THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ TOÁN THỐNG KÊ BẬC TRUNG HỌC CƠ SỞ (VNU - UED)

DẠY HỌC DỰ ÁN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ TOÁN

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ TOÁN THỐNG KÊ BẬC TRUNG HỌC CƠ SỞ (VNU - UED) WORD VERSION | 2019 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

CHƢƠNG 2. THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ TOÁN THỐNG KÊ BẬC TRUNG HỌC CƠ SỞ 2.1. Nội dung kiến thức xây dựng dự án Toán thống kê bậc trung học cơ sở 2.1.1. Các kiến thức về Toán thống kê trong chương trình Toán trung học cơ sở.

Thống kê và xác suất là một phân môn quan trọng của giáo dục toán học trong nhà trường, góp phần tăng cường tính ứng dụng và giá trị thực tiễn của giáo dục toán học. Toán thống kê tạo cho học sinh khả năng nhận thức và phân tích các thông tin được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, hiểu bản chất xác suất của các tình huống trong thực tế, hình thành sự hiểu biết về vai trò của thống kê như là một nguồn thông tin quan trọng về mặt xã hội, biết áp dụng tư duy thống kê để phân tích dữ liệu. Từ đó, nâng cao sự hiểu biết cũng như nhận định thế giới hiện đại cho học sinh.

Theo “Chương trình giáo dục phổ thông môn Toán”[1], nội dung và yêu cầu cần đạt của toán thống kê và xác suất trong chương trình THCS được phân bố như sau: Bảng 2.1. Nội dung và yêu cầu cần đạt của toán thống kê và xác suất trong chương trình THCS. Nội dung

Yêu cầu cần đạt Lớp 6 C1. Thống kê

1.1. Thu thập, phân loại, tổ chức dữ liệu theo 1. Tổ chức,

các tiêu chí cho

biểu diễn

trước

và xử lí dữ liệu

1.2. Mô tả và biểu diễn dữ liệu trên các bảng, biểu đồ

– Biết thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau (văn bản, biểu đồ tranh, bảng biểu,...).

– Phân loại được, tổ chức được dữ liệu theo các tiêu chí cho trước.

– Kiểm soát được tính hợp lí của dữ liệu theo các tiêu chí đơn giản.

– Đọc và mô tả thành thạo các dữ liệu ở dạng bảng, biểu đồ thống kê: biểu đồ tranh; biểu đồ dạng cột/cột kép (column chart); biểu đồ hình quạt tròn (pie chart); biểu đồ đoạn thẳng (line graph).

30

Nội dung

Yêu cầu cần đạt – Tổ chức được dữ liệu vào dạng bảng, biểu đồ thích hợp.

– Tính được số trung bình cộng của dãy số liệu.

– Hiểu được ý nghĩa và vai trò của số trung bình cộng trong thực tiễn.

2. Phân tích dữ liệu

Các số đặc trưng

– Biết rút ra kết luận nhờ ý nghĩa của số trung

và rút ra

của mẫu số liệu

bình cộng trong trường hợp đơn giản.

– Nhận biết được mối liên hệ giữa thống kê với

kết luận

các kiến thức khác trong môn Toán và trong đời sống thực tiễn.

C2. Xác suất – Mô tả được các khả năng xảy ra trong những Mô tả các khả năng xảy ra một sự kiện

Mô tả các khả năng xảy ra một sự kiện

thí nghiệm ngẫu nhiên đơn giản bằng phương pháp sơ đồ hình cây.

– Sử dụng được phân số để mô tả xác suất của các sự kiện trong những mô hình xác suất đơn giản.

Lớp 7 Thống kê – Thu thập được dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau (văn bản, bảng biểu, phỏng vấn, truyền thông, Internet,...).

1.1.Thu thập, phân loại, tổ 1. Tổ chức, biểu diễn và xử lí dữ liệu

chức dữ liệu theo các tiêu chí cho trước 1.2. Mô tả và biểu diễn dữ liệu trên các bảng,

– Phân loại, tổ chức được dữ liệu theo các tiêu chí cho trước.

– Kiểm soát được tính hợp lí của dữ liệu theo các tiêu chí toán học đơn giản: đánh giá về tính hợp lí, tính đại diện của một kết luận trong phỏng vấn; kiểm tra tính hợp lí của các quảng cáo;...

– Đọc và mô tả được các dữ liệu ở dạng bảng, biểu đồ thống kê.

– Tổ chức được dữ liệu vào dạng bảng, biểu đồ

31

Nội dung biểu đồ.

Yêu cầu cần đạt thích hợp.

– Chuyển được dữ liệu từ dạng biểu diễn này sang dạng biểu diễn khác.

– Tính được số đặc trưng của mẫu số liệu: trung vị (median), mốt (mode), khoảng biến thiên.

– Hiểu được ý nghĩa và vai trò của số đặc trưng của mẫu số liệu trong thực tiễn.

2. Phân tích dữ liệu

Các số đặc trưng

– Rút ra được kết luận nhờ ý nghĩa của số đặc

và rút ra

của mẫu số liệu

trưng của mẫu số liệu trong trường hợp đơn giản.

– Nhận biết được mối liên hệ giữa thống kê với

kết luận

các kiến thức khác trong môn Toán và trong đời sống thực tiễn.

Xác suất 1.1. Các khái niệm cơ bản về 1. Khái niệm về xác suất

– Mô tả được các kết quả có thể có trong những thí nghiệm ngẫu nhiên đơn giản.

xác suất 1.2. Xác suất của biến cố trong các ví dụ đơn giản

– Mô tả được các biến cố bằng phương pháp sơ đồ hình cây.

– Tính được xác suất của biến cố trong những ví dụ đơn giản bằng phương pháp sơ đồ hình cây.

Lớp 8 Thống kê – Tổ chức được một cách thành thạo dữ liệu vào

1. Tổ chức, biểu diễn và xử lí dữ liệu

Mô tả và biểu diễn dữ liệu trên các bảng, biểu đồ

dạng bảng, biểu đồ thích hợp.

– Nhận ra được mối liên hệ toán học đơn giản giữa các số liệu đã được biểu diễn. Từ đó, biết nhận xét, phát hiện ra số liệu không chính xác trong những ví dụ đơn giản.

2. Phân

Các số đặc trưng

– Xác định được tần số tuyệt đối (absolute

tích dữ liệu

của mẫu số liệu

frequency) của một giá trị.

32

Nội dung

Yêu cầu cần đạt

và rút ra

– Thiết lập được biểu đồ biểu diễn các giá trị và

kết luận

tần số tuyệt đối của chúng (biểu đồ cột, biểu đồ đoạn thẳng).

– Hiểu được ý nghĩa và vai trò của tần số tuyệt đối trong thực tiễn.

– Xác định được tần số tương đối (relative frequency) của một giá trị.

– Thiết lập được biểu đồ biểu diễn các giá trị và tần số tương đối của chúng (biểu đồ hình quạt).

– Hiểu được ý nghĩa và vai trò của tần số tương đối trong thực tiễn.

– Rút ra được kết luận nhờ ý nghĩa của tần số tuyệt đối và tần số tương đối trong trường hợp đơn giản.

Xác suất 1.1. Các khái niệm cơ bản về xác suất

nghiệm ngẫu nhiên (tung đồng xu không quá 2 lần, tung xúc xắc 1 lần,...).

– Sử dụng được phương pháp sơ đồ hình cây

Khái niệm về xác suất

– Mô tả được các kết quả có thể có trong một thí

1.2. Xác suất của hoặc bảng phần tư để mô tả các kết quả có thể biến cố trong các trong một thí nghiệm ngẫu nhiên. ví dụ đơn giản

– Xác định được tần số tuyệt đối và tần số tương đối của các biến cố trong thí nghiệm ngẫu nhiên.

Lớp 9 Thống kê – Đọc và mô tả được các dữ liệu ở dạng biểu đồ

1. Tổ chức, biểu diễn và xử lí dữ liệu

Mô tả và biểu diễn dữ liệu trên các bảng, biểu đồ

histogram.

– Biết tổ chức dữ liệu vào dạng bảng, biểu đồ thích hợp.

– Nhận ra được mối liên hệ toán học giữa các số liệu đã được biểu diễn. Từ đó, biết nhận xét, phát

33

Nội dung

Yêu cầu cần đạt hiện ra số liệu không chính xác trong những ví dụ đơn giản.

– Chuyển được dữ liệu từ dạng biểu diễn này sang dạng biểu diễn khác.

– Phân biệt được các dạng biểu diễn khác nhau cho một tập dữ liệu.

– Tính được các số đặc trưng của mẫu số liệu.

– Thiết lập được biểu đồ biểu diễn số đặc trưng (tần số tuyệt đối và tần số tương đối) của mẫu số liệu.

2. Phân tích dữ liệu

Các số đặc trưng

và rút ra

của mẫu số liệu

kết luận

– Hiểu được ý nghĩa và vai trò của các số đặc trưng trong thực tiễn.

– Rút ra được kết luận nhờ ý nghĩa của các số đặc trưng trong trường hợp đơn giản.

– Nhận biết được mối liên hệ giữa thống kê với các kiến thức khác trong môn Toán và trong đời sống thực tiễn.

Xác suất – Nhận biết được phép thử ngẫu nhiên và không 1.1. Các khái niệm cơ bản về xác suất 1. Khái

gian mẫu.

– Nhận biết được biến cố.

– Nhận biết được xác suất của một biến cố trong những trường hợp đơn giản (lấy bóng trong túi, tung xúc xắc,...).

niệm về

– Tính được xác suất của biến cố trong những

xác suất

trường hợp đơn giản (lấy bóng trong túi, tung 1.2. Xác suất của xúc xắc,...). biến cố trong các – Kiểm tra được Luật số lớn bằng thí nghiệm đơn ví dụ đơn giản

giản (tung xúc xắc) hoặc dùng phần mềm hỗ trợ.

– Xác định được bằng thực nghiệm xác suất các biến cố và so sánh với kết quả lí thuyết.

34

2.1.2. Một số chủ đề Toán thống kê có thể thiết kế thành dự án học tập.

2.1.2.1 Mục tiêu sử dụng các chuyên đề Toán vào thực tiễn.

Các chuyên đề học tập là nội dung giáo dục dành cho những học sinh với mục đích chủ yếu là: – Cung cấp thêm một.số kiến.thức và kĩ.năng toán.học cần thiết.mà trong nội dung chương.trình cốt lõi chưa có điều kiện trình bày, nhằm đáp ứng yêu cầu phân hoá sâu, tạo cơ sở để học sinh tiếp tục học lên hệ cao đẳng, đại học,... hoặc đi vào cuộc sống.

– Giúp học sinh hiểu sâu thêm vai trò và những ứng dụng của Toán học trong đời sống thực tế, những ngành nghề có liên quan đến toán học để học sinh có cơ sở định hướng nghề nghiệp sau này, cũng như tạo cơ hội để học sinh vận dụng toán học vào việc giải quyết các vấn đề liên môn và thực tiễn.

– Từ việc dạy học chuyên đề, học sinh phát hiện năng khiếu, sở thích của bản thân từ đó phát triển hứng thú và niềm tin trong học Toán; phát triển năng lực toán học và năng lực tìm hiểu những vấn đề có liên quan đến Toán học trong cuộc sống sau này.

2.1.2.2 Đặc điểm những chủ đề Toán Thống kê có thể thiết kế thành dự án học tập Các DAHT chủ đề Toán Thống kê phải gắn liền với những nội dung đảm bảo thực hiện mục tiêu nội dung môn học và chương trình giáo dục THPT tổng thể.

Cụ thể: - Những nội dung có thể thiết kế được DAHT trước hết phải là những nội dung bám sát chương trình.

- Nội dung thực hiện phải trong khả năg và thu hút được sự quan tâm của HS, phát huy được năng lực giải quyết vấn đề của HS, tạo điều kiện cho HS phát triển, mở rộng kiến thức.

- Nội dung phải gắn với thực tiễn, HS có điều kiện tiếp xúc, làm việc với các đối tượng thực tế, có điều kiện tham khảo các nguồn lực cộng đồng, tham khảo các chuyên gia, có điều kiện sử dụng kiến thức đã học vào thực tiễn.

35

- Nội dung học tập mang tính tích hợp, tính mở, HS có nhiều hướng để khai thác, vận dụng kiến thức, hình thành được nhiều ý tưởng xung quanh nội dung học tập đó.

- Các nội dung của DAHT phải có nguồn tại liệu phong phú, phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất nơi tổ chức DAHT. 2.1.2.3 Một số chủ đề Toán thống kê ứng dụng thực tiễn có thể triển khai ở bậc trung học cơ sở.

Căn cứ vào “Chương trình giáo dục phổ thông môn Toán” và thực tế giảng dạy của bản thân, tôi tổng hợp các chủ đề Toán thống kê có thể xây dựng được ở bậc THCS như sau: Bảng 2.2. Các chủ đề Toán thống kê có thể xây dựng được ở bậc trung học cơ sở.

Lớp

Chủ đề + Chủ đề 1: Tìm hiểu một số kiến thức về tài chính: Làm quen với việc gửi tiền tiết kiệm và vay vốn ngân hàng; Lỗ, lãi và dư nợ; Thực hành tính lãi suất trong tiền gửi tiết kiệm và vay vốn. + Chủ đề 2: Vận dụng kiến thức thống kê để đọc hiểu các bảng biểu trong môn Địa lý.

6

+ Chủ đề 3: Thu thập và biểu diễn các dữ liệu từ một vài tình huống trong thực tiễn, ví dụ: Thu thập nhiệt độ của địa phương tại mốc thời gian nhất định trong một tuần lễ. Tính số trung bình cộng và đưa ra những phán đoán ban đầu từ số trung bình cộng, ví dụ: Tính trung bình cộng của nhiệt độ, từ đó đưa ra những nhận xét về biến đổi thời tiết của địa phương trong tuần. + Chủ đề 1: Tìm hiểu một số kiến thức về tài chính: Thực hành tính toán việc tăng, giảm theo giá trị phần trăm của một mặt hàng hoặc một

7

kế hoạch sản xuất, kinh doanh; Làm quen với giao dịch ngân hàng; Làm quen với thuế và việc tính thuế. + Chủ đề 2: Thu thập và biểu diễn dữ liệu về một vài tình huống thực trong thực tiễn từ nhiều nguồn thông tin khác nhau (văn bản, bảng biểu,

36

Lớp

Chủ đề phỏng vấn, truyền thông, Internet,...). Tìm hiểu ý nghĩa và vai trò của số đặc trưng của mẫu số liệu, rút ra kết luận nhờ ý nghĩa của số đặc trưng của mẫu số liệu trong những tình huống đó.

Chủ đề 1: Tìm hiểu một số kiến thức về tài chính như: Lập kế hoạch chi tiêu của bản thân; Làm quen với bài toán về đầu tư cá nhân (xác định

8

vốn đầu tư để đạt được lãi suất mong đợi).

Chủ đề 1: Tìm hiểu một số kiến thức về Tài chính như: Thực hành lập kế hoạch đầu tư cá nhân; Làm quen với bảo hiểm; Làm quen với bài toán về tăng trưởng (xác định vốn đầu tư để đạt được tỉ lệ tăng trưởng

9

mong đợi).

Chủ đề 2: Liên môn Toán – sinh : Vận dụng kiến thức về xác suất trong việc tính xác suất kết quả đời con của các phép lai.

2.2. Thiết kế dạy học dự án chủ đề Toán thống kê bậc trung học cơ sở 2.2.1. Quy trình thiết kế dự án học tập Quy trình thiết kế DAHT gồm 4 bước: Bước 1: Xác định chủ đề, xác định mục tiêu, thành viên thực hiện và dự kiến sản phẩm.

Bước 2: Xây.dựng.bộ câu.hỏi định.hướng.

Bước 3: Thiết kế.tài liệu.tham.khảo.

Bước 4: Dự.kiến kế.hoạch hoạt.động của.học sinh Chúng ta sẽ cùng phân tích quy trình này như sau: a) Xác định chủ đề, xác định mục tiêu và dự kiến sản phẩm của DAHT Trong giai đoạn này, GV cần trao đổi với HS để có thể thống nhất lựa chọn được chủ đề của DAHT, xác định rõ mục tiêu của dự án và xác định sản phẩm của DAHT. Các hoạt động của GV và HS trong giai đoạn này thể hiện: -

Lựa chọn chủ để DAHT:

Căn cứ vào nội dung chương trình, GV cần xác định các nội dung kiến thức có thể thiết kế thành DAHT gắn với thực tiễn. GV có thể đặt câu hỏi trực tiếp với

37

HS để khai thác những chủ đề mà các em quan tâm hoặt nêu một danh sách các ý tưởng dự án liên quan đến các nội dung cần nghiên cứu. HS thảo luận và GV sẽ quyết định chọn chủ đề được đa số các em quan tâm. GV cần xác định lại nội dung dự án đó có phù hợp với nội dung môn học và phù hợp với năng lực của HS hay không; liệu tất cả HS đều có thể tham gia dự án được và có đảm bảo tiến độ thời gian không,… Để có thể thiết kế được DAHT, GV cần xác định những kiến thức mà HS phải sử dụng trong quá trình thực hiện, những kiến thức cần phải trang bị thêm cho HS để dẫn HS đến những nội dung cần giải quyết trong dự án. GV cũng cần lường trước những sai lầm mà học sinh có thể mắc phải trong quá trình thực hiện dự án.

-

Xác định mục tiêu và dự kiến sản phẩm của dự án: GV cần xác định rõ

những kiến thức, kĩ năng mà HS hình thành sau khi thực hiện DAHT. GV cũng cần phải dự kiến những yêu cầu về sản phẩm HS thiết kế sau dự án (chú ý do đặc thù môn Toán nên những khai thác, mở rộng về kiến thức mà HS nghiên cứu cũng được coi là sản phẩm của dự án. b)

Xây dựng.bộ câu.hỏi định.hướng.

Bộ câu hỏi định hướng sẽ hỗ trợ HS vận dụng các kĩ năng tư duy, hiểu được bản chất vấn đề và hình thành được hệ thống kiến thức. Bộ câu hỏi định hướng bài dạy bao gồm các câu hỏi khái quát, câu hỏi bài học và câu hỏi nội dung. Câu hỏi khái quát và câu hỏi bài học cần đưa ra lí do căn bản của việc học, khuyến khích tìm hiểu, thảo luận.và nghiên cứu. Câu hỏi khái quát giới thiệu bao quát, đầy đủ những ý tưởng xuyên suốt dự án. Câu hỏi bài học thường có đáp án mở, lôi cuốn HS khám phá, giải quyết những ý tưởng, nhiệm vụ cụ thể đối với từng chủ để, từng bài học hoặc môn học. Câu hỏi nội dung nhấn mạnh vào các chi tiết, giúp HS tập trung vào những vấn đề cụ thể cần giải quyết và thường có câu trả lời rõ ràng, đòi hỏi cả các yêu cầu về kiến thức và kĩ năng trả lời. c) Thiết.kế.tài.liệu.tham.khảo.

Nguồn tài liệu tham khảo chúng tôi cung cấp cho HS thực hiện DAHT về các chủ đề Toán thống kê được đề xuất trong mục 2.2.2, ngoài ra GV khuyến khích HS tìm thêm các tài liệu phù hợp với nội dung dự án, có trích dẫn đầy đủ, chính xác.

38

Khi đã kiểm tra tính khoa học của tài liệu HS đề xuất, GV có thể bổ sung vào nguồn tư liệu chung, phục vụ cho việc giảng dạy và học tập các chủ đề Toán thống kê. d) Dự.kiến.kế.hoạch.hoạt.động.của.học.sinh.

GV cần dự kiến thời gian HS thực hiện DAHT, các nhiệm vụ HS cần phân chia trong nhóm, thời gian và địa điểm thảo luận của mỗi nhóm và dự kiến những kết quả HS sẽ thu được trong mỗi giai đoạn thực hiện dự án. Bên cạnh đó, GV cũng cần dự kiến những khó khăn mà HS gặp phải để chuẩn bị các phương án hỗ trợ kịp thời, giúp HS vượt qua trở ngại.

GV thiết kế mẫu thảo luận nhóm (như bảng ở mục 2.3), bảng kế hoạch thực hiện dự án.

GV thiết kế dự án cần viết sơ lược DAHT trong đó có các kế hoạch tổ chức thực hiện DAHT thành một giáo án. Có thể thực hiện sinh hoạt chuyên môn để xin ý kiến đồng nghiệp, giúp GV thiết kế DAHT có đánh giá chính xác về tính khả thi và mức độ thực hiện của HS đối với dự án đã thiết kế trong từng giai đoạn.

Dự kiến đánh giá quá trình thực hiện dự án và sản phẩm của HS. -

GV cần chuẩn bị các câu hỏi liên quan đến nội dung dự án để kiểm tra

kiến thức của HS trong mỗi buổi trình bày sản phẩm.

-

Thiết kế các phương án và tiêu chí đánh giá: phiếu tự đánh giá quá trình

hoạt động nhóm, đánh giá việc thực hiện dự án theo kế hoạch, đánh giá nội dung và sản phẩm DAHT, bảng đánh giá thuyết trình sản phẩm, phiếu đánh giá mỗi cá nhân trong nhóm.

2.2.2. Thiết kế một số dự án học tập chủ đề Toán thống kê Dựa trên cơ sở nghiên cứu các chủ đề Toán thống kê trong chương trình THCS, chúng tôi tiến hành thiết kế những DAHT như sau: Dự án 1: Toán học và vấn đề môi trường.

Dự án 2: Toán học và thế giới ảo – Thực trạng khai thác thông tin người dùng mạng xã hội ở Việt Nam Dự án 3: Toán học với kinh doanh

39

2.2.2.1 Dự án “Toán học và vấn đề môi trường.” a) Lí do thiết kế DAHT: Toán Xác suất – Thống kê là một lĩnh vực quan trọng của Toán học, là một trong số những nội dung Toán Ứng dụng được giảng dạy phổ biến ở cả cấp phổ thông và cấp Đại học. Không chỉ đưa đến cho HS kĩ năng thu thập số liệu, thành lập bảng số liệu mà Toán Xác suất – Thống kê còn giúp HS biết cách xử lí số liệu, đưa ra những nhận xét từ những số liệu đó, từ đó đưa ra được nguyên nhân và giải pháp cho các vấn đề thực tiễn nghiên cứu.

Trong chương trình tổng thể môn Toán được ban hành vào tháng 12 năm 2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, xác suất - thống kê là một trong ba mảng kiến thức chính, xuyên suốt chương trình ba cấp học là Tiểu học, THCS, THPT. Đặc biệt, trong chương trình SGK toán 7 tập 2, chương III – thống kê giúp học sinh bước đầu làm quen với thống kê mô tả, một bộ phận của khoa học thống kê. Vấn đề ô nhiễm môi trường là một vấn đề quen thuộc với học sinh. Thống kê về các vấn đề môi trường là một nội dung mới gắn với thực tiễn nên việc dạy học nội dung này theo PP DHDA là cần thiết để linh hoạt phù hợp với từng đối tượng HS và mục tiêu kiến thức của mỗi trường đã xây dựng trong kế hoạch. b) Tên DAHT: “Toán học và vấn đề môi trường” Thời gian thực hiện: 8 tuần (Có 14 tiết thảo luận làm việc và 2 tiết báo cáo sản phẩm) Mục.tiêu.cầu.đạt.sau.dự án: + Kiến thức: Củng cố kiến thức về lập bảng số liệu, tần số, bảng tần số, số trung bình cộng, Mốt của dấu hiệu; các dạng biểu đồ trong thống kê (biểu đồ cột, biểu đồ đường, biểu đồ tròn, …). + Kĩ năng, tư duy: Thành thạo trong việc đọc và xử lí số liệu thống kê (từ số liệu thu thập được chuyển thành bảng tần số và đọc các chỉ số tương ứng), thành thạo kĩ năng sử dụng phầm mềm excel để sử lí số liệu và vẽ biểu đồ.

HS tập dượt nghiên cứu khoa học: Cách xây dựng DAHT, lập kế hoạch, kĩ năng thu thập và xử lí thông tin, phân tích, tổng hợp và viết báo cáo; kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin, từ đó nâng cao năng lự tự học, năng lực hợp tác làm việc nhóm, năng lực giải quyết vấn đề, nâng cao khả năng vận dụng Toán học vào thực tiễn.

40

HS được rèn luyện tư duy phân tích tổng hợp, tư duy hàm, tư duy thuận nghịch , trèn cách nhìn nhận sự vật, hiện tượng qua các mối quan hệ tương quan với sự vật, hiện tượng khác.

HS được rèn luyện kĩ năng sử dụng công nghệ như thiết kế bản trình chiếu, toạ hình ảnh, các thao tác sử dụng máy vi tính, … + Thái độ: Có thái độ tích cực trong học tập, nâng cao khả năng tự học; có trách nhiệm trong công việc, chia sẻ, giúp đỡ các thành viên khác trung thực, khách quan trong tự đánh giá quá trình làm việc nhóm, của bản thân, đánh giá sản phẩm trong nhóm hợp tác của mình và các nhóm khác. + Năng lực: theo [11], tác giả xây dựng biểu hiện các nhóm năng lực của học sinh như bảng sau: Bảng 2.3. Các biểu hiện của các nhóm năng lực học sinh trong quá trình thực hiện dự án.

NL chung, cốt lõi

NL thành phần

Biểu hiện

- Xác định rõ nhiệm vụ học tập và biết đặt mục tiêu trong từng giai đoạn của dự án.

- Biết lập kế hoạch chi tiết và phân công nhiệm vụ cho các cá nhân trong từng giai đoạn của dự án để hoàn thành nhiệm vụ chung.

NL tự học - Tự đánh giá hoạt động của bản thân trong nhóm và đánh Nhóm NL giá sản phẩm của nhóm mình theo các tiêu chí đánh giá làm.chủ mà GV đã đưa ra. và.phát - Tiếp thu ý kiến đóng góp của các thành viên trong nhóm, triển bản các nhóm khác và GV để điều chỉnh hoạt động của nhóm thân và hoạt động của bản thân. *) Thể hiện trong giai đoạn 2 của dự án: - Phân tích và toán học hóa tình huống: thực trạng rác thải NL giải sinh hoạt, ô nhiễm nguồn nước, tình trạng ô nhiễm không quyết vấn khí do khí thải và bụi. đề - Đề.xuất, lựa.chọn.giải pháp: Cấp độ 1: không đề xuất được giải pháp nào, phải sử dụng

41

NL tư duy

phiếu trợ giúp.

