KĨ THUẬT CHẾ TÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM TRONG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

LUẬN VĂN SIÊU CẤP CHANNEL

vectorstock.com/1593604

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN DISSERTATION PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

KĨ THUẬT CHẾ TÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM TRONG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC PHẦN KIM LOẠI LỚP 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG (2018) PDF VERSION | 2018 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KHOA HÓA HỌC

ĐỖ VŨ THÙY TRÂM Tên đề tài:

KĨ THUẬT CHẾ TÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM TRONG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC PHẦN KIM LOẠI LỚP 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

Khóa luận tốt nghiệp cử nhân sư phạm

Đà Nẳng, 2018

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KHOA HÓA HỌC

Tên đề tài:

KĨ THUẬT CHẾ TÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM TRONG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC PHẦN KIM LOẠI LỚP 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

Khóa luận tốt nghiệp cử nhân sư phạm

Sinh viên thực hiện

: Đỗ Vũ Thùy Trâm

Lớp

: 14SHH

Giáo viên hướng dẫn

: ThS. Phan Văn An

Đà Nẵng, 2018

ĐẠI HỌC ĐÀ NẲNG

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐHSP

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

KHOA HÓA

NHIỆM VỤ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Họ và tên sinh viên : ĐỖ VŨ THÙY TRÂM Lớp

: 14SHH

1. Tên đề tài “KĨ THUẬT CHẾ TÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM TRONG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC PHẦN KIM LOẠI LỚP 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG” 2. Nguyên liệu, dụng cụ và thiết bị 3. Nội dung nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn phát triển phương pháp dạy học hóa học ở trường THPT. - Kỹ thuật chế tác câu hỏi trắc nghiệm trong kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực trong dạy học hóa học phần kim loại lớp 12 trung học phổ thông.

- Biên soạn đề kiểm tra.

4. Giáo viên hướng dẫn: ThS. PHAN VĂN AN. 5. Ngày giao đề tài: 01/10/2017 6. Ngày hoàn thành: 20/04/2018 Chủ nhiệm khoa

Giáo viên hướng dẫn

(Kí và ghi rõ họ, tên)

(Kí và ghi rõ họ, tên)

Sinh viên đã hoàn thành và nộp báo cáo cho khoa ngày tháng

năm 2018.

Kết quả điểm đánh giá.

Ngày

tháng

năm 2018.

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG (Kí và ghi rõ họ, tên)

LỜI CẢM ƠN

Lần đầu tiên thực hiện công việc nghiên cứu em đã gặp không ít khó khăn trong quá trình thực hiện. Với lòng biết ơn sâu sắc, em xin chân thành cảm ơn thầy giáo – Thạc sĩ Phan Văn An đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ, động viên em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Qua đây em xin gửi lời cảm ơn tới cô chủ nhiệm và các thầy, cô trong khoa Hóa – Trường Đại học Sư Phạm – Đà Nẵng nâng đỡ tạo mọi điều kiện thuận lợi cho em trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành khóa luận này.

Vì nhiều lí do khách quan và chủ quan nên khóa luận này không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót nhất định, kính mong sự góp ý nhận xét, đánh giá của các thầy cô và toàn thể các bạn sinh viên.

Em xin chân thành cảm ơn!

Đà Nẵng, ngày tháng

năm 2018

Sinh viên

ĐỖ VŨ THÙY TRÂM

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................................1 2. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ........................................................................2 3. Mục đích nghiên cứu................................................................................................2 4. Nhiệm vụ của đề tài..................................................................................................2 5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................2 6. Giả thuyết khoa học .................................................................................................3 7. Phạm vi nghiên cứu..................................................................................................3 NỘI DUNG ...................................................................................................................4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ..................................................4 1.1. DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC [3], [4], [5] ..4 1.1.1. Định hướng đổi mới căn bản toàn diện Giáo dục phổ thông sau 2015 .........4 1.1.2. Khái niệm năng lực ............................................................................................5 1.1.3. Cấu trúc của năng lực ........................................................................................5 1.1.4. Quá trình hình thành năng lực .........................................................................6 1.1.5. Năng lực của học sinh ........................................................................................7 1.1.6. Các năng lực cốt lõi của học sinh ......................................................................8 1.1.7. Chương trình dạy học phải được xây dựng và phát triển theo hướng phát triển năng lực HS ............................................................................................9 1.2. BÀI TẬP HÓA HỌC [2].....................................................................................10 1.2.1. Khái niệm bài tập hóa học...............................................................................10 1.2.2. Ý nghĩa, tác dụng của BTHH trong giảng dạy hóa học ...............................10 1.2.3. Phân loại chi tiết BTHH ở trường phổ thông ................................................11 1.3. PHƯƠNG PHÁP XÂY DỰNG CÂU HỎI TỰ LUẬN VÀ BÀI TẬP [1] .......13 1.3.1. Nguyên tắc thiết kế câu hỏi và bài tập tự luận ..............................................13 1.3.2. Quy trình thiết kế câu hỏi, bài tập .................................................................14 1.4. PHƯƠNG PHÁP XÂY DỰNG CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN [1], [7] .............................................................................................................21

1.4.1. Các dạng câu hỏi trắc nghiệm khách quan ...................................................21 1.4.2. Xây dựng công cụ đáng giá .............................................................................25 1.5. THIẾT KẾ BÀI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP[2], [4], [5]29 1.5.1. Xây dựng bản đặc tả đề kiểm tra ...................................................................29 1.5.1.1. Khái niệm .......................................................................................................29 1.5.1.2. Cấu trúc bản đặc tả đề kiểm tra ( bảng trọng số ) .....................................29 1.5.2. Kỹ thuật viết câu hỏi đánh giá kết quả học tập............................................31 1.5.2.1. Ba nguyên tắc cơ bản viết câu hỏi kiểm tra đánh giá kết quả học tập ....31 1.5.2.2. Một số nguyên tắc khi biên soạn câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn ....32 CHƯƠNG 2: KỸ THUẬT CHẾ TÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM PHẦN KIM LOẠI LỚP 12 THEO KIỂU NHIỀU LỰA CHỌN NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NHẬN THỨC CHO HỌC SINH ..........................................34 2.1. NỘI DUNG VÀ CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH PHẦN KIM LOẠI LỚP 12 Ở TRƯỜNG THPT [8] .................................................................................34 2.1.1. Nội dung chương trình phần kim loại lớp 12 ................................................34 2.1.2.Cấu trúc chương trình phân kim loại lớp 12 ..................................................37 2.2.1. Nguyên tắc chung khi chế tác câu hỏi trắc nghiệm ......................................39 2.2.2. Loại câu hỏi nhiều lựa chọn ............................................................................39 2.2.3. Cách chế tác loại câu hỏi nhiều lựa chọn .......................................................41 2.2.3.1. Các kỹ năng cơ bản về viết câu hỏi nhiều lựa chọn ...................................41 2.2.3.2. Một số chỉ dẫn cụ thể khi viết các câu hỏi nhiều lựa chọn ........................42 2.2.3.2.1. Chế tác câu dẫn ..........................................................................................42 2.2.3.2.2. Chế tác các phương án chọn .....................................................................45 2.3. CHẾ TÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM PHẦN KIM LOẠI LỚP 12 ............49 2.3.1. Bảng trọng số của chương ...............................................................................49 2.3.2. Bảng trọng số chi tiết các bài trong chương ..................................................49 2.3.2.1. Bảng trọng số chi tiết các bài trong chương ...............................................49 2.3.2.2. Bảng đặc trưng câu hỏi tự luận nhiều ý để hỏi ..........................................51 2.3.2.3. Các câu hỏi trả lời ngắn và câu hỏi trắc nghiệm khách quan [9], [10] [11], [12],[13], [14]..................................................................................................62 2.3.2.3.1. Chương 5: Đại cương về kim loại .............................................................62 2.3.2.3.2. Chương 6: Kim loại kiềm – Kim loại kiềm thổ – Nhôm (Xem phụ lục). .........................................................................................................................83

2.3.2.3.3. Chương 7: Crom – Sắt – Đồng (Xem phụ lục). .......................................83 CHƯƠNG 3: KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TRÊN LỚP HỌC ...........................................................84 3.1. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ TRONG LỚP HỌC [4], [5] .......................................84 3.1.1. Kỹ thuật đánh giá trong lớp học .....................................................................84 3.1.2. Qui trình thiết kế và thực hiện kĩ thuật đánh giá trong lớp học .................84 3.2. MỘT SỐ KĨ THUẬT ĐÁNH GIÁ TRONG LỚP HỌC [4], [5] .....................85 3.2.1. Nhóm kĩ thuật đánh giá mức độ nhận thức ...................................................85 3.2.2. Nhóm kỹ thuật đánh giá phát triển năng lực ................................................87 3.3. XÂY DỰNG ĐỀ KIỂM TRA MINH HỌA ......................................................88 3.3.1. Quy trình xây dựng đề kiểm tra [5] ...............................................................88 3.4. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM .............................................................................97 3.4.1. Mục đích thực nghiệm .....................................................................................97 3.4.2. Nhiệm vụ thực nghiệm.....................................................................................98 3.4.3. Tiến hành thực nghiệm ....................................................................................98 3.4.3.1. Đối tượng thực nghiệm .................................................................................98 3.4.3.2. Thời gian tiến hành thực nghiệm ................................................................98 3.4.3.3. Các bước thực hiện .......................................................................................98 3.4.3.4. Các phương pháp khảo sát thực nghiệm ....................................................98 3.4.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm ........................................................................99 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................102 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................104 PHỤ LỤC ........................................................................................................................

CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG KHÓA LUẬN KT–ĐG

: Kiểm tra đánh giá

THPT

: Trung học phổ thông

BTHH

: Bài tập hóa học

GV

: Giáo viên

CH

: Câu hỏi

BT

: Bài tập

HS

: Học sinh

TNKQ

: Trắc nghiệm khách quan

CH NLC

: Câu hỏi nhiều lựa chọn

ĐTN

: Đề trắc nghiệm

TNTL

: Trắc nghiệm tự luận

PTHH

: Phương trình hóa học

DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ Trang Sơ đồ 1.1.Cấu trúc của năng lực

6

Sơ đồ 1.2. Mô hình phát triển năng lực

7

Bảng 1.1. Quy trình thiết kế câu hỏi, bài tập

14

Bảng 1.2. Bảng so sánh các loại câu hỏi trắc nghiệm.

24

Bảng 1.3. Ma trận trọng số nội dung và năng lực cần đánh giá có thể có định dạng

30 Bảng 1.4. Bảng ma trận trọng số nội dung và năng lực

30

Bảng 1.5. Chế tác câu dẫn chú ý nên và tránh.

42

Bảng 1.6. Chế tác các phương án chọn nên và tránh.

46

MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Xã hội Việt Nam ngày càng phát triển thì con người cũng càng quan tâm và đòi hỏi nhiều ở giáo dục. Giáo dục và khoa học công nghệ là lò sản sinh ra tri thức, là động lực thúc đẩy sự phát triển, “là chìa khóa để mở cửa tiến vào tương lai” và trên con đường tiến đến công nghiệp hóa – hiện đại hóa đó thì “Giáo dục chính là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”.

Bên cạnh những thành công đã đạt được, giáo dục nói chung và giáo dục phổ thông của chúng ta nói riêng đã và đang bộc lộ ngày càng nhiều bất cập.

Trong cuộc cải cách giáo dục lần thứ hai (1980) “Phát huy tính tích cực” đã là một trong các phương hướng cải cách nhằm đào tạo những người lao động sáng tạo và biết làm chủ đất nước.

Tuy nhiên cho đến nay sự chuyển hóa về phương pháp dạy học ở trường phổ thông phổ biến vẫn còn tồn tại là cách dạy thông báo kiến thức định sẵn, cách học thụ động trong sách vở. Nếu cứ tiếp tục dạy học thụ động như vậy thì giáo dục sẽ không đáp ứng được nhu cầu đổi mới của xã hội, khi mà con người phải trang bị lượng kiến thức nhiều hơn, được mở rộng và vận dụng vào thực tiễn cuộc sống khác với trước kia HS chỉ cần tập trung vào những kiến thức trọng tâm và không cần phải vận dụng để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Đây không phải là vấn đề riêng của nước ta mà đang được quan tâm ở mọi quốc gia trong chiến lược phát triển nguồn lực con người phục vụ các mục tiêu kinh tế - xã hội. Để thực hiện nghị quyết số 40/2000/QH10 của Quốc hội và chỉ thị số 4/2001/CT-TTG của Thủ tướng Chính phủ về việc đổi mới nội dung chương trình sách giáo khoa phổ thông, đổi mới phương pháp dạy học, định hướng đổi mới cách KT – ĐG kết quả dạy học (có sử dụng 30 – 40% câu hỏi trắc nghiệm khách quan) thì ngành giáo dục đã không ngừng đổi mới, cải tiến phương pháp dạy học với mục tiêu nâng cao hơn nữa chất lượng dạy học, phát triển năng lực cho HS đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.

1

Những năm gần đây, việc đánh giá kết quả học tập của HS bằng phương pháp TNKQ đã được các nhà giáo dục nghiên cứu và thử nghiệm rộng rãi ở nhiều môn học. Đặc biệt đề thi tốt nghiệp THPT Quốc gia chuyển từ hình thức trắc nghiệm tự luận sang trắc nghiệm khách quan đòi hỏi giáo viên phải thay đổi phương pháp dạy, học sinh thay đổi phương pháp học, nhà trường thay đổi cách tổ chức quản lý,…. Đặc biệt cách KT– ĐG này bồi dưỡng cho HS năng lực tự đánh giá kết quả học tập của bản thân, tự giác chủ động tích cực học tập, tự giành lấy kiến thức cho mình, biết vận dụng một cách sáng tạo, linh hoạt trong mọi tình huống. Để đáp ứng nhu cầu thực tiễn, việc nghiên cứu xây dụng hệ thống câu hỏi TNKQ quan môn hóa học là một vấn đề cần thiết, phù hợp với định hướng đổi mới nội dung, phương pháp mà Bộ Giáo dục và đào tạo đề ra, tôi quyết định chọn và nghiên cứu đề tài “KĨ THUẬT CHẾ TÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM TRONG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC PHẦN KIM LOẠI LỚP 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG“.

2. Đối tượng và khách thể nghiên cứu - Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học hóa học ở trường THPT. - Đối tượng nghiên cứu: Kỹ thuật chế tác câu hỏi trắc nghiệm phần kim loại lớp 12 trung học phổ thông trong kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực cho học sinh trong dạy học ở trường trung học phổ thông.

3. Mục đích nghiên cứu Kỹ thuật chế tác câu hỏi trắc nghiệm trong kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực trong dạy học hóa học phần kim loại lớp 12 THPT. 4. Nhiệm vụ của đề tài - Nghiên cứu phương pháp xây dựng câu hỏi TNKQ dùng trong việc KT – ĐG theo hướng phát triển năng lực cho học sinh ở trường THPT. - Nghiên cứu mục tiêu, nội dung, cấu trúc chương trình hóa học lớp 12 THPT đặc biệt phần kim loại.

5. Phương pháp nghiên cứu - Nghiên cứu tài liệu lý luận có liên quan đến đề tài: + Kĩ thuật chế tác câu hỏi trắc nghiệm.

2

+ Phương pháp KT-ĐG theo hướng phát triển năng lực người học. + Mục tiêu, nội dung, câu trúc chương trình Hóa vô cơ lớp 12 THPT. - Nghiên cứu thực tiễn: xin ý kiến đóng góp của các thầy cô nhiều kinh nghiệm, các chuyên gia để hoàn thiện kết quả nghiên cứu.

6. Giả thuyết khoa học Nếu xây dựng được hệ thống CH trắc nghiệm đa dạng, phong phú có chất lượng tốt và sử dụng hợp lý trong dạy học thì sẽ phát triển được năng lực cho học sinh ở trường THPT. 7. Phạm vi nghiên cứu Các CH và BT thuộc phần kim loại lớp 12 THPT. 8. Cái mới của đề tài - Chế tác hệ thống các câu hỏi trắc nghiệm trong chương trình Hóa vô cơ lớp 12 THPT dùng trong kiểm tra đánh giá.

- Thiết kế một số đề kiểm tra trong chương trình có tính khả thi trong việc giảng dạy chương trình hóa vô cơ lớp 12 nâng cao.

3

NỘI DUNG CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1. DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC [3], [4], [5] 1.1.1. Định hướng đổi mới căn bản toàn diện Giáo dục phổ thông sau 2015 Sau 2015, Đảng và Nhà nước đã đưa ra định hướng đổi mới:“ Chuyển từ nền giáo dục định hướng theo nội dung sang định hướng theo năng lực”.

- Bản chất của giáo dục định hướng theo nội dung là: + Chú trọng việc truyền thụ hệ thống tri thức khoa học theo các môn học đã được qui định trong chương trình dạy học. Những nội dung của các môn học này dựa trên các khoa học chuyên ngành tương ứng. Chúng ta chú trọng trang bị cho người học một hệ thống tri thức khoa học khách quan về nhiều lĩnh vực khác nhau.

Người học có thể có một khối lượng tri thức lớn “Thông kim, Bác cổ”. + Tuy nhiên giáo dục theo định hướng nội dung lại chưa chú trọng đến khả năng ứng dụng tri thức đã học của người học vào trong thực tiễn lao động và những tình huống trong thực tiễn của cuộc sống. Kết quả đào tạo của người học chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn của nền kinh tế xã hội và thực tiễn cuộc sống, đặc biệt trong xu thế hội nhập nền kinh tế thế giới hiện nay.

- Bản chất của giáo dục định hướng năng lực: + Chương trình giáo dục không chỉ chú ý trang bị về hệ thống tri thức khoa học của các môn học, mà đặc biệt chú trọng đến việc rèn luyện những kĩ năng vận dụng tri thức vào thực tiễn cuộc sống để hình thành và phát triển những năng lực cơ bản của người lao động. + Giáo dục định hướng năng lực không quy định những nội dung dạy học chi tiết, mà quy định những kết quả đầu ra mong muốn của quá trình giáo dục, trên cơ sở đó đưa ra những hướng dẫn chung về vuệc lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức quá trình dạy học và đánh giá kết quả dạy học. + Giáo dục định hướng năng lực, mục tiêu học, tức là kết quả học tập mong muốn được mô tả thông qua hệ thống năng lực người học đạt được. Những kết quả này có thể mô tả chi tiết được, có thể quan sát được, và có thể định lượng được.

4

+ Nội dung tri thức trong giáo dục định hướng năng lực là các tri thức được trang bị ở các môn học đều nhằm vào phát triển những năng lực chung của người học và những năng lực chuyên biệt của từng môn học. Kết quả này của người học sẽ đáp ứng được nhu cầu tực tiễn của nền kinh tế xã hội và thực tiễn cuộc sống.

Tóm lại: Chương trình giáo dục phổ thông của nước ta sau năm 2015 nhằm vào các định hướng lớn về đổi mới mục tiêu giáo dục: o Chuyển nền giáo dục từ chủ yếu là dạy chữ sang nền giáo dục kết hợp hài hòa dạy chữ, dạy nghề và dạy người. o Chuyển nền giáo dục từ chủ yếu nặng về ứng thí, bằng cấp sang nền giáo dục thực học, thực làm, coi trọng năng lực. o Chuyển nền giáo dục từ chủ yếu đào tạo theo khả năng của các cơ sở giáo dục sang đào tạo theo nhu cầu của xã hội và nhu cầu của người học.

1.1.2. Khái niệm năng lực Năng lực: hiểu theo nghĩa chung nhất là khả năng mà các cá nhân thể hiện khi tham gia một hoạt động nào đó ở một thời điểm nhất định. Chẳng hạn: khả năng giải toán, khả năng nói tiếng Anh, … thường được đánh giá bằng các trắc nghiệm trí tuệ.

Năng lực là khả năng thực hiện hiệu quả một nhiệm vụ/ một hành động cụ thể, liên quan đến một lĩnh vực nhất định dựa trên cơ sở hiểu biết, kĩ năng, kĩ xảo và sự sẵn sàng hành động.

1.1.3. Cấu trúc của năng lực Khái niệm năng lực hành động và khác niệm kĩ năng không có sự tương đồng.

Kĩ năng chỉ được định nghĩa như là khả năng thực hiện dễ dàng, chính xác một hành động có tính phức hợp và khả năng thích ứng trong các điều kiện đang thay đổi. Trong khi năng lực hành động được định nghĩa như là một khái niệm định hướng theo chức năng, một hệ thống phức hợp hơn, toàn diện hơn, có sự kết hợp của nhiều thành tố như các khả năng nhận thức, kĩ năng, thái độ và chứa cả các thành phần phi nhận thức như động cơ, xúc cảm, giá trị, đạo đức,… trong một bối cảnh có ý nghĩa.

5

Sơ đồ 1.1.Cấu trúc của năng lực

- Ô ở tâm là năng lực (định hướng theo chức năng).

- Ô ở giữa được bao quanh các ô nhỏ là thành tố của năng lực: kiến thức, các khả năng nhận thức, các khả năng thực hành/ năng khiếu, thái độ, xúc cảm, giá trị và đạo đức, động cơ.

- Vòng tròn ngoài là bối cảnh (điều kiện/ hoàn cảnh có ý nghĩa).

1.1.4. Quá trình hình thành năng lực Theo tài liệu: “ D. Schneckenberg, J.Wildt. The Challenge of a Competence in Academic Staff Developmen.N.- Y..CELT, 2006”, quá trình hình thành năng lực có thể mô hình hóa bằng một sơ đồ, gồm các bước tăng tiến hình thành năng lực như sau: 1. Tiếp nhận thông tin.

2. Xử lí thông tin (thể hiện hiểu biết kiến thức.

3. Áp dụng, vận dụng kiến thức (thể hiện khả năng 4. Thái độ và hành động.

5. Sự kết hợp đầy đủ các yếu tố trên để tạo thành năng lực.

6. Tính trách nhiệm, thể hiện sự chuyên nghiệp, thành thạo.

7. Kết hợp với kinh nghiệm, trải nghiệm thể hiện năng lực nghề.

6

Sơ đồ 1.2. Mô hình phát triển năng lực

Sự kết hợp 5 bước đầu đã có thể tạo thành năng lực ở người học. Tuy nhiên cần kết hợp nhiều năng lực mới tạo ra sự chuyên nghiệp, kết hợp với học hỏi kinh nghiệm mới có thể hình thành năng lực nghề nghiệp. Vì vậy cần phải có thêm bước 6,7 mới tạo ra được năng lực nghề nghiệp.

1.1.5. Năng lực của học sinh - Năng lực HS là khả năng làm chủ những hệ thống kiến thức, kĩ năng , thái độ, … phù hợp với lứa tuổi và vận hành (kết nối) chúng một cách hợp lí vào thực hiện thành công nhiệm vụ học tập, giải quyết hiệu quả những vấn đề đặt ra cho chính các em trong cuộc sống.

- Có ba dấu hiệu quan trọng cần lưu ý về năng lực của HS: + Năng lực không chỉ là khả năng tái hiện tri thức, thông hiểu tri thức, khả năng học được,… mà quan trọng là khả năng hành động, ứng dụng, vận dụng tri thức, kĩ năng học được để giải quyết những vấn đề của cuộc sống đang đặt ra với các em.

7

+ Năng lực không chỉ là kiến thức, kĩ năng, thái độ sống phù hợp với lứa tuổi mà là sự kết hợp hài hoà của cả ba yếu tố này, thể hiện ở khả năng hành động hiệu quả, muốn hành động và sẵn sàng hành động đạt mục đích đề ra (gồm động cơ, ý chí, sự tự tin và trách nhiệm xã hội, …). + Năng lực được hình thành, phát triển trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ học tập ở trong lớp học và ngoài lớp học. Nhà trường là môi trường giáo dục chính thống giúp HS hình thành những năng lực chung, năng lực chuyên biệt phù hợp với lứa tuổi, song đó không phải là nơi duy nhất. Những môi trường khác như gia đình, cộng đồng, … cùng góp phần cùng bổ sung và hoàn thiện các năng lực của các em.

1.1.6. Các năng lực cốt lõi của học sinh Năng lực cốt lõi (năng lực chung): là năng lực cơ bản, thiết yếu mà bất kì một người nào cũng cần có để sống, học tập và làm việc. Tất cả các hoạt động giáo dục (bao gồm các môn học và hoạt động trải nghiệm sáng tạo) với khả năng khác nhau nhưng đều hướng tới mục tiêu hình thành và phát triển các năng lực cốt lõi của HS. Chương trình giáo dục phổ thông mới của Việt Nam sau năm 2015 sẽ được cấu trúc theo định hướng phát triển năng lực. Các năng lực của HS sau khi kết thúc chương trình giáo dục phổ thông được xác định là: + Năng lực tự học. + Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. + Năng lực thẩm mĩ. + Năng lực ngôn ngữ và giao tiếp. + Năng lực hợp tác. + Năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông. + Năng lực tính toán. Đây là cơ sở ban đầu cho hoạt động phát triển chương trình nhà trường, trong đó có việc xây dựng và tổ chức dạy học các chủ đề tích hợp, giúp người học hình thành năng lực cần thiết ở đầu ra.

8

1.1.7. Chương trình dạy học phải được xây dựng và phát triển theo hướng phát triển năng lực HS Muốn phát triển năng lực thì điều kiện tiên quyết phải xây dựng chương trình theo hướng phát triển năng lực và chương trình đó có thể được giáo viên phát triển theo hướng hình thành năng lực trong quá trình dạy học.

Một chương trình môn học được xây dựng dựa trên chuẩn đầu ra là năng lực cần phải nhất quán và thể hiện được những đặc điểm sau: - Mô tả được các năng lực một cách cụ thể và có thể đo lường được.

- Nội dung dạy học dựa trên các mục tiêu xác định (thể hiện trên kết quả đầu ra: HS đạt được khả năng gì? Năng lực gì?).

- Người học sẽ phải học những nội dung chương trình môn học cho đến khi chứng minh họ có khả năng làm chủ những kiến thức, kĩ năng cần thiết đã được xác định ở chuẩn đầu ra.

- Sử dụng đa dạng các phương pháp và kĩ thuật dạy học để người học thể hiện khả năng, năng lực.

- Tập trung vào những gì người học cần phải làm được, đó là vận dụng các kiến thức, kĩ năng cơ bản trong bối cảnh thực tiễn.

- Sử dụng tài liệu, phương tiện truyền thông và các vật liệu thực tế của cuộc sống, hướng đến mục tiêu năng lực đã đề ra.

- Cung cấp cho người học thông tin phản hồi kịp thời về đánh giá năng lực thực hiện.

- Từng bước đáp ứng nhu cầu của người học.

- Người học chứng tỏ làm chủ được những năng lực đã xác định trong chương trình qua chuẩn đầu ra.

Một chương trình như vậy sẽ giúp cho việc dạy học dựa theo chuẩn đầu ra chứ không dựa trên nội dung, nghĩa là buộc người dạy cần phải tập trung suy nghĩ nhiều hơn về dạy HS vận dụng kiến thức được học để giải quyết các vấn đề đặt ra trong thực tiễn chứ không chỉ đơn thuần là truyền thụ kiến thức. Hơn nữa, việc xây dựng chương trình môn học phải tạo điều kiện để người GV có thể phát triển chương trình theo khả năng người học để hình thành năng lực chứ không chỉ dạy hết

9

chương trình, đảm bảo thời lượng (theo sách giáo khoa) như nền giáo dục truyền thống.

1.2. BÀI TẬP HÓA HỌC [2] 1.2.1. Khái niệm bài tập hóa học Trong thực tiễn dạy học ở trường THPT, BTHH giữ vai trò rất quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo. BTHH vừa là mục đích, vừa là nội dung lại vừa là phương pháp dạy học hiệu quả, nó không chỉ cung cấp cho HS kiến thức, con đường dành lấy kiến thức mà còn mang lại niềm vui của quá trình khám phá, tìm tòi, phát hiện của việc tìm ra đáp số. BTHH là công cụ rất hiệu nghiệm để củng cố, khắc sâu và mở rộng kiến thức cho HS, là cầu nối giữa lý thuyết và thực tiễn cuộc sống. Đặc biệt BTHH còn mang lại cho người học một trạng thái hưng phấn, hứng thú nhận thức. Đây là một yếu tố tâm lý quan trọng của quá trình nhận thức đang được chúng ta quan tâm.

BTHH là một dạng bài làm gồm những bài toán, những CH hay đồng thời cả bài toán và CH thuộc về hóa học mà trong khi hoàn thành chúng, HS nắm được một tri thức hay kĩ năng nhất định.

Như vậy, BTHH bao gồm bài toán hay câu hỏi là phương tiện cực kỳ quan trọng để phát triển tư duy HS. Người ta thường lựa chọn những bài toán và CH đưa vào một BT là có tính toán đến một mục đích dạy học nhất định, là nắm hay hoàn thiện một dạng tri thức hay kỹ năng nào đó. Việc hoàn thành và phát triển kỹ năng giải các bài toán hóa học cho phép thực hiện những mối liên hệ qua lại mới giữa các tri thức thuộc cùng một trình độ của cùng một năm học và thuộc những trình độ khác nhau của những năm học khác nhau cũng như giữa tri thức và kỹ năng.

1.2.2. Ý nghĩa, tác dụng của BTHH trong giảng dạy hóa học Việc dạy học không thể thiếu BT. Sử dụng BT để luyện tập là một biện pháp hết sức quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học.

Bài tập hóa học có những ý nghĩa, tác dụng to lớn về nhiều mặt sau: ❖ Ý nghĩa trí dục - Rèn luyện cho HS kĩ năng vận dụng được các kiến thức đã học, biến những kiến thức tiếp thu được qua các bài giảng của thầy thành kiến thức của chính mình.

10

- Làm chính xác hóa các khái niệm hóa học. Củng cố, đào sâu và mở rộng kiến thức một cách sinh động, phong phú và hấp dẫn. Chỉ khi vận dụng được các kiến thức vào việc giải BT, học sinh mới nắm vững kiến thức một cách sâu sắc mà không làm nặng khối lượng kiến thức của học sinh.

- Ôn tập, hệ thống hóa kiến thức một cách tích cực nhất. Khi ôn tập, HS sẽ buồn chán nếu chỉ yêu cầu họ nhắc lại kiến thức. Thực tế cho thấy HS chỉ thích giải BT trong giờ ôn tập.

- Rèn luyện cho HS các kĩ năng hóa học cần thiết như kĩ năng cân bằng phương trình phản ứng, tính toán theo công thức hóa học và PTHH, … Nếu là bài tập thực nghiệm sẽ rèn luyện các kĩ năng thực hành, góp phần vào việc giáo dục kĩ năng tổng hợp đồng thời phát triển trí thông minh ở HS. - Rèn luyện khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn đời sống, lao động sản xuất và bảo vệ môi trường.

- Rèn luyện kĩ năng sử dụng ngôn ngữ hóa học và các thao tác tư duy. ❖ Ý nghĩa phát triển Phát triển ở HS các năng lực tư duy logic, biện chứng, khái quát, độc lập, thông minh và sáng tạo. ❖ Ý nghĩa giáo dục Rèn luyện cho HS đức tính chính xác, kiên nhẫn, trung thực và lòng say mê khoa học hóa học. Bài tập thực tiễn, thực nghiệm còn có tác dụng rèn luyện văn hóa lao động (lao động có tổ chức, có kế hoạch, gọn gàng, sạch sẽ nơi làm việc).

1.2.3. Phân loại chi tiết BTHH ở trường phổ thông ❖ Bài tập lý thuyết định tính Gồm các dạng chính sau: - Viết công thức cấu tạo, công thúc đông phân, …

- Viết phương trình phản ứng biểu diễn dãy chuyển hóa của chất.

- BT bằng hình vẽ.

- Nhận biết hay phân biệt các chất.

- Tách các chất ra khỏi hỗn hợp.

11

- Điều chế một chất (Các bài tập nhận biết, tách các chất, điều chế một chất có thể chỉ giải lý thuyết hoặc phải làm thực nghiệm).

- Xác định cấu tạo của một chất dựa vào tính chất của nó.

- Trình bày tính chất hóa học của một chất.

- Trình bày các định luật và học thuyết hóa học, các khái niệm hóa học cơ bản. ❖ Bài tập lí thuyết định lượng hay bài tập tính toán Gồm các dạng chính sau: - Tính khối lượng phân tử của một chất. Đổi từ gam sang mol nguyên tử hoặc mol phân tử và ngược lại.

- Tính theo công thức hóa học: tính tỉ lệ khối lượng giữa các nguyên tố, tính thành phần phần trăm về khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất, tính khối lượng nguyên tử của một nguyên tố khi biết công thức phân tử của một hợp chất và thành phần phần trăm của các nguyên tố còn lại.

- Tính theo phương trình hóa học (cân bằng phương trình).

- Hoàn thành các phương trình phản ứng hạt nhân. Tính chu kỳ bán hủy v.v…

- Tính lượng chất tan và lượng dung môi để pha chế một dung dịch có nồng độ cho trước hoặc tính nồng độ của dung dịch.

- Xác định nguyên tố hóa học.

- Xác định công thức phân tử của hợp chất.

- Tính thành phần phần trăm về khối lượng hoặc thể tích của hỗn hợp.

- Tính tốc độ phản ứng hóa học.

- Tính độ điện li, hằng số axit, bazơ.

- Tính hiệu ứng nhiệt của phản ứng.

- Tính độ tinh khiết của một chất hoặc hiệu suất của phản ứng.

- Điện phân.

- Áp dụng các định luật về chất khí (tính P, V, to).

- Biện luận theo hóa trị, theo khối lượng hoặc theo tính chất của các nguyên tố và các chất.

- Dạng hỗn hợp hay tổng hợp. ❖ Bài tập thực nghiệm định tính

12

Gồm các dạng chính sau: - Lắp dụng cụ thí nghiệm.

- Quan sát, mô tả, giải thích hiện tượng thí nghiệm.

- Làm thí nghiệm để nghiên cứu tính chất của một chất hoặc của một phản ứng hóa học.

- Nhận biết các chất.

- Tách các chất ra khỏi hỗn hợp.

- Điều chế các chất.

Các bài tập nhận biết, tách chất ra khỏi hỗn hợp, điều chế chỉ có thể giải lí thuyết, hoặc phải làm thực nghiệm. Muốn cho học sinh hiểu phải làm thực nghiệm, ví dụ bài tập như sau: “Cho một hỗn hợp bột gồm ba kim loại có tên trong dãy hoạt động hóa học. Hãy dùng những dụng cụ, hóa chất đã cho xác định tên các kim loại đó”. Khi ra BT như vậy, HS không thể chỉ giải lý thuyết được mà phải thực hành. ❖ Bài tập thực nghiệm định lượng Tùy theo nội dung hay phương pháp tiến hành thực nghiệm ta có thể phân loại bài tập thực nghiệm định lượng thành các dạng chính sau: - Xác định khối lượng, thể tích, khối lượng riêng, nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy của các chất.

- Xác định tỉ khối của một chất khí này so với một chất khí khác hay khối lượng phân tử của một chất khí.

- Xác định lượng nước chứa trong các chất và công thức phân tử của muối ngậm nước.

- Xác định độ tan của các chất và nồng độ của dung dịch.

- Xác định thành phần phần trăm (%) về khối lượng của hỗn hợp các chất.

- Điều chế các chất và tính hiệu suất của phản ứng hoặc tinh chế một chất rồi tính độ tinh khiết.

1.3. PHƯƠNG PHÁP XÂY DỰNG CÂU HỎI TỰ LUẬN VÀ BÀI TẬP [1] 1.3.1. Nguyên tắc thiết kế câu hỏi và bài tập tự luận ❖ Quán triệt mục tiêu dạy học hoá

13

Mục tiêu dạy học cụ thể đến từng đơn vị bài học với nội dung xác định đều được hiểu là cái đích và yêu cầu cần đạt của quá trình dạy học. Các lĩnh vực mục tiêu phải đạt là kiến thức, hành vi thái độ. Thiết kế mục tiêu cho mỗi bài học hóa học là sau mỗi bài học học sinh phải có chuyển biến, tiến bộ về kiến thức hóa học, kĩ năng hoạt động trí tuệ, hoạt động thực hành, về thái độ và hành vi với chất và sự biến đổi chất, giá trị trong đời sống thực tiễn tác dụng tốt và xấu đến môi trường.

Khi GV xây dựng CH, BT cần xác định yêu cầu cần đạt của người học sau khi học bài đó chứ không phải là mô tả những yêu cầu về nội dung mà chương trình quy định. ❖ Đảm bảo tính chính xác của nội dung Nếu CH, BT không đảm bảo tính chính xác của nội dung thì việc định hướng trả lời của HS không đạt được mục tiêu dạy học. ❖ Đảm bảo phát huy tính tích cực, nguyên tắc hệ thống và thực tiễn CH, BT phải đảm bảo được phát huy tính tích cực trong dạy học. Bản thân CH, BT đảm bảo trật tự logic hướng dẫn HS từng bước phát hiện ra bản chất của sự vật, quy luật của hiện tượng và các quá trình hóa học diễn ra kích thích tính tích cực tìm tòi ham muốn tìm hiểu.

Như vậy, CH, BT phải đảm bảo tính hệ thống về mặt nội dung nhất là có thể hướng đến áp dụng thực tiễn.

1.3.2. Quy trình thiết kế câu hỏi, bài tập Theo Lê Thanh Oai (2003) và nhiều tác giả khác thì quy trình đó như sau: Bảng 1.1. Quy trình thiết kế câu hỏi, bài tập Bước 1 Xác định mục tiêu dạy học Bước 2 Phân tích nội dung dạy học Bước 3 Xác định nội dung kiến thức có thể mã hóa thành CH, BT ứng với các khâu của quá trình dạy học Bước 4 Diễn đạt các khả năng mã hóa nội dung kiến thức đó thành CH, BT Bước 5 Lựa chọn sắp xếp các câu hỏi đó thành hệ thống theo mục đích lý luận dạy học ❖ Xác định mục tiêu dạy học

14

* Ý nghĩa của việc xác định mục tiêu GV phải coi trọng việc xác định mục tiêu dạy học trong khi soạn giáo án (thiết kế bài giảng). Việc xác định mục tiêu đúng yêu cầu phải nắm vững cấu trúc của chương trình, hình dung được một cách chính xác vị trí của từng bài học và mục tiêu phải đạt được khi bài học kết thúc. Cần phải phân biệt rõ ràng mục đích và mục tiêu trong quá trình dạy học.

Mục đích được hiểu là mục tiêu khái quát, dài hạn. Ví dụ: mục đích của chương trình giáo dục một quốc gia, mục đích chương trình của một bậc học, mục đích sống của con người.

Mục tiêu là mục đích ngắn hạn cụ thể. Ví dụ: mục tiêu của một chương, một bài, trong một thời gian ngắn, một công đoạn ngắn để thực hiện một nhiệm vụ gì đó.

- Theo quan điểm “công nghệ” thì mục tiêu là “đầu ra”, là “sản phẩm”, là cái đích cụ thể của một quá trình, một công đoạn sản xuất.

- Mục tiêu đề ra là cho HS, do HS thực hiện. GV phải hình dung được là sau một bài, một chương, HS phải nắm được những kiến thức gì, rèn được kĩ năng gì, hình thành những thái độ gì. Các mức độ kiến thức, kĩ năng, thái độ đạt được đến đâu đối với số đông HS, với HS giỏi và HS yếu.

- Không được phát biểu mục tiêu dạy học như mục đích của công việc dạy học, như phải làm cho HS nắm được khái niệm sự khử, sự oxi hóa; bằng thực nghiệm để cho HS hiểu đâu là hiện tượng vật lý và đâu là hiện tượng hóa học (phải nêu được bản chất của 2 vấn đề này)… * Các lĩnh vực mục tiêu Cần phải phân biệt mục đích và mục tiêu như đã trình bày ở trên. Mục tiêu và mục đích có ý nghĩa chung là cái đề ra để nhằm đạt tới, để thực hiện nhiệm vụ.

Theo Patrick Griffin các nhà giáo dục thống nhất có 3 lĩnh vực mục tiêu: - Lĩnh vực nhận thức, thể hiện bằng những kỹ năng về lý luận, về suy nghĩ, về lập luận bao gồm việc thu thập các sự kiện, việc nhận thức, giải thích, cách suy luận theo kiểu suy diễn, quy nạp và đánh giá có phê phán.

- Lĩnh vực hoạt động, liên quan đến những kỹ năng khéo léo chân tay.

15

- Lĩnh vực về cảm xúc, liên quan đến những thái độ và những đáp ứng về mặt tình cảm và sự tiếp thu một tập hợp các lý tưởng.

Bloom B, cũng chia tương tự Patrick Griffin thành 3 lĩnh vực mục tiêu, nhận thức (congnitive), vận dụng (psycho) và tình cảm (affective).

Nhóm mục tiêu nhận thức (cognitive) đề cập đến việc lĩnh hội và vận dụng các kiến thức (sự kiện, khái niệm, định luật, học thuyết, quá trình,…). Theo Bloom (1956) có 6 mức độ từ thấp đến cao được gọi là thang Bloom: biết, hiểu, áp dụng, phân tích, tổng hợp và đánh giá.

Nhóm mục tiêu vận dụng (hành động: psycho – motor) đề cập tới mức độ thành thạo các kỹ năng thực hiện hành động. Trong lĩnh vực này có các mức độ: - Bắt chước: quan sát và lặp lại các hành động.

- Thao tác: thực hiện các hành động theo sự chỉ dẫn của người khác hơn là quan sát.

- Hành động đúng và chuẩn xác.

- Hành động phối hợp (kĩ năng): thực hiện một loạt hành động phối hợp một cách nhịp nhàng, nhất quán, nhanh chóng.

- Hành động tự nhiên (kỹ xảo): thực một loạt hành động một cách thành thạo, dễ dàng, tự động, không cần cố gắng nhiều về mặt thể lực, trí lực.

Nhóm mục tiêu cảm xúc (affetive): đề cập tới cảm giác, thái độ, giá trị. Theo Bloom và Masior (1964) có thể phân biệt 5 mức độ: - Tiếp nhận: tiếp thu một kích thích, tham gia hoạt động một cách thụ động.

- Đáp ứng: trả lời kích thích, tham gia hoạt động một cách vui lòng, thích thú, đồng ý làm theo.

- Định giá: thấy rõ giá trị công việc, kiên định thái độ, tự nguyện cam kết tham gia.

- Tổ chức: sắp xếp, phối hợp những hoạt động dài ngày, qua đó tích hợp những giá trị mới vào hệ thống giá trị bản thân.

- Biểu thị tính cách riêng bằng việc định hình những giá trị tiếp thu. * Những quy tắc viết mục tiêu bài học Theo Gronlund (1985) khi xác định mục tiêu bài học cần dựa vào 5 tiêu chí:

16

1. Mục tiêu định rõ mức độ hoàn thành công việc của HS, nghĩa là chỉ rõ học xong bài này HS đạt được cái gì, chứ không phải là trong bài này GV phải làm gì.

2. Mục tiêu phải nói rõ đầu ra của bài học chứ không phải là tiến trình bài học.

3. Mục tiêu không phải đơn thuần là các chủ đề của bài học mà là cái đích bài học phải đạt tới.

4. Mỗi mục tiêu chỉ nên phản ánh một đầu ra để thuận lợi cho việc đánh giá kết quả bài học. Nếu bài học có nhiều mục tiêuơ thì nên trình bày từng mục tiêu và mức độ đạt được của từng mục tiêu đó.

5. Mỗi đầu ra của mục tiêu nên diễn đạt bằng một động từ được lựa chọn để xác định rõ mức độ HS phải đạt bằng hành động. Những động từ như nắm được, hiểu được thường thích hợp với mục tiêu chung. Để xác định các mục tiêu cụ thể thì cần dùng các động từ: phân tích, so sánh, chứng minh, áp dụng, quan sát, đo được… * Ba thành phần cần quan tâm khi viết mục tiêu bài học (theo Mager 1975) Nêu rõ hành động HS phải thực hiện. Phần này chứa một động từ chỉ rõ đích HS phải đạt tới.

Ví dụ: Trong bài thực hành …điều chế kim loại kiềm và tính chất của nhôm” HS thực hiện được một số phản ứng hóa học của kim loại kiềm và nhôm với các chất khác nhau, phải biết quan sát hiện tượng xảy ra và viết được PTHH. Xác định những điều kiện. HS cần có để thực hiện hành động.

Ví dụ: Trong dạng bài tính chất hóa học của các kim loại. Biết rằng: - Hai kim loại X, Y đều là kim loại kiềm thổ.

- X tác dụng được với H2O ở nhiệt độ thường (khử mạnh).

- Y tác dụng được HCl, O2 nhưng không tác dụng với H2O. Đối với loại bài tập này HS phải nắm vững tính chất hóa học của kim loại kiềm thổ.

Tiêu chí đánh giá mức độ đạt mục tiêu: GV phải dự kiến mức độ đạt được của mục tiêu.

Ví dụ: Hoàn thành bài kiểm tra trong bao nhiêu phút? Tỉ lệ đạt từ trung bình trở lên?

Sai sót tối đa có thể có của một HS.

17

❖ Phân tích logic nội dung dạy học Toàn bộ nội dung của môn học, của từng bài học đều có mối liên kết logic với nhau và là điều kiện quyết định để thiết kế CH, BT. Nếu như mối liên hệ bị vi phạm thì việc tiếp thu tri thức mới khó khăn. Phân tích logic nội dung dạy học là cơ sở quan trọng cho việc thiết kế và sử dụng CH, BT để tổ chức hoạt động nhận thức cho HS. Lập dàn bài, phân tích mạch kiến thức và sơ đồ kiến thức là cơ sở thuận lợi cho việc thiết kế CH và BT. Dàn bài là tổ hợp các đề mục chứa đựng một giới hạn nội dung và có giới hạn tương đối với các đề mục khác. Lập dàn ý cho các bài học cần phải xác định mối quan hệ giữa các đề mục với nhau, giữa các mục lớn với mục nhỏ; kết hợp việc tách các ý chính và thiết lập mối quan hệ giữa các ý chính; tiếp tục phân chia thành các mục nhỏ, phần nhỏ cuối cùng thành các đơn vị nhận thức làm cơ sở cho xây dựng CH, BT. ❖ Xác định các tiêu chí để thiết kế hệ thống CH, BT cho KT- ĐG Trong dạy học, ứng với một hay một số đơn vị kiến thức ta cần xây dựng một CH hay BT. Đối với CH, BT trong khâu KT-ĐG cần đảm bảo các yêu cầu sau: - Phải đánh giá khách quan toàn diện chất lượng lĩnh hội cả kiến thức, kĩ năng, thái độ của HS theo mục tiêu dạy học đề ra.

- Các CH, BT phải có tác dụng kiểm tra mức độ vận dụng sáng tạo tri thức vào thực tế đời sống .

- Các CH, BT phải có tác dụng phân loại được trình độ HS, cung cấp thông tin ngược để điều chỉnh toàn bộ quá trình dạy học. ❖ Diễn đạt các khả năng mã hóa nội dung kiến thức thành câu hỏi, bài tập * Thiết kế câu hỏi Mỗi CH bao gồm phần thân và từ để hỏi, phần thân là thông tin cho vấn đề hỏi thường là một mệnh đề khẳng định, các từ hỏi là từ nghi vấn và cũng là cấp độ hỏi để hỏi người hỏi. Các từ ngữ biểu thị nghi vấn là những từ ngữ riêng thuộc các nhóm sau: - Dùng đại từ nghi vấn để hỏi và đặt vào vị trí của thành phần nghi vấn: ai? ở đâu? cái gì? nào? thế sao? sao? bao nhiêu? mấy? lâu?

18

- Dùng các từ hình thái đặt ở cuối câu như: à, ư, như , nhé, hả. Ví dụ: Em không nhớ nhầm sự oxi hóa là sự tách oxi ra khỏi hợp chất đó chứ? Có chắc chắn thế không?

- Dùng từ “hay” đặt ở hai vế của câu để biểu hiện sự nghi vấn lựa chọn. Ví dụ: Vấn đề này đúng hay sai? Em làm như bạn hay theo cách khác?

- Dùng câu nghi vấn để khẳng định hay phủ định, khắc sâu, lấy lại, bày tỏ, can ngăn… để bày tỏ cảm xức của mình trước một vấn đề, một sự việc. Ví dụ: Chúng ta có thể giải thích như vậy hay không? Không phải giả thiết của em còn thiếu điều kiện chứ?

- Thực ra khi hỏi người hỏi biết nhiều hơn người được hỏi nếu như câu hỏi đúng. Ngoài ra câu hỏi không có từ hỏi là một mệnh lệnh hay yêu cầu.

Ví dụ: Chứng minh rằng Al2O3 là một oxit lưỡng tính. Là một câu yêu cầu hay mệnh lệnh, như câu: Tại sao nói Al2O3 là một oxit lưỡng tính? Lại là một CH trong đó thân CH là: Al2O3 là một oxit lưỡng tính là thông tin cho vấn đề cần hỏi, còn từ hỏi là tại sao? Các từ hỏi được thay đổi tùy theo cấp độ hỏi và yêu cầu hỏi: là gì? như thế nào? tại sao? vì sao?... Còn có thể có các dạng mệnh lệnh khác: chứng minh rằng, hãy chứng minh, cho biết lí do,…

Trong dạy hóa học dựa vào đặc điểm kiến thức của bộ môn có thể có các dạng câu hỏi sau: 1. Tùy vào KT – ĐG cấp độ nhận thức và mục tiêu kiểm tra về kiến thức, kĩ năng, thái độ của HS mà chúng ta có những câu hỏi khác nhau. Nhưng đã hỏi thì phải sử dụng các từ nghi vấn như sau: - Em biết gì về…?

- Cho một ví dụ về …?

2. Những CH đòi hỏi HS phải giải thích có thể dùng những từ hỏi chung như: - Hãy giải thích tại sao…?

- Em có thể giải thích như thế nào về…?

- Vì sao lại có hiện tượng (quá trình, qui luật, định luật)…?

3. Những CH đòi hỏi HS phải phân tích, so sánh có thể dùng những từ hỏi chung như sau:

19

- Những đặc điểm giống nhau giữa … và … là gì?

- Những đặc điểm nào chứng tỏ…?

4. Những CH đòi hỏi HS nêu những phán đoán, những dự đoán, những giả định của mình (trong giải quyết vấn đề nghiên cứu,..) có thể dùng chung các từ hỏi: - Điều gì sẽ xảy ra nếu…?

- Thử dự đoán xem… như thế nào? Khi/nếu - Hiện tượng … có xảy ra không nếu….?

Ngoài ra trong câu hỏi nên sử dụng các động từ phân tích như: phân tích, chứng minh, so sánh, định nghĩa, đánh giá, giải thích, xác định, minh họa, liên hệ, tóm tắt, mô tả quá trình… Để đơn giản hơn, có tác giả đưa ra 2 cách đặt CH: - Cách 1: (tự hỏi) + (nội dung hỏi có ngầm chứa một sự gợi ý hay chính là thông tin về câu hỏi).

- Cách 2: (mệnh lệnh) + (nội dung cần trả lời) + (gợi ý). * Thiết kế bài tập - Hệ thống các BT, bài toán (ký hiệu chung là BT) hóa học đề cập đến những kiến thức về hiện tượng, khái niệm, qui luật (định luật), học thuyết, quá trình hóa học,… những kiến thức đó có thể khái quát được bằng sơ đồ, mô hình, công thức toán học. BTHH có thể đúng trong tất cả các khâu của quá trình dạy học.

- Khi thiết kế bài tập hóa học, điều quan trọng là nắm vững các điều kiện bản chất của hệ thống các khái niệm, tính qui luật của hiện tượng hóa học, mối liên quan giữa các yếu tố cấu tạo đến tính chất đặc biệt phải đặt sự kiện, hiện tượng, quá trình,… trong điều kiện của nó. Trên cơ sở cho phép khái quát hóa kiến thức thành mô hình BT, bài toán có sự hỗ trợ của công cụ toán học, giúp ta có thể giải và áp dụng các bài toán trong thực tiễn đời sống, sản xuất, bảo vệ môi trường,… trên cơ sở các học thuyết, định luật, qui tắc, qui luật, nguyên tắc và quá trình hóa học.

- Có những BT, bài toán là những yêu cầu hay mệnh lệnh để HS tự lực làm ở nhà, thường những BT này tạo thông tin cho việc đặt và trả lời CH. Như vậy, cấu trúc các BT loại này thường có hai phần chính: lệnh thực hiện tạo ra các thông tin,

20

tài liệu có tính “nguyên liệu” để cung cấp cho phần thứ hai của BT là phần câu hỏi mà HS phải gia công tư liệu do phần thứ nhất cung cấp.

- Có nhiều BT là những đề toán, khi đó HS phải sử dụng công cụ toán học để giải. Bài toán bao giờ cũng được cấu trúc bởi cái đã cho và cái cần tìm.

Ví dụ: các BT về lý thuyết như thành phần cấu tạo, tính chất, ứng dụng của các chất,… BT thực nghiệm như quan sát, nhận xét hiện tượng…, bài toán hóa học như các dạng toán cơ bản, một số dạng toán biến đổi thường gặp và các dạng bài toán khác.

Tuy nhiên, khi sử dụng công cụ tính toán để thiết kế các BT, giải các BT cần lưu ý ra thêm câu hỏi để HS lý giải, biện luận trên cơ sở của các nguyên lý, nguyên tắc, qui luật, định luật, học thuyết và quá trình hóa học, làm cho tri thức hóa học được sâu sắc hơn, tránh toán học hóa nội dung hóa học.

Như vậy khi dùng các mô hình, công thức toán học cố gắng hướng vào giải thích các vấn đề hóa học mà ở đó có thể lượng hóa các quan hệ bằng các đại lượng toán học. Có như vậy mới tránh được BT trở thành bài toán số học hay đại số thuần túy mà không tải được kiến thức hóa học, thậm chí là sai với hóa học, do đó không thể kiểm tra được kiến thức hóa học của HS. 1.4. PHƯƠNG PHÁP XÂY DỰNG CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN [1], [7] 1.4.1. Các dạng câu hỏi trắc nghiệm khách quan Trắc nghiệm khách quan được chia làm 4 dạng câu hỏi: CH NLC, câu hỏi đúng sai, CH ghép đôi, câu điền khuyết và câu trả lời ngắn. ❖ Câu hỏi nhiều lựa chọn Khái niệm: Câu nhiều lựa chọn (NLC – multiple – choice items) là những câu hỏi đưa ra một nhận định và một số phương án trả lời, HS phải chọn để đánh dấu vào một phương án đúng hoặc phương án tốt nhất.

Cấu trúc: Cấu trúc của câu hỏi nhiều lựa chọn có 2 phần: - Phần đầu được gọi là câu dẫn (stem), dùng để nêu vấn đề, cung cấp thông tin cần thiết hoặc nêu 1 câu hỏi.

21

- Phần sau là phương án chọn, được đánh dấu bằng các chữ cái A,B,C,D,... hoặc các chữ số 1,2,3,4,... Kiểu câu hỏi nhiều lựa chọn đơn giản nhất qui định trong các phương án chọn chỉ có một phương án đúng duy nhất hoặc một phương án đúng nhất, các phương án khác gọi là phương án nhiễu (distractor). Phương án nhiễu là những câu sai, nhưng trông có vẻ đúng, có vẻ hợp lí, thu hút các thí sinh có năng lực kém, được đưa vào để “gây nhiễu” đối với những thí sinh không nắm chắc vấn đề.

Ví dụ: Phản ứng nhiệt nhôm là phản ứng A. của nhôm với khí oxi.

B. dùng CO để khứ nhôm oxit.

C. của nhôm với các oxit kim loại.

D. nung nóng Al(OH)3.

Đối với câu hỏi này, HS sẽ trả lời là đáp án C. của nhôm với các oxit kim loại.

Vì trong các câu trả lời, chỉ có đáp án C là đúng. Trong một số câu hỏi sẽ đưa ra phương án nhiễu là sự thiếu hụt hay sai sót của câu trả lời đúng thì HS sẽ phải chọn câu trả lời đúng nhất. ❖ Câu đúng/sai Khái niệm: Câu đúng/sai (True/False, Yes/No items) là câu đưa ra một nhận định, HS phải lựa chọn một trong hai phương án trả lời để khẳng định nhận định đó là đúng hay sai, hoặc có hay không.

Ví dụ: Nhôm là một chất lưỡng tính. Đúng hay sai?

A. Đúng.

B. Sai.

Loại CH này là CH đơn giản nhất trong các loại CH trắc nghiệm, xác suất đúng cao nhất, 50%, nên khuyến khích sự đoán mò của HS làm cho độ tin cậy thấp. ❖ Câu hỏi ghép đôi Câu hỏi ghép (Matching items) đôi bao gồm 2 dãy các từ, cụm từ, biểu thức, câu... (được gọi là các phương án của dãy), đòi hỏi HS phải ghép phương án của dãy này với 1 phương án của dãy kia sao cho phù hợp với 1 yếu cầu nào đó.

Số phương án của dãy này với dãy kia không nhất thiết phải bằng nhau. Tốt nhất là không nên bằng nhau, vì 2 phương án cuối cùng sẽ mặc nhiên được ghép với nhau mà không cần phải lựa chọn.

22

Ví dụ: Ghép cột A với cột B cho phù hợp: Cột A

Cột B A. Có chất rắn màu đỏ tạo thành bám

1. Cho đinh sắt vào dung dịch HCl

vào thanh kim loại, màu xanh của dung dịch nhạt dần. Kim loại tan dần.

2. Cho đinh sắt vào CuCl2

B. Có bọt khí thoát ra, sắt tan dần.

C. Có khí mùi hắc thoát ra dung dịch có

3. Cho dây đồng vào dung dịch FeSO4

màu xanh.

4. Cho kim loại đồng vào H2SO4 đặc

D. Không có hiện tượng.

Loại CH này rất thích hợp để phân loại HS vì sự đoán mò giảm đi. Nếu được soạn thảo kĩ càng sẽ đưa mức tư duy lên cao hơn. ❖ Câu điền khuyết và câu hỏi ngắn Loại CH điền khuyết (supply item) hay câu trả lời ngắn thực ra là một, nó chỉ khác nhau ở cách trình bày. Nếu được trình bày dưới dạng CH thì gọi là câu trả lời ngắn, còn nếu trình bày dưới dạng một câu phát biểu chưa hoàn chỉnh thì gọi là câu điền khuyết.

Loại CH này được trả lời tự do, khảo sát mức độ sáng tạo của HS, nên được quan niệm như sự giao nhau của trắc nghiệm khách quan và tự luận.

Ví dụ: Về câu điền khuyết: 1. Cấu hình e của Fe.......(1).............., Fe2+......(2)..............., Fe3+ ..........(3).....

2. Quặng có hàm lượng sắt cao nhất là.........(4)......... thấp nhất là ........(5)...... Đáp án lần lượt là (1) 1s22s22p63s23p63d64s2 ; (2)1s22s22p63s23p63d6; (3) 1s22s22p63s23p63d5 ; (4) FeO ; (5) Fe3O4 Ví dụ: Về câu hỏi ngắn: Hỏi: “Crom có các số oxi hóa thường gặp?”. Trả lời: “+2, +3, +6”.

Hỏi: “Vị trí của Al trong bảng tuần hoàn hóa học?”. Trả lời: “Ô 13, chu kỳ 3, nhóm IIIA”.

Hỏi: “Kim loại kiềm ( nhóm IA ) gồm các kim loại nào?”. Trả lời: “Li, Na, K, Rb, Cs”.

Dưới đây là bảng so sánh các loại câu hỏi trắc nghiệm

23

Bảng 1.2. Bảng so sánh các loại câu hỏi trắc nghiệm.

Loại

Sử dụng khi

câu hỏi

nào

Ưu điểm

Nhược điểm

Nhiều

- Chỉ có 1 đáp

- Có thể đo nhiều mục tiêu. - Đoán mò có thể làm

lựa

án đúng.

- Dễ chấm điểm.

lệch việc đánh giá.

chọn

- Có một số

- Có thể bao phủ nhiều nội

- Khó xây dựng các

phương án có

dung.

phương án nhiễu hợp lí.

vẻ hợp lí ứng

- Các phương án nhiễu tốt

- HS có thể không thỏa

với phương án

cung cấp thông tin để

mãn do câu trả lời

đúng.

chuẩn đoán việc tiếp thu

không khớp với phương

của thí sinh.

án nào trong đề.

Đúng/

Cần đáng giá 1

- Có thể nêu nhiều câu hỏi

- Có thể trở thành câu hỏi

sai

mảng kiến thức

trong một thời gian ngắn.

tầm thường nếu không

rộng, đòi hỏi sử

- Dễ chấm điểm.

chế tác tốt.

dụng nhiều câu

- HS trả lời nhanh,ít tốn

- Khuyến khích HS đoán

hỏi.

thời gian.

mò vì xác suất là 50%.

- HS ít phạm lỗi về mặt kĩ

- Không cần tư duy, đa

thuật.

số là lí thuyết có sẵn trong sách.

- Có thể làm cho các HS khá giỏi thất vọng.

- Độ tin cậy thấp, khó thẩm định điểm yếu của HS.

Ghép

Có nhiều ý

- Dễ viết, dễ dùng.

- Quá trình loại trừ có

đôi

hoặc sự việc

- Có thể bao phủ nhiều nội

thể làm lệch kết quả nếu

liên quan, muốn dung.

chế tác không cẩn thận.

đo lường các

- Dễ chấm điểm.

- Quá nhiều các phương

mối quan hệ

- Giảm đi sự đoán mò của

án sẽ làm mất thời giam

24

giữa các thông

HS.

của HS.

tin.

- Có thể xem như nhiều câu hỏi nhiều lựa chọn.

- Có khả năng đánh giá hiệu quả.

Điền

- Đòi hỏi một trả - Để đánh giá việc tạo ra

- Khó chấm điểm vì

khuyết lời ngắn và rõ

một trả lời.

không có một chuẩn mực

hoặc

ràng.

- Giảm đoán mò triệt để.

nhất định. GV có thể hiểu

trả lời

- Muốn xem xét - Phát huy tính sáng tạo

sai ý sáng tạo của HS.

ngắn

thí sinh có biết

của HS.

- Rắc rối vì bị yếu tố

trả lời đúng hay

- Độ tin cậy cao.

chính tả quyết định.

không hơn là cho - Chấm điểm khách quan họ lựa chọn.

hơn.

- Giúp HS rèn luyện trí nhớ.

1.4.2. Xây dựng công cụ đáng giá ❖ Lựa chọn nội dung cụ thể cần đáng giá Tuy đã xác định mảng nội dung, mục tiêu học tập cụ thể cần đánh giá và mức độ quan trọng của từng mục tiêu và từng mảng nội dung, nhưng một môn học thường bao gồm rất nhiều nội dung nên cần chọn một mẫu nội dung cụ thể nào để đánh giá. Đây là công đoạn cần lựa chọn thận trọng.

Phương pháp đang xét là TNKQ, nhưng công đoạn này mang tính chủ quan của người lựa chọn: chọn mảng nội dung, chọn sách giáo khoa, chọn nhà xuất bản … Tính chủ quan này sẽ không ảnh hưởng nhiều đến độ giá trị của ĐTN nếu mục tiêu học tập được xác định cẩn trọng và rõ ràng.

Mỗi một nội dung cụ thể cần ĐG được viết ra thành một câu thiết kế. Câu thiết kế là các phát biểu về các sự vật, hiên tượng, khái niệm…hoặc hiểu biết đòi hỏi HS phải nắm được. Có hai loại câu thiết kế: câu thiết kế liên quan đến các yếu tố nội dung quan trọng và câu thiết kế liên quan đến loại lập luận cần thể hiện. Mỗi câu thiết kế là một đơn vị để có thể dựa vào đó chế tác một loại CH TNKQ xác định.

Cần dựa vào các bảng đặc trưng để liệt kê ra các ý cần viết câu thiết kế và số câu

25

thiết kế nên xây dựng nhiều hơn số lượng được ghi trong mỗi ô, vì trong tương lai cần xây dựng các ĐTN tương đương và cũng có thể chế tác CH theo phương pháp khác. Cần lưu ý rằng để đánh giá trình độ lập luận, nên đưa ra các tình huống khác với tình huống HS đã thực hiện trong quá khứ, vì nếu như vậy sẽ chỉ đánh giá được khả năng nhớ lại lập luận cũ trước đây. Để nêu ví dụ về câu thiết kế và các bước chuyển đổi thành các CH trắc nghiệm theo các dạng khác nhau, chúng ta lấy một nội dung trong chương trình lớp 12 THPT dưới đây.

Câu tự luận: “Vị trí của crom trong bảng tuần hoàn hóa học ?” HS sẽ trả lời là: “Ô 24, nhóm VIB, chu kỳ 4” Câu thiết kế của câu tự luận trên là: Ô 24, nhóm VIB, chu kỳ 4.

Từ nội dung câu thiết kế trên, chúng ta có thể xây dựng các câu hỏi trắc nghiệm khác nhau với cùng một lượng kiến thức. ❖ Chế tác các loại câu hỏi Khi đã có các câu thiết kế, có thể dựa vào các câu thiết kế để chế tác thành một loại CH TNKQ nào đấy.

Ví dụ: Câu thiết kế

Ô 24, nhóm VIB, chu kỳ 4.

Câu đúng/sai

Ô 24, nhóm IB, chu kỳ 4.(Sai) Ô 24, nhóm IB, chu kỳ 3.(Sai) Ô 24, nhóm VIB, chu kỳ 4.(Đúng) Ô 24, nhóm VIB, chu kỳ 3.(Sai)

Câu điền khiết

Ô ...(1)....., nhóm ....(2)....., chu kỳ .....(3).....

Câu nhiều lựa chọn

Cho biết số hiệu nguyên tử Cr là 24. Vị trí của Cr ( chu kỳ, nhóm) trong bảng hệ thống tuần hoàn là: A. Chu kỳ 4, nhóm VIB B. Chu kỳ 3, nhóm VIB. C. Chu kỳ 4, nhóm IB. D. Chu kỳ 3, nhóm IB.

26

Đối với CH NLC, một trong những khó khăn lớn đối với người thiết kế là tìm được các phương án nhiễu “hợp lí”, càng “đánh lừa” được nhiều thí sinh càng tốt. *Hướng dẫn chế tác các loại câu hỏi trắc nghiệm khách quan Hướng dẫn chung cho các loại câu hỏi + Lời lẽ đơn giản và tập trung. Khả năng đọc yếu nhất cũng hiểu được. + Câu dẫn nên là 1 câu đầy đủ.

• Tránh làm lộ đáp án trong câu hỏi và giữa các câu hỏi trong đề kiểm tra.

• Phương án đúng không dễ nhận ra đối với các HS không nắm vững kiến thức.

• Nhấn mạnh các từ quan trọng. (như: không, hầu hết, ít nhất, tối thiểu,....).

• Có đồng nghiệp xem xét lại các câu hỏi.

• Nên kiểm tra lại cẩn thận các đáp án trước khi chấm điểm. Đối với câu hỏi nhiều lựa chọn • Câu dẫn nên là câu hỏi trực tiếp.

• Hạn chế các đoạn trùng lặp trong phương án chọn.

• Đảm bảo chỉ có 1 phương án đúng, hoặc 1 phương án tốt nhất.

• Giữ cho các phương án chọn ngắn gọn, tương đương về cấu trúc và độ dài.

• Phương án nhiễu phải thật sự “có vẻ hợp lí”, không nhất thiết số lượng phương án nhiễu phải như nhau.

• Hạn chế sử dụng “Tất cả các phương án đều đúng” hoặc “Không có phương án nào đúng”, HS dễ chọn phương án đó mà không cần suy nghĩ.

• Cẩn thận khi sử dụng cụm từ “luôn luôn”, “không bao giờ”. Đối với câu hỏi đúng sai • CH phải hoàn toàn đúng, hoặc hoàn toàn sai, không được vừa đúng vừa sai.

• Cẩn thận với các từ “luôn luôn”, “không bao giờ”, “chắc chắn”, “tất cả”,...

• Từ ngữ chính xác, rõ ràng, không gây hiểu nhầm. Đối với câu hỏi ghép đôi • Chỉ rõ yêu cầu để ghép đôi.

• Không quá nhiều phương án để ghép đôi (<10).

27

• Giữ cho các phương án ở mỗi vế là đồng nhất và tương đương về cấu trúc.

Số phương án 2 về không bằng nhau và cho phép chọn trả lời nhiều hơn 1 phương án. Đối với câu hỏi điền khiết và câu trả lời ngắn • Nếu 1 câu hỏi và yêu cầu đưa ra 1 câu trả lời.

• Chỉ nên chừa 1 chỗ trống cho 1 câu hỏi.

• Không để độ dài khoảng trống làm lộ đáp án.

• Đặt khoảng trống ở cuối câu.

• Nếu đáp án là con số, cần cho biết phải biễu diễn con số như thế nào (số chữ số thập phân, đơn vị đo là gì...)

Ngoài hướng dẫn trên, dưới đây là 1 vài lưu ý nhắm nâng cao chất lượng của các câu hỏi TNKQ. • Viết các phương án nhiễu hợp lí là công việc khó nhất khi chế tác một câu hỏi nhiều lựa chọn. “Phương án nhiễu hợp lí” là một phương án sai nhưng có vẻ là đúng đối với những người không nắm chắc vấn đề. Một bí quyết để tìm phương án nhiễu hợp lí là cho HS làm hàng loạt câu trả lời ngắn theo chủ đề liên quan rồi chọn các nội dung trả lời sai phổ biến để chế tác phương án nhiễu.

• Có thể cung cấp cho HS các đoạn văn, bảng thông tin, sơ đồ hoặc mô tả thí nghiệm, sau đó hỏi dựa vào các thông tin đó để trả lời hàng loạt CH sử dụng trình độ lập luận. Cách này thường được dùng ở các ĐTN đọc hiểu. Đối với CH mô tả thí nghiệm, người ta có thể cung cấp số liệu thu được qua thí nghiệm và cho HS các CH để phán đoán, suy luận từ kết quả quan sát. Loại CH có các bảng số hoặc mô tả thí nghiệm thường cho phép kiểm tra trình độ suy luận cao hơn là các CH đơn lẻ. ❖ Kết hợp các câu hỏi thành một đề kiểm tra Nên bố trí các câu hỏi dễ ở đầu ĐTN để nâng cao độ tự tin của HS khi bắt đầu làm câu. Chú ý phân bố các CH theo từng loại CH hoặc từng loại mục tiêu học tập.

Nên cho HS biết điểm dự định đối với câu hỏi để họ ưu tiên chú ý các CH điểm cao.

Khi in đề kiểm tra, các phần của một câu hỏi nên bố trí nhằm trên cùng một trang.

28

Về thời gian trắc nghệm: Cần ước lượng dùng thời gian tối thiểu cần thiết để hoàn thành câu trắc nghiệm. Thông thường đối với HS phổ thông, một lần kiểm tra không quá 45 phút. HS có thể trả lời 25 – 90 câu hỏi một lần thì tùy theo sự phức tạp của câu hỏi. Các CH nhiều lựa chọn thường cần 30 giây đến 60 giây để trả lời.

Nếu thời gian qui định để làm không đủ, có thể điều chỉnh bằng các biện pháp: - Chuyển một số loại câu hỏi cần nhiều thời gian thành các câu hỏi đúng/sai.

- Chỉ kiểm tra một số mục tiêu học tập bằng cách chọn ngẫu nhiên.

- Tích hợp các mục tiêu học tập thành nhóm mục tiêu. Đảm bảo đủ thời gian để mọi HS có thể làm hết mọi CH trong đề kiểm tra là một yêu cầu rất quan trọng đối với các đề kiểm tra thông thường. Nếu không đủ thời gian thì kết quả ĐG sẽ sai lệch. Do đó, trừ khi có nhu cầu đo tốc đọ xử lí bằng các ĐTN tốc độ, thông thường cần tính toán để đảm bảo đủ thời gian cho mọi HS làm hết các CH trong đề kiểm tra.

1.5. THIẾT KẾ BÀI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP[2], [4], [5] 1.5.1. Xây dựng bản đặc tả đề kiểm tra Một trong những mục đích của KT-ĐG là sử dụng kết quả hoặc KT-ĐG để đưa ra những quyết định liên quan đến quá trình học tập của người học.

1.5.1.1. Khái niệm Bản đặc tả đề kiểm tra (trong tiếng Anh gọi là specification hay test blueprint) là một bản mô tả chi tiết, có vai trò như một hướng dẫn để viết một đề thi hoàn chỉnh. Bản đặc tả đề thi cung cấp thông tin về cấu trúc đề thi, hình thức của câu hỏi, số lượng câu hỏi ở mỗi loại, và phân bố câu hỏi trên mỗi mục tiêu đánh giá.

1.5.1.2. Cấu trúc bản đặc tả đề kiểm tra ( bảng trọng số ) Một bản đặc tả đề kiểm tra cần chỉ rõ mục đích của bài kiểm tra, những mục tiêu dạy học mà bài kiểm tra sẽ đánh giá, ma trận phân bố câu hỏi theo nội dung dạy học và mục tiêu dạy học, cụ thể như sau: Bảng ma trận trong số nội dung và năng lực cần đánh giá Đây là một bảng có cấu trúc hai chiều, với một chiều là các chủ đề kiến thức và một chiều là các cấp độ năng lực mà người học sẽ được đánh giá thông qua đề

29

thi. Với mỗi chủ đề kiến thức, tại một cấp độ năng lực, căn cứ mục tiêu dạy học, người dạy đưa ra một tỷ trọng cho phù hợp.

Bảng 1.3. Ma trận trọng số nội dung và năng lực cần đánh giá có thể có định dạng Nội dung/

Trọng

chủ đề

số (%)

A

X

B

Y

C

Z

…

…

Tổng

100%

Năng lực cần đánh giá/ Cấp độ nhận thức Nhớ

Hiểu

Áp dụng

Phân tích

……

Tùy theo đặc thù môn học, đặc thù lớp học, đặc thù bài KT-ĐG, người dạy có thể dùng những hệ thống miêu tả năng lực khác nhau cho phù hợp. Với thang năng lực nhận thức của Bloom, có thể sử dụng 6 cấp độ độc lập, hoặc ghép thành 4 tổ hợp năng lự: Tái hiện ( Nhớ ); Tái tọa ( Hiểu – Áp dụng ); Vận dụng bậc thấp; Vận dụng bậc cao (Suy luận sáng tạo). Khi đó, bảng ma trận trong số nội dung và năng lực cần đánh giá sẽ có định dạng như sau: Bảng 1.4. Bảng ma trận trọng số nội dung và năng lực Nội

Trọng số

dung/

(%)

chủ đề A

X

B

Y

C

Z

…

…

Tổng

100%

Năng lực cần đánh giá/ Cấp độ nhận thức Bậc 1: Tái

Bậc 2: Tái

Bậc 3: Vận

Bậc 4: Vận dụng

hiện (nhớ)

tạo (hiểu –

dụng bậc

bậc cao (suy luận

áp dụng)

thấp

sáng tạo)

30

1.5.2. Kỹ thuật viết câu hỏi đánh giá kết quả học tập 1.5.2.1. Ba nguyên tắc cơ bản viết câu hỏi kiểm tra đánh giá kết quả học tập Nguyên tắc 1: CH/ BT KTĐG chỉ nên tập trung hoàn toàn vào những mục tiêu dạy học cốt lõi. Đây là một nguyên tắc rất căn bản, cần đặc biệt lưu ý tuân thủ khi viết câu CH KTĐG. Việc thiết kế CH để ĐG những nội dung kiến thức hay kĩ năng nhỏ, không căn bản chỉ làm chúng ta mất thời gian mà không đạt được hiệu quả ĐG. Vì vậy, chú ý giới CH tập trung vào những mục tiêu dạy học quan trọng.

Nguyên tắc 2: Thiết kế câu hỏi/ bài tập KTĐG như thế nào để thông qua đó người học thể hiện những kiến thức, kĩ năng hay biểu hiện năng lực phù hợp với mục tiêu dạy học mà bạn đang có ý định đánh giá. Để đảm bảo nguyên tắc này, bạn cần biết rõ mình đang cần chuẩn bị đánh giá mục tiêu dạy học nào. Nếu người học trả lời đúng CH/ làm đúng BT, có nghĩa là các em đã đạt được mục tiêu đầu ra. Nếu các em làm sai/ trả lời sai, thì kết quả làm bài của người đọc cũng phải cung cấp thông tin cho người dạy biết người học đó còn chưa đạt mục tiêu dạy học ở điểm nào. Nguyên tắc này giúp người dạy tránh được tình trạng đôi khi thiết kế những CH/BT yêu cầu người học thể hiện ra cả những nét năng lực không cần thiết như đoán mò, sợ hãi, hay đặc biệt là khai thác sự khôn ngoan khi làm bài thi. Sự khôn ngoan khi làm bài thi là một thuật ngữ chỉ khả năng sử dụng chiến thuật làm bài thi của thí sinh, tận dụng những dấu hiệu gợi ý câu trả lời có thể xuất hiện trên những CH kém chất lượng, và tận dụng kinh nghiệm thi của bản thân để cải thiện điểm số cao hơn so với năng lực thật của mình. Những nét năng lực này làm ảnh hưởng đến tính chính xác của kết quả đánh giá, hay nói cách khác là ảnh hưởng tới độ giá trị của CH/BT. Dựa trên kết quả đánh giá bằng những CH kém chất lượng này, người dạy có thể sai lầm khi kết luận người học chưa đạt mục tiêu của bài học, trong khi thực tế người học thực sự có năng lực; và ngược lại, người học kém lại được coi là đã đạt được mục tiêu được đặt ra.

Nguyên tắc 3: Mỗi CH/BT cần được diễn đạt trong sáng và chính xác sao cho không cản trở người học thể hiện kiến thức, kĩ năng hoặc năng lực cần đánh giá.

Nguyên tắc này nhằm đảm bảo người dạy không thiết kế những CH có lối hành văn diễn đạt thiếu chính xác dẫn đến CH trở nên tối nghĩa hoặc khó hiểu, hậu quả là

31

người học có năng lực nhưng không làm bài được; hoặc những vấn đề đơn giản như sử dụng từ không phù hợp, hướng dẫn làm bài có diễn đạt không tốt, hình vẽ minh họa không rõ ràng cũng có thể làm cho người học có học lực tốt và làm chủ kiến thức nhưng lại trả lời sai.

Trên đây không phải là ba nguyên tắc duy nhất, nhưng là ba nguyên tắc cơ bản và quan trọng nhất mà mỗi người dạy càng thực hiện khi viết câu KTĐG KQHT. 1.5.2.2. Một số nguyên tắc khi biên soạn câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn (1) Phần dẫn cần bao gồm một hoặc một số câu truyền đạt một ý hoàn chỉnh, để người học đọc hết phần dẫn đã có thể nắm được sơ bộ câu hỏi đang kiểm tra vấn đề gì, đồng thời các phương án lựa chọn cần ngắn gọn.

(2) Mỗi câu hỏi nên thiết kế có 4 đến 5 phương án lựa chọn.

(3) Câu hỏi cũng như các phương án lựa chọn cần không có dấu hiệu kích thích thí sinh đoán mò đáp án. Hai tác giả Millman và pauk (1969) đã chỉ ra 10 đặc trưng lớn mà câu trắc nghiệm nhiều lựa chọn có thể cung cấp dấu hiệu để người dự thì đoán mò đáp án, đó là: - Phương án đúng được diễn đạt dài hơn những phương án còn lại.

- Phương án đúng được mô tả chi tiết và đầy đủ, khiến cho người ta dễ dàng nhận ra nhờ tính chính xác của phương án.

- Nếu một phương án lựa chọn chứa từ khóa được nhắc lại từ phần dẫn thì nhiều khả năng đó là phương án đúng.

- Người ta ít khi đặt phương án đầu tiên và phương án cuối cùng là phương án đúng. Nếu các phương án được sắp theo một trật tự sẽ có xu hướng xếp đáp án ở giữa.

- Nếu các phương án đều mang ý nghĩa cụ thể, chỉ có một phương án mang ý nghĩa khái quát thì nhiều khả năng phương án khái quát là đáp án.

- Nếu câu hỏi có phương án cuối cùng kiểu “ tất cả các phương án trên đều đúng/ sai” thì có thể câu này là đáp án.

- Việc sử dụng ngôn ngữ ngây ngô, dễ dãi, không phù hợp văn cảnh có thể là phương án nhiễu.

32

- Nếu chỉ có một phương án khi ghép với câu dẫn tạo nên một chính thể ngữ pháp thì đây là phương án.

(4) Phương án nhiễu không nên “sai” một cách quá lộ liễu mà cần có sự liên hệ logic nhất định với chủ đề và được diẽn đạt sao cho có vẻ đúng.

(5) Cần rất thận trọng khi sử dụng câu có phương án lựa chọn “tất cả các phương án trên đều đúng / sai” nên tránh. Trong đề thi không nên có quá nhiều CH loại này.

(6) Hạn chế sử dụng các câu phủ định, đặc biệt là các câu có hai lần phủ định.

Nếu nhất thiết phải dùng câu dạng này thì cần làm nổi bật từ phủ định bằng cách viết hoa hoặc in đậm.

(7) Các phương án lựa chọn cần hoàn toàn độc lập với nhau, tránh trùng lặp một phần hoặc hoàn toàn.

(8) Nếu có thể hãy sắp xếp các phương án lựa chọn theo một trật tự logic nhất định. Việc làm này sẽ kích thích thí sinh đoán mò đáp án.

(9) Trong cùng một đề thi, các câu hỏi có vị trí đáp án là phương án thứ nhất , thứ 2, thứ 3, … nên gần bằng nhau. Tránh trường hợp đề thi có quá nhiều câu hỏi có đáp án đều là phương án thứ nhất hoặc thứ hai.

(10) Các phương án lựa chọn nên chồng chất với nhau, có thể về ý nghĩa, thanh từ vựng, độ dài, thứ nguyên, loại từ …

(11) Trong một số trường hợp cụ thể cần chú ý tính thời sự hoặc dữ liệu đưa ra trong CH nhầm đảm bảo tính chính xác của dữ liệu, không gây tranh cãi về đáp án.

(12) Phải chắc chắn có một phương án đúng.

33

CHƯƠNG 2: KỸ THUẬT CHẾ TÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM PHẦN KIM LOẠI LỚP 12 THEO KIỂU NHIỀU LỰA CHỌN NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NHẬN THỨC CHO HỌC SINH 2.1. NỘI DUNG VÀ CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH PHẦN KIM LOẠI LỚP 12 Ở TRƯỜNG THPT [8] 2.1.1. Nội dung chương trình phần kim loại lớp 12 Phần kim loại trong chương trình THPT lớp 12 ( nâng cao) gồm 43 tiết, trong đó có 28 tiết lý thuyết, 6 tiết luyện tập, 5 tiết thực hành, và 2 tiết kiểm tra. Phần kim loại được xếp vào 3 chương ở cuối học kì I và nửa đầu học kì II của chương trình Hóa học lớp 12 THPT: • Chương V: Đại cương về kim loại • Chương VI: Kim loại kiềm – Kiềm thổ - Nhôm.

• Chương VII: Crom – Sắt – Đồng.

- Đây là phần kiến thức quan trọng trong chương trình hóa học phổ thông nói riêng cũng như khoa học hóa học nói chung, với nhiều ứng dụng và liên hệ thực tiễn cuộc sống.

- Phần kim loại cũng là phần khó, đòi hỏi học sinh không chỉ dừng lại ở mức độ nhận thức “biết” mà còn phải “hiểu”, không những phải nắm chắc lý thuyết thật vững còn cần phải suy luận, nhạy bén khi làm bài tập.

- Cung cấp những khái niệm đại cương về kim loại cũng như những hiểu biết về các kim loại cụ thể. Khắc sâu những kiến thức về những lý thuyết chủ đạo đã học như: cấu tạo nguyên tử, bảng tuần hoàn và định luật tuần hoàn, liên kết hóa học...

- Giúp giáo viên đánh giá được một cách bao quát trình độ nắm bắt, mức độ nhận thức về lý thuyết hóa vô cơ của học sinh.

- Thông qua phần kim loại, học sinh sẽ được rèn nhiều kĩ năng, kỹ xảo cơ bản và quan trọng trong quá trình học tập. ❖ Nội dung phần kim loại * Đại cương về kim loại a) Kiến thức cơ bản và trọng tâm - Vị trí của kim loại trong bảng tuần hoàn. Cấu tạo của nguyên tử kim loại,

34

cấu tạo của đơn chất kim loại và liên kết kim loại.

- Tính chất vật lý chung của kim loại: tính dẻo, tính dẫn nhiệt, dẫn điện, ánh kim. Tính chất vật lý khác của kim loại như tỉ khối, nhiệt độ nóng chảy, tính cứng..

- Tính chất hóa học chung của kim loại là tính khử: tác dụng với phi kim, với dung dịch axit HCl, H2SO4 loãng, HNO3, H2SO4 đặc, và với dung dịch muối.

- Cặp oxi hóa - khử của kim loại, so sánh tính chất những cặp oxi hóa - khử.

Dãy điện hóa của kim loại và ý nghĩa dãy điện hóa của kim loại.

- Sự ăn mòn kim loại và các phương pháp chống ăn mòn kim loại.

- Sự điện phân.

- Nguyên tắc điều chế kim loại và ba phương pháp điều chế kim loại . b) Kỹ năng - Từ đặc điểm cấu hình electron của nguyên tử kim loại suy ra tên, vị trí và tính chất của kim loại và ngược lại.

- Dự đoán được chiều phản ứng oxi hóa - khử dựa vào dãy điện hóa.

- Xác định được các PTHH chứng minh tính chất của kim loại.

- Phân biệt được ăn mòn hóa học và ăn mòn điện hóa ở một số hiện tượng thực tiễn cuộc sống.

- Sử dụng và bảo quản hợp lý một số đồ dùng bằng kim loại và hợp kim dựa vào đặc tính của chúng.

- Lựa chọn được phương pháp điều chế kim loại cụ thể cho phù hợp. * Kim loại kiềm – Kiềm thổ - Nhôm a) Kiến thức cơ bản và trọng tâm * Kim loại phân nhóm chính nhóm IA (nhóm kim loại kiềm) - Vị trí của kim loại kiềm trong bảng tuần hoàn. Tính chất vật lý đặc trưng của kim loại kiềm (màu sắc, nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng, độ cứng...).

- Cấu tạo nguyên tử và tính chất hóa học đặc trưng của các kim loại kiềm là tính khử mạnh nhất: tác dụng với phi kim, với axit và với nước.

- Ứng dụng của kim loại kiềm. Điều chế kim loại kiềm.

- Một số hợp chất quan trọng của Na (NaOH, NaCl, Na2CO3): tính chất, ứng dụng, điều chế. Cách nhận biết các hợp chất của Na.

35

* Kim loại phân nhóm chính nhóm IIA (nhóm kim loại kiềm thổ) - Vị trí của kim loại kiềm thổ trong bảng tuần hoàn. Tính chất vật lý và tính chất hóa học đặc trưng của kim loại nhóm IIA (tính khử mạnh).

- Ứng dụng và điều chế kim loại kiềm thổ.

- Một số hợp chất quan trọng của Ca (CaO, Ca(OH)2, CaCO3, CaSO4): tính chất, ứng dụng, điều chế.

- Nước cứng, các loại nước cứng và tác hại của nước cứng, nguyên tắc và các phương pháp làm mềm nước. * Nhôm - Vị trí của Al trong bảng tuần hoàn. Cấu tạo nguyên tử Al. Tính chất vật lý.

Tính chất hóa học của Al (tính khử mạnh). Ứng dụng của Al. Sản xuất Al. - Hợp chất của Al (Al2O3, Al(OH)3, AlCl3, Al2(SO4)3): tính chất, ứng dụng. b) Kỹ năng - Dự đoán tính chất hóa học, kiểm tra và kết luận về tính chất của đơn chất và một số hợp chất kim loại kiềm, kim loại nhóm IIA và Al. - Viết các VTHH minh họa tính chất hóa học và mô tả, giải thích các hiện tượng trong cuộc sống.

- Giải các bài tập liên quan. * Crom -Sắt – Đồng a) Kiến thức cơ bản và trọng tâm * Crom và hợp chất của Crom - Vị trí của Crom trong bảng tuần hoàn. Tính chất vật lý.

- Cấu tạo và tính chất hóa học của Crom. Ứng dụng và sản xuất Crom.

- Tính chất một số hợp chất của crom: CrO, Cr2O3, CrO3, Cr(OH)2, Cr(OH)3, Cr2+, Cr3+, CrO42-, Cr2O72-. * Sắt và hợp chất, hợp kim của sắt - Vị trí của sắt trong bảng tuần hoàn. Tính chất vật lý.

- Cấu tạo và tính chất hóa học của sắt.

- Tính chất, điều chế và ứng dụng của một số hợp chất: FeO, Fe2O3, Fe(OH)2, Fe(OH)3, Fe2+, Fe3+.

36

- Phân loại, tính chất, ứng dụng và sản xuất gang, thép. * Đồng và hợp chất của đồng - Vị trí của đồng trong bảng tuần hoàn. Tính chất vật lý.

- Cấu tạo và tính chất hóa học của đồng. Ứng dụng của đồng.

- Tính chất của một số hợp chất của đồng: CuO, Cu(OH)2, Cu2+. * Sơ lược về các kim loại khác - Cấu hình electron của các kim loại khác.

- Một số tính chất của các kim loại hác. b) Kỹ năng - Dự đoán, kiểm tra bằng thí nghiệm và kết luận tính chất hóa học của crom, sắt, đồng. Mô tả hiện tượng.

- Viết phương trình minh họa tính chất hóa học. Giải thích.

- Nhận biết ion Fe2+, Fe3+, Cu2+, Cr2+, Cr3+.

- Giải các bài tập hóa học liên quan.

2.1.2.Cấu trúc chương trình phân kim loại lớp 12 HỌC KÌ I Chương 5 : Đại cương về kim loại (13 tiết) Tiết 32, 33

Kim loại - Hợp kim

Tiết 34, 35

Dãy điện hóa chuẩn của kim loại

Tiết 36

Luyện tập: Tính chất của kim loại

Tiết 37

Sự điện phân

Tiết 38, 39

Sự ăn mòn kim loại

Tiết 40, 41

Điều chế kim loại

Tiết 42

Luyện tập: Sự điện phân, điều chế kim loại, sự ăn mòn kim loại loại,điều chế kim loại

Tiết 43

Bài thực hành số 3:Dãy điện hóa của kim

Tiết 44

Bài thực hành số 4: Ăn mòn kimloại, chống ăn mòn kim loại

Chương 6: Kim loại kiềm- Kim loại kiềm thổ - Nhôm(15 tiết) Tiết 45, 46

Kim loại kiềm - Một số hợp chất quan trọng của kim loại kiềm

37

Tiết 47, 48,

Kim loại kiềm thổ - Một số hợp chất quan trọng của kim loại kiềm

49

thổ - Nước cứng.

Tiết 50

Luyện tập: Kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ và hợp chất của chúng

Tiết 51

Bài thực hành số 5: Kim loại kiềm,kim loại kiềm thổ và hợp chất của chúng

Tiết 52, 53

Ôn tập kiểm tra học kì I

Tiết 54

Kiểm tra học kì HỌC KÌ II Chương 6: Kim loại kiềm- Kim loại kiềm thổ - Nhôm (tt)

Tiết 55, 56

Nhôm

Tiết 57

Một số hợp chất quan trọng của nhôm.

Tiết 58

Luyện tập: Kim loại nhôm, hợp chất của nhôm.

Tiết 59

Bài thực hành số 6: Kim loại nhôm và hợp chất của chúng Chương 7 : Crom – Sắt – Đồng ( 15 tiết )

Tiết 60

Crom

Tiết 61

Hợp chất của crom

Tiết 62

Luyện tập: Tính chất hóa học của crom và hợp chất của crom.

Tiết 63

Kiểm tra 1 tiết ( Al-Cr)

Tiết 64

Sắt

Tiết 65, 66

Hợp chất của sắt

Tiết 67, 68

Hợp kim của sắt

Tiết 69, 70

Đồng và hợp chất của đồng.

Tiết 71

Sơ lược về các kim loại khác Au, Ag, Ni, Zn, Sn, Pb

Tiết 72

Luyện tập: Tính chất hóa học của Fe, Cu và hợp chất của chúng – Kim loại khác

Tiết 73

Bài thực hành số 7: Tính chất hóa học Cr,Fe,Cu và hợp chất của chúng

Tiết 74

Kiểm tra 1 tiết.

38

2.2. KỸ THUẬT CHẾ TÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM NHIỀU LỰA CHỌN [1], [2] 2.2.1. Nguyên tắc chung khi chế tác câu hỏi trắc nghiệm Dù thiết kế câu hỏi trắc nghiệm theo dạng nào cũng phải dựa vào 5 nguyên tắc quan trọng sau đây: Nguyên tắc 1: CH cần phải tuân thủ đúng những nguyên tắc về mặt lí luận và bám sát vào nội dung của chương trình cần KT – ĐG. Nguyên tắc này là nhân tố cần thiết đảm bảo cho tính chính xác và khoa học của các câu hỏi trắc nghiệm khi được xây dựng để đánh giá kết quả học tập của HS trong nhà trường.

Nguyên tắc 2: Cần phải đưa ra các mệnh đề chính xác về mặt cú pháp. Đây là quy tắc chuẩn cho quá trình xây dựng tất cả các loại CH trong KT – ĐG. Đảm bảo chính xác về mặt cú pháp cũng là cơ sở đảm bảo cho sự chính xác và khoa học của đáp án, tránh gây sự tranh cãi, hiểu nhầm của HS trong quá trình hiểu CH và lựa chọn các đáp án.

Nguyên tắc 3: Không được đưa ra các thuật ngữ không rõ ràng nhằm mục đích đánh đố tư duy HS. Câu trắc nghiệm nhằm mục đích kiểm tra kiến thức của HS trên cơ sở nhận thức và tư duy khoa học của các em chứ không nhằm đánh đố HS bằng những thủ thuật của từ ngữ.

Nguyên tắc 4: Tránh các hình thức câu phủ định và việc đặt nhiều mệnh đề phủ định trong CH. Việc tích tụ nhiều mệnh đề phủ định có thể gây khả năng hiểu nhầm trong việc lựa chọn các câu trả lời.

Nguyên tắc 5: Cần phải tách biệt rõ ràng phần dữ kiện và phần câu hỏi trong câu. Cần tránh trường hợp dùng từ nối giữa phần hỏi và phần dữ kiện trả lời, hoặc các phần dữ kiện với nhau.

2.2.2. Loại câu hỏi nhiều lựa chọn ❖ Cấu dạng của câu hỏi nhiều lựa chọn CH trắc nghiệm NLC bao gồm 2 phần: Câu dẫn và các phương án lựa chọn. * Câu dẫn: Là một CH hoặc một câu chưa hoàn chỉnh yêu cầu HS phải chọn trong đáp án để thành câu hoàn chỉnh. Câu dẫn phải viết ngắn gọn, rõ ràng và dễ hiểu tránh viết dài dòng gây mất thời gian khi HS đọc hoặc gây nhầm lẫn cho HS.

39

* Các phương án lựa chọn: Gồm 1 phương án đúng và có khoảng 3 đến 4 phương án gây nhiễu.

• Phương án đúng phải là câu trả lời chính xác, tốt nhất, thể hiện sự hiểu biết của học sinh có học bài hoặc đọc kỹ tài liệu.

• Phương án nhiễu phải là câu trả lời hợp lý nhưng không chính xác, nếu thí sinh không có kiến thức hoặc không đọc kỹ tài liệu sẽ cho là đúng. Phương án nhiễu cần phải có mối liên hệ với câu dẫn và tạo nên một nội dung hoàn chỉnh, có nghĩa.

Tránh những phương án nhiễu nhìn vào thấy sai ngay. Phương án nhiễu phải có cấu trúc và nội dung tương tự như phương án đúng. ❖ Ưu nhược điểm của câu hỏi nhiều lựa chọn * Ưu điểm: • Với sự phối hợp của nhiều phương án trả lời để chọn cho mỗi câu hỏi, GV có thể dùng loại câu hỏi này để KT – ĐG những mục tiêu dạy học khác nhau.

• Độ tin cậy cao hơn, khả năng đoán mò hay may rủi ít hơn so với các loại CH TNKQ khác khi số phương án lựa chọn tăng lên, HS buộc phải xét đoán, phân biệt rõ ràng trước khi trả lời CH. • Tính chất giá trị tốt hơn. Loại bài trắc nghiệm có nhiều câu trả lời có độ giá trị cao hơn nhờ tính chất có thể dùng đo những mức tư duy khác nhau như: khả năng nhớ, áp dụng các nguyên lý, định luật, suy diễn, tổng quát hoá,… rất hữu hiệu.

• Tính khách quan khi chấm bài. Điểm số bài trắc nghiệm không phụ thuộc vào các yếu tố như phẩm chất của chữ viết, khả năng diễn đạt tư tưởng của HS hoặc chủ quan của người chấm. * Nhược điểm: • Loại câu này khó soạn vì phải tìm cho được câu trả lời đúng nhất, trong khi các phương án nhiễu thì cũng phải có vẻ hợp lý. Thêm vào đó các câu hỏi phải đo được các mục tiêu ở mức năng lực nhận thức cao hơn mức biết, hiểu.

• Những HS có óc sáng tạo, khả năng tư duy tốt có thể tìm ra những câu trả lời hay hơn đáp án đã cho, nên họ không thoả mãn hoặc khó chịu.

40

• Các câu TNKQ nhiều lựa chọn có thể không đo được khả năng phán đoán tinh vi và khả năng giải quyết vấn đề khéo léo, sáng tạo một cách hiệu quả bằng loại câu trắc nghiệm tự luận soạn kỹ.

• Tốn kém giấy mực để in và mất nhiều thời gian để HS đọc nội dung câu hỏi.

Tóm lại, khi sử dụng phương pháp TNKQ NLC ta thấy có khá nhiều ưu điểm.

Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn tồn tại một số nhược điểm đã nêu nhưng các nhược điểm đó vẫn có thể khắc phục được. Ngoài ra, phương pháp TNKQ NLC còn là phương tiện kiểm tra, đánh giá đáng tin cậy hiện nay. Chính những lý do trên mà chúng tôi chọn phương pháp TNKQ nhiều lựa chọn trong đề tài này.

2.2.3. Cách chế tác loại câu hỏi nhiều lựa chọn 2.2.3.1. Các kỹ năng cơ bản về viết câu hỏi nhiều lựa chọn Trong một CH NLC có hai phần: câu dẫn (stem) và các phương án chọn (alternative). Trong các phương án chọn có các phương án nhiễu (distractors) và một phương án đúng (correct) hoặc tốt nhất (best), ta sẽ gọi chung là phương án đúng (keyed alternative).

Cần có 5 kỹ năng cơ bản để viết câu hỏi nhiều lựa chọn: 1/ Hướng câu hỏi vào việc đánh giá đúng các mục tiêu học tập xác định.

2/ Chuẩn bị câu dẫn dưới dạng câu hỏi hoặc câu nêu rõ vấn đề phải giải quyết.

3/ Viết một phương án đúng thật sự là đúng và súc tích.

4/ Viết các phương án nhiễu có vẻ hợp lí.

5/ Tu chỉnh cấu hỏi sao cho không còn sơ hở làm lộ phương án đúng.

Nên nhớ: Câu hỏi vừa viết xong chỉ là quặng thô, bản nháp đầu tiên chưa thể sử dụng cho bất kì mục tiêu đánh giá nào. Viết vội các CH NLC để đưa vào một ĐTN là rất vô trách nhiệm, không có lương tâm nghề nghiệp. Biên tập tu sửa các câu hỏi là bước nhất thiết phải làm, cả đối với những người lành nghề. Mọi CH phải trải qua quá trình gọt dũa “ thôi xao” lâu dài, trao đổi sửa chữa. Cần viết đi, chữa lại, thử nghiệm phân tích nhiều lần thì CH mới có thể sử dụng được.

Góp ý của đồng nghiệp là rất quan trọng vì là “cờ ngoài, bài trong”. Tuy nhiên người góp ý cũng cần nhớ rằng các CH đã được nung nấu trau chuốt là một đầu tư tâm huyết của người viết, không nên bình luận dễ dãi, hời hợt.

41

2.2.3.2. Một số chỉ dẫn cụ thể khi viết các câu hỏi nhiều lựa chọn 2.2.3.2.1. Chế tác câu dẫn Trong Tiếng Anh người ta thường dùng động từ “craft” để mô tả việc viết CH, chúng tôi tạm sử dụng từ “chế tác” để truyền đạt phần nào sắc thái đòi hỏi phải làm việc tỉ mỉ của quá trình viết CH. Bảng 1.5. Chế tác câu dẫn chú ý nên và tránh.

Nên

Tránh

1. Nếu có thể nên viết theo kiểu câu

1. Tránh các từ xa lạ, từ thừa, từ không

hỏi trực tiếp.

có tác dụng hoặc các câu hoa hoè chỉ

2. Nếu sử dụng câu chưa hoàn chỉnh,

để trang trí, diễn giải không liên quan

hãy đảm bảo rằng:

đến ý định muốn hỏi.

- Nó ngụ ý một câu hỏi trực tiếp.

2. Tránh (hoặc sử dụng rất hạn chế) câu

- Đặt các phương án chọn ở cuối (chứ

hỏi kiểu phủ định.

không phải giữa câu).

3. Tránh viết CH buộc HS thể hiện ý

3. Kiểm tra sao cho cách dùng ngữ

kiến riêng của mình.

pháp và cấu trúc câu ở mức tương đối

4. Tránh các câu từ trong sách giáo

đơn giản.

khoa hoặc cách viết rập khuôn.

4. Trong các câu để kiểm tra định

5. Tránh đưa các CH gợi ý hoặc dẫn dắt

nghĩa, nên đặt các từ hoặc thuật ngữ ở

(tức là có câu trả lời trực tiếp từ một

câu dẫn và sử dụng định nghĩa hoặc

CH gợi ý hoặc đến phương án đúng của

mô tả như là các phương án chọn.

một CH trước đó).

Dưới đây tôi sẽ lần lượt làm sáng tỏ các điểm nêu trên nhờ giải thích và minh hoạ các ví dụ cụ thể.

- Khi câu hỏi chế tác dưới dạng một bài tập ngắn không nhất thiết các dữ liệu đưa ra trong câu dẫn phải vừa đủ. Đôi khi việc đưa ra các dừ liệu thừa cũng là một cách gây nhiễu.

- Cần viết câu dẫn thế nào để sau khi đọc xong HS có thể hiểu được chủ định của CH. CH muốn thí sinh phải làm gì. Câu dẫn phải nêu theo kiểu trực tiếp hoặc nêu rõ vấn đề mà thí sinh phải giải quyết. Cách đơn giản nhất để thử là hãy che kín các phương án chọn để xem câu dẫn có cho thí sinh biết điều họ cần làm hay không.

42

- Nếu sử dụng câu dẫn theo kiểu câu chưa hoàn chỉnh, thì câu đó phải ngụ ý một câu hỏi trực tiếp, hoặc phải đặt phương án chọn ở cuối câu.

Ví dụ 1: Không nên dùng câu dẫn dài dòng phức tạp.

CH tồi: Thực hiện thí nghiệm sau: nhỏ từ từ dung dịch NH 3 cho đến dư vào ống nghiệm đựng dung dịch CuSO4. Hiện tượng quan sát đầy đủ, đúng nhất là A. Có kết tủa màu xanh lam tạo thành.

B. Lúc đầu có kết tủa màu xanh lam, sau đó kết tủa tan dần tạo thành dung dịch màu xanh thẫm.

C. Có dung dịch màu xanh thẫm tạo thành.

D. Có kết tủa màu xanh lam và có khí màu nâu đỏ.

CH tốt hơn: Hiện tượng quan sát được khi nhỏ từ từ dung dịch NH3 cho đến dư vào ống nghiệm đựng dung dịch CuSO4 là A. Có kết tủa màu xanh lam tạo thành.

B. Lúc đầu có kết tủa màu xanh lam, sau đó kết tủa tan dần tạo thành dung dịch màu xanh thẫm.

C. Có dung dịch màu xanh thẫm tạo thành.

D. Có kết tủa màu xanh lam và có khí màu nâu đỏ.

Ví dụ 2: Câu dẫn không nêu rõ học sinh phải làm gì.

CH tồi: Sục từ từ đến dư khí NH3 vào dung dịch X thì có hiện tượng: ban đầu xuất hiện kết tủa, sau đó kết tủa tan hết. Vậy dung dịch X chứa A. Al(NO3)3.

B. FeCl2.

C. Zn(NO3)2.

D. MgCl2.

CH tốt hơn: Sục từ từ đến dư khí NH3 vào dung dịch X thì có hiện tượng ban đầu xuất hiện kết tủa, sau đó kết tủa tan hết. Dung dịch X là A. Al(NO3)3.

B. FeCl2.

C. Zn(NO3)2.

D. MgCl2.

Ví dụ 3: Câu dẫn chứa nhiều thông tin không phục vụ cho việc đánh giá.

CH tồi: Khi ta đổ hóa chất tẩy dầu mỡ vào với kim loại cần tẩy dầu mỡ, các phản ứng hóa học sẽ xảy ra. Dầu mỡ bám trên bề mặt kim loại sẽ tác dụng với hóa chất, ngay lập tức, dầu mỡ sẽ được loại bỏ khỏi bề mặt kim loại, trả lại vẻ đẹp vốn có của sản phẩm. Chất nào trong số các chất dưới đây dùng để tẩy dầu mỡ?

A. Nước máy.

B. Dung dịch NaOH.

43

C. Dung dịch H2SO4.

D. Benzen nguyên chất.

CH tốt hơn: Khi các chi tiết máy hoặc đồ dùng bị bẩn dầu mở, người ta thường lau rửa bằng A. nước máy.

B. dung dịch NaOH.

C. dung dịch H2SO4.

D. benzen nguyên chất.

Ví dụ 4: Phương án chọn nên để cuối câu dẫn.

CH tồi: Dung dịch … là thuốc thử để nhận biết hai dung dịch AlCl3 và ZnCl2.

A. NH3.

B. NaOH.

C. HCl.

D. H2SO4.

CH tốt hơn: Để nhận biết hai dung dịch AlCl3 và ZnCl2, ta dùng A. Dung dịch NH3.

B. Dung dịch NaOH.

C. Dung dịch HCl.

D. Dung dịch H2SO4.

Ví dụ 5: CH kiểm tra các định nghĩa nên đặt định nghĩa ở phương án chọn.

CH tồi: Hãy chọn định nghĩa chính xác nhất về ăn mòn kim loại có trong số các phương án sau: A. Ăn mòn kim loại là sự phá hủy kim loại hoặc hợp kim.

B. Ăn mòn kim loại là do tác dụng của các chất trong môi trường.

C. Ăn mòn kim loại là sự phá hủy kim loại hoặc hợp kim do tác dụng của các chất trong môi trường.

D. Ăn mòn kim loại là một quá trình hóa học trong đó kim loại bị ăn mòn bởi các axit trong môi trường không khí.

CH tốt hơn: Ăn mòn kim loại là A. sự phá hủy kim loại hoặc hợp kim.

B. do tác dụng của các chất trong môi trường.

C. sự phá hủy kim loại hoặc hợp kim do tác dụng của các chất trong môi trường.

D. một quá trình hóa học trong đó kim loại bị ăn mòn bởi các axit trong môi trường không khí.

Ví dụ 6: Cần đưa đủ ý ở các câu dẫn để các phương án chọn gọn hơn.

CH tồi: Khi sục khí SO2 vào dung dịch KMnO4, thấy màu của dung dịch nhạt dần vì có phản ứng hóa học xảy ra. Dung dịch thu được có chứa các chất

44

A. K2SO4, MnSO4 và H2O.

B. K2SO4, MnSO4 và H2SO4.

C. K2SO4, MnSO4.

D. K2SO4, MnSO4, H2SO4 và H2O.

CH tốt hơn: Sục khí SO2 vào dung dịch KMnO4. Dung dịch thu được có chứa các chất A. K2SO4, MnSO4 và H2O.

B. K2SO4, MnSO4 và H2SO4.

C. K2SO4, MnSO4.

D. K2SO4, MnSO4, H2SO4 và H2O.

Ví dụ 7: Viết câu dẫn gọn và đưa các phần lặp ở phương án chọn lên câu dẫn.

CH tồi: Môi trường axit là A. môi trường trong đó [H+]>1,0.10-7M. B. môi trường trong đó [OH-]>1,0.10-7M. C. môi trường trong đó [H+]=[OH-]=1,0.10-7M. D. môi trường trong đó [H+]=[OH-]=1,0.10-14M. CH tốt hơn: Môi trường axit là môi trường trong đó A. có [H+]>1,0.10-7M.

B. có [OH-]>1,0.10-7M.

C. có [H+]=[OH-]=1,0.10-7M.

D. có [H+]=[OH-]=1,0.10-14M.

Ví dụ 8: Về câu có ý phủ định. Ứng dụng nào KHÔNG đúng của CaCO3 A. Làm bột nhẹ để pha sơn.

C. Làm vôi quét tường.

B. Làm chất độn trong công nghiệp cao su.

D. Sản xuất xi măng

Chữ “không” phải viết hoa.

Tránh sử dụng câu dẫn đòi hỏi bộc lộ quan điểm riêng của học sinh chứ không phải năng lực của họ (trong trường câu nhiều lựa chọn có một phương án đúng hoặc tốt nhất mà mọi người đều phải chọn như nhau), vì theo quan điểm của học sinh thì phương án nào cũng có thể đúng.

2.2.3.2.2. Chế tác các phương án chọn Trong các phương án chọn có một phương án đúng và các phương án nhiễu.

Nguyên tắc chung đầu tiên là các phương án nhiễu và các phương án đúng cần đồng nhất về nội dung và không được khác nhau về hình thức để Ts có thể đoán được phương án đúng. Mọi phương án chọn phải phù hợp với câu dẫn.

45

Để làm cho các phương án nhiễu có vẻ hợp lí nên dựa vào các điều mà học sinh thường có sai sót, hiểu nhầm, hiểu lệch khi học vấn đề tương ứng: sai sót về tính toán, về khái niệm hoặc sai sót do các lỗi về kiến thức chung. Do vậy việc phân tích các phương án trả lời của HS có thể giúp ta xác định những khó khăn mà họ thường gặp.

Bảng 1.6. Chế tác các phương án chọn nên và tránh.

Nên

Tránh

1. Cấu tạo 3-5 phương án chọn có tác

1. Tránh các phương án chọn phủ lên

dụng.

nhau.

2. Mọi phương án chọn phải đồng

2. Tránh làm cho các phương án

nhất về cấu trúc và thích ứng với câu

chọn trở thành một tập hợp các câu

dẫn.

hỏi đúng – sai.

3. Đưa các từ hoặc câu trùng lặp trong 3. Tránh sử dụng các cụm từ “không các phương án chọn lên câu dẫn, các

có phương án nào trên”…làm một

phương án chọn càng ngắn càng tốt.

phương án chọn của loại câu trả lời

4. Sử dụng các dấu chấm câu đúng và

tốt nhất, chỉ làm với loại câu trả lời

phù hợp với câu dẫn.

đúng.

5. Phân bố các phương án chọn theo

4. Tránh sử dụng cụm từ “mọi

một trình tự có ý nghĩa hoặc logic.

phương án trên đây” làm phương án

6. Phân bố các phương án chọn dưới

chọn của loại câu trả lời tốt nhất, chỉ

dạng danh sách trên dưới hơn là dưới

sử dụng đói với loại câu trả lời đúng.

dạng trước sau.

5. Tránh sử các từ mà ngữ pháp làm

7. Mọi phương án chọn phải phù hợp

lộ câu đúng trong các phương án

về ngữ pháp với câu hỏi.

chọn.

6. Tránh sử dụng các thuật ngữ kĩ thuật, các từ hoặc tên lạ, và thuật ngữ hoặc tên ngớ ngẩn để làm các phương án nhiễu.

7. Tránh làm cho TS khó hạn chế

46

một phương ánn nhiễu hơn là chọn một phương án đúng.

- Cấu tạo 3-5 phương án chọn có tác dụng. Không nên tạo nhiều phương án chọn mà trong đó một số phương án chọn vô dụng, có mồi nhữ vô duyên không hấp dẫn. Đói với trắc nghiệm dùng ở lớp học không nhất thiết số phương án chọn phải bằng nhau trong mọi câu hỏi. Nhớ rằng điều quan trọng không phải số lượng, mà là chất lượng của các phương án nhiễu. Không nên cố tạo cho nhiều phương án chọn, vì càng nhiều phương án chọn càng khó tạo ra phương án nhiễu có tác dụng.

- Các phương án chọn phải đồng nhất trước hết về hình thức, cấu trúc từ vựng và ngữ pháp, sau đó có thể thể đồng nhất cả về nội dung. Thiếu sự đồng nhất của các phương án chọn là nguyên nhân quan trọng nhất tạo nên các phương án nhiễu vô dụng. Các phương án chọn đồng nhất có nghĩa là chúng thuộc về cùng một bộ các “vật” hoặc “sự vật” tương tự hoặc chúng cùng phù hợp với câu dẫn.

Lưu ý rằng độ khó của CH phụ thuộc nhiều vào mức độ đồng nhất của các phương án chọn.

Ví dụ 1: Câu dẫn phải thể hiện rõ điều muốn hỏi, các phương án chọn phải đồng nhất về nội dung, không như tập hợp nhiều câu đúng – sai.

CH tồi: Nồng độ H+ của một mẫu nước mưa có pH = 4,82 là A. 1,0.10 -14 M.

B. 1,0.10-4M.

C. 1,0.10-5 M.

D. >1,0.10-5M.

CH tốt hơn: Một mẫu nước mưa có pH = 4,82. Nồng độ H+ trong dung dịch là A. 1,0.10 -14 M.

B. 1,0.10-4M.

C. 1,0.10-5 M.

D. >1,0.10-5M.

Ví dụ 2: Mức độ đồng nhất của các phương án chọn sẽ xác định mức độ đồng nhất của câu hỏi.

Cho 3,2 gam Cu tác dụng hết với dung dịch HNO3 đặc. Thể tích khí NO2 ( sản phẩm khử duy nhất của HNO3) thu được ( ở đktc) là A. 0,112 lít.

B. 0,672 lít.

C. 0,448 lít.

D. 2,24 lít.

Cho 3,2 gam Cu tác dụng hết với dung dịch HNO3 đặc. Thể tích khí NO2 ( sản phẩm khử duy nhất của HNO3) thu được ( ở đktc) là A. 0,112 lít.

B. 1,12 lít.

C. 0,224 lít.

47

D. 2,24 lít.

Cho 3,2 gam Cu tác dụng hết với dung dịch HNO3 đặc. Thể tích khí NO2 ( sản phẩm khử duy nhất của HNO3) thu được ( ở đktc) là A. 3,36 lít.

B. 8,96 lít.

C. 0,56 lít.

D. 2,24 lít.

Các phương án chọn của 3 câu trên đây đồng nhất về hình thức, nhưng có khác biệt về nội dung. Ở câu 3 mức độ đồng nhất cao nhất và câu hỏi là khó nhất.

Ví dụ 3: Nên đưa các cụm từ lặp trong các phương án chọn về câu dẫn.

CH tồi: Khi cho Cu vào ống nghiệm đựng dung dịch HNO3 đặc nóng, sau một thời gian quan sát ta thấy dung dịch: A. dung dịch nhạt màu xanh, có khí màu nâu đỏ bay ra.

B. dung dịch không màu.

C. dung dịch không màu, có khí màu nâu đỏ bay ra.

D. dung dịch có màu xanh.

CH tốt hơn: Khi cho Cu vào ống nghiệm đựng dung dịch HNO3, sau một thời gian quan sát ta thấy dung dịch A. có màu xanh, có khí nâu đỏ bay ra.

B. có màu xanh.

C. không màu, có khí màu nâu đỏ bay ra.

D. không màu.

Ví dụ 4: Thận trọng khi sử dụng câu hỏi phủ định: chỉ dùng khi muốn đánh giá khả năng học sinh xác định những ngoại lệ hoặc phát biểu lỗi. Khi ấy phải viết hoa các từ phủ định để tránh gây nhầm lẫn của học sinh.

CH tồi: Chất nào dưới đây KHÔNG phải là kim loại kiềm(nhóm IA)?

A. Na.

B. Ca.

C. K .

D. Li.

CH tốt hơn: Chất nào nào dưới đây là kiêm loại kiềm thổ (IIA)?

A. Na.

B. Ca.

C. K.

D. Li.

Ví dụ 5: Cần thận trọng khi dùng CH có cụm từ “tất cả các phương án trên đây”. Nhiều GV dùng cụm từ này cho phương án đúng sau khi sử dụng các phương án khác xem như các bộ phận. Đó là CH nhiều lựa chọn làm lộ phương án đúng.

CH tồi: Tính chất vật lí chung của kim loại là: A. dẫn nhiệt, dẫn điện.

B. dẻo.

C. ánh kim

CH tốt hơn: Ở câu này phương án đúng ít bị lộ hơn.

Tính chất vật lí chung của kim loại là:

48

D. Cả A, B, C..

A. dẫn nhiệt, dẫn điện, dẻo , ánh kim.

B. dẫn nhiệt, dẫn điện, dẻo.

C. dẫn điện, dẻo , ánh kim.

D. dẫn nhiệt, dẻo , ánh kim.

2.3. CHẾ TÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM PHẦN KIM LOẠI LỚP 12 Mức độ nhận thức Nội dung

Biết

Hiểu

kiến thức

(bậc 1)

(bậc 2)

Chương 5: Đại

Vận dụng Vận dụng

Tổng

bậc thấp

bậc cao

cộng

(bậc 3)

(bậc 4)

TN

TL TN

TL TN

TL TN

TL TN

16

15

15

18

64

16

15

15

15

61

23

17

16

17

73

55

47

46

50

198

TL

cương về kim loại Chương 6: Kim loại kiềm – Kim loại kiềm thổ Nhôm Chương 7: Crom – Sắt – Đồng Tổng cộng

2.3.1. Bảng trọng số của chương Tỉ lệ các MCQ đã xây dựng theo mức độ nhận thức: + Mức biết: 27,8%. + Mức hiểu: 23,7%. + Mức vận dụng bậc thấp: 23,3%. + Mức vận dụng bậc cao: 25,2%.

2.3.2. Bảng trọng số chi tiết các bài trong chương 2.3.2.1. Bảng trọng số chi tiết các bài trong chương a) Chương 5: Đại cương về kim loại Mức độ nhận biết

Nội dung kiến

Biết

Hiểu

(bậc 1)

( bậc 2)

49

Vận dụng Vận dụng

Tổng

bậc thấp

cộng

bậc cao

thức

(bậc 3) TN

Bài 19. Kim loại

TL

TN

TL

TN

TL

(bậc 4) TN

TL

TN

5

6

5

5

21

2

3

3

3

11

2

2

2

3

9

3

2

3

2

10

4

2

2

5

13

TL

và hợp kim.

Bài 20. Dãy điện hóa chuẩn của kim loại.

Bài 22. Sự điện phân.

Bài 23. Điều chế kim loại.

Bài 25. Sự ăn mòn kim loại. b) Chương 6: Kim loại kiềm – Kim loại kiềm thổ - Nhôm Mức độ nhận biết Nội dung kiến

Biết

Hiểu

thức

(bậc 1)

( bậc 2)

TN Bài 28. Kim loại kiềm.

Bài 29. Một số hợp chất quan trọng của kim loại kiềm.

Bài 30. Kim loại kiềm thổ.

Bài 31. Một số hợp chất quan trọng của kim loại kiềm thổ, nước

TL

TN

TL

Vận dụng Vận dụng

Tổng

bậc thấp

bậc cao

cộng

(bậc 3)

(bậc 4)

TN

TL

TN

TL

TN

6

4

7

3

20

6

4

4

5

19

50

TL

cứng.

Bài 33. Nhôm 4 7 Bài 34. Một số hợp chất quan trọng của nhôm. c) Chương 7: Crom – Sắt – Đồng

4

Biết

Hiểu

Vận dụng

Vận dụng

Tổng

(bậc 1)

( bậc 2)

bậc thấp

bậc cao

cộng

(bậc 3)

(bậc 4)

TN Bài 38.Crom.

22

Mức độ nhận biết

Nội dung kiến thức

7

TL

TN

TL

TN

TL

TN

TL

TN

6

5

4

5

20

8

7

6

7

28

4

3

4

3

14

5

2

2

2

11

TL

Bài 39. Một số hợp chất của crom Bài 40. Sắt Bài 41. Một số hợp chất của sắt.

Bài 42. Hợp kim của sắt Bài 43. Đồng và một số hợp chất của đồng Bài 44. Sơ lược về một số kim loại khác.

2.3.2.2. Bảng đặc trưng câu hỏi tự luận nhiều ý để hỏi ➢ Chương 5: Đại cương về kim loại Câu 1: Nêu vị trí của kim loại là trong bảng tuần hoàn? Nhận xét các kim loại trong từng nhóm.

51

Câu 2: Kim loại có những tính chất vật lý chung nào? Cho ví dụ.

Câu 3: Khi tham gia phản ứng hóa học kim loại thể hiện tính gì? Cho ví dụ.

Câu 4: Cách ghi tổng quát cặp oxi hóa- khử.

Cho các cặp oxi hoá - khử sau : Cu2+/Cu; Al3+/Al; Fe3+/Fe2+; H+/H; Fe2+/Fe. Sắp xếp thứ tự theo dãy điện cực chuẩn của kim loại.

Câu 5: Nêu khái niệm sự điện phân. Nêu ứng dụng của sự điện phân.

Câu 6: Nêu điều kiện để xảy ra ăn mòn điện hoá. Nêu khái niệm và phân loại ăn mòn kim loại.

Câu 7: Nêu khái niệm về ăn mòn hóa học. Để bảo vệ kim loại chống ăn mòn thì thường dùng phương pháp phổ biến nào?

Câu 8: Nêu nguyên tắc chung được dùng để điều chế kim loại. Nêu các phương pháp phổ biến điều chế kim loại. Viết công thức biểu diễn định luật Faraday.

Câu 9: Tại sao kim loại có tính ánh kim? Kim loại nào có độ cứng lớn nhất ?

Câu 10: Người ta nói rằng những chất vật lí chung của kim loại, như tính dẻo, tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt, ánh kim chủ yếu là do những electron tự do trong kim loại gây ra. Đúng hay sai? Hãy giải thích.

Câu 11: Nêu những tính chất vật lí của kim loại không do các electron tự do quyết định. Điều kiện để kim loại phản ứng được với H2SO4loãng, HCl. Các kim loại nào tác dụng với nước lạnh tạo dung dịch kiềm?

Câu 12: Cho thế điện cực chuẩn của các kim loại: E°Ni2+/Ni = -0,23V; E°Cu2+/Cu = +0,34V, tính giá trị suất điện động chuẩn E0 của pin điện hóa Ni – Cu. Cho các ion kim loại: Zn2+, Sn2+, Ni2+, Fe2+, Pb2+, sắp xếp thứ tự tính oxi hóa giảm dần. Cho 2 cặp oxi hóa – khử

Ni 2+ Mn2+ & viết phương trình ion thu gọn.

Ni Mn

Câu 13: Thí nghiệm nào là ăn mòn điện hoá ?

1.Thép bị gỉ trong không khí ẩm.

3. Zn bị phá huỷ trong khí Cl2.

2. Nhôm bị thụ động hoá trong HNO3đặc nguội

4. Na cháy trong không khí ẩm.

Câu 14: So sánh sự ăn mòn hóa học và ăn mòn điện hóa.

Câu 15: Cho các kim loại Na, Ca, Zn, Al, Fe, Zn, Cu, kim loại nào được điều chế trong công nghiệp bằng phương pháp điện phân hợp chất nóng chảy của chúng?

52

Cho các kim loại Mg, Zn, Cu, Na, Fe, Ag, kim loại nào có thể được điều chế bằng phương pháp điện phân dung dịch?

Câu 16: Trong quá trình điện phân những cation sẽ di chuyển về cực nào?

Trong quá trình điện phân dung dịch CuSO4 bằng điện cực trơ graphit, phản ứng nào xảy ra ở anot ?

Câu 17: Có 4 kim loại Al, Au, Ag,Cu và 4 axit: HCl, H2SO4loãng, HNO3loãng, H2SO4đặcnóng, kim loại nào tác dụng được cả 4 axit?. Cho các kim loại sau: Mg, Fe, Cu, Ni, kim loại nào vừa phản ứng với HCl vừa phản ứng với Al2(SO4)3?

Câu 18: Viết PTHH tổng quát kim loại M hóa trị n phản ứng với Clo. Cho ví dụ.

Câu 19: Cho bột Fe vào dung dịch gồm AgNO3 và Cu(NO3)2. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được dung dịch X gồm hai muối và chất rắn Y gồm hai kim loại. Xác định X, Y. Câu 20: Cho các cặp oxi hóa – khử được sắp xếp theo thứ tự tăng dần tính oxi hóa: Al3+/Al; Fe2+/Fe, Sn2+/Sn; Cu2+/Cu. Trong các thí nghiệm sau, thí nghiệm có xảy ra phản ứng? (a) Cho sắt vào dung dịch đồng(II) sunfat. (b) Cho đồng vào dung dịch nhôm sunfat. (c) Cho thiếc vào dung dịch đồng(II) sunfat. (d) Cho thiếc vào dung dịch sắt(II) sunfat.

Câu 21: Điện phân dung dịch X chứa hỗn hợp các muối sau: CaCl2, FeCl3, ZnCl2, CuCl2. Ion nào đầu tiên bị khử ở catot? Sản phẩm thu được khi điện phân dung dịch KCl (điện cực trơ, màng ngăn xốp) là gì?

Câu 22: Một pin điện hóa có điện cực Zn nhúng trong dung dịch ZnSO4 và điện cực Cu nhúng trong dung dịch CuSO4. Sau một thời gian pin đó phóng điện thì khối lượng của hai điện cực như thế nào?

Câu 23: Cho 2 phương trình ion rút gọn M2+ + X → M + X2+; M + 2X3+ → M2+ +2X2+ Sắp xếp các ion M2+; X3+; X2+ theo chiều tăng tính oxi hóa.

Câu 24: Sau một ngày hoạt động, người ta phải làm vệ sinh bề mặt kim loại của các thiếc bị máy móc, dụng cụ lao động. Việc làm này có mục đích chính là gì ?

53

Câu 25: Thí nghiệm nào xảy ra ăn mòn điện hóa trong các thí nghiệm sau đây?

1. Nhúng thanh Zn vào dung dịch AgNO3.

2. Cho vật bằng gang vào dung dịch HCl. 3. Cho Na vào dung dịch CuSO4.

4. Để miếng tôn (Fe trắng Zn) có vết xước sâu ngoài không khí ẩm.

5. Cho đinh sắt vào dung dịch H2SO4 2M. 6. Cho Mg vào dung dịch FeCl3 dư.

Câu 26: Cho luồng khí H2 (dư) qua hỗn hợp các oxit CuO, Fe2O3, ZnO, MgO nung ở nhiệt độ cao. Sau phản ứng thu được hỗn hợp rắn gồm những chất gì?

Từ Fe2O3 người ta điều chế Fe bằng phương pháp nhiệt luyện. Viết PTHH Câu 27: Điện phân nóng chảy một muối của kim loại M với cường độ dòng điện là 10A, thời gian điện phân là 80 phút 25 giây, thu được 0,25 mol kim loại M ở catot.

Tìm số oxi hoá của kim loại M trong muối.

Câu 28: Cho các kim loại Fe, Cu, Al, Ni và các dung dịch HCl, FeCl2, FeCl3, AgNO3. Số trường hợp xảy ra phản ứng khi cho từng kim loại vào từng dung dịch.

Câu 29: Cho m gam hỗn hợp 3 kim loại Fe, Cu, Al vào một bình kín chứa 1 mol oxi. Nung nóng bình một thời gian cho đến khi phản ứng kết thúc thì thấy thể tích khí oxi giảm 3,5% và thu được 2,12 gam chất rắn. Tìm giá trị của m.

Câu 30: Cho 6,72 gam bột kim loại Fe tác dụng 384 ml dung dịch AgNO3 1M sau khi phản ứng kết thúc thu được dung dịch A và m gam chất rắn. Dung dịch A tác dụng được tối đa bao nhiêu gam bột Cu? Câu 31: Cho hỗn hợp kim loại gồm x mol Zn và y mol Fe vào dung dịch chứa z mol CuSO4. Tìm điều kiện phù hợp giữa x, y, z để kết thúc phản ứng thu được dung dịch thu chứa 2 muối.

Câu 32: Cho hỗn hợp có a mol Zn tác dụng với dung dịch chứa b mol Cu(NO3)2 và c mol AgNO3. Kết thúc phản ứng hoàn toàn, thu được dung dịch X và chất rắn Y. Biết 0,5c < a < b + 0,5c. Xác định X và Y. Câu 33: Khi điện phân có vách ngăn dung dịch gồm NaCl, HCl. Sau một thời gian điện phân nhỏ vài giọt quỳ tìm vào dung dịch. Màu của quỳ tím biến đổi thế nào?

54

Câu 34: Cho khí CO (dư) đi vào ống sứ nung nóng đựng hỗn hợp X gồm Al2O3, MgO, Fe3O4, CuO thu được chất rắn Y. Cho Y vào dung dịch NaOH (dư), khuấy kĩ, thấy còn lại phần không tan Z. Giả sử các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Phần không tan Z gồm những chất nào?

Câu 35: Một sợi dây bằng thép có hai đầu A, B. Nối đầu A vào 1 sợi dây bằng nhôm và nối đầu B vào một sợi dây bằng đồng

. Khi để

sợi dây trong không khí ẩm thì ở các chỗ nối, thép bị ăn mòn điện hóa ở đầu nào?

Câu 36: Một đồng xu bằng đồng rơi trên một miếng thép. Sau một thới gian có thể quan sát được hiện tượng gì?

Câu 37: Trong không khí ẩm, các vật liệu sau sắt tây, tôn, hỗn hợp gồm Al và Fe, sắt nguyên chất, vật liệu nào sẽ xảy ra hiện tượng sắt bị ăn mòn điện hoá?

Câu 38: Từ các cặp oxi hóa khử sau: Fe2+/Fe, Mg2+/Mg, Cu2+/Cu và Ag+/Ag. Số pin điện hóa có thể lập được tối đa là bao nhiêu?

Câu 39: Dưới đây là hình vẽ của 4 sơ đồ pin điện hóa chuẩn. Hãy cho biết sơ đồ nào được vẽ và chú thích đúng, sai. Sữa lại cho đúng. Cho biết E°Ag+/Ag = +0,80 V; E°Cu+/Cu = +0,34 V; E°Zn2+/Zn = -0,76V.

Câu 40: Hòa tan 1,7 gam hỗn hợp X gồm Zn và kim loại M (hóa trị II) vào dung dịch HCl 10% thu được 672ml khí (đktc) và dung dịch B chứa hai muối. Mặt khác 1,9 gam X cho vào 200ml dung dịch HCl 0,5M, sau phản ứng thấy còn dư axit. Tìm M và tính nồng độ % các muối trong dung dịch B. Câu 41: Hãy giải thích hiện tượng thí nghiệm : Ngâm một lá Zn nhỏ, tinh khiết trong dung dịch HCl thấy bọt khí H2 thoát ra ít và chậm. Nếu nhỏ thêm vài giọt dung dịch CuSO4 thấy bọt khí H2 thoát ra rất nhanh.

Câu 42: Để làm sạch một mẫu thủy ngân có lẫn tạp chất là kẽm, thiếc, chì người ta

55

khuấy mẫu thủy ngân này trong dung dịch HgSO4 dư. Hãy giải thích vì sao dùng dung dịch HgSO4?

Câu 43: Một sợi dây phơi quần áo bằng đồng được nối tiếp với một đoạn dây nhôm. Hãy cho biết có hiện tượng gì xảy ra ở chỗ nối của hai kim loại. Giải thích.

Câu 44: Thí nghiệm nào xảy ra ăn mòn hóa học?

1. Ngâm một lá đồng trong dung dịch AgNO3.

2. Ngâm một lá kẽm trong dung dịch HCl loãng.

3. Ngâm một lá nhôm trong dung dịch NaOH. 4. Ngâm ngập một đinh sắt được quấn một đoạn dây đồng trong dung dịch NaCl. 5. Để một vật bằng gang ngoài không khí ẩm.

6. Ngâm một miếng đồng vào dung dịch Fe2(SO4)3.

Câu 45: Có bốn thanh sắt được đặt tiếp xúc với những kim loại khác nhau và nhúng trong các dung dịch HCl như hình vẽ dưới đây:

a. Thanh sắt sẽ bị ăn mòn trong các trường hợp nào ? Giải thích. b. Trường hợp nào thanh sắt bị ăn mòn chậm nhất ? Giải thích.

Câu 46: Thực hiện sự điện phân dung dịch CuSO4 với một điện cực bằng graphit và một điện cực bằng đồng. Thí nghiệm: Người ta nối điện cực graphit với cực dương và điện cực đồng nối với cực âm của nguồn điện. Hãy mô tả hiện tượng quan sát được và cho biết phản ứng xảy ra ở mỗi điện cực trong các thí nghiệm trên.

Mức độ nhận thức Câu tự

Ý hỏi

luận

Câu

Biết

Hiểu

Vận

Vận

Tổng

dụng

dụng

số ý

(bâc 1) (bậc 2) bậc thấp bậc cao trả lời Ý 1: Nêu vị trí của kim loại

1

56

0

(bậc 3)

(bậc 4)

0

0

1

1

trong bảng tuần hoàn? Ý 2: Nhận xét các kim loại trong từng nhóm.

Câu 2

Câu 3

Ý 1: Kim loại có những tính chất vật lý chung nào? Ý 2: Cho ví dụ. Ý 1: Khi tham gia phản ứng hóa học kim loại thể hiện tính gì? Ý 2: Cho ví dụ. Ý 1: Cách ghi tổng quát cặp

Câu 4

oxi hóa - khử. Ý 2: Sắp xếp thứ tự theo dãy điện cực chuẩn của kim loại. Ý 1: Nêu khái niệm sự điện

Câu 5

phân. Ý 2: Nêu ứng dụng của sự điện phân. Ý 1: Nêu điều kiện để xảy ra ăn mòn điện hoá.

Câu 6

Ý 2: Nêu khái niệm ăn mòn kim loại. Ý 3: Phân loại ăn mòn kim loại. Ý 1: Nêu khái niệm về ăn mòn

Câu 7

hóa học.

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

Ý 2: Để chống ăn mòn thì thường dùng phương pháp phổ biến nào?

Câu8

Ý 1: Nêu nguyên tắc chung để điều chế kim loại.

57

Ý 2: Nêu các phương pháp phổ biến điều chế kim loại. Ý 3: Viết công thức biểu diễn định luật Faraday. Ý 1: Tại sao kim loại có tính Câu 9

ánh kim? Ý 2: Kim loại nào có độ cứng lớn nhất ?

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

Câu

Ý 1: Đúng hay sai?

1

0

0

0

1

10

Ý 2: Hãy giải thích.

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

Ý 3: Viết phương trình ion .

0

1

0

0

1

Ý 1: Viết PTHH

0

0

1

0

1

0

1

0

0

1

1

0

0

0

1

0

0

1

0

1

Ý 1: Nêu những tính chất vật lí của kim loại không do các electron tự do quyết định.

Câu 11

Ý 2: Điều kiện để kim loại phản ứng được với H2SO4loãng, HCl. Ý 3: Kim loại nào tác dụng với nước lạnh tạo dung dịch kiềm? Ý 1: Tính giá trị suất điện động

Câu 12

Câu 13

của pin điện hóa Ni – Cu. Ý 2: Sắp xếp thứ tự tính oxi hóa giảm dần.

Ý 2: Thí nghiệm nào là ăn mòn điện hoá ? Ý 1: Sự giống nhau của sự ăn

Câu 14

mòn hóa học và điện hóa. Ý 2: Sự khác nhau của sự ăn mòn hóa học và điện hóa.

58

Ý 1: Các kim loại nào được điều chế trong công nghiệp bằng

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

0

1

0

1

1

0

0

0

1

Ý 1: Viết PTHH tổng quát .

0

0

0

1

1

Ý 2: Cho ví dụ

0

0

0

1

1

Câu

Ý 1: Xác định X.

1

0

0

0

1

19

Ý 2: Xác định Y.

1

0

0

0

1

Ý 1: Viết PTHH

0

0

1

0

1

Ý 2: Thí nghiệm nào có xảy ra

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

1

0

0

0

1

Câu 15

phương pháp điện phân hợp chất nóng chảy của chúng? Ý 2: Kim loại nào có thể được điều chế bằng phương pháp điện phân dung dịch? Ý 1: Trong quá trình điện phân những cation sẽ di chuyển cực

Câu 16

nào? Ý 2: Phản ứng nào xảy ra ở anot ? Ý 1: Kim loại nào tác dụng

Câu 17

được cả 4 axit? Ý 2: Kim loại nào vừa phản ứng với HCl vừa phản ứng với Al2(SO4)3?

Câu 18

Câu 20

phản ứng? Ý 1: Ion nào đầu tiên bị khử ở

Câu 21

catot? Ý 2: Sản phẩm thu được khi điện phân dung dịch KCl là gì?

Câu

Ý 1: Khái niệm về pin điện hóa

59

22

Ý 2: Khối lượng của hai điện

0

0

1

0

1

Ý 1: Dãy thế điện cực chuẩn

1

0

0

0

1

Ý 2: Sắp xếp các ion M2+; X3+;

0

0

1

0

1

Ý 1: Biện pháp chống ăn mòn.

0

1

0

0

1

Ý 2: Việc làm này có mục đích

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

0

1

1

0

0

1

0

1

Ý 2: Viết PTHH

0

0

1

0

1

Ý 1: Công thức của định luật

1

0

0

0

1

0

0

1

0

1

Ý 1: Viết PTHH

0

0

1

0

1

Ý 2: Số trường hợp xảy ra phản

0

0

1

0

1

Ý 1: Viết PTHH.

0

0

1

0

1

Ý 2: Tính m

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH.

0

0

1

0

1

Ý 2: Bao nhiêu gam bột Cu?

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH

0

0

1

0

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

cực như thế nào?

Câu 23

Câu 24

2+

X theo chiều tăng tính oxi hóa.

chính là gì ?

Câu 25 Câu 26

Câu 27

Ý 1: Viết PTHH Ý 2: Thí nghiệm nào xảy ra ăn mòn điện hóa? Ý 1: Sau phản ứng thu được hỗn hợp rắn gồm chất gì?

Fraday. Ý 2: Tìm số oxi hoá của kim loại M trong muối.

Câu 28 Câu 29 Câu 30 Câu 31 Câu

ứng ?

Ý 2: Tìm điều kiện phù hợp giữa x, y, z. Ý 1: Xác định X.

60

32 Câu 33

Câu 34

Ý 2: Xác định Y.

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH.

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

1

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

Ý 2: Màu của quỳ tím sẽ biến đổi như thế nào? Ý 1: Viết PTHH. Ý 2: Phần không tan Z gồm những chất nào? Ý 1: Khái niệm ăn mòn điện

Câu 35

hóa. Ý 2: Thép bị ăn mòn điện hóa ở đầu nào? Ý 1: Khái niệm về ăn mòn kim

Câu 36

loại. Ý 2: Sau một thới gian có thể quan sát được hiện tượng gì? Ý 1: Khái niệm ăn mòn điện

Câu 37

hóa. Ý 2: Nguyên vật liệu nào sẽ xảy ra hiện tượng sắt bị ăn mòn điện hoá?

Câu 38

Ý 1: Dãy thế điện cực chuẩn. Ý 2: Số pin điện hóa có thể lập được tối đa là bao nhiêu?

Câu 39

Câu 40

Ý 1: Cho biết sơ đồ nào được vẽ và chú thích đúng, sai. Ý 2: Sữa lại cho đúng. Ý 1: Tính nồng độ % các muối trong B. Ý 2: Tìm giá trị của m.

61

Câu 41 Câu 42

Ý 1: Viết PTHH

0

0

0

1

1

Ý 2: Hãy giải thích hiện tượng.

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH.

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

1

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

0

0

1

1

2

0

0

1

1

2

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

Ý 2: Hãy giải thích vì sao dùng dung dịch HgSO4? Ý 1: Hãy cho biết có hiện

Câu 43

tượng gì xảy ra ở chỗ nối của hai kim loại. Ý 2: Giải thích . Ý 1: Khái niệm về ăn mòn hóa

Câu 44

học. Ý 2: Thí nghiệm xảy ra ăn mòn hóa học? Ý 1: Thanh sắt sẽ bị ăn mòn trong các trường hợp nào ? Giải

Câu 45

thích. Ý 2: Trường hợp nào thanh sắt bị ăn mòn chậm nhất ? Giải thích. Ý 1: Hãy mô tả hiện tượng.

Câu 46

Ý 2: Cho biết phản ứng xảy ra ở mỗi điện cực trong các thí nghiệm trên

➢ Chương 6: Kim loại kiềm – Kim loại kiềm thổ - Nhôm (Xem phụ lục). ➢ Chương 7: Crom – Sắt – Đồng (Xem phụ lục).

2.3.2.3. Các câu hỏi trả lời ngắn và câu hỏi trắc nghiệm khách quan [9], [10] [11], [12],[13], [14] 2.3.2.3.1. Chương 5: Đại cương về kim loại ➢ Mức độ biết Câu 1 (TL, bậc 1): Nêu vị trí của kim loại là trong bảng tuần hoàn?

62

Đáp án: Nhóm IA, IIA, IIIA (trừ H, B) và một phần của các nhóm IVA, VA, VIA. Phân nhóm phụ từ IB → VIIIB. Hai họ Lan tan và Actini.

Câu 1 (TN, bậc 1): Trong hệ thống bảng tuần hoàn, nhóm nào sau đây chỉ gồm toàn kim loại A. Nhóm IA (trừ hidro).

C. Nhóm IA (trừ hidro), IIA và IIIA (trừ B).

B. Nhóm IA (trừ hidro) và IIA.

D. Nhóm IA (trừ hidro), IIA, IIIA và IVA.

Câu 2 (TL, bậc 1): Xét Đ, S các phát biểu sau: 1. Nguyên tử kim loại thường có 1, 2 hoặc 3 electron ở lớp ngoài cùng.

2. Các nhóm A bao gồm các nguyên tố s và nguyên tố p.

3. Trong một chu kì, bán kính nguyên tử kim loại nhỏ hơn nguyên tử phi kim 4. Các kim loại thường có ánh kim do các electron tự do phản xạ ánh sáng nhìn thấy được. Đáp án: 1Đ; 2Đ; 3S; 4Đ Câu 2 (TN, bậc 1): Phát biểu nào sau đây không đúng?

A. Nguyên tử kim loại thường có 1, 2 hoặc 3 electron ở lớp ngoài cùng.

B. Các nhóm A bao gồm các nguyên tố s và nguyên tố p.

C. Trong một chu kì, bán kính nguyên tử kim loại nhỏ hơn nguyên tử phi kim D. Trong bảng tuần hoàn hóa học có khoảng 90 nguyên tố là kim loại.

Câu 3 (TL, bậc 1): Kim loại có những tính chất vật lý chung nào? Đáp án: Tính dẻo, tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt và có ánh kim.

Câu 3 (TN, bậc 1): Kim loại có những tính chất vật lý chung là A. Tính dẻo, tính dẫn điện, nhiệt độ nóng chảy cao.

B. Tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt, có khối lượng riêng lớn và có ánh kim.

C. Tính dẻo, tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt và có ánh kim.

D. Tính dẻo, có ánh kim, rất cứng.

Câu 4 (TL, bậc 1): Khi tham gia phản ứng hóa học kim loại thể hiện tính gì? Đáp án: Tính khử Câu 4 (TN, bậc 1): Khi tham gia phản ứng hóa học kim loại thể hiện tính A. bazơ.

B. oxi hóa.

C. axit.

D. khử.

Câu 5 (TL, bậc 1): Kim loại có xu hướng gì khi tham gia phản ứng hóa học?

63

Đáp án: Nhường electron tạo thành ion dương.

Câu 5 (TN, bậc 1): Nguyên tử kim loại có xu hướng nào sau đây?

A. Nhường electron tạo thành ion âm.

B. Nhận electron tạo thành ion dương.

C. Nhận electron tạo thành ion âm.

D. Nhường electron tạo thành ion dương.

Câu 6 (TL, bậc 1): Cách ghi tổng quát cặp oxi hóa- khử. Đáp án: Mn+/ M Câu 6 (TN, bậc 1): Cặp oxi hóa- khử được ghi đúng là A. Fe/Fe2+

B. Sn+/Sn

C. Al3+/Al

D. Na+/ K

Câu 7(TL, bậc 1): Cho các cặp oxi hoá - khử sau : Cu2+/Cu; Al3+/Al; Fe3+/Fe2+; H+/H; Fe2+/Fe. Sắp xếp thứ tự theo dãy điện cực chuẩn của kim loại. Đáp án: Al3+/Al; Fe2+/Fe; H+/H; Cu2+/Cu; Fe3+/Fe2+.

Câu 7 (TN, bậc 1): Thứ tự đúng theo dãy thế điện cực chuẩn của kim loại là A. Cu2+/Cu; Fe2+/Fe; H+/H; Fe3+/Fe2+; Al3+/Al. B. Fe3+/Fe2+ ; Al3+/Al; H+/H; Fe2+/Fe; Cu2+/Cu. C. Fe2+/Fe; Fe3+/Fe2+; H+/H; Al3+/Al; Cu2+/Cu. D. Al3+/Al; Fe2+/Fe; H+/H; Cu2+/Cu; Fe3+/Fe2+.

Câu 8 (TL, bậc 1): Nêu khái niệm sự điện phân. Đáp án: Sự điện phân là quá trình oxi hóa – khử xảy ra ở bề mặt các điện cực khi có dòng điện một chiều đi qua chất điện li nóng chảy hoặc dung dịch chất điện li.

Câu 8 (TN, bậc 1): Sự điện phân là A. quá trình oxi hóa – khử xảy ra ở bề mặt các điện cực khi có dòng điện một chiều đi qua chất điện li nóng chảy hoặc dung dịch chất điện li.

B. xảy ra ở bề mặt các điện cực khi có dòng điện một chiều đi qua chất điện li nóng chảy hoặc dung dịch chất điện li.

C. lấy kim loại mạnh đẩy kim loại yếu khỏi dung dịch của nó.

D. là quá trình oxi hóa – khử xảy ra ở bề mặt các điện cực khi có dòng điện một chiều đi qua.

Câu 9 (TL, bậc 1): Nêu ứng dụng của sự điện phân.

64

Đáp án: - Điều chế kim loại.

- Điều chế một số phi kim: H2, O2, F2, Cl2.

- Điều chế một số hợp chất: KMnO4, NaOH, nước Gia-ven,....

- Tinh chế một số kim loại: Cu, Pb, Fe, Ag, Au,....

- Mạ điện: mạ kẽm, thiếc , niken, bạc, vàng....

Câu 9 (TN, bậc 1): Ứng dụng nào dưới đây của sự điện phân không đúng?

A. Điều chế một số kim loại, phi kim và hợp chất.

B. Thông qua các phản ứng để sản sinh ra dòng điện.

C.Tinh chế 1 số kim loại như Cu, Pb, Zn, Fe, Ag, Au...

D. Mạ Zn, sn, Ni, Ag, Au.. bảo vệ và trang trí kim loại.

Câu 10 (TL, bậc 1): Nêu điều kiện để xảy ra ăn mòn điện hoá. Đáp án: Điều kiện: - Các điện cực phải tiếp xúc với nhau hoặc được nối với nhau bằng một dây dẫn.

- Các điện cực phải được nhúng trong dung dịch điện ly.

- Các điện cực phải khác nhau về bản chất.

Câu 10 (TN, bậc 1): Phát biểu sai về điều kiện ăn mòn điện hoá là A. Các điện cực tiếp xúc với nhau hoặc được nối với nhau bằng một dây dẫn.

B. Các điện cực phải được nhúng trong dung dịch điện ly.

C. Các điện cực phải khác nhau về bản chất.

D. Các electron kim loại chuyển trực tiếp đến các chất.

Câu 11 (TL, bậc 1): Nêu khái niệm và phân loại ăn mòn kim loại. Đáp án: Ăn mòn kim loại là sự huỷ hoại kim loại và hợp kim do tác dụng của các chất trong môi trường. Ăn mòn kim loại được phân thành hai dạng chính: ăn mòn hóa học và ăn mòn điện hóa.

Câu 11 (TN, bậc 1): Phát biểu không đúng là A. Ăn mòn kim loại là sự huỷ hoại kim loại và hợp kim dưới tác dụng của môi trường xung quanh B. Ăn mòn kim loại là một quá trình hoá học trong đó kim loại bị ăn mòn bởi các axit trong môi trường không khí.

C. Trong quá trình ăn mòn, kim loại bị oxi hoá thành ion của nó

65

D. Ăn mòn kim loại chia làm hai dạng: ăn mòn hoá học; ăn mòn điện hoá.

Câu 12 (TL, bậc 1): Nêu khái niệm về ăn mòn hóa học. Đáp án: Ăn mòn hóa học là quá trình oxi hóa – khử, trong đó kim loại phản ứng trực tiếp với các chất oxi hóa trong môi trường (các electron của kim loại được chuyển trực tiếp đến các chất trong môi trường) và không có xuất hiện dòng điện.

Câu 12 (TN, bậc 1): Phát biểu đúng khi nói về ăn mòn hoá học.

A. Ăn mòn hoá học không làm phát sinh dòng điện B. Ăn mòn hoá học làm phát sinh dòng điện một chiều C. Kim loại tinh khiết sẽ không bị ăn mòn hoá học D. Về bản chất, ăn mòn hoá học cũng là một dạng của ăn mòn điện hoá Câu 13 (TL, bậc 1): Phương pháp phổ biến dùng để bảo vệ kim loại chống ăn mòn. Đáp án: Bảo vệ bề mặt, bảo vệ điện hóa.

Câu 13 (TN, bậc 1): Phương pháp bảo vệ bề mặt chống ăn mòn là A. dùng một kim loại làm “vật hi sinh” để bảo vệ vật liệu kim loại.

B. phủ lên bề mặt kim loại một lớp sơn, dầu mỡ, chất dẻo hoặc tráng, mạ bằng một kim loại khác.

C. cho tác dụng với một dung dịch có tính bảo quản tốt.

D. để nơi tránh không khí ẩm.

Câu 14 (TN, bậc 1): Nêu nguyên tắc chung được dùng để điều chế kim loại. Đáp án: Khử ion kim loại trong hợp chất thành nguyên tử kim loại: Mn+ + ne → M. Câu 14 (TN, bậc 1): Nguyên tắc chung được dùng để điều chế kim loại là A. Cho hợp chất chứa ion kim loại tác dụng với chất khử.

B. Khử ion kim loại trong hợp chất thành nguyên tử kim loại.

C. Oxi hoá ion kim loại trong hợp chất thành nguyên tử kim loại.

D. Cho hợp chất chứa ion kim loại tác dụng với chất oxi hoá.

Câu 15 (TL, bậc 1): Nêu các phương pháp phổ biến điều chế kim loại. Đáp án: Phương pháp điện phân, thủy luyện, nhiệt luyện.

Câu 15 (TN, bậc 1): Phương pháp thủy luyện là phương pháp dùng kim lọai có tính khử mạnh để khử ion kim lọai khác trong hợp chất ở dạng A. muối ở dạng khan

B. dung dịch muối

66

C. Oxit kim lọai

D. hidroxit kim lọai

Câu 16 (TL, bậc 1):Viết công thức biểu diễn định luật Faraday. Đáp án: m =

AIt nF

Câu 16 (TN, bậc 1): Công thức biểu diễn định luật Faraday là A. m =

It nF

B. m =

AI

C. m =

nF

AIt

D. m =

F

AIt nF

➢ Mức độ hiểu Câu 1 (TL, bậc 2): Tại sao kim loại có tính ánh kim? Đáp án: Các electron tự do trong kim loại có thể phản xạ những tia sáng trông thấy.

Câu 1 (TN, bậc 2): Hầu hết các kim loại đều có ánh kim là do A. Kim loại hấp thu được các tia sáng tới.

B. Các kim loại đều ở thể rắn.

C. Các electron tự do trong kim loại có thể phản xạ những tia sáng trông thấy.

D. Kim loại màu trắng bạc nên giữ được các tia sáng trên bề mặt kim loại.

Câu 2 (TL, bậc 2): Kim loại có độ cứng lớn nhất trong tất cả các kim loại? Đáp án: Cr- Crom.

Câu 2 (TN, bậc 2): Kim loại có độ cứng lớn nhất trong tất cả các kim loại là A. Vonfam.

C. Sắt

B. Crom

D. Đồng

Câu 3 (TL, bậc 2): Người ta nói rằng những chất vật lí chung của kim loại, như tính dẻo, tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt, ánh kim chủ yếu là do những electron tự do trong kim loại gây ra. Đúng hay sai? Hãy giải thích. Đáp án: Đúng, do electron tự do là nguyên nhân chủ yếu gây ra các tính chất vật lí chung của kim loại như tính dẻo, tính dẫn nhiệt, tính dẫn điện, có ánh kim. Tuy nhiên các tính chất vật lí của kim loại còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nữa.

Câu 3 (TN, bậc 2): Những tính chất vật lí chung của kim loại, do A. ion dương kim loại gây ra.

B. electron tự do gây ra.

C. mạng tinh thể kim loại gây ra.

D. nguyên tử kim loại gây ra.

Câu 4 (TL, bậc 2): Nêu những tính chất vật lý riêng quan trọng của kim loại. Đáp án: Khối lượng riếng, nhiệt độ nóng chảy, tính cứng của kim loại.

67

Câu 4 (TN, bậc 2): Tính chất vật lí của kim loại không do các electron tự do quyết định là A. Tính dẫn điện.

B. Ánh kim.

C. Khối lượng riêng.

D. Tính dẫn nhiệt.

Câu 5 (TL, bậc 2): Điều kiện để kim loại phản ứng được với H2SO4loãng, HCl. Đáp án: Kim loại đứng trước H2 phản ứng được với H2SO4 loãng, HCl. Câu 5 (TN, bậc 2): Kim loại nào dưới đây phản ứng được với dung dịch H2SO4loãng?

A. Ag.

B. Au.

C. Cu.

D. Al.

Câu 6 (TL, bậc 2): Các kim loại nào tác dụng với nước lạnh tạo dung dịch kiềm? Đáp án: Kim loại nhóm IA và Ca, Ba, Sr. Câu 6 (TN, bậc 2): Dãy gồm các kim loại đều tác dụng với nước ở nhiệt độ thường là A. Na, K, Mg, Ca.

B. Be, Mg, Ca, Ba.

C. Ba, Na, K, Ca.

D. K, Na, Ca, Zn.

Câu 7 (TL, bậc 2): Cho thế điện cực chuẩn của các kim loại: E°Ni2+/Ni = -0,23V; E°Cu2+/Cu = +0,34V. Tính giá trị suất điện động chuẩn E0 của pin điện hóa Ni – Cu. Đáp án: E°Cu2+/Cu - E°Ni2+/Ni = E0pin = 0,34 + 0,23 = 0,57V Câu 7 (TN, bậc 2): Cho thế điện cực chuẩn của các kim loại: E°Ni2+/Ni = -0,23V; E°Cu2+/Cu = +0,34V. Giá trị suất điện động chuẩn E0 của pin điện hóa Ni - Cu là A. 0,11V.

B. 0,57V.

C. -0,11V.

D. -0,57V.

Câu 8 (TL, bậc 2): Cho các ion kim loại: Zn2+, Sn2+, Ni2+, Fe2+, Pb2+. Sắp xếp thứ tự tính oxi hóa giảm dần. Đáp án: Pb2+ > Sn2+ > Ni2+ > Fe2+ > Zn2+.

Câu 8 (TN, bậc 2): Cho các ion kim loại: Zn2+, Sn2+, Ni2+, Fe2+, Pb2+. Thứ tự tính oxi hóa giảm dần là A. Pb2+ > Sn2+ > Fe2+ > Ni2+ > Zn2+.

B. Sn2+ > Ni2+ > Zn2+ > Pb2+ > Fe2+.

C. Zn2+ > Sn2+ > Ni2+ > Fe2+ > Pb2+.

D. Pb2+ > Sn2+ > Ni2+ > Fe2+ > Zn2+.

68

Câu 9 (TL, bậc 2): Cho 2 cặp oxi hóa – khử

Ni 2+ Mn2+ & . Viết phương trình ion.

Ni Mn

Đáp án: Mn2+ + Ni → Ni2+ + Mn. Câu 9 (TN, bậc 2): Cho 2 cặp oxi hóa – khử A. Ni2+ + 2Mn → Mn2+ + 2Ni2+.

C. Mn2+ + Ni → Ni2+ + Mn.

Ni 2+ Mn2+ & . Phương trình ion là Ni Mn

B. Mn2+ + 2Ni → Ni2+ + 2Mn. D. Ni2+ + Mn → Mn2+ + Ni.

Câu 10 (TL, bậc 2): Trong ăn mòn điện hóa, sự oxi hóa và sự khử xảy ra ở đâu? Đáp án: Sự oxi hóa ở cực âm và sự khử ở cực dương Câu 10 (TN, bậc 2): Trong ăn mòn điện hóa, xảy ra A. sự oxi hóa ở cực dương.

B. sự oxi hóa ở 2 cực.

C. sự khử ở cực âm.

D. sự khử ở cực dương.

Câu 11 (TL, bậc 2): So sánh sự ăn mòn hóa học và ăn mòn điện hóa. Đáp án: Giống nhau: Bản chất đều là phản ứng oxi hóa – khử.

Khác nhau: Trong ăn mòn hóa học không hình thành dòng điện. Trong ăn mòn điện hóa có hình thành dòng electron.

Câu 11 (TN, bậc 2): Sự giống nhau của ăn mòn hóa học và ăn mòn điện hóa là A. Đều là phản ứng oxi hóa – khử.

B. Đều hình thành dòng điện.

C. Đều không hình thành dòng điện.

D. Đều là quá trình khử.

Câu 12 (TL, bậc 2): Cho các kim loại Na, Ca, Zn, Al, Fe, Zn, Cu. Các kim loại nào được điều chế bằng phương pháp điện phân hợp chất nóng chảy của chúng? Đáp án: Na, Ca, Al. Câu 12 (TN, bậc 2): Dãy gồm các kim loại được điều chế trong công nghiệp bằng phương pháp điện phân hợp chất nóng chảy của chúng là A. Na, Cu, Al.

B. Fe, Ca, Al.

C. Na, Ca, Zn.

D. Na, Ca, Al.

Câu 13 (TL, bậc 2): Cho các kim loại Mg, Zn, Cu, Na, Fe, Ag. Kim loại nào có thể được điều chế bằng phương pháp điện phân dung dịch? Đáp án: Cu, Ag, Fe. Câu 13 (TN, bậc 2): Kim loại có thể được điều chế bằng phương pháp điện phân dung dịch là

69

A. Na và Fe.

B. Mg và Zn.

C. Cu và Ag.

D. Al và Mg.

Câu 14(TL, bậc 2): Trong quá trình điện phân những cation sẽ di chuyển cực nào? Đáp án: Cực âm, ở đây xảy ra sự khử Câu 14(TN, bậc 2): Trong quá trình điện phân những cation sẽ di chuyển về A. cực dương, ở đây xảy ra sự oxi hoá

B. cực dương, ở đây xảy ra sự khử

C. cực âm, ở đây xảy ra sự oxi hoá

D. cực âm, ở đây xảy ra sự khử

Câu 15 (TL, bậc 2): Trong quá trình điện phân dung dịch CuSO4 bằng điện cực trơ graphit, phản ứng nào xảy ra ở anot ? Đáp án: phân tử nước bị oxi hoá: 2H2O → O2 +4H+ + 4e Câu 15 (TN, bậc 2): Trong quá trình điện phân dung dịch CuSO4 bằng điện cực trơ graphit, phản ứng xảy ra ở anot là A. ion Cu2+ bị khử.

B. ion Cu2+ bị oxi hoá.

C. phân tử nước bị oxi hoá.

D. phân tử nước bị khử.

➢ Mức độ vận dụng bậc thấp Câu 1 (TL, bậc 3): Có 4 kim loại Al, Au, Ag, Cu và 4 axit : HCl, H2SO4loãng, HNO3loãng, H2SO4đặc nóng. Kim loại nào tác dụng được cả 4 axit? Đáp án: Al Câu 1 (TL, bậc 3): Kim loại M tác dụng được với các axit HCl, H2SO4loãng, HNO3loãng, H2SO4đặc nóng. M là A. Al

B. Ag

C.Cu

D. Au

Câu 2 (TL, bậc 3): Cho các kim loại sau : Mg, Fe, Cu, Ni. Kim loại nào vừa phản ứng với HCl vừa phản ứng với Al2(SO4)3? Đáp án: Mg Câu 2 (TN, bậc 3): Kim loại vừa phản ứng với HCl vừa phản ứng với Al2(SO4)3 là A. Fe.

B. Mg.

C. Cu.

D.Ni.

Câu 3 (TL, bậc 3): Viết PTHH tổng quát kim loại M hóa trị n phản ứng với Clo. Đáp án: 2M + nCl2 → 2MCl2 Câu 3 (TN, bậc 3): PTHH của phản ứng giữa kim loại M hóa trị n với Clo là A. M + Cl2 → MCl2

B. 2M +3Cl2 → 2MCl3

C. 2M + nCl2 → 2MCln

D. 4M +nCl2 →2M2Cln

70

Câu 4 (TL, bậc 3): Cho bột Fe vào dung dịch gồm AgNO3 và Cu(NO3)2. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được dung dịch X gồm hai muối và chất rắn Y gồm hai kim loại. Xác định X, Y. Đáp án : X gồm Cu(NO3)2; Fe(NO3)2 và Y gồm Ag; Cu Fe + 2AgNO3 → Fe(NO3)2 + 2Ag ; Fe(NO3)2 + AgNO3 → Fe(NO3)3 + Ag Câu 4 (TN, bậc 3): Cho bột Fe vào dung dịch gồm AgNO3 và Cu(NO3)2. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được dung dịch X gồm hai muối và chất rắn Y gồm hai kim loại. Hai muối trong X và hai kim loại trong Y lần lượt là A. Cu(NO3)2; Fe(NO3)2 và Cu; Fe

B. Cu(NO3)2; Fe(NO3)2 và Ag; Cu

C. Fe(NO3)2; Fe(NO3)3 và Cu; Ag

D. Cu(NO3)2; AgNO3 và Cu; Ag.

Câu 5 (TL, bậc 3): Cho các cặp oxi hóa – khử được sắp xếp theo thứ tự tăng dần tính oxi hóa của các ion kim loại: Al3+/Al; Fe2+/Fe, Sn2+/Sn; Cu2+/Cu. Trong các thí nghiệm sau, thí nghiệm nào có xảy ra phản ứng? (a) Cho sắt vào dung dịch đồng(II) sunfat. (b) Cho đồng vào dung dịch nhôm sunfat. (c) Cho thiếc vào dung dịch đồng(II) sunfat. (d) Cho thiếc vào dung dịch sắt(II) sunfat. Đáp án: (a) và (c) Câu 5 (TN, bậc 3): Cho các cặp oxi hóa – khử được sắp xếp theo thứ tự tăng dần tính oxi hóa của các ion kim loại: Al3+/Al; Fe2+/Fe, Sn2+/Sn; Cu2+/Cu. Trong các thí nghiệm sau, những thí nghiệm có xảy ra phản ứng là (a) Cho sắt vào dung dịch đồng (II) sunfat. (b) Cho đồng vào dung dịch nhôm sunfat. (c) Cho thiếc vào dung dịch đồng (II) sunfat. (d) Cho thiếc vào dung dịch sắt (II) sunfat.

A. (b) và (c)

B. (a) và (c)

C. (a) và (b)

D. (b) và (d)

Câu 6 (TL, bậc 3): Điện phân dung dịch X chứa hỗn hợp các muối sau: CaCl2, FeCl3, ZnCl2, CuCl2. Ion nào đầu tiên bị khử ở catot? Đáp án: Fe3+

71

Câu 6 (TN, bậc 3):Điện phân dung dịch X chứa hỗn hợp các muối sau: CaCl2, FeCl3, ZnCl2, CuCl2. Ion đầu tiên bị khử ở catot là A. Cl-.

B. Fe3+.

C. Zn2+.

D. Cu2+

Câu 7 (TL, bậc 3): Sản phẩm thu được khi điện phân dung dịch KCl (điện cực trơ, màng ngăn xốp) là gì? Đáp án: KOH, H2, Cl2 Câu 7 (TN, bậc 3): Sản phẩm thu được khi điện phân dung dịch KCl (điện cực trơ, màng ngăn xốp) là A.KOH và HCl

B. KOH, H2, Cl2

C. K và Cl2

D. K, H2 và Cl2

Câu 8 (TL, bậc 3): Một pin điện hóa có điện cực Zn nhúng trong dung dịch ZnSO4 và điện cực Cu nhúng trong dung dịch CuSO4. Sau một thời gian pin đó phóng điện thì khối lượng của hai điện cực như thế nào? Đáp án: Điện cực Zn giảm còn khối lượng điện cực Cu tăng.

Câu 8 (TN, bậc 3): Một pin điện hóa có điện cực Zn nhúng trong dung dịch ZnSO4 và điện cực Cu nhúng trong dung dịch CuSO4. Sau một thời gian pin đó phóng điện thì khối lượng A. cả hai điện cực Zn và Cu đều tăng.

B. điện cực Zn giảm còn khối lượng điện cực Cu tăng.

C. điện cực Zn tăng còn khối lượng điện cực Cu giảm.

D. cả hai điện cực Zn và Cu đều giảm.

Câu 9 (TL, bậc 3): Cho 2 phương trình ion rút gọn M2+ + X → M + X2+ M + 2X3+ → M2+ +2X2+ Sắp xếp các ion M2+; X3+; X2+ theo chiều tăng tính oxi hóa. Đáp án: X2+; M2+; X3+.

Câu 9 (TN, bậc 3): Cho 2 phương trình ion rút gọn M2+ + X → M + X2+ M + 2X3+ → M2+ + 2X2+ Nhận xét nào sau đây là đúng?

A. Tính khử: X > X2+ >M.

B. Tính khử: X2+ > M > X.

72

C. Tính oxi hóa: M2+ > X3+> X2+.

D. Tính oxi hóa: X3+ > M2+ > X2+.

Câu 10 (TL, bậc 3): Sau một ngày hoạt động, người ta phải làm vệ sinh bề mặt kim loại của các thiếc bị máy móc, dụng cụ lao động. Việc làm này có mục đích gì? Đáp án: Để kim loại đỡ bị ăn mòn.

Câu 10 (TN, bậc 3): Sau một ngày hoạt động, người ta phải làm vệ sinh bề mặt kim loại của các thiếc bị máy móc, dụng cụ lao động. Việc làm này có mục đích chính là A. Để kim loại sáng bóng đẹp mắt.

B. Để không gây ô nhiễm môi trường.

C. Để không làm bẩn quần áo khi làm việc.

D. Để kim loại đỡ bị ăn mòn.

Câu 11 (TL, bậc 3): Thí nghiệm nào xảy ra ăn mòn điện hóa ?

1. Nhúng thanh Zn vào dung dịch AgNO3.

2. Cho vật bằng gang vào dung dịch HCl. 3. Cho Na vào dung dịch CuSO4.

4. Để miếng tôn (Fe trắng Zn) có vết xước sâu ngoài không khí ẩm 5. Cho đinh sắt vào dung dịch H2SO4 2M. 6.Cho Mg vào dung dịch FeCl3 dư Đáp án: 1. ăn mòn điện hóa; 2. ăn mòn điện hóa; 4. ăn mòn điện hóa.

Câu 11 (TN, bậc 3): Cho các thí nghiệm sau: 1. Nhúng thanh Zn vào dung dịch AgNO3.

2. Cho vật bằng gang vào dung dịch HCl. 3. Cho Na vào dung dịch CuSO4.

4. Để miếng tôn (Fe trắng Zn) có vết xước sâu ngoài không khí ẩm 5. Cho đinh sắt vào dung dịch H2SO4 2M. 6. Cho Mg vào dung dịch FeCl3 dư Số thí nghiệm xảy ra ăn mòn điện hóa là A. 3

B. 2

C. 4

D. 5

Câu 12 (TL, bậc 3): Cho luồng khí H2 (dư) qua hỗn hợp các oxit CuO, Fe2O3, ZnO, MgO nung ở nhiệt độ cao. Sau phản ứng thu được hỗn hợp rắn gồm những chất gì?

73

Đáp án: Cu, Fe, Zn, MgO. Câu 12 (TN, bậc 3): Cho luồng khí H2 (dư) qua hỗn hợp các oxit CuO, Fe2O3, ZnO, MgO nung ở nhiệt độ cao. Sau phản ứng hỗn hợp rắn còn lại là A. Cu, Fe, Zn, Mg.

B. Cu, Fe, ZnO, MgO.

C. Cu, FeO, ZnO, MgO.

D.Cu, Fe, Zn, MgO.

Câu 13 (TL, bậc 3): Viết PTHH từ Fe2O3 điều chế Fe bằng phương pháp nhiệt luyện. t°

Đáp án: Fe2O3 + 3CO → 2Fe + 3CO2 Câu 13 (TN, bậc 3): Phản ứng điều chế kim loại nào dưới đây không thuộc phương pháp nhiệt luyện?

A. 3CO + Fe2O3 → 2Fe + 3CO2.

B. Zn + CuSO4 → ZnSO4 + Cu.

C. 2Al + Cr2O3 → 2Cr + Al2O3

D. HgS + O2 → Hg + SO2.

Câu 14 (TL, bậc 3): Điện phân nóng chảy một muối của kim loại M với cường độ dòng điện là 10A, thời gian điện phân là 80 phút 25 giây, thu được 0,25 mol kim loại M ở catot. Tìm số oxi hoá của kim loại M trong muối. Đáp án: Dùng định luật Faraday n = It /Fa => a =2 Câu 14 (TN, bậc 3): Điện phân nóng chảy một muối của kim loại M với cường độ dòng điện là 10A, thời gian điện phân là 80 phút 25 giây, thu được 0,25 mol kim loại M ở catot. Số oxi hoá của kim loại M trong muối là A. +1.

B. +2.

C. +3.

D. +4.

Câu 15 (TL, bậc 3): Cho các kim loại: Fe, Cu, Al, Ni và các dung dịch: HCl, FeCl2, FeCl3, AgNO3. Viết các PTHH xảy ra khi cho lần lượt các kim loại vào các dung dịch. Đáp án: Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 Fe + 2FeCl3 → 3FeCl2 Fe + 2AgNO3 → 2Ag + Fe(NO3)2 Cu + AgNO3 → 2Ag + Cu(NO3)2 2Al +6 HCl → 2AlCl3 + 3H2 2Al + 3FeCl2 → 3Fe + 2AlCl3

74

Al +3FeCl3 → AlCl3 + 3FeCl2 Al + 3AgNO3 → Al(NO3)3 + 3Ag Ni + 2HCl → NiCl2 + H2 Ni + FeCl2 → NiCl2 + Fe Ni + 2FeCl3 → NiCl2 + 2FeCl2 Ni + 2AgNO3 → Ni(NO3)2 + 2Ag Câu 15 (TN, bậc 3): Cho các kim loại: Fe, Cu, Al, Ni và các dung dịch: HCl, FeCl2, FeCl3, AgNO3. Số trường hợp xảy ra phản ứng khi cho từng kim loại vào từng dung dịch là A.16.

B. 10.

C. 12.

D. 9.

➢ Mức độ vận dụng bậc cao Câu 1 (TL, bậc 4): Cho m gam hỗn hợp 3 kim loại Fe, Cu, Al vào một bình kín chứa 1 mol oxi. Nung nóng bình một thời gian cho đến khi phản ứng kết thúc thì thấy thể tích khí oxi giảm 3,5% và thu được 2,12 gam chất rắn. Tìm giá trị m. Đáp án: noxi phản ứng = 3,5 /100 = 0,035 (mol) => moxi phản ứng = 0,035 . 32 = 1,12 (g) mkim loại = moxi phản ứng => m = (2,12 – 1,12) = 1 (g).

Câu 1 (TN, bậc 4): Cho m gam hỗn hợp 3 kim loại Fe, Cu, Al vào một bình kín chứa 1 mol oxi. Nung nóng bình một thời gian cho đến khi phản ứng kết thúc thì thấy thể tích khí oxi giảm 3,5% và thu được 2,12 gam chất rắn. Giá trị m là A. 1,2.

B. 0,2.

C. 0,1.

D. 1,0.

Câu 2 (TN, bậc 4): Cho 6,72 gam bột kim loại Fe tác dụng 384 ml dung dịch AgNO3 1M sau khi phản ứng kết thúc thu được dung dịch A và m gam chất rắn.

Dung dịch A tác dụng được tối đa bao nhiêu gam bột Cu? Đáp án: nFe = 0,12 mol; nAgNO3 = 0,384 mol Fe + 2Ag+ → Fe2+ + 2Ag; Fe2+ + Ag+ → Fe3+ + Ag ⇒ Dung dịch sau có: 0,12 mol Fe3+; 0,024 mol Ag+ ⇒ 2nCu = nFe3+ + nAg+ ⇒ nCu = 0,072 mol ⇒ mCu = 4,608g Câu 2 (TN, bậc 4): Cho 6,72 gam bột kim loại Fe tác dụng 384 ml dung dịch AgNO3 1M. Sau khi phản ứng kết thúc thu được dung dịch A và m gam chất rắn.

Dung dịch A tác dụng được tối đa a gam bột Cu. Giá trị a là

75

A. 4,608.

B. 7,680.

C. 9,600.

D. 6,144.

Câu 3 (TL, bậc 4): Cho hỗn hợp kim loại gồm x mol Zn và y mol Fe vào dung dịch chứa z mol CuSO4. Xác định điều kiện phù hợp giữa x, y, z để kết thúc phản ứng thu được dung dịch thu chứa 2 muối. Đáp án: Phản ứng chỉ thu được 2 muối ⇒ chắc chắn là Zn2+ và Fe2+ ⇒ Fe có thể dư hoặc vừa hết ⇒ nZn < nCuSO4 ≤ nZn + nFe ⇒ x < z ≤ x + y Câu 3 (TN, bậc 4): Cho hỗn hợp kim loại gồm x mol Zn và y mol Fe vào dung dịch chứa z mol CuSO4. Kết thúc phản ứng thu được dung dịch 2 muối. Điều kiện phù hợp cho kết quả trên là A. x  z.

B. x  z.

C. z  x + y.

D. x < z  x + y.

Câu 4 (TL, bậc 4): Cho hỗn hợp có a mol Zn tác dụng với dung dịch chứa b mol Cu(NO3)2 và c mol AgNO3. Kết thúc phản ứng hoàn toàn, thu được dung dịch X và chất rắn Y. Biết 0,5c < a < b + 0,5c. Xác định X và Y. Đáp án: Các phản ứng có thể xảy ra: Zn + 2Ag+ → Zn2+ + 2Ag (1) Zn + Cu2+ → Zn2+ + Cu (2) Ta thấy: 0,5c < a < b + 0,5c ⇔ c < 2a < 2b + c ⇒ Xét (1): 2a > c ⇒ Zn dư, Ag+ hết Xét (2): 2a < 2b + c ⇒ Zn hết, Cu2+ dư ⇒ X chứa 2 muối là Zn2+ và Cu2+; Y có Cu và Ag. Câu 4 (TN, bậc 4): Cho hỗn hợp có a mol Zn tác dụng với dung dịch chứa b mol Cu(NO3)2 và c mol AgNO3. Kết thúc phản ứng hoàn toàn, thu được dung dịch X và chất rắn Y. Biết 0,5c < a < b + 0,5c. Kết luận đúng của X và Y lần lượt là A. X chứa 1 muối và Y có 2 kim loại.

B. X chứa 2 muối và Y chứa 2 kim loại.

C. X chứa 3 muối và Y chứa 2 kim loại.

D. X chứa 2 muối và Y có 1 kim loại.

Câu 5 (TN, bậc 4): Khi điện phân có vách ngăn dung dịch gồm NaCl, HCl . Sau một thời gian điện phân nhỏ vài giọt quỳ tìm vào dung dịch. Màu của quỳ tím sẽ biến đổi như thế nào? Đáp án: đầu tiên thấy dung dich có tính axit nên màu đỏ sau đó điện phân thì Cl2 và H2 thoát ra khi hết H+ thì Cl2 vẫn tiếp tục điện phân ở anot còn catot nước điện phân

76

tạo OH- lúc này thì trung hòa với axit nên màu xanh sau đó OH- vẫn tiếp tục được tạo ra nên quỳ tím chuyễn sang xanh Câu 5 (TN, bậc 4): Khi điện phân có vách ngăn dung dịch gồm NaCl, HCl . Sau một thời gian điện phân nhỏ thêm vài giọt quì tím. Màu của quỳ tím A. đỏ → tím → xanh

B. tím → đỏ → xanh

C. xanh → tím → đỏ

D. Không đổi màu

Câu 6 (TL, bậc 4): Cho khí CO (dư) đi vào ống sứ nung nóng đựng hỗn hợp X gồm Al2O3, MgO, Fe3O4, CuO thu được chất rắn Y. Cho Y vào dung dịch NaOH (dư), khuấy kĩ, thấy còn lại phần không tan Z. Giả sử các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Phần không tan Z gồm những chất nào? Đáp án: Do MgO và Al2O3 không bị khử bởi CO, sau đó Al2O3 bị hòa tan hoàn toàn bởi NaOH dư. ⇒ Cuối cùng chỉ còn MgO, Fe, Cu. Câu 6 (TN, bậc 4): Cho khí CO (dư) đi vào ống sứ nung nóng đựng hỗn hợp X gồm Al2O3, MgO, Fe3O4, CuO thu được chất rắn Y. Cho Y vào dung dịch NaOH (dư), khuấy kĩ, thấy còn lại phần không tan Z (giả sử các phản ứng xảy ra hoàn toàn). Phần không tan Z gồm dãy chất nào dưới đây?

A. MgO, Fe, Cu. B. Mg, Fe, Cu.

C. MgO, Fe3O4, Cu.

D. Mg, Al, Fe, Cu.

Câu 7 (TL, bậc 4): Một sợi dây bằng thép có hai đầu A, B. Nối đầu A vào 1 sợi dây bằng nhôm và nối đầu B vào một sợi dây bằng đồng.

Khi để sợi dây trong không khí ẩm thì thép bị ăn mòn điện hóa ở đầu nào? Đáp án: Đầu B Câu 7 (TN, bậc 4): Một sợi dây có hai đầu A, B. Nối đầu A vào 1 sợi dây bằng nhôm và nối đầu B vào một sợi dây bằng đồng. Để sợi dây trong không khí ẩm thì ở các chỗ nối bị ăn mòn điện hóa ở A. đầu A

B. đầu B

C. ở cả 2 đầu

C. không bị ăn mòn.

Câu 8 (TL, bậc 4): Một đồng xu bằng đồng rơi trên một miếng thép. Sau một thời gian có thể quan sát được hiện tượng gì? Đáp án: Trên miếng thép xuất hiện lớp gỉ màu nâu đỏ. Sắt bị ăn mòn điện hoá sát trong thép bị ăn mòn và được phủ trên bề mặt một lớp đồng màu nâu đỏ.

77

Câu 8 (TN, bậc 4): Một đồng xu bằng đồng rơi trên một miếng thép. Sau một thời gian hiện tượng quan sát được là A. Trên miếng thép xuất hiện lớp gỉ màu nâu đỏ.

B. Trên miếng thép xuất hiện lớp gỉ màu xanh lam.

C. Trên miếng thép xuất hiện lớp gỉ màu đen.

D. Trên miếng thép xuất hiện lớp gỉ màu trắng xanh.

Câu 9 (TL, bậc 4): Trong không khí ẩm, các vật liệu sau sắt tây, tôn, hỗn hợp Al và Fe, sắt nguyên chất, vật liệu nào sẽ xảy ra hiện tượng sắt bị ăn mòn điện hoá? Đáp án: Sắt tây Câu 9 (TN, bậc 4): Trong không khí ẩm, vật làm bằng chất liệu gì dưới đây sẽ xảy ra hiện tượng sắt bị ăn mòn điện hoá?

A. Sắt tây ( sắt tráng thiếc).

B. Sắt nguyên chất.

C. Hỗn hợp gồm Al và Fe.

D. Tôn ( sắt tráng kẽm).

Câu 10 (TN, bậc 4): Từ các cặp oxi hóa khử sau: Fe2+/Fe, Mg2+/Mg, Cu2+/Cu và Ag+/Ag, số pin điện hóa có thể lập được tối đa là bao nhiêu? Đáp án: Mg –Fe; Fe –Cu; Fe –Ag; Mg–Cu; Mg–Ag; Cu–Ag. Câu 10 (TN, bậc 4):: Cho các cặp oxi hóa khử sau: Fe2+/Fe, Mg2+/Mg, Cu2+/Cu và Ag+/Ag. Số pin điện hóa có thể lập được là A. 3.

B. 4.

C. 5.

D. 6.

Câu 11 (TL, bậc 4): Dưới đây là hình vẽ của 4 sơ đồ pin điện hóa chuẩn. Hãy cho biết sơ đồ nào được vẽ và chú thích đúng, sai. Sữa lại cho đúng. Cho biết E°Ag+/Ag = +0,80 V; E°Cu+/Cu = +0,34 V; E°Zn2+/Zn = -0,76V.

Đáp án: Sơ đồ (a) vẽ đúng, suất điện động chuẩn của pin ghi đúng.

Sơ đồ (b) vẽ sai, suất điện động chuẩn của pin ghi đúng.

Sơ đồ (c) vẽ đúng, suất điện động chuẩn của pin ghi sai.

78

Sơ đồ (d) vẽ sai, suất điện động chuẩn của pin ghi đúng.

Sửa lại như sau : Câu 11 (TN, bậc 4): Dưới đây là hình vẽ của 4 sơ đồ pin điện hóa chuẩn. Cho biết E°Ag+/Ag = +0,80 V; E°Cu+/Cu = +0,34 V; E°Zn2+/Zn = -0,76V. Sơ đồ được vẽ và chú thích đúng là

A. b

B. c

C. d

D. a

Câu 12 (TL, bậc 4): Hòa tan 1,7 gam hỗn hợp X gồm Zn và kim loại M (hóa trị II) vào dung dịch HCl 10% thu được 672ml khí (đktc) và dung dịch B chứa hai muối.

Mặt khác 1,9 gam X cho vào 200ml dung dịch HCl 0,5M, sau phản ứng thấy còn dư axit. Tìm M và tính nồng độ % các muối trong dung dịch B. Đáp án: Gọi A là kim loại trung bình của Zn và M A + 2HCl → ACl2 + H2

nH2 = 0,672/22,4 = 0,03 = nA

=> A trung bình = 1,7/0,03 = 56,6666 ; Mà Zn = 65 > 56,6666 => M < 56,6666 M + 2HCl→ MCl2 + H2

nHCl = 0,5 . 0,2 = 0,1

Do HCl dư nên từ PTHH => nHCl > 2.nM => nM < 0,05 => M > 1,9/0,05 = 38 Do 38 < M < 56,6666 mà M thuộc nhóm IIA => M là Ca (40) Gọi nZn = nZnCl2 = a, nCa= nCaCl2 = b.

Giải hệ: 65a + 40b = 1,7 ; a + b = 0,03 => a = 0,02; b = 0,01 => nHCl = 2(a+b) = 0,06 => m dd HCl = 0,06 .36,5.100/10 = 21,9 g mH2 = 2 . 0,03 = 0,06gam; m dd sau phản ứng = 1,7 + 21,9 - 0,06 = 23,54 g

79

=> C% (ZnCl2) = 0,02.136.100%⁄23.54 = 11,55% => C% (CaCl2) = 4,72% Câu 12 (TN, bậc 4): Hòa tan 1,7 gam hỗn hợpX gồm Zn và kim loại M (hóa trị II) vào dung dịch HCl 10% thu được 672ml khí (đktc) và dung dịch B chứa hai muối.

Mặt khác 1,9 gam X cho vào 200ml dung dịch HCl 0,5M, sau phản ứng thấy còn dư axit. M và nồng độ % các muối trong dung dịch B lần lượt là A. Mg; 11,55%; 4,72%

B. Fe; 12%; 5%

C. Ca; 4,72% ; 11,55%

D. Ba; 12%; 5%

Câu 13 (TL, bậc 4): Hãy giải thích hiện tượng thí nghiệm : Ngâm một lá Zn nhỏ, tinh khiết trong dung dịch HCl thấy bọt khí H2 thoát ra ít và chậm. Nếu nhỏ thêm vài giọt dung dịch CuSO4 thấy bọt khí H2 thoát ra rất nhanh. Đáp án: Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2 Bọt khí hidro thoát ra ít và chậm do H2 sinh ra trên bề mặt lá kẽm cản trở phản ứng. Khi thêm CuSO4 : Zn + CuSO4 → ZnSO4 + Cu Cu được giải phóng bám trên viên kẽm hình thành cặp pin điện hóa Zn – Cu trong đó Zn là cực âm và bị ăn mòn Zn → Zn2+ + 2e Electron đến cực dương là Cu, tại đây 2H+ + 2e → H2 Bọt khí hidro thoát ra ở cực dương nhiều và liên tục.

Câu 13 (TN, bậc 4): Hiện tượng nào sau đây đúng?

A. Ngâm một lá Zn nhỏ, tinh khiết trong dung dịch HCl thấy bọt khí H2 thoát ra ít và chậm dần. Nếu nhỏ thêm vài giọt dung dịch CuSO4 thấy bọt khí H2 thoát ra rất nhanh.

B. Ngâm một lá Zn nhỏ, tinh khiết trong dung dịch HCl thấy bọt khí thoát ra.

Nếu nhỏ thêm vài giọt dung dịch CuSO4 thấy dung dịch không có hiện tượng.

C. Ngâm một lá Zn nhỏ, tinh khiết trong dung dịch HCl thấy bọt khí thoát ra.

Nếu nhỏ thêm vài giọt dung dịch CuSO4 thấy dung dịch ngừng thoát khí.

D. Ngâm một lá Zn nhỏ, tinh khiết trong dung dịch HCl thấy bọt khí thoát ra.

Nếu nhỏ thêm vài giọt dung dịch CuSO4 thấy dung dịch thoát khí ra chậm hơn.

Câu 14 (TL, bậc 4): Để làm sạch một mẫu thủy ngân có lẫn tạp chất là kẽm, thiếc, chì người ta khuấy mẫu thủy ngân này trong dung dịch HgSO4 dư. Hãy giải thích vì

80

sao dùng dung dịch HgSO4? Đáp án: Khuấy mẫu thủy ngân trong dung dịch HgSO4 có các phản ứng HgSO4 + Zn → ZnSO4 + Hg ; HgSO4 + Sn → SnSO4 + Hg HgSO4 + Pb → PbSO4 + Hg Như vậy các tạp chất Zn, Sn, Pb bị hòa tan hết. Lọc lấy thu thủy ngân tinh khiết.

Câu 14 (TN, bậc 4): Để làm sạch một mẫu thủy ngân có lẫn tạp chất là kẽm, thiếc, chì người ta dùng chất hóa chất nào dưới đây?

A.PbSO4.

B.ZnSO4.

C.SnSO4.

D. HgSO4.

Câu 15 (TL, bậc 4): Một sợi dây phơi quần áo bằng đồng được nối tiếp với một đoạn dây nhôm. Hãy cho biết có hiện tượng gì xảy ra ở chỗ nối của hai kim loại.

Giải thích và đưa ra nhận xét. Đáp án: Sau một thời gian để trong không khí sợi đây bị đứt ở chỗ nối bên nhôm do nhôm bị ăn mòn diện hóa và đứt ra: Al đóng vai trò là cực âm Al → Al3+ + 3e Cu đóng vai trò là cực dương 2H2O + O2 + 4e → 4OHKết quả là nhôm bị ăn mòn và đứt ra.

Câu 15 (TN, bậc 4): Một sợi dây phơi quần áo bằng đồng được nối tiếp với một đoạn dây nhôm. Hiện tượng xảy ra ở chỗ nối của hai kim loại là A. Nhôm bị ăn mòn và đứt ra.

B. Đồng bị ăn mòn và đứt ra.

C. Nhôm và đồng đều bị ăn mòn.

C. Không có hiện tượng xảy ra.

Câu 16 (TN, bậc 4): Có bốn thanh sắt được đặt tiếp xúc với những kim loại khác nhau và nhúng trong các dung dịch HCl như hình vẽ dưới đây:

1. Thanh sắt sẽ bị ăn mòn trong các trường hợp nào ? Giải thích.

2. Trường hợp nào thanh sắt bị ăn mòn chậm nhất ? Giải thích. Đáp án: 1. Thanh Fe tiếp xúc với Zn có Zn bị ăn mòn trước (vì tính khử Zn > Fe).

Cực Zn (- ): Zn → Zn2+ + 2e; Cực Fe (+): 2H+ + 2e → H2

81

Thanh Fe tiếp xúc với Sn, Ni, Cu sẽ có Fe là cực âm và bị ăn mòn trước (vì Fe có tính khử mạnh hơn).Cực Fe (- ): Fe → Fe2+ + 2e Cực (+): 2H+ + 2e → H2 2. Sắt bị ăn mòn chậm nhất khi tiếp xúc với thanh Zn vì thanh Zn bị ăn mòn trước thanh Fe. Câu 16 (TN, bậc 4): Có bốn thanh sắt được đặt tiếp xúc với những kim loại khác nhau tạo hệ điện hóa (như hình vẽ). Thanh sắt sẽ bị ăn mòn nhanh nhất trong trường hợp nào dưới đây?

A. (I).

B. (II).

C. (III).

D. (IV).

Câu 17 (TL, bậc 4): Tiến hành các thí nghiệm sau: (a) Cho Mg vào dung dịch Fe2(SO4)3 dư (b) Sục khí Cl2 vào dung dịch FeCl2 (c) Dẫn khí H2 dư qua bột CuO nung nóng (d) Cho Na vào dung dịch CuSO4 dư (e) Nhiệt phân AgNO3 (g) Đốt FeS2 trong không khí (h) Điện phân dung dịch NaCl điện cực trơ.

Sau khi kết thúc các phản ứng, thí nghiệm nào thu được kim loại ? Đáp án: (a) (c) (e) Câu 17(TN, bậc 4): Tiến hành các thí nghiệm sau: (a) Cho Mg vào dung dịch Fe2(SO4)3 dư (b) Sục khí Cl2 vào dung dịch FeCl2 (c) Dẫn khí H2 dư qua bột CuO nung nóng (d) Cho Na vào dung dịch CuSO4 dư (e) Nhiệt phân AgNO3 (g) Đốt FeS2 trong không khí (h) Điện phân dung dịch NaCl điện cực trơ.

82

Sau khi kết thúc các phản ứng, số thí nghiệm thu được kim loại là A. 2

B. 4

C. 5

D. 3

Câu 18 (TL, bậc 4): Thực hiện sự điện phân dung dịch CuSO4 với một điện cực bằng graphit và một điện cực bằng đồng. Thí nghiệm: Người ta nối điện cực graphit với cực dương và điện cực đồng nối với cực âm của nguồn điện. Hãy mô tả hiện tượng quan sát được và cho biết phản ứng xảy ra ở mỗi điện cực trong các thí nghiệm trên. Đáp án: Thí nghiệm: Catot Cu (-) ←

CuSO4

Cu2+ , H2O Cu2+ + 2e → Cu

→ Anot graphit (+) SO42+, H2O 2H2O → O2 + 4H+ +4e

Phương trình điện phân: 2Cu2+ + 2H2O đpdd→ 2Cu + 4H+ +O2 Hiện tượng : Kim loại đồng bám vào catot bằng đồng. Có khí thoát ra ở anot bằng graphit. Màu xanh của dung dịch nhạt dần Câu 18 (TN, bậc 4): Thực hiện sự điện phân dung dịch CuSO4 với một điện cực bằng graphit và một điện cực bằng đồng. Hiện tượng quan sát được là A. Kim loại đồng bám vào catot bằng đồng. Có khí thoát ra ở anot bằng graphit. Màu xanh của dung dịch nhạt dần.

B. Kim loại đồng bám vào anot bằng đồng. Anot bằng đồng tan ra. Màu xanh của dung dịch không đổi C. Kim loại đồng bám vào catot bằng graphit. Có khí thoát ra ở anot bằng graphit. Màu xanh của dung dịch nhạt dần.

D. Kim loại đồng bám vào catot bằng graphit. Anot bằng đồng tan ra. Màu xanh của dung dịch không đổi.

2.3.2.3.2. Chương 6: Kim loại kiềm – Kim loại kiềm thổ – Nhôm (Xem phụ lục).

2.3.2.3.3. Chương 7: Crom – Sắt – Đồng (Xem phụ lục).

83

CHƯƠNG 3: KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TRÊN LỚP HỌC 3.1. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ TRONG LỚP HỌC [4], [5] 3.1.1. Kỹ thuật đánh giá trong lớp học Các công cụ hay các chiến lược tổ chức hoạt động dạy –học để kiểm soát việc học và đồng thời đo được mức độ đạt được mục tiêu của HS trong các giờ học trên lớp được gọi là “Các kĩ thuật đánh giá lớp học” (Classsroom Assessment Techniques – CATs). ĐG trong lớp học nhằm thu thập thông tin liên quan đến việc đạt các mục tiêu về kiến thức, kĩ năng, thái độ,… qua từng CH, hàng ngày, hàng tháng để tìm hiểu xem từng HS đã học tập như thế nào. CATs không bao gồm các kì thi lấy điểm để xếp hạng hay xếp loại HS, mà nó là tập hợp các chiến lược dạy – học nhằm mục đích thường xuyên cải tiến nâng cao chất lượng học tập của HS. CATs cung cấp thông tin về kết quả học tập thể hiện ở mức độ tiếp thu, nắm vững kiến thức, kĩ năng, thái độ học tập…, các kĩ năng học tập, tư duy, vận dụng những gì được học vào cuộc sống… và cả sự hài lòng, phản ứng của HS đối với các câu giảng của GV. CATs khuyến khích người học nghĩ về việc học được gì và học như thế nào, kết nối việc học với trải nghiệm của họ và tiến tới việc tự định hướng cho quá trình tự học của chính mình. Làm chủ được các kĩ thuật đánh giá trên lớp học là vô cùng quan trọng đối với giáo viên, đây là bộ công cụ giúp giáo viên điều chỉnh hoạt động giảng dạy, hoạt động học tập để hình thành các năng lực cho HS. 3.1.2. Qui trình thiết kế và thực hiện kĩ thuật đánh giá trong lớp học Quy trình thiết kế và thực hiện các kỹ thuật đánh giá trong lớp học thường gồm những bước cơ bản sau đây: Bước 1: Xác định mục định đánh giá - Có thể sử dụng các câu hỏi sau để xác định - Sử dụng KTĐG này để thu thập thông tin cho những quyết định nào?

- Đối tượng (khách thể) kiểm tra đánh giá là HS, GV hay cán bộ quản lí?...

- Thông tin nào thực sự hữu ích cho quyết định này...

Bước 2: Xác định mục tiêu (kiến thức, kĩ năng, thái độ …) sẽ đánh giá.

- Mục tiêu phải đo lường được và phải gắn với nội dung câu học cụ thể.

84

- Mục tiêu được sử dụng làm cơ sở để lựa chọn nội dung, phương pháp, phạm vi kiểm tra đánh giá.

Bước 3: Lựa chọn loại hình, phương pháp, thiết kế công cụ, kĩ thuật đánh giá.

- Lựa chọn loại hình, phương pháp đánh giá.

- Lựa chọn hoặc thiết kế kĩ thuật đánh giá phù hợp.

- Lựa chọn hoặc thiết kế nhiệm vụ, công cụ đánh giá…giúp người học tự đánh giá việc đạt mục tiêu học tập.

Bước 4: Triển khai đánh giá và xử lý phân tích kết quả.

- Tổ chức triển khai đánh giá.

- Xử lý phân tích kết quả đánh giá.

Bước 5: Phản hồi thông tin tới người học và các đối tượng liên quan - Cung cấp cho người học thông tin phản hồi chính xác.

- Sử dụng kết quả kiểm tra đánh giá để thảo luận tư vấn cho học sinh, phụ huynh…

- Đưa ra những nhận xét, sử dụng kiểm tra đánh giá một cách phù hợp, hiệu quả…

- Mỗi bước trên đây có thể được bổ sung, điều chỉnh, chi tiết hóa cho phù hợp với từng hoạt động đánh giá cụ thể trên lớp học…

3.2. MỘT SỐ KĨ THUẬT ĐÁNH GIÁ TRONG LỚP HỌC [4], [5] Thế giới đã phát triển được rất nhiều kĩ thuật đánh giá khác nhau được áp dụng hiệu quả cho đánh giá trên lớp học. Theo các chuyên gia về đánh giá giáo dục, có thể phân chia các kĩ thuật đánh giá trên lớp học thành ba nhóm sau: 3.2.1. Nhóm kĩ thuật đánh giá mức độ nhận thức 1. Bảng hỏi ngắn kiểm tra kiến thức nên: được sử dụng để tìm hiểu kiến thức người học đã học giúp cho việc xây dựng kế hoạch dạy – học hiệu quả. Câu kiểm tra kiến thức nền thường là một bảng các câu hỏi ngắn (dạng mở) hoặc một câu trắc nghiệm đơn giản (15 – 20 phút) hoàn thành trước khi bắt đầu một môn học hoặc một câu hỏi mới.

2. Ma trận ghi nhớ: HS hoàn thành một bảng kê về nội dung của CH trong đó đầu đề từng cột, hàng đã được GV điền thông tin, nhưng các ô thì để trống (học sinh điền). Ví dụ: Giáo viên thiết kế sẵn một bảng ma trận về một câu dạy môn Lịch sử hay Toán, sau đó yêu cầu học sinh điền.

85

3. Ma trận dấu hiệu đặc trưng: Kĩ thuật này được dùng nhiều trong các CH có yêu cầu HS phân biệt các thuật ngữ, khái niệm có liên hệ chặt chẽ với nhau. Ví dụ: GV cho HS chơi trò chơi “nhận diện” sự khác biệt giữa người bạn bình thường và người bạn thực sự (yêu cầu HS lập ma trận các dấu hiệu đặc trưng một người bạn thực sự).

4. Bảng liệt kê kĩ năng, hiểu biết, sự quan tâm… điểm mạnh/yếu, thuận lợi/khó khăn: Học sinh được yêu cầu làm một bản kiệt kê để cho biết kiến thức, kĩ năng, sự quan tâm… điểm mạnh/yếu, thuận lợi/khó khăn.

5. Trưng cầu ý kiến lớp học: Học sinh cho biết mức độ đồng tình hay phản đối với một quan điểm/tuyên bố hoặc ý kiến nào đó. Ví dụ: thiết kế phiếu trưng cầu về việc chọn lựa các chủ đề cho nội dung hoạt động của Câu lạc bộ tuổi Teen…

6. Dàn câu theo cấu trúc (Cái gì, Như thế nào, Tại sao?): Kĩ thuật này yêu cầu học sinh xem xét các khía cạnh nội dung, hình thức… cách cấu trúc kiến thức, thông tin nhằm trả lời các câu hỏi Cái gì? Như thế nào? Tại sao?

7. Hồ sơ thần tượng: Học sinh miêu tả ngắn gọn về tính cách một người học ngưỡng mộ trong một lĩnh vực liên quan đến nội dung học tập. Ví dụ: Khi học câu về Công nghệ tin học, học sinh được giáo viên yêu cầu tìm thông tin trên mạng viết một câu thuyết trình 6 – 7 phút đánh giá sự cống hiến của Steve Jobs, người đồng sáng lập kiêm Cựu Giám đốc điều hành của Apple.

8. Tóm tắt thành một câu: Học sinh được yêu cầu trả lời câu hỏi: “Ai làm, Cho ai, Khi nào, Ở đâu, Như thế nào, Vì sao?” về một chủ đề hay nội dung đã được chọn và từ đó tạo nên một câu tổng kết dài, đúng ngữ pháp và giàu thông tin. Ví dụ: tổng kết về những chiến công lẫy lừng của vị Đại tướng nhân dân Võ Nguyên Giáp…

9. Bản đồ khái niệm: Học sinh vẽ/biểu thị bằng sơ đồ kết nối tư duy giữa các khái niệm chính và những khái niệm khác mà họ vừa tiếp thu được.

10. Sáng tao đoạn đối thoại: Học sinh được yêu cầu xây dựng một đoạn đối thoại có cấu trúc chặt chẽ, trên cơ sở tổng hợp các kiến thức đã học. Ví dụ: biên soạn một đoạn hội thoại trên cơ sở tham khảo một văn bản/một đoạn đối thoại cho trước hoặc biên soạn một đoạn đối thoại mới theo chủ đề cho trước.

86

11. Câu hỏi thi do người học chuẩn bị: Học sinh được yêu cầu tự xây dựng bộ câu hỏi và phương án trả lời cho các nội dung quan trọng của môn học.

12. CH 1 phút: có thể đây là phương pháp được sử dụng thường xuyên nhất, HS trả lời 3 CH: Điều gì là quan trọng nhất bạn học được từ CH này? CH quan trọng nào bạn vẫn chưa được giải đáp? Cái gì là điểm mơ hồ nhất trong CH này?

3.2.2. Nhóm kỹ thuật đánh giá phát triển năng lực 1. Nhận diện vấn đề: HS nhận diện được bản chất vấn đề và nhận biết được các vấn đề cụ thể. Ví dụ: GV cho học sinh làm câu tập nhóm: nhận diện bản chất của hoạt động học tập, các dấu hiệu cụ thể xác nhận thế nào là học nông và học sâu.

2. Lựa chọn nguyên tắc: HS nhận biết được nguyên tắc hoặc các nguyên tắc để giải quyết những loại vấn đề khác nhau. Ví dụ: GV biết sử dụng nguyên tắc khen chê HS: khen nhiều như có thể khen mỗi khi HS có hành vi tích cực dù là nhỏ nhất, khen HS trước lớp…; chê ít như có thể chê saukhi chỉ ra một biểu hiện tích cực nào đó, sử dụng sự nhắc nhở riêng, hạn chế chê HS trước mặt người thân, trước lớp…

3. Hồ sơ giải pháp: Học sinh viết ra các giải pháp có thể có nhằm giải quyết vấn đề và đánh giá tính khả thi của từng giải pháp.Ví dụ: GV cho học sinh thảo luận theo nhóm các chủ đề/câu hỏi sau: Làm thế nào để học tốt môn tiếng Anh? 4. Thẻ áp dụng: đánh giá mức độ hiểu câu và khả năng vận dụng những kiến thức đã học vào giải quyết vấn đề thực tiễn. Học sinh sau khi đọc/học lí thuyết/qui trình, giáo viên thiết kế một thẻ áp dụng yêu cầu học sinh viết ít nhất một ứng dụng (hoặc một hiên tượng thức tế liên quan đến nội dung đã học).

5. Viết lại có định hướng: Học sinh diễn giải một phần của câu học cho người nghe, trong đó thể hiện khả năng diễn giải những thông tin chuyên biệt bằng ngôn ngữ cá nhân sau cho người nghe hiểu. Ví dụ: Yêu cầu học sinh viết lại câu chuyện “Tấm Cám” theo một logic kết thúc câu chuyện có hậu hơn.

6. Phác thảo dự án: HS xây dựng kế hoạch tóm tắt cho một dự án học tập hay kế hoạch phát triển bản thân dựa trên một quy trình và những câu hỏi hướng dẫn. Ví dụ: GV giúp HS xây dựng kế hoạch cho một dự án: Dự án để trở thành người học giỏi tiếng Anh; Dự án ước mơ trở thành nhà thiết kế thời trang của tôi; Dự án cài đặt lại niềm tin nơi bản thân; Dự án cài đặt lại mã số thành công cho bản thân…

87

3.3. XÂY DỰNG ĐỀ KIỂM TRA MINH HỌA 3.3.1. Quy trình xây dựng đề kiểm tra [5] Bước 1: Xác định mục đích của đề kiểm tra Đề kiểm tra là một công cụ để đánh giá kết quả học tập của HS sau khi học xong một chủ đề, một chương, một học kỳ, một lớp hay một cấp học nên người biên soạn đề kiểm tra cần căn cứ vào mục đích cụ thể của việc kiểm tra, căn cứ chuẩn kiến thức kĩ năng của chương trình và thực tế học tập của HS để xây dựng mục đích của đề kiểm tra cho phù hợp.

Bước 2: Xác định hình thức, thời gian làm câu của đề kiểm tra Đề kiểm tra (viết) có các hình thức sau: 1) Đề kiểm tra tự luận.

2) Đề kiểm tra trắc nghiệm khách quan.

3) Đề kiểm tra kết hợp cả hai hình thức tự luận và trắc nghiệm khách quan.

Mỗi hình thức đều có ưu điểm và hạn chế riêng nên cần kết hợp một cách hợp lí các hình thức sao cho phù hợp với mục đích, nội dung KT và đặc trưng môn học để nâng cao hiệu quả, tạo điều kiện để đánh giá kết quả học tập của HS chính xác hơn.

Nếu đề kiểm tra kết hợp hai hình thức thì nên có nhiều phiên bản đề khác nhau hoặc cho HS làm câu kiểm tra ĐTN khách quan độc lập với việc làm câu kiểm tra phần tự luận: phần TNKQ trước đó, thu câu rồi mới cho học sinh làm phần tự luận.

Bước 3: Thiết kế ma trận đề KT (bảng miêu tả tiêu chí của đề kiểm tra) Lập một bảng có hai chiều, một chiều là nội dung hay mạch kiến thức, kĩ năng chính cần đánh giá, một chiều là các cấp độ cần đánh giá về kiến thức và kĩ năng của học sinh, theo các cấp độ: nhận biết, thông hiểu và vận dụng (gồm có vận dụng ở cấp độ thấp và vận dụng ở cấp độ cao).

Trong mỗi ô là chuẩn kiến thức kĩ năng cần đánh giá, tỉ lệ % số điểm, số lượng câu hỏi và tổng số điểm của các câu hỏi.

Số lượng câu hỏi của từng ô phụ thuộc vào mức độ quan trọng của mỗi chuẩn cần đánh giá, lượng thời gian làm câu kiểm tra và trọng số điểm quy định cho từng mạch kiến thức, từng cấp độ nhận thức.

Bước 4: Biên soạn câu hỏi theo ma trận

88

* Các yêu cầu đối với câu hỏi TNKQ nhiều lựa chọn: 1) Câu hỏi phải đánh giá những nội dung quan trọng của chương trình.

2) Câu hỏi phải phù hợp với các tiêu chí ra đề kiểm tra về mặt trình bày và số điểm tương ứng.

3) Câu dẫn phải đặt ra câu hỏi trực tiếp hoặc một vấn đề cụ thể.

4) Không trích dẫn nguyên văn những câu có sẵn trong sách giáo khoa.

5) Từ ngữ, cấu trúc của câu hỏi phải rõ ràng và dễ hiểu đối với mọi học sinh.

6) Mỗi phương án nhiễu phải hợp lí đối với những HS không nắm vững kiến thức.

7) Mỗi đáp án sai nên xây dựng dựa trên các lỗi hay nhận thức sai lệch của HS. 8) Đáp án đúng của CH này phải độc lập với đáp án đúng của các CH khác trong câu kiểm tra.

9) Phần lựa chọn phải thống nhất và phù hợp với nội dung của câu dẫn.

10) Mỗi câu hỏi chỉ có một đáp án đúng, chính xác nhất.

11) Không đưa ra phương án “Tất cả các đáp án trên đều đúng” hoặc “không có phương án nào đúng”. * Các yêu cầu đối với câu hỏi TNTL 1) Câu hỏi phải đánh giá nội dung quan trọng của chương trình.

2) Câu hỏi phải phù hợp với tiêu chí của đề kiểm tra về mặt trình bày và số điểm tưong ứng.

3) Câu hỏi phải yêu cầu HS phải vận dụng kiến thức vào tình huống mới.

4) Câu hỏi thể hiện rõ nội dung và cấp độ tư duy cần đo.

5) Nội dung CH đặt ra một yêu cầu và hướng dẫn cụ thể về cách thực hiện yêu cầu đó.

6) Yêu cầu của câu hỏi phải phù hợp với trình độ và nhận thức của HS. 7) Yêu cầu HS phải am hiểu nhiều hơn là ghi nhớ những khái niệm, thông tin, tránh những câu hỏi yêu cầu HS học thuộc lòng.

8) Ngôn ngữ sử dụng trong câu hỏi phải truyền tải được hết những yêu cầu của GV đề ra đến HS.

89

9) Nếu CH yêu cầu HS nêu quan điểm và chứng minh cho quan điểm của mình thì cần nêu rõ, bài trả lời của HS sẽ được đánh giá dựa trên những lập luận logic mà HS đó đưa ra để chứng minh và bảo vệ quan điểm của mình chứ không chỉ đơn thuần là nêu quan điểm đó.

Bước 5: Xây dựng hướng dẫn chấm (đáp án) và thang điểm Việc xây dựng hướng dẫn chấm (đáp án) và thang điểm đối với bài kiểm tra cần đảm bảo các yêu cầu: - Nội dung khoa học và chính xác.

- Cách trình bày cụ thể, chi tiết nhưng ngắn gọn và dễ hiểu.

- Phù hợp với ma trận đề kiểm tra.

Cách tính điểm 1. Đề kiểm tra theo hình thức TNKQ Cách 1. Lấy điểm toàn bài là 10 điểm và chia đều cho tổng số câu.

Ví dụ: Nếu đề kiểm tra có 40 câu hỏi thì mỗi câu được 0.25 điểm.

Cách 2. Tổng số điểm của đề kiểm tra bằng tổng số câu hỏi. Mỗi câu tra lời đúng được 1 điểm, mỗi câu trả lời sai được 0 điểm. Sau đó quy điểm của học sinh về thang điểm 10 theo công thức:

10 X Trong đó: X là số điêm đạt được của HS X max

Xmax là tổng số điểm của đề Ví dụ: Nếu đề kiểm tra có 40 câu hỏi, mỗi câu trả lời đúng được 1 điểm, mỗi học sinh làm được 32 điểm thì quy về thang điểm 10 là

10.32 = 8 điểm 40

2. Đề kiểm tra theo hình thức TNTL Cách tính điểm tuân thủ chặt chẽ các bước từ bước 3 đến bước 6 phần thiết lập ma trận đề kiểm tra, khuyến khích GV sử dụng kĩ thuật Rubric trong việc tính điểm và chấm bài tự luận( tham khảo các tài liệu về đánh giá kết quả học tập của HS) 3. Đề kiểm tra kết hợp hình thức TNKQ và TNTL Cách 1. Điểm toàn bài là 10 điểm. Phân phối điểm cho mỗi phần TL, TNKQ theo nguyên tắc: số điểm mỗi phần tỉ lệ thuận với thời gian dự kiến học sinh hoàn thành từng phần và mỗi câu TNKQ có số điểm bằng nhau.

90

VĂ­ d᝼: Náşżu Ä&#x2018;áť dĂ nh 30% tháť?i gian cho TNKQ vĂ 70% tháť?i gian dĂ nh cho TL thĂŹ Ä&#x2018;iáť&#x192;m cho tᝍng phần lần lưᝣt lĂ 3 Ä&#x2018;iáť&#x192;m vĂ 7 Ä&#x2018;iáť&#x192;m. Náşżu cĂł 12 câu TNKQ thĂŹ máť&#x2014;i câu trả láť?i Ä&#x2018;Ăşng sáş˝ Ä&#x2018;ưᝣc

3 = 0.5 Ä&#x2018;iáť&#x192;m.

12

CĂĄch 2. Ä?iáť&#x192;m toĂ n bĂ i báşąng táť&#x2022;ng Ä&#x2018;iáť&#x192;m cᝧa hai phần. Phân pháť&#x2018;i Ä&#x2018;iáť&#x192;m cho máť&#x2014;i phần theo nguyĂŞn tắc: sáť&#x2018; Ä&#x2018;iáť&#x192;m máť&#x2014;i phần táť&#x2030; láť&#x2021; thuáş­n váť&#x203A;i tháť?i gian dáťą kiáşżn háť?c sinh hoĂ n thĂ nh tᝍng phần vĂ máť&#x2014;i câu TNKQ trả láť?i Ä&#x2018;Ăşng 1 Ä&#x2018;iáť&#x192;m, sai Ä&#x2018;ưᝣc 0 Ä&#x2018;iáť&#x192;m.

Khi Ä&#x2018;Ăł cho Ä&#x2018;iáť&#x192;m cᝧa phần TNKQ trĆ°áť&#x203A;c ráť&#x201C;i tĂ­nh Ä&#x2018;iáť&#x192;m cᝧa phần TL theo cĂ´ng thᝊc X TL =

sau: Trong Ä&#x2018;Ăł:

X TN .TTL TTN

X TN lĂ Ä&#x2018;iáť&#x192;m cᝧa phần TNKQ

X TL lĂ Ä&#x2018;iáť&#x192;m cᝧa phần TNTL TTL lĂ sáť&#x2018; tháť?i gian dĂ nh cho viáť&#x2021;c trả láť?i phần TNTL TTN lĂ sáť&#x2018; tháť?i gian dĂ nh cho viáť&#x2021;c trả láť?i phần TNKQ

Chuyáť&#x192;n Ä&#x2018;áť&#x2022;i Ä&#x2018;iáť&#x192;m cᝧa háť?c sinh váť thang Ä&#x2018;iáť&#x192;m 10 theo cĂ´ng thᝊc:

10 X X max

Trong Ä&#x2018;Ăł: X lĂ sáť&#x2018; Ä&#x2018;iĂŞm Ä&#x2018;ất Ä&#x2018;ưᝣc cᝧa háť?c sinh X max lĂ táť&#x2022;ng sáť&#x2018; Ä&#x2018;iáť&#x192;m cᝧa Ä&#x2018;áť

VĂ­ d᝼: Náşżu ma tráş­n Ä&#x2018;áť dĂ nh 40% tháť?i gian cho TNKQ vĂ 60% tháť?i gian dĂ nh cho TL vĂ cĂł 12 câu TNKQ thĂŹ Ä&#x2018;iáť&#x192;m cᝧa phần TNKQ lĂ 12, Ä&#x2018;iáť&#x192;m cᝧa phần táťą luáş­n lĂ : đ?&#x2018;&#x2039;đ?&#x2018;&#x203A; =

12.60 40

= 18. Ä?iáť&#x192;m cᝧa toĂ n bĂ i lĂ 12 + 18 = 3. Náşżu máť&#x2122;t háť?c sinh Ä&#x2018;ất Ä&#x2018;ưᝣc 27

Ä&#x2018;iáť&#x192;m thĂŹ quy váť thang Ä&#x2018;iáť&#x192;m 10 lĂ

10.27 = 9 Ä&#x2018;iáť&#x192;m.

30

BĆ°áť&#x203A;c 6. Xem xĂŠt lấi viáť&#x2021;c biĂŞn soấn Ä&#x2018;áť kiáť&#x192;m tra Sau khi biĂŞn soấn xong Ä&#x2018;áť kiáť&#x192;m tra cần xem xĂŠt lấi viáť&#x2021;c biĂŞn soấn Ä&#x2018;áť kiáť&#x192;m tra, gáť&#x201C;m cĂĄc bĆ°áť&#x203A;c sau: 1) Ä?áť&#x2018;i chiáşżu tᝍng câu háť?i váť&#x203A;i hĆ°áť&#x203A;ng dẍn chẼm vĂ thang Ä&#x2018;iáť&#x192;m, phĂĄt hiáť&#x2021;n nhᝯng sai sĂłt hoạc thiáşżu chĂ­nh xĂĄc cᝧa Ä&#x2018;áť vĂ Ä&#x2018;ĂĄp ĂĄn. Sᝯa cĂĄc tᝍ ngᝯ, náť&#x2122;i dung náşżu thẼy cần thiáşżt Ä&#x2018;áť&#x192; Ä&#x2018;ảm bảo tĂ­nh khoa háť?c vĂ chĂ­nh xĂĄc.

91

2) Đối chiếu từng câu hỏi với ma trận đề, xem xét câu hỏi có phù hợp với chuẩn cần đánh giá không? Có phù hợp với cấp độ nhận thức cần đánh giá không?

Số điểm có thích hợp không? Thời gian dự kiến có phù hợp không?

3) Thử đề kiểm tra để tiếp tục điều chỉnh đề cho phù hợp với mục tiêu, chuẩn chương trình và đối tượng học sinh ( nếu có điều kiện).

4) Hoàn thiện đề, hướng dẫn chấm và thang điểm 3.3.2. Đề kiểm tra minh họa [9], [10] [11], [12], [13], [14] ĐỀ MINH HỌA SỐ 1 CHƯƠNG 5: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI (Thời gian làm bài: 15 phút- 10 câu trắc nghiệm ) 1. Mục đích của đề kiểm tra Củng cố kiến thức, đánh giá mức độ nắm vững kiến thức, kĩ năng của học sinh qua bài “Kim loại”, “Dãy điện hóa của kim loại”, “Sự điện phân”, “Sự ăn mòn kim loại”, “Điều chế kim loại”. Để thu nhận thông tin phản hồi về kết quả học tập, những sai lầm, vướng mắc của học sinh về kim loại, dãy điện hóa, sự điện phân, sự ăn mòn, điều chế kim loại.

2. Hình thức, thời gian làm bài của đề kiểm tra - Hình thức kiểm tra 100 % trắc nghiệm.

- Thời gian làm bài kiểm tra: 15 phút, 10 câu.

3. Ma trận đề kiểm tra Cấp độ

Tên chủ đề

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng Cấp độ thấp Cấp độ cao

1. Kim loại

- Nêu được - Hiểu và giải - Viết PTHH - Giải các vị trí của

thích được

liên quan đến bài toán liên

kim loại

các tính chất kim loại (

trong bảng

vật lí của các minh họa cho kim loại.

tuần hoàn.

kim loại.

tính chất hóa

- Nêu được - Hiểu và giải học, giải

92

quan đến

Tổng

tính chất vật thích, minh

thích các hiện

lí riêng và

họa được tính tượng).

chung của

chất hóa học

kim loại.

của kim loại.

- Nêu được tính chất hóa học chung của kim loại.

Số câu

1

2

1

0

Số điểm

1,0

2,0

1,0

4,0

Tỉ lệ %

10%

20%

10%

40%

2. Dãy điện

- Nêu được - Hiểu và giải - Xác định

- Giải các

hóa của kim

khái niệm

thích được về kim loại

bài toán

loại

về cặp oxi

pin điện hóa. mạnh, yếu.

liên quan.

hóa – khử.

- Hiểu và giải - Sắp xếp

- Nêu được thích được

chiều tính

khái niệm

thế điện cực

oxi hóa, khử

về pin điện

chuẩn.

tăng hay

hóa

- Hiểu được

giảm.

- Nêu được chiều của dãy thế điện phản ứng oxi cực chuẩn

hóa - khử,

của kim

tính oxi hóa –

loại.

khử.

- Nêu được - Hiểu được ý nghĩa dãy cách tính thế điện cực suất điện chuẩn của

động của pin

93

4

kim loại.

Số câu

điện hóa.

1

1

1

0

Số điểm

1,0

1,0

1,0

3,0

Tỉ lệ %

10%

10%

10%

30%

3. Sự điện

- Nêu được - Hiểu và

- Viết được

- Giải các

phân

khái niệm

giải thích

quá trình

bài toán về

sự điện

được sự

điện phân

điện phân.

phân

điện phân.

dung dịch.

- Giải thích

- Nêu được

- Giải các

các hiện

ứng dụng

bài toán về

tượng liên

của sự điện

suất điện

quan đến

phân.

động.

điện phân

3

kim loại.

Số câu

0

0

0

1

1

Số điểm

1,0

1,0

Tỉ lệ %

10%

10%

4. Sự ăn mòn

- Nêu được - Hiểu và giải - Viết được

- Giải thích

kim loại

khái niệm

thích được sự quá trình ăn

các hiện

sự ăn mòn,

ăn mòn hóa

mòn điện

tượng ăn

ăn mòn điện học và điện

hóa.

mòn điện

hóa và hóa

hóa.

- Tìm thí

hóa.

học.

- Hiểu và giải nghiệm nào

- Nêu được thích được

là ăn mòn

điều kiện

các biện pháp điện hóa.

xảy ra ăn

chống ăn

mòn điện

mòn.

hóa học.

- So sánh ăn

- Nêu được mòn điện cách chống hóa và hóa

94

ăn mòn.

Số câu

học.

0

0

1

0

1

Số điểm

1,0

1,0

Tỉ lệ %

10%

10%

5. Điều chế

- Nêu được - Hiểu và giải - Viết được

kim loại

nguyên tắc

thích được

điều chế

phương pháp điều chế kim về định luật

kim loại.

thủy luyện,

phương trình các bài toán loại.

Faraday.

- Nêu được phương pháp - Giải bài các phương nhiệt luyện,

- Giải được

- Giải thích

toán đơn giản các hiện

pháp điều

phương pháp áp dụng định tượng về

chế kim

điện phân.

loại.

- Hiểu được

luật Fraday.

điều chế kim loại.

- Nêu được định luật định luật

Faraday.

Faraday.

Số câu

1

1

Số điểm

1,0

1,0

Tỉ lệ %

10%

10%

Tổng số câu Tổng số điểm Tỉ lệ %

0

0

2

3

4

1

10

2,0

3,0

4,0

1,0

10

20%

30%

40%

10%

100%

4. Biên soạn câu hỏi theo ma trận Câu 1: Hầu hết các kim loại đều có ánh kim là do A. Kim loại hấp thu được các tia sáng tới.

B. Các kim loại đều ở thể rắn.

C. Các electron tự do trong kim loại có thể phản xạ những tia sáng trông thấy.

D. Kim loại màu trắng bạc nên giữ được các tia sáng trên bề mặt kim loại.

Câu 2: Khi điện phân có vách ngăn dung dịch gồm NaCl, HCl. Sau một thời gian điện phân nhỏ thêm vài giọt quì tím. Màu của quỳ tím

95

A. đỏ → tím → xanh.

B. tím → đỏ → xanh.

C. xanh → tím → đỏ.

D. Không đổi màu.

Câu 3: Thứ tự đúng theo dãy thế điện cực chuẩn của kim loại là A. Cu2+/Cu; Fe2+/Fe; H+/H; Fe3+/Fe2+; Al3+/Al. B. Fe3+/Fe2+; Al3+/Al; H+/H; Fe2+/Fe; Cu2+/Cu. C. Fe2+/Fe; Fe3+/Fe2+; H+/H; Al3+/Al; Cu2+/Cu. D. Al3+/Al; Fe2+/Fe; H+/H; Cu2+/Cu; Fe3+/Fe2+.

Câu 4: Phát biểu nào sau đây không đúng?

A. Nguyên tử kim loại thường có 1, 2 hoặc 3 electron ở lớp ngoài cùng.

B. Các nhóm A bao gồm các nguyên tố s và nguyên tố p.

C. Trong một chu kì, bán kính nguyên tử kim loại nhỏ hơn nguyên tử phi kim D. Trong bảng tuần hoàn hóa học có khoảng 90 nguyên tố là kim loại.

Câu 5: Cho các cặp oxi hóa – khử được sắp xếp theo thứ tự tăng dần tính oxi hóa của các ion kim loại: Al3+/Al; Fe2+/Fe, Sn2+/Sn; Cu2+/Cu. Tiến hành các thí nghiệm: (a) Cho sắt vào dung dịch đồng(II) sunfat. (b) Cho đồng vào dung dịch nhôm sunfat. (c) Cho thiếc vào dung dịch đồng(II) sunfat. (d) Cho thiếc vào dung dịch sắt(II) sunfat.

Trong các thí nghiệm trên, những thí nghiệm có xảy ra phản ứng là A. (b) và (c)

B. (a) và (c)

C. (a) và (b)

D. (b) và (d)

Câu 6: Nhóm các kim loại đều tác dụng với nước lạnh tạo dung dịch kiềm là A. Na, K, Mg, Ca.

B. Be, Mg, Ca, Ba.

C. Ba, Na, K, Ca.

D. K, Na, Ca, Zn.

Câu 7: Cho thế điện cực chuẩn của các kim loại: E°Ni2+/Ni = -0,23V; E°Cu2+/Cu = +0,34V. Giá trị suất điện động chuẩn E0 của pin điện hóa Ni - Cu là A. 0,11V.

B. 0,57V.

C. -0,11V.

Câu 8: Tiến hành các thí nghiệm sau: (a) Cho Mg vào dung dịch Fe2(SO4)3 dư (b) Sục khí Cl2 vào dung dịch FeCl2 (c) Dẫn khí H2 dư qua bột CuO nung nóng

96

D. -0,57V.

(d) Cho Na vào dung dịch CuSO4 dư (e) Nhiệt phân AgNO3 (g) Đốt FeS2 trong không khí (h) Điện phân dung dịch NaCl điện cực trơ.

Sau khi kết thúc các phản ứng, số thí nghiệm thu được kim loại là A. 2

B. 4

C. 5

D. 3

Câu 9: Cho các thí nghiệm sau: 1. Nhúng thanh Zn vào dung dịch AgNO3.

2. Cho vật bằng gang vào dung dịch HCl. 3. Cho Na vào dung dịch CuSO4.

4. Để miếng tôn (Fe trắng Zn) có vết xước sâu ngoài không khí ẩm 5. Cho đinh sắt vào dung dịch H2SO4 2M. 6. Cho Mg vào dung dịch FeCl3 dư Số thí nghiệm xảy ra ăn mòn điện hóa trong các thí nghiệm sau là bao nhiêu?

A. 3

B. 2

C. 4

D. 5

Câu 10: Cho các kim loại : Fe, Cu, Al, Ni và các dung dịch : HCl, FeCl2, FeCl3, AgNO3. Số trường hợp xảy ra phản ứng khi cho từng kim loại vào từng dung dịch là A.16.

B. 10.

C. 12.

D. 9.

5. Đáp án và thang điểm 1C; 2A; 3D; 4C; 5B; 6C; 7B; 8D; 9A; 10C. Mỗi câu đúng được 1 điểm. ĐỀ MINH HỌA SỐ 2 ( XEM PHẦN PHỤ LỤC) 3.4. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 3.4.1. Mục đích thực nghiệm Để đạt được những mục đích mà đề tài đã đưa ra, chúng tôi đã tiến hành thực nghiệm sư phạm bước đầu nhằm giải quyết một số vấn đề sau: - Kiểm tra tính đúng đắn của giả thuyết khoa học mà đề tài đặt ra đồng thời để kiểm nghiệm tính khả thi của việc chế tác câu hỏi trắc nghiệm phần kim loại lớp 12 trung học phổ thông trong kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực cho học sinh trong dạy học ở trường THPT.

97

- Xác định chất lượng và hiệu quả của việc sử dụng hệ thống bài tập trắc nghiệm trong phạm vi nội dung luận văn, cũng như cách sử dụng nó trong việc giảng dạy và kiểm tra đánh giá ở các lớp 12 theo hướng đổi mới hiện nay.

- Thông qua bài kiểm tra có sử dụng hệ thống bài tập trắc nghiệm được chế tác theo 4 mức độ, tôi đề xuất để đánh giá theo các tiêu chí cơ bản: độ khó, độ phân biệt, độ tin cậy và độ giá trị. Từ đó xác định chất lượng của bộ bài tập và khả năng áp dụng vào thực tế giảng dạy, góp phần nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra đánh giá ở trường phổ thông 3.4.2. Nhiệm vụ thực nghiệm Khảo sát tính khả thi và hiệu quả của đề tài thông qua việc lấy ý kiến từ các chuyên gia, mà ở đây là các thầy cô giáo dạy tại các trường THPT Hòa Vang.

3.4.3. Tiến hành thực nghiệm 3.4.3.1. Đối tượng thực nghiệm 6 GV bộ môn hóa, trường THPT Hòa Vang, Đà Nẵng.

3.4.3.2. Thời gian tiến hành thực nghiệm Việc khảo sát được thiện hiện trong khoảng thời gian từ 25/02 đến 18/03 năm 2018.

3.4.3.3. Các bước thực hiện Thực nghiệm sư phạm theo các bước sau: - Bước 1: Soạn phiếu tham dò ý kiến GV về đề tài chế tác câu hỏi trắc nghiệm phần kim loại lớp 12 THPT trong KT- ĐG theo hướng phát triển năng lực cho học sinh trong dạy học ở trường THPT. - Bước 2: Tiến hành khảo sát ý kiến GV về đề tài.

- Bước 3: Xử lí số liệu, thống kê, tổng hợp ý kiến của các chuyên gia, nhận xét kết quả từ đó lấy kinh nghiệm đề soạn chủ đề.

- Bước 4: Nhận xét kết quả của toàn khóa thực nghiệm và báo cáo kết quả.

3.4.3.4. Các phương pháp khảo sát thực nghiệm - Phương pháp chuyên gia: là phương pháp sử dụng trí tuệ của đội ngũ chuyên gia để xem xét nhận định bản chất của đối tượng, tìm ra một số giải pháp tối ưu.

- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.

98

3.4.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm Để đánh giá chế tác các câu hỏi trắc nghiệm phần kim loại lớp 12 trung học phổ thông trong kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực cho học sinh trong dạy học ở trường THPT có khả thi với tình trạng giảng dạy tại trường THPT, phù hợp với trình độ nhận thức của HS bậc THPT hay không.

Qua các phiếu thăm dò ý kiến GV về đề tài, có kết quả sau: Câu 1: Tên đề tài có gây hứng thú với GV không?

Có (6)

Không (0)

Câu 2: Phần kim loại có phù hợp với việc chế tác câu trắc nghiệm theo hướng phát triển năng lực học hay không?

Có (5)

Không (1)

Câu 3: Các mục tiêu KT – ĐG mà tôi đặt ra có phù hợp với năng lực của học sinh bậc THPT không?

Hoàn toàn phù hợp (2)

Một số phù hợp (1)

Đa số phù hợp (3)

Hoàn toàn không phù hợp (0)

Câu 4: Các câu trắc nghiệm được đưa ra có phù hợp với sự phát triển năng lực học sinh?

Hoàn toàn phù hợp (5)

Một số phù hợp (0)

Đa số phù hợp (1)

Hoàn toàn không phù hợp (0)

Câu 5: Các kiến thức được đưa ra từ câu trắc nghiệm có đảm bảo sự liên kết với nội dung bài học hay không?

Hoàn toàn liên kết với nhau (0)

Một số liên kết với nhau (2)

Đa số liên kết với nhau (4)

Hoàn toàn không liên kết với nhau(0)

Câu 6: Các đề kiểm tra có đáp ứng với năng lực của học sinh bậc THPT hay không?

Hoàn toàn phù hợp (4)

Một số phù hợp (1)

Đa số phù hợp (1)

Hoàn toàn không phù hợp (0)

Câu 7: Việc đánh giá học sinh thông qua đề kiểm tra có giúp giáo viên biết được trình độ của học sinh hay không?

Có (5)

Không (1)

99

Câu 8: Qua đề tài này học sinh có phát triển năng lực hay không?

Có (6)

Không (0)

Câu 9: Tính khả thi của đề tài này như thế nào?

Có thể thực hiện được (6)

Không thể thực hiện được (0)

Câu 10: Qua đề tài này học sinh có áp dụng vào thực tiễn các kiến thức đã học được hay không?

Có thể thực hiện được (6)

Không thể thực hiện được (0)

Kết quả đánh giá tính khả thi của chủ đề được thể hiện ở bảng sau: Câu

Hoàn toàn

Một số phù

Hoàn toàn

hỏi

phù hợp

hợp

không phù hợp

Câu 3

33,3%

50%

16,7%

0%

Câu 4

83,3%

16,7%

0%

0%

Câu 5

0%

66,7%

33,3%

0%

Câu 6

66,6%

16,7%

16,7%

0%

Đa số phù hợp

Qua các số liệu thực nghiệm cho thấy câu trắc nghiệm được chia thành các mức độ nên có thể áp dụng trải đều trong suốt chương trình học từ các bài giảng, bài luyện tập, ôn tập đến bài thực hành và bài kiểm tra, kể cả sử dụng trong ôn luyện thi đại học sau này. Thông qua sử dụng bộ câu hỏi trong quá trình giảng dạy môn Hóa, giáo viên có thể đạt được những mục tiêu quan trọng như : - Tái hiện lại các kiến thức đã học, hệ thống hóa các kiến thức hóa học rời rạc qua các bài, các chương. Từ các hệ thống kiến thức đó giúp học sinh nắm được những kiến thức cơ bản nhất, vận dụng kiến thức đã tiếp nhận trong việc học tập.

- Chỉnh lý, bổ sung thêm kiến thức để học sinh hiểu đúng đắn và đầy đủ hơn, đồng thời có thể mở rộng thêm kiến thức cho học sinh.

- Rèn luyện các kỹ năng hóa học cơ bản, phát triển tư duy và phương pháp nhận thức, cả phương pháp học tập độc lập, sáng tạo.

100

Như vậy, câu hỏi trắc nghiêm theo kiểm tra đánh giá năng lực học sinh THPT đã phần nào đáp ứng được những yêu cầu của đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra đánh giá hiện nay.

Tuy nhiên còn một số hạn chế sau: - Chỉ có thể áp dụng vào các tiết kiểm tra vì thời gian chương trình dạy học không cho phép.

- Số lượng câu hỏi nhiều, thời gian làm bài ngắn nên dễ gây chán nản ở học sinh.

101

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. KẾT LUẬN Sau quá trình thực hiện đề tài, đối chiếu với mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu, khóa luận đã hoàn thành đầy đủ các nhiệm vụ đã đề ra. Đó là: Ngiên cứu cơ sở lí luận về kĩ thuật chế tác CH trắc nghiệm và mối quan hệ giữa tư duy và BT trong việc phát triển năng lực cho HS trong dạy học ở THPT. Lựa chọn và xây dựng được 198 bài tập TNKQ của phần kim loại lớp 12 chương trình nâng cao; đồng thời, hệ thống, sắp xếp các bài tập trong từng bài của chương theo 4 mức độ: biết, hiểu, vận dụng bậc thấp, vận dụng bậc cao. Đã thiết kế được 2 bài kiểm tra tương ứng với các đơn vị kiến thức về Đại cương kim loại – Kim loại kiềm, kiềm thổ, nhôm – Crom, sắt, đồng (SGK hóa học lớp 12 chương trình nâng cao) nhằm đánh giá kết quả học tập của học sinh.

- Đã xin ý kiến chuyên gia là các thầy cô giáo ở trường THPT Hòa Vang Đà Nẵng về các đề kiểm tra đã nêu trên. Thông qua các phiếu điều tra để thu thập ý kiến của GV. Những ý kiến phản hồi cho thấy: Việc thiết kế các đề kiểm tra đã giúp tăng cường năng lực dạy học, tạo hứng thú học tập cho HS, góp phần hình thành chuẩn năng lực HS cấp THPT mà Bộ GD và ĐT ban hành. Điều này đã khẳng định sự đúng đắn của giả thuyết khoa học, tính khả thi của đề tài.

2. KIẾN NGHỊ Qua quá trình thực hiện đề tài, tôi có một số đề xuất như sau: - Mỗi GV cần nắm vững mục tiêu kiến thức của mỗi bài dạy và cần trang bị kỹ về kỹ thuật TNKQ. - GV cần hướng dẫn cho HS phương pháp tự học, tự nghiên cứu kiến thức, đồng thời rèn cho các em cách vận dụng kiến thức và làm quen với cách suy luận để giải nhanh một số dạng BTHH. - Các đề kiểm tra cần chú trọng đến việc đánh giá năng lực thực hành, tổng hợp kiến thức, vận dụng kiến thức vào thực tiễn và thí nghiệm hóa học.

- Đối với một số trường ở các huyện có đầu vào thấp, ban giám hiệu trường cần có kế hoạch phụ đạo, bồi dưỡng kiến thức cho HS ở bộ môn hóa vì thời lượng

102

môn học trên lớp bị hạn chế so với nội dung chương trình.

- Tăng cường hình thức kiểm tra bằng TNKQ (tăng tỉ lệ điểm số) để kích thích HS tự học, không học vẹt học tủ; đặc biệt không nên giới hạn nội dung kiểm tra để đảm bảo tính hệ thống của kiến thức.

- Tổ chuyên môn Hóa học ở mỗi trường THPT cần có một ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm có chất lượng để sử dụng trong KT- ĐG, ngân hàng này có thể được tích lũy qua các kỳ kiểm tra và thi.

Qua quá trình thực hiện đề tài, tôi đã hệ thống một số vấn đề về lí luận và đã đạt được một số kết quả nhất định có ý nghĩa trong thực tiễn dạy học hóa học. Tôi hy vọng rằng đây sẽ là một trong những nguồn tài liệu tham khảo bổ ích cho các GV cũng như sinh viên, HS và những người quan tâm tới việc đổi mới phương pháp dạy học hóa học.

Tôi xin chân thành cám ơn!

103

TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Phan Văn An, Một số vấn đề về xây dựng kỹ thuật trắc nghiệm, Trường ĐHSP Đà Nẵng.

[2] Phan Văn An, Bài tập hóa học và thực hành giảng dạy bộ môn Hóa học, Trường ĐHSP Đà Nẵng.

[3] Phan Văn An, Những vấn đề đại cương về lí luận dạy học Hóa học, Trường ĐHSP Đà Nẵng.

[4] Phan Văn An, Kiểm tra đánh giá trong giáo dục theo hướng phát triển năng lực học sinh, Trường ĐHSP Đà Nẵng.

[5] Bộ Giáo dục và Đào tạo, Vụ giáo dục trung học (2014), Dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh môn Hóa học, Tài liệu tập huấn.

[6] Trịnh Văn Biểu (2005), Phương pháp thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học, Trường ĐHSP Thành phố Hồ Chí Minh.

[7] Bộ Giáo dục và Đào tạo, Dự thảo chương trình giáo dục phổ thông sau năm 2015, Tài liệu tập huấn, Hà Nội, 2014 [8]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2010), Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Hóa học lớp 12, NXB Giáo dục.

Các trang Web [9] http://hoc247.net/bai-tap-theo-dang-tong-hop-crom-sat-dong-va-cac-kimloai-khac-q432 [10] http://hoc247.net/bai-tap-chuyen-de-kim-loai-kiem-kiem-tho-nhom [11] http://hoc247.net/bai-tap-chuyen-de-dai-cuong-ve-kim-loai [12] https://123doc.org/document/2418910-bai-tap-chuong-dai-cuong-kimloai-mon-hoa-hoc.htm [13] https://123doc.org/document/691849-bai-tap-ve-kim-loai-kiem-kiem-thonhom.htm [14] https://123doc.org/document/2625327-bai-tap-sat-crom-dong-co-dapan.htm

104

PHỤ LỤC BẢNG ĐẶC TRƯNG CÂU HỎI TỰ LUẬN NHIỀU Ý ĐỂ HỎI ➢ Chương 6: Kim loại kiềm – Kim loại kiềm thổ - Nhôm Câu 1: Kim loại kiềm có cấu tạo mạng tinh thể kiểu nào?

Kim loại kiềm được sản xuất trong công nghiệp bằng cách nào?

Câu 2: Viết cấu hình electron lớp ngoài cùng của kim loại kiềm. Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, kim loại kiềm thuộc nhóm nào?

Câu 3: Nêu ứng dụng của kim loại kiềm. Muối NaHCO3 thể hiện tính chất hóa học gì?

Câu 4: Viết cấu hình electron lớp ngoài cùng của kim loại kiềm thổ. Ở trạng thái cơ bản, kim loại kiềm thổ có số electron hoá trị là bao nhiêu?

Câu 5: Nêu tính chất hóa học của kim loại kiềm thổ.

Chất nào có khả năng làm mềm nước cứng toàn phần?

Câu 6: Nước cứng có tính cứng tạm thời chứa những ion nào?

Nước có tính cứng vĩnh cữu có chứa các ion nào?

Câu 7: Cho biết số thứ tự của Al trong hệ thống tuần hoàn là 13. Viết cấu hình electron của Al. Xác định vị trí của Al trong bảng tuần hoàn hóa học.

Câu 8: Nêu ứng dụng của nhôm. Nêu tính chất vật lý của nhôm. Phương pháp nào thường dùng để điều chế Al(OH)3?

Câu 9: Kim loại kiềm có mạng tinh thể lập phương tâm khối, mật độ electron tự do thấp, điện tích ion nhỏ nên liên kết kim loại kém bền vững. Điều đó giúp giải thích tính chất nào của kim loại kiềm?

Câu 10: M là kim loại phân nhóm chính nhóm I; X là clo hoặc brom, nguyên liệu để điều chế kim loại nhóm I là gì?

Cho các chất sau LiOH, NaOH, KOH, sắp xếp các chất trên theo tính bazơ tăng.

Câu 11: 1. Phát biểu nào là phát biểu đúng? (a) Các kim loại kiềm có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp. (b) Từ Li đến Cs tính khử tăng dần. (c) Xesi (Cs) được dùng làm tế bào quang điện.

(d) Kim loại kiềm được điều chế bằng phương pháp điện phân nóng chảy muối haloge nua của chúng.

2. Cho dãy các kim loại: Na, K, Ba, Be. Kim loại nào phản ứng được với H2O ở điều kiện thường ?

Câu 12: Nhận biết 3 cốc đựng lần lượt: Nước mưa, nước cứng tạm thời, nước cứng vĩnh cửu. Viết PTHH giải thích sự tạo thành thạch nhũ trong hang động.

Câu 13: Viết cấu hình electron của ion Al3+.

Cho các dung dịch sau: NaOH, H2SO4(lõang), MgCl2, AlCl3, và Fe(NO3)3, nhôm có thể phản ứng được với dung dịch nào ?

Câu 14: 1. Cho các dung dịch sau: NaCl, KCl, NaNO3, NaOH, HCl, Na2SO4, KOH. Al2O3 phản ứng được với dung dịch nào?

2. Cho các chất sau: H2SO4loãng, H2SO4 đặc, nóng , NaOH loãng, H2SO4đặc, nguội. Kim loại Al không phản ứng với dung dịch nào?

Câu 15: Phát biểu nào là phát biểu đúng ? (a) Các kim loại kiềm thổ có màu trắng bạc, có thể dát mỏng. (b) Từ Be đến Ba tính khử giảm dần. (c) Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi của các kim loại kiềm thổ tương đối thấp (trừ Be). (d) Khối lượng riêng tương đối nhỏ, nhẹ hơn nhôm (trừ bari).

Câu 16: Phát biểu nào là phát biểu đúng? (a) Al2O3 là chất rắn, màu trắng. (b) Al2O3 không tan trong nước và không tác dụng với nước. (c) Nhiệt độ nóng chảy của Al2O3 khoảng 20500C. (d) Al(OH)3 là chất rắn, màu trắng, kết tủa ở dạng keo.

Câu 17: Phát biểu nào là phát biểu sai? (a) Nhôm là kim loại có tính khử mạnh, chỉ sau kim loại kiềm và kiềm thổ. (b) Nhôm bền trong không khí ở nhiệt độ thường do có màng oxit Al2O3 rất mỏng và bền bảo vệ. (c) Nhôm tan được trong dung dịch HNO3 đặc nguội và H2SO4 đặc nguội. (d) Phản ứng của nhôm với oxit kim loại gọi là phản ứng nhiệt nhôm.

Câu 18: Khi sục khí CO2 vào dung dịch NaOH để vừa tạo thành muối trung hòa vừa tạo thành muối axit thì tỉ lệ số mol của NaOH và CO2 phải là bao nhiêu?

Sục CO2 vào nước vôi chứa 0,15 mol Ca(OH)2 thu được 10g kết tủa, số mol CO2 cần dùng là bao nhiêu?

Câu 19: Nhỏ dung dịch NH3 vào dung dịch AlCl3, dung dịch Na2CO3 vào dung dịch AlCl3 và dung dịch HCl vào dung dịch NaAlO2 dư sẽ thu được một sản phẩm như nhau. Xác định sản phẩm.

Câu 20: Hỗn hợp A gồm 2 kim loại kiềm M và M’ nằn ở 2 chu kỳ kế tiếp nhau. Lấy 3,1g A hòa tan hết vào nước thu được 1,12 lít hidro ( đktc). Tìm hai kim loại M và M’.

Câu 21: Cho 3,9 g kali vào 101,8 g nước thu được dung dịch KOH có khối lượng riêng là 1,056 g/ml. Tính nồng độ % của dung dịch KOH. Câu 22: Nung 10g hỗn hợp X gồm Na2CO3 và NaHCO3 cho đến khi khối lượng không đổi được 6,9 g chất rắn. Tính khối lượng Na2CO3 và NaHCO3 trong hỗn hợp X. Câu 23: Hòa tan 100 g CaCO3 vào dung dịch HCl dư. Khí CO2 thu được cho đi qua dung dịch có chứa 64 g NaOH. Tính số mol muối axit và muối trung hòa thu được trong dung dịch.

Câu 24: Hoà tan hết 9,5 g hỗn hợp X gồm một muối cacbonat của kim loại hóa trị I và một muối cacbonat của kim loại hoá trị II vào dung dịch HCl thấy thoát ra 0,1 mol khí.

Khi cô cạn dung dịch khối lượng muối thu được là bao nhiêu?

Câu 25: Muốn bảo quản kim loại kiềm, người ta ngâm kín chúng trong dung dịch gì?

Câu 26: Trường hợp nào tạo kết tủa trong các trường hợp sau?

1. Cho dung dịch NaOH dư vào dung dịch AlCl3 2. Cho dung dịch AlCl3 dư vào dung dịch NaOH 3. Cho HCl dư vào ưdung dịch NaAlO2 (hay Na[Al(OH)4]) 4. Sục CO2 dư vào dung dịch Ca(OH)2 Câu 27: Cho dung dịch NaOH dư vào dung dịch AlCl3 thu được dung dịch chứa những muối nào ?

Câu 28: Cho các chất sau: NaHCO3; K2CO3; Ca(HCO3)2; FeCl3; AlCl3; CuSO4; K2SO4 MgSO4, KNO3, chất nào phản ứng được với dung dịch NaOH ?

Câu 29: Nhận nhận biết các dung dịch: NaOH, HCl, NaCl, NaNO3.

Câu 30: Cho các chất: AlCl3, NaHCO3, Al(OH)3, Na2CO3, Al, Al2O3, (NH4)2CO3, chất nào tác dụng được với axit HCl và dung dịch NaOH ?

Cho phản ứng: Al + OH- + NO3- + H2O → AlO2- + NH3↑. Cân bằng phản ứng trên.

Câu 31: Tìm X2, X5, X6 từ sơ đồ phản ứng sau : X1 + H2O (đpdd, mnx) →X2 + X3↑ + H2 2X2 + X4 → BaCO3 + Na2CO3 + 2H2O X2 + X 3 → X1 + X 5 + H 2 O X4 + 2X6 → BaSO4 + K2SO4 + CO2 + 2H2O Câu 32: Từ 1 kg CaCO3 điều chế được V lít C3H8 (đktc), biết rằng quá trình điều chế tiến hành theo sơ đồ sau: H=90%

CaCO3 →

H=75%

CaO →

H=60%

C2H2 →

H=80%

C4H4 →

H=95%

C4H10 →

C3H8. Tìm giá trị của V.

Câu 33: Để xử lý chất thải có tính axit, người ta thường dùng chất nào?

Câu 34: Hòa tan hoàn toàn 11,2 gam CaO vào nước dư thu được dung dịch X. Sục khí CO2 vào dung dịch X, qua quá trình khảo sát người ta lập đồ thị của phản ứng như sau:

Tìm giá trị của x.

Câu 35: Hỗn hợp X gồm Al, Ca, Al4C3 và CaC2. Cho 40,3 gam X vào nước dư, chỉ thu được dung dịch Y và hỗn hợp khí Z (C2H2, CH4, H2). Đốt cháy hết Z thu được 20,16 lít khí CO2 (đktc) và 20,7 gam H2O. Nhỏ từ từ V lít dung dịch HCl xM vào Y,

được biểu diễn theo hình vẽ.

Tìm giá trị của x.

Câu 36: Cho từ từ dung dịch HCl vào dung dịch chứa a mol Ba(AlO2)2 và b mol Ba(OH)2. Kết quả thí nghiệm được biểu diễn trên đồ thị sau

Tìm tỉ lệ a:b.

Câu 37: Cho m gam Al phản ứng hoàn toàn với dung dịch HNO3 loãng dư, thu được 4,48 lít khí NO (đkc, sản phẩm khử duy nhất). Tìm giá trị của m.

Câu 38: Cho m g hỗn hợp Al, Al2O3, Al(OH)3 tác dụng với dung dịch H2SO4 28,4% vừa đủ thu được dung dịch X có nồng độ phần trăm là 29,335% và 4,032 lít H2 ở đktc.

Cô cạn dung dịch X thu được 80,37 g muối khan. Tìm giá trị của m.

Câu 39: Cho V lít dung dịch NaOH 1M vào 200 ml dung dịch Al2(SO4)3 0,25M thì thu được kết tủa X và dung dịch Y. Sục khí CO2 tới dư vào dung dịch Y lại thu được 2,34 gam kết tủa. Tìm giá trị của V. Câu 40: Cho sơ đồ phản ứng: Al2(SO4)3 → X → Y. Cặp chất X, Y nào không thỏa mãn sơ đồ trên trong các cặp chất sau: Al2O3 và Al(OH)3; Al(OH)3 và Al2O3; Al(OH)3 và NaAlO2; NaAlO2 và Al(OH)3?

Câu 41: Trong các ý sau ý nào chỉ ra vai trò của criolit (Na3AlF6) trong sản xuất nhôm bằng phương pháp điện phân nóng chảy Al2O3.

1. Tạo hỗn hợp có nhiệt độ nóng chảy thấp.

2. Làm tăng độ dẫn điện.

3. Tạo xỉ, ngăn nhôm nóng chảy bị oxi hóa trong không khí.

4. Làm cho Al2O3 điện li tốt hơn.

Câu 42: Tìm R từ các phương trình hóa học sau: 2R + 2n HCl → 2RCln + nH2 RCln + NH3 (d) → R(OH)n↓ + nNH4Cl R(OH)n + (4 - n)NaOH → Na(4 - n)RO2 + H2O Câu 43): Có thể dùng NaOH (ở thể rắn) để làm khô các chất khí nào trong các khí sau NH3, O2, N2, CH4, H2, N2, NO2, CO2, SO2?

Câu 44: Để xát trùng, tẩy uế tạp xung quanh khu vực ô nhiễm, người ta thường rải lên đó những chất bột màu trắng đó là chất gì?

Câu 45: Để phân biệt một cách đơn giản nhất hợp chất của kali và hợp chất của natri, người ta đưa các hợp chất của kali và natri vào ngọn lửa. Nêu hiện tượng.

Mức độ nhận thức

Câu tự

Ý hỏi

luận

Hiểu

(bâc 1) (bậc 2)

Câu Ý 1: Kim loại kiềm có cấu 1

Biết

tạo mạng tinh thể kiểu nào?

1

0

Tổng

Vận dụng Vận dụng số ý bậc thấp bậc cao

trả

(bậc 3)

(bậc 4)

lời

0

0

1

Ý 2: Kim loại kiềm được sản xuất trong công nghiệp

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

bằng cách nào? Ý 1: Viết cấu hình electron lớp ngoài cùng của kim loại Câu kiềm.

2

Ý 2: Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, kim loại kiềm thuộc nhóm nào? Ý 1: Nêu ứng dụng của kim loại kiềm. Ý 2: Muối NaHCO3 thể hiện

Câu 3

tính chất hóa học gì? Ý 3: Khi tham gia phản ứng hóa học kim loại thể hiện tính gì? Ý 4: Kim loại có thể tác dụng với những chất nào? Ý 1: Viết cấu hình electron lớp ngoài cùng của kim loại

Câu kiềm thổ.

4

Ý 2: Ở trạng thái cơ bản, kim loại kiềm thổ có số electron hoá trị là bao nhiêu? Ý 1: Nêu khái niệm sự điện

Câu phân.

5

Ý 2: Nêu tính chất hóa học của kim loại kiềm thổ.

Câu Ý 1: Chất nào làm mềm nước 6

cứng toàn phần?

Ý 2: Nước có tính cứng tạm thời các các ion nào? Ý 3: Nước cứng vĩnh cữu có chứa các ion nào? Ý 1: Viết cấu hình electron Câu của Al 7

Ý 2: Tìm vị trí của Al trong bảng tuần hoàn hóa học. Ý 1: Nêu ứng dụng của

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

nhôm.

Câu 8

Ý 2: Nêu tính chất vật lý của nhôm. Ý 3: Phương pháp nào thường dùng để điều chế Al(OH)3? Ý 1: Tính chất của kim loại

Câu kiềm.

9

Ý 2: Giúp giải thích tính chất nào của kim loại kiềm? Ý 1: Nguyên liệu để điều

Câu chế kim loại nhóm I là gì?

10

Ý 2: Sắp xếp các chất trên theo tính bazơ tăng Ý 1: Phát biểu nào là phát

Câu 11

biểu đúng? Ý 2: Kim loại nào phản ứng được với H2O ở điều kiện thường ? Ý 1: Nhận biết 3 cốc đựng lần lượt: Nước mưa, nước

Câu cứng tạm thời, nước cứng 12

vĩnh cửu. Ý 2: Viết PTHH

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

Ý 2: Xác định sản phẩm.

0

0

1

0

1

Câu Ý 1: Tìm hai kim loại M.

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

Ý 1: Viết cấu hình electron Câu của ion Al3+.

13

Ý 2: Nhôm có thể phản ứng được với dung dịch nào ? Ý 1: Al2O3 phản ứng được

Câu với dung dịch nào?

14

Ý 2: Kim loại Al không phản ứng với dung dịch nào?

Câu 15

Câu 16

Câu 17

Ý 1: Viết PTHH Ý 2: Phát biểu nào là phát biểu đúng ? Ý 1: Viết PTHH Ý 2: Phát biểu nào là phát biểu đúng? Ý 1: Viết PTHH. Ý 2: Phát biểu nào là phát biểu sai ? Ý 1: Tỉ lệ số mol của NaOH

Câu và CO2 phải là bao nhiêu?

18

Ý 2: Hỏi số mol CO2 cần dùng là bao nhiêu?

Câu Ý 1: Viết PTHH 19

20

Ý 2: Tìm hai kim loại M’.

Câu Ý 1: Viết PTHH 21

Ý 2: Tính nồng độ % của

dung dịch KOH. Ý 1: Viết PTHH

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

Ý 1: Viết PTHH.

0

0

1

0

1

Ý 2: Khối lượng muối thu

0

0

1

0

1

1

0

0

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

Ý 2: Trường hợp tạo kết tủa

0

0

1

0

1

Ý 1: Viết PTHH

0

0

1

0

1

Ý 2: Thu được dung dịch

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

Câu Ý 2: Tính khối lượng 22

Na2CO3 và NaHCO3 trong hỗn hợp X. Ý 1: Tính số mol muối axit

Câu 23

thu được trong dung dịch. Ý 2: Tính số mol muối trung hòa thu được trong dung dịch.

Câu 24

được là bao nhiêu? Ý 1: Tính chất của kim loại

Câu kiềm.

25

Ý 2: Ngâm kín chúng trong dung dịch nào?

Câu Ý 1: Viết PTHH. 26 Câu 27

Câu 28

chứa những muối nào ? Ý 1: Viết PTHH Ý 2: Chất nào phản ứng được với dung dịch NaOH ? Ý 1: Viết PTHH.

Câu Ý 2: Nhận nhận biết các 29

dung dịch: NaOH, HCl, NaCl, NaNO3.

Câu Ý 1: Chất nào tác dụng được

30

với axit HCl và dung dịch NaOH ? Ý 2: Cân bằng phản ứng trên.

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

0

1

1

0

0

1

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

Ý 2: Tìm giá trị của V.

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH.

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

Câu Ý 1: Viết PTHH 31

Ý 2: Tìm X2, X5, X6.

Câu Ý 1: Viết PTHH. 32 Câu 33

Ý 2: Tìm giá trị của V. Ý 1: Người ta thường dùng chất nào? Ý 2: Cho ví dụ.

Câu Ý 1: Viết PTHH. 34

Ý 2: Tìm giá trị của x.

Câu Ý 1: Viết PTHH 35

Ý 2: Tìm giá trị của x.

Câu Ý 1: Viết PTHH 36

Ý 2: Tìm tỉ lệ a:b.

Câu Ý 1: Viết PTHH 37

Ý 2: Tìm giá trị của m.

Câu Ý 1: Viết PTHH 38

Ý 2: Tìm giá trị của m.

Câu Ý 1: Viết PTHH 39 Câu 40

Ý 2: Cặp chất X, Y nào không thỏa mãn sơ đồ ?

Câu Ý 1: Điều chế Al2O3

41

Ý 2: Ý nào chỉ ra vai trò của criolit (Na3AlF6) trong sản xuất nhôm bằng phương

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH.

0

0

0

1

1

Ý 2: Tìm R.

0

0

0

1

1

Ý 1: Tính chất của NaOH.

1

0

0

1

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

pháp điện phân nóng chảy Al2O3.

Câu 42

Câu Ý 2: Có thể dùng NaOH (ở 43

thể rắn) để làm khô các chất khí nào ?

Câu 44

Ý 1: Tính chất của CaOCl2 Ý 2: Những chất bột màu trắng đó là chất gì?

Câu Ý 1: Nêu hiện tượng.

45

Ý 2: Giải thích.

➢ Chương 7: Crom – Sắt – Đồng Câu 1: Nêu các số oxi hoá đặc trưng của crom. Nêu ứng dụng của crom.

Câu 2: Ở nhiệt độ thường, kim loại crom có cấu trúc mạng tinh thể gì?

Nêu vị trí của crom trong bảng tuần hoàn.

Câu 3: Nêu tính chất hóa học của các hợp chất crom. Nêu tính chất vật lý của crom.

Câu 4: Viết cấu hình electron của sắt có điện tích hạt nhân là 26. Xác định vị trí của X trong bảng tuần hoàn. Kim loại sắt có cấu trúc mạng tinh thể gì?

Câu 5: Nêu số oxi hóa của Fe trong hợp chất. Nêu tính chất hóa học đặc trưng của Fe. Câu 6: Nêu tính chất hóa học của Sắt (II) oxit và hợp chất sắt (III).

Câu 7: Thép là hợp kim của sắt với cacbon và một số nguyên tố khác trong đó hàm lượng cacbon chiếm bao nhiêu %?

Gang là hợp kim của sắt với cacbon và một lượng nhỏ các nguyên tố khác như: Si, Mn, S,… trong đó hàm lượng cacbon chiếm bao nhiêu %?

Câu 8: Số oxi hóa bền của đồng trong hợp chất là bao nhiều? Cho biết số thứ tự của Cu là 29, xác định vị trí của Cu trong bảng tuần hoàn. CuO có màu gì?

Câu 9: Viết cấu hình electron của Ag, Au, Zn, Ni, Sn, Pb. Câu 10: So sánh Al và Cr. Câu 11: Chọn phát biểu đúng về phản ứng của crom với phi kim 1. Ở nhiệt độ thường crom chỉ phản ứng với flo 2. Ở nhiệt độ cao, oxi sẽ oxi hóa crom thành Cr(VI) 3. Lưu huỳnh không phản ứng được với crom 4. Ở nhiệt độ cao, clo sẽ oxi hóa crom thành Cr(II) Câu 12: Thêm từ từ vài giọt axit vào dung dịch muối cromat ( CrO 42 − ), hiện tượng quan sát được là gì? Khi cho CrO3 tác dụng với nước dư sẽ thu được axit nào? +

H ⎯⎯⎯ → Cr2O72- chứng tỏ điều gì?

Sơ đồ 2CrO42- ⎯⎯ ⎯ OH −

Câu 13: Trong các kim loại sau Zn, Sn, Cu, Ni, kim loại nào có thể đẩy sắt ra khỏi dung dịch Fe(NO3)2? Sắt vừa thể hiện hóa trị (II), vừa thể hiện hóa trị (III) khi tác dụng với chất nào sau Cl2, O2, dung dịch HCl, S? Câu 14: Sắt tác dụng được với chất nào sau: FeCl3, AgNO3, HCl, H2SO4đặc nguội, CuCl2, S, Cl2, Fe(NO3)3, H2SO4 loãng, O2, N2, Al(NO3)3? Cho các chất sau: MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3. Sắt có thể hòa tan trong dung dịch nào?

Câu 15: Nêu quá trình khử oxit sắt trong lò. Trong quá trình luyện thép, chủ yếu xảy ra phản ứng gì? Phương pháp nào luyện được thép có chất lượng cao?

Câu 16: Đồng (II) oxit phản ứng được với các chất nào trong dãy sau: HCl, NaOH, NH3, H2SO4, K2O, CO2, CO, HNO3loãng?. Để khử ion Cu2+ trong dung dịch CuSO4 có thể dùng kim loại nào trong các kim loại sau: Ba, Na, Fe, Ag?. Trong các chất sau: hỗn hợp NaNO3 và HCl, muối Fe2+, HNO3 loãng, muối Fe3+ dung dịch nào không hòa tan được đồng?

Câu 17: Sắp xếp các kim loại Pb, Ni, Zn, Sn theo thứ tự tính khử tăng dần. Trong các dung dịch HNO3; H3PO4; H2SO4 loãng; HCl dung dịch nào có thể hòa tan bạc?

Câu 18: Trong số các dung dịch AgNO3; Pb(NO3)2; Zn(NO3)2, dung dịch nào phản ứng được với H2S?. Để làm sạch một loại thủy ngân có lẫn tạp chất là Zn, Sn và Pb cần khuấy loại thủy ngân này trong dung dịch nào trong các dung dịch sau: Zn(NO3)2; Sn(NO3)2; Pb(NO3)2; Hg(NO3)2?

Câu 19: Cho 2 lá sắt (1), (2). Lá (1) cho tác dụng hết với khí Clo. Lá (2) cho tác dụng hết với dung dịch HCl. Sản phẩm tạo ra ở hai trường hợp là gì?

Câu 20: Phản ứng nào tạo ra kim loại Cu trong các phản ứng sau? t°

(1) Cu2O + Cu2S → t°

(4) CuO + NH3 →

t°

(2) Cu(NO3)2 →

; ;

;

t°

(3) CuO + CO →

t°

(5) Cu(OH)2 →

Câu 21: Cho dung dịch FeSO4 vào dung dịch kiềm, có mặt không khí. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được chất gì? +X +Y +Z → FeCl3 ⎯⎯ → Fe(OH)3. Xác định Cho sơ đồ chuyển hóa: Fe ⎯⎯→ Fe2(SO4)3 ⎯⎯

các chất X, Y, Z. Câu 22: Khi cho từ từ dung dịch NH3 vào dung dịch CuSO4 cho đến dư thì có hiện tượng gì? Nhiệt phân hoàn toàn các chất: Fe(OH)2, Fe(NO3)2, Fe(OH)3 trong điều kiện không có không khí đến khối lượng không đổi, chất rắn thu được sau phản ứng gồm chất nào?

Câu 23: Cho FexOy tác dụng với HNO3 loãng, để phản ứng xảy ra không là phản ứng oxi hóa-khử thì FexOy có công thức như thế nào? Cho các chất sau: FeS; FeCO3; Fe3O4; Cu2S; CuS, hòa tan các chất có cùng số mol vào dung dịch H2SO4đặc, nóng dư thì chất nào tạo ra số mol SO2 lớn nhất?

Câu 24: Cho phản ứng hóa học: Mg + CuSO4 → MgSO4 + Cu, trong phản ứng trên xác định sự khử, sự oxi hóa. Cho các kim loại Cu, Fe, Ag lần lượt vào các dung dịch riêng biệt sau: HCl, CuSO4, FeCl2, FeCl3, có bao nhiêu cặp chất phản ứng với nhau?

Câu 25: Đốt cháy hoàn toàn bột crom trong oxi (dư) thu được 4,56gam một oxit ( duy nhất). Tính khối lượng crom bị đốt cháy.

Câu 26: Hoà tan kali cromat vào nước được dung dịch X, thêm dung dịch H2SO4 loãng dư vào X được dung dịch Y. Cho dung dịch KOH dư vào Y được dung dịch Z, cho dung dịch H2SO4 loãng dư vào Z được dung dịch T. Xác định màu của các dung dịch X, Y, Z. Câu 27: Cho các chất sau: Cr, Cr2O3, Cr(OH)3, CrO3, K2CrO4, CrSO4. Chất nào tan trong dung dịch NaOH loãng, dư chỉ tạo ra dung dịch?

Câu 28: Cho sơ đồ chuyển hóa trong dung dịch NaOH

Cr(OH)3 →

NaOH, Br2

X→

Y (X, Y là hợp chất của Crom). Tìm X, Y.

Câu 29: Nhỏ từ từ đến dư KOH vào dung dịch hỗn hợp gồm a mol HCl và x mol ZnSO4 ta quan sát hiện tượng theo đồ thị hình bên (số liệu tính theo đơn vị mol).

Tìm giá trị của x (mol).

Câu 30: Cho dung dịch chứa 1 mol KOH vào dung dịch chứa 0,4 mol CrCl2 rồi để trong không khí đến phản ứng hoàn toàn thì lượng kết tủa cuối cùng thu được là bao nhiêu gam?

Câu 31: Thổi khí NH3 (dư) qua 10 gam CrO3 đốt nóng đến phản ứng hoàn toàn thì thu được chất rắn màu vàng có khối lượng là bao nhiêu?

Câu 32: Để thu được 78 g Cr từ Cr2O3 bằng phản ứng nhiệt nhôm ( H=100%) thì khối lượng nhôm tối thiểu là bao nhiêu?

Câu 33: Khối lượng K2Cr2O7 tác dụng vừa đủ với 0,6 mol FeSO4 trong H2SO4 loãng là bao nhiêu?

Câu 34: Cho vào ống nghiệm 5 giọt dung dịch Cr2(SO4)3 và 6 giọt dung dịch NaOH 2M. Ly tâm, gạn bỏ dung dịch, còn lại kết tủa tiếp tục cho từ từ dung dịch NaOH 2M đến dư. Sau đó cho tiếp 5 giọt H2O2 đun nóng thì hiện tượng gì xảy ra?

Câu 35: Đốt nóng một ít bột sắt (oxi dư) nên không thể so sánh. Sau đó để nguội và cho vào bình 1 lượng dư dung dịch HCl, người ta thu được dung dịch X. Trong dung dịch X có những chất nào ?

Câu 36: Cho 20 gam sắt vào dung dịch HNO3 loãng chỉ thu được sản phẩm khử duy nhất là NO. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, còn dư 3,2 gam sắt. Tính thể tích NO thoát ra ở điều kiện tiêu chuẩn .

Câu 37: Cho 3,6g một oxit sắt vào dung dịch HCl dư .Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 6,35 g một muối sắt clorua . Hãy xác định công thức phân tử của oxit sắt Câu 38: Khử a gam một sắt oxit bằng cacbon oxit ở nhiệt độ cao, người ta thu được 0,84 gam sắt và 0,88 gam khí cacbonic. Xác định công thức hoá học của oxit sắt.

Câu 39 : Một hỗn hợp gồm Fe và Fe2O3. Nếu cho lượng khí CO dư đi qua m gam hỗn hợp trên ở điều kiện nhiệt độ cao, sau khi kết thúc phản ứng người ta thu được 11,2 gam Fe. Nếu ngâm m gam hỗn hợp trên trong dung dịch CuSO4 dư, phản ứng xong thu được chất rắn có khối lượng tăng thêm 0,8 gam. Tính khối lượng m gam ban đầu.

Câu 40: Một oxit kim loại có công thức MxOy, trong đó M chiếm 72,41 % khối lượng.

Khử hoàn toàn oxit này bằng khí CO thu được 16,8 gam kim loại M. Hoà tan hoàn toàn lượng M bằng HNO3 đặc nóng thu được muối của M hoá trị 3 và 0,9 mol khí NO2 Tìm công thức của oxit kim loại trên.

Câu 41: Dùng quặng manhetit chứa 80% Fe3O4 để luyện thành 800 tấn gang có hàm lượng Fe là 95%, quá trình sản xuất gang bị hao hụt 1%. Tính khối lượng quặng đã dùng.

Câu 42: Cho 3,2 gam bột Cu tác dụng với 100 ml dung dịch gồm HNO3 0,8M và H2SO4 0,2M. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, sinh ra V lít khí NO (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc). Tìm giá trị của V. Câu 43: Thực hiện hai thí nghiệm: 1) Cho 3,84 gam Cu phản ứng với 80 ml dung dịch HNO3 1M thoát ra V1 lít NO. 2) Cho 3,84 gam Cu phản ứng với 80 ml dung dịch chứa HNO3 1M và H2SO4 0,5 M thoát ra V2 lít NO. Biết NO là sản phẩm khử duy nhất, các thể tích khí đo ở cùng điều kiện. Tìm quan hệ giữa V1 và V2.

Câu 44: Khi hòa tan hiđroxit kim loại M(OH)2 bằng một lượng vừa đủ dung dịch H2SO4 20% thu được dung dịch muối trung hòa có nồng độ 27,21%. Tìm kim loại M. Câu 45: Trộn dung dịch AgNO3 0,44M và Pb(NO3)2 0,36M với thể tích V bằng nhau thu được dung dịch A. Thêm 0,828 gam bột Al vào 100ml dung dịch A thu được m gam chất rắn B và dung dịch C. Tìm giá trị của m.

Mức độ nhận thức

Câu tự

Ý hỏi

luận

1

đặc trưng của crom. Ý 2: Nêu ứng dụng của crom.

Câu 2

Hiểu

(bâc 1) (bậc 2) Ý 1: Nêu các số oxi hoá

Câu

Biết

Ý 1: Ở nhiệt độ thường, kim loại crom có cấu trúc

Tổng

Vận dụng Vận dụng số ý bậc thấp bậc cao

trả

(bậc 3)

(bậc 4)

lời

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

mạng tinh thể gì? Ý 2 : Nêu vị trí của crom trong bảng tuần hoàn. Ý 1: Nêu tính chất hóa học Câu 3

của các hợp chất crom. Ý 2: Nêu tính chất vật lý của crom. Ý 1: Xác định vị trí của sắt trong bảng tuần hoàn

Câu 4

Ý 2: Kim loại sắt có cấu trúc mạng tinh thể gì? Ý 3: Viết cấu hình electron của sắt . Ý 1: Tính chất hóa học đặc

Câu 5

trưng của Fe là gì? Ý 2: Nêu số oxi hóa của Fe trong hợp chất. Ý 1: Nêu tính chất của Sắt

Câu 6

(II) oxit.

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

Ý 2: Tính chất hóa học chung của hợp chất sắt (III) là gì? Ý 1: Cacbon chiếm bao

Câu 7

nhiêu %? Ý 2: Cacbon chiếm bao nhiêu %? Ý 1: Số oxi hóa bền của

Câu 8

đồng trong hợp chất là bao nhiều?. Ý 2: Xác định vị trí của Cu

trong bảng tuần hoàn. CuO có màu gì? Ý 1: Viết cấu hình electron Câu 9

của Ag, Au, Zn, Ni, Sn, Pb.

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

0

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

1

0

0

0

1

0

1

0

0

1

1

0

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

Ý 2: Vị trí của Ag, Au, Zn, Ni, Sn, Pb trong bảng tuần hoàn. Ý 1: Sự giống nhau của Al

Câu 10

và Cr. Ý 2: Sự khác nhau nhau của Al và Cr. Ý 1: Crom phản ứng với phi kim. Ý 2: Chọn phát biểu đúng

Câu 11

về phản ứng của crom với phi kim. Ý 3: Các kim loại nào tác dụng với nước lạnh tạo dung dịch kiềm? Ý 1: Hiện tượng quan sát được là gì?

Câu 12

Ý 2: Sơ đồ chứng tỏ điều gì? Ý 3 : Khi cho CrO3 tác dụng với nước dư sẽ thu được axit nào? Ý 1: Kim loại nào có thể

Câu 13

đẩy sắt ra khỏi dung dịch Fe(NO3)2? Ý 2: Sắt vừa thể hiện hóa trị

(II), vừa thể hiện hóa trị (III) khi tác dụng với chất nào ? Ý 1: Sắt tác dụng được với Câu 14

chất nào ? Ý 2: Sắt có thể hòa tan trong dung dịch nào? Ý 1: Nêu quá trình khử oxit sắt trong lò.

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

1

1

0

1

0

1

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

0

0

1

1

0

0

1

0

1

1

0

0

0

1

0

0

1

0

1

Ý 2: Trong quá trình luyện Câu 15

thép, chủ yếu xảy ra phản ứng gì? Ý 3: Phương pháp nào luyện được thép có chất lượng cao? Ý 1: Đồng (II) oxit phản

Câu

ứng được với các chất nào?

16

Ý 2: Dung dịch nào không hòa tan được đồng? Ý 1: Sắp xếp các kim loại

Câu 17

Pb, Ni, Zn, Sn theo thứ tự tính khử tăng dần. Ý 2: Dung dịch nào có thể hòa tan bạc? Ý 1: Dung dịch nào phản

Câu 18

ứng được với H2S? Ý 2: Cần khuấy loại thủy ngân trong dung dịch nào?

Câu 19

Ý 1: Viết PTHH Ý 2: Sản phẩm tạo ra ở hai trường hợp là gì?

Câu 20

Ý 1: Viết PTHH

1

0

0

0

1

Ý 2: Phản ứng nào tạo ra

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

0

0

1

0

1

Ý 1: Nêu hiện tượng.

0

0

1

0

1

Ý 2: Chất rắn thu được sau

0

0

1

0

1

Ý 1: Tìm công thức FexOy

0

0

1

0

1

Ý 2: Chất nào tạo ra số

0

0

1

0

1

Ý 1: Viết PTHH

1

0

0

0

1

Ý 2 : Có bao nhiêu cặp

0

0

1

0

1

1

0

0

0

1

0

0

1

0

1

Ý 1: Viết PTHH

1

0

0

0

1

Ý 2: Xác định màu của

0

0

1

0

1

1

0

0

0

1

0

0

1

0

1

kim loại Cu? Ý 1: Sau khi các phản ứng

Câu 21

xảy ra hoàn toàn thu được chất gì? Ý 2: Xác định các chất X, Y, Z.

Câu 22

Câu 23

Câu 24

Câu 25

Câu 26

phản ứng gồm chất nào?

mol SO2 lớn nhất?

chất phản ứng với nhau? Ý 1: Viết PTHH Ý 2: Tính khối lượng crom bị đốt cháy.

các dung dịch X, Y, Z Ý 1: Viết PTHH

Câu 27

Ý 2: Chất nào tan trong dung dịch NaOH loãng, dư chỉ tạo ra dung dịch?

Câu

Ý 1: Viết PTHH

1

0

0

0

1

28

Ý 2: Tìm X, Y.

0

0

1

0

1

Ý 1: Viết PTHH.

0

0

0

0

1

Câu

29

Câu 30

Ý 2: Tìm giá trị của x (mol).

0

0

1

0

1

Ý 1: Viết PTHH.

0

0

1

0

1

0

0

0

1

1

0

0

1

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH.

0

0

1

0

1

Ý 2: Hiện tượng gì xảy ra?

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH

1

0

0

0

1

Ý 2: Tìm công thức oxit sắt.

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH

1

0

0

0

1

Ý 2: Xác định công thức

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

1

Ý 2: Lượng kết tủa cuối cùng thu được là bao nhiêu gam?

Câu 31

Câu 32

Câu 33 Câu 34 Câu 35

Câu 36 Câu 37 Câu 38 Câu 39 Câu

Ý 1: Viết PTHH Ý 2: Chất rắn màu vàng có khối lượng là bao nhiêu? Ý 1: Viết PTHH. Ý 2: Khối lượng nhôm tối thiểu là bao nhiêu? Ý 1: Viết PTHH. Ý 2: Khối lượng K2Cr2O7 là bao nhiêu?

Ý 2: Trong dung dịch X có những chất nào ? Ý 1: Viết PTHH Ý 2: Tính thể tích NO thoát ra ở điều kiện tiêu chuẩn .

Ý 2: Tính khối lượng m gam ban đầu. Ý 1: Viết PTHH

40

Ý 2: Tìm công thức của

0

0

0

1

1

0

0

1

0

1

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH.

1

0

0

0

1

Ý 2: Tìm giá trị của V.

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH

1

0

0

0

1

Ý 2: Tìm quan hệ V1, V2.

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH

1

0

0

0

1

Ý 2: Tìm kim loại M.

0

0

0

1

1

Ý 1: Viết PTHH.

0

0

1

0

1

Ý 2: Tìm giá trị của m.

0

0

0

1

1

oxit kim loại trên.

Câu 41

Ý 2: Đã sử dụng bao nhiêu tấn quặng?

Câu 42 Câu 43 Câu 44 Câu 45

Ý 1: Viết PTHH

HỆ THỐNG CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 2.3.2.3.2. Chương 6: Kim loại kiềm – Kim loại kiềm thổ - Nhôm ➢ Mức độ biết Câu 1 (TL, bậc 1): Kim loại kiềm có cấu tạo mạng tinh thể kiểu nào? Đáp án: Lập phương tâm khối.

Câu 1 (TN, bậc 1): Kim loại kiềm có cấu tạo mạng tinh thể là A. Lục phương.

B. Lập phương tâm khối.

C. Lập phương tâm diện.

D. Tứ diện đều.

Câu 2 (TL, bậc 1): Kim loại kiềm được sản xuất trong công nghiệp bằng cách nào? Đáp án: Điện phân nóng chảy muối halogen của kim loại kiềm.

Câu 2 (TN, bậc 1): Trong công nghiệp, kim loại kiềm được sản xuất bằng cách A. Điện phân hợp chất nóng chảy.

B. Phương pháp nhiệt kim loại.

C. Phương pháp hỏa luyện.

D. Phương pháp thủy luyện.

Câu 3 (TL, bậc 1): Trong bảng tuần hoàn, kim loại kiềm thuộc nhóm nào? Đáp án: Nhóm IA. Câu 3 (TN, bậc 1): Trong bảng tuần hoàn, kim loại kiềm thuộc nhóm A. IA.

B. IIIA.

C. IVA.

D. IIA.

Câu 4 (TL, bậc 1): Viết cấu hình electron lớp ngoài cùng của kim loại kiềm. Đáp án: ns1 Câu 4 (TN, bậc 1): Cấu hình electron lớp ngoài cùng của kim loại kiềm là A. ns1

B. ns2

C. ns2 ns1

D. (n-1)dx nsy

Câu 5 (TL, bậc 1): Nêu ứng dụng của kim loại kiềm. Đáp án: Dùng chế tạo hợp kim có nhiệt độ nóng chảy thấp.

Dùng làm chất xúc tác trong nhiều phản ứng hữu cơ.

Dùng làm chất trao đổi nhiệt trong các lò phản ứng hạt nhân.

Câu 5 (TN, bậc 1): Ứng dụng không phải của kim loại kiềm là A. Dùng chế tạo hợp kim có nhiệt độ nóng chảy thấp.

B. Dùng làm chất xúc tác trong nhiều phản ứng hữu cơ.

C. Dùng làm chất trao đổi nhiệt trong các lò phản ứng hạt nhân.

D. Điều chế kim loại hoạt động yếu hơn bằng phương pháp nhiệt luyện.

Câu 6 (TN, bậc 1): Muối NaHCO3 thể hiện tính chất hóa học gì? Đáp án: Tính lưỡng tính.

Câu 6 (TN, bậc 1): Dung dịch vừa tác dụng với HCl, vừa tác dụng với NaOH là A. NaCl.

B. NaNO3.

C. NaOH.

D. NaHCO3.

Câu 7 (TL, bậc 1): Ở trạng thái cơ bản, kim loại kiềm thổ có số electron hoá trị là bao nhiêu? Đáp án: 2e Câu 7 (TN, bậc 1): Ở trạng thái cơ bản, kim loại kiềm thổ có số electron hoá trị là A. 1e.

B. 2e.

C. 3e.

D. 4e.

Câu 8 (TL, bậc 1): Viết cấu hình electron lớp ngoài cùng của kim loại kiềm thổ. Đáp án: ns2.

Câu 8 (TN, bậc 1): Cấu hình electron lớp ngoài cùng của kim loại kiềm thổ là A. ns2.

B. ns2 np1.

C. ns1.

D. ns2np2

Câu 9 (TN, bậc 1): Nêu tính chất hóa học của kim loại kiềm thổ. Đáp án: Các kim loại kiềm thổ có tính khử mạnh, nhưng yếu hơn so với kim loại hiềm.

Tính khử của các kim loại kiềm thổ tăng dần từ Be đến Ba. Câu 9 (TN, bậc 1): Câu diễn tả đúng tính chất háo học của các kim loại kiềm thổ là

A. Tính khử của kim loại tăng theo chiều tăng của năng lượng ion hoá.

B. Tính khử của kim loại tăng theo chiều giảm của năng lượng ion hoá.

C. Tính khử của kim loại tăng theo chiều tăng của thế điện cực chuẩn.

D. Tính khử của kim loại tăng theo chiều tăng của độ âm điện.

Câu 10 (TN, bậc 1): Chất nào có khả năng làm mềm nước cứng toàn phần? Đáp án: Na2CO3, Ca(OH)2, Na3PO4.

Câu 10 (TL, bậc 1): Chất có khả năng làm mềm nước cứng toàn phần là A. Ca(NO3)2

B. NaCl.

C. Na2CO3

D. CaCl2

Câu 11 (TL, bậc 1): Nước cứng tạm thời chứa những ion nào ?

2+

2+

Đáp án: HCO3-, Ca , Mg

Câu 11 (TN, bậc 1): Nước cứng tạm thời chứa những ion 2+

2+

2+

A. Ca , Mg , Cl2-

C. Cl-, SO4 , HCO3-, Ca

2+

B. Ca , Mg , SO4 2+

2+

22+

D. HCO3-, Ca , Mg

Câu 12 (TL, bậc 1): Nước cứng vĩnh cữu có chứa các ion nào? Đáp án: Ca2+, Cl-, SO42-, Mg2+ Câu 12 (TN, bậc 1): Nước cứng vĩnh cữu chứa các ion A. Ca2+, Cl-, SO42-, Mg2+

B. Ca2+, SO42-, Mg2+

C. Ca2+, HCO3-, Mg2+

D. Ca2+, Cl-, Mg2+

Câu 13 (TL, bậc 1): Cho biết số thứ tự của Al trong hệ thống tuần hoàn là 13. Xác định vị trí của Al trong bảng tuần hoàn hóa học. Đáp án: Al thuộc chu kì 3, nhóm IIIA Câu 13 (TN, bậc 1): Al có số hiệu nguyên tử là 13. Phát biểu đúng là A. Al thuộc chu kì 3, nhóm IIIA B. Al thuộc chu kì 3, nhóm IIIB C. Ion nhôm có cấu hình e lớp vỏ ngoài cùng là 2s2 D. Ion nhôm có cấu hình e lớp vỏ ngoài cùng là 3s2 Câu 14 (TL, bậc 1): Nêu ứng dụng của nhôm. Đáp án: Làm khung cửa, trang trí nội thất và mạ đồ trang sức Làm dây dẫn điện, thiết bị trao đổi nhiệt, công cụ đun nấu trong gia đình

Chế tạo hỗn hợp tecmit , được dungd để hàn gắn đường ray Câu 14 (TN, bậc 1): Phát biểu không đúng ứng dụng của nhôm là A. Vật liệu không dùng để chế tạo ôtô, máy bay tên lửa vũ trụ.

B. Làm khung cửa, trang trí nội thất và mạ đồ trang sức.

C. Làm dây dẫn điện, thiết bị trao đổi nhiệt, công cụ đun nấu trong gia đình.

D. Chế tạo hỗn hợp tecmit , được dùng để hàn gắn đường ray.

Câu 15 (TL, bậc 1): Nêu tính chất vật lý của nhôm. Đáp án: Nhôm là kim loại màu trắng bạc, mềm, dễ kéo sợi và dát mỏng.

Nhôm là kim loại nhẹ (2,7 g/cm3), nóng chảy ở nhiệt độ 660oC. Nhôm dẫn điện và dẫn nhiệt tốt, độ dẫn điện bàng 2/3 đồng nhưng lại nhẹ hơn đồng 3 lần, độ dẫn điện của nhôm hơn sắt 3 lần.

Câu 15 (TN, bậc 1): Phát biểu không đúng về tính chất của nhôm là A. màu trắng bạc, mềm.

B. dễ dát mỏng và kéo sợi.

C. nhẹ, nóng chảy ở nhiệt độ 6600C.

D. dẫn điện tốt và dẫn nhiệt tốt hơn đồng.

Câu 16 (TL, bậc 1): Phương pháp nào thường dùng để điều chế Al(OH)3? Đáp án: Cho dung dịch muối nhôm tác dụng với dung dịch ammoniac Câu 16 (TN, bậc 1): Phương pháp nào dưới đây thường dùng để điều chế Al(OH)3?

A. Cho bột nhôm vào nước.

B. Điện phân dung dịch muối nhôm clorrua.

C. Cho dung dịch muối nhôm tác dụng với dung dịch ammoniac.

D. Cho dung dịch HCl dư vào dung dịch Na[Al(OH)4]. ➢ Mức độ hiểu Câu 1 (TL, bậc 2): Kim loại kiềm có mạng tinh thể lập phương tâm khối, mật độ electron tự do thấp, điện tích ion nhỏ nên liên kết kim loại kém bền vững. Điều đó giúp giải thích tính chất nào của kim loại kiềm? Đáp án: Nhiệt độ nóng chảy thấp và mềm Câu 1 (TN, bậc 2): Kim loại kiềm có mạng tinh thể lập phương tâm khối, mật độ electron tự do thấp,điện tích ion nhỏ nên liên kết kim loại kém bền vững. Điều đó giúp giải thích tính chất của kim loại kiềm là A. Nhiệt độ nóng chảy thấp.

B. Mềm.

C. Nhiệt độ nóng chảy thấp và mềm.

D. Khối lượng riêng nhỏ.

Câu 2 (TL, bậc 2): M là kim loại phân nhóm chính nhóm I ; X là clo hoặc brom.

Nguyên liệu để điều chế kim loại nhóm I là gì? Đáp án: MX điện phân nóng chảy Câu 2 (TN, bậc 2): M là kim loại phân nhóm chính nhóm I; X là clo hoặc brom.

Nguyên liệu để điều chế kim loại nhóm I là A. MX

B. MOH

C. MX hoặc MOH

D. MCl

Câu 3 (TL, bậc 2): Cho các chất sau LiOH, NaOH, KOH. Sắp xếp các chất trên theo tính bazơ tăng. Đáp án: LiOH < NaOH < KOH Câu 3 (TN, bậc 2): Tính bazơ tăng dần theo thứ tự là A. LiOH < KOH < NaOH

B. NaOH < LiOH < KOH

C. LiOH < NaOH < KOH

D. KOH < NaOH < LiOH

Câu 4 (TL, bậc 2): Phát biểu nào là phát biểu đúng? (a) Các kim loại kiềm có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp. (b) Từ Li đến Cs tính khử tăng dần. (c) Xesi (Cs) được dùng làm tế bào quang điện. (d) Kim loại kiềm được điều chế bằng phương pháp điện phân nóng chảy muối halogenua của chúng. Đáp án: (a) (b) (c) (d) Câu 4 (TN, bậc 2): Cho các phát biểu sau: (a) Các kim loại kiềm có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp. (b) Từ Li đến Cs tính khử tăng dần. (c) Xesi (Cs) được dùng làm tế bào quang điện. (d) Kim loại kiềm được điều chế bằng cách điện phân nóng chảy muối halogenua của chúng.

Số phát biểu đúng là A. 2.

B. 1.

C. 3.

D. 4.

Câu 5 (TL, bậc 2): Nhận biết 3 cốc đựng lần lượt: Nước mưa, nước cứng tạm thời, nước cứng vĩnh cửu. Đáp án: – Đun nóng cả 3 mẫu thử: Mẫu xuất hiện kết tủa là nước cứng tạm thời, hai mẫu còn lại nước mưa và nước vĩnh cửu.

t°

Ca(HCO3)2→ CaCO3↓+ CO2↑+ H2O

– Cho hai mẫu thử còn lại tác dụng với dung dịch Na2CO3: Mẫu thử xuất hiện kết tủa là nước cứng vĩnh cửu. Mẫu còn lại là nước mưa.

Mg2+ + CO32-→ MgCO3↓ Ca2++ CO32–→ CaCO3↓ Câu 5 (TN, bậc 2): Để nhận biết 3 cốc đựng lần lượt: Nước mưa, nước cứng tạm thời, nước cứng vĩnh cửu, có thể tiến hành A. Dùng Ca(OH)2, dùng Na2CO3.

B. Dùng Na2CO3.

C. Đun sôi, dùng Ca(OH)2.

D. Dùng Ca(OH)2

Câu 6 (TL, bậc 2): Viết PTHH giải thích sự tạo thành thạch nhũ trong hang động. Đáp án: Ca(HCO3)2 → CaCO3 + H2O + CO2 Câu 6 (TN, bậc 2): Phương trình giải thích sự tạo thành thạch nhũ trong hang động là ⎯→ CaCO3 + H2O + CO2 A. Ca(HCO3)2 ⎯ ⎯→ Ca(HCO3)2 B. CaCO3 + H2O + CO2 ⎯ ⎯→ Mg(HCO3)2 C. MgCO3 + H2O + CO2 ⎯ ⎯→ BaCO3 + H2O + CO2 D. Ba(HCO3)2 ⎯

Câu 7 (TL, bậc 2): Cho dãy các kim loại: Na, K, Ba, Be. Kim loại nào phản ứng được với H2O ở điều kiện thường ? Đáp án: Na, K, Ba. Câu 7 (TN, bậc 2): Cho dãy các kim loại: Na, K, Ba, Be. Số kim loại phản ứng được với H2O ở điều kiện thường là A. 4.

B. 3.

C. 2.

D. 1.

Câu 8 (TL, bậc 2): Viết cấu hình electron của ion Al3+ . Đáp án: 1s22s22p6 Câu 8 (TN, bậc 2): Al có số hiệu nguyên tử là 13. Ion Al3+ có cấu hình electron A.1s22s22p63s23p1

B. 1s22s22p6

C. 1s22s22p63s23p3

D. 1s22s22p63s2

Câu 9 (TL, bậc 2): Cho các dung dịch sau: NaOH, H2SO4(lõang), MgCl2, AlCl3, và Fe(NO3)3. Nhôm có thể phản ứng được với dung dịch nào ? Đáp án: NaOH, H2SO4(lõang), Fe(NO3)3.

Câu 9 (TN, bậc 2): Cho các dung dịch sau: NaOH, H2SO4(lõang), MgCl2, AlCl3, và Fe(NO3)3. Số dung dịch nhôm có thể phản ứng được là

A. 5

B. 4

C. 3

D. 2

Câu 10 (TL, bậc 2): Cho các dung dịch sau: NaCl, KCl, NaNO3, NaOH, HCl, Na2SO4, KOH. Al2O3 phản ứng được với dung dịch nào? Đáp án: NaCl, NaOH, HCl, KOH. Câu 10 (TN, bậc 2): Al2O3 phản ứng được với các dung dịch A. Na2SO4, KOH

B. NaOH, HCl

C. KCl, NaNO3

D. NaCl, H2SO4

Câu 11 (TL, bậc 2): Cho các chất sau: H2SO4loãng, H2SO4 đặc, nóng , NaOH loãng, H2SO4đặc, nguội. Al không phản ứng với dung dịch nào? Đáp án: H2SO4 đặc, nguội Câu 11 (TN, bậc 2): Al không phản ứng với dung dịch A. NaOH

B. H2SO4 đặc, nguội

C. H2SO4 đặc, nóng

D. H2SO4 loãng

Câu 12 (TL, bậc 2): Phát biểu nào là phát biểu đúng ? (a) Các kim loại kiềm thổ có màu trắng bạc, có thể dát mỏng. (b) Từ Be đến Ba tính khử giảm dần. (c) Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi của các kim loại kiềm thổ tương đối thấp (trừ Be). (d) Khối lượng riêng tương đối nhỏ, nhẹ hơn nhôm (trừ bari). Đáp án: (b) (c) (d) Câu 12 (TN, bậc 2): Cho các phát biểu sau (a) Các kim loại kiềm thổ có màu trắng bạc, có thể dát mỏng. (b) Từ Be đến Ba tính khử giảm dần. (c) Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi của các kim loại kiềm thổ tương đối thấp (trừ Be). (d) Khối lượng riêng tương đối nhỏ, nhẹ hơn nhôm (trừ bari).

Số phát biểu đúng là A. 3.

B. 1.

C. 2.

Câu 13 (TL, bậc 2): Phát biểu nào là phát biểu đúng? (a) Al2O3 là chất rắn, màu trắng. (b) Al2O3 không tan trong nước và không tác dụng với nước. (c) Nhiệt độ nóng chảy của Al2O3 khoảng 20500C. (d) Al(OH)3 là chất rắn, màu trắng, kết tủa ở dạng keo.

D. 4.

Đáp án: (a) (b) (c) (d) Câu 13 (TN, bậc 2): Cho các phát biểu sau: (a) Al2O3 là chất rắn, màu trắng. (b) Al2O3 không tan trong nước và không tác dụng với nước. (c) Nhiệt độ nóng chảy của Al2O3 khoảng 20500C. (d) Al(OH)3 là chất rắn, màu trắng, kết tủa ở dạng keo.

Số phát biểu đúng là A. 3.

B. 1.

C. 2.

D. 4.

Câu 14 (TN, bậc 2): Phát biểu nào là phát biểu sai? (a) Nhôm là kim loại có tính khử mạnh, chỉ sau kim loại kiềm và kiềm thổ. (b) Nhôm bền trong không khí ở nhiệt độ thường do có màng oxit Al2O3 rất mỏng và bền bảo vệ. (c) Nhôm tan được trong dung dịch HNO3 đặc nguội và H2SO4 đặc nguội. (d) Phản ứng của nhôm với oxit kim loại gọi là phản ứng nhiệt nhôm. Đáp án: (c) Câu 14 (TN, bậc 2): Cho các phát biểu sau: (a) Nhôm là kim loại có tính khử mạnh, chỉ sau kim loại kiềm và kiềm thổ. (b) Nhôm bền trong không khí ở nhiệt độ thường do có màng oxit Al2O3 rất mỏng và bền bảo vệ. (c) Nhôm tan được trong dung dịch HNO3 đặc nguội và H2SO4 đặc nguội. (d) Phản ứng của nhôm với oxit kim loại gọi là phản ứng nhiệt nhôm.

Số phát biểu sai là A. 3.

B. 1.

C. 2.

D. 4.

Câu 15 (TL, bậc 2): Để thu được Al2O3 từ hỗn hợp Al2O3 và Fe2O3 người ta dùng các chất gì? Đáp án: dung dịch NaOH dư, khí CO2 dư rồi nung nóng.

Câu 15 (TN, bậc 2): Để thu được Al2O3 từ hỗn hợp Al2O3 và Fe2O3 người ta dùng A. nước ở nhiệt độ cao, dung dịch NaOH dư.

B. khí CO ở nhiệt độ cao, dung dịch HCl dư.

C. dung dịch NaOH dư, dung dịch HCl dư rồi nung nóng.

D. dung dịch NaOH dư, khí CO2 dư rồi nung nóng.

➢ Mức độ vân dụng bậc thấp Câu 1 (TL, bậc 3): Khi sục khí CO2 vào dung dịch NaOH để vừa tạo thành muối trung hòa vừa tạo thành muối axit thì tỉ lệ số mol của NaOH và CO2 phải là bao nhiêu? Đáp án: Lập tỉ lệ nNaOH /nCO2 =>1 < nNaOH /nCO2 < 2 ⇒ Tạo 2 muối NaHCO3 và Na2CO3 Câu 1 (TN, bậc 3): Khi sục khí CO2 vào dung dịch NaOH để vừa tạo thành muối trung hòa vừa tạo thành muối axit thì tỉ lệ số mol của NaOH và CO2 phải là A. 1:2

B. 2:1.

C. 2:3.

D. 3:2.

Câu 2 (TL, bậc 3): Sục CO2 vào nước vôi chứa 0,15 mol Ca(OH)2 thu được 10g kết tủa. Hỏi số mol CO2 cần dùng là bao nhiêu? Đáp án: Dung dịch sau phản ứng thấy kết tủa nên trong dung dịch có Ca(HCO3)2 taọ thành. Bảo toàn nguyên tố Ca: 0,15 = 0,1 + nCa(HCO3)2 => nCa(HCO3)2 = 0,05 mol nCO2 = nCaCO3

+ 2. nCa(HCO3 )2 = 0,2 mol

Câu 2 (TN, bậc 3): Sục CO2 vào nước vôi chứa 0,15 mol Ca(OH)2 thu được 10g kết tủa. Số mol CO2 cần dùng là A. 0,1 mol

B. 0,15 mol

C. 0,2 mol

D. 0,25 mol

Câu 3 (TL, bậc 3): Nhỏ dung dịch NH3 vào dung dịch AlCl3 , dung dịch Na2CO3 vào dung dịch AlCl3 và dung dịch HCl vào dung dịch NaAlO2 dư sẽ thu được một sản phẩm như nhau. Xác định sản phẩm. Đáp án: Al(OH)3 Câu 3 (TN, bậc 3): Nhỏ dung dịch NH3 vào dung dịch AlCl3 , dung dịch Na2CO3 vào dung dịch AlCl3 và dung dịch HCl vào dung dịch NaAlO2 dư sẽ thu được một sản phẩm như nhau, đó là A. NaCl

B. NH4Cl

C. Al(OH)3

D. Al2O3

Câu 4 (TL, bậc 3): Hỗn hợp A gồm 2 kim loại kiềm M và M’ nằn ở 2 chu kỳ kế tiếp nhau. Lấy 3,1g A hòa tan hết vào nước thu được 1,12 lít hidro ( đktc). Tìm M và M’.

Đáp án: Gọi 2 kim lại này là X, ta có: X + H2O → XOH + 1/2 H2 0,1

0,05

⇒ X . 0,1 = 3,1 ⇒ X= 31 ⇒ Hai kim loại là Na, K.

Câu 4 (TN, bậc 3): Hỗn hợp A gồm 2 kim loại kiềm M và M’ nằn ở 2 chu kỳ kế tiếp nhau. Lấy 3,1g A hòa tan hết vào nước thu được 1,12 lít hidro ( đktc). M và M’ là A. Li, Na

B. Na, K

C. K, Rb

D. Rb, Cs

Câu 5 (TL, bậc 3): Cho 3,9 g kali vào 101,8 g nước thu được dung dịch KOH có khối lượng riêng là 1,056 g/ml. Tính nồng độ % của dung dịch KOH. Đáp án: nK = 0,1 mol K + H2O → KOH+1/2 H2 0,1

0,1

0,05

⇒ mKOH =0,1.56 = 5,6g m dung dịch sau phản ứng = mK + mH2O - mH2 = 3,9 + 101,8 - 0,05.2 = 105,6 gam ⇒ C%=5,6/105,6.100%=5,3% Câu 5 (TN, bậc 3): Cho 3,9 g kali vào 101,8 g nước thu được dung dịch KOH có khối lượng riêng là 1,056 g/ml. Nồng độ % của dung dịch KOH là A. 5,31%

B. 5,20%

C. 5,30%

D. 5,50%

Câu 6 (TL, bậc 3): Nung 10g hỗn hợp X gồm Na2CO3 và NaHCO3 cho đến khi khối lượng không đổi được 6,9 g chất rắn. Tính khối lượng Na2CO3 và NaHCO3 trong X. Đáp án: Chỉ có NaHCO3 bị phân hủy. Đặt x là số gam NaHCO3.

2NaHCO3→Na2CO3+CO2+H2O Cứ nung 168 gam → khối lượng giảm: 44+18=62gam ( Khối lượng nước và CO2 ) x gam hỗn hợp → khối lượng giảm: 10−6,9= 3,1gam Ta có: x = 8,4 gam. ⇒ mNa2 CO3 = 8,4 gam, mNaHCO3 = 1,6 gam Câu 6 (TN, bậc 3): Nung 10g hỗn hợp X gồm Na2CO3 và NaHCO3 cho đến khi khối lượng không đổi được 6,9 g chất rắn. Khối lượng Na2CO3 và NaHCO3 trong hỗn hợp X lần lượt là A. 8,4 g và 1,6 g

B. 1,6 g và 8,4 g

C. 4,2 g và 5,8 g

D. 5,8 g và 4,2 g

Câu 7 (TL, bậc 3): Hòa tan 100 g CaCO3 vào dung dịch HCl dư. Khí CO2 thu được cho đi qua dung dịch có chứa 64 g NaOH. Tính số mol muối axit và muối trung hòa thu được trong dung dịch. Đáp án: Ta có nCaCO3 = 1 mol CaCO3 + HCl → CaCl2 + CO2 + H2O

1mol

1mol

nCO2 = 1 mol; nNaOH= 1,5mol => Tỉ lệ nNaOH/nCO2 = 1,5 => Ra hai muối: NaHCO3 và Na2CO3 2NaOH + CO2→ Na2CO3 + H2O x

0,5x

0,5x mol

NaOH + CO2→ NaHCO3 y

y

y mol

Ta có hệ phương trình:x + y = 1,5; 0,5x + y = 1 ⇒ x=1 và y=0,5 ⇒ nNaOH = 1,5mol Câu 7 (TN, bậc 3): Hòa tan 100 g CaCO3 vào dung dịch HCl dư. Khí CO2 thu được cho đi qua dung dịch có chứa 64 g NaOH. Số mol muối axit và muối trung hòa thu được trong dung dịch lần lượt là A. 1 mol và 1,5 mol

B. 0,6 mol và 0,4 mol

C. 0,4 mol và 0,6 mol

D. 1,6 mol và 1,6 mol

Câu 8 (TL, bậc 3): Hoà tan hết 9,5 g hỗn hợp X gồm một muối cacbonat của kim loại hóa trị I và một muối cacbonat của kim loại hoá trị II vào dung dịch HCl thấy thoát ra 0,1 mol khí . Khi cô cạn dung dịch khối lượng muối thu được là bao nhiêu? Đáp án: Gọi công thức là M2CO3 và XCO3 M2CO3 + 2HCl → 2MCl + H2O + CO2 XCO3 + 2HCl → XCl2 + H2O + CO2 Theo PT thì nHCl = 2nH2O = 2nCO2 => nHCl = 0,2; nH2 O = 0,1 Ap dụng định luật bảo toàn khối lượng: m hỗn hợp + mHCl = m muối + mH2O + mCO2 => mmuối = 9,5 + 36,5.0,2 - 18.0,1 - 44.0,1 =10,6 (g) Câu 8 (TN, bậc 3): Hoà tan hết 9,5 g hỗn hợp X gồm một muối cacbonat của kim loại hóa trị I và một muối cacbonat của kim loại hoá trị II vào dung dịch HCl thấy thoát ra 0,1 mol khí . Khi cô cạn dung dịch khối lượng muối thu được A. 10,6 g

B. 9,0 g

C. 12,0 g

D. 10 g

Câu 9 (TL, bậc 3): Muốn bảo quản kim loại kiềm, người ta ngâm kín chúng trong dung dịch nào? Đáp án: Ngâm trong dầu hỏa.

Câu 9 (TN, bậc 3): Muốn bảo quản kim loại kiềm, người ta ngâm kín chúng trong A. Dầu hỏa

B. Nước

C. Dung dịch NaOH

D. Dung dịch HCl

Câu 10 (TL, bậc 3): Trường hợp nào tạo kết tủa sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn?

1. Cho dung dịch NaOH dư vào dung dịch AlCl3 2. Cho dung dịch AlCl3 dư vào dung dịch NaOH 3. Cho HCl dư vào dung dịch NaAlO2 (hay Na[Al(OH)4]) 4. Sục CO2 dư vào dung dịch Ca(OH)2 Đáp án: 2 Câu 10 (TN, bậc 3): Trường hợp tạo kết tủa sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn là A. Cho dung dịch NaOH dư vào dung dịch AlCl3.

B. Cho dung dịch AlCl3 dư vào dung dịch NaOH. C. Cho HCl dư vào dung dịch NaAlO2 (hay Na[Al(OH)4]).

D. Sục CO2 dư vào dung dịch Ca(OH)2.

Câu 11 (TL, bậc 3): Cho dung dịch NaOH dư vào dung dịch AlCl3 thu được dung dịch chứa những muối nào ? Đáp án: 3NaOH + AlCl3→ 3NaCl + Al(OH)3 NaOH + Al(OH)3→ NaAlO2 + 2H2O Thu được dung dịch chứa các muối sau NaCl, NaAlO2 Câu 11 (TN, bậc 3): Hiện tượng xảy ra khi cho từ từ dung dịch NaOH đến dư vào dung dịch AlCl3 là A. lúc đầu có kết tủa trắng, sau kết tủa tan.

B. lúc đầu có kết tủa trắng, sau kết tủa tan một phần.

C. xuất hiện kết tủa trắng và kết tủa không bị tan.

D. có phản ứng xảy ra nhưng không quian sát được hiện tượng.

Câu 12 (TL, bậc 3): Cho các chất sau: NaHCO3; K2CO3; Ca(HCO3)2; FeCl3; AlCl3; CuSO4; K2SO4 MgSO4, KNO3. Chất nào phản ứng được với dung dịch NaOH ? Đáp án: NaHCO3; FeCl3; AlCl3; CuSO4; MgSO4.

Câu 12 (TN, bậc 3): Dãy các chất đều phản ứng được với dung dịch NaOH là A. NaHCO3; K2CO3; Ca(HCO3)2; FeCl3; AlCl3.

B. NaHCO3; FeCl3; AlCl3; CuSO4; MgSO4.

C. NaHCO3; FeCl3; AlCl3; CuSO4; K2SO4.

D. NaHCO3; FeCl3; AlCl3; KNO3; MgSO4.

Câu 13 (TL, bậc 3): Nhận nhận biết các dung dịch: NaOH, HCl, NaCl, NaNO3.

Đáp án: Lấy mẫu thử của 4 dung dịch: Dùng quỳ tím để phân biệt 4 mẫu thử ta thấy: +Quỳ tím hóa đỏ là dung dịch HCl +Quỳ tím hóa xanh là dung dịch NaOH +Quỳ tím không đổi màu là dung dịch NaCl, NaNO3 Dùng dung dịch AgNO3 để phân biệt 2 mẫu thử còn lại: +Mẫu thử xuất hiện kết tủa trắng là dung dịch NaCl AgNO3 + NaCl→ AgCl+NaNO3 +Mẫu thử không hiện tượng là dung dịch NaNO3 Câu 13(TN, bậc 3): Để nhận biết các dung dịch: NaOH, HCl, NaCl, NaNO3 dùng A. Quì tím, dung dịch AgNO3

B. Phenolftalêin

C. Quì tím, thử ngọn lửa bằng dây Pt

D. Phenolftalein, dung dịch AgNO3

Câu 14 (TL, bậc 3): Cho các chất: AlCl3, NaHCO3, Al(OH)3, Na2CO3, Al, Al2O3, (NH4)2CO3. Chất nào tác dụng được với axit HCl và dung dịch NaOH ? Đáp án: NaHCO3, Al(OH)3, Al, Al2O3, (NH4)2CO3.

Câu 14 (TN, bậc 3): Cho các chất: AlCl3, NaHCO3, Al(OH)3, Na2CO3, Al, Al2O3, (NH4)2CO3. Số chất đều tác dụng được với axit HCl và dung dịch NaOH là A. 6.

B. 4.

C. 3.

D. 5.

Câu 15 (TL, bậc 3): Cho phản ứng: Al + OH- + NO3- + H2O → AlO2- + NH3↑. Cân bằng phản ứng trên. Đáp án: 8Al + 3NO3− + 5OH− +2H2O → 8AlO2− + 3NH3 Câu 15 (TN, bậc 3): Cho phản ứng: Al + OH- + NO3- + H2O → AlO2- + NH3↑.

Tổng hệ số cân bằng (hệ số cân bằng là các số nguyên tối giản) của phản ứng trên là A. 22.

B. 38.

C. 29.

D. 30.

➢ Mức độ vận dụng bậc cao Câu 1 (TL, bậc 4): Tìm X2, X5, X6 từ sơ đồ phản ứng sau : X1 + H2O (đpdd, mnx) →X2 + X3↑ + H2 2X2 + X4 → BaCO3 + Na2CO3 + 2H2O X2 + X 3 → X1 + X 5 + H 2 O X4 + 2X6 → BaSO4 + K2SO4 + CO2 + 2H2O Đáp án: X1 : NaCl , X2 : NaOH, X3 : Cl2 , X4 : Ba(HCO3)2 , X5 : NaClO, X6 : KHSO4 Câu 1 (TN, bậc 4): Cho sơ đồ phản ứng sau :

X1 + H2O (đpdd, mnx) →X2 + X3↑ + H2 2X2 + X4 → BaCO3 + Na2CO3 + 2H2O X2 + X 3 → X1 + X 5 + H 2 O X4 + 2X6 → BaSO4 + K2SO4 + CO2 + 2H2O X2, X5, X6 lần lượt là A. NaHCO3, NaClO, KHSO4

B. NaOH, NaClO, K2SO4

C. NaOH, NaClO, KHSO4

D. KOH, KClO3, H2SO4

Câu 2 (TL, bậc 4): Từ 1 kg CaCO3 điều chế được V lít C3H8 (đktc). Tìm giá trị của V, biết rằng quá trình điều chế tiến hành theo sơ đồ sau: H=90%

CaCO3 →

H=75%

CaO →

H=60%

C2H2 →

H=80%

C4H4 →

H=95%

C4H10 →

C 3 H8

Đáp án: CaCO3 → CaO → C2H2 → ½ C4H4 → ½ C4H10 → ½ C3H8.

Theo bảo toàn C ta có: 2nCaCO3 =nC3 H8 200g CaCO3 tạo ra theo lý thuyết là 22,4 lit C3H8 (đktc).

Vậy 1 kg CaCO3 tạo 112 lit C3H8.

Thực tế thì VC3H8 =(0,9 . 0,75 . 0,6 . 0,8 . 0,95) . 112=34,47 lit Câu 2 (TN, bậc 4): Từ 1 kg CaCO3 điều chế được V lít C3H8 (đktc), biết rằng quá trình điều chế tiến hành theo sơ đồ sau: H=90%

CaCO3 →

H=75%

CaO →

H=60%

C2H2 →

H=80%

C4H4 →

H=95%

C4H10 →

C 3 H8

Giá trị của V là A. V = 34,47 l.

B. V = 36,6 l

C. V = 48,8 l.

D. V = 68,95 l.

Câu 3 (TL, bậc 4): Để xử lý chất thải có tính axit, người ta thường dùng chất nào trong các chất sau: nước vôi, giấm ăn, muối ăn, phèn chua? Đáp án: Nước vôi. Vì nước vôi có tính bazơ nên có thể xử lý chất thải có tính axit.

Câu 3 (TN, bậc 4): Để xử lý chất thải có tính axit, người ta thường dùng A. Nước vôi.

B. Giấm ăn.

C. Muối ăn.

D. Phèn chua.

Câu 4 (TL, bậc 4): Hòa tan hoàn toàn 11,2 gam CaO vào nước dư thu được dung dịch X. Sục khí CO2 vào dung dịch X, qua quá trình khảo sát người ta lập đồ thị của phản

ứng như sau:

Tìm giá trị của x.

Đáp án: nCaO=11,2/56=0,2 mol Theo đồ thị ta thấy: lúc cho x mol CO2 hoặc 15x mol CO2 thì khối lượng kết tủa bằng nhau ⇒ I. Lúc x mol CO2 kết tủa chưa cực đại ⇒ Ca(OH)2 dư II. Lúc 15x mol CO2 kết tủa đã cực đại và tan 1 phần I:CO2+Ca(OH)2→CaCO3↓+H2O X

x

II:CO2+Ca(OH)2→CaCO3↓+H2O 0,2

0,2

0,2

CaCO3 + H2O + CO2→ Ca(HCO3)2 tan: y

y

⇒nCO2 =0,2+y=15x =>nCaCO3 =0,2−y = x ⇒ x = 0,025, y = 0,175 Câu 4 (TN, bậc 4): Hòa tan hoàn toàn 11,2 gam CaO vào nước dư thu được dung dịch X. Sục khí CO2 vào dung dịch X, qua quá trình khảo sát người ta lập đồ thị của phản

ứng như sau: A. 0,050.

Giá trị của x là B. 0,020.

C. 0,025.

D. 0,040.

Câu 5 (TL, bậc 4): Hỗn hợp X gồm Al, Ca, Al4C3 và CaC2. Cho 40,3 gam X vào nước dư, chỉ thu được dung dịch Y và hỗn hợp khí Z (C2H2, CH4, H2). Đốt cháy hết Z thu được 20,16 lít khí CO2 (đktc) và 20,7 gam H2O. Nhỏ từ từ V lít dung dịch HCl xM

vào Y, được biểu diễn theo hình vẽ.

Tìm giá trị của x.

Đáp án: Quy X về Al, Ca và C. Dễ thấy C kiểu gì cũng đi hết vô khí và khi đốt khí thì đi vào CO₂ ⇒ nC =nCO2 = 0,9 mol

Đặt nAl = m; nCa = n ⇒ mX = 27m + 40n + 0,9 . 12 = 40,3(g) BTNT(O) ⇒ nO2 nO₂ = 1,475 mol. BT electron: 3m + 2n + 0,9 . 4 = 1,475 . 4 ⇒ giải hệ cho: m = 0,5 mol; n = 0,4 mol - Dễ thấy Y gồm Ca²⁺, AlO₂⁻, OH⁻ ⇒ nCa²⁺ = 0,4 mol; nAlO₂⁻ = 0,5 mol.

BTĐT: nOH− = 0,3 mol Nhìn đồ thị ⇒ cả 2TH trên thì HCl đều dư và hòa tan 1 phần ↓ ⇒ ta có CT: nH+ = 4nAlO−2 – 3n↓ (với H⁺ chỉ tính phần pứ với AlO₂⁻ và Al(OH)₃) - Áp dụng: (0,56x – 0,3) = 4 . 0,5 – 3 . 3a và (0,68x – 0,3) = 4 . 0,5 – 3 . 2a ⇒ giải hệ có: x = 2,5; a = 1 Câu 5 (TN, bậc 4): Hỗn hợp X gồm Al, Ca, Al4C3 và CaC2. Cho 40,3 gam X vào nước dư, chỉ thu được dung dịch Y và hỗn hợp khí Z (C2H2, CH4, H2). Đốt cháy hết Z thu được 20,16 lít khí CO2 (đktc) và 20,7 gam H2O. Nhỏ từ từ V lít dung dịch HCl xM

vào Y, được biểu diễn theo hình vẽ A. 1,6

B. 2,2.

Giá trị của x là C. 2,5.

D. 1,8.

Câu 6 (TL, bậc 4): Cho từ từ dung dịch HCl vào dung dịch chứa a mol Ba(AlO2)2 và b mol Ba(OH)2. Kết quả thí nghiệm được biểu diễn trên đồ thị sau

Tìm tỉ lệ a:b. Đáp án: Tại nH+ =0,8 mol có nH+ =nOH− =0,8mol⇒ b= nBa(OH)2 =0,4mol Tại nH+ =2,8mol có: 4nAlO−2 −3nAl(OH)3 =28,−0,8 ⇒nAlO−2 =1,4mol ⇒a =nBa(AlO2)2 =0,7mol Vậy a:b=7:4 Câu 6 (TN, bậc 4): Cho từ từ dung dịch HCl vào dung dịch chứa a mol Ba(AlO2)2 và b mol Ba(OH)2. Kết quả thí nghiệm được biểu diễn trên đồ thị sau

Tỉ lệ a:b là A. 7:4

B. 4:7

C. 2:7

D. 7:2

Câu 7 (TL, bậc 4): Cho m gam Al phản ứng hoàn toàn với dung dịch HNO3 loãng dư, thu được 4,48 lít khí NO (đkc, sản phẩm khử duy nhất). Tìm giá trị của m. Đáp án: Đặt: Al:a mol Al→Al3++ 3e−

N+5 +3e−→NO

a

0,6 0,2

3a

nNO=4,48/22,4=0,2 ⇒ 3a=0,6⇒ a=0,2 mol ⇒ mAl=27. a=5,4 (g) Câu 7 (TN, bậc 4): Cho m gam Al phản ứng hoàn toàn với dung dịch HNO3 loãng dư, thu được 4,48 lít khí NO (đktc, sản phẩm khử duy nhất). Giá trị của m là A. 4,05.

B. 2,70.

C. 8,10.

D. 5,40.

Câu 8 (TN, bậc 4): Cho m g hỗn hợp Al, Al2O3, Al(OH)3 tác dụng với dung dịch H2SO4

28,4% vừa đủ thu được dung dịch X có nồng độ phần trăm là 29,335% và 4,032

lít H2 ở đktc. Cô cạn dung dịch X thu được 80,37 g muối khan. Tìm giá trị của m. Đáp án: nH2 =0,18 mol ; nAl2 (SO4)3 =0,235 mol Bảo toàn lưu huỳnh ⇒ nH2SO4 = 0,705 mol ⇒mdung dịch H2SO4 =243,27 g; mdung dịch sau=273,97g Theo BTKL có: m=273,97+0,18 . 2−243,27=31,06 g Câu 8 (TN, bậc 4): Cho m g hỗn hợp Al, Al2O3, Al(OH)3 tác dụng với dung dịch H2SO4 28,4% vừa đủ thu được dung dịch X có nồng độ phần trăm là 29,335% và 4,032 lít H2 ở đktc. Cô cạn dung dịch X thu được 80,37 g muối khan. Giá trị của m là A. 18,78.

B. 25,08.

C. 28,98.

D. 31,06.

Câu 9 (TL, bậc 4): Cho V lít dung dịch NaOH 1M vào 200 ml dung dịch Al2(SO4)3 0,25M thì thu được kết tủa X và dung dịch Y. Sục khí CO2 tới dư vào dung dịch Y lại thu được 2,34 gam kết tủa. Tìm giá trị của V. Đáp án: Có nAl3+ =0,1 mol Khi thổi CO2 đến dư thì: AlO2− + CO2+ 2H2O→Al(OH)3+ HCO3− nAlO−2 = n kết tủa =0,03 mol

Vậy chứng tỏ có tạo kết tủa nhưng sau đó kết tủa tan 1 phần →n↓=nAl3+ −nAlO−2 = 0,07(mol)→ nNaOH= 4. nAl3+ − n↓= 0,03(mol)→V=0,33(l) Câu 9 (TN, bậc 4): Cho V lít dung dịch NaOH 1M vào 200 ml dung dịch Al2(SO4)3 0,25M thì thu được kết tủa X và dung dịch Y. Sục khí CO2 tới dư vào dung dịch Y lại thu được 2,34 gam kết tủa. Giá trị của V là A. 0,06.

B. 0,33.

C. 0,32.

D. 0, 34.

Câu 10 (TL, bậc 4): Cho sơ đồ phản ứng: Al2(SO4)3 → X → Y. Cặp chất X, Y nào không thỏa mãn sơ đồ trên trong các cặp chất sau: Al2O3 và Al(OH)3; Al(OH)3 và Al2O3; Al(OH)3 và NaAlO2; NaAlO2 và Al(OH)3? Đáp án: Không có có quá trình nào thỏa mãn từ Al2(SO4)3 thành Al2O3.

Câu 10 (TN, bậc 4): Cho sơ đồ phản ứng: Al2(SO4)3 → X → Y. Cặp chất X, Y không thỏa mãn sơ đồ trên là A. Al2O3 và Al(OH)3.

B. Al(OH)3 và NaAlO2.

C. Al(OH)3 và Al2O3.

D. NaAlO2 và Al(OH)3.

Câu 11 (TN, bậc 4): Trong các ý sau ý nào chỉ ra vai trò của criolit (Na3AlF6) trong sản xuất nhôm bằng phương pháp điện phân nóng chảy Al2O3?

1. Tạo hỗn hợp có nhiệt độ nóng chảy thấp.

2. Làm tăng độ dẫn điện.

3. Tạo xỉ, ngăn nhôm nóng chảy bị oxi hóa trong không khí.

4. Làm cho Al2O3 điện li tốt hơn. Đáp án: Ý 1, 2, 3.

Câu 11 (TN, bậc 4): Criolit (Na3AlF6) được thêm vào Al2O3 trong quá trình điện phân Al2O3 nóng chảy, để sản xuất nhôm vì lý do chính là A. làm giảm nhiệt độ nóng chảy của Al2O3, cho phép điện phân ở nhiệt độ thấp, giúp tiết kiệm năng lượng.

B. làm tăng độ dẫn điện của Al2O3 nóng chảy.

C. tạo một lớp ngăn cách để bảo vệ nhôm nóng chảy.

D. bảo vệ điện cực khỏi ăn mòn.

Câu 12 (TL, bậc 4): Tìm R từ các phương trình hóa học sau: 2R + 2n HCl → 2RCln + nH2 RCln + NH3 (d) → R(OH)n↓ + nNH4Cl

R(OH)n + (4 - n)NaOH → Na(4 - n)RO2 + H2O Đáp án: Hidroxit của R tan được trong kiềm nhưng không tan trong NH3 ⇒ R là Al. Câu 12 (TN, bậc 4): Cho các phương trình hóa học sau: 2R + 2n HCl → 2RCln + nH2 RCln + NH3 (d) → R(OH)n↓ + nNH4Cl R(OH)n + (4 - n)NaOH → Na(4 - n)RO2 + H2O Kim loại R là A. Zn.

B. Cr.

C. Ni.

D. Al.

Câu 13 (TL, bậc 4): Có thể dùng NaOH (ở thể rắn) để làm khô các chất khí nào trong các khí sau NH3, O2, N2, CH4, H2, N2, NO2, CO2, SO2? Đáp án: NaOH là bazơ, làm khô chất tức là không tác dụng với nó, ở đây loại các oxit axit CO2, SO2 => NH3, O2, N2, CH4, H2, N2.

Câu 13 (TN, bậc 4): Có thể dùng NaOH (ở thể rắn) để làm khô các chất khí là A. NH3, O2, N2, CH4, H2.

B. NH3, SO2, CO, Cl2.

C. N2, NO2, CO2, CH4, H2.

D. N2, Cl2, O2, CO2, H2.

Câu 14 (TL, bậc 4): Để xát trùng, tẩy uế tạp xung quanh khu vực ô nhiễm, người ta thường rải lên đó những chất bột màu trắng đó là chất gì? Đáp án: CaOCl Câu 14 (TN, bậc 4): Để sát trùng, tẩy uế tạp xung quanh khu vực ô nhiễm, người ta thường rải lên đó những chất bột màu trắng, chất đó là A. Ca(OH)2

B. CaO

C. CaCO3

D. CaOCl

Câu 15 (TL, bậc 4): Để phân biệt hợp chất của kali và hợp chất của natri, người ta đưa các hợp chất của kalivà natri vào ngọn lửa. Nêu hiện tượng. Đáp án: Khi đốt cháy thì kali sẽ cháy với ngọn lửa màu tím, natri màu vàng.

Câu 15 (TN, bậc 4): Để phân biệt hợp chất của kali và hợp chất của natri, người ta đưa các hợp chất của kali và natri vào ngọn lửa, ngọn lửa có màu A. Tím của kali ,vàng của natri

B. Tím của natri ,vàng của kali

C. Đỏ của natri ,vàng của kali

D. Đỏ của kali,vàng của natri

2.3.2.3.3. Chương 7: Crom – Sắt – Đồng ➢ Mức độ hiểu Câu 1 (TL, bậc 1): Nêu các số oxi hoá đặc trưng của crom. Đáp án: +2, +4, +6.

Câu 1 (TN, bậc 1): Các số oxi hoá đặc trưng của crom là A. +2, +4, +6.

B. +2, +3, +6.

C. +1, +2, +4, +6.

D. +3, +4, +6.

Câu 2 (TL, bậc 1): Nêu ứng dụng của crom. Đáp án: - Trong công nghiệp, crom được dùng để sản xuất thép: + Thép chứa từ 2,8 – 3,8 % crom có độ cứng cao, bền, có khả năng chống gỉ. + Thép có chứa 18% crom là thép không gỉ (thép inoc). + Thép chứa từ 25 – 30% crom có tính siêu cứng, dù ở nhiệt độ cao.

- Trong đời sống, nhiều đồ vật bằng thép được mạ crom. Lớp mạ crom vừa có tác dụng bảo vệ kim loại khỏi bị ăn mòn, vừa tạo vẻ đẹp cho đồ vật.

Câu 2 (TN, bậc 1): Phát biểu nào dưới đây không phải ứng dụng của crom?

A. Thép chứa 2,5% crom là thép chống gỉ, có tính siêu cứng, dù ở nhiệt độ cao.

B. Thép chứa từ 2,8 – 3,8% crom cứng, bền có khả năng chống gỉ.

C. Thép có chứa 1,8% crom là thép không gỉ (thép inoc).

D. Thép chứa 25 – 30% crom có tính siêu cứng, dù ở nhiệt độ cao.

Câu 3 (TL, bậc 1): Ở nhiệt độ thường, kim loại crom có cấu trúc mạng tinh thể gì? Đáp án: Lập phương tâm khối.

Câu 3 (TN, bậc 1): Ở nhiệt độ thường, kim loại crom có cấu trúc mạng tinh thể là A. Lập phương tâm diện.

B. Lập phương.

C. Lập phương tâm khối.

D. Lục phương.

Câu 4 (TL, bậc 1): Nêu vị trí của crom trong bảng tuần hoàn. Đáp án: Ô 24, nhóm VIB, chu kì 4.

Câu 4 (TN, bậc 1): Vị trí của crom trong bảng tuần hoàn là A. Ô 24, nhóm VIB, chu kì 4.

B. Ô 24, nhóm VB, chu kì 4.

C. Ô 23, nhóm VB, chu kì 4.

D. Ô 23, nhóm VIB, chu kì 4.

Câu 5 (TL, bậc 1): Nêu tính chất hóa học của các hợp chất crom. Đáp án: Hợp chất Cr(II) có tính khử đặc trưng; Cr(III) vừa có tính khử, vừa có tính oxi

hóa; Cr(VI) có tính oxi hóa. CrO, Cr(OH)2 có tính bazơ; Cr2O3, Cr(OH)3 có tính lưỡng tính. Cr(OH)2, Cr(OH)3, CrO3 có thể bị nhiệt phân.

Câu 5 (TN, bậc 1): Nhận xét không đúng là A. Hợp chất Cr(II) có tính khử đặc trưng; Cr(III) vừa có tính khử, vừa có tính oxi hóa; Cr(VI) có tính oxi hóa.

B. CrO, Cr(OH)2 có tính bazơ; Cr2O3, Cr(OH)3 có tính lưỡng tính C. Cr2+, Cr3+ có tính trung tính; Cr(OH)4- có tính bazơ D. Cr(OH)2, Cr(OH)3, CrO3 có thể bị nhiệt phân.

Câu 6 (TL, bậc 1): Nêu tính chất vật lý của crom. Đáp án: Crom có màu trắng ánh bạc, rất cứng (rạch được thủy tinh, cứng nhất trong số các kim loại, độ cứng chỉ kém kim cương), khó nóng chảy ( tnc 1890oC). Crom là kim loại nặng, có khối lượng riêng là 7,2 g/cm3.

Câu 6 (TN, bậc 1): Phát biểu nào dưới đây không đúng?

A. Crom có màu trắng, ánh bạc, dễ bị oxi hóa trong không khí.

B. Crom là một kim loại cứng (chỉ thua kim cương), cắt được thủy tinh.

C. Crom là kim loại khó nóng chảy (nhiệt độ nóng chảy là 1890oC).

D. Crom thuộc kim loại nặng (khối lượng riêng là 7,2 g/cm3).

Câu 7 (TL, bậc 1): Viết cấu hình electron của sắt có điện tích hạt nhân là 26. Xác định vị trí của X trong bảng tuần hoàn. Đáp án: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s23d6, chu kỳ 4 nhóm VIIIB. Câu 7 (TN, bậc 1): Sắt có điện tích hạt nhân là 26. Phát biểu đúng là A. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 , chu kỳ 3, nhóm VIB. B. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2, chu kỳ 4, nhóm IIA .

C. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5 , chu kỳ 3, nhóm VB. D. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s23d6, chu kỳ 4, nhóm VIIIB. Câu 8 (TL, bậc 1): Kim loại sắt có cấu trúc mạng tinh thể gì? Đáp án: Lập phương tâm khối hoặc tâm diện.

Câu 8 (TN, bậc 1): Sắt có cấu trúc mạng tinh thể là A. Lập phương tâm diện

B. Lập phương tâm khối

C. Lập phương tâm khối hoặc tâm diện

D. Lục phương

Câu 9 (TN, bậc 1): Tính chất hóa học đặc trưng của Fe là gì?

Đáp án: Tính khử.

Câu 9 (TN, bậc 1): Tính chất hóa học đặc trưng của Fe là tính A. khử.

B. oxi hóa.

C. axit.

D. bazơ.

Câu 10 (TL, bậc 1): Nêu số oxi hóa của Fe trong hợp chất. Đáp án: +2; +3.

Câu 10 (TN, bậc 1): Số oxi hóa của Fe trong hợp chất là A. +2

B. +3

C. +2; +3

D. +2; +3; +6.

Câu 11 (TL, bậc 1): Nêu tính chất của Sắt (II) oxit. Đáp án: Có tính bazơ, tính oxi hóa và tính khử Câu 11 (TN, bậc 1): Sắt (II) oxit là hợp chất A. có tính bazơ và tính oxi hóa

B. có tính khử và tính oxi hóa

C. chỉ có tính oxi hóa

D. có tính bazơ, tính oxi hóa và tính khử

Câu 12 (TL, bậc 1): Tính chất hóa học chung của hợp chất sắt (III) là gì? Đáp án: Tính oxi hóa Câu 12 (TN, bậc 1): Tính chất hóa học chung của hợp chất sắt (III) là tính A. khử

B. oxi hóa

C. khử và oxi hóa

D. bazơ

Câu 13 (TL, bậc 1): Thép là hợp kim của sắt với cacbon và một số nguyên tố khác trong đó hàm lượng cacbon chiếm bao nhiêu %? Đáp án: Từ 0,01 – 2% Câu 13 (TN, bậc 1): Thép là hợp kim của sắt với cacbon và một số nguyên tố khác trong đó hàm lượng cacbon chiếm A. trên 2%

B. dưới 2%

C. từ 2% đến 5%

D. trên 5%

Câu 14 (TL, bậc 1): Gang là hợp kim của sắt với cacbon và một lượng nhỏ các nguyên tố khác như: Si, Mn, S,… trong đó hàm lượng cacbon chiếm bao nhiêu %? Đáp án: Từ 2% đến 5%.

Câu 14 (TN, bậc 1): Gang là hợp kim của sắt với cacbon và một lượng nhỏ các nguyên tố khác như: Si, Mn, S,… trong đó hàm lượng cacbon chiếm A. từ 2% đến 6%

B. dưới 2%

C. từ 2% đến 5%

D. trên 6%

Câu 15 (TL, bậc 1): Số oxi hóa bền của đồng trong hợp chất là bao nhiều? Đáp án: +2.

Câu 15 (TN, bậc 1): Số oxi hóa bền của đồng trong hợp chất là

A. 0

B. +1

C. +2

D. +3

Câu 16 (TL, bậc 1): Biết điện tích hạt nhân của Cu là 29. Tìm vị trí của Cu Đáp án: Cu thuộc chu kì 4, nhóm IB Câu 16 (TN, bậc 1): Cu có điện tích hạt nhân là 29. Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Cu thuộc chu kì 3, nhóm IB

B. Cu thuộc chu kì 4, nhóm IB

C. Cu thuộc chu kì 4, nhóm IIB

D. Cu thuộc chu kì 3, nhóm IIB

Câu 17 (TL, bậc 1): CuO có màu gì? Đáp án: Màu đen Câu 17 (TN, bậc 1): Màu của CuO là A. Màu đen.

B. Màu xanh

C. Màu trắng.

D. Màu nâu.

Câu 18 (TL, bậc 1): Viết cấu hình electron của Ag. Đáp án: [Kr]4d105s1 Câu 18 (TN, bậc 1): Cấu hình electron của Ag là A. [Kr]4d75s4

B. [Kr]4d105s1

C. [Kr]4d85s2

D. [Kr]4d95s3

Câu 19 (TL, bậc 1): Viết cấu hình electron của Au. Đáp án: [Xe]4d95d106s1 Câu 19 (TN, bậc 1): Cấu hình electron của Au là A. [Xe]4f145d8 6s3

B. [Xe]4f145d96s2

C. [Xe]4d95d106s1

D.[Xe]4f145d76s4

Câu 20 (TL, bậc 1): Viết cấu hình electron của Ni. Đáp án: [Ar]3d8 4s2 Câu 20 (TN, bậc 1): Cấu hình electron của Ni là A. [Ar]3d8 4s2

B. [Ar]3d54s5

C. [Ar]3d74s8

Câu 21 (TL, bậc 1): Viết cấu hình electron của Sn. Đáp án: [Kr]4d105s25p2 Câu 21 (TN, bậc 1): Cấu hình electron của Sn là A. [Kr]4d105s2 5p3

B. [Kr]4d105s25p2

C. [Kr]4d105s25p4

D. [Kr]4d105s25p5

Câu 22 (TN, bậc 1): Viết cấu hình electron của Pb. Đáp án: [Xe]4f145d106s26p2 Câu 22 (TN, bậc 1): Cấu hình electron của Pb là

D. [Ar]3d94s1

A. [Xe]4f145d106s26p2

C. [Xe]4f145d76s26p5

B. [Xe]4f145d86s26p4

D. [Xe]4f145d106s16p3

Câu 23 (TN, bậc 1): Viết cấu hình electron của Zn. Đáp án: [Ar]3d10 4s2 Câu 23 (TN, bậc 1): Cấu hình electron của Zn là A. [Ar]3d10 4s2

B. [Ar]3d104s5

C. [Ar]3d74s2

D. [Ar]3d94s1

➢ Mức độ hiểu Câu 1 (TL, bậc 2): Al và Cr giống nhau ở điểm nào? Đáp án: Cùng bị thụ động trong dung dịch HNO3 đặc nguội Câu 1 (TN, bậc 2): Phát biểu đúng về tính chất Al và Cr. A. cùng tác dụng với HCl tạo ra muối có mức oxi hóa là +3.

B. cùng tác dụng với dung dịch NaOH dư tạo ra chất Na[M(OH)4].

C. cùng tác dụng với khí clo tạo ra muối có dạng MCl3.

D. cùng bị thụ động trong dung dịch HNO3 đặc, nóng.

Câu 2 (TL, bậc 2): Phát biểu nào đúng về phản ứng của crom với phi kim?

1. Ở nhiệt độ thường crom chỉ phản ứng với flo 2. Ở nhiệt độ cao, oxi sẽ oxi hóa crom thành Cr(VI) 3. Lưu huỳnh không phản ứng được với crom 4. Ở nhiệt độ cao, clo sẽ oxi hóa crom thành Cr(II) Đáp án: 1. Ở nhiệt độ thường crom chỉ phản ứng với flo Câu 2 (TN, bậc 2): Phát biểu đúng về phản ứng của crom với phi kim là A. Ở nhiệt độ thường crom chỉ phản ứng với flo B. Ở nhiệt độ cao, oxi sẽ oxi hóa crom thành Cr(VI) C. Lưu huỳnh không phản ứng được với crom D. Ở nhiệt độ cao, clo sẽ oxi hóa crom thành Cr(II) Câu 3 (TL, bậc 2): Thêm từ từ vài giọt axit vào dung dịch muối cromat ( CrO 42 − ). Hiện tượng quan sát được là gì? Đáp án: Dung dịch chuyển từ màu vàng sang màu da cam.

Câu 3 (TN, bậc 2): Thêm từ từ vài giọt axit vào dung dịch muối cromat ( CrO 42 − ). Hiện tượng quan sát được là A. Dung dịch chuyển từ màu da cam sang màu vàng.

B. Dung dịch muối không đổi màu.

C. Dung dịch chuyển từ màu vàng sang màu xanh.

D. Dung dịch chuyển từ màu vàng sang màu da cam.

Câu 4 (TL, bậc 2): Khi cho CrO3 tác dụng với nước dư sẽ thu được axit nào? Đáp án: Axit cromic và axit đicromic.

Câu 4 (TN, bậc 2): Khi cho CrO3 tác dụng với nước dư sẽ dễ tạo thành A. Axit đicromic.

B. Không có phản ứng.

C. Axit cromic.

D. Axit cromic, axit đicromic +

H ⎯⎯⎯ → Cr2O72- chứng tỏ điều gì?

Câu 5 (TL, bậc 2): Sơ đồ 2CrO42- ⎯⎯ ⎯ OH −

Đáp án: Sự chuyển hóa qua lại giữa muối cromat và đicromat. +

H ⎯⎯⎯ → Cr2O72-. Phát biểu đúng nào dưới đây?

Câu 5 (TN, bậc 2): Sơ đồ: 2CrO42- ⎯⎯ ⎯ OH −

A. Ion CrO42- tồn tại trong môi trường axit.

B. Ion Cr2O72- tồn tại trong môi trường bazơ.

C. Sự chuyển hóa qua lại giữa muối cromat và đicromat.

D. Dung dịch từ màu da cam CrO42- chuyển sang dd màu vàng chanh Cr2O72-.

Câu 6 (TL, bậc 2): Trong các kim loại sau Zn, Sn, Cu, Ni. Kim loại nào có thể đẩy sắt ra khỏi dung dịch Fe(NO3)2? Đáp án: Zn. Câu 6 (TN, bậc 2): Kim loại có thể đẩy sắt ra khỏi dung dịch Fe(NO3)2 là A. Ni.

B. Cu.

C. Sn.

D. Zn.

Câu 7 (TL, bậc 2): Sắt vừa thể hiện hóa trị (II), vừa thể hiện hóa trị (III) khi tác dụng với chất nào sau Cl2, O2, dung dịch HCl, S? Đáp án: O2.

Câu 7 (TN, bậc 2): Sắt vừa thể hiện hóa trị (II), vừa thể hiện hóa trị (III) khi tác dụng với A. Cl2.

B. dung dịch HCl.

C. O2.

D. S.

Câu 8 (TN, bậc 2): Sắt tác dụng được với chất nào sau: FeCl3, AgNO3, HCl, H2SO4đặc nguội, CuCl2, S, Cl2, Fe(NO3)3, H2SO4 loãng, O2, N2, Al(NO3)3? Đáp án: FeCl3, AgNO3, HCl, CuCl2, S, Cl2, Fe(NO3)3, H2SO4 loãng, O2, N2.

Câu 8 (TN, bậc 2): Dãy các chất sắt đều tác dụng được là

A. CuCl2, S, Cl2, Fe(NO3)3, H2SO4loãng .

B. O2, Cl2, AgNO3, HNO3 đặc nguội.

C. FeCl3, AgNO3, HCl, H2SO4đặc nguội.

D. Cl2, O2, S, N2, Al(NO3)3.

Câu 9 (TL, bậc 2): Cho các chất sau: MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3. Sắt có thể hòa tan trong dung dịch nào? Đáp án: FeCl3 Câu 9 (TN, bậc 2): Sắt có thể hòa tan trong dung dịch A. AlCl3

B. FeCl3

C. FeCl2

D. MgCl2

Câu 10 (TL, bậc 2): Nêu quá trình khử oxit sắt trong lò. Đáp án: Khoảng 400oC: CO + 3Fe2O3 → CO2 + 2Fe3O4 Khoảng 500-600 oC: CO + Fe3O4 → CO2 + 3FeO Khoảng 700-800 oC: CO + FeO → Fe + CO2 Câu 10 (TN, bậc 2): Trường hợp không có sự phù hợp giữa nhiệt độ (0C) và phản ứng xảy ra trong lò cao là A. 1800 oC : C + CO2 → 2CO B. 400oC : CO + 3Fe2O3 → CO2 + 2Fe3O4 C. 500-600 oC : CO + Fe3O4 → CO2 + 3FeO D. 900-1000 oC : CO + FeO → Fe + CO2 Câu 11 (TL, bậc 2): Trong quá trình luyện thép, chủ yếu xảy ra phản ứng gì? Đáp án: Oxi hóa các nguyên tố C, S, Si, P và tạo xỉ Câu 11 (TN, bậc 2): Trong quá trình luyện thép, chủ yếu xảy ra phản ứng A. Khử Fe2O3 thành Fe

B. Oxi hóa FeO

C. Oxi hóa các nguyên tố C, S, Si, P và tạo xỉ

D. Tạo chất khử CO

Câu 12 (TL, bậc 2): Phương pháp nào luyện được thép có chất lượng cao? Đáp án: Lò bằng Câu 12 (TN, bậc 2): Phương pháp luyện được thép có chất lượng cao là A. Lò bằng

B. Lò thổi oxi

C. Lò điện

D. Lò thổi oxi, lò điện

Câu 13 (TL, bậc 2): Đồng (II) oxit phản ứng được với các chất nào trong dãy sau: HCl, NaOH, NH3, H2SO4, K2O, CO2, CO, HNO3loãng? Đáp án: HCl, CO, NH3, H2SO4.

Câu 13 (TN, bậc 2): Dãy các chất đồng (II) oxit phản ứng được là A. HCl, CO, NH3

B. HCl, NaOH, NH3

C. H2SO4, K2O, CO2

D. HNO3 loãng, CO, CO2

Câu 14 (TN, bậc 2): Để khử ion Cu2+ trong dung dịch CuSO4 có thể dùng kim loại nào trong các kim loại sau: Ba, Na, Fe, Ag? Đáp án: Fe Câu 14 (TN, bậc 2): Để khử ion Cu2+ trong dung dịch CuSO4 có thể dùng A. Ba

B. Na

C. Fe

D. Ag

Câu 15 (TN, bậc 2): Trong các chất sau: hỗn hợp NaNO3 và HCl, muối Fe2+, HNO3loãng, muối Fe3+ . Dung dịch nào không hòa tan được đồng? Đáp án: Muối Fe2+ Câu 15 (TN, bậc 2): Dung dịch không hòa tan được đồng là A. Muối Fe3+

B. Muối Fe2+

C. HNO3 loãng

D. Hỗn hợp NaNO3 và HCl

Câu 16 (TL, bậc 2): Sắp xếp các kim loại Pb, Ni, Zn, Sn theo thứ tự tính khử tăng. Đáp án: Pb, Sn, Ni, Zn Câu 16 (TN, bậc 2): Dãy các kim loại sắp xếp theo thứ tự tính khử tăng dần là A. Pb, Ni, Sn, Zn

B. Pb, Sn, Ni, Zn

C. Ni, Sn, Zn, Pb

D. Zn, Ni, Sn, Pb

Câu 17 (TL, bậc 2): Trong các dung dịch HNO3; H3PO4; H2SO4 loãng; HCl dung dịch nào có thể hòa tan bạc? Đáp án: HNO3 Câu 17 (TN, bậc 2): Dung dịch nào sau đây có thể hòa tan bạc?

A. HCl

B. H2SO4 loãng

C. H3PO4

D. HNO3

➢ Mức độ vận dụng bậc thấp Câu 1 (TL, bậc 3): Trong số các dung dịch AgNO3; Pb(NO3)2; Zn(NO3)2. Dung dịch nào phản ứng được với H2S? Đáp án: Các chất phản ứng với H2S là: AgNO3; Pb(NO3)2.

Câu 1 (TN, bậc 3): Cho các dung dịch sau: AgNO3; Pb(NO3)2; Zn(NO3)2. Số dung dịch phản ứng được với H2S là A. 2.

B. 1.

C. 3.

D. 4.

Câu 2 (TL, bậc 3): Để làm sạch một loại thủy ngân có lẫn tạp chất là Zn, Sn và Pb cần khuấy loại thủy ngân này trong dung dịch nào trong các dung dịch sau: Zn(NO3)2; Sn(NO3)2; Pb(NO3)2; Hg(NO3)2? Đáp án: Hg(NO3)2 Câu 2 (TN, bậc 3): Để làm sạch một loại thủy ngân có lẫn tạp chất là Zn, Sn và Pb cần khuấy loại thủy ngân này trong dung dịch A. Zn(NO3)2

B. Sn(NO3)2

C. Pb(NO3)2

D. Hg(NO3)2

Câu 3 (TL, bậc 3): Cho 2 lá sắt (1), (2). Lá (1) cho tác dụng hết với khí Clo. Lá (2) cho tác dụng hết với dung dịch HCl. Sản phẩm tạo ra ở hai trường hợp là gì? Đáp án: Lá (1) thu được FeCl3, lá (2) thu được FeCl2.

Câu 3 (TN, bậc 3): Cho 2 lá sắt (1), (2). Lá (1) cho tác dụng hết với khí Clo. Lá (2) cho tác dụng hết với dung dịch HCl . Phát biểu đúng là A. Trong cả 2 trường hợp đều thu được FeCl2.

B. Trong cả 2 trường hợp đều thu được FeCl3.

C. Lá (1) thu được FeCl3, lá (2) thu được FeCl2.

D. Lá (1) thu được FeCl2, lá (2) thu được FeCl3.

Câu 4 (TL, bậc 3): Phản ứng nào tạo ra kim loại Cu trong các phản ứng sau? t°

(1) Cu2O + Cu2S → t°

(4) CuO + NH3 →

t°

; (2) Cu(NO3)2 →

;

t°

(3) CuO + CO →

t°

(5) Cu(OH)2 →

;

Đáp án: Các phản ứng tạo Cu là: (1); (3); (4). Chú ý: (1) 2Cu2O + Cu2S → 6Cu + SO2 Câu 4 (TN, bậc 3): Cho các phản ứng: t°

(1) Cu2O + Cu2S → t°

(4) CuO + NH3 →

; ;

t°

(2) Cu(NO3)2 →

;

t°

(3) CuO + CO →

t°

(5) Cu(OH)2 →

Số phản ứng tạo ra kim loại Cu là A. 2.

B. 4.

C. 3.

D. 5.

Câu 5 (TL, bậc 3): Cho dung dịch FeSO4 vào dung dịch kiềm, có mặt không khí. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được chất gì? Đáp án: FeSO4 + 2NaOH → Fe(OH)2 +Na2SO4; 4Fe(OH)2 + O2 +2H2O → 4 Fe(OH)3 Câu 5 (TN, bậc 3): Cho dung dịch FeSO4 vào dung dịch kiềm, có mặt không khí. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được

A. Fe(OH)2

B. Fe(OH)3

C. FeO

D. Fe2O3

+X +Y +Z Câu 6 (TN, bậc 3): Cho sơ đồ: Fe ⎯⎯→ Fe2(SO4)3 ⎯⎯ → FeCl3 ⎯⎯ → Fe(OH)3.

Xác định các chất X, Y, Z. Đáp án: H2SO4 đặc nóng, BaCl2, NH3 +X +Y +Z Câu 6 (TN, bậc 3): Cho sơ đồ: Fe ⎯⎯→ Fe2(SO4)3 ⎯⎯ → FeCl3 ⎯⎯ → Fe(OH)3.

X, Y, Z lần lượt là A. CuSO4, BaCl2, NaOH

B. H2SO4 đặc nóng, MgCl2, NaOH

C. H2SO4 đặc nóng,BaCl2, NH3

D. H2SO4 loãng, BaCl2, NaOH

Câu 7 (TL, bậc 3): Khi cho từ từ dung dịch NH3 vào dung dịch CuSO4 cho đến dư thì có hiện tượng gì? Đáp án: Khi cho dung dịch NH3 vào dung dịch CuSO4 thì tạo ra kết tủa xanh do tạo thành Cu(OH)2 không tan có màu xanh lam. Và khi cho thêm dung dịch NH3 vào ống nghiệm 1 đến dư thì chất kết tủa tan hoàn toàn tạo dung dịch màu xanh vì NH3 hòa tan Cu(OH)2 tạo phức tan có màu xanh.

2NH3 + CuSO4 + 2H2O → (NH4)2SO4 + Cu(OH)2 (kt xanh).

4NH3 + Cu(OH)2 → [Cu(NH3)4](OH)2 (phức tan màu xanh).

Câu 7 (TN, bậc 3): Khi cho từ từ dung dịch NH3 vào dung dịch CuSO4 cho đến dư thì A. Sau một thời gian mới thấy kết tủa xuất hiện.

B. Không thấy kết tủa xuất hiện.

C. Có kết tủa xanh xuất hiện sau đó tan ra.

D. Có kết tủa xanh xuất hiện và không tan.

Câu 8 (TL, bậc 3): Nhiệt phân hoàn toàn các chất: Fe(OH)2, Fe(NO3)2, Fe(OH)3 trong điều kiện không có không khí đến khối lượng không đổi. Chất rắn thu được sau phản ứng gồm chất nào? t°

t°

Đáp án: Fe(OH)2 → FeO + H2O; 2Fe(OH)3 → Fe2O3 + 3H2O t°

2Fe(NO3)2 → Fe2O3 + 4NO2 +1/2 O2 Câu 8 (TN, bậc 3): Nhiệt phân hoàn toàn các chất: Fe(OH)2, Fe(NO3)2, Fe(OH)3 trong điều kiện không có không khí đến khối lượng không đổi. Chất rắn thu được sau phản ứng lần lượt là A. FeO, Fe2O3, Fe2O3

B. FeO, FeO, Fe2O3

C. FeO, Fe2O3, FeO

D. Fe2O3, Fe2O3, Fe2O3

Câu 9 (TL, bậc 3): Cho FexOy tác dụng với HNO3 loãng. Để phản ứng xảy ra không là phản ứng oxi hóa-khử thì FexOy có công thức như thế nào? Đáp án: Fe2O3 Câu 9 (TN, bậc 3): Cho FexOy tác dụng với HNO3 loãng. Để phản ứng xảy ra không là phản ứng oxi hóa-khử thì FexOy là A. Fe3O4 và Fe2O3

B. Fe2O3

C. Fe3O4

D. FeO

Câu 10 (TL, bậc 3): Cho phản ứng hóa học: Mg + CuSO4 → MgSO4 + Cu. Trong phản ứng trên xác định sự khử, sự oxi hóa. Đáp án: Mg tăng số oxi hóa nên là chất khử và bị oxi hóa, Cu2+ ngược lại. ⇒ Sự oxi hóa Mg và sự khử Cu2+.

Câu 10 (TN, bậc 3): Cho phản ứng hóa học: Mg + CuSO4 → MgSO4 + Cu. Phản ứng trên xảy ra A. Sự oxi hóa Mg và sự oxi hóa Cu

B. Sự khử Mg2+ và sự khử Cu2+.

C. Sự khử Mg2+ và sự oxi hóa Cu.

D. Sự oxi hóa Mg và sự khử Cu2+.

Câu 11 (TL, bậc 3): Cho các chất sau: FeS; FeCO3; Fe3O4; Cu2S; CuS. Hòa tan các chất trên có cùng số mol vào dung dịch H2SO4đặc, nóng dư thì chất nào tạo ra số mol SO2 lớn nhất? Đáp án: Chất cho nhiều e nhất là chất tạo nhiều SO2 nhất ⇒ Cu2S Câu 11 (TN, bậc 3): Hòa tan các chất có cùng số mol vào dung dịch H2SO4đặc, nóng dư thì chất tạo ra số mol SO2 lớn nhất là A. FeCO3.

B. FeS.

C. Cu2S.

D. CuS.

Câu 12 (TL, bậc 3): Cho các kim loại Cu, Fe, Ag lần lượt vào các dung dịch riêng biệt sau: HCl, CuSO4, FeCl2, FeCl3. Có bao nhiêu cặp chất phản ứng với nhau? Đáp án: Gồm cặp Cu với FeCl3; Fe với CuSO4, HCl, FeCl3.

Câu 12 (TN, bậc 3): Cho các kim loại Cu, Fe, Ag lần lượt vào các dung dịch riêng biệt sau: HCl, CuSO4, FeCl2, FeCl3. Số cặp chất có phản ứng với nhau là A. 3.

B. 2.

C. 1

D. 4.

Câu 13 (TL, bậc 3): Đốt cháy hoàn toàn bột crom trong oxi (dư) thu được 4,56gam một oxit ( duy nhất). Tính khối lượng crom bị đốt cháy. Đáp án: 4Cr + 3O2 → 2Cr2O

nCr2 O3 = 4,56/152 = 0,03 mol =>mCr = 0,03. 2 . 52 = 3,12 gam Câu 13 (TN, bậc 3): Đốt cháy hoàn toàn bột crom trong oxi (dư) thu được 4,56gam một oxit ( duy nhất). Khối lượng crom bị đốt cháy là A. 0,78g

B. 3,12g

C. 1,74g

D. 1,19g

Câu 14 (TL, bậc 3): Hoà tan kali cromat vào nước được dung dịch X, thêm dung dịch H2SO4 loãng dư vào X được dung dịch Y. Cho dung dịch KOH dư vào Y được dung dịch Z, cho dung dịch H2SO4 loãng dư vào Z được dung dịch T. Xác định màu của các dung dịch X, Y, Z. Đáp án: + Dung dịch K2CrO4 màu vàng. + Trong dd luôn tồn tại cân bằng: CrO4 2- + H2O → Cr2O7 2- + H+ (vàng)

(cam)

+ Thêm H+, cân bằng dịch chuyển theo chiều thuận và ngược lại với OH-.

Câu 14 (TN, bậc 3): Hoà tan kali cromat vào nước được dung dịch X, thêm dung dịch H2SO4 loãng dư vào X được dung dịch Y. Cho dung dịch KOH dư vào Y được dung dịch Z, cho dung dịch H2SO4 loãng dư vào Z được dung dịch T. Màu của các dung dịch X, Y, Z, T lần lượt là A. Vàng chanh, da cam, vàng chanh, da cam.

B. Vàng chanh, da cam, vàng chanh, đỏ.

C. Da cam, vàng chanh, xanh tím, xanh.

D. Da cam, vàng chanh, da cam, vàng chanh.

Câu 15 (TL, bậc 3): Cho các chất sau: Cr, Cr2O3, Cr(OH)3, CrO3, K2CrO4, CrSO4.

Chất nào tan trong dung dịch NaOH loãng, dư chỉ tạo ra dung dịch? Đáp án: Đó là Cr(OH)3, CrO3, K2CrO4.

Với Cr thì tạo khí hidro; CrSO4 tạo kết tủa Cr(OH)2; Cr2O3 không phản ứng (Cr2O3 chỉ tác dụng với NaOH đặc, nóng).

Câu 15 (TN, bậc 3): Cho các chất sau: Cr, Cr2O3, Cr(OH)3, CrO3, K2CrO4, CrSO4.

Số chất tan trong dung dịch NaOH loãng, dư chỉ tạo ra dung dịch là A. 5.

B. 3.

C. 6.

D. 4.

Câu 16 (TL, bậc 3): Cho sơ đồ chuyển hóa trong dung dịch NaOH

Cr(OH)3 →

NaOH, Br2

X→

Y (X, Y là hợp chất của Crom). Tìm X, Y.

Đáp án: Cr(OH)3 + NaOH → NaCrO2( X) + 2H2O 2CrO2 - + 8OH- + 3Br2 → 2CrO4 2- (Y) + 6Br - + 4H2O Câu 16 (TN, bậc 3): Cho sơ đồ chuyển hóa trong dung dịch NaOH

Cr(OH)3 →

NaOH, Br2

X→

Y (X, Y là hợp chất của Crom). X, Y lần lượt là

A. Na2CrO4, CrBr3.

B. Na2CrO4, Na2Cr2O7. .

C. NaCrO2, CrBr3.

D. NaCrO2, Na2CrO4

➢ Mức độ vận dụng bậc cao Câu 1 (TL, bậc 4): Nhỏ từ từ đến dư KOH vào dung dịch hỗn hợp gồm a mol HCl và x mol ZnSO4 ta quan sát hiện tượng theo đồ thị hình bên (số liệu tính theo đơn vị mol).

Tìm giá trị của x (mol). Đáp án: Theo đề thi ta có: +) nOH− =0,25 (mol) ⇒ trung hòa hết axit ⇒ nH+ =0,25 (mol) +) nOH− =0,45 (mol) ⇒ tạo kết tủa và Zn2+ dư nOH− =0,45 (mol) ⇒ tạo kết tủa và OH- hòa tan kết tủa 1 phần. * Với nOH− =0,45 (mol) ⇒ n kết tủa =0,45−nH+ =0,2 (mol) * VớinOH− =0,25 (mol) ⇒ Áp dụng công thức tính nhanh (Số mol OH- phản ứng với Zn2+ và Zn(OH)2 là: n,OH− =nOH− −nH+ =2,2 (mol) n,OH− =4nZn2+ −2n kết tủa ⇒ nZn2+ =14(n,OH− +2nkết tủa)=14(2,2 + 2 . 0,2)=0,65 (mol) +) Tại n kết tủa = x (mol) là lúc Zn2+ tạo lượng kết tủa lớn nhất ⇒ n kếttủa =nZn2+ =0,65 (mol) Câu 1 (TN, bậc 4): Nhỏ từ từ đến dư KOH vào dung dịch hỗn hợp gồm a mol HCl và x mol ZnSO4 ta quan sát hiện tượng theo đồ thị hình bên (số liệu tính theo đơn vị mol).

Giá trị của x (mol) là A. 0,4.

B. 0,6.

C. 0,7.

D. 0,65.

Câu 2 (TL, bậc 4): Cho dung dịch chứa 1 mol KOH vào dung dịch chứa 0,4 mol CrCl2 rồi để trong không khí đến phản ứng hoàn toàn thì lượng kết tủa cuối cùng thu được là bao nhiêu gam? Đáp án: Ban đầu: 2KOH + CrCl2 → Cr(OH)2 + 2KCl ⇒ nCr(OH)2 = 0,4 mol; n KOH dư = 0,2 mol Khi để ngoài không khí thì: 4Cr(OH)2 + O2 + 2H2O → 4Cr(OH)3 Cr(OH)3 + KOH → KCrO2 + 2H2O ⇒ nCr(OH)3 còn lại = 0,4 - 0,2 = 0,2 mol ⇒ m kết tủa = 20,6 g Câu 2 (TN, bậc 4): Cho dung dịch chứa 1 mol KOH vào dung dịch chứa 0,4 mol CrCl2 rồi để trong không khí đến phản ứng hoàn toàn, khối lượng kết tủa cuối cùng là A. 41,2 g

B. 34,4 g

C. 20,6 g

D 17,2 g

Câu 3 (TL, bậc 4): Thổi khí NH3 (dư) qua 10 gam CrO3 đốt nóng đến phản ứng hoàn toàn thì thu được chất rắn màu vàng có khối lượng là bao nhiêu? Đáp án: 2CrO3+ 2NH3 → Cr2O3 + N2+ 3H2O nCrO3 = 10/ 100 = 0,1 mol =>mCr2 O3 = 0,05 . 152 =7,6 gam Câu 3 (TN, bậc 4): Thổi khí NH3 (dư) qua 10 gam CrO3 đốt nóng đến phản ứng hoàn toàn thì thu được chất rắn màu vàng có khối lượng A. 0,52g

B. 0,68g

C. 7,6g

D. 1,52g

Câu 4 (TL, bậc 4): Để thu được 78 g Cr từ Cr2O3 bằng phản ứng nhiệt nhôm ( H=100%) thì khối lượng nhôm tối thiểu là bao nhiêu? Đáp án: 2Al+ Cr2O3⟶ Al2O3+ 2Cr 2 . 27(g) x(g)

2 . 52(g) H%=100%

←

78(g)

Khối lượng bột Al cần dùng là: x=(78.2.27)/(2.52)=40,5(g) Câu 4 (TN, bậc 4): Để thu được 78 g Cr từ Cr2O3 bằng phản ứng nhiệt nhôm ( H=100%) thì khối lượng nhôm tối thiểu là A. 12,5 g

B. 27 g

C. 40,5 g

D. 45 g

Câu 5 (TL, bậc 4): Khối lượng K2Cr2O7 tác dụng vừa đủ với 0,6 mol FeSO4 trong H2SO4 loãng là bao nhiêu?

Đáp án: K2Cr2O7 +7H2SO4+ 6FeSO4 ⟶ 3Fe2(SO4)3 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 +17H2O 0,6 nK2Cr2 O7 = 0.1⟶ m=29.4g Câu 5 (TN, bậc 4): Khối lượng K2Cr2O7 tác dụng vừa đủ với 0,6 mol FeSO4 trong H2SO4loãng là A. 26,4g

B. 27,4g

C. 28,4 g

D. 29,4g

Câu 6 (TL, bậc 4): Cho vào ống nghiệm 5 giọt dung dịch Cr2(SO4)3 và 6 giọt dung dịch NaOH 2M. Ly tâm, gạn bỏ dung dịch, còn lại kết tủa tiếp tục cho từ từ dung dịch NaOH 2M đến dư. Sau đó cho tiếp 5 giọt H2O2 đun nóng thì hiện tượng gì xảy ra? Đáp án: Sau phản ứng đầu tạo kết tủa Cr(OH)3 và 6NaOH + Cr2(SO4)3 → 3Na2SO4 + 2Cr(OH)3.

Sau đó chỉ lấy Cr(OH)3 tác dụng tiếp với NaOH tới dư: Cr(OH)3 + NaOH → NaCrO2 + 2H2O. Sau đó kết tủa tan: 2 NaCrO2 + 2 NaOH + 3 H2O2 → 2 Na2CrO4 + 4 H2O. Tạo ra ion CrO42- màu vàng.

Câu 6 (TN, bậc 4): Cho vào ống nghiệm 5 giọt dung dịch Cr2(SO4)3 và 6 giọt dung dịch NaOH 2M. Ly tâm, gạn bỏ dung dịch, còn lại kết tủa tiếp tục cho từ từ dung dịch NaOH 2M đến dư. Sau đó cho tiếp 5 giọt H2O2 đun nóng thì hiện tượng xảy ra là A. Kết tủa tan dần, dung dịch có màu vàng.

B. Kết tủa tan dần, dung dịch có màu da cam.

C. Kết tủa không tan, dung dịch có màu vàng.

D. Kết tủa không tan, dung dịch có màu da cam.

Câu 7 (TL, bậc 4): Đốt nóng một ít bột sắt (oxi dư) nên không thể so sánh. Sau đó để nguội và cho vào bình 1 lượng dư dung dịch HCl, người ta thu được dung dịch X. Trong dung dịch X có những chất nào ? Đáp án: Oxi đủ hoặc dư, sắt cháy hết trong oxi.

4Fe+3O2⟶2Fe2O3 3Fe+2O2⟶Fe3O4 Chất rắn thu được sau khi đốt gồm Fe2O3 và Fe3O4.

Fe2O3+6HCl⟶2FeCl3+3H2O Fe3O4+8HCl⟶2FeCl3+FeCl2+4H2O

Còn HCl dư Câu 7 (TN, bậc 4): Đốt nóng một ít bột sắt nên không thể so sánh. Sau đó để nguội và cho vào bình một lượng dư dung dịch HCl, người ta thu được dung dịch X. Trong dung dịch X chứa A. FeCl2, HCl

B. FeCl3, HCl

C. FeCl2, FeCl3, HCl

D. FeCl2, FeCl3.

Câu 8 (TL, bậc 4): Cho 20 gam sắt vào dung dịch HNO3 loãng chỉ thu được sản phẩm khử duy nhất là NO. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, còn dư 3,2 gam sắt. Tính thể tích NO thoát ra (đktc). Đáp án: Do Fe dư nên Fe → Fe2+ ⇒ mFe pứ = 20 - 3,2 = 16,8 g Bảo toàn e: 2nFe pứ = 3nNO ⇒ nNO = 0,2 mol ⇒ V = 4,48 lít Câu 8 (TN, bậc 4): Cho 20 gam sắt vào dung dịch HNO3 loãng chỉ thu được sản phẩm khử duy nhất là NO. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, còn dư 3,2 gam sắt. Thể tích NO thoát ra (đktc) là A. 2,24lít

B. 4,48 lít

C. 6,75 lít

D. 11,2 lít.

Câu 9 (TL, bậc 4): Cho 3,6g một oxit sắt vào dung dịch HCl dư .Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 6,35 g một muối sắt clorua . Tìm công thức của oxit sắt. Đáp án: FexOy+2yHCl→xFeCl2y/x+yH2O 56x+16y 3,6

56x+71y 6,35

Ta có: 3,6.(56x + 71y)=6,35.(56x + 16y) =>154x=154y => x:y = 1:1 => FeO Câu 9 (TN, bậc 4): Cho 3,6g một oxit sắt vào dung dịch HCl dư .Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 6,35 g một muối sắt clorua. Công thức của oxit sắt là A. FeO

B. Fe2O3

C. Fe3O4

D. FexOy.

Câu 10 (TL, bậc 4): Khử a gam một sắt oxit bằng cacbon oxit ở nhiệt độ cao, người ta thu được 0,84 gam sắt và 0,88 gam khí cacbonic. Xác định công thức của oxit sắt. Đáp án: Gọi công thức oxit sắt: FexOy FexOy+yC→xFe+yCO2 nCO2 =0,88/44= 0,02mol = nC ; nFe=0,84/56 = 0,015mol Ta có: nFe /nCO2 =x/y=0,015/0,02=3/4 =>Vậy công thức oxit sắt là Fe3O4.

Câu 10 (TN, bậc 4): Khử a gam một sắt oxit bằng cacbon oxit ở nhiệt độ cao, người ta thu được 0,84 gam sắt và 0,88 gam khí cacbonic. Công thức của oxit sắt là A. Fe3O4

B. FeO

C. Fe2O3

D. Fe3O2.

Câu 11 (TL, bậc 4): Một hỗn hợp gồm Fe và Fe2O3. Nếu cho lượng khí CO dư đi qua m gam hỗn hợp trên ở điều kiện nhiệt độ cao, sau khi kết thúc phản ứng người ta thu được 11,2 gam Fe. Nếu ngâm m gam hỗn hợp trên trong dung dịch CuSO4 dư, phản ứng xong thu được chất rắn có khối lượng tăng thêm 0,8 gam. Tìm giá trị m. Đáp án: Khi cho m gam hỗn hợp vào CuSO4 chỉ có Fe phản ứng, theo tăng giảm khối lượng ta có nFe .(64-56)= 0,8 =>nFe = 0,1 => mFe = 0,1 . 56 = 5,6 => nFe = 11,2/56 = 0,2 => nFe2 O3 = (0,2 – 0,1)/2 => mFe2 O3 = 0,05 . 160 = 8 gam => m = 8 + 5,6 = 13,6 gam Câu 11 (TN, bậc 4): Một hỗn hợp gồm Fe và Fe2O3 . Nếu cho lượng khí CO dư đi qua m gam hỗn hợp trên ở điều kiện nhiệt độ cao, sau khi kết thúc phản ứng người ta thu được 11,2 gam Fe. Nếu ngâm m gam hỗn hợp trên trong dung dịch CuSO4 dư, phản ứng xong thu được chất rắn có khối lượng tăng thêm 0,8 gam. Giá trị m là A. 14 gam

B. 13,6 gam

C. 13 gam

D. 12 gam.

Câu 12 (TL, bậc 4): Một oxit kim loại có công thức MxOy, trong đó M chiếm 72,41 % khối lượng. Khử hoàn toàn oxit này bằng khí CO thu được 16,8 gam kim loại M. Hoà tan hoàn toàn lượng M bằng HNO3 đặc nóng thu được muối của M hoá trị 3 và 0,9 mol khí NO2 . Tìm công thức của oxit kim loại trên. Đáp án: Phương trình phản ứng : MxOy+ yCO→xM + yCO2 M+6HNO3→M(NO3)3+3NO2↑+3H2 0,9 mol nM=1/3nNO2 =0,3 M=16,8/0,3=56⇒ M là Fe Đặt oxit là FexOy⇒ 56x/72,41=16y/27,5 ⇒x:y=3:4⇒ Công thức là: Fe3O4 Câu 12 (TN, bậc 4): Một oxit kim loại có công thức MxOy, trong đó M chiếm 72,41 % khối lượng. Khử hoàn toàn oxit này bằng khí CO thu được 16,8 gam kim loại M. Hoà tan hoàn toàn lượng M bằng HNO3 đặc nóng thu được muối của M hoá trị 3 và 0,9 mol khí NO2. Công thức của oxit kim loại là

A. Fe2O3

B. Fe3O4

C. Cr2O3

D. Al2O3

Câu 13 (TL, bậc 4): Dùng quặng manhetit chứa 80% Fe3O4 để luyện thành 800 tấn gang có hàm lượng Fe là 95%. Quá trình sản xuất gang bị hao hụt 1%. Tính khối lượng quặng đã sử dụng. Đáp án:Trong 800 tấn gang có: mFe = 800 . (95/100) = 760 tấn.

Vì bị hao hụt mất 1% nên khối lượng nguyên tố sắt ban đầu cần có là: 760 + 760 . (1/100) = 767,6 tấn. => nFe ban đầu = (767,6 .106 )/56 mol Theo định luật bảo toàn nguyên tố, vì trong 1 phân tử Fe3O4 có chứa 3 nguyên tố Fe nên có: nFe3 O4 = (1/3) . nFe = (1/3) . [(767,6 . 106) /56] = 4569047,619 mol => mFe3 O4 = 232 . 4569047,619 = 1060 . 106 gram = 1060 tấn => mquặng = 1060 . (100/80) = 1325 tấn.

Câu 13 (TN, bậc 4): Dùng quặng manhetit chứa 80% Fe3O4 để luyện thành 800 tấn gang có hàm lượng Fe là 95%. Quá trình sản xuất gang bị hao hụt 1%. Khối lượng quặng đã dùng là A. 1325 tấn

B. 1311,9 tấn

C. 1380,5 tấn

D. 848,126 tấn

Câu 14 (TL, bậc 4): Cho 3,2 gam bột Cu tác dụng với 100 ml dung dịch gồm HNO3 0,8M và H2SO4 0,2M. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, sinh ra V lít khí NO (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc). Tìm giá trị của V. Đáp án: nCu = 3,2 / 64 = 0,05 (mol) nH+ = 0,1 . 0,8 + 0,1 . 2 . 0,2 = 0.12 (mol) ; nNO−3 = 0,1 . 0,8 = 0,08 (mol) 3Cu + 8H+ + 2NO3- →3Cu2+ + 2NO + 4H2O 0.05

,12

0,08

0,045 0,12

0.03

0,03

=> VNO = 0,03 . 22.4 = 0.672 lit Câu 14 (TN, bậc 4): Cho 3,2 gam bột Cu tác dụng với 100 ml dung dịch gồm HNO3 0,8M và H2SO4 0,2M. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, sinh ra V lít khí NO (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc). Giá trị của V là A. 1,792

B. 0,746

C. 0,672

D. 0,448

Câu 15 (TL, bậc 4): Thực hiện hai thí nghiệm: 1) Cho 3,84 gam Cu phản ứng với 80 ml dung dịch HNO3 1M thoát ra V1 lít NO. 2) Cho 3,84 gam Cu phản ứng với 80 ml dung dịch chứa HNO3 1M và H2SO4 0,5 M

thoát ra V2 lít NO. Biết NO là sản phẩm khử duy nhất, các thể tích khí đo ở cùng điều kiện. Tìm quan hệ giữa V1 và V2. Đáp án: nCu = 0,06 mol; nHNO3 =0,08 mol; nH2SO4 =0,04 mol Cả hai thí nghiệm đều xãy ra phản ứng sau 3Cu + 8H+ + 2NO3−→ 3Cu2++ 2NO + 4H2O I: 0,06 0,08

0,08

II: 0,06 0,16

0,083

Thí nghiệm 1: nH+ = 0,08 mol Thí nghiệm 2: nH+ = 0,08 + 0,04 . 2 = 0,16 mol TN1: tỉ lệ nH+/ 8 là nhỏ nhất ⇒ nNO = 0,02 mol TN2: tỉ lệ nH+/8 là nhỏ nhất ⇒ nNO = 0,64 mol ⇒ V2 = 2V1 Câu 15 (TN, bậc 4): Thực hiện hai thí nghiệm: 1) Cho 3,84 gam Cu phản ứng với 80 ml dung dịch HNO3 1M thoát ra V1 lít NO. 2) Cho 3,84 gam Cu phản ứng với 80 ml dung dịch chứa HNO3 1M và H2SO4 0,5 M thoát ra V2 lít NO. Biết NO là sản phẩm khử duy nhất, các thể tích khí đo ở cùng điều kiện. Quan hệ giữa V1 và V2 là A. V2 = V1.

B. V2 = 2V1.

C. V2 = 2,5V1.

D. V2 = 1,5V1.

Câu 16 (TL, bậc 4): Khi hòa tan hiđroxit kim loại M(OH)2 bằng một lượng vừa đủ dung dịch H2SO4 20% thu được dung dịch muối trung hòa có nồng độ 27,21%. Tìm kim loại M. Đáp án: M(OH)2 + H2SO4 → MSO4 + 2H2O Coi ban đầu có 1 mol H2SO4 => mH2SO4 = 98 => mH2SO4

dung dịch=

98/20 . 100 = 490

mdung dịch sau phản ứng =(M+17.2) + 490 = M + 524 Vì MSO4 có nồng độ bằng 27,21% nên (M+96)/(M+524) = 0.2721 =>M = 64 (Cu) Câu 16 (TN, bậc 4): Khi hòa tan hiđroxit kim loại M(OH)2 bằng một lượng vừa đủ dung dịch H2SO4 20% thu được dung dịch muối trung hòa có nồng độ 27,21%. Kim loại M là A. Cu

B. Fe

C. Zn

D. Al

Câu 17 (TL, bậc 4): Trộn dung dịch AgNO3 0,44M và Pb(NO3)2 0,36M với thể tích V bằng nhau thu được dung dịch A. Thêm 0,828 gam bột Al vào 100ml dung dịch A thu được m gam chất rắn B và dung dịch C. Tìm giá trị của m. Đáp án: 3AgNO3 → Al(NO3)3 + 3Ag

Al + 0,022/3

0,022

0,022

2Al + 3Pb(NO3)2 →2Al(NO3)3 + 3Pb 0,012

0,018

0,018

nAl ban đầu= 0,828/27 mol; nAgNO3 =0,05 . 0,44= 0,022mol; nPb(NO3)3 = 0,018mol nAl dư=0,828/27 - 0,022/3 - 0,012=0,01866 =>B gồm Al dư, Ag, Pb có m= 6,408(g) Câu 17 (TN, bậc 4): Trộn dung dịch AgNO3 0,44M và Pb(NO3)2 0,36M với thể tích V bằng nhau thu được dung dịch A. Thêm 0,828 gam bột Al vào 100ml dung dịch A thu được m gam chất rắn B và dung dịch C. Giá trị của m là A. 10,4 g

B. 9,8 g

C. 6,39 g

D. 6,408 g

ĐỀ MINH HỌA SỐ 2 PHẦN: CROM – NHÔM (Thời gian làm bái: 45 phút- 30 câu trắc nghiệm ) 1. Mục đích của đề kiểm tra Củng cố kiến thức, đánh giá mức độ nắm vững kiến thức, kĩ năng của học sinh qua bài “Nhôm”, “ Một số hợp chất của nhôm”, “Crom”, “ Một số hợp chất của crom”. Để thu nhận thông tin phản hồi về kết quả học tập, những sai lầm, vướng mắc của học sinh về cấu tạo ,tính chất hóa học , phương pháp điều chế về crom, nhôm và các hợp chất của chúng.

2. Hình thức, thời gian làm bài của đề kiểm tra - Hình thức kiểm tra 100 % trắc nghiệm.

- Thời gian làm bài kiểm tra: 45 phút, 30 câu.

3. Ma trận đề kiểm tra Tên chủ đề

Cấp độ Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng Cấp độ thấp

Cấp độ

Tổng

cao 1. Crom và hợp - Nêu được

- Hiểu và

chất của crom.

giải thích

vị trí và cấu

- Viết phương - Giải các trình phản

bài toán

tạo của crom được tính

ứng hoá học

liên quan

- Nêu được

chất hóa

liên quan đến đến crom

tính chất vật

học của

crom( minh

lý, tính chất

crom và hợp họa cho tính

hóa học của

chất.

và hợp chất.

chất hóa học, - Giải

crom và hợp - Minh họa/ giải thích các thích các

Số câu

chất, viết lại

chứng minh hiện tượng).

hiện

được các

được tính

- Nêu hiện

tượng

phản ứng đã

chất hóa

tượng một số liên quan

được giới

học của

phản ứng hóa đến crom.

thiệu trong

crom.

học của crom

bài học.

- So sánh

và hợp chất.

- Nêu được

được tính

phương

chất hóa

pháp điều

học của

chế, ứng

crom và

dụng crom.

nhôm.

4

3

2

3

12

Số điểm

1,33

1,0

0,67

1,0

4

Tỉ lệ %

13,33%

16,67%

6,67%

10%

40%

2. Nhôm và

- Nêu được

- Hiểu và

- Viết

- Tìm hiểu

hợp chất của

cấu hình e

giải thích

phương trình và giải

nhôm.

lớp ngoài

được tính

phản ứng hóa thích được

cùng của

chất hóa

học liên quan các ứng

nhôm.

học của

đến nhôm

dụng của

- Nêu được

nhôm và

(minh họa

nhôm,

tính chất vật

hợp chất.

cho tính chất nhôm oxit

lý của nhôm. - Minh họa/ hóa học, giải trong cuộc - Nêu được

chứng minh thích các hiện sống.

tính chất hóa được tính

tượng)

- Tính toán

học của

- Nêu các

được

nhôm và hợp học của

hiện tượng

lượng chất

chất, viết lại

nhôm và

của nhôm

trong các

được PTHH

hợp chất.

khi tham gia

bài toán

giới thiệu

- Chứng

phản ứng

liên quan

hóa học.

đến nhôm

chất hóa

trong bài học. minh được - Nêu được

tính lưỡng

và các hợp

phương pháp tính của

chất của

điều chế và

nhôm.

Al2O3 và

ứng dụng của Al(OH)3. nhôm.

- Nhận biết được ion nhôm trong dung dịch.

Số câu

3

6

5

4

17

Số điểm

1,0

1,67

1,67

1,33

5,67

Tỉ lệ %

10%

16,67%

16,67%

13.33%

56,67%

7

9

7

7

30

2,33

3

2,33

2,33

10,0

23,33%

30%

23,33%

23,33%

100%

Tổng câu Tổng số điểm Tỉ lệ

4. Biên soạn câu hỏi theo ma trận Câu 1: Phát biểu nào dưới đây không phải ứng dụng của crom?

A. Thép chứa 2,5% crom là thép chống gỉ, có tính siêu cứng, dù ở nhiệt độ cao B. Thép chứa từ 2,8 – 3,8% crom cứng, bền có khả năng chống gỉ.

C. Thép có chứa 1,8% crom là thép không gỉ (thép inoc).

D. Thép chứa 25 – 30% crom có tính siêu cứng, dù ở nhiệt độ cao.

Câu 2: Al có số hiệu nguyên tử là 13. Ion Al3+ có cấu hình electron A.1s22s22p63s23p1

B. 1s22s22p6

C. 1s22s22p63s23p3

D. 1s22s22p63s2

Câu 3: Ở nhiệt độ thường, kim loại crom có cấu trúc mạng tinh thể là A. Lập phương tâm diện.

B. Lập phương.

C. Lập phương tâm khối.

D. Lục phương.

Câu 4: Al2O3 phản ứng được với A. Na2SO4, KOH

B. NaOH, HCl

C. KCl, NaNO3

D. NaCl, H2SO4

Câu 5: Nhận xét không đúng là A. Hợp chất Cr(II) có tính khử đặc trưng; Cr(III) vừa có tính khử, vừa có tính oxi hóa; Cr(VI) có tính oxi hóa.

B. CrO, Cr(OH)2 có tính bazơ; Cr2O3, Cr(OH)3 có tính lưỡng tính C. Cr2+, Cr3+ có tính trung tính; Cr(OH)4- có tính bazơ D. Cr(OH)2, Cr(OH)3, CrO3 có thể bị nhiệt phân.

Câu 6: Phát biểu đúng về tính chất Al và Cr. A. cùng tác dụng với HCl tạo ra muối có mức oxi hóa là +3.

B. cùng tác dụng với dung dịch NaOH dư tạo ra chất Na[M(OH)4].

C. cùng tác dụng với khí clo tạo ra muối có dạng MCl3.

D. cùng bị thụ động trong dung dịch HNO3 đặc, nóng.

Câu 7: Thêm từ từ vài giọt axit vào dung dịch muối cromat ( CrO 42 − ). Hiện tượng quan sát được là A. Dung dịch chuyển từ màu da cam sang màu vàng.

B. Dung dịch muối không đổi màu.

C. Dung dịch chuyển từ màu vàng sang màu xanh.

D. Dung dịch chuyển từ màu vàng sang màu da cam.

Câu 8: Cho các phát biểu sau: (a) Al2O3 là chất rắn, màu trắng. (b) Al2O3 không tan trong nước và không tác dụng với nước. (c) Nhiệt độ nóng chảy của Al2O3 khoảng 20500C. (d) Al(OH)3 là chất rắn, màu trắng, kết tủa ở dạng keo.

Số phát biểu đúng là A. 3.

B. 1.

C. 2.

D. 4.

+

H ⎯⎯⎯ → Cr2O72-. Phát biểu đúng nào dưới đây?

Câu 9: Sơ đồ: 2CrO42- ⎯⎯ ⎯ OH −

A. Ion CrO42- tồn tại trong môi trường axit.

B. Ion Cr2O72- tồn tại trong môi trường bazơ.

C. Sự chuyển hóa qua lại giữa muối cromat và đicromat.

D. Dung dịch từ màu da cam CrO42- chuyển sang dd màu vàng chanh Cr2O72-.

Câu 10: Phát biểu nào dưới đây không đúng?

A. Crom có màu trắng, ánh bạc, dễ bị oxi hóa trong không khí.

B. Crom là một kim loại cứng (chỉ thua kim cương), cắt được thủy tinh.

C. Crom là kim loại khó nóng chảy (nhiệt độ nóng chảy là 1890oC).

D. Crom thuộc kim loại nặng (khối lượng riêng là 7,2 g/cm3).

Câu 11: Hoà tan kali cromat vào nước được dung dịch X, thêm dung dịch H2SO4 loãng dư vào X được dung dịch Y. Cho dung dịch KOH dư vào Y được dung dịch Z, cho dung dịch H2SO4 loãng dư vào Z được dung dịch T. Màu của các dung dịch X, Y, Z, T lần lượt là A. Vàng chanh, da cam, vàng chanh, da cam.

B. Vàng chanh, da cam, vàng chanh, đỏ.

C. Da cam, vàng chanh, xanh tím, xanh.

D. Da cam, vàng chanh, da cam, vàng chanh.

Câu 12: Hiện tượng xảy ra khi cho từ từ dung dịch NaOH đến dư vào dung dịch AlCl3 là A. lúc đầu có kết tủa trắng, sau kết tủa tan.

B. lúc đầu có kết tủa trắng, sau kết tủa tan một phần.

C. xuất hiện kết tủa trắng và kết tủa không bị tan.

D. có phản ứng xảy ra nhưng không quian sát được hiện tượng.

Câu 13: Phát biểu không đúng về tính chất của nhôm là A. nhẹ, nóng chảy ở nhiệt độ 6600.

B. màu trắng bạc, mềm.

C. dẫn điện tốt và dẫn nhiệt tốt hơn đồng.

D. dễ dát mỏng và kéo sợi.

Câu 14: Cho sơ đồ chuyển hóa trong dung dịch NaOH

Cr(OH)3 →

NaOH, Br2

X→

A. Na2CrO4, CrBr3.

Y (X, Y là hợp chất của Crom). X, Y lần lượt là B. Na2CrO4, Na2Cr2O7. .

C. NaCrO2, CrBr3.

D. NaCrO2, Na2CrO4

Câu 15: Cho các phát biểu sau: (a) Nhôm là kim loại có tính khử mạnh, chỉ sau kim loại kiềm và kiềm thổ. (b) Nhôm bền trong không khí ở nhiệt độ thường do có màng oxit Al2O3 rất mỏng và bền bảo vệ. (c) Nhôm tan được trong dung dịch HNO3 đặc nguội và H2SO4 đặc nguội. (d) Phản ứng của nhôm với oxit kim loại gọi là phản ứng nhiệt nhôm.

Số phát biểu không đúng là A. 3.

B. 1.

C. 2.

D. 4.

Câu 16: Để thu được 78 g Cr từ Cr2O3 bằng phản ứng nhiệt nhôm ( H=100%) thì khối lượng nhôm tối thiểu là A. 12,5 g

B. 27 g

C. 40,5 g

D. 45 g

Câu 17: Phát biểu không đúng ứng dụng của nhôm là A. Vật liệu không dùng để chế tạo ôtô, máy bay tên lửa vũ trụ.

B. Làm khung cửa, trang trí nội thất và mạ đồ trang sức.

C. Làm dây dẫn điện, thiết bị trao đổi nhiệt, công cụ đun nấu trong gia đình.

D. Chế tạo hỗn hợp tecmit , được dùng để hàn gắn đường ray.

Câu 18: Thổi khí NH3 (dư) qua 10 gam CrO3 đốt nóng đến phản ứng hoàn toàn thì thu được chất rắn màu vàng có khối lượng là A. 0,52g

B. 0,68g

C. 7,6g

D. 1,52g

Câu 19: Phương pháp nào dưới đây thường dùng để điều chế Al(OH)3?

A. Cho bột nhôm vào nước.

B. Điện phân dung dịch muối nhôm clorrua.

C. Cho dung dịch muối nhôm tác dụng với dung dịch ammoniac.

D. Cho dung dịch HCl dư vào dung dịch Na[Al(OH)4].

Câu 20: Cho m gam bột crom phản ứng hoàn toàn với dung dịch HCl (dư) thu được V lít khí H2 (đktc). Mặt khác cũng m gam bột crom trên phản ứng hoàn toàn với khí O2 (dư) thu được 15,2 gam oxit duy nhất. Giá trị của V là A. 2,24.

B. 4,48.

C. 3,36.

Câu 21: Để thu được Al2O3 từ hỗn hợp Al2O3 và Fe2O3 người ta dùng A. nước ở nhiệt độ cao, dung dịch NaOH dư.

D. 6,72.

B. khí CO ở nhiệt độ cao, dung dịch HCl dư.

C. dung dịch NaOH dư, dung dịch HCl dư rồi nung nóng.

D. dung dịch NaOH dư, khí CO2 dư rồi nung nóng.

Câu 22: Trường hợp tạo kết tủa sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn là A. Cho dung dịch NaOH dư vào dung dịch AlCl3.

B. Cho dung dịch AlCl3 dư vào dung dịch NaOH. C. Cho HCl dư vào dung dịch NaAlO2 (hay Na[Al(OH)4]).

D. Sục CO2 dư vào dung dịch Ca(OH)2.

Câu 23: Cho phản ứng: Al + OH- + NO3- + H2O → AlO2- + NH3↑.

Tổng hệ số cân bằng (hệ số cân bằng là các số nguyên tối giản) của phản ứng trên là A. 22.

B. 38.

C. 29.

D. 30.

Câu 24: Nhỏ dung dịch NH3 vào dung dịch AlCl3 , dung dịch Na2CO3 vào dung dịch AlCl3 và dung dịch HCl vào dung dịch NaAlO2 dư sẽ thu được một sản phẩm như nhau, đó là A. NaCl

B. NH4Cl

C. Al(OH)3

D. Al2O3

Câu 25: Cho các chất: AlCl3, NaHCO3, Al(OH)3, Na2CO3, Al, Al2O3, (NH4)2CO3.

Số chất đều tác dụng được với axit HCl và dung dịch NaOH là A. 6.

B. 4.

C. 3.

D. 5.

Câu 26: Cho m gam Al phản ứng hoàn toàn với dung dịch HNO3 loãng dư, thu được 4,48 lít khí NO (đktc, sản phẩm khử duy nhất). Giá trị của m là A. 4,05.

B. 2,70.

C. 8,10.

D. 5,40.

Câu 27: Cho m g hỗn hợp Al, Al2O3, Al(OH)3 tác dụng với dung dịch H2SO4 28,4% vừa đủ thu được dung dịch X có nồng độ phần trăm là 29,335% và 4,032 lít H2 ở đktc.

Cô cạn dung dịch X thu được 80,37 g muối khan. Giá trị của m là A. 18,78.

B. 25,08.

C. 28,98.

D. 31,06.

Câu 28: Cho V lít dung dịch NaOH 1M vào 200 ml dung dịch Al2(SO4)3 0,25M thì thu được kết tủa X và dung dịch Y. Sục khí CO2 tới dư vào dung dịch Y lại thu được 2,34 gam kết tủa. Giá trị của V là A. 0,06.

B. 0,33.

C. 0,32.

D. 0, 34.

Câu 29: Cho sơ đồ phản ứng: Al2(SO4)3 → X → Y. Cặp chất X, Y không thỏa mãn sơ đồ trên là

A. Al2O3 và Al(OH)3.

B. Al(OH)3 và NaAlO2.

C. Al(OH)3 và Al2O3.

D. NaAlO2 và Al(OH)3.

Câu 30: Criolit (Na3AlF6) được thêm vào Al2O3 trong quá trình điện phân Al2O3 nóng chảy, để sản xuất nhôm vì lý do là A. làm giảm nhiệt độ nóng chảy của Al2O3, cho phép điện phân ở nhiệt độ thấp, giúp tiết kiệm năng lượng.

B. làm tăng độ dẫn điện của Al2O3 nóng chảy.

C. tạo một lớp ngăn cách để bảo vệ nhôm nóng chảy.

D. bảo vệ điện cực khỏi ăn mòn.

5. Đáp án và thang điểm 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12 13 14 15

A

B

C

B

C

D

D

D

C

A

A

A

C

D

B

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 C

A

C

C

B

Mỗi câu đúng 0,33 điểm.

D

B

C

C

D

D

D

B

A

A