CHUYÊN ĐỀ "DINH DƯỠNG KHOÁNG - TĂNG NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG VÀ NÔNG NGHIỆP SẠCH"

TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC TRẢI NGHIỆM SINH HỌC

vectorstock.com/10212094

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN EBOOK PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC TRẢI NGHIỆM TRONG CHUYÊN ĐỀ "DINH DƯỠNG KHOÁNG TĂNG NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG VÀ NÔNG NGHIỆP SẠCH" (TNU) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

CHUYÊN ĐỀ DINH DƯỠNG KHOÁNG - TĂNG NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG VÀ NÔNG NGHIỆP SẠCH I. Nhu cầu tổ chức hoạt động học trải nghiệm trong chuyên đề “Dinh dưỡng khoáng - Tăng năng suất cây trồng và nông nghiệp sạch” Lào Cai là tỉnh vùng cao biên giới có điều kiện địa hình đồi núi chia cắt, tạo ra nhiều đặc điểm khí hậu khác biệt từ nhiệt đới đến á nhiệt đới. Với đặc điểm địa hình và khí hậu đa dạng như vậy đã tạo cho tỉnh Lào Cai nhiều điều kiện để phát triển nông nghiệp với các chủng loại cây trồng phong phú. HS đa số xuất thân là con nông dân nên việc trồng, chăm sóc cây là việc làm thường xuyên. Nhưng làm thế nào để nâng cao năng suất cây trồng mà vẫn đảm bảo giữ gìn cân bằng sinh học? Có thể áp dụng khoa học kỹ thuật như thế nào để sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ? ….

Thông qua học CĐHT “Dinh dưỡng khoáng - Tăng năng suất cây trồng và nông nghiệp sạch” sẽ cung cấp cho HS những kiến thức cơ bản về nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, các biện pháp kỹ thuật làm tăng năng suất cây trồng và những ứng dụng khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp. Từ đó HS có thể VDKT, KN đã được học thông qua trải nghiệm để có kinh nghiệm cho bản thân khi định hướng nghề nghiệp tương lai.

II. Mục tiêu chuyên đề 1. Về năng lực 1.1. Năng lực sinh học - NT1: Nêu được khái niệm nông nghiệp sạch. Nêu được tiêu chuẩn chất lượng của rau an toàn. Điều kiện sản xuất rau an toàn.

- NT2: Điểm khác biệt giữa nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp sạch. Phân tích được các nguyên tắc sử dụng khoáng trong việc tăng năng suất cây trồng.

- TH1: Giải thích được một số biện pháp kỹ thuật sử dụng dinh dưỡng khoáng nhằm tạo nền nông nghiệp sạch. Lấy được ví dụ minh họa. + TH2. Phân tích được vấn đề thực tiễn để đề xuất vấn đề giải quyết về rau sạch, phân bón…. + TH3: Lập và thực hiện được kế hoạch tổ chức HĐHTN: sản xuất phân bón hữu cơ, ttrồng rau địa canh, trồng rau thủy canh. + VD1: Phát hiện được vấn đề thực tiễn và lấy được dẫn chứng về thực trạng

38

lạm dụng phân bón vô cơ, thực trạng “rau bẩn”… + VD2: Đánh giá được tác động của thực trạng lạm dụng phân bón vô cơ, thực trạng “rau bẩn” tới đời sống, môi trường, sức khỏe của con người. Liên hệ với việc trồng rau tại nhà trường và gia đình.

- VD3: Thiết kế và thực hiện quy trình kỹ thuật ủ phân hữu cơ. Sử dụng phân hữu cơ để trồng và chăm sóc rau tại vườn trường.

- VD4: Đánh giá được tác động của các nguyên tố khoáng tới sự sinh trưởng, phát triển ở cây rau thông qua HĐHTN trồng rau thủy canh. Đề xuất các giải pháp khắc phục một số vấn đề thường gặp trong quá trình trồng rau thủy canh. + VD5: Đề xuất được các giải pháp và thực hiện một số giải pháp về dinh dưỡng khoáng, năng suất cây trồng và nông nghiệp sạch nhằm bảo vệ sức khỏe, bảo vệ sự đa dạng của các sinh vật và bảo vệ môi trường.

1.2. Về năng lực chung: Tự chủ và tự học; Giao tiếp và hợp tác; GQVĐ.

2. Phẩm chất - Nhận thức được ý nghĩa của nông nghiệp sạch, các biện pháp làm tăng năng suất cây trồng.

- Vận dụng các kiến thức đã học để trồng và chăm sóc cây đạt năng suất cao tại gia đình, địa phương theo hướng phát triển nền nông nghiệp hữu cơ.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên - Các bài viết, tài liệu về dinh dưỡng khoáng - tăng năng suất cây trồng và nông nghiệp sạch (nông nghiệp hữu cơ)…; Tài liệu học tập chuyên đề dinh dưỡng khoáng tăng năng suất cây trồng và nông nghiệp sạch - Các phiếu học tập 2. Học sinh - Máy ảnh, giấy, bút.

- Tài liệu học tập chuyên đề dinh dưỡng khoáng - tăng năng suất cây trồng và nông nghiệp sạch.

GV và HS cùng chuẩn bị máy tính, máy chiếu; Dụng cụ lao động (cuốc, xẻng, thùng tưới, bạt che phủ…); Các loại phân bón vô cơ và hữu cơ; Hệ thống giàn thủy canh.

III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học: Học trải nghiệm; Dạy học dự án; Hoạt động

39

nhóm, hợp tác.

IV. Tiến hành hoạt động dạy học A. GIAI ĐOẠN TRƯỚC LỚP HỌC - Mục tiêu: Hoàn thành các “bài tập về nhà đảo ngược” - Phương pháp/ Kỹ thuật/ Hình thức học: Làm việc theo nhóm, tự học.

- Phương tiện: Phiếu học tập, những phương tiện cần thiết khác để hoàn thành bài tập về nhà đảo ngược”.

- Sản phẩm: Các bài báo cáo của HS. - Phương thức hoạt động: HS được phân công nhóm, được giao trước giờ học 10 đến 15 ngày “bài tập về nhà đảo ngược”. Các nhóm HS tự bố trí thời gian hoạt động nhóm theo hình thức tự học, thảo luận nhóm, thực hiện dự án… để hoàn thành “bài tập về nhà đảo ngược”.

- Nội dung “bài tập về nhà đảo ngược”: (xem phụ lục 5) B. GIAI ĐOẠN TRONG LỚP HỌC B1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS và kết nối các kiến thức đã học để liên hệ, dẫn dắt HS tìm hiểu các kiến thức mới.

Cách tiến hành: GV cho HS quan sát hình ảnh và yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

- Lá ngô có hiện tượng gì? Giải thích?

- Các hiện tượng trên có liên quan đến năng suất của cây Ngô không?

- Từ hiện tượng trên em có kết luận gì?

HS trả lời dựa vào các kiến thức cốt lõi đã được học trong chủ đề Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật phần Sinh học cơ thể.

Trao đổi, nhận xét giữa các thành viên trong lớp.

40

Gv hỏi: Em có biết về cuộc cách mạng xanh?

GV bổ sung thêm thông tin “Cách mạng xanh” - Liệu có xanh? (xem phụ lục 6) Vấn đề đặt ra: Có cách canh tác nào vừa đạt được năng suất tối ưu vừa bảo vệ môi trường sống, bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên và tính đa dạng sinh học?

B2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1. Tìm hiểu về nông nghiệp sạch * Mục tiêu: Sau khi học xong, HS sẽ đạt được - Năng lực sinh học: + NT1. Nêu được khái niệm nông nghiệp sạch. Nêu được tiêu chuẩn chất lượng của rau an toàn. Điều kiện sản xuất rau an toàn. Điểm khác biệt giữa nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp sạch.

- NL chung: NL tự chủ và tự học, NL giao tiếp và hợp tác.

- Phẩm chất: Nhận thức đúng về sản xuất rau sạch, rau hữu cơ để tuyên truyền gia đình và người dân trồng rau đảm bảo vừa rau sạch, vừa bảo vệ bền vững môi trường sống của sinh vật. * Phương pháp/Kỹ thuật/Hình thức dạy học: Dự án. * Phương tiện dạy học: Máy tính, máy chiếu * Sản phẩm: Bản báo cáo của HS trên Power Point về BT1 “Bài tập về nhà đảo ngược” * Phương thức hoạt động: - GV kiểm tra sự chuẩn bị “bài tập về nhà đảo ngược” của HS. Dành thời gian 5 phút để HS trong các nhóm rà soát lại sản phẩm của nhóm.

- GV và HS bố trí không gian để HS thực hiện báo cáo - HS lần lượt nghe báo cáo trình bày của các cụm nhóm 1, 2, 3, ..quan sát sản phẩm của nhóm, nghe nhóm thuyết trình sản phẩm, tranh luận và phản biện về bài tập của nhóm.

- GV gợi ý HS khi tranh luận, vận dụng các câu hỏi dạng “5W1H”, chẳng hạn: + Sử dụng phân bón, chất bảo vệ thực vật như thế nào? + Ở Việt Nam, có những mô hình sản xuất nông nghiệp sạch nào? ở đâu? + Nền nông nghiệp truyền thống chúng ta đang sản xuất có gọi là nông nghiệp

41

hữu cơ không? Tại sao? + Nông nghiệp sạch và nông nghiệp hữu cơ giống và khác nhau như thế nào? + Căn cứ theo tiêu chuẩn sản xuất rau an toàn thì quá trình sản xuất rau ở trường và ở gia đình hiện tại đã đảm bảo tiêu chuẩn an toàn chưa? Tại sao? + Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta dùng thuốc bảo vệ thực vật không đúng liều lượng, thời gian trước khi thu hoạch?

Sau khi HS đã nghe báo cáo, thảo luận nội dung của các nhóm. GV yêu cầu HS hoàn thiện các nội dung kiến thức cơ bản cần đạt được: Khái niệm nông nghiệp sạch; Phân biệt nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp sạch; Tiêu chuẩn về chất lượng của rau an toàn; Các điều kiện sản xuất rau an toàn; Các mô hình, quy trình kỹ thuật, trồng rau an toàn ở Việt Nam. Hoạt động 2: Dinh dưỡng khoáng và năng suất cây trồng * Mục tiêu: - NL sinh học: + NT2: Phân tích được các nguyên tắc sử dụng khoáng trong việc tăng năng suất cây trồng.

- NL chung: Phát triển NL tự chủ và tự học; NL giao tiếp và hợp tác; - Phẩm chất: + HS có thái độ đúng đắn về việc phân loại rác thải và tận dụng nguồn rác thải để làm phân hữu cơ. Tuyên truyền mọi người xung quanh cùng thực hiện để vừa cung cấp được phân bón cho cây trồng vừa không gây ô nhiễm môi trường. * Phương pháp/Kỹ thuật/Hình thức dạy học: Thuyết trình, Báo cáo của HS * Phương tiện dạy học: Máy chiếu, máy tính, mạng Internet. * Sản phẩm: Bản báo cáo Power Point của các nhóm, hình ảnh thực hiện, kết quả thí nghiệm. * Phương thức hoạt động: - GV kiểm tra sự chuẩn bị bài tập 2 “bài tập về nhà đảo ngược” của HS. Dành thời gian 5 phút để HS trong các nhóm rà soát lại sản phẩm của nhóm.

- GV và HS bố trí không gian để HS thực hiện báo cáo kết quả: + Báo cáo kết quả dự án và đưa ra các kiến thức cơ bản về vai trò của phân bón; mối quan hệ giữa phân bón và năng suất; nguyên tắc sử dụng phân bón có hiệu quả.

- HS lần lượt nghe báo cáo trình bày của các cụm nhóm 1, 2, 3, ..quan sát sản

42

phẩm của nhóm, nghe nhóm thuyết trình sản phẩm, tranh luận và phản biện về bài tập của nhóm.

HS các nhóm chia sẻ, trao đổi với nhau => Đánh giá kết quả thực hiện của các nhóm => Đưa ra kiến thức cơ bản: vai trò của phân bón; Mối liên hệ giữa phân bón và năng suất cây trồng; Nguyên tắc sử dụng phân bón để nâng cao năng suất cây trồng.

Hoạt động 3: Dinh dưỡng khoáng trong sản xuất nông nghiệp sạch * Mục tiêu: - NL sinh học: TH3: Giải thích được một số biện pháp kỹ thuật sử dụng dinh dưỡng khoáng nhằm tạo nền nông nghiệp sạch. Lấy được ví dụ minh họa.

- NL chung: tự học, giaotiếp và hợp tác.

- Phẩm chất: HS có nhận thức đúng về vai trò của phân bón và có kỹ thuật sử dụng phân bón vừa đảm bảo môi trường bền vững vừa tăng năng suất cây trồng. * Phương pháp/Kỹ thuật/Hình thức dạy học: Thuyết trình, Báo cáo của HS * Phương tiện dạy học: Máy chiếu, máy tính, mạng Internet. * Sản phẩm: Bản báo cáo Power Point của các nhóm. * Phương thức hoạt động: - GV kiểm tra sự chuẩn bị bài tập 3 “bài tập về nhà đảo ngược” của HS. Dành thời gian 5 phút để HS trong các nhóm rà soát lại sản phẩm của nhóm.

- GV và HS bố trí không gian để HS thực hiện báo cáo kết quả: + Điểm tương đồng và khác nhau giữa canh tác truyền thống và canh tác hữu cơ? + Nguyên tắc quản lý dinh dưỡng trong sản xuất nông nghiệp sạch? + Một số biện pháp kỹ thuật sử dụng dinh dưỡng khoáng nhằm tạo nền nông nghiệp sạch? + Một số biện pháp làm tăng năng suất cây trồng trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ?

HS các nhóm chia sẻ, trao đổi với nhau => Đánh giá kết quả thực hiện của các nhóm => Đưa ra kiến thức cơ bản.

B3 . HOẠT ĐỘNG HỌC TRẢI NGHIỆM 43

I. Lý do tổ chức hoạt động học trải nghiệm Nước ta có truyền thống lịch sử lâu đời về phát triển nông nghiệp. Gia đình HS đa số làm nghề nông nghiệp, quen với canh tác truyền thống. Đa số HS chưa biết xu thế phát triển nông nghiệp theo hướng nông nghiệp sạch, xây dựng phát triển nền nông nghiệp hữu cơ. Thông qua HĐHTN này HS sẽ hiểu được ưu điểm, hạn chế của canh tác truyền thống. Từ đó, có giải pháp cải thiện những hạn chế canh tác hiện nay để hướng tới nền nông nghiệp sạch, bền vững.

Hoạt động 1. Sản xuất phân bón hữu cơ từ rác thải * Mục tiêu: - NL: + TH1: Nhận biết được vấn đề ô nhiễm môi trường do rác thải hiện nay -> đề xuất biện pháp giải quyết. + VD1: Phát hiện được vấn đề thực tiễn và lấy được dẫn chứng về thực trạng lạm dụng phân bón vô cơ, vấn đề ô nhiễm rác thải. + VD2: Đánh giá được tác động của thực trạng lạm dụng phân bón vô cơ, thực trạng “rau bẩn” tới đời sống, môi trường, sức khỏe của con người. + VD 3: Thiết kế và thực hiện quy trình kỹ thuật sản xuất phân hữu cơ từ rác.

- NL chung: Tự học và GQVĐ.

- Phẩm chất: HS hiểu và VDKT đã học để thiết kế hệ thống sản xuất phân hữu cơ từ rác cho gia đình cung cấp cho cây trồng. Tuyên truyền, hướng dẫn mọi người cùng tham gia để bảo vệ môi trường sống.

Phương pháp/Kỹ thuật/Hình thức dạy học: Lao động, thực hành * Phương tiện dạy học: Tài liệu học tập chuyên đề; Thùng, hố ủ rác; Men vi sinh; Dụng cụ làm vườn; máy tính, máy chiếu. * Sản phẩm: Bản báo cáo Power Point của các nhóm, hình ảnh thực hiện, sản phẩm HĐHTN. * Phương thức hoạt động: - GV kiểm tra dụng cụ cần thiết cho HĐHTN của các nhóm.

- GV cho HS quan sát các hình ảnh

44

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS GV gợi ý: HS trả lời được + Vấn đề đang bàn luận là vấn đề gì? Em có - Nhận biết được vấn đề thực tế: tình quan điểm như thế nào về các vấn đề trên? trạng ô nhiễm rác thải sinh hoạt và việc lạm dụng phân bón hóa học trong sản xuất nông nghiệp.

-> quan điểm của cá nhân về vấn đề trên. + Hãy đặt các câu hỏi mà em đang quan tâm? - HS đặt vấn đề : + Làm thế nào để xử lý được rác thải sinh hoạt? + Có thể tận dụng rác thải để sản xuất phân bón không? …. + Em hãy đề xuất các giải pháp để giải quyết - HS đề xuất các biện pháp giải quyết

45

các vấn đề đó? + Hãy lựa chọn và tổ chức thực hiện 1 giải pháp cụ thể?

- GV quan sát, theo dõi và hướng dẫn HS nêu vấn đề, đặt vấn đề , GQVĐ.

các câu hỏi đặt ra.

- Mỗi nhóm xây dựng kế hoạch và thực hiện 1 giải pháp cụ thể: + Sản xuất phân compost + Sản xuất phân hữu cơ nước từ rác thải nhà bếp. + ……..

- Theo dõi hoạt động thực hành của HS. Giúp - HS tiến hành thực hành sản xuất đỡ HS các nhóm thực hiện (nếu cần). phân hữu cơ từ rác thải + Thu gom rác thải từ nhà bếp, cỏ, lá rau, gốc rau, lá cây, giấy….. + Phân loại rác thải và xử lý rác thải nhỏ gọn (thái, băm nhỏ để dễ phân hủy) + Thực hiện quy trình chế biến phân hữu cơ.

- Hướng dẫn HS kiểm tra, đánh giá kết quả + Kiểm tra, đánh giá sản phẩm -> Rút sản phẩm chéo giữa các nhóm. kinh nghiệm sau HĐHTN. - Nhận xét về HĐHTN và rút kinh nghiệm. * Sau giờ học: Hướng dẫn HS hoàn thiện sản phẩm, viết báo cáo về HĐHTN. * Sản phẩm HĐHTN của HS Các bước sản xuất phân hữu cơ B1: Thu gom vật liệu

Nội dung thực hiện

B2: Cho vào hố ủ

46

B3: Hòa men vi sinh

Bước 5: tưới lên rác hữu cơ

Bước 6: Đậy kín đống ủ

Bước 7: Kiểm tra kết quả phân ủ

* Đánh giá HĐHTN: HS được đánh giá về NL thực hiện HĐHTN thông qua bảng tiêu chí cụ thể theo 5 tiêu chí, 4 mức độ (chương III).

Hoạt động 4.2. Trồng rau địa canh * Mục tiêu: - NL sinh học: + NT1: Nêu được vai trò của phân bón với năng suất cây trồng. + NT2: Nêu được vai trò của phân bón hữu cơ trong cải tạo đất trồng. + VD1: Nhận ra được vấn đề về thực trạng đất của vườn trường. Đưa ra giải pháp sử dụng phân hữu cơ từ HĐHTN để trồng và chăm sóc rau tại vườn trường.

47

+ VD2. HS đưa ra được giải pháp trồng và chăm sóc rau địa canh để vừa tăng năng suất vừa bảo vệ môi trường sống.

- NL chung: - Phẩm chất: HS hiểu và VDKT đã học để trồng rau địa canh vừa năng suất, vừa bảo vệ tài nguyên đất, tài nguyên sinh vật.

Phương pháp/Kỹ thuật/Hình thức dạy học: Lao động, thực hành * Phương tiện dạy học: Tài liệu học tập chuyên đề; Máy tính, máy chiếu, mạng Internet; Các loại phân bón; Dụng cụ làm vườn. * Sản phẩm: Bản báo cáo Power Point của các nhóm, hình ảnh thực hiện, sản phẩm trải nghiệm. * Phương thức hoạt động: - GV cho HS đi thăm quan, quan sát luống rau của các lớp tại vườn trường.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

GV gợi ý: HS trả lời được + Em hãy đánh giá thực trạng đất tại vườn - Nhận biết được vấn đề thực tế: đất trường; + Tình hình sâu bệnh hại?

thiếu dinh dưỡng, khô, ít mùn, số lượng giun trong đất rất ít….

Có nhiều sâu hại rau: sâu cuốn lá, dệp, châu chấu, bọ nhảy….

-> quan điểm của cá nhân về vấn đề trên.

48

- HS đặt vấn đề : + Cải tạo đất và phòng trừ sâu bệnh hại như thế nào? + Làm như thế nào để không ảnh hưởng đến sức khỏe con người và bảo vệ môi trường sống của các loài sinh vật? ….

- HS đề xuất các biện pháp giải quyết: + Các biện pháp thực hiện cải tạo đất và nâng + Hạn chế bón phân vô cơ. cao năng suất cây trồng theo hướng nông + Sử dụng phân hữu cơ đã sản xuất để nghiệp hữu cơ? cải tạo đất.

- GV quan sát, theo dõi và hướng dẫn HS nêu + Làm thuốc trừ sâu từ tỏi, ớt,, gừng vấn đề, đặt vấn đề , GQVĐ.

+ ……..

- HS tiến hành thực hành HĐHTN + Làm cỏ, cuốc đất, lên luống.

- Theo dõi hoạt động thực hành của HS. Giúp + Trộn phân vô cơ và hữu cơ với tỉ lệ đỡ HS các nhóm thực hiện (nếu cần). phù hợp. + Gieo hạt, chăm sóc rau. + Sản xuất thuốc trừ sâu sinh học (từ tỏi, ớt, gừng, rượu…)

- Hướng dẫn HS kiểm tra, đánh giá kết quả + Kiểm tra, đánh giá sản phẩm -> Rút sản phẩm chéo giữa các nhóm. kinh nghiệm sau HĐHTN. - Nhận xét về HĐHTN và rút kinh nghiệm. * Sau giờ học: Hướng dẫn HS hoàn thiện sản phẩm, viết báo cáo về HĐHTN.

49

* Sản phẩm HĐHTN của HS Các hoạt động

Kết quả

Chuẩn bị đất trồng, trộn phân, lên luống.

Trồng rau và chăm sóc

Sản xuất thuốc trừ sâu sinh học

Kết quả

* Đánh giá HĐHTN: HS được đánh giá về NL thực hiện HĐHTN thông qua bảng tiêu chí cụ thể theo 5 tiêu chí, 4 mức độ (bảng 3.1) Hoạt động 4.2. Trồng rau thủy canh * Mục tiêu: - NL sinh học: + TH1: Nêu được vấn đề thực trạng của trồng rau hiện nay. + VD1: Phát hiện được vấn đề thực trạng trồng rau trên tầng thượng hoặc hành lang của một số hộ dân vừa tốn diện tích vừa chưa đảm bảo yêu cầu sản xuất rau sạch.

50

+ VD2: Đánh giá được tác động của các nguyên tố khoáng tới sự sinh trưởng, phát triển ở cây rau thông qua HĐHTN trồng rau thủy canh. Đề xuất các giải pháp khắc phục một số vấn đề thường gặp trong quá trình trồng rau thủy canh. + VD3: Đề xuất được các giải pháp và thực hiện một số giải pháp về dinh dưỡng khoáng, năng suất cây trồng và nông nghiệp sạch nhằm bảo vệ sức khỏe, bảo vệ sự đa dạng của các sinh vật và bảo vệ môi trường.

- NL chung: Tự học và GQVĐ.

- Phẩm chất: HS hiểu và VDKT đã học để thiết kế hệ thống trồng rau thủy canh cho gia đình. Biết tận dụng rác thải để tái chế thành phân bón cung cấp cho cây trồng.

Phương pháp/Kỹ thuật/Hình thức dạy học: Thực hành, thí nghiệm * Phương tiện dạy học: Tài liệu học tập chuyên đề; Máy tính, máy chiếu, mạng Internet; Hệ thống giàn thủy canh hồi lưu; cốc nhựa; thùng xốp; Dao; Các loại phân bón; Dụng cụ đo nồng độ khoáng; Dụng cụ pha chế; Dụng cụ làm vườn…. * Sản phẩm: Bản báo cáo Power Point của các nhóm, hình ảnh thực hiện, sản phẩm HĐHTN. * Phương thức hoạt động: GV cho HS quan sát các hình ảnh và trả lời câu hỏi:

51

Hoạt động của thầy Hoạt động của trò GV kiểm tra BT4 về nhà của HS GV yêu cầu HS quan sát hình ảnh và gợi ý: HS căn cứ kết quả hoàn thành BT 4 + Quan điểm của em như thế nào về vấn đề HS trả lời được trên?

Tình trạng “rau bẩn” hiện nay Quan điểm của HS và dẫn chứng về vấn đề trên + Vấn đề trên có tác động như thế nào tới đời HS đánh giá được tác động của “rau sống, sức khỏe con người? bẩn” tới chất lượng cuộc sống, tới sức khỏe con người, gây ra các bệnh tật hiểm nghèo…

-> quan điểm của cá nhân về vấn đề trên. + Em hãy đề xuất các giải pháp và lựa chọn - Từ vấn đề thực tiễn HS đề xuất các thực hiện 1 giải pháp để GQVĐ trên? biện pháp giải quyết: GV gợi ý: Tại sao hiện nay người dân lại có + Trồng rau sạch, rau hữu cơ. phong trào trồng rau trên sân thượng? Ưu + Trồng rau trong dung dịch. điểm, hạn chế của việc trồng rau trên sân + Trồng rau thủy canh. thượng? Đề xuất giải pháp khắc phục? + Trồng rau khí canh GV định hướng HS tìm hiểu, xây dựng kế + …….. hoạch và thực hiện giải pháp trồng rau thủy - HS thảo luận, xây dựng kế hoạch canh. Phân công, hướng dẫn các nhóm làm phân công nhiệm vụ cho các thành mô hình thủy canh tĩnh, trồng rau ở mô hình viên và tiến hành thực hành HĐHTN thủy canh tĩnh và thủy canh hồi lưu….. trồng rau thủy canh. + Thiết kế thùng thủy canh tĩnh.

- GV quan sát, theo dõi và hướng dẫn HS nêu + Lắp đặt giàn thủy canh hồi lưu. vấn đề, đặt vấn đề , GQVĐ. + Pha chế dung dịch dinh dưỡng. + Thực hành quy trình ươm hạt: Làm giá thể trồng, gieo hạt, chăm sóc hạt sau gieo, chăm sóc cây sau ươm, đưa - Theo dõi hoạt động thực hành của HS. Giúp cây lên giàn thủy canh. đỡ HS các nhóm thực hiện (nếu cần). + Chăm sóc rau thủy canh.

- Hướng dẫn HS kiểm tra, đánh giá kết quả + Kiểm tra, đánh giá sản phẩm -> Rút sản phẩm chéo giữa các nhóm. kinh nghiệm sau HĐHTN về một số vấn đề thường gặp khi trồng thủy canh.

- Nhận xét về HĐHTN và rút kinh nghiệm. * Sau giờ học: Hướng dẫn HS hoàn thiện sản phẩm, viết báo cáo về HĐHTN.

52

* Báo cáo sản phẩm HĐHTN Các bước thực hiện

Kết quả thực hiện

Chuẩn bị thùng thuỷ canh

Chuẩn bị rọ đựng giá thể (Có thể mua sẵn hoặc dùng li nhựa có đục lỗ thoát nước) Chuẩn bị giá thể (sơ dừa và trấu hun tỉ lệ 2:1)

Thiết kế mô hình thuỷ canh (Lắp đặt giàn thủy canh hồi lưu và thiết kế thùng trồng thủy canh tĩnh) Chuẩn bị hạt giống (mua từ các công ti cung ứng uy tín)

53

Các bước thực hiện

Kết quả thực hiện

Ngâm hạt (ngâm trong nước ấm khoảng 24h)

Gieo và ươm hạt (tuỳ loại rau có thể gieo 1 - 3 hạt trong 1 rọ)

Chăm sóc cây trồng

* Một số vấn đề thường gặp khi trồng rau thủy canh - Rau có hiện tượng bị vàng: Rau bị vàng thường xảy ra 2 trường hợp hoặc thiếu dinh dưỡng hoặc do nồng độ PH của dung dịch vượt quá 7.0 gây ra hiện tượng cây không thể hấp thụ dinh dưỡng tốt nhất. Lúc này cần đưa môi trường PH về 5,8 6,2 hoặc sử dụng dung dịch thủy canh chuyên dụng có thành phần giúp cây vẫn hoạt động bình thường trong điều kiện môi trường dinh dưỡng có PH cao.

- Cây chậm lớn: Có 2 trường hợp thường xuyên xảy ra là do thiếu ánh sáng hoặc thiếu dinh dưỡng.

Với trường hợp thiếu ánh sáng, phương án xử lý là đưa ra chôc có ánh sáng nhiều hơn.

Với trường hợp thiếu dinh dưỡng cần đo nồng độ dinh dưỡng hiện tại rong bồn chứa, nếu dinh dưỡng thấp quá cần pha thêm để cây có đủ dinh dưỡng phát triển tốt nhất.

- Cây rau bị dài thân, chậm lớn, lá mỏng: Rau có hiện tượng bị thiếu ánh sáng do thời gian chiếu sáng không đủ hoặc do thời tiết quá âm u. Cần đưa giàn thủy canh ra ngoài trời nơi có cường độ ánh sáng cao hơn để phát triển tốt hơn.

- Bị sâu, bọ ăn lá: Sử dụng thuốc trừ sâu sinh học bằng cách ngâm rượu + tỏi + ớt ngâm trong 5 ngày sau đó pha loãng ra phun lên mặt lá.

54

B4. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG, MỞ RỘNG KIẾN THỨC * Mục tiêu: - NT1. Nhận thức được vai trò của phân bón và năng suất cây trồng.

- VD3. Tuyên truyền mọi người tham gia sản xuất rau an toàn, sản xuất nông nghiệp theo hướng nông nghiệp sạch để bảo vệ sức khẻ bản thân, gia đình, cộng đồng; bảo vệ môi trường sống. * Phương pháp/Kỹ thuật/hình thức dạy học: Hỏi đáp, làm việc cá nhân. * Phương tiện dạy học: Một số hình ảnh, thông tin liên quan đến nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ. * Sản phẩm: Đáp án của các câu hỏi, bài luận của HS. * Phương thức hoạt động: GV cho HS làm các BT: (xem phụ lục 7) C. GIAI ĐOẠN SAU GIỜ HỌC BT1: GV cho HS tham khảo quan sát các hình ảnh



GV yêu cầu các nhóm trả lời câu hỏi:

+ Đặt tên cho các mô hình trồng rau trên hình vẽ? + Nêu ưu điểm, hạn chế của các mô hình trên? Mô hình trên được vận dụng trong những điều kiện nào là phù hợp nhất? Giải thích?

55

BT2: HS đọc và tìm hiểu thêm các thông tin về dinh dưỡng khoáng ở thực vật và hoàn thành BT: Viết bài báo cáo về các triệu chứng thiếu khoáng ở cây trồng mà em quan sát được?

BT3: Viết báo cáo các hoạt động em đã tham gia trải nghiệm? Kết quả em đã học được điều gì? Rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân?

56

Kết luận chương 2 (i) Dựa trên quy trình thiết kế nội dung CĐHT qua 5 bước: 1. Xác định các yêu cầu đáp ứng mục tiêu dạy học của chuyên đề; 2. Xác định các nội dung kiến thức đáp ứng yêu cầu của chương trình GDPT môn Sinh học; 3. Xác định các điều kiện thực tiễn của nhà trường và đặc điểm HS THPT; 4. Xác định các nội dung của chuyên đề phù hợp với tình hình thực tế tại tỉnh Lào Cai; 5. Kiểm tra, rà soát, điều chỉnh chuyên đề, luận văn đã giới thiệu nội dung CĐHT “Dinh dưỡng khoáng - tăng năng suất cây trồng và nông nghiệp sạch”. (ii) Thiết kế các HĐHTN trong dạy học CĐHT “Dinh dưỡng khoáng - tăng năng suất cây trồng và nông nghiệp sạch” được dựa trên các nguyên tắc và quy trình 7 bước: 1. Xác định nhu cầu tổ chức (lí do lựa chọn) HĐHTN; 2. Đặt tên cho HĐHTN; 3. Xác định mục tiêu của HĐHTN; 4. Xác định nội dung và hình thức của HĐHTN; 5. Xác định các HĐHTN cụ thể; 6. Xác định các điều kiện cần thiết cho việc tổ chức HĐHTN; 7. Kiểm tra, điều chỉnh và hoàn thiện HĐHTN. Luận văn đã giới thiệu 3 HĐHTN “Sản xuất phân bón hữu cơ từ rác thải”, “Trồng rau địa canh” và “Trồng rau thủy canh”. (iii) Đề xuất được quy trình tổ chức HĐHTN trong dạy học CĐHT “Dinh dưỡng khoáng - Tăng năng suất cây trồng và nông nghiệp sạch” bao gồm 3 giai đoạn: 1. Giai đoạn trước giờ học; 2. Giai đoạn trong giờ học; 3. Giai đoạn sau giờ học; 3 giai đoạn đó đã được thể hiện rõ trong kế hoạch dạy học chuyên đề. (iv) Trong kế hoạch dạy học CĐHT “Dinh dưỡng khoáng - tăng năng suất cây trồng và nông nghiệp sạch, ở giai đoạn trong giờ học, bên cạnh hoạt động hình thành kiến thức, 3 HĐHTN được giới thiệu khá chi tiết, làm cơ sở để tổ chức trong thực tiễn dạy học.

57