THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP TRONG DẠY HỌC PHẦN DẪN XUẤT CHỨA OXI CỦA HIĐROCACBON

SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP HÓA HỌC 11

vectorstock.com/20159034

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VÀ SÁNG TẠO CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC PHẦN DẪN XUẤT CHỨA OXI CỦA HIĐROCACBON HÓA HỌC 11 (HCMUE) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

37

Chương 2. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VÀ SÁNG TẠO CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC PHẦN DẪN XUẤT CHỨA OXI CỦA HIĐROCACBON HOÁ HỌC 11 2.1. Phân tích mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy học phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon Hoá học 11 Theo chuẩn kiến thức, kĩ năng của Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006), mục tiêu của chương trình phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon hoá học 11 như sau: 2.1.1. Mục tiêu dạy học phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon Hoá học 11 2.1.1.1. Về kiến thức Thông qua bài học, HS trình bày được các nội dung về dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon: - Khái niệm, phân loại, đồng phân, danh pháp; - Tính chất vật lí, tính chất hoá học; - Phương pháp điều chế và một số ứng dụng chính; - Ảnh hưởng qua lại của các nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ 2.1.1.2. Về kĩ năng - Gọi được tên của các dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon.

- Viết được công thức cấu tạo (CTCT) và gọi tên các đồng phân của dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon.

- Viết được phương trình hoá học (PTHH) minh hoạ tính chất hoá học của dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon.

- Dự đoán được tính chất hoá học đặc trưng của các chất và kiểm tra dự đoán, đưa ra kết luận.

- Tiến hành được ThN, quan sát ThN, hình ảnh, rút ra được nhận xét về cấu tạo và tính chất.

- Giải được một số bài tập định tính và định lượng.

- Quan sát, phân tích, tổng hợp, dự đoán tính chất... để giải thích các tình huống học tập, hiện tượng ThN và một số VĐ thực tiễn.

38 2.1.1.3. Về thái độ - Nâng cao lòng say mê, yêu thích môn học, lòng ham tìm tòi, học hỏi.

- Có thái độ học tập tích cực, biết suy luận logic, sáng tạo.

- Rèn luyện đức tính tỉ mỉ, cẩn thận, làm việc khoa học, chính xác.

- Có ý thức tuyên truyền, bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khoẻ, an toàn của cộng đồng.

2.1.1.4. Về năng lực Các NL được phát triển thông qua DH phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon chủ yếu theo: GQVĐ&ST, sử dụng ngôn ngữ HH, tính toán, thực hành HH, vận dụng kiến thức HH vào cuộc sống, sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông.

2.1.2. Cấu trúc nội dung phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon Hoá học 11 Nội dung phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon được sắp xếp ở hai chương 8 và 9 của chương trình Hoá học 11.

Bảng 2.1. Nội dung chương 8 và chương 9 Chương

Tên bài Bài 39. Dẫn xuất halogen của hiđrocacbon (giảm tải) Bài 40. Ancol

8. Dẫn xuất halogen Ancol - Phenol

Bài 41. Phenol Bài 42. Luyện tập: Dẫn xuất halogen, ancol, phenol Bài 43. Bài thực hành 5: Tính chất của etanol, glixerol và phenol Bài 44. Anđehit - Xeton

9. Anđehit - Xeton-

Bài 45. Axit cacboxylic

Axit cacboxylic

Bài 46. Luyện tập: Anđehit - Xeton - Axit cacboxylic Bài 47. Bài thực hành 6: Tính chất của anđehit và axit cacboxylic

Từ những nội dung kiến thức ở trên, có thể sơ đồ hoá cấu trúc nội dung của phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon như sau:

39 Bảng 2.2. Cấu trúc nội dung chương 8 và chương 9 ANCOL Định nghĩa, phân loại, đồng phân, danh pháp; Tính chất vật lí; Tính chất hóa học; Điều chế; Ứng dụng.

PHENOL Định nghĩa, phân loại; Cấu tạo; Tính chất vật lí; Tính chất hóa học; Ứng dụng; Điều chế.

DẪN XUẤT CHỨA OXI CỦA HIĐROCACBON

ANĐEHIT – XETON Định nghĩa, phân loại, danh pháp; Đặc điểm cấu tạo; Tính chất vật lí; Tính chất hóa học; Ứng dụng; Điều chế.

LUYỆN TẬP

THỰC HÀNH

AXIT CACBOXYLIC Định nghĩa, phânloại, danh pháp; Cấu tạo; Tính chất vật lí; Tính chất hóa học; Ứng dụng; Điều chế.

2.1.3. Những lưu ý khi dạy học phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon Hoá học 11 - Cần chú ý hướng HS quan sát nhận xét đầy đủ về đặc điểm cấu tạo của cả hai thành phần gốc và chức, cần chú ý đến thành phần của nhóm chức, số lượng, đặc điểm các liên kết trong nhóm chức và sự phân bố các nhóm chức trong phân tử.

- Sử dụng triệt để các phương tiện trực quan, ThN HH. - Sử dụng phối hợp các PPDH tích cực qua đó hình thành cho HS PP tư duy, PP nghiên cứu, học tập HH. - Cần sử dụng triệt để PP so sánh trong bài dạy. So sánh giữa các loại dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon để tìm ra sự giống nhau và khác nhau, nguyên nhân của sự giống và khác nhau đó.

- Cần chú ý đến một số nội dung mới và khó của chương trình. Đồng thời lưu ý HS chú ý đến tính chất đặc trưng của các nhóm chức và cả tính chất của phần gốc hiđrocacbon trong các loại dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon.

- GV cần đa dạng hoá các hoạt động học tập để HS tham gia một cách tích cực, chủ động.

40 2.2. Thiết kế phiếu học tập nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh 2.2.1. Quy trình thiết kế PHT nhằm phát triển NLGQVĐ&ST Để phát triển NLGQVĐ&ST cho HS trong DH phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon - Hoá học 11, chúng tôi đề xuất quy trình thiết kế PHT gồm các bước sau: Bước 1: Xác định tri thức mà HS đã biết và tri thức cần hình thành để phát triển NLGQVĐ&ST. Bước 2: Xác định mục tiêu toàn bài và mục tiêu từng phần của bài học.

VD: Bài “Phenol”.

- Mục tiêu của toàn bài: + HS trình bày được định nghĩa phenol. + HS phân loại được phenol. + HS nêu được tính chất vật lí của phenol. + Từ CTCT, HS so sánh được tính chất hoá học của phenol và ancol.

- Mục tiêu của từng phần: + Phần 1: Biết được định nghĩa, phân loại được phenol, biết được cấu tạo của phenol. + Phần 2: Nêu được một số tính chất vật lí tiêu biểu của phenol. + Phần 3: HS hiểu được tính chất hoá học của phenol. Giải thích được sự ảnh hưởng qua lại giữa các nhóm nguyên tử trong phân tử phenol. Viết các PTHH minh hoạ. + Phần 4: HS biết và trình bày được cách điều chế, những ứng dụng của phenol.

Bước 3: Xây dựng các mâu thuẫn nhận thức cơ bản, đảm bảo tính vừa sức giải quyết của HS. Bước 4: Xác định PPDH chủ yếu và các KTDH, PTDH kết hợp. Để HS tiếp thu bài học một cách hiệu quả thì PPDH mà GV sử dụng cũng rất quan trọng. Để PPDH mà GV sử dụng trong bài phát huy được tác dụng tốt nhất thì các KTDH và các PTDH phối hợp phải sử dụng và thiết kế sao cho phù hợp với PP và khả năng tiếp thu của HS.

41 Bước 5: Xác định những nội dung cụ thể trong bài cần thiết kế PHT. Trong một tiết học chỉ nên sử dụng 1 đến 2 PHT và tùy nội dung từng bài mà có thể 1 hoặc 2 đơn vị kiến thức được sử dụng PHT. Bước 6: Diễn đạt nội dung trên PHT. Các thông tin, nhiệm vụ học tập được giao trong phiếu phải rõ ràng, ngắn gọn dưới dạng tường minh. Các câu hỏi, nhiệm vụ học tập đưa ra trong phiếu phải đảm bảo mọi HS đều hiểu được phải làm gì, những yêu cầu đưa ra cần phải chỉ rõ căn cứ, nguồn để HS có thể dễ dàng hoàn thành nhiệm vụ đề ra, như: “Quan sát... hãy nêu...”,“Căn cứ vào... hãy cho biết...”,“Dựa vào... hãy chứng minh...”,“Từ thí nghiệm... hãy nhận xét... ”. Sau mỗi câu hỏi, bài tập cần có một khoảng trống thích hợp để HS trình bày kết quả. Thời gian suy nghĩ, thực hiện nhiệm vụ và trình bày phiếu cần phù hợp với khối lượng công việc. Khi sử dụng nhiều PHT nên đánh số thứ tự như PHT số 1, PHT số 2...

Bước 7: Kiểm tra tính chính xác, khoa học, theo các tiêu chí đánh giá NLGQVĐ&ST. 2.2.2. Thiết kế và sử dụng phiếu học tập trong dạy học hoá học phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon lớp 11 nhằm phát triển NLGQVĐ&ST cho học sinh thông qua các phương pháp dạy học tích cực 2.2.2.1. Sử dụng phiếu học tập để củng cố, hoàn thiện kiến thức.

PHT chứa nội dung tổng quát kiến thức của bài, của chương hay của một học kì.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 (sau khi học xong bài ancol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo nhóm (8 phút) Câu 1. Viết CTPT, CTCT khai triển và CTCT thu gọn của ancol etylic. Viết CTPT và CTCT thu gọn chung cho các chất thuộc dãy đồng đẳng của ancol etylic.

Câu 2. Cho một số hợp chất sau: CH3OH, C6H5CH2OH, C2H5OH, C6H5OH, HOCH2CH2OH, CH2 =CH2-CH2 -OH, CH2=CH-OH. Dựa vào định nghĩa ancol, em hãy cho biết hợp chất nào là ancol? Hợp chất nào không phải là ancol?

42 Câu 3. Viết các đồng phân và gọi tên của ancol có CTPT C4H10O, C5H12O. So sánh số lượng đồng phân của ancol với ankan có số nguyên tử C tương ứng.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 (dùng trong bài luyện tập: Anđehit - Xeton - Axit cacboxylic) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo cá nhân (5 phút) Câu 1. Hãy giải thích tại sao khi bị ong đốt hay kiến đốt ta thường dùng vôi bôi vào chỗ bị đốt.

Câu 2. Đốt cháy hoàn toàn một axit X thu được 0,6 mol CO2 và 0,5 mol H2O. Công thức cấu tạo của X là A. (COOH)2.

B. HOOC-(CH2)2-COOH.

C. HOOC-CH2-COOH.

D. HOOC-(CH2)3-COOH.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 (dùng trong bài luyện tập: Anđehit-Xeton-Axit cacboxylic) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo nhóm (7 phút) Thuốc lá điện tử (electronic cigarette hoặc e-cig) mô phỏng hình dạng và chức năng của thuốc lá thông thường. Nhưng khác với thuốc lá thường, thuốc lá điện tử không tạo khói mà tạo ra luồng hơi có mùi vị và cảm giác giống thuốc lá thật cho người hút nhưng không gây ảnh hưởng đến người xung quanh.

Mới đây, thời sự đưa tin đã tìm thấy các chất gây ung thư như fomanđehit và axetanđehit trong chất khí tạo ra từ một số loại chất lỏng sử dụng trong thuốc lá điện tử. Trong đó, fomanđehit được tìm thấy trong thuốc lá điện tử cao gấp 10 lần so với các loại thuốc lá thông thường.

1. Từ thông tin nêu trên, theo em có nên khuyến khích sử dụng thuốc lá điện tử không?

2. Fomanđehit có những ứng dụng gì trong thực tiễn? Có nên sử dụng fomanđehit trong bảo quản thực phẩm như bánh phở, bún… không? Vì sao?

43

2.2.2.2. Sử dụng phiếu học tập khi kiểm tra bài cũ.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 (sau khi học xong bài Ancol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo nhóm (5 phút) Câu 1: Viết các CTCT và gọi tên theo danh pháp thông thường và thay thế của ancol có CTPT C4H10O. Xác định bậc của các ancol đó.

Câu 2: Hãy chỉ ra các ancol có CTCT sau:

(A)

(D)

(B)

(E)

(F)

(C)

(G)

(H)

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 (sau khi học xong bài Ancol, Phenol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo cá nhân (8 phút) Để phân biệt các chất lỏng: glixerol, etanol, phenol, metylpropan-2-ol có thể dùng các thuốc thử: dd Br2, Cu(OH)2, CuO và các dụng cụ cần thiết.