Cấp độ 2: đề ra được giải pháp đúng và thực hiện theo giải pháp đó.

- Đánh giá giải pháp giải quyết vấn đề: đánh giá giải pháp của nhóm mình và giải pháp của các nhóm khác, đánh giá giải pháp tối ưu trong các giải pháp mà các nhóm đã đề xuất. *) Thể.hiện.trong giai.đoạn 3.của dự án: - Phân tích tình huống và nhận thức được nguyên nhân của ô nhiễm - Đề.xuất và.lựa chọn giải pháp: Cấp độ 1: không đề xuất được giải pháp nào, phải sử dụng các phiếu trợ giúp.

Cấp độ 2: đề ra được giải pháp đúng và thực hiện theo giải pháp đó.

- Đánh giá giải pháp giải quyết vấn đề: tổng hợp các giải pháp của các nhóm, so sánh với giải pháp của nhóm mình và rút ra phương án tối ưu. *) Thể hiện trong giai đoạn 1 của dự án: - Phân tích và trả lời đúng trọng tâm các câu hỏi định hướng mà GV đưa ra trong giai đoạn 1 của dự án.

- Biết tự đặt câu hỏi vì sao và có nhu cầu tìm ra câu trả lời: + Vì sao.phải phân.loại rác.hữu.cơ và rác vô cơ? + Đặc điểm chung của các loại máy lọc nước là gì? *) Thể.hiện trong.giai đoạn 2.của dự án: - Trả lời được câu hỏi định hướng xuyên suốt các hoạt động của giai đoạn 2: + Phải thiết kế máy lọc nước với các thành như thế nào? + Vì sao lại sử dung rác tái chế?

- Biết phân tích tình huống để tìm ra giải pháp phù hợp: - Biết so sánh và nhận ra ưu nhược điểm của từng giải pháp.

- Phát hiện và giải thích được hiện tượng: khi thử giấy quỳ tím vào mẫu nước thu được giấy lại chuyển màu.

42

NL tự quản lý

Nhóm NL về.quan hệ.xã hội

NL tác

hợp

NL tiếp

giao

NL sử dụng CNTT.và truyền. thông Nhóm NL NL sử công cụ dụng ngôn ngữ NL tính toán

*) Thể.hiện trong.giai đoạn 3.của dự án: - Đặt câu hỏi: + Thiết kế máy lọc nước cần đảm bảo các yếu tố nào? + Cần có giải pháp gì để thực hiện các yêu cầu đó?

- Biết phân tích tình huống để tìm ra giải pháp phù hợp: lắp bộ phận nào trước, bộ phận nào sau. Nguyên vật liệu như thế nào là đạt yêu cầu thi công.

- So sánh đối chiếu sản phẩm của mình với các bạn khác và cùng nhận xét, rút kinh nghiệm.

- Trưởng.nhóm.quản lý, phân.công nhiệm.vụ cụ.thể cho từng thành viên nhóm mình.

- Mỗi thành.viên tự ý thức.được nhiệm.vụ của mình.và cố gắng hoàn.thành nhiệm vụ được giao.

- Biết đưa ra quan điểm cá nhân, đồng ý hoặc không đồng ý với quan điểm của người khác bằng những lập luận logic, trên tinh thần xây dựng.

- Tích cực tiếp thu ý kiến của các thành viên trong nhóm hoặc trong lớp một cách tích cực.

- Kết hợp tốt với các thành viên trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ được giao.

- Biết giúp đỡ các thành viên khác trong nhóm cùng hoàn thành nhiệm vụ.

- Thuyết trình tự tin, dễ hiểu, khoa học, cuốn hút người nghe, trong thời gian cho phép.

- Nhận xét, đóng góp ý kiến cho các nhóm khác một cách chân thành, mang tính xây dựng.

- Trình bày bản báo cáo khoa học, đẹp mắt.

- Chất lượng hình ảnh tốt, có chú giải thông tin đầy đủ, ghi rõ nguồn tham khảo - Số lượng chữ vừa phải trong một bản báo cáo khổ A2 - Diễn đạt, trả lời câu hỏi dễ hiểu, ngắn gọn, đủ ý.

- Biết chuyển từ ngôn ngữ đời sống sang ngôn ngữ toán học và ngược lại.

- Tính số trung bình cộng, tính phần trăm các yếu tố.

- Đếm tần số.

43

Yêu cầu sản phẩm: - 01 báo tường trong đó có thể hiện những nội dung sau: + 03 biểu đồ thống kê tình trạng ô nhiễm được tìm hiểu + Nguyên nhân và giải pháp của vấn đề ô nhiễm được tìm hiểu.

- Sản.phẩm.sáng.tạo: + Nhóm không khí: thiết kế và chế tạo bộ sư tập khẩu trang bảo vệ sức khỏe. + Nhóm rác thải: xây dựng vườn cây cảnh trong lớp học THCS Alpha. + Nhóm ô nhiễm nước: lắp ghép máy lọc nước, giải pháp xử lí nước bằng các phương pháp khác (thủy sinh, hóa học). c) Xây.dựng.bộ câu.hỏi.định hướng Câu hỏi khái quát: Chúng ta đã nghe các phương tiện nói về tình trạng ô nhiễm môi trường, vậy chúng ta có nên thử tìm hiểu trực tiếp những con số nói lên tình trạng ô nhiễm đó hay không? Có khi nào chúng ta thử bắt tay vào làm một đồ vật từ rác tái chế hay một biện pháp nào để cải thiện tình trạng ô nhiễm môi trường chưa?

Câu hỏi bài học: Phân tích các số liệu thống kê và chỉ ra nguyên nhân của tình trạng đó?

Câu hỏi nội dung: + Phân biệt giữa rác thải hữu cơ và rác thải vô cơ? + Nêu các nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước? ô nhiễm không khí? + Làm thế nào để lắp được 1 máy lọc nước đơn giản tại nhà? d) Thiết.kế.tài.liệu.tham.khảo + Nội dung bài học trong SGK, chương 3 Toán 7 + Các phiếu hướng dẫn nghiên cứu + Các.trang.web.trên.internet. e) Dự kiến các hoạt động của HS và GV

44

Bảng 2.4. Dự kiến các hoạt động của học sinh và giáo viên dự án Toán học và vấn đề môi trường.

STT

1

Công việc

Thời gian

Yêu cầu sản phẩm

Nêu ý tưởng và tên DAHT, chia nhóm điều tra ( chia mỗi lớp làm 3 nhóm, mỗi nhóm điều tra 1 lĩnh vực ô nhiễm)

2

3

Xây dựng phiếu điều tra trực tiếp Các nhóm chủ

- Trình bày Slide

tình hình rác thải của 50 hộ dân

động bố trí thời

bảng tần số, vẽ

cư trong khu vực, tình hình sử dụng nước , tình hình ô nhiễm không khí tại khu vực thực địa.

gian, bao gồm cả thảo luận và xây dựng sản phẩm trong 5 tuần. GV dành thời gian cho

biểu đồ, các số đặc trưng của mẫu số liệu theo các tiêu chí điều tra.

- Trình bày các

các nhóm báo cáo thử trên lớp.

nhận xét , đánh giá rút ra được thông qua số liệu điều tra

Điều tra thông tin, lập bảng tần số, tính tỉ lệ, vẽ biểu đồ, So sánh sự tương quan giữa các số liệu Xây.dựng.các nội.dung.báo cáo: - Chuẩn bị, cử đại diện thuyết

4

về thực trạng của HS các lớp.

- Trình chiếu phòng vấn HS nếu có.

- Sản phẩm giải pháp sáng tạo đáp ứng được các tiêu chí có trong rublic

trình.

- Dự kiến trả lời các tình huống hỏi trong báo cáo.

Làm sản phẩm giải pháp sáng tạo cho mỗi lĩnh vực

5

đánh giá.

Thuyết trình, báo cáo và đánh giá dự án học tập 6

Mỗi nhóm có 15 phút báo cáo trên lớp.

45

Các slide trình chiếu, các câu hỏi, tình huống trả lời liên quan đến sản phẩm.

2.2.2.2 Dự án “Toán học và thế giới ảo- Thực trạng khai thác thông tin người dùng mạng xã hội ở Việt Nam” a) Lí do thiết kế DAHT: Xác suất thống kê là những nội dung quan trọng trong chương trình Toán phổ thông và có nhiều ứng dụng thực tiễn. Thống kê là khoa học về các phương pháp thu thập, tổ chức, trình bày, phân tích và xử lí số liệu, còn lí thuyết xác suất đóng vai trò quan trọng , được ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực không chỉ của khoa học tự nhiên, mà còn cả trong khoa học xã hội, công nghệ, y học, sinh học, … Bên cạnh đó, thực trạng sử dụng internet trong giới học sinh là vô cùng phổ biến. Dự án thống kê thông tin của người có nhu cầu, mục đích sử dụng mạng xã hội từ đó đưa ra được giải pháp phù hợp để ngăn chặn người dùng bị đánh cắp thông tin, cụ thể người dùng là HS trường THCS Pascal – Hà Nội. b) Tên DAHT: “Toán học và thế giới ảo - Thực trạng khai thác thông tin người dùng mạng xã hội ở Việt Nam” Thời gian thực hiện: 3 tuần (trong đó tuần 1 triển khai DAHT, tuần 2 thảo luận và triển khai, tuần 3 báo cáo) Mục.tiêu.đạt được.sau dự án: + Kiến thức: HS được củng cố, thực hành vận dụng kiến thức về thống kê, sác xuất. + Kĩ năng, tư duy: Được rèn luyện kĩ năng lập kế hoạch, điều tra, phân tích, tổng hợp. Nâng cao năng lực hợp tác làm việc và khả năng giải quyết vấn đề thông qua khai thác và xử lí thông tin để tạo sản phẩm sau dự án. + Thái độ: Có thái độ thích cực trong học tập, có ý thức tự học; có trách nhiệm trong công việc, chia sẻ, giúp đỡ các thành viên khác.

Yêu cầu sản phẩm: HS được được sản phẩm đóng quyển trong đó có các số liệu điều tra theo yêu cầu về tình trạng sử dụng khai thác thông tin trên mạng internet của HS THCS Pascal theo các tiêu chí đã nêu trên, các số đặc trưng, các biểu đồ phân tích số liệu, các nhận xét, đánh giá, … Bên cạnh đó, HS cần dựng 1 clip về toàn bộ quá trình thực hiện của nhóm. c) Xây.dựng.bộ câu.hỏi định hướng Câu hỏi khái quát: Tìm hiểu tương quan giữa tỉ lệ dùng mạng xã hội và an toàn thông tin người dùng.

46

Câu hỏi bài học: Tỉ lệ người dùng mạng xã hội, thời gian sử dụng mạng xã hội, số các cuộc gọi và tin nhắn từ người lạ được thể hiện như thế nào?

Câu hỏi nội dung: + Lập bảng thống kê số giờ sử dụng mạng xã hội của những người được điều tra (học sinh THCS Pascal) + Lập bảng thống kê số cuộc gọi và tin nhắn của người lạ đến số máy của người được điều tra. + Vẽ biểu đồ, tính tỉ lệ và nhận xét mối tương quan giữa số giờ sử dụng mạng xã hội với số tin nhắn và cuộc gọi đến từ người lạ? Từ đó nêu nhận xét về mối tương quan giữa các đối tượng? + Lập bảng dữ liệu thống kê số người sử dụng mạng xã hội qua các năm?

Từ đó tính tỉ lệ các năm, so sánh năm sau so với năm trước? Từ đó đưa ra dự đoán số lượng người dùng trong khoảng thời gian tiếp theo. d) Thiết.kế.tài.liệu.tham.khảo + Nội dung bài học trong SGK, chương 3 Toán 7 + Các phiếu hướng dẫn nghiên cứu + Các.trang.web.trên.internet. e) Dự kiến kế hoạch hoạt động của HS Bảng 2.5 Dự kiến kế hoạch hoạt động của học sinh dự án Toán học và thế giới ảo .

STT

Công việc

Thời gian

Yêu cầu sản phẩm

Nêu ý tưởng và tên DAHT, chia 1

nhóm điều tra (chia làm 3 nhóm, mỗi nhóm điều tra 1 khối)

2

Xây dựng phiếu điều tra trực tiếp Các nhóm chủ

-Trình bày Slide

xác định số người sử dụng mạng

bảng tần số, vẽ

động bố trí thời

xã hội, thời gian sử dụng internet gian, bao gồm cả

biểu đồ, các số

mỗi ngày, số cuộc gọi và tin

đặc trưng của mẫu

thảo luận và xây

47

3

4

nhắn từ người lạ.

dựng sản phẩm

số liệu theo các

Điều tra HS theo từng lớp, từng

trong 2 tuần. GV

tiêu chí điều tra.

khối cấp THCS, lập bảng tần số, dành thời gian cho

-Trình bày các

tính tỉ lệ, vẽ biểu đồ, so sánh sự

các nhóm báo cáo

nhận xét , đánh giá

tương quan giữa các số liệu

trên lớp.

rút ra được thông

Xây.dựng.các nội.dung báo.cáo:

qua số liệu điều tra

- Chuẩn bị, cử đại diện thuyết

về thực trạng của

trình.

HS các lớp.

- Dự kiến trả lời các tình huống

- Trình chiếu

hỏi trong báo cáo.

phòng vấn HS nếu có.

5

Lên kịch bản và xây dựng video

Mỗi nhóm có 1

Video không quá

ghi lại quá trình làm việc của cả

video 5- 10 phút.

10 phút, nội dung liên quan đến quá

nhóm.

trình thực hiện DAHT Thuyết trình, báo cáo và đánh

Mỗi nhóm có 15

Các trang trình

giá dự án học tập

phút báo cáo trên

chiếu, các câu hỏi,

lớp.

tình huống trả lời

6

liên quan đến sản phẩm.

2.2.2.3. Dự án “Toán học và kinh doanh” a) Lí do thiết kế DAHT: Xác suất thống kê là những nội dung quan trọng trong chương trình Toán phổ thông và có nhiều ứng dụng thực tiễn. Thống kê là khoa học về các phương pháp thu thập, tổ chức, trình bày, phân tích và xử lí số liệu, còn lí thuyết xác suất đóng vai trò quan trọng, được ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực không chỉ của khoa học tự nhiên, mà còn cả trong khoa học xã hội, công nghệ, y học, sinh học, …. Trong dự án này, HS sẽ cần thống kê thực trạng các món ăn vặt, các sản phẩm kinh doanh nhỏ để từ đó đưa ra hướng kinh doanh của nhóm, thống

48

kê được chi tiêu từ nguyên vật liệu đến giá thành và lợi nhuận thu về. Số tiền lãi thu được sẽ được trao cho 1 tổ chức từ thiện. b) Tên DAHT: “Toán học và kinh doanh” Thời gian thực hiện: 4 tuần (trong đó tuần 1 triển khai DAHT, tuần 2 + tuần 3 là thảo luận và triển khai, tuần 4 tổng kết dự án) Mục tiêu đạt được sau dự án: + Kiến thức: HS được củng cố, thực hành vận dụng kiến thức về thống kê, sác xuất. + Kĩ năng, tư duy: Được rèn luyện kĩ năng lập kế hoạch, điều tra, phân tích, tổng hợp. Nâng cao năng lực hợp tác làm việc và khả năng giải quyết vấn đề thông qua khai thác và xử lí thông tin để tạo sản phẩm sau dự án. + Thái độ: Có thái độ thích cực trong học tập, có ý thức tự học; có trách nhiệm trong công việc, chia sẻ, giúp đỡ các thành viên khác.

Yêu cầu sản phẩm: HS được được sản phẩm đóng quyển trong đó có các số liệu điều tra theo yêu cầu về tình trạng kinh doanh đồ ăn vặt trên phố đi bộ Hồ Gươm theo các tiêu chí đã nêu trên, các số đặc trưng, các biểu đồ phân tích số liệu, các nhận xét, đánh giá, … Bên cạnh đó, HS cần dựng 1 clip về toàn bộ quá trình thực hiện của nhóm, bán được sản phẩm và có tiền lãi thu về. c) Xây dựng bộ câu hỏi định hướng Câu hỏi khái quát: Nhu cầu của người dùng trên phố đi bộ là gì? Lợi nhuận thu được từ dự án kinh doanh như thế nào?

Câu hỏi bài học: Tỉ lệ chênh lệch giữa vốn bỏ ra và lãi thu về từ hoạt động kinh doanh này là như thế nào?

Câu hỏi nội dung: + Lập bảng khảo sát thị trường tại phố đi bộ Hồ Gươm. + Nêu công thức làm các món ăn dự định sẽ bán, tính được khối lượng các nguyên vật liệu cần chuẩn bị. + Lập bảng khảo sát giá cả thị trường các mặt hàng cần nhập tại các siêu thị và các cửa hành.

49

+ Dự kiến số tiền vốn và số tiền lãi theo các số liệu đã thu thập được, từ đó lên phương án bán hàng hiệu quả.. d) Thiết.kế.tài.liệu.tham.khảo + Nội dung bài học trong SGK, chương 3 Toán 7 + Các phiếu hướng dẫn nghiên cứu + Các.trang.web.trên.internet. + Thông tin giá cả thị trường tại các chợ, cửa hàng và siêu thị. e) Dự kiến kế hoạch hoạt động của HS Bảng 2.6. Dự kiến kế hoạch hoạt động của học sinh dự án Toán học và kinh doanh.

STT

Công việc

1

Nêu ý tưởng và tên DAHT, chia nhóm điều tra (chia làm 3 nhóm, mỗi nhóm điều tra 1 khối)

2

Xây dựng phiếu điều tra trực tiếp xác định nhu cầu thị trường tại phố đi bộ Hồ Gươm, xác định giá cả các mặt hàng cần nhập tại các siêu thị, cửa hàng.

3

Thời gian

Các nhóm chủ động bố trí thời gian, bao gồm cả thảo luận và xây dựng sản phẩm Điều tra từng khu phố, khu vực trong 2 tuần. GV siêu thị và cửa hàng, lập bảng tần dành thời gian cho số, tính tỉ lệ, vẽ biểu đồ, So sánh sự các nhóm báo cáo trên lớp. tương quan giữa các số liệu Xây dựng.chiến lược.kinh doanh: - Lên danh sách nguyên vật liệu

4

và số lượng cần mua.

- Lên danh sách các phụ phẩm cần mua.

- Lên bảng giá cho các mặt hàng cần bán, cùng các gói khuyến mãi cho khách hàng.

50

Yêu cầu sản phẩm

-Trình bày Slide bảng tần số, vẽ biểu đồ, các số đặc trưng của mẫu số liệu theo các tiêu chí điều tra.

-Trình bày các nhận xét , đánh giá rút ra được thông qua số liệu điều tra về thực trạng của HS các lớp.

- Trình chiếu phòng vấn HS nếu có.

Công việc

STT

5

Yêu cầu sản phẩm

Thời gian

Lên kịch bản và xây dựng video Mỗi nhóm có 1 ghi lại quá trình làm việc của cả video 5- 10 phút.

Video không quá 10 phút, nội dung

nhóm.

liên quan đến quá trình thực hiện DAHT

Bán hàng trực tiếp tại phố đi bộ, Mỗi nhóm có 1 báo cáo và đánh giá dự án học tập buổi sáng báng

Sản phẩm bán ra an toàn, thái đôj

6

hàng và 20 phút

bán hàng tích cực,

báo cáo vào tuần học tiếp theo.

có tiền lãi thu về.

2.3. Tổ chức dạy học theo dự án một số chủ đề Toán thống kê 2.3.1 Phân tích quy trình tổ chức DHDA một số chủ đề Toán thống kê Ở mục 1.2.4 chúng tôi đã trình bày quy trình tổ chức DHDA, quy trình đó gồm có ba giai đoạn, cụ thể là: Chọn đề tài, xây dựng DAHT; thực hiện DAHT; tổng hợp đánh giá. Quy trình DHDA đối với chủ đề Toán thống kê cũng được thực hiện theo các bước như đã nêu ở chương 1.

2.3.1.1 Chọn chủ đề và xây dựng DAHT Hoạt động của GV trong giai đoạn này của dự án thể hiện theo các bước: + Bước 1: Đặt vấn đề, triển khai dự án: Để thực hiện DHDA, trước hết GV cần xác định các nội dung kiến thức và kĩ năng người học cần đạt được và có ý tưởng tổ chức bài học thành dự án. GV cần tìm ra những vấn đề thực tiễn đang xảy ra trong cuộc sống có liên quan đến nội dung chương trình. Gv vó thể trao đổi cùng các đồng nghiệp thiết kế dự án thu hút sự quan tâm và phù hợp với khả năng của HS. + Bước 2: Thiết kế dự án: lựa chọn chủ đề, xác định mục tiêu, các nhiệm vụ chính, giải pháp thực hiện và dự kiến sản phẩm. + Bước 3: Xây dựng bộ câu hỏi định hướng (mục 2.2.2) + Bước 4: Thiết kế tài liệu tham khảo hỗ trợ GV và HS thực hiện dự án (mục 2.2.2)

51

+ Bước 5: Chuẩn bị các điều kiện thực hiện dự án: Khi tổ chức DHDA thì GV và HS thường phải chuẩn bị: GV: Máy vi tính có kết nối internet, sổ theo dõi dự án cho các nhóm, phiếu thảo luận nhóm, bộ công cụ đánh giá quá trình thực hiện và sản phẩm của dự án, các phương tiện trình chiếu.

HS: Máy vi tính có kết nối internet và dự trù các nguồn khai thác tài liệu, thành thạo trong việc sử dụng các phần mềm trình chiếu, phần mềm excel để tổng hợp số liệu và vẽ biểu đồ, phiếu đánh giá các cá nhân trong nhóm.

Bảng 2.7. Phân công công việc Thời hạn Họ và tên

phải nộp sản

Nhiệm vụ

phẩm cá

Kí nhận việc

nhân

Kí trả việc

Ghi chú

Bảng 2.8. Bàn giao công việc của từng thành viên trong nhóm trong tuần: Thời hạn Họ và tên

Nội dung công việc

hoàn thành Đúng

Quá

hạn

hạn

52

Chất.lƣợng.công.việc Tốt

Bình

Chƣa

thƣờng

tốt

Kí nhận

Phiếu đánh giá cá nhân được trình bày trong phụ lục 7.

Từ các phiếu đánh giá điểm báo cáo nhóm, phiếu đánh giá cá nhân theo 4 phần 1, 2, 3, 4, thư ký tổng hợp điểm của cả nhóm và điểm từng phần vào bảng bên dưới, đồng thời tính điểm trung bình cho từng thành viên. Điểm trung bình = (Điểm báo cáo của nhóm + Điểm phần 1 + Điểm phần 2 + Điểm phần 3 + Điểm phần 4) :4 Bảng 2.9. Danh sách điểm các thành viên trong nhóm Điểm Tên thành

báo cáo

viên

của nhóm

Điểm

Điểm

Điểm

Điểm

Điểm

Phần

Phần

Phần

Phần

trung

1

2

3

4

bình

Chữ ký

1 2 3 4 5 …

Lưu ý có xác nhận của nhóm trưởng. + Bước 6: Lập.kế hoạch.tổ chức.thực hiện dự án Hoạt động chia lớp học thành các nhóm: Sau khi GV công bố DAHT cho HS thì các lớp tiến hành chia nhóm và bầu nhóm trưởng để thực hiện dự án. GV nên lưu ý đến tính đồng đều của các nhóm để đảm bảo tính hiệu quả của DAHT. GV tạo điều kiện để HS chủ động lựa chọn nhóm làm việc phù hợp với mình, nhưng cũng nên chú ý đến khả năng hỗ trợ lẫn nhau của các thành viên trong nhóm. Các nhóm để xuất nhóm trưởng. Sau khi đã lập các nhóm thực hiện dự án, HS cần thống nhất với giáo viên đề thời gian thực hiện dự án. HS các nhóm xác định rõ mục tiêu của dự án: Các nhóm cần thảo luận, đưa ra các ý kiến, những ý tưởng liên quan đến mục tiêu của dự án. HS cần xác định rõ mục tiêu của dự án để có thể đưa ra những ý tưởng và sự định hướng khi thực hiện dự án. GV dự kiến trước quá trình thực hiện

53

dự án, kết quả HS cần đạt được, các tình huống có thể xảy ra trong quá trình thực hiện DAHT và các phương án giải quyết. Bên cạnh đó, GV cũng cần dự kiến trước những khó khăn mà HS có thể gặp phải để có sự hỗ trợ, động viên kịp thời. GV thiết kế tài liệu hỗ trợ, câu hỏi định hướng và có kế hoạch phổ biến cho HS trước khi thực hiện dự án: các trang web, các nguồn tài liệu tham khảo, các mẫu phiếu phân công nhiệm vụ trong nhóm, các tiêu chí đánh giá, mẫu đánh giá trong bộ công cụ đánh giá của GV. Xác định sản phẩm sau DAHT: các nhóm cần định hình được sản phẩm đạt được sau DAHT và các tiêu chí đánh giá sản phẩm mà GV đưa ra.

2.3.1.2. Thực.hiện.dự án - Xây dựng.kế hoạch.thực hiện dự án: + Ở bước xây dựng kế hoạch, các nhóm cần thảo luận để đề xuất được các giả thuyết và nhiệm vụ cần phải thực hiện. Các em cần lập kế hoạch giải quyết bằng cách xây dựng đề cương và kế hoạch cho việc thực hiện dự án, bao gồm những công việc cần làm, dự kiến thời gian thực hiện, PP tiến hành, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên và dự trù kinh phí thực hiện. Kế hoạch thực hiện dự án thể hiện những nội dung thành công việc cần làm và người thực hiện, cách thực hiện.

Có thể lập kế hoạch thực hiện dự án bằng bảng hoặc sơ đồ tư duy. Trong bản kế hoạch có ghi lại những điểm quan trọng liên quan đến dự án như mục tiêu, sản phẩm bàn giao và thời gian thực hiện yêu cầu, xác định cụ thể ai đảm nhiệm công việc này, có thể hợp tác được với ai, tại sao cần tìm hiểu về vấn đề này, có thể tra cứu thông tin ở đâu, tại sao cần tìm hiểu về vấn đề này, thời gian và địa điểm tổ chức thảo luận, thống nhất kết quả và nộp sản phẩm, …GV cần kiểm tra kế hoạch của HS và hướng dẫn HS điều chỉnh nếu cần thiết. Kế hoạch thực hiện dự án có thể được chỉnh sửa, bổ sung khi có sự phản hồi của GV hay các thành viên trong nhóm.

Gv dự kiến những khó khăn hoặc lỗi HS có thể mắc phải để hạn chế chúng trong kế hoạch thực hiện. Dự án được chia thành nhiều phần công việc khác nhau, được chia thành các nhóm nhỏ hơn hoặc các cá nhân Nên cần có bảng phân công nhiệm vụ và đánh giá chất lượng làm việc của các thành viên trong nhóm như bảng trên.

- Thực hiện dự án: + Thu thập thông tin: HS thực hiện nhiệm vụ được giao một cách chủ động, HS có thể thu thập thông tin bằng nhiều cách khác nhau từ tài liệu Gv cung cấp, tự

54

tìm tài liệu qua các phương tiện thông tin, có thể phỏng vấn, phát phiếu hỏi, ….(Phỏng vấn, phát phiếu hỏi thầy cô, bạn bè, những người hiểu biết về nội dung dự án, phiếu điều tra khi thực nghiệm tại địa điểm thực nghiệm). Sau đây là một số phiếu hướng dẫn được xây dựng như hệ thống tài liệu tham khảo để HS sử dụng trong quá trình thực hiện DAHT + Xử lí thông tin: sau khi thu thập thông tin, HS tiến hành các phân tích, so sánh, tính toán, tranh luận để tổng hợp những đóng góp nhằm tạo ra sản phẩm chung. Trong quá trình thực hiện dự án có thể hỗ trợ hoặc yêu cầu sự hỗ trợ của các thành viên khác. GV cung cấp những kiến thức và kĩ năng cần thiết liên quan đến việc xử lí thông tin: kiến thức SGK, kĩ năng dùng phần mềm excel. + Tổng hợp thông tin: Nhóm trưởng định thời gian để nhóm thảo luận, tổng hợp các công đoạn để đưa ra kết quả chung, đồng thời bám sát kế hoạch hoạt động dự án mà GV đã đưa ra từ buổi học đầu tiên. Trong suốt quá trình thực hiện, HS thường xuyên xem xét, có những đánh giá các kết quả thực hiện. Có trường hợp sau quá trình đánh giá, nhóm thực hiện có thể quay trở lại bước đề xuất thêm gỉa thuyết mới hoặc điều chỉnh nhiệm vụ khác, lập lại kế hoạch giải quyết để đảm bảo dự án đúng mục tiêu và có hiệu quá.

Trong quá trình HS thực hiện DAHT, GV tôn trọng kế hoạch đã xây dựng và sự hợp tác giữa các thành viên trong mỗi nhóm nhằm tạo ra môi trường học tập một cách tích cự và chủ động cho HS, ủng hộ, khuyến khích HS cởi mở trao đổi, kiến thức mới, đưa ra những ý tưởng mới trong quá trình thực hiện. Bên cạnh đó, GV cần can thiệp kịp thời khi HS gặp phải khó khắn cần sự giúp đỡ, hỗ trợ, khích lệ HS vượt qua chướng ngại để đạt được kết quả.

Kết quả của giai đoạn này là sản phẩm của DAHT và quan trọng hơn là các kiến thức, kĩ năng được hình thành của mỗi các nhân trong quá trình các em thực hiện dự án.

2.3.1.3. Tổng hợp và đánh giá quá trình dạy học dự án của nhóm Giai đoạn này bao gồm nhiệm vụ xây dựng sản phẩm của HS, báo cáo, trình bày sản phẩm và đánh giá DAHT. a) Tổng hợp.và báo.cáo:

55

- Xây dựng sản phẩm chuẩn bị báo cáo: Học sinh: sau khi các thành viên đã thực hiện những nhiệm vụ riêng theo kế hoạch (khai thác nội dung Toán thống kê đã học để tìm hiểu, mở rộng, nghiên cứu sâu hơn nội dung kiến thức đã học, vận dụng kiến thức toán thống kê vào giải quyết các bài toán thực tiễn đặt ra trong dự án, chủ động xây dựng các tình huống thực tiễn khác, …), nhóm tiến hành họp nhóm để tổng hợp, thảo luận, thống nhất hình thành sản phẩm dự án. Nhóm thực hiện cần phải nhìn lại dự án và đối chiếu, đánh giá với mục tiêu dự án đã đề ra.

Sau khi tổng hợp các nội dung nghiên cứu, nhóm trưởng phân công các thành viên hoàn thành scienceboard, sản phảm sáng tạo, phân công thành viên đặt các câu hỏi dự trù tình huống và phương án trả lời mà GV và các nhóm khác có thể hỏi, phân công thành viên đi in, đóng quyển. Cần chuẩn bị thêm những phương tiện hay tài liệu hỗ trợ nào trong buổi báo cáo. Để chuẩn bị báo cáo, ngoài sản phẩm, HS cũng cần chuẩn bị về bản kế hoạch được lập ở giai đoạn 2, bảng theo dõi tiến độ, các phiếu điều tra, phiếu thống kê kết quả đạt được của mỗi thành viên.

GV lên kế hoạch của buổi báo cáo: + Xác định quy mô trình bày sản phẩm (giới thiệu trước lớp, toàn trường hay ra ngoài phạm vi trường học). + Chuẩn bị phương tiện trình chiếu, hướng dẫn cho HS các kĩ năng báo cáo, duyệt qua các tài liệu, phương tiện hỗ trợ báo cáo. + GV lên kế hoạch tổ chức buổi báo cáo, có thể mời các GV khác đến dự để đánh giá sản phẩm của HS (có xuất hiện các thành viên hội đồng khoa học nhà trường), hướng dẫn cách đánh giá, cho điểm của GV và HS đối với mỗi nhóm. Hình thức báo cáo giữa các nhóm nên thiết kế theo trạm, giống như buổi triển lãm, để đảm bảo không gian và thời gian cho từng nhóm được trình bày.

Trước buổi báo cáo, nhóm trưởng họp nhóm, phát phiếu đánh giá cho các thành viên và mỗi thành viên tự đánh giá, đồng thời đánh giá các bạn khác trong nhóm theo các tiêu chí trong bảng 2.5 và nộp lại cho giáo viên sau buổi báo cáo.

56

- Báo cáo trình bày sản phẩm: Báo cáo thường bao gồm tên dự án, lí do nghiên cứu, các hoạt động tìm hiểu, nghiên cứu dự án, phỏng vấn, các sản phẩm đạt được, các dữ liệu và các trao đổi, kết luận và bài học rút ra được sau khi thực hiện dự án. Trong nhóm có thể cử một hoặc nhiều thành viên thay nhau trình bày. Trong quá trình báo cáo, có thể GV hoặc các bạn nhóm khác đặt câu hỏi, khi đó thành viên thuyết trình hoặc các thành viên trong nhóm trả lời. Bài trình bày cần có thức đẹp, bố cục khoa học, các kiến thức đưa ra chính xác, tóm lược đầy đủ các kết quả đạt được trong quá trình thực hiện dự án.

GV cần điều tiết thời gian hợp lí cho buổi báo cáo, tổ chức pháp vấn giữa GV, HS, khách mời, ban giám khảo với các nhóm, điều hành buổi báo cáo để HS có thể thẳng thắn nhận xét, đưa quan điểm, đánh giá chéo sản phẩm của nhau. b) Đánh giá DAHT: Tất cả những điều trên cần phải được tính toán trước khi triển khai hoạt động. Đánh giá trong DHDA cần đảm bảo các nguyên tắc sau: a) Đảm bảo độ tin cậy hay mức độ chính xác của phép đo, phản ánh đúnh trình độ của người học, đúng mục tiêu đánh giá; b) Đảm bảo độ giá trị, đô được đúng giá trị cần đo; c) Đảm bảo tính đầy đủ và toàn diện: Nội dung cần đánh giá phải đầy đủ các tiêu chí mà mục tiêu dạy học đã đề ra trong những thời điểm và điều kiện cụ thể; d) Kết hợp sử dụng nhiều loại công cụ đánh giá, nhằm vào nữhng tiêu chí cụ thể. Mỗi loại công cụ đều có những ưu, nhược điểm nhất định, vì vậy cần phát huy những ưu điểm và hạn chế những nhược điểm của nó.

Bộ công cụ đánh giá trong DHDA cần dựa vào mục tiêu dạy học và dựa trên các nguyên tắc đã nêu ở trên: - Phiếu quan sát - Sổ theo dõi dự án - Phiếu đánh giá - Phiếu thăm.dò thái.độ học sinh Bộ công cụ đánh giá được GV và HS sử dụng vào tất cả các giai đoạn của DHDA. Các phương.pháp đánh.giá trong DHDA bao gồm:

57

- Phản hồi.(tiến hành liên.tục trong suốt dự án): bao gồm phản hồi của GV (nhận xét, định hướng, gợi ý) và phản hồi của bạn học thông qua thảo luận nhóm.

- Mỗi HS TĐG, rút kinh.nghiệm quá.trình thực hiện.dự án của.bản thân. TĐG khiến HS trở nên trách nhiệm hơn với việc học tập của mình.

- HS ĐG quá trình và kết quả thực hiện dự án của các thành viên trong nhóm (ĐG đồng đẳng).

- Việc ĐG chất lượng sản phẩm của các nhóm sẽ do HS cả lớp và GV cùng tiến hành.

Bảng 2.10. Phiếu tự đánh giá sau quá trình thực hiên dự án STT

Tiêu chí

Công 1

Mô tả tiêu chí

chấm

việc của bản thân

Điểm tối đa

Luôn sẵn sàng, chủ động nhận nhiệm vụ

10

Ý.thức tham.gia tích cực

10

Luôn hoàn.thành công.việc được giao

10

Luôn đúng thời hạn

10

Chất lượng công việc tốt

10

Lắng nghe, chia sẻ, góp ý, tôn trọng ý kiến các thành viên khác và quyết định Khả 2

năng hợp tác

của nhóm.

Tích cực.giúp đỡ.các thành.viên khác Luôn chung tay giải quyết, tháo gỡ khó khăn của nhóm. Đề xuất những giải pháp, ý tưởng sáng tạo.

Đóng 3

góp đặc biệt

10 10 10 10

Dành cho những học sinh Truyền cảm hứng không những cho các thành viên trong nhóm mình mà còn lan tỏa sang

10

những nhóm khác

Tổng điểm

100

58

Điểm đánh giá của giám khảo

2.3.2. Tổ chức dạy học theo dự án một chủ đề Toán thống kê ở bậc THCS Dự án: “ Toán học và vấn đề môi trường” a) Chọn chủ đề và xây dựng DAHT Sau đây là một số phiếu hướng dẫn được xây dựng như hệ thống tài liệu tham khảo để HS sử dụng trong quá trình thực hiện DAHT: + Hướng dẫn phân tích chất lượng nước thải: Trước khi thực nghiệm, GV cung cấp cho học sinh phiếu hướng dẫn.

Bảng 2.11. Phiếu hướng dẫn phân tích chất lượng nước thải.

Phiếu 1. HƢỚNG DẪN PHÂN TÍCH CHẤT LƢỢNG NƢỚC THẢI (Tại thực địa) 1. CÁC CHỈ TIÊU TÌM HIỂU CỦA CHẤT LƢỢNG NƢỚC CÓ THỂ SỬ DỤNG ĐỂ TƢỚI TIÊU TCVN 6663Chỉ STT Giải thích chỉ tiêu 6:2008 (ISO tiêu 5667-6:2005); Độ pH.cho biết được.tính trung.tính của nước, -hay nước mang tính a-xít.hoặc.tính.kiềm.

5,5 – 9 Độ pH thấp về cơ bản không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Tuy nhiên, pH thấp làm tăng tính axit trong nước, làm ăn mòn kim loại trên đường 1 pH ống, vật chứa và tích lũy các ion kim loại gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, làm mau hỏng vải, quần áo khi giặt… Mặt khác, pH thấp còn gây ngứa khi tắm gội, gây hỏng men răng, và có thể tạo điều kiện xuất hiện các bệnh ngoài da.

Màu Nước có độ màu cao gây khó chịu cho cảm quan, có mùi khó chịu 2 sắc biểu hiện nguồn nước không hợp vệ sinh, là biểu hiện sự ô nhiễm các chất khác gây ảnh hưởng đến sức khỏe của con người 3 Mùi Độ đục biểu thị hàm lượng các chất lơ lửng trong nước (chất keo, Độ 4 đất sét, tảo, vi sinh vật…). Nước đục gây khó chịu cho người sử đục dụng; và thông thường nước đục thường kèm theo có vi sinh.

2. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH - Bƣớc 1: Lấy mẫu + Một giáo viên lấy mẫu nước bằng dụng cụ (xô) đã chuẩn bị trước + Mỗi nhóm lấy nước vào cốc (đã chuẩn bị sẵn ở nhà) để lấy nước - Bƣớc 2: Đo độ pH bằng giấy quỳ

59

+ Nhúng giấy quỳ vào cốc nước + So với bảng chỉ thị màu để biết độ pH + Ghi vào phiếu quan sát của nhóm - Bƣớc 3: Quan sát màu sắc, độ đục, rác trên sông và ngửi mùi + Quan sát khu vực sông Tô Lịch được phân công + Ghi vào phiếu quan sát của nhóm - Bƣớc 4: Phòng vấn ngƣời dân + Nhóm trưởng đánh số phiếu từ 1 đến hết và chia phiếu hỏi cho các thành viên trong nhóm + Tiến hành hỏi theo hướng dẫn: - Chuẩn bị điện thoại, bật chế độ thu âm, ghi hình; - Chuẩn bị bút, phiếu hỏi để ghi thông tin được hỏi; - Giới thiệu họ tên, lớp, trường đang theo học.

- Giới thiệu mục đích của việc hỏi; - Hỏi xem liệu người được hỏi có cho phép ghi âm/thu hình không; - Cảm ơn.người.được hỏi.

Phiếu hỏi trong phụ lục 1 Sau khi thực hiện điều tra, GV cung cấp phiếu hướng dẫn xử lí số liệu như sau: Hình 2.1. Mẫu phiếu hướng dẫn xử lí số liệu điều tra về tình trạng ô nhiễm nước sông hồ.

+ Hướng dẫn quan sát ô nhiễm không khí

60

* THỜI.GIAN.QUAN SÁT Từ chiều thứ 6 (19/2) đến hết hết ngày 24/2 * CÁCH QUAN SÁT: Yếu tố “lượng phương tiện tham gia giao thông”: Quan sát toàn bộ tuyến đường và tích vào cột tương ứng để đánh giá chung.

Yếu tố “loại phương tiện tham gia giao thông chủ yếu”: Quan sát toàn bộ tuyến đường và tích vào cột tương ứng để đánh giá chung Yếu tố “khu vực nhiều khí thải nhất”: Quan sát toàn bộ tuyến dường, có thể cảm nhận thông qua đường thở để chọnchọn một khu có nhiều khí thải nhất và ghi tên địa điểm vào ô tương ứng. Trường hợp di chuyển bằng ô tô thì có thể để trống yếu tố này do khó cảm nhận được.

Yếu tố “khu vực nhiều bụi nhất”: Quan sát toàn bộ tuyến đường, cảm nhận toàn bộ khung cảnh trên lòng đường, vỉa hè, ghi rõ địa điểm/đoạn đường nhiều bụi nhất vào ô tương ứng.

Yếu tố “khu vực nhiều rác nhất”: Quan sát toàn bộ tuyến đường để ghi tên khu vực có nhiều rác nhất vào ô tương ứng.

Yếu tố “người đi xe máy tắt động cơ khi dừng đèn đỏ trên 25 giây”: Quan sát bằng mắt, đặc biệt là những người dừng đèn đỏ bên cạnh, nghe tiếng động cơ để biết họ có tắt máy xe khi dừng đền đỏ trên 25 giấy hay không. trường hợp dừng đèn đỏ dưới 25 giây thì không đánh giá ở mục này.

Yếu tố “tình trạng vệ sinh tại những khu vực có các công trường xây dựng”: Trong trường hợp trên tuyến đường đi không có công trường xây dựng nào thì không đánh giá ở mục này. Nếu có nhiều công trường thì đánh giá theo cảm nhận của người quan sát.

Chú ý: Những yếu tố quan sát có thể thay đổi theo từng ngày quan sát. Do đó, mỗi ngày quan sát thì phải ghi chép riêng, không quan sát được thì bỏ trống, không được chép lại từ những ngày quan sát trước sẽ thu được thông tin không chính xác.

61

CÁCH NỘP KẾT QUẢ QUAN SÁT: Các thành viên trong nhóm nộp phiếu quan sát cho nhóm trường, nhóm trường tập hợp và gửi cho giáo viên hướng dẫn vào sáng thứ 5 (25/2).

Phiếu hỏi có trong phụ lục 2 + Hướng.dẫn thu.gom rác.thải sinh.hoạt  Địa điểm điều tra : Mỗi HS trong nhóm điều tra 5 gia đình trong khu dân cư đang ở. 

Các bước thực hiện

* Bước 1: Nhận phiếu điều tra từ GV vào cuối buổi 1. * Bước 2: Tìm hiểu nội dung phiếu điều tra: Cách phân loại rác Bảng 2.12. Cách phân loại rác Loại

Nguồn gốc

Ví dụ

- Các.vật liệu.làm từ giấy

- Các túi giấy, mảnh bìa, giấy vệ sinh...

- Có nguồn.gốc từ.các sợi - Các chất thải ra từ thực phẩm

- Vải, len, bì tải, bì nilon...

- Thực.phẩm dư thừa, ôi thiu: rau củ quả...

Rác hữu cơ

- Các.vật liệu.và sản.phẩm được chế tạo từ gỗ, tre, cao su, - Đồ.dùng bằng gỗ như bàn, ghế, đồ chơi, giầy, ví bằng

da...

cao su...

- Các.vật.liệu.và.sản.phẩm được chế tạo từ chất dẻo.

- Phim.cuộn, túi chất dẻo, chai lọ chất dẻo...

- Các loại vật liệu và sản phẩm làm từ kim loại, thủy tinh.

- Vỏ hộp nhôm, dây điện, dao, chai lọ...

Rác vô cơ - Các vật liệu không cháy ngoài kim loại và thủy tinh.

- Vỏ trai, sò, gạch, đá, gốm...

62

* Bước 3: Thực hiện điều tra tại nhà, hoàn thành phiếu điều tra. * Bước 4: Nộp lại phiếu điều tra cho GV trước buổi 2 (trước 9h00, thứ 3, 19/3/2019). * Bước 5: Tự tìm hiểu hướng xử lý phiếu điều tra. (Đưa ra các thông tin về số lượng rác thải trung bình, tình trạng xử lý rác của các hộ gia đình, lượng rác tối đa, lượng rác tối thiểu).

Phiếu hỏi có trong phụ lục 3. b) Thực hiện dự án Bảng 2.13. Kế hoạch hoạt động dự án “ Toán học và vấn đề môi trường” Phƣơng Buổi

Nội dung công việc

tiện sử

Thời gian

dụng - Bƣớc 1:

1

Kế

Tiết

Địa điểm

GV phụ trách

CLB Tranning 7A1:

+ GV giới thiệu, nêu mục hoạch

thứ

3: room

tiêu của CLB, định hướng hoạt

12/03/2019

Thủy, Oanh,

các nội dung và sản phẩm động

Hạnh,

cần làm.

Hương.

CLB 7.

+ Phổ biến kế hoạch hoạt Bảng

7A2:

động của CLB và cách thức phân

Toàn,

báo cáo.

Dương,

công

+ Phổ biến quy chế đánh giá. nhiệm

Lý,

- Bƣớc 2:

Diễm,

vụ

+ GV chia lớp thành 03 nhóm. nhóm:  Nhóm ô nhiễm nước.

Biên bản

7A3:

họp

Huyền,

 Nhóm ô nhiễm không nhóm khí.

Máy tính

 Nhóm ô nhiễm rác Đề xuất thải.

Hải

phòng

- Bƣớc 3: HS lập danh sách Training

63

Phương, Thiện, Phúc, Tâm

thành viên trong nhóm, phân room: công nhiệm vụ, cách thức máy liên lạc với từng thành viên chiếu, (sđt, email).

mic.

Chú ý: Sau buổi 1 HS trong nhóm check lại các thông tin tìm kiếm theo các địa chỉ đó xem có liên lạc được không.

- Bƣớc 4: Phân công nhiệm vụ + Trưởng nhóm, thư kí + Điều tra phát phiểu hỏi. + Phỏng vấn chụp ảnh + Tập hợp và xử lí thông tin - Bƣớc 5: Các nhóm viết biên bản họp nhóm và nộp lại cho GV. - Bƣớc 1: + HS mỗi nhóm chia thành 02 nhóm nhỏ:  Học sinh tìm kiếm thông tin về: thực 2

trạng, giải pháp của tình trạng ô nhiễm.  Học sinh lên ý tưởng thực hiện sản phấm

Máy tính Vật tư – nguyên liệu nhóm

sáng tạo, phân công mang vật tư – nguyên liệu.

64

19/03/2019

Tại lớp

GV phụ trách

- Bƣớc 2: GV hướng dẫn HS Các kĩ năng khi học tập tại thực địa, phỏng vấn, ghi chép thông tin, lấy số liệu.

- Bƣớc 3: HS nộp lại biên bản làm việc nhóm.

- Bƣớc 4: Hướng dẫn, dặn dò cho buổi đi nghiên cứu thực tế.

Học sinh thực hiện sản Vật tư –

GV phụ

phẩm:

trách

nguyên

- Bƣớc 1: HS hoàn thiện liệu 3

thông tin, làm sản phẩm nhóm

26/ 03/ 2019

Tại lớp

Science Board.

- Bƣớc 2: HS thực hiện làm sản phẩm sáng tạo Thứ 7

HỌC SINH ĐI THỰC ĐỊA + Thời gian có mặt: 7h30 sáng 31/03/2018 + Địa điểm: Trường THCS Alpha – Lô C1, C2

Quanh

Giáo

(30/03/2019) khu vực viên trường

phụ

nhiễm

THCS

trách

+ Thời gian hoạt động: 7h30 – 11h00

nước: Xô,

Alpha.

Advisor

+ Nội dung:

dây thừng,

Nhóm

Điều tra tình hình ô nhiễm nước sông Tô Lịch

phiếu hỏi,

truyền

(khu vực cầu 361), nước sinh hoạt Alpha.

chai nhựa

thông

Điều tra về tình trạng ô nhiễm không khí ở ngã

1l, phương

KĐT Yên Hòa.

- Nhóm ô

tư Trần Kim Xuyến – Láng.

tiện thu

Điều tra về tình hình xử lý và thu gom rác thải

hình, ghi

gần trường học (chợ Trung Hòa)

âm

+ Thời gian kết thúc: 11h00

- Nhóm rác

65

+ Chuẩn bị:

thải: túi

 Thông báo lịch đến cha mẹ học sinh.

5kg, phiếu

 Thông báo kế hoạch cho nhóm truyền

hỏi, khẩu trang y tế,

thông.  Nội dung hoạt động:

găng tay

Thực hiện thí nghiệm phân tích

cao su,

mẫu nước, lập bảng thống kê kết

phương tiện

quả điều tra tình hình ô nhiễm

thu hình,

nước sông Tô Lịch và nước sinh hoạt ở Alpha.

ghi âm - Nhóm ô

Bảng thống kê kết quả điều tra

nhiễm

tình hình ô nhiễm không khí khu

không khí:

vực ngã tư Trần Kim Xuyến –

phiếu hỏi và

Láng.

dụng cụ ghi

Bảng thống kê kết quả điều tra

hình, thu

tình hình xử lí rác thải ở chợ

âm (điện thoại hoặc

Trung Hòa

Ipad) - HS hoàn thiện sản phẩm Máy tính dưới sự hướng dẫn của GV Dụng cụ

4, 5, 6

phụ trách:

học tập

+ Giai đoạn 1:

Vật

tư

 Tập hợp xử lí số liệu, báo cáo vẽ biểu đồ

Thứ 3 02/04/2019 09/04/2019

 Hoàn thành sản phẩm

16/04/2019

báo cáo  Hoàn thành sản phẩm sáng tạo.

Thời gian hoàn thành sản

66

Tại lớp

GV phụ trách.

phẩm:

nộp

trong

ngày

16/04/2019 - HS họp bàn kế hoạch báo cáo, phân công nhận sự thuyết trình và giải thích về 7

GV phụ

sản phẩm của tập thể.

23/04/2019

- GV góp ý và chỉnh sửa lần

Tại lớp

trách lớp

cuối.

- Duyệt sản phẩm và báo cáo lần cuối.

Tối thứ 6

Tổng kết CLB

8

26/ 04/ 2019

Phòng Training room

c) Tổng hợp và đánh giá dự án Theo đúng quy trình đã thiết kế thông qua các mẫu phiếu đánh giá quá trình thực hiện dự án. + Đánh giá cá nhân: Xây dựng theo Rublic để đảm bảo đánh giá đúng và đủ với tất cả các đối tượng. Trong luận văn này chúng tôi đưa ra hướng dẫn đánh giá cá nhân trong nhóm (Phụ lục 4). + Đánh giá sản phẩm: Xây dựng theo các tiêu chí đánh giá theo các nội dung được đánh giá: Báo cáo sản phẩm, nội dung nghiên cứu, tính thẩm mĩ (Phụ lục 5, phụ lục 6). + Đánh giá tổng thể quá trình thực hiện dự án: GV sẽ đưa ra cách tính điểm cuối cùng cho cả dự án, để đảm bảo sự ghi nhận với qúa trình làm việc của các học sinh trong dự án.

Với chủ đề “ Học sinh Alpha và vấn đề môi trường”, GV đưa ra điểm của toàn lớp là điểm trung bình chung của các nhóm thuộc lớp đó, trong đó điểm của mỗi nhóm sẽ được tính điểm theo cơ cấu sau:

67

Bảng 2.14. Cách thức đánh giá dự án câu lạc bộ khoa học Nội dung đƣợc đánh giá

Stt

Sản phẩm của nhóm

1

Đánh giá thái độ của cá nhân trong nhóm (Điểm

2

trung bình của cả nhóm)

Ngƣời đánh

Tỉ trọng trong

Điểm thực tế

giá

tổng số điểm

sau dự án

Giáo viên

70%

Học sinh trong nhóm Tổng

30%

100%

2.4. Sự hỗ trợ của dạy học dự án đối với sự phát triển năng lực hợp tác và năng lực giải quyết vấn đề của học sinh 2.4.1. Sự hỗ trợ của dạy học dự án đối với sự phát triển năng lực hợp tác của học sinh 2.4.1.1 Biểu hiện của một số kĩ năng hợp tác trong quá trình thực hiện DAHT Ở mục 1.2.5.2 chúng tôi đã trình bày một số biểu hiện của năng lực hợp tác.

Các kĩ năng của năng lực hợp tác được biểu hiện đầy đủ ở các bước của quá tình thực hiện DAHT. Qua đó thấy DHDA đã hỗ trợ HS trong việc rèn luyện các kĩ năng của năng lực hợp tác.

Bảng 2.15. Các kĩ năng của năng lực hợp tác thể hiện qua hoạt động của HS Các kĩ năng

Quy trình thực hiện

Những hoạt động của HS

của năng lực hợp tác

DAHT Chọn chủ đề

Thống nhất chọn chủ đề DAHT, phân chia được Kĩ năng.tổ

và xác định

các nhóm thực hiện, nắm rõ nhiệm vụ chung và

chức.nhóm

mục tiêu của

kết quả cần đạt sau dự án

hợp.tác

DAHT Thực hiện dự Xây dựng kế hoạch thực hiện dự án và phân án

chia nhiệm vụ cho các thành viên nhận nhiệm

68

Kĩ năng.lập kế.hoạch

vụ được phân công, xác định rõ và thống nhất

hợp tác.

cách thực hiện nhiệm vụ của từng cá nhân, của nhóm.

Nghiên cứu câu hỏi định hướng, tìm tài liệu

Kĩ năng tổ

tham khảo phục vụ cho nội dung của cả dự án.

chức nhóm, kĩ năng tạo môi trường hợp tác.

Thực hiện thảo luận nhóm, tổng hợp các kết

Kĩ năng lắng

quả của thành viên để thống nhất, xây dựng sản

nghe.và phản

phẩm

hồi.

Trình bày, chia sẻ kết quả với các thành viên ,

Kĩ năng diễn

thảo luận với tinh thần xây dựng.

đạt ý kiến.

Hỗ trợ thành viên trong nhóm hoặc nhờ trợ

Kĩ năng.tổ

giúp, phát hiện và tháo gỡ được mâu thuẫn giữa

chức.nhóm,

những ý kiến của các thành viên.

kĩ năng tạo môi.trường hợp tác.

Kĩ năng tổ

Xây dựng sản phẩm và thiết kế báo cáo

chức nhóm hợp tác.

Kĩ năng diễn

Tổng.hợp và đánh.giá dự

đạt ý kiến Báo cáo sản phẩm

Kĩ năng.lắng nghe.và phản

án

hồi.

Kĩ năng Đánh giá sản phẩm

đánh.giá và tự đánh giá.

69

2.4.1.2. Một số tiêu chí đánh giá năng lực hợp tác trong DHDA Căn cứ vào một số kĩ năng hợp tác được biểu hiện thông qua quá trình thực hiện DAHT, chúng tôi xây dựng hệ thống một số tiêu chí đánh giá năng lực hợp tác thể hiện theo ba mức độ ở trong bảng dưới đây: Bảng 2.16. Một số tiêu chí đánh giá năng lực hợp tác và mức độ biểu hiện Kĩ năng

Kĩ năng tổ chức nhóm hợp tác

Các mức.độ biểu hiện Mức 1

Mức 2

Mức 3

Chưa dự kiến được

Đã xác định được

Xác định cụ thể

công việc cần làm,

nhiệm vụ cần làm,

nhiệm vụ và kết quả

chưa rõ vai trò cá

xác định được vai

thực hiện, xác định rõ

nhân trong nhóm,

trò cá nhân trong

vai trò cá nhân trong

chưa xác định được

nhóm nhưng cách

nhóm, xây dựng được

cách thức hợp tác để

thức hợp tác trong

cách thức hợp tác

thực hiện nhiệm vụ

nhóm chưa cụ thể.

hiệu quả với các thành viên khác.

Kĩ năng lập kế hoạch hợp tác

Lúng túng trong dự

Dự kiến được công

Xác định cụ thể và

kiến thực hiện công

việc theo thời gian

hợp lí trình tự công

việc theo tình tự thời nhưng chưa hợp lí,

việc theo thời gian,

gian, phân chia hoặc

phân công hoặc

phân chia và nhận

nâhnj nhiệm vụ

nhận nhiệm vụ còn

nhiệm vụ phù hợp với

không phù hợp với

có điểm chưa phù

năng lực của các

khả năng

hợp.

thành viên trong nhóm.

Chưa có tinh thần

Có ý thức xây dựng

Có ý thức xây dưng,

xây dựng, hỗ trợ

tuy nhiên chưa động

nhiệt tình hỗ trợ,

Kĩ năng tạo

thành viên khác,

viên được các thành

động viên các thành

môi trường

chưa giải quyết được viên khác, đã giải

viên khác, không để

mâu thuẫn phát sinh

quyết được các mâu

mâu thuẫn phát sinh

trong quá trình thực

thuẫn trong quá trình trong quá trình thực

hiện DAHT

thực hiện dự án.

hợp tác

70

hiện DAHT.

Các mức.độ biểu hiện

Kĩ năng

Kĩ năng diễn đạt ý kiến

Mức 1

Mức 2

Mức 3

Diễn đạt dài dòng,

Trình bày rõ ràng,

Diễn đạt rõ ràng,

người nghe không

người nghe nắm

thuyết phục người

nắm được nội dung

được nội dung trình

nghe những nội dung

trình bày, không có

bày, nhưng còn chỗ

trình bày; các luận

gảii thích hoặc bảo

chưa thuyết phục

điểm đưa ra có giải

vệ được quan điểm

người nghe.

thích, có tính cơ sở.

Không tập trung

Lắng nghe ý kiến

Tập trung lắng nghe

lắng nghe ý kiến của

của các thành viên

ghi chép ý kiến của

thành viên khác,

khác với tinh thần

thành viên khác. Đặt

không có sự phản

xây dựng

câu hỏi, góp ý, nhận xét

đưa ra.

Kĩ năng lắng nghe và phản hồi

Kĩ năng đánh giá và tự đánh giá

hồi, không có tinh

với tinh thần xây dựng,

thần xây dựng.

mang lại hiệu quả.

Đánh giá chưa chính Đánh giá chính xác

Đánh giá chính xác,

xác, không rút ra

bản thân và các

khác quan, công

được king nghiệm

thành viên khác, rút

bằng. Rút kinh

cho bản thân.

ra kinh nghiệm cho

nghiệm cho bản thân

bản thân.

và có thể cho các thành viên khác.

2.4.2. Sự hỗ trợ của dạy học dự án đối với sự phát triển năng lực giải quyết vấn đề của học sinh 2.4.2.1 Biểu hiện của một số kĩ năng giải quyết vấn đề trong quá trình thực hiện DAHT Để nâng cao năng lực giải quyết vấn đề, ngoài việc người học phải có khả năng học tập thì người học cần phải có sự nỗ lực của cá nhân…

Những biểu hiẹn của NLGQVĐ ở HS có thể đánh giá đuợc qua bài kiểm tra : - Phân tích, xác định được mục tiêu, tình huống, nhiệm vụ học tập của dự án.

71

- Đề xuất được câu hỏi nghiên cứu và xác định các nội dung cụ thể cho đề tài dự án - Xác định, thu thập và xử lí thông tin, đảm bảo sự phù hợp cho việc thực hiện dự án.

- Đề xuất được phương án giải quyết vấn đề đặt ra trong dự án và lựa chọn được phương án phù hợp.

- Lập được kế hoạch thực hiện dự án.

- Thực hiện được kế hoạch dự án đề ra theo phương án đã chọn một cách hiệu quả, đúng tiến độ với sự nỗ lực của cá nhân và hợp tác trong nhóm.

- Xây dựng sản phẩm dự án, báo cáo kết quả thể hiện được nội dung hoạt động nghiên cứu, đầy đủ, khoa học, sáng tạo.

- Trình bày sản phẩm dự án rõ ràng, logic, khoa học và lôi cuốn.

- Sử dụng các tiêu chí trong đánh giá và tự đánh giá kết quả trong học theo dự án.

- Điều chỉnh trong quá trình thực hiện dự án và vận dụng vào giải quyết các tình huống hoạt động khác.

2.4.2.2. Một số tiêu chí đánh giá năng lực giải quyết vấn đề trong dạy học dự án Qua các biểu hiện về năng lực giải quyết vấn đề trong DHDA ở trên, căn cứ vào quy định đánh giá của trung tâm giáo viên trường THCS Alpha, chúng tôi đưa ra các mức độ đánh giá cho từng biểu hiện, cụ thể như sau: Bảng 2.17. Các mức độ đánh giá cho từng biểu hiện của năng lực giải quyết vấn đề.

Tiêu chí

Mức độ 1

Mức độ 2

Mức độ 3

1. Phân tích,

Phân tích đuợc tình

Phân tích đuợc tình

Phân tích tình

xác định mục

huống, nhiẹm vụ của

huống, nhiẹm vụ của huống, nhiẹm vụ

tiêu, tình

dự án và xác định

dự án, xác định mục

dự án chua rõ

huống, nhiẹm

mục tiêu đầy đủ, rõ

tiêu chua đầy đủ, rõ

ràng, xác định mục

vụ học tạp của

ràng.

ràng.

tiêu chua đầy đủ.

dự án.

72

2. Đề xuất đuợc Đề xuất đuợc câu hỏi Đề xuất đuợc câu

Đề xuất đuợc câu

câu hỏi nghiên

thể hiẹn định huớng,

hỏi thể hiẹn định

hỏi thể hiẹn định

cứu cho đề tài

nghiên cứu và xác

huớng nghiên cứu và huớng nghiên cứu

dự án và xác

định đuợc nọi dung

xác định đuợc mọt

và nhung chua xác

định nọi dung

nghiên cứu rõ ràng

số nọi dung nghiên

định đuợc nọi

cụ thể.

và đầy đủ, hiểu đuợc

cứu rõ ràng nhung

dung nghiên cứu,

câu hỏi nghiên cứu

chua đầy đủ và hiểu

chua nêu ra đuợc

của nhóm, đề xuất.

đuợc câu hỏi, yêu

câu hỏi định

cầu của nhóm đua

huớng nghiên cứu

ra.

đầy đủ, rõ ràng.

Xác định và thu thạp

Xác định và thu

3. Xác định và

Xác định và thu thạp

thu thạp thông

tìm kiếm đuợc nguồn đuợc nguồn thông

thạp đuợc nguồn

tin, xử lí (lựa

thông tin có liên

tin. Biết tìm kiếm

thông tin có liên

chọn, sắp xếp,

quan đến vấn đề ở

các thông tin có liên

quan đến vấn đề ở

kết nối,...)

sách giáo khoa, tài

quan đến vấn đề ở

mức kinh nghiẹm

thông tin phù

liẹu tham khảo khác

sách giáo khoa và

bản thân; lựa chọn,

hợp cho dự án.

và thông qua thảo

thảo luạn với bạn;

sắp xếp, kết nối,...

luạn với nguời khác;

lựa chọn, sắp xếp,

thông tin chua phù

lựa chọn, sắp xếp,

kết nối thông tin mọt hợp.

kết nối,... thông tin

cách tuong đối phù

mọt cách phù hợp.

hợp.

4. Đề xuất

Đề xuất đuợc mọt số

Đề xuất và lựa chọn

phuong án

phuong án GQVĐ.

đuợc 1 phuong án

Đề xuất đuợc

GQVĐ đạt ra

Lựa chọn đuợc

phù hợp để GQVĐ

phuong án GQVĐ

trong dự án -

phuong án phù hợp

đạt ra trong dự án.

nhung chua thạt

chọn phuong án để GQVĐ đạt ra

hợp lí và phù hợp.

phù hợp.

trong dự án.

5. Lạp kế hoạch

Lạp đuợc kế hoạch

Chua đầy đủ, chi

Lạp đuợc kế hoạch

thực hiẹn dự án.

thực hiẹn dự án chi

tiết. Lạp đuợc kế

thực hiẹn dự án

73

tiết, đầy đủ, đảm bảo

hoạch thực hiẹn dự

chỉ giải quyết đuợc

các điều kiẹn để giải

án chi tiết đầy đủ

mọt số nhiẹm vụ

quyết đuợc các

đảm bảo các điều

đạt ra trong dự án,

nhiẹm vụ đạt ra trong kiẹn chỉ đủ để giải dự án.

nhung chua đầy

quyết mọt số nhiẹm

đủ, chi tiết. Hoạc

vụ đạt ra trong dự

chua đầy đủ các

án.

điều kiẹn đảm bảo thực hiẹn nhiẹm vụ của dự án, còn lúng túng.

6. Thực hiẹn kế

Thực hiẹn kế hoạch,

Thực hiẹn kế hoạch,

Thực hiẹn đuợc kế

hoạch dự án.

hoàn thành nhiẹm vụ

hoàn thành nhiẹm vụ hoạch, hoàn thành

đuợc giao mọt cách

đuợc giao nhung còn nhiẹm vụ đuợc

đọc lạp theo cá nhân

lúng túng trong phối

giao nhung cần sự

và hợp tác nhóm hiẹu hợp với các thành

hỗ trợ nhiều từ các

quả, sáng tạo.

thành viên trong

viên khác.

nhóm.

7. Xây dựng

Tổng hợp các kết quả Tổng hợp kết quả

Tổng hợp đuợc kết

sản phẩm dự

nghiên cứu chi tiết

nghiên cứu đầy đủ,

quả nghiên cứu

án/báo cáo kết

đầy đủ, sắp xếp theo

sắp xếp theo logic

đầy đủ nhung sắp

quả nghiên cứu. logic, khoa học và có nhung chua sáng tạo. xếp chua theo sáng tạo.

logic hợp lí.

8. Trình bày

Sử dụng các phuong

Sử dụng phuong tiẹn

Sử dụng đuợc

sản phẩm dự

tiẹn trực quan, so đồ

trực quan nhung

phuong tiẹn trực

án/kết quả

tu duy, hình ảnh,

chua nêu đuợc đầy

quan trình bày kết

nghiên cứu

biểu bảng kết quả

đủ kết quả nghiên

quả nghiên cứu

khoa học, rõ

nghiên cứu dự án.

cứu, cách trình bày

chua đầy đủ còn so

ràng đầy đủ có

Trình bày rõ ràng,

đa dạng, cấu trúc rõ

luợc... cách trình

sáng tạo.

logic chạt chẽ, thể

ràng.

bày chua thạt rõ

74

hiẹn sự sáng tạo

ràng, cấu trúc chua

(minh họa hình ảnh,

hợp lí.

mẫu vạt, video,...).

9. Sử dụng các

Sử dụng đuợc các

Sử dụng đuợc các tiêu Sử dụng tiêu chí

tiêu chí trong

tiêu chí trong phiếu

chí trong phiếu đánh

trong phiếu đánh

đánh giá và tự

đánh giá năng lực

giá năng lực giải

giá năng lực giải

đánh giá kết

giải quyết vấn đề và

quyết vấn đề và sản

quyết vấn đề và

quả học theo dự sản phẩm dự án để tự phẩm dự án để tự án.

sản phẩm dự án

đánh giá mọt cách

đánh giá đầy đủ

chua đầy đủ và chi

đầy đủ, chi tiết và có

nhung chua chi tiết,

tiết, chua biết lạp

lạp luạn giải thích.

có lạp luạn, giải thích

luạn giải thích.

nhung chua rõ ràng.

10. Điều chỉnh

Tự điều chỉnh các

Biết tự điều chỉnh

Tự điều chỉnh các

trong quá trình

hoạt đọng trong thực

các hoạt đọng trong

hoạt đọng trong

thực hiẹn dự án

hiẹn giải pháp giải

thực hiẹn giải pháp

thực hiẹn giải pháp

và vạn dụng

quyết vấn đề hợp lí,

giải quyết vấn đề,

giải quyết vấn đề,

vào GQVĐ,

nhạn ra đuợc sự phù

nhung chua đánh giá

nhung chua phù

tình huống học

hợp và không phù

đuợc giải pháp. Vạn

hợp. Chua đánh

tạp và thực tế

hợp của giải pháp.

dụng đuợc trong tình giá đuợc giải pháp

khác.

Vạn dụng đuợc trong

huống tuong tự

tình huống tuong tự.

nhung còn lúng túng. đuợc trong tình

và chua vạn dụng huống tuong tự.

75

Bảng 2.18. Tổng kết quan sát các tiêu chí đánh giá năng lực giải quyết vấn đề Đánh giá mức đọ phát triển năng TT

Tiêu chí thể hi n năng lực

lực giải quyết vấn đề điểm đạt

giải quyết vấn để của học

đuợc

sinh

Tốt:

Đạt:

Chua đạt:

8-10

5-7

0-4

Phân tích, xác định đuợc mục 1

tiêu, tình huống, nhiẹm vụ học tạp của dự án. Đề xuất câu hỏi định huớng

2

nghiên cứu cho đề tài dự án đã chọn.

3 4 5

Lạp kế hoạch thực hiẹn dự án. Đề xuất phuong án giải quyết vấn đề theo yêu cầu đạt ra.

Thực hiẹn đuợc kế hoạch đề ra mọt cách hiẹu quả.

Xác định và tìm kiếm nguồn

6

thông tin phù hợp với đề tài dự án.

7

Xây dựng sản phẩm nghiên cứu dự án khoa học, sáng tạo.

Trình bày sản phẩm dự án

8

khoa học, rõ ràng, logic, lôi cuốn.

9

Tự đánh giá qua thực hiẹn dự án và sản phẩm dự án.

Tự điều chỉnh và vạn dụng

10

trong các tình huống học tạp khác.

Tổng

76

Nhạn xét

2.5. Thiết kế công cụ đánh giá quá trình thực hiện dự án của nhóm Để đánh giá nhóm dự án sau mỗi DAHT, GV cần quan sát, theo dõi sổ dự án, kiểm tra phiếu đánh giá của mỗi các nhân và thực hiện đánh giá các nội dung cơ bản: -

Đánh giá về xây dựng mục tiêu của dự án

-

Đánh giá về việc lập kế hoạch thực hiện dự án của nhóm

- Đánh giá việc thực hiện kế hoạch (trong đó có đánh giá về mức độ phân công và nắm vững nhiệm vụ; đánh giá về sự tích cực tham gia của các thành viên; mức độ cung cấp giải pháp cho các vấn đề trong dự án; …)

-

Đánh giá theo sổ theo dõi dự án.

- Đánh giá sản phẩm của DAHT ( bao gồm kiến thức toán thống kê sử dụng, mức độ vận dụng thực tiễn, ứng dụng công nghệ thông tin, thuyết trình báo cáo sản phẩm, thiết kế sản phẩm sáng tạo; …)

Dưới đây chúng tôi đề xuất các tiêu chí đánh giá và thang điểm cụ thể mà GV có thể dùng để đánh giá quá trình và kết quả thực hiện DAHT của HS. Bảng 2.19. Đánh giá quá trình làm việc Điểm đạt đƣợc theo

Tiêu STT

Mô tả tiêu chí

chí

Điểm

chấm

1 2 3 4 5 6 7 8 Lắng nghe, chia sẻ, góp ý, tôn trọng ý kiến các thành viên khác

5

và quyết định của nhóm.

Giúp đỡ, hỗ trợ nhau thực hiện 1

Hợp tác

tuần

nhiệm vụ

5

Cùng nhau tháo gỡ, giải quyết khó khăn gặp phải trong quá

5

trình làm việc.

Có những phản biện, đề xuất trên tinh thần xây dựng để phát triển sản phẩm của nhóm.

77

5

Điểm thưởng cho nhóm hợp tác xuất sắc Có kế hoạch thực hiện nhiệm vụ rõ ràng.

Tiến 2

độ

Hoàn thành đúng thời gian quy định.

thực

Điểm thưởng cho nhóm có kế

hiện

hoạch hoạt động tốt và hoàn thành công việc trước thời gian

5 10 10

5

quy định.

Sản phẩm đáp ứng đầy đủ các Chất 3

lƣợng công việc

yêu cầu đã đặt ra Sản phẩm là công sức của tất cả các thành viên

10 10

Điểm thưởng dành cho nhóm hoàn thành xuất sắc công việc

5

được giao Các thành viên hào hứng, nhiệt tình tham gia thực hiện các Thái 4

10

nhiệm vụ.

độ

Không khí làm việc của nhóm

làm

vui vẻ, sôi nổi, nhiều cảm hứng.

việc

Điểm thưởng dành cho nhóm truyền cảm hứng làm việc tới các

10

5

nhóm khác. Điểm từng tuần

100 điểm

ĐIỂM TRUNG BÌNH Phiếu này do giáo viên quản lí nhóm theo dõi và đánh giá theo từng tuần. Điểm quá trình sẽ được chia trung bình cho số lượng tuần để được điểm cuối cùng.

78

Bảng 2.20. Đánh giá phần thuyết trình về quá trình thực hiện dự án Tiêu STT

Mô tả tiêu chí

chí chấm

Điểm

Điểm đạt đƣợc

tối

Nhóm Nhóm Nhóm

đa

1

2

3

1. Trình bày sơ lược được kế hoạch, lộ trình làm ra sản phẩm.

10

2. Nêu được các khó khăn đã gặp phải và cách giải quyết.

1

Nội dung

5

3. Kể được kỉ niệm và cảm xúc khi tham gia thực hiện dự án.

5

4. Đưa ra được bằng chứng minh họa (cho nội dung 1,2 và 3)

20

5. Bài học / kinh nghiệm rút ra sau 10

dự án.

2

Kỹ

6. Mở đầu ấn tượng, hấp dẫn.

10

năng

7. Tác phong dõng dạc, tự tin.

10

thuyết 8. Thuyết trình hay, dễ hiểu, logic. trình

3

9. Tương tác tốt với khán giả 10. Trả lời câu hỏi từ giám khảo Tổng điểm thuyết trình

10 10 10 100

Phiếu này do ban giảm khảo chấm trong buổi báo cáo khi nghe các nhóm thuyết trình về quá trình thực hiện dự án.

Một số hình ảnh về buổi báo cáo sản phẩm của dự án “ Toán học và vấn đề môi trường” của học sinh khối 7 trường THCS Alpha

79

Hình 2.2. Một số hình ảnh về buổi báo cáo sản phẩm dự án

80

81

Kết luận chƣơng 2 Chúng tôi tiến hành nghiên cứu cấu trúc, các nội dung của Toán thống kê trong chương trình Toán THCS để làm cở sở cho những đề xuất trong chương này, cụ thể: - Xây dựng được hệ thống tài liệu tham khảo và yêu cầu về xây dựng và sử dụng cho việc học tập, nghiên cứu, thực hiện dự án của HS. Đây là nguồn tư liệu dạy học bổ ích cho GV trong dạy học chủ đề Toán thống kê.

- Đề xuất một số chủ đề Toán thống kê và dự án học tập về một chủ đề trong số đó.

- Đề xuất quy trình thiết kế DAHT bao gồm các bước: xác định chủ đề , xác định mục tiêu và dự kiến sản phẩm DAHT, dự kiến nguồn tài liệu tham khảo, xây dựng bộ câu hỏi định hướng, dự kiến kế hoạch hoạt động, quá trình thực hiện dự án và sản phẩm của HS. Chúng tôi thiết kế dự án “học sinh Alpha và vấn đề môi trường” theo quy trình đã đề xuất.

- Tổ chức thực hiện dự án đã thiết kế theo quy trình tổ chức DHDA (Chọn chủ đề và xây dựng DAHT, thực hiện dự án, tổng hợp và đánh giá). Trong quá trình thực hiện DAHT, vai trò tích cực, chủ động của người học được coi trọng. HS phải là người chủ động thực hiện, tự giác, tích cực hoàn thành các nhiệm vụ đã thống nhất trong nhóm. Các thành viên trong mỗi nhóm dự án cần tham gia thảo luận đầy đủ để thường xuyên rà soát tiến độ và hiệu quả thực hiện dự án, đồng thời có những điều chỉnh và hỗ trợ khi cần thiết. GV tạo điều kiện thuận lợi cho HS thực hiện, lường trước được khó khăn cho HS và hỗ trợ khi cần thiết.

- Thiết kế bộ công cụ đánh giá quá trình và kết quả thực hiện DAHT của HS. - Xây dựng các tiêu chí đánh giá mức độ biểu hiện của năng lực hợp tác và năng lực giải quyết vấn đề trong quá trình thực hiện dự án của HS. Thông qua quy trình tổ chức cho thấy sự hỗ trợ tích cực của DAHT đối với việc rèn luyện các kĩ năng và nâng cao năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề của HS. Những nghiên cứu về tổ chức DHDA ở trên có thể áp dụng vào việc học nhiều chủ đề khác nhau của Toán thống kê, nâng cao hiệu quả và góp phần đổi mới PPDH môn Toán bậc THCS. Với các đề xuất về quy trình tổ chức DHDA chủ đề toán Thống kê chúng tiến thành thực nghiệm sư phạm và trình bày ở chương sau.

82