NHỮNG CHUYÊN ĐỀ HAY VÀ KHÓ HÓA HỌC THCS HOÀNG THÀNH CHUNG (BẢN THẢO)

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

B¶n th¶o:

Nh÷ng chuyªn ®Ò hay vµ khã Hãa häc THCS T¸c gi¶: Hoµng Thµnh Chung

1

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

Lêi nãi ®Çu

§Ó gióp c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c bËc phô huynh vµ c¸c em häc sinh cã tµi liÖu tham kh¶o nh»m cñng cè, më réng vµ hoµn thiÖn kiÕn thøc. Chóng t«i ®· biªn so¹n cuèn s¸ch nµy víi c¸c néi dung sau: - HÖ thèng hãa c¸c kiÕn thøc theo tõng chuyªn ®Ò, trong mçi chuyªn ®Ò cã phÇn kiÕn thøc lý thuyÕt träng t©m, c¬ b¶n vµ n©ng cao hîp lÝ.

- HÖ thèng c©u hái vµ bµi tËp trong mçi chuyªn ®Ò ®­îc x©y dùng theo h­íng tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p phï hîp víi t­ duy.

- Mét sè bµi tËp cã nhiÒu c¸ch gi¶i, ®Æc biÖt t¸c gi¶ ®· cè g¾ng x©y dùng nh÷ng c¸ch gi¶i hay gióp ng­êi ®äc gi¶i quyÕt c¸c d¹ng bµi tËp mét c¸ch nhanh nhÊt.

Th«ng qua c¸c bµi tËp cã ®Þnh h­íng vµ chän läc, t¸c gi¶ muèn cung cÊp cho c¸c em mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n th­êng gÆp vµ ph­¬ng ph¸p häc tËp bé m«n, gióp c¸c em ®¹t ®­îc yªu cÇu s©u réng trong nhËn thøc vµ vËn dông kiÕn thøc.

MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong s­u tÇm, biªn so¹n nh­ng ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ. Chóng t«i rÊt mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña b¹n ®äc ®Ó trong nh÷ng lÇn xuÊt b¶n sau, cuèn s¸ch ®­îc tèt h¬n.

Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

T¸c gi¶

2

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

Chuyªn ®Ò 1: §iÒu chÕ A. Lý thuyÕt I. c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ muèi.

1. Kim lo¹i t¸c dông víi axit a. Víi axit HCl, H2SO4 lo·ng: Kim lo¹i (®øng tr­íc H trong d·y H§HH cña kim lo¹i) + axit Muèi + Hidro.

Fe + 2HCl FeCl2 + H2 .

2Al + 3H2SO4

Al2(SO4)3 + 3H2 *Chó ý: NÕu kim lo¹i cã nhiÒu hãa trÞ khi ph¶n øng víi axit t¹o muèi cña kim lo¹i hãa trÞ thÊp. b. Víi H2SO4 ®Æc nãng, HNO3: Kim lo¹i+ axit Muèi( Kim lo¹i hãa trÞ cao) + n­íc+ ChÊt kh¸c hidro Cu + 2H2SO4®

CuSO4+ SO2 + 2H2O

2Fe + 6H2SO4®

Fe2(SO4)3+ 3SO2 + 6H2O 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

3Cu + 8HNO3

*L­u ý: Khi kim lo¹i ph¶n øng víi HNO3 cã thÓ t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm nh­ NO (KhÝ kh«ng mµu, hãa n©u trong kh«ng khÝ), NO2(KhÝ mµu n©u), N2 (KhÝ kh«ng mµu, kh«ng ch¸y, chiÕm 78% thÓ tÝch kh«ng khÝ), NH4NO3… tïy thuéc vµo kim lo¹i, ®iÒu kiÖn ph¶n øng vµ nång ®é axit. · Víi nh÷ng kim lo¹i võa ph¶n øng víi n­íc, võa ph¶n øng víi axit, khi cho vµo dung dÞch axit, kim lo¹i sÏ ph¶n øng víi axit tr­íc, nÕu d­ kim lo¹i míi ph¶n øng víi n­íc. · VÝ dô: Cho Ba d­ vµo dung dÞch H2SO4 Ba + H2SO4 BaSO4+ H2 Ba + 2H2O Ba(OH)2 + H2 (Trong 2 ph¶n øng trªn sau khi läc bá kÕt tña, dung dÞch thu ®­îc lµ Ba(OH)2 ) 2. Oxit baz¬ t¸c dông víi axit t¹o muèi vµ n­íc CuO +2HCl CuCl2 + H2O Na2O + H2SO4 Na2SO4 + 2H2O Fe3O4 + 8HCl

2FeCl3 + FeCl2 + 4H2O

3. Baz¬ t¸c dông víi axit t¹o muèi vµ n­íc Fe(OH)2 + 2HCl FeCl2 + 2H2O 2NaOH + H2SO4 Na2SO4 + 2H2O 4. Oxit axit t¸c dông víi KiÒm CO2 + 2NaOH CO2 + NaOH

Na2CO3 + H2O NaHCO3

SiO2+ 2NaOH

Na2SiO3 + H2O

5. Oxit baz¬ t¸c dông víi Oxit axit

3

CaO + CO2

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com CaCO3

6. Muèi t¸c dông víi axit t¹o muèi míi vµ axit míi. §K ph¶n øng x¶y ra: Axit t¹o thµnh yÕu hoÆc dÔ bay h¬i h¬n axit tham gia Muèi t¹o thµnh kh«ng tan trong axit míi CaCO3 +2HCl CaCl2 + CO2 + H2O BaCl2 + H2SO4 BaSO4 + 2HCl (*) Chó ý: NÕu axit tham gia vµ t¹o thµnh m¹nh t­¬ng ®­¬ng nhau th× muèi kÕt tña.(PT *) 7. kiÒm t¸c dông víi muèi t¹o muèi míi vµ baz¬ míi §iÒu kiÖn ph¶n øng x¶y ra: Hai chÊt tham gia tan Muèi míi hoÆc baz¬ míi kÕt tña 2NaOH + CuSO4 Cu(OH)2 + Na2SO4 Ba(OH)2 + FeSO4 BaSO4 + Fe(OH)2 8 .Baz¬ t¸c dông víi oxit l­ìng tÝnh: 2NaOH + Al2O3 2NaAlO2 + H2O Natri aluminat

2KOH + ZnO

K2ZnO2 + H2O Kalizincat

9. Baz¬ t¸c dông Hidroxit l­ìng tÝnh NaOH + Al(OH)3 NaAlO2 + 2H2O Ba(OH)2 + 2Al(OH)3 Ba(AlO2)2 + 4H2O 10. Baz¬ t¸c dông víi Al, Zn 2KOH + 2Al + 2H2O 2NaOH + Zn

2KAlO2 + 3H2

Na2ZnO2 + H2

11. Baz¬ t¸c dông víi phi kim 2NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O Dung dÞch n­íc Javen

12. Muèi t¸c dông víi Muèi §iÒu kiÖn ph¶n øng x¶y ra: Hai muèi tham gia tan Ýt nhÊt cã mét muèi t¹o thµnh kÕt tña MgSO4 + BaCl2 MgCl2 + BaSO4 13. Muèi t¸c dông víi kim lo¹i §iÒu kiÖn ph¶n øng x¶y ra: Kim lo¹i tham gia ho¹t ®éng m¹nh h¬n kim lo¹i trong muèi Muèi tham gia vµ t¹o thµnh ph¶i tan Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu Chó ý: + Khi Fe ph¶n øng víi dung dÞch AgNO3th× ph¶n øng x¶y ra theo chiÒu: 4

Fe + 2AgNO3

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Fe(NO3)2 + 2Ag (*)

NÕu d­ Fe ph¶n øng (*) dõng l¹i: NÕu d­ AgNO3 sÏ x¶y ra ph¶n øng: Fe(NO3)2 + 2AgNO3 Fe(NO)3 + 2Ag + NÕu kim lo¹i tr­íc Mg cho vµo dung dÞch muèi, ph¶n øng x¶y ra theo chiÒu: Kim lo¹i + N­íc Baz¬ + H2 Baz¬( cã thÓ) + Muèi Baz¬ míi + Muèi míi VD: Cho Na vµo dung dÞch CuSO4: 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 2NaOH + CuSO4

Cu(OH)2

+ Na2SO4

14. NhiÖt ph©n muèi: 2KMnO4

K2MnO4 + MnO2 + O2

2KClO3

2KCl + 3O2

2NaHCO3

Na2CO3 + CO2

+ H2O

15. Kim lo¹i t¸c dông víi phi kim; 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 Fe + S FeS II.

§iÒu chÕ Baz¬

1. oxit baz¬ t¸c dông víi H2O Na2O + H2O 2NaOH CaO + H2O Ca(OH)2 2. Muèi t¸c dông víi kiÒm t¹o muèi míi vµ baz¬ míi CuSO4 + 2NaOH Cu(OH)2 + Na2SO4 Ca(OH)2 + K2CO3

CaCO3

+ 2KOH

4. Kim lo¹i t¸c dông víi n­íc t¹o baz¬ vµ hi®ro 2K + 2H2O 2KOH + H2 5. §iÖn ph©n dung dÞch ®Ëm ®Æc muèi ¨n cã mµng ng¨n 2NaCl + 2H2O 2NaOH + H2 +Cl2

III.

§iÒu chÕ Axit

1. Oxit axit t¸c dông víi n­íc t¹o axit SO3 + H2O H2SO4 5

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com P2O5 + 3H2O 2H3PO4 Chó ý: SiO2 kh«ng t¸c dông víi n­íc.

2. Muèi t¸c dông víi axit t¹o muèi míi vµ axit míi( Xem phÇn I6) 3. Phi kim t¸c dông víi H2 t¹o hîp chÊt khÝ Cl2 + H2

2HCl(KhÝ Hidro clorua) S + H2 H2S KhÝ Hidro Sunfua Chó ý: §Ó cã ®­îc dung dÞch axit ta hßa tan hai khÝ trªn vµo n­íc.

IV.

§iÒu chÕ kim lo¹i *D·y ho¹t ®éng hãa häc cña kim lo¹i: K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au

1. Kim lo¹i t¸c dông víi muèi.( Xem phÇn I13) 2. Oxit (Nh÷ng kim lo¹i ®øng sau Al) t¸c dông víi chÊt khö (Nh­ H2, CO, C, Al …)

FeO + CO Fe + CO2 CuO + H2

Cu + H2O

3. §iÖn ph©n nãng ch¶y muèi clorua.(Tõ K ®Õn Al trong d·y H§HH kim lo¹i ) 2NaCl 2Na + Cl2 Riªng Al2O3 cã thÓ ®iÖn ph©n nãng ch¶y.

2Al2O3 4Al + 3O2 * Nh÷ng ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®Æc biÖt: 1.Tõ FeCl2 t¹o FeCl3: 2FeCl2 + 3Cl2

2FeCl3

2.Tõ FeSO4 thµnh Fe2(SO4)3 10FeSO4+ 2KMnO4 +8H2SO4

5Fe2(SO4)3+ K2SO4+2MnSO4 + 8H2O

3.Tõ FeCl3 thµnh FeCl2 2FeCl3 + Cu 2FeCl3 + Fe

2FeCl2 + CuCl2 3FeCl2

4.Tõ Fe(OH)2 thµnh Fe(OH)3 4Fe(OH)2+ O2+ 2H2O 4Fe(OH)3 (*) ( Nh­ vËy nÕu nung Fe(OH)2 trong kh«ng khÝ sÏ thu ®­îc Fe2O3 v× x¶y ra ph¶n øng * vµ ph¶n øng: 6

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 2Fe(OH)3 Fe2O3 + 3H2O Do vËy muèn chuyÓn Fe(OH)2 thµnh FeO ph¶i nung Fe(OH)2 trong ®iÒu kiÖn ch©n kh«ng: Fe(OH)2

FeO + H2O)

5.Tõ NaAlO2 thµnh Al(OH)3 cã thÓ sö dông mét trong ba ph¶n øng sau: NaAlO2 + HCl + H2O Al(OH)3 + NaCl NaAlO2 + CO2+ 2H2O

Al(OH)3 + NaHCO3 3NaAlO2 + AlCl3 + 6H2O 4Al(OH)3 + 3NaCl 6. Víi chÊt khö (CO, H2… ), oxit hãa trÞ cao bÞ khö thµnh oxit hãa trÞ thÊp råi thµnh kim lo¹i.

Fe2O3 Fe3O4 FeO Fe 7.Víi chÊt oxi hãa( O2…)oxit hãa trÞ thÊp thµnh oxit hãa trÞ cao: 4FeO + O2 2Fe2O3 Do ®ã khi Fe t¸c dông víi O2 d­ sÏ t¹o Fe2O3 8. Ph¶n øng nhiÖt nh«m: Dïng Al ®Èy kim lo¹i yÕu khái oxit khi nung nãng.

8Al + 3Fe3O4 4Al2O3 + 9Fe.

B.C¸c d¹ng bµi tËp ®iÒu chÕ c¸c chÊt.

1. §iÒu chÕ c¸c chÊt cã sö dông hãa chÊt ngoµi VD: Tõ FeS2 viÕt ph­¬ng tr×nh ®iÒu chÕ H2SO4 (Trong tr­êng hîp nµy tõ nguyªn liÖu ban ®Çu lµ FeS2 ta cÇn sö dông thªm hãa chÊt ngoµi nh­ O2 kh«ng khÝ, n­íc ®Ó cã thÓ ®iÒu chÕ H2SO4).

FeS2

SO2

SO3

H2SO4

2. §iÒu chÕ c¸c chÊt mµ kh«ng sö dông hãa chÊt ngoµi.

VD: Cã hçn hîp A gåm CuO vµ Fe2O3, ChØ dïng bét Al vµ dung dÞch HCl, H·y ®iÒu chÕ 2 kim lo¹i tinh khiÕt tõ A (B»ng 3 c¸ch). ( H­íng dÉn:Trong tr­êng hîp nµy ta chØ ®­îc phÐp dïng Al, HCl hoÆc tõ 2 hãa chÊt nµy ®iÒu chÕ ra c¸c chÊt kh¸c( nh­ H2) ®Ó cã thÓ ®iÒu chÕ ra 2 kim lo¹i Fe vµ Cu tinh khiÕt.)

H­íng dÉn: C¸ch 1: Cho bét Al ®ñ vµo hçn hîp A, lóc ®ã x¶y ra ph¶n øng: 2Al + 3CuO Al2O3 + 3Cu 2Al + Fe2O3 Al2O3 + 2Fe Ng©m hçn hîp sau ph¶n øng trong dung dÞch HCl d­, Fe tan hÕt t¹o dung dÞch, läc lÊy chÊt r¾n kh«ng tan lµ Cu 7

Fe + 2HCl

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com FeCl2 + H2

§iÖn ph©n dung dÞch FeCl2 ta ®­îc Fe FeCl2

Fe + Cl2

C¸ch 2: Cho Al t¸c dông víi HCl ®Ó lÊy H2 2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2 Dïng H2 ®Ó khö hoµn toµn hçn hîp A ®­îc hçn hîp B gåm Cu vµ Fe: CuO + H2 Cu + H2O Fe2O3 + 3H2 2Fe + 3H2O Ng©m B trong dung dÞch HCl d­, läc lÊy chÊt r¾n sau ph¶n øng lµ Cu Ng©m hçn hîp sau ph¶n øng trong dung dÞch HCl d­, Fe tan hÕt t¹o dung dÞch, läc lÊy chÊt r¾n kh«ng tan lµ Cu Fe + 2HCl FeCl2 + H2 §iÖn ph©n dung dÞch FeCl2 ta ®­îc Fe FeCl2

Fe + Cl2

C¸ch 3: Ng©m A trong dung dÞch HCl d­ thu ®­îc dung dÞch B CuO + 2HCl CuCl2 + H2O Fe2O3 + 6HCl 2FeCl3 + 3H2O Cho bét Al vµo B: 2Al + 3CuCl2 2AlCl3 + 3Cu Al + FeCl3 AlCl3 + Fe Ng©m hçn hîp sau ph¶n øng trong dung dÞch HCl d­, Fe tan hÕt t¹o dung dÞch, läc lÊy chÊt r¾n kh«ng tan lµ Cu Fe + 2HCl FeCl2 + H2 §iÖn ph©n dung dÞch FeCl2 ta ®­îc Fe FeCl2

Fe + Cl2

C.Bµi tËp.

I.

§iÒu chÕ c¸c chÊt cã sö dông hãa chÊt ngoµi.

Bµi 1: ViÕt 7 PTP¦ kh¸c nhau ®iÒu chÕ CO2 CaCO3 CaCO3 + 2HCl CuO + CO 2CO + O2 Ca(HCO3)2 C + O2

CaO + CO2 CaCl2 + CO2

+ H2O

Cu + CO2 CO2 CaCO3 + CO2 CO2

8

+ H2O

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Ca(HCO3)2 + 2HCl CaCl2 + CO2 + 2H2O Bµi 2.

Tõ FeS2 viÕt PTP¦ ®iÒu chÕ H2SO4 .

4FeS2 + 11O2 2SO2 + O2 SO3 + H2O

2Fe2O3 + 8SO2 2SO3 H2SO4

Bµi 3: Tõ quÆng ®olomit CaCO3.MgCO3, H·y tr×nh bµy c¸ch ®iÒu chÕ: a. Hai muèi riªng biÖt lµ CaCO3 vµ MgCO3 b. Hai kim lo¹i riªng biÖt Ca vµ Mg. H­íng dÉn. a. Nung nãng quÆng ®olomit thu ®­îc hçn hîp CaO vµ MgO CaCO3.MgCO3 CaO + MgO + 2CO2 Hßa tan trong n­íc hçn hîp thu ®­îc, läc lÊy dung dÞch Ca(OH)2 vµ t¸ch riªng phÇn kh«ng tan MgO CaO + H2O Ca(OH)2 (1) LÊy phÇn kh«ng tan cho vµo dung dÞch HCl d­, lÊy dung thu ®­îc cho ph¶n øng víi Na2CO3 d­, läc kÕt tña ®­îc MgCO3 MgO + 2HCl MgCl2 + H2O MgCl2 + Na2CO3 MgCO3 + 2NaCl LÊy phÇn n­íc läc trong (1) cho ph¶n øng víi K2CO3 d­, läc lÊy kÕt tña ®­îc CaCO3 Ca(OH)2 + K2CO3 CaCO3 + 2KOH b. Nung nãng quÆng ®«lomit thu ®­îc hçn hîp CaO vµ MgO CaCO3.MgCO3 CaO + MgO + 2CO2 Hßa tan trong n­íc hçn hîp thu ®­îc, läc lÊy dung dÞch Ca(OH)2 vµ t¸ch riªng phÇn kh«ng tan MgO CaO + H2O Ca(OH)2 (1) LÊy phÇn kh«ng tan cho vµo dung dÞch HCl d­, c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng råi ®iÖn ph©n nãng ch¶y ®­îc Mg. MgO + 2HCl MgCl2 + H2O MgCl2

Mg + Cl2

Cho phÇn n­íc läc ë (1) vµo dung dÞch HCl d­, c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng råi ®iÖn ph©n nãng ch¶y ®­îc Ca. Ca(OH)2 + 2HCl CaCl2 + 2H2O CaCl2

Ca + Cl2

Bµi 4.

Hîp chÊt cã c«ng thøc CuCO3.Cu(OH)2. Tõ hîp chÊt ®ã cã thÓ cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p nµo ®iÒu chÕ Cu kim lo¹i.

9

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H­íng dÉn Ph­¬ng ph¸p 1: Ng©m hîp chÊt trong dung dÞch HCl d­, lóc ®ã x¶y ra ph¶n øng: CuCO3.Cu(OH)2 + 4HCl 2CuCl2 + CO2 + 2H2O §iÖn ph©n dung dÞch CuCl2 ®­îc Cu tinh khiÕt.

CuCl2

Cu + Cl2

Ph­¬ng ph¸p 2: Nung hîp chÊt ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi.

CuCO3.Cu(OH)2 2CuO + CO2

+ H2O

Cho luång H2 d­ ®i qua chÊt r¾n sau ph¶n øng ta thu ®­îc Cu. CuO + H2

Cu + H2O

Ph­¬ng ph¸p 3: Ng©m hîp chÊt trong dung dÞch H2SO4 d­.

CuCO3.Cu(OH)2 + 2H2SO4 2CuSO4 + CO2

+ 3H2O

Cho bét Fe võa ®ñ vµo dung dÞch CuSO4 ta thu ®­îc Cu. Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu .

Bµi 5.

Trong c«ng nghiÖp ng­êi ta ®iÒu chÕ CuSO4 b»ng c¸ch ng©m Cu kim lo¹i trong dung dÞch H2SO4 lo·ng vµ sôc oxi liªn tôc. C¸ch lµm nµy cã lîi h¬n c¸ch hßa tan Cu b»ng H2SO4 ®Æc nãng hay kh«ng? T¹i sao.

H­íng dÉn C¸ch 1: X¶y ra ph¶n øng: 2Cu + O2 + 2H2SO4 2CuSO4 + 2H2O (1) Mol: 1 1 1 C¸ch 2: X¶y ra ph¶n øng: Cu +2H2SO4® CuSO4 +SO2 +2H2O (2) Mol: 1 2 1 Tõ ph­¬ng tr×nh ta thÊy c¸ch 1 cã lîi h¬n v×: + TiÕt kiÖm H2SO4(ë PT 1 ®Ó t¹o 1 mol CuSO4 cÇn 1 mol H2SO4 trong khi ®ã PT2 ®Ó t¹o 1 mol CuSO4 cÇn 2 mol H2SO4). + Kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng( V× kh«ng t¹o SO2)

Bµi 6: Cho luång khÝ CO d­ ®i qua hçn hîp A gåm CuO, Fe2O3, Al2O3(to cao), sau ph¶n øng thu ®­îc chÊt r¾n B. Cho B vµo dung dÞch NaOH d­ sau ph¶n øng läc thu ®­îc chÊt r¾n C vµ dung dÞch D. Tõ C vµ D h·y ®iÒu chÕ ra c¸c kim lo¹i A ban ®Çu.

10

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H­íng dÉn Khi cho CO d­ qua A th× x¶y ra ph¶n øng 3CO + Fe2O3 2Fe + 3CO2 CO + CuO Cu + CO2 ChÊt r¾n B gåm Fe, Cu vµ Al2O3. Cho B vµo dung dÞch NaOH d­ th× x¶y ra ph¶n øng: 2NaOH + Al2O3 2NaAlO2 + H2O ChÊt r¾n C gåm Fe vµ Cu, dung dÞch D gåm Na AlO2 vµ NaOH d­. + Tõ chÊt r¾n C lµ hçn hîp Fe, Cu ®iÒu chÕ tõng kim lo¹i Fe, Cu. Ng©m chÊt r¾n C trong dung dÞch HCl d­, Fe tan hÕt t¹o dung dÞch, läc lÊy chÊt r¾n kh«ng tan sau ph¶n øng lµ Cu Fe + 2HCl FeCl2 + H2 Cho NaOH d­ vµo phÇn n­íc läc, läc lÊy kÕt tña nung ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi råi cho H2 ®i qua ®­îc Fe tinh khiÕt.

2NaOH + FeCl2 Fe(OH)2 + 2NaCl Fe(OH)2 FeO + H2O FeO + H2 Fe + H2O + Tõ dung dÞch D ®iÒu chÕ Al Sôc CO2 d­ vµo dung dÞch D, läc lÊy kÕt tña, nung ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi råi ®iÖn ph©n nãng ch¶y ®­îc Al CO2 + 2H2O + NaAlO2 Al(OH)3 + NaHCO3 2Al(OH)3 2Al2O3

Al2O3 + 3H2O 4Al + 3O2

Bµi 7 a. Cho bèn chÊt: NaCl, H2O, MnO2, H2SO4 vµ nh÷ng thiÕt bÞ cÇn thiÕt. H·y nªu hai ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ Cl2 vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh hãa häc. b. Tõ quÆng apatit (thµnh phÇn chÝnh lµ Ca3(PO4)2) vµ H2SO4 ®Æc, h·y viÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña c¸c ph¶n øng ®iÒu chÕ supephotphat ®¬n vµ supephotphat kÐp.

H­íng dÉn a.

- Ph­¬ng ph¸p thø nhÊt: 2NaCl + H2SO4 ®Æc Na2SO4 + 2HCl Hßa tan khÝ HCl vµo n­íc ®Ó ®­îc dd HCl ®Æc: MnO2 + 4HCl®Æc MnCl2 + Cl2 + 2H2O - Ph­¬ng ph¸p thø hai: Hßa tan NaCl vµo n­íc ®Ó ®­îc dd NaCl b·o hßa: 2NaCl + 2H2O

2NaOH + H2

b.

- §iÒu chÕ supephotphat ®¬n:

11

+ Cl2

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 ®Æc - §iÒu chÕ supephotphat kÐp:

Ca(H2PO4)2 + 2CaSO4

Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 ®Æc

2H3PO4 + 3CaSO4

Ca3(PO4)2 + 4H3PO4 II.

3Ca(H2PO4)

§iÒu chÕ c¸c chÊt chØ sö dông c¸c hãa chÊt trong bµi

Bµi 1: Tõ S, Fe, NaCl, MgCO3, H2O( dông cô cÇn thiÕt vµ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ to, P, xt cã ®ñ), cã thÓ ®iÒu chÕ ®­îc: 1. Nh÷ng chÊt khÝ nµo?

2. Nh÷ng oxit axit vµ oxit baz¬ nµo?

3. Nh÷ng baz¬ nµo?

H·y viÕt c¸c PTP¦ (Ghi râ ®iÒu kiÖn, nÕu cã).

H­íng dÉn: Tõ S, Fe, NaCl, MgCO3, H2O cã thÓ ®iÒu chÕ ®­îc: 1. Nh÷ng chÊt khÝ lµ: CO2, O2, SO2, Cl2, HCl, H2S, H2.

MgCO3 MgO + CO2 2H2O

2H2

S + O2 2NaCl

SO2

+ O2

2Na + Cl2

H2 + Cl2

2HCl

H2 + S H2S 2. Nh÷ng oxit axit vµ oxit baz¬ lµ: Nh÷ng oxit axit ®· ®iÒu chÕ ë 1 lµ: CO2, SO2.

2SO2 + O2

2SO3 Nh÷ng oxit baz¬ lµ: FeO, Fe3O4, Fe2O3, MgO, Na2O. 2Fe + O2

2FeO

4Fe + 3O2

2Fe2O3 3Fe + 2O2 Fe3O4 4Na + O2 2Na2O MgO ®· ®iÒu chÕ ë trªn 3. Nh÷ng Baz¬ lµ: Fe(OH)2, Fe(OH)3, Mg(OH)2, NaOH. FeO + 2HCl FeCl2 + H2O Fe2O3 + 6HCl 2FeCl3 + 3H2O MgO + 2HCl MgCl2 + H2O FeCl2 + 2NaOH 2NaCl + Fe(OH)2 FeCl3 + 3NaOH

3NaCl + Fe(OH)3

MgCl2 +2NaOH

2NaCl + Mg(OH)2

Na2O + H2O

2NaOH 12

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Bµi 2 Tõ NaCl, CaCO3, H2O, kh«ng khÝ vµ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt kh¸c, viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ: NH3, Na2CO3, NaOH, n­íc Javen, Clorua v«i.

H­íng dÉn: §iÖn ph©n dung dÞch NaCl cã mµng ng¨n thu ®­îc NaOH vµ c¸c nguyªn liÖu Cl2, H2.

2NaCl + 2H2O

2NaOH + Cl2

+ H2

Sôc khÝ Cl2 vµo dung dÞch NaOH ®­îc n­íc Javen Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O Dung dÞch Javen

Nung CaCO3 ®Ó thu CO2, lÊy v«i sèng ®iÒu chÕ Clorua v«i.

CaCO3

CaO+ CO2

CaO + H2O Ca(OH)2 Cl2 + Ca(OH)2 CaOCl2 + H2O Hãa láng kh«ng khÝ råi ch­ng cÊt ph©n biÖt sÏ thu ®­îc N2.

Cho N2 ph¶n øng víi H2 ë to cao.

N2 + 3H2 2NH3 Cho CO2 ph¶n øng víi NaOH d­: CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O Bµi 3.

Cho hçn hîp chÊt r¾n gåm FeS2, CuS, Na2O. ChØ ®­îc dïng thªm n­íc vµ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt (nhiÖt ®é, xóc t¸c, ...). H·y tr×nh bµy ph­¬ng ph¸p vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc x¶y ra ®Ó ®iÒu chÕ FeSO4, Cu(OH)2.

H­íng dÉn: - Hßa tan hçn hîp vµo n­íc läc, t¸ch lÊy chÊt r¾n FeS2, CuS vµ dung dÞch NaOH: Na2O + H2O 2NaOH - §iÖn ph©n n­íc thu ®­îc H2 vµ O2: 2H2O

2H2

+ O2

(1)

- Nung hçn hîp FeS2, CuS trong O2 (1) d­ ®Õn ph¶n øng hoµn toµn ®­îc hçn hîp r¾n Fe2O3, CuO vµ khÝ SO2: 4FeS2 + 11O2 2Fe2O3 + 8SO2 CuS + O2 CuO + SO2 - T¸ch lÊy khÝ SO2 cho t¸c dông víi O2 (1) d­ cã xóc t¸c, sau ®ã ®em hîp n­íc ®­îc H2SO4:

2SO2 + O2 2SO3 SO3 + H2O H2SO4 (2) - LÊy hçn hîp r¾n Fe2O3, CuO ®em khö hoµn toµn b»ng H2 (1) d­ ë nhiÖt ®é cao ®­îc hçn hîp Fe, Cu. Hßa tan hçn hîp kim lo¹i vµo dd H2SO4 lo·ng (2), ®­îc dung dÞch FeSO4. PhÇn kh«ng tan Cu t¸ch riªng.

Fe2O3 + 3H2 CuO + H2 Fe + H2SO4

2Fe + 3H2O. Cu + H2O. FeSO4 + H2 13

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com - Cho Cu t¸c dông víi O2 (1) t¹o ra CuO sau ®ã hßa tan vµo dung dÞch H2SO4 (2) råi cho tiÕp dung dÞch NaOH vµo, läc t¸ch thu ®­îc kÕt tña Cu(OH)2.

2Cu + O2 CuO + H2SO4 CuSO4 + 2NaOH

2CuO CuSO4 + H2O Cu(OH)2 + Na2SO4.

*Bµi tËp tù luyÖn.

Bµi 1: ViÕt 5 ph­¬ng tr×nh ph¶n øng d¹ng: BaCl2 + ?

NaCl + ?

Bµi 2: Cho dung dÞch HCl ph¶n øng víi 6 chÊt kh¸c nhau sinh ra 6 chÊt khÝ kh¸c nhau.

ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng vµ x¸c ®Þnh tªn gäi 6 chÊt khÝ trªn.

Bµi 3: Cho luång H2 d­ lÇn l­ît ®i qua c¸c èng nghiÖm ®­îc m¾c nèi tiÕp, th«ng nhau vµ ®· ®­îc ®èt nãng: èng 1 ®ùng 0,01 mol CaO, èng 2 ®ùng 0,02 mol CuO, èng 3 ®ùng 0,05 mol Al2O3, èng 4 ®ùng 0,01 mol Fe2O3, èng 5 ®ùng 0,05 mol Na2O. Sau khi c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn, lÊy c¸c chÊt cßn l¹i trong tõng èng cho t¸c dông víi CO2, dung dÞch HCl vµ dung dÞch AgNO3. ViÕt ph­¬ng tr×nh.

Bµi 4: Cho c¸c tËp hîp chÊt sau, nh÷ng cÆp chÊt nµo trong mçi tËp hîp ph¶n øng víi nhau. H·y viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng( Ghi râ ®iÒu kiÖn, nÕu cã): NaOH, H2SO4, BaCl2, MgCO3, CuSO4, CO2, Al2O3, Fe2O3, Fe3O4, Cu. Bµi 5: Tõ FeS2, NaCl, H2O( dông cô cÇn thiÕt vµ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ to, P coi nh­ cã ®ñ).

H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ : a. 5 chÊt khÝ b. 6 Oxit c. 3 Baz¬.

Bµi 6: H·y điền chất thÝch hợp vµo chỗ cã dấu … vµ hoµn thµnh c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng sau: a, Na + FeCl3 + H2O b, BaO + Cu(NO3)2 + H2O à c, NaCl + H2O d, KMnO4 + HCl(đặc) -----------------------------------------

14

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

Chuyªn ®Ò 2: NhËn BiÕt A. LÝ thuyÕt I. C¸c kiÓu c©u hái nhËn biÕt th­êng gÆp: 1. KiÓu 1: NhËn biÕt víi c¸c hãa chÊt ( R¾n, láng, khÝ) riªng biÖt.

Víi kiÓu nhËn biÕt nµy, nÕu cã n chÊt, ta cÇn nhËn biÕt n- 1 chÊt, chÊt cßn l¹i lµ chÊt thø n.

VD: b»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, nhËn biÕt 4 dung dÞch ®ùng trong 4 lä: NaCl, Na2CO3, NaNO3, Na2SO4.

2. KiÓu 2: NhËn biÕt víi c¸c hãa chÊt trong cïng hçn hîp.

Tr­êng hîp nµy, víi n chÊt ta ph¶i nhËn biÕt c¶ n chÊt trong cïng mét hçn hîp.

VD: Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt ®­îc 3 axit HCl, HNO3, H2SO4 cïng tån t¹i trong mét dung dÞch lo·ng.

(Trong VD nµy, víi 3 chÊt trong 1 dung dÞch, ®ßi hái ph¶i nhËn biÕt ®­îc c¶ 3 chÊt.)

II.

C¸c d¹ng bµi nhËn biÕt trong mçi kiÓu.

1.D¹ng 1: nhËn biÕt víi thuèc thö kh«ng h¹n chÕ.

VD: B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, nhËn biÕt c¸c dung dÞch sau: BaCl2, AgNO3, NaOH, H2SO4.

2. D¹ng 2: NhËn biÕt víi thuèc thö h¹n chÕ( cã thÓ thuèc thö cho s½n hoÆc ph¶i t×m) VD: ChØ dïng n­íc, cã thÓ nhËn biÕt ®­îc 3 chÊt r¾n BaO, Al2O3, MgO ®ùng trong 3 lä sau kh«ng?. NÕu cã, h·y nhËn biÕt.

3. D¹ng 3.NhËn biÕt mµ kh«ng sö dông thuèc thö ngoµi.

VD: kh«ng sö dông thuèc thö ngoµi, nhËn biÕt 5 dung dich sau:HCl, Na2CO3, BaCl2, Na2SO4, NaCl III.

C¸ch tr×nh bµy mét bµi tËp nhËn biÕt (Gåm 3 b­íc chÝnh): - B­íc 1: TrÝch mÉu thö (Th­êng lµ: LÊy ra mçi… mét Ýt lµm mÉu thö) 15

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com - B­íc 2: Chän thuèc thö( tïy thuéc vµo yªu cÇu ®Ò bµi: Thuèc thö kh«ng h¹n chÕ, h¹n chÕ hoÆc kh«ng dïng thuèc thö ngoµi). Cho thuèc thö vµo mÉu thö, tr×nh bµy hiÖn t­îng quan s¸t ®­îc tõ ®ã t×m ra ®­îc hãa chÊt cÇn nhËn biÕt.

- B­íc 3: ViÕt tÊt c¶ c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

B¶ng tæng hîp dÊu hiÖu nhËn biÕt Thuèc thö HiÖn t­îng, ph­¬ng tr×nh Muèi tan cña Ba, BaSO4$ tr¾ng Ba(OH)2 = SO4 + Ba- " BaSO4$ -Cl Dung dÞch AgNO3 AgCl$ tr¾ng : -Cl + AgNO3 " AgCl$ + -NO3 =CO3 Sñi bät khÝ kh«ng mïi CO2# Axit m¹nh =SO3 Bät khÝ mïi h¾c SO2# ( HCl, H2SO4 , =S Bät khÝ mïi trøng thèi H2S# HNO3) PO4 Dung dÞch AgNO3 Ag3PO4$vµng: PO4+AgNO3"Ag3PO4$+-NO3 Mg Mg(OH)2$ tr¾ng Dung dÞch kiÒm Fe(II) Fe(OH)2$ tr¾ng xanh, ho¸ n©u trong kh«ng khÝ Fe(III) Fe(OH)3$ ®á n©u Cu(II) Cu(OH)2$ xanh lam Al Al(OH)3$ Dung dÞch kiÒm Tan trong kiÒm d­ Zn keo tr¾ng Zn(OH)2$ keo Na Ngän löa mµu vµng §èt K Ngän löa mµu tÝm Ca Ngän löa mµu da cam Dung dÞch CaCO3$ tr¾ng CO2 Ca(OH)2 Dung dÞch Ca(OH)2 CaSO3$ SO2 Dung dÞch Br2 MÊt mµu dung dÞch Br2: ( mµu da cam) SO2 + Br2 + 2H2O " 2HBr + H2SO4 SO3 Dung dÞch BaCl2 $ tr¾ng BaSO4 SO2 + 2H2O + BaCl2" BaSO4+ 2HCl S¶n phÈm cã khÝ CO CO2(Lµm dung dÞch n­íc v«i trong vÈn ®ôc) CuO (®en) CuO ®en" Cu ®á S¶n phÈm cã h¬i H2O H2 (Lµm CuSO4 khan mµu tr¾ng chuyÓn CuSO4.xH2O mµu xanh) NO §Ó ngoµi kh«ng khÝ NO2 mµu n©u : 2NO + O2 " 2NO2 N2 Sau cïng

MÉu thö =SO4

Muèi

Muèi

Muèi Hîp chÊt

16

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com B. Bµi tËp Bµi 1.

B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, nhËn biÕt 4 èng nghiÖm mÊt nh·n chøa 4 dung dÞch: Na2CO3, NaOH, HCl, NaCl H­íng dÉn - LÊy ra mçi dung dÞch mét Ýt lµm mÉu thö - Cho dung dÞch HCl vµo 4 mÉu thö, mÉu thö nµo xuÊt hiÖn sñi bät khÝ lµ Na2CO3 Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O Cho quú tÝm vµo 3 mÉu thö cßn l¹i, mÉu thö nµo: + Lµm quú tÝm hãa xanh lµ dung dÞch NaOH + Lµm quú tÝm hãa ®á lµ HCl + Kh«ng lµm quú tÝm chuyÓn mµu lµ NaCl Bµi 2.

B»ng ph­¬ng ph¸p lÝ hãa, nhËn biÕt 4 èng nghiÖm mÊt nh·n chøa 4 dung dÞch: NH4OH, NaOH, FeCl2, FeCl3 H­íng dÉn - LÊy ra mçi dung dÞch mét Ýt lµm mÉu thö - LÇn l­ît ®un nhÑ 4 mÉu thö, mÉu nµo xuÊt hiÖn khÝ mïi khai lµ NH4OH NH4OH

NH3

+ H2O

- Cho dung dÞch NaOH vµo 3 mÉu thö cßn l¹i, mÉu thö nµo: + XuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng xanh, hãa n©u trong kh«ng khÝ lµ FeCl2 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 4Fe(OH)2 + O2 +2H2O 4Fe(OH)3 + XuÊt hiÖn ngay kÕt tña mµu ®á n©u lµ FeCl3 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl MÉu thö kh«ng cã dÊu hiÖu ph¶n øng lµ NaOH Bµi 3.

Cã 3 lä ®ùng hçn hîp Fe+ FeO, Fe+ Fe2O3, FeO + Fe2O3. H·y nhËn biÕt hçn hîp c¸c chÊt trong c¸c lä trªn H­íng dÉn - LÊy ra mçi dung dÞch mét Ýt lµm mÉu thö Cho dung dÞch HCl lÇn l­ît vµo 3 mÉu thö, mÉu thö nµo: + Tan nh­ng kh«ng cã khÝ tho¸t ra lµ FeO+ Fe2O3 + Tan, cã khÝ tho¸t ra lµ : Fe+ FeO vµ Fe+ Fe2O3(*) FeO + 2HCl FeCl2 + H2O (1) Fe2O3 + 6HCl 2FeCl3 + 3H2O (2) Fe + 2HCl FeCl2 + H2 (3) Cho dung dÞch NaOH vµo s¶n phÈm cña nhãm (*) sau khi ®· ph¶n øng víi HCl, NÕu: -XuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng xanh, hãa n©u trong kh«ng khÝ lµ èng nghiÖm ®ã nhËn ®­îc tõ Fe+ FeO FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 4Fe(OH)2 + O2 +2H2O 4Fe(OH)3

17

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com - XuÊt hiÖn kÕt tña ®á n©u lµ nhËn ®­îc tõ hçn hîp Fe+ Fe2O3 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl Bµi 4: B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, nhËn biÕt c¸c khÝ cã trong cïng mét hçn hîp gåm: CO, CO2,SO3, SO2, H2 H­íng dÉn Cho hçn hîp qua dung dÞch BaCl2, nÕu thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng chøng tá hçn hîp cã SO3 H2O + SO3 H2SO4 H2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2HCl Cho hçn hîp khÝ cßn l¹i qua dung dÞch n­íc Br2 d­, n­íc Br2 nh¹t mµu chøng tá hçn hîp cã SO2 SO2 + H2O + Br2 H2SO4 + 2HBr Cho hçn hîp khÝ cßn l¹i qua dung dÞch n­íc v«i trong d­ cho kÕt tña chøng tá hçn hîp cã CO2 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp khÝ cßn l¹i, råi lµm l¹nh ®ét ngét s¶n phÈm ch¸y, cho mét vµi tinh thÓ CuSO4 tr¾ng vµo, nÕu mµu tr¾ng chuyÓn dÇn sang mµu xanh chøng tá s¶n phÈm cã h¬i n­íc chÊt ®em ®èt lµ H2. dÉn s¶n phÈm ch¸y cßn l¹i qua dung dÞch n­íc v«i trong d­,n­íc v«i trong vÈn ®ôc chøng tá s¶n phÈm ch¸y cã CO2 chÊt ®em ®èt ban ®Çu lµ CO. 2H2 + O2 2H2O 2CO + O2 xH2O + CuSO4

2CO2 CuSO4.xH2O

Tr¾ng

Xanh

Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O (Chó ý: §©y lµ d¹ng bµi tËp nhËn biÕt hçn hîp, v× vËy cã 5 chÊt trong hçn hîp cÇn nhËn biÕt c¶ 5 chÊt) Bµi 5.

ChØ dïng H2O cã thÓ ph©n biÖt ®­îc 3 chÊt bét mµu tr¾ng BaO, Al2O3, MgO ®ùng trong 3 lä mÊt nh·n ®­îc kh«ng? NÕu cã, h·y nhËn biÕt.

H­íng dÉn - LÊy ra mçi chÊt r¾n mét Ýt lµm mÉu thö - Hßa tan 3 mÉu thö vµo n­íc, mÉu thö nµo tan lµ BaO BaO + H2O Ba(OH)2 LÊy dung dÞch Ba(OH)2 cho vµo 2 mÉu thö cßn l¹i, m·u thö nµo tan lµ Al2O3 Ba(OH)2 + Al2O3 Ba(AlO2)2 + H2O MÉu thö cßn l¹i lµ MgO ( Nh­ vËy dïng H2O ta cã thÓ ph©n biÖt ®­îc 3 chÊt r¾n) Bµi 6.

Trong PTN cã dung dÞch HCl, n­íc vµ c¸c chÊt v« c¬ cÇn thiÕt, h·y ph©n biÖt c¸c chÊt r¾n sau: NaCl, Na2CO3, Na2SO4, BaCO3, BaSO4

18

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H­íng dÉn LÊy ra mçi chÊt r¾n mét Ýt lµm mÉu thö Hßa tan c¸c mÉu thö vµo n­íc, ph©n biÖt ®­îc 2 nhãm: + Nhãm 1 tan gåm: NaCl, Na2CO3, Na2SO4 + Nhãm 2 kh«ng tan gåm: BaCO3, BaSO4 Cho dung dÞch HCl vµo 2 mÉu thö thuéc nhãm 2, mÉu thö nµo sñi bät khÝ lµ BaCO3, cßn l¹i lµ BaSO4 BaCO3 + 2HCl BaCl2 + CO2 + H2O (*) Cho dung dÞch HCl lÇn l­ît vµo nhãm 1, mÉu thö nµo sñi bät khÝ lµ Na2CO3.

Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O LÊy dung dÞch BaCl2 thu ®­îc ë (*) vµo 2 mÉu thö cßn l¹i, nÕu thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng lµ Na2SO4, cßn l¹i lµ NaCl BaCl2 + Na2SO4 BaSO4 + 2NaCl Bµi 7.

Cã 3 dung dÞch hçn hîp, mçi dung dÞch chøa 3 chÊt ( Kh«ng trïng lÆp nhau) trong sè c¸c chÊt sau: NaNO3, Na2CO3, Na3PO4, MgCl2, BaCl2, AgNO3 a. H·y cho biÕt 2 chÊt trong mçi dung dÞch hçn hîp ®ã b. Ph©n biÖt 3 dung dÞch hçn hîp ®ã mµ chØ dïng 1 hãa chÊt.

H­íng dÉn a. §Ó 2 chÊt cã thÓ tån t¹i cïng trong mét dung dÞch khi chóng kh«ng ph¶n øng víi nhau, nh­ vËy trong mçi dung dÞch chøa 2 chÊt lµ: (Na3PO4 vµ Na2CO3), (NaNO3 vµ AgNO3), (MgCl2 vµ BaCl2). b. LÊy ra mçi dung dÞch hçn hîp mét Ýt lµm mÉu thö Cho dung dÞch HCl lÇn l­ît vµo 3 mÉu thö, mÉu thö nµo: + Cã sñi bät khÝ lµ (Na3PO4 vµ Na2CO3) Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O + KÕt tña tr¾ng lµ (NaNO3 vµ AgNO3), AgNO3 + HCl AgCl + HNO3 Cßn l¹i lµ (MgCl2 vµ BaCl2).

Bµi 8.

Cã 4 èng nghiÖm, mçi èng nghiÖm chøa 1 dung dÞch muèi (Kh«ng trïng kim lo¹i còng nh­ gèc axit) lµ: Clorua, Sunfat, Nitrat, Cacbonat cña c¸c kim lo¹i Ba, K, Mg, Pb. a. Hái mçi èng nghiÖm chøa dung dÞch cña muèi nµo? b. Nªu ph­¬ng ph¸p nhËn biÕt 4 èng nghiÖm ®ã.

H­íng dÉn a. Mçi èng nghiÖm chøa c¸c dung dÞch muèi lµ: Pb(NO3)2, MgSO4, K2CO3, BaCl2. b. LÊy ra mçi èng nghiÖm mét Ýt lµm mÉu thö, cho dung dÞch HCl vµo c¸c mÉu thö, mÉu thö nµo xuÊt hiÖn sñi bät khÝ lµ K2CO3, xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng lµ Pb(NO)3 K2CO3 + 2HCl 2KCl + CO2 + H2O Pb(NO3)2 + 2HCl PbCl2 + 2HNO3 Cho dung dÞch BaCl2 vµo 2 mÉu thö cßn l¹i, mÉu thö nµo xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng lµ MgSO4, cßn l¹i lµ BaCl2.

19

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com BaCl2 + MgSO4 BaSO4 + MgCl2 Bµi 9.

ChØ dïng dung dÞch HCl vµ Ba(OH)2 h·y nªu c¸ch ph©n biÖt 4 lä bét riªng biÖt bÞ mÊt nh·n: Fe, Fe2O3, FeCO3, BaCO3.

H­íng dÉn LÊy ra mçi chÊt mét Ýt lµm mÉu thö Cho dung dÞch HCl vµo 4 mÉu thö, mÉu thö nµo: + Tan, kh«ng t¹o khÝ lµ : Fe2O3 + Tan, t¹o khÝ lµ c¸c mÉu thö: Fe, FeCO3, BaCO3.

Fe2O3 + 6HCl 2FeCl3 + 3H2O (1) Fe + 2HCl FeCl2 + H2 (2) FeCO3 + 2HCl

FeCl2 + CO2

+ H2O (3)

BaCO3 + 2HCl

BaCl2 + CO2

+ H2O (4)

Cho dung dÞch Ba(OH)2 vµo 3 dung dÞch sau ph¶n øng(1,2,3), nÕu thÊy kÕt tña tr¾ng xanh, hãa n©u trong kh«ng khÝ lµ FeCl2 suy ra chÊt ban ®Çu lµ Fe hoÆc FeCO3, cßn l¹i lµ BaCO3 FeCl2 + Ba(OH)2 Fe(OH)2 + BaCl2 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3. §Ó ph©n biÖt Fe vµ FeCO3, ta thu lÊy 2 khÝ tho¸t ra ë ph¶n øng (2,3) sôc qua dung dÞch Ba(OH)2, khÝ nµo lµm xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng lµ CO2 suy ra chÊt ban ®Çu lµ FeCO3, cßn l¹i lµ Fe. CO2 + Ba(OH)2 BaCO3 + H2O Bµi 10.

Cho c¸c kim lo¹i sau: Ba, Fe, Mg, Al, Ag. ChØ dïng H2SO4 lo·ng cã thÓ ph©n biÖt ®­îc c¸c kim lo¹i nµo?

H­íng dÉn LÊy ra mçi kim lo¹i mét Ýt lµm mÉu thö Cho dung dÞch H2SO4 lo·ng vµo c¸c mÉu thö, mÉu thö nµo: + kh«ng tan lµ Ag + Tan, t¹o khÝ lµ: Fe, Mg, Al Fe + H2SO4 FeSO4 + H2 (1) Mg + H2SO4 MgSO4 + H2 (2) 2Al + 3H2SO4

Al2(SO4)3 + 3H2 (3) + T¹o kÕt tña tr¾ng vµ khÝ lµ Ba Ba + H2SO4 BaSO4 + H2 (4) Cho Ba d­ vµo dung dÞch H2SO4 lo·ng, läc bá kÕt tña thu ®­îc dung dÞch Ba(OH)2 Ba + 2H2O Ba(OH)2 + H2 Cho dung dÞch Ba(OH)2 d­ vµo dung dÞch sau ph¶n øng (1,2,3), nÕu: + XuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng lµ MgSO4 suy ra chÊt ban ®Çu lµ Mg MgSO4 + Ba(OH)2 Mg(OH)2 + BaSO4 + XuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng xanh, hãa n©u trong kh«ng khÝ lµ FeSO4 suy ra chÊt ban ®Çu lµ Fe 20

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com FeSO4 + Ba(OH)2 BaSO4 + Fe(OH)2 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3 + XuÊt hiÖn kÕt tña keo tr¾ng, tan mét phÇn trong kiÒm d­ lµ Al(OH)3 Ba(OH)2 + Al2(SO4)3 2Al(OH)3 + BaSO4 Ba(OH)2 + 2Al(OH)3 Ba(AlO2)2 + 4H2O (Nh­ vËy chØ dïng dung dÞch H2SO4 lo·ng cã thÓ ph©n biÖt ®­îc tÊt c¶ c¸c kim lo¹i).

Bµi 11.

Cã c¸c chÊt r¾n: BaO, Ag2O, MgO, MnO2, FeO,Fe2O3, CaCO3 Dïng thªm NaCl, H2O (ThiÕt bÞ cÇn thiÕt, xóc t¸c cã ®ñ). H·y ph©n biÖt c¸c r¾n trªn. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng (nÕu cã) ®Ó gi¶i thÝch.

H­íng dÉn * Tr­íc tiªn cÇn ®iÖn ph©n dung dÞch ®Ëm ®Æc NaCl cã mµng ng¨n ®Ó lÊy NaOH, Cl2, H2.

2NaCl + 2H2O

2NaOH + Cl2

+ H2

(1)

Cho Cl2 t¸c dông víi H2 ë to cao råi hßa tan s¶n phÈm vµo n­íc ®­îc dung dÞch HCl Cl2 + H2 2HCl(2) * Ta dïng 3 hãa chÊt lµ HCl, H2O, NaOH ®Ó nhËn biÕt.

LÊy ra mçi chÊt r¾n mét Ýt lµm mÉu thö Cho H2O vµo c¸c mÉu thö, mÉu thö nµo tan lµ BaO BaO + H2O Ba(OH)2 (3) Cho dung dÞch HCl vµo c¸c mÉu thö, mÉu thö nµo : + Sñi bät khÝ lµ: CaCO3 CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O (4) + Cã khÝ mµu vµng lôc bay lªn lµ MnO2 MnO2 + 4HCl

MnCl2 + Cl2

+ T¹o kÕt tña tr¾ng lµ Ag2O Ag2O + 2HCl 2AgCl

+ 2H2O (5)

+ H2O (6)

+ Tan t¹o thµnh dung dÞch lµ: MgO, FeO, Fe2O3.

MgO + 2HCl MgCl2 + H2O (7) FeO + 2HCl FeCl2 + H2O (8) Fe2O3 + 6HCl 2FeCl3 + 3H2O (9) Cho dung dÞch NaOH vµo dung dÞch sau ph¶n øng (7,8,9),nÕu: + ThÊy xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng lµ MgCl2 nªn chÊt ban ®Çu lµ MgO MgCl2 + 2NaOH Mg(OH)2 + 2NaCl + ThÊy xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng xanh, hãa n©u trong kh«ng khÝ lµ FeCl2 suy ra chÊt ban ®Çu FeO FeCl2 + 2NaOH 2NaCl + Fe(OH)2 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3 + ThÊy xuÊt hiÖn kÕt tña ®á n©u lµ FeCl3 nªn chÊt ban ®Çu Fe2O3

21

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com FeCl3 + 3NaOH 3NaCl + Fe(OH)3 Bài 12.

Cã c¸c dung dÞch AlCl3, NaCl, MgCl2,H2SO4. ChØ ®­îc dïng thªm mét thuèc thö, th× cã thÓ dïng thªm thuèc thö nµo sau ®©y ®Ó nhËn biÕt c¸c dung dÞch ®ã?

A- Dung dÞch NaOH

B- Dung dÞch AgNO3

C- Dung dÞch BaCl2

D- Dung dÞch qu× tÝm

H­íng dÉn + Dïng dung dÞch NaOH nhËn ra AlCl3 do ph¶n øng t¹o ra kÕt tña tan ®­îc trong NaOH d­ vµ nhËn ra MgCl2 do ph¶n øng t¹o ra kÕt tña kh«ng tan trong NaOH d­.

AlCl3

3 NaOH →

+

Al(OH)3 + MgCl2

+

Al(OH)3

+ 3 NaCl

NaOH → NaAlO2 + 2 H2O 2NaOH → Mg(OH)2

+ 2 NaCl

+LÊy kÕt tña Mg(OH)2 lµm thuèc thö ®Ó cho vµo hai dung dÞch cßn l¹i lµ NaCl vµ H2SO4. Dung dÞch nµo hoµ tan ®­îc Mg(OH)2 lµ dung dÞch H2SO4, kh«ng hoµ tan ®­îc Mg(OH)2 lµ dung dÞch NaCl. H2SO4 + Mg(OH)2

MgSO4 + 2H2O

§¸p ¸n A Bµi 13.

Cã 4 dung dÞch lµ : NaOH, H2SO4, HCl, Na2CO3. ChØ dïng thªm mét hãa chÊt, h·y nhËn biÕt c¸c chÊt trªn.

H­íng dÉn + Cho dung dÞch BaCl2 vµo c¸c dung dÞch trªn, cã kÕt tña lµ dung dÞch H2SO4 vµ dung dÞch Na2CO3: BaCl2 + H2SO4

BaSO4

+ 2HCl

BaCl2 + NaCO3 BaCO3 + 2NaCl + LÊy mét trong hai dung dÞch cßn l¹i lµm thuèc thö cho t¸c dông víi c¸c kÕt tña thu ®­îc ë 2 ph¶n øng trªn, nÕu kÕt tña tan th× dung dÞch ®· lÊy lµ dung dÞch HCl vµ kÕt tña tan lµ BaCO3, cßn kÕt tña kh«ng tan lµ BaSO4(nhËn ®­îc dung dÞch Na2CO3 vµ dung dÞch H2SO4).

BaCO3 + 2HCl

BaCl2 + CO2

22

+ H2O

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com + NÕu dung dÞch ®· lÊy lµm thuèc thö kh«ng hoµ tan ®­îc BaSO4vµ BaCO3 th× ®ã lµ dung dÞch NaOH vµ dung dÞch kia lµ dung dÞch HCl. TiÕp ®ã lÊy dung dÞch HCl ®Ó ph©n biÖt BaCO3 víi BaSO4.

Bµi 14.

Cã c¸c dung dÞch : NaNO3, Na2CO3, NaHCO3, Zn(NO3)2, Mg(NO3)2. §­îc dïng nhiÖt ®é vµ chØ dïng thªm mét ho¸ chÊt, h·y nhËn biÕt c¸c dung dÞch trªn?

H­íng dÉn + Dïng dung dÞch NaOH nhËn ra dung dÞch Zn(NO3)2 do t¹o ra kÕt tña tan trong NaOH d­ vµ dung dÞch Mg(NO3)2 do t¹o ra kÕt tña kh«ng tan trong NaOH d­.

Zn(NO3)2 +2NaOH

Zn(OH)2

+ 2NaNO3

Zn(OH)2 + 2NaOH

Na2ZnO2

+ 2H2O

Mg(NO3)2 + 2NaOH

Mg(OH)2

+ 2NaNO3

LÊy dung dÞch Mg(NO3)2 lµm thuèc thö ®æ vµo 3 dung dÞch cßn l¹i *Cã kÕt tña sinh ra lµ cña dung dÞch Na2CO3 Mg(NO3)2 + Na2CO3

MgCO3

+ 2NaNO3

* §un nãng hai dung dÞch cßn l¹i, thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña lµ dung dÞch NaHCO3, kh«ng cã kÕt tña xuÊt hiÖn lµ dung dÞch NaNO3 Mg(NO3)2 + 2NaHCO3 Mg(HCO3)2

Mg(HCO3)2 + 2NaNO3

MgCO3

+ CO2

+ H2O

NÕu kh«ng ®un nãng th× ph¶n øng trao ®æi gi÷a Mg(NO3)2 vµ NaHCO3 coi nh­ kh«ng x¶y ra v× kh«ng t¹o ra chÊt kÕt tña hay chÊt Ýt ®iÖn ly hoÆc chÊt khÝ. Khi ®un nãng , Mg(HCO3)2 bÞ ph©n huû t¹o ra kÕt tña MgCO3, lµm cho ph¶n øng trao ®æi x¶y ra theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng tæng nh­ sau: Mg(NO3)2 +2NaHCO3

MgCO3

+ CO2

+ 2NaNO3 + H2O

Bµi 15.

Cã c¸c dung dÞch: NH4Cl, NH4HCO3, NaNO2, NaNO3 §­îc dïng nhiÖt ®é vµ chØ dïng thªm mét ho¸ chÊt, h·y nhËn biÕt c¸c dung dÞch trªn?

H­íng dÉn + Dïng dung dÞch Ca(OH)2 nhËn ra dung dÞch NH4Cl vµ dung dÞch NH4HCO3 dùa vµo hiÖn t­îng cã kÕt tña hay kh«ng:

23

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 2NH4Cl + Ca(OH)2 CaCl2 + 2NH3 + 2H2O NH4HCO3 + Ca(OH)2

CaCO3

+ NH3

+ 2H2O

+LÊy dung dÞch NH4Cl lµm thuèc thö, ®æ vµo hai dung dÞch cßn l¹i råi ®un nãng, cã hiÖn t­îng sñi bät lµ dung dÞch NaNO2, kh«ng cã hiÖn t­îng sñi bät lµ dung dÞch NaNO3.

NH4Cl + NaNO2

NH4NO2 +

NaCl

NÕu kh«ng ®un nãng th× ph¶n øng trªn kh«ng x¶y ra. Khi ®un nãng NH4Cl ph©n huû thµnh N2 vµ H2O nªn ph¶n øng trªn x¶y ra víi ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t nh­ sau: NH4Cl + NaNO2

N2

+ NaCl + 2H2O

Bµi 16.

Cã c¸c dung dÞch : NH4Cl, NaOH, NaCl, H2SO4, NaSO4, Ba(OH)2 chØ ®­îc dïng thªm mét dung dÞch h·y nhËn biÕt ®­îc c¸c dung dÞch trªn?

H­íng dÉn + Nhá qu× tÝm vµo c¸c dung dÞch trªn ta chia ®­îc chóng thµnh 3 nhãm: ·

Nhãm 1 lµm qu× tÝm ho¸ ®á gåm: NH4Cl, H2SO4

·

Nhãm 2 lµm qu× tÝm ho¸ xanh gåm: NaOH, Ba(OH)2

·

Nhãm 3 kh«ng lµm ®æi mµu qu× tÝm gåm: NaCl, Na2SO4

+ LÊy c¸c dung dÞch ë nhãm 1 ®æ lÇn l­ît vµo c¸c dung dÞch nhãm 2, kh«ng cã kÕt tña th× dung dÞch ®· lÊy lµ dung dÞch NH4Cl. LÊy dung dÞch kia lµ dung dÞch H2SO4 ®æ vµo c¸c dung dÞch nhãm 2 cã kÕt tña lµ dung dÞch Ba(OH)2, kh«ng cã kÕt tña lµ dung dÞch NaOH: H2SO4 + Ba(OH)2

BaSO4

+ 2 H2O

+ LÊy dung dÞch Ba(OH)2 ®· biÕt ®æ lÇn l­ît vµ c¸c dung dÞch ë nhãm 3, kh«ng cã kÕt tña lµ dung dÞch NaCl, cã kÕt tña lµ dung dÞch Na2SO4 Ba(OH)2 + Na2SO4

BaSO4

+ 2 NaOH

Bµi 17. Cã 3 dung dÞch hçn hîp: 1-NaHCO3 +Na2CO3

2-NaHCO3 +Na2SO4

3-Na2CO3 + Na2SO4

ChØ dïng thªm mét cÆp chÊt nµo trong sè c¸c cÆp chÊt cho d­íi ®©y ®Ó cã thÓ nhËn biÕt ®­îc c¸c dung dÞch hçn hîp trªn?

A-Dung dÞch NaOH vµ dung dÞch NaCl B-Dung dÞch NH3 vµ dung dÞch NH4Cl C-Dung dÞch HCl vµ dung dÞch NaCl

D-Dung dÞch HNO3 vµ dung dÞch

Ba(NO3)2

24

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H­íng dÉn + §æ dung dÞch Ba(NO3)2 vµo c¸c dung dÞch hçn hîp trªn ®Òu cã kÕt tña . Läc ®Ó t¸ch riªng kÕt tña vµ ®­îc n­íc läc(n­íc läc lµ n­íc ch¶y qua giÊy läc, cã thÓ chøa mét hay nhiÒu chÊt tan) +LÊy dung dÞch HNO3 cho t¸c dông cã kÕt tña vµ n­íc läc cña mçi dung dÞch hçn hîp, ta sÏ thÊy cã sù kh¸c nhau, do ®ã nhËn biÕt ®­îc chóng. ·

Dung dÞch hçn hîp 1: Ba(NO3)2 +Na2CO3

BaCO3

+2NaNO3

* KÕt tña lµ BaCO3: 2HNO3 +BaCO3

Ba(NO3)2 +CO2 Sñi bät +H2O *N­íc läc chøa: NaHCO3 vµ NaNO3: HNO3 + NaHCO3 ·

NaNO3 +

CO2

+

H2O

Dung dÞch hçn hîp 2 Ba(NO3)2 +Na2SO4

BaSO4

+2NaNO3

*KÕt tña lµ BaSO4: Kh«ng hoµ tan trong dung dÞch *N­íc läc chøa: NaHCO3 vµ NaNO3: HNO3 +NaHCO3 ·

NaNO3 + CO2

+ H2O

Dung dÞch hçn hîp 3: Ba(NO3)2 +Na2CO4

BaCO3

+2NaNO3

Ba(NO3)2 +Na2SO4

BaSO4

+2NaNO3

KÕt tña lµ BaCO3 vµ BaSO4: Cho t¸c dông víi dung dÞch HNO3 d­ th× l­îng kÕt tña chØ gi¶m ®i chø kh«ng tan hoµn toµn v× chØ cã BaCO3 tan, cßn BaSO4 kh«ng tan. *N­íc läc chøa: NaNO3 vµ cã thÓ cã Ba(NO3)2 d­, cho t¸c dông víi dung dÞch HNO3 sÏ kh«ng t¸c dông (kh«ng cã hiÖn t­îng sñi bät) §¸p ¸n D Bµi 18.

Cã c¸c chÊt bét mµu tr¾ng sau: NaCl, BaCO3, Na2SO4, BaSO4, MgCO3, ZnS . ChØ dïng thªm 1 dung dÞch h·y nhËn biÕt c¸c chÊt trªn?

H­íng dÉn +Cho c¸c chÊt bét trªn vµo dung dÞch HCl sÏ cã sù kh¸c nhau sau: ·

Kh«ng tan lµ BaSO4

·

Tan nhanh vµ cã khÝ mïi trøng thèi tho¸t ra lµ ZnS: ZnS + 2HCl

ZnCl2 + H2S

25

(2)

·

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ChØ hoµ tan,kh«ng cã khÝ tho¸t ra (kh«ng cã hiÖn t­îng sñi bät) lµ Na2SO4 vµ NaCl

·

Tan vµ cã khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi tho¸t ra( cã hiÖn t­îng sñi bét) lµ BaCO3 vµ MgCO3 BaCO3+ 2HCl

BaCl2 + CO2

MgCO3 + 2HCl

MgCl2 + CO2

+

H2O (3) + H2O

(4)

+LÊy mét trong hai dung dÞch chØ hoµ tan, kh«ng cã khÝ tho¸t ra lµ Na2SO4 vµ NaCl lµm thuèc thö ®Ó ®æ vµo c¸c dung dÞch thu ®­îc sau ph¶n øng (3) vµ (4), nÕu kh«ng cã hiÖn t­îng g× x¶y th× dung dÞch ®· lÊy lµm thuèc thö lµ NaCl, dung dÞch cßn l¹i lµ Na2SO4.

LÊy dung dÞch Na2SO4 lµm thuèc thö ®Ó ®æ c¸c dung dÞch thu ®­îc sau ph¶n øng (3) vµ (4) nÕu cã kÕt tña lµ dung dÞch BaCl2, ®ã lµ dung dÞch t¹o ra bëi BaCO3, kh«ng cã kÕt tña lµ dung dÞch MgCl2, ®ã lµ dung dÞch t¹o ra bëi MgCO3: Na2SO4 + BaCl2

BaSO4

+ 2NaCl

Bµi 19.

Cã 3 gãi ph©n hãa häc bÞ mÊt nh·n: KCl, NH4NO3, Ca(H2PO4)2. Trong ®iÒu kiÖn n«ng th«n cã thÓ ph©n biÖt ®­îc 3 gãi ®ã kh«ng? ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.

H­íng dÉn Cho dung dÞch n­íc v«i trong vµo 3 mÉu thö, mÉu thö nµo: - Cã khÝ mïi khai tho¸t ra lµ NH4NO3 2NH4NO3 + Ca(OH)2 Ca(NO3)2 + 2NH3 - Cã kÕt tña tr¾ng t¹o thµnh lµ Ca(H2PO4)2 2Ca(OH)2 + Ca(H2PO4)2 2Ca3(PO4)2

+ 2H2O + 4H2O

- Cßn l¹i lµ KCl (Chó ý: trong ®iÒu kiÖn n«ng th«n cã thÓ lÊy ®­îc dung dÞch n­íc v«i trong, ®©y lµ ®iÓm mÊu chèt c¬ b¶n ®Ó gi¶i quyÕt bµi to¸n) Bµi 20: ChØ ®­îc dïng qu× tÝm, h·y nhËn biÕt c¸c dung dÞch riªng biÖt mÊt nh·n sau: NH4HSO4, BaCl2, Ba(OH)2, HCl, H2SO4, NaCl (viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng kÌm theo) H­íng dÉn Cho quú tÝm vµo c¸c mÉu thö.

- MÉu thö nµo lµm quú tÝm cã mµu ®á lµ: NH4HSO4, HCl, H2SO4.

- MÉu thö nµo lµm quú tÝm cã mµu xanh lµ: Ba(OH)2.

- MÉu thö nµo lµm quú tÝm kh«ng ®æi mµu lµ: BaCl2, NaCl. Cho Ba(OH)2 míi nhËn ®­îc vµo c¸c dung dÞch NH4HSO4, HCl, H2SO4.

- Dung dÞch cã khÝ tho¸t ra vµ kÕt tña tr¾ng lµ NH4HSO4 Ba(OH)2 + NH4HSO4 " BaSO4 $ + NH3# + 2H2O 26

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com - Dung dÞch cã kÕt tña, nãng lªn lµ H2SO4 Ba(OH)2 + H2SO4 " BaSO4 $ + 2H2O - Dung dÞch cßn l¹i lµ HCl. Cho H2SO4 míi nhËn ®­îc vµo c¸c dung dÞch: BaCl2, NaCl. - Dung dÞch cã kÕt tña tr¾ng lµ BaCl2 H2SO4 + BaCl2 " BaSO4 $ + 2HCl - Dung dÞch cßn l¹i lµ NaCl. C©u 21.

Trong phßng thÝ nghiÖm cã c¸c dung dÞch ®ùng trong c¸c lä riªng biÖt bÞ mÊt nh·n: AlCl3, NaCl, KOH, Mg(NO3)2, Zn(NO3)2, AgNO3. Dïng thªm mét thuèc thö, h·y nhËn biÕt mçi dung dÞch trªn. ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh hãa häc (nÕu cã).

H­íng dÉn Cã thÓ dïng thªm phenolphtalein nhËn biÕt c¸c dung dÞch AlCl3, NaCl, KOH, Mg(NO3)2, Zn(NO3)2, AgNO3. * LÇn l­ît nhá vµi giät phenolphtalein vµo tõng dung dÞch.

- NhËn ra dung dÞch KOH do xuÊt hiÖn mµu hång. * LÇn l­ît cho dung dÞch KOH vµo mçi dung dÞch cßn l¹i: - Dung dÞch AgNO3 cã kÕt tña mµu n©u AgNO3 + KOH

AgOH ¯ + KNO3

hoÆc 2 AgNO3 + 2 KOH

Ag2O + H2O + 2KNO3

- Dung dÞch Mg(NO3)2 cã kÕt tña tr¾ng, keo Mg(OH)2 ¯ + 2KNO3

Mg(NO3)2 + 2KOH

- C¸c dung dÞch AlCl3, Zn(NO3)2 ®Òu cã chung hiÖn t­îng t¹o ra kÕt tña tr¾ng, tan trong dung dÞch KOH (d­).

AlCl3 + 3KOH

Al(OH)3 ¯ + 3KCl

Al(OH)3 ¯ + KOH

KAlO2 + 2H2O

Zn(NO3)2 + 2KOH

Zn(OH)2 ¯ + 2KNO3

Zn(OH)2 ¯ + 2KOH

K2ZnO2 + 2H2O

- Dung dÞch NaCl kh«ng cã hiÖn t­îng g× - Dïng dung dÞch AgNO3 nhËn ra dung dÞch AlCl3 do t¹o ra kÕt tña tr¾ng 3AgNO3 + AlCl3

3AgCl ¯ + Al(NO3)3

- Cßn l¹i lµ dung dÞch Zn(NO3)2.

C©u 22

27

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Cã hai dung dÞch mÊt nh·n. Dung dÞch A (BaCl2, NaOH), dung dÞch B (NaAlO2, NaOH). Mét häc sinh tiÕn hµnh nhËn biÕt hai dung dÞch trªn b»ng c¸ch sôc khÝ CO2 tõ tõ ®Õn d­ vµo 2 dung dÞch. Theo em, b¹n ®ã lµm nh­ vËy cã nhËn biÕt ®­îc hai dung dÞch ®ã kh«ng? Em h·y gi¶i thÝch vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra?

H­íng dÉn * Sôc tõ tõ CO2 ®Õn d­ vµo dd (BaCl2, NaOH) - HiÖn t­îng: XuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng, sau ®ã kÕt tña tan t¹o thµnh dung dÞch trong suèt.

- Gi¶i thÝch: Do ban ®Çu NaOH d­ ph¶n øng víi CO2 tr­íc t¹o muèi trung hßa.

CO2 + 2NaOH ® Na2CO3 + H2O Na2CO3 + BaCl2 ® BaCO3 + 2NaCl Khi hÕt NaOH, CO2 t¸c dông víi BaCO3, Na2CO3 (d­,nÕu cã) lµm kÕt tña bÞ hßa tan.

CO2 + H2O + BaCO3 ® Ba(HCO3)2 CO2 + H2O + Na2CO3 ® 2NaHCO3 * Sôc tõ tõ CO2 ®Õn d­ vµo dd (NaAlO2, NaOH) - HiÖn t­îng: Lóc ®Çu ch­a cã hiÖn t­îng g×, sau mét thêi gian míi cã kÕt tña xuÊt hiÖn.

- Gi¶i thÝch: Do ban ®Çu NaOH d­ ph¶n øng víi CO2 tr­íc t¹o muèi trung hßa.

CO2 + 2NaOH ® Na2CO3 + H2O Khi hÕt NaOH, CO2 t¸c dông víi NaAlO2, Na2CO3 míi t¹o thµnh kÕt tña.

CO2+ H2O + NaAlO2 ® Al(OH)3 +NaHCO3 CO2 + H2O + Na2CO3 ® 2NaHCO3 * Dùa vµo hiÖn t­îng kh¸c nhau ®· m« t¶ ë trªn, ta nhËn biÕt ®­îc tõng dung dÞch.

Bµi 23.

ChØ dïng mét thuèc thö duy nhÊt h·y ph©n biÖt c¸c chÊt bét cã mµu t­¬ng tù nhau, chøa trong c¸c lä mÊt nh·n sau: CuO, Fe3O4, Ag2O, MnO2, (Fe + FeO). ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc x¶y ra.

H­íng dÉn Hßa tan tõng chÊt bét ®ùng trong c¸c lä vµo dung dÞch HCl ®Æc: - Bét tan cã t¹o khÝ mµu vµng lôc nh¹t tho¸t ra, cã mïi h¾c, ®ã lµ MnO2.

MnO2 + 4HCl (®) MnCl2 + Cl2 + 2H2O. - Bét tan cã bät khÝ kh«ng mµu tho¸t ra ®ã lµ (Fe+FeO) Fe + 2HCl FeCl2 + H2 .

FeO + 2HCl FeCl2 + H2O. - Cã t¹o kÕt tña mµu tr¾ng, ®ã lµ Ag2O. Ag2O + 2HCl 2AgCl + H2O. - Bét tan cã t¹o dung dÞch mµu xanh thÉm, ®ã lµ CuO. CuO + 2HCl CuCl2 + H2O. - Bét tan cã t¹o dung dÞch mµu vµng nh¹t, ®ã lµ Fe3O4.

Fe3O4 + 8HCl FeCl2 + 2FeCl3 + 4H2O. Bµi 24. Cã 3 lä bÞ mÊt nh·n chøa c¸c dung dÞch: - Lä X gåm K2CO3 vµ NaHCO3 28

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com - Lä Y gåm KHCO3 vµ Na2SO4 - Lä Z gåm Na2CO3 vµ K2SO4 ChØ ®­îc dïng dung dÞch BaCl2 vµ dung dÞch HCl. Nªu c¸ch nhËn biÕt c¸c lä vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc minh häa.

H­íng dÉn - Cho dung dÞch HCl d­ vµo 3 mÉu chøa c¸c dung dÞch trong 3 lä trªn, l¾c nhÑ (®Ó ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn). Nhá tiÕp dung dÞch BaCl2 vµo s¶n phÈm t¹o ra trong 3 mÉu. + S¶n phÈm nµo kh«ng cã kÕt tña xuÊt hiÖn. S¶n phÈm ®ã lµ cña mÉu chøa dung dÞch K2CO3 vµ NaHCO3 ( lä X).

NaHCO3 + HCl NaCl + CO2 + H2O K2CO3 + 2HCl 2KCl + CO2 + H2O + S¶n phÈm nµo cã kÕt tña tr¾ng xuÊt hiÖn. S¶n phÈm ®ã lµ cña mÉu chøa dung dÞch KHCO3 vµ Na2SO4 (läY) vµ mÉu chøa dung dÞch Na2CO3 vµ K2SO4 (lä Z).

