TÀI LIỆU HỌC TẬP HÓA 10 CẢ NĂM (FULL LÍ THUYẾT VÀ BÀI TẬP TRỌNG TÂM ĐA DẠNG CÓ ĐÁP ÁN)

SỞ GDĐT TP. HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG THPT VÕ VĂN KIỆT ----- -----

PHAN TẤT HOÀ

TÀI LIệU HọC TậP MOÂN HOAÙ 10 HOÏC KÌ I

Hä Vµ T£NHS:.......................................................................

T£NHS Líp: 10A.............

L¦U Hµ HµNH NéI Bé Naêm hoïc 2016 2016 - 2017 2017

PHAN TẤT HOÀ

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

Trang1

CAÙC COÂNG THÖÙC

Tính số mol Khi biết khối lượng: n =

m M

Khi biết thể tích khí (đktc): n =

CM = Tính nồng độ:

n Vdd

C% =

Thành phần % khối lượng: %A =

Khối lượng riêng: d =

V 22,4

mct .100% mdd

mA .100% mhh

m (g/ml).

V

Khi biết C% và khối lượng riêng d → CM =

10.d .C % M

M Tỉ khối: d A/ B = A

MB

Hiệu suất phản ứng: H =

löôïng thöïc teá .100% löôïng lí thuyeát

BẢ NG HOÁ TRẢ VÀ M CẢ A CÁC CHẢ T THẢ Ả NG GẢ P Chất Na K Ag Cl NO3Br I

Hoá trị I I I I I I I

M 23 39 108 35,5 62 80 127

Chất Ca Mg Cu Zn Ba CO32SO42-

Hoá trị II II II II II II II

M 40 24 64 65 137 60 96

Chất Fe Al C Mn Cr N S

Hoá trị II và III III

M 56 27 12 55 52 14 32

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang2

Chöông I:NGUYÊN TỬ Bài 1:THÀNH PHẦNNGUYÊN TỬ I. THÀNH PHẢ Ả N CẢ Ả U TẢ Ả O CẢ Ả A NGUYÊN TẢ Ả 1. Electron a. Sự tìm ra electron .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. b. Khối lượng và điện tích của electron .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

2. Sự tìm ra hạt nhân nguyên tử .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

3. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử a. Sự tìm ra proton .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. b. Sự tìm ra nơtron .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. c. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. KÍCH THẢ Ả Ả C VÀ KHẢ Ả I LẢ Ả Ả NG NGUYÊN TẢ Ả 1. Kích thước .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang3

..............................................................................................................................................................................

2. Khối lượng .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Phần Học Thuộc:Thành phần nguyên tử, ñiện tích của các hạt.

Bài 2:HAÏT NHAÂN NGUYEÂN TÖÛ – NGUYEÂN TOÁ HOAÙ HOÏC – ÑOÀNG VÒ I. HẢ Ả T NHÂN NGUYÊN TẢ Ả 1. Điện tích hạt nhân .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

2. Số khối .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. NGUYÊN TẢ Ả HOÁ HẢ ẢC 1. Định nghĩa ..............................................................................................................................................................................

2. Số hiệu nguyên tử ..............................................................................................................................................................................

3. Kí hiệu nguyên tử .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

III. ĐỒNG VỊ .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang4

IV. NGUYÊN TỬ KHỐI VÀ NGUYÊN TỬ KHỐI TRUNG BÌNH CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC 1. Nguyên tử khối .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

2. Nguyên tử khối trung bình .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Phần Học Thuộc:Cách xác ñịnh Z, số khối, Viết kí hiệu nguyên tử, Tính nguyên tử khối trung bình!

Bài 3:LUYỆN TẬP: THÀNH PHẦN NGUYÊN TỬ I. KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

 lôùp voû electron e : mang ñieän tích aâm (1e = 1-)   proton p : mang ñieän tích döông (1p = 1+) - Nguyên tử gồm 2 phần:   haït nhaân goàm  nôtron n : khoâng mang ñieän.   - Số proton = số electron = Z - Số khối A = số proton + số nơtron: A = Z + N A A= Z + N - Kí hiệu nguyên tử: Z X với   Z = soá proton = soá electron - Nguyên tử khối trung bình:

A1 x + A2 y 100 A a + A2a2 + A3a3 + A4a4 + ... + Với nguyên tử có nhiều đồng vị: M X = 1 1 100 + Với nguyên tử có 2 đồng vị: M X =

Ghi nhớ:

-

Tổng số hạt trong nguyên tử: 2Z + N Số hạt mang điện trong nguyên tử : 2Z Số hạt không mang điện: N Số hạt mang điện tích âm: Z Số hạt mang điện tích dương: Z Số hạt mang điện trong hạt nhân: Z *Điều kiện bền của đồng vị: Z ≤ N ≤ 1, 5Z

II. DẠNG BÀI TẬP TRỌNG TÂM

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang5

DẠNG I: THÀNH PHẦN NGUYÊN TỬ Câu 1: Tổng số hạt trong một nguyên tử là 24. Trong đó, số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 8. Hãy xác định số hạt mỗi loại.

Câu 2: Tổng số hạt trong một nguyên tử là 37. Trong đó, số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 11. Hãy xác định số hạt mỗi loại.

Câu 3: Tổng số hạt trong một nguyên tử là 18. Trong đó, số hạt mang điện nhiều gấp 2 lần số hạt không mang điện. Hãy xác định số hạt mỗi loại.

Câu 4: Tổng số hạt trong một nguyên tử là 36. Trong đó, số hạt mang điện tích dương bằng số hạt không mang điện. Hãy xác định số hạt mỗi loại.

Câu 5: Tổng số hạt trong một nguyên tử là 60. Trong đó, số hạt không mang điện bằng số hạt mang điện tích âm. Hãy xác định số hạt mỗi loại.

Câu 6: Tổng số hạt trong một nguyên tử là 45. Trong đó, số hạt mang điện tích dương ít hơn số hạt không mang điện là 3. Hãy xác định số hạt mỗi loại.

Câu 7: Tổng số hạt trong một nguyên tử là 112. Trong đó, số hạt mang điện bằng

5

số hạt không mang

3

điện. Hãy xác định số hạt mỗi loại.

42.

ĐS: Z = 35; N =

Câu 8: Tổng số hạt cơ bản trong một nguyên tử là 46. Trong đó, số hạt không mang điện bằng

8

số hạt

15

mang điện. Hãy xác định số hạt mỗi loại? ĐS: Z = 15; N = 16.

Câu 9: Tổng số hạt cơ bản trong một nguyên tử là 18, biết rằng số hạt không mang điện bằng 50% số hạt mang điện. Hãy xác định số hạt mỗi loại. ĐS: Z = N = 6.

Câu 10: Tổng số hạt cơ bản trong một nguyên tử là 52, biết rằng số hạt không mang điện bằng 52,94% số hạt mang điện. Hãy xác định số hạt mỗi loại. ĐS: Z = 17; N = 18.

Câu 11:Tổng số hạt trong một nguyên tử là 180. Trong đó số hạt mang điện chiếm 58,89% tổng số hạt. Hãy tìm số hạt mỗi loại? ĐS: Z = 53; N = 74.

Câu 12:Tổng số hạt trong một nguyên tử là 29. Trong đó, tổng số hạt ở hạt nhân nhiều hơn số hạt ở lớp vỏ nguyên tử là 11. Hãy tìm số hạt mỗi loại? ĐS: Z = 9; N = 11.

Câu 13:Tổng số hạt trong một nguyên tử là 40. Trong đó, số hạt không mang điện nhiều hơn số hạt mang điện âm là 1. Hãy tìm số hạt mỗi loại? ĐS: Z = 13; N = 14.

Câu 14:Tổng số hạt trong một nguyên tử là 50. Trong đó, tổng số hạt mang điện dương ít hơn số hạt không mang điện là 2. Hãy tìm số hạt mỗi loại? ĐS: Z = 16; N = 18.

Câu 15: Tổng số hạt cơ bản trong một nguyên tử là 10. Xác định số hạt mỗi loại, biết rằng Z ≤ N ≤ 1, 5Z . ĐS: Z = 3; N = 4.

Câu 16: Tổng số hạt cơ bản trong một nguyên tử là 14. Xác định số hạt mỗi loại, biết rằng Z ≤ N ≤ 1, 5Z . ĐS: Z = 4; N = 6.

Câu 17: Tổng số hạt cơ bản trong một nguyên tử là 16. Xác định số hạt mỗi loại, biết rằng Z ≤ N ≤ 1, 5Z . ĐS: Z = 5; N = 6.

Câu 18:Hai nguyên tố X, Y có tổng số điện tích hạt nhân là 15. Tổng electron trong phân tử XY2 là 23. Xác định số hạt proton và electron của X, Y. ĐS: ZX = 7; ZY = 8.

Câu 19:Hai nguyên tố X, Y tạo hợp chất XY2 có đặc điểm: tổng số proton trong hợp chất là 32, còn hiệu số nơtron của X so với Y bằng 8. Biết nguyên tử X, Y đều có số proton bằng nơtron. Hãy tìm số hạt mỗi loại trong X, Y? ĐS: ZX = 16; ZY = 8.

Câu 20: Một hợp chất có công thức là M2X. Biết tổng số hạt cơ bản trong M2X là 140, trong đó hạt mang điện nhiều hơn hạt không mang điện là 44. Số khối của M nhiều hơn số khối của X là 23. Tổng số hạt của ion M+ nhiều hơn của ion X2- là 31. Xác định hợp chất M2X? ĐS: K2O. Câu 21:Một nguyên tử M có số khối là 39. Tổng số các hạt trong ion M+ là 57 hạt. Hãy xác định số hạt mỗi loại? ĐS: Z = 19; N = 20.

Câu 22:Tổng số các hạt cơ bản (p, n, e) trong ion X2- là 50 hạt. Trong đó, số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 18. Hãy xác định số hạt mỗi loại? ĐS: Z = N = 16.

DẠNG II: XÁC ĐỊNH SỐ HẠT, ĐIỆN TÍCH HẠT NHÂN,TÍNH NGUYÊN TỬ KHỐI TRUNG BÌNH

PHAN TẤT HOÀ

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

Trang6

Câu 1: Cho biết số hạt electron, proton, nơtron, điện tích hạt nhân của các nguyên tử sau: 39 56 207 a. 11 H, 27 13 Al, 19 K, 26 Fe, 92 Pb. 35 31 65 52 Cl, 15 P, 29 Cu, 80 b. 17 35 Br, 24 Cr. Câu 2: Tính nguyên tử khối trung bình của các nguyên tố sau:

a. b. c.

40 58 55

Ar (99,63%); Ni (67,76%);

36 60

Ar (0,31%);

38

Ar (0,06%)

61

Ni (26,16%); Ni (2,42%);

56

57

206

207

62

Ni (3,66%)

58

Fe (5,84%); Fe (91,68%); Fe (2,17%); Fe (0,31%)

204

208

d.

Pb (2,5%); Pb (23,7%); Pb (22,4%); Pb (51,4%) Câu 3: Oxi có 3 có 3 đồng vị là 16O (chiếm x1 %), 17O(chiếm x2 %), 18O (chiếm x3 %). Biết rằng: x1 = 15x2 ; (x1 – x2) = 21x3. Tính nguyên tử khối trung bình của oxi.

DẠNG III: TÌM THÀNH PHẦN % MỖI LOẠI ĐỒNG VỊ Câu 1: Liti có 2 đồng vị bền là 7Li và 6Li. Biết nguyên tử khối trung bình của Li là 6,78. Hãy xác định thành phần % mỗi loại đồng vị?

Câu 2: Natri có 2 đồng vị bền là 22Na và 23Na. Biết nguyên tử khối trung bình của Na là 22,862. Hãy xác định thành phần % mỗi loại đồng vị?

Câu 3: Argon có 2 đồng vị bền là 38Ar và 40Ar. Biết nguyên tử khối trung bình của Ar là 39,978. Hãy xác định thành phần % mỗi loại đồng vị?

Câu 4: Kẽm có 2 đồng vị bền là 64Zn và 66Zn. Biết nguyên tử khối trung bình của Zn là 64,945. Hãy xác định thành phần % mỗi loại đồng vị?

Câu 5: Coban có 2 đồng vị bền là 56Co và 60Co. Biết nguyên tử khối trung bình của Co là 59,869. Hãy xác định thành phần % mỗi loại đồng vị?

DẠNG IV: TÌM SỐ KHỐI A Câu 1: Liti có 2 đồng vị bền là 7Li chiếm 78% và ALi. Biết nguyên tử khối trung bình của Li là 6,78. Hãy xác định số khối A? Câu 2: Cacbon có 2 đồng vị bền là 12C chiếm 95% và AC. Biết nguyên tử khối trung bình của C là 12,05.

Hãy xác định số khối A? Câu 3: Chì có 2 đồng vị bền là APb chiếm 85% và 206Pb. Biết nguyên tử khối trung bình của Pb là 206,85.

Hãy xác định số khối A? Câu 4: Bạc có 2 đồng vị bền là 106Ag và đồng vị AAg chiếm 85,5%. Biết nguyên tử khối trung bình của Ag là 107,71. Hãy xác định số khối A? Câu 5: Brom có 2 đồng vị bền, trong đó đồng vị 35 Br chiếm 52,5%. Biết nguyên tử khối trung bình của Br là 80,05. Hãy tìm đồng vị còn lại?

Câu 6: Nguyên tố Cu có 2 đồng vị là X và Y, có nguyên tử khối trung bình là 63,54. Biết tổng số khối của X và Y là 128, số nguyên tử đồng vị X = 0,37 lần số nguyên tử đồng vị Y. Hỏi số nơtron của đồng vị Y ít hơn số nơtron của đồng vị X bao nhiêu?

Câu 7: Trong tự nhiên nguyên tố Clo có 2 đồng vị 35Cl và 37Cl có phần trăm số lượng tương ứng là 75% và 25%. Nguyên tố Cu có 2 đồng vị trong đó 63Cu chiếm 73%. Biết Cu và Cl tạo được hợp chất CuCl2 trong đó Cu chiếm 47,228% khối lượng. Xác định đồng vị thứ 2 của Cu. ĐS: 65Cu. Câu 8: Một nguyên tố R có 2 đồng vị có tỉ lệ số nguyên tử là 27/23. Hạt nhân của R có 35 hạt proton. Đồng vị thứ nhất có 44 hạt nơtron, đồng vị thứ 2 có số khối nhiều hơn đồng vị thứ nhất là 2. Nguyên tử khối trung bình của nguyên tố R là bao nhiêu? ĐS: Câu 9: Trong tự nhiên oxi có 3 đồng vị 16O, 17O và 18O (chiếm 4%). Biết nguyên tử khối trung bình của oxi là 16,14. Hãy tính thành phần % của 16O và 17O. Câu 10: Nguyên tố X có 2 đồng vị X1 và X2. Đồng vị X1 có tổng số hạt là 18. Đồng vị X2 có tổng số hạt là 20. Biết rằng % các đồng vị bằng nhau và các loại hạt trong X1 cũng bằng nhau. Tính nguyên tử khối trung bình của X? Câu 11: Nguyên tố Argon có 3 đồng vị khác nhau 36Ar (0,34%), 38Ar (0,06%) và AAr. Tính số khối của đồng vị AAr, biết nguyên tử khối trung bình của argon bằng 39,98.

81

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang7

Câu 12: Nguyên tố X có 2 đồng vị mà số nguyên tử của chúng có tỉ lệ 27:23. Hạt nhân đồng vị thứ nhất có 35p và 44n. Đồng vị thứ hai nhiều hơn đồng vị một 2n. Tính nguyên tử khối trung bình của X? Câu 13: Bo có 2 động vị là 10B và 11B. Biết nguyên tử khối trung bình của Bo bằng 10,812. Vậy, nếu có 94 nguyên tử 10B thì số nguyên tử 11Blà bao nhiêu?

Câu 15: Trong tự nhiên, nguyên tố X có hai đồng vị bền với số nguyên tử tỉ lệ nhau theo thứ tự lần lượt là 1:4. Tổng số khối của hai đồng vị là 21, hạt nhân đồng vị thứ hai hơn hạt nhân đồng vị thứ nhất 1 nơtron.

Xác định nguyên tử khối trung bình của nguyên tố X? Câu 16: Nguyên tử của nguyên tố A có tổng số e trong các phân lớp p là 11. Nguyên tử của nguyên tố B có tổng số hạt mang điện ít hơn tổng số hạt mang điện cuả A là 12. Xác định A và B. Phần HọcB Bài:Đ Điện tích các loại hạt, cách xác ñịnh số khối, Viết kí hiệu nguyên tử, tính nguyên tử khối trung bình!

Bài 4:CẤU TẠO VỎ NGUYÊN TỬ I. SỰ CHUYỂN ĐỘNG CỦA CÁC ELECTRON TRONG NGUYÊN TỬ .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. LỚP VÀ PHÂN LỚP ELECTRON 1. Lớp electron .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

2. Phân lớp electron .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

III. SỐ ELECTRON TỐI ĐA TRÊN 1 PHÂN LỚP, 1 LỚP .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang8

.............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Phần Học Thuộc:Lớp e, phân lớp e, số e tối ña trên phân lớp, lớp!

Bài 5:CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ I. THỨ TỰ CÁC MỨC NĂNG LƯỢNG TRONG NGUYÊN TỬ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. CẤU HÌNH ELECTRON CỦA NGUYÊN TỬ 1. Cấu hình electron của nguyên tử .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

2. Cấu hình electron của 20 nguyên tố đầu .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

3. Đặc điểm của lớp electron ngoài cùng .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang9

Phần HọcBài:T Thứ tự các mức năng lượng, cấu hình electron nguyên tử, ñặc ñiểm lớp e ngoài cùng!

Bài 6:LUYỆN TẬP: CẤU TẠO VỎ NGUYÊN TỬ I. KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. BÀI TẬP TRỌNG TÂM DẠNG I: BÀI TẬP VỀ CẤU HÌNH ELECTRON Thứ tự mức năng lượng: 1s 2s2p 3s3p 4s 3d 4p 5s...

Cấu hình electron: 1s 2s2p 3s3p3d 4s4p...

Câu 1:Viết cấu hình electron của các nguyên tử sau, cho biết chúng có tính chất kim loại, phi kim hay khí hiếm? Giải thích? a. Các nguyên tố có: Z = 7, Z = 10, Z = 13, Z = 17, Z = 19, Z = 20. b. Các nguyên tố có: Z = 21, Z = 26, Z = 28, Z = 33, Z = 35, Z = 38.

Câu 2: Nguyên tử 27X có cấu hình electron 1s22s22p63s23p1. Hãy xác định số hạt mỗi loại trong nguyên tử X? Câu 3: Nguyên tử X có 20 hạt nơtron. Phân lớp ngoài cùng của nguyên tử đó là 4s2. Hãy xác định số hạt mỗi loại và số khối A của X. Câu 4: Lớp thứ 3 của nguyên tử X có 3 electron. Trong hạt nhân, số hạt không mang điện nhiều hơn số hạt mang điện là 2. Xác định số hạt mỗi loại trong nguyên tử X? Câu 5: Nguyên tử X có 4 lớp electron, lớp ngoài cùng có 1e. Hãy viết cấu hình electron đầy đủ của X và cho biết X là kim loại, phi kim hay khí hiếm?

Câu 6:Nguyên tử X có 3 lớp electron, lớp ngoài cùng có 5e. Hãy viết cấu hình electron đầy đủ của X và cho biết X là kim loại, phi kim hay khí hiếm?

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang10

Câu 7: Tổng số electron thuộc các phân lớp p của nguyên tử X là 9. Hãy viết cấu hình electron đầy đủ của X và cho biết X là kim loại, phi kim hay khí hiếm. Giải thích?

Câu 8: Nguyên tử X có tổng số electron ở các phân lớp s là 6 và số electron lớp ngoài cùng là 6. Hãy viết cấu hình electron đầy đủ của X và cho biết X là kim loại, phi kim hay khí hiếm. Giải thích?

Câu 9: Tổng số hạt proton, nơtron, electron trong 2 nguyên tử kim loại A và B là 142 trong đó số hạt mangđiện nhiều hơn số hạt không mang điện là 42, số hạt mang điện của B nhiều hơn A là 12. Xác định 2 kim loại A và B. Viết cấu hình electron của A,B. Câu 10: Nguyên tử Ycó tổng số proton, nơtron, electronlà 22. Xác định Y, viết cấu hình electron của Y và cho biết Y là kim loại, phi kim hay khí hiếm? Vì sao?

Câu 11: Nguyên tử của nguyên tố A có tổng số electron trong các phân lớp p là 7. Nguyên tử của nguyên tố B có tổng số hạt mang điện nhiều hơn của A là 8. Hãy viết cấu hình electron của A và B? Câu 12: Ba nguyên tử X, Y, Z có số hiệu nguyên tử là 3 số tự nhiên liên tiếp. Tổng số proton trong 3 nguyên tử này là 33. Hãy viết cấu hình e và cho biết X, Y, Z là kim loại, phi kim hay khí hiếm?

Câu 13: Oxi có 3 đồng vị là

16 8

O,

17 8

O,

18 8

O . Cacbon có 2 đồng vị là 12C và 13C. Xác định các loại phân tử

CO2 có thể tạo thành. Tính khối lượng các phân tử CO2 đó?

Câu 14: Hidro có nguyên tử khối là 1,008. Hỏi có bao nhiêu nguyên tử của đồng vị 2H trong 1ml nước (cho rằng trong nước chỉ có đồng vị 1H và 2H, cho M H 2O = 18, khối lượng riêng của nước là 1g/ml.

DẠNG II: BÀI TẬP TÍNH % KHỐI LƯỢNG ĐỒNG VỊ TRONG PHÂN TỬ CHẤT Câu 1: Trong tự nhiên đồng vị 37Cl chiếm 24,23,% số nguyên tử clo.Tính thành phần phần trăm về khối lượng 37Cl có trong HClO4 (với hidro là đồng vị 1H, oxi là đồng vị 16O). Cho khối lượng nguyên tử trung bình của Clo là 35,5.

Câu 2: Trong tự nhiên Cu có 2 đồng vị là 63Cu và 65Cu . Khối lượng nguyên tử trung bình của Cu là 63,54.

Thành phần phần trăm về khối lượng của 63Cu trong CuCl2 là bao nhiêu (biết MCl = 35,5).

Câu 3: Trong tự nhiên Brom có 2 đồng vị là 79Br và 81Br có nguyên tử khối trung bình là 79,92. Thành phần % về khối lượng của 81Br trong NaBr là bao nhiêu. Cho MNa = 23.

Câu 4: Nguyên tử khối của B là 10,81. B gồm 2 đồng vị 10B và 11B. Có bao nhiêu phần trăm đồng vị 11B trong axit boric H3BO3. Cho H = 1, O = 16.

Câu 5: Trong tự nhiên Cu có 2 đồng vị là 63Cu và 65Cu. Nguyên tử trung bình của Cu là 63,546. Số nguyên tử 63Cu có trong 32g Cu là bao nhiêu biết NA = 6,022.1023.

DẠNG III*: TÍNH BÁN KÍNH, KHỐI LƯỢNG RIÊNG CỦA NGUYÊN TỬ 1nm = 10-9m = 10-7cm.

1A0 = 10-10m = 10-8cm.

1nm = 10 A0 Câu 1: Tính bán kính gần đúng của Fe ở 200C, biết ở nhiệt độ đó khối lượng riêng của sắt là 7,87 g/cm3 với giả thiết trong tinh thể các nguyên tử Fe là những quả cầu chiếm 75% thể tích tinh thể. Phần còn lại là khe rỗng giữa các quả cầu. Cho nguyên tử khối của Fe là 55,85.

Câu 2: Tính bán kính gần đúng của Au ở 200C, biết ở nhiệt độ đó khối lượng riêng của Au là 19,32g/cm3 với giả thiết trong tinh thể các nguyên tử Au là những quả cầu chiếm 75%, phần còn lại là khe rỗng giữa các quả cầu. Cho khối lượng nguyên tử của Au là 196,97.

Câu 3: Bán kính của nguyên tử hidro xấp xỉ bằng 0,053nm. Còn bán kính của proton bằng 1,5.10-15m. Cho rằng cả nguyên tử hiđro và hạt nhân đều có dạng hình cầu. Tính tỉ lệ thể tích của toàn nguyên tử hiđro với thể tích của hạt nhân.

Câu 4: Nếu thừa nhận rằng nguyên tử Ca, Cu đều có dạng hình cầu, sắp xếp đặc khít bên nhau thì thể tích chiếm bởi các nguyên tử kim loại chỉ bằng 74% so với toàn thể khối tinh thể. Hãy tính thể tích nguyên tử Ca, Cu (theo đơn vị A0) biết khối lượng riêng ở đktc của chúng đều ở thể rắn tương ứng là 1,55 g/cm3, 8,9 g/cm3 và khối lượng nguyên tử Ca là 40,08 đvC, của Cu 63,546 đvC.

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang11

Phần HọcB Bài:Lớp e, phân lớ lớp e, Số Số e tố tối đa trên các phân lớ lớp, lớ lớp; Cấ Cấu hình e, Đặc điể điểm

lớp e ngoài cùng! cùng Chöông 2:BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC

VÀ ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN

Bài 7:BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC I. NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỐ TRONG BẢNG TUẦN HOÀN .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. CẤU TẠO CỦA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC 1. Ô nguyên tố ..............................................................................................................................................................................

2. Chu kì .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

3. Nhóm nguyên tố .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang12

Phần HọcThuộc:Cách xác ñịnh Số thứ tự Ô, Chu kì và nhóm!

Bài 8:SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ

CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC I. SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ NHÓM A 1. Cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố nhóm A .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

2. Một số nhóm A tiêu biểu .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang13

Phần HọcThuộc:S Số nhóm A = Số e lớp ngoài cùng; Tính chất các nhóm A tiêu biểu!

Bài 9:SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN TÍNH CHẤT CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ

HỌC ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN I. TÍNH KIM LOẠI,TÍNH PHI KIM .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

1. Sự biến đổi tính chất trong 1 chu kì .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

2. Sự biến đổi tính chất trong 1 nhóm A .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

3. Độ âm điện a. Khái niệm .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. b. Bảng độ âm điện .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. HOÁ TRỊ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang14

.............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

III. OXIT VÀ HIĐROXIT CỦA CÁC NGUYÊN TỐ NHÓM A .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

IV. ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Phần HọcThuộc:Cáchso sánh tính kim loại, tính phi kim, bán kính nguyên tử và ñộ âm ñiện trong chu kì, trong nhóm; Hoá trị của nguyên tố và Viết công thức oxit cao nhất và hợp chất với hiñro; Tính chất của oxit, hiñroxit!

Bài 10:Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC I. QUAN HỆ GIỮA VỊ TRÍ VÀ CẤU TẠO NGUYÊN TỬ CỦA NÓ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang15

.............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. QUAN HỆ GIỮA VỊ TRÍ VÀ TÍNH CHẤT CỦA NGUYÊN TỐ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

III. SO SÁNH TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA 1 NGUYÊN TỐ VỚI CÁC NGUYÊN TỐ LÂN CẬN .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Phần Học

Thuộc:

Cáchxác ñịnh Vị trí, thành phần nguyên tử, tính

chất nguyên tố, Cách so sánh tính chất!

Bài 11:LUYỆN TẬP CHƯƠNG II .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang16

.............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Ghi nhớ: * Vị trí nguyên tố - Số thứ tự ô = số e = số p = Z. - Số chu kì = số lớp electron.

- Số nhóm A = số electron lớp ngoài cùng. * Tính kim loại, tính phi kim - Tính kim loại là tính chất dễ nhường electron của nguyên tử để trở thành ion dương.

- Tính phi kim là tính chất dễ nhận electron của nguyên tử để trở thành ion âm.

- Trong 1 chu kì, khi đi từ trái sang phải, tính kim loại yếu dần, tính phi kim mạnh dần.

- Trong 1 nhóm A, khi đi từ trên xuống dưới, tính kim loại mạnh dần, tính phi kim yếu dần. * Độ âm điện - Là đại lượng đặc trưng cho khả năng hút e của nguyên tử khi hình thành liên kết.

- Trong 1 chu kì, khi đi từ trái sang phải, độ âm điện nói chung tăng dần.

- Trong 1 nhóm A, khi đi từ trên xuống dưới, độ âm điện nói chung giảm dần. * Hoá trị của các nguyên tố - Hoá trị cao nhất trong oxit = số nhóm A. VD: S thuộc nhóm VIA → công thức oxit cao nhất là: SO3.

- Hoá trị trong hợp chất với hiđro = 8 – số nhóm A. VD: S thuộc nhóm VIA nên có hoá trị 8 – 6 = 2 trong hợp chất với hiđro → công thức hợp chất với hiđro là H2S (hoặc SH2).

Hoá trị trong oxit cao nhất + hoá trị trong hợp chất với hiđro = 8 - Các oxit cao nhất và hiđroxit tương ứng có tính chất giống với tính kim loại, tính phi kim của các đơn chất.

Các hợp chất của kim loại có tính bazơ, còn các hợp chất của phi kim có tính axit.

Tính phi kim Độ âm điện (Tính axit của hợp chất) Tính kim loại Bán kính nguyên tử

Tài Liệu Học Tập p Môn Hoá 1 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang17

Ghi nhớ: Theo chiều mũi tên chỉ,, các tính ch chất của các nguyên tố/ hợp chất tăng.

Ví dụ: Chiều từ trên xuống và từ phảii qua trái là chiều tăng tính kim loại.

DẠNG I: BÀI TẬP VỀ QUAN HỆ GIỮA GIỮ CẤU HÌNH ELECTRON VÀ VỊ TRÍ NGUYÊN NGUY TỐ 2 2 4 Câu 1: Nguyên tố X có cấu hình ình electron là 1s 2s 2p . Hãy xác định vị trí củaa X trong bảng b tuần hoàn. Giải thích?

Câu 2: Nguyên tố X có cấu hình ình electron là 1s22s22p63s23p3. Hãy xác định vị trí của X trong bảng b tuần hoàn. Giải thích?

Câu 3: Nguyên tố X có cấu hình ình electron là 1s22s22p63s23p64s1. Hãy xác định vị trí của củ X trong bảng tuần hoàn. Giải thích? ủa X. Câu 4: Nguyên tố X ở chu kì 2,nhóm VIIA của bảng tuần hoàn.Viết cấu hình electron củ Câu 5:Nguyên tố X ở chu kì 3,nhóm IIIA của c bảng tuần hoàn.Viết cấu hình electron củaa X. Câu 6:Nguyên tố X ở chu kì 4,nhóm IA A ccủa bảng tuần hoàn.Viết cấu hình electron củaa X. Câu 7:Nguyên tử của nguyên tố X có cấu cấ hình electron ở phân lớp ngoài cùng là 2p4. Viết Vi cấu hình electron của X. Câu 8:Nguyên tử của nguyên tố X có cấu cấ hình electron ở phân lớp ngoài cùng là 3p2. Viết Vi cấu hình electron của X. Câu 9:Nguyên tử của nguyên tố X có cấu cấ hình electron ở phân mức năng lượng ng cao nhất nh là 4s1. Viết cấu hình electron của X. Câu 10:Nguyên tố X ở chu kì 2 và có 7 electron ele ở lớp ngoài cùng. Hãy viết cấu u hình electron của c X. Câu 11:Nguyên tố X ở chu kì 3 và có 3 electron ở lớp ngoài cùng. Hãy viết cấu u hình electron của c X. Câu 12:Nguyên tố X ở nhóm VIIA và có 2 llớp electron. Hãy viết cấu hình electron củaa X. Câu 13:Nguyên tố X ở nhóm IVA và có 3 llớp electron. Hãy viết cấu hình electron củaa X. Câu 14:Nguyên tố X ở nhóm IIA và có 4 lớp l electron. Hãy viết cấu hình electron của ủa X.

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang18

Câu 15: Tổng số hạt proton, nơtron, electron trong nguyên tử của một nguyên tố thuộc nhóm VIIA là 28.

Tính khối lượng nguyên tử và viết cấu hình e ?

Câu 16: Cho hai nguyên tố X và Y ở hai ô liên tiếp nhau trong một chu kì của bảng tuần hoàn và có tổng số proton bằng 13. Hãy viết cấu hình electron nguyên tử và xác định vị trí của X, Y trong bảng tuần hoàn.

Câu 17: Cho hai nguyên tố X và Y ở hai ô liên tiếp nhau trong một chu kì của bảng tuần hoàn và có tổng số proton bằng 27. Hãy viết cấu hình electron nguyên tử và xác định vị trí của X, Y trong bảng tuần hoàn.

Câu 18: Nguyên tử X thuộc chu kỳ 3. Nguyên tử X có số electron các phân lớp p nhiều hơn số electron các phân lớp s là 3. Biện luận và viết cấu hình electron của nguyên tử X? Câu 19: Viết cấu hình electron của Al (Z=13). Để đạt được cấu hình bền của khí hiếm gần nhất trong bảng tuần hoàn thì nguyên tử Al nhường hay nhận bao nhiêu electron? Al thể hiện tính kim loại hay phi kim?

Câu 20: Viết cấu hình electron của Cl (Z=17). Để đạt được cấu hình bền của khí hiếm gần nhất trong bảng tuần hoàn thì nguyên tử Cl nhường hay nhận bao nhiêu electron? Cl thể hiện tính kim loại hay phi kim?

Câu 21: Viết cấu hình electron của Ca (Z=20). Để đạt được cấu hình bền của khí hiếm gần nhất trong bảng tuần hoàn thì nguyên tử Ca nhường hay nhận bao nhiêu electron? Ca thể hiện tính kim loại hay phi kim?

Viết công thức oxit cao nhất và hiđroxit tương ứng.

Câu 22: Viết cấu hình electron của P (Z=15). Để đạt được cấu hình bền của khí hiếm gần nhất trong bảng tuần hoàn thì nguyên tử P nhường hay nhận bao nhiêu electron? P thể hiện tính kim loại hay phi kim? Viết công thức oxit cao nhất và hiđroxit tương ứng.

Câu 23: Hai nguyên tố A và B đứng kế tiếp nhau trong cùng một chu kỳ của bảng tuần hoàn. Tổng số điện tích hạt nhân của A và B là 25. a. Xác địnhA và B b. Viết cấu hình electron nguyên tử của A và B Câu 24:Hai nguyên tố X và Y thuộc cùng một nhóm A và ở hai chu kỳ liên tiếp của bảng tuần hoàn. Tổng số điện tích hạt nhân của X và Y là 16. a. Xác địnhX và Y b. Viết cấu hình electron nguyên tử của X và Y Câu 25:Hai nguyên tố X và Y thuộc có tổng số điện tích hạt nhân là 58. Biết X và Y thuộc cùng một nhóm A và ở hai chu kỳ liên tiếp của bảng tuần hoàn. a. Xác địnhX và Y b. Viết cấu hình electron nguyên tử của X và Y Câu 26:Hai nguyên tố A và B thuộc hai nhóm liên tiếp và ở hai chu kỳ liên tiếp của bảng tuần hoàn. Tổng số proton của A và B bằng 19. Xác định A, B. Biết A thuộc nhóm IVA còn B thuộc nhóm IIIA. Câu 27: Một hợp chất ion cấu tạo từ ion M2+ và ion X-. Tổng số gạt p, n, e trong phân tử MX2 là 186 hạt, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 54 hạt. Số khối của ion M2+ nhiều hơn nhiều hơn trong X- là 21 hạt. Tổng số hạt p, n, e trong M2+ nhiều hơn trong X- là 27 hạt. Xác định vị trí của M, X trong bảng tuần hoàn, Câu 28: Một hợp chất ion cấu tạo từ ion M+ và ion X2-.Trong phân tử M2X có tổng số hạt là 140 hạt, trong đó hạt mang điện nhiều hơn hạt không mang điện là 44 hạt. Số khối của ion M+ nhiều hơn ion X2- là 23.

Tổng số hạt trong M+ nhiều hơn trong X2- là 31 a. Viết cấu hình e của X2- và M+ b. Xác định vị trí của M và X trong bảng HTTH. DẠNG II: SO SÁNH TÍNH CHẤT CỦA CÁC NGUYÊN TỐ VÀ HỢP CHẤT Câu 1: Cho các nguyên tố: Al, P, Na, Si, S và Mg. a. Sắp xếp theo chiều tăng tính kim loại. b. Sắp xếp theo chiều giảm bán kính nguyên tử.

Câu 2: Cho các nguyên tố: Al, K, P, Na, Si, S, Mg và Cl. a. Sắp xếp theo chiều tăng tính phi kim. b. Sắp xếp theo chiều giảm bán kính nguyên tử.

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang19

Câu 3: Cho các nguyên tố: C, Al, O, P, Si, N, Mg và F. a. Sắp xếp theo chiều tăng tính phi kim. b. Sắp xếp theo chiều giảm bán kính nguyên tử.

Câu 4: Cho các nguyên tố: C, Ca, Al, P, Si, N, Mg, và K. a. Sắp xếp theo chiều tăng tính kim loại. b. Sắp xếp theo chiều giảm bán kính nguyên tử. c. Viết công thức oxit cao nhất và hiđroxit tương ứng. Sắp xếp theo chiều tăng tính bazơ của các hợp chất đó.

Câu 5: Cho các nguyên tố: Cl, Al, P, Ca, Si, S, Mg, và K. a. Sắp xếp theo chiều giảm dần tính kim loại. b. Sắp xếp theo chiều tăng dần bán kính nguyên tử. c. Viết công thức oxit cao nhất và hiđroxit tương ứng. Sắp xếp theo chiều tăng tính axit của các hợp chất đó.

Câu 6: Cho các nguyên tố: X (Z = 15), Y (Z = 16), M (Z = 19). a. Viết cấu hình e và xác định vị trí các nguyên tố trong bảng tuần hoàn. Giải thích? b. Viết công thức oxit cao nhất và hiđroxit tương ứng. Chi biết các hợp chất đó có tính axit hay bazơ?

Tại sao?

Câu 7: So sánh tính chất của Mg (Z=12) với các nguyên tố Na (Z=11), Al (Z=13) và với Be (Z=4), Ca (Z=20). Từ đó so sánh tính chất của các oxit cao nhất và hiđroxit tương ứng?

Câu 8: Hãy sắp xếp có giải thích các hạt vi mô cho dưới đây theo chiều giảm dần bán kính hạt: Rb+ (Z = 37), Y3+ (Z = 36), Br- (Z = 35), Se2- (Z = 34), Sr2+ (Z = 38).

Câu 9: Cho biết Ne có 10e, Na có 11e, Mg có 12e. Sắp xếp thứ tự giảm dần bán kính của Mg2+, Na+, Ne. Giải thích?

Câu 10: Cho các hạt vi mô: Na, Na+, Mg, Mg2+, Al, Al3+, F-, O2-. Sắp xếp các nguyên tố theo chiều giảm dần bán kính hạt.

DẠNG III: DẠNG TOÁN RxOy – RHa Câu 1: Oxit cao nhất của một nguyên tố là RO2, trong hợp chất của nó với hiđro có 25% H về khối lượng.

Hãy xác định nguyên tử khối của nguyên tố đó?

Câu 2: Oxit cao nhất của một nguyên tố là RO3, trong hợp chất của nó với hiđro có 5,88% H về khối lượng.

Hãy xác định nguyên tử khối của nguyên tố đó?

Câu 3: Hợp chất với hiđro của một nguyên tố là RH2, trong oxit cao nhất của nó chứa 60% O về khối lượng.

Hãy xác định R? Câu 4: Hợp chất với hiđro của một nguyên tố là RH3, trong oxit cao nhất của nó chứa 56,338% O về khối lượng. Hãy xác định R? Câu 5: Oxit cao nhất của một nguyên tố là R2O5, trong hợp chất của nó với hiđro có 8,82% H về khối lượng.

Hãy xác định nguyên tử khối của nguyên tố đó?

Câu 6: Hợp chất với hiđro của một nguyên tố là RH3, trong oxit cao nhất của nó chứa 43,66% R về khối lượng. Hãy xác định R? Câu 7: Oxit cao nhất của một nguyên tố là RO2, trong hợp chất của nó với hiđro có 75% R về khối lượng.

Hãy xác định R? Câu 8: Hợp chất với hiđro của một nguyên tố là RH4, trong oxit cao nhất của nó chứa 53,33% O về khối lượng. Hãy xác định R? Câu 9: Oxit cao nhất của một nguyên tố là R2O5, trong hợp chất của nó với hiđro có 82,353% R về khối lượng. Hãy xác định R? Câu 10: Hợp chất với hiđro của một nguyên tố là RH, trong oxit cao nhất của nó chứa 61,2% O về khối lượng. Hãy xác định R?

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang20

Câu 11: Oxit cao nhất của một nguyên tố là R2O7, trong hợp chất của nó với hiđro có 2,74% H về khối lượng. Hãy xác định R? Câu 12: Hợp chất với hiđro của một nguyên tố là RH4, trong oxit cao nhất của nó chứa 27,27% R về khối lượng. Hãy xác định R? Câu 13:Nguyên tố R là phi kim thuộc nhóm A trong bảng tuần hoàn. Tỉ lệ giữa % nguyên tố R trong oxit cao nhất và % R trong hợp chất khí với hiđro bằng 0,425. Tìm R? Câu 14:Nguyên tố R có Hóa trị cao nhất trong hợp chất HRO4, trong hợp chất với hiđro R chiếm 97,26% khối lượng. Tìm R? Câu 15: Oxit cao nhất của nguyên tố R thuộc nhóm IVA có tỉ khối hơi so với metan là 2,75. Tìm R? Câu 16: Một nguyên tố R mà oxit cao nhất của nó chứa 60% oxi về khối lượng. Hợp chất khí của R với hiđro có tỉ khối hơi so với H2 bằng 17. Xác định R và viết công thức oxit cao nhất và công thức hợp chất với hiđro của R? DẠNG IV: XÁC ĐỊNH KIM LOẠI Các phản ứng thường gặp Kim loại + H2O Kim loại hoá trị I (hoặc nhóm IA): M + H2O → MOH + 0,5H2↑.

Kim loại hoá trị II (hoặc nhóm IIA): M + 2H2O → M(OH)2 + H2↑.

Kim loại chưa biết hoá trị: 2M + 2xH2O → 2M(OH)x + xH2. (với x là hoá trị, x = 1, 2 hoặc 3) Kim loại + axit Kim loại hoá trị I (hoặc nhóm IA): M + HCl → MCl + 0,5H2↑.

2M + H2SO4 → M2SO4 + H2↑.

Kim loại hoá trị II (hoặc nhóm IIA): M + 2HCl → MCl2 + H2↑.

M + H2SO4 → MSO4 + H2↑.

Kim loại chưa biết hoá trị: 2M + 2xHCl → 2MClx + xH2↑.

2M + xH2SO4 → M2(SO4)x + xH2↑.

Kim loại + Clo Kim loại hoá trị I (hoặc nhóm IA, kim loại kiềm): 2M + Cl2 → 2MCl. Kim loại hoá trị II (hoặc nhóm IIA, kim loại kiềm thổ): M + Cl2 → MCl2.

Kim loại chưa biết hoá trị: 2M + xCl2 → 2MClx.

Ng.tố Li Na K

Hoá trị I I I

BẢNG M CỦA MỘT SỐ NGUYÊN TỐ THƯỜNG GẶP Hoá M Ng.tố M Ng.tố Hoá trị M Ng.tố trị 7 Be II 9 Al III 27 C 23 Mg II 24 Fe II, III 56 N 39 Ca II 40 Cl I 35,5 Si

M

Ng.tố

M

12 14 28

P S Ba

31 32 137

Câu 1: Cho 6 gam một kim loại thuộc nhóm IIA tác dụng với dung dịch HCl dư thu được 5,6 lít khí H2(đktc).Tìm kim loại đó.

Câu 2: Cho 0,78 gam một kim loại nhóm IA tác dụng với dung dịch HCl thu được 0,224 lít khí thoát ra (đktc). Xác định tên kim loại đó.

Câu 3: Khi cho 5,4 gam một kim loại M tác dụng với oxi không khí thu được 10,2 gam 1 oxit M2O3. Tìm tên kim loại M. Câu 4: Cho 0,78g một kim loại kiềm X tác dụng với nước thì có 0,224 lít khí H2 ở đktc. Hãy cho biết tên kim loại kiềm.

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang21

Câu 5: Cho 10 g một kim loại A hóa trị II tác dụng hết với nước thì thu được 5,6 lít khí H2 (đktc). Tìm tên kim loại đó.

Câu 6: Đốt cháy hoàn toàn 7,2g một kim loại B nhóm IIA cần dùng 6,72 lít (đktc) khí clo. Xác định kim loại B. Câu 7: Đốt cháy hoàn toàn m gam một kim loại M nhóm IA cần dùng 4,48 lít (đktc) khí clo, sau phản ứng thu được 23,4g muối. Xác định kim loại M. Câu 8: Đốt cháy hoàn toàn 20,55g một kim loại M nhóm IIA trong khí clo dư, thu được 31,2g muối. Xác định tên kim loại đó.

Câu 9: X là nguyên tố thuộc nhóm VIIA. Oxit cao nhất của nó có phân tử khối là 183. a. Xác định tên X. b. Y là kim loại hóa trị III. Cho 10,08 lít khí X (đktc) tác dụng với Y thu được 40,05g muối. Tìm tên Y. Đáp án: a) Clo; b) nhôm Câu 10: Cho 0,48 g một kim loại thuộc nhóm IIA vào dung dịch HCl dư thì sau phản ứng thu được dung dịch có khối lượng tăng 0,44g. Xác định kim loại nhóm IIA. Câu 11: Cho 8,5 g hỗn hợp kim loại kiềm ở hai chu kì kế tiếp nhau vào nước dư thì thu được 3,36 lít khí H2 ở đktc và dung dịch X. a. Xác định tên mỗi kim loại kiềm. b. Tính khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp. c. Tính thể tích dung dịch HCl 2M cần dùng để trung hoà hết dung dịch X? Câu 12: Cho 3,1 gam hỗn hợp 2 kim loại kiềm ở hai chu kì liên tiếp tác dụng hết với nước, thu được 1,12 lít khí ở đktc. Xác định 2 kim loại và % theo khối lượng của chúng trong hỗn hợp?

Câu 13: Cho 8,8g hỗn hợp hai kim loại nhóm IIA ở hai chu kì liên tiếp nhau vào dung dịch HCl dư thì sau phản ứng khối lượng dung dịch axit tăng thêm 8,2g so với lúc đầu. a. Xác định tên mỗi kim loại. b. Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp.

Câu 14: Để hòa tan hoàn toàn 1,16g một hiđroxit kim loại R hoá trị II cần dùng lượng dung dịch chứa 1,46g HCl. Xác định tên kim loại R, công thức hiđroxit. Đáp án: Mg Câu 15: Khi cho 8g oxit kim loại M nhóm IIA tác dụng hoàn toàn với dung dịch HCl 20% thu được 19g muối clorua. a. Xác định tên kim loại M. b. Tính khối lượng dung dịch HCl đã dùng. Đáp án: a) Mg ; b) 73g.

Câu 16: Hòa tan hoàn toàn 6,85g một kim loại kiềm thổ R bằng 200 ml dung dịch HCl 2M. Để trung hòa lượng axit dư cần 100 ml dung dịch NaOH 3M. Xác định tên kim loại trên. Đáp án: Ba Câu 17: Cho 1,8 gam kim loại nhóm IIA tác dụng với dung dịch HCl dư thì sau một thời gian thể tích khí thoát ra đã vượt quá 3,36 lít (đktc). Xác định kim loại?

Câu 18: Cho 3,33 g một kim loại kiềm M tác dụng hoàn toàn với 100 ml nước (d = 1 g/ml) thì thu được 0,48g khí H2. a. Tìm tên kim loại đó. b. Tính nồng độ phần trăm của dung dịch thu được.

Phần Học Bài: Lí thuyết và các dạng bài tập trọng tâm của Chương!

Chöông höông 3:LIÊN KẾT HOÁ HỌC Bài 12:LIÊN KẾT ION – TINH THỂ ION I. SỰ HÌNH THÀNH ION, CATION, ANION 1. Ion, cation, anion ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang22

.............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

2. Ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. SỰ TẠO THÀNH LIÊN KẾT ION .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. TINH THỂ ION 1. Tinh thể NaCl 2. Tính chất chung của hợp chất ion ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

Phần Học Bài: Sự tạo thành ion, Liên kết ion!

Bài 13:LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ I. SỰ HÌNH THÀNH LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ 1. Liên kết cộng hoá trị hình thành giữa các nguyên tử giống nhau. Sự hình thành đơn chất

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang23

.............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

2. Liên kết giữa các nguyên tử khác nhau. Sự hình thành hợp chất .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

3. Tính chất của các chất có liên kết cộng hoá trị .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. ĐỘ ÂM ĐIỆN VÀ LIÊN KẾT HOÁ HỌC 1. Quan hệ giữa liên kết cộng hoá trị không cực, liên kết cộng hoá trị có cực và liên kết ion ..............................................................................................................................................................................

2. Hiệu độ âm điện và liên kết hoá học .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang24

Phần Học Bài: C ông thức e, Công thức cấu tạo; Cách xác định loại liên kết trong chất!

Bài 15:HOÁ TRỊ VÀ SỐ OXI HOÁ I. HOÁ TRỊ 1. Hoá trị trong hợp chất ion .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

2. Hoá trị trong hợp chất cộng hoá trị .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. SỐ OXI HOÁ 1. Khái niệm ..............................................................................................................................................................................

2. Cách xác định .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang25

.............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Phần HọcThuộc: Các quy tắc và cách xác ñịnh số oxi hoá!

Bài 16:LUYỆN TẬP CHƯƠNG III I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. DẠNG BÀI TẬP TRỌNG TÂM DẠNG I: VIẾT QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH CÁC ION, SỰ TẠO THÀNH LIÊN KẾT ION Câu 1: Viết các phương trình diễn tả sự hình thành các ion sau: Na+, Mg2+, Al3+, F-, O2-, S2-, N3-, P3-, K+, Ca2+, Cu2+, Fe2+, Fe3+, Zn2+.

