Nghiên cứu phân tích hàm lượng thủy ngân trong động vật hai mảnh tại Quảng Ninh bằng phương pháp

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

PHẠM THỊ THU THỦY

NGHIÊN CỨU PHÂN TÍCH HÀM LƯỢNG THỦY NGÂN TRONG ĐỘNG VẬT HAI MẢNH TẠI QUẢNG NINH BẰNG PHƯƠNG PHÁP QUANG PHỔ HẤP THỤ NGUYÊN TỬ KẾT HỢP KỸ THUẬT HÓA HƠI LẠNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ HÓA HỌC

THÁI NGUYÊN - 2016

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

PHẠM THỊ THU THỦY

NGHIÊN CỨU PHÂN TÍCH HÀM LƯỢNG THỦY NGÂN TRONG ĐỘNG VẬT HAI MẢNH TẠI QUẢNG NINH BẰNG PHƯƠNG PHÁP QUANG PHỔ HẤP THỤ NGUYÊN TỬ KẾT HỢP KỸ THUẬT HÓA HƠI LẠNH Chuyên ngành: Hoá phân tích Mã số: 60.44.01.18

LUẬN VĂN THẠC SĨ HÓA HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. DƯƠNG TUẤN HƯNG

THÁI NGUYÊN-2016

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

LỜI CẢM ƠN

Ơ

Tuấn Hưng. Thầy đã giao đề tài, nhiệt tình hướng dẫn và tạo mọi điều kiện

N

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành đến với TS. Dương

U Y

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong bộ môn Hóa phân tích nói

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

Hóa học -Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã tạo điều kiện

H Ư

N

hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong thời gian làm thực nghiệm.

Cuối cùng, tôi xin cảm ơn gia đình, các bạn học viên Cao học của Bộ

TR ẦN

môn Hóa phân tích đã luôn động viên, tận tình giúp đỡ tôi trong thời gian

B

học tập và thực hiện luận văn này.

10 00

Quảng Ninh, ngày 15/10/2016

Í-

H

Ó

A

Tác giả luận văn

TO

ÁN

-L

Phạm Thị Thu Thủy

D

IỄ N

Đ

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

Tôi xin chân thành cảm ơn các cán bộ phòng Hóa phân tích của Viện

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

thời gian tôi học tập tại trường Đại học Khoa Học - Đại Học Thái Nguyên.

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

riêng và trong khoa Hóa học nói chung đã dạy dỗ, chỉ bảo và động viên tôi trong

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

tốt nhất giúp tôi thực hiện và hoàn thành luận văn này.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

a http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

MỤC LỤC

N

LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................a

Ơ

MỤC LỤC ......................................................................................................... b

U Y

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ...................................................................... f

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

Chương 1. TỔNG QUAN ............................................................................... 5

H Ư

N

1.1. Giới thiệu vài nét về biển Quảng Ninh ...................................................... 5 1.2. Vài nét về động vật hai mảnh vỏ................................................................ 6

TR ẦN

1.2.1. Sò điệp ..................................................................................................... 7 1.2.2. Ốc móng tay ............................................................................................ 7

10 00

B

1.2.3. Ngán ........................................................................................................ 8 1.2.4. Ngao (Nghêu) .......................................................................................... 8

A

1.2.5. Hàu .......................................................................................................... 8

H

Ó

1.2.6. Bàn mai (Sò mai) .................................................................................... 9

-L

Í-

1.2.7. Vạng ........................................................................................................ 9

ÁN

1.2.8. Sò quéo .................................................................................................... 9 1.2.9. Sò tai ...................................................................................................... 10 1.3. Giới thiệu về nguyên tố thuỷ ngân ........................................................... 10

D

IỄ N

Đ

ÀN

1.3.1. Tính chất vật lý ...................................................................................... 10

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

DANH MỤC SƠ ĐỒ ........................................................................................ h

TO

http://daykemquynhon.ucoz.com

DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................. g

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .........................................................................e

1.3.2. Tính chất hoá học .................................................................................. 11 1.3.3. Trạng thái tự nhiên ................................................................................ 12 1.3.4. Ứng dụng ............................................................................................... 13 1.3.5. Độc tính của thủy ngân ......................................................................... 15 1.3.6. Quá trình tích lũy sinh học của thủy ngân ............................................ 17

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

b http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

1.3.7. Tình hình ô nhiễm thủy ngân ................................................................ 19 1.4. Các phương pháp phân tích thuỷ ngân ..................................................... 21

N

1.4.1. Các phương pháp phân tích tổng thuỷ ngân.......................................... 21

Ơ

1.4.2. Phương pháp phân tích hàm lượng thủy ngân bằng phương pháp

Đ

Chương 2. THỰC NGHIỆM ........................................................................ 38

N

G

2.1. Mục tiêu và nội dung nghiên cứu............................................................. 38

H Ư

2.1.1. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................. 38

TR ẦN

2.1.2. Nội dung nghiên cứu ............................................................................. 38 2.2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 38

B

2.2.1. Phương pháp tổng hợp tài liệu .............................................................. 38

10 00

2.2.2. Phương pháp thực nghiệm .................................................................... 39

A

2.2.3. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 39

H

Ó

2.3. Các thông số đánh giá độ tin cậy của phương pháp phân tích ................. 39

Í-

2.3.1. Giới hạn phát hiện (LOD) và giới hạn định lượng (LOQ) ................... 39

ÁN

-L

2.3.2. Độ chụm (độ lặp lại) của phương pháp ................................................. 40

TO

2.3.3. Độ đúng (độ thu hồi) của thiết bị, của phương pháp ............................ 40 2.4. Thực nghiệm ............................................................................................ 40

D

IỄ N

Đ

ÀN

2.4.1. Lấy mẫu ................................................................................................. 40

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

ẠO

vật hai mảnh vỏ ............................................................................................... 35

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

1.6. Một số nghiên cứu phân tích hàm lượng tổng thủy ngân trong động

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

1.5. Một số phương pháp xử lý mẫu trước khi phân tích................................ 31

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

quang phổ hấp thụ nguyên tử kế hợp kỹ thuật hóa hơi lạnh ........................... 27

2.4.2. Tiền xử lý và bảo quản mẫu .................................................................. 44 2.4.3. Trang thiết bị và hóa chất phục vụ nghiên cứu ..................................... 44 2.4.4. Chuẩn bị hoá chất và dung dịch chuẩn ................................................. 45 Chương 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ................................................... 47 3.1. Các điều kiện đo phổ hấp thụ nguyên tử của thủy ngân .......................... 47 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

c http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

3.2. Quy trình phân tích tổng thủy ngân ......................................................... 47 3.3. Đánh giá phương pháp phân tích ............................................................. 48

N

3.3.1. Xây dựng đường chuẩn ......................................................................... 48

Ơ

3.3.2. Giới hạn phát hiện (LOD) và giới hạn định lượng (LOQ) ................... 50

.Q

3.3.5. Độ thu hồi .............................................................................................. 53

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

KẾT LUẬN .................................................................................................... 64

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 66

D

IỄ N

Đ

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

động vật hai mảnh thu được tại Quảng Ninh .................................................. 54

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

3.4. Kết quả phân tích hàm lượng tổng thủy ngân trong mẫu của 9 loài

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

3.3.4. Độ chính xác ......................................................................................... 53

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

3.3.3. Độ lặp lại ............................................................................................... 52

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

d http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Atomic Absorption Spectroscopy

AES

Atomic Emission Spectroscopy

AFS

Atomic Fluorescence Spectrometry

CV

Cold Vapor

CV-AAS

Cold Vapor-Atomic Absorption Spectroscopy

DCP-AES

Direct Current Plasma-Atomic Emission Spectroscopy

ECD

Electron Capture Detector

EPMA

Electron Probe Micro Analysis

ICP-AES

Inductively Coupled Plasma-Atomic Emission Spectroscopy

ICP-MS

Inductively Coupled Plasma-Mass Spectrometry

MIP-AES

Microwawe Induced Plasma-Atomic Emission Spectrometry

MS

Mass Spectrometry

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

10 00 A Ó H Í-L ÁN TO

D

IỄ N

Đ

ÀN

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

.Q

U Y

N

H

Ơ

N

AAS

B

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

e http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Một số hằng số vật lý của thủy ngân .......................................... 10

Bảng 1.2.

Một số hợp chất thủy ngân hữu cơ điển hình ............................. 14

Bảng 1.3.

Đặc tính sinh hóa của các hợp chất thủy ngân ........................... 16

Bảng 2.1.

Vị trí lấy mẫu và kí hiệu mẫu ..................................................... 43

Bảng 3.1.

Các điều kiện đo phổ hấp thụ nguyên tử của thủy ngân ............ 47

Bảng 3.2.

Xây dựng đường chuẩn xác định tổng thủy ngân....................... 49

Bảng 3.3.

Kết quả phân tích mẫu chuẩn thủy ngân nồng độ 0,1 µg/l ......... 51

Bảng 3.4.

Kết quả đánh giá độ lặp lại của phương pháp phân tích

Bảng 3.6.

Độ thu hồi của thủy ngân trong mẫu .......................................... 54

Bảng 3.7.

Kết quả phân tích hàm lượng tổng thủy ngân trong các

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

mẫu động vật hai mảnh tại Cẩm Phả, Hạ Long, Vân Đồn ......... 55

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Kết quả phân tích thủy ngân trong mẫu chuẩn ........................... 53

TR ẦN

Bảng 3.5.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

H Ư

N

tổng thủy ngân ............................................................................ 52

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Đ

ẠO

TP

.Q

U Y

N

H

Ơ

N

Bảng 1.1.

G

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

f http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Chu trình biến đổi thủy ngân trong sinh quyển ........................... 18

Ơ

N

Hình 1.2. Mô hình hệ thống hóa hơi lạnh cải tiến ....................................... 28

N

H

Hình 1.3. Phổ hấp thụ của thủy ngân trước và sau khi cải tiến thiết bị ....... 29

.Q

N

G

Hình 3.1. Phổ AAS của thủy ngân khi xây dựng đường chuẩn ................... 49

H Ư

Hình 3.2. Đường chuẩn xác định tổng thủy ngân ........................................ 50

TR ẦN

Hình 3.3. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu động vật hai mảnh thu được tại Cẩm Phả, Hạ Long, Vân Đồn .................................. 56

B

Hình 3.4. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Bàn mai .................... 57

10 00

Hình 3.5. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Ngán ......................... 58

A

Hình 3.6. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Quéo ......................... 58

H

Ó

Hình 3.7. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Vạng ......................... 59

Í-

Hình 3.8. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Hàu ........................... 59

-L

Hình 3.9. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Móng tay .................. 60

ÁN

Hình 3.10. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Sò điệp...................... 60

TO

Hình 3.11. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Sò tai ........................ 61

D

IỄ N

Đ

ÀN

Hình 3.12. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Ngao ......................... 61

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

Bản đồ vị trí lấy mẫu tại 3 khu vực: Cẩm Phả, Vân Đồn, Hạ Long ..... 42

Đ

Hình 2.1.

ẠO

phân tích thủy ngân bán tự động Model HG - 201 ...................... 30

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Hình 1.6. Máy quang phổ hấp thụ nguyên tử kỹ thuật hóa hơi lạnh

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Hình 1.5. Phổ hấp thụ của thủy ngân nồng độ từ 0,1 đến 2,0 μg/l .............. 30

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

Hình 1.4. Phổ hấp thụ của thủy ngân nồng độ 2 μg/l................................... 29

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

g http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

IỄ N

D

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

Í-

-L A

Ó

H B

10 00 TR ẦN G

N

H Ư

ẠO

Đ

TP

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ÁN

TO

U Y

.Q

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ÀN

Đ

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Ơ

H

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 3.1. Quy trình phân tích tổng thủy ngân trong động vật hai mảnh ....... 48

http://www.lrc.tnu.edu.vn

h

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

MỞ ĐẦU

Ơ

là một chất gây ô nhiễm thải ra môi trường. Thủy ngân có nhiều ứng dụng

N

Thủy ngân là một kim loại nặng có độc tính cao, có trong tự nhiên và

H

rộng rãi như làm điện cực trong quá trình điện phân NaCl sản xuất Cl2 và

.Q

Đ

nấm mốc, thuốc trừ sâu; nguồn thải thủy ngân ra môi trường xuất phát từ

N

G

việc đốt các nhiên liệu hóa thạch ngày càng báo động do độc tính cao và đặc

H Ư

biệt là khả năng tích lũy sinh học và chuyển hoá thủy ngân trong môi trường,

TR ẦN

động thực vật khiến cho vấn đề ô nhiễm thủy ngân trong môi trường và thực phẩm cần được quan tâm đặc biệt [1, 2].

B

Độc tính của thủy ngân phụ thuộc rất nhiều vào dạng hoá học của nó.

10 00

Nhìn chung, thủy ngân ở dạng hợp chất hữu cơ (thủy ngân hữu cơ) độc hơn

A

thủy ngân vô cơ. Thủy ngân nguyên tố và thủy ngân sunfua là dạng ít độc

H

Ó

nhất. Dạng độc nhất của thủy ngân là metyl thủy ngân, dạng này được

Í-

tích lũy trong tế bào cá và động vật.

-L

Các hoạt động chính phát thải thủy ngân ra môi trường bao gồm đốt

ÁN

than (chủ yếu trong các nhà máy nhiệt điện đốt than chiếm 50% nguồn phát

TO

thải thủy ngân), các nhà máy công nghiệp sản xuất clo và xút, các hoạt động

D

IỄ N

Đ

ÀN

khai thác vàng. Thực tế đã ghi nhận nhiều trường hợp nhiễm độc thủy ngân,

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

ẠO

răng, thuốc sát trùng, làm chất bảo quản cho nhiều loại thực phẩm, chống

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

áp suất, làm thành phần trong hỗn hống để chữa các bệnh sâu răng và hàn

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

đo, pin oxit thủy ngân, các thiết bị định hướng, các dụng cụ do nhiệt độ và

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

NaOH, sử dụng làm bóng đèn huỳnh quang, các thiết bị siêu dẫn, đồng hồ

chủ yếu tại các vùng khai thác vàng sử dụng công nghệ tạo hỗn hống với thủy ngân.Trên thế giới đã có nhiều trường hợp nhiễm độc thủy ngân xảy ra ở quy mô lớn. Vào năm 1953 - 1960 tại thành phố Minamata tỉnh Kumamoto, Nhật Bản đã có 2955 người nhiễm độc thủy ngân trong đó 1706 người chết [3, 4] vì ăn phải cá nhiễm thủy ngân tại vịnh Minamata, những khuyết tật về gen đã

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

1 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

được quan sát thấy ở trẻ em sơ sinh mà mẹ của chúng sau khi ăn hải sản được khai thác từ vịnh Minamata. Trong cá của vịnh người ta phát hiện thấy có

Ơ

này được thải ra từ nhà máy hoá chất Chisso của thành phố. Tiếp đó năm

N

chứa từ 27 - 102 ppm thủy ngân dưới dạng metyl thủy ngân, nguồn thủy ngân

U Y

thủy ngân do thuốc trừ sâu. Bệnh Minamata và những bệnh tương tự do bị

G

Đ

metyl thủy ngân, đặc biệt trong đất. Người ta đã tìm thấy các vi khuẩn và vi

H Ư

N

sinh vật trong đất và nước có chứa metylcobanamin. Khi metylcobanamin gặp các ion thủy ngân vô cơ, metyl thủy ngân dễ dàng sinh ra bởi các quá trình hoá

TR ẦN

học và sinh học. Chính metyl thủy ngân đã tham gia vào dây chuyền thực phẩm thông qua vi sinh vật trôi nổi và được tập trung ở cá với nồng độ lớn gấp hàng

10 00

B

nghìn lần so với ban đầu. Trong môi trường, thủy ngân được tích lũy trong chuỗi thức ăn. Do đó các sinh vật có vị trí dinh dưỡng trong chuỗi thức ăn càng

Ó

A

cao thì có chứa nồng độ thủy ngân càng cao. Quá trình sản sinh và tích lũy

H

metyl thủy ngân trong nước là một quá trình quan trọng trong tích lũy sinh học

-L

Í-

của thủy ngân, metyl thủy ngân thường chiếm một phần tương đối lớn trong

ÁN

tổng lượng thủy ngân ở các động vật có mức dinh dưỡng cao, sau đó được sử

TO

dụng bởi các loài chim ăn cá, động vật và con người. Nguồn tiếp xúc và nhiễm

D

IỄ N

Đ

ÀN

độc thủy ngân ở người chủ yếu thông qua thực phẩm, đặc biệt là thủy sản.

Từ tính chất độc hại và nguy cơ ô nhiễm và tích lũy sinh học của thủy

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

Trong môi trường, thủy ngân vô cơ có thể bị metyl hoá thành muối

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Mekong hay ở sông hồ vùng Amazon, Brazil và Tanzania...

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

nhiễm độc thủy ngân, cũng xảy ra ở Trung Quốc, Canada, lưu vực sông

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

1972, tại Irac đã có 459 nông dân bị chết sau khi ăn phải lúa mạch nhiễm độc

ngân trong thực phẩm (cá và các loài động vật có vỏ) tổ chức Y tế thế giới (WHO) và tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO) [5] cùng ra thông báo chung xác định giới hạn hàm lượng thủy ngân trong cá săn mồi và cá không săn mồi lần lượt là 0,5 µg/g (500 µg/kg) và 1,0 µg/g (1000 µg/kg); Ủy ban Châu Âu (COMMISSION REGULATION (EC) No 1881/2006) [6] quy Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

2 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

định giới hạn hàm lượng thủy ngân trong các sản phẩm cá và động vật có vỏ (động vật thân mềm và động vật giáp xác) là 0,5 mg/kg (khối lượng tươi (500

Ơ

chuẩn tạm thời về hàm lượng tổng thủy ngân trong cá và động vật có vỏ là 0,4

N

µg/kg); Đạo luật về Vệ sinh an toàn thực phẩm của Nhật cũng quy định tiêu

U Y

hạn ô nhiễm thủy ngân trong thực phẩm (giáp xác, thủy sản và sản phẩm thủy

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

định thủy ngân. Tuy nhiên phương pháp phổ biến nhất để xác định thủy ngân

TR ẦN

trong tất cả các đối tượng mẫu là phương pháp dựa trên phép đo phổ hấp thụ nguyên tử kết hợp với kỹ thuật hoá hơi lạnh (Cold Vapor-Atomic Absorption

10 00

B

Spectroscopy - CV-AAS) hoặc phương pháp ICP-MS. Chính vì vậy đề tài “Nghiên cứu phân tích hàm lượng thủy ngân trong động vật hai mảnh tại

Ó

A

Quảng Ninh bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử kết hợp kỹ

Í-

H

thuật hóa hơi lạnh” sẽ được thực hiện với mong muốn xây dựng phương

-L

pháp tối ưu xác định hàm lượng thủy ngân trong một số loại động vật hai

ÁN

mảnh vỏ nhằm xác định mức độ ô nhiễm và tích lũy thủy ngân trong thủy sản,

TO

giúp cho người tiêu dùng an tâm khi sử dụng.

Đ

Mục tiêu chính của luận văn là:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

H Ư

N

Hiện nay có nhiều phương pháp nhạy và chọn lọc được sử dụng để xác

IỄ N D

Đ

G

thực hiện nhanh chóng, dễ thao tác và chi phí thấp.

ẠO

phương pháp phân tích định lượng có độ nhạy và độ chính xác cao, có thể

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

lượng của thủy ngân trong các loài cá và động vật có vỏ đòi hỏi những

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

sản khác) là 0,5 mg/kg. Chính vì vậy việc phân tích xác định và giám sát hàm

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

mg/kg (khối lượng tươi) [7]. Theo QCVN 8-2:2011/BYT [8] quy định giới

- Nghiên cứu, xây dựng phương pháp phân tích hàm lượng tổng thủy

ngân trong động vật hai mảnh vỏ bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử kết hợp với kỹ thuật hoá hơi lạnh.

- Ứng dụng quy trình phân tích vừa xây dựng xác định và đánh giá hàm lượng tổng thủy ngân trong một số mẫu động vật hai mảnh thu được tại một Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

3 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

số khu vực trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Để thực hiện được mục tiêu trên, luận văn có nhiệm vụ sau:

N

- Tìm hiểu các phương pháp phân tích hàm lượng tổng thuỷ ngân hiện

Ơ

đang áp dụng trên thế giới.

U Y

TP

.Q

định hàm lượng tổng thủy ngân trong động vật hai mảnh.

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

D

IỄ N

Đ

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

dung chính của luận văn được thực hiện tại Viện Hoá học - Viện Hàn lâm

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Luận văn được thực hiện bằng phương pháp thực nghiệm. Các nội

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

để nâng cao độ nhạy, độ chọn lọc và độ chính xác của phương pháp xác

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

- Nghiên cứu các điều kiện tối ưu trong quá trình xử lý mẫu, ghi đo phổ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

4 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Chương 1 TỔNG QUAN

Ơ

N

1.1. Giới thiệu vài nét về biển Quảng Ninh

H

Quảng Ninh là tỉnh ven biển thuộc vùng Đông Bắc Việt Nam. Trong

.Q

Đ

Việt Nam với 4 thành phố: Hạ Long, Móng Cái, Uông Bí, Cẩm Phả và 1 thị

N

G

xã Quảng Yên. Biển Quảng Ninh có hơn 2.000 hòn đảo, chiếm 2/3 số đảo cả

H Ư

nước (2078/2779), trong đó có 1.030 đảo có tên. Tổng diện tích các đảo là

TR ẦN

619,913 km2. Một số hòn đảo thuộc tỉnh Quảng Ninh là: đảo Trần và quần đảo Cô Tô (thuộc huyện Cô Tô). Vùng nội thuỷ từ bắc xuống nam có những

B

đảo chính như đảo Vĩnh Thực, đảo Miễu, đảo Cái Chiên, đảo Thoi Xanh, đảo

10 00

Vạn Vược, đảo Thoi Đây, đảo Sậu Nam, đảo Co Bầu, đảo Trà Ngọ, đảo Cao Lô, đảo Trà Bàn, đảo Chén, đảo Thẻ Vàng, đảo Cảnh Cước, đảo Vạn Cảnh,

Ó

A

đảo Cống Tây, đảo Phượng Hoàng, đảo Nấc Đất, đảo Thượng Mai và đảo Hạ

Í-

H

Mai cùng vô số những đảo nhỏ trong vịnh Bái Tử Long và Hạ Long.

-L

Bên cạnh các thành tựu đã đạt được về nhiều mặt của kinh tế - xã hội,

ÁN

tỉnh Quảng Ninh đang đối mặt với nhiều thách thức cần giải quyết như cạn

TO

kiệt và suy thoái các dạng tài nguyên thiên nhiên, ô nhiễm môi trường, suy

D

IỄ N

Đ

ÀN

giảm đa dạng sinh học các hệ sinh thái cửa sông ven biển, mất rừng ngập

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

ẠO

quốc tế Móng Cái nằm ở tỉnh này. Quảng Ninh là tỉnh có nhiều đô thị nhất

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

chính của Việt Nam. Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long và cửa khẩu

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

phía Bắc vừa thuộc vùng duyên hải Bắc Bộ. Đây là tỉnh khai thác than đá

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

quy hoạch phát triển kinh tế, Quảng Ninh vừa thuộc vùng kinh tế trọng điểm

mặn...Trong bối cảnh tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu, suy thoái môi trường diễn ra gay gắt trên địa bàn tỉnh và đã trở thành những vấn đề nóng, là mối quan tâm của xã hội. Các kết quả quan trắc những năm gần đây cho thấy, chất lượng nước biển ven bờ tỉnh Quảng Ninh đang có dấu hiệu bị ô nhiễm, gây ảnh hưởng đến phát triển nuôi trồng thủy sản, du lịch và đe dọa đến sự sinh tồn của các loài sinh vật biển. Vì vậy, nghiên cứu đánh giá diễn biến chất 5 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

lượng nước biển ven bờ ở Quảng Ninh là vấn đề cấp thiết giúp cho các nhà quản lý đưa ra giải pháp hiệu quả để giảm thiểu ô nhiễm trong chiến lược phát

N

triển bền vững kinh tế - xã hội.

Ơ

1.2. Vài nét về động vật hai mảnh vỏ

U Y

vật nhuyễn thể hai mảnh vỏ (danh pháp khoa học: Bivalvia, trước đây gọi là

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Đ

các loài nghêu, hàu, sò nữa, trai, điệp và một số loài khác; một phần sống ở

N

G

nước mặn, phần còn lại ở nước ngọt. Đa số là động vật ăn lọc. Chúng ăn bằng

H Ư

cách lọc nước để thu chất dinh dưỡng từ các sinh vật nhỏ và chất thải ăn được

TR ẦN

khác. Mang tiến hóa thành một bộ phận gọi là ctenidiu, một cơ quan dùng để ăn và thở. Chúng thường chôn mình trong trầm tích, nơi chúng tương đối an

B

toàn trước kẻ thù. Một số ở nguyên một chỗ, gắn chặt với nền (hàu, vẹm), một

10 00

số đào hang và di chuyển xung quanh đáy (nghêu, sò), một số loài như điệp có thể bơi. Vỏ được cấu tạo từ canxi cacbonat và gồm hai mảnh được dính với

Ó

A

nhau. Hai mảnh vỏ thường đối xứng hai bên kích thước vỏ biến thiên từ dưới

H

một milimet tới hơn một mét, dù đa số không vượt quá 10 cm (4 inches).

-L

Í-

Y học cổ truyền đã khẳng định các loài động vật hai mảnh có vị ngọt,

ÁN

mặn, tính lạnh. Các món ăn chế biến từ động vật hai mảnh có tính thanh nhiệt, trừ thấp, giải độc. Tính chất này dùng để giải độc rượu. Người bị tiểu đường cũng nên ăn nghêu, sò, ốc, hến. Ăn động vật hai mảnh còn giúp bổ gân, bổ

D

IỄ N

Đ

ÀN

thận…Theo dược sĩ Bùi Kim Tùng, ăn động vật hai mảnh còn là giải pháp bổ

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

ở một cạnh và có thể khép chặt khi bị đe dọa hoặc ra khỏi nước. Lớp này gồm

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Chúng không có đầu, cũng như dải răng kitin. Chúng có hai vỏ gắn với nhau

TO

http://daykemquynhon.ucoz.com

Lamellibranchia hay Pelecypoda) xuất hiện khoảng 400 triệu năm trước đây.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

Động vật hai mảnh vỏ hay động vật thân mềm hai mảnh là loài động

sung kẽm và iod. Các loài động vật hai mảnh có nhiều iot gấp 200 lần so với trứng và thịt, thịt động vật hai mảnh có thể dùng làm thực phẩm hỗ trợ cho các bệnh tim mạch, bướu cổ, làm loãng đờm giãi, tăng tính miễn nhiễm, tăng chuyển hóa chất dinh dưỡng và tăng nội tiết tố. Như vậy, động vật hai mảnh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

6 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

là một loài thực phẩm thuốc quý nhưng cho đến nay những nghiên cứu cơ bản về loài nhuyễn thể còn quá ít ỏi.

Ơ

năng lọc một lượng lớn và có thể tích lũy nồng độ các kim loại nặng cao.

N

Động vật có vỏ nói chung và động vật thân mềm hai mảnh vỏ có khả

N

H

Năng lực tích lũy các kim loại tùy thuộc vào khả năng lọc của từng loài và vị

Đ

nhuyễn thể thuộc lớp hai mảnh vỏ, họ Pectinidae sống ở vùng nước mặn. Sò

N

G

điệp còn có tên gọi là Điệp quạt hay sò quạt do ngoại hình bên ngoài của

H Ư

chúng gần giống cái quạt. Sò điệp sống ở biển có độ sâu khoảng 10 mét.

TR ẦN

Chúng sống ở dưới đáy biển hoặc trong các rạn đá. Chúng thường sống hợp lại thành những vùng, những vùng này thường có ở dòng hải lưu chậm. Sò

B

điệp nước mặn có hai mảnh vỏ hình tròn, đường kính gần bằng nhau, dính

10 00

cùng với một khớp nối thẳng, nhỏ và cơ khép. Nắp sò dưới màu trắng hoặc

H

Ó

1.2.2. Ốc móng tay

A

màu kem, nắp trên thường màu đỏ. Bên trong lớp vỏ là thịt (cơ kép).

Í-

Ốc móng tay (danh pháp khoa học: Solenidae) hay còn gọi là ốc mã đao,

-L

ốc ngón tay là một họ động vật thân mềm (nhuyễn thể) có 2 mảnh vỏ thuộc họ

ÁN

ốc sống ở vùng bãi biển nằm sâu trong lớp đất bùn hay cát, sống trong cát bùn

TO

ở cửa biển, quanh vùng biển gần với các cửa sông lớn đều có thể bắt gặp ốc

D

IỄ N

Đ

ÀN

móng tay. Nhìn chung, các loài ốc họ này sống ở nền đáy theo tư thế thẳng

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

Sò điệp (danh pháp hai phần: Mimachlamys nobilis) là loài động vật

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TP

1.2.1. Sò điệp

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

bị ảnh hưởng bởi các yếu tố: kích thước, tuổi, cách chăn nuôi [9].

U Y

trí của chúng trong cột nước. Nồng độ của kim loại trong động vật thân mềm

đứng, chân phía dưới. Các loài ốc móng tay có chiều dài của cơ thể khoảng 6 10 cm (thân dài chừng mười lăm cm), lớn vừa bằng 1 ngón tay hình dáng thon dài như nóng tay và móng tay của thiếu nữ vì vậy được người Việt Nam gọi là ốc móng tay), ốc có dáng dấp giống với sá sùng, màu trắng sữa, vỏ ốc khép hờ màu vàng nâu, bên trong có lớp thịt trắng, phần thân trắng phau lộ ra ngoài được bao bọc bởi lớp màng trong và mịn. Ốc móng tay có cùng một hệ thức ăn 7 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

giống với ngao, chủ yếu ăn phiêu sinh vật, hay sinh vật phù du, khi thủy triều xuống, ốc móng tay sẽ rời khỏi chỗ ẩn nấp để tìm thức ăn.

Ơ

Ngán (danh pháp hai phần: Austriella corrugata) là loài nhuyễn thể, hai

N

1.2.3. Ngán

U Y

được duy nhất chỉ có tại khu vực cửa sông Bạch Đằng nơi giáp ranh giữa

ẠO

Ngao hay nghêu là tên gọi dùng để chỉ các loài động vật thân mêm hai

G

Đ

mảnh vỏ (nhuyễn thể) thuộc học Veneridae chuyên sống ở vùng nước ven

N

biển có độ mặn cao, nhiều đất cát sỏi, phân bố khá phổ biến ở vùng biển nhiệt

H Ư

đới hoặc cận nhiệt đới. Ngao có thân hình tròn, màu trắng hoặc vàng nhạt.

TR ẦN

Đây là loài hải sản có giá trị kinh tế cao, dễ nuôi, không tốn nhiều công chăm sóc. Dù quá trình trưởng thành của nghêu có rất nhiều rủi ro, nhưng với số

10 00

B

lượng trứng nhiều, nên loài nghêu hiện đã trở thành vật nuôi khá dễ dàng, ít tốn kém. Ngao là động vật ăn lọc, không có khả năng chủ động săn mồi và

A

chọn lọc thức ăn, 90% thức ăn là mùn bã hữu cơ, còn lại là sinh vật phù du -

Í-

1.2.5. Hàu

H

Ó

chủ yếu là tảo silic, tảo giáp, tảo lam, tảo lục và tảo kim.

-L

Hàu là loài động vật nhuyễn thể thuộc nhóm thân mềm hai mảnh vỏ

ÁN

trong họ hàng nghêu, sò nhỏ sống ở bờ biển, ở các ghềnh đá ven bờ biển hay

TO

các cửa sông, sống bám vào một giá thể như bám vào đá thành tảng, các rạn

D

IỄ N

Đ

ÀN

đá, móng cầu ăn sinh vật phù du và các sinh vật trong bùn, cát, nước

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

1.2.4. Ngao (Nghêu)

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Quảng Ninh và Hải Phòng. Ngán là một loài đặc sản của biển Quảng Ninh.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

mảnh vỏ sống ở vùng nước mặn và nước lợ. Tại Việt Nam, loại ngán to và ăn

biển....Hàu cũng được coi là một loại hải sản sống dưới nước. Thịt hàu ngon và ngọt, rất giàu chất dinh dưỡng, có chứa protein, gluxit, chất béo, kẽm, magiê, canxi...Hàu có vai trò quan trọng trong hệ sinh thái vì chúng lọc tạp chất từ nước và là nguồn thực phẩm cho cộng đồng dân cư ven biển.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

8 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

1.2.6. Bàn mai (Sò mai) Bàn mai hay sò mai, còn gọi là sò biên mai là một loài động vật thân mềm

N

hai mảnh vỏ thuộc họ sò, sống ở sâu dưới đáy biển. Một số nơi ngư dân còn gọi

Ơ

là con bắp chuối vì nó có thân lớn, vỏ phình ra giống như bắp chuối. Bàn mai là

U Y

mu bàn tay người lớn, nó có thân lớn, vỏ phình ra giống như bắp chuối, có màu

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

1.2.7. Vạng

H Ư

N

Vạng (hay vọp) còn có tên gọi khác là vọp chong (danh pháp khoa học: Geloina coaxans) là loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ, thuộc họ Corbiculidea,

TR ẦN

chúng sinh sống ở môi trường nước ngọt. Đây là một thủy sản có giá trị kinh tế. Chúng phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới gió mùa, nhiệt độ thích hợp từ 15

10 00

B

- 32°C. Vạng sống ở nguồn nước sạch không bị ô nhiễm, độ mặn thích hợp từ 10 - 30‰, độ trong < 60 cm, pH 7,5 - 8,5, chất đáy bùn nhão… Địa điểm loài

Ó

A

hai mảnh vỏ này sinh sống thường có nền đáy là bùn cát (70 - 90% bùn).

H

Chúng thường vùi mình ở độ sâu 4 - 6 cm dưới lớp mặt đáy, độ mặn nơi cư

-L

Í-

trú thường tương đối biến động (10 - 30 ‰). Thức ăn chủ yếu của vạng là

ÁN

nguồn thực vật đơn bào, phù du thực vật, tảo đáy, ấu trùng của động vật khác,

TO

mùn bã hữu cơ, muối khoáng. Loài động vật thân mềm này tiêu thụ cá sản phẩm mùn bã hữu cơ từ rừng đước đồng thời với các loại tảo khuê khác.

D

IỄ N

Đ

1.2.8. Sò quéo

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

mảnh vỏ giống hình tam giác úp lại, bên trong là phần thịt sò.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

ký (nặng gấp nhiều lần sò huyết). Nhìn chung, về hình dáng, bàn mai có hai

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

nâu thẫm, dạng nan quạt dẹp, suôn dài như cây quạt khép hờ, trọng lượng hơn cả

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

một loại sò biển có hình dáng to gần bằng con ốc cánh tiên, hình tam giác, to cỡ

Sò quéo (danh pháp khoa học: Anadara antiquata) hay có tên gọi khác

là sò dẹo, sò vẹo, sò méo bắt nguồn từ hình dáng bên ngoài của nó, là một động vật thân mềm hai mảnh vỏ trong họ sò. Chúng sinh trưởng trong môi trường tự nhiên, chủ yếu là sống trong các ghềnh đá, rặng san hô. Sò quéo

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

9 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

thường sống trong các gành đá hoặc đu bám trên các bè nuôi tôm để tìm kiếm thức ăn. Sò quéo được người dân địa phương tại Quảng Ninh gọi tắt là quéo.

N

1.2.9. Sò tai

Ơ

Sò tai là một loài động vật thân mềm hai mảnh vỏ thuộc họ Điệp (tương

U Y

gần bằng nhau, khá phẳng, vỏ phía trái nằm phía trên, màu đỏ hay nâu tươi, vỏ

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

H Ư

N

Thủy ngân là một nguyên tố hóa học ký hiệu Hg (từ tiếng Hy Lạp

TR ẦN

hydrargyrum, tức là thủy ngân hay nước bạc). Trong ngôn ngữ châu Âu, nguyên tố này được đặt tên là Mercury, lấy theo tên thần Mercury của người

B

La Mã, được biết đến với tính linh động và tốc độ [10].

10 00

Trong bảng tuần hoàn, Hg thuộc ô 80, nhóm IIB, chu kì 6, nguyên tử khối trung bình: 200,59 [10].

Í-

H

Ó

A

Bảng 1.1. Một số hằng số vật lý của thủy ngân Cấu hình electron [Xe]4f145d106s2

18,56

TO

I2

10,43

ÁN

I1

-L

Năng lượng ion hoá (eV)

I3

34,30

Nhiệt độ nóng chảy

-38,87°C

Nhiệt độ sôi

357°C

Nhiệt bay hơi

61,5 kJ mol-1

Thế điện cực chuẩn

0,854 V

Bán kính nguyên tử

1,60 Å

Đ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ G

1.3.1. Tính chất vật lý

IỄ N D

ẠO

1.3. Giới thiệu về nguyên tố thuỷ ngân

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

rất phát triển, gọi là cồi Đ. Sống ở những vùng biển sâu đến 500 m.

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

phía phải màu trắng nằm phía dưới, tiếp xúc với nền đáy. Cơ khép vỏ phía sau

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

tự như Sò điệp) (danh pháp khoa học: Pectinidae). Vỏ gồm hai mảnh hình quạt

10 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Bán kính ion hoá trị hai

0,93 Å

Thủy ngân có 7 đồng vị ổn định của thủy ngân với

202

Hg là phổ biến

Hg với chu kỳ bán rã 46,612 ngày. Phần lớn các đồng vị phóng

U Y

N

xạ còn lại có chu kỳ bán rã nhỏ hơn 1 ngày.

.Q

Đ

tinh khiết bị phủ một lớp váng và để lại những vạch trắng dài.

N

G

Thủy ngân bay hơi ngay ở nhiệt độ phòng, hơi thủy ngân gồm những

H Ư

phân tử đơn nguyên tử. Áp suất hơi của thủy ngân phụ thuộc mạnh vào nhiệt 3

TR ẦN

độ, ở 20°C áp suất hơi bão hoà của thủy ngân là 1,3×10 mm Hg. Ở 20°C, thuỷ ngân có trọng lượng riêng là 13,55. Khi hoá rắn, thủy ngân trở nên dễ

10 00

B

rèn như chì và là những tinh thể bát diện phát triển thành hình kim.

Thủy ngân tan được trong các dung môi phân cực và không phân

H

Ó

chứa 6×10-8 g Hg/l.

A

cực, dung dịch của thủy ngân trong nước (khi không có không khí) ở 25°C

Í-

Thủy ngân có tính dẫn nhiệt kém nhưng dẫn điện tốt.

-L

Thủy ngân tạo ra hợp kim với phần lớn các kim loại, bao gồm vàng,

ÁN

nhôm, bạc và đồng... nhưng không tạo với sắt. Do đó, người ta có thể chứa

TO

thủy ngân trong bình bằng sắt. Telua cũng tạo ra hợp kim, nhưng nó phản

D

IỄ N

Đ

ÀN

ứng rất chậm để tạo ra telurua thủy ngân. Hợp kim của thủy ngân được gọi

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

ẠO

ẩm dần dần bị bao phủ bởi màng oxit nên mất ánh kim. Thủy ngân không

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

khi đổ ra tạo thành những giọt tròn lấp lánh, linh động nhưng trong không khí

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Thủy ngân tinh khiết là chất lỏng ở nhiệt độ thường có màu trắng bạc,

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

203

H

năm, và

Ơ

N

nhất (29,86%). Các đồng vị phóng xạ bền nhất là 194Hg với chu kỳ bán rã 444

là hỗn hống, hỗn hống có thể ở dạng lỏng hoặc rắn phụ thuộc vào tỉ lệ của kim loại tan trong thủy ngân.