Em hãy đề xuất một số trình tự dùng các thuốc thử trên.

44

2.2.2.3. Sử dụng phiếu học tập kết hợp với giáo án điện tử PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 (khi học bài ancol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo nhóm (6 phút) Cho một số công thức cấu tạo sau:

1. Chất nào thuộc cùng dãy đồng đẳng với ancol etylic? Vì sao? Công thức chung của dãy đồng đẳng ancol etylic?

2. Tất cả các chất trên đều chứa nhóm chức -OH, chúng đều là ancol phải không? Giải thích?

3. Dựa vào đặc điểm cấu tạo, có thể chia ancol làm mấy loại? Dựa trên cơ sở nào?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 (khi học bài Phenol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo cá nhân (8 phút) 1. Quan sát mô hình của phenol và cho biết: CTPT phenol:………………………..….

CTCT của phenol: ………….……gồm…….…….. liên kết với nhóm….……..…

2. Xem vật mẫu và hình ảnh, nêu trạng thái, màu sắc của phenol: ………………………………………………………………………………..……

Xem clip và nhận xét tính tan của phenol: - trong nước lạnh:………..…..…...…………….…………………………………

45 - trong nước nóng:……………..…………………….……………………………

3. Xem video thí nghiệm cho mẫu natri vào phenol lỏng Nêu hiện tượng:……………………………………………………………………

Viết PTHH xảy ra:………………….……………………………………………..

4. Xem video thí nghiệm phenol tác dụng với dd natri hiđroxit Sau khi phản ứng, cho axit clohiđric và sục khí CO2 vào hai ống nghiệm trên: Nhận xét về hiện tượng quan sát được: ……………………………..…………… ………………………………..………………………..……….…………………

Viết các PTHH xảy ra: …………………………………...………………………

Nếu cho giấy quỳ tím vào 2 ống nghiệm ngay từ ban đầu, màu của giấy sẽ thay đổi như thế nào? ……………………………….……………………………………..

5. Xem video thí nghiệm khi cho dung dịch brom vào dung dịch phenol Nêu hiện tượng: ……………………………….…………………………...……..

Viết PTHH: …………………………………….………………..……………….

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 (khi nghiên cứu định nghĩa anđehit) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo nhóm (5 phút) 1. Em hãy hoàn thành các phản ứng sau: t CH3CHOHCH3 + CuO  

t CH3OH + CuO  

o

o

t CH3CH2CH2OH + CuO   o

t CH3CH2CHOHCH3 + CuO   o

Viết CTCT, chỉ ra nhóm chức của mỗi sản phẩm.

2. Trong số các chất sau, chất nào là anđehit? Từ đó nêu định nghĩa, viết công thức chung của anđehit.

46 2.2.2.4. Sử dụng phiếu học tập khi tổ chức thuyết trình, thảo luận nhóm.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 (khi học bài ancol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo nhóm (5 phút) 1. Nêu những ứng dụng cũng như tác hại của ancol đối với sức khỏe cũng như đời sống xã hội. Tại sao rượu giả có thể gây chết người?

2. Vì sao dùng cồn 70o sát khuẩn trước khi tiêm?

3. Cho biết thành phần và ưu điểm của xăng E5 so với xăng RON. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 (khi tìm hiểu ứng dụng của ancol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo nhóm (6 phút) 1. Quan sát một số hình ảnh ứng dụng của etanol trong thực tế, hãy cho biêt: - Những ứng dụng trên sử dụng tính chất nào của etanol?

- Để pha chế đồ uống chứa etanol, người ta sử dụng sản phẩm thu được từ nguồn nguyên liệu nào? Vì sao?

2. Vì sao không thể dùng metanol để pha chế đồ uống? Hãy nêu một số ứng dụng chính của metanol.

47 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 (khi học bài phenol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo nhóm (7 phút) Câu 1: Nêu CTPT và CTCT của phenol: CTPT: ……………….….…….; CTCT: …………………..……………………

Câu 2: Đặc điểm cấu tạo của phenol có gì giống và khác so với ancol? Sự khác nhau đó có ảnh hưởng gì đến khả năng phản ứng của phenol?

Phenol

Ancol

Giống: Khác  Câu 3: Nêu những đặc điểm về tính chất vật lí của phenol.

- Trạng thái, màu sắc: ……….………………….………………………………….

- Tính độc, nguy hiểm: …..…..………………….…………………………….……

- Tính tan: ………………………………………………………………………….

Câu 4: Phenol có thể tác dụng với những chất nào? Nêu hiện tượng và viết PTHH minh hoạ (nếu có). ……………………………………..………………………………………………

Câu 5: Nêu hai cách nhận biết hai ống nghiệm đựng hai dung dịch mất nhãn sau: phenol và etanol. ……………………….……………………………………………………………

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4 (khi nghiên cứu phản ứng của phenol với dd NaOH) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo nhóm (8 phút) 1. Có 3 ống nghiệm: Ống 1 chứa nước (lạnh); Ống 2 chứa dung dịch HCl; Ống 3 chứa dung dịch NaOH. Cho vào mỗi ống một ít phenol. Hãy quan sát hiện tượng ở 3 ống. Giải thích.

2. Hoàn thành các PTHH của các phản ứng xảy ra:

48 CH3CH2OH + Na →

;

C6H5OH + Na→

CH3CH2OH + HCl →

;

C6H5OH + HCl →

CH3CH2OH + NaOH→

C6H5OH + NaOH →

;

Vì sao trong phân tử ancol và phenol đều có nhóm -OH, cùng có phản ứng với kim loại kiềm giải phóng hidro, nhưng lại khác nhau ở phản ứng với axit và với dd NaOH? 3. Natri phenolat có bị thủy phân tương tự natri etylat không? Vì sao?

4. Viết các PTHH của pư xảy ra khi cho

HO –

– CHứng 2 – OH phản với Na, HCl, NaOH.

2.2.2.5. Sử dụng phiếu học tập khi hướng dẫn tiết thực hành PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 (Phiếu ghi báo cáo thí nghiệm) Giả thiết: Câu hỏi Dự đoán hiện tượng Thao tác thí nghiệm Mô tả hiện tượng Giải thích, viết PTHH Nhận xét Kết luận

1)

2)

3)

49 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 (sau khi học xong bài ancol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo nhóm (10 phút) 1. Có ba ống nghiệm chứa kết tủa Cu(OH)2. Ống 1: Giữ nguyên (để đối chứng). Ống 2: Thêm vào 3 ml etanol. Ống 3: Thêm vào 3 ml glixerol.

- Quan sát, nêu hiện tượng ở ống 2 và 3.

- Tại sao glixerol hoà tan được Cu(OH)2 mà etanol lại không có khả năng ấy? Viết PTHH của phản ứng.

2. Để phân biệt các chất lỏng: glixerol, etanol, phenol, metylpropan-2-ol có thể dùng các thuốc thử: dd Br2, Cu(OH)2, CuO và các dụng cụ cần thiết.

Em hãy đề xuất một số trình tự dùng các thuốc thử trên và tiến hành phân biệt các chất đó.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 (dùng trong bài luyện tập ancol - phenol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo nhóm (10 phút) Em hãy quan sát hình vẽ mô tả bộ dụng cụ thí nghiệm được lắp đặt dưới đây:

Hóa chất trong ống nghiệm (1) là C2H5OH và H2SO4 đặc, ống nghiệm (2) là nước brom, tiến hành đun nóng ở 1700C. 1. Hình vẽ trên mô tả thí nghiệm nào? Hình vẽ đã mô tả đầy đủ dụng cụ cần cho thí nghiệm chưa? Mô tả hiện tượng thí nghiệm quan sát được ở ống nghiệm (1), (2) và

50 viết PTHH của các phản ứng xảy ra.

2. Theo em, axit sunfuric đặc trong thí nghiệm này có vai trò gì?

3. Nếu trong phòng thí nghiệm trường em hết nước brom thì có thể thay thế bằng hóa chất nào? Tại sao?

2.2.2.6. Sử dụng phiếu học tập khi giao bài về nhà.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 (sau khi học xong bài Ancol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc cá nhân 1. Nêu những ứng dụng cũng như tác hại của ancol đối với sức khỏe cũng như đời sống xã hội. Tại sao rượu giả có thể gây chết người?

2. Vì sao dùng cồn 70o sát khuẩn trước khi tiêm?

3. Cho biết thành phần và ưu điểm của xăng E5 so với xăng Ron. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 (sau khi học xong bài Ancol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc theo nhóm “Rượu thuốc” là tên gọi chỉ các loại rượu ngâm rất phổ biến trong hệ thống đồ uống của ẩm thực Việt Nam. “Rượu thuốc” thường làm bằng rượu trắng có độ rượu cao (từ 400 - 600) ngâm các nguyên liệu thảo dược hoặc động vật có dược tính để bồi bổ sức khỏe hoặc chữa bệnh theo các phương pháp đông y cổ truyền. Hãy cho biết: 1. Tại sao chỉ ancol etylic mới được dùng để ngâm các loại thảo dược mà không dùng các ancol khác hoặc dung môi khác như: giấm, axeton…?

2. Phương pháp vật lí nào được dùng trong quá trình ngâm rượu thuốc? Vì sao phải dùng rượu có độ cao để ngâm rượu thuốc?

3. Theo em việc ngâm rượu thuốc cần đảm bảo những yêu cầu gì? Có nên uống rượu thuốc theo kiểu “rượu bổ uống càng nhiều càng tốt” hay không?

51 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 (dùng trong bài luyện tập ancol - phenol) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc cá nhân Câu 1. Khi đun hỗn hợp hai ancol no, đơn chức, mạch hở, không phân nhánh với axit sunfuric đặc ở nhiệt độ thích hợp thu được 14,4 gam nước và 52,8 gam hỗn hợp sản phẩm X gồm 4 chất hữu cơ không phải là đồng phân của nhau với tỉ lệ mol bằng nhau. Tìm CTCT của 2 ancol, giả sử các phản ứng xảy ra hoàn toàn.

Câu 2. Để phân biệt các chất lỏng: glixerol, etanol, phenol, metylpropan-2-ol có thể dùng các thuốc thử: dd Br2, Cu(OH)2, CuO và các dụng cụ cần thiết. Em hãy đề xuất một số trình tự dùng các thuốc thử trên.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4 (trong bài luyên tập: Anđehit - Xeton - Axit cacbonic) PHIẾU HỌC TẬP SỐ…..

Làm việc cá nhân Câu 1. Hỗn hợp M gồm một anđehit và một ankin (có cùng số nguyên tử cacbon). Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol M, thu được 13,44 lít khí CO2 (đktc) và 6,48 gam nước. Nếu cho 0,1 mol M tác dụng hết với lượng dư dd AgNO3 trong NH3. Số mol AgNO3 phản ứng là bao nhiêu? Hãy trình bày lời giải bài toán theo nhiều cách.

Câu 2. Hợp chất hữu cơ có CTPT C3H8Ox có bao nhiêu đồng phân hoà tan được Cu(OH)2?

2.2.2.7. Sử dụng phiếu học tập trong các PPDH tích cực Sử dụng PHT trong DH vận dụng PPDH theo dự án chính là bộ câu hỏi định hướng. Tuỳ theo cách khai thác của từng dự án học tập mà các câu hỏi khái quát, câu hỏi bài học được GV và HS lựa chọn cho phù hợp với dự án. Sau đây là bộ câu hỏi định hướng nội dung cho các nội dung cụ thể cho phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon như sau (Nguyễn Thị Phương Thúy, 2016):

52 Phiếu học tập

Phiếu học tập

Bộ câu hỏi định hướng nội dung nghiên cứu

Các câu hỏi thảo luận trao

trong các dự án học tập

đổi sau khi báo cáo kết quả

Bài 40 - ANCOL Dự án 1: Tìm hiểu về ứng dụng của rượu và

Dự án 1

việc sử dụng rượu với sức khỏe con người

1. Cồn không độc nhưng vì

1. Rượu là gì? Có những loại đồ uống có cồn

sao lại được sử dụng để sát

(ancol etylic) nào được dùng trong thực tế đời

trùng trong y tế ? Nồng độ

sống?

cồn sát khuẩn hiệu quả nhất

2. Những ứng dụng của ancol etylic? Những ứng

là bao nhiêu? Hãy giải thích.

dụng đó dựa trên tính chất nào của ancol?

2. Rượu có thể dùng cho mọi

3. Quá trình hấp thụ etanol trong cơ thể người

độ tuổi uống không? Bạn sẽ

diễn ra như thế nào?

làm gì khi ở địa phương có

4. Uống rượu nhiều và thường xuyên gây tác hại

gia đình mà mọi người trong

như thế nào đối với sức khỏe con người? Hậu quả

gia đình từ trẻ em đến người

của việc nghiện rượu?

già đều cùng uống rượu?

5. Hãy đưa ra thông điệp gửi đến cho mọi người

3. Vì sao luật giao thông đề ra

để đảm bảo sử dụng rượu an toàn, hợp lý trong

cấm uống rượu khi lái xe?

sinh hoạt hàng ngày và lễ hội.

Nồng độ cồn trong máu là

6. Phân biệt khái niệm ancol và rượu? Trong gia

bao nhiêu thì được phép lái

đình bạn sử dụng rượu như thế nào để đảm bảo

xe? Và nồng độ cồn là bao

sức khỏe và an toàn cho mọi người?

nhiêu thì bị phạt?

4. Thực trạng sử dụng rượu của HS trường bạn như thế nào? Bạn có ý kiến gì về vấn

Dự án 2: Tìm hiểu về điều chế ancol và sản

đề này?

xuất một số loại rượu ở miền núi phía Bắc

Dự án 2

1. Trong công nghiệp sản xuất ancol được thực

1. Từ khí thiên nhiên, khí dầu

hiện bằng các phương pháp nào? Nguyên liệu,

mỏ cùng với các hóa chất

53 Phiếu học tập

Phiếu học tập

Bộ câu hỏi định hướng nội dung nghiên cứu

Các câu hỏi thảo luận trao

trong các dự án học tập

đổi sau khi báo cáo kết quả

quy trình điều chế ancol bằng phương pháp đó?

khác có thể tổng hợp etanol

2. Kể tên một số loại rượu đặc sản ở các Tỉnh

để chế xăng E5 bằng quá

miền núi phía Bắc? Giá trị kinh tế của các loại

trình nào? Viết phương trình

rượu này như thế nào?

hóa học của các phản ứng xảy

3. Những nguyên liệu, quy trình và dụng cụ để

ra?

sản xuất một số loại rượu (ngô, sắn, gạo, rượu

2. Vì sao quá trình lên men

cần,...) của các dân tộc ở địa phương.

các nông sản chứa nhiều tinh

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến độ rượu và quá trình

bột, đường (gạo, ngô, sắn,

sản xuất rượu, cách đánh giá chất lượng rượu?

quả chín,...) nếu để lâu thì khi

(Chất lượng nguyên liệu, men, thời gian ủ,

cất rượu có vị chua? Theo

phương pháp chưng cất,...).

kinh nghiệm của người dân địa phương thời gian ủ men được xác định như thế nào?

3. Trong rượu chưng cất khi uống gây đau đầu là do có lẫn thành phần nào? Vì sao rượu càng để lâu càng dễ uống?

4. Để tăng giá trị kinh tế của quá trình sản xuất rượu thủ công theo quy mô gia đình ta cần phối hợp các hoạt động kinh tế nào khác nữa?

5. Thành phần nào có trong rượu gây ra ngộ độc khi uống rượu? Cách chữa say rượu của đồng bào dân tộc?

54 Phiếu học tập

Phiếu học tập

Bộ câu hỏi định hướng nội dung nghiên cứu

Các câu hỏi thảo luận trao

trong các dự án học tập

đổi sau khi báo cáo kết quả

Bài 44: ANĐEHIT Dự án 1: Tìm hiểu về ứng dụng của anđehit và

Dự án 1

fomandehit trong đời sống

1. Dựa vào dấu hiệu nào để

1. Những ứng dụng chính của anđehit và

xác định được các sản phẩm

fomandehit? Vì sao chúng có những ứng dụng đó?

bánh phở, bún, thức ăn có sử

2. Trong y học fomanđehit được ứng dụng như

dụng HCHO trong chế biến?

thế nào? Fomandehit gây ra tác hại gì đối với sức

2. Ta cần xử lí như thế nào

khỏe con người?

khi gặp người bị ngộ độc thức

3. Việc sử dụng fomon trong sản xuất bánh phở,

ăn do sử dụng HCHO?

bún,...có ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe

3. “Cồn khô” tỏa nhiệt mạnh

con người? Ta cần làm gì để đảm bảo vệ sinh an

được dùng làm chất đốt cho

toàn thực phẩm đối với ngành sản xuất này?

các đoàn thám hiểm, thợ

4. Vì sao các đồ mây tre đan được xông khói (gác

săn,...ở vùng Bắc cực, nơi

bếp) thì ít bị mối mọt?

quanh năm tuyết phủ hoặc nấu ăn trên các bàn tiệc. Vậy cồn khô là gì? Nó được tạo ra từ chất nào? Bằng quy trình

Dự án 2: Nguồn anđehit trong thiên nhiên ở miền núi phía Bắc?Cách khai thác và sử dụng?

1. Các loại thực vật nào ở miền núi phía Bắc có chứa hợp chất anđehit? Chúng được sử dụng như thế nào trong đời sống đồng bào các dân tộc?

2. Để tách các tinh dầu thực vật có chứa các anđehit, người ta sử dụng phương pháp nào? Nêu quy trình khai thác tinh dầu sả (có chứa xitral),

nào?

Dự án 2 1. Người Dao đã sử dụng các loại cây có tinh dầu nào để chế thuốc tắm giúp tăng cường sức khỏe? Hãy giới thiệu một công ty sản xuất và phân phối sản phẩm này.

2. Loại gỗ nào được sử dụng

55 Phiếu học tập

Phiếu học tập

Bộ câu hỏi định hướng nội dung nghiên cứu

Các câu hỏi thảo luận trao

trong các dự án học tập

đổi sau khi báo cáo kết quả

tinh dầu quế (có chứa anđehit xinamic), hoặc một

để đóng chậu dùng để ngâm

loại tinh dầu có chứa hợp chất anđehit ở địa

chân buổi tối giúp mọi người

phương).

ngủ ngon hơn? Giải thích tác

3. Các loại tinh dầu thiên nhiên (có chứa hợp chất

dụng của loại gỗ đó.

anđehit - xeton) ở miền núi phía Bắc có những

3. Loại cây nào được sử dụng

ứng dụng gì trong đời sống, sản xuất? Giá trị

làm hương đốt mà không gây

kinh tế của các sản phẩm này? Cần làm gì để phát

độc hại cho sức khỏe con

triển, bảo vệ nguồn tinh dầu trong thiên nhiên

người?

này.

Bài 45: AXIT CACBOXYLIC Dự án 1: Tìm hiểu về phương pháp điều chế

Dự án 1

axit axetic và làm giấm ăn truyền thống của

1. Làm thế nào để phân biệt

đồng bào dân tộc miền núi phía Bắc

được giấm ăn làm từ rượu

1. Trong công nghiệp, axit axetic được điều chế

gạo, hoa quả theo phương

bằng các phương pháp nào? Viết PTHH của các

pháp truyền thống với giấm

phản ứng xảy ra trong quá trình sản xuất đó? Lập

được pha từ CH3COOH công

sơ đồ điều chế axit axetic đi từ các khí etilen,

nghiệp?

axetilen, metan và các chất vô cơ cần thiết khác.

2. Vì sao trong sản xuất giấm

2. Giấm ăn được sử dụng như thế nào trong đời

ăn truyền thống, người ta

sống các dân tộc? Phương pháp truyền thống làm

thường dùng bình thủy tinh

giấm ăn được thực hiện theo quy trình nào? Các

hoặc bằng gốm sứ để đựng

nguồn nguyên liệu tự nhiên nào có thể sử dụng

dung dịch rượu nhạt cho lên

để làm giấm?

men giấm và đậy miệng bình

3. Xây dựng quy trình sản xuất một loại giấm ăn

bằng vải thưa, không đậy kín

ở địa phương và hướng dẫn sử dụng loại giấm đó.

bình? Khi cho thêm hoa quả

Tiến hành điều chế một lọ giấm theo quy trình

chín (chuối, táo) vào giấm ăn

56 Phiếu học tập

Phiếu học tập

Bộ câu hỏi định hướng nội dung nghiên cứu

Các câu hỏi thảo luận trao

trong các dự án học tập

đổi sau khi báo cáo kết quả

này?

có tác dụng gì?

Dự án 2: Tìm hiểu về ứng dụng của axit

Dự án 2

cacboxylic và nguồn axit cacboxylic trong

1. Vì sao khi vắt chanh hoặc

thiên nhiên

cho quả me vào nước rau

1. Axit cacboxylic có những ứng dụng gì trong

muống luộc thì nước rau

đời sống và các ngành sản xuất công nghiệp?

chuyển màu và có vị chua dịu

Những ứng dụng đó dựa trên tính chất nào của

hơn?

axit cacboxylic?

2. Vì sao khi nấu canh cá cho

2. Axit axetic ngoài ứng dụng làm giấm ăn, trong

thêm các loại quả chua (me,

ẩm thực còn được sử dụng làm nguyên liệu cho

khế) hoặc măng chua thì cá

các ngành công nghiệp nào?

mất mùi tanh và nhanh nhừ

3. Trong tự nhiên, axit cacboxylic có trong các

hơn?

loại cây quả, sản phẩm nào ở vùng núi phía Bắc?

3. Có phải các loại quả trong

Các dạng axit này được sử dụng như thế nào

tự nhiên có vị chua đều chứa

trong đời sống?

axit hữu cơ và các loại quả có vị ngọt thì không chứa axit không? Vì sao?

4. Trong dưa chua, măng chua, sữa chua,... cũng có chứa các axit hữu cơ. Các axit đó có tên gọi là gì? Hãy giới thiệu cách làm sữa chua, măng chua được ngon.

57 2.3. Thiết kế công cụ đánh giá sự phát triển NLGQVĐ&ST của học sinh qua học tập môn Hoá học phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon lớp 11 có sử dụng phiếu học tập 2.3.1. Thiết kế bảng kiểm quan sát biểu hiện (dành cho GV) Từ cấu trúc NLGQVĐ&ST, các đặc điểm của PHT, chúng tôi xây dựng bảng 2.3 để mô tả các biểu hiện của NLGQVĐ&ST thông qua PHT môn Hóa học gồm 10 tiêu chí, mỗi tiêu chí tùy theo mức độ mà HS đạt được sẽ có số điểm tương ứng: Mức độ 0 (chưa đạt): [0 ; 3] điểm

Mức độ 2 (tốt): (6 ; 8] điểm

Mức độ 1 (đạt): (3 ; 6] điểm

Mức độ 3 (rất tốt): (8 ; 10] điểm

Dựa vào số điểm mà HS đạt được, GV có thể đánh giá NLGQVĐ&ST của HS: Tốt: Từ 8 đến 10 điểm.

Khá: Từ 6,5 đến dưới 8 điểm.

Trung bình: Từ 4,5 đến dưới 6,5 điểm.

Yếu-kém): Dưới 4,5 điểm.

Bảng 2.3. Bảng kiểm quan sát các biểu hiện của NLGQVĐ&ST của HS thông qua PHT Ngày….tháng.…năm....…

HS được quan sát:………………..........…………Lớp…………Nhóm………

Tên bài học:…………………………….………………………………………

Tên GV quan sát:……………….……………………………………………...

STT

Các năng lực thành phần

Đánh giá mức độ phát triển NLGQVĐ&ST Mức 0

Mức 1

Mức 2

Mức 3

Phát hiện và làm rõ vấn đề (20 điểm)

1

Phát hiện và Chưa phát Phát

hiện Phát

hiện Phát hiện được

nêu được VĐ hiện được được

VĐ được

VĐ VĐ và trình bày

trong PHT.

VĐ.

nhưng không nhưng biết

cách bày vấn đề chính xác.

trình bày.

2

Phân

tích Chưa phân Phân

được

tình tích

huống PHT.

được tình

chưa rõ ràng. tích Phân

huống được

trong tình huống. một cách sơ huống. sài.

trình VĐ một cách

tích Phân

tích

tình

tình huống một cách đầy xác.

đủ,

chính

58

STT

Các năng lực

Đánh giá mức độ phát triển NLGQVĐ&ST

thành phần

Mức 0

Mức 1

Mức 2

Mức 3

Đề xuất, lựa chọn giải pháp (30 điểm)

3

Thu thập và Thu

thập Thu

thập Thu thập và Thu thập đầy đủ

làm

một được

các làm rõ các và làm rõ ràng

rõ

các được

thông tin có số

thông thông tin và thông tin có các thông tin có

liên quan đến tin

nhưng làm rõ một liên quan đến liên quan đến

VĐ cần giải chưa

làm số VĐ cần VĐ cần giải VĐ

trong rõ ràng VĐ giải quyết.

quyết PHT.

cần

quyết.

cần

giải

quyết.

giải

quyết. Đề

và Không đề Đề xuất được Đề xuất và Đề xuất và phân

xuất

phân tích được xuất được một số giải phân 4

một pháp

số

giải giải

GQVĐ GQVĐ.

nhưng không giải phân

PHT.

được. chọn Không lựa Lựa

phù hợp nhất giải để

pháp giải

tích GQVĐ. chọn Lựa

được giải pháp chọn được được một số được 5

được

rõ

pháp pháp GQVĐ được một số ràng, đầy đủ các

để thực hiện Lựa

tích tích

GQVĐ. chọn Lựa chọn được giải giải pháp phù

pháp giải pháp để pháp phù hợp hợp

GQVĐ để GQVĐ.

GQVĐ

để GQVĐ.

nhưng

trong PHT.

pháp

nhất

để

GQVĐ.

chưa

phù hợp.

Thực hiện và đánh giá giải pháp GQVĐ (10 điểm) Thực hiện và Không 6

Thực

hiện Thực hiện và Thực

hiện

chưa đánh giá giải đánh

giá

đánh giá giải thực

hiện nhưng

pháp

GQVĐ được

giải đánh

pháp

được

GQVĐ.

pháp GQVĐ.

trong PHT.

và giải

giá pháp GQVĐ.

pháp

GQVĐ

giải

đầy đủ, chính xác.

Hình thành và triển khai ý tưởng mới (20 điểm) Phát hiện VĐ Không 7

mới khi thực phát hiện PHT.

được

Phát hiện VĐ Phát hiện VĐ Phát hiện VĐ hiện mới

nhưng mới

nhưng mới khi nhanh,

VĐ cần phải gợi cần thời gian chính xác.

59

STT

Các năng lực

Đánh giá mức độ phát triển NLGQVĐ&ST

thành phần

Mức 0 mới thực

Mức 1

khi ý.

Mức 2

Mức 3

nhiều hơn.

hiện

PHT. Nghiên cứu để Khi

thay Khi thay đổi Khi thay đổi Nghiên cứu để

thay đổi giải đổi dữ kiện dữ kiện, đưa dữ kiện, đưa thay 8

đổi

giải

pháp trước sự không đưa ra được giải ra được giải pháp trước sự thay đổi dữ ra kiện của PHT.

được pháp

giải pháp.

nhưng pháp

nhưng thay đổi dữ kiện

cần phải gợi cần thời gian một cách thuần ý.

nhiều hơn.

thục

Tư duy độc lập (20 điểm) Đặt

được Đặt

được Đặt

nhiều câu hỏi câu hỏi, dễ nhiều có 9

giá

được Đặt được nhiều

câu nhiều câu hỏi câu hỏi có giá

trị, dàng chấp hỏi, dễ dàng có giá trị, dễ trị,

không dễ dàng nhận thông chấp chấp

được Đặt

nhận tin

thông tin một chiều.

không

dễ

nhận dàng

chấp dàng chấp nhận

một thông tin một nhận

thông thông tin một

chiều.

tin một chiều. chiều.

chiều khi giải quyết PHT. Không

xem Xem

xét, đánh giá đánh

10

xét, Không

xem Không

xem Không xem xét,

giá xét, đánh giá xét, đánh giá đánh

giá

VĐ

VĐ một cách VĐ

một VĐ một cách VĐ một cách một cách chủ

chủ quan và cách

chủ chủ

quan chủ

quan, quan

và

sẵn

sẵn sàng đánh quan.

nhưng không đánh giá lại sàng đánh giá lại

giá lại VĐ khi

đánh giá lại VĐ khi được VĐ

giải

VĐ khi giải yêu cầu.

PHT.

quyết

khi

quyết PHT.

quyết.

Tổng số điểm đat được:…..../10 Xếp loại:……………

giải

60 2.3.2. Thiết kế phiếu hỏi (HS) Để HS dễ dàng và thuận lợi cho việc tự đánh giá, chúng tôi đề xuất từ 10 tiêu chí còn 7 tiêu chí (gộp tiêu chí 1+2; 3+4; 7+8), mỗi tiêu chí tùy theo mức độ mà HS đạt được sẽ có số điểm tương ứng: Mức độ 0 (chưa đạt): [0 ; 3] điểm

Mức độ 2 (tốt): (6 ; 8] điểm

Mức độ 1 (đạt): (3 ; 6] điểm

Mức độ 3 (rất tốt): (8 ; 10] điểm

Bảng 2.4. Phiếu hỏi HS về NLGQVĐ&ST thông qua PHT trong học tập hoá học Ngày …..tháng…..năm….…

Họ tên HS:……….…………..…………..Lớp…………..Nhóm…………….

Tên bài học:…………………………………………………………………

Hãy so sánh với các tiêu chí đánh giá NLGQVĐ&ST để tự đánh dấu vào ô tương ứng trong bảng sau: Tiêu chí STT

Đánh giá mức độ của NLGQVĐ&ST

thể hiện NLGQVĐ&ST

Mức 1

Mức 2

Mức 3

Phát hiện được, Chưa

phát Phát

hiện Phát

hiện Phát

hiện

nêu được tình hiện

được được

VĐ được,

nêu được,

nêu

huống có VĐ tình huống nhưng chưa được

tình được

tình

PHT. có VĐ.

trong 1

Mức 0

nêu

được huống

Phân tích được

tình

tình

có VĐ.

huống

huống VĐ

có huống trong VĐ PHT.

PHT.

Không phân tích

trong PHT.

tích

được tình

tình huống.

2

Thu

thập

làm

rõ

thông

tin

và Thu

có trong Phân được huống

trong PHT.

thập Thu thập và Thu thập và Thu thập và

các được thông làm rõ các làm rõ các làm rõ các có tin có liên thông tin có thông tin có thông tin có

liên quan đến quan

đến liên

quan liên

VĐ; đề xuất và VĐ.

đến

phân tích được

nhưng không xuất

quan liên

quan

VĐ đến VĐ; đề đến VĐ; đề được xuất và phân

61 Tiêu chí STT

Đánh giá mức độ của NLGQVĐ&ST

thể hiện

Mức 0

NLGQVĐ&ST một

số

Mức 1

Mức 2

Mức 3

đề xuất được một số giải tích

giải

pháp GQVĐ.

giải pháp.

pháp.

được

một số giải pháp.

Lựa chọn được Không lựa Lựa

3

chọn Lựa

chọn Lựa

chọn

giải pháp phù chọn được được

giải được

giải được

giải

hợp nhất. Lập giải pháp để pháp

để pháp

phù pháp

phù

kế

để GQVĐ.

hoạch

GQVĐ.

hợp nhất để hợp GQVĐ.

GQVĐ.

nhất.

Lập

kế

hoạch

để

GQVĐ.

4

Thực hiện giải Chưa thực Thực

hiện Thực

pháp và đánh hiện

được giải

pháp giải pháp và giải pháp và

giá giải pháp giải

pháp nhưng chưa đánh

GQVĐ.

GQVĐ.

đánh giá giải giải

hiện Thực

hiện

giá đánh giá giải pháp pháp GQVĐ

pháp GQVĐ. GQVĐ.

một cách rõ ràng.

Xác định được Xác

định Xác

thông tin mới. được thông được Nêu

được

tưởng

ý tin mới Nhưng

GQVĐ.

định

thông được thông được thông

được nêu tưởng

thay đổi được được giải

định Xác

mới. tin mới. Nêu tin mới. Nêu tin mới. Nêu

trong PHT và chưa 5

định Xác

ý GQVĐ

ý được

ý

mới tưởng

mới tưởng

mới

khi trong

PHT trong

PHT

pháp tưởng mới được gợi ý.

GQVĐ.

ý được

nhưng chưa và thay đổi thay

đổi được

được

giải pháp

pháp

giải

GQVĐ.

GQVĐ. Đặt được nhiều Đặt 6

được Đặt

câu hỏi có giá câu hỏi, dễ nhiều trị, có ý kiến dàng

được Đặt câu nhiều

được Đặt câu nhiều

được câu

chấp hỏi, dễ dàng hỏi có giá hỏi có giá

62 Tiêu chí STT

Đánh giá mức độ của NLGQVĐ&ST

thể hiện

Mức 0

NLGQVĐ&ST

Mức 1

biện, nhận thông chấp

phản

không dễ dàng tin chấp

Mức 3

nhận trị, dễ dàng trị, không dễ

một thông

nhận chiều.

Mức 2

tin chấp

nhận dàng

chấp

tin nhận

thông

thông

một chiều.

thông tin một

một chiều.

tin

chiều.

chiều.

Xem xét, đánh Xem

xét, Không xem Không xem Không xem

giá VĐ; Không đánh

giá xét, đánh giá xét,

chủ

quan

và VĐ

sẵn sàng đánh cách 7

một

đánh xét, đánh giá

một VĐ một cách giá VĐ một VĐ

một

chủ chủ

chủ

quan cách

chủ cách

giá lại VĐ khi quan.

nhưng không quan, đánh quan và sẵn

giải quyết PHT.

đánh giá lại giá lại VĐ sàng VĐ khi giải khi

được giá lại VĐ

yêu cầu.

quyết.

đánh

khi

giải

quyết PHT. Tổng số điểm đat được:…..../7. Xếp loại:……………

Dựa vào số điểm mà HS đạt được GV có thể đánh giá NLGQVĐ&ST của HS: Tốt: Từ 8 đến 10 điểm.

Khá: Từ 6,5 đến dưới 8 điểm.

Trung bình: Từ 4,5 đến dưới 6,5 điểm.

Yếu-kém): Dưới 4,5 điểm.

2.3.3. Thiết kế đề kiểm tra Bảng 2.5. Khung ma trận đề kiểm tra (Dùng cho loại đề kiểm tra kết hợp TL và TNKQ) Cấp độ

Vận dụng Nhận biết

Thông hiểu

Tên chủ đề

TNKQ

TL

TNKQ

TL

Cấp độ thấp TNKQ

TL

NL

Cấp độ cao TNKQ

hướng tới

TL

Chuẩn

NL

KT,

hành

hoá

học,

NL

Chủ đề 1 KN

(Ch)

(Ch)

(Ch)

(Ch)

(Ch)

(Ch)

(Ch)

thực

cần

GQVĐ&ST

kiểm

,

Cộng

63 Cấp độ

Vận dụng Nhận biết

Thông hiểu

Cấp độ thấp

Tên chủ đề

TNKQ

TL

TNKQ

TL

TNKQ

TL

Cấp độ cao TNKQ

NL hướng tới

Cộng

TL

tra

NL sử dụng

(Ch)

ngôn

ngữ học, Số thực câu...

Số câu

Số

Số

Số

Số

Số

Số câu

Số

Số

hoá

Số điểm

câu

câu

câu

câu

câu

Số

câu

câu

NL

Tỉ lệ%

Số

Số

Số

Số

Số

điểm

Số

Số

hành

điểm

điể

điểm

điể

điểm

điểm

điể

học,...

m

m

hoá điểm=. ..%

m

Chủ đề n (Ch)

(Ch)

(Ch)

(Ch)

(Ch)

(Ch)

(Ch)

(Ch)

Số câu

Số

Số

Số

Số

Số

Số câu

Số

Số

Số

Số điểm

câu

câu

câu

câu

câu

Số

câu

câu

câu...

Tỉ lệ%

Số

Số

Số

Số

Số

điểm

Số

Số

điểm=.

điểm

điể

điểm

điể

điểm

điểm

điể

..%

m Tổng số

m

m

Số câu

Số câu

Số câu

Số câu

Số điểm

Số điểm

Số điểm

Số

câu Tổng số điểm

điểm

Tỉ lệ %

%

%

%

Chúng tôi đã thiết kế được hai ma trận đề kiểm tra 15 phút và một ma trận đề kiểm tra 1 tiết, từ đó thiết kế được hai đề kiểm tra 15 phút và một đề kiểm tra 1 tiết kèm theo đáp án và biểu điểm được trình bày ở phụ lục 3, 4.

2.4. Thiết kế một số kế hoạch dạy học minh họa 2.4.1. Kế hoạch dạy học 1: Bài 40. Ancol (tiết 1) Bài 40: ANCOL (Tiết 1) 1. Mục tiêu a. Kiến thức - HS trình bày được định nghĩa ancol.

- HS phân loại được các loại ancol.

- Xác định được bậc của ancol.

- HS viết được các đồng phân của ancol.

64 - HS gọi tên được các ancol cơ bản. b. Kĩ năng - Từ các CTCT, HS vận dụng định nghĩa ancol để xác định được ancol.

- HS vận dụng đọc tên, viết được CTCT của những ancol đơn giản và ngược lại.

- Rèn các kĩ năng: làm việc cá nhân, làm việc theo nhóm. c. Thái độ Yêu thích, hứng thú đối với môn Hoá học. d. Năng lực hướng tới - NLGQVĐ&ST. - NL hợp tác.

- NL sử dụng ngôn ngữ hoá học.

2. Phương pháp dạy học và kĩ thuật dạy học - PPDH nêu và GQVĐ kết hợp với SĐTD. - PPDH hợp tác theo nhóm nhỏ.

- PP đàm thoại phát hiện.

3. Chuẩn bị a. Giáo viên - Bút lông viết bảng.

- Các PHT và phiếu hướng dẫn hoạt động cá nhân và các nhóm.

- Các cục nam châm để dán PHT lên bảng.

PHT 1 (Dành cho nhóm) Chất

CH3-CH2-OH CH3-CH(OH)-CH3 CH2=CH-CH2-OH

CH 2  CH 2 |

|

OH OH

Ancol

Loại

Bậc

ancol

ancol

Tên gọi Thông

Thay

thường

thế

Tên riêng

65

CH 2  CH  CH 2 |

|

|

OH OH OH C6H5-OH CH3-O-CH3 (CH3)3C-OH C6H5-CH2-OH

PHT số 1 (của cá nhân) - Nêu định nghĩa ancol. Thế nào là nguyên tử cacbon no?

- Ancol được phân loại dựa trên những cơ sở nào? Mỗi cách phân loại đó có những loại ancol nào?

- Bậc của ancol được xác định như thế nào? Có ancol bậc 4 không? Vì sao?

- Nêu quy tắc gọi tên thông thường của ancol.

- Nêu quy tắc gọi tên thay thế của ancol.

Phiếu hướng dẫn hoạt động nhóm và cá nhân của PHT số 1 Làm việc cá nhân: trả lời các câu hỏi trong PHT số 1 của cá nhân.

Nhiệm vụ chung cả nhóm: Nhóm trưởng đọc từng câu hỏi, các thành viên cho ý kiến sau đó thống nhất trả lời các câu hỏi và hoàn thành bảng trong PHT số 1 của nhóm theo gợi ý sau: - Đánh dấu (+) những chất là ancol.

- Những chất là ancol thì cho biết loại ancol (gốc hiđrocacbon, đơn chức hay đa chức), bậc ancol, tên thường, tên thay thế và tên riêng (nếu có).

PHT số 2 Câu 1: Viết các CTCT và gọi tên theo danh pháp thông thường và thay thế của ancol có CTPT C4H10O. Xác định bậc của các ancol đó.

Câu 2: Hãy chỉ ra các ancol có CTCT sau:

(A)

(B)

(C)

66

(D)

(E)

(F)

(G)

(H)

b. Học sinh Đọc trước bài “Ancol” mục I và II. Xếp bàn ghế và ngồi theo đúng nhóm chỉ định của GV (3 nhóm, có thể ngồi theo tổ nếu lớp có 3 tổ).

4. Tiến trình dạy học Bước 1: Làm việc chung cả lớp (GV nêu VĐ học tập, chia nhóm, giao nhiệm vụ và hướng dẫn hoạt động nhóm). (5 phút) - GV nêu VĐ: Ancol là một trong những dẫn xuất của hiđrocacbon. Vậy ancol có CTPT, CTCT, đồng phân, tên gọi như thế nào? Để trả lời cho câu hỏi này chúng ta sẽ làm việc theo nhóm nghiên cứu mục I và II trong tiết học hôm nay.

- Chia nhóm: GV chia lớp thành 3 nhóm (Bằng cách HS đếm lần lượt 1, 2, 3 rồi lặp lại, các HS mang số 1 được xếp vào nhóm 1, tương tự với nhóm 2 và nhóm 3. Hoặc có thể ngồi theo tổ nếu lớp có 3 tổ).

- Giao nhiệm vụ và hướng dẫn hoạt động nhóm. + Bầu nhóm trưởng. + Công việc cụ thể của các nhóm như sau: Mỗi nhóm sẽ được phát một PHT số 1 (bằng giấy A0) để làm việc chung cả nhóm và 1 phiếu hướng dẫn. Mỗi cá nhân được phát một PHT số 1 (bằng giấy A4) để làm việc cá nhân. GV phát đồng thời phiếu để HS tự đánh giá. + Các nhóm treo kết quả của nhóm lên bảng, mời đại diện của một nhóm lên trình bày sản phẩm của nhóm mình, các nhóm khác trao đổi, nhận xét. GV quan sát, đánh giá kết quả làm việc cá nhân, nhóm và cả ý thức, thái độ trong quá trình làm việc nhóm.

67 Bước 2: Hoạt động nhóm (20 phút) - Hoạt động cá nhân (5 phút): mỗi HS đọc SGK trang 179 - 180 thực hiện PHTsố 1 của cá nhân.

- Hoạt động nhóm (15 phút): Sau khi các cá nhân làm việc xong sẽ thảo luận chung cả nhóm. Nhóm trưởng nêu từng câu hỏi trong PHT cá nhân, các thành viên đưa ra ý kiến, nhóm trưởng thống nhất các ý kiến và cùng nhau vận dụng hoàn thành PHT số 1 của nhóm.

GV đi đến các nhóm để giám sát hoạt động các nhóm, hướng dẫn, hỗ trợ HS hoạt động nhóm.

Bước 3: Thảo luận chung, đánh giá, tổng kết. (10 phút) GV cho các nhóm treo sản phẩm lên bảng, gọi đại diện của 1 nhóm lên trình bày sản phẩm của nhóm mình, các nhóm khác nhận xét. GV nhận xét, bổ sung, lưu ý (nếu có): + Trong định nghĩa ancol, GV lưu ý đặc điểm: nhóm hiđroxyl (-OH) liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon no của gốc hiđrocacbon. Nguyên tử cacbon no là nguyên tử cacbon chỉ tạo liên kết đơn với nguyên tử khác. + Công thức chung của ancol no, đơn chức, mạch hở là CnH2n+1OH (n ≥ 1). + Bậc của ancol bằng bậc của nguyên tử cacbon liên kết với nhóm -OH. Không có ancol bậc 4 vì nguyên tử cacbon liên kết với nhóm -OH chỉ còn có thể liên kết với 3 nguyên tử cacbon khác nên chỉ có tối đa là ancol bậc 3 thôi. + Khi gọi tên thay thế của ancol thì: Mạch chính được quy định là mạch cacbon dài nhất có chứa nhóm -OH. Số chỉ vị trí được bắt đầu từ phía gần nhóm -OH hơn. + Tên riêng của một số ancol đa chức hay gặp:

CH 2  CH 2 |

|

etylen glicol

OH OH

CH 2  CH  CH 2 |

|

|

glixerol.

OH OH OH

Từ đó yêu cầu các nhóm thiết kế một SĐTD về nội dung kiến thức vừa tìm hiểu, tiết học sau sẽ trình bày.

Bước 4: Củng cố, dặn dò (10 phút)

68 Các nhóm cùng thảo luận và hoàn thành PHT số 2 trong khoảng 5 phút. Sau đó trình bày kết quả của nhóm.

GV nhận xét và lưu ý cho HS về một số nội dung thông qua bài tập trong PHT này.

GV hướng dẫn HS cách viết CTCT các chất đồng phân ancol thuộc loại ankanol: Xác định các kiểu mạch cacbon.

Với mỗi kiểu mạch, đặt nhóm -OH vào các vị trí khác nhau bắt đầu từ đầu mạch (chú ý phân biệt mạch đối xứng và mạch không đối xứng).

- Điền đủ nguyên tử H cho từng nguyên tử C trên mạch và kiểm tra lại.

GV nhận xét, đánh giá, cho điểm kết quả làm việc cá nhân, nhóm và cả ý thức, thái độ trong quá trình làm việc nhóm.

Dặn dò các nhóm thiết kế SĐTD về nội dung kiến thức vừa tìm hiểu và xem trước nội dung còn lại của bài học.

Bài kiểm tra 15 phút: Phụ lục 3.

2.4.2. Kế hoạch dạy học 2: Bài 41. Phenol Bài 41: PHENOL I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - HS trình bày được định nghĩa phenol.

- HS phân loại được phenol.

- HS nêu được tính chất vật lí của phenol.

- Từ CTCT, HS so sánh được tính chất hoá học của phenol và ancol.

- HS giải thích được sự ảnh hưởng qua lại giữa các nhóm nguyên tử trong phân tử phenol.

2. Kĩ năng - Viết PTHH minh hoạ tính chất hoá học của phenol (thế nguyên tử H của nhóm -OH và của vòng benzen).

- Phân biệt dung dịch phenol với ancol cụ thể bằng PP hoá học.

- Giải được bài tập: Tính khối lượng phenol tham gia và tạo thành trong phản ứng, một số bài tập khác có nội dung liên quan.

69 3. Thái độ: Yêu thích, hứng thú đối với môn Hoá học.

4. Năng lực hướng tới - NL GQVĐ&ST. - NL hợp tác.

- NL thực hành thí nghiệm.

- NL sử dụng ngôn ngữ hoá học.

II. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC - PPDH theo góc kết hợp với kĩ thuật động não, học tập nhóm.

- PP trực quan.

- PP sử dụng thí nghiệm.

III. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên  Góc quan sát - Mô hình phân tử phenol ở dạng rỗng.

- Hình ảnh của phenol dạng rắn lúc mới lấy ra khỏi lọ và khi để lâu trong không khí.

- Mẫu phenol rắn.

- Video thí nghiệm hòa tan mẫu phenol rắn trong nước lạnh và nước nóng.

- Video thí nghiệm phenol tác dụng với natri, dung dịch NaOH, dung dịch brom.

- Viết lông.

- PHT số 1 (màu xanh): Góc quan sát PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Câu 1: Quan sát mô hình của phenol và cho biết: CTPT phenol:…………………….

CTCT của phenol: ………….……gồm…….……..……liên kết với nhóm….……

Câu 2:Xem vật mẫu và hình ảnh, nêu trạng thái, màu sắc của phenol: ………………………………………………………………………………..………

Xem video và nhận xét tính tan của phenol:

70 - trong nước lạnh:………..…..….…………….…………………………………

- trong nước nóng:………………………………….……………………………

Câu 3: Xem video thí nghiệm cho mẫu natri vào phenol lỏng Nêu hiện tượng:…………………………………………….. ………………

Viết PTHH xảy ra:………………….………………………….. …………..

Câu 4: Xem video thí nghiệm phenol tác dụng với dd natri hiđroxit Sau khi phản ứng, cho axit clohiđric và sục khí CO2 vào hai ống nghiệm trên: Nhận xét về hiện tượng quan sát được: ……………………………..…………… ………………………………..………………………..…………………………

Viết các PTHH xảy ra: …………………………………...………………………

Nếu cho giấy quỳ tím vào 2 ống nghiệm ngay từ ban đầu, màu của giấy sẽ thay đổi như thế nào? ………………………………………………………………..

Câu 5: Xem video thí nghiệm khi cho dung dịch brom vào dung dịch phenol Nêu hiện tượng: ……………………………………………………...……..

Viết PTHH: ………………………………………………..……………….  Góc phân tích: - SGK Hoá học 11 cơ bản và nâng cao.

- Viết lông.

- PHT số 2 (màu vàng): Góc phân tích PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Câu 1: Nêu CTPT và CTCT của phenol CTPT: ……………….…….; CTCT: …………………..……………………

Câu 2: Đặc điểm cấu tạo của phenol có gì giống và khác so với ancol? Sự khác nhau đó có ảnh hưởng gì đến khả năng phản ứng của phenol?

Phenol Giống: Khác 

Ancol

71 Câu 3: Nêu những đặc điểm về tính chất vật lí của phenol.

- Trạng thái, màu sắc: ………………………….………………………………….

- Tính độc, nguy hiểm: ……………………….…………………………….……

- Tính tan: ……………………………………………………………………….

Câu 4: Phenol có thể tác dụng với những chất nào? Nêu hiện tượng và viết PTHH minh hoạ (nếu có). ……………………………………..………………………………………………

Câu 5: Nêu hai cách nhận biết hai ống nghiệm đựng hai dung dịch mất nhãn sau: phenol và etanol. ……………………………………………………………………………………  Góc trải nghiệm - Dụng cụ: 3 bộ dụng cụ cho 3 nhóm gồm: 5 ống nghiệm, 2 ống nhỏ giọt, cốc thủy tinh, bình nước cất, 2 kẹp ống nghiệm, 1 giá để ống nghiệm, 1 khay đựng dụng cụ.

- Hoá chất: phenol rắn, phenol lỏng, mẫu natri, dd NaOH, etanol, dd brom; hai ống nghiệm đựng hai dung dịch mất nhãn phenol và etanol.

- Viết lông.

- PHT số 3 (màu tím): Góc trải nghiệm

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 TN 1

Lấy 1 ống nghiệm cho phenol rắn Hiện tượng: ……………………… vào, đun phenol nóng chảy. Cho một PTHH: …………………………… mẩu natri nhỏ bằng hạt đậu vào.

Kết luận: ……………………..…

- Lấy 3 ống nghiệm cho phenol rắn vào (lượng tương đương nhau): ống Tính tan: …………………………

TN

nghiệm 1 thêm vào 3ml nước lạnh; Hiện tượng: ………………………

2

ống nghiệm 2 thêm vào 3ml nước PTHH: …………………………… nóng; ống nghiệm 3 thêm vào 3ml Kết luận: ……………………..… etanol. Lắc đều, quan sát, kết luận về

72 tính tan của phenol.

- Nhỏ vài giọt NaOH vào ống nghiệm 1, quan sát sự thay đổi của dung dịch.

TN 3

TN 4

Lấy 2ml dd phenol vào ống nghiệm, Hiện tượng: ……………………… sau đó nhỏ thêm vài giọt dd brom PTHH: ……………………………

Kết luận: ……………………..…

vào.

Phân biệt hai dung dịch mất nhãn phenol và etanol bằng phương pháp hoá học.

…………………………………… ……………………………………

Kết luận: Ống 1 là………. Ống 2 là……..

 Phiếu đánh giá - Phiếu tự đánh giá hoạt động của nhóm bài “Phenol”.

Nội dung

Kết quả Thời gian 50đ

15đ

Mức độ hợp tác 20đ

Trật tự Vệ sinh Tổng 10đ

5đ

100đ

Điểm tự đánh giá Hướng dẫn đánh giá: - Kết quả: Mức độ hoàn thành đúng, đầy đủ các nhiệm vụ trong PHT của nhóm.

- Thời gian: Hoàn thành các nhiệm vụ trong khoảng thời gian quy định hoặc sớm hơn được tròn 15 điểm. Nếu trễ hơn thì cứ trễ 1 phút bị trừ 1 điểm.

- Mức độ hợp tác: Mức độ hợp tác của các thành viên trong nhóm được đánh giá dựa trên sự phân công hợp lí của nhóm trưởng, sự ăn ý nhịp nhàng giữa các thành viên, mức độ tự giác, hiệu suất làm việc và sự nhất trí của các thành viên nhóm.

- Trật tự: Mức độ giữ trật tự trong lúc thực hiện nhiệm vụ và luân chuyển nhóm.

- Vệ sinh: Giữ gìn vệ sinh trong lúc làm việc, dọn dẹp vệ sinh sau khi hoàn thành công việc.

- Phiếu đánh giá kết quả hoạt động của các nhóm bài “Phenol” (Dùng cho GV và các nhóm dùng để đánh giá nhóm khác).

73

Hướng dẫn đánh giá:

- Kết quả: Mức độ hoàn thành đúng, đầy đủ các nhiệm vụ trong PHT trong khoảng thời gian quy - Thuyết trình: Trình bày đầy đủ, súc tích, rõ ràng, tự tin, lôi cuốn.

- Mức độ hợp tác: Mức độ hợp tác của các thành viên trong nhóm được đánh giá dựa trên sự nhất trí của các thành viên nhóm.

- Trật tự - vệ sinh: Mức độ giữ trật tự trong lúc thực hiện nhiệm vụ và luân chuyển nhóm. Giữ gì 2. Học sinh - Đọc trước bài “Phenol”.

- Xếp bàn ghế và ngồi theo đúng nhóm chỉ định của GV (3 nhóm, có thể ngồi theo tổ nếu lớp có 3 tổ).

IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

Hoạt động 1: Tìm hiểu định nghĩa, phân loại phenol - 6 phút Phương pháp: Đàm thoại, trực quan, dùng lời - GV đưa ra các CTCT sau:

(A)

(D)

(B)

(E)

(C)

(F)

- Yêu cầu HS nhắc lại khái niệm ancol và nhặt các ancol ra (chất A và C).

- HS nhắc lại: Ancol là hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm -OH liên kết trực

74 HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS tiếp với nguyên tử C no.

- GV giới thiệu các chất còn lại B, D, E, - HS: Phenol là hợp chất hữu cơ trong F đều là phenol, yêu cầu HS nhận xét phân tử có nhóm -OH liên kết trực tiếp điểm giống nhau và rút ra định nghĩa với nguyên tử C của vòng benzen. phenol.

- Có bao nhiêu loại phenol? (Gợi ý HS từ số nhóm -OH của các chất là phenol ở trên).

- HS trả lời: Dựa vào số nhóm chức

- GV kết luận.

phenol phân thành 2 loại: phenol đơn chức và phenol đa chức.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về cấu tạo, tính chất vật lí, hoá học của phenol - 33 phút Phương pháp: DH theo góc, trực quan, sử dụng thí nghiệm, làm việc nhóm.

- GV giới thiệu: + PPDH theo góc: lớp chia thành 3 góc - HS lắng nghe, bầu nhóm trưởng. cùng nghiên cứu một nội dung với 3 PP khác nhau. + Cách luân chuyển góc:

- HS nhận PHT ở mỗi góc, thực hiện

 Nhóm 1 thực hiện góc 1: Quan sát

theo các nhiệm vụ và ghi nhận kết quả

 Nhóm 2 thực hiện góc 2: Phân tích

vào phiếu.

 Nhóm 3 thực hiện góc 3: Trải nghiệm  Sau thời gian 8 phút, các nhóm luân chuyển qua góc tiếp theo. Thứ tự di - Trật tự di chuyển đến các góc tiếp theo. chuyển góc 1-2-3-1 - GV phát phiếu tự đánh giá và đánh giá các nhóm khác, hướng dẫn HS cách đánh giá.

- GV yêu cầu HS thực hiện các yêu cầu của PHT ở các góc.

75 HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

- GV quan sát, hướng dẫn, giúp đỡ các nhóm, đánh giá quá trình làm việc nhóm của HS. - GV điều hành các nhóm nộp lại PHT, trình bày kết quả của mình.

- Nhóm trưởng nộp lại PHT cho GV.

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức của bài học.

- HS đánh giá vào phiếu tự đánh giá và

- Cho HS tiến hành đánh giá vào phiếu, phiếu đánh giá các nhóm. thu lại phiếu.

- GV chốt lại kiến thức của bài học thông Lắng nghe GV chốt lại kiến thức, ghi qua phiếu của nhóm tốt nhất.

nhận các kiến thức cần lưu ý.

Hoạt động 3: Điều chế và ứng dụng của phenol - 3 phút Phương pháp: Nghiên cứu SGK, sử dụng bài tập - GV đưa ra 2 câu hỏi, mời 2 HS trả lời:

HS ghi nhận câu hỏi và 2 HS trả lời 2

1. Từ benzen và các chất cần thiết, lập sơ câu hỏi. đồ điều chế phenol.

2. Hãy cho biết phenol có những ứng dụng quan trọng nào?

Hoạt động 4: Củng cố - 3 phút Phương pháp: sử dụng bài tập

76 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - GV củng cố bài học bằng các câu hỏi:

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HS trả lời

Viết các PTHH chứng tỏ trong phân tử + Vòng benzen ảnh hưởng đến nhóm phenol, nhóm -OH và vòng benzen có OH ảnh hưởng qua lại lẫn nhau.

C6H5OH + NaOH C6H5ONa + H2O + Nhóm -OH ảnh hưởng đến vòng benzen

- GV dặn dò: Về nhà học bài phenol và xem trước bài 42.

Bài kiểm tra 15 phút: Phụ lục 4.

77 BẢNG MÔ TẢ MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA 1 TIẾT CHƯƠNG 7, 8 MÔN HÓA HỌC LỚP 11 Mức độ nhận thức Nội dung kiến thức

Nhận biết TN

TL

Thông hiểu TN

TL

NL

Vận dụng

Vận

thấp

dụng cao

TN

TL

TN

Cộng

thơm

hướng tới

TL

-Trình bày

Hiđrocacbon

cần

-

được tính

- Nêu hiện

- Phân

chất hoá học

tượng của

biệtđược các

của

các thí

chất lỏng.

hiđrocacbon

nghiệm.

- Tìm CTPT

thơm.

- Viết

của

- Gọi tên

PTHH liên

hiđrocacbon

được một số

quan đến

thơm dựa

chất đồng

hiđrocacbon

vào thành

đẳng của

thơm.

phần cấu tạo.

NLGQ

Giải bài

VĐ&S

tập về

T

phản ứng

thông

thế

qua

nguyên tử

kiến

H của

thức

vòng

môn

benzen.

Hoá

benzen.

học.

Số câu

1

1

1

1

1

1

6

-NL sử

Số điểm

0,3

0,5

0,3

1

0,3

0,3

2,7

dụng

Tỉ lệ %

3%

5%

3%

10%

3%

3%

27%

ngôn

Ancol

- Trình bày

-Trình bày

Làm được

Giải được

ngữ

được định

được tính

các bài tập:

các bài

hoá

nghĩa,

chất hoá học

- Xác định

tập về:

học.

phân loại

của ancol.

CTPT ancol

-Ancol đa

-NL

ancol.

-Gọi tên thay

dựa vàotính

chức.

vận

- Trình bày

thế, tên

chất hoá học.

- Ancol

dụng

được tính thông thường -Đốt cháy một tác dụng

kiến

chất vật lí,

của ancol.

với kim

thức

ứng dụng

- Viết được ancol.

loại kiềm.

hoá

/hỗn hợp

78 Mức độ nhận thức Nội dung kiến thức

Nhận biết TN

TL

Thông hiểu TN

TL

NL

Vận dụng

Vận

thấp

dụng cao

TN

TL

TN

Cộng

cần hướng tới

TL

của ancol.

CTCT các

-Phân biệt

học

- Nêu hiện

đồng phân

các chất hữu

vào

tượng của

ancol.

cơ ở trạng

thực

các thí

- Viết PTHH

thái lỏng.

tiễn

nghiệm.

liên quan đến

- Trình bày

cuộc

ancol.

được tính

sống.

chất đặc

-NL

trưng của

thực

ancol đa

hành

chức.

hoá

Số câu

1

1

2

1

1

1

1

8

học.

Số điểm

0,3

0,5

0,6

0,3

1,5

0,3

0,6

4,1

-NL

Tỉ lệ %

3%

5%

6%

3%

15%

3%

6%

41%

tính

- Nêu được

- Trình bày

- Giải thích

định nghĩa,

được tính

được phenol

đặc điểm,

chất hoá

có tính axit.

Giải được

phân loại

học của

- Giải được

các bài

được phenol.

phenol.

các bài toán

toán liên

- Trình bày

- Viết

liên quan đến

quan đến

được tính

PTHH liên

tính chất hoá

phenol.

chất vật lí

quan đến

học của

của phenol.

phenol.

phenol.

Phenol

toán.

Số câu

1

2

1

1

1

1

7

Số điểm

0,3

0,6

0,5

0,3

1

0,5

3,2

Tỉ lệ %

3%

6%

5%

3%

10%

5%

32%

79 Mức độ nhận thức Nội dung kiến thức

Nhận biết

Thông hiểu

NL

Vận dụng

Vận

thấp

dụng cao

Cộng

cần hướng tới

TN

TL

TN

TL

TN

TL

TN

TL

Tổng số câu

3

2

5

2

3

2

2

2

21

Tổng số điểm

0,9

1

1,5

1,5

0,9

2,5

0,6

1,1

10

Tổng tỉ lệ

9%

10%

15%

15%

9%

25%

6% 11% 100%

ĐỀ KIỂM TRA 1 TIẾT MÔN HÓA HỌC CHƯƠNG 7 - 8 LỚP 11 Cho: C = 12; H = 1; O = 16; Ag = 108; Br = 80; N = 14; Cl = 35,5; Na = 23; K = 39 I. PHẦN TRẮC NGHIỆM (3,9 điểm) Câu 1: Kết luận nào sau đây là đúng?

A. Phenol tác dụng được với dung dịch NaOH và dung dịch Br2.

B. Ancol etylic và phenol đều tác dụng được với Na và dung dịch NaOH. C. Ancol etylic tác dụng được với Na nhưng không phản ứng được với CuO, đun nóng.

D. Phenol tác dụng được với Na và dung dịch HBr. (NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học) Đánh giá các tiêu chí: 2, 3, 4, 6, 9. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

Câu 2: Phenol lỏng không có khả năng phản ứng với A. kim loại Na.

B. dd NaOH. C. dd NaCl.

D. nước brom.

(NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL thực hành hóa học) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST:1, 3, 5, 6, 8, 10. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

Câu 3: Chất nào sau đây là ancol bậc II? A. (CH3)2CHCH2OH.

B. HOCH2CH2 OH.

C. (CH3)3COH. D. CH3)2CHOH.

(NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL sử dụng ngôn ngữ hóa học) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST: 2, 3, 6, 7, 10. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

80 Câu 4: Ankylbenzen X có cacbon chiếm 90,57% về khối lượng. Công thức phân tử của X là

A. C8H10.

B. C6H6.

C. C9H12.

D.

C7H8.

(NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL tính toán) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST:1, 2, 3, 4, 5, 6, 8. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

Câu 5: Đốt cháy hoàn toàn một lượng hỗn hợp X gồm ba ancol đơn chức cùng dãy đồng đẳng cần vừa đủ V lít O2 (ở đktc) thu được 22 gam CO2 và 14,4 gam H2O. Nếu đun nóng cũng lượng hỗn hợp X trên với H2SO4 đặc ở nhiệt độ thích hợp để chuyển hết thành ete thì thu được m gam hỗn hợp ete. Giá trị của V và m lần lượt là A. 13,44 và 9,7.

B. 16,8 và 12,7.

C. 16,8 và 9,7.

D. 20,16 và

7,0 (NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL tính toán) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST: 2, 3, 5, 9, 10. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

Câu 6: Cho 3,35 gam hỗn hợp X gồm 2 ancol no, đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng phản ứng với Na dư, thu được 0,56 lít H2 (đktc). Công thức cấu tạo thu gọn của 2 ancol đó là: A. C2H5OH, C3H7OH.

B. C3H7OH, C4H9OH.

C. C4H9OH, C5H11OH. D. C5H11OH, C6H13OH. (NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL tính toán) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST: 1, 2, 4, 6, 7, 8. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

Câu 7: Tên thay thế của ancol có công thức cấu tạo thu gọn CH3CH2CH2OH là A. propan-2-ol.

B. pentan-1-ol. C. pentan-2-ol. D. propan-1-ol.

(NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL sử dụng ngôn ngữ hóa học) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST: 2, 3, 6, 7, 10. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

Câu 8: Số đồng phân cấu tạo ancol có CTPT C4H10O là A. 3.

B. 2.

C. 4.

D. 1.

81 (NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học) Đánh giá các tiêu chí: 2, 5, 6, 8, 9. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

Câu 9: Cho các chất có công thức cấu tạo như sau: (1) HOCH2-CH2OH; (2) HOCH2-CHOH-CH2OH; (3) HOCH2-CH2-CH2OH; (4) CH3-CHOH-CH2OH. Dãy gồm các chất tác dụng được với Cu(OH)2 tạo thành dung dịch màu xanh lam là A. (3), (4). B. (1), (3), (4). C. (1), (2), (3), (4). D. (1), (2), (4).

(NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL thực hành hóa học) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST: 1, 2, 3, 4, 6, 9, 10. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

Câu 10: Chất nào sau đây không làm mất màu dung dịch KMnO4 ở điều kiện thường?

A. Propen.

B. Toluen.

C. Axetilen.

D. Stiren.

(NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL thực hành hóa học) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST: 2, 3, 5, 6. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

Câu 11: Cho benzen tác dụng với brom (dư) có xúc tác bột Fe để điều chế brombenzen. Khối lượng brombenzen thu được (tấn) khi dùng 1,2 tấn benzen với hiệu suất 78% là A. 1,884.

B. 1,792.

C. 3,096.

D. 1,232.

(NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL tính toán) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST: 2, 3, 4, 7, 10. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

Câu 12: Cho 3 hiđrocacbon X, Y, Z lần lượt tác dụng với dung dịch KMnO4 thì được kết quả: X chỉ làm mất màu dung dịch KMnO4 khi đun nóng; Y làm mất màu dung dịch KMnO4 ngay ở nhiệt độ thường; Z không phản ứng. Dãy các chất X, Y, Z phù hợp là A. toluen, benzen, stiren.

B. toluen, stiren, benzen.

C. axetilen, etilen, metan.

D. etilen, axitilen, metan.

82 (NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn cuộc sống) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST: 3, 4, 5, 6, 8, 10. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

Câu 13: Chất nào sau đây là ancol metylic?

A. CH3COOH.

B. C2H5OH.

C. CH3OH.

D. HCHO.

(NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL sử dụng ngôn ngữ hóa học) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST: 2, 3, 5, 6. Mức 3: chọn được đáp án chính xác. Mức 0: chọn đáp án sai.

II. PHẦN TỰ LUẬN (6,1 điểm) Câu 1: (2,0đ) Dùng công thức cấu tạo hoàn thành chuỗi phản ứng sau (ghi rõ điều (2) (3) (4) (1) kiện, nếu có): C6H6Cl6  C6H6   C6H5ONa   C6H5Br  

C6H5OH (NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học) Đánh giá các tiêu chí: 3, 4, 7, 9, 10. Mức 3: viết đúng chính xác các PTHH. Mức 2: đề xuất được các phương trình nhưng viết chưa chính xác. Mức 1: chỉ viết được một phương trình. Mức 0: không viết được PTHH nào.

Câu 2: (1,5đ) a) Nhỏ vào ống nghiệm 3 - 4 giọt dung dịch CuSO4 2% và 2 - 3 giọt dung dịch NaOH 10% lắc nhẹ. Tiếp tục nhỏ 2 - 3 giọt glixerol rồi lắc nhẹ. Hãy nêu hiện tượng và viết PTHH của các phản ứng xảy ra. b) Viết PTHH chứng minh phenol có tính axit.

(NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL thực hành hóa học) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST: 1, 3, 4, 5, 9, 10. Mức 3: nêu đúng hiện tượng và viết đúng các PTHH. Mức 2: viết đúng các PTHH nhưng chưa nêu đúng hiện tượng. Mức 1: viết được một vài phương trình nhưng chưa chính xác. Mức 0: không nêu được hiện tượng và viết phương trình không đúng.

Câu 3: (2,0đ) Hỗn hợp X gồm phenol và một ancol no, mạch hở, đơn chức B. Để trung hoà 20,1g hỗn hợp X cần vừa đủ 100ml dung dịch KOH 1,5M. Mặt khác, cho 20,1 gam hỗn hợp X tác dụng với kali dư thì thu được 2,8 lít khí H2 ở đktc.

83 a. Xác định CTPT của ancol B. b. Cho hỗn hợp X vào dung dịch brom dư. Tính khối lượng kết tủa thu được.

(NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL tính toán) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST: 2, 4, 6, 7, 8. Mức 3: làm đúng các yêu cầu của bài toán. Mức 2: chỉ viết được PTHH và phân tích được các dữ kiện nhưng giải chưa đúng. Mức 1: viết được phương trình nhưng không giải được bài toán.

Mức 0: không giải quyết được các yêu cầu đặt ra.

Câu 4: (0,6đ) Cho hỗn hợp Y gồm hai ancol đa chức, mạch hở, thuộc cùng dãy đồng đẳng, có số nguyên tử cacbon không quá 4C. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp Y, thu được CO2 và H2O có tỉ lệ mol tương ứng là 3: 4. Xác định CTPT hai ancol.

(NL GQVĐ&ST thông qua kiến thức môn Hóa học, NL tính toán) Đánh giá các tiêu chí trong NL GQVĐ&ST:1, 2, 4, 5, 6, 8. Mức 3: phân tích đúng các dữ kiện và giải đúng chính xác CTPT của 2 ancol. Mức 2: phân tích đúng một số dữ kiện nhưng giải chưa đúng CTPT của 2 ancol. Mức 1:phân tích chưa đúng các dữ kiện. Mức 0: không phân tích được các dữ kiện và giải không được bài toán. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM I. PHẦN TRẮC NGHIỆM (0,3 điểm  13 = 3,9 điểm) Câu

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

Đáp án

A

C

D

A

C

B

D

C

D

B

A

B

C

II. PHẦN TỰ LUẬN (6,1 điểm) Câu 1 (2,0đ)

Nội dung Viết đúng 1 PTHH được

0,5đ

Thiếu điều kiện phản ứng hoặc chưa cân bằng hoặc cả hai, trừ 0,25 điểm của PTHH. a. Hiện tượng:

2 (1,5đ)

- Ban đầu có kết tủa trắng xuất hiện  Cu(OH)2↓ + Na2SO4 CuSO4+ 2NaOH 

0,25đ 0,25đ

84 Câu

Nội dung - Sau khi nhỏ glixerol vào thì kết tủa tan ra và tạo dung

0,25đ

dịch có màu xanh lam.  (C3H5(OH)2O)2Cu + 2 H2O 2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2 

|0,25đ

 C6H5ONa + H2O C6H5OH + NaOH 

0,50đ

b. - Gọi CTTQ của ancol B: CnH2n+1OH (n ≥ 1)

3 (2,0đ)

 C6H5OK+H2O - Viết PTHH: C6H5OH + KOH 

0,25đ

nphenol = nKOH = 0,15mol

0,25đ

 C6H5OK + ½ H2 - Viết PTHH: C6H5OH + K 

0,25đ

 CnH2n+1OK + ½ H2 CnH2n+1OH + K 

0,25đ

nphenol + nancol = 2n H = 0,25  nancol = 0,1 mol

0,25đ

2

-mhhX = 94.0,15 + (14n +18).0,1 = 20,1  n = 3  CTPT của B: C3H8O  C6H2Br3OH +3HBr b.- Viết PTHH: C6H5OH + 3Br2 

mkết tủa = 331.0,15 = 49,65 gam - Ta thấy:

n H 2 O n CO 2

>

 2 ancol là no, mạch hở.

0,25đ 0,25đ 0,25đ 0,2đ

- Gọi CTTQ 2 ancol no, mạch hở, k chức: CxH2x+2Ok (2 ≤ k ≤ 4 (0,6đ)

n < x < m ≤ 4) * - Viết đúng PTHH phản ứng đốt cháy - Tìm được x = 3 - Từ điều kiện (*)  k = 2, n = 2, m = 4  CTPT 2 ancol: C2H6O2,C4H10O2.

0,2đ 0,2đ

(HS làm cách khác, đúng vẫn được đủ số điểm) 2.4.3. Kế hoạch dạy học 3: Dự án: Anđehit với tinh dầu - Cách khai thác và sử dụng.

(Sau khi học xong bài 44: Anđehit - Xeton) I . Mục tiêu 1. Kiến thức

85 HS trình bày được: Ứng dụng của anđehit, CTCT và tên gọi một số anđehit có trong một số loại thực vật; quy trình khai thác một số loại tinh dầu có chứa hợp chất anđehit; ứng dụng của một số loại tinh dầu trong đời sống, sản xuất.

2. Kĩ năng - Thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau (Internet, sách báo…) và xử lí thông tin thu được.

- Phát hiện một số VĐ thực tiễn, giải quyết các VĐ đó bằng những thông tin thu thập được từ nội dung bài học, từ các kiến thức đã biết qua các phương tiện thông tin đại chúng.

- Hợp tác làm việc, lập kế hoạch thực hiện nhiệm vụ cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ chung của nhóm.

- Lên ý tưởng, thiết kế sản phẩm.

3. Về thái độ - Nâng cao tinh thần hợp tác, làm việc theo nhóm.

- Tích cực chủ động làm việc một cách khoa học, hiệu quả.

- Hứng thú, say mê môn học, ham tìm tòi, khám phá.

- Nâng cao ý thức bảo vệ an toàn, sức khoẻ cho bản thân, gia đình và cộng đồng.

4. Năng lực hướng tới - NL GQVĐ&ST; - NL phát hiện và giải quyết các vấn đề trong hoá học; - NLsử dụng ngôn ngữ hoá học; - NLvận dụng kiến thức hoá học vào cuộc sống; - NL hợp tác; - NL sử dụng công nghệ truyền thông, giao tiếp.

II. Chuẩn bị - Giáo viên: + Nội dung bộ câu hỏi định hướng

86 BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG 1. Câu hỏi khái quát: Tinh dầu có tác dụng như thế nào với đời sống của con người?

2. Câu hỏi nội dung: Cách khai thác và sử dụng nguồn anđehit trong tự nhiên như thế nào?

3. Câu hỏi bài học: - Trong các loại thực vật, thực vật nào có chứa chất anđehit? Viết CTCT và gọi tên một số anđehit có trong các loại thực vật đó.

- Để tách các tinh dầu thực vật có chứa anđehit người ta sử dụng phương pháp nào? Nêu quy trình khai thác tinh dầu sả (có chứa xitral), tinh dầu tràm (có chứa cineol, alpha terminal và limonene), tinh dầu quế (có chứa anđehit xinamic).

- Các loại tinh dầu tự nhiên (có chứa hợp chất anđehit) có những ứng dụng gì trong đời sống, sản xuất? Chúng ta cần làm gì để bảo vệ và phát triển nguồn tinh dầu trong tự nhiên này? + Sổ theo dõi dự án cho các nhóm (mỗi nhóm là một tổ) SỔ THEO DÕI DỰ ÁN - LỚP ........ Nhóm ........

Thời gian thực hiện: Từ ngày 16/04 đến 28/04/2018 1. Tên dự án: “Anđehit với tinh dầu - Cách khai thác và sử dụng”.

2. Bộ câu hỏi định hướng * Câu hỏi khái quát: Tinh dầu có tác dụng như thế nào với đời sống của con người? * Câu hỏi nội dung: Cách khai thác và sử dụng nguồn anđehit trong tự nhiên như thế nào? * Câu hỏi bài học: - Trong các loại thực vật, thực vật nào có chứa chất anđehit? Viết CTCT và gọi tên một số anđehit có trong các loại thực vật đó.

- Để tách các tinh dầu thực vật có chứa anđehit người ta sử dụng phương pháp nào? Nêu quy trình khai thác tinh dầu sả (có chứa xitral), tinh dầu tràm (có chứa cineol, alpha terminal và limonene), tinh dầu quế (có chứa anđehit xinamic).

- Các loại tinh dầu tự nhiên (có chứa hợp chất anđehit) có những ứng dụng gì

87 trong đời sống, sản xuất? Chúng ta cần làm gì để bảo vệ vàphát triển nguồn tinh dầu trong tự nhiên này?

3. Vấn đề, nhiệm vụ nghiên cứu - Thiết kế một bài thuyết trình về: “Anđehit với tinh dầu - Cách khai thác và sử dụng”.

- Lên ý tưởng thiết kế sản phẩm.

- Viết sổ theo dõi dự án.

4. Phân công nhiệm vụ trong nhóm Tên thành viên

Nhiệm vụ Thời gian hoàn thành

Sản phẩm dự kiến

5. Trả lời bộ câu hỏi định hướng ………………………………………………………………………………………… + Phiếu hướng dẫn nghiên cứu, thực hiện dự án cho từng HS. HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN DỰ ÁN 1. Thời gian thực hiện: 2 tuần.

- Tuần 1 (tuần 34): 09/04 đến 15/04/2018 + Ngày 09/04/2018 ● GV lên kế hoạch dự án, phổ biến dự án, nhiệm vụ thực hiện tới HS. ● Hướng dẫn HS các kĩ năng tra cứu thông tin, nguồn tra cứu thông tin. ● Cung cấp cho HS địa chỉ email, zalo, … của GV để trao đổi thông tin, thắc mắc. + Từ 10/04 đến 15/04/2018 ● HS tìm kiếm thông tin, triển khai nhiệm vụ. ● Các nhóm tổ chức những buổi thảo luận để thực hiện dự án hiệu quả hơn. ● GV thường xuyên đôn đốc, trợ giúp để đảm bảo tiến độ, hiệu quả làm việc của mỗi nhóm.

- Tuần 2 (tuần 35): 16/04 đến 22/04/2018 + Từ 16/04 đến 18/04/2018 ● Các nhóm tiếp tục triển khai làm việc.

88 ● Dần hoàn thiện sản phẩm, sổ theo dõi dự án. + Từ 19/04 đến 20/04/2018 ● Hoàn thiện sản phẩm, sổ theo dõi dự án. ● Nộp sản phẩm. + Ngày 21/04/2018 ● Báo cáo sản phẩm dự án. ● Đánh giá sản phẩm dự án. ● Nộp lại đầy đủ bộ hồ sơ học tập.

2. Tổ chức nhóm - Mỗi nhóm bầu nhóm trưởng. Các thành viên trong nhóm tự giác, chủ động thực hiện các nhiệm vụ đươc phân công.

- Các thành viên trong nhóm hỗ trợ lẫn nhau làm việc để đạt hiệu quả cao nhất.

3. Nhiệm vụ cần thực hiện: - Trả lời bộ câu hỏi định hướng: - Lên ý tưởng thiết kế sản phẩm.

- Viết sổ theo dõi dự án. + Phiếu đánh giá dự án của GV và HS. PHIẾU TỰ ĐÁNH GIÁ DỰ ÁN CỦA HỌC SINH Trường THPT.....................................................................................................

Ngày ..............tháng........năm ......

Lớp........................., nhóm.............................................................

Tên bài học/ chủ đề học tập...............................................................................

Tên HS............................................................................................................

Hãy đánh dấu (X) vào ô tương ứng để thể hiện mức độ đạt được của nhóm em/nhóm bạn trong sản phẩm dự án.

Tự đánh giá mức độ phát triển TT

Tiêu chí đánh giá sản phẩm NC

NLGQVĐ&ST Rất tốt

Tốt

Đạt

Chưa đạt

89

1

2

Thu thập thông tin, phân tích dữ liệu, bàn luận kết quả logic, khoa học.

Thông tin cập nhật, đa dạng, phong phú, gắn với thực tiễn.

3

Bố cục sản phẩm chặt chẽ, khoa học.

4

Thể hiện tính mới, độc đáo.

5

Thể hiện rõ kết quả hợp tác của các thành viên trong nhóm.

6

Đạt được mục tiêu NC đã đề ra.

7

Thể hiện đặc thù của môn Hoá học.

Ghi chú: Mô tả mức độ đánh giá - Mức độ rất tốt: Đạt từ 90% đến 100% yêu cầu của mỗi tiêu chí.

- Mức độ tốt: Đạt từ 70% đến dưới 90% yêu cầu của mỗi tiêu chí.

- Mức độ đạt: Đạt từ 50% đến dưới 70% yêu cầu của mỗi tiêu chí.

- Mức độ chưa đạt: Đạt dưới 50% yêu cầu của mỗi tiêu chí. + Tài liệu tra cứu. + Trang thiết bị và cơ sở vật chất cần thiết để thực hiện tốt dự án.

- Học sinh: + Tìm hiểu về dạy học dự án và kiến thức liên quan. + Ôn tập lại kiến thức về anđehit. + Máy tính, điện thoại…

III. Phương pháp dạy học: Dạy học dự án kết hợp với học tập hợp tác. * Kế hoạch dạy học 1. Lập kế hoạch (Thực hiện trong tiết tự chọn tuần 34) Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- GV tổ chức cho HS đề xuất tên đề tài hoặc - Thảo luận tên dự án. gợi ý một số đề tài dự án liên quan đến anđehit (Quan tâm đến những đề tài gắn liền với hoàn cảnh thực tiễn).

90 Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- Gợi ý, thống nhất đề tài: “Anđehit với tinh - Xác nhận tên dự án. dầu - Cách khai thác và sử dụng”.

- Chia nhóm và bầu nhóm trưởng: để các em thi đua giữa các tổ trong lớp trong quá trình - Thảo luận bầu nhóm trưởng. học tập thì mỗi tổ là mộtnhóm, trưởng nhóm có thể là tổ trưởng.

- Yêu cầu HS thảo luận trong nhóm để nêu được một số nội dung, nhiệm vụ cần thực

- Thảo luận đưa ra nội dung, nhiệm vụ.

hiện trong dự án.

- Tổng hợp ý kiến HS, thống nhất các nội dung, nhiệm vụ cần trình bày.

- Cung cấp cho các nhóm: + Nội dung bộ câu hỏi định hướng. + Phiếu hướng dẫn thực hiện dự án (có đầy

- Trả lời bộ câu hỏi định hướng.

- Nghiên cứu tìm hiểu phiếu hướng dẫn.

đủ yêu cầu về nội dung, hình thức, thời hạn nộp sản phẩm dự án, nguồn tra cứu thông tin). + Sổ theo dõi dự án, phổ biến cách trình bày sổ theo dõi dự án; tiêu chí, thang điểm đánh giá sản phẩm dự án; phân công nhiệm vụ trong nhóm.

- Tổ chức HS thảo luận nhóm để lập kế hoạch thực hiện dự án.

- Theo dõi, góp ý, tư vấn cho các nhóm xây dựng kế hoạch một cách hợp lí.

- Nghiên cứu sổ theo dõi dự án, các tiêu chí đánh giá sản phẩm dự án.

- Thảo luận để đưa ra kế hoạch thực hiện nhiệm vụ của nhóm: + Xác định mục tiêu dự án. + Phân công nhiệm vụ của từng thành viên. + Dự kiến thời gian hoàn thành sản phẩm. + Viết sổ theo dõi dự án.

- Nhóm trưởng các nhóm báo cáo kế hoạch, HS khác lắng nghe, góp ý

91 Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- Yêu cầu nhóm trưởng báo cáo kế hoạch kiến. thực hiện của nhóm mình.

- Thu nhận góp ý, điều chỉnh.

- Cùng tham gia hỏi và trả lời.

- Nhận xét, góp ý, bổ sung.

- Hướng dẫn một số kĩ năng thực hiện dự án (giao tiếp, tìm kiếm, xử lí thông tin, trình bày sản phẩm).

- Cung cấp cho HS địa chỉ email, số điện thoại của GV, nguồn tài liệu tra cứu thông tin, để HS có thể trao đổi.

2. Thực hiện dự án (Thực hiện ngoài giờ lên lớp của tuần 34, 35) Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- Thường xuyên theo dõi, đôn đốc, hướng - Thực hiện theo kế hoạch đã đề ra: dẫn, giúp đỡ các nhóm.

+ Tìm kiếm thông tin. + Thiết kế sản phẩm.

- Theo dõi, trợ giúp (xử lí thông tin, cách + Viết sổ theo dõi dự án. trình bày thông tin)

- Các nhóm phân tích, tổng hợp thông tin thu thập được...

3. Xử lí kết quả và công bố sản phẩm (Thực hiện trong tiết tự chọn tuần 36) Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- Yêu cầu HS nộp sản phẩm dự án cho GV - Hoàn thiện và nộp sản phẩm đúng trước ngày báo cáo ít nhất 2 ngày.

thời gian quy định.

- Tổ chức cho các nhóm báo cáo kết quả, - Các nhóm trình bày sản phẩm và trình bày sản phẩm.

báo cáo sổ theo dõi dự án.

- Theo dõi phần trình bày của các nhóm, các - Các nhóm khác lắng nghe, theo dõi, hoạt động của HS.

góp ý…

- Nhận xét, góp ý thảo luận của HS.

- HS khác lắng nghe, sẵn sàng bổ sung, góp ý.

92 Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

4. Đánh giá dự án (Thực hiện trong tiết tự chọn tuần 36) Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- Tổ chức cho HS tham gia quá trình đánh - Các nhóm hoàn thiện phiếu đánh giá.

giá dự án (dành cho HS).

- GV hoàn thiện phiếu đánh giá sản phẩm dự án (dành cho GV) của mỗi nhóm.

- HS tự đánh giá và đánh giá mức độ

- GV tổng hợp các phiếu đánh giá sản phẩm hoạt động của các thành viên trong dự án cảu HS, kết hợp với đánh giá của GV, nhóm. tính điểm cho từng sản phẩm.

- Công bố điểm của từng nhóm. Tuyên - Nộp lại hồ sơ học tập: dương, khen thưởng những nhóm làm việc có + Sản phẩm dự án. hiệu quả, sản phẩm có chất lượng; động viên, + Sổ theo dõi dự án. ghi nhận sự cố gắng, nỗ lực làm việc của cả + Phiếu nhìn lại quá trình. lớp.

- Gợi ý cho HS hướng phát triển tiếp theo của dự án, triển khai dự án mới.

- Lắng nghe.

93

Tiểu kết chương 2 Trong chương này, chúng tôi đã trình bày những nội dung sau: 1. Xây dựng các yêu cầu, nguyên tắc, quy trình thiết kế PHT nhằm phát triển NLGQVĐ&ST cho HS. 2. Xây dựng các tiêu chí và mức độ đánh giá NLGQVĐ&ST của HS. 3. Thiết kế bộ công cụ đánh giá NLGQVĐ&ST của HS: bảng kiểm quan sát HS (dành cho GV), phiếu hỏi HS, đề kiểm tra.

4. Thiết kế được 20 PHT trong DHHH phần dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon lớp 11 nhằm phát triển NLGQVĐ&ST cho HS. 5. Thiết kế được 3 KHDH để thực nghiệm sư phạm (TNSP) trong chương 3.