SKKN “NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG THÍCH NGHI VÀ XÂY DỰNG QUY TRÌNH TRỒNG CỎ LÚA MÌ THEO HƯỚNG HỮU CƠ”

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NCKH CHO HS

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

SKKN “NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG THÍCH NGHI VÀ XÂY DỰNG QUY TRÌNH TRỒNG CỎ LÚA MÌ THEO HƯỚNG HỮU CƠ” SINH HỌC 11 (2019 – 2020) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

SỞ GD – ĐT HÀ TĨNH

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NCKH CHO HS KHI DẠY HỌC PHẦN SINH HỌC CƠ THỂ THỰC VẬT SINH HỌC 11 QUA HƯỚNG DẪN HỌC SINH LÀM ĐỀ TÀI: “ NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG THÍCH NGHI VÀ XÂY DỰNG QUY TRÌNH TRỒNG CỎ LÚA MÌ THEO HƯỚNG HỮU CƠ”

Năm học: 2019 – 2020

MỤC LỤC Trang ĐẶT VẤN ĐỀ ...................................................................................................... 3 GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ....................................................................................... 6 1. Cơ sở lý luận..................................................................................................... 6 1.1. Khái niệm NCKH .......................................................................................... 6 1.2. Các bước thực hiện đề tài NCKH ................................................................... 6 1.3. Khái niệm năng lực NCKH ............................................................................ 6 1.4.Đặc điểm của hoạt động NCKH ..................................................................... 7 1.4. Các mức độ tổ chức hoạt động NCKH ........................................................... 7 2. Cơ sở thực tiễn của đề tài .................................................................................. 7 3. Phát triển năng lực NCKH cho học sinh khi dạy học phần sinh học cơ thể thực vật sinh học 11 qua hướng dẫn HS làm đề tài: “ Nghiên cứu khả năng thích nghi và xây dựng quy trình trồng cỏ lúa mì theo hướng hữu cơ” ............................................ 10 3.1. Vị trí phần SH cơ thể thực vật trong chương trình sinh học THPT ................. 10 3. 2. Xây dựng đề tài khoa học để phát triển năng lực NCKH cho học sinh trong dạy học Sinh học cơ thể thực vật - Sinh học 11 THPT ................................................. 12 4. Thực nghiệm sư phạm....................................................................................... 30 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ................................................................................... 34 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 36 PHỤ LỤC ............................................................................................................. 37

1

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CHỮ VIẾT TẮT

NGHĨA CỤ THỂ

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

THPT

Trung học phổ thông

SGK

Sách giáo khoa

NCKH

Nghiên cứu khoa học

HĐ NCKH

Hoạt động nghiên cứu khoa học

DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Mức độ GV vận dụng các kiến thức vào thực tiễn cuộc sống và cho học sinh hợp tác nghiên cứu các đề tài KH quá trình dạy học môn sinh học ........................ 8 Bảng 2.1: Nhận thức của học sinh và giáo viên về vai trò của HĐNCKH trong dạy và học sinh học................................................................................................................... 9 Bảng 3.1: Phân bố nội dung phần sinh học cơ thể thực vật ........................................... 10 Bảng 3.2: Các bài thực hành trong phần sinh học cơ thể thực vật .................................. 11 Bảng 4.1. Bảng phân phối tần suất ................................................................................ 31 Bảng 4.2. Bảng phân phối tần suất tích lũy .................................................................... 31 Bảng 4.3. Bảng phân loại học lực và điểm trung bình .................................................... 32 DANH MỤC HÌNH Hình 3.1. Nhà kính ........................................................................................................ 25 Hình 3.2. Giá thể xơ dừa ............................................................................................... 13 Hình 3.3 Giá thể trấu hun .............................................................................................. 18 Hình 3.4. Hạt giống lúa mì sau 2 ngày ủ........................................................................ 27 Hình 3.5. Các công thức thí nghiệm 1 ........................................................................... 27 Hình 3.6. Học sinh đo các chỉ tiêu sinh lý ..................................................................... 29 Hình 4.1. Đồ thị biểu diễn tần suất tích lũy ................................................................... 32

2

PHẦN I – ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Trong giai đoạn hiện nay cùng với sự phát triển của khoa học kĩ thuật và công nghệ đòi hỏi phải có lực lượng lao động được đào tạo tốt, không ngừng nâng cao kiến thức và kĩ năng, luôn thích nghi được với sự phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ, dễ dàng chuyển sang những nghành nghề mới, có tư duy, sáng tạo, có kỹ năng thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp. Muốn đào tạo ra nguồn nhân lực đáp ứng được yêu cầu đó thì giáo dục đào tạo cần rất nhiều yếu tố, một trong những yếu tố quyết định đến chất lượng giáo dục là đổi mới phương pháp dạy học, gây hứng thú trong hoạt động nhận thức, giúp học sinh chủ động tích cực trong việc giải quyết các tình huống thực tế, học sinh được trải nghiệm và xâm nhập thực tế, vận dụng các kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề thực tiễn.

Nghị quyết số 29- NQ/TW ngày 4/11/2013 “ về đổi mới căn bản giáo dục toàn diện” đã nêu rõ quan điểm chỉ đạo: “ Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lí luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.”

Trong dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể mới được xây dựng theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực người học, tạo môi trường học tập và rèn luyện giúp người học tích lũy được kiến thức vững chắc, biết vận dụng hiệu quả kiến thức vào đời sống, có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài hòa các mối quan hệ xã hội, có nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú và góp phần tích cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại .

Việc bồi dưỡng năng lực nói chung và năng lực NCKH nói riêng cho học sinh là một trong những yêu cầu cần thiết nhằm trang bị cho các em phương pháp học tập, phương pháp nghiên cứu, chủ động, sáng tạo, góp phần hình thành và hoàn thiện nhân cách của người lao động mới.

Việc phát triển năng lực NCKH cho học sinh giúp các em có thể tích cực, chủ động, sáng tạo để tự trang bị cho mình những tri thức cần thiết trong thời đại ngày nay, khi mà khoa học phát triển ngày càng mạnh mẽ.

3

Môn Sinh học là môn khoa học thực nghiệm, các kiến thức Sinh học gắn liền với thực tiễn, HS cần được tìm hiểu bản chất của hiện tượng và sự gắn kết giữa kiến thức sách vở với thực tiễn đời sống.Vì vậy, cần thiết phải tăng cường hoạt động trải nghiệm, các hoạt động NCKH, giúp HS phát huy tính sáng tạo, khả năng giải quyết các vấn đề thực tiễn. Để đạt được hiệu quả đó cần phát huy vai trò của GV với tư cách là người định hướng, hướng dẫn HS trong quá trình hoạt động. Thực tế, hiện nay ở các trường THPT thì việc tổ chức các hoạt động NCKH cho học sinh còn ít hoặc là mang tính chất hình thức, đối phó; bên cạnh đó điều kiện về cơ sở vật chất kĩ thuật , trang thiết bị… chưa được đáp ứng đầy đủ nhu cầu của các hoạt động NCKH, nên còn rất khó khăn.

Chính vì thế, việc xây dựng các hoạt động NCKH trong dạy học sinh học là rất cần thiết, các hoạt động gần gũi với cuộc sống gắn kết lý thuyết với thực tiễn. Là một giáo viên dạy bộ môn sinh học, đã từng hướng dẫn HS làm các đề tài NCKH, với mong muốn đổi mới phương pháp dạy học sinh học cũng như nâng cao cho học sinh năng lực NCKH, tôi xây dựng đề tài: “Phát triển năng lực NCKH cho học sinh khi dạy học phần sinh học cơ thể thực vật sinh học 11 qua hướng dẫn HS làm đề tài: “ Nghiên cứu khả năng thích nghi và xây dựng quy trình trồng cỏ lúa mì theo hướng hữu cơ”” 2. Mục đích nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn của hoạt động NCKH, năng lực NCKH - Thiết kế quy trình xây dựng một đề tài NCKH, hướng dẫn HS làm đề tài NCKH - Minh họa bằng đề tài phần sinh học cơ thể thực vật, sinh học 11.

3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn của hoạt động NCKH, năng lực NCKH - Nghiên cứu thực trạng của hoạt động NCKH ở trường THPT - Thiết kế quy trình xây dựng một đề tài NCKH, hướng dẫn HS làm đề tài NCKH - Xây dựng đề tài NCKH phần sinh học cơ thể thực vật, sinh học 11 - Thực nghiệm sư phạm nhằm đánh giá hiệu quả của các phương án đề xuất.

4. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu hiệu quả của việc xây dựng đề tài NCKH phần sinh học cơ thể thực vật, sinh học 11 5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu

4

- Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu đề tài NCKH phần sinh học cơ thể thực vật, sinh học 11 - Khách thể nghiên cứu: đề tài NCKH, năng lực NCKH. 6. Giả thuyết khoa học - Nếu thiết kế được quy trình xây dựng đề tài NCKH và vận dụng xây dựng các đề tài NCKH ở các nội dung dạy học cụ thể trong chương trình sinh học THPT sẽ góp phần nâng cao hiệu quả học tập của học sinh, gây được hứng thú cho học sinh với môn sinh học, phát triển được các năng lực cốt lõi cho học sinh: năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực sáng tạo, năng lực NCKH... hình thành nên một con người toàn diện thích ứng với sự phát triển của KHCN. 7. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lí thuyết: nghiên cứu tài liệu có liên quan đến hoạt động NCKH, năng lực NCKH, một số đề tài NCKH trong môn sinh học đã được sử dụng ở một số trường ở trên thế giới và trong nước.

- Phương pháp quan sát và điều tra sư phạm: Dự giờ, trao đổi ý kiến với giáo viên, xây dựng hệ thống câu hỏi, phiếu điều tra để điều tra thực trạng của việc xây dựng các đề tài NCKH trong thực tế dạy học hiện nay.

- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.

8. Những đóng góp mới của đề tài nghiên cứu - Thiết kế quy trình xây dựng một đề tài NCKH cho học sinh THPT - Xây dựng 1 đề tài phần sinh học cơ thể thực vật minh họa quy trình - Việc xây dựng các đề tài NCKH trong dạy học sinh học nói riêng và trong dạy học nói chung góp phần đổi mới phương pháp dạy học, đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông tổng thể theo định hướng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, chú trọng vào phát triển phẩm chất và năng lực người học

5

PHẦN II – GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận của đề tài 1.1. Khái niệm nghiên cứu khoa học Theo Vũ Cao Đàm (1999), thì nghiên cứu khoa học là một hoạt động xã hội, hướng vào việc tìm kiếm những điều mà khoa học chưa biết; hoặc là phát hiện bản chất sự vật, phát triển nhận thức khoa học về thế giới; hoặc là sáng tạo phương pháp mới và phương tiện kĩ thuật mới để cải tạo thế giới.

1.2. Các bước thực hiện đề tài NCKH Theo Vũ Cao Đàm, khi nghiên cứu một đề tài khoa học có thể đi theo các bước sau: Bước 1: Lựa chọn đề tài Có thể xem xét việc lựa chọn đề tài theo các nội dung sau: - Xác định nhiệm vụ nghiên cứu - Xác định đối tượng nghiên cứu, khách thể nghiên cứu, đối tượng khảo sát - Phân tích mục tiêu nghiên cứu - Đặt tên đề tài: tên đề tài phải phản ánh cô đọng nhất nội dung nghiên cứu Bước 2: Xây dựng đề cương và kế hoạch nghiên cứu Bước 3: Thu thập và xử lý thông tin Bước 4: Viết báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu Bước 5: Nghiệm thu đề tài Bước 6: Công bố kết quả nghiên cứu 1.3. Khái niệm năng lực nghiên cứu khoa học Theo Đặng Thị Dạ Thủy – Trần Văn Bảo, thì năng lực NCKH của học sinh là sự hiểu biết và sử dụng được các nguyên lí của phương pháp NCKH, áp dụng phương pháp thực nghiệm để giải quyết các vấn đề khoa học.

Cấu trúc của năng lực NCKH của học sinh ở trường THPT có 5 năng lực thành phần: 1) Quan sát các hiện tượng trong thực tiễn hay trong học tập và xác định vấn đề nghiên cứu 2) Thu thập và xử lý thông tin về vấn đề nghiên cứu

6

3) Hình thành giả thuyết khoa học 4) Thiết kế thí nghiệm kiểm chứng giả thuyết ( thiết kế và thực hiện thí nghiệm, thu thập và phân tích dữ liệu, giải thích kết quả thí nghiệm và rút ra kết luận) 5) Viết báo cáo 1.4. Đặc điểm của hoạt động nghiên cứu khoa học Cũng như mọi năng lực khác, năng lực nghiên cứu khoa học gồm 3 thành tố chủ yếu: kiến thức, kĩ năng và thái độ.

- Kiến thức: các sự kiện khoa học, các khái niệm, quy luật và nguyên lý khoa học, ứng dụng, các phương pháp NCKH.....

- Kĩ năng: kĩ năng tìm tòi khoa học như quan sát, đo đạc, sử dụng các dụng cụ thí nghiệm.... nhận biết được vấn đề; nêu câu hỏi; giả thuyết, dự đoán; thiết kết phương án tìm tòi; thu thập và phân tích số liệu, giải thích kết quả thí nghiệm; phân tích suy luận để rút ra kết luận, kĩ năng vận dụng kiến thức khoa học để mô tả, giải thích sự vật hiện tượng.

- Thái độ và hứng thú: thái độ yêu thích khoa học, đánh giá được vai trò của khoa học, suy nghĩ và hành động một cách khoa học, sẵn sàng vận dụng kiến thức khoa học vào trong cuộc sống.

1.5. Các mức độ tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học Rèn luyện HS theo quy trình NCKH nhưng được triển khai theo các mức độ tự định hướng khác nhau của HS: + Mức 1: GV thực hiện 5 bước đầu tiên của quy trình NCKH để xây dựng kế hoạch nghiên cứu, HS thực hiện từ bước 6 trở đi + Mức 2: GV xác định tên đề tài khoa học và mục tiêu nghiên cứu, HS thực hiện các bước cònlại. + Mức 3: GV hình thành ý tưởng nghiên cứu, HS xác định tên đề tài và thực hiện các bước còn lại. + Mức 4: GV tạo bối cảnh, HS đề xuất ý tưởng nghiên cứu và thực hiện các bước cònlại.

2. Cơ sở thực tiễn của đề tài Để tìm hiểu thực trạng tổ chức HĐ NCKH trong dạy học ở các trường THPT, tôi đã sử dụng phương pháp điều tra.

7

2.1. Mục tiêu điều tra Tìm hiểu về thực trạng việc hiểu biết, thực trạng dạy và học bằng HĐ NCKH phần Sinh học cơ thể thực vật chương trình Sinh học 11 tại các trường THPT. 2.2. Đối tượng điều tra - 40 giáo viên dạy học môn sinh học trong trường và các trường lân cận - 421 HS khối 11 trường THPT Trần Phú, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh.

2.3. Nội dung điều tra Chúng tôi điều tra các vấn đề sau đây: - Việc vận dụng kiến thức vào thực tiễn của GV và cho HS hợp tác nghiên cứu các đề tài KH trong quá trình dạy học môn sinh học - Hiểu biết của HS về HĐ NCKH trong môn Sinh học 11.

- Việc sử dụng NCKH của thầy cô trong dạy học Sinh học 11.

2.4. Phương pháp điều tra Tôi xây dựng các phiếu điều tra cho giáo viên và cho học sinh (xem phụ lục 2) dựa trên các nội dung cần điều tra và tiến hành điều tra để thu thập kết quả.

2.5. Kết quả điều tra 2.5.1. Mức độ vận dụng kiến thức vào thực tiễn và cho học sinh hợp tác NCKH trong quá trình dạy học môn sinh học Bảng 2.1. Mức độ GV vận dụng các kiến thức vào thực tiễn cuộc sống và cho học sinh hợp tác nghiên cứu các đề tài KH quá trình dạy học môn sinh học Vận dụng kiến thức vào thực tiễn Mức độ Thường Thỉnh xuyên Số lượng Tỷ lệ

thoảng

Cho HS hợp tác NCKH

Hiếm

Chưa

Thường Thỉnh

Hiếm

Chưa

khi

bao giờ

xuyên

khi

bao giờ

thoảng

15

22

3

0

0

8

12

20

37,5%

55%

7,5%

0

0

20%

30%

50%

Qua bảng trên chúng ta nhận thấy rằng GV đã rất quan tâm đến việc liên hệ kiến thức vào thực tiễn cho học sinh, tuy nhiên việc cho HS hợp tác NC các đề tài KH trong quá trình dạy học sinh học thì chưa nhiều, GV vẫn còn chưa chủ động trong việc xây dựng các chủ đề liên hệ với thực tế. Điều này có nghĩa học sinh sẽ chưa được trải nghiệm thực tiễn nhiều, chưa được vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề thực

8

tiễn. Do vậy, việc xây dựng các chủ đề dạy học dưới dạng các đề tài NCKH trong dạy học môn sinh học là rất cần thiết vì các kiến thức của môn học liên quan rất nhiều với thực tiễn cuộc sống.

