Mở rộng, nâng cao một số dạng bài tập từ một dạng bài tập cơ bản của mục III và IV trong bài “

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THẠCH HÀ PHÒNG GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO THẠCH HÀ

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“Mở rộng, nâng cao một số dạng bài tập từ một dạng bài tập cơ bản của mục III và IV trong bài “sơ lược bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hóa học” trong chương trình Hóa học lớp 9’

THẠCH HÀ - 2016

Trang 28

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THẠCH HÀ PHÒNG GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO THẠCH HÀ

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“Mở rộng, nâng cao một số dạng bài tập từ một dạng bài tập cơ bản của mục III và IV trong bài “sơ lược bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hóa học” trong chương trình Hóa học lớp 9’ Họ và tên: Nguyễn Văn Bình Đơn vị: Trường THCS Hàm Nghi Địa chỉ: Thạch Đài – Thạch Hà – Hà Tĩnh Thạch Hà – 2016

Trang 29

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 - 2017

Trang 30

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

A. ĐẶT VẤN ĐỀ Quyết định số 16/2006/QĐ. BGD và ĐT ngày 5/5/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo

H

Ơ

dục và Đào tạo nêu: Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học

N

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

.Q

vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

ẠO

trọng trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo của bậc học, cung cấp cho học sinh một số

G

Đ

kiến thức phổ thông, cơ bản thiết thực đầu tiên về hóa học, hình thành ở các em một số

H Ư

N

kỹ năng và thói quen làm việc khoa học, góp phần làm nền tảng cho việc phát triển năng lực nhận thức, năng lực hành động, chuẩn bị cho học sinh học lên và đi vào cuộc sống

TR ẦN

lao động. Qua bộ môn Hóa học, học sinh có một số kiến thức kỹ thuật tổng hợp về nguyên liệu, sản phẩm, quá trình hóa học, thiết bị sản xuất và môi trường.

B

Đặc trưng dạy và học môn Hóa học cơ bản hiện nay ở các bậc học nói chung và

10 00

bậc phổ thông nói riêng là gắn liền với thực nghiệm, từ đó xây dựng lí thuyết Hóa học

A

và bài tập Hóa học. Vậy hệ thống lí thuyết trong Hóa học đóng vai trò cực kỳ quan

Ó

trọng, trong một phạm vi nhỏ là mục III và IV bài “ sơ lược bảng hệ thống tuần hoàn

Í-

H

các nguyên tố hóa học” trong chương trình Hóa hoc lớp 9. Với phạm vi đề tài này tôi

-L

xin đưa ra một số bài tập mở rộng và nâng cao từ một số bài tập cơ bản phương pháp

ÁN

mà tôi đã áp dụng trong dạy học có hiệu quả.

Trong bài “ sơ lược bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hóa học” có nội dung

ÀN

khá khó và trừu tượng đối với học sinh lớp 9, muốn nắm được nội dung của bài này đòi

D

IỄ N

Đ

hỏi học sinh và giáo viên phải chủ động tìm kiếm kiến thức, nghiên cứu tài liệu và đưa

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

trách nhiệm học tập cho học sinh. Môn hóa học ở nhà trường THCS có vai trò quan

TO

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

học, bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác; rèn luyện kĩ năng

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

sinh, phù hợp với từng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện của từng lớp

ra các dạng bài tập có tính hệ thống và các cách giải cụ thể nhằm đưa lại hiệu quả trong quá trình nghiên cứa và làm bài tập, đối với học sinh giỏi thì không chỉ nắm vững kiến thức cơ bản mà còn phải biết vận dụng thành thạo trong các dạng bài tập của bảng hệ thống tuần hoàn Trang 1

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

Trong mục III và IV từ cách khai thác sự biến đổi tính chất của các nguyên tố học, nếu như giáo viên không phân loại các dạng bài tập cũng như đưa ra các phương

H

Ơ

pháp giải các dạng bài tập một cách khái quát hóa cụ thể thì làm cho học sinh khó tiếp

N

trong chu kỳ và nhóm cũng như khai thác ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa

TP

.Q

xác định nguyên tố hóa học thông qua chu kì, nhóm các nguyên tố, trong quá trình học

ẠO

túng khi gặp các dạng bài tập này và thường đưa lại kết quả không cao trong các kì thi

G

Đ

đối với học sinh lớp 9, hậu quả đó đưa lại là do ở bài học các em chưa có một hệ thống

H Ư

N

bài tập cũng như phương pháp giải quyết các dạng bài tập theo những nội dung cụ thể Từ những lí do trên tôi chọn đề tài: Mở rộng, nâng cao một số dạng bài tập từ một

TR ẦN

dạng bài tập cơ bản của mục III và IV trong bài “ sơ lược bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hóa học” trong chương trình Hóa học lớp 9

B

II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

10 00

1 Đối tượng nghiên cứu

A

- Quá trình dạy học môn hóa học 9 trong nhiều năm

Ó

- Các phương pháp dạy học tích cực, phương pháp tích hợp môi trường, kĩ năng vận

Í-

H

dụng kiến thức trong học tập và liên hệ thực tiễn của bộ môn hóa học.

-L

- Sách giáo khoa, sách giáo viên và các loại sách tham khảo

ÁN

2. Phạm vi thực hiện đề tài - Một số bài tập trong chương trình lớp 9 cơ bản và nâng cao

ÀN

- Ngoài ra sử dụng dạy các chuyên đề ở các lớp 9 do các giáo viên khác lên lớp

Đ

- Đề tài này được tham khảo ý kiến, đóng góp ý kiến của các giáo viên trong tổ bộ môn

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

sinh làm bài thi cũng như các bài tập khác ở lớp, tôi nhận thấy học sinh thường lúng

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

đề?...Trong các đề thi học sinh giỏi thường gặp những bài toán hóa học rất khó như cách

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

cận một cách đầy đủ, nhớ lâu cũng như vận dụng không tốt vào giải quyết vấn

IỄ N

và nhiều người khác có kinh nghiệm.

D

III. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Nếu vận dụng tốt các kiến thức mục III và IV trong bài sơ lược bảng hệ thống

tuần hoàn các nguyên tố hóa học giúp học sinh lĩnh hội được kiến thức cơ bản về các Trang 2

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

bài tập về xác định tên các nguyên tố hóa học cũng như dự đoán được các tính chất của lực nhận thức, tự học, tích cực chủ động học tập của học sinh. Điều đó làm tăng hứng

H

Ơ

thú học tập mang lại kết quả học tập bộ môn hóa học cao hơn.

N

các nguyên tố lân cận một cách logic và có hiệu quả. Đồng thời góp phần năng cao năng

U Y

TP

.Q

pháp đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực, tích hợp

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

ẠO

chương trình môn hóa 9 để xây dựng hệ thống một số dạng bài tập hóa học phát huy

G

Đ

tính tích cực, chủ động tư duy cho học sinh nhằm tăng hứng thú, say mê học tập bộ môn

N

hóa học ở trường THCS

H Ư

V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:

TR ẦN

- Nghiên cứu, tìm hiểu hoàn cảnh, điều kiện học tập ở nhà của các em học sinh.

- Nghiên cứu luật giáo dục về đổi mới chương trình, phương pháp dạy học,..

B

- Các tài liệu về lí luận dạy học, phương pháp dạy học tích cực bộ môn hóa học.

10 00

- Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên và các loại sách tham khảo khác

A

- Phương pháp đánh giá của học sinh qua từng dạng bài tập, so sánh với các phương

Ó

pháp khác để thấy được kết quả tiến bộ của học sinh.

Í-

H

- Nghiên cứu thực trạng dạy học hóa lớp 9 ở trường THCS

-L

VI. ĐIỂM MỚI TRONG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ DỰ BÁO ĐÓNG GÓP

ÁN

CỦA ĐỀ TÀI

TO

Trong quá trình thực hiện đề tài tôi đã tìm hiểu được nhiều đối tượng học sinh và giáo viên còn khó khăn trong khâu giải toán hóa học xác định tên nguyên tố hóa học khi biết vị trí của các nguyên tố, cũng như dự đoán tính chất cơ bản của các nguyên tố lân cận, một số bài tập đơn giản trong sách giáo khoa cũng khiến học sinh lúng túng, không biết xuất phát từ đâu để làm bài, một số bài toán khó, đối với giáo viên cũng gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình nghiên cứu, vì vậy tôi tin chắc rằng sau khi tôi hoàn thành đề tài này sẽ được đông đảo học sinh và giáo viên tham khảo và xem là nguồn tư liệu quý giá cho quá trình học tập và giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.

D

IỄ N

Đ

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Nghiên cứu chương trình sách giáo khoa, sách giáo viên hóa học 9. Mục tiêu

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

Nghiên cứu cơ sở lí luận việc đổi mới chương trình giáo dục môn hóa, phương

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

Trang 3

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

H

Ơ

I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lí luận Trong thời đại mới với nền công nghệ thông tin khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển

N

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

U Y

đời sống ngày càng mở rộng. Kiến thức Hóa học ở trường THCS đối với học sinh vừa

.Q

ẠO

Đối với học sinh THCS các em chưa có nhiều định hướng nghề nghiệp cho tương lai

Đ

nên ý thức học tập các bộ môn chưa cao, các em chỉ thích môn nào mình học có kết quả

N

G

cao hoặc thích giáo viên nào thì thích học môn đó. Người giáo viên dạy Hóa học phải

H Ư

biết nắm tâm lý và đặc điểm lứa tuổi của học sinh, bài tập liên quan đến bảng hệ thống

TR ẦN

tuần hoàn các nguyên tố hóa học trong chương trình hóa học trung học cơ sở là một chương trình khó nếu chúng ta không có phương pháp truyền tải cho học sinh hiểu cặn

B

kẻ các vấn đề về kiến thức, không phân loại các dạng bài tập dẫn đến khó hiểu và gây

10 00

nhàm chán đối với học sinh.

Xây dựng nội dung chương trình, phương pháp giáo dục, nhằm nâng cao chất lượng

Ó

A

giáo dục thế hệ trẻ, đáp ứng được yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho công

H

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phù hợp với thực tiển và truyền thống Việt Nam, tiếp

-L

Í-

cận trình độ giáo dục phổ thông ở các nước phát triển trong khu vực và thế giới

ÁN

2. Cơ sở khoa học và thực triển giáo dục - Do yêu cầu của sự phát triển kinh tế - xã hội đối với việc đào tạo nguồn nhân lực trong giai đoạn mới

ÀN

- Do sự phát triển nhanh, mạnh với tốc độ mang tính bùng nổ của khoa học và công

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

kiến thức đã học rất quan trọng và cần thiết.

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

mới mẻ vừa trừu tượng nên việc hình thành các kỹ năng cho học sinh nhằm vận dụng

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

thì nhu cầu về kiến thức ngày càng đặt vai trò cao hơn. Những kiến thức liên quan đến

D

IỄ N

Đ

nghệ hiện nay - Đối tượng giáo dục cũng có sự thay đổi do những tác động rất lớn của xã hội, do xu thế hội nhập trên thế giới hiện nay Tuy nhiên việc áp dụng phương pháp này đối với học sinh hiện nay cũng còn nhiều hạn chế, do các em chưa thực sự quan tâm đến môn học, gia đình còn gặp nhiều khó Trang 4

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

U Y

1. Thuận lợi

.Q

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

ẠO

môn và rất tâm huyết với nghề.

Đ

- Có sự chỉ đạo kịp thời, chính xác đầy, đủ của phòng giáo dục, chi bộ, ban giám hiệu

N

G

nhà trường, sự ủng hộ của các đoàn thể trong và ngoài nhà trường.

TR ẦN

tạo mọi điều kiện tối đa cho công tác giáo dục.

H Ư

- Học sinh có truyền thống hiếu học, đa số phụ huynh và địa phương quan tâm giúp đỡ,

2. Khó khăn

B

- Đại đa số các em học sinh xuất thân từ gia đình làm nông nghiệp nên gặp không

10 00

ít những khó khăn đối với việc học tập của học sinh, địa bàn hai xã tương đối rộng, dân cư phân bố không đồng đều, việc đi lại cũng gặp khó khăn, trong quá trình học tập các

Ó

A

em chưa thực sự có thời gian tiếp cận các bài tập một cách có hiệu quả dẫn đến kết quả

Í-

H

không cao trong các kỳ thi khảo sát cũng như thi học sinh giỏi.

-L

- Mặt khác đề tài này cần sự quan tâm đúng mức của học sinh và giáo viên bởi trong

ÁN

đề tài có những bài rất khó nhằm nâng cao kiến thức cho học sinh trước các kỳ thi học sinh giỏi các cấp, có như thế mới đem lại hiệu quả trong công tác giảng dạy và giáo dục.

3. Số liệu thống kê

ÀN

a. Thống kê độ tuổi, thành phần gia đình học sinh và chất lượng học tập bộ môn hóa

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ, sử dụng các phương pháp giáo dục đặc trưng của bộ

TO

http://daykemquynhon.ucoz.com

- Đa số giáo viên có trình độ kiến thức tương đối vững vàng, luôn luôn cố gắng trau dồi

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

Ơ

khăn về kinh tế và những tác động không tốt từ môi trường bên ngoài nên các em chưa có thời gian nhiều dành cho môn học và tiếp cận phương pháp một cách có hiệu quả. Do đó qua thực nghiệm dạy học của bản thân, tôi manh dạn nêu ra một số kinh nghiệm trong đề tài này nhằm mục đích giới thiệu bạn đọc cùng tham khảo và đóng góp ý kiến cho đề tài ngày được hoàn hiện hơn.

II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ

N

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

D

IỄ N

Đ

học THCS: - Độ tuổi học sinh tham gia làm đối tượng nghiên cứu trong đề tài này là học sinh lớp 9 có độ tuổi từ 14 đến 15 - Đa số các em là học sinh xuất thân từ nông nghiệp chiếm khoảng 92%, cán bộ công nhân viên 2% còn lại là 6% gia đình làm nghề khác Trang 5

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

b. Thống kê khảo sát kết quả trung bình học tập bộ môn hóa THCS trong năm học này là: - Đầu năm học 2015-2016 bộ môn hóa khối 9 Khá

Trung bình

Yếu

kém

Ơ

Giỏi

N

Loại

63 %

8%

0%

.Q

Đ

Dựa vào điều kiện thực tế và điều kiện cơ sở vật chất hiện có, nhà trường và các đồng

G

nghiệp đã tạo mọi điều kiện tối đa trong quá trình thực hiện đề tài này

H Ư

N

III. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ TÀI LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI

TR ẦN

1 SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH CHẤT CỦA CÁC NGUYÊN TỐ TRONG BẢNG TUẦN HOÀN

a. Trong một chu kì Trong một chu kì khi đi từ đầu tới cuối chu kì theo chiều tăng dần của điện tích hạt

7

8

9

10

Be

B

C

N

O

F

Ne

Beri

Bo

Cacbon

Nitơ

Oxi

Flo

Neon

9

12

14

16

19

20

A

Li

-L

2 Liti

6

Ó

5

H

4

Í-

3

10 00

B

nhân. Xét chu kì 2 và chu kì 3 theo bảng sau:

8

11

12

13

14

15

16

17

18

Mg

Al

Si

P

S

Cl

Ar

Nhôm

Silic

Clo

Agon

27

28

35,5

40

3 Na

ÁN

7

ÀN

Natri Magie

Đ

23

24

photpho Lưu huỳnh 31

32

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

c . Sự quản lí và hổ trợ của đoàn thể trong quá trình thức hiện đề tài

TP

đúng chương trình chuẩn kiến thức kỹ năng và chương trình giảm tải của Bộ Giáo Dục

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Học sinh nhìn chung tích cực tham gia học tập và dự các buổi dạy chuyên đề này,

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

27 %

N

2%

U Y

9

H

khối

D

IỄ N

- Số electron lớp ngoài cùng của nguyên tử tăng dần từ 1 đến 8 electron - Tính kim loại của các nguyên tố giảm dần, đồng thời tính phi kim của các nguyên tố tăng dần

Từ bảng trên ta thấy chu kì 2 và chu kì 3 đều có 8 nguyên tố Trang 6

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

- Đầu chu kì là một kim loại Li hay Na, cuối chu kì là halogen F, Cl kết thúc chu kì là - Số electron lớp ngoài cùng tăng từ 1 (Li, Na) đến 8 (Ne, Ar)

H

Ơ

Như vậy giữa hai nguyên tố trong một chu kì cách nhau 1 đơn vị điện tích hạt nhân, số

N

khí hiếm Ne, Ar

U Y

TP

.Q

P = 11, Mg có số P = 12)

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

cách nhau đúng 1 proton, do đó không mất tính tổng quát, nếu ta xem A và B là hai

G

Đ

nguyên tố đứng liên tiếp nhau trong một chu kỳ thì: PA-PB = 1 (nếu A đứng sau B) hoặc

H Ư

N

PB – PA = 1 (nếu B đứng sau A)

Dạng bài tập này vận dụng nâng cao khi tìm tên hai nguyên tố liên tiếp trong một chu

TR ẦN

kỳ của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học.

Nhận xét:

B

- Ta thấy trong chu kì 2 và chu kì 3 thuộc 2 chu kì liên tiếp, các nguyên tố đều cách

10 00

nhau 8 đơn vị nhưng xét trong cùng một cột (nhóm)

A

Ví dụ: Trong hai chu kì 2 và 3 cùng một cột có Li vị trí thứ 3 có số P = 3 và có cùng

Ó

điện tích hạt nhân là 3, tương tự Na ở vị trí 11, số p =11, hai nguyên tố này cách nhau 8

Í-

H

đơn vị điện tích hạt nhân.

-L

Không mất tính tổng quát ta có: nếu A và B là hai nguyên tố thuộc hai chu kỳ liên tiếp

ÁN

nhau thuộc cùng một cột (nhóm) thì cách nhau 8 đơn vị điện tích hạt nhân (đối với chu

TO

kỳ nhỏ), khi đó PA - PB = 8) hoặc PB – PA = 8 Điều này rất cần thiết cho quá trình giải bài tập tìm tên các nguyên tố trong chu kì, trong nhóm Ví dụ: Hai nguyên tố A và B có tổng số proton là 14, biết A, B thuộc hai chu kỳ liên tiếp, trong cùng một nhóm thuộc chu kỳ nhỏ. Xác định số proton của A và B có thể xác định vị trí của A và B cũng như ký hiệu hóa học của hai nguyên tố trong tuần hoàn.

Lời giải

D

IỄ N

Đ

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

Chú ý: Na và Mg là hai nguyên tố đứng liên tiếp nhau trong cùng một chu kỳ, chúng chỉ

ÀN

http://daykemquynhon.ucoz.com

Ví dụ: Trong chu kì 3 giữa Na và Mg cách nhau một đơn vị điện tích hạt nhân (Na có số

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

này bằng số proton (P)

-Giả sử PA>PB, theo bài ra ta có: PA + PB = 14 và PA - PB = 8 suy ra: PA = 11, PB = 3 Vây vị trí của A là 11 nên A là Na, vị trí của B là 3 nên B là Li Trang 7

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

Đây là bài tập cơ bản có thể xác định tên nguyên tố cũng như vị trí của các nguyên tố phát triển các phần ở sách giáo khoa, tạo nền tảng cơ sở cho các em tiếp cận được với

H

Ơ

những nội dung khó hơn, sâu sắc hơn ở chương trình lớp 10

N

trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, dạng này chỉ nâng cao từ nghiên cứu và

.Q

TO

Đ

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Đ

G

N

H Ư

TR ẦN

ÁN

-L

Í-

H

35 Br Brom 80 53 I Iot 127 85 At Atatin 210

B

9 F Flo 19 17 Cl Clo 35,5

Quan sát nhóm I và nhóm VII ta thấy - Nhóm I gồm 6 nguyên tố từ Li đến Fr - Số lớp electron tăng dần từ 2 đến 7. Số electron ở lớp ngoài cùng bằng 1 - Tính kim loại tăng dần lừ Li đến Fr Như vậy đi từ trên xuống tính kim loại giảm dần nghĩa là Li là kim loại yếu hơn Na, K, trong nhóm I, Fr là kim loại mạnh nhất - Giữa chu kì 2 và 3 cách nhau 8 nguyên tố, điều đó rất dể thấy bỡi Li ở vị trí thứ 3 và Na vị trí thứ 11 - Tương tự ta tính được chu kì 3 cách chu kì 4 là 8 nguyên tố, chu kì 4 cách chu kì 5 là 18 nguyên tố (chú ý ta chỉ xét trong một nhóm, nếu khác nhóm thì vị trí cách nhau không theo quy luật trên) - Trong nhóm VII: gồm 5 nguyên tố từ F đến At, tính phi kim giảm dần, như vậy ở đây F là nguyên tố mạnh nhất và yếu nhất là At

10 00

3 Li Liti 7 11 Na Natri 23 19 K Kali 39 37 Rb Rubiđi 85 55 Cs Xesi 132 87 Fr Franxi 223

A

VII

Ó

I

ẠO

tố tăng dần đồng thời tính phi kim của các nguyên tố giảm dần

TP

nhân: Số lớp electron của các nguyên tử tăng dần, tính kim loại của các nguyên

ÀN

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Trong một nhóm khi đi từ trên xuống dưới theo chiều tăng dần của điện tích hạt

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

b. Trong một nhóm

D

IỄ N

Chú ý: Trong một nhóm thuộc hai chu kỳ liên tiếp(chu kỳ nhỏ) hai nguyên tố cách nhau 8 đơn vị điện tích hạt nhân do đó nếu hai nguyên tố A và B bất kỳ thuộc hai chu kỳ liên tiếp trong cùng một phân nhóm ta luôn có: PA – PB = 8, nếu hai nhóm liên tiếp thuộc hai chu kỳ liên tiếp thì : PA – PB = 7 hoặc : PA – PB = 9 (PA > PB)

Trang 8

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Ơ

Ví dụ: Hai nguyên tố A và B thuộc hai chu kỳ liên tiếp trong cùng một nhóm, tổng số proton của hai nguyên tố là 16. Xác định số proton của A và B, từ đó có thể xác định tên của hai nguyên tố đó Lời giải

N

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

H

+ Vì tổng số proton của A và B là 16 nên A và B thuộc chu kỳ nhỏ do đó giữa chúng

.Q TP

4 nên B là Be

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

Đ

thành oxit vậy công thức chúng được xác định như thế nào?

G

- Xét bảng sau:

H Ư

N

Nhóm A I R2O

RO

III

IV

V

R2O3

RO2

R2O5

VI RO3

VII R2O7

10 00

B

Oxit cao nhất

II

TR ẦN

Hợp chất

Hợp chất với RH

RH2

RH3

RH4

RH3

RH2

RH

A

Hiđro

H

Ó

-Xét bài tập 31.5 (Sách bài tập Hóa học 9)

Í-

Bài 31.5. Nguyên tố R tạo thành hợp chất khí với hiđro có công thức hóa học chung là

-L

RH4. Trong hợp chất có hóa trị cao nhất với oxi thì O chiếm 72,73% khối lượng

ÁN

a) Hãy xác định tên nguyên tố R b) Viết công thức hóa học các hợp chất của nguyên tố R với oxi và hiđro

ÀN

c) Cho biết vị trí của R trong bảng tuần hoàn.

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

- Nguyên tố R khi kết hợp với hiđro tạo thành hợp chất khí, khi kết hợp với oxi tạo

TO

http://daykemquynhon.ucoz.com

12, PB = 4, do đó số hiệu nguyên tử của A là 12 nên A là Mg, số hiệu nguyên tử của B là

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

cách nhau 8 nguyên tố, theo bài ra ta có: PA – PB =8 và PA + PB = 16 giải ra được: PA =

D

IỄ N

Đ

nhiều khó khăn trong quá trình nghiên cứu, vì vậy tôi tin chắc rằng sau khi tôi hoàn nên R có hóa trị IV, do đó oxit cao nhất của R phải là RO2 - Lập luận: % khối lượng của O là 72,73% do đó % của R là 100% - 72,73% = 27,27% Ta có tỉ lệ sau: MR/32 = 27,27/72,73 → R = 12 Vậy R là cacbon b) Công thức hóa học của cacbon với hiđro và oxi là: CH4 và CO2 Trang 9

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

c) Vị trí của cacbon trong bảng tuần hoàn: vị trí thứ 6, chu kỳ 2 phân nhóm IV a. Biết vị trí của các nguyên tố ta có thể suy đoán cấu tạo nguyên tử và tính chất của

H

Ơ

nguyên tố

N

2. Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

U Y

Lời giải

ẠO

-Nguyên tố A có số hiệu nguyên tử là 17, nên điện tích hạt nhân của A là 17+ và có 17

G

Đ

eletron

H Ư

N

- Nguyên tố A ở chu kì 3, nhóm VII nên A có 3 lớp electron, lớp ngoài cùng có 7 electron

TR ẦN

- Nguyên tố A ở cuối chu kì 3, nên A là phi kim hoạt động mạnh So sánh A với các phi kim lân cận

10 00

B

Ta xét bảng sau:

A

Chu kì 2

16

Í-

H

Ó

Chu kì 3

ÁN

-L

Chu kì 4

S

9 F 17 Cl 35 Br

- Trong một chu kỳ đi từ trái qua phải, tính kim loại giảm dần đồng thời tính phi kim

ÀN

tăng dần, do đó Cl hoạt động mạnh hơn S

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

.Q

nguyên tử, tính chất của nguyên tố A và so sánh các nguyên tố lân cận

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Biết A là nguyên tố có số hiệu nguyên tử là 17, chu kì 3 nhóm VII. Hãy cho biết cấu tạo

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

Ví dụ ở sách giáo khoa Hóa học 9 (trang 99)

Đ

- Trong một nhóm đi từ trên xuống dưới, tính kim loại tăng dần đồng thời tính phi kim

D

IỄ N

giảm dần, do đó, Clo mạnh hơn Brom nhưng yếu hơn Flo

Ở sách giáo khoa chỉ hướng dẩn cho học sinh giải một cách đơn thuần, học sinh rất khó tưởng tượng hay nhìn thấy sự so sánh của các nguyên tố mạnh hay yếu như thế nào, do đó tôi đưa ra cách giải khác hơn nhằm đưa ra cho học sinh cái cụ thể của sự biến đổi tính chất của các nguyên tố.

Trang 10

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

b. Biết cấu tạo nguyên tử của nguyên tố ta có thể suy đoán vị trí và tính chất của nguyên Ví dụ: Nguyên tử của nguyên tố X có điện tích hạt nhân là 16+, 3 lớp electron, lớp

H

Ơ

electron ngoài cùng có 6 electron. Hãy cho biết vị trí của X trong bảng tuần hoàn và tính

N

tố đó

chu kì 3, có 6 electron ngoài cùng nên X ở phân nhóm 6

ẠO

- X là một phi kim vì phân nhóm 6 và cuối chu kì 3

G

Đ

BÀI TẬP VẬN DỤNG VÀ VẬN DỤNG NÂNG CAO

H Ư

N

Bài 1: (Dành cho đối tượng học sinh đại trà)

Dựa vào bảng tuần hoàn, hãy cho biết cấu tạo nguyên tử, tính chất kim loại, phi kim

TR ẦN

của các nguyên tố có số hiệu nguyên tử 7, 12, 16 Lời giải

Cấu tạo nguyên tử

B

Số hiệu nguyên tử

Nhóm

2

V

3

II

3

VI

10 00 A

7

Kim loại

Phi kim x

x x

Í-

H

Ó

12 16

Chu kỳ

Tính chất

-L

Bài 2: (Dành cho đối tượng học sinh đại trà)

ÁN

Biết X có cấu tạo nguyên tử như sau: điện tích hạt nhân là 11+, 3 lớp electron, lớp ngoài

TO

cùng có 1 electron. Hãy suy ra vị trí của X trong bảng tuần hoàn và tính chất cơ bản của nó.

ÀN

Lời giải

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

.Q

- Theo bài ra: X có điện tích hạt nhân là 16+ nên X ở ô thứ 16, 3 lớp electron nên X ở

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Lời giải

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

chất cơ bản của nó

D

IỄ N

Đ

Vì X có điện tích hạt nhân là 11+ nên X ở vị trí 11 trong bảng tuần hoàn, có 3 lớp

electron nên X ở chu kỳ 3, có số electron ngoài cùng bằng 1 nên X ở phân nhóm 1 X là một kim loại điển hình vì ở phân nhóm 1 Bài 3: (Dành cho học sinh đại trà) :Hãy sắp xếp các nguyên tố sau theo chiều tính phi kim tăng dần: F, O, N, P, As. Giải thích Trang 11

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

Lời giải - Giải thích:

H

Ơ

+ As, P, N ở cùng nhóm 5, có 5 electron ngoài cùng, ở đây N vị trí thứ 7, P vị trí 15, As

N

-Chiều tính phi kim tăng dần từ: As, P, N, O, F

ẠO

Qua hai giải thích trên ta sắp được tính phi kim tăng dần là: As, P, N, O, F

G

Đ

Bài 4: (Bài tập 32.14 sách bài tập Hóa học 9)

H Ư

N

Nguyên tố A tạo được 2 loại oxit. Phần trăm về khối lượng của oxi trong hai loại oxit lần lượt là 50% và 60%. Xác định nguyên tử khối của A và công thức 2 loại oxit trên.

TR ẦN

Lời giải

- Phân tích bài ra: Nguyên tố A tạo được 2 loại oxit, nên A có hóa trị khác nhau

B

- Gọi công thức 2 oxit là: A2On và A2Om với n, m là hóa trị khác nhau của A trong oxit

10 00

- % O trong A2On là 50% → %A = 50%, %O trong A2Om là 60% →%A = 40%

=

từ đó ta rút ra được A = 8n và

Ó

và

=

H

=

A

- Ta có hai tỉ lệ sau:

-L

Í-

Do đó có thể chọn giá trị của n và m là: n = 2, m = 3 hoặc n = 4, m = 6 giá trị nào thỏa

ÁN

mản thì nhận giá trị đó:

Với n = 2 → A = 16 (Loại) với n = 4 → A = 32 thỏa mản. Vậy A là Lưu huỳnh Công thức 2 oxit là SO2 và SO3

ÀN

Bài 5: (Bài 32.16 sách bài tập Hóa học 9)

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

tính phi kim tăng dần, do đó ta sắp xếp là: N, O, F

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

.Q

+ N, O, F thuộc chu kỳ 2, nên theo quy luật biến thiên trong chu kỳ, đi từ trái qua phải,

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

từ trên xuống dưới, tính phim kim giảm dần do đó ta sắp xếp là: As, P, N

U Y

N

ở vị trí thứ 33, như vậy theo quy luật biến thiên tính chất của phi kim trong một nhóm đi

Đ

Hai nguyên tố X và Y ở hai chu kỳ liên kế tiếp nhau trong bảng tuần hoàn các nguyên tố

D

IỄ N

hóa học và có tổng số điện tích hạt nhân là 16. a) Xác định tên các nguyên tố X và Y b) Cho biết vị trí của 2 nguyên tố trong bảng tuần hoàn Trang 12

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

H

Ơ

Lời giải: -Phân tích bài ra: Tổng số điện tích hạt nhân là 16 nên X và Y thuộc chu kỳ nhỏ trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, X và Y ở hai chu kỳ kế tiếp nhưng không biết thuộc một nhóm hay nhiều nhóm khác nhau, trên cơ sở đó ta xác định bài toán bằng các trường hợp sau: Trường hợp 1: Nếu X và Y thuộc cùng một nhóm

N

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

ẠO

thứ tự 4, phân nhóm II, chu kỳ 2

Trường hợp 2: Nếu X và Y thuộc hai nhóm kế tiếp thuộc hai chu kỳ kế tiếp

G

Đ

Thì có các khả năng sau:

H Ư

N

Khã năng 1: ZX + Zy = 16 và Zx – ZY = 7 giải ra vô nghiệm

Khã năng 2: ZX + Zy = 16 và Zx – ZY = 9 giải ra vô nghiệm

TR ẦN

Như vậy trường hợp 2 không xẩy ra nhưng trong quá trình lập luận phải có vì bài ra không cho cụ thể

B

Trường hợp 3: X và Y không biết phân nhóm như thế nào, trường hợp này có rất nhiều

10 00

khả năng xảy ra và tất cả các khả năng đều bị loại

A

Nhận xét: Bài tập này trong sách bài tập Hóa học 9 do đề ra không chặt chẽ dẩn đến cần

H

Ó

phân nhiều trường hợp, trong trường hợp 3 vẫn chưa xác định được cụ thể thế nào,

Í-

trong khi lời giải chỉ có trường hợp 1 là duy nhất thì điều vô lí.

-L

Đây là điều bất cập của bài này trong sách bài tập.

ÁN

Bài 6 (Dành cho học sinh giỏi)

TO

Một hợp chất có công thức là MAx, trong đó M chiếm 46,67% về khối lượng. M là kim

ÀN

loại, A là phi kim ở chu kì 3. Trong hạt nhân của M có n - p = 4, trong hạt nhân của A

D

IỄ N

Đ

có n’ = p’. Tổng số proton trong MAx là 58.

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

.Q

Ví trí của Mg và Be trong bảng tuần hoàn: Mg thứ tự 12, phân nhóm II, chu kỳ 3, Be

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

cần tìm là Mg và Be

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

Khi đó ta có: ZX + Zy = 16 và Zx – ZY = 8 giải ra được ZX = 12, ZY = 4 và hai nguyên tố

Xác định tên nguyên tố, số khối của M, số thứ tự A trong bảng tuần hoàn.

Lời giải Phân tích: Số khối của một nguyên tố = số P + số n, khối lượng của M trong hợp chất là n+P Trang 13

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

Trong hợp chất MAx, M chiếm 46,67% về khối lượng nên %A = 100%-46,67% = 53,33%

N

M 46,67 n+p 7 = ↔ = . Thay n - p = 4 và n’ = p’ ta có: , , xA 53,33 x(n + p ) 8

Ơ U Y

N

H

2p + 4 7 hay: 4(2p + 4) = 7xp’. = 8 2xp ,

.Q Đ

Vậy M là Fe và M là S.

N

G

Bài 7: (Dành cho học sinh khá giỏi)

H Ư

M là kim loại thuộc nhóm IIA. Hòa tan hết 10,8 gam hỗn hợp gồm kim loại M và muối của A so với khí hiđro là 11,5.

1. Tìm kim loại M

10 00

2. Tính % thể tích các khí trong A.

B

TR ẦN

cacbonat của nó trong dung dịch HCl, thu được 4,48 lit hỗn hợp khí A (đktc). Tỉ khối

Lời giải

A

M thuộc nhóm IIA nên M có hóa trị II và thuộc phân nhóm chính

H

Ó

1. Gọi số mol các chất trong hỗn hợp đầu: M = a mol; MCO3 = b mol.

M + 2HCl → MCl2 + H2 ↑

-L

Í-

(1)

a

a

ÁN

MCO3 + 2HCl → MCl2 + CO2 ↑ + H2O b

4,48 = 0,2 nên: a + b = 0,2 22,4

Đ

ÀN

b

MA = 11,5 × 2 = 23 nên

IỄ N

(2)

2a + 44b = 23 hay 2a + 44b = 4,6 a+b

Theo bài: Ma + (M + 60)b = 10,8

(3)

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

Do A là phi kim ở chu kì 3 nên 15 ≤ p’ ≤ 17. Vậy x = 2 và p’ = 16 thỏa mãn.

Số mol hỗn hợp khí:

D

TP

Từ đây tìm được: p = 26 và xp’ = 32.

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Tổng số proton trong MAx là 58 nên: p + xp’ = 58.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

→

(4) (5)

Từ (3), (4) ta tìm được: a = 0,1 mol; b = 0,1 mol; và Từ (5) : M = 24 (Mg).

Trang 14

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

2. % VH = 50%; % VCO = 50%.

2

Ó

A

10 00

B

TR ẦN

Thể tích dung dịch HCl đã dùng = 300 + 25%.300 = 375 (ml)..

Bài 9: (Dành cho học sinh khá giỏi) Cho 0,85 gam hai kim loại thuộc hai chu kỳ kế tiếp trong nhóm IA vào cốc chứa 49,18 gam H2O thu được dung dịch A và khí B. Để trung hòa dung dịch A cần 30 ml dung dịch HCl 1M. a. Xác định hai kim loại b. Tính nồng độ % của các chất trong dung dịch A.

Í-

H

Lời giải

-L

a. Gọi công thức chung của kim loại là R = a mol.

ÁN

2R + 2H2O → 2ROH + H2 ↑ a

a

0,5a

TO

a

ÀN

ROH + HCl → RCl + H2O a

Đ

a

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

0,3 = 0,3 (lit) = 300 (ml).

1

H Ư

2. Thể tích dung dịch HCl cần dùng =

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

N

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

Bài 8: (Dành cho học sinh khá giỏi) A, B là 2 kim loại nằm ở 2 chu kỳ liên tiếp thuộc nhóm IIA. Cho 4,4 gam một hỗn hợp gồm A và B tác dụng với dung dịch HCl 1M (dư) thu được 3,36 lit khí (đktc).

1. Viết các phương trình phản ứng và xác định tên 2 kim loại.

2. Tính thể tích dung dịch HCl đã dùng, biết rằng HCl dùng dư 25% so với lượng cần thiết Lời giải 1. Gọi công thức chung của hai kim loại là M = a mol.

M + 2HCl → MCl2 + H2 ↑ (mol): a 2a a Số mol H2 = 0,15 mol nên a = 0,15 mol.

Ta có: Ma = 4,4 → M = 29,33.

A và B là 2 kim loại nằm ở 2 chu kỳ liên tiếp thuộc nhóm IIA nên A là Mg và B là Ca.

N

2

D

IỄ N

Số mol HCl = 0,03 mol nên a = 0,03 mol.

Ta có: Ra = 0,85 → R = 28,33. Vậy hai kim loại là Na và K.

Gọi số mol Na = b mol và K = c mol. Ta có: b + c = 0,03 và 23b + 39c = 0,85.

Từ đây tìm được b = 0,02 (mol); c = 0,01 (mol).

Trang 15

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

b. Dung dịch A gồm NaOH = 0,02 mol và KOH = 0,01 mol.

Khối lượng dung dịch A = 49,18 + 0,85 - 0,015 × 2 = 50 (gam).

N .Q

Đ

m R 16 = . Không dùng bảng tuần mH 1

G

b. Trong hợp chất của R với hiđro có tỉ lệ khối lượng:

ẠO

a. Hãy cho biết hóa trị cao nhất của R trong oxit.

H Ư

N

hoàn, cho biết kí hiệu của nguyên tử R. Lời giải

TR ẦN

a. Gọi hóa trị cao nhất của R trong oxit là m, hóa trị trong hợp chất với hiđro là n. Ta có: m + n = 8.

10 00

B

Theo bài: m = 3n. Từ đây tìm được m =6; n = 2.

b. Công thức hợp chất R với hiđro là H2R. Theo bài:

m R 16 nên R = 32. = mH 1

Ó

A

Gọi tổng số hạt proton, nơtron của R là P, N. Ta có P + N = 32.

H

Ta có: P ≤ N ≤ 1,5P ↔ P ≤ 32 - P ≤ 1,5P ↔ 12,8 ≤ P ≤ 16.

-L

Í-

Mặt khác, R thuộc nhóm VI (hóa trị cao nhất trong oxit bằng VI) nên dựa vào cấu hình

ÁN

electron khi P = 13, 14, 15, 16 ta thấy P = 16 (thỏa mãn).

32 16

R.

TO

Vậy kí hiệu của nguyên tử R là:

Bài 11: (Dành cho học sinh giỏi) Nguyên tố R ở chu kì 3, nhóm VA trong bảng tuần hoàn. Không sử dụng bảng tuần

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

Nguyên tố R có hóa trị cao nhất trong oxit gấp 3 lần hóa trị trong hợp chất với hiđro.

ÀN

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Bài 10: (Dành cho học sinh giỏi)

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

H

0,01 × 56 .100% = 1,12%.

50

U Y

C% (KOH) =

0,02 × 40 .100% = 1,6% 50

Ơ

C% (NaOH) =

IỄ N

Đ

hoàn, hãy cho biết:

D

a. Cấu hình electron của R.

b. Trong oxit cao nhất của R thì R chiếm 43,66% khối lượng. Tính số lượng mỗi loại hạt của nguyên tử R. Lời giải Trang 16

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

a. R nằm ở chu kỳ 3 nên lớp electron ngoài cùng là lớp thứ 3. Mặt khác, R thuộc phân b. R thuộc nhóm V nên hóa trị cao nhất của R trong oxit là V. Công thức oxit là R2O5.

.Q TP

Bài 12 : (Dành cho học sinh giỏi)

ẠO

A và B là hai nguyên tố ở cùng một nhóm và thuộc hai chu kì liên tiếp trong bảng tuần

Đ

hoàn. Tổng số proton trong hai hạt nhân nguyên tử của A và B bằng 32.

N

G

Hãy xác định tên nguyên tố của A và B.

H Ư

Lời giải

TR ẦN

A và B là hai nguyên tố ở cùng một phân nhóm và thuộc hai chu kì liên tiếp trong bảng tuần hoàn nên số thứ tự của chúng hơn kém nhau 8 hoặc 18 đơn vị (đúng bằng số

B

nguyên tố trong một chu kỳ).

10 00

Theo bài ra, tổng số proton trong hai hạt nhân nguyên tử của A và B bằng 32 nên ZA + ZB = 32.

Ó

A

Trường hợp 1: ZB - ZA = 8. Ta tìm được ZA = 12; ZB = 20 do đó A là Mg, B là Ca

H

Trường hợp 2: ZB - ZA = 18. Ta tìm được ZA = 7; ZB = 25. A là N, B là Mn

-L

Í-

Trường hợp này A, B không cùng nhóm nên không thỏa mãn (loại)

ÁN

Bài 13: (Dành cho học sinh giỏi)

TO

Hai nguyên tố A và B ở hai nhóm A liên tiếp trong bảng tuần hoàn, B thuộc nhóm VA, ở trạng thái đơn chất A, B không phản ứng với nhau. Tổng số proton trong hạt nhân

ÀN

nguyên tử của A và B là 23.

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Tổng số hạt nơtron = 31 -15 = 16.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Tổng số hạt electron = tổng số hạt proton = 15 (dựa vào cấu hình electron).

N

H

Ơ

2R 43,66 → R = 31 (photpho). = 5 × 16 56,34

U Y

Theo bài: %R = 43,66% nên

N

nhóm chính nhóm VA nên nguyên tử R có 5 electron ở lớp ngoài cùng.

D

IỄ N

Đ

Xác định tên nguyên tố của A và B

Lời giải Hai nguyên tố A và B ở hai nhóm A liên tiếp trong bảng tuần hoàn, B thuộc nhóm VA, do đó A thuộc nhóm IVA hoặc nhóm VIA. Theo bài: ZA + ZB = 23.

Trang 17

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

Vì: ZA + ZB = 23 và B thuộc nhóm V, còn A thuộc nhóm IV hoặc nhóm VI nên A, B Mặt khác, A và B không thể cùng chu kỳ vì hai nguyên tố thuộc hai nhóm A kế tiếp

phản ứng với lưu huỳnh.

ẠO

Trường hợp 2: B thuộc chu kỳ 3. Theo bài, B ở nhóm VA nên ZB = 15 (phopho). Vậy ZA

G

Đ

= 23 - 15 = 8 (oxi). Trường hợp này không thỏa mãn vì ở trạng thái đơn chất oxi phản

N

ứng với phopho.

H Ư

Bài 14: (Dành cho học sinh giỏi)

TR ẦN

Tổng số hạt proton, nơtron, electron trong hai nguyên tử kim loại A và B là 142, trong đó tổng số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 42. Số hạt mang điện

B

của nguyên tử B nhiều hơn của nguyên tử A là 12.

10 00

a. Xác định 2 kim loại A và B. Cho biết số hiệu nguyên tử của một số nguyên tố: Na (Z = 11), Mg (Z= 12), Al (Z =13), K (Z = 19), Ca (Z = 20), Fe (Z = 26), Cu (Z = 29),

Ó

A

Zn (Z = 30).

Í-

H

b. Viết phương trình phản ứng điều chế A từ muối cacbonat của A và điều chế B từ một

ÁN

Lời giải

-L

oxit của B.

a. Gọi tổng số hạt proton, nơtron và electron của nguyên tử A là: PA, NA, EA và B là PB,

ÀN

NB, EB. Ta có PA = EA và PB = EB.

Đ

Theo bài: Tổng số các loại hạt proton, nơtron và electron của hai nguyên tử A và B là

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

.Q

23 - 7 = 16 (lưu huỳnh). Trường hợp này thỏa mãn vì ở trạng thái đơn chất nitơ không

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

Trường hợp 1: B thuộc chu kỳ 2. Theo bài, B ở nhóm VA nên ZB = 7 (nitơ). Vậy ZA =

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

là ở ô số 11 và 12 (tổng số proton bằng 23), không thuộc các nhóm IV và V hay V và VI.

H

Ơ

trong một chu kỳ hơn kém nhau 1 proton, nghĩa

N

thuộc các chu kì nhỏ (chu kỳ 2 và chu kỳ 3).

IỄ N

142 nên: PA + NA + EA + PB + NB + EB = 142

D

↔ 2PA + 2PB + NA + NB = 142

(1)

Tổng số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 42 nên: PA + EA + PB + EB - NA - NB = 42 ↔ 2PA + 2PB - NA - NB = 42 (2) Trang 18

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

Số hạt mang điện của nguyên tử B nhiều hơn của nguyên tử A là 12 nên: PB + EB - PA - EA = 12 ↔ 2PB - 2PA = 12 ↔ PB - PA = 6 (3)

N

Từ (1), (2), (3) ta có: PA = 20 (Ca) và PB = 26 (Fe)

H

Ơ

b. Điều chế Ca từ CaCO3 và Fe từ Fe2O3.

U Y .Q ẠO Đ

Bài 15: (Dành cho học sinh giỏi)

G

Cho 10 gam kim loại M (thuộc nhóm IIA) tác dụng với nước, thu được 0,25mol lit khí a. Hãy xác định tên của kim loại M đã dùng.

H Ư

N

hiđro

TR ẦN

b. Cho 4 gam kim loại M vào cốc đựng 2,5lit dung dịch HCl 0,06M thu được dung dịch B.Tính nồng độ mol/l các chất trong cốc sau phản ứng. Coi thể tích dung dịch không

10 00

B

thay đổi.

Lời giải

A

a. Phương trình phản ứng:

H

Ó

M + 2H2O → M(OH)2 + H2 ↑ 0,25

Í-

0,25

0,25

-L

Ta có: Ma = 10 → M = 40 (Ca).

ÁN

b. Số mol Ca = 0,1 mol. Các phương trình phản ứng:

TO

Ca

ÀN Đ IỄ N

Ca

+

2HCl → CaCl2 + H2 ↑ 0,15

0,075

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

0

t Điều chế Fe: Fe2O3 + 3CO → 2Fe + 3CO2↑

(mol): 0,075

D

TP

CaCl 2 dpnc  → Ca + Cl 2 ↑

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + CO2 ↑ + H2O

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

Điều chế Ca:

+ 2H2O → Ca(OH)2 + H2 ↑

(mol): 0,025

0,025

Dung dịch B gồm: CaCl2 = 0,075 mol và Ca(OH)2 = 0,025 mol.

CM CaCl = 0,03M ; CM Ca(OH) = 0,01M 2

2

Trang 19

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

Bài 16: Một hợp chất có công thức XY2 trong đó X chiếm 50% về khối lượng. Trong hạt nhân của X và Y đều có số proton bằng số nơtron. Tổng số proton trong phân tử

N

XY2 là 32.

H

Ơ

a. Viết cấu hình electron của X và Y.

Theo bài: P = N = E và P’ = N’ = E’.

ẠO

Trong hợp chất XY2, X chiếm 50% về khối lượng nên:

N

G

Đ

MX 50 P+N ↔ = = 1 ↔ P = 2P’.

2M Y 50 2(P ' + N ' )

H Ư

Tổng số proton trong phân tử XY2 là 32 nên P + 2P’ = 32.

TR ẦN

Từ đây tìm được: P = 16 (S) và P’ = 8 (O). Hợp chất cần tìm là SO2. b. Lưu huỳnh ở ô số 16, chu kỳ 3, nhóm VIA.

B

Oxi ở ô số 8, chu kỳ 2, nhóm VIA.

10 00

Bài 17: Hòa tan hết 46 gam hỗn hợp gồm Ba và hai kim loại kiềm A, B thuộc hai chu kì kế tiếp vào nước, thu được dung dịch D và 11,2 lit khí đo ở đktc.

Ó

A

Nếu thêm 0,18 mol Na2SO4 vào dung dịch D thì dung dịch sau phản ứng vẫn chưa kết

H

tủa hết bari. Nếu thêm 0,21 mol Na2SO4 vào dung dịch D thì dung dịch sau phản ứng

-L

Í-

còn dư Na2SO4.

Lời giải

ÁN

Xác định tên hai kim loại kiềm.

Gọi kí hiệu chung của hai kim loại kiềm là M.

ÀN

Gọi số mol trong 46 gam hỗn hợp đầu: M = a mol và Ba = b mol.

D

IỄ N

Đ

Các phương trình phản ứng: 2M + 2H2O → 2MOH + H2 ↑ (mol): a a 0,5a Ba + 2H2O → Ba(OH)2 + H2 ↑ (mol): b b b Số mol H2 = 0,5 mol nên: 0,5a + b = 0,5 ↔ a + 2b = 1.

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

.Q

a. Gọi số hạt prroton, nơtron, electron của nguyên tử X là P, N, E và của Y là P’, N’, E’.

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Lời giải

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y

N

b. Xác định vị trí của X và Y trong bảng tuần hoàn.

(1) (2) (3) Trang 20

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

Khi cho dung dịch thu được tác dụng với dung dịch Na2SO4: Ba(OH)2 + Na2SO4 → BaSO4 + 2NaOH

(4)

N U Y

46 − M 137 − 2M

.Q TP

Mặt khác: 0,18 < b < 0,21 → 29,7 < M < 33,34.

ẠO

Khối lượng mol trung bình của 2 kim loại kiềm liên tiếp là: 29,7 < M < 33,34. Hai kim

Đ

loại đó là Na (Na = 23) và K ( K = 39).

N

G

BÀI TẬP THAM KHẢO

H Ư

Câu 1 : Các nguyên tố hoá học trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo nguyên tắc

TR ẦN

A. Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp cùng một hàng.

B. Các nguyên tố có cùng số electron hoá trị trong nguyên tử được xếp thành một cột.

B

C. Các nguyên tố được sắp theo theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử.

10 00

D. Cả A, B và C.

Câu 2 : Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học có bao nhiêu chu kì nhỏ ?

C: 3

D:4

A

B: 1

Ó

A: 2

H

Câu 3: Các nguyên tố hoá học trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo chiều tăng dần của

-L

Í-

A. số nơtron trong hạt nhân.

ÁN

B. số proton trong hạt nhân.

TO

C. số electron ở lớp ngoài cùng.

D. cả B và C.

ÀN

Câu 4 : Nguyên tố canxi thuộc chu kì?

D

IỄ N

Đ

A: 2

B: 3

C: 4

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

Kết hợp (3), (5) ta có: b =

(5)

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

Mặt khác: Ma + 137b = 46

Ơ

nên b < 0,21.

H

Khi thêm 0,21 mol Na2SO4, trong dung dịch còn dư Na2SO4

N

Khi thêm 0,18 mol Na2SO4, trong dung dịch còn dư Ba(OH)2 nên b > 0,18.

D:5

Câu 5 : Hai nguyên tố A và B cùng một nhóm, thuộc hai chu kì nhỏ liên tiếp nhau (ZA < ZB). Vậy ZB – ZA bằng : A: 1 B: 6 C: 8 D:18 Câu 6 : Dãy nào không được xếp theo quy luật tính kim loại tăng dần ?

Trang 21

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

A. Li, Na, K, Rb. B. F, Cl, Br, I.

N

C. Al, Mg, Na, K.

H

Ơ

D. B, C, N, O.

ẠO

D. Được sắp xếp thành một hàng.

G

Đ

Câu 8 : Sắp xếp các kim loại Na, Mg, Al, K theo quy luật tính kim loại giảm dần :

H Ư

N

A. Na, Mg, Al, K. C. Al, Mg, Na, K. D. Na, K, Mg, Al. B Flo

C: Clo

D: Nitơ

10 00

A: Oxi.

B

Câu 9 : Nguyên tố phi kim mạnh nhất là :

TR ẦN

B. K, Na, Mg, Al.

A

Câu 10 : Chỉ ra nội dung đúng, khi nói về sự biến thiên tính chất của các nguyên tố

Í-

H

A. Tính kim loại tăng dần.

Ó

trong cùng chu kì theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân :

-L

B. Tính phi kim tăng dần.

ÁN

C. Bán kính nguyên tử tăng dần.

D. Số lớp electron trong nguyên tử tăng dần.

ÀN

Câu 11 : Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân thì :

Đ

A. tính kim loại giảm dần, tính phi kim tăng dần.

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

C. Nguyên tử của chúng có số electron hoá trị bằng nhau.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y TP

.Q

B. Nguyên tử của chúng có cấu hình electron tương tự nhau.

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

A. Có tính chất hoá học gần giống nhau.

N

Câu 7 : Chỉ ra nội dung sai khi nói về các nguyên tố trong cùng một nhóm :

IỄ N

B. tính kim loại tăng dần, tính phi kim giảm dần.

D

C. tính kim loại và tính phi kim đều giảm dần.

D. tính kim loại và tính phi kim đều tăng dần.

Câu 12: (Bài 32.20 Sách bài tập Hóa 9) Trang 22

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

TR ẦN

tìm tòi, chống thói quen học tập thụ động. Các phương pháp tích cực hướng tới việc hoạt động hoá, tích cực hoá hoạt động nhận thức của người học phải gắn liền với giá trị

B

thực tiễn của nôi dung bài học. Đó là nhu cầu cũng là xu hướng của giáo dục thời hội

A

kĩ năng đặc trưng chung là:

10 00

nhập để rèn luyện cho học sinh khả năng tự lực, nhạy bén trong cuộc sống bao gồm các

H Í-

trình làm bài tập

Ó

-Khả năng vận dụng kiến thức một cách linh hoạt sáng tạo chủ động trong quá

-L

-Khả năng tự học tự bồi dưỡng nâng cao trình độ của học sinh

ÁN

-Khả năng tổ chức các hoạt động học tập của học sinh theo từng nhóm đối tượng

TO

Áp dụng các bài tập phải biết lựa chọn đúng nội dung bài, thời gian hợp lí trong

ÀN

giờ học mới cuốn hút sự chú ý, tập trung của học sinh tạo không khí thoải mái trong tiết

D

IỄ N

Đ

học, mới tạo được ý thức học tập và yêu thích bộ môn.

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

Như vậy, đổi mới dạy và học hiện nay là hướng tới học tập chủ động, tích cực, tự

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

.Q

H Ư

N

C. PHẦN KẾT THÚC

G

Đ

ẠO

TP

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

N

H

Ơ

X và Y là hai nguyên tố halogen thuộc hai chu kỳ liên tiếp nhau trong bảng tuàn hoàn các nguyên tố hóa học. Hổn hợp A chứa 2 muối X, Y với Natri. Để kết tủa hoàn toàn 2,2 gam hổn hợp A phải dùng 150ml dung dịch AgNO3 0,2M. Xác định hai nguyên tố X và Y. Câu 12 Một nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt proton, nơtron, electron là 52 và có số khối là 35. Số hiệu nguyên tử của nguyên tố X là A. 18.

B. 23.

C. 17.

D. 15.

Câu 14: (Bài 31.6 Sách bài tập Hóa học 9) Oxit của một nguyên tố có công thức chung là RO3, trong đó Oxi chiếm 60% về khối lượng a) Xác định tên nguyên tố R b) Cho biết tính chất hóa học của nguyên tố R và so sánh với tính chất của các nguyên tố trước và sau nó trong một chu kì.

N

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

Khi tôi chưa áp dụng đề tài này thì tỉ lệ học sinh yêu thích bộ môn hóa học rất ít.

Từ đó dẫn đến kết quả học tập của học sinh cũng rất thấp.

Sau khi tôi áp dụng phương pháp dạy học tích cực lồng ghép các dạng bài tập vào bài giảng thì tỉ lệ học sinh thích học bộ môn tăng lên rõ rệt thông qua chất lượng học tập bộ môn này được nâng cao. Cụ thể như sau Trang 23

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

1. Đối với học sinh Loại

Giỏi

Khá

Trung bình

Yếu

kém

9

15%

25%

59%

3%

0%

N

-Kết quả ở HK II năm học 2015-2016 bộ môn hóa học 9 của trường như sau :

môn, nghiệp vụ. Nâng cao chất lượng giáo dục cho quá trình giảng dạy, cho ngành giáo

G

Đ

dục, để đạt được mục tiêu giáo dục trong giai đoạn mới.

H Ư

N

I. BÀI HỌC KINH NGHIỆM

Để thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học hóa học trung học cơ sở

TR ẦN

nhằm nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn, đòi hỏi người giáo viên trước hết phải nắm vững các kiến thức cơ bản, phổ thông, các kiến thức về đổi mới về chương trình, về

B

phương pháp dạy học đồng thời cấp có kỹ năng sử dụng dụng cụ đồ dùng dạy học một

10 00

cách hiệu quả nhằm phát huy tính chủ động sáng tạo, tích cực tìm tòi chiếm lĩnh lĩnh hội

A

các kiến thức phổ thông thực nghiệm nhằm phát huy khả năng tư duy khả năng độc lập

Ó

sáng tạo trong mọi hành động. Bên cạnh đó giáo viên cần khai thác triệt để nội dung

Í-

H

sách giáo khoa, các tài liệu tham khảo, tài liệu bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, các

ÁN

bộ môn Hóa học

-L

phương tiện giảng dạy hiện có, thường xuyên tiến hành đổi mới phương pháp dạy học Với cố gắng của bản thân và sự giúp đỡ của của các tổ chức cá nhân trong và

ÀN

ngoài nhà trường, tôi tin rằng tỉ lệ học sinh yếu sẽ được giảm hơn nữa, để góp phần

Đ

nâng cao chất lượng giáo dục đó là vấn đề quan tâm của xã hội và bản thân chúng ta

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

dưỡng học sinh giỏi trong các năm học, nhằm góp phần nâng cao kiến thức chuyên

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

U Y

TP

.Q

Đây là một đề tài sực sự bổ ích có thể tham khảo dùng tài liệu nghiên cứu và bồi

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

2. Đối với giáo viên

http://daykemquynhon.ucoz.com

H

Ơ

Khối

D

IỄ N

trong sự nghiệp trồng người.

Qua đề tài này tôi nhận thấy để phát triển tư duy, nhân cách của học sinh một

cách toàn diện, không chỉ áp dụng các chuyên đề vào giảng dạy trong nhà trường mà

Trang 24

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

còn phát triển nhân rộng thêm ở các cụm, nhóm, các trường, tạo điều kiện cho giáo viên gặp gỡ, giao lưu học hỏi lẫn nhau và cùng trao đổi chuyên môn chuyên sâu.

N

II.KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

H

Ơ

1.Kết luận

truyền đạt

ẠO

- Tuy nhiên để đạt được kết quả tốt trong việc dạy mũi nhọn thì không chỉ học môn hóa

G

Đ

mà nó còn phụ thuộc vào nhiều bộ môn khác cùng kết hợp, chẳng hạn như môn toán, lý,

H Ư

N

sinh,...

B

TR ẦN

2. Kiến nghị - Đối với nhà trường tạo mọi điều kiện tối đa cho quá trình đào tạo chất lượng đại trà từ đó mới phát triển và đào tạo chất lượng mũi nhọn nhằm nâng cao chất lượng chung của nhà trường và của ngành giáo dục.

- Đối với ngành giáo dục: cần phát triển và nhân rộng các chuyên đề hay cho các giáo

10 00

viên nghiên cứu và học tập, từ đó cùng với ngành giáo dục giúp học sinh phát triển được

A

những phẩm chất sẳn có và nâng cao chất lượng giáo dục

H

Ó

Với phạm vi là một đề tài nhỏ ở trường tôi, với kinh nghiệm của bản thân tôi và

Í-

cũng chưa có điều kiện để tìm hiểu ở trường bạn nên phạm vi áp dụng của đề tài còn

-L

chưa sâu rộng. Kính mong quý cấp cùng quý đồng nghiệp đóng góp ý kiến thêm cho đề

ÁN

tài để những năm tiếp theo đề tài sẽ hoàn thiện hơn và phong phú hơn để được áp dụng

Xin chân thành cảm ơn!

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

rộng rãi trong giảng dạy bộ môn Hóa học khối 9.

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

.Q

tự giác của học sinh, có như thế học sinh mới chiếm lĩnh được kiến thức mà giáo viên

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

U Y

công tác giảng dạy cần sử dụng triệt để các phương pháp nhằm nâng cao tinh thần tính

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

- Qua những vấn đề tôi đã trình bày, tôi nhận thấy rằng để đạt được kết quả tốt trong

Trang 25

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] SÁCH GIÁO KHOA HÓA HỌC 9

N

( Nhà xuất bản Giáo Dục)

H

Ơ

[2] SÁCH GIÁO VIÊN HÓA HỌC 9

U Y

[4] SÁCH GIÁO VIÊN HÓA HỌC 8

ẠO

(Nhà xuất bản Giáo Dục)

N

H Ư

(Nhà xuất bản Giáo Dục)

G

Đ

[4] SÁCH BÀI TẬP HÓA HỌC 8 [4] SÁCH BÀI TẬP HÓA HỌC 9

TR ẦN

(Nhà xuất bản Giáo Dục)

[5] NHỮNG VẪN ĐỀ ĐỔI MỚI GIÁO DỤC THCS MÔN HÓA HỌC

B

(Nhà Xuất Bản Giáo Dục)

10 00

[6] SÁCH THAM KHẢO: HƯỚNG DẨN GIẢI NHANH BÀI TẬP HÓA HỌC

A

( Nhà xuất bản Đại Học Quốc Gia Hà Nội, tác giả Cao Cự Giác)

H

Ó

[7] TUYỂN CHỌN ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 MÔN HÓA HỌC

-L

Í-

(Nhà xuất bản ĐẠI HỌC SƯ PHẠM, tác giả PHẠM NHỌC AN- TRƯƠNG DUY

ÁN

QUYỀN)

[8] LỜI GIẢI ĐỀ THI CHUYÊN HÓA HỌC 9

Đ

ÀN

(Tác giả: HUỲNH VĂN ÚT nhà xuất bản tổng hợp Thành Phố Hồ Chí Minh)

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

TP

.Q

(Nhà xuất bản Giáo Dục)

TO

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

[3] SÁCH GIÁO KHOA HÓA HỌC 8

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

N

( Nhà xuất bản Giáo Dục)

D

IỄ N

[9] SÁCH GIÁO KHOA LỚP 10 NÂNG CAO (Bộ giáo dục và đào tạo) [10] SÁCH BỒI DƯỠNG HÓA HỌC TRUNG HỌC CƠ SỞ tác giả Vũ Anh Tuấn (Bộ giáo dục và đào tạo) Trang 26

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial

https://twitter.com/daykemquynhon https://plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn

www.facebook.com/daykem.quynhon http://daykemquynhon.blogspot.com

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2016 – 2017

Trang

1

II. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

2

Ơ

I. Lý do chọn đề tài

H

1

G

Đ

V. Phương pháp nghiên cứu

H Ư

N

VI. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu và dự báo đóng góp của đề tài

I. Cơ sở lý luận II. Thực trạng của vấn đề

10 00

III. Các biện pháp thực hiện đề tài

B

TR ẦN

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

3 3 3 + 5 6- 23 23 24

Í-

H

I. Bài học kinh nghiệm

Ó

A

C. PHẦN KẾT THÚC

3

24

TÀI LIỆU THAM KHẢO

26

D

IỄ N

Đ

ÀN

TO

ÁN

-L

II. Kết luận và kiến nghị

Skype : daykemquynhon@hotmail.com https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/

ẠO

IV. Nhiệm vụ nghiên cứu

2

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN

U Y .Q TP

III. Mục đích nghiên cứu

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định

http://daykemquynhon.ucoz.com

N

A. ĐẶT VẤN ĐỀ

N

MỤC LỤC

Trang 27

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú

www.facebook.com/daykemquynhonofficial www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial