Tổng hợp đề đề xuất kì thi hsg trại hè Hùng Vương môn Địa lí khối 11 năm 2019 - có đáp án

ĐỀ ĐỀ XUẤT TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG ĐỊA LÍ

vectorstock.com/3687784

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN OLYMPIAD PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

Tổng hợp đề đề xuất kì thi hsg trại hè Hùng Vương môn Địa lí khối 11 năm 2019 - có đáp án WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG LẦN THỨ XV TRƯỜNG THPT CHUYÊN BẮC KẠN ĐỀ THI ĐỀ XUẤT

ĐỀ THI MÔN ĐỊA LÍ - KHỐI 11 Năm2019 (Thời gian làm bài: 180 phút)

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Câu 1. (3,0 điểm) Địa lí tự nhiên đại cương: Khí quyển a. So sánh sự phân mùa do chuyển động Trái Đất quanh Mặt trời với sự phân mùa do gió mùa gây nên. b. Phân tích mối quan hệ giữa phân bố khí áp và phân bố lượng mưa trên Trái Đất.

Câu 2. (2,0 điểm) Địa lí KTXH đại cương: Dân cư (1,0 ) công nghiệp (1,0) a. Phân tích mối quan hệ giữa quá trình công nghiệp hóa và quá trình đô thị hóa. b. Tại sao nông nghiệp được xem là cơ sở để tiến hành công nghiệp hóa ở nhiều nước đang phát triển?

Câu 3. (4,0 điểm) Đặc điểm chung tự nhiên Việt Nam: Sông ngòi (1đ), địa hình (1đ), khí hậu (2đ) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học: a. Chứng minh chế độ nước của sông ngòi Việt Nam phản ánh rõ nét chế độ mưa của khí hậu. b. Giải thích tại sao vùng đồi núi nước ta phát triển địa hình xâm thực? c. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển gió phơn Tây Nam ở nước ta.

Câu 4. (3,0 điểm) Sự phân hóa tự nhiên Việt Nam Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học: a. Phân tích các nhân tố tạo nên sự phân hoá sông ngòi nước ta. b. Chứng minh khí hậu miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ có sự phân hóa đa dạng.

Câu 5. (3,0 điểm) Địa lí dân cư Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học: a. Nhận xét về mạng lưới đô thị ở nước ta. b. Vì sao việc phân bố lại dân cư nước ta cần gắn liền với phân bố sản xuất và phân bố tài nguyên?

Câu 6. (3,0 điểm) Cho bảng số liệu sau: Tình hình sản xuất ngành thuỷ sản vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộgiai đoạn 2005 – 2014 (Đơn vị: nghìn tấn) Năm 2005 2010 2014 Tổng 338 395 466 Bắc Trung Bộ Trong đó: Khai thác 241 285 328 Tổng 748 847 932 Duyên hải Nam Trung Bộ Trong đó khai thác 670 764 846 Dựa vào bảng số liệu trên kết hợp với Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, so sánh tình hình phát triển ngành thuỷ sản của hai vùng trên trong giai đoạn 2005 2014 và giải thích.

Câu 7. (2,0 điểm) Vùng đồng bằng sông Hồng Tại sao Đồng bằng sông Hồng phải chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành? Ý nghĩa của việc đưa vụ đông thành vụ sản xuất chính ở Đồng bằng sông Hồng.

Người ra đề: Nguyễn Thị Nụ

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

SĐT: 082.296.3366

HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN ĐỊA LÍ KHỐI 11 Năm2019 (Đáp án gồm có 07 trang)

TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG LẦN THỨ XV

HƯỚNG DẪN CHẤM

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Câu Ý Nội dung Điểm a So sánh sự phân mùa do chuyển động của Trái đất quanh Mặt trời 1,5 1 với sự phân mùa do Gió mùa gây nên.

- Giống nhau: Hai hiện tượng trên đều tạo thành những khoảng thời 0,25 gian nhất định trong năm có những đặc điểm riêng biệt về thời tiết và khí hậu, tạo ra nhịp điệu mùa trong tự nhiên và cho sinh hoạt, sản xuất.

- Khác nhau: + Nguyên nhân tạo ra mùa: Chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất khiến có lúc bán cầu 0,25 này ngả về Mặt Trời, có lúc là bán cầu khác nên sự thu nhận bức xạ, nhiệt độ khác nhau sinh ra mùa.

Sự phân chia mùa do gió mùa rất phức tạp, chủ yếu là do sự nóng 0,25 lên, lạnh đi không đều giữa các bề mặt lục địa và đại dương rộng lớn sinh ra sự chênh lệch khí áp. + Phạm vi xảy ra hiện tượng: Mùa do chuyển động của Trái Đấtquanh Mặt Trời sinh ra thể 0,25 hiện rõ nhất ở vùng ôn đới (dẫn chứng). Mùa do gió mùa gây ra chủ yếu ở đới nóng và vĩ độ trung bình (dẫn chứng) + Biểu hiện: Mùa do chuyển động của Trái Đấtquanh Mặt Trời sinh ra chia 0,25 thành 4 mùa rõ rệt (ví dụ ở bán cầu Bắc): Mùa xuân ấm áp, mùa hè nóng, mùa thu mát mẻ, mùa đông lạnh.

Mùa do gió mùa gây nên thường chỉ có hai mùa là nóng, lạnh 0,25 hoặc mưa, khô, mùa chuyển tiếp không thể hiện rõ và ngắn. b Phân tích mối quan hệ giữa phân bố khí áp và phân bố lượng mưa 1,5 trên Trái đất.

- Phân bố khí áp và phân bố mưa trên trái đất có mối quan hệ chặt 0,25 chẽ với nhau. Sự phân bố khí áp kéo theo sự phân bố mưa và ngược lại.

- Khí áp ảnh hưởng tới sự phân bố mưa: + Áp thấp: không khí chuyển động đi lên, hút gió từ nơi khác 0,25 đến dễ gây mưa, (ví dụ áp thấp xích đạo). + Áp cao: không khí không bốc lên được, gió thổi đi khó gây 0,25 mưa. + Trên trái đất, khí áp phân bố thành những vành đai áp thấp áp 0,25 cao xen kẽ đã hình thành nên các đai mưa nhiều, mưa ít( xích đạo áp thấp mưa nhiều; chí tuyến áp cao mưa ít; ôn đới áp thấp mưa tương đối nhiều; cực áp cao mưa rất ít ). + Trên các lục địa khí áp thay đổi theo mùa, dẫn đến mưa phân 0,25 bố theo mùa. Mùa đông, trên lục địa hình thành áp cao, gió thổi từ

0,25

1,0 0,25

FF IC IA L

2

lục địa ra đại dương, ít mưa; Mùa hạ thường hình thành áp thấp hút gió từ đại dương vào, mưa nhiều.

- Mưa cũng ảnh hưởng đến khí áp: ở một địa phương những ngày mưa nhiều khí áp thấp hơn những ngày không mưa. Cùng một vĩ độ nơi mưa nhiều khí áp thấp hơn nơi mưa ít. a Phân tích mối quan hệ giữa quá trình công nghiệp hóa và quá trình đô thị hóa.

- Đô thị hóa là quá trình quan trọng của sự phát triển kinh tế - xã hội.

Nó được thể hiện thông qua sự chuyển dịch các hoạt động sản xuất của dân cư từ nông nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ. Từ đó diễn ra sự chuyển dịch của các điểm dân cư nông thôn sang các điểm dân cư đô thị => đô thị hóa và công nghiệp hóa có mối quan hệ chặt chẽ.

- Công nghiệp hóa thúc đẩy đô thị hóa phát triển: Công nghiệp phát triển => dịch vụ phát triển => tạo nhiều việc làm, thu hút lực lượng lao động ở nông thôn ra thành thị dẫn tới nhu cầu mở rộng không gian đô thị, làm các vùng nông thôn ven đô trở thành các đô thị vệ tinh.

Việc xây dựng các khu công nghiệp, điểm công nghiệp ở nông thôn => thu hút lao động tại chỗ, kéo theo sự phát triển của các ngành dịch vụ. Nông thôn trở thành thành thị.

- Đô thị hóa thúc đẩy công nghiệp hóa phát triển: Đô thị hình thành, có cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật phát triển sẽ trở thành nơi hấp dẫn các hoạt động sản xuất công nghiệp.

- Quá trình này là nguyên nhân, hệ quả của quá trình kia. Nếu đô thị hóa không gắn liền với công nghiệp hóa là quá trình đô thị hóa không bền vững thì sẽ gây hậu quả nghiêm trọng về việc làm, nhà ở, cơ sở hạ tầng, suy thoái môi trường sống… b Tại sao nông nghiệp được xem là cơ sở để tiến hành công nghiệp hóa ở nhiều nước đang phát triển?

- Quá trình một xã hội chuyển dịch từ một nền kinh tế chủ yếu dựa trên cơ sở nông nghiệp sang một nền kinh tế cơ bản dựa vào sản xuất công nghiệp được gọi là quá trình công nghiệp hóa.

- Nông nghiệp là cơ sở tiến hành công nghiệp hóa ở nhiều nước đang phát triển vì: + Nông nghiệp cung cấp nguồn nguyên liệu cho các ngành công nghiệp chế biến và công nghiệp nhẹ. + Trong giai đoạn đầu công nghiệp hóa ở nhiều nước đang phát triển, nông nghiệp là nguồn thu ngoại tệ cung cấp nguồn vốn cho công nghiệp hóa hoặc có thể trao đổi lấy máy móc, trang thiết bị. + Là thị trường tiêu thụ của công nghiệp: Ở hầu hết các nước đang phát triển, các sản phẩm công nghiệp được tiêu thụ ở thị trường trong nước chủ yếu và trước hết là thị trường nông nghiệp, nông thôn.Nông nghiệp là khu vực dự trữ và cung cấp nguồn nhân lực cho phát triển công nghiệp trong quá trình công nghiệp hóa.

0,25 0,25

1,0 0,25

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

0,25

0,25 0,25 0,25

a Chứng minh chế độ nước của sông ngòi Việt Nam phản ánh rõ nét chế độ mưa của khí hậu.

- Tổng lượng nước thể hiện tổng lượng mưa: sông ngòi nước ta có nguồn cung cấp nước chính là nước mưa; nước ta có tổng lượng mưa lớn nên tổng lượng nước sông ngòi của nước ta lớn.

- Thủy chế sông ngòi theo mùa thể hiện phân bố mưa theo mùa: + Mùa lũ của sông ngòi thường trùng với mùa mưa của khí hậu, tập trung 70 - 80% lượng nước cả năm, tháng đỉnh lũ thường là tháng có lượng mưa cao nhất. + Mùa cạn của sông ngòi trùng với mùa khô của khí hậu, tập trung 20 - 30% lượng nước cả năm, tháng kiệt nhất là tháng mưa ít nhất (dẫn chứng).

- Phân hóa thời gian mùa lũ của các hệ thống sông thể hiện phân hóa mưa theo không gian: + Miền Bắc và miền Nam: mưa vào mùa hạ từ tháng V - X, tháng mưa cực đại là tháng VIII nên mùa lũ của sông ngòi là từ tháng VI XI, tháng đỉnh lũ là tháng VIII. + Miền Trung: mùa mưa chậm dần vào thu đông (VIII - XII), tháng mưa cực đại vào tháng IX, X nên mùa lũ sông ngòi cũng chậm dần vào thu đông (IX - XII), tháng đỉnh lũ là tháng VIII hoặc tháng IX. Đầu mùa hạ có mưa dông nên sông ngòi có lũ tiểu mãn vào tháng VI. - Chế độ mưa thất thường nên chế độ nước của sông ngòi cũng thất thường. b Giải thích tại sao vùng đồi núi nước ta phát triển địa hình xâm thực?

- Nêu biểu hiện địa hình xâm thực ở vùng đồi núi nước ta: mương xói, khe rãnh, các dòng chảy tạm thời, các thung lũng sông, các dạng địa hình catxtơ…

- Nguyên nhân: + Nước ta có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với lượng nhiệt ẩm cao, mưa lớn phân hoá sâu sắc thành 2 mùa mưa khô. Hoạt động tích cực của dòng chảy trên nền địa hình chủ yếu là đồi núi, sườn dốc lớn -> làm quá trình xâm thực rửa trôi diễn ra mạnh -> hình thành các dạng địa hình xâm thực. + Địa hình dốc, độ cắt xẻ lớn. + Ngoài ra, tác động của con người phá huỷ lớp phủ thực vật trên mặt làm tăng cường độ dòng chảy mặt trên địa hình dốc nên quá trình xâm thực diễn ra mạnh c Các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển gió phơn Tây Nam ở nước ta - Hoàn lưu khí quyển mùa hạ: + Chịu tác động của khối khí chí tuyến vịnh Bengan, khi đến nước ta, bị biến tính. + Áp thấp Bắc Bộ hút gió từ phía tây tạo điều kiện để khối khí vịnh Bengan vượt Trường Sơn, thổi tới Bắc Trung Bộ và Tây Bắc

1,0 0,25 0,25

FF IC IA L

3

0,25 1,0 0,25

0,25

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

0,25

0,25 0,25 2,0 0,5 0,5

0,5 0,5

FF IC IA L

1,5 0,5

0,25 0,5

0,25 1,5 0,25

0,25

0,25

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

4

tạo nên gió phơn.

- Địa hình : phần lớn diện tích Bắc Trung Bộ, Tây Bắc là đồi núi, hướng tây bắc- đông nam vuông góc với hướng gió tây nam.

- Mặt đệm : phía đông của vùng là đồng bằng ven biển với phù sa sông biển, cát, thực vật kém phát triển...tăng cường mức độ khô nóng. a Phân tích các nhân tố tạo nên sự phân hoá sông ngòi nước ta.

- Địa hình: ảnh hưởng đến dòng chảy sông ngòi thông qua nhiều yếu tố như hướng, độ dốc, đặc điểm hình thái (diễn giải) - Địa chất: tính chất thấm nước của nham thạch, của lớp vỏ phong hoá, tính chất dễ hoà tan của đá vôi có ảnh hưởng đến hình thái lưu vực và đặc điểm thuỷ chế của sông.

- Khí hậu: Do nguồn cung cấp nước của sông ngòi nước ta chủ yếu là nước mưa nên chế độ nước sông phụ thuộc hoàn toàn vào sự phân bố mưa trong năm. Nhìn chung sông có lũ lớn vào mùa mưa và cạn vào mùa khô, nhưng do mùa mưa ở các vùng khác nhau nên thời gian lũ của các sông cũng khác nhau. Đồng thời sự phân hoá sâu sắc giữa mùa mưa và mùa khô nên có sự chênh lệch lượng nước giữa mùa lũ và mùa cạn.

- Các nhân tố khác: thực vật, hồ, đầm…có tác dụng điều hoà dòng chảy nước sông. b Chứng minh khí hậu miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ có sự phân hóa đa dạng. *Phân hóa theo không gian: - Phân hóa Bắc Nam: thể hiện rõ nhất qua sự thay đổi nhiệt độ trong tháng 1. Nhìn chung nhiệt độ có xu hướng tăng dần từ Bắc vào Nam Dẫn chứng: Nhiệt độ trung bình tháng 1 của Lạng Sơn, Hà Nội…

Mùa hạ nhiệt độ chênh lệch không đáng kể do toàn miền có sự đồng nhất của khối khí nhiệt đới ẩm.

- Phân hóa Đông –Tây: thể hiện qua sự giảm lượng mưa từ Đông sang Tây: Dẫn chứng:Ven biển mưa nhiều (lượng mưa trung bình năm Móng Cái…). Trong nội địa mưa ít (lượng mưa trung bình năm Lạng Sơn…).

- Phân hóa đai cao: + Càng lên cao nhiệt độ càng giảm: Ở những vùng núi cao như Tây Côn Lĩnh, Kiều Liêu Ti, nhiệt độ trung bình năm dưới 180 C, nhiệt độ trung bình tháng 7 là 18- 200 C. + Ở những vùng núi cao chắn gió lượng mưa lớn: Bắc Giang (trên 1800mm). *Phân hóa theo thời gian: - Sự phân mùa trong chế độ gió: 2 mùa rõ rệt. + Mùa đông chịu ảnh hưởng sâu sắc của gió mùa Đông Bắc nên khí hậu lạnh nhất nước ta. + Mùa hạ chịu ảnh hưởng của gió mùa mùa hạ từ biển thổi vào,

0,25

0,25

FF IC IA L

0,25

2,00 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

1,00 0,25 0,25

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

5

nóng, mưa nhiều.

- Sự phân mùa trong chế độ nhiệt: sự chênh lệch nhiệt độ giữa 2 mùa rất lớn. + Mùa đông nhiệt độ hạ thấp ( tháng 1 trung bình dưới 180 C). + Mùa hạ nhiệt độ cao trung bình trên 240 C. - Sự phân mùa trong chế độ mưa: + Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10: trung bình 1200-1600mm. + Mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4: 200- 400mm a Nhận xét về mạng lưới đô thị ở nước ta.

- Quy mô, số lượng: có khá nhiều đô thịnhưng chủ yếu là đô thị quy mô nhỏ và trung bình (dẫn chứng) - Phân cấp: + Phân làm 5 cấp (dẫn chứng) + Phần lớn là đô thị loại 3,4; các loại khác còn hạn chế (dẫn chứng) - Chức năng: + Chủ yếu là chức năng hành chính. + Một số đô thị có chức năng tổng hợp hoặc chức năng khác như chức năng công nghiệp, du lịch (dẫn chứng) - Phân bố: + Không đều giữa các vùng: tập trung ở ven biển, đồng bằng, ven sông, trục giao thông chính; thưa thớt ở vùng trung du, miền núi. + Có 3 khu vực tập trung đô thị với mật độ cao là ĐBSH và vùng phụ cận; ĐNB; DHMT và ĐBSCL. + Các khu vực còn lại có mức độ tập trung đô thị thấp là Trung du và miền núi Bắc Bộ, Tây Nguyên. b Vì sao việc phân bố lại dân cư nước ta cần gắn liền với phân bố sản xuất và phân bố tài nguyên?

- Hiện trạng phân bố dân cư ở nước ta còn có sự bất hợp lý (không đều giữa các vùng nhất là giữa miền núi và đồng bằng, giữa nông thôn và thành thị…) ảnh hưởng lớn đến việc khai thác tài nguyên và sử dụng lao động (diễn giải) - Phân bố dân cư cần gắn với phân bố sản xuất và phân bố tài nguyên sẽ: + Khai thác hợp lý tài nguyên ở những vùng còn nhiều tiềm năng, vừa phân bố lại được dân cư lao động, vừa chuyển dịch được cơ cấu kinh tế theo ngành và theo lãnh thổ. + Giảm chênh lệch về trình độ phát triển giữa các vùng lãnh thổ.

So sánh tình hình phát triển ngành thuỷ sản của vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ * So sánh: - Giống: Tổng sản lượng thuỷ sản, thuỷ sản khai thác, thuỷ sản nuôi trồng cả 2 vùng đều có xu hướng tăng (d/c), thuỷ sản khai thác chiếm tỉ trọng lớn hơn trong cơ cấu ngành thuỷ sản (d/c).

6

0,25 0,25 3,0 0,5

0,5 0,25 0,25 0,5

0,5

D

ẠY

0,5

2,0

Q

KÈ

M

7

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

- Khác: + Tổng sản lượng thuỷ sản của DHNTB lớn hơn nhiều so với BTB (d/c), sản lượng thuỷ sản nuôi trồng của BTB lớn hơn DHNTB (d/c) + Tốc độ tăng của tổng sản lượng thuỷ sản, thuỷ sản nuôi trồng và khai thác của BTB nhanh hơn DHNTB (d/c) + Cơ cấu: DHNTB tỉ trọng thuỷ sản khai thác có xu hướng tăng, BTB tỉ trọng thuỷ sản nuôi trồng có xu hướng tăng (d/c) * Giải thích - Cả 2 vùng đều có sản lượng thuỷ sản tăng và sản lượng thuỷ sản khai thác lớn hơn nuôi trồng do cả 2 vùng đều có lợi thế về ĐKTN cho việc khai thác thuỷ sản: đường bờ biển dài, nguồn lợi hải sản lớn,… thị trường mở rộng, cơ sở vật chất kĩ thuật được cải tiến, lao động có kinh nghiệm… giúp khai thác ngày càng có hiệu quả điều kiện về tự nhiên…

- Tổng sản lượng và sản lượng thuỷ sản khai thác của NTB lớn hơn BTB do có nhiều điều kiện thuận lợi hơn cho việc khai thác, mà thuỷ sản khai thác chiếm tỉ trọng lớn trong thuỷ sản của 2 vùng: đường bờ biển dài hơn, 2 ngư trường lớn còn BTB không có, biển sâu hơn nên phát triển cả nghề lưới giã và câu khơi, ít chịu ảnh hưởng của GMĐB nên số ngày ra khơi nhiều hơn, nhiều cơ sở chế biến thuỷ hải sản, đội tàu thuyền công suất lớn đầu tư để phát triển đánh bắt xa bờ…

- Sản lượng nuôi trồng của BTB lớn hơn NTB và tỉ trọng có xu hướng tăng là do điều kiện nuôi trồng của BTB ưu thế hơn NTB và đang được phát huy: nhiều vũng, vịnh, đầm, phá, cửa sông ven biển… nghề nuôi tôm trên cát phát triển mạnh…

Tại sao Đồng bằng sông Hồng phải chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành? Ý nghĩa của việc đưa vụ đông thành vụ sản xuất chính ở Đồng bằng sông Hồng. * Đồng bằng sông Hồng phải chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành: - Vai trò đặc biệt quan trọng của ĐBSH trong chiến lược phát triển KT - XH nước ta…

- Cơ cấu GDP có sự chuyển dịch nhưng còn chậm và còn nhiều hạn chế chưa phù hợp với tình hình phát triển KT - XH hiện nay và trong tương lai: diễn giải - Số dân đông, MĐ DS cao nên việc phát triển với cơ cấu cũ không đáp ứng được yêu cầu về sản xuất và đời sống: diễn giải - Việc chuyển dịch cơ cấu KT mang lại hiệu quả cao về KT – XH, Phù hợp với xu thế chung của quá trình CNH – HĐH, đồng thời có nhiều ĐK thuận lợi để chuyển dịch cơ cấu KT theo ngành * Ý nghĩa của việc đưa vụ đông thành vụ sản xuất chính ở ĐBSH: - Kinh tế: Đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm nông nghiệp; cung cấp nguồn nguyên liệu cho CNCB LTTP; nguồn hàng cho XK, thức ăn cho chăn nuôi….

0,25 0,25 0,25 0,25

0,5

Người ra đề:

Nguyễn Thị Nụ

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

SĐT: 082.296.3366

D

0,5 20,0

FF IC IA L

- Tự nhiên - XH : Khai thác và sử dụng hợp lý TNTN của vùng nhất là tài nguyên lạnh; tạo việc làm, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người LĐ…

Tổng điểm toàn bài

TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG

ĐỀ THI MÔN ĐỊA LÍ

TRƯỜNG THPT CHUYÊN CAO BẰNG

LỚP 11

ĐỀ THI ĐỀ XUẤT

Đề này có 2 trang, gồm 7 câu

FF IC IA L

Câu1 (3,0 điểm) 1. Phân tích nguồn gốc hình thành các trung tâm khí áp thường xuyên và các trung tâm khí áp theo mùa trên địa cầu.

2. Nguyên nhân hình thành nhiệt độ không khí.

Câu 2: (2,0 điểm)

O

1. Tại sao ở nhiều nước đang phát triển phải chú ý đến việc giảm tốc độ gia

N

tăng dân số còn một số nước phát triển lại khuyến khích sinh đẻ.

Ơ

2. Thị trường và tiến bộ khoa học kĩ thuật ảnh hưởng như thế nào đến sự phát

N

H

triển và phân bố nông nghiệp. Vì sao chăn nuôi gia cầm có mặt ở hầu hết các quốc

U

Câu 3: (4,0 điểm)

Y

gia trên thế giới.

Q

1. Phân tích nhân tố ảnh hưởng đến tính chất nhiệt đới của khí hậu Việt Nam.

M

Giải thích nguyên nhân dẫn tới sự suy giảm tính chất nhiệt đới của khí hậu Việt

KÈ

Nam.

2. Phân tích tác động của địa hình dãy Trường Sơn đến khí hậu nước ta

ẠY

3. Chứng minh rằng nhịp điệu dòng chảy của sông ngòi nước ta theo sát chế

D

độ mưa.

Câu 4: (3,0 điểm) 1. Phân tích đặc điểm phân hóa chế độ nhiệt của nước ta.

2. Phân tích tác động kết howjpp của gió mùa và địa hình tới sự phân hóa thiên nhiên nước ta.

Câu 5: (3,0 điểm) Xu thế chuyển dịch cơ cấu dân số theo độ tuổi như hiện nay sẽ tạo ra những

FF IC IA L

cơ hội và thách thức gì đối với nền kinh tế - xã hội nước ta trong những năm tới?

Câu 6: (3,0 điểm)

1. Tại sao công nghiệp năng lượng là ngành công nghiệp trọng điểm ở nước ta?

2.Dựa vào bảng số liệu sau:

N

O

Tốc độ tăng GDP cả nước và theo nhóm ngành của nước ta

(Đơn vị %)

GDP nhóm ngành

GDP cả nước

1990

5,1

2,3

Công nghiệp – xây dựng

9,5

13,6

2000

6,8

10,1

8,4

10,7

8,5

10,2

6,3

6,0

Y

1995

N

H

Ơ

Năm

M

2010

Q

2007

U

2005

KÈ

Hãy nhận xét tốc độ tăng GDP cả nước và nhóm ngành công nghiệp thời kỳ

ẠY

1990 – 2010, giải thích.

D

Câu 7: (2,0 điểm) Tại sao phải chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở ĐB Sông Hồng.

HƯỚNG DẪN CHẤM

FF IC IA L

MÔN: ĐỊA LÍ, LỚP: 11

Nội dung 1. Nguồn gốc hình thành khí áp: Câu 1 - khí áp thường xuyên : đó là hệ thống khí áp hành tinh được hình thành ( 3, 0 bởi nguyên nhân nhiệt lực và động lực. cần nêu được 4 dải khí áp: điểm) + áp thấp xích đạo. + áp cao cận chí tuyến. + áp thấp ôn đới và áp cao cực.

- khí áp theo mùa : đó là những trung tâm khí áp có nguyên nhân nhiệt lực( thí sinh cần diễn giải rõ hơn)

Điểm 1.5 0.5

2. Nguyên nhân hình thành nhiệt độ không khí: - Nhiệt cung cấp chủ yếu cho không khí ở tầng đối lưu là nhiệt của bề mặt Trái đất sau khi hấp thụ bức xạ mặt trời, rồi bức xạ lại vào không khí làm cho không khi nóng lên hình thành nhiệt độ không khí - Các nhân tố ảnh hưởng đến nhiệt độ không khí: + Vĩ độ địa lí: Nhìn chung càng lên vĩ độ cao nhiệt độ trung bình năm càng giảm, càng lên vĩ độ cao biên độ nhiệt năm càng lớn. + Lục địa và đại dương: Nhiệt độ trung bình năm cao nhất và thấp nhất đều ở các lục địa, đại dương có biên độ nhiệt độ năm nhỏ, lục địa có biên độ nhiệt độ năm lớn + Địa hình: Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ cao, càng lên cao nhiệt độ càng giảm, nhiệt độ không khí còn thay đổi theo độ dốc và hướng phơi của sườn 1. Tại sao ở nhiều nước đang phát triển phải chú ý đến việc giảm tốc Câu 2 độ gia tăng dân số còn một số nước phát triển lại khuyến khích sinh ( 2,0 đẻ. điểm) - Các nước đang phát triển phải giảm gia tăng dân số do: + Tỉ suất gia tăng dân số còn cao so với trung bình thế giới, quy mô dân số ở các nứơc đang phát triển lớn nên trung bình mỗi năm dân số tăng khá lớn. + Dân số tăng nhanh gây hậu quả nghiêm trọng về kinh tế, xã hội, môi trường - Các nước phát triển + Tỉ suất gia tăng dân số rất thấp, một số nước còn âm khiến quy mô dân số giảm đi + Hậu quả: già hóa dân số, thiếu lao động dự trữ

1.5 0.5

0.25 0.25 0.25 0.25

0.5 0.25

0.25 1.0

0.5

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

Câu

0.5

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

2. Thị trường và tiến bộ khoa học kĩ thuật ảnh hưởng như thế nào 1.0 đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp. Vì sao chăn nuôi gia cầm có mặt ở hầu hết các quốc gia trên thế giới * Ảnh hưởng của thị trường và tiến bộ khoa học kĩ thuật 0.5 - Thị trường: Có tác động mạnh đến sản xuất nông nghiệp và giá cả nông sản, điều tiết đối với sự hình thành và phát triển các vùng chuyên canh - Tiến bộ khoa học kĩ thuật: như áp dụng các biện pháp cơ giới hóa, thủy lợi hóa, hóa học hóa, điện khí hóa…giúp con người hạn chế được những ảnh hưởng của tự nhiên, chủ động hơn trong nông nghiệp, nâng cao năng suất và sản lượng * Chăn nuôi gia cầm có mặt ở hầu hết các quốc gia trên thế giới do: hầu 0.5 hết các nước trên thế giới đều có điều kiện thuận lợi để phát triển ngành này - Nguồn thức ăn phong phú, dễ kiếm: lương thực, thức ăn công nghiệp…

- Quy trình chăn nuôi đơn giản, vốn đầu tư nhỏ - Thị trường: nhu cầu về thịt, trứng làm thức ăn và nguyên liệu cho công nghiệp chế biến ngày càng lớn

M

Q

U

Y

N

Câu 3 1.Tính chất nhiệt đới khí hậu việt nam : (4,0 - Nguyên nhân điểm) + vị trí địa lý: nằm trong vùng nội chí tuyến. + bức xạ : lớn và cân bằng bức xạ luôn dương.

- Tính chất nhiệt đới bị suy giảm : + thể hiện ở trị số nhiệt độ trung bình thấp hơn so với chuẩn nhiệt đới. + nguyên nhân : *hoàn lưu gió mùa cực đới. *yếu tố địa hình.

D

ẠY

KÈ

2. Phân tích tác động của địa hình dãy Trường Sơn đến khí hậu nước ta Khái quát đặc điểm địa hình dãy Trường Sơn - Độ cao địa hình ảnh hưởng đến sự phân hóa theo đai cao + Nhiệt độ càng lên cao càng giảm tiêu biểu giữa Nha Trang và Đà Lạt (d/c) + Lượng mưa càng lên cao càng tăng: địa hình núi cao đón gió mưa nhiều như khối núi Kon Tum, dãy Bạch Mã. Địa hình thấp khuất gió ít mưa như thung lũng sông Đà Rằng (d/c) - Hướng địa hình tác động đến sự phân hóa theo chiều đông tây, theo địa phương +Hướng địa hình gần như vuông góc với gió mùa đông bắc và gió mùa tây nam tạo nên sự đối lập về mùa mưa và mùa khô giữa Trường Sơn Đông và Trường Sơn Tây (pt)

2.0 0,25 2,25 0.5 0.5 0.25 0.25 2.0 0.25 0.25 0.5

0.5

0.25 0.25 1.0

0.25

0. 5

0.25 1.5 0.25 0.25 0.25

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

+ Địa hình song song với hướng gió như Ninh Thuận, Bình Thuận lượng mưa ít (d/c) - Các dãy núi theo chiều đông tây tác động đến sự phân hóa khí hậu theo chiều Bắc Nam (d/c) 3. Chứng minh rằng nhịp điệu dòng chảy của sông ngòi nước ta theo sát chế độ mưa.

Nước ta có lượng mưa lớn, phân hóa theo mùa, mùa mưa chậm dần từ bắc vào nam chế độ mưa thất thường.

- Tổng lượng nước do tổng lượng mưa: Nước ta có tổng lượng mưa lớn trung bình từ 1500 - 2000mm, nên tổng lượng nước sông ngòi của nước ta lớn (dc).

- Thủy chế sông ngòi theo mùa thể hiện phân bố mưa theo mùa: Mùa lũ của sông ngòi thường trùng với mùa mưa của khí hậu, tháng đỉnh lũ thường là tháng có lượng mưa cao nhất. Mùa cạn của sông ngòi trùng với mùa khô của khí hậu, tháng kiệt nhất là tháng mưa ít nhất (d/c) - Chế độ mưa thất thường nên chế độ nước của sông ngòi cũng thất thường (d/c) (Không có dẫn chứng chỉ cho 1/2 số điểm) Câu 4 1. Phân tích sự phân hóa chế độ nhiệt của nước ta - Phân hóa theo mùa do ảnh hưởng của gió mùa đông bức: thể hiện rõ ở sự chênh lệch nhiệt độ giữa tháng 1 và tháng 7 ở phần lãnh thổ phía Bắc (d/c) - Phân hóa theo chiều Bắc Nam: do lãnh thổ kéo dài, gió mùa đông bắc càng đi về phía nam càng suy yếu. + Nhiệt độ trung bình năm tăng dần từ bắc vào nam (d/c) + Nhiệt độ trung bình tháng 1 tăng nhanh từ bắc vào nam (d/c) + Biên độ nhiệt năm giảm dần từ Bắc vào Nam (d/c) - Phân hóa theo đai cao do địa hình 3/4 là đồi núi lại có sự phân bậc nên khí hậu phân hóa thành 3 đai cao với nhiệt độ khác nhau (d/c) - Phân hóa theo chiều đông tây: hoạt động của gió mùa kết hợp với hướng địa hình dẫn đến sự phân hóa nhiệt giữa Đông Bắc và Tây Bắc (d/c) 2. Phân tích tác động kết hợp của gió mùa và địa hình đối với sự phân hóa thiên nhiên.

ẠY

- Phân hóa theo Bắc - Nam

0.5 0.25 1.5 0.5

D

+ Gió mùa Đông Bắc và Dãy núi Bạch Mã

+ Bắc Bạch Mã : Khí hậu nhiệt đới gió mùa có mùa đông lạnh (2-3 tháng có t TB < 18 độ C). Đới cảnh quan rừng nhiệt đới gió mùa.

+ Nam Bạch Mã : Khí hậu cận xích đạo gió mùa, nóng quanh năm, có hai mùa mưa, khô. Đới cảnh quan rừng cận xích đạo gió mùa.

0,5.

- Phân hóa theo Đông – Tây + Gió mùa Đông Bắc, gió mùa Tây Nam - dãy Hoàng Liên Sơn, dãy Trường Sơn và dãy núi dọc biên giới Việt–Lào

0,25

+ Đông - Tây Bắc Bộ: Vùng núi Đông Bắc : gió mùa ĐB hoạt động mạnh do các dãy núi hướng vòng cung hút gió.Vùng đồi núi thấp thiên nhiên mang sắc thái cận nhiệt, đai cao cận nhiệt hạ thấp.

FF IC IA L

Vùng núi Tây Bắc : khuất gió mùa ĐB và gió ĐN, đón gió Tây do các dãy núi phía đông và phía tây.Vùng đồi núi thấp có cảnh quan rừng nhiệt đới khô.

0.25 + Đông - Tây Trường Sơn : Ven biển miền Trung : mưa vào thu đông, mùa hạ có gió Tây khô nóng cảnh quan xa van cây bụi.

Tây Nguyên : mưa mùa hạ do đón gió TN, khô vào thu đông, có rừng khộp.

3.0

0.5

0.5 0.5 0.5 0.5

0.5 1.0 0.5

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

Câu 5 Xu thế chuyển dịch cơ cấu dân số theo độ tuổi như hiện nay sẽ tạo ra 3,0 những cơ hội và thách thức gì đối với nền kinh tế - xã hội nước ta điểm trong những năm tới?

- Cơ cấu dân số theo độ tuổi của nước ta đang thay đổi theo hướng giảm tỉ lệ người dưới tuổi lao động, tăng tỉ lệ người trong độ tuổi lao động và trên độ tuổi lao động, hiện nay đang ở trong thời kì cơ cấu dân số vàng.

- Thuận lợi: + Nhóm dưới tuổi lao động giảm dần, chiếm tỉ lệ nhỏ trong dân số tạo điều kiện cho việc nâng cao chất lượng cuộc sống, đảm bảo các vấn đề về y tế, giáo dục + Nhóm người trong độ tuổi lao động tăng và chiếm tỉ lệ lớn tạo nguồn lao động dồi dào, trẻ, năng động, thúc đẩy kinh tế phát triển + Tăng khả năng tích lũy, tạo nguồn vốn cho việc phát triển kinh tế.

- Thách thức: + Nhóm tuổi lao động đông, tăng nhanh trong điều kiện kinh tế phát triển còn hạn chế, khả năng giải quyết việc làm chưa cao gây sức ép lớn trong giải quyết việc làm, an sinh xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống... + Tỉ lệ người già tăng, gây áp lực giải quyết các vấn đề phúc lợi xã hội, trong tương lai, chúng ta sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu lao động Câu 6 1. Tại sao ngành công nghiệp năng lượng là ngành công nghiệp (3,0 trọng điểm của nước ta. điểm) Công nghiệp năng lượng là ngành công nghiệp trọng điểm ở nước ta, vì: – Có thế mạnh lâu dài + Cơ sở nguyên liệu phong phú: • Than: • Dầu khí: • Thủy năng: • Các nguồn năng lượng khác như: sức gió, năng lượng Mặt Trời, thủy triều, địa nhiệt., ở nước ta rất dồi dào. + Thị trường tiêu thụ rộng lớn: – Mang lại hiệu quả kinh tế cao

0.25

FF IC IA L

+ Kinh tế: góp phần đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng của các ngành kinh tế, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. + Xã hội: phục vụ đời sống nhân dân.

– Tác động mạnh mẽ đến sự phát triển các ngành kinh tế khác 0.25 Công nghiệp năng lượng có tác động một cách mạnh mẽ, toàn diện đến các ngành kinh tế khác về các mặt: quy mô của ngành, kĩ thuật – công nghệ, chất lượng sản phẩm,…

2.0

2. Nhận xét và giải thích bảng số liệu * Tốc độ tăng GDP:

Ơ

N

O

0.5 - Nhìn chung trong thời kỳ 1990 -2010 tốc độ tăng trưởng GDP nước ta tương đối cao (bình quân đạt 7,6%) 0.5 - Tuy nhiên không ổn định. (dẫn chứng)

* Theo nhóm ngành

N

H

-Tốc độ tăng trưởng nhóm ngành công nghiệp và xây dựng vừa cao, vừa liên tục, vừa trong thời gian dài, luôn ở mức hai con số (trừ năm 0.5 1990 và 2010)

Q

U

Y

- Giải thích: Do nước ta đang thực hiện chiến lược công nghiệp hoá – hiện đại hoá đồng thời hoàn thiện cơ cấu công nghiệp, đẩy mạnh và phát 0.5 huy các thế mạnh của ngành công nghiệp trọng điểm (dẫn chứng).

D

ẠY

KÈ

M

Tại sao phải chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở Đồng bằng 2.0 sông Hồng?

Câu 7 1. Vai trò đặc biệt của Đồng bằng sông Hồng trong chiến lược phát triển 0.5 (2,0 kinh tế - xã hội của đất nước điểm) - Một bộ phận nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc.

- Đồng bằng sông Hồng là vùng trọng điểm lương thực, thực phẩm lớn thứ hai của cả nước sau đồng bằng sông Cửu Long.

- Đồng bằng sông Hồng là địa bàn phát triển công nghiệp và dịch vụ.

Riêng giá trị sản lượng công nghiệp năm 2005 chiếm 24% sản lượng công nghiệp cả nước, chỉ đứng sau Đông Nam Bộ.

2. Cơ cấu kinh tế của Đồng bằng sông Hồng trước đây có nhiều hạn chế, 0.75 chưa phù hợp với tình phát triển kinh tế - xã hội trong tương lai - Trong cơ cấu ngành, nông nghiệp nổi lên hàng đầu: + Lúa chiếm vị trí chủ đạo. + Các ngành nông nghiệp khác kém phát triển.

- Trong công nghiệp, các ngành công nghiệp chủ yếu tập trung ở các đô thị lớn.

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

- Các ngành dịch vụ chậm phát triển.

- Trong khi đó lại chịu sức ép của vấn đề dân số đông, gia tăng tự nhiên còn nhanh.

- Việc phát triển kinh tế theo cơ cấu kinh tế cũ không đáp ứng được nhu cầu sản xuất và cải thiện đời sống hiện nay và tương lai.

3. Để khai thác hiệu quả những thế mạnh vốn có của Đồng bằng sông 0.75 Hồng, góp phần phát triển kinh tế, nâng cao đời sống của nhân dân * Khai thác tiềm năng phong phú, đa dạng của vùng * Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Đồng bằng sông Hồng phải theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá - Giảm tỉ trọng của khu vực nông, lâm, ngư nghiệp; tăng tỉ trọng của khu vực công nghiệp và dịch vụ.

- Cụ thể với từng khu vực: + Khu vực I, giảm tỉ trọng của ngành trồng trọt, tăng tỉ trọng chăn nuôi và thuỷ sản. Trong ngành trồng trọt giảm tỉ trọng cây lương thực, tăng tỉ trọng cây công nghiệp, cây ăn quả, cây thực phẩm. + Khu vực II, hình thành các ngành công nghiệp trọng điểm dựa vào thế mạnh về tài nguyên và nguồn lao động: dệt, may, da giày, chế biến lương thực, thực phẩm, vật liệu xây dựng, cơ khí - điện tử, kĩ thuật điện. + Khu vực III, đẩy mạnh phát triển ngành du lịch, đặc biệt là ở Hà Nội và vùng phụ cận, cũng như ở Hải Phòng. Các ngành dịch vụ khác như tài chính, ngân hàng, giáo dục - đào tạo… cũng phát triển mạnh nhằm đẩy nhanh tốc độ chuyển dịch kinh tế.

KÈ

M

Q

U

Y

---------------------------------------HẾT---------------------------------------------

ẠY

Người ra đề: Nguyễn Thị Thanh Huệ

D

SĐT: 0888516333

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG NĂM 2018- 2019 MÔN : ĐỊA LÍ LỚP 11 ( Thời gian làm bài 180 phút)

SỞ GD & ĐT ĐIỆN BIÊN TRƯỜNG THPT CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔN ĐỀ THI ĐỀ NGHỊ

FF IC IA L

ĐỀ BÀI

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

Câu I. (3 điểm) 1) Những nguyên nhân nào làm nhiệt độ không khí giảm? Giải thích tại sao Xích đạo là vùng có góc nhập xạ lớn nhất nhưng nhiệt độ trung bình năm ở khu vực này lại thấp hơn vùng chí tuyến?

2) So sánh frong nóng và frong lạnh?

Câu II. (2 điểm) 1) Gia tăng dân số tự nhiên là gì? Gia tăng dân số cơ giới và gia tăng dân số tự nhiên đều tác động đến quy mô dân số, vậy tại sao chỉ có gia tăng tự nhiên là động lực phát triển dân số thế giới?

2) Trình bày những đặc điểm chính của ngành công nghiệp điện lực.Chứng minh rằng ở nước ta có đầy đủ tiềm năng về tự nhiên để phát triển ngành công nghiệp điện lực.

Câu III. (4 điểm) Dựa vào Atlat Địa lý Việt Nam và kiến thức đã học: 1) Tại sao nói trong các thành phần tự nhiên, địa hình đóng vai trò chủ yếu nhất đối với sự phân hóa thiên nhiên nước ta?

2) Gió phơn Tây Nam (gió Lào) đã tác động như thế nào đến thời tiết ở nước ta ?

Câu IV. (3 điểm) 1) Cho biết nguyên nhân chủ yếu làm cho thiên nhiên nước ta phân hóa theo chiều Bắc – Nam. 2) Trình bày đặc điểm thiên nhiên nổi bật của phần lãnh thổ phía Bắc và phần lãnh thổ phía Nam nước ta.

Câu V. (3 điểm) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy: 1) Nhận xét và giải thích sự phân bố dân cư ở Tây Nguyên?

2) Cơ cấu dân số thành thị và nông thôn nước ta hiện nay đang biến đổi theo xu hướng nào? Giải thích tại sao?

Câu VI. (3 điểm) Căn cứ vào Át lát địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy: 1) Lập bảng số liệu về diện tích, sản lượng và năng suất lúa của cả nước.

2) Trình bày và giải thích sự phân bố của ngành trồng lúa nước ta.

CÂU VI. (3 điểm)

1) Phân tích thế mạnh về tự nhiên để phát triển công nghiệp Trung du và miền núi Bắc Bộ

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

2)Tại sao vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ phải đẩy mạnh phát triển các khu kinh tế cửa khẩu?

ĐÁP ÁN – HƯỚNG DẪN CHẤM Nội dung chính cần đạt

Câu

1) Những nguyên nhân nào làm nhiệt độ không khí giảm? Giải thích 1,5 tại sao Xích đạo là vùng có góc nhập xạ lớn nhất nhưng nhiệt độ trung bình năm ở khu vực này lại thấp hơn vùng chí tuyến? * Nguyên nhân làm nhiệt độ không khí giảm – Khối không khí bị bốc lên cao.

– Khối không khí di chuyển tới một vùng lạnh hơn.

– Khối không khí di chuyển qua dòng biển lạnh.

– Sự tranh chấp giữa hai khối khí có nhiệt độ và độ ẩm khác nhau. * Giải thích: Xích đạo là vùng có góc nhập xạ lớn nhất nhưng nhiệt độ trung bình năm ở khu vực này lại thấp hơn vùng chí tuyến vì – Nhiệt độ không khí phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có góc nhập xạ.

1,5 – Nhiệt trung bình năm ở Xích đạo thấp hơn chí tuyến là do: + Vùng Xích đạo có diện tích đại dương lớn, thảm thực vật phong phú, nhiều hơi nước, mây, mưa. + Vùng chí tuyến nhiệt độ cao vì đây là vùng ít mưa, độ ẩm thấp, có diện tích lục địa lớn, thảm thực vật nghèo nàn.

2) So sánh frong nóng và frong lạnh? * Giống nhau: - Đều là mặt tx giữa 2 kk có tính chất vật lí khác nhau.

- Đều gây nhiễu loạn không khí và sinh ra mưa. * Khác nhau - Frong nóng + Khối kk nóng chủ động đẩy lùi khối kk lạnh, các khối khí nóng tràn nên mặt frong chuyển động đi lên gặp lạnh, hơi nước ngưng tụ gây mưa. + Frong nóng có hình dạng cái nêm tù.

- Frong lạnh + Khối không khí lạnh chủ động di chuyển xuống phía dưới đẩy lùi khối kk nóng ở phía trên, nó nâng cao, nhiệt độ hạ thấp, ngưng đọng hơi nước, gây mưa. + Trước frong là khối kk nóng, sau frong là khối kk lạnh. + Hình dạng giống một cái nêm tù.

1) – Khái niệm: Gia tăng dân số tự nhiên là sự chênh lệch giữa tỉ suất 1,0 sinh thô và tỉ suất tử thô. Đơn vị tính là phần trăm (%).

– Giải thích:

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Câu I

Điểm

Câu II

1,0

N

2,0

1,0

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

Câu III

O

FF IC IA L

+ Gia tăng cơ giới chỉ tác động đến quy mô dân số một khu vực, một quốc gia nhưng không tác động đến quy mô dân số thế giới. + Gia tăng tự nhiên tác động đến quy mô dân số một khu vực, một quốc gia và trên toàn thế giới.

2) Trình bày những đặc điểm chính của ngành công nghiệp điện lực.Chứng minh rằng ở nước ta có đầy đủ tiềm năng về tự nhiên để phát triển ngành công nghiệp điện lực.

– Là cơ sở để phát triển nền công nghiệp hiện đại.

– Ngày càng phát triển mạnh nhờ sự phát triển của các ngành khoa học kĩ thuật và nhu cầu tiêu thụ của con người.

– Đáp ứng đời sống văn hóa, văn minh của con người.

– Điện được sản xuất từ nhiều nguồn khác nhau: nhiệt điện, thủy điện, điện nguyên tử, tuabin khí, 1) Tại sao nói trong các thành phần tự nhiên, địa hình đóng vai trò chủ yếu nhất đối với sự phân hóa thiên nhiên nước ta?

- Đối với phân hóa các thành phần tự nhiên: địa hình là bề mặt làm phân hóa các thành phần tự nhiên khác, biểu hiện trước hết là ở sự phân phối lại tương quan nhiệt ẩm, từ đó tác động đến mạng lưới dòng chảy sông ngòi, ảnh hưởng đến quá trình hình thành đất và lớp phủ thực vật.

- Đối với sự phân hóa theo không gian: + Phân hóa Bắc - Nam: dãy Bạch Mã trong sự kết hợp với gió mùa Đông Bắc được xem là một trong hai nguyên nhân gây ra sự phân hóa. + Phân hóa Đông - Tây: các dạng địa hình (vùng biển và thềm lục địa, vùng đồng bằng ven biển, vùng đồi núi) được xem là cơ sở cho sự phân hóa. + Phân hóa theo độ cao: độ cao địa hình là nguyên nhân chủ yếu gây ra.

2) Gió phơn Tây Nam (gió Lào) đã tác động như thế nào đến thời tiết ở nước ta? Đầu mùa hạ gió mùa Tây Nam từ vịnh Bengan (Bắc Ấn Độ Dương) thổi vào nước ta theo hướng Tây Nam, khi vượt qua các dãy núi phía Tây như: Pu Sam Sao, Pu Đen Đinh và dãy Trường Sơn tạo ra gió Tây khô nóng (gió Lào), tạo ra kiểu thời tiết khô nóng cho các khu vực ven biển Bắc Trung Bộ, phía Nam khu vực Tây Bắc.

1) Cho biết nguyên nhân chủ yếu làm cho thiên nhiên nước ta phân hóa theo chiều Bắc – Nam. Nguyên nhân chủ yếu làm cho thiên nhiên nước ta phân hóa theo chiều Bắc – Nam là do vị trí, hình dáng lãnh thổ dẫn đến sự phân hóa về khí

Câu IV

0,5

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

hậu và các yếu tố tự nhiên khác.

2) Trình bày đặc điểm thiên nhiên nổi bật của phần lãnh thổ phía 2,5 Bắc và phần lãnh thổ phía Nam nước ta. a) Phần lãnh thổ phía Bắc (từ dãy Bạch Mã trở ra) Thiên nhiên đặc trưng cho vùng khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có mùa đông lạnh.

– Nền khí hậu nhiệt đới thể hiện ở nhiệt độ trung bình năm trên 20°c.

Khí hậu trong năm có mùa đông lạnh với 2-3 tháng nhiệt độ trung bình < 18°c, thể hiện rõ nhất ở trung du miền núi Bắc Bộ và đồng bằng Bắc Bộ. Biên độ nhiệt trung bình năm lớn.

