PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP ESTE & GIẢI NHANH BÀI TOÁN PHẢN ỨNG CỘNG VÀO HIDROCACBON KHÔNG NO

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC TRƯỜNG THPT LÊ XOAY

HỘI THẢO CHUYÊN ĐỀ ÔN THI THPT QUỐC GIA

Chủ đề: “ Phương pháp giải bài tập este ”

Nhóm giáo viên: Nguyễn Thu Giang Nguyễn Thị Thông Tổ: Lí – Hóa – Công Nghệ Đơn vị: Trường THPT Lê Xoay Năm học: 2015 - 2016 1

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

PHẦN A- GIỚI THIỆU VỀ CHUYÊN ĐỀ 1. Mục đích của chuyên đề

+ Sưu tầm, tự soạn các bài tập toán về este.

10 00

B

+ Phân loại các bài tập trắc nghiệm khách quan về este, đưa ra cách giải.

Ý

-H

Ó

A

Tuy nhiên, trong giới hạn của chuyên đề, đối tượng mà chúng tôi nghiên cứu chỉ giới hạn trong chương trình thi THPT quốc gia và phương pháp giải toán Hóa học thường được sử dụng các định luật bảo toàn: bảo toàn khối lượng, bảo toàn nguyên tố...

ÀN

TO

ÁN

-L

Với chuyên đề này, chúng tôi mong muốn có thể cung cấp một tài liệu tham khảo hữu ích cho các học sinh cuối bậc trung học phổ thông về phương pháp làm bài tập môn Hóa học, đặc biệt là bài tập trắc nghiệm khách quan về este để chuẩn bị tốt cho kỳ thi THPT quốc gia.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

+ Hệ thống hóa cơ sở lí thuyết trọng tâm về este

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

2. Nội dung chuyên đề:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

Ơ

N

- Chương “Este - Lipit” là một chương có nhiều kiến thức khó, có liên quan chặt chẽ với các phần kiến thức khác của hóa hữu cơ. Đặc biệt, về vị trí của phần kiến thức này trong chương trình, chương bắt đầu cho phần Hóa học hữu cơ lớp 12, ngay sau thời gian nghỉ hè. Vì thế, khi giảng dạy chương này giáo viên không những phải truyền đạt cho học sinh kiến thức mới, mà còn cần giúp học sinh ôn tập lại các kiến thức cũ, các phương pháp giải bài tập thông dụng trong Hóa học Hữu cơ. Bài tập của chương chiếm tỉ lệ khá cao trong các đề thi Đại học, Cao đẳng, đặc biệt một số câu khó trong đề thường nằm trong nội dung chương này. Nhằm mục đích sưu tầm, hệ thống và phân loại các dạng bài tập về este và đưa ra phương pháp giải với mỗi dạng, tôi chọn viết chuyên đề “Phương pháp giải bài tập este”.

Tùy thuộc vào đối tượng HS để bố trí thời gian triển khai chuyên đề cho phù hợp. Dự kiến của chúng tôi là dạy chuyên đề trong 12 tiết

D

IỄ N

Đ

3. Thời lượng thực hiện chuyên đề:

2

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

PHẦN B - NỘI DUNG I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

N

I.1. ESTE

Ơ

I.1.1. Khái niệm và công thức của một số este

mạch CnH2nO2 (n ≥ 2) hoặc CnH2n+1COOCmH2m+ 1

Ó

A

CnH2n-2O2 (n ≥ 3)

Ý

-H

Este không no (có 1 liên kết đôi C=C), mạch hở

10 00

B

(n ≥ 0, m ≥ 1)

TR ẦN

Đơn No, chức hở

CTPT

RCOOR’

(RCOO)mR’

IỄ N

Đ

ÀN

TO

phenol đa chức R’(OH)m với axit đơn chức RCOOH: Este tạo bởi ancol/

phenol đơn chức R’OH

Ví dụ HCOOCH3, CH3COOCH3, CH3COOC2H5…

(R có thể là H hoặc gốc hiđrocacbon, HCOOCH=CH2, ’ R là gốc CH2=CHCOOCH3 hiđrocacbon). CH2=C(CH3)COOCH3…

ÁN

-L

Este tạo bởi Đa chức ancol/

CTCT

Este tạo bởi glixerol: C3H5(OH)3 với axit axetic CH3COOH có công thức

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Loại este

H Ư

N

- Công thức phân tử, công thức cấu tạo một số loại este:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

a là số nhóm chức –COO- của este (a ≥ 1)

G

k là tổng số liên kết Π trong gốc hiđrocacbon và số vòng (k ≥ 0)

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

Đ ẠO

Trong đó : n là số nguyên tử cacbon (n ≥ 2)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

- Công thức phân tử tổng quát của este là: CnH2n+2-2k-2aO2a

.Q

I.1.1.b. Công thức của một số este:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

N

H

I.1.1.a. Khái nệm: Khi thay nhóm –OH ở nhóm cacboxyl của axit cacboxylic bằng nhóm OR’ thì được este (R’ là gốc hiđrocacbon)

là: (CH3COO)3C3H5 R(COOR’)n

Este tạo bởi ancol etylic C2H5OH với axit ađipic HOOC(CH2)4-COOH là 3

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

với axit đa chức R(COOH)n

(CH2)4(COOC2H5)2

tạo bởi Rm(COO)m.nR’n Este glixerol với axit ađipic là: [(CH2)4]3(COO)6(C 3H5)2

H

Ơ

N

- Este tạo bởi ancol/

N

Y

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

I.1.2. Đồng phân và danh pháp

TR ẦN

I.1.2.a. Đồng phân: Este đơn có thể có các loại đồng phân sau: - đồng phân về mạch cacbon

- đồng phân nhóm chức như: axit cacboxylic, ancol, anđehit, xeton…

10 00

B

- đồng phân hình học Ví dụ: ứng với công thức C4H8O2

A

+ Đồng phân este:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

.Q TP Đ ẠO G

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

phenol đa chức R’(OH)m và axit đa chức R(COOH)n

Ó

HCOOCH2-CH2-CH3 (1), HCOOCH(CH3)CH3 (2) ,

-H

CH3COOC2H5 (3), C2H5COOCH3 (4)

-L

Ý

+ Đồng phân axit: CH3-CH2-CH2-COOH (5), CH3-CH(CH3)-COOH (6)

ÁN

+ Đồng phân mạch hở khác:

TO

CH2=CH-CH(OH)-CH2OH (7) , HO-CH2-CH2-CH2 -CHO (8), CH3-CH(OH)-CH2-CHO (9), CH3-CH2-CH(OH)-CHO (10)…

D

IỄ N

Đ

ÀN

- Nhận xét: + Như vậy este C4H8O2 có 4 đồng phân cấu tạo: 1, 2, 3, 4 + Hợp chất hữu cơ đơn chức C4H8O2 có 6 đồng phân: 1, 2, 3, 4, 5, 6 + Hợp chất hữu cơ C4H8O2 có rất nhiều đồng phân (16 đồng phân)

I.1.2.b. Danh pháp : Tên của este = Tên gốc hiđrocacbon R’ + Tên anion gốc axit (đuôi “at”)

4

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

I.1.3. Tính chất vật lí của este - Este thường là chất lỏng hoặc chất rắn, hầu như không tan trong nước, thường nhẹ hơn nước, có mùi thơm đặc trưng, dễ chịu.

H

Ơ

N

- Các este có nhiệt độ sôi thấp hơn so với axit và ancol có cùng số nguyên tử cacbon hoặc cùng phân tử khối vì giữa các phân tử este không có liên kết hiđro.

Y

N

I.1.4. Tính chất hóa học

.Q

- Thủy phân este trong môi trường axit: PƯ thuận nghịch 0

TP

Đ ẠO

xt ,t  → CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O ← 

Ví dụ:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

* PƯ thủy phân este trong môi trường axit và kiềm

G

CH3COOC2H5 + NaOH → CH3COONa + C2H5OH

Chú ý: Một số PƯ thủy phân đặc biệt:

H Ư

N

Ví dụ:

http://daykemquynhon.ucoz.com

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

- Thủy phân este trong môi trường kiềm (PƯ xà phòng hóa) : PƯ một chiều

TR ẦN

RCOOCH=CH-R’+ NaOH → RCOONa + R’CH2CHO RCOOCR’=CHR’’ + NaOH → RCOONa + R’COCH2R’’

B

RCOOC6H5 + 2NaOH → RCOONa + C6H5ONa + H2O

10 00

LiAlH → RCH2OH + R1OH * PƯ khử: RCOOR1  4

A

I.1.4.b. Phản ứng cháy:

CnH2nO2 + (3n-2)/2O2

nCO2 + nH2O

-H

Ó

Ví dụ:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

I.1.4.a. Phản ứng ở nhóm chức

Ý

Số mol H2O = Số mol CO2 ⇔ este no, đơn chức, mạch hở.

-L

I.1.4.c. Phản ứng ở gốc R, R’

TO

ÁN

- Este có thể tham gia phản ứng thế, cộng, tách, trùng hợp, ...tùy thuộc vào đặc điểm của gốc R, R’

ÀN

Chẳng hạn:

D

IỄ N

Đ

+ Các este có gốc không no có tính chất tương tự như hiđrocacbon không no: PƯ cộng (H2, halogen, HX…), PƯ trùng hợp, PƯ oxi hóa…

Ví dụ: CH2=CH-COOCH3 + H2

CH3-CH2-COOCH3

+ Este có gốc thơm có tính chất tương tự hidrocacbon thơm: phản ứng thế.

- Các este của axit fomic có tính chất như anđehit: PƯ tráng gương với dd AgNO3/NH3, khử Cu(OH)2 thành Cu2O… 5

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

I.1.5. Điều chế I.1.5.a. Điều chế este của ancol: Dùng PƯ este hóa H SO  → CH3COOC2H5 + H2O Ví dụ: CH3COOH + C2H5OH ←  4

N

2

H

Ơ

I.1.5.b. Điều chế các este khác:

G

I.1.6. Ứng dụng

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

- Làm dung môi, làm chất dẻo, dược phẩm

- Este có mùi thơm hoa quả được dùng trong công nghiệp thực phẩm và mĩ phẩm

TR ẦN

I.2. LIPIT I.2.1. Khái niệm

10 00

B

- Lipit là những hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống của động thực vật, không tan trong nước nhưng tan tốt trong các dung môi hữu cơ như ete, clorofom, xăng…

- Lipit gồm: Chất béo, sáp, steroit, photpholipit…

Ó

A

I.2.2. Chất béo

-H

I.2.2.a. Khái niệm: Chất béo là trieste của glixerol với axit béo, gọi chung là triglixerit hay triaxylglixerol.

ÁN

-L

Ý

- Axit béo là những axit đơn chức, mạch không phân nhánh, có số C chẵn (từ 1224 nguyên tử C)

TO

- Một số axit béo thường gặp: CH3[CH2]16COOH hay C17H35COOH : Axit stearic

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Ví dụ: (CH3CO)2O + C6H5OH → CH3COOC6H5 + CH3COOH

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

- Các este của phenol: thực hiện PƯ giữa phenol với anhiđrit axit hoặc halogenua axit.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

CH3COOCH=CH2

.Q

Ví dụ: CH3COOH + CH≡CH

Y

N

- Các este có dạng RCOOCH=CH2: thực hiện PƯ cộng axit cacboxylic với C2H2.

ÀN

CH3[CH2]7CH=CH[CH2]7COOH hay C17H33COOH : Axit oleic

D

IỄ N

Đ

CH3[CH2]14COOH hay C15H31COOH : Axit panmitic C17H31COOH

Axit linoleic

- Công thức chung của chất béo là: ( Ví dụ: (C17H35COO)3C3H5

3C3H5

Tristearoylglixerol (Tristearin)

I.2.2.b. Tính chất vật lý 6

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

- Là chất lỏng hoặc rắn, không tan trong nước, nhẹ hơn nước. Chất béo lỏng chứa chủ yếu các gốc axit béo chưa no (gồm dầu thực vật: dầu lạc, vừng,…), chất béo rắn chứa chủ yếu các gốc axit béo no (gồm mỡ động vật: mỡ lợn, bò, cừu…)

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

I.2.2.c. Tính chất hóa học: tương tự như este

Đ ẠO

H 2 SO4

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

- Thủy phân chất béo trong môi trường kiềm (PƯ xà phòng hóa) thu được muối của axit béo (xà phòng) và glixerol (C15H31COO)3C3H5 + 3NaOH

Natri panmitat

TR ẦN

tripanmitin

3C15H31COONa + C3H5(OH)3 glixerol

(C17H35COO)3C3H5

A

(C17H33COO)3C3H5 + 3H2

10 00

- PƯ cộng H2 của chất béo lỏng:

B

(Dùng làm xà phòng)

Ó

I.2.2.d. Vai trò của chất béo

-H

- Vai trò của chất béo trong cơ thể

-L

Ý

+ Là thức ăn quan trọng cho con người + Là nguồn cung cấp và dự trữ năng lượng cho cơ thể

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

- Trong công nghiệp: Điều chế xà phòng, glixerol, chế biến và sản xuất thực phẩm

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

 → 3C17H35COOH + C3H5(OH)3 Ví dụ: (C17H35COO)3C3H5 + 3H2O ←

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

- Thủy phân chất béo trong môi trường axit thu được các axit béo và glixerol:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

N

H

Ơ

N

- Dầu mỡ để lâu thường có mùi hôi, khét khó chịu gọi là hiện tượng bị ôi. Nguyên nhân là do liên kết đôi C=C trong gốc axit không no của chất béo bị oxi hóa chậm trong không khí tạo thành peoxit, chất này phân hủy cho các anđehit có mùi khó chịu. Dầu mỡ sau khi rán cũng bị oxi hóa thành anđehit, sử dụng các loại dầu mỡ này không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

7

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

II. CÁC DẠNG BÀI TẬP II.1. DẠNG 1: GỌI TÊN, VIẾT ĐỒNG PHÂN

N

II.1.1. Lưu ý:

H N

b) Cách viết đồng phân este:

+ kết hợp với yêu cầu của đề ⇒ số C, H còn lại ở gốc R, R’

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

H Ư

+ este dạng RCOOCH=CH-R’...

N

http://daykemquynhon.ucoz.com

+ este có phản ứng tráng bạc: este của axit fomic

G

- Một số trường hợp cần chú ý:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

⇒ Các cấu tạo có thể có của R, R’

TP

.Q

+ Tính độ bất bão hòa ( ∆ = (2C+2 –H)/2)

TR ẦN

+ Chất hữu cơ CxHyOz tác dụng được với dung dịch kiềm: • có thể là phenol(C ≥ 6; ∆ ≥ 4)

B

• axit (số nguyên tử O ≥ 2; ∆ ≥ 1, làm quỳ tím đổi màu)

10 00

• este (số nguyên tử O ≥ 2; ∆ ≥ 1, không làm quỳ tím đổi màu) + Chất hữu cơ CxHyOz tác dụng được với dung dịch kiềm, không tác dụng với

Ó

A

kim loại kiềm: este

-H

II.1.2. Bài tập minh họa:

Ý

Câu 1:Có bao nhiêu este ứng với công thức C4H8O2 B. 3

ÁN

-L

A. 4

C. 5

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

- Khi biết CTPT Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Ơ

a) Tên của este = Tên gốc hiđrocacbon R’ + Tên anion gốc axit (đuôi “at”)

D. 2

Hướng dẫn:

TO

Este có dạng: RCOOR’ (R’ # H), ∆ = 1⇒ este no mạch hở đơn chức:

ÀN

R + R’ = C3H8 = H - + C3H7 - (2 cấu tạo) = CH3 - + C2H5- = C2H5- + CH3-

D

IỄ N

Đ

⇒ có 4 đồng phân

Cụ thể: HCOOCH2-CH2-CH3 (1), HCOOCH(CH3)CH3 (2) , CH3COOC2H5 (3), C2H5COOCH3 (4) ⇒ Chọn A Câu 2: Số đồng phân este tham gia phản ứng tráng gương có công thức C5H10O2 ?

8

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

A. 4

B. 5

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

C. 6

D. 7.

Hướng dẫn:

N

∆ = 1⇒ este no mạch hở đơn chức

H N

Gốc C4H9 có 4 cấu tạo ( n, iso, sec, tert) ⇒ 4 đồng phân ⇒ chọn A

Ơ

Vì este có phản ứng tráng gương → Este có dạng: HCOOC4H9 .

TP

Hướng dẫn:

Đ ẠO

∆ = 1⇒ este hoặc axit no mạch hở đơn chức:

G N

http://daykemquynhon.ucoz.com

Axit: C3H7COOH ⇒ 2 đồng phân

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Este: 4 đồng phân (ở ví dụ)

H Ư

⇒ Chọn C A. Phenyl axetat

B. Benzyl axetat

TR ẦN

Câu 4: C6H5COOCH3 có tên là

C. Metyl benzoat

D. metyl benzylat

Giải:

10 00

B

Chọn C

Câu 5: Etyl acrylat có công thức cấu tạo như sau: B. C6H5COOCH(CH3)2

A

A. CH2=CHCOOCH2CH3

D. CH2=CHCOOC≡CH

-L

Chọn A

Giải:

Ý

-H

Ó

C. CH2=CH(CH3)COOC2H5

TO

ÁN

Câu 6 (ĐHKB - 2012): Thủy phân este X mạch hở có công thức phân tử C4H6O2, sản phẩm thu được có khả năng tráng bạc. Số CTCT của X thỏa mãn tính chất trên là B. 3.

IỄ N

Đ

ÀN

A. 4.

D

D. 2.

C. 6.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

C. 6

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

B. 5

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

A. 4

U

Y

Câu 3: Số đồng phân tác dụng với dung dịch NaOH có công thức C4H8O2 ?

D. 5.

Hướng dẫn giải

+ ∆ =2 + Sản phẩm thu được có khả năng tráng bạc ⇒ X có dạng HCOOR (R có 1 pi) hoặc R’COOCH=C…⇒ Các CTCT của X thỏa mãn là: HCOOCH2CH=CH2; HCOOCH=CHCH3; HCOOC(CH3)=CH2; CH3COOCH=CH2 9

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

⇒ Chọn A. Câu 7. Số đồng phân este chứa vòng benzen có CTPT C8H8O2 là B. 5

C. 2

D. 3

N

A. 4

Ơ

Hướng dẫn giải

N

H

1 đồng phân: CH3COOC6H5

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

=> chọn A

C. 6.

G

Hướng dẫn giải

D. 5.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

B. 3.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

A. 4.

Đ ẠO

TP

Câu 8. Cho glixerol (glixerin) phản ứng với hỗn hợp axit béo gồm C17H35COOH và C15H31COOH, số loại trieste được tạo ra tối đa là

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Kí hiệu 2 gốc axit lần lượt là R, R’ → bộ 3 gốc axit trong trieste + RRR

TR ẦN

+ R’R’R’ + RRR’, RR’R

10 00

B

+ R’R’R, R’RR’ → có 6 đồng phân cấu tạo ( không có đồng phân hình học vì các axit béo này no)

-H

Ó

A

=> chọn C. II.1.3. Bài tập vận dụng

-L

Ý

Mức độ nhận biết

ÁN

Câu 1: Este metyl acrylat có công thức là B. CH3COOCH=CH2.

TO

A. CH3COOCH3.

C. CH2=CHCOOCH3.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

3 đồng phân: HCOOC6H4CH3 (o, m, p)

D. HCOOCH3.

ÀN

Câu 2: Este vinyl axetat có công thức là B. CH3COOCH=CH2.

C. CH2=CHCOOCH3.

D. HCOOCH3.

D

IỄ N

Đ

A. CH3COOCH3.

Câu 3: Cho este có công thức cấu tạo: CH2 = C(CH3) – COOCH3.Tên gọi của este đó là: A. Metyl acrylat. B. Metyl metacrylat

C. Metyl metacrylic. D. Metyl acrylic 10

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Mức độ thông hiểu Câu 4: Hợp chất X có công thức cấu tạo: CH3CH2COO-CH3. Tên gọi của X là: B. metyl propionat.

C. metyl axetat.

D. propyl axetat.

N

A. etyl axetat.

H

Ơ

Mức độ vận dụng

C. 5.

D. 4.

C. 6.

D. 2.

B. 5.

C. 8.

TR ẦN

A. 4.

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Câu 7 (ĐHKB - 2010): Tổng số hợp chất hữu cơ no, đơn chức, mạch hở, có cùng công thức phân tử C5H10O2, phản ứng được với dung dịch NaOH nhưng không có phản ứng tráng bạc là: D. 9.

Câu 8 (ĐHKA - 2010): Tổng số chất hữu cơ mạch hở, có cùng công thức phân tử C2H4O2 là: B. 2.

C. 4.

D. 3.

10 00

B

A. 1.

A

Câu 9 (CĐ - 2009): Số hợp chất là đồng phân cấu tạo, có cùng công thức phân tử C4H8O2, tác dụng được với dung dịch NaOH nhưng không tác dụng được với Na là:

Ó

A. 3.

B. 2.

C. 4.

D. 1.

-H

Câu 10: Số đồng phân este ứng với công thức C4H6O2 là: B. 2.

C. 4.

D. 6

-L

Ý

A. 5.

A. 5

B. 7

C. 8

D. 6

ÀN

TO

ÁN

Câu 11. Hợp chất X đơn chức, chứa vòng benzen có công thức phân tử C9H8O2. Số đồng phân cấu tạo của X là

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

B. 4.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

A. 9.

Đ ẠO

TP

Câu 6 (ĐHKB - 2012): Số trieste khi thủy phân đều thu được sản phẩm gồm glixerol, axit CH3COOH và axit C2H5COOH là:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

B. 3.

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

A. 6.

U

Y

N

Câu 5 (ĐHKB - 2007): Cho glixerol (glixerin) phản ứng với hỗn hợp axit béo gồm C17H35COOH và C15H31COOH, số loại trieste được tạo ra tối đa là:

A. 3

B. 6

C. 1

D. 2

D

IỄ N

Đ

Câu 12. Số lượng đồng phân chứa vòng benzen có công thức phân tử C7H6O2, vừa tác dụng với NaOH, vừa tham gia phản ứng tráng gương là

11

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

II.1.4. Đáp án bài tập vận dụng

11. C

12. B

3. B

4. B

5. A

6. B

7. D

8. D

9.C

10. D

N

2. B

N

H

Ơ

1.c

Y

II.2. DẠNG 2: TÍNH CHẤT HÓA HỌC, NHẬN BIẾT.

+ môi trường kiềm: PƯ 1 chiều

G

- este không no có PƯ của gốc hidrocacbon: cộng H2/Ni, t0, …..

N H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

- Chú ý 1 số PƯ ở mục I.1.4.a

TR ẦN

- Chức –COO- không có PƯ đặc trưng để nhận biết ⇒ thường dùng tính chất của loại chất khác để nhận biết: PƯ ở gốc R, R’….

II.2.2.Bài tập minh họa

10 00

B

Câu 1 (ĐHKB - 2011): Cho dãy các chất: phenyl axetat, anlyl axetat, metyl axetat, etyl fomat, tripanmitin. Số chất trong dãy khi thủy phân trong dung dịch NaOH (dư), đun nóng sinh ra ancol là B. 3.

C. 4.

D. 5.

Hướng dẫn giải :

-H

Ó

A

A. 2.

Ý

C6H5OOCCH3 + 2NaOH → CH3COONa + C6H5ONa + H2O

-L

CH3COOCH2CH = CH2 + NaOH → CH3COONa + CH2 = CH – CH2 – OH

ÁN

CH3COOCH3 + NaOH → CH3COONa + CH3 – OH

TO

HCOOCH2CH3 + NaOH → HCOONa + CH3 – CH2 – OH

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

+ môi trường axit: PƯ thuận nghịch

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

- PƯ đặc trưng của este là PƯ thủy phân

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

II.2.1. Lưu ý:

ÀN

(C15H31COO)3 C3H5 + 3NaOH → 3C15H31COONa + C3H5(OH)3

D

IỄ N

Đ

⇒ chọn C.

Câu 2 (ĐHKA - 2012): Cho sơ đồ chuyển hóa sau: (a) C3H4O2 + NaOH X + Y (b) X + H2SO4 (loãng) Z + T (c) Z + dung dịch AgNO3/NH3 (dư) E + Ag + NH4NO3 (d) Y + dung dịch AgNO3/NH3 (dư) F + Ag +NH4NO3 12

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Chất E và chất F theo thứ tự là A. (NH4)2CO3 và CH3COOH.

B. HCOONH4 và CH3COONH4.

C. (NH4)2CO3 và CH3COONH4.

D. HCOONH4 và CH3CHO.

Ơ

N

Hướng dẫn giải:

N

H

C3H4O2 tác dụng với NaOH thì phải là este hoặc axit

.Q

(Y)

N

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

(c) HCOOH + 2AgNO3 + 4NH3 + H2O → (NH4)2CO3 + 2Ag + 2NH4NO3

TR ẦN

(E)

CH3CHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O → CH3COONH4 + 2Ag + 2NH4NO3 (F)

10 00

B

⇒ Chọn C.

Ó

A

Câu 3 (ĐHKB - 2010): Hợp chất hữu cơ mạch hở X có công thức phân tử C6H10O4.

Thuỷ phân X tạo ra hai ancol đơn chức có số nguyên tử cacbon trong phân tử gấp đôi nhau. Công thức của X là B. C2H5OCO-COOCH3.

C. CH3OCO-COOC3H7.

D. CH3OCO-CH2-CH2-COOC2H5.

-L

Ý

-H

A. CH3OCO-CH2-COOC2H5.

Hướng dẫn giải

TO

ÁN

Thuỷ phân X tạo ra hai ancol đơn chức có số nguyên tử cacbon trong phân tử gấp đôi nhau ⇒ 2 ancol phải là CH3OH, C2H5OH ⇒ axit tạo X 2 chức , có 3C

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

(T)

G

(Z)

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

(b) 2HCOONa + H2SO4(loãng) → 2HCOOH + Na2SO4

TP

(X)

Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

(a) HCOOCH = CH2 + NaOH → HCOONa + CH3CHO

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

Từ (b), (d) ta có C3H4O2 có CTCT: HCOOCH = CH2

ÀN

⇒ Chọn A. PƯ: 0

D

IỄ N

Đ

xt ,t  → CH3OCO-CH2-COOC2H5 +2 H2O ←  CH3OH + C2H5OH + HOOCCH2COOH

Câu 4 (ĐHKB - 2010): Thủy phân este Z trong môi trường axit thu được hai chất hữu cơ X và Y (MX < MY). Bằng một phản ứng có thể chuyển hoá X thành Y. Chất Z không thể là A. metyl propionat.

B. metyl axetat.

C. etyl axetat.

D. vinyl axetat.

Hướng dẫn giải: 13

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

 → CH3COOH + CH3OH CH3COOCH3 + H2O ← H 2 SO4

CH3OH + CO

CH3COOH

N

 → CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O ←

H N

CH3COOH + H2O 4

⇒ Chọn A.

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Câu 5 ĐA08: Cho glixerol trioleat (hay triolein) lần lượt vào mỗi ống nghiệm chứa riêng biệt: Na, Cu(OH)2, CH3OH, dung dịch Br2, dung dịch NaOH. Trong điều kiện thích hợp, số phản ứng xảy ra là B. 3.

C. 5.

TR ẦN

A. 2.

D. 4.

Hướng dẫn giải

A

10 00

B

Triolein có công thức cấu tạo: C3H5(OOCC17H33)3, là este không no ( có 1Π ở gốc C17H33) → Triolein có phản ứng cộng Br2 và thủy phân trong dung dịch NaOH

-H

Ó

⇒ Chọn A.

-L

Ý

Câu 6: Dùng hóa chất để phân biệt các hợp chất hữu cơ sau: etyl axetat; dung dịch fomanđehit, axit axetic, phenol, vinyl axetat?

A. NaOH, dung dịch Br2, quì tím.

ÁN

B. Quì tím, dung dịch Br2, dung dịch AgNO3/NH3.

TO

C. CaCO3, dung dịch Br2, quì tím .

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

CH3COOH

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

CH3CHO + O2

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

2

U

H SO  → CH3COOH + CH3CHO CH3COOCH=CH2 + H2O ← 

Y

C2H5OH + O2

Ơ

H 2 SO4

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Thấy:

ÀN

D. CaCO3, dung dịch AgNO3/NH3, quì tím .

D

IỄ N

Đ

Hướng dẫn giải: CH3COOC2H5

Quì tím

HCHO

CH3COOH

C6H5OH

CH3COOC2H3

Đỏ

Dung dịch AgNO3/NH3

↓

14

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Dung dịch Br2

Mất màu

↓

N

⇒ chọn B

H

Ơ

II.2.3. Bài tập vận dụng

N

Mức độ nhận biết

D. 3.

C. HCOO-CH=CH-CH3

D. CH3COO-CH=CH2.

N

Câu 3 (ĐHKA - 2007): Mệnh đề không đúng là:

TR ẦN

A. CH3CH2COOCH=CH2 cùng dãy đồng đẳng với CH2=CHCOOCH3.

B. CH3CH2COOCH=CH2 tác dụng với dung dịch NaOH thu được anđehit và muối.

B

C. CH3CH2COOCH=CH2 tác dụng được với dung dịch Br2.

10 00

D. CH3CH2COOCH=CH2 có thể trùng hợp tạo polime.

-H

Ó

A

Câu 4 Khi thuỷ phân chất béo trong môi trường kiềm thì thu được muối của axit béo và A. Phenol

-L

Ý

C. Ancol đơn chức

B. Glixerol D. Este đơn chức

ÁN

Mức độ thông hiểu

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

Câu 5 (CĐ - 2007): Cho chất X tác dụng với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sau đó cô cạn dung dịch thu được chất rắn Y và chất hữu cơ Z. Cho Z tác dụng với AgNO3 (hoặc Ag2O) trong dung dịch NH3 thu được chất hữu cơ T. Cho chất T tác dụng với dung dịch NaOH lại thu được chất Y. Chất X có thể là:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

B. HCOO-C(CH3)=CH2.

G

A. CH2=CH-COO-CH3.

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

Câu 2 (ĐHKA - 2007): Một este có công thức phân tử là C4H6O2,tkhi thuỷ phân trong môi trường axit thu được axetanđehit. CTCT của este đó là

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

C. 6.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

B. 4.

.Q

A. 5.

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

U

Y

Câu 1 (ĐHKB - 2010): Trong các chất: xiclopropan, benzen, stiren, metyl acrylat, vinyl axetat, đimetyl ete, số chất có khả năng làm mất màu nước brom là

A. HCOOCH=CH2.

B. CH3COOCH=CH2 .

C. HCOOCH3.

D. CH3COOCH=CH-CH3.

Câu 6 (CĐ - 2012): Cho các phát biểu: (1) Tất cả các anđehit đều có cả tính oxi hóa và tính khử; (2) Tất cả các axit cacboxylic đều không tham gia phản ứng tráng bạc; 15

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

(3) Phản ứng thủy phân este trong môi trường axit là phản ứng thuận nghịch; (4) Tất cả các ancol no, đa chức đều hòa tan được Cu(OH)2.

B. (3) và (4).

C. (1) và (3).

D. (1) và (2).

Ơ

A. (2) và (4).

N

Phát biểu đúng là

D. CH3-COO-CH=CH-CH3.

N 0

CaO ,t Y( r ) + NaOH ( r )  → Na2CO3 + CH 4

TR ẦN

X + NaOH → Y + Z ;

H Ư

Câu 9(CĐ – 2014): Cho các phản ứng xảy ra theo sơ đồ sau: Z + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O → CH3COONH4 +2NH4NO3 + 2Ag B. metyl acrylat.

10 00

A. etyl format.

B

Chất X là :

C. vinyl axetat.

D. etyl axetat.

-H

Ó

A

Câu 10 (CĐ - 2008): Hai chất hữu cơ X1 và X2 đều có khối lượng phân tử bằng 60 đvC.X1 có khả năng phản ứng với: Na, NaOH, Na2CO3. X2 phản ứng với NaOH (đun nóng) nhưng không phản ứng Na. Công thức cấu tạo của X1, X2 lần lượt là: A. CH3-COOH, CH3-COO-CH3. B. (CH3)2CH-OH, H-COO-CH3.

-L

Ý

C. H-COO-CH3, CH3-COOH.

D. CH3-COOH, H-COO-CH3.

TO

ÁN

Câu 11 (CĐ - 2011): Hợp chất hữu cơ X có công thức phân tử là C4H8O3. X có khả năng tham gia phản ứng với Na, với dung dịch NaOH và phản ứng tráng bạc. Sản phẩm thủy phân của X trong môi trường kiềm có khả năng hoà tan Cu(OH)2 tạo thành dung dịch màu xanh lam. Công thức cấu tạo của X có thể là B. HCOOCH2CH(OH)CH3.

C. CH3CH(OH)CH(OH)CHO.

D. HCOOCH2CH2CH2OH.

IỄ N

Đ

ÀN

A. CH3COOCH2CH2OH.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

C. CH2=CH-COO-CH2-CH3.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

B. CH3-COO-C(CH3)=CH2.

G

A. CH3-COO-CH2-CH=CH2.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

D. (3), (4), (5).

Câu 8 (ĐHKA - 2013): Chất nào sau đây khi đun nóng với dung dịch NaOH thu được sản phẩm có anđehit?

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

C. (2), (3), (5).

.Q

B. (1), (3), (4).

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

A. (1), (2), (3).

U

Y

N

H

Câu 7 (CĐ - 2012): Cho các este : etyl fomat (1), vinyl axetat (2), triolein (3), metyl acrylat (4), phenyl axetat (5). Dãy gồm các este đều phản ứng được với dung dịch NaOH (đun nóng) sinh ra ancol là:

Câu 12 (CĐ - 2010): Thuỷ phân chất hữu cơ X trong dung dịch NaOH (dư), đun nóng, thu được sản phẩm gồm 2 muối và ancol etylic. Chất X là A. CH3COOCH2CH2Cl.

B. CH3COOCH2CH3.

C. CH3COOCH(Cl)CH3.

D. ClCH2COOC2H5.

16

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Câu 13 (ĐHKA - 2010): Cho sơ đồ chuyển hoá: X + dd NaOH/t0 → Y;

Y + CuO/t0 → Z;

Z + O2/xt → T;

T + CH3OH/ xt → E ( este đa chức).

N

C3H6 + ddB2 → X;

D. propan-2-ol.

H

B. propan-1,3-điol. C. glixerol.

N

A. propan-1,2-điol.

Ơ

Tên gọi của Y là:

C. CH2=CH-COONa, HCOONa và CH≡C-COONa.

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

D. CH3-COONa, HCOONa và CH3-CH=CH-COONa.

10 00

B

B. Cu(OH)2 (ở điều kiện thường).

TR ẦN

A. H2O (xúc tác H2SO4 loãng, đun nóng).

H Ư

Câu 15 ĐB11 Triolein không tác dụng với chất (hoặc dung dịch) nào sau đây?

C. Dung dịch NaOH (đun nóng).

Mức độ vận dụng

-H

Ó

A

D. H2 (xúc tác Ni, đun nóng).

TO

ÁN

-L

Ý

Câu 16 (ĐHKB – 2014): Chất X có công thức phân tử C6H8O4. Cho 1 mol X phản ứng hết với dung dịch NaOH, thu được chất Y và 2 mol chất Z. Đun Z với dung dịch H2SO4 đặc, thu được đimetyl ete. Chất Y phản ứng với dung dịch H2SO4 loãng (dư), thu được chất T. Cho T phản ứng với HBr, thu được hai sản phẩm là đồng phân cấu tạo của nhau. Phát biểu nào sau đây đúng?

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

B. HCOONa, CH≡C-COONa và CH3-CH2-COONa.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

A. CH2=CH-COONa, CH3-CH2-COONa và HCOONa.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

Câu 14 (ĐHKA - 2009): Xà phòng hoá một hợp chất có công thức phân tử C10H14O6 trong dung dịch NaOH (dư), thu được glixerol và hỗn hợp gồm ba muối (không có đồng phân hình học). Công thức của ba muối đó là:

ÀN

A. Chất T không có đồng phân hình học.

D

IỄ N

Đ

B. Chất X phản ứng với H2 (Ni, t0) theo tỉ lệ mol 1: 3.

C. Chất Y có công thức phân tử C4H4O4Na2.

D. Chất Z làm mất màu nước brom.

Câu 17 (ĐHKB - 2007): Thủy phân este có công thứcvphân tử C4H8O2 (với xúc tác axit), thu được 2 sản phẩm hữu cơ X và Y. Từ X có thể điều chế trực tiếp ra Y. Vậy chất X là: 17

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

A. rượu metylic.

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

B. etyl axetat.

C. axit fomic.

D. rượu etylic.

Câu 18 (ĐHKA - 2013): Cho sơ đồ các phản ứng: Y + NaOH(rắn)/ CaO, t0 T + P;

T/15000C Q + H2 ;

Q + H2O/t0, xt Z

Ơ

N

X + dd NaOH/t0 Y + Z;

H

C. CH3COOCH=CH2 và HCHO.

D. CH3COOC2H5 và CH3CHO. Y+ HCl →Z.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

D. axit panmitic.

G

C. axit stearic.

N

B. axit linoleic.

H Ư

A. axit oleic.

TR ẦN

http://daykemquynhon.ucoz.com

Tên của Z là

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

X + NaOH →Y,

B

II.2.4. Đáp án bài tập vận dụng 2.D

3.A

4.B

11.B

12.D

13.A

14.A

5.B

6.C

7.B

8.D

9.B

15.B

16.A

17.B

18.A

19.C

10.D

-H

Ó

A

10 00

1.B

-L

Ý

II.3. DẠNG 3: TÍNH CHẤT VẬT LÍ, ĐIỀU CHẾ, ỨNG DỤNG. II.3.1. Lưu ý:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

TP

Câu 19: Cho sơ đồ chuyển hoá: Triolein+ H2(Ni, t) →X;

N

B. HCOOCH=CH2 và HCHO.

Y

A. CH3COOCH=CH2 và CH3CHO.

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Trong sơ đồ trên, X, Z lần lượt là:

ÁN

- este ít tan trong nước, có nhiệt độ sôi thấp hơn ancol, axit có cùng số nguyên tử C

TO

- ứng dụng của este có mùi hoa quả, các este không no….

ÀN

- cách điều chế este (mục I.1.5)

D

IỄ N

Đ

II.3.2. Bài tập minh họa

Câu 1: Cách nào sau đây có thể dùng để điều chế Butyl axetat?

A. Đun hồi lưu hỗn hợp butan-1-ol, giấm và axit sunfuric đặc.

B. Đun hồi lưu hỗn hợp axit axetic băng, dung dịch butan-1-ol và axit sunfuric đặc.

C. Đun sôi hỗn hợp butan-1-ol, axit axetic và axit sunfuric đặc trong cốc thuỷ tinh chịu nhiệt.

18

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

D. Đun hồi lưu hỗn hợp butan-1-ol, axit axetic băng và axit sunfuric đặc.

Hướng dẫn giải: 0

N

xt ,t  → PƯ: CH3COOH + C4H9OH ←  CH3COOC4H9 + H2O

Y

N

H

Ơ

Trong PƯ este hóa ta phải thực hiện với axit và ancol nguyên chất hoặc nồng độ đậm đặc có xúc tác. Mặt khác, tốc độ PƯ xảy ra chậm cần thời gian lâu, axit và ancol tương đối dễ bay hơi nên cần đun hồi lưu hiệu suất PƯ sẽ cao hơn ⇒ chọn D.

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

B. Chiết lấy lớp chất hữu cơ phía trên, rửa bằng nước lạnh, rửa bằng dung dịch NaOH, sau đó chưng cất phân đoạn.

H Ư

C. Chiết lấy lớp chất hữu cơ phía trên, sau đó chưng cất phân đoạn.

TR ẦN

D. Chiết lấy lớp chất hữu cơ phía trên, rửa bằng dung dịch NaOH, sau đó chưng cất phân đoạn.

Hướng dẫn giải:

10 00

B

- Butyl axetat là chất lỏng, nhẹ hơn nước, ít tan trong nước, tan nhiều trong butan1-ol,.... Mặt khác, PƯ este hóa là thuận nghịch nên phải rửa bằng nước lạnh để loại bỏ ancol, axit còn lại, đặc biệt là axit H2SO4 ⇒ loại C

Ó

A

- Este thủy phân trong kiềm ⇒ loại B, D

-H

⇒ Chọn A.

-L

Ý

Câu 3: Sau khi chưng cất được butyl axetat có lẫn hơi nước thì làm khô bằng B. NaOH rắn.

ÁN

A. H2SO4 đặc.

C. CaO.

D. CaCl2 khan.

Hướng dẫn giải:

TO

Butyl axetat thủy phân trong axit, kiềm ⇒ chọn D

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

A. Chiết lấy lớp chất hữu cơ phía trên, rửa bằng nước lạnh, rửa bằng dung dịch Na2CO3, sau đó chưng cất phân đoạn.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

ol, axit axetic băng và axit sunfuric đặc. Để tách butyl axetat người ta làm như sau:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

Câu 2: Sau khi điều chế được butyl axetat bằng cách đun hồi lưu hỗn hợp butan-1-

A. (1)<(2)<(3)<(4).

B. (1)<(3)<(2)<(4).

C. (4)<(3)<(2)<(1).

D. (4)<(2)<(3)<(1)

D

IỄ N

Đ

ÀN

Câu 4: Sắp xếp theo chiều tăng dần nhiệt đô sôi trong các chất: C2H4 (1); HCOOCH3 (2); C2H5OH (3) và CH3COOH (4)?

Hướng dẫn giải: (1), (2) không có liên kết hidro, M(1) < M(2) ⇒ t0s (1) < (2) 19

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

(3), (4) có liên kết hidro, M(3) < M(4) và liên kết H của (3) kém bền hơn của (4) nên t0s của (3), (4) lớn hơn (1), (2) và t0s của (3) < (4) ⇒ Chọn A Câu 5: Điều kiện phản ứng este hoá đạt hiệu suất cao nhất là gì?

Ơ

N

A. Dùng dư ancol hoặc axit (1).

N

H

B. Chưng cất để tách este ra khỏi hỗn hợp (2).

Y

C. Dùng H2SO4 đặc hút nước và làm xúc tác cho phản ứng (3).

0

xt ,t  → Giải thích: PƯ: RCOOH + R’OH ←  RCOOR’ + H2O

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

PƯ este hóa là PƯ thuận nghịch nên để hiệu suất PƯ cao thì phải vận dụng các biện pháp làm chuyển dịch cân bằng theo chiều thuận.

Câu 6: ĐA12: Cho các phát biểu sau:

TR ẦN

(a) Chất béo được gọi chung là triglixerit hay triaxylglixerol.

B

(b) Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ.

10 00

(c) Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường axit là phản ứng thuận nghịch.

Ó

A

(d) Tristearin, triolein có công thức lần lượt là: (C17H33COO)3C3H5, (C17H35COO)3C3H5.

-H

Số phát biểu đúng là

B. 2.

-L

Ý

A. 3.

C. 4.

D. 1.

Hướng dẫn giải:

ÁN

Chọn A: các phát biểu đúng là a, b, c.

TO

Phát biểu d sai vì Tristearin, triolein có công thức lần lượt là: (C17H35COO)3C3H5,

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ ẠO

Chọn D

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Hướng dẫn giải:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

D. Cả (1), (2), (3).

(C H COO) C H 33

ÀN

17

3

3

5

D

IỄ N

Đ

Câu 7: (TNTHPT-2014) Trong công nghiệp một lượng lớn chất béo được dùng để sản xuất A. Glixerol và glucozơ

B. Xà phòng và ancol etylic

C. Xà phòng và glixerol

C. Glucozo và ancol etylic Hướng dẫn giải: 20

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Dựa vào phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm MOH (NaOH, KOH), ví dụ (C15H31COO)3C3H5 + 3MOH

N Ơ

Natri panmitat

glixerol

H

tripanmitin

3C15H31COOM + C3H5(OH)3

Y

N

(Dùng làm xà phòng)

H Ư

A. CH2=C(CH3)COOCH3.

B. CH2 =CHCOOCH3.

C. C6H5CH=CH2.

D. CH3COOCH=CH2.

TR ẦN

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Câu 1 (CĐ - 2007): Polime dùng để chế tạo thuỷ tinh hữu cơ (plexiglas) được điều chế bằng phản ứng trùng hợp

Câu 2 (ĐHKB - 2011): Phát biểu nào sau đây đúng?

10 00

B

A. Trong phản ứng este hoá giữa CH3COOH với CH3OH, H2O tạo nên từ −OH trong nhóm –COOH của axit và H trong nhóm –OH của ancol.

A

B. Phản ứng giữa axit axetic với ancol benzylic (ở điều kiện thích hợp), tạo thành benzyl axetat có mùi thơm của chuối chín.

-H

Ó

C. Để phân biệt benzen, toluen và stiren (ở điều kiện thường) bằng phương pháp hoá học, chỉ cần dùng thuốc thử là nước brom.

-L

Ý

D. Tất cả các este đều tan tốt trong nước, không độc, được dùng làm chất tạo hương trong công nghiệp thực phẩm, mỹ phẩm.

ÁN

Câu 3 : Cho các nhận xét:

TO

(1) Este có thể là chất khí, lỏng, rắn ở điều kiện thường

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Mức độ nhận biết

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ ẠO

II.3.3. Bài tập vận dụng

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

⇒ Chọn C.

D

IỄ N

Đ

ÀN

(2) So với các ancol và axit tương ứng có cùng khối lượng phân tử hoặc cùng số C thì este có nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy thấp hơn.

(3) So với các ancol và axit tương ứng có cùng khối lượng phân tử hoặc cùng số C thì este có độ tan trong H2O cao hơn (4) Este thường có mùi thơm đặc trưng (5) HCOOCH3 có nhiệt độ sôi thấp hơn CH3COOCH3.

(6) etyl butirat có mùi chuối chín 21

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Số nhận xét đúng là: A. 1

B. 2

C.4

D.3

Câu 4: Propyl fomat được điều chế từ

Ơ

N

Mức độ thông hiểu B. axit fomic và ancol propylic.

C. axit axetic và ancol propylic.

D. axit propionic và ancol metylic.

.Q

B. HCOOH và CH2=CH2

C. CH3COOH và CH≡CH

D. CH3COOH và CH2=CH2

TP

A. HCOOH và CH≡CH

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

→ phenyl propionat. Vậy X là: Câu 6: X + phenol 

Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

→ vinyl fomat. Vậy X và lần lượt là: Câu 5 : axit X +hidrocacbon Y 

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

A. CH3CH2COOH B. CH3COOH C. (CH3CH2CO)2O D. (CH3CO)2O

H Ư

Câu 7: Cho axit axetic tác dụng với etilen glicol trong môi trường axit, đun nóng thu được sản phẩm là: B. (CH3COO)2C2H4

C. (CH3OCO)2C2H4

D. C2H4(COOCH3)2

TR ẦN

A. (CH3COO)2C2H5

10 00

B

Câu 8 : Dãy sắp xếp các chất có nhiệt độ sôi tăng dần là: A. C2H6 < HCOOCH3<C2H5OH< CH3COOH

A

B. CH3COOH<HCOOCH3<C2H5OH<C2H6

-H

Ó

C. C2H6<HCOOCH3<CH3COOH<C2H5OH D. HCOOCH3<C2H6<C2H5OH<CH3COOH

-L

Ý

Câu 9:Cho các este sau:

ÁN

1. Isoamyl axetat có mùi chuối chin;

2. etyl butirat có mùi dứa 4. benzyl axetat có mùi hoa nhài

TO

3. etyl isovalerat có mùi táo

6. Metyl salixylat có mùi dầu gió

7. Geranyl axetat có mùi hoa hồng

8. Metyl 2-aminobenzoat có mùi hoa cam

ÀN

5. Etyl fomiat có mùi đào chín

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

N

H

A. axit fomic và ancol metylic.

D

IỄ N

Đ

Có bao nhiêu este có thể được điều chế bằng phản ứng este hóa?

A. 5

B. 6

C. 7

D. 8

II.3.4. Đáp án bài tập áp dụng 1.A

2.A

3.C

4.B

5.A

6.C

7.B

8.A

9.D 22

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

II.4. DẠNG 4: GIẢI TOÁN PHẢN ỨNG XÀ PHÒNG HÓA ESTE CỦA ANCOL

N

II.4.1. Lưu ý

H

Ơ

II.4.1.a. Phản ứng xà phòng hóa của este đơn chức

RCOOC=CR1R2

(R, R1, R2 có thể là H, gốc hidrocacbon)

Ví dụ

CH3 – COOC = CH2 + NaOH → CH3COONa + CH3 – CHO

10 00

B

1 este đơn chức + NaOH→ 1 muối + anđehit

H Ư

N

Loại este – CTCT

TR ẦN

http://daykemquynhon.ucoz.com

Sản phẩm

1 este đơn chức + NaOH→

CH3 – COO C(CH3 )= CH2 + NaOH → CH3COONa + CH3 – CO - CH3

Este của phenol

CH3COOC6H5 + 2NaOH → CH3COONa + C6H5ONa + H2O

-H

Ó

A

1 muối + xeton

RCOOCR1=CR2R3 (R1 ≠ H)

-L

Ý

1 este đơn chức + NaOH→

(sẽ xét ở dạng sau)

TO

ÁN

2 muối + H2O

hỗn hợp este đơn chức + NaOH → Hỗn hợp muối + 1 ancol

Các este có chung gốc ancol. Đặt công thức chung: COOR’

IỄ N

Đ

ÀN

1 sản phẩm duy nhất

Este vòng (chỉ gặp trong đề thi Học sinh giỏi, chưa gặp trong đề thi đại học)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

* Một số trường hợp cụ thể - cách đặt CTCT

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ ẠO

⇒ X có chức este

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Chất hữu cơ X (có oxi) tác dụng với NaOH, trong sản phẩm có tạo thành ancol

1 este đơn chức + NaOH→

D

U

.Q

(Nếu R’OH không bền thì tự chuyển hóa thành anđehit hoặc xeton )

Y

N

* Tổng quát: RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH

23

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Các este có chung gốc axit. Đặt công thức chung:

N

hỗn hợp este đơn chức + NaOH →1 muối + hỗn hợp ancol

10 00

B

(RCOO)mR’ + m NaOH → m RCOONa + R’(OH)m

A

- Este của axit đa chức và ancol đa chức (thi đại học và thi tốt nghiệp THPT chưa gặp trường hợp này)

Ó

II.4.1.c. Lưu ý về phương pháp giải

Ý

-H

* Xác định cấu tạo của este ( coi như giải bài toán có 3 ẩn: R, R’, số chức)

-L

- Xác định số chức este

TO

ÁN

+ Dựa vào số nguyên tử oxi ( mỗi chức este chứa 2 nguyên tử oxi)

IỄ N

Đ

ÀN

+ Dựa vào độ bất bão hòa…

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

- Este của axit đơn chức và ancol đa chức

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TR ẦN

R(COOR’)n + n NaOH → R(COONa)n + n R’OH

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U .Q TP Đ ẠO

H Ư

- Este của axit đa chức và ancol đơn chức

N

II.4.1.b. Phản ứng xà phòng hóa của este đa chức

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

Đặt công thức chung: COO

G

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

hỗn hợp este đơn chức + NaOH →Hỗn hợp muối + hỗn hợp ancol

Y

N

H

Ơ

RCOO

+ Este có M < 100 hoặc este có số nguyên tử C ≤ 3 ⇒ Este đơn chức + Dựa vào phản ứng với kiềm số nhóm chức của este=

- Xác định gốc R, R’ : ví dụ phản ứng RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH 24

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

+ Xác định R dựa vào xác định khối lượng mol của muối RCOONa ( xác định n, m →M)

Ơ

N

+ Xác định R’ dựa vào xác định khối lượng mol của R’OH

N

H

( xác định n, m →M)

TR ẦN

* Este có dạng HCOOR’ có PƯ tráng bạc

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

* Cô cạn dung dịch sau PƯ thì chất rắn là muối và NaOH (nếu dư)

+ HCOOCH = C….

sản phẩm

sản phẩm

2Ag (R là gốc hiđrocacbon)

B

+ HCOOCR = C….….

4Ag

II.4.2. Bài tập minh họa

10 00

- Hỗn hợp este thì đặt công thức trung bình để tính

ÀN

TO

A. 2.

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

Câu 1 (THPT Quỳnh Lưu 1 – Nghệ An): Hợp chất X có công thức phân tử là C5H8O2. Cho 10 gam X tác dụng hoàn toàn, vừa đủ với dung dịch NaOH thu được dung dịch Y. Lấy toàn bộ dung dịch Y tác dụng hoàn toàn với dung dịch AgNO3 trong NH3 đun nóng thu được 43,2 gam Ag. Số đồng phân cấu tạo của X thỏa mãn các điều kiện trên là C. 3

D. 4.

Hướng dẫn giải:

= 0,1 mol ; nAg =

= 0,4 mol

D

IỄ N

Đ

nX =

B. 1.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

Đ ẠO

meste + mNaOH = mmuối + mancol mchất rắn sau cô cạn= meste đã phản ứng + mkiềm – mR’(OH)n

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

+ Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng đối với (*) :

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

= nCOO=nCOO- =nCOOH=nOH

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

+ nOH-

Y

* Một số công thức cần lưu ý

Thấy:

=

= 4 ⇒ X có dạng HCOOCH=C…

⇒ CTPT của X: HCOOCH=C-CH2-CH3 hoặc HCOOCH=C(CH3)-CH3 ⇒ Chọn A. 25

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

H

C. vinyl axetat. D. vinyl propionat.

N

A. metyl ađipat. B. metyl acrylat.

Ơ

N

Câu2 (THPT Chu Văn An – Hà Nội – 2014): Thủy phân hoàn toàn 9,46 gam một este X trong NaOH dư, thu được 10,34 gam muối. Mặt khác, cũng 9,46 gam X có thể làm mất màu vừa hết 88 gam dung dịch Br2 20%. Biết rằng trong phân tử X có chứa hai liên kết π. Tên gọi của X là

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Đặt X là RCOOR’: RCOOR’ + NaOH → RCOONa + ....

⇒ MRCOONa =

0,11

TR ẦN

0,11

= 94 ⇒ R = 27 ⇒ R : CH2=CH-

10 00

B

⇒ X là CH2=CH-COO-CH3: Metyl acrylat ⇒ Chọn B.

-H

Ó

A

Câu 3 (ĐHSPHN – 2013): Để xà phòng hóa hoàn toàn 52,8g hỗn hợp 2 este no, đơn chức, mạch hở, là đồng phân của nhau cần vừa đủ 600 ml dung dịch KOH 1M. Biêt cả 2 este đều không tham gia phản ứng với AgNO3/ NH3. Công thức của 2 este là ?

B. HCOOC4H9 và CH3COOC3H7.

C. CH3COOC2H5 và HCOOC3H7.

D. C2H5COOC2H5 và C3H7COOCH3.

TO

ÁN

-L

Ý

A. C2H5COOCH3 và CH3COOC2H5.

Hướng dẫn giải: = 88 ⇒ CTPT C4H8O2

D

IỄ N

Đ

ÀN

nKOH = 0,6 x 1 = 0,6 mol ⇒ neste = 0,6 mol; Meste =

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

= 86 ⇒ X là C4H6O2

G

= 0,11 mol ⇒ MX =

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Khi đó nX = nBr2 =

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

Do X có 2 liên kết π, làm mất màu dung dịch Br2; do các phương án lựa chọn không có este dạng HCOOR nên X là este đơn chức có 1 C=C

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

Hướng dẫn giải:

2 este không tráng bạc ⇒ Chọn A.

Câu 4 (ĐH Vinh – 2014): Hỗn hợp M gồm hai este đơn chức. Cho m gam M tác dụng với lượng dư dung dịch NaOH đun nóng, thu được 17 gam một muối và 12,4 gam hỗn hợp N gồm hai anđehit thuộc cùng dãy đồng đẳng. Tỉ khối hơi của N so 26

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

C. 19,40 và 108.

D. 19,40 và 54.

N

Hướng dẫn giải:

Ta có: nM = nNaOH = nRCHO = 0,25

TR ẦN

mAg = a = 0,5 x 108 = 54 (gam)

0,5

B

Theo định luật bảo toàn khối lượng ta có: mM + mNaOH = mmuối + mRCHO

10 00

⇒ m = 17 + 12,4 – 0,25x40 = 19,40 ⇒ Chọn D.

-L

Ý

-H

Ó

A

Câu 5 (THPT Chu Văn An – Hà Nội – 2014): Hỗn hợp M gồm axit X, ancol Y và este Z (tạo thành từ X và Y) đều đơn chức; trong đó số mol X gấp hai lần số mol Y. Biết 17,35 gam M tác dụng vừa đủ với dung dịch chứa 0,2 mol NaOH, thu được 16,4 gam muối khan và 8,05 gam ancol. Công thức của X và Y là B. CH3COOH và CH3OH.

ÁN

A. HCOOH và C3H7OH.

TO

C. CH3COOH và C2H5OH.

D. HCOOH và CH3OH.

ÀN

Hướng dẫn giải: Z: RCOOR’ có y mol

D

IỄ N

Đ

X: RCOOH có 2x mol; Y: R’OH có x mol;

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

←

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

0,25

N

G

RCHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O → RCOONH4 + 2Ag + 2 NH4NO3

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Vì anđehít sinh ra do thủy phân este nên không thể có HCHO

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U .Q TP

= 0,25 ( mol )

Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Y

Do este đơn chức nên anđehit sinh ra cũng đơn chức: RCHO nRCHO =

Ơ

B. 25,15 và 54.

H

A. 25,15 và 108.

N

với H2 là 24,8. Cho m gam M phản ứng với lượng dư dung dịch AgNO3 trong NH3 đun nóng, thu được tối đa a gam Ag. Biết các phản ứng đều xảy ra hoàn toàn. Giá trị của m và a lần lượt là

RCOOH + NaOH → RCOONa + H2O 2x

2x

2x

2x

mol

RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH y

y

y

y

mol 27

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

⇒ R = 15 ⇒ R : CH3 Theo định luật bảo toàn khối lượng ta có: mM + mNaOH = mmuối + mancol +

mnước

Ơ H

(1)

10 00

C. Glixerol tripropionat.

B

B. Etylenglicol điaxetat.

D. Glixerol triacrylat.

A

Hướng dẫn giải

= 0,01 (mol); MX =

= 254

Ý

-H

Ó

neste =

= 0,1 (mol) ;

=

=

⇒ X là este 3 chức

ÁN

-L

Khi xà phòng hóa: nX =

TO

Từ các phương án A, B, C, D ⇒ X: (RCOO)3C3H5

ÀN

(RCOO)3C3H5 + 3NaOH → 3RCOONa + C3H5 (OH)3 0,3

→

mol

D

IỄ N

Đ

0,1

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

A. Glixerol triaxetat.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Câu 6 (chuyên Trần Phú – Hải Phòng – 2012): Cho 2,54g este (X) mạch hở bay hơi trong 1 bình kín dung tích 0,6 lít (lúc đầu là chân không). Khi este bay hơi hết thì áp suất ở 136,50C là 425,6 mmHg. Thuỷ phân 25,4 gam (X) cần 0,3 mol NaOH thu được 28,2 g một muối duy nhất. Xác định tên gọi (X) biết rằng (X) xuất phát từ rượu đa chức.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Vậy axit X: CH3COOH, ancol Y: C2H5OH ⇒ Chọn C.

Đ ẠO

mR’OH = (x + y ) ( R’ + 17 ) = 8,05 ⇒ R’ = 29 ⇒ R’là C2H5 –

.Q

U

(2x + y).(R + 67) = 16,4

Từ (1), (2) ⇒ y = 0,15 Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Y

N

2x + y = 0,2

N

17,35 + 0,2.x.40 = 16,4 + 8,05 + 18.2x ⇒ x = 0,25 (2)

⇒ MRCOONa =

= 94 ⇒ R = 27 ⇒ R: CH2 = CH –

⇒ X là (C2H3COO)3C3H5 : Glixerol triacrylat ⇒ Chọn D.

28

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ

N

Câu 7 (THPT chuyên Nguyễn Huệ - 2014): Thủy phân hoàn toàn m1 gam este X mạch hở bằng dung dịch NaOH dư, thu được m2 gam ancol Y (không có khả năng phản ứng với Cu(OH)2) và 15 g hỗn hợp muối của 2 axit Cacboxylic đơn chức. Đốt cháy hoàn toàn m2 gam Y bằng O2 dư thu được 0,3 mol CO2 và 0,4 mol H2O.

⇒ Y là CH2OH-CH2- CH2OH

B

nY = 0,4 – 0,3 = 0,1 (mol) ⇒ nNaOH = 0,2 ( mol )

10 00

Theo định luật bảo toàn khối lượng:

A

m1 + mNaOH = mmuối + m2 ⇒ m1 = 15 + 0,1x76 – 0,2x40 = 14,6 (gam)

-H

Ó

⇒ Chọn D.

TO

ÁN

-L

Ý

Câu 8 (THPT chuyên Nguyễn Huệ - 2014): Cho 0,01 mol 1 este X phản ứng vừa hết với 100 ml dung dịch NaOH 0,2M, sản phẩm tạo ra chỉ gồm 1 muối và 1 ancol đều có số mol bằng số mol este, đều cấu tạo mạch cacbon không phân nhánh. Mặt khác, xà phòng hóa hoàn toàn 1 lượng este X bằng dung dịch KOH vừa đủ thì vừa hết 200 ml dung dịch KOH 0,5M và thu được 3,33gam muối. X là ?

B. Đimetyl adipat.

C. Đietyl oxalat.

D. Etylenglicol adipat.

IỄ N

Đ

ÀN

A. Etylenglicol oxalat.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

Do X + NaOH thu được hỗn hợp muối + Y, nên Y là ancol đa chức

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Y không PƯ với Cu(OH)2 ⇒ Y CH2OH-CH2- CH2OH hoặc C3H7OH

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

.Q

⇒ n = 3 ⇒ Y: C3H8Oa

G

=

Đ ẠO

Khi đốt Y : nH2O = 0,4 > nCO2 = 0,3 ⇒ Y no, mạch hở Đặt Y là CnH2nOa ⇒

Y

D. 14,6.

Hướng dẫn giải:

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

D

C. 10,6.

U

B. 16,2.

A. 11,6.

N

H

Giá trị của m1 là ?

Hướng dẫn giải: nx : nNaOH = 1: 2

⇒ X là este đơn chức của phenol hoặc este 2 chức

Sản phẩm chỉ có 1 muối + 1 ancol và nmuối = nancol = neste 29

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

⇒ X là este 2 chức của axit 2 chức và ancol 2 chức Khi X tác dụng với KOH: nKOH = 0,2 x 0,15 = 0,03 ( mol ) R(COOK)2 +

⇒ 0,015 ( R + 88 + 78 ) = 3,33 ⇒ R = 56

H

0,015

N

0,03

R’(OH)2

N

→

Ơ

2KOH

⇒ R : - C4H8 ⇒ Chọn D.

Y

R(COO)2R’ +

G

H Ư

nC3H5(OH)3 =

= 0,5 (mol)

TR ẦN

http://daykemquynhon.ucoz.com

Hướng dẫn giải:

( COOH)3C3H5 + 3H2O → 3 COOH + C3H5(OH)3

B

←

10 00

1,5 ← 1,5

+ 45 =

= 283,33 ⇒

= 238,33

A

maxit = 444 + 1,5 x 18 – 46 = 425 (g) ⇒

0,5 mol

-L

<

= 229,67 < 238,33 ⇒ Loại A

ÁN

Thử A :

Ý

-H

Ó

Nhận xét: khối lượng các gốc: C12H31- = 211 , C17H35- = 23 , C17H33- = 237 , C17H31- = 235 ⇒ Phải có: C17H35- ⇒ Loại B, C

ÀN

TO

⇒ Chọn D. Câu 10 ĐA13: Cho 0,1 mol tristearin ((C17H35COO)3C3H5) tác dụng hoàn toàn với

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

D. C17H33COOH và C17H35COOH.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

C. C17H31COOH và C17H33COOH.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

B. C17H33COOH và C15H31COOH.

Đ ẠO

A. C15H31COOH và C17H35COOH.

N

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Câu 9 (ĐHKA - 2007): Thuỷ phân hoàn toàn 444 gam một chất béo thu được 46 gam glixerol (glixerin) và hai loại axitbéo. Hai loại axit béo đó là

D

IỄ N

Đ

dung dịch NaOH dư, đun nóng, thu được m gam glixerol. Giá trị của m là A. 27,6.

B. 4,6.

C. 14,4.

D. 9,2.

Hướng dẫn giải (C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH → 3 C17H35COOH + C3H5 (OH)3 30

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

0,1 mol

0,1 mol

→ mglixerol = 0,1. 92 = 9,2 gam

H

Ơ

N

⇒ Chọn D.

Y

N

II.4.3.Bài tập vận dụng:

10 00

B

TR ẦN

Câu 2 (CĐ - 2011): Để phản ứng hết với một lượng hỗn hợp gồm hai chất hữu cơ đơn chức X và Y (MX < MY) cần vừa đủ 300 ml dung dịch NaOH 1M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 24,6 gam muối của một axit hữu cơ và m gam một ancol. Đốt cháy hoàn toàn lượng ancol trên thu được 4,48 lít CO2 (đktc) và 5,4 gam H2O. Công thức của Y là A. CH3COOCH3. B. CH3COOC2H5. C. CH2=CHCOOCH3. D. C2H5COOC2H5.

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

Câu 3 (ĐHKB - 2009): Cho hỗn hợp X gồm hai hợp chất hữu cơ no, đơn chức tác dụng vừa đủ với 100 ml dung dịch KOH 0,4M, thu được một muối và 336 ml hơi một ancol (ở đktc). Nếu đốt cháy hoàn toàn lượng hỗn hợp X trên, sau đó hấp thụ hết sản phẩm cháy vào bình đựng dung dịch Ca(OH)2 (dư) thì khối lượng bình tăng 6,82 gam. Công thức của hai hợp chất hữu cơ trong X là B. C2H5COOH và C2H5COOCH3.

C. HCOOH và HCOOC2H5.

D. HCOOH và HCOOC3H7.

ÀN

TO

A. CH3COOH và CH3COOC2H5.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

D. 16,20.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

C. 18,00.

N

B. 8,10.

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

A. 4,05.

G

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Câu 1 (ĐHKA – 2009): Xà phòng hóa hoàn toàn 66,6 gam hỗn hợp hai este HCOOC2H5 và CH3COOCH3 bằng dung dịch NaOH, thu được hỗn hợp X gồm hai ancol. Đun nóng hỗn hợp X với H2SO4 đặc ở 140 oC, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được m gam nước. Giá trị của m là

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

Mức độ vận dụng

D

IỄ N

Đ

Câu 4 (CĐ - 2008): Một hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ đơn chức. Cho X phản ứng vừa đủ với 500 ml dung dịch KOH 1M. Sau phản ứng, thu được hỗn hợp Y gồm hai muối của hai axit cacboxylic và một rượu (ancol). Cho toàn bộ lượng rượu thu được ở trên tác dụng với Na (dư), sinh ra 3,36 lít H2 (ở đktc). Hỗn hợp X gồm A. một axit và một este.

B. một este và một rượu.

31

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

C. hai este.

D. một axit và một rượu.

N

H

Ơ

N

Câu 5 (CĐ - 2009): Cho m gam hỗn hợp gồm hai chất hữu cơ đơn chức, mạch hở tác dụng vừa đủ với dung dịch chứa 11,2 gam KOH, thu được muối của một axit cacboxylic và một ancol X. Cho toàn bộ X tác dụng hết với Na thu được 3,36 lít khí H2 (ở đktc). Hai chất hữu cơ đó là D. một este và một ancol.

D. CH3OOC-CH2-COO-C3H7.

N

B

10 00

A. HCOOH và C2H5COOH.

TR ẦN

Câu 7 (ĐHKA - 2010): Thuỷ phân hoàn toàn 0,2 mol một este E cần dùng vừa đủ 100 gam dung dịch NaOH 24%,thu được một ancol và 43,6 gam hỗn hợp muối của hai axit cacboxylic đơn chức. Hai axit đó là

C. C2H5COOH và C3H7COOH.

B. HCOOH và CH3COOH. D. CH3COOH và C2H5COOH.

B. 14,5.

C. 15,5.

D. 16,5.

ÁN

A. 17,5.

-L

Ý

-H

Ó

A

Câu 8 (ĐHKA - 2011): Este X được tạo thành từ etylenglicol và hai axit cacboxylic đơn chức. Trong phân tử este, số nguyên tử cacbon nhiều hơn số nguyên tử oxi là 1. Khi cho m gam X tác dụng với dung dịch NaOH (dư) thì lượng NaOH đã phản ứng là 10 gam. Giá trị của m là

TO

Câu 9 (CĐ - 2012): Cho các phản ứng sau Y + HCl (loãng) → Z + NaCl (2)

ÀN

X + 2NaOH → 2Y + H2O (1);

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

C. CH3COO-(CH2)2-OOCC2H5.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

B. CH3COO-(CH2)2-COOC2H5.

G

A. CH3OOC-(CH2)2-COOC2H5.

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

Câu 6 (ĐHKB - 2008): Hợp chất hữu cơ no, đa chức X có công thức phân tử C7H12O4. Cho 0,1 mol X tác dụng vừa đủ với 100 gam dung dịch NaOH 8% thu được chất hữu cơ và 17,8 gam hỗn hợp muối. Công thức cấu tạo thu gọn của X là

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

A. một este và một axit. B. hai axit. C. hai este.

D

IỄ N

Đ

Biết X là chất hữu cơ có công thức phân tử C6H10O5. Khi cho 0,1 mol Z tác dụng hết với Na (dư) thì số mol H2 thu được là A. 0,20.

B. 0,15.

C. 0,10.

D. 0,05.

Câu 10 (CĐ - 2008): Chất hữu cơ X có công thức phân tử C4H6O4 tác dụng với dung dịch NaOH (đun nóng) theo phương trình phản ứng: 32

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

C. 82 đvC.

D. 118 đvC.

H

B. 58 đvC.

Ơ

A. 44 đvC.

N

C4H6O4 + 2NaOH → 2Z + Y. Để oxi hoá hết a mol Y thì cần vừa đủ 2a mol CuO (đun nóng), sau phản ứng tạo thành a mol chất T (biết Y, Z, T là các hợp chất hữu cơ).

Khối lượng phân tử của T là

D. HCOOCH2CH(CH3)OOCH.

B. CH3COOC2H3.

C. HCOOC3H5.

D. CH3COOC2H5.

-L

Ý

A. C2H3COOCH3.

-H

Ó

A

Câu 13 (CĐ – 2014): Este X có tỉ khối hơi so với He bằng 21,5. Cho 17,2 gam X tác dụng với dung dịch NaOH dư, thu được dung dịch chứa 16,4 gam muối. Công thức của X là

ÀN

TO

ÁN

Câu 14 (THPT chuyên Nguyễn Huệ 2012): Hợp chất hữu cơ X có công thức phân tử C6H10O2, cho 9,12 gam X tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ thu được dung dịch Y, cho dung dịch Y tác dụng với dung dịch AgNO3 dư trong NH3 đun nóng thu được 34,56 gam Ag. Số đồng phân cấu tạo của X là:

Đ IỄ N

B. 5.

C. 2.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

10 00

C. CH3COOCH2CH2OOCCH3.

B. HCOOCH2CH2OOCCH3.

B

A. HCOOCH2CH2CH2OOCH.

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Câu 12 (ĐHKB – 2014): Thủy phân hoàn toàn 0,1 mol este X bằng NaOH, thu được một muối của axit cacboxylic Y và 7,6 gam ancol Z. Chất Y có phản ứng tráng bạc, Z hòa tan được Cu(OH)2 cho dung dịch màu xanh lam. Công thức cấu tạo của X là

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

D. HCOOC2H5 và HCOOC3H7

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

C. HCOOC3H7 và HCOOC4H9

A. 4.

D

TP

B. CH3COOCH3 và CH3COOC2H5

Đ ẠO

A. CH3COOC2H5 và HCOOC2H5

G

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

Câu 11 (THPT Lê Xoay): Đốt cháy hoàn toàn 0,25 mol hỗn hợp hai este no, mạch hở, đơn chức là đồng đẳng liên tiếp thu được 19,712 lit khí CO2 (đktc). Xà phòng hóa cùng lượng este trên bằng dung dịch NaOH tạo ra 17 gam một muối duy nhất.

Công thức của hai este là :

D. 3.

Câu 15 (CĐ – 2014): Cho 26,4 gam hỗn hợp hai chất hữu cơ có cùng công thức phân tử C4H8O2 tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được dung dịch X chứa 28,8 gam hỗn hợp muối và m gam ancol Y. Đun Y với dung dịch H2SO4 đặc ở 33

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

nhiệt độ thích hợp, thu được chất hữu cơ Z, có tỉ khối hơi so với Y bằng 0,7. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Giá trị của m là B. 6,4.

C. 4,6.

D. 9,6.

N

A. 6,0.

D. 4,1 gam.

B. 5.

C. 2.

D. 3.

Ó

A

10 00

B

Câu 18 (THPT chuyên Hà Tĩnh): Một este tối đa ba chức được tạo ra từ một axit và rượu đơn chức. Khi thủy phân este này thu được 1,24 gam hỗn hợp hai rượu đồng đẳng. Khi hóa hơi 1,24 gam hỗn hợp hai rượu thì thể tích thu được bằng thể tích của 0,96 gam O2 ở cùng điều kiện. Hai rượu trong hỗn hợp là:

-H

A. có thể là CH3OH và C2H5OH hoặc CH3OH và C3H7OH.

-L

Ý

B. Chỉ có là CH3OH và C2H5OH.

ÁN

C. có thể là CH3OH và C2H5OH hoặc C2H5OH và C3H7OH.

TO

D. Chỉ có là CH3OH và C3H7OH.

D

IỄ N

Đ

ÀN

Câu 19 (ĐHKA – 2014): Thủy phân 37 gam hai este cùng công thức phân tử C3H6O2 bằng dung dịch NaOH dư. Chưng cất dung dịch sau phản ứng thu được hỡn hợp ancol Y và chất rắn khan Z. Đun nóng Y với H2SO4 đặc ở 1400C, thu được 14,3 gam hỗn hợp ete. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Khối lượng muối trong Z là

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

A. 4.

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Câu 17 (THPTchuyên Trần Phú – Hải Phòng – 2012): Hợp chất X không no mạch hở có công thức phân tử C5H8O2, khi tham gia phản ứng xà phòng hoá thu được một anđehit và một muối của axit hữu cơ. Có bao nhiêu công thức cấu tạo phù hợp với X (không kể đồng phân hình học)

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

C. 3,7 gam.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

B. 6,8 gam.

TP

A. 3,4 gam.

Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

Ơ

Câu 16 (THPT chuyên Lương Văn Tụy – 2012): A là một este đơn chức không tham gia phản ứng tráng bạc, khi thủy phân hoàn toàn 4,3 gam A bằng dung dịch NaOH vừa đủ rồi chưng cất sản phẩm được muối B và phần bay hơi C. Cho C phản ứng với Cu(OH)2 dư trong điều kiện thích hợp thu được 7,2 gam kết tủa đỏ gạch. Khối lượng của muối thu được là:

A. 40,0 gam.

B. 42,2 gam.

C. 34,2 gam.

D. 38,2 gam.

Câu 20 (ĐHKA - 2013): Cho 0,1 mol tristearin ((C17H35COO)3C3H5) tác dụng 34

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

hoàn toàn với dung dịch NaOH dư, đun nóng, thu được m gam glixerol. Giá trị của m là B. 4,6.

C. 14,4.

D. 9,2.

N

A. 27,6.

D. 30 gam.

D. 18,38 gam.

B

B. 37.

C. 54.

D. 52.

10 00

A. 35.

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Câu 23 (THPT chuyên Lê Quý Đôn): X là một sản phẩm của phản ứng este hoá giữa glyxerol với hai axit: axit panmitic và axit stearic. Hóa hơi 59,6 g este X thu được một thể tích đúng bằng thể tích của 2,8 g khí nitơ ở cùng điều kiện. Tổng số nguyên tử cacbon trong 1 phân tử X là

Ý

B. 106,32.

C. 128,70.

D. 106,80.

-L

A. 132,90.

-H

Ó

A

Câu 24 (THPT chuyên Nguyễn Huệ - 2012): Cho m gam chất béo tạo bởi axit stearic và axit oleic tác dụng hết với dung dịch NaOH vừa đủ thu được dung dịch X chứa 109,68 gam hỗn hợp 2 muối. Biết 1/2 dung dịch X làm mất màu vừa đủ 0,12 mol Br2 trong CCl4. Giá trị của m là:

TO

ÁN

Câu 25 (THPT chuyên Lương Văn Tụy): Xà phòng hóa hoàn toàn 21,45 kg chất béo cần dùng 3 g NaOH, thu được 0,92 g glixerol và m (g) hỗn hợp muối natri. Giá trị của m là

ÀN

A. 37,65.

B. 26,10.

C. 23,53.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

C. 16,68 gam.

G

B. 18,24 gam.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

A. 17,80 gam.

Đ ẠO

Câu 22 (ĐHKB - 2008): Xà phòng hoá hoàn toàn 17,24 gam chất béo cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

C. 32,36 gam.

.Q

B. 31 gam.

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

A. 31,45 gam.

U

Y

N

H

Ơ

Câu 21 (ĐHKB - 2011): Cho 200 gam một loại chất béo có chỉ số axit bằng 7 tác dụng vừa đủ với một lượng NaOH, thu được 207,55 gam hỗn hợp muối khan. Khối lượng NaOH đã tham gia phản ứng là

D. 22,72.

D

IỄ N

Đ

Câu 26: Thể tích H2 (đktc) cần để hiđrohoá hoàn toàn 1 tấn olein nhờ xúc tác Ni là bao nhiêu lit?

A. 76018 lit.

B. 760,18 lit.

C. 7,6018 lit.

D. 7601,8 lit.

Câu 27 : Khối lượng olein cần để sản xuất 5 tấn stearin là bao nhiêu kg ?

35

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

A. 4966,292 kg. B. 49600 kg.

C. 49,66 kg .

D. 496,63 kg.

Mức độ vận dụng cao

D. 34,51.

B. 11,6.

C. 10,6.

D.16,2.

-H

Ó

A

10 00

B

Câu 30 (THPT chuyên Lê Quý Đôn): Hỗn hợp M gồm axit X, ancol Y và este Z được tạo ra từ X và Y, tất cả đều đơn chức trong đó số mol X gấp hai lần số mol Y. Biết 17,35 g M tác dụng vừa đủ với dd chứa 0,2 mol NaOH, đồng thời thu được 16,4 g muối khan và 8,05 g ancol . Công thức X, Y, Z là B. CH3COOH, C2H5OH, CH3COOC2H5.

Ý

A. HCOOH, C3H7OH, HCOOC3H7.

-L

C. CH3COOH, CH3OH, CH3COOCH3. D. HCOOH, CH3OH, HCOOCH3.

2.B

3.A

4.A

5.D

6.C

7.D

8.D

9.C

12.D

13.B

14.D

15.A

16.D

17.A

18.A

19.D

20.A 21.D 22.A

23.B

24.B

25.D

26.A

27.A

28.C

29.A

30.B

10.B 11.D

D

IỄ N

Đ

1.B

ÀN

TO

ÁN

II.4.4. Đáp án bài tập vận dụng

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

A. 14,6.

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Câu 29 (ĐHKB - 2013): Thủy phân hoàn toàn m1 gam este X mạch hở bằng dung dịch NaOH dư, thu được m2 gam ancol Y (không có khả năng phản ứng với Cu(OH)2) và 15 gam hỗn hợp muối của hai axit cacboxylic đơn chức. Đốt cháy hoàn toàn m2 gam Y bằng oxi dư, thu được 0,3 mol CO2 và 0,4 mol H2O. Giá trị của m1 là

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

C. 34,30.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

B. 22,60.

TP

A. 40,60.

Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

Ơ

N

Câu 28 (ĐHKB - 2012): Đun nóng m gam hỗn hợp X gồm các chất có cùng một loại nhóm chức với 600 ml dung dịch NaOH 1,15M, thu được dung dịch Y chứa muối của một axit cacboxylic đơn chức và 15,4 gam hơi Z gồm các ancol. Cho toàn bộ Z tác dụng với Na dư, thu được 5,04 lít khí H2 (đktc). Cô cạn dung dịch Y, nung nóng chất rắn thu được với CaO cho đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 7,2 gam một chất khí. Giá trị của m là

36

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

II.5. DẠNG 5: ESTE CỦA PHENOL II.5.1. Lưu ý

B. HCOOC6H4C2H5.

C. C6H5COOC2H5.

D. C2H5COOC6H5.

TO

ÁN

-L

A. CH3COOCH2C6H5.

Hướng dẫn giải:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Ý

-H

Ó

A

Câu 1 (ĐHKB - 2012): Este X là hợp chất thơm có công thức phân tử là C9H10O2.

Cho X tác dụng với dung dịch NaOH, tạo ra hai muối đều có phân tử khối lớn hơn 80. Công thức cấu tạo thu gọn của X là

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

II.5.2. Bài tập minh họa

10 00

B

- Tính khối lượng chất rắn thu được khi cô cạn dung dịch sau phản ứng (BTKL) mchất rắn sau cô cạn= meste đã phản ứng + mkiềm – mHOH

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

Ơ

N

- Đặc điểm cấu tạo: Có gốc RCOO - liên kết trực tiếp với vòng benzen →số C ≥ 7, ∆ ≥ 5 - Khi xà phòng hóa: Ví dụ: RCOOC6H5 + 2NaOH → RCOONa + C6H5ONa + H2O ⇒ Mỗi chức este của phenol cần 2 OH⇒Nếu este đơn chức tác dụng với NaOH (KOH) theo tỷ lệ mol 1:2 hoặc este đơn chức xà phòng hóa cho 2 muối và nước ⇒ Đó là este của phenol - Chú ý: trường hợp vừa có chức este của ancol, vừa có chức este của phenol, ta thường gặp: + nOH-: neste = 1 : 3 →có 1 chức este của ancol, 1 chức este của phenol (có 4 O) + nOH-: neste = 1 : 4 →có 2 chức este của ancol, 1 chức este của phenol hoặc có 2 chức este của phenol (có 4 O)

ÀN

- X thơm có 2O, tác dụng với NaOH tạo 2 muối ⇒ X là este của phenol

D

IỄ N

Đ

⇒ Loại A và C

Thử B: HCOOC6H4C2H5 + 2NaOH → HCOONa + C2H5 -C6H4-ONa + H2O Thấy: M HCOONa = 68 < 80 ⇒ Loại ⇒ Chọn D. Câu 2 (ĐHKB - 2011): Khi cho 0,15 mol este đơn chức X tác dụng với dung dịch NaOH (dư), sau khi phản ứng kết thúc thì lượng NaOH phản ứng là 12 gam và tổng 37

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

khối lượng sản phẩm hữu cơ thu được là 29,7 gam. Số đồng phân cấu tạo của X thoả mãn các tính chất trên là C. 5.

D. 2.

N

B. 4.

A. 6.

nNaOH =

N

H

Ơ

Hướng dẫn giải:

MX =

TR ẦN

= 136 ⇒ X là C8H8O2. Mà X là este của phenol

⇒X: CH3COOC6H5; o - HCOOC6H4CH3;

10 00

B

m - HCOOC6H4CH3 ; p - HCOOC6H4CH3 ⇒ Chọn B.

= 0,05 mol ; nNaOH = 0,15 x 1 = 0,15 mol

ÁN

neste =

-L

Ý

-H

Ó

A

Câu 3: Đun nóng 6,8 g phenyl axetat với 150 ml dung dịch NaOH 1M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng được m gam chất rắn. Hiệu suất phản ứng 100%. Tính m ?

A. 11,9.

B. 6,15.

C. 12,8.

D. 10,8.

Hướng dẫn giải:

II.5.3. Bài tập vận dụng

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

CH3COOC6H5 + 2NaOH → CH3COONa + C6H5ONa + H2O 0,05 → 0,1 → 0,05 (mol) Theo định luật bảo toàn khối lượng: 6,8 + 0,15 x 40= mrắn + 0,05 x 18 ⇒ mrắn = 11,9 ⇒ Chọn A.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Theo định luật bảo toàn khối lượng: mX = 29,7 + 0,15x18 – 12 = 20,4 ( g )

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

0,15 ( mol )

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

X + 2NaOH → muối + H2O 0,15

.Q

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

nX : nNaOH = 0,15 : 0,3 = 1: 2; X đơn chức ⇒ X là este của phenol

U

Y

= 0,3 (mol)

Mức độ vận dụng

38

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Câu 1: Đun nóng 2,04 g phenyl axetat với 50 ml dung dịch KOH 1M. Cô cạn dụng dịch sau phản ứng được m g chất rắn. Hiệu suất phản ứng 100%. Tính m ?

B. 3,78.

C. 4,99.

D. 3,43.

N

A. 2,64.

D. 6.

D. HCOOCH=CH-C≡C-CH-CH2.

10 00

B

Câu 4 (ĐHKB - 2013): Este nào sau đây khi phản ứng với dung dịch NaOH dư, đun nóng không tạo ra hai muối?

B. CH3COO−[CH2]2−OOCCH2CH3.

C. CH3OOC−COOCH3.

D. CH3COOC6H5 (phenyl axetat).

A

A. C6H5COOC6H5 (phenyl benzoat).

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

Câu 5 (ĐHKA - 2011): Cho axit salixylic (axit o-hiđroxibenzoic) phản ứng với anhiđrit axetic, thu được axit axetylsalixylic (o-CH3COO-C6H4-COOH) dùng làm thuốc cảm (aspirin). Để phản ứng hoàn toàn với 43,2 gam axit axetylsalixylic cần vừa đủ V lít dung dịch KOH 1M. Giá trị của V là B. 0,24.

TO

A. 0,72.

C. 0,48.

D. 0,96.

D

IỄ N

Đ

ÀN

Câu 6 (ĐHKA - 2013): Hợp chất X có thành phần gồm C, H, O, chứa vòng benzen. Cho 6,9 gam X vào 360 ml dung dịch NaOH 0,5M (dư 20% so với lưong cần phản ứng), phản ứng hoàn toàn, thu được dung dịch Y. Cô cạn Y thu được m gam

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

C. HCOOC6H5.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

N

B. CH3COOCH=CH-C≡CH.

H Ư

A. CH≡C-COOC≡C-C2H5.

TR ẦN

http://daykemquynhon.ucoz.com

G

Đ ẠO

Câu 3 (THPT chuyên Nguyễn Huệ 2013): Khi thủy phân este C7H6O2 trong môi trường axit thu được 2 sản phẩm hữu cơ X và Y, trong đó X cho phản ứng tráng gương, còn Y không có phản ứng tráng gương nhưng tác dụng với dung dịch Br2 cho kết tủa trắng. CTCT của este là:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

C. 5.

.Q

B. 4.

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

A. 3.

U

Y

N

H

Ơ

Câu 2 (ĐH Vinh – 2013): Cho 10,2 gam một este đơn chức X tác dụng vừa đủ với 40 gam dung dịch NaOH 15%. Số đồng phân cấu tạo thỏa mãn điều kiện trên của X là

chất rắn khan. Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn 6,9 gam X cần 7,84 lít O2 (đktc), thu được 15,4 gam CO2. Biết X có công thức phân tử trùng với công thức đơn giản nhất. Giá trị của m là A. 13,2.

B. 11,1.

C. 12,3.

D. 11,4.

39

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Câu 7 (THPT Lê Xoay): Cho các este sau: 1)CH2=CH-OOC-COO-C6H5

2) CH2=CH-CH2-COO-C6H4-CH3

Ơ

N

3) cis-CH3-CH=CH-OOC-CH2-COOC6H5 4) CH3COO-CH2-CH2-OOC-CH2-CH3

C. 2,72 gam.

D. 3,40 gam.

A. 8

10 00

B

TR ẦN

Câu 9: Hỗn hợp X gồm 2 este thơm là đồng phân của nhau có công thức C8H8O2.

Lấy 34 gam X thì tác dụng được tối đa với 0,3 mol NaOH. Số cặp chất có thể thỏa mãn X là?

B. 4

C. 2

D. 6

-H

Ó

A

Câu 10 ( ĐH Vinh – 2014): Cho 0,1 mol este đơn chức X tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch NaOH 1M đun nóng, thu được 19,8 gam hỗn hợp hai muối. Số đồng phân cấu tạo thỏa mãn điều kiện trên của X là

-L

Ý

A. 5.

B. 2.

C. 4.

D. 3.

ÁN

Câu 11: Cho 40,8 gam hỗn hợp gồm phenylaxetat và metyl benzoat (tỉ lệ mol 1:1)

TO

tác dụng với 800 ml dung dịch NaOH 0,7M thu được dung dịch X. Cô cạn dung

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

B. 0,68 gam.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

A. 0,82 gam.

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Câu 8 (ĐHKB – 2014): Hai este X, Y có cùng công thức phân tử C8H8O2 và chứa vòng benzen trong phân tử. Cho 6,8 gam hỗn hợp gồm X và Y tác dụng với dung dịch NaOH dư, đun nóng, lượng NaOH phản ứng tối đa là 0,06 mol, thu được dung dịch Z chứa 4,7 gam ba muối. Khối lượng muối của axit cacboxylic có phân tử khối lớn hơn trong Z là

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

D. 1.

.Q

C. 4.

U

B. 3.

A. 2.

Y

N

H

Trong số các este trên có bao nhiêu chất khi tác dụng với NaOH có thể tạo ra 2 muối và 1 anđehit ?

ÀN

dịch X thì khối lượng chất rắn thu được là

D

IỄ N

Đ

A. 50,9

B. 50,6

C. 55,7

D. 58,4

Mức độ vận dụng cao Câu 12: Cho a gam chất hữu cơ X chứa C, H, O tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ, sau đó chưng khô thì phần bay hơi chỉ có 1,8 gam nước, phần chất rắn khan còn lại chứa hai muối của natri có khối lượng 11,8 gam. Nung hai muối này trong oxi 40

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

dư, sau khi phản ứng hoàn toàn, ta thu được 7,95 gam Na2CO3; 7,28 lít khí CO2 (đktc) và 3,15 gam nước. Công thức đơn giản nhất của X là: A. C8H8O3.

C. C6H6O2.

D. C7H8O3.

N

B. C8H8O2.

3.C

4.C

5.A

6.C

7.A

8.A

9.A

10.C 11.C 12.A

Y

2.B

N

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

- Xác định loại este để đặt CTPT cho phù hợp:

G

II.6.1.a. Đặt công thức phân tử + Có thể đề bài cho sẵn

TR ẦN

+ Có thể dựa vào việc so sánh mol H2O và CO2 + Có thể dựa vào đáp án

10 00

B

- Cách đặt CTPT:xem mục I.1.1.b. Công thức của một số este Nếu không xác định được loại este có thể đặt CTPT là CxHyOz điều kiện: y ≤ 2x

Ó -H

- Đốt 1 este:

A

II.6.1.b. Các công thức cần chú ý:

Ý

+ nCO2 = nH2O → este no, hở, đơn chức

ÁN

-L

+ nCO2 > nH2O → este có ∆ ≥ 2 → neste= (nCO2 - nH2O)/ (∆ -1)

TO

Nếu ∆ = 2 : este no, hở, 2 chức hoặc este đơn chức mạch hở, có 1 Π ở gốc; hoặc este no, đơn chức mạch có 1 vòng.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

II.6.1. Lưu ý

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ ẠO

II. 6. DẠNG 6: GIẢI BÀI TOÁN ĐỐT CHÁY ESTE

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

1.A

N

H

Ơ

II.5.4. Đáp án bài tập vận dụng

D

IỄ N

Đ

ÀN

- Đốt hỗn hợp este: + nCO2 = nH2O →các este đều no, hở, đơn chức + neste= nCO2 - nH2O → các este đều có ∆ =2 + Nếu hỗn hợp gồm este no hở đơn chức (A) và este khác (B) → nCO2 > nH2O →nB= (nCO2 - nH2O)/( ∆B -1) 41

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Chú ý khác: Thường vận dụng bảo toàn khối lượng, bảo toàn nguyên tố, đặc biệt là bảo toàn nguyên tố oxi

N

2nchức COO + 2nO2 = 2nCO2 + nH2O

H

Ơ

- Cách tính số nguyên tử C, H như các hợp chất hữu cơ CxHyOz khác đã học.

Y

N

II.6.2. Bài tập minh họa

nCO2 + n H2O

TR ẦN

Đặt X: CnH2nO2: CnH2nO2

= n. 0,05 ⇒ n = 4 ⇒ X: C4H8O2 ⇒ Các đồng phân este:

B

⇒

10 00

HCOOCH2CH2CH3 ; HCOOCH(CH3)CH3; CH3COOC2H5 ; C2H5COO CH3

A

⇒ Chọn A.

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

Câu 2 (ĐHKA - 2010): Đốt cháy hoàn toàn một este đơn chức, mạch hở X (phân tử có số liên kết π nhỏ hơn 3), thu được thể tích khí CO2 bằng 6/7 thể tích khí O2 đã phản ứng (các thể tích khí đo ở cùng điều kiện). Cho m gam X tác dụng hoàn toàn với 200 ml dung dịch KOH 0,7M thu được dung dịch Y. Cô cạn Y thu được 12,88 gam chất rắn khan. Giá trị của m là

IỄ N

Đ

ÀN

A. 10,56.

CxHyO2 + (x-1 + y/4) O2

B. 7,20.

C. 8,88.

D. 6,66.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

H Ư

nCO2 = nH2O = 0,05 (mol) ⇒ este no, đơn chức, mạch hở

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

D. 5.

N

Hướng dẫn giải

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

C. 2.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

B. 6.

G

A. 4.

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Câu 1 (ĐHKA - 2011): Đốt cháy hoàn toàn 0,11 gam một este X (tạo nên từ một axit cacboxylic đơn chức và một ancol đơn chức) thu được 0,22 gam CO2 và 0,09 gam H2O. Số este đồng phân của X là

Hướng dẫn giải: xCO2 + y/2 H2O

x : (x - 1+y/4) = 6 : 7 ⇒ x = 1,5y – 6 (1) Mà X có < 3 liên kết π ⇒ 2x – 4 < y ≤ 2x (2) Từ (1) và (2) ⇒ x = 3 , y = 6 ⇒ X là C3H6O2 42

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Trường hợp1: Nếu X có CTCT : HCOOC2H5

mol

(điều kiện: 0 < x ≤ 0,14)

N

H

⇒ Rắn có HCOOK: x (mol) , KOH dư: 0,14 – x (mol)

Y

⇒ (0,14 – x)56 + 84x = 12,88 ⇒ x = 0,18 ⇒ Loại

U .Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Trường hợp 2: Nếu X có CTCT CH3COOCH3

x

x

x

mol (điều kiện: 0 ≤ x ≤ 0,14)

Đ ẠO

x

TP

CH3COOCH3 + KOH → CH3COOK + CH3OH

G

⇒ Rắn có CH3COOK: x (mol) , KOH dư: 0,14 – x (mol)

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

⇒ (0,14 – x)56 + 98x = 12,88 ⇒ x = 0,12 ⇒Thỏa mãn

TR ẦN

⇒ m = 0,12 x 74 = 8,88 ⇒ Chọn C.

A

10 00

B

Câu 3 (ĐHKB - 2012): Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm hai este đồng phân cần dùng 27,44 lít khí O2, thu được 23,52 lít khí CO2 và 18,9 gam H2O. Nếu cho m gam X tác dụng hết với 400 ml dung dịch NaOH 1M, cô cạn dung dịch sau phản ứng thì thu được 27,9 gam chất rắn khan, trong đó có a mol muối Y và b mol muối Z (My < Mz). Các thể tích khí đều đo ở điều kiện tiêu chuẩn. Tỉ lệ a : b là B. 4 : 3.

-H

D. 3 : 5.

Hướng dẫn giải:

Ý

nO2 =

C. 3 : 2.

Ó

A. 2 : 3.

= 1,05 (mol), nH2O =

ÁN

-L

= 1,225 (mol), nCO2 =

TO

⇒X gồm 2 este no, đơn chức, mạch hở: CnH2nO2 + ( 3n-2)/2 O2

= 1,05 (mol) nCO2 + n H2O

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

x

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

x

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

x

Ơ

x

N

HCOOC2H5 + KOH → HCOOK + C2H5OH

ÀN

Theo định luật bảo toàn khối lượng:

Bảo toàn nguyên tố O: neste =

= 0,35 (mol) ⇒ n =

=3

D

IỄ N

Đ

m = 1,05 x 44 + 1,05 x 18 – 1,225 x 32 = 29,5 (gam)

⇒ X gồm HCOOC2H5 : x (mol); CH3COOCH3 : y mol HCOOC2H5 + NaOH → HCONa + C2H5OH 43

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

a

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

a

a

mol

CH3COOCH3 + NaOH → CH3COONa + CH3OH b

mol

N

b

Ơ

b

N

H

a + b = 0,35 (1)

D. 1,25.

0,01 →

3 CO2 0,03

= 0,01 (mol)

10 00

C3H6O2 →

=

B

2 este có CTPT: C3H6O2 , neste

TR ẦN

Hướng dẫn giải

mol

-H

Ó

A

ƩnOH- = 0,025 + 2x 0,0125 = 0,05 (mol), Thấy: 1 <

<2

⇒ Tạo CO32- : 0,05 – 0,03 = 0,02 (mol) và HCO3-

TO

0,125

+

ÁN

Ca2+

-L

Ý

=

nCa2+ = ,0125 (mol)

CO32-

0,02

→

CaCO3

→ 0,0125

mol

⇒ Ca2+ hết

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

C. 1,00.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

B. 0,75.

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

A. 2,00.

N

G

Đ ẠO

TP

Câu 4 (THPT Yên Lạc): Đốt cháy hoàn toàn 0,74 gam hỗn hợp hai este HCOOC2H5 và CH3COOCH3. Hấp thụ hoàn toàn sản phẩm cháy thu được vào 1 lít dung dịch gồm NaOH 0,025M và Ca(OH)2 0,0125M, thu được x gam kết tủa. Gía trị của x là

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

⇒ Chọn B.

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Từ (1) và (2) ⇒ a = 0,2 và b = 0,15 ⇒ a : b = 4 : 3

Y

Rắn khan có m = 68a + 82b + (0,4 – 0,35).40 = 27,9 (2)

ÀN

⇒ m↓ = 0,0125 x 100 = 1,25 (gam) ⇒ Chọn D.

D

IỄ N

Đ

Câu 5 (THPT Quỳnh Lưu 1 – Nghệ An): Đốt cháy hoàn toàn một este no 2 chức mạch hở X. Sục toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)2 dư, sau phản ứng thu được 25 gam kết tủa và khối lượng dung dịch giảm 10,4 gam. Biết khi xà phòng hoá X chỉ thu được muối của axit cacboxylic và ancol. Số đồng phân của X là:

A. 5.

B. 6.

C. 3.

D. 4.

44

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Hướng dẫn giải: CnH2n-2O4

nCO2 + (n-1) H2O

Ơ H

= 0,25 ( mol )

⇒ nnước = 0,2 mol ⇒ nX = 0,25 – 0,2 = 0,05 mol ⇒ n =

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

CH3OOC-CH2-COOCH3, CH3OOC-COOC2H5, HCOO-CH2-CH2-CH2-OOCH, HCOO-CH2-CH(CH3)-OOCH, HCOO-CH2-CH2OOCCH3

TR ẦN

⇒ Chọn A.

10 00

B

Câu 6: Đun hỗn hợp gồm ancol A và axit B (đều là chất có cấu tạo mạch hở, không phân nhánh) thu được X (chỉ chứa chức este). Đốt cháy hoàn toàn m gam X thu được 1,344 lít khí CO2 (đktc) và 0,72 gam nước, lượng oxi cần dùng là 1,344 lít (đktc). Khi xà phòng hóa X thu được 2 chất có số nguyên tử cacbon bằng nhau.

Ó

A

Biết tỷ khối hơi của X so với không khí nhỏ hơn 6. Số cặp A, B thỏa mãn là: B. 1.

C. 3.

D. 4.

Hướng dẫn giải

-L

Ý

-H

A. 2.

ÁN

nCO2 = nO2 = 0,06 (mol); nH2O = 0,04 (mol)

TO

⇒ nO(X) = 2nCO2 + nH2O – 2nO2 = 2x0,06 + 0,04 – 2x0,06 = 0,04 (mol)

ÀN

X: CxHyOz ⇒ x : y : z = 0,06 : (2x0,04) : 0,04 = 3 : 4 : 2

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Xà phòng hóa X được axit cacboxylic và ancol ⇒ CTCT của X là:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

TP

= 5 ⇒ X: C5H8O4

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

mCO2 + mH2O = 25 – 10,4 ⇒ mH2O = 25 – 10,4 – 0,25x44 = 3,6 (gam)

Y

N

nCO2 = nCaCO3 =

N

CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2O

D

IỄ N

Đ

⇒ CTĐGN của X là: C3H4O2 ⇒ CTPT là (C3H4O2)n. Vì dX/kk < 6 nên n = 1 hoặc 2.

+ Với n = 1 ⇒ Chỉ có 1 CTCT là HCOO-CH=CH2 ⇒ loại vì ancol tương ứng là CH2=CH-OH không bền + Với n = 2 thì CTPT là C6H8O4 ⇒ X là este 2 chức có 1C = C hoặc 1 vòng

Mà X xà phòng hóa thu được 2 chất có số nguyên tử C bằng nhau 45

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

⇒ A, B có cùng số nguyên tử C ⇒A là CH2OH-CH2-CH2-OH; B là HOOC-CH2-COOH

Ơ

N

Hoặc A là CH3 – CH(OH) – CH2OH; B là HOOC-CH2-COOH

N

H

⇒ Chọn A.

D. 0,15

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Hướng dẫn giải

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Vì chất béo là este 3 chức nên nco2 > nHOH ⇒ nchất béo =( nco2 - nHOH)/(∆ -1) hay 1 = 6/(∆ -1)

TR ẦN

⇒ ∆ = 7, trong đó có 3Π ở 3 chức este ⇒ phân tử chất béo có 4Π ở gốc hiđrocacbon

B

⇒ 1 mol chất béo + 4 mol Br2 ⇒ a=nBr2: 4 = 0,15 mol

A

10 00

⇒ Chọn D.

Ý

-H

Ó

II.6. 3. Bài tập vận dụng Mức độ vận dụng

ÁN

-L

Câu 1 (ĐHKB - 2008): Khi đốt cháy hoàn toàn một este no, đơn chức thì số mol CO2 sinh ra bằng số mol O2 đã phản ứng. Tên gọi của este là

TO

A. metyl fomiat.

B. etyl axetat.

C. Etyl fomiat

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

C. 0,18

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

B. 0,30

TP

A. 0,20

Đ ẠO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

Câu 7 (ĐH-A-2014) Đốt cháy hoàn toàn 1mol chất béo thu được lượng CO2 và nước hơn kém nhau 6 mol. Mặt khác a mol chất béo trên tác dụng tối đa với 600 ml dung dịch Br2 1M. Giá trị của a là

D. metyl axetat.

ÀN

Câu 2 (ĐHKA - 2008): Este X có các đặc điểm sau:

D

IỄ N

Đ

- Đốt cháy hoàn toàn X tạo thành CO2 và H2O có số mol bằng nhau;

- Thuỷ phân X trong môi trường axit được chất Y (tham gia phản ứng tráng gương) và chất Z (có số nguyên tử cacbon bằng một nửa số nguyên tử cacbon trong X).

Phát biểu không đúng là: A. Đốt cháy hoàn toàn 1 mol X sinh ra sản phẩm gồm 2 mol CO2 và 2 mol H2O. 46

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

B. Chất Y tan vô hạn trong nước.

C. Chất X thuộc loại este no, đơn chức.

Ơ

N

D. Đun Z với dung dịch H2SO4 đặc ở 170oC thu được anken.

C. C2H3COOH.

D. C2H5COOH.

Ó

A. (HCOO)2C2H4 và 6,6.

A

10 00

B

Câu 5 (CĐ – 2010): Hỗn hợp Z gồm hai este X và Y tạo bởi cùng một ancol và hai axit cacboxylic kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng (MX < MY). Đốt cháy hoàn toàn m gam Z cần dùng 6,16 lít khí O2 (đktc), thu được 5,6 lít khí CO2 (đktc) và 4,5 gam H2O. Công thức este X và giá trị của m tương ứng là

-H

C. CH3COOCH3 và 6,7.

B. HCOOCH3 và 6,7.

D. HCOOC2H5 và 9,5.

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

Câu 6 (CĐ - 2011): Este X no, đơn chức, mạch hở, không có phản ứng tráng bạc. Đốt cháy 0,1 mol X rồi cho sản phẩm cháy hấp thụ hoàn toàn vào dung dịch nước vôi trong có chứa 0,22 mol Ca(OH)2 thì vẫn thu được kết tủa. Thuỷ phân X bằng dung dịch NaOH thu được 2 chất hữu cơ có số nguyên tử cacbon trong phân tử bằng nhau. Phần trăm khối lượng của oxi trong X là

Đ IỄ N

B. 36,36%.

C. 37,21%.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

N

H Ư

B. CH3COOH.

TR ẦN

http://daykemquynhon.ucoz.com

A. C3H5COOH.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

D. C3H6O2.

Đ ẠO

C. C4H8O2.

Câu 4 (CĐ - 2010): Đốt cháy hoàn toàn 2,76 gam hỗn hợp X gồm CxHyCOOH, CxHyCOOCH3, CH3OH thu được 2,688 lít CO2 (đktc) và 1,8 gam H2O. Mặt khác, cho 2,76 gam X phản ứng vừa đủ với 30 ml dung dịch NaOH 1M, thu được 0,96 gam CH3OH. Công thức của CxHyCOOH là

A. 53,33%.

D

B. CH2O2.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

A. C2H4 O2.

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

Câu 3 (ĐHKB - 2007): Trong một bình kín chứa hơi chất hữu cơ X (có dạng CnH2nO2) mạch hở và O2 (số mol O2 gấp đôi số mol cần cho phản ứng cháy) ở 139,9oC, áp suất trong bình là 0,8 atm. Đốt cháy hoàn toàn X sau đó đưa về nhiệt độ ban đầu, áp suất trong bình lúc này là 0,95 atm. X có công thức phân tử là

D. 43,24%.

Câu 7 (ĐHKA - 2011): Đốt cháy hoàn toàn 3,42 gam hỗn hợp gồm axit acrylic, vinyl axetat, metyl acrylat và axit oleic, rồi hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)2 (dư). Sau phản ứng thu được 18 gam kết tủa và dung dịch X. Khối lượng X so với khối lượng dung dịch Ca(OH)2 ban đầu đã thay đổi như thế nào?

47

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

A. Giảm 7,38 g. B. Tăng 2,70 g.

C. Tăng 7,92 g. D. Giảm 7,74 g.

N

H Ư

B. metyl propionat. C. isopropyl axetat.

D. etyl axetat.

10 00

B

TR ẦN

Câu 10 (THPT Lê Xoay): Đốt cháy 3,2 gam một este E đơn chức, mạch hở được 3,584 lít CO2 (đktc) và 2,304 gam H2O. Nếu cho 15 gam E tác dụng với 200 ml dung dịch NaOH 1M, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 14,3 gam chất rắn khan. Vậy công thức của ancol tạo nên este trên có thể là A. CH2=CH-OH.

B. CH2=CH-CH2OH. C. CH3CH2OH.

D. CH3OH.

-L

Ý

-H

Ó

A

Câu 11 (THPT chuyên Lê Quý Đôn): Đốt cháy 1,6g một este E đơn chức được 3,52g CO2 và 1,152g H2O. Nếu cho 10g E tác dụng với 150ml dung dịch NaOH 1M, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu thu được11,4g chất khan. Vậy công thức của axit tạo nên este trên có thể là : B. HOOC-CH2-CH[OH]-CH3.

C. HOOC[CH2]3CH2OH.

D. CH2=CH-COOH.

TO

ÁN

A. CH2=C[CH3]-COOH.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

A. etyl propionat.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

N

http://daykemquynhon.ucoz.com

G

Đ ẠO

Câu 9 (CĐ - 2007): Khi đốt cháy hoàn toàn 4,4 gam chất hữu cơ X đơn chức thu được sản phẩm cháy chỉ gồm 4,48 lít CO2 (ở đktc) và 3,6 gam nước. Nếu cho 4,4 gam hợp chất X tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ đến khi phản ứng hoàn toàn, thu được 4,8 gam muối của axit hữu cơ Y và chất hữu cơ Z. Tên của X là

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

D. C3H6O2 và C4H8O2.

Y

C. C3H4O2 và C4H6O2.

U

B. C2H4O2 và C3H6O2.

.Q

A. C2H4O2 và C5H10O2.

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

H

Ơ

N

Câu 8 (ĐHKB - 2009): Hỗn hợp X gồm hai este no, đơn chức, mạch hở. Đốt cháy hoàn toàn một lượng X cần dùng vừa đủ 3,976 lít khí O2 (ở đktc), thu được 6,38 gam CO2. Mặt khác, X tác dụng với dung dịch NaOH, thu được một muối và hai ancol là đồng đẳng kế tiếp. Công thức phân tử của hai este trong X là

D

IỄ N

Đ

ÀN

Câu 12 (THPT chuyên Hùng Vương): Hoá hơi 6,7 gam hỗn hợp A gồm CH3COOH, CH3COOC2H5, HCOOCH3 thu được 2,24 lít hơi (đktc). Đốt cháy hoàn toàn 6,7g hỗn hợp A thì số gam nước sinh ra là: A. 5,0.

B. 4,5.

C. 4,0.

D. 5,8.

Câu 13 (ĐH Vinh – 2013): Đốt cháy hoàn toàn một ete được tạo bởi 2 ancol đơn chức X, Y (Y mạch nhánh) rồi cho sản phẩm cháy hấp thụ hết vào nước vôi trong dư 48

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

thì thu được 20 gam kết tủa và khối lượng dung dịch sau phản ứng giảm 6,88 gam so với khối lượng nước vôi trong ban đầu. Khối lượng phân tử của X (đvC) là B. 46.

C. 32.

D. 58.

N

A. 74.

10 00

C. CH3COOC2H5 và HCOOC2H5.

B. HCOOC3H7 và HCOOC4H9.

B

A. HCOOC2H5 và HCOOC3H7.

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Câu 15 (THPT chuyên Trần Phú – Hải Phòng – 2012): Đốt cháy hoàn toàn 0,25 mol hỗn hợp hai este no, mạch hở, đơn chức là đồng đẳng liên tiếp thu được 19,712 lit khí CO2 (đktc). Xà phòng hóa cùng lượng este trên bằng dung dịch NaOH tạo ra 17 gam một muối duy nhất. Công thức của hai este là :

D. CH3COOCH3 và CH3COOC2H5.

A

Câu 16 (THPT chuyên Hà Tĩnh): Chia m gam 1 este E thành 2 phần bằng nhau

-H

Ó

Phần 1 đốt cháy hoàn toàn thu được 4.48 lít khí CO2 (dktc) và 3.6 gam H2O

Ý

Phần 2 tác dụng vừa đủ với 100ml dung dịch NaOH 0.5M. Giá trị của m là

-L

A. 3.6.

B. 4.4.

C. 7.2.

D. 8,8.

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

Câu 17 (ĐH Vinh – 2013): Hỗn hợp M gồm hai chất hữu cơ X và Y. Cho M tác dụng vừa đủ với 150 ml dung dịch NaOH 1M đun nóng, thu được 14,1 gam một muối và 2,3 gam một ancol no, mạch hở. Nếu đốt cháy hoàn toàn lượng M trên thì thu được 0,55 mol CO2. Công thức của X, Y lần lượt là

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

D. CH3CHO và CH3COOCH3.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

C. HCHO và CH3COOCH3.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

B. CH3CHO và HCOOC2H5.

Đ ẠO

A. CH3CHO và HCOOCH3.

G

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

Ơ

Câu 14 (ĐH Vinh – 2013): Đốt cháy hoàn toàn 0,05 mol hỗn hợp M gồm anđehit X và este Y, cần dùng vừa đủ 0,155 mol O2, thu được 0,13 mol CO2 và 2,34 gam H2O. Mặt khác, cho 0,1 mol M phản ứng với lượng dư dung dịch AgNO3 trong NH3, kết thúc các phản ứng thu được 21,6 gam Ag. Công thức cấu tạo thu gọn của X, Y lần lượt là

A. CH2=CHCOOH, CH2=CHCOOCH3.

B. CH≡CCOOH, CH≡CCOOCH3.

C. CH≡CCOOH và CH≡CCOOC2H5. D. CH2=CHCOOH và CH2=CHCOOC2H5.

Câu 18 (THPT chuyên Lương Văn Tụy – 2012): Hỗn hợp Y gồm 2 este đơn chức mạch hở là đồng phân của nhau. Cho m gam hỗn hợp Y tác dụng vừa đủ với 49

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

H N

D. HCOOCH2CH2CH3; HCOOCH(CH3)CH3.

D. b = c – a.

A. 0,4

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Câu 20: Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol triglixerit X ta thu được 250,8 gam CO2 và 90 gam H2O. Mặt khác 0,1 mol X phản ứng vừa đủ với V lít dung dịch Br2 1M. Giá trị của V là: B. 0,5

C. 0,7

10 00

B

Mức độ vận dụng cao

D. 0,3.

-L

Ý

-H

Ó

A

Câu 21 (THPT chuyên Lê Quý Đôn): Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm hai este đồng phân cần dùng 4,704 lít khí O2, thu được 4,032 lít khí CO2 và 3,24 gam H2O. Nếu cho m gam X tác dụng hết với 110 ml dung dịch KOH 1M, cô cạn dung dịch sau phản ứng thì thu được 7,98 gam chất rắn khan, trong đó có a mol muối Y và b mol muối Z ( MY>MZ). Các thể tích khí đều đó ở điều kiện chuẩn. Tỉ lệ a:b là

ÁN

A. 2:3 .

B. 2:1 .

C. 1:5 .

D. 3: 2.

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

Câu 22 (ĐH Vinh – 2013): Hỗn hợp X gồm axit oxalic, axetilen, propanđial và vinyl fomat (trong đó số mol của axit oxalic và axetilen bằng nhau). Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X cần dùng vừa đủ 1,125 mol O2, thu được H2O và 55 gam CO2. Nếu cho m gam hỗn hợp X tác dụng với dung dịch NaHCO3 dư thì thu được tối đa bao nhiêu lít CO2 (ở đktc)?

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

C. b – c = 2a

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

B. b - c = 3a

G

A. b – c = 4a

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

Câu 19:Thủy phân triglixerit X trong NaOH người ta thu được hỗn hợp 2 muối natrioleat và natristearat theo tỉ lệ mol 1: 2. Khi đốt cháy a mol X thu được b mol CO2 và c mol H2O. Liên hệ giữa a, b, c là

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

C. CH3COOCH3; CH3COOC2H5.

B. C2H5COOCH3; HCOOC3H7.

Y

A. CH3COOCH3; HCOOC2H5.

Ơ

N

100ml dung dịch NaOH 0,5M thu được muối của 1 axit cacbonxylic và hỗn hợp 2 ancol. Mặt khác đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp Y cần dùng 5,6 lít O2 và thu được 4,48 lít CO2 (các thể tích đo ở đkc). Công thức cấu tạo của 2 este trong hỗn hợp Y là:

A. 2,8 lít.

B. 5,6 lít.

C. 8,6 lít.

D. 11,2 lít.

50

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

N

H

Ơ

N

Câu 23 (THPT chuyên Bắc Ninh): Hỗn hợp X gồm anđêhít Y, axitcacboxylic Z và este T ( Z và T là đồng phân ). Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol X cần 0,625 mol O2,thu được 0,525 mol CO2 và 0,525 mol H2O. Cho 1 lượng Y bằng lượng Y có trong 0,2 mol X tác dụng với 1 lượng dư dung dịch AgNO3 trong NH3 dư, đun nóng sau phản ứng được m gam Ag ( Hiệu suất phản ứng 100% ). Giá trị của m là ?

4.C

5.B

6.B

7.A

8.D

9.B

10.B

11.D

12.B

13.C

14.B

15.A

16.D

17.A

18.D

19.B

20.B

21.C

22. B

23.B

24.A

Ó

-H Ý

-L ÁN

ÀN

TO

III. XÂY DỰNG BẢNG MÔ TẢ CÁC YÊU CẦU VÀ BIÊN SOẠN CÂU HỎI, BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC CỦA CHUYÊN ĐỀ

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

3.D

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

2.D

A

1.A

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

B

10 00

II.6.4. Đáp án bài tập áp dụng

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

B. 16,2.

C. 32,4.

D. 21,6.

A. 64,8.

Câu 24 (ĐHKA – 2014): Cho X, Y là hai chất thuộc dãy đồng đẳng của axit acrylic và MX < MY; Z là ancol có cùng số nguyên tử cacbon với X; T là este hai chức tạo bởi X, Y và Z. Đốt cháy hoàn toàn 11,16 gam hỗn hợp E gồm X, Y, Z, T cần vừa đủ 13,216 lit O2 (đktc) thu được CO2 và 9,36 gam nước. Mặt khác, 11,16 gam E tác dụng tối đa với dung dịch chứa 0,04 mol Br2. Khối lượng muối thu được khi cho cùng lượng E trên tác dụng hết với dung dịch KOH dư là A. 4,68 gam .

B. 5,04 gam .

C. 5,80 gam.

D. 5,44 gam.

D

IỄ N

Đ

III.1. Bảng mô tả các mức yêu cầu cần đạt cho chuyên đề Loại câu hỏi/ bài tập Câu hỏi/bài tập định tính

Các mức độ nhận thức Nhận biết Thông hiểu - Nhận ra tên gọi, CTCT của - Gọi tên este

Vận dụng

Vận dụng cao

- Dựa vào 51

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ H N Y

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G N

H Ư

TR ẦN

- Phương pháp và phương trình điều chế este

10 00 A Ó -H Ý -L ÁN TO

D

IỄ N

Đ

ÀN

Bài tập định lượng

-So sánh nhiệt độ sôi của este với một số chất hữu cơ khác - Tính toán sản phẩm trong phản ứng xà phòng hóa - Tính lượng chất tham gia trong phản ứng xà phòng hóa - Vận dụng các

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

TP

- Dấu hiệu để nhận ra chức este -Xác định được cấu tạo este đơn chức từ sản phẩm thủy phân

U .Q

phản ứng thủy phân để xác định cấu tạo - Xác định được sản phẩm este đa chức, thủy phân este hợp chất tạp chức có chức đơn giản, cụ este thể

N

quen thuộc, đơn giản

B

http://daykemquynhon.ucoz.com

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

một số este quen thuộc - Tính chất hóa học cơ bản của este + phản ứng của nhóm chức + phản ứng của gốc hiđrocacbon - Nhận dạng este thủy phân ra anđehit, xeton - Tính chất vật lý của este ( trạng thái, tính tan , mùi…)

- Ứng dụng của một số este

- Bài tập có liên quan đến phản ứng xà phòng hóa, vôi tôi xút, các định luật bảo toàn 52

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

- Bài tập hỗn hợp ( este, axit, ancol…) tác dụng với kiểm

ÁN

-L TO

III.2. Hệ thống câu hỏi và bài tập minh họa theo các cấp độ mô tả

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Ý

- Đốt hỗn hợp gồm este và chất khác

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

G

N -H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

- Bài tập về hỗn hợp este vừa có phản ứng cháy, vừa có phản ứng thủy phân, áp dụng các định luật bảo toàn

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

N

H

Ơ

N

- Bài tập thủy phân este trong môi trường kiềm rồi đốt muối…

.Q

dấu hiệu để nhận ra este của ancol, este của phenol -Xác định cấu tạo este dựa vào phản ứng xà phòng hóa - Xác định các loại chất trong hỗn hợp từ sản phẩm của phản ứng với kiềm - Xác định CTPT este từ phản ứng cháy, kết hợp với phản ứng thủy phân để xác định cấu tạo este

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

D

IỄ N

Đ

ÀN

Các câu hỏi này chúng tôi đã phân theo từng dạng ở trên cho dễ theo dõi và sử dụng.

IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN

Năm học 2015-2016 chúng tôi đã chọn 2 lớp 12: 12A3, 12A5 để tiến hành thực nghiệm, so sánh. Đây là hai lớp đầu cao, có học lực khá của khối. Đầu năm, điểm khảo sát chất lượng ôn thi Đại học – Cao đẳng môn hóa trung bình của lớp 12A3 là 6,52; lớp 53

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

7,48

32,43%

37,84%

27,03%

2,7%

7

13

16

5

17,07%

31,17%

39,02%

12,74%

Ơ H

N 0,96

6,75

0,15

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

Ta thấy, điểm lớp 12A3 tăng lên rõ rệt, lớp 12A5 có tăng nhưng không đáng kể.

Tỉ lệ học sinh loại giỏi, khá của 12A3 cũng cao hơn 12A5. Do vậy, chúng tôi kết luận: Sáng kiến kinh nghiệm “Phương pháp giải bài tập este” nếu được áp dụng trong dạy học môn Hóa học ở chương “Este - Lipit” lớp 12 sẽ cho kết quả tốt.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

1

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

10

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

41

14

N

12A5

12

Đ ẠO

37

G

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

12A3

Y

Điểm ≥8 7≤ Điểm 5≤ Điểm Điểm <8 <7 <5

Tăng

Điểm TB

U

Kết quả kiểm tra

.Q

Sĩ số

TP

Lớp

N

12A5 là 6,6. Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm ở lớp 12A3, lớp 12A5 không áp dụng, tôi tiến hành làm bài kiểm tra 60 phút, đề như nhau ở 2 lớp 12A3, 12A5; mức độ kiến thức tương đương đề thi THPT quốc gia năm 2015. Kết quả thu được như sau:

54

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

PHẦN C - KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Đ ẠO

Theo chúng tôi, nội dung “ Phương pháp giải bài tập este” cần thực hiện trong thời gian 15 tiết, trong đó: 12 tiết để hướng dẫn phương pháp và luyện tập, 3 tiết kiểm tra và chữa bài kiểm tra. Chúng tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các bạn bè đồng nghiệp để chuyên đề được hoàn thiện hơn. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy cô !

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

Ơ

N

Với mục đích cung cấp cho học sinh ở trường THPT phương pháp phân tích và lựa chọn cách giải nhanh, chính xác các bài tập trắc nghiệm khách quan về Este, đồng thời cũng nhằm xây dựng một ngân hàng đề trắc nghiệm chương “Este Lipit”. Các bài tập trong chuyên đề có thể dùng để rèn luyện kĩ năng giải toán hữu cơ cho học sinh khi giảng dạy chương “Este - Lipit” trong chương trình hóa học lớp 12, kiểm tra đánh giá học sinh sau khi học xong chương “Este - Lipit” trong chương trình hóa học lớp 12.

55

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1. ĐHKA: Đại học khối A

Ơ H

: Cao đẳng

N .Q TP

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Đ ẠO

6. PƯ: Phản ứng

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

1. Lê Xuân Trọng – Hóa học 12 nâng cao – NXB Giáo dục 2. Cao Cự Giác – Hướng dẫn giải nhanh bài tập hóa học – NXB Đại học Quốc gia Hà Nội 3. Nguyễn Xuân Trường, Quách Văn Long – Ôn tập kiến thức và luyện giải nhanh bài tập trắc nghiệm Hóa học THPT – NXB Hà Nội 4. Đề thi Đại học – Cao đẳng của Bộ giáo dục và đào tạo từ năm 2007 đến năm 2014 5. Đề thi thử Đại học – Cao đẳng của một số trường THPT

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

5. CTCT: Công thức cấu tạo

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

Y

4. THPT: Trung học phổ thông

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

3. CĐ

N

2. ĐHKB: Đại học khối B

56

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

MỤC LỤC

trang

I.1.4. Tính chất hóa học

10 00

B

I.1.5. Điều chế I.1.6. Ứng dụng

5 5 6 6 6 6

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

I.2.1. Khái niệm

4

Ó

A

I.2. LIPIT I.2.2. Chất béo

TR ẦN

I.1.3. Tính chất vật lí của este

H Ư

I.1.2. Đồng phân và danh pháp

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

N

I.1.1. Khái niệm và công thức của một số este

3

G

I.1. ESTE

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ ẠO

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

PHẦN B - NỘI DUNG

http://daykemquynhon.ucoz.com

N 2

Ơ

3. Thời lượng thực hiện chuyên đề

H

2

N

2. Nội dung chuyên đề

Y

2

U

1. Mục đích của chuyên đề

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

PHẦN A- GIỚI THIỆU VỀ CHUYÊN ĐỀ

57

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

II. CÁC DẠNG BÀI TẬP

8

II.1. DẠNG 1: GỌI TÊN, VIẾT ĐỒNG PHÂN

N 12

II.2.4. Đáp án bài tập vận dụng

TR ẦN

II.3. DẠNG 3: TÍNH CHẤT VẬT LÍ, ĐIỀU CHẾ, ỨNG DỤNG.

10 00

II.3.3. Bài tập vận dụng

B

II.3.2.Bài tập minh họa

18 18 18 21 22

-L

Ý

-H

II.4. DẠNG 4: GIẢI TOÁN PHẢN ỨNG XÀ PHÒNG HÓA ESTE 23 CỦA ANCOL

ÁN

II.4.1. Lưu ý

TO

II.4.2.Bài tập minh họa

ÀN

II.4.3. Bài tập vận dụng

25 31

II.4.4. Đáp án bài tập vận dụng

36

II.5. DẠNG 5: ESTE CỦA PHENOL

37

Đ IỄ N D

15

Ó

A

II.3.4. Đáp án bài tập vận dụng

12

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

H Ư

N

II.2.3. Bài tập vận dụng

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

G

II.2.2.Bài tập minh họa

http://daykemquynhon.ucoz.com

TP Đ ẠO

II.2.1. Lưu ý

12

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

II.2. DẠNG 2: TÍNH CHẤT HÓA HỌC, NHẬN BIẾT

II.3.1. Lưu ý

Ơ

II.1.4. Đáp án bài tập vận dụng

H

10

N

II.1.3. Bài tập vận dụng

Y

8

U

II.1.2. Bài tập minh họa

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

II.1.1. Lưu ý

II.5.1. Lưu ý II.5.2.Bài tập minh họa

37

II.5.3. Bài tập vận dụng

38 58

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

II.5.4. Đáp án bài tập vận dụng

41

II. 6. DẠNG 6: GIẢI BÀI TOÁN ĐỐT CHÁY ESTE

41

N 51

Ơ

II.6.4. Đáp án bài tập vận dụng

H

46

N

II.6.3. Bài tập vận dụng

Y

42

51

IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN

53 55

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

56

TÀI LIỆU THAM KHẢO

56

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

H Ư

PHẦN C - KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

G N

http://daykemquynhon.ucoz.com

Đ ẠO

III. XÂY DỰNG BẢNG MÔ TẢ CÁC YÊU CẦU VÀ BIÊN SOẠN CÂU HỎI, BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC CỦA CHUYÊN ĐỀ

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

II.6.2.Bài tập minh họa

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

II.6.1. Lưu ý

59

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

D

IỄ N

Đ

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

GIẢI NHANH BÀI TOÁN PHẢN ỨNG CỘNG VÀO HIDROCACBON KHÔNG NO Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ Trong quá trình dạy học môn Hóa Học ở trường trung học phổ thông, đặc biệt là dạy học sinh khá, giỏi, ôn thi THPTQG đòi hỏi giáo viên phải thường xuyên sưu tầm, cập nhật, giải các dạng toán rồi tổng kết phương pháp chung, từ đó tìm ra phương pháp giảng dạy phù hợp cho học sinh dễ hiểu.

Việc lựa chọn phương pháp thích hợp để giải bài tập lại càng có ý nghĩa quan trọng hơn. Mỗi bài tập có thể có nhiều phương pháp giải khác nhau. Nếu biết lựa chọn phương pháp hợp lý sẽ giúp học sinh nắm vững hơn bản chất của các hiện tượng hóa học.

Qua thời gian học tập và giảng dạy, tôi đã tìm được một dạng bài tập trên các sách, báo, đề thi đó là các bài tập về một dạng phản ứng cộng: hiđrocacbon không no tác dụng với hiđro sau đó tác dụng với dung dịch brom. Tôi đã giải chúng bằng nhiều cách khác nhau và rút ra được phương pháp giải nhanh và hiệu quả nhất. Bởi lẽ trong hóa học hữu cơ, khi thực hiện phản ứng hiđro hóa không hoàn toàn hiđrocacbon không no X có chứa từ 2 liên kết π trở lên sẽ tạo hỗn hợp Y gồm nhiều sản phẩm. Nếu cho hỗn hợp Y tác dụng với dung dịch brom dư thì việc xác định số mol từng chất trong Y để từ đó xác định số mol brom sẽ khá phức tạp. Đó là học sinh phải viết từng quá trình, giải hệ nhiều phương trình nên việc giải sẽ tốn thời gian và dễ mắc sai lầm khi giải.

Xuất phát từ suy nghĩ muốn giúp học sinh không gặp phải khó khăn và nhanh chóng tìm được đáp án đúng trong quá trình học tập mà dạng toán này đặt ra. Chính vì vậy tôi chọn đề tài: “GIẢI NHANH BÀI TOÁN PHẢN ỨNG CỘNG VÀO HIDROCACBON KHÔNG NO ”. Phản ứng cộng vào hiđrocacbon không no có nhiều dạng nhưng trong giới hạn của đề tài, tôi chỉ đề cập đến hiđrocacbon không no, mạch hở.

Phần II. NỘI DUNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN. Liên kết π là liên kết kém bền vững, nên chúng dễ bị đứt ra để tạo thành liên kết σ với các nguyên tử khác. Khi có mặt chất xúc tác như Ni, Pt, Pd ở nhiệt độ thích hợp, hidrocacbon không no cộng H2 vào liên kết π.

Xét bài toán tổng quát: Cho hỗn hợp X gồm: a mol Hidrocacbon không no, mạch hở A và b mol H2. Thực hiện phản ứng hidro hóa một thời gian được hỗn

N

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

1

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

N

H

hợp Y (đã biết MY). Dẫn toàn bộ Y lội từ từ qua bình đựng dung dịch brom dư thì còn lại c mol hỗn hợp khí Z (đã biết MZ).

- Tính khối lượng Br2 tham gia phản ứng?

- Tính số mol H2 phản ứng?

- Tính khối lượng bình tăng?

Ta có sơ đồ sau: , xt Hỗn hợp khí X (CnH2n+2-2k và H2) t  → Hỗn hợp khí Y (CnH2n+2, CnH2n+2-2k dư và + Br → Sản phẩm.

H2 dư)  , xt Vấn đề 1: X (Hidrocacbon không no A, H2) t  → Hỗn hợp khí Y Phương trình hóa học tổng quát: , xt CnH2n+2-2k + kH2 t  → CnH2n+2 Ban đầu: a b nX = a + b x Phản ứng: x kx Sau phản ứng: a–x b – kx x nY = a + b – kx Trong phản ứng cộng H2, số mol khí sau phản ứng luôn giảm (nY < nX) và chính bằng số mol khí H2 phản ứng nên: nH2 pư = nX – nY (1) Mặt khác, theo định luật bảo toàn khối lượng ta có: mX = mY ⇔ nX . M X = nY . M Y

N

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

Y

o

.Q

dX/Y =

MX n = Y nX MY

(2)

ÁN

-L

Theo ĐLBT nguyên tố: khối lượng C và H trong X và Y bằng nhau. Do đó: - Khi đốt cháy hỗn hợp X cũng là đốt cháy hỗn hợp Y nên:

IỄ N

Đ

ÀN

TO

n = nC ( Y )  C( X )  n H ( X ) = n H (Y )  = nO2 ( đotY ) nO  2 ( đotX )

    (3)  

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

H Ư

TR ẦN

B

10 00 Hay:

n MX = Y nX MY

Ý

-H

Ó

A

⇔

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

N

G

Đ ẠO

o

http://daykemquynhon.ucoz.com

D

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

o

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U

2

Do đó, thay vì tính toán trên hỗn hợp Y (thường phức tạp hơn trên hỗn hợp X) ta có thể dùng phản ứng đốt cháy hỗn hợp X để tính số mol các chất như: CO2, H2O và O2 pư - Số mol hidrocacbon trong X bằng số mol hidrocacbon trong Y Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

2

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

nhidrocacbon(X) = nhidrocacbon(Y) (4) Vấn đề 2: Dẫn hỗn hợp Y thu được vào dung dịch Br2 Gọi a là số mol Hidrocacbon không no CnH2n+2-2k thì số mol liên kết π = a.k , xt Ta có PTPƯ: CnH2n+2-2k + k H2 t  → CnH2n+2 Mol: x k.x , xt CnH2n+2-2k dư + k Br2 t  → CnH2n+2-2kBr2k Ta thấy: Số mol liên kết π bị đứt khi phản ứng với H2 = nH2 pư = k.x Và số mol Br2 tác dụng với Y bằng số mol π còn lại, tức là: nBr2 = k.a – k.x Suy ra: n H + n Br = k . x + ka − kx = ka = n π b đ Hay: k.nHC không no = nH2 pư + nBr2 (5) * Mở rộng: Đối với hỗn hợp gồm nhiều hidrocacbon không no hoặc hợp chất hữu cơ nung với H2 có xúc tác Ni ta có: ∑ k.nhchc = nH2 pư + nBr2 (6) 2. CÁC DẠNG BÀI TẬP 2.1. Tính lượng H2, Br2 phản ứng hoặc khối lượng bình Brom tăng.

Phương pháp giải: - Sử dụng công thức 1, 2, 5 và ∆ m = mY - mZ = mX – mZ = a.MA + 2.b – c.MZ. (7) Bài 1 (ĐH – CĐ khối A năm 2012) Hỗn hợp khí X gồm 0,6 mol H2 và 0,15 mol vinylaxetilen. Nung X một thời gian với xúc tác Ni thu được hỗn hợp Y có tỉ khối so với H2 bằng 10. Dẫn hỗn hợp Y qua dung dịch brom dư, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, khối lượng brom tham gia phản ứng là: A. 16.

B. 0.

C. 24.

D. 8.

Bài giải Vinylaxetilen C4H4 (CH ≡ C – CH = CH2) có 3 liên kết π Ta có : nx = 0,6 + 0,15 = 0,75 mol mX = 0,6 . 2 + 0,15 . 52 = 9 gam Theo định luật bảo toàn khối lượng: mY = mX = 9 gam Mà MY = 10 . 2 = 20 đvC ⇒ nY = 9/20 = 0,45 mol Theo (1) ⇒ nH2 pư = 0,75 – 0,45 = 0,3 mol Theo (5) ta có: 3.0,15 = 0,3 + nBr2 ⇒ nBr2 = 0,15 mol Vậy mBr2 = 0,15 . 160 = 24 gam ⇒ Đáp án C Những sai lầm thường gặp của học sinh khi giải bài tập trên: - Học sinh không biết phương hướng giải.

D

Ơ https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

G

N

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

2

TP

2 pu

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

U

Y

N

H

o

N

o

Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

3

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

Ý

1 * 9,7744 = 0,4 mol 0,082 * (273 + 25)

ÁN

-L

nX =

-H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

Theo (1): nH2 pư = 0,4 – 0,25 = 0,15 mol Theo (5): nBr2 pư = 3.0,2 – 0,15 = 0,45 mol Vậy mBr2 = 0,45 . 160 = 72 gam ⇒ Đáp án B Bài 3: Hỗn hợp X gồm 3 khí C3H4, C2H2 và H2 cho vào bình kín dung tích 9,7744 lít ở 250C, áp suất 1atm, chứa ít bột Ni, nung nóng bình một thời gian thu được hỗn hợp khí Y. Biết tỉ khối của X so với Y là 0,75. Số mol H2 tham gia phản ứng là: A. 0,75 mol B. 0,30 mol C. 0,10 mol D. 0,60 mol Bài giải

TO

Từ (2): dX/Y =

nY = 0,75 ⇒ nY = 0,75*0,4 = 0,3 mol nX

D

IỄ N

Đ

ÀN

Vậy nH2 pư = 0,4 – 0,3 = 0,1 mol. Chọn C Bài 4: Cho 22,4 lít (đktc) hỗn hợp E gồm x mol C2H4, z mol C2H2, y mol H2 (d(E/He)=3,6 ) qua bình đựng Ni nung nóng, sau một thời gian phản ứng thì thu được 15,68 lít hỗn hợp khí G (đktc). Dẫn toàn bộ khí G lội chậm vào bình đựng dung dịch Brom dư, khối lượng Brom phản ứng là 80 gam. Giá trị x và y lần lượt là A.0,3mol và 0,4 mol.

B. 0,2 mol và 0,5 mol.

C. 0,3 mol và 0,2 mol.

D. 0,2 mol và 0,3 mol.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

10,8 = 0,25 mol 43,2

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

mX = mY = 10,8 gam , M X = 2 . 21,6 = 43,2 ⇒ nY =

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

- Viết phương trình phản ứng cộng hiđro vào vinylaxetilen theo từng nấc và sẽ không thể xác định được số mol mỗi chất trong sản phẩm, do đó sẽ không giải được bài toán.

- So sánh thấy nH 2 = 4. nC 4 H 4 ⇒ phản ứng hiđro hóa hoàn toàn và trong Y không còn hiđrocacbon không no nên sẽ chọn đáp án B (mBr 2 = 0) Bài 2: Nung nóng hỗn hợp X gồm 0,2 mol vinylaxetilen và 0,2 mol H2 với xúc tác Ni, thu được hỗn hợp Y có tỉ khối hơi so với H2 là 21,6. Hỗn hợp Y làm mất màu tối đa m gam brom trong CCl4. Giá trị của m là: A. 80.

B. 72.

C. 30.

D. 45. (Đề thi thử ĐH lần 1 – THPT Vĩnh Bảo – Hải Phòng, năm học 2013 – 2014) Bài giải Ta có: mX = 0,2 .52 + 0,2 .2 = 10,8 gam

N

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

4

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ H

2

2

2

2

2

2

2

D

IỄ N

Đ

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

→ số mol H2 phản ứng = 0,35 mol Số mol C2H2 dư = n Ag C = 0,1mol Số mol liên kết π trong Y = nπ − n H − 2nC H du Vậy số mol Br2 pư với Y = nπ - n H 2 − 2nc H du = 0,7 − 0,35 − 0,1.2 = 0,15mol . Chọn D Bài 6 (ĐH khối A năm 2008): Đun nóng hỗn hợp X gồm 0,06 mol C2H2 và 0,04 mol H2 với xúc tác Ni, sau một thời gian thu được hỗn hợp Y. Dẫn toàn bộ Y qua bình đựng dung dịch Br2 dư thì còn lại 0,448 lít hỗn hợp khí Z (đktc) có tỉ khối so với O2 là 0,5. Khối lượng bình đựng dung dịch Br2 tăng là: A. 1,04 gam B. 1,20 gam C. 1,64 gam D. 1,32 gam Bài giải:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Ó

10,4 = 0,65mol 2×8

-H

Số mol X =

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Đ ẠO

TP

Vậy x= 0,2 mol và y= 0,5 mol Bài 5(ĐH – CĐ khối A năm 2013): Trong một bình kín chứa 0,35 mol C2H2; 0,65 mol H2 và một ít bột Ni. Nung nóng bình một thời gian, thu được hỗn hợp khí X có tỉ khối so với H2 bằng 8.

Sục X vào lượng dư dung dịch AgNO3 trong NH3 đến phản ứng hoàn toàn, thu được hỗn hợp khí Y và 24 gam kết tủa. Hỗn hợp khí Y phản ứng vừa đủ với bao nhiêu mol Br2 trong dung dịch?

A. 0,10 mol.

B. 0,20 mol.

C. 0,25 mol.

D. 0,15 mol.

Bài giải Số mol hỗn hợp ban đầu = 0,35 + 0,65 = 1 mol Khối lượng hỗn hợp ban đầu = 0,35. 26 + 0,65.2 = 10,4 gam Số mol liên kết π = 0,35.2=0,7 mol

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

Y

N

x + y + z = 1  x = 0,2   →  y = 0,5 28 x + 2 y + 26 z = 14,4 ←  x + 2 z = 0,8  z = 0,3  

Ta có hệ Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

N

Bài giải Theo bài nE = 1 mol; mE = 3,6*4 = 14,4 g nG = 0,7 mol → số mol H2 pư = 1- 0,7 = 0,3 mol `Số mol Br2 = 0,5 mol Từ (6) ta có: nπ = số mol H2 pư + số mol Br2 pư ⇒ x+ 2z = 0,8

M Z = 0,5 * 32 = 16 , n Z =

0,448 = 0,02 22,4

Từ (7) ta có: ∆ m = 0,06*26 + 0,04*2 – 0,02*16 = 1,32 gam. Chọn D Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

5

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

M Y = 2 * 11 = 22 , mX = mY = 0,1.26 + 0,2.28 + 0,3.2 = 8,8 gam

nX = 0,6 mol

10 00

B

nY = 0,4 mol =>

nH2 pư = 0,6 – 0,4 = 0,2 mol

A

Ta có: 0,1.2 + 0,2 = 0,2 + nBr2 => nBr2 = 0,2 mol = a

Ý

-H

Ó

2.2. Tính lượng CO2, H2O hoặc tính thể tích O2 tham gia phản ứng khi đốt cháy hỗn hợp Y

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Phương pháp giải: - Sử dụng định luật bảo toàn nguyên tố C, H hay công thức 3, 4 Bài 1: Cho hỗn hợp X gồm 0,1 mol CH4; 0,1 mol C2H2 và 0,1 mol H2. Cho X qua Ni đốt nóng một thời gian thu được hỗn hợp Y. Đốt cháy hoàn toàn Y thu được m gam H2O. Tính m?

A. 5,4g B. 3,6g C. 7,2g D. 9,0g Bài giải Theo định luật BTNT hidro ta có: nH(X) = nH(Y) = 0,1*4 + 0,1*2 + 0,1*2 = 0,8 mol

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TR ẦN

Bài giải

D. 0,1

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

C. 0,4

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

B. 0,2

N

A. 0,3

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

G

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

Bài 7: Đun nóng hỗn hợp khí X gồm 0,02 mol C2H2 và 0,03 mol H2 trong một bình kín (xúc tác Ni), thu được hỗn hợp khí Y. Cho Y lội từ từ vào bình nước brom (dư), sau khi kết thúc các phản ứng, khối lượng bình tăng m gam và có 280 ml hỗn hợp khí Z (đktc) thoát ra. Tỉ khối của Z so với H2 là 10,08. Giá trị của m là: A. 0,585.

B. 0,620.

C. 0,205.

D. 0,328.

Bài giải: nZ = 0,28: 22,4 = 0,0125 mol ` M Z = 10,08 × 2 = 20,16  → m Z = 0,0125 × 20,16 = 0,252 g m = mY – mZ = 0,02*26 + 2*0,03 – 0,252 = 0,328 g Bài 8(ĐHKA – 2014): Hỗn hợp khí X gồm 0,1 mol C2H2; 0,2 mol C2H4 và 0,3 mol H2. Đun nóng X với xúc tác Ni, sau một thời gian thu được hỗn hợp khí Y có tỉ khối so với H2 bằng 11. Hỗn hợp Y phản ứng tối đa với a mol Br2 trong dung dịch. Giá trị của a là

N

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

⇒ n H 2O =

1 n H = 0,4mol 2

→ m H 2O = 0,4 * 18 = 7,2 gam

Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

6

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

10 00

B

Bài 3: Cho 8,96 lít hỗn hợp khí X gồm C3H8, C2H2, C3H6, CH4 và H2 đi qua bột Niken xúc tác nung nóng để phản ứng xảy ra hoàn toàn, sau phản ứng ta thu được 6,72 lít hỗn hợp khí Y không chứa H2. Thể tích hỗn hợp các hidrocacbon có trong X là: A. 5,6 lít B. 4,48 lít C. 6,72 lít D. 8,96 lít Bài giải Sử dụng (4) ta có: Vhidrocacbon (X) = Vhidrpcacbon (Y) = 6,72 lít Bài 4: Cho 4,48 lít hỗn hợp khí X gồm CH4, C2H2, C2H4, C3H6, C3H8 và V lít khí H2 qua xúc tác Ni đun nóng đến phản ứng hoàn toàn. Sau phản ứng thu dược 5,2 lít hỗn hợp khí Y. Các khí đo cùng điều kiện. thể tích khí H2 trong Y là: A. 0,72 lít B. 4,48 lít C. 9,68 lít D.5,20 lít Bài giải Sử dụng (4) ta có: Vhidrocacbon (X) = Vhidrpcacbon (Y) = 4,48 lít ⇒ Thể tích khí H2(Y) = 5,2 – 4,48 = 0,72 lít 2.3. Bài tập liên quan đến hiệu suất phản ứng, tìm CTPT. Đề bài: Hỗn hợp X gồm hiđrocacbon không no A và H2. Tỉ khối hơi của X so với chất B là d1. Thực hiện phản ứng hiđro hóa một thời gian được hỗn hợp Y có tỉ khối hơi so với B là d2. Hiệu suất phản ứng hiđro hóa là H = a%. Tính a khi biết d1 và d2 hoặc tính d2 khi biết a và d1.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

1 4

nO2 = nC + n H = 0,5 × 2 + (0,5 × 2 + 0,5 × 2) = 1,5mol

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

1 4

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Đ ẠO

Theo định luật bảo toàn khối lượng mY = mX =14g Gọi số mol mỗi chất trong X là a: 26a + 2a = 14 → a = 0,5 mol Theo định luật bảo toàn nguyên tố C và H. Số mol O2 dùng để đốt Y cũng bằng số mol O2 dùng để đốt X C + O2 → CO2 4H + O2 → 2H2O

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

4,48 × 8 × 2 = 14 g 22,4

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

mY = 10,8 +

U

Y

N

H

Bài 2: Hỗn hợp X gồm C2H2 và H2 có cùng số mol. Lấy một lượng hỗn hợp X cho qua chất xúc tác nung nóng, thu được hỗn hợp Y gồm C2H4, C2H6, C2H2 và H2. Sục Y vào dung dịch brom (dư) thì khối lượng bình brom tăng 10,8 gam và thoát ra 4,48 lít hỗn hợp khí (đktc) có tỉ khối so với H2 là 8. Thể tích O2 (đktc) cần để đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp Y là A. 33,6 lít.

B. 22,4 lít.

C. 26,88 lít.

D. 44,8 lít.

Bài giải mY = Khối lượng khí pư với Br2 + khối lượng khí thoát ra

N

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

7

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

→ nY = M Y = 12,5 × 2 = 25 

Theo bài

15 = 0,6mol 25

Vậy

H pu =

0,4 × 100 = 80% 0,5

B

Số mol hỗn hợp giảm bằng số mol H2 phản ứng = 0,4 mol

-L

Ý

-H

Ó

A

10 00

Bài 2(ĐH – CĐ năm 2013): Cho 27,2 gam ankin X tác dụng với 15,68 lít khí H2 (đktc) có xúc tác thích hợp, thu được hỗn hợp Y (không chứa H2). Biết Y phản ứng tối đa với dung dịch chứa 16 gam Br2. Công thức phân tử của X là A. C2H2.

B. C3H4.

C. C4H6.

D. C5H8.

Bài giải : X là ankin nên phân tử có 2 liên kết π . Ta có :

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

 2 n X = n H + n Br = 0,8 2 2

 0 ,7 0 ,1    M = m X = 27,2  X nX nX  27,2 ⇒ n X = 0,4 ⇒ M X = = 6 8 , X la ø C 5 H 8 0, 4

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

4

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

2

H Ư

2

TR ẦN

http://daykemquynhon.ucoz.com

G

Bài giải: Theo sơ đồ đường chéo ta tính được tỉ lệ mol hai khí là 1: 1 Chọn 1 mol hỗn hợp X ( n H = nC H = 0,5mol ).

Khi đó mY = mX = 15.1 = 15 gam

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

Phương pháp giải: Xét 1 mol hỗn hợp ban đầu X với khối lượng mol trung bình là M1, ta sẽ dễ dàng tính được số mol A và H2 có trong 1 mol X. Gọi x là số mol H2 phản ứng, ta có: x = nX - nY Dựa vào sơ đồ đường chéo tính được số mol H2 và mol A ban đầu, từ đó tính được hiệu suất phản ứng.

Bài 1: Hỗn hợp X gồm H2 và C2H4 có tỉ khối so với H2 là 7,5. Dẫn X qua Ni nung nóng, thu được hỗn hợp Y có tỉ khối so với H2 là 12,5. Hiệu suất của phản ứng hiđro hoá là A. 70%.

B. 80%.

C. 60%.

D. 50%.

N

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

Bài 3: Trộn hiđrocacbon X với lượng dư khí H2, thu được hỗn hợp khí Y. Đốt cháy hết 4,8 gam Y, thu được 13,2 gam khí CO2. Mặt khác, 4,8 gam hỗn hợp đó làm mất màu dung dịch chứa 32 gam Br2. Công thức phân tử của X là: A. C3H4.

B. C2H2.

Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

8

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

D. C4H8. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT Việt Yên 1, năm học 2013 – 2014) Bài giải : Gọi công thức phân tử của Hidrocacbon là CxHy

N

C. C3H6.

Ơ H N Y

Coi số mol hỗn hợp X là 1 mol (nX = 1 mol) ⇒ mX = 18g Từ (2) ta có: 18 = nY ⇒ nY = nH2 (X) = 0,6 mol

B

1

10 00

30

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

Do Y không chứa anken ⇒ nanken = 1 – 0,6 = 0,4 mol mX = 14n*0,4 + 2*0,6 = 18 ⇒ n = 3 Gọi CTPT anken là CnH2n: Vậy CTPT anken là C3H6.

Bài 5 (ĐH – CĐ khối B năm 2009): Hỗn hợp khí X gồm H2 và một anken có khả năng cộng HBr cho sản phẩm hữu cơ duy nhất. Tỉ khối của X so với H2 là 9,1. Đun nóng X có xúc tác Ni, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được hỗn hợp Y không làm mất màu nước Brom. Tỉ khối cuả Y so với H2 là 13. Công thức cấu tạo của anken là: A. CH3-CH=CH-CH3 B. CH2=CH-CH2-CH3 C.CH2=C(CH3)2 D. CH2=CH2 Bài giải:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

M Y = 15 * 2 = 30

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

M X = 9 * 2 = 18 ,

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Đ ẠO

Bài 4: Hỗn hợp khí X chứa H2 và một anken. Tỉ khối của X đối với H2 là 9. Đun nóng nhẹ X có mặt xúc tác Ni tạo hỗn hợp Y không làm mất màu nước Br2 và có tỉ khối so với H2 là 15. Công thức phân tử của anken là: A. C2H4 B. C3H6 C. C4H8 D. C4H6 Bài giải:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U .Q TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

 k.n = n Br = 0,2  Cx H y 2  x.n Cx Hy = n CO2 = 0,3   k = 1; n C H = 0,2 x y  (loaï i)  x = 1,5 ⇒   k = 2; nCx Hy = 0,1 ⇒ Cx H y laø C3 H 4  x = 3

M X = 9,1 * 2 = 18,2

M Y = 13 * 2 = 26

,

Coi số mol hỗn hợp X là 1 mol (nX = 1 mol) ⇒ mX = 18,2 gam Từ (2) ta có: 18,2 = nY ⇒ nY = nH2 (X) = 0,7 mol 26

1

Do Y không chứa anken ⇒ nanken = 1 – 0,7 = 0,3 mol Gọi CTPT anken là CnH2n: mX = 14n*0,3 + 2*0,7 = 18,2 ⇒ n = 4 Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

9

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

Y

N

H

CTPT anken là C4H8.

Vì khi cộng HBr cho sản phẩm hữu cơ duy nhất nên chọn A Bài 6: Hỗn hợp khí X chứa H2 và một ankin. Tỉ khối của X đối với H2 là 4,8. Đun nóng nhẹ X có mặt xúc tác Ni tạo hỗn hợp Y không làm mất màu nước Br2 và có tỉ khối so với H2 là 8. Công thức phân tử của ankin là: A. C2H2 B. C3H4 C. C4H6 D. C4H8 Bài giải:

N

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

1

Đ ẠO

16

Từ (1) ⇒ nH2 pư = 1 – 0,6 = 0,4 mol Ta có nankin = 1 n H pu = 1 * 0,4 = 0,2 mol ⇒ nH2(X) = 1 – 0,2 = 0,8mol 2

2

G

2

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Gọi CTPT ankin là CnH2n-2: mX = (14n-2)*0,2 + 2*0,8 = 9,6 ⇒ n = 3 Vậy CTPT ankin là C3H4.

2.4. Một số bài tập tương tự Bài 1: Cho 0,5 mol H2 và 0,15 mol vinylaxetilen vào bình kín có mặt xúc tác Ni rồi nung nóng. Sau phản ứng thu được hỗn hợp khí X có tỉ khối so với CO2 bằng 0,5. Cho hỗn hợp X tác dụng với dung dịch Br2 dư thấy có m gam Br2 đã tham gia phản ứng. Giá trị của m là : A. 40 gam.

B. 24 gam.

C. 16 gam.

D. 32 gam. (Đề thi thử ĐH lần 2 – THPT chuyên Nguyễn Huệ – Hà Nội, năm học 2010 – 2011) Bài 2: Cho hỗn hợp X gồm 0,1 mol C2H4, 0,2 mol C2H2 và 0,7 mol H2. X được nung trong bình kín có xúc tác là Ni. Sau một thời gian thu được 0,8 mol hỗn hợp Y, Y phản ứng vừa đủ với 100 ml dung dịch Br2 aM. Giá trị của a là: A. 3.

B. 2,5.

C. 2.

D. 5.

(Thi thử Đại học lần 1 – THPT chuyên Hùng Vương – Phú Thọ, năm học 2010 – 2011) Bài 3: Nung nóng hỗn hợp X gồm 0,1 mol axetilen; 0,2 mol propen; 0,1 mol etilen và 0,6 mol hiđro với xúc tác Ni, sau một thời gian thu được hỗn hợp Y có tỉ khối so với H2 bằng 12,5. Cho hỗn hợp Y tác dụng với brom dư trong CCl4 thấy có tối đa a gam brom phản ứng. Giá trị của a là A. 24.

B. 16.

C. 32.

D. 48. (Đề thi thử Đại học lần 2 – THPT chuyên Vĩnh Phúc, năm học 2012 – 2013)

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Từ (2) ta có: 9,6 = nY ⇒ nY = 0,6 mol

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Coi số mol hỗn hợp X là 1 mol (nX = 1 mol) ⇒ mX = 9,6 gam

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

U

M Y = 8 * 2 = 16

M X = 4,8 * 2 = 9,6 ,

Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

10

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

D

IỄ N

Đ

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

Bài 4: Tiến hành đime hóa 1 mol axetilen thu được hỗn hợp X. Trộn X với H2 theo tỉ lệ 1:2 về số mol rồi nung nóng với bột Ni đến phản ứng hoàn toàn thu được hỗn hợp Y. Y làm mất màu vừa đủ dung dịch chứa 0,15 mol Br2. Hiệu suất phản ứng đime hóa là : A. 70%.

B. 30%.

C. 85%.

D. 15%.

Bài 5: Cho 7,56 lít hỗn hợp X (ở đktc) gồm C2H2 và H2 qua Ni đun nóng, thu được hỗn hợp khí Y chỉ gồm 3 hiđrocacbon, tỷ khối của Y so với H2 bằng 14,25.

Cho Y phản ứng hoàn toàn với dung dịch Br2 dư. Khối lượng của Br2 đã tham gia phản ứng là : A. 24,0 gam.

B. 18,0 gam.

C. 20,0 gam.

D. 18,4 gam. (Đề thi chọn học sinh giỏi tỉnh Nam Định, năm học 2013 – 2014) Bài 6: Cho 1,792 lít hỗn hợp X gồm: propin, H2 (ở đktc, tỉ khối của X so với H2 bằng 65/8) đi qua xúc tác nung nóng trong bình kín, thu được hỗn hợp khí Y có tỉ khối của Y so với He bằng a. Y làm mất màu vừa đủ 160 gam nước brom 2%.

Giá trị của a là A. 8,125.

B. 32,58.

C. 10,8.

D. 21,6. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT Đoàn Thượng – Hải Dương, năm học 2013 – 2014) Bài 7: Hỗn hợp X gồm 0,15 mol vinylaxetilen và 0,6 mol H2. Nung nóng hỗn hợp X (xúc tác Ni) một thời gian, thu được hỗn hợp Y có tỉ khối so với H2 bằng 10. Dẫn hỗn hợp Y qua dung dịch brom dư, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, khối lượng brom tham gia phản ứng là B. 24 gam.

C. 8 gam.

D. 16 gam.

A. 12 gam.

Bài 8: Hỗn hợp A gồm C2H4, C3H6 và H2. Cho 3,36 lit hỗn hợp A qua bình đựng Ni nung nóng thu được hỗn hợp B (các pư xảy ra hoàn toàn). Đốt cháy hỗn hợp B thu được 5,6 lit CO2 ở đkc và 5,4 g nước. Thành phần phần trăm theo thể tích của H2 trong hỗn hợp A là A. 15% B. 33,33% C. 50% D. 75% Bài 9: Hỗn hợp khí X gồm 0,3 mol H2 và 0,1 mol vinylaxetilen. Nung X một thời gian với xúc tác Ni thu được hỗn hợp khí Y có tỉ khối so với không khí là 1.

Số mol H2 phản ứng là A. 0,1 mol B. 0,2 mol C. 0,3 mol D. 0,25 mol

N

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

11

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

A. 76,1

B. 92,0

C. 75,9

D. 91,8.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

G

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

Bài 10: Hỗn hợp X gồm 3 khí C3H4, C2H2 và H2 cho vào bình kín dung tích 8,96 lít ở 00C, áp suất 1 atm, chứa ít bột Ni, nung nóng bình một thời gian thu được hỗn hợp khí Y. Biết tỉ khối của X so với Y là 0,75. Số mol H2 tham gia phản ứng là A. 0,75 mol B. 0,30 mol C. 0,10 mol D. 0,60 mol Bài 11(ĐH – CĐ khối A năm 2009): Hõn hợp khí X gồm H2 và C2H4 có tỉ khối so với He là 3,75. Dẫn X qua Ni nung nóng, thu được hỗn hợp Y có tỉ khối so với He là 5. Hiệu suất phản ứng hidro hóa là: A. 25% B. 20% C. 50% D.40% Bài 12: Cho 22,4 lít hỗn hợp khí X (đktc) gồm CH4, C2H4, C2H2 và H2 có tỉ khối đối với H2 là 7,3 đi chậm qua ống sứ đựng bột Ni nung nóng ta thu được hỗn hợp khí Y có tỉ khối so với H2 là 73/6. Số mol H2 đã tham gia phản ứng là: A. 0,5 mol B. 0,4 mol C. 0,2 mol D. 0,6 mol Bài 13(ĐH – CĐ khối B năm 2009): Hỗn hợp khí X gồm 0,3 mol H2 và 0,1 mol vinylaxetilen. Nung X một thời gian với xúc tác Ni thu được hỗn hợp Y có tỉ khối so với không khí là 1. Nếu cho toàn bộ Y sục từ từ vaò dung dịch brom (dư) thì có m gam brom tham gia phản ứng. Tính m?

A. 32,0 B. 8,0 C. 3,2 D. 16,0 Bài 14: Đun nóng hỗn hợp khí A gồm 0,06 mol C2H2; 0,05 mol C3H6 và 0,07 mol H2 với xúc tác Ni. Sau một thời gian thu được hỗn hợp khí B. Đốt cháy hoàn toàn B rồi cho sản phẩm hấp thụ hết vào dung dịch nước vôi trong dư.

Khối lượng bình dung dịch nặng thêm là: B. 11,88 gam C. 16,92 gam D. 6,84 gam A. 5,04 gam Bài 15(ĐHKB – 2014): Một bình kín chỉ chứa các chất sau: axetilen (0,5 mol), vinylaxetilen (0,4 mol), hiđro (0,65 mol) và một ít bột niken. Nung nóng bình một thời gian, thu được hồn hợp khí X có tỉ khối so với H2 bằng 19,5. Khí X phản ứng vừa đủ với 0,7 mol AgNO3 trong dung dịch NH3, thu được m gam kết tủa và 10,08 lít hỗn hợp khí Y (đktc). Khí Y phản ứng tối đa với 0,55 mol Br2 trong dung dịch. Giá trị của m là

N

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

D

IỄ N

Đ

ÀN

Phần III. KẾT LUẬN. Kinh nghiệm này được tôi đúc rút trong quá trình hướng dẫn học sinh giải các bài toán. Sử dụng các cách làm này không khó nhưng học sinh phải biết cách nhận dạng bài toán. Do đó việc nhận dạng và sử dụng thành thạo các phương pháp này không những rèn luyện kĩ năng tính toán mà còn giúp học sinh phát triển tư duy, giải quyết bài toán trong thời gian ngắn, phù hợp với câu trả lời dưới dạng trắc nghiệm khách quan.

Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

12

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G N

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Ý

-H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

http://daykemquynhon.ucoz.com

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

.Q

U

Y

N

H

Với đối tượng nghiên cứu của đề tài chỉ là một mảng kiến thức tương đối hẹp so với toàn bộ chương trình hoá học nhưng tôi hi vọng nó sẽ giúp ích cho các em học sinh và các thầy cô giáo trong việc học giảng dạy phần hiđrocacbon.

Trên đây là một số ý kiến của bản thân tôi.Những kinh nghiệm giải toán này còn có thể áp dụng linh hoạt cho nhiều bài toán hữu cơ ở các chương tiếp theo, tuy nhiên trong giới hạn đề tài tôi chỉ đề cập đến một số dạng tiêu biểu trong phần hiđrocacbon mà các em hay gặp trong quá trình làm toán hoá. Rất mong được sự đóng góp, bổ sung và sửa đổi của các thầy cô.

Xin chân thành cảm ơn !

N

www.facebook.com/daykem.quynhon https://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

Giải nhanh bài toán phản ứng cộng

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

13

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial