THIẾT KẾ THÍ NGHIỆM DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH GIÁO DỤC STEM PHẦN ANCOL

DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH GIÁO DỤC STEM

vectorstock.com/28062440

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

THIẾT KẾ THÍ NGHIỆM DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH GIÁO DỤC STEM PHẦN ANCOL NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THỰC NGHIỆM CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG (VNU - UED) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

CHƢƠNG 2: THIẾT KẾ THÍ NGHIỆM DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH GIÁO DỤC STEM PHẦN ANCOL NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THỰC NGHIỆM CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

2.1. Phân tích vị trí, mục tiêu, nội dung kiến thức 2.1.1. Vị trí phần ancol trong chương trình hóa học THPT Phần Ancol nằm trong phần kiến chƣơng Dẫn xuất Halogen – Ancol – Phenol thuộc phần hóa học hữu cơ kì II của chƣơng trình hóa học lớp 11.  Mục tiêu *) Kiến thức - Học sinh phát biểu đƣợc khái niệm của ancol.

- Học sinh trình bày đƣợc - Học sinh trình bày đƣợc tính chất vật lí của ancol: trạng thái; nhiệt độ sôi; nhiệt độ nóng chảy; độ tan.

- Học sinh trình bày đƣợc ảnh hƣởng của liên kết hiđro tới tính chất vật lí của ancol.

- Học sinh trình bày đƣợc tính chất hóa học của ancol: Phản ứng thế H của nhóm OH; phản ứn thế nhóm OH; phản ứng tách nƣớc; phản ứng oxi hóa.

- Học sinh trình bày đƣợc cách điều chế ancol.

- Học sinh nêu đƣợc ứng dụng của ancol trong thực tế.

- Học sinh trình bày đƣợc quy trình thực hiện làm nƣớc rửa tay khô; giấm ăn và rƣợu từ ancol.

- Học sinh giải thích đƣợc việc nƣớc rửa tay khô giúp sát khuẩn là dựa vào khả năng thẩm thấu cao vào tế bào giúp sát trùng của ancol etylic ; việc điều chế

34

đƣợc giấm ăn (có thành phần chính là axit axetic) là dựa vào quá trình oxi hóa ancol etylic bằng oxi không khí với xúc tác men giấm. *) Kĩ năng - Học sinh phân chia công việc cho các thành viên nhóm rõ ràng.

- Học sinh hợp tác thảo luận và hỗ trợ đƣợc các thành viên trong nhóm.

- Học sinh viết và cân bằng đƣợc các phƣơng trình minh họa các ứng dụng của alcohol.

- Học sinh thực hành tạo ra đƣợc sản phẩm: nƣớc rửa tay khô, giấm ăn. *) Thái độ Say mê, hứng thú học tập, yêu khoa học, có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống.

2.1.2. Năng lực cần phát triển - Năng lực giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực thực nghiệm hóa học.

- Năng lực tính toán hóa học.

- Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn Hóa học.

- Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

2.1.3. Phân tích nội dung và phương pháp dạy học phần ancol Hóa học lớp 11 Trong phần ancol HS lớp 11 thƣờng gặp khó khăn trong phần tính chất hóa học. Có rất ít các video thí nghiệm minh họa để HS dễ tiếp cận.

Trong phần tính chất hóa học học sinh hay gặp khó khăn khi học phần tính chất đặc trƣng của glixerol do đây là một chất lạ với học sinh, các em khó viết đƣợc phƣơng trình hóa học minh họa

35

Ngoài ra, HS còn gặp khó khăn trong phần phản ứng oxi hóa không hoàn toàn của ancol. HS hay bị nhằm lẫn trong việc xác định sản phẩm của phản ứng.

HS cũng rất ít vận dụng tính chất của ancol để giải quyết các vấn đề trong cuộc sống.

Các phƣơng pháp thích hợp để dạy học phần ancol là: - Phƣơng pháp dạy học theo dự án.

- Phƣơng pháp dạy học giải quyết vấn đề.

- Phƣơng pháp thuyết trình - Phƣơng pháp giải thích và diễn giảng.

- Phƣơng pháp thảo luận theo nhóm.

- Phƣơng pháp dạy học theo mô hình giáo dục STEM.

2.2. Nguyên tắc thiết kế thí nghiệm STEM Khi lựa chọn và xây dựng thí nghiệm dạy học phần ancol theo mô hình giáo dục STEM cần đảm bảo các nguyen tắc sau: Nguyên tắc 1: Xây dựng thí nghiệm phải huy động kiến thức tổng hợp của các môn học thuộc lĩnh vực STEM. Nguyên tắc 2: Nội dung giáo dục STEM phải đảm bảo vừa sức với HS. Nguyên tắc 3: Nội dung giáo dục STEM phải có ý nghĩa thực tiễn và phù hợp với cuộc sống trải nghiệm của học sinh.

36

Nguyên tắc 4: Khi xây dựng các nhiệm vụ cần hƣớng đến hình thành các năng lực thực nghiệm, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự học, năng lực quản lý, sáng tạo, giao tiếp và các năng lực chuyên biệt của môn hóa học.

- Khi tổ chức đánh giá phải đảm bảo các nguyên tắc: Đặc điểm vủa giáo dục STEM là định hƣớng sản phẩm, phƣơng pháp giảng dạy là dạy học dựa trên dự án, học tập theo nhóm…Do vậy, việc đánh giá thƣờng xuyên, đa dạng hóa các hình thức và công cụ đánh giá là rất cần thiết. Ở đây, GV có thể đánh giá dựa trên các hoạt động trên lớp, đánh gia qua việc trình bày, báo cáo sản phẩm của ngƣời học… cần đảm bảo có sự kết hợp đánh giá của GV với tự đánh giá và đánh giá chéo của HS. Đánh giá phải hƣớng tới sự phát triển năng lực và phẩm chất của HS thông qua các mức độ đạt chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ và các biểu hiện năng lực của ngƣời học. Đánh giá không chỉ chú ý đến thành tích mà cần chú ý đến tính phát triển, đánh giá gắn liền với thực tiễn nghĩa là thay vì đánh giá tái hiện lại các kiến thức học từ sách vở thì cần phải đánh giá năng lực của ngƣời học, việc vận dụng các kiến thức đƣợc học vào thực tiễn cuộc sống. Khi đánh giá phải đảm bảo kịp thời, công bằng, khách quan và không tạo áp lực cho HS đồng thời không so sánh HS này với HS khác, cần khuyến khích, động viên HS để các em phát huy tƣ duy sáng tạo và năng lực của bản thân.

2.3. Quy trình thiết kế thí nghiệm STEM Qua nghiên cứu tài liêu [10], quy trình thiết kế thí nghiệm dạy học theo mô hình giáo dục STEM gồm các bƣớc nhƣ sau:

37

Vấn đề thực tiễn

Ý tưởng thí nghiệm STEM

Xác định kiến thức STEM cần giải quyết

Xác định mục tiêu thí nghiệm STEM

Xây dựng bộ câu hỏi định hướng thí nghiệm STEM

Hình 2. 1. Quy trình thiết kế thí nghiệm STEM Vấn đề thực tiễn: đƣợc hiểu là các tình huống xảy ra có vấn đề đối với HS, có tính chất kĩ thuật. Nó có thể là các ứng dụng trong cuộc sống hàng ngày, con ngƣời cần giải quyết một công việc nào đó, thôi thúc HS tìm hiểu và thực hiện để đáp ứng nhu cầu. Nó cũng có thể là yêu cầu của định hƣớng nghề nghiệp, đòi hỏi HS giải quyết nhằm trải nghiệm một số nhiệm vụ của nghề nghiệp nào đó trong thực tế. Ý tưởng thí nghiệm STEM: là bài toán mở đƣợc hình thành có tính chất kỹ thuật nhằm giải quyết vấn đề thực tiễn mà HS gặp phải.

Xác định kiến thức STEM cần giải quyết: là các kiến thức trong chủ đề có liên quan đến Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học, Hóa học, Sinh học,…

Xác định mục tiêu thí nghiệm STEM: là các kiến thức, kỹ năng, thái độ HS sẽ đạt đƣợc sau khi tiến hành thí nghiệm.

Xây dựng bộ câu hỏi định hướng thí nghiệm STEM: là các câu hỏi đƣợc đặt ra cho HS nhằm gợi ý để giúp HS đề xuất các giải pháp nhằm đạt đƣợc mục tiêu.

Trong thời gian ngắn thì giáo viên cần định hƣớng thƣờng xuyên cho HS qua câu hỏi định hƣớng hoạt động học tập.

38

2.4. Một số thí nghiệm STEM ở phần ancol Nội dung đƣợc lựa chọn để xây dựng thí nghiệm hóa học theo định hƣớng giáo dục STEM có thể là nội dung trong một bài hoặc một một bài riêng biệt hay một chuyên đề. Việc lựa chọn này để đảm bảo rằng các kiến thức sẽ đƣợc áp dụng để giải quyết những vấn đề thực tiễn của thí nghiệm STEM là không khiên cƣỡng.

Với nội dung đã lựa chọn, GV nghiên cứu và xem xét những kiến thức từ nội dung đó đã đƣợc ứng dụng trong thực tiễn nhƣ thế nào. Những biểu hiện của kiến thức đó trong thực tiễn cuộc sống. Kiến thức đó đã đƣợc ứng dụng vào thiết bị gì? Sản phẩm gì? Hệ thống nào? Quy trình nào? Lĩnh vực nào?... Đây chính là cơ sở hình thành ý tƣởng cho thí nghiệm giáo dục STEM. Thông tin chung của một thí nghiệm gồm: + Tên thí nghiệm + Mục tiêu + Liên hệ chƣơng trình 2.4.1. Thí nghiệm điều chế giấm táo *) Đối tƣợng và thời gian tổ chức Chủ đề

Đối tƣợng học sinh

Thời gian

Điêu chế giấm táo

Khối 11

Học kì 2

2.4.1.1. Vấn đề thực tiễn

39

Giấm chuối là một loại nguyên liệu có một vai trò quan trọng trong ẩm thực, ta vừa có thể sử dụng giấm để nêm nếm đồ ăn, vừa có thể dùng giấm để sát khuẩn, lại có thể dùng để pha nƣớc chấm thơm ngon. Ngày nay các gia đình vẫn thƣờng hay mua giấm chế biến sẵn từ các cửa hàng nhƣng lại không thể biết đƣợc chất lƣợng các loại giấm đó. Vì vậy, cần xây dựng các thí nghiệm liên quan đến giấm chuối để học sinh tìm hiểu quy trình làm giấm chuối, sử dụng giấm hiệu quả,…góp phần giáo dục ý thức bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.

2.4.2.2. Hình thành ý tưởng thí nghiệm - Các nguyên liệu để điều chế giấm chuối.

- Quy trình điều chế giấm chuối.

- Thời gian điều chế giấm chuối.

2.4.1.3. Kiến thức STEM trong thí nghiệm

Bảng 2. 1. Kiến thưc STEM trong thí nghiệm điều chế giấm chuối Tên

thí Khoa học (S)

Công nghệ (T)

Kỹ thuật (E)

Toán học (M)

nghiệm Điều

chế Quá trình oxi Máy tính cầm Quy trình điều Tính

giấm chuối hóa

ancol tay.

chế

tỉ

lệ

giấm lƣợng nguyên

etylic bằng oxi

chuối từ rƣợu liệu để điều

không khí nhờ

etylic, chuối, chế

thành

xúc tác men

đƣờng

giấm

40

công

giấm.

chuối

2.4.1.4. Mục tiêu của thí nghiệm *) Kiến thức -

HS nêu đƣợc nguyên liệu điều chế giấm chuối.

HS trình bày đƣợc phƣơng pháp làm giấm chuối.

HS nêu đƣợc một số biện pháp rút ngắn quá trình điều chế giấm chuối.

HS trình bày đƣợc cơ chế tạo thành giấm chuối.

*) Kỹ năng -

Điều chế đƣợc giấm chuối.

Rèn kỹ năng thuyết trình và bảo về chính kiến.

Rèn kỹ năng quan sát, tiến hành thí nghiệm, đo đạc và xử lí số liệu.

Kỹ năng tìm kiếm thông tin, xử lý thông tin để rút ra kết luận.

*) Thái độ - Sẵn sàng nhận nhiệm vụ và tích cực tham gia nhiệm vụ.

- Có ý thức đánh giá đƣợc hiệu quả công việc giữa các thành viên trong nhóm.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học phục vụ các nhu cầu cuộc sống.

2.4.1.5. Bộ câu hỏi định hướng - Giấm ăn có vai trò nhƣ thế nào trong đời sống?

- Điều chế giấm chuối nhƣ thế nào?

- Có những cách nào để rút ngắn thời gian điều chế giấm chuối?

2.4.2. Điều chế nước rửa tay khô *) Đối tƣợng và thời gian tổ chức Chủ đề

Đối tƣợng học sinh

Điêu chế nƣớc rửa tay Khối 11

Thời gian Học kì 2

khô

41

2.4.2.1. Vấn đề thực tiễn Nƣớc rửa tay khô có tác dụng tốt trong việc sát khuẩn và cũng rất dễ sử dụng. Trong thời điểm dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp nhƣ hiện nay thì mỗi ngƣời cần mang theo bên mình một chai nƣớc rửa tay khô để khử khuẩn mỗi khi tiếp xúc với các bề mặt khác. Vì vậy cần xây dựng và tổ chức thí nghiệm liên quan đến nƣớc rửa tay khô để HS tìm hiểu và đánh giá công dụng và cách điều chế của nƣớc rửa tay khô giúp HS hình thành ý thức bảo vệ sức khỏe của bản thân và những ngƣời xung quanh.

2.4.2.2. Hình thành ý tưởng thí nghiệm - Nguyên liệu làm nƣớc rửa tay khô.

- Quy trình điều chế nƣớc rửa tay khô.

- Làm ra các loại nƣớc rửa tay khô có mùi hƣơng khác nhau.

2.4.2.3. Kiến thức STEM trong thí nghiệm Bảng 2. 2. Kiến thức STEM trong thí nghiệm điều chế nước rửa tay khô Tên

thí Khoa học (S)

Công nghệ (T)

Kỹ thuật (E)

Toán học (M)

nghiệm Điều

chế Khả năng thẩm Bình

nƣớc

rửa thấu sâu vào tế loại tinh dầu.

tay khô

xịt,

các Quy trình điều Tính

tỉ

lệ

chế nƣớc rửa lƣợng nguyên

bào của ancol

tay khô theo liệu để điều

etylic giúp sát

tiêu chuẩn của chế

42

thành

khuẩn.

WHO

công nƣớc rửa tay khô.

2.4.2.4. Mục tiêu của thí nghiệm *) Kiến thức - HS nêu đƣợc nguyên liệu điều chế nƣớc rửa tay khô.

- HS trình bày đƣợc quy trình điều chế nƣớc rửa tay khô của WHO. - HS trình bày đƣợc cơ chế tạo thành nƣớc rửa tay khô.

- HS nêu đƣợc các nguyên liệu có thể thay thế các nguyên liệu trong cách điều chế nƣớc rửa tay khô của WHO. *) Kỹ năng - Điều chế đƣợc nƣớc rửa tay khô.

- Điều chế đƣợc nƣớc rửa tay khô có mùi hƣơng khác nhau.

- Rèn kỹ năng thuyết trình và bảo về chính kiến.

- Rèn kỹ năng quan sát, tiến hành thí nghiệm, đo đạc và xử lí số liệu.

- Kỹ năng tìm kiếm thông tin, xử lý thông tin để rút ra kết luận. *) Thái độ - Có trách nhiệm với nhiệm vụ chung của nhóm.

- Có ý thức tuân thủ quy tắc an toàn khi sử dụng cồn.

- Có ý thức đánh giá đƣợc hiệu quả công việc giữa các thành viên trong nhóm.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học phục vụ các nhu cầu cuộc sống.

2.4.1.5. Bộ câu hỏi định hướng - Nƣớc rửa tay khô có vai trò nhƣ thế nào trong đời sống?

43

- Điều chế nƣớc rửa tay khô nhƣ thế nào?

- Nguyên liệu có thể thay thế các nguyên liệu trong cách điều chế nƣớc rửa tay khô của WHO? - Cách để tạo mùi cho nƣớc rửa tay khô?

2.4.3. Điều chế rượu hoa quả *) Đối tƣợng và thời gian tổ chức Chủ đề

Đối tƣợng học sinh

Điêu chế rƣợu hoa quả Khối 11

Thời gian Học kì 2

2.4.3.1. Vấn đề thực tiễn Rƣợu hoa quả là một loại đồ uống khá phổ biến trong các gia đình. Loại rƣợu này có nồng độ cồn thấp và thích hợp với nhiều ngƣời. Ngoài ra, nếu uống rƣợu hoa quả với hàm lƣợng thích hợp sẽ giúp hỗ trợ điều trị nhiều bệnh nhƣ bệnh về tim mạch, huyết áp,… Tuy nhiên ngoài thị trƣờng rƣợu hoa quả có giá thành khá đắt và không đảm bảo chất lƣợng. VÌ vậy, cần xây dựng và tổ chức các thí nghiệm tìm hiểu và đánh giá về rƣợu hoa quả góp phần hình thành ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tế.

2.4.3.2. Hình thành ý tưởng thí nghiệm - Nguyên liệu làm rƣợu hoa quả.

- Quy trình điều chế rƣợu hoa quả.

- Liều lƣợng sử dụng rƣợu hoa quả để tốt cho sức khỏe.

2.4.3.3. Kiến thức STEM trong thí nghiệm

44

Bảng 2. 3. Kiến thức STEM trong thí nghiệm điều chế rượu hoa quả Tên

thí Khoa học (S)

Công nghệ (T)

Kỹ thuật (E)

Toán học (M)

nghiệm Điều

chế Từ

rƣợu

hoa chín (có nhiều

quả.

tinh bột), bằng

hoa

phƣơng

quả Máy đo pH.

Quy trình điều Tính

tỉ

lệ

chế rƣợu hoa lƣợng nguyên quả.

pháp

liệu để điều chế

thành

lên men sẽ thu

công rƣợu hoa

đƣợc etanol.

quả.

2.4.3.4. Mục tiêu của thí nghiệm *) Kiến thức - HS nêu đƣợc nguyên liệu điều chế rƣợu hoa quả.

- HS trình bày đƣợc quy trình làm rƣợu hoa quả.

- HS trình bày đƣợc cơ chế tạo thành rƣợu hoa quả.

- HS nêu đƣợc cách rút ngắn thời gian điều chế rƣợu hoa quả. *) Kỹ năng - Điều chế đƣợc rƣợu hoa quả.

- Rèn kỹ năng thuyết trình và bảo về chính kiến.

- Rèn kỹ năng quan sát, tiến hành thí nghiệm, đo đạc và xử lí số liệu.

- Kỹ năng tìm kiếm thông tin, xử lý thông tin để rút ra kết luận. *) Thái độ

45

- Có trách nhiệm với nhiệm vụ chung của nhóm.

- Có ý thức vệ sinh không gian làm việc sau khi thực hiện thí nghiệm.

- Có ý thức đánh giá đƣợc hiệu quả công việc giữa các thành viên trong nhóm.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học phục vụ các nhu cầu cuộc sống.

2.4.3.5. Bộ câu hỏi định hướng - Rƣợu hoa quả có ứng dụng nhƣ thế nào trong đời sống?

- Điều chế rƣợu hoa quả nhƣ thế nào?

- Cách làm rƣợu hoa quả ngon?

2.5. Vận dụng thí nghiệm dạy học theo mô hình giáo dục STEM phần ancol để phát triển năng lực thực nghiệm hóa học cho học sinh trung học phổ thông CHỦ ĐỀ: ANCOL VỚI CUỘC SỐNG HÀNG NGÀY Bối cảnh xây dựng chủ đề

I.

Ancol có nhiều ứng dụng trong đời sống. Một số ứng dụng của ancol nhƣ là làm giấm ăn, làm nƣớc rửa tay khô,…. Ngày nay, việc tự làm giấm ăn và nƣớc rửa tay khô tại nhà đã trở lên phổ biến và rất cần thiết trong bối cảnh dịch bệnh nhƣ hiện nay. *) Đối tượng: Học sinh lớp 11A0 trƣờng THPT Lƣơng Thế Vinh *)Thời gian:3 tuần. *)Phương pháp: Làm việc theo nhóm, thu thập và xử lí thông tin, trình bày sản phẩm.

II. Mục tiêu

46

1. Kiến thức: - Học sinh nêu đƣợc khái niệm của ancol - Học sinh trình bày đƣợc tính chất vật lý của alcohol.

- Học sinh trình bày đƣợc tính chất hóa học của alcohol.

- Hoạc sinh nêu đƣợc cách điều chế ancol.

- Học sinh trình bày đƣợc ứng dụng của alcohol: Điều chế giấm chuối, điều chế nƣớc rửa tay khô.

- Học sinh trình bày đƣợc cách làm giấm chuối, rƣợu hoa quả và nƣớc rửa tay khô.

- Học sinh giải thích đƣợc vai trò của ancol khi làm giấm và khi làm nƣớc rửa tay khô.

2. Kĩ năng - Học sinh phân chia công việc rõ ràng.

- Tƣ duy độc lập, nghiên cứu, trao đổi, thảo luận nhóm.

- Học sinh hợp tác thảo luận với các thành viên trong nhóm.

- Học sinh viết và cân bằng đƣợc các phƣơng trình về tính chất hóa học và điều chế ancol.

3. Thái độ - Có trách nhiệm với nhiệm vụ chung của nhóm.

- Có ý thức đảm bảo an toàn phòng thí nghiệm.

- Say mê nghiên cứu, có sự yêu thích môn học - Có ý thức vệ sinh không gian làm việc sau khi thực hiện thí nghiệm.

- Có ý thức đánh giá đƣợc hiệu quả công việc giữa các thành viên trong nhóm.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học phục vụ các nhu cầu cuộc sống.

47

4. Năng lực hình thành - Năng lực thực nghiệm - Nhận thức kiến thức hóa học - Tìm hiểu thế giới tự nhiên dƣới góc độ hóa học - Vận dụng kiến thức kĩ năng đã học - Giải quyết vấn đề và sáng tạo - Hợp tác và giao tiếp III. Công tác chuẩn bị của giáo viên - GV soạn kế hoạch dự án, các hƣớng dẫn nghiên cứu, thang đánh giá, tài liệu hỗ trợ GV và HS. - In các tài liệu trên để phát cho mỗi nhóm HS. - Chuẩn bị trang thiết bị và cơ sở vật chất tốt để thực hiện dự án.

- Tài liệu kiến thức bổ trợ: Kiến thức về ancol 1. Khái niệm về Ancol Ancol là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm hiđroxyl –OH liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon no.

Ví dụ: CH3OH (metanol), C2H5OH (etanol),…

2. Đồng phân, danh pháp *) Đồng phân Công thức tính số đồng phân ancol đơn chức no, mạch hở: CnH2n+2O Số đồng phân = 2n – 2 (1 < n < 6) C4H10O có số đồng phân 24-2 = 4

48

*) Danh pháp - Tên thƣờng: ancol + tên gốc hiđrocacbon + ic - Tên thay thế: Tên hiđrocacbon tƣơng ứng + Số chỉ vị trí nhóm –OH + ol 3. Tính chất vật lí - Tan nhiều trong nƣớc và có nhiệt độ sôi cao hơn so với các hiđrocacbon tƣơng ứng (do tạo liên kết hiđro) - Nhiệt độ sôi và khối lƣợng riêng của các ancol tăng theo chiều tăng của nguyên tử khối.

- Độ tan trong nƣớc của ancol giảm khi phân tử khối giảm.

4. Tính chất hóa học *) Phản ứng thế H của nhóm –OH - Với Na: 2C2H5OH + 2Na → 2C2H5ONa + H2 - Với Cu(OH)2

(phản ứng đặc trƣng của ancol đa chức có ít nhất 2 nhóm –

OH kề nhau tạo dd xanh lam) VD: glyxerol; etilen glycol...

2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2 → [C3H5(OH)2O]2Cu + 2H2O *) Phản ứng thế nhóm –OH - Phản ứng với axit vô cơ: C2H5OH + HBr → C2H5Br + H2O H SO .140 C  C2H5-O-C2H5 Phản ứng với ancol: C2H5OH+ C2H5OH  2

*) Phản ứng tách nƣớc

49

4

Các ancol no, đơn chức, mạch hở (trừ methanol) có thể bị tách nƣớc tạo thành anken ở 170ºC và xúc tác H2SO4 đặc. *) Phản ứng oxi hoá không hoàn toàn.

- Ancol bậc 1 → anđehit (hoặc axit) VD: RCH2OH + CuO →

RCHO + H2O + Cu

RCH2OH + O2 → - Ancol bậc 2 →

RCOOH + H2O xeton

VD: R-CHOH-R’ + CuO →

R-CO-R’ + H2O + CuO

- Ancol bậc 3 không phản ứng.

Chú ý: Có 2 trƣờng hợp ancol không bền sẽ chuyển hoá thành anđehit hoặc xeton: - Có nhóm –OH đính trực tiếp vào nguyên tử C có nối đôi.

- Có từ 2 nhóm –OH cùng đính vào một nguyên tử C. *) Phản ứng oxi hóa hoàn toàn Khi bị đốt các ancol tỏa nhiều nhiệt: C2H5OH + 3O2 → CO2 + H2O *) Phản ứng với axit hữu cơ (phản ứng este hóa) Ví dụ: CH3COOH + C2H5-OH

CH3COOC2H5 + H2O

- Phƣơng trình tổng quát: yR(OH)x + xR’(COOH)y

R’x(COO)xyRy + xyH2O

50

* Lƣu ý: - Phản ứng đƣợc thực hiện trong môi trƣờng axit và đun nóng.

- Phản ứng có tính thuận nghịch nên chú ý đến chuyển dịch cân bằng.

5. Điều chế *) Phương pháp tổng hợp - Điều chế ancol từ dẫn xuất halogen - Điều chế ancol từ anken (điều kiện phản ứng H+) - Điều chế ancol từ andehit hoặc xeton (điều kiện phản ứng Ni, t0) - Điều chế ancol đa chức từ anken - Điều chế ancol metylic bằng phƣơng pháp riêng *) Phương pháp sinh hóa  H O ,t , xt enzim  C6H12O6   C2H5OH (C6H10O5)n  2

6. Ứng dụng Etanol có ứng dụng trong nhiều lĩnh vực: công nghiệp dƣợc phẩm, y tế, mỹ phẩm, làm dung môi cho một số hợp chất hữu cơ;…

III. Thực hiện dự án: Chia nhóm: Chia 3 nhóm (mỗi nhóm 13-15 học sinh) Nhiệm vụ của giáo viên: - Tổ chức cho từng nhóm thảo luận để xây dựng kế hoạch thực hiện dự án, theo dõi, hƣớng dẫn các nhóm thực hiện.

- Phân công nhiệm vụ cho mỗi nhóm.

- Thƣờng xuyên kiểm tra, nhắc nhở các nhóm trong quá trình làm việc của các nhóm.

- Chủ đề dƣ án của các nhóm:

51

Tên nhóm

Tên chủ đề

Nhóm 1

Điều chế giấm chuối

Nhóm 2

Điều chế nƣớc rửa tay khô

Nhóm 3

Điều chế rƣợu hoa quả

IV. Kế hoạch thực hiện - Tuần 1: Giới thiệu chủ đề buổi học. Phát tài liệu và phân công nhiệm vụ mỗi nhóm.

- Tiết 2: Kiểm tra sản phẩm của học sinh - Tiết 3: Học sinh báo cáo sản phẩm.

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

- Ôn tập lại các kiến thức − Trả lời các câu hỏi của giáo viên. về ancol.

- Hƣớng dẫn nhóm triển

− Phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong nhóm thực hiện dự án theo đúng kế hoạch

khai dự án: Điều chế − Tiến hành thu thập xử lý thông tin thu đƣợc giấm chuối; điều chế − Xây dựng sản phẩm hoặc bản báo cáo nƣớc rửa tay khô và − Liên hệ, tìm nguồn giúp đỡ khi cần điều chế rƣợu hoa quả

− Thƣờng xuyên thông tin, phản hồi cho giáo viên và các nhóm khác − Chuẩn bị giới thiệu sản phẩm − Tiến hành giới thiệu sản phẩm, nội dung nghiên

52

cứu − Tự đánh giá sản phẩm dự án của nhóm − Đánh giá sản phẩm của nhóm khác theo tiêu chí đƣa ra − Liên hệ các cơ sở, − Tiến hành thu thập xử lý thông tin thu đƣợc khách mời cần thiết cho − Xây dựng sản phẩm hoặc bản báo cáo học sinh.

− Liên hệ, tìm nguồn giúp đỡ khi cần

− Chuẩn bị cở sở vật chất, − Thƣờng xuyên thông tin, phản hồi cho giáo viên tao điều kiện thuận lợi

và các nhóm khác

cho các em thực hiện − Chuẩn bị giới thiệu sản phẩm dự án. Bƣớc đầu thông qua sản phẩm cuối của các học sinh - Chuẩn bị cơ sở vật chất − Tiến hành giới thiệu sản phẩm, nội dung nghiên cho. buổi báo cáo dự án.

cứu. − Nhóm 1: Điều chế giấm chuối.

- Theo dõi, đánh giá sản phẩm dự án.

53

Hình 2. 2. Sản phẩm của nhóm 1: Giấm chuối − Nhóm 2: Điều chế nƣớc rửa tay khô.

Hình 2. 3. Sản phẩm của nhóm 2: Nước rửa tay khô − Nhóm 3: Điều chế rƣợu hoa quả.

54

Hình 2. 4. Sản phẩm của nhóm 3: Rượu hoa quả

*) Nhiệm vụ cần thực hiện Bảng 2. 4. Nhiệm vụ cần thực hiện của 3 nhóm Nhóm 1

Nhiệm vụ - Điều chế giấm chuối. + Nguyên liệu cần chuẩn bị. + Nguyên liệu có thể thay thế. + Dụng cụ cần chuẩn bị. + Cách tiến hành điều chế giấm chuối.

2

- Điều chế nƣớc rửa tay khô. + Nguyên liệu cần chuẩn bị.

55

+ Nguyên liệu có thể thay thế. + Dụng cụ cần chuẩn bị. + Cách tiến hành điều chế nƣớc rửa tay khô.

3

- Điều chế rƣợu hoa quả + Nguyên liệu cần chuẩn bị. + Nguyên liệu có thể thay thế. + Dụng cụ cần chuẩn bị. + Cách tiến hành điều chế rƣợu hoa quả.

2.6.

Bộ công cụ đánh giá năng lực thực nghiệm hóa học của học sinh

2.6.1. Xác định tiêu chí năng lực thực nghiệm hóa học 1. Hiểu đƣợc và thực hiện đƣợc đúng nội dung, quy tắc an toàn phòng thí nghiệm.

2. Nhận dạng đƣợc và lựa chọn đƣợc dụng cụ và hóa chất để làm thí nghiệm.

3. Hiểu đƣợc tác dụng và cấu tạo của các dụng cụ và hóa chất cần thiết để làm thí nghiệm.

4. Lựa chọn đƣợc các dụng cụ và hóa chất cần thiết chuẩn bị cho các thí nghiệm.

5. Lắp đƣợc các bộ dụng cụ cần thiết cho từng thí nghiệm, hiểu đƣợc tác dụng của từng bộ phận, biết phân tích sự đúng sai trong cách lắp.

6. Tiến hành đƣợc thí nghiệm.

7. Biết cách quan sát, nhận ra đƣợc các hiện tƣợng thí nghiệm.

8. Mô tả đƣợc chính xác các hiện tƣợng thí nghiệm.

9. Giải thích đƣợc một cách khoa học các hiện tƣợng thí nghiệm đã xảy ra, viết đƣợc các PTHH và rút ra những kết luận cần thiết.

10.

Xử lý đƣợc các số liệu và viết báo cáo tƣờng trình trƣớc và sau thí

56

nghiệm.

2.6.2. Xây dựng bộ công cụ đánh giá năng lực thực nghiệm của học sinh 2.6.2.1.

Phiếu quan sát của giáo viên

- Từ 0 – 5 điểm: Không đạt - Từ 6 – 20 điểm : Đạt - Từ 15 – 20 điểm: Tốt (Do GV đánh giá) Ngày……. Tháng ………. Năm ………….

Học sinh đƣợc quan sát: …………………………….................................................

Lớp ……....Trƣờng ……...........................................................................................

Tên bài học (chủ đề):.................................................................................................

Tên GV đánh giá: ……………………………………………………………….........

Bảng 2. 5. Bảng kiểm quan sát biểu hiện NLTN HH của HS Tốt

Đạt

Không đạt

(2 điểm)

(1 điểm)

(0 điểm)

Tiêu chí

1. Hiểu đƣợc và thực hiện Thực hiện đúng Thực hiện các Không

thực

đƣợc đúng nội dung, quy tắc an toàn quy định về sử hiện quy tắc an quy tắc an toàn phòng phòng

thí dụng phòng thí toàn phòng thí

57

thí nghiệm.

nghiệm.

nghiệm và sử nghệm. dụng hóa chất.

Không hiện

thực các

quy

định về trang phục.

2. Nhận dạng đƣợc và lựa Nhận dạng và Nhận dạng và Không chọn đƣợc dụng cụ và lựa chọn đúng lựa chọn đƣợc dạng

nhận và

hóa chất để làm thí dụng cụ, hóa hóa chất để làm chọn nghiệm.

chất để làm thí thí

lựa đƣợc

nghiệm. công cụ, hóa

Chƣa nhận dạng chất làm thí

nghiệm.

đƣợc dụng cụ nghiệm. làm thí nghiệm.

3. Hiểu đƣợc tác dụng và Hiểu đúng tác Hiểu đúng tác Chƣa

hiểu

cấu tạo của các dụng cụ dụng và cấu tạo dụng và cấu tạo đƣợc tác dụng và hóa chất cần thiết để của các dụng cụ của các dụng cụ và cấu tạo của làm thí nghiệm.

và hóa chất cần và hóa chất cần các dụng cụ và thiết để làm thí thiết để làm thí hóa chất cần Đề nghiệm. Không thiết để làm thí

nghiệm.

xuất đƣợc các đề xuất đƣợc nghiệm. dụng cụ và hóa các dụng cụ và chất có thể thay hóa chất có thể thế.

thay thế.

4. Lựa chọn đƣợc các Lựa chọn đúng Lựa chọn đúng Lựa chọn sai dụng cụ và hóa chất cần các dụng cụ và các dụng cụ và các dụng cụ và

58

thiết chuẩn bị cho các hóa thí nghiệm.

chất

cần hóa

chất

cần hóa chất cần

thiết chuẩn bị thiết chuẩn bị thiết chuẩn bị cho

các

thí cho

nghiệm.

các

thí cho

Sử nghiệm.

các

thí

nghiệm.

dụng hóa chất thay

thế

khi

phòng

thí

nghiệm

không

đủ hóa chất.

5. Lắp đƣợc các bộ dụng Lắp đúng các Lắp đúng các Lắp sai các bộ cụ cần thiết cho từng thí bộ dụng cụ cần bộ dụng cụ cần dụng cụ cần nghiệm, hiểu đƣợc tác thiết cho từng thiết cho từng thiết cho từng dụng của từng bộ phận, thí nghiệm, hiểu thí nghiệm, biết thí nghiệm. biết phân tích sự đúng đƣợc tác dụng phân sai trong cách lắp.

của

từng

tích

sự

bộ đúng sai trong

phận, biết phân cách lắp. Chƣa tích sự đúng sai hiểu đƣợc tác trong cách lắp.

dụng của từng bộ phận,

6. Tiến hành đƣợc thí Tự Tiến hành Tiến hành đƣợc Không nghiệm.

tiến

đƣợc thí nghiệm thí nghiệm với hành đƣợc thí sự hƣớng dẫn nghiệm. của giáo viên.

7. Biết cách quan sát, nhận Quan

sát

và Quan sát đƣợc Chƣa nhận biết

ra đƣợc các hiện tƣợng nhận ra đƣợc hiện tƣợng thí và

59

quan

sát

thí nghiệm.

hiện tƣợng thí nghiệm.

đƣợc

nghiệm.

tƣợng

hiện thí

nghiệm.

8. Mô tả đƣợc chính xác Mô các

hiện

nghiệm.

tƣợng

tả

đƣợc Mô

đƣợc Không mô tả

tả

thí chính xác các chính xác 1 số đƣợc

hiện

hiện tƣợng thí hiện tƣợng thí tƣợng nghiệm.

thí

nghiệm. Một số nghiệm. hiện tƣợng còn chƣa quan sát đƣợc

9. Giải thích đƣợc một Giải thích đƣợc Giải thích đƣợc Không

giải

cách khoa học các hiện một cách khoa một cách khoa thích đƣợc một tƣợng thí nghiệm đã xảy học

các

hiện học

ra, viết đƣợc các PTHH tƣợng

các

thí tƣợng

hiện cách khoa học thí các hiện tƣợng

và rút ra những kết luận nghiệm đã xảy nghiệm đã xảy thí nghiệm đã cần thiết.

ra,

viết

đƣợc ra,

đƣợc xảy ra, không

viết

các PTHH và các

PTHH. viết đƣợc các

rút ra những kết Chƣa

rút

đƣợc

các

luận cần thiết.

ra PTHH. kết

luận cần thiết.

10.

Xử lý đƣợc các số Xử lý đúng các Xử lý đúng các Xử lý sai các

liệu và viết báo cáo số liệu và viết số liệu và viết số

liệu

tƣờng trình trƣớc và sau báo cáo tƣờng báo cáo tƣờng không thí nghiệm.

và viết

trình trƣớc và trình trƣớc và đƣợc báo cáo sau thí nghiệm. sau thí nghiệm.

60

tƣờng

trình

Đề xuất đƣợc

trƣớc và sau

các biện pháp

thí nghiệm.

cải

tiến

thí

nghiệm.

2.6.2.2.

Phiếu tự đánh giá (Do HS đánh giá)

Ngày……. Tháng ………. Năm ………….

Học sinh đƣợc quan sát: …………………………….................................................

Lớp ……....Trƣờng ……...........................................................................................

Tên bài học (chủ đề):.................................................................................................

Tên GV hƣớng dẫn: ……………………………………………………………….........

Bảng 2. 6. Bảng kiểm quan sát biểu hiện NLTN HH của HS Tiêu chí

1. Hiểu

đƣợc

Tốt

Đạt

Không đạt

(2 điểm)

(1 điểm)

(0 điểm)

và Thực hiện đúng Thực hiện các quy Không

thực

thực hiện đƣợc quy tắc an toàn định về sử dụng hiện quy tắc an đúng nội dung, phòng thí nghiệm.

61

phòng thí nghiệm toàn phòng thí

quy tắc an toàn

và sử dụng hóa nghệm.

phòng

chất. Không thực

thí

hiện các quy định

nghiệm.

về trang phục.

2. Nhận dạng đƣợc Nhận dạng và lựa Nhận dạng và lựa Không và lựa chọn đƣợc chọn đúng dụng chọn đƣợc hóa chất dạng

nhận và

lựa

dụng cụ và hóa cụ, hóa chất để làm để làm thí nghiệm. chọn đƣợc công chất để làm thí thí nghiệm.

Chƣa nhận dạng cụ,

nghiệm.

đƣợc dụng cụ làm làm thí nghiệm.

hóa

chất

thí nghiệm.

3. Hiểu đƣợc tác Hiểu

đúng

tác Hiểu đúng tác dụng Chƣa hiểu đƣợc

dụng và cấu tạo dụng và cấu tạo và cấu tạo của các tác dụng và cấu của các dụng cụ của các dụng cụ và dụng cụ và hóa tạo

của

các

và hóa chất cần hóa chất cần thiết chất cần thiết để dụng cụ và hóa thiết để làm thí để làm thí nghiệm. làm nghiệm.

thí

Đề xuất đƣợc các Không

nghiệm. chất cần thiết đề

xuất để

làm

thí

dụng cụ và hóa đƣợc các dụng cụ nghiệm. chất có thể thay và hóa chất có thể thế.

thay thế.

4. Lựa chọn đƣợc Lựa chọn đúng các Lựa chọn đúng các Lựa chọn sai các dụng cụ và dụng cụ và hóa dụng cụ và hóa các dụng cụ và hóa chất cần thiết chất

cần

thiết chất

cần

thiết hóa

chất

cần

chuẩn bị cho các chuẩn bị cho các chuẩn bị cho các thiết chuẩn bị thí nghiệm.

thí

nghiệm.

Sử thí nghiệm.

dụng hóa chất thay

62

cho

các

nghiệm.

thí

thế khi phòng thí nghiệm không đủ hóa chất.

5. Lắp đƣợc các bộ Lắp đúng các bộ Lắp đúng các bộ Lắp sai các bộ dụng cụ cần thiết dụng cụ cần thiết dụng cụ cần thiết dụng cho

từng

thí cho

từng

thí cho

từng

cụ

cần

thí thiết cho từng

hiểu nghiệm, hiểu đƣợc nghiệm, biết phân thí nghiệm.

nghiệm,

đƣợc tác dụng tác dụng của từng tích sự đúng sai của

từng

bộ bộ phận, biết phân trong

cách

lắp.

phận, biết phân tích sự đúng sai Chƣa hiểu đƣợc tác tích sự đúng sai trong cách lắp.

dụng của từng bộ

trong cách lắp.

phận,

6. Tiến hành đƣợc Tự Tiến hành đƣợc Tiến hành đƣợc thí Không thí nghiệm.

thí nghiệm

nghiệm

với

tiến

sự hành đƣợc thí

hƣớng dẫn của giáo nghiệm. viên.

7. Biết cách quan Quan sát và nhận Quan sát đƣợc hiện Chƣa nhận biết sát, nhận ra đƣợc ra đƣợc hiện tƣợng tƣợng thí nghiệm.

và

các hiện tƣợng thí nghiệm.

đƣợc

thí nghiệm.

tƣợng

quan

sát hiện thí

nghiệm.

8. Mô

tả

chính

xác

đƣợc Mô tả đƣợc chính Mô tả đƣợc chính Không mô tả các xác các hiện tƣợng xác 1 số

hiện đƣợc

hiện tƣợng thí thí nghiệm.

tƣợng thí nghiệm. tƣợng

nghiệm.

Một số hiện tƣợng nghiệm.

63

hiện thí

còn chƣa quan sát đƣợc 9. Giải thích đƣợc Giải

thích

đƣợc Giải

thích

đƣợc Không

giải

một cách khoa một cách khoa học một cách khoa học thích đƣợc một học

hiện các hiện tƣợng thí các hiện tƣợng thí cách khoa học

các

tƣợng thí nghiệm nghiệm đã xảy ra, nghiệm đã xảy ra, các hiện tƣợng đã xảy ra, viết viết

đƣợc

các viết

đƣợc

các thí nghiệm đã

đƣợc các PTHH PTHH và rút ra PTHH. Chƣa rút ra xảy ra, không và rút ra những những kết luận cần đƣợc các kết luận viết đƣợc các kết

luận

cần thiết.

cần thiết.

PTHH.

thiết.

Xử lý đƣợc Xử lý đúng các số Xử lý đúng các số Xử lý sai các số

10.

các số liệu và liệu và viết báo cáo liệu và viết báo cáo liệu và không viết

báo

cáo tƣờng trình trƣớc tƣờng trình trƣớc viết đƣợc báo

tƣờng trình trƣớc và sau thí nghiệm. và sau thí nghiệm. và

sau

nghiệm.

thí Đề xuất đƣợc các biện pháp cải tiến

cáo tƣờng trình trƣớc và sau thí nghiệm.

thí nghiệm.

2.6.2.3.

Phiếu đánh giá đồng đẳng Bảng 2. 7. Phiếu đánh giá sản phẩm dự án (HS đánh giá)

PHIẾU ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM DỰ ÁN (Phiếu số 1- HS đánh giá) Nhóm đánh giá:............................

64

Nhóm đƣợc đánh giá:...................

SNội dung

Điểm tối đa

Chi tiết

TT

Tổng điểm và xếp loại

1Sản phẩm

Đúng chủ đề

5

Power Point

Tốt (80-100)

(50 điểm) Slide đủ số lƣợng (Ít nhất 10

5

slide).

Màu nền, phông chữ đúng ngữ

5

pháp, chính tả.

Khá (65-79)

Các slide sắp xếp đúng trình tự, đẹp, dễ quan sát, lƣợng thông tin trong mỗi slide hợp lí.

65

5

Nội dung kiến thức chuẩn theo

20

thông tin đã tìm

Cung cấp kiến thức thực tế hay

10

bổ ích 2Báo cáo và Đúng thời gian cho phép (tối đa 7 thảo luận

5 Trung

phút)

bình

(30 điểm) Trình bày rõ ràng, mạch lạc, lƣu

10

(50-64)

loát, và lôi cuốn ngƣời nghe.

Ăn ý giữa các thành viên.

5

Trả lời tốt các câu hỏi chất vấn

5 Yếu

Đƣa ra cho nhóm bạn các câu hỏi chấp vấn hay, đúng chủ đề, vừa sức.

66

5

(< 50)

3Hiệu làm

quả Phân công công việc đồng đều,

5

việc phù hợp

nhóm (20 điểm)

Có bằng chứng về làm việc nhóm

10

hiệu quả (tinh thần hợp tác, chia sẻ, thái độ tích cực, nhiệt tình, trách nhiệm…)

Thể hiện tinh thần nhiệt tình,

5

đoàn kết, xây dựng cho buổi thuyết trình

2.6.2.4.

Bài kiểm tra

1. Ma trận đề kiểm tra 15 phút - Hình thức: Trắc nghiệm (50%) + Tự luận (50%) Bảng 2. 8. Ma trận đề kiểm tra 15 phút Mức độ nhận thức Nội dung

Vận dụng Nhận biết

Vận dụng

Thông hiểu

kiến thức

Cộng

cao TN

TL

TN

TL

67

TN

TL

TN

TL

1. Dồng đẳng

Công

thức

Xét

sự

đồng

tổng quát của

biến

đổi

phân

dãy

đồng

độ điện li

danh

đẳng

ancol

theo nồng

pháp của no, đơn chức

độ

ancol Số

câu

hỏi Số điểm 2.

Tính

chất vật lý

của

ancol Số

câu

hỏi Số điểm 3.

Tính

chất hóa học của ancol Số

câu

1

1

1

1

Độ tan của Ảnh hƣởng của ancol

trong liên kết hiđro tới

nƣớc

tính chất vật lý.

1

1

2

1

1

2

Các chất có khả năng phản ứng với ancol 1

Phản ứng đốt cháy

1

68

Phản ứng tác dụng với Na 1

3

hỏi 1

1

5

7

2

2

1

1

6

Tổng số 2

2

1

5

10,0

(20%)

(10%)

(50%)

(100%)

Số điểm Tổng số câu

điểm

(20%)

%

ĐỀ KIỂM TRA 15 PHÚT I.

TRẮC NGHIỆM (5 điểm)

Câu 1: Công thức của dãy đồng đẳng ancol etylic là A. CnH2n+2O

B. CnH2nOH

C. R-OH

D. CnH2n + 1OH

Câu 2: Ancol nào sau đây không tan vô hạn trong nƣớc?

A. Ancol metylic

B. Ancol butylic

C. Ancol etylic

D. Ancol propylic

Câu 3: Dãy gồm các chất đều phản ứng đƣợc với C2H5OH là A. NaOH, Na, HBr.

B. CuO, KOH, HBr.

C. Na, Fe, HBr.

D. Na, HBr, CuO.

69

Câu 4: Đốt cháy hoàn toàn một ancol no, đơn chức mạch hở A thu đƣợc số mol H2O = số mol O2. Công thức phan tử của A là.

A. CH3OH

B. C4H9OH

C. C2H5OH

D. C3H7OH

Câu 5: Liên kết hiđro gây ảnh hƣởng rất lớn đến : A. Tính chất hoá học của ancol.

B. Tính chất vật lí của ancol.

C. Tốc độ phản ứng hoá học.

D. Khả năng phản ứng hoá học.

II. Tự luận (5 điểm) Câu 1: Hòa tan m gam ancol etylic ( D = 0,8 gam/ ml ) vào 216 ml nƣớc ( D = 1 gam/ ml ), tạo thành dung dịch A. Cho A tác dụng với Na dƣ thu đƣợc 170,24 lít (đktc) khí H2. Dung dịch A có độ rƣợu bằng bao nhiêu? Đáp án (PHỤ LỤC 2) BÀI KIỂM TRA SỐ 2 I. Ma trận đề kiểm tra 45 phút - Hình thức: Trắc nghiệm (30%) + Tự luận (70%) Bảng 2. 9. Ma trận đề kiểm tra 45 phút Mức độ nhận thức Nội dung

Vận dụng Nhận biết

Vận dụng

Thông hiểu

kiến thức

Cộng

cao TN

TL

TN

TL

70

TN

TL TN

TL

1.

Tính

chất vật lý

của

ancol Số

câu

hỏi Số điểm

Độ tan của Độ

tan

của

Xét sự biến

trong

đổi độ điện li

ancol

trong ancol

nƣớc

nƣớc

1

1

2

0,5

0,5

1

theo nồng độ

- Phản ứng oxi 2.

Tính

chất hóa

hóa

không

hoàn toàn

Hỗn

hợp

ancol

tác

dụng với Na

học của - Phản ứng tách

ancol

nƣớc Số

câu

hỏi Số điểm 3.

Điều

chế

hỏi

1

3

1

3

4

Điều chế ancol từ glucozơ.

ancol Số

2

câu

1

1

71

Số điểm

4.

Ứng

dụng của ancol

Số

3

3 Thành phần chính

Phản ứng lên

của

nƣớc rửa tay

men giấm

khô câu

hỏi Số điểm

Tổng số

1

1

1

3

0,5

0,5

1

2

2

3

1

1

1

1

9

1

1,5

3

3

0,5

1

10,0

(10%)

(15%)

(30%)

(30%)

(5%)

câu Tổng số điểm %

ĐỀ KIỂM TRA 45 PHÚT I.

TRẮC NGHIỆM (3 điểm)

72

(10%) 100%

Câu 1: Cặp chất nào sau đây tan vô hạn trong nƣớc?

A.

Ancol metylic, benzen.

B.

Ancol metylic, ancol butylic.

C.

Ancol metylic, ancol etylic.

D.

Ancol etylic, benzen.

Câu 2: Thành phần chính trong nƣớc rửa tay khô là: A. Cồn

B. Tinh dầu bạc hà

C. Gel nha đam

D. Glixerol

Câu 3: Cho các ancol sau: CH3OH, C2H5OH, HOCH2-CH2OH, HOCH2-CH2CH2OH, CH3-CH(OH)-CH2OH. Số ancol trong các ancol cho ở trên phản ứng đƣợc với Cu(OH)2 ở nhiệt độ thƣờng là A. 5

B. 4

C. 3

D. 2

Câu 4: Đun nóng ancol X với H2SO4 ở nhiệt độ thích hợp thu đƣợc một anken duy nhất. Công thức tổng quát của X là.

A. RCH2OH

B. CnH2n+1OH

C. CnH2n+2O

D. CnH2n+1CH2OH

Câu 5: Etanol tan vô hạn trong nƣớc, trong khi đó đimetyl ete chỉ tan có hạn ( 7,4 gam trong 100 gam nƣớc) còn etyl clorua và propan hầu nhƣ không tan (0,57 gam và 0,1 gam trong 100 gam nƣớc) Giải thích nào sau đây đúng?

73

A. Phân tử etanol phân cực mạnh.

B. Etanol nhƣờng proton (H+) cho H2O. C. Etanol có tạo đƣợc liên kết hiđro với nƣớc D. Etanol có khối lƣợng phân tử lớn.

Câu 6: Từ 180 gam glucozo, bằng phƣơng pháp lên men rƣợu, thu đƣợc a gam ancol etylic (hiệu suất 80%). Oxi hóa 0,1a gam ancol etylic bằng phƣơng pháp lên men giấm, thu đƣợc hỗn hợp X. đẻ trung hòa hỗn hợp X cần 720 ml dung dịch NaOH 0,2M. Hiệu suất quá trình lên men giấm là A. 90% B. 80% C. 75% D. 72%.

II.

TỰ LUẬN (7 điểm)

Câu 1: (3 điểm) Hoàn thành dãy chuyển hóa sau: ( )

( )

( )

( )

( )

( )

CH3COONa → CH4→ C2H2→ C2H4→ C2H5OH→ CH3COOH→ CH3COONa Câu 2: (3 điểm) Cho 9,4 (g) hỗn hợp X gồm 2 ancol metylic và propylic tác dụng với natri vừa đủ thu đƣợc 14,9 (g) hỗn hợp muối natri và V (l) H2(đktc). a) Viết các phƣơng trình phản ứng xảy ra. b) Tính thể tích của H2 và khối lƣợng mỗi ancol ban đầu.

Câu 3: (1 điểm) Câu 1: Lên men 1 lít ancol etylic 23 độ thu đƣợc giấm ăn. Biết hiệu suất lên men là 100% và khối lƣợng riêng của ancol etylic là 0.8 gam/ml.

Khối lƣợng axit axetic trong giấm là bao nhiêu?

74

Đáp án (PHỤ LỤC 3) 2.6.3. Phiếu đánh giá sản phẩm của giáo viên

Bảng 2. 10. Phiếu đánh giá sản phẩm dự án (GV đánh giá)

PHIẾU ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM DỰ ÁN (Phiếu số 2) Giáo viên:.................................

Nhóm đƣợc đánh giá:..............

SNội dung

Điểm tối đa

Chi tiết

TT

Tổng điểm và xếp loại

1Thu

thập Nộp đúng thời hạn

thông

tin

theo

câu

hỏi

định

hƣớng (20 điểm)

5 Tốt

Thu thập thông tin đầy đủ các

5

mục Thu thập thông tin chính xác

5

Thu thập thông tin phong phú

5

đa dạng 2Sản phẩm Power

(80-100)

Khá (65-79)

Nộp bài qua email đúng thời hạn.

75

5

Point

Slide đủ số lƣợng (Ít nhất 10

(30 điểm)

slide).

Màu nền, phông chữ đúng ngữ

5

5

pháp, chính tả.

Các slide sắp xếp đúng trình tự,

5

đẹp, dễ quan sát, lƣợng thông

bình

tin trong mỗi slide hợp lí.

Nội dung kiến thức chuẩn theo

Trung

(50-64) 5

thông tin đã tìm Cung cấp kiến thức thực tế hay

5

bổ ích 3Báo cáo và Đúng thời gian cho phép (tối đa thảo luận (30 điểm)

5

7 phút)

Yếu (< 50)

Trình bày rõ ràng, mạch lạc,

10

lƣu loát, và lôi cuốn ngƣời nghe. Ăn ý giữa các thành viên.

5

Trả lời tốt các câu hỏi chất vấn

5

Đƣa ra cho nhóm bạn các câu

5

hỏi chấp vấn hay, đúng chủ đề, vừa sức.

76

4Hiệu làm

quả Phân công công việc đồng đều,

5

việc phù hợp

nhóm (20 điểm) Có bằng chứng về làm việc

10

nhóm hiệu quả (tinh thần hợp tác, chia sẻ, thái độ tích cực, nhiệt tình, trách nhiệm…)

Thể hiện tinh thần nhiệt tình,

5

đoàn kết, xây dựng cho buổi thuyết trình

- GV tổng hợp các phiếu đánh giá sản phẩm của HS và GV, tính điểm cho từng nhóm.

- Các nhóm chấm điểm thành viên, nhìn lại quá trình học tập, hoàn thành sổ theo dõi dự án nộp lại cho GV. - GV công bố kết quả, tuyên dƣơng ghi nhận sự cố gắng của cả lớp. Gợi ý cho HS hƣớng phát triển dự án.

C. Hoạt động 3: Luyện tập và vận dụng - GV phát đề kiểm tra 15 phút - HS làm bài tập cá nhân.

77

TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 Từ việc phân tích mục tiêu, nội dung phần ancol cho thấy sự phù hợp trong xây dựng thí nghiệm STEM. Đó là cơ sở để: -

Hoàn thiện cơ sở thực tiễn cho việc vận dụng mô hình giáo dục

STEM. -

Xây dựng và thiết kế kế hoạch dạy học phần ancol theo mô hình

giáo dục STEM. -

Tiến hành xây dựng và thiết kế 3 thí nghiệm theo mô hình giáo dục

STEM Các biện pháp đề xuất đƣợc thực nghiệm sƣ phạm ở chƣơng 3.

78