– Cảnh quan thiên nhiên tiêu biểu là đới rừng nhiệt đới gió mùa. + Trong rừng, thành phần loài nhiệt đới chiếm ưu thế, ngoài ra còn có các loài cây á nhiệt đới (dẻ, re…), các loài cây ôn đới (sa mu, pơ mu), các loài thú lông dày (gấu, chồn…). + Ở vùng đồng bằng, vào mùa đông trồng được cả rau ôn đới. b) Phần lãnh thổ phía Nam (từ dãy Bạch Mã trở vào) Thiên nhiên mang sắc thái của vùng khí hậu cận xích đạo gió mùa.

– Nền nhiệt độ thiên về khí hậu xích đạo, quanh năm nóng, nhiệt độ trung bình năm trên 25°c và không có tháng nào dưới 20°c. Biên độ nhiệt độ trung bình năm nhỏ. Khí hậu gió mùa thể hiện ở sự phân chia thành hai mùa mưa và khô, đặc biệt rõ từ vĩ độ 14(,B trở vào.

– Cảnh quan thiên nhiên tiêu biểu là đới rừng cận xích đạo gió mùa. + Thành phần thực vật, động vật phần lớn thuộc vùng xích đạo và nhiệt đới từ phương Nam (nguồn gốc Mã Lai – Inđônêxia) đi lên hoặc từ phía tây (Ấn Độ – Mianma) di cư sang. + Trong rừng xuất hiện nhiều loại cây chịu hạn, rụng lá vào mùa khô như các loài cây thuộc họ Dầu. Có nơi hình thành loại rừng thưa nhiệt đới khô, nhiều nhất ở Tây Nguyên. Động vật tiêu biểu là các loài thú lớn vùng nhiệt đới và xích đạo (voi, hổ, báo, bò rừng…). Vùng đầm lầy có trăn, rắn, cá sấu,…

1) Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam, nhận xét và giải thích sự phân 2,0 bố dân cư ở Tây Nguyên Nhận xét: - Tây Nguyên là một trong những vùng có mật độ dân cư thấp nhất so với cả nước với mật độ phổ biến từ 50- 100 người/km 2 .

- Ngay trong vùng cũng có biểu hiện phân bố dân cư không đều. + Những nơi có mật độ đạt từ 201- 500 người/km2 và 501- 1000

D

Câu V

D

ẠY

KÈ

Câu VI

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

người/km2 như các thành phố Plâyku, Buôn Ma Thuột, Đà Lạt, thị xã Bảo Lộc và vùng phụ cận. + Những nơi có mật độ đạt từ 50- 100 người/km2 và 101- 200 người/km2 tập trung ở ven các đô thị và các vùng chuyên canh cây công nghiệp lâu năm như vùng ven thành phố Buôn Ma Thuột, Đà Lạt và thị xã Bảo Lộc… + Những nơi có mật độ dưới 50 người/km 2 tập trung tại các khu vực núi cao, rừng hoặc các nơi có điều kiện khó khăn cho sản xuất, điển hình là vùng núi cao phía bắc cao nguyên Lâm Viên…

Giải thích: - Do Tây Nguyên có địa hình cao, là vùng kinh tế chưa phát triển, hoạt động kinh tế chủ yếu là nông nghiệp và lâm nghiệp, cơ sở vật chất kĩ thuật và cơ sở hạ tầng còn hạn chế.

- Ngay trong vùng cũng có biểu hiện phân bố dân cư không đều là do điều kiện tự nhiên và sự phát triển kinh tế, cơ sở hạ tầng của các địa phương trong vùng cũng có sự khác nhau.

2) Cơ cấu dân số thành thị và nông thôn nước ta hiện nay đang biến đổi theo xu hướng nào? Tại sao?

1,0 - Xu hướng thay đổi cơ cấu dân thành thị và nông thôn nước ta hiện nay: + Tỉ trọng dân nông thôn giảm dần (dẫn chứng) + Tỉ trọng dân thành thị tăng dần (dẫn chứng) - Nguyên nhân: + Xu hướng chung của thế giới + Thành quả của công cuộc phát triển kinh tế - xã hội đất nước theo hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.

1) Lập bảng số liệu về diện tích, sản lượng và năng su ất lúa của nước ta.

Năm 2000 2005 2007 Diện tích (nghìn ha) 7666 7329 7207 1,0 Sản lượng (nghìn tấn) 32530 35832 35942 Năng suất (tạ/ha) 42,4 48,9 49,9 Mỗi kết quả đúng(của cả 3 năm) được 0,25điểm. Nếu thí sinh không ghi đơn vị thì không cho điểm 2) Trình bày và giải thích sự phân bố của ngành trồng lúa nước ta.

- Cây lúa được trồng ở tất cả các địa phương trong cả nước.

- Tỉ lệ diện tích cây lúa so với diện tích cây lương thực ở các địa 2,0

Q

1) Phân tích thế mạnh về tự nhiên để phát triển công nghiệp Trung 2,0 du và miền núi Bắc Bộ 2)Tại sao vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ phải đẩy mạnh phát triển các khu kinh tế cửa khẩu?

Thế mạnh về tự nhiên để phát triển công nghiệp của Trung du và miền núi Bắc Bộ.

- Khoáng sản: Trung du và miền núi Bắc Bộ giàu khoáng sản bậc nhất nước ta, khoáng sản phong phú gồm nhiều loại: Năng lượng(than), kim loại(sắt, chì, kẽm đồng…), phi kim loại(Pirit, Apatít - Tiềm năng thủy điện: Trung du và miền núi Bắc Bộ có tiềm năng thủy điện lớn nhất cả nước. Riêng hệ thống sông Hồng (11 triệu KW) chiếm 1/3 trữ năng cả nước.Tiềm năng này đã và đang khai thác như nhà máy thủy điện Sơn La(2400 MW), Hòa Bình(1920 MW), Thác Bà(110 MW), Tuyên Quang(342 MW)…

D

ẠY

KÈ

M

Câu VI

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

phương có sự khác nhau. + Những khu vực có tỉ lệ diện tích cây lúa so với diện tích cây lương thực lớn (trên 90%) tập trung chủ yếu ở Đồng bằng Sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long, điển hình là các tỉnh: Thái Bình, Nam Định, Hưng Yên, Hải Dương ...(Đồng bằng Sông Hồng) và tất cả các tỉnh thuộc Đồng bằng sông Cửu Long + Những khu vực có tỉ lệ diện tích cây lúa so với diện tích cây lương thực thấp (dưới 60%) tập trung tại các tỉnh Trung du và miền núi Bắc Bộ (Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Cạn..) và Tây Nguyên ( Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắc, Đắk Nông, Lâm Đồng). * Giải thích - Sản phẩm cây lúa là nguồn lương thực chính của nước ta và là loại cây nhiệt đới sinh trưởng và phát triển được trên nhiều loại đất, đặc biệt là đất phù sa, vì vậy lúa được trồng ở hầu khắp các địa phương trên cả nước.

- Ở đồng bằng tỉ lệ diện tích cây lúa so với cây lương thực rất cao vì phần lớn diện tích đất nông nghiệp phù hợp với việc phát triển cây lúa, mặt khác cây lúa có hiệu quả kinh tế cao hơn hoa màu nên đại bộ phận diện tích được ưu tiên trồng lúa.

- Ở trung du và miền núi đại bộ phận diện tích đất nông nghiệp không thích hợp với việc trồng lúa vì vậy tỉ lệ diện tích cây lúa so với diện tích trồng cây lương thực thường thấp.

- Thế mạnh khác + Trung du và miền núi Bắc Bộ có vùng biển Quảng Ninh với nguồn lợi lớn về hải sản có khả năng phát triển ngành công nghiệp chế biến hải sản, nguồn nguyên liệu cây công nghiệp, dược liệu và cây ăn quả….

FF IC IA L

Trung du và miền núi Bắc Bộ phải đẩy mạnh phát triển các khu kinh tế cửa khẩu vì: - Trung du và miền núi Bắc Bộ có nhiều khu kinh tế cửa khẩu (dẫn chứng).

- Vùng có đường biên giới dài nhất nước ta với 2 nước Trung Quốc (1400km) và với nước Lào.

- Các cửa khẩu đóng vai trò quan trọng: + Thúc đẩy việc buôn bán, trao đổi hàng hóa với nước láng giềng.

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

+ Tạo điều kiện mở rộng hậu phương cảng ra xung quanh theo các tuyến đường giao thông nối cửa khẩu với cảng biển, thuận lợi cho giao lưu văn hóa, phát triển du lịch. Phát triển kinh tế - xã hội vùng biên giới, giảm chênh lệch khoảng cách với vùng đồng bằng. Khẳng định chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ, đảm bảo an ninh quốc phòng Tổng điểm 20

TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG LẦN THỨ XV Trường THPT Chuyên Hà Giang

ĐỀ THI MÔN ĐỊA LÍ NĂM 2019 - LỚP 11 (Đề thi có 01 trang, gồm 7 câu)

ĐỀ THI ĐỀ XUẤT

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Câu 1(3,0 điểm) Trình bày sự phân bố các khối khí từ cực Bắc tới cực Nam của Trái Đất. Vì sao khối khí xích đạo có một kiểu khối khí hải dương?

Câu 2(2,0 điểm) a. Nêu đặc điểm và ý nghĩa của tháp dân số mở rộng. b. Tại sao công nghiệp chế biến và công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng lại phân bố rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới?

Câu 3(4,0 điểm) a. Nêu đặc điểm sông ngòi nước ta. b. Vì sao địa hình đồi núi nước ta bị xâm thực mạnh.

Câu 4(3,0 điểm) Chứng minh rằng: thiên nhiên nước ta có sự phân hóa Đông – Tây?

Câu 5(3,0 điểm) Tại sao vấn đề việc làm ở nước ta hiện nay lại đang là một vấn đề kinh tế - xã hội nhiều bức xúc gay gắt?

Câu 6 (3,0 điểm) a. Tại sao trong những năm gần đây ngành chăn nuôi nước ta có những bước tăng trưởng khá vững chắc? b. Cho bảng số liệu sau” CƠ CẤU DIỆN TÍCH GIEO TRỒNG CÂY CÔNG NGHIỆP GIAI ĐOẠN 2000 – 2015 (Đơn vị: %) Năm 2000 2005 2007 2015 Tổng số 100 100 100 100 Cây công nghiệp hàng năm 34,9 34,5 31,7 28 Cây công nghiệp lâu năm 65,1 65,5 68,3 72 Nguồn niên giám thống kê Việt Nam năm 2015

D

ẠY

Nhận xét và giải thích sự chuyển dịch cơ cấu diện tích cây công nghiệp của nước ta phân theo cây công nghiệp hàng năm và lâu năm giai đoạn 2000 – 2015.

Câu 7(3,0 điểm) Phân tích những nguồn lực để Đồng bằng sông Hồng phát triển lương thực.

--------------------------------------Hết -----------------------------------------------Giáo viên Trần Thị Thanh Huyền Số ĐT: 0976481216

TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG LẦN THỨ XV Trường THPT Chuyên Hà Giang

ĐÁP ÁN CHẤM MÔN ĐỊA LÍ NĂM 2010 - LỚP 11 (Đề này có 01 trang, gồm 7 câu)

ĐỀ THI ĐỀ XUẤT Nội dung * Sự phân chia các khối khí từ cực Bắc đến cực Nam của Trái Đất - Tùy theo vĩ độ và bề mặt Trái Đất là lục địa hay đại dương mà hình thành các khối khí khác nhau. Từ cực Bắc đến cực Nam của Trái Đất có 7 khối khí chính. + Hai khối khí cực: rất lạnh: kí hiệu A. + Hai khối khí ôn đới: lạnh: kí hiệu P. + Hai khối khí chí tuyến: rất nóng: kí hiệu T. + Một khối khí xích đạo: nóng ẩm: kí hiệu E. - Mỗi khối khí có hai kiểu: kiểu hải dương: ấm: kí hiệu m; và kiểu lục địa: khô: kí hiệu c. * Khối khí xích đạo chỉ có một kiểu là khối khí hải dương Em. Vì mỗi khu vực xích đạo chủ yếu là biển và đại dương có nhiều hơi nước, đai áp thấp, mưa nhiều.

Điểm 3.0

FF IC IA L

Ý

0,5

0,25 0,25 0,25 0,25

0,75

O

Câu 1

N

a

1.0 0,5

Ơ

2

0,75

H

- Kiểu mở rộng: đáy tháp rộng, đỉnh tháp nhọn, các cạnh thoai thoải.

- Ýnghĩa: thể hiện tỷ suất sinh cao, số trẻ em đông, tuổi thọ trung bình thấp, dân số trung bình tăng nhanh.

N

0,5

b

1.0

U

Y

- Công nghiệp chế biến và công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng phân bố rộng rãi nhiều nước vì + Sử dụng ít nhiên liệu, chi phí vận tải ít, đáp ứng nhu cầu ăn, mặc cho con người. + Vốn đầu tư không cao, thời gian xây dựng ngắn, quy trình tương đối đơn giản, thời gian hoàn vốn nhanh, thu lợi nhuận tương đối dễ dàng, có nhiều khả năng xuất khẩu. + Giải quyết việc làm, nhất là lao động nữ. + Phân bố gần các đô thị lớn nơi có nguồn lao động dồi dào, thị trường rộng lớn.

Q

0,25

M

0,25

D

KÈ

0,25 1.0

a

ẠY

3

0,25

- Mạng lưới sông ngòi dày đặc: có 2360 con sông dài trên 10km, dọc bờ biển trung bình cứ 20km lại gặp một cửa sông.

- Sông ngòi nhiều nước, giàu phù xa: tổng lượng nước là 839 tỉ m3 nước/ năm, tổng phù xa khoảng 200 triệu tấn.

- Chế độ nước theo mùa, chế độ dòng chảy thất thường

0,5 0,25 0,25 3.0

b - Địa hình đồi núi nước ta bị xâm thực mạnh vì + Trên các sườn dốc, mất lớp phủ thực vật, bề mặt địa hình bị cắt xẻ.

0,5 1

c

+ Đất ở địa hình đồi núi bị xói mòn, rửa trôi, Chứng minh rằng: - Khí hậu nước ta mang tính nhiệt đới vì có các biểu hiện sau + Bức xạ lớn, mọi nơi trong năm đều có hai lần mặt trời lên thiên đỉnh. + Cân bằng bức xạ luôn dương. + Nhiệt độ trung bình năm cao: trên 200 c. + Tổng số giờ nắng nhiều: từ 1400 giờ đên 3000 giờ/ năm.

0,5 0,5 0,5 0,5 3.0

FF IC IA L

4

0,5

* Từ Đông sang Tây, từ biển vào đất liền, thiên nhiên nước ta có sự phân hóa thành 3 dải rõ rệt - Từ biển vào thềm lục địa + Vùng biển lớn gấp 3 lần điện tích đất liền. Độ nông sâu, rộng hẹp có quan hệ chặt chẽ với vùng đồng bằng và vùng núi kề bên, có sự thay đổi theo từng đoạn bờ biển.

- Vùng đồng bằng ven biển + Thiên nhiên thay đổi: Đồng bằng Bắc Bộ và Nam Bộ mở rộng, các bãi biển thấp, thềm lục địa mở rộng, nông, thiên nhiên trù phú xanh tươi, Đồng bằng Duyên hải miền Trung hẹp ngang, chia cắt.

- Vùng đồi núi: chia thành các khu vực khác nhau + Vùng núi Đông Bắc mang sắc thái cận nhiệt, vùng núi thấp phía Nam Tây Bắc có cảnh quan nhiệt đới còn núi vùng núi cao giống như ôn đới...

0,5

0,5

O

0,5

N

0,5

Ơ

0,5 3,0

H

5

0,5

N

* Vấn đề việc làm ở nước ta hiện nay đang là một vấn đề kinh tế - xã hội lớn, có nhiều bức xúc, gay gắt vì các lí do sau: - Tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm diễn ra nghiêm trọng, tỉ lệ ca, phổ biến, gay gắt. + Tình trạng thất nghiệp: trung bình cả nước là 2,1% trong đó thành thị 5,3%, nông thôn 1,1% + Tình trạng thiếu việc làm: trung bình cả nước là 8,1% trong đó ở thành thị là 4,5%, nông thôn 9,3%.

Y

1,0

a

1,0 1.0

M

6

Q

U

1,0

- Cơ sở thức ăn cho ngành chăn nuôi được đảm bảo tốt hơn nhiều, từ hoa màu lương thực, đồng cỏ, phụ phẩm của ngành thủy sản, thức ăn công nghiệp - Các dịch vụ giốn, thú y đã có nhiều tiến bộ và phát triển rộng khắp.

KÈ

0,5 0,5 2.0

D

ẠY

b

- Nhận xét: + Có sự chuyển dịch, nhưng còn chậm + Xu hướng chuyển dịch: tăng tỉ trọng diên tích cây công nghiệp lâu năm, giảm tỉ trọng cây công nghiệp hàng năm (dẫn chứng).

- Giải thích + Chuyển dịch theo xu thế chung của ngành. + Do cây công nghiệp lâu năm mang lại hiệu quả cao hơn so với cây công nghiệp hành năm, trong hoàn cảnh nước ta có nhiều thuận lợi về trồng cây

0,25 0,75 0,25 0,75 2

công nghiệp hàng năm và thị trường nước ngoài được mở rộng.

3.0

7 - Địa hình là đồng bằng nên tương đối bằng phẳng thuận lợi cho cơ giới hóa, thủy lợi hóa.

- Là vùng đồng bằng châu thổ sông nên đất đai màu mỡ phì nhiêu.

- Khí hậu nhiệt đới nóng, ẩm, mưa nhiều tạo thuận lợi cho các cây lương thực phát triển nhanh, năng suất cao.

- Là vùng đông dân, nguồn lao động dồi dào, có kinh nghiệm thâm canh cây lúa.

- Có nhiều cơ sở chế biến.

- Lịch sử khai thác lãnh thổ lâu đời, cơ sở vật chất kỹ thuật, hạ tàng phát triển mạnh.

0,5 0,5

FF IC IA L

0,5 0,5

0,5

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

0,5

3

ĐỀ THI MÔN: ĐỊA LÍ Câu I (3,0 điểm) a. Sự phân bố lục địa và đại dương ảnh hưởng như thế nào đến khí hậu trên Trái Đất?

FF IC IA L

b. Tại sao giữa chí tuyến và địa cực có sự khác nhau về nhiệt độ trung bình năm, biên độ nhiệt năm, khí áp, lượng mưa?

Câu II (2,0 điểm) a. Giải thích vì sao công nghiệp phân bố tập trung cao độ?

b. Phân tích sự khác nhau về đặc điểm đô thị hóa của các nước phát triển và các nước đang phát triển.

Câu III (4,0 điểm)

O

a. Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, phân tích tác động của địa hình đến chế độ nhiệt của nước ta.

N

b. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chế độ nước của sông ngòi duyên hải Nam Trung Bộ.

Ơ

Câu IV (3,0 điểm)

N

H

a. Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, phân tích sự khác nhau của địa hình vùng núi Đông Bắc và Tây Bắc.

Y

b. Giải thích tại sao có sự khác nhau về chế độ mưa giữa vùng khí hậu Tây Nguyên và vùng khí hậu Nam Trung Bộ.

U

Câu V (3,0 điểm)

Q

a. Chứng minh Đô thị hóa nước ta đang theo sát quá trình công nghiệp hóa.

Câu VI (3,0 điểm)

M

b. Tại sao tỉ lệ lao động phi nông nghiệp ở nước ta ngày càng tăng?

KÈ

a. Phân tích sự khác nhau về hướng chuyên môn hóa giữa hai vùng nông nghiệp Tây Nguyên và Trung du miền núi Bắc Bộ. b. Cho bảng số liệu sau: Tình hình phát triển ngành thủy sản nước ta giai đoạn 2000 - 2015 Giá trị sản xuất thủy sản (nghìn tỷ đồng) Tổng Khai thác Nuôi trồng 38,7 22,9 15,8

ẠY

Năm

D

2000 2010 2015

Sản lượng thủy sản (nghìn tấn) Tổng Khai thác Nuôi trồng 2250,9 1660,9 590,0

153,1

58,8

94,3

5142,7

2414,4

2728,3

254,1

94,6

159,5

6582,1

3049,9

3532,2

(Niên giám thống kê 2016, NXB Thống kê 2017) Nhận xét và giải thích tình hình phát triển ngành thủy sản nước ta trong giai đoạn trên.

Câu VII (3,0 điểm) a. Phân tích những khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội của Đồng bằng sông Hồng.

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

b. Tại sao việc làm là vấn đề nan giải ở Đồng bằng sông Hồng? Nêu ý nghĩa của việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế đến vấn đề việc làm của vùng.

ĐÁP ÁN MÔN: ĐỊA LÍ Nội dung

Câu I

Điểm

a. Sự phân bố lục địa và đại dương ảnh hưởng như thế nào đến khí hậu trên Trái Đất?

1,0

FF IC IA L

- ảnh hưởng đến nhiệt độ, lượng mưa: nhiệt độ cao nhất, thấp nhất nằm ở lục địa; biên độ nhiệt ở lục địa lớn, càng vào sâu lục địa lượng mưa giảm…từ đó sinh ra kiểu KH hải dương và lục địa - làm cho các đai áp phân bố không liên tục, tách thành khu áp riêng biệt - hÌnh thành khu áp thay đổi theo mùa làm sinh ra gió mùa (diễn giải)

O

- sự chênh lệch khí áp theo ngày đêm giữa đất liền và biển sinh ra gió đất, gió biển

2,0

N

b. Chí tuyến và địa cực có sự khác nhau về nhiệt độ trung bình năm, biên độ nhiệt năm, khí áp, lượng mưa

Ơ

- Nhiệt độ trung bình năm ở chí tuyến cao hơn ở địa cực do

H

+CT có nhiệt độ cao dovĩ độ thấp, góc nhập xạ lớn hơn, S lục địa rộng, không khí khô.

- Biên độ nhiệt độ trung bình năm

N

+ Địa cực nhiệt độ thấp do góc nhập xạ nhỏ, bề mặt chủ yếu là băng tuyết....

U

Y

+ CT thấp hơn do sự chênh lệch góc nhập xạ và thời gian chiếu sáng giữa 2 mùa nhỏ hơn…

- Khí áp

M

Q

+ Địa cực vào mùa đông không nhận được ánh sáng MT, mặt đất tỏa nhiệt trong thời gian dài, nhiệt độ thấp còn mùa hạ nhận được tổng lượng bức xạ MT lớn, nền nhiệt độ cao hơn.

KÈ

+ Ở CT có áp cao hình thành do động lực: gió từ trên cao giáng xuống hình thành áp cao… + Địa cực: có nhiệt độ thấp, hình thành áp cao nhiệt lực;

ẠY

- Lượng mưa + Ở chí tuyến mưa ít, do áp cao, dòng giáng, dòng biển lạnh…

D

+ Địa cực rất ít khi có mưa do nhiệt độ thấp, hơi nước không bốc lên được, không khí khó bão hòa nên không sinh ra mưa. Ngoài ra nguyên nhân khác như áp cao, bề mặt đệm phủ băng tuyết.

II

a. Giải thích vì sao công nghiệp phân bố tập trung cao độ - Sản xuất công nghiệp gồm nhiều ngành phức tạp, được phân công tỉ mỉ và có sự phối hợp chặt chẽ để tạo ra sản phẩm cuối cùng. Sự chuyên môn hóa, hợp tác hóa đã tạo ra sự phân bố

1,0

tập trung cao độ của ngành công nghiệp.

-.Tính chất 2 giai đoạn của công nghiệp, trong đó giai đoạn 2: chế biến nguyên liệu thành sản phẩm đòi hỏi phải tập trung về nguyên liệu, tư liệu SX và lao động.

- Tập trung cao độ nhằm tăng hiệu quả đầu tư và đáp ứng nhu cầu thị trường.

1.0

FF IC IA L

Phân tích sự khác nhau về đặc điểm đô thị hóa của các nước phát triển và các nước đang phát triển.

- Các nước phát triển: quá trình ĐTH diễn ra sớm hơn; tỉ lệ dân thành thị cao; tăng cường hình thành các đô thị cực lớn; nhịp độ tăng dân số đô thị chậm lại; dân số có xu hướng chuyển ra vùng ngoại ô hoặc các thành phố vệ tinh.

a. Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, phân tích tác động của địa hình đến chế độ nhiệt của nước ta.

2,0

N

III

O

- Các nước đang phát triển: quá trình ĐTH diễn ra muộn hơn; tỉ lệ dân thành thị thấp; ĐTH nhanh; xuất hiện nhiều thành phố lớn và cực lớn; nhịp độ đô thị hóa cao; dân số có xu hướng chuyển từ nông thôn vào các thành phố lớn.

Ơ

- Địa hình phân hóa thành ba đai cao, nhiệt độ trung bình khác nhau (diễn giải).

H

- Địa hình kết hợp với hướng gió tạo nên sự phân hóa về chế độ nhiệt:

Q

U

Y

N

+ Mùa đông: các cánh cung ở Đông Bắc hút gió mùa Đông Bắc làm nhiệt độ ở Đông Bắc thấp nhất cả nước; dãy Hoàng Liên Sơn ngăn gió này xâm nhập trực tiếp vào Tây Bắc nên cùng độ cao, nhiệt độ ở Tây Bắc cao hơn Đông Bắc; dãy Bạch Mã ngăn gió mùa Đông Bắc vốn đã bị suy yếu, làm cho nhiệt độ phần lãnh thổ phía Nam Bạch Mã cao hơn,…

KÈ

M

+ Mùa hạ: dãy Trường Sơn và các dãy núi dọc biên giới Việt - Lào cùng với gió tây nam từ cao áp Bắc Ấn Đọ Dương đến tạo nên hiện tượng phơn khô nóng cho duyên hải miền Trung và phía nam Tây Bắc,…

b. Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chế độ nước của sông ngòi duyên hải Nam Trung Bộ.

2.0

D

ẠY

- Đặc điểm chế độ nước : + Có hai mùa nước : mùa cạn từ tháng 1 đến tháng 8, mùa lũ từ tháng 9 đến tháng 12. + Đặc điểm lũ lên rất nhanh và đột ngột.

- Các nhân tố ảnh hưởng: + Khí hậu có hai mùa : khô và mưa, mùa mưa lớn, muộn, tập trung vào thu đông (từ tháng 9 đến tháng 12). + địa hình: hẹp ngang, dốc nên Sông ngắn và dốc (trừ sông Ba) + mạng lưới sông: sông độc lập, ít phụ lưu + thực vật: lớp phủ rừng bị phá huỷ nhiều. + hồ đầm: ít hồ đầm lớn

IV.

a. Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, phân tích sự khác nhau của địa

1,5

hình vùng núi Đông Bắc và Tây Bắc.

- Độ cao khác nhau, do cường độ nâng trong Tân kiến tạo khác nhau (diễn giải).

- Hướng núi khác nhau, do sự chi phối của các mảng và khối nền cổ (diễn giải).

FF IC IA L

- Đặc điểm hình thái khác nhau, do tác động phối hợp của nội lực trong vận động tân kiến tạo và sự phá hủy của ngoại lực khác nhau ở giữa hai vùng núi. b. Giải thích tại sao có sự khác nhau về chế độ mưa giữa vùng khí hậu Tây Nguyên và vùng khí hậu Nam Trung Bộ.

1,5

- Tây Nguyên: tổng lượng mưa lớn do nằm ở sườn đón gió vào mùa hạ, tháng 9 mưa lớn nhất do hoạt động của dải hội tụ nhiệt đới, mùa mưa từ tháng 5 – 10 trùng với thời kì hoạt động của gió mùa mùa hạ nóng ẩm.

a. Đô thị hóa nước ta đang theo sát quá trình công nghiệp hóa

2.0

H

V

Ơ

N

O

- Nam Trung Bộ: tổng lượng mưa nhỏ hơn do nằm ở sườn khuất gió và có nhiều địa điểm nằm ở nơi khuất hoặc song song với hướng gió; tháng 10 hoặc 11 mưa lớn nhất do áp thấp, bão, gió đông bắc gặp dãy Trường Sơn Nam,… hoạt động mạnh, mùa mưa lệch về thu đông do đầu mùa hạ có phơn Tây Nam khô nóng và mùa đông có gió đông bắc gặp Trường Sơn Nam gây mưa.

N

- Tỉ lệ dân thành thị nước ta còn thấp, đang có xu hướng tăng lên do kết quả tác động từ quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa.

Y

- Số lượng các thành phố, thành phố quy mô lớn ngày càng tăng.

Q

U

- Đô thị lớn thường gắn với trung tâm công nghiệp có giá trị sản xuất lớn.

M

- Các vùng tập trung nhiều đô thị lớn thường là vùng có hoạt động công nghiệp phát triển mạnh( ĐNB, ĐBSH). Các vùng công nghiệp còn hạn chế thì thiếu sự xuất hiện các đô thị lớn ( Tây Nguyên, TDMNBB…)

KÈ

b. Tại sao tỉ lệ lao động phi nông nghiệp ở nước ta ngày càng tăng?

1.0

ẠY

- Do quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa kéo theo sự phát triển của các trung tâm công nghiệp và dịch vụ (diễn giải).

D

- Do xu thế chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành kéo theo sự chuyển dịch lao động (diễn giải).

VI

a. Phân tích hướng chuyên môn hóa của 2 vùng nông nghiệp

* Hướng chuyên môn hóa của 2 vùng: + Tây Nguyên: Trồng trọt: có các cây CN nhiệt đới và cận nhiệt: cà phê, cao su, chè, dâu tằm, hồ tiêu…

Chăn nuôi: Tây Nguyên có bò thịt và bò sữa + Trung du miền núi BB: Trồng trọt: có các cây công nghiệp nguồn gốc cận nhiệt, ôn đới: chè, trẩu, hồi, các cây CN

1,5

FF IC IA L

hàng năm như thuốc lá, đậu tương, lạc, cây ăn quả, dược liệu Chăn nuôi: Trâu, bò (lấy thịt và sữa), lợn * Giải thích + Tây Nguyên có khí hậu cận xích đạo gió mùa, đất badan thích hợp với các cây nhiệt đới.

Có nhiều đồng cỏ với khí hậu cận xích đạo thuận lợi để nuôi bò cung cấp cho thị trường đông khu vực ĐNB + TDMNBB chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của gió mùa đông bắc và sự phân hoá khí hậu theo đai cao nên trồng được các cây cận nhiệt, ôn đới. Do giải quyết tốt hơn lương thực cho người, nên hoa màu lương thực được dành nhiều hơn cho chăn nuôi, với thị trường tiêu thụ rộng là ĐBSH nên đây là vùng nuôi lợn thứ 2 cả nước. b. Nhận xét và giải thích bảng số liệu

1,5

- Tự nhiên

M

VII

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

* Nhận xét: - Quy mô: + GTSX và Sản lượng ((tổng; khai thai, nuôi trồng)) đều có xu hướng tăng. + GTSX tănh nhanh hơn sản lương (dẫn chứng). + Nuôi trồng thủy sản có xu hướng ngày càng lớn hơn và tăng nhanh hơn khai thác (dẫn chứng lớn và nhanh hơn) - Cơ cấu: + Nuôi trồng thủy sản chiếm tỉ trọng cao hơn cả về GTSX và sản lượng (D/c) + Xu hướng nuôi trồng tăng; khai thác giảm (d/c) * Giải thích - Sản lượng tăng: có nhiều điều kiện thuận lợi về TN (liệt kê) và KT – XH (liệt kê) cho hoạt động khai thác và nuôi trồng - GTSX tăng: sản lượng tăng; nhu cầu thị trường lớn và mở rộng; chất lượng thủy sản tăng nên giá trị SX cao hơn, CN chế biến….

- Nuôi trồng lớn và tăng nhanh do: còn nhiều điều kiện phát triển; chủ động SX hơn; hiệu quả kinh tế cao, nhu cầu thị trường…. a. Những khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội của Đồng bằng sông Hồng.

1,0

KÈ

+ Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa nên nhiều thiên tai (bão, lũ, hạn hán). + Một số tài nguyên bị suy thoái: đất, nước

ẠY

+ Nghèo khoáng sản nên thiếu nguyên liệu - KT – XH

D

+ Sức ép dân số đông đến phát triển kinh tế, xã hội, tài nguyên, môi trường (diễn giải).

+ chuyển dịch kinh tế còn chậm nên chưa phát huy hết các thế mạnh của vùng.

b. Tại sao việc làm là vấn đề nan giải ở Đồng bằng sông Hồng? Nêu ý nghĩa của việc 2.0 chuyển dịch cơ cấu kinh tế đến phát triển kinh tế - xã hội của vùng. * Việc làm là vấn đề nan giải do - Sức ép của dân số và lao động: Dân số đông, số người nhập cư xu hướng tăng lên (diễn

1.0

giải); Dân cư phân bố chưa hợp lí giữa các khu vực, giữa thành thị - nông thôn.; Chất lượng lao động còn hạn chế - Hạn chế của kinh tế: + Chuyển dịch cơ cấu kinh còn chậm, sản xuất chưa đa dạng => tỉ lệ thất nghiệp cao.

FF IC IA L

+ Lao động trong ngành nông nghiệp còn nhiều, tính mùa vụ trong sản xuất nông nghiệp => tỉ lệ thiếu việc ở nông thôn cao

1.0

* Ý nghĩa

- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở ĐBSH: giảm tỉ trọng nông nghiệp, tăng tỉ trọng công nghiệp và dịch vụ; chuyển dịch trong nội bộ từng ngành (diễn giải)

O

- Góp phần đa dạng cơ cấu ngành kinh tế; thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhanh - Phát huy các thế mạnh của vùng trong phát triển kinh tế (diễn giải)

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

- Tạo thêm nhiều việc làm, thu hút lao động, nâng cao chất lượng cuộc sống...

TRƯỜNG THPT CHUYÊN LQĐ LAI CHÂU TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG

ĐỀ THI MÔN ĐỊA LÍ

LẦN THỨ XV – T7/2019

LỚP 11

ĐỀ THI ĐỀ XUẤT

Câu 1.(3,0 điểm)

FF IC IA L

a) Phân tích nguyên nhân dẫn tới sự hình thành các đai áp chính trên Trái Đất. b) Tại sao nói địa hình là một nhân tố ảnh hưởng đến sự phân bố nhiệt độ?

Câu 2.(2,0 điểm)

a) Phân tích tác động của cơ cấu dân số theo tuổi đến phát triển kinh tế - xã hội một quốc gia.

b) Tại sao ngành dịch vụ trên thế giới ngày càng phát triển mạnh?

O

Câu 3.(3,0 điểm)

N

a) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học giải thích tại sao địa hình Việt Nam

Ơ

có tính phân bậc?

H

b) Địa hình nước ta ảnh hưởng đến sinh vật như thế nào?

N

Câu 4.(3,0 điểm)

a) Dựa vào Atlát Địa lí Việt Nam, hãy chứng minh rằng ngay trong miền Bắc và Đông Bắc

Y

Bắc Bộ, khí hậu có sự phân hóa theo không gian.

Q

Câu 5.(3,0 điểm)

U

b) Giải thích sự khác nhau về khí hậu và thiên nhiên giữa vùng núi Đông Bắc và Tây Bắc.

M

a) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học nhận xét và giải thích sự phân bố dân cư ở vùng Đông Nam Bộ.

KÈ

b) Tại sao việc phát triển kinh tế - xã hội nâng cao đời sống các đồng bào dân tộc ít người phải chú ý bảo vệ môi trường tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên?

ẠY

Câu 6. (3,0 điểm)

D

a) Cho bảng số liệu sau: TỐC ĐỘ TĂNG TRƯỞNG CỦA ĐÀN GIA SÚC VÀ GIA CẦM QUA CÁC NĂM (Đơn vị: %) 1995 2000 2005 2010 2014 Năm 138,0 154,9 212,0 231,0 Gia cầm 100,0 100,0 123,8 168,0 167,9 164,0 Lợn 100,0 113,4 152,3 159,6 143,1 Bò 100,0 97,8 98,6 97,1 84,0 Trâu

Nhận xét và giải thích về tốc độ tăng trưởng đàn gia súc, gia cầm qua các năm ở nước ta. b)Tại sao diện tích cây công nghiệp lâu năm ở nước ta có xu hướng tăng nhanh trong những năm gần đây?

Câu 7.(3,0 điểm) a) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học chứng minh rằng Đồng bằng sông Hồng có nhiều thế mạnh về tự nhiên để phát triển kinh tế - xã hội.

FF IC IA L

b) Tại sao phải đẩy mạnh sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở Đồng bằng sông Hồng?

...................HẾT...............

Thí sinh được sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam.

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

(Giám thị không giải thích gì thêm)

TRƯỜNG THPT CHUYÊN LQĐ

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập- Tự do- Hạnh phúc

TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG LẦN THỨ XV – T7/2019

ĐÁP ÁN

ĐIỂM

CÂU 2 2,0 điểm

ĐIỂM

FF IC IA L

CÂU 1 3,0 NỘI DUNG điểm * Nguyên nhân hình thành các đai khí áp trên TĐ: a Trên trái đất có 7 đai áp ổn định, phân bố xen kẽ, đối xứng qua xích đạo.Nguyên nhân hình thành: động lực hoặc nhiệt lực.

- Đai áp thấp xích đạo: Nhiệt độ cao quanh năm, không khí nở ra bốc lên cao, giảm trọng lượng, đồng thời diện tích đại dương lớn→ hơi nước bốc lên chiếm chỗ của không khí khô → làm khí áp giảm→ hình thành đai áp thấp XĐ với nguyên nhân chủ yếu là nhiệt lực.

- 30 - 350 B-N là vùng có khí áp cao quanh năm do không khí chuyển động từ xích đạo về hai cực đến khu vực này gặp lạnh, tăng trọng lượng, giáng xuống, tăng sức nén xuống bề mặt đất, hình thành áp cao động lực.

- Áp thấp ôn đới: Luồng không khí từ cực (gió Đông cực) về và từ đai áp cao chí tuyến (gió Tây ôn đới) đi lên, sau khi gặp nhau ở khoảng 600 Bắc và Nam thì bốc lên cao, sinh ra 2 vành đai áp thấp ở 600 Bắc và Nam do động lực.

- Cực: quanh năm có góc nhập xạ nhỏ, thậm chí không được chiếu sáng.

Vì vậy nhiệt độ thấp quanh năm, không khí lạnh co lại, tăng trọng lượng, nén xuống hình thành áp cao nhiệt lực.

Tại sao nói địa hình là 1 nhân tố ảnh hưởng đến sự phân bố nhiệt độ?

- Nhiệt độ thay đổi theo độ cao: trong tầng đối lưu, lên cao 100m nhiệt b độ giảm 0,60. Do càng lên cao, xa bức xạ mặt đất, không khí loãng, ít hơi nước nên hấp thụ nhiệt ít.

- Hướng phơi sườn núi: + Sườn ngược chiều ánh sáng MT thường có góc nhập xạ lớn nên nhận được nhiệt cao hơn. + Sườn cùng chiều ánh sáng MT thường có góc nhập xạ nhỏ, nhận được nhiệt thấp hơn.

- Độ dốc a/h đến nhiệt độ: cùng hướng sườn đón nắng, sườn dốc sẽ có nhiệt độ cao hơn sườn thoải do có góc nhập xạ lớn hơn.

2,0 0,25

0,5

0,5

0,25

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

0,5

NỘI DUNG

1,0

0,25

0,25 0,25 0,25

1,0 0,5 0,25

0,25

1,0

0,25

0,25 0,25 0,25

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

b

Phân biệt cơ cấu dân số già, trẻ. Phân tích tác động của cơ cấu dân số già, trẻ đến sự phát triển kinh tế- xã hội.

- Phân biệt - Cơ cấu dân số trẻ: + Tích cực: Gia tăng dân số nhanh, nguồn lao bổ xung lớn, thúc đẩy nền kinh tế phát triển. + Tiêu cực: Ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, lao động và việc làm.

- Cơ cấu dân số già: + Tích cực: Nguồn lao động hiện tại lớn + Tiêu cực: Thiếu nguồn lao động tương lai, chi phí phúc lợi xã hội lớn.

Ngành dịch vụ sản trên thế giới ngày càng phát triển mạnh Vai trò + Thúc đẩy các ngành sản xuất vật chất, sử dụng tốt hơn nguồn lao động trong nước, tạo thêm việc làm cho người dân. Cho phép khai thác tốt hơn các tài nguyên thiên nhiên và sự ưu đã của tự nhiên, các di sản văn hóa lịch sử cũng như các thành tựu khoa học kĩ thuật hiện đại phục vụ con người.

- Nhân tố ảnh hưởng + Trình độ phát triển kinh tế, năng suất xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất vật chất ảnh hưởng đến số lượng lao động và quá trình phát triển và phân bố các ngành dịch vụ. + Số dân, cơ cấu tuổi, giới tính, tỉ lệ gia tăng dân số, sức mua của dân cư tác động đến quy mô, nhịp độ tăng trưởng và cơ cấu của ngành dịch vụ. + Sự phát triển của đô thị làm cho các loại hình dịch vụ đều phát triển

FF IC IA L

a

M

CÂU 3 NỘI DUNG 3,0điểm a Địa hình Việt Nam có tính phân bậc

ĐIỂM

KÈ

1,5 - Căn cứ vào độ cao có thể thấy địa hình nước ta phân thành nhiều bậc 1,0 khác nhau:

D

ẠY

+ Các bậc địa hình núi cao trên 2000m:

• Trên 2500 m là các đỉnh núi nhô cao đơn lẻ tập trung nhiều ở Hoàng Liên Sơn như Phanxipăng (3143m), Pusilung (3076m), Phu Luông (2985m), núi Ngọc Linh ở Kon Tum (2598m).

• Độ cao 2100 - 2400m tập trung nhiều ở vùng núi cao Tây Bắc và Việt Bắc, vùng núi cao thượng nguồn sông Chảy, khối núi Kon Tum như Tây Côn Lĩnh (2419m), Kiều Liêu Ti (2402m). + Các bậc địa hình núi trung bình có độ cao từ 1000 - 2000m: • 1500 - 2000m: cao nguyên Đồng Văn, Bắc Hà, vùng núi Sa Pa, Đà Lạt như Phia Ya (1980m), Phia Uắc (1930m), Lang Biang,

Bidoup…

• 1000 - 1400m: bậc địa hình này khá phổ biến ở vùng núi Đông Bắc, Trường Sơn và Tây Nguyên.

- Các bậc địa hình của các vùng đồi núi và đồng bằng có độ cao dưới 1000m chiếm diện tích lớn nhất:

FF IC IA L

• 600 - 900m: vùng núi thấp Đông Bắc (phần trung tâm), cao nguyên Kon Tum, Plây Ku, Đắk Lắk ở Tây Nguyên.

• 200 - 600m: phân bố rộng khắp ở trung du Bắc Bộ, các vùng đồi núi thấp chân núi ở Trung Bộ, Nam Tây Nguyên đến • đồng bằng Nam Bộ.

• 25 - 100m: bậc địa hình này là vùng đồi gò thấp, bậc thềm phù sa có tuổi Đệ Tứ ở đồng bằng Bắc bộ và đồng bằng Nam Bộ.

• Bậc địa hình thấp dưới 15m: bậc địa hình thấp ở các vùng đồng bằng và ven biển

0,5

H

1,5 0,25 0,25

0,25

0,5

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

b

Ơ

N

O

- Do vận động An pơ- Himalaya diễn ra với nhiều chu kỳ nâng lên khác nhau, xen kẽ các chu kỳ nâng lên là hoạt động bào mòn của ngoại lực. Mỗi chu kỳ nâng lên có cường độ khác nhau(mạnh yếu khác nhau), nên cùng với hoạt động bào mòn của ngoại lực đã tạo nên các bậc địa hình có độ cao khác nhau. Địa hình nước ta ảnh hưởng đến sinh vật - Thông qua sự thay đổi nhiệt ẩm dẫn tới sự hình thành các vành đai sinh vật khác nhau.

-Hướng sườn khác nhau.Thường nhận được lượng nhiệt ẩm, chế độ chiếu sáng khác nhau do đó ảnh hưởng tới độ cao và kết thúc các vành đai sinh vật Đồi núi thấp. Bảo toàn tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa của khí hậu trên đại bộ phận lãnh thổ từ đó sinh vật đặc trưng là các loài có nguồn gốc nhiệt đới phát triển mạnh. + Về thực vật các loài cây họ dầu, đậu, dâu tằm. + ĐV các loài thú lớn voi, bò tót, trâu, thủy sản - Độ cao và hướng núi. + 3 đai cao sinh vật - Sự phân hóa các loài sinh vật + Phía Bắc phổ biển là các loài nhiệt đới, cận nhiệt phương Bắc, trong khi phần lãnh thổ phía Nam là các loài xích đạo, nhiệt đới phương Nam (biên giới tự nhiên là dãy Bạch Mã). + Phía Đông dãy HLS phổ biến là các loài cận nhiệt, trong khi phía Tây xuất hiện nhiều loài ôn đới.

- Các dạng địa hình. Tạo sự phân hóa đa dạng của nguồn tài nguyên sinh vật(rừng ngập mặn trên đất mặn, rừng tràm trên đất phèn, xa van cây bụi trên đất cát, xám vùng khô hạn).

0,25

CÂU 4 ĐIỂM 3,0 NỘI DUNG điểm a Sự phân hóa khí hậu của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ theo không 1,5 gian - Phân hóa Bắc - Nam thể hiện rõ nhất qua sự thay đổi nhiệt độ trong 0,5 tháng 1. Nhìn chung nhiệt độ có xu hướng tăng dần từ bắc vào nam.

FF IC IA L

+ Lạng Sơn, nhiệt độ trung bình tháng 1 là dưới 140C. + Hà Nội: 140C - 180C.

Mức độ chênh lệch trong mùa hạ không đáng kể do toàn miền có sự đồng nhất về nhiệt ẩm của khối không khí nhiệt đới ẩm.

- Phân hóa Đông - Tây thể hiện qua sự giảm lượng mưa từ đông sang 0,5 tây:

O

+ Ven biển mưa nhiều: Móng Cái lượng mưa trung bình năm khoảng trên 2400mm.

N

+ Trong nội địa mưa ít: Lạng Sơn từ 1200 - 1600mm.

- Phân hóa đai cao

0,5

N

H

Ơ

+ Càng lên cao nhiệt độ càng giảm: Ở những vùng núi cao như Tây Côn Lĩnh, Kiều Liêu Ti, nhiệt độ trung bình năm là dưới 180C (so với Hà Nội là 20 - 240C), nhiệt độ trung bình tháng 7 là 18 - 200C (so với Hà Nội là trên 280C).

U

Sự khác nhau về khí hậu và thiên nhiên vùng núi Đông Bắc và Tây 1,5 Bắc - Vùng núi Đông Bắc: hướng vòng cung của các dãy núi hút mạnh và 0,5

Q

b

Y

+ Ở những vùng núi cao chắn gió lượng mưa lớn: Bắc Quang (trên 2800mm).

D

ẠY

KÈ

M

đón nhận trực tiếp khối khí lạnh (gió mùa Đông Bắc) từ phương bắc tràn xuống làm cho mùa đông đến sớm và là vùng có mùa đông lạnh rõ rệt nhất toàn quốc (nếu so sánh 2 địa điểm có cùng độ cao và vĩ độ thì địa điểm ở vùng Đông Bắc có nhiệt độ thấp hơn vùng Tây Bắc từ 2 - 30C. Cảnh quan cận nhiệt đới gió mùa.

- Vùng núi Tây Bắc do bức chắn địa hình hướng tây bắc - đông nam 0,5 (dãy Hoàng Liên Sơn) nên ít chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa Đông Bắc. Mùa đông khô, ít có mưa phùn. Vào mùa hạ, gió mùa đông nam bị các khối núi - cao nguyên nằm ở phía nam (như cao nguyên Mộc Châu) ngăn cản. Luồng gió này chỉ luồn qua các thung lũng vào vùng Tây Bắc nên mùa khô ở đây thường đến muộn và kết thúc sớm. Phần phía nam của vùng (thung lũng sông Mã, Yên Châu…) còn chịu ảnh hưởng của gió phơn khô nóng. Ở đây có cảnh quan rừng nhiệt đới khô.

- Vùng Tây Bắc có khí hậu lạnh chủ yếu do độ cao. Phần phía bắc và 0,5 phía đông của vùng tập trung nhiều khối núi cao trên 2000m nhiều đỉnh núi vượt 3000m, xuất hiện đai rừng ôn đới núi cao.

CÂU 5 3,0 điểm a

ĐIỂM

FF IC IA L

NỘI DUNG

Nhận xét và giải thích sự phân bố dân cư ở vùng Đông Nam Bộ

- Mật độ dân số cao hơn vùng khác và cả nước 396 người/km2. (2006), 0,25 chỉ đứng sau ĐBSH. 0,25 - Dân cư phân bố không đều theo lãnh thổ.

O

+ Trong toàn vùng: Phía bắc có mật độ dân số thấp, phía Nam có mật độ dân số cao hơn(dẫn chứng).

Ơ

N

+ Trong từng tỉnh: Không đều giữa phía Bắc và Nam của Tây Ninh, 0,25 giữa phía Đông và phía Tây của Đông Nai, Bình Phước(dẫn chứng). + Phân bố không đều giữa thành thị và nông thôn: Các đô thị có 0,25

H

mật độ dân số cao(dẫn chứng), ở nông thôn mật độ dân số thấp

Y

N

- Mật độ dân số cao do có nhiều thuận lợi về vị trí địa lí(dẫn chứng), 0,25 tự nhiên, KT-XH. - Dân cư phân bố không đều do sự phân bố dân cư phụ thuộc vào 0,25

U

nhiều yếu tố (tự nhiên, kinh tế - xã hội), không giống nhau trong vùng cũng như trong tình tỉnh.

D

ẠY

KÈ

M

Q

+ Phía Bắc của vùng có vị trí địa lí hạn chế hơn, địa hình cao hơn, sản xuất chủ yếu là nông, lâm nghiệp, sản xuất công nghiệp dịch vụ hạn chế. Phía Nam có vị trí địa lí thuận lợi hơn, địa hình thấp và bằng phẳng hơn, sản xuất công nghiệp và dịch vụ phát triển mạnh, cơ sở hạ tầng phát triển

b

+ Lấy ví dụ 1 tỉnh, chẳng hạn tỉnh Tây Ninh phía Bắc ở xa trung tâm 0,25 của vùng, xa trục đường giao thông lớn, địa hình bị chia cắt, nguồn nước bị hạn chế, chủ yếu trồng cây công nghiệp lâu năm, phía nam gần trục đường giao thông, gần các đô thị lớn của vùng, công nghiệp phát triển.

- Mang đặc điểm chung phân bố dân cư Việt Nam. Các đô thị là nơi 0,25

tập trung phát triển công nghiệp dịch vụ, trình độ phát triển cao hơn.

Nông thôn chủ yếu phát triển cây công nghiệp.

Việc phát triển kinh tế- xã hội nâng cao đời sống các đồng bào dân 1,0 tộc ít người phải chú ý bảo vệ môi trường tự nhiên và tài nguyên

CÂU 6 3,0 điểm a

0,25

0,25

0,25

FF IC IA L

thiên nhiên.

- Địa bàn cư trú và sản xuất của các đồng bào ít người phần lớn đều nằm ở TDMN nơi có địa hình dốc, không bằng phẳng. Nơi cư trú giàu tài nguyên.

- Giàu tài nguyên nhưng do khai thác quá mức làm thài nguyên bị cạn kiệt. Đất đai bị xói mòn, diện tích đất đồi núi trọc tăng, thiên tai diễn biến phức tạp - Cơ sở hạ tầng chưa phát triển, thiếu trình độ, đời sống nhân dân còn khó khăn khai thác không hợp lí lãng phí tài nguyên.

- Sự suy giảm chất lượng môi trường, mất cân bằng sinh thái ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm và các dòng sông(hồ nước các nhà máy thủy ddienj, nguồn nước cung cấp cho vùng hạ du bị ảnh hưởng nghiêm trọng).

0,25

NỘI DUNG

O

ĐIỂM

H

Ơ

N

Nhận xét và giải thích về tốc độ tăng trưởng đàn gia súc, gia cầm 2,0 qua các năm ở nước ta 0,25 - Tốc độ tăng trưởng khác nhau:

N

- Cụ thể

0,25

+ Gia cầm tăng liên tục(dẫn chứng)

0,25

+ Trâu giảm liên tục(dẫn chứng)

0,25

* Giải thích

0,25

Q

U

Y

+ Bò, lợn có nhiều biến động (dẫn chứng)

M

- Gà: do nguồn thức ăn đảm bảo, dịch vụ thú y phát triển, gà nhanh tái đàn, thị trường tiêu thụ rộng lớn.

KÈ

- Bò, lợn nguồn cung cấp thức ăn chưa ổn định, đòi hỏi vốn đầu tư 0,5 lớn, do dịch bệnh, thị trường thiếu ổn định.

- Trâu: Do nhu cầu về sức kéo giảm, nhu cầu về thịt không cao như 0,25

ẠY

bò, thích hợp với điều kiện chăn thả trong rừng ít có khả năng nuôi công nghiệp, bán công nghiệp với quy mô lớn.

Diện tích cây công nghiệp lâu năm có xu hướng tăng nhanh trong những năm gần đây - Do có nhiều điều kiện thuận lợi về tự nhiên, KTXH + Điều kiện tự nhiên: Địa hình, đất đai, khí hậu.

0,5 + Điều kiện KT-XH: dân cư và nguồn lao động, thị trường, chính sách.. 0,5

D

b

CÂU 7

NỘI DUNG

ĐIỂM

3,0 điểm a

Đồng bằng sông Hồng có thế mạnh về tự nhiên để phát triển kinh 1,5 tế- xã hội + Địa hình bằng phẳng thuận lợi cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng và 0,25 cư trú của người dân.

FF IC IA L

+ Đất là nguyên có giá trị hàng đầu của đồng bằng: Chiếm diện tích 0,25 lớn trong đó khoảng 70% đất nông nghiệp có độ phì cao và trung bình thuận lợi cho việc phát triển nông nghiệp đặc biệt là việc thâm canh lúa nước. + Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có mùa đông lạnh thuận lợi cho đa 0,25 dạng hóa cây trồng. Nguồn nước phong phú bao gồm cả nước mặt và nước ngầm.

N

O

+ Có nhiều quang cảnh đẹp thuận lợi cho việc phát triển du lịch( vườn 0,25 quốc gia cúc phương, các khu dự trũ sinh quyển..) + Nguồn tài nguyên biển khá phong phú, đường bờ biển dài trên 400 0,25

D

N

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

b

H

Ơ

km phát triển các ngành KT biển. + Tài nguyên khoáng sản có giá trị là các mỏ đá (Hải Phòng, Hà Nam, Ninh Bình), sét cao lanh(Hải Dương), than nâu(Hưng Yên) thuận lợi cho sản xuất vật liệu xây dựng Đẩy mạnh sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở Đồng bằng sông Hồng - ĐBSH có vai trò đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển KTXH của đất nước. + Vùng trọng điểm sản xuất lương thực, thực phẩm + Là địa bàn phát triển công nghiệp, dịch vụ.

- Việc chuyển dịch nhằm khai thác hiệu quả các thế mạnh về KT- XH và tự nhiên, cải thiện đời sống nhân dân(phân tích) - Việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực đã và đang là xu thế tất yếu của cả nước nói chung và cả vùng nói riêng.

0,25

1,5 0,25 0,25 0,25 0,5 0,25

TRƯỜNG THPT CHUYÊN CHU VĂN AN LẠNG SƠN

KỲ THI CHỌN HSG TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG XV NĂM 2019

ĐỀ ĐỀ XUẤT

Môn thi: Địa lí - Khối 11 Ngày thi: 27/7/2019 Thời gian: 180 phút (không kể thời gian giao đề) (Đề thi gồm 02 trang, 07 câu)

FF IC IA L

Câu 1 (3,0 điểm).

1. Phân tích những khác biệt giữa sự giảm nhiệt theo vĩ độ và sự giảm nhiệt theo độ cao.

2. Tại sao ở bán cầu Bắc, gió mùa hoạt động mạnh ở bờ Đông các lục địa, còn ở bờ Tây thì không?

Câu 2 (2,0 điểm).

1. Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên có phản ánh đúng tình hình gia tăng dân số của mọi

O

quốc gia trên thế giới hay không? Vì sao?

N

2. Tại sao ngành công nghiệp khai thác dầu mỏ phân bố chủ yếu ở các nước đang phát

Ơ

triển, còn công nghiệp điện lực lại phân bố chủ yếu ở các nước phát triển?

Câu 3 (4,0 điểm). Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy:

H

1. So sánh sự khác nhau trong chế độ nước sông giữa sông Hồng và sông Đà Rằng.

N

2. Phân tích tác động của cấu trúc địa hình Việt Nam đến đặc điểm sông ngòi.

Câu 4 (3,0 điểm). Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy:

Y

1. Giải thích tại sao miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ có chế độ nhiệt ít biến động và

U

không có mùa đông lạnh như ở hai miền khác?

Q

2. Chứng minh sự đa dạng của địa hình đồi núi nước ta đã làm cho sự phân hóa các thành phần tự nhiên cũng đa dạng.

M

Câu 5 (3,0 điểm). Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy:

KÈ

1. Trình bày và giải thích đặc điểm phân bố dân cư của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

2. Chứng minh và giải thích tại sao Trung du và miền núi Bắc Bộ là vùng có trình độ đô

ẠY

thị hóa thấp nhất cả nước.

Câu 6 (3,0 điểm).

D

1. Cho bảng số liệu: DIỆN TÍCH VÀ SẢN LƯỢNG LÚA NƯỚC TA, GIAI ĐOẠN 2010 - 2017

Năm Diện tích (nghìn ha) Trong đó: Diện tích lúa mùa (nghìn ha) Sản lượng (nghìn tấn)

2010

2012

2015

2017

7 489,4

7 761,2

7 830,6

7 708,7

1 967,5

1 977,8

1 934,8

1 713,6

40 005,6

43 737,8

45 091,0

42 763,4

(Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2017, NXB Thống kê, 2018)

Căn cứ vào bảng số liệu, nhận xét và giải thích tình hình sản xuất lúa của nước ta, giai đoạn 2010 - 2017.

2. Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy chứng minh rằng lúa là cây lương thực chủ yếu ở nước ta. Lí giải tại sao?

Câu 7 (2,0 điểm)

FF IC IA L

Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy phân tích tiềm năng và hiện trạng phát triển ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng ở Đồng bằng sông Hồng.

----------- Hết -----------

• Thí sinh được sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam do Nhà xuất bản Giáo dục phát hành.

O

• Giám thị coi thi không giải thích gì thêm.

N

Họ và tên thí sinh: …………………………….Số báo danh: ………….........................

N

H

Ơ

Chữ kí giám thị số 1:………………..................Chữ kí giám thị số 2:…..........................

Y

Người ra đề: Triệu Hoàng Thuý - ĐT: 0836.828.666

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Người thẩm định: Chu Thị Hồng Chinh - ĐT: 0915.998.944

TRƯỜNG THPT CHUYÊN CHU VĂN AN LẠNG SƠN

KỲ THI CHỌN HSG TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG XV NĂM 2019

HDC ĐỀ ĐỀ XUẤT

FF IC IA L

HƯỚNG DẪN CHẤM (Hướng dẫn chấm gồm 06 trang) Chú ý: Những cách giải khác HDC mà đúng thì cho điểm theo thang điểm đã định.

Nội dung

Câu

Điểm

1,5

0,5 0,5

0,5

Y

1,5 0,25 0,25

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

1 (3,0)

N

H

Ơ

N

O

1. Phân tích những khác biệt giữa sự giảm nhiệt theo vĩ độ và sự giảm nhiệt theo độ cao - Tốc độ giảm nhiệt theo độ cao nhanh hơn theo vĩ độ (d/c).

- Quá trình giảm nhiệt: + Theo độ cao: quá trình giảm nhiệt diễn ra đồng nhất, không bị gián đoạn. + Theo vĩ độ: Sự giảm nhiệt không liên tục và không đồng nhất.

- Nguyên nhân giảm nhiệt: + Theo độ cao: Phụ thuộc vào bức xạ mặt đất (càng lên cao không khí càng loãng, bức xạ mặt đất giảm). + Theo vĩ độ: Phụ thuộc vào bức xạ mặt trời và tính chất bề mặt đệm (lục địa - đại dương).

2. Tại sao ở bán cầu Bắc, gió mùa hoạt động mạnh ở bờ Đông các lục địa, còn ở bờ Tây thì không?

- Khái niệm: gió mùa là loại gió thổi theo mùa, hướng gió ở hai mùa có chiều ngược nhau.

- Nguyên nhân hình thành: chủ yếu do sự nóng lên hoặc lạnh đi không đều giữa lục địa và đại dương theo mùa, từ đó có sự thay đổi của các vùng khí áp cao và khí áp thấp ở lục địa và đại dương.

- Ở bán cầu Bắc, gió mùa thường hoạt động ở đới nóng: Nam Á, Đông Nam Á… và một số nơi ở vĩ độ trung bình: phía đông Trung Quốc, đông nam Liên bang Nga... (bờ đông các lục địa). Vì: + Về mùa đông, gió thổi từ các cao áp trên lục địa ra đại dương đều theo hướng từ tây sang đông (bắc nam, đông bắc), về mùa hạ gió thổi từ các cao áp trên đại dương vào đất liền theo hướng từ tây sang đông (đông nam). + Ngược lại ở phía tây các lục địa tuy cũng có các cao áp trên lục địa về mùa đông (Bắc Mĩ, Bắc Phi) và cao áp trên đại dương về mùa hạ (Thái Bình Dương, Đại Tây Dương) nhưng không tạo ra các luồng gió cần thiết vào đất liền hay ra biển theo mùa. Nguyên nhân do các cao áp đại dương thường chuyển dịch xa bờ tây các lục địa, còn các cao áp trên lục địa thường chuyển dịch về phía đông các lục địa.

1. Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên có phản ánh đúng tình hình gia tăng dân số của mọi quốc gia trên thế giới hay không? Vì sao?

- Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên được xác định bằng hiệu số giữa tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô trong cùng một thời điểm.

2 (2,0)

0,5

0,5

1,0 0,25

0,25

0,5

1,0

0,5

0,25 0,25

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

- Gia tăng dân số là thước đo phản ánh trung thực, đầy đủ tình hình biến động dân số của một quốc gia, được thể hiện bằng tổng số giữa tỉ suất gia tăng tự nhiên và tỉ suất gia tăng cơ học.

- Tỉ suất gia tăng tự nhiên có ảnh hưởng rõ rệt đến tình hình biến động dân số và được coi là động lực phát triển dân số nhưng không thể phản ánh đúng tình hình gia tăng dân số của mọi quốc gia được. Vì gia tăng dân số còn phụ thuộc vào cả tỉ suất gia tăng cơ học.

2. Tại sao ngành công nghiệp khai thác dầu mỏ phân bố chủ yếu ở các nước đang phát triển, còn công nghiệp điện lực lại phân bố chủ yếu ở các nước phát triển?

- Công nghiệp khai thác dầu: phân bố tập trung ở các nước đang phát triển do: ngành này cần phân bố ở những nơi có nhiều tài nguyên dầu mỏ. Các nước đang phát triển chiếm gần 80% trữ lượng dầu mỏ toàn thế giới. Tập trung chủ yếu ở các khu vực: Tây Nam Á, Bắc Phi, Mỹ La tinh, Đông Á và Đông Nam Á.

- Công nghiệp điện lực: phân bố chủ yếu ở các nước phát triển do: + Các nước phát triển có trình độ khoa học kĩ thuật hiện đại nên có khả năng sản xuất điện từ nhiều nguồn, kinh tế phát triển nên có nguồn vốn lớn. + Các nước phát triển có nền kinh tế phát triển cao, nhiều ngành sản xuất hiện đại; chất lượng cuộc sống của người dân cao dẫn đến nhu cầu về điện năng rất lớn.

1. So sánh sự khác nhau trong chế độ nước sông giữa sông Hồng và sông Đà Rằng - Tổng lưu lượng nước: sông Hồng lớn hơn sông Đà Rằng (d/c).

- Mùa lũ: + Mùa lũ của sông Hồng kéo dài 5 tháng (T6 - T10), lưu lượng trung bình đạt 4770m3/s. tháng đỉnh lũ là tháng 8 (lưu lượng trung bình đạt 6660m3/s). + Mùa lũ của sông Đà Rằng: mùa lũ chính xảy ra ngắn, muộn (tháng 9 tháng 12), lưu lượng nước rất lớn (2315 m3/s), tháng đỉnh lũ là tháng 11 (935 m3/s), ngoài ra còn có lũ tiểu mãn vào tháng 6.

- Mùa cạn: + Đối với sông Hồng: Mùa cạn kéo dài 7 tháng (T11 - T4), lưu lượng trung bình chỉ đạt 1231,29 m3/s, tháng kiệt nhất là tháng 3 (lưu lượng trung bình chỉ có 765 m3/s). + Đối với sông Đà Rằng: mùa cạn kéo dài từ T1 - T8, lưu lượng nước chỉ đạt 958 m3/s, trong đó tháng kiệt nhất là tháng 4 (45 m3/s).

- Chênh lệch lưu lượng dòng chảy giữa hai mùa của sông Hồng lớn hơn nhiều so với sông Đà Rằng (d/c sự chênh lệch giữa 2 mùa, giữa 2 tháng đỉnh lũ - kiệt nhất).

2. Phân tích tác động của cấu trúc địa hình Việt Nam đến đặc điểm sông ngòi - Cấu trúc địa hình nước ta ảnh hưởng đến sông ngòi thông qua các nhân tố như hướng, độ dốc, đặc điểm hình thái.

- Tác động:

D

ẠY

3 (4,0)

2,0 0,5 0,25 0,25

0,25

0,25 0,5

2,0 0,25

0,25 0,25 0,25 0,5

0,5

1,5

0,5

0,5

Q

0,5

1,5 0,5

D

ẠY

KÈ

M

4 (3,0)

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

+ Địa hình đồi núi chiếm 3/4 diện tích lãnh thổ nên sông ngòi phần lớn chảy qua địa hình miền núi. + Địa hình nước ta là địa hình già được trẻ lại nên cùng một dòng sông có khúc chảy êm đềm, có khúc thác ghềnh sông đào lòng dữ đội... + Địa hình có sự phân bậc, làm cho sông ngòi cũng có sự phân bậc, tạo thành nhiều thác ghềnh, làm cho tốc độ dòng chảy có sự khác nhau (d/c). + Theo hướng cấu trúc địa hình và địa thế thấp dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam nên phần lớn sông ngòi nước ta cũng chảy theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, sông chủ yếu đổ nước ra biển Đông. + Hướng núi gồm 2 hướng chính là Tây Bắc - Đông Nam và vòng cung, làm cho sông ngòi cũng có hướng chính là Tây Bắc - Đông Nam và hướng vòng cung (d/c).

1. Tại sao miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ có chế độ nhiệt ít biến động và không có mùa đông lạnh như ở hai miền khác? * Khái quát về đặc điểm khí hậu: Miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ có khí hậu cận xích đạo gió mùa với nhiệt độ cao, biên độ nhiệt năm nhỏ, phân chia hai mùa mưa, khô rõ rệt. * Giải thích về chế độ nhiệt: - Do miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ không chịu tác động của gió mùa Đông Bắc. Hầu hết các đợt gió mùa Đông Bắc đều bị suy yếu khi dịch chuyển về phía nam và bị chặn lại ở dãy Bạch Mã. Chỉ có những đợt gió Đông Bắc mạnh mới vượt qua được Bạch Mã, nhưng đã bị biến tính không còn có nhiệt độ thấp nữa. Do vậy, miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ không có mùa đông lạnh như ở hai miền phía bắc.

- Về mùa đông, miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ chịu thống trị của khối khí Tín phong Bắc bán cầu. Đặc tính của khối khí này là khô, nóng và ổn định nên làm cho chế độ nhiệt ở miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ ít biến động.

2. Chứng minh sự đa dạng của địa hình đồi núi nước ta đã làm cho sự phân hóa các thành phần tự nhiên cũng đa dạng * Sự đa dạng của địa hình đồi núi nước ta: 4 khu vực địa hình vùng đồi núi (Đông Bắc, Tây Bắc, Trường Sơn Bắc, Trường Sơn Nam) có những biểu hiện khác nhau về độ cao, hướng nghiêng, hướng núi, cấu tạo địa chất, lịch sử hình thành…) tạo nên sự đa dạng của địa hình đồi núi. * Sự đa dạng của địa hình đồi núi dẫn đến sự phân hóa các thành phần tự nhiên nước ta: - Địa hình là một trong những thành phần tự nhiên chịu tác động trực tiếp, gián tiếp từ các thành phần tự nhiên khác, song cũng tác động mạnh mẽ tới các thành phần tự nhiên khác tạo nên sự phân hóa đặc trưng về tự nhiên của mỗi vùng: + Địa hình đồi núi (tiêu chí độ cao) tạo nên sự đa dạng về khí hậu, đất, sinh vật…theo độ cao…(ví dụ: vùng núi Tây Bắc cao nhất nước ta có đầy đủ các vành đai thiên nhiên theo độ cao). + Địa hình đồi núi (tiêu chí hướng núi) tạo nên sự đa dạng hướng dòng chảy của sông ngòi (sông ngòi với các hướng chảy Tây Bắc - Đông Nam; hướng

0,25

0,25

0,25

0,25

1,5

FF IC IA L

vòng cung…), sự phân hóa khí hậu theo hướng sườn (sự phân hóa khí hậu giữa Đông Bắc và Tây Bắc; giữa Đông Trường Sơn với Tây Trường Sơn; ranh giới miền khí hậu tại dãy Bạch Mã…). + Địa hình đồi núi (tiêu chí cấu tạo địa chất) tạo sự đa dạng về thổ nhưỡng, sinh vật…(ví dụ: vùng núi Trường Sơn Nam cấu tạo chủ yếu đá badan nên loại đất chủ yếu là đất đỏ badan màu mỡ)…

1. Trình bày và giải thích đặc điểm phân bố dân cư của vùng Đồng bằng sông Cửu Long * Mật độ dân số cao: từ 201 - 500 người/km2, cao hơn mức trung bình cả nước. Do điều kiện tự nhiên thuận lợi (đất, địa hình, khí hậu, nguồn nước...), tính chất nền kinh tế (với hoạt động sản xuất nông nghiệp lúa nước, sử dụng nhiều lao động…). * Phân bố không đồng đều: mật độ dân số được phân làm 6 mức (d/c). Do sự phân hóa về tài nguyên đất, sinh vật, nước…; do sự chênh lệch về trình độ phát triển kinh tế - xã hội… * Dân cư phân hóa trong không gian: - Giữa các khu vực: + Tập trung đông ở ven sông Tiền, sông Hậu mật độ dân số cao nhất, phổ biến từ 501 - 1000 người/km2. Do điều kiện tự nhiên thuận lợi như đất phù sa ngọt có diện tích lớn, màu mỡ, nguồn nước dồi dào để thâm canh lúa nước; hạ tầng đô thị phát triển,… + Vùng rìa đồng bằng phía tây bắc, đông nam và tây nam như Đồng Tháp Mười, Tứ giác Long Xuyên, vùng trũng trung tâm bán đảo Cà Mau mật độ thấp, phổ biến từ 101 - 200 người/km2. Do điều kiện tự nhiên không thuận lợi: đất nông nghiệp kém màu mỡ, chủ yếu đất phèn, đất mặn gây khó khăn cho sản xuất và cư trú; kinh tế kém phát triển hơn vùng khác.

- Giữa thành thị và nông thôn: đa số dân cư sống ở nông thôn, tỉ lệ dân thành thị thấp hơn cả nước. Các đô thị phân bố tập trung ven sông Tiền và Hậu, dọc theo quốc lộ 1, chủ yếu là đô thị trung bình và nhỏ. Do các nguyên nhân kinh tế: nông nghiệp, ngư nghiệp là hoạt động truyền thống, đảm bảo cuộc sống cho phần lớn dân cư. Các ngành công nghiệp và dịch vụ phát triển mức độ chưa cao, tập trung ít trung tâm thương mại, dịch vụ, ít đầu mối giao thông vận tải…

2. Chứng minh và giải thích tại sao Trung du và miền núi Bắc Bộ là vùng có trình độ đô thị hóa thấp nhất cả nước * Chứng minh: - Tỉ lệ dân thành thị thấp nhất cả nước (d/c). Mạng lưới đô thị thưa thớt, phân tán, nhất là ở vùng núi.

- Số lượng đô thị nhiều nhưng quy mô dân số đô thị nhỏ, phần lớn dưới 100.000 người/đô thị; chủ yếu là các đô thị loại 3, 4.

- Chức năng đô thị đơn giản, phần lớn chỉ có chức năng hành chính, một số ít đô thị có chức năng công nghiệp và chức năng khác.

- Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật, môi trường đô thị… kém phát triển và thiếu đồng bộ.

0,5

0,25

0,25

U

0,25

D

ẠY

KÈ

M

Q

5 (3,0)

Y

N

H

Ơ

N

O

0,25

1,5

0,25 0,25 0,25 0,25

0,25 0,25

2,0

0,25 0,25 0,25

0,25

0,25

0,25

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

* Nguyên nhân: - Trình độ phát triển kinh tế vào loại thấp nhất cả nước, công nghiệp, dịch vụ kém phát triển, nhất là ở vùng núi.

- Mật độ dân số thấp nên qui mô đô thị nhỏ và phân tán; các nhân tố khác như nhiều đơn vị hành chính, hoạt động nông - lâm nghiệp có vai trò quan trọng…

1. Nhận xét và giải thích tình hình sản xuất lúa của nước ta, giai đoạn 2010 - 2017 * Về diện tích: - Diện tích lúa của nước ta giai đoạn 2010 - 2017 tăng nhưng không ổn định. + Giai đoạn 2010 - 2015 tăng (d/c) do tăng cường khai hoang mở rộng diện tích ở các vùng còn giàu tiềm năng như Đồng bằng sông Cửu Long,… + Giai đoạn 2015 - 2017 giảm nhẹ (d/c) do chuyển đổi mục đích sử dụng sang đất chuyên dùng và thổ cư hoặc trồng các cây khác có giá trị cao hơn, vùng Đồng bằng sông Cửu Long chịu tác động của hạn mặn kéo dài, biến đổi khí hậu.

- Diện tích lúa mùa giảm (d/c) do vụ mùa có nhiều hạn chế: thời gian sinh trưởng kéo dài, nhiều thiên tai, sâu bệnh nên năng suất thấp nhất, không ổn định. * Về sản lượng lúa: - Nhìn chung có xu hướng tăng nhưng không đều (một phần do diện tích không ổn định), sản lượng lúa có tốc độ tăng nhanh hơn so với tốc độ tăng diện tích (d/c).

- Do: tăng diện tích và tăng năng suất lúa. Trong đó, tăng năng suất là con đường chính để tăng sản lượng lúa.

6 (3,0) * Về năng suất: - Năng suất lúa tăng (d/c).

- Do: đẩy mạnh thâm canh dựa trên áp dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật, giống mới, năng suất cao, phân bón, thuốc trừ sâu, chuyển đổi cơ cấu mùa vụ hợp lí đã hạn chế tác động của thiên tai…

2. Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy chứng minh rằng lúa là cây lương thực chủ yếu ở nước ta. Lí giải tại sao? * Chứng minh: - Diện tích và sản lượng lúa tăng qua các năm, chiếm >80% diện tích và sản lượng cây lượng thực. Nước ta đã đảm bảo an ninh lương thực và là 1 trong 3 nước xuất khẩu lúa gạo lớn nhất thế giới.

- Lúa được trồng ở hầu hết các địa bàn trên cả nước (trừ Trung du miền núi Bắc Bộ và Tây Nguyên có tỉ lệ diện tích trồng lúa so với cây lương thực <60%, còn lại các vùng hầu hết >60%). Hình thành 2 vùng trọng điểm trồng lúa: + Đồng bằng sông Cửu Long các tỉnh đều có diện tích trồng lúa chiếm >90% so với diện tích trồng cây lương thực. + Đồng bằng sông Hồng > 70%. * Giải thích:

0,25 0,25

1,0

0,25

0,25

0,25 0,25

2,0

0,25 0,25

0,25 0,25

0,25

0,25 0,25 0,25

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

7 (2,0)

N

O

FF IC IA L

- Nước ta có các điều kiện tự nhiên phù hợp với đặc điểm sinh thái cây lúa: khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, mưa nhiều, nhiều đồng bằng phù sa…

- Truyền thống sử dụng lúa gạo, lịch sử trồng lúa gạo từ lâu, là cái nôi của nền văn minh, nhu cầu của thị trường trong và ngoài nước lớn và ngày càng tăng…

Phân tích tiềm năng và hiện trạng phát triển ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng ở Đồng bằng sông Hồng * Tiềm năng: - Nguồn lao động: lực lượng lao động dồi dào, nhất là lao động nữ; lao động có tay nghề, truyền thống sản xuất; giá nhân công tương đối rẻ.

- Thị trường tiêu thụ rộng lớn: trong vùng có thị trường lớn (dân đông, mức sống cao); thị trường trong nước và quốc tế ngày càng mở rộng, nhất là các thị trường tiềm năng như EU, Hoa Kì, Nhật Bản…

- Nguồn nguyên liệu tại chỗ và nguyên liệu trong nước khá phong phú, nhất là đối với ngành dệt (nghề trồng dâu nuôi tằm, cây đay, cói…).

- Điều kiện khác: cơ sở vật chất kĩ thuật, chính sách, vốn đầu tư, truyền thống... * Hiện trạng phát triển: - Vùng có 6 trung tâm công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng trong đó có qui mô rất lớn (Hà Nội), qui mô lớn (Hải Phòng), qui mô vừa (Nam Định, Hải Dương), qui mô nhỏ (Phúc Yên, Phủ Lý).

- Cơ cấu ngành đa dạng: gồm tất cả các ngành có trên cả nước (d/c).

- Mức độ tập trung sản xuất hàng tiêu dùng lớn nhất trên cả nước: 6/7 trung tâm công nghiệp của vùng có ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng.

- Sự phân bố của các ngành: + Công nghiệp dệt, may: phân bố rộng rãi ở Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Nam Định. + Công nghiệp da, giày: Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Phủ Lý. + Công nghiệp sản xuất gỗ, giấy, xenlulô: Hà Nội, Hải Phòng. + Công nghiệp giấy, in, văn phòng phẩm: Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Nam Định, Phúc Yên.

Tổng điểm ----------- Hết -----------

20,0

SỞ GIÁO DỤC& ĐÀO TẠO LÀO CAI TRƯỜNG THPT CHUYÊN ĐỀ ĐỀ XUẤT

ĐỀ THI HSG CÁC TRƯỜNG CHUYÊN KHU VỰC TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI BẮC BỘ MÔN: ĐỊA LÍ – LỚP 11 Năm học 2018 - 2019 (Thời gian: 180 phút, không kể thời gian giao đề) (Đề thi gồm 07 câu - 01 trang)

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Câu 1 (3,0 điểm) a. Sự giảm nhiệt độ không khí theo vĩ độ địa lí và theo độ cao trên Trái Đất có sự khác nhau như thế nào? b. Phân tích mối quan hệ giữa sự phân bố khí áp với sự phân bố lượng mưa trên Trái Đất?

Câu 2 (2,0 điểm) a. Giải thích đặc điểm trình độ đô thị hóa còn thấp ở các nước đang phát triển. b. Vì sao trong cơ cấu ngành công nghiệp điện, nhiệt điện chiếm tỉ lệ cao hơn hẳn so với thủy điện?

Câu 3 (4,0 điểm) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy: a. Chứng minh địa hình là một trong những nhân tố quan trọng phá vỡ tính địa đới của thiên nhiên Việt Nam. b. Tại sao đều là Tín phong, nhưng Tín phong bán cầu Nam gây mưa lớn cho cả nước, còn Tín phong bán cầu Bắc lại tạo ra mùa khô ở miền Nam sâu sắc?

Câu 4 (3,0 điểm) a. Sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, phân tích mối quan hệ giữa đặc điểm địa hình và khí hậu ở miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ. b. Chứng minh và giải thích nhận định: Nền nhiệt độ nước ta cao và có sự phân hoá phức tạp.

Câu 5 (3,0 điểm) Dựa vào Atlat Địa lý Việt Nam và kiến thức đã học, anh (chị) hãy: a. Trình bày và giải thích sự chuyển dịch cơ cấu lao động đang làm việc phân theo khu vực kinh tế. b. Chứng minh và giải thích tại sao Trung du và miền núi Bắc Bộ là vùng có trình độ đô thị hóa thấp nhất cả nước.

Câu 6 (3,0 điểm) a. Chứng minh rằng ngành thủy sản nước ta ngày càng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. b. Cho bảng số liệu Tình hình sản xuất của ngành thuỷ sản nước ta giai đoạn 1996 - 2013 Năm 1996 1998 2002 2008 2013 Sản lượng thủy sản khai thác (nghìn tấn) 1278,0 1357,0 1802,6 2136,4 2803,8 Sản lượng thủy sản nuôi trồng (nghìn tấn) 423,0 425,0 845,3 2465,6 3215,9 Tỉ trọng giá trị sản xuất của thủy sản nuôi 32,6 33,0 57,4 62,1 63,9 trồng trong tổng giá trị ngành thủy sản (%) (Nguồn: Niên giám thống kê 2013 - NXB Thống kê 2014) Từ bảng số liệu trên hãy rút ra các nhận xét cần thiết. Giải thích tại sao trong những năm gần đây ngành thủy sản nuôi trồng của nước ta phát triển nhanh vượt bậc?

Câu 7 (3,0 điểm) Dựa vào Atlat Địa lí và kiến thức đã học, hãy: a. Phân tích những cơ sở để có thể chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở đồng bằng sông Hồng. b. Trình bày hiện trạng phát triển ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng của đồng bằng sông Hồng.

-------------- Hết -------------Thí sinh được sử dụng Atlat Địa lý Việt Nam (NXB Giáo dục), không được sử dụng các tài liệu khác.

Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.

SỞ GIÁO DỤC& ĐÀO TẠO LÀO CAI TRƯỜNG THPT CHUYÊN

FF IC IA L

HDC ĐỀ THI HSG CÁC TRƯỜNG CHUYÊN KHU VỰC TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI BẮC BỘ MÔN: ĐỊA LÍ – LỚP 11 Năm học 2018 - 2019 Thời gian làm bài 180 phút (HDC gồm có 05 trang)

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

A. Hướng dẫn chung - Giám khảo chấm theo hướng dẫn và biểu điểm, những thay đổi về nội dung kiến thức và biểu điểm phải có sự thống nhất trong Hội đồng chấm thi.

- Giám khảo cho điểm lẻ tới 0,25 điểm, điểm toàn bài là điểm tổng các câu, không được làm tròn.

- Chỉ cho điểm tối đa nếu học sinh trình bày, lập luận tốt; không sai sót về kiến thức cơ bản.

- Học sinh trình bày theo cách khác, lập luận đúng kiến thức vẫn cho điểm tối đa.

B. Đáp án và thang điểm Nội dung Điểm Câu a. Sự khác nhau giữa giảm nhiệt độ không khí theo vĩ độ địa lí và theo độ cao 1,50 trên Trái Đất.

- Tốc độ giảm nhiệt độ không khí theo độ cao nhanh hơn theo vĩ độ// (lên cao 100m, 0,50 trung bình nhiệt độ giảm 0,60C; cao hơn nhiệt độ trung bình giảm theo 10 vĩ).

- Quá trình giảm nhiệt độ: a) + Theo độ cao: Nhiệt độ diễn ra đồng nhất, không bị gián đoạn.

0,25 + Theo vĩ độ: Nhiệt độ không khí giảm không liên tục và không đồng nhất.

0,25 - Nguyên nhân giảm nhiệt độ: + Theo độ cao: Nhiệt độ không khí thay đổi phụ thuộc vào bức xạ mặt đất (càng lên 0,25 cao không khí càng loãng, bức xạ mặt đất giảm) và độ bụi, hơi nước trong không khí (không khí càng lên cao, càng trong sạch hơn nên hấp thụ nhiệt kém hơn). + Theo vĩ độ: Nhiệt độ không khí thay đổi phụ thuộc vào bức xạ mặt trời và tính 0,25 chất bề mặt đệm (lục địa hay đại dương, băng tuyết...). b. Phân tích mối quan hệ giữa sự phân bố khí áp với sự phân bố lượng mưa 1,50 trên Trái Đất? * Phân bố khí áp và phân bố lượng mưa trên Trái Đất có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. 0,25 1 Sự phân bố khí áp kéo theo sự phân bố mưa và ngược lại. * Khí áp ảnh hưởng đến phân bố mưa: - Các loại khí áp khác nhau gây mưa khác nhau: + Áp thấp: Không khí chuyển động đi lên, hút gió từ nơi khác đến dễ gây mưa; ví dụ 0,25 vùng áp thấp xích đạo. + Áp cao: Không khí không bốc lên được, chỉ có gió thổi đi, không có gió thổi đến, lại có luồng không khí trên cao giáng xuống nên khó gây mưa; ví dụ vùng áp cao chí tuyến.

- Trên Trái Đất, khí áp phân bố thành những vành đai áp thấp, áp cao xen kẽ đã hình 0,25 thành nên các đai mưa nhiều, mưa ít (xích đạo: áp thấp, mưa nhiều; chí tuyến: áp cao, mưa ít; ôn đới: áp thấp, mưa tương đối nhiều; cực: áp cao, mưa rất ít).

- Trên các lục địa khí áp thay đổi theo mùa, dẫn đến mưa phân bố theo mùa. Mùa đông, 0,25 trên lục địa thường hình thành áp cao, gió thổi từ lục địa ra đại dương, ít mưa; mùa hạ, thường hình thành áp thấp, hút gió ẩm từ đại dương vào, mưa nhiều. * Mưa cũng ảnh hưởng đến khí áp: Ở một địa phương, những ngày mưa nhiều khí áp 0,50 thấp hơn những ngày không mưa.// Cùng một vĩ độ nơi mưa nhiều khí áp thấp hơn nơi mưa ít.

2 a. Ở các nước đang phát triển trình độ ĐTH còn ở mức thấp do: 1,00

0,25 0,25 0,25 0,25 1,0

0,25 0,25 0,25 0,25

2,0 0.25

D

ẠY

3

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

- Xuất phát điểm kinh tế thấp, chủ yếu là nông nghiệp -> dân cư ở nông thôn là chủ yếu, quần cư nông thôn là phổ biến.

- Trình độ phát triển kinh tế còn chậm, đang ở giai đoạn đầu của quá trình CNH -> ảnh hưởng đến tốc độ ĐTH - Cơ cấu kinh tế chuyển dịch chậm, kinh tế đang phát triển, mức sống còn thấp…

-> các đặc điểm của ĐTH chưa được biểu hiện rõ; vốn đầu tư phát triển kinh tế, đô thị còn ít, số lượng các đô thị còn ít.

- Do ảnh hưởng của chiến tranh làm ngừng trệ, giản đoạn quá trình ĐTH; ảnh hưởng bởi phong tục tập quán, lối sống nông thôn. b. Vì sao trong cơ cấu ngành công nghiệp điện, nhiệt điện chiếm tỉ lệ cao hơn hẳn so với thủy điện?

Nhiệt điện chiếm tỉ lệ cao hơn so với thủy điện do: - Nguồn nhiên liệu cung cấp cho các nhà máy nhiệt điện đa dạng và phong phú với trữ lượng khá lớn: củi, than, dầu khí,…

- Sự phát triển của công nghiệp dầu khí trong những năm qua cung cấp nguồn nguyên liệu lớn, ổn định, làm động lực cho nhiệt điện.

- Nhiệt điện có nhiều ưu điểm hơn so với thủy điện: + Các nhà máy nhiệt điện có tính cơ năng lớn: có thể phân bố gần nơi sản xuất, phân bố rộng (nhờ quá trình vận chuyển nhiên liệu) trong khi các nhà máy thủy điện chỉ có thể xây dựng ở những nơi có nguồn thủy năng lớn. + Thời gian xây dựng các nhà máy nhiệt nhanh hơn, vốn ít nên có tác dụng phục vụ kịp thời nhu cầu cấp thiết về điện. Thời gian xây dựng các nhà máy thủy điện lâu hơn, nhiều vốn hơn, đồng thời việc xây dựng còn gây ra những thay đổi lớn về môi trường và đời sống nhân dân quanh khu vực lòng hồ. a. Chứng minh địa hình là một trong những nhân tố quan trọng phá vỡ tính địa đới của thiên nhiên Việt Nam. * Do ảnh hưởng của địa hình (chủ yếu là đồi núi, phân bậc, hướng chủ yếu là TB – ĐN và vòng cung, ngoài ra có hướng Đ – T) đã làm phá vỡ tính địa đới của thiên nhiên nước ta. * Cụ thể: - Hướng núi: + Các vòng cung ở Đông Bắc (…) đón gió mùa ĐB và hút sâu vào lãnh thổ làm cho vùng này chịu ảnh hưởng sâu sắc nhất của gió mùa ĐB vào mùa đông. + Các dãy núi T – Đ đâm ngang ra biển (Hoành Sơn, Bạch Mã) tạo bức chắn địa hình ngăn cản ảnh hưởng của gió mùa ĐB làm cho ảnh hưởng của gió mùa ĐB xuống phía Nam suy yếu dần và dường như dừng lại ở dãy Bạch Mã. Do vậy, càng vào N nhiệt độ càng tăng, biên độ nhiệt giảm dần (dẫn chứng).

- Địa hình dãy Trường Sơn kết hợp với gió mùa ĐB và tín phong ĐB hình thành mùa mưa thời kì thu đông ở duyên hải miền Trung (d/c) - Tạo nên sự phân hóa Đ – T do đặc điểm hướng địa hình kết hợp hướng gió nên có sự khác biệt giữa sườn đón gió và sườn khuất gió (d/c: ĐB – TB, TSB - TSN).

- Tạo sự phân hóa theo đai cao: hình thành 3 đai cao khác nhau (d/c) b. Tại sao đều là Tín phong, nhưng Tín phong bán cầu Nam gây mưa lớn cho cả nước, còn Tín phong bán cầu Bắc lại tạo ra mùa khô ở miền khí hậu phía Nam sâu sắc?

- Khái quát chung về gió Tín phong: thổi từ áp cao chí tuyến đến áp thấp xích đạo; có tính chất khô, nóng.

- Tín phong bán cầu Nam xuất phát từ các cao áp chí tuyến Nam bán cầu, sau khi vượt qua vùng biển xích đạo rộng lớn đã nóng và ẩm hơn, gây mưa lớn và kéo dài cho các vùng đón gió ở Nam Bộ và Tây Nguyên; khi thổi ra phía Bắc, bị hút vào áp thấp đồng bằng Bắc Bộ, chuyển hướng đông nam, gây mưa ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.

0.25 0.25

0.25 0.5

0.5 2,0 0,50 0,50

0,50 0,50

1,5 0,25

0,25 0,25

0,25

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

4

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

- Khi gặp Tín phong bán cầu Bắc (gió thổi thường xuyên), tạo nên dải hội tụ nhiệt đới dịch chuyển từ bắc vào nam, gây mưa cho cả hai miền Nam, Bắc và mưa vào tháng 9 cho Trung Bộ.

- Tín phong bán cầu Bắc xuất phát từ khối khí cao áp chí tuyến Tây Thái Bình Dương (Tm) thổi vào nước ta theo hướng đông bắc. Khối khí này khô nóng, ổn định, độ ẩm tương đối thấp, thống trị miền Nam trong suốt mùa đông, gây ra một mùa khô sâu sắc cho miền khí hậu phía Nam. a. Trình bày mối quan hệ giữa địa hình và khí hậu ở miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ.

- Ảnh hưởng của địa hình đến khí hậu + Hướng nghiêng: Địa hình thấp dần ra phía biển -> ảnh hưởng của biển vào sâu trong lục địa, tăng tính ẩm của khí hậu VN. Độ cao địa hình còn tạo nên sự phân hóa khí hậu theo độ cao: Vùng núi cao thượng nguồn sông Chảy lượng mưa lớn, nền nhiệt thấp hơn. + Sự sắp xếp của hệ thống sơn văn với những cánh cung mở về phía bắc và đông bắc quy tụ lại ở khối núi Tam Đảo đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự xâm nhập của gió mùa đông bắc vì thế đây là khu vực có mùa đông lạnh nhất nước ta. + Cánh cung duyên hải: Yên Tử - Đông Triều – Móng Cái lại ngăn cản tác động của biển làm cho khu vực Lạng Sơn – An Châu – Đình Lập (lòng máng Cao Lạng) trở nên khô hạn, mưa ít, vùng ven biển Quảng Ninh – Móng Cái lượng mưa lớn do nằm bên sườn đón gió. + Trên lãnh thổ đồng bằng Bắc Bộ, vào mùa hạ hình thành một hạ áp hút gió mùa Tây Nam và Đông Nam tạo nên những hình thái khá đặc biệt như mưa ngâu hoặc có những đợt nắng nóng do gió Tây (gió Lào) tràn vào.

- Ảnh hưởng của khí hậu đến địa hình: ĐB có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với mùa đông lạnh nhất cả nước => + tạo điều kiện cho quá trình phong hóa diễn ra mạnh -> lớp vỏ phong hóa dày. + địa hình bị xâm thực mạnh ở vùng đồi núi và bồi tụ nhanh ở các đồng bằng, các thung lũng sông. Ở vùng núi đá vôi địa hình cacxtơ phát triển. b. Chứng minh, giải thích: Nền nhiệt độ nước ta cao và có sự phân hoá phức tạp - Nhiệt độ nước ta mang tính nhiệt đới: + Nhiệt độ trung bình năm hầu hết trên 20oC (trừ vùng núi cao), số giờ nắng từ 1400 đến 3000 giờ/năm. + Do nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến nên nhận được lượng bức xạ Mặt trời lớn và mọi nơi trong năm đều có 2 lần Mặt trời lên thiên đỉnh.

- Nhiệt độ có sự phân hoá: (phân hóa theo thời gian và không gian) + Phân hoá theo mùa: thể hiện rõ rệt ở miền khí hậu phía Bắc, nhiệt độ trung bình tháng I thấp hơn nhiều tháng VII (tháng I khoảng từ 14 - 18oC, tháng VII từ 24 - 28oC, thậm trí trên 28oC) do tháng I miền Bắc chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc (mùa đông) còn tháng VII là mùa hạ, nền nhiêt độ luôn trên 24oC. + Phân hoá bắc – nam: nhiệt độ TB năm tăng dần từ Bắc vao Nam, miền Nam có nền nhiệt cao hơn miền Bắc (miền Nam trên 24oC còn miền Bắc trên 20oC) do miền Nam nằm gần Xích Đạo hơn miền Bắc nên nhận được lượng nhiệt lớn hơn. + Phân hoá theo độ cao: so sánh trạm khí hậu Nha Trang và Đà Lạt. + Phân hoá Đông - Tây: so sánh chế độ nhiệt vùng khí hậu Tây Bắc và Đông Bắc (trạm khí hậu Lạng Sơn và Điện Biên) a. Trình bày chuyển dịch cơ cấu lao động và giải thích - Trình bày: + Chuyển dịch theo xu hướng tiến bộ: + Cụ thể: giảm tỉ trọng khu vực I, tăng tỉ trọng khu vực II (dẫn chứng) + Tuy nhiên, sự chuyển dịch còn chậm...

5

0,25 0,25 1,5 0,25 0,25 0,25

0,25 0,25 0,25 1,50 0,25 0,50 0,25

0,25 0,25 1,50 0,25

D

KÈ

ẠY

6

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

- Giải thích: + Do nước ta đang tiến hành công cuộc CNH, HĐH đất nước + Chuyển dịch chậm do nền kinh tế có điểm xuất phát thấp và còn một số khác khăn khác b. Chứng minh và giải thích tại sao Trung du và miền núi Bắc Bộ là vùng có trình độ đô thị hóa thấp nhất cả nước. * Chứng minh - Tỉ lệ dân thành thị thấp nhất cả nước (2006: tỉ lệ dân thành thị chỉ đạt 17.93%). Mạng lưới đô thị thưa thớt, phân tán, nhất là ở vùng núi.

- Số lượng đô thị nhiều nhưng quy mô dân số đô thị nhỏ, phần lớn dưới 100.000 người/đô thị; chủ yếu là các đô thị loại 3,4.

- Chức năng đô thị đơn giản, phần lớn chỉ có chức năng hành chính, một số ít đô thị có chức năng công nghiệp và chức năng khác.

- Cơ sở hạ tầng, vật chất kĩ thuật, môi trường đô thị… kém phát triển và thiếu thiếu đồng bộ. Có sự đan xen lối sống nông thôn ở các đô thị. * Giải thích - Trình độ phát triển kinh tế vào loại thấp nhất cả nước, công nghiệp, dịch vụ kém phát triển, nhất là ở vùng núi - Mật độ dân số thấp nên qui mô đô thị nhỏ và phân tán; các nhân tố khác như nhiều đơn vị hành chính, nông nghiệp – lâm nghiệp có vai trò quan trọng… a. Chứng minh rằng ngành thủy sản nước ta ngày càng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước * Vai trò quan trọng: - Có vai trò quan trọng trong cơ cấu GDP của khu vực I: năm 2007 là 26,4%. Tỉ trọng của ngành thủy sản trong khu vực I ngày càng tăng từ 16,3% năm 2000 lên 26,4% năm 2007.

- Trở thành ngành kinh tế mũi nhọn có tỉ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế của nhiều địa phương ven biển (dẫn chứng).

- Trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta (chiếm 7,7% cơ cấu giá trị hàng xuất khẩu).

- Cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến, góp phần đa dạng hóa sản xuất nông nghiệp, tạo thêm nhiều việc làm, tăng thu nhập. b. Nhận xét và giải thích bảng số liệu thủy sản * Nhận xét - Tổng sản lượng thủy sản tăng liên tục qua các năm (dẫn chứng) - Sản lượng thủy sản khai thác và sản lượng thủy sản nuôi trồng đều tăng nhưng sản lượng thủy sản nuôi trồng có tốc độ tăng nhanh hơn sản lượng thủy sản khai thác (dẫn chứng).

- Cơ cấu sản lượng thủy sản có sự thay đổi: trước đây thủy sản khai thác chiếm tỉ trọng lớn nhưng có xu hướng giảm tỉ trọng (dẫn chứng); sản lượng thủy sản nuôi trồng trước đây chiếm tỉ trọng thấp, hiện nay tăng mạnh, vươn lên chiếm tỉ trọng cao hơn sản lượng thủy sản khai thác (dẫn chứng) - Tỉ trọng giá trị sản xuất của thủy sản nuôi trồng trong tổng giá trị ngành thủy sản ngày càng tăng, hiện nay chiếm tỉ trọng lớn hơn hẳn thủy sản khai thác (dẫn chứng). * Giải thích - Do tác động mạnh của yếu tố thị trường (thị trường trong nước và quốc tế, đặc biệt khi nước ta ra nhập WTO…).

- Do những hiệu quả kinh tế cao mà thủy sản nuôi trồng đem lại (tính chủ động trong sản xuất hàng hóa, tính chọn lọc…).

- Do nước ta có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển hoạt động nuôi trồng thủy sản, các điều kiện này đang được phát huy một cách hiệu quả; đặc biệt do các chính

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 1,0

0,25 0,25 0,25 0,25

2.0 0,25 0,25 0,25

0,25 0.25 0.25 0.25

0.25

1,50

FF IC IA L

sách, định hướng, khuyến khích phát triển hoạt động thủy sản nuôi trồng của Nhà nước.

- Do sự hỗ trợ đắc lực của nhiều ngành đối với hoạt động nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là CNCB, thương mại, hỗ trợ đầu tư vốn, khoa học – kĩ thuật, các dịch vụ về giống, thú y phát triển. Phát triển thủy sản nuôi trồng còn góp phần đắc lực trong việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản tự nhiên (đặc biệt thủy sản ven bờ…). a. Phân tích những cơ sở để có thể chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở đồng bằng sông Hồng. * Vị trí địa lý: - Giáp TDMNBB và Bắc Trung Bộ (là những vùng giàu tài nguyên khoáng sản nông nghiệp), vịnh Bắc Bộ có điều kiện để phát triển kinh tế biển. Nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc và tam giác tăng trưởng kinh tế (HN – HP – QN) tạo động lực phát triển vùng và các vùng khác; có thủ đô Hà Nội – trung tâm chính trị, kinh tế, thương mại, văn hoá, khoa học kỹ thuật của cả nước. * Tài nguyên thiên nhiên đa dạng: - Đất, nước, khí hậu thuận lợi cho phát triển kinh tế: đất phù sa màu mỡ chiếm 70% diện tích, thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp. Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, có mùa đông lạnh thuận lợi cho việc tăng vụ với cơ cấu cây trồng đa dạng. Hệ thống sông Hồng và sông Thái Bình cung cấp nước cho sản xuất, ngoài ra còn có nước ngầm, nước nóng, nước khoáng.

- Tài nguyên biển – khoáng sản: bờ biển dài 400 km, vùng biển có tiềm năng lớn để phát triển nhiều ngành kinh tế (đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản, giao thông, du lịch).

Khoáng sản ít có giá trị nhất là đá vôi, sét, cao lanh, than nâu, khí tự nhiên. * Điều kiện kinh tế - xã hội: - Dân cư đông nên có lợi thế: Có nguồn lao động dồi dào, có nhiều kinh nghiệm và truyền thống trong sản xuất, chất lượng lao động cao, tỉ lệ lao động có kỹ thuật tương đối lớn so với các vùng khác (trình độ từ sơ cấp trở lên 19,4% - cả nước 13,3%/2009). Tạo ra thị trường có sức mua lớn.

- Cơ sở hạ tầng – cơ sở vật chất kỹ thuật: giao thông, điện, nước… hệ thống thuỷ lợi, các trạm, trại bảo vệ cây trồng, vật nuôi, nhà máy chế biến…

- Nhân tố khác: có lịch sử khai phá lâu đời, là nơi tập trung nhiều di tích, lễ hội, làng nghề truyền thống…với 2 trung tâm KT-XH là Hà Nội và Hải Phòng. Chính sách đầu tư của Nhà nước và nước ngoài. b. Trình bày hiện trạng phát triển ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng của đồng bằng sông Hồng.

- Quy mô: có nhiều trung tâm công nghiệp với quy mô khác nhau (1 trung tâm quy mô rất lớn Hà Nội; 1 trung tâm quy mô lớn: Hải Phòng; 2 trung tâm quy mô vừa Nam Định, Hải Dương; 2 trung tâm quy mô nhỏ Phúc Yên, Phủ Lý).

- Cơ cấu ngành đa dạng: dệt may, da giày, giấy…

- Phân bố: mức độ tập trung dày đặc nhất cả nước có 6/7 trung tâm công nghiệp trong vùng có ngành sản xuất hàng tiêu dùng. + Công nghiệp dệt may phân bố rộng rãi nhất ở Hà Nội, Hải Dương, Nam Định, Hải Phòng + Công nghiệp da, giày và công nghiệp sản xuất giấy, xenlulo có mức độ tập trung thấp hơn: Hà Nội, Hải Phòng là 2 trung tâm lớn nhất. + Công nghiệp giấy, in, văn phòng phẩm phát triển ở nhiều nơi có nhu cầu lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Phúc Yên, Hải Dương, Nam Định.

0,25

0,25

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

7

0,25

N

H

Ơ

N

O

0,25

Người ra đề Lê Thị Phương Lan 0972177114

0,25 0,25 1,50 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

ẠY

D KÈ M Y

U

Q N

Ơ

H

N

FF IC IA L

O

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI MÔN: ĐỊA LÍ - KHỐI: 11 Ngày thi: 29 tháng 7 năm 2019 Thời gian làm bài: 180 phút (không kể thời gian giao đề) Đề thi gồm có 02 trang

FF IC IA L

TRƯỜNG THPT CHUYÊN HÙNG VƯƠNG

ĐỀ ĐỀ XUẤT

Câu 1 (3,0 điểm) a) Sự giảm nhiệt độ không khí theo vĩ độ địa lí và theo độ cao khác nhau như thế nào? b) Giải thích vì sao có sự khác nhau về chế độ mưa của khu vực ôn đới ở bờ đông và bờ tây lục địa Âu – Á.

O

Câu 2 (2,0 điểm)

N

Quá trình đô thị hóa đã ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của ngành nông nghiệp ở các nước đang phát triển?

N

H

Ơ

Câu 3 (3,0 điểm) a) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, phân tích ảnh hưởng của địa hình đến đặc điểm lưu vực, tính chất lũ của sông ngòi khu vực Đông Trường Sơn và Tây Nguyên? b) Hoạt động của dải hội tụ nhiệt đới ảnh hưởng như thế nào đến chế độ mưa trong mùa hạ ở nước ta?

M

Q

U

Y

Câu 4 (3,0 điểm) a) Vì sao ở nước ta vai trò chính trong việc phân hóa thiên nhiên theo lãnh thổ không thuộc về nhân tố địa đới? b) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, giải thích sự khác nhau về thời gian mùa khô giữa Bắc Bộ, Nam Bộ và Trung Bộ? Tại sao mùa khô ở Nam Bộ ngắn nhưng sâu sắc hơn Bắc Bộ?

ẠY

KÈ

Câu 5 (3,0 điểm) a) Tại sao trong nhiều năm gần đây, khu vực Bắc Trung Bộ nước ta lại diễn ra hiện tượng xuất cư? Ảnh hưởng hiện tượng này đến kinh tế - xã hội của vùng? b) Tại sao tỉ lệ lao động đã qua đào tạo ở nước ta còn thấp, tăng và có sự khác biệt giữa các vùng?

D

Câu 6 (3,0 điểm) SỐ LƯỢNG TRANG TRẠI NÔNG NGHIỆP NƯỚC TA Số trang trại 2011 2013 2015 2017 Cả nước 20078 23774 29389 34048 Đồng bằng sông Cửu Long 6306 6766 7347 6305 (Theo tổng cục thống kê, http://www.gso.gov.vn) Trang 1/2

Dựa vào bảng số liệu, nhận xét và giải thích tình hình phát triển loại hình kinh tế trang trại nông nghiệp của cả nước và Đồng bằng sông Cửu Long trong giai đoạn 2011 – 2017.

-----------HẾT-----------

FF IC IA L

Câu 7 (3,0 điểm) Dựa vào Át lát ĐL VN và kiến thức đã học, phân tích tiềm năng và hiện trạng của công nghiệp chế biến lương thực thực phẩm ở Đồng bằng sông Hồng.

Họ và tên thí sinh:……………………………………Số báo danh:……...………................

•

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

•

Thí sinh được sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam (Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam); không được sử dụng các tài liệu khác.

Giám thị không giải thích gì thêm.

Trang 2/2

TRƯỜNG THPT CHUYÊN HÙNG VƯƠNG

HƯỚNG DẪN CHẤM THI CHỌN HỌC SINH GIỎI MÔN: ĐỊA LÍ - KHỐI: 11 Ngày thi: 29 tháng 7 năm 2019 Thời gian làm bài: 180 phút (không kể thời gian giao đề)

Ý a

Nội dung Sự giảm nhiệt độ không khí theo vĩ độ địa lí và theo độ cao khác nhau như thế nào?

- Tốc độ giảm nhiệt: theo độ cao nhanh hơn theo vĩ độ (d/c) - Quá trình giảm nhiệt + Theo độ cao: nhiệt độ diễn ra đồng nhất, không bị gián đoạn. + Theo vĩ độ: nhiệt độ không khí giảm không liên tục và không đồng nhất - Nguyên nhân giảm nhiệt độ + Theo độ cao: Nhiệt độ không khí thay đổi phụ thuộc vào bức xạ mặt đất (càng lên cao, không khí càng loãng, bức xạ mặt đất giảm) và độ bụi, hơi nước trong không khí (càng lên cao, không khí càng trong sạch hơn nên hấp thụ nhiệt kém hơn) + Theo vĩ độ: nhiệt độ không khí thay đổi phụ thuộc vào bức xạ mặt trời và tính chất bề mặt đệm (lục địa hay đại dương, băng tuyết...

- Phạm vi giảm nhiệt: + Theo độ cao: hẹp hơn, chỉ trong phạm vi 1 dãy núi + Theo vĩ độ: rộng hơn, trên quy mô toàn cầu.

Giải thích vì sao có sự khác nhau về chế độ mưa của khu vực ôn đới ở bờ đông và bờ tây lục địa Âu – Á. * So sánh sự khác nhau về chế độ mưa của khu vực ôn đới bờ đông và bờ tây lục địa Á – Âu: - Tổng lượng mưa: Khu vực ôn đới bờ tây lục địa có lượng mưa lớn hơn bờ đông.

- Thời gian mưa: khu vực ôn đới bờ tây lục địa mưa quanh năm còn bờ đông thì mưa theo mùa. * Nguyên nhân: - Ở bờ tây lục địa vùng ôn đới có mưa nhiều và mưa quanh năm do nằm gần đại dương, chịu tác động của gió tây ôn đới và hoạt động của front (cực, ôn đới), cộng với hoạt động của dòng biển nóng.

- Bờ đông ôn đới mưa ít và mưa theo mùa do liên quan đến dòng biển lạnh và chịu ảnh hưởng của gió mùa châu Á.

Quá trình đô thị hóa đã ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của ngành nông nghiệp ở các nước đang phát triển? * Khái niệm đô thị hóa, đặc điểm ở các nước đang phát triển. * Tích cực: - Góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp. Cơ cấu nội ngành chuyển dịch theo hướng phát triển các cây trồng, vật nuôi có năng suất, chất lượng, hiệu quả cao hơn. Trong trồng trọt, tỷ trọng hoa màu, cây công nghiệp, cây ăn quả ngày càng tăng.

- Đưa sản xuất nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa, quy mô, chất lượng cao.

- Góp phần áp dụng các tiến bộ KHKT, tăng năng suất lao động và mở rộng thị trường TT

Điểm 1,5

0,25

0,25 0,25 0,25

0,25 0,25

KÈ

M

Q

U

Y

b

N

H

Ơ

N

O

Câu 1 (3,0 điểm)

FF IC IA L

ĐỀ ĐỀ XUẤT

D

ẠY

2 (2,0 điểm)

1,5

0,25 0,25 0,5 0,5 2,0

0,5 0,25

0,25 0,25

Trang 1/5

* Tiêu cực: - Tình trạng mất đất nông nghiệp cho xây dựng các khu công nghiệp và khu dân cư đã làm thu hẹp diện tích đất đai canh tác nông nghiệp.

- Ô nhiễm môi trường do hoạt động của các ngành nghề phi nông nghiệp thiếu tính quản lí đã ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình canh tác sản xuất nông nghiệp.

- Quá trình đô thị hóa kéo theo sự chuyển dịch cơ cấu lao động.

Phân tích ảnh hưởng của địa hình đến đặc điểm lưu vực, tính chất lũ của sông ngòi khu vực Đông Trường Sơn và Tây Nguyên?

1. Về hình thái - Sông ngòi ở Tây Nguyên: sông dài, diện tích lưu vực lớn, độ dốc nhỏ hơn, hướng sông đa dạng - Sông ở Đông TS: sông nhỏ, ngắn, dốc, chủ yếu có hướng tây bắc – đông nam và hướng tây – đông.

2. Về tính chất lũ: - Sông ở Tây Nguyên: lũ điều hòa hơn, lên chậm, rút chậm hơn.

- Sông ở Đông TS: ác liệt, lũ lên nhanh, rút nhanh → Do ảnh hưởng của địa hình - Ở Tây Nguyên chủ yếu là các cao nguyên mặt bằng rộng, sự biến đổi độ dốc không lớn, thấm nước tốt, hướng phân bố địa hình đa dạng.

- Ở Đông TS: địa hình núi ăn lan ra sát biển, phía đông là dải đồng bằng nhỏ hẹp, có nhiều dãy núi đâm ngang ra biển, đất chủ yếu là cát pha nên thấm nước kém.

Hoạt động của dải hội tụ nhiệt đới ảnh hưởng như thế nào đến chế độ mưa trong mùa hạ ở nước ta?

- Ở nước ta FIT hình thành vào mùa hè, giữa gió mùa mùa hạ và tín phong bán cầu Bắc. + Đầu hạ: gió Tây Nam TBg gặp Tín phong bán cầu Bắc, tạo FIT phương kinh tuyến vào cuối xuân, đầu hạ xê dịch từ Mianma đến Phlippin. gây mưa vào các tháng đầu hạ ở nước ta, mưa lớn cho Tây Nguyên và Nam Bộ, tạo lũ tiểu mãn cho Duyên hải Miền Trung đầu tháng 6. + Giữa và cuối mùa hạ: gió Tm gặp gió Tây Nam từ bán cầu Nam lên, tạo FIT phương vĩ tuyến, vắt ngang qua Bắc Bộ nước ta tháng 8, theo chuyển động biểu kiến của Mặt Trời lùi dần vào Trung Bộ và Nam Bộ tháng 9, 10; sau đó lùi xuống vĩ độ trung bình ở xích đạo. gây mưa lớn, áp thấp, bão đỉnh mưa, áp thấp, bão cũng lùi dần từ bắc xuống nam.

Vì sao ở nước ta vai trò chính trong việc phân hóa thiên nhiên theo lãnh thổ không thuộc về nhân tố địa đới?

- Sự phân hóa thiên nhiên theo lãnh thổ ở nước ta gồm phân hóa theo chiều Bắc – Nam, Đông – Tây, thấp – cao và phân hóa mang tính địa phương.

- Sự phân hóa theo lãnh thổ ở từng khía cạnh khác nhau sẽ có nhiều nhân tố phối hợp tác động, nhưng sẽ có một nhân tố giữ vai trò chính, cụ thể: + Phân hóa Bắc – Nam: có nhiều nhân tố tác động như vĩ độ (địa đới); địa hình đặc biệt là tác động của các dãy núi chạy theo hướng Tây – Đông; tác động của hoàn lưu gió mùa đặc biệt là gió mùa mùa đông. Trong các nhân tố trên thì nhân tố gió mùa là nhân tố tác động chính. + Phân hóa theo Đông – Tây: do tác động của biển, địa hình, gió mùa… nhưng nhân tố địa hình kết hợp với gió mùa giữ vai trò chủ yếu. + Phân hóa theo độ cao: do tác động của vị trí, gió mùa, địa hình… trong đó địa hình giữ vai trò chính. + Phân hóa địa phương: nhân tố tác động chủ yếu như thành phần đá, vai trò

0,25

N

Ơ

1,5

0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

1,5 0,25 0,25 0,25 0,5

a

D

ẠY

KÈ

4 (3,0 điểm)

M

Q

U

Y

N

H

b

0,25

FF IC IA L

a

O

3 (3,0 điểm

0,25

0,25 1,5 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

Trang 2/5

của con người hoặc tổng hợp các nhân tố… chứ không phải yếu tố địa đới.

Giải thích sự khác nhau về thời gian mùa khô giữa Bắc Bộ, Nam Bộ và Trung Bộ? Tại sao mùa khô ở Nam Bộ ngắn nhưng sâu sắc hơn Bắc Bộ * Sự khác nhau về thời gian mùa khô giữa Bắc Bộ, Nam Bộ và Trung Bộ do - Sự khác nhau: + Bắc Bộ, Nam Bộ mùa khô từ tháng XI đến tháng IV. + Trung Bộ: từ tháng II đến tháng VII. - Nguyên nhân: + Bắc Bộ, Nam Bộ trùng với hoạt động của gió mùa đông với tính chất khô (dẫn chứng). + Trung Bộ: đầu mùa khô có sự hoạt động của gió mùa Đông Bắc chỉ gây mưa phùn; cuối mùa khô có gió phơn Tây Nam khô nóng hoạt động. * Mùa khô ở Nam Bộ ngắn nhưng sâu sắc hơn Bắc Bộ: - Mùa khô Nam Bộ thường ngắn hơn 1 tháng do hoạt động của gió mùa Tây Nam kéo dài hơn, làm ngắn mùa khô lại 1 tháng. Trong khi ở Bắc Bộ, khu vực cửa ngõ đón gió mùa Đông Bắc mùa khô sẽ đến sớm hơn 1 tháng.

- Mùa khô Nam Bộ sâu sắc hơn: + Gió tín phong nóng, khô, ổn định thống trị; trong khi ở Bắc Bộ có NPc biển gây mưa phùn. + Nhiệt độ cao hơn, bốc hơi nhiều hơn nên khô hạn sâu sắc hơn.

Tại sao trong nhiều năm gần đây, khu vực Bắc Trung Bộ nước ta lại diễn ra hiện tượng xuất cư? Ảnh hưởng hiện tượng này đến kinh tế - xã hội của vùng?

- Bắc Trung Bộ diễn ra hiện tượng xuất cư vì: + Điều kiện tự nhiên vùng nhiều khó khăn (bão, gió lào, diện tích nhỏ, địa dình dốc,…); kinh tế xã hội còn chưa phát triển, khả năng tạo việc làm thấp,.. + Sức hút từ các vùng khác, nhất là Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ (kinh tế phát triển, khả năng tạo việc làm lớn, mức sống cao,…) => Thanh niên di cư từ Bắc Trung Bộ đến các vùng khác.

- Ảnh hưởng: + Tích cực: có thêm nguồn tiền từ lao động xuất cư gửi về + Tiêu cực: dân số già, thiếu lao động, đặc biệt lao động có trình độ Thị trường tiêu thụ giảm sút Tỉ lệ phụ thuộc cao, sức ép đến kinh tế.

Tại sao tỉ lệ lao động đã qua đào tạo ở nước ta còn thấp, tăng và có sự khác biệt giữa các vùng?

- Tỉ lệ lao động đã qua đào tạo ở nước ta còn thấp do: + Xuất phát điểm nền kinh tế nhìn chung còn thấp, tỉ lệ lao động nông nghiệp còn lớn, tỉ lệ dân thành thị còn thấp. + Các điều kiện tiếp cận với các chương trình đào tạo lao động còn hạn chế, chủ yếu ở các đô thị và các khu vực kinh tế phát triển.

- Xu hướng hiện nay là tăng tỉ lệ lao động đã qua đào tạo, giảm tỉ lệ lao động chưa qua đào tạo vì nước ta đang đa dạng hóa các loại hình đào tạo.

- Có sự khác nhau giữa các vùng là do có sự phân hóa về: + Trình độ phát triển kinh tế - xã hội + Các điều kiện cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật + Các yếu tố khác như điều kiện tự nhiên, lịch sử khai thác lãnh thổ... + Những vùng có trình độ lao động cao là những vùng có kinh tế khá phát triển, có điều kiện về cơ sở vật chất kĩ thuật và hạ tầngthuận lợi, tập trung nhiều trung tâm kinh tế văn hóa, KHKT và các cơ sở đào tạo + Những vùng có trình độ lao động thấp, kinh tế kém phát triển, cơ sở vật chất còn nghèo nàn, lạc hậu, cơ sở hạ tầng khó khăn, ít các cơ sở đào tạo lao động...

0,25 1,5 0,75

FF IC IA L

b

O

N

Ơ

a

1,5 0,5 0,25

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

5 (3,0 điểm)

0,75

0,25 0,25 0,25 1,5 0,5

0,5 0,5

Trang 3/5

Nhận xét và giải thích tình hình phát triển loại hình kinh tế trang trại nông nghiệp của cả nước và Đồng bằng sông Cửu Long trong giai đoạn 2011 – 2017. a. Cả nước - Số lượng trang trại của cả nước tăng nhanh, liên tục (dẫn chứng).

- Nguyên nhân: + Tác động của chính sách phát triển nông nghiệp hàng hóa. + Điều kiện cho phát triển kinh tế trang trại tốt hơn: Thị trường, vốn, CSVCKT, hạ tầng, LĐ có kĩ thuật, mức độ tập trung đất đai…. + Vai trò kinh tế trang trại b. ĐBSCL - 2011 – 2015: Số lượng tăng (dẫn chứng).

Nguyên nhân: + Quy mô sản xuất lớn: đất đai, diện tích mặt nước nuôi trồng thủy sản rộng, tập trung, rừng (ngập mặn, tràm trên đất phèn...) + Chính sách phát triển, thị trường, cơ sở vật chất kĩ thuật và hạ tầng, kinh nghiệm sản xuất hàng hóa của dân cư.

- 2015-2017: số lượng giảm do tái cơ cấu sản xuất NN, tăng quy mô các trang trại, thiên tai.

- Tỉ trọng số lượng trang trại của Đồng bằng sông Cửu Long so với cả nước ngày càng giảm (dẫn chứng). Do quy mô trang trại ngày càng lớn nên tốc độ tăng số lượng trang trại chậm hơn các vùng khác.

Phân tích tiềm năng và hiện trạng của công nghiệp chế biến lương thực thực phẩm ở Đồng bằng sông Hồng. a.Tiềm năng * Cơ sở nguyên liệu phong phú, dồi dào: - Nguồn nguyên liệu tại chỗ đa dạng + Nguyên liệu từ ngành trồng trọt: Đây là vùng trọng điểm lttp lớn t2 cả nước với diện tích, sản lượng lúa lớn, ngoài ra vùng còn phát triển các cây màu thực phẩm, các loại cây Cn hàng năm (lạc, đậu tương) và cả cây ăn quả có giá trị. Đây là nguồn nguyên liệu dồi dào cho Cn xay xát, hoa quả đống hộp. + Nguyên liệu từ ngành chăn nuôi: đây là vùng phát triển chăn nuôi lợn và gia cầm với số lượng đàn lợn và đàn gia cầm lớn. Ở ngoại thành các thành phố lớn còn phát triển chăn nuôi bò sữa. Đây là nguồn cung cấp nguyên liệu dồi dào cho CNCB sản phẩm chăn nuôi, thịt hộp, sữa hộp, trứng, phomat. + Nguyên liệu từ ngành thủy sản: vùng có sản lượng thủy sản lớn do có nhiều bãi tôm, bãi cá thuộc ngư trường trọng điểm HP – QN, có nhiều vũng vịnh thuận ợi cho nuôi trồng thủy sản. Từ đó cung cấp nguồn nguyên liệu cho CNCB thủy hải sản: cá hộp, nước mắm...

- ĐBSH còn giáp các vùng nguyên liệu lớn như TDMNBB, BTB nên nguồn nguyên liệu nhập cũng rất phong phú, phát triển các ngành chế biến chè, cà phê thuốc lá. * Thị trường tiêu thụ: - Do đây là vùng có số dân đông nhất cả nước, mức sống của người dân tương đối cao nên TTTT tại chỗ rộng lớn - Vùng còn đáp ứng nhu cầu rất lớn của các vùng khác tỏng cả nước nên TT trong nước cũng rất đa dạng.- TT xuất khẩu ngày càng mở rộng, các sản phâ”m của vùng ngày càng có chỗ đứng trên TT quốc tế và đã xâm nhập vào 1 số thị trường lớn: EU, HK * Nguồn lao động: vùng có nguồn lao động dồi dào, giá rẻ, tay nghề cao. * CSVCKT, CSHT: - CSVCKT: vùng có nhiều cơ sở chế biến xuất hiện từ rất sớm với truyền thống sản xuất lâu đời và hiện nay ngày càng phát triển.

3,0 1,0

Ơ

a

1,0

0,5 0,5

3,0 0,5

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

7 (3,0 điểm)

N

O

FF IC IA L

6 (3,0 điểm)

0,5

0,25 0,25

Trang 4/5

- CSHT: mạng lưới GTVT ngày càng hoàn thiện đảm bảo việc cung cứng nguyên liệu cho sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Hệ thống cung cấp điện nước ngày càng hoàn thiện và phát triển. b. Hiện trạng - Quy mô: tập trung nhiều trung tâm công nghiệp với quy mô tương đối lớn trong đó + HN là TTCN với quy mô rất lớn + HP là TTCN với quy mô lớn. + Các TTCN có quy mô vừa: Hải Dương, Nam Định…

- Cơ cấu ngành: khá đa dạng, tập trung đầy đủ các phân ngành chính của CNCB (lương thực, chè, cà phê, thuốc lá, hạt điều), rượu bia, nước giải khát, đường sữa, bánh kẹo, sản phẩm chăn nuôi, thủy hải sản…)

- Mức độ tập trung các TTCN khá dày đặc, có 4/10 tỉnh, TP của ĐBSH có TTCN CBLTTP - Phân bố các ngành CB chính + CBLT: phân bố rộng rãi ở HN, HP, HD, NĐ, NB… + CB chè, cà phê, thuốc lá, hạt điều có phạm vi phân bố hẹp nhất, chỉ có ở HN + Rượu, bia, nước giải khát phân bố ở HN, HP + Đường, sữa, bánh kẹo: HN, HP, HD… + Sản phẩm chăn nuôi: HN, HP, HD, NĐ… + Thủy, hải sản: HN, HP

0,5

FF IC IA L

b

0,25 0,25

Ơ

N

O

0,5

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Tổng số điểm toàn bài là 20 điểm ----------HẾT----------

Trang 5/5

TRƯỜNG THPT CHUYÊN THÁI NGUYÊN

TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG LẦN THỨ XV 2019 ĐỀ THI MÔN: ĐỊA LÍ LỚP 11

(Đề thi gồm có 02 trang)

Thời gian: 180 phút (không kể thời gian giao đề)

FF IC IA L

Đề thi đề xuất

Câu 1 (3,0 điểm):

a. Chứng minh rằng khí hậu trên Trái Đất có sự phân hóa.

b. Tại sao gió mùa ở khu vực nội chí tuyến có khả năng phá vỡ tính thường xuyên và liên tục của gió Tín Phong?

Câu 2 (2,0 điểm):

O

a. Tại sao hiện nay nhịp độ phát triển dân số đô thị của các nước phát triển đang chậm lại?

N

b. Tại sao trong cơ cấu ngành công nghiệp điện, nhiệt điện chiếm tỉ trọng cao

Ơ

hơn hẳn các lọai điện khác?

H

Câu 3 (4,0 điểm): Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, em hãy:

N

a. Phân tích hoạt động của dải hội tụ nhiệt đới và tác động của nó tới khí hậu

Y

nước ta.

U

b. Chứng minh rằng sông ngòi miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ phản ánh đặc điểm địa hình và khí hậu của miền.

Q

Câu 4 (3,0 điểm): Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, em hãy:

KÈ

nước ta.

M

a) Phân tích tác động của địa hình đối với sự phân hóa theo đai cao của khí hậu b) Phân tích sự khác biệt về khí hậu giữa Bắc Trung Bộ và Duyên Hải Nam

Trung Bộ.

ẠY

Câu 5 (3,0 điểm): Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, em hãy:

D

a. Phân tích đặc điểm dân tộc của vùng núi Tây Bắc. b. Tại sao vấn đề cơ cấu dân số theo giới là vấn đề cần được quan tâm ở nước

ta hiện nay?

Câu 6 (3,0 điểm). a. Cho bảng số liệu: 1

Diện tích và sản lượng lúa nước ta giai đoạn 2005 – 2016 Trong đó (nghìn ha)

Diện tích

Năm

Sản lượng

Đông xuân

Hè thu

mùa

(nghìn tấn)

2005

7329,2

2942,1

2349,3

2037,8

35832,9

2010

7489,4

3085,9

2436,0

1967,5

40005,6

2014

7816,2

3116,5

2734,1

1965,6

44974,6

2016

7737,2

3128,9

2872,9

1735,3

43165,1

FF IC IA L

(nghìn ha)

Dựa vào bảng số liệu trên và kiến thức đã học, hãy nhận xét và giải tích về tình hình sản xuất lúa nước ta giai đoạn 2005 – 2016.

O

b. Tại sao nói việc đảm bảo an ninh lương thực là cơ sở để đa dạng hóa nông nghiệp nước ta?

N

Câu 7 (2,0 điểm): Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, em hãy:

Ơ

a. Giải thích tại sao Đồng bằng sông Hồng có mật độ dân số cao nhất cả nước?

H

b. Phân tích tác động của dân số tới phát triển kinh tế - xã hội ở Đồng bằng

N

sông Hồng.

Y

………………Hết………………

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

(Thí sinh được sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm).

2

TRƯỜNG THPT CHUYÊN THÁI NGUYÊN

TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG LẦN THỨ XV 2019 MÔN: ĐỊA LÍ

Hướng dẫn chấm

LỚP 11

(Đề thi gồm có 09 trang)

Thời gian: 180 phút (không kể thời gian giao đề)

CÂU 1

Ý a

(3 điểm)

FF IC IA L

HƯỚNG DẪN CHẤM NỘI DUNG

ĐIỂM

Chứng minh rằng khí hậu trên Trái Đất có sự phân hóa.

2,0 điểm

- Khái quát: Khí hậu trên TĐ có sự phân hóa: mỗi bán cầu có 7 đới khí hậu chính và mỗi đới khí hậu chia thành các kiểu khí hậu khác nhau.

- Nguyên nhân:

O

+ Việc phân chia các đới khí hậu chủ yếu dựa vào các nhân tố hình

0,25

thành khí hậu có tính địa đới: bức xạ Mặt Trời, hoàn lưu khí quyển và

N

bề mặt đệm.

Ơ

+ Trong mỗi đới, lại chia ra các kiểu khí hậu, chủ yếu dựa vào các nhân

0,25

H

tố hình thành khí hậu mang tính phi địa đới như: độ cao địa hình, sự

N

phân bố lục địa và đại dương theo chiều kinh tuyến.

- Sự phân hóa:

Y

+ Phân hóa theo vĩ độ (quy luật địa đới): Từ cực về xích đạo, mỗi bán

0,5

Q

từng đới)

U

cầu lần lượt là 7 đới khí hậu chính (dẫn chứng tên và giới hạn vĩ độ của + Trong mỗi đới lại có sự phân hóa thành những kiểu khí hậu khác nhau

0,25

M

do ảnh hưởng của vị trí địa lí đối với biển, độ cao và hướng địa hình:

KÈ

• Phụ thuộc vào vị trí gần hay xa biển chia thành kiểu khí hậu hải dương hoặc lục địa; Phụ thuộc vào các dòng biển chia thành kiểu

0,25

D

ẠY

khí hậu bờ Đông hoặc bờ Tây lục địa (dẫn chứng).

• Phụ thuộc vào sự di chuyển của các khối khí có kiểu khí hậu gió

0,25

mùa.. (dẫn chứng).

• Phụ thuộc vào độ cao địa hình có các vành đai khí hậu theo đai

0,25

cao(dẫn chứng). b

Tại sao gió mùa ở khu vực nội chí tuyến có khả năng phá vỡ tính 1,0 điểm thường xuyên và liên tục của gió Tín Phong?

- Khái quát: gió Tín Phong là loại gió thổi thường xuyên từ áp cao chí 1

tuyến (khoảng 30 – 35 0 ở 2 bán cầu về áp thấp xích đạo (00).

- Hiện trạng: Khu vực nội chí tuyến có gió mùa hoạt động ở bờ Đông

0,25

các lục địa, thổi xen kẽ với gió Tín Phong -> làm phá vỡ tính thường xuyên và liên tục của gió Tín Phong.

- Do: 0,25

FF IC IA L

+ Khu vực nội chí tuyến thường có diện tích lục địa lớn (nhất là ở BBC), nên hình thành các khu khí áp theo mùa với cường độ mạnh và

phạm vi hoạt động lớn đã chi phối đến các khu khí áp thường xuyên -> ảnh hưởng gió Tín Phong.

+ Hoạt động của gió mùa với 2 luồng gió trái ngược nhau về hướng và

0,25

tính chất, chỉ phá vỡ tính thường xuyên và liên tục mà không làm mất đi

O

tính thường xuyên của gió Tín Phong. Khi gió mùa suy yếu thì gió Tín Phong là gió chủ yếu.

N

+ Ví dụ về gió mùa ở Việt Nam (nêu nguyên nhân hình thành và chỉ rõ

0,25

Ơ

gió mùa hoạt động lấn át gió Tín Phong, gió Tín Phong thổi mạnh lên a

(2 điểm)

Tại sao hiện nay nhịp độ phát triển dân số đô thị của các nước phát 1,0 điểm triển đang chậm lại?

Y

Do:

N

2

H

vào thời kì chuyển tiếp giữa 2 mùa gió)

U

- Các nước phát triển có quá trình công nghiệp hóa diễn ra sớm nên quá

0,25

Q

trình đô thị hóa cũng bắt đầu sớm; đến nay thì nhịp độ tăng dân số đô thị không thể nhanh như thời kì trước.

M

- Nền kinh tế phát triển, chênh lệch khoảng cách về mức sống, trình độ

0,25

KÈ

giữa nông thôn và thành thị không quá lớn nên hiện nay có xu hướng

chuyển sư từ trung tâm thành phố ra vùng ngoại ô, từ các thành phố lớn

D

ẠY

về các thành phố vệ tinh.

- Khả năng kiếm việc làm và tăng thu nhập ở các đô thị không còn hấp

0,25

dẫn như thời kì bắt đầu công nghiệp hóa.

- Nguyên nhân khác: ở đô thị nảy sinh một số vấn đề như ô nhiễm môi

0,25

trường, tệ nạn xã hội… b

Tại sao trong cơ cấu ngành công nghiệp điện, nhiệt điện chiếm tỉ 1,0 điểm trọng cao hơn hẳn các lọai điện khác?

Do: 2

- Nhiệt điện có nhiều ưu thế hơn: + Sử dụng đa dạng các nguồn nhiên liệu (than, dầu mỏ, khí tự nhiên…)

0,25

hầu hết các tài nguyên này đều có trữ lượng lớn. + Thời gian xây dựng các nhà máy nhiệt điện ngắn, không đòi hỏi kĩ

0,25

thuật cao, không giới hạn về công suất, tốn ít vốn hơn và ít chi phí giải

FF IC IA L

phóng mặt bằng… nên phù hợp với nhiều quốc gia, nhất là các quốc gia đang phát triển.

- Trong khi đó, các loại điện khác có nhiều nhược điểm:

+ Thủy điện gây tổn hại cho môi trường tự nhiên (phá rừng đầu nguồn,

0,25

gây động đất kích thích…) ảnh hưởng đến đời sống của người dân ở vùng hạ lưu sông khi xả lũ hoặc vỡ đập; chế độ vận hành và công suất

O

phụ thuộc vào đặc điểm thủy chế, thời gian xây dựng lâu, đòi hỏi nhiều vốn.

N

+ Các nguồn điện khác: Điện nguyên tử đòi hỏi vốn lớn, kĩ thuật hiện

0,25

Ơ

đại, gây nguy hiểm nếu xảy ra rủi ro; nguồn điện năng lượng mới đòi a

(4 điểm)

Phân tích hoạt động của dải hội tụ nhiệt đới và tác động của nó tới 2,0 điểm

N

3

H

hỏi chi phí vận hành và xây dựng lớn, trình độ kĩ thuật cao… khí hậu nước ta.

Y

- Dải hội tụ nhiệt đới ở nước ta được hình thành do sự tiếp xúc giữa gió

0,25

U

mùa mùa hạ với gió Tín Phong BBC.

Q

- Thời gian hoạt động: mùa hạ.

0,25

- Đầu mùa hạ:

M

+ Sự hình thành: Gió Tây Nam TBg gặp gió Tín Phong BBC tạo nên

0,25

KÈ

dải hội tụ nhiệt đới theo chiều kinh tuyến. Do gió Tây Nam mạnh hơn nên đẩy gió Tín Phong ra ngoài xa, dải hội tụ chạy dọc Phi – lip – pin,

D

ẠY

đoạn cuối áp sát vào miền Nam nước ta. + Tác động: Là nguyên nhân gây mưa đầu mùa cho cả nước, mưa lớn

0,25

cho Nam Bộ và Tây Nguyên, mưa tiểu mãn cho Trung Bộ, mưa dông nhiệt cho Bắc Bộ.

- Giữa và cuối mùa hạ: + Sự hình thành: Gió mùa Tây Nam gặp Tín Phong BBC hình thành dải

0,25

hội tụ nhiệt đới theo chiều vĩ tuyến vắt ngang qua nước ta. + Đặc điểm: 3

• Lùi dần từ Bắc vào Nam (Bắc Bộ: tháng 8, Trung Bộ: tháng 9,

0,25

Nam Bộ: tháng 10) • Tác động vài ngày, nhiều nhất là một tuần, khi tan đi ở vị trí

0,25

trung gian sẽ tạo dải hội tụ mới, lặp đi lặp lại trong suốt mùa hè. + Tác động: Gây mưa lớn cho cả nước và tháng mưa cực đại lùi dần từ b

FF IC IA L

Bắc vào Nam.

0,25

Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, chứng minh 2,0 điểm rằng sông ngòi miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ phản ánh đặc điểm địa hình và khí hậu của miền. * Sông ngòi phản ánh đặc điểm địa hình:

- Địa hình miền TB và BTB ¾ diện tích của miền là đồi núi, chia cắt

O

mạnh nên mạng lưới sông ngòi dày đặc.

0,25

N

- Hướng nghiêng chung của địa hình là TB – ĐN nên sông ngòi có

0,25

hướng TB – ĐN (dẫn chứng), một số sông ngòi ở phía nam của miền có

Ơ

hướng T – Đ do địa hình BTB hẹp ngang, núi lan sát ra biển.

H

- Đặc điểm hình thái:

0,25

N

+ Sông ở Tây Bắc và phía bắc Bắc Trung Bộ có chiều dài lớn (như sông Đà, Mã, Cả), độ dốc nhỏ hơn (do chảy trên vùng lãnh thổ rộng, dòng

Y

sông dài nên độ dốc trung bình nhỏ hơn)

U

+ Phía nam BTB là sông nhỏ, ngắn, dốc lớn (do lãnh thổ hẹp ngang, các

0,25

biển).

Q

sông bắt nguồn từ các sườn núi cao của dãy Trường Sơn và đổ thẳng ra

M

- Địa chất của miền chủ yếu là đá cứng nên hạn chế quá trình xâm thực,

0,25

KÈ

hàm lượng phù sa không nhiều.

* Sông ngòi phản ánh đặc điểm khí hậu:

D

ẠY

- Tổng lưu lượng nước lớn, có sự phân hóa mùa lũ – mùa cạn (do khí

0,25

hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, mưa nhiều, phân hóa mùa mưa – mùa khô).

- Sông ngòi ở Tây Bắc: lũ mùa hạ từ tháng 5 – 10 trùng với mùa mưa,

0,25

mùa cạn tháng 11 – 4 trùng với mùa khô, đỉnh lũ tháng 8 trùng với đỉnh mưa.

- Sông ngòi Bắc Trung Bộ: lũ lệch sang thu đông do khu vực này mưa

0,25

thu đông, đỉnh lũ tháng 9 trùng với đỉnh mưa, có lũ phụ - lũ tiểu mãn tháng 5 – 6 do mưa dông đầu hạ.

4

4

(3 a

Phân tích tác động của địa hình đối với sự phân hóa theo đai cao 1,5 điểm của khí hậu nước ta.

điểm)

- Khái quát: Địa hình nước ta ¾ diện tích là đồi núi, nhưng chủ yếu là

0,25

đồi núi thấp, địa hình cao trên 2000m chỉ chiếm 1 % diện tích lãnh thổ.

- Theo quy luật đai cao, lên cao 100m nhiệt độ giảm 0,6 0C. Vì vậy

0,25

(dẫn chứng).

FF IC IA L

những vùng núi cao có nền nhiệt độ thấp hơn so với trung bình cả nước - Địa hình đồi núi thấp chiếm ưu thế, nên tính chất nhiệt đới ẩm gió

0,25

mùa của khí hậu vẫn được bảo toàn ở vành đai chân núi (ở miền Bắc dưới 600 – 700m, ở miền Nam dưới 900 – 1000m).

- Độ cao địa hình đồi núi đã hình thành nên 3 đai khí hậu:

O

+ Đai nhiệt đới gió mùa chân núi (dưới 600 – 700m ở miền Bắc, dưới

0,25

900 – 1000m ở miền Nam): khí hậu nhiệt đới biểu hiện rõ rệt, mùa hạ

N

nóng >250C, độ ẩm thay đổi tùy nơi từ khô hạn đến ẩm ướt.

Ơ

+ Đai cận nhiệt đới gió mùa trên núi (miền Bắc từ độ cao 600 – 700m

0,25

H

lên đến 2600m; miền Nam từ 900 – 1000m đến 2600m): Khí hậu mát

N

mẻ, không có tháng nào nhiệt độ trên 250C, mưa nhiều hơn, độ ẩm tăng. + Đai ôn đới gió mùa trên núi (từ 2600m, chỉ có ở Hoàng Liên Sơn):

0,25

Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học hãy phân tích sự 1,5 điểm

Q

b

U

mùa đông < 50C.

Y

Khí hậu có nét giống với khí hậu ôn đới, quanh năm nhiệt độ < 150C,

khác biệt về khí hậu giữa Bắc Trung Bộ và Duyên Hải Nam Trung

M

Bộ?

KÈ

* Khái quát vị trí, giới hạn của 2 vùng khí hậu.

* Sự khác biệt:

D

ẠY

- Chế độ nhiệt: + Nhiệt độ trung bình năm: BTB < NTB (dẫn chứng). Biên độ nhiệt:

0,25

BTB > NTB (dẫn chứng). Do BTB có mùa đông chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc nên nền nhiệt hạ thấp, chênh lệch nhiệt độ cao hơn NTB. + Nhiệt độ trung bình tháng 1: BTB < NTB (dẫn chứng). Do lúc này

0,25

BTB chịu ảnh hưởng của gm ĐB, NTB chịu ảnh hưởng của gió Tín Phong.

5

- Chế độ mưa: + Tổng lượng mưa: NTB > BTB (dẫn chứng). Do NTB có nhiều điểm

0,25

mưa lớn nhất cả nước. + Mùa mưa: BTB mưa mùa hạ, NTB mưa thu đông, phân hóa mùa mưa

0,25

– khô của NTB sâu sắc hơn.

0,25

FF IC IA L

- Chế độ gió: mùa đông BTB chịu ảnh hưởng của GMĐB còn NTB

chịu ảnh hưởng của gió Tín Phong; đầu mùa hạ BTB chịu ảnh hưởng gió phơn mạnh hơn NTB.

- Chế độ bão: BTB mạnh vào tháng 8, 9; trung bình 1 – 1,7 cơn

0,25

bão/tháng. NTB bão mạnh vào tháng 10, 12; trung bình 0,3 – 1,3 cơn bão/tháng.

(3 a

Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, phân tích đặc 2,0 điểm

O

5

điểm dân tộc của vùng núi Tây Bắc.

điểm)

N

- Khái quát:

Ơ

+ Đây là địa bàn cư trú của nhiều dân tộc ít người, là vùng có thành

0,25

H

phần dân tộc đa dạng của cả nước, gồm các nhóm: Việt – Mường, Tày –

N

Thái, H’Mông – Dao, Môn – Khơme, Tạng – Miến… trong đó chủ yếu lượng ít.

Y

là nhóm Tày – Thái, thứ 2 là H’Mông – Dao. Các nhóm còn lại có số

U

+ Các dân tộc không sống riêng rẽ mà xen kẽ nhau, tuy nhiên có một số

0,25

Q

dân tộc có số lượng lớn sống tập trung ở một số tỉnh.

- Phân tích đặc điểm:

M

+ Người Thái thuộc nhóm ngôn ngữ Tày – Thái chiếm đa số, sống tập

0,25

KÈ

trung trong các thung lũng và cánh đồng miền núi ở các tỉnh Sơn La,

Điện Biên, Lai Châu, Hòa Bình.

D

ẠY

+ Người Mường thuộc nhóm ngôn ngữ Việt – Mường cư trú tập trung ở

0,25

Hòa Bình. + Người H’Mông thuộc nhóm ngôn ngữ H’Mông – Dao sống ở các

0,25

vùng núi cao Lai Châu, Điện Biên, Sơn La. + Dọc biên giới Việt – Trung (Lai Châu) là các dân tộc thuộc ngôn ngữ

0,25

Tạng – Miến (ngữ hệ Hán Tạng) như Hà Nhì, Cống, Si La… + Dọc biên giới Việt - Lào (Điện Biên, Sơn La) là các dân tộc thuộc

0,25

nhóm Môn – Khơ me như Khơ mú, Khảng, La Ha… 6

+ Người Kinh phân bố ở hầu hết các tỉnh, tập trung chủ yếu trong các

0,25

đô thị. b

Tại sao vấn đề cơ cấu dân số theo giới là vấn đề cần được quan tâm 1,0 điểm ở nước ta hiện nay?

- Hiện trạng: Tỉ số giới tính của nước ta đang có sự chênh lệch và xu

0,25

FF IC IA L

hướng chênh lệch ngày càng tăng, đặc biệt là sự mất cân bằng giới tính khi sinh. Năm 2009: 111nam/100 nữ, năm 2012: 112 nam/100 nữ.

- Nguyên nhân: Do tâm lí xã hội, phong tục tập quán, trọng nam khinh

0,25

nữ; tiến bộ khoa học kĩ thuật, chính sách dân số thắt chặt càng tác động mạnh đến việc lựa chọn giới tính đứa trẻ…

- Hậu quả:

O

+ Kinh tế: Thiếu lao động nữ, đặc biệt là những ngành cần nhiều lao

0,25

động nữ (công nghiệp nhẹ, y tá, giáo viên mầm non…)

N

+ Xã hội: Gia tăng tỉ lệ li hôn, bạo hành gia đình, bất bình đẳng giới;

0,25

Ơ

tuổi kết hôn của nam giới ngày càng muộn hoặc không kết hôn; gia tăng

H

các tệ nạn xã hội (buôn bán phụ nữ, trẻ em, mại dâm, tội phạm…) ảnh

(3 điểm)

Bảng số liệu

2,0 điểm

- Nêu cách tính: năng suất và lập bảng:

0,25

Y

a

6

N

hưởng tới trật tự xã hội.

2000

2010

2014

2016

48,9

53,4

57,5

55,8

Q

Năm

U

Năng suất lúa của nước ta giia đoạn 2005 – 2016 (Đơn vị: tạ/ha) Năng suất

M

lúa

KÈ

- Tính cơ cấu: Bảng cơ cấu diện tích lúa của nước ta phân theo mùa vụ

0,25

D

ẠY

giai đoạn 2005 – 2016 (Đơn vị: %) Năm

2000

2010

2014

2016

Đông xuân

40,1

41,2

39,9

40,4

Hè thu

32,1

32,5

35,0

37,1

Mùa

27,8

26,3

25,1

22,5

100,0

100,0

100,0

100,0

Tổng

- Diện tích lúa của nước ta giai đoạn 2005 – 2016 tăng nhưng không ổn định (dẫn chứng).

0,25

GT: Do tăng hệ số sử dụng đất, do đó mà năng suất, sản lượng cũng 7

tăng lên; giai đoạn 2014 – 2016 giảm đồng loạt diện tích, sản lượng,

0,25

năng suất do chịu tác động mạnh của thiên tai: xâm nhập mặn, mùa khô kéo dài, đặc biệt là hiện tượng Elnino ở ĐBSCL. - Cơ cấu diện tích lúa phân theo mùa vụ không đều (dẫn chứng). Có sự thay đổi theo xu hướng tăng tỉ trọng diện tích lúa đông xuân, hè thu;

FF IC IA L

giảm tỉ trọng diện tích lúa mùa (dẫn chứng).

0,25

GT: Đông xuân và hè thu tăng do tận dụng điều kiện nhiệt, ẩm thích hợp với sinh thái cây lúa; hệ thống thủy lợi phát triển… Vụ mùa giảm tỉ

0,25

trọng do chịu ảnh hưởng của thiên tai, đặc biệt là bão, lú; sâu dịch bệnh.

- Năng suất lúa tăng liên tục (dẫn chứng). Do áp dụng thâm canh (máy móc, phân bón, thủy lợi, khoa học kĩ thuật), sử dụng nhiều giống mới.

0,25

O

- Sản lượng lúa tăng liên tục (dẫn chứng). Do tăng năng suất, tăng diện tích gieo trồng.

Tại sao nói việc đảm bảo an ninh lương thực là cơ sở để đa dạng 1,0 điểm

N

b

0,25

H

Do:

Ơ

hóa nông nghiệp nước ta?

0,25

N

- Dân số nước ta đông, tăng nhanh nên vấn đề lương thực và an ninh lương thực đặc biệt quan trọng.

Y

- Việc đảm bảo an ninh lương thực sẽ tạo điều kiện:

U

+ Đẩy mạnh phát triển chăn nuôi, đưa chăn nuôi thành ngành sản xuất

0,25

Q

chính (do chủ động được nguồn thức ăn). + Đa dạng hóa cơ cấu cây trồng vật nuôi, có điều kiện mở rộng diện

M

tích cây công nghiệp, cây ăn quả, cây rau đậu và cây khác: 0,25

KÈ

+ Ở trung du và miền núi, có thể chuyển diện tích nương rẫy trồng cây lương thực sang trồng cây công nghiệp, cây ăn quả hoặc phát triển đồng

ẠY

cỏ chăn nuôi gia súc.

D

7

(2 điểm)

a

+ Ở đồng bằng, có thể chuyển diện tích trồng lúa kém hiệu quả, năng

0,25

suất thấp sang nuôi trồng thủy sản hoặc trồng cây ăn quả.

Giải thích tại sao Đồng bằng sông Hồng có mật độ dân số cao nhất 1,0 điểm cả nước?

- Hiện trạng: ĐBSH là vùng có mật độ dân số cao nhất cả nước, trung

0,25

bình 1244 người/km2 (2010), cao gấp gần 5 lần mức trung bình cả nước, cao hơn nhiều so với vùng TDMNBB và Tây Nguyên.

8

- Nguyên nhân: Do vùng hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi cho cư trú: + Về kinh tế: vùng có nền nông nghiệp thâm canh lúa nước, đòi hòi dân

0,25

số đông, nguồn lao động dồi dào. Kinh tế phát triển mạng lưới đô thị dày đặc với nhiều trung tâm công nghiệp nên dân cư đông. Ngoài ra, vùng còn phát triển các ngành nghề thủ công truyền thống.

0,25

FF IC IA L

+ Về tự nhiên: địa hình đồng bằng thuận lợi cho cư trú và sản xuất; nguồn nước phong phú, khí hậu nhiệt đới gió mùa thuận lợi cho cư trú. + Vùng có lịch sử khai thác lâu đời. b

0,25

Phân tích tác động của dân số tới phát triển kinh tế - xã hội ở Đồng 1,0 điểm bằng sông Hồng.

- Thuận lợi:

O

+ Dân đông, nguồn lao động dồi dào, thuận lợi để phát triển các ngành

0,25

sử dụng nhiều lao động, là lợi thế để thu hút đầu tư nước ngoài.

N

+ Có thị trường tiêu thụ tại chỗ phong phú, kích thích sản xuất phát

Ơ

triển.

0,25

H

- Khó khăn:

0,25

N

+ Dân số đông, mật độ dân số cao, tăng nhanh nên kìm hãm sự phát triển kinh tế, làm chậm chuyển dịch cơ cấu kinh tế; việc nâng cao chất

Y

lượng cuộc sống gặp nhiều khó khăn; việc giải quyết các vấn đề xã hội,

U

y tế, văn hóa… khó khăn.

Q

+ Bình quân đất nông nghiệp trên đầu người thấp nhất cả nước; tài

0,25

nguyên sinh vật và đất, nước đều bị khai thác quá mức; tình trạng ô

M

nhiễm môi trường ngày càng gia tăng (ô nhiễm không khí, nước đô thị,

Hết./.

D

ẠY

KÈ

đất đai ở nông thôn…)

9