phản ứng trước khi thủy giải bằng cách bơm khí trơ vào với mục ñích tạo môi trường chân không nhằm ngăn cản sự oxy hóa. − Quy trình sấy khô trong khi tiến hành thủy giải ñể rút hết các khí có trong bình phản ứng, ở ñây chủ yếu là khí NH3 tạo ra do quá tình thủy giải, ngoài ra còn có khí nước…

Và khi rút hết khí vừa tạo ra ta sẽ có ñường nền thẳng hơn trong quá trình ño mẫu. − Ống mẫu sử dụng là ống ñáy nhọn vì với thí nghiệm này lượng mẫu sử dụng của ta rất ít (vài µl), nên muốn tập trung dịch mẫu ñể các phản ứng xảy ra hoàn toàn ta phải sử dụng ống mẫu ñáy nhọn. − Hỗn hợp thuốc thử TEA: Ethanol: Nước cất ñược sử dụng với mục ñích như sau: Tạo môi trường trung tính, là môi trường cho phản ứng chuyển hóa sau này với PITC. Có chứa ethanol, có tính kiềm nên sẽ trung hòa acid HCl dư trong phản ứng thủy giải trước ñó. − Trong quá trình chuyển hóa ta sử dụng thuốc thử PITC ñể gắn kết các gốc acid amine ñể làm nhạy cho ñầu dò UV. Còn bổ sung với TEA nhằm mục ñích tác dụng với acid HCl dư, tạo khí NH3 , trung hòa acid dư ñể những thuốc thử sau không bị tác dụng. − Ta tiến hành rút khô các ống nghiệm ñể tạo ñiều kiện thuận cho PITC phản ứng gắn kết ñược với các acid amine, nếu không rút khô ta sẽ thấy PITC không tan ñược và nằm dưới ñáy.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

3.6. Một số ñiểm lưu ý trong thao tác thí nghiệm:

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

− Hai pha ñộng A, B ñược bài khí (bằng cách tạo áp lực chân không) sau ñó ñược ñưa vào bộ pha trộn dung môi. Bơm cao áp (120 – 130 bar) sẽ tiến hành bơm pha ñộng vào cột theo chương trình gradient ñã cài ñặt trước ñó. Chương trình gradient sẽ chương trình hóa tố ñộ dòng và tỉ lệ trộn 2 pha theo thời gian. Pha ñộng ñược lọc trước qua cột pre-column − Mẫu ñược bơm vào ở bộ phận tiêm mẫu. Sau ñó mẫu và pha ñộng sẽ ñi vào cột phân tích – cột PicoTag kích thước 3.9 × 150mm, chất nhồi cột là silicagel. Có thể tiến hành ở nhiệt ñộ thường hoặc ở 40 – 50oC (sử dụng lò ñiều nhiệt). − Dung dịch ra khỏi cột sẽ ñược ñưa qua ñầu dò UV. Sắc kí ñồ, thời gian lưu, diện tích các peak sẽ ñược thể hiện trên máy ghi dữ liệu.

72

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm − Phản ứng xảy ra trong quá trình chuyển hóa: R

C

NH

CH

C OO H

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Phenylthiocarbamyl amino acid (PTC )

H Ư

N

3.7.1. Ưu ñiểm của phương pháp HPLC:

G

Đ

3.7. Nhận xét về phương pháp:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

− Tách và làm sạch các cấu tử thành phần có trong hỗp hợp phân tích, cho phép ta có thể tách một chất có hàm lượng vài gram nhưng cũng có thể chỉ có vài picogram (hàm lượng ở dạng vết) − Có khả năng phân tích cho nhóm ñối tượng rất ña dạng và hiệu quả tách, tính chọn lọc của phương pháp cũng rất cao. − Trong kỹ thuật HPLC pha ñảo sử dụng các hệ dung môi phân cực thường ít ñộc hai, rẻ tiền và không gây ô nhiễm môi trường (thường dùng nước có bổ sung Methanol, Ethanol hoặc Acetonitril). − Vật liệu nhồi cột có kích thước rất bé (5 – 10 µ m) và ñộ ñồng nhất cao làm tăng ñáng kể số ñĩa lý thuyết, việc sử dụng bơm cao áp duy trì áp suất ở ñầu cột ,ổn ñịnh dòng và tăng tốc quá trình phân tách → hiệu quả phân tách bằng HPLC cao − Hệ thống HPLC có thể sử dụng nhiều loại ñầu dò khác nhau làm tăng khả năng phát hiện và tăng hiệu quả phân tách − Kỹ thuật phân tích không phụ thuộc vào nhiệt ñộ, ñược ứng dụng rộng rãi ñể phân tích các thành phần thực phẩm vì phần lớn các hợp chất không bay hơi và không bền nhiệt có thể tiến hành sắc ký ở ñiều kiện nhiệt ñộ gần với nhiệt ñộ phòng mà không cần phải phân hủy mẫu. − Thời gian phân tích sắc ký nhanh, ña số dựa trên cơ sở sắc ký phân bố và thời gian hoàn tất trong vòng 30 phút.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

NH

R

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

S

H

Ơ

acid amin

pH 8-10

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

COO

N

Phenylisothiocyanate (PITC)

CH

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

N H2

S

U Y

C

.Q

N

3.7.2. Nhược ñiểm: − ðòi hỏi dung môi và mẫu có ñộ tinh sạch rất cao, nên kỹ thuật xử lý mẫu và dung môi cũng phức tạp hơn. − Khả năng phân tách phụ thuộc vào hệ số hấp dẫn k nên chỉ những hợp chất có hệ số hấp dẫn khác nhau mới có thể phân ly trong HPLC

73

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4 − Trang thiết bị hiện ñại, ñòi hỏi phải có kỹ thuật, có chuyên môn và có vốn ñầu tư lớn.

Ơ

3.8.1. ðịnh lượng acid amine bằng phương pháp sắc ký phân bố trên giấy:

N

3.8. Các phương pháp khác ñể phân tích ñịnh lượng acid amine:

ÁN

3.8.3. Phương pháp sắc ký trao ñổi ion:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

− Nguyên lý: có thể ñược coi là một dạng ñặc biệt của sắc ký hấp phụ mà trong ñó các cấu tử mang ñiện có khả năng tương tác tĩnh ñiện một cách thuận nghịch với pha tĩnh là các hạt nhựa mang ñiện trái dấu, còn pha ñộng là các dung dịch ñiện ly. Lực liện liên kết phụ thuộc vào bán kính ion và mật ñộ ion của pha tĩnh.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

− Nguyên lý: tương tự như trong sắc ký phân bố trên giấy, có bản chất là sắc ký hấp phụ nhưng tính chất phân bố mới ñóng vai trò chủ yếu trong việc phân tách các cấu tử − Ưu ñiểm: ðặc biệt thích hợp khi phân tách các chất có phân tử lượng nhỏ.

Kích thước bản mỏng có thể chế tạo linh hoạt phù hợp với công việc phân tách. − Nhược ñiểm: Do ña số các thành phần phân tích là không màu nên sau khi triển khai sắc ký không thể nhìn thấy ñược vị trí của chúng trên bản sắc ký. ðể xác ñịnh vị trí vết phải kết hợp với các phương pháp khác như: dùng ñèn cực tím, các vệt phát huỳnh quang…

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

H Ư

3.8.2. ðịnh lượng acid amine bằng phương pháp sắc ký bản mỏng:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

− Nguyên tắc: dựa vào sự khác nhau về hệ số phân bố của chất tan giữa hai pha lỏng không trôn lẫn vào nhau (pha tĩnh là giấy, pha ñộng là dung môi hữu cơ và giấy) ñể tách chúng. − Trong sắc ký phân bố chuyển ñộng của các chất trong hỗn hợp ñược tách có thể ñược ñặc trưng bởi giá trị Rf – là tỉ số giữa khoảng cách từ tuyến xuất phát ñến tuyến dung môi. − Căn cứ vào chỉ số Rf (cùng hệ dung môi, cùng nhiệt ñộ) ta biết ñược thou tự sắp xếp của chất cần phân tích với chỉ số Rf của acid chuẩn. − Ưu ñiểm: ðơn giản, rẻ tiền, dễ thực hiện. − Nhược ñiểm: Hiệu suất phân tích không cao.

3.8.4. ðịnh lượng acid amine bằng phương pháp chuẩn ñộ Formol – Phương pháp Sorensen:

− Nguyên tắc: Khi thêm formaldehyde vào dung dịch của các acid amine, dưới tác dụng của formaldehyde, các nhóm amine bị metyl hóa, tạo thành dẫn xuất metylene của acid amine.

74

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

NH3 Tyr Val Met Cys Ile Leu Phe Lys

-L

Í-

Xem thông số thời gian lưu, diện tích, chiều cao của peak trên sắc kí ñồ.

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Dựa vào thông số thời gian lưu, diện tích peak của chuẩn ta tính ñược hàm lượng acid amine có trong mẫu theo công thức sau: S .V C Noàng ñoä aa i = m ñm . aa .1000 m Sc (21) Trong ñó: Nồng ñộ aai trong mẫu phân tích, ppm Sm: diện tích của peak acid amine i trên sắc kí ñồ của mẫu.

Sc: diện tích của peak acid amine i trên sắc kí ñồ của chuẫn.

Vñm: tổng thể tích ñịnh mức mẫu sau thủy giải 24 giờ, ml. Vñm = 10 ml. m: khối lượng mẫu thực phẩm dùng ñể phân tích acid amine i, g Caa: nồng ñộ acid amine i trong dung dịch chuẩn, mg/ml. Caa ñược tính theo công thức: V .M .α C aa = 1000 (22)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

N

B 10 00

Ó

A

Asp Glu Ser Gly His Arg Thr Ala Pro

TR ẦN

H Ư

ta thấy thứ tự của 17 acid amine của chuẩn và mẫu trên sắc kí ñồ

H

Xem sắc kí ñồ như sau: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

G

4.1. Xử lý số liệu:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ

ẠO

IV. TÍNH TOÁN KẾT QUẢ:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

R - CHNH2 – COOH + H2O  → R-CHNCH2 – COOH Hợp chất tạo thành là những acid mạnh của acid amine tự do, các nhóm carboxyl của chúng dễ dàng ñịnh phân bằng kiềm, qua ñó dễ dàng tính ñược lượng Nitơ amin của các acid amine có trong dung dịch: R-CHNCH2 – COOH + NaOH  → R-CHNCH2 – COONa + H2O − Ưu ñiểm : Thực hiện ñơn giản, rẻ tiền, không ñòi hỏi thiết bị phức tạp. − Nhược ñiểm : Chỉ có khả năng phân tích ñịnh lượng, chứ không có khả năng phân tích ñịnh tính acid amine.

Sử dụng hóa chất formol có thể gây nguy hiểm cho người tiến hành thí nghiệm

75

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

N

Với: V : thể tích dung dịch chuẩn, µl M : khối lượng phân tử mol, g/mol α = 2.5 µmol/ml, trừ cystine có α = 1.25 µmol/ml.

C (µmol/ml)

133.1 147.1 105.1 75.07 155.2 174.2 119.1 89.09 115.1

2.50 2.50 2.50 2.50 2.50 2.50 2.50 2.50 2.50

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Í-L ÁN TO ÀN

2.50 2.50 2.50 1.25 2.50 2.50 2.50 2.50

D

IỄ N

Đ

181.2 117.2 149.2 240.3 131.2 131.2 165.2 146.2

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

G

Đ

ẠO

TP

.Q

U Y

KLPT

N H Ư TR ẦN B

Ó

A

10 00

L-Aspartic Acid L-Glutamic Acid L-Serine Glycine L-Histidine L- Arginine L-Threonine L-Alanine L-Proline Amoniac L-Tyrosine L-Valine L-Methionine L-Cystine L-Isoleucine L-Leucine L-Phenylalanine L-Lysine

H

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

STT Thứ tự xuất hiện của các acid amine

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

Ơ

Bảng xử lý số liệu:

76

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

Asp Glu Ser Gly His Arg Thr Ala Pro

3012 3315 6533 7131 7631 9877 10571 10931 12830

193463 266989 186131 199533 158030 171955 207551 178387 158365

Tyr Val Met Cys Ile Leu Phe Lys

22201 23017 23680 25188 25822 26372 28707 32260

176576 171231 192922 66866 150159 182191 220137 228696

N Ơ H N https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

S mẫu

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Thời gian

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ

G N H Ư

(m2=0.1202g)

B 10 00

U Y

102306 99423 112085 38768 87055 105748 126131 132590

.Q

22216 23007 23604 25108 25891 26391 28686 32201

TP

Tyr Val Met Cys Ile Leu Phe Lys

ẠO

S mẫu 106486 154789 106131 115591 91333 99131 120591 103330 92436

A

H

Ó

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Í-L ÁN TO ÀN Đ

IỄ N D

Asp Glu Ser Gly His Arg Thr Ala Pro

Thời gian 3012 3397 6511 7196 7682 9895 10585 10985 12810

TR ẦN

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

(m1=0.0697g)

77

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

22223 23021 23623 25175 25820 26317 28731 32271

100251 88576 100928 35206 82629 99666 106506 177311

1.36 0.88 1.12 0.90 0.98 0.98 1.24 1.10

39.83 28.27 35.59 28.48 29.75 29.93 42.61 23.53

89319 84845 96273 126723 92202 93273 136723 86202 106508

Chuẩn 3µl C chuẩn (µg/ml) 1.00 1.10 0.79 0.56 1.16 1.31 0.89 0.67 0.86

A1 (mg/g) 34.15 57.75 24.93 14.74 33.09 39.84 22.61 22.98 21.50

A2 (mg/g) 35.98 57.77 25.36 14.75 33.20 40.08 22.56 23.01 21.36

99188 87133 103029 35882 82141 99231 107996 173484

1.36 0.88 1.12 0.90 0.98 0.98 1.24 1.10

40.22 28.78 34.93 27.94 29.92 30.09 41.52 24.05

40.25 28.74 34.86 27.94 29.93 30.06 42.02 24.05

ÁN Tyr Val Met Cys Ile Leu Phe Lys

A

Ó

H

Í-

22224 23044 23621 25122 25819 26315 28724 32245

N

U Y .Q

TP

ẠO Đ G

N

H Ư

10 00

B ÀN Đ

3013 3385 6513 7195 7680 9810 10503 10903 12803

-L

Asp Glu Ser Gly His Arg Thr Ala Pro

TO

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

S chuẩn

H

39.80 28.31 35.66 28.47 29.75 29.96 42.10 23.53

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Tyr Val Met Cys Ile Leu Phe Lys

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

89536 84697 97167 125777 91871 92315 139881 86325 107372

N

3021 3396 6534 7218 7701 9808 10547 10945 12800

A2 (mg/g) 35.89 57.87 25.12 14.86 33.31 40.49 22.05 22.97 21.19

Ơ

Asp Glu Ser Gly His Arg Thr Ala Pro

A1 (mg/g) 34.07 57.86 24.70 14.85 33.20 40.26 22.10 22.95 21.32

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

S chuẩn

Thời gian

IỄ N D

Thời gian

Chuẩn 1µl C chuẩn (µg/ml) 1.00 1.10 0.79 0.56 1.16 1.31 0.89 0.67 0.86

TR ẦN

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Nhóm 4

78

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

22216 23007 23604 25177 25786 26281 28683 32196

165306 144239 172087 58895 135370 163827 187418 326579

2.27 1.47 1.87 1.50 1.64 1.64 2.07 1.83

40.26 28.94 34.79 28.37 30.27 30.35 40.36 21.29

212083 198113 226614 289583 221772 216296 316999 201049 243372

Chuẩn 7µl C chuẩn (µg/ml) 2.33 2.57 1.84 1.31 2.72 3.05 2.08 1.56 2.01

A1 (mg/g) 33.56 57.71 24.72 15.05 32.10 40.09 22.75 22.99 21.95

A2 (mg/g) 35.35 57.72 25.14 15.06 32.20 40.33 22.71 23.02 21.81

232600 200791 242352 82803 190861 231486 265135 456291

3.17 2.05 2.61 2.10 2.30 2.30 2.89 2.56

40.02 29.14 34.65 28.25 30.05 30.10 39.46 21.33

40.05 29.10 34.58 28.25 30.06 30.07 39.94 21.34

ÁN Tyr Val Met Cys Ile Leu Phe Lys

A

Ó

H

Í-

22217 23019 23624 25122 25833 26332 28757 32212

N

U Y .Q

TP

ẠO Đ G

N

H Ư

10 00

B ÀN Đ

3033 3408 6543 7227 7705 9872 10527 10925 12870

-L

Asp Glu Ser Gly His Arg Thr Ala Pro

TO

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

S chuẩn

H

40.22 28.98 34.86 28.37 30.26 30.38 39.88 21.29

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Tyr Val Met Cys Ile Leu Phe Lys

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

149226 142673 159383 201019 154295 157293 226042 146041 177922

N

3018 3394 6529 7209 7703 9898 10535 10943 12899

A2 (mg/g) 35.89 57.25 25.53 15.50 33.06 39.61 22.74 22.63 21.31

Ơ

Asp Glu Ser Gly His Arg Thr Ala Pro

A1 (mg/g) 34.07 57.24 25.10 15.48 32.95 39.38 22.79 22.61 21.45

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

S chuẩn

Thời gian

IỄ N D

Thời gian

Chuẩn 5µl C chuẩn (µg/ml) 1.66 1.84 1.31 0.94 1.94 2.18 1.49 1.11 1.44

TR ẦN

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

79

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

41.05 30.01 35.66 28.54 30.77 31.02 39.85 21.30

41.09 29.97 35.59 28.55 30.78 30.99 40.33 21.30

D

IỄ N

Đ

ÀN

4.2. Kết quả tính toán:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

4.53 2.93 3.73 3.00 3.28 3.28 4.13 3.66

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

10 00

A

Ó

H

Í-

-L

323920 278578 336418 117067 266262 320890 375130 652852

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TP

A2 (mg/g) 35.92 59.50 25.60 14.90 31.66 40.29 22.34 22.94 21.76

ẠO

A1 (mg/g) 34.10 59.49 25.17 14.89 31.56 40.05 22.39 22.91 21.90

Đ

G

N

H Ư

22228 23031 23636 25131 25849 26349 28777 32321

298164 274555 317875 418091 322215 309290 460240 288242 348427

TR ẦN

Tyr Val Met Cys Ile Leu Phe Lys

S chuẩn

B

Asp Glu Ser Gly His Arg Thr Ala Pro

Chuẩn 10µl C chuẩn (µg/ml) 3.33 3.68 2.63 1.88 3.88 4.36 2.98 2.23 2.88

TO

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Thời gian 3033 3409 6548 7233 7708 9808 10522 10945 12877

ÁN

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

Nhóm 4

80

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

N Ơ H https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

40.30 29.00 35.08 28.32 30.16 30.28 41.05 22.30

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N U Y .Q Đ

G

N

H Ư

Tyr Val Met Cys Ile Leu Phe Lys

B Asp Glu Ser Gly His Arg Thr Ala Pro

(m2=0.1202g) A2tb (mg/g) 35.81 58.02 25.35 15.02 32.69 40.16 22.48 22.91 21.48

10 00

Ó

TP

40.26 29.04 35.15 28.31 30.15 30.31 40.56 22.30

ẠO

Tyr Val Met Cys Ile Leu Phe Lys

A

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

H Í-L ÁN TO ÀN Đ

IỄ N D

Asp Glu Ser Gly His Arg Thr Ala Pro

(m1=0.0697g) A1 tb (mg/g) 33.99 58.01 24.93 15.00 32.58 39.92 22.53 22.89 21.63

TR ẦN

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

81

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

IỄ N

D

ÀN

Đ

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

Í-

-L A

Ó

H B

10 00 TR ẦN G

N

H Ư

ẠO

Đ

TP

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

U Y

.Q

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Hình 26: Nồng ñộ các acid amine trong mẫu 1 MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ÁN

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Ơ

H

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Nhóm 4

4.3. Hình vẽ so sánh: 4.3.1. Ứng với m1=0.0697 g/10ml:

82

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

ÁN

V. NHẬN XÉT:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

5.1. Thứ tự các acid amine trên sắc ký ñồ: (Thời gian lưu ngắn nhất ñến cao nhất) L-Aspartic Acid L-Glutamic Acid L-Serine Glycine L-Histidine L- Arginine L-Threonine L-Alanine

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

-L

Í-

H

Hình 27: Nồng ñộ các acid amine trong mẫu 2

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

4.3.2. Ứng với m2=0.1202 g/10ml:

1 2 3 4 5 6 7 8

83

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

N Ơ H

D

IỄ N

Đ

5.3. Trong mẫu bột cá phân tích:

Mẫu 1 Mẫu 2

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ

G

N H Ư

TR ẦN

B

10 00 A Ó H Í-L ÀN

TO

ÁN

ẠO

5.2. Diện tích các peak:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

N

L-Cystine L-Isoleucine L-Glutamic Acid L-Valine L-Alanine L-Aspartic Acid L- Arginine L-Serine L-Leucine L-Histidine L-Tyrosine L-Methionine L-Proline L-Phenylalanine Glycine L-Threonine L-Lysine Amoniac

U Y

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

.Q

L-Proline Amoniac L-Tyrosine L-Valine L-Methionine L-Cystine L-Isoleucine L-Leucine L-Phenylalanine L-Lysine

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Nhóm 4

Hàm lượng (mg/g) Nhiều nhất Ít nhất Glu Gly Glu Gly

− So với mẫu chuẩn thì nồng ñộ của acid amine trong mẫu phân tích thấp hơn, có thể do quá trình thủy phân chưa hoàn toàn, do sai lệch do quá trình tính toán khối lượng, thao tác thí nghiệm…

84

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Thí nghiệm Phân tích thực phẩm

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

− Các peak hẹp hiệu quả phân ly (separating efficiency) cao − Các peak hoàn toàn tách rời tính chọn lọc (selectivity) cao hệ thống có ñộ phân giải (resolution) Rs cao − Các peak tách ra rõ rệt, các acid amine có cùng cấu tạo phân tử giống nhau thì các peak xếp gần nhau − Từ ñồ thị ta thấy ứng với các ñộ pha loãng mẫu khác nhau thì nồng ñộ nhận ñược cũng khác nhau. ðộ pha loãng càng thấp thì nồng ñộ nhận ñược càng cao nhưng sự chênh lệch không ñáng kể.

85

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

TÀI LIỆU THAM KHẢO

N

1. Nguyễn Thị Thu Vân, Phân tích ñịnh lượng, NXB ðại học Quốc gia TPHCM, 2004, 541 trang.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

4. Trung tâm Dịch vụ Phân tích Thí nghiệm, Hướng dẫn thí nghiệm Xác ñịnh Na, Ca, Fe trong thực phẩm trên máy quang phổ hấp thu nguyên tử AAS và Phân tích acid amine bằng sự chuyển hóa PITC.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

3. Trần Bích Lam, Thí nghiệm phân tích thực phẩm, NXB ðại học Quốc gia TPHCM, 2006, 115 trang.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

Ơ

2. Phạm Luận, Phương pháp phân tích phổ nguyên tử, NXB ðại học Quốc gia Hà Nội, 2006. 295 trang.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

MỤC LỤC

D

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

I. DỊCH VỤ KHOA HỌC ......................................................................................... 1 1.1. Phân tích, kiểm tra chất lượng sản phẩm ......................................................... 1 1.2. Nghiên cứu ....................................................................................................... 1 1.3. ðào tạo.............................................................................................................. 1 1.4. Dịch vụ Tư Vấn và các dịch vụ khác ............................................................... 2 II. NĂNG LỰC HOẠT ðỘNG ................................................................................. 2 2.1. Phòng Nghiên Cứu Triển Khai......................................................................... 2 2.2. Phòng Phân Tích Sắc Ký.................................................................................. 2 2.3. Phòng Công Nghiệp Tài Nguyên Môi Trường: ............................................... 3 2.4. Phòng Hữu Cơ Nông Sản Thực Phẩm ............................................................. 3 III. TRANG THIẾT BỊ HIỆN ðẠI .......................................................................... 3 3.1. Thiết Bị Cộng Hưởng Từ Hạt Nhân (NMR) .................................................... 3 3.1.1. Chức năng .................................................................................................. 3 3.1.2. Khả năng phân tích .................................................................................... 3 3.1.3. ðối tượng mẫu ........................................................................................... 4 3.2. Máy Quang Phổ Phát Xạ Plasma (ICP), máy Hấp Thu Nguyên Tử (ASS) ..... 4 3.2.1. Chức năng .................................................................................................. 4 3.2.2. Khả năng phân tích .................................................................................... 4 3.2.3. ðối tượng mẫu ........................................................................................... 4 3.3. Máy Sắc Ký Lỏng Ghép Khối Phổ (LC – MSn)............................................... 4 3.3.1. Chức năng .................................................................................................. 4 3.3.2. Khả năng phân tích .................................................................................... 4 3.3.3. ðối tượng mẫu ........................................................................................... 5 3.4. Máy Sắc Ký Lỏng Ghép Khối Phổ Ba Tứ Cực................................................ 5 3.4.1. Chức năng .................................................................................................. 5 3.4.2. Khả năng phân tích .................................................................................... 5 3.4.3. ðối tượng mẫu ........................................................................................... 5 3.5. Máy sắc kí ghép khối phổ nhiều lần (GC – MS*)............................................ 5 3.5.1. Chức năng .................................................................................................. 5 3.5.2. Khả năng phân tích .................................................................................... 5 3.5.3. ðối tượng mẫu ........................................................................................... 6 3.6. Máy Real time PCR.......................................................................................... 6 3.6.1. Chức năng .................................................................................................. 6 3.6.2. Khả năng phân tích .................................................................................... 6 3.6.3. ðối tượng mẫu ........................................................................................... 6 3.7. Thiết bị nhiễu xạ tia X (XRD).......................................................................... 6 3.7.1. Chức năng .................................................................................................. 6 3.7.2. Khả năng phân tích .................................................................................... 6 3.7.3. ðối tượng mẫu ........................................................................................... 7 3.8. Máy sắc kí ghép khối phổ với ñộ phân giải cao (HRGC/HRMS).................... 7 3.8.1. Chức năng .................................................................................................. 7

N

PHầN 1: GIỚI THIỆU VỀ TRUNG TÂM THÍ NGHIỆM ............ 1

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

Ơ

PHầN 2: BÁO CÁO THÍ NGHIỆM BÀI 1: XÁC ðỊNH NA, CA, FE TRONG THỰC PHẨM TRÊN MÁY QUANG PHỔ HẤP THU NGUYÊN TỬ AAS ...................... 8

N

3.8.2. Khả năng phân tích .................................................................................... 7 3.8.3. ðối tượng mẫu ........................................................................................... 7

D

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

I. MỤC ðÍCH THÍ NGHIỆM .................................................................................. 8 II. TỔNG QUAN VỀ PHƯƠNG PHÁP QUANG PHỔ HẤP THU VÀ PHÁT XẠ NGUYÊN TỬ – AAS VÀ AES .................................................................................. 8 2.1. Giới thiệu về phương pháp quang phổ hấp thu – phát xạ nguyên tử ............... 8 2.2. Những vấn ñề chung về hấp thu và phát xạ nguyên tử .................................... 9 2.2.1. Sự xuất hiện phổ hấp thu và phát xạ nguyên tử......................................... 9 2.2.2. Cường ñộ của vạch phổ hấp thu nguyên tử ............................................. 12 2.2.3. Những ưu và nhược ñiểm của phép do AAS........................................... 15 2.2.4. ðối tượng và phạm vi ứng dụng của phương pháp hấp thu – phát xạ nguyên tử ........................................................................................................... 17 2.3. Nguyên tắc và trang bị của phép ño ............................................................... 18 2.3.1. Kỹ thuật nguyên tử hóa mẫu.................................................................... 20 2.3.2. Nguồn phát bức xạ ñơn sắc...................................................................... 30 2.3.3. Hệ thống ñơn sắc và máy quang phổ hấp thu nguyên tử......................... 34 2.3.4. Trang bị phát hiện, Detector, Photomultiplier......................................... 36 2.4. Các phương pháp phân tích cụ thể ................................................................. 37 III. TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM............................................................................ 39 3.1. Nguyên tắc chung ........................................................................................... 40 3.2. Dụng cụ và thiết bị ......................................................................................... 40 3.3. Hóa chất và thuốc thử..................................................................................... 40 3.4. Tiến hành thí nghiệm...................................................................................... 41 3.4.1. Lấy mẫu và ñồng nhất mẫu...................................................................... 41 3.4.2. Xử lý mẫu bằng phương pháp vô cơ hóa khô.......................................... 41 3.4.3. Pha loãng mẫu trong nền ñể ño trên máy AAS ....................................... 42 3.4.4. Tiến hành ño trên máy ............................................................................. 43 IV. SỐ LIỆU THÍ NGHIỆM .................................................................................. 44 4.1. Khối lượng mẫu cân ban ñầu.......................................................................... 44 4.2. Hệ số pha loãng .............................................................................................. 44 4.3. Số liệu phân tích Na ....................................................................................... 44 4.3.1. ðường chuẩn của Na ............................................................................... 44 4.3.2. Số liệu ño các mẫu................................................................................... 45 4.4. Số liệu phân tích Ca........................................................................................ 45 4.4.1. ðường chuẩn của Ca................................................................................ 45 4.4.2. Số liệu ño các mẫu................................................................................... 46 4.5. Số liệu phân tích Fe ........................................................................................ 46 4.5.1. ðường chuẩn của Fe ................................................................................ 46 4.5.2. Số liệu ño các mẫu................................................................................... 47 V. TÍNH TOÁN KẾT QUẢ .................................................................................... 48 5.1. Công thức tính ................................................................................................ 48 5.2. Xử lý kết quả .................................................................................................. 48

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

I. MỤC ðÍCH THÍ NGHIỆM ................................................................................ 55 II. TỔNG QUAN VỀ PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ LỎNG HIỆU NĂNG CAO – HPLC........................................................................................................................ 55 2.1. Khái niệm ....................................................................................................... 55 2.2. Nguyên tắc của quá trình sắc ký trong cột ..................................................... 56 2.3. Các ñại lượng ñặc trưng của sắc ký ñồ........................................................... 57 2.3.1. Thời gian lưu thực t’r (Retention time) ................................................... 57 2.3.2. Hệ số dung lượng K’(Capacity Factor) ................................................... 58 2.3.3. ðộ chọn lọc.............................................................................................. 58 2.3.4. Số ñĩa lý thuyết N .................................................................................... 58 2.3.5. ðộ phân giải R (Resolution ) ................................................................... 59 2.3.6. Hệ số không ñối xứng T (Tailing factor)................................................. 59 2.4. Phân loại sắc ký và ứng dụng ......................................................................... 60 2.5. Hệ thống HPLC .............................................................................................. 60 2.5.1. Bình ñựng dung môi ................................................................................ 61 2.5.2. Bộ khử khí Degasse ................................................................................. 62 2.5.3. Bơm cao áp .............................................................................................. 62 2.5.4. Bộ phận tiêm mẫu (injection) .................................................................. 62 2.5.5. Cột sắc ký ................................................................................................ 62 2.5.6. Detector.................................................................................................... 63 2.5.7. Bộ phận ghi tín hiệu................................................................................. 63 2.5.8. In kết quả ................................................................................................. 63 2.6. Lựa chọn pha tĩnh, pha ñộng .......................................................................... 64 2.7. Tiến hành ño trên hệ thống HPLC.................................................................. 66 2.7.1. Chuẩn bị dụng cụ và máy móc ................................................................ 66 2.7.2. Chuẩn bị dung môi pha ñộng................................................................... 66 2.7.3. Chuẩn bị mẫu ño HPLC........................................................................... 66 2.7.4. Cách ño HPLC ......................................................................................... 66

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

G

Đ

PHẦN 2: BÁO CÁO THÍ NGHIỆM BÀI 2: PHÂN TÍCH ACID AMINE BẰNG SỰ CHUYỂN HÓA PITC.................................................................................................... 55

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

5.3. Kết quả tính toán cho các nguyên tố .............................................................. 48 5.3.1. Kết quả tính toán cho Na ......................................................................... 49 5.3.2. Kết quả tính toán cho Ca ......................................................................... 50 5.3.3. Kết quả tính toán cho Fe.......................................................................... 51 VI. NHẬN XÉT........................................................................................................ 52 VII. BÀN LUẬN ...................................................................................................... 52 7.1. Mục ñích của xử lí mẫu .................................................................................. 52 7.1.1. Phương pháp khô ..................................................................................... 52 7.1.2. Phương pháp ướt...................................................................................... 53 7.1.3. Phương pháp kiềm chảy .......................................................................... 53 7.2. Mục ñích dùng LaCl3 và CsCl........................................................................ 53 7.3. Phân tích Na ño phát xạ, còn Ca và Fe ño hấp thu......................................... 54

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com/

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

III. TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM............................................................................ 67 3.1. Lấy mẫu .......................................................................................................... 67 3.2. Phản ứng thủy giải.......................................................................................... 68 3.2.1. Thuốc thử................................................................................................. 68 3.2.2. Chuẩn bị................................................................................................... 68 3.2.3. Tiến hành thủy giải .................................................................................. 68 3.2.4. Quy trình sấy khô..................................................................................... 68 3.3. Phản ứng chuyển hóa...................................................................................... 69 3.3.1. Thuốc thử................................................................................................. 69 3.3.2. Chuẩn bị dung dịch dẫn xuất ................................................................... 69 3.3.3. Làm dẫn xuất ........................................................................................... 69 3.4. Chuẩn bị dung dịch chuẩn .............................................................................. 69 3.5. Kỹ thuật phân tích trên máy sắc ký lỏng cao áp............................................. 70 3.5.1. Thiết bị..................................................................................................... 70 3.5.2. Chuẩn bị dung dịch.................................................................................. 70 3.5.3. Vận hành máy .......................................................................................... 71 3.5.4. Lập phương trình gradient ....................................................................... 71 3.5.5. Nguyên tắc hoạt ñộng .............................................................................. 71 3.6. Một số ñiểm lưu ý trong thao tác thí nghiệm ................................................. 72 3.7. Nhận xét về phương pháp............................................................................... 73 3.7.1. Ưu ñiểm của phương pháp HPLC ........................................................... 73 3.7.2. Nhược ñiểm ............................................................................................. 73 3.8. Các phương pháp khác ñể phân tích ñịnh lượng acid amine ......................... 74 3.8.1. ðịnh lượng acid amine bằng phương pháp sắc ký phân bố trên giấy ..... 74 3.8.2. ðịnh lượng acid amine bằng phươnnng pháp sắc ký bản mỏng ............. 74 3.8.3. Phương pháp sắc ký trao ñổi ion ............................................................. 74 3.8.4. ðịnh lượng acid amine bằng phương pháp chuẩn ñộ Formol – Phương pháp Sorensen .................................................................................................... 74 IV. TÍNH TOÁN KẾT QUẢ ................................................................................... 75 4.1. Xử lý số liệu ................................................................................................... 75 4.2. Kết quả tính toán ............................................................................................ 80 4.3. Hình vẽ so sánh .............................................................................................. 82 4.3.1. Ứng với m1=0.0697 g/10ml ..................................................................... 82 4.3.2. Ứng với m2=0.1202 g/10ml ..................................................................... 83 V. NHẬN XÉT ......................................................................................................... 83 5.1. Thứ tự các acid amine trên sắc ký ñồ ............................................................. 83 5.2. Diện tích các peak .......................................................................................... 84 5.3. Trong mẫu bột cá phân tích ............................................................................ 84

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial