NGHIÊN CỨU CHIẾT XUẤT TINH DẦU TỪ CỦ HÀNH TÂY & SẢN XUẤT DỤNG CỤ TEST NHANH FURFURAL TRONG RƯỢU

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

NGHIÊN CỨU CHIẾT XUẤT TINH DẦU TỪ CỦ HÀNH TÂY

Họ và tên sinh viên: LÊ VĂN HÀO Ngành: CÔNG NGHỆ HÓA HỌC Niên khóa: 2009-2013

Tháng 08/2013

NGHIÊN CỨU CHIẾT XUẤT TINH DẦU TỪ CỦ HÀNH TÂY

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Tác giả

LÊ VĂN HÀO

Khóa luận được đệ trình để đáp ứng yêu cầu cấp bằng kỹ sư ngành Công Nghệ Hóa Học

Giáo viên hướng dẫn: Th.S Nguyễn Anh Trinh

Tháng 08 năm 2013 i

LỜI CẢM ƠN

Kính ơn công sinh thành dưỡng dục của cha mẹ cho con nên người. Con kính gửi đến cha mẹ lời cảm ơn sâu sắc nhất, cha mẹ đã luôn động viên, chăm sóc, ủng hộ và là chỗ dựa tinh thần vững chắc nhất trong cả cuộc đời con.

Kính gửi đến các thầy cô trong bộ môn Công Nghệ Hóa Học lời cảm ơn chân

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

thành vì đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý giá trong quá trình học tập và rèn luyện tại bộ môn, các giáo viên đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi tiến hành làm đề tài đạt kết quả tốt nhất.

Kính gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến thạc sĩ Nguyễn Anh Trinh đã gieo hạt giống tốt và phát huy hết khả năng của mình để giúp tôi hoàn thành đề tài này điều quan trọng hết là giúp tôi bắt đầu một cuộc sống mới một cuộc sống thực tế bên ngoài.

Sau cùng tôi cảm ơn các bạn lớp DH09HH, những người đã tạo niềm vui và động lực cho tôi trong suốt bốn năm học.

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 08/2013 Sinh viên thực hiện

LÊ VĂN HÀO

ii

TÓM TẮT Dưới sự hướng dẫn của Th.S Nguyễn Anh Trinh, Đề tài “Nghiên cứu chiết xuất tinh dầu từ củ Hành Tây” được tiến hành tại công ty cổ phần nghiên cứu phát triển HERBE, thời gian từ 01/03/2013 đến 01/08/2013. Thí nghiệm được bố trí theo kiểu một yếu tố ngẫu nhiên hoàn toàn.

Nội dung chính của đề tài là nghiên cứu chiết xuất tinh dầu Hành Tây, xác định các thành phần cũng như hàm lượng của các chất có trong tinh dầu Hành Tây.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Luận văn đã hoàn thành và đạt được những kết quả sau:

- Chọn được thời gian thích hợp để chiết xuất tinh dầu Hành Tây là: (60 phút) bằng thiết bị chưng cất lôi cuốn hơi nước có nguồn nhiệt là bếp gas.

- Chọn được thời gian thích hợp để chiết xuất tinh dầu Hành Tây là: (30 phút) bằng thiết bị chưng cất lôi cuốn hơi ethanol có nguồn nhiệt là bếp gas.

- Chọn được thời gian ngâm thích hợp để chiết xuất tinh dầu Hành Tây là: (10 phút) bằng thiết bị chưng cất lôi cuốn hơi ethanol có nguồn nhiệt là bếp gas.

- Chọn được tỷ lệ nguyên liệu và dung môi thích hợp để chiết xuất tinh dầu Hành Tây (2.5:1) bằng thiết bị chưng cất có nguồn nhiệt là bếp gas.

iii

SUMMARY Under the guidance of MA Nguyen Anh Trinh, theme "Research oils extracted from onion" was conducted in a joint stock company HERBE research and development, the period from 03/01/2013 to 01 / 08/2013. The experiment was arranged in a style totally random factors.

The main content of the thesis is to study the extraction of oil Onions, identify

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

components as well as the concentration of substances in the onion oil.

Thesis completed and achieved the following results:

- Choose the appropriate time to extract the oil Onions: (60 minutes) by distilling equipment charismatic steam heat source is gas stove.

- Choose the appropriate time to extract the oil Onions: (30 minutes) by distilling equipment charismatic ethanol vapor heat source is gas stove.

- Choose the appropriate time to soak oil Onion extract is: (10 minutes) by distilling equipment charismatic ethanol vapor heat source is gas stove.

- Choose the material ratio and a suitable solvent to extract oil Onions (2.5:1) by distilling equipment heat source is gas stove.

iv

MỤC LỤC

Tác giả ............................................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ ii TÓM TẮT..................................................................................................................... iii

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

SUMMARY.................................................................................................................. iv MỤC LỤC ..................................................................................................................... v DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................ iix DANH SÁCH CÁC BẢNG .......................................................................................... x DANH SÁCH CÁC HÌNH ........................................................................................... xi CHƯƠNG 1MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1 1.1. Đặt vấn đề. ............................................................................................................... 1 1.2. Mục đích của đề tài. ................................................................................................. 2 1.3. Nội dung nghiên cứu. .............................................................................................. 2 1.4. Yêu cầu nghiên cứu. ................................................................................................ 2 CHƯƠNG 2TỔNG QUAN TÀI LIỆU ......................................................................... 3 2.1. Thực vật học: ........................................................................................................... 3 Vị trí phân loại: .............................................................................................................. 3 2.1.1. Mô tả thực vật: .................................................................................................. 3 2.1.2. Phân bố sinh thái: .............................................................................................. 4 2.1.3 Thành phần hóa học: .......................................................................................... 5 2.2. Khái quát về tinh dầu. .............................................................................................. 7 2.2.1. Khái niệm về tinh dầu. ...................................................................................... 7 v

2.2.2. Phân loại. ........................................................................................................... 8 2.2.3. Tính chất hóa lý của tinh dầu. ........................................................................... 8 2.2.4 Vai trò của tinh dầu đối với thực vật. ................................................................. 9 2.2.5 Công dụng của tinh dầu.................................................................................... 10 2.2.6 Bảo quản tinh dầu............................................................................................. 11 2.3 Tác dụng và công dụng của tinh dầu hành tây. ...................................................... 11

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

2.3.1 Tinh dầu hành tây trong y học cổ truyền: ........................................................ 11 2.3.2 Tác dụng dược lý của hành tây theo y học hiện đại: ........................................ 13 2.3.3 Một số chế phầm hiện đại từ hành tây, Công dụng và cách dùng. .................. 14 2.4 Cơ sở lý thuyết về chiết xuất: ................................................................................. 14 2.4.1 Phương pháp cơ học. ........................................................................................ 15 2.4.2 Phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước....................................................... 15 2.4.3 Phương pháp trích ly bằng dung môi dễ bay hơi. ............................................ 18 2.4.4 Phương pháp trích ly bằng dung môi không bay hơi và các chất hấp phụ rắn. 19 2.4.5 Phương pháp trích ly bằng CO2 ....................................................................... 20 2.4.6 Phương pháp vi sóng. ....................................................................................... 20 2.4.7 Phương pháp sinh học ...................................................................................... 20 CHƯƠNG 3 VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN ................................... 22 3.1 Vật liệu: .................................................................................................................. 22 3.1.1 Dụng cụ: ........................................................................................................... 22 3.1.2 Nguyên liệu: ..................................................................................................... 24 3.1.3 Hóa chất: .......................................................................................................... 24 3.2 Phương pháp thực hiện: .......................................................................................... 25 3.3 Bố trí thí nghiệm. .................................................................................................... 28 vi

3.3.1 Thí nghiệm xác định ảnh hưởng của thời gian chiết xuất bằng lôi cuốn hơi nước lên hiệu quả thu tinh dầu. ................................................................................. 28 3.3.2 Thí nghiệm xác định ảnh hưởng của thời gian chiết xuất bằng lôi cuốn dung môi lên hiệu quả thu tinh dầu. .................................................................................. 29 3.3.3. Thí nghiệm xác định ảnh hưởng của thời gian ngâm trong dung môi lên hiệu quả thu tinh dầu. ........................................................................................................ 30

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

3.3.4 Thí nghiệm khảo sát tỉ lệ nguyên liệu và dung môi. ........................................ 30 3.3.5 Đánh giá sản phẩm. .......................................................................................... 31 CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ............................................................... 32 4.1. Kết quả và biện luận thí nghiệm tìm thời gian chiết thích hợp. ............................ 32 4.2. Kết quả và biện luận thí nghiệm thăm dò thời gian chiết trong dung môi ............ 33 4.3. Kết quả thí nghiệm thăm dò thời gian ngâm trong dung môi ............................... 35 4.4 Kết quả và biện luận thí nghiệm xác định tỉ lệ nguyên liệu và dung môi. ............. 36 CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ .................................................................... 38 5.1 Kết luận................................................................................................................... 38 5.2 Đề nghị.................................................................................................................... 38 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 40 Tài liệu Việt Nam: ........................................................................................................ 40 Tài liệu nước ngoài: ...................................................................................................... 41 PHỤ LỤC .................................................................................................................... 42 Phụ lục 1. Bảng phân tích ANOVA, LSD ảnh hưởng của thời gian chưng cất lên hiệu suất thu tinh dầu. ........................................................................................................... 42 Phụ lục 2. Bảng phân tích ANOVA, LSD ảnh hưởng của thời gian chưng cất lôi cuốn ethanol lên hiệu suất thu tinh dầu. ............................................................................... 43

vii

Phụ lục 3. Bảng phân tích ANOVA, LSDảnh hưởng của thời gian ngâm lên hiệu suất thu tinh dầu ................................................................................................................... 44 Phụ lục 4. Bảng phân tích ANOVA, LSD ảnh hưởng tỉ lệ nguyên liệu và dung môi lên

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

hiệu suất thu tinh dầu. ................................................................................................... 46

viii

DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Analysis of variance

HPLC

High performance liquid chromatography

LSD

Least significant different

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

ANOVA

ix

DANH SÁCH CÁC BẢNG Bảng 3.1: Bố trí thời gian chưng cất hơi nước Bảng 3.2: Bố trí thời gian chưng cất trong dung môi.

Bảng 3.3: Bố trí thời gian ngâm trong dung môi.

Bảng 3.4: Bố trí tỉ lệ nguyên liệu và dung môi.

Bảng 4.1: Khối lượng tinh dầu khi thời gian chiết thay đổi.

Bảng 4.2: Khối lượng tinh dầu khi thời gian chiết trong dung môi thay đổi

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Bảng 4.3: Khối lượng tinh dầu khi thời gian ngâm trong dung môi thay đổi.

Bảng 4.4: Khối lượng tinh dầu khi tỉ lệ nguyên liệu và dung môi thay đổi Phụ lục 1a: Bảng phân tích ANOVA ảnh hưởng của thời gian chưng cất lên hiệu suất thu tinh dầu.

Phụ lục 1b: Bảng so sánh giữa các nghiệm thức thời gian chưng cất.

Phụ lục 2. Bảng phân tích ANOVA, LSD ảnh hưởng của thời gian chưng cất lôi cuốn ethanol lên hiệu suất thu tinh dầu.

Phụ lục 2.a: Bảng phân tích ANOVA ảnh hưởng của thời gian chưng cất lôi cuốn ethanol lên hiệu suất thu tinh dầu.

Phụ lục 3.a: Bảng phân tích ANOVA ảnh hưởng của thời gian ngâm lên hiệu suất thu tinh dầu

Phụ lục 3.b: Bảng so sánh giữa các nghiệm thức thời gian ngâm.

Phụ lục 4.a: Bảng phân tích ANOVA ảnh hưởng tỉ lệ nguyên liệu và dung môi lên hiệu suất thu tinh dầu.

Phụ lục 4.b: Bảng so sánh giữa các nghiệm thức tỉ lệ nguyên liệu và dung môi

x

DANH SÁCH CÁC HÌNH Hình 2.1: Thân, củ và hoa Hành tây.

Hình 2.2: Dipropyl disulfide.

Hình 2.3: Steroid.

Hình 2.4: Oleanolicacid.

Hình 2.5: Kaempferol.

Hình 2.6: Isorhamnetin.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Hình 2.7: Maderma.

Hình 2.8: Chế phẩm Allium Cepa 6C.

Hình 3.1: Cân phân tích Adam PV254.

Hình 3.2: Bộ chưng cất hơi nước.

Hình 3.3: Phễu chiết.

Hình 3.4: Quy trình chiết xuất tinh dầu Hành Tây.

Hình 4.1: Đồ thị làm lượng tinh dầu theo thời gian chưng cất hơi nước.

Hình 4.2: Đồ thị làm lượng tinh dầu theo thời gian chưng cất hơi ethanol.

Hình 4.3: Đồ thị làm lượng tinh dầu theo thời gian ngâm trong ethanol.

Hình 4.4: Đồ thị làm lượng tinh dầu theo tỉ lệ nguyên liệu và dung môi.

xi

CHƯƠNG 1 MỞ ĐẦU

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

1.1. Đặt vấn đề.

Tinh dầu có nguồn gốc từ cây cỏ thiên nhiên ngày càng được đặc biệt chú ý và ưa chuộng trên thị trường. Tinh dầu và nguyên liệu chứa tinh dầu có vai trò rất quan trọng trong đời sống con người. Trong công nghiệp thực phẩm chúng được làm gia vị, tạo màu, tạo mùi, chỉ cần một lượng nhỏ có thể kích thích sự ngon miệng. Trong công nghiệp dược phẩm chúng được dùng để sát trùng đường hô hấp, giúp tiêu hóa, chống viêm… Các tinh dầu và nguyên liệu chứa tinh dầu khác nhau thì các phương pháp tách chiết cũng sẽ khác nhau tùy thuộc vào thành phần và tính chất của nguyên liệu, có nguyên liệu thì dùng phương pháp tách chiết này, với nguyên liệu khác thì dùng phương pháp khác. Vì vậy yêu cầu đặt ra, là làm thế nào với mỗi nguyên liệu khác nhau ta có cách chiết rút để đem lại hiệu quả cao nhất, để ứng dụng trong thực phẩm và dược phẩm.

Với màu sắc vàng nhạt, vị ngọt thanh, có mùi đặc trưng nên hành tây được ứng dụng nhiều trong thực phẩm và dược phẩm. Do đó, đề tài “Nghiên cứu chiết xuất tinh dầu từ củ Hành Tây”, hy vọng sẽ tìm ra phương pháp chiết xuất tinh dầu hợp lý, hiệu quả và đồng thời khảo sát những đặc tính của tinh dầu hành tây vừa được tách chiết, giúp nâng cao giá trị sử dụng và ứng dụng trong thực phẩm. Được sự phân công của bộ môn Công Nghệ Hóa Học. Dưới sự hướng dẫn của thầy Th.s Nguyễn Anh Trinh đã giúp tôi thực hiện đề tài: “Nghiên cứu chiết xuất tinh dầu từ củ Hành Tây”.

1

1.2. Mục đích của đề tài.

Nghiên cứu các phương pháp chiết xuất tinh chất từ hành tây để chọn lựa phương pháp chiết thích hợp.

1.3. Nội dung nghiên cứu.

Khảo sát quy trình chiết xuất tinh dầu bằng hệ thống lôi cuốn hơi nước.

Xác định các thành phần có trong tinh dầu hành tây.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

1.4. Yêu cầu nghiên cứu.

Biết vận hành tốt hệ thống chiết xuất. Kiểm tra đánh giá được chất lượng sản phẩm của tinh dầu.

Đưa ra quy trình chiết tinh dầu hành tây phù hợp nhất.

Thu được tinh dầu có hàm lượng tốt.

2

CHƯƠNG 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

2.1. Thực vật học: Vị trí phân loại:

-Giới thực vật (Plantae)

-Phân giới thực vật bậc cao (Cormobionta) -Ngành Ngọc lan (Magnoliophyta) -Lớp Hành (Liliopsida)

-Phân lớp Hành (Liliidae) -Bộ Hành (Liliales)

-Họ Hành (Liliaceae)

Tên khoa học: Allium cepa Liliaceae.

Tên tiếng anh: onion.

2.1.1. Mô tả thực vật:

Hành tây là loài cây thảo, nhẵn, sống dai do phần thân phình to nên thường được gọi là củ hành, có kích thước thay đổi, gồm nhiều vẩy thịt tức là các bẹ có chứa nhiều chất dinh dưỡng.

Củ hành có hình dạng tròn đều (hình cầu) hoặc tròn hơi dẹp hình bầu dục hoặc hình bầu dục dài, thường có lớp vỏ ngoài màu vàng, màu tím hoặc màu trắng.

3

Thân chính thức nằm ở dưới mang nhiều rễ nhỏ, lá dài hình trụ, nhọn, rỗng ở giữa.

Hoa hợp thành tán giả nằm ở đầu một cán hoa hình ống tròn, phình ở giữa.

Hoa màu trắng có cuống dài, quả hạch, có màng; 3 góc với 3 ngăn, bên trên có núm

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

nhụy còn tồn tại. Hạt có cánh dày, đen nhạt, ráp. [5].

Hình 2.1. Thân, củ và hoa Hành tây.

2.1.2. Phân bố sinh thái:

Hành tây có nguồn gốc từ vùng Trung Á, được trồng từ thời Thượng cổ. Hành tây chịu lạnh giỏi ở nhiệt độ dưới 10oC. Nhưng yêu cầu nhiệt độ không khí nơi trồng chỉ trong phạm vi 15-25oC. Thường nhân giống bằng hạt. Tốc độ nảy mầm của hạt biến động trong phạm vi 7-15 ngày, có khi tới 20 ngày nhưng nếu gieo hạt vào những tháng có nhiệt độ cao thì hạt nhanh nảy mầm hơn.

Hiện nay, các vùng trồng Hành tây chủ yếu ở Việt Nam thường dùng một trong hai giống Grano và Granex nhập từ Pháp và Nhật. Hành Grano có củ hành tròn cao, vỏ ngoài màu vàng đậm, thịt trắng. Còn hành Granex có hình tròn dẹp, dáng dẹp, vỏ ngoài màu vàng nhạt, thịt trắng, có đường kính củ lớn hơn. Cả hai giống này đều có chất lượng ngon và thích hợp trồng ở hầu hết các vùng trồng hành lớn ở đồng bằng sông Hồng, vùng duyên hải miền Trung cũng như vùng Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng.

4

2.1.3 Thành phần hóa học: Củ tươi của Hành Tây bao gồm chủ yếu là nước (khoảng 88%), saccharides (khoảng 6%) và protein (khoảng 1,5%). Tuy nhiên, thành phần hoá học cụ thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố, chẳng hạn như điều kiện phát triển, thời gian thu hoạch, thời gian và điều kiện bảo quản. [13].

Sulphur hữu cơ: mang tính chất đặc trưng của hành tây.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Hành tây chứa nhiều hợp chất khác nhau và đã được nghiên cứu trong vòng hơn 100 năm qua. Giống như các loài khác trong chi họ hành (Allium), ví dụ: Tỏi (A.sativum L.) hoặc Tỏi lá rộng (A. ursinum L)., Hành tây đặc trưng bởi hàm lượng cao hợp chất sulphur hữu cơ. Chiếm ưu thế nhiều nhất trong các hợp chất sulphur hữu cơ là dipropyl disulfide, các axit amin cysteine và methionine, S-alk(en)yl-cysteine thay thế sulphoxides và γ-glutamyl peptide.

Hình 2.2.Dipropyl disulfide.

Saponin:

Các saponin được tìm thấy trong hành tây là: sitosterol, oleanolicacid và một ít amyrin. Các chất này đã được phân lập và xác định cấu trúc từ những năm 1982. Trong đó sitosterol có cấu trúc thuộc nhóm steroid còn oleanolic acid và amyrin có cấu trúc triterpenoid.

Gần đây năm 2004, các nhà khoa học lần đầu tiên phân lập được 4 saponin trong hành tây đều có cấu trúc ruscogenin là: (25S)-ruscogenin 1-O-α-L-rhamnopyranosyl-(1→2)-α-L-arabino pyranoside (I)

5

(25R)-ruscogenin 1-O-α-L-rhamnopyranosyl-(1→2)-α-L-arabinopyranoside (II) (25R)-ruscogenin 1-O-α-L-rhamnopyranosyl-(1→2)-β-D-galactopyranoside (III) (25S)-ruscogenin 1-O-α-L-rhamnopyranosyl-(1→2)-β-D-galactopyranoside (IV)

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Ngoài ra, hành tây còn có các loại sapogenin khác là diosgenin và cepagenin.

Hình 2.3: Steroid

Hình 2.4 Oleanolicacid

Flavonoid:

Flavonoid chủ yếu trong hành tây là dẫn chất của quercetin: isoquercetin, quercetin diglucoside, quercetin monoglucoside và quercetin tự do. Hành tây còn chứa kaempferol nhưng hàm lượng rất ít. Quercetin monoglucoside và quercetin diglucoside là flavonoid chính chiếm 80% các chất có chứa quercetin.

Các nhà khoa học Italia đã dùng phương pháp HPLC để tách và xác định hàm lượng các flavonoid khác nhau trong 12 giống hành với các màu vỏ khác nhau. Nhận thấy ngoài các dẫn chất của quercetin và kaempferol còn có isorhamnetin (3-methylquercetin) và Isorhamnetin monoglycoside. [14].

6

Hình 2.6: Isorhamnetin

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Hình 2.5: Kaempferol

Các thành phần khác :

Trong 100g hành tây có chứa các chất sau: nước 88g, protid 1,8g, glucid 8,3g, chất xơ 0,1g, tro 0,8g. Các chất khoáng vi lượng: Ca 38mg, P 58mg, Fe 0,8 mg. Các vitamin: B1 0,03mg, B2 0,04mg, PP 0,02mg, C 10mg, caroten 0,03mg. Ngoài ra còn có các nguyên tố: Na, K, S, Si, acid acetic, tinh dầu bay hơi, glucokinin, oxydase và diatase…

[16].

Trong hành tây có chất kháng sinh rất mạnh là phytoncid, khi nhai hành tây trong miệng từ 1-2 phút miệng trở nên rất sạch. [15].

2.2. Khái quát về tinh dầu.

2.2.1. Khái niệm về tinh dầu.

- Tinh dầu (essential oil, volatile oil, etheric oil hoặc aetheraleum) là một hỗn hợp của

nhiều thành phần dễ bay hơi, thường có mùi thơm được sinh tổng hợp bởi các cơ quan sống. [10].

- Tinh dầu không tan hay ít tan trong nước, tan trong các dung môi hữu cơ.

- Tinh dầu thu được từ các nguyên liệu thiên nhiên (chủ yếu là thực vật) bằng phương

pháp chưng cất lôi nước hoặc phương pháp ép (trong trường hợp của họ Citrus).

- Hàm lượng và trữ lượng tinh dầu tùy thuộc vào:

+ Vùng (nhiệt đới > ôn đới).

7

+ Họ, loài. + Vị trí trên cây.

- Bộ phận chứa tinh dầu rất đa dạng: + Tế bào: Họ long não. + Biểu bì: Hoa hồng + Ống: Hoa tán + Túi: Cam

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

2.2.2. Phân loại.

2.2.2.1 Phân loại theo nguyên liệu

* Nguyên liệu lá, cành: Sả, Bạc hà, Hương Nhu... * Nguyên liệu quả và hạt: Hồi

* Nguyên liệu rễ, củ: Hành Tây, Xá Xị, Long Não (nhiều nhất ở rễ). * Nguyên liệu vỏ: Cam, Chanh, Quý...

* Nguyên liệu hoa: Hoa Hồng, Hoa Nhài... [8].

2.2.2.2 Phân loại theo thành phần tinh dầu.

Tinh dầu có chứa cacbur như pinen (thông), limonen (chanh), chứa rượu, geraniol, xitronellol (hoa hồng, sả). [10].

2.2.3. Tính chất hóa lý của tinh dầu.

2.2.3.1 Tính chất hóa học của tinh dầu.

- Rất dễ bị oxi hóa: Dưới ảnh hưởng của nhiệt độ, ánh sáng, không khí, nước, tinh dầu

có thể bị oxi hóa và nhựa hóa một phần (sự trùng hợp chuyển tinh dầu thành chất nhựa).

- Một số thành phần chính trong tinh dầu cho các phản ứng đặc hiệu của nhóm chức, tạo

thành các sản phẩm kết tinh cho màu, người ta dựa vào đặc tính này để định tính và định lượng thành phần chính trong tinh dầu. [11].

- Một số hợp chất chính thường gặp:

+ Hydrocacbon gồm cacbur terpen (chiêm nhiều nhất): Limonen, pinen, camphen; cacbur no: Heptan, paraffin...

8

+ Rượu: rượu Methylic, etylic, xinamic. + Phenol và ester phenolic: Anetol, eugenol, safrol. + Aldehyde: Benzoic, xitral. + Xeton: Mentol, camfor. + Acid (dưới dạng ester): Axetic, butyric.

2.2.3.2 Tính chất vật lý của tinh dầu.

- Trạng thái: Nhiệt độ thường, đa số tinh dầu có dạng lỏng, trừ một số trường hợp đặc

thường.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

biệt chúng ở thể rắn: Menthol, borneol, camphor, vanilin. Tinh dầu bay hơi ở nhiệt độ - Màu sắc: Không màu hoặc màu vàng nhạt. Một số tinh dầu có màu như tinh dầu Hành

Tây màu vàng, tinh dầu Thymus màu nâu đỏ.

- Mùi: Mỗi tinh dầu có một mùi đặc trưng. Thông thường chúng có mùi thơm dễ chịu,

một số có mùi hắc, khó chịu (Hành Tây).

- Vị: Cay và hắc, một số có vị ngọt như tinh dầu Quế, Hồi.

- Tỷ trọng: Thường nhỏ hơn 1 và nằm trong khoảng 0.85 - 0.95 một số có tỉ trọng cao

hơn 1 như (Hành Tây: 1.12). Tỷ lệ thành phần chính quyết định tỷ trọng tinh dầu.

- Độ tan: Không tan hoặc ít tan trong nước, tan trong cồn, dầu và các dung môi hữu cơ,

một số hợp chất phenol tan trong kiềm.

- Độ sôi: Phụ thuộc vào thành phần cấu tạo.

+150 - 160oC: Chứa nhiều hợp chất terpen + 250 - 280oC: Chứa nhiều sesquiterpen + >300oC: Chứa nhiều polyterpen - Nâng suất quay cực: cao.

- Chỉ số khúc xạ: no: 1.45 – 1.55. Tùy thuộc thành phần (n<no: nhiều hợp chất no hơn;

n>no: nhiều hợp chất không no, thơm hơn).

- Điểm kết tinh: Khi hạ nhiệt độ xuống, một số hợp chất trong tinh dầu kết tinh.

2.2.4 Vai trò của tinh dầu đối với thực vật.

Vấn đề về vai trò của tinh dầu trong đời sống của cây đã được đề cập tới trong rất 9

nhiều công trình nghiên cứu. Theo quan niệm được trình bày trong các công trình khác nhau, vai trò của tinh dầu được quy tụ trong các nội dung sau đây. [11].

Theo Ph. X. Tanaxienco, (1985): -

Bảo vệ cây khỏi các tác động của sâu bệnh.

-

Che phủ các vết thương ở cây gỗ.

-

Ngăn chặn các bệnh do nấm.

-

Biến đổi sức căng bề mặt của nước trong cây, thúc đẩy sự vận chuyển nước, tăng hiệu

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

quả của các phản ứng enzym.

Theo Charabot cho rằng: -

Tinh dầu đóng vai trò như các chất dự trữ trong cây, nó có khả năng vận chuyển đến

các phần khác nhau của cây, tinh dầu được sử dụng như một nguồn năng lượng hay tạo thành các sản phẩm mới có cấu trúc gần với nó.

Theo Coxtrisep (1937) cho rằng: Tinh dầu có thể được xếp vào 2 nhóm chức năng: -

Nhóm các tinh dầu có chức năng sinh lý được cây sử dụng trong quá trình sinh trưởng.

Nhóm các tinh dầu không có chức năng sinh lý, không được cây sử dụng, chúng đơn

-

thuần chỉ là các chất tiết của cơ thể và được tích lũy trong các bể chứa tinh dầu.

Như vậy, các thành phần của tinh dầu được tích lũy trong tuyến bài tiết không có vai trò sinh lý trong hoạt động sống của cây. Trong khi đó, tinh dầu thực vật chính là sản phẩm của quá trình tổng hợp và tích lũy do các cơ quan bài tiết đảm nhiệm.

-

Tinh dầu tham gia vào các quá trình sinh lý hóa bên trong tế bào.

-

Tinh dầu thường là một hỗn hợp có thành phần cấu tạo phức tạp, chúng thường gồm

rất nhiều hợp chất ở dạng tự do hoặc liên kết.

-

Các thành phần tinh dầu được tích lũy trong tuyến bài tiết không phải là các chất tiết

cố định mà còn tham gia tích cực vào quá trình trao đổi chất của cây, do vậy thành phần hóa học của tinh dầu ở trong cây luôn luôn được đổi mới.

2.2.5 Công dụng của tinh dầu.

- Tinh dầu và nguyên liệu chứa tinh dầu có vai trò rất quan trọng trong đời sống. Chúng

phục vụ rất nhiều trong ngành công nghệ thực phẩm như làm gia vị, tạo màu, tạo mùi.

10

Chỉ cần một lượng nhỏ nhưng gia vị có thể kích thích sự tiêu hóa, làm gia tăng sự ngon miệng.[11].

- Sau ngành thực phẩm, tinh dầu còn được sử dụng trong ngành mỹ phẩm và hương

liệu, công nghệ sơn.

- Trong ngành dược, tinh dầu được dùng để sát trùng nhất là sát trùng đường hô hấp

(bạch đàn, khuynh diệp), giúp tiêu hóa, chống viêm khớp.[11].

2.2.6 Bảo quản tinh dầu.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Trong thời gian bảo quản và vận chuyển sản phẩm tinh dầu cần chú ý ba yêu tố sau: không khí, ánh sáng, nhiệt độ.

+ Oxy trong không khí tạo phản ứng oxy hóa dầu. Vì vậy, chai lọ chứa tinh dầu cần đậy kín hoặc hàn kín.

+ Ánh sáng thúc đẩy tác dụng tụ hợp tác hại đến màu sắc, mùi thơm tinh dầu. Cần để trong chai lọ sậm, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng.

+ Nhiệt độ cao làm tăng tốc độ oxy hóa, làm hao hụt tinh dầu do bốc hơi. Vì vậy, cần bảo quản ở nhiệt độ thấp.

2.3 Tác dụng và công dụng của tinh dầu hành tây.

2.3.1 Tinh dầu hành tây trong y học cổ truyền:

Khái niệm tinh dầu: Tinh dầu là hỗn hợp của nhiều thành phần dễ bay hơi, thường có mùi thơm được sinh tổng hợp bởi các cơ quan sống của thực vật. Tinh dầu không tan hoặc ít tan trong nước [4]. Chủ yếu tan trong các dung môi hữu cơ. Tinh dầu thu được từ các nguồn nguyên liệu thiên nhiên (chủ yếu là thực vật). Tinh dầu có vai trò như là một chất bảo vệ, chất tạo tín hiệu là một phần của quá trình trao đổi chất. [1].

Hành tây đã được trồng và sử dụng hơn 6000 năm qua. Con người đã phát hiện tính chất dược lý của hành tây và sử dụng nó trong y cổ truyền điều trị nhiều rối loạn lớn nhỏ khác nhau.

11

Nước ép hành tây tươi thường được dùng trong y học dân gian của nhiều quốc gia khác nhau để làm giảm đau và sưng do ong hay ong bắp cày đốt, có các phản ứng dị ứng trên da.

Các tài liệu cổ Ai Cập đề cập đến hành tây có tác dụng chống nhiễm giun, tiêu chảy, các bệnh nhiễm trùng và viêm nhiễm khác.

Trong thời trung cổ châu Âu, Hành Tây đã được sử dụng không thành công để tránh bệnh dịch hạch.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Tại Bắc Mỹ, thổ dân châu Mỹ sử dụng hành tây để điều trị côn trùng cắn và làm giảm cảm lạnh. Nó cũng được dùng trong y học cổ truyền Trung Quốc. Homeopaths dùng dịch chiết cồn của hành tây để điều trị một loạt các bệnh bao gồm ho, cảm lạnh, tiêu chảy, liệt mặt, sốt, thoát vị, viêm thanh quản, viêm phổi, và chấn thương. Ở Việt Nam, hành tây được dùng chữa ho, trừ đờm, ra mồ hôi, lợi tiểu, chữa chứng bụng nước do gan cứng, đắp mụn nhọt, phòng chữa các chứng huyết áp cao, táo bón, giảm mỡ trong máu, kéo dài thời gian đông máu nên được dùng phòng ngừa bệnh động mạch vành và chứng xơ cứng động mạch, chống thấp khớp, chống bệnh hoại huyết, sát khuẩn và chống nhiễm khuẩn, gây tiết mồ hôi, trị ho, làm dễ tiêu hoá, chống xơ cứng, chống chứng huyết khối, kích dục, chống đái đường, trị giun, gây ngủ nhẹ, trị bệnh ngoài da và hệ lông. Được dùng ngoài để làm dịu và tan sưng, sát khuẩn, chống đau, xua muỗi.

Có nhiều bài thuốc từ hành tây trong y học cổ truyền đã khiến một số nhà khoa học ở những năm 20 của thế kỷ trước nghiên cứu dịch chiết từ hành tây hoặc dầu hành trong việc ức chế sự phát triển của giun đường ruột, nấm và vi khuẩn cả in vivo và in vitro.

Các cơ chế tác dụng không được biết đến. Mặc khác, các kỹ thuật sử dụng để chiết xuất và bảo quản rất khác nhau trong các nghiên cứu khác nhau. Vì vậy, liều lượng hoặc nồng độ sử dụng là không thể so sánh.

12

2.3.2 Tác dụng dược lý của hành tây theo y học hiện đại: Hành tây không được quan tâm nhiều như tỏi (A. sativum L.) - một loài có quan hệ họ hàng. Tuy nhiên, một vài nghiên cứu đã được thực hiện chứng tỏ hành tây và dịch chiết của nó có tác dụng trêm tim mạch. Tinh dầu hành ức chế tổng hợp acid arachidonic, ức chế kết tập tiểu cầu in vitro và in vivo. Một phần tác dụng này là do tinh dầu hành ức chế sinh tổng hợp thromboxane. Ngoài ra, tinh dầu hành và hành tươi gia tăng sự phân huỷ fibrin in vivo ở thỏ và người tình nguyện. Hành tây không những có

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

ích cho tim mạch mà còn có lợi trong các bệnh về chuyển hoá như tiểu đường hoặc tăng lipid huyết. Trong bệnh tiểu đường, hành tây giảm bớt sự cần thiết phải sử dụng thuốc hạ đường huyết bằng đường uống. Ở bệnh nhân tăng lipid huyết, hành tây ngăn chặn sự gia tăng cholesterol và triglycerides trong huyết tương. Tuy nhiên, cơ chế của các tác động trên vẫn chưa được biết một cách chính xác.

Hành tây có chứa thiosulphinate, một hợp chất có hiệu quả trong việc tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn thông thường, bao gồm cả Salmonella typhi, Pseudomonas aeriginosa, và Escherichia coli.

Một số nghiên cứu in vitro và động vật cho thấy tinh dầu hành tây có thể ngăn chặn sự phát triển của khối u. Mặc dù những kết quả không áp dụng trên người, nhưng trong một nghiên cứu năm 1989 được thực hiện tại Trung Quốc, những người ăn một lượng lớn các loại rau trong chi Allium giảm đáng kể tỷ lệ bệnh ung thư dạ dày. Hành tây còn có chứa chứa chất chống oxy hóa là những hợp chất bảo vệ cơ thể chống lại các gốc tự do giúp chống lại một số bệnh thoái hóa.

13

2.3.3 Một số chế phầm hiện đại từ hành tây, Công dụng và cách dùng.

2.3.3.1 Kem xoá sẹo Mederma Kem xoá sẹo Medermacủa Merzco, Đức được chiết xuất từ hành tây, là loại thuốc kích thích tế bào da tái tạo lại hoàn chỉnh, tạo cho da mịn và có sức sống.

Cách sử dụng: Vết thương sau khi đã lành thoa

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

mỗi ngày 3-4 lần .tùy vào vết sẹo mới cũ và

quá trình sản sinh tế bào da nhanh chậm của

từng người.

Hình 2.7: Maderma

2.3.3.2 Viên nén Allium Cepa.

Viên nén Allium Cepa 6C của Weleda, USA

trị cảm, ho, mất ngủ.

Cách sử dụng: Dùng 1-2 viên ngậm dưới lưỡi.

Hình 2.8. Chế phẩm Allium Cepa 6C 2.4 Cơ sở lý thuyết về chiết xuất:  Phương pháp chiết tách tinh dầu cần phải đạt những yêu cầu cơ bản sau:  Giữ cho tinh dầu thu được có mùi vị tự nhiên ban đầu. [6].  Qui trình chế biến phải phù hợp, thuận lợi và nhanh chóng.

14

 Phải tách được triệt để tinh dầu trong nguyên liệu, tổn thất tinh dầu trong quá trình chế biến và hàm lượng tinh dầu trong nguyên liệu sau khi chế biến (bã) càng thấp càng tốt. [5].  Chi phí đầu tư vào sản xuất là ít nhất. [6] 2.4.1 Phương pháp cơ học.

- Đây là phương pháp làm tương đối đơn giản dùng để tách tinh dầu ở dạng tự do

bằng cách tác dụng lực cơ học lên nguyên liệu (thường là ép) [10]. Phương pháp này

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

được dùng phổ biến đối với các loại vỏ quả họ citrus như cam, chanh, quýt, bưởi, ... Vì ở những loại nguyên liệu này tinh dầu thường phân bố chủ yếu ở lớp tế bào mỏng trong biểu bì. Khi có lực tác dụng lên vỏ quả, các tế bào chứa tinh dầu bị vỡ ra, giải phóng tinh dầu. Sau khi ép, trong phần bã bao giờ cũng có khoảng 30-40% tinh dầu, người ta tiếp tục sử dụng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước hoặc trích ly để tách hết phần tinh dầu còn lại. [7]

- Ưu điểm: Tinh dầu giữ nguyên được mùi vị tự nhiên ban đầu, các thành phần trong

tinh dầu ít biến đổi.

- Nhược điểm: Sản phẩm bị lẫn nhiều tạp chất, chủ yếu là các hợp chất hữu cơ hòa tan

từ vật liệu đem ép, chỉ sử dụng được đối với các nguồn nguyên liệu có hàm lượng tinh dầu cao, năng suất chiết xuất thấp.

2.4.2 Phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước.

Dựa trên nguyên lý của quá trình chưng cất một hỗn hợp không hòa tan lẫn vào nhau là nước và tinh dầu. Khi hỗn hợp này được gia nhiệt, hợp chất này đều bay hơi.

Nếu áp suất của hơi nước cộng với áp suất tinh dầu bằng áp suất môi trường thì hỗn hợp sôi và tinh dầu được lấy ra cùng với hơi nước.

Những ảnh hưởng chính trong sự chưng cất hơi nước:  Sự khuếch tán: - Ngay khi nguyên liệu được làm vỡ vụn thì chỉ có một số mô chứa tinh dầu bị vỡ và

cho tinh dầu thoát tự do ra ngoài theo hơi nước lôi cuốn đi. Phần lớn tinh dầu còn lại trong các mô thực vật sẽ tiến dần ra ngoài bề mặt nguyên liệu bằng sự hòa tan và thẩm

15

thấu. Theo Von Rechenberg đã mô tả quá trình chưng cất hơi nước như sau: “Ở nhiệt độ nước sôi, một phần tinh dầu hòa tan vào trong nước có sẵn trong tế bào thực vật. Dung dịch này sẽ thẩm thấu dần ra bề mặt nguyên liệu và bị hơi nước cuốn đi. Còn nước đi vào nguyên liệu theo chiều ngược lại và tinh dầu lại tiếp tục bị hòa tan vào lượng nước này. Quy trình này lặp đi lặp lại cho đến khi tinh dầu trong các mô thoát ra ngoài hết”.

- Như vậy, sự hiện diện của nước rất cần thiết, cho nên trong trường hợp chưng cất sử

dụng hơi nước quá nhiệt, chú ý tránh đừng để nguyên liệu bị khô. Nhưng nếu lượng

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

nước sử dụng thừa quá thì cũng không có lợi, nhất là trong trường hợp tinh dầu có chứa những cấu phần tan dễ trong nước.

- Ngoài ra, vì nguyên liệu được làm vỡ vụn ra càng nhiều càng tốt, cần làm cho lớp

nguyên liệu có một độ xốp nhất định để hơi nước có thể đi xuyên ngang lớp này đồng đều và dễ dàng.

- Vì các cấu phần trong tinh dầu được chưng cất hơi nước theo nguyên tắc nói trên cho

nên thông thường những hợp chất nào dễ hòa tan trong nước sẽ được lôi cuốn trước.

Thí dụ, khi chưng cất hơi nước hạt caraway nghiền nhỏ và không nghiền, đối với hạt không nghiền thì carvon (nhiệt độ sôi cao nhưng tan nhiều trong nước) sẽ ra trước, còn limonen (nhiệt độ sôi thấp, nhưng ít tan trong nước) sẽ ra sau. Nhưng với hạt caraway nghiền nhỏ th́ ì kết quả chưng cất ngược lại.  Sự thủy giải:

- Những cấu phần ester trong tinh dầu thường dễ bị thủy giải cho ra acid và alcol khi

đun nóng trong một thời gian dài với nước. Do đó, để hạn chế hiện tượng này, sự chưng cất hơi nước phải được thực hiện trong một thời gian càng ngắn càng tốt.

Nhiệt độ: - Nhiệt độ cao làm phân hủy tinh dầu. Do đó, khi cần thiết phải dùng hơi nước quá nhiệt

(trên 100oC) nên thực hiện việc này trong giai đoạn cuối cùng của sự chưng cất, sau khi các cấu phần dễ bay hơi đã lôi cuốn đi hết. Thực ra, hầu hết các tinh dầu đều kém bền dưới tác dụng của nhiệt nên vấn đề là làm sao cho thời gian chịu nhiệt độ cao của tinh dầu càng ngắn càng tốt.

- Tóm lại, dù ba ảnh hưởng trên được xem xét độc lập nhưng thực tế thì chúng có liên

16

quan với nhau và quy về ảnh hưởng của nhiệt độ. Khi tăng nhiệt độ, sự khuếch tán thẩm thấu sẽ tăng, sự hòa tan tinh dầu trong nước sẽ tăng nhưng sự phân hủy cũng tăng theo.  Ưu điểm của quá trình chưng cất: - Qui trình đơn giản hơn so với các phương pháp khác.

- Thiết bị gọn nhẹ, dễ chế tạo.

- Có thể nâng cao hàm lượng hoặc tách riêng từng cụm cấu tử trong hỗn hợp hơi.

- Không sử dụng nhiều chất liệu phụ như phương pháp trích ly hoặc hấp phụ.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

- Thời gian chưng cất tương đối nhanh. Với thiết bị chưng cất gián đoạn chỉ cần 5-10

giờ/mẻ, với các thiết bị liên tục chỉ cần 30 phút - 1 giờ/1 đơn vị nguyên liệu. o

- Có thể tiến hành sử dụng đối với các cấu tử có nhiệt độ sôi trên 100 C.

 Nhược điểm của quá trình chưng cất

- Chỉ dùng nguyên liệu có hàm lượng tinh dầu cao, không sử dụng được đối với các

loại nguyên liệu cho hàm lượng tinh dầu thấp.

- Một số thành phần trong tinh dầu có thể bị phân hủy trong quá trình chưng cất.

- Không thể tách được các loại nhựa và sáp có trong nguyên liệu, mặc dù nhựa và sáp

rất cần thiết được dùng làm các định hương có giá trị.

- Lượng tinh dầu hòa tan trong nước khá lớn và rất khó tách riêng nếu tinh dầu có chứa

nhiều hợp chất có oxy .

- Tiêu tốn một lượng nước ngưng tụ lớn.

2.4.2.1 Phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước trực tiếp.

- Nguyên liệu và nước được cho vào cùng một thiết bị, đun sôi, hơi nước bay ra sẽ lôi cuốn theo hơi tinh dầu, sau đó gặp lạnh ngưng tụ hơi, ta sẽ thu được tinh dầu sau khi tách ra.

- Ưu điểm: thiết bị đơn giản, phù hợp mô hình sản xuất nhỏ lẻ ở địa phương.

- Nhược điểm:

+ Chất lượng tinh dầu sản phẩm không cao. + Nguyên liệu dễ bị cháy, khét do bị thiếu nước và bị dính vào thành thiết bị. + Khó điều chỉnh các thông số kĩ thuật (nhiệt độ, áp suất), thời gian chưng cất kéo dài. + Tiêu tốn nhiều năng lượng.

17

2.4.2.2 Phương pháp chưng cất cách thủy.

- Nguyên liệu và nước được cho vào chung một thiết bị, nhưng nguyên liệu không tiếp xúc trực tiếp với nước mà được ngăn cách thủy bằng một lớp vỉ. Hơi nước từ phần dưới đi qua lớp vỉ, sau đó đi vào lớp nguyên liệu và kéo theo hơi tinh dầu đi ra thiết bị làm lạnh.

- Ưu điểm: Nguyên liệu bớt cháy khét do không tiếp xúc trực tiếp với đáy thiết bị.

- Nhược điểm:

đáng kể.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

+ Phẩm chất của tinh dầu và việc điều khiển các thông số kĩ thuật chưa được cải thiện + Đòi hỏi nhiều công lao động.

2.4.2.3 Phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước gián tiếp.

- Sử dụng thiết bị bốc hơi nước riêng hoặc sử dụng chung một hệ thống hơi nước từ một lò hơi chung cho các thiết bị khác nhau.

- Ưu điểm:

+ Khắc phục được tình trạng nguyên liệu bị khê khét, màu sắc và phẩm chất tinh dầu thu được tốt hơn.

+ Do hơi nước từ bên ngoài nên dễ khống chế và điều chỉnh các yếu tố như lưu lượng, áp suất cho phù hợp với từng loại nguyên liệu, giúp nâng cao hiệu suất cũng như chất lượng tinh dầu thu được.

2.4.3 Phương pháp trích ly bằng dung môi dễ bay hơi.

- Phương pháp dựa trên nguyên tắc sử dụng dung môi thích hợp để hòa tan những cấu tửtrong nguyên liệu đã được xử lý thành dạng thích hợp ở nhiệt độ phòng. Dung môi chiết sẽ thấm qua thành tế bào của nguyên liệu. Các hợp chất trong tế bào sẽ hòa tan vào dung môi, sau đó sẽ xuất hiện quá trình thẩm thấu giữa dịch chiết bên trong với dung môi bên ngoài do chênh lệch nồng độ. Sau khi trích ly phải thực hiện quá trình chiết xuất để thu tinh dầu.

- Yêu cầu dung môi:

+ Không tương tác hóa học đối với tinh dầu. + Có khả năng thu hồi tái sử dụng.

18

+ Có khả năng hòa tan tinh dầu lớn, nhưng ít hòa tan tạp chất, không được hòa tan vào nước để tránh làm loãng dung môi và hạn chế khả năng hòa tan tinh dầu của dung môi. + Dung môi phải tinh khiết, không được ăn mòn thiết bị, không gây mùi lạ đối với tinh dầu và độc hại với người. + Khi bay hơi, dung môi không để lại cặn vì cặn còn lại trong dung môi có thể ảnh hưởng xấu hoặc phá hủy mùi thơm tinh dầu. + Dung môi thường được sử dụng để tách tinh dầu hiện nay là ether dầu hỏa, hexan,

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

diethyl ether, chloroform, rượu ethylic. + Chiết động: Khuấy lắc mạnh, thời gian chiết ngắn lại, nhưng nhược điểm là có O2 nên có thể oxy hóa các hợp chất dễ bị oxy hóa. Chiết động hay dùng cho các hợp chất khó đi qua thành tế bào.

+ Chiết tĩnh (ngâm): Khuấy nhẹ rồi để yên ngâm, thời gian kéo dài nhưng hạn chế được oxy hóa.

2.4.4 Phương pháp trích ly bằng dung môi không bay hơi và các chất hấp phụ rắn.

2.4.4.1 Phương pháp trích ly bằng dung môi không bay hơi.

- Dựa vào tính chất có thể hòa tan trong chất béo động vật và thực vật của tinh dầu, người ta ngâm nguyên liệu vào dầu động vật hoặc thực vật, tinh dầu sẽ khuếch tán qua màng tế bào, hòa tan tinh dầu, sau đó tách riêng tinh dầu để thu tinh dầu. Ngâm nguyên liệu trong dầu thực chất là phương pháp trung gian giữa hấp phụ và trích ly.

Phương pháp ngâm chủ yếu là sử dụng cho các loại nguyên liệu dễ hỏng như hoa.

- Yêu cầu đối với dung môi:

+ Không mùi. + Độ nhớt tương đối thấp để tăng cường sự tiếp xúc với nguyên liệu. + Không tương tác với nguyên liệu. + Dễ tách lấy tinh dầu từ hoa.

2.4.4.2 Phương pháp hấp phụ bằng chất béo.

- Chất béo ngoài khả năng hòa tan tinh dầu còn có khả năng hấp phụ chất thơm, dựa vào tính chất này, người ta đã sử dụng chất béo trong tách dầu. Khác với phương pháp

19

ngâm, phương pháp hấp phụ dựa trên hiện tượng hấp phụ ở hai pha hơi - rắn.

- Phương pháp này có thể dùng để tách tinh dầu ở nhiều loại hoa, đặc biệt là các loại

hoa mà ngoài tinh dầu có sẵn còn có tinh dầu được tạo ra sau khi hái.

2.4.4.3 Phương pháp dùng chất hấp phụ rắn.

- Phương pháp này sử dụng các chất hấp phụ rắn như than, gỗ, than xương (than hoạt tính), để hấp phụ tinh dầu.

2.4.5 Phương pháp trích ly bằng CO2.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

- Lợi dụng khí CO2 ta có thể hóa lỏng ở áp suất cao, dùng CO2 ở dạng lưu chất siêu tới

hạn chiết tinh dầu ra khỏi nguyên liệu.

- Ưu điểm:

+ Dung môi có tính chọn lựa tốt, nhất là với nhựa có trong nguyên liệu. + CO2 không tác dụng độc hại đối với con người như các loại dung môi khác. + Dễ loại và không để lại vết dung môi.

+ Khi loại dung môi không cần sử dụng nhiệt, vì vậy giữ được mùi thơm của tinh dầu mà không sợ tinh dầu bị phân hủy. + Quá trình kín ít bị hao tốn.

- Nhược điểm: đòi hỏi các thiết bị phức tạp, áp lực cao, chi phí cho CO2 lỏng còn đắt,

nên chưa được phổ biến.

2.4.6 Phương pháp vi sóng.

- Phương pháp dùng kĩ thuật sóng tăng động năng cho các phân tử từ tinh dầu, làm tăng quá trình khuếch tán của tinh dầu ra bề mặt mà không sử dụng nhiệt độ. Nhiệt tạo trong quá trình phá vỡ các túi tinh dầu nhỏ, thời gian thực hiện ngắn nên không gây ra phân hủy tinh dầu. Phương pháp trích sử dụng vi sóng có nhiều ưu điểm nhưng hiện nay vẫn đang ở qui mô phòng thí nghiệm.

2.4.7 Phương pháp sinh học - Phương pháp này được ứng dụng cho các nguồn nguyên liệu có tinh dầu ở trạng thái kết hợp (glucoside). Để phân lập tinh dầu, người ta phải xử lý bằng cách lên men hoặc dùng enzyme, sau đó kết hợp với chưng cất hay trích ly để thu được tinh dầu giống

20

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

như các loại vật liệu chứa hợp chất thơm khác.

21

CHƯƠNG 3 VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

3.1 Vật liệu: 3.1.1 Dụng cụ:

 Cân phân tích Adam PV254 độ chính xác 0.0001gr, khối lượng cân tối đa 250gr.

Hình 3.1 Cân phân tích Adam PV254 

Hệ thống chiết xuất tinh dầu và thu hồi dung môi.

22

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Hình 3.2 Bộ chưng cất hơi nước

 Phễu chiết hình cầu.

Hình 3.3. Phễu chiết  Những thiết bị, dụng cụ thông dụng phòng thí nghiệm.

23

3.1.2 Nguyên liệu:  Hành tây: Củ Hành Vàng (chợ nông sản Thủ Đức, tp.HCM).

3.1.3 Hóa chất:  Dung môi hữu cơ: ethanol 960 (cửa hàng hóa chất 11B, 136 Tô Hiến Thành, Phường 14, Quận 10, tp. Hồ Chí Minh).

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

 Muối Na2SO4 khan.

24

3.2 Phương pháp thực hiện: Quy trình chiết: Nguyên liệu

Xử lý nguyên liệu (làm sạch, làm nhỏ)

Dung môi là ethanol Cho dung môi

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

vào và ngâm

Dung môi là nước

Cho nguyên liệu

nguyên liệu

vào hệ thống

Khởi động hệ thống

Thu dịch chiết từ hệ thống chiết

Cho dịch chiết vào phễu chiết hình cầu để chiết

Thu hồi

Hút ẩm bằng Na2SO4

dung môi

Khảo sát đánh giá Hình 3.4: Quy trình chiết xuất tinh dầu Hành Tây 25

Giải thích quy trình: Hệ thống chiết gồm có: Nắp nhập liệu.

2.

Hệ thống gia nhiệt.

3.

Bình chứa nguyên liệu.

4.

Hệ thống sinh hàn.

5.

Bầu chứa tinh dầu và nước.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

1.

 Xử lý nguyên liệu:Hành tây được loại bỏ tạp chất các phần bị hư thối. Rửa sạch sau đó thái nhỏ hành tây để tế bào vỡ ra nên thời gian chiết xuất sẽ giảm xuống vì tiết diện tăng đáng kể.

Khởi động hệ thống:

 Lắp ráp hệ thống theo mô hình. Đóng kín hệ thống lại.Theo nguyên lý truyền nhiệt tác động nguyên liệu trong bình chứa chứa.

 nguyên liệu sẽ nóng lên làm cho các cấu tử bên trong bình chứa cũng nóng dần lên. Khi nguyên liệu bên trong được làm nóng đến nhiệt độ 1000C thì một số tinh dầu và hơi nước bắt đầu bay hơi theo nguyên lý đối lưu. Hơi nước bay lên và qua hệ thống sinh hàn. Tại đây, hệ thống sinh hàn sẽ làm lạnh hỗn hợp tinh dầu và nước. Khi được làm lạnh nhờ hệ thống sinh hàn thì hỗn hợp sẽ ngưng tụ lại tạo thành dòng dung dịch lỏng chảy ngược về nơi thu dịch chiết.

 Thu dịch chiết từ hệ thống:

Sau khoảng thời gian xác định không thấy có dung dịch lỏng chảy về nơi thu dịch chiết nữa thì lúc đó là lúc dịch tinh dầu trong nguyên liệu đã hết. Tắt hệ thống gia nhiệt bên ngoài. Bắt đầu rút lấy tinh dầu đã ngưng tụ ra thiết bị phân ly. Do tinh dầu và nước tách lớp với nhau (chúng không tan vào nhau) nên chỉ cần mở van cho nước chảy ra và thu được phần tinh dầu thô. Phần nước được tách ra phải giữ lại vì trong này còn một số tinh dầu bị nhũ hóa trong nước.

26

Phần nước có tinh dầu bị nhũ hóa được lấy ra sẽ xử lý bằng cách cho Na2SO4 khan vào. Na2SO4 khan sẽ hút lượng nước còn lại là tinh dầu thô, lắng gạn ta thu được tinh dầu tinh.

Cách xác định khối lượng tinh dầu.

Cân tổng khối lượng tinh dầu từ bình chiết và lượng tinh dầu thu được sau khi xử lý qua Na2SO4 khan.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

 Ưu, nhược điểm của quá trình : Ưu điểm:

- Thao tác tiến hành đơn giản.

- Có thể khống chế nhiệt độ cần chiết xuất.

- Có thể nâng cao hoặc tách riêng từng cụm cấu tử trong hỗn hợp hơi theo từng nhiệt độ bay hơi khác nhau.

- Thời gian chưng cất tương đối nhanh.

Nhược điểm:

- Tiêu tốn nhiều năng lượng.

27

3.3 Bố trí thí nghiệm.

3.3.1 Thí nghiệm xác định ảnh hưởng của thời gian chiết xuất bằng lôi cuốn hơi nước lên hiệu quả thu tinh dầu.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Mục đích: - Tìm ra thời gian chưng cất hợp lý để thu được tinh dầu nhiều nhất.

Chỉ tiêu theo dõi: - Khối lượng tinh dầu thu được.

Phương pháp bố trí thí nghiệm.

- Cho 1000g nguyên liệu hành tây sau khi đã xử lý xong trộn với 1000ml nước vào bình có thể tích 2000ml.

- Thời gian tính là thời gian nước bắt đầu sôi.

- Đun đều lửa và theo dõi hệ thống.

- Sau khi tiến hành một số thí nghiệm sơ bộ trên thiết bị này, chúng tôi đã tìm được 5

thời gian chưng cất cho hiệu suất cao nhất: 30, 40, 50, 60, 70phút.

- Thí nghiệm được bố trí theo kiểu một yếu tố ngẫu nhiên hoàn toàn, ba lần lặp lại, thí

nghiệm gồm 5 nghiệm thức.

- Thí nghiệm được tiến hành ở 5 nghiệm thức: 30, 40, 50, 60, 70phút.

- Nhiệt độ chưng cất: 101oC.

- Xử lý số liệu bằng EXCEL, STATGRAPHIC Vers 7.0

Bảng 3.1: Bố trí thời gian chưng cất hơi nước Thời gian chiết xuất (phút) số lần lặp lại (n)

30

40

50

60

70

1

11A

12A

13A

14A

15A

2

21A

22A

23A

24A

25A

28

3

31A

32A

33A

34A

35A

3.3.2 Thí nghiệm xác định ảnh hưởng của thời gian chiết xuất bằng lôi cuốn dung môi lên hiệu quả thu tinh dầu.

Mục đích: - Tìm ra thời gian chưng cất hợp lý để thu được tinh dầu nhiều nhất.

Chỉ tiêu theo dõi: - Khối lượng tinh dầu thu được.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Phương pháp bố trí thí nghiệm.

- Sau khi tiến hành một số thí nghiệm sơ bộ trên thiết bị này, chúng tôi đã tìm được 4 thời gian chưng cất cho hiệu suất cao nhất: 10, 20, 30, 40phút.

- Thí nghiệm được bố trí theo kiểu một yếu tố ngẫu nhiên hoàn toàn, ba lần lặp lại, thí

nghiệm gồm 4 nghiệm thức.

- Cho 1000g nguyên liệu hành tây sau khi đã xử lý xong trộn với 1000ml nước vào bình

có thể tích 2000ml.

- Thí nghiệm được tiến hành ở 4 nghiệm thức: 10, 20, 30, 40phút.

- Nhiệt độ chưng cất: 80oC.

- Xử lý số liệu bằng EXCEL, STATGRAPHIC Vers 7.0

Bảng 3.2: Bố trí thời gian chưng cất trong dung môi. số lần lặp lại (n)

Thời gian chiết xuất trong dung môi (phút) 10

20

30

40

1

11C

12C

13C

14C

2

21C

22C

23C

24C

3

31C

32C

33C

34C

29

3.3.3. Thí nghiệm xác định ảnh hưởng của thời gian ngâm trong dung môi lên hiệu quả thu tinh dầu.

Mục đích: - Tìm ra thời gian chưng cất hợp lý để thu được tinh dầu nhiều nhất.

Chỉ tiêu theo dõi: - Khối lượng tinh dầu thu được.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Phương pháp bố trí thí nghiệm: - . Thí nghiệm được bố trí theo kiểu một yếu tố ngẫu nhiên hoàn toàn, ba lần lặp lại, thí nghiệm gồm 4 nghiệm thức.

- Thí nghiệm được tiến hành ở 4 nghiệm thức: 30, 40, 50, 60phút.

- Nhiệt độ chưng cất: 80oC.

- Khối lượng nguyên liệu là 1000g. Lượng ethanol thực hiện là 1000ml.

- Thời gian chiết xuất: Chọn kết quả ở thí nghiệm 3.3.2.

- Xử lý số liệu bằng EXCEL, STATGRAPHIC Vers 7.0

Bảng 3.3: Bố trí thời gian ngâm trong dung môi. số lần lặp lại (n)

Thời gian ngâm trong dung môi (phút)

10

20

30

40

1

11B

12B

13B

14B

2

21B

22B

23B

24B

3

31B

32B

33B

34B

3.3.4 Thí nghiệm khảo sát tỉ lệ nguyên liệu và dung môi.

Mục đích: - Tìm ra tỉ lệ nguyên liệu và dung môi thích hợp để thu lượng tinh dầu cao nhất.

- Xác định ảnh hưởng của tỷ lệ nguyên liệu và dung môi đến hiệu quả thu tinh dầu.

30

Chỉ tiêu theo dõi: - Khối lượng tinh dầu thu được.

Phương pháp bố trí thí nghiệm.

- Sau khi tiến hành một số thí nghiệm sơ bộ trên thiết bị này, chúng tôi đã tìm được 4 tỉ lệ nguyên liệu và dung môi cho hiệu suất cao nhất: 1:1; 1.5:1; 2:1; 2.5:1.

- Thí nghiệm được bố trí theo kiểu một yếu tố ngẫu nhiên hoàn toàn, ba lần lặp lại,

thí nghiệm gồm 4 nghiệm thức.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

- Thí nghiệm được tiến hành ở 4 nghiệm thức: 1:1; 1.5:1; 2:1; 2.5:1.

- Thời gian chưng cất: (chọn từ kết quả 3.3.2).

- Thời gian ngâm: (chọn từ kết quả 3.3.3).

- Nhiệt độ chưng cất: 80oC.

- Xử lý số liệu bằng EXCEL, STATGRAPHIC Vers 7.0

Bảng 3.4: Bố trí tỉ lệ nguyên liệu và dung môi. số lần lặp lại (n)

Tỉ lệ nguyên liệu và dung môi (phút)

1:1

1,5:1

2:1

2,5:1

1

11D

12D

13D

14D

2

21D

22D

23D

24D

3

31D

32D

33D

34C

3.3.5 Đánh giá sản phẩm.

- Xác định một số tính chất vật lý của thành phần tinh dầu Hành Tây thu được: Ngoại quan, mùi và vị.

31

Chương 4 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 4.1. Kết quả và biện luận thí nghiệm tìm thời gian chiết thích hợp.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Bảng 4.1: Khối lượng tinh dầu (mg/1kg) khi thời gian chiết thay đổi.

Thời gian chiết xuất (phút)

số lần lặp lại (n) 1 2 3

SD Trung Bình Hiệu suất %

30 120 114 122

40 140 130 141

50 145 147 144

60 163 160 165

70 161 165 162

4.16 119 0.0119

6.08 137 0.0137

1.53 145 0.0145

2.52 163 0.0163

2.08 163 0.0163

Hình 4.1: Đồ thị làm lượng tinh dầu theo thời gian chưng cất hơi nước Qua kết quả xử lý bằng phần mềm STATGRAPHIC Vers 7.0 (phụ lục 1a, phụ lục 1b, 32

hình 4.1 và bảng 4.1) cho thấy: - P < 0.05 nên ảnh hưởng của thời gian chưng cất lên khối lượng thu tinh dầu có ý nghĩa ở độ tin cậy 95%.

- Lượng tinh dầu trung bình giữa các thời gian chưng cất khác biệt có ý nghĩa ở độ tincậy 95%.

- Trắc nghiệm LSD so sánh giữa các thời gian cho thấy ở thời gian 30phút khối lượng tinh dầu trung bình thu được là thấp nhất và khác biệt có ý nghĩa với các thời gian

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

còn lại. Nguyên nhân là trong quá trình chưng cất, hơi nước thấm qua màng tế bào của bộ phận chứa tinh dầu, làm trương và phá vỡ bộ phận này, rồi kéo tinh dầu ra khỏi nguyên liệu, lôi cuốn tinh dầu bay hơi lên, khi lên ống sinh hàn tinh dầu lẫn hơi nước sẽ ngưng tụ và thu được tinh dầu tại ống tách. Theo thời gian, lượng nước hơi lôi cuốn tinh dầu càng nhiều. Vì vậy ở thời gian 30phút lượng tinh dầu thu được là thấp nhất.

- Ở thời gian từ 30-50 phút thì khối lượng tinh dầu thu được tăng lên và có ý nghĩa khác biệt nhau. Trong quá trình chưng cất, nhiệt độ tại ống tách tương đối lớn mà tinh dầu lại phân hủy ở nhiệt độ cao. Nên quá trình chưng cất vừa thu được tinh dầu đồng thời tinh dầu cũng bị phân hủy. Trong giai đoạn đầu lượng tinh dầu chưng cất được cao hơn lượng tinh dầu phân hủy, vì vậy mà khoảng thời gian này lượng tinh dầu tăng.

- Ở thời gian 60 và 70 phút thì lượng tinh dầu thu được là cao nhất và khác biệt không có ý nghĩa với nhau. Do đó chúng tôi chọn thời gian 60 phút.

4.2. Kết quả và biện luận thí nghiệm thăm dò thời gian chiết trong dung môi Bảng 4.2: Khối lượng tinh dầu khi thời gian chiết trong dung môi thay đổi số lần lặp lại (n) 1 2 3 SD Trung Bình Hiệu suất %

Thời gian chiết xuất trong dung môi (phút) 10 140 136 139 2.08 138 0.0138

20 136 145 138 4.73 140 0.0140 33

30 161 148 157 6.66 155 0.0155

40 163 156 161 3.61 160 0.0160

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Hình 4.2: Đồ thị làm lượng tinh dầu theo thời gian chưng cất hơi ethanol.

Qua kết quả xử lý bằng phần mềm STATGRAPHIC Vers 7.0 (phụ lục 2a, phụ lục 2b, hình 4.2 và bảng 4.2) cho thấy:

- P < 0.05 nên ảnh hưởng của thời gian chưng cất lên khối lượng thu tinh dầu có ý nghĩa ở độ tin cậy 95%.

- Lượng tinh dầu trung bình giữa các thời gian chưng cất khác biệt có ý nghĩa ở độ tin cậy 95%.

- Trắc nghiệm LSD so sánh giữa các thời gian cho thấy ở thời gian 10phút khối lượng tinh dầu trung bình thu được là thấp nhất và khác biệt có ý nghĩa với các thời gian còn lại. Nguyên nhân là trong quá trình chưng cất, hơi nước thấm qua màng tế bào của bộ phận chứa tinh dầu, làm trương và phá vỡ bộ phận này, rồi kéo tinh dầu ra khỏi nguyên liệu, lôi cuốn tinh dầu bay hơi lên, khi lên ống sinh hàn tinh dầu lẫn hơi nước sẽ ngưng tụ và thu được tinh dầu tại ống tách. Theo thời gian, lượng hơi nước lôi cuốn tinh dầu càng nhiều. Vì vậy ở thời gian 10phút lượng tinh dầu thu được là thấp nhất.

- Sự khác biệt có ý nghĩa giữa các thời gian 10-30phút. Trong khi tăng thời gian chưng cất thì ở không có sự khác biệt ý nghĩa giữa thời gian 10-20phút, 30-40phút.

- Ở thời gian 30, 40phút, khối lượng tinh dầu thu được cao nhất và khác biệt không có ý nghĩa với nhau. Do đó chúng tôi chọn thời gian 30phút.

34

4.3. Kết quả thí nghiệm thăm dò thời gian ngâm trong dung môi Bảng 4.3 Khối lượng tinh dầu khi thời gian ngâm trong dung môi thay đổi. số lần lặp lại (n)

10 161 160 165 2.65 162 0.0162

20 163 164 168 2.65 165 0.0165

30 164 160 161 2.08 162 0.0162

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

1 2 3 SD Trung Bình Hiệu suất %

Thời gian ngâm trong dung môi (phút) 40 164 162 163 1 163 0.0163

Hình 4.3: Đồ thị làm lượng tinh dầu theo thời gian ngâm trong ethanol Qua kết quả xử lý bằng phần mềm STATGRAPHIC Vers 7.0 (phụ lục 3a, phụ lục 3b, hình 4.3 và bảng 4.3) cho thấy: - P < 0.05 nên ảnh hưởng của thời gian chưng cất lên khối lượng thu tinh dầu có ý nghĩa ở độ tin cậy 95%.

- Lượng tinh dầu trung bình giữa các thời gian chưng cất khác biệt có ý nghĩa ở độ tin cậy 95%.

35

- Trắc nghiệm LSD so sánh giữa các thời gian cho thấy ở thời gian 30phút khối lượng tinh dầu trung bình thu được là thấp nhất và khác biệt có ý nghĩa với các thời gian còn lại. Nguyên nhân là trong quá trình chưng cất, hơi nước thấm qua màng tế bào của bộ phận chứa tinh dầu, làm trương và phá vỡ bộ phận này, rồi kéo tinh dầu ra khỏi nguyên liệu, lôi cuốn tinh dầu bay hơi lên, khi lên ống sinh hàn tinh dầu lẫn hơi nước sẽ ngưng tụ và thu được tinh dầu tại ống tách. Theo thời gian, lượng nước hơi lôi cuốn tinh dầu càng nhiều. Vì vậy ở thời gian 30phút lượng tinh dầu thu được là thấp nhất.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

- Ở thời gian 3, 5, 6h thì khối lượng tinh dầu thu được cao hơn và có ý nghĩa khác biệt so với 2 và 4h. Trong quá trình chưng cất, nhiệt độ tại ống tách tương đối lớn mà tinh dầu lại phân hủy ở nhiệt độ cao. Nên quá trình chưng cất vừa thu được tinh dầu đồng thời tinh dầu cũng bị phân hủy. Trong giai đoạn đầu lượng tinh dầu chưng cất được cao hơn lượng tinh dầu phân hủy, vì vậy mà khoảng thời gian này lượng tinh dầu tăng.

Tuy nhiên giai đoạn sau lượng tinh dầu thu chưng cất được ít hơn lượng tinh dầu phân hủy, do đó khoảng thời gian này lượng tinh dầu giảm dần.

- Ở thời gian 4h, khối lượng tinh dầu thu được cao nhất và khác biệt có ý nghĩa so với các thời gian còn lại. Do đó chúng tôi chọn thời gian 4h.

Nhận xét: Lượng tinh dầu tăng dần khi thời gian ngâm tăng từ thời gian ngâm 10 phút lên đến thời gian 30 phút. Lượng tinh dầu cân bằng ở thời gian 30 phút đến 40 phút.

Nhận thấy lượng tinh dầu có thể đạt cao nhất ở khoảng thời gian 30-40 phút trong thời gian chiết 30 phút.

Các khía cạnh quan trọng trong quá trình chiết xuất là rút ngắn thời gian chiết xuất, chất lượng chiết được, chi phí thấp mà đạt hiệu quả chiết cao trong quy trình.

4.4 Kết quả và biện luận thí nghiệm xác định tỉ lệ nguyên liệu và dung môi.

Bảng 4.4: Khối lượng tinh dầu khi tỉ lệ nguyên liệu và dung môi thay đổi số lần lặp lại (n)

Tỉ lệ nguyên liệu và dung môi (phút) 36

1,5:1 243 238 239 2.65 240 0.016

2:1 329 320 324 4.515 324 0.0162

2,5:1 410 396 405 7.09 404 0.0161

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

1 2 3 SD Trung Bình Hiệu suất %

1:01 163 161 158 2.52 161 0.0161

Hình 4.4: Đồ thị làm lượng tinh dầu theo tỉ lệ nguyên liệu và dung môi.

Qua kết quả xử lý bằng phần mềm STATGRAPHIC Vers 7.0 (phụ lục 4a, phụ lục 4b, hình 4.4 và bảng 4.4) cho thấy:

- P = 0.3526> 0.05 nên ảnh hưởng của tỷ lệ nguyên liệu và dung môi lên lượng tinh dầu thu được không có ý nghĩa ở độ tin cậy 95%.

- Lượng tinh dầu trung bình giữa các tỷ lệ nguyên liệu và dung môi khác biệt không có ý nghĩa ở độ tin cậy 95%. Nghĩa là tỉ lệ nguyên liệu và dung môi trong khoảng tỉ lệ 1:1 đến 2.5:1 không ảnh hưởng đáng kể đến kết quả chiết xuất tinh dầu. Trong quá trình chưng cất, lượng nước cho vào không đổi cùng với nguyên liệu càng nhiều thì lượng hơi nước lôi cuốn tinh dầu bay lên sẽ càng nhiều. Vì vậy mà tinh dầu thu được càng nhiều.

37

- Ở tỷ lệ 1:1; 1.5:1; 2:1; 2.5:1lượng tinh dầu thu được tỉ lệ phần trăm bằng nhau và khác biệt không có ý nghĩa. Nên ta phải chọn tỷ lệ cao nhất là 2.5:1 để bớt tốn kém dung

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

môi.

Chương 5

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

5.1 Kết luận.

Sau khi nghiên cứu và xử lý số liệu đề tài “Nghiên cứu chiết xuất tinh dầu từ củ Hành Tây” chúng tôi đưa đến những kết luận như sau:

 Thời gian chưng cất tinh dầu tối ưu bằng phương pháp lôi cuốn hơi nước là 60phút với hàm lượng 0.0163%

 Thời gian chưng cất tinh dầu tối ưu bằng phương pháp lôi cuốn dung môi là 30phút với hàm lượng 0.0155%

 Thời gian ngâm nguyên liệu trong dung môi để chưng cất tinh dầu tối ưu bằng phương pháp lôi cuốn dung môi là 10phút với hàm lượng 0.0162%.

 Tỷ lệ nguyên liệu dung môi thích hợp để chưng cất tinh dầu bằng phương pháp lôi cuốn hơi nước là 2.5:1 với hàm lượng 0.0163%.

5.2 Đề nghị.

Sau khi nghiên cứu và xử lý số liệu đề tài “Nghiên cứu chiết xuất tinh dầu từ Hành Tây” chúng tôi có những kiến nghị như sau: Quá trình chiết rút tinh dầu:  Cần tiến hành đo tính chất vật lý (năng suất quay cực, chỉ số ester hóa, chỉ số khúc xạ,...) của tinh dầu Hành Tây. Do điều kiện và thời gian hạn chế chúng tôi chưa 38

thực hiện.  Nghiên cứu chiết tách tinh dầu Hành Tây bằng nhiều phương pháp khác nhau như sử dụng chất hấp phụ rắn, vi sóng.  Nghiên cứu phương pháp tinh chế tinh dầu Hành Tây.  Do những hạn chế về mặt thời gian và khối lượng công việc, đề tài không thể bao quát hết các khía cạnh khảo sát. Tuy nhiên, đề tài cũng đạt được những kết quả ban đầu khách quan, làm tiền đề cho các đề tài nghiên cứu tiếp theo trên đối tượng này. Hi vọng

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

đề tài này phần nào giúp cho các cơ sở sản xuất tinh dầu thu được nhiều tinh dầu hơn. Ứng dụng của Hành Tây:

 Cần có những đề tài nghiên cứu ứng dụng tinh dầu Hành Tây vào thực phẩm nhiều hơn.

 Cần nghiên cứu thêm những ứng dụng thành phần Hành Tây bổ sung vào dược phẩm.

39

TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài liệu Việt Nam: [1]Đỗ Huy Bích, Đặng Quang Chung, Bùi Xuân Chương,… (2004), Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, Nxb Khoa học và Kĩ thuật, Hà Nội, tr. 321-323.

[2] Trương Vĩnh, 2007. Lý thuyết và thực hành thống kê ứng dụng và phương pháp thí nghiệm. Đại Học Nông Lâm T.p Hồ Chí Minh.

[3] Lê Thị Hồng Nhan, 2011. Môn học Hóa Hương Liệu - Mỹ Phẩm. Đại Học Bách

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Khoa T.p Hồ Chí Minh.

[4]Trương Thị Đẹp (2007), Thực Vật Dược, Nxb Y học - chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh, Tp. Hồ Chí Minh, tr. 271-273.

[5] PGS.TS. Lê Thị Anh Đào, TS. Đăng Văn Liếu, (2005), Thực hành hóa học hữu cơ, NXB Đại học sư phạm.

[6] Lê Ngọc Thạch, (2003), Tinh dầu, NXB Đại học quốc gia thành phố Hồ Chí Minh.

[7] Đào Lê Thanh Phú, 2010. Khóa luận tốt nghiệp “ Nghiên cứu chiết rút tinh chất từ cây sả và ứng dụng trong công nghệ thực phẩm”. Ngành Công Nghệ Hóa Học trường Đại Học Nông Lâm T.p Hồ Chí Minh.

[8] Lê Đức Ân, 2011. Khóa Luận tốt nghiệp “Nghiên cứu phương pháp vi bọc tinh dầu Ngò để chế tạo bọt hương liệu thực phẩm”. Ngành Công Nghệ Hóa Học trường Đại Học Nông Lâm T.p Hồ Chí Minh.

[9] Đặng Ngọc Lãnh, 2011. Khóa Luận tốt nghiệp “Nghiên cứu chiết rút tinh dầu và Pectin từ vỏ bưởi để ứng dụng trong thực phẩm”. Ngành Công Nghệ Hóa Học trường Đại Học Nông Lâm T.p Hồ Chí Minh.

[10] Đỗ Văn Trí, (2012), “Nghiên cứu chiết rút tinh dầu Quế và ứng dụng trong thực phẩm” Ngành Công Nghệ Hóa Học trường Đại Học Nông Lâm T.p Hồ Chí Minh.

[11] Nguyễn Thị Trúc Loan, (2008), “Ly trích tinh dầu của cây rau má”

40

Tài liệu nước ngoài: [12] Steinegger E.; Sticher O.; Hänsel R. (1999), Pharmakognosie, Phytopharmazie, 6. Aufl., Springer Verlag, Berlin, Heidelberg, New York.

[13] Wetli, Herbert Alexander (2004), Bioassay-guided fractionation to isolate compounds of onion (Allium cepa L.) affecting bone resorption, PhD Thesis, University of Basel, Faculty of Science.

[14]Randle W.M.; Lancaster J.E.; Shaw M.L.; Sutton K.H.; Hay R.L.; Bussard M.L.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

(1995), “Quantifying onion flavor compounds responding to sulphur fertility – Sulphur increases levels 94 of alk(en)yl cysteine sulphoxides and biosynthetic intermediates”, J. Amer. Soc. Hort. Sci. 120:1075-81.

[15]Price, K.R. and Rhodes, M.J.C. (1997), “Analysis of the major flavonol glycosides present in four varieties of onion (Allium cepa) and changes in composition resulting from autolysis”, J. Sci. Food Agric. 74, 331-339.

[16] Dorsch W. (1996), Allium cepa L. (onion) part 2: Chemistry, analysis and pharmacology. Phytomed. 3:391-7.

41

PHỤ LỤC Phụ lục 1. Bảng phân tích ANOVA, LSD ảnh hưởng của thời gian chưng cất lên hiệu suất thu tinh dầu.

Phụ lục 1a: Bảng phân tích ANOVA ảnh hưởng của thời gian chưng cất lên hiệu suất thu tinh dầu.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

One-Way Analysis of Variance ------------------------------------------------------------------------------Data: TN1.data Level codes: TN1.nt Labels:

Means plot: LSD

Confidence level: 95

Range test: LSD

Analysis of variance ------------------------------------------------------------------------------Source of variation Sum of Squares d.f.

Mean square F-ratio Sig. level ------------------------------------------------------------------------------Between groups 4144.2667 4 1036.0667 76.936 .0000 Within groups 134.6667 10 13.4667 ------------------------------------------------------------------------------Total (corrected) 4278.9333 14 0 missing value(s) have been excluded.

Phụ lục 1b: Bảng so sánh giữa các nghiệm thức thời gian chưng cất.

Multiple range analysis for TN1.data by TN1.nt ------------------------------------------------------------------------------Method: 95 Percent LSD Level Count LS Mean Homogeneous Groups ------------------------------------------------------------------------------30 3 118.66667 X 40 3 137.00000 X 50 3 145.33333 X 60 3 162.66667 X

42

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

70 3 162.66667 X ------------------------------------------------------------------------------contrast difference +/limits 30 - 40 -18.3333 6.67794 * 30 - 50 -26.6667 6.67794 * 30 - 60 -44.0000 6.67794 * 30 - 70 -44.0000 6.67794 * 40 - 50 -8.33333 6.67794 * 40 - 60 -25.6667 6.67794 * 40 - 70 -25.6667 6.67794 * 50 - 60 -17.3333 6.67794 * 50 - 70 -17.3333 6.67794 * 60 - 70 0.00000 6.67794 ------------------------------------------------------------------------------* denotes a statistically significant difference.

Phụ lục 2. Bảng phân tích ANOVA, LSD ảnh hưởng của thời gian chưng cất lôi cuốn ethanol lên hiệu suất thu tinh dầu.

Phụ lục 2.a: Bảng phân tích ANOVA ảnh hưởng của thời gian chưng cất lôi cuốn ethanol lên hiệu suất thu tinh dầu.

One-Way Analysis of Variance ------------------------------------------------------------------------------Data: A2.data Level codes: A2.nt Labels:

Means plot: LSD

Confidence level: 95

Range test: LSD

Analysis of variance ------------------------------------------------------------------------------Source of variation Sum of Squares d.f.

Mean square F-ratio Sig. level ------------------------------------------------------------------------------Between groups 1080.6667 3 360.22222 17.153 .0008 Within groups 168.0000 8 21.00000 -------------------------------------------------------------------------------

43

Total (corrected)

1248.6667

11

0 missing value(s) have been excluded.

Phụ lục 2.b Bảng so sánh giữa các nghiệm thức thời gian chưng cất dung môi.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Multiple range analysis for A2.data by A2.nt ------------------------------------------------------------------------------Method: 95 Percent LSD Level Count LS Mean Homogeneous Groups ------------------------------------------------------------------------------10 3 138.33333 X 20 3 139.66667 X 30 3 155.33333 X 40 3 160.00000 X ------------------------------------------------------------------------------contrast difference +/limits 10 - 20 -1.33333 8.63069 10 - 30 -17.0000 8.63069 * 10 - 40 -21.6667 8.63069 * 20 - 30 -15.6667 8.63069 * 20 - 40 -20.3333 8.63069 * 30 - 40 -4.66667 8.63069 ------------------------------------------------------------------------------* denotes a statistically significant difference.

Phụ lục 3. Bảng phân tích ANOVA, LSDảnh hưởng của thời gian ngâm lên hiệu suất thu tinh dầu Phụ lục 3.a: Bảng phân tích ANOVA ảnh hưởng của thời gian ngâm lên hiệu suất thu tinh dầu One-Way Analysis of Variance ------------------------------------------------------------------------------Data: B1.data Level codes: B1.nt Labels: Means plot: LSD

Confidence level: 95

44

Range test: LSD

Analysis of variance ------------------------------------------------------------------------------Source of variation Sum of Squares d.f.

Mean square F-ratio Sig. level ------------------------------------------------------------------------------Between groups 20.250000 3 6.7500000 1.397 .3128 Within groups 38.666667 8 4.8333333 ------------------------------------------------------------------------------Total (corrected) 58.916667 11

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

0 missing value(s) have been excluded.

Phụ lục 3.b: Bảng so sánh giữa các nghiệm thức thời gian ngâm.

Multiple range analysis for B1.data by B1.nt ------------------------------------------------------------------------------Method: 95 Percent LSD Level Count LS Mean Homogeneous Groups ------------------------------------------------------------------------------30 3 161.66667 X 10 3 162.00000 X 40 3 163.00000 X 20 3 165.00000 X ------------------------------------------------------------------------------contrast difference +/limits 10 - 20 -3.00000 4.14056 10 - 30 0.33333 4.14056 10 - 40 -1.00000 4.14056 20 - 30 3.33333 4.14056 20 - 40 2.00000 4.14056 30 - 40 -1.33333 4.14056 ------------------------------------------------------------------------------* denotes a statistically significant difference.

45

Phụ lục 4. Bảng phân tích ANOVA, LSD ảnh hưởng tỉ lệ nguyên liệu và dung môi lên hiệu suất thu tinh dầu.

Phụ lục 4.a: Bảng phân tích ANOVA ảnh hưởng tỉ lệ nguyên liệu và dung môi lên hiệu suất thu tinh dầu.

One-Way Analysis of Variance ------------------------------------------------------------------------------Data: B2.data

Labels:

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Level codes: B2.nt

Means plot: LSD

Confidence level: 95

Range test: LSD

Analysis of variance ------------------------------------------------------------------------------Source of variation Sum of Squares d.f.

Mean square F-ratio Sig. level ------------------------------------------------------------------------------Between groups 17.583333 3 5.8611111 1.256 .3526 Within groups 37.333333 8 4.6666667 ------------------------------------------------------------------------------Total (corrected) 54.916667 11 0 missing value(s) have been excluded.

Phụ lục 4.b: Bảng so sánh giữa các nghiệm thức tỉ lệ nguyên liệu và dung môi Multiple range analysis for B2.data by B2.nt ------------------------------------------------------------------------------Method: 95 Percent LSD Level Count LS Mean Homogeneous Groups ------------------------------------------------------------------------------2:1 3 161.66667 X 1:1 3 162.66667 X 2.5:1 3 163.00000 X 1.5:1 3 165.00000 X ------------------------------------------------------------------------------contrast difference +/limits

46

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

1:1 - 1.5:1 -2.33333 4.06855 1:1 - 2:1 1.00000 4.06855 1:1 - 2.5:1 -0.33333 4.06855 1.5:1 – 2:1 3.33333 4.06855 1.5:1 - 2.5:1 2.00000 4.06855 2:1 - 2.5:1 -1.33333 4.06855 ------------------------------------------------------------------------------* denotes a statistically significant difference.

47

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

NGHIÊN CỨU SẢN XUẤT DỤNG CỤ TEST NHANH FURFURAL TRONG RƯỢU

Họ và tên sinh viên: ĐỖ XUÂN ĐỊNH Ngành: CÔNG NGHỆ HÓA HỌC Niên khóa: 2009 - 2013

Tp.HCM, tháng 08/2013

NGHIÊN CỨU SẢN XUẤT DỤNG CỤ TEST NHANH FURFURAL TRONG RƯỢU

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Tác giả

ĐỖ XUÂN ĐỊNH

Khóa luận được đệ trình để đáp ứng yêu cầu cấp bằng Kỹ sư ngành Công Nghệ Hóa Học

Giáo viên hướng dẫn:

ThS. NGUYỄN ANH TRINH

Tháng 08 năm 2013 i

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn đến ba mẹ tôi, em gái tôi và những người bạn của tôi, những người luôn luôn khích lệ, động viên và ủng hộ tôi về vật chất lẫn tinh thần.

Tôi xin gửi lời cám ơn sâu sắc đến thầy Nguyễn Anh Trinh – Khoa Công Nghệ

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Thực Phẩm, đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi rất nhiều trong suốt thời gian qua để tôi có thể hoàn thành tốt luận văn này.

Tôi xin gửi lời cám ơn chân thành đến thầy cô trường Đại Học Nông Lâm Thành Phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là các thầy cô trong Bộ môn Công Nghệ hóa Học đã truyền đạt những kiến thức và kinh nghiệm quý báu cho chúng em trong suốt khoảng thời gian chúng em ngồi trên ghế giảng đường đại học.

Cuối cùng, tôi xin dành một lời cảm ơn đặc biệt cho các bạn lớp DH09HH, xin cảm ơn các bạn đã giúp đỡ tôi rất nhiều, không chỉ trong thời gian làm luận văn mà trong cả khoảng thời gian chúng ta học cùng nhau, xin cảm ơn những lời khuyên hết sức chân thành. Chúc các bạn luôn vui vẻ, gặp nhiều may mắn và luôn thành công trong cuộc sống.

Sinh viên thực hiện Đỗ Xuân Định

ii

TÓM TẮT

Đề tài nghiên cứu “Nghiên cứu sản xuất dụng cụ test nhanh furfural trong rượu” được tiến hành tại phòng thí nghiệm I4 – Bộ môn Công Nghệ Hóa Học, đại học Nông Lâm thành phố Hồ Chí Minh, thời gian từ tháng 04/04/2013 đến 30/07/2013.

Trong luận văn này sẽ tiến hành nghiên cứu các thông số cho lên kít dùng để

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

kiểm tra sự có mặt của furfural có trong rượu, cụ thể là tối ưu hóa các thông số như là tối ưu hóa tỉ lệ aniline và axit axetic về nồng độ và thể tích, tối ưu lượng thuốc thử (aniline và axit axetic) và thể tích thuốc thử sao cho kít đơn giản, rẻ, dễ sử dụng và đồng thời kiểm tra nhanh được sự có mặt của furfural trong rượu. Từ những yêu cầu trên đã đặt ra cho nội dung đề tài gồm 2 phần chính là:

 Chế tạo kít thử nhanh dùng để phân tích furfural dựa trên sự có mặt của aniline và axit axetic trên kít thử.

 Ứng dụng kít thử để xác định sự có mặt của furfural trong các mẫu thực tế.

Luận văn đã hoàn thành 2 phần chính của đề tài đặt ra với các kết quả như sau:  Đối với tỉ lệ aniline và axit axetic về nồng độ: Khảo sát với năm tỉ lệ khác nhau của aniline và axit axetic. Kết quả thu được là màu sắc ở từng tỉ lệ cũng khác nhau, màu sắc trên kít thử ở tỉ lệ 1 : 1 cho màu hồng đậm nhất, dễ quan sát nhất. Do đó nên chọn tỉ lệ aniline và axit axetic về nồng độ là tỉ lệ 1 : 1.

 Đối với tỉ lệ aniline và axit axetic về thể tích: Khảo sát với năm tỉ lệ khác nhau của aniline và axit axetic. Kết quả thu được là màu sắc ở từng tỉ lệ cũng khác nhau, màu sắc trên kít thử ở tỉ lệ 1 : 2 cho màu hồng đậm nhất, dễ quan sát nhất. Do đó nên chọn tỉ lệ aniline và axit axetic về thể tích là tỉ lệ 1 : 2.

 Đối với thể tích chấm thuốc thử lên kít: khảo sát ở nhiều thể tích khác nhau như 20, 30, 40, 50, 60 µl. Kết quả thu được là diện tích loang trên kít giấy khác nhau, ở thể tích là 40 µl thì diện tích không quá lớn, thời gian khô không quá dài (8 phút). Do đó nên chọn ở thể tích chấm là 40 µl. iii

 Đối với nồng độ aniline và axit axetic trên kít thử: Khảo sát ở nhiều nồng độ khác nhau từ 2 đến 6 %. Kết quả thu được là ở từng nồng độ khác nhau thì sự nhận biết dung dịch furfural cũng khác nhau. Ở nồng độ aniline và axit axetic lần lượt là 6 % thì khả năng nhận biết dung dịch furfural cao nhất (ở 2 ppm). Do đó nên chọn nồng độ aniline là 6 % và nồng độ axit axetic là 6 %.  Đối với thời gian hiện màu: Khảo sát thời gian hiện màu ở nhiều nồng độ

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

furfural khác nhau từ 2 đến 100 ppm. Kết quả thu được là thời gian hiện màu rất nhanh, nằm trong khoảng 1 đến 9 phút.

 Đối với thời gian sử dụng của kít: Khảo sát ở hai môi trường khác nhau là môi trường ở nhiệt độ phòng và ở nhiệt độ tủ lạnh (0 – 100C). Kết quả thu

được là ở môi trường tủ lạnh (0 – 100C) thì bảo quản tốt hơn, dung dịch vẫn còn nhận biết được dung dịch furfural. Do đó nên chọn ở nhiệt độ khoảng 0 – 100C để bảo quản dung dịch thuốc thử (dung dịch aniline và axit axetic).

 Đối với ứng dụng của kít thử với các mẫu thực: Khảo sát nhiều mẫu rượu mua ở nhiều nơi khác nhau. Kết quả thu được là chỉ có một mẫu có nghi ngờ nhiễm furfural.

iv

ABSTRACT

The study: "Research instrument rapid test production of furfural alcohol" was carried out at I4 laboratory – Chemical Engineering Department, Nong Lam University, Ho Chí Minh city from April the fourth to July the thirtieth, 2013.

In this thesis studied the parameters for the kits used to test the presence of

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

furfural in wine, namely the optimization of parameters such as optimized ratio of aniline and acetic acid concentration and the volume, optimal quality reagents (aniline and acetic acid) and the volume of reagent kits so simple, cheap, easy to use and fast at the same time be checked in the presence of furfural in alcohol. From the above requirements were set for the subject matter is composed of 2 parts:

 Manufacturing Quick Test kits for furfural analysis based on the presence of aniline and acetic acid in the test kits.

 Application test kits for determining the presence of furfural in the actual sample.

Thesis completed two major components of the subject posed with the following results:

 For the ratio of aniline and acetic acid concentration: survey with five different rates of aniline and acetic acid. The result is the percentage of each color is different, the color on the test kits at the rate of 1: 1 for pink darkest, most easily observed. So choose the rate of aniline and acetic acid concentration is the ratio of 1: 1.  For aniline and acetic acid ratio of volume: Survey with five different rates of aniline and acetic acid. The result is the percentage of each color is different, the color on the test kits at the rate of 1: 2 for pink darkest, most easily observed. So choose the rate of aniline and acetic acid volume ratio is 1: 2.  For the volume of reagent kits dots: surveys in many different volumes 20, 30, 40, 50, 60 µl. The result is an area of spill kits on paper ranging in v

volume of 40 µl, the area is not too big, not too long drying time (8 minutes). Should therefore be chosen in dot size is 40 µl.  For aniline and acetic acid concentration in the test kits: Survey in several different concentrations from 2 to 6 %. The results obtained in each of the different levels of awareness and different furfural solution. At the concentration of aniline and acetic acid, respectively 6 %, the ability to identify the highest furfural solution (at 2 ppm). Therefore choose aniline

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

concentration is 6 % and acetic acid concentration is 6 %.  For the time color: Surveying the current time in various colors furfural concentrations varying from 2 to 100 ppm. The result is the color very fast time, is in the range 1 to 9 minutes.

 For the period of use of kits: Environmental Survey in two different environments at room temperature and refrigerator temperature (0 – 1000C).

The results obtained in the refrigerator environment (0 – 1000C) is better preserved, the solution still recognize furfural solution. So choose the temperature range of 0 – 1000C to preserve reagent solution (solution of aniline and acetic acid).

 For the application of the test kits with real samples: sample survey many buy alcohol in different places. The result is only a sample suspected furfural.

vi

MỤC LỤC

Trang Trang tựa........................................................................................................................... i Lời cảm ơn .......................................................................................................................ii

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Tóm tắt ........................................................................................................................... iii Abstract ............................................................................................................................ v Mục lục ..........................................................................................................................vii Danh sách các hình ......................................................................................................... ix Danh sách các bảng ........................................................................................................ xi CHƯƠNG 1 – MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1 1.1. Đặt vấn đề ............................................................................................................ 1 1.2. Mục đích của đề tài .............................................................................................. 2 1.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................................ 2 1.4. Yêu cầu nghiên cứu .............................................................................................. 2 CHƯƠNG 2 – TỔNG QUAN ....................................................................................... 3 2.1. Giới thiệu về furfural............................................................................................ 3 2.2. Công thức cấu tạo và tính chất lý – hóa của furfural ........................................... 4 2.2.1. Công thức cấu tạo ......................................................................................... 4 2.2.2. Tính chất lý – hóa của furfural ..................................................................... 5 2.3. Điều chế ............................................................................................................... 8 2.4. Ứng dụng và những ảnh hưởng của furfural ...................................................... 10 2.4.1. Những ứng dụng chủ yếu của furfural ........................................................ 10 2.4.2. Những tác hại của furfural .......................................................................... 10

vii

CHƯƠNG 3 – NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................. 11 3.1. Nguyên liệu ........................................................................................................ 11 3.1.1. Hóa chất ...................................................................................................... 11 3.1.2. Dụng cụ ...................................................................................................... 11 3.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 11 3.2.1. Khảo sát chọn tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOH làm nồng độ thuốc thử ......... 11

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

3.2.2. Khảo sát chọn tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOH làm thể tích thuốc thử .......... 12 3.2.3. Khảo sát chọn thể tích chấm thuốc thử phù hợp......................................... 13 3.2.4. Khảo sát chọn nồng độ thuốc thử cho lên kít ............................................. 14 3.2.5. Khảo sát thời gian hiện màu của kít ........................................................... 15 3.2.6. Khảo sát thời gian sử dụng kít .................................................................... 15 3.2.7. Khảo sát khả năng phát hiện của kít trong mẫu thực tế .............................. 16 3.2.8. Các phương pháp xử lý số liệu ................................................................... 16 CHƯƠNG 4 – KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ........................................................... 17 4.1. Khảo sát chọn tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOH làm nồng độ thuốc thử ................ 17 4.2. Khảo sát chọn tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOH làm thể tích thuốc thử ................. 22 4.3. Khảo sát thể tích chấm dung dịch thuốc thử lên kít ........................................... 26 4.4. Khảo sát chọn nồng độ thuốc thử cho lên kít ..................................................... 26 4.5. Khảo sát thời gian hiện màu của kít ................................................................... 30 4.6. Khảo sát thời gian sử dụng kít ........................................................................... 31 4.7. Khảo sát khả năng phát hiện của kít trong mẫu rượu thực tế ............................ 34 CHƯƠNG 5 – KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ................................................................ 36 5.1. Kết luận .............................................................................................................. 36 5.2. Kiến nghị ............................................................................................................ 37 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................... 38 viii

DANH SÁCH CÁC HÌNH Trang Hình 2.1.Cấu trúc phân tử của furfural [1] ..................................................................... 4 Hình 4.1: Vị trí tay cầm và thuốc thử trên kít............................................................... 17 Hình 4.2: Kít thử với tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOH ở các nồng độ khác nhau trước khi nhúng dung dịch furfural ............................................................................................... 18

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Hình 4.3: Sự thay đổi màu sắc của kít thử sau khi nhúng dung dịch furfural .............. 18 Hình 4.4: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử ở tỉ lệ 1 : 1/3 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1 %, 2 – 0,5 %, 3 – 0,25 %, 4 – 0,125 % ........................... 20 Hình 4.5: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử ở tỉ lệ 1 : 1/2 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1 %, 2 – 0,5 %, 3 – 0,25 %, 4 – 0,125 % ........................... 20 Hình 4.6: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử ở tỉ lệ 1 : 1 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1 %, 2 – 0,5 %, 3 – 0,25 %, 4 – 0,125 % ........................................ 21 Hình 4.7: Khảo sát khả năng phát hiện của kít giấy ở tỉ lệ 1 : 2 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1 %, 2 – 0,5 %, 3 – 0,25 %, 4 – 0,125 % ........................... 21 Hình 4.8: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử ở tỉ lệ 1 : 3 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1 %, 2 – 0,5 %, 3 – 0,25 %, 4 – 0,125 % ........................................ 22 Hình 4.9: Khảo sát khả năng phát hiện của kít giấy ở tỉ lệ 1 : 1/3 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1 %, 2 – 0,5 %, 3 – 0,25 %, 4 – 0,125 % ........................... 23 Hình 4.10: Khảo sát khả năng phát hiện của kít giấy ở tỉ lệ 1 : 1/2 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1 %, 2 – 0,5 %, 3 – 0,25 %, 4 – 0,125 % ........................... 24 Hình 4.11: Khảo sát khả năng phát hiện của kít giấy ở tỉ lệ 1 : 1 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1 %, 2 – 0,5 %, 3 – 0,25 %, 4 – 0,125 % ........................... 24 Hình 4.12: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử ở tỉ lệ 1 : 2 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1 %, 2 – 0,5 %, 3 – 0,25 %, 4 – 0,125 % ........................... 25 Hình 4.13: Khảo sát khả năng phát hiện của kít giấy ở tỉ lệ 1 : 3 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1 %, 2 – 0,5 %, 3 – 0,25 %, 4 – 0,125 % .......................... 25 ix

Hình 4.14: khảo sát khả năng phát hiện của kít chấm 40 µl dung dịch thuốc thử 6 % trong dung dịch furfural ở các nồng độ : 1 – 10 ppm, 2 – 5 ppm, 3 – 4 ppm, 4 – 3 ppm, 5 – 2 ppm .......................................................................................................................27 Hình 4.15: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử sau khi để khô 15 phút trong nồng độ dung dịch furfural là: 1 – 5 ppm, 2 – 4 ppm, 3 – 3 ppm, 4 – 2 ppm ....................... 31 Hình 4.16: khảo sát khả năng phát hiện của kít thử sau khi bảo quản trong tủ lạnh với dung dịch furfural: 1 – 5 ppm, 2 – 4 ppm, 3 – 3 ppm, 2 – 2 ppm ................................. 32

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Hình 4.17: Dung dịch thuốc thử sau khi bảo quản được 1 tuần ................................... 33 Hình 4.18: Chai nhỏ giọt dùng để đựng dung dịch thuốc thử ...................................... 33 Hình 4.19: Cách sử dụng kít thử để phát hiện furfural trong mẫu rượu ....................... 34

x

DANH SÁCH CÁC BẢNG Trang Bảng 2.1: Áp suất hơi của furfural phụ thuộc nhiệt độ................................................... 5 Bảng 2.2: Những nguyên liệu thô dùng để sản xuất furfural.......................................... 9

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Bảng 3.1: Khảo sát chọn tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOH làm nồng độ thuốc thử .......... 12 Bảng 3.2: Khảo sát chọn tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOH làm thể tích thuốc thử ........... 13 Bảng 3.3: Khảo sát chọn thể tích chấm thuốc thử phù hợp .......................................... 14 Bảng 3.4: Khảo sát chọn lượng thuốc thử thích hợp cho lên kít .................................. 15 Bảng 3.5: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử sau khi bảo quản .......................... 16 Bảng 4.1: Khảo sát chọn tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOH làm nồng độ thuốc thử .......... 19 Bảng 4.2: Khảo sát chọn tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOH làm thể tích thuốc thử ........... 23 Bảng 4.3: Khảo sát thể tích chấm thuốc thử phù hợp ................................................... 26 Bảng 4.4: Khảo sát khả năng phát hiện của kít trong dung dịch furfural ở các nồng độ khác nhau ....................................................................................................................... 27 Bảng 4.5: khảo sát khả năng phát hiện của kít trong dung dịch furfural ở các nồng độ khác nhau khi tăng số lần chấm thuốc thử lên kít ......................................................... 28 Bảng 4.6: Các thông số chế tạo của kít ......................................................................... 29 Bảng 4.7: Khảo sát thời gian hiện màu của kít ............................................................. 30 Bảng 4.8: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử sau khi để khô trong 15 phút ....... 31 Bảng 4.9: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử sau khi bảo quản .......................... 32 Bảng 4.10: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử sau khi bảo quản lạnh ở 10 ngày.... ....................................................................................................................................... 34 Bảng 4.11: khảo sát khả năng phát hiện furfural của kít trong rượu trắng ................... 35 xi

Chương 1 MỞ ĐẦU

1.1. Đặt vấn đề

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Rượu là đồ uống không thể thiếu trong mỗi dịp liên hoan, cưới hỏi, lễ tết. Ðặc biệt trong những ngày tết, lượng rượu, bia được tiêu thụ nhiều hơn dẫn đến số người nhập viện do ngộ độc rượu cũng tăng cao hơn so với bình thường. Có không ít trường hợp bị ngộ độc rượu không được xử trí kịp thời đã dẫn đến những biến chứng hôn mê sâu, thậm chí tử vong,…

Ông cha ta có câu “Nam vô tửu như kỳ vô phong” (Đàn ông không rượu như cờ không gió). Nhưng có một điều không thể phủ nhận rằng tác hại của bia – rượu là vô cùng ghê gớm. Có thể thấy các vụ tai nạn giao thông hiện nay đa phần là do tác động của bia – rượu, khi đã có cồn trong người thì ta không thể làm chủ. Ngoài ra bia – rượu còn gây ức chế thần kinh cũng như hoạt động của các cơ quan tim mạch. Bên cạnh đó, việc ngộ độc rượu cũng là một vấn nạn cần quan tâm. Trong bia – rượu không chỉ có cồn (ancol etylic) mà còn có thể chứa một lượng metanol hay furfural là một loại hóa chất hết sức độc hại, độc hơn cả methanol, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến bộ máy tuần hoàn, hô hấp và thần kinh.

Hiện nay, vấn đề kiểm tra ngộ độc thực phẩm, thức uống còn nhiều bất cập, chưa được tiến hành rộng rãi, vì vậy người tiêu dùng hãy thận trọng trong việc lựa chọn loại thức uống cho phù hợp. Một biện pháp dễ thực hiện dành cho mọi người là sử dụng các kít thử nhanh để kiểm tra sự có mặt của hóa chất độc hại trong các loại thực phẩm, thức uống ngay khi mua về vì đơn giản, dễ sử dụng, giá thành rẻ và thời gian phát hiện ngắn. Để giải quyết vấn đề nêu trên, được sự nhất trí của giáo viên hướng dẫn, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: Nghiên cứu sản xuất dụng cụ test nhanh furfural 1

(furfurol) trong rượu. Hy vọng sẽ tìm ra bộ dụng cụ để kiểm tra nhanh furfural có trong rượu.

1.2. Mục đích của đề tài − Chế tạo kít thử nhanh dùng để phân tích furfural trong rượu dựa trên sự tạo màu của furfural với dung dịch thuốc thử. − Ứng dụng kít thử để xác định sự có mặt của furfural trong các mẫu thực.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

1.3. Nội dung nghiên cứu − Khảo sát tìm tỉ lệ aniline và axit axetic làm thuốc thử tối ưu. − Khảo sát chọn thể tích chấm lên kít giấy.

− Khảo sát chọn lượng thuốc thử cho lên kít giấy.

− Khảo sát tìm ra giới hạn phát hiện và thời gian hiện màu của kít giấy. − Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử trên các mẫu rượu ngoài thị trường.

1.4. Yêu cầu nghiên cứu

− Tìm ra tỉ lệ aniline và axit axetic tối ưu cho thuốc thử.

− Tìm ra thể tích chấm lên kít thử và lượng thuốc thử cho lên kít thử − Tìm ra được giới hạn phát hiện của kít thử.

− Đưa ra các hình ảnh của kít thử để đánh giá và so sánh.

2

Chương 2 TỔNG QUAN

2.1. Giới thiệu về furfural

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Furfural là một aldehyde dị vòng, có công thức hóa học là OC4H3CHO. Nó là chất lỏng không màu có mùi hạnh nhân, ngoài ra một số tài liệu khác lại nói là mùi của furfural như mùi bánh mì đen mới làm (bánh mì đen là loại bánh mì làm từ bột lúa mạch màu sẫm).[1]

Furfural là một hợp chất hữu cơ có nguồn gốc từ nhiều loại sản phẩm phụ nông nghiệp, bao gồm cả lõi ngô, yến mạch, cám lúa mì và mùn cưa,… hay là sản phẩm của quá trình phân giải pentosan, polysaccharid từ nhiều loại phế thải thực vật có thớ, sợi như lõi ngô, bã mía, gỗ, cỏ rác,… Tên furfural xuất phát từ tiếng Latin là từ “furfur”, có nghĩa là cám. [4]

Furfural lần đầu tiên được phân lập vào năm 1821 do nhà hóa học người Đức Johann Wolfgang Dobereiner. Năm 1840,nhà hóa học người Scotland John Stenhouse thấy rằng các chất tương tự furfural có thể được sản xuất bằng cách chưng cất một loạt các vật liệu cây trồng, bao gồm ngô, yến mạch, cám, mùn cưa,… với dung dịch axit sunfuric, và ông xác định được công thức thực nghiệmcủa nó là C5H4O2. Mãi đến năm 1901, nhà hóa học người Đức Carl Harries mới tìm ra được cấu trúc của furfural. [5] Năm 1922, công ty Quaker Oats bắt đầu sản xuất hàng loạt furfural từ vỏ yến mạch.Ngày nay, furfural vẫn được sản xuất từ phụ phẩm nông nghiệp như bã mía, ngô bắp,… đặc biệt là ở các nước như Nam Phi, Trung Quốc,…

Furfural là nguồn nguyên liệu quan trọng trong tổng hợp hữu cơ để sản xuất các loại vật liệu có ích cho cuộc sống như chất dẻo (các hợp chất polyme ), nông dược, dược phẩm và phụ gia cho xăng dầu,… [4] 3

2.2. Công thức cấu tạo và tính chất lý – hóa của furfural 2.2.1. Công thức cấu tạo

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Hình 2.1.Cấu trúc phân tử của furfural [1] Furfural hay còn có tên gọi là furfurol, 2 – furandehyde, fural, 2 – furancacbonal, furol, là andehyde đơn giản nhất của dãy furan. Công thức phân tử của nó là C5H4O2, phân tử lượng của nó là 96,08 g/mol.

2.2.2. Tính chất lý – hóa của furfural 2.2.2.1. Tính chất vật lý [4, 12]

Furfural dạng tinh khiết là chất lỏng không màu hay màu vàng nhạt, màu sẫm

nhanh và quánh lại dưới tác dụng của ánh sáng, nhiệt, không khí và axit vô cơ. Loại pha chế thông thường đều luôn có màu nâu. Có mùi đặc trưng (mùi hạnh nhân, ngoài ra một số tài liệu khác lại nói là mùi của furfural như mùi bánh mì đen mới làm).

Furfural khi vừa mới chưng cất xong thì furfural là một chất lỏng không màu, có mùi hạnh nhân. Trong không khí với sự có mặt của oxy đã làm cho hợp chất furfurol có màu đục hơn so với lúc vừa chưng cất và làm cho hợp chất furfurol có tính chất ổn định với nhiệt. Chỉ khi lên đến 230oC thì furfural mới có những thay đổi tính chất vật lý mà có thể nhận biết được, đặc biệt là màu sắc. Một số tính chất vật lý của furfural như: − Khối lượng riêng ở 20oC: 1,1594g/cm3 − Tỷ khối hơi so với không khí: 3,3 − Dễ cháy: Tbc = 56oC − Độ hòa tan trong 100g nước (20oC) là 8,3g − Nhiệt độ nóng chảy là -36,5oC − Nhiệt độ sôi là 162oC 4

− Hằng số điện môi ở 20oC là 41,9 Furfural có độ hòa tan trong nước 83g trong 100g nước (ở 20oC), tan tốt trong rượu etylic và ete. Dễ bay hơi theo hơi nước, tạo thành hỗn hợp nổ với không khí, giới hạn dưới 2,1% (thể tích). Để bảo quản furfural, đôi khi người ta thêm một ít parandehyde làm cho mùi furfural thay đổi hẳn.

Dung dịch furfural chỉ có thể hoà tan được các hợp chất clorua kẽm và clorua sắt chứ không thể hoà tan được các hợp chất vô cơ khác.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Áp suất hơi của furfural phụ thuộc vào nhiệt độ như sau:

Bảng 2.1: Áp suất hơi của furfural phụ thuộc nhiệt độ [4]

T (oC)

55

75

95

105

130

150

P (kPa)

1,97

4,61

11,18

19,7

39,5

79,0

2.2.2.2. Tính chất hóa học [6, 12, 4]

Furfural có đầy đủ tính chất hóa học của một aldehyde thơm và những tính chất của vòng furan:

Phản ứng khử với những tác nhân khử như: H2 / Ni ; LiAlH4 ; NaBH4 / H+, thu được furfuryl alcol:

Phản ứng oxy hoá thành axit furoic hay axit maleic:

5

Phản ứng đề cacbonyl thành furan:

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Phản ứng ngưng tụ cannizaro với kiềm đặc tạo ra furfuryl alcol và furoat natri:

Phản ứng ngưng tụ với NaCN : furfural đime hóa thành furoin là hợp chất furan có tính chất tương tự benzoin, sau đó thành furyl.

Phản ứng ngưng tụ với amoniac tạo thành nitro furamit.

6

Furfural tác dụng với aniline khi có mặt axit clohydric, vòng furan bị phá vỡ và

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

tạo hợp chất có màu:

Furfural có thể bị halogen hoá hay bị nitrat hoá, dưới điều kiện kiểm tra cẩn thận để xảy ra phản ứng thay thế vào vị trí số 5:

X = Cl, Br, NO2,…

Ví dụ như:

CHO + O

HNO3

H2SO4, -200C Ahydric acetic

Furfural

NO2

CHO O

5 - Nitrof urfural 7

+

H2O

Furfural ngưng tụ thành những hợp chất chứa nhóm metylen hoạt động, như là este cacboxylic béo, xêtôn, hợp chất nitril, và cho những hợp chất , este, xêtôn, nitril không no.

Hợp chất 5 – nitro furfural ngưng tụ với các hợp chất semicarbazid,

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

thiosemicarbazid tạo thành các hợp chất semicarbazon và thiosemicarbazon:

2.3. Điều chế

Furfural là một chất hoá học quan trọng trong công nghiệp. Nó được sản xuất từ nguồn sản phẩm nông nghiệp, ví dụ như những cây lương thực, thực phẩm có xơ, thớ, cỏ rác hoặc những sản phẩm phụ như lõi bắp, vỏ của những cây bông, sợi, cây lúa mạch, hay từ bã mía (bã của nguồn sản xuất đường ăn), từ gỗ.

Hợp chất pentosan polysaccharid xylan và hợp chất arabinan là nguyên liệu chính của furfural mà phần lớn trong tự nhiên là xenlulose.

Thành phần chủ yếu của hợp chất pentosan là xylan, xylan gồm chuỗi polysaccharid liên kết với D-xylopyranose. Cùng với một lượng nhỏ arabinan- là hợp chất gồm các nhánh polysaccharid 1,3 và polysaccharid 1,5 liên kết với -Larabinofuranozơ thì thành phần xylan trong chất xơ khô của các loại cây là: chiếm 5  30% trong ngũ cốc, rơm và các loại hạt, 15  25% trong lá rụng, và 5  15% trong gỗ tùng bách.

Chỉ một vài hợp chất pentosan chứa những chất được sử dụng để sản xuất furfural. Những nguyên liệu thô khác để sản xuất furfural được dẫn ra ở bảng sau:

8

Bảng 2.2: Những nguyên liệu thô dùng để sản xuất furfural [8] Nguyên liệu thô

Chứa pentosan (%)

Chứa furfural (%)

bã mía

25  27

17,4

vỏ hạt dẻ

11

lõi ngô

30  32

vỏ hạt ngũ cốc

3033

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

23,4

thân cây ngô

24

vỏ cây bông

2328

gỗ cây sồi

2021

vỏ cây yến mạch

40

22,3

vỏ hạt thóc

1618

11,4

18,6

Furfural được điều chế bằng phương pháp thủy phân các chế phẩm từ nông nghiệp như rơm rạ, trấu, lõi ngô,…dưới áp suất và nhiệt độ lớn hơn ở 100oC. Trong ngô, trấu, cám,… có pentozan.Quá trình sản xuất furfural có thể liên tục hay gián đoạn. Các hợp chất pentosan (xylan) được hyđro hoá thành những hợp chất pentose (xylose), rồi sau đó đề hyđrat hoá đồng thời đóng vòng thành furfural.

Năm 1958, Rosenlew ở Phần Lan đã đưa ra sử dụng lần đầu tiên quy trình sản xuất furfural từ vỏ cây phong. Bây giờ quy trình sản xuất furfural có thể khai thác những nguyên liệu thô chứa pentosan thuận lợi hơn để sản xuất. Từ vỏ gỗ có thể sản 9

xuất ra axit axetic, mà axit axetic là chất xúc tác cho quá trình thuỷ phân pentosan thành pentose. Thuỷ phân axit yếu này cũng tạo ra diaxetyl (glyxeryl diaxetat) là một sản phẩm phụ dễ bán. Ở 180oC hay tối thiểu là 90oC, từ vỏ cây phong sản xuất ra khoảng 8% furfural. Mỗi một kg furfural được sản xuất ra thì có khoảng 0,6 kg axit axetic là sản phẩm phụ. Quy trình Rosenlew sản xuất furfural đã được sử dụng ở Phần Lan, Tây Ban Nha, BaLan, Nam Phi và Philippines,…

2.4. Những ứng dụng và ảnh hưởng của furfural

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

2.4.1. Những ứng dụng chủ yếu của furfural

Furfural được dùng để điều chế các dẫn xuất 5-nitro furfural và 5-nitro furfural điaxetat, furfuryl alcol, furfuryl amin, axit furoic, furan, tetra hyđro furan, metyl furan, metyl tetrahyđrofuran.

Furfural là dung môi có tính chọn lọc cao dùng để phân tách các hợp chất no và không no trong xăng, dầu nhờn, khí và nhiên liệu diezen.

Furfural còn là tác nhân làm bay màu nhựa gỗ, không những vậy nó còn được dùng để chế tạo các chất dẻo họ furan.

Ngoài ra, nó còn có khả năng hoà tan trong nhựa, đặc biệt là ở dạng phenolaldehyt để sản xuất compozit với cacbon bậc cao chịu được mài mòn, có thể dùng làm lốp xe và má phanh.Furfurol hoà tan trong furfuryl alcol có thể sản xuất sợi thuỷ tinh tăng cường độ bền cho nhựa tổng hợp, làm cho nó bền với sự ăn mòn và chống cháy.

Không những chỉ ứng dụng trong các lĩnh vực công nghiệp, các dẫn xuất của furfural còn được dùng làm thuốc kháng sinh như họ furaxilin,…

2.4.2. Những tác hại của furfural Furfural là một loại hóa chất hết sức độc hại, độc hơn cả methanol, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến bộ máy tuần hoàn, hô hấp và thần kinh.Làm chậm hoạt động của não, ảnh hưởng tới sự tỉnh táo (nguyên nhân chủ yếu gây ra các tệ nạn xã hội.

Furfural gây ảnh hưởng tới giấc ngủ, gây ra đau đầu,… không những thế nó còn làm mất trí nhớ, gây ra dị tật thai nhi, gây ra ưng thư miệng, thực quản,…

10

Chương 3 NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Nguyên liệu

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

3.1.1. Hóa chất

− Aniline tinh khiết, axit axetic băng tinh khiết, furfural tinh khiết, và cồn tinh khiếtđược mua ở công ty TNHH Bách Khoa (334 Tô Hiến Thành, phường 14,

quận 10, TP. Hồ Chí Minh).

− Các mẫu rượu được mua ở các nơi như Định Quán, Thanh Sơn, Long Thành, Dĩ An – Bình Dương.

3.1.2. Dụng cụ

− Becher, erlen, ống nghiệm

− Bình định mức, ống đong, pipette, micropipette 3.2. Phương pháp nghiên cứu

3.2.1. Khảo sát chọn tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH làm nồng độ thuốc thử Nguyên tắc: sử dụng các tỉ lệkhác nhau của aniline và axit axetic cho lên kít giấy, rồi cho phản ứng với dung dịch furfural với các nồng độ khác nhau.

Dụng cụ: − Giấy lọc WM kích thước 1 cm x 5cm − Becher, pipette, bình định mức, erlen, micropipette Hóa chất: − C6H5NH2 tinh khiết − CH3COOH băng tinh khiết − C5H4O2 tinh khiết 11

Cách tiến hành: − Cho vào erlen với các tỉ lệ khác nhau của aniline và axit axetic về nồng độ, sau đó dùng micropipette hút 30µl dung dịch trong erlen cho lên kít giấy. − Chuẩn bị dung dịch furfural với các nồng độ khác nhau theo bảng sau: Bảng 3.1: Khảo sát chọn tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH làm nồng độ thuốc thử

1

0,5

0,25

0,125

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Nồng độ furfural (%) Tỉ lệ về nồng độ aniline và axit axetic 1:1/3 1:1/2 1:1 1:2 1:3

− sau đó dùng kít giấy đã được tẩm dung dịch aniline và axit axetic trong erlen ở trên, nhúng vào dung dịch furfuralvới các nồng độ đã cho ở bảng trên, quan sát màu của kít giấy, chọn tỉ lệ nào cho màu sắc dễ nhận thấy, màu đều ở các kít giấy.

3.2.2. Khảo sát chọn tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH làm thể tích thuốc thử Nguyên tắc: sử dụng các tỉ lệkhác nhau của aniline và axit axetic về thể tích cho lên kít giấy, rồi cho phản ứng với dung dịch furfural với các nồng độ khác nhau.

Dụng cụ: − Giấy lọc WM kích thước 1cm x 5cm − Becher, pipette, bình định mức, erlen, micropipette Hóa chất: − C6H5NH2 tinh khiết − CH3COOH băng tinh khiết − C5H4O2 tinh khiết

12

Cách tiến hành: − Cho vào erlen với các tỉ lệkhác nhau của aniline và axit axetic về thể tích,sau đó dùng micropipette hút 30µl dung dịch trong erlen cho lên kít giấy. − Chuẩn bị dung dịch furfural với các nồng độ khác nhau theo bảng sau: Bảng 3.2: Khảo sát chọn tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOH làm thể tích thuốc thử

1

0,5

0,25

0,125

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Nồng độ furfural (%) Tỉ lệ về thể tích aniline và axit axetic 1:1/3 1:1/2 1:1 1:2 1:3

− Sau đó dùng kít giấy đã được tẩm dung dịch aniline và axit axetic ở trên, rồi nhúng vào dung dịch furfural với các nồng độ đã cho ở bảng trên, quan sát màu của kít giấy, chọn tỉ lệ nào cho màu sắc dễ nhận thấy, màu đều ở các kít giấy.

3.2.3. Khảo sát chọn thể tích chấm thuốc thử phù hợp

Nguyên tắc: Cho lên kít giấy với những lượng thể tích khác nhau của dung dịch thuốc thử (C6H5NH2 và CH3COOH) hoặc nước để tiết kiệm thuốc thử và chọn lượng thể tích phù hợp sao cho không quá loang trên bề mặt giấy và thời gian khô ngắn.

Dụng cụ: − Giấy lọc WM kích thước 1cm x 5cm − Micropipette Tiến hành: − Dùng micropipette chấm lên kít dung dịch thuốc thử (hoặc nước), quan sát diện tích loang và đo thời gian khô (dung môi bay hơi): 13

Bảng 3.3: Khảo sát chọn thể tích chấm thuốc thử phù hợp Thể tích thuốc thử (µl)

Diện tích loang (cm x cm)

Thời gian khô (phút)

20 30 40

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

50 60

3.2.4. Khảo sát chọn nồng độ thuốc thửcho lên kít

Nguyên tắc: cho lên kít giấy lượng thuốc thử (C6H5NH2 và CH3COOH)ở các nồng độ khác nhau, đã được chọn tỉ lệ về nồng độ ở các thí nghiệm trên, rồi cho phản ứng với dung dịch furfural ở các nồng độ khác nhau.

Dụng cụ:

− Giấy lọc WM kích thước 1cm x 5cm

− Becher, pipette, bình định mức, erlen, micropipette Hóa chất:

− C6H5NH2tinh khiết

− CH3COOH băng tinh khiết và C5H4O2 tinh khiết Cách tiến hành:

− Cho lên kít giấy thể tích thuốc thử đã chọn từ thí nghiệm 3.2.3 với các nồng độ khác nhau của aniline và axit axetic đã được chọn tỉ lệ về nồng độ ở thí nghiệm 3.2.1 và thí nghiệm với các nồng độ khác nhau của dung dịch furfural theo bảng sau:

14

Bảng 3.4: Khảo sát chọn lượng thuốc thử thích hợp cho lên kít Nồng độ furfural (ppm)

10

Nồng độ aniline

5

4

3

2

1

và axit axetic (% : %) 8 : 8/a

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

6 : 6/a 4 : 4/a 2 : 2/a

(1/a: là tỉ lệchọn được ở thí nghiệm 3.2.1)

− Quan sát khả năng phát hiện của từng kít thử. Nồng độ thuốc thử nào có khả năng phát hiện sự có mặt của furfural trong dung dịch ở nồng độ thấp nhất thì ta chọn nồng độ thuốc thử đó sử dụng cho kít, đồng thời đưa ra giới hạn phát

hiện của kit.

3.2.5. Khảo sát thời gian hiện màu của kít

Nguyên tắc: đo thời gian hiện màu của kít và hiệu chỉnh chiều dài của kít (nếu có) Tiến Hành:

− Đo thời gian hiện màu của kít giấy hoàn chỉnh 1 cm x 5cm tạo ra từ các thí nghiệm trên trong các dung dịch furfural nồng độ khác nhau.

− Thời gian hiện màu không quá lâu, nếu quá lâu thì phải hiệu chỉnh chiều dài kít để thời gian hiện màu nhanh hơn.

3.2.6. Khảo sát thời gian sử dụng kít Nguyên tắc: Khảo sát bảo quản dung dịch thuốc thử (dung dịch chứa aniline và axit axetic) ở những môi trường nhiệt độ khác nhau.

15

Tiến hành:  Cho dung dịch thuốc thử (dung dịch chứa aniline và axit axetic đã được pha sẵn tỉ lệ về nồng độ) vào chai thủy tinh 50 ml đem đi bảo quản ở hai môi trường khác nhau (ở nhiệt độ phòng và môi trường lạnh (0 – 100C) )  Sau một tuần, xuống quan sát và đem đi thử với dung dịch furfural (như bảng sau) xem thử dung dịch thuốc thử còn hoạt tính không Bảng 3.5: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử sau khi bảo quản

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Nồng độ furfural (ppm)

Môi trường

5

4

3

2

bảo quản

Nhiệt độ phòng (25 – 270C)

Trong tủ lạnh (0 – 100C)

 Nếu dung dịch còn hoạt tình thì tiến hành bảo quản ở môi trường đó, đồng thời sau 2 đến 3 ngày thì lại tiếp tục kiểm tra xem dung dịch còn hoạt tính hay không.

3.2.7. Khảo sát khả năng phát hiện của kít trong mẫu thực tế

Tiến hành khảo sát sự có mặt của furfural (nếu có) trong các mẫu lấy trên thị trường. Sử dụng kít để định tính sự có mặt của furfural trong mẫu.

3.2.8. Các phương pháp xử lý số liệu Phần mềm tính toán thông dụng microsoft Excel

16

Chương 4 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

4.1. Khảo sát chọn tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOH làm nồng độ thuốc thử

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

 Trước khi nhúng dung dịch furfural

Chuẩn bị các kít giấy có kích thước 1 cm x 5cm, dùng micropipette hút 30µl dung dịch aniline và axit axetic (gọi chung là thuốc thử) đã chuẩn bị sẵn trong erlen.Vị trí thuốc thử nên ở khoảng 2/3 kít giấy trở xuống dưới, không nên chạm mép trên của kít giấy để có khoảng trống cho tay cầm khi đặt kít tựa vào thành trong của dụng cụ chứa dung dịch furfural.

Vị trí tay cầm

Vị trí thuốc thử

Hình 4.1: Vị trí tay cầm và thuốc thử trên kít

Màu sắc của thuốc thử trên kít giấy sau khi dùng micropipette tẩm lên theo từng tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH với các nồng độ khác nhau như hình sau:

17

2

3

4

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

1

Hình 4.2: Kít thửvới tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOHở các nồng độ khác nhau trước khi nhúng dung dịch furfural.

Tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH: 1 – 1: 1/3, 2 – 1:1/2, 3 – 1:1, 4 – 1:2, 5 – 1:3 Nhìn chung màu sắc trên từng kít thử không khác nhau, sau khi để khô kít thử có màu sắc giống với màu sắc lúc ban đầu.

 Sau khi nhúng dung dịch furfural

a

b

c

Hình 4.3: Sự thay đổi màu sắc của kít thử sau khi nhúng dung dịch furfural a: vừa nhúng kít thử vào dung dịch furfural b: dòng chất lỏng chạm vào thuốc thử và làm đổi màu kít giấy c: dòng chất lỏng chạy hết kít giấy

18

Ở thí nghiệm này ta khảo sát yếu tố nồng độ ở các tỉ lệ khác nhau của aniline và axit axetic cho lên từng kít thử, rồi nhúng vào trong dung dịch furfural ở các nồng độ khác nhau cho ta kết quả về khả năng phát hiện sự có mặt của furfural ở các tỉ lệ khác nhau của aniline và axit axetic.

Nồng độ dung dịch furfural khảo sát ở đây giảm dần từ 1% đến 0,125%.

Cơ chế tiếp xúc của thuốc thử và furfural trong nghiên cứu của chúng tôi là cho dòng dung dịch furfural chạy từ từ lên kít đặt đứng hoặc đặt nghiêng theo lực hút mao

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

quản của kít giấy. Cách tiếp xúc này có các ưu điểm là:

 Tăng diện tích tiếp bề mặt tiếp xúc giữa thuốc thử và furfural.  Dễ quan sát sự thay đổi màu sắc của chỉ thị trên kít.

 Không phụ thuộc vào thể tích dung dịch furfural, không cần thể tích mẫu thử lớn, chỉ cần chạy lên hết kít.

Kết quả khảo sát tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH làm thuốc thử tối ưu được cho ở bảng sau:

Bảng 4.1: Khảo sát chọn tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH làm nồng độ thuốc thử Nồng độ furfural (%) Tỉ lệ về nồng độ aniline và axit axetic

1

0,5

0,25

0,125

1:1/3

+

+

+

+

1:1/2

++

++

++

+

1:1

+++

+++

+++

+++

1:2

++

++

++

++

1:3

+

+

-

-

+: có, -: không +

+++ : màu hồng tăng dần

Kết quả thí nghiệm trên cho ta thấy ở tỉ lệ nào màu sắc của kít giấy đều hiện màu, tuy nhiên có kít thì màu đậm, màu nhạt. Cụ thể cho từng trường hợp là: 19

− Trường hợp 1: Tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH là 1:1/3 Màu hồng vẫn xuất hiện nhưng mà rất nhạt nên rất khó quan sát, màu hồng nhạt

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

dần khi nồng độ dung dịch furfural giảm dần, khó quan sát ở nồng độ cuối.

1

2

3

4

Hình 4.4: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử ở tỉ lệ 1:1/3 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1%, 2 – 0,5%, 3 – 0,25%, 4 – 0,125%

− Trường hợp 2: Tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH là 1:1/2

Xuất hiện vệt màu hồng đều ở các kít giấy, tuy nhiên màu hồng nhạt nên khó quan sát.

1

2

3

4

Hình 4.5: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử ở tỉ lệ 1:1/2 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1%, 2 – 0,5%, 3 – 0,25%, 4 – 0,125% 20

− Trường hợp 3: Tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH là 1:1

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Màu hồng xuất hiện đều ở các kít giấy, màu đậm, dễ quan sát

1

2

3

4

Hình 4.6: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử ở tỉ lệ 1:1 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1%, 2 – 0,5%, 3 – 0,25%, 4 – 0,125%

− Trường hợp 4: Tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH là 1:2

Màu hồng nhạt dần ở các kít, màu giảm một cách rõ rệt, nhưng vẫn còn quan sát được.

1

2

3

4

Hình 4.7: Khảo sát khả năng phát hiện của kít giấy ở tỉ lệ 1:2 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1%, 2 – 0,5%, 3 – 0,25%, 4 – 0,125%

21

 Trường hợp 5: Tỉ lệ C6H5NH2 và CH3COOH là 1:3 Màu hồng nhạt dần, nhạt hơn ở trường hợp 4, khó quan sát nhất, thậm chí màu ở

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

hai kít cuối rất khó quan sát được.

1

2

3

4

Hình 4.8: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử ở tỉ lệ 1:3 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1%, 2 – 0,5%, 3 – 0,25%, 4 – 0,125%

Dựa vào kết quả khảo sát khả năng phát hiện của kít thử trong dung dich furfural ở các tỉ lệ khác nhau của C6H5NH2 và CH3COOH trên, chúng tôi chọn tỉ lệ của C6H5NH2 và CH3COOH là 1:1 làm nồng độ thuốc thử tối ưu.

4.2. Khảo sát chọn tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH làm thể tích thuốc thử Trong thí nghiệm 4.1 chúng tôi đã chọn tỉ lệ của C6H5NH2 và CH3COOH là 1:1 làm nồng độ thuốc thử. Bây giờ chúng tôi khảo sát yếu tố tiếp theo ảnh hưởng tới lượng thuốc thử trên kít là tỉ lệ của C6H5NH2 và CH3COOH làm thể tích thuốc thử.

Khảo sát các tỉ lệkhác nhau của C6H5NH2 và CH3COOH chấm lên kít trong các nồng độ dung dịch furfural khác nhau cho chúng tôi kết quả vể khả năng phát hiện sự có mặt của furfural ở các tỉ lệ khác nhau.

Nồng độ furfural khảo sát giảm dần từ 1% đến 0,125%. Tỉ lệcủa C6H5NH2 và CH3COOH về thể tích tăng dần từ 1:1/3 đến 1:3.

Về mặt cơ chế tiếp xúc của thuốc thử và furfural trong thí nghiệm này giống với thí nghiệm 4.1.

22

Kết quả khảo sát tỉ lệ của C6H5NH2 và CH3COOH làm thể tích thuốc thử tối ưu được cho ở bảng sau: Bảng 4.2: Khảo sát chọn tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH làm thể tích thuốc thử Nồng độ furfural (%) Tỉ lệ về thể tích aniline và axit axetic

1

++

0,25

++

0,125

+

+

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

1:1/3

0,5

1:1/2

+++

+++

+++

+++

1:1

++

++

+

+

1:2

++

+

+

-

1:3

+

+

-

-

+: có, -: không

+

+++ : màu hồng tăng dần

Đa số các kít thử đều hiện màu. Cụ thể cho từng tỉ lệ như sau:

− Trường hợp 1: Tỉ lệ của C6H5NH2 và CH3COOH là 1:1/3 Xuất hiện màu hồng nhạt, giảm dần theo chiều giảm nồng độ.

1

2

3

4

Hình 4.9: Khảo sát khả năng phát hiện của kít giấy ở tỉ lệ 1:1/3 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1%, 2 – 0,5%, 3 – 0,25%, 4 – 0,125% 23

− Trường hợp 2: Tỉ lệ của C6H5NH2 và CH3COOH là 1:1/2

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Màu hồng xuất hiện đều ở các kít giấy, màu đậm, dễ quan sát.

1

2

3

4

Hình 4.10: Khảo sát khả năng phát hiện của kít giấy ở tỉ lệ 1:1/2 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1%, 2 – 0,5%, 3 – 0,25%, 4 – 0,125%

− Trường hợp 3: Tỉ lệ của C6H5NH2 và CH3COOH là 1:1

Màu hồng nhạt hơn ở trường hợp 2, quan sát được nhưng ở nồng độ cuối nhạt nhất.

1

2

3

4

Hình 4.11: Khảo sát khả năng phát hiện của kít giấy ở tỉ lệ 1:1 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1%, 2 – 0,5%, 3 – 0,25%, 4 – 0,125%

24

− Trường hợp 4: Tỉ lệ của C6H5NH2 và CH3COOH là 1:2

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Màu hồng nhạt dần, màu giảm một cách rõ rệt, khó quan sát ở nồng độ cuối.

1

2

3

4

Hình 4.12: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử ở tỉ lệ 1:2 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1%, 2 – 0,5%, 3 – 0,25%, 4 – 0,125%

− Trường hợp 5: Tỉ lệ thể tích C6H5NH2 và CH3COOH là 1:3

Màu hồng nhạt dần, nhạt hơn ở trường hợp 4, khó quan sát nhất, thậm chí màu ở hai kít cuối thậm chí không quan sát được.

1

2

3

4

Hình 4.13: Khảo sát khả năng phát hiện của kít giấy ở tỉ lệ 1:3 trong dung dịch furfural ở các nồng độ: 1 – 1%, 2 – 0,5%, 3 – 0,25%, 4 – 0,125%

25

Dựa vào kết quả khảo sát khả năng phát hiện của kít trong dung dich furfural ở các tỉ lệ khác nhau của C6H5NH2 và CH3COOH trên, chúng tôi chọn tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH là 1:1/2 làm thể tích thuốc thử tối ưu.

4.3. Khảo sát thể tích chấm dung dịch thuốc thử lên kít Chấm các thể tích dung dịch thuốc thử cho lên kít giấy kích thước 1cm x 5cm (diện tích 500mm2). Quan sát, đo diện tích vệt loang và đo thời gian khô của dung dịch

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

cho chúng tôi kết quả sau: Bảng 4.3: Khảo sát thể tích chấm thuốc thử phù hợp

Thể tích thuốc thử (µl) 20 30 40 50

Hình dạng vệt loang Hình chữ nhật 22 mm x10mm Hình chữ nhật 29 mm x10mm Hình chữ nhật 34 mm x10mm Hình chữ nhật 50 mm x10mm

Diện tích loang (mm2)

Thời gian khô (phút)

220

4

290

6

340

8

500

11

Dựa vào bảng trên, chúng tôi chọn thể tích dung dịch thuốc thử cho lên một kít là 40µl vì diện tích loang không lớn, khoảng 2/3 kít và thời gian khô không quá dài.

4.4. Khảo sát chọn nồng độ thuốc thử cho lên kít

Ở thí nghiệm trên chúng tôi đã chọn được tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH là 1:1 làm nồng độ thuốc thử, tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH là 1:1/2 làm thể tích thuốc thử, và thể tích chấm lên một kít là 40µl. Yếu tố còn lại ảnh hưởng tới lượng thuốc thử có trên kít là nồng độ dung dịch thuốc thử. Khảo sát các nồng độ khác nhau của dung dịch thuốc thử chấm lên kít trong các nồng độ dung dịch furfural khác nhau cho chúng tôi kết quả vể khả năng phát hiện sự có mặt của furfural.

Nồng độ thuốc thử khảo sát tăng dần từ 2% đến 8%. Nồng độ thuốc thử không nên quá cao vì trong thành phần thuốc thử có aniline là amin có hơi khá độc ở nồng độ cao. Nồng độ dung dịch furfural khảo sát giảm dần từ 10ppm đến 1ppb. Giới hạn khảo

26

sát ở đây là 1ppb vì hàm lượng furfural cho phép chỉ được ở dạng vết, nên ở đây ta chọn giới hạn khảo sát là 1ppb.

Kết quả khảo sát khả năng phát hiện của kít được cho ở bảng sau: Bảng 4.4: Khảo sát khả năng phát hiện của kít trong dung dịch furfural ở các nồng độ khác nhau

10

5

4

3

2

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Nồng độ furfural (ppm) Nồng độ aniline Và axit axetic (% : %)

1

1 (ppb)

+

+

+

-

-

-

-

+

+

+

+

+

-

-

4:4

+

+

-

-

-

-

-

2:2

+

-

-

-

-

-

-

8:8 6:6

+: có, -: không

Kết quả khảo sát trên cho ta thấy, ở nồng độ thuốc thử là 6% thì khả năng phát hiện cao nhất, nên ta chọn ở nồng độ là 6% để tiến hành các thí nghiệm tiếp theo.

1

2

3

4

5

Hình 4.14: khảo sát khả năng phát hiện của kít chấm 40µl dung dịch thuốc thử 6% trong dung dịch furfural ở các nồng độ : 1 – 10ppm, 2 – 5ppm, 3 – 4ppm, 4 – 3ppm, 5 – 2ppm 27

Để làm tăng giới hạn phát hiện nồng độ furfural của kít thử, chúng tôi tăng số lần chấm dung dịch thuốc thử lên kít, rồi chúng tôi tiến hành như thí nghiệm trên.

Kết quả khảo sát khả năng phát hiện của kít sau khi tăng số lần chấm được cho ở bảng sau: Bảng 4.5: khảo sát khả năng phát hiện của kít trong dung dịch furfural ở các nồng độ khác nhau khi tăng số lần chấm thuốc thử lên kít

3

2

1

1 (ppb)

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Nồng độ furfural (ppm) Số lần chấm dd thuốc thử 6% (lần) 3 2 1

10

5

4

+

+

+

+

+

-

-

+

+

+

+

+

-

-

+

+

+

+

+

-

-

+: có, -: không

Sau khi tăng số lần chấm dung dịch thuốc thử lên kít thì khả năng phát hiện của kít vẫn giữ không đổi, vậy ta có thể kết luận là số lần chấm dung dịch thuốc thử không ảnh hưởng tới khả năng phát hiện của kít.

Dựa vào kết quả thí nghiệm trên, chúng tôi chọn thể tích dung dịch thuốc thử cho lên 1 kít là 40µl nồng độ 6% vì nó có khả năng phát hiện sự có mặt của furfural ở nồng độ thấp (2ppm).

Như vậy, kít thử furfural có các thông số được cho ở bảng sau:

28

Bảng 4.6: Các thông số chế tạo của kít Giá trị

Chất liệu

Giấy lọc WM

Tỉ lệC6H5NH2 và CH3COOH (v : v)

1:1/2

Nồng độ aniline và axit axetic (% : %)

6:6

Lượng thuốc thử cho lên một kít

40µl

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Thông số kít

Như vậy, kít thử được chế tạo như trên cho ta giới phát hiện của kít là 2ppm.

29

4.5. Khảo sát thời gian hiện màu của kít Kít thử có kích thước 1cm x 5cm, không quá dài để rút ngắn thời gian hiện màu, cũng như không quá ngắn để dòng furfural chạy từ duới lên có đủ thời gian phản ứng với thuốc thử trên kít. Tiến hành đo thời gian di chuyển của dòng furfural trên kít, chúng tôi thu được các giá trị sau: Bảng 4.7: Khảo sát thời gian hiện màu của kít Nồng độ Tên mẫu

furfural

Bắt đầu

Kết thúc

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

STT

Thời gian

(ppm)

1 2 3

Dung dịch furfural

100

13h09

13h09

Dung dịch furfural

80

13h22

13h22

hiện màu (giây) Ở các nồng độ dung dịch

Dung dịch furfural

60

13h27

13h27

Dung dịch furfural

40

13h33

13h33

Dung dịch furfural

20

13h40

13h40

Dung dịch furfural

10

13h47

13h47

Dung dịch furfural

5

13h52

13h54

120

Dung dịch furfural

4

14h10

14h14

240

9

Dung dịch furfural

3

14h20

14h26

360

10

Dung dịch furfural

2

14h35

14h44

540

4 5 6 7 8

furfural cao thì kít giấy vừa cho vào là hiện màu liền.

Nhìn chung, đối với dung dịch furfural: − ở các nồng độ dung dịch furfural càng cao thì thời gian hiện màu chưa đầy 60 giây. − Thời gian dòng furfural đi hết kít là: 180 – 300 giây 30

− Thời gian hiện màu: 60 – 540 giây Đối với dung dịch furfural có nồng độ cao, dòng furfural chưa đi hết kít đã làm đổi màu nên thời gian hiện màu chưa đầy 60 giây (10ppm trở lên). Các dung dịch furfural còn lại có nồng độ trong giới hạn phát hiện thì thời gian hiện màu trong khoảng 120 – 540 giây.

4.6. Khảo sát thời gian sử dụng kít Chúng tôi tiến hành tẩm dung dịch thuốc thử lên kít giấy như các thông số đã

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

chọn cho lên kít, và để khô hoàn toàn trong khoảng 15 – 20 phút. Sau đó đem đi thử trên các dung dịch furfural có nồng độ khác nhau (từ 5ppm – 2ppm).

Kết quả khảo sát khả năng phát hiện của kít được cho ở bảng sau: Bảng 4.8: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử sau khi để khô trong 15 phút Nồng độ furfural (ppm) Nồng độ aniline và axit axetic (% : %) 6:6

5

4

3

2

-

-

-

-

+: có, -: không

1

2

3

4

Hình 4.15:Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử sau khi để khô 15 phút trong nồng độ dung dịch furfural là: 1 – 5ppm, 2 – 4ppm, 3 – 3ppm, 4 – 2ppm 31

Từ kết quả chúng tôi thu được ở trên, là các kít giấy không đổi màu. Chúng tôi quyết định không tẩm trực tiếp dung dịch thuốc thử lên kít giấy, mà thay vào đó là chúng tôi đem đi bảo quản dung dịch thuốc thử.Chúng tôi đem đi khảo sát hai mẫu dung dịch thuốc thử ở hai môi trường khác nhau: − Mẫu thứ nhất, chúng tôi bảo quản ở nhiệt độ phòng. − Mẫu thứ hai, chúng tôi đem đi bảo quản trong tủ lạnh ở khoảng 0 – 10oC. Sau một tuần, chúng tôi xuống quan sát và đem đi tẩm lên kít giấy, rồi đi thử ở

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

các nồng độ furfural khác nhau. Kết quả chúng tôi thu được là:

Bảng 4.9: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử sau khi bảo quản Nồng độ furfural (ppm) Môi trường bảo quản

5

4

3

2

Nhiệt độ phòng

-

-

-

-

Trong tủ lạnh

+

+

+

+

+: có, -: không

1

2

3

4

Hình 4.16: khảo sát khả năng phát hiện của kít thử sau khi bảo quản trong tủ lạnh với dung dịch furfural: 1 – 5ppm, 2 – 4ppm, 3 –3ppm, 2 – 2ppm

32

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T a

b

Hình 4.17: Dung dịch thuốc thử sau khi bảo quản được 1 tuần

a: Dung dịch bảo quản trong tủ lạnh ở0 – 10oC

b: Dung dịch bảo quản ở nhiệt độ phòng và để ở ngoài

Dựa trên kết quả thí nghiệm bảo quản dung dịch thuốc thử, ta thấy nếu bảo quản ở môi trường nhiệt độ phòng và để ở ngoài thì dung dịch bị oxy hóa bới ánh sáng, làm mất hoạt tính của nó. Ngược lại, khi bảo quản trong tủ lạnh ở nhiệt độ khoảng 0 – 10oC thì dung dịch vẫn giữ nguyên màu ban đầu, và hoạt tính vẫn chưa thay đổi. Vì vậy, chúng tôi chọn cách bảo quản lạnh ở nhiệt độ khoảng 0 – 10oC và trong chai nhỏ giọt màu nâu.

Hình 4.18: Chai nhỏ giọt dùng để đựng dung dịch thuốc thử Sau đó, chúng tôi tiến hành thí nghiệm như trên sau 10 ngày bảo quản lạnh và kết quả thí nghiệm thu được ở bảng sau: 33

Bảng 4.10: Khảo sát khả năng phát hiện của kít thử sau khi bảo quản lạnh ở 10 ngày Nồng độ furfural (ppm) Môi trường bảo quản Trong tủ lạnh

5

4

3

2

+

+

+

+

+: có, -: không

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Từ những kết quả thí nghiệm trên, chúng tôi vẫn giữ nguyên các thông số cho lên kít nhưng ở đây chúng tôi không tẩm trực tiếp thuốc thử lên kít, thay vào đó bảo quản thuốc thử trong chai nhỏ giọt ở nhiệt độ khoảng 0 – 10oC, khi nào cần sử dụng thì nhỏ 1 giọt lên kít giấy, rồi tiến hành như các thí nghiệm đã trình bày.

4.7. Khảo sát khả năng phát hiện của kít trong mẫu rượu thực tế

Chúng tôi tiến hành khảo sát sự có mặt của furfural trong 20 mẫu rượu trắng được mua ở các nơi khác nhau như Định Quán, Long Thành, Long an, Thủ Đức,… Đối với mẫu rượu mua về, ta lấy mẫu khoảng 10 – 20 ml rượu cho vào lọ đựng, sau đó dùng kít thử đặt vào trong và chờ dòng chất lỏng chạy lên kít để quan sát sự đổi màu (nếu có).

Hình 4.19: Cách sử dụng kít thử để phát hiện furfural trong mẫu rượu Kết quả khảo sát sự có mặt của furfural trong các mẫu rượu trắng được mua ở các nơi khác nhau được cho ở bảng 3.10.

Tổng kết kết quả sau khi thử: − Tổng số mẫu: 20 − Số mẫu không đạt: 1 34

Bảng 4.11: khảo sát khả năng phát hiện furfural của kít trong rượu trắng Màu sắc chỉ

Màu sắc chỉ

Khả năng phát

thị kít trắng

thị kít thử

hiện furfural

RDQ 1

Trắng

Trắng

-

2

RDQ 2

Trắng

Trắng

-

3

RDQ 3

Trắng

Trắng

-

4

RDQ 4

Trắng

Trắng

-

5

RDQ 5

Trắng

Trắng

-

6

RLT 1

Trắng

Trắng

-

7

RLT 2

Trắng

Trắng

-

8

RLA 1

Trắng

Hồng

+

9

RLA 2

Trắng

Trắng

-

10

RTD 1

Trắng

Trắng

-

11

RTD 2

Trắng

Trắng

-

12

RTD 3

Trắng

Trắng

-

13

RTD 4

Trắng

Trắng

-

14

RBD 1

Trắng

Trắng

-

15

RBD 2

Trắng

Trắng

-

16

RTP

Trắng

Trắng

-

17

RTS

Trắng

Trắng

-

18

RGC

Trắng

Trắng

-

19

RHT

Trắng

Trắng

-

20

RBD

Trắng

Trắng

-

Tên mẫu

1

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

STT

+: có, -: không 35

Chương 5 KẾT LUẬN

5.1. Kết luận

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

Từ các kết quả nghiên cứu, chúng tôi đã tạo ra kít thử nhanh trong rượu với các đặc điểm sau:

− Chất liệu: giấy lọc WM.

− Chai nhỏ giọt (50ml): chứa nồng độC6H5NH2 và CH3COOH lần lượt là 6 %và 6 %, tỉ lệ về thể tích của C6H5NH2 và CH3COOH là 1:1/2.

− Lượng thuốc thử cho lên một kít: 1 giọt dung dịch của aniline và axit axetic (6 % : 6%).

− Nguyên tắc phát hiện furfural: dựa vào sự thay đổi màu sắc trên kít từ màu trắng (không màu) sang màu hồng ở giới hạn phát hiện là 2ppm

− Thời gian sử dụng kít: < 10 ngày

Chúng tôi đã sử dụng kít tự tạo để khảo sát sự có mặt của furfural trong các mẫu rượu mua ở nhiều nơi khác nhau: − Tổng số mẫu: 20

− Kết quả: 1 mẫu bị nhiễm

36

5.2. Kiến nghị Do những hạn chế về mặt thời gian nên trong phần nghiên cứu của chúng tôi chưa khảo sát được một số vấn đề liên quan đến khả năng tăng màu cho thuốc thử, cũng như khả năng phát hiện của kít trên những loại rượu khác, không chỉ là trên rượu trắng mà còn ở trên các loại rượu khác, thậm chí rượu màu,... có khả năng nhiễm furfural. Từ đó, chúng tôi đưa ra một số kiến nghị như sau: 1. Tìm những chất có khả năng làm tăng màu sắc dung dịch thuốc thử, vì giới hạn

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

phát hiện ở đây là 2ppm nhưng mà màu hồng còn hơi khó quan sát.

2. Tiếp tục nghiên cứu phát hiện nhanh furfural để tăng giới hạn phát hiện của nó.

3. Tiếp tục nghiên cứu tìm loại chất chỉ thị khác, nhằm nâng cao giới hạn phát hiện của kít.

4. Triển khai thử nghiệm việc sử dụng kit trên nhiều loại rượu khác như là rượu màu,… có khả năng nhiễmfurfural, số lượng mẫu lớn và thống kê kết quả để

chứng minh hiệu quả sử dụng của kit cũng nhưtình hình nhiễm furfural trong các loại rượu.

37

TÀI LIỆU THAM KHẢO

TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT

[1]. Nguyễn Trọng Biểu, 2002. Thuốc thử hữu cơ. Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, trang 224.

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

[2]. Nguyễn Đình Thưởng và Nguyễn Thanh Hằng, 2000. Công nghệ sản xuất và kiểm tra cồn etylic. Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật.

[3]. Nguyễn Xuân Thị Diễm Trinh. Xác định thành phần furfural có trong rượu bằng máy UV Vis – 1800. Đại học Trà Vinh. (ngày truy cập: 26/03/2013). http://vi.scribd.com/doc/86451471/bc-uv

[4]. Nguyễn Kim Tuyến. Nghên cứu phương pháp quang phổ đo quang phân tích furfurol. (ngày truy cập: 15/03/2013).

http://luanvanfree.com/f/tai-lieu/12858-Nghien-cuu-phuong-phap-quang-pho-doquang-phan-tich-furfurol.html

[5]. Trần Tuấn Anh, 2007. Cải thiện chất lượng rượu vang mít. Luận văn tốt nghiệp kỹ sư ngành công nghệ thực phẩm. Đai học Cần Thơ, thành phố Cần Thơ, Việt Nam. [6]. Trương Thế Kỷ và ctv, 2006. Hợp chất hữu cơ đơn chức và đa chức, tập 2. Nhà xuất bản Y Học, Hà Nội, trang 93 – 97.

[7]. Từ Văn Mặc và Trần Thị Mai, 2000. Xác định furfurol bằng phương pháp phổ đo quang. Tạp chí phân tích Hóa lý và sinh học, T – 5, số 2.

[8]. Trình Thị Thanh Tâm, 2008. Nghiên cứu chế tạo kít thử nhanh trong phân tích urea. Luận văn tốt nghiệp kỹ sư ngành công nghệ thực phẩm, Đại học Bách Khoa, thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam.

38

TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG NƯỚC NGOÀI

[9]. H.K Krivannec, 1974. Manufacture guide on furfural. United nations Industrial deverlopment organization, p33.

[10] M.R.F. Asnworth, 1964. Titrimetric organic analysis. NewYork-London-Sydney.

[11]. Theodore E. Friedemann, Patricia K. keegan and Norman F. Witt,

D ẠY da K y k ÈM em Q qu UY yn N ho H nb ƠN us O in F es F s@ ICI gm AL ai ST l.c &G om T

1963.Determination of Furan Aldehydes. Reaction with Aniline in Acetic and Hydrochloric Acid solutions. From the Department of chemistry, University of Colorado, Boulder, and the Department of Nutrition and Metabolism, Northuestern University Medical School, Chicago.

[12]. Wolgang Gerhart, Ystephen Yamamoto, 1985. Ullmann, Furan and derivative, vol A12. Federal Rebublic of Germany, pp. 119- 134.

39