Thiết kế và sử dụng chủ đề tích hợp liên môn trong dạy học hóa học Chương Oxi – Lưu huỳnh

TÍCH HỢP LIÊN MÔN TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC

vectorstock.com/10212088

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

Thiết kế và sử dụng chủ đề tích hợp liên môn trong dạy học hóa học Chương Oxi – Lưu huỳnh, Hóa học 10 nhằm giáo dục sự tự tin cho học sinh (VNU - UED) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

Chƣơng 2: Thiết kế và sử dụng chủ đề tích hợp liên môn trong dạy học hóa học Chƣơng Oxi – Lƣu huỳnh, Hóa học 10 nhằm giáo dục sự tự tin cho học sinh 2.1. Cấu trúc chƣơng oxi – lƣu huỳnh 2.1.1. Vị trí Chương VI: Oxi – Lưu huỳnh SGK Hóa học 10 - NC được sắp xếp ở học kì 2 lớp 10 sau khi kết thúc chương Halogen.

2.1.2. Vai trò Nội dung của chương đi sâu nghiên cứu về tính chất cũng như vai trò quan trọng của oxi, lưu huỳnh và các hợp chất của chúng trong đời sống thực tiễn.

2.1.3. Mục tiêu  Kiến thức Mô tả được: - Vị trí của các nguyên tố thuộc nhóm oxi trong bảng tuần hoàn.

- Tính chất vật lí, tính chất hóa học của oxi, ozon, lưu huỳnh và một số hợp chất quan trọng của chúng (H2O2, H2S, SO2, SO3, H2SO4).

- Ứng dụng, cách điều chế oxi, lưu huỳnh và một số hợp chất của chúng.

Phân tích được: - Nguyên nhân tính oxi hóa mạnh của oxi, ozon.

- Sự thay đổi số oxi hóa của lưu huỳnh: -2, 0, +4, +6.

- Quy luật biến đổi tính chất hóa học của đơn chất và hợp chất trong nhóm  Kĩ năng - Rèn luyện kĩ năng quan sát, giải thích hiện tượng các thí nghiệm nghiên cứu về nhóm oxi (oxi tác dụng với kim loại, tính oxi hóa mạnh của axit H 2SO4 đặc...) và kỹ năng làm thí nghiệm.

- Quan sát, giải thích, kết luận các hiện tượng xảy ra trong tự nhiên (mưa axit, phá hủy tầng ozon, ô nhiễm không khí, đất, nước...)

- Cân bằng phản ứng oxh – khử, xác định chất khử, chất oxi hóa, số oxi hóa của các nguyên tố.

- Giải các bài tập của chương.  Thái độ - Có ý thức tích cực, tự giác và hợp tác trong học tập.

- Có ý thức bảo vệ và chống ô nhiễm môi trường.

33

2.2. Những lƣu ý khi dạy học Chƣơng Oxi – Lƣu huỳnh Khi nghiên cứu vị trí, tính chất chung của nhóm Oxi – Lưu huỳnh cần dựa vào: - Cấu hình electron nguyên tử - Sự phân bố electron trong các obitan nguyên tử + Trạng thái cơ bản có 2 electron độc thân + Trạng thái kích thích của S, Se, Te có obitan d trống và có 4 hoặc 6 electron độc thân.

Từ đó yêu cầu HS dự đoán số oxi hóa trong hợp chất với hiđro, kim loại, là cơ sở để giải thích vì sao oxi chỉ có mức oxi hóa là +2 (trong F2O), 0, -2; S, Se, Te có số oxh là -2, 0, +4, +6 và khả năng tham gia liên kết với các nguyên tố có độ âm điện lớn hơn của nguyên tử các nguyên tố nhóm oxi.

GV cần căn cứ vào bán kính nguyên tử, độ âm điện của các nguyên tố trong nhóm để giải thích độ bền của hợp chất với hiđro của nhóm.

So sánh sự biến đổi tính axit H2RO4 (R là S, Se, Te) trong dãy cần đảm bảo hai yếu tố đó là R có cùng số oxi hóa và cùng dung môi hòa tan.

Trong nhóm oxi chỉ xét kĩ oxi, lưu huỳnh, cần làm rõ sự giống nhau và khác nhau của các đơn chất và các hợp chất của hai nguyên tố đó.

Với oxi: thông qua việc nghiên cứu kĩ đặc điểm cấu tạo nguyên tử oxi, GV cần cho HS thấy rõ mối liên hệ chặt chẽ giữa cấu tạo phân tử, độ âm điện mạnh với tính oxi hóa mạnh của oxi.

Với ozon và hiđro peoxit: GV cần phân tích cấu tạo nguyên tử, số oxi hóa của hiđro và oxi để giúp HS dự đoán tính chất, so sánh tính chất của chúng. Có thể sử dụng các thí nghiệm hóa học để kiểm chứng các dự đoán trên. GV cần cung cấp thông tin về ozon để HS hiểu đúng ảnh hưởng của ozon tới đời sống, nhờ đó có quan điểm đúng đắn về môi trường.

Với lưu huỳnh: GV chú ý phân tích cấu tạo tinh thể 2 dạng thù hình của nó. So sánh cấu tạo phân tử của oxi và cấu tạo mạng tinh thể của lưu huỳnh. Giải thích tại sao phân tử lưu huỳnh có cấu tạo phức tạp hơn oxi và clo ở cạnh nó. Nghiên cứu tính chất hóa học của lưu huỳnh dựa trên số oxi hóa của nó, so sánh với oxi và clo, dùng các thí nghiệm để kiểm chứng.

GV cần phân tích ý nghĩa bảo vệ môi trường thông qua việc sản xuất 90% lưu huỳnh từ hỗn hợp khí thải độc hại H2S và SO2.

Khi nghiên cứu tới axit H2SO4 cần chú ý đến tính oxi hóa, khả năng hút ẩm, làm khô. Phân biệt sự làm khô và than hóa của axit H2SO4 đặc.

Cách nhận biết ion sunfat: dùng dung dịch có chứa ion Ba2+ để tạo chất kết tủa màu trắng.

34

H2SO4(dd) + BaCl2(dd) → BaSO4(r) + 2HCl(dd) Na2SO4(dd) + BaCl2(dd) → BaSO4(r) + 2NaCl(dd) 2.3. Xây dựng chủ đề tích hợp liên môn Chƣơng Oxi – Lƣu huỳnh 2.3.1. Xây dựng chủ đề tích hợp “Oxi - ozon với cuộc sống” Tiến hành xây dựng chủ đề tích hợp “Oxi - ozon với cuộc sống” với 7 bước như sau: Bước 1: Nghiên cứu lí luận về dạy học tích hợp.

Nội dung này đã nghiên cứu ở chương 1 của luận văn.

Bước 2: Phân tích chương trình, sách giáo khoa để tìm ra các nội dung dạy học gần giống nhau có gắn kết chặt chẽ tự nhiên với nhau trong các môn học của chương trình, hiện hành; những nội dung liên quan đến vấn đề thời sự của địa phương, đất nước và có thể là những vấn đề nóng đang được quan tâm của toàn cầu để xây dựng chủ đề/bài học tích hợp.

Trong mỗi môn học đều tìm hiểu ít hoặc nhiều về những vấn đề liên quan đến oxi và ozon như: Môn địa lí tìm hiểu về vị trí tầng ozon, môn sinh học tìm hiểu về quang hợp, giáo dục công dân tìm hiểu về vấn đề ô nhiễm môi trường Xã hội ngày càng phát triển, cùng với đó là hoạt động sinh hoạt và sản xuất của con người đã xả thải vào bầu khí quyển rất nhiều các khí thải như cacbon monoxit, cacbondioxit, lưu huỳnh đioxit, CFC,..gây biến đổi khí hậu và phá huỷ tầng ozon. Và các em biết là khí hậu đang thay đổi, trái đất ngày càng nóng dần lên cũng như việc suy giảm tầng ozon ở một số khu vực gây ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống toàn bộ sinh vật và con người. Bên cạnh đó, con người và sinh vật cũng cần một lượng lớn oxi để duy trì sự sống. .

Bước 3: Xác định chủ đề tích hợp, bao gồm tên bài học và lĩnh vực thuộc môn học nào, đóng góp của các môn đó vào bài học. Dự kiến thời gian cho chủ đề tích hợp.

Bảng 2.1: Các nội dung liên quan đến chủ đề “Oxi - ozon với cuộc sống trong chương trình, SGK hiện hành MÔN

LỚP

CHƢƠNG

BÀI

Chƣơng 6.

Bài 29. Oxi - ozon

Oxi - Lưu HOÁ HỌC

10

huỳnh

NỘI DUNG - Vị trí, cấu tạo, tính chất vật lí, tính chất hóa học, ứng dụng, điều chế oxi.

- Ozon trong tự nhiên, tính chất và ứng dụng của ozon.

35

ĐỊA LÍ

11

Chƣơng 1:

Bài 3. Một số

- Biến đổi khí hậu

Khái quát chung nền kinh tế xã

vấn đề mang tính toàn cầu

toàn cầu và suy giảm tầng ozon.

Bài 17.

Quang

- Khái niệm quang hợp

hợp

- Vai trò của quang

hội thế giới Chƣơng III. SINH HỌC

10

Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào

GIÁO DỤC CÔNG DÂN

10

hợp

Phần 2.

Bài 15. Công

Công dân với đạo đức

dân với một số vấn đề cấp thiết của nhân loại.

Tình hình ô nhiễm môi trường - Trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ môi trường

Bước 4: Xác định mục tiêu của bài học tích hợp, bao gồm: kiến thức, kĩ năng, thái độ, định hướng năng lực hình thành và phát triển cho HS. * Kiến thức HS nêu được: - Vị trí, cấu hình, tính chất vật lí, điều chế oxi.

- Điều kiện tạo ozon, ozon trong tự nhiên, ứng dụng của ozon.

- Khái niệm quang hợp.

- Trách nhiệm của công dân trong bảo vệ môi trường HS trình bày được: - Tính chất hóa học của O2, O3.

- Sự hình thành, vai trò của tầng ozon, thực trạng tầng ozon.

- Vai trò của quang hợp.

- Thực trạng và giải pháp hạn chế ô nhiễm môi trường ở Hà Nội.

HS giải thích được: - Nguyên nhân và khả năng thể hiện tính oxi hóa của oxi, ozon.

- Nguyên nhân gây suy giảm tầng ozon. * Kĩ năng - Tiến hành được một số thí nghiệm đơn giản, quan sát thí nghiệm, hình ảnh,... rút ra được nhận xét về tính chất và cách điều chế.

36

- Viết PTHH minh hoạ tính chất và điều chế.

- Trình bày vấn đề, hợp tác, giao tiếp tự tin trước đám đông. * Thái độ - HS có ý thức vận dụng kiến thức liên môn trong việc bảo vệ môi trường, tham gia bảo vệ tầng ozon là bảo vệ chính chúng ta.

- Tuyên truyền, vận động người thân, cộng đồng hành tích cực bảo vệ thiên nhiên và môi trường sống.

