Preview Thiết kế hệ thống bài toán hóa học nhiều cách giải nhằm phát triển tư duy...

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 27

Chương 2: THIẾT KẾ HỆ THỐNG BÀI TOÁN HÓA HỌC

H

Ơ

N

NHIỀU CÁCH GIẢI

N

2.1. Những yêu cầu của một bài toán hóa học nhiều cách giải

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

của quá trình dạy học sinh phát triển tư duy. Vì vậy, để việc thiết kế thành công,

N

G

Bài toán nhiều cách giải được thiết kế phải có nội dung phù hợp với mục đích, yêu cầu giảng dạy của từng chương, từng bài nói riêng. Ví dụ: khi dạy về axit nitric

H Ư

làm rõ tính oxi hóa của axit nitric.

TR ẦN

giáo viên nên thiết kế bài toán nhiều cách giải nêu bật mục đích, yêu cầu của bài là 2.1.2. Bài toán đảm bảo tính chính xác khoa học

10 00

B

Bài toán nhiều cách giải được thiết kế phải đảm bảo tính chính xác, khoa học cả về mặt toán học lẫn hóa học. Sao cho nội dung không mâu thuẫn nhau cả về số

A

liệu toán học lẫn ý nghĩa hóa học.

Ó

2.1.3. Bài toán phù hợp với trình độ của học sinh

-H

Trình độ của học sinh là vấn đề giáo viên cần quan tâm trong việc thiết kế bài

-L

Ý

toán hóa học. Bài toán hóa học được thiết kế phải phù hợp với trình độ các em về lượng kiến thức cũng như các phương pháp giải. Giáo viên tránh thiết kế những bài

ÁN

toán quá sức với học sinh.

IỄ N

Đ

ÀN

TO

2.1.4. Bài toáncần đầy đủ dữ kiện

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

2.1.1. Nội dung của bài toán đáp ứng đúng mục đích, yêu cầu của môn học

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

đây chúng tôi nêu ra một số yêu cầu cụ thể:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

TP

người thiết kế cần hiểu được những yêu cầu của một bài toán nhiều cách giải. Dưới

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

Thiết kế bài toán hóa học nhiều cách giải là một trong những khâu quan trọng

Khi thiết kế bài toán giáo viên cần chú ý sao cho dữ kiện không thiếu và cũng

không thừa. Nghĩa là các dữ kiện phải đủ để tìm ra đáp án của bài toán và nếu bỏ bớt đi một trong những dữ kiện đã cho thì sẽ không tìm được đáp số xác định.

2.1.5. Số liệu của bài toán phù hợp thực tế Một trong những tác dụng của bài toán hóa học là nó phản ánh được thực tế hóa học. Vì vậy khi sáng tạo một bài toán cần phải lấy số liệu phù hợp thực tế để các em thấy được lợi ích khi giải bài toán hóa học đó.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 28

2.1.6. Ngôn ngữ của bài toán ngắn gọn, mạch lạc, dễ hiểu, chuẩn mực Ngôn ngữ của bài toán hóa học có ảnh hưởng không ít đến việc hiểu nội dung,

N

H

được đo trong cùng điều kiện” với “ở đktc” hay “nồng độ phần trăm” và “phần trăm

Ơ

trường hợp chỉ vì không phân biệt được ý nghĩa của một số từ như “các thể tích

N

ý nghĩa của bài toán đến quá trình suy nghĩ chọn cách giải của học sinh. Nhiều

Y

khối lượng”.v.v.. mà học sinh mắc phải những sai lầm đáng tiếc trong suy luận để

G

Các bài toán hóa học nói chung đều phải đảm bảo 6 yêu cầu trên. Riêng đối

N

với bài toán hóa học nhiều cách giải thì cần thêm yêu cầu này. Bài toán được thiết

H Ư

kế sao cho học sinh có thể giải bằng nhiều cách khác nhau. Đồng thời việc giải bằng

TR ẦN

nhiều cách khác nhau vẫn đưa tới kết quả chính xác.

2.2. Phương pháp thiết kế bài toán hóa học nhiều cách giải

B

Các bài toán hóa học trong sách giáo khoa và sách bài tập của Bộ GD - ĐT đã

10 00

được chọn lọc, sắp xếp một cách hệ thống, phù hợp với trình độ kiến thức và tâm lí của phần đông học sinh. Tuy vậy, khi dạy hóa học, giáo viên vẫn cần phải nghiên

Ó

A

cứu rõ vị trí, tác dụng của từng bài toán trong mỗi bài học, trong mỗi phần của

-H

chương trình để vận dụng giảng dạy cho hợp lí sao cho chất lượng học tập cũng như

Ý

tư duy của học sinh phát triển. Tuy nhiên, giáo viên dạy phổ thông thường phải soạn

-L

thêm bài toán hóa học để làm tài liệu giảng dạy, vì những lí do sau:

ÁN

- Mỗi trường, mỗi lớp, mỗi địa phương lại có những đặc điểm riêng, có hoàn

TO

cảnh riêng nên giáo viên phải soạn thêm các bài toán hóa học mới để nâng cao chất

IỄ N

Đ

ÀN

lượng giảng dạy.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

2.1.7. Bài toán có thể giải bằng các cách khác nhau

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

vào trọng tâm bài toán.

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

toán hóa học, không cần thiết và dễ làm cho học sinh khó tập trung suy nghĩ được

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

giải bài toán hóa học. Cũng nên tránh việc kể lể dài dòng những sự kiện trong bài

- Trình độ học sinh không đồng đều có học sinh học rất tốt (giỏi hơn chuẩn), có học sinh học rất yếu vì vậy bài tập được thiết kế của giáo viên sẽ bám sát cũng cố rèn luyện kiến thức và kĩ năng cho học sinh.

- Giáo viên thiết kế bài toán để phục vụ mục đích giảng dạy của mình: ví dụ như bài toán nhiều cách giải để phát triển tư duy cho học sinh, bài toán có cách giải nhanh …

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 29

Nhằm phục vụ cho việc rèn luyện tư duy của học sinh thông qua bài toán hóa học nhiều cách giải, chúng tôi thiết kế các bài toán hóa học có thể giải bằng nhiều

N

cách khác nhau, ít nhất là 2 cách. Trong khuôn khổ luận văn, bài toán nhiều cách

Ơ

giải được chúng tôi thiết kế và hướng dẫn thiết kế ở hình thức tự luận.

N

H

2.2.1. Thiết kế bài toán dựa vào bài toán hóa học đã có

Y

Dựa trên những bài toán hóa học đã có sẵn mà thiết kế các đề toán mới là một

2.2.1.1.Đặt các bài toán mới tương tự với bài toán đã giải

G

Sau khi giải xong 1 bài toán hóa học có thể giải được nhiều cách khác nhau,

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

giáo viên có thể dựa vào bài toán đó mà thiết kế ra các bài toán hóa học mới tương tự bài toán đã giải. Biết lập đề toán theo kiểu này là một biện pháp rất tốt để nắm

TR ẦN

vững cách giải các bài toán cùng loại, giúp ta nắm vững hơn mối quan hệ giữa các đại lượng và những quan hệ bản chất trong mỗi bài toán hóa học. Nhờ thế mà hiểu

B

bài toán hóa học sâu sắc hơn. bài toán hóa học đã có.

10 00

Sau đây là một số cách để thiết kế bài toán hóa học nhiều cách giải mới từ 1

Ó

A

Thay đổi số liệu đã cho trong bài toán hóa học

-H

Ví dụ 1: Cho hỗn hợp A gồm Cu và Mg vào dung dịch HCl dư thu được 5,6 lít

Ý

khí (đktc) không màu và một chất rắn không tan B. Dùng dung dịch H2SO4đ, nóng

-L

để hòa tan hoàn toàn chất rắn B thu được 2,24 lít SO2 (đktc).

ÁN

a. Viết PTHH của các phản ứng xảy ra.

TO

b. Tính khối lượng hỗn hợp A ban đầu.

Bài toán này có thể giải theo các cách sau: Cách 1: Phương pháp đại số

D

IỄ N

Đ

ÀN

(Bài 5.22 trang 39 - Sách bài tập Hóa 10 cơ bản – NXBGD)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

cách giải.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

một số cách mà giáo viên có thể áp dụng để thiết kế 1 bài toán hóa học có nhiều

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

trong những cách sáng tác đề toán đơn giản nhất và dễ thực hiện nhất.Sau đây là

Mg + 2HCl → MgCl2 + H2 Cu + 2H2SO4→ CuSO4 + SO2 + 2H2O

5,6 = 0,25 mol 22,4 => n Mg = n H2 = 0,25 mol

n H2 =

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 30

=> mMg = 0,25 x 24 = 6 g

N N

H

mCu = 0,1 x 64 = 6,4 g

Y

mhh = mCu + mMg = 6 + 6,4 = 12,4 g

.Q

2H+ + 2e →H2 0,25

G

0,25x2

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Theo phương pháp bảo toàn electron thì: tổng số e nhường = tổng e nhận 2x = 0,5

TR ẦN

x = 0,25 nMg = 0,25 mol

10 00

B

=> mMg = 0,25 x 24 = 6 g Cu →Cu+2 + 2e 2y

S+6 + 2e

→S+4

0,1 x2 0,1

-L

Ý

-H

Ó

A

y

TO

ÁN

Theo phương pháp bảo toàn electron thì: tổng số e nhường = tổng e nhận y = 0,1

ÀN

nCu = 0,1 mol

=> mCu = 0,1 x 64 = 6,4 g

Đ IỄ N

2y = 0,2

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

2x

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

x

TP

Mg →Mg+2 + 2e

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

Cách 2: Phương pháp bảo toàn electron

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

=> n Cu

2,24 = 0,1 mol 22,4 = n SO2 = 0,1 mol

Ơ

n SO2 =

mhh = mCu + mMg = 6 + 6,4 = 12,4 g

Đây là 1 trong những bài toán có thể giải bằng nhiều cách, giáo viên có thể

thiết kế những bài toán khác tương tự từ bài toán này để làm ngân hàng bài toán hóa học nhiều cách giải nhằm phát triển tư duy cho học sinh.

Khi thay đổi số liệu ta có thể có các bài toán sau đây:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 31

Ví dụ 1a: Cho hỗn hợp A gồm Cu và Mg vào dung dịch HCl dư thu được 22,4

lít khí (đktc) không màu và một chất rắn không tan B. Dùng dung dịch H2SO4đ,

N

nóng để hòa tan hoàn toàn chất rắn B thu được 4,48 lít SO2 (đktc).

Ơ

a. Viết PTHH của các phản ứng xảy ra.

N

H

b. Tính khối lượng hỗn hợp A ban đầu.

Y

Ví dụ 1b: Cho hỗn hợp A gồm Cu và Mg vào dung dịch HCl dư thu được 5,48

N

đổi số liệu ta cần chú ý đến tính hợp lí của chúng không thể thay thế nào cũng được.

H Ư

Chẳng hạn với bài toán trên ta không thể thay các thể tích thu được là 0,00224 việc tiến hành thí nghiệm.

TR ẦN

lít hay 0,0448 lít. Các thể tích quá nhỏ không thuận tiện cho việc đo đạc cũng như

B

Thay đổi các đối tượng trong bài toán hóa học

10 00

Với bài toán ở ví dụ 1 ở trên ta có thể thay đổi các đối tượng như sau: Ví dụ 1c: Cho hỗn hợp A gồm Ag và Fe vào dung dịch HCl dư thu được 22,4

Ó

A

lít khí (đktc) không màu và một chất rắn không tan B. Dùng dung dịch HNO3, nóng

-H

để hòa tan hoàn toàn chất rắn B thu được 4,48 lít NO2 (đktc).

Ý

a. Viết PTHH của các phản ứng xảy ra.

-L

b. Tính khối lượng hỗn hợp A ban đầu.

ÁN

Ví dụ 1d: Cho hỗn hợp A gồm Cu và Zn vào dung dịch H2SO4 dư thu được

TO

22,4 lít khí (đktc) không màu và một chất rắn không tan B. Dùng dung dịch HNO3 đặc, nóng để hòa tan hoàn toàn chất rắn B thu được 4,48 lít NO2 (đktc).

ÀN

a. Viết PTHH của các phản ứng xảy ra. b. Tính khối lượng hỗn hợp A ban đầu.

Đ IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

Khi thay đổi số liệu ta có thể có các bài toán khác nhau. Tuy nhiên khi thay

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

b. Tính khối lượng hỗn hợp A ban đầu.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

a. Viết PTHH của các phản ứng xảy ra.

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

nóng để hòa tan hoàn toàn chất rắn B thu được 16,8 lít SO2 (đktc).

.Q

U

lít khí (đktc) không màu và một chất rắn không tan B. Dùng dung dịch H2SO4đ,

Khi thay đổi các đối tượng trong bài toán cần giữ nguyên ý nghĩa của bài toán.

Bài toán trên cho 2 kim loại, 1 kim loại không tác dụng được với axit không có tính oxi hóa. Nếu như khi ta thay đổi bài toán bằng việc thay các kim loại trên bằng 2 kim loại tác dụng được với axit không có tính oxi hóa hay thay đổi HCl bằng HNO3…

thì nội dung bài toán hoàn toàn thay đổi.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 32

Thay đổi các quan hệ bài toán hóa học Ví dụ 1e: Cho hỗn hợp A gồm Cu và Mg vào dung dịch HCl dư thu được 5,6

N

lít khí (đktc) không màu và một chất rắn không tan B. Dùng dung dịch H2SO4đ,

Ơ

nóng để hòa tan hoàn toàn chất rắn B thu được 2,24 lít SO2 (đktc).

N

H

a. Viết PTHH của các phản ứng xảy ra.

Y

b. Tính phần trăm khối lượng của hỗn hợp A ban đầu.

G

Ví dụ 2: Để khử hoàn toàn 17,6 g hỗn hợp gồm Fe, FeO, Fe3O4 đến Fe cần vừa

H Ư

N

đủ 2,24 lít khí CO (đktc). Khối lượng Fe thu được là bao nhiêu?

Bài giải Cách 1:

2,24 = 0,1mol 22,4

10 00

B

n CO =

TR ẦN

(Bài 4 trang 151 - Sách Hóa 12 cơ bản – NXBGD)

-L

Ý

-H

Ó

A

Theo bảo toàn nguyên tố: n CO 2 = n CO = 0,1mol

mCO = 0,1 x 28 = 2,8 g

ĐLBTKL: m hh + m CO = m Fe + m CO =>m Fe = m hh + mCO - mCO2

ÁN TO ÀN Đ

IỄ N

mCO 2 = 0,1 x 44 = 4,4 g

m Fe = 17,6 +2,8 - 4,4 m Fe = 16 gam

2

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Tăng hoặc giảm số đối tượng trong đề toán

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

tổng bằng quan hệ phần trăm.

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

sang tính phần trăm khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn hợp. Ta đã thay quan hệ

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

Với bài toán này trong câu b tính tổng khối lượng của hỗn hợp ta đã chuyển

Cách 2: nO của oxit = nCO = 0,1 mol mO=n x M= 0,1 x 16 = 1,6g mFe= moxit – mO = 17,6 – 1,6 = 16 g

Cách 3: FexOy + CO → Fe + CO2

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 33

Ta thấy: từ CO→CO2 : thêm 1 nguyên tử O => khối lượng O thêm vào đó chính là khối lượng của oxi trong oxit:

N

mO= mCO2 – mCO = 4,4 – 2,8 = 1,6 g

Ơ

mFe= moxit – mO = 17,6 – 1,6 = 16 g

N

H

Cách 4:

mFe = (x + y + 3z) x 56

(1)

(2)

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

nCO = y+4z = 2,24/22,4=0,1 mol

mA = 56x + (56+16)y + (56 x 3+16 x 4)z = 17,6

TR ẦN

= 56x+56y+ 56x3z+ 16y+16x4z = 17,6 =56(x+y+3z)+16(y+4z) = 17,6

(3)

B

Thế (1,2)vào (3) ta được :

10 00

mFe +16 x 0,1= 17,6

mFe = 17,6 – 16 x 0,1 = 17,6 – 1,6 = 16g

Ó

A

Bài toán trên trong SGK hóa 12 cơ bản có thể giải được nhiều cách. Giáo viên

-H

có thể lấy bài tập này làm ví dụ để tham khảo tự thiết kế bài toán hóa học nhiều

-L

sau:

Ý

cách giải khác. Bài toán này giáo viên có thể tăng hoặc giảm đối tượng đề toán như

ÁN

Ví dụ 2a. Để khử hoàn toàn 17,6 g hỗn hợp gồm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 đến Fe A. 15gam

B. 16 gam

C. 17 gam

D. 18 gam

Ví dụ 2b. Để khử hoàn toàn 17,6 g hỗn hợp gồm FeO, Fe3O4 đến Fe cần vừa đủ 2,24 lít khí CO (đktc). Khối lượng Fe thu được là:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

cần vừa đủ 2,24 lít khí CO (đktc). Khối lượng Fe thu được là:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

3z

G

4z

N

z

Đ ẠO

Fe3O4 + 4CO → 3Fe + 4CO2

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

y

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

y

.Q

y

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

FeO + CO → Fe + CO2

Y

Gọi x,y,z,t lần lượt là số mol của Fe, FeO, Fe3O4 trong hỗn hợp A.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

A. 15gam

B. 16 gam

C. 17 gam

D. 18 gam

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 34

Ở ví dụ 2a Fe2O3 được thêm vào; ví dụ 2bFe được thêm vào khi đó ta có 2 bài toán hoàn toàn mới và có thể giải được nhiều cách.

N

H

của bài toán từ trực tiếp thành gián tiếp. Ta có thể thiết kế bài toán mới từ bài toán ở

Ơ

Để thiết kế bài toán mới dựa trên bài toán có sẵn, ta có thể thay đổi điều kiện

N

Thay đổi một trong những số đã cho bằng điều kiện gián tiếp

Y

ví dụ 2 như sau:

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

vừa đủ 2l khí CO ở 20oC, áp suất 1,2 atm. Khối lượng Fe thu được là bao nhiêu?

G

Khi thay thể tích khí CO 2,24 lít ở điều kiện tiêu chuẩn (t0 = 250C; p=1atm)

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

bằng điều kiện không chuẩn (t0 = 200C; p=1,2atm) hay (t0 = 54,60C; p= 4,8atm) thì ta đã được các bài toán mới.

TR ẦN

Thay đổi câu hỏi của một bài toán bằng câu hỏi khó hơn Ví dụ 3. Hòa tan hoàn toàn 1,5 gam hỗn hợp Al và Mg vào dung dịch HCl thu

B

được 1,68 lít khí H2 (đktc). Tính phần trăm khối lượng của từng kim loại trong hỗn

10 00

hợp.

(Bài 5.25 trang 36 - Sách Bài tập Hóa 12 cơ bản – NXBGD)

Ó

A

Bài giải

Ý

-H

Cách 1:

2Al + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2

-L

x

1,5x

ÁN

Mg + 2HCl → MgCl2 + H2

TO

y

y

ÀN

n H2 =

1,68 = 0,075 mol 22,4

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

vừa đủ 560 ml khí CO ở 54,6oC và 4,8 atm. Khối lượng Fe thu được là bao nhiêu?

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Ví dụ 2d. Để khử hoàn toàn 17,6 g hỗn hợp gồm Fe, FeO, Fe3O4 đến Fe cần

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

Ví dụ 2c. Để khử hoàn toàn 17,6 g hỗn hợp gồm Fe, FeO, Fe3O4 đến Fe cần

IỄ N

Đ

Theo bài ta có hệ: 1,5 x + y = 0,075

D

27x + 24y = 1,5 Giải hệ ta được : x = 0,0333 mol ; y = 0.025 mol mAl = 0,03333 x 27 = 0,9 gam mMg = 0,025 x 24 = 0,6 gam

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 35 0,9 x 100% = 60% 1,5 0,6 %Mg = x 100% = 40% 1,5

N

%Al =

H

Ơ

Cách 2:

Y

U

2y

N

G

Theo đề bài ta có: 27x + 24y = 1,5

(2)

1,5 x + y = 0,075

TR ẦN

27x + 24y = 1,5

H Ư

Kết hợp (1) và (2) ta có hệ :

(1)

Giải hệ ta được : x = 0,0333 mol ; y = 0,025 mol mMg = 0,025 x 24 = 0,6 gam 0,9 x 100% = 60% 1,5 0,6 %Mg = x 100% = 40% 1,5

%Al =

-H

Ó

A

10 00

B

mAl = 0,03333 x 27 = 0,9 gam

Ý

Đây cũng là một bài toán nhiều cách giải, giáo viên có thể tham khảo và thiết

-L

kế bài toán tương tự. Bài toán ví dụ 3 ta có thể thiết kế bài toán mới khi thay đổi câu

ÁN

hỏi của bài toán bằng câu hỏi khó hơn. Ta có thể thay đổi bài toán như sau:

TO

Ví dụ 3a. Hòa tan hoàn toàn 1,5 gam hỗn hợp Al và Mg vào dung dịch HCl

IỄ N

Đ

ÀN

thu được 1,68 lít khí H2 (đktc). Tính tổng khối lượng muối thu được sau phản ứng.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

=>3x + 2y = 0,15

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Ta có: tổng số mol e nhường = tổng mol e nhận

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

0,075

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

y

0,15

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Mg → Mg+2 +2e

2H+ +2e → H2

3x

.Q

x

N

Al → Al+3 +3e

Ví dụ 3b. Hòa tan hoàn toàn 1,5 gam hỗn hợp Al và Mg vào dung dịch HCl thu được 1,68 lít khí H2 (đktc). Tính phần trăm khối lượng muối thu được sau phản

ứng.

Khi thay đổi câu hỏi của bài toán thì ta được bài toán mới, bài toán này khó hơn bài toán ở ví dụ 3. Tuy nhiên bài toán này vẫn được giải bằng nhiều cách tương tự như bài toán ở ví dụ 3.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 36

2.2.1.2. Thiết kế BTHH nhiều cách giải ngược với bài toán đã giải Trong một bài toán nếu ta thay một trong những dữ kiện đã cho bằng đáp số

N

H

cách giải mới. Ta có thể thiết kế bài toán ngược như sau:

Ơ

ví dụ 1 ở trên ta có thể sử dụng bài toán ngược để thiết kế bài toán hóa học nhiều

N

của bài toán và đặt câu hỏi vào điều đã cho ấy thì ta được một bài toán ngược. Với

Y

Ví dụ 1f: Cho 12,4 gam hỗn hợp A gồm Cu và Mg vào dung dịch HCl dư thu

G

Ví dụ 1g: Cho 12,4 gam hỗn hợp A gồm Cu và Mg vào dung dịch HCl dư thu

N

được V lít khí (đktc) không màu và một chất rắn không tan B. Dùng dung dịch

H Ư

H2SO4đ, nóng để hòa tan hoàn toàn chất rắn B thu được 2,24 lít SO2 (đktc).

TR ẦN

a. Viết PTHH của các phản ứng xảy ra. b. Tính V.

B

2.2.1.3. Thiết kế bài toán bằng cách chuyển câu hỏi trắc nghiệm sang tự luận

10 00

Khi chuyển câu hỏi từ trắc nghiệm sang tự luận ta có bài toán hóa học mới. Ta có thể chuyển bài toán từ trắc nghiệm sang tự luận như ví dụ sau:

Ó

A

Ví dụ 5. Một hỗn hợp gồm 13 g kẽm và 5,6 g sắt tác dụng với dung dịch axit

-H

sunfuric loãng, dư. Thể tích khí hiđro (đktc) được giải phóng sau phản ứng là B. 2,24 lít

C. 6,72 lít

D. 67,2 lít

Ý

A. 4,48 lít

-L

Ta chuyển sang bài toán tự luận như sau:

ÁN

Ví dụ 5a. Một hỗn hợp gồm 13 g kẽm và 5,6 g sắt tác dụng với dung dịch axit

TO

sunfuric loãng, dư. Tính thể tích khí hiđro (đktc) được giải phóng sau phản ứng.

IỄ N

Đ

ÀN

2.2.2. Thiết kế bài toán hóa học nhiều cách giải hoàn toàn mới

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

b. Tính V.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

a. Viết PTHH của các phản ứng xảy ra.

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

H2SO4đ, nóng để hòa tan hoàn toàn chất rắn B thu được V lít SO2 (đktc).

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

được 5,6 lít khí (đktc) không màu và một chất rắn không tan B. Dùng dung dịch

2.2.2.1. Thiết kế bài toán chứa nội dung đã định trước Khi giáo viên muốn kiểm tra kiến thức của học sinh về 1 nội dung nào thì giáo viên có thể thiết kế bài tập tùy thuộc vào yêu cầu của mình.

Chẳng hạn, khi giáo viên muốn kiểm tra khả năng viết phương trình phản ứng oxi hóa khử và phương pháp giải toán bảo toàn electron, giáo viên có thể thiết kế bài toán nhiều cách giải như sau:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 37

Ví dụ 6. Hòa tan 8,32 g Cu vào dung dịch HNO3 thu được 4,928 lít hỗn hợp NO, NO2 (đktc). Tính phần trăm thể tích của mỗi khí trong hỗn hợp.

N

H

tạo khí NO, 1 phương trình tạo khí NO2

Ơ

Cách 1: Viết 2 phương trình của kim loại tác dụng với HNO3, 1 phương trình

N

Bài toán này học sinh có thể giải theo các cách sau:

Y

Cách 2: Viết 2 quá trình nhường và nhận e, không cần viết phương trình

TP

G

2.2.2.2. Thiết kế bài toán bằng cách kết hợp nhiều bài toán nhỏ lại với nhau (đktc). Công thức phân tử của X là B. C2H6

C. C3H8

TR ẦN

A. CH4

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Ví dụ 7. Đốt cháy hoàn toàn 2,20g một ankan X thu được 3,36 lít khí CO2 D. C4H10

(Bài 5.15 trang 43 - Sách Bài tập Hóa 11 nângcao – NXBGD)

B

Bài toán này đốt cháy 1 ankan thu được khí CO2. Tìm CTPT của chất đó.

10 00

Nếu ta kết hợp bài toán này với 1 bài toán khác đốt cháy 1 ankan lân cận ankan X thì ta sẽ được bài toán mới và có thể giải bằng nhiều cách. Bài toán đó có thể được

Ó

A

thiết kế như sau:

-H

Ví dụ 7a. Đốt cháy hoàn toàn 13,1g 2 ankan liên tiếp nhau thu được 20,6 lít

Ý

khí CO2 (đktc). Công thức phân tử của 2 ankan là:

-L

A. CH4, C2H6

B. C2H6, C3H8

C. C3H8, C4H10

D.C4H10, C5H12

ÁN

Ví dụ 7b. Đốt cháy hoàn toàn 9,6g 2 ankan liên tiếp nhau thu được 14,56 lít

IỄ N

Đ

ÀN

TO

khí CO2 (đktc). Công thức phân tử của 2 ankan là: A. CH4,C2H6

B. C2H6 , C3H8

C. C3H8, C4H10

D.C4H10, C5H12

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

mặc khác có thể kiểm tra về phương pháp giải toán bằng cách thăng bằng electron.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

sinh về khả năng viết và cân bằng phương trình phản ứng oxi hóa khử oxi hóa khử

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

Như vậy khi giáo viên ra bài tập này có thể kiểm tra được kiến thức của học

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

phản ứng và giải bằng phương pháp bảo toàn e.

Hai bài toán ở ví dụ 7a và 7b là bài toán mới và có thể giải được bằng nhiều cách.

2.2.2.3. Thiết kế bài toán từ phương pháp tìm đáp số của một bài toán cũ Ví dụ 8. Cho 20g hỗn hợp bột Mg và Fe tác dụng với dung dịch HCl dư thấy có 1g khí H2 bay ra. Khối lượng muối clorua tạo ra trong dung dịch là bao nhiêu gam? (Bài 1 trang 106 - Sách Hóa 10 cơ bản – NXBGD) Bài giải

Cách 1:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 38

Mg + 2 HCl

H2

x FeCl2

→

y

+

H2

y

y

N U

Y

1 = 0,5 mol 2

.Q

n H2 =

H

Gọi x, y lần lượt là số mol của Mg, Fe

Đ ẠO

x + y = 0,5

Giải hệ ta được: x = 0,25 mol ;y = 0,25 mol

G N

http://daykemquynhon.ucoz.com

m = m MgCl2 + mFeCl2

H Ư

= 0,25 x (24 + 35,5 x 2) + 0,25 x (56 + 35,5 x 2)

TR ẦN

= 55,5 gam

Cách 2:

Theo phương trình phản ứng => nHCl = 2 nH2 = 0,5 x 2 = 1 mol

10 00

B

Theo ĐLBTKL: mkl + mHCl = m muối + m H2 => mmuối = mkl + mHCl - m H2

A

mmuối = 20 + 1 x 36,5 – 0,5 x 2 = 55,5 g

-H

Ó

Cách 3:

Theo phương trình phản ứng => nHCl = 2 nH2 = 2 x 0,5 = 1 mol

-L

Ý

nCl-= nHCl = 1 mol

TO

ÁN

m muối = mkl + m anion gốc axit = mkl + mCl- = 20 + 35,5 = 55,5 g

Cách 4: Vì 2 kim loại có cùng hóa trị 2 nên ta gọi 2 kim loại là M

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

24x + 56y = 20

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Theo đề bài và phương trình phản ứng ta có hệ:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Fe + 2HCl

N

x

+

Ơ

x

MgCl2

→

ÀN

Ta có phương trình phản ứng:

IỄ N

Đ

M + HCl →

D

M=

MCl 2 +

H2

m kl 20 = = 40g n 0,5

=> m MCl = n.M = 0,5 x (40 + 71) = 55,5 g 2

Bài toán trên là 1 bài toán có thể giải bằng 4 cách, các cách có thể được tóm tắt như sau:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 39

Cách 1: Lập hệ phương trình hai ẩn tìm số mol của 2 muối; tìm khối lượng 2 muối sau đó tìm tổng khối lượng 2 muối.

N

Cách 2: Tính khối lượng muối theo ĐLBT KL

Ơ

Cách 3: mmuối = mKL + manion

N

H

Cách 4: phương pháp trung bình

TP

G

Ví dụ 8b: Cho 7,8g hỗn hợp hai kim loại là Mg và Al tác dụng với dung dịch

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

H2SO4 loãng dư. Khi phản ứng kết thúc, người ta thu được 8,96 lít khí (đktc) và dung dịch muối. Cô cạn dung dịch thu được 1 lượng muối. Tính khối lượng muối

TR ẦN

thu được sau phản ứng.

Hai ví dụ 8a và 8b trên đều có thể giải bằng 4 cách như ví dụ 8 ở trên. Như

B

vậy, dựa vào phương pháp tìm đáp số của bài toán cũ ta có thể thiết kế được những

10 00

bài toán nhiều cách giải hoàn toàn mới.

2.2.2.4. Thiết kế bài toán từ tóm tắt của một bài toán cũ

Ó

Mg

-H

+HCl

Fe

1g H2

? khối lượng muối clorua

Hoặc

ÁN

-L

Ý

20g

A

Ở ví dụ 8 ta có thể tóm tắt đề toán như sau:

TO

Hỗn hợp mg kim loại tác dụng với axit không có tính oxi hóa được mg khí hoặc

IỄ N

Đ

ÀN

V lít khí -> tính m muối sau phản ứng

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

cạn dung dịch C thu được m gam muối. Tính m.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

dịch HCl thu được 7,84 lít khí A (đktc); 1,54 gam chất rắn B và dung dịch C. Cô

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Ví dụ 8a: Hòa tan 9,04 gam hợp kim Cu, Mg, Al bằng một lượng vừa đủ dung

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

.Q

có 4 cách giải như cách trên. Bài toán mới có thể được thiêt kế như sau:

Y

Dựa vào cách giải của bài toán trên ta có thể đặt được bài toán hoàn toàn mới

Dựa trên sợ đồ tóm tắt bài toán trên ta có thể thiết kế được các bài toán như sau:

Ví dụ 8c: Hòa tan 18,5 gam hỗn hợp Fe, Zn, Mg, Ca bằng một lượng vừa đủ dung dịch H2SO4 thu được 8,96 lít khí A (đktc); dung dịch C. Cô cạn dung dịch C thu được m gam muối. Tính m.

Ví dụ 8d: Cho 10,9g hỗn hợp kim loại là Mg, Na, Cu, Ag tác dụng với dung dịch HCl dư. Khi phản ứng kết thúc, người ta thu được 0,3 g khí, chất rắn B và dung

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 40

dịch muối. Cô cạn dung dịch thu được 1 lượng muối C. Tính khối lượng muối thu

được sau phản ứng.

N

Như vậy, khi dựa trên sơ đồ tóm tắt của 1 bài toán cũ, ta có thể thiết kế những

Ơ

bài toán mới theo ý mình, có thể thêm bớt vài nội dung cần thiết.

N

H

2.3. Hệ thống bài toán hóa học nhiều cách giải

Y

2.3.1. Giới thiệu tổng quan về hệ thống bài toán

G

- Bài toán hóa học hữu cơ

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

- Chúng tôi đã thiết kế 103bài toán nhiều cách giải theo từng chủ đề. Cụ thể như sau:

TR ẦN

- Bài toán nhiều cách giải phầnhóa học đại cương(29 bài) + Chủ đề 1: Cấu tạo nguyên tử (7 bài toán)

B

+ Chủ đề 2: Bảng tuần hoàn và định luật tuần hoàn (6 bài toán)

10 00

+ Chủ đề 3: Sự điện li – PH (5 bài toán) + Chủ đề 4: Điện phân (3 bài toán)

Ó

A

+ Chủ đề 5: Dung dịch – Phản ứng trao đổi ion (8 bài toán)

-H

- Bài toán nhiều cách giải phầnhóa học vô cơ(39 bài)

Ý

+ Chủ đề 1: Kim loại (5 bài toán)

-L

+ Chủ đề 2: Kim loại kiềm và kim loại kiềm thổ (4 bài toán)

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

+ Chủ đề 3: Nhôm và hợp chất của nhôm (4 bài toán)

+ Chủ đề 4: Sắt và hợp chất của sắt (5 bài toán) + Chủ đề 5: Cacbon và hợp chất của cacbon (5 bài toán)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

- Bài toán hóa học vô cơ

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ ẠO

- Bài toán hóa học đại cương

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

thông thành 3 phần:

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

.Q

U

Như đã trình bày ở chương 1, chúng tôi phân bài toán hóa học trung học phổ

+ Chủ đề 6: Lưu huỳnh và hợp chất của lưu huỳnh (5 bài toán) + Chủ đề 7: Clo và hợp chất của clo (7 bài toán) + Chủ đề 8: Nitơ và hợp chất của nitơ (4 bài toán) - Bài toán nhiều cách giải phầnhóa học hữu cơ(35 bài) + Chủ đề 1: Đại cương hữu cơ (4 bài toán) + Chủ đề 2: Hiđrocacbon (4 bài toán) + Chủ đề 3: Ancol – Phenol (5 bài toán)

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 41

+ Chủ đề 4: Anđehit (2 bài toán) + Chủ đề 5: Axit cacboxylic (7 bài toán)

N

+ Chủ đề 6: Este (5 bài toán)

Ơ

+ Chủ đề 7: Amin (4 bài toán)

N

H

+ Chủ đề 8: Aminoaxit (4 bài toán)

Y

Các bài toán nhiều cách giải được trình bày trong mục 2.3.2 (mỗi phần 4 chủ

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Các cách giải: Cách 1:

TR ẦN

Gọi tổng số proton là Z; tổng số notron là N, tổng số electron là E Ta có: Z + N + E = 34

B

Vì nguyên tử trung hòa điện nên Z = E

10 00

⇔ 2Z + N = 34 (1) 34 - N N Z= = 17 ⇔ 2 2 Do đó Z ≤ 17

Ó

A

(2)

N ≤ 1,5 nên N ≤ 1,5 Z, thay vào (1) ta được: Z

Ý

-H

Áp dụng: 1 ≤

2Z + 1,5Z ≥ 34 ⇔ Z ≥ 9,7

-L

(3)

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Từ (2)(3) => 9,7 ≤ Z ≤ 17 (Z là số nguyên dương) A = 34 –Z

Biện luận: Z

10

11

A

24

23

12 22

13 21

14 20

15

16

19

18

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

Hãy xác định tên của nguyên tố đó và viết cấu hình electron của nguyên tố đó.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Bài 1: Tổng số proton, nơtron, electron trong nguyên tử của một nguyên tố là 34.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

2.3.2.1. Chủ đề 1: Cấu tạo nguyên tử

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

2.3.2. Bài toán nhiều cách giải phần hóa học đại cương

.Q

U

đề) và toàn bộđược lưu trong CD.

Vậy tên nguyên tố Natri (Na) có A = 23, Z = 11

D

Cấu hình electron: 1s22s22p63s1 Cách 2:

Ta có: Z + N + e = 34 Vì nguyên tử trung hòa điện nên Z = số e

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

⇔ 2Z + N = 34

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 42

N = 34 – 2Z (1)

Mà

1≤

N ≤ 1,5 ⇔ Z ≤ N ≤ 1,5Z (2) Z

Ơ

N

Thế (1) vào (2) ta được:

N

H

34 – 2Z ≥ Z

Y

34 – 2Z ≤ 1,5Z

B

Cách 3:

10 00

Gọi số proton là Z; số notron là N Ta có: Z + N + e = 34

Ó

A

Vì nguyên tử trung hòa điện nên Z = số e

-H

⇔ 2Z + N = 34

(1)

Ý

Đặt S = 2Z + N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Với các nguyên tử có số hiệu nguyên tử từ 2 đến 82 ta có sự liên hệ sau:

S S ≤Z≤ 3,5 3 34 34 ⇔ ≤Z≤ 3,5 3 ⇔ 9, 71 ≤ Z ≤ 11,33

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Cấu hình electron: 1s22s22p63s1

IỄ N D

TR ẦN

Vậy tên nguyên tố Natri (Na) có A = 23, Z = 11

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Khi Z = 11: N=12 => A = Z + N = 23 (nhận)

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Khi Z = 10: N=14 => A = Z +N = 24 (loại)

G

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

34  Z≤   34 – 2Z ≥ Z  3Z ≤ 34  Z ≤ 11, 33 3  ⇒ ⇒ =>  => 9, 71 ≤ Z ≤ 11,33  34 – 2Z ≤ 1, 5Z 3, 5Z ≥ 34  Z ≥ 34  Z ≥ 9, 71  3,5  Z = 10 =>   Z = 11

 Z=10 =>   Z=11 Khi Z = 10: N=14 => A = Z +N = 24 (loại) Khi Z = 11: N=12 => A = Z + N = 23 (nhận) Vậy tên nguyên tố Natri (Na) có A = 23, Z = 11

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 43

Cấu hình electron: 1s22s22p63s1

Nhận xét:Với bài toán tìm các loại hạt trong nguyên tử, khi đề bài chỉ cho dữ

N

H

giải được phải biện luận. Bài toán này cách giải 3 ra kết quả nhanh và dễ làm nhất.

Ơ

trở thành 2 ẩn số mà chỉ có 1 phương trình. Xem như không giải được, vì vậy muốn

N

kiện tổng hạt không cho dữ kiện khác thì học sinh khó khăn khi làm bài vì bài toán

1-x là tỉ lệ số lượng của 11 B

N

TR ẦN

Ta có: x.10 + 11(1-x) = 10,812

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Gọi x là tỉ lệ số lượng của 10 B

x = 0,188

B

⇔ 10x – 11x + 11 = 10,812

10 00

Vậy % số lượng đồng vị 10 B là 18,8% và 11 B là 81,2% Cách 2:

Ó

A

Gọi a là % đồng vị của 10 B

-H

100 – a là % đồng vị của 11 B

-L

Ý

Ta có:

TO

ÁN

⇔

a.10 + (100-a).11 = 10,812 100

a = 18,8 %

Vậy % số lượng đồng vị 10 B là 18,8% và 11 B là 81,2%

IỄ N

Đ

ÀN

Cách 3:

D

G

Cách 1:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Các cách giải:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ ẠO

thành phần % số lượng của mỗi đồng vị.

⇔

U

B và 10 B , số khối trung bình là 10,812. Tìm

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

11

.Q

Bài 2: Nguyên tố Bo có hai đồng vị

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

mang tính chất toán học nhiều hơn, đòi hỏi học sinh phải vững toán học.

Y

Tuy nhiên giáo viên phổ thông thường cho học sinh giải theo cách 2, cách này

Áp dụng phương pháp đường chéo 10

B 10

0,188 10,812

11

B

11

Ta có :

0,812 % 10 B 0,188 = % 11 B 0,812

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

(1)

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 44

Vậy % số lượng đồng vị 10 B là 18,8% và 11 B là 81,2%

Nhận xét:Với bài này học sinh lớp 10 thường sử dụng cách 1 vì cách 2 và

N

H

để luyện thi đại học phần lớn học sinh sẽ chọn cách 3.

Ơ

được cung cấp đầy đủ nên cách 1 là cách mà phần lớn học sinh sẽ chọn. Tuy nhiên

N

cách 3 cần tư duy nhiều hơn. Học sinh lớp 10 mới lên cấp 3 nên kiến thức chưa

Y

Bài 3: Một nguyên tử X của nguyên tố R có tổng số hạt bằng 54 và có số khối nhỏ

(1)

TR ẦN

⇔ Z + Z + N = 54 ⇔ Z + N = 54 - Z

N

H Ư

Vì nguyên tử trung hòa điện nên Z = E

G

Ta có: Z + N + E = 54

Mà A= Z + N < 38 nên từ (1) ta có : 54 - Z < 38 18

N

20

18

A

37

Kết luận

Chọn Loại

19

B

17

16

10 00

Z

=> Z > 16

35 Loại (từ Z bằng 19 trở đi sẽ tính được N <19, trái với quy luật

1≤

N ≤ 1,5 ) Z

Ý

-H

Ó

A

36

-L

Vậy X có: p = 17; n = 20; A = 37

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Cách 2:

Ta có: Z + N + E = 34 Vì nguyên tử trung hòa điện nên Z = E ⇔ 2Z + N = 54

Mà

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Gọi tổng số proton là Z; tổng số notron là N, tổng số electron là E

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Cách 1:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U TP

Các cách giải:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

hơn 38. Xác định số proton, nơtron của nguyên tử X.

N = 54 – 2Z (1) 1≤

N ≤ 1,5 ⇔ Z ≤ N ≤ 1,5Z (2) Z

Thế (1) vào (2) ta được: Z ≤ 54 – 2Z ≤ 1,5Z

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 45

54 54 ≤ Z≤ 3,5 3 ⇔ 15,42 ≤ Z ≤ 18

⇔

N

H

Ơ

N

 Z = 16 =>  Z = 17  Z = 18

Y 18

N

22

20

18

A

38

37

36

Kết luận

Loại

Chọn

Loại

Ta có: Z + N + E = 54

Đặt S = 2Z + N

(1)

10 00

⇔ 2Z + N = 54

B

Vì nguyên tử trung hòa điện nên Z = E

Ó

A

Với các nguyên tử có số hiệu nguyên tử từ 2 đến 82 ta có sự liên hệ sau:

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

S S ≤Z≤ 3,5 3 54 54 ⇔ ≤Z≤ 3,5 3 ⇔ 15, 42 ≤ Z ≤ 18

Biện luận:

 Z=16 =>  Z=17   Z=18 Z

16

17

18

N

22

20

18

A

38

37

18

Kết luận

Loại

Chọn

Loại

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

Gọi tổng số proton là Z; tổng số notron là N, tổng số electron là E

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP Đ ẠO

N H Ư

Cách 3:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

17

.Q

16

Vậy X có: p = 17; n = 20; A = 37

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

Z

G

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Biện luận:

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 46

Vậy X có: p = 17; n = 20; A = 37 Nhận xét: Bài toán này, với 3 cách giải đều dùng phương pháp biện luận; với

N

H

A.

G

Cách 1:

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

a. Khối lượng của toàn nguyên tử C:

mnguyên tử = 6 . mproton + 6. mnơtron + 6. melectron

TR ẦN

= 6 (1,67.10-24 + 1,675.1024 + 9,1.10-28)

= 6.10-24(1,67 + 1,675+9,1.10-4) ≈ 20,1.10-24g

B

mnguyên tử = 20,1.10-24g

10 00

b. Tính tỉ lệ phần trăm khối lượng toàn nguyên tử me = 6.9,1.10-28 = 54,6.10-28 gam

Ó

A

m e .100 54,6.10-28 .100 = =2,72.10-2 ≈ 3.10-2 m ngt 20,1.10-24

-H

%m e =

-L

Ý

Vậy

me 3 = m ngt 10000

ÁN

Cách 2:

IỄ N

Đ

ÀN

TO

Khối lượng của toàn nguyên tử C: Ta có: MC = 12 đvC

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Các cách giải:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

b. Tính tỉ lệ khối lượng electron đối với khối lượng của toàn nguyên tử.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

a. Hãy tính khối lượng của toàn nguyên tử.

Y

Bài 4: Biết nguyên tử Cacbon gồm: 6 proton, 6 nơtron và 6 electron.

D

Ơ

phải có tư duy cao hơn, tìm được mối liên hệ giữa giới hạn của Z với giới hạn của

N

cách giải 1 và 3 thì đáp án ra nhanh hơn. Tuy nhiên,để giải theo cách 1 học sinh

⇒ mC = 12.1,67.10-24 = 20,04.10-24g

me = 6.9,1.10-28 = 54,6.10-28 gam me 54, 6.10−28 3 = ≈ Vậy: −24 m ngt 20,04.10 10000

Nhận xét: Bài toán này, HS thường dùng cách 1. Tuy nhiên, nếu học sinh tinh ý suy ngược từ khối lượng nguyên tử thì sẽ giải ra nhanh hơn.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 47

Bài 5: Nguyên tố đồng có hai đồng vị

63 29

65 29

Cu và

Cu , số khối trung bình là 63,54.

Tìm thành phần % số lượng của mỗi đồng vị.

N

Các cách giải:

Y

Cu

65 29

Cu là 73%

N Ta có:

Cu

.

63,54 - 63 = 0,27 hay (27%) 65- 63

10 00

B

a =

65 29

TR ẦN

Gọi a là tỉ lệ số lượng của đồng vị

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Cách 2:

Vậy % số lượng đồng vị

Cu

là 27% và

A

Cách 3:

63 29

Cu

65

-L

Ý

65 29

-H

Ó

Áp dụng phương pháp đường chéo

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

63 29

Cu

0,54 63,54

63

1,46

65 % 29 Cu 0,54 = 63 Ta có : % 29 Cu 1, 46

65 29

Cu

là 73%

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Cu là 27% và

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

63 29

G

Vậy % số lượng đồng vị

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

0,54 = 0,27 2

Đ ẠO

x =

.Q

Ta có: x.65 + 63(1-x) = 63,54

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

65 29

U

x là tỉ lệ số lượng của

Cu

N

63 29

Gọi x là tỉ lệ số lượng của

H

Ơ

Cách 1:

(1)

Mà 63 % 65 29 Cu + % 29 Cu = 100% 63 Cu = 100% − % 65 => % 29 29 Cu

Thế vào (1) ta được:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 48

65 % 29 Cu 0,54 = 63 100% - % 29 Cu 1, 46

Cu là 27% và

65 29

Cu là 73%

H

Nhận xét:Với bài này học sinh lớp 10 thường sử dụng cách 1 vì cách 2 và

N

63 29

Ơ

Giải ra ta được: % số lượng đồng vị

N

cách 3 cần tư duy nhiều hơn. Học sinh lớp 10 mới lên cấp 3 nên kiến thức chưa

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

để luyện thi đại học phần lớn học sinh sẽ chọn cách 3.

TP

Bài 6: Hãy tính khối lượng của 1,5.1023 nguyên tử kẽm.

G 1,5.1023 = 0,25 mol 6.1023

N

Ta có: n Zn =

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Cách 1:

TR ẦN

Vậy khối lượng của 1,5.1023 nguyên tử Zn là: 0,25 x 65 = 16,25 (gam)

B

Cách 2:

A

1 = 0,1667.10-23gam = 1,667.10 -24 gam 23 6.10

Ó

⇔ 1 đvC =

10 00

Áp dụng công thức: 1 đvC = 1/N gam

-H

1 nguyên tử Zn có 65 đvC

Ý

1,5.1023 nguyên tử Zn có 1,5.1023 x 65 đvC

-L

Mà 1 đvC có 1,667.10-24 gam

TO

ÁN

=> Vậy khối lượng của 1,5.1023 nguyên tử Zn là: 1,5.1023 x 65 x 1,667.10-24 = 16,25 gam

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Các cách giải:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Biết số Avôgađrô N = 6.1023

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

được cung cấp đầy đủ nên cách 1 là cách mà phần lớn học sinh sẽ chọn. Tuy nhiên

D

IỄ N

Đ

ÀN

Cách 3:

Cứ 6.1023 nguyên tử Zn có khối lượng là 65 gam 1,5.1023 nguyên tử Zn có khối lượng là a gam. => a =

1,5.10 23 x 65 = 16,25 gam 6.10 23

Nhận xét: Bài toán này, với 3 cách giải đều dùng phương pháp biện luận; tuy nhiên với cách giải 1 và 3 thì đáp án ra nhanh hơn và dễ sử dụng hơn.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 49

Bài 7: Hãy tính khối lượng bằng gam của 1 nguyên tử clo, 1 nguyên tử sắt, 1 nguyên tử oxi và 1 nguyên tử hiđro

N

Biết số Avôgađrô N = 6.1023

Ơ

Các cách giải:

N

H

Cách 1:

Y

Vì 1 nguyên tử H có khối lượng bằng 1 đvC = 1,667.10-24 gam nên khối lượng

G

là:

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

56 x 1,667.10-24 = 93,352.10-24 gam

+ 1 nguyên tử oxi có 16 đvC nên khối lượng tính bằng gam của 1 nguyên tử O

TR ẦN

là:

16 x 1,667.10-24 = 26,672.10-24 gam

B

Cách 2:

10 00

+ 6.1023 nguyên tử Clo có khối lượng là 35,5 gam

A

=> 1 nguyên tử Clo có khối lượng là:

35,5 = 59,17.10-24 gam 23 6.10

-H

Ó

+ 6.1023 nguyên tử Fe có khối lượng là 56 gam

Ý

=> 1 nguyên tử Fe có khối lượng là:

56 = 93,33.10-24 gam 6.1023

ÁN

-L

+ 6.1023 nguyên tử O có khối lượng là 16 gam 16 = 26,67.10-24 gam 23 6.10

Nhận xét: Bài toán này, với 2 cách giải trên đều dễ sử dụng. Tuy nhiên để làm

được bài này học sinh cần nắm vững ý nghĩa các đại lượng: khối lượng nguyên tử, khối lượng mol nguyên tử.

IỄ N

Đ

ÀN

TO

=> 1 nguyên tử O có khối lượng là:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

+ 1 nguyên tử Fe có 56 đvC nên khối lượng tính bằng gam của 1 nguyên tử Fe

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

clo là: 35,5 x 1,667.10-24 = 59,18.10-24 gam

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

TP

+ 1 nguyên tử clo có 35,5 đvC nên khối lượng tính bằng gam của 1 nguyên tử

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

của:

2.3.2.2. Chủ đề 2: Bảng tuần hoàn và định luật tuần hoàn Bài 1: Cho 5 gam hỗn hợp 2 kim loại nhóm IIA tan hoàn toàn trong nước, thu được 1,12 lít H2 (đo ở O0C và 2 atm). Biết chúng thuộc 2 chu kì liên tiếp, tìm 2 kim loại trên.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 50

Các cách giải: Cách 1: phương pháp trung bình

N

PV 2 x 1,12 = = 0,1 mol RT 0,082 x 273

Ơ N

H

Gọi CTTB của 2 kim loại là R

Từ phương trình => n R = n H = 0,1 mol

.Q

m 5 = = 50g n 0,1

TP

=> R' ≤ 50 ≤ R''

G

Vì R’ và R’’ thuộc hai chu kì liên tiếp nên 2 kim loại cần tím là:

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

R’ = 40: Canxi – Ca R’’ = 87: Stronti – Sr

TR ẦN

Cách 2: Phương phápghép ẩn số

Gọi 2 kim loại nhóm IIA lần lượt là M (x mol) và M’(y mol)

B

Ta có pt phản ứng:

10 00

M + 2H2O → M(OH)2 + H2 x

x

Ó

A

M’ + 2H2O → M’(OH)2 + H2

-H

y

y

-L

Ý

Theo đề ta có hệ phương trình:

ÁN

 x + y = 0,1 (*) (1)  Mx + M'y = 5 (**)

TO

Từ hệ phương trình ta biện luận theo hai cách như sau:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

R=

Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

2

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

R + 2H2O → R(OH)2 + H2

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

n H2 =

D

IỄ N

Đ

ÀN

Cách 2.1: giải sử M’ ở chu kì dưới => M’ > M Từ (**) ta có: Mx + My < Mx + M’y < M’x + M’Y

⇔ M(x +y) < 5 < M’(x +y) ⇔

M

< 50 < M’

Vì M và M’ thuộc nhóm IIA và 2 chu kì liên tiếp nên: M = 40 (Ca), M’ = 87 (Sr)

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 51

Cách 2.2.

Từ (*) => y = 0,1 – x ta thế vào (**) ta được: x (M – M’) = 5 – 0,1M’

⇔

x=

N Y

N

H Ư

Từ (a) và (b) => M’ < 50 < M

TR ẦN

Vì M và M’ thuộc nhóm IIA và 2 chu kì liên tiếp nên: M’ = 40 (Ca), M = 87 (Sr)

10 00

B

Nhận xét:Với bài toán này học sinh biết phương pháp trung bình và giải theo cách 1 thì đơn giản hơn nhiều. Cách 2 rắc rối và dài dòng hơn.

A

Bài 2: Tổng số hạt của một nguyên tử A thuộc nguyên tố nhóm VIIA là 28 ; của

-H

Các cách giải:

Ó

nguyên tử thuộc nguyên tố B ở nhóm IIIA là 40. Xác định nguyên tố A và B.

-L

Ý

Cách 1: Dựa vào cấu tạo hạt nhân

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Gọi tổng số proton là Z; tổng số notron là N, tổng số electron là E Ta có:S = Z + N + E

Vì nguyên tử trung hòa điện nên Z = E

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

5 - 0,1M' <0,1 ⇔ 5 - 0,1M' < 0,1M-0,1M' ⇔ M > 50 M - M'

Mặc khác

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

5 - 0,1M' ⇔ 5 - 0,1M' > 0 ⇔ M' < 50 M - M'

Đ ẠO

Từ (***) => 0 <

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U .Q

Giả sử M ở chu kì dưới: => M > M’

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

5 - 0,1M' < 0,1 (***) M - M'

TP

0<

H

5 - 0,1M' M - M'

Mà 0 < x < 0,1 nên: Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Ơ

⇔

N

Mx + M’ (0,1 - x) = 5

⇔ S = 2Z + N ⇔ S = 2Z + N Với các nguyên tử có số hiệu nguyên tử từ 2 đến 82 ta có sự liên hệ sau: S S ≤Z≤ 3,5 3 • Nguyên tố A :

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 52

28 28 ≤Z≤ 3,5 3 ⇔ 8 ≤ Z ≤ 9,333

H

Ơ

N

Z = 8 ⇒ Z = 9

TR ẦN

 Z = 12 ⇒  Z = 13

Với Z = 12: 1s22s22p63s2 nguyên tố B thuộc nhóm IIA (loại)

B

Với Z = 13: 1s22s22p63s23p1 nguyên tố B thuộc nhóm IIIA (nhận)

10 00

Vậy: B là Nhôm (Al)

A

Cách 2: Dựa vào bảng HTTH

28 - N => Z < 14 (1) 2

-H

Ó

• Nguyên tố A : Ta có : 2Z + N = 28 => Z =

Ý

A ở nhóm VIIA => 7 electron lớp ngoài cùng, do đó số electron được

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

phân bố ở các lớp như sau : Lớp 1

Lớp 2

Trường hợp 1

2

7

Trường hợp 2

2

8

Lớp 3 7

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

40 40 ≤Z≤ 3,5 3 ⇔ 11, 428 ≤ Z ≤ 13,333

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ ẠO

• Nguyên tố B :

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

.Q

Vậy: A là Clo (Cl)

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

Với Z = 9: 1s22s22p5 nguyên tố A thuộc nhóm VIIA (nhận)

Y

N

Với Z = 8: 1s22s22p4 nguyên tố A thuộc nhóm VIA (loại)

Nếu A là nguyên tố ở trường hợp 1 : Z = 2 +7 = 9 => N = 28 – 18 = 10 Vậy : A là F

Nếu A là nguyên tố ở trường hợp 2 : Z = 2 +7 + 8 = 19 > 14. So với (1) => Vô lí • Nguyên tố B : Ta có : 2Z + N = 40=> Z =

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

40 - N => Z < 20 (2) 2

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 53

B ở nhóm IIIA => 3 electron lớp ngoài cùng, do đó số electron được phân bố ở các lớp như sau : Lớp 1

Lớp 2

Trường hợp 1

2

3

Trường hợp 2

2

8

3

Trường hợp 3

2

8

8

Lớp 4

N

H

Ơ

N

Lớp 3

H Ư

Nếu B là nguyên tố ở trường hợp 3 : Z = 2 + 8+ 8+ 3 =21 > 20. So với

TR ẦN

(2) => Vô lí

Nhận xét:Với bài toán này học sinh giải theo cách 1 thì đơn giản hơn nhiều.

B

Cách 2 nếu học sinh biết áp dụng bảng HTTH, và dùng suy luận thì bài toán cũng

10 00

trở nên dễ hơn.

Bài 3: Nguyên tố X tạo hợp chất với hidro có công thức là XH3. Oxit cao nhất của

Ó

A

X, oxi chiếm 74,07 % về khối lượng. Tìm X.

-H

Các cách giải:

Ý

Cách 1:

Trong hợp chất cao nhất với oxi X có hóa trị 5. Công thức oxit là X2O5

TO

ÁN

-L

Nguyên tố X tạo hợp chất với hidro là XH3 => X có hóa trị 3

=>

5.M O .100% = 74,07% 2.M X +5.M O

⇔

5.16 .100% = 74,07% 2.M X +5.16

IỄ N

Đ

ÀN

Theo đề ta có : %O = 74,07 %

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

N

Vậy : B là nhôm (Al)

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

G

Nếu B là nguyên tố ở trường hợp 2 : Z = 2 + 8+ 3 =13 => N = 14

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

N N 30 = = 6 . Trái với quy luật 1 ≤ ≤ 1,5 (loại) Z Z 5

Đ ẠO

=>

TP

Nếu B là nguyên tố ở trường hợp 1 : Z = 2 + 3 =5 => N = 30

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

3

⇔ M X =14

Vậy: X là nguyên tố Nitơ (N) Cách 2:

Nguyên tố X tạo hợp chất với hidro là XH3 => X có hóa trị 3

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 54

Trong hợp chất cao nhất với oxi X có hóa trị 5. Công thức oxit là X2O5

N

Theo đề ta có : %O = 74,07 %

Ơ

%X = 100% - 74,07% = 25,93%

N

H

Ta có tỉ lệ :

.Q

2.M X 25,93 = 5.16 74,07 25,93. 5.16 ⇔ MX = = 14 2.74,07

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Nhận xét:Với bài toán này học sinh giải theo cách 1 thì dài hơn và mang tính

H Ư

chất toán học nhiều hơn. Nhiều học sinh tính toán kém thì dễ dẫn đến giải sai kết

TR ẦN

quả. Tuy nhiên nếu dùng cách 2 thì bài toán trở nên dễ giải hơn, chỉ qua 1 vài biến

đổi.

B

Bài 4: Oxit của một nguyên tố nhóm IIB chứa 19,75% oxi về khối lượng. Hãy xác

10 00

định nguyên tố và viết cấu hình electron của nguyên tố đó.

Các cách giải:

Ó

A

Cách 1:

-H

Gọi công thức của oxit của nguyên tố nhóm IIB: RO. (với R là nguyên tố

Ý

nhóm IIB và có khối lượng nguyên tử là R)

16 x 100% = 19, 75 Theo đề: R + 16 ⇔ R + 16 = 81 ⇒ R = 65

Vậy nguyên tố nhóm IIB là kẽm.

Cách 2:

Gọi công thức của oxit của nguyên tố nhóm IIB: RO Ta có: %O = 19,75% => %R = 100% -19,75% = 80,25% Ta có:

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

%O =

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

Vậy: X là nguyên tố Nitơ (N)

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

⇔

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

2.M X %X = 5.M O %O

%R m R = %O m O ⇔

80,25 R = 19,75 16

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 55

⇔ 19,75R = 80,25 x 16 ⇔ R = 65 Cấu hình electron của nguyên tử Zn: 1s22s22p63s23p63d104s2

U

Y

nhiên cách 1 HS dễ tính toán sai do phải biến đổi tính toán nhiều hơn cách 2.

N

H

Nhận xét: Bài toán này, học sinh có thể sử dụng cách 1 và 2 để giải. Tuy

Ơ

N

Vậy R là kẽm (Zn)

G

Nguyên tố X tạo hợp chất với hidro là XH3 => X có hóa trị 3

H Ư

N

Trong hợp chất cao nhất với oxi X có hóa trị 5. Công thức oxit là

5.M O .100% = 74,07% 2.M X +5.M O

⇔

5.16 .100% = 74,07% 2.M X +5.16

10 00

=>

B

Theo đề ta có : %O = 74,07 %

TR ẦN

X2O5

A

⇔ M X =14

Ó

Vậy: X là nguyên tố Nitơ (N).

-H

Cách 2:

Ý

Nguyên tố X tạo hợp chất với hidro là XH3 => X có hóa trị 3

-L

Trong hợp chất cao nhất với oxi X có hóa trị 5. Công thức oxit là

ÁN

X2O5

IỄ N

%X = 100% - 74,07% = 25,93%

Ta có tỉ lệ :

Đ

ÀN

TO

Theo đề ta có : %O = 74,07 %

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Cách 1:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ ẠO

Các cách giải:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

X, oxi chiếm 74,07 % về khối lượng. Tìm X.

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Bài 5: Nguyên tố X tạo hợp chất với hidro có công thức là XH3. Oxit cao nhất của

2.M X %X = 5.M O %O 2.M X 25,93 = 5.16 74,07 25,93. 5.16 ⇔ MX = = 14 2.74,07

⇔

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 56

Vậy: X là nguyên tố Nitơ (N).

Nhận xét: Bài toán này, học sinh có thể sử dụng cách 1 và 2 để giải. Tuy

N

H

chứa 2,74% hidro về khối lượng. Tìm R.

.Q

Cách 1:

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Nguyên tố R tạo hợp chất oxit cao nhất có dạng R2O7 => R có hóa trị 7

M R +1

.100% = 2,74%

⇔ M R = 35,5

Vậy: R là nguyên tố Clo (Cl)

N

10 00

Cách 2:

H Ư

1

TR ẦN

⇔

MH .100% = 2,74% M R +M H

B

http://daykemquynhon.ucoz.com

=>

G

Theo đề ta có : %H = 2,74%

Nguyên tố R tạo hợp chất oxit cao nhất có dạng R2O7 => R có hóa trị 7

Ó

A

Trong hợp chất khí với hiđro R có hóa trị 1. Công thức hợp chất

-H

khí là RH.

Ý

Theo đề ta có : %H = 2,74%

-L

%R = 100% - 2,74% = 97,26%

ÁN

Ta có tỉ lệ :

IỄ N

Đ

ÀN

TO

M R %R = M H %H

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

khí là RH.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Trong hợp chất khí với hiđro R có hóa trị 1. Công thức hợp chất

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

Các cách giải :

D

Ơ

Bài 6:Oxit cao nhất của nguyên tố R có dạng R2O7. Hợp chất khí của nó với Hidro

N

nhiên cách 1 HS dễ tính toán sai do phải biến đổi tính toán nhiều hơn cách 2.

M X 97,26 = 1 2,74 97,26 ⇔ MR = = 35,5 2,74 ⇔

Vậy: R là nguyên tố Clo (Cl)

Nhận xét: Bài toán này, học sinh có thể sử dụng cách 1 và 2 để giải. Tuy nhiên cách 1 HS dễ tính toán sai do phải biến đổi tính toán nhiều hơn cách 2. Cách 2 đơn giản hơn.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 57

2.3.2.3. Chủ đề 3: Sự điện li - PH Bài 1: Tính độ điện li của axit axetic trong dung dịch 0,01 M; nếu trong 500 ml

N

dung dịch có 3,13.1021 hat (phân tử hoặc ion).

Ơ

Số Avôgađro N = 6,02.1023.

N

H

Các cách giải:

Y

Cách 1:

x

x

x

x

6,02.1021 – x

Cân bằng

x

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Điện li

x

N

6,02.1021

Ban đầu

G

 → CH3COO- + H+ CH3COOH ← 

x

x = 0,24.1021

TR ẦN

Theo đề ta có: 6,02.1021 – x + x + x = 6,26.1021

0,24.1021 x 100% = 3,99% 6,02.1021

10 00

B

Vậy độ điện li: α = Cách 2:

Ó

A

Phương trình điện li của axit axetic:

Ý

-L

Ban đầu

-H

 → CH3COO- + H+ CH3COOH ← 

Điện li

Đ

ÀN

TO

ÁN

Cân bằng

0,01

x

x

x

x

x

0,01 – x

x

x

Tổng sô mol trong 1 lit dung dịch CH3COOH là:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

Phương trình điện li:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Trong 0,01M có 6,02.1021 phân tử.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

Trong 1 lít dung dịch CH3COOH có 6,26.1021 hạt.

6, 26.1021 = 0,010399 6, 02.1023

IỄ N

Theo đề ta có: 0,01 + x = 0,010399

D

x = 0,000399 Vậy α =

0,000399 x 100% = 3,99% 0,01

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 58

Nhận xét:Bài toán về dung dịch điện li học sinh sẽ rất khó khăn nếu không nắm vững kiến thức. Tuy nhiên bài toán này không đa dạng kiểu bài nên học sinh có 2 cách giải, thông thường học sinh sẽ dễ hiểu hơn ở cách 2 vì quy ra về số mol.

N

H

Bài 2: Lấy 2,5 ml dung dịch axit axetic 4M rồi pha loãng với nước thành 1 lít dung

Ơ

N

thể làm tốt nếu như học sinh chịu khó rèn luyện kĩ năng tư duy. Với bài toàn này có

Y

dịch A. Hãy tính độ điện li α của axit axetic và pH của dung dịch A, biết rằng trong

N

0,01 = 0,01 M 1

H Ư

CM =

G

Dung dịch sau khi pha loãng có nồng độ mol là:

TR ẦN

Số phân tử CH3COOH 0,01M trong 1 lit dung dịch là: 0,01 x 6,02.1023= 6,02.1021 Trong 1 ml A có 6,28.1018 ion và phân tử axit không phân li.

B

Vậy, trong 1lit A có 6,28.1021 ion và phân tử axit không phân li.

10 00

trình điện li:

 → CH3COO- + H+ CH3COOH ← 

A

6,02.1021

-H

-L

Cân bằng

x

Ý

Điện li

Ó

Ban đầu

Theo đề ta có:

6,02.1021 – x

x

x

x

x

x

x

6,02.1021 – x + x + x = 6,28.1021

ÁN

=> x = 0,26.1021 0,26.1021 x 100% = 4,32% 6,02.1021

TO

IỄ N

Đ

ÀN

α=

+ Và pH = -lg[H ] = -lg(

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

n CH 3COOH = 0,0025 x 4 = 0,01 mol

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Cách 1:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U TP

Các cách giải:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

1ml A có 6,28.1018 ion và phân tử axit không phân li.

0,26.1021 ) = 3,36 6,02.1023

Cách 2:

Trong 1 ml A có 6,28.1018 ion và phân tử axit không phân li.

Vậy, trong 1lit A có 6,28.1021 ion và phân tử axit không phân li.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 59

6,28.1021 =1,0432.10-2 (mol) Số mol ion và phân tử axit không phân li là: 23 6,02.10

Ơ

0,01 – x + x + x = 1,0432.10-2

G

Và pH = -lg(0,0432.10-2 ) = 3,36

N

Nhận xét:Với bài toán này thông thường học sinh giải theo cách 2, quy về số

H Ư

mol. Tuy nhiên giải theo cách 1 dài hơn, học sinh phải quy số mol ion về số ion.

TR ẦN

Bài 3:Phải thêm bao nhiêu ml dung dịch HCl 1M vào 90 ml nước để được 1 dung dịch có pH = 1.

10 00

B

Các cách giải: Cách 1 :

Gọi thể tích dung dịch của HCl là V.

-H

Mặc khác:

Ó

A

Sau khi thêm V vào 0,09 lít nước ta có pH = 1 => [H+] = 10-1 M.

Ý

n 1.V = =10-1 Vdd V+0,09

-L

[H + ]=

ÁN

⇔ 10V= V + 0,09 ⇔ 9V= 0,09

IỄ N

Đ

ÀN

TO

⇔ V= 0,01

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

0,0432.10-2 x 100% = 4,32% 0,01

Đ ẠO

Vậy: α =

TP

x = 0,0432.10-2 (mol)

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

x

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Theo đề ta có:

x

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

0,01 – x

x

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Cân bằng

x

H

x

x

N

Điện li

x

Y

0,01

U

Ban đầu

N

 → CH3COO- + H+ CH3COOH ← 

Vậy thể tích dung dịch cần thêm vào là 0,01 lít hay 10 ml.

Cách 2:

Gọi thể tích dung dịch của HCl là V1. Áp dụng quy tắc đường chéo: Ta có: V1 → C1

C2 - C C

V2→ C2

C – C1

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 60

Suy ra: V1 → 1M

0,1 0,1

0,09 → 0M

N H

Ơ

V1 0,1 = ⇔ V1 =0,01 0,09 0,9

N

=>

0,9

Y

Vậy thể tích dung dịch cần thêm vào là 0,01 lít hay 10 ml.

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

nhiên sử dụng phương pháp đường chéo học sinh chỉ cần học thuộc phương pháp là

G

Tính pH của dung dịch thu được sau phản ứng.

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Các cách giải: Cách 1:

TR ẦN

Với dung dịch HCl: n HCl =0,02.0,05=0,001 mol => n H+ =0,001 mol (1) Với dung dịch H2SO4: n H SO =0,02.0,075=0,0015 mol => n H+ =0,003 mol (2) 2

4

10 00

B

Từ (1) và (2) => ∑ n H+ =0,001 + 0,003 = 0,004 mol 0,004 = 0,1 =10−1 M 0,04

A

=> ∑ [H + ] =

-H

Ó

=> pH= 1

Vậy dung dịch có pH = 1.

-L

Ý

Cách 2: Áp dụng quy tắc đường chéo:

C2 - C C

V2→ C2

C – C1

[H+] của H2SO4 là 0,15M [H+] của HCl là 0,05M Suy ra: 20 → 0,05 M

0,075 - C C

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Ta có: V1 → C1

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Bài 4:Hòa tan 20 ml dung dịch HCl 0,05 M vào 20 ml dung dịch H2SO4 0,075 M.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

áp dụng được. Để sử dụng cách 1 HS phải hiểu bản chất bài toán.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

Nhận xét: Bài toán này, học sinh có thể sử dụng cách 1 và 2 để giải. Tuy

20 → 0,15M

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

C – 0,05

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 61

=>

20 0,15 - C = ⇔ C - 0,05 = 0,15 - C 20 C − 0, 05 ⇔ 2C = 0,2

N

⇔ C = 0,1 (M)

H

Ơ

=> pH= 1

N

Vậy dung dịch có pH = 1.

TP

áp dụng được. Để sử dụng cách 1 HS phải hiểu bản chất bài toán.

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

nhiên sử dụng phương pháp đường chéo học sinh chỉ cần học thuộc phương pháp là

G N

Cách 1 :

TR ẦN

Gọi V (l) là thể tích nước cần thêm vào.

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Các cách giải:

Thể tích dung dịch sau khi thêm nước vào là : V + 0,01 (l)

10 00

B

Lúc đầu pH = 13 => [H+] = 10-13 M => [OH-] đầu= 10-1 M. => n OH- = 0, 01.0,1 = 0,001 mol

Lúc sau pH = 12 => [H+] = 10-12 M => [OH-]sau = 10-2 M

0,001 = 0,01 mol V + 0,01 ⇔ V + 0,01 = 0,1

-H

Ó

A

=> [OH - ][sau] =

Ý

⇔ V = 0,1 - 0,01 = 0,09 lit

-L

Vậy thể tích nước cần thêm vào là 90 ml hay 0,09 lit

ÁN

Cách 2 : Gọi thể tích dung dịch của HCl là V1.

Ta có: V1 → C1

C2 - C C

V2→ C2

C – C1

Suy ra: 10 → 0,1M

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

Áp dụng quy tắc đường chéo:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

dung dịch có pH = 12.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Bài 5:Phải thêm bao nhiêu ml nước vào 10 ml dung dịch NaOH pH = 13 để được 1

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

Nhận xét: Bài toán này, học sinh có thể sử dụng cách 1 và 2 để giải. Tuy

0,01 0,01

V2→ 0M

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

0,09

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 62

=>

10 0,01 = ⇔ V2 = 90 V2 0,09

Vậy thể tích nước cần thêm vào là 90 ml hay 0,09 lit

Ơ

N

H

nhiên sử dụng phương pháp đường chéo học sinh chỉ cần học thuộc phương pháp là

N

Nhận xét: Bài toán này, học sinh có thể sử dụng cách 1 và 2 để giải. Tuy

Y

áp dụng được. Phương pháp đường chéo làm cho bài toán trở nên đơn giản hơn.

TP

G

tên 2 nguyên tố kim loại kiềm (điện cực trơ, giả sử hiệu suất điện phân 100%)

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Các cách giải: Cách 1:

TR ẦN

Ở C (-): M + + 1e → M Ở A (+): 2Cl-→ Cl2 + 2e

B

2,24 = 0,1 mol => ne nhường = 2.0,1 = 0,2 mol 22,4

10 00

n Cl2 =

ne nhường = ne nhận =0,2 mol

Ó

A

13, 6 − 35, 5 = 33, 5 0, 2

-H

M=

Vậy hai nguyên tố kim loại kiềm đó là Na, K (vì 23 <33,5< 39)

-L

Ý

Cách 2:

ÁN

Phương trình phản ứng:

IỄ N

Đ

ÀN

TO

dpnc 2 MCl  → 2M + Cl 2

n Cl2 =

2,24 = 0,1 mol => n 22,4

M MCl =

MCl 2

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

kim loại kiềm thuộc hai chu kì kế tiếp, thì ở anot thu được 2,24 lít khí (đktc).Tìm

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Bài 1: Điện phân nóng chảy hoàn toàn 13,6g hỗn hợp X gồm 2 muối clorua của 2

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

2.3.2.4. Chủ đề 4: Điện phân

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

Để sử dụng cách 1 HS phải hiểu bản chất bài toán.

= 0,2 mol

m 13, 6 = = 68 g n 0, 2

⇔ M+ 35,5 = 68 ⇔ M= 68-35,5 ⇔ M= 32,5

Vậy hai nguyên tố kim loại kiềm đó là Na, K (vì 23 <33,5< 39)

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 63

Nhận xét:Trong 2 cách giải trên, cách giải nào cũng đem tới kết quả nhanh.

Tuy nhiên ở cách 1 chúng ta không cần viết phương trình mà chỉ cần sử dụng

N

phương pháp bảo toàn electron.

Ơ

Bài 2: Điện phân nóng chảy NaCl (điện cực trơ)

N

H

a. Xác định chất thoát ra trên điện cực

Y

b. Nếu ở anot thoát ra 3,36 lít khí (đktc) thì trên catot có bao nhiêu gam kim

G

Catot (-): Na+ + 1e → Na

H Ư

N

Anot (+): 2Cl-→ Cl2 + 2e Phương trình điện phân

TR ẦN

dpnc → 2Na + Cl2 2NaCl 

10 00

b) Số mol khí Clo ở anot là:

B

ở Catot thu được kim loại Na, ở anot thu khí clo.

3,36 = 0,15 mol 22,4

Ó

A

Ta có : ne nhường = ne nhận

Ý

-H

2 x 0,15 = x = 0,3 mol ne nhận = nNa = 0,3 mol

-L

mNa = n. M= 0,3 . 23 = 6,9 gam

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Cách 2:

Phương trình điện phân

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

a) Phương trình phản ứng NaCl → Na + Cl2

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Cách 1:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U TP

Các cách giải:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

loại thoát ra (giả sử hiệu suất điện phân 100%).

dpnc → 2Na + Cl2 2NaCl 

Số mol khí Clo ở anot là: 3,36 = 0,15 mol 22,4

Theo phương trình: nNa = 2nCl2 = 2.0,15 = 0,3 mol mNa = n . M= 0,3.23 = 6,9 gam

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 64

Nhận xét:Bài toán trên là bài toán điện phân nóng chảy với 2 phương pháp giải khác nhau. Cách 1 sử dụng phương pháp bảo toàn electron. Sử dụng phương

N

H

lượng của dung dịch giảm bớt 25 gam. Tính thể tích khí thoát ra ở điện cực và khối

Ơ

Bài 3: Điện phân 400g dung dịch AgNO3 8,5% (điện cực trơ) cho đến khi khối

N

pháp này để giải bài tập điện phân nóng chảy là cách giải mới ít được sử dụng.

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Các cách giải:

TP

Cách 1:

H 2O → H + + OH -

Catot: (-) Ag+ +1e → Ag

10 00

Phương trình điện phân:

B

Anot: (+) 2H2O → O2 + 4H+ + 4e

TR ẦN

AgNO3 → Ag + + NO3-

4AgNO3 + 2H2O → 4Ag + 4HNO3 + O2

Ó

A

Giả sử AgNO3 điện phân hết:

-H

n Ag = n AgNO3 = 0,2 mol 2

Ý

0, 2 = 0,05 mol 4

-L

nO =

ÁN

mgiảm = 108 x 0,2 +32 x 0,05 = 23,2 gam < 25,0 gam. Nên sau khi AgNO3 điện phân 2H2O → O2 + 2H2

Vậy AgNO3 điện phân hết, đặt x mol H2O điện phân.

Giai đoạn 1: nAg = 0,2 mol, nO2 = 0,05 mol Giai đoạn 2: nO2 = x/2 mol, nH2 = x mol

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

thì H2O sẽ điện phân tiếp theo (trong H+):

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

=> n Ag + = n AgNO3 = 0,2 mol

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

400 x 8,5 = 0,2 mol 100 x 170

G

n AgNO3 =

Đ ẠO

Xét các giai đoạn phản ứng riêng lẽ, theo các phương trình điện phân.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

lượng thanh catot tăng bao nhiêu gam?

mgiảm = 108 x 0,2 +32 x 0,05 + 32 x

x +2x = 25 2

x = 0,1 mol

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 65

Tổng mol khí thoát ra từ 2 điện cực là:

0,1 + 0,1 = 0,2 mol 2

Y

mAg = 108 x 0,2 = 21,6 gam

Xét các quá trình xảy ra trên điện cực:

G

Catot (-): Ag+ +1e → Ag

N

http://daykemquynhon.ucoz.com

2H2O +2e → H2 + 2OH-

H Ư

Anot (+): 2H2O → O2 + 4H+ + 4e

B

=> n Ag+ = n AgNO3 = 0,2 mol

TR ẦN

400 x 8,5 = 0,2 mol 100 x 170

10 00

Đặt x mol H2O điện phân ở Catot, y mol H2O điện phân ở anot

Bảo toàn mol elctron: ne nhường = ne nhận

-H

Ó

A

⇔ 0,2 x 1 + x = 2y hay 2y – x = 0,2 (1)

x y + 32 =25 2 2

Ý

m giảm = 108 x 0,2 + 2

-L

⇔ x + 16y = 3,4 (2)

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

=> x = y = 0,2 mol => n khí = x + y =0,2 2

2

=> V khí = 0,2 x 22,4 = 4,48 lít

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

H 2 O → H + + OH -

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q TP

AgNO3 → Ag + + NO-3

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

Cách 2: Sử dụng bảo toàn mol electron

n AgNO3 =

H

N

Ở Catot (-): Chỉ có Ag bám lên nên khối lượng tăng chính là khối lượng của Ag.

Ơ

N

Vkhí = 0,2 x 22,4 = 4,48 lít

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

0,05 +

mAg = 108 x 0,2 = 21,6 gam Nhận xét:Bài toán trên là bài toán về điện phân dung dịch với 2 phương pháp giải khác nhau. Cách 2, phương pháp bảo toàn electron được ứng dụng để giải về bài tập điện phân đây là cách giải mới ít được sử dụng.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 66

2.3.3. Bài toán nhiều cách giải phần hóa học vô cơ

2.3.3.1. Chủ đề 1: Kim loại

N

Bài 1: Nhúng 1 thanh nhôm nặng 50g vào 400ml dung dịch CuSO4 0,5M. Sau một

Ơ

thời gian lấy thanh nhôm ra cân nặng 51,38g. Tính khối lượng Cu thoát ra.

N

H

Các cách giải:

H Ư

N

⇒ x = 0,02 (mol)

=> Khối lượng Cu thoát ra: 0,02 x 1,5 x 64 = 1,92g

TR ẦN

Cách 2:Phương pháp tăng giảm khối lượng

Theo phương trình cứ 2mol Al → 3mol Cu khối lượng tăng là: 3 x 64 – 54 = 138g

B

Vậy khối lượng tăng: 51,38 - 50 = 1,38g ⇒ 0,03mol Cu

10 00

⇒ mCu = 0,03 x 64 = 1,92 (g).

Nhận xét:Đây là bài toán thuộc phần đại cương về kim loại, cách 1 dùng

Ó

A

phương pháp đại số. Tuy nhiên với những bài toán dạng này phương pháp tăng

-H

giảm khối lượng là phương pháp thường được sử dụng vì ngắn gọn và dễ hiểu.

Ý

Bài 2:Nhúng một dây Mg vào 120 ml dung dịch FeCl3 1M. Sau một thời gian, lấy

-L

dây Mg ra cân lại thấy khối lượng tăng 1 gam. Tính khối lượng Mg tan vào dung

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

dịch.(Giả sử toàn bộ chất rắn sinh ra bám hết vào dây Mg).

Các cách giải:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

= 64 x 1,5x + (50 - 27x) = 51,38

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Khối lượng vật sau phản ứng = mCu gp + mAl còn dư

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

1,5x

Đặt số mol Al phản ứng là x

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

.Q

x

+ 3Cu

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

2Al + 3CuSO4 → Al2(SO4)3

Y

Cách 1:

Cách 1:

Do khối lượng dây Mg tăng nên nhất định phải xảy ra 2 phản ứng → MgCl2 + 2FeCl2 Mg + 2FeCl3 

0,06 ← 0,12 → MgCl2 + Fe↓ Mg + FeCl2 

x

x

x

∆m = mFe – mMg tan = 1 ⇔ 56x – 24(0,06 + x) = 1

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 67

⇔ x = 0,07625 Vậy: mMg tan = 24. 0,13625 = 3,27g.

Ơ H N Y

G

phương pháp bảo toàn electron. Tuy nhiên nếu học sinh nắm vững toán học, khéo

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

léo trong tư duy thì giải theo cách 1 vẫn cho kết quả chính xác.

Bài 3: Cho 3,78 g bột Al phản ứng vừa đủ với dung dịch muối XCl3 tạo thành dung

TR ẦN

dịch Y. Khối lượng chất tan trong dung dịch Y giảm 4,06 so với XCl3. Xác định công thức muối của XCl3.

10 00

Cách 1: Tăng giảm khối lượng

B

Các cách giải:

Ó

4,06 + 3,78 = 7,84 g

A

Khối lượng chất tan trong dung dịch giảm 4,06 => khối lượng kim loại tạo thành là:

Al + X+3→ Al+3 + X

Ý

-H

Phương trình ion thu gọn:

-L

3,78 = 0,14 mol 27 7,84 = 56 => M X = 0,14 => X là Fe

Cách 2: Phương pháp đại số

Đ

ÀN

TO

ÁN

n X = n Al =

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Nhận xét:Trong 2 cách giải trên, cách giải 2 nhanh hơn và chỉ cần áp dụng

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ ẠO

Vậy: mMg tan = 24. 0,13625 = 3,27g.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

∆m = 56(a – 0,06) – 24a = 1 ⇔ a = 0,13625

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Al + XCl3→ AlCl3 + X

IỄ N D

2a

.Q

a

Fe3+ + 1e  → Fe2+  0,12 0,12  2+ → Fe Fe + 2e   2a - 0,12 a - 0,06 

U

→ Mg2+ + 2e Mg 

N

Cách 2:

a n Al =

a

a

a

3,78 = 0,14 mol 27

M XCl3 = X + 35,5 x3

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 68

M AlCl3 = 27 + 35,5 x3

Ta có:

N

m AlCl3 - m XCl3 = 4,06

Ơ

⇔ (X + 35,5 x 3 - 27- 35,5x3)0,14 = 4,06

Y

N

H

⇔ X - 27 = 29 ⇔ X = 56

G

0,14 mol Al phản ứng khối lượng giảm là 4,06g

TR ẦN

⇔ X – 27= 29

N

(X - 27)0,14 = 4,06

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Ta có phương trình:

⇔ X = 56

B

Vậy Xlà Fe

10 00

Nhận xét:Trong 3 cách giải trên, cách giải 1, 3 áp dụng phương pháp tăng giảm khối lượng nên nhanh hơn. Tuy nhiên nếu học sinh nắm vững toán học, khéo

Ó

A

léo trong tư duy thì giải theo cách 2 vẫn cho kết quả chính xác.

-H

Bài 4: Nhúng một lá sắt nặng 8g vào 500ml dung dịch CuSO4 2M. Sau một thời

Ý

gian lấy sắt ra cân lại thấy nặng 8,8 gam. Tính nồng độ mol của dung dịch CuSO4

-L

sau phản ứng.

ÁN

Biết thể tích dung dịch không đổi sau phản ứng.

TO

Các cách giải:

IỄ N

Đ

ÀN

Cách 1: Tăng giảm khối lượng

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

1 mol Al phản ứng khối lượng giảm là (X -27)g

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Al + XCl3→ AlCl3 + X

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q TP

Cách 3:

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

Vậy X là Fe

Phương trình phản ứng : Fe + CuSO4→ FeSO4 + Cu Theo đề bài ta thấy khối lượng thanh sắt sau phản ứng là 8,8 gam => so với ban đầu tăng 0,8 gam. n CuSO4 = 0,5.2 = 1 mol

Áp dụng phương pháp tăng giảm khối lượng ta có :

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 69

1 mol CuSO4 phản ứng thì khối lượng thanh sắt tăng 8 gam

x mol CuSO4 phản ứng thì khối lượng thanh sắt tăng 0,8 gam

N

=> x = 0,1 mol

H

Ơ

Vậy n CuSO4 (phản ứng) = 0,1 mol

Y

0,9 = 1,8 M .

0,5

G

Phương trình phản ứng :

H Ư

x

x

mFe (phản ứng) = 56x => mFe (sau phản ứng) = 8 – 56x

B

mCu (sản phẩm) = 64x

TR ẦN

x

N

Fe + CuSO4→ FeSO4 + Cu

10 00

Vậy : mFecân được sau phản ứng = 64x + 8 – 56x = 8,8 x = 0,1 mol

-H

Ó

A

=> n CuSO 4 (phản ứng) = 0,1 mol

C M CuSO

(sau phản ứng) =

-L

Vậy :

Ý

=> n CuSO 4 (còn lại) = 1 – 0,1 = 0,9 mol

4

0,9 = 1,8 M .

0,5

ÁN

Nhận xét:Trong 2 cách giải trên, cách giải 1 nhanh hơn và chỉ cần áp dụng

IỄ N

Đ

ÀN

TO

phương pháp tăng giảm khối lượng. Tuy nhiên nếu học sinh nắm vững toán học,

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

n CuSO4 = 0,5.2 = 1 mol

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP Đ ẠO

Giả sử số mol Fe phản ứng là x

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

(sau phản ứng) =

4

Cách 2:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

C M CuSO

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Vậy :

N

=> n CuSO 4 (còn lại) = 1 – 0,1 = 0,9 mol

khéo léo trong tư duy thì giải theo cách 1 vẫn cho kết quả chính xác.

Bài 5: Hòa tan 2,52 gam một kim loại R bằng dung dịch H2SO4 loãng dư. Cô cạn

dung dịch thu được 6,84 gam muối khan. Tìm R. Các cách giải: Cách 1: Tăng giảm khối lượng

2R + nH2SO4 → R2(SO4)n + nH2 2.MR gam phản ứng khối lượng muối tăng 96n gam

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 70

2,52 gam phản ứng khối lượng muối tăng 4,32 gam (6,84 – 2,52 = 4,32) 2M R 96n = ⇔ M R = 28n 2,52 4,32

Ơ N Y TP

Cách 2:

Ta có :

G

m muoái = m R + m SO2 −

N

4

4

4

⇒ n H2SO4

4

TR ẦN

4,32 = 0,045 mol 96 = n SO2− = 0,045 mol

⇒ n SO2− =

H Ư

⇒ m SO2− = m muoái − m R = 6,84 − 2,52 = 4,32

A

10 00

B

2.0,045 0,09 = n n m 2,52.n = ⇒ MR = = 28n n 0,09 Vaä y : n R =

-H

Ó

Vì R là kim loại nên n có thể là 1, 2 hoặc 3. Khi đó ta có:

-L

Ý

 n = 1 ⇒ M R = 28 (loaï i) M R = 28n ⇒  n = 2 ⇒ M R = 56 (nhaä n)  n = 3 ⇒ M R = 84 (loaï i)

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

MR = 56 => R là kim loại Fe. Nhận xét:Trong 2 cách giải trên, cả 2 cách giải đều cho kết quả nhanh. Cách

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

2R + nH2SO4 → R2(SO4)n + nH2

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U .Q

MR = 56 => R là kim loại Fe.

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

H

 n = 1 ⇒ M R = 28 (loaï i) M R = 28n ⇒  n = 2 ⇒ M R = 56 (nhaä n)   n = 3 ⇒ M R = 84 (loaï i) Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

N

Vì R là kim loại nên n có thể là 1, 2 hoặc 3. Khi đó ta có:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

⇒

1 sử dụng phương pháp tăng giảm khối lượng, cách 2 sử dụng phương pháp bảo toàn khối lượng.

2.3.3.2. Chủ đề 2: Kim loại kiềm và kim loại kiềm thổ Bài 1: Hỗn hợp X gồm hai kim loại A, B nằm kế tiếp nhau trong nhóm IA. Lấy 6,2g

X hoà tan hoàn toàn vào nước thu được 2,24lít hiđro ( ở đktc). Xác định A, B Các cách giải: Cách 1:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 71

PTHH:

A + H2O → AOH + 1/2 H2 B + H2O → BOH + 1/2H2

N

Đặt nA = x; nB = y

Ơ

Theo đầu bài ta có hệ phương trình:

N

H

Ax + By = 6,2

Y

x + y = 2 x 2, 24 = 0, 2

A laø Na 23x + 39y = 6,2  x = 0,1 =>  =>  (thoûa maõn)   B laø K  x + y = 0,2  y = 0,1

* Giả sử

 A laø K  A laø Rb hoaë c  (ñeàu khoâ ng thoû a maõ n)  B laø Rb  B laø Cs

G

N

H Ư

TR ẦN

http://daykemquynhon.ucoz.com

Vậy A là Na, B là K

B

Cách 2:

10 00

Đặt công thức chung của A và B là R

R + H2O → ROH + 1/2H2

Ó

-H

6,2 = 31(g / mol) 0,2

M A = 23 ⇒

(thỏa mãn)

M B = 39

-L

Ý

M=

0,1mol

A

0,2mol

ÁN

Vậy A là Na, B là K

TO

Nhận xét:Thông thường học sinh giải bài toán theo cách 1, tuy nhiên cách 1

IỄ N

Đ

ÀN

học sinh phải biện luận và đa số học sinh lúng túng. Tuy nhiên nếu học sinh tinh ý

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

* Giả sử

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

 A laø Li 7x + 23y = 6,2 =>  => y<0 : khoâ ng thoû a maõ n  B laø Na  x + y = 0,2

Đ ẠO

* Giả sử

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q TP

Vì A, B nằm kế tiếp nhau trong nhóm IA.

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

22,4

và tư duy tốt, biết phương pháp trung bình thì với cách 2 việc giải bài toán sẽ dễ dàng hơn.

Bài 2: Hòa tan hết hỗn hợp gồm một kim loại kiềm và một kim loại kiềm thổ trong

nước được dung dịch A và có 1,12 lít H2 bay ra (ở đktc). Cho dung dịch chứa 0,03 mol AlCl3 vào dung dịch A. Tính khối lượng kết tủa thu được.

Các cách giải: Cách 1:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 72

Gọi x, y lần lượt là số mol của kim loại kiềm A và kim loại kiềm thổ B; A + H2O → AOH + 1/2H2 x/2

N

y

H U

Y

nH2 = x/2 + y= 0,05 mol

Phản ứng:

0,03 → 0,09

⇒

n OH − ( d− ) = 0,01mol

TP

0,03

→

Đ ẠO

0,1 mol

N

G

0,03 mol

Tiếp tục hòa tan kết tủa theo phương trình:

0,01 ← 0,01 mol

78×0,02 = 1,56 gam.

m Al(OH )3 =

B

Vậy:

TR ẦN

Al(OH)3 + OH−→ AlO2− + 2H2O

10 00

Cách 2:

A

Phản ứng của kim loại kiềm và kim loại kiềm thổ với H2O:

-H

Ó

M + nH2O → M(OH)n +

Ý

Từ phương trình ta có:

-L

n OH− = 2n H2 = 0,1mol.

Đ

ÀN

TO

ÁN

Dung dịch A tác dụng với 0,03 mol dung dịch AlCl3:

IỄ N D

Ban đầu:

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Al3+ + 3OH−→ Al(OH)3↓

Al3+ + 3OH−→ Al(OH)3↓

Ban đầu:

0,03

Phản ứng:

0,03 → 0,09

⇒

n OH− ( d− ) = 0,01mol

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

n OH− = n AOH + 2n B(OH)2 = x + 2y = 2n H2 = 0,1 mol

n H2 2

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

y

N

y

Ơ

B + H2O → B(OH)2 + H2

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

x

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

x

0,1 mol →

0,03 mol

Tiếp tục hòa tan kết tủa theo phương trình: Al(OH)3 + OH−→ AlO2− + 2H2O 0,01 ← 0,01 mol Vậy:

m Al(OH )3 = 78×0,02 = 1,56 gam.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 73

Nhận xét:Thông thường học sinh giải theo cách 1, nếu học sinh tinh ý và có tư duy tốt hơn thì sẽ làm theo cách 2. Cách 2 giải ngắn gọn, nhanh hơn.

N

H

HCl ta thu được dung dịch X và 672 ml CO2 (ở đktc).

(2)

H Ư

N

BCO3 + 2HCl → BCl2 + H2O + CO2↑

Theo các phản ứng (1), (2) tổng số mol các muối cacbonat bằng:

0,672 = 0,03 mol.

22,4

TR ẦN

n CO2 =

10 00

2,84 = 94,67 0,03

B

Vậy KLPTTB của các muối cacbonat là và

M A,B = 94,67 − 60 = 34,67

A

Vì thuộc 2 chu kỳ liên tiếp nên hai kim loại đó là Mg (M = 24) và Ca (M = 40).

-H

Ó

b. KLPTTB của các muối clorua:

Ý

M muèi clorua = 34,67 + 71 = 105,67 .

-L

Khối lượng muối clorua khan là : 105,67×0,03 = 3,17 gam.

ÁN

Cách 2:

IỄ N

Đ

ÀN

TO

Gọi CTPT TB của 2 kim loại nhóm IIA là X

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

(1)

G

ACO3 + 2HCl → ACl2 + H2O + CO2↑

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

a. Gọi A, B là các kim loại cần tìm. Các phương trình phản ứng là:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Đ ẠO

Cách 1:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

TP

Các cách giải:

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

b. Cô cạn dung dịch X thì thu được bao nhiêu gam muối khan?

Y

a. Hãy xác định tên các kim loại.

M=

Ơ

phân nhóm IA và thuộc hai chu kỳ liên tiếp trong bảng tuần hoàn bằng dung dịch

N

Bài 3: Hòa tan hoàn toàn 2,84 gam hỗn hợp hai muối cacbonat của hai kim loại

XCO3 + 2HCl → XCl 2 + CO 2 + H 2 O

0, 672 = 0, 03 mol 22, 4 => n XCO = n CO2 = 0,03 mol n CO2 =

3

=> M XCO3 =

m 2,84 = = 94, 67 n 0, 03

⇔ X + 60 = 94,67

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 74

⇔ X =94,67 -60 = 34,67

A <X < B

N

A < 34,67 < B

H Y

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

hơn thì sẽ làm theo cách 2. Cách 2 giải ngắn gọn, nhanh hơn.

H Ư

Bài 4: Cho một mẩu Na dư tác dụng với dung dịch HCl nồng độ C% thấy khối

TR ẦN

lượng khí H2 thoát ra bằng 5% khối lượng dung dịch axit đã phản ứng. Tính giá trị của C. Các cách giải:

10 00

B

Các phản ứng xảy ra: +

2HCl

→

2NaCl

+

H2

2Na

+

2H2O

→

2NaOH

+

H2

A

2Na

Cách 1:

-H

Ó

Đa số HS làm theo cách viết và tính theo phương trình phản ứng, giải theo cách 1.

-L

Ý

Giả sử khối lượng khí H2 là m gam ⇒ Khối lượng dung dịch axit là 20m gam

ÁN

Cách 1.1:

TO

⇒ m HCl = 20mC (gam) ⇒ m H 2 O = 20m − 20mC (gam)

ÀN Đ IỄ N

n H2 =

20mC 20m − 20mC m + = ⇒ C = 19,73% 2.36,5 2.18 2

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

túng và không giải ra vì bài toán quá nhiều ẩn. Nếu học sinh tinh ý và có tư duy tốt

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Nhận xét:Thông thường học sinh giải theo cách 1, nhưng hầu hết đều lúng

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

.Q

mclorua = mmuối cacbonat + mtăng = 0,33 + 2,84 = 3,17 g

Ta có:

D

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

=> Khối lượng muối clorua tao ra là:

N

1 mol XCO3 phản ứng thì khối lượng muối tạo ra tăng 11g (71-60= 11g) 0,03 XCO3 phản ứng thì khối lượng muối tạo ra tăng 11 x 0,03 = 0,33g

Ơ

=> Vì thuộc 2 chu kỳ liên tiếp nên hai kim loại đó là Mg (M = 24) và Ca (M = 40).

Cách 1.2: Tự chọn lượng chất Giả sử khối lượng dung dịch axit ban đầu là 100gam

⇒ m H 2 = 5gam ⇒ n H 2 = 2,5mol m HCl = C (gam) ⇒ n HCl =

C 100 − C ; m H 2 O = (100 − C ) gam ⇒ n H 2 O = 36,5 18

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 75

Ta có:

n H2 =

C 100 − C + = 2,5 ⇒ C = 19,73% 2.36,5 2.18

Với nhưng học sinh có năng lực tư duy độc lập, sáng tạo. Biết đặt công thức chung

Ơ

N

của HCl và HOH là HM , giải theo cách 2.

N

H

Cách 2:

Y

Cách 2.1:

G

Sơ đồ đường chéo:

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

n HCl 20 − 18 2 36,5.2 = = ⇒ C% (HCl ) = .100% = 19,73% n HOH 36,5 − 20 16,5 36,5.2 + 18.16,5

TR ẦN

Cách 2.2: Tự chọn lượng chất

Giả sử khối lượng dung dịch axit ban đầu là 100 gam

B

⇒ m H 2 = 5gam ⇒ n H 2 = 2,5 mol

10 00

Đặt công thức chung của HCl và H2O là HM

Ó

Sơ đồ đường chéo:

A

⇒ n HM = 5 mol ⇒ 1 + M = 100 = 20 ⇒ M = 19 5

Ý

-H

n HCl 19 − 17 2 36,5.2 = = ⇒ C% (HCl ) = .100% = 19,73% n HOH 35,5 − 19 16,5 36,5.2 + 18.16,5

-L

Nhận xét:Đây là bài toán không khó, tuy nhiên nếu không nắm vững tính chất

ÁN

hóa học của kim loại Na, dẫn đến việc giải sai lầm bài toán (thiếu phương trình

TO

(2)), Đa số HS làm theo cách viết và tính theo phương trình phản ứng, giải theo

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

m = m ( mol ) ⇒ M HM = 20 2

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

⇒ n HM = 2.

Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Đặt công thức chung của HCl và HOH là HM

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

Giả sử khối lượng khí H2 là m gam ⇒ Khối lượng dung dịch axit là 20m gam

D

IỄ N

Đ

ÀN

cách 1.

2.3.3.3. Chủ đề 3: Nhôm và nhóm IIIA Bài 1:Hoà tan vừa hết m gam Al vào dung dịch NaOH thì thu được dung dịch A và 3,36 lít H2 (đktc). a. Tính m. b. Rót từ từ dung dịch HCl 0,2 M vào A thì thu được 5,46 gam kết tủa. Tính thể tích dung dịch HCl đã dùng.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 76

Các cách giải: Cách 1:

N

a. Phương trình phản ứng:

Ơ

2Al + 2H2O + 2NaOH → 2NaAlO2 + 3 H2

N

H

Theo phương trình: Số mol Al = 2/3. Số mol H2 = 0,1 (mol).

3 H+ + Al(OH)3→ Al3+ + 3 H2O

U

Đ ẠO

(2)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Theo phương trình ta có:

G

Trường hợp 1: Chỉ có phản ứng (1) ↔ AlO2- dư.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

b. Theo giả thiết: Số mol Al(OH)3 = 5,46 : 78 = 0,07 (mol)

Số mol H+ = Số mol Al(OH)3 = 0,07 (mol).

TR ẦN

Số mol AlO2- (pư) = Số mol Al(OH)3< 0,1 (mol).

0 ,07 = 0 ,35 (lít).

0, 2

B

Vậy, thể tích dung dịch HCl là: [HCl] =

10 00

Trường hợp 2: Cả phản ứng (1) và (2) đều xảy ra ↔ AlO2- hết.

Theo phương trình (1):

Ó

A

Số mol Al(OH)3 (1) = Số mol AlO2- = 0,1 (mol).

-H

→ Số mol Al(OH)3 (2) = 0,1 - 0,07 = 0,03 (mol).

Ý

Theo phương trình (1) và (2):

ÁN

-L

Số mol H+ = 0,1 + 3. 0,03 = 0,19 (mol)

TO

Vậy, nồng độ dung dịch HCl là: [HCl] =

0,19 = 0,95 (lít).

0,2

Đ

ÀN

Cách 2: Phương pháp đồ thị:

Số mol Al(OH)3 0,1 0,07

D

IỄ N

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

(1)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

H+ + H2O + AlO2-→ Al(OH)3

.Q

Phương trình hoá học của những phản ứng lần lượt xảy ra như sau:

Y

→ m = 2,7 (gam).

0,07 0,1

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

0,19

0,4

Số mol H+

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 77

Dựa vào tỷ lệ phản ứng ở phương trình (1) và (2) ta vẽ được đồ thị biểu diễn lượng kết tủa thu được theo lượng H+ đã phản ứng như trên. b. Nếu sau phản ứng thu được 5,46 gam kết tủa thì:

Ơ

N

Trường hợp 1: Số mol H+ = 0,07 (mol).

N

H

Trường hợp 2: Số mol H+ = 0,19 (mol).

Y

Nhận xét:Phương pháp đồ thị ở cách 2 cho đáp số nhanh hơn. Học sinh có

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

3KOH + AlCl3→ Al(OH)3 + 3KCl (1) n AlCl3 = 0,2 mol 7,8 =0,1 mol 78

10 00

TH1: chỉ xảy ra phản ứng (1)

B

n Al(OH)3 =

TR ẦN

Al(OH)3 + KOH → KAlO2 + 2H2O (2)

n KOH = 3n Al(OH)3 = 0,3 mol n 0,3 = = 1,5 M V 0, 2

-H

Ó

A

CM KOH =

TH2: xảy ra cả 2 phản ứng (1) và (2)

ÁN

-L

Ý

n KOH(1) = 3n AlCl3 =3 x 0,2 = 0,6 mol

n Al(OH)3 (1) = n AlCl3 (1) = 0,2 mol

IỄ N

Đ

ÀN

TO

Theo đề: n Al(OH)3 = 0,1 mol

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

Cách 1: Phương pháp đại số

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Các cách giải:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

Đ ẠO

7,8gam kết tủa keo. Tính nồng độ mol/l của dung dịch KOH.

TP

Bài 2:Cho 200ml dung dịch KOH vào 200ml dung dịch AlCl 3 1M thu được

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

thể sử dụng phương pháp đồ thị này để giải những bài tương tự.

n Al(OH)3(2) = 0,2 - 0,1 = 0,1 mol n KOH(2) = n Al(OH)3(2) = 0,1 mol ∑nKOH(1+2) = 0,1 + 0,6 = 0,7 mol CM KOH =

n 0,7 = =3,5 M V 0,2

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 78

Cách 2: Phương pháp đồ thị

Ơ

N

nAl3+

Y

N

H

0,2

Nhận xét:Bài toán này sử dụng phương pháp đồ thị cho kết quả nhanh hơn.

10 00

B

Khi dùng phương pháp đồ thị học sinh chỉ cần thuộc công thức không cần phải tư duy nhiều, phù hợp với hình thức thi trắc nghiệm. Tuy nhiên cách 1 vẫn là cách dễ

A

sử dụng nhất.

-H

Ó

Bài 3: Trộn 100ml dung dịch AlCl3 1M với 200ml dung dịch NaOH 1,8M thu được kết tủa A và dung dịch B.

-L

Ý

a. Tính khối lượng kết tủa A

ÁN

b. Tính nồng độ mol của các chất trong B

TO

Các cách giải:

IỄ N

Đ

ÀN

Số mol các chất: n AlCl = 0,1mol ; n NaOH = 0,36 mol

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G N H Ư TR ẦN

http://daykemquynhon.ucoz.com

n KOH = 0,3 mol   n KOH = 0,7 mol 0,3  CMKOH = 0,2 = 1,5 M =>  0,7 C = 3,5 M MKOH =  0,2

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ ẠO

Vì 0< nkt = 0,1 < 0,2 theo hình vẽ ta thấy nOH- có 2 trường hợp:

nOH-

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

0,8

.Q

0,6

TP

0

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

nkt= 0,1

3

Cách 1: Phương pháp đại số

Xảy ra các phản ứng:

Al 3 +

+

0,1

3 OH− → Al(OH)3 0,3

0,1

⇒ n OH − ( d −) = 0,36 − 0,3 = 0,06 tiếp tục phản ứng với Al(OH)3 theo phương trình :

Al(OH)3

+

OH − → AlO -2 + H2O

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 79

0,06

0,06

0,06

a. Kết tủa A là Al(OH)3: 0,04 mol ⇒ mA = 3,12gam

N

b. Dung dịch B {Na[Al(OH)4]: 0,06 ; NaCl: 0,3}

N

H

Ơ

0,3 0,06 = 1M ; C M ( Na[ Al ( OH ) 4 ] = = 0,2 M 0,3 0,3

⇒ C M ( NaCl ) =

Y

Cách 2: Bảo toàn điện tích

0,3 0,06 = 1M ; C M ( Na[ Al ( OH ) 4 ] = = 0,2 M 0,3 0,3

G

N

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

⇒ C M ( NaCl ) =

Nhận xét:Với HS có năng lực quan sát và suy luận, giải theo cách 2. Cách 2

TR ẦN

giúp cho HS phát triển được tư duy logic, khả năng suy luận.

Bài 4:Cho m gam hỗn hợp X gồm Na và Al vào 1 lượng dư nước thoát ra V lít khí

B

(đktc). Nếu cũng cho m gam X vào dung dịch NaOH dư thì thu được 1,75V lít khí

10 00

(đktc). Tính phần trăm khối lượng của Na trong X.

A

Các cách giải:

Ó

Cách 1:

-H

Thí nghiệm 1:

Ý

Na + H2O -> NaOH + ½ H2

-L

x(mol)

x

0,5x

ÁN

Al + NaOH + H2O -> NaAlO2 + 3/2H2

TO

x

x

1,5x

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

2. Dung dịch B {NaAlO2: 0,06 ; NaCl: 0,3}

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

1. Kết tủa A là Al(OH)3: 0,04 ⇒ mA = 3,12gam

Đ ẠO

TP

phải chứa 0,06mol Al(OH ) −4

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

U

Dung dịch A chứa 0,3mol Cl- ; 0,36mol Na+ , do dung dịch trung hoà về điện nên

D

IỄ N

Đ

ÀN

Thí nghiệm 2: Na + H2O -> NaOH + ½ H2 x(mol)

x

0,5x

Al + NaOH + H2O -> NaAlO2 + 3/2H2 y

1,5y

So sánh thể tích của 2 thí nghiệm thì TN1 Al còn dư và ở TN2 Al tan hết.

Ta có: 0,5x + 1,5y = 1,75(0,5x+1,5y)

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 80

y = 2x Xét 3 mol hỗn hợp X thì mNa = 23g; mAl = 54g

N

23 x 100% = 29,87% 23+54

Ơ H

Cách 2: Theo phương pháp bảo toàn e

Y

N

TN1: chất khử là Na và Al nên:

3x

N

H2O là chất oxi hóa nên:

H Ư

2H+ + 2e → H2

Vx2 (1) 22,4

10 00

B

Bảo toàn electron: x + 3x =

TR ẦN

Vx2 V (mol) ← 22,4 22,4

TN2: Na → Na+ + 1e x

A

x(mol)

-H

Ó

Do Al phản ứng hết nên:

→ Al3+ + 3e

-L

Ý

y(mol)

ÁN

và

3y

2H+ + 2e → H2

1,75V x 2 1,75V (mol) ← 22,4 22,4

TO ÀN

IỄ N

Đ

Bảo toàn e: x + 3y =

Al

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

x(mol)

Đ ẠO

→ Al3+ + 3e

G

Al

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

Do Al dư và tỉ lệ Na:Al là 1:1 nên:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

x

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

x(mol)

U

Na → Na+ + 1e

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

%Na =

1,75V x 2 (2)Từ (1)(2) => y=2x 22,4

Xét 3 mol hỗn hợp X thì mNa = 23g; mAl = 54g

%Na =

23 x 100% = 29,87% 23+54

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 81

Nhận xét:Với hai cách giải trên thì thông thường học sinh chọn cách giải 1.

Tuy nhiên cách giải 2 tiết kiệm thời gian viết phương trình phản ứng và thông

N

thường học sinh nắm vững kiến thức hoá học sẽ làm theo cách này.

Ơ

2.3.3.4. Chủ đề 4: Sắt và hợp chất của sắt

N

H

Bài 1: A là oxit sắt FexOy, tiến hành 2 thí nghiệm:

Y

- TN 1: Cho A tác dụng hết với dung dịch HCl loãng dư

G

Các cách giải:

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Với bài toán này, học sinh đều biết rằng: FexOy tác dụng với H2SO4 đặc có Cách 1: Xét từng trường hợp

Trường hợp 1: Oxit là FeO 0,5a

a

→

2HCl

FeCl2 + H2O

B

+

10 00

TN 1:FeO

TR ẦN

khí SO2 sinh ra ⇒ FexOy có thể là FeO hoặc Fe3O4.

TN 2:2FeO + 4H2SO4→ Fe2(SO4)3 + SO2 + 4H2O

A 1 ( lo ¹ i) 1

-H

n FeO ( TN 1) n FeO ( TN 2 )

=

-L

Ý

Ta có:

a

Ó

0,5a

Trường hợp 2: Oxit là Fe3O4 +

a/8

a

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

TN 1:Fe3O4

8HCl

→

2FeCl3

+

FeCl2 + 4H2O

TN 2:2Fe3O4 + 10H2SO4→ 3Fe2(SO4)3 + SO2 a/5

Ta có:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

mol của oxit trong 2 thí nghiệm là 8/5. Xác định công thức oxit sắt FexOy.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Biết rằng khi số mol 2 axit tham gia phản ứng ở 2 thí nghiệm như nhau thì tỉ lệ số

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TP

nhất)

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

.Q

U

- TN 2: Cho A tác dụng hết với H2SO4 đặc, nóng (biết SO2 là sản phẩm khử duy

+ 10H2O

a n Fe 3O 4

( TN 2 )

n Fe 3O 4 ( TN 1)

=

8 ( tho ¶ m · n ) ⇒ Oxit sắt là Fe3O4.

5

Cách 2: Phương pháp đại số

TN 1:FexOy + 2yHCl → xFeCl2y/x + 2yH2O a/2y

a

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 82

TN 2:2FexOy + (6x - 2y)H2SO4→ xFe2(SO4)3 + (3x - 2y)SO2 + (6x - 2y)H2O a

Y

N

H

Ơ

N

 n Fe x O y ( TN 1) 8  3x − y 8  x 21 =   2y = 5  y = 15 (lo ¹ i) n 5 Fe O ( TN 2 )  x y Theo bài ra ta có: ⇒ ⇒   n Fe O ( TN 2 ) 2y 8 8   x = 3 ( Fe O ) x y =  3 4 =   y 4 3 x − y 5  n Fe x O y ( TN 1) 5  

.Q a

G

TN 2:

N

a

x ≤ y ⇒ 3x − y ≤ 2 y ⇒

n Fe x O y ( TN 2 ) n Fe x O y ( TN 1)

H Ư

a/(3x – y)

=

8 2y 8 x 3 ⇒ = ⇒ = ( Fe 3 O 4 ) 5 3x − y 5 y 4

TR ẦN

http://daykemquynhon.ucoz.com

2FexOy + (6x - 2y)H2SO4→ xFe2(SO4)3 + (3x - 2y)SO2 + (6x - 2y)H2O

Nhận xét: Với học sinh bình thường, xét 2 trường hợp FeO hoặc Fe3O4 rồi

10 00

B

lập tỉ lệ số mol 2 oxit, giải theo cách 1. Với học sinh có khả năng tư duy toán học tốt nhưng không có khả năng quan sát, dẫn đến học hóa học theo cách phiến diện,

A

công thức và toán hoá các sự việc, các hiện tượng hóa học, giải theo cách 2. Với

-H

Ó

học sinh có khả năng tư duy toán học và có năng lực quan sát tốt, với 2 oxit FeO,

Ý

Fe3O4 (công thức chung là FexOy) thì ta luôn có x ≤ y , giải theo cách 3.

-L

Bài 2: Hoà tan 16,4 gam hỗn hợp bột X gồm Fe kim loại và một oxit sắt bằng dung

ÁN

dịch HCl dư, thu được 3,36 lít khí (đktc) và dung dịch A. Cho A tác dụng với lượng

TO

dư dung dịch NaOH, sau đó đun nóng trong không khí đến phản ứng hoàn toàn thu

IỄ N

Đ

ÀN

được kết tủa B. Nung B ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi thu được 20gam

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

a/2y

Đ ẠO

FexOy + 2yHCl → xFeCl2y/x + 2yH2O

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

TN 1:

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

Cách 3: Phương pháp đại số + biện luận

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

a/(3x - y)

chất rắn. Xác định công thức của oxit sắt.

Các cách giải: Cách 1: Phương pháp đại số

Đặt số mol các chất trong 16,4gam hỗn hợp X { Fe: a ; Fe x O y : b } ⇒ 56a + (56x + 16y)b = 16,4

X + HCl xảy ra các phản ứng:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 83

Fe x O y + 2yHCl → xFeCl 2y/x + yH2O

bx → FeCl2

a

Y

N

3,36 = 0,15 ⇒ a = 0,15 22,4

U

+

Fe2+

+

OH- → H2O

2 OH- → Fe(OH)2

+

G

2y OH − → Fe(OH) 2y/x x

bx

H Ư

+

TR ẦN

2y

0,15

N

0,15 Fe x

Đ ẠO

H+

TP

Từ các phản ứng:

http://daykemquynhon.ucoz.com

bx

Nung kết tủa xảy ra các phản ứng: 4Fe(OH)2

O2→ 2Fe2O3

10 00

B

+

0,15

A

4H2O

4yH2O

0,5bx

-H

Ó

bx

+

0,075

4x Fe(OH) 2y/x + (3x - 2y)O2→ 2xFe2O3 +

Ý

Chất rắn thu được là Fe2O3: (0,5bx + 0,075)

x 0,1 2 = = (Fe 2 O 3 ) y 0,15 3

ÁN

-L

⇒ 160.(0,5bx + 0,075) = 20 ⇒ bx = 0,1 ; by = 0,15 ⇒

TO

Cách 2:Bảo toàn electron + Bảo toàn số mol nguyên tử

Đ

ÀN

Đặt số mol các chất trong 16,4gam hỗn hợp X { Fe: a ; Fe x O y : b }

IỄ N D

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Dung dịch A gồm {FeCl2: 0,15 ; FeCl2y/x : bx ; HCl dư }

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

⇒ n H2 = a =

a

H

a

+ H2

⇒ 56a + (56x + 16y)b = 16,4

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

2HCl

N

+

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Fe

Ơ

b

(I)

Bảo toàn số mol electron: 2.n Fe = 2.n H ⇒ 2a = 2.0,15 ⇒ a = 0,15 2

(II)

20 gam chất rắn là Fe2O3: 0,5(a + bx) ⇒ a + bx = 0,25 I ), ( II ), ( III ) (  → a = 0,15 ; bx = 0,1 ; by = 0,15 ⇒

(III)

x 0,1 2 = = ( Fe 2 O 3 ) y 0,15 3

Cách 3: Bảo toàn electron + Bảo toàn số mol nguyên tử

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 84

Bảo toàn số mol electron: 2.n Fe = 2.n H 2 ⇒ n Fe = 0,15

Ơ H N Y

Cách 3.2:

⇒ (56x + 16 y).

Cách 3.3:

Khối lượng Fe2O3 do Fe tạo ra là: m Fe 2 O3 = 160.0,075 = 12gam

⇒ Khối lượng Fe2O3 do FexOy tạo ra là mFe O = 20 − 12 = 8 gam = mFe O x

y

TR ẦN

2 3

⇒ Oxit sắt phải là: Fe2O3.

Nhận xét:Đây là bài tập xác định công thức của oxit sắt, việc viết phương

10 00

B

trình phản ứng hóa học dưới dạng tổng quát xảy ra với học sinh bình thường là rất khó. Đối với học sinh có kiến thức, đa số đều làm theo cách 1. Với học sinh có khả

A

năng suy luận logic, đều biết rằng các oxit sắt, nung ngoài không khí đến khối

-H

Ó

lượng không đổi luôn tạo thành Fe2O3⇒ 20gam chất rắn là Fe2O3. Do đó làm theo cách 2, cách 3.

-L

Ý

Bài 3: Cho 4,48 lít khí CO (đktc) từ từ đi qua ống sứ nung nóng đựng 8g một oxit

ÁN

sắt đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn. Khí thu được sau phản ứng có tỉ khối so với hiđro bằng 20. Tìm công thức của oxit sắt và phần trăm thể tích của khí CO2 trong Các cách giải: Cách 1: áp dụng quy tắc đường chéo

Khí sau phản ứng là hỗn hợp: CO : x (mol)   CO 2 : 0, 2 – x (mol)

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

hỗn hợp khí sau phản ứng.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

N

G

0,1 x 2 =8 ⇒ = (Fe 2 O 3 ) x y 3

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

TP

⇒ M Fe x O y =

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

8 .x = 80.x ⇒ x = 2 ; y = 3 (Fe 2 O 3 ) 0,1

Cách 3.1:

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Ta có sơ đồ:

 Fe 2 O 3  0,075   xFe 2 O 3  0,05

.Q

 2 Fe  0,15  → 2 Fe x O y   0,1   x

N

⇒ m X = 56.0,15 + m Fe x O y = 16,4 ⇒ m Fe x O y = 8gam

Quy tắc đường chéo:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 85

0,2 – x

CO2 44

12 40

0, 2 − x 12 = =3 x 4

Ơ

= H2

10 00

=> M CO,CO2 = 20 x 2 = 40

Ó

A

CO : x (mol)   CO 2 : 0, 2 – x (mol)

n CO x M CO + n CO2 x M CO2

-H ÁN

-L

Ý

M=

=

n CO + n CO2

(0,2-x)28 + 44x = 40 0,2

TO

=> (0,2 - x)28 + 44x =8 => 5,6 – 28x + 44x = 8

ÀN

G

N

M co,co2 = 20 H2

B

d CO2 ,CO

TR ẦN

Khí thu được sau phản ứng là CO2 và CO

H Ư

Cách 2: phương pháp đại số

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

8 - 0,15 x 16 = 0,1 mol 56 x 0,1 2 => = = => Fe2 O3 y 0,15 3

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U .Q

= n CO2 = 0,2 - 0,05 = 0,15 mol

=> n Fe (Fex Oy ) =

http://daykemquynhon.ucoz.com

=> 5,6 +16x = 8

Đ

=> 16x = 2,4

IỄ N D

(Fex O y )

TP

nO

0,15 x 100 = 75% 0,2

Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

=> %VCO2 =

Y

=> x = 0,05

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

n CO

=

H

n CO 2

=>

4

N

CO 28

N

x

=> x = 0,15 Vậy:

n CO2 = 0,15 mol n CO

dö

= 0,05 mol

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 86

%VCO2 =

0,15 x 100% = 75% 0,2

N

Ta có phương trình phản ứng:

Ơ

FexOy + yCO → yCO2 + xFe

N

H

nO(FexOy) = n CO 2 = 0,15 mol

N

nhanh hơn. Tuy nhiên với học sinh nắm vững kiến thức thì cách giải 2 cũng không

H Ư

phải là cách giải quá khó. Học sinh có thể vận dụng cả 2 cách để giải bài tập này.

TR ẦN

Bài 4: Khử a gam một oxit sắt bằng cacbon oxit ở nhiệt độ cao, người ta thu được 0,84 gam sắt kim loại và 0,88 gam khí cacbonic. Tìm công thức của oxit sắt.

B

Các cách giải:

10 00

Cách 1:

Ta có phương trình phản ứng:

Ó

A

FexOy + yCO → xFe + yCO2

-H

0,88 = 0,02 mol 44 => mO(oxit) = 0,02 .16 = 0,32 gam

-L

Ý

n O(oxit) = n CO = n CO2 =

m Fe 56 x 56 x 0,84 = ⇔ = m O 16 y 16 y 0,32

ÀN

TO

ÁN

Ta có tỉ lệ :

IỄ N

Đ

=>

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

Nhận xét:Bài toán này sử dụng phương pháp đường chéo giải ra kết quả

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

CTTQ: Fe2O3

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

.Q

x 5, 6 / 56 0,1 0, 2 2 = = = = y 2, 4 / 16 0,15 0,3 3

TP

Ta có :

Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

mFe = 8- 2,4 = 5,6

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

mO(FexOy) = 0,15 x 16 = 2,4 g

x 0,84.16 3 = = y 0,32.56 4

Vậy công thức phân tử của oxit sắt là: Fe3O4 Cách 2:

Ta có phương trình phản ứng: FexOy + yCO → xFe + yCO2 Theo phương trình:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

56x →44y www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 87

0,84 →0,88

Theo đề bài: Ta có:

Y

N

H

Ơ

N

56 x 44y 56 x 0,84 = ⇔ = 0,84 0,88 44y 0,88 x 0,84.44 36,96 3 ⇔ = = = y 0,88.56 49, 28 4

TP

thì cách giải 2 học sinh dễ hiểu hơn. Tuy nhiên cách 1 cũng là cách giải hay, học

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

hỗn hợp X gồm: (Fe, FeO, Fe2O3, Fe3O4). Để hòa tan hết X, cần vừa đủ 300 ml

H Ư

dung dịch HCl 1M, đồng thời giải phóng 0,672 lít khí (đktc). Tính m.

TR ẦN

Các cách giải:

Cách 1: Phương pháp đại số + ghép ẩn số

Gọi x, y, z, t lần lượt là số mol của Fe, FeO, Fe2O3, Fe3O4

10 00

B

Theo đề ta có:

mhh = 56x + (56+16)y + (56.2+16.3)z + (56.3+16.4)t = 12

A

⇔ 56x + 56y +16y + 112z + 16.3z + 56.3.t + 16.4.t =12 (1)

-H

Ó

Mặc khác ta có: mFe(trong hỗn hợp) = 56x + 56y + 112z + 56.3.t Từ (1), (2) ta có: mFe = 12 – (16y + 16.3z + 16.4.t) (3)

-L

Ý

Ngoài ra ta có các phương trình phản ứng:

ÁN

Fe + 2HCl → FeCl2 + H2

IỄ N

Đ

ÀN

TO

x

2x

x

FeO + 2HCl→ FeCl2 + H2O y

(*)

2y

(**)

(2)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Bài 5: Oxi hóa chậm m gam Fe ngoài không khí sau một thời gian thu được 12 gam

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

sinh không cần viết phương trình phản ứng cũng giải được.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

Nhận xét:Đây là bài tập xác định công thức của oxit sắt. Với 2 cách giải trên

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

Vậy công thức phân tử của oxit sắt là: Fe3O4.

y

Fe2O3 + 6HCl→ 2FeCl3 + 3H2O (***) z

6z

Fe3O4 + 8HCl → 2FeCl3 + FeCl2 + 4H2O (****) t

8t

Theo đề ta có : nHCl (*) = 0,06 mol

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 88

⇒ ∑ HCl

(**,***,****)

= 0,24 mol

⇔ 2y +6z + 8t = 0,24

N

⇔ y +3z + 4t = 0,12 thế vào (3) ta có:

H

Ơ

mFe = 12 – (16y + 16.3z + 16.4.t) = 12 – 16.0,12 = 10,08 gam.

N

Vậy: khối lượng sắt ban đầu là 10,08 gam.

.Q

V 0,672 = = 0,03 mol 22,4 22,4

FeO + 2HCl→ FeCl2 + H2O

N

(*)

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Fe + 2HCl → FeCl2 + H2

G

Theo đề ta có các phương trình phản ứng:

(**)

TR ẦN

Fe2O3 + 6HCl→ 2FeCl3 + 3H2O (***) Fe3O4 + 8HCl → 2FeCl3 + FeCl2 + 4H2O (****)

10 00

B

Số mol HCl thực hiện phản ứng với các oxit sắt là: 0,3 – 0,06 = 0,24 mol Từ các phản ứng giữa HCl với oxit sắt ta suy ra: 0,24 = 0,12 mol 2 ⇒ mO/oxit = 0,12.16 = 1,92 gam

-H

Ó

A

n O/oxit =1/2 n HCl =

TO

ÁN

-L

Ý

Áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố: mX = mFe + mO

=> mFe = mX - mO = 12 – 1,92 = 10,08 gam

Nhận xét:Với bài toán này, thông thường HS làm cách 1, tuy nhiên nếu học

D

IỄ N

Đ

ÀN

sinh không sử dụng phương pháp ghép ẩn số sẽ không thể giải được vì bài toán quá

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

⇒ n HCl (*) = 2. n H2 = 0,06 mol

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

n H2 =

Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

n HCl = CM .V = 1.0,3 = 0,3 mol

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

Cách 2:

nhiều ẩn. Nếu học sinh tinh ý và có tư duy tốt thì giải cách 2 sẽ nhanh hơn.

2.3.4. Bài toán nhiều cách giải phần hóa học hữu cơ

2.3.4.1. Chủ đề 1: Đại cương hữu cơ Bài 1: Đốt cháy hoàn toàn 0,295 gam chất hữu cơ (A) chứa C, H, O thu được 0,44 gam CO2, 0,225 gam H2O. Trong một thí nghiệm khác, phân tích một khối lượng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 89

chất (A) như trên cho 55,8 cm3 N2 ở đktc. Tỉ khối hơi của (A) so với không khí là 2,04. Lập công thức phân tử của hợp chất (A).

N

Các cách giải:

Ơ

Cách 1:

Y

B

Suy ra, công thức nguyên của (A): (C2H5ON)n

10 00

Mà: MA = 59 ⇔ (24+5+16+14)n = 59 => n = 1 Vậy công thức phân tử của (A): C2H5ON

A

Cách 2:

-H

Ó

Trước hết tính mC, mH, mN, mO

Ý

Áp dụng công thức:

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

12x y 16z 14t M A = = = = mC mH mO m N a

12x y 16z 14t 59 ⇔ = = = = 0,12 0,025 0,08 0,07 0,295

(1)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

= 0,01 : 0,025 : 0,005 : 0,005 =2 : 5 : 1 : 1

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U .Q TP Đ ẠO

H Ư

0,12 0,025 0,08 0,07 : : : 12 1 16 14

TR ẦN

Ta có tỉ lệ : x : y : z : t =

N

Gọi công thức tổng quát của A là: CxHyOzNt

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

G

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

mC =

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

0,44 x 12 = 0,12gam 44 0,225 mH = x 2 = 0,025gam 18 0,0558 mN = x 28 = 0,07gam 22,4 mO = 0,295 - (0,12 + 0,025 + 0,07) = 0,08 gam

N

H

Theo đề bài, ta có: MA = 2,04 x 29 = 59 đvC

Giải phương trình (1) ta có: x = 2; y = 5; z = 1; t = 1 Vậy công thức phân tử của (A): C2H5ON Cách 3:

Dựa vào phương trình đốt cháy: CxHyOzNt + (x+y/4-z/2)O2→ xCO2 + y/2H2O + t/2N2 (1) 59 0,295

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

44x 0,44

9y 0,225

14t 0,07

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 90

Ta có:

H

Ơ

N

59 44x 59 9y = => x = 2; = => y = 5 0,295 0,44 0,295 0,225 59 14t = => t = 1 0,295 0,07

N

Và: MA = (24 + 5 + 16z + 14) = 59 => Z = 1

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

Nhận xét:Đây là bài toán tìm CTPT hợp chất hữu cơ điển hìnhcủa chương

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Thể tích của hỗn hợp khí thu được là 1,3 lít. Sau khi cho hơi nước ngưng tụ chỉ còn

H Ư

700 ml. Tiếp theo cho qua dung dịch KOH đặc, chỉ còn 100ml (các thể tích khí đều

TR ẦN

do ở cùng điều kiện). Xác định công thức phân tử của (A).

Các cách giải:

Các phản ứng xảy ra:

10 00

B

CxHyOz + (x + y/4-z/2)O2→ xCO2 + y/2H2O CO2 + KOH → K2CO3 + H2O

A

Sơ đồ phân tích đề bài:

-H

Ó

CO2    ngöng tuï CO2  KOH →  H 2O   → → O2 dö (A) + O2    -H 2 O O dö   2   O dö   2 

-L

Ý

t0

1300ml

700ml

ÁN

200 ml 900ml

ÀN

TO

Dựa vào sơ đồ, ta tính được: phản ứng

= 900- 100 = 800 ml

Đ

VCO2 = 700 – 100 = 600 ml VH2O = 1300 – 700 = 600 ml Cách 1:

D

IỄ N

VO2

100ml

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Bài 2: Đốt cháy 200ml hơi một chất hữu cơ (A) chứa C, H và O trong 300ml O2.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

dẫn. Học sinh có thể chọn cách giải phù hợp với mình.

Đ ẠO

đại cương về hoá học hữu cơ với các cách giải cơ bản mà sách giáo khoa đã hướng

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

Vậy công thức phân tử của (A): C2H5ON

CxHyOz + (x + y/4-z/2)O2→ xCO2 + y/2H2O ml

200

(x + y/4-z/2) 200

200x 100y

VCO2 = 200x = 600 = > x = 3

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 91

VH2O = 100y = 600 = > y = 6 VO2 (phản ứng) = (x + y/4-z/2) 200

= (3+6/4-z/2)200 = 800 => z = 1

Ơ

N

Vậy CTPT của (A) là C3H6O

H

Cách 2:

TP N H Ư

y = 1200/200 = 6

TR ẦN

x = 600/200 = 3 z=1

Vậy CTPT của (A) là C3H6O

B

Cách 3 : áp dụng định luật bảo toàn khối lượng

10 00

Ta lập tỉ lệ: VA : VO2 : VCO2 = 200 : 800 : 600 : 600= 1 :4 :3 :3 Vậy phương trình phản ứng có thể được viết lại như sau :

Ó

A

CxHyOz + 4O2→ 3CO2 + 3H2O

-H

Theo định luật bảo toàn khối lượng:

-L

Ý

Bảo toàn khối lượng C: 12x = 36 => x = 3 Bảo toàn khối lượng H: y=6

ÁN

Bảo toàn khối lượng O: 16z +128 = 96 +48 => z = 1

IỄ N

Đ

ÀN

TO

Vậy CTPT của (A) là C3H6O

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

y z − 4 2= x = y 800 600 1200

x+

G

1 = 200

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

600

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

600

Y

800

y/2

U

200

x

Lập tỉ lệ :

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

(x + y/4-z/2)

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

ml

1

N

CxHyOz + (x + y/4-z/2)O2→ xCO2 + y/2H2O

Nhận xét:Với bài toán tìm CTPT này thì học sinh thường giải theo hai cách

giải đầu. Cách giải thứ 3 nếu học sinh nào tinh ý và tư duy tốt thì sẽ giải một cách

đơn giản hơn.

Bài 3: Đốt cháy 0,3g một chất hữu cơ (A) chứa C, H và O ta thu được 0,224 lít khí cacbonic (đktc) và 0,18 gam nước. Tỉ khối hơi của khí (A) đối với hiđro bằng 30.

Xác định công thức phân tử của (A).

Các cách giải:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 92

Cách 1:

Ta có :

N N

G

Gọi CTTQ của HC là CxHyOz

N H Ư

x: y:z =

mC m H mO 0,12 0, 02 0,16 : : : : = = 1: 2 :1 12 1 16 12 1 16

TR ẦN

http://daykemquynhon.ucoz.com

Lập tỉ lệ :

Mà : MA = 30 x n = 60 => n = 2

10 00

Vậy CTPT của A là : C2H4O2

B

CTTN của (A) là : (CH2O)n

Cách 2:

A

Ta có :

-H

Ó

0,224 = 0,01(mol) 22,4

0,18 = 0,01 (mol) 18

Ý

n C = n CO2 =

-L

n H = n H2O =

0,3 - (0,12 + 0,02) = 0,01 (mol) 16

ÁN

TO

nO =

D

IỄ N

Đ

ÀN

Lập tỉ lệ :

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

mO =mA - (mC + mH )= 0,3 - (0,12 + 0,02) = 0,16 (gam)

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U .Q TP

0,18 x 2 = 0,02 (gam) 18

Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Y

0,224 x 12 = 0,12 (gam) 22,4

m C =n CO2 x 12 =

m H =n H2O x 2 =

H

Khối lượng các nguyên tố :

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

H2

MA = 30 => M A = 30 x 2 = 60 M H2

Ơ

dA =

x : y : z = 0,12 : 0, 02 : 0, 01 = 1: 2 :1 CTTN của (A) là : (CH2O)n

Mà : MA = 30 x n = 60 => n = 2 Vậy CTPT của A là : C2H4O2 Cách 3:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 93

Ta có : d A = H2

MA = 30 => M A = 30 x 2 = 60 M H2

N

• Số nguyên tử H : y =

0,18 x 2 x 60 =4 18 x 0,3

• Số nguyên tử O : z =

60- 12 x 2 - 4 x 1 =2 16

0,3 = 0,005 (mol) 60

N

Theo đề bài, ta có hệ phương trình :

-H

Ó

A

10 00

B

0, 224  nCO2 = 0, 005 x = 22, 4 = 0, 01  x = 2 0, 005 y 0,18   = ⇔ y = 4 nH 2O =  2 18  z = 2  M A = x + y + 16 z = 60   

Ý

Cách 5: Sử dụng phương pháp biện luận

-L

Ta có : MA = 12x + y + 16z = 60 (1)

ÁN

• Khi z = 1 ⇔ 12x + y = 44 ⇔ y = 44 – 12x (2)

IỄ N

Đ

ÀN

TO

Từ (2) và (3) ta có : 44 – 12x ≤ 2x+2 ⇔ x ≥ 3

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Ta có : n A =

0,0025x

H Ư

0,005 (x + y/4-z/2)0,005 0,005x

TR ẦN

mol

G

CxHyOz + (x + y/4-z/2)O2→ xCO2 + y/2H2O (1)

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Dựa vào phương trình các phản ứng đốt cháy :

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

Y

N

H

Ơ

0,224 x 60 =2 22,4 x 0,3

Cách 4:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

• Số nguyên tử C : x =

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Số nguyên tử của các nguyên tố trong (A) là :

+ Nếu x = 3 => y = 44 - 36 = 8

+ Nếu x = 4 => y < 0 (loại)

• Khi z = 2 : (1) ⇔ 12x + y = 28 => y = 28-12x (2)’ Từ (2) và (3) ta có: 28 -12x ≤ 2x + 2 ⇔ x≥ 1,857 Vì x,y nguyên dương + Nếu x=2 => y= 4 => CTPT (A) : C2H4O2 + Nếu x= 3 => y < 0 (loại)

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 94

• Khi z=3 : (1) 12x + y = 12=> y = 12-12x (3)’ Từ (3)’ và (3) ta có: 12 -12x ≤ 2x + 2 ⇔ x≥ 0,714

Nhận xét:Bài toán đại cương hữu cơ trên đây được làm theo 5 cách khác

N

H

nhau. Cách 1 và cách 4 học sinh hay sử dụng nhất. Cách 5, được giải theo phương

Ơ

N

+ Nếu x=1 => y= 0 (loại)

U

TP

khốilượngtươngđươngtrongcùngđiềukiện.SảnphẩmcháycủaAdẫnquabìnhđựng

G

Ta có :

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

VA = 4VSO2

64 =16 4

TR ẦN

=> n A =4n SO2

mA = mSO2 ⇔ 4n SO2 x M A =64 n SO2 ⇔ M A =

B

Phương trình phản ứng :

1 = 0,01 mol => m CO2 = 0,01 x 44 = 0,44 gam 100

A

n CO2 = n CaCO3 =

10 00

CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2O

-H

Ó

m CO 2 + m H2O = 0,8 gam

Ý

=> m H2 O = 0,8 - 0,44 = 0,36 gam

-L

m C = n CO2 x 12 = 0,12 gam 0,36 x 2 = 0,04 gam 18

TO

ÁN

mH =

Gọi CTTQ của hiđrocacbon là : CxHy Lập tỉ lệ : x:y=

D

IỄ N

Đ

ÀN

Cách 1:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Các cách giải:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

nướcvôitrongdưthìcó1gkếttủađồngthờikhốilượngbìnhtăng0,8g.TìmCTPTA.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

4:MộthiđrocacbonAởthểkhícóthểtíchgấp4lầnthểtíchcủalưuhuỳnhđioxitcó

.Q

Bài Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Y

pháp biện luận ít học sinh sử dụng.

=

mC mH : 12 1

0,12 0,04 : 12 1

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 95

= 0,01: 0,04 =1 : 4 Vậy CTTN của HC là (CH4)n

Ơ

N

Ta có : MA = 16n = 16 => n=1

N

H

CTPT của A là : CH4

Y

Cách 2: Phương pháp bảo toàn khối lượng

0,01

0,02

G

TR ẦN

Lập tỉ lệ:

10 00

Vậy CTPT của A là: CH4

B

1 x y = = 0,01 0,01 0,04 => x = 1; y = 4

Cách 3:

Ó

A

mA = mC + mH = 0,12 + 0,04 = 0,16 gam

-L

Ý

-H

Ta có :

M A .m H 16.0,04 = =4 mA 0,16

TO

ÁN

y=

M M .m 12x y 16.0,12 = = A => x = A C = =1 mC mH mA 12.m A 12.0,16

IỄ N

Đ

ÀN

Vậy CTPT của A là CH4

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

0,01

y/2

N

x

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

y/2H2O

H Ư

mol 1

xCO2 +

Đ ẠO

CxHy + (x+y/4) O2

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

0,16 = 0,01 mol 16

Phương trình đốt cháy :

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

.Q

nA =

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

mA = mC + mH = 0,12 + 0,04 = 0,16 gam

Cách 4: Phương pháp biện luận

Ta có : MA = 16 A là hidrocacbon có CTTQ là CxHy => y≤ 2x + 2 Ta có : MA = 12x +y =16

y =16 - 12x Biện luận :

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 96

1

y =16-12x

2

4

-12 (loại)

N

x

Ơ

Vậy CTPT của A là CH4

N

H

Nhận xét:Bài toán đại cương hữu cơ trên đây được làm theo 4 cách khác

Y

nhau. Cách 1 và cách 2 học sinh hay sử dụng nhất. Cách 4, được giải theo phương

G

CO2 và 2,52g H2O.Tính giá trị của m.

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Các cách giải: Cách 1:

x

TR ẦN

CH4 + 2O2→ CO2 + 2H2O x

2x

B

C3H6 + 4,5O2→ 3CO2 + 3H2O 3y

10 00

y

3y

C4H10 + 6,5O2→ 4CO2 + 5H2O

A

4z

5z

Ó

z

-H

Đặt n CH = x ; n C H = y ; n C H = z 4

3

6

4

10

-L

Ý

n CO2 = 4,4/44 = 0,1 mol

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

n H2O = 2,52 /18 = 0,14 mol

Ta có hệ phương trình x + 3y + 4z = 0,1 (1)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Bài 1: Đốt cháy hoàn toàn m(g) hỗn hợp X gồm CH4, C3H6 và C4H10 thu được 4,4g

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ ẠO

2.3.4.2. Chủ đề 2: Hiđrocacbon

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

cách giải nhanh và hiệu quả.

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

.Q

U

pháp biện luận ít học sinh sử dụng. Tuy nhiên với học sinh có tư duy thì đây lại là

2x + 3y + 5z = 0,14 (2) Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có: mHCtrước phản ứng = mCspu + mHspu = m CO2 + m H 2 O - mO ⇔ 16x + 42y + 58z = 4,4 + 2,52 - (2x + 4,5y + 6,5z) x 32

=> 80x + 186y + 266z = 6,92

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

(3)

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 97

N

 x = 0, 03  Giải hệ phương trình (1)(2)(3) ta được nghiệm là  y = 0, 01  z = 0, 01 

H N Y N

G

4,4 2,52 x 12 + x 2 = 1,2 + 0,28 = 1,48(g) 44 18

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

m X = mC + m H =

Nhận xét:Với bài toán này, việc giải theo cách 1 thì tốn nhiều thời gian cho

TR ẦN

việc viết phương trình, bài toán trở nên nặng nề. Áp dụng phương pháp bảo toàn nguyên tố, bài toán làm theo cách 2 trở nên dễ dàng hơn và nhanh hơn.

B

Bài 2: Đốt cháy hoàn toàn 0,15 mol hỗn hợp 2 ankan thu được 9,45g H2O. Cho sản

10 00

phẩm cháy vào bình đựng dung dịch Ca(OH)2 dư thì khối lượng kết tủa thu được là bao nhiêu?

Ó -H

Cách 1:

Ý

9,45 = 0,525 mol 18

-L

n H 2O =

A

Các cách giải:

ÁN

Đặt công thức phân tử của 2 ankan là CnH2n+2 và CmH2m+2 (n, m nguyên dương)

IỄ N

Đ

ÀN

TO

Phương trình đốt cháy: C n H 2n+2 +

3n + 1 O 2 → nCO 2 + (n+1)H 2 O 2

x C m H 2m+2 +

nx

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

m hidrocacbon trước phản ứng = mCspu + mHspu

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Theo bảo toàn nguyên tố thì:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U .Q TP

Cách 2: Phương pháp bảo toàn nguyên tố

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

Ơ

 m CH4 = 0,03 x 16 = 0,48g  =>  m C3H6 = 0,01 x 42 = 0,42g  m C4 H10 = 0,01 x 58 = 0,58g => m = 0,48 + 0,42 + 0,58 = 1,48g

(n+1)x

3m + 1 O 2 → mCO 2 + (m+1)H 2 O 2

y

my

(m+1)y

Đặt số mol của 2 ankan là x + y

Theo đầu bài ta có:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 98

(1) 9, 45 = 0,525 (2) 18

Ơ

N

Mà số mol CO2 = nx + my

N

H

Biến đổi (1) (2) ta có: x + y = 0,15 ⇒ nx + my = 0,375 (mol)

Y

=> n CaCO3 = n CO2 = 0,375 mol

U TP

Cách 2:

Ta có phương trình đốt cháy :

0,15n

0,15(n+1)

n H 2O =

9,45 = 0,525 mol 18

G

TR ẦN

CO 2 + Ca(OH) 2 → CaCO 3 + H 2 O (2)

N

0,15

(1)

H Ư

C n H 2n +2 + O 2 → nCO 2 + (n+1)H 2 O

10 00

B

n H2O = 0,15(n+1) = 0,525 mol => (n+1)=3,5

A

=> n=2,5

Từ (2):

-H

Ó

=> n CO2 = 0,15 n = 0,15 x 2,5 = 0,375 mol

-L

Ý

n CaCO3 = n CO2 = 0,375mol

ÁN

=> m CaCO3 = 37,5g

TO

Cách 3:

Theo phương trình đốt cháy ankan ta có: nankan = n H2O - n CO2

ÀN Đ IỄ N

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

Đặt công thức chung của 2 ankan là : C n H 2 n + 2

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

=> m CaCO3 = 37,5 g

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

(n+1)x + (m + 1)y =

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

x + y = 0,15

Từ đó ta có: n CO2 = n H2O - n ankan = 0,525 - 0,15 = 0,375 mol n CaCO3 = n CO2 = 0,375mol => m CaCO3 = 37,5g

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 99

Nhận xét:Với bài toán này, việc giải theo cách 1 thì tốn nhiều thời gian cho việc viết phương trình, bài toán trở nên nặng nề. Dựa vào mối liên hệ giữa số mol

N

H

đốt nóng một thời gian phản ứng hoàn toàn thu được hỗn hợp Y. Khối lượng H2O

Ơ

Bài 3: Hỗn hợp X gồm 0,1 mol CH4; 0,1 mol C2H2 và 0,1 mol H2. Cho X qua Ni

N

ankan với số mol CO2 và số mol nước, bài toán giải theo cách 3 nhanh và gọn hơn.

C2H2 + H2 C2H4

G

Y gồm : CH4: 0,1 mol; C2H4: 0,1 mol

H Ư

N

Phản ứng cháy của CH4 và C2H4: C2H4 + 3O2 2CO2 + 2H2O

TR ẦN

CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O Theo phương trình phản ứng ta tính được:

B

n H2O =2(n CH4 + n C2H 4 ) = 2(0,1+0,1) = 0,4 mol

10 00

=> m H2O = 7,2 gam

Cách 2: Bảo toàn nguyên tố

Ó

A

Ta có phương trình bảo toàn số mol nguyên tử hidro:

-H

nH(X) = nH(Y) = 0,1 x 4 + 0,1 x 2 + 0,1 x 2 = 0,8 mol

Ý

Khi đốt cháy H trong Y chuyển thành H2O phương trình có dạng:

-L

4H + O2 2H2O

ÁN

n H 2O = ½ nH= 0,4 mol

IỄ N

Đ

ÀN

TO

m H 2 O = 7,2 g

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

Xqua Ni đốt nóng hoàn toàn => H2 phản ứng hết

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Cách 1:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Các cách giải:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

thu được khi đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp Y là bao nhiêu?

Nhận xét:Nếu bài toán này được giải theo 2 cách thì học sinh sẽ rất thích thú với cách 2, cách 2 đơn giản hơn nhiều.

Bài 4: Một hỗn hợp A gồm 2 olefin là đồng đẳng kế tiếp nhau. Nếu cho 4,48 lít hỗn

hợp A (ở đktc) qua bình đựng dung dịch brôm dư, người ta thấy khối lượng của bình tăng thêm 7g. Tìm công thức phân tử của 2 olefin.

Các cách giải: Cách 1:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 100

Đặt công thức của 2 olefin là CnH2n (a mol)

Cn+1H2n+2 (b mol)

Phương trình phản ứng:

N

CnH2n + Br2→ CnH2nBr2

Ơ

Cn+1H2n+2 + Br2 → Cn+1H2n+2Br2

N N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

=> 14n x 0,2 + 14b = 7 2,8n + 14b = 7 1 − 0,4n 2

TR ẦN

0,4n + 2b = 1 => b =

=> C2H4

10 00

=> n = 2 => n1 = 2

B

Mà 0 < b < 0,2 => 1,5 < n < 2,5 n2 = 3

Ó

A

Cách 2:

=> C3H6

7 = 35 => M1< 35 < M2; M1, M2 là đồng đẳng kế tiếp.

0,2

-L

Ý

M=

-H

Khối lượng bình Brom tăng lên chính là khối lượng của 2 olefin.

ÁN

M1 = 28 => C2H4

IỄ N

Đ

ÀN

TO

M2 = 42 => C3H6

Nhận xét:Bài toán trên giải theo 2 cách. Cách 1 phần lớn học sinh sẽ chọn,

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

a + b = 0,2  14n ( a + b ) + 14b = 7

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ ẠO

Giải (I) và (II):

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

.Q

U

Y

4,48  (I) a + b = 22,4 = 0,2  14na + (14n + 14 ) b = 7 (II) 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

H

Theo đầu bài ta có hệ phương trình:

tuy nhiên nếu học sinh biết phương pháp trung bình thì bài toán sẽ giải đơn giản hơn và nhanh hơn.

2.3.4.3. Chủ đề 3: Ancol - Phenol Bài 1: Cho 1,24g hỗn hợp 2 ancol đơn chức tác dụng vừa đủ với Na thấy thoát ra

336 ml H2 (đktc) và m(g) muối natri. Tính khối lượng muối natri thu được.

Các cách giải: Cách 1:

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 101

Đặt công thức của 2 rượu là

R - OH (x mol) R1 - OH (y mol)

Ơ N TP

=> Rx + R1y = 1,24 - 17 x 0,03 = 0,73 m = (R + 39)x + (R1 + 39)y

TR ẦN

Khối lượng muối natri:

G

(2)

N

<=> x + y = 0,03

= Rx + R1y + 39(x+y) = 0,73 + 39 x 0,03 = 1,9 (g)

10 00

B

Cách 2:

n H 2O = 0,015 mol=> n Na = 0,03 mol

A

R-OH + Na → R-ONa + 1/2H 2

-H

Ó

Theo định luật bảo toàn khối lượng: mrượu + mNa = mmuối + mH2

-L

Ý

mmuối = mrượu + mNa - mH2 = 1,24 + 0,03. (23 - 1) = 1,9 (g) Cách 3: Phương pháp tăng giảm khối lượng

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

1 mol ancol tạo muối -> khối lượng tăng 22gam

0,03 mol ancol tạo muối -> khối lượng tăng x gam (x =mmuối – mrượu)

x=

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

= 0,015

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

+ 0,5y

H Ư

0,5x

Đ ẠO

(R + 17) x + (R1+ 17)y = 1,24 (1)

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

0,5y

Theo đầu bài ta có hệ phương trình:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

y

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

y

1 H 2 2

Y

R1 - OH + Na → R1 - ONa +

0,5x

H

x

U

x

N

1 PTPƯ: R - OH + Na → R - ONa + H2 2

22 x 0,03 = 0,66 gam 1

x =mmuối – mrượu = 0,66 mmuối = 0,66 + mrượu mmuối = 0,66 + 1,24 = 1,9 gam

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 102

Nhận xét:Học sinh có tư duy tốt và thông minh thì cách giải 2 và 3 nhanh và gọn hơn nhiều. Tuy nhiên thông thường học sinh không quan sát, suy ngẫm thì sẽ

N

H

hai phần bằng nhau.

.Q

x

nx

(n+1)x

10 00

B

3m CmH2m +2O + 2 O2→ mCO2 + (m + 1) H2O

Ó

A

y

-L

Ý

-H

Theo đề bài ta có: nx + my =

my

(m+1)y

5, 6 = 0, 25 22, 4

(n + 1)x + (m + 1)y =

6,3 = 0,35 18

(1) (2)

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Biến đổi (1) và (2) ⇒ x + y = 0,1mol ⇒ nx = 0,1mol

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

3n O →nCO2 + (n + 1) H2O 2 2

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Phương trình phản ứng: CnH2n+2 O+

(y mol)

H Ư

CmH2m + 2O

G

(x mol)

N

Đặt công thức của hai rượu là CnH2n+2O

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Cách 1:

Đ ẠO

Các cách giải:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

TP

Tìm V và CTCT của 2 rượu.

U

- Phần 2: tác dụng hết với Na kim loại thu được V lít khí (đktc).

Y

- Phần 1: bị đốt cháy hoàn toàn thu được 5,6lít CO2(đktc) và 6,3g H2O. Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Ơ

Bài 2: Chia hỗn hợp X gồm hai ancol no đơn chức là đồng đẳng kế tiếp A, B thành

N

chọn cách 1.

CnH2n+1 OH + Na → CnH2n+1 ONa + 1/2H2 x

0,5x

CmH2m+1OH + Na → CmH2m+1ONa + 1/2H2 y

0,5y

⇒ n H = 0,5 (x + y) = 0,05 (mol) 2

⇒ VH = 1,12 lít (đktc) 2

2. Vì theo đầu bài 2 rượu là đồng đẳng kế tiếp ta có m = n + 1

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 103

Thay vào phương trình (1) và (2) ta có:

Ơ

N

 nx + (n+1)y = 0,25  (n+1)x + (n+1+1)y = 0,35  x + y = 0,1 

N Y

y

0,15 0,05

3

Vậy n = 2 ⇒ C2H5OH

<0

m = 3 ⇒ C3H7OH

TR ẦN

Cách 2:

Gọi CTTB của 2 rượu là : C n H 2n +1OH , số mol rượu mỗi phần là x mol.

10 00

B

Cn H 2n +2O + 3n O 2 → 2 1

nCO 2 + n

A

0,25

(n+1)H 2O (1) (n+1) 0,35

-H

Ó

C n H 2n +1OH + Na → C n H 2n +1ONa + 1/2H 2

5,6 = 0,25 mol 22,4 6,3 = = 0,35 mol 18

-L

Ý

n CO2 =

ÁN

n H2O

TO

Dựa vào phương trình phản ứng (1) ta lập tỉ lệ :

ÀN

n (n+1) = 0, 25 0,35 ⇒

Đ IỄ N

(2)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

2

G

1

N

n

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Ta có:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

0 < y < 0,1

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U .Q TP

Biện luận với n ≥1, n ∈ N

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

H

 0,1n + y = 0,25  Giải hệ phương trình ta có : 0,1n + x + 2y = 0,35  x + y = 0,1 

n = 2,5

CTPT của 2 rượu là : C2H5OH và C3H7OH Theo (1) => n

R

=1

n

n CO2 =

0, 25 =0,01 mol 2,5

Từ (2) ta có :

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 104

n H2 =1/2n R = 0,005 mol

=>VH 2 = 0,005 x 22,4 = 0,112 lit

N

Cách 3:

Ơ

Dựa vào phương trình đốt cháy rượu no đơn chức ta có.

N

H

nx = n H2O - n CO2 = 0,35 - 0,25 = 0,1 mol

.Q

1 n X = 0,05 mol 2 ⇒ VH2 = 0,05 x 22,4 = 1,12 lit

Đ ẠO

TP

0, 25 = 2,5 0,1

TR ẦN

⇒ x1 = 2: CTPT của ancol là C2H5OH

x2 = 3 CTPT của ancol là C3H7OH

B

Nhận xét:Bài toán hữu cơ trên giải theo 3 cách. Cách thứ nhất học sinh là

10 00

cách giải bình thường không dựa theo phương pháp trung bình, tuy nhiên phải biện luận mới ra kết quả, thông thường học sinh có tư duy toán tốt thì sẽ giải theo cách

Ó

A

này. Tuy nhiên nếu học sinh có tư duy hoá học tốt thì sẽ giải theo cách 2 và cách 3.

-H

Cách 3 đơn giản hơn cách 2 và yêu cầu học sinh phải tinh ý và biết suy luận

Ý

Bài 3: A, B là 2 ancol no, đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng. Cho hỗn hợp

-L

gồm 1,6g A và 2,3g B tác dụng hết với Na thu được 1,12 lít H2(đktc). Tìm công

ÁN

thức phân tử của 2 ancol.

TO

Các cách giải:

Đặt CTTQ của

D

IỄ N

Đ

ÀN

Cách 1:

A: CnH2n+1OH

(a mol)

B: CmH2m+1OH

(b mol) (m = n+1)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

nX

=

G

nCO2

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

http://daykemquynhon.ucoz.com

Ta có: x =

3x O2→ x CO2 + ( x + 1) H2O 2

N

2. C x H 2x +2O +

H Ư

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

n H2 =

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

Vì x là rượu no đơn chức.

Phương trình phản ứng: 1 CnH2n+1 OH + Na → CnH2n+1ONa + H2 2 a

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

0,5a

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 105

1 CmH2m+1OH + Na → CmH2m+1ONa + 2 H2 b

0,5b

Ơ

N

1,12 = 0,05 mol 22, 4

H Y

N

⇔ a + b = 0,1 (1)

.Q N

H Ư

 n(a+b) + b = 0,15   a + b = 0,1

TR ẦN

 na + (n+1)b = 0,15 ⇔  a + b = 0,1 

G

3,9 - 18 x 0,1 2,1 = = 0,15 14 14

0,1n + b = 0,15

=> b = 0,15 - 0,1n

Mà 0 < b < 0,1

10 00

⇔ 0 < 0,15 - 0,1n < 0,1

B

⇒ na + mb =

http://daykemquynhon.ucoz.com

Đ ẠO

14(na+mb) + 18(a+b) = 3,9

⇒ 0,5 < n < 1,5 mà n phải nguyên

A

⇒ n = 1 : Công thức phân tử của rượu thứ 1 là CH3OH

-H

Ó

⇒ m = 2: Công thức phân tử của rượu thứ 2 là C2H5OH

Ý

Cách 2: Theo phương pháp trung bình

-L

C n H 2 n +1OH + Na → C n H 2n +1ONa +

1 2

H2

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

n R = 2n H 2 =0,05 x 2 = 0,1mol MR =

3,9 =39 0,1

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

a + b = 0,1

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Giải hệ 2 phương trình (1) (2):

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

(14n + 18)a + (14m + 18)b = 1,6 + 2,3 = 3,9 (2)

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

0,5a + 0,5b =

=>14n + 18 = 39 =>n=

21 = 1,5 14

n = 1; m = 2 Công thức của 2 ancol CH3OH và C2H5OH

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 106

Nhận xét:Với bài toán này, việc giải theo cách 1 thì tốn nhiều thời gian cho việc viết phương trình, bài toán trở nên nặng nề vì quá nhiều ẩn. Tuy nhiên nếu biết

N

H

CO2 và 0,45g H2O. Nếu tiến hành oxi hóa m(g) hỗn hợp rượu trên bằng CuO, sản

Ơ

Bài 4: Đốt cháy hoàn toàn m(g) hỗn hợp 2 ancol đồng đẳng liên tiếp thu được 0,66g

N

sự dụng phương pháp trung bình, bài toán trở nên dễ dàng hơn nhiều.

Y

phẩm tạo thành cho tác dụng với AgNO3/NH3 dư sẽ thu được lượng kết tủa Ag là

G

3n O2→ n CO2 + (n + 1) H2O 2

H Ư

N

PTPƯ: Cn H 2n +2O +

0,015

⇒ n = 1,5 ⇒ x = 0,01 (mol) o

0,025

TR ẦN

x

t Cn H 2n +2 O + CuO  → C n-1H 2n CHO + Cu + H 2 O

0,01 (mol)

10 00

B

0,01 (mol)

ddNH 3 Cn-1H 2n CHO + Ag 2 O  → Cn -1H 2n COOH + 2Ag ↓

0,02

A

0,01

-H

Ó

⇒ mAg = 0,02 x 108 = 2,16 (g)

Ý

Cách 2:

-L

Dựa vào phương trình đốt cháy ta có:

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

n 2 rượu = n H 2 O - n CO 2 = 0,025 - 0,015 = 0,01 mol [ ] AgNO3 /NH3 R  → Andehit   → 2Ag O

0,01

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đặt công thức tổng quát chung của 2 rượu là: Cn H 2n +2 O

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Cách 1:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U TP

Các cách giải:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

bao nhiêu?

0,02

⇒ mAg = 2,16 (g)

Nhận xét: Bài toán trên giải theo 2 cách, với cách 1 hơi dài nhưng phần lớn học sinh sẽ chọn để giải, với những học sinh có tư duy tốt hơn sẽ chọn cách 2, bài toán trở nên đơn giản hơn nhiều.

Bài 5: Cho 14g hỗn hợp A gồm phenol và etanol tác dụng với Na dư thu được 2,24

lít khí H2(đktc). Tính % mỗi chất trong hỗn hợp A.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 107

Các cách giải: Cách 1:

C6H5OH + Na → C6H5ONa + 1/2H2

Ơ

N

C2H5OH + Na → C2H5ONa + 1/2H2

N

H

Gọi x, y lần lượt là số mol của C6H5OH và C2H5OH

G TR ẦN

%m C2 H 5 OH

N

9,4 x 100% = 67,14% 14 4,6 = x 100% = 32,86% 14

=> %m C 6 H 5 OH =

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

m C2 H5OH = 46 x 0,1 = 4,6gam

B

Cách 2: Phương pháp đường chéo

Ó

14 =70 (g) 0, 2

-H

=> M hh =

A

10 00

1 1 C6 H5 OH → H 2 ;C 2 H5 OH → H 2 2 2 n H2 = 0,1(mol); n hh = 0,2(mol)

-L

Ý

n C6H5OH 94

ÁN

n C2H5OH 46

TO

n phenol

ÀN Đ IỄ N

=

24 70 24

24 1 = => n phenol = n etanol = 0,1 mol 24 1

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

m C6 H5OH = 94 x 0,1 = 9,4 gam

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

Giải hệ ta được : x = 0,1 mol ; y = 0,1 mol

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U .Q TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

94 x + 46 y = 14   x y  2 + 2 = 0,1

n etanol

D

Y

Theo bài ta có hệ:

94 x 0,1 x 100% = 67,14% 14 46 x 0,1 = x 100% = 32,86% 14

=> %m C 6 H 5 OH = %mC2H 5 OH

Nhận xét:Bài toán trên với 2 cách giải, cách giải 2 không cần lập hệ phương trình mà áp dụng sơ đồ đường chéo. Bài toán được giải nhanh hơn.

2.3.4.4. Chủ đề 4: Anđehit

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 108

Bài 1: Chia hỗn hợp 2 anđehit no đơn chức thành 2 phần bằng nhau: - Phần 1 đốt cháy hoàn toàn thu được 0,54g H2O

N

- Phần 2 cộng H2(Ni, t0 ) thu được hỗn hợp A.

Ơ

Nếu đốt cháy hoàn toàn A thì thể tích khí CO2 thu được(ở đktc) là bao nhiêu?

N

H

Các cách giải:

Y

Cách 1:

my

⇒

nx + my = 0,03

.Q

my

10 00

Ni

B

→ CnH2n+2 O P2: CnH2nO + H2  t0 x

x

→ CmH2m+2O CmH2mO + H2  t0

-H

y

Ó

A

Ni

-L

Ý

CnH2n+2O +

3n O → nCO2 + (n+1) H2O 2 2 2

Đ

ÀN

TO

ÁN

x

IỄ N

y

CmH2m+2O +

nx

3m O → mCO2 + (m+1) H2O 3 2

y

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

y

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

3m-1 O2→ mCO2 + mH2O 2

H Ư

CmH2mO +

nx

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

nx

TR ẦN

http://daykemquynhon.ucoz.com

x

G

3n O → nCO2 + nH2O 2 2

N

P1: CnH2nO +

Đ ẠO

Phương trình phản ứng:

TP

CmHmO (y mol)

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

Đặt công thức tổng quát của 2 anđêhit là CnH2nO (x mol)

my

=> ∑ n CO = ∑ n H2O = nx + my = 0,3 mol 2

=> VCO2 = 0,3 x 22,4 = 0,672 lít Cách 2:

Gọi công thức trung bình của 2 andehit là C n H 2n O , số mol của mỗi phần là x Phần 1: Cn H 2n O + O 2 → nCO 2 + nH 2O

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

(1)

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 109

x

nx nx

Phần 2: Cn H 2n O + H 2 → Cn H 2n + 2O

(2)

N H

nx

N Y

Ở phần 1 hỗn hợp là anđehit no đơn chức n CO2 = n H 2O = 0,03 mol

P1: Hỗn hợp là anđehit no đơn chức n CO2 = n H 2O = 0,03 mol

N

G

Theo định luật bảo toàn nguyên tử và bảo toàn khối lượng

H Ư

n CO2 (p2) = n C(A) = n CO2 (p1) = 0,03 mol

TR ẦN

=> VCO 2 = 0,3 x 22,4 = 0,672 lít

Nhận xét:Với bài toán này, việc giải theo cách 1 thì tốn nhiều thời gian cho

B

việc viết phương trình, bài toán trở nên nặng nề. Dựa vào mối liên hệ giữa số mol

10 00

CO2 và số mol nước khi đốt cháy anđehit, bài toán giải theo cách 3 nhanh và gọn hơn.

-H

Tìm CTPT của X.

Ó

A

Bài 2: Đốt cháy hoàn toàn 5,8g anđehit X thu được 5,4g H2O và 6,72 l CO2 (đktc).

-L

Cách 1:

Ý

Các cách giải:

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

- Giả sử X là anđehit đơn chức.

Gọi công thức tổng quát của X là: CxHyO CxHyO + O2→xCO2 + y/2H2O 1mol

5,8 12x + y + 16

x(mol) 0,3

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

Cách 3:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U TP

VCO2 (3) = 0,03 x 22,4 = 0,672 lit

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Từ (1) và (3) => n CO2 (3) = n CO2 (1) = n H 2O(1) = 0,03 mol

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

x

(3)

Ơ

Cn H 2n + 2 O + O2 → nCO2 + (n+1)H 2O

y/2 (mol) 0,3

⇒ y = 2x 5,8 0,3 = 12x + y + 16 x

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 110

Giải hệ phương trình: 2x − y = 0  5,8x = 3,6x + 0,3y + 4,8

⇒ x = 3 ; y = 6 ⇒ CTPT : C3H6O (thỏa mãn)

Ơ

N

- Giả sử X là anđehit hai chức.

N

H

CxHyO2 + O2 + xCO2 + y/2H2O

TR ẦN

H Ư

C n H 2n O +

B

Nhận xét:Với bài toán này, việc giải theo cách 1 thì tốn nhiều thời gian cho

10 00

việc viết phương trình, bài toán trở nên nặng nề. Dựa vào mối liên hệ giữa số mol CO2 và số mol nước khi đốt cháy anđehit no đơn chức, bài toán giải theo cách 2

Ó

A

nhanh hơn.

Ý

-L

cho HS

-H

2.4. Một số biệnpháp sử dụng BTHH nhiều cách giảiđể phát triển tư duy Chúng tôi xin đề xuất một số cách để sử dụng bài toán hóa học nhiều cách giải

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

một cách hiệu quả sau:

2.4.1.Giáo viên hướng dẫn học sinh giải bài toán hóa học theo nhiều cách

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

N

3n-1 O 2 → nCO 2 + nH 2 O 2 5,8 0,3 = => n = 3 14n+16 n CTPT X: C3 H 6 O

G

⇒ X là anđehit no đơn chức.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Ta có n H2O = n CO2 = 0,3mol

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Đ ẠO

Cách 2:

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

2x − y = 0 x = 6 ⇒ C6H12O2(không thỏa mãn) ⇒  5,8x − 3,6x + 0,3y + 9,6 y = 12

Y

Ta có hệ phương trình:

Với một bài toán hóa học có thể được giải theo các cách khác nhau, giáo viên

có thể hướng dẫn cho học sinh giải theo nhiều cách bằng những hình thức sau: - Giáo viên cho học sinh giải bài toán theo cách quen thuộc học sinh thường làm, sau đó giáo viên hướng dẫn thêm các cách giải khác nhưng vẫn tìm được đáp số đúng.

- Giáo viên hướng dẫn tất cả các cách giải cho bài toán hóa học, sau đó học sinh tự trình bày.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 111

2.4.2. Học sinh chọn lựa, đề xuất nhiều cách giải cho một bài toán Với một bài toán giáo viên cho học sinh tự đề xuất các cách giải khác nhau,

N

sau đó giáo viên nhận xét và bổ sung cách giải còn thiếu hay bỏ đi những cách giải

Ơ

trùng lập hoặc cách giải bị mắc sai lầm.

N

H

2.4.3. Học sinh làm việc theonhóm để tìm ra các cách giải khác nhau

Y

Giáo viên chia lớp ra thành nhiều nhóm và dạy học sinh giải bài toán bằng

G

các cách giải khác nhau cho những bài tập được giao.

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

2.4.4. Học sinh làm báo cáo chuyên đề theo nhóm

Trong quá trình giảng dạy, giáo viên có thể cho các nhóm làm báo cáo theo

TR ẦN

chuyên đề:

Ví dụ: một số chuyên đề về bài toán nhiều cách giải như: bài toán hóa học

B

nhiều cách giải cho kim loại kiềm và hợp chất của nó; bài toán hóa học nhiều cách

10 00

giải cho sắt và các hợp chất của nó;bài toán hóa học nhiều cách giải cho hiđrocacbon…

Ó

A

2.4.5. Học sinh tự chọn lựa cách giải nhanh bài toán trong thời gian cho phép

-H

Giáo viên có thể dạy học sinh bằng các hình thức sau:

Ý

- Giáo viên cho học sinh làm bài tập chạy trong thời gian cho phép khi đó học

-L

sinh sẽ có gắng giải cách nào nhanh nhất.

ÁN

- Giáo viên cho học sinh làm kiểm tra trong thời gian ngắn để kiểm tra độ

TO

nhanh nhạy của các em về việc sử dụng phương pháp khác nhau trong giải bài tập

IỄ N

Đ

ÀN

cũng như việc chọn lựa phương pháp giải tối ưu cho bài toán.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

- Giáo viên cho mỗi nhóm những bài tập khác nhau, học sinh mỗi nhóm tìm

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

các cách giải khác nhau cho những bài tập được giao.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

TP

- Giáo viên cho mỗi nhóm những bài tập giống nhau, học sinh mỗi nhóm tìm

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

U

nhiều cách như sau:

2.4.6. Học sinh sưu tầm các bài toán hóa học nhiều cách giải Giáo viên cho học sinh sưu tầm các bài toán hóa học nhiều cách giải dưới nhiều hình thức: internet, sách, báo… Phương pháp này giúp học sinh có ý thức tìm kiếm, thu thập thông tin trong học tập cũng như giúp học sinh bước đầu trong việc hình thành các phương pháp giải khác nhau cho một bài toán.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com 112

Tóm tắt chương 2 Trong chương 2, chúng tôi đã thực hiện những công việc sau :

N

1. Xây dựng 7 yêu cầu của một bài toán hóa học nhiều cách giải

H N

- Bài toán đảm bảo tính chính xác khoa học.

TP

- Số liệu của bài toán phù hợp thực tế.

G

2. Đề xuất các phương pháp để thiết kế bài toán hóa học nhiều cách giải

N

- Thiết kế bài toán hóa học dựa vào bài toán đã có

H Ư

+ Thiết kế bài toán tương tự với bài toán đã giải.

TR ẦN

+ Thiết kế bài toán ngược với bài toán đã giải. + Thiết kế bài toán bằng cách chuyển câu hỏi trắc nghiệm sang tự luận.

B

- Thiết kế bài toán hóa học nhiều cách giải hoàn toàn mới

10 00

+ Thiết kế bài toán chứa nội dung đã định trước. + Thiết kế bài toán bằng cách kết hợp nhiều bài toán nhỏ lại với nhau.

Ó

A

+ Thiết kế bài toán từ phương pháp tìm đáp số của một bài toán cũ.

-H

+ Thiết kế bài toán từ tóm tắt của một bài toán cũ.

Ý

3. Thiếtkế hệ thống bài toán hóa học nhiều cách giải ở trung học phổ thông gồm :

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

- 29 bài toán hóa học đại cương.

- 39 bài tóa hóa học vô cơ.

- 35 bài toán hóa học hữu cơ.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

- Bài toán có thể giải bằng các cách khác nhau.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

- Ngôn ngữ của bài toán ngắn gọn, mạch lạc, dễ hiểu, chuẩn mực.

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

.Q

- Bài toán đầy đủ dữ kiện.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

- Bài toán phù hợp với trình độ của học sinh.

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Ơ

- Nội dung của bài toán đáp ứng đúng mục đích, yêu cầu của môn học .

Với mỗi bài toán chúng tôi hướng dẫn giải chi tiết các cách khác nhau, đồng

thời cuối mỗi bài toán chúng tôi đều có nhận xét, đánh giá các cách giải.

4. Đề xuất 6 biện pháp sử dụng bài toán hóa học nhiều cách giải - Giáo viên hướng dẫn học sinh giải bài toán hóa học theo nhiều cách.

- Học sinh chọn lựa, đề xuất nhiều cách giải cho một bài toán.

- Học sinh làm việc theo nhóm để đưa ra các cách giải khác nhau.

- Học sinh làm báo cáo chuyên đề theo nhóm.

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

IỄ N

D

ÀN

Đ

http://daykemquynhon.ucoz.com

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

A

Ó

-H B

10 00 TR ẦN G

N

H Ư

Đ ẠO

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Ý

-L

TP

Y

U

.Q

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ÁN

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

N

Ơ

H

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

113

- Học sinh tự chọn lựa cách giải nhanh bài toán trong thời gian cho phép.

- Học sinh sưu tầm các bài toán hóa học nhiều cách giải.

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial