SỬ DỤNG BÀI TẬP THỰC NGHIỆM HÓA HỌC CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC PHẦN PHI KIM HÓA HỌC LỚP 10

DẠYKÈMQUYNHƠNOFFICIAL

ể quý thầy cô đã giảng dạy em trong suốt quá trình học tập tại trường Đại học Tây Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi cho em trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Em xin chân thành gửi lời cảm ơn đến cô Võ Hoàng Kim - GV trường THPT

Quang Trung đã giúp em trong quá trình tiến hành thực nghiệm sư phạm tại trường.

Em xin hết lòng biết ơn gia đình, bạn bè đã ủng hộ em, đó là nguồn động lực tinh thần để em hoàn thành khóa luận này.

Lần đầu tiên thực hiện một đề tài nghiên cứu, với thời gian và khả năng còn hạn chế khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót. Em mong nhận được sự chỉ bảo, hướng dẫn của thầy cô và sự góp ý từ bạn bè.

Đăk lăk, ngày tháng 07 năm 2020

Sinh viên thực hiện

NguyễnThị ThuThảo

Nguyên

DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT

BT : Bài tập

BTHH : Bài tập hóa học

BTTN : Bài tập thực nghiệm

DH : Dạy học

GV : Giáo viên

HS : Học sinh

NL : Năng lực

NL TNHH : Năng lực thực nghiệm Hóa học

PP : Phương pháp

PPDH : Phương pháp dạy học

THPT : Trung học phổ thông

THCS : Trung học cơ sở

TN : Thí nghiệm

TNSP : Thực nghiệm sư phạm

GDPT : Giáo dục phổ thông

PTHH : Phương trình Hóa học

CTCT : Công thức cấu tạo

DẠYKÈMQUYNHƠNOFFICIAL

ng ph

ng pháp d

y h

c

c

ng dẫn cho học sinh học tập, rèn luyện khả năng tự chiếm lĩnh tri thức để hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập của mình.

Hóa học thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên, là môn học vừa mang tính lí thuyết, vừa mang tính thực nghiệm (TN). Trong dạy học hóa học, giáo viên (GV) ngoài cung cấp các tri thức hóa học phổ thông còn giúp HS hình thành các phẩm chất, NL chuyên môn, từ đó giúp HS có khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với NL, sở thích và có khả năng thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hóa, cách mạng công nghiệp mới. Trong chương trình hóa học phổ thông của các nước trên thế giới, thí nghiệm thực hành và các bài tập thực nghiệm (BTTN) áp dụng xuyên suốt chương trình. Việc giải quyết các BTTN giúp HS rèn luyện kĩ năng quan sát, thao tác thực hành thí nghiệm, phân tích, tính toán xử lí số liệu và tư duy nghiên cứu khoa học, đồng thời phát huy tính tích

hóa học cho HS trong dạy học phần phi kim Hóa học lớp 10.

4.Phạmvinghiêncứu

- Các bài học thuộc phần phi kim Hóa học 10 - Giới hạn thời gian nghiên cứu:

5.Nộidungnghiêncứu

Nghiên c

i m

i

bày,... (theo Viện KHGD 2011, Ministry of Education, Singapo 2014, W. Wilhelm and Else Heraeus Foundation). Đây là các k

ng chính để hình thành năng lực thực nghiệm. 1.1.2. Tình hình nghiên cứu Việt Nam Ở Việt Nam, việc nghiên cứu về sử dụng thí nghiệm nhằm phát triển năng lực thực nghiệm đã được nhiều tác giả nghiên cứu, đăng tải và ta có thể kể đến một số tác giả như: Lê Văn Dũng, Nguyễn Thị Trúc Phương, Khúc Thị Thanh Huê, Nguyễn Thị Hồng Gấm, Võ Phương Uyên, Trần Ngọc Huy... Các đề tài nghiên cứu trên nghiên cứu về cách thức sử dụng thí nghiệm để tổ chức hoạt động dạy học hóa học nhằm phát huy tính tích cực, sự chủ động, sáng tạo của học sinh, phát huy năng lực thực nghi

m hóa h

cho h

c sinh. Th

c ti

n cho thấy vi

c sử d

ng thí nghiệm trong các tr

ng

v

ch

a t

o

c hiệu qu

, trong các thí nghiệm giáo viên ít hoặc chưa lựa chọn được phương pháp thí nghiệm thật sự phù hợp cho từng

ội dung bài học, các thí nghiệm còn mang tính truyền thố

ng lực thực nghiệm cho học sinh THPT chuyên” tạp chí giáo dục số đặc biệt tháng 11 năm 2013. Tạp chí đề cập tới năng lực thực nghiệm và cách thức tổ chưc dạy học thí nghiệm mở + Vũ Tiến Tình,” Sử dụng phương tiện trực quan trong dạy học một số khái niệm hóa học cơ bản ở trường trung học cơ sở nhằm phát triển năng lực thực nghiệm cho học sinh”, luận án tiến sĩ khoa học. Trong luận án này tác giả đã đề cập đến các phương pháp đánh giá năng lực cho học sinh, vai trò của phương tiện trực quan và việc sử dụng phương tiện trực quan ứng với phương hướng đổi mới phương pháp dạy học hóa học theo hướng tích cực hóa hoạt động nhận thức của HS. Ngoài ra, tác giả còn xuất các bi

thể nhằm rèn năng lực thực nghiệm hóa học cho HS, thi

t k

n pháp c

b

công c

ra, còn có m

t s

giá n

tác gi

v

ng l

i các

ng

c thực nghiệm hóa học.

tài nghiên cứu khác như:

m bi

u di

n trong d

y h

c hóa h

c

phương pháp dạy và học theo hướng tích cực thì phương pháp học của HS là mối quan tâm hàng đầu.

Trong dạy và học, vấn đề quan trọng không chỉ là “ HS nên biết gì” mà thêm vào đó là “ Điều gì xảy ra với HS” khi các em tham gia vào quá trình học tập. GV cần quan tâm đến quá trình học tập, đến việc xây dựng kiến thức của người học. Khi lấy người học làm trung tâm, GV cần xác định thế nào là quá trình học tập hiệu quả nhất. Trên cơ sở đó GV điều chỉnh các hoạt động DH sao cho phù hợp với năng lực, sở thích và nhu cầu của người học. Điều này đòi hỏi GV có một cái nhìn nhận mới, cách suynghĩ mới về công việc,về mối quanhệ của GV với HSvà nhữngvấn đề liênquan.

Hai yếu tố c

hình thức; Tạo điều kiện cho HS được tự do sáng tạo; Môi trường học tập thân thiện mang tính kích thích thể hiện qua việc bố trí bàn ghế, trang trí trên tường, cách sắp xếp không gian lớp học, quan tâm đến sự thoải mái về tinh thần, không căn thẳn, không nặng nề, không gây phền nhiễu, có các hoạt động giải trí nhẹ nhàng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ; Hỗ trợ cá nhân một cách tích cực; Tạo cơ hội để HS giao tiếp, thể hiện quan điểm, giá trị, mơ ước, chia sẻ kinh nghiệm...và hợp tác trong các hoạt động học tập. Sự phù hợp với mức độ phát triển của HS Nhiệm vụ, các hoạt động học tập cần có sự phân hóa, quan tâm đến sự khác biệt về nhịp độ học tập, trình đọ phát triển giữa các

c tập. Cảm giác thoải mái và sự tham gia tích cực có thể trở thành tiêu chuẩn cơ bản để đánh giá chất lượng của quá trình giáo dục. Điều đó có nghĩa là GV cần phải thiết kế những hoạt động học tập nhằm đáp đảm bảo mức độ tham gia cao và tham gia tích cực của nguồi học, tác động đến tình cảm, thái độ của người học và đem đến cho học sinh niềm vui và sự hứng thú.

1.2.2. Các biện pháp đổi mới phương pháp dạy học

1.2.2.1. Cải tiến các phương pháp dạy học truyền thống Các PPDH truyền thống như thuyết trình, đàm thoại, luyện tập luôn là những

phương pháp quan trọng trong DH. Đổi mới PPDH không có nghĩa là loại bỏ các

PPDH truyền thống quen thuộc mà cần bắt đầu bằng việ

quan

1.2.2.2.

Không

DH.

d

ph

ng riêng. Vì

i

và n

m và gi

i h

dung

c biệt thông qua làm việc nhóm.

Hình thức làm việc nhóm rất đa dạng, không chỉ giới hạn ở việc giải quyết các nhiệm vụ học tập nhỏ xen kẽ trong bài thuyết trình, mà còn có những hình thức làm

việc nhóm giải quyết những nhiệm vụ phức hợp, có thể chiếm một hoặc nhiều tiết học, sử dụng những phương pháp chuyên biệt như phương pháp đóng vai, nghiên cứu trường hợp, dự án. Mặt khác, việc bổ sung DH toàn lớp bằng làm việc nhóm xen kẽ trong một tiết học mới chỉ cho thấy rõ việc tích cực hoá “bên ngoài” của HS. Muốn đảm bảo việc tích cực hoá “bên trong” cần chú ý đến mặt bên trong của PPDH, vận dụng DH giải quyết vấn đề và các PPDH tích cực khác. 1.2.2.3. Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề

Dạy học giải quyết vấn đề là con đường cơ bản để phát huy tính tích cực nhận thức của HS, có thể áp dụng trong nhiề

làm cho hoạt động trí óc và hoạt động chân tay kết hợp chặt chẽ với nhau. Trong quá trình học tập, HS thực hiện các nhiệm vụ học tập và hoàn thành các sản phẩm hành động, có sự kết hợp linh hoạt giữa hoạt động trí tuệ và hoạt động tay chân. Đây là một quan điểm DH tích cực hoá và tiếp cận toàn thể. Vận dụng DH định hướng hành động có ý nghĩa quan trong cho việc thực hiện nguyên lý giáo dục kết hợp lý thuyết với thực tiễn, tư duy và hành động, nhà trường và xã hội. 1.2.2.6. Tăng cường sử dụng phương tiện dạy học và công nghệ thông tin hợp lý hỗ trợ dạy học

Phương tiện DH có vai trò quan trọng trong việc đổi mới PPDH, nhằm tăng cường tính trực quan và TN, thực hành trong DH. Việc sử dụng các phươ

môn. 1.2.2.9. B

i d

ng ph

ng pháp h

c t

p tích c

c cho h

c sinh Phương pháp học tập một cách tự lực đóng vai trò quan trọng trong việc tích cực hoá, phát huy tính sáng tạo của HS. Có những phương pháp nhận thức chung như phương pháp thu thập, xử lý, đánh giá thông tin, phương pháp tổ chức làm việc, phương pháp làm việc nhóm, có những phương pháp học tập chuyên biệt của từng bộ môn. Bằng nhiều hình thức khác nhau, cần luyện tập cho HS các phương pháp học tập chung và các phương pháp học tập trong bộ môn.

Các nhóm tự đánh giá, các nhóm tự đánh giá lẫn nhau, GV đánh giá.

1.3.Bàitậpthựcnghiệmhóahọc

1.3.1. Khái niệm bài tập thực nghiệm hóa học

Theo tác giả Trương Xuân Cảnh [6] đã đưa ra khái niệm về bài

1.3.2. Vai trò của việc sử dụng bài tập thực nghiệm trong dạy học hóa học

Hóa học là một môn khoa học thực nghiệm. Do đó, thí nghiệm hóa học có vai trò vô cùng quan trọng trong bộ môn Hóa học. Việc sử dụng BTTN hóa học trong dạy học giúp HS củng cố kiến thức và có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí thuyết và thực hành. Ngoài ra, giúp HS rèn

Theo tác

“Dựa vào nội dung toán học: BT định tính (không có tính toán) và BT định lượng (có tính toán)”

“Dựa vào hoạt động của HS: BT lí thuyết (không có tiến hành thí nghiệm) và BTTN (có tiến hành thí nghiệm)”

“Dựa vào nội dung hóa học: BT hóa đại cương, BT hóa vô cơ, BT hữu cơ”

Dựa vào nhiệm vụ đặt ra và yêu cầu của BT: BT cân bằng phương trình hóa học (PTHH), BT viết chuỗi phản ứng, BT điều chế, BT nhận biết, BT tách các chất ra khỏi hỗn hợ

qu

1.3.4. Các ph

ng pháp s

d

ng bài tập thực nghiệm trong dạy học hóa học. 1.3.4.1. Sử dụng bài tập thực nghiệm trong bài dạy hình thành kiến thức mới

Khi hình thành kiến thức mới, BTTN được sử dụng liên quan đến tính chất vật lí, TCHH, điều chế các chất trong phòng thí nghiệm, đồng thời kết hợp với các PP dạy học tích cực theo định hướng người học. Điều đó giúp HS phát triển tư duy, khơi gợi sự hứng thú, tính tích cực học tập, dễ dàng tiếp thu và khắc sâu kiến thức mới, liên hệ được kiến thức cũ và kiến thức mới cũng như kiểm chứng được những dự đoán hiện tượng PƯ xảy ra, từ đó HS hình thành, rèn luyện và phát triển NLTN hóa học cho HS. Khi GV sử dụng BTTN để nghiên cứu bài học mới, cần l

vì v

giáo viên có

trong ti

c này tùy thu

vào sự lựa chọn linh động của GV và khả năng của HS. 1.4.Nănglựcthựcnghiệmhóahọc 1.4.1. Khái niệm về năng lực thực nghiệm Hóa học

Năng lực thực nghiệm hóa học là một trong những năng lực quan trọng nhất của HS cần được hình thành và phát triển thông qua DH hóa học. Tùy cách diễn đạt mà có nhiều cách để định nghĩa năng lực thực nghiệm khác nhau, cụ thể:

Theo từ điển Tiếng Việt ''Năng lực thực nghiệm là khả năng vận dụng những kiến thức, kinh nghiệm, kĩ năng, thái độ và hứng thú để hành động một cách phù hợp và hiệu quả trong các tình huố

c

1.5.Thựctrạngcủaviệcsử dụngbàitậpthựcnghiệmvàpháttriểnnănglực thựcnghiệmhóahọc ở mộtsố trườngTHPTtrên địabàntỉnh ĐăkLăk

1.5.1. Mục đích điều tra

Tìm hiểu thực trạng sử dụng BTTN và vấn đề phát triển năng lực thực nghiệm hóa học cho HS ở các trườ

t

D

ng quan trình bày v

- Định

ng và

trong

y

ng tích c

- Khái ni

giá NL TNHH

- Vai trò, cách phân lo

Trình

BTTN trong d

y h

c

NLTN và các ph

ng pháp, công c

h

halogen

- HS trình bày được tính chất vật lí, tính chất hóa học cơ bản của các halogen và một số hợp chất quan trọng của halogen

- HS giải thích được vì sao halogen có tính oxi hóa mạnh

- HS giải thích được nguyên nhân làm cho halogen có sự giống nhau về tính chất hóa học cũng như sự biến đổi có quy luật, tính chất của đơn chất và hợp chất của chúng.

- HS trình bày được nguyên tắc chung của phương pháp điều chế halogen b. Về kỹ năng

- Rèn luyện kỹ năng quan sát và giải thích các hiện tượng quan sát được khi làm thí nghiệm về halogen - Vận dụng những kiến thức đã học về cấu tạo nguyên

ất O2, S và những hợp chất của chúng - Rèn luyện khả năng quan sát, giải thích, kết luận các hiện tượng thí nghiệm, các hiện tượng xảy ra trong tự nhiên (ô nhiễm không khí, đất, nước, sự phá hủy tầng ozon, mưa axit, ....)

- Rèn luyện khả năng cân bằng các phản ứng oxi hóa-khử, xác định chất khử, chất oxi hóa và khă năng giải các bài tập liên quan đến chương oxi lưu huỳnh c. Về thái độ, tình cảm - Giáo dục lòng say mê học tập, ý thức chiếm lĩnh khoa học, kỹ thuật - Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, chống gây ô nhiễm: đất, nước, không khí... d. Phát triể

B

ng 2.1. N

i dung ch

c

CHƯƠNG5:NHÓMHALOGEN

Bài Tênbài

Bài 21 Khái quát về nhóm halogen

Bài 22 Clo

8

Bài 23 Hidro clorua – Axit clohidric và muối clorua

Bài 24 Sơ l

c v

h

p ch

Bài 25 Flo – Brom – Iot

Bài 26 Luyện t

Bài 27 Bài th

t có oxi của clo

p: Nhóm halogen

s

Tính ch

Bài 28 Bài th

clo

Tính

2.1.2.1. Nội dung chương oxi lưu huỳnh hóa học 10

a

clo và h

p chất c

học của brom và iot

Bảng 2.2. Nội dung chương oxi lưu huỳnh được thể hiện trong 7 bài như sau: CHƯƠNG6:OXI–LƯUHUỲNH

Bài Tênbài

Bài 29 Oxi – Ozon

Bài 30 Lưu huỳnh

Bài 31 Bài thực hành số 4: Tính chất của oxi – lưu huỳnh

Bài 32 Hidro sunfua – Lưu huỳnh đioxit – Lưu huỳnh trioxit

Bài 33 Axit sunfuric – muối sunfat

Bài 34 Luyện tập: Oxi và lưu huỳnh

Bài 35 Bài thực hành số 5: Tính chất các hợp chất của lưu huỳnh 2.1.3. Phương pháp dạy học phần phi kim Hóa học 10 2.1.3.1. Phương pháp dạy học phần Halogen - Hóa học 10 Nhóm halogen là nhóm nguyên tố đầu tiên

Dùng

l

u hu

nh.

Trong quá trình dạy học cần so sánh cấu tạo phân tử oxi và cấu tạo mạng tinh thể của lưu huỳnh và giải thích tại sao phân tử lưu huỳnh có cấu tạo phức tạp hơn oxi và clo ở cạnh nó.

Tóm lại, kiến thức phần phi kim bao gồm các bài dạy về chất, vì vậy các kiến thức cấu tạo chất sẽ là điểm xuất phát, là cơ sở, phương tiện để giải thích tính chất lí học, hóa học, phương pháp điều chế, ứng dụng của chúng. Do đó, các phương tiện trực quan, chủ yếu là TN cần được sử dụng thường xuyên để minh họa, kiểm tra, đánh giá tính xác thực của giả thuyết, những điều dự đoán về tính chất các chất đồng thời rèn luyện kĩ năng thí nghiệm hóa học góp phần hình thành

Hình thành

Hình thành

ất các bước tiến hành TN

Không đề xuất được các phương án TN

Đề xuất được các phương án TN nhưng chưa rõ ràng, đầy đủ

Đề

các

TN rõ ràng,

Thực hiện các thao tác tiến hành TN

a chọn dụng cụ, hóa chất để tiến hành TN

Lựa chọn được dụng cụ, hóa chất để tiến hành TN nhưng không đầy đủ

Lựa chọn được dụng cụ, hóa chất để tiến hành TN chính xác, đầy đủ

Không thực hiện được các thao tác tiến hành TN

Thực hiện các thao tác tiến hành TN nhưng còn chậm, không rõ ràng

Thực hiện các thao tác tiến hành TN nhanh, chính xác, thành công

- Mục đích: Bảng kiểm quan sát giúp cho GV quan sát có chủ đích các tiêu chí của NLTHHH thông qua các hoạt động học tập của HS. Từ đó đánh giá được kiến thức, kĩ năng và NL TNHH theo các mục tiêu của quá trình DH đề ra.

- Yêu cầu: Bảng kiểm quan sát phải rõ ràng, cụ thể, bám sát vào các tiêu chí của NL TNHH.

Quy trình thiết kế:

B

B

c 1: Xác

c

nh đối tượng, th

Xây d

i

i

m, mục tiêu quan sát

ng các tiêu chí quan sát và các mức

a

bài

th

nghi

ng

hành,

giá

c các tiêu chí c

a NL TNHH.

Víd

n

: Khi s

m

d

c

ng BTTN liên quan

n bài “Axit sunfuric – Muối sunfat”, GV c

bài

ng BTTN vừa liên quan đến mục tiêu bài học vừa đánh giá được các tiêu chí của NLTNHH. b. Phải đảm bảo tính chính xác và khoa học Nội dung BTTN phải độ chính xác cao và khoa học. Người dạy không được tùy tiện chỉnh sửa số liệu của bài toán theo hướng chủ quan mà phải qua dựa trên các nghiên cứu, sách báo uy tín đã được TN kiểm chứng. Ngoài ra, cần phải chú ý đến cách diễn đạt ngôn ngữ hóa học một cách rõ ràng, chính xác và chặt chẽ…

Với các bài tập cung cấp thông tin dạng hình vẽ, các hình ảnh cần đảm bảo chính xác về mặt khoa học (trừ trường hợp đề bài chủ ý vẽ sai quy tắc để kiểm tra HS) và thẩm mĩ. Nội dung, số liệu cung cấp cần đảm bảo tính chính xác và phù hợp với thực tiễn. Các số liệu đưa ra cần lưu ý về sai số của phép đo… c. Phải đảm bảo tính hệ thống và phù hợp với trình độ học sinh Tính hệ thống ở đây

ướng các hoạt động dạy học rõ ràng.

Bước 2: Xác định nội dung BTTN đáp ứng được các tiêu chí phát triển NLTN cho HS.

Xác định nội dung ở đây cần hiểu là lựa chọn các kiến thức có thực hiện thí nghiệm để đáp ứng được các tiêu chí phát triển NLTN cho HS.

Bước 3: Lựa chọn dạng bài tập thực nghiệm

Tùy vào mục tiêu đánh giá HS về tiêu chí nào của NL TNHH hay tất cả các tiêu chí của NL TNHH mà GV sẽ lựa chọn dạng bài tập thực nghiệm cho phù hợp như: bài tập về phân biệt, nhận biết các chất; bài tập về lập kế hoạch thực hiện TN; bài tập dùng hình vẽ, sơ đồ; bài tập mô tả, giải thích các hiện tượng thí nghiệm; bài tập sử lí thông tin liên quan đến TN. 2.3.3. Ví dụ minh họa Bàitậpthựcnghiệm1: Muốn pha loãng axit sunfuric đặc, ta tiến hành thí nghiệm theo cách nào của hình vẽ sau? Giải thích?

ẩn bị sẵn trên bàn để tiến hành TN, quan sát, phân tích hiện tượng, xác nhận dự đoán đúng. Các nhiệm vụ này sẽ ĐG được các tiêu chí 4,5, 6, 7 (Lựa chọn dụng cụ, hóa chất để tiến hành; Thực hiện các thao tác tiến hành thí nghiệm; Quan sát, mô tả và giải thích các hiện tượng TN;

c tại sao phải thu khí oxi theo phương pháp dời chỗ nước, tại sao trước khi tắt đèn cồn phải tháo ống dẫn khí ra trước)

Câu 2.4 - Lựa chọn dụng cụ, hóa chất để tiến hành thí nghiệm. - Thực hiện các thao tác tiến hành thí nghiệm

Câu 2.5 - Đề xuất các bước tiến hành TN Đáp án:

2.1. Điểm sai: ống nghiệm chứa KMnO4 ở tư thế hướng lên. Sửa lại: ống nghiệm chứa KMnO4 ở tư thế hơi chúc miệng xuống để tránh hiện tượng khi đun KMnO4 ẩm, hơi nước bay lên đọng lại lại trên thành ống nghiệm chảy xuống đáy làm vỡ ống.

2.2. Phương pháp

Chú

thí nghi

• M

liên h

gi

a n

i dung bài t

p v

i các tiêu chí c

a NLTNHH

p giải thích hiện tượng TN, thông qua việc giải bài tập này sẽ ĐG được một số tiêu chí NL TNHH của HS, cụ thể mối liên hệ giữa câu hỏi của bài tập với các biểu hiện của NL TNHH:

ây là dạng bài t

Câu hỏi Biểu hiện của NL TNHH

a) Nêu mục đích của thí nghiệm - Xác định câu hỏi, mục đích TN

b) Hãy tiến hành thí nghiệm và đưa ra các kĩ thuật cần lưu ý khi thực hành thí nghiệm. Từ đó, nêu hiện tượng mà em quan sát được và rút ra kết luận.

- Đề xuất các bước tiến hành thí nghiệm - Thực hiện các thao tác tiến hành thí nghiệm - Quan sát, mô tả và giải thích hiện tượng thí nghiệm. - Rút ra kết luận về kiến thức. Đáp án:

a) Mục đích của thí nghiệm: Kiểm tra tính tan của khí HCl

b) HS tiến hành thí nghiệm như hình vẽ

Dùng TCHH c

ro clorua

a

clohi

ric và cách nh

n bi

t ion clorua chứng minh khí X là khí hi

Dụng cụ và hóa chất: Bình tam giác đã chứa dd HCl, ống nhỏ giọt, ống nghiệm, quì tím/pH, dd NaOH có tẩm phenolphtalein, đá vôi, đinh sắt, dd AgNO3

Thiết kế và xác định qui trình TN:

Phương án 1: Nhỏ vài giọt dd HCl vào giấy quỳ tím/giấy pH hoặc ống nghiệm chứa sẵn dd NaOH có tẩm phenolphtalein, nhỏ từ từ đến dư dd HCl vào ống nghiệm1

Câu1

D

ng c

và

ch

Ch

m

th

y tinh

ng vuốt nh

ng n

c, bình tam giác đã chứa s

n khí hiđro clorua, nút cao su có c

n, NaOH, phenolphtalein.

m như sau: + Dùng bình khí HCl có sẵn thay bằng nút cao su có cắm ống vuốt nhọn, đầu ống vuốt hướng vào trong bình. + Úp ngược bình vào trong cốc đựng dd NaOH loãng có vài giọt phenolphtalein.

Cách tiến hành thí nghi

Chú ý: Muốn thí nghiệm xảy ra thành công cần nhúng nút cao su có cắm ống vuốt nhọn vào nước trước khi cắm vào bình đựng HCl. Câu hỏi:

a) Nêu mục đích thí nghiệm này.

b) Hãy tiến hành thí nghiệm và đưa ra các kĩ thuật cần lưu ý khi thực hành thí nghiệm. Từ đó, nêu hiện tượng mà em quan sát được và rút ra kết luận.

Câu2. Hãy dự đoán hiện tượng và viết PTHH xảy ra khi ngâm một quả trứng gà sống vào cốc thủy tinh chứa 250 ml dd HCl có nồng độ xác định. Em hãy tiến hành thí nghiệm kiểm chứng dự đoán trên. Câu3. Cho dụng cụ và hóa chất sau: Giá sắt, bình cầu, phễu chiết, đèn cồn, ống dẫn khí, cốc thủy tinh, bình tam giác, chậu thủy tinh, nút cao su có cắm ống vuốt nhọn, ống nghiệm, ống nhỏ giọt, bông tẩm, NaCl rắn, H2SO4 đặc, H2O, dd NaOH, phenolphtalein, dd NH3, đá vôi, đinh sắt, lá đồng, dd AgNO3, quì tím, giấy pH.

a thủy tinh, bếp điện/đèn cồn

Hóa chất: Nước cất, tinh thể KI, tinh thể Pb(NO3)2

Cách tiến hành thí nghiệm:

Cho 100 ml nước cất vào bình tam giác. Sau đó cho khoảng 2 muỗng cafe tinh thể KI vào bình tam giác và đun nóng bằng bếp điện/đèn cồn. Tiếp tục cho 1 muỗng tinh thể Pb(NO3)2 vào dd thu được. Dùng đũa thủy tinh khuấy đều và để trong bình tam giác để tránh dd sôi và trào ra khỏi bình. Đun khoảng 5 phút, để nguội bình tam giác. a) Theo em, mục đích của thí nghiệm này là gì? b) Hãy tiến hành thí nghiệm dựa vào cách tiến hành ở trên. Từ đó, đưa ra những kĩ thuật cần lưu ý và quan sát, nêu hiện tượng, giải thích, viết PTHH xảy ra.

Lưu ý: Chiếu ánh sáng vào dd thu được để thấy rõ hiện tượng hơn.

Câu5. Cho một bình tam giác

Câu7

a) Cho một mảnh lá đồng nguyên chất, hãy đưa ra đề xuất, tiến hành thí nghiệm và viết PTHH điều chế 50 ml dd CuCl2 bằng các dụng cụ và hóa chất có sẵn trong phòng thí nghiệm. b) điều chế ở câu a với dụng cụ và hóa chất gồm bình tam giác, cốc thủy tinh, que diêm, dd HCl, giấy nhôm thực hiện các thí nghiệm sau: Cho hỗn hợp dd (HCl và CuCl2) vào bình tam giác

Câu9. Cho biết các d

ng c

, hóa ch

t và cách ti

n hành một thí nghiệm như sau:

– Dụng cụ: Pipet, buret, bình tam giác, bốp cao su, cốc thủy tinh.

Hóa chất: Nước cất, dd HCl, dd NaOH, phenolphtalein.

Cách tiến hành thí nghiệm

Hút chính xác 10,0 ml dd axit clohiđric và cho vào bình tam giác 250 ml.

Thêm 2 – 3 giọt phenolphtalein vào bình tam giác. Lắc nhẹ và chuẩn độ bằng dd natri hiđroxit 0,1M cho đến khi dd đổi màu thì ngừng lại. Thí nghiệm phải được lặp lại ít nhất là 3 lần.

a) Hãy cho biết thực nghiệm trên nhằm mục đích gì?

b) Lập công thức tính nồng độ

u ý khi tiến hành thí nghiệm. Đáp án: Câu1

c) Mục đích của thí nghiệm: Kiểm tra tính tan của khí HCl

d) HS tiến hành thí nghiệm như hình vẽ

Kĩ thuật cần lưu ý khi tiến hành thí nghiệm: Muốn thí nghiệm xảy ra thành công cần nhúng nút cao su có cắm ống vuốt nhọn vào nước trước khi cắ

vào

Ph

Ph

ng

ng

cho dd HCl d

, dụng cụ, hóa chất lựa chọn theo qui trình TN và quan sát, ghi chép và thu thập thông tin.

Câu4

Mục đích thí nghiệm: Phản ứng tạo “cơn mưa vàng” bằng tạo kết tủa PbI2. PTHH xảy ra: Pb(NO3)2 + 2KI → PbI2↓ + 2KNO3 Hiện tượng: Xuất hiện chất rắn màu vàng, sau đó khi đun nóng thì dd trong suốt, để nguội thì xuất hiện các tinh thể màu vàng lấp lánh. Giải thích: Do tạo thành PbI2 (màu vàng). Sau đó, PbI2 tan tốt trong nước nóng nên tạo dd trong suốt. Để nguội, PbI2 xuất hiện dưới dạng tinh thể màu vàng lấp lánh. Câu5.

Dụng cụ và hóa chất: Chậu thủy tinh đựng nước, bình tam giác đã chứa

nghi

m, phi

u chiết, giấy lọc,

a thủy tinh, cốc thủy tinh.

chất: dd HCl, dd CuSO4, dd NaOH, dd AgNO3, dd BaCl2. Đề xuất cách tiến hành

Sử dụng pipet hoặc ống đong để đo thể tích cần lấy của các hóa chất: Lấy 10 ml dd CuSO4 cho vào ống nghiệm, tiếp tục cho 10 ml dd BaCl2 vào và khuấy đều bằng đũa thủy tinh thu được dd CuCl2 và kết tủa BaSO4. Lọc lấy dd bằng phiễu chiết và giấy lọc ta thu được dd CuCl2. Đo 10 ml dd NaOH vào ống nghiệm chứa CuCl2, khuấy đều và sử dụng phiễu chiết, giấy lọc để lọc lấy dd. Ta thu

buret.

NaOH

n khi m

Nên sử dụng tay trái để mở khóa buret để có thể dễ dàng kiểm soát được lượng dd NaOH nhiễu ra. Câu10

a) Mục đích của thí nghiệm là xác đị

ng

thí nghiệm theo cách nào của hình vẽ sau? Giải thích ?

Câu12: Trong phòng thí nghiệm, một HS tiến hành như sau: Chuẩn bị một cốc thủy tinh đựng một lượng đường trắng khoảng 1/4 thể tích cốc, sau đó nhỏ từ từ dung dịch axit sunfuric đặc vào cốc đường sao cho thấm ướt hết lớp đường. Gần như ngay lập tức thấy đường từ màu trắng ngả sang màu vàng sau đó thành đen, rồi tạo thành cột than đen bị thổi phồng lên và có mùi sốc rất khó chịu và độc.

1.1. Thí nghiệm trên chứng minh tính chất nào của axit axit sunfuric đặc?

1.2. Giải thích nguyên nhân các hiện tượng trên của thí nghiệ