- Tạo hứng thú, say mê nghiên cứu và học tập môn Hóa học. * Năng lực hướng tới - Năng lực tự học.

- Năng lực GQVĐ và sáng tạo.

- Năng lực sử dụng CNTT&TT - Năng lực vận dụng kiến thức Hóa học vào cuộc sống.

- Năng lực hợp tác,… * Phẩm chất hướng tới Hình thành và phát triển cho học sinh những phẩm chất chủ yếu là: - Yêu nước: biết cách xử lí hóa chất sau khi sử dụng, có ý thức bảo vệ môi trường.

- Chăm chỉ: có ý thức tìm hiểu, tìm kiếm thông tin xây dựng chủ đề.

- Trung thực, trách nhiệm: cẩn thận khi tiếp xúc và tiến hành thí nghiệm với các hóa chất.

- Định hướng cho học sinh thiết kế và hoàn thiện chủ đề từ đó giáo dục nâng cao sự tự tin cho học sinh về tác phong lẫn kiến thức hóa học.

Bước 5: Xây dựng các nội dung chính trong bài học tích hợp. Căn cứ vào thời gian dự kiến, mục tiêu, thậm chí cả đặc điểm tâm sinh lí và yếu tố vùng miền để xây dựng nội dung cho phù hợp.

Các nội dung chính trong chủ đề “Oxi – Ozon với cuộc sống”: A. Oxi I.

II. III.

Sự tồn tại của oxi trong tự nhiên - Sự phân bố của oxi trong không khí - Trạng thái của oxi - Quá trình sinh ra oxi Vai trò của oxi với các sinh vật và con người Các tính cất của oxi -

Cấu tạo Tính chất vật lí Tính chất hóa học

37

IV.

Điều chế - Ứng dụng của oxi

B. Ozon I. Hiện trạng tầng ozon II. Sự hình thành ozon trong không khí III.

Hậu quả của suy giảm tầng ozon

IV.

So sánh tính oxi hóa của oxi và ozon

V.

Các ứng dụng của ozon trong cuộc sống

Bước 6: Xây dựng bộ câu hỏi định hướng và các hướng dẫn về nguồn tài liệu bổ trợ, các phương tiện kĩ thuật cho HS thực hiện nội dung các chủ đề tích hợp.

Nguồn tƣ liệu: Học sinh truy cập vào link google tài liệu mà giáo viên đã xây dựng sẵn để sử dụng nguồn tư liệu: https://docs.google.com/document/d/1_OlLI9S_4Wiw9ZkKGK73Oeya2y7DLYjAmeoho26ID0/edit

38

Bước 7: Xây dựng các tiêu chí đánh giá nội dung các chủ đề tích hợp đã xây dựng và tính hiệu quả của chúng trong việc giáo dục sự tự tin cho HS trong dạy học. Đề xuất các cải tiến cho phù hợp với thực tế.

PHIẾU ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH BÁO CÁO 1. Tên chủ đề: Oxi – Ozon với cuộc sống 2. Tên nhóm: Nhóm 1 3. Lớp: 10A1 4. Tên thành viên: Hướng dẫn cho điểm sản phẩm báo cáo của nhóm 1: Điểm tối đa

Các tiêu chí Nội dung

Số điểm 15

− - Tìm hiểu về vị trí, cấu tạo phân tử, tính chất vật lí, ứng dụng của oxi.

4

− - Oxi duy trì sự sống của con người và các loài sinh vật. − - Các ứng dụng của oxi trong đời sống và sản xuất.

7

− - Vị trí tầng ozon, sự hình thành, tác dụng của tầng ozon trong tự nhiên

4

Hình thức

15

− - Ý tưởng, sáng tạo, độc đáo, hấp dẫn, phong phú.

10

− - Tính nghệ thuật của bài trình bày (bố cục, thiết kế).

3

− - Thể hiện được nội dung cần giới thiệu.

2

Bài trình bày

20

− - Logic, ngắn gọn, khoa học.

5

− - Có sử dụng công nghệ thông tin và phần mềm hỗ trợ.

3

− - Năng lực trình bày trước đám đông

7

− - Có sự tham gia của cả nhóm.

5

Tổng điểm

50

39

Ghi chú

PHIẾU ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH BÁO CÁO 1. Tên chủ đề: Oxi – Ozon với cuộc sống 2. Tên nhóm: Nhóm 2 3. Lớp: 10A1 4. Tên thành viên: Hướng dẫn cho điểm sản phẩm báo cáo của nhóm 2: Điểm tối đa

Các tiêu chí

Nội dung

Số điểm 15

 - Tìm hiểu về tính chất hóa học và điều chế oxi.

4

− - Tìm hiểu khái niệm và vai trò của quang hợp.

7

− - Hiện trạng tầng ozon trong khí quyển, nguyên nhân gây suy giảm tầng ozon. − - Trình bày các giải pháp để xử lí một số nguồn ô nhiễm không khí.

4

Hình thức

15

− - Ý tưởng, sáng tạo, độc đáo, hấp dẫn, phong phú.

10

− - Tính nghệ thuật của bài trình bày (bố cục, thiết kế).

3

− - Thể hiện được nội dung cần giới thiệu.

2

Bài trình bày

20

− - Logic, ngắn gọn, khoa học.

5

− - Có sử dụng công nghệ thông tin và phần mềm hỗ trợ.

3

− - Năng lực trình bày trước đám đông

7

− - Có sự tham gia của cả nhóm.

5

Tổng điểm

50

40

Ghi chú

PHIẾU ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH BÁO CÁO 5. Tên chủ đề: Oxi – Ozon với cuộc sống 6. Tên nhóm: Nhóm 3 7. Lớp: 10A1 8. Tên thành viên: Hướng dẫn cho điểm sản phẩm báo cáo của nhóm 3: Điểm tối đa

Các tiêu chí

Nội dung

Số điểm 15

 - Tìm hiểu về cấu tạo, tính chất và ứng dụng của ozon.

5

− - Hậu quả của suy giảm tầng ozon.

5

− - Giải pháp ngăn chặn suy giảm tầng ozon.

5

Hình thức

15

− - Ý tưởng, sáng tạo, độc đáo, hấp dẫn, phong phú.

10

− - Tính nghệ thuật của bài trình bày (bố cục, thiết kế).

3

− - Thể hiện được nội dung cần giới thiệu.

2

Bài trình bày

20

− - Logic, ngắn gọn, khoa học.

5

− - Có sử dụng công nghệ thông tin và phần mềm hỗ trợ.

3

− - Năng lực trình bày trước đám đông

7

− - Có sự tham gia của cả nhóm.

5

Tổng điểm

50

41

Ghi chú

PHIẾU ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH BÁO CÁO 9. Tên chủ đề: Oxi – Ozon với cuộc sống 10. Tên nhóm: Nhóm 4 11. Lớp: 10A1 12. Tên thành viên: Hướng dẫn cho điểm sản phẩm báo cáo của nhóm 4: Điểm tối đa

Các tiêu chí

Nội dung

Số điểm 15

 - Tìm hiểu về ô nhiễm môi trường và trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ môi trường.

10

− - Hãy thiết kế một đoạn video về vấn đề môi trường trong trường học của em.

5

Hình thức

15

− - Ý tưởng, sáng tạo, độc đáo, hấp dẫn, phong phú.

10

− - Tính nghệ thuật của bài trình bày (bố cục, thiết kế).

3

− - Thể hiện được nội dung cần giới thiệu.

2

Bài trình bày

20

− - Logic, ngắn gọn, khoa học.

5

− - Chất lượng video tốt, hiệu ứng đẹp

3

− - Năng lực trình bày trước đám đông

7

− - Có sự tham gia của cả nhóm.

5

Tổng điểm

50

42

Ghi chú

2.3.2. Xây dựng chủ đề tích hợp “Hợp chất của Lưu huỳnh và mưa axit" Tiến hành xây dựng chủ đề tích hợp “Hợp chất của Lưu huỳnh và mưa axit" với 7 bước như sau: Bước 1: Nghiên cứu lí luận về dạy học tích hợp.

Nội dung này đã nghiên cứu ở chương 1 của luận văn.

Bước 2: Phân tích chương trình, sách giáo khoa để tìm ra các nội dung dạy học gần giống nhau có gắn kết chặt chẽ tự nhiên với nhau trong các môn học của chương trình, hiện hành; những nội dung liên quan đến vấn đề thời sự của địa phương, đất nước và có thể là những vấn đề nóng đang được quan tâm của toàn cầu để xây dựng chủ đề/bài học tích hợp.

Trong mỗi môn học đều tìm hiểu ít hoặc nhiều về những vấn đề liên quan đến lưu huỳnh và hợp chất của lưu huỳnh như: Môn địa lí tìm hiểu về cấu trúc của trái đất, các quyển của lớp vỏ địa lí, môi trường và sự phát triển bề vững; Môn sinh học tìm hiểu vể di truyền học, sinh quyển,…

Lưu huỳnh là nguyên tố phi kim thứ hai được phát hiện ra (chỉ sau cacbon).

Thời trung cổ, con người đã biết dùng lưu huỳnh và hợp chất của lưu huỳnh để điều chế mỹ phẩm và chữa bệnh ngoài da. Các hợp chất của lưu huỳnh còn có ý nghĩa quan trọng trong sản xuất công nghiệp. Việc tiêu thụ axit sunfuric được coi như một trong các chỉ số tốt nhất về sự phát triển công nghiệp của một quốc gia.

Tuy nhiên, khí hiđro sunfua, khí sunfurơ là các hợp chất của lưu huỳnh, được coi là các chất “công ít tội nhiều”, là mối nguy hại môi trường lớn nhất, trong đó có hiện tượng mưa axit.

Vậy mưa axit là gì? Nguyên nhân gây ra mưa axit? Tác hại cũng như lợi ích của mưa axit? Đặc biệt là hiện trạng mưa axit ở Việt Nam chúng ta hiện nay như thế nào? Đây là những vấn đề cơ bản nhất mà chúng ta nên biết.

Bước 3: Xác định chủ đề tích hợp, bao gồm tên bài học và lĩnh vực thuộc môn học nào, đóng góp của các môn đó vào bài học. Dự kiến thời gian cho chủ đề tích hợp.

Bảng 2.2: Các nội dung liên quan đến chủ đề "hợp chất của lưu huỳnh và mưa axit" trong chương trình, SGK hiện hành MÔN

HÓA HỌC

LỚP

10

CHƢƠNG

BÀI

NỘI DUNG

Chƣơng 6: Oxi -

Bài 32: Hiđro sunfua -

Tính chất vật lí, tính

Lưu huỳnh

Lưu huỳnh đioxit - Lưu huỳnh trioxit

ứng dụng của H2S, SO2, SO3

43

chất hóa học, điều chế và

Bài

33:

Axit sunfuric Muối sunfat

- Tính chất vật lí, tính chất hóa học, sản xuất và ứng dụng của H2SO4.

- Tính chất muối sunfat và nhận biết ion sunfat.

Chƣơng

3: Bài 11: Khí

- Đặc điểm, cấu trúc của

Cấu trúc của quyển. Sự phân khí quyển.

Trái Đất. Các bố nhiệt độ - Sự phân bố nhiệt độ quyển của lớp không khí trên trên Trái Đất. vỏ địa lí Trái Đất. ĐỊA LÝ

Chƣơng 10: 10

Bài 42: Môi - Khái niệm phát triển Môi trường trường và sự bền vững, sự cần thiết và sự phát phát triển bền phải sử dụng hợp lý triển bền vững TNTN và bảo vệ môi trường

vững.

- Trình bày được một số vấn đề về môi trường và phát triển bền vững

SINH HỌC

12

Chƣơng 3: Bài 44: Chu - Khái niệm về sinh Di truyền học trình sinh địa quyển, các khu sinh học quần thể hóa và sinh trong sinh quyển. quyển.

- Giải thích nguyên nhân của một số hoạt động gây ô nhiễm môi trường

Bước 4: Xác định mục tiêu của bài học tích hợp, bao gồm: kiến thức, kĩ năng, thái độ, định hướng năng lực hình thành và phát triển cho HS. * Kiến thức - Thiết kế được sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa lưu huỳnh và các hợp chất của lưu huỳnh.

- Liệt kê được các tính chất hóa học quan trọng của lưu huỳnh và các hợp chất của lưu huỳnh.

44

- Nêu được phương pháp điều chế axit sunfuric trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp.

- Xác định được các hợp chất của lưu huỳnh là nguyên nhân chủ yếu nhất gây ra mưa axit. Hiểu được tác hại của mưa axit đối với đời sống con người, từ đó đề ra các biên pháp làm trong sạch môi trường.

- Trình bày được các ứng dụng hợp chất của lưu huỳnh trong công nghiệp thực phẩm và hiểu được sự cấp thiết của vấn đề bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm ở nước ta. * Kĩ năng - Sử dụng dụng cụ hóa chất tiến hành an toàn, thành công các thí nghiệm liên quan đến lưu huỳnh và hợp chất của lưu huỳnh.

- Viết các phương trình hóa học minh họa tính chất các hợp chất của lưu huỳnh.

- Giải được một số bài tập tổng hợp, tính toán định lượng có liên quan. * Thái độ - Có ý thức bảo vệ môi trường sống, đặc biệt là môi trường không khí.

- Tuyên truyền cho cộng đồng ý thức đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. * Năng lực hướng tới Năng lực chung - Năng lực tự học: HS xác định được mục tiêu học tập của chủ đề.

- Năng lực giải quyết vấn đề: HS ý thức được tình huống học tập và giải quyết được các tình huống trong học tập cũng như trong thực tiễn.

- Năng lực hợp tác: biết cách làm việc nhóm.

- Năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông.

Năng lực đặc thù bộ môn - Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn: HS vận dụng kiến thức về axit sunfuric để biết cách làm việc với axit sunfuric sao cho an toàn, biết cách sơ cứu người bị bỏng axit; vận dụng kiến thức về mưa axit để biết cách bảo vệ môi trường.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học và các thuật ngữ sinh học. * Phẩm chất hướng tới Hình thành và phát triển cho học sinh những phẩm chất chủ yếu là: - Yêu nước: biết cách xử lí hóa chất sau khi sử dụng, có ý thức bảo vệ môi trường.

- Chăm chỉ: có ý thức tìm hiểu, tìm kiếm thông tin xây dựng chủ đề.

- Trung thực, trách nhiệm: cẩn thận khi tiếp xúc và tiến hành thí nghiệm với các hợp chất của lưu huỳnh.

- Định hướng cho học sinh thiết kế và hoàn thiện chủ đề từ đó giáo dục nâng cao sự tự tin cho học sinh về tác phong lẫn kiến thức hóa học.

45

Bước 5: Xây dựng các nội dung chính trong bài học tích hợp. Căn cứ vào thời gian dự kiến, mục tiêu, thậm chí cả đặc điểm tâm sinh lí và yếu tố vùng miền để xây dựng nội dung cho phù hợp.

Các nội dung chính trong chủ đề “Hợp chất của lưu huỳnh và mưa axit”: I.

II.

Khái quát về hợp chất của lưu huỳnh -

Cấu tạo

-

Tính chất vật lí Tính chất hóa học Điều chế - Ứng dụng

Hợp chất của lưu huỳnh trong thực tiễn - Vai trò các hợp chất của lưu huỳnh trong thực tiễn -

III.

Cách sản xuất axit sunfuric trong công nghiệp.

Nguyên tắc vận chuyển axit sunfuric

Mưa axit - Nguyên nhân gây ra mưa axit (viết PTHH minh họa) - Tác hại của mưa axit -

Giải pháp phòng tránh mưa axit.

Bước 6: Xây dựng bộ câu hỏi định hướng và các hướng dẫn về nguồn tài liệu bổ trợ, các phương tiện kĩ thuật cho HS thực hiện nội dung các chủ đề tích hợp.

Nguồn tƣ liệu: Học sinh truy cập vào link google tài liệu mà giáo viên đã xây dựng sẵn để sử dụng nguồn tư liệu theo các bước sau đây: https://docs.google.com/document/d/1g1m69G_OHdJriZBIoc1CdH3hlXoLAm9xOr LtBN5zg/edit

46

Bước 7: Xây dựng các tiêu chí đánh giá nội dung các chủ đề tích hợp đã xây dựng và tính hiệu quả của chúng trong việc giáo dục sự tự tin cho HS trong dạy học. Đề xuất các cải tiến cho phù hợp với thực tế.

PHIẾU ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH BÁO CÁO 1. Tên chủ đề: Hợp chất của Lưu huỳnh và mưa axit 2. Tên nhóm: Nhóm 1 3. Lớp: 10A1 4. Tên thành viên: Hướng dẫn cho điểm sản phẩm báo cáo của nhóm 1: Điểm tối đa

Các tiêu chí Nội dung

Số điểm 15

− - Tìm hiểu về cấu tạo, tính chất vật lí các hợp chất của lưu huỳnh.

5

− - Tìm hiểu về tính chất hóa học các hợp chất của lưu huỳnh

5

− - Tìm hiểu ứng dụng các hợp chất của lưu huỳnh.

5

Hình thức

15

− - Ý tưởng, sáng tạo, độc đáo, hấp dẫn, phong phú.

10

− - Tính nghệ thuật của bài trình bày (bố cục, thiết kế).

3

− - Thể hiện được nội dung cần giới thiệu.

2

Bài trình bày

20

− - Logic, ngắn gọn, khoa học.

5

− - Có sử dụng công nghệ thông tin và phần mềm hỗ trợ.

3

− - Năng lực trình bày trước đám đông

7

− - Có sự tham gia của cả nhóm.

5

Tổng điểm

50

47

Ghi chú

PHIẾU ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH BÁO CÁO 1. Tên chủ đề: Hợp chất của Lưu huỳnh và mưa axit 2. Tên nhóm: Nhóm 2 3. Lớp: 10A1 4. Tên thành viên: Hướng dẫn cho điểm sản phẩm báo cáo của nhóm 2: Điểm tối đa

Các tiêu chí

Số điểm

Nội dung

15

- Tìm hiểu các vấn đề liên quan đến thực tiễn của các hợp chất của lưu huỳnh

5

- Tìm hiểu về sản xuất axit sunfuric trong công nghiệp.

5

− - Tìm video sản xuất axit sunfuric trong công nghiệp và giải thích video.

5

Hình thức

15

− - Ý tưởng, sáng tạo, độc đáo, hấp dẫn, phong phú.

10

− - Tính nghệ thuật của bài trình bày (bố cục, thiết kế).

3

− - Thể hiện được nội dung cần giới thiệu.

2

Bài trình bày

20

− - Logic, ngắn gọn, khoa học.

5

− - Chất lượng video tốt, hiệu ứng đẹp

3

− - Năng lực trình bày trước đám đông

7

− - Có sự tham gia của cả nhóm.

5

Tổng điểm

50

PHIẾU ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH BÁO CÁO

48

Ghi chú

13. Tên chủ đề: Hợp chất của Lưu huỳnh và mưa axit 14. Tên nhóm: Nhóm 3 15. Lớp: 10A1 16. Tên thành viên: Hướng dẫn cho điểm sản phẩm báo cáo của nhóm 3: Điểm tối đa

Các tiêu chí

Nội dung

Số điểm 15

 - Tìm hiểu nguyên nhân gây ra mưa axit

5

− - Tìm hiểu tác hại của mưa axit

5

− - Giải pháp hạn chế mưa axit

5

Hình thức

15

− - Ý tưởng, sáng tạo, độc đáo, hấp dẫn, phong phú.

10

− - Tính nghệ thuật của bài trình bày (bố cục, thiết kế).

3

− - Thể hiện được nội dung cần giới thiệu.

2

Bài trình bày

20

− - Logic, ngắn gọn, khoa học.

5

− - Có sử dụng công nghệ thông tin và phần mềm hỗ trợ.

3

− - Năng lực trình bày trước đám đông

7

− - Có sự tham gia của cả nhóm.

5

Tổng điểm

50

49

Ghi chú

2.4. Xây dựng kế hoạch dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn Chƣơng Oxi – Lƣu huỳnh 2.4.1. Kế hoạch dạy học chủ đề tích hợp “Oxi - Ozon với cuộc sống” *Bối cảnh xây dựng chủ đề Xã hội ngày càng phát triển, cùng với đó là hoạt động sinh hoạt và sản xuất của con người đã xả thải vào bầu khí quyển rất nhiều các khí thải như cacbon monoxit, cacbondioxit, lưu huỳnh đioxit, CFC,..gây biến đổi khí hậu và phá huỷ tầng ozon. Và các em biết là khí hậu đang thay đổi, trái đất ngày càng nóng dần lên cũng như việc suy giảm tầng ozon ở một số khu vực gây ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống toàn bộ sinh vật và con người. Bên cạnh đó, con người và sinh vật cũng cần một lượng lớn oxi để duy trì sự sống. Em hãy đóng vai là nhà nghiên cứu khoa học để tìm hiểu vai trò của oxi, ozon với sự sống con người, nguyên nhân, ảnh hưởng của việc suy giảm tầng ozon đối với nhân loại. Từ đó đề xuất những biện pháp hạn chế sự ảnh hưởng thông qua mỗi sản phẩm chủ đề của nhóm mình. *Đối tượng: Học sinh lớp 10A1 trường THPT Yên Hòa. *Thời gian: 2 tuần chuẩn bị ở nhà và 3 tiết học trên lớp. *Phương pháp: Làm việc theo nhóm, thu thập và xử lí thông tin, trình bày sản phẩm. *Công tác chuẩn bị của giáo viên - GV soạn kế hoạch chủ đề, các hướng dẫn nghiên cứu, thang đánh giá, tài liệu hỗ trợ GV và HS. - In các tài liệu trên để phát cho mỗi nhóm HS. - Chuẩn bị trang thiết bị và cơ sở vật chất tốt để thực hiện chủ đề. *Thực hiện chủ đề: - Chia nhóm: Chia 4 nhóm (4 dãy bàn theo chỗ ngồi) - Nhiệm vụ của giáo viên:  Tổ chức cho từng nhóm thảo luận để xây dựng kế hoạch thực hiện chủ đề, theo dõi, hướng dẫn các nhóm thực hiện.  Phân công nhiệm vụ cho mỗi nhóm.  Thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở các nhóm trong quá trình làm việc của các nhóm.

- Nhiệm vụ của học sinh:  Bảng phân công nhiệm vụ.  Bài báo cáo trên power point theo nhóm, bài báo cáo A0.

50

KẾ HOẠCH THỰC HIỆN Thời gian

Tiến trình

Hoạt động

Hỗ trợ của

Kết quả/ sản phẩm

hoạt động

của học sinh

giáo viên

phẩm (dự kiến)

Khởi động cho chủ đề, chuyển giao Tiết 1 nhiệm vụ học

- Học sinh thành

- Chia lớp thành 4 - Đề xuất tên nhiệm

lập nhóm theo sự nhóm. vụ học tập. hướng dẫn của - Giao nhiệm vụ GV. học tập

tập của chủ đề. - Nhận nhiệm vụ - Làm rõ nhiệm vụ giải quyết vấn đề. học tập.

Hoạt động Tiết 2, hình thành 3 kiến thức, báo (Thực cáo sản phẩm. hiện sau 1 tuần).

- Học sinh làm

- Giao nhiệm

Bản word báo cáo

việc cá nhân và làm việc nhóm

vụ trực tiếp hoặc kết quả của các phiếu học tập. nhóm khi tìm hiểu

đọc tài liệu.

- GV biên soạn đề các nội dung.

- HS làm bài kiểm theo định hướng - Các bài kiểm tra tra cuối chủ đề. giáo dục sự tự tin. của học sinh.

51

* Kế hoạch dạy học Tiết 1: Giới thiệu về về chủ đề, giao nhiệm vụ học tập.

Hôm nay chúng ta bắt đầu tìm hiểu phân nhóm VIA có tên gọi là “Chancogen” theo tiếng Hy Lạp có nghĩa là nguyên tố sinh ra quặng vì chúng tồn tại nhiều ở dạng quặng trong lòng trái đất. Hay chúng còn gọi là “nhóm Oxi”. Để tìm hiểu phân nhóm này chúng ta sẽ tiến hành chủ đề học tập: “Oxi - ozon với cuộc sống” Nhiệm vụ: Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm. Nhiệm vụ của 4 nhóm là: Nhóm

Nhiệm vụ

Bộ câu hỏi định hƣớng

Sản phẩm dự kiến

Nhóm

- Tìm hiểu về vị 1) Oxi ở chu kì và nhóm nào? - Bản word đầy

1

trí, cấu tạo, tính Viết cấu hình electron và công đủ nội dung tìm chất vật lí và ứng thức cấu tạo của oxi? Vị trí và cấu hiểu. dụng của oxi. tạo đó có mối liên quan nào đến - Các hình ảnh, -Thuyết trình về tính chất hóa học? video thí vai trò quyết định 2) Nêu những tính chất vật lí mà nghiệm minh của oxi đối với sự em biết về oxi? Tính chất đó giúp sống của con em có phương pháp gì để thu khí hoạ. người. oxi khi điều chế? Ứng dụng của - Bản power point sản phẩm - Vị trí tầng ozon, oxi trong đời sống như thế nào? sự hình thành 3) Tầng ozon nằm ở đâu? Ở dưới nhóm. tầng ozon trong mặt đất ozon có lợi hay có hại? tự nhiên.

4) Tầm quan trọng của tầng ozon - Tác dụng của đối với sự sống trên Trái Đất? tầng ozon.

Nhóm 2

- Tìm hiểu về tính chất hóa học và điều chế oxi.

- Tìm hiểu khái niệm và vai trò của quang hợp.

- Hiện trạng tầng ozon trong khí

1) Tại sao oxi có tính oxi hóa mạnh? Tính oxi hóa mạnh thể hiện bằng những phản ứng nào?

2) Quá trình quang hợp là gì?

Trình bày vai trò của quang hợp?

Quá trình quang hợp của cây xanh diễn ra như thế nào?

3) Nêu thực trạng của tầng ozon

- Bản word đầy đủ nội dung tìm hiểu.

- Các hình ảnh, video nghiệm

thí minh

hoạ.

quyển, nguyên hiện nay? Nguyên nhân gây nên - Sơ đồ cây nhân gây suy hiện tượng suy giảm tầng ozon là trình bày trên giảm tầng ozon. gì? giấy A0

52

- Trình bày các 4) Có những nguồn nào gây ô (có thể kết hợp giải pháp để xử lí nhiễm bầu không khí? Trình bày power point) một số nguồn ô các giải pháp để xử lí nguồn ô nhiễm không khí. nhiễm?

Nhóm

- Tìm hiểu về cấu 1) Trong tự nhiên, ozon hình - Bản word đầy

3

tạo, tính chất và thành nhờ quá trình nào? đủ nội dung tìm ứng dụng của 2) Tại sao ozon lại có khả năng hiểu. ozon. oxi hóa mạnh hơn oxi? Em hãy - Các hình ảnh, - Hậu quả của suy chứng minh bằng phương trình video thí giảm tầng ozon. hóa học. nghiệm minh - Giải pháp ngăn 3) Ảnh hưởng của hiện tượng suy chặn suy giảm giảm tầng ozon đối với Trái Đất? hoạ. tầng ozon.

4) Những biện pháp của con người - Sơ đồ cây trình bày trên để bảo vệ tầng ozon? giấy A0 (có thể kết hợp power point)

Nhóm 4

- Tìm hiểu về ô nhiễm môi trường và trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ môi trường.

- Hãy thiết kế một đoạn video về vấn

1) Ô nhiễm môi trường là gì? Tình hình ô nhiễm môi trường hiện nay như thế nào?

2) Tìm hiểu vấn đề môi trường khu vực THPT Yên Hòa – Hà Nội?

3) Trách nhiệm của mỗi công dân trong bảo vệ môi trường như thế

- Bản word đầy đủ nội dung tìm hiểu.

- Các hình ảnh, video nghiệm

thí minh

hoạ.

- 1 đoạn video đề môi trường nào? trong trường học 4) Là học sinh, em cần có những (độ dài không của em. hành động gì để góp phần giảm quá 5 phút). thiểu ô nhiễm và bảo vệ môi trường?

53

1 tuần: Thực hiện nhiệm vụ chủ đề Nội dung Tìm

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

kiếm, Theo dõi, hướng dẫn các nhóm - Các thành viên tìm hiểu nội

thu thập và (tìm tài liệu, triển khai nội dung, dung do nhóm trưởng phân công. tổng hợp tài trả lời các thắc mắc của HS).

- Liên hệ với GV để được tư vấn,

liệu.

hỗ trợ về kiến thức nếu cần.

Hoàn thành Theo dõi, hỗ trợ HS trong quá - Lên ý tưởng về sản phẩm, trao báo cáo của trình thực hiện chủ đề.

đổi với giáo viên về ý tưởng sản

nhóm.

phẩm để được góp ý - Hoàn thành sản phẩm.

- Nhóm trưởng gửi danh sách thành viên và bản báo cáo tóm tắt cho GV trước ngày báo cáo.

Tiết 2,3: Các nhóm báo cáo sản phẩm Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Hoạt động 1: Giới thiệu mục tiêu, lí do, nội dung tiết học GV nêu: - Tầm quan trọng của khí oxi, ozon đối với - Chuẩn bị nội dung, sản phẩm do cuộc sống của chúng ta.

nhóm mình chuẩn bị.

- Nhắc lại nhiệm vụ mỗi nhóm đã được - Nộp sản phẩm bản word. phân công trong chủ đề.

- Nêu thứ tự trình bày sản phẩm của các nhóm và yêu cầu các nhóm còn lại lắng nghe, quan sát, nhận xét.

- Yêu cầu các nhóm nộp sản phẩm bản word.

- Phát phiếu ghi bài cả 2 phần oxi và ozon.

Hoạt động 2: Giới thiệu đại diện các nhóm lên thuyết trình - GV dẫn dắt: Sau một tuần làm việc Trình bày sản phẩm gồm các nội nghiêm túc, khẩn trương của cả cô và và dung: trò chúng ta, hôm nay tại lớp 10A1 chúng - Cấu tạo phân tử Oxi

54

ta cùng đến với buổi báo cáo sản phẩm thu - Tính chất vật lí, ứng dụng của oxi. được của các nhóm. Đầu tiên Oxi có vai - Các phương pháp thu khí oxi trò duy trì sự sống của con người và toàn - Vai trò của oxi với sự sống của con thể sinh vật trên trái đất. Để biết oxi sinh ra người. như thế nào, nó có tính chất vật lí, hoá học - Vị trí, tác dụng của tầng ozon. gì, và bằng cách nào lượng oxi trong khí quyển luôn được điều hoà chúng ta hãy đến phần trình bày sản phẩm của nhóm 1.

- GV: Cô cảm ơn phần trình bày sản phẩm của nhóm 1. Qua bài thuyết trình của nhóm 1, các em đã thấy hiểu hơn về cấu tạo, tính chất, tầm quan trọng của oxi đối với cuộc sống chúng ta, và cách để điều hoà oxi trong khí quyển. Các nhóm khác cần hiểu thêm các vấn đề liên quan đến oxi mời đặt thêm câu hỏi để nhóm 1 trả lời.

- GV tổ chức cho nhóm khác đặt câu hỏi (nếu có) cho nhóm 1 trả lời.

Các ánh sáng xanh đó sẽ tạo ra một

[?]Trong các quán photocopy các bạn lượng lớn khí ozon trong quán thường thấy ánh sáng màu xanh phát ra từ photocopy… Người làm việc nhiều máy khi ta phô tô. Ánh sáng đó sẽ sinh ra với máy photo sẽ hấp thụ một lượng khí gì trong quán photocopy, ở nồng độ lớn khí ozon vào phổi thời gian dài sẽ cao thì nó gây ra hậu quả gì? Các cách dẫn đến các bệnh về hô hấp, ho, khó chúng ta làm giảm tác hại đó như thế nào?

thở,… Để hạn chế ảnh hưởng này chúng ta cần tạo ra hệ thống thông gió tốt nhất cho quán, lưu thông không khí để làm giảm nồng độ ozon trong quán. Ozon ở nồng độ thấp có tính sát trùng, diệt khuẩn, làm không khí mát mẻ, tuy nghiên ở nồng độ cao rất nguy hiểm cho người sống trong khu vực đó.

55

-GV: Chốt kiến thức nhóm 1 đã ghi lên - Hoàn thành phiếu ghi bài trên bảng, và yêu cầu các bạn ngồi dưới hoàn thành phiếu ghi bài phần oxi.

- GV: Tiếp theo đây là phần tìm hiểu về Trình bày sản phẩm gồm các nội tính chất hóa học của oxi, hiện trạng suy dung: giảm tầng ozon. Cả lớp hãy cùng tập trung - Tính chất hóa học của oxi. theo dõi phần trình bày sản phẩm của - Các phương pháp điều chế oxi nhóm 2.

+ Học sinh nhóm 1 trình bày sản phẩm nhóm mình và trình chiếu slide. + Học sinh dưới lớp quan sát và rút ra nhận xét.

- Thực trạng của tầng ozon.

- Những nguồn gây ô nhiễm không

- GV tổ chức cho nhóm khác đặt câu hỏi khí. (nếu có) cho nhóm 2 trả lời.

- Khái niệm và vai trò của quang hợp.

[?]Tại sao các cánh cửa bằng sắt sau một Do không khí chứa 20% khí oxi. Oxi thời gian dài sẽ xuất hiện các gỉ màu vàng có tính oxi hóa và nó oxi hóa được bong tróc ra khỏi cửa, gỉ màu vàng là gì?

hầu hết các kim loại trừ Ag, Au, Pt. Các cánh cửa sắt sau một thời gian sẽ bị oxi trong không khí oxi hóa tạo thành các gỉ sắt, gỉ sắt ở đây là các

[?]Tại sao đêm ngủ đặt chậu cây cảnh oxit sắt FeO, Fe2O3, Fe3O4. trong phòng ngủ đóng kín cửa sáng hôm Fe + O2

o t

Fe3O4 ( FeO, Fe2O3)

Vì buổi đêm cây không có quá trình

sau dậy chúng ta sẽ cảm thấy rất mệt?

quang hợp mà chỉ có quá trình hô hấp lấy khí oxi và thải ra khí cacbonic.

Nên khi đóng kín cửa nồng độ oxi trong phòng thấp, nồng độ CO2 cao nên chúng ta ngủ dậy sẽ thấy rất mệt - GV chốt lại kiến thức nhóm 2 đã trình do thiếu oxi. bày trên bảng và yêu cầu các bạn dưới lớp hoàn thành phiếu ghi bài.

56

- GV: Chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu thêm Trình bày sản phẩm gồm các nội về ozon với phần trình bày của nhóm 3.

dung: - Cấu tạo, tính chất, ứng dụng của ozon - So sánh khả năng oxi hóa của ozon

- GV tổ chức cho nhóm khác đặt câu hỏi và oxi. (nếu có) cho nhóm 3 trả lời.

- Hậu quả của suy giảm tầng ozon

[?] Tại sao sau cơn mưa giông, có sấm - Giải pháp ngăn chặn suy giảm tầng chớp bầu không khí lại trong lành, mát mẻ ozon. hơn.

Tại sau cơn mưa bụi bẩn được rửa sạch. Tia sét chuyển hoá 1 lượng nhỏ oxi thành ozôn, có tác dụng diệt

- GV chốt lại kiến thức nhóm 2 đã trình khuẩn trong không khí, làm chúng ta bày trên bảng và yêu cầu các bạn dưới lớp cảm thấy không khí trong lành, mát mẻ, dễ chịu hơn.

hoàn thành phiếu ghi bài.

3O2

tia lửa điện

2O2

- GV: ô nhiễm môi trường đang là vấn đề Trình bày sản phẩm gồm các nội mang tính thời sự hiện nay, vậy vấn đề ô dung: nhiễm môi trường hiện nay ở trường THPT - Tìm hiểu về ô nhiễm môi trường Yên Hòa của chúng ta đang diễn ra như thế - Tìm hiểu về vấn đề ô nhiễm môi nào thì cùng đến với phần trình bày của trường ở trường THPT Yên Hòa dưới nhóm 4.

dạng video.

- GV tổ chức cho nhóm khác đặt câu hỏi (nếu có) cho nhóm 4 trả lời. [?] Vườn Quốc gia Ba Vì được coi là lá phổi xanh của thành phố. Khu vực đó, diện tích trồng thông rất lớn và xây nhiều khu nghỉ dưỡng. Nguyên nhân là những khu vực trồng thông không khí rất trong lành. Em hãy giải thích tại sao những khu vực trồng thông không khí lại trong lành hơn những khu vực khác?

- GV chốt lại kiến thức nhóm 2 đã trình

57

Rừng là lá phổi xanh của trái đất. Cây xanh, trong quá trình quang hợp, hấp thụ khí cacbonic và nhả ra khí ôxy cần thiết cho sự sống.

bày trên bảng và yêu cầu các bạn dưới lớp hoàn thành phiếu ghi bài.

Hoạt động 3: Nhận xét và củng cố (10 phút).

-GV cùng học sinh nhận xét về phần chuẩn bị và trình bày của các nhóm. Đánh giá sản phẩm của các nhóm dựa vào phiếu đánh đánh giá sản phẩm. Giáo viên góp ý, chỉnh sửa cho các nhóm. Giáo viên cùng HS trao đổi thống nhất ý kiến về sản phẩm của nhóm mình.

- GV tuyên dương khen thưởng những nhóm hoàn thành tốt nhiệm vụ đồng thời rút kinh nghiệm với các nhóm chưa hoàn thành nhiệm vụ đúng yêu cầu.

- GV nhắc nội dung buổi báo cáo (sơ đồ tư duy):

Hoạt động 4: Kiểm tra cuối chủ đề HS làm bài kiểm tra 15' với nội dung thuộc chủ đề “Oxi - ozon với cuộc sống”

58

PHIẾU GHI BÀI A. OXI 1. Tính chất vật lí của oxi: - Oxi là chất ....... , không màu, không mùi, ...... hơn không khí.

- Khí oxi .................. trong nước.

- Dưới áp suất khí quyển, oxi hóa lỏng ở -1830C. - Thu khí oxi bằng phương pháp:.................................................................................

- Trong tự nhiên, oxi sinh ra nhờ quá trình ................ của cây xanh nhờ đó lượng oxi trong không khí không đổi.

S + O2 → H2 + O2 → c. Tác dụng với hợp chất C2H5OH + O2 → 3. Điều chế oxi a. Trong phòng thí nghiệm Nguyên tắc: Phân hủy các hợp chất giàu oxi, kém bền nhiệt.

KMnO4 → KClO3 → b. Trong công nghiệp - Từ nước: phương pháp............................... H2O → - Từ không khí: phương pháp.......................

B. OZON 1. Tính chất ozon - Trên tầng cao, O3 được tạo thành do sự phóng điện (tia chớp, sét) hoặc do tia tử ngoại chuyển hóa các phân tử oxi thành ozon.

3. Ứng dụng ozon - Có tác dụng làm cho không khí trong lành với một lượng rất nhỏ (dưới 1 phần triệu theo thể tích). Với lượng lớn sẽ gây hại cho con người.

- Dùng tẩy trắng tinh bột, dầu ăn,…

- Khử trùng nước ăn, khử mùi, bảo quản hoa quả.

- Dùng chữa sâu răng trong y khoa.

59

ĐỀ KIỂM TRA SAU KHI HỌC XONG CHỦ ĐỀ “OXI – OZON VỚI CUỘC SỐNG’’ - Ma trận đề kiểm tra.

Mức độ nhận thức Vận dụng Nội dung kiến thức Vai trò của oxi đối với

Số câu

sự sống của Số sinh vật điểm

Nhận biết Thông hiểu

Vận dụng

TN

TN

Tổng

TN

TL

TL

TN

Cộng TL

1

2

1

1

5

0,5 5%

1 10%

0,5 5%

2 20%

4 40%

1

1

1

3

0,5 5%

0,5 5%

2 20%

3 30%

Oxi và các Số câu vấn đề thực Số tiễn điểm Tầng ozon Số câu và vấn đề Số bảo vệ tầng điểm ozon Sự hô hấp Số câu và vấn đề Số bảo vệ bầu điểm khí quyển.

TL

cao

1

1

1

3

0,5 5%

1 10%

0,5 5%

2 20%

1

1

2

0,5 5%

0,5 5%

1 10%

Số câu

2

4

1

4

1

1

13

Số điểm

1

2

1

2

2

2

10

20%

100%

10%

20% 10% 20% 20%

60

- Đề kiểm tra.

Phần trắc nghiệm (5 điểm): Câu 1. Sự kết hợp oxi với hemoglobin (Hb) trong máu được biểu diễn một cách đơn giản như sau: Hb + O2  HbO2 (oxi hemoglobin) Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các cư dân sống lâu trên vùng cao có mức hemoglobin trong máu cao, đôi khi cao hơn 50% so với những người sống ở ngang mực nước biển.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng trên là không khí vùng cao có A. áp suất thấp.

B. nhiệt độ thấp.

C. nồng độ oxi thấp.

D. môi trường trong lành.

Câu 2. Để khử trùng hoa quả thực phẩm người ta thường dùng máy sục khí A. CO2.

B. O2.

C. O3.

D. Cl2.

Câu 3. Hãy chọn phát biểu đúng về oxi và ozon: A. oxi và ozon đều có tính oxi hoá mạnh như nhau B. oxi và ozon đều có số proton và notron giống nhau trong phân tử C. oxi và ozon là các dạng thù hình của nguyên tố oxi D. cả oxi và ozon đều phản ứng được với các chất như Ag, KI, PbS ở nhiệt độ thường Câu 4. Hợp chất gây suy giảm tầng ozon là A. CFC. B. CO2.

C. CO.

D. O2.

Câu 5. Khí oxi được dùng nhiều nhất trong lĩnh vực A. y tế.

B. hóa chất.

C. luyện thép.

D. hàn cắt kim loại.

Câu 6. Sự hình thành lớp ozon (O3) trên tầng bình lưu của khí quyển là do A. tia tử ngoại của mặt trời chuyển hoá các phân tử oxi.

B. sự phóng điện (sét) trong khí quyển.

C. sự oxi hoá một số hợp chất hữu cơ trên mặt đất.

D. A và B đều đúng.

Câu 7. Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật (thuốc trừ sâu, thuốc kích thích tăng trưởng) gây ra hậu quả nào sau đây?

A. Giảm chất lượng lương thực, thực B. Ô nhiễm nguồn nước sông, hồ. phẩm.

C. Ô nhiễm nguồn nước ngầm.

D. Tất cả các hậu quả trên.

61

Câu 8. Nguyên nhân nào gây mưa axit?

A. Các khí thải độc hại như SO2 và NO2 sinh ra từ quá trình đốt than đá và dầu mỏ.

B. Các khí thải chứa axit như H2SO4 và HNO3.

C. Các khí thải có pH nhỏ hơn 5,6.

D. Các khí thải chứa bụi kim loại và oxit kim loại.

Câu 9. Để tăng hiệu quả tẩy trắng của bột giặt, người ta thường cho thêm một ít bột natri peoxit (Na2O2). Do Na2O2 tác dụng với nước sinh ra hiđro peoxit (H2O2) là chất oxi hóa mạnh có thể tẩy trắng được quần áo Na2O2 + 2H2O → 2NaOH + H2O2

2H2O2 → 2H2O + O2↑

Vì vậy, người ta bảo quản tốt nhất bột giặt bằng cách A. cho bột giặt vào trong hộp không và để ra ngoài ánh nắng.

B. cho bột giặt vào trong hộp không có nắp và để trong bóng râm.

C. cho bột giặt vào trong hộp kín và để nơi khô mát.

D. cho bột giặt vào hộp có nắp và để ra ngoài nắng.

Câu 10. Để thu được 6,72 lit O2 (đktc), cần phải nhiệt phân hoàn toàn bao nhiêu gam tinh thể KClO3.5H2O? A. 24,5 gam B. 42,5 gam C. 25,4 gam D. 45,2 gam Phần tự luận (5 điểm): Bài 1: Đọc đoạn thông tin sau và trả lời câu hỏi: Nước oxi già dùng làm chất sát trùng vết thương là dung dịch hiddro peoxit nồng độ 3%. Hiddro peoxit có công thức hóa học là H2O2, là chất lỏng, không màu và tan tốt trong nước. Hiddro peoxit là hợp chất kém bền dễ bị phân hủy thành H2O và O2. a) Viết phương trình hóa học của phản ứng phân hủy H2O2? Em hãy trình bày cách bảo quản nước oxi già? b) Để điều chế 2,24 lít khí O2 (ở đktc) cần dùng bao nhiêu ml dung dịch nước oxi già? Biết khối lượng riêng H2O2 1,45 gam/ml.

Bài 2: Ozon là một chất oxi hóa rất mạnh. Không khí chứa một lượng rất nhỏ ozon (dưới 1 phần triệu theo thể tích) có tác dụng làm cho không khí trong lành. Nhưng với một lượng lớn hơn sẽ có hại cho sức khỏe của con người. Để nhận biết ozon có trong không khí có thể dùng hỗn hợp dung dịch KI và hồ tinh bột. Hãy mô tả hiện tượng của thí nghiệm. Viết phương trình hóa học của phản ứng đã xảy ra và xác định vai trò của các chất trong phản ứng đó.

62

- Đáp án và biểu điểm.

Phần trắc nghiệm: 0,5đ * 10 = 5đ Câu

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

ĐA

C

B

C

A

C

D

D

A

C

B

Phần tự luận: Bài 1: a) 2H2O2 → 2H2O + O2

0.5đ

Cách bảo quản: đựng trong lọ màu tối, và để nơi tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời. b) Số mol O2: 0,1 mol → Số mol H2O2: 0,2 mol → Khối lượng H2O2: 6,8 gam → Thể tích H2O2: 226,67 ml

0.5đ 1đ 1đ

Bài 2: Hiện tượng: dung dịch từ không màu → màu xanh Phương trình phản ứng: 2KI + O3 + H2O → 2KOH + O2 + I2

0.5đ 0.5đ

I2 + hồ tinh bột → hợp chất màu xanh Vai trò: O3 – chất oxi hóa

0.5đ 0.5đ

KI – chất khử

63

2.4.2. Kế hoạch dạy học chủ đề tích hợp “Hợp chất của Lƣu huỳnh và mƣa axit" *Bối cảnh xây dựng chủ đề Lưu huỳnh là nguyên tố phi kim thứ hai được phát hiện ra (chỉ sau cacbon).

Thời trung cổ, con người đã biết dùng lưu huỳnh và hợp chất của lưu huỳnh để điều chế mỹ phẩm và chữa bệnh ngoài da. Các hợp chất của lưu huỳnh còn có ý nghĩa quan trọng trong sản xuất công nghiệp. Việc tiêu thụ axit sunfuric được coi như một trong các chỉ số tốt nhất về sự phát triển công nghiệp của một quốc gia.

Tuy nhiên, khí hiđro sunfua, khí sunfurơ là các hợp chất của lưu huỳnh, được coi là các chất “công ít tội nhiều”, là mối nguy hại môi trường lớn nhất, trong đó có hiện tượng mưa axit.

Vậy mưa axit là gì? Nguyên nhân gây ra mưa axit? Tác hại cũng như lợi ích của mưa axit? Đặc biệt là hiện trạng mưa axit ở Việt Nam chúng ta hiện nay như thế nào? Đây là những vấn đề cơ bản nhất mà chúng ta nên biết.

Từ đó hạn chế sự ảnh hưởng của chúng thông qua mỗi sản phẩm của nhóm mình. *Đối tượng: Học sinh lớp 10A1 trường THPT Yên Hòa. *Thời gian: 2 tuần chuẩn bị ở nhà và 5 tiết học trên lớp. *Phương pháp: Làm việc theo nhóm, thu thập và xử lí thông tin, trình bày sản phẩm. *Công tác chuẩn bị của giáo viên - GV soạn kế hoạch chủ đề, các hướng dẫn nghiên cứu, thang đánh giá, tài liệu hỗ trợ GV và HS. - In các tài liệu trên để phát cho mỗi nhóm HS. - Chuẩn bị trang thiết bị và cơ sở vật chất tốt để thực hiện chủ đề. *Thực hiện chủ đề: - Chia nhóm: Chia 3 nhóm.

- Nhiệm vụ của giáo viên:  Tổ chức cho từng nhóm thảo luận để xây dựng kế hoạch thực hiện chủ đề, theo dõi, hướng dẫn các nhóm thực hiện.  Phân công nhiệm vụ cho mỗi nhóm.  Thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở các nhóm trong quá trình làm việc của các nhóm.

- Nhiệm vụ của học sinh:  Bảng phân công nhiệm vụ.  Bài báo cáo trên power point theo nhóm, bài báo cáo A0.

64

KẾ HOẠCH THỰC HIỆN Thời

Tiến trình

Hoạt động

Hỗ trợ của

gian

hoạt động

của học sinh

giáo viên

Khởi động

Tiết 1

cho chủ đề, chuyển giao

- Học sinh tự thành lập nhóm theo khả năng và hứng thú

nhiệm vụ học dưới sự hướng dẫn tập của chủ của GV. đề.

Tiết 2, Hoạt động 3 hình thành (Thực kiến thức hiện sau

Kết quả/ sản phẩm

(dự kiến) - Chia lớp thành 3 - Đề xuất tên nhóm. nhiệm vụ học tập.

- Giao nhiệm vụ học tập - Làm rõ nhiệm vụ

- Nhận nhiệm vụ giải học tập. quyết vấn đề.

- Học sinh - Giao nhiệm

làm việc cá nhân và vụ trực tiếp hoặc

Bản word báo cáo kết quả của các

làm việc nhóm đọc phiếu học tập. tài liệu.

nhóm khi tìm hiểu các nội dung.

- Nhận nhiệm vụ Giao nhiệm theo tài liệu học tập vụ trực tiếp hoặc phiếu học tập

Báo cáo kết quả

1 tuần).

Hoạt động Tiết 4 luyện tập

của các nhóm

Hoạt động vận HS làm bài kiểm tra GV biên soạn đề Các bài kiểm tra cuối chủ đề. theo định hướng của học sinh.

Tiết 5 dụng. giáo dục sự tự tin.

65

* Kế hoạch dạy học Tiết 1: Giới thiệu về về chủ đề, giao nhiệm vụ học tập.

Lưu huỳnh là nguyên tố phi kim thứ hai được phát hiện ra (chỉ sau cacbon).

Các hợp chất của lưu huỳnh là nguyên nhân gây ra mưa axit, tác hại của mưa axit như thế nào hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu chủ đề “Hợp chất của lưu huỳnh và mưa axit”.

Nhiệm vụ: Giáo viên chia lớp thành 3 nhóm. Nhiệm vụ của 3 nhóm là: Nhóm

Nhiệm vụ

Bộ câu hỏi định hƣớng

Sản phẩm dự kiến

Nhóm

Khái quát về các 1. Vẽ sơ đồ tư duy về cấu tạo,

1

hợp chất của lưu tính chất vật lí, tính chất hóa học, đủ nội dung tìm huỳnh: ứng dụng của các hợp chất của lưu hiểu.

- Tìm hiểu về huỳnh?

- Các hình ảnh, cấu tạo, tính chất 2. Nêu tính chất hóa học của các video thí vật lí, tính chất hợp chất của lưu huỳnh? nghiệm minh hóa học, ứng 3. Vì sao axit sunfuric được gọi là hoạ. dụng của các hợp “máu của hóa học”? chất của huỳnh.

lưu 4. Các nguyên tắc vận tải axit sunfuric đậm đặc đựng trong các toa thùng yêu cầu một cách

- Bản word đầy

- Sơ đồ cây trình bày trên giấy A0.

nghiêm ngặt phải đóng kín ngay tức khắc vòi thoát sau khi tháo axit ra khỏi toa thùng. Tại sao sau khi tháo axit rồi mà khóa chặt ngay vòi lại thì toa thùng không bị hư hỏng, còn nếu cứ để mở thì thùng không dùng tiếp được nữa?

Nhóm Hợp chất của lưu 2 huỳnh trong thực tiễn: - Tìm hiểu các vấn đề liên quan

5. Có thể nói axit sunfuric lại là một loại hóa chất nguy hiểm.

Người bị bỏng axit không chỉ để lại các di chứng sẹo sau bỏng, mà với tính chất ăn mòn của axit còn

- Bản word đầy đủ nội dung tìm hiểu.

- Các hình ảnh,

video đến thực tiễn của gây hậu quả nặng nề hơn rất nghiệm các hợp chất của nhiều, gây ra tình trạng sẹo co kéo hoạ. lưu huỳnh để trả biến dạng gương mặt, mù mắt,

66

thí minh

lời các câu hỏi mất mũi, gây điếc... Khi gặp - Sơ đồ cây 5,6,7.

- Tìm hiểu về sản xuất axit sunfuric trong công nghiệp.

người bị tạt axit, em sẽ sơ cứu trình bày trên người đó như thế nào? giấy A0 6. Khi bạn bị bệnh đau dạ dày cần (có thể kết hợp phải chụp X quang. Trước khi power point) chụp phim, bác sỹ thường cho bạn

- Tìm video sản ăn một chất dạng hồ trắng. Vậy xuất axit sunfuric chất đó là gì? trong công 7. Vì sao khi luộc trứng chín, ta nghiệp và thích video.

giải thấy lòng đỏ trứng có một lớp màu đen bao quanh?

8. Axit sunfuric được sản xuất như thế nào? Kể tên một vài nhà máy sản xuất axit sunfuric ở Việt Nam? 9. Nếu là giám đốc nhà máy hóa chất, em có kế hoạch sản xuất axit sunfuric thân thiện với môi trường như thế nào?

Nhóm Mưa axit: 3  - Tìm hiểu về

10. Nguyên nhân gây ra những cơn mưa axit gây tổn hại cho

những công trình đượclàm bằng thép, đá.  - Tìm hiểu tác hại Hãy giải thích quá trình tạo thành mưa axit và quá trình phá huỷ các và cách phòng công trình bằng đá, thép của mưa tránh mưa axit. axit và viết các phương trình hóa học để minh họa.

11. Theo em, chúng ta cần phải làm gì để hạn chế mưa axit? Câu 12. Em hãy thiết kế một poster tuyên truyền về nguyên nhân, tác hại của mưa axit đối với môi nguyên nhân gây mưa

trường và đời sống của sinh vật.

67

- Bản word đầy đủ nội dung tìm hiểu.

- Các hình ảnh, video nghiệm

thí minh

hoạ.

- Poster tuyên truyền.

