KH dạy học dự án Ancol với vấn đề sức khỏe, Axit cacboxylic và ứng dụng, Este và thực phẩm, mĩ phẩm

DẠY HỌC DỰ ÁN DẪN XUẤT HIĐROCACBON

vectorstock.com/24597468

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

KH dạy học dự án Ancol với vấn đề sức khỏe, xã hội và môi trường, Axit cacboxylic và một số ứng dụng, Este và thực phẩm, mĩ phẩm WORD VERSION | 2022 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

PL-19

AL

PHỤ LỤC 4. CÁC KẾ HOẠCH DẠY HỌC

CI

Phụ lục 4.1. Kế hoạch dạy học dự án: Ancol với vấn đề sức khỏe, xã hội và môi trường

NH ƠN

OF

FI

WHO đã khảo sát hơn 18.000 nạn nhân nhập viện do tai nạn giao thông tại Việt Nam, và kết quả là có tới 36,5% số người lái xe máy có nồng độ cồn trong máu vượt ngưỡng cho phép. Con số thống kê này cao gần gấp đôi đối với người lái xe ô tô vi phạm quy định về nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện, lên tới 66,8%. Việc lạm dụng rượu bia có thể gây ra nhiều tác hại đối với sức khỏe con người như: các bệnh về tim mạch, ung thư, các bệnh về gan, thần kinh, huyết áp, dạ dày…Đây là vấn đề mà xã hội cần phải quan tâm. Vậy để tìm hiểu cấu tạo, tính chất của ancol, tác hại của việc lạm dụng ancol đối với sức khỏe con người, để từ đó các em hiểu rõ nâng cao kiến thức bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh thì chúng ta cùng khám phá chủ đề: “Ancol với vấn đề sức khỏe, xã hội và môi trường”.

KÈ

M

QU Y

I. Mục tiêu của chủ đề 1. Kiến thức - Nêu được định nghĩa ancol, phân loại ancol.

- Mô tả, trình bày được công thức chung, đặc điểm cấu tạo phân tử, đồng phân, danh pháp tên thông thường và tên thay thế).

- Trình bày được tính chất vật lí: Nhiệt độ sôi, độ tan trong nước; liên kết hiđro.

- Trình bày được tính chất hoá học: Phản ứng thế H của nhóm OH; phản ứng thế nhóm OH; phản ứng tách nước; phản ứng oxi hoá ancol bậc I, bậc II thành anđehit, xeton; phản ứng cháy.

- Trình bày được phương pháp điều chế ancol từ anken, điều chế etanol từ tinh bột; - Nêu được ứng dụng của etanol.

- Hiểu được khái niệm độ rượu.

- Trình bày được quá trình lên men, nấu rượu trong đời sống thủ công; vận dụng làm các sản phẩm rượu từ ngũ cốc, trái cây...

- Trình bày được ưu, nhược điểm (tác hại) khi sử dụng ancol etylic.

DẠ Y

2. Kĩ năng - Quan sát các thí nghiệm rút ra nhận xét về tính chất của ancol etylic.

- Viết PTHH của các phản ứng minh hoạ tính chất hoá học và điều chế ancol etylic.

- Phân biệt ancol etylic với benzen, glixerol; ancol etylic với nước.

- Giải các bài tập liên quan đến độ rượu và quá trình sản xuất ancol etylic.

PL-20

AL

- Rèn luyện kĩ năng sử dụng dụng cụ và hóa chất khi thực hành.

- Tìm kiếm thông tin về ảnh hưởng của ancol etylic đối với sức khỏe con người.

3. Thái độ

4. Định hướng phát triển năng lực

NH ƠN

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực hợp tác.

OF

FI

CI

- Giáo dục đức tính cẩn thận chính xác khi sử dụng hóa chất, dụng cụ tiến hành thí nghiệm.

- Đoàn kết, có tinh thần tự giác, hợp tác trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập.

- Nhận thức được tác hại của việc lạm dụng rượu bia đối với sức khỏe, đời sống con người.

- Năng lực sử dụng công nghệ thông tin.

Trong các năng lực trên thì chủ đề này chúng tôi tập trung hướng tới phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho HS.

M

QU Y

II. Nội dung chủ đề Chủ đề được chia làm 2 nội dung lớn: Nội dung 1: Tìm hiểu về ancol - Định nghĩa, phân loại, đồng phân, danh pháp.

- Tính chất vật lý, cấu tạo phân tử.

- Tính chất hóa học.

- Điều chế, ứng dụng.

Nội dung 2: Tìm hiểu ancol etylic và vấn đề sức khỏe, đời sống con người.

- Quá trình hấp thụ rượu trong cơ thể con người.

- Tác dụng của việc sử dụng rượu đối với cơ thể con người.

- Tác hại của việc sử dụng rượu đối với cơ thể con người.

KÈ

III. Chuẩn bị của GV và HS 1. Chuẩn bị của GV

DẠ Y

- Sổ theo dõi dự án cho 4 nhóm.

- Bảng thông tin về các tài liệu tra cứu.

- Bài kiểm tra kết thúc sau dự án.

- Phiếu đánh giá dự án của giáo viên và HS. - Trang thiết bị, cơ sở vật chất cho dự án: máy chiếu, dụng cụ, hóa chất…

CI

2. Chuẩn bị của HS - Chuẩn bị các dụng cụ cần thiết như giấy A0, bút lông, kéo…

- Chuẩn bị các kiến thức liên quan đến chủ đề bài học.

- Tìm hiểu về dạy học dự án và các kĩ năng liên quan.

- Trang bị tốt kĩ năng thuyết trình, sử dụng PowerPoint.

AL

PL-21

OF

V. Hƣớng dẫn thực hiện dự án

FI

IV. Phƣơng pháp dạy học PPDH chủ yếu là DHDA, kết hợp với phương pháp DHGQVĐ, đàm thoại, trực quan, kĩ thuật KWL.

 Thời gian dự kiến: 2 tuần làm việc nhóm, 3 tiết học trên lớp.

Nội dung

Tuần 1

- GV giới thiệu cho HS tìm hiểu về dạy học dự án và các kĩ thuật sử dụng để nghiên cứu chủ đề như: kĩ thuật đặt câu hỏi 5W1H, KWL - GV lên kế hoạch cho dự án, phổ biến dự án, nhiệm vụ cho HS. - GV cung cấp, hướng dẫn học sinh các kênh tra cứu thông tin, cung tấp tài liệu phát cho từng HS. - Cung cấp cho học sinh kênh trao đổi thông tin, thắc mắc với giáo viên (qua email, zalo,..); - HS chuẩn bị kiến thức về dạy học dự án, kĩ năng sử dụng thành thạo Word, PowerPoint.

- Học sinh thành lập nhóm và phân công nhiệm vụ cho từng thành viên.

- HS tìm kiếm, tra cứu thông tin về chủ đề của dự án, tổ chức thảo luận xử lý thông tin, chuẩn bị bài báo cáo cho sản phẩm bằng PowerPointt.

- GV thường xuyên đôn đốc, trợ giúp các nhóm để đạt được hiệu quả cao nhất của dự án.

- HS hoàn thiện sản phẩm và nộp sản phẩm cho GV bài thuyết trình bằng PowerPoint), sổ theo dõi dự án.

- HS biểu diễn trước lớp các thí nghiệm.

- Báo cáo sản phẩm trước lớp bài thuyết trình PowerPoint) - GV đánh giá dựa vào các tiêu chí đánh giá sản phẩm, tổng kết lại nội dung bài học.

DẠ Y

KÈ

Tuần 2

M

QU Y

NH ƠN

Tuần

PL-22

AL

 Tổ chức nhóm:

FI

CI

- HS tự lập thành 4 nhóm (hoặc GV nhóm).

- Mỗi nhóm tự bầu ra nhóm trưởng, thư kí, phân công nhiệm vụ cụ thể từng thành viên trong nhóm, tự giác làm việc có hiệu quả theo nhiệm vụ đã được phân công.

- Các thành viên trong nhóm hỗ trợ lẫn nhau, trao đổi thảo luận các thông tin thu thập được.

 Nhiệm vụ từng nhóm:

Nhiệm vụ cụ thể từng nhóm

OF

Nhóm

2. Theo quan điểm của một nhà sinh học nghiên cứu về ancol, ancol etylic

NH ƠN

1. Theo quan điểm - Tìm hiểu về định nghĩa ancol, đồng phân, danh pháp, tính của một nhà hóa học chất vật lý, tính chất hóa học của ancol. nghiên cứu về ancol - Tiến hành thí nghiệm kiểm chứng tính chất hóa học của ancol; - Giải thích được một số tính chất vật lí của ancol nhiệt độ sôi, độ tan trong nước); - Tìm hiểu ứng dụng của etanol trong đời sống.

- Tìm hiểu quá trình lên men rượu dưới tác dụng của enzim.

- Tìm hiểu quá trình thẩm thấu rượu vào cơ thể người.

- Tác động của sử dụng rượu bia đối với thần kinh và các cơ quan khác như gan, thận…

KÈ

M

QU Y

3. Theo quan điểm HS đóng vai một bác sĩ trong một buổi hội thảo tuyên truyền về: của một bác sĩ nghiên - Quá trình hấp thu rượu vào cơ thể người. cứu về ancol etylic - Tác dụng của việc sử dụng rượu đối với sức khỏe con người; - Tác hại của việc lạm dụng rượu đối với sức khỏe con người đặc biệt là tình trạng sử dụng rượu giả có pha metanol như hiện nay.

- Cách phòng chống và khuyến cáo khi lạm dụng rượu bia đối với an toàn sức khỏe cho con người.

DẠ Y

4. Theo quan điểm của một nhà sản xuất nghiên cứu về ancol etylic

- Tìm hiểu nguồn nguyên liệu sản xuất thủ công rượu tại địa phương như: ngũ cốc lúa, ngô, sắn…), hoa quả nho…).

- Tìm hiểu quá trình lên men rượu.

- Tìm hiểu quá trình chưng cất rượu.

- Tìm hiểu quá trình sản xuất ancol etylic trong công nghiệp.

- Tại sao quá trình sản xuất rượu có thể gây hại cho môi trường?

PL-23

AL

 Bộ câu h i định hướng

OF

FI

CI

- Câu hỏi khái quát: Hợp chất hữu cơ nào có trong đồ uống thường được dùng trong các buổi liên hoan?

Việc sản xuất và sử dụng hợp chất đó có ứng dụng và tác hại gì đối với con người?

- Câu hỏi bài học: Hiện nay tỉ lệ tai nạn giao thông do lạm dụng bia, rượu ngày càng gia tăng. Việc lạm dụng bia rượu đã gây ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe con người. Làm thế nào để bảo vệ an toàn, bảo vệ sức khỏe cho con người?

- Câu hỏi nội dung cụ thể cho từng nhóm: Câu hỏi nội dung

Nhóm

1. Nêu định nghĩa về ancol. Phân loại ancol. Đồng phân, danh pháp.

2. Nêu các tính chất vật lí của ancol.

NH ƠN

1

Giải thích vì sao nhiệt độ sôi của ancol cao hơn các hiđrocacbon, ete có cùng số nguyên tử cacbon? Tại sao ancol tan nhiều trong nước hơn ete đồng phân?

Tại sao cồn 70 – 80 độ được dùng sát khuẩn?

3. Tính chất hóa học của ancol

QU Y

Dự đoán và giải thích hiện tượng khi cho 1 mẩu kim loại Na vào ống nghiệm đựng ancol etylic.

Tiến hành các thí nghiệm để kiểm chứng tính chất hóa học của ancol và ghi kết quả vào bảng theo mẫu.

Tên thí nghiệm

1. Phản ứng cháy của ancol etylic

KÈ

M

2. Ancol tác dụng với kim loại kiềm Na)

3. Phản ứng tách nước của ancol

Hiện tƣợng và PTHH

Giải thích

Lƣu ý khi tiến hành thí nghiệm, viết PTHH Chú ý: có thể bị bỏng Ancol tuyệt đối thì mới đúng bản chất hiện tượng thí nghiệm Quy tắc tách Zaixep

DẠ Y

4. Phản ứng thế nhóm OH của ancol 5. Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn ancol 6. Phản ứng của glixerol với Cu(OH)2

Ứng dụng: điều chế anđehit, xeton

PL-24

AL

4. Trình bày các ứng dụng của etanol trong công nghiệp thực phẩm, y tế…?

Gợi ý: Dựa vào phản ứng cháy tỏa nhiệt, khả năng hòa tan các chất

1. Trình bày quá trình lên men tinh bột để sản xuất rượu dưới tác dụng của enzim.

2. Trình bày quá trình hấp thu rượu vào cơ thể người.

3. Trình bày tác hại của rượu bia đối với hệ thần kinh, các cơ quan trong cơ thể con người như gan, thận…

3

1. Quá trình hấp thu rượu vào máu. Nồng độ rượu cho phép trong cơ thể con người.

2. Phân tích mặt lợi ích của ancol etylic.

3. Nêu tác hại của bia, rượu đối với sức khỏe và an toàn tính mạng con người.

4. Những khuyến cáo khi sử dụng bia, rượu.

4

Trình bày: 1. Các nguyên liệu để sản xuất rượu thủ công.

2. Quá trình lên men rượu.

3. Quá trình chưng cất rượu thủ công.

4. Quá trình sản xuất rượu trong công nghiệp.

NH ƠN

OF

FI

CI

2

QU Y

5. Nguyên nhân và các biện pháp làm cho khu công nghiệp sản xuất rượu không ảnh hưởng xấu đến môi trường.

KÈ

M

 Một số website tham khảo về chủ đề 1.https://tuoitre.vn/tac-hai-cua-bia-ruou-voi-suc-khoe-2017091316011917.htm 2.http://www.phunutoday.vn/tac-hai-cua-bia-ruou-den-co-the-con-nguoid45579.html 3.http://www.dkn.tv/suc-khoe/9-tac-hai-cua-ruou-bia-ma-nhieu-nguoi-khong-haybiet.html 4.http://www.tuvankhoe.com/suc-khoe/van-de-suc-khoe-truoc-tac-hai-cua-biaruou.html

DẠ Y

 Kế hoạch đánh giá dự án GV yêu cầu HS hoàn thành phiếu tự đánh giá bản thân trong quá trình làm việc nhóm.

GV đưa ra Bảng tiêu chí đánh giá tập san, bài báo cáo bằng PowerPoint giúp HS có sự định hướng trong khi thực hiện dự án. Kết thúc dự án, GV và các nhóm HS sẽ dựa vào bảng tiêu chí này đánh giá sản phẩm dự án của các nhóm (xem phụ lục 3.5).

PL-25

DẠ Y

Hỗ trợ của GV

Kết quả dự kiến cần đạt

FI

Hoạt động của HS

- GV cho học sinh - Đề xuất tên xem video, dự án.

PowerPoint giới thiệu về DHDA - Giúp học sinh phân công nhiệm vụ cụ thể từng cá nhân.

- Làm việc cá nhân và làm việc nhóm theo nhiệm vụ phân công.

- Tiến hành thí nghiệm kiểm chứng tính nhất hóa học ancol và ghi kết quả thu được theo mẫu cho sẵn.

- Trình bày sản phẩm, nộp tập san, PowerPoint và thuyết trình sản phẩm trước lớp.

- Đánh giá sản phẩm nhóm bạn theo bảng tiêu chí do GV đưa ra.

Luyện - Nhận nhiệm vụ theo tài tập, vận liệu học tập. dụng - Làm bài kiểm tra cuối chủ đề.

- Giao nhiệm vụ - Sản phẩm cho HS. của dự án: tập - Đánh giá sản san, bài phẩm dự án.

PowerPoint.

- Báo cáo kết quả của các nhóm.

NH ƠN

Hình thành kiến thức

OF

- Xem các video, PowerPoint GV giới thiệu về dạy học dự án, chủ đề dự án.

- HS thảo luận đưa ra các chủ đề của dự án và chọn chủ đề phù hợp nhất.

- Tự thành lập nhóm, phân công nhóm trưởng theo khả năng và nhận nhiệm vụ cụ thể.

QU Y

Khởi động

KÈ

Tiết 2, 3 thực hiện sau 2 tuần tiến hành dự án)

Tiến trình hoạt động

M

Tiết/ Thời gian Tiết 1

CI

AL

VI. Kế hoạch dạy học Kế hoạch dạy học chủ đề này dự kiến trong 3 tiết: khởi động, hình thành kiến thức, luyện tập và vận dụng.

- Giao phiếu bài - Hoàn thành tập, bài kiểm tra. phiếu bài tập.

- Các bài kiểm tra.

VII. Tiến trình hoạt động chủ đề Hoạt động 1: Khởi động (Tiết 1) Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

FI

CI

- Học sinh quan sát và lắng nghe.

OF

- HS lắng nghe.

NH ƠN

- GV cho HS xem video, PowerPoint giới thiệu về phương pháp DHDA, kĩ thuật 5W1H. - GV giới thiệu về chủ đề và bộ câu hỏi định hướng cho HS về ancol và vấn đề sức khỏe đời sống con người thông qua PP DHDA. - Xác định nhiệm vụ, yêu cầu HS điền vào cột K, W, L theo bảng K – W – L.

AL

PL-26

- Học sinh thảo luận và đưa ra một số đề tài dự án theo kĩ thuật 5W1H. K (Những điều đã biết)

................

W (Những điều muốn biết)

....................

L (Những điều đã học được) ....................

QU Y

- HS thống nhất và xác nhận chủ đề dự án.

KÈ

M

- Giáo viên hướng dẫn HS thảo luận, gợi ý để tìm ra các chủ đề gắn với thực tiễn của bài học.

Từ đó định hướng thống nhất chủ đề: “Ancol và vấn đề sức - HS phân thành 4 nhóm và bầu nhóm trưởng, thư kí. khỏe, đời sống con người”.

- GV phân lớp thành 4 nhóm - HS thảo luận để đưa ra nhiệm vụ, nội dung cụ thể. theo năng lực và hứng thú.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho - HS ghi nhận và hệ thống các nội dung nhiệm vụ. từng nhóm.

DẠ Y

- GV hướng dẫn, yêu cầu mỗi nhóm thảo luận để nêu được nội dung, nhiệm vụ cụ thể cần - HS nghiên cứu tìm hiểu nhiệm vụ của nhóm mình. thực hiện trong dự án.

CI

OF

FI

- HS nghiên cứu sổ theo dõi dự án.

- HS thảo luận đưa ra kế hoạch thực hiện nhiệm vụ của nhóm: + Xác định mục tiêu dự án. + Phân công nhiệm vụ từng thành viên. + Viết sổ theo dõi dự án.

- Nhóm trưởng từng nhóm báo cáo kết quả thảo luận, các HS khác lắng nghe, góp ý.

- HS lắng nghe ý kiến và điều chỉnh cho phù hợp.

NH ƠN

- GV tổng hợp ý kiến thống nhất nội dung, nhiệm vụ.

- GV thống nhất giao nhiệm vụ cụ thể từng nhóm thực hiện dự án (về nội dung, thời hạn nộp sản phẩm, nguồn tra cứu thông tin).

- Cung cấp sổ theo dõi dự án cho từng nhóm, hướng dẫn HS cách trình bày trong sổ theo dõi.

- GV hướng dẫn, tổ chức cho HS thảo luận lập kế hoạch thực hiện dự án.

AL

PL-27

QU Y

- GV theo dõi, góp ý các nhóm xây dựng kế hoạch hoạt động.

- GV hướng dẫn HS một số kĩ năng tìm hiểu tra cứu thông tin, trình bày sản phẩm.

- GV đưa ra các tiêu chí đánh giá, trình bày sản phẩm dự án.

M

- HS nghiên cứu các tiêu chí đánh giá do GV yêu cầu để định hướng sản phẩm chủ đề đạt hiệu quả cao.

-HS có khó khăn, thắc mắc trao đổi với GV qua email.

KÈ

- GV cung cấp kênh thông tin để HS có thể thắc mắc, nhận gớp ý, trợ giúp của GV thông qua email.

DẠ Y

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới 1. Thực hiện kế hoạch dự án và xây dựng sản phẩm Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- Theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn - HS từng nhóm thực hiện nhiệm vụ đã được và tư vấn các nhóm thực hiện phân công:

PL-28

CI

AL

+ Tìm kiếm thông tin. + Thiết kế trình bày bài PowerPoint. + Thiết kế thí nghiệm tính chất hóa học của ancol. + Viết tập san cho sản phẩm.

- Từng nhóm phân tích và thực hiện thiết kế.

- Mỗi nhóm cử 1 HS tập thuyết trình trước lớp.

- Chuẩn bị câu hỏi tọa đàm cho các nhóm bạn.

OF

FI

nhiệm vụ dự án.

- Hướng dẫn, trợ giúp HS làm thí nghiệm kiểm chứng tính chất hóa học ancol.

- Theo dõi, trợ giúp HS xử lý thông tin.

2. Nộp sản phẩm và trình bày sản phẩm trƣớc lớp

- Hoàn thiện và nộp sản phẩm đúng hạn.

- Các nhóm nộp và báo cáo sổ theo dõi dự án.

NH ƠN

- GV yêu cầu hạn nộp sản phẩm dự án muộn nhất trước 2 ngày để GV xem và đánh giá.

- GV tổ chức cho HS trình bày sản phẩm và thuyết trình sản phẩm trước lớp.

- GV lắng nghe phần thuyết trình các nhóm, các ý kiến đóng góp, câu hỏi của các nhóm.

- Trợ giúp, gợi ý trả lời các câu hỏi tọa đàm của các nhóm (nếu cần).

- Nhận xét, góp ý các câu trả lời của HS. - GV đưa ra một số câu hỏi phỏng vấn các nhóm, yêu cầu các nhóm thảo luận, trả lời: + Tại sao ancol có nhiệt độ sôi cao hơn và tan trong nước tốt hơn ete đồng phân với nó? + Tại sao ancol etylic có nhiều ứng dụng (làm nhiên liệu; dung môi; nguyên liệu;...)? + Tại sao uống rượu giả lại gây hại sức khỏe con người, thậm chí gây tử vong?

DẠ Y

KÈ

M

QU Y

- Mỗi nhóm cử 1 đại diện thuyết trình sản phẩm của nhóm mình.

- Các HS ở nhóm khác lắng nghe, góp ý và đưa ra câu hỏi tọa đàm chất vấn để làm sáng tỏ vấn đề quan tâm, những bài học kinh nghiệm.... Các HS khác chú ý lắng nghe và góp ý.

- HS lắng nghe câu hỏi, thảo luận và trả lời.

- HS ghi nhận.

- HS trao đổi, trả lời

PL-29

CI

AL

+ Một số cách giải rượu. + Biện pháp cai nghiện rượu.

- Tổng kết, chốt và mở rộng kiến thức.

3. Đánh giá dự án

Hoạt động của HS

- GV tổ chức cho HS đánh giá.

- GV tiến hành đánh giá phiếu đánh giá sản phẩm của dự án (dành cho GV).

- Yêu cầu HS tự đánh giá bản thân dựa trên phiếu: “Tự đánh giá làm việc nhóm”.

- Yêu cầu HS hoàn thiện phiếu đánh giá sản phẩm của các nhóm.

- GV hoàn thiện phiếu đánh giá kế hoạch thực hiện dự án.

- Tổng hợp các phiếu đánh giá sản phẩm của các nhóm, kết hợp với phiếu đánh giá của GV và tính điểm trung bình cho từng sản phẩm của các nhóm.

- Công bố điểm từng nhóm.

Tuyên dương các nhóm có hiệu quả làm việc tốt, góp ý, rút kinh nghiệm tiến trình hoạt động dự án.

- GV gợi mở cho HS hướng phát triển của dự án bài học.

- HS các nhóm hoàn thiện phiếu đánh giá dành cho HS) đối với các nhóm khác và nộp cho GV.

OF

FI

Hoạt động của GV

DẠ Y

KÈ

M

QU Y

NH ƠN

- HS hoàn thiện phiếu tự đánh giá bản thân trong quá trình làm việc nhóm và nộp lại phiếu cho GV. - HS nộp lại cho GV tất cả các san phẩm của dự án gồm: tập san, PowerPoint, sổ theo dõi dự án.

- HS lắng nghe, ghi nhận, rút kinh nghiệm.

- HS lắng nghe.

Hoạt động 3: Luyện tập và vận dụng

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- Phát phiếu học tập cho HS và - HS làm bài tập trong phiếu bài tập. yêu cầu HS hoàn thành theo cá nhân.

CI

FI

- GV yêu cầu HS làm các câu - HS làm bài hỏi và bài tập củng cố vận dụng, lên bảng trình bày.

- GV nhận xét và chốt kiến - HS lắng nghe và ghi nhận. thức bài học.

- GV phát đề và yêu cầu HS - HS làm bài kiểm tra cá nhân. làm bài kiểm tra.

AL

PL-30

OF

VIII. Kiểm tra, đánh giá cuối chủ đề Tiến hành đánh giá cuối chủ đề bằng bài kiểm tra 45 phút nội dung: “Ancol và vấn đề sức khỏe, đời sống con người”.

Ma trận đề kiểm tra (số câu hỏi)

Tính chất

Nhận biết

Thông hiểu

1

Tác hại của rượu đối với sức khỏe con người Điều chế Ứng dụng

1

Vận dụng cao

Tổng

2

1

4

2

3

3

3 3

1

1

1

3

3

6

QU Y

Tổng số câu hỏi

Vận dụng

NH ƠN

Nội dung/ mức độ

1

13

Đề kiểm tra

Chủ đề: Ancol với vấn đề sức khỏe, xã hội và môi trƣờng

DẠ Y

KÈ

M

I. Phần trắc nghiệm: 5,0 điểm (gồm 10 câu) Câu 1: Ở những người nghiện rượu thì tỉ lệ mắc bệnh xơ gan rất cao. Nguyên nhân do tại gan của người uống rượu ở giai đoạn đầu ancol etylic sẽ chuyển hóa thành A. etilen.

B. axetilen.

C. glucozơ.

D. axetanđehit.

Câu 2: Vì sao không được uống rượu pha từ cồn công nghiệp?

A. Vì trong cồn chứa một số tạp chất độc hại như metanol,… gây hại cho sức khỏe, ngộ độc, thậm chí tử vong.

B. Vì khi pha loãng sẽ thu được rượu có độ rượu nhỏ hơn nên uống không ngon.

C. Vì khi pha loãng sẽ làm biến đổi tính chất của rượu nên uống không ngon.

D. Vì khi sử dụng cồn pha loãng thành rượu sẽ có giá thành cao hơn.

PL-31

DẠ Y

KÈ

M

QU Y

NH ƠN

OF

FI

CI

AL

Câu 3: Trong thành phần của kem chống nẻ, kem đánh răng có sử dụng một chất tạo ẩm X mà trong phân tử có chứa nhóm -OH. X là A. phenol.

B. glixerol.

C. ancol etylic.

D. metanol.

Câu 4: Từ nước cất và 200 ml cồn 750 có thể pha chế được bao nhiêu ml rượu 300?

A. 275 ml.

B. 500 ml.

C. 450 ml.

D. 300 ml.

Câu 5: Một hỗn hợp gồm các ancol đồng phân cấu tạo của nhau có CTPT C4H10O. Có bao nhiêu chất khi bị oxi hóa không hoàn toàn tạo thành anđehit tương ứng?

A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Câu 6: Ancol X khi bị tách nước (bằng axit sunfuric đặc đun nóng) sinh ra chất Y có tỉ khối hơi so với X bằng 0,7. Oxi hóa X bằng CuO nung nóng thu được anđehit.

Tên của X là A. etanol.

B. butan-1-ol.

C. pentan-1-ol. D. propan-1-ol.

Câu 7: Cho các phát biểu sau: (1) Cồn y tế chứa khoảng 70% thể tích etanol có khả năng diệt khuẩn.

(2) Cồn công nghiệp không dùng để uống do chứa nhiều metanol có độc tính cao.

(3) Có thể phân biệt ancol etylic và glixerol chỉ bằng quan sát.

4) Ancol etylic được dùng làm dung môi trong nhiều loại nước hoa.

Số phát biểu đúng là A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 8: Trong quá trình sản xuất rượu uống bằng phương pháp thủ công, người ta sử dụng nguồn nguyên liệu là ngũ cốc như: lúa, ngô, khoai sắn. Một cơ sở sản xuất rượu thủ công dùng 1 tấn khoai (chứa 60% là tinh bột) để sản xuất rượu bằng phương pháp lên men thì thu được lượng rượu tương đương 298,2 lít ancol nguyên chất. Biết khối lượng riêng của ancol etylic là 0,8g/ml. Hiệu suất của quá trình sản xuất rượu là A. 70%.

B. 60% .

C. 65%.

D.75%.

Câu 9: Hiện nay, Việt Nam được đánh giá là 1 trong những nước tiêu thụ rượu, bia nhiều trên thế giới. Đây là tình trạng đáng báo động. Rượu, bia gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, ảnh hưởng đến hệ thần kinh và các cơ quan khác như gan, thận. Người ta nêu ra một số yếu tố ảnh hưởng đến đến việc hấp thụ rượu vào cơ thể con người như sau: (1) Nồng độ rượu trong thức uống của bạn.

2) Lượng rượu tiêu thụ.

(3) Lượng thức ăn trong dạ dày của bạn.

Trong những yếu tố trên, yếu tố quyết định là A. 1, 3.

B. 2, 3.

C. 1, 2, 3.

D. 1, 2.

PL-32

B. 78,6.

C. 0,0768.

D. 0,0786

CI

A. 76,8.

AL

Câu 10: Khi lên men 1 lít ancol etylic 9,20 thu được dd chứa m gam axit axetic.

Biết hiệu suất của quá trình lên mên là 80% và khối lượng riêng của ancol etylic là 0,8g/ml. Giá trị của m là

NH ƠN

OF

FI

II. Phần tự luận: 5 điểm (gồm 03 câu) Bài 1 (1,5 điểm): Cá, tôm là các thực phẩm rất bổ dưỡng cho sức khỏe con người. Khi chế biến các món ăn từ cá, tôm, các đầu bếp thường cho vào đó một ít bia (cá/tôm hấp bia). Em hãy giải thích hiện tượng này.

Bài 2 (1,0 điểm): Nhiều quốc gia trên thế giới quy định: người uống rượu thì không được lái xe. Tại sao lại phải quy định như vậy?

Bài 3 (2,5 điểm): Khi đun nóng ancol etylic với axit sunfuric đặc ở 140oC để điều chế ete etylic C2H5OC2H5, nếu dẫn hỗn hợp khí và hơi từ bình phản ứng vào nước brom lại thấy nước brom bị nhạt màu. Giải thích. ĐÁP ÁN

Phần 1. Trắc nghiệm Câu 1 2 3 Đ/án D A B Phần 2. Tự luận

5 6 7 A D D GQVĐ GQVĐ

8 B

9 C

10 A

Biểu hiện NLGQVĐ - Phát hiện vấn đề: cá, tôm có mùi tanh là do amin Tiêu chí 1; - GQVĐ: Ancol etylic trong rượu, bia bay hơi kéo theo amin, 2; 3; 7; 8 làm giảm mùi tanh; các chất trong bia, rượu làm tăng nhiệt độ sôi của hỗn hợp do đó cá tôm nhanh nhừ hơn. Đáp án

QU Y

Bài

4 B

1

Khi uống rượu sẽ kích thích thần kinh, làm cho phản xạ của lái Tiêu chí xe không chính xác hoặc gây buồn ngủ nên dễ gây tai nạn.

1; 2; 3; 5; 6; 7; 8

3

Ete etylic không phản ứng với nước brom.

Tiêu chí 1; Trong điều kiện trên có thể sinh ra các chất như sau: 2; 3; 5; 6; - Do etanol bị tách nước sinh ra etilen; bị axit sunfuric oxi hóa 7; 8 sinh ra anđehit axetic; - Do phản ứng oxi hóa của axit sunfuric với ancol sẽ sinh ra khí SO2, CO2.

Vậy: hiện tượng nước brom bị mất màu là do phản ứng với các chất etilen, anđehit axetic và khí SO2.

DẠ Y

KÈ

M

2

PL-33

AL

IX. Tổng kết và đánh giá - GV nhận xét chung kết quả của dự án thu được.

Một số sản phẩm PowerPoint của học sinh

NH ƠN

OF

FI

Nhóm 1.

CI

- Công bố bản đánh giá của GV theo phiếu đánh giá.

Nhóm 3. Quá trình thẩm thấu rượu vào cơ thể và tác hại của việc sử dụng

QU Y

rượu đối với sức khỏe con người.

Quá trình thẩm thấu rượu vào cơ thể và tác hại của việc sử dụng rượu đối với

DẠ Y

KÈ

M

sức khỏe con người.

DẠ Y

M

KÈ QU Y NH ƠN

OF

FI

CI

AL

PL-34

DẠ Y

M

KÈ QU Y NH ƠN

OF

FI

CI

AL

PL-35

PL-36

DẠ Y

KÈ

M

QU Y

NH ƠN

OF

FI

CI

AL

Nhóm 4 Quá trình sản xuất rượu thủ công:

----------------------------------------------------------

PL-48

AL

Phụ lục 4.4. Kế hoạch dạy học dự án: Este và thực phẩm, mĩ phẩm

NH ƠN

OF

FI

CI

I. Mục tiêu của chủ đề 1. Kiến thức HS nêu được: - Khái niệm este, chất béo.

- Công thức chung, đặc điểm cấu tạo phân tử, đồng phân, danh pháp của este.

- Tính chất vật lí: Nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy, độ tan trong nước.

- Tính chất hoá học: Phản ứng của thủy phân este, phản ứng xà phòng hóa, phản ứng cộng hiđro của chất béo lỏng.

- Phương pháp điều chế este từ ancol và axit cacboxylic.

- Quá trình thủy phân chất béo ứng dụng sản xuất xà phòng.

- Ứng dụng của este, chất béo; vai trò của este, chất béo đối với đời sống.

QU Y

2. Kĩ năng - Quan sát các thí nghiệm, rút ra nhận xét về tính chất của este.

- Viết được PTHH của các phản ứng minh hoạ tính chất hoá học và điều chế este.

- Biết cách phân biệt este/chất béo với các chất hữu cơ khác benzen, glixerol, ancol etylic,..).

- Giải các bài tập liên quan đến tổng hợp este, thủy phân este/chất béo.

- Sử dụng dụng cụ và hóa chất khi thực hành.

- Tìm kiếm thông tin về ảnh hưởng của chất béo đối với sức khỏe con người.

KÈ

M

3. Thái độ - Giáo dục đức tính cẩn thận chính xác khi sử dụng hóa chất, dụng cụ tiến hành thí nghiệm.

- Đoàn kết, có tinh thần tự giác, tích cực trong hợp tác nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập.

- Nhận thức được việc sử dụng hợp lí este nói chung và chất béo nói riêng đối với sức khỏe, đời sống con người.

DẠ Y

4. Định hướng phát triển năng lực - Chủ yếu phát triển NLGQVĐ.

- Góp phần phát triển năng lực hợp tác, năng lực sử dụng CNTT. II. Nội dung chủ đề Chủ đề được chia làm 2 nội dung lớn:

PL-49

OF

FI

CI

AL

Nội dung 1: Tìm hiểu về este - Định nghĩa, phân loại, đồng phân, danh pháp.

- Tính chất vật lý, cấu tạo phân tử.

- Tính chất hóa học.

- Điều chế, ứng dụng.

Nội dung 2: Tìm hiểu este và chất béo đối với sức khỏe, đời sống.

- Một số este làm hương liệu.

- Tác dụng của chất béo đối với cơ thể con người.

- Tác hại của việc sử dụng chất béo không đúng cách đối với cơ thể con người.

- Phương pháp sản xuất chất béo.

III. Chuẩn bị của GV và HS

NH ƠN

1. Giáo viên

- Sổ theo dõi dự án cho 4 nhóm.

- Bảng thông tin về các tài liệu tra cứu.

- Bài kiểm tra kết thúc sau dự án.

- Phiếu đánh giá dự án của GV và HS. - Trang thiết bị, cơ sở vật chất cho dự án: máy chiếu, dụng cụ, hóa chất…

2. Học sinh

M

QU Y

- Chuẩn bị các dụng cụ cần thiết như giấy A0, bút lông, kéo…

- Chuẩn bị các kiến thức liên quan đến chủ đề bài học.

- Tìm hiểu về dạy học dự án và các kĩ năng liên quan.

- Trang bị tốt kĩ năng thuyết trình, sử dụng PowerPoint.

IV. Phƣơng pháp dạy học - Sử dụng phương pháp chính là DHDA. - Kết hợp sử dụng phương pháp đàm thoại tìm tòi, DHGQVĐ, phương pháp trực quan.

KÈ

V. Hƣớng dẫn thực hiện dự án

DẠ Y

 Thời gian dự kiến: 2 tuần làm việc nhóm, 3 tiết học trên lớp.

Tuần

Nội dung

AL

PL-50

Tuần 1 - GV giới thiệu cho HS tìm hiểu về dạy học dự án và các kĩ thuật sử dụng để nghiên cứu chủ đề như: kĩ thuật đặt câu hỏi 5W1H, KWL

CI

- GV lên kế hoạch cho dự án, phổ biến dự án, nhiệm vụ cho HS.

- GV cung cấp, hướng dẫn học sinh các kênh tra cứu thông tin, cung tấp tài

FI

liệu phát cho từng HS.

- Cung cấp cho học sinh kênh trao đổi thông tin, thắc mắc với giáo viên qua

OF

email, zalo,…).

- HS chuẩn bị kiến thức về dạy học dự án, kĩ năng sử dụng thành thạo Word, PowerPoint.

- Học sinh thành lập nhóm và phân công nhiệm vụ cho từng thành viên.

NH ƠN

- HS tìm kiếm, tra cứu thông tin về chủ đề của dự án, tổ chức thảo luận xử lý thông tin, chuẩn bị bài báo cáo cho sản phẩm bằng PowerPoint.

- GV thường xuyên đôn đốc, trợ giúp các nhóm để đạt được hiệu quả cao nhất của dự án.

Tuần 2 - HS hoàn thiện sản phẩm và nộp sản phẩm cho GV bài thuyết trình bằng PowerPoint), sổ theo dõi dự án.

- HS biểu diễn trước lớp các thí nghiệm.

QU Y

- Báo cáo sản phẩm trước lớp bài thuyết trình PowerPoint) - GV đánh giá dựa vào các tiêu chí đánh giá sản phẩm, tổng kết lại nội dung bài học.

 Tổ chức nhóm:

M

- HS tự lập thành 4 nhóm (hoặc GV chia nhóm).

KÈ

- Mỗi nhóm tự bầu ra nhóm trưởng, thư kí, phân công nhiệm vụ cụ thể từng thành viên trong nhóm, tự giác làm việc có hiệu quả theo nhiệm vụ đã được phân công.

- Các thành viên trong nhóm hỗ trợ lẫn nhau, trao đổi thảo luận các thông tin

DẠ Y

thu thập được.

 Nhiệm vụ từng nhóm:

AL

PL-51

Nhiệm vụ cụ thể từng nhóm

1. Theo quan

- Tìm hiểu về định nghĩa este, đồng phân, danh pháp, tính chất

điểm của một

vật lý, tính chất hóa học của este.

nhà

- Tiến hành thí nghiệm kiểm chứng tính chất hóa học của este.

học

nghiên cứu về

- Tìm hiểu ứng dụng của este trong đời sống.

FI

hóa

CI

Nhiệm vụ

este

- Tìm hiểu về khái niệm, tính chất của chất béo.

điểm của một

- Tìm hiểu quá trình hấp thu chất béo vào cơ thể người.

nhà dinh dưỡng

- Tác động lợi, hại) của sử dụng chất béo đối với cơ thể người.

học nghiên cứu

- Tìm hiểu về ứng dụng làm hương liệu của một số este.

về chất béo

- Tìm hiểu quá trình tách chất béo từ thực vật, động vật.

 Bộ câu h i định hướng - Câu hỏi khái quát:

NH ƠN

OF

2. Theo quan

Con người sử dụng các hợp chất nào trong thực phẩm, mĩ phẩm, bánh kẹo, đồ uống? Sử dụng chúng như thế nào?

QU Y

- Câu hỏi bài học:

Este là gì? Làm thế nào để sử dụng este an toàn, hiệu quả, bảo vệ sức khỏe cho con người?

- Câu hỏi nội dung cụ thể cho từng nhóm: Nhóm

Câu hỏi nội dung

M

1. Nêu khái niệm về este. Đồng phân, danh pháp của este.

2. Nêu các tính chất vật lí của este.

DẠ Y

KÈ

1 và 2

- Giải thích vì sao nhiệt độ sôi của este thấp hơn ancol, axit cacboxylic có cùng số nguyên tử cacbon trong phân tử.

- Tại sao các triglixerit của các axit béo không no có nhiệt độ sô thấp hơn các triglixerit của các axit béo no.

3. Tính chất hóa học của este Tiến hành các thí nghiệm để kiểm chứng tính chất hóa học của este và ghi kết quả vào bảng theo mẫu.

Giải thích

Chú ý: đun nhẹ, lắc đều, tránh chạm đáy ống nghiệm vào ngọn lửa đèn cồn

FI

1. Thí nghiệm thủy phân etyl axetat xúc tác axit

OF

So sánh tốc độ phản ứng của etyl axetat trong dung dịch axit (TN1).

NH ƠN

2. Thí nghiệm thủy phân etyl axetat trong dung dịch NaOH

Lưu ý khi tiến hành thí nghiệm

CI

Tên thí nghiệm

Hiện tượng và PTHH

AL

PL-52

- Khi thủy phân vinyl axetat (xúc tác axit) có thu được axit và ancol tương ứng không? Tại sao?

- Khi thủy phân phenyl axetat trong môi trường kiềm thu được những sản phẩm hữu cơ nào? Tại sao?

4. Trình bày phương pháp điều chế este trong phòng thí nghiệm.

1. Tìm hiểu về khái niệm, phân loại chất béo.

2. Tìm hiểu tính chất của chất béo trạng thái, nhiệt độ sôi/nóng

QU Y

3 và 4

chảy; độ tan; phản ứng thủy phân; phản ứng xà phòng hóa; phản ứng hiđro hóa chất béo lỏng) - Đề xuất giải pháp để chuyển hóa chất béo lỏng thành chất béo rắn.

- Tại sao chất béo lỏng (dầu ăn) dễ bị “ôi” hơn chất béo rắn (mỡ

M

động vật)?

KÈ

3. Tìm hiểu quá trình hấp thu chất béo vào cơ thể người.

4. Tìm hiểu phương pháp sản xuất tách) chất béo từ thực vật, động vật.

- Tại sao có thể tách chất béo từ thực vật bằng phương pháp ngâm chiết?

DẠ Y

5. Tác động lợi, hại) của sử dụng chất béo đối với cơ thể người.

- Tại sao các chất béo lỏng có tác dụng chống sự lão hóa /oxi hóa?

6. Tìm hiểu về ứng dụng làm hương liệu của một số este.

 Một số vấn đề tham khảo về chủ đề 1) Mùi của một số este thông dụng: • Etyl isovalerat: CH3)2CHCH2COOC2H5 có mùi táo.

CI

• Isoamyl axetat: CH3COOCH2CH2CH(CH3)2 có mùi chuối chín.

AL

PL-53

• Geranyl axetat: CH3COOC10H17 có mùi hoa hồng.

FI

• Etyl butirat (C3H7COOC2H5) và etyl propionat (C2H5COOC2H5) có mùi dứa.

2) Một số chất béo phổ biến (CH3-[CH2]14-COO)3C3H5: tripanmitin;

NH ƠN

(CH3 – [CH2]16-COO)3C3H5: tristearin;

OF

• Benzyl axetat: CH3COOCH2C6H5 có mùi thơm hoa nhài.

(CH3-[CH2]7 -CH = CH-[CH2]7-COO)3C3H5: triolein; (CH3[CH2]4-CH = CH-CH2-CH = CH-[CH2]7-COO)3C3H5: trilinolein.

3) Một số axit béo phổ biến

CH3-[CH2]14-COOH: axit panmitic, t0n/c 630C; CH3-[CH2]16-COOH: axit stearic, t0n/c 700;

CH3-[CH2]7-CH = CH-[CH2]7-COOH: axit oleic, t0n/c 130C;

QU Y

CH3-[CH2]4-CH = CH-CH2-CH = CH-[CH2]7-COOH: axit linoleic, t0n/c 50C.  Kế hoạch đánh giá dự án:

GV yêu cầu HS hoàn thành phiếu tự đánh giá bản thân trong quá trình làm việc nhóm.

GV đưa ra Bảng tiêu chí đánh giá tập san, bài báo cáo bằng PowerPoint giúp

M

HS có sự định hướng trong khi thực hiện dự án. Kết thúc dự án, GV và các nhóm

DẠ Y

KÈ

HS sẽ dựa vào bảng tiêu chí này đánh giá sản phẩm dự án của các nhóm.

PL-54

CI

35

10

5

30

5

DẠ Y

KÈ

M

QU Y

NH ƠN

Thiết kế trang bìa: Màu sắc hài hòa, thiết kế sinh động phù hợp với chủ đề.

Nội dung: Đầy đủ Tập san thông tin, thông tin chính xác.

Hình thức: - Trình bày sạch đẹp, dễ hiểu.

- Thiết kế sinh động, sáng tạo.

Bố cục: - Tiêu đề rõ ràng.

- Cấu trúc mạch lạc, logic.

Nội dung: - Đầy đủ thông tin.

PowerPoint - Thông tin chính xác.

Hình thức: - Phông chữ, màu sắc, cỡ chữ hợp lí.

- Thiết kế sinh động, sáng tạo.

Trình bày: - Trình bày rõ ràng, thu hút người nghe.

- Phân bổ thời gian hợp lí.

- Trả lời được câu hỏi từ GV và HS khác.

Tổng

FI

Tiêu chí

Điểm cho bởi Điểm tối Giáo Nhóm… Nhóm… Nhóm… đa viên 5

OF

Sản phẩm

AL

Bảng tiêu chí đánh giá tập san, bài báo cáo bằng PowerPoint

10

100

PL-55

DẠ Y

CI

- Xem các video, PowerPoint GV giới thiệu về dạy học dự án, chủ đề dự án.

- GV cho học sinh xem video, PowerPoint giới thiệu về DHDA - Giúp học sinh phân công nhiệm vụ cụ thể từng cá nhân.

Kết quả dự kiến cần đạt

- Đề xuất tên dự án: Este và thực phẩm, mĩ phẩm

NH ƠN

OF

FI

Hỗ trợ của GV

- HS thảo luận đưa ra các chủ đề của dự án và chọn chủ đề phù hợp nhất.

- Tự thành lập nhóm, phân công nhóm trưởng theo khả năng và nhận nhiệm vụ cụ thể.

Hình - Làm việc cá nhân và làm thành việc nhóm theo nhiệm vụ kiến phân công. thức - Tiến hành thí nghiệm kiểm chứng tính nhất hóa học ancol và ghi kết quả thu được theo mẫu cho sẵn.

- Trình bày sản phẩm, nộp tập san, PowerPoint và thuyết trình sản phẩm trước lớp.

- Đánh giá sản phẩm nhóm bạn theo bảng tiêu chí do GV đưa ra.

Luyện - Nhận nhiệm vụ theo tài tập, vận liệu học tập. dụng - Làm bài kiểm tra cuối chủ đề.

KÈ

Tiết 2, 3 thực hiện sau 2 tuần tiến hành dự án)

Khởi động

Hoạt động của HS

QU Y

Tiết 1

Tiến trình hoạt động

- Giao nhiệm - Sản phẩm vụ cho HS. của dự án: tập san, bài - Đánh giá sản PowerPoint. phẩm dự án.

- Báo cáo kết quả của các nhóm.

M

Tiết/ Thời gian

AL

VI. Kế hoạch dạy học Kế hoạch dạy học chủ đề này dự kiến trong 3 tiết (1 tiết tự chọn): khởi động, hình thành kiến thức, luyện tập và vận dụng.

- Giao phiếu - Hoàn thành bài tập, bài phiếu bài tập. kiểm tra.

- Các bài kiểm tra.

VII. Tiến trình hoạt động chủ đề Hoạt động 1: Khởi động (Tiết 1) Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

PowerPoint

giới

thiệu

CI

- GV cho HS xem video, - Học sinh quan sát và lắng nghe.

AL

PL-56

về

FI

phương pháp DHDA, kĩ thuật - GV giới thiệu về chủ đề và - HS lắng nghe. bộ câu hỏi định hướng cho HS về este và vấn đề sức khỏe đời

OF

5W1H.

DHDA.

NH ƠN

sống con người thông qua PP

- Xác định nhiệm vụ, yêu cầu - Học sinh thảo luận và đưa ra một số đề tài dự HS điền vào cột K, W, L theo án theo kĩ thuật 5W1H: HS đã biết gì về este, bảng K – W – L.

chất béo.

- Giáo viên hướng dẫn HS thảo

K (Những

W (Những

L (Những điều

luận, gợi ý để tìm ra các chủ đề

điều đã biết)

điều muốn

đã học được)

biết)

Từ đó định hướng thống nhất

..................... ....................... .......................

QU Y

gắn với thực tiễn của bài học.

chủ đề: “Este và thực phẩm, mĩ phẩm”.

M

- HS thống nhất và xác nhận chủ đề dự án.

- GV phân lớp thành 4 nhóm - HS phân thành 4 nhóm và bầu nhóm trưởng,

KÈ

theo năng lực và hứng thú.

thư kí.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho - HS thảo luận để đưa ra nhiệm vụ, nội dung cụ từng nhóm.

thể.

DẠ Y

- GV hướng dẫn, yêu cầu mỗi - HS ghi nhận và hệ thống các nội dung nhiệm nhóm thảo luận để nêu được vụ. nội dung, nhiệm vụ cụ thể cần - HS nghiên cứu tìm hiểu nhiệm vụ của nhóm thực hiện trong dự án.

mình.

- GV tổng hợp ý kiến thống nhất nội dung, nhiệm vụ.

- HS nghiên cứu sổ theo dõi dự án.

CI

- GV thống nhất giao nhiệm vụ

AL

PL-57

cụ thể từng nhóm thực hiện dự - HS thảo luận đưa ra kế hoạch thực hiện nhiệm án (về nội dung, thời hạn nộp vụ của nhóm:

FI

sản phẩm, nguồn tra cứu thông + Xác định mục tiêu dự án.

+ Phân công nhiệm vụ từng thành viên.

OF

tin).

- Cung cấp sổ theo dõi dự án + Viết sổ theo dõi dự án.

cho từng nhóm, hướng dẫn HS - Nhóm trưởng từng nhóm báo cáo kết quả thảo cách trình bày trong sổ theo luận, các HS khác lắng nghe, góp ý.

NH ƠN

- HS lắng nghe ý kiến và điều chỉnh cho phù

dõi.

- GV hướng dẫn, tổ chức cho hợp.

HS thảo luận lập kế hoạch thực - HS nghiên cứu các tiêu chí đánh giá do GV yêu cầu để định hướng sản phẩm chủ đề đạt hiệu quả

hiện dự án.

- GV theo dõi, góp ý các nhóm cao. xây dựng kế hoạch hoạt động.

-HS có khó khăn, thắc mắc trao đổi với GV qua

QU Y

- GV hướng dẫn HS một số kĩ email. năng tìm hiểu tra cứu thông tin, trình bày sản phẩm.

- GV đưa ra các tiêu chí đánh giá, trình bày sản phẩm dự án.

M

- GV cung cấp kênh thông tin để HS có thể thắc mắc, nhận

KÈ

gớp ý, trợ giúp của GV thông qua email.

DẠ Y

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Thực hiện kế hoạch dự án và xây dựng sản phẩm Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- Theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn - HS từng nhóm thực hiện nhiệm vụ đã được và tư vấn các nhóm thực hiện phân công:

PL-58

CI

AL

+ Tìm kiếm thông tin. + Thiết kế trình bày bài PowerPoint. + Thiết kế thí nghiệm tính chất hóa học của este. + Viết tập san cho sản phẩm.

- Từng nhóm phân tích và thực hiện thiết kế.

- Mỗi nhóm cử 1 HS tập thuyết trình trước lớp.

- Chuẩn bị câu hỏi tọa đàm cho các nhóm bạn.

FI

nhiệm vụ dự án.

- Hướng dẫn, trợ giúp HS làm thí nghiệm kiểm chứng tính chất hóa học của este.

- Theo dõi, trợ giúp HS xử lý thông tin.

- Hoàn thiện và nộp sản phẩm đúng hạn.

- Các nhóm nộp và báo cáo sổ theo dõi dự án.

- Mỗi nhóm cử 1 đại diện thuyết trình sản phẩm của nhóm mình.

- Các HS ở nhóm khác lắng nghe, góp ý và đưa ra câu hỏi tọa đàm chất vấn để làm sáng tỏ vấn đề quan tâm, những bài học kinh nghiệm.... Các HS khác chú ý lắng nghe và góp ý.

NH ƠN

- GV yêu cầu hạn nộp sản phẩm dự án muộn nhất trước 2 ngày để GV xem và đánh giá.

- GV tổ chức cho HS trình bày sản phẩm và thuyết trình sản phẩm trước lớp.

- GV lắng nghe phần thuyết trình các nhóm, các ý kiến đóng góp, câu hỏi của các nhóm.

- Trợ giúp, gợi ý trả lời các câu hỏi tọa đàm của các nhóm (nếu cần).

- Nhận xét, góp ý các câu trả lời của HS. - GV đưa ra một số câu hỏi phỏng vấn các nhóm, yêu cầu các nhóm thảo luận, trả lời: - Tổng kết, chốt và mở rộng kiến thức.

OF

Hoạt động 3. Nộp sản phẩm và trình bày sản phẩm trƣớc lớp

QU Y

- HS lắng nghe câu hỏi, thảo luận và trả lời.

- HS ghi nhận.

KÈ

M

- HS trao đổi, trả lời

Hoạt động 4. Đánh giá dự án Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

DẠ Y

- GV tổ chức cho HS đánh giá. - HS các nhóm hoàn thiện phiếu đánh giá dành - GV tiến hành đánh giá phiếu cho HS) đối với các nhóm khác và nộp cho GV. đánh giá sản phẩm của dự án dành cho GV.

PL-59

CI

AL

- HS hoàn thiện phiếu tự đánh giá bản thân trong quá trình làm việc nhóm và nộp lại phiếu cho GV.

OF

FI

- HS nộp lại cho GV tất cả các san phẩm của dự án gồm: tập san, PowerPoint, sổ theo dõi dự án.

- HS lắng nghe, ghi nhận, rút kinh nghiệm.

- HS lắng nghe.

QU Y

NH ƠN

- Yêu cầu HS tự đánh giá bản thân dựa trên phiếu: “Tự đánh giá làm việc nhóm”.

- Yêu cầu HS hoàn thiện phiếu đánh giá sản phẩm của các nhóm.

- GV hoàn thiện phiếu đánh giá kế hoạch thực hiện dự án.

- Tổng hợp các phiếu đánh giá sản phẩm của các nhóm, kết hợp với phiếu đánh giá của GV và tính điểm trung bình cho từng sản phẩm của các nhóm.

- Công bố điểm từng nhóm.

Tuyên dương các nhóm có hiệu quả làm việc tốt, góp ý, rút kinh nghiệm tiến trình hoạt động dự án.

- GV gợi mở cho HS hướng phát triển của dự án bài học.

Hoạt động 5: Luyện tập và vận dụng

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

DẠ Y

KÈ

M

- Phát phiếu học tập cho HS và - HS làm bài tập trong phiếu bài tập. yêu cầu HS hoàn thành theo cá nhân.

- GV yêu cầu HS làm các câu - HS lắng nghe và ghi nhận. hỏi và bài tập củng cố vận - HS làm bài kiểm tra cá nhân. dụng, lên bảng trình bày.

- GV nhận xét và chốt kiến thức bài học.

- GV phát đề và yêu cầu HS làm bài kiểm tra.

PL-60

AL

VIII. Kiểm tra, đánh giá cuối chủ đề Tiến hành đánh giá cuối chủ đề bằng bài kiểm tra 15 phút nội dung: “Este và thực phẩm, mĩ phẩm”.

Thông hiểu

Vận dụng

Đồng phân, danh pháp 1 1

Ứng dụng

1

Tổng số câu

3

1

1

OF

Tính chất Tác dụng của este, chất béo đối với sức khỏe con người Điều chế

Vận dụng cao

FI

Nhận biết

Nội dung

CI

1. Ma trận đề kiểm tra (số câu hỏi)

2

2. Đề kiểm tra Hãy chọn đáp án đúng !

NH ƠN

2

1 3

3

Tổng

3 3

2 2

1

10

1. Etyl propionat có công thức cấu tạo là A. CH3COOC3H7.

B. C3H7COOC2H5.

C. C2H5COOC2H5.

D. CH3COOC2H5.

QU Y

2. Ứng với CTPT C4H8O2 có bao nhiêu este đồng phân cấu tạo của nhau?

A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

3. Thủy phân este X CTPT C4H8O2 xúc tác axit) thu được 2 chất hữu cơ C2H4O2 và chất Y. CTCT của X là A. CH3COOCH3.

B. CH3COOC2H5.

C. C2H5COOC2H5.

D. CH3COOC2H5.

M

4. Đun chất X C3H7COOC2H5 trong dung dịch NaOH đến khi phản ứng xảy ra hoàn

KÈ

toàn thu được các chất hữu cơ A. C3H7COONa và C2H5OH.

C. C3H7OH và C2H5COONa.

B. C3H7COOH và C2H5OH.

D. C2H5COONa và C2H5OH.

DẠ Y

5. Isoamyl axetat (X) có mùi dầu chuối. Trong công nghiệp có thể tổng hợp X từ axit axetic và ancol có công thức A. C5H11OH.

C. (CH3)3CHCH2OH.

B. (CH3)2CHCH2CH2OH.

D. C4H9OH.

PL-61

AL

6. Các triglixerit của axit béo không no có nhiệt độ sôi thấp hơn triglixerit của axit béo no là do

C. hình dạng phân tử gọn hơn.

B. hình dạng phân tử cồng kềnh hơn.

D. tạo được liên kết hidro yếu hơn.

Cho

2

triglixerit

sau:

(CH3[CH2]5CH=CH[CH2]5COO)3C3H5 (X)

(CH3[CH2]12COO)3C3H5 (Y). Phát biểu nào sau đây đúng?

và

FI

7.

CI

A. có phân tử khối nhỏ hơn.

C. X, Y tan nhiều trong nước.

B. Nhiệt độ sôi của X thấp hơn của Y.

D. X, Y không tác dụng với dung dịch NaOH

OF

A. Nhiệt độ sôi của X cao hơn của Y.

8. Thủy phân phenyl axetat trong dung dịch NaOH thu được

C. muối natri axetat và phenol.

B. muối natri axetat và ancol.

D. axit axetic và phenol.

NH ƠN

A. muối natri axetat và natri phenolat.

9. Dầu thực vật dễ bị ôi hơn mỡ động vật là do

C. phân tử có liên kết ba C≡C.

A. phân tử khối nhỏ.

B. phân tử có liên kết đôi C=C.

D. nó là chất dễ bay hơi.

10. Mục đích của việc chuyển chất béo không no (dầu ăn) thành chất béo no (mỡ động vật) không phải để

C. sản xuất bơ.

B. dễ bảo quản.

QU Y

A. dễ vận chuyển.

D. tăng mùi thơm.

3. Đáp án, hƣớng dẫn Câu

1

Đ/án

C

2

3

4

5

6

7

8

9

10

C

B

A

B

B

B

A

B

D

M

Câu 6. Đáp án B

- Xác định vấn đề: Nhiệt độ sôi phụ thuộc vào yếu tố nào? (Phân tử khối; tương tác

KÈ

phân tử; liên kết hidro liên phân tử).

- Giải quyết vấn đề: + Các este trên có phân tử khối khác nhau không nhiều 2 đơn vị); không tạo được

DẠ Y

liên kết hiđro liên phân tử. Như vậy, sự khác nhau là do tương tác phân tử. + Các trieste của glixerol với axit cacboxylic không no, phân tử có liên kết đôi C=C, do đó tạo ra đồng phân hình học, làm cho sự sắp xếp phân tử ít đặc khít.

PL-62

AL

Các trieste của glixerol với axit cacboxylic no, sự sắp xếp phân tử đặc khít hơn các trieste của glixerol với axit cacboxylic không no.

CI

Câu 7. Lập luận như câu 6. Đáp án B Câu 9. Đáp án B HS làm rõ thông tin: Dầu, mỡ ăn để lâu bị “ôi”.

HS đề xuất các phương pháp: Do hấp thụ chất có mùi; Do bị biến đổi thành chất có mùi;

OF

chất) gây ra mùi khó chịu và có tác hại đối với cơ thể.

FI

HS phát hiện vấn đề: Hiện tượng “ôi” của dầu ăn là do bị biến đổi thành phần (tính

NH ƠN

HS lập kế hoạch và thực hiện GQVĐ:

Nguyên nhân của hiện tượng này là do trong dầu thực vật, phân tử các triglixerit có chứa các gốc axit béo không no (phân tử có liên kết đôi C=C) nên dễ bị oxi hóa bởi oxi không khí tạo thành peoxit, chất này bị phân hủy thành các sản phẩm có mùi khó chịu.

DẠ Y

KÈ

M

QU Y

----------------------------------------------------------

81

Tiểu chủ đề 2: Một số axit cacboxylic có nhiều ứng dụng I. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh

AL

CHỦ ĐỀ 4. AXIT CACBOXYLIC VÀ MỘT SỐ ỨNG DỤNG

CI

- Giáo vi n thiết kế: Sổ theo dõi dự án cho 4 nhóm, nội dung bộ câu hỏi định

hướng, phiếu đánh giá NLGQVĐ và sản phẩm dự án của GV và HS, bảng thông tin về

FI

các tài liệu tra cứu, bài kiểm tra kiến thức sau dự án.

- Học sinh Máy tính, điện thoại, ôn tập lại kiến thức về ancol etylic, tìm hiểu về Microsoft PowerPoint, Microsoft Word.

II. Phƣơng pháp dạy học chủ yếu

OF

DHDA và kiến thức liên quan, trang bị tốt kĩ năng thiết kế và sử dụng phầm mềm

III. Thời lƣợng dự kiến

NH ƠN

DHDA kết hợp với DH hợp tác nhóm, kĩ thuật KWL, sơ đồ tư duy.

03 tiết trên lớp và 2 tuần làm việc nhóm học sinh ở nhà.

Thời gian

QU Y

Tiết 1

Tiến trình hoạt Hoạt động của HS động Khởi - Xem các video, nhận động. nhiệm vụ GQVĐ.

- Thảo luận đưa ra một số chủ đề dự án.

- Tự thành lập nhóm theo khả năng và hứng thú.

M

Hình Làm việc cá nhân và thành kiến làm việc nhóm đọc tài thức mới. liệu.

DẠ Y

KÈ

Tiết 2 (Thực hiện sau 2 tuần tiến hành dự án) Tiết 3

Hỗ trợ của GV

Kết quả dự kiến

- Cho HS xem phần mềm mô phỏng, hình ảnh...

- Làm rõ nhiệm vụ học tập.

- Hướng dẫn HS ghi nhật kí, làm sản phẩm, các tiêu chí đánh giá sản phẩm,...

Giao nhiệm vụ trực tiếp hoặc phiếu học tập.

- Báo cáo của các nhóm giải thích các hiện tượng.

- Đề xuất tên chủ đề dự án.

Luyện tập, - Nhận nhiệm vụ theo vận dụng. tài liệu học tập.

- Làm bài kiểm tra cuối chủ đề.

- Giao phiếu bài tập.

Hoạt động Nhận nhiệm vụ theo mở rộng tài liệu học tập. tìm tòi.

Giao nhiệm vụ trực tiếp hoặc phiếu học tập.

Báo cáo kết quả của các nhóm khi tìm hiểu các nội dung - Hoàn thành bài tập.

- Các bài kiểm tra của HS. Báo cáo kết quả của các nhóm.

82

AL

IV. Tiến trình dạy học 1. Ý tưởng dự án

CI

Axit cacboxylic là một loại hợp chất có nhiều ứng dụng trong đời sống: axit

axetic trong giấm ăn; axit xitric trong quả chanh dùng trong nước giải khát, gia vị thực phẩm; axit benzoic làm chất bảo quản thực phẩm; các axit omega là thành phần của

FI

dinh dưỡng cho trẻ;...Các axit cacboxylic còn là nguyên liệu tổng hợp nhiều este có

OF

ứng dụng quan trọng.

Trong thiên nhiên nhiều axit cacboxylic có nhiều ứng dụng. Vì vậy, việc tìm hiểu về chúng sẽ tạo hứng thú học tập cho HS. Việc tìm hiểu về một số tính chất thú vị của

2. Mục tiêu dự án - HS thực hiện được dự án;

NH ƠN

axit cacboxylic thông qua DHDA sẽ giúp HS phát triển NLGQVĐ.

- HS có sản phẩm đáp ứng yêu cầu: tập san, bài báo cáo bằng PowerPoint; - NLGQVĐ của HS được phát triển.

3. Bộ câu hỏi định hướng

- Câu hỏi khái quát: Loại hợp chất hữu cơ nào có nhiều ứng dụng trong đời sống?

QU Y

- Câu hỏi bài học: Vì sao axit cacboxylic có nhiều ứng dụng trong đời sống?

- Câu hỏi nội dung:

+ Tại sao axit cacboxylic có nhiệt độ sôi cao hơn ancol tương ứng? + Tại sao axit cacboxylic lại là các axit yếu? + Tại sao trong phản ứng este hóa với ancol, nhóm OH của axit cacboxylic chứ

M

không phải của ancol bị tách ra? + Dự đoán hiện tượng khi cho axit fomic, axit axetic vào nước brom, vào dung

KÈ

dịch AgNO3/NH3. Giải thích.

4. Kế hoạch dự án

GV thông báo kế hoạch thực hiện DA và đưa ra bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm

DẠ Y

dự án của nhóm: bài báo cáo bằng PowerPoint, Video, tranh ảnh, mô hình,... giúp HS có sự định hướng trong khi thực hiện dự án. Kết thúc dự án, GV và các nhóm HS sẽ dựa vào bảng tiêu chí này, đánh giá sản phẩm dự án của các nhóm.

Bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm dự án (xem Phụ lục 3)

KẾ HOẠCH DẠY HỌC Chủ đề: AXIT CACBOXYLIC VÀ MỘT SỐ ỨNG DỤNG

CI

I. Mục tiêu của bài học

AL

83

1. Kiến thức

Học sinh nêu được một số vấn đề đại cương về axit cacboxylic; một số axit phổ

FI

biến và một số ứng dụng thực tiễn của các axit cacboxylic, những ảnh hưởng trực tiếp

OF

đến đời sống, đến môi trường (nếu có) và các biện pháp bảo vệ.

2. Kĩ năng

- Kĩ năng tìm hiểu, nghiên cứu các nội dung kiến thức liên quan đến axit cacboxylic.

NH ƠN

- Kĩ năng vận dụng kiến thức liên quan về axit cacboxylic.

- Kĩ năng thu thập xử lí thông tin.

- Kĩ năng thuyết trình trước lớp.

- Kĩ năng làm việc nhóm.

- Kĩ năng sử dụng CNTT. 3. Thái độ

QU Y

- Tạo hứng thú say mê khi học tập.

- Hiểu được tác hại của hiệu ứng nhà kính để có ý thức bảo vệ môi trường sống xung quanh.

- Có hiểu biết về các vấn đề môi trường, xây dựng ý thức bảo vệ môi trường.

4. Định hướng phát triển năng lực

M

- Phát triển NLGQVĐ thông qua việc: + Phân tích, phát hiện ra vấn đề “Axit cacboxylic là hợp chất như thế nào mà có

KÈ

nhiều ứng dụng trong thực tiễn? Các axit cacboxylic có những tác dụng gì trong đời sống? Một số axit cacboxylic phổ biến có những công dụng gì, ảnh hưởng như thế nào với cuộc sống?”

DẠ Y

+ Thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau như qua SGK, tạp chí, báo khoa

học, qua các trang mạng Internet,… + Chọn lọc nguồn thông tin và xử lí thông tin. + Phân công chi tiết, cụ thể công việc cho từng nhóm.

+ Đề xuất và thực hiện được một số giải pháp khả thi để GQVĐ.

AL

84

- Phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác thông qua làm việc nhóm, trao đổi, chia

CI

sẻ thông tin, trình bày nhiệm vụ trước lớp.

- Phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin thông qua việc tìm kiếm các nguồn tài liệu trên mạng, qua việc báo cáo sản phẩm bằng PowerPoint.

FI

- Phát triển năng lực tự học thông qua tìm hiểu bài mới trước ở nhà, chuẩn bị các II. Nội dung chủ đề

1. Giáo viên

M

QU Y

NH ƠN

Nội dung 1: Tìm hiểu về axit cacboxylic - Định nghĩa, phân loại, đồng phân, danh pháp.

- Tính chất vật lí, cấu tạo phân tử.

- Tính chất hóa học.

- Điều chế, ứng dụng.

Nội dung 2: Tìm hiểu về axit axetic, axit fomic - Đặc điểm cấu tạo phân tử, tính chất riêng.

- Tính chất khử của axit fomic.

- Các ứng dụng của axit axetic.

Nội dung 3: Tìm hiểu về axit benzoic, axit xitric - Đặc điểm cấu tạo phân tử, tính chất, ứng dụng.

- Phương pháp điều chế.

Nội dung 4: Tìm hiểu về axit omega - Đặc điểm cấu tạo phân tử, tính chất, ứng dụng.

- Các nguồn axit omega trong tự nhiên.

III. Chuẩn bị của GV và HS

OF

nhiệm vụ được giao.

KÈ

- SGK và sách giáo viên Hóa học 11.

- Giáo án.

- Máy tính, máy chiếu.

DẠ Y

- Chuẩn bị mẫu vật: các mô hình cấu tạo phân tử của các axit trong chủ đề dạy.

2. Học sinh - SGK Hóa học 11.

- Nghiên cứu bài mới trước ở nhà.

85

AL

- Mỗi nhóm tìm hiểu và thực hiện 1 nội dung trên theo thứ tự từ nhóm 1 đến nhóm 4.

CI

IV. Phƣơng pháp dạy học

PPDH chủ yếu là DHDA kết hợp với DH hợp tác, kĩ thuật KWL, sơ đồ tư duy,...

FI

V. Hƣớng dẫn thực hiện dự án - Thời gian dự kiến: 2 tuần làm việc nhóm ở nhà và 3 tiết học trên lớp.

Nội dung

Tuần 1

- GV giới thiệu cho HS tìm hiểu về DH dự án và các kĩ thuật sử dụng để nghiên cứu chủ đề như: kĩ thuật đặt câu hỏi 5W1H, KWL - GV lên kế hoạch cho dự án, phổ biến dự án, nhiệm vụ cho HS. - GV cung cấp, hướng dẫn học sinh các kênh tra cứu thông tin, cung tấp tài liệu phát cho từng HS. - Cung cấp cho học sinh kênh trao đổi thông tin, thắc mắc với giáo viên (qua email, zalo,...); - HS chuẩn bị kiến thức về DH dự án, kĩ năng sử dụng thành thạo Word, PowerPoint.

- Học sinh thành lập nhóm và phân công nhiệm vụ cho từng thành viên.

- HS tìm kiếm, tra cứu thông tin về chủ đề của dự án, tổ chức thảo luận xử lí thông tin, chuẩn bị bài báo cáo cho sản phẩm bằng PowerPoint.

- GV thường xuyên đôn đốc, trợ giúp các nhóm để đạt được hiệu quả cao nhất của dự án.

- HS hoàn thiện sản phẩm và nộp sản phẩm cho GV bài thuyết trình bằng PowerPoint), sổ theo dõi dự án.

- HS biểu diễn trước lớp các thí nghiệm.

- Báo cáo sản phẩm trước lớp bài thuyết trình PowerPoint) - GV đánh giá dựa vào các tiêu chí đánh giá sản phẩm, tổng kết lại nội dung bài học.

KÈ

M

Tuần 2

QU Y

NH ƠN

OF

Tuần

 Tổ chức nhóm: - HS tự lập thành 4 nhóm (hoặc GV phân nhóm).

DẠ Y

- Mỗi nhóm tự bầu ra nhóm trưởng, thư kí, phân công nhiệm vụ cụ thể từng thành

viên trong nhóm, tự giác làm việc có hiệu quả theo nhiệm vụ đã được phân công.

- Các thành viên trong nhóm hỗ trợ lẫn nhau, trao đổi thảo luận các thông tin thu

thập được.

 Nhiệm vụ từng nhóm: Nhiệm vụ cụ thể từng nhóm

Nhóm

AL

86

NH ƠN

OF

FI

CI

1. Tìm hiểu về axit - Tìm hiểu về định nghĩa, phân loại, đồng phân, danh pháp, cacboxylic tính chất vật lí, cấu tạo phân tử, tính chất hóa học, điều chế, ứng dụng của axit cacboxylic.

- Tiến hành thí nghiệm kiểm chứng tính chất hóa học của axit cacboxylic 2. Tìm hiểu về axit - Đặc điểm cấu tạo phân tử, tính chất vật lí. fomic, axit axetic - Tính khử của axit fomic tác dụng với nước brom, phản ứng tráng bạc); - Ứng dụng của axit axetic trong thực phẩm.

3. Tìm hiểu về axit - Cấu tạo phân tử, tính chất, ứng dụng benzoic, axit xitric - Phương pháp điều chế 4. Tìm hiểu về axit - Đặc điểm cấu tạo phân tử, ứng dụng omega - Các nguồn axit omega trong tự nhiên  Bộ câu h i định hướng - Câu h i khái quát: Loại hợp chất hữu cơ nào có nhiều ứng dụng gì trong đời sống?

QU Y

- Câu h i bài học: Axit cacboxylic có nhiều ứng dụng trong đời sống. Những ứng dụng đó là gì? Vì sao các axit cacboxylic lại có những ứng dụng đó?

- Câu h i nội dung cho từng nhóm: Nhóm

1. Nêu định nghĩa, phân loại, đồng đẳng đồng phân, danh pháp của axit cacboxylic.

2. Nêu các tính chất vật lí của axit cacboxylic.

Giải thích vì sao nhiệt độ sôi, độ tan trong nước của axit cacboxylic cao hơn các ancol có cùng số nguyên tử cacbon.

3. Tính chất hóa học của axit cacboxylic - Tại sao axit cacboxylic là axit yếu?

- Tại sao trong phản ứng este hóa, nhóm OH của axit cacboxylic bị thay thế, chứ không phải nhóm OH của ancol?

4. Tiến hành các thí nghiệm để kiểm chứng tính chất hóa học của axit cacboxylic và ghi kết quả vào bảng theo mẫu nhắc lại kiến thức ở Lớp 9).

DẠ Y

KÈ

M

1

Câu hỏi nội dung

87 Giải thích

CI

1. Phản ứng với chỉ thị màu

FI

2. Phản ứng với kim loại kiềm Na,K,...)

Dấu hiệu của phản ứng?

4. Phản ứng với oxit bazơ

Dấu hiệu của phản ứng?

NH ƠN

5. Phản ứng với muối

OF

3. Phản ứng với bazơ (NaOH, KOH,...)

6. Phản ứng este hóa

Lưu ý khi tiến hành thí nghiệm

AL

Hiện tượng và PTHH

Tên thí nghiệm

Tại sao nhóm OH axit bị tách ra, không phải OH ancol bị tách ra?

1. Trình bày những hiểu biết về axit axetic, axit fomic.

2

2. Giải thích nhiệt độ sôi của axit cacboxylic cao hơn của ancol có cùng số

QU Y

nguyên tử cacbon; phản ứng của axit fomic với nước brom, với dung dịch AgNO3/NH3.

3. Tại sao khi bị kiến hoặc côn trùng đốt, dùng vôi hoặc thuốc đánh răng xoa vào vết đốt thì sẽ giảm đau?

Trình bày những hiểu biết về axit benzoic, axit xitric: CTPT, CTCT,

3

M

phương pháp điều chế, ứng dụng.

Trình bày:

KÈ

4

1. Khái niệm axit omega 2. Tính chất hóa học

DẠ Y

3. Điều chế / Sản xuất – nguồn axit omega trong tự nhiên.

4. Ứng dụng

VI. Tiến trình hoạt động chủ đề Hoạt động 1: Khởi động (Tiết 1) Hoạt động của HS

CI

Hoạt động của GV

AL

88

NH ƠN

- GV giới thiệu về chủ đề và - HS lắng nghe. bộ câu hỏi định hướng cho HS về axit cacboxylic và vấn đề sức khỏe đời sống con người thông qua DHDA.

OF

FI

- GV cho HS xem video, - Học sinh quan sát và lắng nghe.

PowerPoint giới thiệu về phương pháp DHDA, kĩ thuật 5W1H.

QU Y

- Xác định nhiệm vụ, yêu cầu - Học sinh thảo luận và đưa ra một số đề tài dự HS điền vào cột K, W, L theo án theo kĩ thuật 5W1H. bảng K – W – L. K (Những W (Những L (Những điều điều đã biết) điều muốn đã học được) biết) .................... ....................... ........................

KÈ

M

- Giáo viên hướng dẫn HS thảo - HS thống nhất và xác nhận chủ đề dự án. luận, gợi ý để tìm ra các chủ đề gắn với thực tiễn của bài học.

Từ đó định hướng thống nhất chủ đề: “Axit cacboxylic và một số ứng dụng”.

DẠ Y

- GV phân lớp thành 4 nhóm theo năng lực và hứng thú.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho từng nhóm.

- GV hướng dẫn, yêu cầu mỗi

- HS phân thành 4 nhóm và bầu nhóm trưởng, thư kí.

- HS thảo luận để đưa ra nhiệm vụ, nội dung cụ thể.

- HS ghi nhận và hệ thống các nội dung nhiệm vụ.

89

CI

- HS nghiên cứu sổ theo dõi dự án.

AL

- HS nghiên cứu tìm hiểu nhiệm vụ của nhóm mình.

NH ƠN

OF

FI

- HS thảo luận đưa ra kế hoạch thực hiện nhiệm vụ của nhóm: + Xác định mục tiêu dự án. + Phân công nhiệm vụ từng thành viên. + Viết sổ theo dõi dự án.

- Nhóm trưởng từng nhóm báo cáo kết quả thảo luận, các HS khác lắng nghe, góp ý.

- HS lắng nghe ý kiến và điều chỉnh cho phù hợp.

- HS nghiên cứu các tiêu chí đánh giá do GV yêu cầu để định hướng sản phẩm chủ đề đạt hiệu quả cao.

- HS có khó khăn, thắc mắc trao đổi với GV qua email.

KÈ

M

QU Y

nhóm thảo luận để nêu được nội dung, nhiệm vụ cụ thể cần thực hiện trong dự án.

- GV tổng hợp ý kiến thống nhất nội dung, nhiệm vụ.

- GV thống nhất giao nhiệm vụ cụ thể từng nhóm thực hiện dự án (về nội dung, thời hạn nộp sản phẩm, nguồn tra cứu thông tin).

- Cung cấp sổ theo dõi dự án cho từng nhóm, hướng dẫn HS cách trình bày trong sổ theo dõi.

- GV hướng dẫn, tổ chức cho HS thảo luận lập kế hoạch thực hiện dự án.

- GV theo dõi, góp ý các nhóm xây dựng kế hoạch hoạt động.

- GV hướng dẫn HS một số kĩ năng tìm hiểu tra cứu thông tin, trình bày sản phẩm.

- GV đưa ra các tiêu chí đánh giá, trình bày sản phẩm dự án.

- GV cung cấp kênh thông tin để HS có thể thắc mắc, nhận gớp ý, trợ giúp của GV thông qua email.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới 1. Thực hiện kế hoạch dự án và xây dựng sản phẩm (2 tuần HS làm việc ở nhà)

DẠ Y

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

- Theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn - HS từng nhóm thực hiện nhiệm vụ đã được và tư vấn các nhóm thực hiện phân công: nhiệm vụ dự án. + Tìm kiếm thông tin.

+ Thiết kế trình bày bài PowerPoint.

CI

+ Giải thích được nhiệt độ sôi cao, tính tan tốt của axit cacboxylic. + Thiết kế thí nghiệm tính chất hóa học của axit cacboxylic.

FI

+ Giải thích được/Dự đoán hiện tượng khi nhỏ dung dịch axit fomic vào nước brom, dung dịch AgNO3/NH3. + Tìm hiểu về axit axetic, axit benzoic, axit xitric, các axit omega và ứng dụng. + Viết tập san cho sản phẩm.

- Từng nhóm phân tích và thực hiện thiết kế.

- Mỗi nhóm cử 1 HS tập thuyết trình trước lớp.

- Chuẩn bị câu hỏi tọa đàm cho các nhóm bạn.

NH ƠN

OF

- Hướng dẫn, trợ giúp HS làm thí nghiệm kiểm chứng tính chất hóa học axit cacboxylic.

- Hướng dẫn HS tìm hiểu về các axit và ứng dụng của chúng - Theo dõi, trợ giúp HS xử lí thông tin.

AL

90

2. Nộp sản phẩm và trình bày sản phẩm trƣớc lớp (Tiết 2) Hoạt động của GV

- Hoàn thiện và nộp sản phẩm đúng hạn.

- Các nhóm nộp và báo cáo sổ theo dõi dự án.

- Mỗi nhóm cử 1 đại diện thuyết trình sản phẩm của nhóm mình.

DẠ Y

KÈ

M

QU Y

- GV yêu cầu hạn nộp sản phẩm dự án muộn nhất trước 2 ngày để GV xem và đánh giá.

- GV tổ chức cho HS trình bày sản phẩm và thuyết trình sản phẩm trước lớp.

- GV lắng nghe phần thuyết trình các nhóm, các ý kiến đóng góp, câu hỏi của các nhóm.

- Trợ giúp, gợi ý trả lời các câu hỏi tọa đàm của các nhóm (nếu cần).

- Nhận xét, góp ý các câu trả lời của HS. - GV đưa ra một số câu hỏi phỏng vấn các nhóm, yêu cầu các nhóm thảo luận, trả lời: - Tổng kết, chốt và mở rộng kiến thức.

Hoạt động của HS

- Các HS ở nhóm khác lắng nghe, góp ý và đưa ra câu hỏi tọa đàm, chất vấn để làm sáng tỏ vấn đề quan tâm, những bài học kinh nghiệm.... Các HS khác chú ý lắng nghe và góp ý.

- HS lắng nghe câu hỏi, thảo luận và trả lời.

- HS ghi nhận.

- HS trao đổi, trả lời - HS ghi nhận

3. Đánh giá dự án

AL

91

Hoạt động của HS

- GV tổ chức cho HS đánh giá.

- GV tiến hành đánh giá phiếu đánh giá sản phẩm của dự án dành cho GV. - Yêu cầu HS tự đánh giá bản thân dựa trên phiếu: “Tự đánh giá làm việc nhóm” theo các tiêu chí của phiếu đánh giá sản phẩm dự án và Phiếu tự đánh giá làm việc nhóm.

- Yêu cầu HS hoàn thiện phiếu đánh giá sản phẩm của các nhóm.

- GV hoàn thiện phiếu đánh giá kế hoạch thực hiện dự án.

- Tổng hợp các phiếu đánh giá sản phẩm của các nhóm, kết hợp với phiếu đánh giá của GV và tính điểm trung bình cho từng sản phẩm của các nhóm.

- Công bố điểm từng nhóm.

Tuyên dương các nhóm có hiệu quả làm việc tốt, góp ý, rút kinh nghiệm tiến trình hoạt động dự án.

- GV gợi mở cho HS hướng phát triển của dự án bài học.

- HS các nhóm hoàn thiện phiếu đánh giá dành cho HS) đối với các nhóm khác và nộp cho GV.

FI

CI

Hoạt động của GV

NH ƠN

OF

- HS hoàn thiện phiếu tự đánh giá bản thân trong quá trình làm việc nhóm và nộp lại phiếu cho GV.

- HS nộp lại cho GV tất cả các san phẩm của dự án gồm: tập san, PowerPoint, sổ theo dõi dự án.

- HS lắng nghe, ghi nhận, rút kinh nghiệm.

KÈ

M

QU Y

- HS lắng nghe.

Hoạt động 3: Luyện tập và vận dụng (Tiết 3)

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

DẠ Y

- Phát phiếu học tập cho HS và - HS làm bài tập trong phiếu bài tập. yêu cầu HS hoàn thành theo cá nhân.

- GV yêu cầu HS làm các câu - HS lắng nghe và ghi nhận.

CI

KÈ

M

QU Y

NH ƠN

OF

Một số hình ảnh minh họa

FI

hỏi và bài tập củng cố vận - HS làm bài kiểm tra cá nhân. dụng, lên bảng trình bày.

- GV nhận xét và chốt kiến thức bài học.

- GV phát đề và yêu cầu HS làm bài kiểm tra.

AL

92

DẠ Y

VII. Kiểm tra, đánh giá cuối chủ đề Tiến hành đánh giá cuối chủ đề bằng bài kiểm tra 15 phút nội dung: “Axit cacboxylic và một số ứng dụng”.

1. Ma trận đề kiểm tra (số câu hỏi)

Đồng phân, danh pháp

Thông hiểu 1

Vận dụng

Vận dụng cao

1

1

Tổng số câu

1

2

1

1

1

3

3

3

1

FI

Tính chất hóa học Ứng dụng

Tổng số câu 2

1

OF

Tính chất vật lí

Nhận biết 1

CI

Nội dung

AL

93

2. Đề kiểm tra Hãy chọn đáp án đúng !

4 3

10

A. axit 2-metylbutanoic.

C. axit 3-metylpentanoic.

NH ƠN

1. Hợp chất (CH3)2CHCH2COOH có tên là

B. axit 3-metylbutanoic.

D. axit 3,3-đimetylpropanoic.

2. Ứng với CTPT C4H8O2 có bao nhiêu axit đồng phân cấu tạo của nhau?

A. 1.

B. 2.

C. 3.

4. D.

3. Dãy gồm các chất được xếp theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần từ trái sang phải là:

QU Y

A. CH3CHO, C2H5OH, C2H6, CH3COOH. B. CH3COOH, C2H6, CH3CHO, C2H5OH. C. C2H6, C2H5OH, CH3CHO, CH3COOH. D. C2H6, CH3CHO, C2H5OH, CH3COOH.

4. Axit axetic có khả năng phản ứng với tất cả các chất trong dãy nào?

M

A. Na, Cu, HCl, NaOH. C. Al, NaHCO3, C2H5OH, nước brom.

B. CuO, Cu(OH)2, Na2SO4, K2CO3.

D. C2H5OH, Mg, amoniac.

KÈ

5. Cho 1,11 gam axit cacboxylic đơn chức, mạch hở X phản ứng vừa đủ với dung dịch KOH thu được 1,68 gam muối. Công thức cấu tạo thu gọn của X là B. CH3COOH.

C. HCOOH.

D. C2H3COOH.

DẠ Y

A. C2H5COOH.

6. Cho 6 gam axit axetic phản ứng với 6,9 gam ancol etylic thu được 5,28 gam este.

Hiệu suất của phản ứng este hoá là A. 40%.

B. 50%

C. 60%.

D. 65%.

94

AL

7. Khi điều chế HCHO có đồng thời sinh ra một lượng axit HCOOH. Lấy 1,06 gam

hỗn hợp HCHO và HCOOH tác dụng với lượng dư AgNO3 trong dung dịch NH3, đun A. 66,67%.

B. 50,00%.

CI

nóng thu được 10,8 gam Ag. Phần trăm khối lượng của HCHO trong hỗn hợp là C. 56,60%.

D. 45,45%.

A. fomic.

B. axetic.

C. oxalic.

FI

8. Axit tạo ra vị chua trong giấm ăn là axit

D. oleic.

A. 1.

B. 2.

C. 3.

10. Phát biểu nào sau đây đúng?

OF

9. Trong phân tử axit xitric (có trong quả chanh) có số nhóm -OH là

D. 4.

A. Phản ứng của axit axetic với etanol là phản ứng trung hoà.

NH ƠN

B. Dùng axit axetic tẩy sạch được cặn bám ở trong phích nước nóng.

C. Giấm ăn không làm đỏ quỳ tím.

D. Các axit béo dùng để sản xuất xà phòng đều là những axit no.

3. Đáp án, hƣớng dẫn chấm: mỗi câu trả lời đúng đƣợc 1,0 điểm 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Đ/án

B

B

D

D

A

C

C

B

D

B

QU Y

Câu

2.4.3. Biện pháp 2. Sử dụng dạy học giải quyết vấn đề nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh khi dạy học phần Dẫn xuất của hiđrocacbon 2.4.3.1. Mối quan hệ giữa tiến trình của dạy học giải quyết vấn đề với việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh

M

Việc sử dụng DHGQVĐ tạo điều kiện thuận lợi và cho phép phát triển được NLGQVĐ của HS vì: Tiến trình DHGQVĐ phù hợp với cấu trúc của NLGQVĐ, mỗi bước thực hiện

KÈ

tiến trình này đều tạo điều kiện để phát triển các thành tố của NLGQVĐ.

Thông qua các hành vi biểu hiện của NLGQVĐ, chúng tôi thấy mối quan hệ

tương hợp của tiến trình DHGQVĐ với các hành vi biểu hiện của NL này có thể mô tả

DẠ Y

trong bảng sau: