Theo tác giả Đinh Quang Báo đã đƣa ra khái niệm về năng lực nhƣ sau: “Năng lực
AL
là một thuộc tính tích hợp nhân cách, tổ hợp các đặc tính tâm lí của cá nhân, phù hợp với những yêu cầu của một hoạt động xác định, đảm bảo cho hoạt động đó có
CI
kết quả tốt đẹp”[1]. Với đối tƣợng cụ thể là học sinh THPT, tác giả Nguyễn Thị Minh Phƣơng cho rằng “Năng lực cần đạt đƣợc của học sinh THPT là tổ hợp nhiều
FI
khả năng và giá trị đƣợc cá nhân thể hiện thông qua các hoạt động có kết quả” [20]. Tóm lại, năng lực đƣợc hiểu là một thuộc tính tâm lí phức hợp, là khả năng
OF
thực hiện các hành động, giải quyết các nhiệm vụ có trách nhiệm, có niềm tin và đạt đƣợc hiệu quả trên cơ sở kết hợp những tri thức, kĩ năng, thái độ và kinh nghiệm. 1.1.2. Đặc điểm của năng lực
ƠN
Năng lực có những đặc điểm sau: [21]
- Năng lực thể hiện đặc thù tâm lí, sinh lí khác biệt của cá nhân, chịu ảnh hƣởng của yếu tố bẩm sinh di truyền về mặt sinh học, đồng thời chịu tác động của
NH
những điều kiện môi trƣờng sống.
- Nói đến năng lực là nói đến năng lực trong một hoạt động cụ thể của con ngƣời.
- Xét về mặt hình thức, năng lực thƣờng tồn tại dƣới hai dạng: năng lực chủ
Y
chốt và năng lực chuyên biệt. Năng lực chủ chốt là "những năng lực cần thiết để cá
QU
nhân có thể tham gia hiệu quả trong nhiều hoạt động và các bối cảnh khác nhau của đời sống xã hội". Năng lực chủ chốt gồm năng lực nhận thức và năng lực phi nhận thức. Năng lực chủ chốt cần thiết cho tất cả mọi ngƣời. Năng lực chuyên biệt hay còn gọi là "năng khiếu" thƣờng gắn với một môn học cụ thể hoặc một lĩnh vực hoạt
M
động có tính chuyên biệt. Năng lực chuyên biệt" cần thiết ở một hoạt động cụ thể,
KÈ
đối với một số ngƣời hoặc cần thiết ở những bối cảnh nhất định". Các năng lực chuyên biệt không thể thay thế năng lực chủ chốt. - Xét về cấu trúc, năng lực có năng lực chung và năng lực riêng. Năng lực
DẠ Y
chung là tổ hợp nhiều khả năng thực hiện những hành động thành phần (năng lực riêng/ năng lực thành phần), giữa các năng lực riêng có sự lồng ghép và có liên quan chặt chẽ với nhau. Tuy nhiên, khái niệm "chung" hay "riêng" hoàn toàn chỉ là
17