1.3.2. Tính chất hoá học Trạng thái ôxi hóa phổ biến của nó là +1 và +2. Rất ít hợp chất trong đó thủy ngân có hóa trị +3 tồn tại.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

11 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Thủy ngân không tác dụng với oxi ở nhiệt độ thường, nhưng tác dụng rõ rệt ở 300°C tạo thành HgO và ở 400°C oxit đó lại phân hủy thành nguyên tố.

Ơ

Thủy ngân chỉ tan trong axit có tính oxi hoá mạnh như: HNO3, H2SO4 đặc.

N

G

montroydrit (HgO), calomen (Hg2Cl2)... Rất hiếm khi gặp thuỷ ngân dưới

H Ư

dạng tự do. Thần sa là quặng duy nhất của thuỷ ngân, nhiều khi bắt gặp chúng

TR ẦN

tạo thành mỏ lớn. Nhìn chung thần sa khác với các sunfua khác là khá bền vững trong miền oxi hoá. Các khoáng cộng sinh với thần sa thường có

10 00

B

antimonit (Sb3S2), pirit (FeS2), asenopirit (FeAsS), hùng hoàn (As2S3)... Các khoáng vật phi quặng đi kèm với thần sa thường có: thạch anh, canxit, nhiều

Ó

A

khi có cả barit, florit...

H

Trong môi trường, thủy ngân biến đổi qua nhiều dạng tồn tại hoá

-L

Í-

học. Trong không khí, thủy ngân tồn tại ở dạng hơi nguyên tử, dạng metyl

ÁN

thủy ngân hoặc dạng liên kết với các hạt lơ lửng.

TO

Trong nước biển và đất liền, thủy ngân vô cơ bị metyl hoá thành các

D

IỄ N

Đ

ÀN

dạng metyl thủy ngân và được tích lũy vào động vật. Một phần thủy ngân

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

hay thần sa (HgS), timanic (HgSe), colodoit (HgTe), livingtonit (HgSb4O7),

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ẠO

Trong thiên nhiên tồn tại chủ yếu dưới dạng các khoáng vật: xinaba

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

6Hg + 8HNO3(loãng) → 3Hg2(NO3)2 + 2NO + 4H2O

U Y

N

H

Hg + 4HNO3(đặc) → Hg(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O 1.3.3. Trạng thái tự nhiên

N

Thủy ngân phản ứng dễ dàng với nhóm halogen và lưu huỳnh.

này liên kết với lưu huỳnh tạo thành kết tủa thủy ngân sunfua và giữ lại trong trầm tích.

Ngoài ra, một số loài thực vật còn có khả năng tích lũy thủy ngân ở dạng ít độc tính hơn như những giọt thủy ngân hoặc thủy ngân sunfua. Để có sự hiểu biết hơn về chu trình thủy ngân trong môi trường, chúng ta cần biết Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

12 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

những dạng tồn tại của nó trong mỗi dạng sinh thái khác nhau.

Trong nước tự nhiên, các hợp chất của thủy ngân dễ bị khử hoặc dễ bị

N

bay hơi nên hàm lượng thủy ngân trong nước rất nhỏ. Nồng độ của thủy

H

Ơ

ngân trong nước ngầm, nước mặt thường thấp hơn 0,5 µg/l. Nó có thể tồn

H Ư

- Máy đo huyết áp chứa thủy ngân (đã bị cấm ở một số nơi).

TR ẦN

- Thimerosal, một hợp chất hữu cơ được sử dụng như là chất khử trùng trong vaccin và mực xăm (Thimerosal in vaccines).

B

- Phong vũ kế thủy ngân, bơm khuyếch tán, tích điện kế thủy ngân và

10 00

nhiều thiết bị phòng thí nghiệm khác. Là một chất lỏng với tỷ trọng rất cao, Hg được sử dụng để làm kín các chi tiết chuyển động của máy khuấy dùng

Ó

A

trong kỹ thuật hóa học

Í-

H

- Trong một số đèn điện tử.

-L

- Hơi thủy ngân được sử dụng trong đèn hơi thủy ngân và một số đèn

ÁN

kiểu “đèn huỳnh quang” cho các mục đích quảng cáo. Màu sắc của các loại

Đ

ÀN

TO

đèn này phụ thuộc vào khí nạp vào bóng.

- Thủy ngân được sử dụng tách vàng và bạc trong các quặng sa khoáng.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

N

G

Các ứng dụng khác [10, 11]:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Đ

thuật điện và điện tử. Nó cũng được sử dụng trong một số nhiệt kế.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q ẠO

Thủy ngân được sử dụng chủ yếu trong sản xuất các hóa chất, trong kỹ

IỄ N D

TP

1.3.4. Ứng dụng

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

trường nước giàu oxi, thủy ngân tồn tại chủ yếu dạng hoá trị II.

U Y

N

tại ở dạng kim loại, dạng ion vô cơ hoặc dạng hợp chất hữu cơ. Trong môi

- Thủy ngân vẫn còn được sử dụng trong một số nền văn hóa cho các

mục đích y học dân tộc và nghi lễ. Ngày xưa, để chữa bệnh tắc ruột, người ta cho bệnh nhân uống thủy ngân lỏng (100 - 200 g). Ở trạng thái kim loại không phân tán, thủy ngân không độc và có tỷ trọng lớn nên sẽ chảy trong hệ thống tiêu hóa và giúp thông ruột cho bệnh nhân.

- Chuyển mạch điện bằng thủy ngân, điện phân với cathode thủy ngân 13

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

để sản xuất NaOH và Cl2, các điện cực trong một số dạng thiết bị điện tử, pin và chất xúc tác, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, hỗn hống nha khoa, pha chế

N

thuốc và kính thiên văn gương lỏng.

Ơ

- Trong nông nghiệp, người ta sử dụng lượng lớn các hợp chất thủy

U Y

TP

.Q

Bảng 1.2. Một số hợp chất thủy ngân hữu cơ điển hình Tên gọi Metyl nitril thủy ngân

N

G

Đ

CH3-Hg-CN

TR ẦN

H Ư

Metyl dixyan diamit thủy ngân

Metyl axeta thủy ngân

CH3-Hg-OOC-CH3

Metyl clorua thủy ngân

10 00

B

CH3-Hg-Cl

Ngoài ra thủy ngân còn được dùng nhiều trong các thiết bị nghiên cứu

Ó

A

khoa học, làm thuốc diệt chuột, thuốc trừ sâu, chất tẩy uế...

Í-

H

Thủy ngân có “duyên nợ” với một trong những phát minh khoa học

-L

quan trọng nhất của thế kỷ XX - đó là phát minh về hiện tượng siêu dẫn. Năm

ÁN

1911, khi nghiên cứu tính chất của các chất ở nhiệt độ thấp, nhà vật lý học

TO

kiêm hóa học người Hà Lan Heike Kemerling - Onet (Heike Kamerlingh -

D

IỄ N

Đ

ÀN

Onnes) đã khám phá ra rằng, gần độ không tuyệt đối, nói chính xác hơn ở 4,10

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

Công thức cấu tạo

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

hình dùng cho mục đích này được mô tả ở Bảng 1.2.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

ngân hữu cơ để chống nấm và làm sạch các hạt giống, một số hợp chất điển

K, thủy ngân hoàn toàn không có điện trở nữa. Hai năm sau đó, nhà bác học này đã được tặng giải thưởng Noben. Năm 1922, những cống hiến khoa học của nhà hóa học Tiệp Khắc Jaroslav Heyrosky cũng được đánh giá cao như vậy. Ông đã phát minh ra phương pháp cực phổ để phân tích hóa học, trong đó, thủy ngân đóng vai trò khá quan trọng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

14 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

1.3.5. Độc tính của thủy ngân Thủy ngân, các dạng thủy ngân vô cơ và hữu cơ độc với hệ thần kinh

N

trung ương và hệ thần kinh ngoại biên. Tuy nhiên, độc tính của thủy ngân phụ

Ơ

thuộc vào các dạng hợp chất hoá học của nó và trong đó dạng thủy ngân hữu

U Y

TP

.Q

(CH3Hg+), và dimetyl thủy ngân ((CH3)2Hg) [1, 15].

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

ở phổi rồi vào máu và não trong quá trình hô hấp dẫn đến hủy hoại hệ thần

H Ư

N

kinh trung ương.

- Dạng muối thủy ngân (I) Hg22+ có độc tính thấp do khi hấp thu vào cơ

TR ẦN

thể sẽ tác dụng với ion Cl- có trong dạ dày tạo thành hợp chất không tan Hg2Cl2 sau đó bị đào thải ra ngoài.

10 00

B

- Dạng muối thủy ngân (II) Hg2+ có độc tính cao hơn nhiều so với muối Hg22+, nó dễ dàng kết hợp với các amino axit có chứa lưu huỳnh của protein.

Ó

A

Hg2+ cũng tạo liên kết với hemoglobin và albumin trong huyết thanh vì cả hai

H

chất này đều chứa nhóm thiol (SH). Tuy nhiên Hg 2+ không thể dịch chuyển

-L

Í-

qua màng tế bào nên nó không thể thâm nhập vào các tế bào sinh học.

ÁN

- Các hợp chất hữu cơ của thủy ngân có độc tính cao nhất, đặc biệt là metyl thủy ngân (CH3Hg+). Chất này tan được trong mỡ, phần chất béo của

ÀN

các màng và trong tuỷ não. Các alkyl thủy ngân (RHg +) có thể dịch chuyển

D

IỄ N

Đ

qua màng tế bào và thâm nhập vào mô bào thai qua nhau thai. Do đó khi

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

thấp. Nhưng hơi thủy ngân thì rất độc, do ở dạng hơi nó sẽ dễ dàng bị hấp thụ

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

- Thủy ngân kim loại ở trạng thái lỏng tương đối trơ và có độc tính

TO

http://daykemquynhon.ucoz.com

thủy ngân nguyên tố (Hg0), thủy ngân (II) vô cơ (Hg2+), metyl thủy ngân

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

cơ độc nhất [12-15]. Các dạng hóa học tồn tại chính của thủy ngân bao gồm:

người mẹ bị nhiễm metyl thủy ngân thì đứa trẻ sinh ra thường chịu những thương tổn không thể hồi phục được về hệ thần kinh trung ương, gây nên bệnh tâm thần phân liệt, co giật, trí tuệ kém phát triển.

Khi thủy ngân liên kết với màng tế bào sẽ ngăn cản quá trình vận chuyển đường qua màng làm suy giảm năng lượng của tế bào, gây ra rối loạn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

15 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

việc dẫn truyền các xung thần kinh. Nhiễm độc metyl thủy ngân cũng dẫn tới sự phân chia nhiễm sắc thể, phá vỡ nhiễm sắc thể và ngăn cản sự phân chia tế

N

bào. Các triệu chứng nhiễm độc thủy ngân bắt đầu xuất hiện khi nồng độ

Ơ

metyl thủy ngân (CH3Hg+) trong máu khoảng 0,5 ppm. Ở người, nguồn nhiễm

U Y

Nguyên tố thủy ngân ở dạng lỏng tương đối trơ có độc tính

Hg

2

Hg22+

3

Hg2+ Độc nhưng khó di chuyển qua màng sinh học.

G

1

H Ư

N

thấp. Hơi thủy ngân khi hít vào rất độc. độc thấp.

TR ẦN

Tạo được hợp chất không tan với clorua (Hg 2Cl2) có độ

10 00

B

Rất độc, thông thường ở dạng CH3Hg+, nguy hiểm cho hệ thần kinh trung ương, dễ di chuyển qua màng sinh học, tích

RH+

4

Ó

A

trữ trong các mô mỡ.

R2Hg

6

Í-

5

-L

H

Độc tính thấp nhưng có thể chuyển thành RHg + trong môi

ÁN

HgS

trường axit trung bình.

Không tan và không độc, có trong đất.

TO

Trong môi trường nước, thủy ngân và muối của thủy ngân có thể

D

IỄ N

Đ

ÀN

chuyển hoá thành metyl thủy ngân hay dimetyl thủy ngân (CH3)2Hg bởi các vi

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Loại Đặc tính hoá học và sinh hoá

Đ

STT

ẠO

Bảng 1.3. Đặc tính sinh hóa của các hợp chất thủy ngân

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

.Q

hoá của các hợp chất thủy ngân được trình bày trong Bảng 1.3.

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

ngân nguyên tố chuyển hoá thành metyl thủy ngân (CH3Hg+). Đặc tính sinh

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

độc thủy ngân chủ yếu từ thực phẩm, đặc biệt cá và hải sản. Trong các thủy

khuẩn kỵ khí. Dimetyl thủy ngân trong môi trường axit yếu sẽ chuyển hoá thành metyl thủy ngân (CH3Hg+). Có nhiều nghiên cứu cho thấy sự tương quan giữa hàm lượng metyl thủy ngân và tổng thủy ngân trong mô thịt động vật hai mảnh, để chuyển đổi hàm lượng tổng thủy ngân sang metyl thủy ngân áp dụng hệ số chuyển đổi 0,8 đối với các loài động vật thân mềm [2, 16].

16 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

1.3.6. Quá trình tích lũy sinh học của thủy ngân Thủy ngân là một nguyên tố hoá học, nó không thể tự sinh ra hay mất

H

Ơ

hình thành. Thủy ngân được giải phóng ra môi trường từ nguồn tự nhiên như

N

đi. Một lượng xác định của thủy ngân tồn tại trên trái đất từ khi trái đất được

.Q

G

Đ

phân tán và chuyển vào không khí, lắng đọng xuống trái đất và được lưu giữ

H Ư

N

hoặc chuyển hoá trong đất, nước và không khí. Thủy ngân lắng đọng xuống trái đất theo nhiều cách và tốc độ khác nhau, phụ thuộc vào dạng vật lý và hoá

TR ẦN

học của nó. Chu trình biến đổi và chuyển hóa của các dạng thủy ngân trong

B

sinh quyển được trình bày trong Hình 1.1 [1].

10 00

Trong môi trường thủy ngân vô cơ có thể bị metyl hoá thành muối metyl thủy ngân, đặc biệt là trong đất [11, 17-19]. Người ta đã tìm thấy các vi

H

Ó

A

khuẩn và vi sinh vật trong đất và nước có chứa metylcobanamin. Khi

Í-

metylcobanamin gặp các ion thủy ngân vô cơ, metyl thủy ngân dễ dàng được

-L

sinh ra bởi các quá trình hoá học và sinh học. Một phần metyl thủy ngân sinh

TO

ÁN

ra bị phân hủy bởi ánh sáng tử ngoại thành các dạng vô cơ.

Nhà máy hoá chất Minamata thải thủy ngân vô cơ vào vịnh Minamata

D

IỄ N

Đ

ÀN

nhưng trong cá của vịnh lại tìm thấy CH 3Hg+, điều này được giải thích như

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

ẠO

Thủy ngân được giải phóng vào khí quyển bởi nhiều nguồn khác nhau, sau đó

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

có thể chuyển hoá trong môi trường do các hoạt động tự nhiên và con người.

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

xuất các kim loại phi sắt, xi măng, xô đa, các nhà máy nhiệt điện...Thủy ngân

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

các hoạt động núi lửa và từ các hoạt động nhân tạo bao gồm quá trình sản

sau: thủy ngân hoặc muối của nó có thể chuyển hoá thành metyl thủy ngân nhờ các vi khuẩn yếm khí trong trầm tích và nước. Sự chuyển hoá này được thúc đẩy bởi Co(III) trong coenzym vitamin B12. Nhóm CH3 liên kết với Co(III) trong coenzym được chuyển thành CH3Hg+ hoặc (CH3)2Hg. Đimetyl

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

17 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

thủy ngân trong môi trường axit sẽ chuyển hoá thành metyl thủy ngân.

Metyl thủy ngân đã tham gia vào dây chuyền thực phẩm thông qua vi

H

Ơ

với ban đầu. Trong môi trường, thủy ngân lại được tích lũy trong chuỗi thức

N

sinh vật trôi nổi và được tích tụ ở cá với nồng độ lớn gấp hàng nghìn lần so

D

Hình 1.1. Chu trình biến đổi thủy ngân trong sinh quyển

Quá trình metyl hóa thủy ngân là yếu tố quan trọng nhất góp phần đưa

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

càng cao thì có chứa nồng độ thủy ngân càng cao [20].

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

ăn, chính vì vậy các sinh vật có vị trí trong dinh dưỡng trong chuỗi thức ăn

thủy ngân vào trong chuỗi thức ăn. Sự chuyển hóa sinh học của các hợp chất thủy ngân vô cơ thành thủy ngân hữu cơ có thể xảy ra trong trầm tích, trong nước và trong cơ thể sinh vật [21]. Các phản ứng để metyl hóa xảy ra cùng với quá trình bay hơi của metyl thủy ngân làm giảm lượng metyl thủy ngân trong nước. Khoảng gần 100% thủy ngân tích luỹ sinh học trong cá là dạng metyl thủy ngân. Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tích lũy sinh 18 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

học của thủy ngân trong môi trường nước, bao gồm độ axit (pH), chiều dài của chuỗi thức ăn, nhiệt độ và các chất hữu cơ hoà tan… Thủy ngân sẽ tích

Ơ

Mặc dù tất cả các dạng của thủy ngân đều có thể tích lũy tới một mức độ nhất

N

lũy trong sinh vật khi quá trình hấp thu lớn hơn quá trình đào thải thủy ngân.

U Y

ngân. Quá trình sản sinh và tích lũy metyl thuỷ ngân trong nước là một quá

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

động vật và con người.

H Ư

N

Nồng độ thủy ngân được tăng nhanh ở mỗi mức trong dây chuyền thực phẩm, được phản ánh rõ cả ở nước không bị ô nhiễm. Trong các loại cá lớn

TR ẦN

của thời kỳ xa xưa được bảo quản ở một số bảo tàng, người ta thấy có tích lũy thủy ngân. Ngày nay sự ô nhiễm thủy ngân đã làm tăng đáng kể nồng độ thủy

10 00

B

ngân trong mỗi giai đoạn của chu trình chuyển hoá sinh học.

1.3.7. Tình hình ô nhiễm thủy ngân

Ó

A

1.3.7.1. Trên thế giới

Í-

H

Từ cuối những năm 1970 các hoạt động khai thác mỏ bùng nổ tại một

-L

số nước quanh khu vực sông Amazon, gây ra tình trạng ô nhiễm thủy ngân

ÁN

trên lưu vực con sông này và các thủy vực xung quanh. Đến nay ô nhiễm thủy ngân đã trở thành vấn nạn mang tính toàn cầu, xuất hiện tai nhiều nước như

D

IỄ N

Đ

ÀN

Tanzania, Philippin, Indonexia, Trung Quốc, Brazil, Mỹ, Canada... Báo cáo

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

vật có mức dinh dưỡng cao, sau đó được sử dụng bởi các loài chim ăn cá,

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

thường chiếm một phần tương đối lớn trong tổng lượng thủy ngân ở các động

TO

http://daykemquynhon.ucoz.com

trình quan trọng trong tích lũy sinh học của thủy ngân, metyl thủy ngân

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

định, tuy nhiên metyl thủy ngân tích luỹ nhiều hơn các dạng khác của thủy

gần đây của chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc cho thấy các hoạt động của con người đã làm tăng hàm lượng thủy ngân trong khí quyển lên 3 lần so với thời kỳ tiền công nghiệp. Trong hai thập kỷ qua, tổng lượng thủy ngân được tiêu thụ ở Trung Quốc trong năm 2000 là khoảng 900 tấn, chiếm xấp xỉ 50% tổng sản lượng thủy ngân trên toàn thế giới. Nguồn cung cấp thủy ngân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

19 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

ở Trung Quốc chủ yếu là từ các tỉnh như Quế Châu, Sơn Tây, Hà Nam, Tứ Xuyên. Trong đó Wanshan-một địa danh thuộc tỉnh Quế Châu được biết đến

N

như một “trung tâm thủy ngân”. Đây cũng là vùng có có nồng độ thủy ngân

H

Ơ

tích lũy trong nước sông hồ và động thực vật rất cao, dao động khoảng 3,2 -

G

đại học Idaho, Mỹ về mức độ nhiễm thủy ngân ở các nước trên khu vực sông

H Ư

N

Amazon cho thấy thủy ngân trong các loài cá sống ở đây rất cao, từ 10,2 -

TR ẦN

35,9 ppm. Hàm lượng thủy ngân có trong mẫu tóc và máu xét nghiệm của người dân sống xung quanh lưu vực các con sông như như Tapajos, Madeira và Negro những nơi mà hoạt động khai thác vàng diễn ra mạnh mẽ, được xác

10 00

B

định lần lượt là 0,74 - 71,3µg/g tóc và 90 - 149 µg/l máu.

Trong không khí, thủy ngân có thể gây độc trực tiếp cho người bị

Ó

A

phơi nhiễm hoặc theo mưa xâm nhập vào môi trường đất, nước và gây hại

H

cho con người và sinh vật nhờ quá trình khuyếch đại sinh học thông qua

-L

Í-

chuỗi thức ăn.

ÁN

1.3.7.2. Tại Việt Nam - Nguy cơ đang hiện hữu

TO

Ở Việt Nam cho đến nay, vấn đề nghiên cứu nguy cơ ô nhiễm thủy

ÀN

ngân từ các ngành sản xuất còn ít được quan tâm. Song với tình trạng khai

D

IỄ N

Đ

thác quặng, đặc biệt là khai thác vàng một cách tràn lan thiếu quy hoạch đồng

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

tách vàng từ quặng sa khoáng. Theo các báo cáo nghiên cứu của Elmer Diaz ,

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

TP

ẠO

thác vàng. Thủy ngân được sử dụng để tách vàng. Thủy ngân được sử dụng để

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Ở khu vực Nam Mỹ, ô nhiễm thủy ngân chủ yếu từ các hoạt động khai

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Ngoài ra, thủy ngân còn tích lũy trong gạo với hàm lượng cao.

U Y

N

680 mg/l, cao hơn nồng độ tối đa cho phép của Trung Quốc từ 16 - 232 lần.

bộ như hiện nay thì nguy cơ thủy ngân xâm nhập vào môi trường sống, đặc biệt là nước sinh hoạt và nước tưới rất cao.

Bên cạnh đó, các nhà máy xi măng liên tiếp mọc lên để đáp ứng nhu cầu xây dựng cơ bản của đất nước trong thời kỳ đô thị hóa. Các lò nung trong các nhà máy sản xuất xi măng ở Việt Nam hiện nay vẫn chủ yếu là sử dụng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

20 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

than đá làm nhiên liệu. Do đó có thể thấy rằng nguy cơ phát thải thủy ngân từ hoạt động sản xuất xi măng cũng sẽ không nhỏ.

Ơ

với tổng công suất là 4.150MW, chiếm 16% tổng sản lượng điện cả nước.

N

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có 7 nhà máy nhiệt điện than,

U Y

số này, chỉ có 2 khu vực nằm xa khu dân cư, là Nhà máy nhiệt điện Mạo

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Đ

Quảng Ninh sẽ có thêm khoảng 4 - 5 nhà máy nhiệt điện nữa, trong đó có

N

G

Nhà máy nhiệt điện Thăng Long, công suất 600MW, được khởi công xây

H Ư

dựng tháng 10.2014, tại huyện Hoành Bồ. Theo hiện trạng và quy hoạch

TR ẦN

phát triển của ngành công nghiệp nhiệt điện than tại Quảng Ninh, môi trường (không khí, chất thải rắn, nước thải, nước mặt, nước biển ven bờ…)

B

sẽ chịu áp lực lớn, đối mặt với nguy cơ ô nhiễm thủy ngân từ các nguồn thải

10 00

của các nhà máy nhiệt điện trên.

1.4. Các phương pháp phân tích thuỷ ngân

Ó

A

1.4.1. Các phương pháp phân tích tổng thuỷ ngân

Í-

H

Hiện nay, có nhiều phương pháp nhạy và chọn lọc được sử dụng để

-L

xác định thuỷ ngân như: phương pháp vi trọng lượng, phương pháp chuẩn

ÁN

độ, phương pháp đo quang, phương pháp phổ phát xạ nguyên tử (AES), huỳnh quang nguyên tử (AFS), phương pháp quang phổ phát xạ nguyên tử

ÀN

plasma sóng ngắn (MIP-AES), phương pháp quang phổ phát xạ nguyên tử

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

đó, riêng thành phố Cẩm Phả có 4 nhà máy nhiệt điện. Theo quy hoạch,

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

1, 2 ở phường Mông Dương với công suất là 1080 MW và 1240 MW. Trong

TO

http://daykemquynhon.ucoz.com

Khê ở xã Bình Khê, huyện Đông Triều và Nhà máy nhiệt điện Mông Dương

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

Lượng điện sản xuất 5 năm đạt 63,1 tỉ KWh, bình quân tăng 30,1%. Trong

D

IỄ N

Đ

plasma trực tiếp (DCP-AES), phương pháp kích hoạt nơtron (NAA), phương pháp phổ huỳnh quang tia X (XRF), phương pháp vi phân tích với đầu dò điện tử (EPMA), phương pháp phát xạ tia X bởi proton (PIXE), phương pháp phổ khối lượng (MS), phương pháp điện hoá, phương pháp sắc ký (GC) và các phương pháp khác.

1.4.1.1. Phương pháp vi khối lượng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

21 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Mặc dù ngày nay phương pháp này không được sử dụng làm phân tích, nhưng nó đã được quan tâm trong thời gian trước. Thủy ngân được

Ơ

và tạo hỗn hống trên phoi vàng, sau đó quan sát bằng kính lúp. Thủy ngân

N

tích lũy trên bụi đồng trong dung dịch axit, rồi gia nhiệt để thủy ngân bay hơi

Đ

diphenylthiocarbazo hoặc dithizon. Phương pháp này dựa trên phép đo quang

N

G

của phức màu được chiết vào dung môi hữu cơ sau khi tất cả các dạng thuỷ

H Ư

ngân trong mẫu đã được chuyển thành Hg2+ rồi tạo phức với dithizon. Một hiệu quả hơn và nhạy hơn [23].

TR ẦN

lượng lớn các bài báo đã đóng góp cho việc xác định thuỷ ngân nhanh hơn,

10 00

B

Năm 1965, hiệp hội phân tích (AOAC) đưa ra phương pháp tiêu chuẩn cho việc phân tích thuỷ ngân với quy trình giải chiết, trong đó thuỷ ngân

A

dithionat trong chlorofom được giải chiết vào dung dịch natrithiosunfat, sau

H

Ó

đó phân huỷ phức thủy ngân thiosunfat và chiết lại bằng dithizon trong

Í-

chlorofom. Giới hạn phát hiện của phương pháp này là 1µg thủy ngân, vì vậy

-L

mà một số phòng thí nghiệm cho đến nay vẫn tiếp tục phân tích thuỷ ngân

ÁN

bằng phương pháp này. Phương pháp so màu sử dụng các chất tạo màu khác

TO

nhau hoặc huỳnh quang phân tử cũng đã được áp dụng để xác định thủy ngân.

D

IỄ N

Đ

ÀN

Tuy nhiên, ưu điểm chủ yếu của phương pháp này là tạo phức trước hoặc sau

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

thuỷ ngân vào những năm 1960, bằng cách sử dụng chất tạo phức là

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Phương pháp đo quang là phương pháp phổ biến nhất dùng để xác định

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

1.4.1.2. Phương pháp đo quang

U Y

nguyên tố dạng hình cầu nhỏ và soi bằng kính hiển vi [22].

N

H

cũng được định lượng khi khử thủy ngân hợp chất về thủy ngân nguyên

cột kết hợp sử dụng sắc ký lỏng hiệu năng cao để tách các dạng thủy ngân và các và các chất ảnh hưởng Dithizon, Dithiocarbamat và các dẫn xuất của chúng được tạo phức với thủy ngân, rồi tách bằng cột pha đảo và xác định bằng detector UV-VIS hoặc huỳnh quang [24].

1.4.1.3. Phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

22 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Quang phổ hấp thụ nguyên tử là phương pháp phổ biến nhất để xác định thủy ngân trong tất cả các đối tượng mẫu, phương pháp này dựa trên

Ơ

lạnh (CV-AAS). Do thủy ngân là nguyên tố kim loại duy nhất có áp suất hơi

N

phép đo phổ hấp thụ nguyên tử của thủy ngân kết hợp với kỹ thuật hoá hơi

U Y

bằng phương pháp phổ hấp thụ nguyên tử. Thủy ngân được giải phóng từ

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

xác định thủy ngân.

H Ư

N

Những kỹ thuật loại trừ các chất ảnh hưởng khi xác định thủy ngân trong môi trường hữu cơ và các đối tượng mẫu khó phân hủy hoàn toàn khi

TR ẦN

dùng đến cả axit mạnh, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Hai kỹ thuật được sử dụng để loại bỏ chất ảnh hưởng là: kỹ thuật tạo hỗn hống với vàng (Au) để

10 00

B

làm sạch hơi thủy ngân và kỹ thuật bổ chính nền quang học.

Kỹ thuật tạo hỗn hống với vàng dựa trên quá trình hấp thụ chọn lọc của

Ó

A

thủy ngân trên bề mặt vàng ở nhiệt độ phòng, sau khi hơi hữu cơ được loại

Í-

H

bỏ, thủy ngân được giải phóng ra khỏi bẫy vàng bằng cách gia nhiệt và được

-L

ghi đo phổ. Kỹ thuật này không những để tinh chế thủy ngân mà còn được sử

ÁN

dụng để làm giàu thủy ngân trong một thể tích nhỏ trước khi đo nhằm tăng độ nhạy của phép đo [20].

D

IỄ N

Đ

ÀN

Bổ chính nền quang học được dùng để loại bỏ sự hấp thụ phân tử do

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

thái hơi nguyên tử [18]. Gần đây, NaBH4 cũng được dùng làm chất khử để

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

nhờ dòng không khí.Người ta thường dùng Sn 2+ để khử thủy ngân về trạng

TO

http://daykemquynhon.ucoz.com

dung dịch thành hơi nguyên tử nhờ quá trình khử chọn lọc và được cuốn đi

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

bão hoà rất cao tại nhiệt độ tương đối thấp nên có thể dễ dàng định lượng

hơi hữu cơ gây ra. Trong thời gian đầu, người ta dùng nguồn sáng liên tục và sau này người ta dùng hiệu ứng Zeeman kết hợp với đèn liên tục để bổ chính nền. Những kỹ thuật này cần thiết khi nguyên tử hoá mẫu bằng lò graphit trong trường hợp mẫu có thành phần nền phức tạp. Phương pháp quan phổ hấp thụ nguyên tử sử dụng kỹ thuật bổ chính nền bằng hiệu ứng Zeenman

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

23 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

thích hợp cho việc đo mẫu rắn do ảnh hưởng của phổ nền được loại trừ nhờ hiệu ứng này.

H

Ơ

cải biến nền như Pd để tối ưu hoá quá trình hoá hơi và nguyên tử hoá mẫu,

N

Để tăng độ nhạy của phương pháp, người ta thường sử dụng các chất

U Y

Đ

dụng bước sóng 184,9 nm phải được tiến hành trong môi trường chân

G

không,do đó rất khó thực hiện khi phân tích mẫu hàng loạt.

H Ư

N

Trong đề tài này, chúng tôi sử dụng phương pháp quang phổ hấp thụ ngân trong động vật hai mảnh.

TR ẦN

nguyên tử kết hợp với kỹ thuật hóa hơi lạnh để phân tích hàm lượng tổng thủy 1.4.1.4. Phương pháp phổ huỳnh quang nguyên tử

10 00

B

Một số tác giả đã ứng dụng phương pháp phổ huỳnh quang nguyên tử để xác định thủy ngân [27]. Hầu hết các tác giả trước đây thường dùng kỹ

Ó

A

thuật nguyên tử hóa ngọn lửa và kích thích huỳnh quang bằng nguồn laser,

H

giới hạn phát hiện của thủy ngân trong nước được xác định bằng phương pháp

-L

Í-

này khoảng 2µg/l. Để tăng độ nhạy của phương pháp, các kỹ thuật nguyên tử

ÁN

hoá bằng hồ quang điện và hoá hơi lạnh đã được áp dụng.

TO

Cường độ huỳnh quang trong không khí bị giảm do sự dập tắt huỳnh

ÀN

quang bởi oxy và nitơ. Khi thay thế không khí bằng argon (Ar) thì độ nhạy

D

IỄ N

Đ

của phương pháp tăng lên khoảng 86 lần. Kỹ thuật này được áp dụng để xác

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

ẠO

bước sóng 184,9 nm thay cho bước sóng 253,7 nm [26]. Tuy nhiên việc sử

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Độ nhạy của phép xác định thủy ngân được tăng lên 30 lần khi sử dụng

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

phân hủy [25].

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

phương pháp này đã được áp dụng để phân tích mẫu bùn mà không cần

định thuỷ ngân bằng cách tạo hỗn hống với vàng hoặc tách pha bằng ống xốp polytetrafloetylen (teflon) sau đó đo phổ huỳnh quang của thuỷ ngân.

Nhiều tác giả đã áp dụng phương pháp này để xác định Hg trong không khí và trong nước. Hơi thuỷ ngân được giải phóng khỏi dung dịch bởi quá trình khử hoá học và được bẫy vào trong ống bằng vàng. Sau đó, ống vàng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

24 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

được gia nhiệt đến 700°C để giải phóng thuỷ ngân và đưa vào cuvet để đo mẫu. Phương pháp này có giới hạn phát hiện ở nồng độ thấp và độ lệch chuẩn

Ơ

Khi phương pháp huỳnh quang nguyên tử kết hợp với nguồn cảm ứng

N

tương đối khoảng 3% với nồng độ thủy ngân là 1ng.

U Y

nếu thay thế đèn catốt rỗng bằng đèn hơi thuỷ ngân thì giới hạn phát hiện của

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

H Ư

N

Trong lịch sử, phương pháp phổ phát xạ nguyên tử đã được các nhà địa chất sử dụng rất phổ biến, phương pháp này đã được phát triển mạnh mẽ

TR ẦN

trong hai thập kỷ qua, bằng việc thay thế nguồn phát xạ ngọn lửa bằng các nguồn khác như hồ quang, laser, cảm ứng cao tần plasma, tạo dòng plasma

10 00

B

trực tiếp hoặc plasma tần số radio.

Thuỷ ngân trong nước được xác định bằng kỹ thuật plasma tạo sóng

A

ngắn He ở áp suất khí quyển kết hợp với hoá hơi lạnh (CV-MIP-ES) [28], giới

H

Ó

hạn phát hiện của phương pháp này vào khoảng 4 ng. Việc ghép nối thiết bị

Í-

phân tích dòng chảy với thiết bị trên đã được nhiều tác giả đề cập. Hơi thuỷ

-L

ngân và hiđrua kim loại liên tục được đưa vào buồng tạo plasma còn hơi nước

ÁN

và hiđro sinh ra trong quá trình khử được giữ lại trên màng xốp. Giới hạn phát

TO

hiện thuỷ ngân của phương pháp này là 50 ng/l.

Đ

Phương pháp phổ phát xạ nguyên tử sử dụng nguồn cảm ứng plasma

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

Đ

1.4.1.5. Phương pháp phổ phát xạ nguyên tử

IỄ N D

ẠO

thụ nguyên tử.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

cải tiến nhưng nó không có nhiều ưu điểm so với phương pháp quang phổ hấp

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

phương pháp khoảng 0,2 ng/l. Mặc dù độ nhạy của phương pháp này có được

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

cao tần Plasma để nguyên tử hoá mẫu thì giới hạn phát hiện khoảng 0,5 ng/l,

cũng được áp dụng để phân tích thuỷ ngân trong mẫu nước. Để tăng hiệu suất quá trình hoá hơi nguyên tử, amoni sunfua (NH4)2S được bơm vào cùng với mẫu, nhờ đó độ tuyến tính của phương pháp đạt là 10 - 1000 ng/l.

Kết quả thu được từ việc phân tích hàm lượng thuỷ ngân tổng số trong mẫu máu và cá bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử với kỹ thuật hoá hơi lạnh và quang phổ phát xạ nguyên tử sử dụng nguồn tạo plasma trực tiếp kết 25 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

hợp hoá hơi lạnh (CV-DCP) là khá phù hợp. Tuy nhiên độ nhạy của phương pháp này còn hạn chế, giới hạn phát hiện đối với thuỷ ngân là 20 mg/l.

Ơ

Ưu điểm cơ bản của phương pháp huỳnh quang tia X và kích hoạt

N

1.4.1.6. Phương pháp phân tích huỳnh quang tia X và kích hoạt nơtron

U Y

khi phân tích có độ nhạy và độ chính xác cao.

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

N

G

ngân trong các mẫu rắn có thành phần đơn giản, thủy ngân được xác định trực

H Ư

tiếp mà không cần xử lý mẫu trước khi phân tích. Đối với các mẫu sinh học và

TR ẦN

môi trường như các mẫu trầm tích, mô tế bào, máu …do có thành phần tương đối phức tạp nên trước khi phân tích, mẫu cần thiết phải được xử lý. Một số tác

B

giả chỉ ra rằng quá trình xử lý mẫu thường gây mất thủy ngân do trước khi

10 00

phân tích mẫu phải được làm khô. Do vậy phương pháp này ít được sử dụng để

A

phân tích thủy ngân và dạng thủy ngân trong các mẫu sinh học và môi trường.

H

Ó

Phương pháp quang phổ huỳnh quang tia X phản xạ toàn phần là kỹ

Í-

thuật mới trong phân tích đa nguyên tố với độ nhạy tốt. Thuỷ ngân trong mẫu

-L

rắn được phân tích trực tiếp bằng phương pháp này mà không cần quá trình

ÁN

phân huỷ mẫu bằng axit.

TO

1.4.1.7. Phương pháp phổ khối lượng

Đ

Phương pháp phổ khối nguồn tia điện (spark source) lần đầu tiên được

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

Phương pháp kích hoạt nơtron đã được ứng dụng nhiều để phân tích thủy

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ẠO

hiện của phương pháp này khoảng 1 ng/l.

IỄ N D

TP

kích hoạt mẫu và đo bức xạ gama được giải phóng bởi Hg197. Giới hạn phát

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

Nguyên tắc của phương pháp kích hoạt nơtron là dùng chùm nơtron

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

nơtron là thời gian phân tích tương đối ngắn, không cần phân hủy mẫu trước

áp dụng phân tích thủy ngân trong táo [29], nguyên tắc của phương pháp là tạo ra xung điện giữa hai điện cực để hóa hơi và ion hóa mẫu, sau đó các ion được đưa vào detector khối phổ và sử dụng một đồng vị ổn định làm nội chuẩn. Phương pháp phổ khối nguồn tia điện được ứng dụng nhiều vào những năm 70, hiện nay nó được thay thế bằng phương pháp phổ khối lượng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

26 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

với nguồn cảm ứng cao tần plasma (ICP-MS), do phương pháp này có nhiều ưu điểm vượt trội.

N

Phương pháp ICP-MS kết hợp với phương pháp khử liên tục sử dụng

Ơ

NaBH4 đã được ứng dụng để xác định Hg ở hàm lượng vết trong nước tự

U Y

vực phân tích thủy ngân không chỉ trong các đối tượng địa chất mà còn trong

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

1.4.1.8. Phương pháp phân tích điện hoá

H Ư

N

Những kỹ thuật cực phổ đã được sử dụng để phân tích dạng thủy ngân trong mẫu nước. Thế oxy hóa khử của những dạng thủy ngân khác nhau là

TR ẦN

khác nhau do đó người ta có thế xác định dạng thủy ngân bằng phương pháp cực phổ. Metyl thủy ngân có thể được xác định trong môi trường không tạo

10 00

B

phức bằng phương pháp vôn-ampe hòa tan anot xung vi phân trên điện cực màng vàng ,giới hạn phát hiện khoảng 2.10 -8 mol/l với thời gian điện phân là

Ó

A

5 phút [31]. Tuy nhiên khi áp dụng phương pháp này cho các mẫu sinh học và

H

môi trường,người ta cần thiết phải loại bỏ những chất ảnh hưởng mà quá trình

-L

Í-

thao tác không đơn giản như đối với phương pháp CV-AAS.

ÁN

1.4.2. Phương pháp phân tích hàm lượng thủy ngân bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử kết hợp kỹ thuật hóa hơi lạnh Cơ sở lý thuyết của phương pháp đo phổ hấp thụ nguyên tử (AAS) là

D

IỄ N

Đ

ÀN

dựa trên sự hấp thụ năng lượng (bức xạ đơn sắc) của nguyên tử tự do của một

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

đã đươc nhiều tác giả nghiên cứu [30].

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

dụng phương pháp phân tích dòng chảy, sắc ký lỏng ghép với thiết bị ICP-MS

TO

http://daykemquynhon.ucoz.com

nhiều lĩnh vực khác nhau như lĩnh vực sinh hóa, hóa dầu…Việc kết hợp sử

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

nhiên và trầm tích. Sự phát triển của phương pháp ICP-MS đã mở rộng lĩnh

nguyên tố ở trạng thái hơi (khí) khi chiếu chùm tia bức xạ đơn sắc qua đám hơi nguyên tử tự do của nguyên tố ấy trong môi trường hấp thụ. Môi trường hấp thụ chính là đám hơi nguyên tử tự do của mẫu phân tích.

Quang phổ hấp thụ nguyên tử sử dụng kỹ thuật hóa hơi lạnh dựa trên việc chuyển các nguyên tố cần xác định về dạng hợp chất hydrua hoặc nguyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

27 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

tử tự do dễ bay hơi. Kỹ thuật này được áp dụng cho các nguyên tố: Hg, As, Se, Te, Sb, Sn, Bi… là những nguyên tố dễ chuyển về dạng nguyên tử tự do

N

hoặc hợp chất hydrua dễ bay hơi nhờ phản ứng với các chất khử mạnh nào đó.

Ơ

Các chất khử được dùng là: bột kẽm, bột magie, NaBH4, SnCl2…

ẠO

2 NaBH4 + Hg2+ → Hg + B2H6↑ + H2↑ + 2Na+

G

Đ

SnCl2 + Hg2+ → Sn4+ + Hg0 + 2 Cl-

H Ư

N

Nghiên cứu này sử dụng hệ thống máy quang phổ hấp thụ nguyên tử kỹ thuật hóa hơi lạnh, cụ thể là máy phân tích thủy ngân bán tự động Model Hg

TR ẦN

201 - Semi.

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

Nguyên tắc hoạt động của thiết bị được mô tả như sau:

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

SnCl2, phản ứng xảy ra như sau:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

ngay ở nhiệt độ phòng. Người ta thường dùng hai chất khử là NaBH 4 và

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

được khử thành thủy ngân nguyên tố sẽ bay hơi thành các nguyên tử tự do

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

Đối với nguyên tố thuỷ ngân, trong dung dịch nó là cation, sau khi

Hình 1.2. Mô hình hệ thống hóa hơi lạnh cải tiến Thiết bị được trang bị thêm một van 4 chiều và bơm tuần hoàn như hình trên. Hơi thuỷ ngân được tạo ra từ bình phản ứng được làm giàu bằng cách chạy tuần hoàn trong hệ với khoảng thời gian nhất định (thông thường là Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

28 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

30 giây). Hơi axit được bẫy nhờ bình chứa dung dịch NaOH 5M. Sau đó, quay van bốn chiều một góc 90°, hơi thuỷ ngân được dẫn qua bình đá để loại

Ơ

Nhờ hệ thống này được cải tiến, hơi thuỷ ngân được tích luỹ và đo tức

N

bỏ hơi nước rồi chuyển vào cuvet.

U Y

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Hình 1.4. Phổ hấp thụ của thủy ngân nồng độ 2 μg/l

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

Hình 1.3. Phổ hấp thụ của thủy ngân trước và sau khi cải tiến thiết bị

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

nâng cao.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

thời nên tín hiệu thu được pic sắc nét, tổng số tín hiệu trên nhiễu nên được

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

29 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

ÁN

phân tích thủy ngân bán tự động Model HG - 201

TO

Mẫu phân tích (5 ml) được đưa vào bình phản ứng, sau đó thêm 1 ml

D

IỄ N

Đ

ÀN

SnCl2 10% để khử ion thuỷ ngân về thuỷ ngân nguyên tử ở trạng thái hơi theo

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

-L

Hình 1.6. Máy quang phổ hấp thụ nguyên tử kỹ thuật hóa hơi lạnh

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

Hình 1.5. Phổ hấp thụ của thủy ngân nồng độ từ 0,1 đến 2,0 μg/l

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

phương trình.

Hg2+ + SnCl2

Sn4+ + Hg0 + 2Cl-

Hơi thuỷ ngân được tạo ra từ bình phản ứng được làm giàu bằng cách chạy tuần hoàn trong hệ với khoảng thời gian nhất định (thông thường là 30 giây), hơi axit kéo theo được loại bỏ nhờ bình chứa dung dịch NaOH 1M. Sau đó, quay van bốn chiều một góc 90°, hơi thuỷ ngân được dẫn qua bình đá để 30 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

loại bỏ hơi nước rồi chuyển vào cuvet thạch anh nằm trên chùm sáng của đèn catốt rỗng và đo thủy ngân tại bước sóng 253,7 nm.

N

Cũng như các phương pháp phân tích khác, phương pháp phân tích quang

U Y

+ Độ nhạy cao: độ nhạy và độ chọn lọc tương đối cao. Phân tích hàm

+ Chi phí thấp.

G

Đ

- Nhược điểm:

H Ư

N

+ Do độ nhạy cao, phân tích hàm lượng vết và siêu vết nên ảnh hưởng lớn bởi yếu tố nhiễm bẩn; hóa chất phải tinh khiết, dụng cụ phải

TR ẦN

đảm bảo cho phân tích.

1.5. Một số phương pháp xử lý mẫu trước khi phân tích

10 00

B

Đối tượng chính của phương pháp phân tích theo AAS là phân tích vi lượng các nguyên tố trong các loại mẫu vô cơ hoặc hữu cơ. Nguyên tắc chung

Ó

A

khi phân tích các loại mẫu này gồm hai giai đoạn:

Í-

H

- Giai đoạn 1: xử lý mẫu để đưa nguyên tố cần xác định về trạng thái

-L

dung dịch theo một kỹ thuật phù hợp để chuyển được hoàn toàn nguyên tố đó

ÁN

vào dung dịch.

TO

- Giai đoạn 2: Phân tích các nguyên tố dựa trên phổ hấp thụ nguyên tử

D

IỄ N

Đ

ÀN

của nó, trong những điều kiện thích hợp đã được nghiên cứu và lựa chọn.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

TP

+ Tín hiệu thu pic sắc nét, độ lặp lại cao.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

lượng vết và siêu vết.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

- Ưu điểm:

Ơ

phổ hấp thụ nguyên tử cũng có những ưu, nhược điểm nhất định. Đó là:

Trong đó giai đoạn 1 cực kỳ quan trọng không những đối với phương

pháp AAS mà còn đối với các phương pháp khác khi phân tích kim loại. Nếu xử lý mẫu không tốt có thể dẫn đến mất nguyên tố phân tích (gây sai số âm) hoặc nhiễm bẩn mẫu (sai số dương), làm ảnh hưởng đến kết quả phân tích, đặc biệt khi phân tích vi lượng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

31 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Tuỳ thuộc vào bản chất của chất phân tích, đối tượng mẫu, điều kiện trang bị kỹ thuật…có các phương pháp sau đây để xử lý mẫu

H

Ơ

Phân tích dạng trao đổi (còn gọi là dạng dễ tiêu): kim loại ở thể này có

N

a. Xử lý mẫu vô cơ

G

b. Xử lý mẫu hữu cơ

H Ư

N

Các chất hữu cơ rất phong phú, đa dạng. Trong các mẫu này kim loại ít khi ở dạng dễ tiêu, do đó để phân tích kim loại trong mẫu hữu cơ, thường phải

TR ẦN

tiến hành phân tích tổng số. Trong khi phân tích, mẫu thường được xử lý bằng một trong các phương pháp sau: vô cơ hoá khô, vô cơ hoá ướt, xử lý ướt bằng

10 00

B

lò vi sóng, xử lý mẫu bằng kỹ thuật lên men. * Phương pháp vô cơ hoá khô

A

Nguyên tắc: Đốt cháy hợp chất hữu cơ có trong mẫu phân tích để giải

H

Ó

phóng kim loại ra dưới dạng oxit, muối hoặc kim loại, sau đó hoà tan tro mẫu

Í-

bằng các axit thích hợp.

-L

Phương pháp vô cơ hoá khô đơn giản, triệt để, yêu cầu tối thiểu sự chú

ÁN

ý của nguời phân tích, nhưng có nhược điểm là làm mất nguyên tố dễ bay hơi

Đ

ÀN

TO

như Hg, As, Pb ... khi nhiệt độ ở trên 500°C. Để khắc phục nhược điểm này nguời ta thường cho thêm các chất bảo

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

Đ

hợp các axit.

IỄ N D

ẠO

loại axit có tính oxi hoá mạnh như axit nitric, sunfuric, pecloric hoặc hỗn

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

mẫu để chuyển kim loại về dạng muối tan. Có thể phá huỷ mẫu bằng các

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

Phân tích tổng số: để phân tích tổng số người ta phá huỷ cấu trúc của

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

thể tan được trong nước, dung dịch muối hoặc axit loãng.

vệ như MgO, Mg(NO3)2 hay KNO3 và chọn nhiệt độ thích hợp. * Phương pháp vô cơ hoá ướt Nguyên tắc: Oxi hoá chất hữu cơ bằng một axit hoặc hỗn hợp axit có tính oxi hoá mạnh thích hợp.

Phương pháp vô cơ hoá ướt rút ngắn thời gian so với phương pháp vô cơ hoá khô, bảo toàn được chất phân tích, nhưng phải dùng một luợng axit Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

32 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

khá nhiều, vì vậy yêu cầu các axit phải có độ tinh khiết rất cao. * Phương pháp vô cơ hoá bằng lò vi sóng

Ơ

Nguyên tắc: Dùng năng lượng của lò vi sóng để đun nóng dung môi và

N

Thực chất là vô cơ hoá ướt được thực hiện trong lò vi sóng.

U Y

dàng hoà tan được mẫu.

.Q

Đ

mà nhiều cơ sở không đủ điều kiện trang bị.

N

G

* Phương pháp lên men

H Ư

Nguyên tắc: Hoà tan mẫu thành dung dịch hay huyền phù. Thêm men

TR ẦN

xúc tác và lên men ở nhiệt độ 37 - 40°C trong thời gian từ 7 - 10 ngày. Trong quá trình lên men, các chất hữu cơ bị phân huỷ thành CO2, axit, nước và giải

10 00

B

phóng các kim loại trong hợp chất hữu cơ dưới dạng cation trong dung dịch.

Phương pháp lên men là phương pháp êm dịu nhất, không cần hoá chất,

Ó

A

không làm mất các nguyên tố phân tích, rất thích hợp với việc phân tích các

H

mẫu đường, sữa, nước ngọt, tinh bột. Nhưng thời gian xử lý mẫu rất lâu và

-L

Í-

phải chọn được các loại men thích hợp. Trong các đối tượng phức tạp, khi các

ÁN

nguyên tố đi kèm có nồng độ rất cao trong mẫu ảnh hưởng tới việc xác định

TO

nguyên tố cần phân tích bằng AAS thì người ta phải dùng thêm kỹ thuật chiết,

D

IỄ N

Đ

ÀN

kỹ thuật này không những tách được các nguyên tố đi kèm mà còn làm giàu

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

ẠO

cơ hóa được nhiều mẫu. Tuy nhiên phương pháp này đòi hỏi thiết bị đắt tiền

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

lý mẫu, không bị mất mẫu và vô cơ hoá được triệt để. Có thể cùng một lúc vô

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Đây là phương pháp xử lý mẫu hiện đại, làm giảm đáng kể thời gian xử

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

mẫu được đựng trong bình kín. Trong điều kiện nhiệt độ và áp suất có thể dễ

được nguyên tố cần phân tích. c. Tác nhân vô cơ hoá Khi xử lý mẫu bằng phương pháp vô cơ hoá ướt và lò vi sóng, việc lựa chọn tác nhân oxi hoá phải căn cứ vào khả năng, đặc tính oxi hoá của thuốc thử và đối tượng mẫu.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

33 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

- Axit nitric (HNO3) Axit nitric là một chất được sử dụng rộng rãi nhất để vô cơ hoá mẫu.

H

Ơ

sinh học và thực vật dưới dạng muối nitrat dễ tan. Điểm sôi của axit nitric ở

N

Đây là tác nhân vô cơ hoá dùng để giải phóng nhanh vết nguyên tố từ các cốt

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

H Ư

N

- Axit sunfuric (H2SO4)

Axit sunfuric là chất có tính oxi hoá mạnh có nhiệt độ sôi cao 339°C.

TR ẦN

Khi kết hợp với axit nitric có khả năng phá huỷ hoàn toàn hầu hết các hợp chất hữu cơ. Nếu sử dụng lò vi sóng thì phải vô cơ hoá trước trong cốc thuỷ

B

tinh hay thạch anh và giám sát quá trình tăng nhiệt độ của lò.

10 00

Loại mẫu được áp dụng: mẫu hữu cơ, oxit vô cơ, hiđroxit, hợp kim,

A

kim loại, quặng.

H

Ó

- Axit pecloric (HClO4)

Í-

Axit pecloric có tính oxi hoá mạnh, có thể ăn mòn các kim loại không

-L

phản ứng với các axit khác, phá huỷ các hợp chất hữu cơ. Do HClO 4 có thể

ÁN

gây nổ mạnh khi tiếp xúc với nguyên liệu hữu cơ và các chất vô cơ dễ bị oxi

TO

hoá nên phải oxi hoá mẫu bằng HNO3 trước sau đó mới sử dụng HClO4.

Đ

Trong trường hợp phá mẫu bằng lò vi sóng cần phải rất thận trọng, vì

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

Đ

và các mẫu trầm tích.

IỄ N D

ẠO

khát, protein, chất béo, nguyên liệu thực vật, nước thải, một số sắc tố polyme

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Loại mẫu được áp dụng: Chủ yếu là các mẫu hữu cơ như nước giải

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

trong mẫu và giải phóng kim loại dưới dạng ion.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

áp suất khí quyển là 120°C, lúc đó chúng sẽ oxi hoá toàn bộ các chất hữu cơ

trong bình kín, ở áp suất và nhiệt độ cao HClO4 rất dễ gây nổ.

Loại mẫu được áp dụng: Các mẫu vô cơ và hữu cơ. Trong nhiều trường hợp ta phải sử dụng hỗn hợp các axit mới có thể vô cơ hoá được hoàn toàn mẫu.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

34 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

1.6. Một số nghiên cứu phân tích hàm lượng tổng thủy ngân trong động vật hai mảnh vỏ

Ơ

cách xác định sự tích lũy sinh học của thủy ngân trong cá và động vật có vỏ.

N

Vấn đề ô nhiễm metyl thủy ngân trong nước có thể được giám sát bằng

N

H

Nằm trong tầng thứ 2 của chuỗi dinh dưỡng, các động vật thân mềm có khả

.Q

Đ

và dễ dàng thu hoạch và thường được đề xuất làm chỉ thị sinh học cho chất

G

lượng nước và mức độ ô nhiễm môi trường [2, 9, 32, 33]. Ngoài ra, việc giám

H Ư

N

sát hàm lượng thủy ngân trong cá và động vật có vỏ, thực phẩm phổ biến của người dân trong từng khu vực cụ thể là phương pháp hiệu quả để đánh giá

TR ẦN

mức độ phơi nhiễm thủy ngân vì ở con người quá trình phơi nhiễm thủy ngân chủ yếu xảy ra do ăn cá và động vật có vỏ. Theo Đạo luật về Vệ sinh an toàn

10 00

B

thực phẩm của Nhật quy định, tiêu chuẩn tạm thời về hàm lượng tổng thủy ngân trong cá và động vật có vỏ là 0,4 mg/kg (khối lượng tươi) và hàm lượng

A

tổng thủy ngân thông thường trong cá và động vật có vỏ nằm trong khoảng

H

Ó

0,01 - 0,1 mg/kg (khối lượng tươi) [7].

Í-

Nguyễn Văn Khánh và cộng sự đã tiến hành đánh giá hàm lượng tổng

-L

thủy ngân trong 2 loài động vật thân mềm hai mảnh vỏ là Ngao dầu (Meretrix

ÁN

meretrix) và Hến (Corbicula sp.) tại khu vực Cửa Đại, Hội An [34] cho thấy

TO

hàm lượng tổng thủy ngân lần lượt nằm trong khoảng 0,038 - 0,118 mg/kg

D

IỄ N

Đ

ÀN

tươi và 0,036 - 0,112 mg/kg, đều thấp hơn giới hạn tối đa cho phép (0,5

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

ẠO

thịt, do vậy ít nguy hại hơn đối với người tiêu dùng. Chúng phân bố rộng rãi

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

như vẹm, sò, hàu có thể tích lũy ít metyl thủy ngân hơn so với các loài cá ăn

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

nước nơi chúng cư ngụ [32]. Các loài động vật thân mềm hai mảnh vỏ ăn lọc

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

năng tích lũy cả các nguyên tố thiết yếu và không thiết yếu từ môi trường

mg/kg) trong thực phẩm theo QCVN 8-2:2011/BYT [8]. Tuy nhiên, hàm lượng tổng thủy ngân tăng dần khi kích thước và thể tích của loài này tăng lên. Tương tự, trong một nghiên cứu đánh giá hàm lượng tích lũy của kim loại nặng trong các loài động vật hai mảnh vỏ ở một số cửa sông tại khu vực miền Trung, Việt Nam, năm 2014 [35], nhóm nghiên cứu của Nguyễn Văn Khánh cũng cho thấy hàm lượng tổng thủy ngân trong các loài Hến (Corbicula Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

35 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

subsulcata), Ngao dầu (Meretrix meretrix), Vẹm xanh (Perna viridis), Hàu (Saccostrea sp.) nằm trong khoảng 0,16 - 0,74 mg/kg tươi, trong đó chỉ có 2

Ơ

tổng thủy ngân vượt giới hạn 0,5 mg/kg. Sự tích lũy của các kim loại nặng

N

mẫu Hến (0,58 ± 0,13 mg/kg tươi) và Hàu (0,74 ± 0,23 mg/kg) có hàm lượng

.Q

Đ

phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử kết hợp với kĩ thuật hóa hơi lạnh

G

dùng tác nhân khử SnCl2 theo cách truyền thống nên kết quả có sai số trung

H Ư

N

bình là 8%, độ tập trung là 95% [36]. Kết quả cho thấy hàm lượng tổng thủy ngân tích tụ trong mô thịt của nghêu nuôi ở bãi triều cao và bãi triều thấp lần

TR ẦN

lượt là 35,5 ± 14,4 ng/g và 59,1 ± 33,4 ng/g. Nghiên cứu cũng cho thấy có sự tương quan chặt chẽ giữa hàm lượng thủy ngân tích tụ trong mô nghêu với

10 00

B

thời gian sinh trưởng và độ béo của nghêu. Sự tích tụ tăng dần theo thời gian khẳng định vai trò chỉ thị sinh học của nghêu.

A

Gần đây, nhóm nghiên cứu của Chatterjee và cộng sự [37] đã tiến hành

H

Ó

đánh giá hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu trầm tích và sinh vật tại

-L

Í-

khu vực đất ngập nước và các vùng ven biển ở Sundarban, Ấn Độ. Kết quả xác định hàm lượng tổng thủy ngân trong 2 loài động vật hai mảnh vỏ nằm

TO

ÁN

trong khoảng 0,02 µg/g trong cồi của S. acuminata tới 0,42 µg/g trong xúc tu của loài M. birmanica. Tác giả Helena A. Kehrig và các cộng sự [32] cũng

D

IỄ N

Đ

ÀN

tiến hành phân tích đánh giá hàm lượng tổng thủy ngân và metyl thủy ngân

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

ẠO

tác giả Lê Xuân Sinh đã áp dụng phương pháp phân tích thủy ngân tổng theo

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

(Meretrix Lyrata) phân bố ở vùng cửa sông Bạch Đằng, Hải Phòng, Việt Nam

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Khi nghiên cứu cơ chế tích tụ thủy ngân trong loài Nghêu trắng

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

trường sống, thời gian thu mẫu và đặc tính của các loài khác nhau.

N

H

(Hg, Cd, Pb, Cr) trong 4 loài này nhuyễn thể này có thể bị ảnh hưởng bởi môi

trong 3 loài động vật hai mảnh vỏ (Vẹm nâu - Perna perna, Hàu rừng ngập mặn - Crassostrea rhizophorae, Ngao - Anomalocardia brasiliana). Hàm lượng tổng thủy ngân (khối lượng khô) xác định trong 3 loài lần lượt là 75,5 ± 0,23 µg/kg; 18,5 ± 3,6 µg/kg; 1,1 ± 0,1 µg/kg). Các kết quả này không khác biệt nhiều so với các số liệu thu được từ việc đánh giá hàm lượng tổng thủy Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

36 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

ngân trong các loài động vật thân mềm hai mảnh vỏ tại các khu vực ven biển trên khắp thế giới.

Ơ

nhuyễn thể là động vật thân mềm hai mảnh vỏ làm chỉ thị sinh học nhằm đánh

N

Qua các nghiên cứu kể trên, có thể thấy tiềm năng sử dụng các loài

U Y

vật thân mềm hai mảnh như Bàn mai, Ngán, Ngao (Nghêu), Móng tay, Sò

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

giá hàm lượng thủy ngân trong các loài này một mặt cho biết mức độ an toàn

H Ư

N

của thực phẩm đối với thủy ngân, mặt khác cho phép đánh giá sơ bộ chất lượng môi trường tại khu vực vốn bị ảnh hưởng nhiều bởi các hoạt động công

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

nghiệp như khai thác than, nhiệt điện than…

D

IỄ N

Đ

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

thuộc với các cư dân sinh sống tại tỉnh Quảng Ninh. Chính vì vậy, việc đánh

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

chuộng tiêu dùng tại các khu vực ven biển Việt Nam; chúng đặc biệt quen

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

điệp, Sò tai, Quéo, Vạng, Hàu là những loài thực phẩm phổ biến và được ưa

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

giá mức độ ô nhiễm thủy ngân trong thực phẩm và môi trường. Các loài động

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

37 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Chương 2 THỰC NGHIỆM

Ơ

N

2.1. Mục tiêu và nội dung nghiên cứu

H

2.1.1. Mục tiêu nghiên cứu

Đ

lượng tổng thủy ngân trong một số mẫu động vật hai mảnh vỏ thu được tại 3

N

G

khu vực Cẩm Phả, Hạ Long và Vân Đồn của tỉnh Quảng Ninh.

H Ư

2.1.2. Nội dung nghiên cứu

TR ẦN

- Khảo sát các điều kiện đo phổ hấp thụ nguyên tử của Hg. - Xây dựng quy trình xử lý mẫu và phân tích thủy ngân tổng số trong

B

mẫu động vật hai mảnh.

10 00

- Đánh giá phương pháp phân tích: + Xây dựng đường chuẩn xác định thủy ngân,

Ó

A

+ Xác định giới hạn phát hiện và giới hạn định lượng của phương pháp,

Í-

H

+ Đánh giá độ lặp lại và độ chính xác của phương pháp.

-L

- Phân tích định lượng hàm lượng tổng thủy ngân trong một số mẫu

ÁN

động vật hai mảnh vỏ theo phương pháp xây dựng được.

TO

- Xử lý và đánh giá kết quả theo các phương pháp phân tích thống kê.

D

IỄ N

Đ

ÀN

2.2. Phương pháp nghiên cứu

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

- Ứng dụng quy trình phân tích vừa xây dựng xác định và đánh giá hàm

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TP

nguyên tử kết hợp với kỹ thuật hoá hơi lạnh cải tiến.

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

ngân trong động vật hai mảnh vỏ bằng phương pháp quang phổ hấp thụ

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

- Nghiên cứu xây dựng phương pháp phân tích hàm lượng tổng thủy

2.2.1. Phương pháp tổng hợp tài liệu - Tìm và nghiên cứu các tài liệu liên quan đến các tổng thủy ngân và động vật hai mảnh.

- Phân tích và tổng hợp tài liệu về các quy trình phân tích hàm lượng tổng thủy ngân.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

38 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

2.2.2. Phương pháp thực nghiệm - Thu thập mẫu tại 3 địa điểm đã chọn.

N

- Xử lý sơ bộ mẫu.

Ơ

- Xác định hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu.

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

thống phân tích còn cho tín hiệu phân tích khác có nghĩa so với tín hiệu của mẫu

H Ư

N

trắng hay tín hiệu của đường nền. Giới hạn định lượng (LOQ) là nồng độ thấp nhất của chất phân tích mà phương pháp định lượng được với tín hiệu phân tích

TR ẦN

có ý nghĩa định lượng so với tín hiệu của mẫu trắng hay tín hiệu của đường nền, có độ chính xác và độ đúng chấp nhận được trong điều kiện thử nghiệm.

10 00

B

Sau khi xây dựng đường chuẩn, tín hiệu phân tích (y) được coi là tuyến tính với nồng độ dung dịch chuẩn (x) trong khoảng tuyến tính. Phương trình

Ó

A

đường chuẩn có dạng:

H

(2.3.1)

-L

Í-

Trong đó:

TO

ÁN

y là tín hiệu phân tích. b là hệ số góc của phương trình đường chuẩn.

Mô hình này được áp dụng để tính hệ số góc b và giới hạn phát hiện

(LOD) và giới hạn định lượng (LOQ) như sau [38, 39]:

IỄ N

Đ

x là nồng độ chất phân tích.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

Giới hạn phát hiện (LOD) là nồng độ thấp nhất của chất phân tích mà hệ

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

2.3.1. Giới hạn phát hiện (LOD) và giới hạn định lượng (LOQ)

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

2.3. Các thông số đánh giá độ tin cậy của phương pháp phân tích

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

- Xử lý số liệu thu được bằng phần mềm Microsoft Excel 2010.

N

H

2.2.3. Phương pháp xử lý số liệu

D

(2.3.2) (2.3.3) Trong đó: Sb là độ lệch chuẩn của tín hiệu đường nền (hay mẫu trắng) Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

39 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

thu được sau nb thí nghiệm lặp lại (thường là từ 7-10 thí nghiệm).

2.3.2. Độ chụm (độ lặp lại) của phương pháp

H

Ơ

tiến hành trên các mẫu thử giống hệt nhau, được tiến hành bằng một phương

N

Độ lặp lại đặc trưng cho mức độ gần nhau giữa các giá trị riêng lẻ xi khi

N

G

độ đúng thường đánh giá qua sai số tương đối hay bằng phương pháp xác

(2.3.4)

10 00

B

Trong đó:

TR ẦN

Độ thu hồi (H):

H Ư

định độ thu hồi [25, 30].

H: Độ thu hồi (%)

H

Í-

đường chuẩn)

Ó

A

Ctt: Nồng độ thực tế của mỗi chất phân tích thu được (tính theo

-L

Clt: Nồng độ lý thuyết của mỗi chất phân tích tính toán từ lượng chuẩn

ÁN

thêm vào. Ngoài ra, độ đúng của phương pháp còn được khẳng định qua việc

TO

so sánh kết quả thực nghiệm với kết quả đo của một phương pháp đối chứng

D

IỄ N

Đ

ÀN

tiêu chuẩn khác.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

kết quả thí nghiệm và các giá trị quy chiếu được chấp nhận. Do đó, thước đo

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ẠO

Độ đúng chỉ mức độ gần nhau giữa giá trị trung bình của dãy lớn các

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

.Q

2.3.3. Độ đúng (độ thu hồi) của thiết bị, của phương pháp

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

bị, phòng thí nghiệm) trong các khoảng thời gian ngắn [25].

U Y

N

pháp phân tích, trong cùng điều kiện thí nghiệm (người phân tích, trang thiết

2.4. Thực nghiệm 2.4.1. Lấy mẫu Các mẫu động vật hai mảnh của 9 loài được lấy tại ba địa điểm khác nhau: Thành phố Cẩm Phả, Vân Đồn và thành phố Hạ Long. Các mẫu sau

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

40 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

IỄ N

D

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

Í-

-L A

Ó

H B

10 00 TR ẦN G

N

H Ư

ẠO

Đ

TP

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ÁN

TO

U Y

.Q

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ÀN

Đ

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Ơ

H

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

khi lấy được ghi kèm theo các thông tin về vị trí lấy mẫu, thời gian và loại

mẫu (Bảng 2.1).

http://www.lrc.tnu.edu.vn

41

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

IỄ N

D

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

Í-

-L A

Ó

H B

10 00 TR ẦN G

N

H Ư

ẠO

Đ

TP

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ÁN

TO

U Y

.Q

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ÀN

Đ

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Ơ

H

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Hình 2.1.Bản đồ vị trí lấy mẫu tại 3 khu vực: Cẩm Phả, Vân Đồn, Hạ Long

http://www.lrc.tnu.edu.vn

42

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Bảng 2.1. Vị trí lấy mẫu và thời gian lấy mẫu Ngày lấy mẫu

Bàn mai

9/7/2016

Hàu

9/7/2016

Móng tay

9/7/2016

Ngán

9/7/2016

Ngao

9/7/2016

Sò điệp

9/7/2016

9/7/2016

Sò điệp

9/7/2016

Sò tai

9/7/2016

Quéo

9/7/2016

Vạng

9/7/2016

Bàn mai

10/7/2016

Hàu

10/7/2016

Móng tay

10/7/2016

Ngán

10/7/2016

Ngao

10/7/2016

Sò điệp

10/7/2016

Sò tai

10/7/2016

Quéo

10/7/2016

Vạng

10/7/2016

A Ó H Í-L

D Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Ơ H https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Ngao

B

9/7/2016

ÁN TO ÀN

9/7/2016

Ngán

IỄ N

Đ

9/7/2016 9/7/2016

Hạ Long

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

9/7/2016

Móng tay

10 00

Vân Đồn

9/7/2016

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

G N

TR ẦN

Hàu

H Ư

Bàn mai

Đ

Quéo

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

9/7/2016

ẠO

Sò tai Vạng

N

U Y

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Cẩm Phả

N

Tên mẫu

TP

Vị trí lấy mẫu

43 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

2.4.2. Tiền xử lý và bảo quản mẫu Mẫu sau khi được thu thập được giữ sống trong chính môi trường nước

Ơ

trong cần phải rửa kỹ lớp vỏ bên ngoài bằng nước sạch để loại bỏ hết các chất

N

tại nơi lấy mẫu để chúng nhả hết các chất bẩn. Trước khi mổ lấy phần thịt bên

U Y

sạch tiêu chuẩn, tay đeo gang polyetylen, dùng dao có lưỡi dùng từ thép

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

được, dùng giấy lọc sạch thấm khô kiệt hết nước bám bên ngoài, đồng nhất

H Ư

N

mẫu bằng máy xay... Bảo quản mẫu trong túi nilon chuyên dụng có khóa và được bảo quản lạnh ở nhiệt độ -16°C.

TR ẦN

2.4.3. Trang thiết bị và hóa chất phục vụ nghiên cứu 2.4.3.1. Trang thiết bị

10 00

B

- Máy quang phổ hấp thụ nguyên tử kỹ thuật hóa hơi lạnh phân tích thủy ngân bán tự động Model HG-201, Sanso Seisakusho Co., Tokyo, Nhật Bản.

Ó

A

- Cân phân tích chính xác đến 10-5 g của hãng Satorius.

H

- Bình phản ứng (thạch anh) 50 ml, cao 150 mm.

-L

Í-

- Bình định mức 50 ml, 100 ml, 500 ml, 1000 ml.

ÁN

- Các loại pipet 1, 2, 5, 10 ml.

TO

- Cốc thủy tinh 50, 80, 100 ml.

- Túi đựng mẫu động vật hai mảnh.

D

IỄ N

Đ

2.4.3.2. Hóa chất

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

phần vỏ cứng, tách lấy phần thịt. Dùng bình tia tráng kỹ phần mẫu vừa thu

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

mổ mẫu thứ tiếp theo phải rửa kỹ dụng cụ bằng nước sạch. Sau khi tách được

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

không gỉ, thớt gỗ cứng không tạo mùn. Khi kết thúc mổ một mẫu, trước khi

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

bẩn bám trên vỏ của chúng. Mẫu được mổ tại phòng thí nghiệm đảm bảo độ

Do yêu cầu nghiêm ngặt của phép đo nên nước cất, hóa chất phải có độ

tinh khiết cao, trong quá trình nghiên cứu chúng tôi đã dùng các hóa chất: 1. Axit HNO3 65%

Merck, Suprapure

2. Axit HClO4 72%

Merck, Suprapure

3. Axit H2SO4 98%

Merck, Suprapure

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

44 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

Merck, PA

5. KMnO4

Merck, Suprapure

6. Dung dịch chuẩn thuỷ ngân 1000 ppm

Merck

7. L-cystein hydrochloride

Merck

8. Muối metyl thủy ngân (CH3HgCl)

Merck

9. Toluen

Merck

10. NaOH

Merck

H Ư

KMnO4 1% được pha trong môi trường axit, sau đó được rửa bằng nước cất

TR ẦN

hai lần và cuối cùng tráng lại bằng nước cất Milli -Q. 2.4.4. Chuẩn bị hoá chất và dung dịch chuẩn

B

1. Dung dịch KMnO4 1%: Hoà tan 10 g KMnO4 trong 1000 mL H2SO4

10 00

1N. Dung dịch thu được sau khi pha được bảo quản trong bình thuỷ tinh tối màu.

A

2. Dung dịch SnCl2 10%: Hoà tan 10 g SnCl2.2H2O trong 9 ml HCl,

H

Ó

thêm nước cất và định mức đến 100 ml. Dung dịch được đựng trong chai thuỷ

-L

Í-

tinh tối màu và được bảo quản lạnh.

ÁN

3. Dung dịch Hydroxylamin clohydrat (NH2OH.HCl) 1%: Cân 10 g

TO

NH2OH.HCl hoà tan bằng nước cất và thêm nước cất tới vạch 1000 ml.

Đ

ÀN

4. Dung dịch NaOH 5M: Hòa tan 200g NaOH trong 1 lít nước cất.

5. Dung dịch NaOH 0,1M: Hòa tan 4g NaOH trong 1 lít nước cất.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

N

G

tất cả các dụng cụ sử dụng để phân tích đều được ngâm trong dung dịch

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ẠO

Đ

Do máy đo thủy ngân có độ nhạy cao nên để tránh tối đa sự nhiễm bẩn,

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

U Y

N

H

Ơ

N

4. SnCl2

11. Hydroxylamine hydrochloride (NH2OH.HCl) Merk

IỄ N D

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

6. Dung dịch L-cystein 0,1%: Hòa tan 10 mg L-cystein hydrochloride C3H7O2S.HCl.H2O trong 10 mL dung dịch NaOH 0,1M. Dung dịch này được chuẩn bị hàng ngày.

7. Dung dịch chuẩn gốc metyl thủy ngân: Hòa tan 12,5 mg CH3HgCl trong 100 mL Toluen, 1 mL dung dịch này có chứa 100 µg Hg. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

45 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

8. Dung dịch chuẩn làm việc metyl thủy ngân: Pha loãng dung dịch chuẩn gốc 100 lần bằng toluen, 1 mL dung dịch này có chứa 1,0 µg Hg.

N

9. Dung dịch metyl thủy ngân-cystein: Chuyển 0,5 mL dung dịch

Ơ

chuẩn làm việc metyl thủy ngân và 5 mL dung dịch L-cystein 0,1% vào ống

U Y

ly tâm 3 phút ở tốc độ 1200 vòng/phút và loại bỏ pha hữu cơ. Dung dịch thu

ẠO

Do yêu cầu nghiêm ngặt của phép đo, các dụng cụ trước khi sử dụng

G

Đ

cần được ngâm rửa và kiểm tra theo quy trình sau [20]:

H Ư

N

Bước 1: Rửa dụng cụ bằng chất tẩy rửa, tráng rửa nhiều lần bằng nước máy.

TR ẦN

Bước 2: Ngâm dụng cụ trong dung dịch KMnO4 1% được pha trong môi trường axit từ 12 - 24 h, sau đó tráng nước máy nhiều lần.

10 00

B

Bước 3: Ngâm bình bằng dung dịch NH2OH.HCl. Bước 4: Rửa lại bằng nước máy, tráng lại 3 lần bằng nước cất.

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

Bước 5: Kiểm tra dụng cụ trước khi sử dụng.

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

chuẩn bị hàng tháng.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

được chứa 0,1 µg Hg/mL, bảo quản lạnh và trong tối. Dung dịch này được

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

ly tâm 10 ml, lắc trong 3 phút để chiết metyl thủy ngân sang pha nước. Sau đó

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

46 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Chương 3 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

Ơ

N

3.1. Các điều kiện đo phổ hấp thụ nguyên tử của thủy ngân

N

H

Kết quả nghiên cứu khảo sát và thu thập từ tài liệu tham khảo cho thấy

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Các điều kiện được lựa chọn

H Ư

N

Các thông số Nguồn sáng

Đèn thủy ngân MU25L-VQ

TR ẦN

Bước sóng

253,7 nm

Độ nhạy

B

8,5 60 giây

10 00

Thời gian đo

Thể tích mẫu đo (ml)

A

5 ml

H

Ó

3.2. Quy trình phân tích tổng thủy ngân

-L

Í-

Từ việc lựa chọn các điều kiện tối ưu như các loại axit, nồng độ axit,

ÁN

chiều dài bình phản ứng, nhiệt độ, thời gian vô cơ hoá mẫu và điều kiện đo

TO

phổ của thủy ngân. Quy trình phân tích tổng thủy ngân trong mẫu động vật hai mảnh được đưa ra dưới đây:

Đ

Cân chính xác 1 gam mẫu động vật hai mảnh vào bình phản ứng 50 ml,

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

G

Đ

Bảng 3.1. Các điều kiện đo phổ hấp thụ nguyên tử của thủy ngân

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ẠO

thông số như sau:

IỄ N D

TP

hóa hơi lạnh phân tích thủy ngân bán tự động Model Hg 201 - Semi với các

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

hoá hơi lạnh trên hệ thống máy quang phổ hấp thụ nguyên tử kết hợp kỹ thuật

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

phương pháp đo quang phổ hấp thụ nguyên tử của thủy ngân sử dụng kỹ thuật

lần lượt cho vào bình 2 ml hỗn hợp axit HNO3 - HClO4 đậm đặc tỉ lệ 1:1, 5 ml dung dịch H2SO4 đặc và đun ở nhiệt độ 220°C trong 30 phút. Mẫu sau khi được phân hủy hết để nguội và định mức đến 50 ml sau đó lấy 5 ml đo phổ hấp thụ nguyên tử của thủy ngân theo kỹ thuật hoá hơi lạnh.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

47 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Ó

A

3.3.1. Xây dựng đường chuẩn

Í-

H

Pha một dãy các dung dịch có nồng độ Hg 2+ lần lượt tương ứng là: 10

-L

µg/l; 20 µg/l; 30 µg/l; 40 µg/l; 50 µg/l từ dung dịch chuẩn Hg2+ 1000 ppm của

ÁN

Merk, hút lần lượt trong mỗi dung dịch 1 ml cho vào bình phản ứng 50 ml,

TO

tiến hành quá trình vô cơ hoá như mẫu thật: cho vào mỗi bình 2 ml HNO 3 -

D

IỄ N

Đ

ÀN

HClO4 (1:1) và 5 ml H2SO4 đặc rồi đun trên bếp điện có điều khiển nhiệt độ ở

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

3.3. Đánh giá phương pháp phân tích

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

10 00

B

Sơ đồ 3.1. Quy trình phân tích tổng thủy ngân trong động vật hai mảnh

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

220°C trong 30 phút, sau đó để nguội định mức bằng nước cất đến mức 50 ml. Ta được các dung dịch tương ứng với các nồng độ Hg 2+ lần lượt là: 0,2 µg/l; 0,4 µg/l; 0,6 µg/l; 0,8 µg/l; 1,0 µg/l.

Lấy 5 ml dung dịch cho vào bình phản ứng với SnCl 2 10% và tiến hành ghi đo phổ hấp thụ nguyên tử của thủy ngân theo kỹ thuật hoá hơi lạnh theo

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

48 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

các điều kiện tối ưu đã được lựa chọn. Hàm lượng thủy ngân trong dung dịch phân tích theo các điều kiện tối ưu đã được lựa chọn. Phổ AAS của thủy ngân

N

đo được khi xây dựng đường chuẩn được thể hiện trong Hình 3.1. Phổ AAS

Ơ

của các mẫu đo được sắc nét, có độ lặp lại tốt, tín hiệu nhiễu thấp. Kết quả và

D

IỄ N

Đ

Bảng 3.2. Xây dựng đường chuẩn xác định tổng thủy ngân Nồng độ (ppb)

Chiều cao pic (mm)

Mẫu trắng

5

0,2

23

0,4

47

0,6

68

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ÀN

TO

Hình 3.1. Phổ AAS của thủy ngân khi xây dựng đường chuẩn

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

nồng độ thủy ngân được đưa ra ở Bảng 3.2.

49 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

0,8

91

1,0

112

N

Kết quả xây dựng đường chuẩn tổng thủy ngân được thể hiện dưới

R2 = 0,99904. Với thể tích mẫu là 5 ml thì khoảng tuyến tính trong khoảng từ

Ó

A

0,2 đến 1,0 ppb (hay µg/l) do đó phù hợp để phân tích hàm lượng vết nguyên

H

tố Hg trong các mẫu động vật hai mảnh.

-L

Í-

3.3.2. Giới hạn phát hiện (LOD) và giới hạn định lượng (LOQ)

ÁN

Giới hạn phát hiện là nồng độ thấp nhất của chất phân tích có thể phát

TO

hiện được, nồng độ này lớn hơn mẫu trắng với độ tin cậy là 99%.

Trong nghiên cứu này, chúng tôi xác định giới hạn phát hiện của

D

IỄ N

Đ

ÀN

phương pháp bằng cách đo lặp lại 10 lần mẫu dung dịch chuẩn thủy ngân có

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

10 00

B

Đường chuẩn trên Hình 3.2 có độ dốc b = 108,57 và hệ số tương quan

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Hình 3.2. Đường chuẩn xác định tổng thủy ngân

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

Hình 3.2.

nồng độ 0,10 µg/l, các điều kiện thiết lập như khi lập đường chuẩn, chấp nhận sự sai khác giữa độ lệch chuẩn của mẫu và mẫu trắng là không đáng kể. Kết quả nồng độ thủy ngân được xác định theo phương trình đường chuẩn xác định ở trên (mục 3.3.1):

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

50 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Trong đó: y là chiều cao pic (mm) x là nồng độ tổng thủy ngân (µg/l)

0,10

3

14

0,10

4

15

5

14

6

13,5

7

14

8

14

9

15

10

ẠO Đ G N H Ư TR ẦN

0,10 0,09 0,10 0,10

B

0,11

14

0,10

14,2

0,10

0,47

Í-

H

Ó

A

Trung bình SD

0,11

-L

Từ các kết quả ở Bảng 3.3 ta có:

ÁN

- Giá trị nồng độ tổng thủy ngân trung bình: 0,10 (µg/l) - Giới hạn phát hiện (LOD) và giới hạn định lượng (LOQ) được xác

định theo các phương trình (2.3.2) và (2.3.3) như sau:

IỄ N

Đ

ÀN

TO

- Độ lệch chuẩn (SD): 0,47

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

14

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

2

.Q

0,10

TP

14

10 00

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

1

U Y

Chiều cao pic (mm) Hàm lượng thủy ngân đo được (µg/l)

TT

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

Bảng 3.3. Kết quả phân tích mẫu chuẩn thủy ngân nồng độ 0,1 µg/l

Ơ

N

Kết quả được đưa ra ở Bảng 3.3:

D

(µg/l) (µg/l) Tương ứng với thể tích mẫu đo phổ AAS là 5 ml, do vậy các giá trị tuyệt đối của giới hạn phát hiện (LOD) và giới hạn định lượng (LOQ) lần lượt 51 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

là 0,1 ng; 0,2 ng. Kết quả này hoàn toàn phù hợp với các nghiên cứu công bố trước đây và thông số kỹ thuật của thiết bị [7]. Ngoài ra, kết quả giới hạn phát

N

hiện và giới hạn định lượng thu được của phương pháp phân tích trong đề tài

Ơ

chứng tỏ ưu việt hơn so với phương pháp phân tích tổng thủy ngân đang được

U Y

sử dụng thiết bị phân tích trực tiếp phân hủy nhiệt tạo hỗn hống kết hợp với

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

hiện nhỏ hơn 308 lần so với giới hạn phát hiện của phương pháp EPA-245.1 -

spectrometry (LOD: 0,004 µg/g) [2].

TR ẦN

3.3.3. Độ lặp lại

Độ lặp lại của phương pháp được đánh giá trên một mẫu Quéo lấy ở Cẩm

10 00

B

Phả, phép phân tích được thực hiện 7 lần để tính giá trị trung bình và độ lệch chuẩn (SD) và độ lệch chuẩn tương đối (RSD), kết quả được đưa ra ở Bảng 3.4.

Í-

SD

RSD (%)

0,002

5,75

-L

Lần 2

0,033

Lần 3

0,031

Lần 4

0,029

Lần 5

0,028

Lần 6

0,032

Lần 7

0,031

TO Đ

phân tích tổng thủy ngân

Hàm lượng T-Hg Hàm lượng trung bình (µg/g) T-Hg (µg/g) 0,032

ÁN

Mẫu Quéo Lần 1

H

Ó

A

Bảng 3.4. Kết quả đánh giá độ lặp lại của phương pháp

IỄ N D

H Ư

N

Determination of mercury in water by cold vapor atomic absorption

0,031

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

và 0,002 mg/kg [9]. Phương pháp phân tích đề xuất cũng có giới hạn phát

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

Atomic Absorption Spectrometry) có LOD và LOQ lần lượt là 0,0009 mg/kg

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

quang phổ hấp thụ nguyên tử (Thermal Decomposition Amalgamation and

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

áp dụng theo tiêu chuẩn Regulation 333/2007/EC (EU Commissio, 2007) [40]

Kết quả phân tích ở Bảng 3.4 cho thấy hàm lượng trung bình tổng thủy Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

52 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

ngân trong mẫu Quéo là 0,031 ± 0,002 μg/g, phương pháp phân tích độ lệch chuẩn (SD) và độ lệch chuẩn tương đối (RSD) đều nhỏ trong giới hạn cho

N

phép, do đó phương pháp phân tích có độ lặp lại tốt.

Ơ

3.3.4. Độ chính xác

Đ

tổng thủy ngân ở trên (Sơ đồ 3.1). Kết quả phân tích được chỉ ra ở Bảng 3.5:

N

G

Bảng 3.5. Kết quả phân tích thủy ngân trong mẫu chuẩn

Độ thu hồi(%)

Kết quả phân tích

chỉ (X ± SD)

(mg/kg)

Lần 1

4,64 ± 0,26

4,72

102

Lần 2

4,64 ± 0,26

4,39

95

Lần 3

4,64 ± 0,26

4,59

99

4,57

98,4

TR ẦN

Giá trị chứng

10 00

Mẫu chuẩn

H Ư

Hàm lượng tổng thủy ngân (mg/kg)

Ó

A

B

DORM-2

Í-

H

Trung bình Độ lệch chuẩn (SD)

ÁN

-L

0,14

TO

Kết quả phân tích trong mẫu chuẩn DORM-2 kết quả tổng thủy ngân là

ÀN

4,57 ± 0,14 mg/kg. Phương pháp phân tích có độ tập trung, độ chính xác cao,

D

IỄ N

Đ

độ thu hồi thủy ngân là 98,5%, đáp ứng được yêu cầu phân tích hàm lượng

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

ẠO

4,64 ± 0,26 mg/kg. Mẫu phân tích được lặp lại 3 lần theo quy trình phân tích

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

muscle certified reference Material for trace metals) có hàm lượng xác định là

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

tích hàm lượng thủy ngân tổng số trong mẫu chuẩn DORM-2 (Dogfish

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

Để đánh giá độ chính xác của phương pháp, chúng tôi tiến hành phân

thủy ngân trong mẫu sinh học (ví dụ: cá và động vật có vỏ).

3.3.5. Độ thu hồi Để đánh giá độ thu hồi của quy trình xử lý mẫu động vật hai mảnh và xác định thủy ngân tổng số, chúng tôi tiến hành phân tích mẫu Hàu (1 g) bằng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

53 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

cách phân tích hàm lượng thủy ngân tổng số trong mẫu thêm chuẩn Metyl thủy ngân cystein ở 3 nồng độ thêm chuẩn 10, 20 và 40 ng theo quy trình

N

phân tích tổng thủy ngân ở Sơ đồ 3.1 (Mục 3.2).

H

Ơ

Kết quả phân tích thu được như sau: Hiệu suất

(ng)

(ng)

thu hồi (%)

1

0

0

2

10

9,7

3

20

19,9

4

40

36,7

91,75

TR ẦN

Kết quả thu được cho thấy độ thu hồi Hg đều lớn hơn 90% và sai số nhỏ hơn 10%. Kết quả hoàn toàn phù hợp các yêu cầu phân tích hàm lượng

10 00

B

vết thủy ngân trong các đối tượng mẫu sinh học như cá và động vật có vỏ.

3.4. Kết quả phân tích hàm lượng tổng thủy ngân trong mẫu của 9 loài

A

động vật hai mảnh thu được tại Quảng Ninh

H

Ó

Để đánh giá hàm lượng tổng thủy ngân trong mẫu động vật hai mảnh,

Í-

chúng tôi tiến hành phân tích hàm lượng tổng thủy ngân ở 9 loài động vật hai

-L

mảnh phổ biến và quen thuộc ở tỉnh Quảng Ninh. Địa điểm lấy mẫu là tại các

ÁN

chợ ở 3 khu vực: Cẩm Phả, Hạ Long và Vân Đồn.

TO

Đây là các vùng lãnh thổ có điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên,

D

IỄ N

Đ

ÀN

môi trường phong phú và đa dạng, có vị thế địa lý đặc biệt quan trọng trong

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

99,25

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TP ẠO Đ

G

N

H Ư

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

97,00

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Lượng Hg tìm thấy

U Y

Lượng Hg thêm vào

Mẫu

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Bảng 3.6. Độ thu hồi của thủy ngân trong mẫu

chiến lược phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) của tỉnh Quảng Ninh. Trong xu thế phát triển KT-XH những năm gần đây, dưới tác động của các yếu tố tự nhiên và hoạt động của con người, môi trường đã và đang bị ô nhiễm, đặc biệt là ô nhiễm nguồn nước. Nhiều vấn đề môi trường cấp bách đã và đang diễn ra rất phức tạp ở quy mô địa phương và trong cả nước. Chính vì vậy việc khảo Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

54 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

sát xác định hàm lượng thủy ngân trong một số loại động vật hai mảnh nhằm xác định mức độ ô nhiễm và tích luỹ thủy ngân trong thủy sản, giúp cho

N

người tiêu dùng an tâm khi sử dụng là rất cần thiết.

Ơ

Kết quả phân tích hàm lượng thủy ngân tổng số trong 9 loài động vật hai

U Y

Hình 3.3 dưới đây. Kết quả được biểu hiện dưới dạng µg/kg khối lượng tươi.

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Hạ Long

Bàn mai

52,51

40,05

34,29

2

Hàu

7,06

7,60

8,28

3

Móng tay

9,98

10,66

11,05

4

Ngán

75,49

48,79

67,40

5

Sò điệp

7,70

11,27

8,40

6

Sò tai

13,34

12,61

11,12

7

Quéo

30,66

30,24

43,47

8

Ngao

11,81

12,43

12,97

9

Vạng

33,64

32,27

34,61

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

N

G

Đ

Cẩm Phả

D

IỄ N

Đ

Vân Đồn

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

1

ẠO

Loài

H Ư

STT

Hàm lượng tổng Hg (µg/kg tươi)

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

động vật hai mảnh tại Cẩm Phả, Hạ Long, Vân Đồn

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

Bảng 3.7. Kết quả phân tích hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

mảnh ở 3 khu vực Cẩm Phả, Hạ Long và Vân Đồn được trình bày ở Bảng 3.7 và

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

55 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

TR ẦN

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO) [5] cùng ra thông báo chung xác định giới hạn hàm

B

lượng thủy ngân trong cá săn mồi và cá không săn mồi lần lượt là 0,5 µg/g

10 00

(500 µg/kg) và 1,0 µg/g (1000 µg/kg); Ủy ban Châu Âu (COMMISSION

A

REGULATION (EC) No 1881/2006) [6] quy định giới hạn hàm lượng thủy

H

Ó

ngân trong các sản phẩm cá và động vật có vỏ (động vật thân mềm và động

Í-

vật giáp xác) là 0,5 mg/kg (khối lượng tươi (500 µg/kg); Đạo luật về Vệ sinh

-L

an toàn thực phẩm của Nhật cũng quy định tiêu chuẩn tạm thời về hàm lượng

ÁN

tổng thủy ngân trong cá và động vật có vỏ là 0,4 mg/kg (khối lượng tươi) [7].

TO

Theo QCVN 8-2:2011/BYT [8] quy định giới hạn ô nhiễm thủy ngân trong

D

IỄ N

Đ

ÀN

thực phẩm (giáp xác, thủy sản và sản phẩm thủy sản khác) là 0,5 mg/kg. Như

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

H Ư

được tại Cẩm Phả, Hạ Long, Vân Đồn

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

G

Hình 3.3. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu động vật hai mảnh thu

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

vậy hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu động vật hai mảnh tại các địa điểm Cẩm Phả, Hạ Long và Vân Đồn đều thấp hơn các giới hạn cho phép trên rất nhiều. Điều này khẳng định rằng: (1) thực phẩm từ 9 loài động vật thân mềm hai mảnh vỏ trong nghiên cứu này đều an toàn cho người tiêu dùng (2)

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

56 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

phương pháp phân tích có độ nhạy cao đáp ứng yêu cầu phân tích lượng vết tổng thủy ngân trong động vật thân mềm hai mảnh vỏ.

Ơ

động vật hai mảnh tại từng khu vực Cẩm Phả, Hạ Long và Vân Đồn được

N

Kết quả phân tích hàm lượng tổng thủy ngân trong mẫu của 9 loài

U Y

thứ tự hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu động vật hai mảnh nghiên

ẠO

- Ngán > Bàn mai > Vạng > Quéo > Sò tai > Ngao > Móng tay > Sò

G

Đ

điệp > Hàu

H Ư

N

Khu vực Hạ Long:

tay > Hàu Khu vực Vân Đồn:

TR ẦN

- Ngán > Bàn mai > Vạng > Quéo > Sò tai > Ngao > Sò điệp > Móng

10 00

B

- Ngán > Quéo > Vạng > Bàn mai > Ngao > Sò tai > Móng tay > Sò

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

điệp > Hàu

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

Khu vực Cẩm Phả:

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

cứu sắp xếp theo thứ tự:

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

biểu diễn trong đồ thị Hình 3.4 - 3.12. Tại các khu vực lấy mẫu khác nhau,

Hình 3.4. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Bàn mai Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

57 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

IỄ N

D

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

Í-

-L A

Ó

H B

10 00 TR ẦN G

N

H Ư

ẠO

Đ

TP

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ÁN

TO Hình 3.5. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Ngán

U Y

.Q

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ÀN

Đ

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Ơ

H

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Hình 3.6. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Quéo

http://www.lrc.tnu.edu.vn

58

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

IỄ N

D

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

Í-

-L A

Ó

H B

10 00 TR ẦN G

N

H Ư

ẠO

Đ

TP

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ÁN

TO Hình 3.7. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Vạng

U Y

.Q

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ÀN

Đ

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Ơ

H

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Hình 3.8. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Hàu

http://www.lrc.tnu.edu.vn

59

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

Hình 3.9. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Móng tay

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

Hình 3.10. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Sò điệp Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

60 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

Hình 3.11. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Sò tai

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

Hình 3.12. Hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Ngao

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

61 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Dựa trên các kết quả phân tích hàm lượng tổng thủy ngân trong 9 mẫu động vật thân mềm hai mảnh nghiên cứu trong cả 3 khu vực Cẩm Phả, Hạ

Ơ

- Nhóm 1 (Hàm lượng tổng Hg > 20 µg/kg): Bàn mai, Ngán, Quéo, Vạng

N

Long và Vân Đồn, có thể phân loại 2 nhóm loài:

U Y

Móng tay, Hàu

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

thủy ngân. Ngoài ra, cũng không phát hiện sự chênh lệch đáng kể về hàm

H Ư

N

lượng tổng thủy ngân trong 9 loài này theo 3 khu vực địa lý kể trên.

Kết quả cho thấy trong mẫu Hàu có hàm lượng tổng thủy ngân (trung

TR ẦN

bình 7,65 ± 0,61 µg/kg; Cẩm Phả: 7,06 µg/kg; Hạ Long: 7,60 µg/kg; Vân Đồn: 8,28 µg/kg) thấp nhất trong 9 loài trong tất cả 3 khu vực nghiên cứu. Kết

10 00

B

quả này nhỏ hơn so với kết quả xác định hàm lượng tổng thủy ngân trong các mẫu Hàu (trung bình 12 µg/kg) trong nghiên cứu của Cơ quan quản lý thực

Ó

A

phẩm và thuốc (FDA) Hoa Kỳ [41]. Giá trị này cũng nhỏ hơn rất nhiều so với

H

kết quả nghiên cứu của Nguyễn Văn Khánh và cộng sự [35] cho thấy hàm

-L

Í-

lượng tổng thủy ngân trong Hàu thu được tại một số cửa sông tại khu vực

ÁN

miền Trung, Việt Nam nằm trong khoảng từ 0,16 - 0,74 mg/kg. Hàu là loài

TO

động vật hai mảnh đóng vai trò làm thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao nhưng giá thành hợp lý, rất phổ biến tại vùng biển Quảng Ninh.

Đ IỄ N D

Trong 9 loài động vật hai mảnh vỏ nghiên cứu, Ngán có hàm lượng

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

Phả, Hạ Long, Vân Đồn không có sự khác biệt rõ ràng về hàm lượng tổng

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

mảnh vỏ (Hàu, Móng tay, Sò điệp, Sò tai, Ngao) phân bố tại 3 khu vực Cẩm

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

Ngoại trừ 3 loài (Bàn mai, Ngán, Quéo), trong các 6 loài động vật hai

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

- Nhóm 2 (Hàm lượng tổng Hg < 20 µg/kg): Ngao, Sò tai, Sò điệp,

tổng thủy ngân lớn nhất tại cả 3 khu vực (trung bình: 63,89 ± 13,69 µg/kg; Cẩm Phả: 75,49 µg/kg; Hạ Long: 48,79 µg/kg; Vân Đồn: 67,40 µg/kg). Các loài động vật hai mảnh vỏ trong nhóm 1 (bao gồm: Ngán, Bàn mai, Quéo, Vạng) thường có khối lượng cơ thể và khối lượng mô thịt lớn hơn so với các loài trong nhóm 2 (bao gồm: Ngao, Sò tai, Sò điệp, Móng tay, Hàu). Do vậy, Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

62 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

hàm lượng tổng thủy ngân trong nhóm 1 có xu hướng tăng và lớn hơn trong nhóm 2. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây [1, 2, 9, 32-36,

Ơ

dinh dưỡng, thời hạn sinh trưởng, khối lượng các bộ phận cơ quan trong cơ

N

42, 43]. Tuy nhiên, cần có những đánh giá cụ thể chi tiết liên đến tập quán

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y .Q

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

Í-

H

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

H Ư

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

tương quan giữa các kết quả thu được trong đề tài nghiên cứu.

N

H

thể, chất lượng môi trường (nước, trầm tích) để có nhận định logic hơn về

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

63 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

KẾT LUẬN Từ những kết quả thu được của đề tài “Nghiên cứu phân tích hàm lượng

Ơ

N

tổng thủy ngân trong động vật hai mảnh tại Quảng Ninh bằng phương pháp

H

quang phổ hấp thụ nguyên tử kết hợp kỹ thuật hoá hơi lạnh”, có thể rút ra một

.Q

Đ

tích thủy ngân bán tự động Model Hg - 201 Semi. Mẫu được vô cơ hoá trong

N

G

bình thạch anh với chiều dài 150 mm bằng hỗn hợp axit HNO3, HClO4 và

H Ư

H2SO4 đặc với tỉ lệ 1:1:5. Phương pháp phân tích có khoảng tuyến tính trong

TR ẦN

khoảng từ 0,2 đến 1,0 ppb (hay µg/l) với thể tích mẫu phân tích là 5 ml. Giới hạn phát hiện (LOD) và giới hạn định lượng (LOQ) của phương pháp đạt

B

tương ứng là 0,013 µg/l và 0,044 µg/l, giá trị tuyệt đối LOD và LOQ tương

10 00

ứng là 0,1 ng và 0,2 ng. Độ sai lệch lớn nhất của phương pháp khi phân tích

A

mẫu chuẩn quốc tế không vượt quá 5% so với giá trị chứng chỉ. Phương pháp

H

Ó

có độ thu hồi cao đạt 98,4%, có độ lệch chuẩn tương đối (RSD, n = 7) đạt

Í-

5,57%, có độ lặp lại và độ chính xác cao. Quy trình phân tích dễ thực hiện,

-L

thao tác đơn giản, tiết kiệm thời gian và chi phí thấp.

ÁN

2. Từ quy trình phân tích đã xây dựng, chúng tôi đã tiến hành phân tích

TO

hàm lượng tổng thủy ngân trong 9 loài động vật hai mảnh vỏ thu thập tại 3

D

IỄ N

Đ

ÀN

khu vực Cẩm Phả, Hạ Long, Vân Đồn của tỉnh Quảng Ninh (min: 7,06 µg/kg

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

ẠO

nguyên tử kết hợp kỹ thuật hoá hơi lạnh đã được cải tiến trên hệ thiết bị phân

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

tổng số trong động vật hai mảnh vỏ bằng phương pháp quang phổ hấp thụ

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

1. Đã xây dựng thành công quy trình phân tích hàm lượng thủy ngân

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

số kết luận sau:

trong Hàu tại Cẩm Phả; max: 75,49 µg/kg trong Ngán tại Cẩm Phả). Hàm lượng tổng thủy ngân trong 9 mẫu động vật hai mảnh vỏ trên đều thấp hơn nhiều lần các giới hạn hàm lượng tổng thủy ngân cho phép(tính theo khối lượng tươi).

3. Kết quả hàm lượng tổng thủy ngân trong 9 loài động vật hai mảnh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

64 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

xếp thành 2 nhóm: Nhóm 1 (Hàm lượng tổng Hg > 20 µg/kg) bao gồm Bàn mai, Ngán, Quéo, Vạng và Nhóm 2 (Hàm lượng tổng Hg < 20 µg/kg) bao

N

gồm Ngao, Sò tai, Sò điệp, Móng tay, Hàu. Hàm lượng tổng thủy ngân trong

Ơ

các mẫu của 9 loài động vật hai mảnh nghiên cứu sắp xếp theo thứ tự: Khu

U Y

> Sò điệp > Hàu); Khu vực Hạ Long (Ngán > Bàn mai > Vạng > Quéo > Sò

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

bình: 7,65 ± 0,61 µg/kg). Ngán có hàm lượng tổng thủy ngân lớn nhất tại cả 3

H Ư

N

khu vực (trung bình: 63,89 ± 13,69 µg/kg; Cẩm Phả: 75,49 µg/kg; Hạ Long: 48,79 µg/kg; Vân Đồn: 67,40 µg/kg).

TR ẦN

Như vậy, nghiên cứu trong đề tài cho thấy: (1) thực phẩm từ 9 loài động vật thân mềm hai mảnh vỏ trong nghiên cứu này đều an toàn cho người

10 00

B

tiêu dùng; (2) phương pháp phân tích có độ nhạy cao đáp ứng yêu cầu phân tích lượng vết tổng thủy ngân trong động vật thân mềm hai mảnh vỏ; (3) chưa

Ó

A

phát hiện mức độ ô nhiễm thủy ngân thông qua việc đánh giá hàm lượng tổng

H

thủy ngân trong các loài động vật hai mảnh tại 3 khu vực Cẩm Phả, Hạ Long,

TO

ÁN

-L

Í-

Vân Đồn của tỉnh Quảng Ninh.

D

IỄ N

Đ

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

Trong 9 loài, Hàu luôn có hàm lượng tổng thủy ngân thấp nhất (trung

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

TP

> Vạng > Bàn mai > Ngao > Sò tai > Móng tay > Sò điệp > Hàu).

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

tai > Ngao > Sò điệp > Móng tay > Hàu); Khu vực Vân Đồn (Ngán > Quéo

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

vực Cẩm Phả (Ngán > Bàn mai > Vạng > Quéo > Sò tai > Ngao > Móng tay

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

65 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

TÀI LIỆU THAM KHẢO M. Horvat, D. Gibičar, Speciation of Mercury: Environment, Food,

N

[1]

H

Ơ

Clinical, and Occupational Health, Handbook of Elemental Speciation

.Q

N

Vu Duc Loi, Le Lan Anh, Trinh Anh Duc, Trinh Xuan Gian, Pham Gia

H Ư

[3]

G

Đ

program", Marine Pollution Bulletin, 2012, 64 (11), 2399-2408.

Mon, Tran Van Huy, Nguyen Quoc Thong, Alian Boudou, Mineshi

TR ẦN

Sakamoto, Dao Van Bay, "Contamination by cadmium and mercury of the water, sediment and biological component of hydrosystems around

B

Hanoi", Journal of Chemistry, 2006, 44 (3), 382-386.

K. Eto, "Minamata disease", Neuropathology, 2000, 20 14-19.

[5]

FAO/WHO, "Report of the Joint FAO/WHO expert consultation on the

A

10 00

[4]

H

Ó

risks and benefits of fish consumption", Rome, Food and Agriculture of

the

United

Nations;

Geneva,

World

Health

Í-

Organization

Commission Regulation (EC) No 1881/2006, "Setting maximum levels

ÁN

[6]

-L

Organization, 2011, pp. 50.

TO

for certain contaminants in foodstuffs", 2006.

Ministry of the Environment, Mercury analysis manual, 2004.

[8]

QCVN 8-2:2011/BYT, "Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với giới hạn ô

Đ

ÀN

[7]

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

of Mexico using oysters and sediments from NOAA’s mussel watch

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

mercury and methyl mercury in the coastal waters of the northern Gulf

IỄ N D

D.A. Apeti, G.G. Lauenstein, D.W. Evans, "Recent status of total

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

[2]

U Y

Health, John Wiley & Sons, Ltd2005, pp. 281-304.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

II - Species in the Environment, Food, Medicine and Occupational

nhiễm kim loại nặng trong thực phẩm", 2011.

[9]

L. Bille, G. Binato, V. Cappa, M. Toson, M. Dalla Pozza, G. Arcangeli, A. Ricci, R. Angeletti, R. Piro, "Lead, mercury and cadmium levels in edible marine molluscs and echinoderms from the Veneto Region (north-western Adriatic Sea - Italy)", Food Control, 2015, 50 362-370.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

66 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

[10] Hoàng Nhâm, Hóa học Vô cơ, NXB Giáo dục, 2002.

[11] Phạm Hùng Việt, Trần Tứ Hiếu, Nguyễn Văn Nội, Hóa học Môi trường

H

Ơ

[12] H. Akagi, P. Grandjean, Y. Takizawa, P. Weihe, "Methylmercury Dose

N

cơ sở, Trường Đại học Khoa học Tự Nhiên, ĐHQG Hà Nội, 1999.

U Y

Minamata Disease", Environmental Research, 1998, 77 (2), 98-103.

.Q

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

[15] S.L.C. Ferreira, V.A. Lemos, L.O.B. Silva, A.F.S. Queiroz, A.S. Souza,

TR ẦN

E.G.P. da Silva, W.N.L. dos Santos, C.F. das Virgens, "Analytical strategies of sample preparation for the determination of mercury in

10 00

B

food matrices - A review", Microchemical Journal, 2015, 121 227-236.

[16] EFSA Panel on ontaminants in the Food Chain, "Scientific Opinion on

Ó

A

the risk for public health related to the presence of mercury and

H

methylmercury in food", EFSA Journal, 2012, 10 (12), 2985-n/a.

-L

Í-

[17] H. Akagi, Y. Fujita, E. Takabatake, "Methylmercury: Photochemical

ÁN

transformation of mercuric sulfide into methylmercury in aqueous

TO

solutions", Photochemistry and Photobiology, 1977, 26 (4), 363-370.

[18] H. Akagi, D.C. Mortimer, D.R. Miller, "Mercury methylation and

Đ IỄ N D

N

H Ư

Sciences, 2011, 89 (15-16), 555-563.

G

Đ

induced neurotoxicity: Evidence from experimental studies", Life

partition in aquatic systems", Bulletin of Environmental Contamination

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

[14] M. Farina, J.B.T. Rocha, M. Aschner, "Mechanisms of methylmercury-

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ẠO

and apoptosis", Chemico-Biological Interactions, 2010, 188 (2), 301-308.

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

[13] S. Ceccatelli, E. Daré, M. Moors, "Methylmercury-induced neurotoxicity

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

Estimation from Umbilical Cord Concentrations in Patients with

and Toxicology, 1979, 23 (1), 372-376.

[19] T. Ando, M. Yamamoto, T. Tomiyasu, J. Hashimoto, T. Miura, A. Nakano, S. Akiba, "Bioaccumulation of mercury in a vestimentiferan worm living in Kagoshima Bay, Japan", Chemosphere, 2002, 49 (5), 477-484.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

67 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

[20] J.R. Ikingura, H. Akagi, "Monitoring of fish and human exposure to mercury due to gold mining in the Lake Victoria goldfields, Tanzania",

N

H

fish tissues", Czech Journal of Food Sciences, 2006, 24 (3), 138-142.

Ơ

[21] P. Maršálek, Z. Svobodová, "Rapid determination of methylmercury in

N

Science of The Total Environment, 1996, 191 (1), 59-68.

ẠO

[23] H. Khan, M.J. Ahmed, M.I. Bhanger, "A simple spectrophotometric

Đ

determination of trace level mercury using 1,5-diphenylthiocarbazone

N

G

solubilized in micelle", Analytical Sciences, 2005, 21 (5), 507-512.

H Ư

[24] E. Bramanti, C. Lomonte, M. Onor, R. Zamboni, A. D’Ulivo, G. Raspi,

TR ẦN

"Mercury speciation by liquid chromatography coupled with on-line chemical vapour generation and atomic fluorescence spectrometric

B

detection (LC-CVGAFS)", Talanta, 2005, 66 (3), 762-768.

10 00

[25] K.-H. Grobecker, A. Detcheva, "Validation of mercury determination

A

by solid sampling Zeeman atomic absorption spectrometry and a

Ó

specially designed furnace", Talanta, 2006, 70 (5), 962-965.

Í-

H

[26] J.W. Robinson, E.M. Skelly, "The Direct Determination of Mercury in

-L

Fair by Atomic Absorption Spectroscopy at the 184.9 nm Resonance

ÁN

Line", Spectroscopy Letters, 1981, 14 (7), 519-551.

TO

[27] R. Ferrara, A. Seritti, C. Barghigiani, A. Petrosino, "Improved

D

IỄ N

Đ

ÀN

instrument for mercury determination by atomic fluorescence

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

Applied Spectroscopy, 1978, 28 (3), 273-276.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

determination by the cold-vapor atomic-absorption method", Journal of

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

[22] G.G. Muzykov, G.P. Prostetsov, "Effect of sorption on mercury

spectrometry with a high-frequency electrodeless discharge lamp", Analytica Chimica Acta, 1980, 117 391-395.

[28] K. Tanabe, K. Chiba, H. Haraguchi, K. Fuwa, "Determination of mercury at the ultratrace level by atmospheric pressure helium microwave-induced

plasma

emission

spectrometry",

Analytical

Chemistry, 1981, 53 (9), 1450-1453.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

68 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

[29] S.S.C. Tong, W.H. Gutenmann, D.J. Lisk, "Determination of mercury in apples by spark source mass spectrometry", Analytical Chemistry, 1969,

Ơ

[30] W.R.L. Cairns, M. Ranaldo, R. Hennebelle, C. Turetta, G. Capodaglio,

N

41 (13), 1872-1874.

N

H

C.F. Ferrari, A. Dommergue, P. Cescon, C. Barbante, "Speciation

ẠO

[31] Y. Bonfil, M. Brand, E. Kirowa-Eisner, "Trace determination of

Đ

mercury by anodic stripping voltammetry at the rotating gold

N

G

electrode", Analytica Chimica Acta, 2000, 424 (1), 65-76.

H Ư

[32] H.A. Kehrig, M. Costa, I. Moreira, O. Malm, "Total and methyl

TR ẦN

mercury in different species of molluscs from two estuaries in Rio de Janeiro State", Journal of the Brazilian Chemical Society, 2006, 17

B

1409-1418.

10 00

[33] M. Zuykov, E. Pelletier, D.A.T. Harper, "Bivalve mollusks in metal studies:

From

bioaccumulation

to

biomonitoring",

A

pollution

Ó

Chemosphere, 2013, 93 (2), 201-208.

Í-

H

[34] Nguyen Van Khanh, Vo Van Minh, Nguyen Duy Vinh, Luu Duc Hai,

-L

"Accumulation of mercury in sediment and bivalves from Cua Dai

ÁN

estuary, Hoi An city", VNU Journal of Science, Earth Sciences, 2010,

TO

26 48-54.

D

IỄ N

Đ

ÀN

[35] Nguyễn Văn Khánh, Trần Duy Vinh, Lê Hà Yến Nhi, "Hàm lượng kim loại nặng (Hg, Cd, Pb, Cr) trong các loài động vật hai mảnh vỏ ở một số

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

(1-2), 62-69.

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

pre-concentration HPLC-ICP-MS", Analytica Chimica Acta, 2008, 622

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

analysis of mercury in seawater from the lagoon of Venice by on-line

cửa sông tại khu vực miền Trung, Việt Nam", Tạp chí Khoa học và Công nghệ Biển, 2014, 14 (4), 385-391.

[36] Lê Xuân Sinh, "Cơ chế tích tụ thủy ngân của loài nghêu trắng (Meretrix Lyrata) phân bố vùng cửa sông Bạch Đằng, Hải Phòng, Việt Nam", Tạp chí Khoa học và Công nghệ, 2013, 51 (5), 573-585.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

69 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

[37] M. Chatterjee, L. Sklenars, S.R. Chenery, M.J. Watts, A.L. Marriott, D. Rakshit, S.K. Sarkar, "Assessment of total mercury (HgT) in sediments

Ơ

H

Environment and Natural Resources Research, 2014, 4 (2), 160-172.

N

and biota of Indian Sundarban wetland and adjacent coastal regions",

U Y

detection and limit of quantitation of the analytical methods",

.Q TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

G

Đ

atomic absorption spectrometry", Food Chemistry, 2014, 149 203-207.

H Ư

N

[40] Commission Regulation (EC) No 333/2007, "Laying down the methods of sampling and analysis for the official control of the levels of lead,

TR ẦN

cadmium, mercury, inorganic tin, 3-MCPD and benzo(a)pyrene in foodstuffs", 2007.

10 00

B

[41] FDA, "Mercury levels in commercial fish and shellfish (1990-2010)", 2016.

[42] S.C. Hight, J. Cheng, "Determination of methylmercury and estimation

Ó

A

of total mercury in seafood using high performance liquid

H

chromatography (HPLC) and inductively coupled plasma-mass (ICP-MS):

Method

development

and

validation",

-L

Í-

spectrometry

ÁN

Analytica Chimica Acta, 2006, 567 (2), 160-172.

TO

[43] M. Youssef, A. El-Sorogy, K. Al-Kahtany, "Distribution of mercury in molluscs, seawaters and coastal sediments of Tarut Island, Arabian

365-370.

D

IỄ N

Đ

Gulf, Saudi Arabia", Journal of African Earth Sciences, 2016, 124

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

determination of mercury in fish, shellfish and saliva by cold vapour

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ẠO

[39] V.A. Lemos, L.O. dos Santos, "A new method for preconcentration and

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

Chronicles of Young Scientists, 2011, 2 (1), 21-25.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

[38] A. Shrivastava, V. Gupta, "Methods for the determination of limit of

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

70 http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

IỄ N

D

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

Í-

-L A

Ó

H B

10 00 TR ẦN G

N

H Ư

ẠO

Đ

TP

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ÁN

TO

PHỤ LỤC

U Y

.Q

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ÀN

Đ

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Ơ

H

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

http://www.lrc.tnu.edu.vn

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

IỄ N

D

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

Í-

-L A

Ó

H B

10 00 TR ẦN G

N

H Ư

ẠO

Đ

TP

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ÁN

TO

U Y

.Q

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ÀN

Đ

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Ơ

H

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Phụ lục 1. Hình ảnh 9 loài động vật hai mảnh trong nghiên cứu

http://www.lrc.tnu.edu.vn

1

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

IỄ N

D

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

Í-

-L A

Ó

H B

10 00 TR ẦN G

N

H Ư

ẠO

Đ

TP

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO)

ÁN

TO

U Y

.Q

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

ÀN

Đ

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

Ơ

H

N

https://twitter.com/daykemquynhon plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

http://www.lrc.tnu.edu.vn

2

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial