THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ DẠY HỌC CHƯƠNG HALOGEN VÀ CHƯƠNG OXI – LƯU HUỲNH THEO HÌNH THỨC TRẢI NGHIỆM

THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ DẠY HỌC THEO TRẢI NGHIỆM

vectorstock.com/28062440

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ DẠY HỌC CHƯƠNG HALOGEN VÀ CHƯƠNG OXI – LƯU HUỲNH THEO HÌNH THỨC TRẢI NGHIỆM (VNU - UED) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ DẠY HỌC CHƯƠNG HALOGEN VÀ CHƯƠNG OXI – LƯU HUỲNH THEO HÌNH THỨC TRẢI NGHIỆM 2.1.

Nguyên tắc xây dựng chủ đề dạy học hóa học 10 Việc xây dựng chủ đề hóa học 10 theo hình thức trải nghiệm tuân theo

những nguyên tắc xây dựng chuyên đề đồng thời cũng tuân theo những mục tiêu của hoạt động trải nghiệm, mục tiêu của chương trình hóa học lớp 10.

2.2.

Các bước xây dựng một chủ đề dạy học trải nghiệm

 Bước 1: Lựa chọn, xác định vấn đề cần giải quyết trong dạy học chủ đề sẽ xây dựng.

Hóa học là môn khoa học có mối quan hệ mật thiết với các môn khoa học khác, hóa học cũng có rất nhiều ứng dụng trong cuộc sống, nhờ môn học ta có thể giải quyết nhiều vấn đề trong cuộc sống. Ta có thể xây dựng chủ đề trên các vấn đề để giải quyết: - Vấn đề tìm kiếm, xây dựng kiến thức mới.

- Vấn đề kiểm nghiệm, ứng dụng kiến thức.

- Vấn đề tìm kiếm, xây dựng, kiểm nghiệm và ứng dụng kiến thức mới.  Bước 2: Xây dựng chủ đề.

Các chủ đề sẽ được HS học tập trên hình thức gồm các nhiệm vụ.

Chủ đề thường sẽ có khoảng 5 – 6 nhiệm vụ tùy mỗi chủ đề. Nhưng trong đó, mỗi nhiệm vụ có những đặc trưng riêng. Nhiệm vụ trải nghiệm được xây dựng ứng với 4 bước của quy trình học tập trải nghiệm như sau: - Nhiệm vụ 1,2: Hình thành, xây dựng hệ thống khái niệm, định nghĩa.

HS cần được trang bị những kiến thức nền tảng để làm kiến thức cho toàn bộ gameshow và gợi ý từ GV. Nhiệm vụ này thường chỉ yêu cầu HS đạt được ở cấp độ nhớ, thông hiểu trong thang nhận thức Bloom.

27

- Nhiệm vụ 3: Giải thích, vận dụng kiến thức vào những tình huống giả định.

Nhiệm vụ yêu cầu HS giải thích, áp dụng được một số kiến thức từ trên để áp dụng vào một số bài tập nhằm củng cố kĩ năng nơi người học.

Các loại bài tập áp dụng sẽ được thiết kế dưới các hình thức ghép, nối, điền khuyết, đòi hỏi HS ở cấp độ áp dụng. Ở nhiệm vụ này, GV sẽ tổ chức cho HS các hoạt động thảo luận nhóm và hoạt động các nhân để tăng tính chủ động cho HS. - Nhiệm vụ 4,5: Vận dụng kiến thức, áp dụng thực hành vào tình huống thực một cách sáng tạo. Ở nhiệm vụ này HS sẽ được trải nghiệm và sáng tạo. Đúng như tên gọi của nó, HS được thực hiện hai hoạt động nhỏ: trải nghiệm: (thực hành thí nghiệm, hoạt động thực hành nhiệm vụ trong thực tế) và sáng tạo (thể hiện qua sự mày mò, ham học hỏi, tìm ra những ý tưởng, hướng giải quyết và làm ra các sản phẩm có tính độc đáo). Với nhiệm vụ này, HS sẽ được trực tiếp làm, trải nghiệm để tìm kiếm hay kiểm chứng kiến thức. HS có thể mở rộng hơn bằng chính sự sáng tạo của mình trong cả hình thức (cách trình bày) hay nội dung. Ở hoạt động này, HS hoàn toàn có thể tự đặt ra các câu hỏi, những giả thiết, có thể nhờ GV hướng dẫn khi cần hoặc tự mày mò tìm ra câu trả lời, GV sẽ cung cấp nhiệm vụ chung cho HS. HS được quyền chọn lựa và sẽ hoàn toàn chủ động tìm kiếm kiến thức từ sách báo, mạng internet…. Hay một số nguồn do GV cung cấp. Hoạt động này GV nên tổ chức HS làm thí nghiệm, làm poster, làm sản phẩm thuyết trình, video… theo nhóm, cá nhân.

- Nhiệm vụ 6: Đánh giá Ở nhiệm vụ này, GV sẽ đưa ra một tình huống nào đó, HS sẽ phải tham gia hoạt động để được GV đánh giá. Công cụ đánh giá sẽ giúp HS

28

nhận ra được các em đã học được gì và mức độ hiểu chủ đề học tập đến mức nào? Bên cạnh đó, việc đánh giá của GV có thể thông qua công cụ quan sát bằng mắt, từ phiếu đánh giá hoạt động nhóm hay việc đánh giá thái độ thông qua chính việc ghi chép trên tài liệu phát cho HS, qua các sản phẩm nhóm. Ở nhiệm vụ này, không những chỉ GV đánh giá HS mà chính HS cũng được đánh giá lẫn nhau qua biên bản làm việc nhóm, đánh giá giữa các nhóm với nhau, đánh giá cá nhân,… [5] Sơ đồ 2.1: Sự tương quan giữa các bước của chu trình học tập trải nghiệm với kế hoạch học tập trải nghiệm.

Nhiệm vụ 1,2: Hình thành, xây dựng hệ thống khái niệm, định nghĩa.

Bước 1: Kinh nghiệm rời rạc Bước 4: Thử nghiệm tích cực

Bước 2: Quan sát có suy tưởng

Nhiệm vụ 3: Giải thích, vận dụng kiến thức vào những tình huống giả định.

Nhiệm vụ 6: Đánh giá

Nhiệm vụ 4,5: Vận dụng kiến thức, áp dụng thực hành vào tình huống thực một cách sáng tạo.

Bước 3: Khái niệm hóa

2.3. Nội dung các chủ đề Từ việc phân tích nội dung chương trình, phân phối và mục tiêu chương trình hóa học 10, tôi chọn được 2 chủ đề dạy học hóa học thông qua hình thức trải nghiệm như sau:  Hợp chất của clo với cuộc sống.

Mục tiêu: - Mô tả công thức cấu tạo các hợp chất của clo.

- Trình bày được tính chất vật lý, tính chất hóa học các hợp chất của clo.

- Giải thích được một số hiện tượng trong thực tế dựa trên tính chất vật lý và tính chất hóa học.

29

- Lựa chọn được hóa chất, mô tả thí nghiệm chứng minh tính chất hóa học của các hợp chất của clo.

- Viết được công thức cấu tạo các hợp chất của clo.

- Quan sát hình ảnh, lựa chọn thông tin liên quan đến các hợp chất của clo.

- Viết và cân bằng phương trình hóa học biểu diễn tính chất hóa học, phương pháp điều chế các hợp chất của clo.

- Giải thích các hiện tượng thực tế liên quan đến hợp chất của clo trong đời sống và sản xuất.  Hợp chất của lưu huỳnh với cuộc sống.

Mục tiêu: - Mô tả được công thức cấu tạo các hợp chất chứa lưu huỳnh .

- Gọi được tên các hợp chất của lưu huỳnh.

- Viết được công thức cấu tạo các hợp chất của lưu huỳnh.

- Trình bày tính chất vật lí, hóa học của một số hợp chất của lưu huỳnh.

- Giải thích được một số hiện tượng trong thực tê dựa trên tính chất vật lí và tính chất hóa học của một số hợp chất của lưu huỳnh.

- So sánh được tính chất hóa học của axit sunfuric đặc và loãng.

- Lựa chọn được hóa chất, mô tả thí nghiệm chứng minh tính chất hóa học của các hợp chất của clo.

- Trình bày được ứng dụng và phương pháp điều chế một số hợp chất của lưu huỳnh.

2.4.

Xây dựng bộ tài liệu dành cho GV- HS

2.4.1. Xây dựng bộ tài liệu cho GV Vì dạy học theo chủ đề khác với dạy học truyền thống , đòi hỏi người GV phải lên kế hoạch rất kĩ càng, tỉ mỉ cho hoạt động diễn ra trên lớp. Hơn nữa việc xây dựng chủ đề dạy học Hóa học theo hình thức trải nghiệm cũng khá mới mẻ với HS và GV nên cần nhiều thời gian để HS làm quen với

30

hướng tiếp cận mới này. Do đó bên cạnh việc thiết kế tài liệu cho HS, tôi cũng đề xuất việc thiết kế tài liệu dành cho GV trong khi hướng dẫn học sinh học tập theo chủ đề hóa học theo hình thức trải nghiệm. Tài liệu dành cho GV cũng sẽ bao gồm những nhiệm vụ cho GV tương ứng với các nhiệm vụ của HS trong chủ đề. Việc hướng dẫn HS thực hiện các nhiệm vụ sẽ được GV giao cho HS trên hình thức thảo luận nhóm, cá nhân. Tuy nhiên, có những nội dung kiến thức GV sẽ dùng phương pháp đàm thoại, thuyết trình, tổ chức gameshow để HS tìm kiếm, lĩnh hội kiến thức. Ngoài việc thiết kế và tổ chức các hoạt động trong các nhiệm vụ học tập, tài liệu của GV có thêm một phần giới thiệu chủ đề bao gồm phân phối thời gian các tiết học, các sản phẩm thu hoạch sau mỗi chủ đề. Việc đánh giá thông qua điểm cũng sẽ là một mục tiêu để HS học tập có chủ đích hơn.

2.4.2. Xây dựng bộ tài liệu cho HS Để thay thế tình trạng đọc – chép, nhìn – chép của HS nói chung và HS cấp THPT nói riêng, tôi đã thiết kế bộ tài liệu cho HS khi học chuyên đề theo kiểu tương tác. Việc thiết kế tài liệu cho HS theo kiểu tương tác như vậy giúp HS có nhiều thời gian trải nghiệm và sáng tạo trong môn học hơn, đồng thời phát huy tính chủ động, tự giác trong việc tìm tòi, nghiên cứu và thực hành thí nghiệm trong quá trình học tập. Tài liệu cho HS bao gồm 5 hoặc 6 nhiệm vụ tùy thuộc từng chủ đề. Các nhiệm vụ sẽ giúp HS nhận thức với cấp độ tăng dần theo thang nhận thức Bloom. Trong mỗi nhiệm vụ sẽ có phần mục tiêu và cách thực hiện. Việc đưa mục tiêu cần đạt cho HS sẽ giúp HS xác định được luôn kết quả của nhiệm vụ đó, từ đó, HS dễ dàng tự đánh giá bản thân đã đạt được mục tiêu của nhiệm vụ chưa? Sau phần mục tiêu là cách thực hiện, trong phần này sẽ có rất nhiều hoạt động để HS trực tiếp tương tác trên tài liệu. Các bài tập được thiết kế theo dạng nối, ghép cột, điền khuyết, với sự hỗ trợ của trích đoạn thông tin và hình vẽ. Việc tương tác trên

31

tài liệu được phát và hoạt động trải nghiệm ở các nhiệm vụ cuối (nhiệm vụ 4,5) thì sau mỗi chủ đề học tập, HS sẽ trả lời được câu hỏi lớn của chủ đề.

Bảng dưới đây cho thấy sự tương ứng giữa tài liệu của HS và GV. Bảng 2.1: Sự tương ứng giữa tài liệu của GV và HS [5, 42] Nhiệm vụ

Tài liệu của GV

Tài liệu của HS

1,2: Hình thành, - Phương pháp và hình thức - Cấp độ nhận thức: nhớ; xây

dựng

hệ

tổ chức: đàm thoại, thuyết hiểu.

thống

khái

trình kết hợp với phương - Loại bài tập: thường là

niệm,

định

tiện trực quan, trò chơi.

nghĩa 3: Giải thích, vận dụng kiến thức vào những tình huống giả định.

các bài tập điền khuyết, ghép nối tranh ảnh.

- Nhiệm vụ: Giao và hướng - Nhiệm vụ: áp dụng vào

dẫn HS làm các bài tập áp làm một số bài tập nhằm dụng. Chữa bài tập HS làm. củng cố kĩ năng.

- Hình thức tổ chức: hoạt - Cấp độ nhận thức: hiểu,

động cá nhân hoặc nhóm, áp dụng. đàm thoại, thuyết trình.

- Nhiệm vụ: Cung cấp một - Nhiệm vụ: được trực tiếp

số hướng nghiên cứu, trải làm, trải nghiệm để tìm 4,5: Vận dụng

nghiệm và sáng tạo. Định hay kiểm chứng kiến

kiến thức, áp

hướng, hướng dẫn, giúp đỡ thức. HS có thể mở rộng

dụng thực hành

HS trong suốt quá trình trải hơn bằng chính sự sáng

vào tình huống

nghiệm.

tạo của mình trong cả

thực một cách - Hình thức tổ chức: dạy học hình thức (cách trình bày) sáng tạo.

nhóm theo hình thức câu hay nội dung. lạc bộ, làm thí nghiệm….

- Cấp độ nhận thức: áp

dụng, phân tích, sáng tạo.

32

- Nhiệm vụ: Cung cấp một - Nhiệm vụ: Tham gia hoạt số bản tự đánh giá cho HS, động trong 1 tình huống đánh giá hoạt động học tập cụ thể mà GV đưa ra để của HS thông qua 1 tình được GV đánh giá. huống cụ thể mà GV đưa ra. - Cấp độ nhận thức: tổng 6: Đánh giá.

Dùng rubric đánh giá nhóm, hợp, đánh giá. …

- Hình thức tổ chức: Hoạt động cá nhân thông qua các bài kiểm tra đánh giá sau chủ đề, đánh giá sản phẩm của HS sau chủ đề.

Trong phạm vi khóa luận này, tôi đã xây dựng được bộ tài liệu của giáo viên và tài liệu của học sinh với hai chủ đề của chương trình hóa học 10: Hợp chất của clo với cuộc sống; Hợp chất của lưu huỳnh với cuộc sống. Để kiểm tra được tính khả thi và hiệu quả của kế hoạch dạy học theo hình thức trải nghiệm đã thiết kế, tôi đã tiến hành tổ chức dạy học thực nghiệm sư phạm. Kết quả thực nghiệm được trình bày cụ thể trong chương 3.

33

Tài liệu cho giáo viên – Chương Halogen

CHỦ ĐỀ: HỢP CHẤT CỦA CLO VỚI CUỘC SỐNG A. Mục tiêu dạy học.  Về kiến thức: - Mô tả công thức cấu tạo các hợp chất của clo.

- Trình bày được tính chất vật lý, tính chất hóa học các hợp chất của clo.

- Giải thích được một số hiện tượng trong thực tế dựa trên tính chất vật lý và tính chất hóa học.  Về kỹ năng: - Viết được công thức cấu tạo các hợp chất của clo.

- Quan sát hình ảnh, lựa chọn thông tin liên quan đến hợp chất của clo.

- Viết và cân bằng phương trình hóa học biểu diễn tính chất hóa học, phương pháp điều chế các hợp chất của clo.

- Giải thích các hiện tượng thực tế liên quan đến hợp chất của clo trong đời sống và sản xuất.

- Tìm kiếm tài liệu trong sách, bộ tài liệu môn học, báo khoa học, …

- Kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp, tư duy sáng tạo, thuyết trình, …  Về thái độ: - Bảo vệ sức khỏe bản thân.

- Đoàn kết, hợp tác làm việc nhóm.

- Biết các sử dụng hợp lý khi tiếp xúc với các hóa chất hóa học.  Góp phần phát triển năng lực: - Năng lực ngôn ngữ, thực hành hóa học - Năng lực hợp tác giải quyết vấn đề thông qua trải nghiệm tính chất và ứng dụng thực tế các hợp chất của clo.

B. Hướng dẫn thực hiện.  Thời gian: 3 tiết:

34

Tiết 1: Giải quyết nhiệm vụ 1, 2.

Tiết 2: Giải quyết nhiệm vụ 3, 4, 5.

Tiết 3: Giải quyết nhiệm vụ 6.  Phương pháp dạy học: - Phương pháp dạy học nhóm.

- Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề.

- Phương pháp đàm thoại.

C. Kế hoạch thực hiện từng tiết:  Tiết 1: Giải quyết nhiệm vụ 1, 2.

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu cấu tạo phân tử các hợp chất của clo.

Mục tiêu: - Viết và phân biệt được công thức cấu tạo của các hợp chất của clo: HCl, HClO, HClO2, HClO3, HClO4, muối clorua, muối của axit chứa oxi của clo.

- Gọi tên được axit và muối của clo.

Hướng dẫn thực hiện: GV HS Ổn định lớp Giới

Chú ý lắng

thiệu nghe

Nội dung Bảng 1: Đặc điểm cấu tạo của HCl Nội dung

chủ đề học tập. chia lớp

CTCT

thành

3

CTPT

nhóm

và

Số oxi hóa

phân

chia

của clo

Tên gọi

(hoạt

nhóm động

nhóm được

………………………………………

Khí

chủ đề cho các

……………………………………..

Dung dịch

…………………………… ……………………………

Loại liên kết trong phân tử

35

………………………………………

báo cáo ở tiết Nhận thứ 2)

tài

liệu

Phát bộ tài

Muối clorua

CTPT tổng quát: ……………………

của kim loại

Ví dụ: …………………………………

M (hóa trị n)

Tên gọi: ……………………………..

liệu học tập Chú ý quan Bảng 2: Đặc điểm cấu tạo của axit chứa oxi của sát và điền clo.

cho HS

Yêu cầu HS thông

tin

quan sát hình vào tài liệu ảnh mô hình HS CTCT

CTPT

trên

Tên

slide và hoàn Hoàn thành

gọi

thành thông bảng

đặc

CTCT

tin vào bảng điểm

cấu

Số oxi

1, 2.

hóa của

tạo.

………..

………..

………..

………….

…………

…………

…………

………….

…………

…………

…………

………….

CTPT: …

CTPT: …

CTPT: …

CTPT: ….

Tên gọi:

Tên gọi:

Tên gọi:

Tên gọi:…

…………

…………

…………

………….

clo

GV nhận xét

Muối của kim

bài làm của

loại

HS.

kiềm

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu tính chất vật lý của một số hợp chất chứa clo: HCl, NaCl, HClO, CaOCl2 và giải thích hiện tượng thực tế của các hợp chất.

Mục tiêu: - Trình bày được tính chất vật lí cơ bản các hợp chất của clo.

- Giải thích được một số hiện tượng trong thực tế các hợp chất của clo.

Hướng dẫn thực hiện: GV

HS

Yêu cầu HS Quan

Nội dung

sát

quan sát hình hình ảnh và ảnh, đọc các tìm

Đoạn thông tin

Tên và CTPT của hợp chất

hiểu

36

Tính chất vậy lý

đoạn

thông đoạn thông

Trạng thái: …………………..

tin trong tài tin trong bộ

Màu sắc: …………………….

liệu,

Mùi:………………………….

hoàn tài liệu.

thành

nội Hoàn thành

dung

của bảng

bảng

tính đặc

chất vật lý.

tính

1

Nhiệt độ hóa lỏng: ………….

đặc

………

Nhiệt độ hóa rắn:……………

điểm

………

Nặng/nhẹ hơn không khí:…...

Khối lượng riêng: …………..

chất

GV nhận xét vật lý.

Trạng thái: ………………….

bài làm của

Màu sắc: ……………………

HS.

2

Giao BTVN, HS chú ý các nhóm với ghi

chép

các chủ đề đã yêu

cầu.

được

phân Liên hệ với

Mùi vị: …………………….. ……….

Độ tan: ……………………..

……….

Nhiệt độ sôi: ………………..

Nhiệt độ nóng chảy: ………..

Trạng thái: ………………….

3

công, chuẩn GV để được

………

Khôi lượng mol: ……………

………

Độ axit: …………………….

bị nội dung hướng dẫn.

Trạng thái: ………………….

và kế hoạch

Màu sắc: …………………....

báo cáo sản

4

phẩm nhóm

………

Mùi: ………………………...

………

Nhiệt độ sôi: ……………….

Nhiệt độ nóng chảy: ………..

 Tiết 2: Giải quyết nhiệm vụ 3, 4 và 5 Các nhiệm vụ: - Các nhóm báo cáo sản phẩm nhóm. Mỗi nhõm trình bày trong 10 phút.

- GV yêu cầu HS theo dõi nhóm trình bày, đưa ra câu hỏi, nhận xét.

- GV chỉnh sửa, bổ sung.

Chủ đề các nhóm: Nhóm 1: Hiđro clorua – axit clohiđric với cuộc sống.

37

Nhóm 2: Ứng dụng của các muối clorua.

Nhóm 3: Hợp chất chứa oxi của clo với cuộc sống.

Nhiệm vụ 3: Trải nghiệm 1: Chứng minh tình chất hóa học, giải thích ứng dụng trong thực tế của HCl và ảnh hưởng của HCl đến sức khỏe con người.

Mục tiêu: - Lựa chọn hóa chất chứng minh tính chất hóa học (tính axit, tính khử) của axit clohiđric.

- Dự đoán được tính chất hóa học của HCl là tính khử.

- Viết và cân bằng được phương trình hóa học minh họa tính chất hóa học.

Hướng dẫn thực hiện: Hoạt động 1: Nhóm 1 báo cáo sản phẩm nhóm, trình bày trong 10 phút. GV yêu cầu HS theo dõi nhóm trình bày, đưa ra câu hỏi, nhận xét.

Hoạt động 2: Nhận xét và tổng kết.

GV: Yêu cầu HS quan sát video thí nghiệm thử quỳ tím vào khí HCl khô và dung dịch HCl từ đó chỉ ra HCl có tính axit. Yêu cầu HS tìm các thí nghiệm chứng minh tính axit của dung dịch HCl. Đồng thời xác định vai trò của HCl trong các PTHH. Chiếu 1 số video thí nghiệm kiểm chứng tính axit của dung dịch axit clohiđric.

Yêu cầu HS dự đoán tính chất hóa học của HCl dựa vào số oxi hóa của Clo. HS quan sát thí nghiệm và viết PTHH. Với những tính chất hóa học như vậy thì HCl được ứng dụng trong thực tế như thế nào?

HCl còn là một chất có trong dịch vị dạ dày, vai trò của HCl là gì?

HS: Quan sát thí nghiệm, trả lời câu hỏi và trình bày vào tài liệu học tập.

38

Nội dung: 1. Thí nghiệm 1: HCl tác dụng với kim loại ………………..…………

Hóa chất: ……………

Dụng cụ: …………

Hiện tượng và giải thích (vai trò của HCl trong phản ứng)

Trước phản ứng Hình vẽ minh họa:

Sau phản ứng Hình vẽ minh họa:

…………………………………………….. ……………………………………………..

Viết và cân bằng PTHH Nhận xét, điều kiện phản ứng hóa học (nếu có)

……………………………………………… ………………………………………………

Tính chất hóa học Thí của dung dịch axit nghiệm clohđric

PTHH và nhận xét HCl + …………… → ………………

2

Tác dụng với …

HCl tác dụng với ……tạo thành…và…… Điều kiện phản ứng hóa học: ……….

HCl + …………… → ………………

3

Tác dụng với …

HCl tác dụng với……tạo thành …và.. Điều kiện phản ứng hóa học: ………

HCl + …………… → …………………

4

Tác dụng với …

HCl tác dụng với……tạo thành .. và… Điều kiện phản ứng hóa học: ………

 Dung dịch HCl là một dung dịch axit ………………………………….

2. Khoanh vào số oxi hóa của clo trong hợp chất HCl:

 Tính chất hóa học cơ bản của HCl: ………………………………….

39

HCl thể hiện tính ………………. khi tác dụng với các chất ………………

Ví dụ: Tác dụng với KMnO4, K2Cr2O7, MnO2, KClO3 PTHH……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………  HCl đặc bị oxi hóa tạo thành ………………….  Các phản ứng này dùng để điều chế ………. trong phòng thí nghiệm.

3. Vai trò của axit clohiđric đối với cơ thể con người: − ……………………………………………… − ……………………………………………… − ……………………………………………… − ………………………………………………

4. Ứng dụng của HCl trong cuộc sống:

Nhiệm vụ 4: Trải nghiệm 2: Nghiên cứu tình chất hóa học, ứng dụng của một số muối clorua và cách nhận biết ion clorua.

Mục tiêu: - Phân loại được các muối clorua tan và muối clorua không tan.

- Trình bày được ứng dụng quan trọng của một số muối clorua trong thực tế.

- Giải thích được cách nhận biết ion clorua trong axit và muối.

- Viết và cân bằng được phương trình hóa học minh họa tính chất hóa học.

Hướng dẫn thực hiện:

40

Hoạt động 1: Nhóm 2 báo cáo sản phẩm nhóm, trình bày trong 10 phút. GV yêu cầu HS theo dõi nhóm trình bày, đưa ra câu hỏi, nhận xét.

Hoạt động 2: Nhận xét và tổng kết.

GV: Yêu cầu HS liệt kê, phân loại được các loại muối clorua theo tính tan.

Yêu cầu HS tìm thêm ứng dụng của các muối clorua và hoàn thành vào tài liệu.

Yêu cầu HS xây dựng thí nghiệm chứng minh cách nhận biết ion clorua trong axit và muối (hóa chất, dụng cụ, …). Viết và cân bằng PTHH minh họa.

HS: Trải nghiệm, đọc tìm hiếm thông tin, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Nội dung: 1. Dãy những muối nào sau đây đều là muối clorua tan: A. NaCl, CaCl2, ZnCl2, SnCl4.

C. AlCl3, FeCl2, NaCl, ZnCl2.

B. CaCl2, KCl, ZnCl2, AgCl.

D. CuCl2, KCl, BaCl2, AgCl.

2. Nối các chất ở cột A có ứng dụng tương ứng với cột B và viết PTHH chứng minh: A

B Là chất nhạy sáng nên được sử dụng làm giấy ảnh. Ở

NaCl

nhiệt độ thường, dước tác dụng của ánh sáng, muối này phân hủy dần tạo thành kim loại và halogen tự do.

PTHH: ………………………………………...

KCl

Là chất được dùng để chống mục gỗ và dùng để bôi lên bề mặt kim loại trước khi hàn vì nó có tác dụng tẩy gỉ,

ZnCl2

làm chắc mối hàn.

Chất xúc tác quan trọng trong tổng hợp hữu cơ

AlCl3

41

Là nguyên liệu dùng để điều chế clo, axit clohiđric, natri hiđroxit. Ngoài ra còn được dùng trong một số ngành công nghiệp như thực phẩm, nhuộm, thuộc da và luyện BaCl2

kim.

PTHH: ………………………………………................

AgCl

Là nguyên liệu dùng làm phân bón.

Là thành phần dùng để trừ sâu bệnh trong nông nghiệp.

3. Thí nghiệm nhận biết ion clorua trong muối clorua hoặc axit clohđric.

Dùng dung dịch ………….... là thuốc thử để nhận biết ion clorua.

Vẽ mô tả thí nghiệm: Hóa chất:

Trước phản ứng Hình vẽ minh họa:

Sau phản ứng Hình vẽ minh họa:

……………

Dụng cụ: ……………

Hiện tượng và giải thích

………………………………………………...

Viết và cân bằng PTHH

………………………………………………..

Áp dụng: Nhận biết 4 bình mất nhãn, mỗi bình chứa một trong các dung dịch HCl, HNO3, KCl, KNO3. Hãy trình bày phương pháp hóa học phân biệt dung dịch chứa trong mỗi bình. …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………

42

Nhiệm vụ 5: Trải nghiệm 3: Giải thích và so sánh được tính axit, tính oxi hóa từ HClO đến HClO4, ứng dụng của các axit chứa oxi của clo và một số muối chứa oxi của clo có ứng dụng quan trọng trong thực tế.

Mục tiêu: - Trình bày được tính chất hóa học của axit chứa oxi của clo dựa vào số oxi hóa của clo.

- Giải thích và so sánh được tính axit tăng, tính oxi hóa giảm từ HClO đến HClO4 dựa vào công thức cấu tạo.

- Trình bày tính chất hóa học của một số muối của axit chứa oxi của clo quan trọng.

- Viết và cân bằng phương trình hóa học minh họa tính chất hóa học - Giải thích được một số ứng dụng thực tế dựa vào tính chất hóa học của một số muối chứa oxi của clo.

Hướng dẫn thực hiện: Hoạt động 1: Nhóm 3 báo cáo sản phẩm nhóm, trình bày trong 10 phút. GV yêu cầu HS theo dõi nhóm trình bày, đưa ra câu hỏi, nhận xét.

Hoạt động 2: Nhận xét và tổng kết GV: Yêu cầu HS giải thích được tính chất hóa học của axit chứa oxi của clo dựa vào đặc điểm cấu tạo của chúng.

Yêu cầu HS giải thích ứng dụng các muối của axit chứa oxi của clo dựa vào tính chất hóa học của chúng.

Yêu cầu viết được PTHH chứng minh tính chất hóa học của các muối.

HS: Quan sát, tìm kiếm thông tin, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Nội dung: 1. Điền hợp chất axit chứa oxi của clo phù hợp ứng với số oxi hóa của clo trong hợp chất.

43

 Axit ……………… có tính oxi hóa mạnh nhất  Axit ……………….có tính axit mạnh nhất.

Natrihipoclorua là muối của axit …..là axit …., yếu hơn cả axit cacbonic.

Vậy nên nước Gia - ven khi để lâu trong không khí sẽ xảy ra hiện tượng: ………………………………………………………………………

PTHH:……………………………………………………………………

2. Đọc đoạn thông tin, cho biết: Clorua vôi cũng có những tính chất giống như nước Gia – ven. Vậy khi clorua vôi để lâu ở trong không khí sẽ xảy ra hiện tượng: ……………….

PTHH:……………………………………………………………………

Clorua vôi cũng được dùng làm hóa chất điều chế khí clo trong phòng thí nghiệm: PTHH:……………………………………………………………………

Muối Bectolê (kali clorat) Kali clorat là muối của axit ………………..

CTPT: ……………………………………...

Có nhiều ứng dụng trong thực tiễn: - Điều chế khí oxi trong phòng thí nghiệm:

44

Điền các hóa chất phù hợp vào mô hình thí nghiệm điều chế oxi trong phòng thí nghiệm từ muối kali clorat.

PTHH:……………………………………………………………………

- Trong công nghiệp sản xuất diêm, thuốc nổ, pháo hoa, …:

Phản ứng của kaliclorat với photpho: PTHH: ………………………………………

Phản ứng của kaliclorat với hỗn hợp lưu huỳnh và cacbon: PTHH: ……………………………………....  Tiết 3: Nhiệm vụ 6: Đánh giá và tổng kết Mục tiêu: - Phân tích mối quan hệ, sự chuyển hóa giữa các hợp chất chứa clo.

- Hoàn thành bảng nội dung điều chế một số hợp chất chứa clo - Viết và cân bằng phương trình hóa học.

Hướng dẫn thực hiện: HS hoàn thành tài liệu học tập với nội dung: 1. Từ những hợp chất sau, xây dựng thành sơ đồ phản ứng hóa học có nghĩa. Viết PTHH hoàn thành sơ đồ phản ứng.

KClO3, NaClO, HCl, Cl2, NaCl, CaOCl2.

Sơ đồ:

PTHH: …………………………………………….. …………………………………………….. ……………………………………………..

45

2. Điều chế các hợp chất chứa clo: a) Điều chế HCl:

Nhiệt độ ≤ 2500C : PTHH: ………………………….……….

Nhiệt độ ≥ 2500C : PTHH: …………………………..………  Dung dịch axit HCl thu được bằng cách: …………………………….  Trong công nghiệp, phương pháp này gọi là …………………………

Phương pháp 2: Phương pháp tổng hợp từ hiđro và clo: PTHH: ……………………………………………………………….

Phương pháp 3: Qúa trình clo hóa các chất hữu cơ: PTHH: ………………………………………………………………. b) Điều chế NaClO: PTHH: Cl2 + …………… → ………………….....……....……......  Chú ý: Dùng dung dịch NaOH ……………… c) Điều chế CaOCl2: PTHH: Cl2 + ………………→ ………………………......….….....  Chú ý: Dùng dung dịch Ca(OH)2 ……………… d) Điều chế KClO3: PTHH: Cl2 + ……………→ …………………………......….…......  Chú ý: Dùng dung dịch KOH ………………

Phương pháp 2: Điện phân dung dịch KCl: PTHH: KCl + ………. → ………………………………………….

46

Tài liệu cho học sinh – Chương Halogen

CHỦ ĐỀ: HỢP CHẤT CỦA CLO VỚI CUỘC SỐNG Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu cấu tạo phân tử các hợp chất của clo.

Mục tiêu: - Viết và phân biệt được công thức cấu tạo của các hợp chất của clo: HCl, HClO, HClO2, HClO3, HClO4, muối clorua, muối của axit chứa oxi của clo.

- Gọi tên được axit và muối của clo.

Cách tiến hành: 1. Quan sát mô hình cấu tạo không gian của HCl và hoàn thành đặc điểm cấu tạo trong bảng sau: Nội dung

CTCT

…………………………………………………

CTPT Số oxi hóa của clo

…………………………………………………

Khí

……………………………………

Tên gọi Dung dịch ……………………………………

Loại liên kết trong phân tử

…………………………………………………

Muối clorua của kim loại M

CTPT tổng quát: ………………………………

(hóa trị n)

Ví dụ: ………………………………………….

Tên gọi: ………………………………………..

47

2. Quan sát mô hình cấu tạo không gian của các axit chứa oxi của clo và hoàn thành đặc điểm cấu tạo trong bảng sau:

CTPT

…………….

…………….

…………….

…………….

Tên gọi

…………….

…………….

………………

…………….

…………….

…………….

…………….

…………….

Muối

CTPT: …….

CTPT: …….

CTPT: …….

CTPT: …….

của KL

Tên gọi: ……

Tên gọi: …….

Tên gọi: …….

Tên gọi: …….

kiềm

…………….

……………

……………

……………

CTCT Số oxi hóa của clo

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu tính chất vật lý của một số hợp chất chứa clo: HCl, NaCl, HClO, CaOCl2 và giải thích hiện tượng thực tế của các hợp chất.

Mục tiêu: - Trình bày được tính chất vật lí cơ bản các hợp chất của clo.

- Giải thích được một số hiện tượng trong thực tế các hợp chất của clo.

Cách tiến hành: 1. Đọc các đoạn thông tin sau và hoàn thành bảng thông tin dưới.

48

Đoạn thông tin 1: Axit clohđric là một axit vô cơ, do sự hòa tan của khí hidro clorua trong nước tạo thành dung dịch axit clohiđric. Hiđro clorua hóa lỏng ở -850C và hóa rắn ở 114,20C. Hiđro clorua rất độc,

Dung dịch axit đặc là chất lỏng không màu,

nồng độ cho phép của hiđro

mùi xốc, bốc khói tỏng không khí ẩm. Nồng

clorua trong không khí là 0.005

độ đặc nhất ở 200C là 37% và có khối lượng

mg/l.

riêng 1,19 g/ml. Trong dịch vị dạ dày có chứa axit clohiđric tạo môi trường axit trong dạ dày, giúp kháng lại các vi sinh vật ngăn ngừa nhiễm trùng và là yếu tố quan trọng hỗ trợ tiêu hóa thức ăn.

Đoạn thông tin 2:

Natri clorua là tinh thể không màu và hoàn toàn trong suốt đối với các tia trông thấy và tia hồng ngoại nên được dùng để làm lăng kính trong một số dụng cụ quang học. Nhiệt độ nóng chảy 8000C, nhiệt độ sôi là 14540C. Có vị mặn,

Natri clorua là hợp chất phổ biến nhất của natri trong tự nhiên. Nó có trong nước biển (khoảng 3% về khối lượng), khoáng vật halit (mỏ muối). Cô đặc nước biển bằng cách đun nóng hoặc phơi nắng tự nhiên người ta có thể

được dùng làm thức ăn cho con người và động vật gọi là muối ăn.

Cơ thể người cần muối ăn để duy trì một tỉ lệ không đổi giữa nồng độ của các ion natri, kali và canxi.

Huyết thanh trong máu người

kết tinh được muối ăn.

chứa 0.08% natri clorua.

49

Axit hipoclorơ là một axit yếu,

Đoạn thông tin 3:

hình thành khi clo hòa tan trong nước. axit này có tính oxi hóa mạnh, được ứng dụng trong khử trùng nước sinh hoạt, sản xuất nước sạch, sử dụng trong vệ sinh nước ở bể bơi. Đoạn thông tin 4:

Chất bột màu trắng có tên gọi hóa học là clorua vôi, có mùi xốc của khí clo, là muối hỗn tạp của kim loại canxi và 2 loại gốc axit clorua (Cl-) và hipoclorat (ClO-). Dùng để tẩy trắng sợi, vải, giấy, để tẩy uế các hố rác, cống rãnh. Clorua vôi có nhiệt độ nóng chảy là 1000C, nhiệt độ sôi là 1750C.

2. Dựa vào nội dung 4 thông tin trên, hãy điền thông tin thích hợp về tính chất vật lý của các hợp chất. Đoạn thông tin

Tên và CTPT của hợp chất

Tính chất vậy lý Trạng thái: …………………………………………

Màu sắc: …………………………………………..

1

Mùi: ………………………………………………. ……………….

50

……………….

Nhiệt độ hóa lỏng: ………………………………….

Nhiệt độ hóa rắn: ……………………………………

Nặng/nhẹ hơn không khí: ……………………………

Khối lượng riêng: …………………………………...

Trạng thái: ………………………………………….

Màu sắc: ……………………………………………

……………….

2

……………….

Mùi vị: ……………………………………………… Độ tan: ……………………………………………..

Nhiệt độ sôi: ………………………………………..

Nhiệt độ nóng chảy: ……………………………….

Trạng thái: ………………………………………….

3

……………….

Khối lượng mol: …………………………………....

……………….

Độ axit: …………………………………………….

Trạng thái: ………………………………………….

Màu sắc: …………………………………………….

4

……………….

Mùi: …………………………………………………

……………….

Nhiệt độ sôi: ………………..………………………

Nhiệt độ nóng chảy: ………………………………..

Nhiệm vụ 3: Trải nghiệm 1: Chứng minh tình chất hóa học, giải thích ứng dụng trong thực tế của HCl và ảnh hưởng của HCl đến sức khỏe con người.

Mục tiêu: - Lựa chọn hóa chất chứng minh tính chất hóa học (tính axit, tính khử) của axit clohiđric.

- Dự đoán được tính chất hóa học của HCl là tính khử.

- Viết và cân bằng được phương trình hóa học minh họa tính chất hóa học.

51

Cách tiến hành: 1. Khi cho quỳ tím vào Lọ đựng dung dịch HCl, hiện tượng: ……………………………….

Lọ đựng khí HCl khô, hiện tượng: ……………..................................

Vì: ……………………………………………………............................

Lựa chọn hóa chất chứng minh tính chất hóa học của dung dịch HCl: Thí nghiệm 1: HCl tác dụng với kim loại ………………………………

Trước phản ứng Hóa chất:

Hình vẽ minh họa:

Sau phản ứng Hình vẽ minh họa:

……………………

Dụng cụ: ……………………..

Hiện tượng và giải thích (vai trò của HCl trong phản ứng)

…………………………………………………………... ……………………………………………………………

Viết và cân bằng PTHH ………………………………………………………..

Nhận xét, điều kiện phản ứng (nếu có) ………………………………………………………..

TNo

Tính chất hóa học của dung dịch axit clohđric

PTHH và nhận xét

HCl + …………… → …………………….

2

Tác dụng với ………

HCl tác dụng với……tạo thành ………và…….. Điều kiện phản ứng hóa học: …………………

HCl + …………… → …………………….

3

Tác dụng với ………

HCl tác dụng với …tạo thành ………và……... Điều kiện phản ứng hóa học: ……………..….

HCl + ……… → …………………….

4

Tác dụng với ………

HCl tác dụng với……tạo thành ………và…… Điều kiện phản ứng hóa học: ………………..

52

 Dung dịch HCl là một dung dịch axit ………………………..………

2. Khoanh vào số oxi hóa của clo trong hợp chất HCl:

 Tính chất hóa học cơ bản của HCl: …………………………………

HCl thể hiện tính ……………. khi tác dụng với các chất …………………

Ví dụ: Tác dụng với KMnO4, K2Cr2O7, MnO2, KClO3 PTHH: ……………………..……………………………………………………... …………………………………………………………………………….  HCl đặc bị oxi hóa tạo thành ………………….  Các phản ứng này dùng để điều chế ………. trong phòng thí nghiệm.

3. Vai trò của axit clohiđric đối với cơ thể con người: HCl có trong dạ dày với nhiệm vụ: - …………………………………………

- …………………………………………

- …………………………………………

- …………………………………………

Cho đoạn thông tin: “ Lượng axit clohiđric trong dịch vị dạ dày người nhỏ hơn hoặc lớn hơn mức bình thường đều gây bệnh cho người. Khi nồng độ axit HCl trong dạ dày nhỏ hơn 0,001 mol/l (pH > 4,5) gây khó tiêu, ngược lại nồng độ lớn 0,001 mol/l (pH < 3,5) gây ở chua. Một loại thuốc chữa đau dạ dày có chứa muối natri hiđrocacbonat (thuốc muối) có tác dụng trung hòa bớt lượng axit trong dạy dày” Nguồn: Hóa học ngày nay).

PTHH: …………………………………………………………………..

53

4. Sơ đồ hóa ứng dụng của HCl trong cuộc sống: (Có PTHH minh họa)

Nhiệm vụ 4: Trải nghiệm 2: Nghiên cứu tình chất hóa học, ứng dụng của một số muối clorua và cách nhận biết ion clorua.

Mục tiêu: - Phân loại được các muối clorua tan và muối clorua không tan.

- Trình bày được ứng dụng quan trọng của một số muối clorua trong thực tế.

- Giải thích được cách nhận biết ion clorua trong axit và muối.

- Viết và cân bằng được phương trình hóa học minh họa tính chất hóa học.

Cách tiến hành: 1. Dãy những muối nào sau đây đều là muối clorua tan: A. CaCl2, KCl, ZnCl2 NaCl,

C. AlCl3, FeCl2, NaCl, ZnCl2.

B. CaCl2, ZnCl2, SnCl4, AgCl.

D. CuCl2, KCl, BaCl2, AgCl.

2.Nối chất ở cột A có ứng dụng tương ứng ở cột B và viết PTHH chứng minh.

A

B

NaCl

Là chất nhạy sáng nên được sử dụng làm giấy ảnh. Ở nhiệt độ thường, dước tác dụng của ánh sáng, muối này phân hủy dần tạo thành kim loại và halogen tự do.

KCl

PTHH: ………………………………………...

54

Là chất được dùng để chống mục gỗ và dùng để bôi lên bề mặt kim loại trước khi hàn vì nó có tác dụng tẩy ZnCl2

gỉ, làm chắc mối hàn.

Chất xúc tác quan trọng trong tổng hợp hữu cơ Là nguyên liệu dùng để điều chế clo, axit clohiđric,

AlCl3

natri hiđroxit. Ngoài ra còn được dùng trong một số ngành công nghiệp như thực phẩm, nhuộm, thuộc da

BaCl2

AgCl

và luyện kim.

PTHH: ………………………………………...........

Là nguyên liệu dùng làm phân bón.

Là thành phần dùng để trừ sâu bệnh trong nông nghiệp.

3. Thí nghiệm nhận biết ion clorua trong muối clorua hoặc axit clohđric.

Dùng dung dịch ………….... là thuốc thử để nhận biết ion clorua.

Vẽ mô tả thí nghiệm: Trước phản ứng

Sau phản ứng

Hóa chất:

Dụng cụ: Giải thích hiện tượng: ……………………………………………..

PTHH: …………………………………………………………….. Áp dụng: Nhận biết 4 bình mất nhãn, mỗi bình chứa một trong các dung dịch HCl, HNO3, KCl, KNO3. Hãy trình bày phương pháp hóa học phân biệt dung dịch chứa trong mỗi bình.

55

………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………

Nhiệm vụ 5: Trải nghiệm 3: Giải thích và so sánh được tính axit, tính oxi hóa từ HClO đến HClO4, ứng dụng của các axit chứa oxi của clo và một số muối chứa oxi của clo có ứng dụng quan trọng trong thực tế.

Mục tiêu: - Trình bày được tính chất hóa học của axit chứa oxi của clo dựa vào số oxi hóa của clo.

- Giải thích và so sánh được tính axit tăng, tính oxi hóa giảm từ HClO đến HClO4 dựa vào công thức cấu tạo.

- Trình bày tính chất hóa học của một số muối của axit chứa oxi của clo quan trọng.

- Viết và cân bằng được các phản ứng hóa học minh họa tính chất.

- Giải thích được một số ứng dụng thực tế dựa vào tính chất hóa học của một số muối chứa oxi của clo.

Các tiến hành: 1. Điền hợp chất axit chứa oxi của clo phù hợp ứng với số oxi hóa của clo trong hợp chất.

Trong dãy các axit: HClO, HClO2, HClO3, HClO4.  Axit ……………… có tính oxi hóa mạnh nhất  Axit ……………….có tính axit mạnh nhất.

2. Cho đoạn thông tin sau:

56

Bệnh tay chân miệng đang lây lan khiến cha mẹ rất lo lắng về những đứa con hiếu động của mình. Vậy nên rất cần phòng ngừa bệnh tay – chân - miệng bằng cách thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân, đặc biệt vệ sinh khử khuẩn đồ chơi, vận dụng xung quanh khu vực sinh hoạt của trẻ nhỏ.

Một loại dung dịch nước tẩy trắng quần áo (nước Gia – ven) có bán rộng rãi trên thị trường có thể sử dụng cho mục đích khử khuẩn thông thường trong gia đình, vì bản chất nước gia – ven có chứa dung dịch natrihipoclorua (hóa chất có tính năng khử khuẩn được y học khuyến cáo).

Nên rửa sạch đồ chơi trước khi ngâm vào dung dịch khử khuẩn. Sau khi ngâm khoảng 30 phút thì phải vớt ra rửa lại bằng nước sạch, phơi khô rồi mới cho trẻ nhỏ chơi.

Trả lời:  Natrihipoclorua là muối của axit …..là axit …., yếu hơn cả axit cacbonic.

Vậy nên nước Gia - ven khi để lâu trong không khí sẽ xảy ra hiện tượng: ………………………………………..……………….………

PTHH: ……………………………………………………………….  Clorua vôi cũng có những tính chất giống như nước Gia – ven. Vậy khi clorua vôi để lâu ở trong không khí sẽ xảy ra hiện tượng: ………

PTHH: ………………………………………………………………..

57

Clorua vôi cũng được dùng làm hóa chất điều chế khí clo trong phòng thí nghiệm: PTHH: …………………..……..…………………………  Muối Bectolê (kali clorat) Kali clorat là muối của axit …………………………………………..

CTPT: ……………………………………...........................................

Có nhiều ứng dụng trong thực tiễn:  Điều chế khí oxi trong phòng thí nghiệm:

Điền các hóa chất phù hợp vào mô hình thí nghiệm điều chế oxi trong phòng thí nghiệm từ muối kali clorat.

PTHH: ………………………………………………………………  Trong công nghiệp sản xuất diêm, thuốc nổ, pháo hoa, …:

Phản ứng của kaliclorat với photpho: PTHH: ………………………………………………

Phản ứng của kaliclorat với hỗn hợp lưu huỳnh và cacbon: PTHH: ……………………………………………….

58

Nhiệm vụ 6: Đánh giá và tổng kết Mục tiêu: - Phân tích mối quan hệ, sự chuyển hóa giữa các hợp chất chứa clo.

- Hoàn thành bảng nội dung điều chế một số hợp chất chứa clo.

- Viết và cân bằng phương trình hóa học.

Cách tiến hành: 1. Từ những hợp chất sau, xây dựng thành sơ đồ phản ứng hóa học có nghĩa. Viết PTHH hoàn thành sơ đồ phản ứng.

KClO3, NaClO, HCl, Cl2, NaCl, CaOCl2.

Sơ đồ:

PTHH: …………………………………………….. …………………………………………….. ……………………………………………...

2. Điều chế các hợp chất chứa clo: a) Điều chế HCl:

Nhiệt độ ≤ 2500C : PTHH: ………………………………….

Nhiệt độ ≥ 2500C : PTHH: …………………………………….

59

 Dung dịch axit HCl thu được bằng cách: ……………………………  Trong công nghiệp, phương pháp này gọi là …………………………

Phương pháp 2: Phương pháp tổng hợp từ hiđro và clo: PTHH: ……………………………………………………………….

Phương pháp 3: Qúa trình clo hóa các chất hữu cơ: PTHH: ………………………………………………..……………... b) Điều chế NaClO: PTHH: Cl2 + ………………… → …………………………….......  Chú ý: Dùng dung dịch NaOH ……………… c) Điều chế CaOCl2: PTHH: Cl2 + ………………………→ ……………………….......  Chú ý: Dùng dung dịch Ca(OH)2 ……………… d) Điều chế KClO3: PTHH: Cl2 + ……………………→ …………………………........  Chú ý: Dùng dung dịch KOH ………………….…

Phương pháp 2: Điện phân dung dịch KCl: PTHH: KCl + ………….. → ……………………………………..

60

Tài liệu cho giáo viên – Chương Oxi – Lưu huỳnh

CHỦ ĐỀ: HỢP CHẤT CỦA LƯU HUỲNH VỚI CUỘC SỐNG A. Mục tiêu dạy học  Về kiến thức: -

Mô tả được công thức cấu tạo các hợp chất chứa lưu huỳnh

-

Gọi được tên các hợp chất của lưu huỳnh.

-

Trình bày tính chất vật lí, tính chất hóa học của một số hợp chất của lưu huỳnh.

-

Giải thích được một số hiện tượng trong thực tê dựa trên tính chất vật lí và tính chất hóa học của một số hợp chất của lưu huỳnh.

-

So sánh được tính chất hóa học của axit sunfuric đặc và loãng.

-

Trình bày được ứng dụng và phương pháp điều chế một số hợp chất của lưu huỳnh.

 Về kĩ năng: -

Viết được công thức cấu tạo các hợp chất của lưu huỳnh.

-

Viết và cân bằng được phương trình phản ứng minh họa tính chất hóa học.

-

Quan sát hình ảnh, lựa chọn thông tin liên quan đến các hợp chất của lưu huỳnh.

-

Giải thích các hiện tượng thực tế liên quan đến hợp chất của lưu huỳnh trong đời sống và sản xuất.

-

Tìm kiếm tài liệu trong sách, bộ tài liệu môn học, báo khoa học, internet, …

-

Kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp, tư duy sáng tạo, thuyết trình, …

 Về thái độ: -

Bảo vệ sức khỏe bản thân.

-

Đoàn kết, hợp tác làm việc nhóm.

-

Biết các sử dụng hợp lý khi tiếp xúc với các hóa chất hóa học.

 Về năng lực: -

Năng lực ngôn ngữ, thực hành hóa học

61

Năng lực hợp giải quyết vấn đề thông qua trải nghiệm tính chất và ứng dụng

-

thực tế các hợp chất của clo.

B. Hướng dẫn thực hiện  Thời gian: 3 tiết Tiết 1: giải quyết nhiệm vụ 1, 2 Tiết 2: giải quyết nhiệm vụ 3, 4, 5 Tiết 3: giải quyết nhiệm vụ 6  Phương pháp dạy học: -

Phương pháp dạy học nhóm.

-

Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề.

-

Phương pháp đàm thoại.

C. Kế hoạch thực hiện từng tiết  Tiết 1: Giải quyết nhiệm vụ 1 và 2.

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu cấu tạo phân tử của oxit chứa lưu huỳnh.

Mục tiêu: Viết và phân biệt được công thức cấu tạo các hợp chất của lưu huỳnh: H2S,

-

SO2, SO3, H2SO4, muối sunfat và muối hiđro sunfat.

Gọi được tên các hợp chất của lưu huỳnh.

-

Hướng dẫn thực hiện: GV Ổn

HS định

lớp

Nội dung Bảng 1: Đặc điểm cấu tạo của oxit chứa lưu huỳnh (SO2

Chú ý

và SO3)

Giới thiệu lắng chủ đề học nghe tập. Chia

Nội dung

lớp thành 3 nhóm và Nhận phân chia tài liệu

Loại liên kết trong phân tử

62

chủ đề cho các nhóm

Số oxi hóa của lưu huỳnh

(hoạt động

CTPT Chú ý

CTCT, tên gọi được thực quan Bảng 2: Đặc điểm cấu tạo của axit sunfuric và hiđro hiện ở tiết sát và sunfua thứ 2 của điền thông bài dạy) tin vào Phát bộ tài Nội dung bộ tài liệu học liệu. tập cho CTPT HS nhóm

Yêu HS

cầu Hoàn quan thành

hình bảng ảnh CTCT đặc sát

Phương trình phân li Bảng 3: Muối sunfat và muối hiđro sunfat

trên slide điểm và hoàn cấu tạo

Với kim loại

thành

M (hóa trị n)

Muối sunfat

thông tin trong bảng 1, bảng 2 Chữa và bảng 3. bài

Với kim loại kiềm

GV nhận xét làm HS

bài của

Với kim loại kiềm thổ

Muối hiđrosufat

CTTQ: ………

CTTQ: ………..

CTTQ: ……….

CTTQ: ……….

Ví dụ và tên gọi

Ví dụ và tên gọi

………………..

………………...

CTTQ: ……….

CTTQ: ……….

Ví dụ và tên gọi

Ví dụ và tên gọi

………………..

………………..

63

Với kim loại khác

Ví dụ và tên gọi

Ví dụ và tên gọi

………………..

………………..

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu tính chất vật lí của oxit chứa lưu huỳnh (SO2 và SO3), H2S, axit sunfuric, muối sunfat và giải thích được một số hiện tượng thực tế dựa trên tính chất vật lí Mục tiêu: -

Trình bày được tính chất vật lí cơ bản của oxit chứa lưu huỳnh (SO2, SO3), axit sunfuric và muối sunfat.

-

Giải thích được một số hiện tượng trong thực tế các hợp chất của lưu huỳnh.

Hướng dẫn thực hiện: GV

HS

Yêu cầu HS HS tìm hiểu tìm hiểu các các đoạn thông

Nội dung Đoạn thông tin

Tên và CTPT của hợp chất

Trạng thái:……………..

đoạn thông tin tin trong bộ tài trong bộ tài liệu.

Tính chất vật lí ở điều kiện thường

1 …………….

Màu:……………………

hoàn Quan sát hình

Mùi:……………………

thành yêu cầu ảnh trên slide

Nặng/nhẹ hơn không khí:

như điền thông và hoàn thiện

Trạng thái:……………

tin và ghép nối nội dung trong

Màu:………………….

liệu,

nội dung tương tài liệu. ứng.

Mùi:…………………..

2 …………….

GV nhận xét

Lưu ý khi pha loãng:....

bài làm của HS. GV

Nặng/nhẹ hơn nước:….

Trạng thái:……………

Chú ý ghi lại giao yêu cầu.

……………. Màu:……………….....

3

nhiệm vụ cho

Độ tan:……………….

các nhóm với

64

các chủ đề để Liên hệ với

Trạng thái:……………

HS triển khai GV để được làm sản phẩm hướng dẫn.

…………….

4

Màu:………………… Độ tan:………………

nhóm.

Nặng/nhẹ hơn không khí:

 Tiết 2: Giải quyết nhiệm vụ 3, 4 và 5 Các nhiệm vụ: -

Các nhóm báo cáo sản phẩm nhóm. Mỗi nhóm trình bày trong 10 phút

-

GV yêu cầu HS theo dõi nhóm trình bày, đưa ra câu hỏi, nhận xét

-

GV chỉnh sửa, bổ sung.

Chủ đề của các nhóm: Nhóm 1: Khí H2S Nhóm 2: Khí SO2 Nhóm 3: H2SO4 Nhiệm vụ 3: Trải nghiệm 1: Chứng minh tính chất hóa học và giải thích ảnh hưởng của khí H2S đối với sức khỏe con người.

Mục tiêu: -

Dự đoán được tính chất hóa học cơ bản của khí H2S dựa số oxi hóa của lưu huỳnh.

-

Lựa chọn thí nghiệm chứng minh tính chất hóa học của H2S.

-

Viết và cân bằng được PTHH minh họa tính chất hóa học.

Hướng dẫn thực hiện: Hoạt động 1: Nhóm 1 báo cáo sản phẩm nhóm, trình bày trong 10 phút. GV yêu cầu HS theo dõi nhóm trình bày, đưa ra câu hỏi, nhận xét.

Hoạt động 2: Nhận xét và tổng kết GV: Yêu cầu HS xác định số oxi hóa của lưu huỳnh trong H2S, từ đó dự đoán tính chất hóa học của H2S là tính khử.

Yêu cầu HS tìm thí nghiệm chứng minh tính chất hóa học của khí H2S. Yêu cầu HS giải thích tại sao khi hít phải khí H2S lại khiến khó thở.

65

HS: Quan sát thí nghiệm, trả lời câu hỏi và trình bày vào tài liệu học tập.

Nội dung: 1. Thí nghiệm 1: Tại sao khi hít phải khí H2S mọi người lại khó thở? Lựa chọn thí nghiệm chứng minh tính chất hóa học đó.

Hóa chất:

Trước phản ứng Hình vẽ minh họa:

Sau phản ứng Hình vẽ minh họa:

…………………

Dụng cụ: …………………

Hiện tượng và giải

…………………………………………………………...

thích

……………………………………………………………

Viết và cân bằng PTHH

………………………………………………………..

2. Thí nghiệm 2: Tại sao khí H2S qua quỳ tím ẩm thì quỳ tím chuyển sang màu hồng nhạt?Lựa chọn thí nghiệm chứng minh tính chất đó Hóa chất:

Trước phản ứng Hình vẽ minh họa:

Sau phản ứng Hình vẽ minh họa:

…………………

Dụng cụ: …………………

Hiện tượng và giải

…………………………………………………………...

thích

……………………………………………………………

Viết và cân bằng PTHH

………………………………………………………..

66

Nhiệm vụ 4: Trải nghiệm 2: Nghiên cứu tính chất hóa học và ứng dụng của SO2 Mục tiêu: -

Dự đoán được tính chất hóa học SO2 dựa vào số oxi hóa của lưu huỳnh.

-

Lựa chọn hóa chất chứng minh tính chất hóa học của lưu huỳnh đioxit và giải thích hiện tượng mưa axit.

-

Viết và cân bằng phương trình phản ứng minh họa tính chất hóa học.

Hướng dẫn thực hiện: Hoạt động 1: Nhóm 2 trình bày sản phẩm nhóm, trình bày trong 10 phút. GV yêu cầu HS theo dõi nhóm trình bày, đưa ra câu hỏi, nhận xét.

Hoạt động 2: Nhận xét và tổng kết GV: Yêu cầu, từ khả năng tham gia phản ứng hóa học của khí SO2, HS kết luận được SO2 thuộc loại oxit nào.

Yêu cầu HS hoàn thành thông tin và viết PTHH minh họa tính chất hóa học của khí SO2.

Yêu cầu HS đọc đoạn thông tin và tìm hiểu nguyên nhân gây mưa axit.

HS: Suy nghĩ, trả lời câu hỏi và trình bày vào tài liệu học tập.

Nội dung: 1. SO2 thuộc loại hợp chất vô cơ nào?

Oxit axit

Oxit bazo

A

B

Oxit trung tính

C

2. Khí SO2 có khả năng tham gia phản ứng với:  Nước

 Oxit axit

 Dung dịch axit

 Oxit bazơ

 Dung dịch bazơ

 Dung dịch muối

PTHH: ........................................................................................................... ............................................................................................................

67

Khoanh vào số oxi hóa của lưu huỳnh trong hợp chất SO2: -2

+4

0

+6

 Tính chất hóa học cơ bản của lưu huỳnh đioxit:……………………………

3. Hoàn thành PTHH, xác định sự thay đổi số oxi hóa và nối tính chất hóa học của SO2 thể hiện trong PTHH đó.

Phương trình hóa học

SO2 + …….. → SO2 + ………. →

H2SO3

Sự thay đổi số oxi hóa của lưu huỳnh

Tính chất hóa học

S… → S…

Tính axit

S… → S…

NaHSO3

Tính khử S + ……. → SO2

S… → S…

SO2 + ………..→ Na2SO3 + H2O

S… → S…

Tính bazơ

SO2 + ………..→

S… → S…

Tính

S + H2O

lưỡng SO2 + ………. → H2SO4 + S

S… → S…

SO2 + ……. → SO3

S… → S…

tính Tính oxi

FeS + ……..→ …….. + SO2 *PTHH điều chế SO2 trong công nghiệp

S… → S…

hóa

4. Cho đoạn thông tin sau: [ Khí SO2 và hơi SO3 được sinh ra từ quá trình đốt nhiên liệu có chứa lưu huỳnh. Hầu hết dân cư sống quanh khu vực nhà máy có nồng độ SO2, SO3 cao đều mắc bệnh đường hô hấp, SO2 bị oxy hóa ngoài không khí và phản ứng với nước mưa tạo thành axitsunfuric hay các muối sunfat gây hiện tượng mưa axit. Ảnh hướng xấu đến sự phát triển thực vật, ăn mòn kim loại, bê tông và các công trình kiến trúc thay đổi màu sắc vật liệu xây dựng như đá vôi, đá hoa, đá cẩm thạch…….

68

SO2 có thể kết hợp với các hạt nước nhỏ li ti hoặc bụi bẩn để tạo thành SO3, sau đó SO3 tiếp tục tác dụng với hạt nước nhỏ li ti trong không khí tạo thành axit sunfuric, gây ra hiện tượng mưa axit ].

Nêu quá trình hình thành mưa axit bằng sơ đồ phản ứng hóa học: ………………..……..………………….………………………………..

Viết phương trình phản ứng minh họa (1)…………………………………………………………………………….

(2)…………………………………………………………………………….

(3)…………………………………………………………………………….

Nhiệm vụ 5: Trải nghiệm 3: Giải thích và so sánh được tính chất hóa học của axit sunfuric đặc với axit sunfuric loãng. Ứng dụng quan trọng của axit sunfuric trong thực tế.

Mục tiêu: -

Trình bày và giải thích được tính chất hóa học của axit sunfuric đặc và loãng.

-

So sánh được tính chất hóa học của axit sunfuric đặc và loãng.

-

Viết và cân bằng được PTHH minh họa tính chất hóa học.

-

Giải thích được ứng dụng thực tế trong các lĩnh vực: y tế, thể thao, địa chất, thực phẩm của axit sunfuric, muối sunfat.

Hướng dẫn thực hiện: Hoạt động 1: Nhóm 3 báo cáo sản phẩm nhóm, trình bày trong 10 phút. GV yêu cầu HS theo dõi nhóm trình bày, đưa ra câu hỏi, nhận xét Hoạt động 2: Nhận xét và tổng kết

69

GV: Yêu cầu HS viết và cân bằng các PTHH minh họa tính chất hóa học và đưa ra điều kiện phản ứng.

HS: Trải nghiệm, đọc tìm hiếm thông tin, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Nội dung: 1. Axit sunfuric là loại hợp chất vô cơ : ...........................................................

2. Khoanh vào số oxi hóa của lưu huỳnh trong axit sunfuric:

-2

0

+4

+6

 Tính chất hóa học đặc trưng của H2SO4 đ,n:…………………………………..

3. So sánh tính chất hóa học của axit sunfuric đặc và axit sunfuric loãng.

Axit sunfuric loãng Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Axit sunfuric đặc, nóng Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Cu

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

FeO

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

CuO

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Bazo

NaOH

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Muối

MgCO3

Hiện tượng: Hiện tượng: ………………………… …………………………

Fe Kim loại

Oxit bazo

70

Phương trình hóa học: Phương trình hóa học: ………………………… ………………………… Đường C12H22O11

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

 Tính chất chất hóa học của H2SO4 loãng :…………………………………………  Tính chất hóa học của H2SO4đặc, nóng:……………………………………………  Chú ý: H2SO4 đặc, nguội thụ động hóa với: ………………………………………

4. Một số muối sunfat có ứng dụng trong đời sống: (1) NaSO4 dùng để nấu thủy tinh (2) MgSO4 có trong nước biển được dùng làm thuốc xổ (3) (NH4)2SO4 có trong phân đạm (4) CaSO4 là thạch cao, một nguyên liệu quan trọng để sản xuất xi măng.

(5) CuSO4 loãng dùng làm thuốc trừ sâu và khử trùng các hạt giống trước khi gieo Hãy viết PTHH điều chế 5 muối sunfat trên từ axit sunfuric: (1) ...........................................................................................................

(2) ...........................................................................................................

(3) ...........................................................................................................

(4) ...........................................................................................................

(5) ...........................................................................................................

Tiết 3: Giải quyết nhiệm vụ 6 Nhiệm vụ 6: Đánh giá và tổng kết Mục tiêu: - Phân tích mối quan hệ, sự chuyển hóa giữa các hợp chất chứa lưu huỳnh.

- Giải thích được công dụng của các hợp chất chứa lưu huỳnh dựa vào tính chất hóa học.

- Hoàn thành bảng đánh giá với nội dung: điều chế khí SO2 và SO3 trong công nghiệp và trong phòng thí nghiệm.

71

Hướng dẫn thực hiện: GV: Phát phiếu kiểm tra cho HS HS: Hoàn thành tài liệu học tập và tự nhận xét: -

3 điều em cảm thấy tốt quá chủ đề học

-

3 điều em cảm thấy chưa tốt

-

3 điều cần cải thiện

1. Các sơ đồ chuyển hóa sau đây sơ đồ nào là sơ đồ để sản xuất axit sunfuric trong công nghiệp. Em hãy tích vào cột tương ứng Các dãy chuyển hóa S  SO2HSO4- SO42H2SSO2 SO3 H2SO4 SO42- S SO2 H2SO4 2. Viết cách đoạn văn ngắn về công dụng của các hợp chất chứa lưu huỳnh trong cuộc sống dựa trên tính chất hóa học.

SO2

H2S ……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

………………………………………

H2SO4

Muối sunfat

……………………………………

………………………………………

……………………………………

………………………………………

……………………………………

………………………………………

……………………………………

………………………………………

3. Bảng đánh giá Mức độ

Nội dung

72

A.Điều chế lưu huỳnh đioxit

Hoàn thành tốt

Hoàn thành

Chưa đạt

Hoàn thành tốt

Hoàn thành

Chưa đạt

Nêu được quy trình điều chế SO2 trong công nghiệp.

Viết và cân bằng được PTHH minh họa Giải thích được hiện tượng trước và sau thí nghiệm B. Điều chế axit sunfuric Nêu được phương pháp điều chế axit sunfuric trong công nghiệp Viết và cân bằng được PTHH minh họa Giải thích được hiện tượng trước và sau thí nghiệm

73

Tài liệu cho học sinh – Chương Oxi – Lưu huỳnh

CHỦ ĐỀ: HỢP CHẤT CỦA LƯU HUỲNH VỚI CUỘC SỐNG Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu cấu tạo phân tử của các hợp chất của oxi chứa lưu huỳnh.

Mục tiêu: -

Viết và phân biệt được công thức cấu tạo các hợp chất của lưu huỳnh: H2S, SO2, SO3, H2SO4, muối sunfat và muối hiđro sunfat.

-

Gọi được tên các hợp chất của lưu huỳnh.

Cách tiến hành:

Nội dung 1. Quan sát mô hình cấu tạo không gian của oxit chứa lưu

Loại liên kết trong phân tử

………………… ……………….

Số oxi hóa của lưu huỳnh

………………… ……………….

huỳnh hoàn thành đặc điểm cấu tạo trong bảng sau:

…………………

CTPT

………………

Tên gọi ………………… ……………….

2. Quan sát mô hình không gian cấu tạo của axit sunfuric và hiđro Công thức phân tử

sunfua và hoàn thành …………………

………………

74

đặc điểm cấu tạo trong

Phương trình

bảng sau:

phân li

3. Quan sát mô hình cấu tạo không gian của hai loại

Nội dung

muối của lưu huỳnh và hoàn thành bảng sau: CTPT Gốc axit trong muối

………………

……………….

………………

…………….

………………

………………

Ví dụ muối của ………………

………………

Loại muối (muối axit hay muối trung hòa)

Tên gọi

kim

loại

M

………………

………………

………………

………………

ứng. Viết công ………………

………………

(hóa trị n) với gốc axit tương thức phân tử và đọc tên muối đó.

75

………………

………………

………………

……………

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu tính chất vật lí của oxit chứa lưu huỳnh (SO2 và SO3), H2S, axit sunfuric, muối sunfat và giải thích được một số hiện tượng thực tế dựa trên tính chất vật lí Mục tiêu: - Trình bày được tính chất vật lí cơ bản của oxit chứa lưu huỳnh (SO2, SO3), axit sunfuric và muối sunfat.

-

Giải thích được một số hiện tượng trong thực tế các hợp chất của lưu huỳnh.

Cách tiến hành: 1. Đọc các đoạn thông tin sau và hoàn thành bảng thông tin dưới. Đoạn thông tin 1: BÁO THỂ THAO & VĂN HÓA

Vào 16/12/2017.Báo thể thao & văn hóa đã đăng tin: Chị HTT vào viện vì lý do khó thở vì hít phải khí hiđro sunfua.Đây là loại khí không màu, rất độc, có mùi trứng thối, nặng hơn không khí. Hóa lỏng ở -600oC, hóa rắn ở 860oC. Khí H2S tan trong nước (ở 200oC và 1atm) có độ tan S= 0,38g/100g H2O

Đoạn thông tin 2: Ngày 5/4/2018 báo ĐS&PL đưa tin: người vợ bị chồng cũ tạt axit gây bỏng nặng ở HN. Loại axit là axit sunfuric là chất lỏng sánh như dầu, không màu, không mùi, không bay hơi, nặng hơn gấp 2 lần nước. axit sunfuric đặc rất hút ẩm, nên chú ý khi pha loãng axit sunfuric đặc thì rót từ từ axit vào nước và khuấy nhẹ’ Đoạn thông tin 3: Trong tài liệu Hóa vô cơ tập 2 của Hoàng Nhâm cho biết: Lưu huỳnh trioxit là một hợp chất hóa học có công thức là SO3.

Là chất lỏng không màu, tan vô hạn trong nước và axit sunfuric. Ở thể khí, đây là một chất gây ô nhiễm nghiêm trọng và là tác nhân chính của các trận mưa axit. SO3 được sản xuất để điều chế axit sunfuric.

76

Đoạn thông tin 4: Thời sự ngày 26/3/2013, thông tin chất dùng xử lý bề mặt rau củ quả kéo dài thời gian bảo quản đã được vạch trần: SO2 (lưu huỳnh đioxit) là một chất khí không màu, mùi hắc, nặng hơn không khí, hóa lỏng ở -10oC, tan nhiều trong nước, là khí độc, hít phải sẽ viêm đường hô hấp.

Đoạn thông tin

Tên và CTPT của hợp chất

Tính chất vật lí ở điều kiện thường Trạng thái:……………………………………….

1

……………………..

Màu:……………………………………………..

Mùi:……………………………………………...

……………………..

Nặng/nhẹ hơn không khí:………………………..

Trạng thái:……………………………………….

Màu:………………………..................................

2

………….…………. Mùi:……………………………………………... …………………….. Nặng/nhẹ hơn nước:………..................................

Lưu ý khi pha loãng:............................................. ……………………..

3 ……………………..

Trạng thái:……………………………………….

Màu:……………….............................................. Độ tan:……………………...................................

Trạng thái:……………………………………….

4

…………………….. Màu:…………………………………………….. …………………….. Độ tan:…………………………………………...

Nặng/nhẹ hơn không khí:………………………..

77

Nhiệm vụ 3: Trải nghiệm 1: Nghiên cứu tính chất hóa học và ảnh hưởng của khí hiđro sunfua đến cơ thể con người.

Mục tiêu: -

Dự đoán tính chất hóa học cơ bản của khí H2S dựa số oxi hóa của lưu huỳnh.

-

Lựa chọn thí nghiệm chứng minh tính chất hóa học của H2S.

-

Viết và cân bằng được PTHH minh họa tính chất hóa học.

Cách tiến hành: 1. H2S thuộc loại hợp chất vô cơ nào?.....................................................

2. Khoanh vào số oxi hóa của lưu huỳnh trong hợp chất H2S:

-2

+4

0

+6

 Tính chất hóa học cơ bản của hiđro sunfua 3. Thí nghiệm 1: Tại sao khí H2S qua quỳ tím ẩm thì quỳ tím chuyển sang màu hồng nhạt?Lựa chọn thí nghiệm chứng minh tính chất đó Hóa chất:

Trước phản ứng Hình vẽ minh họa:

Sau phản ứng Hình vẽ minh họa:

……………

Dụng cụ: ………………

Hiện tượng và giải thích

……………………..……………………………..............

(H2S thể hiện

……………………………………………………………

tính chất hóa

……………………………………………………………

học gì?)

Viết và cân bằng PTHH

…………………………………………………………...

78

4. Thí nghiệm 2: Tại sao khi hít phải khí H2S mọi người lại khó thở? Lựa chọn thí nghiệm chứng minh tính chất hóa học đó.

Hóa chất:

Trước phản ứng Hình vẽ minh họa:

Sau phản ứng Hình vẽ minh họa:

…………………

Dụng cụ: …………………

Hiện tượng và giải thích Viết và cân

…………………………………………………………... ………………………………………………………..

bằng PTHH

Nhiệm vụ 4: Trải nghiệm 2: Chứng minh tính chất hóa học của lưu huỳnh đioxit và giải thích hiện tượng mưa axit và tác hại của mưa axit đến đời sống.

Mục tiêu: -

Dự đoán được tính chất hóa học SO2 dựa vào số oxi hóa của lưu huỳnh.

-

Lựa chọn hóa chất chứng minh tính chất hóa học của lưu huỳnh đioxit và giải thích hiện tượng mưa axit.

-

Viết và cân bằng phương trình phản ứng minh họa tính chất hóa học.

Cách tiến hành: 1. SO2 thuộc loại hợp chất vô cơ nào?

Oxit axit

Oxit bazơ

A

B

Oxit trung tính

C

2. Khí SO2 có khả năng tham gia phản ứng với:  Nước

 Dung dịch bazơ

 Dung dịch muối

 Oxit bazơ

 Dung dịch axit

 Oxit axit

79

PTHH: ........................................................................................................... ............................................................................................................

3. Khoanh vào số oxi hóa của lưu huỳnh trong hợp chất SO2: -2

+4

0

+6

 Tính chất hóa học cơ bản của lưu huỳnh đioxit:……………………………

4. Hoàn thành PTHH, xác định sự thay đổi số oxi hóa và nối tính chất hóa học của SO2 thể hiện trong PTHH đó.

Phương trình hóa học

SO2 + …….. → SO2 + ………. →

H2SO3

Sự thay đổi số oxi hóa của lưu huỳnh

Tính chất hóa học

S… → S…

Tính axit

S… → S…

NaHSO3

Tính khử S + ……. → SO2

S… → S…

SO2 + ………..→ Na2SO3 + H2O

S… → S…

Tính bazơ

SO2 + ………..→

S + H2O

S… → S…

Tính lưỡng

SO2 + ………. → H2SO4 + S

S… → S…

tính

SO2 + ……. → SO3

S… → S… Tính oxi

FeS + ……..→ …….. + SO2 *PTHH điều chế SO2 trong công nghiệp

hóa S… → S…

5. Cho đoạn thông tin sau: [ Khí SO2 và hơi SO3 được sinh ra từ quá trình đốt nhiên liệu có chứa lưu huỳnh. Hầu hết dân cư sống quanh khu vực nhà máy có nồng độ SO2, SO3 cao đều mắc bệnh đường hô hấp, SO2 bị oxi hóa ngoài không khí và phản ứng với nước mưa tạo thành axit sunfuric hay các muối sunfat gây hiện tượng mưa axit. Ảnh hưởng xấu đến sự phát triển thực vật, ăn mòn kim loại, bê tông và các công

80

trình kiến trúc thay đổi màu sắc vật liệu xây dựng như đá vôi, đá hoa, đá cẩm thạch…

SO2 có thể kết hợp với các hạt nước nhỏ li ti hoặc bụi bẩn để tạo thành SO3, sau đó SO3 tiếp tục tác dụng với hạt nước nhỏ li ti trong không khí tạo thành axit sunfuric, gây ra hiện tượng mưa axit ].

 Nêu quá trình hình thành mưa axit bằng sơ đồ phản ứng hóa học: ………………..……..………………….………………………………..

Viết phương trình hóa học minh họa: (1)……………………………………………………………………………….

(2)……………………………………………………………………………….

(3)………………………………………………………………………………. * Trong công nghiệp người ta cũng dùng quy trình này để sản xuất H2SO4.

Tác hại của mưa axit đối với đời sống là gì và giải thích tác hại đó bằng cách viết phương trình phản ứng của H2SO4 (sau khi làm xong nhiệm vụ 5): …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………

81

Nhiệm vụ 5: Trải nghiệm 3: Giải thích và so sánh được tính chất hóa học của axit sunfuric đặc với axit sunfuric loãng. Ứng dụng quan trọng của axit sunfuric trong thực tế.

Mục tiêu: -

Trình bày và giải thích được tính chất hóa học của axit sunfuric đặc và loãng.

-

So sánh được tính chất hóa học của axit sunfuric đặc và loãng.

-

Viết và cân bằng được PTHH minh họa tính chất hóa học.

-

Giải thích được ứng dụng thực tế trong các lĩnh vực: y tế, thể thao, địa chất, thực phẩm của axit sunfuric, muối sunfat.

Cách tiến hành: 1. Axit sunfuric là loại hợp chất vô cơ : ...........................................................

2. Khoanh vào số oxi hóa của lưu huỳnh trong axit sunfuric:

-2

+4

0

+6

 Tính chất hóa học đặc trưng của H2SO4 đ,n:…………………………………

3. So sánh tính chất hóa học của axit sunfuric đặc và axit sunfuric loãng.

Axit sunfuric loãng Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Axit sunfuric đặc, nóng Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Cu

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

FeO

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

CuO

Hiện tượng: Hiện tượng: ………………………… …………………………

Fe Kim loại

Oxit bazo

82

Phương trình hóa học: Phương trình hóa học: ………………………… …………………………

NaOH

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

MgCO3

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Đường C12H22O11

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Hiện tượng: …………………………

Phương trình hóa học: …………………………

Bazo

Muối

 Tính chất chất hóa học của H2SO4 loãng :……………………………………….  Tính chất hóa học của H2SO4đặc, nóng:……………………………………………  Chú ý: H2SO4 đặc, nguội thụ động hóa với: ………………………………………

4. Một số muối sunfat có ứng dụng trong đời sống: (1) NaSO4 dùng để nấu thủy tinh (2) MgSO4 có trong nước biển được dùng làm thuốc xổ (3) (NH4)2SO4 có trong phân đạm (4) CaSO4 là thạch cao, một nguyên liệu quan trọng để sản xuất xi măng.

(5) CuSO4 loãng làm thuốc trừ sâu và khử trùng các hạt giống trước khi gieo Hãy viết PTHH điều chế 5 muối sunfat trên từ axit sunfuric: (1) ...........................................................................................................

(2) ...........................................................................................................

(3) ...........................................................................................................

(4) ...........................................................................................................

(5) ...........................................................................................................

83

Nhiệm vụ 6: Đánh giá và tổng kết Mục tiêu: -

Phân tích mối quan hệ, sự chuyển hóa giữa các hợp chất chứa lưu huỳnh.

-

Giải thích được công dụng của các hợp chất chứa lưu huỳnh dựa vào tính chất hóa học.

-

Hoàn thành bảng đánh giá với nội dung: điều chế khí SO2 và SO3 trong công nghiệp và trong phòng thí nghiệm.

Cách tiến hành: 1. Các sơ đồ chuyển hóa sau Các dãy chuyển hóa

đây, sơ đồ nào là sơ đồ để sản xuất axit sunfuric

trong công nghiệp. Em hãy S  SO2HSO4- SO42tích vào cột tương ứng

H2SSO2 SO3 H2SO4

SO42- S SO2 H2SO4 2. Viết cách đoạn văn ngắn về công dụng của các hợp chất chứa lưu huỳnh trong cuộc sống dựa trên tính chất hóa học.

SO2

H2S ……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

Muối sunfat

H2SO4 ……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

3. Bảng đánh giá Mức độ

Nội dung A.Điều chế lưu huỳnh đioxit

Hoàn thành tốt

84

Hoàn thành

Chưa đạt

Nêu được quy trình điều chế SO2 trong công nghiệp.

Viết và cân bằng được PTHH minh họa Giải thích được hiện tượng trước và sau thí nghiệm B.Điều chế axit sunfuric

Hoàn thành tốt

Nêu được phương pháp điều chế axit sunfuric trong công nghiệp Viết và cân bằng được PTHH minh họa Giải thích được hiện tượng trước và sau thí nghiệm

85

Hoàn thành

Chưa đạt