1 tuần: Thực hiện nhiệm vụ chủ đề Nội dung Tìm

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

kiếm, Theo dõi, hướng dẫn các nhóm - Các thành viên tìm hiểu nội

thu thập và (tìm tài liệu, triển khai nội dung, dung do nhóm trưởng phân công. tổng hợp tài trả lời các thắc mắc của HS).

- Liên hệ với GV để được tư vấn,

liệu.

hỗ trợ về kiến thức nếu cần.

Hoàn thành Theo dõi, hỗ trợ HS trong quá - Lên ý tưởng về sản phẩm, trao báo cáo của trình thực hiện chủ đề.

đổi với giáo viên về ý tưởng sản

nhóm.

phẩm để được góp ý - Hoàn thành sản phẩm.

- Nhóm trưởng gửi danh sách thành viên và bản báo cáo tóm tắt cho GV trước ngày báo cáo.

Tiết 2, 3: Các nhóm báo cáo sản phẩm Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Hoạt động 1: Giới thiệu mục tiêu, lí do, nội dung tiết học (5 phút) GV nêu: - Độ phổ biến các hợp chất của lưu huỳnh - Chuẩn bị nội dung, sản phẩm do trong cuộc sống.

nhóm mình chuẩn bị.

- Nhắc lại nhiệm vụ mỗi nhóm đã được - Nộp sản phẩm bản word. phân công trong chủ đề.

- Nêu thứ tự trình bày sản phẩm của các nhóm và yêu cầu các nhóm còn lại lắng nghe, quan sát, nhận xét.

- Yêu cầu các nhóm nộp sản phẩm bản word.

Hoạt động 2: Giới thiệu đại diện các nhóm lên thuyết trình - GV dẫn dắt: Sau một tuần làm việc Trình bày sản phẩm gồm các nội dung: nghiêm túc, khẩn trương của cả cô và và - Cấu tạo, tính chất vật lí, tính chất hóa trò chúng ta, hôm nay tại lớp 10A1 chúng học, ứng dụng các hợp chất của lưu

68

ta cùng đến với buổi báo cáo sản phẩm thu huỳnh. được của các nhóm. Đầu tiên lưu huỳnh và - Nguyên tắc vận tải axit sunfuric. hợp chất của lưu huỳnh rất phổ biến trong tự nhiên. Để biết lưu huỳnh và các hợp chất sinh ra như thế nào, nó có tính chất vật lí, hoá học gì chúng ta hãy đến phần trình bày sản phẩm của nhóm 1.

- GV: Cô cảm ơn phần trình bày sản phẩm của nhóm 1. Qua bài thuyết trình của nhóm 1, các em đã thấy hiểu hơn về cấu tạo, tính chất, ứng dụng các hợp chất của lưu huỳnh đối với cuộc sống chúng ta, và nguyên tác vận chuyển axit sunfuric. Các nhóm khác cần hiểu thêm các vấn đề liên quan đến lưu huỳnh mời đặt thêm câu hỏi để nhóm 1 trả lời.

- GV tổ chức cho nhóm khác đặt câu hỏi (nếu có) cho nhóm 1 trả lời. [?] Vì sao axit sunfuric được gọi là “máu Trong các hợp chất của lưu huỳnh, axit của hóa học”? sunfuric là hợp chất phổ biến nhất.

Trong hóa học những phản ứng có mặt axit sunfuric là rất nhiều, vừa đóng vai trò là chất tham gia, vừa là môi trường, chất xúc tác,… Do độ phổ biết của nó -GV: Chốt kiến thức nhóm 1 đã ghi lên mà được gọi là “máu của hóa học”. trên bảng, và yêu cầu các bạn ngồi dưới tự - Hoàn thành nội dung kiến thức vừa ghi chép nội dung. trình bày.

GV: Tiếp theo, để tìm hiểu về hợp chất Trình bày sản phẩm gồm các nội dung: của lưu huỳnh trong thực tiễn, chúng ta - Sự nguy hiểm của axit sunfuric.

- Hiện tượng lòng đỏ trứng sau khi

đến với phần trình bày của nhóm 2.

- GV: Cô cảm ơn phần trình bày sản phẩm của nhóm 2. Qua bài thuyết trình của nhóm 2, các em đã thấy hiểu hơn sự nguy hiểm của axit sunfuric, giải thích được một số hện tượng trong cuộc sống. Các nhóm khác cần hiểu thêm các vấn đề liên quan

69

luộc chín có một lớp màu đen.

- Cách sản xuất axit sunfuric - Kế hoạch sản xuất axit sunfuric thân thiện với môi trường.

đến lưu huỳnh mời đặt thêm câu hỏi để nhóm 2 trả lời.

- GV tổ chức cho nhóm khác đặt câu hỏi (nếu có) cho nhóm 2 trả lời. [?] Kể tên một số nhà máy sản xuất axit sunfuric ở Việt Nam?

Một số nhà máy đó là: - Nhà máy Supe Lâm Thao – Phú Thọ - Nhà máy hóa chất Tân Bình – TP HCM. - Nhà máy hóa chất Việt Trì – Phú Thọ - Nhà máy supe lân Long Thành – Bến Tre

-GV: Chốt kiến thức nhóm 2 đã ghi lên trên bảng, và yêu cầu các bạn ngồi dưới tự ghi chép nội dung.

GV: Mưa axit đã gây ra những thiệt hại rất Trình bày sản phẩm gồm các nội dung: lớn cho con người, nguyên nhân gây ra - Nguyên nhân gây mưa axit mưa axit và các giải pháp hạn chế mưa

- Tác hại và giải pháp hạn chế mưa

axit. Để tìm hiểu rõ hơn chúng ta sẽ đến

axit.

Một số nơi đó là: Hòa Bình, Lào Cai,

với phần trình bày của nhóm 3.

- GV tổ chức cho nhóm khác đặt câu hỏi Hà Nội, Vinh, Huế, Đà Nẵng, Cần (nếu có) cho nhóm 2 trả lời.

Thơ. [?] Kể tên một số nơi ở Việt Nam có mưa Giá trị pH nước mưa dao động trong axit? khoảng từ 4 đến 8; nhưng tần suất nhỏ và chủ yếu xảy ra vào đầu hoặc cuối mùa mưa khi lượng mưa ít.

- HS ghi chép nội dung kiến thức bài - GV: Chốt kiến thức nhóm 3 đã ghi lên

học.

trên bảng, và yêu cầu các bạn ngồi dưới tự ghi chép nội dung.

Hoạt động 3: Nhận xét và củng cố (10 phút).

- GV cùng học sinh nhận xét về phần chuẩn bị và trình bày của các nhóm. Đánh giá sản phẩm của các nhóm dựa vào phiếu đánh đánh giá sản phẩm. Giáo viên góp ý, chỉnh sửa cho các nhóm. Giáo viên cùng HS trao đổi thống nhất ý kiến về sản phẩm của nhóm mình.

70

- GV tuyên dương khen thưởng những nhóm hoàn thành tốt nhiệm vụ đồng thời rút kinh nghiệm với các nhóm chưa hoàn thành nhiệm vụ đúng yêu cầu.

- GV nhắc nội dung buổi báo cáo.

Hoạt động 4: Kiểm tra cuối chủ đề HS làm bài kiểm tra 45' với nội dung thuộc chủ đề "Hợp chất của lưu huỳnh và mưa axit" được GV biên soạn theo định hướng phát triển phẩm chất và giáo dục sự tự tin. Đề kiểm tra: gồm 20 câu trắc nghiệm và 2 bài tự luận.

71

ĐỀ KIỂM TRA ĐỀ KIỂM TRA SAU KHI HỌC XONG CHỦ ĐỀ “HỢP CHẤT CỦA LƢU HUỲNH VÀ MƢA AXIT’’ - Ma trận đề kiểm tra.

Mức độ nhận thức

Nội dung kiến thức

Nhận biết Thông hiểu

Vận dụng

Vận dụng cao

TN

TN

TN

Khái quát Số câu 6 về các hợp Số 1,8 chất của lưu điểm 18% huỳnh.

Số Tổng

điểm Phần trăm

TN

TL

TL

TL

3

3

12

0,9

0,9

3,6

9%

9%

36%

2

2

1

1

6

0,6 6%

0,6 6%

0,3 3%

2 20%

3,5 35%

2

1

1

4

0,6 6%

0,3 3%

2 20%

2,9 29%

6

7

6

1

2

22

1,8

2,1

1,8

0,3

4

10

18%

21%

18%

3%

40%

100%

Hợp chất Số câu của lưu huỳnh trong Số thực tiễn. điểm Mưa axit Số câu nguyên nhân, tác Số hại và cách điểm phòng Số câu tránh.

TL

Cộng

72

- Đề kiểm tra.

Phần trắc nghiệm (6 điểm) Câu 1. Các nguyên tố nhóm VIA có cấu hình electron ngoài cùng là: A. ns2 B. ns2np3 C. ns2np4 D. ns2np5 Câu 2. Ngày 5 tháng 12 tại Luân Đôn (Anh) xảy ra sự kiện “Màn khói giết người” gây chấn động thế giới. Khói này gây tức ngực, khó thở và ho liên tục. Khói đó là A. khí Cl2.

B. khí H2S. C. khí NO2.

D. khí SO2.

Câu 3. Người bị cảm thường sinh ra những hợp chất sunfua (hữu cơ, vô cơ) có tính độc. Có thể loại bỏ chất độc này bằng A. dây bạc.

B. dây đồng.

C. đinh sắt.

D. lá nhôm.

Câu 4. Đốt cháy hoàn toàn 1,2 gam một muối sunfat của kim loại (toàn bộ S có trong muối chuyển thành khí SO2) Dẫn khí thu được sau phản ứng đi qua dung dịch nước Br2 dư sau đó thêm tiếp dung dịch BaCl2 dư thu được 4,66 kết tủa. Thành phần phần trăm của lưu huỳnh trong muối sunfat là bao nhiêu?

A. 36,33% .

B. 46,67%.

C. 53,33%.

Câu 5. Số oxi hóa của lưu huỳnh trong hiđrosunfua là A. -2 B. 0.

C. +4.

D. 26,66%.

D. +6.

Câu 6. Vật bằng Ag để trong không khí ô nhiễm H2S bị xám đen do phản ứng: 4Ag + 2H2S + O2  2Ag2S + 2H2O. Vai trò của H2S là A. chất khử

B. chất oxi hóa

C. chất tự oxi hóa D. axit

khử Câu 7. Khí thải công nghiệp và khí thải từ các động cơ đốt trong có chủ yếu các khí A. SO2, H2.

B. SO2, Br2.

C. SO2, O3.

D. SO2, NO2, NO, CO2.

Câu 8. SO2 vừa có tính oxi hoá, vừa có tính khử vì trong phân tử SO2 A. S có mức oxi hoá trung gian.

B. S có mức oxi hoá cao nhất.

C. S có mức oxi hoá thấp nhất.

D. S còn có một đôi electron tự do.

Câu 9. Cho 0,2 mol khí SO2 tác dụng với dung dịch chứa 0,3 mol NaOH thu được A. 0,2 mol Na2SO3 B. 0,2 mol NaHSO3 C. 0,15 mol Na2SO3 D. Na2SO3 và NaHSO3 đều 0,1 mol Câu 10. Axit sunfuric đặc thường được dùng để làm khô các chất khí ẩm. Khí nào sau đây có thể được làm khô nhờ axit sunfuric đặc?

A. Khí CO2 B. Khí H2S C. Khí NH3 D. Khí SO3 Câu 11. Cho một lượng Fe tác dụng với dung dịch H2SO4 đặc, nóng, dư thì muối thu được là A. Fe2(SO4)3.

B. FeSO4.

73

C. Fe2(SO4)3 và FeSO4.

D. Fe3(SO4)2.

Câu 12. Sự đốt các nhiên liệu hoá thạch trên bình diện rộng đã góp phần vào vấn đề mưa axit, đặc biệt tại châu Âu. Khí nào sau đây có vai trò chủ yếu gây nên mưa axit?

A. SO2.

B. CH4.

C. CO. D. O3.

Câu 13. Muốn pha loãng dung dịch H2SO4 đặc, cần tiến hành theo phương pháp nào sau đây?

A. Rót từ từ nước vào dung dịch axit đặc.

B. Rót nước thật nhanh vào dung dịch axit đặc.

C. Rót từ từ dung dịch axit đặc vào nước.

D. Rót nhanh dung dịch axit vào nước.

Câu 14. Cặp kim loại nào dưới đây thụ động trong axit H2SO4 đặc nguội?

A. Zn, Al. B. Zn, Fe. C. Al, Fe. D. Cu, Fe. Câu 15. Để nhận ra sự có mặt của ion sunfat trong dung dịch, người ta thường dùng B. dung dịch muối Mg2+.

A. quỳ tím.

C. dung dịch chứa ion Ba2+.

D. thuốc thử duy nhất là Ba(OH)2.

Câu 16. Ngoài cách nhận biết H2S bằng mùi, có thể dùng dung dịch A. CaCl2 B. Pb(NO3)2 C. BaCl2 D. Al(NO3)3 Câu 17. Cho các kim loại: Al, Cu, Ag, Fe, Zn, Mg, Na. Có bao nhiêu kim loại tác dụng được với dung dịch axit sunfuric đặc, nguội?

A. 3 B. 4 C. 5 D. 6 Câu 18. Bình chứa nào sau đây, các chất khí không tồn tại đồng thời được A. Khí O2 và Cl2 B. Khí H2S và SO2 C. Khí H2S và H2 D. Khí O2 và CO2 Câu 19. Dùng hóa chất nào để phân biệt 3 dung dịch riêng biệt sau: Na2SO4, Na2SO3, Na2S? A. Dung dịch Ba(OH)2 B. Dung dịch axit HCl C. Dung dịch NaCl D. Dung dịch NaOH Câu 20. Cho 0,2 mol Cu tan hết trong dung dịch H2SO4 đặc, nóng thu được khí SO2.

Thể tích khí thu được (đktc) là A. 1,12 lít B. 2,24 lít C. 4,48 lít D. 6,72 lít Phần tự luận (4 điểm) Bài 1. Làng đá Non Nước trong khu du lịch Ngũ Hành Sơn - Đà Nẵng là một địa điểm thăm quan nổi tiếng đã và đang thu hút một lượng lớn du khách trong và ngoài nước. Khi đến đây, du khách được xem tất cả các giai đoạn (cưa, xẻ, đục, đẽo đá, mài giũa, đánh bóng tượng) để làm ra một sản phẩm thủ công mĩ nghệ từ đá (tượng Phật, hươu nai, mỹ nhân ngư…). Trong quá trình mài giũa, đánh bóng

74

tượng, những người thợ ở đây đã hoà axit sunfuric vào nước rồi đổ trực tiếp lên tượng, như vậy đã rút ngắn được thời gian và công sức một cách đáng kể. Nước axit tràn xuống sân rồi chảy ra ngoài đường. a) Theo em, việc sử dụng axit như vậy có ảnh hưởng như thế nào đến môi trường? b) Em hãy đề nghị cách làm giảm lượng axit sunfuric thải ra môi trường cho từng hộ dân trong làng nghề đó?

Bài 2. Để xác định hàm lượng khí độc H2S trong không khí, người ta làm thí nghiệm sau: Lấy 30 lit không khí nhiễm H2S (d = 1,2 g/ml) cho đi qua thiết bị phân tích có bình hấp thụ đựng lượng dư dung dịch CdSO4 để hấp thụ hết khí H2S dưới dạng CdS màu vàng. Sau đó axit hóa toàn bộ dung dịch chứa kết tủa trong bình hấp thụ và cho toàn bộ lượng H2S thoát ra hấp thụ hết vào ống đựng 10 ml dung dịch I2 0,0107M để oxi hóa H2S thành S. Lượng I2 dư phản ứng với lượng vừa đủ 12,85 ml dung dịch Na2S2O3 0,01344M. Hãy viết các phương trình hóa học của phản ứng xảy ra và tính hàm lượng H2S trong không khí theo ppm (số microgam chất trong một gam mẫu.

- Đáp án và biểu điểm Phần trắc nghiệm: 0,3đ * 20 = 6 đ Câu

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

ĐA

C

D

A

C

A

D

D

A

D

A

Câu

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

ĐA

A

A

C

C

C

B

C

B

B

C

Phần tự luận : Bài 1. a) 1đ

b) 1đ

Bài 2.

H2S + CdSO4  CdS + H2SO4

(1)

CdS + 2H+  Cd2+ + H2S

(2)

H2S + I2  S + 2HI

(3)

I2 + 2 S2O32-  2I- + S4O62-

(4)

0.25đ 0.25đ 0.25đ 0.25đ

Ta có: 0,01285 . 0,01344 .

= 0,0107 . 0,010 = 2,0648.10-5 mol

Khối hượng mẫu khí: 30. 1,2 = 36 (g) Hàm lượng H2S tính theo ppm là: 2,0648.10-5 . 0,2534 . 100 = 1,95.10-3 % = 19,53 ppm.

75

0.5đ 0.25đ 0.25đ

2.5. Đánh giá kết quả giáo dục sự tin của học sinh 2.5.1. Tiêu chí đánh giá sự tự tin của học sinh Để đánh giá mức độ hiểu bài, phẩm chất và sự tự tin mà học sinh đã đạt được sau khi học xong chủ đề. Sử dụng thang đo phẩm chất, mức độ tự tin của bản thân.

THANG ĐO PHẨM CHẤT, MỨC ĐỘ TỰ TIN Họ và tên học sinh: .....................................................; Tuổi: .........; Nam/Nữ: …….

Lớp: ...........; Trường: ............................................; Ngày đánh giá: ..........................

Hướng dẫn: Dưới đây là những hành vi mà một người ở lứa tuổi em có thể làm.

Em hãy đọc kĩ từng câu và nghĩ xem mình thực hiện ở mức độ nào? Sau đó khoanh vào một số thích hợp biểu thị đúng nhất hành vi của mình. (Chỉ chọn 1 trong 3 mức độ) 1 = Hiếm khi, không đúng; 2 = Thi thoảng, đôi khi đúng; 3 = Thường xuyên, thường xuyên đúng A. Các phẩm chất STT

Các chỉ báo hành vi (biểu hiện cụ thể) đƣợc quan sát ở từng phẩm chất

Phẩm chất I. Yêu nƣớc 1

Có ý thức giữ gìn môi trường sống: xử lí hóa chất, tuyên truyền mọi người xung quanh,…

II. Nhân ái 2

Em thể hiện sự tôn trọng, nhường nhịn, gắn kết trong nhóm bạn

3

Em biết cách ứng xử, không gây mất đoàn kết trong tổ, lớp

4

Em không nói xấu sau lưng bạn hoặc gây gổ với các bạn trong lớp

5

Em yêu trường, lớp, biết ơn thầy giáo, cô giáo

6

Em yêu thương bạn, sẵn sàng giúp đỡ bạn

III. Chăm chỉ 7

Em thích được thầy cô giao các công việc ở lớp, ở trường

8

Em có sự tập trung, chú ý lắng nghe trong các giờ học

9

Em chủ động nêu thắc mắc và tích cực phát biểu ý kiến trong giờ học

10

Em chủ động, tích cực tham gia vào các hoạt động tập thể ở lớp, ở trường

IV. Trung thực 76

Mức độ 1

2

3

11

Em tôn trọng nội quy và thực hiện nghiêm túc quy định về học tập

12

Em tự giác, tập trung cho các nhiệm vụ học tập, không cần nhắc nhở

V. Trách nhiệm 13

Em có trách nhiệm khi thực hiện các nhiệm vụ được giao

14

Em luôn nỗ lực, có trách nhiệm trong học tập, rèn luyện bản thân

15

Em tự chịu trách nhiệm, không đổ lỗi, sẵn sàng nhận lỗi khi làm sai

Sự tự tin 16

Em tự tin trong giao tiếp ứng xử với các bạn trong nhóm, lớp

17

Em tự tin bày tỏ quan điểm trái chiều với các bạn trong nhóm

18

Em thường tự tin trong các cuộc thảo luận nhóm

19

Em tự tin với kiến thức của mình

20

Em tự tin với mỗi quyết định của mình

21

Biết cách thể hiện bản thân, thuyết phục người khác

77

2.5.2 Xây dựng bộ công cụ đánh giá sự tự tin của sinh Để đánh giá một cách chính xác mức độ tự tin của học sinh trước và sau khi hoàn thành chủ đề, tiến hành dùng bảng kiểm quan sát để đánh giá: bảng kiểm quan sát GV, HS. BẢNG KIỂM QUAN SÁT ĐÁNH GIÁ SỰ TỰ TIN CỦA HS (DÀNH CHO GV) Trường THPT:……………………………………………………………………… Đối tượng quan sát: HS.................................Lớp………….Nhóm……………........

Tên bài học:……………………………………………………………………. …..

Tên GV:…………………………………………………………………………….. Đánh giá mức độ phát triển Sự tự tin/Điểm đạt đƣợc TT

Tiêu chí thể hiện sự tự tin của HS

Xác định nhiệm vụ học tập dựa trên kết 1 quả đã đạt được. Đặt mục tiêu học tập chi tiết, cụ thể, khắc 2 phục những khía cạnh còn yếu kém.

3 Lập kế hoạch học tập.

4 Đánh giá và điều chỉnh kế hoạch học tập.

5 Hình thành cách học tập riêng của bản thân.

Biết cách sử dụng và xử lí thông tin trong 6 tài liệu 7 Đưa ra ý kiến đóng góp xây dựng chủ đề 8 Bày tỏ quan điểm cá nhân trước cả nhóm 9 Tự nhận ra và điều chỉnh quá trình học tập.

Suy ngẫm cách học, rút kinh nghiệm và 10 điều chỉnh cách học trong tình huống mới.

Tổng điểm đạt được...../50 78

Mức độ 1

Mức độ 2

Mức độ 3

(1 đ)

(3 đ)

(5 đ)

Nhận xét