Sáng kiến kinh nghiệm “Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn Tin học tại trường THCS”

TÍCH HỢP KỸ NĂNG SỐNG MÔN TIN HỌC

vectorstock.com/24597468

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

DẠY KÈM QUY NHƠN LESSON PLAN PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

Sáng kiến kinh nghiệm “Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn Tin học tại trường THCS” WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS

MỤC LỤC PHẦN I. MỞ ĐẦU ......................................................................................... 2 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................. 2 2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................ 3 3. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................... 4 4. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 4 PHẦN II. NỘI DUNG .................................................................................... 4 I. Thực trạng dạy tin học ở các trường THCS.............................................. 4 1. Thực trạng chung.................................................................................. 4 2. Thực trạng dạy tin học tại trường THCS ............................................... 4 3. Đặc điểm tình hình................................................................................ 5 II. Giải pháp, biện pháp:................................................................................ 7 1. Giải pháp 1: Giáo dục kỹ năng sống trong giờ học thông qua các phương pháp dạy học tích cực. .............................................................................................. 7 2. Giải pháp 2: Thông qua nội dung dạy học để giáo dục kỹ năng sống............ 17 3. Giải pháp 3: Thông qua kiểm tra bài cũ để giáo dục kỹ năng sống ............... 18 PHẦN III. KẾT LUẬN .................................................................................. 19 TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................. 21 PHỤ LỤC ....................................................................................................... 22

1/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS PHẦN I. MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Nhà tâm lý học Ba Lan Krytyna Skarzyska có nói: “Chất lượng cuộc sống của chúng ta phụ thuộc khá lớn vào việc xung quanh chúng ta có nhiều người thấu hiểu chúng ta hay không” và Kinixti - Học giả Mỹ cũng nói "Sự Thành công của mỗi người chỉ có 15% là dựa vào kỹ thuật chuyên ngành, còn 85% là dựa vào những quan hệ giao tiếp và tài năng xử thế của người đó”.

Con người không chỉ “học để biết” mà phải “học để làm”, rồi “học để tồn tại, để cùng chung sống”.

Vậy, kỹ năng sống là gì? Theo định nghĩa của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc (UNESCO), kỹ năng sống là "khả năng thích nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có khả năng đối phó hiệu quả với nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày" - trích nguồn Wikipedia. Giải thích một cách dễ hiểu, đó là khả năng nhận thức bản thân (biết mình là ai, sinh ra để làm gì, mình mạnh gì, yếu gì, mình có thể làm được những gì...); biết làm chủ cảm xúc để lựa chọn hành động đúng mực và ứng xử phù hợp; biết hoạch định tương lai thông qua việc đề ra những mục tiêu và quyết tâm theo đuổi; khi đối diện khó khăn hoặc chuyện bất như ý thì biết cách tự tạo động lực để vượt qua; còn lúc thất bại, biết rút bài học kinh nghiệm và tự đứng dậy bước tiếp. Hoặc có thể dùng một từ đơn giản để mô tả, đó chính là nội lực trong bản thân mỗi người. Để hạnh phúc và thành công, bên cạnh việc có tri thức thì vai trò của kỹ năng sống là rất quan trọng.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã căn dặn: “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”. Trồng người ở đây không chỉ giáo dục kiến thức cho học sinh mà cũng chính là phải tập trung giáo dục kỹ năng sống cho các em. Thực hiện lời dạy của Người, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo Viện Khoa học giáo dục, tổ chức biên soạn bộ tài liệu về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh qua một số môn học: Địa lý, Ngữ văn, Giáo dục công dân, Sinh học và Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Đây là một chủ trương đúng nhằm cung cấp cho học sinh những kỹ năng cơ bản để ứng phó với những thử thách, khó khăn trong cuộc sống.

Hiện nay vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho học sinh đang được ngành Giáo dục và toàn xã hội rất quan tâm vì lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành những giá trị nhân cách, giàu ước mơ, ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích động. Đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cơ chế thị trường hiện nay khi mà Tin học và internet có ảnh hưởng ngày càng sâu rộng 2/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS tới việc học tập, giải trí và cuộc sống hàng ngày của học sinh. Đặc biệt khi các em bước vào độ tuổi cấp 2, việc định hướng phương pháp và ứng dụng tin học một cách lành mạnh, đem lại hiệu quả cao trong học tập là vô cùng cần thiết.

Tích hợp kỹ năng sống vào bộ môn không phải là điều mới mẻ, giáo viên chúng tôi đã và đang thực hiện với các bộ môn như: Địa lý, Ngữ văn, Giáo dục công dân, Sinh học và Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp mà Bộ Giáo dục và đào tạo đã hướng dẫn nhưng theo tôi thế chưa đủ. Môn Tin học trong nhà trường cũng rất cần chú trọng đến giáo dục Kỹ năng sống cho học sinh. Qua nghiên cứu học sinh tại trường tôi nhận thấy học sinh của mình vẫn thiếu một số kỹ năng.

Các em còn nhút nhát, chưa làm chủ bản thân, chưa biết cách làm việc theo nhóm lại không biết kỹ năng nghiên cứu tài liệu, tìm thông tin trên Internet để áp dụng vào việc học. Do đó, tôi xin mạnh dạn trình bày kinh nghiệm: “Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn Tin học tại trường THCS” mà tôi đã áp dụng trong thời gian qua.

2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU : - Giúp các bạn đồng nghiệp, bậc phụ huynh, ban lãnh đạo nhà trường và các cấp lãnh đạo có cái nhìn đúng đắn hơn về việc học và dạy môn Tin học tại trường THCS. * Rèn cho học sinh một số kỹ năng sống thông qua các tiết học Tin học trong nhà trường: - Kỹ năng tìm kiếm thông tin trên Internet, chọn lọc những thông tin đã tìm.

- Kỹ năng hoạt động nhóm, biết phân chia nhiệm vụ, có ý thức trong hoạt động tập thể, biết đoàn kết, phối hợp trong khi làm việc,…

- Kỹ năng làm chủ bản thân, có trách nhiệm, biết ứng xử linh hoạt, hiệu quả và tự tin trong các tình huống giao tiếp hàng ngày; …

- Thông qua việc tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn học giúp giáo viên phát hiện và tìm ra những em có khả năng thuyết trình tốt, những em vẫn còn nhút nhát, thiếu tự tin để từ đó tìm biện pháp giáo dục sao cho phù hợp. * Học sinh hứng thú và có nhu cầu được thể hiện các kỹ năng sống mà bản thân đã rèn luyện được đồng thời biết động viên người khác cùng thực hiện các kỹ năng sống đó; Hình thành và thay đổi hành vi, nhất là những hành vi liên quan đến lối sống lành mạnh, có trách nhiệm với bản thân, bạn bè, gia đình, cộng đồng; Có ý thức về quyền và trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, nhà trường và xã hội; có ý thức định hướng nghề nghiệp; học sinh mong đến tiết tin học để được vừa học vừa chơi vừa khám phá nhiều điều mới lạ.

3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: - Học sinh các lớp có tích hợp dạy kỹ năng sống.

3/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: Phương pháp nghiên cứu là công cụ nghiên cứu khoa học trong thực hiện nhiệm vụ đề tài. Phương pháp nghiên cứu khoa học do mục tiêu và đối tượng nghiên cứu quyết định. Có rất nhiều phương pháp nghiên cứu nhưng chủ yếu là các phương pháp sau: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu.

- Phương pháp quan sát.

- Phương pháp phỏng vấn.

- Điều tra thực tế, lấy số liệu - Phương pháp phân tích, so sánh

PHẦN II. NỘI DUNG I. THỰC TRẠNG DẠY TIN HỌC Ở CÁC TRƯỜNG THCS 1. Thực trạng chung Thông qua việc dự giờ tin học của các bạn đồng nghiệp trong huyện và qua trao đổi với các bạn đồng nghiệp ở các trường khác của các quận huyện trong Thành phố Hà Nội, tôi nhận thấy một số điều như sau: + Môn Tin học hầu như ở trường là môn phụ, có trường tính vào điểm trung bình nhưng có trường không. + Hầu hết giáo viên ở các trường THCS là giáo viên dạy trái tay là giáo viên toán tin, lý tin, không chuyên về tin nên ít nhiều cũng bị ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học của học sinh. + 1 tuần có 2 tiết tin thì hầu như các trường phân 1 tiết lí thuyết, 1 tiết thực hành tại phòng máy mà giờ thực hành chủ yếu làm những yêu cầu trong SGK học sinh chỉ việc gõ lại và làm theo chứ không chịu suy nghĩ và sáng tạo nhiều.

2. Thực trạng dạy tin học tại trường THCS Trường được xây dựng mới với cơ sở vật chất đầy đủ, thầy cô nhiệt tình, tận tâm với nghề. Tuy nhiên phần lớn học sinh thuộc các hộ gia đình làm nông nghiệp còn nhiều khó khăn, ít học sinh là con cán bộ công chức. Do hoàn cảnh khó khăn nên đa số gia đình thiếu quan tâm đến việc học tập và rèn luyện của con em mình. Nhiều gia đình khoán trắng cho nhà trường, nhiều phụ huynh không biết tình hình học tập của con em mình. Cá biệt có phụ huynh không hợp tác với nhà trường để giáo dục con. Gia đình hầu như không có máy tính, hoặc có nhưng rất ít. Chính vì thiếu sự quan tâm phối hợp giáo dục của gia đình nên chất lượng học của các em không đảm bảo, học sinh chưa có ý chí tiến thủ, chưa có những kỹ năng sống cần thiết. (Phụ lục 1 – Các minh chứng: Bảng 1) 4/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS Ví dụ 1: Chẳng hạn em Hằng lớp 8A, năm lớp 6 em mới vào trường, khi làm quen với lớp tôi dành thời gian để các em tự giới thiệu về mình, nói về sở thích của bản thân. Em bảo em thích hát, tôi đã yêu cầu em hát tặng cô và cả lớp nhưng em nhát quá, mặt đỏ tía tai không dám hát. Được sự quan tâm của cô giáo chủ nhiệm và thầy cô ở trường, phát hiện em có khả năng lãnh đạo, nhà trường đã bồi dưỡng và cho em tích cực tham gia hoạt động đoàn đội. Nhờ vậy, hiện giờ em không những là học sinh giỏi xuất sắc, một lớp trưởng gương mẫu, còn là một chỉ huy liên đội giỏi của trường. Em đã mạnh dạn, tự tin hơn rất nhiều.

Ví dụ 2: Em Tuấn lớp 8G, năm học 2017 – 2018 em là một học sinh giỏi toàn diện nhưng lại ngại nói trước đám đông. Khi cho học sinh thuyết trình bài thực hành powerpoint, tôi mới thấy được em tuy học giỏi, có khả năng nói nhưng là chỉ nói khi có em và tôi. Đến lượt Tuấn lên trình bày thì em không dám mà phải nhờ một bạn khác trình bày thay mình mặc dù đã chuẩn bị bài rất tốt và cẩn thận. Tôi và các bạn trong lớp đã động viên nhiệt tình, cuối cùng em lên trình bày nhưng lại cầm quyển sách che ngang mặt, nói vì ngại. Tôi đã để em về chỗ, cho em xem các bạn khác và bản thân lên trình bày cuối cùng của lớp. Ban đầu em còn hơi ngại, thiếu tự tin nhưng nhiều lần được động viên, khuyến khích giờ em đã mạnh dạn hơn rất nhiều.

Là một người giáo viên yêu nghề, yêu học sinh. Tôi luôn trăn trở, làm thế nào để mỗi tiết học tin không chỉ các em được học mà còn được chơi nữa. Do đó, tôi đã mạnh dạn thay đổi phương pháp để các em không những hứng thú học tập mà trong mỗi giờ dạy các em sẽ được học những kỹ năng sống cần thiết.

Thông thường cứ mỗi khi đến tiết thực hành tin học, hầu hết các em chỉ thích chơi game vì hầu như giờ thực hành chỉ là các em sẽ thực hành theo yêu cầu sách giáo khoa không có nâng cao. Như vậy sẽ dẫn đến việc chán và không hứng thú học. Muốn gây được sự hứng thú để giờ thực hành có hiệu quả cao giáo viên cần đổi mới phương pháp dạy. Với mong muốn kết hợp dạy kiến thức tin học cho học sinh với giáo dục kỹ năng sống cho các em, tôi đã nghiên cứu và tham khảo một số phương pháp dạy học của các đồng nghiệp trong nước, quốc tế, từ đó thay đổi, sáng tạo để phù hợp với từng đối tượng học sinh. Tôi xin được giới thiệu một số phương pháp mà tôi đã áp dụng cho học sinh tại trường trong những năm vừa qua thông qua sáng kiến “Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS” 3. Đặc điểm tình hình: * Về phía cơ sở vật chất Năm học 2019-2020, Trường đã được đầu tư cơ sở vật chất đầy đủ tới tất cả các phòng học và phòng đa năng, phòng tin cũng vậy. Hiện tại, phòng có 50 5/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS máy học sinh, 1 máy giáo viên (tất cả đều được kết nối Internet với tốc độc cao), 3 điều hòa, 3 quạt trần tất cả đều phục vụ chất lượng học tập của học sinh.

Kỹ năng sử dụng máy tính là kỹ năng không thể thiếu của một công dân hiện đại vì tất cả các ngành nghề hiện nay dù là bán hàng tại siêu thị, công nhân viên, mở nhà hàng, shop quần áo hay làm Marketting… đều phải sử dụng đến máy tính. Nhận thức được điều này, Ban giám hiệu trường đã rất quan tâm đến việc học tin của học sinh tại trường, nhiều lần Ban giám hiệu cũng nhắc tôi làm thế nào để học sinh không chỉ lĩnh hội được kiến thức về tin học mà còn phải ứng dụng được những gì đã học vào cuộc sống, làm thế nào để giờ tin học thực sự có hiệu quả để học sinh hứng thú và mong chờ chứ đừng để các em nghĩ giờ tin học là giờ chơi, là được vào game…. * Về phía giáo viên Giáo viên giảng dạy tin là giáo viên tốt nghiệp trường CĐSP Hà Nội khoa sư phạm tin học (khóa đầu tiên đào tạo chuyên về tin học để dạy học sinh trường THCS) do đó, tôi cũng có lợi thế hơn các đồng nghiệp ở các trường bạn.

Theo tôi được biết, giáo viên tin học hiện nay ở một số trường học hầu như không được đào tạo chuyên về sư phạm tin để dạy mà giáo viên dạy tin chủ yếu là giáo toán – tin, giáo viên lí – tin hoặc giáo viên học về tin học và học thêm chứng chỉ sư phạm để dạy nên ít nhiều cũng ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học môn tin học tại các trường học. * Về phía học sinh Đa số học sinh rất yêu thích môn Tin học. Sau khi tôi áp dụng phương pháp này, tôi có hỏi ý kiến học sinh của lớp 9A và 9B thì nhận được kết quả rất đáng mừng. 100% học sinh lớp 9A thích học môn tin học; 80% học sinh lớp 9B thích học, 20% học sinh còn lại không thích chủ yếu rơi vào các em còn thiếu tự tin, học tập còn kém. Hầu hết các em đều mong muốn đến giờ tin học vì với các em giờ tin học không những lĩnh hội được kiến thức mà còn được chơi, được thể hiện, được giảm Strees qua các tiết học. Đầu mỗi giờ học thay vì kiểm tra bài cũ, tôi thường dành 5 phút cho mỗi tiết để tạo không khí hứng thú học cho cả tiết học bằng cách cứ thay phiên nhau mỗi học sinh tìm một video clip về công nghệ, về tin học và ngày nay hoặc một clip mang tính nhân văn. Sau trình chiếu, tôi thường hỏi các em: Qua video này, em muốn gửi đến các bạn thông điệp gì?

Với mỗi giờ học như thế, các em say sưa và rất thích thể hiện mình. Mỗi em một sở thích, một ước mơ nhưng qua những tiết học như thế không những giáo viên biết được đam mê, khả năng tiềm ẩn và sở thích của các em để có hướng đầu tư giáo dục mà các em còn có đam mê để học tập tốt các môn học khác nữa. Vì CNTT rất rộng, nếu chỉ có kiến thức trong SGK không thì chưa đủ, mà qua các 6/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS đoạn video đó, các em biết thêm về công nghệ hiện nay phát triển như nào và để làm được như thế thì chính các em cần phải cố gắng và nỗ lực tự học tập.

II. GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP: Dựa trên thực trạng của vấn đề, tôi thấy cần phải đưa ra một số giải pháp sau như: 1. Giải pháp 1: Giáo dục kỹ năng sống trong giờ học thông qua các phương pháp dạy học tích cực Như chúng ta đã biết, với mỗi môn học nói chung và môn Tin học nói riêng, mỗi tiết học luôn có những mục tiêu cần hướng tới. Qua phần hướng dẫn của sách giáo viên ta thấy, mục tiêu của mỗi bài học ở trường phổ thông đều nhằm tới đích là phải hình thành cho học sinh về 3 mặt: kiến thức, thái độ và kỹ năng. Để mỗi ngày đến trường là một niềm vui, ngoài lĩnh hội những tri thức trong SGK, tôi đã cố gắng áp dụng một số phương pháp dạy học mà tôi đã tham khảo và dạy ở bên ngoài để các em có thể vừa hứng thú học mà lại được trải nghiệm những kỹ năng cần thiết của một công dân hiện đại. Một trong số những kỹ năng mà tôi đã cố gắng lồng ghép vào các tiết dạy là 1.1. Kỹ năng làm việc theo nhóm * Đặt vấn đề: Một điều đơn giản và dễ nhận thấy nhất là chúng ta sinh sống và hoạt động trong môi trường với tất cả mọi người, không chỉ đơn độc riêng bản thân chúng ta. Điều đó nảy sinh những mối quan hệ mới trong môi trường này. Đó chính là quá trình học tập và làm việc cùng với nhau trong cùng một nhóm. Chính trong môi trường đó đã giúp chúng ta lớn lên và hoàn thiện mình hơn. Do đó, kỹ năng làm việc nhóm và sinh hoạt tập thể là một điều hết sức quan trọng và cần thiết.

Trong quá trình hoạt động nhóm, các thành viên của nhóm sẽ có những mục tiêu chung, hoạt động trên những tiêu chí chung để hoàn thành công việc được giao. Điều này tạo cho bản thân mỗi thành viên trong nhóm một động lực trong quá trình làm việc. Động lực làm việc này giúp các em có được cái nhìn khách quan hơn trong cuộc sống, làm cho các em có thêm niềm tin và nghị lực để tiếp tục hoàn thành các nhiệm vụ của bản thân.

Trong một nhóm, các cá nhân luôn được khẳng định quyền của bản thân và luôn được thừa nhận. Tập thể là nơi các em được nói ra những suy nghĩ cũng như những ý kiến, sáng tạo của mình. Các em được là chính mình, được thỏa mái thể hiện bản thân nhằm khẳng định vị trí cũng như vị thế của mình trong tập thể, cũng chính là quá trình các em thể hiện mình lớn lên. Điều đó là cho các em thêm năng động và ngày càng tích cực, sáng tạo trong công việc của mình. Hoạt động theo nhóm mang lại cơ hội cho các em thỏa mãn những nhu cầu về bản thân, được đón nhận và thể hiện tiềm năng của bản thân.

7/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS Mỗi cá nhân trong nhóm đều học được những điều bổ ích trong quá trình học tập và sinh hoạt cùng nhau. Chúng ta học được những điểm hay cũng như những điểm chưa được của chính bản thân và mọi người xung quanh để có thể từ đó nhìn rõ và chỉnh sửa lại bản thân theo chiều hướng ngày càng tốt hơn, tích cực hơn. * Giải quyết vấn đề: Nắm bắt được kỹ năng hoạt động nhóm là quan trọng, tôi đã dành ra 1 tiết để hướng dẫn các em cách phân nhóm và cách làm việc nhóm có hiệu quả. Cụ thể các bước hoạt động nhóm phải đảm bảo các yếu tố sau: (tùy từng bài mà áp dụng các yếu tố này sao cho phù hợp) 1.

Tự giới thiệu: sở thích, kinh nghiệm 2.

Phân công công việc: Người thuyết trình, thư ký.. để ghi chép lại nội dung.

3.

Xem cách thức cả nhóm làm việc (nhiệm vụ của nhóm trưởng) 4.

Tóm tắt các mục tiêu 5.

Quyết định quá trình và cách đạt được mục đích 6.

Nghiên cứu, tìm thông tin 7.

Phân tích/Tìm hiểu 8.

Lên khung sản phẩm 9.

Viết/thảo luận bài nói 10.

Kiểm tra 11.

Xem xét và đánh giá 12.

Tập lại bài nói 13.

Trình bày sản phẩm cuối cùng Chẳng hạn trong bài “Bảo vệ thông tin máy tính”, tôi đã phân lớp thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm 5 học sinh, yêu cầu các em thảo luận các yếu tố sau: Câu hỏi 1: Khi cài đặt lại hệ điều hành máy tính, ta cần chú ý những vấn đề gì để bảo vệ thông tin máy tính?

Câu hỏi 2: Khi phát hiện máy tính có biểu hiện nhiễm virus, chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ thông tin máy tính?

Với bài thuyết trình dạng này, thời lượng theo phân phối chương trình là khoảng 3 tiết, tôi sẽ dành 2 tiết để các em chuẩn bị bài thuyết trình, 1 tiết để các em trình bày. Tôi sẽ chiếu bảng nội dung hướng dẫn cách hoạt động nhóm như sau: LÀM GÌ 1. Phân công công việc: Người thuyết trình, thư ký.. để ghi chép lại nội

THẾ NÀO Nhóm trưởng: Thư ký: Thuyết trình: 8/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS dung.

(Ghi tên cụ thể từng bạn) Có thể một người vừa làm thư kí vừa là nhóm trưởng Tại lớp: mỗi người một ý tưởng, thư ký ghi 2. Xem cách thức cả lại để nhóm trưởng tổng hợp. nhóm làm việc.

Về nhà: trao đổi qua mail, điện thoại…

3. Tóm tắt các mục tiêu

Gợi ý:· Từng thành viên tự thảo ra từ 2-3 mục tiêu chính.· Cả nhóm so sánh, và từ đó quyết định

+Thông tin trong máy tính là gì? Vì sao cần bảo vệ? +Khi cài đặt lại HĐH dữ liệu trong ổ nào sẽ bị mất? Muốn không bị mất sẽ phải làm gì? +Khi cài xong HĐH việc đầu tiên em cần làm là gì? +Virus máy tính là gì? +Các cách diệt virus: (Nếu phần mềm virus diệt được thì làm gì? Phần mềm virus không diệt được virus trong máy tính mà em có thì phải làm gì? +Các cách phòng tránh virus? +Nêu một số phần mềm diệt virus?

Sách giáo khoa, sách bài tập, trên Internet, Nghiên cứu, tìm thông tin hỏi người thân…

Gợi ý cách trả lời câu 1: Câu hỏi 1: Khi cài đặt lại hệ điều hành máy tính, ta cần chú ý những vấn đề gì để bảo vệ thông tin máy tính?

Gợi ý cách trả lời câu 2: Câu hỏi 2: Khi phát hiện máy tính có biểu hiện nhiễm virus, chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ thông tin máy tính?

Lên khung sản phẩm

Mở đầu/Ý chính: Tại sao phải bảo vệ thông tin trong máy? Nếu bị mất thông tin thì sẽ thế nào?

Thân bài:…

Viết/thảo văn bản/bài nói Kết luận: Thông tin rất quan trọng cần phải bảo vệ.

Thư ký viết lại các ý chính Tóm tắt lại nội dung cần trình bày Người thuyết trình tập nói, các thành viên Tập lại bài nói khác cho ý kiến Trình bày sản phẩm cuối cùng Mỗi một mục, tôi yêu cầu học sinh ghi lại xem ý này là ý của bạn nào nêu ra, làm như vậy để đánh giá điểm của từng học sinh trong nhóm, tránh tình trạng học sinh không làm gì mà vẫn được điểm cao.

Cứ mỗi bài học tôi cho học sinh hoạt động nhóm, sau khi hoạt động xong, tôi có hỏi học sinh về cách học này, hầu hết các em đều thích thú trừ một vài em 9/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS nhút nhát và học kém là không thích vì sợ các bạn chê cười. Nhưng vài lần như thế, vì sợ các bạn chê cười và xấu hổ nên khi nhóm trưởng giao nhiệm vụ phù hợp với lực học thì các bạn học kém đã học tiến bộ và hứng thú học hơn rất nhiều.

Với hoạt động nhóm, trước tiên cần cho học sinh biết trong mỗi nhóm phải có trưởng nhóm, bên cạnh đó, bài tập nhóm giáo viên đưa ra nên có yêu cầu rõ ràng, thời gian làm việc nhóm cũng phải được giới hạn rõ ràng để học sinh chủ động điều tiết kế hoạch làm việc trong mỗi nhóm của mình. Tuy nhiên thời gian đầu có nhiều khó khăn vì học sinh của tôi không hợp tác, các em còn bỡ ngỡ, mỗi lần đến phòng tin học thực hành những yêu cầu tôi đưa ra các em đều ngôi chơi vì lí do em phân bạn khác làm rồi, em sẽ làm phần khác vào hôm sau, có những em không biết phải làm những cái gì, tìm kiếm câu trả lời ở đâu. Tôi cũng đã phải mất 1 tuần (2 tiết học) tìm hiểu các em yếu ở điểm nào để hướng dẫn các em cách hoạt động nhóm sao cho có hiệu quả. Tôi cho các em chọn mỗi nhóm không quá 3 người và phải sử dụng phần mềm soạn thảo Word và Paint đã học ở các lớp dưới để trả lời các câu hỏi giáo viên yêu cầu, đóng thành quyển và in ra rồi nộp cho giáo viên.

Câu hỏi như sau: Câu 1: In màn hình trình chiếu powerpoint với chú thích như hình 67 sgk trang 86 Câu 2: Nêu các cách có thể để chèn thêm một trang chiếu mới?

Câu 3: Muốn sử dụng mẫu cho các trang chiếu em làm thế nào?

Câu 4: Cách trình bày bài trình chiếu Câu 5: Cách tạo màu nền cho trang chiếu Câu 6: Nêu cách xoá, sao chép, di chuyển các trang chiếu?

Câu 7: Nêu các chế độ hiển thị của màn hình?

Câu 8: Các bước tạo thành bài trình chiếu Câu 9: Muốn chèn hình ảnh, đoạn phim, bảng hay biểu đồ vào trang chiếu em làm thế nào? Nêu cụ thể từng bước phải làm?

Câu 10: Các bước tạo hiệu ứng động cho trang chiếu?

Câu 11: Cách tạo hiệu ứng động cho đối tượng?

Câu 12: Muốn chèn thêm một bài hát chạy trong 5 trang chiếu em sẽ làm như thế nào?

Câu 13: Muốn chỉnh hiệu ứng của các đối tượng tự động chuyển em làm như thế nào?

Niềm vui đã đến với tôi khi chỉ trong 2 tuần học tiếp theo, các em đã hoàn thành xong quyển sách đầu tay do chính các em thiết kế. Chấm quyển tài liệu của các em tôi đã rất vui mừng vì các em biết rõ mục đích của quyển tài liệu này 10/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS hơn nữa các em còn biết trang trí sao cho quyển tài liệu giao diện bắt mắt người đọc. Cách trình bày, cách căn chỉnh lề, cách chọn màu chữ và phông chữ hay tạo trang tiêu đề cũng làm tôi và các bạn đồng nghiệp rất hài lòng. Nhưng bên cạnh những em học sinh như vậy còn có những em học sinh vẫn chưa biết cách làm, vẫn có hiện tượng sao chép trên mạng chưa biết cách chọn lọc ý chính, lại có những em không biết cách làm và cách trả lời như thế nào. Ví dụ câu hỏi số 12: Muốn chèn thêm một bài hát chạy trong 5 trang chiếu em sẽ làm như thế nào?

Câu hỏi này không có trong SGK, tôi đã hướng dẫn các em tìm từ khóa để tìm trên mạng câu trả lời, có những em tìm không được thì tham khảo các bạn khác, sau đó tôi sẽ yêu cầu 1 bạn lên thực hành lại để cả lớp hình dung cách làm. Qua đó, các em biết chọn lọc và thực hành theo các bước rồi dùng chương trình Paint chụp lại làm hình ảnh minh họa.

Qua quá trình chấm sản phẩm của các em, tôi đã nhận xét chi tiết từng phần và cho các em thảo khảo những bài làm tốt của các bạn khác và nhờ các bạn nhóm khác hướng dẫn lại những câu làm sai. Cách làm như vậy, theo tôi không những các em tự học của nhau, tự trao đổi bài mà các em còn thân thiết và đoàn kết hơn. * Kết luận: Hoạt động nhóm được sử dụng thường xuyên trong các tiết học đã làm thay đổi cách tiếp cận bài của học sinh, học sinh tham gia xây dựng bài một cách chủ động, tạo cơ hội cho tất cả các em được chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, ý kiến để giải quyết một vấn đề có liên quan đến bài học. Nhiều học sinh sau khi tham gia hoạt động nhóm đã tự nhận thấy bản thân tự tin hơn, hãnh diện khi đóng góp ý kiến, thấy được các bạn trong nhóm, trong lớp tin tưởng, nể phục mình hơn.

1.2. Kỹ năng tìm kiếm tài liệu trên Internet * Đặt vấn đề: Một trong những kỹ năng quan trọng và cần thiết của học sinh chính là khả năng nghiên cứu tài liệu. Internet là một thư viện khổng lồ và được mọi người tìm kiếm tài liệu nhiều nhất hiện nay. Nhưng làm cách nào để tìm kiếm thông tin nhanh và chính xác lại là một vấn đề mà không phải học sinh nào cũng có thể làm được. * Giải quyết vấn đề: - Hướng dẫn học sinh cách tìm kiếm và xử lý thông tin theo quy định chung: Xác định rõ chủ đề mà mình cần tìm kiếm thông tin là chủ đề gì? (ví dụ như ôn thi đại học, giới tính,…).

Xác định các loại thông tin về chủ đề mà mình cần phải tìm kiếm là gì? (ví dụ như đề thi môn toán lớp 8, 9,….)

Xác định các nguồn, các địa chỉ tin cậy có thể cung cấp những loại thông tin đó (ví dụ: sách, báo, mạng internet, cán bộ các cơ quan, tổ chức có liên quan, bạn bè, người quen…)

Lập kế hoạch thời gian và liên hệ trước với những người có liên quan đến việc cung cấp thông tin. (nếu có) 11/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS Chuẩn bị giấy tờ, phương tiện, bộ công cụ để thu thập thông tin (ví dụ: máy tính, máy ghi âm, phiếu hỏi, bộ câu hỏi phỏng vấn,…), nếu cần thiết.

Tiến hành thu thập thông tin theo kế hoạch đã xây dựng.

Sắp xếp các thông tin thu thập được theo từng nội dung và một cách hệ thống.

Phân tích, so sánh, đối chiếu, lí giải các thông tin thu thập được, đặc biệt là các thông tin trái chiều, xem xét một cách toàn diện, thấu đáo, sâu sắc và có hệ thống các thông tin đó.

- Hướng dẫn học sinh cụ thể, chi tiết theo nội dung bài học: Trong sách giáo khoa quyển tin 9 bài: Tổ chức và truy cập thông tin trên Internet phần 3 có dạy các em Cách tìm kiếm thông tin trên Internet. Nhưng nếu trong bài này chỉ dạy học sinh thông thường: chọn từ khóa chính xác và gõ vào ô tìm kiếm rồi nháy nút tìm kiếm để tìm thì bài học sẽ nhàm chán và không gây tính tò mò, hứng thú của người học đồng thời không phát huy hết tính năng của Internet. Trong bài này tôi đã hướng dẫn học sinh một số mẹo tìm kiếm nâng cao như sau:

Theo dõi thời tiết ở các thành phố trên thế giới: Để nắm bắt tình hình thời tiết, nhiệt độ, độ ẩm… của 1thành phố nào đó trên giới, bạn chỉ việc gõ ‘thời tiết + tên thành phố’ vào khung tìm kiếm và nhấn Enter.

Chẳng hạn, để biết thời tiết hiện tại ở khu vực Hà Nội, bạn gõ thời tiết Hà Nội và nhấn Enter kết quả sẽ hiện ra như hình bên.

Sử dụng Google làm máy tính: Cách làm như sau: Điền dãy phép tính vào khung tìm kiếm và nhấn Enter.

Kết quả phép toán sẽ được hiển thị như hình bên: (Trong phần này tôi cũng lưu ý học sinh: sử dụng ký hiệu ^ để thay thế cho phép mũ và ký tự * để thay thế cho phép nhân; lưu ý học sinh cách đổi các đơn vị đo khối lượng, độ dài, dung lượng máy tính, dặm sang km…)

- Tìm kiếm hình ảnh nâng cao trên Google Ví dụ: Trong phần bài tập bắt buộc “Giới thiệu về biển đẹp Nha Trang” của chương Phần mềm trình chiếu. Học sinh phải tìm về những cảnh đẹp của biển Nha Trang, thông thường các em gõ từ khóa “cảnh biển nha trang” và tìm 12/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS nhưng kết quả chỉ ra những hình ảnh chung chung về biển Nha Trang. Muốn tìm tất cả hình ảnh về cảnh bình minh Nha Trang, tôi đã hướng dẫn các em cách tìm kiếm nâng cao như sau: B1: Vào mục hình ảnh của trang google.com.vn B2: Sau đó nháy vào biểu tượng hình máy ảnh B3: Nháy vào dòng Tải ảnh lên và chọn Choose File rồi tìm hình ảnh tương tự hình ảnh bạn cần tìm, chẳng hạn đó là hình ảnh về cảnh bình minh trên biển Nha Trang (Lưu ý học sinh: Các em có thể chọn Video để tìm kiếm đoạn video về bình minh trên biển, hoặc chọn mục Nhiều hơn để tìm kiếm các tin tức, ứng dụng liên quan đến cảnh bình minh trên biển…)

Sau khi dạy xong phần tìm kiếm nâng cao này, tôi thực sự vui mừng và cảm thấy hạnh phúc vì ngay tiết học hôm sau có học sinh đã thông báo với tôi: Cô ơi! Em đã áp dụng cách tìm kiếm cô dạy, em chụp cây trên ban công nhà em và em thực hiện cách tìm kiếm hình ảnh như cô nói, thế là em biết được đó là cây gì cô ạ. Các em biết cách áp dụng thực tế, “học một mà biết mười” như thế tôi vui và cảm thấy kỹ năng tìm kiếm trên Internet là rất quan trọng không những phục vụ việc học của các em mà còn phục vụ trong cuộc sống của chính các em nữa.

- Tìm kiếm tài liệu hoặc file như: Acrobat (PDF), Word (DOC), PowerPoint (PPT)... sử dụng cú pháp filetype Chẳng hạn, trong bài tập tự chọn của chương phần mềm trình chiếu, học sinh làm chủ đề về “Bảo vệ môi trường”, khi đó các em rất cần một bài powerpoint để tham khảo làm mẫu. Khi đó, sử dụng tính năng tìm kiếm tài liệu này rất hiệu quả và hữu ích với các em. Tôi hướng dẫn cách làm, và các em có thể tìm kiếm như sau: filetype:ppt bảo vệ môi trường.

Nếu bạn nào làm về chủ đề “Tết cổ truyền Việt Nam” bạn đó có thể nhập như sau: filetype:ppt tết cổ truyền Việt Nam. Nếu muốn tìm file văn bản để xem dàn ý cách làm, các em có thể gõ như sau: filetype:doc tết cổ truyền Việt Nam Lưu ý học sinh: Kết quả sẽ hiện ra bên dưới, nhưng không phải lúc nào cũng tìm được file theo ý của mình. Lúc này các em phải mở lần lượt các đường link phía dưới, xem và lựa chọn file mình cần. * Kết luận: Ngoài kiến thức trọng tâm được hướng dẫn bởi các thầy cô ở trường, lớp thì các em cần rèn luyện kĩ năng học tập thông qua mạng internet, học trực tuyến, tìm kiếm các tài liệu hỗ trợ học tập. Vì vậy kĩ năng tìm kiếm tài liệu trên Internet rất quan trọng, sẽ giúp ích cho các em bổ sung nâng cao kiến thức, 13/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS tiết kiệm thời gian mà đem lại nhiều hiệu quả đáp ứng nhu cầu học, tự học, tự nghiên cứu của mỗi học sinh 1.3. Kỹ năng làm chủ bản thân (thuyết trình trước lớp và đối đáp những thắc mắc của các bạn) * Đặt vấn đề: Hiện nay, hầu hết các em học sinh đều học bị động, thầy cô đọc trò chép, thầy cô đưa ra câu hỏi và các em trả lời, kiến thức rất ít lấy ở bên ngoài mà chủ yếu trong SGK. Cách học như vậy vô tình đã làm học sinh học thụ động, lười suy nghĩ, ít sáng tạo. Hiện nay thuyết trình, diễn thuyết trước công chúng đã trở thành yêu cầu bắt buộc cho sự thành công của mỗi người. * Giải quyết vấn đề: Tôi đã mạnh dạn sử dụng phương pháp dạy học mới: giao bài tập theo chủ đề, phân nhóm các em tự nghiên cứu và trình bày, tôi chỉ đóng vai trò hướng dẫn và định hướng cho các em. Để hình thành kỹ năng làm chủ bàn thân tôi đã hướng dẫn học sinh của mình làm thế nào để có được một bài thuyết trình tốt và cách thuyết trình là như thế nào.

Cách trình bày bài trình chiếu Để trình bày một bài trình chiếu tốt, chúng ta cần lưu ý một vài điểm sau: - Nội dung: Nội dung trong một Slide luôn ngắn gọn, đầy đủ ý, không dài dòng như một bài văn. Thường thì các dòng chữ không nên viết quá 5 dòng. Mỗi Slide chỉ cần trình bày một ý tưởng.

- Màu nền: Nên chọn màu nền phù hợp với nội dung với bài trình chiếu.

Chẳng hạn chọn màu sáng rực rỡ cho những nội dung vui nhộn, còn đề tài nghiêm túc thì chọn màu sẫm hơn. Lưu ý: màu nền nên làm nổi bật nội dung, không được dùng màu nền làm mờ chữ, mờ nội dung, khiến người đọc khó nhìn.

- Màu chữ: Màu chữ phải tương phản với màu nền, nếu không sẽ bị màu nền “trấn át”. Ví dụ chọn màu chữ vàng tươi nếu đã chọn màu nền là đen, nâu,…

- Font chữ và cỡ chữ: Có rất nhiều font chữ phong phú nhưng những font chữ hay dùng nhất là Arial, Times New Roman, Tahoma, Verdana,…Cỡ chữ đều chỉ được dùng từ size 20 trở xuống (trừ các font chữ lớn thì dùng từ size 20 trở lên nhưng nên giới hạn đến size 36 hoặc 48) - Biểu đồ: Trong mỗi biểu đồ hay bảng số liệu, cần phải chú ý định danh và đơn vị của trục hoành và trục tung. Biểu đồ hay bảng số liệu nên được thiết kế một cách đơn giản và “chiến lược” (tức nhắm vào điểm cần trình bày), không nên quá tham vọng và làm loãng chủ đề hay điểm chính của bài nói chuyện.

- Hình ảnh, âm thanh: Hình ảnh đẹp, cỡ ảnh vừa phải, minh hoạ được nội dung bài trình chiếu. Không nên sử dụng nhiều hình ảnh động để thuyết trình, nên dùng hình ảnh động để trang trí cho tiêu đề hoặc nội dung. Âm thanh tốt, 14/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS biểu tượng âm thanh nên được ẩn đi hoặc thu nhỏ lại một góc slide. Khi trình chiếu nên để chế độ tự động phát âm thanh thay vì click chuột.

- Căn lề: Tiêu đề nên căn lề ra giữa, nội dung thì căn lề trái hoặc có thể căn phải tuỳ vào mục đích trình chiếu.

Cách thuyết trình đạt kết quả tốt Nội dung Các bước • Nội dung thuyết trình • Xem lại bài thuyết trình: về phông chữ, cỡ chữ, Chuẩn bị trước kiểu chữ, màu sắc, giao diện đã phù hợp hay chưa?

• Phương tiện và công cụ hỗ trợ: loa, bảng phụ, khi thuyết trình tranh minh họa…

• Chuẩn bị cá nhân: thuyết trình thử • Sau đây, tôi xin thay mặt cho nhóm A, trình bày bài thuyết trình với chủ đề….. Bài thuyết trình của tôi xin phép được bắt đầu.

• Khởi động và làm chủ cuộc thuyết trình Thực hiện bài • Thể hiện, truyền đạt nội dung và thông điệp thuyết trình • Giọng nói, ánh mắt • Thái độ tự tin, diện mạo chủ động • Ngôn ngữ cử chỉ…

• Quy tắc trình bày tài liệu với Powerpoint • Không nói “Không” hoặc “Không biết” • Phải biết nhấn mạnh vào những chỗ cần thiết, Quy tắc khi trọng tâm của bài. thuyết trình • Đừng để mình đơn phương thực hiện bài thuyết trình, mà hãy dùng cử chỉ và giọng nói để thu hút các bạn vào bài thuyết trình của mình.

• Cảm ơn cô và các bạn đã lắng nghe bài thuyết trình của tôi. Mong cô và các bạn đóng góp ý kiến để Khai thác hiệu bài thuyết trình lần sau của nhóm tôi đạt kết quả tốt.

• Cũng có thể đưa ra các câu hỏi vào cuối bài quả sau thuyết trình thuyết trình xem các bạn có tập trung và hiểu bài thuyết trình của nhóm mình hay không?

Lưu ý: Tôi cũng đã hướng dẫn học sinh lên mạng tìm kiếm các từ khóa: kỹ năng thuyết trình, những điều cần tránh khi thuyết trình, làm thế nào để thuyết trình tốt…)

15/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS Ví dụ 1: Với chủ đề trò chơi “Ai là tỉ phú” tôi đã hướng dẫn học sinh làm bài thuyết trình như sau:

Cách vào đề: Giúp các bạn ôn lại kiến thức các môn học, giúp thư giãn trong quá trình học tập….

Cách tiến hành: Lập kế hoạch ra giấy rồi mới bắt tay vào làm o Xây dựng bộ câu hỏi trắc nghiệm (gồm các bộ môn đang học) o Trước khi làm cần lưu ý: + Slide 1: Cần ghi tên chủ đề đã chọn, giáo viên hướng dẫn và nhóm học sinh đã làm. + Slide 2,3: Hướng dẫn cách chơi và luật chơi + Các Slide giữa: Bao gồm các câu hỏi trắc nghiệm. Trong mỗi câu hỏi phải chèn thời gian để các bạn suy nghĩ trả lời, tạo được các hiệu ứng để người chơi lựa chọn trợ giúp như 50/50, gọi điện thoại người thân, hỏi ý kiến khán giả… + Slide cuối cùng: Cảm ơn các bạn đã lắng nghe.

Ví dụ 2: Khi học sinh làm về chủ đề “bảo vệ môi trường”, tôi đã gợi ý các em như sau:

Cách vào đề: Môi trường là gì? Vì sao phải bảo vệ môi trường

Cách tiến hành: o Lập kế hoạch ra giấy xem nội dung cần trình bày là gì? Chẳng hạn trình bày như sau: Thế nào là môi trường Môi trường gồm (nước, không khí, …)

Nêu tác nhân gây ô nhiễm môi trường (đưa hình ảnh mình họa hoặc chiếu một đoạn video clip về các tác nhân gây ô nhiễm môi trường) Cách bảo vệ môi trường: bản thân em đã làm gì; tuyên truyền cho người thân, bạn bè, …

Thông điệp bạn gửi đến qua chủ đề này là gì? o Lưu ý học sinh Slide 1: ghi tên chủ đề đã chọn, giáo viên hướng dẫn, nhóm học sinh đã làm Slide 2: mục lục (những ý chính trong bài) Slide 3, 4, 5, …: là nội dung chi tiết từng phần Trước slide cuối cùng có thể đưa ra một số câu hỏi trắc nghiệm để các bạn trả lời Slide cuối cùng: cảm ơn cô và các bạn đã lắng nghe * Kết luận: Thông qua các hoạt động như vậy lớp học vừa sôi nổi mà các em lại ôn lại được kiến thức của các môn học khác đồng thời giáo viên cũng 16/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS phát hiện ra em nào có khả năng trình bày, em nào biết phối hợp màu chữ, phông chữ phù hợp, em nào có tài làm MC, em nào biết cách tự học, tự tìm tòi kiến thức trong thư viện khổng lồ Internet. Ngoài các kỹ năng trên, kỹ năng các em học được ở đây là: kỹ năng phản biện (nhận xét bài làm của bạn, cách bạn nói có thuyết phục không, bạn vào đề đã được chưa, cỡ chữ và phông chữ có phù hợp không…), kỹ năng đối đáp…

2. Giải pháp 2: Thông qua nội dung dạy học để giáo dục kỹ năng sống Với tùy từng nội dung kiến thức giáo viên có thể giao cho học sinh các câu hỏi, học sinh tự nghiên cứu để trả lời các câu hỏi đó. Giáo viên cũng có thể có những câu hỏi nâng cao, đòi hỏi học sinh phải tư duy để trả lời hoặc hỏi bạn bè, hỏi giáo viên hay lên mạng tìm câu trả lời. Khi đó hình thành cho học sinh kỹ năng nghiên cứu tài liệu, kỹ năng tìm kiếm thông tin, kỹ năng chọn lọc thông tin. Để truyền đạt kiến thức cho học sinh, giáo viên có thể cho các câu hỏi học sinh nghiên cứu, khi đã hiểu lí thuyết, giáo viên sẽ đưa ra một số chủ đề, học sinh chọn chủ đề thực hành bằng phần mềm powerpoint và trình bày trước lớp để làm rõ nội dung kiến thức cần tiếp thu. Thông qua hoạt động này, người học sẽ nắm rõ kiến thức mà các em lại được tha hồ tự tìm tòi, sáng tạo, thỏa thích thể hiện bản thân. Giáo viên cũng phát hiện được tài năng bẩm sinh của mỗi học trò.

Trong bài thực hành 3 “Sử dụng thư điện tử”, tôi đã yêu cầu các em mỗi bạn viết cho cô một lá thư với nội dung: theo em, làm thế nào để giờ tin học có hiệu quả cao.

Yêu cầu: Lá thư không dưới 10 câu Gửi mail phải ghi chủ đề là gì? (Chẳng hạn thư gửi cô hay hiệu quả của một tiết tin học, …)

Phải có mở đầu thư: chẳng hạn em chào cô, em thưa cô....

Phần giữa: phần nội dung học sinh ghi Phần kết: em chúc cô sức khỏe, ....

Cách làm như vậy tôi hy vọng học sinh của mình ôn lại cách viết thư đồng thời các em biết cách làm thế nào để gửi mail có hiệu quả.

Hay trong bài “Tìm kiếm thông tin trên internet”, tôi yêu cầu học sinh tìm: các vị vua thời nhà Nguyễn (năm sinh, năm mất, niên hiệu, …); 7 hằng đẳng thức đáng nhớ; Đông Nam Á gồm những nước nào; Hình ảnh về cơ thể người (hình ảnh có chú thích về các bộ phận bên trong cơ thể người – các em biết vị trí của tim, gan, dạ dày, phổi… trên cơ thể mình nằm ở chỗ nào). Các em tìm rồi chọn lọc thông tin trên internet, rồi sao chép vào Microsoft Word, lưu lại và gửi 17/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS vào mail cho cô. Cách làm như vậy các em biết cách tìm kiếm và chọn lọc thông tin đồng thời ôn lại các kiến thức của môn học khác.

3. Giải pháp 3: Thông qua kiểm tra bài cũ để giáo dục kỹ năngsống Kiểm tra bài cũ đầu giờ là nỗi sợ, sự lo lắng với nhiều học sinh, vậy để việc kiểm tra bài cũ ko còn là nỗi lo sợ nữa còn tạo sự hứng khởi, niềm vui, sự hãnh diện của mỗi học sinh là mục tiêu trong các tiết dạy của người giáo viên. Để đánh tan nỗi lo sợ và vẫn kiểm tra được kiến thức của học sinh tôi đã áp dụng một số phương pháp kiểm tra đánh giá năng lực học sinh nhưng lại rèn luyện được cho các em một số kỹ năng sống cần thiết.

Ví dụ 1: Trong bài thực hành 3: Sử dụng thư điện tử. Giáo viên yêu cầu mỗi học sinh tự lập một hòm mail cá nhân (lưu ý các em, tên mail nên là tên của mình, không được đặt tên mail khó nhớ, người nhận được mail không hiểu là của ai; password nên đặt sao cho dễ nhớ (nên đặt pass trùng sở thích của mình, theo ngày tháng năm sinh của mình hoặc người thân hay một ngày kỉ niệm đặc biệt nào đó của bản thân), tránh đặt pass quá dài không nhớ khi quên sẽ phải lập lại mail khác. Khi mỗi học sinh có một mail riêng giáo viên yêu cầu các em gửi một lá thư vào hòm mail của giáo viên với nội dung là: Gửi một video clip và nói rõ tại sao em lại chọn video này để gửi cho cô giáo. Tiết học sau, giáo viên sẽ dành khoảng 5 phút đầu giờ, chọn ngẫu nhiên một học sinh nào đó lên mở video hôm trước đã gửi cho cô. Xem xong yêu cầu học sinh trả lời: Qua video này, em muốn gửi thông điệp gì đến các bạn? Như vậy, không những các em biết cách tạo mail mà còn biết cách gửi mail cho bạn bè, người thân hoặc cũng có thể gửi mail cho giáo viên để hỏi bài hoặc tâm sự với cô mà đôi khi các em không dám nói trực tiếp. Đặc biệt, qua đó các em biết cách trình bày trước đám đông, nói lên những mong muốn, biết gửi thông điệp đến bạn bè và người thân.

Qua tiết học đó, kết quả vui đã đến với tôi, học sinh thường xuyên gửi mail cho tôi và một số đồng nghiệp để hỏi về bài tập và vì thế kết quả học tập của các em ngày một tiến bộ. Vào những ngày đặc biệt như mùng 8/3, 20/11 hay ngày Tết…, tôi vui và hạnh phúc vì những lá thư điện tử các em gửi tặng, có những em gửi bài hát, gửi video kèm theo lời chúc ngộ nghĩnh, đáng yêu. Vui vì các em đã học tốt, vui vì các em đã biết yêu thương và gửi những lời yêu thương cho người khác, vui vì các em đã tiếp thu và thực hành được những gì tôi dạy.

Ví dụ 2: khi dạy bài 7: Tin học và xã hội thay vì kiểm tra bài cũ tôi đã cho các em tìm 1 video (yêu cầu các em tìm trước ở nhà) về: ứng dụng của tin học trong một số lĩnh vực như: giáo dục, y tế, kinh tế, khoa học, dịch vụ, … Sau đó gửi đường link vào mail cho giáo viên. Tiết học sau giáo viên chọn 1 đến 2 học sinh ngẫu nhiên lên trình chiếu video đã tìm rồi yêu cầu trả lời: Qua video này em thấy công nghệ thông tin hiện nay như thế nào?

18/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS Theo em xã hội tin học hóa là xã hội như thế nào?

Là con người trong xã hội tin học hóa em cần phải làm gì?

Cách làm như vậy học sinh sẽ chủ động lĩnh hội kiến thức, đồng thời các em phát huy được sự sáng tạo, biết cách lập luận logic để tìm câu trả lời thông qua việc tìm các video về ứng dụng của tin học trong cuộc sống. Điều này cũng làm cho các em thấy xã hội ngày càng phát triển để tồn tại được tự các em phải nỗ lực học tập.

Ví dụ 3: Có những tiết thực hành tích hợp kiểm tra bài cũ trong quá trình thực hành nên tôi dành 5 phút đầu giờ yêu cầu các em tìm video mang tính nhân văn, video về công nghệ hiện đại, cũng có khi là một video về “Các mẹo vặt tìm kiếm trên google, thông tin bổ ích cần chia sẻ hoặc một đoạn video về lớp do các em tự quay, … Các đoạn video này sẽ được các em trình chiếu tại lớp.

Qua những lần như thế các em không những biết nói trước đám đông mà còn rèn cho các em kỹ năng thuyết trình, sự tự tin đồng thời các em học được mỗi ngày đến lớp là học được một món quà của cuộc sống.

PHẦN III. KẾT LUẬN Qua thực tế giảng dạy trong những năm vừa qua, tôi rút ra một số kết luận như sau: Thứ nhất: Để học sinh hứng thú và say mê học tập, giáo viên phải có phương pháp giảng dạy để học sinh tự học, tự sáng tạo, giúp các em chủ động học tập chứ không phải bị động hay học theo kiểu ép buộc.

Thứ hai: Muốn tích hợp kỹ năng sống vào quá trình giảng dạy của môn Tin học nói riêng và các môn học trong trường trung học cơ sở nói chung thì đòi hỏi người giáo viên phải chuẩn bị bài thật chu đáo và cẩn thận, phải mày mò và tìm kiếm phương pháp phù hợp với từng bài và từng đối tượng. Ban đầu khi mới áp dụng cũng có nhiều khó khăn vì học sinh chưa quen cách học, các em còn rụt rè và ngại trao đổi. Đối với những em như vậy, giáo viên phải kiên trì, tận tình và quan tâm đến các em nhiều hơn.

Thứ ba: Việc tích hợp kỹ năng sống vào giảng dạy với mong muốn các em phát triển toàn diện, bắt nhịp với cuộc sống hiện đại. Để động viên và giúp các em tích cực học, giáo viên phải khuyến khích những em có kỹ năng mềm như: khả năng thuyết trình, khả năng phản biện, …, bằng cách đánh giá cho điểm cao hơn. Đồng thời, khuyến khích những học sinh nghiên cứu bài trước và tự nêu ra ý tưởng, chủ động trong học tập.

Tôi đã mạnh dạn áp dụng phương pháp Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn Tin học và đã thu được kết quả thật đáng vui mừng. Học sinh của tôi luôn thích giờ tôi dạy. Trong 5 phút đầu giờ nhiều em đã chủ động xin được trình 19/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS chiếu những đoạn clip hay về học tập hay những câu chuyện cảm động mà các em biết để chia sẻ cùng các bạn trong lớp. Không những vậy, trong những giờ học lí thuyết các em cũng rất hăng hái phát biểu, nhiều em còn xin phép tôi tự đặt câu hỏi để các bạn trong lớp trả lời, nếu không trả lời được tiết này thì về nhà nghiên cứu để buổi sau đưa ra đáp án. Những lớp được tôi dạy theo phương pháp này hầu như các em đều tự tin hơn hẳn, các em tích cực tham gia hoạt động đội của trường (điều này giáo viên tổng phụ trách đã cho tôi biết). Kết quả sau khi tôi đã áp dụng phương pháp này được thống kê từ lời nhận xét của giáo viên chủ nhiệm, cô tổng phụ trách và giáo viên bộ môn khác. (Phụ lục 1 - Các minh chứng: Bảng 2) Trong bản sáng kiến kinh nghiệm này, tôi xin trao đổi với các bạn đồng nghiệp về phương pháp dạy môn Tin học mà tôi đã áp dụng trong trường nhằm giúp học sinh phát triển toàn diện về mọi mặt. Mong nhận được lời đóng góp của cấp lãnh đạo và các bạn đồng nghiệp để phương pháp dạy của tôi được hoàn thiện hơn.

20/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS TÀI LIỆU THAM KHẢO 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Sách hướng dẫn kỹ năng học tập theo phương pháp Buzan Tác giả: Tony Buzan Dịch giả: Lê Huy Lâm Giáo trình Ứng dụng CNTT trong Dạy học Tác giả: Đỗ Mạnh Cường Website: hanoi.edu.vn Tâm lý lứa tuổi học sinh THCS – Theo tamlyhoc.net Sách hướng dẫn kỹ năng: Chương trình Giáo dục của Intel 10 kỹ năng cần thiết cho học sinh THCS Theo sachvang.vn Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THCS môn Tin học Tác giả Nguyễn Hải Châu và Quách Tất Kiên Dạy và học tích cực – Một số phương pháp và kĩ thuật dạy học Bộ giáo dục và đào tạo - Dự án Việt - Bỉ

21/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS PHỤ LỤC 1 – CÁC MINH CHỨNG Bảng 1: Điều tra về kỹ năng sống của học sinh tại 3 lớp trong năm học 2017 – 2018 (Trước khi áp dụng sáng kiến) Năm học 2017 – 2018 Kỹ năng Lớp Lớp 7C Lớp 7A 7B Kỹ năng làm chủ bản thân Biết cách sử dụng

30%

25%

20%

Làm quen

70%

75

80%

Biết cách sử dụng

45%

40%

38%

Làm quen

55%

60%

62%

Biết cách sử dụng

38%

34%

30%

Làm quen

62%

66%

70%

Kỹ năng làm việc theo nhóm

Kỹ năng tìm kiếm tài liệu trên Internet

22/23

Tích hợp dạy kỹ năng sống trong môn tin học tại trường THCS Bảng 2: Điều tra về kỹ năng sống của học sinh tại 3 lớp trong năm học 2018 – 2019 và học kỳ I năm học 2019– 2020 (Sau khi áp dụng sáng kiến) Năm học Học kỳ I 2018 – 2019 Năm học 2019 – 2020 Kỹ năng Lớp Lớp Lớp Lớp Lớp Lớp 9B 8C 8A 8B 9C 9A Kỹ năng làm chủ bản thân Biết cách sử dụng

93%

%

%

%

%

%

%

%

%

7%

Biết cách sử dụng

88%

87%

85%

98%

93%

90%

Làm quen

12%

13%

15%

2%

7%

10%

Biết cách sử dụng

95%

90%

87%

97%

95%

90%

Làm quen

5%

10%

13%

3%

5%

10%

Làm quen Kỹ năng làm việc theo nhóm

Kỹ năng tìm kiếm tài liệu trên Internet

23/23