Na2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2NaCl K2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2KCl - Cho dung dÞch BaCl2 d­ vµo 2 mÉu chøa c¸c dung dÞch trong 2 lä Y vµ Z. Läc lÊy n­íc läc, cho dung dÞch HCl vµo 2 n­íc läc ®ã. + ë phÇn n­íc läc thÊy cã khÝ tho¸t ra lµm ®ôc n­íc v«i. N­íc läc ®ã lµ cña mÉu chøa KHCO3 vµ Na2SO4 (lä Y). (trong n­íc läc gåm KHCO3, NaCl) KHCO3 + HCl KCl + CO2 + H2O + ë phÇn n­íc läc nµo kh«ng cã hiÖn t­îng g×. N­íc läc ®ã lµ cña mÉu chøa Na2CO3 vµ K2SO4 (lä Z). ( trong n­íc läc gåm KCl, NaCl).

Bµi 25 Cã 4 lä mÊt nh·n chøa 4 dung dÞch: HCl, H2SO4, Na2CO3, BaCl2. H·y nhËn biÕt lä nµo ®ùng dung dÞch g× mµ kh«ng ®­îc dïng bÊt cø thuèc thö nµo.

H­íng dÉn LÊy ra mçi dung dÞch mét Ýt lµm nhiÒu mÉu thö LÇn l­ît ®æ 1 mÉu thö vµo 3 mÉu thö cßn l¹i, ta cã kÕt qu¶ ë b¶ng sau: HCl H2SO4 BaCl2 HCl H2SO4

-

BaCl2 Na2CO3

_

-

Tõ b¶ng trªn ta thÊy: MÉu thö nµo ph¶n øng víi 3 mÉu thö cßn l¹i cho: + 1 lÇn t¹o khÝ lµ HCl + 1 lÇn kÕt tña tr¾ng vµ mét lÇn t¹o khÝ lµ H2SO4 + 2 lÇn kÕt tña tr¾ng lµ BaCl2 + 2 lÇn khÝ, 1 lÇn kÕt tña tr¾ng lµ Na2CO3 Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 2HCl + Na2CO3 2NaCl + CO2 + H2O H2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2HCl Na2CO3

+ BaCl2

BaCO3

29

+ 2NaCl

Na2CO3

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Bµi 26 Cã c¸c dung dÞch sau ®©y: Na2CO3, BaCl2, Na3PO4, H2SO4, NaHCO3, NaCl. Kh«ng dïng thªm hãa chÊt( c¸c dông cô cÇn thiÕt coi nh­ cã ®ñ), b»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, h·y ph©n biÖt c¸c dung dÞch trªn.

H­íng dÉn LÊy ra mçi dung dÞch mét Ýt lµm nhiÒu mÉu thö LÇn l­ît ®æ 1 mÉu thö vµo 5 mÉu thö cßn l¹i, ta cã kÕt qu¶ ë b¶ng sau: Na2CO3 BaCl2 Na3PO4 H2SO4 NaHCO3 NaCl Na2CO3 BaCl2 Na3PO4

-

-

H2SO4

-

-

-

-

NaHCO3

-

-

-

NaCl

-

-

-

-

-

Tõ b¶ng trªn ta thÊy: MÉu thö nµo ph¶n øng víi 5 mÉu thö cßn l¹i cho: + 1 lÇn t¹o khÝ vµ 1 lÇn kÕt tña lµ Na2CO3 + 3 lÇn kÕt tña lµ BaCl2 + 1 lÇn kÕt tña lµ Na3PO4 + 2 lÇn khÝ,1 lÇn kÕt tña lµ H2SO4 + 1 lÇn t¹o khÝ lµ NaHCO3 + Kh«ng cã dÊu hiÖu ph¶n øng lµ NaCl Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Na2CO3 + H2SO4 Na2SO4 + CO2 + H2O Na2CO3 + BaCl2 BaCO3 + 2NaCl 3BaCl2 + 2Na3PO4 BaCl2 + H2SO4 H2SO4

+ 2NaHCO3

Ba3(PO4)2 + 6NaCl BaSO4 + 2HCl Na2SO4

+ CO2

+ 2H2O

Bµi 27.

Cã c¸c hãa chÊt sau: H2O, dd NaCl, dd Na2CO3, HCl bÞ mÊt nh·n. Kh«ng dïng thªm hãa chÊt ( Dông cô cÇn thiÕt cã ®ñ), ph©n biÖt c¸c hãa chÊt trªn.

H­íng dÉn LÊy ra mçi dung dÞch mét Ýt lµm nhiÒu mÉu thö LÇn l­ît ®æ 1 mÉu thö vµo 3 mÉu thö cßn l¹i, ta cã kÕt qu¶ ë b¶ng sau: H2O

NaCl -

H2O NaCl Na2CO3

-

-

HCl

-

-

Na2CO3 -

Tõ b¶ng trªn ta thÊy: MÉu thö nµo ph¶n øng víi 3 mÉu thö cßn l¹i cho: + 1 lÇn t¹o khÝ lµ nhãm 1 gåm: Na2CO3, HCl 30

HCl -

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com + Kh«ng cã dÊu hiÖu ph¶n øng lµ nhãm 2 gåm: H2O, NaCl C« c¹n nhãm 1, mÉu thö nµo bay h¬i hÕt lµ HCl, cßn cÆn tr¾ng lµ Na2CO3 C« c¹n nhãm 2, mÉu thö nµo bay h¬i hÕt lµ H2O, cßn cÆn tr¾ng lµ NaCl 2HCl + Na2CO3 2NaCl + CO2 + H2O (Chó ý: §Ó ph©n biÖt 1 bªn lµ axit vµ n­íc, mét bªn lµ Baz¬ vµ muèi ta ®em c« c¹n, chÊt bay h¬i hÕt lµ n­íc vµ axit, cßn cÆn lµ muèi vµ Baz¬).

Bµi 28: Cã 5 dung dÞch sau ®©y: BaCl2, Ba(NO3)2, Ag2SO4, HCl, H2SO4. Kh«ng dïng thªm hãa chÊt kh¸c, b»ng c¸ch nµo cã thÓ nhËn ra tõng dung dÞch.

H­íng dÉn LÊy ra mçi dung dÞch mét Ýt lµm nhiÒu mÉu thö LÇn l­ît ®æ 1 mÉu thö vµo 4 mÉu thö cßn l¹i, ta cã kÕt qu¶ ë b¶ng sau: BaCl2 BaCl2 Ba(NO3)2

Ba(NO3)2 -

Ag2SO4

-

HCl -

Ag2SO4 HCl

H2SO4

-

-

-

H2SO4

-

-

Tõ b¶ng trªn ta thÊy: MÉu thö nµo ph¶n øng víi 4 mÉu thö cßn l¹i cho: + 1 lÇn kÕt tña lµ HCl + 3 lÇn kÕt tña lµ Ag2SO4 + 2 lÇn kÕt tña lµ H2SO4, BaCl2, Ba(NO3)2.

- §æ dung dÞch Ag2SO4 vµo 3 dung dÞch cßn l¹i, nÕu kh«ng cã kÕt tña lµ H2SO4 - §æ dung dÞch H2SO4 d­ vµo 2 dung dÞch cßn l¹i, läc lÊy phÇn dung dÞch cho t¸c dông víi dung dÞch Ag2SO4, nÕu cã kÕt tña tr¾ng th× dung dÞch ban ®Çu BaCl2, Cßn l¹i lµ Ba(NO3)2.

Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: H2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2HCl Ba(NO3)2 + H2SO4 BaSO4 + 2HNO3 Ag2SO4

+ Ba(NO3)2

BaCl2 + Ag2SO4 2HCl + Ag2SO4

BaSO4 + 2AgNO3 BaSO4 + 2AgCl 2AgCl

+ H2SO4

Bµi 29.

Trong bèn èng nghiÖm cã ®ùng riªng biÖt dung dÞch lo·ng trong suèt cña bèn chÊt.

BiÕt r»ng: - Trong c¸c dung dÞch nµy cã mét dung dÞch lµ axit kh«ng bay h¬i; ba dung dÞch cßn l¹i lµ muèi magie, muèi bari, muèi natri.

- Cã 3 gèc axit lµ clorua, sunfat, cacbonat; mçi gèc axit trªn cã trong thµnh phÇn Ýt nhÊt cña mét chÊt.

31

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com a) H·y cho biÕt tªn tõng chÊt tan cã chøa trong mçi dung dÞch trªn. b) ChØ dïng c¸c èng nghiÖm, kh«ng cã c¸c dông cô vµ ho¸ chÊt kh¸c, lµm thÕ nµo ®Ó ph©n biÖt c¸c dung dÞch trong bèn èng nghiÖm trªn vµ viÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹.

H­íng dÉn a) C¸c dung dÞch cã thÓ lµ: Tr­êng hîp 1: H2SO4 ( axit sunfuric), MgSO4 ( magie sunfat), Na2CO3 ( natri cacbonat), BaCl2 ( bari clorua) Tr­êng hîp 2: H2SO4 ( axit sunfuric), MgCl2 ( magie clorua), Na2CO3 ( natri cacbonat), BaCl2 ( bari clorua) b) Tr­êng hîp 1: LÊy ë mçi èng nghiÖm mét Ýt ho¸ chÊt, ®¸nh sè, råi lÇn l­ît ®æ dung dÞch vµo nhau tõng ®«i mét NhËn thÊy: Dung dÞch t¹o 1¯ , 1­ lµ H2SO4 Dung dÞch t¹o 2¯ lµ MgSO4 Dung dÞch t¹o 2¯, 1­ lµ Na2CO3 Dung dÞch t¹o 3¯ lµ BaCl2 (ThÝ sinh cã thÓ kÎ b¶ng nh­ sau ®Ó rót ra nhËn xÐt nh­ trªn) H2SO4

MgSO4 -

H2SO4 MgSO4 Na2CO3 ­ ¯ BaCl2 ¯ ¯ Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc H2SO4 + Na2CO3 → Na2SO4 + CO2 ­ + H2O H2SO4 + BaCl2 → BaSO4¯ + 2HCl

Na2CO3 ­ ¯

BaCl2 ¯ ¯ ¯

¯

MgSO4 + Na2CO3 → MgCO3¯ + Na2SO4 MgSO4 + BaCl2 → MgCl2 + BaSO4¯ Na2CO3 + BaCl2 → 2NaCl + BaCO3¯ Tr­êng hîp 2: C¸ch lµm t­¬ng tù NhËn xÐt: Dung dÞch t¹o 1¯ , 1­ lµ H2SO4 Dung dÞch t¹o 1¯ lµ MgCl2 Dung dÞch t¹o 2¯, 1­ lµ Na2CO3 Dung dÞch t¹o 2¯ lµ BaCl2 ( cã thÓ kÎ b¶ng nh­ sau ®Ó rót ra nhËn xÐt nh­ trªn) H2SO4 H2SO4 MgCl2

MgCl2 -

-

32

Na2CO3 ­ ¯

BaCl2 ¯ -

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ­ ¯

Na2CO3 BaCl2

¯ -

¯ ¯

Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc H2SO4 + Na2CO3 → Na2SO4 + CO2 ­ + H2O H2SO4 + BaCl2 → BaSO4¯ + 2HCl MgCl2 + Na2CO3 → MgCO3¯ + 2NaCl Na2CO3 + BaCl2

→ 2NaCl + BaCO3¯

Bµi tËp tù luyÖn Bµi 1: B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc h·y t×m c¸ch nhËn biÕt c¸c chÊt láng sau: HCl, H2SO4, HNO3, H2O. Bµi 2.Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt tõng khÝ cã trong cïng mét hçn hîp gåm: H2, CO, CO2, SO2.

Bµi 3. ChØ dïng 1 hãa chÊt duy nhÊt, h·y ph©n biÖt c¸c lä mÊt nh·n chøa c¸c dung dÞch sau: H2SO4, Na2SO4, Na2CO3, MgSO4 b»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc.

Bµi 4. ChØ dïng H2O h·y ph©n biÖt c¸c chÊt r¾n sau: Al2O3, Al, Na2O, Fe2O3.

Bµi 5. Cã 5 gãi bét tr¾ng: KNO3, K2CO3, K2SO4,BaCO3, BaSO4. ChØ dïng thªm H2O vµ CO2. Ph©n biÖt tõng gãi bét tr¾ng nãi trªn.

Bµi 6. Tr×nh bµy ph­¬ng ph¸p hãa häc nhËn biÕt tõng oxit trong hçn hîp chÊt r¾n gåm CuO, Ag2O, MnO2 b»ng 1 thuèc thö duy nhÊt.

Bµi 7: ChØ dïng n­íc nguyªn chÊt vµ muèi ¨n, nhËn biÕt 9 chÊt r¾n ®ùng trong 9 lä: Ag2O, BaO, MgO, MnO2, Al2O3, FeO, Fe2O3, CaCO3 vµ CuO. Bµi 8: Cã 4 èng nghiÖm ®¸nh sè tõ 1 ®Õn 4 chøa 4 dung dÞch: Na2CO3, CaCl2, HCl, NH4HCO3. BiÕt èng 1 ®æ vµo èng 3 cã kÕt tña, èng 3 ®æ vµo èng 4 cã khÝ. T×m c¸c ho¸ chÊt trong mçi lä.

Bµi 9: a. ChØ dïng 1 thuèc thö, nhËn biÕt c¸c lä ®ùng c¸c dung dÞch: (NH4)2SO4, ZnSO4, NH4Cl, AlCl3, FeCl3, CuCl2. b.ChØ dïng 1 hãa chÊt, ph©n biÖt c¸c chÊt r¾n: Ba, Cu, Fe, Al, MgO, BaO, CuO.

Chuyªn §Ò 3: t¸ch chÊt A. LÝ thuyÕt: Khi sö dông ph­¬ng ph¸p hãa häc ®Ó t¸ch hoÆc tinh chÕ hãa chÊt v« c¬ cÇn l­u ý c¸c ®iÒu kiÖn sau: I.

Ph¶n øng ®Ó t¸ch riªng hãa chÊt ra khái hçn hîp c¸c chÊt ph¶i cã ®ñ 3 ®iÒu kiÖn: - ChØ t¸c dông lªn 1 chÊt trong hçn hîp( Th­êng lµ chÊt muèn t¸ch)

33

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com - S¶n phÈm t¹o thµnh cã thÓ t¸ch dÔ dµng khái hçn hîp nh­ t¹o kÕt tña, t¹o 2 dung dÞch kh«ng tan vµo nhau.

- Tõ s¶n phÈm t¹o thµnh dÔ t¸i t¹o l¹i ®­îc chÊt ban ®Çu II. C¸c d¹ng bµi tËp t¸ch chÊt th­êng gÆp: 1. T¸ch riªng 1 chÊt ra khái hçn hîp( Tinh chÕ chÊt) VD: B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, t¸ch Ag ra khái hçn hîp Cu, Fe,Ag. 2. T¸ch riªng tõng chÊt ra khái hçn hîp.

VD: B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, t¸ch riªng tõng chÊt ra khái hçn hîp gåm: Cu, Fe, Ag. III. Ph­¬ng ph¸p lµm bµi tËp t¸ch chÊt: 1. Ph­¬ng ph¸p lo¹i bá: Ph­¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó t¸ch 1chÊt ra khái hçn hîp khi chÊt cÇn t¸ch khã hoÆc kh«ng tham gia ph¶n øng hãa häc. * S¬ ®å tæng qu¸t: Cã hçn hîp A,B. Ta muèn t¸ch A: A A,B XB (S¬ ®å trªn cho thÊy: Khi cã hçn hîp A,B. Muèn t¸ch A ,ta cho hçn hîp trªn ph¶n øng víi chÊt X, ®¶m b¶o chØ cã X ph¶n øng víi B t¹o ra XB, cßn l¹i thu ®­îc A) VD1: §Ó t¸ch N2 ra khái hçn hîp A gåm: N2, CO2, H2, CO Ta dÉn hçn hîp A qua b×nh 1 ®ùng CuO d­(to cao), b×nh 2 ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d­, b×nh 3 ®ùng dung dÞch H2SO4 ®Æc. Thu khÝ tho¸t ra khái b×nh lµ N2 tinh khiÕt.

(Trong VD trªn, nhËn thÊy N2 lµ chÊt khÝ kh«ng tham gia ph¶n øng víi CuO, Ca(OH)2, H2SO4 nªn ta thu khÝ nµy b»ng ph­¬ng ph¸p lo¹i bá).

2. Ph­¬ng ph¸p t¸i t¹o. Dïng ®Ó t¸ch c¸c chÊt dÔ dµng tham gia c¸c ph¶n øng hãa häc víi 1 chÊt trong khi c¸c chÊt kh¸c trong hçn hîp kh«ng ph¶n øng * S¬ ®å tæng qu¸t: Cã hçn hîp X,Y. Ta muèn t¸ch Y: X X,Y YA Y (S¬ ®å trªn cho thÊy: Khi cã hçn hîp X,Y. Muèn t¸ch Y ta cho hçn hîp trªn ph¶n øng víi chÊt A, ®¶m b¶o chØ cã Y ph¶n øng víi A t¹o ra YA, tõ YA ta l¹i t¸i t¹o l¹i ®­îc Y) VD2: §Ó t¸ch CO2 ra khái hçn hîp A( Trong VD1) ta dÉn hçn hîp A qua b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d­, CO2 bÞ gi÷ l¹i do ph¶n øng: CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O Läc lÊy kÕt tña, nung ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi ®­îc CO2.

CaCO3 CaO + CO2 Nh­ vËy ta ®· chuyÓn CO2 thµnh 1 chÊt kh«ng tan lµ CaCO3 råi tõ ®ã t¸i t¹o l¹i chóng nhê ph¶n øng ph©n hñy.

B. Bµi tËp.

Bµi 1.

Cã hçn hîp A gåm c¸c chÊt FeO, CuO, Cu, Fe, Ag. H·y tr×nh bµy 2 ph­¬ng ph¸p thu håi Ag tinh khiÕt tõ hçn hîp trªn.

H­íng dÉn Oxi hãa hoµn toµn hçn hîp A, lóc ®ã x¶y ra ph¶n øng 34

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 3Fe + 2O2

Fe3O4 2CuO

2Cu + O2 4FeO + O2 2Fe2O3 Ng©m hçn hîp sau «xi hãa trong dung dÞc HCl d­, Fe3O4, Fe2O3, CuO tan hÕt, läc lÊy chÊt r¾n kh«ng tan lµ Ag Fe3O4 + 8HCl 2FeCl3 + FeCl2 + 4H2O Fe2O3 + 6HCl 2FeCl3 + 3H2O CuO + 2HCl CuCl2 + H2O Bµi 2.

Nªu ph­¬ng ph¸p, viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®Ó lµm s¹ch khÝ cã lÉn c¸c khÝ sau: a. O2 cã lÉn CO2 b. SO2 cã lÉn SO3 c. CO2 lÉn CO d. CO2 lÉn SO2 H­íng dÉn a. DÉn hçn hîp khÝ qua b×nh ®ùng dung dÞch n­íc v«i trong d­, CO2 bÞ gi÷ l¹i. Thu khÝ tho¸t ra khái b×nh lµ O2 tinh khiÕt.

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O b.DÉn hçn hîp qua b×nh ®ùng H2SO4 ®Æc, SO3 bÞ hÊp thô: nSO3 + H2SO4 H2SO4.nSO3 ( HoÆc dÉn hçn hîp khÝ qua b×nh ®ùng dung dÞch BaCl2 d­, SO3 bÞ gi÷ l¹i SO3 + H2O + BaCl2 BaSO4 + 2HCl ) c. DÉn hçn hîp qua b×nh ®ùng CuO d­ (to cao), lóc ®ã CO chuyÓn hÕt thµnh CO2 thu khÝ tho¸t ra khái b×nh lµ CO2: CO + CuO Cu + CO2 d. DÉn hçn hîp khÝ qua b×nh ®ùng dung dÞch n­íc Br2 d­, SO2 bÞ gi÷ l¹i SO2 + H2O + Br2 H2SO4 + 2HBr Thu khÝ tho¸t ra khái b×nh lµ CO2.

Bµi 3.

Cho hçn hîp A gåm c¸c dung dÞch: NaCl, Na2SO4, MgSO4, MgCl2, CaCl2 vµ Ca(HCO3)2. Lµm thÕ nµo ®Ó thu ®­îc muèi ¨n tinh khiÕt tõ hçn hîp.

H­íng dÉn Cho dung dÞch BaCl2 d­ vµo hçn hîp A dung dÞch trªn, lóc ®ã x¶y ra ph¶n øng: BaCl2 + Na2SO4 BaSO4 + 2NaCl BaCl2 + MgSO4 BaSO4 + MgCl2 Läc bá kÕt tña, Sau ph¶n øng thu ®­îc hçn hîp B gåm: NaCl, MgCl2, CaCl2, Ca(HCO3)2 vµ BaCl2.

Cho dung dÞch Na2CO3 d­ vµo B MgCl2 + Na2CO3 MgCO3 + 2NaCl Ca(HCO3)2

+ Na2CO3

MgCO3 35

+ 2NaHCO3

CaCl2

+ Na2CO3

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com CaCO3 + 2NaCl

Lo¹i bá kÕt tña, dung dÞch gåm NaCl, NaHCO3, Na2CO3d­. Cho dung dÞch HCl d­ vµo hçn hîp trªn.

Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O NaHCO3 + HCl NaCl + CO2 + H2O C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ®Ó n­íc vµ axit d­ bay h¬i hÕt ta thu ®­îc NaCl tinh khiÕt.

Bµi 4.

Cho hçn hîp chÊt r¾n gåm: Cu, MgO, Ag. B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, t¸ch hçn hîp trªn thµnh tõng chÊt riªng biÖt H­íng dÉn Ng©m hçn hîp trong dung dÞch HCl d­, MgO tan hÕt t¹o thµnh dung dÞch. Läc lÊy chÊt r¾n kh«ng tan lµ Cu, Ag MgO + 2HCl MgCl2 + H2O Cho NaOH d­ vµo phÇn n­íc läc, läc lÊy kÕt tña nung ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi ®­îc MgO MgCl2 + 2NaOH 2NaCl + Mg(OH)2 Mg(OH)2 MgO + H2O Cho Cu vµ Ag ph¶n øng víi O2 d­, chØ cã Cu bÞ «xi hãa 2Cu + O2 2CuO Ng©m hçn hîp gåm CuO vµ Ag trong dung dÞch HCl d­, CuO tan hÕt t¹o thµnh dung dÞch, läc lÊy chÊt r¾n kh«ng tan lµ Ag CuO + 2HCl CuCl2 + H2O §iÖn ph©n dung dÞch CuCl2 thu ®­îc Cu CuCl2 Cu + Cl2 Bµi 5.

Cã hçn hîp bét cña c¸c kim lo¹i: Al, Fe, Cu, Ag. H·y dïng ph­¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó t¸ch riªng tõng kim lo¹i ra khái hçn hîp.

H­íng dÉn · T¸ch Al b»ng c¸ch ng©m hçn hîp trong dung dÞch NaOH d­, Al tan hÕt t¹o dung dÞch . Läc lÊy chÊt r¾n kh«n tan lµ Fe, Cu, Ag. 2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2 Sôc CO2 d­ vµo dung dÞch thu ®­îc kÕt tña Al(OH)3 NaAlO2 + CO2 + 2H2O Al(OH)3 + NaHCO3 Läc lÊy kÕt tña, nung ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi råi ®iÖn ph©n nãng ch¶y ®­îc Al. 2Al(OH)3 Al2O3 + 3H2O ·

2Al2O3 4Al + 3O2 T¸ch Fe b»ng c¸ch hßa tan hçn hîp Fe, Cu, Ag trong dung dÞch HCl d­, Fe tan hÕt t¹o dung dÞch. Läc lÊy chÊt r¾n kh«ng tan lµ Cu, Ag. Fe + 2HCl FeCl2 + H2 §iÖn ph©n dung dÞch FeCl2 thu ®­îc Fe FeCl2

·

Fe + Cl2

§Ó t¸ch Cu vµ Ag ta lµm nh­ bµi 4.

36

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Bµi 6.

Cã hçn hîp A gåm: MgO, Al2O3, SiO2. Lµm thÕ nµo ®Ó thu ®­îc tõng chÊt tinh khiÕt trong A. H­íng dÉn Ng©m hçn hîp A trong dung dÞch HCl d­, Al2O3 vµ MgO tan hÕt t¹o thµnh dung dÞch.

Läc lÊy chÊt r¾n kh«ng tan lµ SiO2 MgO + 2HCl MgCl2 + H2O Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O Cho NaOH d­ vµo dung dÞch sau ph¶n øng, thu ®­îc kÕt tña B gåm Mg(OH)2 vµ dung dÞch C gåm NaAlO2, NaOH d­ MgCl2 + 2NaOH Mg(OH)2 + 2NaCl AlCl3 + 3NaOH Al(OH)3 + 3NaCl Al(OH)3 + NaOH NaAlO2 + 2H2O Läc lÊy B, nung ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi ®­îc MgO Mg(OH)2 MgO + H2O Sôc CO2 d­ vµo C ®­îc kÕt tña Al(OH)3 NaAlO2 + CO2 + 2H2O Al(OH)3 + NaHCO3 Läc lÊy kÕt tña, nung ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi ®­îc Al2O3.

2Al(OH)3 Al2O3 + 3H2O NhËn xÐt: MgO lµ oxit baz¬, Al2O3 lµ oxit l­ìng tÝnh, SiO2 lµ oxit axit. Do vËy ta nªn t¸ch SiO2 tr­íc.

Bµi 7.

Hçn hîp A gåm Na2CO3, BaCO3, MgCO3. B»ng c¸ch nµo cã thÓ t¸ch tõ A ra c¸c kim lo¹i riªng biÖt.

H­íng dÉn Hßa tan A vµo n­íc, Na2CO3 tan thµnh dung dÞch, läc lÊy chÊt r¾n kh«ng tan.

LÊy dung dÞch cho t¸c dông víi dung dÞch HCl d­, c« c¹n dung dÞch råi ®iÖn ph©n nãng ch¶y ®­îc Na Na2CO3 + 2HCl 2NaCl+ CO2 + H2O 2NaCl

2Na + Cl2

NhiÖt ph©n hoµn toµn hçn hîp chÊt r¾n ®­îc MgO vµ BaO MgCO3 MgO + CO2 BaCO3

BaO + CO2

Hßa tan hçn hîp MgO vµ BaO vµo n­íc, BaO tan t¹o thµnh dung dÞch Ba(OH)2. Läc lÊy chÊt r¾n MgO. Cho dung dÞch Ba(OH)2 t¸c dông víi dung dÞch HCl, c« c¹n dung dÞch råi ®iÖn ph©n nãng ch¶y ®­îc Ba Ba(OH)2 + 2HCl BaCl2 + 2H2O BaCl2 Ba + Cl2 Ng©m MgO trong dung dÞch HCl d­, C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng råi ®iÖn ph©n nãng ch¶y ®­îc Mg

37

MgO + 2HCl

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com MgCl2 + H2O

MgCl2

Mg + Cl2

Bµi 8.

B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, h·y t¸ch tõng chÊt ra khái hçn hîp gåm NaCl, CaCl2, CaO. H­íng dÉn Hßa tan hçn hîp vµo n­íc, x¶y ra ph¶n øng: CaO + H2O Ca(OH)2 Sôc CO2 vµo dung dÞch thu ®­îc gåm Ca(OH)2, CaCl2, NaCl ®Ó t¸ch lÊy kÕt tña CaCO3 vµ dung dÞch A gåm CaCl2 vµ NaCl. CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O Nung CaCO3 ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi ®­îc CaO CaCO3

CaO + CO2

Cho Na2CO3 d­ vµo dung dÞch A thu ®­îc kÕt tña vµ dung dÞch B: Na2CO3 + CaCl2 CaCO3 + 2NaCl Läc lÊy kÕt tña, cho ph¶n øng víi dung dÞch HCl d­, c« c¹n dung dÞch ®­îc CaCl2 CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O Cho HCl d­ vµo dung dÞch B, c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ®­îc NaCl Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O Bµi 9.

Cã dung dÞch hçn hîp gåm AgNO3, Cu(NO)2, Pb(NO3)2. B»ng c¸ch nµo cã thÓ thu ®­îc tõng kim lo¹i riªng biÖt tõ dung dÞch hçn hîp trªn.

H­íng dÉn Cho Cu vµo dung dÞch hçn hîp trªn ®­îc Ag vµ dung dÞch A Cu + 2AgNO3 Cu(NO3)2 + 2Ag .

Cho bét Pb vµo dung dÞch A thu ®­îc Cu vµ dung dÞch Pb(NO3)2 Pb + Cu(NO3)2 Pb(NO3)2 + Cu Ng©m Al vµo dung dÞch Pb(NO3)2 thu ®­îc Pb 2Al + 3Pb(NO3)2 2Al(NO3)3 + 3Pb Bµi 10.

Cã hçn hîp gåm c¸c chÊt sau: N2, CO2, O2, CO, h¬i H2O. Lµm thÕ nµo ®Ó t¸ch riªng N2, CO2 ë d¹ng tinh khiÕt H­íng dÉn Cho hçn hîp qua b×nh ®ùng CuO d­ nung nãng CO + CuO Cu + CO2 Hçn hîp h¬i, khÝ cßn l¹i cho qua b×nh ®ùng P tr¾ng d­, O2 bÞ gi÷ l¹i do ph¶n øng 4P + 5O2 2P2O5 Hçn hîp gåm N2, CO2, h¬i H2O cho qua b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d­, CO2 bÞ gi÷ l¹i.

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 38

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Läc kÕt tña, nung ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi ®­îc CO2 tinh khiÕt.

CaCO3 CaO + CO2 Hai khÝ cßn l¹i cho qua b×nh ®ùng H2SO4 ®Æc(hót n­íc), thu khÝ tho¸t ra khái b×nh lµ N2 tinh khiÕt.

Bµi 11.

Mét gãi muèi ¨n cã lÉn t¹p chÊt lµ MgCO3, MgSO4 ë d¹ng bét. ChØ ®­îc dïng thªm kh«ng qu¸ ba lo¹i hîp chÊt v« c¬, h·y tr×nh bµy c¸ch lo¹i bá t¹p chÊt ®Ó thu ®­îc muèi ¨n tinh khiÕt.

H­íng dÉn Dïng 3 ho¸ chÊt lµ: HCl; BaCl2 ; Na2CO3 Ng©m hçn hîp trong HCl d­, MgCO3 tan hÕt MgCO3 + 2HCl à MgCl2 + CO2 + H2O Cho dung dÞch sau ph¶n øng vµo dung dÞch BaCl2 d­, läc bá kÕt tña MgSO4 + BaCl2 à BaSO4 + MgCl2 Cho Na2CO3 d­ vµo dung dÞch sau p.­. Läc bá kÕt tña, cho HCl d­, c« c¹n ®­îc NaCl tinh khiÕt.

MgCl2 + Na2CO3 à MgCO3 + 2NaCl BaCl2 + Na2CO3 à BaCO3 + 2NaCl Na2CO3 + 2HClà 2NaCl + H2O + CO2 Bµi tËp tù luyÖn Bµi 1. Cã hçn hîp A gåm : Fe, Cu, Ag. B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, h·y : a. Thu Fe tinh khiÕt tõ A b. Thu Cu tinh khiÕt tõ A Bµi 2. B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, t¸ch Fe ra khái hçn hîp Al, Al2O3, Zn, ZnO, Fe. Bµi 3: Tr×nh bµy ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ CaSO4, FeCl3, H2SiO3 tõ hçn hîp CaCO3, Fe2O3, SiO2.

Bµi 4: Tr×nh bµy ph­¬ng ph¸p tinh chÕ khÝ CO tõ hçn hîp CO2. SO2, CO. Bµi 5: Kh«ng khÝ cã thÓ bÞ nhiÔm mét sè khÝ ®éc nh­ Cl2, H2S, SO2. Dïng n­íc v«i trong d­ cã thÓ lo¹i bá khÝ ®éc nµo trong sè c¸c khÝ trªn? ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.

-------------------------------------

39

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

Chuyªn §Ò 4: Ph­¬ng tr×nh vµ chuçi ph¶n øng hãa häc Bµi 1. Hoµn thµnh 5 ph­¬ng tr×nh ph¶n øng sau: BaCl2 + ?

NaCl + ?

H­íng dÉn.

BaCl2 + Na2CO3 2NaCl + BaCO3 BaCl2 + Na2SO4 2NaCl + BaSO4 BaCl2 + Na2SO3 BaCl2 + Na2SiO3

2NaCl + BaSO3 2NaCl + BaSiO3

3BaCl2 + 2Na3PO4

6NaCl + Ba3(PO4)2

Bµi 2.

Cho c¸c chÊt sau ®©y: Cu, Hg, Fe, Ag, CO2, SO2, SO3, P2O5, SiO2, Fe3O4, FeS, BaSO3, BaSO4, CuSO4, Fe(NO3)3, Ba(NO3)3, NaHCO3, CaCO3, KMnO4. H·y cho biÕt HCl vµ dung dÞch NaOH cã thÓ t¸c dông víi nh÷ng chÊt nµo nªu trªn? H·y viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng (Ghi râ ®iÒu kiÖn, nÕu cã) H­íng dÉn a. Nh÷ng chÊt t¸c dông víi HCl lµ: Fe, Fe3O4 ,FeS, BaSO3 , NaHCO3 , CaCO3, KMnO4.

Fe + 2HCl FeCl2 + H2O Fe3O4 + 8HCl 2FeCl3 + FeCl2 + 4H2O FeS + 2HCl FeCl2 + H2S 40

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com BaSO3 + 2HCl BaCl2 + CO2 + H2O NaHCO3 + HCl CaCO3 + 2HCl

NaCl + CO2

+ H2O

CaCl2 + CO2

+ H2O

2KMnO4 + 16HCl

2KCl + MnCl2 + 5Cl2

+ 8H2O

b. Nh÷ng chÊt t¸c dông víi dung dÞch NaOH: CO2, SO2, SO3, P2O5, SiO2, CuSO4, Fe(NO3)3, NaHCO3.

CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O (HoÆc CO2 + NaOH NaHCO3) SO2 + 2NaOH Na2SO3 + H2O SO3 + 2NaOH Na2SO4 + H2O P2O5 + 6NaOH 2Na3PO4 + H2O SiO2 + 2NaOH Fe(NO3)3 + 3NaOH

Na2SiO3 + H2O Fe(OH)3 + 3NaNO3

NaHCO3 + NaOH Na2CO3 + H2O CuSO4+ 2NaOH à Cu(OH)2 + Na2SO4 Bµi 3.

Cho c¸c tËp hîp chÊt sau, nh÷ng cÆp chÊt nµo trong mçi tËp hîp cã ph¶n øng víi nhau. H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ( Ghi râ ®iÒu kiÖn, nÕu cã) NaOH, H2SO4, BaCl2, MgCO3, CuSO4, CO2, Al2O3, Fe2O3, Fe3O4, Cu. H­íng dÉn Nh÷ng cÆp chÊt cã thÓ ph¶n øng víi nhau: 2NaOH + H2SO4 Na2SO4 + 2H2O 2NaOH + CuSO4 Cu(OH)2 + Na2SO4 2NaOH + CO2 Na2CO3 + H2O 2NaOH + Al2O3 2NaAlO2 + H2O H2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2HCl H2SO4 + MgCO3

MgSO4 + CO2 + H2O 3H2SO4 + Al2O3 Al2(SO4)3 + 3H2O 3H2SO4 + Fe2O3 Fe2(SO4)3 + 3H2O Fe3O4 + 4H2SO4 FeSO4 + Fe2(SO4)3 + 4H2O 2Fe3O4 + 10H2SO4 3Fe2(SO4)3 + SO2 + 10H2O Cu + 2H2SO4 ®

CuSO4 + SO2 CuSO4 + BaCl2 à BaSO4 + CuCl2

+ 2H2O

Bµi 4 Cho s¬ ®å ph¶n øng sau: A1

A2

A3

A4

A5

NaCl

A6 A7 Supe phot phat ®¬n Supe photphat kÐp

B1 B2 B3 B4 B5 B6 (B2+ FeCl2) a. Thay c¸c chÊt A1, A2,....B6 b»ng c¸c chÊt v« c¬ kh¸c nhau ®Ó phï hîp víi sù chuyÓn hãa s¬ ®å trªn.

41

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com b. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra theo s¬ ®å trªn.

H­íng dÉn: a. C¸c chÊt A1, A2,A3....B7 cã thÓ lµ: NaOHà NaHCO3 à Na2CO3à CaCO3à CaO à CaCl2à Ca3(PO4)2 NaCl A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 Cl2à FeCl3à Fe(OH)3 à Fe2O3 à Fe à Fe3O4 à (FeCl3+ FeCl2) B1 B2 B3 B4 B5 B6 b. C¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 2NaCl

2Na + Cl2

NaOH + CO2 à NaHCO3 NaHCO3 + NaOH à Na2CO3 + H2O Na2CO3 + CaCl2 à CaCO3 + 2NaCl CaCO3

CaO + CO2

CaO + 2HCl à CaCl2 + H2O 3CaCl2 + 2Na3PO4 à Ca3(PO4)2

+ 6NaCl

Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 àCa(H2PO4)2 + 2CaSO4 Supephotphat ®¬n

Ca3(PO4)2 + 4H3PO4 à Ca(H2PO4)2 Supephotphat kep

2Fe + 3Cl2 2FeCl3 FeCl3 + 3NaOH à Fe(OH)3

+ 3NaCl

2Fe(OH)3 Fe2O3 + 3H2O Fe3O4 + 4CO 3Fe + 4CO2 Fe3O4 + 8HCl à 2FeCl3 + FeCl2 + 4H2O (Chó ý: CÇn nhí ®­îc c«ng thøc suppeph«tphat ®¬n vµ suppeph«tphat kÐp, ®©y lµ mÊu chèt ®Ó hoµn thiÖn ®­îc s¬ ®å trªn.)

Bµi 5.

Cho CO t¸c dông víi CuO nung nãng ®­îc hçn hîp chÊt r¾n A vµ khÝ B Hßa tan hoµn toµn A vµo dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng, cho B qua dung dÞch n­íc v«i trong d­.

ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.

H­íng dÉn Khi cho CO t¸c dông víi CuO nung nãng ®­îc hçn hîp chÊt r¾n A chøng tá hçn hîp chÊt r¾n A gåm Cu vµ CuO d­, KhÝ B lµ CO2 Cu + 2H2SO4 CuSO4+ SO2 + 2H2O CuO + H2SO4 à CuSO4 + H2O Khi cho B qua dung dÞch n­íc v«i trong x¶y ra ph¶n øng CO2 + Ca(OH)2 à CaCO3 + H2O Bµi 6: Cho hçn hîp A gåm Al, Fe, Cu vµo dung dÞch HCl d­, sau ph¶n øng ®­îc khÝ B, dung dÞch C, cßn l¹i mét chÊt r¾n D, läc D. Cho NaOH d­ vµo trong dung dÞch C 42

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ®­îc dung dÞch E vµ kÕt tña F. LÊy F nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi. Sôc khÝ CO2 d­ vµo dung dÞch E. ViÕt tÊt c¶ c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

H­íng dÉn: Khi cho hçn hîp A vµo dung dÞch HCl d­, chØ cã Al vµ Fe tan hÕt 2Al + 6HCl à 2AlCl3 + 3H2 Fe + 2HCl à FeCl2 + H2 KhÝ B lµ H2, chÊt r¾n D lµ Cu, dung dÞch C gåm: AlCl3, FeCl2, HCl d­.

Khi cho NaOH vµo C, x¶y ra ph¶n øng: NaOH + HCl à NaCl + H2O FeCl2 + 2NaOH à Fe(OH)2 + 2NaCl AlCl3 + 3NaOH à Al(OH)3

+ 3NaCl

NaOH + Al(OH)3 à NaAlO2 + 2H2O Do vËy kÕt tña F lµ Fe(OH)2, dung dÞch E lµ NaAlO2 vµ NaOH d­.

Khi lÊy F nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi: 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3 2Fe(OH)3 Fe2O3 + 3H2O Sôc CO2 vµo dung dÞch E: CO2 + NaOH à NaHCO3 CO2 + 2H2O + NaAlO2 à Al(OH)3 + NaHCO3

Bµi 7.

Hçn hîp bét X gåm BaCO3, Fe(OH)3 , Al(OH)3 , CuO, MgCO3 . Nung X trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi ®­îc hçn hîp chÊt r¾n A. Cho A vµo n­íc d­ khuÊy ®Òu ®­îc dung dÞch B chøa hai chÊt tan vµ phÇn kh«ng tan C. Cho khÝ CO d­ qua b×nh chøa C nung nãng ®­îc hçn hîp r¾n E vµ hçn hîp khÝ D. Cho E vµo dung dÞch AgNO3 d­ ®­îc dung dÞch F vµ hçn hîp chÊt r¾n Y. Cho Y vµo dung dÞch H2SO4 ®Æc, nãng thÊy cã khÝ bay ra. Cho D d­ vµo dung dÞch B ®­îc kÕt tña M vµ dung dÞch N. §un nãng dung dÞch N ®­îc kÕt tña K vµ khÝ G. ViÕt tÊt c¶ c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra. (C¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn) H­íng dÉn: BaCO3

BaO + CO2

MgCO3 BaO + H2O

MgO + CO2 Ba(OH)2

2Al(OH)3 Al2O3 + 3 H2O 2Fe(OH)3 Fe2O3 + 3H2O Ba(OH)2 + Al2O3 Ba(AlO2)2 + H2O Fe2O3 + 3CO 2Fe + 3CO2 CuO + CO

Cu + CO2

Fe + 2AgNO3

Fe(NO3)2 + 2Ag

Cu + 2AgNO3

Cu(NO3)2 + 2Ag

43

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Fe(NO3)2 + AgNO3 Fe(NO3)3 + Ag MgO + H2SO4 MgSO4 + H2O 2Ag

+ H2SO4 (®Æc, nãng)

Ag2SO4 + H2O + SO2 2CO2 + Ba(AlO2)2 + 4H2O 2Al(OH)3 + Ba(HCO3)2 2CO2 + Ba(OH)2 Ba(HCO3)2 Ba(HCO3)2 BaCO3 + CO2 +H2O Bµi 8.

Cho c¸c dung dÞch muèi A, B, C, D chøa c¸c gèc axit kh¸c nhau. Khi trén 2 trong sè c¸c dung dÞch nµy víi nhau ta thu ®­îc s¶n phÈm nh­ sau: a. A t¸c dông víi B thu ®­îc dung dÞch muèi tan, kÕt tña tr¾ng kh«ng tan trong n­íc vµ axit m¹nh, gi¶i phãng khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, nÆng h¬n kh«ng khÝ. b. C t¸c dông víi B cho dung dÞch muèi tan kh«ng mµu vµ khÝ kh«ng mµu, mïi h¾c, g©y ng¹t, nÆng h¬n kh«ng khÝ. c. D t¸c dông víi B khi ®un nãng t¹o thµnh dung dÞch muèi tan chøa kÕt tña tr¾ng vµ gi¶i phãng chÊt khÝ kh«ng mµu Y cã tû khèi h¬i so víi hi®ro lµ 18,25.

H·y t×m c¸c dung dÞch muèi trªn vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

H­íng dÉn: A: Ba(HCO3)2; B: NaHSO4; C: Na2SO3; D: BaCl2 Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc a. Ba(HCO3)2 + 2NaHSO4 ® BaSO4 +Na2SO4 + 2CO2 b. Na2SO3+ 2NaHSO4 ® Na2SO4 + SO2 c. BaCl2 + 2NaHSO4 ® BaSO4

+ 2H2O

+ H2O

+ Na2SO4 + 2HCl

Bµi 9.

ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng hoµn thµnh d·y chuyÓn hãa sau (ghi râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng nÕu cã, mçi mòi tªn mét ph¶n øng).

A B C A

Fe

F

A

D

E

BiÕt r»ng: A + HCl " B + D + H2O. H­íng dÉn: Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Fe3O4 + 2 C (A) Fe3O4 + 4 H2 Fe3O4 + 4 CO Fe + 2 HCl

3 Fe + 2 CO2 3 Fe + 4 H2O 3 Fe + 4 CO2 (cã thÓ dïng c¸c chÊt khö kh¸c) FeCl2 + H2# (B)

44

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Fe(OH)2$ + 2 NaCl (C) 4 Fe(OH)2 + O2 2 Fe2O3 + 4 H2O (F) 2Fe + 3 Cl2 2 FeCl3 (D) FeCl3 + 3 NaOH Fe(OH)3$ + 3 NaCl (E) 2 Fe(OH)3 Fe2O3 + 3 H2O (F) 4 Fe(OH)2 + 2 H2O + O2 4 Fe(OH)3 (E) FeCl2 + 2 NaOH

Bµi 10.

Chän c¸c chÊt A, B, C, D thÝch hîp vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh häa cho s¬ ®å sau.

A (5) (8) (1)

(2) B

(4)

Ca(OH)2

H­íng dÉn: Chän A: Ca(HCO3)2 ; B: CaCl2 ; C: Ca(NO3)2 ; D: CaCO3 (cã thÓ chän chÊt kh¸c).

- C¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Ca(OH)2 + 2CO2 Ca(HCO3)2 Ca(OH)2 + 2HCl CaCl2 + 2H2O Ca(OH)2 + 2HNO3 Ca(NO3)2 + 2H2O Ca(OH)2 + CO2 CaCO3$ + H2O Ca(HCO3)2 + 2HCl CaCl2 + 2H2O + 2CO2# CaCl2 + 2AgNO3 Ca(NO3)2 + 2AgCl$ Ca(NO3)2 + Na2CO3 CaCO3$ + 2NaNO3 CaCO3 + H2O + CO2 Ca(HCO3)2 Bµi 11 Chän c¸c chÊt v« c¬ A, B, C, D, E thÝch hîp tho¶ m·n s¬ ®å sau vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh häa.

A

B

H­íng dÉn: H2 H2O - C¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng:

C

D

NaOH

E

NaCl

45

HCl

A

H2

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H2 + H2O + NaOH +

CuO Na2O HCl

Cu + H2O 2NaOH NaCl + H2O

NaCl + H2SO4(®Æc) 2HCl

(P­ thÕ) (P­ ho¸ hîp) (P­ trung hoµ)

NaHSO4 + HCl

(P­ trao ®æi)

H2 + Cl2

(P ­ ph©n huû)

Bµi 12.

ViÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh häa cho c¸c tr­êng hîp sau (ghi ®iÒu kiÖn nÕu cã). a. Mét kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch chøa mét muèi thu ®­îc hai hîp chÊt kÕt tña vµ mét chÊt khÝ. b. Mét ®¬n chÊt t¸c dông víi dung dÞch chøa mét axit thu ®­îc ba oxit.

H­íng dÉn: a. Cho Ba Vµo dung dÞch CuSO4.

Ba + 2H2O + CuSO4 BaSO4$ + Cu(OH)2$ + H2# 2SO2# + CO2# + 2H2O

b .C + 2H2SO4(®Æc)

Bµi 13.

Cho Na vµo dung dÞch hçn hîp gåm CuSO4 vµ Al2(SO4)3 thu ®­îc khÝ A, dung dÞch B vµ kÕt tña C. Nung C ®­îc chÊt r¾n D. Cho A d­ qua D nung nãng ®­îc chÊt r¾n E. Hßa tan E trong dung dÞch HCl d­ thÊy E tan mét phÇn. ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng cãthÓ x¶y ra.

H­íng dÉn 2Na + 2H2O 2NaOH + H2# Cu(OH)2$ + Na2SO4

2NaOH + CuSO4

2Al(OH)3$ + 3Na2SO4

6NaOH + Al2(SO4)3 Al(OH)3 + NaOH Cu(OH)2 2Al(OH)3 CuO + H2

NaAlO2 + 2H2O CuO + H2O Al2O3 + 3H2O

Cu + H2O

Al2O3 + 6HCl

2AlCl3 + 3H2O

Bµi 14.

T×m c¸c chÊt A, B, C, E, G, I, K, X, T thÝch hîp ®Ó hoµn thµnh c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc theo s¬ ®å ph¶n øng sau: a) A + B c) I + B

E+G

b) C

I+G

d) I + H2O ® T

K

e) T + A ® C + X

g) X + B

46

E + H2O

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com BiÕt A, B, C lµ c¸c hîp chÊt cã trong nguyªn liÖu dïng ®Ó s¶n xuÊt thuû tinh (lo¹i th­êng) H­íng dÉn A lµ: Na2CO3 B lµ: SiO2 C lµ: CaCO3 E lµ: Na2SiO3 K lµ: CaSiO3 G lµ: CO2 X lµ: NaOH I lµ: CaO T lµ: Ca(OH)2 Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: a) Na2CO3 + SiO2 Na2SiO3 + CO2 # CaO + CO2#

b) CaCO3

c) CaO + SiO2 CaSiO3 d) CaO + H2O " Ca(OH)2 e) Ca(OH)2 + Na2CO3 " CaCO3 $ + 2NaOH g) 2NaOH + SiO2

Na2SiO3 + H2O

Bµi 15.

Th«ng th­êng ng­êi ta dïng chÊt khÝ X ®Ó ch÷a ch¸y. ë nhiÖt ®é cao kim lo¹i Y ch¸y ®­îc trong khÝ X t¹o ra ®¬n chÊt T vµ hîp chÊt Z. BiÕt khi cho 3 gam Y t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 lo·ng, d­ thu ®­îc 2,8 lit khÝ H2 (®ktc). T×m c«ng thøc cña c¸c chÊt X, Y, Z, T? H­íng dÉn = 2,8: 22,4=0,125(mol) Gäi ho¸ trÞ cña kim lo¹i Y lµ a (1 a 3, n ) Khi cho Y t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 cã ph¶n øng: 2Y + aH2SO4 Y2(SO4)a + aH2 2

: <-

Ta cã : MY = 3/

a 0,125 =12a (g)

Y a 1 2 MY 12 24 KÕt luËn Lo¹i Mg VËy kim lo¹i Y lµ Mg. X: CO2 Z: C PTHH: CO2 + 2Mg 2MgO + C Mg + H2SO4 MgSO4 + H2

3 36 Lo¹i T: MgO

Bµi 16.

Hoµ tan hoµn toµn Fe3O4 trong dung dÞch H2SO4 lo·ng d­ ®­îc dung dÞch A. Cho dung dÞch A t¸c dông víi dung dÞch NaOH d­ ®­îc dung dÞch B, kÕt tña D. Nung D ë nhiÖt ®é cao ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi ®­îc chÊt r¾n E. Thæi luång khÝ CO 47

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com d­ qua èng sø nung nãng chøa E nung nãng cho ®Õn khi ph¶n øng hoµn toµn thu ®­îc chÊt r¾n G vµ khÝ X. Sôc khÝ X vµo dung dÞch Ba(OH)2 th× thu ®­îc kÕt tña Y vµ dung dÞch Z. Läc bá Y, ®un nãng dung dÞch Z l¹i t¹o kÕt tña Y. X¸c ®Þnh thµnh phÇn A, B, D, E, G, X, Y, Z. ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra.

H­íng dÉn - Hoµ tan Fe3O4 trong dung dÞch H2SO4 lo·ng d­: Fe3O4 + 4H2SO4

FeSO4 + Fe2(SO4)3 + 4H2O

dung dÞch A chøa FeSO4, Fe2(SO4)3, H2SO4 d­.

- Cho NaOH d­ vµo dung dÞch A cã thÓ cã c¸c ph¶n øng: H2SO4 + 2NaOH

Na2SO4 + 2H2O

FeSO4 + 2NaOH

Fe(OH)2

Fe2(SO4)3 + 6NaOH

2Fe(OH)3

+ Na2SO4 + 3Na2SO4

kÕt tña D cã thÓ gåm Fe(OH)2, Fe(OH)3.

- Nung D ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi: 2Fe(OH)3 Fe2O3

+

4Fe(OH)2 + O2 E lµ Fe2O3 - Cho dßng khÝ CO qua E: 3CO + Fe2O3

(6)

3H2O

2Fe2O3 + 4H2O

2Fe + 3CO2

G lµ Fe. KhÝ X gåm: CO2, CO d­.

- Sôc khÝ X vµo dd Ba(OH)2 th× thu ®­îc kÕt tña Y vµ dung dÞch Z. Läc bá Y, ®un nãng dung dÞch Z l¹i t¹o kÕt tña Y ph¶n øng gi÷a X vµ dd Ba(OH)2 t¹o hai muèi: CO2 + Ba(OH)2) 2CO2 + Ba(OH)2 Ba(HCO3)2

BaCO3

+ H2O

Ba(HCO3)2 BaCO3

+ CO2

+ H2O

Bµi 17.

DÉn mét luång khÝ CO d­ qua hçn hîp c¸c oxit CaO, CuO, Fe2O3, Al2O3 nung nãng, c¸c oxit trong hçn hîp cã cïng sè mol. Sau khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn thu ®­îc hçn hîp khÝ A vµ hçn hîp r¾n B. Cho hçn hîp B vµo n­íc d­ thu ®­îc dung dÞch C vµ hçn hîp r¾n D. Cho D vµ dung dÞch AgNO3 (cã sè mol AgNO3 b»ng 5 lÇn sè mol mçi oxit trong hçn hîp ®Çu), thu ®­îc dung dÞch E vµ chÊt r¾n F. Sôc hçn hîp khÝ A vµo dung dÞch C ®­îc dung dÞch G vµ kÕt tña H. X¸c ®Þnh thµnh phÇn cña A, B, C, D, E, F, G, H vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cho c¸c ph¶n øng x¶y ra.

H­íng dÉn . Gäi sè mol mçi oxit trong hçn hîp lµ a. Khi cho khÝ H2 qua hçn hîp c¸c oxit CaO, CuO, Fe2O3, Al2O3 nung nãng cã c¸c ph¶n øng ho¸ häc : CuO

+ CO

Cu +

CO2 48

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Fe2O3 + 3CO

2Fe + 3CO2

- Hçn hîp khÝ A gåm CO, CO2 4a mol, hçn hîp r¾n B gåm Cu a mol, Fe 2a mol, CaO a mol, Al2O3 a mol. Cho hçn hîp B vµo n­íc cã c¸c ph¶n øng ho¸ häc : CaO

+ H2O

Ca(OH)2

Ca(OH)2

+ Al2O3

Ca(AlO2)2 +

H2O

- Sè mol c¸c oxit trong hçn hîp b»ng nhau nªn CaO vµ Al2O3 tan hoµn toµn Þ hçn hîp D chØ cã Cu a mol vµ Fe 2a mol, dung dÞch C chØ chøa Ca(AlO2)2 a mol. Cho hçn hîp D vµo dung dÞch AgNO3 cã sè mol lµ 5a cã c¸c ph¶n øng ho¸ häc : Fe + 2a Cu a

2AgNO3

® Fe(NO3)2 + 2Ag¯

4a +

2AgNO3

4a ® Cu(NO3)2 + 2Ag¯

5a – 4a

- Hçn hîp F gåm Ag 5a mol vµ Cu d­

Cu(NO3)2

mol, dung dÞch E chøa Fe(NO3)2 2a mol vµ

mol. Khi sôc hçn hîp khÝ A vµo dung dÞch C, cã ph­¬ng tr×nh ph¶n øng :

2CO2 + Ca(AlO2)2 + 4H2O ® 2Al(OH)3¯ + Ca(HCO3)2 - Dung dÞch G chøa Ca(HCO3)2 a mol, kÕt tña H lµ Al(OH)3 2a mol.

Bµi tËp tù luyÖn.

Bµi 1: Cho c¸c chÊt: CO, CO2, P2O5, NO, Fe3O4, SiO2, Fe2(SO4)3, Ba(HCO3)2, BaCO3, BaSO4, BaSO3, Ba(NO3)2, BaCl2, CH3COO)2Ba, CH3COOH, (C17H35COO)3C3H5.

H·y cho biÕt chÊt nµo t¸c dông víi dung dÞch HCl, dung dÞch NaOH. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹.

Bµi 2: ViÕt 6 ph­¬ng tr×nh ph¶n øng kh¸c nhau t¹o CO2 Bµi 3: §èt ch¸y Fe trong kh«ng khÝ t¹o ra chÊt E trong ®ã Oxi chiÕm 27,856% vÒ khèi l­îng. x¸c ®inh E. Bµi 4: H·y dÉn ra ph­¬ng tr×nh ph¶n øng, trong ®ã mét chÊt ph¶n øng võa hÕt víi 0,1 mol H2SO4 sinh ra: a. 1,12 lit SO2 b. 2,24 lit SO2 c. 4,48 lit SO2 (C¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc) Bµi 5: ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng theo s¬ ®å biÕn ho¸ sau: a. A1+ A2 à A3 + A4 c. A6 + A8 + A9 à A10 e. A11 + A4 A1+ A8 b. A3 + A5à A6 + A7

d. A10

49

A11 + A8

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com BiÕt r»ng A3 lµ muèi s¾t Clorua vµ khi lÊy 1,27 gam A3 cho t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 d­ thu ®­îc 2,87g kÕt tña Bµi 6. Cho s¬ ®å c¸c ph¶n øng sau: (a)

H2O + Na + X1

X2

+ … + X3

(b)

X2

(c)

X1 + X4

X2

+ X3

(d)

BaCl2 + X1

X6

+ BaSO4

X5

+

H2O

X1 lµ muèi cña kim lo¹i ho¸ trÞ II. Khèi l­îng mol cña X1 lín h¬n khèi l­îng mol cña X2 lµ 62 gam. H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña c¸c ph¶n øng trªn.

Bµi 7. Thay c¸c ch÷ c¸i X, Y, Z, T b»ng c¸c chÊt cô thÓ råi hoµn thµnh c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh häa s¬ ®å sau: X + H2O Ca(HCO3)2

X + Y + H2O X + Z + H2O X + T + H2O

Bµi 8. H·y chän c¸c chÊt thÝch hîp ®Ó hoµn thµnh c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng sau: a) X1 + X2 Cl2 + MnCl2 + H2O b) X3 + X4 BaSO4 + NaCl + HCl c) NaHCO3 + Ca(OH)2 d­ X5 + X6 + X7 d) X8 + X9 FeCl2 + S + H2S e) X10 + X11 + X12

HCl + H2SO4

Ca3(PO4)2+H2O H­íng dÉn X1, X2 : MnO2 vµ HCl X5 ,X6, X7 : CaCO3 , NaOH , H2O X10, X11, X12 : SO2 , Cl2, H2O Ca(OH)2 Bµi 9. a. Cho s¬ ®å chuyÓn hãa sau: Fe A B C

f) Ca(X)2+ Ca(Y)2

X3, X4 : NaHSO4 vµ BaCl2 X8, X9 : FeS2 vµ HCl ; Ca(X)2,Ca(Y)2 : Ca(H2PO4)2 vµ

Fe

D

E

F

D

X¸c ®Þnh A, B, C, ... ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc x¶y ra. b. Chän 6 chÊt ®Ó khi t¸c dông víi dung dÞch HCl thu ®­îc 6 khÝ kh¸c nhau.

H­íng dÉn a. A : FeCl3 B: Fe(OH)3 C: Fe2O3 D : FeCl2 E: Fe(OH)2 F: FeSO4 b. Zn, CaCO3 , FeS , MnO2 , K2SO3, CaC2

50

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com --------------------------------------

Chuyªn ®Ò 5: Gi¶i thÝch hiÖn t­îng A. Lý thuyÕt 1- Ph©n lo¹i bµi tËp: Chuyªn ®Ò “HiÖn t­îng – Gi¶i thÝch” chia lµm 2 néi dung chÝnh: - Cho tr­íc hiÖn t­îng- ChØ yªu cÇu gi¶i thÝch.

- ChØ cho c¸c chÊt P¦- Yªu cÇu x¸c ®Þnh hiÖn t­îng vµ gi¶i thÝch. §Ó lµm ®­îc bµi tËp thuéc d¹ng thø 2 nµy th× tr­íc hÕt dùa vµo ®Çu bµi, ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc: + C¸c chÊt P¦ võa hÕt( võa ®ñ) víi nhau, kh«ng cã chÊt d­. + Trong c¸c chÊt P¦, cã 1 chÊt ®· P¦ hÕt, chÊt cßn l¹i d­.

2- Nh÷ng ®iÒu cÇn l­u ý khi lµm bµi tËp:

51

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com - Ghi nhí ®­îc tÝnh chÊt vËt lý cña c¸c lo¹i chÊt (®Æc biÖt lµ tr¹ng th¸i vµ mµu s¾c cña chÊt).

- BiÕt vËn dông tÝnh chÊt cña tõng lo¹i chÊt ®Ó gi¶i thÝch.

- Ng«n ng÷ ho¸ häc cÇn ph¶i chÝnh x¸c.

-Khi ®äc ®Çu bµi cÇn ph©n tÝch râ: chÊt nµo cho vµo tr­íc, chÊt nµo cho vµo sau, chÊt nµo P¦ tr­íc, chÊt nµo P¦ sau?

B. bµi tËp

Néi dung thø 1: Cho tr­íc hiÖn t­îng – Yªu cÇu gi¶i thÝch: 1- C¸ch tr×nh bµy: - LÇn l­ît tõ mét hiÖn t­îng ®Çu bµi ®· cho, liªn hÖ ®Õn nh÷ng tÝnh chÊt ®· häc (chñ yÕu lµ tÝnh chÊt ho¸ häc) t×m ra nguyªn nh©n cô thÓ.

- ViÕt PTHH minh ho¹ (ghi râ ®iÒu kiÖn x¶y ra P¦, tr¹ng th¸i mçi chÊt trong PTHH) 2- C¸c bµi tËp cô thÓ: Bµi 1: Trªn bÒ mÆt c¸c hè n­íc v«i t«i l©u ngµy th­êng cã líp mµng chÊt r¾n. H·y gi¶i thÝch. + CÇn ph¶i suy luËn ®­îc: - Thµnh phÇn cña n­íc v«i gåm nh÷ng chÊt nµo? (ChÊt chÝnh lµ dd Ca(OH)2 ) - TÝnh chÊt ho¸ häc cña dd Ca(OH)2.(T¸c dông víi oxit axit, axit, muèi) - Trong thµnh phÇn kh«ng khÝ, chÊt nµo sÏ t¸c dông víi n­íc v«i trong theo tÝnh chÊt ho¸ häc trªn? + Gi¶i thÝch ®­îc: ChÊt r¾n xuÊt hiÖn nh­ mét líp mµng máng trªn mÆt hè n­íc v«i lµ do x¶y ra P¦: Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O Bµi 2: V«i sèng tiÕp xóc l©u ngµy víi kh«ng khÝ sÏ bÞ gi¶m chÊt l­îng. H·y gi¶i thÝch hiÖn t­îng nµy vµ minh ho¹ b»ng ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc. + Cần ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc thµnh phÇn ho¸ häc cña v«i sèng vµ kh«ng khÝ. Dùa vµo tÝnh chÊt ho¸ häc nhËn xÐt xem cã nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc nµo x¶y ra? + Tr×nh bµy ®­îc: Thµnh phÇn cña kh«ng khÝ cã: KhÝ cacbonnic, h¬i n­íc… nÕu ®Ó v«i sèng l©u trong kh«ng khÝ th× v«i sèng kh«ng cßn gi÷ nguyªn phÈm chÊt do x¶y ra c¸c ph¶n øng ho¸ häc sau: CaO + CO2 CaCO3 CaO + H2O Ca(OH)2 Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O Bµi 3: T¹i sao khi sö dông than ®Ó ®un nÊu, nung g¹ch ngãi, nung v«i l¹i g©y « nhiÔm m«i tr­êng? Nªu biÖn ph¸p chèng « nhiÔm vµ gi¶i thÝch.

H­íng dÉn: Ta dùa vµo tÝnh chÊt ho¸ häc cña Cacbon (thµnh phÇn chÝnh cña than) chØ ra c¸c nguyªn nh©n g©y « nhiÔm khi ®èt than. + Tr×nh bµy ®­îc ba nguyªn nh©n g©y « nhiÔm m«i tr­êng khi ®èt than. §ã lµ: - Khi ®un, ®èt than ®· t¸c dông víi O2 lµm gi¶m l­îng O2 trong kh«ng khÝ.

52

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com - S¶n phÈm cña ph¶n øng ®èt ch¸y lµ khÝ CO2, CO, SO2, … g©y ®éc.

- NhiÖt l­îng to¶ ra qua c¸c ph¶n øng rÊt lín.

CÇn chØ ra ®­îc biÖn ph¸p tÝch cùc nhÊt chèng « nhiÔm m«i tr­êng lµ trång vµ b¶o vÖ c©y xanh sÏ t¨ng l­îng khÝ O2 gi¶m ®­îc l­îng khÝ ®éc nhê qu¸ tr×nh quang hîp vµ lµm gi¶m søc nãng cña m«i tr­êng.

Bµi 4: T¹i sao khi ®èt kim lo¹i Fe hoÆc Al… th× khèi l­îng t¨ng lªn cßn khi ®èt b«ng, v¶i sîi th× khèi l­îng l¹i gi¶m?

H­íng dÉn: - Khi ®èt, kim lo¹i ®· ho¸ hîp víi O2 t¹o ra oxit( lµ chÊt r¾n)lµm cho khèi l­îng t¨ng lªn.

Do x¶y ra PTHH: 3Fe + 2O2

Fe3O4

HoÆc: 4Al + 3O2 2Al2O3 - Khi ®èt b«ng, v¶i… do ®· gi¶m ®i l­îng C ( gi¶i phãng thµnh CO2) lµm cho khèi l­îng b«ng v¶i gi¶m: C + O2

CO2

Bµi 5: Cho 20g NaOH vµo dd CuSO4 d­. Läc, röa kÕt tña nung ë nhiÖt ®é cao ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi, thu ®­îc bao nhiªu gam chÊt r¾n?

H­íng dÉn: CÇn ph¶i hiÓu râ b¶n chÊt cña ph¶n øng: - KÕt tña xuÊt hiÖn do ®©u?

- ChÊt r¾n thu ®­îc lµ chÊt nµo? T¹i sao l¹i nung ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi?

Nh­ vËy ta chØ ra ®­îc: KÕt tña xuÊt hiÖn lµ do: 2NaOH + CuSO4 Cu(OH)2 + Na2SO4 Sau ®ã: Cu(OH)2 CuO+ H2O Nung ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi tøc lµ ®Ó cho H2O bay h¬i hÕt, s¶n phÈm duy nhÊt chØ cßn l¹i lµ CuO( lµ chÊt r¾n).( Khèi l­îng chÊt r¾n thu ®­îc chÝnh lµ khèi l­îng cña CuO).

Bµi tËp tù luyÖn: Bµi 1: T¹i sao ®å vËt b»ng b¹c ®Ó trong kh«ng khÝ vÉn gi÷ ®­îc ¸nh kim? Nh­ng nÕu trong kh«ng khÝ bÞ nhiÔm bÈn H2S th× ®å vËt b»ng b¹c l¹i nhanh chãng bÞ x¸m ®en?

Bµi 2: Trong mét lä kÝn chøa khÝ CO, b¬m mét Ýt khÝ NO2 vµo b×nh. §Ó mét thêi gian thÊy mµu n©u trong lä mÊt ®i nh­ng khi më lä ra cho tiÕp xóc víi kh«ng khÝ, l¹i thÊy xuÊt hiÖn mµu n©u ë miÖng lä?

Bµi 3: Gi¶i thÝch hiÖn t­îng thùc tÕ sau: a) Vµo mïa ®«ng khi röa chÐn b¸t cã dÝnh nhiÒu chÊt bÐo ng­êi ta th­êng dïng n­íc nãng?

53

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com b) Sau khi Ðp lÊy dÇu tõ l¹c ng­êi ta th­êng cho h¬i n­íc nãng ®i qua b· Ðp nhiÒu lÇn?

Bµi 4 Khi trén 2 dung dÞch AgNO3 vµ H3PO4 kh«ng thÊy hiÖn t­îng g×. Nh­ng khi thªm tõ tõ dd NaOH th× thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña mµu vµng. Thªm tiÕp dd HCl th× kÕt tña vµng tan ®ång thêi kÕt tña tr¾ng xuÊt hiÖn. Gi¶i thÝch c¸c hiÖn t­îng trªn?

Bµi 5: §Ó mét mÈu NaOH trªn tÊm kÝnh trong kh«ng khÝ, sau vµi ngµy thÊy cã chÊt r¾n tr¾ng phñ ngoµi. NÕu nhá vµi giät dd HCl vµo chÊt r¾n tr¾ng thÊy cã khÝ tho¸t ra, khÝ nµy lµm vÈn ®ôc n­íc v«i trong. ChÊt r¾n tr¾ng lµ s¶n phÈm P¦ cña NaOH víi: a) Oxi trong kh«ng khÝ. b) H¬i n­íc trong kh«ng khÝ. c) Cacbon®i«xit vµ «xi trong kh«ng khÝ. d) Cacbon®i«xit vµ h¬i n­íc trong kh«ng khÝ. e) Cacbon®i«xit trong kh«ng khÝ.

Néi dung thø 2: Nªu hiÖn t­îng vµ gi¶i thÝch.

D¹ng 1: C¸c chÊt tham gia ph¶n øng võa ®ñ (Ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn).

1-C¸c b­íc tr×nh bµy: - Nªu hiÖn t­îng cña c¸c chÊt tr­íc khi P¦( tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi, vÞ,…(tÝnh chÊt vËt lý cña chÊt) ).

- HiÖn t­îng x¶y ra khi c¸c chÊt b¾t ®Çu tiÕp xóc víi nhau( tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi vÞ,……..) cho tíi khi P¦ kÕt thóc.

- Gi¶i thÝch hiÖn t­îng x¶y ra(chñ yÕu lµ viÕt PTHH).

2- C¸c bµi tËp cô thÓ: Bµi 1: Nªu hiÖn t­îng x¶y ra vµ viÕt ph­¬ng tr×nh gi¶i thÝch khi: a) Th¶ viªn Na vµo dung dÞch CuSO4. b) Cho vôn ®ång vµo dung dÞch H2SO4 98% råi ®un nãng. c) Th¶ m¶nh Al vµo dung dÞch NaOH tíi d­. d) Nhá dung dÞch HCl 5% vµo èng chøa kim lo¹i s¾t. Thªm tõ tõ dung dÞch NaOH vµo èng ®ã. e) Cho m¶nh kim lo¹i Nh«m vµ S¾t vµo dd H2SO4 lo·ng.

H­íng dÉn: a) §Çu tiªn viªn Na nãng ch¶y thµnh giät trßn ch¹y trªn bÒ mÆt dung dÞch muèi vµ tan dÇn, cã khÝ kh«ng mµu tho¸t ra khái dung dÞch, dung dÞch xanh lam chuyÓn dÇn thµnh kÕt tña xanh.

2Na + 2H2O 2NaOH + H2 .

2NaOH + CuSO4 Cu(OH)2 + Na2SO4 Xanh lam

b) Vôn ®ång (®á) tan dÇn, dung dÞch tõ kh«ng mµu (axit) chuyÓn dÇn sang mµu xanh, khãi mµu tr¾ng mïi h¾c tho¸t ra ®ã lµ SO2. Do: Cu + 2 H2SO4(®Æc, nãng) CuSO4 + SO2 + 2 H2O Xanh lam

c) M¶nh nh«m (tr¾ng) tan dÇn, bät khÝ kh«ng mµu tho¸t ra dung dÞch t¹o thµnh kh«ng mµu.

2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2 Tr¾ng

54

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com d) Kim lo¹i s¾t (tr¾ng x¸m) tan dÇn, khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi tho¸t ra khái dung dÞch, dung dÞch t¹o thµnh cã mµu lôc nh¹t.

Sau khi nhá dung dÞch NaOH (kh«ng mµu) th× trong èng nghiÖm thÊyxuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng xanh råi chuyÓn thµnh n©u ®á trong kh«ng khÝ: Fe + 2HCl FeCl2 + H2 Tr¾ng x¸m lôc nh¹t (NÕu d­ HCl. NaOH + HCl NaCl + H2O) 2NaOH + FeCl2 Fe(OH)2 + NaCl Bài 2: a) Nªu hiÖn t­îng x¶y ra khi cho m¶nh Cu vµo dung dÞch H2SO4 lo·ng vµ sôc O2 liªn tôc vµ khi cho m¶nh Cu vµo dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng. b) Theo em, trong c«ng nghiÖp ng­êi ta s¶n xuÊt CuSO4 b»ng ph­¬ng ph¸p nµo? T¹i sao?

H­íng dÉn: a) + Khi ng©m Cu trong dd H2SO4 lo·ng vµ sôc khÝ O2 liªn tôc th× kim lo¹i mµu ®á (Cu) tan dÇn, dung dÞch tõ kh«ng mµu chuyÓn dÇn thµnh xanh lam do x¶y ra ph­¬ng tr×nh: 2 Cu + O2 + 2 H2SO4(lo·ng) 2 CuSO4 + 2 H2O (1) §á

kh«ng mµu

Xanh lam

+ Trong dd H2SO4 ®Æc nãng: chÊt r¾n mµu ®á (Cu) tan dÇn, khãi tr¾ng mïi h¾c bay ra, dung dÞch t¹o thµnh cã mµu xanh lam.

PTHH: Cu + 2 H2SO4(®Æc, nãng) CuSO4 + SO2 + 2 H2O (2) §á

Xanh lam

b) Trong c«ng nghiÖp, ng­êi ta sÏ dïng P¦ (1) ®Ó s¶n xuÊt CuSO4 v×: - P¦ (1) kh«ng t¹o ra khÝ SO2 nªn kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng.

- §ì tèn axit v×: ë P¦ (1): ChØ cÇn 1 mol axit lo·ng sÏ t¹o ra ®­îc 1 mol CuSO4.

Nh­ng ë P¦ (2): Cø 2 mol axit ®Æc míi t¹o ra ®­îc 1 mol CuSO4.

Bµi 3: Nªu hiÖn t­îng vµ gi¶i thÝch trong mçi tr­êng hîp sau: a) Khi qu¹t giã vµo bÕp cñi võa míi t¾t. b) Khi qu¹t giã vµo ngän nÕn ®ang ch¸y.

H­íng dÉn: (CÇn vËn dông sù ch¸y cña nhiªn liÖu ®Ó gi¶i thÝch) a) Löa sÏ bïng ch¸y, do: khi qu¹t giã vµo bÕp cñi th× l­îng «xi t¨ng lªn, sù ch¸y diÔn ra m¹mh h¬n nªn löa sÏ bïng lªn. b) NÕn sÏ t¾t, do: + Ngän löa nÕn ®ang ch¸y th× nhá. + Khi qu¹t, l­îng giã vµo nhiÒu sÏ lµm nhiÖt ®é h¹ thÊp ®ét ngét.

Bµi 4: ChØ râ hiÖn t­îng vµ gi¶i thÝch trong tõng tr­êng hîp sau: a) Khi nÊu canh cua. b) Khi v¾t chanh hoÆc quÊt vµo n­íc ãc ®Ëu. c) Khi ®èt mét Ýt tãc hay mãng tay.

H­íng dÉn: 55

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com (Ta cÇn vËn dông tÝnh chÊt cña Pr«tªin ®Ó gi¶i thÝch) a) Khi nÊu canh cua thÊy xuÊt hiÖn c¸c m¶ng g¹ch cua næi lªn trªn mÆt n­íc. Do c¸c ph©n tö Pr«tªin trong n­íc cua bÞ ®«ng tô khi ®un nãng. Chóng kÕt dÝnh l¹i vµ næi trªn mÆt n­íc riªu cua. b) N­íc ãc ®Ëu( hoÆc s÷a ®Ëu nµnh) thµnh phÇn chÝnh lµ chøa c¸c ph©n tö Pr«tªin hoµ tan trong n­íc. Khi v¾t chanh, quÊt cã ®é chua(tÝnh axit) lµ nguyªn nh©n g©y ra sù ®«ng tô Pr«tªin, c¸c ph©n tö Pr«tªin ®ãng vãn l¹i víi nhau, l¬ löng trong n­íc. c) Khi ®èt mãng, tãc cã mïi khÐt, v× khi ®èt nh÷ng ph©n tö Pr«tªin ch¸y t¹o ra nh÷ng hîp chÊt bay h¬i cã mïi khÐt.

Bµi 5 Cho Ýt bét Nh«m vµ mÈu Natri vµo n­íc. Nªu hiÖn t­îng x¶y ra vµ gi¶i thÝch? §Ó lµm ®­îc bµi nµy, cÇn ph¶i biÕt: Khi hoµ tan 2 kim lo¹i vµo n­íc gåm 1 kim lo¹i kiÒm, 1kim lo¹i cã hi®roxit l­ìng tÝnh th× kim lo¹i kiÒm sÏ P¦ víi n­íc t¹o dd kiÒm. Sau ®ã kim lo¹i cßn l¹i sÏ t¸c dông víi dd kiÒm t¹o muèi vµ gi¶i phãng Hi®ro.

H­íng dÉn: Ban ®Çu mÈu Na nãng ch¶y thµnh giät trßn ch¹y trªn bÒ mÆt n­íc råi tan dÇn, khÝ kh«ng mµu tho¸t ra: 2Na + 2H2O 2NaOH + H2.

Sau ®ã vôn chÊt r¾n tr¾ng b¹c (Al) tan dÇn, khÝ kh«ng mµu tho¸t ra nhiÒu h¬n (dung dÞch vÉn kh«ng mµu): 2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2 Bµi tËp tù gi¶i: Bµi 1: Cã nªn dïng x« chËu ®å nh«m ®Ó ®ùng v«i, n­íc v«i hoÆc v÷a x©y dùng kh«ng? Gi¶i thÝch?

Bµi 2: Th¶ m¶nh Nh«m vµo c¸c cèc ®ùng tõng dung dÞch sau: a) MgSO4 b) CuCl2 c) AgNO3 d) Dd HCl. Nªu râ hiÖn t­îng x¶y ra vµ gi¶i thÝch.

Bµi 3: Dù ®o¸n hiÖn t­îng x¶y ra vµ viÕt PTHH khi : a) §èt d©y s¾t trong b×nh khÝ clo. b) Cho mét chiÕc ®inh s¾t vµo èng ®ùng dd ®ångclorua. c) Cho m¶nh kÏm vµo dd ®ång sunfat.

Bµi 4: GhÐp ®«i nh÷ng ch÷ c¸i A, B, C,…(chØ thÝ nghiÖm) víi c¸c sè 1, 2, 3,….(chØ hiÖn t­îng) cho phï hîp: ThÝ nghiÖm HiÖn t­îng A . Cho kim lo¹i Cu vµo dd H2SO4 10%. 1.XuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng.

2. Kim lo¹i mµu ®á tan dÇn, dd t¹o thµnh cã B. Nhá tõ tõ dd FeCl3 vµo dd NaOH. C. Nhá dd BaCl2 vµo dung dÞch Na2SO4. mµu xanh lam, khÝ bay ra mïi h¾c.

3.XuÊt hiÖn kÕt tña ®á n©u.

D. Th¶ vôn §ång vµo dd H2SO4 ®Æc råi 4.Kh«ng cã hiÖn t­îng g×. ®un nãng.

5. Kim lo¹i mµu tr¾ng s¸ng tan dÇn, khÝ E. Th¶ vôn Nh«m vµo dung dÞch NaOH. kh«ng mµu tho¸t ra.

6. Kim lo¹i mµu ®á tan dÇn, khÝ kh«ng mµu 56

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com bay ra.

Bµi 5: H·y cho biÕt hiÖn t­îng x¶y ra khi cho: a) KÏm vµo dd ®ång clorua. b) §ång vµo dd b¹c nitrat. c) KÏm vµo dd magie clorua. d) Nh«m vµo dd ®ång sunfat.

ViÕt PTHH x¶y ra (nÕu cã).

D¹ng 2: Cã chÊt d­ trong qu¸ tr×nh P¦: 1- C¸c b­íc tr×nh bµy: -Nªu hiÖn t­îng cña c¸c chÊt tr­íc khi P¦.

- ChØ ra nh÷ng hiÖn t­îng khi 2 chÊt b¾t ®Çu tiÕp xóc.

- HiÖn t­îng míi ph¸t sinh khi cßn chÊt d­. Lóc nµy, chÊt míi võa sinh ra trong dung dÞch cã P¦ tiÕp víi chÊt cßn d­ ban ®Çu kh«ng? KÕt thóc qu¸ tr×nh P¦ cã hiÖn t­îng g×?

- Gi¶i thÝch nh÷ng hiÖn t­îng võa nªu ra.

2. C¸c bµi tËp cô thÓ: Bµi 1: Gi¶i thÝch hiÖn t­îng x¶y ra khi sôc khÝ CO2(tíi d­) vµo n­íc v«i trong.

H­íng dÉn: Ban ®Çu dd n­íc v«i sÏ cã vÈn ®ôc tr¾ng, do: CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O Sau ®ã kÕt tña l¹i tan t¹o dung dÞch trong suèt v× CO2 d­: CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2 Bµi 2: H·y gi¶i thÝch hiÖn t­îng x¶y ra khi cho tõ tõ dd HCl, khÝ CO2, dd AlCl3 vµo dd NaAlO2 tíi d­.

H­íng dÉn: - Khi nhá dd HCl:§Çu tiªn xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng keo, sau ®ã kÕt tña l¹i tan ra: NaAlO2 + HCl + H2O Al(OH)3 + NaCl 3HCl + Al(OH)3 AlCl3 + 3H2O - Khi sôc khÝ CO2: KÕt tña cµng t¨ng lªn theo l­îng CO2 thªmvµo vµ kh«ng tan: CO2+ NaAlO2 + 2H2O Al(OH)3 + NaHCO3 - Khi nhá dd AlCl3: kÕt tña xuÊt hiÖn nhiÒu dÇn vµ kh«ng tan: AlCl3 + 3NaAlO2 + 6H2O

4Al(OH)3

+ 3NaCl

Bµi 3: Nhá vµi giät dd phenolphtalªin vµo dd NH3 lo·ng ®­îc dd A. Hái mµu cña dd?

Mµu nµy biÕn ®æi nh­ thÕ nµo trong mçi tr­êng hîp sau: a. §un nãng dd håi l©u. b. Thªm axit HCl cã sè mol b»ng sè mol NH3 ban ®Çu. c. Thªm mét Ýt Na2CO3. d. Thªm tõ tõ dd AlCl3 tíi d­.

H­íng dÉn: V× dd NH3 mang tÝnh baz¬ nªn khi nhá dd phenolphtalein vµo th× dd sÏ cã mµu hång.

57

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com a. §un nãng l©u: NH4OH

NH3 + H2O Do NH3 bay h¬i nªn khi ®un l©u th× dd chØ cßn n­íc do ®ã mµu hång cña dd sÏ nh¹t dÇn cho ®Õn mÊt mµu lóc NH3 bay h¬i hÕt. b. Thªm HCl võa ®ñ: NH3 + HCl NH4Cl Lóc nµy dd mang tÝnh axit, mµ NH3 ®· P¦ hÕt nªn dd kh«ng cã mµu. c. Thªm Na2CO3: Kh«ng x¶y ra P¦ nh­ng v× dd Na2CO3 cã tÝnh baz¬ nªn mµu hång cµng ®Ëm h¬n. d. Thªm dd AlCl3: AlCl3 + 3NH3+ 3H2O Al(OH)3 + 3NH4Cl Mµu hång biÕn mÊt v× dd lóc nµy cã AlCl3( d­), NH4Cl mang tÝnh axit.

Bµi 4: A lµ dd cã s½n 0,42 mol NaOH; B lµ dd cã s½n 0,15 mol H3PO4 a. §æ tõ tõ dd A vµo dd B. b. §æ tõ tõ ddB vµo ddA. ViÕt PTHH x¶y ra vµ tÝnh sè mol c¸c chÊt thu ®­îc sau khi ®æ hÕt dung dÞch nµy vµo dung dÞch kia?

H­íng dÉn: Khi cho 2 dd t¸c dông víi nhau, ph¶i xÐt xem chÊt nµo P¦ tr­íc? ChÊt nµo hÕt tr­íc?

S¶n phÈm t¹o ra lµ g×? Cã t¸c dông víi chÊt ban ®Çu kh«ng?...ë d¹ng bµi tËp nµy, hiÖn t­îng rÊt khã m« t¶ v× mµu s¾c, tr¹ng th¸i kh«ng thÓ hiÖn râ. Nh­ng häc sinh cÇn ph¶i hiÓu râ b¶n chÊt trong P¦.

Bµi gi¶i: a. §æ tõ tõ dd NaOH vµo dd H3PO4 th× axit H3PO4 ph¶n øng hÕt tr­íc: H3PO4 +

NaOH

NaH2PO4 + H2O (1) 0,15mol

0,15mol 0,15mol V× d­ NaOH nªn: NaH2PO4 + NaOH Na2HPO4 + H2O (2) 0,15mol 0,15mol 0,15mol VÉn cßn d­ 0,42 – 0,15- 0,15 = 0,12 (mol) NaOH nªn: Na2HPO4 + NaOH Na3PO4 + H2O 0,12mol 0,12mol 0,12mol VËy cuèi cïng thu ®­îc: 0,12mol Na3PO4 vµ 0,15 – 0,12 = 0,03mol Na2HPO4. b. §æ tõ tõ dd H3PO4 vµo dd NaOH: dd NaOH P¦ hÕt tr­íc.

H3PO4 + 3NaOH Na3PO4 + 3H2O (1’) 0,14mol 0,42mol D­ 0,01mol H3PO4 nªn: 2 Na3PO4 + H3PO4

0,14mol 3 Na2HPO4

(2’)

0,02mol 0,01mol 0,03mol Cuèi cïng ®­îc: 0,03 mol Na2HPO4 Vµ: 0,14 – 0,02 = 0,12 mol Na3PO4 NhËn xÐt: Tõ kÕt qu¶ cuèi cïng cña 2 c©u trªn ta thÊy: tuy P¦ kh¸c nhau nh­ng s¶n phÈm cuèi cïng gièng nhau.

58

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com NÕu sau P¦ (2’) axit vÉn cßn d­ th× tiÒp tôc x¶y ra P¦: Na2HPO4 + H3PO4 2NaH2PO4 Bµi 5: A lµ dd chøa 0,8mol HCl B lµ dd chøa hçn hîp 0,2mol Na2CO3 vµ 0,5mol NaHCO3 Tr­êng hîp 1: §æ rÊt tõ tõ dd A vµo dd B. Tr­êng hîp 2: §æ rÊt tõ tõ dd B vµo dd A. Tr­êng hîp 3: Trén nhanh 2 dung dÞch A vµ B. Nªu hiÖn t­îng x¶y ra vµ tÝnh thÓ tÝch c¸c chÊt khÝ tho¸t ra sau khi ®æ hÕt dd nµy vµo dd kia.

H­íng dÉn: CÇn ph¶i ph©n tÝch râ hiÖn t­îng x¶y ra cña mçi tr­êng hîp: Khi ®æ rÊt tõ tõ vµ khi trén nhanh c¸c dung dÞch. X¸c ®Þnh chÊt nµo P¦ tr­íc? ChÊt nµo cßn d­? P¦ tiÕp theo lµ g×? KhÝ thu ®­îc lµ khÝ nµo? Tõ ®ã tÝnh to¸n theo PTHH. Lêi gi¶i: Tr­êng hîp 1: Khi ®æ rÊt tõ tõ dd HCl vµo hçn hîp dd gåm Na2CO3 vµ NaHCO3. §Çu tiªn ch­a thÊy hiÖn t­îng g×, do: Na2CO3 + HCl NaHCO3 + NaCl 0,2mol 0,2mol 0,2mol VËy tæng sè mol NaHCO3 lµ: 0,5 +0,2 = 0,7(mol), sè mol HCl cßn 0,8 – 0,2 = 0,6(mol).

Do vËy lóc nµy thÊy cã khÝ kh«ng mµu tho¸t ra theo PT: NaHCO3 + HCl NaCl + CO2 + H2O 0,6mol 0,6mol 0,6mol Cßn d­: 0,7 – 0,6 = 0,1( mol)NaHCO3 Do ®ã: ThÓ tÝch khÝ CO2 thu ®­îc lµ: 0,6 x 22,4 = 13,44 (l) Tr­êng hîp 2: §æ rÊt tõ tõ hçn hîp dd Na2CO3 vµ NaHCO3 vµo dd HCl: V× lóc ®Çu HCl d­ nªn khÝ kh«ng mµu nÆng h¬n kh«ng khÝ bay ra nhiÒu. Do x¶y ra c¶ 2 PT: Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O (1) a mol

2a mol

NaHCO3 + HCl

a mol NaCl +

CO2

+ H2O

(2)

B mol b mol b mol ( Gäi a, b lÇn l­ît lµ sè mol Na2CO3 vµ NaHCO3 ®· P¦ hÕt víi HCl).

Ta cã: 2a + b = 0,8 suy ra b = 2,5a

VËy

(

+ 2,5.

Tr­êng hîp 3: 59

)x 22,4 = 13,94 (lit)

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com V× trén nhanh 2 dd nªn ch­a biÕt tØ lÖ HCl víi 2 muèi. Do vËy cÇn ph¶i t¸ch riªng 2 tr­êng hîp: 1.NÕu HCl ph¶n øng víi Na2CO3 tr­íc theo PT: Na2CO3 + 2HCl 0,2mol 0,4mol Cßn d­ 0,4mol HCl th× P¦ tiÕp: NaHCO3 + HCl 0,4mol 0,4mol D­ 0,1mol NaHCO3

2NaCl + CO2 + H2O 0,2mol NaCl

+

CO2 + H2O 0,4mol

( 0,4 + 0,2). 22,4 = 13,44 (l) 2. NÕu HCl ph¶n øng víi NaHCO3 tr­íc: NaHCO3 + HCl NaCl + CO2 + H2O 0,5mol 0,5mol 0,5mol Cßn d­ 0,3mol HCl, ph¶n øng tiÕp víi Na2CO3: Na2CO3 + 2HCl 0,15mol 0,3mol Nh­ vËy Na2CO3 vÉn cßn d­.

2NaCl + CO2 + H2O 0,15mol

(0,15 + 0,5)x 22,4 = 14,56 (l) Nh­ng trong thùc tÕ HCl t¸c dông ®ång thêi víi c¶ 2 muèi.V× vËy thÓ tÝch CO2 thu ®­îc ë trong kho¶ng 13,44 lÝt <

< 14,56 lÝt.

ë néi dung bµi nµy, ë c¶ 3 tr­êng hîp vÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y kh«ng ph¶i lµ häc sinh ph¶i nªu ®Çy ®ñ hiÖn t­îng cña P¦. Mµ c¸c em cÇn thÊy ®­îc hiÖn t­îng x¶y ra( l­îng khÝ tho¸t ra) kh¸c nhau tuú theo c¸ch pha trén dung dÞch mÆc dï l­îng chÊt ban ®Çu kh«ng thay ®æi.

Bµi 6: Hçn hîp A gåm bét ®ång «xit bÞ lÉn bét than. a) LÊy mét Ýt hçn hîp A nung nãng trong ch©n kh«ng (kh«ng cã mÆt cña «xi) tíi khi P¦ x¶y ra hoµn toµn. Gi¶i thÝch sù biÕn ®æi mµu cña hçn hîp? b) NÕu nung nãng hçn hîp A trong kh«ng khÝ th× hiÖn t­îng x¶y ra nh­ thÕ nµo?

H­íng dÉn: a) Nung hçn hîp A trong ch©n kh«ng: NÕu Ýt than: 2 CuO + C 2Cu + CO2 NÕu nhiÒu than:

CuO + C

Cu + CO

( Cã thÓ: CO2 + C 2 CO ) NÕu tØ lÖ sè mol C : CuO tõ 1 : 1 ®Õn 1 : 2 th× sau khi nung, mµu ®en cña hçn hîp ban ®Çu sÏ biÕn thµnh mµu ®á vµng cña §ång. Cßn nÕu d­ C hoÆc CuO th× hçn hîp cã mµu ®á lÉn ®en (phô thuéc vµo tØ lÖ Cu víi CuO hoÆc Cu víi C). c) NÕu nung hçn hîp trong kh«ng khÝ th× cã thÓ coi than (C) ch¸y hÕt thµnh CO2: C + O2

CO2 60

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Cßn l¹i CuO mµu ®en, v× Cu( mµu ®á) bÞ «xi ho¸ thµnh CuO cã (mµu ®en).

Bµi tËp tù gi¶i: Bµi 1: Cho m¶nh giÊy quú tÝm vµo èng nghiÖm ®ùng n­íc cÊt. Sau ®ã sôc khÝ CO2 vµo. a) Mµu cña quú tÝm cã biÕn ®æi kh«ng? b) NÕu ®un nãng nhÑ èng nghiÖm th× mµu quú tÝm biÕn ®æi ra sao?

Bµi 2: H·y gi¶i thÝch hiÖn t­îng x¶y ra khi sôc khÝ SO2 vµo dd n­íc v«i trong ?

Bµi 3: Dung dÞch A chøa 0,32mol NaOH. Dung dÞch B chøa 0,1mol AlCl3. a. §æ tõ tõ dd A vµo dd B. b. §æ tõ tõ dd B vµo dd A. Nªu nh÷ng hiÖn t­îng x¶y ra? ViÕt PTHH gi¶i thÝch vµ tÝnh sè mol c¸c chÊt sau khi ®æ hÕt dung dÞch nµy vµo dung dÞch kia ---------------------------------------------------------

Chuyªn §Ò 6: TÝnh theo c«ng thøc hãa häc A. Lý thuyÕt I. Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ®¹i l­îng.

1. Mèi liªn hÖ g÷a sè mol(n), khèi l­îng(m) vµ khèi l­îng mol(M) n=

(1). => m= n.M; M=

2. Mèi liªn hÖ gi÷a n, thÓ tÝch khÝ (V) a. ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn(®ktc tøc 0oc, 1atm) n=

(2)=> V= n. 22,4

b. ë ®iÒu kiÖn th­êng(®kt tøc ë 20oc, 1atm) n=

(3)=> V= n. 24

3. Mèi liªn hÖ gi÷a C%, khèi l­îng chÊt tan(mct), khèi l­îng dung dÞch(mdd) C% =

(4)

=> mCT= mdd= 4. Mèi liªn hÖ gi÷a nct, CM, Vdd CM =

(5)

61

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com => n= CM. V V= 5. Mèi liªn hÖ gi÷a khèi l­îng riªng(D), khèi l­îng dung dÞch(m) vµ thÓ tÝch dung dÞch(V) D=

(6)

=> m= D.V V= 6. Mèi liªn hÖ gi÷a C%, CM, D vµ M (M lµ Khèi l­îng mol cña chÊt) CM = II. C«ng thøc tÝnh % khèi l­îng vµ khèi l­îng mçi nguyªn tè trong hîp chÊt 1. TÝnh % khèi l­îng mçi nguyªn tè trong hîp ch©t AxBy %A=

.

%B=

. 100% (HoÆc %B = 100% -%A)

2. TÝnh khèi l­îng mçi nguyªn tè trong a(gam) hîp chÊt AxBy mA =

a

mB =

. a ( HoÆc mB= a- mA)

B. Bµi tËp 1. Bµi 1: H·y tÝnh: a. Sè mol Fe trong 11,2 g Fe b. Sè g SO2 trong 11,2 lit SO2 ë ®ktc c. Sè g NaCl trong 300 gam dung dÞch NaCl 15% d. Sè mol CuSO4 trong 160 gam dung dÞch CuSO4 10% e. Sè g NaOH trong 300ml dung dÞch NaOH 0,5M. H­íng dÉn a. Ta cã : nFe = 11,2: 56 = 0,2 (mol) b. Sè mol SO2: n= 11,2: 22,4= 0,5 (mol) Sè gam SO2:

= 0,5. 64 = 32(g)

c. Sè gam NaCl trong 300g dung dÞch NaCl 15% Theo c«ng thøc: C% =

. 100%=> mCT =

=

= 45(g)

d. Sè g CuSO4 =

= 16(g)

Sè mol CuSO4:

62

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com =

= 0,1(mol)

e. Sè mol NaOH: n= CM. V= 0,3. 0,5 = 0,15(mol) Khèi l­îng NaOH: m= n.M= 0,15. 40= 6(g) 2. Bµi 2: H·y tÝnh a. Sè g NaOH trong 300ml dung dÞch NaOH 4%(D= 1,25). b. Sè mol H2SO4 trong 450 g dung dÞch H2SO4 0,5M (D= 1,5).

H­íng dÉn. a. Ta cã: Khèi l­îng dung dÞch NaOH mdd= 300. 1,25= 375(g) Do ®ã sè g NaOH lµ: m=

= 15(g)

b. Sè ml dung dÞch H2SO4 V=

=

= 300 (ml) hay 0,3 lit

Sè mol H2SO4 lµ: n= CM. V= 0,5. 0,3 = 0,15(mol).

Bµi 3: Tõ c¸c c«ng thøc ®· häc, h·y chøng minh c«ng thøc: CM = H­íng dÉn Ta cã : CM =

=

Mµ m= Nªn: CM = MÆt kh¸c: mdd= D.V(®¬n vÞ cña V lµ ml) Do ®ã: CM=

=

(®pcm) ----------------------------------------

63

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

Chuyªn §Ò 7: bµi tËp vÒ dung dÞch I. Bµi tËp vÒ ®é tan * LÝ thuyÕt: 1. Kh¸i niÖm: §é tan cña mét chÊt trong n­íc lµ sè g chÊt ®ã cã thÓ tan trong 100 gam n­íc ®Ó t¹o thµnh dung dÞch b·o hoµ ë nhiÖt ®é x¸c ®Þnh.

2. VËn dông kh¸i niÖm: - BiÕt ®é tan: BiÕt sè g chÊt tan tan trong 100 g n­íc ®Ó t¹o thµnh dung dÞch b·o hoµ - TÝnh ®é tan: TÝnh sè g chÊt tan tan trong 100 g n­íc ®Ó t¹o thµnh dung dÞch b·o hoµ 3. C«ng thøc tÝnh ®é tan S=

. 100.

4. Sù phô thuéc cña ®é tan - §é tan cña chÊt r¾n phô thuéc vµo nhiÖt ®é: ®a sè c¸c chÊt r¾n cã ®é tan t¨ng khi nhiÖt ®é t¨ng - §é tan cña chÊt khÝ phô thuéc vµo nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt * Bµi tËp.

1. Bµi 1: 64

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ë 20oC, cø 200 gam n­íc hoµ tan ®­îc 72 gam NaCl t¹o thµnh dung dÞch b·o hoµ.

TÝnh ®é tan cña NaCl ë to nµy.

H­íng dÉn + C¸ch 1: ë 20oC: Cø 200 gam n­íc hoµ tan ®­îc 72 gam NaCl t¹o thµnh dung dÞch b·o hoµ Cø 100 gam n­íc hoµ tan ®­îc x gam NaCl ®Ó t¹o thµnh dung dÞch b·o hoµ Suy ra x=

= 36(g)

VËy ®é tan cña NaCl ë 20o C lµ 36 gam + C¸ch 2: ¸p dông c«ng thøc S=

.100=

= 36(g)

Bµi 2: H·y tÝnh sè gam AgNO3 vµ sè gam n­íc trong 2700 gam dung dÞch AgNO3 b·o hoµ ë 20o C. BiÕt S = 170 gam H­íng dÉn + C¸ch 1: Ta cã S = 170 gam => Trong 270 gam dung dÞch b·o hoµ AgNO3 cã 170gam AgNO3 vµ 100 gam n­íc Trong 2700 gam dung dÞch b·o hoµ AgNO3 cã x gam AgNO3 vµ y gam n­íc Nªn: x =

= 1700(g);

y = 2700- 1700 = 1000(g)

+ C¸ch 2: Gäi x lµ sè gam AgNO3 trong 2700 gam dung dÞch b·o hoµ Tõ c«ng thøc: S= ó 170=

. 100 . 100( V×

+

= 2700)

Suy ra: 170 (2700- x) = 100x x= 1700(g) Do ®ã: mH2O = 2700 - 1700 = 1000(g) (Ghi chó:cã thÓ tÝnh theo khèi l­îng n­íc trong c«ng thøc cña c¸ch 2) Bµi 3: a. §é tan cña muèi ¨n NaCl ë 20oC lµ 36 gam. X¸c ®Þnh nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch b·o hoµ ë to trªn b. Dung dÞch b·o hoµ muèi NaNO3 ë 10oC lµ 44,4%. TÝnh ®é tan cña muèi ë t0 nµy.

H­íng dÉn a. SNaCl= 36 gam 65

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com =>Khèi l­îng dung dÞch b·o hoµ lµ: mdd= 100+ 36 = 136 (g) Nång ®é % cñadung dÞch b·o hoµ NaCl C%=

= 26,47%

b. Trong 100 gam dung dÞch muèi cã: 55,56 g n­íc hoµ tan 44,44 g NaNO3 100 g n­íc hoµ tan x g NaNO3 x=

= 80(g)

VËy ®é tan cña NaNO3 ë 10oC lµ 80(g) (Chó ý: Tõ bµi 3, ta cã thÓ t×m ®­îc mèi liªn hÖ gi÷a ®é tan S vµ C% dung dÞch b·o hoµ: C%=

%)

Bµi 4: ë 12oC, cã 1335 g dung dÞch b·o hoµ CuSO4, ®un nãng dung dÞch lªn ®Õn 90oC. Hái ph¶i thªm vµo bao nhiªu g CuSO4 ®Ó ®­îc dung dÞch b·o hoµ ë nhiÖt ®é nµy?BiÕt S

= 33,5.

S

= 80

H­íng dÉn * ë 12oC: S = 33,5(g): Cø 100 g n­íc hoµ tan 33,5 g CuSO4 t¹o thµnh 133,5 g dung dÞch b·o hoµ Cø x g n­íc hoµ tan y g CuSO4 t¹o thµnh 1335 g dung dÞch b·o hoµ x= 1000(g) H2O; y= 335(g) CuSO4 * Gäi a lµ sè g CuSO4 cÇn thªm ®Ó ®­îc dung dÞch b·o hoµ ë 90oC Ta cã:

= 1000(g) = (335+ a)g

Theo bµi: = 80 a= 465(g) VËy l­îng CuSO4 cÇn thªm lµ 465(g).

Bµi 5: Cho biÕt ®é tan cña chÊt D ë 10oC lµ 15 g, cßn ë 90oC lµ 50 g. Hái khi lµm l¹nh 600g dung dÞch b·o hoµ ë 90oC xuèng 10oC th× cã bao nhiªu g chÊt D tho¸t ra (kÕt tinh) H­íng dÉn * ë 90oC, SD lµ 50 g Trong 150 g dung dÞch b·o hoµ D cã 50 g D vµ 100 g n­íc Trong 600g dung dÞch b·o hoµ D cã x g D vµ y g n­íc x=

= 200(g) D vµ 600- 200= 400(g) H2O

66

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com * ë 10oC, SD= 15g Cø 100 g n­íc hoµ tan tèi ®a 15 g chÊt D Cø 400 g n­íc hoµ tan tèi ®a z g chÊt D à z= 60 (g) Do ®ã khèi l­îng chÊt D kÕt tinh trë l¹i khi h¹ nhiÖt ®é lµ: m= 200- 60 = 140 (g) Bµi 6*: Hoµ tan hÕt 0,2 mol CuO trong dung dÞch H2SO4 20% (võa ®ñ), ®un nãng, Sau ®ã lµm nguéi ®Õn 10oC. TÝnh khèi l­îng CuSO4.5H2O t¸ch khái dung dÞch. BiÕt S

= 17,4(g).

H­íng dÉn Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CuO + H2SO4 à CuSO4 + H2O Theo ph­¬ng tr×nh:

=

= nCuO= 0,2 mol

= 0,2. 160= 32(g) Khèi l­îng dung dÞch H2SO4 20%: mdd=

= 98(g)

Khèi l­îng dung dÞch CuSO4 t¹o thµnh sau ph¶n øng mdd= 0,2. 80+ 98= 114(g) Lóc nµy trong dung dÞch chøa 32 g CuSO4 vµ 114- 32= 82(g) H2O * TÝnh t¸ch ra?

Gäi a lµ sè mol CuSO4.5H2O t¸ch ra khi h¹ nhiÖt ®é dung dÞch xuèng 10oC = a àSè g CuSO4 t¸ch ra:

= 160a(g)

= 5aà Sè g H2O t¸ch ra:

= 18.5a= 90a(g)

Lóc ®ã c¸c chÊt cßn l¹i trong dung dÞch b·o hoµ ë 10oC lµ: = 32- 160a (g) 82- 90a (g) = Theo c«ng thøc tÝnh ®é tan: = 17,4 à a= 0,1228(mol) VËy khèi l­îng CuSO4.5H2O kÕt tinh t¸ch ra: m= 0,1228 . 250= 30,172(g) (Chó ý: Trong CuSO4.5H2O ta lu«n cã:

=

vµ

= 5.

)

Bµi 7 Khi lµm nguéi 1026,4 gam dung dÞch b·o hßa R2SO4.nH2O ( trong ®ã R lµ kim lo¹i kiÒm vµ n nguyªn, tháa ®iÒu kiÖn 7< n < 12 ) tõ 800C xuèng 100C th× cã 395,4 gam tinh thÓ R2SO4.nH2O t¸ch ra khái dung dÞch.

67

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com T×m c«ng thøc ph©n tö cña hi®rat nãi trªn. BiÕt ®é tan cña R2SO4 ë 800C vµ 100C lÇn l­ît lµ 28,3 gam vµ 9 gam.

H­íng dÉn S( 800C) = 28,3 gam Þ trong 128,3 gam ddbh cã 28,3g R2SO4 vµ 100g H2O VËy : 1026,4gam ddbh ® 226,4 g R2SO4 vµ 800 gam H2O. Khèi l­îng dung dÞch b·o hoµ t¹i thêi ®iÓm 100C: 1026,4 - 395,4 = 631 gam ë 100C, S(R2SO4 ) = 9 gam, nªn suy ra: 109 gam ddbh cã chøa 9 gam R2SO4 vËy 631 gam ddbh cã khèi l­îng R2SO4 lµ : khèi l­îng R2SO4 khan cã trong phÇn hi®rat bÞ t¸ch ra : 226,4 – 52,1 = 174,3 gam V× sè mol hi®rat = sè mol muèi khan nªn :

442,2R-3137,4n +21206,4 = 0 Û R = 7,1n - 48 §Ò cho R lµ kim lo¹i kiÒm , 7 < n < 12 , n nguyªn Þ ta cã b¶ng biÖn luËn: n 8 9 10 11 R 8,8 18,6 23 30,1 KÕt qu¶ phï hîp lµ n = 10 , kim lo¹i lµ Na ® c«ng thøc hi®rat lµ Na2SO4.10H2O Bµi 8. Thªm dÇn dung dÞch KOH 33,6% vµo 40,3 ml dung dÞch HNO3 37,8%(D= 1,24g/ml) ®Õn khi trung hoµ hoµn toµn thu ®­îc dung dÞch A. §­a A vÒ 00 C thu ®­îc dung dÞch B cã nång ®é 11,6% vµ l­îng muèi t¸ch ra m gam . a. Dung dÞch B ®· b·o hoµ ch­a ? b. TÝnh trÞ sè cña m H­íng dÉn a. Dung dÞch nµy cã khèi l­îng KNO3 t¸ch ra lµ dung dÞch b·o hoµ b. Sè mol HNO3 n = 37,8.(40,3.124): (63.100)=0,3( mol) m dd HNO3 = 40,3 x 1,24 = 50 gam Khèi l­îng dd KOH = (m KOH / 33,6) . 100 HNO3

+ KOH à

0,3mol

0,3 mol

m KOH = 56 . 0,3

KNO3

+ H2O

0,3 mol

= > Khèi l­îng dd KOH= (56. 0,3 / 33,6 ) 100 = 50 gam

Khèi l­îng KNO3 = 0,3 . 101 = 30,3 gam ·

Khi h¹ nhiÖt ®é: 68

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Theo bµi, l­îng KNO3 cßn trong dung dÞch lµ 30,3 – m Khèi l­îng dung dÞch cßn l¹i: mdd = m dd HNO3 + mdd KOH - m KNO3 t¸ch = 50 + 50- m = 100 – m Ta cã => m = 21,15 gam

=

Bµi tËp tù lµm: Bµi 1: ë 40oC, ®é tan cña KCl lµ 40 g. H·y tÝnh sè g KCl trong 350g dung dÞch b·o hoµ KCl ë to nµy. §S: 100(g) Bµi 2: TÝnh sè g NaCl kÕt tinh khi h¹ nhiÖt ®é 548 g dung dÞch b·o hoµ ë 50oC xuèng 0oC. BiÕt SNaCl ë 50oC lµ 37 g vµ SNaCl ë 0oC lµ 35g. §S: 8(g) II. Bµi tËp vÒ sù pha trén dung dÞch kh«ng x¶y ra ph¶n øng. * Lý thuyÕt: 1. Pha lo·ng hay c« ®Æc: - Khi thªm n­íc vµo dung dÞch cã s½n, l­îng chÊt tan gi÷ nguyªn, l­îng dung dÞch t¨ngà Nång ®é gi¶m.

- C« ®Æc: §un nãng cho n­íc trong dung dÞch bay h¬i, lóc ®ã l­îng chÊt tan gi÷ nguyªn, l­îng dung dÞch gi¶mà nång ®é t¨ng.

2. Mét sè thuËt ng÷: - C« c¹n: Bay h¬i hÕt n­íc vµ axit cßn d­, sau khi c« c¹n chØ cßn chÊt khan.

VD: Cho Fe vµo dung dÞch HCl d­, c« c¹n dung dÞch thu ®­îc muèi FeCl2 khan( V× n­íc vµ axit HCl d­ bay h¬i hÕt) - C« ®Æc: lµm bay h¬i bít n­íc, sau c« ®Æc nång ®é dung dÞch t¨ng lªn.

3. Khi pha lo·ng hay c« ®Æc, sè mol hay khèi l­îng chÊt tan trong dung dÞch ®Çu vµ cuèi kh«ng thay ®æi nªn: mdd1. C%1= mdd2. C%2 V1. = V2.

4. Khi hoµ tan tinh thÓ hidrat vµo n­íc: Vdd= (hoµ tan)+ (trong tinh thÓ) * Bµi tËp: 1. Bµi 1: Cho dung dÞch A gåm 200g dung dÞch NaOH 15% a. Thªm 100 g n­íc vµo dung dÞch A. TÝnh C% cña dung dÞch thu ®­îc b. Thªm 5 g NaOH vµo dung dÞch A ®­îc dung dÞch B. TÝnh C% cña dung dÞch B. c. C« ®Æc dung dÞch A ®Õn khi cßn 150 g. TÝnh C% cña dung dÞch sau khi c« ®Æc. d. Thªm 300 g dung dÞch NaOH 10% vµo A ®­îc dung dÞch D. TÝnh C% cu¶ dung dÞch D. H­íng dÉn 69

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Sè g NaOH trong A: m=

= 30(g)

a. Khi thªm 100 g n­ícà mdd= 100+ 200= 300(g) Do ®ã: C%=

= 10%

b. Khi thªm 5 g NaOH vµo A ®­îc dung dÞch B. Lóc ®ã: Khèi l­îng dung dÞch B: mdd= 200+ 5= 205(g) Khèi l­îng NaOH trong B: m= 30+ 5= 35(g) Nång ®é % cña dung dÞch B: C%=

= 17,07%

c. Khi c« ®Æc, khèi l­îng NaOH trong dung dÞch vÉn gi÷ nguyªn. Do ®ã: C% =

= 20%

d. Khèi l­îng dung dÞch D: mdd= 300+ 200= 500(g) Khèi l­îng NaOH trong 300 g dung dÞch 10%: mdd=

= 30(g)

Khèi l­îng NaOH trong D: mNaOH= 30+ 30= 60(g) VËy: C%D=

= 12%

2. Bµi 2: Hoµ tan 0,35mol Na2CO3.10H2O vµo 234,9g H2O ®­îc dung dÞch A a. TÝnh C% dung dÞch A. b. CM dung dÞch A. c. Khèi l­îng riªng cña dung dÞch A. H­íng dÉn a. Ta cã :

=

= 0,35(mol)

Khèi l­îng Na2CO3 trong dung dÞch: = 0,35. 106= 37,1(g) Khèi l­îng Na2CO3.10H2O lµ: m= 0,35. 286= 100,1(g) Khèi l­îng dung dÞch Na2CO3: mdd= 100,1+ 234,9= 335(g) Nång ®é % cña dung dÞch: C%=

= 11,07%

b. Sè mol H2O cã trong 0,35 mol Na2CO3.10H2O = 10.

= 3,5(mol)

70

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com à

= 3,5.18= 63(g)

Khèi l­îng n­íc cã trong dung dÞch Na2CO3 = 63+ 234,9= 297,9(g) Do

= 1à

= 297,9(ml) hay 0,2979 (lit)

Do ®ã: CM=

=

= 1,17(M).

c.Tõ c«ng thøc: CM= à D=

=

= 1,12g/ml

Bµi 3: Hoµ tan 5,72 g Na2CO3.xH2O trong 44,28 g n­íc ta ®­îc 1 lit dung dÞch nång ®é 4,24%. X¸c ®Þnh c«ng thøc cña hidrat.

H­íng dÉn Ta cã

=

=

(mol)

Do ®ã khèi l­îng Na2CO3 cã trong dung dÞch x«®a lµ: =

(g)=

(g)

Khèi l­îng dung dÞch x«®a: mdd= 44,26+ 5,72= 50(g) Theo bµi ra ta cã: 4,24= => 1212,64= 4,24(106+ 18x) => x= 10 VËy c«ng thøc cña x«®a lµ Na2CO3.10H2O * Ph­¬ng ph¸p s¬ ®å ®­êng chÐo: +S¬ ®å 1: Liªn quan gi÷a khèi l­îng dung dÞch vµ nång ®é % Gäi m1, C1 lÇn l­ît lµ khèi l­îng dung dÞch vµ nång ®é % cña dung dÞch 1 m2, C2 lÇn l­ît lµ khèi l­îng dung dÞch vµ nång ®é % cña dung dÞch 2 Khi trén dung dÞch 1 víi dung dÞch 2 ®­îc dung dÞch cã nång ®é % lµ C. ta cã: C1 C- C2 C C2

=> C1- C

Bµi tËp ¸p dông s¬ ®å 1: Bµi 4: 71

=

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Cho dung dÞch A gåm 300 g dung dÞch NaCl 10% a. Thªm 100 g n­íc vµo A ®­îc dung dÞch B. TÝnh C% cña B b. CÇn thªm bao nhiªu g NaCl vµo A ®Ó ®­îc dung dÞch 12% c. Thªm 200 g dung dÞch NaCl 5% vµo A ®­îc dung dÞch D. TÝnh C% cña D. H­íng dÉn a. Ta cã: m1= 300 C1= 10 m2= 100 C2= 0 C= ?

Theo quy t¾c ®­êng chÐo: 10 C C 0 =>

10- C ó

=

=

=> C= 7,5 Dung dÞch B cã nång ®é 7,5% (L­u ý: ta coi n­íc lµ dung dÞch NaCl cã nång ®é 0%) b. Ta cã: m1= 300 C1= 10 C2= 100 C= 12 m2= ?

Theo quy t¾c ®­êng chÐo: 10 88 12

=>

=

= 44ó m2=

= 6,8(g)

100 2 VËy cÇn thªm 6,8 g NaCl vµo A ( Chó ý: Ta coi NaCl lµ dung dÞch NaCl cã nång ®é 100%) c. Ta cã: m1= 300 m2= 200 C1= 10 C2= 5 C= ?

Theo quy t¾c ®­êng chÐo: 10 C- 5 C 5

=>

=

10- C

ó 200(C-5)= 300(10-C) => C= 8

72

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Bµi 5: Cã 2 dung dÞch HCl A vµ B. H·y tÝnh C% cña A vµ B, biÕt r»ng: C%B= 2,5C%A. Khi trén A víi B theo tØ lÖ khèi l­îng 7:3 ta ®­îc dung dÞch C cã nång ®é 25%.

H­íng dÉn Gäi x lµ nång ®é % cña dung dÞch A=> nång ®é % cña dung dÞch B lµ 2,5x Theo quy t¾c ®­êng chÐo: x 2,5x- 25 25 2,5x =>

25- x ó 3(2,5x- 25) = 7(25- x)

=

=> x= 17,24 VËy C%A= 17,24% C%B= 2,5. 17,24= 43,1% ( NÕu lµm theo ph­¬ng ph¸p ®¹i sè ë bµi nµy sÏ phøc t¹p h¬n) + S¬ ®å 2: Liªn quan gi÷a thÓ tÝch dung dÞch vµ nång ®é mol.

- Gäi C1, V1 lÇn l­ît lµ nång ®é mol vµ thÓ tÝch dung dÞch 1 C2, V2 lÇn l­ît lµ nång ®é mol vµ thÓ tÝch dung dÞch 2 Khi trén dung dÞch 1 víi dung dÞch 2 ®­îc dung dÞch míi cã nång ®é mol lµ C Ta cã:C1

C- C2 C

C2

C 1- C

=>

=

Bµi tËp ¸p dông s¬ ®å 2: Bµi 6: CÇn bao nhiªu ml dung dÞch HCl 2M pha trén víi 500ml dung dÞch HCl 1M ®Ó ®­îc dung dÞch cã nång ®é 1,2M H­íng dÉn Ta cã: C1= 2 C2= 1 C= 1,2 V2 = 500 V1= ? ¸p dông quy t¾c ®­êng chÐo: 2 0,2 1,2 1 0,8 =>

=

=> V1= 125ml

VËy ph¶i dïng 125ml dung dÞch HCl 1M

73

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Bµi 7: CÇn dïng bao nhiªu ml dung dÞch H2SO4 2M vµ bao nhiªu ml dung dÞch H2SO4 1M ®Ó pha trén chóng víi nhau ®­îc 600ml dung dÞch 1,5M H­íng dÉn Ta cã: C1= 2,5 C2= 1 C= 1,5 V1+ V2= 600 V1= ?

V2= ? ¸p dông quy t¾c ®­êng chÐo: 2,5 0,5 1,5 1 =>

1 =

=> V2= 2V1

Mµ V1+ V2= 600 Do ®ã: V1= 200 V2= 400 CÇn ph¶i pha 200ml dung dÞch H2SO4 2,5M víi 400ml dung dÞch H2SO41M

+ S¬ ®å 3: Liªn quan gi÷a khèi l­îng riªng vµ thÓ tÝch dung dÞch Gäi D1, V1 lÇn l­ît lµ khèi l­îng riªng vµ thÓ tÝch cña dung dÞch 1 D2, V2 lÇn l­ît lµ khèi l­îng riªng vµ thÓ tÝch cña dung dÞch 2 Khi tréng dung dÞch 1 víi dung dÞch 2 ®­îc dung dÞch míi cã khèi l­îng riªng D Ta cã: D1 D - D2 D D2 D1- D Ta cã:

=

Bµi tËp ¸p dông s¬ ®å 3 Bµi 8: CÇn bao nhiªu ml dung dÞch NaOH (D= 1,26) víi bao nhiªu ml dung dÞch NaOH(D= 1,06) ®Ó ®­îc 500ml dung dÞch NaOH (D= 1,16) H­íng dÉn Ta cã: D1= 1,26 D2= 1,06 D= 1,16 V1+ V2= 500 V1=?

V2=? ¸p dông quy t¾c ®­êng chÐo: 74

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 0,1

1,26 1,16 1,06

0,1 à

=

ó V1= V2

Mµ V1+ V2 = 500 Nªn: V1= V2= 250.

VËy ph¶i dïng 250ml mçi dung dÞch.

Bµi 9: CÇn pha bao nhiªu lit n­íc (D= 1) víi dung dÞch H2SO4(D= 1,84) ®Ó ®­îc 33 lit dung dÞch H2SO4(D= 1,28) H­íng dÉn Ta cã: D1= 1 D2 = 1,84 D= 1,28 V1+ V2= 33 V1=?

V2= ? ¸p dông quy t¾c ®­êng chÐo: 1 0,56 1,28 1,84 0,28 Ta cã:

= 2 à V1= 2V2

mµ V1+ V2= 33 Do ®ã: V2= 11 ; V1= 22 VËy cÇn pha 22 lit n­íc víi 11 lit dung dÞch H2SO4(D= 1,84) Bµi tËp tù luyÖn: Bµi 1:T×m nång ®é % cña dung dÞch thu ®­îc khi trén 200g dung dÞch NaCl 20% víi 300 g dung dÞch NaCl 5% §S: 11% Bµi 2: Trén 200ml dung dÞch NaOH 0,01M víi 50ml dung dÞch NaOH 1M. TÝnh CM cña dung dÞch thu ®­îc. §S: 0,208M Bµi 3:Mét dung dÞch X cã nång ®é 45% vµ mét dung dÞch chÊt X cã nång ®é 15%. CÇn ph¶i pha chÕ theo tØ lÖ nh­ thÕ nµo vÒ khèi l­îng gi÷a 2 dung dÞch trªn ®Ó ®­îc dung dÞch cã nång ®é 20% §S: 1 phÇn dung dÞch 45% víi 5 phÇn dung dÞch 15% Bµi 4: Cã 2 dung dÞch H2SO4 A vµ B. NÕu 2 dung dÞch trén lÉn theo tØ lÖ khèi l­îng 7:3 th× thu ®­îc dung dÞch C cã nång ®é 29%. BiÕt C%B= 2,5C%A. TÝnh C%A vµ C%B. §S: C%A= 20%; C%B= 50% Bµi 5: CÇn ph¶i dïng bao nhiªu lit dung dÞch H2SO4(D= 1,84) vµ bao nhiªu lit n­íc ®Ó pha chÕ thµnh 10 lit dung dÞch H2SO4(D= 1,28) §S: CÇn 6,67 lit H2O vµ 3,33 lit axit H2SO4 Bµi 6: §Þnh nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch thu ®­îc trong c¸c tr­êng hîp sau ®©y: a, Dung dÞch NaOH 2M cã khèi l­îng riªng d = 1,08g/ml.

75

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com b, Dung dÞch H2SO4 8M cã d = 1,44g/cm3. c, Dung dÞch CaCl2 2,487 M cã d = 1,2 g/ml. §S: a, 7,4% b, 54,44% c, 23%.

Bµi 7: §Þnh nång ®é mol cña dung dÞch trong c¸c tr­êng hîp sau ®©y: a, H2SO4 ®Æc chøa 2% n­íc, cã tØ khèi d= 1,84. b, Dung dÞch KOH 14% cã d= 1,13 g/ml. c, Dung dÞch ZnCl2 25% cã d= 1,238g/cm3.

Bµi 8: CÇn bao nhiªu gam NaCl vµ n­íc ®Ó ®iÒu chÕ 600g dung dÞch NaCl 20% ? §S: 120g NaCl vµ 480g H2O. Bµi 9: CÇn bao nhiªu gam H2SO4 nguyªn chÊt ®Ó ®iÒu chÕ 400 ml dung dÞch H2SO4 3M? §S: 117,6g.

Bµi 10: CÇn bao nhiªu gam NaNO3 vµ n­íc ®Ó ®iÒu chÕ 700ml dung dÞch NaNO3 20%, khèi l­îng riªng dung dÞch lµ d= 1,1429 g/ml. §S: mNaNO3 = 160g, mH2O = 640g.

Bµi 11: X¸c ®Þnh thÓ tÝch dung dÞch HCl 10M vµ thÓ tÝch H2O cÇn dïng pha thµnh 400ml dung dÞch 2M. §S: 80ml HCl + 320ml H2O. Bµi 12: CÇn bao nhiªu gam dung dÞch Fe(NO3)2 20% vµ bao nhiªu gam n­íc ®Ó pha thµnh 500g dung dÞch Fe(NO3)2 8%? §S: 200g Fe(NO3)2 vµ 300g n­íc.

Bµi 13: Víi 300g NaCl cã thÓ pha ®­îc bao nhiªu ml dung dÞch NaCl 10% cã d= 1,017 g/ ml? §S: 2810,1ml.

Bµi 14: Víi 2664g Al2(SO4)3 . 8H2O cã thÓ pha ®­îc bao nhiªu gam dung dÞch Al2(SO4)3 20%. §S: 6840g.

Bµi 15: X¸c ®Þnh nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch thu ®­îc trong c¸c tr­êng hîp sau: a, Pha lo·ng 160g dung dÞch 15% b»ng 40g n­íc. b, Thªm 1l n­íc vµo 500 ml dung dÞch HNO3 32% cã khèi l­îng riªng d= 1,2g/ml. c, Hoµ tan 200g SO3 vµo 1lit dung dÞch H2SO4 17% cã d= 1,12g/ml. d, C« ®Æc 76,34 lit dung dÞch NaOH 28% ( d= 1,31g/ml) thµnh 70kg dung dÞch míi. §S: a, 12% b, 12% c, 33% d, 40%.

Bµi 16: X¸c ®Þnh nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch thu ®­îc trong c¸c tr­êng hîp sau: a, Trén 2dm3 dung dÞch HNO3 10% (d= 1,054g/ml) víi 4dm3 (4lit) dung dÞch HNO3 24% (d= 1,140g/ml). b, Trén 4dm3 dung dÞch H2SO4 11M (d= 1,59g/ml) víi 6 lit dung dÞch H2SO4 5M (d= 1,29g/ml). c, C« ®Æc 56 lit dung dÞch ZnSO4 10% (d= 1,107g/ml) thµnh 50kg dung dÞch míi. §S: a, 19,574% b, 51,432% c, 12,4%.

Bµi 17: TÝnh thÓ tÝch (ml) dung dÞch H2SO4 59% (d1= 1,49g/ml) vµ dung dÞch H2SO4 32% (d2= 1,24g/ml) cÇn ph¶i lÊy ®Ó pha thµnh 6lit dung dÞch H2SO4 44% (d3= 1,34g/ml). §S: V1= 2398,19ml; V2(32%)= 3602,15ml.

Bµi 18: T×m c¸c khèi l­îng vµ thÓ tÝch c¸c dung dÞch ®Çu cÇn lÊy c¸c tr­êng hîp sau ®©y: a, CÇn lÊy bao nhiªu dung dÞch HCl 34% (d= 1,172g/ml) trén víi bao nhiªu HCl 20% (d=1,1) ®Ó pha thµnh 7lit dung dÞch HCl 28% (d= 1,14)?

76

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com b, CÇn lÊy bao nhiªu dung dÞch H2SO4 57% (d= 1,468) trén víi bao nhiªu dung dÞch H2SO4 41% (d= 1,32) ®Ó pha thµnh 8lit dung dÞch H2SO4 49% (d=1,39g/ml). §S: a,V(34%)= 3890,8ml (4560g) V(20%)= 3109,1ml (3420g) b,V(57%)= 3787,46ml (5560g) V(41%)= 4212,12ml (5560g).

Bµi 19: CÇn bao nhiªu ml dung dÞch HNO3 40% (d=1,25g/ml) vµ dung dÞch HNO3 10% (d=1,06g/ml) ®Ó pha thµnh 2lit dung dÞch HNO3 15% (d= 1,08gml)? §S: V(40%)= 288ml V(10%)= 1698,1ml.

Bµi 20: Ph¶i trén dung dÞch HNO3 0,2M víi dung dÞch HNO3 1M theo tØ sè thÓ tÝch b»ng bao nhiªu ®Ó thu ®­îc dung dÞch 0,4M? §S: V(0,2M) : V(1M) = 3 : 1 III. Bµi tËp vÒ sù pha trén dung dÞch cã x¶y ra ph¶n øng * Lý thuyÕt: Khi sù pha trén cã x¶y ra ph¶n øng, cÇn x¸c ®Þnh xem dung dÞch sau ph¶n øng lµ dung dÞch g×, chøa nh÷ng chÊt tan nµo?

VD 1: Cho Na vµo n­íc PTHH: 2Na + 2H2O à 2NaOH + H2 (1) Dung dÞch sau ph¶n øng (1) lµ dung dÞch NaOH, chÊt tan lµ NaOH VD 2: Cho Fe vµo dung dÞch HCl d­: Fe+ 2HCl à FeCl2 + H2 (2) Dung dÞch sau ph¶n øng (2) gåm FeCl2 vµ dung dÞch HCl d­.(ChÊt tan: FeCl2 vµ HCl) VD 3: Cho dung dÞch Ba(OH)2 d­ vµo dung dÞch FeSO4: Ba(OH)2 + FeSO4 à Fe(OH)2 + BaSO4 (3) Do sau ph¶n øng (3), c¶ 2 chÊt t¹o thµnh cã kÕt tña nªn dung dÞch sau ph¶n øng lµ Ba(OH)2 d­(ChÊt tan lµ Ba(OH)2) C¸ch tÝnh khèi l­îng dung dÞch sau ph¶n øng + NÕu s¶n phÈm kh«ng cã chÊt kÕt tña hoÆc khÝ: Khèi l­îng dung dÞch sau ph¶n øng= Tæng khèi l­îng c¸c chÊt tham gia VD: Na2O + H2O à 2NaOH Lóc ®ã: mddNaOH= + + NÕu s¶n phÈm cã chÊt kÕt tña hoÆc khÝ hoÆc c¶ hai: Khèi l­îng dung dÞch sau ph¶n øng= Tæng khèi l­îng c¸c chÊt tham gia - mKhÝ ( hoÆc kÕt tña ) hoÆc c¶ khÝ vµ kÕt tña.

VD 1: Cho a g Na ph¶n øng hÕt víi b g dung dÞch HCl 2Na+ 2HCl à 2NaCl + H2 à mdd sau ph¶n øng= mNa + mddHCl -

= a + b-

VD 2: Cho x g dung dÞch Ba(OH)2 vµo y g dung dÞch CuSO4 d­ Ba(OH)2 + CuSO4 à BaSO4 + Cu(OH)2 à mdd sau ph¶n øng = x + y- ( + ) **L­u ý khi ®äc ®Ò mét bµi tËp ho¸ häc XÐt ph¶n øng: A + B à C + D Mét ph¶n øng ®­îc coi lµ hoµn toµn khi sau ph¶n øng, A hoÆc B (HoÆc c¶ 2) hÕt. Do ®ã nÕu d­ A th× B hÕt, hoÆc ng­îc l¹i..

77

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com - Tr­êng hîp c¶ A vµ B ®Òu hÕt: Hoµ tan hoµn toµn A cÇn B Hoµ tan hoµn toµn A b»ng B võa ®ñ à Lóc nµy ta tÝnh theo A hoÆc B - Tr­êng hîp A hÕt, B cã thÓ hÕt hoÆc d­: Hoµ tan hoµn toµn A b»ng B Hoµ tan hÕt A b»ng B Hoµ tan A b»ng B d­. à Lóc nµy tÝnh theo A - Tr­êng hîp ch­a biÕt chÊt nµo hÕt: Hoµ tan A b»ng B cho A ph¶n øng víi B. * Bµi tËp Bµi 1: Hoµ tan 6,2 g Na2O vµo 100g n­íc ®­îc dung dÞch A. TÝnh C% cña dung dÞch A. H­íng dÉn Sè mol Na2O:

n=

= 0,1(mol)

Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Na2O +H2O à 2NaOH Mol: 1 2 Theo ph­¬ng tr×nh: nNaOH= 2 = 0,2(mol) Do ®ã: khèi l­îng NaOH t¹o thµnh: m= n.M = 0,2. 40= 8(g) Khèi l­îng dung dÞch A: mdd= 6,2 + 100= 106,2(g) VËy nång ®é % cña dung dÞch A: C%A=

= 7,53%

(Chó ý: Th«ng th­êng, khi cho kim lo¹i hoÆc oxit kim lo¹i kiÒm t¸c dông víi n­íc th× kim lo¹i hoÆc oxit kim lo¹i th­êng hÕt, d­ n­íc. Do ®ã trong mét sè tr­êng hîp ta kh«ng cÇn tÝnh l­îng n­íc tham gia mµ c«ng nhËn nã d­ - §iÒu nµy phï hîp v× khi t¹o thµnh dung dÞch th× b¾t buéc trong dung dÞch ph¶i chøa n­íc) Bµi 2: Cho 11,2 g Fe t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl 7,3% võa ®ñ. a. TÝnh thÓ tÝch H2 t¹o thµnh ë ®ktc. b. TÝnh khèi l­îng dung dÞch HCl cÇn dïng c. TÝnh C% cña dung dÞch sau ph¶n øng H­íng dÉn Sè mol Fe tham gia: nFe= 11,2: 56= 0,2(mol) Ph­¬ng tr×nh: Fe + 2HCl à FeCl2 + H2 a. Theo ph­¬ng tr×nh: = nFe = 0,2 (mol) 78

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ThÓ tÝch H2 t¹o thµnh ë ®ktc: = n. 22,4= 0,2. 22,4= 4,48 b. Theo ph­¬ng tr×nh: nHCl= 2nFe= 2.0,2= 0,4 (mol) Khèi l­îng HCl tham gia: mHCl= n.M= 0,4. 36,5= 14,6(g) Khèi l­îng dung dÞch HCl cÇn dïng mdd=

= 200(g)

c. Theo ph­¬ng tr×nh:

= nFe= 0,2(mol)

Khèi l­îng FeCl2 t¹o thµnh: m= n.M = 0,2. 127= 25,4(g) Khèi l­îng dung dÞch sau ph¶n øng: mdd= 11,2+ 200= 11,2 + 200 - 0,2. 2= 210,8(g) VËy nång ®é % cña dung dÞch sau ph¶n øng: C%=

= 12,05%

Bµi 3: Cho 41,4 g Ba t¸c dông víi 200 g dung dÞch H2SO4 4,9% a. TÝnh

t¹o thµnh ë ®ktc.

b. TÝnh nång ®é % cña dung dÞch sau ph¶n øng.

H­íng dÉn Ta cã: nBa= 41,4: 137= 0,3(mol) = =>

= 9,8(g)

= 9,8: 98= 0,1(mol)

Ph­¬ng tr×nh: Ba + H2SO4 à BaSO4 + H2 (1) Theo ph­¬ng tr×nh( mol): 1 1 1 1 Tr­íc ph¶n øng: 0,3 0,1 Ph¶n øng: 0,1 0,1 Sau ph¶n øng: 0,2 0 0,1 0,1 Sau ph¶n øng cßn d­ 0,2 mol Ba sÏ t¸c dông víi H2O trong dung dÞch axit: Ba + 2H2O à Ba(OH)2 + H2 (2) Theo ph­¬ng tr×nh: (mol) Theo ph­¬ng tr×nh (2):

1

1

= nBa= 0,2(mol)

a. Tæng sè mol H2 cña 2 ph­¬ng tr×nh (1,2): = 0,1+ 0,2= 0,3(mol)

79

1

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ThÓ tÝch H2 t¹o thµnh ë ®ktc: = n. 22,4= 0,3. 22,4= 6,72(l) b. * TÝnh khèi l­îng c¸c chÊt tan trong dung dÞch?

Theo ph­¬ng tr×nh (2):

= nBa = 0,2(mol)

Khèi l­îng Ba(OH)2:

= 0,2. 171= 34,2(g)

* TÝnh khèi l­îng dung dÞch sau ph¶n øng?: + Khèi l­îng H2 t¹o thµnh: = 0,3. 2= 0,6(g) + Khèi l­îng BaSO4:

= 0,1. 233= 23,3(g)

à Khèi l­îng dung dÞch sau ph¶n øng: mddsaup­ = 41,4 + 200- (23,3+ 0,6)= 217,5(g) * VËy nång ®é % cña dung dÞch sau ph¶n øng lµ: C%=

= 15,72%

(Chó ý: Khi cho Ba vµo dung dÞch H2SO4 lo·ng, Ba sÏ t¸c dông víi axit H2SO4 tr­íc, nÕu cßn d­ kim lo¹i, kim lo¹i sÏ ph¶n øng víi n­íc trong dung dÞch. Do vËy khÝ H2 ®­îc t¹o thµnh do c¶ 2 ph¶n øng).

Bµi 4: Cho 200 g dung dÞch Ba(OH)2 17,1% t¸c dông víi 500g dung dÞch CuSO4 8% thu ®­îc kÕt tña A, dung dÞch B. a. TÝnh mA b. TÝnh C% dung dÞch B. H­íng dÉn Ta cã: = =

= 34,2(g) => n= = 40(g) => n=

= 0,2(mol)

= 0,25(mol)

Ph­¬ng tr×nh: Ba(OH)2 + CuSO4 à BaSO4 Theo ph­¬ng tr×nh: 1 1 1 Tr­íc ph¶n øng: 0,2 0,25 Ph¶n øng: 0,2 0,2 Sau ph¶n øng: 0 0,05 0,2 a. KÕt tña A gåm BaSO4 vµ Cu(OH)2 mA = 0,2.(233+ 98)= 66,2(g) b. Khèi l­îng dung dÞch B sau ph¶n øng: mdd= 200+ 500- 66,2= 633,8(g) Khèi l­îng CuSO4 cßn d­: m= 0,05 . 160= 8(g) Nång ®é % cña dung dÞch B: C%B=

= 1,26%

80

+ Cu(OH)2 1 0,2

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Bµi 5. C lµ dung dÞch H2SO4 nång ®é x mol/l, D lµ dung dÞch KOH nång ®é y mol/l.

Trén 200 ml dung dÞch C víi 300 ml dung dÞch D, thu ®­îc 500ml dung dÞch E. §Ó trung hßa 100ml dung dÞch E cÇn dïng 40 ml dung dÞch H2SO4 1M. MÆt kh¸c trén 300ml dung dÞch C víi 200 ml dung dÞch D, thu ®­îc 500ml dung dÞch F. X¸c ®Þnh x, y, biÕt r»ng 100 ml dung dÞch F ph¶n øng võa ®ñ víi 2,04 gam Al2O3.

H­íng dÉn Sè mol H2SO4 trong 200 ml dd C lµ 0,2x mol Sè mol KOH trong 300ml dd D lµ 0,3y mol Khi trung hßa 500ml dung dÞch E cÇn =

H2SO4

VËy trong dung dÞch E cßn d­ KOH: H2SO4 + 2KOH

K2SO4 + 2H2O

Ban ®Çu: 0,2x

0,3y

mol

Ph¶n øng: 0,2x

0,4x

mol

Sau p­

:

0

(0,3y- 0,4x)

mol

Khi trung hßa l­îng KOH d­ trong dd E H2SO4 + 2KOH 0,2

K2SO4 + 2H2O

0,3y- 0,4x

VËy 0,3y- 0,4x= 0,4

mol

(1)

Sè mol H2SO4 trong 300 ml dd C lµ 0,3x mol Sè mol KOH trong 200ml dd D lµ 0,2y mol V× dd F cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi Al2O3 nªn cã hai tr­êng hîp axit d­ hoÆc baz¬ d­ Sè mol Al2O3 ph¶n øng víi 500 ml dd F:

=

= 0,1 mol

* Tr­êng hîp 1: khi axit H2SO4 d­ H2SO4 + 2KOH

K2SO4 + 2H2O

ban ®Çu :

0,3x

0,2y

mol

ph¶n øng:

0,1y

0,2y

mol

0

mol

sau p­

: (0,3x- 0,1y)

Al2O3 + 3 H2SO4

Al2(SO4)3 + 3 H2O

81

0,1

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com mol

0,3x – 0,1y

0,3x- 0,1y = 0,3 (2) Tõ (1) vµ (2) ta ®­îc x= 2,6; y = 4,8 * Tr­êng hîp 2: Khi kiÒm d­: H2SO4 + 2KOH

K2SO4 + 2H2O

Ban ®Çu :

0,3x

0,2y

mol

Ph¶n øng:

0,3x

0,6x

mol

Sau p­

0

:

(0,2y- 0,6x)

Al2O3

+

0,1

2 KOH

mol 2KAlO2 + H2O

0,2y-0,6x

mol

0,2y- 0,6x = 0,2 (3) Tõ (1) vµ (3) ta ®­îc x = 0,2; y = 1,6 Bµi 6: Trén 100 ml dung dÞch H2SO4 a M víi 150 ml dung dÞch NaOH 1,5 M thu ®­îc dung dÞch D. Chia D lµm hai phÇn b»ng nhau.

PhÇn 1 hßa tan ®­îc tèi ®a 0,675 g Al. TÝnh a.

PhÇn 2 ®em c« c¹n thu ®­îc bao nhiªu gam r¾n khan?

H­íng dÉn Khi trén hai dung dÞch x¶y ra ph¶n øng: H2SO4 + 2 NaOH " Na2SO4 + 2 H2O (1) V× Al tan ®­îc trong dung dÞch axit vµ trong dung dÞch kiÒm nªn x¶y ra hai tr­êng hîp: * Tr­êng hîp H2SO4 d­: 2 Al + 3 H2SO4 " Al2(SO4)3 + 3H2 # (2) Sè mol H2SO4 cã trong 100 ml =

mol

" a = 0,1875/0,1 = 1,875 M * Tr­êng hîp NaOH d­: 2 Al + 2 NaOH + 2H2O " 2 NaAlO2 + 3 H2 # (3) Sè mol H2SO4 cã trong 100 ml mol " a = 0,0875/0,1 = 0,875 M - Khèi l­îng chÊt r¾n thu ®­îc khi c« c¹n phÇn 2 * Tr­êng hîp H2SO4 d­ chÊt r¾n gåm NaHSO4 vµ Na2SO4 cã khèi l­îng b»ng: g * Tr­êng hîp NaOH d­ chÊt r¾n gåm Na2SO4 vµ NaOH cã khèi l­îng b»ng:

82

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com g ----------------------------------------------------

Bµi tËp tù luyÖn: Bµi 1: Hoµ tan 4,6 g Na vµo 200 g n­íc ®­îc dung dÞch A. TÝnh C% dung dÞch A §S: 3,91% Bµi 2: Hoµ tan 155 g Na2O vµo 145 g n­íc t¹o thµnh dung dÞch B. TÝnh C% cña dung dÞch B. §S: 66,66% Bµi 3: Hoµ tan 200 g SO3 vµo 1lit dung dÞch H2SO417%(D= 1,12g/ml). TÝnh C% cña dung dÞch t¹o thµnh. §S: 33% Bµi 4: Cho dung dÞch A gåm 400 g dung dÞch NaOH 10% a. Cho 9,2 g Na vµo dung dÞch A ®­îc dung dÞch B. TÝnh C%B b. CÇn thªm bao nhiªu g Na2O vµo A ®Ó d­îc dung dÞch nång ®é 12% c. Cho 200 g dung dÞch HCl 7,3% vµo A ®­îc dung dÞch D. TÝnh C%D. d. Cho 300 g dung dÞch FeCl2 12,7% vµo A ®­îc kÕt tña E, dung dÞch F. TÝnh khèi l­îng E vµ C% cña dung dÞch F. §S: a:13,7% b. m= 6,82g c. C%NaOH=4%; C%NaCl= 3,9% d. m = 27g;C%NaOH=2,4%; C%NaCl= 5,2% Bµi 5:Cho 100 g dung dÞch H2SO419,6% vµo 400 g dung dÞch BaCl2 13% a. TÝnh khèi l­îng kÕt tña t¹o thµnh b. TÝnh C% c¸c chÊt cã trong dung dÞch sau ph¶n øng. §S:a.46,6% b. C%HCl= 3,22%; C%BaCl2= 2,29% Bµi 6: §Þnh nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch thu ®­îc trong c¸c tr­êng hîp sau ®©y: a, Hoµ tan 320g SO3 vµo 480ml n­íc. b, Hoµ tan 10g Na2CO3 . 10H2O vµo 64ml n­íc. c, Hoµ tan 69g Na vµo 234g n­íc. d, Hoµ tan 306g bari oxit vµo 694ml n­íc. e, Hoµ tan 274g bari kim lo¹i vµo 730ml n­íc.

Cho Ba = 137, Na = 23, S = 32, C = 12 §S: a, 49% b, 5% c, 40% d, 34,2% e, 34,2%.

Bµi 7: §Þnh nång ®é mol cña dung dÞch thu ®­îc trong c¸c tr­êng hîp sau : a, Hoµ tan 240g SO3 vµo n­íc, sau ph¶n øng dung dÞch cã thÓ tÝch 2l. b, §æ n­íc vµo 61,2g BaO cho ®­îc 2,5l dung dÞch. c, Hoµ 31,36 lit khÝ hi®ro clorua, HCl (®kc) vµo n­íc cho ®­îc 0,5l dung dÞch. d, Hoµ tan 100g ZnSO4 vµo 400g n­íc ta thu ®­îc mét dung dÞch cã khèi l­îng riªng d= 1,232 g/ml. e, Hoµ 6,6g CO2 vµo 400ml dung dÞch NaOH 0,45M.

83

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com §S: a, 1,5M b, 0,16M c, 2,8M d, 1,53M e, NaHCO3 0,3M ; Na2CO3 0,075M. Bµi 8: CÇn bao nhiªu gam SO3 hoµ tan vµo dung dÞch H2SO4 50% ®Ó ®iÒu chÕ 100g dung dÞch H2SO4 79%. §S: 40g SO3.

Bµi 9: TÝnh nång ®é mol/lit ban ®Çu cña dung dÞch H2SO4 (dung dÞch A) vµ dung dÞch NaOH(dung dÞch B), biÕt r»ng: a, NÕu ®æ 3lit dung dÞch A vµo 2lit dung dÞch B th× thu ®­îc 1 dung dÞch cã tÝnh axit víi nång ®é H2SO4 lµ 0,2M. b, NÕu ®æ 2lit dung dÞch A vµo 3lit dung dÞch B th× thu ®­îc 1 dung dÞch cã tÝnh kiÒm víi nång ®é lµ 0,1M. §S: a, H2SO4 0,7M b, NaOH 1,1M. Bµi 10:. Thªm rÊt tõ tõ 300ml dung dÞch HCl 1M vµo 200ml dung dÞch Na2CO3 1M thu ®­îc dung dÞch G vµ gi¶i phãng V lÝt khÝ CO2 (ë ®ktc). Cho thªm n­íc v«i trong vµo dung dÞch G tíi d­ thu ®­îc m gam kÕt tña tr¾ng. TÝnh gi¸ trÞ cña m vµ V ? §S: V = 0,1.22,4 = 2,24 lit Bµi 11: Cã 20ml dung dÞch A gåm H2SO4, FeSO4 vµ mét sunfat cña kim lo¹i M cã ho¸ trÞ II. Cho 20ml dung dÞch B gåm BaCl2 0,4M vµ NaOH 0,5M vµo dung dÞch A th× dung dÞch A võa hÕt H2SO4. Cho thªm 130ml dung dÞch B n÷a th× ®­îc mét l­îng kÓt tña nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi ®­îc 10,155g chÊt r¾n, vµ dung dÞch C sau khi ®· t¸ch kÕt tña ph¶i dïng 20ml HCl 0,25M ®Ó trung hßa. a, X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i M. b, X¸c ®Þnh nång ®é mol/lit cña c¸c chÊt trong dung dÞch A. Cho biÕt nguyªn tö l­îng cña kim lo¹i M lín h¬n cña Na vµ hi®roxit cña nã kh«ng tan, kh«ng cã tÝnh l­ìng tÝnh. §S: a, Mg b, H2SO4 0,025M, MgSO4 = 0,05M vµ FeSO4 0,1M. Bµi 13: Hoµ tan hoµn toµn 14,2 g hçn hîp C gåm MgCO3 vµ muèi cacbonat cña kim lo¹i R vµo dd HCl 7,3% võa ®ñ, thu ®­îc dd D vµ 3,36 lÝt khÝ CO2 (dktc). Nång ®é phÇn tr¨m MgCl2 trong dd lµ 6,028%. a. X¸c ®Þnh R vµ thµnh phÇn % theo khèi l­îng cña mçi chÊt trong C. b. Cho dd NaOH d­ vµo dd D, läc lÊy kÕt tña råi nung ngoµi kh«ng khi p­ x¶y ra hoµn toµn. TÝnh sè g chÊt r¾n cßn l¹i sau khi nung. §S: a. R lµ Fe; %FeCO3= 40,85% b. mCR= mMgO + Bµi 14: Hoµ tan hoµn toµn 5,94g Al vµo dd NaOH d­ ®­îc khÝ thø nhÊt. Cho 1,896 g KMnO4 t¸c dông hÕt víi dd HCl ®Æc, d­ thu ®­îc khÝ thø hai. NhiÖt ph©n hoµn toµn 12,25 g KClO3 cã xóc t¸c, thu ®­îc khÝ thø ba.

Cho toµn bé c¸c khÝ trªn vµo mét b×nh kÝn råi ®èt ch¸y ®Ó c¸c p­ x¶y ra hoµn toµn.

Sau ®ã lµm l¹nh b×nh ®Ó cho h¬i n­íc ng­ng tô hÕt vµ gi¶ thiÕt c¸c chÊt tan hÕt vµo n­íc thu ®­îc dd E. ViÕt c¸c ptp­ vµ tÝnh nång ®é % cña dd E. §S: C%HCl= 28,85% Bµi 15:: Khö hoµn toµn 4,06 gam mét oxit kim lo¹i b»ng CO ë to cao thµnh kim lo¹i. DÉn toµn bé khÝ sinh ra vµo b×nh ®ùng dung dÞch Ba(OH)2 d­ thÊy t¹o thµnh 13,79 gam kÕt tña.

84

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com §Ó hßa tan hÕt l­îng kim lo¹i sinh ra cÇn võa ®ñ 105 ml dung dÞch HCl 1M. X¸c ®Þng c«ng thøc oxit kim lo¹i. §S: Fe3O4 Bµi 16: Hßa tan hoµn toµn 18,4 gam hçn hîp 2 kim lo¹i M(II) vµ N(III) trong dung dÞch HCl, thu ®­îc dung dÞch Q vµ 11,2 lit H2 (®ktc). C« c¹n dung dÞch Q ®­îc m gam muèi khan. a. TÝnh m? b. X¸c ®Þnh tªn 2 kim lo¹i, biÕt nM: nN = 1:1 vµ 2MN < MM < 3MN. §S: a. m=53,9g; b. M lµ Zn, N lµ Al --------------------------------------------------

Chuyªn §Ò 8: To¸n x¸c ®Þnh s¶n phÈm gi÷a oxit axit víi kiÒm.

A. Lý thuyÕt I. S¶n phÈm ph¶n øng gi÷a oxit axit víi dung dÞch kiÒm ( Kim lo¹i ho¸ trÞ I) VD 1: Cho a mol CO2 sôc vµo dung dÞch chøa b mol NaOH ®­îc dung dÞch A. BiÖn luËn ®Ó x¸c ®Þnh thµnh phÇn c¸c chÊt trong dung dÞch A theo a vµ b. ** * C¸c ph¶n øng cã thÓ x¶y ra CO2 + NaOH à NaHCO3(1) CO2 + 2NaOH à Na2CO3 + H2O(2) §Æt T =

=

Víi T>0

Ta cã b¶ng biÖn luËn thµnh phÇn c¸c chÊt cã trong A T< 1: X¶y ra ph¶n øng 1,s¶n phÈm NaHCO3, d­ CO2 T= 1: X¶y ra ph¶n øng 1, s¶n phÈm NaHCO3 T> 2: X¶y ra ph¶n øng 2, s¶n phÈm Na2CO3, d­ NaOH T= 2: X¶y ra ph¶n øng 2, s¶n phÈm Na2CO3.

1<T<2: X¶y ra c¶ 2 ph¶n øng, s¶n phÈm lµ hçn hîp 2 muèi. ( §èi víi c¸c oxit axit kh¸c nh­ SO2, SO3....khi t¸c dung víi dung dÞch kiÒm nh­ KOH.... th× còng biÖn luËn t­¬ng tù nh­ vËy) II. S¶n phÈm ph¶n øng gi÷a oxit axit víi dung dÞch kiÒm ( Kim lo¹i ho¸ trÞ II) VD 2: Cho a mol CO2 sôc vµo dung dÞch chøa b mol Ca(OH)2 ®­îc dung dÞch X. BiÖn luËn ®Ó x¸c ®Þnh thµnh phÇn c¸c chÊt trong dung dÞch X theo a vµ b.

C¸c ph¶n øng cã thÓ x¶y ra CO2 + Ca(OH)2 à CaCO3 + H2O (1) 85

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Mol: 1 1 1 2CO2 + Ca(OH)2 à Ca(HCO3)2+ H2O(2) Mol: 2 1 1 §Æt T =

=

Víi T>0

Ta cã b¶ng biÖn luËn thµnh phÇn c¸c chÊt cã trong X T< 1: X¶y ra ph¶n øng 1,s¶n phÈm CaCO3, d­ Ca(OH)2 T= 1: X¶y ra ph¶n øng 1, s¶n phÈm CaCO3 T> 2: X¶y ra ph¶n øng 2, s¶n phÈm Ca(HCO3)2, d­ CO2 T= 2: X¶y ra ph¶n øng 2, s¶n phÈm Ca(HCO3)2.

1<T<2: X¶y ra c¶ 2 ph¶n øng, s¶n phÈm lµ hçn hîp 2 muèi. ( §èi víi c¸c oxit axit kh¸c nh­ SO2, SO3....khi t¸c dung víi dung dÞch kiÒm nh­ Ba(OH)2.... th× còng biÖn luËn t­¬ng tù nh­ vËy) * Chó ý: +ViÖc ®Æt tØ lÖ a/b hay b/a trong 2 vÝ dô 1 vµ 2 chØ lµ quy ­íc, ta cã thÓ ®Æt ng­îc l¹i, tuy vËy khi ®Æt tØ lÖ ta cÇn chó ý ®Õn 2 ph­¬ng tr×nh trong tõng vÝ dô ®Ó biÖn luËn cho hîp lÝ. + Trong ph¶n øng gi÷a CO2 víi dung dÞch baz¬, nÕu d­ baz¬ chØ ®­îc muèi cacbonat trung hoµ(V× muèi hidro cacbonat kh«ng tån t¹i ë m«i tr­êng baz¬: HCO3- + OH- à CO22- + H2O). Ng­îc l¹i, nÕu chØ t¹o muèi trung hoµ th× kh«ng d­ CO2(V× CO2 sÏ t¸c dông víi muèi cacbonat trung hoµ t¹o muèi cacbonat axit) + NÕu ®­îc c¶ 2 muèi, CO2 vµ baz¬ ®Òu hÕt. Lóc nµy ta viÕt 2 ph­¬ng tr×nh ph¶n øng cho ra 2 muèi, xem nh­ lµ 2 ph¶n øng ®éc lËp. Chän 2 Èn( th­êng lµ sè mol cña 2 muèi), lËp 2 ph­¬ng tr×nh to¸n häc theo d÷ kiÖn ®Ò bµi, gi¶i ®Ó cã gi¸ trÞ 2 Èn.

CO2 + NaOH à NaHCO3 mol: x x x CO2 + 2NaOH à Na2CO3 + H2O mol: y 2y y Ta cã: nNaOH = x+ 2y =x+y + NÕu sau ph¶n øng gi÷a CO2 vµ baz¬ t¹o kÕt tña, n­íc qua läc khi thªm baz¬ t¹o ra kÕt tña n÷a, ch¾c ch¾n cã 2 muèi.

B. Bµi tËp: Bµi 1: TÝnh khèi l­îng c¸c chÊt cã trong dung dÞch sau ph¶n øng trong c¸c tr­êng hîp sau: a. Sôc tõ tõ 2,24 lit CO2 vµo 500ml dung dÞch NaOH 0,2M b. DÉn 11,2 lit SO2 vµo dung dÞch chøa 84 g KOH c. Sôc 13,2 g CO2 vµo 500ml dung dÞch Ca(OH)2 0,4M ( BiÕt c¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc) H­íng dÉn a. Ta cã:

=

= 0,1(mol)

86

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com nNaOH= 0,5. 0,2= 0,1(mol) NhËn thÊy:

=

=1

à S¶n phÈm lµ NaHCO3 NaOH + CO2 à NaHCO3 mol: 1 1 1 Theo ph­¬ng tr×nh: = nNaOH = 0,1(mol) Do ®ã:

= 0,1. 84= 8,4(g)

b. Ta cã:

=

= 0,5(mol)

nKOH= NhËn thÊy:

= 1,5(mol) =

= 3 >2à S¶n phÈm lµ K2SO3, d­ KOH

2KOH + SO2 à K2SO3 + H2O mol: 1 1 1 Theo ph­¬ng tr×nh: = = 0,5(mol) Do ®ã:

= 0,5. 158= 79 (g)

Sè mol KOH tham gia ph¶n øng: Theo ph­¬ng tr×nh: nKOH= 2 Sè mol KOH d­: n= 1,5 - 1= 0,5(mol) Khèi l­îng KOH d­: m= 0,5. 56= 28(g) c. Ta cã:

=

=1(mol)

= 0,3(mol) = 0,5.0,4= 0,2 (mol)

NhËn thÊy:

Ta thÊy 1<

=

=

<2

=> S¶n phÈm lµ hçn hîp 2 muèi CaCO3 vµ Ca(HCO3)2 * C¸ch 1: Ph­¬ng ph¸p song song Gäi a, b lÇn l­ît lµ sè mol CaCO3 vµ Ca(HCO3)2 t¹o thµnh CO2+ Ca(OH)2 à CaCO3 + H2O mol:

a a a 2CO2+ Ca(OH)2 à Ca(HCO3)2 mol: 2b b b 87

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Ta cã:

a+ 2b= 0,3 a + b= 0,2

Gi¶i hÖ: a= 0,1 b= 0,1 Nªn: Khèi l­îng muèi t¹o thµnh lµ m= 100a+ 162b= 10+ 16,2= 26,2(g) * C¸ch 2: Ph­¬ng ph¸p nèi tiÕp Khi sôc CO2 vµo dung dÞch Ca(OH)2, lóc ®Çu x¶y ra ph¶n øng CO2 + Ca(OH)2 à CaCO3 + H2O(1) Theo ph­¬ng tr×nh: 1 1 1 Tr­íc ph¶n øng : 0,3 0,2 Ph¶n øng : 0,2 0,2 Sau ph¶n øng : 0,1 0 0,2 Sau ph¶n øng (1) cßn d­ 0,1 mol CO2 sÏ hoµ tan 1 phÇn CaCO3 cã mÆt n­íc: CO2 + H2O + CaCO3 à Ca(HCO3)2(2) Theo ph­¬ng tr×nh: 1 1 1 mol: 0,1 à 0,1 à 0,1 Sau ph¶n øng (2) : = 0,2- 0,1 = 0,1(mol) = 0,1 (mol) VËy sè g muèi thu ®­îc lµ: m= 100. 0,1 + 0,1. 162= 26,2(g) * C¸ch 3: ViÕt ph­¬ng tr×nh theo ®óng tØ lÖ sè mol V×

=

=

Do ®ã ta lËp ph­¬ng tr×nh theo ®óng tØ lÖ sè mol trªn: 3CO2+ 2Ca(OH)2 à CaCO3 + Ca(HCO3)2 + H2O Theo pt : 3 2 1 1 Theo bµi : 0,3 0,2 à 0,1 0,1 Do vËy sè g muèi thu ®­îc lµ: m= 26,2(g) ( Chó ý: +Trong 3 c¸ch trªn, c¸ch 2 lµ ®óng b¶n chÊt vÒ mÆt ho¸ häc, thùc tÕ khi sôc CO2 vµo dung dÞch Ca(OH)2 lóc ®Çu sÏ tao muèi CaCO3, khi d­ CO2 sÏ hoµ tan CaCO3 t¹o Ca(HCO3)2 + Trong c¸ch 3, cÇn l­u ý ph¶i viÕt ph­¬ng tr×nh theo ®óng tØ lÖ sè mol gi÷a c¸c chÊt tham gia, sau ®ã míi thªm hÖ sè ë c¸c chÊt t¹o thµnh) Bµi 2: Hoµ tan hÕt 24,8 g Na2O vµo n­íc ®­îc dung dÞch A. Ph©n huû hoµn toµn 50 g CaCO3 ®­îc khÝ B. Sôc tõ tõ khÝ B vµo dung dÞch A th× ®­îc bao nhiªu g muèi?

H­íng dÉn.

Ta cã:

=

= 0,4(mol);

=

= 0,5(mol)

88

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Khi cho Na2O vµo n­íc t¹o dung dÞch A lµ NaOH Ph­¬ng tr×nh: Na2O + H2O à 2NaOH(1) Theo PT : 1 2 Theo ph­¬ng tr×nh: nNaOH = 2 = 0,4.2 = 0,8(mol) Khi ph©n huû CaCO3 thu ®­îc khÝ B lµ CO2: CaCO3 mol:

CaO + CO2

1

(2)

1

Theo ph­¬ng tr×nh (2):

=

= 0,5 (mol)

* X¸c ®Þnh lo¹i muèi t¹o thµnh?

TØ lÖ:1 <

=

<2

S¶n phÈm t¹o thµnh lµ hçn hîp 2 muèi Na2CO3 vµ NaHCO3

Khi sôc CO2 vµo dung dÞch NaOH th× x¶y ra ph¶n øng: CO2 + 2NaOH à Na2CO3 + H2O(1) Theo PT : 1 2 1 Tr­íc P¦ : 0,5 0,8 P¦ : 0,4 0,8 Sau P¦ : 0,1 0 0,4 Sau ph¶n øng (1) cßn d­ 0,1 mol CO2 ph¶n øng víi Na2CO3( cã mÆt n­íc) CO2 + Na2CO3 + H2O à 2NaHCO3(2) Theo PT: 1 1 2 Theo bµi: 0,1 0,1 0,2 Nh­ vËy sau ph¶n øng (2): = 0,4- 0,1= 0,3(mol) = 0,2(mol) Khèi l­îng muèi t¹o thµnh: m= 0,3. 106+ 0,2. 84= 48,6(g) Bµi 3: Hoµ tan hoµn toµn 20 g hçn hîp MgCO3 vµ RCO3( tØ lÖ mol 1: 1) b»ng dung dÞch HCl d­. L­îng khÝ CO2 sinh ra hÊp thô hoµn toµn bëi 200ml dung dÞch NaOH 2,5M ®­îc dung dÞch A. Thªm BaCl2 d­ vµo dung dÞch A thu ®­îc 39,4 g kÕt tña. a. T×m kim lo¹i R b. TÝnh % theo khèi l­îng MgCO3 vµ RCO3 H­íng dÉn Gäi a lµ sè mol MgCO3à a còng lµ sè mol RCO3 Ph­¬ng tr×nh: MgCO3 + 2HCl à MgCl2 + CO2 + H2O mol: a a RCO3 + 2HCl à RCl2 + CO2 + H2O mol: a a Tæng sè mol CO2 t¹o ra: nCO2= 2a Theo bµi: nNaOH= 0,2. 2,5= 0,5(mol) = 39,4: 197= 0,2(mol)

89

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Nh­ vËy khi cho CO2 hÊp thô hoµn toµn vµo dung dÞch NaOH ®­îc dung dÞch A, sÏ cã 2 tr­êng hîp: * Tr­êng hîp 1: Dung dÞch A gåm Na2CO3 vµ NaHCO3 Gäi x,y lµ sè mol Na2CO3 vµ NaHCO3 t¹o thµnh NaOH + CO2 à NaHCO3 mol: x x x 2NaOH+ CO2 à Na2CO3 + H2O mol: 2y y y Theo bµi: y= 0,2(mol) mÆt kh¸c: x+ 2y= 0,5 Nªn: x= 0,1(mol) Tæng sè mol CO2 t¹o thµnh sau ph¶n øng (1), (2) = 0,3= 2aà a= 0,15(mol) Ta cã : 84a+ a(R+ 60)= 20 12,6+ 0,15R + 9= 20 à R= - 10,67(Lo¹i) * Tr­êng hîp 2: Dung dÞch A chØ gåm x mol Na2CO3 2NaOH + CO2 à Na2CO3+ H2O mol: 2x x x Na2CO3+ BaCl2 à BaCO3 + 2NaCl mol: x x à x= 0,2(mol) mµ x= 2aà a= 0,1(mol) Nh­ vËy: 84a+ a(R + 60)= 20 0,1R= 5,6 R= 56 VËy R lµ Fe b. Thµnh phÇn % c¸c muèi ban ®Çu %MgCO3=

= 42%

% FeCO3= 100%- 42%= 58% Bµi 4: Hoµ tan hoµn toµn 0,32 g mét kim lo¹i ho¸ trÞ II vµo dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng, l­îng khÝ SO2 sinh ra hÊp thô hÕt bëi 45ml dung dÞch NaOH 0,2M cho dung dÞch chøa 0,608 g muèi.

X¸c ®Þnh kim lo¹i.

H­íng dÉn Gäi R lµ kim lo¹i ho¸ trÞ II, a lµ sè mol R tham gia R + 2H2SO4®n à RSO4 + SO2 + 2H2O mol: a a Sè mol NaOH tham gia: nNaOH= 0,045. 0,2 = 0,009(mol) Khi SO2 hÊp thô hÕt víi dung dÞch NaOH cã thÓ x¶y ra 3 tr­êng hîp * Tr­êng hîp 1: ChØ t¹o muèi Na2CO3( x mol) SO2 + 2NaOH à Na2SO3 + H2O 90

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com mol: x 2x x Ta cã: 2x = 0,009 à x= 0,045(mol) Lóc ®ã:

= 0,045. 126= 0,567(g)

0,608( Lo¹i)

* Tr­êng hîp 2: ChØ t¹o muèi NaHSO3(y mol) SO2 + NaOH à NaHSO3 mol: y y Theo bµi: y= 0,09 Nªn : = 0,009. 104 = 0,936 0,608( Lo¹i) * Nh­ vËy SO2 ph¶n øng víi NaOH t¹o hçn hîp 2 muèi Gäi n,m lµ sè mol 2 muèi NaHSO3 vµ Na2SO3 t¹o thµnh SO2 + 2NaOH à Na2SO3 + H2O mol: n 2n n SO2 + NaOH à NaHSO3 mol: m m m Khi ®ã

Gi¶i hÖ: n= 0,004 m= 0,001 Mµ: n+m= 0,005 VËy: R= Do ®ã kim lo¹i cÇn t×m lµ Cu Bµi 5: NhiÖt ph©n hoµn toµn 166 g MgCO3 vµ BaCO3 ®­îc V CO2 (®ktc). Cho V nµy hÊp thô vµo dung dÞch chøa 1,5 mol NaOH, sau ®ã thªm BaCl2 d­ thÊy t¹o thµnh 118,2 g kÕt tña. X¸c ®Þnh % khèi l­îng mçi muèi ban ®Çu.

H­íng dÉn Gäi a,b lÇn l­ît lµ sè mol MgCO3 vµ BaCO3 trong hçn hîp MgCO3 mol:

a BaCO3

MgO + CO2 a BaO + CO2

mol: b b Sè mol NaOH tham gia: n= 1,5(mol) Sè mol BaCO3 t¹o thµnh: n=

= 0,6(mol)

Theo bµi, khi hÊp thô CO2 vµo dung dÞch NaOH sÏ x¶y ra 2 tr­êng hîp: * Tr­êng hîp 1: ChØ t¹o muèi Na2CO3 CO2 + 2NaOHà Na2CO3 + H2O mol: 0,75 1,5 91

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Na2CO3+ BaCl2 à BaCO3 + 2NaCl mol: 0,75 NhËn thÊy:

0,75 = 0,75

0,6(lo¹i)

* Tr­êng hîp 2: T¹o hçn hîp 2 muèi Gäi x,y lµ sè mol NaHCO3 vµ Na2CO3 t¹o thµnh NaOH + CO2 à NaHCO3 mol: x x x 2NaOH + CO2 à Na2CO3 + H2O mol: 2y y y Theo bµi ra ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh

à x= 0,3; y=0,6 Tæng sè mol CO2 t¹o thµnh: n = a+b= 0,9(mol) L¹i cã:

Gi¶i hÖ: a= 0,1; b= 0,8 Nªn:

= 0,1x 84= 5,06(g) % MgCO3 =

= 5,06%

% BaCO3= 94,96% Bµi 6: Hoµ tan 2,8 g CaO vµo n­íc ®­îc dung dÞch A. a. Cho 1,68 lit CO2 hÊp thô hoµn toµn vµo dung dÞch A. TÝnh sè g kÕt tña thu ®­îc. b. NÕu cho khÝ CO2 sôc qua dung dÞch A vµ sau khi kÕt thóc thÝ nghiÖm thÊy cã 1 gam kÕt tña th× cã bao nhiªu lit CO2 ®· tham gia ph¶n øng? ( C¸c khÝ ®o ë ®ktc) H­íng dÉn Ta cã: nCaO=

= 0,05(mol)

Ph­¬ng tr×nh: CaO + H2O à Ca(OH)2 mol: 1 1 Theo ph­¬ng tr×nh: = nCaO = 0,05(mol) a.Sè mol CO2 tham gia: = 1,68: 22,4 = 0,075 mol

92

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com TØ lÖ 1<

=

<2

Nªn s¶n phÈm t¹o thµnh lµ hçn hîp 2 muèi Ph­¬ng tr×nh: 3CO2 + 2Ca(OH)2 à CaCO3 + Ca(HCO3)2+ H2O mol: 2 1 Theo bµi: 0,05 0,025 Do ®ã khèi l­îng kÕt tña thu ®­îc lµ: = 0,025. 100 = 2,5(g) b. Ta cã = 1: 100= 0,01(mol) = 0,05(mol) (Theo ®Ò bµi) NhËn thÊy:

<

* Tr­êng hîp 1: mol:

nªn x¶y ra 2 tr­êng hîp: =

vµ d­ Ca(OH)2

Ca(OH)2 + CO2 à CaCO3 1 1

Theo ph­¬ng tr×nh:

=

+ H2O

= 0,01(mol)

Do ®ã: = n. 22,4= 0,01. 22,4= 0,224(l) * Tr­êng hîp 2: CO2 ph¶n øng ví Ca(OH)2 t¹o hçn hîp 2 muèi Ca(OH)2 + CO2 à CaCO3 + H2O 0,05 0,05 0,05 L­îng CO2 hoµ tan CaCO3 cã mÆt n­íc lµ: = 0,05 - 0,01 = 0,04(mol) CO2 + H2O + CaCO3 à Ca(HCO3)2 0,04 0,04 Tæng sè mol CO2 hoµ tan ë c¶ 2 ph­¬ng tr×nh lµ: = 0,05 + 0,04= 0,09 (mol) VËy thÓ tÝch CO2 tham gia ë ®ktc: = 0,09. 22,4= 2,016 (l) Bµi 7: Nung 25,28 g FeCO3 vµ FexOy trong kh«ng khÝ (O2 d­) tíi ph¶n øng hoµn toµn thu ®­îc khÝ s¶n phÈm A vµ 22,4 g chÊt r¾n. Cho khÝ A hÊp thô hÕt vµo 400 ml dung dÞch Ba(OH)2 0,15M thÊy cã 7,88g kÕt tña t¹o thµnh.

T×m c«ng thøc ph©n tö cña FexOy

93

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H­íng dÉn Ta cã: =

= 0,04(mol) = 0,4. 0,15= 0,06(mol)

Khi cho CO2 hÊp thô hÕt vµo dung dÞch Ba(OH)2 cã 2 tr­êng hîp x¶y ra: * Tr­êng hîp 1: CO2 vµ Ba(OH)2 ®Òu hÕt Gäi a,b lµ sè mol FeCO3 vµ FexOy tham gia 2FeCO3 + Mol:

O2

a 2FexOy +

Mol:

Fe2O3 + 2CO2(1)

O2

xFe2O3(2)

b

Ta cã: 80a + 80bx= 22,4 à a + bx= 0,28(*) Gäi n,m lÇn l­ît lµ sè mol Ba(HCO3)2 vµ sè mol BaCO3 t¹o thµnh 2CO2 + Ba(OH)2 à Ba(HCO3)2 mol: 2n n n CO2 + Ba(OH)2 à BaCO3 + H2O mol: m m Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh:

m

à n= 0,02; m= 0,04 Sè mol CO2 t¹o thµnh sau ph¶n øng (1): 2n + m = 0,08(mol) hay a= 0,08 thÕ vµo (1) bx= 0,2 nªn b=

(**)

Theo bµi: 0,08x 116 + b(56x + 16y) = 25,28 9,28 + 56bx + 16by = 25,28 56bx + 16by = 16 ThÕ (**) vµo, ta cã: (56x + 16y) = 16 ó 4,8x =3,2y = Trong c¸c oxit s¾t: FeO, Fe2O3, Fe4O4. chØ cã Fe2O3 phï hîp víi

94

=

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com * Tr­êng hîp 2: ThiÕu CO2 Lóc ®ã:

=

= 0,04

Tr­êng hîp nµy lo¹i v× l­îng Fe2O3 lín h¬n Fe2O3 ë ph¶n øng (2) (Chó ý: Khi nung FeCO3, lóc ®Çu t¹o ra FeO, sau ®ã FeO ph¶n øng víi O2 d­ t¹o Fe2O3 do ®ã ph­¬ng tr×nh 1 lµ tæng hîp cña 2 ph¶n øng: FeCO3 FeO + CO2 4FeO + O2

2Fe2O3)

Bµi 8: Nung 12 g CaCO3 nguyªn chÊt sau mét thêi gian cßn l¹i 7,6 g chÊt r¾n A. 1) X¸c ®Þnh thµnh phÇn phÇn tr¨m khèi l­îng c¸c chÊt trong A. 2) TÝnh hiÖu suÊt ph¶n øng ph©n huû.

3) Hoµ tan hoµn toµn A trong dung dÞch HCl d­, cho toµn bé khÝ thu ®­îc hÊp thô vµo 125 ml dung dÞch NaOH 0,2M ®­îc dung dÞch B. TÝnh nång ®é mol/l cña dung dÞch B (Gi¶ sö thÓ tÝch dung dÞch thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ).

H­íng dÉn Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: CaCO3

CaO + CO2

(1)

1) Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l­îng: = 12- 7,6 = 4,4 (g) nªn:

= 0,1 (mol)

Theo ph­¬ng tr×nh (1) nCaO =

= 0,1 (mol)

à mCaO = 5,6 (g), %CaO =

= 73,7 %

% CaCO3 = 26,3 % 2) Theo ph­¬ng tr×nh (1) nCaCO3 bÞ ph©n huû = nCO2 = 0,1 (mol). à = 0,1 x 100 = 10 (g). nªn: H% =

= 83,3%

3) Sè gam CaCO3 trong chÊt r¾n A: à

= 2 (g)

= 0,02 (mol)

CaO + 2HCl CaCl2 + H2O CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 Theo ph­¬ng tr×nh (3)

=

(2) + H2O (3)

= 0,02 (mol)

Theo bµi: nNaOH = 0,2 x 0,125 = 0,025 (mol) 95

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com NhËn thÊy

à s¶n phÈm t¹o thµnh lµ hçn hîp 2 muèi (nh­ vËy

=

trong B chøa Na2CO3 vµ NaHCO3).

Gäi x, y lÇn l­ît lµ sè mol Na2CO3 vµ NaHCO3 t¹o thµnh trong B. 2NaOH + CO2 à Na2CO3 + H2O mol: 2x x x NaOH + CO2 à NaHCO3 mol: y y y Ta cã: VËy

CM(NaHCO3) = CM(Na2CO3) =

Bµi 9.

Cho 8,4 gam Fe tan hÕt trong dung dÞch H2SO4 ®Æc, nãng, thu ®­îc khÝ SO2 vµ dung dÞch X. C« c¹n dung dÞch X thu ®­îc 26,4 gam muèi khan. a. TÝnh khèi l­îng H2SO4 ®· ph¶n øng. b. Cho toµn bé l­îng khÝ SO2 thu ®­îc ë trªn t¸c dông víi 275 ml dung dÞch KOH 1M, sau khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn thu ®­îc dung dÞch Y. TÝnh khèi l­îng chÊt tan cã trong dung dÞch Y. H­íng dÉn Ta cã: Cho 8,4 gam Fe tan hÕt trong dd H2SO4 ®Æc, nãng: 2Fe + 6H2SO4 ®Æc

Fe2(SO4)3

+ 3SO2

+ 6H2O

(1)

Gi¶ sö muèi khan chØ cã Fe2(SO4)3 khi ®ã: Theo (1): muèi khan (v« lÝ) §iÒu ®ã chøng tá sau ph¶n øng (1) H2SO4 hÕt, Fe d­ vµ x¶y ra tiÕp ph¶n øng: Fe + Fe2(SO4)3

3FeSO4

(2)

Gäi sè mol Fe ph¶n øng ë (1) vµ (2) lÇn l­ît lµ x vµ y. x + y = 0,15 (*) Theo (1):

96

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Theo (2):

muèi khan gåm: 3y mol FeSO4 vµ ( 0,5x-y) mol Fe2(SO4)3 mmuèi khan= 400(0,5x-y) + 152.3y = 26,4 gam 200x + 56y = 26,4 (**) Tõ (*) vµ (**) ta cã: Theo (1): Khèi l­îng H2SO4 ®· ph¶n øng lµ: Ta cã: nKOH = 0,275.1= 0,275 mol Theo (1): Cho khÝ SO2 t¸c dông víi dd KOH: SO2

+

ban ®Çu: 0,1875 ph¶n øng: 0,1375 sau p­ : 0,05 SO2

2KOH 0,275 0,275 0

+

K2SO3

+

H2O

mol mol mol

0,1375 0,1375

K2SO3 + H2O

(1)

2KHSO3

ban ®Çu: 0,05 0,1375 ph¶n øng: 0,05 0,05 0,1 sau p­ : 0 0,0875 0,1 dung dÞch Y gåm: 0,1 mol KHSO3 vµ 0,0875 mol K2SO3

(2) mol mol mol

Khèi l­îng chÊt tan cã trong dd Y lµ:

Bµi 10: Trén 200 ml dung dÞch HCl 0,1M víi 100 ml dung dÞch Ba(OH)20,1M thu ®­îc dung dÞch X. Cho 2,24 lit CO2(®ktc) hÊp thô hÕt vµo 100 gam dung dÞch NaOH 8% ®­îc dung dÞch Y. Hoµ tan 2,24 lit NH3 (®ktc) vµo n­íc ®­îc 100ml dung dÞch Z. Hái c¸c dung dÞch X, Y, Z cã pH> 7 ; pH= 7 hay pH< 7. Gi¶i thÝch.

H­íng dÉn * XÐt dung dÞch X: Cã nHCl = 0,02; = 0,01 HCl + Ba(OH)2 à BaCl2 + H2O NhËn thÊy c¶ HCl vµ Ba(OH)2 ®Òu hÕt, sau ph¶n øng ®­îc 0,01mol BaCl2, nªn dung dÞch sau ph¶n øng cã pH= 7 97

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com * XÐt dung dÞch Y: = 0,1; nNaOH= 0,2, do ®ã s¶n phÈm lµ muèi trung hoµ 2NaOH + CO2 à Na2CO3 + H2O NhËn thÊy sau ph¶n øng c¶ CO2 vµ NaOH ®Òu hÕt, do ®ã dung dÞch Y chøa 0,1 mol Na2CO3, ®©y lµ muèi cña kim lo¹i m¹nh vµ gèc axit yÕu nªn cã tÝnh kiÒm, suy ra pH > 7. * XÐt dung dÞch Z: NH3 + H2O NH4OH NhËn thÊy dung dÞch amoniac cã tÝnh kiÒm yÕu nªn pH> 7 Bµi 11. Dïng V lÝt khÝ CO khö hoµn toµn 4 gam mét oxit kim lo¹i(A2Ox), ph¶n øng kÕt thóc thu ®­îc kim lo¹i vµ hçn hîp khÝ R. Tû khèi cña R so víi H2 lµ 19. Cho R hÊp thô hoµn toµn vµo 2,5 lÝt dung dÞch Ca(OH)2 0,025M ng­êi ta thu ®­îc 5 gam kÕt tña. a. X¸c ®Þnh kim lo¹i vµ c«ng thøc ho¸ häc cña oxit ®ã . b. TÝnh V.(BiÕt c¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc) H­íng dÉn C¸c PTHH: A2Ox + xCO

2 A + xCO2 (1) CaCO3 + H2O (2)

CO2 + Ca(OH)2 Cã thÓ:

CaCO3 + CO2 + H2O

Ca(HCO3)2 (3)

= 2,5 . 0,025 = 0,0625 (mol); = 5/100 = 0,05 (mol) Ta xÐt 2 tr­êng hîp 1.TH1: Ca(OH)2 d­ ® ph¶n øng (3) kh«ng x¶y ra a. Tõ (2): ® theo (1)

=

= 0,05 mol = 1/x . 0,05 mol

Ta cã pt: (2MA + 16x) .

Gi¶i ra ta ®­îc:

=4

= 32 víi x = 2; MA = 64 tho¶ m·n

VËy A lµ Cu, CT oxit: CuO b. §Æt n CO d­ trong hh khÝ X lµ t ta cã ph­¬ng tr×nh tØ khèi ® t = 0,03 mol ® gi¸ trÞ cña VCO ban ®Çu =(0,03 + 0,05) . 22,4 = 1,792 (l) 2. TH2: CO d­ ® ph¶n øng (3) cã x¶y ra a. Tõ (2): = = = 0,0625 mol Bµi ra cho: n CaCO3 chØ cßn 0,05 mol chøng tá n CaCO3 bÞ hoµ tan ë (3) lµ: 0,0625 – 0,05 = 0,0125 (mol) Tõ (3): = bÞ hoµ tan = 0,0125 mol

98

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ® Tæng

= 0,0625 + 0,0125 = 0,075 (mol)

Tõ (1):

=

. 0,075 (mol)

Ta cã pt to¸n: (2MA + 16x) .

=4®

Víi x = 3; MA = 56 tho¶ m·n.

VËy A lµ Fe, CT: Fe2O3 b. T­¬ng tù TH 1 ta cã ph­¬ng tr×nh tû khèi: ; Gi¶i ra ta ®­îc t = 0,045 ® V = (0,075 + 0,045) . 22,4 = 2,688 (lÝt) Bµi 12. Khi cho a (mol ) mét kim lo¹i R tan võa hÕt trong dung dÞch chøa a (mol ) H2SO4 th× thu ®­îc 1,56 gam muèi vµ mét khÝ A. HÊp thô hoµn toµn khÝ A vµo trong 45ml dd NaOH 0,2M th× thÊy t¹o thµnh 0,608 gam muèi. H·y x¸c ®Þnh kim lo¹i ®· dïng.

H­íng dÉn Gäi n lµ hãa trÞ cña kim lo¹i R .

V× ch­a râ nång ®é cña H2SO4 nªn cã thÓ x¶y ra 3 ph¶n øng: 2R + nH2SO4 ® R2 (SO4 )n + nH2 ­ (1) 2R + 2nH2SO4 ® R2 (SO4 )n + nSO2 ­ + 2nH2O (2) 2R + 5nH2SO4 ® 4R2 (SO4 )n + nH2S ­ + 4nH2O (3) khÝ A t¸c dông ®­îc víi NaOH nªn kh«ng thÓ lµ H2 ® P¦ (1) kh«ng phï hîp.

V× sè mol R = sè mol H2SO4 = a , nªn : NÕu x¶y ra ( 2) th× : 2n = 2 Þ n =1 ( hîp lý ) NÕu x¶y ra ( 3) th× : 5n = 2 Þ n =

( v« lý )

VËy kim lo¹i R hãa trÞ I vµ khÝ A lµ SO2 2R + 2H2SO4 ® R2 SO4 + a(mol)

SO2 ­ + 2H2O

a

Gi¶ sö SO2 t¸c dông víi NaOH t¹o ra 2 muèi NaHSO3 , Na2SO3 SO2 + NaOH ® NaHSO3 §Æt : x (mol) x x SO2 + 2NaOH ® Na2SO3 + H2O y (mol) 2y y Theo ®Ò ta cã : Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ®­îc VËy gi¶ thiÕt ph¶n øng t¹o 2 muèi lµ ®óng.

99

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Ta cã: sè mol R2SO4 = sè mol SO2 = x+y = 0,005 (mol) Khèi l­îng cña R2SO4 : (2R+ 96)×0,005 = 1,56 Þ R = 108 .

VËy kim lo¹i ®· dïng lµ Ag. Bµi 13. Hoµ tan hÕt 4,68 gam hçn hîp hai muèi ACO3, BCO3 b»ng dung dÞch H2SO4 lo·ng. Sau ph¶n øng thu ®­îc dung dÞch X vµ 1,12 lÝt khÝ CO2 (ë ®ktc).

1. TÝnh tæng khèi l­îng c¸c muèi t¹o thµnh trong dung dÞch X. 2. T×m c¸c kim lo¹i A, B vµ tÝnh thµnh phÇn % khèi l­îng cña mçi muèi trong hçn hîp ban ®Çu. BiÕt tØ lÖ sè mol , tØ lÖ khèi l­îng mol MA : MB = 3 : 5.

3. Cho toµn bé l­îng khÝ CO2 thu ®­îc ë trªn hÊp thô vµo 200 ml dung dÞch Ba(OH)2. TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch Ba(OH)2 ®Ó thu ®­îc 1,97 gam kÕt tña.

H­íng dÉn -PTHH ACO3 + H2SO4

ASO4

BCO3 + H2SO4

+ CO2

BSO4 + CO2

+ H2O + H2O

(1) (2)

muèi thu ®­îc trong dd X lµ ASO4, BSO4 ; 1. * TÝnh tæng khèi l­îng c¸c muèi t¹o thµnh trong dung dÞch X: - Theo (1), (2): - Theo §LBTKL: mmuèi = 4,68 + 0,05.98 - 0,05.44 - 0,05.18 = 6,48 (g) 2. * T×m c¸c kim lo¹i A, B vµ tÝnh % khèi l­îng cña mçi muèi ban ®Çu: - §Æt: (v× ) MA = 3a (g)

MB = 5a (g)

(v× MA : MB = 3 : 5)

- Theo (1), (2):

x = 0,01 (mol)

0,02(3a + 60) + 0,03(5a + 60) = 4,68 (g) a=8 MA = 24 g, MB = 40 g A lµ Mg. B lµ Ca. ; 3.* TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch Ba(OH)2 - Theo bµi ra: hÊp thô hÕt l­îng khÝ CO2 ë trªn vµo dd Ba(OH)2 ®­îc kÕt tña BaCO3 - Gi¶ sö ph¶n øng chØ t¹o muèi trung hoµ: CO2 + Ba(OH)2 BaCO3 - Theo (4):

nh­ng thùc tÕ

(4)

+ H2O ®iÒu g/s sai

100

kÕt tña lµ

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ph¶n øng ph¶i t¹o 2 muèi: CO2 + Ba(OH)2 BaCO3 + H2O 2CO2 + Ba(OH)2 Ba(HCO3)2

(4) (5)

- TÝnh ®­îc Bµi 14: Cho h¬i n­íc qua than nãng ®á thu ®­îc hçn hîp khÝ A kh« gåm CO, H2 vµ CO2. Cho A qua b×nh ®ùng dung dÞch Ba(OH)2 d­ thu ®­îc m gam kÕt tña. KhÝ cßn l¹i cho tõ tõ qua èng ®ùng FeO nung nãng, sau ph¶n øng thu ®­îc chÊt r¾n B vµ khÝ C. Hoµ tan hÕt B b»ng dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng, dù thÊy tho¸t ra 1,456 lÝt khÝ SO2 (®ktc) vµ sè mol H2SO4 ®· ph¶n øng lµ 0,14 mol. KhÝ C ®­îc hÊp thô b»ng dung dÞch Ca(OH)2 d­ thu ®­îc 1 gam kÕt tña. BiÕt r»ng c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn. a. TÝnh khèi l­îng FeO ban ®Çu. b. TÝnh m vµ % thÓ tÝch c¸c khÝ trong A. H­íng dÉn

PTHH: H2O + C x x 2H2O + C 2y Þå = x + 2y CO2+ Ba(OH)2 y H2 + FeO x + 2y CO + FeO x §Æt nFe t¹o ra = 2a nFeO d­ = 2b 2Fe + 6H2SO4 2a 6a 2FeO + 4H2SO4

CO + H2O (1) x x CO2 + 2H2 (2) y 2y BaCO3¯ + H2O (3) y Fe + H2O (4) x + 2y Fe + CO2 (5) x

Fe2(SO4)3 + 3SO2 3a Fe2(SO4)3 + SO2

2b 4b CO2 + Ca(OH)2 Suy ra: nSO = 3a + b = 0,065.

2 nH SO p­ = 6a + 14b = 0,14 2 4

+ 6 H2O (6) + 4H2O (7)

b CaCO3¯ + H2O (8)

® a = 0,02; b = 0,005 Suy ra: nFe = 2a = 0,04 101

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com nFeO d­ = 0,01 – H2; CO ph¶n øng hÕt nH2 + nCO(trongA) = nFe = x + 2y + x = 0,04. nCO (5) = nCO (8) = x = nCaCO = 0,01 2 2 3 Þ y = 0,01 mFeO ban ®Çu = (0,04 + 0,01) . 72 = 3,6g ® m¯ = 197 . 0,01 = 1,97g Trong A cã 0,01 mol CO (20%) 0,03mol H2 (60%) 0,01 mol CO2 (20%) Bµi tËp tù luyÖn Bµi 1: Cho 9,4 K2O vµo n­íc. TÝnh khèi l­îng SO2 cÇn thiÕt ph¶n øng víi dung dÞch trªn ®Ó t¹o thµnh: a. Muèi trung hoµ b. Muèi axit c. Hçn hîp muèi trung hoµ vµ muèi axit theo tØ lÖ sè mol 2:1 §S: a.

= 6,4g c.

b.

= 12,8g

= 9,6g

Bµi 2: Ng­êi ta dÉn khÝ CO2 vµo 1,2 lit dung dÞch Ca(OH)2 0,1M thÊy t¹o ra 5 gam mét muèi kh«ng tan cïng víi mét muèi tan. a. TÝnh VCO2 ®· dïng ë ®ktc b. TÝnh khèi l­îng vµ CM cña muèi tan c. TÝnh VCO2(®ktc) trong tr­êng hîp chØ t¹o muèi kh«ng tan. TÝnh m muèi kh«ng tan ®ã. §S: a. = 4,256 lit b. c.

= 11,34g; CM = 0,058M = 12 g

Bµi 3: §èt ch¸y 12 gam C vµ cho toµn bé thÓ tÝch khÝ CO2 t¹o ra t¸c dông víi mét l­îng dung dÞch NaOH 0,5M. Víi thÓ tÝch nµo cña dung dÞch NaOH 0,5M ta: a. ChØ ®­îc muèi NaHCO3(Kh«ng d­ CO2)? b. ChØ ®­îc muèi Na2CO3(Kh«ng d­ NaOH)? c. §­îc c¶ 2 muèi víi nång ®é mol cña NaHCO3 b»ng 1,5 lÇn nång ®é mol cña Na2CO3? Trong tr­êng hîp nµy ph¶i tiÕp tôc ph¶i thªm bao nhiªu lit dung dÞch NaOH 0,5M n÷a ®Ó ®­îc 2 muèi cã cïng nång ®é mol? §S: a. V= 2 lit b. V= 4 lit c.V= 2,8 lit VddNaOH ph¶i thªm= 0,2 lit Bµi 4. Cho V lÝt CO2 (ë ®ktc) hÊp thô hÕt vµo 350 ml dung dÞch Ba(OH)2 0,2M thÊy t¹o thµnh 7,88 gam kÕt tña. Gi¸ trÞ cña V lµ bao nhiªu? §¸p sè: 0,896 hoÆc 2,24lit.

--------------------------

102

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

Chuyªn ®Ò 9: x©y dùng nhiÒu c¸ch gi¶i cho mét bµi to¸n Bµi 1: Hoµ tan hoµn toµn 2,17 gam hçn hîp X gåm 3 kim lo¹i A,B,C trong dung dÞch HCl d­ thu ®­îc 1,68 lit H2(®ktc) vµ dung dÞch Y. C« c¹n dung dÞch Y thu ®­îc m gam hçn hîp 3 muèi khan ACl2, BCl2, CCl3 a. TÝnh m b. BiÕt tØ lÖ sè mol trong hçn hîp cña A, B, C lµ 1:2:3 ; MA: MB=3:7 vµ MA < MC < MB. Hái A, B, C lµ kim lo¹i nµo trong sè c¸c kim lo¹i d­íi ®©y: Mg= 24; Al= 27; Ca= 40; Cr= 52; Fe= 56; Zn= 65.

H­íng dÉn a. *C¸ch 1: ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l­îng.

Ta cã : =>

= 1,68: 22,4= 0,075(mol) = 0,075x 2= 0,15(g)

Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: A + 2HCl à ACl2 + H2 Mol: Mol:

1 2 1 1 B + 2HCl à BCl2 + H2

(1) (2)

1 2 1 1 2C + 6HCl à 2CCl3 + 3H2

(3)

Mol: 1 3 1 1,5 Theo ph­¬ng tr×nh 1,2,3: nHCl = 2 = 0,075. 2= 0,15(mol) Do ®ã: mHCl= 0,15 . 36,5 = 5,475( gam) Theo ®Þnh luËt: mX + mHCl = m + Suy ra:

m = mX + mHCl – = 2,17 + 5,475 – 0,15= 7,495 (gam) *C¸ch 2: Ph­¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l­îng Ta cã :

= 1,68: 22,4= 0,075(mol)

Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: A + 2HCl à ACl2 + H2 Mol:

1 2 1 1 B + 2HCl à BCl2 + H2

(1) (2)

103

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Mol: 1 2 1 1 2C + 6HCl à 2CCl3 + 3H2 (3) Mol: 1 3 1 1,5 Theo ph­¬ng tr×nh 1,2,3: nHCl = 2 = 0,075. 2= 0,15(mol) Trong HCl: nCl = nHCl = 0,015 (mol) Nªn: mCl = 0,015 x 35,5= 5,325 gam Ta thÊy: mmuèi = mX + mCl · mmuèi= 2,17 + 5,325= 7,495 gam * C¸ch 3: Ph­¬ng ph¸p nhãm nghiÖm Ta cã :

= 1,68: 22,4= 0,075(mol)

Gäi a, b, c lÇn l­ît lµ sè mol A,B,C tham gia ph¶n øng.

Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: A + 2HCl à ACl2 + H2 (1) Mol: Mol:

a a a B + 2HCl à BCl2 + H2

(2)

b b b 2C + 6HCl à 2CCl3 + 3H2

(3)

Mol: c c 1,5c Theo bµi ra ta cã: nH2= a+ b + 1,5c= 0,075(*) L¹i cã: mX = a.A + b.B + c.C= 2,17(**) Khèi l­îng muèi khan t¹o thµnh: m= a(A+ 71) + b(B+ 71)+c(C+ 106,5) = a.A + 71a + b.B + 71.b + c.C + 106,5C = (a.A + b.B + c.C) + 71(a + b + 1,5c)(***) Thay (*) vµ (**) vµo (***) mX = 2,17 + 71 x 0,075 = 7,495 (gam) Chó ý: Trong bµi tËp trªn, víi 3 c¸ch lµm ®· gi¶i quyÕt tèt néi dung c©u a : * Trong c¸ch 1: - CÇn viÕt ®­îc ph­¬ng tr×nh cña §LBTKL - ThÊy ®­îc mèi liªn hÖ vÒ tØ lÖ sè mol cña HCl víi H2 trong 3 ph¶n øng 1,2,3 (Trong c¶ 3 ph¶n øng : nHCl = 2.

)

* Trong c¸ch 2: - CÇn thÊy ®­îc trong HCl: nCl= nHCl - NhËn thÊy khi 3 kim lo¹i ph¶n øng víi axit t¹o hçn hîp muèi, khèi l­îng muèi = mX + mCl. * C¸ch 3: - LËp ph­¬ng tr×nh to¸n häc(*) vµ (**) theo 2 d÷ kiÖn lµ sè mol H2 vµ khèi l­îng hçn hîp X - Khi tÝnh khèi l­îng muèi, cÇn biÕt c¸ch khai triÓn vµ nhãm nghiÖm chóng l¹i theo (*) vµ (**) ®Ó gi¶i quyÕt bµi to¸n. b. Theo bµi ta cã : nA : nB : nC = a: b: c = 1: 2: 3 Suy ra: a: b = 1:2 à b= 2a a: c= 1: 3 à c= 3a Thay vµo (*): a + 2a + 3a= 0,075 7,5a= 0,075 a= 0,01; b= 0,02; c= 0,03 104

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com L¹i cã: MA : MB = 3: 7 ó A chia hÕt cho 3, B chia hÕt cho 7. Trong c¸c kim lo¹i ®Ò bµi cho, chØ cã MA = 24, MB = 56 lµ phï hîp Do ®ã: A lµ Mg; B lµ Fe Thay vµo (**): 0,01x 24 + 0,02 x 56 + 0,03 x C = 2,17 · C= 27(C lµ Al) NhËn thÊy: 24< 27 < 56( Phï hîp víi yªu cÇu ®Ò bµi) VËy 3 kim lo¹i cÇn t×m lµ Mg; Fe vµ Al. Bµi 2: Hoµ tan hoµn toµn 19,2 gam hçn hîp X gåm 2 kim lo¹i A vµ B cÇn V lit dung dÞch HCl 2M thu ®­îc 8,96 lit H2 (®ktc) vµ dung dÞch Y. Cho Y t¸c dông víi NaOH d­ thu ®­îc m gam kÕt tña gåm 2 hidroxit kim lo¹i. a. TÝnh V vµ m( BiÕt A, B ®Òu cã ho¸ trÞ II trong c¸c hîp chÊt cña bµi to¸n nµy) b. X¸c ®Þnh 2 kim lo¹i A,B. BiÕt MA: MB = 3: 7, tØ sè mol cña chóng trong X t­¬ng øng lµ 1:3.

H­íng dÉn: Gäi a, b lÇn l­ît lµ sè mol A, B tham gia A + 2HCl à ACl2 + H2 (1) a 2a a a B + 2HCl à BCl2 + H2 (2) b 2b b b ACl2 + 2NaOH à A(OH)2 + 2NaCl(3) a a BCl2 + NaOH à B(OH)2 + 2NaCl(4) b b Sè mol H2 t¹o thµnh: = 8,96: 22,4 = 0,4(mol) · a+ b= 0,4(*) a. Theo ph­¬ng tr×nh 1,2: nHCl = 2(a + b)= 2x 0,4 = 0,8 (mol) Do ®ã: V= 0,8: 2 = 0,4(lit) Ta cã: mX = a.A + b.B = 19,2 (**) Khèi l­îng 2 hidroxit kim lo¹i lµ: m= a( A+ 34) + b(B + 34) = a. A + 34a + b.B + 34b = (a.A + b.B) + 34(a + b) = 19,2 + 34 x 0,4 = 32,8(gam) b.Theo bµi ra: a: b= 1:3 => b= 3a Thay vµo (*): a= 0,1; b= 0,3.

L¹i cã: MA: MB = 3: 7 => MB= 7/3 MA; Thay vµo (**): 0,1 MA + 0,3. 7/3 MA = 19,2 Do ®ã: MA= 24; MB = 56 VËy A lµ Mg; B lµ Fe. (L­u ý: Bµi 2 cã thÓ dïng ph­¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l­îng hoÆc ¸p dông §LBTKL) Bµi 3: 105

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Hçn hîp X gåm Fe, Zn vµ dung dÞch Y lµ HCl. Ng­êi ta thùc hiÖn c¸c TN sau ®©y: - TN 1: LÊy 2,98 gam hçn hîp X cho vµo 200 ml dung dÞch Y, sau khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn ®em c« c¹n( Trong ®iÒu kiÖn kh«ng cã oxi) th× thu ®­îc 5,82 g chÊt r¾n. TÝnh (®ktc) - TN 2: LÊy 2,98 gam hçn hîp X vµo 400 ml dung dÞch Y. Sau khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn l¹i ®em c« c¹n nh­ trªn th× thu ®­îc 6,53 gam chÊt r¾n. TÝnh CM cña dung dÞch Y vµ thµnh phÇn % theo khèi l­îng c¸c chÊt trong X. H­íng dÉn C¸ch 1: Khi cho 2,98 gam X vµo 200 ml dung dÞch Y thu ®­îc 5,82 gam chÊt r¾n, còng l­îng X trªn cho vµo 400ml dung dÞch HCl (Vdd HCl trong TN 2= 2.Vdd HCl trong TN 1) thu ®­îc 6,53 gam chÊt r¾n chøng tá trong TN 1 thiÕu axit, d­ kim lo¹i(v× nÕu kim lo¹i trong X hÕt th× l­îng chÊt r¾n thu ®­îc ë 2 TN ph¶i b»ng nhau) Fe + 2HCl à FeCl2 + H2 (1) Mol: 1 2 1 1 Zn + 2HCl à ZnCl2 + H2 (2) Mol: 1 2 1 1 * TN 1: Khi cho 2,98 gam X vµo 200ml dung dÞch Y thu ®­îc 5,82 gam chÊt r¾n, suy ra khèi l­îng t¨ng chÝnh lµ khèi l­îng Cl – tham gia: mCl- = 5,82 – 2,98 = 2,84 Do ®ã: nCl- = 2,84: 35,5 = 0,08 (mol) Theo ph­¬ng tr×nh (1), (2): Suy ra:

=

. nCl-=

nHCl= 0,04(mol)

(®ktc)= 0,04. 22,4 = 0,896 lit

* TN2: nCl- = (6,53- 2,98): 35,5 = 0,1(mol) NÕu trong TN 2 toµn bé HCl chuyÓn hÕt thµnh muèi clorua th× nCl-(TN2) = 2.nCl-(TN 1). thùc tÕ nCl-(TN 2)< 2. nCl- (TN 1), chøng tá trong TN 2 d­ axit.

Theo bµi ra ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: 56a + 65b = 2,98 127a + 136b= 6,53 Suy ra: a= 0,3; b= 0,2 Ta cã: nHCl = 2a + 2b = 0,1(mol), nHCld­ = 0,16- 0,1= 0,06 mol Nªn sè mol HCl trong 0,4 lit dung dÞch : nHCl= 0,16 mol Do ®ã: CM = 0,16: 0,4 = 0,4 M PhÇn tr¨m khèi l­îng c¸c chÊt cã trong X: % Fe = 56,37% ; %Zn= 43,63% C¸ch 2: Khi cho 2,98 gam X vµo 200 ml dung dÞch Y thu ®­îc 5,82 gam chÊt r¾n, còng l­îng X trªn cho vµo 400ml dung dÞch HCl (Vdd HCl trong TN 2= 2.Vdd HCl trong TN 1) thu ®­îc 6,53 gam chÊt r¾n chøng tá trong TN 1 thiÕu axit, d­ kim lo¹i Gäi a, b lÇn l­ît lµ sè mol Fe vµ Zn tham gia TN 1: a1, b1 lÇn l­ît lµ sè mol Fe vµ Zn cßn d­ Ph­¬ng tr×nh: Fe + 2HCl à FeCl2 + H2 (1) Mol: a 2a a a

106

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Zn + 2HCl à ZnCl2 + H2 (2) Mol: b 2b b b Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: 56a + 65b + 56a1 + 65b1 = 2,98(*) 127a+ 136b+ 56a1 + 65b1= 5,82(**) LÊy (**) – (*) ta cã: 71 (a+ b) = 2,84 => a+ b= 0,04 Do ®ã: (®ktc) = 0,04. 22,4 = 0,896 (lit) Vµ nHCl = 2(a + b)= 0,04.2 = 0,08 (mol) TN 2: Ta cã mCl- = (6,53- 2,98): 35,5 = 0,1 (mol) Suy ra sè mol HCl tham gia: Theo PT (1)(2): nHCl = nCl = 0,1 (mol) Mµ sè mol HCl ban ®Çu trong TN 2 lµ: nHCl = 2. 0,08 = 0,16(mol) (V× thÓ tÝch dung dÞch HCl trong TN2 gÊp 2 lÇn thÓ tÝch HCl trong TN1) Do ®ã trong TN 2: axit d­, hçn hîp kim lo¹i X hÕt Theo bµi ra ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh:

Gi¶i hÖ: a= 0,03; b= 0,02.

Do ®ã: %Fe= 56,37% ; % Zn= 43,63%

Bµi 4. Hçn hîp M gåm CuO vµ Fe2O3 cã khèi l­îng 9,6 g ®­îc chia lµm hai phÇn b»ng nhau. Cho phÇn 1 t¸c dông víi 100 ml dung dÞch HCl, khuÊy ®Òu. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc, hçn hîp s¶n phÈm ®­îc lµm bay h¬i mét c¸ch cÈn thËn, thu ®­îc 8,1 g chÊt r¾n khan. Cho phÇn 2 t¸c dông víi 200 ml dung dÞch HCl ®· dïng ë trªn trong ®iÒu kiÖn nh­ lÇn tr­íc. Sau khi kÕt thóc ph¶n øng l¹i lµm bay h¬i hçn hîp s¶n phÈm nh­ trªn, lÇn nµy thu ®­îc 9,2 g chÊt r¾n khan. a) ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc. TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch HCl ®· dïng. b) TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi l­îng cña mçi oxit trong hçn hîp M. H­íng dÉn a) PTHH CuO + 2HCl → CuCl2 + H2O (1) Fe2O3 + 6HCl → 2FeCl3 + 3H2O (2) Khèi l­îng cña mçi phÇn

= 4,8g

V× hai phÇn cã thµnh phÇn hoµn toµn nh­ nhau, nÕu ë 2 phÇn tÊt c¶ oxit ph¶n øng hÕt (do l­îng axit ®ñ hoÆc d­) th× l­îng chÊt r¾n khan thu ®­îc ph¶i b»ng nhau. Theo ®Çu bµi, l­îng chÊt r¾n kh«ng b»ng nhau. Nh­ vËy, trong c¸c lÇn ®ã hçn hîp oxit ch­a ph¶n øng hÕt hoÆc mét lÇn ch­a ph¶n øng hÕt.

Theo ®Çu bµi, ë phÇn 1 khèi l­îng oxit ch­a bÞ hoµ tan hÕt, tøc lµ axit ®· t¸c dông hÕt vµ thiÕu axit ®Ó hoµ tan hÕt l­îng oxit.

Gäi sè mol CuO vµ Fe2O3 trong phÇn 1 ®· ph¶n øng lµ x1, y1; sè mol CuO vµ Fe2O3 ch­a ph¶n øng lµ x2 vµ y2 Þ sè mol CuCl2 vµ FeCl3 t¹o thµnh ë phÇn 1 lµ x1 vµ 2y1

107

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Ta cã 80(x1+x2) + 160 (y1+y2) = 4,8 (I) 80x2 + 160y2 + 135x1 + 2.162,5y1 = 8,1 (II) Gi¶i (I) vµ (II) ta cã 55(x1+3y1) = 3,3 hay x1 + 3y1 = 0,06 (*) Theo PTHH (1), (2) Þ Sè mol HCl ph¶n øng ë phÇn 1 lµ 2(x1+3y1) Thay (*) vµo ta cã sè mol HCl ph¶n øng lµ 2.0,06 = 0,12 Nång ®é mol cña dung dÞch HCl lµ 0,12 / 0,1 = 1,2M b) NÕu lÇn thø 2 c¸c oxit còng ch­a t¸c dông hÕt nh­ lÇn 1 th× l­îng axit ®· t¸c dông hÕt vµ nång ®é axit t×m ®­îc còng ph¶i lµ 1,2M. C¸ch gi¶i t­¬ng tù nh­ trªn. Ph­¬ng tr×nh (I) nh­ trªn, cßn ph­¬ng tr×nh ( II) lµ 80x2 + 160y2 + 135x1 + 2 . 162,5y1 = 9,2 (II’) KÕt hîp (I) vµ (II’) t×m ra x1 + 3y1 = 0,08 sè mol HCl = 2 . 0,08 = 0,16 Nång ®é HCl lµ 0,16 / 0,2 = 0,8 ( kh¸c 1,2M). §iÒu nµy chøng tá lÇn 2 c¸c oxit ®· t¸c dông hÕt. V× vËy l­îng chÊt r¾n khan lµ khèi l­îng cña hçn hîp 2 muèi CuCl2 vµ FeCl3 do toµn bé l­îng oxit t¹o nªn.

Goi sè mol CuO vµ Fe2O3 trong phÇn 2 lµ x, y Ta cã 80x + 160y = 4,8 (III) 135x + 2.162,5y = 9,2 (IV) Gi¶i (III) vµ (IV) t×m ra x = 0,02 vµ y = 0,02 Thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi l­îng cña c¸c oxit trong hçn hîp %m cña CuO = 0,02. 80.100%/4,8 = 33,33% %m cña Fe2O3 = 0,02.160.100%/4,8 = 66,67% C¸ch gi¶i kh¸c C¸ch 2: PhÇn 1: Khèi l­îng chÊt r¾n t¨ng = 8,1 - 4,8 = 3,3 g Mµ khèi l­îng chÊt r¾n t¨ng = m Cl trong muèi - m O trong oxit Nh­ng n Cl trong muèi = 2n O trong oxit = 35,5. 2n O trong oxit - 16. n O trong oxit = 3,3 n O trong oxit = 3,3 / (71 -16) = 0,06 nHCl = 2n O trong oxit = 2. 0,06 = 0,12 Nång ®é mol cña dung dÞch HCl = 0,12 /0,1 = 1,2 M PhÇn 2: Khèi l­îng chÊt r¾n t¨ng = 9,2 - 4,8 = 4,4 g Mµ khèi l­îng chÊt r¾n t¨ng = m Cl trong muèi - m O trong oxit Nh­ng n Cl trong muèi = 2n O trong oxit = 35,5. 2n O trong oxit - 16. n O trong oxit = 4,4 Mµ n O trong oxit = 4,4 / (71 -16) = 0,08 Nªn nHCl = 2n O trong oxit = 2. 0,08 = 0,16 < 0,12.2 Nh­ vËy HCl d­, oxit hÕt.

TÝnh thµnh phÇn % khèi l­îng lµm t­¬ng tù nh­ c¸ch 1 C¸ch 3 PhÇn 1: Gäi sè mol HCl lµ a, Þ sè mol H2O = 0,5a ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l­îng cho (1) vµ (2) ta cã khèi l­îng phÇn 1+ khèi l­îng HCl p/­ = khèi l­îng chÊt r¾n + khèi l­îng H2O <=> 4,8 + 36,5a = 8,1 + 18 . 0,5a Gi¶i ra a = 0,12 Nång ®é mol cña dung dÞch HCl = 0,12 /0,1 = 1,2 M PhÇn 2: Gäi sè mol HCl p/­ = b Þ sè mol H2O = 0,5b 108

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com T­¬ng tù 4,8 + 36,5b = 9,2 + 18. 0,5b Gi¶i ra b = 0,16 < 0,12 . 2 = 0,24 Þ HCl d­ TÝnh thµnh phÇn % khèi l­îng lµm t­¬ng tù nh­ c¸ch 1 ------------------------------------

Bµi tËp tù luyÖn: Bµi 1: §Ó hoµ tan hoµn toµn 4 gam hçn hîp gåm mét kim lo¹i ho¸ trÞ II vµ mét kim lo¹i ho¸ trÞ III ph¶i dïng 170 ml dung dÞch HCl 2M a. C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng thu ®­îc bao nhiªu gam hçn hîp muèi khan b. NÕu biÕt kim lo¹i ho¸ trÞ III lµ Al vµ cã sè mol gÊp 5 lÇn sè mol kim lo¹i ho¸ trÞ II th× kim lo¹i ho¸ trÞ II lµ kim lo¹i nµo? §S: a. 16,07 gam b. Zn Bµi 2: Cho hçn hîp A gåm MgO vµ Al2O3. Chia A thµnh 2 phÇn hoµn toµn ®Òu nhau, mçi phÇn cã khèi l­îng 19,8 gam. *PhÇn 1: T¸c dông víi 200 ml dung dÞch HCl ®un nãng vµ khuÊy ®Òu. Sau khi kÕt thóc ph¶n øng, lµm bay h¬i cÈn thËn hçn hîp, thu ®­îc 47,38 gam chÊt r¾n khan. * PhÇn 2: T¸c dông víi 400 ml dung dÞch HCl ®· dïng ë thÝ nghiÖm trªn, ®un nãng, khu©ý ®Òu vµ sau kÕt thóc còng lµm bay h¬i hçn hîp nh­ trªn vµ cuèi cïng thu ®­îc 50,68 gam chÊt r¾n khan. a. TÝnh CM cña dung dÞch HCl ®· dïng b. TÝnh % khèi l­îng mçi oxit trong A. 109

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H­íng dÉn: Khi cho 19,8 gam hçn hîp phÇn 1 vµo 200 ml dung dÞch HCl thu ®­îc 47,38 gam chÊt r¾n, còng l­îng X trªn cho vµo 400ml dung dÞch HCl ( Vdd HCl t¸c dông víi phÇn2= 2.Vdd HCl trong phÇn 1) thu ®­îc 50,68 gam chÊt r¾n chøng tá trong phÇn 1 khi t¸c dông víi axit th× thiÕu axit, d­ oxit (V× nÕu oxit hÕt th× l­îng chÊt r¾n thu ®­îc ë 2 TN ph¶i b»ng nhau) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: MgO + 2HCl à MgCl2 + H2O(1) mol: 1 2 1 Al2O3 + 6HCl à 2AlCl3 + 3H2O(2) mol: 1 3 2 a. Theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng(1;2): Cø 8 mol HCl ph¶n øng hÕt th× khèi l­îng chÊt r¾n khan t¨ng lªn: (2. 35,5 - 16) + 6.35,5 - 16.3) = 220 Cø 1 mol HCl ph¶n øng hÕt th× khèi l­îng chÊt r¾n khan t¨ng lªn: 220: 8 = 27,5 (gam) Do ®ã: Sè mol HCl tham gia ph¶n øng lµ: (47,38 – 19,88): 27,5 = 1(mol) Suy ra: CM = 1/0,2 = 5(M) b. NÕu gi¶ sö lÇn 2 oxit oxit ch­a tan hÕt th×: 0,4 x CM = 50,68 – 19,8 à CM = 2,8M(V« lÝ) Do ®ã oxit tan hÕt, chÊt r¾n thu ®­îc sau ph¶n øng lÇn 2 bao gåm toµn bé muèi khan MgCl2 vµ AlCl3 Gäi a, b lÇn l­ît lµ sè mol MgO vµ Al2O3 tham gia Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: 40a + 102b= 19,8 95a + 267 = 50,8 Gi¶i hÖ: a= b = 0,14(mol) VËy % khèi l­îng c¸c oxit trong hçn hîp: % MgO = 28,17% % Al2O3 = 71,83% Bµi 3 Hoµ tan 115,3 gam hçn hîp X gåm MgCO3 vµ RCO3 b»ng 500ml dung dÞch H2SO4 lo·ng, thu ®­îc dung dÞch A, chÊt r¾n B vµ 4,48 lÝt CO2 (®ktc). C« c¹n dung dÞch A, thu ®­îc 12 gam muèi khan. Nung chÊt r¾n B tíi khèi l­îng kh«ng ®æi, thu ®­îc 11,2 lÝt CO2 (®ktc) vµ chÊt r¾n D. 1. TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch H2SO4 ®· dïng.

2. TÝnh khèi l­îng cña B vµ D H­íng dÉn 1. C¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: MgCO3 + H2SO4 RCO3 + H2SO4

MgSO4 + H2O + CO2

(1)

RSO4 + H2O + CO2

(2)

110

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com - X¸c ®Þnh ®­îc: sè mol CO2 b»ng 0,2 mol ; mSO42- = 19,2 g > 12g muèi khan Trong A chØ cã thÓ chøa chÊt tan MgSO4 (0,1 mol) cßn RSO4 lµ chÊt kÕt tña ë trong B .

V× nung B ®­îc CO2 B ph¶i cßn muèi cacbonat. VËy H2SO4 ph¶n øng hÕt ë (1) vµ (2). Sè mol H2SO4 = sè mol CO2 = 0,2 mol Nång ®é dd H2SO4 =

= 0,4M

Tõ (1) vµ (2) cã: sè mol MgSO4 + sè mol RSO4 = sè mol CO2 = 0,2 mol Sè mol RSO4 = 0,1 mol + Nung B (RSO4, MgCO3, RCO3) tíi khèi l­îng kh«ng ®æi: MgCO3

MgO

+

CO2

(3)

RCO3

RO

+

CO2

(4)

TÝnh ®­îc khèi l­îng cña B = 110,5 gam + X¸c ®Þnh ®­îc: khèi l­îng cña D = 88,5 gam.

Bµi 4 : Cho c¸c chÊt Cu2S, CuS, CuO, Cu2O. Hai chÊt cã khèi l­îng phÇn tr¨m Cu b»ng nhau lµ : A- Cu2S vµ Cu2O B- CuS vµ CuO C- Cu2S vµ CuO D- Kh«ng cã cÆp nµo §¸p ¸n : C. C¸ch nhÈm : Qui khèi l­îng cña S sang O råi t×m xem cÆp chÊt nµo cã tû lÖ sè nguyªn tö Cu vµ sè nguyªn tö O nh­ nhau. §ã lµ : Cu2S vµ CuO v× qui sang oxi th× Cu2S sÏ lµ Cu2O2 hay gi¶n ­íc ®i lµ CuO .

Bµi 5. Khö hoµn toµn 17,6g hçn hîp gåm Fe, FeO, Fe2O3, cÇn 4,48 lÝt CO (®ktc) . Khèi l­îng s¾t thu ®­îc lµ bao nhiªu?

111

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H­íng dÉn : CO lÊy oxi cña oxit t¹o ra CO2. Sè mol nguyªn tö O trong oxit ph¶i b»ng sè mol CO vµ b»ng 0,2 mol. nco = no =

= 0,2 ; mo = 16 x 0,2 = 3,2g

VËy khèi l­îng oxi trong oxit lµ 3,2 g vµ l­îng s¾t lµ mFe = 17,6 - 3,2 = 14,4 g Bµi 6 : Hçn hîp A gåm s¾t vµ oxit s¾t cã khèi l­îng 2,6 g . Cho khÝ CO ®i qua A ®un nãng, khÝ ®i ra sau ph¶n øng ®­îc dÉn vµo b×nh ®ùng n­íc v«i trong d­, thu ®­îc 10g kÕt tña tr¾ng. Khèi l­îng s¾t trong A lµ bao nhiªu?

H­íngdÉn KÕt tña lµ CaCO3 .

=

= nCO =

= 0,1 mol

n O trong oxit = nCO = 0,1. Khèi l­îng oxi trong oxit lµ 1,6 g Khèi l­îng s¾t trong hçn hîp A lµ : 2,6 – 1,6 = 1 g.

Bµi 7: Khö hoµn toµn 32g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 b»ng khÝ H2, thÊy t¹o ra 9 g n­íc. Khèi l­îng hçn hîp kim lo¹i thu ®­îc lµ bao nhiªu?

H­íng dÉn = nO cña oxit =

= 0,5; mO =16 x 0,5 = 8g

m kim lo¹i = 32 -8 = 24 g Bµi 8: cho 0,3 mol FexOy tham gia ph¶n øng nhiÖt nh«m thÊy t¹o ra 0,4 mol Al2O3.

C«ng thøc oxit s¾t lµ g×?

H­íng dÉn Al lÊy ®i oxi cña FexOy ®Ó t¹o ra Al2O3. V× vËy sè mol nguyªn tö O trong Al2O3 vµ trong FexOy ph¶i b»ng nhau.

Do ®ã : 0,3 y = 0,4 x 3 = 1,2

y=4

Fe3O4

Bµi 9: §èt ch¸y kh«ng hoµn toµn 1 l­îng s¾t ®· dïng hÕt 2,24 lÝt O2 ë ®ktc, thu ®­îc hçn hîp A gåm c¸c oxit s¾t vµ s¾t d­. Khö hoµn toµn A b»ng khÝ CO d­, khÝ ®i ra sau ph¶n øng ®­îc dÉn vµo b×nh ®ùng n­íc v«i trong d­ . Khèi l­îng kÕt tña thu ®­îc lµ bao nhiªu?

H­íng dÉn nO ®· dïng = nCO=

=

=

= 100 x 0,2 = 20g

112

.2 = 0,2(mol)

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Bµi 10: Cho V lÝt ( ®ktc) khÝ H2 ®i qua bét CuO ®un nãng, thu ®­îc 32 g Cu. NÕu cho V lÝt H2 ®i qua bét FeO ®un nãng th× l­îng Fe thu ®­îc lµ bao nhiªu?

H­íng dÉn = nCu= nFe =

= 0,5

mFe = 56 x 0,5 = 28 g Bµi 11: §Ó khö hoµn toµn hçn hîp FeO vµ ZnO thµnh kim lo¹i cÇn 2,24 lÝt H2 ë ®ktc.NÕu ®em hçn hîp kim lo¹i thu ®­îc hoµ tan hoµn toµn vµo axit HCl th× thÓ tÝch khÝ H2 ( ®ktc) thu ®­îc lµ bao nhiªu?

H­íng dÉn n hh oxit =

= n hh kim lo¹i = = 0,1.

Khi hoµ tan hçn hîp kim lo¹i vµo axit th× : nH2 = n hh kim lo¹i=

= 0,1(mol)

= 22,4 x 0,1 = 2,24 l Bµi 12: Hoµ tan hoµn toµn 0,1 mol hçn hîp Na2CO3 vµ KHCO3 vµo dung dÞch HCl dÉn khÝ thu ®­îc vµo b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d­ th× l­îng kÕt tña t¹o ra lµ bao nhiªu?

H­íng dÉn =

= nhh cacbonat = 0,1 =>

= 100 x 0,1 =10g

Bµi 13: Hoµ tan hoµn toµn 4g hçn hîp MCO3 vµ M, CO3 vµo dung dÞch HCl thÊy tho¸t ra V lÝt khÝ ë ®ktc. Dung dÞch thu ®­îc ®em c« c¹n thÊy cã 5,1 g muèi khan. V cã gi¸ trÞ lµ bao nhiªu?

H­íng dÉn 1 mol muèi cacbonat chuyÓn thµnh 1 mol muèi Clorua t¹o ra 1 mol CO2 vµ khèi l­îng muèi tan : ( M + 71 ) - ( M + 60 ) = 11 g .

Theo ®Ò bµi khèi l­îng muèi tan : 5,1 - 4 = 1,1 g sÏ cã 0,1 mol CO2 tho¸t ra.

VËy V = 2,24 lÝt .

Bµi14: Cho 4,2g hçn hîp Mg vµ Zn t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl thÊy tho¸t ra 2,24 lÝt H2 ë ®ktc . Khèi l­îng muèi t¹o ra trong dung dÞch lµ bao nhiªu?

H­íng dÉn

113

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Tõ

= 2,24: 22,4 = 0,1

nHCl ph¶n øng = 0,2 vµ n Cl- t¹o muèi = 0,2

m muèi = 4,2 + 35,5 x 0,2 = 11,3 g Bµi 15: Cho 14,5g hçn hîp Mg vµ Zn, Fe t¸c dông hÕt víi dung dÞch H2SO4 lo·ng thÊy tho¸t ra 6,72 lÝt H2 ë ®ktc . C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ®­îc khèi l­îng muèi khan t¹o ra lµ bao nhiªu?

H­íng dÉn =

ph¶n øng = nSO42- t¹o muèi =

m muèi = 14,5 + 96 x 0,3 = 43,3 g Bµi 16: Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp gåm 0,2 mol Fe vµ 0,1 mol Fe2O3 vµo dung dÞch HCl d­ thu ®­îc dung dÞch A. Cho dung dÞch A t¸c dông víi NaOH d­ thu ®­îc kÕt tña. Läc lÊy kÕt tña, röa s¹ch, sÊy kh« vµ nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi ®­îc m gam chÊt r¾n , m cã gi¸ trÞ lµ bao nhiªu?

H­íng dÉn C¸ch th«ng th­êng : viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng vµ tÝnh sè mol c¸c chÊt theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng :

0,2 mol

0,1 mol

→

0,2 mol

→

0,2 mol

Cho dung dÞch A t¸c dông NaOH d­ :

0,2 mol

→

0,2 mol

0,2 mol

→

0,2 mol

Khi sÊy vµ nung kÕt tña :

114

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com →

0,2 mol

0,2 mol

(0,2+0,2) mol → 0,2 mol m chÊt r¾n = 160 x 0,2 = 32 g C¸ch nhÈm : Trong m gam chÊt r¾n cã 0,1 mol Fe2O3 ( 16 g ) ban ®Çu . VËy chØ cÇn tÝnh l­îng Fe2O3 t¹o ra tõ Fe :

2Fe → Fe2O3 0,2 → 0,1(16g) ------------------------------------------

Chuyªn §Ò 10: kim lo¹i ph¶n øng víi muèi A. Mét kim lo¹i víi mét dung dÞch muèi I. Lý thuyÕt.

1. D·y ho¹t ®éng hãa häc cña kim lo¹i: K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au §iÒu kiÖn ph¶n øng x¶y ra: - Kim lo¹i tham gia ho¹t ®éng m¹nh h¬n kim lo¹i trong muèi (tõ Mg trë ®i) Muèi tham gia vµ t¹o thµnh ph¶i tan.

VÝ dô: Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu Cã ph¶n øng nµy do Fe ®øng tr­íc Cu trong d·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i Cu + ZnSO4 à Kh«ng ph¶n øng v× Cu ®øng sau Zn trong d·y ho¹t ®éng HH, kh«ng thÓ ®Èy ®­îc Zn ra khái muèi.

Zn + PbSO4 à Kh«ng ph¶n øng v× PbSO4 kh«ng tan trong n­íc.

2. Chó ý: Riªng tr­êng hîp kim lo¹i tr­íc Mg cho vµo dung dÞch muèi, ph¶n øng x¶y ra theo chiÒu: Kim lo¹i + N­íc Baz¬ + KhÝ Hidro Baz¬( cã thÓ) + Muèi Baz¬ míi + Muèi míi VD: Cho Na vµo dung dÞch CuSO4: 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 2NaOH + CuSO4 Cu(OH)2 + Na2SO4 3. §é t¨ng hoÆc gi¶m khèi l­îng cña thanh kim lo¹i Khi nhóng thanh kim lo¹i A vµo dung dÞch muèi cña kim lo¹i B, nÕu B bÞ ®Èy hÕt vµ b¸m vµo thanh kim lo¹i A, khèi l­îng cña thanh kim lo¹i cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m.

- NÕu mB(KÕt tña) < mA tan , khèi l­îng thanh A t¨ng: §é t¨ng khèi l­îng = mB kÕt tña – mA tan - NÕu mB(KÕt tña) < mA tan , khèi l­îng thanh A t¨ng: §é t¨ng khèi l­îng = mA tan – mB kÕt tña

115

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com VÝ dô 1: Fe + CuSO4 à FeSO4 + Cu V× mCu kÕt tña > mFe tan( Cu= 64, Fe = 56) nªn sau ph¶n øng khèi l­îng thanh( hoÆc ®inh) Fe t¨ng VÝ dô 2: Zn + CuSO4 à ZnSO4 + Cu V× mCu kÕt tña < mZn tan( Cu = 64, Zn = 65) nªn khèi l­îng thanh kÏm gi¶m. *Chó ý: Trong tr­êng hîp nµy, th­êng ng­êi ta lÊy thanh kim lo¹i ra khái dung dÞch tr­íc khi ph¶n øng kÕt thóc nªn ph¶n øng cã thÓ kh«ng hoµn toµn (cßn d­ c¶ kim lo¹i A vµ muèi B) II. Bµi tËp Bµi 1: Cho mét ®inh s¾t cã khèi l­îng 50 gam vµo dung dÞch CuSO4, sau mét thêi gian nhÊc ®inh s¾t ra, röa nhÑ, lµm kh«, c©n l¹i ®­îc 51 gam. a. TÝnh khèi l­îng Fe tham gia vµ khèi l­îng Cu t¹o thµnh. b. Hái chiÕc ®inh sau ph¶n øng cã bao nhiªu gam Fe. (Gi¶ sö toµn bé Cu t¹o thµnh b¸m lªn ®inh Fe) H­íng dÉn Gäi a lµ sè mol Fe ph¶n øng( ChÝnh lµ sè mol Fe tan vµo dung dÞch) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Fe + CuSO4 à FeSO4 + Cu mol: 1 1 Theo ph­¬ng tr×nh: Cø 1 mol Fe tham gia lµm cho khèi l­îng ®inh Fe t¨ng 64- 56= 8 g Cø a mol Fe tham gia lµm cho khèi l­îng ®inh s¾t t¨ng 1g · a= 1: 8 = 0,125 mol a. Khèi l­îng Fe tham gia( tan vµo dung dÞch): mFe = 0,125 . 56 = 7 g Khèi l­îng Cu t¹o thµnh(B¸m lªn ®inh Fe): mCu = 0,125 . 64 = 8 g b. Sè gam Fe cã trong chiÕc ®inh lµ: mFe = 51- 8 = 43 gam Bµi 2: Ng©m mét vËt b»ng Cu cã khèi l­îng 50 gam vµo 250 gam dung dÞch AgNO3 6%, khi lÊy vËt ra th× khèi l­îng AgNO3 trong dung dÞch gi¶m 17%. X¸c ®Þnh khèi l­îng vËt sau ph¶n øng.

H­íng dÉn Sè g AgNO3 trong 250 g dung dÞch AgNO3 6% lµ: m= (250. 6): 100 = 15 gam Khi lÊy vËt ra khèi l­îng AgNO3 gi¶m 17%, ®©y chÝnh lµ l­îng AgNO3 tham gia ph¶n øng víi Cu: m= 15. 17%= 2,55 gam Suy ra: n = 2,55 : 170 = 0,015 mol Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Cu + 2AgNO3 à Cu(NO3)2 + 2Ag mol: 1 2 2 Theo ph­¬ng tr×nh: nAg = = 0,015 mol

116

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com nCu = 1/2

= 1/2. 0,015 = 0,0075 mol

Nªn: mAg t¹o thµnh= 0,015 . 108 = 1,62 gam mCu tan = 0,0075. 64= 0,48 gam VËy khèi l­îng vËt lÊy ra sau ph¶n øng lµ: m= 50 + mAg t¹o thµnh- mCu tan = 50 + 1,62 – 0,48 = 51,14 gam Bµi 3: Cho a mol bét Fe vµo dung dÞch chøa b mol CuSO4. Sau khi kÕt thóc ph¶n øng ta ®­îc dung dÞch X vµ chÊt r¾n Y. Hái X, Y cã nh÷ng chÊt g×, bao nhiªu mol?

H­íng dÉn Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng Fe + CuSO4 à FeSO4 + Cu mol: 1 1 C¸c tr­êng hîp cã thÓ x¶y ta: b. Tr­êng hîp 1: a= b à Dung dÞch X gåm a mol FeSO4 ChÊt r¾n Y gåm a mol Cu c. Tr­êng hîp 2: a> b à Dung dÞch X gåm b mol FeSO4 ChÊt r¾n Y (a- b) mol Fe d­, b mol Cu d. Tr­êng hîp 3: a< b à Dung dÞch X gåm a mol FeSO4 ChÊt r¾n Y gåm a mol Cu ( Chó ý: Trong bµi tËp nµy cho bét Fe vµo dung dÞch CuSO4 nªn viÖc lÝ luËn c¨n cø theo ph¶n øng hoµn toµn, tøc lµ nÕu bét Fe hÕt th× CuSO4 hÕt hoÆc d­ vµ ng­îc l¹i)

Bµi 4: Nhóng thanh Al nÆng 3,24 gam vµo 100ml dung dÞch CuSO4 0,5M. Sau mét thêi gian nhÊc thanh Al ra, c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ®­îc 6,62 gam hçn hîp muèi khan. BiÕt toµn bé Cu sinh ra b¸m vµo thanh kim lo¹i. a. X¸c ®Þnh khèi l­îng mçi muèi trong hçn hîp b. TÝnh khèi l­îng thanh kim lo¹i lóc lÊy ra khái dung dÞch H­íng dÉn Gäi a lµ sè mol Al tham gia Ph­¬ng tr×nh: 2Al + 3CuSO4 à Al2(SO4)3 + 3Cu Theo PT:mol 1 1,5 0,5 1,5 Tr­íc p/­: 0,12 0,05 Ph¶n øng: a 1,5a Sau p/­ : (0,12 -a) (0,05- 1,5a) 0,5a 1,5a a. Theo bµi ra ta cã: 160 (0,05 – 1,5a) + 342. 0,5a = 6,62 => a = 0,02 Khèi l­îng Al2(SO4)3 t¹o thµnh: m= 0,5. a. 342 = 0,01. 342 = 3,42 gam Khèi l­îng CuSO4 cßn d­: m= (0,05 -1,5. 0,02 ).160= 0,02. 160 = 3,2 gam b. Khèi l­îng thanh kim lo¹i sau khi lÊy ra khái dung dÞch: m = 3,24 + mCu t¹o thµnh – mAl tan ra 117

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com = 3,24 + 0,03. 64 – 0,02. 27 = 5,16 – 0,54 = 4,62 gam Bµi 5.

Cho ®inh Fe nÆng 100g vµo dung dÞch A gåm 400g dung dÞch CuSO416%, sau mét thêi gian nhÊc ®inh Fe ra, c©n l¹i ®­îc 102 gam vµ cßn l¹i dung dÞch B. a. TÝnh khèi l­îng Fe tham gia vµ khèi l­îng Cu t¹o thµnh sau ph¶n øng.(Gi¶ sö toµn bé Cu t¹o thµnh b¸m lªn ®inh Fe). b. Cho 600g dung dÞch Ba(OH)2 17,1% vµo dung dÞch B, sau ph¶n øng ®­îc kÕt tña D, dung dÞch E. X¸c ®Þnh khèi l­îng kÕt tña D vµ C% cña dung dÞch E H­íng dÉn a. Gäi sè mol Fe tham gia lµ x Fe + CuSO4 à FeSO4 + Cu Mol x x x (g) 56x 160x 152x Ta cã: 64x – 56x = 2 · x= 0,25( mol) Nªn: mFe = 0,25. 56 = 14 (g) mCu= 0,25. 64 = 16 (g). b.

x 64x

ban ®Çu= 0,4( mol) ·

d­ = 0,4- 0,25 = 0,15(mol)

·

= 0,25 (mol)

Ba(OH)2 = 0,6(mol) Ba(OH)2 + FeSO4 à BaSO4 + Fe(OH)2 Mol: 0,25 0,25 0,25 0,25 Ba(OH)2+ CuSO4 à BaSO4 + Cu(OH)2 Mol: 0,15 0,15 0,15 0,15 d­= 0,6- 0,4 = 0,2(mol) => m= 0,2. 171= 34,2(g) Nªn mkÕt tña= (0,25+ 0,15). 233 + 0,25. 90 + 0,15. 98= 130,4 (g) Khèi l­îng dung dÞch B: mdd = 600+400 –2 – 130,4 =867,6(g) VËy C% =

. 100% = 3,94%

Bµi 6: Mét thanh kim lo¹i M (II) nhóng vµo 1 lit dung dÞch FeSO4 th× khèi l­îng t¨ng lªn 16 gam. NÕu nhóng thanh kim lo¹i Êy vµo 1 lit dung dÞch CuSO4 th× khèi l­îng cña thanh t¨ng lªn 20 gam. ( BiÕt r»ng ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn vµ sau ph¶n øng cßn d­ kim lo¹i M; hai dung dÞch FeSO4 vµ CuSO4 cã cïng nång ®é mol ban ®Çu) e. TÝnh CM mçi dung dÞch vµ x¸c ®Þnh kim lo¹i M f. NÕu khèi l­îng ban ®Çu cña thanh kim lo¹i M lµ 24 gam, chøng tá r»ng sau ph¶n øng víi 2 dung dÞch trªn cßn d­ M. TÝnh khèi l­îng thanh kim lo¹i sau 2 ph¶n øng trªn.

118

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H­íng dÉn a. Sau ph¶n øng cßn d­ M chøng tá FeSO4 vµ CuSO4 hÕt( v× ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn) Gäi x lµ sè mol FeSO4 (còng lµ sè mol CuSO4) ban ®Çu Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: M + FeSO4 à MSO4 + Fe x x x x Theo bµi ra ta cã ®é t¨ng khèi l­îng: x(56 - M) = 16(*) M + CuSO4 à MSO4 + Cu x x x x Theo bµi: x(64- M) = 20(**) Chia (**) cho (*) = · Tõ (*) => x = Nªn: CM

M= 24: M lµ Mg = 0,5 mol = CM

=

= 0,5M

b. NÕu mMg ban ®Çu= 24 gam th× nMgb® = 24: 24 = 1 mol > 0,5 mol VËy d­ Mg cho 2 ph¶n øng trªn Víi FeSO4. khèi l­îng thanh Mg sau ph¶n øng: mR¾n = mFe + mMg d­ = 0,5 x 56 + (24 – 0,5. 24) = 40 gam Víi CuSO4: mR¾n = mCu +mMg d­= 0,5 .64 + 24- 0,5 . 24 = 44 gam

Bµi 7 Hai thanh kim lo¹i gièng nhau (®Òu cïng nguyªn tè R ho¸ trÞ II) vµ cã cïng khèi l­îng. Cho thanh thø nhÊt vµo dung dÞch Cu(NO ) vµ thanh thø hai vµo dung dÞch Pb(NO ) . Sau mét thêi gian, khi sè mol hai muèi b»ng nhau, lÊy hai thanh kim lo¹i ®ã ra khái dung dÞch thÊy khèi l­îng thanh thø nhÊt gi¶m ®i 0,2% cßn khèi l­îng thanh thø hai t¨ng 28,4%. X¸c ®Þnh nguyªn tè R. H­íng dÉn Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: R + Cu(NO ) R(NO ) + Cu R + Pb(NO )

R(NO )

+ Pb

Coi khèi l­îng mçi thanh kim lo¹i ban ®Çu lµ 100g th× ®é t¨ng khèi l­îng lµ 0,2g vµ ®é gi¶m khèi l­îng lµ 28,4g.

Gäi a lµ sè mol mçi muèi sau ph¶n øng .

119

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ( R - 64 )a = 0,2 (1) ( 207 - 64 )a = 28,4 => a =

Ta cã: Thay a

=

vµo (1) ta cã: (

Do ®ã

R lµ Zn.

R-

64 )

= 0,2 => R = 65

Bµi 8: Cho 4,15g hçn hîp bét Fe vµ Al t¸c dông víi 200 ml dung dÞch CuSO 0,525 M. KhuÊy kÜ hçn hîp ®Ó ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn. §em läc kÕt tña A gåm hai kim lo¹i cã khèi l­îng 7,84g vµ dung dÞch n­íc läc. T×m sè mol c¸c kim lo¹i trong hçn hîp A. H­íng dÉn Trong kÕt tña A gåm hai kim lo¹i, chøng tá Al ®· ph¶n øng hÕt,sau ph¶n øng Fe cßn d­ vµ Cu sinh ra.

Gäi x vµ y lµ sè mol Al vµ Fe ban ®Çu, y lµ sè mol Fe ®· ph¶n øng.

Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc : 2Al + 3CuSO4 --> Al2(SO4)3 + 3Cu Mol:

x

x

x

Fe + CuSO Mol : Ta cã:

x Fe SO

+ Cu

y y y mAl + mFe = 27x + 56y = 4,15

y

Theo ph­¬ng tr×nh: nCu = nCuSO p/­ = x +

y1

(1)

Nªn:

mCu = M.n = 64( x +

Ta cã: Nªn :

n Fe d­ = y - y1 (mol) mFe d­ = M.n = 56( y - y1 ) (g)

Suy ra: mA = mCu + mFe d­ = 64( x +

L¹i cã:

nCuSO p/­ = x +

(mol)

y1 ) (g)

y1 ) + 56( y - y1 ) = 7.84 (2)

y1= V. CM = 0,2 . 0,525 = 0,105 (mol) (3)

Gi¶i hÖ 3 ph­¬ng tr×nh (1) , (2) , (3) ta cã: n Fe d­ trong kÕt tña A : n Fe d­ = y - y1 = 0,02 (mol) nCu trong kÕt tña A : nCu = nCuSO p/­ = 0,105 (mol) nAl trong hçn hîp ban ®Çu: nAl = x =0,05 (mol) nFe trong hçn hîp ban ®Çu: nFe = y = 0,05 (mol)

120

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Bµi 9. KhuÊy kü m gam bét kim lo¹i M(hãa trÞ II) víi Vml dung dÞch CuSO4 0,2 mol/l. Ph¶n øng xong, läc t¸ch ®­îc 7,72 gam chÊt r¾n A. Cho 1,93 gam A t¸c dông víi l­îng d­ axit HCl thÊy tho¸t ra 224 ml khÝ (®o ë ®ktc).

Cho 5,79 gam A t¸c dông víi l­îng d­ dung dÞch AgNO3 thu ®­îc 19,44 gam chÊt r¾n. H·y tÝnh m, V vµ x¸c ®Þnh khèi l­îng mol nguyªn tö cña kim lo¹i M, biÕt r»ng c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn.

Bµi gi¶i Ta cã ph­¬ng tr×nh hãa häc sau: M + CuSO4

Cu¯ + MSO4 (1)

ChÊt r¾n A, cã thÓ chØ cã Cu ®­îc sinh ra tõ ph¶n øng trªn hoÆc cã thÓ cã khèi l­îng cña M cßn d­+ khèi l­îng cña Cu ®­îc gi¶i phãng ra.

Nh­ v× A t¸c dông ®­îc víi axit HCl d­ nªn A chØ cã thÓ lµ khèi l­îng cña M d­+ khèi l­îng cña Cu ®­îc sinh ra. Þ mM(d­0 + mCu = 7,72 (*) Cho A t¸c dông víi axit HCl d­: Md­ + 2 HCl

MCl2

+

H2 ­ (2)

0,01 Theo (2) : Sè mol M d­ = sè mol khÝ hi®ro tho¸t ra = 0,01 (mol) Cø 1,93 gam A cã 0,01 mol M vµ 5,79 gam A cã 0,03 mol M Gäi x lµ sè mol cña Cu cã trong 5,79 gam chÊt A. Sè mol Ag ®­îc t¹o thµnh lµ :

= 0,18(mol)

Ta cã ph­¬ng tr×nh sau: M + 2 AgNO3 0,03

M(NO3)2 + 2Ag ¯ (3)

0,06

Cu + 2 AgNO3

0,06 Cu(NO3)2 + 2Ag ¯ (4)

x 2x Sè mol Ag sinh ra tõ (4) lµ: 2x = 0,18 - 0,06 =0,12 x = 0,06(mol) Tõ (3) vµ (4) ta suy ra: 0,03 x M + 0,06 x 64 = 5,79 (**) M = 65, VËy M chÝnh lµ Zn Tõ (*) ta cã: mZn d­ = 7,72 - 0,06 x 64 = 3,88 gam.

Theo (1) nCu = n Zn p­ = 0,06(mol) Þ mZn p­ = 0,06x65 =3,9(gam) VËy mZn = mZn d­ + mZn p­ = 3,88 + 3,9 = 7,78 (gam) 121

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com vµ

= 300 ml

Bµi 10 Ng­êi ta th¶ miÕng nh«m nÆng 20 gam vµo 240ml dung dÞch CuCl2 0,5 mol/l.

Khi nång ®é dung dÞch CuCl2 gi¶m 50% ta lÊy miÕng nh«m ra, röa s¹ch, sÊy kh« th× c©n nÆng ®­îc bao nhiªu gam? Cho r»ng ®ång ®­îc gi¶i phãng ra b¸m hÕt vµo miÕng nh«m.

Gi¶i Sè mol cña CuCl2 lµ: 0,5 0,24 = 0,12(mol) Sè mol CuCl2 ®· tham gia vµo ph¶n øng lµ:

(mol)

Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: 2Al

+

3 CuCl2

2AlCl3

+

2 mol

3 mol 0,06 mol Khèi l­îng miÕng nh«m sau ph¶n øng :

3 Cu 3 mol 0,06 mol

(gam) B. Mét kim lo¹i A cho vµo dd chøa hai muèi cña 2 kim lo¹i B, C I. Lý thuyÕt Gi¶ sö trong d·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i, A ®øng tr­íc B, B ®øng tr­íc C ( NghÜa lµ ®é ho¹t ®éng cña A m¹nh h¬n B, B m¹nh h¬n C) I I I A B C Thø tù ph¶n øng x¶y ra nh­ sau: - Tr­íc tiªn A t¸c dông víi dung dÞch muèi cña kim lo¹i C: A + muèi Kim lo¹i C à Muèi kim lo¹i A + C (1) - Sau ph¶n øng trªn, nÕu cßn d­ A, sÏ cã ph¶n øng A víi muèi cña kim lo¹i B: A + muèi kim lo¹i B à Muèi kim lo¹i A + B (2) Nh­ vËy nÕu dung dÞch thu ®­îc sau ph¶n øng chøa: - 3 muèi, ch­a xong ph¶n øng (1), dung dÞch muèi cña kim lo¹i B ch­a ph¶n øng vµ A tan hÕt.

- 2 muèi( muèi cña kim lo¹i A vµ muèi kim lo¹i B), ®· xong ph¶n øng 1(muèi cña kim lo¹i C vµ kim lo¹i A ®Òu hÕt), hoÆc ph¶n øng (2) ch­a xong( cßn d­ muèi cña kim lo¹i B, A tan hÕt) - ChØ cßn 1 muèi( Muèi cña kim lo¹i A), xong (1.2), hÕt 2 muèi cña 2 kim lo¹i B, C, d­ hoÆc hÕt kim lo¹i A. II. Bµi tËp Bµi 1: 122

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Mét thanh kim lo¹i M(II) ®­îc nhóng vµo 1 lit dung dÞch CuSO4 0,5M. Sau khi lÊy thanh M ra vµ c©n l¹i, khèi l­îng cña thanh t¨ng 1,6 gam, nång ®é CuSO4 gi¶m cßn b»ng 0,3M. a. X¸c ®Þnh kim lo¹i M b. LÊy thanh kim lo¹i M cã khèi l­îng ban ®Çu lµ 8,4 gam nhóng vµo 1 lit dung dÞch chøa AgNO3 0,2M vµ CuSO4 0,1M. Thanh M cã tan hÕt hay kh«ng? TÝnh khèi l­îng chÊt r¾n A thu ®­îc sau ph¶n øng vµ CM c¸c muèi trong dung dÞch B( Gi¶ sö V dung dÞch B vÉn lµ 1 lit) H­íng dÉn Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng M + CuSO4 à MSO4 + Cu Mol: 1 1 1 1 a. Sè mol CuSO4 tham gia: 1( 0,5 – 0,3) = 0,2 (mol) §é t¨ng khèi l­îng cña thanh kim lo¹i M §é t¨ng = mCu - mM tan = 0,2 (64 - M) = 1,6=> M lµ Fe Fe + CuSO4 à FeSO4 + Cu b. Sè mol Fe ban ®Çu : nFeb® =

= 0,15 mol

Sè mol ban ®Çu cña c¸c muèi = 0,2. 1 = 0,2 mol = 0,1 mol Do Cu m¹nh h¬n Ag nªn Fe ph¶n øng víi AgNO3 trong dung dÞch tr­íc: Fe + 2AgNO3 à Fe(NO3)2 + 2Ag (1) mol: 1 2 1 2 Theo bµi: 0,1 0,2 0,1 0,2 Sau ph¶n øng (1) hÕt AgNO3 vµ cßn d­ Fe nFed­= 0,15 – 0,1 = 0,05mol Lóc ®ã x¶y ra ph¶n øng (2): Fe + CuSO4 à FeSO4 + Cu (2) mol: 1 1 1 1 Theo bµi: 0,05 0,05 0,05 0,05 Mµ sè mol ban ®Çu cña Cu lµ 0,1 mol Suy ra sau ph¶n øng (2): Fe tan hÕt , trong dung dÞch B chøa 0,1 mol Fe(NO3)2, 0,05 mol FeSO4 vµ (0,1 – 0,05)mol CuSO4 d­.

VËy: Khèi l­îng chÊt r¾n A: mA = 0,2. 108 + 0,05. 64 = 24,8 gam Nång ®é M c¸c chÊt trong B: = CM

=

= 0,1M = 0,05 M

123

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com CM

=

= 0,05 M

Bµi 2: Dung dÞch A chøa a mol CuSO4 vµ b mol FeSO4. XÐt 3 thÝ nghiÖm sau: TN 1: Thªm c mol Mg vµo dung dÞch A sau ph¶n øng dung dÞch cã 3 muèi.

TN 2: Thªm 2c mol Mg vµo dung dÞch A sau ph¶n øng dung dÞch cã 2 muèi.

TN 3: Thªm 3c mol Mg vµo dung dÞch A, sau ph¶n øng dung dÞch cã chøa 1 muèi. a. T×m mèi quan hÖ gi÷a c víi a vµ b trong tõng thÝ nghiÖm b. NÕu a= 0,2 mol; b = 0,3mol; nMg = 0,4. TÝnh khèi l­îng chÊt r¾n thu ®­îc sau ph¶n øng.

H­íng dÉn C¸c ph¶n øng x¶y ra theo thø tù sau: Mg + CuSO4 à MgSO4 + Cu (1) mol: 1 1 1 1 Mg + FeSO4 à MgSO4 + Fe (2) mol: 1 1 1 1 a. T×m mèi liªn hÖ - TN 1: Khi thªm c mol Mg vµo dung dÞch A ®­îc dung dÞch chøa 3 muèi => ch­a xong ph¶n øng (1), dung dÞch muèi FeSO4 ch­a ph¶n øng ( 3 muèi lµ: MgSO4, CuSO4 vµ FeSO4) Nªn: c < a - TN 2: Khi thªm 2c mol Mg vµo dung dÞch A ®­îc dung dÞch chøa 2 muèi, cã 2 kh¶ n¨ng: + §· xong ph¶n øng (1), CuSO4 vµ Mg ®Òu hÕt, ch­a x¶y ra ph¶n øng (2). Lóc ®ã: a= 2c (*) + §· xong ph¶n øng (1), ph¶n øng (2) ch­a xong( cßn d­ FeSO4, Mg tan hÕt), nªn: a< 2c < a + b(**) Tõ (*) vµ (**) suy ra: a 2c< a + b - TN 3: Khi thªm 3c mol Mg vµo dung dÞch A ®­îc dung dÞch chØ cßn 1 muèi ( Muèi MgSO4), xong ph¶n øng (1.2), hÕt 2 muèi , d­ hoÆc hÕt kim lo¹i Mg. Suy ra: 3c a + b b. NÕu a= 0,2 mol, b= 0,3 mol, nMg = 0,4 mol Lóc ®ã x¶y ra c¸c ph¶n øng: Mg + CuSO4 à MgSO4 + Cu

(1)

mol: 1 1 1 1 Tr­íc p/­: 0,4 0,2 P¦ : 0,2 0,2 Sau p/­: 0,2 0 0,2 Sau ph¶n øng d­ 0,2 mol Mg sÏ tham gia ph¶n øng (2) Mg + FeSO4 à MgSO4 + Fe (2) mol: 1 1 1 1 Tr­íc p/­: 0,2 0,3 P¦: 0,2 0,2 Sau p/­: 0 0,1 0,2 VËy khèi l­îng chÊt r¾n thu ®­îc: m= 0,2 . 64 + 0,2 . 56 = 24 gam.

124

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

Bµi 3: Cho 12 gam Mg vµo 1 lit dung dÞch ASO4 vµ BSO4 cã cïng nång ®é lµ 0,1M ( BiÕt Mg ®øng tr­íc A, A ®øng tr­íc B trong d·y ho¹t ®éng ho¸ häc) a. Chøng tá r»ng A vµ B kÕt tña hÕt b. BiÕt r»ng ph¶n øng cho ra chÊt r¾n C cã khèi l­îng 19,2 gam vµ khi cho C t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 lo·ng d­, cßn l¹i mét kim lo¹i kh«ng tan cã khèi l­îng 6,4 gam. X¸c ®Þnh 2 kim lo¹i A vµ B. H­íng dÉn a. Sè mol Mg ban ®Çu: nMg =

= 0,5 mol

Sè mol ASO4: n= 0,1. 1 = 0,1 mol Sè mol BSO4 : n= 0,1. 1 = 0,1 mol Theo bµi ra ta cã c¸c ph¶n øng theo thø tù sau: Mg + BSO4 à MgSO4 + B 0,1 0,1 Mg + ASO4 à MgSO4 + A 0,1 0,1 Tæng sè mol Mg tham gia 2 ph¶n øng lµ: nMg = 0,1 + 0,1 = 0,2 mol Mµ sè mol ban ®Çu cña Mg lµ 0,5 mol nªn sau ph¶n øng d­ Mg, A vµ B kÕt tña hÕt. b. Ch©t r¾n C gåm 0,1 molA, 0,1 mol B vµ 0,5 – 0,2 = 0,3mol Mg d­.

Ta cã: 0,1 (A + B) + 0,3 . 24 = 19,2 · 0,1(A +B) = 12 · A + B = 120(*) Khi cho chÊt tr¾n C t¸c dông víi H2SO4 lo·ng d­, Mg vµ A tan, cßn 1 kim lo¹i kh«ng tan lµ B. mB = 0,1B = 6,4 => B = 64: B lµ Cu Thay vµo (*): A= 120 – 64 = 56: A lµ Fe.

C. Hai kim lo¹i A, B cho vµo dd chøa mét muèi cña kim lo¹i C I> Lý thuyÕt Gi¶ sö trong d·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i, A ®øng tr­íc B, B ®øng tr­íc C( NghÜa lµ ®é ho¹t ®éng cña A m¹nh h¬n B, B m¹nh h¬n C) I I I A B C Thø tù ph¶n øng x¶y ra nh­ sau: - Tr­íc tiªn A t¸c dông víi dung dÞch muèi cña kim lo¹i C: A + muèi Kim lo¹i C à Muèi kim lo¹i A + C (1) - Sau ph¶n øng trªn, nÕu d­ muèi kim lo¹i C, sÏ cã ph¶n øng cña kim lo¹i B víi muèi cña kim lo¹i C:

125

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com B+ muèi kim lo¹i C à Muèi kim lo¹i B + C (2) II> Bµi tËp: Trén 2 dung dÞch AgNO3 0,42M vµ Pb(NO3)2 0,36M víi thÓ tÝch b»ng nhau ®­îc dung dÞch A. Thªm 1,08 gam bét Al vµo 100 ml dung dÞch A, thu ®­îc chÊt r¾n B vµ dung dÞch C. TÝnh khèi l­îng chÊt r¾n B. H­íng dÉn Sè mol Al ban ®Çu: nAl =

= 0,04 mol

Theo bµi: 100ml dung dÞch A xuÊt ph¸t tõ 50 ml dung dÞch AgNO3 0,42M vµ 50 ml dung dÞch Pb(NO3)2 0,36 M nªn: n b®= 0,42. 0,05 = 0,021 mol = 0,36. 0,05 = 0.018 mol Thø tù ph¶n øng x¶y ra nh­ sau: Al ph¶n øng víi AgNO3 tr­íc: Al + 3AgNO3 à Al(NO3)3 + 3Ag Theo pt: 1 3 3 Tr­íc p/­: 0,04 0,021 P¦ : 0,007 0,021 Sau p/­ : 0,033 0 0,021 Sau ®ã Al d­ t¸c dông tiÕp víi Pb(NO3)2 2Al + 3Pb(NO3)2 à 2Al(NO3)3 + 3Pb Theo pt: (mol) 1 1,5 1 1,5 Tr­íc p/­ 0,033 0,018 P. ¦ 0,012 0,018 Sau p­ 0,021 0 0,018 Sau ph¶n øng, chÊt r¾n B bao gåm 0,021mol Al d­, 0,021 mol Ag vµ 0,018 mol Pb t¹o thµnh. mB = 0,021. 27 + 0,021 . 108 + 0,018 . 207= 6,561 gam Bµi tËp tù luyÖn Bµi 1: Cho mét ®inh Fe cã khèi l­îng 50 gam vµo dung dÞch CuCl2 10%. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc, ®em thanh kim lo¹i ra röa s¹ch lµm kh« c©n l¹i ®­îc 52 gam a. TÝnh khèi l­îng Fe tham gia b. TÝnh khèi l­îng dung dÞch CuCl2 cÇn võa ®ñ cho ph¶n øng trªn §S: a. mFe = 14 gam b. mdd= 337,5 gam Bµi 2: Cho mét m¶nh Zn cã khèi l­îng 50 gam vµo dung dÞch CuSO4. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc, ®em m¶nh kim lo¹i ra röa s¹ch, lµm kh«, c©n ®­îc 49,82 gam.

X¸c ®Þnh khèi l­îng CuSO4 cã trong dung dÞch. §S: mCuSO4 = 28,8 gam Bµi 3: Mét ®inh s¾t nÆng 90 gam ®­îc nhóng vµo dung dÞch CuSO4. Sau mét thêi gian, lÊy ®inh ra, röa s¹ch, lµm kh« c©n ®­îc 91,3 gam. Hái ®inh s¾t lóc ®ã cã bao nhiªu gam Fe, Cu? 126

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com §S: mCu = 10,4 gam mFe = 91,3 – 10,4 = 80,9 gam Bµi 4: Ng©m mét vËt b»ng Cu cã khèi l­îng 5 gam trong 500 gam dung dÞch AgNO3 4%, sau mét thêi gian lÊy vËt ra vµ kiÓm l¹i thÊy l­îng AgNO3 cã trong dung dÞch ban ®Çu gi¶m mÊt 85% a. TÝnh khèi l­îng vËt lÊy ra khi lµm kh« b. TÝnh C% cña c¸c chÊt hoµ tan cã trong dung dÞch sau ph¶n øng sau khi lÊy vËt ra. §S: a. mVËt = 12,6 gam b. Khèi l­îng dung dÞch: mdd= 492,4g C%AgNO3 = C% Cu(NO3)2 =

. 100% = 0,6% = 1,87%

Bµi 5: Nhóng mét thanh kim lo¹i M(II) vµo 0,5 lit dung dÞch CuSO4 0,2M. Sau ph¶n øng, khèi l­îng thanh M t¨ng lªn 0,4 gam trong khi nång ®é CuSO4 cßn l¹i lµ 0,1M. x¸c ®Þnh M §S: M lµ Fe Bµi 6: Cho a gam bét kim lo¹i M cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi vµo 500ml dung dÞch hçn hîp gåm Cu(NO3)2 vµ AgNO3 ®Òu cã nång ®é 0,4M. Sau khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn, ta läc ®­îc a+ 27,2 gam chÊt r¾n gåm 3 kim lo¹i vµ ®­îc mét dung dÞch chØ chøa 1 muèi tan.

H·y x¸c ®Þnh kim lo¹i M vµ sè mol muèi nitrat cña nã trong dung dÞch.

H­íng dÉn: Gäi n lµ ho¸ trÞ cña M M + nAgNO3 à M(NO3)n + nAg (1) 2M + nCu(NO3)2 à 2M(NO3)n + nCu (2) Ta cã: nCu(NO3)2 = nAgNO3 = 0,2 mol Do chÊt r¾n chøa 3 kim lo¹i chøng tá d­ kim lo¹i M vµ c¸c ph¶n øng (1, 2) x¶y ra hoµn toµn.

Nªn: (108 ·

) . 0,2 +( 64 -

) . 0,2 =27,3

M= 12n LËp b¶ng: n= 2, M= 24(Mg) = 0,3 mol

Bµi 7 Cho 1 gam s¾t clorua ch­a râ ho¸ trÞ cña s¾t vµo mét dung dÞch AgNO d­ , ng­êi ta ®­îc mét chÊt kÕt tña tr¾ng , sau khi sÊy kh« cã khèi l­îng 2,65 gam. H·y x¸c ®Þnh ho¸ trÞ cña s¾t vµ viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong thÝ nghiÖm.

H­íng dÉn: Gäi x lµ ho¸ trÞ cña Fe trong s¾t clorua.

Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: FeClx + xAgNO xAgCl + Fe(NO3)x TL mol 1 x x 1

127

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Ta cã : n

=

(mol)

Theo ph­¬ng

tr×nh:

nFeCl =

n

=

(mol) Nªn:

M

Hay: 56 + 35,5x = Do ®ã : Fe ho¸ trÞ III Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc : FeCl3 + 3 AgNO

FeCl = => 3 AgCl

(g)

x=3 + Fe(NO3)3

Bµi 8 Cho mét thanh Pb kim lo¹i t¸c dông võa ®ñ víi dung dÞch nitrat cña kim lo¹i ho¸ trÞ II, sau mét thêi gian khi khèi l­îng thanh Pb kh«ng ®æi th× lÊy ra khái dung dÞch thÊy khèi l­îng nã gi¶m ®i 14,3 g. Cho thanh s¾t cã khèi l­îng 50g vµo dung dÞch sau ph¶n øng trªn, khèi l­îng thanh s¾t kh«ng ®æi n÷a th× lÊy ra khái dung dÞch, röa s¹ch, sÊy kh« c©n nÆng 65,1g .T×m tªn kim lo¹i ho¸ trÞ II. H­íng dÉn: Gäi a lµ sè mol cña kim lo¹i R ho¸ trÞ II cÇn t×m.

Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng : Pb + R(NO3)2 Pb(NO3)2 + R Mol: a a a a Fe + Pb(NO3)2 Fe(NO3)2 + Pb Mol: a a a a Ta cã: mPb gi¶m = mPb - mR = 207a - Ra = 14,3 (g) (1) mFe t¨ng = mPb - mFe = 207a - 56a = 65,1 - 50 = 15,1 (g) Nªn: a =

(2)

ThÕ (2) vµo (1) ta cã: 0,1 ( 207 - R ) = 14,3 => R = 64.

VËy kim lo¹i R lµ Cu. Bµi 9 Nhóng 1 l¸ Al vµo dung dÞch CuSO4 . Sau mét thêi gian lÊy l¸ Al ra khái dung dÞch th× thÊy khèi l­îng dung dÞch gi¶m 1,38g. Khèi l­îng Al ®· ph¶n øng lµ bao nhiªu?

Bµi lµm: Gäi x lµ sè mol cña Al. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc : 2Al + CuSO4 Al2(SO4)3 + 3Cu Mol: x 1,5x Theo ®Ò bµi vµ ph­¬ng tr×nh trªn ta cã: mCu - mAl = 1,38 g Hay: 1,5x . 64 - 27x = 1,38 => x = 0,02 128

Nªn:

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com mAl = n . M = 0,02 . 27 = 0,54(g) --------------------------------------------------

Chuyªn §Ò 11: kim lo¹i víi axit- Bµi tËp hçn hîp I. Víi axit HCl, H2SO4 lo·ng: Kim lo¹i (tr­íc H trong d·y H§HH cña kim lo¹i) + axit Fe + 2HCl FeCl2 + H2 .

Muèi+ Hidro.

2Al + 3H2SO4

Al2(SO4)3 + 3H2 *Chó ý: NÕu kim lo¹i cã nhiÒu hãa trÞ khi ph¶n øng víi axit t¹o muèi cña kim lo¹i hãa trÞ thÊp.

II. Víi H2SO4 ®Æc nãng, HNO3: Kim lo¹i+ axit Muèi( Kim lo¹i hãa trÞ cao) + n­íc+ ChÊt kh¸c Hidro Cu + 2H2SO4®

CuSO4+ SO2 + 2H2O

2Fe + 6H2SO4®

Fe2(SO4)3+ 3SO2 + 6H2O 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

3Cu + 8HNO3

*L­u ý: Khi kim läai ph¶n øng víi HNO3 cã thÓ t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm nh­ NO (KhÝ kh«ng mµu, hãa n©u trong kh«ng khÝ), NO2(KhÝ mµu n©u), N2(KhÝ kh«ng mµu, kh«ng ch¸y, chiÕm 78% thÓ tÝch kh«ng khÝ),, NH4NO3… tïy thuéc vµo kim lo¹i, ®iÒu kiÖn ph¶n øng vµ nång ®é axit. · Víi nh÷ng kim lo¹i võa ph¶n øng víi n­íc, võa ph¶n øng víi axit,khi cho vµo dung dÞch axit, kim läai sÏ ph¶n øng víi axit tr­íc, nÕu d­ kim lo¹i míi ph¶n øng víi n­íc.

VÝ dô: Cho Ba d­ vµo dung dÞch H2SO4 Ba + H2SO4 BaSO4 + H2 Ba + 2H2O Ba(OH)2 + H2

129

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com (Trong 2 ph¶n øng trªn sau khi läc bá kÕt tña, dung dÞch thu ®­îc lµ Ba(OH)2 ) · Víi HNO3 thËt lo·ng vµ l¹nh, khi ph¶n øng víi kim lo¹i cho ra H2 · Al, Fe kh«ng t¸c dông víi HNO3®Æc nguéi, H2SO4 ®Æc nguéi.

A. To¸n vÒ mét kim lo¹i t¸c dông víi mét axit Bµi 1: Cho 11,2 gam Fe ph¶n øng võa ®ñ víi dung dÞch HCl 7,3%, Sau ph¶n øng thu ®­îc khÝ A vµ dung dÞch B a. TÝnh V khÝ A (®ktc). b. TÝnh khèi l­îng dung dÞch axit tham gia c. TÝnh C% dung dÞch B. H­íng dÉn Sè mol Fe tham gia ph¶n øng: nFe =

= 0,2 mol

Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Fe + 2HCl à FeCl2 + H2 mol: 1 2 1 a. Theo ph­¬ng tr×nh (1): nH2 =

(1)

1

= 0,2 mol

Suy ra, thÓ tÝch H2 thu ®­îc (®ktc) lµ: = n. 22,4 = 0,2. 22,4 = 4,48 lit b.Theo ph­¬ng tr×nh (1): nHCl= 2nFe= 0,4 mol Khèi l­îng HCl tham gia: mHCl = n.M = 0,4. 36,5 = 14,6 gam Khèi l­îng dung dÞch HCl 7,3% cÇn dïng lµ: mdd =

= 200 gam

c. Khèi l­îng H2 t¹o thµnh: mH2 = 0,2. 2= 0,4 gam Theo PT:

= nFe = 0,2 mol

Khèi l­îng FeCl2 t¹o thµnh: = 0,2 . 127= 25,4 gam Khèi l­îng dung dÞch sau ph¶n øng (dung dÞch B): mdd = 11,2 + 200 – 0,4 = 210,8 gam Nång ®é % cña dung dÞch B: C% =

= 12,05%

Bµi 2: Cho 4,8 gam kim lo¹i A(II) ph¶n øng hoµn toµn víi dung dÞch HCl 0,5M(Võa ®ñ), sau ph¶n øng thu ®­îc 4,48 lit H2 (®ktc).

130

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com a. X¸c ®Þnh kim lo¹i. b. TÝnh

cÇn dïng

c. TÝnh CM dung dÞch sau ph¶n øng (Gi¶ sö thÓ tÝch dung dÞch thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ) H­íng dÉn Sè mol H2 t¹o thµnh: = 4,48: 22,4 = 0,2 mol Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: A + 2HCl à ACl2 + H2 Mol: 1 2 1 a. Theo ph­¬ng tr×nh: nA =

1

= 0,2 mol

Khèi l­îng mol cña A: MA =

= 24

Do ®ã: A lµ Mg b. Theo ph­¬ng tr×nh: =2 nH2 = 0,4 mol ThÓ tÝch dung dÞch HCl: Vdd =

=

= 0,8 lit

c. Theo ph­¬ng tr×nh: = nMg = 0,2 mol Do thÓ tÝch kh«ng ®æi nªn thÓ tÝch dung dÞch sau ph¶n øng b»ng thÓ tÝch dung dÞch HCl: VËy: CM = L­u ý: Khi trén lÉn c¸c chÊt víi nhau, nÕu ®Ó cho V kh«ng ®æi sau khi trén th×: + ChÊt láng 1 trén víi chÊt láng 2, lóc ®ã thÓ tÝch dung dÞch sau ph¶n øng = V chÊt láng 1 + V chÊt láng 2 + ChÊt khÝ (hoÆc chÊt r¾n) cho vµo chÊt láng, suy ra thÓ tÝch dung dÞch sau ph¶n øng = VchÊt láng ban ®Çu Bµi 3: §Ó hoµ tan hoµn toµn 5,4 gam kim lo¹i cÇn 300 gam dung dÞch HCl 7,3%. a. T×m kim lo¹i b. TÝnh C% dung dÞch sau ph¶n øng H­íng dÉn: §©y lµ bµi to¸n x¸c ®Þnh kim lo¹i nh­ng ch­a biÕt ho¸ trÞ cña chóng, v× vËy cÇn lËp mèi liªn hÖ gi÷a khèi l­îng mol( M) víi ho¸ trÞ cña kim lo¹i, sau ®ã biÖn luËn ®Ó t×m kim lo¹i.

H­íng dÉn Gäi ho¸ trÞ cña kim lo¹i lµ x Sè gam HCl cÇn dïng: 131

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com mHCl =

= 21,9 gam

Suy ra: nHCl =

= 0,6 mol

Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 2A + 2xHCl à 2AClx + xH2 Mol:

1

x

a. Theo ph­¬ng tr×nh: nA =

nHCl =

mol

Khèi l­îng mol cña kim lo¹i A: MA = 5,4:

= 9x

V× x lµ ho¸ trÞ cña kim lo¹i nªn nhËn gi¸ trÞ 1, 2, 3 x 1 2 M 9 18 KÕt luËn Lo¹i Lo¹i VËy kim lo¹i cÇn t×m lµ Al b. Ph­¬ng tr×nh: 2Al + 6HCl à 2AlCl3 + 3H2 mol: 1 3 1 1,5 Theo ph­¬ng tr×nh: n = 1/2.nHCl = 1/2.0,6 = 0,3 mol

3 27 Al

Khèi l­îng H2 tho¸t ra: mH2 = 0,3. 2 = 0,6 g Khèi l­îng dung dÞch sau ph¶n øng: mdd = 5,4 + 300 – 0,6 = 304,8 gam Sè mol AlCl3 : n

=

nHCl = 0,2 mol

Khèi l­îng AlCl3: = 0,2 . 133,5 = 26,7 gam Nång ®é % cña dung dÞch sau ph¶n øng: C% =

= 8,76%

Bµi 4: Hoµ tan hoµn toµn 9,6 gam kim lo¹i R trong dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng, sau ph¶n øng thu ®­îc 3,36 lit SO2(®ktc). T×m R. H­íng dÉn Gäi x lµ ho¸ trÞ cña R, a lµ sè mol R tham gia.

Sè mol SO2 thu ®­îc: nSO2 =

= 0,15 mol

Ph­¬ng tr×nh: 2R + 2xH2SO4®

R2(SO4)x + xSO2

a Theo bµi ra:

132

+ 2xH2O

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com =

= 0,15 mol

·

ax= 0,3(1) L¹i cã: a.R = 9,6 (2) Chia (2) cho (1): MR = 32x V× x lµ ho¸ trÞ cña kim lo¹i nªn cã gi¸ trÞ 1,2,3 x 1 2 3 R 32 64 96 NhËn thÊy: x=2; R= 64 lµ phï hîp VËy kim lo¹i R lµ Cu Bµi 5 Hoµ tan 6,75g mét kim lo¹i M ch­a râ ho¸ trÞ vµo dung dÞch axit th× cÇn 500 ml dung dÞch HCl 1,5 M . X¸c ®Þnh kim lo¹i M. H­íng dÉn : Gäi x lµ ho¸ trÞ cña kim lo¹i M Sè mol HCl trong 500 ml dung dÞch HCl 1,5 M lµ : nHCl = V . CM = 0,5 . 1,5 = 0,75 ( mol ) Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc : 2M + 2xHCl 2 MClx + xH2 TL: 1 mol 2x mol 2 mol x mol Theo ph­¬ng tr×nh:

Nªn : MM

nM

=

nHCl =

( mol )

=

(g)

Do x lµ ho¸ trÞ cña kim lo¹in M nªn cã gi¸ trÞ 1, 2, 3. x 1 9x 9 NhËn thÊy : x = 3 vµ M lµ Al lµ phï hîp.

Dã ®ã kim lo¹i M lµ Al. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc : 2Al + 6HCl 2AlCl3

2 18

+

3 27(Al)

3H2

B . To¸n vÒ hai kim lo¹i t¸c dông víi 1 dung dÞch axit.

Bài 6: Hoµ tan hoµn toµn 2g hçn hîp gåm1 kim lo¹i ho¸ trÞ II vµ1 kim lo¹i ho¸ trÞ III cÇn dïng 31,025g dung dÞch HCl 20%. a) TÝnh VH tho¸t ra ë ®ktc. b) TÝnh khèi l­îng muèi kh« ®­îc t¹o thµnh.

H­íng dÉn a) Khèi l­îng HCl trong 31,025g dung dÞch HCl 20% lµ:

133

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com mHCl Nªn :

=

nHCl

= 6,205 (g)

=

=

= 0,17 (mol)

Gäi A vµ B lÇn l­ît lµ 2 kim lo¹i ho¸ trÞ II vµ III cÇn t×m.

Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: A + 2 HCl ACl2 + H2 TL: 1 mol 2 mol 1 mol 1 mol 2B + 6 HCl 2BCl3 + 3H2 TL: 2 mol 6 mol 2 mol 3 mol Theo p/t (1) vµ (2) ta cã : Nªn:

VH

(1) (2)

= 0,17 : 2 = 0,085 (mol)

= 22,4. n = 22,4 . 0,085 = 1,904 (l)

b)Ta cã: nCl = nHCl =0,17 (mol) Nªn: mCl = n. M = 0,17 . 35,5 = 6,035 (g) Khèi l­îng muèi kh« t¹o thµnh lµ: mmuèi = mA + mB + mCl = 2 + 6,035 = 8,035 (g) Bµi 7 Cho a gam Fe hoµ tan trong dung dÞch HCl , (thÝ nghiÖm 1) sau khi c« c¹n dung dÞch thu ®­îc 3,1 gam chÊt r¾n . NÕu cho a gam Fe vµ b gam Mg (thÝ nghiÖm 2) vµo dung dÞch HCl (cïng víi l­îng nh­ trªn).Sau khi c« c¹n dung dÞch th× thu ®­îc 3,34 gam chÊt r¾n vµ 448ml H2.(®ktc).TÝnh a,b vµ khèi l­îng c¸c muèi .

H­íng dÉn ThÝ nghiÖm 1:Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: Fe + 2HCl FeCl2 + H2 (1) TL: 1 mol 2 mol 1mol 1 mol NÕu Fe hÕt th× sè mol chÊt r¾n lµ sè mol FeCl2 .

Nªn :

=

Theo ph­¬ng tr×nh:

=

= 0,024 (mol)

ThÝ nghiÖm 2: Sè mol H2 thu ®­îc lµ:

=

(mol) Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: Fe + 2HCl TL:

1 mol

Mg TL:1 mol

2 mol

+ 2HCl 2 mol

FeCl2 1mol MgCl2 + 1mol

+ H2 1 mol

H2 1 mol

134

(2)

(3)

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Ta thÊy : Ngoµi a gam Fe nh­ thÝ nghiÖm 1 céng víi b gam Mg mµ chØ gi¶i phãng 0,02 mol H2 chøng tá thÝ nghiÖm 1 d­ Fe. Theo ph­¬ng tr×nh (2) vµ (3) ta cã: nHCl = 2.nH (TN2) = 2 . 0,02 = 0,04 ( mol ) Theo ph­¬ng tr×nh (1) : nFe = nFeCl = 1/2 . nHCl = 0,04 : 2 = 0,02 (mol) Nªn: mFeCl = n . M = 0,02 . 127 = 2,54 (g) mFe d­ = 3,1 - 2,54 = 0,56 ( mol ) nFe d­

=

(mol)

nFe (TN1) = 0,02 + 0,01 = 0,03 (mol) Suy ra: mFe (TN1) = n . M = 0,03 .56 = 1,68 (g) => a = 1,68 g ThÝ nghiÖm 2: Gi¶ sö chØ cã Mg tham gia ph¶n øng cßn Fe th× kh«ng.

Theo ph­¬ng tr×nh (3) : n = nH = 0,02 ( mol ) Nªn: m = n . M = 0,02 . 95 = 1,9 (g) mchÈt r¾n = 1,68 + 1,9 = 3,58 (g) Theo ®Ò bµi th× khèi l­îng chÊt r¾n lµ 3,34 gam nªn gi¶ thiÕt trªn lµ kh«ng ®óng, n < 0,02.

Gäi x vµ y lÇn l­ît lµ sè mol cña Fe vµ Mg. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: Fe + 2HCl FeCl2 + H2 Mol: x 2x x x Mg + 2HCl MgCl2 + H2 Mol: y 2y y y Theo ph­¬ng tr×nh: nHCl = 2( x + y ) = 0,04 ( mol ) => x + y = 0,02 => y = 0,02 - x (*) m + m + mFe d­ = 95x + 127y + 1,68 - 56y = 3,34 (g) Hay: 95x + 71y = 1,66 (**) ThÕ (*) vµo (**) ta cã: 95x + 71( 0,02 - x ) = 1,66 => x = 0,01 => y = 0,02 - 0,01 = 0,01 Nªn: m = 24y = 24. 0,01 = 0,24 (g) => b = 0,24 g m

mFeCl (TN2) = 127x = 127 . 0,01 = 1,27 (g) = 95x = 95 . 0,01 = 0,95 (g) mFeCl (TN1) = n . M = 0,02 . 127 = 2,54 (g)

Bµi 8 Cho 18,6g hçn hîp A gåm Zn vµ Fe vµo 500ml dung dÞch HCl. Khi ph¶n øng hoµn toµn, c« c¹n dung dÞch ®­îc 34,575g chÊt r¾n. LËp l¹i thÝ nghiÖm trªn víi 800ml dung dÞch HCl råi c« c¹n thu ®­îc 39,9g chÊt r¾n. TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch HCl vµ khèi l­îng mçi kim lo¹i trong hçn hîp.

H­íng dÉn NhËn xÐt: NÕu trong thÝ nghiÖm lÇn thø nhÊt víi 500 ml dung dÞch HCl hÕt kim lo¹i th× thÝ nghiÖm lÇn thø 2 víi 800 ml dung dÞch HCl cã khèi l­îng muèi b»ng lÇn thø nhÊt. Theo ®Çu bµi, khèi l­îng muèi lÇn thø 2 nhiÒu h¬n lÇn thø nhÊt nªn ë thÝ nghiÖm 1 d­ kim lo¹i,thÝ nghiÖm kim lo¹i hÕt. · ThÝ nghiÖm 2:Gäi a vµ b lÇn l­ît lµ sè mol cña Zn vµ Fe. 135

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: Zn + 2HCl Mol:

a Fe

Mol:

b

2a + 2HCl 2b

ZnCl2

+ H2 a a FeCl2 + H2 b b

Ta cã: mZn + mFe = 65a + 56b =18,6 => b Theo ph­¬ng tr×nh:

=

(1)

= 136a + 127b = 39,9 (2)

ThÕ (1) vµo (2) ta cã: 136a +

= 39,9 => a = 0,2

Nªn: mZn = 65a = 65 . 0,2 = 13 (g) mFe = 18,6 - 13 = 5,6(g) · ThÝ nghiÖm 1 : Gäi x vµ y lÇn l­ît lµ sè mol cña Zn vµ Fe. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc : Zn + 2HCl ZnCl2 + H2 Mol : x 2x x x Fe + 2HCl FeCl2 + H2 Mol : y 2y y y Theo ph­¬ng tr×nh: mZnCl2 + mFeCl2 = 136x + 127y Ta cã: mZn d­ = 13 - 65x mFe d­ = 5,6 - 56y Nªn : 136x +127y + 13 - 65x + 5,6 - 56y = 34,575 Hay: 71( x + y ) = 15,975 => x + y = 0,225 Theo ph­¬ng tr×nh : nHCl = 2( x + y) = 2 . 0,225 = 0,45 (mol) Nång ®é mol cña dung dÞch HCl lµ: CM =

(mol/lit)

Bµi 9 X lµ hçn hîp 2 kim lo¹i Mg vµ Zn . Y lµ dung dÞch H2SO4 ch­a râ nång ®é .

ThÝ nghiÖm 1: Cho 24,3g X vµo 2 lÝt Y, sinh ra 8,96 lÝt H2 ThÝ nghiªm 2: Cho 24,3 g X vµo 3 lÝt Y, sinh ra 11,2 lÝt khÝ H2 .

(C¸c thÓ tÝch ®Òu ®o ë ®ktc ) a) Chøng tá r»ng trong thÝ nghiÖm 1 th× X ch­a tan hÕt , trong thÝ nghiÖm 2 th× X tan hÕt . b) TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch Y vµ khèi l­îng cña mçi kim lo¹i trong X H­íng dÉn a) Sè mol H2 ë thÝ nghiÖm 1 vµ 2 lÇn l­ît lµ: TN

1:

nH =

136

(mol)

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com TN

2:

nH =

(mol)

Gäi a vµ b lÇn l­ît lµ sè mol cña Mg vµ Zn. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: Mg + H2SO4

MgSO4 + H2 Mol: a a a a Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2 Mol: b b b b Ta thÊy : Sè mol H2 ë thÝ nghiÖm 2 lín h¬n sè mol H2 ë thÝ nghiÖm 1 nªn kim lo¹i ë thÝ nghiÖm 1 d­ , axit hÕt.

Ta cã:

=> TN 2 : H2SO4 d­ , X tan hÕt.

b) ThÝ nghiÖm 2: Theo ph­¬ng tr×nh : nH = a + b = 0,5 (mol) => b = 0,5 - a Ta cã : m + mZn = 24a + 65b = 24,3 ThÕ (1) vµo (2) ta cã : 24a + 65( 0,5 - a ) = 24,3 => a = 0,2 Nªn: m = 24a = 24 . 0,2 = 4,8 (g) MZn = 24,3 - 4,8 = 19,5 (g)

(1) (2)

Bµi 10: Hoµ tan 13,2 g hçn hîp A gåm 2 kim lo¹i cã cïng ho¸ trÞ vµo 400 ml dung dÞch HCl 1,5 M. C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng thu ®­îc 32,7 g hçn hîp muèi khan. a) Chøng minh hçn hîp A kh«ng tan hÕt. b) TÝnh thÓ tÝch hi®ro sinh ra( ®ktc).

H­íng dÉn a)Sè mol HCl trong 400 ml dung dÞch HCl 1,5 M lµ: nHCl = V . D = 0,4 . 1,5 = 0,6 (mol) Gäi M vµ N lµ 2 kim lo¹i trong hçn hîp A cã ho¸ trÞ x , a vµ b lÇn l­ît lµ sè mol cña M vµ N. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: 2M + 2xHCl 2 MClx + xH2 Mol: a xa a 0,5xa 2N + 2xHCl 2 NClx + yH2 Mol: b xb b 0,5xb Theo ph­¬ng tr×nh: nHCl = x(a + b ) = 0,6 Ta cã: m M C l + mNCl = ( M + 35,5x ) a + ( N + 35,5x) b = 32,7 Hay : ( Ma + Nb ) + 35,5x ( a + b ) = 32,7 Nªn: mM + mN = 11,4 < 13,2 Do ®ã hçn hîp A kh«ng tan hÕt.

137

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com b) Theo ph­¬ng tr×nh:

= 0,5x( a + b ) = 0,5 . 0,6 = 0,3 (mol )

ThÓ tÝch H2 thu ®­îc lµ : = 22,4 . 0,3 = 6,72 (lÝt) Chó ý: - Tr­êng hîp chØ biÕt tæng khèi l­îng cña 2 kim lo¹i( Kh«ng biÕt sè mol mçi kim lo¹i) vµ sè mol ban ®Çu cña axit, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ hçn hîp 2 kim lo¹i cã tan hÕt trong l­îng axit nãi trªn hay kh«ng? Ta cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p sau: Gäi A, B lµ khèi l­îng mol cña 2 kim lo¹i A, B; M lµ khèi l­îng mol trung b×nh cña hçn hîp( Víi A < B). Ta cã: (v× A < M < B) + Muèn chøng minh hçn hîp tan hÕt, ta gi¶ sö hçn hîp chØ gåm kim lo¹i nhÑ h¬n A. NÕu ta ®ñ axit ®Ó hßa tan hÕt A, do nhh <

= nA, th× hçn hîp thËt ta sÏ d­ axit => hçn hîp

A hÕt. + Muèn chøng minh kh«ng ®ñ axit ®Ó hßa tan hÕt hçn hîp, ta gi¶ sö hçn hîp chØ gåm kim lo¹i nÆng h¬n B (nB =

). NÕu ta kh«ng cã ®ñ axit ®Ó hßa tan hÕt B th× víi hçn hîp

thËt, víi sè mol lín h¬n, ta sÏ thiÕu axit, suy ra hçn hîp kh«ng tan hÕt. Khi ®ã kim lo¹i nµo ho¹t ®éng m¹nh h¬n trong d·y ho¹t ®éng hãa häc cña kim lo¹i sÏ tan tr­íc, kim lo¹i ®ã tan hÕt råi ®Õn kim lo¹i kia. ( L­u ý: c¸c lÝ luËn trªn chØ ch¾c ch¾n ®óng khi A,B cã cïng hãa trÞ) Bµi 11 Hçn hîp A gåm 2 kim lo¹i Mg vµ Zn. B lµ dung dÞch H2SO4 cã nång ®é lµ x mol/l.

Tr­êng hîp 1: Cho 24,3 g (A) vµo 2 lÝt (B) sinh ra 8,96 lÝt khÝ H2.

Tr­êng hîp 2: Cho 24,3 g (A) vµo 3 lÝt (B) sinh ra 11,2 lÝt khÝ H2. a) H·y chøng minh trong tr­êng hîp 1 th× hçn hîp kim lo¹i ch­a tan hÕt, trong tr­êng hîp 2 axit cßn d­. b) TÝnh nång ®é x mol/ l cña dung dÞch (B) vµ % khèi l­îng mçi kim lo¹i trong (A) ( cho biÕt khÝ H2 sinh ra ë ®ktc.)

H­íng dÉn a) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Mg + H2SO4 MgSO4 + H2 TL: 1 mol 1 mol 1 mol 1 mol Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2 TL: 1 mol 1 mol 1 mol 1 mol Tr­êng hîp 1: Cho 24,3 g (A) vµo 2 lÝt (B) sinh ra : Tr­êng hîp 2: Cho 24,3 g (A) vµo 3 lÝt (B) sinh ra: Nh­ vËy khi hoµ tan cïng mét l­îng (A) vµo dung dÞch (B) víi 138

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Theo ph­¬ng tr×nh: nH (TH2) = 1,5 nH (TH1) = 1,5 . 0,4 = 0,6 (mol) Nh­ng thùc tÕ: nH (TH2) = 0,5 (mol) Do ®ã ë tr­êng hîp 1, (A) cßn d­; cßn ë tr­êng hîp 2 th× axit cßn d­. b) Tr­êng hîp 1: Theo ph­¬ng tr×nh: n H SO = nH = 0,4 (mol) Nång ®é M cña dung dÞch B lµ: CM = 0,4: 0,2= 0,2M Tr­êng hîp 2: Gäi a vµ b lÇn l­ît lµ sè mol Mg vµ Zn trong 23,4 g hçn hîp.

Theo ph­¬ng tr×nh: nhhA = nH = 0,5 (mol) Nªn : a + b = 0,5 => b = 0,5 - a (1) Ta cã: m + mZn = 24a + 65b = 24,3 (2) ThÕ (1) vµo (2) ta cã : 24a + 65( 0,5 - a ) = 24,3 => a = 0,2 Nªn: m = 24a = 24 . 0,2 =4,8 (g) Thµnh phÇn phÇn tr¨m khèi l­îng mçi kim lo¹i trong (A) lµ: % Mg = % Zn =

x 100% = 19,75% 100% - 19,75% = 80,25%

Bµi 12. Hçn hîp A gåm CuO vµ mét oxit cña kim lo¹i hãa trÞ II( kh«ng ®æi ) cã tØ lÖ mol 1: 2. Cho khÝ H2 d­ ®i qua 2,4 gam hçn hîp A nung nãng th× thu ®­îc hçn hîp r¾n B. §Ó hßa tan hÕt r¾n B cÇn dïng ®óng 80 ml dung dÞch HNO3 1,25M vµ thu ®­îc khÝ NO duy nhÊt.

X¸c ®Þnh c«ng thøc hãa häc cña oxit kim lo¹i. BiÕt r»ng c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn.

H­íng dÉn §Æt CTTQ cña oxit kim lo¹i lµ RO. Gäi a, 2a lÇn l­ît lµ sè mol CuO vµ RO cã trong 2,4 gam hçn hîp A V× H2 chØ khö ®­îc nh÷ng oxit kim lo¹i ®øng sau Al trong d·y H§HH cña kim lo¹i, nªn cã 2 kh¶ n¨ng x¶y ra: - R lµ kim lo¹i ®øng sau Al : C¸c PTP¦ x¶y ra: CuO + H2 a RO + H2 2a 3Cu + 8HNO3

Cu + H2O a R + H2O 2a ® 3Cu(NO3)2

+ 2NO ­

+ 4H2O

® 3R(NO3)2 +

2NO ­ +

4H2O

a 3R

+

8HNO3

139

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 2a

Theo ®Ò bµi: Kh«ng nhËn Ca v× kÕt qu¶ tr¸i víi gi¶ thiÕt R ®øng sau Al - VËy R ph¶i lµ kim lo¹i ®øng tr­íc Al CuO + H2 Cu + H2O a a 3Cu + 8HNO3 ® 3Cu(NO3)2 + 2NO ­ +

4H2O

a RO 2a

+

2HNO3 4a

® R(NO3)2

+

2H2O

Theo ®Ò bµi : Tr­êng hîp nµy tho¶ m·n víi gi¶ thiÕt nªn oxit lµ: MgO. Bµi 13: Mét hçn hîp X gåm Al vµ Fe nÆng 22 gam. Cho hçn hîp X t¸c dông víi 2 lit dung dÞch HCl 0,3M( D= 1,05 g/ml). a. Chøng tá r»ng hçn hîp kh«ng tan hÕt b. TÝnh thÓ tÝch H2(®ktc), khèi l­îng chÊt r¾n Y kh«ng tan vµ nång ®é % chÊt tan trong dung dÞch Z thu ®­îc. BiÕt r»ng trong 2 kim lo¹i chØ cã 1 kim lo¹i tan.

H­íng dÉn Gi¶ sö hçn hîp chØ gåm Fe => nFe =

= 0,39 mol

Do Fe = 56 > Mhh nªn:

nhh thËt

§Ó hßa tan hÕt 0,39 mol Fe nµy cÇn mét sè mol HCl lµ 0,78 mol: Fe + 2HCl à FeCl2 + H2 Mol: 1 2 0,39 à 0,78 Ta kh«ng ®ñ axit ®Ó hßa tan hÕt 0,39 mol Fe. Khi thay Fe bµng Al, sè mol kim lo¹i t¨ng, ngoµi ra 1 mol Al tiªu thô 3 mol HCl, nhiÒu h¬n 1 mol Fe chØ tiªu thô 2 mol HCl. VËy sè mol axit cÉn ®Ó hßa tan hçn hîp cßn lín h¬n n÷a( Lín h¬n 0,78 mol), nªn víi 0,6 mol HCl. Ta kh«ng ®ñ hßa tan hçn hîp X. VËy hçn hîp X kh«ng tan hÕt. b. Theo c©u a: hHCl = 0,6 mol Do Al ho¹t ®éng m¹nh h¬n Fe nªn Al tan tr­íc( Theo bµi) 2Al + 6HCl à 2AlCl3 + 3H2 Mol: 0,2

0,6

0,3

140

Do ®ã: V

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com = 0,3. 22,4 = 6,72 lit

ChÊt r¾n Y kh«ng tan gåm Al d­ vµ Fe mY = mX – mAl tan= 22 – 0,2. 27 = 16,6 gam Khèi l­îng dung dÞch Z: mdd = 2000. 1,05 + 5,4 -0,3.2 = 2104,8 gam Dung dÞch Z chøa 0,2 mol AlCl3. Do ®ã: = 0,2. 133,5 = 26,7 gam VËy: C% =

= 1,27%

Bµi 14: Cho 2g hçn hîp Fe vµ kim lo¹i ho¸ trÞ II vµo dung dÞch HCl cã d­ th× thu ®­îc 1,12 lÝt H2 (®ktc). MÆt kh¸c nÕu hoµ tan kim lo¹i ho¸ trÞ II ®ã cÇn ch­a ®Õn 500 ml dung dÞch HCl. X¸c ®Þnh kim lo¹i ho¸ trÞ II. H­íng dÉn Sè mol H2 thu ®­îc lµ: n

=

H

(mol)

Gäi M lµ kim lo¹i ho¸ trÞ II ; x vµ y lÇn l­ît lµ sè mol cña Fe vµ M. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: Fe + 2HCl FeCl2 + H2 Mol: x 2x x x M + 2HCl MCl2 + H2 (1) Mol: y 2y y y Theo ph­¬ng tr×nh: x + y = 0,05 => x = 0,05 - y (*) mFe + mM = 56x + My = 2 (**) ThÕ (*) vµo (**) ta cã: 56 ( 0,05 - y )

+ My = 2 => y =

V×: 0 < y < 0,05 nªn 0 < Theo ph­¬ng tr×nh (1) ta cã:

< 0,05 => M < 40. nHCl = 2 . nM =

2.

=

(mol)

Theo ®Ò bµi: nHCl = < 0,5 => M > 19,2.

Do ®ã: 19,2 < M < 40 Trong c¸c kim lo¹i ho¸ trÞ II chØ cã M = 24( Mg ) lµ phï hîp .

VËy kim lo¹i ho¸ trÞ II cÇn t×m lµ Mg. Bµi 15 Hßa tan mét kim lo¹i ch­a biÕt hãa trÞ trong 500ml dd HCl th× thÊy tho¸t ra 11,2 dm3 H2 ( ®ktc). Ph¶i trung hßa axit d­ b»ng 100ml dd Ca(OH)2 1M. Sau ®ã c« c¹n dung dÞch thu ®­îc th× thÊy cßn l¹i 55,6 gam muèi khan. T×m nång ®é M cña dung dÞch axit ®· dïng; X¸c ®Þnh tªn cña kim lo¹i ®· dïng.

H­íng dÉn

141

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Gi¶ sö kim lo¹i lµ R cã hãa trÞ lµ x Þ 1£ x, nguyªn £ 3 Sè mol Ca(OH)2 = 0,1´ 1 = 0,1 mol Sè mol H2 = 11,2 : 22,4 = 0,5 mol C¸c PTP¦: 2R + 2xHCl ® 2RClx + xH2 ­ (1) 1/x (mol) 1 1/x 0,5 Ca(OH)2 + 2HCl ® CaCl2 + 2H2O (2) 0,1 0,2 0,1 Tõ c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng (1) vµ (2) suy ra: nHCl = 1 + 0,2 = 1,2 mol Nång ®é M cña dung dÞch HCl : CM = 1,2 : 0,5 = 2,4 M Theo c¸c PTP¦ ta cã : ta cã : Þ

×( R + 35,5x ) = 44,5 R

x R

= 1 9

9x 2 18

3 27

VËy kim lo¹i tho· m·n ®Çu bµi lµ nh«m Al ( 27, hãa trÞ III ) Bµi 16. Hçn hîp X gåm mét kim lo¹i kiÒm M vµ Al. Hoµ tan hoµn toµn 2,54 gam X b»ng mét l­îng võa ®ñ H2SO4 trong dung dÞch lo·ng t¹o ra 2,464 lÝt H2 (®ktc) vµ dung dÞch Y. Cho Y t¸c dông víi mét l­îng võa ®ñ dung dÞch Ba(OH)2 cho tíi khi gèc sunfat (=SO4) chuyÓn hÕt vµo kÕt tña th× thu ®­îc 27,19 gam kÕt tña. X¸c ®Þnh kim lo¹i M. H­íng dÉn Gäi sè mol M vµ Al trong 2,54 g hçn hîp lÇn l­ît lµ x vµ y.

Ta cã: x.M + 27y = 2,54 (I) - T¸c dông víi dd H2SO4 lo·ng: 2M + H2SO4 M2SO4 + H2 ­ (1) x 0,5x 0,5x 2Al + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2­ (2) y 0,5y 1,5y Ta cã 0,5x + 1,5y = 0,11 (II) Dung dÞch Y chøa M2SO4 vµ Al2(SO4)3. Cho t¸c dông víi dd Ba(OH)2 ®ñ ®Ó kÕt tña võa hÕt gèc =SO4.

M2SO4 + Ba(OH)2 BaSO4¯ + 2MOH (3) 0,5x 0,5x x Al2(SO4)3 + 3Ba(OH)2 3BaSO4¯ + 2Al(OH)3¯ (4) 0,5y 1,5y y Do M lµ kiÒm m¹nh => ta cã p­.

MOH + Al(OH)3 MAlO2 + 2H2O (5) => VËy kÕt tña cßn Al(OH)3 => MOH ph¶n øng hÕt vµ hoµ tan ®­îc x mol Al(OH)3 theo p/­ (5).

142

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com = 27,19 - 25,63 = 1,56 (g) => =>

(III)

Từ (II) và (III) => Thay vào (I) ta ®­îc: 0,04M + 0,06.27 = 2,54 => M = 23. VËy M lµ Na. Bµi 17. Cho hçn hîp A gåm Na , Al , Fe ph¶n øng hÕt víi dung dÞch H2SO4 lo·ng, d­ thu ®­îc V lÝt khÝ H2.

NÕu thay Na vµ Fe trong hçn hîp A b»ng kim lo¹i M (ho¸ trÞ II, kh«ng ®æi) cã khèi l­îng b»ng

tæng khèi l­îng cña Na vµ Fe, khèi l­îng Al vÉn gi÷ nguyªn th× thu

®­îc hçn hîp B. Hoµ tan hoµn toµn B vµo dung dÞch H2SO4 lo·ng, d­ còng thu ®­îc V lÝt H2. X¸c ®Þnh kim lo¹i M. BiÕt c¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë cïng ®iÒu kiÖn (to, p).

H­íng dÉn Gäi sè mol cña Na vµ Fe lÇn l­ît lµ 2a mol vµ b mol. V× c¸c thÓ tÝch ®o cïng ®k (to, p), v× vËy tØ lÖ thÓ tÝch chÝnh lµ tØ lÖ sè mol.

2Na + H2SO4 (lo·ng) Na2SO4 + H2­ 2a a Fe + H2SO4 (lo·ng) FeSO4 + H2­ b b Thay Na, Fe b»ng M: M + H2SO4 (lo·ng) MSO4 + H2­ (a + b) (a + b) Ta cã: 2(a+b) M = 46a + 46b => M = 23 + NhËn xÐt:

=> 23 < M < 28 => M = 24 VËy M lµ Mg

Bµi 18. Hßa tan hçn hîp Al vµ Cu b»ng dung dÞch HCl cho tíi khi khÝ ngõng tho¸t ra thÊy cßn l¹i chÊt r¾n X. LÊy a gam chÊt r¾n X nung trong kh«ng khÝ tíi ph¶n øng hoµn toµn thu ®­îc 1,36a gam oxit. Hái Al bÞ hßa tan hÕt hay kh«ng?

H­íng dÉn NhËn xÐt: khi khÝ ngõng tho¸t ra th× cã thÓ lµ Al cßn d­ vµ HCl hÕt hoÆc Al hÕt. Ph­¬ng tr×nh hãa häc: 2Al + 6 HCl

2 AlCl3

2Cu + O2

2 CuO

143

+ 3 H2 ­ (1) (2)

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com NÕu Al cßn d­: 4Al + 3 O2

2 Al2O3

(3)

+ NÕu Al hÕt th× chØ cã ph¶n øng 1 vµ 2 x¶y ra, khi ®ã chÊt r¾n cßn l¹i chØ cã Cu vµ khi nung nãng trong kh«ng khÝ thu ®­îc CuO. Nh­ vËy tû lÖ khèi l­îng t¨ng b»ng: , tøc lµ a gam thu ®­îc tèi ®a 1,25a gam oxit < 1,36a gam. §iÒu nµy v« lý v× theo ph­¬ng tr×nh (2) th×:

.

Do ®ã tr­êng hîp nµy bÞ lo¹i. + NÕu Al cßn d­ th× c¸c ph¶n øng 1,2 vµ 3 lµ x¶y ra. ChÊt r¾n X bao gåm Cu kh«ng tan vµ Al cßn d­. Khi ®ã tØ lÖ t¨ng khèi l­îng cña Al b»ng:

Bµi 19.

Cho 10 gam hçn hîp gåm Fe, Zn vµ Mg vµo 280 ml dung dÞch HCl 0,5

mol/l. DÉn toµn bé khÝ tho¸t ra qua mét èng ®ùng a gam CuO nung nãng. Sau ph¶n øng trong èng cßn l¹i 12,48 gam chÊt r¾n B. Cho toµn bé khèi l­îng B ë trªn vµo dung dÞch HCl nång ®é C% ®­îc dung dÞch D trong ®ã nång ®é phÇn tr¨m cña muèi lµ 27%. §Ó trung hoµ D cÇn 50 ml dung dÞch NaOH 2 mol/l. H·y tÝnh: a vµ C%.

H­íng dÉn Ta cã c¸c ph­¬ng tr×nh hãa häc sau: Mg + 2 HCl

MgCl2 + H2 ­

(1)

Zn

+ 2 HCl

ZnCl2

+ H2 ­

(2)

Fe + 2 HCl

FeCl2

+ H2­

(3)

Gi¶ sö hçn hîp toµn lµ kim lo¹i Zn th×: nhçn hîp =

(mol)

V× Zn lµ kim lo¹i nÆng nhÊt trong 3 kim lo¹i trªn nªn n Zn < n hçn hîp.

Theo 3 ph­¬ng tr×nh hãa häc trªn, n HCl cÇn dïng = 2 nhçn hîp. Þ nHCl tèi thiÓu = 2 nZn = 2.0,154 = 0,308 (mol).

Mµ nHCl theo bµi ra = 0,5. 0,28 = 0,14 (mol)< nHCl tèi thiÓu. Þ HCl t¸c dông hÕt, hçn hîp cßn d­.

Còng theo 3 ph­¬ng tr×nh trªn:

144

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com (mol)

Khi dÉn qua CuO nung nãng ta cã ph¶n øng: CuO + H2

Cu + H2O (4)

Gi¶ sö H2 t¸c dông hÕt võa ®ñ víi CuO th× chÊt r¾n thu ®­îc sau ph¶n øng lµ Cu. ®

= 0,07 mol Þ mB = 0,07 .64 = 4,48 gam.

Theo ®Çu bµi mB = 12,48 gam > 4,48 gam Þ CuO d­ vµ d­ lµ: 12,48 – 4,48 = 8 gam Þ nCuO d­ = 0,1 (mol) nCuO ph¶n øng =

= 0,07 ® mCuO ph¶n øng = 0,07. 80 = 5,6 (gam).

VËy a = 8 + 5,6 = 13,6 (gam) Cho B vµo dung dÞch HCl ta cã ph¶n øng: CuO

+

0,1 mol

2 HCl

CuCl2 + H2O

0,2 mol

(5)

0,1 mol

Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc trung hßa axit d­: HCl d­

+

NaOH

NaCl

+

H2O

(6)

Theo (6): nHCl d­ = n NaOH = 2. 0,05 = 0,1 (mol) Gäi mdd HCl = a gam Þ mdd muèi = (a + 8) gam = 0,1 mol Þ

= 135 . 0,1 = 13,5 (gam).

V× C% = 27% Û

nHCl tham gia ph¶n øng víi B = 2 nCuO = 0,2 (mol) C% HCl = Bµi 20. Hoµ tan hoµn toµn 4 gam hçn hîp hai kim lo¹i A vµ B cã cïng ho¸ trÞ II vµ cïng tû lÖ mol lµ 1:1 b»ng dung dÞch HCl th× thu ®­îc 2,24 lÝt khÝ hi®ro (®o ë ®ktc).

Hái A vµ B lµ kim lo¹i nµo?

H­íng dÉn Sè mol cña khÝ hi®ro tho¸t ra lµ:

145

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Gäi x lµ sè mol cña kim lo¹i A (hãa trÞ II) Gäi y lµ sè mol cña kim lo¹i B (ho¸ trÞ II) Ph­¬ng tr×nh hãa häc : A

+ 2HCl

ACl2 + H2

x B

(1)

x + 2HCl

BCl2 + H2

y

(2)

y

Tõ (1) vµ (2) ta ®­îc hÖ ph­¬ng tr×nh: Theo bµi ra th×: x : y =1:1 Þ x = y Gi¶i ra ta ®­îc: MA + MB = 80 LËp b¶ng: MA 23

24

27

40

58

65

MB

56

53

40

22

15

57

lo¹i nhËn lo¹i lo¹i lo¹i lo¹i VËy kim lo¹i A lµ: Mg kim lo¹i B lµ: Fe Bµi 21. DÉn 2,24 lÝt khÝ CO (ë ®ktc) qua mét èng sø nung nãng ®ùng hçn hîp bét oxit kim lo¹i gåm Al2O3, CuO vµ Fe3O4 cho ®Õn khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn.

Chia s¶n phÈm thu ®­îc thµnh hai phÇn b»ng nhau.

PhÇn thø nhÊt ®­îc hoµ tan vµo trong dung dÞch HCl d­ thu ®­îc 0,672 lÝt khÝ H2 (ë ®ktc).

PhÇn thø hai ®­îc ng©m kü trong 400 ml dung dÞch NaOH 0,2M. §Ó trung hßa hÕt NaOH d­ ph¶i dïng hÕt 20 ml dung dÞch axit HCl 1M. a) ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra b) TÝnh thµnh phÇn % khèi l­îng mçi chÊt trong hçn hîp ban ®Çu. c) TÝnh thÓ tÝch dung dÞch axit H2SO4 1M ®Ó hßa tan hÕt hçn hîp bét oxit kim lo¹i trªn.

H­íng dÉn a) Sè mol cña CO lµ: Gäi x lµ sè mol cña CuO cã trong hçn hîp vµ y lµ sè mol cña Fe3O4 cã trong hçn hîp.

Khi cho hçn hîp ®i qua CO nung nãng th× chØ cã: CuO

+ CO

Cu

+ CO2 (1) 146

x

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com x

x

Fe3O4

+ 4CO

3 Fe + 4CO2 (2)

y 4y 3y Theo ph­¬ng tr×nh (1) vµ (2) ta cã: x + 4y = 0,1 (*) V× Al2O3 kh«ng tham gia ph¶n øng víi CO, do vËy hçn hîp chÊt r¾n thu ®­îc sau khi ph¶n øng kÕt thóc gåm: Al2O3, Cu vµ Fe. PhÇn 1 chØ cã Fe vµ Al2O3 tham gia ph¶n øng víi axit HCl theo ph­¬ng tr×nh: FeCl2 + H2 ­ (3)

Fe + HCl

= 0,03 (**) Þ y = 0,02 (mol) Thay y = 0,02 vµo (*) , gi¶i ra ta ®­îc x = 0,02 (mol) Al2O3

+ 6 HCl

2 AlCl3 + 3H2O (4)

PhÇn 2 chØ cã Al2O3 tham gia phan øng víi NaOH d­.

Sè mol cña NaOH lóc ban ®Çu lµ: 0,4 x 0,2 = 0,08 (mol).

V× NaOH cßn d­ ®­îc trung hoµ víi axit HCl theo ph­¬ng tr×nh: NaOHd­ 0,02

+

HCl

NaCl

+ H2O (5)

0,02 x1= 0,02

Do vËy Sè mol NaOH tham gia ph¶n øng víi Al2O3 lµ: 0,08 - 0,02 = 0,06 (mol) Ph­¬ng tr×nh : Al2O3 + 2 NaOH 0,03

2 NaAlO2 + H2O (6)

0,06

Sè mol Al2O3 cã trong hçn hîp ban ®Çu lµ: 0,03 x2 = 0,06 (mol). b) Thµnh phÇn % khèi l­îng mçi chÊt trong hçn hîp ban ®Çu Khèi l­îng cña hçn hîp lµ: 0,006 x 102 + 0,02 x 80 + 0,02 x 216 = 12,04 (gam)

147

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

c) TÝnh thÓ tÝch dung dÞch H2SO4 cÇn dïng CuO + H2SO4 0,02

0,02

Fe3O4 + 4 H2SO4 0,02

CuSO4 + H2O (7) Fe2(SO4)3 + FeSO4 + 4 H2O (8)

4 x 0,02

Al2O3 + 3 H2SO4

Al2(SO4)3 + 3 H2O (9)

0,06 3 x 0,06 Sè mol axit H2SO4 cÇn dïng lµ: 0,02 + 4 x 0,02 +3 x 0,06 = 0,28 (mol) ThÓ tÝch dung dÞch axit H2SO4 cÇn dïng lµ:

Bµi 22 Cho 5,12 gam hçn hîp X gåm 3 kim lo¹i: Mg, Fe vµ Cu ë d¹ng bét t¸c dông víi 150 ml dung dÞch HCl 2 mol/l, thÊy chØ tho¸t ra 1,792 lÝt khÝ H2 (ë ®ktc). §em läc röa thu ®­îc 1,92 gam chÊt r¾n B. Hßa tan hÕt B trong dung dÞch H2SO3 ®Æc, nãng thÝ thu ®­îc V lÝt khÝ SO2 (ë ®ktc). a) ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng vµ tÝnh khèi l­îng mçi kim lo¹i cã trong hçn hîp. b) TÝnh V lÝt khÝ SO2 tho¸t ra. c) Cho 2,56 gam hçn hîp X t¸c dông víi 250 ml dung dÞch AgNO3 0,34 mol/l.

KhuÊy kü hçn hîp ®Ó cho c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn, thu ®­îc dung dÞch vµ chÊt r¾n E. TÝnh khèi l­îng cña E. H­íng dÉn §æi 150 ml = 0,15 lit Sè mol cña axit HCl ban ®Çu lµ: nHCl = 0,15 x 2 = 0,3 (mol) Sè mol khÝ hi®ro tho¸t ra lµ: Gäi x lµ sè mol cña Mg, y lµ sè mol cña Fe. a) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng (chØ cã Mg vµ Fe tham gia ph¶n øng víi axit HCl, Cu kh«ng tham gia ph¶n øng víi axit HCl)

148

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Mg

+ 2 HCl

x Fe

MgCl2 + H2 ­ (1)

2x +

2 HCl

y

x FeCl2

+ H2 ­ (2)

2y

y

Tõ (1) vµ (2) ta ®­îc:

x + y = 0,08 (*)

vµ sè mol axit HCl tham gia ph¶n øng lµ:

Sè mol axit HCl cßn d­ lµ: 0,3 - 0,16 = 0,14(mol) V× l­îng axit HCl cßn d­ . Do vËy 1,92 gam chÊt B sau ph¶n øng lµ Cu. Sè mol cña Cu lµ: Theo bµi ra: 24x + 56y = 5,12 - 1,92 = 3,2 Tõ (*) vµ (**) ta ®­îc hÖ ph­¬ng tr×nh:

(**)

Þ x = y = 0,04(mol) Khèi l­îng cña: mFe= 0,04 x 56 = 2,24 (gam) mMg= 0,04 x 24 = 0,96 (gam) mCu = 1,92 (gam) b)ThÓ tÝch khÝ SO2.

Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: Cu + 2 H2SO4 = CuSO4 + SO2 ­ + H2O (3) Theo (3): nCu = Þ

= 672 ml

c) TÝnh khèi l­îng chÊt r¾n E Trong 5,12 gam hçn hîp X cã 0,04 mol Fe, 0,04 mol Mg vµ 0,03 mol Cu VËy 2,56 gam hçn hîp X cã 0,02---------, 0,02---------- vµ 0,015-------Sè mol AgNO3 ban ®Çu lµ: 0,34 x 0,25 = 0,085 (mol).

C¸c ph­¬ng tr×nh hãa häc lÇn l­ît theo thø tù kim lo¹i m¹nh ph¶n øng tr­íc, kim lo¹i yÕu ph¶n øng sau.

Mg + 2 AgNO3 0,02

2 x0,02

Fe

+ 2 AgNO3

Mg(NO3)2 + 2 Ag¯ (4) 2x 0,02 Fe(NO3)2 + 2 Ag¯ (5)

0,02 2 x0,02 Theo (4) vµ (5) ta cã:

2x 0,02

149

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

Sè mol AgNO3 cßn l¹i sau (4) vµ (5) lµ: 0,085 - 0,08 = 0,005 (mol) Cu + 2 AgNO3 0,015

Cu(NO3)2 + 2 Ag¯ (6)

0,005

0,005

Theo (6), Nh­ vËy, sè mol Cu d­ lµ: 0,015 ChÊt r¾n E gåm khèi l­îng Ag ®­îc sinh ra sau ph¶n øng 4,5,6 vµ khèi l­îng Cu cßn d­: mE = 0,0125 x 64 + (0,04 +0,04 +0,005)x 108 = 9,98 (gam).

Bµi 23. Khö 3,48 g mét oxit cña kim lo¹i M cÇn dïng 1,344 lit H2. Toµn bé l­îng kim lo¹i thu ®­îc cho t¸c dông víi dung dÞch HCl d­ thu ®­îc 1,008 lit H2 (thÓ tÝch ë ®ktc). X¸c ®Þnh kim lo¹i M vµ oxit cña nã.

H­íng dÉn §Æt c«ng thøc oxit MxOy nH2 (1) = 0,06 mol, nH2(2) = 0,045 mol MxOy + yH2 xM + yH2O (1) 0,06

0,045

0,06

Theo ph­¬ng tr×nh (1) vµ ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l­îng. mM = 3,48 + 0,06.2 – 0,06.18 = 2,52 gam 2M + 2n HCl 2MCln + nH2 (2) 0,09/n 0,045 Theo ph­¬ng tr×nh (2) sè mol M = 0,09/n => M = 2,52n/0,09 = 28n n=2 => M=56 (Fe) nFe= 2,52/56 = 0,045. Theo ph­¬ng tr×nh (1) => 0,06.x = 0,045.y => x/y = 3/4 => Fe3O4 Bµi 24. Cho a gam s¾t hoµ tan trong dung dÞch HCl, c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng th× thu ®­îc 3,1 gam chÊt r¾n. NÕu cho a gam Fe vµ b gam Mg còng vµo mét l­îng dung dÞch HCl nh­ trªn, sau ph¶n øng thu ®­îc 448 ml khÝ H2 (®kc), c« c¹n phÇn dung dÞch th× thu ®­îc 3,34 gam chÊt r¾n. TÝnh a, b + ThÝ nghiÖm 1: Fe + 2HCl 1 mol 2 mol

FeCl2 + H2 1 mol 1 mol

NÕu Fe tan hÕt th× sè mol chÊt r¾n lµ FeCl2: nFeCl2 = 0,024 mol ë thÝ nghiÖm 2:

Fe + 2HCl Mg + 2HCl

FeCl2 + H2 MgCl + H2

150

= 0,024 mol vµ nH2 còng lµ

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Ngoµi a mol nh­ thÝ nghiÖm 1 l¹i thªm b mol Mg mµ chØ gi¶i phãng 0,02 mol H2 chøng tá dung dÞch chØ chøa 0,04 mol axit HCl vµ suy ng­îc lµ thÝ nghiÖm 1 Fe d­ Trë l¹i thÝ nghiÖm 2: Fe + 2HCl FeCl2 + H2 0,02 mol 0,02 mol 0,02 mol Nh­ vËy 3,1 gam chÊt r¾n ë thÝ nghiÖm 1 gåm: (127 . 0,02) + mFe d­ = 3,1(g) mFe d­ = 3,1 – 2,54 = 0,56 => nFe d­ = 0,01 mol Tæng sè mol Fe = 0,01 + 0,02 = 0,03 mFe = 0,03 . 56 = 1,68 gam + ThÝ nghiÖm 2: Gi¶ sö chØ cã Mg tham gia ph¶n øng cßn Fe kh«ng ph¶n øng Mg + 2HCl MgCl2 + H2 0,02 mol 0,02 mol = 95 . 0,02 = 1,9 gam Khèi l­îng chÊt r¾n = 1,66 + 19 = 3,56 gam Theo ®Ò bµi l­îng chÊt r¾n lµ 3,34 gam. VËy gi¶ thiÕt chØ cã Mg tham gia ph¶n øng lµ kh«ng ®óng vµ sè mol b < 0,02 C¸c ph¶n øng ë thÝ nghiÖm 2: Mg + 2HCl MgCl2 + H2 x mol 2x mol x mol x mol Fe + 2HCl FeCl2 + H2 y mol 2y mol y mol y mol x + y = 0,02 95x + 127y + 1,68 – 56y = 3,34 x + y = 0,02 71x + 71y = 1,42 95x + 71y = 1,66 95x + 71y = 1,66 24x = 0,24 x = 0,01 vµ y = 0,01 a = 0,03 . 56 = 1,68 b = 0,01 . 24 = 0,24 Bµi tËp tù luyÖn Bµi1 Hoµ tan hoµn toµn 18g mét kim lo¹i M cÇn dïng 800 ml dung dÞch HCl 2,5 M. Kim lo¹i M lµ kim lo¹i nµo sau ®©y? (BiÕt ho¸ trÞ cña kim lo¹i trong kho¶ng tõ I ®Õn III ) §¸p sè: Al Bµi 2 Hoµ tan hÕt 11,2 g hçn hîp gåm 2 kim lo¹i M ( ho¸ trÞ x ) vµ M` (ho¸ trÞ y ) trong dung dÞch HCl råi sau ®ã c« c¹n dung dÞch thu ®­îc 39,6 g muèi khan.TÝnh thÓ tÝch H2 sinh ra? §¸p sè: 8,96 lÝt Bµi 3: Mét hçn hîp gåm Zn vµ Fe cã khèi l­îng 37,2 gam. Hßa tan hçn hîp nµy trong 2 lit dung dÞch H2SO4 0,5M. a. Chøng tá r»ng hçn hîp nµy tan hÕt b. NÕu khèi l­îng hçn hîp Zn vµ Fe t¨ng lªn gÊp ®«i so víi tr­êng hîp tr­íc, l­îng H2SO4 vÉn nh­ cò th× hçn hîp nµy cã tan hÕt hay kh«ng? c. Trong tr­êng hîp c©u a, tÝnh khèi l­îng mçi kim lo¹i trong hçn hîp.

H­íng dÉn: a. NÕu gi¶ sö hçn hîp chØ gåm Fe: nFe 0,66 mol tham gia < trong dung dÞch => Hçn hîp tan hÕt

151

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com b. NÕu hçn hîp chØ gåm cã Zn: nZn= 1,14 mol tham gia > trong dung dÞch => Hçn hîp kh«ng tan hÕt c. nH2 = 0,6 mol, d­ 0,4 mol H2SO4 nZn = 0,4 mol à mZn = 26 gam nFe = 0,2 mol à mFe = 11,2 gam CM ZnSO4 = 0,2M; CM FeSO4 = 0,1M; CM H2SO4 = 0,2 M

Chuyªn §Ò 12: HiÖu suÊt ph¶n øng A. Lý thuyÕt Gi¶ sö ph¶n øng hãa häc lµ: A + B à C + D 1. Mét ph¶n øng ®­îc coi lµ hoµn toµn(H = 100%) khi trong 2 chÊt tham gia sÏ cã mét chÊt A ph¶n øng hÕt, chÊt cßn l¹i B cã thÓ hÕt hoÆc d­. Lóc ®ã ta tÝnh l­îng s¶n phÈm t¹o thµnh( C,D) theo chÊt ph¶n øng hÕt.

1. Mét ph¶n øng ®­îc coi lµ kh«ng hoµn toµn(H <100%) khi sau ph¶n øng cã ®ñ c¶ 2 chÊt A vµ B ( RÊt quan träng trong bµi hiÖu suÊt) VÝ dô: Cho 0,2 mol Mg ph¶n øng víi dung dÞch chøa 100 mol HCl. NÕu: *H= 100% => Mg hÕt, HCl d­. * H< 100%, sau ph¶n øng cßn c¶ Mg vµ HCl. 3. Chó ý: H% lu«n ®­îc tÝnh ®èi víi chÊt thiÕu VÝ dô: N2 + 3H2 2NH3 NÕu nN2b®= 1 mol; nH2b®= 2 mol; nN2 p­ = 0,5 mol; nH2 p­= 1,5 mol Ta tÝnh H% theo H2( V× theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: ®Ó ph¶n øng hÕt 1 mol N2 cÇn 3 mol H2, mµ ë ®©y ban ®Çu chØ cã 2 mol H2, vËy thiÕu H2) I. C«ng thøc tÝnh hiÖu suÊt(H%) 152

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 1. H% chÊt tham gia.

L­îng chÊt tham gia theo ph­¬ng tr×nh H% = L­îng chÊt tham gia trªn thùc tÕ 2. H% chÊt s¶n phÈm

x 100%

L­îng chÊt s¶n phÈm trªn thùc tÕ H% =

x 100% L­îng chÊt s¶n phÈm theo ph­¬ng tr×nh II. Khi bµi ®· cho H% 1. NÕu bµi yªu cÇu tÝnh khèi l­îng chÊt tham gia L­îng chÊt tham gia = L­îng chÊt tham gia trªn lÝ thuyÕt.

2. NÕu bµi yªu cÇu tÝnh l­îng chÊt s¶n phÈm L­îng chÊt s¶n phÈm = L­îng chÊt s¶n phÈm trªn lÝ thuyÕt.

B. Bµi tËp 1. Bµi 1: Nung 500 gam CaCO3 sau mét thêi gian thu ®­îc 224 gam CaO. TÝnh hiÖu suÊt ph¶n øng.

H­íng dÉn * C¸ch 1: TÝnh H% chÊt tham gia Ta cã:

=

= 5 mol

nCaO =

= 4 mol

Ph­¬ng tr×nh: CaCO3 CaO + CO2 Mol: 1 1 Theo ph­¬ng tr×nh: trªn lý thuyÕt= nCaO = 4 mol Thùc tÕ cã 5 mol CaCO3 tham gia.

Nªn: H% =

= 80%

* C¸ch 2: TÝnh theo H% s¶n phÈm Ta cã: nCaCO3 = nCaO =

= 5 mol = 4 mol

Ph­¬ng tr×nh: CaCO3 Mol: 1 Theo ph­¬ng tr×nh: nCaO =

CaO + CO2 1 = 5 mol

Thùc tÕ cã 4 mol CaO t¹o thµnh.

153

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Nªn: H% =

= 80%

Bµi 2: Mét lo¹i ®¸ v«i chøa 80% CaCO3, phÇn cßn l¹i lµ chÊt tr¬. Nung 500 gam ®¸ v«i mét thêi gian thu ®­îc chÊt r¾n cã khèi l­îng b»ng 78% khèi l­îng ®¸ tr­íc khi nung. TÝnh H% ph¶n øng( BiÕt chÊt tr¬ kh«ng tham gia ph¶n øng ph©n hñy).

H­íng dÉn C¸ch 1: Sè gam CaCO3 trong 500 gam ®¸ trªn: m=

= 400 gam => n=

= 4 mol

Sè gam chÊt tr¬: m = 500 – 400 = 100 gam Sè gam chÊt r¾n sau ph¶n øng: m=

= 390 gam

Gäi x lµ sè gam CaCO3 bÞ ph©n hñy trªn thùc tÕ: => Sè gam CaCO3 cßn d­: m= 400 – 100x Ph­¬ng tr×nh: CaCO3

CaO + CO2

Mol:

1 1 x x Ta cã: (400- 100x) + 56x + 100 = 390 x= 2,5 mol Theo ph­¬ng tr×nh: nCaO = = 4 mol Do vËy H% =

= 62,5%

C¸ch 2: Sè gam CaCO3 trong 500 gam ®¸ trªn: m=

= 400 gam => n=

= 4 mol

Khi nung 500 gam ®¸ thu ®­îc 390 gam chÊt r¾n( 78%), suy ra l­îng CO2 t¹o thµnh lµ: m = 500- 390 = 110 gam Vµ: n= 110 : 44 = 2,5 mol Ph­¬ng tr×nh: CaCO3 Mol: 1 Theo ph­¬ng tr×nh:

CaO + CO2 1 = 4 mol

VËy hiÖu suÊt ph¶n øng lµ:

154

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H% =

= 62,5%

Chó ý: CÇn thÊy r»ng 78% chÊt r¾n gåm: chÊt tr¬, CaO t¹o thµnh vµ CaCO3 ch­a bÞ ph©n hñy hÕt.

Bµi 3: Cho 14 lit H2 vµ 4 lit N2 vµo b×nh ph¶n øng. Sau ph¶n øng thu ®­îc16,4 lit hçn hîp khÝ(C¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë cïng ®iÒu kiÖn to,P) a. TÝnh hiÖu suÊt tæng hîp NH3 b. TÝnh VNH3 thu ®­îc.

H­íng dÉn a. Gäi x lµ sè lit N2 tham gia ph¶n øng V× ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt, tØ lÖ thÓ tÝch lµ tØ lÖ sè mol N2 + 3H2 2NH3 Tr­íc P.¦: 4 lit 14lit Ph¶n øng: x 3x Sau P.¦ : 4– x 14- 3x 2x Theo bµi ra ta cã: (4- x) + (14 – 3x) + 2x = 16,4 2x= 1,6 Do ®ã thÓ tÝch NH3 thu ®­îc: V = 1,6 lit b. Khi cho 4 lit N2 vµ 14 lit H2, sau ph¶n øng sÏ thu ®­îc a lit NH3 N2 + 3H2 2NH3 4 lit 14 lit a lit Suy ra: a= 8 lit Thùc tÕ chØ thu ®­îc 1,6 lit VËy H%=

= 20%

Bµi 4: Cho luång khÝ H2 d­ ®i qua 1,6 gam CuO nung nãng, sau ph¶n øng thu ®­îc 1,344 gam hçn hîp chÊt r¾n. TÝnh H ph¶n øng.

H­íng dÉn Sè mol trong 1,6 gam CuO: nCuO=

= 0,02 mol

Gäi a lµ sè mol CuO bÞ khö, nCuO cßn l¹i= 0,02 – a CuO + H2 Cu + H2O mol: a a Theo bµi ra ta cã: mCu + mCuO d­ = 1,344 155

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 64a + 80( 0,02 - a) = 1,344 64a + 1,6 – 80a = 1.344 a= 0,016 VËy hiÖu suÊt ph¶n øng: H% = Bµi 5: Nung 500 gam ®¸ v«i chøa 80% CaCO3 (phÇn cßn l¹i lµ chÊt tr¬) sau mét thêi gian thu ®­îc chÊt r¾n X. a. TÝnh mX, biÕt H= 70%( BiÕt chÊt tr¬ kh«ng bÞ ph©n huû) b. TÝnh % khèi l­îng CaO trong chÊt r¾n X. H­íng dÉn Ta cã: =

= 400 gam => n =

= 4 mol

Ph­¬ng tr×nh: CaCO3 a. Theo ph­¬ng tr×nh:

CaO + CO2 = 4 mol

V× H= 70% nªn sè mol CO2 thùc tÕ thu ®­îc: = 4. nªn:

= 2,8 mol

= 2,8. 44 = 123,2 gam

Do ®ã: mX = 500 – 123,2 = 376,8 gam b. Theo Ph­¬ng tr×nh: nCaO = TT= 2,8 mol Khèi l­îng CaO trong chÊt r¾n X: mCaO = 2,8 . 56 = 156,8 gam %CaO=

= 41,6%

Bµi 6: Trong c«ng nghiÖp ng­êi ta s¶n xuÊt ph©n ®¹m ure b»ng c¸ch cho khÝ amoniac(NH3) t¸c dông víi khÝ CO2(to cao, P cao, xt): CO2+ 2NH3

CO(NH2)2 + H2O

TÝnh thÓ tÝch khÝ CO2 vµ khÝ NH3 (®ktc) cÇn lÊy ®Ó s¶n xuÊt 10 tÊn ure.BiÕt H% = 80%

H­íng dÉn Theo PT: Theo bµi:

CO2 + 2NH3 22,4m3 2. 22,4m3 x m3

CO(NH2)2 + H2O 60kg 10.000kg

Suy ra: x= Mµ H%= 80% nªn: - ThÓ tÝch CO2 thùc tÕ thu ®­îc lµ:

156

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

- ThÓ tÝch NH3 cÇn dïng:

Bµi 7: Cho luång khÝ H2 ®i qua 16 gam CuO nung nãng víi H = 70% thu ®­îc hçn hîp chÊt r¾n A.TÝnh khèi l­îng chÊt r¾n A. H­íng dÉn Sè mol CuO ban ®Çu: nCuO= 16: 80= 0,2 mol Sè mol CuO ph¶n øng: nCuO = 0,2.

= 0,14 mol

Ph­¬ng tr×nh: CuO + H2 Cu + H2O Mol: 1 1 1 Theo ph­¬ng tr×nh: nCu= nCuO= 0,14 mol Khèi l­îng Cu t¹o thµnh: mCu= 0,14. 64= 8,96 gam ChÊt r¾n A bao gåm CuO ch­a bÞ khö vµ Cu t¹o thµnh: mA= (0,2- 0,14). 80 + 8,96 = 14,56 gam Bµi 8 Hçn hîp khÝ A gåm a mol SO2 vµ 5a mol kh«ng khÝ. Nung nãng hçn hîp A víi V2O5 xóc t¸c thu ®­îc hçn hîp khÝ B. BiÕt r»ng tØ khèi h¬i cña A so víi B b»ng 0,93.

H·y tÝnh hiÖu suÊt ph¶n øng cña SO2 víi gi¶ thiÕt kh«ng khÝ cã chøa 80% thÓ tÝch lµ N2 vµ 20% thÓ tÝch lµ O2.

H­íng dÉn Theo ®Ò bµi, trong kh«ng khÝ cã chøa 80% thÓ tÝch lµ N2 vµ 20% thÓ tÝch lµ O2. Mµ sè mol cña kh«ng khÝ lµ 5a.

Suy ra. nN = 4a (mol) 2 nO = a (mol) 2 PTHH 2SO2 + O2 2SO3 V2O5 Ban ®Çu a a Ph¶n øng x 0,5x x Sau P¦ a – x a – 0,5x x Ta cã : nA = nSO + nO + nN = 6a 2 2 2 nB = nSO d­ + nO d­ + nSO + nN 2 2 3 2 = a – x + a – 0,5x + x + 4a = 6a – 0,5x 157

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com MÆt kh¸c:

0,93

ó

Û VËy H =

( V× mA= mB, theo §LBTKL)

Û = 84%

Bµi tËp tù lµm Bµi 1: TÝnh khèi l­îng Fe thu ®­îc khi cho mét l­îng CO d­ khö 32 gam Fe2O3. BiÕt H%= 80% §S: 17,92 gam Bµi 2: Nung 500 gam ®¸ v«i chøa (20% t¹p chÊt r¾n kh«ng bÞ ph©n hñy), sau mét thêi gian ®­îc bao nhiªu gam chÊt r¾n. BiÕt H= 50% §S: 412 gam Bµi 3: Cho 0,896 lÝt H2 t¸c dông víi 0,672 khÝ Cl2( ®ktc), s¶n phÈm thu ®­îc cho hßa tan vµo 19,72 gam n­íc thu ®­îc dung dÞch A. LÊy 5 gam dung dÞch A ph¶n øng víi AgNO3 d­ ®­îc 0,7175 gam kÕt tña. TÝnh H ph¶n øng. §S: H% = 33,33% Bµi 4: Hßa tan hÕt 3,2 gam oxit M2O trong l­îng võa ®ñ dung dÞch H2SO4 10%, thu ®­îc muèi cã nßng ®é 12,9%, sau ph¶n øng ®em c« bít dung dÞch vµ lµm l¹nh nã thu ®­îc 7,686 gam tinh thÓ muèi víi H= 70%. X¸c ®Þnh c«ng thøc tinh thÓ cña nã. §S: CT oxit: Fe2O3; CT Tinh thÓ muèi Fe2(SO4)3.9H2O -----------------------------------------

158

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

Chuyªn §Ò 13:

ThiÕt lËp c«ng thøc ph©n tö hîp chÊt h÷u cA. Lý thuyÕt I. C¸c b­íc lËp c«ng thøc ph©n tö HCHC Gäi c«ng thøc tæng qu¸t cña hîp chÊt h÷u c¬ A lµ: CxHyOzNt cã khèi l­îng lµ m, khèi l­îng ph©n tö lµ M * C¸ch 1: - T×m khèi l­îng hoÆc % khèi l­îng c¸c nguyªn tè trong hîp chÊt mC =

; %C=

mH=

; %H=

mN=

; %N=

mO= m – (mC + mH + mN) hoÆc % O= 100% - (%C+ %H + %N) NÕu mO hay %O = 0, hîp chÊt h÷u c¬ gåm C,H,N. - T×m M( NÕu ch­a cho biÕt) - Sö dông biÓu thøc:

HoÆc NÕu ®· biÕt mC, mH, mN, mO vµ m, M.Ta sÏ t×m ®­îc x, y, z, t ( nguyªn, d­¬ng). * C¸ch 2: Dïng ph¶n øng ch¸y tæng qu¸t CxHyOz+ Theo PT:

1

Theo bµi:

nA

O2

xCO2 + x

Ta cã:

, suy ra: x,y, z.

II. C¸ch t×m khèi l­îng mol ph©n tö.

1. Ph­¬ng ph¸p dùa vµ tØ khèi h¬i cña khÝ A so víi khÝ B = 2. Dùa vµo thÓ tÝch mol ph©n tö chÊt khÝ ë ®ktc M = 22,4. D ( D lµ khèi l­îng cña 1 lit khÝ ë ®ktc) III. Mét sè chó ý 159

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 1. NÕu ®Ò cho: Oxi hãa hoµn toµn hîp chÊt h÷u c¬ A tøc lµ ®èt ch¸y hîp chÊt h÷u c¬ A. 2. NÕu ®Ò cho: Oxi hãa hoµn toµn HCHC A b»ng CuO, sau ph¶n øng khèi l­îng CuO gi¶m a gam chÝnh lµ sè gam oxi tham gia ph¶n øng ch¸y.

3. S¶n phÈm ch¸y CO2, H2O th­êng ®­îc cho qua c¸c b×nh ®ùng chÊt hÊp thô chóng, l­u ý nh÷ng chÊt hÊp thô H2O ( P2O5, CaCl2 khan, H2SO4 ®Æc, CaO), nh÷ng chÊt hÊp thô CO2( dung dÞch kiÒm).

VD: S¶n phÈm ch¸y gåm CO2, H2O, O2, N2 qua b×nh ®ùng dung dÞch kiÒm. NÕu t¨ng x gam lµ ; O2 vµ N2 d­ ®Òu kh«ng bÞ hÊp thô.

4. NÕu ®èt ch¸y hîp chÊt h÷u c¬ sau ph¶n øng ®­îc Na2CO3, H2O, CO2. Suy ra hîp chÊt gåm C, H, O, Na. Lóc ®ã: mC= NÕu ®èt ch¸y hîp chÊt h÷u c¬ ®­îc H2O, CO2, HCl th× thµnh phÇn hîp chÊt chøa c¸c nguyªn tè: C, O, Cl vµ: mH= NÕu ®èt ch¸y hîp chÊt h÷u c¬ chØ chøa C, H, O råi cho s¶n phÈm ch¸y qua b×nh 1 ®ùng PdCl2, b×nh 2 ®ùng n­íc v«i trong d­ cã nghÜa lµ s¶n phÈm ch¸y gåm: CO, CO2, H2O trong ®ã CO bÞ hÊp thô bëi PdCl2: CO + PdCl2 + H2O à Pd + 2HCl + CO2(*) Cßn b×nh 2 ®ùng n­íc v«i trong hÊp thô CO2( cña ph¶n øng ch¸y vµ ph¶n øng *), lóc ®ã: mC =12.

(P­ ch¸y) IV. C¸c ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t ®èt ch¸y 1. CxHy + (

)O2

xCO2 +

2. CxHyOz +

O2

3. CxHyNt + (x+

H2O

xCO2 +

)O2

xCO2 +

H2O H2O+

N2

B. Bµi tËp Bµi 1: §èt ch¸y hoµn toµn 3 gam hîp chÊt h÷u c¬ A thu ®­îc 6,6 gam CO2 vµ 3,6 gam H2O. BiÕt tØ khèi h¬i cña A so víi H2 b»ng 30. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña A. H­íng dÉn MA = d.

= 30. 2= 60

* X¸c ®Þnh c¸c nguyªn tè trong A: Khèi l­îng C trong 6,6 gam CO2: mC=

= 1,8 gam

Khèi l­îng H trong 3,6 gam H2O: mH =

gam

NhËn thÊy: mC + mH = 1,8 + 0,4 = 2,2

160

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Do ®ã A chøa 3 nguyªn tè C, H, O. mO = 3 – 2,2 = 0,8 gam Gäi c«ng thøc tæng qu¸t cña A lµ CxHyOz + C¸ch 1: ó

Ta cã tØ lÖ:

Suy ra: x= 3; y= 8; z= 1 VËy c«ng thøc ph©n tö cña A lµ C3H8O + C¸ch 2: Dùa vµo ph¶n øng ch¸y tæng qu¸t Ta cã: nA = 3: 60 = 0,05 mol Sè mol CO2: n= 6,6: 44= 0,15 mol Sè mol H2O: n= 3,6: 18= 0,2 mol Ph¶n øng ch¸y tæng qu¸t: CxHyOz +

O2

xCO2

Theo PT:

1 mol

mol

xmol

Theo bµi: Ta cã:

0,05mol

0,15mol

+

H2O

0,2mol

Do ®ã: C3H8Oz = 60 suy ra: 36+ 8 + 16z = 60 z=1 VËy c«ng thøc ph©n tö lµ C3H8O Bµi 2: X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ A biÕt r»ng khi ®èt ch¸y 1 mol A cÇn 6,5 mol O2, thu ®­îc 4 mol CO2 vµ 5 mol H2O. H­íng dÉn Ta cã ph¶n øng ch¸y: A + 6,5O2 4CO2 + 5H2O Theo ph­¬ng tr×nh ta thÊy: Cø 1 mol A ph¶i cã 4 mol C, 10 mol H(kh«ng chøa O) VËy c«ng thøc ph©n tö: C4H10 Bµi 3: §èt ch¸y a gam mét hîp chÊt h÷u c¬ (X) cÇn dïng 16 gam oxi. Sau ph¶n øng thu ®­îc 17,6 g CO2 vµ 7,2 g H2O. a) Chøng tá (X) cã chøa oxi. b) T×m a. c) T×m c«ng thøc nguyªn cña (X). d) BiÕt 70 < Mx < 100, t×m CTPT cña (X).

161

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H­íng dÉn a) L­îng oxi trong CO2 vµ H2O lµ VËy X cã chøa oxi. b)

mC =

g

mH =

g

mO = 19,2 – 16 = 3,2 g a = 4,8 + 0,8 + 3,2 = 8,8 g c) Ta cã x : y : z = = 0,4 : 0,8 : 0,2 = 2 : 4 :1 (X) cã c«ng thøc ®¬n gi¶n (C2H4O)n d) 70 < 44n < 100 1,5 < n < 2,1; VËy n = 2 (X) cã CTPT lµ C4H8O2 Bµi 4: §èt ch¸y hoµn toµn 7,3g mét hîp chÊt h÷u c¬ thu ®­îc 13,2g CO2 vµ 4,5g H2O. MÆt kh¸c ho¸ h¬i hoµn toµn 29,2 gam chÊt h÷u c¬ trªn thu ®­îc thÓ tÝch h¬i b»ng víi thÓ tÝch cña 6,4 gam oxi (trong cïng ®iÒu kiÖn).

T×m c«ng thøc ph©n tö chÊt h÷u c¬ trªn.

H­íng dÉn §èt ch¸y chÊt h÷u c¬ thu ®­îc CO2 vµ H2O chÊt h÷u c¬ chøa C, H vµ cã thÓ cã O. §Æt c«ng thøc chÊt trªn lµ CxHyOz Gäi a lµ sè mol chÊt h÷u c¬ ®· dïng, ta cã ph¶n øng: CxHyOz + (x +

)O2

xCO2 +

a

H2O

ax

MÆt kh¸c gäi M lµ ph©n tö l­îng chÊt h÷u c¬, theo ®Þnh luËt Avogadro ta cã:

Rót ra M =

Suy ra:

(1), (4) a = 0,05. ThÕ nµo (2) (3) y = 10 (4) z=4

x=6

162

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com VËy CTPT cÇn t×m lµ C6H10O4

Bµi 5: §èt ch¸y hoµn toµn 23,2g hîp chÊt h÷u c¬ (X) thu ®­îc 24,64 lÝt CO2 (®ktc); 9g H2O vµ 10,6g Na2CO3.

T×m CTPT cña (X), biÕt (X) chØ chøa mét nguyªn tö oxi trong ph©n tö.

H­íng dÉn §Æt c«ng thøc cña (X) lµ CxHyONaz Gäi a lµ sè mol (X) ®· dïng, ta cã ph¶n øng 2CxHyONaz + (

)O2

a

(2x – z)CO2 + yH2O + zNa2CO3 (2x – z)

Suy ra:

(2)

(3) (1)

2ax – az = 1,1 . 2 = 2,2 2ax = 2,4 ax = 1,2 ay = 1 vµ (4) az = 0,2 12ax + ay + 16a + 23az = 23,2 16a = 3,2 a = 0,2 x=6;y=5;z=1 CTPT cña (X) lµ C6H5ONa

Bµi 6: Mét chÊt h÷u c¬ A cã c«ng thøc C6HyOz. PhÇn tr¨m theo khèi l­îng oxi trong A lµ 44,44%. T×m CTPT cña A. H­íng dÉn Ta cã 144z = 288 + 4y + 64z 4y = 80z – 288 y = 20z – 72 Nh­ng trong hîp chÊt h÷u c¬ CxHyOz ta lu«n cã y Do ®ã: 20z – 72 2.6 + 2 20z 86 z 4,3 163

2x + 2

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Nh­ vËy tõ biÓu thøc y = 20z – 72, ta xÐt b¶ng z 1 2 y ©m ©m VËy CTPT cña A lµ C6H8O4

3 ©m

4 8

Bµi 7: X, Y lµ 2 hîp chÊt h÷u c¬ chøa C, H, O. Ph©n tö mçi chÊt ®Òu chøa 53,33% oxi vÒ khèi l­îng. Ph©n tö l­îng cña Y gÊp 1,5 lÇn cña X. §èt ch¸y hÕt 0,02 mol hçn hîp X, Y cÇn 0,05 mol oxi. T×m CTPT cña X vµ Y. H­íng dÉn Gi¶ sö X cã c«ng thøc CxHyOz Suy ra: 480z = 16(12x + y + 16z) 224z = 192 + 16y y = 14z – 12x Nh­ng hîp chÊt CxHyOz lu«n cã y 2x + 2 nªn 14z – 12x 2x + 2 14z 14x + 2 NÕu chän x = 1 th× z = 1 vµ y = 14z – 12x = 2 X cã c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt lµ CH2O, tøc cã c«ng thøc tæng qu¸t lµ CnH2nOn Lý luËn t­¬ng tù, Y cã c«ng thøc tæng qu¸t lµ CmH2mOm Gäi a, b lÇn l­ît lµ sè mol X, Y ®· dïng, ta cã ph¶n øng CnH2nOn + nO2 nCO2 + nH2O a an CmH2mOm + mO2 mCO2 + mH2O b bm Suy ra Y cã ph©n tö l­îng lín h¬n X nªn n < m n(a + b) < m(a + b) n(a + b) < an + bm < m(a + b) n< n< n < 2,5 < m VËy n = 1 hoÆc n = 2 Nh­ng n = 1, X lµ CH2O. Khi Êy Y cã ph©n tö l­îng lµ 30.1,5 = 45. Rót ra m =

(lo¹i)

Do ®ã n = 2, X lµ C2H4O2. Khi Êy Y cã ph©n tö l­îng lµ 60.1,5 = 90.

164

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Rót ra m =

, vµ Y lµ C3H6O3

Tãm l¹i X cã CTPT: C2H4O2 Y cã CTPT: C3H6O3 Bµi 8: §èt ch¸y hoµn toµn mét thÓ tÝch khÝ A cÇn 2,5 thÓ tÝch O2 sinh ra 8,8g CO2 vµ 1,8 g H2O. T×m c«ng thøc ph©n tö cña A. BiÕt A cã tØ khèi h¬i so víi hi®ro lµ 13,(c¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt).

H­íng dÉn = 8,8 : 44 = 0,2(mol), =1,8:18 = 0,1(mol), MA = 13 . 2 = 26 Khi ®èt ch¸y khÝ A cho CO2 vµ H2O, khÝ A ch¾c ch¾n chøa 2 nguyªn tè C,H vµ cã thÓ cã O nªn ta ®Æt c«ng thøc ph©n tö cña khÝ A lµ CxHyOz. Ph­¬ng tr×nh ®èt ch¸y: CxHyOz +

1 mol

(x+

(x+

a mol

- )O2

- )mol

a(x+

- )mol

xCO2 +

H2O

x mol

mol

0,2 mol

0,1 mol

Theo ph­¬ng tr×nh trªn vµ ®Ò bµi ta cã: ax = 0,2 a

= 0,1

-->

ay = 0,2

=> x = y. thay x = y vµo 2 ph­¬ng tr×nh sau, ta cã: a(x+

- ) =2,5

x= 2, y = 2,vµ z = 0

12x + y+ 16z = 26 VËy c«ng thøc ph©n tö cña khÝ A lµ C2H2 Bµi 9: §èt ch¸y hoµn toµn 3 gam chÊt A thu ®­îc 2,24 lÝt CO2 ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn vµ 1,8g n­íc. TØ khèi h¬i cña A víi metan lµ 3,75. t×m c«ng thøc cÊu t¹o cña chÊt A, biÕt r»ng chÊt A t¸c dông víi dung dÞch NaOH. H­íng dÉn = 2,24 :22,4 = 0,1 mol.

165

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Trong 1 mol CO2 cã 12g C VËy 0,1 mol CO2 cã 1,2g C. = 1,8 : 18 =0,1 mol Trong 1 mol H2O cã 2g H VËy 0,1 mol H2O cã 0,2g H. V× mC + mH = 1,4g < mA; do ®ã chÊt A cã chøa oxi. mO = 3 - 1,4 = 1,6g §Æt c«ng thøc lµ CxHYOz. . Theo ®Ò bµi ta cã MA= 3,75 . 16 = 60.

Suy ra

=

=

=

Gi¶i ra ta cã: x = 2; y = 4; z = 2 .

ChÊt A cã c«ng thøc ph©n tö lµ C2H4O2 V× chÊt A t¸c dông víi dung dÞch NaOH nªn cã cÊu t¹o lµ : CH3COOH vµ HCOOCH3 (este) CH3COOH + NaOH CH3COONa + H2O HCOOCH3 + NaOH HCOONa + CH3OH Bµi 10 §Ó ®èt ch¸y hoµn toµn mét l­îng chÊt h÷u c¬ X ph¶i dïng 5,04 lit oxi(®ktc) thu ®­îc 0,15 mol CO2 vµ 3,6g H2O. TØ khåi h¬i cña X so víi hi®ro lµ 30. T×m c«ng thøc ph©n tö cña X. H­íng dÉn = 5,04 : 22,4 =0,225 mol

= 0,225. 32 = 7,2g

= 0,15 .44= 6,6g ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l­îng ta cã: mA + 7,2 = 6,6 + 3,6 ¦ mA = 3g Hîp chÊt h÷u c¬ ngoµi nguyªn tè C,H ta xÐt xem cã nguyªn tè oxi kh«ng? mC= 6,6× 12 : 44 = 1,8g ; mH = 3,6 × 2 : 18 = 0,4g mO = 3 - ( 1,8+0,4) = 0,8g ; MX = 30 × 2 = 60 Gi¶ sö c«ng thøc ph©n tö cña chÊt X lµ CxHyOz. TØ lÖ kÕt hîp c¸c nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè C,H,O : :

:

=

¦ x = 3, y = 8, z = 1.

C«ng thøc ph©n tö chÊt X lµ C3H8O. Bµi 11 Cho 6,72 lit (®ktc) hçn hîp gåm mét ankan CnH2n+2 vµ mét anken CmH2m qua b×nh ®ùng dung dÞch brom d­, thÊy cã 16g brom tham gia. BiÕt 13,44 lit( ®ktc) hçn hîp A nÆng 26g.

T×m c«ng thøc ph©n tö cña 2 hi®rocacbon, biÕt sè nguyªn tö cacbon trong mçi ph©n tö kh«ng qu¸ 4.

166

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H­íng dÉn Khi cho hçn hîp ®i qua dung dÞch brom d­, khèi l­îng b×nh t¨ng lªn chÝnh lµ khèi l­îng anken( ankan kh«ng ph¶n øng víi brom) CnH2m+ Br2 ¦ CnH2mBr2 nanken= nBr2 = 16 : 160 = 0,1mol nankan = ( 6,72 ; 22,4) - 0,1 = 0,2mol TÝnh khèi l­îng cña hçn hîp A: mA = 26. 6,72 : 13,44= 13g ( 14n + 2)0,2 + 14m + 0,1 =13 2,8n + 1,4m = 12,6 2n + m = 9 (n&m < 4) Ta cã b¶ng: n 1 2

m 7 5

ankan anken CH4 C7H14 C2H6 C5H10 3 3 C3H8 C3H6 4 3 C4H10 CH2 VËy c«ng thøc ph©n tö cña 2 hi®rocacbon lµ C3H8 vµ C3H6.

Lo¹i lo¹i nhËn lo¹i

Bµi 12 Hßa tan hoµn toµn 63g mét hçn hîp gåm 2 axit CnH2n+1COOH vµ CmH2m+1COOH vµo mét dung m«i tr¬ ( nghÜa lµ dung m«i kh«ng tham gia ph¶n øng trong c¸c thÝ nghiÖm d­íi ®©y), thu ®­îc dung dÞch X. Chia X ra thµnh 3 phÇn thËt ®Òu nhau, råi tiÕn hµnh c¸c thÝ nghiÖm sau: - ThÝ nghiÖm 1: cho phÇn 1 t¸c dông víi NaOH võa ®ñ, thu ®­îc 27,6g muèi.

- ThÝ nghiÖm 2: thªm a gam r­îu etylic vµo phÇn thø 2 råi cho t¸c dông ngay víi l­îng d­ Na. - ThÝ nghiÖm 3: thªm a gam r­îu etylic vµo phÇn thø 3, ®un nãng mét thêi gian, sau ®ã lµm l¹nh råi cho t¸c dông víi Na d­. ThÓ tÝch H2 bay ra ë thÝ nghiÖm 3 nhá h¬n ë thÝ nghiÖm 2 lµ 1,68 lit(®ktc). gi¶ thiÕt hiÖu suÊt ph¶n øng t¹o ra este cña c¸c axit lµ b»ng nhau. TÝnh sè gam este t¹o thµnh.

H­íng dÉn CnH2n+1COOH + NaOH ¦ CnH2n+1COOONa + H2O CmH2m+1COOH + NaOH ¦ CnH2m+1COOONa + H2O Tæng sè mol 2 axit= (27,6- 21): (23 – 1) = 0,3mol( trong mçi phÇn cña X) ( Tõ axit ®Õn muèi ®· thay H = 1 bëi Na= 23 nªn khèi l­îng t¨ng) Khèi l­îng mol trung b×nh cña 2 axit= 21 :0,3 = 70 2CnH2n+1COOH + 2Na ¦ 2CnH2n+1COOONa + H2h 2CmH2m+1COOH + 2Na ¦ 2CnH2m+1COOONa + H2h 2C2H5OH + 2Na ¦ 2C2H5ONa + H2h Sau khi ®un nãng víi C2H5OH th× x¶y ra ph¶n øng t¹o este: CnH2n+1COOH + C2H5OH ¦ CnH2n+1COOC2H5 + H2O CmH2m+1COOH + C2H5OH ¦ CmH2m+1COO C2H5 + H2O

167

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Tuy mét phÇn axit vµ r­îu mÊt ®i nh­ng thay vµo ®ã lµ H2O( víi sè mol b»ng nöa tæng sè mol axit vµ r­îu hãa este) ph¶n øng Na. 2Na + 2H2O ¦ 2NaOH + H2h nªn tõ ®é hôt sè mol H2h= 0,75mol tÝnh ®­îc sè mol este = 0,15mol. Víi khèi l­îng mol trung b×nh 2este= 70 – 1 + 29 = 98g th× l­îng este = 98 . 0,15 = 14,7g Bµi 13 Hçn hîp khÝ X gåm mét hi®rocacbon A m¹ch hë vµ H2. §èt ch¸y hoµn toµn 8g X thu ®­îc 22g khÝ CO2. MÆt kh¸c 2g X t¸c dông võa ®ñ víi 250ml dung dÞch Br2 1M. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña a vµ tÝnh phÇn tr¨m thÓ tÝch cña A trong hçn hîp X. H­íng dÉn Gäi c«ng thøc ph©n tö cña A lµ CnH2n+2-2a; A lµ khÝ nªn n ;

Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc: CnH2n+2-2a +

4 vµ nA= x mol.

= 0,25 . 1 = 0,25 (mol)

O2

nCO2

+ (n+1-a)H2O

x mol x mol CnH2n+2-2a + aBr2 CnH2nBr2 x mol ax mol Theo ph­¬ng tr×nh: nx = 0,5 ax = 0,25 Nªn: n = 2a · NÕu a = 1 => n = 2, c«ng thøc ph©n tö cña A lµ: C2H4, x = 0,25 mol. n %V ·

=

H

(mol)

C H = 33,33%; NÕu a = 2 => n = 4,

x =

; %VC

H

=

%VH = 66,67% c«ng thøc ph©n tö cña A lµ: C4H6. nH

16,67%;

= 0,625 mol %VH

= 83,33%

Bµi 14 : Mét sè hîp chÊt cã c«ng thøc CxHyOz cã M=60 ®vc. a. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o c¸c hîp ch©t ®ã vµ cho biÕt chóng cã ph¶i lµ ®ång ph©n cña nhau kh«ng ? b.Trong c¸c chÊt trªn, chÊt nµo t¸c dông ®­îc víi Na, NaOH? H­íng dÉn a. Ta cã : 12x + y + 16z = 60 khi: *Z=1: 12x + y = 44 y= 44 –12x mµ y 2x+2 168

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 44 –12x 2x+2 x 3 MÆt kh¸c: 12x < 44 x< 3,66..

VËy x=3; y=8 C3H8O cã 3 ®ång ph©n: CH3-CH2-CH2OH; CH3-CH-OH; CH3-O-CH2-CH3 CH3 (1) (2) (3) *Z=2: Ta cã : 12x + y =28, biÖn luËn t­¬ng tù x= 2, y= 4 C2H4O2 cã 3 ®ång ph©n: CH3COOH (4); HCOOCH3 (5); HO-CH2-CH=O (6) · Trong sè 6 chÊt trªn, chØ cã: (1),(2),(3)lµ ®ång ph©n cña nhau; (4),(5),(6) lµ ®ång ph©n cña nhau. V× cã thµnh phÇn ph©n tö vµ khèi l­îng ph©n tö gièng nhau. b.C¸c chÊt (1),(2),(4),(6) ph¶n øng ®­îc víi Na, cßn (3),(4), (5) ph¶n øng ®­îc víi c¶ NaOH. Bµi 15. Mét hîp chÊt h÷u c¬ B chøa C, H, O cã c«ng thøc ph©n tö trïng víi c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt. Khi ph©n tÝch a gam B thÊy tæng khèi l­îng cacbon vµ hi®ro trong B lµ 0,92 gam. §Ó ®èt ch¸y hoµn toµn a gam B cÇn dïng võa ®ñ mét l­îng O2 ®­îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch nhiÖt ph©n hoµn toµn 26,86 gam KMnO4. Toµn bé s¶n phÈm ch¸y dÉn qua b×nh ®ùng dung dÞch NaOH d­ thÊy khèi l­îng b×nh t¨ng thªm 3,8 gam. a. TÝnh a vµ x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña B. b. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña B, biÕt r»ng B cã chøa vßng benzen vµ B t¸c dông ®­îc víi Na. H­íng dÉn §Æt CTPT cña B lµ CxHyOz Gäi sè mol CO2 vµ H2O lÇn l­ît lµ a vµ b. ta cã:

2KMnO4

K2MnO4 + MnO2 + O2

(1)

Theo (1): ¸p dông §LBT nguyªn tè:

ta cã:

V× CTPT cña B trïng víi CT§GN nªn CTPT cña B lµ: C7H8O

169

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com V× B cã mét nguyªn tö O vµ t¸c dông ®­îc víi Na nªn trong CTCT cña B cã chøa mét nhãm OH. CH2OH

OH

OH

CH3

CH3

OH

CH3

Bµi 16. Hçn hîp Z chøa 3 axit cacboxylic: A lµ CnH2n + 1COOH, B lµ CmH2m + 1COOH vµ D lµ CaH2a - 1COOH (víi n, m, alµ c¸c sè nguyªn d­¬ng vµ m = n + 1).

Cho 74 gam Z t¸c dông võa ®ñ víi dung dÞch NaOH råi c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng, thu ®­îc 101,5 gam hçn hîp muèi khan. MÆt kh¸c ®èt ch¸y hoµn toµn 14,8 gam Z thu ®­îc 11,2 lÝt CO2 (®ktc). a. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B vµ D. b. TÝnh % khèi l­îng mçi axit trong hçn hîp Z. c. H·y nªu tÝnh chÊt ho¸ häc cña axit D vµ viÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹.

H­íng dÉn a. §Æt c«ng thøc trung b×nh cña 3 axit lµ: Cho Z t¸c dông víi dung dÞch NaOH: (1) theo (1):

ph¶i cã mét axit cã khèi l­îng ph©n tö nhá h¬n 59,2, axit ®ã chØ cã thÓ lµ: HCOOH (axit A)

n=0

m = n + 1= 1

khi ®ã axit B lµ: CH3COOH Gäi trong 14,8 gam hh Z gåm: x mol HCOOH, y mol CH3COOH vµ z mol CaH2a-1COOH (*)

§èt ch¸y hoµn toµn 14,8 gam hçn hîp Z ta cã s¬ ®å ph¶n øng ch¸y:

170

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

theo (2), (3), (4):

tõ (*) vµ (**) cã hpt:

ta l¹i cã: a=2 CTPT cña D lµ: C2H3COOH VËy c«ng thøc cÊu t¹o c¸c axit lµ: A: HCOOH B: CH3COOH D: CH2=CH-COOH Víi a=2 y = 0,25-0,1.2 = 0,05 mol x = 0,15-0,05 = 0,1 mol b. PhÇn tr¨m khèi l­îng mçi axit trong hçn hîp Z lµ:

c. D: CH2=CH-COOH cã mét liªn kÕt ®«i C=C vµ cã mét nhãm COOH nªn D võa cã tÝnh chÊt hãa häc cña axit h÷u c¬ vµ võa cã tÝnh chÊt hãa häc gièng etilen. * TÝnh chÊt hãa häc cña axit: - Lµm ®æi mµu chÊt chØ thÞ: quú tÝm ®á - T¸c dông víi oxit baz¬ vµ baz¬:

171

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 2CH2=CH-COOH + Na2O

2CH2=CH-COONa + H2O

CH2=CH-COOH + NaOH

CH2=CH-COONa + H2O

- T¸c dông víi kim lo¹i ho¹t ®éng: 2CH2=CH-COOH + Mg (CH2=CH-COO)2Mg + H2 - T¸c dông víi muèi cña axit yÕu h¬n: 2CH2=CH-COOH + CaCO3 (CH2=CH-COO)2Ca + CO2 + H2O - T¸c dông víi r­îu (hay ancol): CH2=CH-COOH + C2H5OH

CH2=CH-COOC2H5 + H2O

* TÝnh chÊt hãa häc gièng etilen: - Ph¶n øng céng: H2, Br2,…

CH2=CH-COOH + H2

CH3-CH2-COOH

CH2=CH-COOH + Br2

CH2Br –CHBr-COOH

- Ph¶n øng trïng hîp: nCH2=CH-COOH

(-CH2 - CH-)n COOH

Bµi 17: §èt ch¸y a gam chÊt h÷u c¬ X chøa c¸c nguyªn tè C,H,O thu ®­îc khÝ CO2 vµ h¬i n­íc theo tØ lÖ thÓ tÝch lµ V :V = 6:5 (®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt). TØ khèi h¬i cña X so víi H2 b»ng 73.

1. T×m c«ng thøc ph©n tö cña X. 2. §Ó ®èt ch¸y p gam X cÇn 14,56 lÝt O2 (®ktc). TÝnh p.

3. Thñy ph©n hoµn toµn 7,3 gam X b»ng dung dÞch KOH thu ®­îc mét muèi vµ 4,6 gam r­îu. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cã thÓ cã cña X. Trong sè c¸c c«ng thøc cÊu t¹o t×m ®­îc, c«ng thøc nµo phï hîp víi ®iÒu kiÖn sau: NÕu lÊy 4,6 gam r­îu ë trªn t¸c dông víi Na th× sau mét thêi gian l­îng khÝ tho¸t ra v­ît qu¸ 1,5 lÝt ë ®ktc.

H­íng dÉn §Æt CTTQ cña X lµ: CxHyOz ( x,y,z Î N*). Ta cã PTHH: CxHyOz + V×

O2

= 6:5 nªn x: y = 3:5

C«ng thøc cña X cã d¹ng: (C3H5Ot)n MX = (41 + 16t).n = 73.2 = 146 V× t ³ 1 nªn 41 + 16t ³ 57, suy ra n £ 146: 57 = 2,56 * Víi n = 1, t = 105/16 (lo¹i) * Víi n = 2, t = 2. VËy CTPT cña X lµ C6H10O4 nO2(p­) = 14,56 : 22,4 = 0,65 mol 2C6H10O4 + 13O2 12CO2 + 10H2O

172

xCO2 + y/2H2O

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Suy ra nX = 0,1 (mol) VËy p = mX = 0,1 . 146 = 14,6 gam.

V× X thñy ph©n cho r­îu vµ muèi nªn X ph¶i cã chøc este ( - COO-) * Tr­êng hîp 1: X lµ este cña axit ®a chøc vµ r­îu ®¬n chøc cã d¹ng: R1 - OOC - R - COO - R2 R1 - OOC - R - COO - R2 + 2KOH R1OH + R2OH + R(COOK)2 Cã MÆt kh¸c:

= nX = 7,3 : 146 = 0,05 mol . = 0,05.( R1 + R2 + 34) = 4,6( gam)

Suy ra R1 + R2 = 58.

- NÕu R1 = 1 (H-) th× R2 = 57 (C4H9-) th× khèi l­îng r­îu C4H9OH thu ®­îc lµ: 0,05 . 74 = 3,7 gam ¹ 4,6 gam ( lo¹i) - NÕu R1 = 15 (CH3-) th× R2 = 43 ( C3H7-), R = 0.

C¸c CTCT cã thÓ cã cña X lµ: CH3 - OOC - COO - CH2 - CH2 - CH3 hoÆc CH3 - OOC - COO - CH(CH3)2 - NÕu R1 = 29 ( C2H5-) th× R2 = 29 ( C2H5-). CTCT cña X lµ: C2H5 - OOC - COO - C2H5 * Tr­êng hîp 2.

X lµ este cña axit ®¬n chøc vµ r­îu ®a chøc: este + KOH ® muèi + r­îu n r­îu = nX = 0,05 Suy ra M r­îu = 46: 0,05= 92 .

V× ®©y lµ r­îu ®a chøc nªn chØ cã thÓ lµ C3H5(OH)3 .

Khèi l­îng r­îu thu ®­îc lµ: 0,05.92 = 4,6 (tháa m·n).

Tõ ®ã suy ra gèc axit (C2H3-). CTCT cã thÓ cã cña X lµ: CH2=CH - COO - CH2 - CH(OH) - CH2OH hoÆc CH2=CH - COO - CH (CH2OH)2 * Tr­êng hîp 3 X cã d¹ng: A - COO - R; trong ®ã R lµ gèc hi®rocacbon, A chøa C, H vµ 2 nguyªn tö oxi.

A - COO - R + KOH A - COOK + ROH Suy ra MROH = 92 ® R = 75 Tõ ®ã A = 27 (lo¹i v× A chøa 2 nguyªn tö O) nH2 > 1,5:22,4 = 0,067 mol Suy ra nH = n(-OH trong r­îu) > 0,067.2:0,05 = 2,68.

VËy r­îu ®ã cã Ýt nhÊt 3 nhãm -OH. ChØ cã C3H5(OH)3 lµ phï hîp.

CTCT cã thÓ cã cña X lµ: CH2=CH - COO - CH2 - CH(OH) - CH2OH hoÆc CH2=CH - COO - CH (CH2OH)2 Bµi 18: §èt ch¸y m gam mét chÊt h÷u c¬ A (chøa c¸c nguyªn tè C, H, O) trong oxi d­, thu ®­îc 6,6 g CO2 vµ 2,7 g H2O. Khi hãa h¬i 3,7 g A ®­îc thÓ tÝch b»ng thÓ tÝch cña 1,6 g oxi ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt. BiÕt trong ph©n tö A cã chøa 2 nguyªn tö oxi. a. TÝnh m. b. T×m c«ng thøc ph©n tö vµ viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A, biÕt A t¸c dông ®­îc víi Na vµ NaOH. 173

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H­íng dÉn Ta cã %O = % (C,H) = 1 - 16/37= 21/37 m(C,H) = "

56,76% g

g

b. Sè nguyªn tö C, H cã trong mét ph©n tö A:

VËy c«ng thøc ph©n tö cña A lµ C3H6O2 V× A võa t¸c dông ®­îc víi Na, NaOH nªn A lµ axit cacboxylic.

VËy, c«ng thøc cÊu t¹o cña A: CH3-CH2-COOH. Bµi 19. C«ng thøc nguyªn cña mét lo¹i r­îu m¹ch hë lµ (CH3O)n. H·y biÖn luËn ®Ó x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña r­îu nãi trªn.

H­íng dÉn Tõ c«ng thøc nguyªn (CH3O)n ®­îc viÕt l¹i : CnH2n( OH)n C«ng thøc tæng qu¸t cña r­îu m¹ch hë lµ CmH2m+2 – 2k –a (OH)a Trong ®ã : k lµ sè liªn kÕt p trong gèc Hi®ro cacbon Suy ra ta cã : Þ n = 2 –2k ( k : nguyªn d­¬ng ) Ta cã b¶ng biÖn luËn: k 0 1 n 2 0 (sai)

2 -2( sai )

VËy CTPT cña r­îu lµ C2H4 (OH)2 Bµi 20. Hçn hîp khÝ A (®ktc) gåm 2 hi®rocacbon m¹ch hë lµ C2H4 vµ CmH2m . §èt ch¸y 7 thÓ tÝch A cÇn 31 thÓ tÝch oxi ë cïng ®iÒu kiÖn. a) X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña CmH2m biÕt r»ng CmH2m chiÕm kho¶ng 40% ®Õn 50% thÓ tÝch cña A.

174

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com b) TÝnh phÇn tr¨m khèi l­îng 2 hi®rocacbon.

a) Gäi sè mol cña CmH2m trong mét mol hçn hîp A lµ x th× sè mol cña C2H4 lµ (1 - x ) PTP¦ : C2H4 +

3 O2

CmH2m +

2CO2 O2

Ta cã:

m CO2

+

2H2O + m H2O

=

m=

0,4 < x < 0,5

3,9 < m < 4,38 vËy m = 4 .

C«ng thøc cña CmH2m lµ C4H8 x = 0,476 b) % khèi l­îng C4H8 = 64,5 (%) % khèi l­îng C2H4 = 35,5 (%) Bµi 21. Hçn hîp X gåm ba chÊt h÷u c¬ A, B, C trong ®ã chÊt A cã c«ng thøc CxHyO, B vµ C lµ hai chÊt cã cïng c«ng thøc ph©n tö Cx'Hy'O. §èt ch¸y hoµn toµn 0,08 mol X thu ®­îc 3,96 gam H2O vµ 3,136 lÝt khÝ CO2 (®ktc). Sè mol chÊt A b»ng tæng sè mol hai chÊt B vµ C. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña ba chÊt A, B, C, biÕt ph©n tö cña chóng ®Òu chøa nhãm -OH. H­íng dÉn Gäi CTPT trung b×nh cña X lµ ; Khi ®èt ch¸y 0,08 mol X sÏ thu ®­îc 0,08

mol CO2

0,08 = 0,14 => = 1,75 => Cã mét chÊt trong hçn hîp chøa 1 nguyªn tö C, ®ã lµ CH3OH (chÊt A).

Ta cã: 2CH3OH 0,05

+ 3O2

2CO2 0,05 175

+ 4H2O 0,1

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Cx'Hy'O + (x'+

)O2

0,03

x'CO2 + 0,03x'

H2O 0,015y'

Ta ®­îc hÖ pt: VËy B vµ C cã cïng CTPT lµ C3H8O. - C«ng thøc cÊu t¹o: A: CH3OH B: CH3CH2CH2OH, C: CH3CH(OH)CH3 hoÆc ng­îc l¹i.

Bµi 22. a. Cho 14,6 gam chÊt h÷u c¬ HOOC-(CH2)4-COOH (chÊt A) ph¶n øng víi mét l­îng r­îu no ®¬n chøc B, trong ®iÒu kiÖn thÝch hîp thu ®­îc 16 gam mét este D. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o thu gän cña B vµ D (biÕt hiÖu suÊt ph¶n øng lµ 100%). b. Hçn hîp X gåm 2 este RCOOCnH2n+1 vµ RCOOCmH2m+1 (n, m 2), trong ®ã sè mol cña este nµy gÊp 3 lÇn sè mol cña este kia. §em a gam hçn hîp X t¸c dông hÕt víi dung dÞch NaOH. Sau ph¶n øng thu ®­îc 5,64 gam muèi RCOONa vµ 3,18 gam hçn hîp 2 r­îu m¹ch th¼ng CnH2n+1OH vµ CmH2m+1OH. NÕu ®èt ch¸y hÕt 3,18 gam hçn hîp r­îu nµy th× thu ®­îc 3,36 lÝt khÝ CO2 (®ktc). X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña 2 este vµ tÝnh a.

H­íng dÉn a. §Æt c«ng thøc chung cña A, B, C lµ:

;

Ta cã: Tr­êng hîp 1: TØ lÖ mol gi÷a axit vµ r­îu ph¶n øng lµ 1:2.

HOOC-(CH2)4-COOH + 2CnH2n+1OH CnH2n+1OOC-(CH2)4-COO CnH2n+1 + 2H2O 0,1mol 0,2mol 0,1mol 0,2mol (14,6 g) (16 g) (3,6 g) Khèi l­îng r­îu B = 16 + 3,6 - 14,6 = 5 (g) => 0,2(14n + 18 ) = 5 => n = 0,5 (lo¹i v× n N*) Tr­êng hîp 2: TØ lÖ mol gi÷a axit vµ r­îu ph¶n øng lµ 1:1.

HOOC-(CH2)4-COOH + CnH2n+1OH HOOC-(CH2)4-COO CnH2n+1 + H2O 0,1mol 0,1mol 0,1mol 0,1mol (14,6 g) (16 g) (1,8 g) Khèi l­îng r­îu B = 16 + 1,8 - 14,6 = 3,2 (g) => 0,1(14n + 18 ) = 3,2 => n = 1 => B lµ: CH3OH; D lµ: HOOC-(CH2)4-COO CH3 Gäi c«ng thøc chung cña 2 este lµ:

, sè mol lµ 4x.

176

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 4x mol 4x mol (5,64 g) (3,18 g) Sè mol CO2 = 3,36 : 22,4 = 0,15 (mol)

4x mol §èt ch¸y r­îu: 4x mol => Ta cã:

0,15 mol (I) (II) ;

Tõ (I) vµ(II) ta ®­îc: Víi:

=> Mét r­îu lµ C2H5OH (gi¶ sö n < m => n =2).

Ta cã:

=> R lµ C2H3

=> Mét este A lµ: C2H3COOC2H5 (a mol) Este B cßn l¹i lµ: C2H3COOCmH2m+1 (b mol) Tr­êng hîp 1:

C2H3COOC2H5 + NaOH C2H3COONa + C2H5OH C2H3COOCmH2m+1 + NaOH C2H3COONa + CmH2m+1OH Khèi l­îng CmH2m+1OH = 3,18 - 0,015.46 = 2,49 (g) =>

( Lo¹i)

= 14m + 18 =

Tr­êng hîp 2:

Khèi l­îng CmH2m+1OH = 3,18 - 0,045.46 = 1,11 (g) =>

= 14m + 18 =

=> m = 4. R­îu cßn l¹i lµ: C4H9OH

- C«ng thøc cÊu t¹o cña 2 este: Este I: CH2=CHCOOCH2CH3 Este II: CH2=CHCOOCH2CH2CH2CH3 vµ: CH2=CHCOOCH(CH3)CH2CH3 VËy: a = 0,045.100 + 0,015.128 = 6,42 (g)

177

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Bµi 23 1. §èt ch¸y hoµn toµn 1 lÝt hçn hîp X gåm C2H2 vµ hi®rocacbon A thu ®­îc 2 lÝt CO2 vµ 2 lÝt h¬i n­íc (thÓ tÝch khÝ ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt). X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña A. 2. Mét hçn hîp Y gåm C2H2, C3H6 vµ A. §èt ch¸y hÕt 12,4 gam Y th× thu ®­îc 14,4 gam n­íc, mÆt kh¸c nÕu cho 11,2 lÝt Y (ë ®ktc) ®i qua dung dÞch n­íc Br2 th× ph¶n øng võa ®ñ víi 800 ml dung dÞch Br2 10% (D = 1,25 g/ml). X¸c ®Þnh phÇn tr¨m vÒ thÓ tÝch c¸c chÊt trong Y. H­íng dÉn 1. - Gäi CTTQ cña A : CxHy (x, y nguyªn, d­¬ng ; y

2x + 2, y ch½n )

- C«ng thøc trung b×nh cña A vµ B lµ (1)

PTHH : - Theo ( 1) :

- V×

= 2, mµ mét hi®rocacbon trong X lµ C2H2 =4>2

y > 4, mµ : y

2x + 2 = 6, y ch½n

x=2 y=6

C«ng thøc ph©n tö cña A lµ C2H6 2. - TN1: 2C2H2 + 5O2 2C3H6 + 9O2 2C2H6 + 7O2 - TN2: C2H2 + 2Br2 C3H6 (k) + Br2

(2) (3) (4)

4CO2 + 2H2O 6CO2 + 6H2O 4CO2 + 6H2O

(5) (6)

C2H2Br4 C3H6Br2

- §Æt: + TØ lÖ sè mol c¸c chÊt trong 11,2 lÝt Y so víi c¸c chÊt t­¬ng øng trong 12,4 g Y lµ a. + Sè mol C2H2, C3H6, C2H6 trong 12,4 g Y lÇn l­ît lµ: x, y, z (mol) Sè mol C2H2, C3H6, C2H6 trong 11,2 lÝt Y lÇn l­ît lµ: ax, ay, az (mol) - Tõ khèi l­îng vµ thÓ tÝch cña Y cã c¸c ph­¬ng tr×nh: 26x + 42y + 30z = 12,4 (g) (I) ax + ay + az = 11,2 : 22,4 = 0,5 (mol) (II) - Theo (4), (2), (3): (III) (IV)

- Theo (6), (5):

(V)

- Tõ (II) vµ (IV): 3x - y -5z = 0

178

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com - Tõ (I), (III) (V): x = 0,2 (mol), y = z = 0,1 (mol)

Bµi 24: Cho 3 hîp chÊt h÷u c¬ A, B, C ®Òu lµ chÊt khÝ ë ®iÒu kiÖn th­êng, mçi chÊt ®Òu ®­îc t¹o bëi hai lo¹i nguyªn tè, trong ®ã khèi l­îng mol MA >MB >Mc. Khi ®èt ch¸y hoµn toµn mçi chÊt ®Òu t¹o rao mét sè mol H2O gÊp 3 lÇn sè mol mçi chÊt.

ChÊt B kh«ng lµm mÊt mµu dung dÞch thuèc tÝm. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña B vµ cho biÕt A, C cã lµm mÊt mµu dung dÞch thuèc tÝm hay kh«ng ?

H­íng dÉn Ta cã: A, B, C ®Òu lµ chÊt khÝ, t¹o bëi 2 nguyªn tè, khi ch¸y t¹o ra H2O; CO2 nªn A, B, C ®Òu lµ hi®rocacbon vµ cã sè nguyªn tö C ≤ 4 Khi ®èt ch¸y mçi chÊt: nH O = 3nA = 3nB = 3nC 2

® A, B, C ®Òu cã 6 nguyªn tö H Mµ mA > mB > mC nªn A, B, C lÇn l­ît lµ C4H6; C3H6; C2H6 - ChÊt B kh«ng lµm mÊt mµu dd thuèc tÝm nªn B lµ xiclo propan - ChÊt C lµ hi®rocacbon no C2H6 (etan) nªn C kh«ng lµm mÊt mµu thuèc tÝm.

- ChÊt A cã thÓ cã 1 nèi ba (C º C), 2 nèi ®«i (C =C) hoÆc 1 vßng vµ 1 nèi ®«i nªn A lµm mÊt mµu dung dÞch thuèc tÝm.

Bµi 25: Hîp chÊt h÷u c¬ X (chøa cacbon, hi®ro, oxi) cã khèi l­îng mol nhá h¬n 118 gam, kh«ng t¸c dông ®­îc víi NaOH. Khi cho cïng mét l­îng gam nh­ nhau cña X vµ cña r­îu etylic t¸c dông hÕt víi Na th× thÓ tÝch khÝ hi®ro (®o ë cïng ®iÒu kiÖn) do X t¹o ra gÊp 1,5 lÇn do r­îu etylic t¹o ra. H·y cho biÕt khÝ cho X t¸c dông víi axit axetic ta thu ®­îc nh÷ng s¶n phÈm h÷u c¬ nµo ?

H­íng dÉn Ta cã: MX < 118, kh«ng t¸c dông víi NaOH Khi cho cïng 1 l­îng gam nh­ nhau cña X vµ r­îu etylic t¸c dông hÕt níi Na th×.

VH (X) = 1,5 VH (C H OH) 2 2 2 5 ® X cã 3 nhãm - OH CTPTX. C3H5(OH)3 X t¸c dông víi CH3COOH sÏ thu ®­îc 5 este CH3COO-CH2 CH3COO-CH2 (1) CH3COO-CH CH3COO-CH2 CH3COO-CH2 (4)

HO-CH

(2)

HO-CH

CH3COO-CH2 HO-CH2 (5) CH3COO-CH 179

CH3COO-CH2 (3) CH3COO-CH HO-CH2

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com HO-CH2

HO-CH2

Bµi 26.

Cho 1,32 gam mét hîp chÊt h÷u c¬ X (chøa C, H, O) cã c«ng thøc ph©n tö trïng víi c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt t¸c dông víi dung dÞch KOH võa ®ñ, sau ®ã ch­ng kh«.

Ph©n bay h¬i ngoµi H2O cßn cã mét chÊt h÷u c¬ Y cã khèi l­îng 0,32 gam vµ chiÕm thÓ tÝch 224 ml (®ktc). PhÇn chÊt r¾n khan cßn l¹i chøa muèi cña kali cã khèi l­îng 1,12 gam ®­îc nung nãng trong oxy dù tíi khi ph¶n øng hoµn toµn thu ®­îc 1,38gam K2CO3, 672ml CO2(®ktc) vµ 0,36 gam H2O. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña X H­íng dÉn nK CO = 1,38:138 = 0,01 (mol) 2 3 nCO = 0,672: 22,4= 0,03 (mol) 2 nH O = 0,36:18 = 0,02 (mol) 2 Ta cã: X + KOH ® phÇn chÊt r¾n + phÇn bay h¬i MY = 0,32: 0,01= 32g Þ Y lµ CH3OH ¸p dông §LBT nguyªn tè: nKOH = 2nK CO = 0,02 2 3 Þ mH O t¹o ra = mX + mKOH – mCR - mY 2 = 1,32 + 0,02 . 56 – 1,94 – 0,32 = 0,18 mC(X) = mC (K CO ) + mC(CO ) + mC(Y) 2 3 2 = (0,01 + 0,03 + 0,04) . 12 = 0,6 (g) mH(X) = mH(H 0)+ mH(Y) + mH(H O bay h¬i) – mH(KOH) 2 2 = (0,02 . 2 + 0,01.4 + 0,01 . 2 – 0,02) .1 = 0,08 mO(X) = mX – mC – mH = 1,32 – 0,6 – 0,08 = 0,64 Gäi CTPT cña X lµ CXHyO2 th× x : y : z = 0,05 ; 0,08; 0,04 = 5 : 8 : 4 ® CTPT cña X: C5H8O4 CTCT cña X CH3CH(COOH) – COOCH3 HOOC – CH2 – CH2 – COOCH3 Bµi 27.

Cã 3 hîp chÊt h÷u c¬ A, B, D chøa C, H, O ®Òu cã khèi l­îng ph©n tö lµ 46. ChØ cã A, B t¸c dông víi Na gi¶i phãng khÝ X, B t¸c dông víi NaHCO3 gi¶i phãng khÝ Y. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B, D vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña c¸c ph¶n øng x¶y ra.

H­íng dÉn Gäi c«ng thøc cña A, B vµ D lµ CxHyOz. Ta cã : 12x + y + 16z = 46 Þ z < 2 TH 1 : z = 1 Þ 12x + y = 30 Þ 0 < y = 30 – 12x ≤ 2x + 2 180

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com CÆp nghiÖm phï hîp lµ x = 2, y = 6, c«ng thøc ph©n tö lµ : C2H6O TH 2 : z = 2 Þ 12x + y = 14 Þ 0 < y = 14 – 12x ≤ 2x + 2 CÆp nghiÖm phï hîp lµ x = 1, y = 2, c«ng thøc ph©n tö lµ : CH2O2 A, B, D chøa C, H, O; A, B t¸c dông víi Na, B t¸c dông víi NaHCO3 gi¶i phãng khÝ Y nªn A lµ r­îu C2H5OH, B lµ axit HCOOH. D kh«ng cã c¸c ph¶n øng víi Na, NaHCO3 nªn D lµ CH3-O-CH3.

C¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc : 2C2H5OH + 2Na 2CH3COOH + 2Na

® 2C2H5ONa + H2­ ® 2CH3COONa + H2­

CH3COOH + NaHCO3

® CH3COONa + H2O + CO2­

------------------------------------Bµi tËp tù luyÖn Bµi 1: Oxi hãa hoµn toµn 0,74 gam mét hîp chÊt h÷u c¬ A b»ng CuO vµ cho s¶n phÈm qua b×nh 1 ®ùng 10ml dung dÞch H2SO4 95%(d= 1,8g/ml) vµ b×nh 2 ®ùng dung dÞch KOH d­ th× nång ®é H2SO4 sau khi hót n­íc lµ 92,32% vµ khèi l­îng b×nh 2 t¨ng lªn 1,32 gam X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña A. BiÕt §S: C3H6O2 Bµi 2: §èt ch¸y 0,1 mol hîp chÊt h÷u c¬ A(C, H, O) víi O2 theo tØ lÖ thÓ tÝch 1:2. Toµn bé s¶n phÈm ch¸y ®­îc dÉn vµo b×nh 1 ®ùng dung dÞch PdCl2 d­, b×nh 2 ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d­. Sau thÝ nghiÖm thÊy b×nh 1 xuÊt hiÖn 21,2 gam kÕt tña, cßn b×nh 2 cã 30 gam kÕt tña. X¸c ®Þnh CTPT cña A. §S: C3H4O3 Bµi 3: §èt ch¸y hoµn toµn 0,46 gam hîp chÊt h÷u c¬ A thu ®­îc 448 lit CO2(®ktc) vµ 0,54 gam H2O. BiÕt dA/KK= 1,58.

X¸c ®Þnh CTPT cña A. §S: C2H6O Bµi 4: §èt ch¸y hoµn toµn m gam mét hîp chÊt h÷u c¬ A chøa C,H,O cÇn 0,448 lit O2 (®ktc) thu ®­îc 0,88 gam CO2 vµ 0,36 gam h¬i H2O. TØ khèi h¬i cña A so víi CH4 b»ng 3,75. Cho 50ml dung dÞch A t¸c dông hoµn toµn víi Na2CO3 thu ®­îc V lit CO2 (®ktc), c« c¹n dung dÞch thu ®­îc 8,2 gam muèi khan. a. TÝnh m. X¸c ®inh CTPT, CTCT cña A. b. TÝnh V vµ CM cña dung dÞch A. §S: a. CTPT: C2H4O2; CTCT: CH3COOH b. V= 1,12 lit; CM= 2M Bµi 5: §èt ch¸y hoµn toµn 3,36 lit khÝ (®ktc) hçn hîp X gåm 1ankan( Hidro cacbon no m¹ch hë) vµ 1 anken(Hidro cacbon kh«ng no cã mét nèi ®«i) thu ®­îc 12,32 lit khÝ CO2(®ktc) vµ 11,7 g H2O. X¸c ®Þnh CTPT , CTCT cña 2 hidro cacbon. BiÕt sè nguyªn tö C trong m«i ph©n tö kh«ng qu¸ 4. §S: C4H10 vµ C3H6 181

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ------------------------------------

Chuyªn ®Ò 14: X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö hîp chÊt h÷u cb»ng ph­¬ng ph¸p khÝ nhiªn kÕ.

A. Lý thuyÕt Nãi chung viÖc x¸c ®Þnh CTPT hîp chÊt h÷u c¬ theo ph­¬ng ph¸p nµy cã c¸ch lµm t­¬ng tù nh­ c¸ch lµm cña chuyªn ®Ò trªn, tuy nhiªn cÇn l­u ý mét sè vÊn ®Ò: 1. Trong cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt tØ lÖ thÓ tÝch lµ tØ lÖ sè mol 2. Nªn gäi thÓ tÝch hîp chÊt h÷u c¬ tham gia ph¶n øng vµ ®Æt tØ lÖ cña ph­¬ng tr×nh theo thÓ tÝch.

3. S¶n phÈm sau ph¶n øng th­êng cho qua c¸c b×nh nh­ H2SO4 ®Æc, P2O5… cã nhiÖm vô hÊp thô n­íc, b×nh ®ùng dung dÞch baz¬ (NaOH, Ca(OH)2…) hÊp thô CO2, b×nh P tr¾ng hÊp thô O2 cßn d­. Tõ nh÷ng d÷ kiÖn trªn ta t×m ®­îc c¸c thÓ tÝch sau ph¶n øng vµ chÊt tham gia B. Bµi tËp.

Bµi 1: §èt 200cm3 h¬i mét chÊt h÷u c¬ (A) chøa C, H, O trong 900cm3 O2 (d­). ThÓ tÝch sau ph¶n øng lµ 1300cm3. Sau khi cho n­íc ng­ng tô cßn 700cm3 vµ sau khi hçn hîp khÝ cßn l¹i léi qua dung dÞch KOH d­ thÊy chØ cßn 100cm3. X¸c ®Þnh CTPT cña A (c¸c thÓ tÝch ®o ë cïng ®iÒu kiÖn).

H­íng dÉn S¬ ®å bµi to¸n 200cm3 A CO2 ®èt

-H2O

182

-CO2

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H2O (h¬i) 900cm3 O2 (d­)

O2 cßn d­ 100cm3

CO2

O2 cßn d­

O2 cßn d­

1300cm3 700cm3 Theo s¬ ®å trªn ta thÊy VH O (h¬i) = 1300 – 700 = 600cm3 2 VCO2 = 700 – 100 = 600cm3 VO2 ph¶n øng = 900 – 100 = 800cm3 §Æt c«ng thøc hîp chÊt A ®· cho lµ CxHyOz, ta cã ph¶n øng: CxHyOz + (x + a

O2

xCO2 +

a(x +

H2O

ax

Gi¶i ra ®­îc x = 3 ; y = 6 ; z = 1

CTPT cña A lµ C3H6O

Bµi 2: §èt ch¸y 400cm3 h¬i hîp chÊt h÷u c¬ A chøa C, H, O trong 1600cm3 oxi (d­). ThÓ tÝch khÝ sau ph¶n øng lµ 2600cm3, sau khi cho n­íc ng­ng tô cßn 1400cm3 vµ sau khi cho léi qua dung dÞch KOH d­ chØ cßn 200cm3 (c¸c thÓ tÝch ®o ë cïng ®iÒu kiÖn). T×m CTPT cña A. H­íng dÉn S¬ ®å bµi to¸n: 400cm3 A ®èt

CO2

2600cm3 H2O (h¬i) 1600cm3 O2 (d­) O2 cßn d­

CO2 -CO2

-H2O 1400cm3

O2 d­

Theo s¬ ®å trªn ta thÊy VH2O (h¬i) = 2600 – 1400 = 1200cm3 VCO2

200Cm3 O2d­

= 1400 – 200 = 1200cm3

VO2 ph¶n øng = 1600 – 200 = 1400cm3 C¨n cø ph¶n øng:

183

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com CxHyOz + (x + a

O2

a(x +

xCO2 +

H2O

ax

Suy ra:

Gi¶i ra ®­îc x =3 ; y = 6 ; z = 2

A cã CTPT lµ

C3H6O2 Bµi 3: Cho 400cm3 hçn hîp gåm hidrocacbon A vµ N2 vµo 900cm3 oxi (d­) råi ®èt. ThÓ tÝch hçn hîp sau ph¶n øng lµ 1400cm3. Sau khi cho n­íc ng­ng tô cßn 800cm3, sau ®ã cho qua dung dÞch KOH d­ th× cßn 400cm3. (C¸c thÓ tÝch ®o ë cïng ®iÒu kiÖn).

T×m CTPT cña A. Gi¶ sö trong ®iÒu kiÖn ph¶n øng ®· cho N2 ch­a t¸c dông ®­îc víi O2 H­íng dÉn * C¸ch 1 Ta cã: V h¬i n­íc = 1400 – 800 = 600 cm3 VCO2 = 800 – 400 = 400 cm3 Gi¶ sö ®· dïng a cm3 CxHy vµ b cm3 N2, ta cã ph¶n øng CxHy + (x + a

a(x +

)O2 )

xCO2 + ax

Suy ra:

Gi¶i ra ®­îc a = 200 ; b = 200 ; x = 2 ; y = 6 VËy CTPT lµ C2H6 * C¸ch 2 Ta cã: V h¬i n­íc = 1400 – 800 = 600 cm3 VCO2 = 800 – 400 = 400 cm3 Ta cã ph¶n øng

184

H2O

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com CxHy + (x + 1

(x +

NhËn thÊy:

p­=

Nªn:

)O2

xCO2 +

)

x +

H2O(*)

y/2 = 700 cm3

= 400 +

= 900-700= 200Cm3 vµ

= 200Cm3

Thay vµo PT(*) ta cã:

Suy ra: x=2; y=6 VËy CTPT: C2H6 ---------------------------------------------

Bµi tËp tù luyÖn: Bµi 1: Trén 2,5 lit khÝ O2 vµo 0,5 lit hçn hîp khÝ gåm 1 hidrocacbon vµ khÝ CO2. §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp khÝ, sau khi ph¶n øng ch¸y kÕt thóc, ng­êi ta thu ®­îc 1,6 lit h¬i H2O vµ 1,8 lit hçn hîp khÝ, cho hçn hîp khÝ nµy léi qua dung dÞch n­íc v«i trong d­ thÊy cßn l¹i mét khÝ cã thÓ tÝch lµ 0,5 lit.BiÕt c¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt.

X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña hidrocacbon. §S: C3H8.

Bµi 2: Dïng mét l­îng O2 võa ®ñ ®Ó ®èt ch¸y hÕt mét hidrocacbon thÊy thÓ tÝch sau ph¶n øng b»ng thÓ tÝch c¸c khÝ tr­íc ph¶n øng. DÉn khÝ sau khi ch¸y qua H2SO4 ®Æc thÊy thÓ tÝch khÝ gi¶m ®i mét nöa. BiÕt c¸c khÝ ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt.

185

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com X¸c ®Þnh CTPT cña hidrocacbon. §S: C2H4 Bµi 3: Cã mét hçn hîp khÝ X gåm hidrocacbon A vµ O2. Trong ®ã thÓ tÝch O2 gÊp 2 lÇn thÓ tÝch O2 cÇn ®Ó ®èt ch¸y hÕt A. §èt ch¸y hoµn toµn X thu ®­îc hçn hîp khÝ Y cã thÓ tÝch ®óng b»ng thÓ tÝch cña X. Khi lµm ng­ng tô hÕt h¬i n­íc th× thÓ tÝch cña Y gi¶m 40%.

BiÕt c¸c thÓ tÝch ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt.

X¸c ®Þnh CTPT cña A. §S: CH4 Bµi 4:Cho hîp chÊt h÷u c¬ Y chøa C, H, O. §èt ch¸y hÕt 0,2mol Y b»ng l­îng O2 võa ®ñ lµ 8,96 lit(®ktc). Cho s¶n phÈm ch¸y lÇn l­ît ®i chËm qua b×nh 1 ®ùng 100 gam dung dÞch H2SO4 96,48% d­, b×nh 2 ®ùng l­îng d­ dung dÞch KOH vµ toµn bé s¶n phÈm ch¸y ®ã bÞ hÊp thô hÕt. Sau thÝ nghiÖm ta thÊy nång ®é dung dÞch H2SO4 ë b×nh 1 lµ 90%, b×nh 2 cã 55,2 gam muèi t¹o thµnh.

X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö vµ c«ng thøc cÊu t¹o cña Y. BiÕt r»ng Y t¸c dông víi KHCO3 gi¶i phãng CO2. §S: CTPT: C2H4O2; CTCT: CH3COOH. -----------------------------------

Chuyªn ®Ò 15: Hçn hîp hãa h÷u cA. Lý thuyÕt 1. NÕu hçn hîp cã chøa hidrocacbon ch­a no qua dung dÞch n­íc Br2 nÕu: - ThÓ tÝch hçn hîp gi¶m = thÓ tÝch hidrocacbon ch­a no - Khèi l­îng b×nh ®ùng dung dÞch Br2 t¨ng = khèi l­îng hidrocacbon ch­a no 2. NÕu cho hçn hîp cã chøa hidrocacbon ch­a no vµ Hidro qua xóc t¸c Ni, to, nÕu: Vhh gi¶m= Vhidro tham gia ph¶n øng B. Bµi tËp

186

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Bµi 1: Cho 10 lit hçn hîp CH4 vµ C2H2 t¸c dông víi 10 lit H2(to, xt), sau ph¶n øng thu ®­îc 16 lit hçn hîp khÝ. TÝnh % vÒ thÓ tÝch mçi khÝ trong hçn hîp sau ph¶n øng.

H­íng dÉn ë cïng ®iÒu kiÖn to vµ p, tØ lÖ thÓ tÝch lµ tØ lÖ sè mol Khi cho hçn hîp ph¶n øng víi H2 th× chØ cã C2H2 ph¶n øng: C2H2 + 2H2 C2H6(1) 1V 2V 1V Sau ph¶n øng thÓ tÝch gi¶m 4 lit chÝnh lµ thÓ tÝch H2 tham gia Theo ph­¬ng tr×nh (1): Cø 1 lit C2H2 sÏ ph¶n øng céng víi 2 lit H2 t¹o 1 lit C2H6 Cø x lit C2H2 sÏ ph¶n øng céng víi 4 lit H2 t¹o y lit C2H6 Suy ra: x= 2 lit , y= 2lit Nh­ vËy sau ph¶n øng, thÓ tÝch c¸c khÝ gåm: ;

Nªn: %H2= 37,5%, %C2H6= 12,5%; %CH4 = 50% Bµi 2: Cho 0,896 lit (®ktc) hçn hîp khÝ A gåm CH4, C2H4 vµ C2H2 qua b×nh ®ùng dung dÞch Br2 d­ thÊy cã 8 gam Br2 tham gia ph¶n øng. NÕu ®èt ch¸y hoµn toµn 0,896 lit hçn hîp A råi dÉn s¶n phÈm thu ®­îc qua b×nh ®ùng dung dÞch n­íc v«i trong d­ ®­îc 7 gam kÕt tña tr¾ng. a. TÝnh % vÒ thÓ tÝch c¸c khÝ trong A. b. Khi ®èt ch¸y 3 hidrocacbon trªn th× chÊt nµo cã ngän löa s¸ng nhÊt c. Ph©n biÖt 3 hidrocacbon trªn b»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc.

H­íng dÉn Ta cã: nA=

nkÕt tña= Gäi a, b, c lÇn l­ît lµ sè mol CH4, C2H4 vµ C2H2 trong 0,896 lit hçn hîp A. nA = a + b+ c= 0,04(1) - Khi cho qua dung dÞch n­íc Br2 d­, chØ cã C2H4 vµ C2H2 ph¶n øng: C2H4 + Br2 à C2H4Br2 mol: b b C2H2 + 2Br2à C2H2Br4 mol: c 2c Theo bµi ra: b+ 2c = 0,05(2) - Khi ®èt ch¸y hçn hîp vµ dÉn s¶n phÈm sôc vµo dung dÞch n­íc v«i trong d­: 187

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com CH4 + 2O2

CO2 + 2H2O

mol: a

a C2H4 + 3O2

mol: b

2CO2 + 2H2O 2b

2C2H2 + 5O2 mol: c

4CO2 + 2H2O 2c

CO2 + Ca(OH)2 à CaCO3 + H2O mol: (a+2b+2c) (a+2b+2c) Ta cã: a+ 2b + 2c = 0,07(3) Gi¶i hÖ (1) (2) (3) ta ®­îc : a= b= 0,01 c= 0,02 a. ë cïng ®ktc, tØ lÖ thÓ tÝch lµ tØ lÖ sè mol nªn:

b. §Ó biÕt ®èt ch¸y c¸c hidro cacbon, chÊt nµo ch¸y víi ngän löa s¸ng nhÊt, ta so s¸nh hµm l­îng cacbon trong mçi hidro cacbon. ChÊt nµo cao nhÊt lµ ch¸y víi ngän löa s¸ng nhÊt( V× cïng thÓ khÝ) VËy : C2H2 ch¸y víi ngän löa s¸ng nhÊt c. Ph©n biÖt 3 hidrocacbon trªn: - DÉn lÇn l­ît tõng khÝ qua b×nh ®ùng dung dÞch AgNO3 trong NH3 d­, nÕu xuÊt hiÖn kÕt tña vµng lµ C2H2.

C2H2 + 2AgNO3 + 2NH3 C2Ag2 + 2NH4NO3 - DÉn 2 khÝ cßn l¹i qua b×nh ®ùng dung dÞch Br2, khÝ nµo lµm mÊt mµu dung dÞch Br2 lµ C2H4, cßn l¹i lµ CH4.

C2H4 + Br2 à C2H4Br2 Bµi 3 §èt ch¸y hoµn toµn 1,1g hçn hîp A gåm 3 khÝ metan, axetilen, protilen (C3H6) thu ®­îc 3,52g CO2. MÆt kh¸c khi cho 448ml hçn hîp A (®ktc) ®i qua dung dÞch brom d­ th× chØ cã 4g brom ph¶n øng. TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m theo thÓ tÝch cña mçi chÊt trong hçn hîp A. H­íng dÉn Sè mol CO2 :

= 0,08 ;

Sè mol A :nA= 0,02 ; sè mol Br2 : CH4 + 2O2 x mol C2H2 + 2,5O2 y mol C3H6 + 4,5O2 z mol

= 0,025.

CO2 + 2H2O x mol CO2 + H2O 2y mol 3CO2+ 3H2O 3z mol 188

C2H2 + 2Br2 y mol 2y mol C3H6 + Br2 z mol

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C2H2Br4 C3H6Br2

z mol

Gäi sè mol 3 chÊt trong 1,1g = x + y + z vµ sè mol 3 chÊt trong 1,1 g lín gÊp a lÇn trong 0,02 mol. Ta cã: 16x + 26y + 42z = 1,1 x + 2y + 3z = 0,08 x + y + z = 0,02a 2y + z = 0,025a Gi¶i hÖ cho y = 0,02; x = z = 0,01 %VCH = 25% ; %VC H = 50% ; %VC H = 25% Bµi 4: Hçn hîp A gåm cã 1 ankan vµ 1 anken. §èt ch¸y hçn hîp A th× thu ®­îc a mol H2O vµ b mol CO2. Hái tØ lÖ T=

cã gi¸ trÞ trong kho¶ng nµo ?

H­íng dÉn Hçn hîp A gåm 1 ankan vµ mét anken, khi ®èt ch¸y, cã ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CnH2n+2 +

O2

+ (n+1)H2O (1) CmH2m

+

O2

mCO2­ + mH2O

(2)

Gäi x, y lµ sè mol cña ankan vµ anken , ta cã :

-Gi¶ sö hçn hîp( A) chØ cã anken (x= 0) ta cã : T=1 -Gi¶ sö hçn hîp (A) chØ cã ankan (y=0) ta cã: T= 1 + Do ®ã: Mµ hçn hîp gåm 2 hidrocacbon, nªn: 1 < T< 2 -------------------------------------------

189

nCO2­

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

Bµi tËp tù luyÖn Bµi 1: Trén 10 lit H2 víi 10 lit hçn hîp gåm 2 khÝ CH4 vµ C2H2, råi cho tÊt c¶ ®i qua mét èng chøa bét Ni nung nãng. Sau khi thÝ nghiÖm thÓ tÝch cßn l¹i 12 lit. a. X¸c ®Þnh thÓ tÝch mçi khÝ trong hçn hîp ban ®Çu b. Thay axetilen b»ng etylen th× thÓ tÝch khi sau ph¶n øng b»ng bao nhiªu. §S: a. b.ThÓ tÝch cßn l¹i sau ph¶n øng lµ 16 lit.

Bµi 2: Mét hçn hîp gåm CH4 vµ C2H4 cã thÓ tÝch 5 lit trén lÉn víi 5 lit H2 (nung 250oc, xt Ni), sau ®ã ®­a vÒ ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt ban ®Çu thÊy cßn l¹i 8 lit vµ dÉn qua dung dÞch n­íc Br2 a. Dung dÞch n­íc Br2 cã bÞ thay ®æi g× hay kh«ng? b. TÝnh % thÓ tÝch CH4 vµ C2H4 ban ®Çu. §S: a. Dung dÞch Br2 kh«ng ®æi mµu b. %CH4 = 60%; %C2H4 = 40% Bµi 3: Cho hçn hîp A gåm C2H4 vµ C2H2. LÊy 2,96 gam hçn hîp A ®em ®èt ch¸y hoµn toµn thu ®­îc m1 gam CO2 vµ m2 gam H2O. LÊy 0,616 lit A(®ktc) cho t¸c dông víi l­îng d­ dd Br2 thÊy cã 6,8 gam Br2 tham gia. a. TÝnh % theo thÓ tÝch mçi hidrocacbon b. TÝnh % vÒ khèi l­îng mçi hidrocacbon c. T×m m1 vµ m2. §S: a. 54,6% vµ 45,4% b. 47,3% vµ 52,7% c. m1 = 9,68 gam; m2 = 2,88 gam.

Bµi 4: DÉn 5,6 lit hçn hîp khÝ gåm metan, Etilen vµ Axetilen léi qua b×nh ®ùng dung dÞch Br2 d­. Sau ph¶n øng thÊy n­íc Br2 nh¹t mµu mét phÇn vµ khèi l­îng b×nh chøa Br2 t¨ng thªm 5,125 gam. NÕu ®em ®èt ch¸y hÕt 5,6 lit hçn hîp khÝ trªn råi cho s¶n phÈm ch¸y qua dung dÞch n­íc v«i trong d­ thu ®­îc 43,75 gam kÕt tña. a. TÝnh % V c¸c khÝ trong hçn hîp ®Çu b. TÝnh % m c¸c khÝ trong hçn hîp ®Çu BiÕt c¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc §S: a. %CH4=%C2H2=25%;%C2H4 =50% b. % khèi l­îng: %CH4= 16,3%; %C2H2=57,1%; %C2H4= 26,6% -----------------------------------------

190

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

Chuyªn ®Ò 16 NhËn biÕt- T¸ch chÊt §iÒu chÕ c¸c chÊt h÷u cA. Lý thuyÕt * Thø tù t­¬ng ®èi khi nhËn biÕt : TT

ChÊt muèn biÕt

DÊu hiÖu nhËn biÕt vµ ph­¬ng tr×nh ph¶n øng

Thuèc thö

1

Hãa n©u (NO2)­ NO

TiÕp xóc kh«ng khÝ

2

2NO + O2KK à 2NO2 ­ (n©u) XuÊt hiÖn mµu xanh lam (H.t.b)

Cl2

d.d KI vµ hå tinh bét (H.t.b)

O2

Bét Cu (®á)

Cl2 + 2KI à I2 + 2KCI Htb)

(xanh

3 2Cu 4

NH3

5

HCI

+ O2

2CuO (®en)

Hãa xanh: (NH3 + H2O à NH4OH)

Quú tÝm Èm

Hãa ®á: HCl 6

H¬I H2O

à dung dÞch HCI (axit)

Hãa xanh lam CuSO4 khan (tr¾ng)

7

CuSO4 + 5H2O àCuSO4.5H2O Hãa ®ôc

CO2

Dd Ca(OH)2 trong

191

Ca(OH)2 +CO2 à CaCO3 ¯ + H2O

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Lµm sÉm dung dÞch (do Pd gi¶i phãng)

8 CO

Dung dÞch PdCl2

CO + PdCl2+ H2O àPd + CO2 + 2HCI

9

T¹o Cu (®á): H2

CuO (®en), to H2 + CuO

10

11

Axetilen (C2H2)

AgNO3 trong dung dÞch NH3

CxHy ch­a no

Dung dÞch Br2 (n©u ®á)

Cu + H2O

C2H2 +2AgNO3+2NH3

C2Ag2+

2NH4NO3

Dung dÞch phai mµu.

12 CnH2n+2 +

§èt ch¸y, s¶n phÈm +Ca(OH)2 Ankan

O2

nCO2+

(n+1)H2O

VÈn ®ôc ( cã ¯ t¹o thµnh )

dd trong

CO2 + Ca(OH)2 à CaCO3 ¯ + H2O 13

Nit¬ hay khÝ hiÕm

Cßn l¹i sau cïng

* Khi nhËn biÕt c¸c chÊt ta nªn: -Lµm thÝ nghiÖm víi c¸c mÉu thö.

-ChØ dïng nh÷ng ph¶n øng cã dÊu hiÖu dÔ nhËn biÕt vµ ph¶i viÕt ®ñ c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.

-Th­êng nhËn biÕt chÊt v« c¬ tr­íc (nÕu cã) trõ N2 , khÝ hiÕm ®Ó l¹i sau cïng. *L­u ý: Khi nhËn biÕt cïng lóc nhiÒu lo¹i CxHy ch­a no, c¸ch lµm nh­ sau: + Tr­êng hîp 1: Cã sè liªn kÕt kh¸c nhau (VÝ dô: C2H4, C2H2 ) ph¶i nhá tõ tõ vµ ®Òu ®Æn dung dÞch Br2 cã nång ®é vµo c¸c mÉu thö cã thÓ tÝch b»ng nhau, ë cïng ®iÒu kiÖn bªn ngoµi (to, p) ®Ó cïng sè mol. NhËn xÐt hiÖn t­îng mÊt mµu cña Br2 , suy ra chÊt cÇn nhËn biÕt . +Tr­êng hîp 2: Cã sè liªn kÕt gièng nhau: -Th­êng ph¶i dïng ph¶n øng phô (hidrat hãa hoÆc oxi hãa ).

- HoÆc t×m c¸ch chuyÓn thµnh chÊt kh¸c råi míi ph©n biÖt.

B. Bµi tËp I. NhËn biÕt- T¸ch chÊt c¸c hidrocacbon. .Bµi 1: Ph©n biÖt 5 b×nh khÝ mÊt nh·n: N2, H2, CH4 , C2H2, C2H4 H­íng dÉn -Cho dung dÞch AgNO3 / NH4OH lÇn l­ît t¸c dông víi 5 mÉu khÝ . MÉu nµo cho kÕt tña mµu vµng, mÉu ®ã lµ C2H2.

192

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C2H2 +2AgNO3 +2NH3 C2Ag2 + 2NH4NO3 -Cho dung dÞch Br2 lÇn l­ît t¸c dông víi 4 mÉu khÝ cßn l¹i . MÉu nµo lµm mÊt mµu ®á n©u, mÉu ®ã lµ C2H4.

C2H4 + Br2 à C2H4Br2 -LÇn l­ît ®èt ch¸y 3 mÉu khÝ cßn l¹I, mÉu kh«ng ch¸y lµ N2 , 2 mÉu ch¸y lµ CH4 vµ H2.

CH4 + 2O2

CO2 + H2O

2H2 + O2 2H2O S¶n phÈm cña mÉu ch¸y nµo lµm ®ôc n­íc v«I trong cã d­, mÉu ®ã lµ CH4: CO2 + Ca(OH)2 à CaCO3 + H2O MÉu cßn l¹I lµ H2.

Bµi 2: ChØ dïng 1 thuèc thö h·y ph©n biÖt 3 khÝ: CH4, C2H4,, C2H2.

H­íng dÉn Nhá tõ tõ vµ ®Òu ®Æn dung dÞch Br2 cã cïng nång ®é vµo ba b×nh cã thÓ tÝch b»ng nhau chøa ®Çy ba khÝ trªn(®o cïng ®IÒu kiÖn( to, p ) ®Ó chøa cïng sè mol) råi l¾c, b×nh nµo kh«ng lµm mÊt mµu n©u ®á b×nh ®ã chøa CH4.

TiÕp tôc nhá dung dÞch Br2 vµo 2 b×nh cßn l¹i, ®Õn khi nµo mét trong hai b×nh kh«ng lµm mÊt mµu n©u ®á n÷a, b×nh ®ã chøa C2H4. Trong khi ®ã, b×nh cßn l¹I vÉn lµm mÊt mµu dung dÞch Br2, b×nh ®ã chøa khÝ C2H2. * Gi¶i thÝch: víi cïng sè mol, C2H2 t¸c dông víi l­îng Br2 gÊp ®«I C2H4 theo c¸c ph¶n øng sau : C2H4 + Br2 à C2H4Br2 C2H2 + 2Br2 à C2H2Br4

Bµi 3: Hçn hîp khÝ G gåm CH4,C2H4, C2H2 . Lµm thÕ nµo ®Ó tinh chÕ: 1/ CH4 ; 2/ C2H2 ; 3/ C2H4.

H­íng dÉn 1/ Tinh chÕ CH4 : cho hçn hîp khÝ (G) léi thËt chËm qua dung dÞch Br2 cã d­, C2H4 vµ CH4 bÞ gi÷ l¹i, thu khÝ tho¸t ra khái b×nh lµ CH4 tinh khiÕt.

C2H4 + Br2 à C2H4Br2 C2H2 + 2Br2 à C2H2Br4 2/ Tinh chÕ C2H2: Cho hçn hîp khÝ (G) léi thËt chËm qua dung dÞch AgNO3 / NH3 cã d­ , C2H2 t¸c dông vµ t¹o kÕt tña .

C2H2 +2AgNO3 +2NH3 C2Ag2 + 2NH4NO3 Cßn CH4 vµ C2H4 kh«ng t¸c dông tho¸t ra ngoµI . Läc lÊy kÕt tña råi ®un nhÑ víi dung dÞch HCl, C2H2 tho¸t ra.

C2Ag2 + 2HCl C2H2 + 2AgCl 3/ Tinh chÕ C2H4 : Cho hçn hîp khÝ (G) léi qua hai b×nh : b×nh (1) chøa dung dÞch AgNO3/ NH4OH cã d­, b×nh (2) chøa dung dÞch Br2 cã d­. ë b×nh (1) , C2H2 t¹o kÕt tña , cßn CH4 vµ C2H4 qua b×nh (2).

193

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ë b×nh (2) C2H4 t¸c dông víi dung dÞch Br2 bÞ gi÷ l¹i , cßn CH4 tho¸t ra ngoµi .

C2H2 +2AgNO3 +2NH3 C2Ag2 + 2NH4NO3 C2H4 + Br2 à C2H4Br2 Cho bét Zn (d­) vµo b×nh (2) ®un nhÑ , C2H4 tho¸t ra theo ph¶n øng: C2H4Br2 + Zn à C2H4 Thu ®­îc C2H4 d­íi d¹ng tinh khiÕt.

+ ZnCl2

Bµi 4: Cã hçn hîp khÝ gåm CO2, C2H4, C2H2, C2H6. Tr×nh bµy ph­¬ng ph¸p hãa häc ®Ó thu ®­îc tõng khÝ tinh khiÕt.

H­íng dÉn * DÉn hçn hîp khÝ qua n­íc v«i trong cã d­: CO2 + Ca(OH)2 à CaCO3 ¯ + H2O (1) Läc t¸ch kÕt tña, nung nãng( hoÆc cho t¸c dông víi dung dÞch HCl) thu lÊy khÝ CO2 tho¸t ra: CaCO3 CaO + CO2­ ( hoÆc : CaCO3 + 2HCl à CaCl2 + H2O + CO2­) * Hçn hîp khÝ cßn l¹i (gåm C2H4, C2H2, C2H6 ) dÉn thËt chËm qua dung dÞch AgNO3/ NH3 cã d­: C2H2 +2AgNO3 +2NH3 C2Ag2 + 2NH4NO3 Läc t¸ch kÕt tña råi ®un nhÑ víi dung dÞch HCl, C2H2 tho¸t ra d­íi d¹ng tinh khiÕt theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng : C2Ag2 + 2HCl C2H2 + 2AgCl *Hçn hîp cßn l¹i gåm C2H4 vµ C2H6 cho léi chËm qua dung dÞch Br2 (d­) , C2H4 cã ph¶n øng, bÞ gi÷ l¹i. KhÝ C2H6 kh«ng ph¶n øng víi dung dÞch Br2 tho¸t ra ngoµi d­íi d¹ng tinh khiÕt: CH2= CH2 + Br2 CH2Br – CH2Br *Cho bét Zn (d­) vµo b×nh chøa dung dÞch CH2Br-CH2Br ®un nhÑ, C2H4 tho¸t ra ngoµi theo ph¶n øng: CH2Br-CH2Br + Zn CH2= CH2­ + ZnBr2 Thu ®­îc C2H4 d­íi d¹ng tinh khiÕt.

Bµi 5: KhÝ metan ®iÒu chÕ ®­îc cã lÉn khÝ etilen, axetien vµ khÝ cacbonnic. Lµm thÕ nµo ®Ó thu ®­îc khÝ metan tinh khiÕt H­íng dÉn Cho hçn hîp khÝ qua b×nh 1 ®ùng dung dÞch n­íc v«i trong d­, b×nh 2 ®ùng dung dÞch n­íc Brom d­, CO2 bÞ gi÷ l¹i ë b×nh 1, C2H4 vµ C2H2 bÞ gi÷ l¹i ë b×nh 2. Thu khÝ tho¸t ra khái b×nh lµ CH4 tinh khiÕt CO2 + Ca(OH)2 à CaCO3 + H2O C2H4 + Br2 à C2H4Br2 C2H2 + 2Br2 à C2H2Br4 194

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com II. NhËn biÕt- T¸ch chÊt - §iÒu chÕ dÉn xuÊt hidrocacbon Bµi 1: Nªu 5 lo¹i ph¶n øng kh¸c nhau t¹o ra r­îu etylic H­íng dÉn * Tõ xenlulo hoÆc tinh bét: (C6H10O5)n + nH2O

nC6H12O6

C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2 * Tõ etylen C2H4 + H2O C2H5OH * Tõ etyl clorua CH3- CH2Cl + NaOH C2H5OH + NaCl * Tõ este: R- COOC2H5 + NaOH R- COONa + C2H5OH * Tõ andehit axetic: CH3- CHO + H2 C2H5OH Bµi 2: H·y nªu sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i ph¶n øng: Ph¶n øng céng vµ ph¶n øng trïng hîp. LÊy vÝ dô minh ho¹.

H­íng dÉn Sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a ph¶n øng céng vµ ph¶n øng trïng hîp: * Gièng nhau: - §Òu lµ ph¶n øng kÕt hîp cña c¸c chÊt kh«ng no.

- ChØ t¹o ra mét s¶n phÈm duy nhÊt. * Kh¸c nhau: - Ph¶n øng céng do 2 chÊt t¸c dông víi nhau trong ®ã cã mét kh«ng no, s¶n phÈm t¹o thµnh cã khèi l­îng mol ph©n tö nhá.

- Ph¶n øng trïng hîp do nhiÒu ph©n tö cña cïng mét lo¹i chÊt kh«ng no; hoÆc nhiÒu ph©n tö cña nhiÒu chÊt kh«ng no kh¸c lo¹i nhau kÕt hîp. S¶n phÈm t¹o thµnh cã khèi l­îng mol ph©n tö lín.

VÝ dô: Ph¶n øng céng: CH2 = CH2 + H2 Ph¶n øng trïng hîp :

CH3 – CH3

nCH2 = CH2

(- CH2 – CH2 – )n

Bµi 3 Khi ®iÒu chÕ C2H4 tõ C2H5OH vµ H2SO4 (®) ë 170oC th× khÝ sinh ra cã lÉn SO2..

Hái cã thÓ dïng chÊt nµo trong c¸c chÊt sau ®©y ®Ó lo¹i bá SO2: dung dÞch KMnO4, dung dÞch KOH, dung dÞch K2CO3 vµ dung dÞch Br2.

H­íng dÉn C¸c ph¶n øng cña SO2: 2KMnO4 + 5SO2 + 2H2O à K2SO4 + 2MnSO4 + 2H2SO4 (1) 195

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 2KOH + SO2 à K2SO3 + H2O (2) K2CO3+ SO2 à K2SO3 + CO2 ­ (3) SO2 + Br2 + H2O à H2SO4 + 2HBr(4) Cßn C2H4 tuy kh«ng ph¶n øng víi dung dÞch KOH vµ K2CO3 nh­ng cã ph¶n øng víi dung dÞch KMnO4 vµ dung dÞch Br2: 3C2H4 + 2KMnO4 + 4H2O à 3C2H4(OH)2 + 2MnO2¯ + 2KOH(5) C2H4 +Br2 à C2H4Br2 Dung dÞch K2CO3 tuy hÊp thô SO2 (theo3) nh­ng t¹o ra CO2. Do ®ã chØ dïng ®­îc dung dÞch KOH ®Ó lo¹i bá SO2 khái C2H4.

Bµi 4: Cã c¸c dung dÞch sau ®©y: NaOH, CH3COOH, C6H12O6, C2H5OH ChØ dïng 1 hãa chÊt( Dông cô cÇn thiÕt coi nh­ cã ®ñ). B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc, h·y ph©n biÖt c¸c dung dÞch trªn.

H­íng dÉn LÊy ra mçi dung dÞch mét Ýt lµm mÉu thö Cho dung dÞch CuSO4 lÇn l­ît vµo 4 mÉu thö, mÉu thö nµo xuÊt hiÖn kÕt tña xanh lam lµ NaOH 2NaOH + CuSO4 à Cu(OH)2 + Na2SO4 LÊy Cu(OH)2 cho vµo 3 mÉu thö cßn l¹i vµ ®un nãng nhÑ, mÉu thö nµo xuÊt hiÖn kÕt tña mµu ®á g¹ch lµ C6H12O6, lµm kÕt tña tan lµ CH3COOH, cßn l¹i lµ C2H5OH C6H12O6 + 2Cu(OH)2

C6H12O7 + Cu2O

+ 2H2O

§á g¹ch

2CH3COOH + Cu(OH)2 à (CH3COO)2Cu + 2H2O Bµi 5: ChØ cã n­íc, NaOH, CuSO4, I2 cã thÓ ph©n biÕt ®­îc 4 gãi bét tr¾ng chøa tõng chÊt riªng biÖt: Glucoz¬, Saccaroz¬, tinh bét vµ xenluloz¬ ®­îc kh«ng? NÕu cã h·y nhËn biÕt.

H­íng dÉn Ta cã thÓ ph©n biÖt ®­îc 4 chÊt r¾n mµu tr¾ng trªn LÊy ra mçi chÊt bét mét Ýt lµm mÉu thö Hßa tan lÇn l­ît 4 mÉu thö vµo n­íc, ta chia thµnh 2 nhãm: + Nhãm 1 tan gåm: Glucoz¬ vµ Saccaroz+ Nhãm 2: Kh«ng tan gåm tinh bét vµ xenluloz§un nãng nhãm 2, chÊt nµo tan vµ khi ®Ó nguéi, cho mét vµi giät dung dÞch iot vµo thÊy cã mµu xanh lµ tinh bét, chÊt cßn l¹i lµ xenlulozCho NaOH t¸c dông víi CuSO4 ®Ó lÊy Cu(OH)2 2NaOH + CuSO4 à Cu(OH)2 + Na2SO4 LÊy Cu(OH)2 vµo c¸c chÊt thuéc nhãm 1 tan trong n­íc vµ ®un nãng, nÕu xuÊt hiÖn kÕt tña mµu ®á g¹ch lµ Glucoz¬, cßn l¹i lµ saccarozC6H12O6 + 2Cu(OH)2

C6H12O7 + Cu2O §á g¹ch

Bµi 6:

196

+ 2H2O

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Cã hçn hîp gåm CH3COOH, C2H5OH, H2O. B»ng c¸ch nµo cã thÓ t¸ch ®­îc CH3COOH vµ C2H5OH nguyªn chÊt tõ hçn hîp trªn. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng minh häa.

H­íng dÉn Cho CaCO3 d­ vµo hçn hîp dung dÞch trªn, CH3COOH ph¶n øng hÕt t¹o (CH3COO)2Ca, ch­ng cÊt ta ®­îc hçn hîp chÊt láng A gåm H2O vµ C2H5OH, chÊt r¾n B gåm CaCO3 d­ vµ (CH3COO)2Ca. 2CH3COOH + CaCO3 à (CH3COO)2Ca + CO2­ + H2O Cho CaO d­ vµo A, ch­ng cÊt ta ®­îc r­îu nguyªn chÊt CaO + H2O à Ca(OH)2 Cho chÊt r¾n B ph¶n øng víi H2SO4 d­, ch­ng cÊt ta ®­îc CH3COOH nguyªn chÊt (CH3COO)2Ca + H2SO4 à 2CH3COOH + CaSO4 CaCO3 + H2SO4 à CaSO4 + CO2 ­+ H2O Bµi 7: H·y nªu ph­¬ng ph¸p t¸ch riªng tõng chÊt ra khái hçn hîp gåm: (CH3COO)2Ba, CH3COONa, (CH3COO)2Mg. H­íng dÉn Cho dung dÞch NaOH d­ vµo hçn hîp trªn thu ®­îc kÕt tña A lµ Mg(OH)2 vµ dung dÞch B gåm CH3COONa, (CH3COO)2Ba, NaOH d­.

(CH3COO)2Mg + 2NaOH à 2CH3COONa + Mg(OH)2 Cho CH3COOH d­ vµo A, c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ta ®­îc (CH3COO)2Mg 2CH3COOH + Mg(OH)2 à (CH3COO)2Mg + 2H2O Cho dung dÞch Na2CO3 d­ vµo dung dÞch B ®­îc kÕt tña C vµ dung dÞch D. Cho C t¸c dông víi CH3COOH d­, c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ®­îc (CH3COO)2Ba (CH3COO)2Ba + Na2CO3 à 2CH3COONa + BaCO3 2CH3COOH + BaCO3 à (CH3COO)2Ba + H2O + CO2­ Cho CH3COOH d­ vµo dung dÞch D gåm CH3COONa, Na2CO3, NaOH. C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ®­îc CH3COONa 2CH3COOH + Na2CO3 à 2CH3COONa + CO2­ + H2O CH3COOH + NaOH à CH3COONa + H2O Bµi 8: ChØ dïng thuèc thö duy nhÊt lµ dung dÞch NaOH. Nªu ph­¬ng ph¸p nhËn biÕt c¸c chÊt hoÆc dung dÞch riªng biÖt sau: dd Na2CO3, dd MgSO4, dd CH3COOH, C2H5OH vµ C6H6.

H­íng dÉn LÊy ra mçi chÊt láng 1 Ýt lµm mÉu thö Cho dung dÞch NaOH lÇn l­ît vµo c¸c mÉu thö, mÉu thö nµo kh«ng tan trong dung dÞch NaOH( Ph©n thµnh 2 líp) lµ C6H6, mÉu thö nµo kÕt tña tr¾ng lµ MgSO4 2NaOH + MgSO4 à Na2SO4 + Mg(OH)2 Cho MgSO4 vµo c¸c mÉu thö cßn l¹i, mÉu thö nµo t¹o kÕt tña tr¾ng lµ Na2CO3: Na2CO3 + MgSO4 à Na2SO4 + MgCO3 197

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Cho Na2CO3 vµo 2 mÉu thö cßn l¹i, mÉu thö nµo cã sñi bät khÝ lµ dung dÞch CH3COOH, cßn l¹i lµ C2H5OH. Na2CO3 + 2CH3COOH à 2CH3COONa + CO2­ + H2O Bµi 9: Tõ than ®¸, ®¸ v«i vµ c¸c chÊt v« c¬ cÇn thiÕt, H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ: a. Poli Vinyl Clorua (PVC). b. Poli Etylen (P.E) c. Cao su Buna H­íng dÉn a. §iÒu chÕ Poli Vinyl Clorua (PVC).

CaCO3 CaO + CO2­ CaO + 3C CaC2 + CO CaC2 + H2O à C2H2 ­+ Ca(OH)2 C2H2 + HCl à C2H3Cl CH2= CHCl

(-CH2 - CH-)n Cl

(P.V.C)

b.§iÒu chÕ Poli Etylen (P.E) CaCO3 CaO + CO2­ CaO + 3C CaC2 + CO CaC2 + H2O à C2H2 ­+ Ca(OH)2 C2H2 + H2 CH2= CH2

C2H4 (- CH2 – CH2-)n P.E

c. §iÒu chÕ Cao su Buna CaCO3 CaO + CO2­ CaO + 3C CaC2 + CO CaC2 + H2O à C2H2 ­+ Ca(OH)2 C2H2 + H2 C2H4 + H2O

C2H4 C2H5OH

2C2H5OH C4H6 + H2 + 2H2O n CH2 = CH – CH = CH2 (- CH2 - CH = CH - CH2-)n Bµi 10: Axit acrylic (CH2 = CH-COOH) cã mét sè tÝnh chÊt gièng etilen vµ mét sè tÝnh chÊt gièng axit axetic. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi cho axit acrylic lÇn l­ît t¸c dông víi c¸c chÊt sau: H2, Ni, to; Br2/H2O; Na; NaOH; CaCO3; C2H5OH, H2SO4 ®Æc, to.

H­íng dÉn

198

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CH2 = CH - COOH + H2

CH3 - CH2 - COOH

CH2 = CH - COOH + Br2(dd)

CH2Br - CHBr - COOH

2 CH2 = CH - COOH + 2 Na

2 CH2 = CH - COONa + H2#

CH2 = CH - COOH + NaOH

CH2 = CH - COONa + H2O

2 CH2 = CH - COOH + CaCO3 CH2 = CH - COOH + C2H5OH

(CH2 = CH - COO)2Ca + CO2#+ H2O CH2 = CH - COOC2H5 + H2O

Bµi 11. Cã c¸c chÊt sau: CaC2, CH4, C2H4, C2H2 , C12H22O11 , xenluloz¬ vµ chÊt bÐo. C¸c chÊt trªn ®Òu ph¶n øng ®­îc víi n­íc. H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña c¸c ph¶n øng ®ã (ghi râ ®iÒu kiÖn, nÕu cã).

C¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng : (1)

CaC2

+ 2 H2O

Ca(OH)2 + C2H2

(2)

CH4

+ 2H2O

(3)

C2H4

+

H2 O

(4)

C2H2

+

H2 O

(5)

C12H22O11 + H2O

CO2

+ 4H2

C2H5OH CH3CHO C6H12O6 + C6H12O6 (Glucoz¬)

(6)

(- C6H10O5 -)n + n H2O

(fructoz¬)

n C6H12O6

(Xenluloz¬)

(7)

(RCOO)3C3H5 + 3 H2O

C3H5(OH)3 +3 RCOOH

-------------------------------Bµi tËp tù lµm Bµi 1: Cho hçn hîp A gåm: CO2, CH4, C2H4, C2H2. Lµm thÕ nµo ®Ó: a. Thu CO2 tinh khiÕt tõ A b. Thu C2H2 tinh khiÕt tõ A c. Thu CH4 tinh khiÕt tõ A.

199

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Bµi 2: Cã 3 b×nh khÝ kh«ng mµu bÞ mÊt nh·n: CO2, C2H4, CH4. B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc h·y nhËn biÕt c¸c b×nh khÝ trªn.

Bµi 3: Cho s¬ ®å biÕn hãa sau: A1

CH3COOH

A4

A6

CH3COOH

H·y chän c¸c chÊt øng víi c¸c chÊt A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7 vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra theo s¬ ®å trªn( Ghi râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng, nÕu cã) Bµi 4: Tõ nguyªn liÖu ban ®Çu lµ xenluloz¬, h·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ Etylaxetat.( Ghi râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng, nÕu cã.)

Bµi 5: Cho s¬ ®å ph¶n øng sau:

BiÕt r»ng X1 …. X6 lµ c¸c hîp chÊt h÷u c¬, trong ®ã X4 lµ CH3COOH. H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña c¸c ph¶n øng (ghi ®iÒu kiÖn, nÕu cã) theo s¬ ®å trªn.

------------------------------------------

Chuyªn ®Ò 17: To¸n vÒ ®é r­îu A. Lý thuyÕt 1. Kh¸i niÖm ®é r­îu: Sè ml r­îu etylic cã trong 100ml hçn hîp r­îu víi n­íc.

VD: R­îu 45o tøc lµ trong 100ml hçn hîp r­îu cã 45ml r­îu nguyªn chÊt 2. C«ng thøc tÝnh ®é r­îu: VR­îu nguyªn chÊt §é r­îu= x100.

V Dung dÞch r­îu B. Bµi tËp Bµi 1: Cã 3 èng nghiÖm: èng 1 ®ùng r­îu Etylic èng 2 ®ùng n­íc èng 3 ®ùng r­îu 45o Cho Na d­ vµo c¸c èng nghiÖm trªn, viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh hãa häc.

H­íng dÉn - èng 1: 2C2H5OH + 2Na à 2C2H5ONa + H2 - èng 2: 2H2O + 2Na à 2NaOH + H2 - èng 3: 2C2H5OH + 2Na à 2C2H5ONa + H2 2H2O + 2Na à 2NaOH + H2 Bµi 2: §èt ch¸y hoµn toµn 40ml r­îu etylic ch­a râ ®é r­îu , cho toµn bé s¶n phÈm t¹o thµnh qua dung dÞch n­íc v«i trong d­ ®­îc 100 gam kÕt tña a. TÝnh thÓ tÝch kh«ng khÝ ®Ó ®èt ch¸y hÕt 4oml r­îu trªn.

200

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ( BiÕt

)

b. TÝnh ®é r­îu. BiÕt Dr­îu= 0,8; H­íng dÉn Gäi a lµ sè mol r­îu etylic nguyªn chÊt tham gia ph¶n øng ch¸y C2H5OH + 3O2 2CO2 + 3H2O mol: a 3a 2a CO2 + Ca(OH)2 à CaCO3 + H2O mol: 2a 2a ó 2a= 1 à a= 0,5

Ta cã: a. Sè mol O2 tham gia ph¶n øng ch¸y lµ: mol Nªn:

V× Vkk = 5

nªn Vkk= 5. 33,6 = 168 lit

b. Khèi l­îng r­îu etylic nguyªn chÊt: m= n.M = 0,5. 46 = 23 gam ThÓ tÝch r­îu nguyªn chÊt: Vr = 23: 0,8 = 28,75 ml §é r­îu =

= 71,875o

Bµi 3: Dung dÞch A lµ hçn hîp r­îu etylic vµ n­íc. Cho 6,4 gam A t¸c dông víi Na d­ ®­îc 2,24 lit H2(®ktc). a.X¸c ®Þnh ®é r­îu cña dung dÞch A. BiÕt

g/ml; Dr =0,8

b.NÕu dïng r­îu 350 cho t¸c dông víi Na d­ th× cÉn bao nhiªu gam ®Ó còng thu ®­îc l­îng H2 nãi trªn.

H­íng dÉn Ta cã: a. Gäi a, b lÇn l­ît lµ sè mol cña r­îu etylic vµ n­íc tham gia ph¶n øng 2C2H5OH + 2Na à 2C2H5ONa + H2 mol: a 0,5a 2H2O + 2Na à 2NaOH + H2 mol: b 0,5b Tèng sè mol H2 t¹o thµnh: n= 0,5a+ 0,5b= 0,1 ó a + b= 0,2(1) L¹i cã: 46a + 18b = 6,4 (2) Tõ 1 vµ 2 ta cã hÖ:

201

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Gi¶i hÖ: a= 0,1; b= 0,1 Khèi l­îng mçi chÊt trong hçn hîp: mR­îu= 0,1x 46= 4,6 gam => Vr­îu= 4,6: 0,8 = 5,75 ml ThÓ tÝch hçn hîp: Vhh= 5,75 + 1,8 = 7,55 ml §é r­îu cña dung dÞch A: 76,160

§é r­îu =

b. Gäi x, y lµ sè mol r­îu vµ n­íc trong r­îu 350 2C2H5OH + 2Na à 2C2H5ONa + H2 mol: x 0,5x 2H2O + 2Na à 2NaOH + H2 mol: y 0,5y Theo bµi ra ta cã: 0,5x+ 0,5y = 0,1 ó x + y = 0,2(3) Khèi l­îng r­îu: 46x(g) Khèi l­îng n­íc: 18y(g) ThÓ tÝch c¸c chÊt trong r­îu 350

Theo bµi ra ta cã: (4) Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh(3),(4) ta ®­îc: x= 0,0176mol; y= 0,1824mol Khèi l­îng r­îu cÇn dïng: m= 46.0,0176= 0,8096 gam m= 18. 0,1824= 3,2832 gam VËy khèi l­îng r­îu 350 cÇn dïng: m= 0,8096 + 3,2832 = 4,0928 gam Bµi 4. NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch hiÖn t­îng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiÖm sau: - Cho mÈu Na vµo cèc ®ùng cån 10o.

- Cho mÈu Na vµo cèc ®ùng r­îu etylic khan.

BiÕt:

.

H­íng dÉn * Cho mÈu Na vµo cèc ®ùng cån 10o - HiÖn t­îng: MÈu Na tan dÇn, t¹o thµnh giät trßn ch¹y trªn bÒ mÆt chÊt láng vµ cã khÝ kh«ng mµu tho¸t ra.

202

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com - Gi¶i thÝch:

Do

, nªn Na ph¶n øng víi r­îu vµ n­íc ë trªn bÒ mÆt chÊt láng, ph¶n

øng to¶ nhiÖt lµm Na nãng ch¶y vo trßn l¹i, khÝ H2 t¹o ra lµm cho Na ch¹y trªn bÒ mÆt chÊt láng, tan dÇn. * Cho mÈu Na vµo cèc ®ùng r­îu etylic khan: - HiÖn t­îng: MÈu Na l¬ löng trong r­îu, tan dÇn vµ cã bät khÝ kh«ng mµu tho¸t ra.

- Gi¶i thÝch: Do , nªn Na ch×m trong r­îu, ph¶n øng víi r­îu lµm Na tan dÇn, khÝ H2 t¹o ra lùc ®Èy lµm Na l¬ löng trong r­îu. * PTHH:

2Na + 2H2O

à

2NaOH + H2

2Na (r) + 2C2H5OH à 2C2H5ONa + H2 Bµi tËp tù luyÖn Bµi 1: X lµ mét lo¹i r­îu 920. Cho 10ml X t¸c dông hÕt víi Na thu ®­îc bao nhiªu lit khÝ(®ktc). BiÕt khèi l­îng riªng cña r­îu lµ 0,8g/ml vµ cña n­íc lµ 1g/ml. §S: V= 2,24 lit Bµi 2:Hßa tan 8 gam r­îu etylic (D= 0,8g/ml) vµo 10gam n­íc (D= 1g/ml) th× ®­îc dung dÞch r­îu bao nhiªu ®é?

Dung dÞch thu ®­îc cho ph¶n øng víi Na d­ th× t¹o thµnh bao nhiªu lit khÝ ®o ë ®ktc §S: §é r­îu= 500 VkhÝ = 8,17 lit Bµi 3: Dung dÞch A gåm r­îu etylic vµ n­íc. Cho 20,2 gam A t¸c dung v¬i Na d­ ®­îc 5,6 lit khÝ (®ktc) a. TÝnh ®é r­îu cña dung dÞch A, biÕt Dr = 0,8g/ml b. NÕu dïng r­îu etylic nguyªn chÊt th× cÇn dïng bao nhiªu gam ®Ó thu ®­îc thÓ tÝch khÝ nãi trªn. §S: a. §é r­îu= 92,70 b. mR­îu= 23 gam

220 c¢U HáI Vµ Bµi tËp tr¾c nghiÖm C©u 1. Cho c¸c oxit sau Na2O, K2O, BaO, Al2O3, Fe2O3, MgO. C¸c oxit ph¶n øng víi n­íc ®Ó t¹o thµnh dung dÞch kiÒm lµ: A. Na2O, K2O, BaO

B. Na2O, BaO, Fe2O3

C. K2O, BaO, Al2O3

D. Na2O, K2O, MgO.

C©u 2. Cho 47 gam K2O tan hÕt vµo m gam dung dÞch KOH 8%. Thu ®­îc dung dÞch KOH 21%. Gi¸ trÞ cña m lµ: A. 250 gam

B. 354,85 gam

203

C. 320 gam

D. 400 gam

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C©u 3. Trén 200 ml dung dÞch HCl 1M víi 300 ml dung dÞch HCl 2M, thu ®­îc dung dÞch A. NÕu sù pha trén kh«ng lµm co gi·n thÓ tÝch th× dung dÞch A thu ®­îc cã nång ®é mol lµ: A. 1,5M

B. 1,2 M

C. 1,6 M

D. 0,15 M

C©u 4. Cã c¸c dung dÞch sau: MgCl2, BaCl2, AlCl3.

ChØ dïng mét dung dÞch nµo d­íi ®©y ®Ó ph©n biÖt ®­îc c¸c dung dÞch trªn?

A. KOH

B. Na2CO3

C. AgNO3

D. K2SO4

C©u 5. Cho 7,8 gam hçn hîp X gåm Al, Mg t¸c dông víi dung dÞch HCl d­ thu ®­îc 8,96 lÝt khÝ H2 (®ktc). Thµnh phÇn % theo khèi l­îng c¸c chÊt trong X lµ: A. 51,92% Al vµ 48,08% Mg

B. 34,6% Al vµ 65,4% Mg

C. 38,46% Al vµ 61,54% Mg

D. 69,23% Al vµ 30,77% Mg

C©u 6. Cho c¸c chÊt sau: Cu2S, CuS, CuO, Cu2O. Hai chÊt cã phÇn tr¨m khèi l­îng cña Cu b»ng nhau lµ: A. Cu2S vµ Cu2O

B. CuS vµ CuO

C. Cu2S vµ CuO

D. CuS vµ Cu2O

C©u 7. Khö hoµn toµn 17,6 gam hçn hîp gåm: Fe, FeO, Fe2O3 cÇn 4,48 lÝt khÝ CO (®ktc).

Khèi l­îng Fe thu ®­îc lµ: A. 14,5 gam

B. 15,5 gam

C. 14,4 gam

D. 16,5 gam

C©u 8. NhiÖt ph©n hoµn toµn 20 gam CaCO3 thu ®­îc khÝ A. DÉn A hÊp thô hÕt vµo 200ml dung dÞch NaOH 2M. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc, thu ®­îc dung dÞch B cã chøa: A. 0,4 mol NaHCO3 d­

B. 0,2 mol Na2CO3 vµ 0,2 mol NaOH

C. 0,2 mol NaHCO3 vµ 0,2 mol Na2CO3

D. 0,2 mol Na2CO3

C©u 9. §Ó pha lo·ng dung dÞch H2SO4 ®Æc, trong phßng thÝ nghiÖm cã thÓ tiÕn hµnh theo c¸ch: A. Cho nhanh n­íc vµo axit B. Cho tõ tõ n­íc vµo axit vµ khuÊy ®Òu 204

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C. Cho nhanh axit vµo n­íc vµ khuÊy ®Òu D. Cho tõ tõ axit vµo n­íc vµ khuÊy ®Òu.

C©u 10. Cho c¸c dung dÞch sau: NaOH, H2SO4, HCl, Na2CO3. ChØ dïng thªm mét ho¸ chÊt nµo d­íi ®©y ®Ó nhËn biÕt ®­îc c¸c dung dÞch trªn?

A. Dung dÞch HNO3

B. Dung dÞch KOH

C. Dung dÞch BaCl2

D. Dung dÞch NaCl

C©u 11 Cho 3,2 gam hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl thu ®­îc 2 muèi cã tØ lÖ mol 1:1.

Khèi l­îng cña CuO vµ Fe2O3 trong hçn hîp lÇn l­ît lµ: A: 1,1g vµ 2,1g B: 1,4g vµ 1,8g C: 1,6g vµ 1,6g D: 2,0g vµ 1,2g.

C©u 12 Cho c¸c chÊt: N2O5, NO, NO2, N2O, N2O3. ChÊt cã thµnh phÇn phÇn tr¨m khèi l­îng oxi nhá nhÊt lµ: A. N2O5 B. NO C. NO2 D. N2O E. N2O5 C©u 13 H·y chän chÊt cã phÇn tr¨m khèi l­îng s¾t lín nhÊt trong c¸c chÊt sau: A. FeS B. FeS2 C. FeO D. Fe2O3

E. Fe3O4

C©u 14 Cho 2,32g hçn hîp gåm FeO, Fe2O3, Fe3O4 (trong ®ã sè mol FeO b»ng sè mol Fe2O3) t¸c dông võa ®ñ víi V lÝt dung dÞch HCl 1M. Gi¸ trÞ cña V lµ: A. 0,04 lÝt B. 0,08 lÝt C. 0,12 lÝt D. 0,16 lÝt C©u 15 Cho 29g hçn hîp Mg, Zn, Fe t¸c dông hÕt víi dung dÞch H2SO4 lo·ng thÊy tho¸t ra V lÝt H2 ë ®ktc. C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng thu ®­îc 86,6g muèi khan. Gi¸ trÞ cña V lµ: A. 6,72 lÝt B. 13,44 lÝt C. 22,4 lÝt D. 4,48 lÝt C©u 16 Cho 20 g hçn hîp Mg vµ Fe2O3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch H2SO4 lo·ng thu ®­îc V lÝt H2(®ktc) vµ dung dÞch A. Cho NaOH d­ vµo A, läc kÕt tña nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi c©n nÆng 28 g. Gi¸ trÞ cña V lµ: A. 11,2 lÝt B. 22,4 lÝt C. 1,12 lÝt D. 2,24 lÝt C©u 17 CÇn ®iÒu chÕ mét l­îng ®ång sunfat. Ph­¬ng ph¸p nµo sau ®©y tèn axit sunfuric nhÊt?

A. H2SO4 t¸c dung víi Cu B. H2SO4 t¸c dông víi CuO. C. H2SO4 t¸c dông víi Cu(OH)2 D. H2SO4 t¸c dông víi Cu2O

205

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C©u 18 KhÝ O2 bÞ lÉn t¹p chÊt lµ c¸c khÝ: CO2, SO2, H2S. cã thÓ dïng chÊt nµo sau ®©y ®Ó lo¹i bá t¹p chÊt?

A. n­íc B. H2SO4 lo·ng C. dung dÞch CuSO4 D. dung dÞch Ca(OH)2 C©u 19 Cho a gam kim lo¹i ®ång t¸c dông hÕt víi axit H2SO4 ®Æc, nãng thu ®­îc V lÝt khÝ (®ktc). Oxi hãa toµn bé l­îng khÝ sinh ra b»ng O2 (gi¶ sö hiÖu suÊt lµ 100%) råi cho vµo s¶n phÈm thu ®­îc t¸c dông víi n­íc ®­îc 200 g dung dÞch H2SO4 19,6%. Gi¸ trÞ cña a lµ: A. 19,2 gam B. 25,6 gam C. 32 gam D. 38,4 gam C©u 20 Cho a gam CuO t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 thu ®­îc 200 gam dung dÞch CuSO4 16%. Gi¸ trÞ cña a lµ: A. 12 gam B. 14 gam C. 15 gam D. 16 gam C©u 21 Cho 10 gam hçn hîp gåm Mg, Zn, Fe, t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl thÊy tho¸t ra 1,12 lÝt khÝ (®ktc).

Khèi l­îng muèi t¹o ra trong dung dÞch lµ: A. 15,5 gam B. 14,65 gam C. 13,55 gam D. 12,5 gam C©u 22 Cã thÓ dïng dung dÞch NaOH ®Ó ph©n biÖt ®­îc hai muèi nµo cã trong c¸c cÆp sau: A. Dung dÞch FeSO4 vµ dung dÞch Fe2(SO4)3 B. Dung dÞch NaCl vµ dung dÞch BaCl2.

C. Dung dÞch KNO3 vµ dung dÞch Ba(NO3)2 D. Dung dÞch Na2S vµ BaS. C©u 23 Mét b×nh hë miÖng ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 ®Ó l©u ngµy trong kh«ng khÝ( l­îng n­íc bay h¬i cã thÓ bá qua) th× khèi l­îng b×nh thay ®æi thÕ nµo?

A. kh«ng thay ®æi B. gi¶m ®i C. t¨ng lªn D. t¨ng lªn råi l¹i gi¶m ®i C©u 24 §Ó trung hßa dung dÞch chøa 0,1 mol NaOH vµ 0,15 mol Ba(OH)2, cÇn bao nhiªu lÝt dung dÞch hçn hîp chøa HCl 0,1M vµ H2SO4 0,05M? A. 1 lÝt B. 2lÝt C. 3lÝt D. 4lÝt C©u 25 Cã 3 dung dÞch: NaOH, HCl, H2SO4 cã cïng nång ®é mol. ChØ dïng thªm 1 chÊt nµo cho d­íi ®©y ®Ó nhËn biÕt ?

A. quú tÝm B. phenolphtalein C. dung dÞch AgNO3 D. dung dÞch BaCl2 C©u 26

206

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Tr­êng hîp nµo t¹o ra chÊt kÕt tña khi trén 2 dung dÞch cña c¸c cÆp chÊt sau?

A. dung dÞch NaCl vµ dung dÞchAgNO3.

B. Dung dÞch Na2CO3 vµ dung dÞch KCl. C. Dung dÞch Na2SO4 vµ dung dÞch AlCl3.

D. Dung dich ZnSO4 vµ dung dÞch CuCl2.

C©u 27 Mét trong nh÷ng thuèc thö nµo sau ®©y cã thÓ dïng ®Ó ph©n biÖt dung dÞch Na2SO4 vµ dung dÞch Na2CO3?

A. dung dÞch BaCl2 B. dung dÞch HCl C. dung dÞch Pb(NO3)2.

D. dung dÞch AgNO3 E. dung dÞch NaOH. C©u 28 Ph­¬ng ph¸p nµo sau ®©y cã thÓ ®iÒu chÕ ®ång(II) sunfat?

A. Thªm dung dÞch natri sunfat vµo dung dÞch ®ång (II) clorua.

B. Cho axit sunfuric lo·ng t¸c dông víi ®ång (II) cacbonat.

C. Cho ®ång kim lo¹i vµo dung dÞch natri sunfat.

D. Cho ®ång kim lo¹i vµo dung dÞch axit sunfuric lo·ng E. Cho luång khÝ l­u huúnh ®ioxit ®i qua bét ®ång ®un nãng.

C©u 29 §èt ch¸y hoµn toµn 6 gam FeS2 trong oxi ®­îc a gam SO2. oxi hãa hoµn toµn a gam SO2 ®­îc b gam SO3. Cho b gam SO3t¸c dông víi NaOH d­ ®­îc c gam Na2SO4. Cho Na2SO4 t¸c dông hÕt víi Ba(OH)2 d­ ®­îc d gam kÕt tña, d cã gi¸ trÞ lµ: A. 23,3 gam B. 11,56 gam C. 1,165 gam D.0,1165 gam C©u 30 Hßa tan hoµn toµn 0,1 mol hçn hîp Na2CO3 vµ KHCO3 vµo dung dÞch HCl thu ®­îc 2,24 lÝt khÝ (®ktc). DÉn khÝ thu ®­îc vµo dung dÞch Ca(OH)2 d­ th× l­îng kÕt tña thu ®­îc lµ: A. 0,1 gam B. 1,0 gam C. 10 gam D. 100 gam C©u 31 Cã 4 dung dÞch: HCl, AgNO3, NaNO3, NaCl. ChØ dïng thªm 1 thuèc thö nµo cho d­íi ®©y ®Ó nhËn biÕt c¸c dung dÞch trªn: A. Quú tÝm B. Phenolphtalein C. dung dÞch NaOH D. dung dÞch H2SO4 C©u 32 CÆp chÊt nµo trong sè c¸c cÆp chÊt cho d­íi ®©y cã thÓ cïng tån t¹i trong 1 dung dÞch?

A. NaOH vµ HBr B. H2SO4 vµ BaCl2 .

C. KCl vµ NaNO3 D. NaCl vµ AgNO3 C©u 33 Cã 3 mÉu ph©n bãn hãa häc: KCl, NH4NO3, Ca(H2PO4)2. chØ dïng dung dÞch nµo sau ®©y lµ cã thÓ nhËn biÕt ®­îc mçi lo¹i?

A. dung dÞch HCl B. dung dÞch H2SO4 C. dung dÞch Ca(OH)2 D. dung dÞch AgNO3

207

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C©u 34 Hßa tan hoµn toµn 17,5 gam hçn hîp gåm: Mg, Fe, Zn vµo 400 ml dung dÞch HCl 1M võa ®ñ ®­îc dung dÞch A. cho dÇn NaOH vµo A ®Ó thu ®­îc kÕt tña tèi ®a, läc kÕt tña nung trong ch©n kh«ng ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi ®­îc m gam chÊt r¾n. m cã gi¸ trÞ lµ: A. 20,7 gam B.24 gam C. 23,8 gam D. 23,9 gam C©u 35 Cho hçn hîp Fe vµ Zn t¸c dông víi hçn hîp gåm 0,01 mol HCl vµ 0,05 mol H2SO4 . Sau ph¶n øng thu ®­îc chÊt r¾n A, dung dÞch B vµ khÝ C. Cho C ®i qua CuO d­, ®un nãng thu ®­îc m gam Cu. m cã gi¸ trÞ lµ: A. 5,32 gam B. 3,52 gam C. 2,35 gam D. 2,53 gam C©u 36 Cã 4 chÊt ë d¹ng bét: Al, Cu, Al2O3, CuO. Dïng 1 chÊt nµo sau ®©y ®Ó nhËn biÕt?

A. N­íc B. dung dÞch HCl C. dung dÞch NaOH D. dung dÞch H2SO4 ®Æc, nãng C©u 37 Thñy ng©n dÔ bay h¬i vµ rÊt ®éc. NÕu ch¼ng may ®¸nh vì nhiÖt kÕ thñy ng©n th× cã thÓ dïng chÊt nµo cho d­íi ®©y ®Ó khö ®éc?

A. Bét s¾t B. Bét l­u huúnh C. N­íc D. N­íc v«i C©u 38 Cho tan hoµn toµn 10 gam hçn hîp Al vµ Al2O3 trong dung dÞch NaOH d­, thu ®­îc 6,72 lit H2(®ktc). PhÇn tr¨m khèi l­îng cña Al trong hçn hîp lµ: A. 48% B.50% C. 52% D. 54% C©u 39 Cã c¸c kim lo¹i: Al, Mg, Ca, Na. ChØ dïng thªm 1 chÊt nµo trong sè c¸c chÊt cho d­íi ®©y ®Ó nhËn biÕt?

A. dung dÞch HCl B. dung dÞch HCl lo·ng C. dung dÞch CuSO4 D. n­íc C©u 40 Cã c¸c chÊt bét: CaO, MgO, Al2O3. chØ dïng thªm 1 chÊt nµo trong sè c¸c chÊt cho d­íi ®©y ®Ó nhËn biÕt?

A. n­íc B. axit clohidric C. axit sunfuric lo·ng D. dung dÞch NaOH C©u 41 Dïng khÝ CO d­ ®Ó khö hoµn toµn 11,6 g mét oxit s¾t. khÝ ®i ra sau ph¶n øng cho vµo Ca(OH)2 d­ , ®­îc 20 g kÕt tña.

CTPT cña oxit lµ: A. FeO B. Fe2O3 C. Fe3O4 D. kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc v× thiÕu d÷ kiÖn.

C©u 42 Cho 1 g bét s¾t tiÕp xóc víi O2 mét thêi gian thÊy khèi l­îng bét ®· v­ît qu¸ 1,41 g nÕu chØ t¹o thµnh mét oxit s¾t duy nhÊt th× ®ã lµ oxit nµo sau ®©y?

A. FeO B.Fe2O3 C. Fe3O4 D. kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc

208

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C©u 43 §Ó ph©n biÖt khÝ CO2 vµ khÝ SO2 cã thÓ dïng: A. dung dÞch Ca(OH)2 B. dung dÞch Br2 C. dung dÞch NaOH D. dung dÞch KNO3 C©u 44 Cho khÝ CO khö hoµn toµn hçn hîp Fe2O3 vµ CuO thu ®­îc hçn hîp kim lo¹i vµ khÝ CO2. nÕu sè mol CO2 t¹o ra tõ Fe2O3 vµ CuO cã tØ lÖ lµ 3 : 2 th× % khèi l­îng cña Fe2O3 vµ CuO trong hçn hîp lÇn l­ît lµ: A. 60% vµ 40% B. 50% vµ 50% C. 40% vµ 60% D. 30% vµ 70% C©u 45 Cho s¬ ®å chuyÓn hãa sau: Al

A1

A2 A3 AlCl3 C¸c chÊt thuéc tr­êng hîp nµo d­íi ®©y phï hîp s¬ ®å trªn A: Al2O3, Al(NO3)3, Al(OH)3 B: AlCl3, Al2O3, Al2(SO4)3 C: Al2O3, Al(OH)3, Al(NO3)3 D: Al(NO3)3, AlCl3, Al2(SO4)3 C©u 46 Cã c¸c dung dịch sau:NaOH, NaCl, H2SO4, Na2SO4, Ba(OH)2 Dïng thªm thuèc thö trong trường hîp nµo d­íi ®©y ®Ó ph©n biÖt ®­îc c¸c dung dÞch trªn b»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc?

A: Phenolphtalein B: Quỳ tÝm C: Dung dịch BaCl2 D: Dung dịch AgNO3 C©u 47 Cho c¸c chÊt sau:Ba, BaO, MgO, CuO Dïng thªm thuèc thö trong trường hîp nµo d­íi ®©y ®Ó ph©n biÖt ®­îc c¸c dung dÞch trªn b»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc?

A: Dung dịch NaOH B: Dung dịch H2SO4 lo·ng C: Nước cất D: Dung dịch Na2SO4 C©u 48 Cã c¸c dung dÞch hçn hîp sau: +Dung dịch A gồm: AgNO3, KNO3 +Dung dịch B gồm: K2CO3, Na3PO4 +Dung dịch C gồm: MgCl2, BaCl2 Dïng thªm thuèc thö trong tr­êng hîp nµo d­íi ®©y ®Ó ph©n biÖt ®­îc c¸c dung dÞch trªn b»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc?

A: Dung dịch NaCl B: Dung dịch HCl C: Dung dịch HNO3 D: Dung dịch NaNO3 C©u 49 Cã c¸c dung dịch sau: NaCl, Na2SO4, HCl, H2SO4 lo·ng Dïng thªm thuèc thö trong tr­êng hîp nµo d­íi ®©y ®Ó ph©n biÖt ®­îc c¸c dung dÞch trªn b»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc?

209

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com A: dung dịch AgNO3 C: dung dịch NaOH

B: BaCO3 D: dung dịch Ba(NO3)2

C©u 50 Cho 0,21 mol hçn hîp gåm NaHCO3 vµ MgCO3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl d­, DÉn khÝ tho¸t ra qua dung dÞch Ca(OH)2 d­, ®­îc a gam kÕt tña. H·y cho biÕt tr­êng hîp nµo cho d­íi ®©y lµ gi¸ trÞ cña a?

A: 19 gam B: 20 gam C: 21 gam D: 22 gam C©u 51: KhÝ CO2 bÞ lÉn t¹p chÊt lµ SO2, chÊt nµo tèt nhÊt ®Ó cã thÓ lÊy ®­îc CO2 tinh khiÕt?

A. Dung dÞch NaOH B. CaO C. Dung dÞch H2SO4 ®Æc D. Dung dÞch n­íc brom C©u 52: §iÖn ph©n 500ml dung dÞch NaCl 4M( cã mµng ng¨n) thu ®­îc 17,92 lit khÝ Cl2(®ktc). Sè mol NaOH ®­îc t¹o thµnh trong dung dÞch b»ng: A. 1 B.1,2 C.1,4 D.1,6 C©u 53: Cã c¸c dung dÞch Na2CO3, BaCl2, NaHCO3, H2SO4, NaOH. Cho c¸c chÊt lÇn l­ît t¸c dông víi nhau tõng ®«i mét. Cã bao nhiªu ph¶n øng x¶y ra?

A. 4 B.5 C.6 D.7 C©u 54: Cho 3,36 lit CO2(®ktc) hÊp thô hÕt vµo 500ml dung dÞch Ba(OH)2 0,2M th× khèi l­¬ng kÕt tña thu ®­îc lµ: A. 8,36g B. 9,85g C. 12,45g D. 19,7g C©u 55: Cho luång CO ®i qua èng ®ùng 40 gam CuO ®èt nãng. Sau ph¶n øng cßn l¹i 36 gam trong èng. PhÇn tr¨m CuO bÞ khö thµnh Cu lµ A. 50% B. 30% C. 25% D.40% C©u 56: Hai cèc ®ùng dung dÞch HCl ®­îc ®Æt trªn hai ®Üa c©n A vµ B, c©n ë tr¹ng th¸i c©n b»ng. Cho 5 gam CaCO3 vµo cèc A vµ cho 4,8 gam M2CO3 (M lµ kim lo¹i) vµo cèc B. Sau khi hai muèi ®· tan hoµn toµn, c©n trë l¹i vÞ trÝ c©n b»ng. M lµ kim lo¹i nµo sau ®©y?

A. Na

B. K

C. Li

D. Rb

C©u 57: ë nhiÖt ®é cao, CO khö ®­îc mÊy oxit trong sè c¸c oxit sau: Na2O, CuO, FeO, Al2O3, MgO, Fe3O4, Fe2O3.

A. 3 B. 4 C. 5 D. 6 C©u 58: Trén 50 ml dung dÞch Ba(OH)2 0,04M víi 150ml dung dÞch HCl 0,06M ®­îc 200ml dung dÞch X. Nång ®é mol cña muèi BaCl2 trong dung dÞch X b»ng: A. 0,5M B. 0,15M C. 0,01M D. 0,29M C©u 59: Cho s¬ ®å biÓu diÔn biÕn ®æi sau: M ® MO2 ® MO3 ® H2MO4 ® BaMO4 210

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com M lµ: A. Cl2

B. S

C.N2

D. O2

C©u 60: Cã c¸c chÊt sau: NaHCO3, CaCO3, Na2CO3, MgCO3, Ca(HCO3)2, Mg(HCO3)2, Ba(HCO3)2, BaCO3. a. D·y gåm c¸c chÊt ®Òu lµ muèi axit lµ: A- NaHCO3, CaCO3, Na2CO3.

B- Mg(HCO3)2, NaHCO3, Ca(HCO3), Ba(HCO3)2 C- Ca(HCO3)2, Ba(HCO3)2, BaCO3 D- Mg(HCO3)2, Ba(HCO3)2, CaCO3 b. D·y gåm c¸c muèi ®Òu tan trong n­íc lµ: A- CaCO3, BaCO3, Na2CO3, Mg(HCO3)2 B- BaCO3, NaHCO3, Mg(HCO3)2.

C- CaCO3, BaCO3, NaHCO3, MgCO3 D- Na2CO3, Ca(HCO3)2, Mg(HCO3)2, Ba(HCO3)2 c.D·y gåm c¸c chÊt ®Òu bÞ nhiÖt ph©n hñy gi¶i phãng khÝ cacbonic vµ oxit baz¬ lµ: A- Na2CO3, MgCO3, Ca(HCO3)2, BaCO3 B- NaHCO3, Ca(HCO3)2, Mg(HCO3)2 C- CaCO3, MgCO3, BaCO3, Ca(HCO3)2, Mg(HCO3)2, D- NaHCO3, CaCO3, MgCO3, BaCO3 d. D·y c¸c muèi ®Òu ph¶n øng víi dung dÞch NaOH lµ: A- Na2CO3, NaHCO3, MgCO3 B- NaHCO3, Ca(HCO3)2, Mg(HCO3)2, Ba(HCO3)2 C- Ca(HCO3)2, Mg(HCO3)2, BaCO3 D- CaCO3, BaCO3, Na2CO3, MgCO3 e. D·y c¸c muèi ®Òu ph¶n øng víi dung dÞch Ba(HCO3)2 lµ: A- Na2CO3, CaCO3

B- NaHCO3, MgCO3

C- K2SO4, Na2CO3

D- NaNO3, KNO3

C©u 61: H·y chän c¸ch s¾p xÕp c¸c kim lo¹i ®óng theo chiÒu ho¹t ®éng hãa häc t¨ng dÇn.

A. K, Mg, Cu, Al, Zn, Fe

211

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com B. Zn, K, Mg, Cu, Al, Fe C. Cu, Fe, Zn, Al, Mg, K D. Fe, Cu, K, Mg, Al, Zn C©u 62: ChØ dïng dung dÞch NaOH cã thÓ ph©n biÖt ®­îc 2 dung dÞch trong cÆp chÊt sau: A. Dung dÞch MgSO4 vµ dung dÞch K2SO4 B. Dung dÞch Na2SO4 vµ dung dÞch NaCl C. Dung dÞch K2SO4 vµ dung dÞch BaCl2 D. Dung dÞch KCl vµ dung dÞch NaCl C©u 63: Cã c¸c khÝ sau: CO, CO2, H2, Cl2, O2. a. Nhãm gåm c¸c khÝ ®Òu ch¸y ®­îc (ph¶n øng víi oxi) lµ: A - CO, CO2 B - CO, H2

C - O2, CO2

D - H2, CO2

b. Nhãm gåm c¸c khÝ ®Òu ph¶n øng víi dung dÞch NaOH ë ®iÒu kiÖn th­êng lµ: A - CO2, Cl2,

B – H2, CO2

C - CO, CO2

D - H2, CO

c. Nhãm gåm c¸c khÝ ®Òu khö ®­îc oxit CuO ë nhiÖt ®é cao lµ: A - CO, H2

B - Cl2, CO2

C - CO, CO2

D - Cl2, CO

d. Nhãm gåm c¸c khÝ ®Òu ph¶n øng víi n­íc ë ®iÒu kiÖn th­êng lµ: A - CO, CO2 B - Cl2, CO2

C - H2, Cl2

D - H2, CO

C©u 64: GiÊy quú tÝm chuyÓn mµu ®á khi nhóng vµo dung dÞch ®­îc t¹o thµnh tõ: A. 0,5 mol H2SO4 vµ 1,5 mol NaOH B. 1 mol HCl vµ 1 mol KOH C. 1,5 mol Ca(OH)2 vµ 1,5 mol HCl D. 1 mol H2 SO4 vµ 1,7 mol NaOH

C©u 65: Cã hçn hîp gåm nh«m oxit vµ bét s¾t oxit, cã thÓ t¸ch ®­îc s¾t oxit b»ng c¸ch cho t¸c dông víi l­îng d­ dung dÞch: A. HCl

B. KOH

C. NaCl

D. HNO3

C©u 66:. Cã dung dÞch AlCl3 lÉn t¹p chÊt lµ CuCl2. Cã thÓ dïng chÊt nµo ®©y ®Ó lµm s¹ch muèi nh«m.

A. AgNO3

B. HCl

C. Al

212

D. Mg

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C©u 67: Ng­êi ta thùc hiÖn thÝ nghiÖm sau: ThÝ nghiÖm 1: §èt hçn hîp bét S vµ Fe trong b×nh kÝn theo tØ lÖ 1:2 vÒ khèi l­îng. Sau khi ph¶n øng hoµn toµn thu ®­îc chÊt r¾n A. ThÝ nghiÖm 2: Cho A ph¶n øng víi dung dÞch HCl d­ thu ®­îc khÝ B a. Thµnh phÇn cña chÊt r¾n A lµ: A- ChØ cã Fe

B-FeS vµ S d­

C-FeS vµ Fe d­

D-Fe, FeS vµ S

b. Thµnh phÇn cña khÝ B lµ: A- ChØ cã H2S

B-ChØ cã H2

C- H2S vµ H2

D-SO2 vµ H2S

c. Thµnh phÇn cña dung dÞch thu ®­îc sau thÝ nghiÖm 2 lµ A- ChØ cã FeCl2

B-ChØ cã FeCl3

C-FeCl2 vµ HCl

D-FeCl2 vµ FeCl3

C©u 68: Mét dung dÞch cã c¸c tÝnh chÊt - T¸c dông víi nhiÒu kim lo¹i nh­ Mg, Zn, Fe ®Òu gi¶i phãng hidro - T¸c dông víi baz¬ hoÆc oxit baz¬ t¹o thµnh muèi vµ n­íc - T¸c dông víi ®¸ v«i gi¶i phãng khÝ CO2.

Dung dÞch ®ã lµ A. NaOH

B. NaCl

C. HCl

D. H2SO4 ®Æc

C©u 69: Cã c¸c chÊt sau ®©y: Fe, Cu, CuO, SO2, HCl, KOH, H2SO4 lo·ng, CuSO4 a/ D·y c¸c chÊt ®Òu t¸c dông ®­îc víi dung dÞch NaOH: A. Fe, Cu, CuO, SO2, HCl, CuSO4 B. Cu, CuO, SO2, HCl, CuSO4 C. CuO, HCl, CuSO4 D. SO2, HCl, CuSO4 b/ D·y c¸c chÊt ®Òu t¸c dông ®­îc víi dung dÞch HCl: A. Fe, Cu, CuO, SO2, NaOH, CuSO4 B. Fe, CuO, H2SO4 lo·ng, NaOH

213

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C. Cu, CuO, NaOH, CuSO4 D. Fe, CuO, NaOH c/ D·y c¸c chÊt ®Òu t¸c dông ®­îc víi dung dÞch BaCl2 : A. Fe, Cu, CuO, SO2, NaOH, CuSO4 B. Fe, Cu, HCl, NaOH, CuSO4 C. NaOH, CuSO4 D. H2SO4 lo·ng , CuSO4

C©u 70: CÆp chÊt nµo d­íi ®©y ph¶n øng víi nhau ®Ó a/ ChØ t¹o thµnh muèi vµ n­íc?

A. KÏm víi axit clohidric B. Natri cacbonat vµ canxi clorua C. Natri hidroxit vµ axit clohidric D. Natri cacbonat vµ axit clohidric b/ T¹o thµnh hîp chÊt khÝ?

A. KÏm víi axit clohidric B. Natri cacbonat vµ canxi clorua C. Natri hidroxit vµ axit clohidric D. Natri cacbonat vµ axit clohidric C©u 71. HiÖn t­îng nµo x¶y ra khi cho Na vµo n­íc cã thªm vµi giät dung dÞch phenolphtalein kh«ng mµu: A. Na nãng ch¶y thµnh giät trßn, næi vµ ch¹y lung tung trªn mÆt n­íc.

B. Dung dÞch t¹o thµnh cã mµu hång C. Cã khÝ tho¸t ra.

D. Cã tÊt c¶ c¸c hiÖn t­îng trªn.

C©u 72 HiÖn t­îng nµo x¶y ra khi cho Na vµo dung dÞch Cu(NO3)2: A. Cã Cu xuÊt hiÖn.

B. Cã khÝ tho¸t ra, ®ång thêi xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng xanh.

C. Cã khÝ tho¸t ra.

D. XuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng xanh C©u 73 Cho ph­¬ng tr×nh ph¶n øng sau:

214

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 8HCl + Y

FeCl2 + 2FeCl3

+ 4H2O.

Y lµ: A. FeO

B. Fe3O4

C. Fe2O3

D. Fe.

C©u 74 Cho 1 miÕng Al vµo dung dÞch H2SO4 ®Æc kh«ng ®un nãng, hiÖn t­îng quan s¸t ®­îc lµ: A. Al ph¶n øng t¹o khÝ kh«ng mµu tho¸t ra.

B. T¹o khÝ mïi sèc.

C. Kh«ng cã ph¶n øng x¶y ra.

D. TÊt c¶ A, B, C ®Òu sai.

C©u 75 Trong ®êi sèng, c¸c vËt dông lµm b»ng Al t­¬ng ®èi bÒn lµ do: A. Al lµ kim lo¹i dÎo B. Al kh«ng t¸c dông víi n­íc.

C. Al kh«ng t¸c dông víi O2.

D. Cã líp mµng Al2O3 b¶o vÖ.

E. Cã líp mµng Al(OH)3 b¶o vÖ.

F. TÊt c¶ c¸c nguyªn nh©n trªn.

C©u 76 Nhóng miÕng Al vµo dung dÞch CuCl2 sau ph¶n øng lÊy miÕng Al ®em sÊy kh«.

Khèi l­îng miÕng Al lóc nµy so víi ban ®Çu lµ: A. T¨ng

B. Gi¶m

C. Kh«ng ®æi.

D. Ch­a x¸c ®Þnh ®­îc

C©u 77 Khö 3,48 gam mét oxit kim lo¹i M cÇn dïng 1,344 lÝt H2(ë ®ktc). Toµn bé l­îng kim lo¹i M thu ®­îc cho t¸c dông víi dung dÞch HCl d­ cho 1,008 lÝt H2(ë ®ktc). M cã c«ng thøc ph©n tö.

A. CuO

B. FeO

C. Fe2O3

C©u 78 Ph­¬ng ph¸p nµo sau ®©y ®­îc dïng ®Ó ®iÒu chÕ Al: A. Cho Na t¸c dông dung dÞch AlCl3.

B. §iÖn ph©n dung dÞch AlCl3.

C. §iÖn ph©n nãng ch¶y Al2O3.

D. Ph­¬ng ph¸p kh¸c.

215

D. Al2O3

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C©u 79 Cho ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 2Al + 2NaOH

+

2H2O

2X + 3H2.

X lµ : A. Na2AlO2.

C. Al(OH)3.

C©u 80

B. NaAlO2.

D. ChÊt kh¸c.

Tõ 1,2 tÊn FeS2 cã thÓ t¹o ®­îc bao nhiªu tÊn Fe, biÕt r»ng hiÖu suÊt ph¶n øng

lµ 75%.

A. 0,94 T

B. 0, 83T

C. 0,42T

D. 0,53T

C©u 81 A vµ B lµ hai lo¹i chÊt chØ chøa c¸c nguyªn tè X vµ Y. Thµnh phÇn phÇn tr¨m cña nguyªn tè X trong A vµ Y trong B lÇn l­ît lµ 30,4% vµ 25,9%. NÕu c«ng thøc ph©n tö cña A lµ XY2, th× c«ng thøc ph©n tö cña B lµ: A. XY3

B. X3Y5

C. X2Y3

D. X2Y5

C©u 82 HiÖn t­îng x¶y ra khi cho Ba vµo dung dÞch Cu(NO3)2 lµ: A. Cã Cu xuÊt hiÖn.

B. Cã khÝ tho¸t ra, ®ång thêi xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng xanh.

C. Cã khÝ tho¸t ra.

D. XuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng xanh.

C©u 83 Mét dung dÞch Cu(NO3)2 cã lÉn AgNO3 ng­êi ta cã thÓ dïng dung dÞch nµo sau ®©y ®Ó lµm s¹ch dung dÞch Cu(NO3)2: A. Cu C. Al.

B. Fe. D. Au.

C©u 84 Cho 1 miÕng Mg vµ 1 miÕng Fe vµo 2 èng nghiÖm ®ùng dung dÞch HCl víi nång ®é nh­ nhau. Tèc ®é cña ph¶n øng trong 2 èng nghiÖm nµy: A. Mg t¸c dông m¹nh h¬n.

B. Fe t¸c dông m¹nh h¬n.

C. Tèc ®é nh­ nhau.

D. Ch­a x¸c ®Þnh ®­îc.

C©u 85 Khi ®èt ch¸y l­u huúnh, cacbon, phot pho trong khÝ oxi ®­îc c¸c oxit axit. C«ng thøc cña c¸c axit t­¬ng øng víi c¸c oxit axit ®ã lÇn l­ît lµ: A.

H2S, H2CO3, H3PO4.

216

86.

B.

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com H2SO3, H2CO3, H3PO4.

C.

H2SO4, H2CO3, H3PO4.

D.

H2SO4, H2SO3, H3PO4.

Cho s¬ ®å sau: A

B

C

D (axit) .

Bèn chÊt A, B, C, D cã thÓ lÇn l­ît lµ:

87.

A.

C, CO2, CO, H2CO3.

B.

S, SO2, SO3 , H2SO3.

C.

S, SO2, SO3, H2SO4.

D.

N2, N2O, NO, HNO2.

Trong hîp chÊt víi hi®ro, nguyªn tè phi kim X cã hãa trÞ III. Thµnh phÇn % khèi

l­îng cña hi®ro trong hîp chÊt ®ã lµ 17,65%. Nguyªn tè X lµ:

88.

A.

Nit¬.

B.

L­u huúnh.

C.

Phot pho.

D.

Cacbon.

Trong hîp chÊt víi oxi, phot pho cã hãa trÞ V (oxit cña phot pho). Thµnh phÇn % vÒ

khèi l­îng cña phot pho trong oxit lµ:

89.

A.

43,66%.

B.

37,24%.

C.

18.36%.

D.

66,43%.

KhÝ X cã tØ khèi h¬i so víi khÝ cacbonic lµ 0,77. §èt 3,4 gam khÝ X thu ®­îc 2,24

lÝt SO2 (®ktc) vµ 1,8(g) H2O. C«ng thøc ph©n tö cña khÝ X lµ: A.

SO2.

B.

SO3.

C.

H2S.

D.

CO.

217

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 90.

§èt hçn hîp 8,4(g)s¾t vµ 3,2(g) l­u huúnh trong b×nh kÝn ®Õn khi kÕt thóc ph¶n

øng. S¶n phÈm thu ®­îc cho ph¶n øng víi dung dÞch HCl d­ th× khÝ tho¸t ra lµ:

91.

92.

93.

94.

95.

A.

H2S.

B.

H2 vµ H2S.

C.

H2 vµ SO2.

D.

H2.

Khi dÉn khÝ clo vµo n­íc, x¶y ra hiÖn t­îng: A.

VËt lÝ.

B.

Hãa häc.

C.

VËt lÝ vµ hãa häc.

Khi dÉn khÝ clo vµo dung dÞch qïy tÝm x¶y ra hiÖn t­îng: A.

Dung dÞch qïy tÝm hãa ®á.

B.

Dung dÞch qïy tÝm hãa xanh.

C.

Dung dÞch qïy tÝm kh«ng ®æi mµu.

D.

Dung dÞch qïy tÝm hãa ®á sau ®ã mÊt mµu ngay.

Khi cho clo hoÆc l­u huúnh t¸c dông víi s¾t th× s¶n phÈm thu ®­îc lµ: A.

FeCl2 vµ FeS.

B.

FeCl2 vµ Fe2S3.

C.

FeCl3 vµ FeS.

D.

FeCl3 vµ Fe2S3.

Trong phßng thÝ nghiÖm ng­êi ta thu khÝ clo b»ng c¸ch: A.

§Èy kh«ng khÝ miÖng b×nh thu khÝ h­íng lªn trªn.

B.

§Èy kh«ng khÝ miÖng b×nh thu khÝ h­íng xuèng d­íi.

C.

§Èy n­íc.

§iÒu chÕ khÝ clo trong phßng thÝ nghiÖm b»ng c¸ch ®un nhÑ MnO2 víi dung dÞch

HCl ®Ëm ®Æc thu ®­îc khÝ clo cã lÉn khÝ HCl. §Ó lo¹i bá khÝ HCl mµ h¹n chÕ sù gi¶m l­îng khÝ clo ng­êi ta dÉn hçn hîp khÝ thu ®­îc qua:

218

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

96.

A.

Dung dÞch NaOH.

B.

Dung dÞch KOH.

C.

N­íc.

D.

Dung dÞch NaCl b·o hßa.

Cho 2,3 (g) kim lo¹i t¸c dông víi khÝ clo d­ thu ®­îc 5,85 (g) muèi. C«ng thøc

ph©n tö cña muèi clorua lµ:

97.

A.

KCl.

B.

NaCl.

C.

CaCl2.

D.

FeCl3.

Cho kim lo¹i Ca t¸c dông víi khÝ clo thu ®­îc 22,2(g) muèi clorua, thÓ tÝch khÝ clo

®· tham gia ph¶n øng ë (®ktc) lµ:

98.

A.

2,24 (l).

B.

4,48 (l).

C.

3,36 (l).

D.

6,72 (l).

Cho 8,1 (g) kim lo¹i M t¸c dông víi khÝ clo d­, thu ®­îc 40,05 (g) muèi. Kim lo¹i

M lµ:

99.

A.

Fe.

B.

Al.

C.

Mg.

D.

Cu.

Cho 12,7(g) muèi s¾t clorua vµo dung dÞch NaOH d­ trong b×nh kÝn thu ®­îc 9 (g)

mét chÊt kÕt tña. C«ng thøc hãa häc cña muèi lµ:

100.

A.

FeCl2.

B.

FeCl3.

C.

FeCl.

D.

FeCl4.

Cho s¬ ®å ph¶n øng sau:

219

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Cl2 + A

®

B

B

+ Fe

®

C

C

+ E

®

G ¯ + NaCl

G

+ B

®

C

+ H2­

+

H2O

C¸c chÊt A, B, C, E, G lÇn l­ît lµ:

101.

102.

A.

Fe , FeCl2 , FeCl3 , NaOH ,

Fe(OH)3.

B.

Fe , FeCl3 , FeCl2 , NaOH ,

Fe(OH)2.

C.

H2 , HCl ,

FeCl2 , NaOH ,

Fe(OH)2.

D.

H2 , HCl ,

FeCl3 , NaOH ,

Fe(OH)3.

Trong phßng thÝ nghiÖm ng­êi ta dïng chÊt sau ®Ó ®iÒu chÕ khÝ clo: A.

NaCl, H2O.

B.

NaCl, HCl, H2O.

C.

HCl, KMnO4, MnO2.

D.

HCl, MnO2, H2O.

Ng­êi ta cho HCl t¸c dông víi KMnO4 (hoÆc MnO2) ®Ó ®iÒu chÕ khÝ clo trong

phßng thÝ nghiÖm. BiÕt ph¶n øng gi÷a HCl vµ KMnO4 diÔn ra nh­ sau: 16 HCl + 2 KMnO4

®

2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 + 8 H2O.

NÕu lÊy cïng sè mol KMnO4 hoÆc MnO2 th× l­îng khÝ clo thu ®­îc thu ®­îc lÇn l­ît lµ V1 vµ V2, so s¸nh V1 vµ V2 ta cã:

103.

A.

V1 < V2.

B.

V1 > V2.

C.

V1 = V2.

Cho s¬ ®å ph¶n øng hãa häc sau :

Cacbon

X

Y

T

C¸c chÊt X, Y , Z, T lÇn l­ît lµ:

220

CaO + Y

104.

A.

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com CO, Cu(OH)2, HCl, CuCl2.

B.

CO, CO2, NaOH, NaHCO3.

C.

CO, CO2, Ca(OH)2, CaCO3.

D.

CO, CO2, NaOH, CaCO3.

Ng­êi ta dïng 15,625 tÊn than chøa 96% c¸c bon ®Ó nung g¹ch ngãi, l­îng khÝ

CO2 th¶i ra m«i tr­êng sÏ lµ:

105.

A.

30 tÊn.

B.

55 tÊn.

C.

40 tÊn.

D.

60 tÊn.

Cho 11,2 (l) hçn hîp (CO vµ CO2) ë ®ktc cã tØ lÖ vÒ thÓ tÝch lµ 1:1 sôc qua dung

dÞch chøa 10(g) NaOH thu ®­îc dung dÞch A vµ khÝ tho¸t ra lµ B. Dung dÞch A chøa: A. Na2CO3.

B. NaHCO3.

C. Na2CO3 vµ NaHCO3.

D. Na2CO3 vµ NaOH. 106.

Cho hçn hîp khÝ gåm (CO vµ CO2) qua dung dÞch n­íc v«i trong d­ thÊy cã 25(g)

kÕt tña, khÝ tho¸t ra khö hoµn toµn võa ®ñ víi 40(g) CuO ë nhiÖt ®é cao. ThÓ tÝch hçn hîp khÝ ban ®Çu ë ®ktc lµ: A. 14,4 (l).

B. 20,1 (l).

C. 16,8 (l).

D. 18,6 (l).

107.

Khi nhiÖt ph©n MgCO3 mét thêi gian thu ®­îc chÊt r¾n A vµ mét khÝ X.

ChÊt r¾n A t¸c dông víi dung dÞch HCl thÊy cã khÝ tho¸t ra.

KhÝ X hÊp thô hoµn toµn vµo dung dich NaOH ®­îc dung dÞch B. Dung dÞch B t¸c dông ®­îc víi dung dÞch BaCl2 vµ NaOH. KÕt luËn nµo sau ®©y ®óng: A. ChÊt r¾n A lµ (MgO), dung dÞch B lµ (Na2CO3).

B. ChÊt r¾n A lµ (MgOvµ MgCO3), dung dÞch B lµ (Na2CO3).

221

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C. ChÊt r¾n A lµ (MgO), dung dÞch B lµ (Na2CO3 vµ NaHCO3).

D. ChÊt r¾n A lµ (MgO vµ MgCO3), dung dÞch B lµ (Na2CO3 vµ NaHCO3).

108.

Nung mét lo¹i ®¸ v«i chøa 80% CaCO3 ®Õn khi ph¶n øng hoµn toµn ph¶n øng

hoµn toµn( c¸c t¹p chÊt kh«ng bÞ ph©n hñy bëi nhiÖt) thÊy khèi l­îng ®¸ v«i gi¶m ®i so víi ban ®Çu lµ 88(g). Khèi l­îng ®¸ v«i ban ®Çu ®em nung lµ: A.

200 (kg).

B.

220 (kg).

C.

250 (kg).

D.

300 (kg).

109.

Nung 126(g) MgCO3 ë nhiÖt ®é cao th× thu ®­îc 16,8 (l) khÝ CO2 (®ktc). HiÖu

suÊt ph¶n øng ph©n hñy lµ: A.

20%.

B.

30%.

C.

50%.

D.

80%.

110.

Cho 28,5(g)hçn hîp Na2CO3 vµ NaHCO3 t¸c dông víi dung dÞch HCl d­ sinh ra

6,72(l) khÝ( ®ktc). Khèi l­îng mçi muèi trong hçn hîp lµ: A.

15,9 (g) vµ 12,6 (g).

B.

20 (g) vµ 8,5 (g).

C.

18 (g) vµ 10,5 (g).

D.

15 (g) vµ 13,5 (g).

111.

NÕu lÊy cïng mét dung dich chøa 98(g) H2SO4 t¸c dông lÇn lù¬t víi Na2CO3 vµ

NaHCO3(c¸c muèi lÊy d­ so víi H2SO4). ThÓ tÝch CO2(®ktc) t¹o thµnh trong mçi tr­êng hîp lÇn l­ît lµ: A.

11,2 (l) vµ 11,2 (l).

B.

22,4(l) vµ 22,4 (l).

C.

11,2 (l) vµ 22,4 (l).

D.

22,4 (l) vµ 44,8 (l).

222

112.

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C¸c chÊt trong d·y sau ®Òu t¸c dông ®­îc víi SiO2

A.

CO2, H2O, H2SO4, NaOH.

B.

CO2, H2SO4, CaO, NaOH.

C.

H2SO4, NaOH, CaO, H2O.

D.

NaOH, Na2CO3, CaCO3, CaO.

113.

Nguyªn tè X cã sè hiÖu nguyªn tö lµ 9. §iÒu kh¼ng ®Þnh nµo sau ®©y kh«ng ®óng:

A.

§iÖn tÝch h¹t nh©n cña nguyªn tö lµ 9+, nguyªn tö cã 9 electron.

B.

Nguyªn tè X ë gÇn cuèi chu kú 2 vµ ®Çu nhãm VII.

C.

X lµ mét phi kim ho¹t ®éng m¹nh.

D.

X lµ mét kim lo¹i ho¹t ®éng m¹nh.

114.

A, B, C lµ 3 nguyªn tè cã sè hiÖu nguyªn tö lÇn l­ît lµ 11, 14, 16. §iÒu kh¼ng ®Þnh

nµo sau ®©y kh«ng ®óng: A.

A, B, C ®Òu thuéc chu kú 3.

B.

Sè electron líp ngoµi cïng cña A, B, C ®Òu b»ng 3.

C.

Theo thø tù A, B, C th× tÝnh kim lo¹i gi¶m dÇn vµ tÝnh phi kim t¨ng dÇn.

D.

A, B, C ®Òu ë tr¹ng th¸i r¾n ë ®iÒu kiÖn th­êng.

115.

Cã c¸c nguyªn tè sau: O, K, Al, F, Mg, P.

H·y chØ ra thø tù s¾p xÕp ®óng: (theo chiÒu tÝnh kim lo¹i gi¶m dÇn, tÝnh phi kim t¨ng dÇn): A.

Mg, Al, K, F, P, O.

B.

Al, K, Mg, O, F, P.

C.

K, Mg, Al, F, O, P.

D.

K, Mg, Al, P, O, F.

116.

Mét hîp chÊt cña clo víi nguyªn tè X cã c«ng thøc lµ XCl5. H·y chØ ra ®¸p ¸n

®óng vÒ c«ng thøc oxit cao nhÊt cña nguyªn tè X: A.

XO2.

B.

XO3.

C.

X2O5.

D.

X2O3.

223

117.

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Oxit cao nhÊt cña nguyªn tè R cã c«ng thøc ph©n tö lµ RO3 . H·y chØ ra c«ng thøc

®óng vÒ hîp chÊt cña R víi hi®ro: A.

HR.

B.

RH4.

C.

RH3.

D.

H2R.

118.

Hßa tan 4,69(g) mét kim lo¹i hãa trÞ I vµo n­íc thu ®­îc 2,24 (l) khÝ hi®ro (®ktc).

Kim lo¹i ®ã lµ: A.

K.

B.

Ag.

C.

Na.

D.

Cu.

119.

§èt a gam bét kim lo¹i M cã hãa trÞ III víi khÝ clo thu ®­îc chÊt r¾n cã khèi l­îng

b»ng 2,902a gam. Kim lo¹i M lµ: A.

Al.

B.

Mg.

C.

Zn.

D.

Fe.

120.

H·y chØ ra cÆp chÊt kh«ng t¸c dông ®­îc víi nhau trong nh÷ng cÆp chÊt sau ®©y:

A.

C vµ O2.

B.

Al vµ Cl2.

C.

NaOH vµ CO.

D.

CO2 vµ NaOH.

121.

Mét oxit cña mét kim lo¹i M, cã tØ lÖ vÒ khèi l­îng cña oxi so víi khèi l­îng cña

kim lo¹i M lµ 3:7 vµ tØ lÖ sè nguyªn tö oxi so víi sè nguyªn tö kim lo¹i M trong ph©n tö lµ 1,5. C«ng thøc ph©n tö cña oxit ®ã lµ: A.

CaO.

B.

PbO2.

C.

Fe2O3.

224

D.

122.

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com Al2O3.

Cho 8,7 gam MnO2 t¸c dông víi HCl ®Æc d­ thu ®­îc mét l­îng khÝ X. KhÝ X hÊp

thô hoµn toµn vµo 500ml dung dÞch NaOH 0,4M ë nhiÖt ®é th­êng thu ®­îc dung dÞch A. C¸c chÊt cã trong dung dÞch A lµ: A.

NaOH, NaCl.

B.

NaOH , NaClO.

C.

NaCl,

NaClO,

NaOH. D. 123.

A. B. C. D.

NaCl, NaClO. Dung dÞch axit H2SO4 lo·ng cã ph¶n øng ho¸ häc víi nh÷ng chÊt sau: Fe, NaOH, Na2CO3, CaO Mg(OH)2, CuO, Cu, CaCO3 Ca(OH)2, CuO, Na2CO3, Ag Mg(OH)2, CuO, CO2, CaCO3

124. Cho c¸c ho¸ chÊt sau: Mg(OH)2, CuO, Cu, CaCO3, H2SO4 ®Æc. Sè ph¶n øng cã thÓ x¶y ra gi÷a c¸c chÊt trªn lµ: A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 125. Cho c¸c ho¸ chÊt sau: Cl2, CO2, H2, O2, SO2 vµ NaOH. Sè ph¶n øng cã thÓ x¶y ra gi÷a c¸c chÊt trªn lµ: A. 2 B. 3 C. 4 D. 6 126. Cho c¸c ho¸ chÊt sau: Cl2, CO2, H2, O2, SO2. Trong phßng thÝ nghiÖm, sè chÊt khÝ trong sè c¸c chÊt trªn cã thÓ ®­îc ®iÒu chÕ b»ng ph­¬ng ph¸p ®Èy n­íc lµ: A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 127. Cho 10 gam hçn hîp Cu vµ CuO t¸c dông hÕt víi dung dÞch axit sunfuric ®Æc, ®un nãng. Sau ph¶n øng thu ®­îc 2,24 lit khÝ SO2 (®ktc). Thµnh phÇn % theo khèi l­îng cña Cu vµ CuO trong hçn hîp ban ®Çu lÇn l­ît lµ: A. 32% vµ 68% B. 48% vµ 52%

225

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C. 64% vµ 36% D. Ph­¬ng ¸n kh¸c.

128. Cho 4,4 gam hçn hîp gåm Fe vµ Fe2O3 t¸c dông víi dung dÞch CuSO4 d­. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc, läc, röa s¹ch phÇn chÊt r¾n kh«ng tan b»ng n­íc cÊt, sÊy kh«, c©n nÆng 4,8 gam. Khèi l­îng cña Fe vµ Fe2O3 trong hçn hîp ban ®Çu lÇn l­ît lµ: A. 2,8 vµ 1,6 gam B. 2,6 vµ 1,8 gam C. 2,4 vµ 2,0 gam D. Ph­¬ng ¸n kh¸c 129. Cho 4,48 lit hçn hîp A gåm hai khÝ lµ CO2 vµ SO2 (ë ®ktc) hÊp thô hoµn toµn vµo dung dÞch Ba(OH)2 d­. TØ khèi cña A so víi hi®ro lµ 27. Khèi l­îng kÕt tña thu ®­îc sau khi ph¶n øng kÕt thóc lµ: A. 41,4 gam B. 31,4 gam C. 21,4 gam D. Ph­¬ng ¸n kh¸c.

C©u 130: a. ë ®iÒu kiÖn thÝch hîp Clo ph¶n øng ®­îc víi tÊt c¶ c¸c chÊt trong d·y sau: A- Fe, KOH, H2O, H2.

B- H2, Ca, Fe2O3, Na2O C- H2, Ca, CuO, Fe2O3 D- HCl, Na2O, CuO, Al2O3 b. ë ®iÒu kiÖn thÝch hîp, cacbon ph¶n øng ®­îc víi tÊt c¶ c¸c chÊt trong d·y sau: A- H2, Ca, CuO, Na2O B- H2, Ca, Fe2O3, Na2O C- O2, ZnO, CuO, Fe2O3 D-HCl, Na2O, CuO, Al2O3

C©u 131: Cã c¸c chÊt sau: C2H5OH, NaOH, Ba (NO3)2, CaCO3, Na, Cu. a) Cho axit axetic lÇn l­ît t¸c dông víi mçi chÊt, axit axetic t¸c dông ®­îc víi: A: tÊt c¶ c¸c chÊt.

B. C2H5OH, NaOH, CaCO3, Na C. C2H5OH, NaOH, Ba(NO3)2, CaCO3, Na D. NaOH, CaCO3, Na, Cu

226

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com b) Cho axit clohi®ric lÇn l­ît t¸c dông víi mçi chÊt, axit clohi®ric t¸c dông ®­îc víi: A. C2H5OH, NaOH, Ba(NO3)2, CaCO3, Na, Cu B. NaOH, Ba(NO3)2, CaCO3, Na C. C2H5OH, NaOH, CaCO3, Na D. NaOH, CaCO3, Na, Cu

C©u 132: Mét hîp chÊt h÷u c¬ cã sè nguyªn tö hi®ro gÊp 2 lÇn sè nguyªn tö cacbon. Nã cã thÓ lµ chÊt nµo sau ®©y?

A. Metan B. R­îu etylic C. Etilen D. Axetilen C©u 133 Cho s¬ ®å chuyÓn hãa sau: X1 X2 X3 C2H2Br4 C¸c chÊt trong tr­êng hîp nµo d­íi ®©y øng víi thø tù X1, X2, X3?

A: C2H2, C2H4, C2H2Br2 B: CaC2, C2H4, C2H2Br2 C: CaC2, C2H2, C2H2Br2 D: C2H5OH, CH4, C2H2Br2 C©u 134 §èt ch¸y hoµn toµn m gam 1 hidrocacbon A, được 2,688 lÝt CO2 (đktc) vµ 4,32gam H2O. H·y cho biết trường hợp nµo cho dưới đ©y lµ gi¸ trị của m?

A: 1,92 gam B: 19,2 gam C: 9,6 gam D: 1,68 gam

C©u 135. DÉn 5,6 lÝt (®ktc) hçn hîp khÝ X gåm CH4 vµ C2H4 qua b×nh ®ùng n­íc brom d­, thÊy khèi l­îng b×nh t¨ng 5,6 gam. Thµnh phÇn % theo thÓ tÝch cña c¸c chÊt trong hçn hîp X lµ: A. 22% CH4 vµ 78% C2H4

B. 22,2% CH4 vµ 77,8% C2H4

C. 20% CH4 vµ 80% C2H4

D. 25% CH4 vµ 75% C2H4

C©u 136. Cho 10 gam dung dÞch r­îu Etylic (dung m«i lµ n­íc) t¸c dông víi mét l­îng d­ Na, thu ®­îc 4,48 lÝt H2 (®ktc). Khèi l­îng r­ îu Etylic nguyªn chÊt cã trong dung dÞch r­îu lµ: A. 5 gam

B. 5,4 gam

C. 6 gam

D. 4,6 gam

C©u 137. §un nãng hçn hîp X gåm 8,05 gam r­îu Etylic vµ 30 gam axit Axetic trong ®iÒu kiÖn cã H2SO4 ®Æc lµm xóc t¸c, thu ®­îc 6,16 gam Este. HiÖu suÊt ph¶n øng este ho¸ lµ: A. 50%

B. 40%

C. 60%

227

D. 45%

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

C©u 138. Cho c¸c chÊt sau: FeS, FeS2, Fe2O3, FeO, Fe3O4. ChÊt cã hµm l­îng s¾t nhá nhÊt lµ: A. FeS

B. FeS2

C. FeO

D. Fe2O3

E. Fe3O4.

C©u 139. Cho luång khÝ CO d­ ®i qua èng sø ®ùng hçn hîp Fe3O4, CuO ®un nãng ®Õn khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn, thu ®­îc 2,32 gam hçn hîp kim lo¹i. KhÝ tho¸t ra cho hÊp thô hÕt vµo dung dÞch Ca(OH)2 d­, thÊy t¹o ra 5 gam kÕt tña. Khèi l­îng hçn hîp 2 oxit kim lo¹i ban ®Çu lµ: A. 3,22 gam

B. 4,20 gam

C. 3,12 gam

D. 3,92 gam

C©u 140. Cã bèn kim lo¹i sau: Mg, Al, Fe, Cu. Kim lo¹i nµo nªu trªn t¸c dông ®­îc víi dung dÞch HCl, dung dÞch NaOH nh­ng kh«ng t¸c dông ®­îc víi dung dÞch H2SO4 ®Æc nguéi ?

A. Mg

B. Al

C©u 141. Cho s¬ ®å ph¶n øng sau: X1

C. Fe

X2

X3

D. Cu

Fe(NO3)3

C¸c chÊt X1 , X2 , X3 lÇn l­ît lµ: A. Fe , FeCl3 , Fe2O3

B. Fe2O3 , Fe(OH)3 , FeCl3

C. FeCl2 , FeO , Fe(OH)3

D. Fe, FeCl3 , Fe(OH)3

C©u 142. Cho mét luång khÝ CO d­ ®i qua èng sø chøa 5,64 gam hçn hîp gåm: Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 (®un nãng). Sau khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn khÝ ®i ra ®­îc dÉn vµo dung dÞch Ca(OH)2 d­ thu ®­îc 8 gam kÕt tña. Khèi l­îng Fe thu ®­îc lµ: A. 4,36 gam

B. 4,63 gam

C. 3,46 gam D. 3,64 gam

C©u 143. Khö hoµn toµn 6,64 gam hçn hîp gåm: Fe, FeO, Fe3O4 , Fe2O3 cÇn dïng võa ®ñ 2,24 lÝt khÝ CO (®ktc). Khèi l­îng Fe thu ®­îc lµ: A. 5,4 gam

B. 5,04 gam

C. 5,03 gam

D. 5,02 gam

C©u 144. NhiÖt ph©n hoµn toµn 10 gam CaCO3 thu ®­îc khÝ A. DÉn A hÊp thô hÕt vµo 200ml dung dÞch NaOH 1,5M. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc, thu ®­îc dung dÞch B cã chøa:

228

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com A. 0,1 mol Na2CO3 vµ 0,2 mol NaHCO3 B. 0,1 mol Na2CO3 vµ 0,1 mol NaOH d­ C. 0,1 mol NaHCO3 vµ 0,05 mol Na2CO3 D. 0,05 mol NaHCO3 vµ 0,1 mol Na2CO3

C©u 145. NhiÖt ph©n hoµn toµn 30 gam CaCO3 thu ®­îc khÝ A. DÉn A hÊp thô hÕt vµo 400ml dung dÞch NaOH 1 M. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc, thu ®­îc dung dÞch B cã chøa: A. 0,3 mol Na2CO3 vµ 0,1 mol NaOH d­

B. 0,2 mol Na2CO3

C. 0,2 mol NaHCO3 vµ 0,1 mol Na2CO3

D. 0,4 mol NaHCO3

C©u 146. Cho 32,8 gam hçn hîp gåm MgCO3, Na2CO3 , K2CO3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch H2SO4 d­. Sau ph¶n øng, thu ®­îc hçn hîp A gåm 3 muèi sunfat vµ 6,72 lÝt khÝ CO2 (®ktc). Khèi l­îng cña A lµ: A. 43,6 gam

B. 40 gam

C. 43,2 gam

D. 42 gam

C©u 147. Cho 24,4 gam hçn hîp X gåm 2 muèi cacbonat trung hoµ cña hai kim lo¹i ho¸ trÞ I, t¸c dông hÕt víi dung dÞch H2SO4. Sau ph¶n øng thu ®­îc hçn hîp A gåm hai muèi sunfat vµ 4,48 lÝt khÝ CO2 (®ktc). Khèi l­îng cña A lµ: A. 30,6 gam

B. 32 gam

C. 32,2 gam

D. 31,6 gam

C©u 148. Hçn hîp X gåm CH4, C3H6, C4H10. §èt ch¸y hoµn toµn m gam hçn hîp X thu ®­îc 17,6 gam CO2 vµ 10,8 gam H2O. Gi¸ trÞ cña m lµ: A. 2 gam

B. 4 gam

C. 6 gam

D. 8 gam

C©u 149. §èt ch¸y hoµn toµn m gam mét hi®rocacbon A, thu ®­îc 2,688 lÝt CO2 (®ktc) vµ 4,32 gam H2O. Gi¸ trÞ cña m lµ: A. 1,92 gam

B. 19 gam

C. 9,8 gam

D. 1,6 gam

C©u 150: Mét hîp chÊt h÷u c¬ t¹o bëi C, H vµ O. Mét sè tÝnh chÊt cña hîp chÊt: - Lµ chÊt láng, kh«ng mµu, tan v« h¹n trong n­íc.

- Hîp chÊt t¸c dông víi natri gi¶i phãng khÝ hidro; tham gia ph¶n øng t¹o s¶n phÈm este; kh«ng t¸c dông víi NaOH. Hîp chÊt ®ã lµ

229

A. CH3 - O - CH3 C. CH3 - COOH 151.

A. B. C. D.

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com B. C2H5 - OH D. CH3COO - C2H5

Chän ®Þnh nghÜa ®óng vÒ r­îu 45 0 trong sè c¸c ®Þnh nghÜa sau: Lµ hçn hîp r­îu víi n­íc trong ®ã r­îu chiÕm 45%.

Lµ hçn hîp r­îu víi n­íc trong ®ã r­îu chiÕm 45% vÒ khèi l­îng.

Lµ hçn hîp r­îu víi n­íc trong ®ã n­íc chiÕm 45% vÒ thÓ tÝch.

Lµ hçn hîp r­îu víi n­íc trong ®ã cø 100ml hçn hîp cã 45ml r­îu nguyªn chÊt.

152. Quan s¸t h×nh 5,1 trang 136, s¸ch gi¸o khoa ho¸ häc 9 vµ chän c¸ch ®óng ®Ó pha r­îu 45 0 tõ r­îu etylic nguyªn chÊt: A. LÊy mét èng ®ong dung tÝch 200 ml. LÊy 45 ml r­îu etylic nguyªn chÊt vµo èng ®ong.

B. Thªm tõ tõ n­íc cÊt vµo èng ®ong cho ®Õn khi ®­îc 100 ml th× dõng l¹i. Ta thu ®­îc r­îu etylic 45 0.

C. LÊy mét èng ®ong dung tÝch 200 ml. LÊy 45 ml r­îu etylic nguyªn chÊt vµo èng ®ong. Thªm tõ tõ 55 ml n­íc cÊt vµo èng ®ong, trén ®Òu, thu ®­îc r­îu 45 0.

D. A, B ®óng.

153.

A. B. C. D.

R­îu etylic cã ph¶n øng víi natri gi¶i phãng khÝ hi®ro, bëi v× ph©n tö r­îu cã nhãm OH. ph©n tö r­îu cã nguyªn tö oxi vµ hi®ro. ph©n tö r­îu cã chøa oxi. ph©n tö r­îu cã chøa C, H, O.

154.

A. B. C. D.

R­îu etylic cã thÓ ®­îc ®iÒu chÕ tõ tinh bét . ®­êng. etilen tÊt c¶ ®Òu ®óng.

155. Mét chai r­îu 45 0 cã dung tÝch 750 ml. ThÓ tÝch r­îu nguyªn chÊt cã trong chai r­îu lµ……ml.

A. 337,5 B. 337,0 C. 373,5 D. 370,0 156.

A. B. C. D.

TÝnh chÊt ho¸ häc nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cña r­îu etylic ? t¸c dông víi natri, gi¶i phãng khÝ hi®ro. t¸c dông lµm mÊt mµu dung dÞch brom. t¸c dông víi oxi kh«ng khÝ. t¸c dông víi axit axetic cã xóc t¸c H2SO4 ®Æc vµ ®un nãng.

157. Cån 75 0 ®­îc sö dông ®Ó s¸t trïng bëi v× A. cån lo·ng h¬n 75 0 cã kh¶ n¨ng lµm ®«ng tô protein thÊp.

B. cån ®Æc h¬n lµm ®«ng tô líp vá bªn ngoµi vi trïng, ng¨n cån thÈm thÊu vµo bªn trong vi trïng.

C. cån 75 0 võa cã kh¶ n¨ng thÈm thÊu vµo bªn trong vi trïng cao, võa cã kh¶ n¨ng lµm ®«ng tô protein khiÕn vi trïng bÞ chÕt.

230

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com D. tÊt c¶ c¸c lÝ do trªn ®Òu ®óng.

158. Axit axetic cã thÓ lµm quú tÝm chuyÓn sang mµu ®á, t¸c dông víi baz¬, oxit baz¬, kim lo¹i tr­íc hi®ro vµ víi muèi, bëi trong ph©n tö cã chøa: A. nguyªn tö oxi.

B. nguyªn tö C, H vµ O. C. nhãm – COOH. D. nguyªn tö C vµ O. 159. GiÊm ¨n lµ dung dÞch cña axit axetic trong n­íc, trong ®ã nång ®é axit axetic tõ 2 – 5%. L­îng axit axetic tèi thiÓu cã trong mét lit giÊm ¨n(d = 1,01 g/ml) lµ: A. 22,0 gam .

B. 20,2 gam.

C. 22,2 gam.

D. 20,0 gam.

E. 21,2 gam.

160. Cho c¸c chÊt sau: CuO, Mg, Na2CO3, C2H5OH, KOH, Cu, Br2. Sè chÊt cã thÓ t¸c dông víi axit axetic trong sè c¸c chÊt trªn lµ: A. 3 B. 4 C. 5 D. 6 161. Cho 6,0 gam axit axetic t¸c dông víi 4,6 gam r­îu etylic th× thu ®­îc 5,5 gam CH3COOCH2CH3. HiÖu suÊt cña ph¶n øng lµ A. 72,5% B. 80% C. 65% D. 62,5% 162.

A. B. C. D.

Tæng c¸c hÖ sè trong ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ch¸y cña axit axetic lµ 5 6 7 8

163. Mét hîp chÊt h÷u c¬ A cã tØ khèi h¬i so víi hi®ro lµ 23. §èt ch¸y hoµn toµn 2,3 gam A th× thu ®­îc hçn hîp s¶n phÈm gåm 4,4 gam CO2 vµ 2,7 gam H2O. A cã c«ng thøc ph©n tö lµ A. C3H8 B. C2H6O C. CH3COOH D. C6H6 164. Cho 5,6 lit khÝ etilen (®ktc) t¸c dông víi n­íc cã xóc t¸c axit sunfuric th× thu ®­îc 2,3 gam r­îu etylic. HiÖu suÊt cña ph¶n øng lµ A. 15% B. 17% 231

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com C. 20% D. 22% 165.

A. B. C. D.

TÝnh chÊt ho¸ häc nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cña etilen ?

Ph¶n øng trïng hîp.

Ph¶n øng céng víi dung dÞch brom.

Ph¶n øng víi natri.

Ph¶n øng céng víi hi®ro cã xóc t¸c niken.

166. Axit axetic lµ mét s¶n phÈm cña c«ng nghiÖp ho¸ dÇu, cã nhiÒu øng dông quan träng. Tõ axit axetic cã thÓ s¶n xuÊt: A. t¬ nh©n t¹o B. thuèc ch÷a bÖnh C. chÊt dÎo, phÈm nhuém, thuèc diÖt c«n trïng ..

D. pha giÊm ¨n.

E. tÊt c¶ ®Òu ®óng.

167. Cã ba chÊt láng ®ùng trong ba lä mÊt nh·n, gåm c¸c chÊt C6H6, C2H5OH vµ CH3COOH, ®­îc kÝ hiÖu ngÉu nhiªn lµ A, B, C. ChØ ®­îc dïng hai thuèc thö, x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña A,B,C. Hai thuèc thö ®­îc chän lµ A. dung dÞch brom vµ muèi natricacbonat.

B. kim lo¹i natri vµ muèi natricacbonat.

C. kim lo¹i natri vµ dung dÞch brom D. quú tÝm vµ dung dÞch brom 168. Chän mét ph­¬ng ph¸p cã thÓ tÈy s¹ch vÕt dÇu ¨n dÝnh vµo quÇn ¸o mµ em cho lµ th©n thiÖn nhÊt víi m«i tr­êng.

A. GiÆt b»ng hçn hîp n­íc vµ bét giÆt tæng hîp.

B. GiÆt b»ng n­íc ®· lo¹i bá hÕt khÝ hoµ tan.

C. TÈy b»ng dÇu ho¶.

D. GiÆt b»ng n­íc vµ xµ phßng.

169. §Ó thuû ph©n 4,29 kg mét lo¹i chÊt bÐo cÇn võa ®ñ 0,6 kg NaOH thu ®­îc 0,184 kg glixeron vµ m kg hçn hîp muèi cña axit bÐo. Gi¸ trÞ cña m lµ……kg.

A. 4,706 B. 4,776 C. 4,076 D. 4,067 170. Cã mét hçn hîp gåm hai chÊt láng lµ r­îu etylic vµ axit axetic. Chon thø tù thao t¸c hîp lÝ ®Ó t¸ch riªng tõng chÊt: A. Ch­ng cÊt, r­îu bay h¬i vµ ng­ng tô l¹i, muèi natri axetat kh«ng bay h¬i.

B. Thªm mét l­îng võa ®ñ dung dÞch NaOH ®Ó chuyÓn axit axetic thµnh muèi natri axetat.

C. Thªm dung dÞch axit sunfuric ®Ó chuyÓn muèi natri axetat thµnh axit axetic.

D. Ch­ng cÊt thu ®­îc axit axetic nguyªn chÊt.

171.

A. B. C. D.

ChÊt bÐo cã nh÷ng øng dông nµo sau ®©y: Thøc ¨n cña ng­êi vµ ®éng vËt.

Lµ nguyªn liÖu ®iÒu chÕ glixeron.

Lµ nguyªn liÖu ®iÒu chÕ xµ phßng.

TÊt c¶ ®Òu ®óng.

232

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 172. Cho 100 gam dung dÞch axit axetic 6% t¸c dông võa ®ñ víi 50 ml dung dÞch NaHCO3 cã nång ®é CM = a mol/l. Gi¸ trÞ cña a lµ: A. 1M B. 2M C. 1,5M D. 2,5M A. 173. Khi ®èt 1 mol c¸c chÊt lÇn l­ît lµ r­îu etylic, axit axetic vµ chÊt bÐo cã c«ng thøc (C17H35COO)3C3H5 cÇn c¸c thÓ tÝch oxi ë (®ktc) lÇn l­ît lµ V1, V2, V3. Thø tù t¨ng dÇn cña thÓ tÝch khÝ oxi cÇn thiÕt cho ph¶n øng ch¸y lµ: A. V1 < V2 < V3 B. V2 < V1 < V3 C. V1 < V3 < V2 D. V1 = V2 < V3 174.

A. B. C. D. 175.

A. B. C. D.

TÝnh chÊt vËt lÝ nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cña glucoz¬?

ChÊt kÕt tinh kh«ng mµu, DÔ tan trong n­íc Cã vÞ ngät Cã vÞ chua Tæng c¸c hÖ sè trong ph­¬ng tr×nh lªn men ®­êng glucoz¬ lµ: 3 4 5 6

176.

A. B. C. D.

TÝnh chÊt ho¸ häc nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cña glucoz¬?

Lªn men t¹o thµnh r­îu vµ cacbonic Thuû ph©n Ch¸y trong kh«ng khÝ t¹o ra cacbonic vµ n­íc Tr¸ng b¹c

177. Khi lªn men m gam glucoz¬ th× thu ®­îc 20,7gam C2H5OH. BiÕt hiÖu suÊt cña qu¸ tr×nh lªn men lµ 90 %. Gi¸ trÞ cña m lµ: A. 45 gam B. 50 gam C. 55 gam D. 60 gam 178.

A. B. C. D.

Glucoz¬ cã nh÷ng øng dông chÝnh sau: Tr¸ng g­¬ng, tr¸ng ruét phÝch Pha huyÕt thanh Lµ chÊt dinh d­ìng quan träng cña ng­êi vµ ®éng vËt TÊt c¶ ®Òu ®óng.

179. Trong n­íc tiÓu cña nh÷ng ng­êi bÞ bÖnh tiÓu ®­êng, cã chøa ®­êng glucoz¬. Chän thuèc thö ®Ó nhËn biÕt ®­êng glucoz¬ trong n­íc tiÓu trong sè c¸c chÊt cho d­íi ®©y: A. Quú tÝm 233

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com B. N­íc v«i trong C. Ag2O/NH3 D. Zn 180.

A. B. C. D.

Glucoz¬ cã ë ®©u?

Trong qu¶ nho chÝn Trong m¸u ng­êi Trong qu¶ chuèi chÝn TÊt c¶ ®Òu ®óng

181. Theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng, cø mét mol ®­êng glucoz¬ ph¶n øng hoµn toµn víi oxit b¹c t¹o ra hai mol b¹c kim lo¹i. NÕu l­îng Ag thu ®­îc lµ 2,16 gam, th× sè gam ®­êng glucoz¬ ®· tham gia ph¶n øng lµ: A. 1,8 B. 3,6 C. 3,2 D. 2,4 182.

A. B. C. D.

TÝnh chÊt vËt lÝ nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cña saccaroz¬ ?

Cã vÞ ngät Tan trong n­íc, ®Æc biÖt tan nhiÒu trong n­íc nãng.

Lµ chÊt kÕt tinh mµu ®en Lµ chÊt kÕt tinh kh«ng mµu

183. Trong sè c¸c tÝnh chÊt ho¸ häc sau ®©y, tÝnh chÊt nµo kh«ng ph¶i cña ®­êng saccaroz¬ ?

A. Tr¸ng b¹c B. Thuû ph©n trong m«i tr­êng axit C. Ph¶n øng ch¸y t¹o ra cacbonic vµ n­íc D. T¸c dông víi H2SO4 ®Æc t¹o ra cacbon vµ n­íc E. TÊt c¶ c¸c ph¶n øng trªn ®Òu thuéc vÒ saccaroz¬.

184. Tõ 1 tÊn n­íc mÝa cã chøa 13% ®­êng saccaroz¬, víi hiÖu suÊt thu håi ®­êng lµ 60%, khèi l­îng ®­êng thu ®­îc lµ ……..kg.

A. 78 B. 87 C. 68 D. 86 185.

A. B. C. D.

Saccaroz¬ cã ë ®©u ?

Cã nhiÒu trong th©n c©y mÝa.

Trong cñ c¶i ®­êng Trong c©y thèt nèt TÊt c¶ ®Òu ®óng.

186. §un nãng dung dÞch saccaroz¬ víi xóc t¸c axit. Sau ph¶n øng, dung dÞch thu ®­îc cã ph¶n øng tr¸ng b¹c, bëi v×: A. Saccaroz¬ cã ph¶n øng tr¸ng b¹c.

B. Saccaroz¬ ®· thuû ph©n t¹o ra ®­êng glucoz¬ vµ fructozC. Mét nguyªn nh©n kh¸c.

234

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 187. Chän c©u ®óng nhÊt trong sè c¸c c©u sau A. Xenluloz¬ vµ tinh bét ®Òu cã ph©n tö khèi rÊt lín.

B. Xenluloz¬ vµ tinh bét ®Òu cã ph©n tö khèi rÊt lín, nh­ng tinh bét cã ph©n tö khèi lín h¬n.

C. Xenluloz¬ vµ tinh bét ®Òu cã ph©n tö khèi rÊt lín, nh­ng xenluloz¬ cã ph©n tö khèi lín h¬n rÊt nhiÒu.

D. Xenluloz¬ vµ tinh bét ®Òu cã ph©n tö khèi nh­ nhau.

188. Ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ A cã hai nguyªn tè. TØ khèi cña A so víi hi®ro lµ 22. A lµ chÊt nµo trong sè c¸c chÊt sau: A. C2H6O. B. C3H8.

C. C3H6.

D. C4H6.

189.

A. B. C. D.

øng dông nµo sau ®©y kh«ng thuéc vÒ xenluloz¬ ?

Nguyªn liÖu s¶n xuÊt giÊy.

VËt liÖu x©y dùng vµ trang trÝ néi thÊt.

S¶n xuÊt v¶i sîi.

L­¬ng thùc cho con ng­êi.

190. Chän mét nhãm thuèc thö trong sè c¸c chÊt sau ®Ó nhËn biÕt tõng chÊt láng trong c¸c lä riªng biÖt, mÊt nh·n: Dung dÞch ®­êng glucoz¬, dung dÞch saccaroz¬, hå tinh bét.

A. Iot vµ dung dÞch AgNO3 tan trong NH3.

B. Iot vµ dung dÞch axit HCl. C. Dung dÞch HCl vµ dung dÞch NaOH. D. Dung dÞch HCl vµ dung dÞch n­íc v«i trong.

191. Tõ mét lo¹i tinh bét, cã sè m¾t xÝch trung b×nh lµ 1000, ng­êi ta s¶n xuÊt r­îu etylic theo hai giai ®o¹n nh­ sau: Giai ®o¹n 1 axit (-C6 H10 O5-)1000 + 1000 H2O ¾¾® 1000 C6H12O6 cã hiÖu suÊt 80 % Giai ®o¹n 2 Men C6H12O6 ¾¾® 2C2H5OH + 2CO2 hiÖu suÊt 75% r­îu L­îng r­îu etylic thu ®­îc tõ 162 tÊn tinh bét lµ: A. 55,2 tÊn .

B. 52,5 tÊn.

C. 50,2 tÊn .

D. 55,5 tÊn.

192. Dung dÞch thu ®­îc khi ®un nãng hå tinh bét trong m«i tr­êng axit lo·ng cã ph¶n øng tr¸ng g­¬ng. NhËn xÐt nµo sau lµ ®óng ?

A. Hå tinh bét cã kh¶ n¨ng tr¸ng g­¬ng.

B. Khi ®un nãng hå tinh bét trong m«i tr­êng axit lo·ng, x¶y ra ph¶n øng thuû ph©n.

C. S¶n phÈm cña ph¶n øng thuû ph©n hå tinh bét lµ glucoz¬.

D. NhËn xÐt b vµ c ®óng.

235

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 193.

A. B. C. D.

Thµnh phÇn nguyªn tè chñ yÕu cña protein lµ; C, H, O, N. vµ mét l­îng nhá P, S, Kim lo¹i…

C, H, O vµ mét l­îng nhá P, S, Kim lo¹i…

C, H, vµ mét l­îng nhá P, S, Kim lo¹i…

C vµ mét l­îng nhá P, S, Kim lo¹i…

194. Cho c¸c chÊt khÝ: CH4, O2, CO2, H2, Cl2 sè cÆp chÊt cã thÓ ph¶n øng ho¸ häc víi nhau lµ A. 3.

B. 4.

C. 5.

D. 6.

195. Hai m¶nh v¶i lôa, bÒ ngoµi gièng nhau, nh­ng cã nguån gèc kh¸c nhau. Mét ®­îc lµm tõ t¬ t»m vµ mét tõ t¬ nh©n t¹o(axetat xenlulo). Chän ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¶n ®Ó ph©n biÖt hai m¶nh v¶i lôa.

A. LÊy hai mÉu thö, ®un kho¶ng 15 phót trong n­íc cã axit lo·ng. Sau ®ã thö dung dÞch thu ®­îc b»ng ph¶n øng tr¸ng b¹c. NÕu cã ph¶n øng th× mÉu ban ®Çu lµ tnh©n t¹o.

B. LÊy hai mÉu thö, ®èt ch¸y, mÉu nµo cã mïi tãc ch¸y th× ®ã lµ lôa t¬ t»m.

C. Ph­¬ng ph¸p kh¸c.

196.

A. B. C. D.

Trong sè c¸c polime sau, c¸c chÊt cã m¹ch th¼ng lµ: xenluloz¬, cao su l­u ho¸, polietilen xenluloz¬, polivinyl clorua, polietilen amilopectin, cao su l­u ho¸, polietilen protein, cao su l­u ho¸, polietilen

197.

A. B. C. D.

Polime cã c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ nµo sau ®©y? Polime lµ c¸c chÊt r¾n kh«ng bay h¬i. hÇu hÕt kh«ng tan trong n­íc. kh«ng cã ®iÓm nãng ch¶y cè ®Þnh. tÊt c¶ c¸c tÝnh chÊt trªn ®Òu ®óng.

198.

A. B. C. D. E.

Thµnh phÇn cña chÊt dÎo bao gåm: polime lµ thµnh phÇn chÝnh. chÊt ®én, lµm t¨ng kh¶ n¨ng chÞu nhiÖt, chÞu n­íc vµ ®é bÒn c¬ häc chÊt ho¸ dÎo, lµm t¨ng tÝnh dÎo, thuËn lîi cho gia c«ng chÊt phô gia, ®Ó t¹o mµu, t¹o mïi, t¨ng ®é bÒn. tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn trªn.

199.

A. B. C. D. E.

Cao su cã nh÷ng tÝnh chÊt vËt lÝ nµo sau ®©y?

TÝnh ®µn håi Kh«ng thÊm n­íc vµ khÝ.

ChÊt chÞu mµi mßn ChÊt c¸ch ®iÖn tèt.

TÊt c¶ c¸c tÝnh chÊt trªn.

236

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 200. Cao su tù nhiªn ®­îc lÊy tõ mñ c©y cao su. MiÒn ®«ng nam bé cña n­íc ta trång nhiÒu cao su. Nh÷ng lîi Ých c¬ b¶n cña viÖc trång nh÷ng c¸nh rõng c©y cao su lµ g× ?

A. T¨ng ®é che phñ, chèng xãi mßn ®Êt canh t¸c.

B. Cung cÊp cao su ®Ó xuÊt khÈu vµ sö dông trong c«ng nghiÖp.

C. Gç c©y cao su hÕt tuæi khai th¸c mñ lµ nguyªn liÖu quý cho ngµnh chÕ biÕn gç.

D. Lµm trong lµnh m«i tr­êng sèng.

E. TÊt c¶ c¸c lîi Ých trªn.

201.

A. B. C. D.

Trong sè c¸c polime tù nhiªn, polime cã cÊu t¹o ph©n tö phøc t¹p nhÊt lµ xenluloz¬. tinh bét. cao su. protit.

202.

A. B. C. D.

TÝnh chÊt vËt lÝ nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cña benzen ?

Tan trong n­íc.

NhÑ h¬n n­íc.

Hoµ tan nhiÒu chÊt nh­: dÇu ¨n, cao su, iot…

Lµ chÊt láng ë nhiÖt ®é phßng.

203.

A. B. C. D. 204.

A. B. C. D.

Ph¶n øng ho¸ häc ®Æc tr­ng cña metan lµ: ph¶n øng ch¸y. ph¶n øng ph©n huû ph¶n øng thÕ ph­¬ng ¸n kh¸c Etyl axetat vµ chÊt bÐo cã ®Æc ®iÓm chung lµ ®Òu nhÑ h¬n n­íc vµ kh«ng tan trong n­íc. tan trong benzen vµ mét sè dung m«i h÷u c¬ kh¸c. ®Òu thuéc lo¹i hîp chÊt este. tÊt c¶ c¸c ý trªn ®Òu ®óng.

205. Cho 2,24 lit hçn hîp khÝ A gåm C2H4 vµ C2H2. DÉn hçn hîp A ®i qua dung dÞch brom d­, sau ph¶n øng khèi l­îng b×nh ®ùng dung dÞch brom t¨ng lªn 2,7 gam. Thµnh phÇn % vÒ thÓ tÝch cña C2H4 vµ C2H2 lÇn l­ît lµ: A. 50% vµ 50% B. 40% vµ 60% C. 60% vµ 40% D. ph­¬ng ¸n kh¸c.

206. HiÖu suÊt cña ph¶n øng ho¸ este gi÷a axit axetic vµ r­îu etylic víi xóc t¸c axit sunfuric ®Æc lµ 80%. §Ó thu ®­îc 88kg etylaxetat, l­îng axit axetic ®· sö dông lµ: A. 85 kg B. 75 kg C. 65 kg D. 55 kg.

207. §èt ch¸y mét chÊt h÷u c¬ X, thÊy s¶n phÈm t¹o ra gåm cã CO2, H2O, N2. X lµ chÊt nµo trong sè c¸c chÊt h÷u c¬ sau?

A. XenlulozB. Cao su C. Protein 237

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com D. Tinh bét.

E. Polietilen.

208.

Trong sè c¸c chÊt h÷u c¬ sau, chÊt nµo cã ph¶n øng tr¸ng b¹c?

A. XenlulozB. GlucozC. Protein D. Tinh bét.

209.

Nh÷ng chÊt h÷u c¬ nµo ®Òu cã ph¶n øng thuû ph©n trong c¸c nhãm chÊt sau?

A. Tinh bét, xenluloz¬, protein, saccaroz¬, etyl axetat.

B. Benzen, xenluloz¬, protein, saccaroz¬, r­îu etylic.

C. Tinh bét, xenluloz¬, polietilen, saccaroz¬, cao su.

D. Tinh bét, xenluloz¬, protein, saccaroz¬, axit axetic.

C©u 211: Mét hîp chÊt: - Lµm cho quú tÝm chuyÓn sang mµu ®á, t¸c dông ®­îc víi kim lo¹i, oxit baz¬, baz¬, muèi cacbonat.

Hîp chÊt cã c¸c chÊt trªn do ph©n tö cã chøa nhãm: A. -CH = O B. -OH C.-COOH D. -CH3 C©u 212: N­íc vµ axit dÔ trén lÉn ®Ó t¹o dung dÞch. 80ml axit axetic vµ 50 ml n­íc ®­îc trén lÉn. Ph¸t biÓu nµo d­íi ®©y lµ ®óng?

A. N­íc lµ dung m«i B. Axit axetic lµ dung m«i C. Dung m«i lµ r­îu D. C¶ hai lµ dung m«i v× ®Òu lµ chÊt láng C©u 213. Trong c¸c chÊt sau: Mg, Cu, MgO, KOH, Na2SO3, Na2SO4. Axit axetic t¸c dông ®­îc víi: A. TÊt c¶ c¸c chÊt B. MgO, KOH, Na2SO4, Na2SO3 C. Mg, Cu, MgO, KOH D. Mg, MgO, KOH, Na2SO3 C©u 214. D·y c¸c chÊt ®Òu ph¶n øng víi dung dÞch NaOH lµ: A- CH3COOH, (-C6H10O5)n B- CH3COOC2H5, C2H5OH C- CH3COOH, C6H12O6 D- CH3COOH, CH3COOC2H5 C©u 215. D·y c¸c chÊt ®Òu ph¶n øng víi kim lo¹i natri lµ A- CH3 COOH, (-C6H10O5)n B- CH3COOH, C2H5OH C- CH3COOH, C6H12O6 D- CH3COOH, CH3COOC2H5 C©u 216. D·y c¸c chÊt ®Òu ph¶n øng víi dung dÞch axit HCl lµ A - CH3 COOH, (-C6H10O5-)n, PE 238

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com B- CH3COOC2H5, C2H5OH, PVC C- CH3COOH, C6H12O6, C2H5OH D- CH3COONa, CH3COOC2H5, (-C6H10O5-)n C©u 217. D·y c¸c chÊt ®Òu cã ph¶n øng thuû ph©n trong m«i tr­êng axit lµ: A. Tinh bét, xenluloz¬, PVC B. Tinh bét, xenluloz¬, protein, saccaroz¬, chÊt bÐo C. Tinh bét, xenluloz¬, protein, saccaroz¬, glucozD. Tinh bét, xenluloz¬, protein, saccaroz¬, PE C©u 218. Cã c¸c chÊt sau: C2H5OH, NaOH, Ba (NO3)2, CaCO3, Na, Cu. a) Cho axit axetic lÇn l­ît t¸c dông víi mçi chÊt, axit axetic t¸c dông ®­îc víi: A: tÊt c¶ c¸c chÊt.

B. C2H5OH, NaOH, CaCO3, Na C. C2H5OH, NaOH, Ba(NO3)2, CaCO3, Na D. NaOH, CaCO3, Na, Cu b) Cho axit clohi®ric lÇn l­ît t¸c dông víi mçi chÊt, axit clohi®ric t¸c dông ®­îc víi: A. C2H5OH, NaOH, Ba(NO3)2, CaCO3, Na, Cu B. NaOH, Ba(NO3)2, CaCO3, Na C. C2H5OH, NaOH, CaCO3, Na D. NaOH, CaCO3, Na, Cu C©u 219. Glucoz¬ C6H12O6 lµ mét lo¹i ®­êng cã trong nhiÒu lo¹i rau qu¶. Nã chuyÓn dÇn thµnh r­îu etylic (C2H5OH) vµ khÝ cacbonic khi cã men r­îu ë nhiÖt ®é thÝch hîp.

NÕu ph¶n øng hoµn toµn th× tõ 0,5 mol glucoz¬ cã thÓ thu ®­îc A. 46 gam r­îu etylic vµ 22,4 lÝt khÝ cacbonic (ë ®ktc) B. 1 mol r­îu etylic vµ 44,8 lÝt khÝ cacbonic (ë ®ktc) C. 23 gam r­îu etylic vµ 11,2 lÝt khÝ cacbonic (ë ®ktc) D. 2 mol r­îu etylic vµ 22,4 lÝt khÝ cacbonic (ë ®ktc) C©u 220. Cho 4,48 lit hçn hîp A gåm hai khÝ axetilen vµ etilen(®ktc). TØ khèi cña A so víi hi®ro b»ng 13,5. ThÓ tÝch cña metan vµ etilen trong hçn hîp A lÇn l­ît lµ: A. 2,24 lit vµ 2,24 lit B. 1,12 lit vµ 3,36 lit C. 1,68 lit vµ 2,80 lit D. 2,00 lit vµ 2,00 lit

---------------------------------------------

239

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com

§¸p ¸n c©u hái vµ bµi tËp tr¾c nghiÖm C©u §¸p ¸n

1 A

2 B

3 C

4 A

5 D

6 C

7 C

8 D

9 D

10 C

C©u §¸p ¸n

11 C

12 D

13 C

14 B

15 B

16 A

17 A

18 D

19 B

20 D

C©u §¸p ¸n

21 C

22 A

23 C

24 B

25 C

26 A

27 B

28 B

29 A

30 C

C©u §¸p ¸n

31 A

32 C

33 C

34 A

35 B

36 B

37 B

38 D

39 D

40 A

C©u §¸p ¸n

41 C

42 B

43 B

44 B

45 A

46 B

47 B

48 B

49 B

50 C

C©u §¸p

51 D

52 D

53 C

54 B

55 A

56 A

240

57 B

58 C

59 B

60 a/B; b/D; c/C;

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com ¸n C©u §¸p ¸n

d/B;e/C. 61 C

62 A

63 a/B; b/A; c/A; d/B.

64 D

65 B

66 C

67 a/C;b/; c/A

68 C

69 a/D;b/D c/D

70 a/C; b/D

C©u §¸p ¸n

71 D

72 B

73 B

74 C

75 D

76 A

77 B

78 C

79 B

80 C

C©u §¸p ¸n

81 A

82 B

83 A

84 A

85 B

86 C

87 A

88 A

89 C

90 B

C©u §¸p ¸n

91 B

92 D

93 C

94 A

95 D

96 B

97 B

98 B

99 A

100 C

C©u §¸p ¸n

101 C

102 A

103 C

104 B

105 B

106 C

107 D

108 C

109 C

110 C

C©u §¸p ¸n

111 D

112 D

113 D

114 B

115 D

116 C

117 D

118 C

119 D

120 C

C©u §¸p ¸n

121 C

122 D

123 A

124 C

125 D

126 B

127 C

128 A

129 D

130

131

a/A; b/C

a/B; b/C

132 C

133 C

134 A

135 C

136 D

137 B

138 B

140 B

141 D

C©u §¸p ¸n

150 B

151 D

152 D

153 A

154 D

155 A

156 B

157 D

158 C

159 B

C©u §¸p ¸n

160 C

161 D

162 C

163 B

164 C

165 C

166 E

167 B

168 B

169 A

C©u §¸p ¸n

170 A

171 D

172 B

173 C

174 B

175 D

176 C

177 B

178 A

179 D

C©u §¸p ¸n

180 C

181 D

182 A

183 C

184 A

185 A

186 D

187 B

188 C

189 B

C©u

190

191

192

193

194

195

196

197

198

199

C©u §¸p ¸n

C©u §¸p ¸n

142 A

143 B

144 B

241

145 C

146 A

147 D

148 C

139 C

149 A

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com §¸p ¸n

D

A

A

D

A

B

B

A

D

E

C©u §¸p ¸n

200 E

201 E

202 D

203 A

204 C

205 D

206 A

207 B

208 C

209 B

C©u §¸p ¸n

210 A

211 C

212 A

213 D

214 215 D B

216 D

217 218 B a/B;b/C

219 A

220 A

Môc lôc STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Tªn chuyªn ®Ò Chuyªn ®Ò 1: §iÒu chÕ c¸c chÊt Chuyªn ®Ò 2: NhËn biÕt Chuyªn ®Ò 3: T¸ch chÊt Chuyªn ®Ò 4: Ph­¬ng tr×nh-chuçi ph¶n øng hãa häc Chuyªn ®Ò 5: Gi¶i thÝch hiÖn t­îng Chuyªn ®Ò 6: TÝnh theo c«ng thøc hãa häc Chuyªn ®Ò 7: Bµi tËp vÒ dung dÞch Chuyªn ®Ò 8: To¸n x¸c ®Þnh s¶n phÈm gi÷a oxit axit víi kiÒm Chuyªn ®Ò 9: X©y dùng nhiÒu c¸ch gi¶i cho mét bµi to¸n Chuyªn ®Ò 10: Kim lo¹i ph¶n øng víi dung dÞch muèi Chuyªn ®Ò 11: Kim lo¹i víi axit- Bµi tËp hçn hîp Chuyªn ®Ò 12: HiÖu suÊt ph¶n øng Chuyªn ®Ò 13: ThiÕt lËp c«ng thøc ph©n tö hîp chÊt h÷u cChuyªn ®Ò 14: X¸c ®Þnh CTPT hîp chÊt h÷u c¬ b»ng ph­¬ng ph¸p khÝ nhiªn kÕ.

Chuyªn ®Ò 15: Hçn hîp hãa h÷u c242

Trang 3 14 30 36 45 56 59 78 94 106 120 140 146 167 171

( Word Reader - Unregistered ) www.word-reader.com 16 17 18 19

Chuyªn ®Ò 16: NhËn biÕt- t¸ch chÊt- ®iÒu chÕ HCHC Chuyªn ®Ò 17: To¸n vÒ ®é r­îu 100 c©u hái vµ bµi tËp tr¾c nghiÖm §¸p ¸n100 c©u hái vµ bµi tËp tr¾c nghiÖm

243

175 183 185 219