PHÁT TRIỂN NL VDKTHH VÀO THỰC TIỄN CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP PHẦN ALCOHOL

PHÁT TRIỂN NL VDKTHH VÀO THỰC TIỄN

vectorstock.com/28062440

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

PHÁT TRIỂN NL VDKTHH VÀO THỰC TIỄN CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP PHẦN ALCOHOL HÓA HỌC 11 (VNU - UED) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

CHƢƠNG 2: PHÁT TRIỂN NL VDKTHH VÀO THỰC TIỄN CHO H ỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP PHẦN ALCOHOL 2.1. Quá trình hình thành và phát triển nội dung kiến thức phần alcohol Phần Alcohol các em đã đƣợc học trong nội dung SGK Hóa Học lớp 9. Ở đó các em đã đƣợc học một cách cơ bản về tính chất vật lí, tính chất hóa học, điều chế và ứng dụng của alcohol. Lên lớp 11 các em sẽ đƣợc học sâu hơn và tìm hiểu kĩ hơn về alcohol.

2.2. Vị trí, cấu trúc, nội dung phần alcohol 2.2.1. Vị trí của chương Phần Alcohol đƣợc sắp xếp vào chƣơng 8 trong chƣơng trình Hóa Học lớp 11 THPT, sau khi nghiên cứu kiến thức về các lí thuyết chủ đạo nhƣ đại cƣơng về hóa học hữu cơ, hiđrocacbon, hiđrocacbon không no, hiđrocacbon thơm - nguồn hiđrocacbon thiên nhiên, dẫn xuất halogen.

2.2.2. Mục tiêu của chương - Kiến thức: + Nêu đƣợc công thức cấu tạo và tính chất vật lí của alcohol. + Liệt kê đƣợc các đồng phân của alcohol. + Gọi tên đƣợc danh pháp của alcohol. + Liệt kê đƣợc các ứng dụng, phƣơng pháp điều chế alcohol. + Trình bày đƣợc tính chất hóa học của các alcohol. + Giải thích đƣợc ảnh hƣởng của liên kết hiđro đến tính chất vật lí của alcohol. + Vận dụng đƣợc những kiến thức đã học đƣợc về: cấu tạo nguyên tử, liên kết hóa học,… để giải thích một số tính chất của alcohol và các hiện tƣợng trong thực tế. + Đề xuất biện pháp xử lí các hiện tƣợng, vấn đề giả định, tinh chế, tách chất.

- Kĩ năng: + Quan sát, làm đƣợc một số thí nghiệm về tính chất hóa học, tính chất vật lí của alcohol. + Viết và cân bằng đƣợc PTHH của phản ứng thể hiện tính chất hóa học và phƣơng pháp điều chế alcohol. + Xác định đƣợc bậc của alcohol.

29

+ Giải và thành thạo đƣợc một số bài tập định tính và định lƣợng có liên quan đến kiến thức trong chƣơng.

- Thái độ: Thông qua nội dung về tính chất hóa học và ứng dụng của các chất đã đƣợc học, giáo dục cho HS lòng say mê học tập, yêu khoa học, ý thức vƣơn lên trong học tập, chiếm lĩnh kiến thức, có ý thức bảo vệ môi trƣờng.

- NL hình thành cho HS: + NL chung: NL tự chủ, tự học; NL giải quyết vấn đề và sáng tạo. + NL chuyên biệt: NL tính toán; NL ngôn ngữ; NL tìm hiểu tự nhiên và xã hội. + NL đặc thù: NL nhận thức hóa học; NL tìm hiểu thế giới tự nhiên dƣới góc độ hóa học; NL vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học.

2.2.3. Một số lưu ý về xây dựng và dạy học chủ đề phần Alcohol Alcohol đƣợc nghiên cứu sau khi đã học các lí thuyết chủ đạo nhƣ đại cƣơng về hóa học hữu cơ, hiđrocacbon, hiđrocacbon không no, hiđrocacbon thơm – nguồn hiđrocacbon thiên nhiên, dẫn xuất halogen. Vì vậy, cần nghiên cứu tính chất của alcohol dƣới ánh sáng của các lí thuyết chủ đạo trên.

Các thí nghiệm trong chủ đề này đƣợc coi nhƣ các thí nghiệm kiểm chứng, chứng minh tính chất đƣợc rút ra từ lí thuyết. Ví dụ: xét phản ứng của alcohol với natri: alcohol có tính axit nhƣng rất yếu. Vậy phản ứng của alcohol với natri: R(OH)z

+ zNa

→

R(ONa)z

+

H2

Các nội dung đƣợc học trong chủ đề Alcohol có rất nhiều kiến thức liên hệ với đời sống, môi trƣờng. Từ đó, học sinh có thể liên hệ đƣợc với thực tiễn một cách dễ dàng, có nhiều điều kiện thuận lợi để vận dụng dạy học theo dự án để tích hợp giáo dục môi trƣờng cho học sinh. Để nâng cao quá trình, GV cần lựa chọn những phƣơng pháp dạy học một cách thích hợp. Có rất nhiều PPDH có thể sử dụng nhƣ: phƣơng pháp đàm thoại, phƣơng pháp dạy học theo góc, dạy học hợp tác, phƣơng pháp thảo luận nhóm, phƣơng pháp công não, phƣơng pháp nêu và giải quyết vấn đề, dạy học dự án,…

2.3. Nguyên tắc và quy trình thiết kế chủ đề dạy học tích hợp trong phần Alcohol 30

2.3.1. Nguyên tắc lựa chọn chủ đề tích hợp Theo [9] khi lựa chọn nội dung tích hợp nói chung và lực chọn chủ đề tích hợp phần alcohol nói riêng cần chú ý những nguyên tác đã đƣợc trình bày trong phần cơ sở lí luận. Có thể tóm tắt lại những nguyên tắc đó nhƣ sau: Nguyên tắc 1: Đảm bảo mục tiêu giáo dục, hình thành và phát triển NL cần thiết cho ngƣời học.

Mục tiêu giáo dục nhằm phát triển các phẩm chất cho HS nhƣ: có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; có phẩm chất, NL và ý thức công dân; có lòng yêu nƣớc, tinh thần dân tộc, trung thành với lý tƣởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.

Nguyên tắc 2: Đáp ứng đƣợc yêu cầu phát triển của xã hội, măng tính thiết thực, có ý nghĩa đối với ngƣời học.

Xã hội càng phát triển thì nhu cầu theo đó cũng tăng theo vì vậy yêu cầu đầu ra phải có chất lƣợng để đáp ứng đƣợc yêu cầu của xã hội. Trong dạy học cần lựa chọn các chủ đề mang tính thiết thực đối với ngƣời học nhƣ chủ đề “Ảnh hƣởng của methanol trong rƣợu đến sức khỏe con ngƣời”, đây là chủ đề gắn liền với đời sống sinh hoạt của con ngƣời và ảnh hƣởng trực tiếp đến đến sức khỏe.

Nguyên tắc 3: Đảm bảo tính khoa học và tiếp cận những thành tựu của khoa học kĩ thuật đồng thời vừa sức với HS. Bài dạy cần đảm bảo tính khoa học và tiếp cận những thành tựu khoa học kĩ thuật là yêu cầu không thể thiếu trong dạy học CĐTH cho HS. Những vấn đề này cần vừa dễ hiểu, giảm tải kiến thức hàn lâm vừa phải giúp HS tiếp cận đƣợc những thành tựu khoa học hiện nay.

Nguyên tắc 4: Đảm bảo tính giáo dục và giáo dục vì sự phát triển bền vững.

Nội dung dạy học CĐTH cần đảm bảo tính giáo dục nhƣ đảm bảo bồi dƣỡng và hình thành cho HS các kiến thức, kĩ năng, thái độ, NL của ngƣời công dân. Phát triển các phẩm chất nhƣ yêu và có trách nhiệm đối với đất nƣớc, gia đình, bạn bè…

31

Nguyên tắc 5: Tăng tính hành dụng, tính thực tiễn, quan tâm đến những vấn đề mang tính xã hội của địa phƣơng.

Trong các bài dạy, GV cần tăng các nội dung liên quan đến thực tế, triển khai các vấn đề mang tính thực tiễn để rèn luyện cho HS các kĩ năng vận dụng kiến thức đã học vào xử lí tình huống. Bên cạnh đó, GV cần đƣa vào các vấn đề mang tính xã hội của địa phƣơng để các em có sự chuẩn bị khi tham gia các hoạt động tại địa phƣơng.

2.3.2. Quy trình thiết kế chủ đề DHTH Dựa trên nguyên tắc vừa nêu trên, đề tài khóa luận đề xuất quy trình gồm 5 bƣớc xây dựng chủ đề DHTH nhƣ sau: Bƣớc 1: Xác định nội dung để xây dựng chủ đề DHTH Rà soát chƣơng trình, SGK để tìm ra các nội dung dạy học gần giống nhau có liên quan chặt chẽ với nhau trong các môn học của chƣơng trình, hiện hành; những nội dung liên quan đến thời sự của địa phƣơng và đất nƣớc để xây dựng bài học tích hợp.

Từ đó xây dựng chủ đề DHTH, chủ đề DHTH phải liên quan đến kiến thức HS đã đƣợc học và gắn liền với đời sống thực tiễn.

Ví dụ: Khi rà soát lại chƣơng trình Hóa Học lớp 9 và lớp 11 có nội dung kiến thức liên quan đến phần alcohol. Methanol là chất đƣợc nhắc đến trong nội dung này và nó đƣợc sử dụng rất nhiều trong việc sản xuất các loại rƣợu, gây ảnh hƣởng trực tiếp đến sức khỏe cong ngƣời. Vì vậy tôi xây dựng chủ đề “Ảnh hƣởng của methanol trong rƣợu đến sức khỏe con ngƣời”.

Bƣớc 2: Xác định thời gian phù hợp Cần xác định bao nhiêu thời gian là đủ cho một bài dạy, không để thời gian quá dài hay quá ít.

Bƣớc 3: Xác định mục tiêu của chủ đề DHTH Đảm bảo đúng mục tiêu trong chuẩn kiến thức, kĩ năng của môn học và các môn liên quan khác, bao gồm mục tiêu về kiến thức, kĩ năng, thái độ và NL. Ví dụ: Chủ đề “Ảnh hƣởng của methanol trong rƣợu đến sức khỏe con ngƣời” sử dụng nội dung kiến thức bài Alcohol – Hóa Học lớp 11, thì mục tiêu của chủ đề phải bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng của bài Alcohol, đồng thời xác định mục tiêu về NL của chủ đề là NL VDKTHH vào thực tiễn.

32

Bƣớc 4: Xây dựng các nội dung chính của chủ đề Những nội dung trong bài dạy tích hợp phải có tính giáo dục HS, phát triển NL, nhân cách và hình thành thái độ tích cực của HS đối với đời sống xã hội, thiên nhiên và môi trƣờng sống.

Ví dụ: Chủ đề “Ảnh hƣởng của methanol trong rƣợu đến sức khỏe con ngƣời” đƣợc xây dựng gồm 3 nội dung chính sau: - Biểu hiện ảnh hƣởng của methanol đến con ngƣời nhƣ thế nào?

- Tìm hiểu nguyên nhân methanol gây ảnh hƣởng đến con ngƣời - Các biện pháp làm giảm tác hại của rƣợu đến sức khỏe con ngƣời.

Bƣớc 5: Thiết kế các tiêu chí đánh giá và bộ câu hỏi định hƣớng cho HS. Xây dựng các tiêu chí và bộ câu hỏi định hƣớng phải rõ ràng, đủ ý, tránh các từ ngữ mơ hồ.

2.3.3. Cấu trúc chủ đề tích hợp (1) Tên và nội dung chủ đề tích hợp a. Tên chủ đề Tên chủ đề: “Ứng dụng cúa ethanol trong cồn y tế” b. Nội dung chủ đề Chủ đề: “Ứng dụng của ethanol trong cồn y tế” gồm 3 nội dung lớn.

- Tìm hiểu về tính chất của ethanol.

- Tìm hiểu về phƣơng pháp điều chế ethanol.

- Tìm hiểu về cách sử dụng ethanol trong y tế.

(2) Mục tiêu Mục tiêu của chủ đề “Ứng dụng của ethanol trong cồn y tế”. a. Kiến thức - HS nêu đƣợc tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên, ứng dụng của alcohol, phƣơng pháp điều chế alcohol trong phòng thí nghiệm, trong công nghiệp.

- HS vận dụng đƣợc kiến thức đã học để giải thích tác dụng sát trùng của ethanol trong cồn. b. Kĩ năng - Tăng cƣờng khả năng hợp tác, làm việc nhóm, làm việc khoa học có kế hoạch.

33

- Nâng cao kĩ năng tìm kiếm, xử lí và trình bày thông tin. c. Thái độ - Xây dựng ý thức bảo vệ môi trƣờng và sức khỏe cộng đồng.

- Hứng thú với phƣơng pháp học tập mới, từ đó bồi dƣỡng niềm say mê học tập với môn Hóa Học. Bƣớc đầu hình thành và tiếp cận với phƣơng pháp nghiên cứu khoa học. Bồi dƣỡng khả năng tự học và tự học suốt đời cho HS. - HS khi thể hiện sản phẩm dự án học tập phát triển NL của bản thân, thể hiện ở các giải pháp đề trình bày sản phẩm. d. NL hình thành - NL vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: - Một số các NL khác: NL ngôn ngữ, NL tự chủ và tự học,…

(3) Thời lượng dự kiến Chủ đề “Ảnh hƣởng của methanol trong rƣợu đến sức khỏe con ngƣời” áp dụng phƣơng pháp dạy học dự án là 2 tiết học trên lớp.

(4) Chuẩn bị của GV và HS Giáo viên - Máy tính, máy chiếu, sơ đồ tƣ duy.

- Hồ sơ theo dõi tiến độ thực hiện dự án của các nhóm.

- Các phiếu đánh giá dự án (bảng kiểm quan sát, phiếu đánh giá sản phẩm, phiếu tự đánh giá cấ nhân,…).

- Riêng buổi công bố sản phẩm cần chuẩn bị máy quay, ghi âm, máy ảnh.

Học sinh - Các phƣơng tiện để thu thập thông tin: máy ảnh, ghi âm (nếu có).

- Bút màu, giấy A0 để vẽ sơ đồ tƣ duy.

- Bảng phân công nhiệm vụ các thành viên trong nhóm, sổ theo dõi dự án.

- Tranh ảnh có liên quan đến dự án.

- Xử lí thông tin, viết báo cáo, hoàn thành dự án.

(5) Phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá Phƣơng pháp dạy học: Dạy học dự án, dạy học theo góc.

34

Kiểm tra đánh giá: Sản phẩm của nhóm thực hiện dự án, khả năng thuyết trình sản phẩm.

(6) Thực hiện các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Xây dựng ý tƣởng dự án. Quyết định chủ đề Bƣớc 1: Chia nhóm Bƣớc 2: GV giới thiệu cho cả lớp biết về nội dung thực hiện dự án, các nhóm đề xuất ý tƣởng dự án.

Bƣớc 3: Lựa chọn chủ đề, xác định mục tiêu dự án Ví dụ: Chủ đề “Ảnh hƣởng của methanol trong rƣợu đến sức khỏe con ngƣời” + Nhóm 1: Tìm hiểu về tính chất, phƣơng pháp điều chế và triệu chứng ngộ độc methanol. + Nhóm 2: Tìm hiểu về nguyên nhân và ảnh hƣởng của nồng độ methanol đến sức khỏe con ngƣời. + Nhóm 3: Tìm hiểu về các cách loại bỏ, xử trí và phòng ngừa ngộ độc methanol trong rƣợu.

Bƣớc 4: Thu thập kết quả và công bố sản phẩm - Sản phẩm dự án có thể công bố dƣới dạng bài thu hoạch, báo cáo bằng văn bản, trình chiếu powerpoint,…

- Sản phẩm dự án đƣợc trình bày giữa các nhóm HS trong lớp, có thể giới thiệu trƣớc toàn trƣờng.

Bƣớc 5: Tổng kết, đánh giá Đánh giá sản phẩm - GV và HS đánh giá kết quả và quá trình thực hiện sản phẩm dự án. Rút kinh nghiệm.

- Đánh giá có thể bằng hình thức trao đổi bằng thƣ, tự đánh giá, đánh giá cá nhóm, đánh giá từng HS,…

Tổng kết - GV yêu cầu HS phát biểu suy nghĩ về kết quả thực hiện dự án.

- Yêu cầu các nhóm hoàn thiện sản phẩm để có thể giới thiệu sản phẩm khi có điều kiện.

35

2.4. Các biện pháp dạy học theo chủ đề tích hợp trong phần Alcohol nhằm phát triển NL VDKTHH vào thực tiễn 2.4.1. Biện pháp phát triển NL VDKTHH vào thực tiễn thông qua vận dụng phương pháp dạy học dự án Một trong những phƣơng pháp dạy học tích cực đang đƣợc nhiều GV hứng thú tìm hiểu và sử dụng là phƣơng pháp DHTDA. Để có một giờ học theo PP này, GV cần phải xây dựng kế hoạch rất chu đáo để giao nhiệm vụ cụ thể và kiểm tra HS của mình.

Các nhóm HS cũng phải có kế hoạch rõ ràng để thực hiện nhiệm vụ. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, các em huy động đƣợc kiến thức tổng hợp hơn, vận dụng giải quyết sáng tạo đƣợc nhiều tình huống trong thực tiễn. Với biện pháp này chúng tôi đã thiết kế 3 chủ đề: “Ảnh hƣởng của methanol trong rƣợu đến sức khỏe con ngƣời”, “Ứng dụng của ethanol trong cồn y tế”.

Với chủ đề 1 “Ảnh hƣởng của methanol trong rƣợu đến sức khỏe con ngƣời”, GV có thể giao cho các nhóm HS thực hiện một số nhiệm vụ nhƣ: + Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về tính chất, phƣơng pháp điều chế và triệu chứng ngộ độc methanol. + Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu về nguyên nhân và ảnh hƣởng của nồng độ methanol đến sức khỏe con ngƣời. + Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu về các cách loại bỏ, xử trí và phòng ngừa ngộ độc methanol trong rƣợu.

2.4.2. Biện pháp phát triển NL VDKTHH vào thực tiễn thông qua vận dụng phương pháp dạy học theo góc Hiện nay, PPDH theo góc cũng là một phƣơng pháp DH tích cực có hiệu quả trong việc Dh các chủ đề tích hợp nhằm phát triển NL VDKTHH vào thực tiễn. GV kích thích sự ham hiểu biết, khám phá của HS bằng cách khéo léo giúp HS xâu chuỗi kiến thức đã có, tìm hiểu thông tin trong các nguồn tài liệu, các bài báo, tạp chí khoa học, các kênh trên TV,…

2.5. Xây dựng một số chủ đề tích hợp trong phần alcohol nhằm phát triển NL VDKTHH vào thực tiễn 2.5.1. Chủ đề “Ảnh hưởng của methanol trong rượu đến sức khỏe con người” 36

CHỦ ĐỀ 1. ẢNH HƢỞNG CỦA METHANOL TRONG RƢỢU ĐẾN SỨC KHỎE CON NGƢỜI A. Mục tiêu 1. Kiến thức - Phát biểu đƣợc tính chất vật lí, tính chất hóa học và phƣơng pháp điều chế methanol.

- Giải thích đƣợc nguyên nhân gây ngộ độc methanol.

- Giải thích đƣợc ảnh hƣởng của methanol trong rƣợu đối với sức khỏe con ngƣời.

- Học sinh đề xuất đƣợc một số biện pháp loại bỏ methanol trong rƣợu.

2. Kĩ năng - Dự đoán, kiểm tra và kết luận đƣợc tính chất của rƣợu.

- Tăng cƣờng khả năng hợp tác, làm việc nhóm, làm việc khoa học có kế hoạch của HS. - Phát triển đƣợc các kỹ năng tìm kiếm, xử lý thông tin, kỹ năng thuyết trình.

3. Thái độ - Giúp học sinh hăng say và có hứng thú đối với môn Hóa học.

- HS nhận thức rõ những ảnh hƣởng của rƣợu đối với sức khỏe con ngƣời từ đó có cách ứng xử phù hợp.

4. NL hình thành - NL vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: HS vận dụng kiến thức đã học, HS tổng hợp kiến thức, HS trình bày, báo cáo về chủ đề thảo luận.

- NL khác: NL nhận thức hóa học, NL giải quyết vấn đề và sáng tạo…

B. Thời lƣợng dự kiến 2 tiết học trên lớp + 1 tuần thực hiện dự án.

C. Chuẩn bị của GV và HS 1. Giáo viên - Máy tính, máy chiếu.

- Sơ đồ tƣ duy và ví dụ sự phát triển ý tƣởng của sơ đồ tƣ duy.

- Sơ đồ kĩ thuật 5W1H và một ví dụ có thể áp dụng trong một dự án học tập hóa học.

- Dự án mẫu, các phiếu đánh giá dự án (bảng kiểm quan sát, phiếu đánh giá sản phẩm, phiếu tự đánh giá cá nhân,…).

37

- Riêng buổi công bố sản phẩm và thuyết trình cần chuẩn bị máy quay, máy ghi âm và máy ảnh.

2. Học sinh - Bút màu, giấy A0 hoặc A1 để vẽ sơ đồ tƣ duy.

- Bảng phân công nhiệm vụ các thành viên trong nhóm.

- Tranh ảnh trong SGK và tranh ảnh sƣu tầm có liên quan đến nội dung của dự án (các tài liệu, áp phích, tranh ảnh tuyên truyền, cổ động,…).

- Máy tính nối internet, máy chiếu, máy quay, máy ghi âm, máy ảnh.

3. Các ứng dụng công nghệ thông tin - Phần mềm Microsoft Word, phần mềm Microsoft Powerpoint.

D. Phƣơng pháp dạy học và kiểm tra đánh giá -

Phƣơng pháp dạy học theo dự án, GQVĐ.

E. Thực hiện các hoạt động dạy học 1. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học Nội dung 1: Giới thiệu về dạy học dự án (1 tiết) Hoạt động 1 (10 phút): Tìm hiểu về dạy học theo dự án và các kĩ thuật phụ trợ - GV cho HS xem một số hình ảnh về dạy học theo dự án và sản phẩm của HS. - GV nêu vấn đề: Đây là một phƣơng pháp dạy học mới, dạy học theo dự án, đƣợc dùng rất phổ biến trên thế giới nhƣng vẫn còn mới lạ ở Việt Nam. Trong phƣơng pháp học tập này, các em sẽ đƣợc tìm hiểu về các vấn đề có ý nghĩa với thực tiễn, đƣợc làm việc theo nhóm để tạo ra sản phẩm có thế trình bày đƣợc. Sản phẩm dự án học tập của các em sẽ thế hiện không chỉ NL nhận thức mà còn cả NL sáng tạo của cả nhóm. Vậy thế nào là dạy học theo dự án? Học theo dạy học dự án có đặc điểm gì khác với các hoạt động học tập trƣớc đây? Các bƣớc học theo dạy học dự án áp dụng trong môn Hóa Học của chúng ta nhƣ thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu và vận dụng trong bài học ngày hôm nay.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung 1. Phƣơng pháp dạy học theo dự án a. Khái niệm

GV: Cho HS xem một số

Thuật ngữ dự án trong tiếng Anh là “Project”, có 38

hình ảnh về dạy học theo nguồn gốc từ tiếng Latinh và ngày nay đƣợc hiểu theo dự án và sản phẩm của HS nghĩa phổ thông là một đề án, một dự thảo hay một kế hoạch. Dự án là một dự định, một kế hoạch cần đƣợc

thực hiện dự án.

thực hiện trong điều kiện thời gian, phƣơng tiện tài chính, nhân lực, vật lực xác định nhằm đạt đƣợc mục đích đã đề ra. Sản phẩm của dự án học tập có thể trình bày đƣợc. GV là ngƣời cố vấn hoạt động của nhóm HS. b. Các bước dạy học theo dự án.

Bước 1: Lập kế hoạch GV: Giới thiệu kế hoạch

- Lựa chọn chủ đề: HS đƣợc đề xuất hoặc lựa chọn

thực hiện dự án, kết quả chủ đề của dự án do GV đề xuất. báo cáo của một dự án mẫu

- Xây dựng tiểu chủ đề: Lập bản đồ tƣ duy và sơ đồ

“Ảnh hƣởng của rƣợu đến 5W1H để xây dựng tiểu chủ đề của nhóm. sức khỏe con ngƣời”.

- Lập kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ học tập và

HS: Lắng nghe, thảo luận phân công của nhóm. và đƣa ra những ý kiến Bước 2: Thực hiện dự án - Thu thập thông tin dƣới nhiều hình thức.

thắc mắc.

- Thảo luận nhóm để xử lí thông tin.

Bước 3: Tổng hợp kết quả - Tổng hợp kết quả, xây dựng sản phẩm.

- Báo cáo kết quả dự án.

- Đánh giá và thu thập thông tin phản hồi.

- Rút ra bài học kinh nghiệm sau khi thực hiện dự án.

Hoạt động 2 (10 phút): GV giới thiệu về bản đồ tƣ duy, cách lập bản đồ tƣ duy, kĩ thuật đặt câu hỏi 5W1H Hoạt động của GV và Nội dung HS 2. Bản đồ tƣ duy a. Khái niệm 39

Biểu hiện

GV: Cho học sinh biết - Bản đồ tƣ duy (Mindmap) là hình HS tự hệ thống khái niệm, cách lập và thức ghi chép sử dụng màu sắc, hình đƣợc kiến thức đã sử dụng bản đồ tƣ duy?

ảnh nhằm tìm tòi, đào sâu, mở rộng học thông qua xây một ý tƣởng, tóm tắt những ý chính dựng bản đồ tƣ duy. của một nội dung, hệ thống hóa một chủ đề nhờ có sự kết nối giữa các nhánh, các ý tƣởng với nhau.

- Có thể áp dụng bản đồ tƣ duy

GV: Hƣớng dẫn học trong mọi mặt cuộc sống, qua đó cải sinh cách lập bản đồ tƣ thiện hiệu quả học tập và khả năng duy trên bảng, phần tƣ duy mạch lạc, nhằm tăng cƣờng mềm Mindmap.

hiệu quả hoạt động.

HS: Thảo luận

b. Cách lập bản đồ tư duy

GV: Yêu cầu HS lập - Trên giấy, bảng, bút màu, bút dạ… bản đồ tƣ duy cho một - Phần mềm Mindmap trên máy bài học trong chƣơng tính. trình.

c. Cách sử dụng bản đồ tư duy - Lập kế hoạch.

- Ghi chép.

- Xây dựng các ý tƣởng.

3. Kĩ thuật đặt câu hỏi 5W1H Who (ai)? What (cái gì)? Where (ở đâu)? When (khi nào)? Why (tại sao)? How (nhƣ thế nào)? (trong đó các câu hỏi tại sao và nhƣ thế nào là quan trọng nhất).

Hoạt động 3 (5 phút): GV nêu vấn đề định hƣớng cho HS xây dựng dự án Hoạt động của GV và HS

Nội dung

Biểu hiện

GV: Với những bài học trong

Dẫn dắt vào dự án

HS trình bày đƣợc các

40

nội dung phần alcohol, hãy

Trong lĩnh vực thực ảnh

hƣởng

của

nghiên cứu xây dựng các dự phẩm, sản phẩm dễ thấy methanol trong rƣợu. án học tập có thể thực hiện nhất của alcohol chính là HS đƣa ra biện pháp đƣợc. Dự án học tập đó cần các loại rƣợu. Có một đoạn làm giảm ảnh hƣởng gắn liền với đời sống thực thời gian chủ đề

về của

methanol

trong

tiễn, đƣợc nhiều ngƣời quan methanol trong rƣợu xuất rƣợu tâm.

hiện ngập tràn các bài báo.

GV định hƣớng cho HS các Vậy methanol thực sự ảnh dự án có nhiều ý nghĩa thực hƣởng đến sức khỏe con tiễn nhất có liên quan tới ngƣời nhƣ thế nào? Và các thực tiễn đời sống, từ đó cùng biểu hiện cùng phƣơng thống nhất lựa chọn chủ đề: pháp nào lảm giảm ảnh “Ảnh hƣởng của methanol hƣởng của methanol nhƣ trong rƣợu đến sức khỏe con thế nào? ngƣời”.

Hoạt động 4 (5 phút): GV hƣớng dẫn xây dựng bản đồ tƣ duy cho chủ để “Ảnh hƣởng của methanol trong rƣợu đến sức khỏe con ngƣời”

Không kiểm soát đƣợc cảm xúc Buồn nôn, đau bụng, thở nhanh

Ảnh hƣởng của methanol trong rƣợu đến sức khỏe con ngƣời

Co giật, mê sảng, tụt huyết áp nặng Mù mắt, hôn mê, suy thở, ngƣng tim Có thể dẫn đến tử vong

Hình 2.1. Sơ đồ tư duy chủ đề “Ảnh hưởng của methanol trong rượu đến sức khỏe con người” 41

Hoạt động 5 (5 phút): GV chia đều HS vào 3 nhóm thực hiện các tiểu dự án trong đề tài dự án “Ảnh hƣởng của methanol trong rƣợu đến sức khỏe con ngƣời”. Cho các nhóm bầu nhóm trƣởng, thƣ kí nhóm.

Hoạt động 6 (10 phút): Lập kế hoạch thực hiện dự án, xác định mục tiêu dự án, đƣa ra bộ câu hỏi định hƣớng.

Bộ câu hỏi định hƣớng Câu hỏi khái quát: Ảnh hƣởng của methanol lên sức khỏe con ngƣời Câu hỏi bài học: -

Trong thực tiễn, methanol đƣợc sản xuất ra nhƣ thế nào?

-

Methanol có tác hại nhƣ thế nào đến sức khỏe con ngƣời?

-

Triệu chứng khi bị ngộ độc methanol?

-

Cách loại bỏ methanol trong rƣợu?

Câu hỏi nội dung: Nhóm 1: Tìm hiểu về các ảnh hưởng có lợi của rượu đến sức khỏe con người. + Cấu tạo phân tử, tính chất vật lí và hóa học của rƣợu. + Phƣơng pháp sản xuất rƣợu trong thực tế. + Lợi ích khi sử dụng rƣợu nhƣ thế nào?

Nhóm 2: Tìm hiểu về các ảnh hưởng có hại của rượu đến sức khỏe con người + Cấu tạo phân tử, tính chất vật lí và hóa học của rƣợu. + Phƣơng pháp sản xuất rƣợu trong thực tế. + Tác hại khi sử dụng rƣợu nhƣ thế nào?

- GV đƣa ra tiêu chí đánh giá kết quả học tập theo dự án, bảng đánh giá mức độ tham gia hoạt động của các thành viên trong nhóm.

- Các nhóm HS phân công nhiệm vụ, trao đổi cách thực hiện, thời gian hoàn thành,… và báo cáo GV thƣờng xuyên.

Hoạt động 7 (5 phút): Hƣớng dẫn về nhà - Các nhóm tự bố trí thời gian họp nhóm và thực hiện nhiệm vụ.

- Biên bản thảo luận họp nhóm đƣợc ghi đầy đủ và thƣờng xuyên báo cáo GV kết quả sau mỗi buổi họp nhóm.

42

Nội dung 2: Triển khai thực hiện dự án (1 tuần) Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- Theo dõi HS thực hiện,

- Các nhóm xậy dựng kế hoạch làm việc.

hƣớng dẫn HS, kịp thời

- Thực hiện dự án: thu thập thông tin dƣới nhiều hình

tháo gỡ những vƣớng thức và viết báo cáo. mắc.

- Trao đổi với GV về những khó khăn trong quá trình

- GV cung cấp cho HS thực hiện qua điện thoại, email. các tài liệu hỗ trợ thêm

- Sửa chữa, hoàn chỉnh sản phẩm.

(nếu có).

Kế hoạch thực hiện các công việc Thời gian Công việc

Thứ 2-3

Tìm kiếm và thu thập tài liệu

X

Tổng hợp kết quả thu thập

X

Phân tích và xử lí thông tin

4-5

6

7

X

Vẽ bản đồ tƣ duy, hoặc thiết kế dự án X bằng powerpoint Viết báo cáo

X

Thảo luận để hoàn thiện

X

Trình bày sản phẩm

X

Nội dung 3: Hoạt động ngoại khóa (1 buổi) GV cùng với HS tham gia một buổi đi ngoại khóa tìm hiểu về quy trình sản xuất rƣợu ở Công Ty CP Cồn Rƣợu Hà Nội (Quận Hai Bà Trƣng – TP.Hà Nội). HS có thể chụp ảnh, quay phim và phỏng vấn để có thêm tƣ liệu hoàn thành dự án của nhóm một cách đầy đủ và chi tiết nhất.

GV yêu cầu HS viết báo cáo kết quả thu hoạch đƣợc sau buổi ngoại khóa và làm rõ các nội dung sau:

43

1. Công ty đƣợc thành lập từ bao giờ? Phân phối rƣợu đến những đâu là chủ yếu?

Sản lƣợng rƣợu sản xuất một ngày là bao nhiêu?

2. Quy trình sản xuất rƣợu nhƣ thế nào?

3. Tiêu chuẩn rƣợu đạt chất lƣợng của công ty nhƣ thế nào?

4. Hiện nay công ty sử dụng phƣơng pháo nào để sản xuất rƣợu? Tại sao lại sử dụng phƣơng pháp này?

5. Phƣơng hƣớng phát triển của công ty trong giai đoạn tới?

Nội dung 4: Giới thiệu sản phẩm trước lớp (2 tiết) Hoạt động 1 (70 phút): Các nhóm HS báo cáo kết quả dự án Hoạt động của GV Tổ chức cho các nhóm báo

Hoạt động của HS - Mỗi nhóm có 3 – 5 phút trình bày lí do chọn đề tài,

cáo và phát vấn, thời gian video giới thiệu về nhóm và các hoạt động của nhóm cho mỗi nhóm là 30 – 35 trong suốt quá trình làm dự án. phút.

- Các nhóm báo cáo sản phẩm dự án của nhóm mình (powerpoint, sơ đồ tƣ duy, sản phẩm cụ thể, video clip,…) (15 -20 phút).

- Trả lời các câu hỏi do các nhóm khác và GV phát vấn (10 phút).

- Lắng nghe các nhóm khác báo cáo và đƣa ra các câu hỏi, đánh giá theo phiếu.

Hoạt động 2 (10 phút): Tổng hợp thông tin và đánh giá kết quả học tập theo dự án Hoạt động của GV GV lắng nghe các nhóm

Hoạt động của HS - Nhận xét về sản phẩm dự án của nhóm mình và các

báo cáo, nhận xét vào nhóm khác. phiếu.

- HS đánh giá quá trình thực hiện dự án của nhóm mình và các nhóm khác theo phiếu đánh giá.

Hoạt động 3 (10 phút): Củng cố, nhận xét, rút kinh nghiệm sơ bộ

44

GV tóm tắt nội dung bài học, đƣa ra nhận xét đánh giá sơ bộ. GV dựa trên các bảng kiểm, các phiếu đánh giá để cho điểm dự án học tập của từng nhóm và từng HS. (Việc rút kinh nghiệm sau dự án cho từng nhóm HS nên tiến hành sau 1 tuần, khoảng 10 phút trƣớc bài học mới. GV yêu cầu các nhóm chỉnh sửa và chuyển lại sản phẩm hoàn chỉnh làm tƣ liệu dạy học và làm tài liệu học tập cho các nhóm HS khác cùng học tập). Có thể tiến hành kiểm tra 15 phút hoặc lồng ghép một phần nội dung vào bài kiểm tra 45 phút để đánh giá định tính về khả năng nắm bắt kiến thức của HS. GV rút kinh nghiệm dựa trên toàn bộ hồ sơ dự án bao gồm: các sản phẩm của dự án, các phiếu đánh giá theo các nhóm, phiếu đánh giá cá nhân và các đánh giá trong quá trình HS thực hiện dự án,… để chuẩn bị cho các dự án tiếp theo. a. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS GV kiểm tra, đánh giá trong suốt quá trình HS thực hiện dự án theo nhóm,đánh giá thông qua bảng tiêu chí đánh giá kết quả học tập theo dự án, bảng đánh giá mức độ tham giá hoạt động của các thành viên trong nhóm.

2.5.2. Chủ đề “Ứng dụng của ethanol trong cồn y tế” CHỦ ĐỀ 2. ỨNG DỤNG CỦA ETHANOL TRONG CỒN Y TẾ A. Mục tiêu 1. Kiến thức - Học sinh trình bày đƣợc tính chất vật lí, tính chất hóa học của ethanol.

- Giải thích ảnh hƣởng của ethanol trong quá trình sản xuất các sản phẩm y tế.

- Định hƣớng nghề nghiệp cho học sinh thông qua việc tìm hiểu các cơ sở sản xuất sản phẩm y tế.

2. Kĩ năng - Viết và cân bằng phản ứng thể hiện tính chất của ethanol.

-

Vận dụng kiến thức đã học giải quyết một số vấn đề trong thực tiễn liên quan đến ethanol.

- Rèn luyện kĩ năng tìm kiếm thông tin, sử dụng công nghệ thông tin, kỹ năng thuyết trình.

3. Thái độ - Có ý thức tham gia các hoạt động duy trì và bảo vệ làng nghề truyền thống.

45

- Giúp học sinh hăng say và có hứng thú đối với môn Hóa học.

4. NL hình thành - NL vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: HS tìm hiểu đƣợc phƣơng pháp điều chế ethanol, HS giải thích đƣợc vì sao ethanol có tác dụng sát trùng.

- NL khác: NL hợp tác và giao tiếp, NL giải quyết vấn đề và sáng tạo.

B. Thời lƣợng 2 tiết học trên lớp + 1 tuần thực hiện dự án C. Chuẩn bị của GV và HS a. Giáo viên - Máy tính, máy chiếu.

- Sơ đồ tƣ duy và ví dụ sự phát triển ý tƣởng của sơ đồ tƣ duy.

- Sơ đồ kĩ thuật 5W1H và một ví dụ cụ thể áp dụng trong một dự án học tập hóa học.

- Dự án mẫu, các phiếu đánh giá dự án (bảng kiểm quan sát, phiếu đánh giá sản phẩm, phiếu tự đánh giá cá nhân,…).

- Riêng buổi công bố sản phẩm và thuyết trình cần chuẩn bị máy quay, máy ghi âm và máy ảnh. b. Học sinh - Bút màu, giấy A0 hoặc A1 để vẽ sơ đồ tƣ duy.

- Bảng phân công nhiệm vụ các thành viên trong nhóm.

- Tranh ảnh trong SGK và tranh ảnh sƣu tầm có liên quan đến nội dung của dự án (các tài liệu, áp phích, tranh ảnh tuyên truyền, cổ động,…) về bảo vệ môi trƣờng và sử dụng hợp lí nguồn năng lƣợng và nguồn tài nguyên thiên nhiên.

- Máy tính nối internet, máy chiếu, máy quay, máy ghi âm, máy ảnh. c. Các ứng dụng công nghệ thông tin - Phần mềm Microsoft Word, phần mềm Microsoft Powerpoint.

D. Phƣơng pháp dạy học và kiểm tra đánh giá - Phƣơng pháp dạy học theo dự án, GQVĐ.

E. Các hoạt động dạy học a. Nội dung và tiến trình dạy học

46

Nội dung 1: Lập kế hoạch thực hiện dự án, xác định mục tiêu dự án, đƣa ra bộ các câu hỏi định hƣớng (giao nhiệm vụ và hƣớng dẫn từ tiết trƣớc).

Bộ câu hỏi định hƣớng Câu hỏi khái quát: Ứng dụng của ethanol nhƣ thế nào trong y tế?

Câu hỏi bài học: - Ethanol đƣợc điều chế từ những phƣơng pháp nào?

- Ethanol trong y tế có tác dụng nhƣ thế nào?

- Có những loại ethanol nào trong sản xuất sản phẩm y tế?

Câu hỏi nội dung  Nhóm 1: Vai trò của alcohol trong y tế. + Ethanol trong y tế có những vai trò gì? + Giải thích rõ từng vai trò.  Nhóm 2: Ưu và nhược điểm của alcohol trong các sản phẩm y tế chứa alcohol. + Ƣu điểm của ethanol trong y tế. + Nhƣợc điểm của ethanol trong y tế. + Kể thêm một số ứng dụng khác của ethanol.

- GV đƣa bảng tiêu chí đánh giá kết quả học tập theo dự án, bảng đánh giá mức độ tham gia hoạt động của các thành viên trong nhóm.

- Các nhóm HS phân công nhiệm vụ, trao đổi cách thực hiện, thời gian hoàn thành,… và báo cáo GV thƣờng xuyên.

Nội dung 2: Triển khai thực hiện dự án (1 tuần) Hoạt động của GV - Theo dõi HS thực

Hoạt động của HS

- Các nhóm xậy dựng kế hoạch làm - HS trình bày đƣợc

hiện, hƣớng dẫn HS, việc. kịp thời tháo gỡ những vƣớng mắc.

- GV cung cấp cho

Biểu hiện

các thông tin liên

- Thực hiện dự án: thu thập thông tin quan đến ứng dụng dƣới nhiều hình thức và viết báo cáo.

của ethanol trong

- Trao đổi với GV về những khó cồn y tế.

HS các tài liệu hỗ trợ khăn trong quá trình thực hiện qua - HS trình bày bản thêm (nếu có).

điện thoại, email.

báo cáo.

- Sửa chữa, hoàn chỉnh sản phẩm.

47

Kế hoạch thực hiện các công việc Thời gian

Thứ

Công việc

2-3

Tìm kiếm và thu thập tài liệu

X

Tổng hợp kết quả thu thập

X

4-5

Phân tích và xử lí thông tin

6

7

X

Vẽ bản đồ tƣ duy, hoặc thiết kế dự án X bằng powerpoint Viết báo cáo

X

Thảo luận để hoàn thiện

X

Trình bày sản phẩm

X

Nội dung 3: Giới thiệu sản phẩm trước lớp (2 tiết) Hoạt động 1 (70 phút): Các nhóm HS báo cáo kết quả dự án Hoạt động của GV Tổ chức cho các nhóm báo cáo

Hoạt động của HS - Mỗi nhóm có 3 – 5 phút trình bày lí do chọn đề

và phát vấn, thời gian cho mỗi tài, video giới thiệu về nhóm và các hoạt động của nhóm là 30 – 35 phút.

nhóm trong suốt quá trình làm dự án.

- Các nhóm báo cáo sản phẩm dự án của nhóm mình (powerpoint, sơ đồ tƣ duy, sản phẩm cụ thể, video clip,…) (15 -20 phút).

- Trả lời các câu hỏi do các nhóm khác và GV phát vấn (10 phút).

- Lắng nghe các nhóm khác báo cáo và đƣa ra các câu hỏi, đánh giá theo phiếu.

Hoạt động 3 (10 phút): Củng cố, nhận xét, rút kinh nghiệm sơ bộ GV tóm tắt nội dung bài học, đƣa ra nhận xét đánh giá sơ bộ. GV dựa trên các bảng kiểm, các phiếu đánh giá để cho điểm dự án học tập của từng nhóm và từng HS. (Việc rút kinh nghiệm sau dự án cho từng nhóm HS nên tiến hành sau 1 tuần, khoảng 48

10 phút trƣớc bài học mới. GV yêu cầu các nhóm chỉnh sửa và chuyển lại sản phẩm hoàn chỉnh làm tƣ liệu dạy học và làm tài liệu học tập cho các nhóm HS khác cùng học tập). Có thể tiến hành kiểm tra 15 phút hoặc lồng ghép một phần nội dung vào bài kiểm tra 45 phút để đánh giá định tính về khả năng nắm bắt kiến thức của HS. GV rút kinh nghiệm dựa trên toàn bộ hồ sơ dự án bao gồm: các sản phẩm của dự án, các phiếu đánh giá theo các nhóm, phiếu đánh giá cá nhân và các đánh giá trong quá trình HS thực hiện dự án,… để chuẩn bị cho các dự án tiếp theo. b. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS GV kiểm tra, đánh giá trong suốt quá trình HS thực hiện dự án theo nhóm,đánh giá thông qua bảng tiêu chí đánh giá kết quả học tập theo dự án, bảng đánh giá mức độ tham giá hoạt động của các thành viên trong nhóm.

2.6. Xây dựng bài kiểm tra và thiết kế bảng tiêu chí, công cụ đánh giá NL VDKTHH vào thực tiễn cho học sinh 2.6.1. Xây dựng bài kiểm tra đánh giá Chúng tôi lập kế hoạch thực hiện kiểm tra một bài 15 phút nhƣ sau: Bài kiểm tra số 1 – 15 phút Câu 1: Tên thay thế của C2H5OH là A. alcohol etylic.

B. alcohol metylic.

C. etanol.

D. metanol.

Câu 2: Số đồng phân cấu tạo của C4H10O là A. 3.

B. 4.

C. 6.

D. 7.

Câu 3: Cho các alcohol sau: CH3OH, C2H5OH, HOCH2 - CH2OH, HOCH2 - CH2 CH2OH, CH3 - CH(OH) - CH2OH. Số alcohol cho ở trên phản ứng đƣợc với Cu(OH)2 ở nhiệt độ thƣờng là A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Câu 4: Oxi hóa alcohol nào sau đây không tạo anđehit?

A. CH3OH.

B. (CH3)2CHCH2OH.

C. C2H5CH2OH.

D. CH3CH(OH)CH3.

Câu 5: Hiđrat hóa 2 anken chỉ tạo thành 2 alcohol. Hai anken đó là: A. 2 - metylpropen và but -1- en.

B. propen và but - 2 - en.

C. eten và but - 2 - en.

D. eten và but - 1 - en.

49

Câu 6: Khi tách nƣớc từ một chất X có công thức phân tử C4H10O tạo thành ba anken là đồng phân của nhau ( tính cả đồng phân hình học). Công thức cấu tạo thu gọn của X là A. (CH3)2COH).

B. CH3OCH2CH2CH3.

C. CH3CH(OH)CH2CH3.

D. CH3CH(CH3)CH2OH.

Câu 7: Tách nƣớc hỗn hợp gồm alcohol etylic và alcohol Y chỉ tạo ra 2 anken. Đốt cháy cùng số mol mỗi alcohol thì lƣợng nƣớc sinh ra từ alcohol này bằng 5/3 lần lƣợng nƣớc sinh ra từ alcohol kia. Alcohol Y là A. CH3-CH2-CH(OH)-CH3.

B. CH3-CH2-CH2-OH.

C. CH3-CH2-CH2-CH2-OH.

D. CH3-CH(OH)-CH3.

Câu 8: Khi phân tích thành phần một alcohol đơn chức X thì thu đƣợc kết quả: tổng khối lƣợng của cacbon và hiđro gấp 3,625 lần khối lƣợng oxi. Số đồng phân alcohol ứng với công thức phân tử của X là A. 3.

B. 4.

C. 2.

D. 1.

Câu 9: Hai alcohol nào sau đây cùng bậc?

A. Propan-2-ol và I-phenyletan-1-ol B. Propan-I-ol và phenyletan-1-ol C. Etanol và propan-2-ol D. Propan-2-ol và 2-metylpropan-2-ol.

Câu 10: Trong các loại anncol no, đơn chức có số nguyên tố cacbon lớn hơn 1 sau đây, alcohol nào khi tách nƣớc (xt H2SO4 đặc, 170oC) luôn thu đƣợc 1 ankan duy nhất A. Alcohol bậc III.

B. Alcohol bậc I.

C. Alcohol bậc II.

D. Alcohol bâc I và bậc III.

Câu 11: Sản phẩm chính thu đƣợc khi tách nƣớc từ 3-metylbutan-2-ol là A. 3-metylbut-1-en.

B. 2-metylbut-2-en.

C. 3-metylbut-2-en.

D. 2-metylbut-3-en.

Câu 12: Hai alcohol X, Y đều có CTPT C3H8O số anken thu đƣợc khi đun hỗn hợp X và Y với dung dịch H2SO4 đặc ở nhiệt độ cao là A. 1.

B. 3.

C. 2.

D. 4.

Câu 13: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp 3 alcohol đơn chức, thuộc cùng dãy dồng đẳng thu đƣợc 3,808 lít khí CO2 (đktc) và 5,4 gam H2O. Giá trị của m là 50

A. 5,42.

B. 5,72.

C. 4,72.

D. 7,42.

Câu 14: Từ 180 gam glucozo, bằng phƣơng pháp lên men rƣợu, thu đƣợc a gam alcohol etylic (hiệu suất 80%). Oxi hóa 0,1a gam alcohol etylic bằng phƣơng pháp lên men giấm, thu đƣợc hỗn hợp X. đẻ trung hòa hỗn hợp X cần 720 ml dung dịch NaOH 0,2M. Hiệu suất quá trình lên men giấm là A. 90% .

B. 80%.

C. 75%.

D. 72%.

Câu 15: Thực hiện phản ứng lên men m gam glucozơ thu đƣợc 750 ml rƣợu 10o. Biết khối lƣợng riêng của rƣợu là: 0,7907 g/ml và hiệu suất phản ứng lên men rƣợu là 60%. Giá trị m là A. 193,35.

B. 139,21.

C. 210.

D. 186,48.

2.6.2. Thiết kế bảng tiêu chí và công cụ đánh giá sự phát triển NL VDKTHH vào thực tiễn cho học sinh 2.6.2.1. Mục đích của việc đánh giá Đánh giá sự phát triển NL VDKTHH vào thực tiễn trong dạy học môn Hóa Học ở trƣờng THPT. 2.6.2.2. Một số công cụ đánh giá Theo chúng tôi, để đánh giá NL VDKTHH vào thực tiễn, chúng ta cần kết hợp những loại đánh giá sau: - Quan sát tiến trình thực hiện.

- Vấn đáp trực tiếp.

- Viết.

- Đánh giá sản phẩm (kết quả của NL VDKTHH vào thực tiễn là HS có thế nhận biết và giải thích đƣợc các hiện tƣợng hóa học, tiến hành đƣợc các thí nghiệm,…).

2.6.2.3. Thiết kế bảng tiêu chí đánh giá NL VDKTHH vào thực tiễn Từ các biểu hiện của NL VDKTHH vào thực tiễn và kết quả điều tra, kết quả cần đạt đƣợc về NL VDKTHH vào thực tiễn, chúng tôi đã xây dựng các mức độ phát triển của NL VDKTHH vào thực tiễn của HS THPT nhƣ sau: 1. Chƣa hình thành.

2. Phát triển ở mức độ thấp.

3. Phát triển ở mức độ cao.

51

Bảng 2.1. Thang đánh giá NL VDKTHH vào thực tiễn Mức độ đánh giá NL VDKTHH vào thực tiễn Thành tố năng lực

Tiêu chí đánh giá

Mức 1

Mức 2

Mức 3

(1 điểm)

(2 điểm)

(3 điểm)

1. Hiểu đƣợc tính Chƣa hiểu đƣợc Hiểu đƣợc một Hiểu đƣợc tính ứng dụng về alcohol tính ứng dụng số trong thực tiễn.

của alcohol vào dụng của alcohol alcohol vào thực tiễn.

thực tiễn.

NL lĩnh

ứng dụng

vào

thực tiễn.

2. Phân tích đƣợc Chƣa phân tích Phân tích đƣợc Phân tích rõ những

hội tính

tính ứng ứng dụng của

ƣu

điểm, đƣợc những ƣu nhƣng chƣa rõ ràng những ƣu

hạn chế trong việc điểm, hạn chế ràng một số ƣu điểm, hạn chế ứng dụng alcohol về ứng dụng điểm, hạn chế về ứng dụng

của kiến vào thực tiễn.

của

alcohol về ứng dụng của

alcohol

thức hóa trong thực tiễn.

của

alcohol trong thực tiễn.

học trong trong thực tiễn. thực tiễn

3. Khái quát hóa Chƣa khái quát Khái

quát Khái quát rõ

tính ứng dụng của đƣợc tính ứng nhƣng chƣa rõ ràng tính ứng của ràng tính ứng dụng

alcohol vào thực dụng tiễn.

alcohol.

dụng

của

của alcohol.

alcohol.

4. Xây dựng kế Chƣa xây dựng Xây

dựng Xây dựng chi

NL sử

hoạch sử dụng kiến đƣợc kế hoạch nhƣng chƣa cụ tiết kế hoạch

dụng kiến

thức về alcohol để sử dụng kiến thể kế hoạch sử sử dụng kiến

thức hóa

giải quyết các tình thức về alcohol dụng kiến thức thức

về

học để giải huống, nhiệm vụ để giải quyết về alcohol để alcohol để giải quyết các vấn đề liên quan đến

hóa học liên quan.

các tình huống, giải quyết các quyết các tình nhiệm vụ liên tình quan.

huống, huống, nhiệm

nhiệm vụ liên vụ liên quan. quan.

thực tiễn

5. Kết hợp với các Chƣa kết hợp Kết hợp nhƣng Kết hợp rõ ràng 52

kiến thức khoa học đƣợc các kiến còn

chƣa

rõ các kiến thức

khác nhau để giải thức khoa học ràng các kiến khoa học để quyết

các

tình khác nhau để thức khoa học giải quyết các

huống, nhiệm vụ giải quyết các để giải quyết tình huống liên hóa học về alcohol tình huống liên các tình huống quan liên quan đến thực quan tiễn.

đến

đến liên quan đến alcohol.

alcohol.

alcohol.

6. Sử dụng kiến Chƣa sử dụng Sử dụng nhƣng Sử dụng thành thức hóa học để đƣợc các kiến chƣa thành thạo thạo các kiến giải quyết các vấn thức hóa học để các kiến thức thức hóa học để đề thực tiễn liên giải quyết các hóa học để giải giải quyết các quan đến alcohol vấn đề liên quan quyết các vấn vấn một cách độc đáo đến và sáng tạo.

đề

liên

alcohol đề liên quan đến quan

trong thực tiễn alcohol

trong alcohol

đến trong

một cách độc thực tiễn một thực tiễn một đáo và sáng tạo.

cách độc đáo và cách độc đáo sáng tạo.

và sáng tạo.

7. Đặt câu hỏi phản Chƣa đặt đƣợc Đặt đƣợc một Đặt

đƣợc

biện về các giải câu hỏi phản số câu hỏi phản nhiều câu hỏi pháp sử dụng kiến biện về các giải biện về các giải phản biện về thức về alcohol để pháp sử dụng pháp sử dụng các giải pháp NL phản

giải quyết các tình kiến thức về kiến thức về sử dụng kiến

biện, đánh huống, nhiệm vụ alcohol để giải alcohol để giải thức giá các cách VDKTHH vào thực

liên quan đến thực quyết tiễn.

huống,

tình quyết nhiệm huống,

về

tình alcohol để giải nhiệm quyết

tình

vụ liên quan vụ liên quan huống, nhiệm đến thực tiễn.

đến thực tiễn.

vụ liên quan đến thực tiễn.

tiễn

8. Đề xuất những Chƣa đề xuất Đề xuất đƣợc Cụ thể hóa các giải pháp thay thế đƣợc

những nhƣng còn ít giải pháp thay 53

trong việc vận dụng giải pháp thay những

giải thế trong việc

kiến thức về alcohol thế trong việc pháp thay thế vận

dụng

để giải quyết các vận dụng kiến trong việc vận KTHH để giải tình huống, nhiệm thức về alcohol dụng kiến thức quyết các tình vụ liên quan đến để giải quyết về alcohol để huống, thực tiễn.

tình

nhiệm

huống, giải quyết tình vụ liên quan

nhiệm vụ liên huống,

nhiệm đến thực tiễn.

quan đến thực vụ liên quan đến thực tiễn.

tiễn.

9. Tự đánh giá và Tự đánh giá và Tự đánh giá và Tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau đánh giá lẫn đánh giá lẫn đánh giá lẫn các giải pháp thay nhau các giải nhau các giải nhau các giải thế trong việc vận pháp thay thế pháp thay thế pháp thay thế dụng kiến thức về trong vận dụng trong vận dụng trong alcohol để giải quyết kiến các

thức kiến

vận

thức dụng kiến thức

huống, alcohol để giải alcohol để giải alcohol để giải

tình

nhiệm vụ liên quan quyết đến thực tiễn.

huống

tình quyết

tình quyết

tình

nhƣng huống đã cụ huống

đã

còn chƣa chính thể nhƣng chƣa chính xác và xác và cụ thể.

chính xác

cụ thể.

Bảng 2.2. Thang đánh giá NL VDKTHH vào thực tiễn cho GV Mức độ đánh giá NL VDKTHH vào thực Thành tố

Tiêu chí

năng lực

đánh giá

NL lĩnh

1. Hiểu đƣợc

hội tính

tính

ứng

ứng dụng

dụng

về

của kiến

alcohol trong

tiễn

Tổng

Mức 1

Mức 2

Mức 3

(1 điểm)

(2 điểm)

(3 điểm)

54

điểm

thức hóa

thực tiễn.

học trong

2. Phân tích

thực tiễn

đƣợc những ƣu

điểm,

hạn

chế

trong

việc

ứng

dụng

alcohol vào thực tiễn.

3. Khái quát hóa tính ứng dụng

của

alcohol vào thực tiễn.

4. Xây dựng kế hoạch sử

NL sử

dụng

kiến

thức

về

alcohol

để

dụng kiến

giải

quyết

thức hóa

các

tình

học để giải huống, quyết các

nhiệm

vụ

vấn đề liên hóa học liên quan đến

quan.

thực tiễn

5. Kết hợp với các kiến thức

khoa

học

khác

nhau để giải 55

quyết

các

tình huống, nhiệm

vụ

hóa học về alcohol liên quan

đến

thực tiễn.

6. Sử dụng kiến

thức

hóa học để giải

quyết

các vấn đề thực

tiễn

liên

quan

đến alcohol một

cách

độc đáo và sáng tạo.

7. Đặt câu hỏi phản biện về các giải pháp sử dụng NL phản biện, đánh

kiến thức về alcohol

để

giá các giải

quyết

các

tình

cách VDKTHH huống, vào thực nhiệm tiễn

vụ

liên quan đến thực tiễn.

56

8. Đề xuất những

giải

pháp thay thế trong vận

việc dụng

kiến thức về alcohol

để

giải

quyết

các

tình

huống, nhiệm

vụ

liên quan đến thực tiễn.

9. Tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau các giải pháp thay

thế

trong

việc

vận

dụng

kiến thức về alcohol

để

giải

quyết

các

tình

huống, nhiệm

vụ

liên quan đến thực tiễn.

Bảng 2.3. Thang đánh giá NL VDKTHH vào thực tiễn cho HS 57

Mức độ đánh giá NL VDKTHH vào thực Thành tố

Tiêu chí

năng lực

đánh giá

tiễn Mức 1

Mức 2

Mức 3

(1 điểm)

(2 điểm)

(3 điểm)

1. Hiểu đƣợc tính

ứng

dụng

về

alcohol trong thực tiễn.

NL lĩnh hội tính ứng dụng

2. Phân tích đƣợc những ƣu

điểm,

hạn

chế

trong

việc

ứng

dụng

của kiến thức hóa học trong alcohol vào thực tiễn thực tiễn.

3. Khái quát hóa tính ứng dụng

của

alcohol vào thực tiễn.

NL sử

4. Xây dựng

dụng kiến

kế hoạch sử

thức hóa

dụng

kiến

học để giải thức

về

quyết các

alcohol

vấn đề liên giải quan đến

các

thực tiễn

huống,

Tổng

để

quyết tình

58

điểm

nhiệm

vụ

hóa học liên quan.

5. Kết hợp với các kiến thức

khoa

học

khác

nhau để giải quyết

các

tình huống, nhiệm

vụ

hóa học về alcohol liên quan

đến

thực tiễn.

6. Sử dụng kiến

thức

hóa học để giải

quyết

các vấn đề thực

tiễn

liên

quan

đến alcohol một

cách

độc đáo và sáng tạo.

7. Đặt câu hỏi phản biện NL phản

về các giải

biện, đánh pháp sử dụng 59

giá các cách

kiến thức về alcohol

VDKTHH giải vào thực tiễn

để quyết

các

tình

huống, nhiệm

vụ

liên quan đến thực tiễn.

8. Đề xuất những

giải

pháp thay thế trong vận

việc dụng

kiến thức về alcohol

để

giải

quyết

các

tình

huống, nhiệm

vụ

liên quan đến thực tiễn.

9. Tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau các giải pháp thay

thế

trong

việc

vận

dụng

kiến thức về alcohol

để 60

giải

quyết

các

tình

huống, nhiệm

vụ

liên quan đến thực tiễn.

Bảng 2.2 Bảng rubic đánh giá về NL VDKTHH vào thực tiễn của HS phổ thông Điểm

Mức độ NL VDKTHH vào Kết luận thực tiễn Chƣa có khả năng sử dụng NL

0-9

1

VDKTHH vào thực tiễn.

Sử dụng NL VDKTHH vào thực tiễn 10 - 19

trong các trƣờng hợp đơn giản.

2

Sử dụng NL VDKTHH vào thực tiễn 20 - 27

trong các trƣờng hợp phức tạp.

61

3

Tiểu kiết chƣơng 2 Từ những căn cứ vào cơ sở lí luận và thực tiễn ở chƣơng 1, căn cứ vào mục tiêu của chƣơng trình dạy học phần alcohol ở THPT và căn cứ vào tính khả thi, chƣơng này đề cập đến: - Quá trình hình thành và phát triển nội dung kiến thức phần alcohol.

- Hệ thống hóa nội dung kiến thức của phần alcohol.

- Xây dựng các chủ đề DHTH trong phần alcohol và hợp chất nhằm phát triển NL VDKTHH vào thực tiễn.

- Đề xuất bộ công cụ và thang đo đánh giá NL VDKTHH vào thực tiễn cho HS. - Thiết kế bài kiểm tra với các câu hỏi, BTHH theo hƣớng phát triển NL đặc biệt là NL VDKTHH vào thực tiễn cho HS với loạt bài tập hóa học thực tiễn. Đó là cơ sở để luận văn tiếp tục thực hiện nhiệm vụ thực nghiệm sƣ phạm đƣợc trình bày ở chƣơng 3.

62