2.5.2. Nhận thức của giáo viên và học sinh về HĐ NCKH Bảng 2.2. Nhận thức của học sinh và giáo viên về vai trò của HĐNCKH trong dạy và học sinh học Kết quả Nội dung điều tra

Vai trò HĐ NCKH trong dạy và học bộ môn Sinh học ở trường phổ thông

GV

HS

Số lượng

Tỉ lệ

Số lượng

Tỉ lệ

Rất cần thiết

29

72,5%

287

68,2%

Cần thiết

11

27,5%

118

28%

Bình thường

0

0%

16

3,8%

Không cần thiết

0

0%

0

0%

40

100%

421

100%

Tổng

Qua bảng trên và qua điều tra thực tế tôi nhận thấy rằng, đa số giáo viên và học sinh đều đánh giá cao vai trò của HĐ NCKH trong dạy và học bộ môn Sinh học ở trường phổ thông (với 100% giáo viên và 96,2% học sinh được hỏi đánh giá vai trò rất cần thiết và cần thiết) trong đó có 72,5% giáo viên và 68,2% học sinh đánh giá vai trò ở mức rất cần thiết của HĐ NCKH trong ty và học môn sinh học trong trường THPT. 2.5.3. Nguyên nhân của thực trạng Việc tổ chức các HĐ NCKH trong dạy học môn sinh học chưa được các GV cũng như nhà trường quan tâm nhiều, dẫn đến học sinh không được trải nghiệm với thực tiễn nên khi vấp phải các vấn đề trong cuộc sống học sinh rất lúng túng và thụ động trong quá trình giải quyết vấn đề. Nguyên nhân của các thực trạng trên theo tôi tập trung vào những vấn đề sau: - Điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường chưa thuận lợi (thiếu thiết bị, dụng cụ, hóa chất, mẫu vật hoặc các thiết bị, hóa chất không đảm bảo chất lượng, hoặc không đủ để tổ chức cho học sinh cả lớp) để giáo viên tổ chức các bài thực hành thí nghiệm cho học sinh.

- GV chưa mạnh dạn tổ chức các HĐ NCKH cho HS vì sợ khó, ngại cho HS trải nghiệm.

- Chưa có các lớp tập huấn về tổ chức các HĐ NCKH, chưa có SGK hướng dẫn

9

cách xây dựng các chủ đề dạy học theo hướng tổ chức các HĐ NCKH, GV chưa chủ động tìm tòi, và khai thác các thông tin trên mạng.

- Các hoạt động dạy học theo các đề tài NCKH thường mất nhiều thời gian, công sức và phức tạp.

- Năng lực sử dụng, khai thác, tổ chức HS hoạt động, tạo ra các sản phẩm thực tế còn hạn chế.

Qua việc điều tra thực tiễn, tôi nhận thấy rằng phần lớn giáo viên và học sinh đều rất quan tâm đến việc tổ chức các HĐ NCKH trong dạy học sinh học, tuy nhiên đây là vấn đề còn khá xa lạ với cả giáo viên và học sinh, nên việc xây dựng quy trình thiết kế các đề tài khoa trong dạy học sinh học 11 cũng như trong dạy học môn sinh học là một giải pháp có hiệu quả nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Sinh học và phát triển được năng lực NCKH cho học sinh.

3. Phát triển năng lực NCKH cho học sinh khi dạy học phần sinh học cơ thể thực vật sinh học 11 qua hướng dẫn HS làm đề tài: “ Nghiên cứu khả năng thích nghi và xây dựng quy trình trồng cỏ lúa mì theo hướng hữu cơ” 3.1. Vị trí phần sinh học cơ thể thực vật trong chương trình sinh học THPT Bảng 3.1. Phân bố nội dung phần Sinh học cơ thể thực vật – Sinh học 11 Tên chương

Tên bài học Bài 1. Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ Bài 2. Vận chuyển các chất trong cây Bài 3. Thoát hơi nước Bài 4. Vai trò của các nguyên tố khoáng

Chương I: Chuyển hóa vật Bài 5. Dinh dưỡng nitơ ở thực vật chất và năng lượng

Bài 6. Dinh dưỡng nitơ ở thực vật (tiếp theo)

A – Chuyển hóa vật chất và Bài 7. Thực hành: Thí nghiệm thoát hơi nước và thí năng lượng ở thực vật

nghiệm về vai trò của phân bón Bài 8. Quang hợp ở thực vật Bài 9. Quang hợp ở các nhóm thực vật C3, C4 và CAM Bài 10. Ảnh hưởng của các nhân tố ngoại cảnh đến quang hợp

10

Bài 11. Quang hợp và năng suất cây trồng Bài 12. Hô hấp ở thực vật Bài 13. Thực hành: Phát hiện diệp lục và carôtenôit Bài 14. Thực hành: Phát hiện hô hấp ở thực vật Chương II: Cảm ứng A – Cảm ứng ở thực vật

Bài 23. Hướng động Bài 24. Ứng động Bài 25. Thực hành: Hướng động

Chương III: Sinh trưởng và Bài 34. Sinh trưởng ở thực vật phát triển A – Sinh trưởng và phát triển ở thực vật

Bài 35. Hooc môn thực vật Bài 36. Phát triển ở thực vật có hoa Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật

Chương IV: Sinh sản

Bài 42. Sinh sản hữu tính ở thực vật

A – Sinh sản ở thực vật

Bài 43. Thực hành: Nhân giống vô tính ở thực vật bằng giâm, chiết, ghép

Bảng 3.2. Các bài thực hành trong phần sinh học cơ thể thực vật Sinh học 11 Chương

Sinh học cơ thể thực vật Bài 7) Thực hành: Thí nghiệm thoát hơi nước và thí

Chương 1: Chuyển hóa vật nghiệm về vai trò của phân bón chất và năng lượng

Bài 13) Thực hành: Phát hiện diệp lục và carôtenôit Bài 14) Thực hành: Phát hiện hô hấp ở thực vật

Chương 2: Cảm ứng

Bài 25) Thực hành: Hướng động

Chương 3: Sinh trưởng và phát triển Chương 4: Sinh sản

Bài 43) Thực hành: Nhân giống vô tính ở thực vật bằng giâm, chiết, ghép

Nhận xét: Qua 2 bảng trên tôi nhận thấy rằng:

11

- Kiến thức lý thuyết được xây dựng theo lô gic của các quá trình sinh lý trong cây do vậy cho học sinh cái nhìn tổng quát nhất về quá trình sinh lí của thực vật. Mặt khác, các kiến thức ở phần này gắn liền với quá trình sản xuất trong đời sống, từ đó, giúp học sinh hình thành được các ý tưởng nghiên cứu khoa học giải quyết các vấn đề thực tiễn liên quan đến sản xuất nông nghiệp như: nghiên cứu giống, thuốc trừ sâu sinh học, các giải pháp cho nông nghiệp hữu cơ, phân bón hữu cơ, chế tạo nhà trồng rau tự động, .... Quan trọng trong quá trình dạy học, giáo viên cần hướng học sinh vào các vấn đề có tính thực tiễn liên quan đến nội dung học tập, khơi gợi cho các em các ý tưởng để các em hình thành được ý tưởng của mình.

- Số tiết thực hành trong chương trình Sinh học 11 được quy định như trên là rất hạn chế. Mặt khác, các bài thực hành đều được bố trí ở cuối các chương, do đó các bài thực hành này thường chỉ mang tính chất củng cố minh họa cho các kiến thức lý thuyết đã được trình bày trong các bài học trước đó và các bài thực hành phần lớn được trình bày dưới hình thức nêu sẵn từng bước trong quy trình thực hành cho học sinh, điều này mới chỉ có tác dụng rèn kĩ năng, thao tác chân tay trong thực hành cho học sinh là chủ yếu mà chưa kích thích được tư duy tích cực và sáng tạo của học sinh (chưa chú trọng phát triển được năng lực tư duy thực nghiệm cho học sinh). Do vậy, việc xây dựng các đề tài dưới dạng nghiên cứu khoa học sẽ một mặt giúp học sinh củng cố các kiến thức lý thuyết đồng thời giúp học sinh rèn luyện các kĩ năng thực hành cần thiết.

3.2. Xây dựng đề tài khoa học để phát triển năng lực NCKH cho học sinh trong dạy học Sinh học cơ thể thực vật - Sinh học 11 THPT 3.2.1. Căn cứ xây dựng đề tài khoa học để phát triển năng lực NCKH cho học sinh trong dạy học Sinh học cơ thể thực vật - Sinh học 11 THPT Khi xây dựng các đề tài nghiên cứu khoa học để phát triển năng lực NCKH cho học sinh THPT cần căn cứ vào các cơ sở sau: - Mục tiêu, nội dung dạy học Sinh học cơ thể thực vật - Sinh học 11: mục tiêu học tập định hướng cái đích học sinh cần đạt, do đó mục tiêu là một căn cứ để xây dựng các đề tài khoa học. Có thể hiểu, học sinh vận dụng các kiến thức đã học ở phần sinh học cơ thể thực vật để giải quyết các vấn đề thực tiễn mang tính chất nghiên cứu như: vấn đề môi trường, giống, phân bón, nông nghiệp sạch, …..

12

- Thực tiễn dạy học thực hành thí nghiệm Sinh học 11 ở trường THPT gồm thực tiễn về cơ sở vật chất, trang thiết bị, dụng cụ, hóa chất; thực tiễn về năng lực của học sinh;… là những căn cứ để xác định hình thức thực hiện; mức độ yêu cầu của từng đề tài khoa học. Vì một phần lớn của các đề tài nghiên cứu khoa học là các thực hiện các thí nghiệm thực hành để kiểm chứng các giả thuyết.

3.2.2. Quy trình tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học trong phần sinh học cơ thể Thực vật- Sinh học 11-THPT 3.2.2.1. Quy trình tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học Vận dụng kết quả nghiên cứu của một số tác giả: Vũ Cao Đàm (1999), Đinh Quang Báo, Phan Thị Thanh Hội, Trần Thị Gái, Nguyễn Thị Việt Nga (2018) và thực tiễn dạy học môn học, tôi xây dựng quy trình tổ chức hoạt động NCKH gồm các bước sau: Quy trình Bước 1: Hình thành ý

Hoạt động của GV + Phân tích nội dung chương

Hoạt động của HS Trải nghiệm dưới sự

tưởng nghiên cứu, chọn trình, xác định các đơn vị kiến hướng dẫn của GV. nội dung để xây dựng đề thức có thể xây dựng thành ý tài khoa học

tưởng nghiên cứu.

Bất kì NCKH nào cũng + Bản chất của các đề tài nghiên đều được bắt đầu từ việc cứu khoa học của học sinh là sử hình thành ý tưởng nghiên dụng các kiến thức đã học để cứu. Ý tưởng nghiên cứu có giải quyết các vấn đề thực tiễn, thể coi như là chìa khóa, do đó, khi hướng dẫn học sinh định hướng cho một NCKH làm các đề tài khoa học, GV và cũng quyết định giá trị cần nắm bắt các vấn đề thực của một đề tài khoa học.

tiễn có liên quan đến các nội dung trong chương trình đã học để giúp học sinh có thể định hướng được ý tưởng của đề tài khoa học. Thường các đề tài khoa học thì sẽ bao gồm nhiều nội dung trong một môn học hoặc tích hợp nội dung của các

13

môn học khác nhau, nên GV cần chủ động tìm hiểu rõ các nội dung. + Lựa chọn bối cảnh phù hợp để HS trải nghiệm Bước 2: Xác định tên đề tài khoa học

Để xác định tên đề tài khoa

Huy động kiến thức,

học, có thể thực hiện theo phân tích, kết nối và khái

Mục đích của bước này là những bước sau:Huy động quát thành tên đề tài khoa HS phải chỉ ra nội dung những tri thức đã biết về sự vật học. nghiên cứu được thể hiện hiện tượng đó → Xác định mối bằng tên đề tài khoa học.

quan hệ giữa những tri thức đã biết với những đối tượng cần nghiên cứu → Xác định mục đích nghiên cứu của đề tài khoa học → Dự kiến các phương pháp để tìm hiểu đối tượng nghiên cứu → Khái quát hóa thành tên đề tài khoa học.

Trong mỗi chủ đề nội dung kiến thức có nhiều lĩnh vực khác nhau và đề tài khoa học thể hiện một khía cạnh của nội dung kiến thức.

Bước 3: Xác định mục - Định hướng bằng câu hỏi sau: tiêu của đề tài khoa học

+ Thảo luận để trả lời

Mục đích và đối tượng nghiên câu hỏi.

HS phải xác định được cứu là gì? mục tiêu của đề tài khoa - GV nhấn mạnh: Đề tài khoa học.

học là sản phẩm tri thức mà + Xác định mục tiêu của người học thu được khi giải đề tài khoa học quyết được một vấn đề lý luận hay thực tiễn đặt ra trong phạm

14

vi của đề tài khoa học và có giá trị: + Về mặt khoa học: bổ sung cho lý thuyết của bộ môn khoa học; xây dựng cơ sở lý thuyết mới hoặc tường minh một số vấn đề lý thuyết đang tồn tại. + Về mặt thực tiễn: giải quyết các vấn đề do thực tiễn đặt ra liên quan đến nội dung kiến thức trong chương trình như vấn đề về sức khỏe, môi trường, mất cân bằng giới tính, các bệnh di truyền và biện pháp phòng ngừa...

Bước 4: Hình thành giả thuyết khoa học

Yêu cầu HS xem xét bản chất của sự vật hiện tượng dựa

Thảo luận trong nhóm

Mục đích: HS phải đưa trên những tri thức đã biết về sự để đưa ra giả thuyết khoa ra được nhận định sơ bộ về vật hiện tượng đó. bản chất của sự vật hiện

học.

Đưa ra những nhận định sơ

tượng, đưa ra những câu trả bộ hoặc những phán đoán về lời hoặc giải thích về vấn đề vấn đề nghiên cứu. nghiên cứu.

Bước 5: Lập kế hoạch nghiên cứu

GV có thể đưa ra câu hỏi:

HS thảo luận trong

Nội dung nghiên cứu chính là nhóm để trả lời câu hỏi

Trong bước này, HS phải gì? Sử

dụng phương pháp, và dựa vào đó để xây

xác định nội dung nghiên phương tiện và công cụ nào để dựng kế hoạch nghiên cứu, phương pháp nghiên nghiên cứu? Thời gian thực cứu. cứu, dự kiến thời gian hoàn hiện mỗi nội dung như thế nào? thành một hoạt động, lập Thứ tự thực hiện? Khi nào hoàn

15

thời gian biểu chi tiết, phân thành? Sử dụng nguồn tài liệu chia công việc trong nhóm, tham khảo nào? dự kiến địa điểm thực hiện khả thi, ấn định nội dung học tập cần đạt.

Bước

6: Thực hiện

nghiên cứu

Định hướng và tổ chức các hoạt động cho HS.

Thực hiện nghiên cứu trong nhóm.

Mục đích: Tiến hành thu - Yêu cầu HS dựa vào kế hoạch thập dữ liệu hoặc tiến hành nghiên cứu để đưa ra các bước thiết

kế

mô hình,

thử trong quá trình nghiên cứu

nghiệm, điều chỉnh để chứng minh cho giả thuyết khoa học. Đồng thời, phải xử lý được các dữ liệu nghiên cứu thu được, trình bày được mối quan hệ giữa các dữ liệu, phân tích mối quan hệ nhân quả để rút ra tính quy luật, giải thích và tổng hợp các mô hình trong dữ liệu bằng cách sử dụng các khái niệm khoa học chuyên sâu, đưa ra những kết luận có giá trị từ kết quả nghiên cứu thu được.

Bước 7: Báo cáo kết quả

HS lập dàn ý của một

Mục đích: HS trình bày

báo cáo khoa học → Sắp

toàn bộ hoạt động, kết quả

xếp các dữ liệu thu được

thu được trong quá

và sử dụng ngôn ngữ,

trình NCKH thành một

văn phong khoa học để

16

bản báo cáo theo phương

viết thành bản báo cáo

pháp NCKH hoàn chỉnh.

hoàn chỉnh → Thuyết trình bài báo cáo → Trao đổi,thảo luận GV tổng kết, rút kinhnghiệm

Bước 8: Đánh giá

GV cần xây dựng những tiêu

HS đánh giá lại quá

Mục đích: Đánh giá việc chí có giá trị để đánh giá quá trình

rèn

năng

lực

rèn luyện kĩ năng của năng trình học tập của HS, từ lúc HS NCKH, phân tích được lực NCKH với

bắt đầu hoạt động NCKH cho những điểm đạt được và

mục đích điều chỉnh quá tới khi hoàn thành nhiệm vụ. chưa đạt được khi thực trình dạy của Thầy và học Căn cứ vào kế hoạch nghiên hiện quy trình NCKH. củaTrò.

cứu và sản phẩm của đề tài khoa học để xây dựng tiêu chí đánh giá hoạt động tương ứng.

Mỗi tiêu chí đánh giá cần phải cân nhắc thang điểm, mục nhận xét.

GV tổng kết, rút kinh nghiệm để rèn luyện năng lực NCKH qua những đề tài khoa học sau.

GV có thể sử dụng câu hỏi trắc nghiệm khách quan hoặc câu hỏi, bài tập tự luận để kiểm tra kiến thức khoa học thu được, đồng thời xây dựng các phiếu chấm (kế hoạch, hồ sơ học tập) kèm theo để đánh giá kĩ năng của HS. Để tăng tính khách quan và tính chính xác,

17

3.2.2s.2. Vận dụng quy trình tổ chức NCKH cho học sinh trong thực hiện đề tài: “Nghiên cứu khả năng thích nghi và xây dựng quy trình trồng cỏ lúa mì theo hướng hữu cơ” Qua quá trình điều tra thực trạng HS trường THPT Trần Phú, tôi vận dụng tổ chức HĐ NCKH trong phần sinh học cơ thể thực vật- sinh học 11 theo mức độ 3: GV hình thành ý tưởng nghiên cứu, HS xác định tên đề tài và thực hiện các bước còn lại trong quy trình tổ chức HĐ NCKH. Và chúng tôi đã chọn đề tài: Đề tài: NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG THÍCH NGHI, XÂY DỰNG QUY TRÌNH TRỒNG CỎ LÚA MÌ (Triticum aestivum) THEO HƯỚNG HỮU CƠ Quy

Hoạt động của GV

trình

Hoạt động của HS

- Phân tích công dụng của cỏ lúa mì: - HS theo dõi và tìm hiểu thêm về cỏ lúa + Trong cỏ lúa mì có chứa khoảng mì để thấy được công dụng của cỏ lúa 13 vitamin, 10 khoáng chất, 17 mì với sức khỏe con người.

Bước 1: Hình thành

ý

tưởng

enzyme có lợi cho sức khỏe con đề tài người. + Trong nước ép lúa mì chứa đến 70%

nghiên

là

chất

diệp

lục

(Chlorophyll). Uống nước ép cỏ

cứu, chọn nội dung để xây dựng đề

axit amin và hơn một trăm - HS cùng GV hình thành ý tưởng cho

tài

khoa học

lúa mì mỗi ngày còn mang lại nhiều tác dụng tích cực đến sức khỏe như chống táo bón, làm sạch răng miệng, làm chậm quá trình lão hóa của tế bào, duy trì chức năng bình thường của các cơ quan nội tạng, ổn định huyết áp, trị tiểu đường, gout và giúp tim khỏe mạnh. + Cỏ lúa mì có giá trị kinh tế cao:

18

Ở Việt Nam phần lớn bột cỏ lúa mì được nhập khẩu từ các nước Châu Âu và Mỹ. Giá bán trên thị trường Việt Nam dao động từ 2 triệu đồng đến 4 triệu đồng 1kg.

- Tuy nhiên, ở Việt Nam chưa có công trình nghiên cứu nào đưa ra được một quy trình trồng cỏ lúa mì theo hướng hữu cơ và nghiên cứu sự thích nghi của cỏ lúa mì với điều kiện khí hậu của nước ta.

- Với mong muốn đưa ra một quy trình trồng cỏ lúa mì cụ thể đúng kĩ thuật theo hướng hữu cơ và nghiên cứu sự thích nghi của cỏ lúa mì với điều kiện tự nhiên của nước ta, từ đó sản xuất bột cỏ lúa mì với giá thành thấp hơn phục vụ nhu cầu của mọi người. Từ đó, hình thành ý tưởng cho đề tài.

Bước 2: Xác định tên đề tài từ

ý

- Gv nêu ý tưởng và yêu cầu HS xác - HS thảo luận để xác định tên đề tài phù định tên đề tài phù hợp

hợp

- Gv phân tích và cùng với HS chọn - Xác định tên đề tài: “Nghiên cứu khả tên đề tài phù hợp nhất

năng thích nghi, xây dựng quy trình trồng

tưởng

cỏ

lúa

mì

(Triticum

aestivum)theo hướng hữu cơ”.

Bước 3: - GV xác định mục tiêu của đề tài: Xác định

- Về mặt khoa học: bổ sung lý - Mục đích nghiên cứu của đề tài:

mục tiêu thuyết cho môn sinh học 11: như + Khảo sát sự thích nghi của cỏ lúa của đề tài nghiên cứu khả năng nảy mầm của mì với các yếu tố của môi trường: giá khoa học

hạt giống; biết cách xác định được thể trồng, hàm lượng nước, mật độ

19

nhu cầu về nước, chất dinh dưỡng gieo. của cây trồng; cách trồng cây theo + Xây dựng quy trình trồng cỏ lúa mì hướng hữu cơ…

theo hướng hữu cơ

- Về mặt thực tiễn: học sinh vận - Đối tượng nghiên cứu: cỏ lúa mì dụng kiến thức lý thuyết phần sinh (Triticum aestivum) học cơ thể thực vật như: vận chuyển nước và muối khoáng, quang hợp, sinh trưởng phát triển, phân bón… để giải quyết các vẫn đề thực tiễn: trồng cây theo hướng hữu cơ, nhu cầu cỏ lúa mì trong đời sống hằng ngày, xây dựng được quy trình trồng cỏ lúa mì theo hướng hữu cơ.

Từ đó yêu cầu HS xác định mục đích cụ thể của đề tài và đối tượng nghiên cứu của đề tài?

- Yêu cầu HS đưa ra những nhận - Cỏ lúa mì thích hợp với loại giá thể định sơ bộ hoặc những phán đoán nào: giá thể là 100% trấu hun, giá thể là 100% xơ dừa, giá thể 50% trấu hun

về vấn đề nghiên cứu.

: 50% xơ dừa Bước 4:

- Hàm lượng nước phù hợp cho sự

Hình

sinh trưởng của cỏ lúa mì là bao

thành giả

nhiêu?

thuyết

- Mật độ gieo trồng thích hợp cho sự

khoa học

sinh trưởng của cỏ lúa mì là bao nhiêu?

Từ đó, xây dựng quy trình trồng cỏ lúa mì theo hướng hữu cơ.

Bước 5: - GV yêu cầu HS lập kế hoạch nghiên cứu theo các nội dung ở bảng sau: Lập

kế

Nội dung

20

hoạch

Thời

nghiên

kiến

cứu

Nội dung nghiên

gian

dự

cứu Phân chia công việc trong nhóm Dụng cụ Phương pháp Tài

liệu

tham

khảo - HS thảo luận nhóm để lên kế hoạch nghiên cứu Nội dung Thời gian 3 tháng dự kiến - Khảo sát ảnh hưởng của giá thể trồng lên khả năng sinh trưởng của cỏ lúa mì Nội dung - Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng nước đến sự sinh nghiên

trưởng của cỏ lúa mì

cứu

- Khảo sát ảnh hưởng của mật độ gieo hạt đến sự sinh trưởng của cỏ lúa mì - Xây dựng quy trình trồng cỏ lúa mì theo hướng hữu cơ

Phân chia - Một bạn chuẩn bị dụng cụ mẫu vật của các thí nghiệm công việc - Một bạn làm thư kí ghi lại các kết quả nghiên cứu trong

- Hai bạn cùng thực hiện quy trình các thí nghiệm khảo sát

nhóm Dụng cụ

- Hạt lúa mì (Triticum aestivum) - Giá thể trồng: trấu hun nguyên cánh, xơ dừa - Bình tưới, chậu trồng, máy đo pH

21

- Nhà kính Phương

- Phương pháp nghiên cứu trong vườn thực nghiệm

pháp

- Phương pháp nghiên cứu trng phòng thí nghiệm 1. Nguyễn Thành Đạt ( Tổng chủ biên), Lê Đình Tuấn ( Chủ biên), Nguyễn Như Khanh - Sinh học 11 - Nhà xuất bản GD Việt Nam, 2013 2. Vũ Văn Vụ ( Tổng chủ biên) – Sinh học 11 nâng cao – Nhà xuất bản GD Việt Nam – 2013 3. Vũ Văn Vụ - Một số chuyên đề sinh học nâng cao Trung học phổ thông tập 1 – NXBGD – 2008 4. Nguyễn Văn Khôi (chủ biên) – Công nghệ 10 – NXBGDVN, 2013

Tài

liệu 5. Tài liệu hướng dẫn dành cho giảng viên nông dân – Canh tác hữu cơ tham 6. Hội nông dân Việt Nam – Nông nghiệp hữu cơ là gì? khảo 7. Phạm Thanh Hải (Chủ biên) – Giáo trình mođun, chuẩn bị trước khi gieo trồng nghề trồng rau hữu cơ – Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn , 2013 https://www.healthline.com/nutrition/wheatgrass9. benefits#section1 10. http://blogcaycanh.vn/cay_canh/d/lua-mi-tieu-mach 11. http://www.hiephoihuuco.com.vn/ 12. http://duocthaothucdung.blogspot.com/2016/01/luami-bread-wheat.html - Từ kế hoạch nghiên cứu của HS, GV định hướng quy trình thực hiện nghiên Bước 6: Thực hiện nghiên cứu

cứu, yêu cầu HS thực hiện đúng quy trình và ghi chép lại các số liệu trong quá trình nghiên cứu - Học sinh thực hiện các thí nghiệm theo các bước sau: 1. Chuẩn bị nhà kính Để đảm bảo cỏ lúa mì sinh trưởng trong môi trưởng ổn định và không chịu tác động của môi trường bên ngoài như nhiệt độ, sâu bệnh, mưa, gió… chúng tôi sử dụng nhà kính để gieo trồng cỏ lúa mì.

22

Hình 3.1. Nhà kính 2. Chuẩn bị giá thể gieo hạt lúa mì - Xơ dừa lấy từ vỏ quả dừa nghiền nhỏ, thành phần chủ yếu là xenlulôzơ chiếm 80% ngoài ra còn có lignin và các hợp chất khác như tanin - Trấu hun: Là vỏ của hạt thóc đem chất đống hun đến độ có thể diệt hết mầm bệnh, vỏ trấu đã đen nhưng chưa thành tro. Thành phần của trấu hun bao gồm kali, silicat và các muối khoáng vi lượng.

Hình 3.2.Giá thể xơ dừa 3. Chuẩn bị chậu gieo hạt

23

Hình 3.3.Giá thể trấu hun

- Chậu gieo hạt bằng nhựa thoát nước tốt 4. Chọn hạt giống Hạt giống có vai trò rất quan trọng nó quyết định tỉ lệ nảy mầm của hạt cũng như năng suất chất lượng của cỏ lúa mì. Hạt giống được mua ở công ty chuyên nhập khẩu lúa mì lớn từ mỹ. Các hạt lúa mì đồng đều, không bị mối mọt, sâu bệnh, màu sáng, có giấy tờ chứng nhận đầy đủ.

5. Ngâm ủ hạt giống Chúng tôi tiến hành rửa sạch hạt giống bằng nước sạch, ngâm lúa mì trong nước ấm ( nhiệt độ khoảng 400C) trong vòng 8 tiếng đồng hồ. Sau đó vớt hạt giống ra rửa sạch và tiến hành ủ kín trong vòng 2 ngày. Lưu ý trong quá trình ủ cần tưới phun sương cho hạt giống ngày 2 lần, và ủ trong điều kiện thiếu ánh sáng để hạt giống nảy mầm nhanh hơn

Hình 3.4.Hạt giống lúa mì sau 2 ngày ủ 6. Cách tiến hành các thí nghiệm 6.1. Thí nghiệm 1: Khảo sát ảnh hưởng của giá thể gieo hạt lên khả năng sinh trưởng của cỏ lúa mì Chúng tôi khảo sát 3 công thức: - Công thức 1: Sử dụng giá thể là mụn xơ dừa - Công thức 2: Sử dụng giá thể là trấu hun - Công thức 3: Sử dụng giá thể mụn xơ dừa và trấu hun theo tỉ lệ 1:1

24

Hình 3.5.Các công thức của thí nghiệm 1 Các công thức trên đều được trồng trong nhà kính ở điều kiện độ ẩm 70 – 80%, nhiệt độ 25 – 300C và cùng một mật độ gieo trồng.

Mỗi công thức lặp lại 3 lần, chúng tôi tiến hành theo dõi các chỉ số sau từ lúc gieo: % số cây sống, số lá trung bình, chiều cao cây trung bình, số rễ trung bình, chiều dài rễ trung bình, trọng lượng của cỏ lúa mì sau thu hoạch ở mỗi công thức.

6.2 . Thí nghiệm 2: Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng nước đến sự sinh trưởng của cỏ lúa mì Chúng tôi tiến hành khảo sát 4 công thức, mỗi công thức nhắc lại 3 lần.

- Công thức 1: Không tưới nước - Công thức 2: tưới 1 lần/ ngày - Công thức 3: tưới 2 lần/ ngày - Công thức 4: tưới 3 lần/ ngày Với dung tích tưới khoảng 200 ml/ 1 lần tưới/ 1 rổ 700 cm2 Các công thức trên đều được trồng trong nhà kính ở điều kiện nhiệt độ 25 – 300C, trên cùng 1 giá thể là trấu hun và cùng một mật độ gieo trồng.

Chúng tôi tiến hành theo dõi các chỉ số sau: % số cây sống, số lá trung bình, chiều cao cây trung bình, số rễ trung bình, chiều dài rễ trung bình, năng suất tươi của cỏ lúa mì sau thu hoạch ở mỗi công thức.

6.3. Thí nghiệm 3: Khảo sát ảnh hưởng của mật độ gieo hạt đến sự sinh

25

trưởng của cỏ lúa mì Chúng tôi tiến hành khảo sát 3 công thức, mỗi công thức lặp lại 3 lần: - Công thức 1: 100 gam/700cm2 - Công thức 2: 150 gam/700cm2 - Công thức 3: 200 gam/700cm2 Các công thức trên đều được trồng trong nhà kính ở điều kiện độ ẩm 70 – 80%, nhiệt độ 25 – 300C, và cùng một giá thể trấu hun.

Chúng tôi tiến hành theo dõi các chỉ số sau: % số cây sống, số lá trung bình, chiều cao cây trung bình, số rễ trung bình, chiều dài rễ trung bình, năng suất tươi của cỏ lúa mì sau thu hoạch ở mỗi công thức 6.4. Thí nghiệm 4: Xác định các chỉ tiêu % số cây sống, số lá trung bình, số rễ trung bình, chiều cao cây trung bình, chiều dài rễ trung bình, trọng lượng của cỏ lúa mì sau thu hoạch ở các thí nghiệm 1, 2,3.

Sau mỗi thí nghiệm 1, 2, 3 chúng tôi xác định các chỉ số: % số cây sống, số lá trung bình, chiều cao cây trung bình, số rễ trung bình, chiều dài rễ trung bình, năng suất tươi của cỏ lúa mì sau thu hoạch ( Năng suất tươi).

26

Hình 3.6. Học sinh đo các chỉ tiêu 7. Xây dựng quy trình trồng cỏ lúa mì theo hướng hữu cơ Sau khi làm các thí nghiệm trên rút ra được các chỉ số hợp lý, chúng tôi tiến hành xây dựng quy trình gieo trồng cỏ lúa mì non theo hướng hữu cơ.

Bước 7: Báo cáo kết quả Bước 8: Đánh giá

- Gv yêu cầu HS báo cáo lại kết -HS ghi chép lại kết quả các thí nghiệm quả các thí nghiệm và tiến hành so và báo cáo, rút ra được kết luận sánh kết quả các thí nghiệm để rút - Xây dựng được quy trình trồng cỏ lúa ra kết luận

mì theo hướng hữu cơ ( xem phụ lục 1)

GV đánh giá nhận xét toàn bộ quá HS tự đánh giá quá trình nghiên cứu trình nghiên cứu đề tài của học của mình, rút kinh nghiệm. sinh

4. Thực nghiệm sư phạm 4.1. Mục đích thực nghiệm

27

Đánh giá hiệu quả việc thiết kế và tổ chức HĐ NCKH trong dạy học phần Sinh học cơ thể thực vật- Sinh học 11 - THPT và dạy học Sinh học 11 nói chung.

- Thu thập và xử lý các số liệu để xác định các kết quả về định tính, định lượng của kết quả thực nghiệm sư phạm.

4.2. Nội dung và phương pháp thực nghiệm 4.2.1. Đối tượng thực nghiệm - HS lớp 11 năm học 2018 – 2019 - Đề tài thực nghiệm: “ Nghiên cứu khả năng thích nghi và vận dụng quy trình trồng cỏ lúa mì theo hướng hữu cơ” 4.2.2. Tổ chức thực nghiệm Tôi đánh giá cả về kế hoạch tổ chức HĐ NCKH qua 2 hình thức: - Lấy ý kiến chuyên gia về đề tài NCKH: Tôi hướng dẫn 2 HS làm đề tài và tham gia cuộc thi sáng tạo KHKT dành cho học sinh THPT năm học 2018 – 2019 cấp tỉnh.

- Tổ chức cho lớp 11A4 thực hiện đề tài NCKH sau đó đánh giá 4.2.3. Phương pháp tiến hành - TN chính thức được tiến hành ở trường chúng tôi dạy trong HKI năm học 20172018.

- Thực nghiệm tổ chức HĐ NCKH trên đối tượng HS lớp 11A4 THPT: tổ chức cho học sinh lớp 11A4 thực hiện đề tài “ Nghiên cứu khả năng thích nghi và vận dụng quy trình trồng cỏ lúa mì theo hướng hữu cơ” trong dạy học phần sinh học cơ thể thực vật – sinh học 11.

- Lớp đối chứng trên đối tượng lớp 11A3 THPT: dạy học theo phương pháp truyền thống, không tổ chức cho HS nghiên cứu đề tài.

- Sau đó tiến hành làm kiểm tra 15 phút ở hai lớp để đưa ra kết luận - Các lớp ĐC và TN có chế độ kiểm tra đánh giá giống nhau về nội dung, số lần kiểm tra và biểu điểm.

4.3. Kết quả thực nghiệm 4.3.1. Lấy ý kiến chuyên gia về đề tài KH Tôi hướng dẫn 2 Học sinh lớp 11A4 là Nguyễn Thị Thanh Hoài và Võ Đình Quân tham gia cuộc thi sáng tạo KHKT dành cho học sinh THPT năm học 2018 – 2019 cấp tỉnh.

28

Đề tài được đánh giá khá cao và đạt giải 3 cấp tỉnh, phần nào chứng tỏ được hiệu quả của đề tài.

4.3.2. Kết quả thực nghiệm với học sinh 4.3.2.1. Kết quả định lượng Chúng tôi tiến hành kiểm tra để đánh giá năng lực học sinh và thu được kết quả như sau: Bảng 4.1. Bảng phân phối tần suất Lớp

Số

% số học sinh đạt điểm Xi

bài

1

2

3

TN

39

0,00

0,00

2,56

ĐC

38

0,00

2,63 10,53 26,32 34,21 18,42

4

5

6

7

8

9

10,26 15,38 23,08 30,77 10,26 5,13 5,26

2,63

0,00

10 2,56 0,00

Bảng 4.2. Bảng phân phối tần suất tích lũy Tỉ lệ (%) HS đạt điểm Xi trở xuống (Wi%)

Phương

Số bài

án

(n)

2

3

TN

39

0,00

2,56

ĐC

38

2,63 13,16 39,48 73,69 92,11 97,37

4

5

6

7

8

9

10

12,82 28,20 51,28 82,05 92,31 97,44 100 100

100

100

Từ bảng 3.2, tôi vẽ được đồ thị tần suất hội tụ của lớp TN và ĐC như sau: (Trục tung chỉ tỉ lệ (%) HS đạt điểm Xi trở xuống, trục hoành chỉ điểm số Xi)

29

Hình 4.1. Đồ thị biểu diễn tần suất tích lũy Bảng 4.3. Bảng phân loại học lực và điểm trung bình Lớp TN ĐC

% số học sinh

Phân loại (Xi)

Điểm

Yếu ( 0-4) Trung bình (5-6) Khá (7-8) Giỏi (9-10)

Tần suất

trung bình ( X )

12,82

38,46

41,03

7,69

6,33

55,27

52,63

7,89

0

4,82

Qua kết quả thực nghiệm chúng tôi có một số nhận xét như sau: - Điểm số trung bình X của các lớp TN (6,33 ) cao hơn so với lớp ĐC (4,82) - Số HS xếp loại dưới trung bình ở lớp TN (12,82%) chiếm tỉ lệ thấp hơn lớp ĐC (55,27%). Trong khi đó tỉ lệ HS đạt điểm khá giỏi ở lớp TN (48,72%) lớn hơn so với lớp ĐC (7,89%).

- Đồ thị tần suất hội tụ ứng với lớp TN luôn nằm về phía bên phải và ở phía dưới so với lớp ĐC. - Đường lũy tích của lớp thực nghiệm luôn nằm phía bên phải và phía dưới đường lũy tích ứng với lớp đối chứng ( đồ thị 4.1) Như vậy, việc thiết kế và sử dụng các đề tài khoa học trong dạy học phần sinh học cơ thể thực vật đã đem lại hiệu quả thiết thực, giúp HS hiểu được bản chất vấn đề và khắc sâu kiến thức, phát huy được năng lực sáng tạo, tìm tòi trong học tập, tăng

30

cường hứng thú học tập của các em. Tuy vậy, để nâng cao hơn tính hiệu quả GV phải thường xuyên và tâm huyết khi xây dựng các đè tài khoa học, linh hoạt để cho HS trải nghiệm và đưa vào các bài học trên lớp.

4.3.2.2. Kết quả định tính Thông qua việc lên lớp, dự giờ, nhận xét của giáo viên, qua quan sát và thăm dò ý kiến của HS, tôi đưa ra nhận xét sau: - Khi tham gia trải nghiệm qua nghiên cứu các đề tài KH, học sinh hứng thú hơn, nhanh nhẹn hơn và chủ động trong các hoạt động. Các em đều có tinh thần tự giác cao, thích thú khi tìm hiểu sự vật hiện tượng và tranh luận trước một tình huống có vấn đề.

Qua đây phần nào khẳng định được hiệu quả của việc tổ chức dạy học qua việc nghiên cứu các đề tài KH trong dạy học sinh học.

- Tuy nhiên, không phải bài học nào, chủ đề nào chúng ta cũng có thể xây dựng theo đề tài khoa học, và cũng không phải việc nghiên cứu đề tài KH nào cũng mang lại hiệu quả thiết thực. Điều này còn tùy thuộc rất lớn vào điều kiện cơ sở vật chất của mỗi trường, cách xây dựng và tổ chức các hoạt động của GV. Nhưng qua kết quả thực nghiệm đã phần nào khẳng định được dạy học qua tổ chức cho học sinh nghiên cứu các đề tài KH mang lại những hứng thú cho HS trong các bài học, giúp HS linh hoạt để giải quyết được các vấn đề thực tiễn.

31

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Sau quá trình nghiên cứu lý luận và thực tiễn đề tài, đối chiếu với nhiệm vụ đã đề ra tôi rút ra một số kết luận sau: 1.1. Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn của HĐ NCKH; tổ chức được cho HS NCKH trong phần Sinh học cơ thể thực vật nhằm nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Sinh học.

1.2. Qua thực tiễn điều tra việc dạy và học bộ môn Sinh học tại trường THPT cho thấy: một số GV đã tổ chức được HĐ NCKH nhưng phần lớn còn hời hợt và chưa mạnh dạn tổ chức các HĐ NCKH do hạn chế về cơ sở vật chất và thời gian.

1.3.Sinh học 11 là bộ môn khoa học thực nghiệm lý thú, gắn liền với thực tiễn cuộc sống và đời sống sản xuất. Trong quá trình giảng dạy SH 11, GV có thể tổ chức rất nhiều hoạt động học tập kích thích tính tự giác học tập của HS. 1.4.Thực nghiệm sư phạm đã chứng minh tính hiệu quả và tính khả thi của việc tổ chức cho HS NCKH trong phần sinh học cơ thể thực vật- Sinh học 11.

Như vậy, đề tài đã giúp bản thân tôi trải nghiệm phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho người học, có nhận thức đúng về chương trình giáo dục phổ thông mới, cách thức vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề thực tiễn. Đề tài này giúp học sinh có cơ hội trải nghiệm thực tế, học sinh hứng thú và yêu thích môn sinh học hơn.

2. Kiến nghị Qua quá trình nghiên cứu, chúng tôi có một số kiến nghị sau: - Tăng cường bồi dưỡng cho GV phổ thông về quy trình thiết kế và tổ chức HĐ NCKH cho HS. Các cấp quản lý, nhà trường khuyến khích, tạo điều kiện để GV tổ chức được các HĐ NCKH thường xuyên hơn trong dạy học ở từng bộ môn, từng địa phương và các GV cần quan tâm hơn trong việc tổ chức dạy học theo hướng phát triển tối đa năng lực, sự sáng tạo của học sinh.

- Bộ GD – ĐT cần có biện pháp khuyến khích động viên về mặt vật chất và tinh thần để GV tăng cường đầu tư cơ sơ vật chất, trang thiết bị phù hợp với hình thức dạy học tích cực.

32

- Đây là những nghiên cứu thực nghiệm bước đầu, cần tiếp tực nghiên cứu cụ thể và chuyên sâu hơn để tổ chức NCKH cho các nội dung khác trong chương trình Sinh học 11 và Sinh học THPT nói chung. Do điều kiện về thời gian nên phần thực nghiệm sư phạm chỉ tổ chức HĐ NCKH được ở 2 nhóm. Vì vậy việc đánh giá hiệu quả của nó chưa mang tính khái quát cao. Có thể tiếp tục thử nghiệm trên phạm vi mở rộng hơn để có được đánh giá chính xác hơn.

33

TÀI LIỆU THAM KHẢO 1.Nguyễn Thành Đạt ( tổng chủ biên), Lê Đình Tuấn ( Chủ biên), Nguyễn Như Khanh, sinh học 11 (SGK cơ bản), NXBGD, 2013.

2. Đinh Quang Báo (Chủ biên), Phan Thị Thanh Hội, Trần Thị Gái, Nguyễn Thị Việt Nga, Dạy học phát triển năng lực môn sinh học THPT, NXB ĐHSP, 2018.

3. Vũ Cao Đàm, Phương pháp luận nghiên cứu khoa học, NXB Khoa học và kĩ thuật, 1999.

4. Vũ Văn Vụ, Bồi dưỡng học sinh giỏi THPT sinh lý học thực vật, NXBGDVN, 2014 5. Vũ Văn Vụ (Chủ biên), Nguyễn Mạnh Hưng, Tài liệu chuyên sinh học THPT, bài tập sinh lí học thực vật, NXBGDVN, 2017.

6. Nguyễn Văn Hồng, Vũ Thị Thanh Thủy, Định hướng phát triển năng lực NCKH cho học sinh trong dạy học phần sinh thái học sinh học 12, tạp chí giáo dục số 425, kì I tháng 3 năm 2018.

7. Nguyễn Xuân Qui, Một số biện pháp phát triển năng lực nghiên cứu khoa học cho học sinh trong dạy học hóa học, tạp chí khoa học ĐHSP TP Hồ CHí Minh, số 6(72), 2015.

8. Đặng Thị Dạ Thủy, Trần Văn Bảo, Thiết kế hoạt động thực hành thí nghiệm theo định hướng phát triển năng lực nghiên cứu khoa học của học sinh trong dạy học phần sinh học cơ thể, sinh học 11, Tạp chí giáo dục số 418, kì 2 tháng 11/2017.

9. Trần Thái Toàn, Phan Thị Thanh Hội, Rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho học sinh qua ứng dụng STEM, kỷ yếu hội thảo khoa học giáo dục, NXB ĐHSP TP Hồ Chí Minh, 2017.

10. Nguyễn Văn Khôi ( Chủ biên), Trần Văn Chương, Vũ Thùy Dương, Văn Lệ Hằng, Vũ Văn Hiển, Công nghệ 10, NXB GD VN, 2013 11. Bộ GD và ĐT, Chương trình giáo dục phổ thông chương trình tổng thể, 2017 12. https://giaoducthoidai.vn/

34

PHỤ LỤC

Phụ lục 1 QUY TRÌNH TRỒNG CỎ LÚA MÌ THEO HƯỚNG HỮU CƠ Các bước tiến hành Bước 1: Chọn hạt giống Hạt giống được mua ở công ty cung ứng giống uy tín có giấy phép hoạt động nhập khẩu hạt lúa mì từ nước ngoài. Hạt lúa mì mẩy, đồng đều, màu sáng, không bị mối mọt, được đóng gói cẩn thận, không bị ẩm mốc.

Bước 2: Ngâm hạt giống - Hạt giống được rửa sạch với nước sạch - Chuẩn bị nước ấm: khoảng 400C - Cho hạt giống vào ngâm trong vòng 8 tiếng

Bước 3: Ủ hạt giống - Sau khi ngâm, đổ hạt giống ra rổ sạch và rửa lại với nước sạch. Để ráo nước và tiến hành ủ hạt giống, có thể dùng khăn ẩm để ủ.

- Ủ trong tối để hạt giống nhanh nảy mầm hơn. Chú ý ngày tưới nước 2 lần cho hạt giống vì thời kì này hạt hô hấp mạnh nên cần nước rất nhiều - Sau 2 ngày chúng ta sẽ thu được hạt đã nảy mầm (mộng)

Hình ảnh thực nghiệm

Bước 4: Chuẩn bị chậu và giá thể - Chậu trồng được rửa sạch để đảm bảo không mang theo mầm mống sâu bệnh.

- Giá thể trấu hun đảm bảo sạch đều còn nguyên cánh - Có thể chuẩn bị thêm nhà kính - Cho giá thể vào chậu, phun sương cho giá thể ẩm.

Bước 5: Gieo hạt - Hạt được gieo vào giá thể với mật độ thích hợp đã được nghiên cứu ở trên - Chú ý gieo hạt đều - Sau khi gieo hạt xong nên để chỗ tối hoặc che đậy để thời gian đầu tránh tiếp xúc với ánh sáng để mầm phát triển nhanh hơn - Để trong nhà kính để đảm bảo không bị côn trùng, chuột ăn hạt

Bước 6: Chăm sóc - Cỏ lúa mì chăm sóc khá đơn giản vì nó không cần phân bón, chỉ cần tưới nước đầy đủ ( 2 lần/ ngày) thì mầm sẽ phát triển rất nhanh - Chú ý là cỏ lúa mì cần nhiều ánh sáng nhưng không nên để chỗ ánh sáng chiếu trực diện. Do vậy, việc để chúng trong nhà kính rất thích hợp cho việc duy trì lượng ánh sáng thích hợp cho cỏ lúa mì.

Bước 7: Thu hoạch - Sau 10 – 12 ngày thì cỏ lúa mì đã đạt đến thời điểm thu hoạch thích hợp nhất.

- Thông thường cắt cách gốc từ 12cm, đem rửa sạch rồi để ráo nước.

Phụ lục 2 PHIẾU THAM KHẢO Ý KIẾN GIÁO VIÊN Kính gửi Quý Thầy/Cô giáo!

Xin Quý Thầy/Cô vui lòng cho biết ý kiến của mình về một số vấn đề dưới đây bằng cách đánh dấu chéo (X) vào ô lựa chọn. Các thông tin mà thầy/cô cung cấp sẽ chỉ dùng cho mục đích nghiên cứu khoa học. Rất mong nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của Quý Thầy/Cô giáo. Xin chân thành cảm ơn!

– Quý Thầy/Cô đang công tác tại trường:……………………........................

– Thâm niên dạy học:…………………………………………………………

Câu 1.Trong quá trình dạy học môn sinh học, Thầy/Cô có thường xuyên hướng dẫn HS vận dụng những kiến thức đã được học để giải quyết những tình huống thực tiễn? □ Thường xuyên □ Thỉnh thoảng □ Hiếm khi □ Chưa bao giờ Câu 2.Thầy/Cô có thường xuyên tổ chức cho HS hợp tác để NCKH trong quá trình dạy học môn Sinh học? □ Thường xuyên □ Thỉnh thoảng □ Hiếm khi □ Chưa bao giờ Câu 3: Thầy/Cô thấy việc tổ chức các hoạt động NCKH trong quá trình dạy và học môn sinh học là: □ Rất cần thiết □ Cần thiết □ Bình thường □ Không cần thiết Xin chân thành cảm ơn sự cộng tác và góp ý kiến của Quý Thầy/Cô giáo!

Phụ lục 3 PHIẾU THAM KHẢO Ý KIẾN HỌC SINH Chào các em!

Các em vui lòng cho biết ý kiến của mình về một số vấn đề dưới đây bằng cách đánh dấu chéo (X) vào ô lựa chọn. Các thông tin mà các em cung cấp sẽ chỉ dùng cho mục đích nghiên cứu khoa học. Rất mong nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của các em. Xin chân thành cảm ơn!

– Các em đang học tại trường:……………………........................

Các em thấy việc tổ chức các hoạt động NCKH trong quá trình dạy và học môn sinh học là: □ Rất cần thiết □ Cần thiết □ Bình thường □ Không cần thiết

Phụ lục 4 ĐỀ KIỂM TRA Thời gian: 15 phút (Không kể thời gian phát đề) Họ và tên: .................................................................

Lớp:...............................................

Chọn câu trả lời đúng và điền vào bảng sau: Câu

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Trả lời Câu 1. Nguyên tố vi lượng chỉ cần với một hàm lượng rất nhỏ nhưng nếu không có nó thì cây sẽ còi cọc và có thể bị chết. Nguyên nhân là vì các nguyên tố vi lượng có vai trò: A.Tham gia cấu trúc nên tế bào B. Hoạt hóa enzim trong quá trình trao đổi chất C. Quy định áp suất thẩm thấu của dịch tế bào D. Thúc đẩy quá trình chín và rụng của quả.

Câu 2. Cây hấp thụ nitơ ở dạng A. N2+ và NO3-.

B. N2+ và NH3+.

C. NH4+ và NO3-.

D. NH4- và NO3+.

Câu 3. Cho các nguyên tố: Clo, đồng, canxi, magiê, photpho, sắt, coban, lưu huỳnh, kali, molipđen. Các nguyên tố vi lượng gồm: A.Clo, đồng, magiê, sắt và canxi.

B.Clo, đồng, magiê, coban và lưu huỳnh.

C. Clo, đồng, magiê, coban, lưu huỳnh và kali.

D. Clo, đồng, magiê, sắt, coban và molipđen.

Câu 4. Nitơ có chức năng chủ yếu nào và khi thiếu nitơ, cây có triệu chứng gì?

A.Hình thành bản giữa vách tế bào; lá màu vàng.

B.Thành phần của prôtêin, axit nuclêic; sinh trưởng bị còi cọc, lá có màu vàng, C. Duy trì cân bằng ion; cây bị còi cọc.

D.Thành phần của xitôcrôm, lá màu vàng.

Câu 5. Thực vật hấp thụ nitơ dưới dạng: A.Nito phân lử (N2)

B.Dạng ion NH4 và NOI

C.Dạng ion NH3 và NOI

D. Dạng NH4 và NO3

Câu 6. Không nên tưới cây và buổi trưa nắng gắt vì: 1. Làm thay đổi nhiệt độ đột ngột theo hướng bất lợi cho cây.

2. Giọt nước đọng trênlá sau khi tưới, trở thành thấu kính hội tụ, hấp thụ ánh sáng và đốt nóng lá, làm héo lá.

3. Lúc này khí khổng đang đóng, dù được tưới nước cây vẫn không hút được nước.

4. Đất nóng, tưới nước sẽ bốc hơi nóng là héo lá.

A. 2, 3, 4

B. 1, 2, 4

C. 2, 3

D. 2, 4

Câu 7. Để bể sung nguồn Kali cho cây, con người thường sử dụng dạng phân nào?

A. Tro đốt của thực vật.

B. Phân Apatit.

C. Sunfat kali, clorua kali hoặc quặng thô chứa kali.

D. Phân tổng hợp N, p, K.

Câu 8. Năng suất kinh tế là: A. Toàn bộ năng suất sinh học được tích luỹ trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.

B. 2/3 năng suất sinh học được tích luỹ trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.

C. 1/2 năng suất sinh học được tích luỹ trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.

D. Một phần của năng suất sinh học được tích luỹ trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.

Câu 9. Trong nghề trồng lúa nước, việc nhổ cây mạ đem cấy sẽ giúp cây mạ phát triển nhanh hơn so với việc gieo thẳng. Nguyên nhân là vì : A. Tận dụng đất khi gieo cấy B. Bố trí được thời gian gieo cấy hợp lý

C. Kích thích ra rễ con, tăng cường hấp thu nước và muối khoáng D. Tiết kiệm được cây giống vì không phải bỏ bớt cây con Câu 10. Trong quá trình bảo quản nông sản, hô hấp gây ra tác hại nào sau đây ?

A. Làm giảm nhiệt độ C. Tiêu hao chất hữu cơ

B. Làm tăng khí O2 ; giảm CO2 D. Làm giảm độ ẩm