SỬ DỤNG DỰ ÁN “SỐNG XANH” ĐỂ GIẢNG DẠY CHUYÊN ĐỀ QUANG HỢP – SGK SINH HỌC 11

DỰ ÁN DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO

vectorstock.com/28062415

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

SÁNG KIẾN SỬ DỤNG DỰ ÁN “SỐNG XANH” ĐỂ GIẢNG DẠY CHUYÊN ĐỀ QUANG HỢP – SGK SINH HỌC 11 GIÚP HỌC SINH TỰ TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

1.Tên sáng kiến: Sử dụng dự án “Sống xanh” để giảng dạy chuyên đề Quang hợp – SGK Sinh học 11 giúp học sinh tự trải nghiệm sáng tạo.

2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Phương pháp giảng dạy môn Sinh học. Áp dụng cho đối tượng học sinh khối 11 3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ ngày 6 tháng 9 năm 2017 đến ngày 20 tháng 3 năm 2018 4. Tác giả: - Họ và tên: ...

- Năm sinh: 1990 - Nơi thường trú: ...

- Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm Sinh học.

- Chức vụ công tác: Giáo viên Sinh học - Nơi làm việc: ...

- Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100% 5. Đơn vị áp dụng sáng kiến: - Tên đơn vị: ...

1

BÁO CÁO SÁNG KIẾN I.

Điều kiện hoàn cảnh tạo ra sáng kiến:

1.

Sơ lược về Sinh học Sinh học là môn học giúp học sinh (HS) có những hiểu biết khoa học về thế giới

sống, kể cả con người trong mối quan hệ với môi trường. Có tác dụng tích cực trong việc giáo dục thế giới quan, nhân sinh quan nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống. Do đó những nội dung trong bộ môn Sinh học có thể tích hợp rất nhiều nội dung, đặc biệt là tích hợp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường.

Cùng với sự phát triển của xã hội kéo theo rất nhiều hệ lụy về môi trường mà con người phải gánh chịu như: ennino, bão lũ, ô nhiễm môi trường…những vấn đề này lại liên quan rất nhiều tới các hiện tượng và kiến thức về Sinh học. Nếu giáo viên (GV) khéo léo kết hợp những kiến thức này vào nội dung bài học thì không chỉ cung cấp được kiến thức cho HS mà còn truyền đến các em những thông điệp ý nghĩa. Đây cũng chính là nguồn gốc của những hành động bảo vệ môi trường sống. Mặt khác nó còn giúp các em HS yêu thích môn Sinh học hơn.

2.

Quá trình giảng dạy môn Sinh học.

Thuận lợi: - Được sự chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Bộ giáo dục đã có những biện pháp và hình thức chỉ đạo các Sở giáo dục tăng cường bồi dưỡng đào tạo cán bộ GV thông qua các cuộc thi sáng tạo khoa học kĩ thuật, tự thiết kế đồ dùng học tập, các lớp tập huấn chuyên môn, giúp các thầy cô nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ.

- Các nhà trường được đầu tư trang thiết bị đầy đủ, có phòng học chuyên môn riêng.

- Nhìn chung các em HS đã có ý thức trách nhiệm với bản thân, với gia đình và xã hội, đã có nhận thức về vấn đề ô nhiễm môi trường.

- Mẫu vật, hiện tượng sinh học có rất nhiều ngoài đời thường chính vì thế việc áp dụng và làm thực nghiệm là vô cùng thuận lợi.

Khó khăn: - Các em HS ít chú trọng tới môn Sinh học vì đây là môn học ít có nhu cầu trong các kì thi tốt nghiệp và đại học.

- Kĩ năng tiến hành thực hành của HS còn chưa tốt.

2

- Kĩ năng vận dụng kiến thức của HS vào giải quyết các tình huống học tập còn chưa cao.

- Hầu hết các nội dung tích hợp trong môn học là do GV giảng giải mà chưa phải là thông điệp xuất phát từ bản thân HS, các em chưa có hành động thực tiễn để bảo vệ môi trường xung quanh, xây dựng trường học xanh.

3.

Quá trình giảng dạy tại trường THPT Giao Thủy C: - Nhà trường đã bước sang tuổi thứ 16 từ khi thành lập, được xây dựng trên một

vùng đất thuần nông, HS đa số tập trung ở cụm biển Ba Lạt, và chất lượng đầu vào khá ổn định.

Về cơ sở vật chất nhà trường đã có: đầy đủ phòng học, phòng chuyên môn cho từng môn học, trang thiết bị được đầu tư mua sắm mới, sử dụng có hiệu quả, đội ngũ GV trẻ nhiệt tình với 65 thầy cô giáo đều được đào tạo bài bản, chính quy, trình độ từ đại học trở lên.

-Riêng với bộ môn Sinh học do 3 cô giáo đảm nhiệm, các thầy cô luôn mang trong mình sự tâm huyết, tấm lòng yêu nghề, sẵn sàng giúp đỡ, chia sẻ cho đồng nghiệp những kinh nghiệm quý báu trong cuộc sống cũng như trong công tác, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục củanhà trường nói riêng và địa phương nói chung.

-Về phía HS, phần lớn các em đã xác định được mục tiêu học tập, tham gia đầy đủ và có hiệu quả những hoạt động của Nhà trường và của Sở giáo dục phát động.

Bên cạnh đó vẫn còn một số lượng không ít các HS không hứng thú với học tập dẫn đến tình trạng nghỉ và bỏ học vẫn còn diễn ra .

-Đặc biệt nhà trường đang kiến thiết nên hệ thống cây xanh, môi trường xanh xung quanh còn hạn chế: cây xanh trong vườn trường ít và còn nhỏ, khu vực dân cư xung quanh chưa quy hoạch chăn nuôi quy củ và các em HS thì còn chưa có ý thức bảo vệ cây xanh, môi trường xanh. * Thực tế giảng dạy Phần Quang hợp – Sinh học 11ở trường THPT Giao Thủy C - Môn Sinh học đã được đưa vào bài thi tổ hợp KHTN trong kì thi THPT Quốc gia, nhưng số lượng các trường ĐH,CĐ tuyển sinh các ngành đào tạo có môn Sinh học còn ít, nên đa số các em HS còn chưa tập trung cho vấn đề học tập và coi môn Sinh học là môn phụ, ít quan tâm và đầu tư thời gian cho môn học, đặc biệt là việc nghiên cứu vận dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống.Cũng vì nguyên nhân đó mà các em không có hứng

3

thú, say mê trong việc tìm tòi và khám phá ra những kiến thức có liên quan đến thế giới thực vật xung quanh, cũng như vấn đề ô nhiễm môi trường xung quanh.

- Kiến thức về quang hợp ở thực vật nằm trong các bài từ Bài 8- Bài 11 Sách giáo khoa Sinh học 11 cơ bản. Đây là đơn vị kiến thức gắn hiện tượng thực tế và có tác động trực tiếp tới vấn đề môi trường hiện nay: các sản phẩm của quang hợp ở thực vật góp một phần không nhỏ vào đời sống của con người như làm lương thực, thực phẩm, nguyên liệu, dược liệu, tạo không khí trong sạch cho chúng ta hít thở…Tuy nhiên nếu chỉ giảng dạy lý thuyết như trong sách giáo khoa,HS sẽ khó hình dung và không có hứng thú với môn học. Đặc biệt là các em chưa có ý thức, hành động cụ thể để bảo vệ môi trường sống xung quanh.

- Qua khảo sát và điều tra nghiên cứu kiến thức về Quang hợp và vấn đề ô nhiễm môi trường đặc biệt là ô nhiễm lá phổi xanh, tôi thấy rằng: Đa số HS đều có ít kiến thức về các vấn đề này, các em đã ý thức được hậu quả của ô nhiễm môi trường nhưng chưa hiểu rõ nguyên nhân cũng như chưa có biện pháp bảo vệ cây xanh, môi trường xanh xung quanh nơi ở. Đặc biệt là chưa thực hành được trong cuộc sống.Các em vẫn chưa có được ý thức trong việc giữ gìn môi trường sống xung quanh nơi ở và trường học, chưa có ý thức bảo vệ cây xanh…

- Phương pháp dạy học của nhóm Sinh học chúng tôi luôn có sự thay đổi, kết hợp các phương pháp dạy học truyền thống với hiện đại, sử dụng tối đa thực hành thí nghiệm, nhưng vẫn chưa thu hút được nhiều HS, chưa tạo được hứng thú học tập tối đa để biến lý thuyết thành hành động ở HS. - Trong quá trình giảng dạy phần Quang hợp những năm trước tôi nhận thấy, các em chủ yếu chỉ nghe giảng trên lớp, xem video và liệt kê những hành động bảo vệ môi trường ở trên giấy chứ thực chất thông điệp chưa được truyền đến ý thức của HS, lời nói chưa được cụ thể thành hành động thực tế.

-Ô nhiễm môi trường sống đang là vấn đề nhức nhối hiện nay, ngay chính môi trường sống của các em HS cũng đang ô nhiễm mà thủ phạm gây nên chính là con người.Vậy giáo dục ý thức của HS từ đó biến ý thức thành những hành động bảo vệ cây xanh, bảo vệ lá phổi xanh là công việc cần thiết và mang lại hiệu quả nhanh chóng góp phần bảo vệ môi trường.

Chính vì thế, tôi trăn trở phải tìm phương pháp dạy học nào để lôi cuốn được đông đảo các em HS tham gia, rút ngắn thời gian học tập nhưng vẫn đảm bảo chất lượng và

4

phát huy tính tích cực chủ động của HS trong việc nắm bắt tri thức đồng thời giáo dục sâu sắc ý thức bảo vệ môi trường sống cho các em.

Từ những tồn tại đó, tôi nảy sinh sáng kiến : Sử dụng dự án “Sống xanh” để giảng dạy chuyên đề Quang hợp – SGK Sinh học 11 giúp học sinh tự trải nghiệm sáng tạo. Tôi hy vọng rằng sáng siến kinh nghiệm này của tôi góp một phần nhỏ để nâng cao chất lượng giảng dạy môn Sinh học, từ đó góp phần nhỏ bé của mình nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của trường THPT Giao Thủy C nói riêng, của tỉnh Nam Định nói chung .

II.

Mô tả giải pháp:

1.

Giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến: Qua thăm dò và thực tế tôi nhận thấy, khi dạy Chuyên đề này, các GV thường áp

dụng các phương pháp dạy học truyền thống như: thuyết trình; vấn đáp; quan sát tranh hình SGK sau đó đặt câu hỏi để HS thảo luận để đưa ra kiến thức; ......Cuối chuyên đề, GV nêu ra một số vấn đề tích hợp bảo vệ môi trường sau khi học xong phần Quang hợp.

Bản thân tôi cũng tiến hành giảng dạy theo các phương pháp này.

Về phía HS : Phần lớn các em nằm ở thế bị động, nghe GV giảng, đọc, ghi chép và học thuộc. + Ưu điểm của nhóm phương pháp này là: Nội dung bài dạy có tính hệ thống, tính logic cao, GV không phải tốn nhiều thời gian cho việc soạn bài và chuẩn bị bài. HS không phải chuẩn bị bài nhiều, dễ học thuộc, dễ theo dõi, dễ áp dụng. + Nhược điểm của nhóm phương pháp này là:Phương pháp dạy học truyền thống là những cách thức dạy học quen thuộc được truyền từ lâu đời và được bảo tồn, duy trì qua nhiều thế hệ. Về cơ bản, phương pháp dạy học này lấy hoạt động của người thầy là trung tâm, người học chỉ thụ động tiếp thu kiến thức, không phát huy được tính tích cực, hứng thú say mê ở HS. Từ đó làm cho bài học trở nên nhàm chán, khô khan và dập khuôn.

- HS không hứng thú trong việc vận dụng những kiến thức về Quang hợp đã học để giải thích các hiện tượng ngoài đời sống, đồng thời cũng không ý thức được vấn đề ô nhiễm môi trường sống xung quanh. Do đó các em chưa có những hành động cụ thể để góp phần bảo vệ cây xanh và bảo vệ môi trường sống.

Như vậy việc cải tiến phương pháp dạy học này là rất cần thiết .

2.

Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến:

5

2.1.

Vấn đề cần giải quyết: Với HS khối 11 các em đã làm quen với cách học ở trường THPT. Tuy nhiên khối

lượng kiến thức ở các môn học là rất nặng, đòi hỏi sự chăm chỉ, tập trung và niềm hứng thú lớn thì học tập mới có kết quả. Đồng thời cùng với sự phát triển của xã hội các em cũng đã nhận thức được rất nhiều các vấn đề liên quan đến quang hợp và môi trường.

Kiến thức Quang hợp gắn liền với đời sống của các em HS đặc biệt liên quan trực tiếp tới vấn đề ô nhiễm môi trường, do đó cần tạo ra ở các em những hành động cụ thể góp phần bảo vệ cây xanh, bảo vệ con người ngay chính trong trường học và khu dân cư nơi các em đang sinh sống.

Trường học là nơi các em không chỉ trau dồi kiến thức mà còn là môi trường sống của các em, nơi các em được trải nghiệm sáng tạo và thực hiện những hành động xanh hay sản phẩm xanh ở quy mô nhỏ. Nếu làm được điều này thì việc giáo dục ý thức bảo vệ lá phổi xanh ở các em đã có hiệu quả.

2.2. Tính mới và sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ: *Dạy học theo dự án (Project based learning) được hiểu như là một phương pháp hay một hình thức dạy học, trong đó người học giữ vai trò trung tâm thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, có tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu. Nhiệm vụ này được người học thực hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập. Làm việc nhóm là hình thức cơ bản của dạy học dự án, có ứng dụng công nghệ thông tin, dưới sự hướng dẫn, hỗ trợ, cộng tác của GV. *Đặc diểm của dạy học dự án: - Định hướng HS: HS được tham gia chọn đề tài, nội dung học tập phù hợp với khả năng và hứng thú cá nhân. Ngoài ra, hứng thú của người học cần được tiếp tục phát triển trong quá trình thực hiện dự án.

- Tính phức hợp: Nội dung dự án có sự kết hợp tri thức của nhiều lĩnh vực hoặc môn học khác nhau nhằm giải quyết một vấn đề mang tính phức hợp.

- Định hướng thực tiễn: Chủ đề của dự án xuất phát từ những tình huống của thực tiễn xã hội, thực tiễn nghề nghiệp cũng như thực tiễn đời sống. Nhiệm vụ dự án cần chứa đựng những vấn đề phù hợp với trình độ và khả năng của người học. Có ý nghĩa thực tiễn xã hội: Các dự án học tập góp phần gắn việc học tập trong nhà trường với thực tiễn đời sống, xã hội. Trong những trường hợp lý tưởng, việc thực hiện các dự án có thể mang lại những tác động xã hội tích cực.

6

- Định hướng sản phẩm: Trong quá trình thực hiện dự án, các sản phẩm được tạo ra. Sản phẩm của dự án không giới hạn trong những thu hoạch lý thuyết, mà trong đa số trường hợp các dự án học tập tạo ra những sản phẩm vật chất của hoạt động thực tiễn, thực hành. Những sản phẩm này có thể sử dụng, công bố, giới thiệu. Điểm đặc biệt trong dự án đó là sản phẩm gắn với trường học của HS do đó mà nó mang ý nghĩa giáo dục cao. * Sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ: Với kiến thức phần Quang hợp ở thực vật, bản thân tôi đã lựa chọn phương pháp dạy học dự án nhằm tổ chức cho HS thực hiện dự án “ Sống xanh” nhằm giáo dục ý thức bảo vệ môi trường và cho các em được tự do trải nghiệm sáng tạo với các kiến thức của chuyên đề.

Dựa vào sự so sánh với dạy học truyền thống thì mô hình này cũng thể hiện những ưu điểm sau: - Giúp HS hình thành và phát triển các kĩ năng cần thiết trong thời đại ngày nay như kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng làm việc nhóm.

- Giúp HS chuyển: + Từ nghiên cứu lí thuyết sang vận dụng lí thuyết vào hoạt động thực tiễn. + Từ hình thức học tập thụ động sang hình thức học tập chủ động có định hướng. + Từ hình thức thụ động ghi nhớ, lặp lại sang khám phá, tích hợp và trình bày. + Từ kiến thức đơn thuần về sự kiện, thuật ngữ, nội dung sang hiểu rõ quá trình. + Từ phụ thuộc vào GV sang chủ động tổ chức - Là hình thức dạy học phù hợp với mục tiêu giáo dục theo quan điểm của UNESCO: “học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự hoàn thiện”.

- Là hoạt động học tập không chỉ giới hạn trong một bộ môn mà liên quan đến nhiều bộ môn khác nhau, do đó, tạo nên mối liên hệ liên môn.

Do đó đòi hỏi trong quá trính áp dụng phương pháp dạy học dự án GV cũng như HS phải có sự chuẩn bị kĩ lưỡng. Đối với HS việc thực hiện dự án “ Sống xanh” trong quy mô trường học nếu đem lại kết quả thì không những khắc sâu kiến thức đã học mà còn giáo dục sâu sắc ý thức yêu thiên nhiên, yêu lao động và ý thức bảo vệ môi trường. Vì trong dự án này các em có cơ hội được trải nghiệm thực tế, được tự mình góp phần bảo vệ,gìn giữ môi trường sống của mình.

7

2.3. Cách thức giải quyết vấn đề 2.3.1. Chọn đối tượng nghiên cứu Khi chuẩn bị giảng dạy đến chuyên đề này, tôi đã chọn 2 đơn vị lớp tham gia là đối tượng nghiên cứu. Đây là hai lớp có trình độ tương đương về điểm khảo sát chất lượng đầu năm, khả năng nhận thức của HS,........ Trong đó: + Lớp 11A3 là lớp đối chứng: Tôi áp dụng giảng dạy nhóm các phương pháp truyền thống. + Lớp 11A1 là lớp thực nghiệm: Tôi sử dụng phương pháp dạy học dự án và áp dụng dự án “Sống xanh” 2.3.2. Cách thức thực hiện Các giai đoạn cụ thể thực hiện dự án: Giai đoạn 1: Lựa chọn chủ đề, hình thành dự án Giai đoạn 2: Lập dự án Giai đoạn 3: Xây dựng kế hoạch thực hiện Giai đoạn 4: Thực hiện dự án Giai đoạn 5: Thu thập kết quả và công bố sản phẩm 2.3.2.1. Lựa chọn chủ đề, hình thành dự án Đây là giai đoạn rất quan trọng nhưng cũng đầy khó khăn. Thông thường GV và HS cùng nhau suy nghĩ đề xuất vấn đề, xác định đề tài, song thực tế GV phải có sự định hướng trước HS. GV có thể gợi ý một số vấn đề liên quan đến thực tiễn mang tính chất kích thích trí tò mò của HS, sau đó GV và HS cùng nhau thảo luận vấn đề, đôi khi trong quá trình đó, HS có thể bật ra những ý tưởng táo bạo nhưng hấp dẫn liên quan đến nội dung bài học.

Ví dụ: Học thông qua việc phục vụ cộng đồng: Đây là những dự án thường gắn liền với cộng đồng địa phương và HS có thể áp dụng bài học trong lớp học vào tình hình thực tế.

Ví dụ, tìm hiểu ô nhiễm nguồn nước ở địa phương, hay xây dựng kế hoạch mọi người mọi nhà dùng nguồn nước sạch thông qua hệ thống lọc nước đơn giản.

Mô phỏng – đóng vai: Đây là những dự án giúp HS hóa thân vào vai một người khác, sống trong một tình huống mô phỏng lại, tái tạo lại thời gian và không gian nhất định.

Mô phỏng và đóng vai là cách rất hữu hiệu để phản ánh lịch sử, mang lại nhiều hiệu quả hay tạo được sự thấu cảm tốt.

8

Xây dựng và thiết kế: Đây là những dự án dựa trên nhu cầu thực tế hay có thể được tạo nên bởi chuỗi sự kiện đáng tin cậy. Các dự án này đòi hỏi HS phải xây dựng được mô hình thực sự hay lập kế hoạch đề xuất giải pháp cho các vấn đề thực tế.

Giải quyết vấn đề: Đây là những dự án yêu cầu HS đề xuất giải pháp cho các vấn đề thực tế. Thông thường là những vấn đề nóng bỏng trong xã hội gây nhiều tranh cãi. Ví dụ hiện tượng hiệu ứng nhà kính, sự nóng lên của trái đất…

Hợp tác trực tuyến: Những dự án này là các nhiệm vụ giáo dục thực hiện trực tuyến.

Các dự án cung cấp kinh nghiệm học tập thực tế khi hợp tác trực tuyến với các lớp khác, các chuyên gia hay cả cộng đồng.

Tra cứu web: Đây là các hoạt động yêu cầu định hướng trong đó một số hay tất cả các thông tin mà người học sử dụng lấy từ nguồn Internet. Các dự án này được thiết kế nhằm đến việc lĩnh hội và tích hợp kiến thức.

Với chuyên đề Quang hợp ở thực vật, tôi lựa chọn và hình thành dự án “Sống xanh” để truyền tải nội dung kiến thức của chuyên đề, đồng thời giáo dục HS ý thức trồng, chăm sóc, bảo vệ cây xanh nói riêng, bảo vệ môi trường xanh nói chung.

2.3.2.2. Lập dự án Có thể hiểu đây là bước chuẩn bị của GV và HS (chủ yếu là của GV) trước khi HS bắt tay vào thực hiện dự án. Bước này có vai trò lớn trong việc quyết định đến sự thành công của toàn bộ dự án.

Về cơ bản, khâu lập kế hoạch dự án bao gồm các nhiệm vụ sau: 1. Xác định mục tiêu dự án - Đưa ra mục tiêu của dự án dựa vào chuẩn kiến thức và mục tiêu bài học - Từ mục tiêu của dự án lựa chọn các nội dung thích hợp và chỉnh sửa chúng cho vào dự án.

2. Xây dựng bộ câu hỏi định hướng để thu hút học sinh Có thể nói, để phát triển tư duy cho HS bên cạnh việc hiểu nội dung bài học, thì với bộ câu hỏi định hướng sẽ làm được điều này. Trong một dự án không thể thiếu bộ câu hỏi này, nó làm cho HS hứng thú hơn và HS sẽ tìm thấy mối liên hệ giữa các kiến thức mà các em đã học.

Bộ câu hỏi định hướng bao gồm các câu hỏi khái quát, câu hỏi bài học và câu hỏi nội dung.

3. Thiết kế dự án

9

Sau khi chúng ta đã có ý tưởng đề tài và vạch ra bộ câu hỏi định hướng, thì chúng ta phải bắt tay vào việc thiết kế dự án, để làm được điều này GV cần phải nghiêm túc trả lời: -

Đề tài dự án có thiết thực với thực tế không? Vai trò của nó như thế nào?

-

Lợi ích thực hiện dự án là ai?

Như chúng ta biết một dự án thì HS đóng vai trò là người tự quyết định mọi việc của mình thông qua sự hướng dẫn của GV. Do đó, GV cần lưu ý đến những vấn đề: + Chủ thể trong dự án (công việc chính HS cần thực hiện chẳng hạn như các bạn hãy đóng vai là tổ chức nào), khách thể trong dự án (thực hiện mục đích gì) + Nhiệm vụ mà nhóm phải hoàn thành + Sản phẩm (kết quả) mà nhóm đạt được 4. Xây dựng tài liệu tham khảo hỗ trợ HS 5. Chuẩn bị các điều kiện thực hiện dự án - Đối với GV: Trao đổi, thu thập ý kiến của đồng nghiệp, vận động mọi người tham dự, chuẩn bị kinh phí, cơ sở vật chất cần thiết,…

- Đối với HS: Chuẩn bị những kĩ năng cơ bản (biết sử dụng Word, PowerPoint...) đáp ứng cho việc thực hiện dự án.

Ví dụ minh họa •

Mục tiêu dự án

1.

Kiến thức

-

Trình bày khái niệm, viết phương trình tổng quát của quang hợp.

-

Phân tích vai trò của quang hợp với đời sống.

-

Giải thích được mối quan hệ chặt chẽ giữa hình thái, giải phẫu và cấu tạo của lục

lạp phù hợp với chức năng quang hợp.

-

Bản chất các pha của quang hợp.

-

Phân biệt các con đường cố định CO2 ở các nhóm thực vật.

-

Nêu được mối quan hệ giữa các yếu tố ngoại cảnh đến quang hợp từ đó đề xuất

các biện pháp nâng cao năng suất cây trồng.

-

Chứng minh quang hợp quyết định năng suất cây trồng.

2. Về kĩ năng -

Phân tích tranh ảnh về các vấn đề liên quan đến quang hợp và ô nhiễm lá phổi

xanh.

10

-

Biết cách tìm hiểu một vấn đề môi trường ở địa phương, thu thập, xử lí và phân

tích số liệu thống kê về cây trồng, sử dụng thuốc trừ sâu thực vật và ô nhiễm lá phổi xanh.

-

Kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin như công cụ học tập và nghiên cứu.

-

Tham gia các hoạt động phù hợp với khả năng của bản thân để góp phần giải

quyết vấn đề ô nhiễm môi trường hiện nay.

-

Kĩ năng thiết kế và đưa ra ý tưởng cho sản phẩm xanh.

3. Về thái độ -

Thực hành tích cực, lên kế hoạch hoạt động cụ thể cho các hoạt động trong chuỗi

sản phẩm xanh của cả lớp góp phần xây dựng trường học xanh.

-

Tích cực ủng hộ những chủ trương của Đảng, nhà nước trong việc giải quyết vấn

đề về cây xanh và ô nhiễm môi trường xanh.

-

Tích cực tham gia các hoạt động góp phần làm xanh môi trường ở địa phương nơi

các em sinh sống..

-

Hình thành ý thức bảo vệ cây xanh, bảo vệ môi trường, sử dụng tiết kiệm các

nguồn tài nguyên.

-

Tham gia vào việc tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức bảo vệ cây xanh, bảo vệ

môi trường cho người dân tại địa phương mình sinh sống.

-

Có thái độ phê phán đối với các hành vi làm ảnh hưởng không tốt đến cây xanh và

môi trường, phát hiện tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.

4. Định hướng các năng lực chính được hình thành -

Năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong học tập

-

Năng lực giao tiếp

-

Năng lực hợp tác trong học tập và làm việc

-

Năng lực giải quyết vấn đề

-

Năng lực tự học

-

Năng lực sử dụng số liệu thống kê

-

Năng lực sử dụng bản đồ, biểu đồ, tranh ảnh

-

Năng lực khảo sát thực tế.

•

Giáo viên và học sinh cùng thảo luận để xác định các nội dung của dự án.

Nội dung 1: Quang hợp với đời sống.

Nội dung 2:Thực trạng Lá phổi xanh.

11

Nội dung 3:Sống xanh.

•

Giao nhiệm vụ cho từng nhóm và hướng dẫn lập kế hoạch Nhóm

Nội dung nhiệm vụ - Tìm hiểu khái niệm Quang hợp: Khái niệm, PTTQ, Vai trò, cơ quan thực hiện.

1, 2

- Phân biệt quang hợp ở các nhóm thực vật.

-Sưu tầm sản phẩm thực tế của quang hợp(mẫu vật) - Sản phẩm xanh gắn với trường học (đồ dùng, thiết bị, hóa chất,ý tưởng hay các hoạt động cụ thể…)

- Tìm hiểu quang hợp với năng suất cây trồng , các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp, từ đó đề xuất các biện pháp thúc đẩy quang hợp nâng cao năng suất cây trồng.

3, 4

- Tìm hiểu thực trạng sử dụng thuốc trừ sâu trong nông nghiệp ở địa phương em, hậu quả và đưa ra giải pháp khắc phục.

- Sản phẩm bài báo cáo power point.

- Sản phẩm xanh gắn với trường học (đồ dùng, thiết bị, hóa chất,ý tưởng hay các hoạt động cụ thể…)

- Tìm hiểu về thực trạng ô nhiễm môi trường xanh : tàn phá rừng, chặt bỏ cây xanh…hậu quả của ô nhiễm lá phổi xanh.

5, 6

- Trách nhiệm của HS trong việc bảo vệ Lá phổi xanh.

- Biện pháp và hành động cụ thể .

- Sản phẩm xanh gắn với trường học (đồ dùng, thiết bị, hóa chất,ý tưởng hay các hoạt động cụ thể…)

PHIẾU ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG NHÓM 1, 2 Yêu cầu về nội dung

1.

Quang hợp

-

Khái niệm

-

Phương trình tổng quát.

-

Cơ quan thực hiện quang hợp, các nhóm sắc tố quang hợp.

-

Sự khác nhau cơ bản trong quang hợp ở các nhóm thực vật: C3,C4 và CAM

-

Vai trò của Quang hợp với đời sống( có mẫu vật đi kèm)

12

2.

Sản phẩm xanh cho trường học

HS có thể tham khảo các nội dung sau -

Ý tưởng xây xanh cho vườn trường( trồng hoặc chăm sóc...)

-

Thiết bị, đồ dùng dạy và học xanh thân thiện với môi trường.

-

Tổ chức ngày “Sống xanh” nhằm tuyên truyền ý thức giữ gìn bảo vệ cây xanh

-

........

3.

Hình thức: Sơ đồ tư duy phần lý thuyết và sản phẩm

PHIẾU ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG NHÓM 3, 4 Yêu cầu về nội dung Bài trình bày phải thể hiện được các nội dung sau 1.

Bảng thống kê về quang hợp ảnh hương đến năng suất của cây trồng ở 3 nhóm

cây mà địa phương em trồng phổ biến(lúa, ngô, lạc...). Kèm theo kết luận rút ra.

2.

Lấy ví dụ phân tích ảnh hưởng của các nhân tố đến quang hợp ở 1 cây trồng cụ

thể( số liệu đi kèm). Từ đó nêu các biện pháp nâng cao năng suất cây trồng.

3.

Thực trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và hậu quả sử dụng quá nhiều thuốc

bảo vệ thực vật 4. Trách nhiệm và biện pháp của nhóm em?

5. Sản phẩm xanh : Ý tưởng cho việc khắc phục tình trạng lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật....

PHIẾU ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG NHÓM 5, 6 Yêu cầu về nội dung Nội dung vở kịch phải thể hiện được các nội dung sau 1.

Tình trạng tàn phá lá phổi xanh đang làm môi trường sống xung quanh

chúng ta bị tàn phá nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con người và gây nên những hậu quả không lường.

2.

Liên hệ môi trường xanh xung quanh trường em

3.

Thông điệp xanh.

4.

Sản phẩm xanh gắn với trường học.

13

2.3.2.3. Xây dựng kế hoạch thực hiện Trong giai đoạn này, HS với sự hướng dẫn của GV xây dựng đề cương, kế hoạch cho việc thực hiện dự án: công việc cần làm, thời gian dự kiến, vật liệu, kinh phí, phương pháp tiến hành và phân công công việc trong nhóm…

Vì vậy, GV phải có đề cương chi tiết rõ ràng, điều này rất quan trọng trong việc thực hiện dự án, có kế hoạch thì thực hiện mới hiệu quả.

Ví dụ: Tuần 1: phổ biến đề tài; Tuần 2: thu thập và xử lý thông tin: hoàn chỉnh nội dung; Tuần3, 4: thuyết trình - Đối với HS: + Chia nhóm + Chọn chủ đề + Thảo luận, thống nhất xây dựng kế hoạch thực hiện dự án. + Phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng bạn trong nhóm (tùy theo năng lực của mỗi bạn) + Đối với những bạn mới làm quen với dự án thì hãy xem những dự án mẫu, từng bước tiếp cận với đề tài nhận được. + Dựa vào tiêu chí đánh giá của GV, HS lên kế hoạch cụ thể: thời gian tiến hành, trình tự thực hiện, thời gian hoàn thành dự án 2.3.2.4. Thực hiện dự án Đây là giai đoạn các HS thực hiện dự án theo sự phân công và kế hoạch chung.

Trong quá trình thực hiện dự án, HS phải tìm cách giải quyết các vấn đề có liên quan đến nội dung bài học và cuộc sống xã hội mà GV và nhóm đã xác định. Cũng từ đó sản phẩm của dự án được hình thành.

- Đối với GV: + Theo dõi quá trình thực hiện của các em chẳng hạn như tìm kiếm thông tin, phân tích những thông tin đúng và không chính xác, vì hiện nay, nguồn thông tin rất đa dạng, chú ý nguồn mà HS lấy. + Giải quyết những câu hỏi mà HS gặp phải trong quá trình thực hiện - Đối với HS: Thực hiện theo kế hoạch đề ra. Cụ thể: + Thu thập thông tin + Xử lý thông tin

14

+ Học nhóm, giải quyết các vấn đề khó khăn + Tổng hợp thông tin, đó là việc kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, hình thành sản phẩm 2.3.2.5. Thu thập kết quả và công bố sản phẩm Đây chính là giai đoạn HS đã hoàn thành dự án của mình và có thể đem ra sử dụng. Là sự kết tinh của cả một quá trình nên mục tiêu củadự án sẽ được thể hiện ở đây.

Kết quả thực hiện dự án có thể được viết dưới dạng thu hoạch, báo cáo,...Sản phẩm của dự án có thể là sản phẩm vật chất được tạo ra từ hoạt động làm việc nhóm và cũng có thể là những hành động phi vật chất, chẳng hạn việc biểu diễn một vở kịch, việc tổ chức một buổi sinh hoạt nhằm tạo ra các tác động xã hội. Trình bày sản phẩm cho GV trước lớp hoặc trong hội trường cho các GV trong tổ bộ môn và các bạn cùng khối.

- Đối với GV: + Tổ chức cho HS trình bày kết quả + Tổ chức cho các nhóm trao đổi ý kiến + Đặt ra các câu hỏi yêu cầu chủ dự án giải trình + GV cũng có thể bổ sung, góp ý cho các nhóm thực hiện nhằm hoàn thiện dự án cho HS. - Đối với HS: + Có thể trình bày như một buổi thuyết trình (có thể nói đây là hình thức thường làm ở các trường vì nó đơn giản đỡ tốn kém) + Tùy theo dự án của các nhóm, mà có hình thức trình bày phù hợp. Nhưng mục đích cuối cùng của mỗi nhóm là phải bảo vệ có sức thuyết phục dự án của mình, giải trình lí do lựa chọn dự án, tính khả thi và khả năng áp dụng vào cuộc sống của dự án.

Hình thức này giúp rèn luyện cho HS kĩ năng trình bày quan điểm của mình trước nhiều người.

2.3.3. Xây dựng chuẩn đánh giá dự án Đánh giá chính là thước đo cho việc phân tích những mặt được hay chưa được của HS trong quá trình học tập.

Vì hiện nay không có một chuẩn đánh giá chung cho PPDH này, do đó là GV chúng ta phải nghiên cứu kĩ để cho cho ra một chuẩn đánh giá phù hợp và khách quan.

Thông thường, chúng ta xây dựng đánh giá cho nhóm HS và từng HS thông qua việc xây dựng những tiêu chí. Những tiêu chí này tùy thuộc vào sản phẩm của dự án làm ra

15

mà ta quy định, việc đưa ra tiêu chí cần đảm bảo công bằng, minh bạch, rõ ràng. Có thể nói ở giai đoạn này không những GV mà chính HS và cả những người tham gia khác cũng có thể tham gia đánh giá quá trình thực hiện dự án cũng như kết quả dự án. Từ đó đánh giá vai trò, năng lực của từng HS và rút ra những kinh nghiệm cho việc thực hiện những dự án tiếp theo 2.3.4. Điều kiện áp dụng giải pháp - Về con người: Sự ủng hộ của Ban giám hiệu, sự nhiệt tình ủng hộ của các em HSlớp 11, sự đóng góp ý kiến của Ban giám hiệu, tổ chuyên môn và các GV cùng bộ môn.

- Về cơ sở vật chất: phòng bộ môn với đầy đủ các thiết bị: máy chiếu, bảng, bàn ghế…

2.3.5. Kết quả khảo nghiệm, thí nghiệm, thực nghiệm: ( Bộ công cụ nghiên cứu ) + Bảng số liệu.

Bảng 1. Bảng thống kê kết quả nắm bắt kiến thức phần Quang hợp thông qua trò chơi ô chữ với lớp 11A1 học theo phương pháp mới và lớp 11A3 học theo phương pháp truyền thống.

Mỗi lớp, tôi chọn ngẫu nhiên 20HS tham gia trò chơi ô chữ. Kết quả:

STT

Mức độ

Lớp 11A1

Lớp 11A3

SL

%

SL

%

1

Điểm giỏi

8

40%

5

25%

2

Điểm khá

10

50%

8

40%

3

Điểm TB

2

10%

7

35%

4

Điểm kém

Bảng 2: Bảng thống kê kết quả kiểm tra, đánh giá mức độ kiến thức và kĩ năng cần đạt được cuối chuyên đề STT

Lớp 11A1

Lớp 11A3

Sĩ số 41

Sĩ số 39

Mức độ SL

%

SL

%

1

Điểm giỏi

25

61%

17

44%

2

Điểm khá

16

39%

20

51%

3

Điểm TB

0

0%

2

5%

4

Điểm kém

0

0%

0

0% 16

Bảng 3: Bảng thống kê mức độ hứng thú của HS với các kiến thức của chuyên đề STT

Lớp 11A1

Lớp 11A3

Sĩ số 41

Sĩ số 39

Mức độ SL

%

SL

%

1

Rất hứng thú

35

85,4%

6

15,4%

2

Hứng thú

3

7,3%

22

56,4%

3

Không hứng thú

3

7,3%

11

28,2%

+ Một số hình ảnh ghi nhận sản phẩm của các nhóm ( phụ lục) 2.4. Khả năng áp dụng vào thực tế của giải pháp mới và mang lại lợi ích thiết thực.

Phương pháp dạy học này có tính áp dụng cao vào thực tế và mang lại hiệu quả giáo dục nhanh chóng và sâu sắc. Phương pháp này vừa hạn chế được lối dạy học truyền thống, vừa kích thích được hứng thú và tính tích cực, chủ động ở HS đồng thời còn biến ý nghĩ thành những hành động cụ thể, thực tế, giúp các em có thêm nhiều kiến thức và kĩ năng sống.

Song song với hiệu quả về mặt kiến thức thông qua dự án, các em còn có cơ hội trải nghiệm thực tế với những kiến thức sách vở, rèn kĩ năng khai thác thông tin, kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng tuyên truyền viên. Và quan trọng nhất là cùng với sự sáng tạo các sản phẩm xanh cho trường học các em cảm thấy yêu thiên nhiên, yêu trường lớp hơn.

2.5. Mở rộng khả năng áp dụng: Đây là một phương pháp đã được áp dụng trong thời gian gần đây đối với một số trường học và thu được kết quả tốt. Saukhi áp dụng đối với kiến thức phần Quang hợp ở thực vật tôi nhận thấy hình thức này có thể áp dụng với các kiến thức khác trong chương trình Sinh học và cả các môn học khác.Tuy nhiên điểm đáng lưu ý đó là GV nên lựa chọn những đơn vị kiến thức trọng tâm và gắn với những vấn đề cấp thiết của xã hội thì kết quả thu được sẽ cao, đồng thời tránh được tình trạng quá tải, chồng chéo giữa các môn học.

III.

Hiệu quả của sáng kiến đem lại:

3.1.

Hiệu quả về kinh tế: Tuy không tính được chính xác bằng tiền nhưng chắc chắn giá trị kinh tế mà

phương pháp đem lại là không nhỏ. Bởi khả năng thu hút hầu hết sự tham gia học tập của các em HS, trong quá trình học các em vừa lĩnh hội được kiến thức một cách chính xác,

17

khoa học nhất vừa rèn kĩ năng bổ ích phục vụ cho cuộc sống sau này mà không trường lớp cụ thể nào sẽ dạy. Hơn cả thông qua các hoạt động trải nghiệm thực tế còn giáo dục sâu sắc cho các em ý thức bảo vệ môi trường xanh, bảo vệ trái đất.

3.2.

Hiệu quả về mặt xã hội: Mỗi phương pháp dạy học truyền thống hay hiện đại cũng đều có những đặc điểm,

ưu thế và nhược điểm riêng. Không có phương thuốc nào có thể chữa được bách bệnh cũng như không có phương pháp dạy học nào là chìa khoá vạn năng. Nhưng không phải vì thế mà GV chúng ta trở nên thụ động, yêu cầu làm gì thì làm như thế. Bản thân chúng ta phải nhận thấy vai trò của mình trong quá trình hướng dẫn, cố vấn các em nắm được tri thức, phát triển được kĩ năng, bởi Nhà trường chính là môi trường giáo dục tri thức, nhân cách, đạo đức con người tốt nhất. Do đó GV phải lựa chọn phương pháp dạy học nào để phát triển toàn diện cho HS? Đó là băn khoăn, trăn trở của tất cả chúng ta, nên chúng ta những người thầy,người cô phải dám nghĩ, dám làm.

Với phương pháp dạy học này, tôi thấy đã đạt được đa số những yêu cầu trên. Bởi khi học tập hay nghiên cứu một vấn đề nào đó, nếu chúng ta được nói ra, được thảo luận, được phản biện, thì nguồn kiến thức đó được lưu lại rất lâu, đó là sự kết hợp của tư duy logic và tư duy hình ảnh. Như vậy hiệu quả kiến thức là rất to lớn.

Và không chỉ hiệu quả về mặt nhận thức mà hiệu quả xã hội cũng rất to lớn, thông qua quá trình tự thuyết trình bài học các em phải biết lựa chọn ngôn ngữ phù hợp, phải có phong cách trình bày lôi cuốn, kĩ năng giao tiếp, khả năng làm chủ đám đông, hình thành và phát triển kĩ năng mềm cho HS. Trước yêu cầu đổi mới của giáo dục những năm gần đây, các nhà trường đã thay đổi phương pháp dạy học, tăng cường các hoạt động trải nghiệm sáng tạo để phát triển năng lực phẩm chất cho HS. Việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa trải nghiệm để nâng cao kiến thức kĩ năng sống, đặc biệt là hoạt động hướng nghiệp cho HS là điều cần được khuyến khích trong các trường học. Bởi lẽ, hoạt động này giúp các em phát triển toàn diện về năng lực và phẩm chất. Tuy nhiên để tổ chức được một chuyến trải nghiệm thực tế thì kinh phí bỏ ra là không hề nhỏ. Với phương pháp này, trong quá trình thực hiện dự án, các em đã được trải nghiệm và phát huy khả năng sáng tạo của mình với chính bộ môn Sinh học, với môi trường sống xung quanh mình, đem lại lợi ích không nhỏ cho bản thân, nhà trường và địa phương các em sinh sống.

18

Nên việc nghiên cứu kỹ từng bài dạy, từng đặc điểm bộ môn và đối tượng người học để có sự phối kết hợp đa dạng các phương pháp dạy học là việc cần làm ngay của mỗi GV để nâng cao chất lượng GD-ĐT, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước trong giai đoạn hiện nay.

IV.

Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền: Tôi xin cam đoan sáng kiến này là do chính tôi suy nghĩ và biên soạn thực nghiệm.

Tôi xin chịu trách nhiệm trước các cơ quan quản lý và pháp luật của nhà nước về lời cam đoan này!

CƠ QUAN ÁP DỤNG SÁNG KIẾN

TÁC GIẢ

Đặng Thị Kim Cúc

19

CÁC PHỤ LỤC 1.

Giáo án dự án:

I.

Mục tiêu bài học

1. Kiến thức -

Trình bày khái niệm, viết phương trình tổng quát của quang hợp.

-

Phân tích vai trò của quang hợp với đời sống.

-

Giải thích được mối quan hệ chặt chẽ giữa hình thái, giải phẫu và cấu tạo của lục

lạp phù hợp với chức năng quang hợp.

-

Bản chất các pha của quang hợp.

-

Phân biệt các con đường cố định CO2 ở các nhóm thực vật.

-

Nêu được mối quan hệ giữa các yếu tố ngoại cảnh đến quang hợp từ đó đề xuất

các biện pháp nâng cao năng suất cây trồng.

-

Chứng minh quang hợp quyết định năng suất cây trồng.

2. Kĩ năng -

Phân tích tranh ảnh về các vấn đề liên quan đến quang hợp và ô nhiễm lá phổi

xanh.

-

Biết cách tìm hiểu một vấn đề môi trường ở địa phương, thu thập, xử lí và phân

tích số liệu thống kê về cây trồng, sử dụng thuốc trừ sâu thực vật và ô nhiễm lá phổi xanh.

-

Kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin như công cụ học tập và nghiên cứu.

-

Tham gia các hoạt động phù hợp với khả năng của bản thân để góp phần giải

quyết vấn đề ô nhiễm môi trường hiện nay.

-

Kĩ năng thiết kế và đưa ra ý tưởng cho sản phẩm xanh.

3. Thái độ -

Thực hành tích cực, lên kế hoạch hoạt động cụ thể cho các hoạt động trong chuỗi

sản phẩm xanh của cả lớp góp phần xây dựng trường học xanh.

-

Tích cực ủng hộ những chủ trương của Đảng, nhà nước trong việc giải quyết vấn

đề về cây xanh và ô nhiễm môi trường xanh.

-

Tích cực tham gia các hoạt động góp phần làm xanh môi trường ở địa phương nơi

các em sinh sống..

-

Hình thành ý thức bảo vệ cây xanh, bảo vệ môi trường, sử dụng tiết kiệm các

nguồn tài nguyên.

20

-

Tham gia vào việc tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức bảo vệ cây xanh, bảo vệ

môi trường cho người dân tại địa phương mình sinh sống.

-

Có thái độ phê phán đối với các hành vi làm ảnh hưởng không tốt đến cây xanh và

môi trường, phát hiện tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.

4. Định hướng các năng lực chính được hình thành -

Năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong học tập

-

Năng lực giao tiếp

-

Năng lực hợp tác trong học tập và làm việc

-

Năng lực giải quyết vấn đề

-

Năng lực tự học

-

Năng lực sử dụng số liệu thống kê

-

Năng lực sử dụng bản đồ, biểu đồ, tranh ảnh

-

Năng lực khảo sát thực tế.

II.

Trọng tâm

-

Vai trò của quang hợp với đời sống.

-

Sản phẩm xanh

III.

Phương tiện

1) Chuẩn bị của giáo viên -

Máy tính, máy chiếu.

-

Tranh ảnh, băng hình về các hoạt động khai thác rừng, chặt phá rừng, sử dụng

thuốc hóa học bảo vệ thực vật, các hậu quả do ô nhiễm lá phổi xanh đem lại.

-

Phấn, bảng, bút, nháp, giáo án word, giáo án điện tử, một số hình ảnh và video clip

sưu tầm được.

-

Bản kế hoạch phân công, tổ chức nhiệm vụ cho HS.

-

Các tài liệu, website cần thiết giới thiệu cho HS.

-

Giấy A0, bút dạ, phiếu học tập.... để HS thảo luận nhóm.

-

Các phiếu trước khi bắt đầu dự án: Phiếu điều tra người học; Nhật ký cá nhân.

-

Trong khi thực hiện dự án: Phiếu học tập định hướng; Biên bản làm việc nhóm;

Phiếu đánh giá cá nhân trong hoạt động nhóm; Phiếu đánh giá cá nhân trong hoạt động định hướng; Phiếu đánh giá báo cáo.

-

Kết thúc dự án: Phiếu ghi nhận thông tin;; Nhật ký cá nhân; Báo cáo tổng kết.

21

b) Chuẩn bị của HS -

Giấy A0, bút màu, giấy màu, compa, thước kẻ....

-

Sưu tầm tài liệu về các vấn đề có liên quan đến bài học, clip, tranh ảnh minh họa

về ô nhiễm lá phổi xanh.

-

Các sản phẩm do HS tự thiết kế.

IV.

Phương pháp

-

Dạy học dự án

-

Thuyết trình

-

Vấn dáp tìm tòi

V.

Tiến trình bài giảng

1.

Ổn định lớp

2.

Bài mới Dự án được thực hiện trong 4 tuần HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH TUẦN 1: HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG VÀ GIAO NHIỆM VỤ 1. Mục tiêu: - Xây dựng được các chủ đề cần tìm hiểu - Thành lập được các nhóm theo sở thích - Phổ biến nhiệm vụ cho các nhóm - Rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm 2. Thời gian: tuần 1 – tiết 1 3. Cách thức tổ chức hoạt động: GV giới thiệu dự án cho HS: là một nhà nghiên cứu sinh học có nhiệm vụ tìm hiểu về quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng ở thực vật, đồng thời nghiên cứu vai trò của cây xanh với môi trường, cũng như tìm hiểu về thực trạng ô nhiễm môi trường xanh hiện nay.

GVcho HS xem các clip:Về quang hợp ở cây xanh, vấn đề ô nhiễm môi trường.

Yêu cầu HS nhận xét .

GV nhận xét và vào dự án: Cây xanh cùng với quang hợp đã tạo ra một lượng lương thực, thực phẩm vô cùng lớn, đồng thời thực vật được coi là lá phổi xanh của trái đất. Nhưng ngày nay, thực vật đang bị tàn phá nghiêm trọng dẫn đến ô nhiễm

22

môi trường và nhiều hệ lụy. Vậy chúng ta phải làm thế nào để hạn chế tác động do chính mình gây ra, để bảo vệ cây xanh, bảo vệ môi trường. Hãy cùng nhau xây dựng dự án”Sống xanh” Bước 1: GV và HS cùng thảo luận để xác định các nội dung của dự án.

Nội dung 1: Quang hợp với đời sống.

Nội dung 2:Thực trạng Lá phổi xanh.

Nội dung 3:Sống xanh.

Bước 2: Thành lập nhóm -GV Phát phiếu thăm dò sở thích nhóm (Phụ lục 3.1).

- HS điền phiếu số 1

- GVCông bố kết quả sắp xếp nhóm theo sở - Các nhóm bàn bạc bầu nhóm thích.

trưởng, thư kí

- Bước 3: GV giao nhiệm vụ cho từng nhóm, hướng dẫn lập kế hoạch nhóm Điều Nhóm

Nội dung nhiệm vụ

chỉnh nhiệm vụ

- Tìm hiểu khái niệm Quang hợp: Khái niệm, PTTQ, Vai trò, cơ quan thực hiện.

1, 2

- Phân biệt quang hợp ở các nhóm thực vật.

-Sưu tầm sản phẩm thực tế của quang hợp(mẫu vật) - Sản phẩm xanh gắn với trường học (đồ dùng, thiết bị, hóa chất,ý tưởng hay các hoạt động cụ thể…)

- Tìm hiểu quang hợp với năng suất cây trồng , các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp, từ đó đề xuất các biện pháp thúc đẩy quang hợp nâng cao năng suất cây trồng.

3, 4

- Tìm hiểu thực trạng sử dụng thuốc trừ sâu trong nông nghiệp ở địa phương em, hậu quả và đưa ra giải pháp khắc phục.

- Sản phẩm bài báo cáo power point.

- Sản phẩm xanh gắn với trường học (đồ dùng, thiết bị, hóa

23

chất,ý tưởng hay các hoạt động cụ thể…)

- Tìm hiểu về thực trạng ô nhiễm môi trường xanh : tàn phá rừng, chặt bỏ cây xanh…hậu quả của ô nhiễm lá phổi xanh.

5, 6

- Trách nhiệm của HS trong việc bảo vệ Lá phổi xanh.

- Biện pháp và hành động cụ thể .

- Sản phẩm xanh gắn với trường học (đồ dùng, thiết bị, hóa chất,ý tưởng hay các hoạt động cụ thể…)

Bước 4: Phát phiếu học tập định hướng(Phụ lục 3.2) và gợi ý cho HS một số nguồn tài liệu có thể tham khảo giúp hoàn thành nhiệm vụ.

- Nghiên cứu phiếu học tập định hướng.

- Lắng nghe, ghi chép, hỏi GV những nội dung chưa hiểu.

4. Sản phẩm: - Thành lập được 6 nhóm HS, mỗi nhóm có 6 -7HS. Các nhóm đã bầu được các nhóm trưởng.

- Các nhóm đã tham gia kí kết hợp đồng học tập với GV và bước đầu xây dựng kế hoạch và phân công nhiệm vụ.

HOẠT ĐỘNG 2: XÂY DỰNG KẾ HOẠCH LÀM VIỆC 1. Mục tiêu: - Các nhóm dưới sự hướng dẫn của GV sẽ thảo luận về chủ đề được giao, xây dựng đề cương nghiên cứu cũng như kế hoạch cho việc thực hiện dự án.

- Các nhóm xác định được những việc cần làm, thời gian dự kiến, vật liệu, phương pháp tiến hành.

- Các nhóm tự phân công tìm hiểu, nghiên cứu, sưu tầm tranh ảnh, video về các nội dung được phân công.

- Rèn luyện được kĩ năng làm việc nhóm.

- Góp phần hình thành kĩ năng thu thập thông tin, phỏng vấn, điều tra thực tế,…

- Kỹ năng trình bày vấn đề và viết báo cáo 2. Thời gian:Tuần 1, tiết 1

24

3. Cách thức tổ chức hoạt động: Bước 1: GV định hướng cho HS và các nhóm trong quá trình xây dựng kế hoạch làm việc.

Bước 2: Giải đáp thắc mắc cho HS. Giúp đỡ HS khi HS yêu cầu.

Bước 3: Các nhóm HS dựa trên phiếu định hướng hoạt động phân công nhiệm vụ, xây dựng kế hoạch sinh hoạt nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.

- Viết nhật kí và biên bản làm việc nhóm.

- Sắp xếp các nội dung đã tìm hiểu nghiên cứu được.

4. Sản phẩm - Đề cương chi tiết cho từng chủ đề ở các nhóm.

- Bản phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên và thời gian cho việc hoàn thành nhiệm vụ.

TỪ TUẦN 1 ĐẾN TUẦN 2, 3 (Học sinh và các nhóm học sinh làm việc ở nhà) HOẠT ĐỘNG 3: THỰC HIỆN DỰ ÁN 1.

Mục tiêu:

HS làm việc cá nhân và nhóm theo kế hoạch đề ra: - Thu thập thông tin: HS có thể tìm kiếm thông tin, bản đồ, tranh ảnh qua sách, báo, Internet…

- Xử lý thông tin, tổng hợp kết quả nghiên cứu của các thành viên trong nhóm.

Trong quá trình xử lí thông tin, các nhóm phải hướng đến việc làm rõ các vấn đề đặt ra trong đề cương nghiên cứu - Viết báo cáo kết quả nghiên cứu của nhóm và chuẩn bị trình bày trước lớp.

- Nghiên cứu thiết kế sản phẩm xanh gắn với trường học ( đồ dùng, thiết bị, hóa chất,ý tưởng hay các hoạt động cụ thể…).

2. Thời gian: HS tự sắp xếp thời gian và thực hiện nhiệm vụ.

3. Cách thức tổ chức hoạt động - GV yêu cầu các nhóm trưởng báo cáo về tiến độ công việc của nhóm mình, đồng thời nêu các khó khăn, vướng mắc trong quá trình tìm hiểu các chủ đề.

- GV giúp đỡ các nhóm thông qua việc đưa ra các câu gợi ý để HS có thể giải quyết

25

tốt các vướng mắc của nhóm mình.

- Các thành viên thông qua báo cáo của nhóm mình, góp ý, chỉnh sửa bài báo cáo của nhóm.

- Nhóm trưởng tiếp nhận ý kiến đóng góp của các thành viên, hoàn thiện báo cáo của nhóm, chuẩn bị trình bày trước lớp vào tiết sau.

4. Sản phẩm - Sản phẩm xanh gắn với trường học của mỗi nhóm.

- Sơ đồ tư duy về quá trình quang hợp ở thực vật.

- Bài báo cáo về thực trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật tại địa phương em đang sinh sống.

- Vở kịch về bảo vệ môi trường xanh.

5. Các nhóm hoàn thành sản phẩm: chuyển đến tất cả các bạn trong lớp để đọc trước và chuẩn bị các câu hỏi (có thể chuyển qua email, copy hoặc in sẵn). HS nhận được bài trình bày của các nhóm, nghiên cứu và chuẩn bị các câu hỏi.

26

TUẦN 2,TUẦN 3 VÀ TUẦN 4: HOẠT ĐỘNG 4: BÁO CÁO (Tuần 2 các nhóm 1, 2, báo cáo; Tuần 3 các nhóm3,4 báo cáo; Tuần 4 các nhóm 5,6 báo cáo) 1. Mục tiêu: - HS báo cáo được kết quả làm việc của các nhóm: trình bày báo cáo thông qua thuyết trình, thảo luận - Biết tự đánh giá sản phẩm của nhóm và đánh giá sản phẩm của các nhóm khác.

- Hình thành được kĩ năng: lắng nghe, thảo luận, nêu vấn đề và thương thuyết.

- Góp phần rèn luyện các kĩ năng bộ môn.

- Bồi dưỡng ý thức bảo vệmôi trường và bảo vệ cây xanh.

- Trình bày sản phẩm xanh gắn với trường học.

2. Thời gian:Tuần 2 ,3 và 4 - tiết thứ 2, 3 và 4 3. Thành phần tham dự: - Giáo viên - Cả lớp 4. Nhiệm vụ của HS - Báo cáo các nội dung chủ đề theo sự phân công.

- Thảo luận và chuẩn bị các câu hỏi cho các nhóm khác.

- Tự đánh giá sản phẩm của nhóm mình và tham gia đánh giá sản phẩm của các nhóm khác.

5. Nhiệm vụ của GV - Dẫn dắt vấn đề, tổ chức thảo luận - Quan sát, đánh giá - Hỗ trợ, cố vấn.

- Thu hồi các sản phẩm và các phiếu giao việc trong nhóm - Nhận xét và đánh giá các sản phẩm của HS

27

TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Bước 1: GV phát cho HS và các đại biểu tham dự (nếu có) phiếu đánh giá và tự đánh giá sản phẩm của các nhóm (phụ lục 3.5).

Bước 2. Các nhóm cử đại diện báo cáo các nội dung chủ đề theo sự phân công Nhóm 1, 2: Quang hợp với đời sống (Hình thức báo cáo: Thuyết trình + thảo luận Sản phẩm: sơ đồ tư duy+ sản phẩm xanh) (1) Đại diện nhóm 1 hoặc 2 trình bày bài thuyết trình.

(2) HS các nhóm khác lắng nghe bài thuyết trình và hoàn thành phiếu ghi nhận thông tin.

(3) Sau khi nhóm thuyết trình xong, GV yêu cầu các HS ở các nhóm khác đưa ra các câu hỏi về vấn đề quang hợp với đời sống, đặc biệt là nhóm có cùng nội dung.

(4) HS nhóm báo cáo ghi chép lại các câu hỏi và đưa ra các phương án trả lời (5) GV nhận xét về bài thuyết trình của nhóm được báo cáo. + Nội dung + Hình thức + Cách trình bày và trả lời câu hỏi của các bạn. + Đánh giá sản phẩm xanh của nhóm .

(6) GV nhấn mạnh vai trò của quang hợp trong đời sống cây trồng.

GV nêu câu hỏi: Tại sao xung quanh trường học, bệnh viện, công viên thường trồng rất nhiều cây xanh ?.

HS: ở những nơi như trường học, bệnh viện …thường tập trung đông người do đó nhu cầu về oxi cao, hơn nữa cây xanh tạo bóng mát giúp tránh nắng và thư giãn (7) GV tổ chức trò chơi giải ô chữ: Có 8 ô hàng ngang và 1 ô hàng dọc Câu 1: Nơi mà các em học sinh hằng ngày đến học? (TRƯỜNG HỌC) Câu 2: Đây được gọi là lá phổi xanh của trái đất? (RỪNG) Câu 3: Pha nào trong quang hợp là pha cố định CO2 (PHA TỐI) Câu 4: Khi tăng nồng độ CO2 nhưng chưa tới điểm bão hòa thì cường độ quang hợp tăng theo tỉ lệ nào? ( THUẬN) Câu 5: Quá trình quang phân li nước tạo khí O2 diễn ra tại đâu? ( PHA SÁNG) Câu 6: Đây là đối tượng con người khai thác nhiều nhất để lấy gỗ (CÂY) Câu 7: Các bác trồng rừng thường tỉa thưa các cây gỗ để đảm bảo yếu tố nào cho cây phát triển tốt? (MẬT ĐỘ) Câu 8: Hệ thống xử lí nước thải được đặt ở đâu? (NHÀ MÁY) Hàng dọc: Là hành động góp phần bảo vệ môi trường ( TRỒNG CÂY)

Nhóm 3, 4: Thực Th trạng lá phổi xanh (Hình thứcc báo cáo: Thuyết trình, sản phẩm: PowerPoint) (1) HS các nhóm khác lắng ng nghe bbài thuyết trình và hoàn thành phiếu ghi nhận thông tin.

(2) Sau khi 2 nhóm thuyết trình ình xong, GV yêu ccầu các HS ở các nhóm khác đưa ra các câu hỏi về nguyên nhân và hậu ậu quả qu xảy ra khi lá phổi xanh bị ô nhiễm..

(3) HS nhóm 3,4 ghi nhậnn câu hỏi h và đưa ra các phương án trả lời.

(4) GV nhận xét về bài thuyết ết trình tr của nhóm 3,4 - Nội dung - Hình thức - Cách trình bày và trả lờii câu hỏi hỏ của các bạn - Đánh giá sản phẩm xanh của ủa nhóm.

(5) GV nhấn mạnh cho HS biết ết rằng: r Ở Việt Nam nói riêng và các nước ớc đang phát tri triển nói chungViệc theo đuổi mục ục tiêu ti Tự túc lương thực bằng mọi giá cũng ũng trở tr thành một trong những nguyên ên nhân gây Ô NHIỄM NHI MÔI TRƯỜNG Do cần tăng năng suấtt cây trồ trồng, giảm thiểu thất thoát trong trồng trọt ọt nhi nhiều loại thuốc trừ sâu, phân bón hóa họ học đã được sử dụng một cách bừa bãi ãi gây ô nhi nhiễm môi trường nghiêm trọng. hiệ trạng sử dụng thuốc hóa học bảo vệệ thực thự vật ở địa (6) GV cho HS xem Clip vềề hiện phương , trả lời câu hỏi: - Thuốc hóa học bảo vệ thựcc vật vậ là gì?

- Thuốc hóa học bảo vệ thựcc vật vậ có ảnh hưởng như thế nào đến môi trường? ờng?

-

Các biện pháp hạn chếế nh những ảnh hưởng xấu của thuốc hóa họcc bảo bả vệ thực

vật: + Chỉ dùng thuốc ốc hoá học bảo vệ thực vật khi dịch hại tới ng ngưỡng gây hại. h + Sử ử dụng đúng thuốc, đúng thời gian, đúng nồng độ vvà liều lượng. + Trong quá trình bảo ảo quản, sử dụng thuốc hoá học bảo vệ thực vật cần tuân thủ quy định về an toàn lao động ộng và v vệ sinh môi trường. + Không sử ử dụng các loại thuốc có llượng hoạt chất sử dụng ụng quá cao; không dùng d quá liều ều quy định; đảm bảo thời gian cách ly......

- Các biện pháp an toàn lao động ộng trong ssử dụng thuốc hóa học bảo vệ thực vật ật

Nhóm 5, 6: Sống xanh (Hình thức báo cáo: vở kịch và thông điệp sống xanh ) (1) HS báo cáo bằng sản phẩm HS làm là vở kịch và hoàn thành phiếu ghi nhận thông tin.

(2) GV yêu cầu các HS ở các nhóm khác đưa ra các câu hỏi về nội dung vở kịch và thông điệp sống xanh mà vở kịch mang lại.

(3) HS nhóm 5,6 ghi nhận câu hỏi và đưa ra các phương án trả lời.

(4) GV nhận xét về bài thuyết trình của nhóm 5,6 - Nội dung - Hình thức - Cách trình bày và trả lời câu hỏi của các bạn (5) GV chiếu hình ảnh về môi trường xanh tại trường THPT Giao Thủy C, đặt ra vấn đề: các em đã thực sự ý thức được việc xây dựng môi trường sống xanh xung quanh khu vực mình chưa, vậy cần có hành động cụ thể như thế nào?

(6) GV giới thiệu các cuộc thi về ý tưởng xanh đang phát triển tại Việt Nam và trên thế giới từ đó kích thích thêm ý tưởng xanh của các em.

Bước 3. Kết thúc buổi báo cáo, GV nhận xét sơ bộ về kết quả của các nhóm, GV đưa ra các hướng phát triển tiếp theo của các nhiệm vụ học tập để học sinh có điều kiện nghiên cứu thêm.

Bước 4. GV thu các phiếu đánh giá của đại biểu, khách mời, giáo viên nhóm học sinh và học sinh. Thống kê, xử lí các phiếu đánh giá, kết hợp với đánh giá của giáo viên và công bố kết quả đánh giá ở tiết học sau.

32

2. Một số hình ảnh ghi nhận quá trình học tập, nghiên cứu và sản phẩm của các nhóm

Sản phẩm xanh: Ngày lao động làm xanh vườn trường của nhóm 2

Sản phẩm xanh: Góc xanh trong lớp 11A1 do nhóm 3 khởi xướng

Sản phẩm xanh: Góc xanh trong lớp 11A3.

Một góc vườn trường

3. Các phiếu điều tra 3.1 PHIẾU ĐIỀU TRA NHU CẦU CỦA HỌC SINH (Trước khi thực hiện dự án) Họ và tên: …………………………………………Lớp:………

Hãy trả lời câu hỏi dưới đây bằng cách đánh dấu X vào ô trống trong bảng có câu trả lời phù hợp với em.

1. Em quan tâm (hoặc có hứng thú) đến nội dung nào của dựa án?

Nội dung

Có

Không

1. Quang hợp với đời sống 2. Thực trạng lá phổi xanh.

3. Sống xanh.

2. Khả năng của học sinh Đánh dấu (x) vào ô trả lời Stt

Nội dung điều tra

1

Khả năng thiết kế bản trình chiếu trên Powerpoint

2

Khả năng hội họa( vẽ sơ đồ tư duy)

3

Khả năng tìm kiếm thông tin trên mạng internet

4

Khả năng thiết kế bản thuyết trình trên các ứng dụng khác

Trả lời Có

Không

như: Powerpoint 5

Khả năng phân tích và tổng hợp thông tin

6

Khả năng vẽ biểu đồ trên Excel

7

Khả năng thuyết trình

3. Mong muốn của học sinh khi tham gia vào dự án Đánh dấu (x) vào ô trả lời Stt

Mong muốn của học sinh

1

Phát triển năng lực hợp tác

2

Phát triển năng lực sử dụng công nghệ

3

Phát triển năng lực giao tiếp

4

Phát triển năng lực thu thập và xử lý thông tin

Trả lời

35

Stt

Mong muốn của học sinh

5

Phát triển năng lực giải quyết vấn đề

6

Phát triển năng lực tự học, tự nghiên cứu

7

Các năng lực khác………………………………………..

Trả lời

PHIẾU ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG NHÓM 1, 2 Yêu cầu về nội dung 1. Quang hợp -

Khái niệm

-

Phương trình tổng quát.

-

Cơ quan thực hiện quang hợp, các nhóm sắc tố quang hợp.

-

Sự khác nhau cơ bản trong quang hợp ở các nhóm thực vật: C3,C4 và CAM

-

Vai trò của Quang hợp với đời sống( có mẫu vật đi kèm)

2. Sản phẩm xanh cho trường học: HS có thể tham khảo các nội dung sau -

Ý tưởng xây xanh cho vườn trường( trồng hoặc chăm sóc...)

-

Thiết bị, đồ dùng dạy và học xanh thân thiện với môi trường.

-

Tổ chức ngày “Sống xanh” nhằm tuyên truyền ý thức giữ gìn bảo vệ cây xanh

-

........

3. Hình thức: Sơ đồ tư duy phần lý thuyết và sản phẩm PHIẾU ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG NHÓM 3, 4 Yêu cầu về nội dung Bài trình bày phải thể hiện được các nội dung sau 1. Bảng thống kê về quang hợp ảnh hưởng đến năng suất của cây trồng ở 3 nhóm cây mà địa phương em trồng phổ biến(lúa, ngô, lạc...). Kèm theo kết luận rút ra.

2. Lấy ví dụ phân tích ảnh hưởng của các nhân tố đến quang hợp ở 1 cây trồng cụ thể( số liệu đi kèm). Từ đó nêu các biện pháp nâng cao năng suất cây trồng.

3. Thực trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và hậu quả sử dụng quá nhiều thuốc bảo vệ thực vật 4. Trách nhiệm và biện pháp của nhóm em?

5. Sản phẩm xanh : Ý tưởng cho việc khắc phục tình trạng lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật....

36

PHIẾU ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG NHÓM 5, 6 Yêu cầu về nội dung Nội dung vở kịch phải thể hiện được các nội dung sau 1. Tình trạng tàn phá lá phổi xanh đang làm môi trường sống xung quanh chúng ta bị tàn phá nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con người và gây nên những hậu quả không lường.

2. Liên hệ môi trường xanh xung quanh trường em 3. Thông điệp xanh.

4. Sản phẩm xanh gắn với trường học.

3.3 BIÊN BẢN LÀM VIỆC NHÓM 1. Thời gian, địa điểm, thành phần -

Địa điểm:............................................................................................

-

Thời gian: từ......giờ.....đến ....giờ ..........Ngày.......tháng......năm .....

-

Nhóm: ……..............;

-

Số thành viên có mặt............, vắng mặt: ...............................

Số thành viên: ....................

2. Nội dung công việc: (Ghi rõ tên chủ đề thảo luận hoặc nội dung thực hành) ....................................................................................................................

STT

Họ và tên

Công việc được giao

Thời hạn hoàn thành

Ghi chú

1 2 3 4 5 6 4. Kết quả làm việc

37

5. Thái độ tinh thần làm việc

6. Đánh giá chung

7. Ý kiến đề xuất

Thư kí

Nhóm trưởng

3.4 NHẬT KÍ CÁ NHÂN Họ và tên: ……………………………… Lớp ……. Nhóm: ……………

Nhiệm vụ trong dự án: ……………………………………………………………………………………

Ghi lại những hiểu biết của em về quang hợp vói đời sống?

Những điều em muốn hiểu biết (hoặc còn thắc mắc) về quang hợp, năng suất cây trồng, thực trạng lá phổi xanh và sản phẩm xanh cho trường học?

Những điều em hiểu được sau khi thực hiện dự án?

38

Em cảm thấy hứng thú nhất với nội dung nào trong dự án? Vì sao?

Theo em, mục đích (ý nghĩa) của dự án này là gì?

Những ý kiến đề xuất?

Chữ kí của học sinh

3.5 PHIẾU ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM Tên nhóm: .............................................Số lượng thành viên: ............................

Nội dung nhóm trình bày: ..........................................................................................................

Thang điểm: 1 = Kém; 2 = Yếu; 3 = Khá; 4 = Tốt; 5 = Xuất sắc (Khoanh tròn điểm cho từng mục) Tiêu

Yêu cầu

Điểm

chí Bố cục

Nội dung

1

Tiêu đề rõ ràng, hấp dẫn người xem

1

2

3

4

5

2

Cấu trúc mạch lạc, lôgic

1

2

3

4

5

3

Nội dung phù hợp với tiêu đề

1

2

3

4

5

4

Nội dung chính rõ ràng, khoa học

1

2

3

4

5

5

Sản phẩm xanh mang tính ứng dụng

1

2

3

4

5

6

Có liên hệ với thực tiễn

1

2

3

4

5

7

Có sự kết nối với kiến thức đã học

1

2

3

4

5

8

Sử dụng kiến thức của nhiều môn học

1

2

3

4

5 39

9 Trình bày

Giọng nói rõ ràng, khúc triết; âm lượng vừa phải, đủ nghe

1

2

3

4

5

10

Tốc độ trình bày vừa phải, hợp lí

1

2

3

4

5

11

Ngôn ngữ diễn đạt dễ hiểu, phù hợp lứa tuổi

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

12

Thể hiện được cảm hứng, sự tự tin, nhiệt tình khi trình bày

13

Có giao tiếp bằng ánh mắt với người tham dự

1

2

3

4

5

Sử

14

Thiết kế sáng tạo, màu sắc hài hòa, thẩm mĩ cao

1

2

3

4

5

dụng

15

Phông chữ, màu chữ, cỡ chữ hợp lý

1

2

3

4

5

16

Hiệu ứng hình ảnh dễ nhìn, dễ đọc

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

công nghệ

17

Tổ chức, tương tác

Cách dẫn dắt vấn đề thu hút sự chú ý của người dự; không bị lệ thuộc vào phương tiện.

18

Có nhiều học sinh trong nhóm tham gia trình bày

1

2

3

4

5

19

Trả lời các câu hỏi thêm từ người dự

1

2

3

4

5

20

Phân bố thời gian hợp lí

1

2

3

4

5

Tổng số mục đạt điểm Điểm trung bình ________________ (Cộng tổng điểm chia cho 20 nếu sử dụng công nghệ, chia cho 17 nếu không sử dụng công nghệ) Chữ kí người đánh giá

3.6 PHIẾU ĐÁNH GIÁ CÁ NHÂN KHI LÀM VIỆC NHÓM Họ và tên:

.........................................................................

Thuộc nhóm:

.......................................................................

Thang điểm: 1 = Kém; 2 = Yếu; 3 = Khá; 4 = Tốt; 5 = Xuất sắc (Khoanh tròn điểm cho từng mục)

40

Tiêu

Yêu cầu

chí

Thái độ học tập

Điểm

1

Tuân thủ theo sự điều hành người điều hành

1

2

3

4

5

2

Thể hiện sự hứng thú đối với nhiệm vụ được giao

1

2

3

4

5

3

Tích cực, tự giác trong học tập

1

2

3

4

5

viên phải là câu hỏi liên quan đến nội dung của chủ 1

2

3

4

5

Thể hiện sự ham hiểu biết, nếu có câu hỏi với giáo 4

đề Tổ chức, tương

5

Thể hiện được vai trò của cá nhân trong nhóm

1

2

3

4

5

6

Cá nhân có đóng góp ý kiến trong nhóm

1

2

3

4

5

7

Có sự sáng tạo trong hoạt động

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

tác

8

Kết

9

quả

10

Cá nhân tham gia vào tất cả các giai đoạn làm việc nhóm Sản phẩm có những điểm mới để nhóm khác học tập Sản phẩm đạt yêu cầu, có chất lượng

Điểm trung bình (Cộng tổng điểm và chia cho 10)............................................

Chữ kí người đánh giá

4. Kịch bản tiểu phẩm của nhóm 5: Chủ đề: Giữ gìn vệ sinh trường lớp xanh, sạch, đẹp

Cảnh 1: Tại nhà Lấm Lem (Từ trong cánh gà gọi vọng ra) Lem ơi! Lem!!!!!!!!

(Lấm Lem chạy vội ra) – Dạ dạ có em………

- Á!! (Trượt vỏ …. Bim bim)

LL: - Ấy ấy, các bạn đừng có cười, chuyện thường ngày ấy mà, mình quen rồi, đời học sinh ai chả hứng 1 lần như này, thế nên mình mới tên là Lem. Ba mình bảo đặt tên này đi học cho nó dễ thích nghi với môi trường học tập, chứ không như mấy cô cậu quý tử, hơi tí là hắt xì, sổ mũi, cảm cúm. Cha mẹ xót xa, hỏi do đâu thì lại bảo không

41

khí ô nhiễm, lớp học mất vệ sinh, mà tại ai thì đố các bạn biết đấy! Thế nên là mình kết cái tên Lem đệm Lấm này lắm, hì hì.

Buồn một nỗi, mẹ mình mất sớm, mình phải sống với bà mẹ kế cùng cô con gái riêng tên là Kim Kiều Ngọc Nữ Long Lanh Lấp Lúng.... à quên Long Lanh Lấp Lánh. Nghe cái tên các bạn cũng biết 2 mẹ con ấy “cao quý” thế nào rồi đấy, nhờ có phúc đức của họ mà hàng ngày hết đi học mình lại phải làm việc quần quật, mỗi tháng chỉ được lướt web có 1 lần. Ý, hình như không có ai ở nhà, tranh thủ cập nhật thông tin mới được.

Xem nào, “ Shock với ý thức vệ sinh trường lớp của một bộ phận học sinh hiện nay” – chuyện tất nhiên. “Cây xanh trong trường học đang dần mất sức sống vì không được chăm sóc” – chuyện thường ngày ở tỉnh. “Các trường học đẩy mạnh phong trào trường học thân thiện, học sinh tích cực” – cái này hay.... Ô la la, tối nay người ta tổ chức cuộc thi “Miss Enviroment” nè, phải tham gia mới được.

DG: - Á à, tao bắt quả tang mày mở trộm máy tính nhá. Có biết bây giờ giá cả đang leo thang không hả? Dùng suốt ngày như thế, vừa tốn tiền điện, lại còn tiền internet, tao lấy tiền đâu mà trả, hả?

Llem(hoảng hốt): -Con, con xin lỗi dì, tại con muốn cập nhật thông tin với lại mọi việc cũng xong hết rồi, nên...

DG: - Thôi thôi, mày ko phải trình bày. Mày cho mày là tao đang có chuyện vui nên tao tha, còn lần sau thì cứ liệu, nghe chưa?

Llem: - Con cám ơn dì, mà dì có chuyện gì mà vui thế ạ?

DG: Tao nghe nói, tới đây Đoàn trường chúng mày có tổ chức cuộc thi “Mít – En- viro- mừn” gì đấy, nghe tên sang miệng thế không biết nên tao vừa gọi điện thoại cho cô giáo chủ nhiệm đăng kí cho cái Lánh đi thi...

Llem (mừng rỡ): - Oa, dì cũng cho con đi nữa nhé, con cám ơn dì nhiều lắm Llanh (gắt lên): - Ai nói là sẽ cho chị đi. Chị nhìn lại mình đi, đầu tóc rối bù, mặt mũi lấm lem, quần áo xộc xệch, cả người thì bốc mùi khó chịu, thích gây sự chú ý à?

DG: - Bình tĩnh, bình tĩnh con (nói đểu) .Mày muốn đi à, được thôi, chỉ cần làm xong 1 việc, tao sẽ cho mày đi.

Llem: - Dạ, 1 việc chứ 10 việc con cũng làm ạ Llanh:- Chị đừng có mừng vội, mẹ giao việc cho chị ta đi!

DG: - Được rồi, đợi đấy ( Mụ nói rồi đi vào trong nhà lấy ra mấy chục túi rác trên tay) 42

( thở phù):- Đây, mày hãy phân loại hết chỗ rác này cho tao.

Llem (hoảng hốt): - Trời, dì lấy đâu ra tấn rác này vậy ạ? Từng này rác thì bao giờ mới phân loại xong.

Llanh: - Tôi lấy ở lớp sau mỗi giờ học đấy, cứ phải gọi là hàng tá. Sắp đến đợt thu “kế hoạch nhỏ” rồi, chị chịu khó đi, chỗ này cùng lắm đến sáng mai là xong thôi mà, lấy cho tôi tí thành tích, nháaaaaaaaaaaaa

Llem : Mặc áo lông thú, đeo đầy nhựa trên người thế kia thì bảo vệ môi trường cái gì cơ chứ.

(Quay lại nhìn đống rác vài giây, vừa phân loại vừa lẩm bẩm) - Quái lạ, rõ ràng ở lớp ngày nào các bạn cũng quét rác, phân loại cẩn thận cơ mà, chả lẽ các lớp khác lại không như thế? À, mà cũng đúng thôi...

(2 tiếng trôi qua) (Lấm Lem bắt đầu lo lắng, khóc nức nở. Đúng lúc đó, ông Bụt phóng xe đạp vèo vèo, vẻ mặt hoảng sợ, đâm sầm vào đống rác vừa được phân loại)

Llem: - Ôi ôi, bao nhiêu công sức của mình, ông là ai, sao không dưng lại đến đây phá hoại thế này??

Bụt: - À à, ta xin lỗi, ta đang đi thăm thú mấy trường học nhưng choáng váng quá, đang đi qua khuôn viên trường rộng rãi, cây xanh bóng mát, dễ chịu, sảng khoái biết bao, nhưng tự nhiên văng vẳng đâu đấy tiếng hò reo “10a cố lên” rồi thì “11B vô địch” và tiếp theo là 1 trận mưa vỏ chai, vỏ bimbim, bánh kẹo trên trời rơi xuống, đáng sợ, đáng sợ....

LLem: - Nhưng rốt cuộc ông là ai? Tôi không biết ông từ đâu đến, ông đi ra đi!

Bụt: - À quên, xin tự giới thiệu, Mr.Bụt, chính là ta.

LLem: - Cái gì? Ông đang lừa trẻ con lên 3 à? Mà đến đứa trẻ con cũng biết Bụt chỉ có trong truyện cổ tích, chưa kể, Bụt cũng oai phong, cưỡi mây cưỡi gió chứ sao lại đạp xe lọc cọc thế này?

Bụt: - Xời, chả chịu update thông tin gì cả, ở đâu có khó ở đó có Bụt. Còn con hắc mã này á, ta vừa tậu đấy. Chả là giờ không khí nó có cái gì mà làm mấy đám mây xám xịt hết cả, không đủ sức mà cưỡi nữa, với lại cưỡi mây đen.... mất hết cả phong độ. Mà hình như dưới này đang có hội gì mà đạp xe bảo vệ môi trường nên ta góp sức tí cho vui. Chứ thấy mấy đứa học sinh bọn bay bây giờ, suốt ngày xe đạp điện, lại còn dám đi cả xe gắn máy nữa chứ, vừa nguy hiểm, không rèn luyện sức khỏe lại ô nhiễm môi 43

trường,... nói chung là chán, chán lắm.... Ơ mà hình như con đang có chuyện buồn hả?

Mà cũng biết giữ gìn môi trường phết nhỉ, lại còn biết phân loại rác, đáng khen!.

Llem: - Bụt ạ, thực tình con không tốt thế đâu, con không có tình nguyện làm việc này, chẳng qua bị dì ghẻ bắt buộc để con có thể đi thi “Miss Environment” thôi. Con vô cùng, vô cùng muốn đi thi, nhưng với đống rác này, còn phải làm sao đây? (khóc)

Bụt: - Thôi được rồi, dù sao thì con cũng đang làm một việc tốt, ta sẽ giúp con. ( Bụt niệm thần chú, thiên thần ra phân rác)

LLem: - Ôi, con cảm ơn Bụt, nhưng với tình trạng rách rưới thế này, làm sao con dám đi thi?

Bụt: - Haiz, ai bảo ta tốt quá làm chi. Dù sao cũng không mất gì (Tiếp tục niệm thần chú, LLem quay 1 vòng, mặc 1 bộ váy làm = giấy và phế phẩm, vô cùng xinh đẹp)

LLem: - Ôi, khác với con tưởng tượng quá, thật đặc biệt, Bụt lấy từ đâu ra vậy?

Bụt: - Hừm, con không nhận thấy điều gì thay đổi sao? Bộ đồ này được làm từ chính đống rác vừa được phân loại đấy.

LLem: - Hả, không thể tin được, thật kì diệu! Những thứ bị người ta vứt bỏ ấy lại có ích như thế sao?

Bụt: - Hừm, vậy là còn nhiều lợi ích của phế phẩm mà con chưa biết lắm. Thôi con đi đi kẻo muộn, để ta cho quá giang 2 đoạn

LLem: - Con cảm ơn Bụt nhiều nhiều lắm, có mơ con cũng không thể tin được.....

Cảnh 2: Tại cuộc thi “Miss Environment” Phần thi ứng xử

MC: Vâng sau đây, xin các bạn hãy cho 1 tràng pháo tay thật lớn để chào đón phần dự thi của thí sinh mang SBD 00- Kim Kiều….Ngọc….Nữ….Long Lanh….. Lấp Lánh……Vỗ tay!!!

Lánh bước ra, mặt hất lên trời

GK: Bạn hãy cho biết: Đã bao giờ bạn chứng kiến cảnh học sinh ở trường làm ảnh hưởng đến vệ sinh, cảnh quan trường lớp như bẻ cành cây, vứt rác bừa bãi, ăn quà vặt hay phá hoại của chung chưa? Nếu là bạn, bạn sẽ làm gì?

Llanh: - Ôi, GK chỉ có hỏi thừa, giờ em đố GK vào trường học nào mà không gặp cảnh tượng ấy đấy. Còn giải quyết á? Đơn giản thôi, em cứ che mặt lại, mình không nhìn

44

thấy người ta, người ta không nhìn thấy mình, cứ thoải mái làm những gì mình thích, ai biết mình là ai đâu mà sợ? Em xin hết…”

MC: - Vâng, 1 câu trả lời rất đặc biệt và cũng không kém phần … sống động. Xin cảm ơn bạn, với lại sau này, bạn cũng bớt ….Lánh đi nhá, đau mắt quá. Tiếp theo, xin mời thí sinh “Lấm Lem”

Llanh: Ơ, cái gì, sao chị ta lại ở đây được?

MC: - wao, 1 bộ đầm rất đặc biệt, chúng ta hãy cũng lắng nghe câu hỏi của BGK nhé GK: - Bạn hiểu thế nào về phong trào “Xanh hóa sân trường?” Phong tràonày được thực hiện tại ngôi trường bạn đang theo học như thế nào?

LL:- Kính thưa BGK, cụm từ “Xanh hóa sân trường” đang dần trở lên quen thuộc với mỗi người học sinh chúng em. Một trường học, lớp học xanh mát, ngập tràn sắc màu thiên nhiên, để mỗi ngày đến lớp, chúng em có cảm giác như mình đang vào công viên. Quả là tâm trạng tuyệt vời. Nhìn ở phương diện khoa học: cây cỏ, lá hoa được ví như lá phổi thanh lọc những khí chất độc hại cho cơ thể. Ở góc độ đời sống tinh thần, màu xanh thiên nhiên có tác dụng giúp tâm hồn thư giãn, sảng khoái …Giữ gìn trường lớp xanh, sạch, đẹp đã trở thành trách nhiệm, là ý thức nhất thiết cần có ở mỗi người. Và hiệu quả của phong trào lại phụ thuộc rất nhiều vào hình thức phát động, cách lan tỏa sức nóng của phong trào đến mỗi người học sinh, làm sao để các bạn thấy được sự cần thiết và lợi ích của hành động trồng, chăm sóc và bảo vệ cây xanh và biến chúng thành phản xạ của bản thân, không cần gò bó ép buộc. Em cho rằng, tham gia phong trào “Xanh hóa sân trường” cũng như giữ gìn vệ sinh trường lớp xanh, sạch, đẹp chính là biểu hiện của tình yêu, sự trân trọng mái trường thân yêu của chúng ta và cũng là những dấu ấn sâu đậm, niềm tự hào của thời học sinh.

MC: - Vâng, xin cảm ơn những lời tâm sự chân thành của bạn. Vậy là chúng ta đã kết thúc phần thi ứng xử. Đừng đi đâu hết, chúng tôi sẽ trở lại ngay!

(2 phút quảng cáo)

MC: - Xin chào mừng tất cả các bạn quay trở lại với Miss Environment! Trên tay tôi lúc này đang là kết quả, giây lát nữa thôi chúng ta hãy cùng đón chờ xem, ai sẽ trở thành đại sứ môi trường năm 2017. Và… xin được chúc mừng quán quân của cuộc thi, thí sinh có SBD….Xanh Thị Lấm Lem! Xin chúc mừng bạn, xin mời bạn bước lên nhận vương miện.

(LLem nhận vương miện xong, phát biểu): 45

- Hôm nay, em rất vinh dự và bất ngờ khi nhận được danh hiệu cao quí này. Nhưng em nghĩ đây không phải ngôi vị dành cho em, em chưa xứng đáng để có được nó. Em xin được gửi tặng danh hiệu này cho tất cả các bạn học sinh luôn luôn có trong mình ý thức bảo vệ môi trường, giữ gìn cảnh quan trường lớp, đó mới chính là những nhân tố để tạo nên cuộc sống xanh, Và em hi vọng rằng, sau cuộc thi ngày hôm nay, tất cả chúng ta sẽ trở thành những đại sứ môi trường, những con người sống có ý thức để ngôi trường của chúng ta mãi xanh, sạch, đẹp, là ngôi nhà thông thái, trong lành, bổ ích cho tất cả học sinh! Sau đây, em xin mời những đại sứ môi trường, những người chiến thắng của cuộc thi hôm nay, các bạn hãy bước ra đây để cùng đón nhận danh hiệu cao quí này (Nhạc…. Cả đoàn ra….. Bụt đang tươi cười bỗng có vật gì lao đến. Bụt hoảng hốt, “khéo lại mấy cái chai lọ của bọn trẻ” nhưng không, đó lại là… một đóa hoa màu xanh!)

46

MỤC LỤC Trang I.

Điều kiện hoàn cảnh tạo ra sáng kiến .................................................................2

1.Sơ lược về Sinh học ...................................................................................................2 2.Quá trình giảng dạy môn Sinh học............................................................................ 2 3.Quá trình giảng dạy tại trường THPT Giao Thủy C ............................................... 3 II.

Mô tả giải pháp ....................................................................................................4

1. Giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến ...................................................................... 4 2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến ....................................................................... 5 2.1 Vấn đề cần giải quyết ..............................................................................................6 2.2. Tính mới và sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ ............................6 2.3. Cách thức giải quyết vấn đề ....................................................................................8 2.3.1. Chọn đối tượng nghiên cứu .................................................................................8 2.3.2.Cách thức thực hiện.................................................................................................8 2.3.3. Xây dựng chuẩn đánh giá dự án .........................................................................15 2.3.4. Điều kiện áp dụng giải pháp ................................................................................16 2.3.5. Kết quả khảo nghiệm, thí nghiệm, thực nghiệm .................................................16 2.4. Khả năng áp dụng vào thực tế của giải pháp mới và mang lại lợi ích thiết thực .. 17 2.5. Mở rộng khả năng áp dụng .................................................................................... 17 III.

Hiệu quả của sáng kiến đem lại ......................................................................... 17 3.1. Hiệu quả về kinh tế ................................................................................................. 17 3.2. Hiệu quả về mặt xã hội ........................................................................................... 18

IV.

Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền ........................................... 19

CÁC PHỤ LỤC ............................................................................................................. 20

47

TÀI LIỆU THAM KHẢO 1.

Sách giáo khoa Sinh học 11 – Nhà xuất bản giáo dục.

2.

Vietbao.net

3.

Google.com.vn

4.

Phương pháp dạy học truyền thống và đổi mới - Thái Duy Tuyền - Nhà xuất bản

giáo dục.

5.

Đổi mới phương pháp dạy học ở trường trung học cơ sở ( lí luận và thực tiễn) -

Trần Kiều, Trần Đình Châu (đồng chủ biên), Phan Thị Luyến, Đặng Thị Thu Thủy - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. 6.

Các phương pháp dạy học hiệu quả - Người dịch Nguyễn Hồng Vân - Nhà xuất

bản giáo dục Việt Nam. 7.

“ Những bức thông điệp xanh”, Bộ GD& ĐT.

8.

TS Lưu Thu Thủy “ Dạy học dự án”, Viện KHGD Việt Nam.

48