Câu 2: Cho biết sự tạo thành các phân tử sau: KCl, NaF, CaO, MgO, Na2O, K2O, CaCl2, BaCl2, MgCl2, Al2O3, Na2S. DẠNG II: VIẾT CÔNG THỨC ELECTRON, CTCT CỦA CÁC CHẤT Câu 3: Viết công thức electron, CTCT của các chất sau: a. H2, Cl2, Br2, I2, O2, N2. b. HCl, HBr, HI, H2O, H2S, NH3, SO2,PH3, CH4, SiH4, CO2, CS2, HClO, HBrO, HIO. c. C2H6, C2H4, C2H2, C3H8, C3H6 (có 1 liên kết đôi), CH3OH, C2H5OH. DẠNG III: XÁC ĐỊNH HOÁ TRỊ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ Câu 4: Hoá trị của nguyên tố trong hợp chất ion được gọi là gì? Hãy xác định hoá trị của các nguyên tố trong các hợp chất sau: NaCl, KF, Na2O, K2O, Al2O3, NaF, LiF, CaO, BaO, CaF2, BaF2, CaCl2, BaCl2.

Câu 5: Hoá trị của nguyên tố trong hợp chất cộng hoá trị được gọi là gì? Hãy xác định hoá trị của các nguyên tố trong các hợp chất sau: a. HCl, HBr, HI, H2O, H2S, NH3, PH3, CH4, SiH4, CO2. b. HClO, HBrO, HIO, C2H6, C2H4, C2H2, C3H8, CH3OH, C2H5OH DẠNG IV: DẠNG BÀI TẬP XÁC ĐỊNH SỐ OXI HOÁ Câu 6:Xác định số oxi hoá của các nguyên tố trong các chất sau:

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10 a. b. c. d. e. f. g. h.

PHAN TẤT HOÀ

Trang26

N2, NO, NO2, N2O5, N2O, HNO3, NH3.

S, SO2, SO3, H2S, H2SO3,H2SO4.

P, P2O3, P2O5, PH3, H3PO4.

Cl2O, Cl2, Cl2O3, Cl2O5, Cl2O7, HClO, HClO3, HClO4, HBr, HBrO, HBrO3, HBrO4, HI, HIO, HIO3, HIO4.

Cu2+, Fe2+, Fe3+, Al3+, NH4+, NO3-, NO2-, SO32-, SO42-, PO43-, HPO42-, H2PO4-, HSO4-, HSO3-, ClO-, ClO3-, ClO4-, MnO4-, CrO42-, Cr2O72-.

NaCl, K2O, Fe2O3, AlCl3, ZnS, FeS, CrO3, Cr(OH)3, KNO3, K2SO4, NaNO3,AgNO3, Cu(NO3)2, Al(NO3)3, Fe(NO3)3, Fe(NO3)2, FeSO4, Fe2(SO4)3, Al2(SO4)3, MnO2.

K2CrO4, H2Cr2O7, H2CrO4, HMnO4, NH4Cl, NH4NO3, (NH4)2SO4, (NH4)2CO3, KMnO4, K2Cr2O7, K2MnO4, NH4HCO3, NH4HSO4, (NH4)3PO4.

FeS2, CuFeS2, Cu2S, H2O2, Na2O2, CH4, C2H6, C2H4, C2H2, C3H8, C4H8O2, C3H8O, C3H8O3, C2H5OH, CH3-CH=CH2, C6H12O6, CH3COOH, HCHO, CH3CHO.

Phần HọcBài: Sự hình thành liên kết ion, liên kết CHT, Cách xác định số oxi hoá !

Chöông höông 4:PHẢN ỨNG OXI HOÁ KHỬ

Bài 17:PHẢN ỨNG OXI HOÁ KHỬ

I. ĐỊNH NGHĨA .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. LẬP PHƯƠNG TRÌNH HOÁ HỌC CỦA PHẢN ỨNG OXI HOÁ KHỬ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang27

.............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ..............................................................................................................................................................................

III. Ý NGHĨA CỦA PHẢN ỨNG OXI HOÁ KHỬ

Phần Học Bài: Chất khử, chất oxi hoá, quá trình khử, quá trình oxi hoá, C ân bằng phản ứng bằng phương pháp thăng bằng e!

Bài 18:PHÂN LOẠI PHẢN ỨNG TRONG HOÁ HỌC VÔ CƠ I. PHẢN ỨNG CÓ SỰ THAY ĐỔI SỐ OXI HOÁ VÀ PHẢN ỨNG KHÔNG CÓ SỰ THAY ĐỔI SỐ OXI HOÁ 1. Phản ứng hoá hợp ..............................................................................................................................................................................

2. Phản ứng phân huỷ ..............................................................................................................................................................................

3. Phản ứng thế ..............................................................................................................................................................................

4. Phản ứng trao đổi ..............................................................................................................................................................................

II. KẾT LUẬN .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang28

..............................................................................................................................................................................

Bài 19:LUYỆN TẬP CHƯƠNG IV I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

II. BÀI TẬP TRỌNG TÂM Cân bằng các phản ứng sau theo phương pháp thăng bằng electron: 1. NH3 + O2 →NO + H2O 2. NH3 + O2 →N2 + H2O 3. H2S + O2 →S + H2O 4. H2S + H2SO4 → S + H2O 5. H2S + H2SO4 → SO2 + H2O 6. P + HNO3 + H2O →H3PO4 + NO 7. P + HNO3→H3PO4 + NO2+ H2O 8. S + HNO3 →SO2 + NO2+ H2O 9. S + HNO3 →H2SO4 + NO2+ H2O 10. C + HNO3 →CO2 + NO2+ H2O 11. C + HNO3→CO2 + NO + H2O 12. S + HNO3 →SO2 + NO + H2O 13. P + H2SO4→H3PO4 + SO2 + H2O 14. S + H2SO4→SO2 + H2O 15. C + H2SO4→CO2 + SO2 + H2O 16. MnO2 + HCl →MnCl2 + Cl2 + H2O 17. Mg + HNO3→Mg(NO3)2 + NO2 + H2O 18. Al + HNO3→Al(NO3)3 + NO2 + H2O 19. Zn + HNO3→Zn(NO3)2 + NO2 + H2O 20. Fe + HNO3→Fe(NO3)3 + NO2 + H2O 21. Cu + HNO3 →Cu(NO3)2 + NO2 + H2O 22. Ag + HNO3→AgNO3 + NO2 + H2O 23. FeO + HNO3→Fe(NO3)3 + NO2 + H2O 24. Fe3O4 + HNO3→Fe(NO3)3 + NO2+H2O 25. Mg + HNO3→Mg(NO3)2 + NO2 + H2O 26. Cu + HNO3→Cu(NO3)2 + NO + H2O 27. Mg + HNO3 →Mg(NO3)2 + NO + H2O 28. Al + HNO3→Al(NO3)3 + NO + H2O 29. Zn + HNO3→Zn(NO3)2 + NO + H2O 30. Fe + HNO3→Fe(NO3)3 + NO + H2O 31. Fe3O4 + HNO3→Fe(NO3)3 + NO+H2O 32. Mg + HNO3→Mg(NO3)2 + N2O+ H2O 33. Mg + HNO3→Mg(NO3)2+NH4NO3+H2O 34. Mg + HNO3→Mg(NO3)2 + N2 + H2O 35. Al + HNO3→Al(NO3)3 + N2O + H2O 36. Zn + HNO3→Zn(NO3)2 + N2O + H2O 37. Al + H2SO4→Al2(SO4)3 + SO2 + H2O 38. Mg + H2SO4→MgSO4 + SO2 + H2O 39. Cu + H2SO4→CuSO4 + SO2 + H2O 40. Ag + H2SO4→Ag2SO4 + SO2 + H2O 41. FeO + H2SO4→Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O 42. Fe3O4 + H2SO4→Fe2(SO4)3+SO2 + H2O 43. Al + H2SO4 →Al2(SO4)3 + H2S + H2O 44. Al + HNO3 → Al(NO3)3 + N2 + H2O 45. Al + HNO3→ Al(NO3)3 + NH4NO3 + H2O 46. FexOy + HNO3 →Fe(NO3)3 + NO + H2O 47. CrxOy + HNO3 →Cr(NO3)3 + NO + H2O 48. Mg + HNO3 →Mg(NO3)2 + NxOy + H2O 49. Al + HNO3→Al(NO3)3 + NxOy + H2O 50. Zn + HNO3 →Zn(NO3)2 + NxOy + H2O 51. Fe(NO3)2 + HNO3→ Fe(NO3)3 + NO + H2O 52. KMnO4 →K2MnO4 + MnO2 + O2 53. KMnO4 + FeSO4 + H2SO4 →MnSO4 + Fe2(SO4)3 + K2SO4 + H2O

Tài Liệu Học Tập Môn Hoá 10

PHAN TẤT HOÀ

Trang29

54. K2Cr2O7 + HCl →Cl2 + CrCl3 + KCl + H2O 55. Na2SO3 + K2Cr2O7 + H2SO4 →Cr2(SO4)3 + Na2SO4 + K2SO4 + H2O 56. H2C2O4 + KMnO4 + H2SO4 →MnSO4 + CO2 + K2SO4 + H2O 57. FeSO4 + HNO3 + H2SO4 →Fe2(SO4)3 + NO + H2O 58. SO2 + KMnO4 + H2O →MnSO4 + K2SO4 + H2SO4 59. K2SO3 + KMnO4 + KHSO4 →MnSO4 + K2SO4 + H2O 60. NO + KMnO4 + H2SO4 →MnSO4 + Mn(NO3)2 + KNO3 + H2O 61. C6H12O6 + KMnO4 + H2SO4 →CO2 + MnSO4 + K2SO4 + H2O 62. K2S + K2Cr2O7 + H2SO4 →Cr2(SO4)3 + S + K2SO4 + H2O 63. CrI3 + Cl2 + KOH →KIO4 + K2CrO4 + KCl + H2O 64. S + NaOH → Na2SO4 + Na2S + H2O 65. FeS2 + HNO3 →Fe(NO3)3 + H2SO4 + NO2 + H2O. 66. CuFeS2 + Fe2(SO4)3 + O2 + H2O →CuSO4 + FeSO4 + H2SO4.

67. CH2=CH2 + KMnO4 + H2O →CH2(OH)-CH2OH + MnO2 + KOH. 68. CH3-CH=CH2 + KMnO4 + H2O →CH3CH(OH)-CH2OH + MnO2 + KOH. 69. Al + HNO3→ Al(NO3)3 + N2O + N2 + H2O; với tỉ lệ giữa N2O và N2 là 2 : 3.

70. Mg + HNO3→ Mg(NO3)2 + NO + N2O + H2O. Biết tỉ khối của hỗn hợp NO và N2O đối với H2 là 17,8.

71. Mg + HNO3 → Mg(NO3)2 + NO + N2O + N2 + H2O. Biết tỉ lệ thể tích NO : N2O : N2 = 27 : 2 : 11.

72.NaClO + NH3→ NaNO3 + NaCl + Cl2 + H2O 73. Cu + KNO3 + KHSO4 → CuSO4 + K2SO4 + NO +H2O 74. Al + HNO3 → Al(NO3)3 + N2 + NH4NO3 + H2O; với N2/NH4NO3 có tỉ lệ mol 3 : 2.

75. Cr2S3 + Mn(NO3)2 + K2CO3→ K2CrO4 + K2SO4 + K2MnO4 + NO + CO2.

76. FeS2 + Cu2S + HNO3 → Fe2(SO4)3 + CuSO4 + NO + H2O 77. KNO3 + S + C→ K2S + N2 + CO2.

78. KClO3 + NH3→ KNO2 + KCl + Cl2 + H2O 79. KClO3 + NH3→ KNO2 + KCl + Cl2 + H2O 80.FeCuS2 + Fe2(SO4)3 + O2 + H2O → FeSO4 + CuSO4 + H2SO4 81. NaClO + NH3→ NaNO2 + NaCl + Cl2 + H2O 82. Fe(NO3)2→ Fe2O3 + NO2 + O2.

83. Fe(NO3)2 + KHSO4 → Fe(NO3)3 + Fe2(SO4)3 + K2SO4 + NO + H2O.

SỞ GDĐT TP. HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG THPT VÕ VĂN KIỆT ----- -----

PHAN TẤT HOÀ

Tài liệu học Tập MOÂN HOAÙ 10 HOÏC KÌ II Hä Vµ T£N HS: HS .......................................................................

LíP: 10A.............

L¦U Hµ HµNH NéI Bé Naê Naêm hoïc 2015 - 2016

1 CAÙC COÂNG THÖÙC

Tính số mol

Khi biết khối lượng:

n=

Tính nồng độ: C M =

m M

Khi biết thể tích khí (đktc):

n Vdd

Thành phần % khối lượng:

%A =

m V

(g/ml).

Khối lượng riêng:

d=

Khi biết C% và khối lượng riêng d →

Tỉ khối: d A/ B =

C% =

n=

V 22, 4

mct .100% mdd

mA .100% mhh

CM =

10.d .C % M

MA MB

Hiệu suất phản ứng:

H=

löôïng thöï c teá .100% löôïng lí thuyeát

BẢNG HOÁ TRỊ VÀ M CỦA CÁC CHẤT THƯỜNG GẶP Chất Na K Ag Cl NO3Br I

Hoá trị I I I I I I I

M 23 39 108 35,5 62 80 127

Chất Ca Mg Cu Zn Ba CO32SO42-

Hoá trị II II II II II II II

M 40 24 64 65 137 60 96

Chất Fe Al C Mn Cr N S

Hoá trị II và III III

M 56 27 12 55 52 14 32

2 CHÖÔNG V: NHOÙM HALOGEN BAØI 21: KHAÙI QUAÙT VEÀ NHOÙM HALOGEN I. VỊ TRÍ CỦA NHÓM HALOGEN TRONG BẢNG TUẦN HOÀN II. CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ, CẤU TẠO PHÂN TỬ III. SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH CHẤT 1. Sự biến đổi tính chất vật lí 2. Sự biến đổi độ âm điện 3. Sự biến đổi tính chất hoá học của các đơn chất - Các halogen có tính . ...................................................................................................................................................

- Tác dụng với kim loại: 2M + X2 → 2MXn. H2 + X2 → 2HX

- Tác dụng với hiđro:

- Tính ................................................của halogen giảm dần từ flo đến iot.

- Trong hợp chất, flo chỉ có số oxi hoá -1 (chỉ có tính oxi hoá), các halogen khác ngoài số oxi hoá -1, còn có các số oxi hoá +1, +3, +5, +7.

DAÏNG BAØI TAÄP XAÙC ÑÒNH NGUYEÂN TOÁ

Ví dụ 1: Cho 6,4 gam Cu tác dụng hoàn toàn với halogen X2 thu được 13,5g muối. Xác định công thức muối?

Bài giải

nCu =

m 6, 4 = = 0,1 mol M 64 o

t Phản ứng: Cu + X2  → CuX2.

0,1

→

0,1 mol.

m 13,5 = = 135 ⇔ 64 + 2X = 135 n 0,1 ⇔ X = 35,5 → X laø clo.

→ M CuX 2 =

→ Công thức muối: CuCl2.

Ví dụ 2: Cho 5,4 gam Al tác dụng với halogen X2 dư, thu được 26,7g muối. Xác định công thức muối?

BÀI 22: CLO I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ - Clo là . .........................................................................................................................................................................

- Clo ..............................hơn không khí.

- Clo tan được trong nước tạo thành nước clo.

3 II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC 1. Tác dụng với kim loại ........Na + .... Cl2 → ....................................................................................................................................................... ........Al + .......Cl2 → ..................................................................................................................................................... o

t .........Cu + Cl2  → ................................................................................................................................................... o

t ........Fe + ..... Cl2  → ...............................................................................................................................................

2. Tác dụng với hiđro o

t ........Cl2 + ...... H2  → ..............................................................................................................................................

3. Tác dụng với nước

 → ............................................................................................................................................ ........Cl2 + ...... H2O ←  Thành phần của nước clo: .............................................................................................................................................

Tại sao nước clo có tính tẩy màu: ................................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................

Nêu hiện tượng quan sát được khi nhúng giấy quỳ (hoặc giấy màu) vào nước clo?

Hiện tượng: ....................................................................................................................................................................

Giải thích: .....................................................................................................................................................................

Nêu hiện tượng và viết phản ứng khi sục khí clo vào dung dịch Na2CO3?

Hiện tượng: ....................................................................................................................................................................

Phản ứng: ...................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

III. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN IV. ỨNG DỤNG ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

V. ĐIỀU CHẾ 1. Phòng thí nghiệm o

t .........MnO2 + ....... HCl  → .....................................................................................................................................

.........KMnO4 + ....... HCl → ........................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................

2. Trong công nghiệp ........NaCl + ........H2O

ñieä n phaâ n dung dòch  → ............................................................................................................. coù maøng ngaê n

GHI NHÔÙ TROÏNG TAÂM Các công thức tính ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

4 ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

CAÙC PHAÛN ÖÙNG TROÏNG TAÂM ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

BAØI 23: HIÑRO CLORUA – AXIT CLOHIÑRIC VAØ MUOÁI CLORUA A. HIÑRO CLORUA I. Cấu tạo phân tử .......................................................................................................................................................................................

II. Tính chất .......................................................................................................................................................................................

B. AXIT CLOHIÑRIC I. Tính chất vật lí .......................................................................................................................................................................................

II. Tính chất hoá học 1. Tính axit mạnh a. Làm quỳ tím ..........................................

5 b. Tác dụng với kim loại (trước H) VD: Mg + ......... HCl → .............................................................................................................................................

Zn + ........HCl → ................................................................................................................................................

Fe + ........HCl → ................................................................................................................................................ ........Al + ........HCl → ................................................................................................................................................

Cu + HCl → ........................................................................................................................................................ c. Tác dụng với oxit bazơ VD: CuO + .......HCl → ..............................................................................................................................................

FeO + ........HCl → ..............................................................................................................................................

Fe2O3 + ........HCl → ........................................................................................................................................... d. Tác dụng với bazơ VD: NaOH + HCl → ..................................................................................................................................................

Cu(OH)2 + ........HCl → ......................................................................................................................................

Fe(OH)3 + ........HCl → ....................................................................................................................................... e. Tác dụng với muối VD:

NaHCO3 + HCl → ............................................................................................................................................

CaCO3 + ........HCl → .......................................................................................................................................

2. Tính khử o

t MnO2 + ........HCl  → ...........................................................................................................................................

........ KMnO4 + ........ HCl → .......................................................................................................................................

III. ĐIỀU CHẾ 1. Phòng thí nghiệm ........NaCl + ................................................................................................................................................................... ........NaCl + ...................................................................................................................................................................

2. Trong công nghiệp ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

C. MUOÁI CLORUA VAØ NHAÄN BIEÁT ION CLORUA I. MUỐI CLORUA Hầu hết muối clorua tan, trừ ..................... không tan, ................................................................................................

II. NHẬN BIẾT ION CLORUA Cl- Thuốc thử: dung dịch .......................... .......................................................................................................................

- Hiện tượng: kết tủa .................. màu ................. .........................................................................................................

- Phản ứng ví dụ: HCl + AgNO3 → ......................................................... ....................................................................

NaCl + AgNO3 → ....................................................... ......................................................................

GHI NHÔÙ TROÏNG TAÂM Các công thức a. Tính số mol khi biết khối lượng chất:

n = ........ ....................................................................................................

6 ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... b. Tính mol khi biết thể tích khí ở (đktc): n = ............................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................... c. Tính nồng độ mol: CM = ............................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................... d. Tính nồng độ %: C% = ........................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... e. Tính thành phần % các chất: ..................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

CAÙC PHAÛN ÖÙNG TROÏNG TAÂM Mg + 2HCl → ........................................

Zn + 2HCl →................... .........................................................................

Fe + 2HCl → .........................................

2Al + 6HCl → ............... ..........................................................................

CuO + 2HCl →........................................ 6HCl + Fe2O3 → ........................... ...........................................................

HCl + NaOH →....................................... 3HCl + Fe(OH)3 →................ ................................................................... o

o

t t → ...........+...........+......... H2 + Cl2  → ... ..................................................................................

MnO2 + 4HCl 

....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

7 ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

DAÏNG BAØI TAÄP TROÏNG TAÂM VAØ CAÙCH GIAÛI BÀI TẬP HỖN HỢP KIM LOẠI TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH HCl Cách giải: Giải bằng cách lập hệ phương trình TQ: Cho m gam hỗn hợp 2 kim loại A và B tác dụng với dung dịch HCl thu được H2.

Gọi

 A : x mol → M A . x + M B . y = m (1)  B : y mol 

Phương trình thứ 2 lập dựa vào dữ kiện thứ 2 (ví dụ mol H2) sau khi viết 2 phản ứng.

Giải hệ tìm x và y.

VD1: Cho 7,8 gam hỗn hợp Mg và Al tác dụng với dung dịch HCl dư, thu được 8,96 lít H2 (đktc). Tính thành phần % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp?

BÀI GIẢI Gọi

 Mg : x mol → 24 x + 27 y = 7,8 (1)  Al : y mol 

nH 2 =

V 8, 96 = = 0, 4 mol 22, 4 22, 4

Mg + 2HCl → MgCl2 + H2↑ x

x (mol)

2Al + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2↑ y

1,5y (mol)

→ x + 1,5y = 0,4 (2) Từ (1) và (2) →

 24 x + 27 y = 7,8  x = 0,1 ⇔    x + 1,5 y = 0, 4  y = 0, 2

→ mMg = 24.0,1 = 2,4 gam. → % Mg =

2, 4 .100% = 30, 77%.

7,8

→%Al = 100 – 30,77 = 69,23%.

8 VD2: Cho 18,4 gam hỗn hợp Zn và Al tác dụng với dung dịch HCl dư thu được 11,2 lít H2 (đktc). Tính thành ĐS: %Zn = 70,65%; %Al = 29,35%.

phần % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp?

BAØI 24: SÔ LÖÔÏC VEÀ HÔÏP CHAÁT CHÖÙA OXI CUÛA CLO I. NƯỚC GIA-VEN Định nghĩa: Nước javel là dung dịch hỗn hợp NaCl và ......................................... .....................................................

Tính

chất:

Nước

javel

có

tính

.................................................................................và

.................................................................................. ..................................................................................................... Ứng dụng: Dùng để ...................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... Điều chế: PTN: Cl2 + ..........NaOH → .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Trong công nghiệp: ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

II. CLORUA VÔI Là muối CaOCl2.

Tính chất: Tẩy màu và sát trùng mạnh. Ứng dụng: Tẩy trắng vải, sợi, giấy. Vệ sinh hố rác, cống rãnh, chuồng trại. Điều chế: ....................................................................................................................................................................... .

BAØI 25: FLO – BROM – IOT I. FLO 1. Tính chất vật lí Là chất khí, lục nhạt, rất độc.

2. Tính chất hoá học Flo CHỈ có tính oxi hoá và là phi kim có tính oxi hoá mạnh nhất.

- F2 oxi hoá tất cả kim loại tạo thành muối florua.

- F2 oxi hoá hầu hết phi kim.

- H2 + F2 → ...................................................................................................................................................................

Khí HF tan nhiều trong nước tạo dung dịch axit HF là axit yếu nhưng có tính chất đặc biệt là .................................

SiO2 + .......HF → ......................................................................................................................................................... → dung dịch HF dùng để .............................................................................................................................................

- ........F2 + .........H2O → ...............................................................................................................................................

3. Ứng dụng - Dùng để điều chế dẫn xuất chứa flo, từ đó sản xuất floroten, teflon.

- F2 dùng làm giàu 235U. - Dung dịch NaF dùng làm thuốc chống sâu răng.

9 II. BROM 1. Tính chất vật lí và trạng thái tự nhiên Là chất ..........................................................................................................................................................................

2. Tính chất hoá học - Brom là chất oxi hoá mạnh.

- Br2 oxi hoá được nhiều kim loại, với H2.

VD: ........Al + .......Br2 → ........................................................................................................................................... o

t .........H2 + .....Br2  → .......................................................................................................................................

Khí HBr tan trong nước tạo dung dịch axit HBr là axit mạnh, mạnh hơn HCl.

 → .........................................................................................................................................................

- Br2 + H2O ←  3. Ứng dụng ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

III. IOT 1. Tính chất vật lí và trạng thái tự nhiên Là chất rắn màu đen tím, có tính ................................ ..................................................................................................

2. Tính chất hoá học - ........Al + .........I2

xt H 2O  → ................................................................................................................................

0

- H2 + I2

350 −500 C  → ............................................................................................................................................ ←  xt Pt

Khí HI tan trong nước tạo dung dịch axit HI là ........................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Iot có tính oxi hoá ........................................ Br2, Cl2, F2.

Cl2 + ........NaI → ........................................................................................................................................................

Br2 + ........NaI → ........................................................................................................................................................

Cl2 + ........KBr → .......................................................................................................................................................

Iot có tính chất đặc trưng là .........................................................................................................................................

Vì vậy, ta dùng I2 để .......................................................................................................................................................

3. Ứng dụng - Dùng sản xuất dược phẩm.

- Muối iot dùng phòng bệnh bướu cổ do thiếu iot.

GHI NHÔÙ TROÏNG TAÂM

Tính oxi hoá của: F2 ........Cl2 ...........Br2 ..........I2.

Tính axit của: HF ..........HCl .............HBr .........HI.

10 CAÙC PHAÛN ÖÙNG TROÏNG TAÂM ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

BAØI 26: LUYEÄN TAÄP CHÖÔNG HALOGEN I. PHAÂN BIEÄT CAÙC ION HALOGENUA X-

Ion F

Thuốc thử

-

Hiện tượng không hiện tượng

Cl-

dung dịch

Br-

AgNO3

I-

Phản ứng ví dụ NaF + AgNO3 → không phản ứng

AgCl↓ trắng

NaCl + AgNO3 → AgCl↓ + NaNO3

AgBr↓ vàng nhạt

NaBr + AgNO3 → AgBr↓ + NaNO3

AgI↓ vàng đậm

NaI + AgNO3 → AgI↓ + NaNO3

CAÙC PHAÛN ÖÙNG QUAN TROÏNG 1. Clo

o

t Zn + Cl2  → ZnCl2. o

t 3Cl2 + 2Fe  → 2FeCl3.

as ' Cl2 + H2  → 2HCl

o

t Cl2 + Cu  → CuCl2.

 → HCl + HClO Cl2 + H2O ← 

3Cl2 + 2Al → 2AlCl3.

Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O to

Mg + Cl2  → MgCl2.

(nước Javen)

11 Cl2 + Ca(OH)2 → CaOCl2 (clorua vôi) + H2O

5. Muối halogenua

Cl2 + 2NaBr → 2NaCl + Br2.

AgNO3 + NaCl → AgCl↓trắng + NaNO3.

Cl2 + 2KI → 2KCl + I2.

2AgNO3 + BaCl2→2AgCl↓trắng + Ba(NO3)2.

2. Điều chế clo

2AgNO3+MgCl2→2AgCl↓trắng + Mg(NO3)2. o

t MnO2 + 4HClđặc  → MnCl2 + Cl2↑ + 2H2O

AgNO3 + KBr → AgBr↓ vàng nhạt + KNO3.

2KMnO4 + 16HClđặc → 2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2↑ +

AgNO3 + NaBr → AgBr↓ vàng nhạt + NaNO3.

8H2O

AgNO3 + KI → AgI↓vàng + KNO3.

KClO3 + 6HClđặc → KCl + 3Cl2↑ + 3H2O

AgNO3 + NaI → AgI↓vàng + NaNO3.

K2Cr2O7 + 14HClđặc → 2KCl + 2CrCl3 + 3Cl2↑ +

6. Brom và Iot

7H2O o

®iÖn ph©n dd 2NaCl+2H2O  → 2NaOH+Cl2↑+H2↑. cã mµng ng¨n

t → 2HBr Br2 + H2 

o

t , xt  → 2HI I2 + H2 ←  ®iÖn ph©n noùng chaûy → 2Na + Cl2.

2NaCl 

Br2 + 2KI → 2KBr + I2.

3. Axit HCl as ' 2AgBr  → 2Ag + Br2.

2HCl + Fe → FeCl2 + H2↑ 6HCl + 2Al → 2AlCl3 + 3H2↑

 → HBr + HBrO Br2 + H2O ←  o

2HCl + Zn → ZnCl2 + H2↑

t 3Br2 + 2Al  → 2AlBr3

2HCl + Mg → MgCl2 + H2↑

MỘT SỐ PHẢN ỨNG KHÁC

2HCl + CuO → CuCl2 + H2O

®iÖn ph©n noùng chaûy 2KCl  → 2K + Cl2.

2HCl + FeO → FeCl2 + H2O 6HCl + Fe2O3 → 2FeCl3 + 3H2O 3HCl + Fe(OH)3 → FeCl3 + 3H2O 8HCl + Fe3O4 → FeCl2 + 2FeCl3 + 4H2O HCl + AgNO3 → AgCl↓ trắng + HNO3.

4. Điều chế HCl

5Cl2 + Br2 + 6H2O → 10HCl + 2HBrO3.

Cl2 + SO2 + 2H2O → 2HCl + H2SO4.

4Cl2 + H2S + 4H2O → 8HCl + H2SO4.

Cl2 + 2KOH → KCl + KClO + H2O o

t 3Cl2 + 6KOH  → 5KCl + KClO3 + 3H2O

Cl2 + 2FeCl2 → 2FeCl3. o

t 2NaCl + H2SO4 đặc  → Na2SO4 + 2HCl↑

o

t H2 + Cl2  → 2HCl

o

t 2HBr + H2SO4 đặc  → Br2 + SO2↑ + 2H2O

12 4HBr + O2 → 2Br2 + 2H2O

o

t 2HI + H2SO4 đặc  → I2 + SO2↑ + 2H2O

2FeCl3 + 2KI → 2FeCl2 + 2KCl + I2.

8HI + H2SO4 đặc → 4I2 + H2S↑ + 4H2O DAÏNG BAØI TAÄP TROÏNG TAÂM DẠNG I: CHUỖI PHẢN ỨNG Hoàn thành chuỗi phản ứng sau, ghi rõ điều kiện (nếu có): (4) (2) (1)  → HCl a. MnO2  → Cl2 ←  (3)

(6) (5) (8)  → Fe(OH)3  FeCl2  → FeCl3 ← → Fe2O3.  (7)

(9) (10)

(11)

FeCl3 → KCl → Cl2 (1)

→ Cl2 b. KClO3 ← (2)

(3) (5) (7)  → KCl ←  → KOH  → ← (4) (6)

(12) → clorua vôi.

KClO3.

c.

KMnO4 MnO2 NaCl KClO3 HCl

FeCl3

(1) (2)

(9) (8) (7) → nước Javen. → Cl2   → NaCl 

(6)

(15) (11) (12) (13) (14) Cl →2  → HCl → → Cu(OH)2   → CuO  → Cu. CuCl2  (3)

(10)

(4)

(5)

(18) (19) (20) (16) (17) →   → NaI  → NaBr  → NaCl. Br2  I2

DẠNG II: NHẬN BIẾT Chất

Thuốc thử

Hiện tượng

Ví dụ

Axit

Quỳ tím

Đỏ

Dung dịch HCl, H2SO4, HNO3

Bazơ

Quỳ tím

Xanh

Dung dịch NaOH, KOH, Ba(OH)2.

CO3 (muối cacbonat)

dd HCl

CO2↑

Na2CO3 +2HCl→2NaCl + CO2↑ + H2O

Mg2+ muối magie

dd NaOH

Mg(OH)2↓trắng

MgCl2 +2NaOH→Mg(OH)2↓ + 2NaCl

Ba2+ muối bari

dd Na2SO4

BaSO4↓ trắng

BaCl2 + Na2SO4 → BaSO4 + 2NaCl

SO42- (muối sunfat)

2-

dd BaCl2

BaSO4↓ trắng

Na2SO4 + BaCl2→ BaSO4↓ + 2NaCl

-

dd AgNO3

AgCl↓ trắng

NaCl + AgNO3 → AgCl↓ + NaNO3

-

dd AgNO3

AgBr↓vàng nhạt

NaBr + AgNO3 → AgBr↓ + NaNO3

dd AgNO3

AgI↓ vàng đậm

NaI + AgNO3 → AgI↓ + NaNO3

Cl (muối clorua) Br (muối bromua) -

I (muối iotua)

Ghi nhớ: Thứ tự nhận biết các chất: CO32- > SO42- > Cl-.

Chỉ dùng thuốc thử AgNO3 KHI CÓ muối NO3- (Ví dụ: NaNO3, KNO3).

Bằng phương pháp hoá học, hãy nhận biết các dung dịch riêng biệt sau: a. NaCl, HCl, NaOH, NaNO3.

f. HCl, NaCl, NaNO3, NaBr.

b. K2SO4, KNO3, NaCl, HCl

g. HCl, HNO3, NaCl, BaCl2

c. NaBr, HCl, KCl, HBr.

h. KI, NaNO3, KBr, NaCl.

13 d. NaCl, NaNO3, BaCl2, Ba(NO3)2.

i. MgCl2, BaCl2, Na2SO4, NaNO3.

e. NaOH, Ba(OH)2, NaCl, NaNO3.

k. NaF, NaCl, NaBr, NaI

DẠNG III: NÊU HIỆN TƯỢNG, VIẾT PHẢN ỨNG Cách làm bài -

Viết phản ứng xong, dựa vào sản phẩm để nêu hiện tượng.

Ví dụ: sản phẩm có CO2 → hiện tượng: sủi bọt khí (hoặc có khí bay ra).

-

Dựa vào tính chất hoá học các chất. Ví dụ: Tính tẩy màu của nước clo,....

Câu 1. Nêu hiện tượng viết phản ứng xảy ra (nếu có) trong các trường hợp sau đây: a. Cho đinh sắt vào ống nghiệm đựng dung dịch HCl. b. Dẫn khí clo vào dung dịch KI có sẵn hồ tinh bột. c. Cho bột CuO (màu đen) vào dung dịch HCl. Câu 2. Nêu hiện tượng viết phản ứng xảy ra (nếu có) trong các trường hợp sau đây: a. Cho cánh hoa tươi vào lọ đựng khí clo. b. Nhúng giấy quỳ tím vào ống nghiệm đựng nước clo. c. Dẫn khí clo vào dung dịch KHCO3.

Câu 3. Nêu hiện tượng viết phản ứng xảy ra (nếu có) trong các trường hợp sau đây: a. Nhúng quỳ tím vào dung dịch HCl. b. Nhỏ dung dịch AgNO3 vào ống nghiệm đựng dung dịch KCl. c. Nhỏ dung dịch KI vào ống nghiệm đựng dung dịch AgNO3.

Câu 4. Nêu hiện tượng viết phản ứng xảy ra (nếu có) trong các trường hợp sau đây: a. Nhỏ dung dịch AgNO3 vào ống nghiệm đựng dung dịch BaCl2. b. Cho dây thép nóng đỏ vào bình đựng khí clo. c. Nhỏ dung dịch AgNO3 vào ống nghiệm đựng dung dịch KBr. DẠNG IV: XÁC ĐỊNH KIM LOẠI Câu 1: Cho 7,2g một kim loại M hóa trị II tác dụng hết với dung dịch HCl dư thì thu được 6,72 lít khí H2 (đktc).

Xác định tên kim loại đó.

Đáp án: Mg

Câu 2: Cho 4,05g một kim loại M nhóm IIIA tác dụng hết với dung dịch HCl dư thì thu được 5,04 lít khí H2 (đktc). Xác định tên kim loại đó.

Đáp án: Al

Câu 3: Hòa tan hoàn toàn 13g một kim loại hóa trị II bằng dung dịch HCl. Cô cạn dung dịch sau phản ứng được 27,2g muối khan. Xác định kim loại đã dùng?

Đáp án: Zn

Câu 4: Để hòa tan hoàn toàn 11,6g một hiđroxit kim loại R hoá trị II cần dùng 200 ml dung dịch HCl 2M. Xác định tên kim loại R, công thức hiđroxit.

Đáp án: Mg

Câu 5: Khi cho 8g oxit kim loại M hoá trị II tác dụng hoàn toàn với dung dịch HCl 10% thu được 13,5g muối clorua. a. Xác định tên kim loại M. b. Tính khối lượng dung dịch HCl đã dùng.

Đáp án: Cu; 73g.

DẠNG V: BÀI TẬP HỖN HỢP KIM LOẠI TÁC DỤNG VỚI AXIT HCl Câu 1: Hoà tan hoàn toàn 13,8g hỗn hợp Fe và Al bằng dd HCl dư, thu được 10,08 lít H2 (đktc). Tính thành phần % theo khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn hợp?

14 ĐS: 39,13%Al; 60,87%Fe. Câu 2: Hoà tan hoàn toàn 18,4g hỗn hợp Zn và Al bằng dung dịch HCl dư, thu được 11,2 lít H2 (đktc) và dung dịch X. a. Tính thành phần % theo khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn hợp? b. Tính thể tích dung dịch NaOH 2M cần dùng để trung hoà hết dung dịch X, biết axit dùng dư 20% so với lượng cần thiết? ĐS: 39,13%Al; 100ml dung dịch NaOH. Câu 3: Cho 19,7g hỗn hợp Al và Zn tác dụng vừa đủ với 520ml dung dịch HCl 2M, thu được V lít H2 (đktc) và dung dịch X. a. Tính giá trị của V? b. Tính thành phần % theo khối lượng mỗi kim loại? ĐS: V = 11,648 lít; 27,41%Al. Câu 4: Cho 9g hỗn hợp Al và Mg tác dụng vừa đủ với 250ml dung dịch HCl 3,6M, thu được V lít H2 (đktc) và dung dịch X. a. Tính giá trị của V? b. Tính thành phần % theo khối lượng mỗi kim loại? c. Tính nồng độ mol/l các chất trong dung dịch X? ĐS: V = 8,4 lít; 40%Mg; AlCl3 = 0,8M. Câu 5: Cho 11,16g hỗn hợp Mg và Al tác dụng vừa đủ với 200g dung dịch HCl 19,71%, thu được dung dịch X và giải phóng khí H2. a. Tính thành phần % theo khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp? b. Tính nồng độ % các chất trong dung dịch X? ĐS: 48,39%Al; C%(AlCl3) = 12,71%,...

Câu 6: Cho 15,52g hỗn hợp Mg và Fe tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl 18,25%, thu được dung dịch Y và 8,512 lít khí H2 (đktc). a. Tính thành phần % theo khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp? b. Tính nồng độ % các chất trong dung dịch X? c. Tính thể tích dung dịch KOH 2M cần dùng để phản ứng hết với dung dịch Y? ĐS: 72,16%Fe; C%(MgCl2) = 10,25%,...; 380ml.

DẠNG VI: BÀI TẬP HIỆU SUẤT PHẢN ỨNG Phương pháp giải Dạng I: Tính hiệu suất phản ứng Sử dụng công thức:

H=

löôïng thöïc teá .100% . löôïng lí thuyeá t

Trong đó: lượng thực tế = bài cho; lượng lí thuyết = tính theo phản ứng.

Dạng II: Cho hiệu suất → tính các chất trên phản ứng.

15 Bước 1: Tính kết quả coi như không có hiệu suất.

Bước 2: Vì hiệu suất H%, nên:

* Nếu tính cho chất sản phẩm:

(keát quûa böôùc 1)

* Nếu tính cho chất phản ứng:

(keát quûa böôùc 1)

H .

100

100 .

H

Câu 1: Cho 6,72 lít Cl2 tác dụng với H2 dư, thu được 10,08 lít HCl. Tính hiệu suất phản ứng, biết các thể tích khí đo ở cùng điều kiện?

Câu 2: Cho vào bình phản ứng hỗn hợp gồm 5,6 lít H2 và 4,48 lít Cl2. Sau phản ứng, thu được 5,6 lít HCl. Tính hiệu suất phản ứng, biết các thể tích khí đo ở cùng điều kiện.

Câu 3: Từ 21,75g MnO2 có thể điều chế được bao nhiêu lít Cl2 (đktc). Biết hiệu suất phản ứng bằng 85%?

Câu 4: Từ 63,2g KMnO4 có thể điều chế được bao nhiêu lít khí clo (đktc)? Biết hiệu suất phản ứng là 80%.

Câu 5: Tính khối lượng KMnO4 và khối lượng dung dịch HCl 36,5% cần dùng để điều chế 5,6 lít khí clo (đktc), biết hiệu suất phản ứng là 80%?

Câu 6: Tính khối lượng K2Cr2O7 cần dùng để điều chế đủ lượng Cl2 phản ứng hết với 500ml dung dịch NaOH 1,2M ở nhiệt độ thường. Biết hiệu suất của phản ứng điều chế clo là 90%?

TOÅNG KEÁT CHÖÔNG HALOGEN ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

16 ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

CHÖÔNG VI: OXI – LÖU HUYØNH BAØI 29: OXI – OZON A. OXI I. VỊ TRÍ VÀ CẤU TẠO II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ .......................................................................................................................................................................................

III. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC Oxi có tính oxi hoá mạnh.

1. Tác dụng với kim loại t0

→ ............................................................................................................................................. .......Mg + .......O2  t0

→ ............................................................................................................................................ .......Al + .........O2  t0

→ ............................................................................................................................................ .......Fe + .........O2  2. Tác dụng với phi kim t0

→ ................................................................................................................................................ .......C + .......O2  t0

→ .............................................................................................................................................. .......S + .........O2  3. Tác dụng với hợp chất t0

→ .......................................................................................................................................... ....... CH4 + .......O2  t0

→ ................................................................................................................................. ....... C2H5OH + .........O2  IV. ỨNG DỤNG V. ĐIỀU CHẾ 1. Phòng thí nghiệm Nhiệt phân các muối giàu oxi. t0

→ .................................................................................................................................................... ........KMnO4  t0

→ ....................................................................................................................................................... ........KNO3  t0

→ ...................................................................................................................................................... ........KClO3  2. Trong công nghiệp

17 - Chưng cất phân đoạn không khí lỏng.

- .........H2O

ñieän phaân  → ......................................................................................................................................

B. OZON I. TÍNH CHẤT Ozon là 1 dạng thù hình của oxi.

O3 có tính oxi hoá mạnh, mạnh hơn O2. ........Ag + O2 → ............................................................................................................................................................ ....... Ag + O3 → ............................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................

II. OZON TRONG TỰ NHIÊN - Được tạo thành khi có sự phóng điện (tia chớp, sét).

- 3O2

tia töû ngoaïi  →

2O3.

III. ỨNG DỤNG - Dùng để tẩy trắng tinh bột, dầu ăn,...

- Dùng chữa sâu răng.

- Sát trùng nước.

BAØI 30: LÖU HUYØNH I. VỊ TRÍ VÀ CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ - Lưu huỳnh có 2 dạng thù hình là tà phương (Sα) và đơn tà (Sβ).

- Ở điều kiện thường lưu huỳnh là chất bột màu vàng.

III. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC S có cả tính oxi hoá và tính khử.

1. Tính oxi hoá a. Tác dụng với kim loại t0

→ ................................................................................................................................................. .......S + ......Fe  t0

→ ............................................................................................................................................... ........S + .......Na  t0

→ .............................................................................................................................................. ........S + ........Al  t0

→ .............................................................................................................................................. ........S + ........Zn  Đặc biệt: S + Hg → HgS (ở nhiệt độ thường). → trong thực tế bột S dùng để ...................................................................................................................................... b. Tác dụng với H2 t0

→ ..............................................................................................................................................................

S + H2  2. Tính khử

18 t0

→ ..............................................................................................................................................................

S + O2  t0

→ ......................................................................................................................................................

S + .........F2  IV. ỨNG DỤNG V. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

BAØI 32: HIÑROSUNFUA – LÖU HUYØNH ÑIOXIT – LÖU HUYØNH TRIOXIT A. HIÑROSUNFUA H2S I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ H2S là chất ....................................................................................................................................................................

II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC 1. Tính axit yếu - Khí H2S tan trong nước tạo thành dung dịch axit H2S (axit sunfuhiđric) là axit yếu.

- Tác dụng với dung dịch kiềm: Tuỳ tỉ lệ mol giữa kiềm và H2S mà có thể tạo các muối khác nhau.

H2S + NaOH → ............................................................................................................................................................

H2S + ........NaOH → ....................................................................................................................................................

2. Tính khử mạnh ..........H2S + .........O2 → ............................................................................................................................................... t0

→ ...................................................................................................................................... ..........H2S + .........O2  III. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN VÀ ĐIỀU CHẾ FeS + .............HCl → ...................................................................................................................................................

B. LÖU HUYØNH ÑIOXIT I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ Là chất khí không màu, mùi hắc, độc, nặng hơn không khí.

II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC 1. SO2 là oxit axit SO2 tác dụng với dung dịch NaOH (hoặc KOH) tạo sản phẩm khác nhau tuỳ vào tỉ lệ mol giữa NaOH và SO2.

DẠNG BÀI TẬP SO2 TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH NaOH/KOH Cách giải Bước 1: Tính mol NaOH, mol SO2.

Bước 2: Lập tỉ lệ

T=

nNaOH nSO2

Bước 3: Dựa vào tỉ lệ, viết phản ứng và tính toán theo yêu cầu đề bài.

1

2

19

* Nếu T ≤ 1: Phản ứng tạo 1 muối NaHSO3.

NaOH + SO2 → NaHSO3

(mol muối NaHSO3 tính theo NaOH)

* Nếu T ≥ 2: Phản ứng tạo 1 muối Na2SO3.

2NaOH + SO2 → Na2SO3 + H2O (mol muối Na2SO3 tính theo SO2)

* Nếu 1 < T < 2: Phản ứng tạo 2 muối

 NaHSO3 : x mol   Na 2 SO3 : y mol

Viết 2 phản ứng và Lập hệ pt dựa vào mol SO2 và mol NaOH Giải hệ pt → tính toán theo yêu cầu của bài.

 x + y = nSO2   x + 2y = nNaOH

Ví dụ 1: Dẫn 2,24 lít khí SO2 (đktc) vào 170 ml dung dịch NaOH 1M. Tính khối lượng các chất trong dung dịch sau phản ứng?

Bài giải

nSO2 =

Tỉ lệ:

2, 24 = 0,1 mol 22, 4

n 0,17 T = NaOH = = 1,7 0,1 nSO2

nNaOH = 0,17.1 = 0,17 mol.

→ tạo 2 muối

NaOH + SO2 → NaHSO3 x

x

x

(mol)

2NaOH + SO2 → Na2SO3 + H2O 2y

y

y

(mol)

 x + y = 0,1  x = 0, 03 → ⇒  x + 2y = 0,17  y = 0, 07 →

mNaHSO3 = 0, 03.104 = 3,12 g.

mNa 2SO3 = 0, 07.126 = 8,82 g.

 NaHSO3 : x mol   Na 2 SO3 : y mol

20 Ví dụ 2: Cho 8,96 lít SO2 (đktc) tác dụng với 250 ml dung dịch KOH 3M thu được dung dịch X. Tính khối lượng các chất trong dung dịch X?

ĐS: KHSO3 = 42g; ...................................

2. SO2 có cả tính khử và tính oxi hoá a. Tính khử ...........SO2 + ..........Cl2 + ..........H2O → ....................................................................................................................... ...........SO2 + ..........Br2 + ..........H2O → ....................................................................................................................... b. Tính oxi hoá ...........SO2 + ..........H2S → ........................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

III. ỨNG DỤNG .......................................................................................................................................................................................

IV. ĐIỀU CHẾ 1. Phòng thí nghiệm Na2SO3 + H2SO4 → ......................................................................................................................................................

2. Trong công nghiệp t0

→ ................................................................................................................................... ........... FeS2 + ..........O2  C. LÖU HUYØNH TRIOXIT I. TÍNH CHẤT SO3 là oxit axit.

SO3 + H2O → ...............................................................................................................................................................

II. ỨNG DỤNG VÀ SẢN XUẤT PHAÛN ÖÙNG TROÏNG TAÂM ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

21 ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

22 ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

BAØI 33: AXIT SUNFURIC – MUOÁI SUNFAT A. AXIT SUNFURIC H2SO4 I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ H2SO4 là chất lỏng không màu, không bay hơi.

Cách pha loãng H2SO4 đặc: rót từ từ ........................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC 1. H2SO4 loãng

(→ là axit mạnh)

a. Làm quỳ tím..................................................... b. Tác dụng với kim loại (trước H → tạo ra muối sunfat + H2) Mg + H2SO4 loãng → ......................................................................................................................................................

Zn + H2SO4 loãng → ....................................................................................................................................................... .........Al + ..........H2SO4 loãng → .....................................................................................................................................

Fe + H2SO4 loãng → .......................................................................................................................................................

Cu + H2SO4 loãng → ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... c. Tác dụng với oxit bazơ VD: CuO + H2SO4 → ...................................................................................................................................................

FeO + ............H2SO4 → ........................................................................................................................................ d. Tác dụng với bazơ Cu(OH)2 + H2SO4 → .................................................................................................................................................... .........Al(OH)3 + H2SO4 → ............................................................................................................................................ e. Tác dụng với muối Na2CO3 + H2SO4 → .....................................................................................................................................................

23 2. H2SO4 đặc 1. Tính oxi hoá mạnh a. Oxi hoá hầu hết kim loại (chỉ trừ Au, Pt) → muối + SO2 + H2O. t0

→ ......................................................................................................................................

Mg + .........H2SO4 đặc  t0

→ ......................................................................................................................................

Zn + ..........H2SO4 đặc  t0

→ .......................................................................................................................................

Cu + .........H2SO4 đặc  t0

→ ............................................................................................................................. .........Al + ..........H2SO4 đặc  t0

→ ............................................................................................................................... ........Fe + ..........H2SO4 đặc  t0

→ .............................................................................................................................. .........Ag + ..........H2SO4 đặc  .......................................................................................................................................................................................

Ghi nhớ: - Kim loại tác dụng với dung dịch H2SO4 tạo khí SO2 → axit đặc.

- Mg, Al, Zn tác dụng với H2SO4 đặc nóng, ngoài SO2 có thể có S, H2S. b. Oxi hoá nhiều phi kim t0

→ .........................................................................................................................................

C + .........H2SO4 đặc  t0

→ ........................................................................................................................................

S + ..........H2SO4 đặc  t0

→ .........................................................................................................................................

P + .........H2SO4 đặc  c. Oxi hoá nhiều hợp chất t0

→ ............................................................................................................................. ........FeO + ..........H2SO4 đặc  t0

→ ............................................................................................................................. ........KBr + ..........H2SO4 đặc  Chú ý: H2SO4 đặc ngoài tính oxi hoá mạnh còn có tính axit mạnh (như H2SO4 loãng). t0

→ ..........................................................................................................................

VD: Fe2O3 + ..........H2SO4 đặc  2. Tính háo nước H2SO4 đặc hấp thụ mạnh nước của nhiều chất hữu cơ.

H SO

2 4 đ aë c → ..............................................................................................................................................

C12H22O11 

t0

→ ........................................................................................................................................

C + ..........H2SO4 đặc  III. ỨNG DỤNG IV. SẢN XUẤT H2SO4 Sơ đồ: FeS2 (hoặc S)

(1) (3) (2)  → SO2  → H2SO4. → SO3  0

t ...........FeS2 + ..........O2  → ......................................................................................................................................

0

t hoặc: S + O2  → .....................................................................................................................................................

0

xt ,t  → .............................................................................................................................................. ...........SO2 + O2 ← 

........SO3 + H2SO4 → ....................................................................................................................................................

24 .......................................................................................................................................................................................

H2SO4.nSO3 + nH2O → ................................................................................................................................................

B. MUỐI SUNFAT SO42I. MUỐI SUNFAT ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

II. NHẬN BIẾT ION SO42Thuốc thử: dung dịch ....................................................................................................................................................

Hiện tượng: ....................................................................................................................................................................

Phản ứng ví dụ: H2SO4 + ................... → ...............................................................................................................................................

Na2SO4 + .................. → .............................................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................

C. DAÏNG BAØI TAÄP TROÏNG TAÂM

HỖN HỢP KIM LOẠI TÁC DỤNG VỚI H2SO4 ĐẶC NÓNG Cách giải: - Giải bằng cách lập hệ pt - Phương pháp bảo toàn e: Tổng mol e nhường = tổng mol e nhận TQ: Cho m gam hỗn hợp 2 kim loại A, B tác dụng với dung dịch H2SO4 thu được khí SO2.

Gọi

 A : x mol → M A . x + M B . y = m (1)   B : y mol

Phương trình thứ 2 lập dựa vào dữ kiện thứ 2 (ví dụ mol SO2) sau khi viết 2 phản ứng hoặc dùng định luật bảo toàn e.

Giải hệ tìm x và y.

VD1: Cho 7,8 gam hỗn hợp Mg và Al tác dụng với dung dịch H2SO4 đặc nóng dư, thu được 8,96 lít khí SO2 (đktc). Tính thành phần % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp?

BAØI GIAÛI Cách 1: Bảo toàn e

Gọi

 Mg : x mol → 24 x + 27 y = 7,8 (1)  Al : y mol 

nSO2 =

V 8, 96 = = 0, 4 mol 22, 4 22, 4 nhường e 0

Mg

nhận e

+2

→

Mg

+6

+ 2e

S

+4

+ 2e →

S

25 x 0

Al

0,8 ← 0,4 (mol)

2x (mol) +3

→

Al

y

+ 3e 3y (mol)

Bảo toàn e: 2x + 3y = 0,8 (2) Từ (1) và (2) →

 24 x + 27 y = 7,8  x = 0,1 ⇔   2 x + 3 y = 0,8  y = 0, 2

→ mMg = 24.0,1 = 2,4 gam. → % Mg =

2, 4 .100% = 30, 77%.

7,8

→%Al = 100 – 30,77 = 69,23%.

Cách 2: Viết phản ứng

Gọi

 Mg : x mol → 24 x + 27 y = 7,8 (1)  Al : y mol 

nSO2 =

V 8, 96 = = 0, 4 mol 22, 4 22, 4

Mg + 2H2SO4 → MgSO4 + SO2↑ + 2H2O. x

x (mol)

2Al + 6H2SO4 → Al2(SO4)3 + 3SO2↑ + 6H2O. y

1,5y (mol)

→ x + 1,5y = 0,4 (2) Từ (1) và (2) →

 24 x + 27 y = 7,8  x = 0,1 ⇔    x + 1,5 y = 0, 4  y = 0, 2

→ mMg = 24.0,1 = 2,4 gam. → % Mg =

2,4 .100% = 30,77%.

7,8

→%Al = 100 – 30,77 = 69,23%.

VD2: Hoà tan hoàn toàn 18,4 gam hỗn hợp Zn và Al bằng dung dịch H2SO4 dư thu được 11,2 lít khí SO2 (đktc).

Tính thành phần % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp?

ĐS: %Al = 29,35%; %Zn = 70,65%.

BAØI 34: LUYEÄN TAÄP CHÖÔNG OXI – LÖU HUYØNH I. LÍ THUYEÁT TROÏNG TAÂM 1. CAÙC PHAÛN ÖÙNG TROÏNG TAÂM

26 ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

27 2. CAÙC PHAÛN ÖÙNG QUAN TROÏNG 1. Oxi, Ozon

H2S + KOH → KHS + H2O o

t 4O2 + 3Fe  → 2Fe3O4. o

t O2 + 4Na  → 2Na2O o

t O2 + C  → CO2.

NaHS + NaOH → Na2S + H2O Na2S + H2S → 2NaHS FeS + 2HCl → FeCl2 + H2S↑ mùi trứng thối.

o

t O2 + S  → SO2.

ZnS + 2HCl → ZnCl2 + H2S↑ mùi trứng thối.

o

t CH4 + 2O2  → CO2 + 2H2O o

t C2H5OH + 3O2  → 2CO2 + 3H2O

3O2

H2S + 2KOH → K2S + 2H2O

tia tö ngo¹i  →

2O3.

5. SO2 và SO3 0

xt ,t  → 2SO3.

2SO2 + O2 ← 

 → H2SO3.

SO2 + H2O ← 

O2 + Ag → không phản ứng.

SO2 + NaOH → NaHSO3.

O3 + 2Ag → Ag2O + O2.

SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H2O

2. Điều chế oxi

NaHSO3 + NaOH → Na2SO3 + H2O

o

t 2KMnO4  → K2MnO4 + MnO2 + O2↑ o

xt ,t → 2KCl + 3O2↑ 2KClO3  to

2KNO3  → 2KNO2 + O2↑ 2H2O

®iÖn ph©n  → 2H2↑ + O2↑

3. Lưu huỳnh

Na2SO3 + SO2 + H2O → 2NaHSO3.

SO2 + Br2 + 2H2O → 2HBr + H2SO4.

2H2S + SO2 → 3S↓vàng + 2H2O o

t Na2SO3 + H2SO4  → Na2SO4 +SO2↑+H2O o

t 4FeS2 + 11O2  → 2Fe2O3 + 8SO2↑

6. H2SO4

o

t S + Fe  → FeS

Mg + H2SO4 loãng → MgSO4 + H2↑

o

2Al + 3H2SO4 loãng → Al2(SO4)3 + 3H2↑

t S + Zn  → ZnS o

t 3S + 2Al  → Al2S3.

Hg + S → HgS (nhiệt độ thường)

Fe + H2SO4 loãng → FeSO4 + H2↑ Zn + H2SO4 loãng → ZnSO4 + H2↑ Cu + H2SO4 loãng → không phản ứng.

o

t S + H2  → H2 S

o

t Mg +2H2SO4 đặc  → MgSO4+SO2↑ + 2H2O

to

S + 2H2SO4 đặc  → 3SO2↑ + 2H2O o

t S + 3F2  → SF6.

o

t 2Al + 6H2SO4 đặc  → Al2(SO4)3 + 3SO2↑ + 6H2O o

t 2Fe + 6H2SO4 đặc  → Fe2(SO4)3 + 3SO2↑ + 6H2O o

4. Hiđro sunfua H2S 2H2S + O2 → 2S↓ + 2H2O (t0 thường, hoặc O2 thiếu) o

t 2H2S + 3O2  → 2SO2 + 2H2O o

t Zn +2H2SO4 đặc  → ZnSO4 + SO2↑ + 2H2O o

t Cu +2H2SO4 đặc  → CuSO4 + SO2↑+ 2H2O o

t C + 2H2SO4 đặc  → CO2 + 2SO2↑ + 2H2O o

t H2S + 2H2SO4 đặc  → 3SO2 + 2H2O

t S + 2H2SO4 đặc  → 3SO2↑ + 2H2O

H2S + Pb(NO3)2 → PbS↓ đen + 2HNO3.

2KBr + 2H2SO4 đặc → K2SO4 + Br2 + SO2 + 2H2O

H2S + NaOH → NaHS + H2O

t 2FeSO4+ 2H2SO4 đặc  → Fe2(SO4)3 + SO2↑ + 2H2O

H2S + 2NaOH → Na2S + 2H2O

o

2FeO + 4H2SO4

o

đặc

t  → Fe2(SO4)3 + SO2↑ + 4H2O

28 7. Nhận biết ion sunfat * Thuốc thử: dung dịch BaCl2

* Hiện tượng: tạo kết tủa trắng.

H2SO4 + BaCl2 → BaSO4↓ trắng + 2HCl Na2SO4 + BaCl2 → BaSO4↓ trắng + 2NaCl MOÄT SOÁ PHAÛN ÖÙNG KHAÙC 2KI + O3 + 2H2O → I2 + 2KOH + O2↑ H2S + Cl2 → S + 2HCl. Na2S + 2AgNO3 → Ag2S↓ đen + 2NaNO3.

NaHS + NaOH → Na2S + H2O Na2S + H2S → 2NaHS NaHSO3 + NaOH → Na2SO3 + H2O Na2SO3 + SO2 + H2O → 2NaHSO3.

SO2 + Cl2 + 2H2O → 2HCl + H2SO4.

5SO2 + 2KMnO4 + 2H2O → K2SO4 + 2MnSO4 + 2H2SO4.

SO2 + 2Mg → S + 2MgO. SO2 + Fe2(SO4)3 + 2H2O → 2FeSO4 + 2H2SO4.

4Cl2 + H2S + 4H2O → 8HCl + H2SO4. o

t 2HBr + H2SO4 đặc  → Br2 + SO2↑ + 2H2O o

t 2HI + H2SO4 đặc  → I2 + SO2↑ + 2H2O

8HI + H2SO4 đặc → 4I2 + H2S↑ + 4H2O o

t 2P + 5H2SO4 đặc  → 2H3PO4 + 5SO2↑ + 2H2O

4Mg + 5H2SO4 đặc → 4MgSO4 + H2S↑ + 4H2O 3Zn + 4H2SO4 đặc → 3ZnSO4 + S↓ + 4H2O 2KI + 2H2SO4 đặc → K2SO4 + I2 + SO2↑ + 2H2O 2Fe(OH)2 + 4H2SO4 đặc → Fe2(SO4)3 + SO2↑ + 6H2O o

t 2Fe3O4 + 10H2SO4 đặc  → 3Fe2(SO4)3 + SO2↑ + 10H2O

8HI + 2H2SO4 đặc → H2S + 4I2 + 4H2O xt 2H2O2  → 2H2O + O2↑

H2O2 + KNO2 → H2O + KNO3.

H2O2 + 2KI → I2 + 2KOH. H2O2 + Ag2O → H2O + 2Ag + O2↑.

5H2O2 + 2KMnO4 + 3H2SO4 → 2MnSO4 + 5O2↑ + K2SO4 + 8H2O. 4Ag + 2H2S + O2 → 2Ag2S↓ đen + 2H2O. II. DAÏNG BAØI TAÄP TROÏNG TAÂM DẠNG I. CHUỖI PHẢN ỨNG

29 Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau, ghi rõ điều kiện (nếu có): (5) (8) (1) (2) (3) (4) (7) (10)  → H2S   → H2SO4 → a. KMnO4  FeSO4 → O2  → O3  → O2  → S ← → SO2 ←   (6) (9)

(11) (12) (13) → Fe2(SO4)3 → Na2SO4 → NaCl.

(1) (3) (5) (7) (9) (11) (13)  → S ←  → H2S ←  → H2SO4 ←  → SO2 ← → → → b. SO2 ← Na2SO3 ← NaHSO3 ← SO2.     (2) (4) (6) (8) (10) (12) (14)

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) c. ZnS  → H2S  → SO2  → SO3  → H2SO4  → CuSO4  → CuS  → SO2  →S (9)  → ZnS.

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) d. FeS2  → SO2  → SO3  → H2SO4  → Fe2(SO4)3  → Fe(OH)3  → Fe2(SO4)3  → FeCl3 (8) (9)  → Fe(NO3)3  → Fe(NO3)2.

DẠNG II. NÊU HIỆN TƯỢNG VÀ VIẾT PHẢN ỨNG Câu 1: Nêu hiện tượng và viết phản ứng xảy ra (nếu có) trong các thí nghiệm sau: a. Dẫn khí SO2 vào dung dịch nước brom loãng (có màu vàng nâu). b. Dẫn khí H2S vào dung dịch Pb(NO3)2. c. Mở nắp lọ đựng dung dịch H2S sau một thời gian. d. Nhỏ dung dịch H2SO4 vào ống nghiệm đựng dung dịch Ba(NO3)2.

Câu 2: Nêu hiện tượng và viết phản ứng xảy ra (nếu có) trong các thí nghiệm sau: a. Cho mẫu kẽm sunfua vào ống nghiệm đựng dung dịch HCl. b. Dẫn khí SO2 vào ống nghiệm đựng dung dịch H2S. c. Cho viên kẽm vào ống nghiệm đựng dung dịch H2SO4 loãng. d. Nhúng quỳ tím vào dung dịch H2SO4 loãng.

Câu 3: Nêu hiện tượng và viết phản ứng xảy ra (nếu có) trong các thí nghiệm sau: a. Dẫn khí SO2 vào ống nghiệm đựng dung dịch thuốc tím (KMnO4). b. Cho miếng nhôm vào ống nghiệm đựng dung dịch H2SO4 đặc, nguội. c. Nhỏ dung dịch BaCl2 vào dung dịch K2SO4. d. Rót dung dịch H2SO4 đặc vào cốc chứa đường saccarozơ (C12H22O11). .......................................................................................................................................................................................

39) Trình bày hai phương pháp điều chế Hidrôsufua từ các chất sau: S, Fe, axit HCl. 40) Viết phương trình điều chế H2SO4 từ quặng pyrit.

41) Từ S, KCl, Al2O3 và H2O hãy điều chế KOH, KClO3, AlCl3, phèn đơn, phèn kép?

42) Từ quặng pyrit sắt, muối ăn và nước, viết phương trình điều chế: Fe(OH)3, Na2SO3, NaSO4.

43) Từ quặng pyrit sắt, muối ăn, không khí, nước, không khí; hãy viết phương trình điều chế: Fe2(SO4)3, Na2SO4, nước Javen, Na2SO3, Fe(OH)3, Natri, Natriclorat, NaHSO4, NaHSO3.

30 44) Từ muối ăn, nước, H2SO4 đặc. Viết các phương trình phản ứng (ghi điều kiện phản ứng nếu có) điều chế: Khí Cl2, H2S, SO2 , nước Javen, Na2SO4 45) Từ quặng pyrit sắt, muối ăn và nước, viết phương trình điều chế: Fe(OH)3, Na2SO3, NaSO4.

46) Từ quặng pyrit sắt, muối ăn, không khí, nước, không khí; hãy viết phương trình điều chế: Fe2(SO4)3, Na2SO4, nước Javen, Na2SO3, Fe(OH)3, Natri, Natriclorat, NaHSO4, NaHSO3.

47) Từ piryt sắt, không khí, nước, muối ăn (điều kiện và chất xúc tác có đủ); hãy điều chế: Fe2(SO4)3, FeCl3.

DẠNG III. NHẬN BIẾT Chất

Thuốc thử

Hiện tượng

Ví dụ

Axit

Quỳ tím

Đỏ

HCl, H2SO4, HNO3

Bazơ

Quỳ tím

Xanh

NaOH, KOH, Ba(OH)2

dd HCl

CO2↑

Na2CO3+2HCl→ 2NaCl + CO2↑ + H2O

dd HCl

SO2↑

K2SO3 + 2HCl → 2KCl + SO2↑ + H2O

CO32(muối cacbonat) SO32(muối sunfit) S2-

dd HCl hoặc

(muối sunfua)

dd Pb(NO3)2

H2S↑ mùi trứng Na2S + 2HCl → 2NaCl + H2S↑ thối PbS↓ đen Mg(OH)2↓

Na2S + Pb(NO3)2 → PbS↓ 2NaNO3.

Mg2+ (muối magie)

dd OH-

Ba2+ (muối bari)

dd SO42-

BaSO4↓ trắng

Ba(NO3)2+Na2SO4→BaSO4↓+2NaNO3

SO42- (muối sunfat)

dd BaCl2

BaSO4↓ trắng

Na2SO4 + BaCl2 → BaSO4↓ + 2NaCl

Cl- (muối clorua)

dd AgNO3

AgCl↓ trắng

NaCl + AgNO3 → AgCl↓ + NaNO3

trắng

MgCl2+ 2NaOH→ Mg(OH)2↓ + 2NaCl

Ghi nhớ: Thứ tự nhận biết các chất: CO32-; SO32- và S2- > SO42- > Cl-.

CHỈ dùng thuốc thử AgNO3 KHI CÓ muối NO3- (Ví dụ: NaNO3, KNO3).

Bằng phương pháp hoá học, hãy nhận biết các dung dịch sau: a. H2SO4, K2SO4, KCl, KNO3.

f. Ba(OH)2, KOH, BaCl2, KCl

b. HCl, H2SO4, KCl, BaCl2.

g. MgCl2, KCl, BaCl2, KNO3.

c. NaCl, BaCl2, Na2SO4, NaNO3.

h. Na2S, NaCl, BaCl2, NaNO3.

d. NaCl, BaCl2, Na2SO4, Ba(NO3)2. i. MgSO4, BaCl2, K2SO4, K2SO3. e. MgCl2, Ba(NO3)2, K2SO3, KCl.

k. Na2CO3, K2S, Na2SO4, KCl.

DẠNG IV. BÀI TẬP SO2 TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH NaOH/KOH Câu 1: Cho 4,48 lít SO2 (đktc) vào 200 ml dung dịch NaOH 1,6M. Tính nồng độ mol/l các chất trong dung dịch sau phản ứng?

31 Câu 2: Hấp thụ hoàn toàn 4,48 lít SO2 (đktc) vào 250 ml dung dịch NaOH 1M thu được dung dịch X. Tính tổng khối lượng muối trong dung dịch X? Câu 3: Cho 6,4g SO2 vào 100 ml dung dịch KOH 2,5M thu được dung dịch X. Tính nồng độ mol/l các chất trong dung dịch X, biết thể tích dung dịch không đổi?

Câu 4: Dẫn 5,6 lít khí SO2 (đktc) vào 400 ml dung dịch NaOH 1,75M thu được dung dịch Y. Tính nồng độ mol/l các chất trong dung dịch Y? Câu 5: Dẫn 4,48 lít khí SO2 (đktc) vào 300 ml dung dịch KOH 2,5M thu được dung dịch Z. Tính khối lượng các chất trong dung dịch Z? Câu 6: Đốt cháy hoàn toàn 8 gam lưu huỳnh rồi dẫn toàn bộ khí SO2 sinh ra vào 400 ml dung dịch KOH 1,125M. Tính nồng độ mol/l của các chất trong dung dịch sau phản ứng?

Câu 7: Đốt cháy hoàn toàn 6,72 lít (đktc) H2S. a. Tính khối lượng SO2 thu được. b. Cho lượng SO2 ở trên vào 57,5 ml dung dịch NaOH 25% (d = 1,28 g/ml) thu được dung dịch X. Tính nồng độ phần trăm các chất trong dung dịch X? DẠNG V. HỖN HỢP KIM LOẠI TÁC DỤNG VỚI H2SO4 Câu 1: Cho 13,4g hỗn hợp Fe, Cu vào dung dịch H2SO4 đặc nóng thu được 6,44 lít SO2 (đktc). Tính thành phần % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp? ĐS: 52,24% Fe. Câu 2: Cho 19,2g hỗn hợp Ag và Fe tác dụng với dung dịch H2SO4 đặc nóng dư, thu được 6,16 lít khí SO2 (sản phẩm khử duy nhất ở đktc). a. Viết các phản ứng xảy ra? b. Tính thành phần % khối lượng mỗi kim loại? ĐS: %Ag = 56,25%; %Fe = 43,75%.

Câu 3: Hoà tan hoàn toàn 15g hỗn hợp X gồm Al và Cu bằng dung dịch H2SO4 98% dư, thu được 10,08 lít khí SO2 (đktc). a. Tính thành phần % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp X? b. Tính khối lượng dung dịch H2SO4 đã phản ứng?

ĐS: 64% Cu; 90g.

Câu 4: Cho 19,4 gam hỗn hợp Zn và Cu tác dụng vừa đủ với dung dịch H2SO4 98% nóng, thu được 6,72 lít SO2 (đktc). a. Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp đầu. b. Tính khối lượng dung dịch H2SO4 98% đã dùng. c. Dẫn khí thu được trên vào 250 ml dung dịch NaOH 2M. Tính tổng khối lượng muối tạo thành? ĐS: 67% Zn; 60g; 35,6g muối.

Câu 5: Hòa tan hoàn toàn 28 gam hỗn hợp 2 kim loại Cu, Ag vào dung dịch H2SO4 vừa đủ, thu được 4,48 lít khí SO2 (đktc) duy nhất. a. Tính % khối lượng mỗi kim loại b. Dẫn toàn bộ SO2 sinh ra vào bình chứa 80g dung dịch KOH 21%. Tính nồng độ % các chất trong dung dịch sau phản ứng?

ĐS: 77,14%Ag; C% K2SO3=17,1%;...

Câu 6: Cho 16,2g hỗn hợp Al và Ag tác dụng vừa đủ với 70g dung dịch H2SO4 98%, thu được V lít khí SO2 đktc.

32 a. Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp ban đầu. b. Tính giá trị của V? c. Hỏi khối lượng dung dịch sau phản ứng tăng hay giảm bao nhiêu gam? ĐS: %Al = 33,33%; V = 7,84 lít; giảm 6,2g.

Câu 7: Cho 12 hỗn hợp Fe và Mg tác dụng vừa đủ với 75g dung dịch H2SO4 98%, thu được V lít khí SO2 đktc. a. Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp ban đầu. b. Tính giá trị của V? c. Hỏi khối lượng dung dịch sau phản ứng tăng hay giảm bao nhiêu gam? ĐS: %Fe = 70%; V = 8,4 lít; giảm 12g.

Câu 8: Hòa tan 11,5g hỗn hợp Cu, Al, Mg vào dung dịch H2SO4 loãng dư thì thu được 5,6 lít khí (đktc) và phần không tan. Cho phần không tan vào H2SO4 đặc nóng dư thì thu được 2,24 lít khí (đktc). Tính thành phần % khối ĐS: %Cu = 55,65%; %Al = 23,48%;...

lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp.

Câu 9: Cho 24,7 gam hỗn hợp 3 kim loại Al, Zn, Cu tác dụng dung dịch H2SO4 loãng dư thu 8,96 lít H2 (đktc). Phần không tan tác hoàn toàn trong dung dịch H2SO4 đậm đặc nóng thu được 4,48 lít SO2 (đktc). a. Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp ban đầu. b. Dẫn khí SO2 ở trên vào 200ml dung dịch NaOH 1,5M thu được dung dịch X. Tính nồng độ mol/l các chất trong dung dịch sau phản ứng. ĐS: %Al = 21,86%; %Cu = 51,82%; CM NaHSO3 = 0,5M;...

Câu 10: Cho a gam hỗn hợp gồm Mg, Ag vào dung dịch H2SO4 loãng dư sau phản ứng thu được 3,36 lít khí H2 (đktc).

Mặt khác cho a gam hỗn hợp trên vào dung dịch H2SO4 đặc nóng, dư, thu được 4,48 lít khí SO2 (đktc). a. Tìm giá trị của a? b. Tính thành phần % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp? ĐS: a = 14,4g; %Ag = 75%;...

Câu 11: Cho a gam hỗn hợp gồm Al, Ag vào dung dịch H2SO4 loãng dư sau phản ứng thu được 3,36 lít khí H2 (đktc).

Mặt khác cho a gam hỗn hợp trên vào H2SO4 đậm đặc nóng thu được 5,6 lít khí SO2 đktc. a. Tìm a? Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp ban đầu? b. Dẫn toàn bộ lượng khí SO2 thu được ở trên vào 250 ml dung dịch KOH 1,8M, thu được dung dịch Y. Tính nồng độ mol các chất trong dung dịch Y? ĐS: a = 24,3g; %Al = 11,11%; CM K2SO3 = 0,8M;....

Câu 12: Cho 17,6 gam hỗn hợp 2 kim loại Fe, Cu tác dụng với dung dịch H2SO4 98%, nóng dư. Sau phản ứng thu được dung dịch A và 8,96 lít SO2 (đktc). a. Tính thành phần % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp. b. Để trung hoà lượng axit dư trong dung dịch A người ta phải dùng 100ml dung dịch NaOH 25% (d = 1,28 g/ml). Tính khối lượng dung dịch H2SO4 ban đầu? c. Lấy lượng axit ban đầu pha nước thành dung dịch H2SO4 loãng. Tính khối lượng Fe3O4 cần để tác dụng hết với lượng axit loãng trên. ĐS: %Fe = 63,64%; 120g dd H2SO4; 69,6g Fe3O4;....

TOÅNG KEÁT CHÖÔNG VI

33 ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

CHÖÔNG VII: TOÁC ÑOÄ PHAÛN ÖÙNG VAØ CAÂN BAÈNG HOAÙ HOÏC BAØI 36: TOÁC ÑOÄ PHAÛN ÖÙNG HOAÙ HOÏC I. KHÁI NIỆM VỀ TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HOÁ HỌC 1. Thí nghiệm Thực hiện 2 phản ứng sau cùng lúc:

34 BaCl2 + H2SO4 → .........................................................................................................................................................

Na2S2O3 + H2SO4 → .....................................................................................................................................................

2. Khái niệm Tốc độ phản ứng là độ biến thiên nồng độ của 1 chất trong phản ứng trong 1 đơn vị thời gian.

II. CÁC YẾU TỐ ẢNH

vpöù =

1. Nồng độ

∆C ∆t

HƯỞNG ĐẾN TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG

Thực hiện 2 phản ứng: Na2S2O3 + H2SO4 → Với cùng nồng độ H2SO4, nhưng nồng độ Na2S2O3 khác nhau. Quan sát hiện tượng. .......................................................................................................................................................................................

2. Nhiệt độ Thực hiện 2 phản ứng: Na2S2O3 + H2SO4 → Với cùng nồng độ các chất nhưng nhiệt độ khác nhau. Quan sát hiện tượng. .......................................................................................................................................................................................

3. Áp suất .......................................................................................................................................................................................

Chú ý: Áp suất chỉ ảnh hưởng đến phản ứng ...............................................................................................................

4. Diện tích bề mặt .......................................................................................................................................................................................

5. Xúc tác .......................................................................................................................................................................................

III. Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG BAØI 38: CAÂN BAÈNG HOAÙ HOÏC I. PHẢN ỨNG 1 CHIỀU, PHẢN ỨNG THUẬN NGHỊCH VÀ CÂN BẰNG HOÁ HỌC 1. Phản ứng 1 chiều Là phản ứng chỉ xảy ra theo 1 chiều.

2. Phản ứng thuận nghịch thuaän  → C+D ←  Là phản ứng xảy ra theo 2 chiều ngược nhau. A + B nghòch

3. Cân bằng hoá học Là trạng thái của phản ứng thuận nghịch, khi vthuận = vnghịch.

II. SỰ CHUYỂN DỊCH CÂN BẰNG HOÁ HỌC 1. Thí nghiệm thuaän  →N O  Xét cân bằng sau ở 2 nhiệt độ khác nhau. 2NO2 (màu nâu đỏ) ← 2 4 (không màu) nghòch

2. Định nghĩa Là sự chuyển từ trạng thái cân bằng này sang trạng thái cân bằng khác.

35 III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÂN BẰNG 1. Nồng độ - Khi tăng nồng độ chất X, ............................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................

- Khi giảm nồng độ chất X, ........................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Chú ý: - Chiều làm tăng nồng độ chất X = ................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

- Chiều làm giảm nồng độ chất X = ................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................

- Chất rắn không ảnh hưởng đến cân bằng. thuaän  → 2CO .  Ví dụ: Xét cân bằng sau: C(r) + CO2(k) ← (k) nghòch

Cho biết cân bằng sẽ chuyển dịch về phía nào nếu: a. Thêm CO2 vào.

b. Lấy bớt CO ra.

c. Thêm C vào.

....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

2. Áp suất - Khi tăng áp suất, ........................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................

- Khi giảm áp suất, ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Chú ý: - Chiều làm giảm áp suất = ..............................................................................................................................

- Chiều làm tăng áp suất = ...............................................................................................................................

- Áp suất không ảnh hưởng các cân bằng có .................................................................................................... thuaän  → SO Cl .  Ví dụ 1: Xét cân bằng sau trong bình kín: SO2 + Cl2(k) ← 2 2(k) nghòch

Cho biết cân bằng sẽ chuyển dịch về phía nào nếu: a. Giảm áp suất.

b. Thêm Cl2 vào.

c. Tăng áp suất.

d. Lấy SO2 ra.

....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

36 ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Ví dụ 2: Xét cân bằng sau trong bình kín: thuaän  → Na CO + CO + H O . ←  2NaHCO3(r) 2 3 (r) 2(k) 2 (k) nghòch

Cho biết cân bằng sẽ chuyển dịch về phía nào nếu: a. Tăng áp suất bằng cách nén hỗn hợp.

b.Thêm H2O vào.

c. Giảm áp suất.

....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

3. Nhiệt độ - Phản ứng thu nhiệt: .......................................

- Phản ứng toả nhiệt: ........................................

- Khi tăng nhiệt độ, ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

- Khi giảm nhiệt độ, ...................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... thuaän  → 2CO + 4H  Ví dụ: Xét cân bằng sau: 2CH4(k) + O2(k) ← (k) 2 (k) nghòch

∆H > 0.

Cho biết cân bằng sẽ chuyển dịch về phía nào nếu: a. Tăng nhiệt độ. d. Lấy bớt CO ra.

b. Thêm O2 vào. e. Giảm nhiệt độ.

c. Giảm áp suất g. Thêm CH4 vào.

....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

37 .......................................................................................................................................................................................

Nguyên lí chuyển dịch cân bằng Lơ Sa-tơ-li-ê Một phản ứng thuận nghịch đang ở trạng thái cân bằng, khi thay đổi nồng độ, nhiệt độ, áp suất thì cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều chống lại sự thay đổi đó.

4. Vai trò của chất xúc tác ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

IV. Ý NGHĨA CỦA TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG VÀ CÂN BẰNG HOÁ HỌC ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

BAØI TAÄP TROÏNG TAÂM Câu 1: Xét cân bằng sau trong bình kín:

 → 2NH3 (k) ∆H = -35,8 kJ/mol.

N2 (k) + 3H2 (k) ←  Cân bằng trên sẽ chuyển theo chiều nào, nếu: a. Thêm N2 vào.

d. Nén hỗn hợp.

b. Lấy bớt NH3 ra.

e. Thêm chất xúc tác

c. Tăng nhiệt độ.

g. Giảm nhiệt độ

Câu 2: Xét cân bằng sau trong bình kín:

 → CO (k) + H2 (k) ∆H = 45,2 kJ/mol.

C (r) + H2O (k) ←  Cân bằng trên sẽ chuyển theo chiều nào, nếu: a. Thêm CO vào.

d. Thêm chất xúc tác.

b. Tăng nhiệt độ.

e. Nén hỗn hợp.

c. Lấy bớt C ra.

g. Giảm nhiệt độ

 → CO (k) + 2H2O (h) ∆H > 0.

Câu 3: Xét cân bằng sau trong bình kín: CH4 (k) + O2 (k) ←  Cân bằng trên sẽ chuyển theo chiều nào, nếu: a. Nén hỗn hợp.

d. Tăng nhiệt độ.

b. Thêm hơi nước vào.

e. Thêm CO vào.

c. Lấy bớt O2 ra.

g. Giảm áp suất.

 → 2HI (h) ∆H < 0.

Câu 4: Xét cân bằng sau trong bình kín: H2 (k) + I2 (k) ←  Cân bằng trên sẽ chuyển theo chiều nào, nếu: a. Tăng nhiệt độ.

d. Nén hỗn hợp phản ứng.

b. Thêm I2 vào.

e. Thêm chất xúc tác.

c. Lấy bớt H2 ra.

g. Giảm nhiệt độ.

 → 2SO3 (k). Biết khi tăng nhiệt độ, tỉ khối của hỗn Câu 5: Xét cân bằng sau trong bình kín: 2SO2 (k) + O2 (k) ←  hợp phản ứng so với H2 tăng lên. Cân bằng trên sẽ chuyển theo chiều nào, nếu: a. Nén hỗn hợp. b. Thêm SO2 vào.

d. Giảm nhiệt độ. e. Thêm chất xúc tác V2O5 vào.

38 c. Lấy bớt O2 ra.

g. Tăng nhiệt độ.

TOÅNG KEÁT CHÖÔNG VII

....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................