Giáo án Vật lí 7,8,9 HK1 theo định hướng phát triển năng lực hướng dẫn cụ thể từng hoạt động

GIÁO ÁN VẬT LÍ THEO PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

vectorstock.com/10212086

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN LESSON PLAN PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

Giáo án Vật lí 7,8,9 HK1 theo định hướng phát triển năng lực hướng dẫn cụ thể từng hoạt động (Mục tiêu - Gợi ý tổ chức - Sản phẩm hoạt động) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

Trường……….

Tuần 1 Tiết 1

Ngày soạn: 19/8/2018 Ngày dạy: 21/8/2018

CHƯƠNG I: QUANG HỌC Bài 1: NHẬN BIẾT ÁNH SÁNG. NGUỒN SÁNG VÀ VẬT SÁNG. I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Nhận biết được rằng, ta nhìn thấy các vật khi có ánh sáng từ các vật đó truyền vào mắt ta.

- Nêu được ví dụ về nguồn sáng và vật sáng.

2. Kĩ năng - Phân biệt được thực tế đâu là nguồn sáng và đâu là vật sáng.

- Vận dụng được kiến thức để giải thích được một số hiện tượng đơn giản liên quan đến nguồn sáng và vật sáng trong thực tế.

3. Thái độ - Bồi dưỡng lòng ham học hỏi và thái độ yêu thích môn vật lí.

- Sẵn sàng áp dụng những hiểu biết của mình vào thực tiễn.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh - Năng lực giải quyết vấn đề: đưa ra được cách thức tìm ra câu trả lời cho các câu hỏi đã đặt ra.

- Năng lực tự học: tự học, đọc hiểu và giải quyết vấn đề qua kết quả thí nghiệm. , tiến hành thí nghiệm timd ra kiến thức mới.

- Năng lực hợp tác nhóm: làm thí nghiệm, trao đổi thảo luận, trình bày kết quả.

- Năng lực thực hành thí nghiệm: các thao tác và an toàn khi thực hiện thí nghiệm.

II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: - Đèn pin, hộp kín có đèn.

- Chia lớp thành 6 nhóm, mỗi nhóm 1 bộ dụng cụ.

2. Học sinh: SGK, vở.

III. Tổ chức các họat động của học sinh 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt động Tên hoạt động Thời lượng dự kiến Khởi động Hoạt Tạo tình huống 8 phút động1 vấn đề về nhận biết ánh sáng, nguồn sáng và vật sáng.

Hình thành kiến Hoạt động 1. Nhận biết 8 phút thức 2 ánh sáng.

GV: ………………..

1

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

10 phút 2. Nghiên cứu điều kiện nhìn thấy một vật.

3. Phân bịệt 8 phút nguồn sáng và vật sáng.

Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 6 phút 3 kiến thức. Bài tập về nguồn sáng và vật sáng.

Vận dụng 5 phút Hoạt động Hướng dẫn về nhà 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Tạo tình huống học tập về đo độ dài a) Mục tiêu hoạt động: Thông qua việc quan sát hàng ngày và đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức hiện có của HS với những kiến thức mới.

Câu 1: Dùng tay bịt mắt ta thấy gì? Bỏ tay khỏi mắt ta thấy gì?

Câu 2: Đặt một cái đèn pin nằm ngang trước mắt sao cho không nhìn thấy bóng đèn. Bấm công tắc đèn pin, mắt có thấy ánh sáng trực tiếp từ đèn phát ra không? b) Gợi ý tổ chức hoạt động: HS ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở, thực hiện và ghi ý kiến của mình vào vở. c) Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. 2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 2.2.1 Nhận biết ánh sáng a) Mục tiêu hoạt động: Nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt.

Nội dung : Thông qua quá trình quan sát và thí nghiệm HS biết được mắt nhận biết ánh sáng khi nào. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: GV cho HS thực hiện 4 câu hỏi trong SGK, thảo luận nhóm, ghi kết quả vào vở.

Trong quá trình hoạt động nhóm, GV quan sát học sinh tự học, thảo luận, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ. Ghi nhận kết quả làm việc của HS. c) Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Dự kiến: Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta.

2.2.2: Điều kiện nhìn thấy một vật a) Mục tiêu hoạt động: Qua thí nghiệm nhận biết được rằng, ta nhìn thấy các vật khi có ánh sáng từ các vật đó truyền vào mắt.

GV: ………………..

2

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Nội dung: Tiến hành thí nghiệm hình 1.2a,b. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: GV yêu cầu các nhóm tiến hành thí nghiệm hình 1.2a,b.

HS nhận dụng cụ và tiến hành thí nghiệm theo nhóm, ghi kết quả của nhóm vào vở.

Trong quá trình hoạt động nhóm, GV quan sát học sinh tự học, thảo luận, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ. Ghi nhận kết quả làm việc của HS. c) Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Dự kiến: Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng truyền vào mắt ta.

22.3: Phân biệt nguồn sáng và vật sáng a) Mục tiêu hoạt động: Phân biệt nguồn sáng, vật sáng qua hình 1.2a, 1.3. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV yêu cầu HS quan sát hình 1.2a, 1.3 nhận biết vật nào tự phát ra ánh sáng, vật nào hắt lại ánh sáng. Hình thành khái niệm nguồn sáng và vật sáng.

- HS nhận nhiệm vụ và ghi kết quả vào vở.

- Trong quá trình hoạt động nhóm, GV quan sát học sinh tự học, thảo luận, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ. Ghi nhận kết quả làm việc của HS. c) Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Dự kiến: - Dây tóc bong đèn tự nó phát ra ánh sáng khi có dòng điện chạy qua gọi là nguồn sáng.

- Dây tóc bong đèn phát sáng và mảnh giấy trắng hắt lại ánh sáng từ vật khác chiếu vào nó gọi chung là vật sáng. => Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng. Vật sáng gồm nguồn sáng và những vật kắt lại ánh sáng chiếu vào nó.

2.3 Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập về nhận biết ánh sáng, nguồn sáng, vật sáng. a) Mục tiêu hoạt động: - Thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và luyện tập - Nội dung: Giao cho các nhóm thảo luận hoàn thành câu C4, C5. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: GV hướng dẫn HS thực hiện các câu hỏi được giao vào phiếu học tập.

HS tiến hành thảo luận nhóm hoàn thành kết quả vào phiếu học tập.

GV quan sát HS tự học, thảo luận, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ.

Ghi nhận kếtquả làm việc của HS. Hướng dẫn các nhóm HS đánh giá lẫn nhau, GV hệ thống và chốt kiến thức. c) Sản phẩm hoạt đông: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Dự kiến: C4. Bạn Thanh đúng vì tuy đèn có bật sáng nhưng không chiếu thẳng vào mắt ta.

GV: ………………..

3

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

C5. Khói gồm nhiều hạt nhỏ li ti, các hạt khói được đèn chiếu sáng trở thành các vật sáng. Các vật sáng nhỏ li ti xếp gần nhau tạo thành vệt sáng.

2.4. Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà a) Mục tiêu hoạt động: HStự vận dụng và tìm tòi các kiến thức trong bài học để vận dụng trong thực tế.

Nội dung: Mặt Trời gọi là gì? Mặt Trăng gọi là gì?. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: GV yêu cầu HS ghi nhiệm vụ vào vở về nhà tìm hiểu trả lời câu hỏi trên.

GV ghi nhận kết quả cam kết của HS c) Sản phẩm hoạt đông: Bài tự làm vào vở của HS. IV.Một vài câu hỏi kiểm tra đánh giá Câu 1: Vì sao ta nhìn thấy một vật ?

A. Vì ta mở mắt hướng về phía vật.

B. Vì mắt ta phát ra các tia sáng chiếu lên vật.

C. Vì có ánh sáng từ vật truyền vào mắt ta.

D. Vì vật được chiếu sáng.

Câu 2: Hãy chỉ ra vật nào dưới đây không phải là nguồn sáng?

A. Ngọn nến đang cháy.

B. Vỏ chai sáng chói dưới trời nắng.

C. Mặt trời.

D. Đèn ống đang sáng.

Câu 3: Vật nào dưới đây không phải là vật sáng?

A. Ngọn nến đang cháy.

B. mảnh giấy rắng đặt dưới ánh nắng Mặt trời.

C. Mảnh giấy đen đặt dưới ánh nắng Mặt trời.

D. Mặt trời.

GV: ………………..

4

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tuần 2 Tiết 2

Ngày soạn: 26/8/2018 Ngày dạy: 28/8/2018 Bài 2: SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG

I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức + Phát biểu được định luật truyền thẳng ánh sáng. + Nhận biết được đặc điểm của 3 loại chùm ánh sáng.

- Kỹ năng + Biểu diễn được đường truyền của ánh sáng(tia sáng) bằng đoạn thẳng có dấu mũi tên .

- Thái độ + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Đèn pin, ống trụ thẳng, ống trụ cong, 3 màn chắn, 3 kim ghim.

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm: Đèn pin, ống trụ thẳng, ống trụ cong, 3 màn chắn, 3 kim ghim.

III. Tổ chức các họat động của học sinh 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt động Tên hoạt động Thời lượng dự kiến Khởi động Hoạt Tạo tình huống 5 phút động1 vấn đề về nhận biết ánh sáng, nguồn sáng và vật sáng.

1. Nghiên cứu 10 phút đường truyền Hình thành kiến Hoạt động của ánh sang 2 2. Nghiên cứu 15 phút thức tia sáng,

GV: ………………..

5

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Hoạt động Hệ thống hóa 10 phút 3 kiến thức.

Vận dụng 5 phút Hoạt động Hướng dẫn về nhà 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Hiểu được đường truyền của tia sáng.

Nội dung:Thông qua việc quan sát hàng ngày, đặt câu hỏi tạo mâu thuẩn giữa kiến thức hiện có và kiến thức mới của học sinh.

Câu lệnh 1: khi đi ngoài trời nắng chúng ta có thấy ánh sáng không?

Câu lệnh 2: Ta đi ngoài nắng có ánh sáng mặt trời chiếu vào mắt ta, ta nhận biết được ánh sáng. Vậy, làm thế nào để biết ánh sáng đó phát ra đi theo hướng nào? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Cho HS ghi câu lệnh, ghi ý kiến cá nhân, và ý kiến của nhóm về kết quả trả lời của câu hỏi. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động của cá nhân, của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 2.2.1. Nghiên cứu đường truyền của ánh sáng a. Mục tiêu: Thông qua thí nghiệm H2.1, H2.2 giúp HS nhận biết và hiểu được ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.

Nội dung: Cho HS dự đoán xem ánh sáng đi theo đường thẳng, đường cong, đường gấp khúc? b. Hướng dẫn hoạt động: - GV yêu cầu HS chuẩn bị TN kiểm chứng. + Kiểm tra việc bố trí TN, HS làm TN như hình 2.2/SGK HS ghi nhiệm vụ chuyển giao của GV vào vở, quan sát và làm thí nghiệm rồi ghi ý kiến của mình vào vở. Sau đó thảo luận nhóm với các bạn xung quanh bằng cách ghi lại các ý kiến của bạn khác vào vở mình. Thảo luận nhóm thống nhất kết quả, ghi vào vở cá nhân ý kiến của nhóm. c. Sản phẩm của HS: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS về đường truyền của tia sang.

Dự kiến: - Đường truyền của ánh sáng trong không khí là đường thẳng.

- Trong môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.

2.2.2. Nghiên cứu thế nào là tia sáng, chùm sáng a. Mục tiêu: Thông qua thực tiễn và quan sát giúp HS nhận biết được tia sáng, các loại chùm sáng và kí hiệu của nó. b. Hướng dẫn hoạt động: - Yêu cầu HS đọc thông tin SGK và quan sát hình 2.5SGK - Giao nhiệm vụ cho các nhóm hoàn thành câu C3 - HS ghi ý kiến của mình và của nhóm vào vở Luyện tập

GV: ………………..

6

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động của cá nhân, của nhóm và nội dung vở ghi Dự kiên: - Chùm sáng song song: gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng.

- Chùm sáng hội tụ: gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng.

- Chùm sáng phân kỳ: gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng.

2.3 Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức – Luyện tập a) Mục tiêu hoạt động: - Thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và luyện tập - Nội dung: Giao cho các nhóm thảo luận hoàn thành câu C4, C5. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV hướng dẫn HS thực hiện các câu hỏi được giao vào phiếu học tập.

- HS tiến hành thảo luận nhóm hoàn thành kết quả vào phiếu học tập.

GV quan sát HS tự học, thảo luận, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ.

Ghi nhận kết quả làm việc của HS. Hướng dẫn các nhóm HS đánh giá lẫn nhau, GV hệ thống và chốt kiến thức. c) Sản phẩm hoạt đông: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Dự kiến: C4: Ánh sáng từ đèn phát ra đã truyền đến mắt ta theo đường thẳng.

C5: Đặt mắt sao cho chỉ nhìn thấy kim gần nhất mà không nhìn thấy 2 kim còn lại. Kim 1 là vật chắn sáng kim 2, kim 2 là vật chắn sáng kim 3. Do ánh sáng truyền theo đường thẳng nên ánh sáng từ kim 2,3 bị chắn không tới mắt.

2.4. Hoạt động 4: Vận dụng, tìm tòi mở rộng - Hướng dẫn về nhà a) Mục tiêu hoạt động: HStự vận dụng và tìm tòi các kiến thức trong bài học để vận dụng trong thực tế.

Nội dung: Dïng mét tÊm b×a cã dïi mét lç nhá ®Æt ch¾n s¸ng tr−íc mét ngän nÕn ®ang ch¸y vµ quan s¸t ¶nh cña nã trªn mµn? H·y vÏ c¸c ®−êng truyÒn cña c¸c tia s¸ng xuÊt ph¸t tõ ngän nÕn. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: GV yêu cầu HS ghi nhiệm vụ vào vở về nhà tìm hiểu trả lời câu hỏi trên.

GV ghi nhận kết quả cam kết của HS c) Sản phẩm hoạt đông: Bài tự làm vào vở của HS. * Hướng dẫn về nhà - Làm bài tập đã giao.

- Học bài cũ, chuẩn bị bài mới.

IV.Một vài câu hỏi kiểm tra đánh giá a. Giao nhau 1. Dïng c¸c tõ thÝch hîp trong khung ®Ó ®iÒn b. Loe réng ra khuyÕt ®Ó hoµn chØnh c¸c c©u sau: b. Héi tô Mét chïm s¸ng giíi h¹n bëi (1).......... .............. c. Giao nhau NÕu lµ chïm ph©n kú th× c¸c tia s¸ng (2)............ d. Hai tia s¸ng e. Song song f. C¸c tia s¸ng GV: ………………..

7

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Chän ®¸p ¸n ®óng trong c¸c ®¸p ¸n sau: A. (1) - a ; (2) - b.

B. (1) - d ; (2) - b.

C. (1) - c ; (2) - b. a. ®−ßng th¼ng D. (1) - e ; (2) - b. b. ®−êng bÊt kú.

E. (1) - f ; (2) - b. c. ®−êng cong.

2. ĐiÒn khuyÕt hoµn chØnh c©u sau: d. Mòi tªn §−êng truyÒn cña ¸nh ¸nh s¸ng ®−îc biÓu e. VÐc tdiÔn b»ng:..(1)...... cã (2).... ®Þnh h−íng. §¸p ¸n nµo sau ®©y ®óng?

A. (1) - a ; (2) - e B. (1) - a ; (2) - d C. (1) - b ; (2) - e D. (1) - c ; (2) - e E. (1) - b ; (2) - d 3. Dïng mét tÊm b×a cã dïi mét lç nhá ®Æt ch¾n s¸ng tr−íc mét ngän nÕn ®ang ch¸y vµ quan s¸t ¶nh cña nã trªn mµn? H·y vÏ c¸c ®−êng truyÒn cña c¸c tia s¸ng xuÊt ph¸t tõ ngän nÕn.

Tuần 3 Tiết 3

Ngày soạn: 2/9/2018 Ngày dạy: 4/9/2018

Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG ÁNH SÁNG I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức + Nhận biết được bóng tối, bóng nửa tối và giải thích được vì sao có hiện tượng nhật thực, nguyệt thực.

- Kỹ năng + Vận dụng định luật truyền thẳng ánh sáng. Giải thích một số hiện tượng trong thực tế và hiểu được một số ứng dụng của định luật truyền thẳng của ánh sáng .

- Thái độ + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

GV: ………………..

8

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. * Lồng ghép: GDBVMT (Hoạt động 2) II. Chuẩn bị 1. Giáo viên:Một đèn pin, 1 cây nến, 1 vật cản bằng bìa dày, 1 màn chắn.

Tranh vẽ nhật thực, nguyệt thực hoặc video về hiện tượng này.

2. Học sinh - SGK, SBT - Một đèn pin, 1 cây nến, 1 vật cản bằng bìa dày, 1 màn chắn.

III. Tổ chức các họat động của học sinh 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt động Tên hoạt động Thời lượng dự kiến Khởi động Hoạt Tạo tình huống 5 phút động1 vấn đề.

- Bóng tối, 10 phút bóng nửa tối Hình thành kiến Hoạt động - Nhật thức, 15 phút thức 2 nguyệt thực Hoạt động Hệ thống hóa 10 phút 3 kiến thức.

Vận dụng 5 phút Hoạt động Hướng dẫn về nhà 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc quan sát thực tế hàng ngày, đặt câu hỏi để tạo mâu thuẩn.

Nội dung: Thông qua thực tế yêu cầu HS trả lời câu hỏi Câu lệnh 1: Vào ban ngày trời nắng, em có thấy bóng mình trên mặt đất không?

Câu lệnh 2: Có những thời điểm trong ngày, có lúc ta thấy bóng mình rất rõ nhưng cũng có lúc lại mờ. Tại sao lại như vậy? b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức.

2.2.1. Bóng tối – Bóng nửa tối. a. Mục tiêu: Thông qua việc quan sát thực tế, giúp HS nhận biết bóng tối, bóng nửa tối.

Nội dung hoạt động: Học sinh thực hiện được các nhiệm vụ nghiên cứu theo phiếu học tập để trả lời câu hỏi lệnh 2. b. Gợi ý hoạt động: Luyện tập

GV: ………………..

9

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Dự kiến học sinh trả lời được ở phần khởi động nên giáo viên chuẩn hóa lại kiến thức nhanh.

- Học sinh làm việc cá nhân, đọc sách giáo khoa, quan sát dụng cụ, thiết kế các phương án thí nghiệm để hoàn thành phiếu học tập.

- HS làm việc theo nhóm, thống nhất phương án thiết kế và tiến hành thí nghiệm để hoàn thành phiếu học tập . c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và hoạt động của nhóm, nội dung vở ghi.

Dự kiến: - Bóng tối nằm phía sau vật cản, không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng truyền tới - Bóng nửa tối nằm phía sau vật cản chỉ nhận được ánh sáng từ một phần củanguồn sáng truyền tới.

2.2.2. Nhật thực, nguyệt thực: a. Mục tiêu: Thông qua viedeo hoặc tranh ảnh giúp học sinh hình thành khái niệm và nhận biết hiện tượng nhật thực toàn phần ( hay một phần ), nguyệt thực. b. Gợi ý hoạt động: - GV hệ thống kiến thức về quỹ đạo của Mặt trời, Mặt trăng và Trái đất.

- Thông qua việc quan sát viedeo hoặc tranh ảnh HS ghi lại nhiệm vụ của mình va của nhóm.

- Các nhóm thảo luận kết quả nội dung câu hỏi trong SGK, đưa ra ý kiến của nhóm và so sánh kết quả lẫn nhau. c. Sản phẩm hoạt động: - Cá nhân báo cáo kết quả hoạt động của cá nhân và của nhóm, và nội dung vở ghi.

Dự kiến: - Khi Mặt Trăng nằm trong khoảng từ Mặt Trời đến Trái Đất và thẳng hàng, trên Trái Đất xuất hiện nhật thực.

- Nhật thực toàn phần (hay một phần) quan sát được ở chỗ có bóng tối (hay bóng nữa tối) của Mặt Trăng trên Trái Đất.

- Nguyệt thực xảy ra khi Mặt Trăng bị Trái Đất che khuất không được Mặt Trời chiếu sáng.

2.3. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức – Luyện tập. a. Mục tiêu: Thảo luận nhóm để củng cố kiến thức và giải bài tập câu C6 Nội dung: - Báo cáo kết quả thảo luận của học sinh.

- Giao cho HS các bài tập đã được biên soạn. b) Gợi ý: - HS lên báo cáo.

- GV nhận xét kết quả báo cáo của HS và chuẩn hóa kiến thức. c) Sản phẩm: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. 2.4. Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà – Vận dụng, tìm tòi mở rộng a) Mục tiêu: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học và tương tác với cộng đồng.

GV: ………………..

10

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Nội dung: Tại sao trong lớp học, người ta không lắp một bóng đèn có công suất lớn ở giữa mà lại g n ắnhiều bóng nhỏ ở các vị trí khác nhau. b) Gợi ý: - GV yêu cầu HS ghi nhiệm vụ vào vở về nhà tìm hiểu và trả lời câu hỏi trên.

Ghi nhận kết quả cam kết của HS. c) Sản phẩm: Bài tự làm vào vở của HS. Dự kiến:Nhằm tránh hiện tượng bóng tối và bóng nữa tối khi HS ngồi viết bài. * HDVN: - Học bài cũ - Đọc trước bài 4 “Định luật phản xạ ánh sáng”.

IV.Một vài câu hỏi kiểm tra đánh giá Câu 1: Trong những trường hợp sau, trường hợp nào ánh sáng không truyền đi theo đường thẳng.

A. Ánh sáng truyền trong môi trường chân không B. Ánh sáng truyền đi trong một bản thủy tinh trong suốt C. Ánh sáng truyền từ bóng đèn đến mắt ta D. Ánh sánh truyền từ không khí vào thau nước Câu 2: Đứng trên mặt đất, trường hợp nào dưới đây ta thấy có nhật thực?

A. Ban đêm, khi Mặt Trời bị nửa ki của Trái Đất che khuất nên ánh sáng mặt trời không đến được nơi ta đứng B. Ban ngày, khi Mặt Trăng che khuất Mặt Trời, không cho ánh sáng mặt trời chiếu xuống mặt đất nơi ta đứng C. Ban ngày, khi Trái Đất che khuất Mặt Trăng D. Ban đêm, khi Trái Đất che khuất Mặt Trăng Câu 3: Chọn các từ đã cho để điền vào ô trống cho thích hợp: Đường thẳng, đường cong, trong suốt, không đồng tính A. Sở dĩ ánh sáng truyền thẳng là vì nó đã truyền đi trong môi trường…………………………..và đồng tính B. Trong môi trường trong suốt nhưng…………………………….ánh sáng có thể truyền đi theo………………………..

C. Khi từ môi trường không khí sang môi trường nước ánh sáng không truyền đi theo……………………………

Tuần 4 Tiết 4

GV: ………………..

Ngày soạn: 11/9/2018 Ngày dạy: 13/9/2018 ( 7B ); 14/9/2018 ( 7A )

11

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Bài 4: ĐỊNH LUẬT PHẢN XẠ ÁNH SÁNG I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức + Nêu được ví dụ về hiện tượng phản xạ ánh sáng. + Phát biểu được định luật phản xạ ánh sáng. + Nhận biết được tia tới, tia phản xạ, góc tới, góc phản xạ, pháp tuyến đối với sự phản xạ ánh sáng bởi gương phẳng.

- Kỹ năng + Biểu diễn được tia tới, tia phản xạ, góc tới, góc phản xạ, pháp tuyến trong sự phản xạ ánh sáng bởi gương phẳng. +Vẽ được tia phản xạ khi biết tia tới đối với gương phẳng, và ngược lại theo định luật phản xạ ánh sáng.

- Thái độ + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực tính toán.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Một đèn pin 6V-3W + nguồn điện 4 pin (hoặc biến thế nguồn), 1 bảng chia độ hình bán nguyệt từ 00 đến 1800, 1 gương phẳng có giá đỡ, màn chắn, giá quang học.

2. Học sinh: - SGK, SBT - Mỗi nhóm: Một đèn pin 6V-3W + nguồn điện 4 pin (hoặc biến thế nguồn), 1 bảng chia độ hình bán nguyệt từ 00 đến 1800, 1 gương phẳng có giá đỡ,màn chắn, giá quang học.

III. Hoạt động trên lớp 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt động Tên hoạt động Thời lượng dự kiến Khởi động Hoạt Tạo tình huống 5 phút động1 vấn đề.

- Tìm hiểu 8 phút gương phẳng Hình thành kiến Hoạt động - Định luật 17 phút thức 2 phản xạ ánh sang Luyện tập Vận dụng GV: ………………..

Hoạt động 3 Hoạt động

Hệ thống hóa kiến thức.

Hướng dẫn về 12

10 phút 5 phút Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tìm tòi mở rộng 4 nhà 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc quan sát thực tế hàng ngày, đặt câu hỏi để tạo mâu thuẩn.

Nội dung: Thông qua thực tế yêu cầu HS trả lời câu hỏi Câu lệnh 1: Trong các tiệm hớt tóc để có thể quan sát phần sau của tóc mình, người ta phải lắp dụng cụ gì?

Câu lệnh 2: Người ta dựa vào nguyên tắc nào để lắp được như thế? b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 2.2.1 Gương phẳng a. Mục tiêu: giúp HS nhận biết được đặc điểm của ảnh tạo bởi gương phẳng.

Nội dung: - Giới thiệu để học sinh biết vật như thế nào là gương phẳng.

- Cho học sinh quan sát bề mặt gương phẳng để nhận biết gương phẳng và quan sát trong gương thấy được gì? b. Gợi ý hoạt động - Nhận biết gương phẳng và hình quan sát được trong gương.

- Những vật có bề mặt nhẵn, phẳng có thể dung để soi ảnh của minh được xem la gương phẳng.

- Các nhóm thảo luận kết quả nội dung câu C1 đưa ra ý kiến của nhóm và so sánh kết quả lẫn nhau. c. Sản phẩm hoạt động: - Cá nhân báo cáo kết quả hoạt động của cá nhân và của nhóm, và nội dung vở ghi.

Dự kiến: C1: gương soi, tấm kính, mặt nước yên lặng, mặt gạch men…

2.2.2 Định luật phản xạ ánh sáng a. Mục tiêu: Qua thí nghiệm giúp HS nhận biết và hiểu được các khái niệm tia tới, tia khúc xạ, góc tới, góc khúc xạ, pháp tuyến , mối liên qua giữa chúng.

Nội dung: Làm thí nghiệm H4.2 b. Gợi ý hoạt động: - Giới thiệu dụng cụ TN( Pin, gương phẳng).

- Tiến hành TN để học sinh nhận biết hiện tượng phản xạ ánh sáng.

- Thông báo tia tới, tia phản xạ, pháp tuyến thông qua TN. - Giới thiệu mặt phẳng tới để HS nhận biết: Mặt phẳng chứa tia tới và phắp tuyến tại điểm tới gọi là mặt phẳng tới.

GV: ………………..

13

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- HS nhận dụng cụ và tiến hành thí nghiệm theo nhóm, ghi kết quả của nhóm vào vở.

- Các nhóm thảo luận kết quả nội dung câu C2, C3 đưa ra ý kiến của nhóm và so sánh kết quả lẫn nhau.

Trong quá trình hoạt động nhóm, GV quan sát học sinh tự học, thảo luận, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ. Ghi nhận kết quả làm việc của HS. c) Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Dự kiến: S

N

R

I

SI: Tia tới; IR: tia phản xạ IN: pháp tuyến Góc tới SIN = i, góc phản xạ NIR = i’ - Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng chứa tia tới và đường pháp tuyến của gương tại điểm tới.

- Góc phản xạ bằng góc tới.

2.3. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức – Luyện tập. a. Mục tiêu: Thảo luận nhóm để củng cố kiến thức và giải bài tập câu C4 Nội dung: - Báo cáo kết quả thảo luận của học sinh. b) Gợi ý: - HS lên báo cáo.

- GV nhận xét kết quả báo cáo của HS và chuẩn hóa kiến thức. c) Sản phẩm: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. 2.4. Hoạt động 4: Vận dụng, tìm tòi mở rộng - Hướng dẫn về nhà a) Mục tiêu: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học.

Nội dung: * Vận dụng: - Yêu cầu HS thực hiện bài tập sau: Hai tia tới SI và tia phản xạ IR tạo với nhau 1 góc 1200. Tính số đo góc tới và góc phản xạ. + HS vẽ hình minh họa để tính: Dự kiến 2i = 1200 ⇒ i = 600 ⇒ i’ = i = 600. b) Gợi ý:

GV: ………………..

14

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- GV yêu cầu HS ghi nhiệm vụ vào vở về nhà tìm hiểu và trả lời câu hỏi trên.

- Ghi nhận kết quả cam kết của HS. c) Sản phẩm: Bài tự làm vào vở của HS. * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 4.1-12 SBT trang 12,13,14.

- Đọc trước bài: “Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng.

Tuần 5 Tiết 5

Ngày soạn: 18/09/2018 Ngày dạy: 20/9/2018 ( 7B; 7A )

Bài 5: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI GƯƠNG PHẲNG I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức + Nêu được những đặc điểm chung về ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng: đó là ảnh ảo, có kích thước bằng vật, khoảng cách từ gương đến vật và ảnh bằng nhau.

- Kỹ năng + Vẽ được tia phản xạ khi biết tia tới đối với gương phẳng, và ngược lại theo định luật phản xạ ánh sáng hoặc vận dụng đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng. + Dựng được ảnh của một vật đặt trước gương phẳng - Thái độ: Cóý thức vận dụng kiến thức để giải thích 1 số hiện tượng đơn giản 2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

II/ Chuẩn bị : 1. Chuẩn bị của GV - Một đèn pin lade, 1 gương phẳng có giá đỡ, 1 gương trong, 2 viên pin giống nhau.

2. Chuẩn bị của HS - SGK, SBT. - Một đèn pin lade, 1 gương phẳng có giá đỡ, 1 gương trong, 2 viên pin giống nhau.

GV: ………………..

15

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

III. Hoạt động trên lớp 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt động Khởi động Hoạt động 1

Tên hoạt động Thời lượng dự kiến Tạo tình huống 7 phút vấn đề.

- Tính chất của 15 phút ảnh tạo bởi gương phẳng Hoạt động Hình thành kiến thức - giải thích sự 2 tạo thành ảnh 8 phút bởi gương phẳng Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 10 phút 3 kiến thức.

Vận dụng Hoạt động Hướng dẫn về 5 phút nhà 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc quan sát thực tế hàng ngày, đặt câu hỏi để tạo mâu thuẩn.

Nội dung: Thông qua câu chuyện của bé Lan đặt câu hỏi Câu lệnh 1: Cái mà bé Lan quan sát được ở mặt nước phẳng lặng gọi là gì?

Câu lệnh 2: Tại sao ảnh của ngọn tháp lại lộn ngược? nó có những tính chất gì? b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 2.2.1 Tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng a. Mục tiêu: giúp HS hiểu được đặc điểm và tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng.

Nội dung: làm thí nghiệm Hình 5.1, 5.2, 5.3 b. Gợi ý hoạt động - Học sinh làm việc cá nhân, đọc sách giáo khoa, quan sát dụng cụ, thiết kế các phương án thí nghiệm để hoàn thành phiếu học tập.

- Các nhóm thảo luận kết quả nội dung câu C1, C2, C3 đưa ra ý kiến của nhóm và so sánh kết quả lẫn nhau. c. Sản phẩm hoạt động: - Cá nhân báo cáo kết quả hoạt động của cá nhân và của nhóm, và nội dung vở ghi.

Dự kiến: GV: ………………..

16

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

C1: Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn, gọi là ảnh ảo.

C2: Độ lớn của ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng bằng độ lớn của vật.

C3: AA’ vuông góc MN, A và A’ cách đều MN. 2.2.2 Giải thích sự tạo thành ảnh bởi gương phẳng. a. Mục tiêu: giải thích được sự tạo thành ảnh bởi gương phẳng Nội dung: Yêu cầu HS thực hiện câu C4 b. Gợi ý hoạt động: - Giải thích cho HS biết vì sao ảnh tạo bởi gương phẳng là ảnh ảo.

- Các nhóm thảo luận kết quả nội dung câu C4 đưa ra ý kiến của nhóm và so sánh kết quả lẫn nhau.

- Quan sát khả năng học tập của HS để định hướng giúp đỡ. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi.

Dự kiến: S M I

K

- KL: Ta nhìn thấy ảnh ảo S’ vìS các tia phản xạ có đường kéo dài đi qua ảnh S’. * Ảnh của một vật là tập hợp ảnh của tất cả các điểm trên vật.

2.3. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức – Luyện tập. a. Mục tiêu: Thảo luận nhóm để củng cố kiến thức và giải bài tập câu C5 Nội dung: - Báo cáo kết quả thảo luận của học sinh. b) Gợi ý: - HS lên báo cáo.

- GV nhận xét kết quả báo cáo của HS và chuẩn hóa kiến thức. c) Sản phẩm: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Dự kiến: A B

B’

A’

2.4. Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà – Vận dụng, tìm tòi mở rộng a) Mục tiêu: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học. * Vận dụng: - Cho HS quan sát hình vẽ sau: B

A

•

GV: ………………..

17

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Yêu cầu HS vẽ ảnh A’B’ của AB qua gương phẳng. + Cho AB = 5cm, Điểm A cách gương 0,5cm. Hỏi ảnh của điểm B cách điểm B bao nhiêu cm?

- HS vẽ hình rồi tính BB’. b) Gợi ý: - GV yêu cầu HS ghi nhiệm vụ vào vở về nhà tìm hiểu và trả lời câu hỏi trên.

- Ghi nhận kết quả cam kết của HS. c) Sản phẩm: Bài tự làm vào vở của HS. * Hướng dẫn về nhà. + Học ghi nhớ, làm bài tập 5.1-6 sbt. + Chuẩn bị báo cáo thực hành bài 6: mỗi em phôtô mẫu báo cáo thực hành trang 19 để hôm sau làm báo cáo .

Tuần 5 Tiết 6

Ngày soạn: 19/9/2018 Ngày dạy: 21/9/2018 ( 7A ); 27/9/2018 ( 7B )

Bài 6: THỰC HÀNH: QUAN SÁT VÀ VẼ ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI GƯƠNG PHẲNG I. MỤC TIÊU 1.Kiến thức - Nhận biết được những đặc điểm chung về ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng: đó là ảnh ảo, có kích thước bằng vật, khoảng cách từ gương đén vật và ảnh bằng nhau.

2. Kỹ năng - Dựng được ảnh của một vật đặt trước gương phẳng.

3. Thái độ - Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

4. Các năng lực chính hướng tới sự hình thành và phát triển ở học sinh - Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

GV: ………………..

18

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực sáng tạo.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của GV - 1 gương phẳng có giá đỡ, 1 cây bút 2. Chuẩn bị của HS - SGK, SBT. - Mỗi nhóm chuẩn bị 1 gương phẳng có giá đỡ, thực hành.

III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động động Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 1 vấn đề.

Thực hành.Trả lời câu hỏi Hoạt động Hình thành kiến thức trong báo cáo 2 thực hành.

1 cây bút, báo cáo

Thời lượng dự kiến 5 phút 25 phút

Hoạt động Hệ thống hóa 5 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoàn thành báo 10 phút Hoạt động cáo. Hướng dẫn Tìm tòi mở rộng 4 về nhà 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc quan sát thực tế hàng ngày, đặt câu hỏi để tạo mâu thuẩn.

Nội dung:Yêu cầu HS ngồi yên ở 1 vị trí, sau đó đưa ra 1 gương phẳng để HS quan sát thấy được những gì ở trong gương, tiếp đó GV đưa gương tiến lại gần phía HS để HS quan sát tiếp. Thông qua quan sát thực tế đặt câu hỏi Câu lệnh 1: Trong trường hợp nào em quan sát thấy được nhiều ở trong gương?

Câu lệnh 2: Tại sao lại như vậy? ( trên cơ sở trả lời của HS ) b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 1. Thực hành: Xác định ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng Luyện tập

GV: ………………..

19

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. a. Mục tiêu - Xác định ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng, từ đó vẽ ảnh của vật tạo bởi gương phẳng. b. Hướng dẫn hoạt động - Yêu cầu HS đọc C1 SGK - Đọc C1 và ghi nhận yêu câu đề bài. + Giao dụng cụ TN và hướng dẫn HS tiến hành TN. + Nhận dụng cụ TN và tiến hành TN. c. Sản phẩm hoạt động + Thực hiện C1 và hoàn thành vào báo cáo.

Dự kiến: C1. a) Để quan sát ảnh song song, cùng chiều với vật ta phải đặt vật song song với gương.

- Để quan sát ảnh cùng phương, ngược chiều với vật thì phải đặt vật vuông góc với gương.

B b) Vẽ ảnh: Hình 2 Hình 1: A A’

B’ 2. Thực hành: Xác định vùng nhìn thấy của gương phẳng a. Mục tiêu: Xác định vùng nhìn thấy của gương phẳng.

Nội dung: làm thí nghiệm H6.2 b. Hướng dẫn hoạt động - Yêu cầu HS bố trí TN như hình 6.2 + HD học sinh để nhận biết vùng nhìn thấy (thị trường) của gương + Lưu ý cho HS: vùng nhìn thấy của gương phẳng phụ thuộc vào khoảng cách của mắt trước gương phẳng. + Các nhóm nhận biết vùng nhìn thấy của gương phẳng dưới sự giúp đỡ của GV. c. Sản phẩm hoạt động + Thực hiện C2, C4 và hoàn thành vào báo cáo.

Dự kiến: C2: Di chuyển gương từ từ ra xa mắt, bề rộng vùng nhìn thấy của gương phẳng sẽ nhỏ dần.

C4.

GV: ………………..

20

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Không nhìn thấy điểm N vì mắt không nhìn thấy N’ ( các tia phản xạ kéo dài không lọt vào mắt ) - Nhìn thấy điểm M vì các tia phản xạ lọt vào mắt có đường kéo dài qua M’ 2.3 Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức a. Mục tiêu: Hệ thống lại kiến thức đã hình thành cho HS b. Gợi ý hoạt động.

Trên cơ sở kết quả có được qua thí nghiệm thực hành yêu cầu các em hoàn thành mâu báo cáo c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo 2.4 Hoạt động 4: Hoàn thành báo cáo. Hướng dẫn về nhà a) Mục tiêu hoạt động: Xử lý thông tin, hoàn thành báo cáo thực hành giúp HS khắc sâu kiến thức. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV yêu cầu hoàn thành báo cáo thực hành. Thu báo cáo. Yêu cầu HS thu dọn dụng cụ và vệ sinh phòng thực hành. Nhận xét tinh thần, thái độ làm việc của các nhóm.

- Dặn dò HS về nhà chuẩn bị trước bài 7.

- HS dựa vào kết quả thí nghiệm, tính toán và hoàn thành báo cáo thực hành nộp cho GV. Thu dọn dụng cụ, vệ sinh phòng học. c) Sản phẩm: Báo cáo thực hành và nội dung vở ghi của HS. Tuần 6 Tiết 7 )

Ngày soạn: ..../10/2018 Ngày dạy: 28/9/2018 ( 7A ); 4/10/2018 ( 7B Bài 7: GƯƠNG CẦU LỒI

I. MỤC TIÊU 1.Kiến thức - Nhận biết được những đặc điểm chung về ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi: đó là ảnh ảo, có kích thước nhỏ vật.

- Nêu được ứng dụng chính của gương cầu lồi là tạo ra vùng nhìn thấy rộng 2. Kỹ năng - Giải thích được một số ứng dụng của gương cầu lồi trong đời sống.

3. Thái độ

GV: ………………..

21

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

4. Các năng lực chính hướng tới sự hình thành và phát triển ở học sinh - Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH: 1. Chuẩn bị của GV: - 1 gương cầu lồi, 1 gương phẳng có giá đỡ, 2 viên pin giống nhau.

2. Chuẩn bị của HS: - SGK, SBT. - 1 gương cầu lồi, 1 gương phẳng có giá đỡ, 2 viên pin giống nhau.

III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 7 phút 1 vấn đề.

- Ảnh của một vật tạo bởi 23 phút Hoạt động gương cầu lồi.

Hình thành kiến thức 2 - Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi.

Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 8 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Hướng dẫn về 7 phút nhà 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc quan sát thực tế hàng ngày, đặt câu hỏi để tạo mâu thuẩn.

Nội dung:Cho HS quan sát một gương cầu lồi, Sau đó GV cho HS quan sát hình 7.4 giới thiệu thêm về nơi đặt loại gương này (ở đường gấp khúc trên đèo). Giới thiệu cho HS biết về gương cầu lồi và đặt câu hỏi Câu lệnh 1: Em nhìn thấy loại gương này ở đâu?

Câu lệnh 2: Tại sao ở những nơi đó lại đặt loại gương này mà không đặt gương phẳng có cùng kích thước? b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn.

GV: ………………..

22

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 2.2.1. Tìm hiểu tính chất của ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi a. Mục tiêu: Nhật biết được đặc điểm ảnh của vật tạo bởi gương cầu lồi. b. Gợi ý hoạt động: - Yêu cầu HS quan sát hình 7.1 SGK và cho nhận xét ban đầu về các tính chất của ảnh + Ảnh đó có phải là ảnh ảo không? Vì sao? + Nhìn thấy ảnh lớn hơn hay nhỏ hơn vật? + Gọi một vài HS nêu nhận định ban đầu và ghi nhận ban đầu đó. + Cá nhân HS thực hiện yêu cầu của GV. - Yêu cầu các nhóm các nhóm tiến hành TN kiểm tra lần lượt từng tính chất ảnh.

- Giúp đỡ các nhóm trong quá trình làm TN như: kiểm tra ảnh ảo như thế nào? Làm thế nào để so sánh ảnh với vật. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi về nội dung câu C1 Dự kiến: C1. Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi có các tính chất sau: - Ảnh ảo, không hứng được trên màn chắn.

- Ảnh nhỏ hơn vật.

2.2.2 Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi. a. Mục tiêu: b. Gợi ý hoạt động: - Nhắc lại vùng nhìn thấy của gương phẳng.

- Yêu cầu HS đọc thông tin sgk để ghi nhận thông tin.

- Nhắc lại nhiệm vụ làm TN. - Yêu cầu các nhóm tiến hành TN và trả lời C2. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

Dự kiến: C2. Bề rộng vùng nhìn thấy của gương cầu lồi lớn hơn.

KL: Nhìn vào gương cầu lồi, ta quan sát được một vùng rộng hơn so với gương phẳng có cùng kích thước.

2.3. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức – Luyện tập. a. Mục tiêu: Thảo luận nhóm để củng cố kiến thức và giải bài tập câu C3, C4 Nội dung: - Báo cáo kết quả thảo luận của học sinh. b) Gợi ý hoạt động: - Yêu cầu cá nhân HS vận dụng kiến thức đã học trả lời C3,4.

- HS lên báo cáo.

GV: ………………..

23

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- GV nhận xét kết quả báo cáo của HS và chuẩn hóa kiến thức. c) Sản phẩm: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Dự kiến: C3: Làm như thế giúp người lái xe quan sát được vùng đằng sau xe nhiều hơn, giúp lái xe an toàn.

C4: Giúp người lái xe quan sát được đoạn đường và vật cản bên phía kia đường giúp lái xe an toàn.

2.4. Hoạt động 4: Vận dụng, tìm tòi mở rộng - Hướng dẫn về nhà: a) Mục tiêu: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học. * Vận dụng: H: Một người đang lái xe tải nhìn vào gương chiếu hậu thấy có một chiếc xe máy đi phía sau bật đèn xin nhanh bên trái. Hỏi người lái xe máy rẽ về phía nào?

TL: Người lái xe máy rẽ về phía bên trái. b) Gợi ý: - GV yêu cầu HS ghi nhiệm vụ vào vở về nhà tìm hiểu và trả lời câu hỏi trên.

- Ghi nhận kết quả cam kết của HS. * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 7.1,2,5,6,7 SBT trang 18,19.

- Đọc trước bài “Gương cầu lõm” SGK. c) Sản phẩm: Bài tự làm vào vở của HS. IV. Câu hỏi kiểm tra đánh giá: 1. Cho S vµ S’ lµ vËt vµ ¶nh qua g−¬ng cÇu låi. Đ−êng th¼ng xx’ lµ ®−êng nèi t©m vµ ®Ønh cña g−¬ng. B»ng phÐp vÏ h·y x¸c ®Þnh ®Ønh g−¬ng vµ t©m cña g−¬ng.

S * S’ * x

x’

2. Vẽ ¶nh cña vËt AB qua g−¬ng cÇu låi A B

GV: ………………..

O

24

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tuần 7 Tiết 8 7B )

Ngày soạn: 3/10/2018 Ngày dạy: 5/10/2018 ( 7A ); 11/10/2018 ( Bài 8: GƯƠNG CẦU LÕM

I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức - Nhận biết được những đặc điểm chung về ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lõm: đó là ảnh ảo, có kích thước lớn hơn vật.

- Nêu được ứng dụng chính của gương cầu lõm là có thể biến đổi một chum tia song song thành chùm tia phản xạ hội tụ tại một điểm, hoặc có thể biến đổi chum tia tới phân kỳ thành chùm tia phản xạ song song.

2. Kỹ năng - Giải thích được một số ứng dụng của gương cầu lõm trong đời sống.

3. Thái độ - Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

4. Các năng lực chính hướng tới sự hình thành và phát triển ở học sinh

GV: ………………..

25

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH: 1. Chuẩn bị của GV: - 1 gương cầu lõm có giá đỡ, 2 viên pin giống nhau, đèn tia lade, màn chắn.

- 1 tranh về việc bác sĩ khám răng có gương cầu lõm.

2. Chuẩn bị của HS: - 1 gương cầu lõm có giá đỡ, 2 viên pin giống nhau, đèn tia lade, màn chắn.

III/. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 7 phút 1 vấn đề.

- Ảnh tạo bởi gương cầu lõm 23 phút Hoạt động Hình thành kiến thức - Sự phản xạ 2 trên gương cầu lõm.

Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 8 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Hướng dẫn về 7 phút nhà 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc quan sát thực tế hàng ngày, đặt câu hỏi để tạo mâu thuẩn.

Nội dung:Cho HS quan sát 1 tranh về việc bác sĩ khám răng có gương cầu lõm.

Câu lệnh : Tại sao khi khám răng bác sĩ lại dùng gương cầu lõm mà không dùng gương phẳng hay gương cầu lồi. b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 2.2.1. Ảnh tạo bởi gương cầu lõm.

GV: ………………..

26

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. a. Mục tiêu: giúp HS hiểu tính chất ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lõm b. Gợi ý hoạt động: - Yêu cầu HS quan sát hình 8.1 SGK và cho nhận xét ban đầu về các tính chất của ảnh: + Ảnh đó có phải là ảnh ảo không? Vì sao? + Nhìn thấy ảnh lớn hơn hay nhỏ hơn vật? + Gọi một vài HS nêu nhận định ban đầu và ghi nhận ban đầu đó.

- Yêu cầu các nhóm các nhóm tiến hành TN kiểm tra lần lượt từng tính chất ảnh, và trả lời câu C1, C2 c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi Dự kiến: C1. Ảnh ảo, lớn hơn vật C2. Ảnh ảo tạo bởi gương cầu lõm lớn hơn ảnh ảo tạo bởi gương phẳng cùng kích thước.

2.2.2 Sự phản xạ ánh sáng trên gương cầu lõm. a. Mục tiêu: Hiểu được tính chất của các chùm tia qua gương cầu lõm và nêu và giải thích được ứng dụng của nó trong thực tế. b. Gợi ý hoạt động: - Giới thiệu cách tiến hành TN đối với chùm tia sáng song song.

- Tiến hành TN, yêu cầu hs quan sát chùm tia phản xạ có đặc điểm gì?

- Yêu cầu các nhóm các nhóm trả lời câu C1, C2 c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi Dự kiến: C3: Chùm tia phản xạ hội tụ tại một điểm.

C4: Thiết bị đó biến đổi chùm sáng song song của Mặt Trời thành chum sáng hội tụ tại điểm đặt vật nên tại vị trí đó năng lượng mặt trời lớn sẽ đốt nóng vật.

2.3. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức – Luyện tập a. Mục tiêu: Thảo luận nhóm để củng cố kiến thức và giải bài tập câu C6, C7 Nội dung: - Báo cáo kết quả thảo luận của học sinh. b) Gợi ý hoạt động: - Yêu cầu cá nhân HS vận dụng kiến thức đã học trả lời C6,7.

- HS lên báo cáo.

- GV nhận xét kết quả báo cáo của HS và chuẩn hóa kiến thức. c) Sản phẩm: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Dự kiến: C6: pha đèn pin đã có tác dụng biến đổi chùm phân kỳ thùm chum song song.

C7: Xoay ra xa 2.4 Hoạt động 4: Vận dụng, tìm tòi mở rộng - Hướng dẫn về nhà:

GV: ………………..

27

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. a) Mục tiêu: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học. * Tìm tòi: Chuyện xưa kể rằng “Nhà bác học Ác-si-mét đã dùng gương cầu lõm lớn để đót cháy chiến thuyền giặc xâm lược đất nước mình”. Theo em, ông đã thực hiện như thế nào để làm được điều đó?

Dự kiến: Ông đã lợi dụng ánh sáng Mặt Trời là chùm tia sáng song song này, ông cho chùm tia sáng này chiếu thẳng vào gương cầu, khi đó chùm tia phản xạ sẽ hội tụ tại một điểm. Điểm này hội tụ rất nhiều tia sáng Mặt Trời nên nó rất nóng. Thuyền giặc đi qua điểm này dễ dàng bị bốc cháy. b) Gợi ý: - GV yêu cầu HS ghi nhiệm vụ vào vở về nhà tìm hiểu và trả lời câu hỏi trên.

- Ghi nhận kết quả cam kết của HS. c) Sản phẩm: Bài tự làm vào vở của HS. * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 8.1 -8 SBT. - Làm các bài tập phần tổng kết ôn tập chương 1.

Tuần 8 – Tiết 9 Ngày soạn: 10/10/2018 7B )

Ngày dạy: 12/10/2018 ( 7A ); 18/10/2018 (

Bài 9 : TỔNG KẾT CHƯƠNG I : QUANG HỌC

GV: ………………..

28

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

I/ Mục tiêu : 1. Kiến thức: - Ôn lại, củng cố lại những kiến thức cơ bản liên quan đến sự nhìn thấy vật sáng, sự truyền ánh sáng, sự phản xạánh sáng, tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng, gương cầu lồi, gương cầu lõm 2. Kĩ năng: - Trả lời được các câu hỏi và bài tập 3. Thái độ: - Cóý thức vận dụng kiến thức để giải thích 1 số hiện tượng đơn giản 4. Các năng lực chính hướng tới sự hình thành và phát triển ở học sinh - Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo.

II/ Chuẩn bị : Giáo viên và học sinh nghiên cứu kĩ những bài đã học ở sgk III/. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Tên hoạt động Thời lượng dự Hoạt động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 7 phút 1 vấn đề.

- Ôn lại những Hoạt động kiến thức cơ 10 phút Hình thành kiến thức 2 bản ở phần tự kiểm tra Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 24 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Hướng dẫn về 7 phút nhà 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua nội dung học tập. b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 2.2.1. Tự kiểm tra

GV: ………………..

29

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. a. Mục tiêu: - Nhớ lại một số kiến thức đã học. b. Gợi ý hoạt động - Cho HS tự kiểm tra từ câu 1 đến câu 7.

- Trong quá trình HS trao đổi, nhớ lại kiến thức cũ, quan sát giúp đỡ và hệ thống lại kiến thức trọng tâm đã học. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi Dự kiến I/ Phần tự kiểm tra: 1. Câu C Đúng 2. Câu B đúng 3.Trong môi trường trong suốt và đồng tính , ánh sáng truyền theo đường thẳng 4. Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng tới và ở phía bên kia pháp tuyến so vơi tia tới 5 Ảnh ảo, bằng vật .Khoảng cách từ vật tới gương bằng khoảng cách từ gương tới ảnh 6. Ảnh tạo bởi gương càu lồi là ảnh ảo nhỏ hơn vật 7. Ảnh tạo bởi gương cầu lơm là ảnh ảo lớn hơn vật 2.3.Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức: Bài tập vận dụng a. Mục tiêu: Vận dụng được kiến thức đã học để vẽ ảnh của vật tạo bởi gương phẳng. b. Gợi ý hoạt động - Cho hs thảo luận C1 - Hướng dẫn các em giải các câu C2,C3 - Đinh hướng cho HS thực hiện trò chơi ô chữ c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi Dự kiến C1. a) S'1 là ảnh của S1 và S'2 là ảnh của S2 tạo bởi gương. b) Vẽ hai chùm tia tới lớn nhất xuất phát từ S1, S2 và hai chùm tia phản xạ tương ứng trên gương như h́ nh vẽ :

c) Để mắt trong vùng gạch chéo sẽ nh́ n thấy đồng thời ảnh của hai điểm sáng.

GV: ………………..

30

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

C2.

- Giống nhau: Ảnh quan sát được trong ba gương đều là ảnh ảo.

- Khác nhau: • Ảnh ảo tạo bởi gương phẳng bằng người đứng trước gương.

• Ảnh tạo bởi gương cầu lồi bé hơn người đứng trước gương.

• Ảnh tạo bởi gương cầu lơm lớn hơn người đứng trước gương.

C3/

* Trò chơi ô chữ: 1. Vật sáng 2. .Nguồn sáng 3. . Ảnh ảo 4. . Ngôi sao 5. Pháp tuyến 6. bóng đèn 7. Gương phẳng 2.4. Hoạt động 4. Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu: Nêu lại những kiến thức trọng tâm đã học giúp HS khắc sâu kiến thức hơn. b. Gợi ý hoạt động: - Giao nhiệm vụ cho HS về những kiến thức đã học từ đầu HK c. Sản phẩm hoạt động: - Nội dung vở ghi của HS - Giấy, bút, kiến thức để chuẩn bị kiểm tra 1 tiết

GV: ………………..

31

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tuần 10 – Tiết 10 Ngày soạn: 23/10/2018

Ngày kiểm tra: 25/10/2018 ( 7B ) Ngày kiểm tra: 26/10/2018 ( 7A ) KIỂM TRA 1 TIẾT

I/ mục tiêu: 1. Kiến thức: - Kiểm tra, đánh giá mức độ nhận thức của học sinh về các kiến thức vật líđã học trong chương quang hoc 2. Kĩ năng: - Rèn luyện kỹ năng tư duy, giải các bài tập vật lí GV: ………………..

32

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

3. Thái độ: - Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác.

- Cóý thức nghiêm túc, tự lực làm bài.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực giải quyết vấn đề - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác nhóm - Năng lực tính toán II.ChuÈn bÞ : 1.GV : §Ò,®¸p ¸n kiÓm tra.

2.HS : kiÕn thøc, giÊy kiÓm tra.

III. Tổ chức các hoạt động của học sinh: 1. MA TRẬN TRẮC NGHIỆM TS Số tiết quy Số câu tiết lý đổi Tổng thuyết Nội dung số tiết VD BH VD NB TH VD C Quang Học Tổng

Điểm số

BH

VD

9

8

5,6

3,4

2

2

1

1

9

8

5,6

3,4

2

2

1

1

2. MA TRẬN TỰ LUẬN

Nội dung

TS Số tiết quy tiết lý đổi Tổng thuyết số tiết

BH

VD

Số câu Điểm số

NB

TH

VD

VD C

BH

VD

Cơ học

9

8

5,6

3,4

1

1

2

4

4

Tổng

9

8

5,6

3,4

1

1

2

4

4

3. MA TRẬN ĐỀ

Tên chủ đề

GV: ………………..

Nhận biết

Cấp độ kiến thức Thông Vận dụng hiểu

33

Cộng

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

TNK Q

TL

TNK Q

Cấp độ thấp TL

TNK Q

TL

Cấp độ cao TN TL KQ

biết 1. Sự truyền ánh Nhận được rằng, ta sáng nhìn thấy các vật khi có ánh sáng từ các vật đó truyền vào mắt ta, Số câu hỏi Số điểm Tỉ lệ 2. Định luật phản xạ ánh sáng Số câu Số điểm Tỉ lệ 3. Ảnh của vật tạo bởi gương phẳng

Số câu hỏi Số điểm Tỉ lệ 5. Gương cầu lồi, gương cầu lõm

Số câu hỏi

GV: ………………..

1

1

0,5 5%

0,5 10%

Hiểu được Vận dụng Phát biểu mối quan được định luật được định hệ giữa góc phản xạ ánh luật phản xạ sáng để xác tới và góc ánh sáng định các góc khúc xạ 1 1 1 2 2 0,5 20% 20% 5% - Vận dụng được tính chất ảnh để xác định khoảng cách.

- Vẽ được ảnh của vật tạo bởi gương phẳng 1 1 1 2 0,5 2 20% 5% 20% Nhận biết So sánh được đặc được đặc điểm ảnh của điểm ảnh các gương của các đã học gương 1 2

34

3 4,5 45%

3 4,5 45%

Năm học: 2018 – 2019

3

Trường……….

Số điểm Tỉ lệ TS câu TS điểm Tỉ lệ

0,5 5%

4 40% 3 3

2 4

2 3

30%

40%

30%

4,5 45% 7 10 100 %

IV. Đề kiểm tra : I.Trắc nghiệm :(2đ) 1.Khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng nhất của các câu sau:(1đ ) Câu1: (NB) Ta nhìn thấy vật khi : A. Ta mở mắt hướng về phía vật B. Mắt ta phát ra ánh sáng chiếu tới vật C. Có ánh sáng từ vật truyền vào mắt ta Câu 2: ( NB ) Ảnh tạo bởi gương cầu lồi là ảnh: A. Không hứng được trên màn và nhỏ hơn vật B. Hứng được trên màn nhỏ hơn vât C. Hứng được trên màn lớn hơn vật Câu 3 ( VD ). Chiếu một tia sáng lên một gương phẳng ta thu được một tia phản xạ tạo với tia tới một góc 400. Góc tới có giá trị nào sau đây?

A. 200 B. 400 C. 600 Câu 4 ( VD ). Một người cao 1,6m đứng trước gương phẳng cho ảnh cách gương 2,5m . Hỏi người đó cách ảnh của mình bao nhiêu?

A. 5m B. 1,25m C. 3,2m II.Tự luận: (8đ) C©u1 ( NB ) (2®) . Ph¸t biÓu ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng ?

Câu 2 ( VD ). Cho gương phẳng MN và tia sáng SI như sau hãy vẽ tia phản xạ IR? ( 2đ) S

M N

I Câu 3 ( VD ). Cho gưong phẳng MN và vật AB như sau hãy vẽ ảnh của vật AB qua gương MN? ( 2đ ) A B

GV: ………………..

35

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

M

N

C©u 4 ( TH ). So s¸nh sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a ¶nh t¹o bëi g−¬ng cÇu låi vµ g−¬ng cÇu lâm cña cïng mét vËt ? ( 2đ ) Đáp án I.Trắc nghiệm: Mỗi câu đúng đạt 0,5 điểm 1 2 3 4 A X X X B C X B .Tự luận : C©u1 :(2®) . Tia ph¶n x¹ n»m trong cïng mÆt ph¼ng víi tia tíi vµ ®−êng ph¸p tuyÕn cña g−¬ng ë ®iÓm tíi.

Gãc ph¶n x¹ b»ng gãc tíi (i =i’ ) Câu 2:Câu3S

N

R A B

M

P

M

N

A

B

C©u 4 : (2® ) • Gièng nhau : ¶nh lµ ¶nh ¶o, kh«ng høng ®−îc trªn mµn ch¾n .

• Kh¸c nhau : ¶nh t¹o bëi g−¬ng cÇu låi nhá h¬n vËt cßn ¶nh t¹o bëi g−¬ng cÇu lâm th× lín h¬n vËt.

Tuần 11 – Tiết 11 Ngày soạn: 30/10/2018

Ngày dạy: 01/11/2018 ( 7B ) Ngày dạy: 02/11/2018 ( 7A ) CHƯƠNG II: ÂM HỌC Bài 10: NGUỒN ÂM

I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nhận biết một số nguồn âm thường gặp. + Nêu được nguồn âm là vật dao động - Kỹ năng:

GV: ………………..

36

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. + Chỉ ra vật dao động trong một số nguồn âm: Trống, ống sáo, âm thoa…..

- Thái độ: + Nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mĩ trong lúc làm TN. 2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Dây cao su, âm thoa, trống, dùi trống 2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm HS: Dây cao su, âm thoa, trống, dùi trống III/. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 7 phút 1 vấn đề.

- Nhận biết 20 phút Hoạt động nguồn âm Hình thành kiến thức 2 - Đặc điểm của nguồn âm Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 10 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Hướng dẫn về 8 phút nhà 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc quan sát thực tiễn đặt câu hỏi tạo mâu thuẩn Câu lệnh 1: Tín hiệu nào cho biết bắt đầu và kết thúc một tiết học ?

Câu lệnh 2: Vậy, tiếng trống trường là một loại âm thanh ( thông qua trả lời của HS ). Vậy những âm thanh đó được tạo ra như thế nào và vật nào phát ra âm thanh? b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 2.2.1 Nhận biết nguồn âm a. Mục tiêu:Nhận biết một số nguồn âm thường gặp.

GV: ………………..

37

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. b. Gợi ý hoạt động - Yêu cầu HS lắng nghe một số âm thanh xung quanh mình.

- HS kể tên các âm thanh nghe được và vật phát ra âm thanh.

- Thực hiện cấu C1, C2 c. Sản phẩm hoạt động Kết quả thực hiện câu C1, C2 Dự kiến: C1: Tieáng coøi oâtoâ, tieáng noùi chuyeän , troáng, ñaøn . . . . .

C2/ 2.2.2. Các nguồn âm có đặc điểm chung gì? a. Mục tiêu: Nêu được nguồn âm là vật dao động b. Gợi ý hoạt động - Tiến hành một số thí nghiệm để tìm hiểu đặc điểm chung của nguồn âm.

- TN với sợi dây cao su: yêu cầu một bàn gồm 2 HS thực hiện như sgk (Gv nêu cách làm TN). + Lắng nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV + Chỉ cho HS biết thế nào là vị trí cân bằng.

H: Hãy quan sát dây cao su và lắng nghe, rồi mô tả điều em nhìn và nghe được.

TL: trả lời điều nhìn thấy và nghe được + Nhận xét, kết luận.

- Tiến hành TN với trống: + Dùng dùi gõ vào trống? Yêu cầu HS lắng nghe âm thanh phát ra và cho biết vật nào phát ra âm? Vật đó có rung động không? Nhận biết điều đó bằng cách nào? + Quan sát TN và trả lời câu hỏi, nêu phương án. Nghe được âm thanh từ trống phát ra. + Giúp HS kiểm tra sự rung động của mặt trống. + HS kiểm tra sự rung động của mặt trống dưới sự HD của GV (đặt lên mặt trống một số mảnh giấy, gõ trống sẽ thấy giấy bay lên).

- Nêu khái niệm dao động để HS biết. + HS ghi nhận.

- Tiến hành TN với âm thoa và yêu cầu HS trả lời C5 - Quan sát, trả lời: âm thoa phát ra âm thanh, kiểm tra bằng cách đặt 1 quả cầu bấc ở 1 nhánh của âm thoa, gõ vào âm thoa thì quả cầu bấc sẽ rời khỏi nhánh âm thoa. + Nhận xét và rút ra kết luận c. Sản phẩm hoạt động Dự kiến C3.Dây cao su phát ra âm và dao động qua lại VTCB. C4. Cốc thuỷ tinh phát ra âm . Thành cốc dao động C5. Âm thoa dao động phát ra âm Kết luận:Khi phát ra âm, các vật đều dao động.

2.2.3 Hệ thống hóa kiến thức – Luyện tập a. Mục tiêu GV: ………………..

38

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Thông qua nội dung học tập vận dụng vào thực tế cuộc sống và giải thích được một số hiện tượng liên quan đến âm Nội dung: Cho HS làm bài tập vận dụng câu C6, C7, C8 b. Gợi ý hoạt động: - Ghi nhiệm vụ vào vở - Ghi ý kiến cá nhân và của nhóm - Quan sát giúp đỡ nếu HS gặp khó khăn c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi Dự kiến C6: Cầm tờ giấy rung rung C7: + Đàn ghi ta, dây đàn dao động. + Sáo: không khí trong ống sáo C8: Bỏ một vài mảnh giấy vào trong ống.

2.2.4. Vận dụng, tìm tòi - Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu: thông qua tiếp thu kiến thức vận dụng vào thực tế * Vận dụng: - Làm thế nào để cho tiếng trống được vang? Các em hãy kiểm tra với cái trống đang có? Và tại sao phải làm như vậy? b. Gợi ý hoạt động Khi đánh trống phải gõ dùi trống vào mặt trống một cách dứt khoát sao cho thời gian dùi trống chạm vào mặt trống là rất ngắn. Vì: làm như thế mặt trống sẽ dao động ngay và tạo ra âm thanh. * HDVN: - Học bài; làm các bài tập 10.1,2,36,7,8,9,10,11 SBT trang 23,24.

- Nếu có điều kiện hãy thực hiện câu C8.

- Kẻ bảng c1 trang 31 SGK. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi IV. Câu hỏi KTĐG Câu 1.

Nếu em thổi vào miệng một lọ nhỏ, cột không khí trong lọ sẽ dao động và phát ra âm. Hãy tìm cách kiểm tra cột không khí phát ra âm có dao động không?

HD: Có thể kiểm tra sự dao động của cột không khí bằng cách dán vài tua giấy mỏng vào miệng lọ sẽ thấy tua giấy rung động.

Câu 2. Vật phát ra âm trong các trường hợp nào dưới đây A. Khi kéo căng vật.

B. Khi uốn cong vật C. Khi nén vật.

D. Khi làm vật dao động Câu 3. Ta nghe được tiếng hát của ca sĩ trên Ti vi. Vậy đâu là nguồn âm?

A. Người ca sĩ phát ra âm.

B. Từ núm điều chỉnh âm thanh của Ti vi.

C. Màn hình Ti vi dao động phát ra âm.

D. Màn lao trong Ti vi dao động phát ra âm.

GV: ………………..

39

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tuần 12 – Tiết 12 Ngày soạn: 06/11/2018

Ngày dạy: 08/11/2018 ( 7B ) Ngày dạy: 09/11/2018 ( 7A ) Bài 11: ĐỘ CAO CỦA ÂM

I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nhận biết được âm cao (bổng) có tần số lớn, âm thấp (trầm) có tần số nhỏ.Nêu được ví dụ.

- Kỹ năng: + Làm được một số TN đơn giản.

- Thái độ: GV: ………………..

40

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. + Nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mĩ trong lúc làm TN. 2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề. * Lồng ghép: GDBVMT (phần vận dụng) II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Một giá đỡ có thanh ngang, 2 con lắc có chiều dài khác nhau, 1 thanh thép đàn hồi, hộp cộng hưởng, 1 đĩa nhựa được đục lỗ cách đều nhau được gắn vào một trục của động cơ, 1 biến thế nguồn, dây dẫn, 1 mảnh phim nhựa.

- Bảng phụ câu C1.

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm HS: Một giá đỡ có thanh ngang, 2 con lắc có chiều dài khác nhau, 1 thanh thép đàn hồi, hộp cộng hưởng, 1 đĩa nhựa được đục lỗ cách đều nhau được gắn vào một trục của động cơ, 1 biến thế nguồn, dây dẫn, 1 mảnh phim nhựa.

III/. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 5 phút 1 vấn đề.

- Dao động nhanh, chậm - 10 phút Hoạt động Tần số Hình thành kiến thức 2 - Âm cao, âm 15 phút thấp Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 10 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Hướng dẫn về 5 phút nhà 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc cho HS quan sát thực tiễn đặt câu hỏi tạo mâu thuẩn.

Nnội dung: Mở bài hát “Người thầy” cho HS nghe. Gọi 1 bạn nam và 1 bạn nữ hát lại 1 đoạn trong bài hát, yêu cầu các HS khác lắng nghe.

Câu lệnh 1: Em có thể phân biệt được giọng của bạn nam và bạn nữ không?

Câu lệnh 2: Khi bạn nữ và bạn nam phát ra âm khác nhau như thế thì phải cần điều kiện gi? b. Gợi ý hoạt động:

GV: ………………..

41

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 2.2.1 – Dao động nhanh, chậm – Tần số a. Mục tiêu: Nhận biết khi nào vật dao động nhanh, khi nào vật dao động chậm. b. Gợi ý hoạt động - GV giới thiệu TN và cách tiến hành TN. - HS bố trí TN và tiến hành TN (Chỉ cho Hs cách đếm số dao động). + GV yêu cầu HS đếm số dao động của mỗi con lắc trong thời gian 10s. + HS quan sát TN và đếm số dao động theo yêu cầu của GV. - Gọi đại diện HS đọc kết quả quan sát, ghi kết quả vào bảng. + Đọc kết quả, thống nhất ghi vào bảng - HD HS tính số dao động trong 1s, ghi kết quả vào bảng. + Tính toán, nêu kết quả.

- Thông báo: Số dao động trong 1s gọi là tần số. Đơn vị tần số là Héc, kí hiệu Hz. - Từ bảng số liệu, yêu cầu HS trả lời: + Con lắc nào dao động nhanh hơn, tần số dao động của con lắc nào lớn hơn? + Nhận xét.

- Yêu cầu HS rút ra kết luận về mối quan hệ giữa dao động và tần số dao động - Nhận xét, bổ sung. c. Sản phẩm hoạt động Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

Dự kiến C1. - con lắc b dao động nhanh hơn - số dao động trong 10 giây phụ thuộc vào từng thí nghiệm ( tùy độ lệch so với vị trí cân bằng ) - Số dao động trong 1giây gọi là tần số. Đơn vị tần số là Héc, kí hiệu Hz. C2. con lắc b có tần số dao động lớn hơn.

Kết luận: Dao động càng nhanh (chậm), tần số dao động càng lớn (nhỏ).

2.2.2- Âm cao ( âm bổng ), âm thấp ( âm trầm ) a. Mục tiêu b. Gợi ý hoạt động.

- Yêu cầu Hs đọc thông tin sgk.

- Giới thiệu TN và yêu cầu HS tiến hành TN. + HS thực hiện theo nhóm. + Yêu cầu HS im lặng để lắng nghe âm thanh phát ra và quan sát dao động của đầu thước.

GV: ………………..

42

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. + Gọi HS nêu kết quả quan sát. + Gọi HS trả lời C3.

- Yêu cầu HS đọc thông tin sgk phần TN3.

- Tiến hành TN + Đĩa quay chậm. + Đĩa quay nhanh.

- Yêu cầu HS hoàn thành C4.

- Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa dao động và âm phát ra. + Dao động nhanh thì âm phát ra cao, dao động chậm thì âm phát ra thấp. + Nhận xét.

- Từ các TN trên, yêu cầu HS rút ra kết luận về mối quan hệ giữa dao động, tần số và âm phát ra. + HS rút ra kết luận. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

Dự kiến C3. + Phần tự do của thước dài dao động chậm, âm phát ra thấp. + Phần tự do của thước ngắn dao động nhanh, âm phát ra cao.

C4. + Khi đĩa quay chậm, góc miếng bìa dao động chậm, âm phát ra thấp. + Khi đĩa quay nhanh, góc miếng bìa dao động nhanh, âm phát ra cao.

Kết luận Dao động càng nhanh (chậm), tần số dao động càng lớn (nhỏ), âm phát ra càng cao (thấp).

2.3 – Hoạt động 3: Luyện tập – Hệ thống hóa kiến thức a. Mục tiêu a. Mục tiêu Thông qua nội dung học tập vận dụng vào thực tế cuộc sống và giải thích được một số hiện tượng liên quan đến âm Nội dung: Cho HS làm bài tập vận dụng câu C5, C6, C7 b. Gợi ý hoạt động: - Ghi nhiệm vụ vào vở - Ghi ý kiến cá nhân và của nhóm - Quan sát giúp đỡ nếu HS gặp khó khăn c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi Dự kiến - C5: vật có tần số 70Hz có tần số dao động nhanh hơn vật có tần số 50Hz. Vật có tần số 50Hz phát ra âm thấp hơn.

- C6: Dây đàn căng nhiều âm phát ra cao hơn, tần số lớn hơn so với dây căng ít.

- C7: Ch¹m miÕng fim ë ngoµi vµnh ®Üa ( xa t©m ) gãc miÕng fim dao ®éng nhanh → TÇn sè lín → ¢m cao .

- Ch¹m miÕng fim ë xa vµnh ®Üa ( gÇn t©m ) gãc miÕng fim dao ®éng chËm → TÇn sè nhá → ¢m trÇm .

GV: ………………..

43

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

2.2.4. Vận dụng, tìm tòi - Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu: thông qua tiếp thu kiến thức vận dụng vào thực tế Nội dung: - Thông báo cho HS biết: Những âm có tần số dưới 20Hz gọi là hạ âm.

Những âm có tần số lớn hơn 20000Hz gọi là siêu âm. Tai người có thể nghe được những âm có tần số từ 20Hz đến 20000Hz. - GDBVMT: Dơi bắt mồi bằng cách phát ra siêu âm để săn tìm muỗi, muỗi rất sợ siêu âm do dơi phát ra. Vì vậy, có thể chế tạo máy phát siêu âm bắt chước tần số siêu âm của dơi để đuổi muỗi. * Vận dụng: GV đặt câu hỏi: Tại sao ta nghe tiếng “vo vo” của con muỗi mà không nghe tiếng vỗ cánh của con chim? Con muỗi và con chim con nào vỗ cánh nhiều hơn? b. Gợi ý hoạt động - Nhắc lại âm phát ra to, nhỏ khi nào?

- Dao động vỗ cánh của chim và muỗi có liên quan gì đến âm phát ra * HDVN: - Học bài; làm các bài tập 11.1,2,4,6,7,8 SBT trang 26,27.

- Kẻ bảng 1 trang 34 SGK. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi - Dự kiến: Âm do con muỗi phát ra cao hơn nên ta nghe được còn con chim vỗ cánh chậm hơn nên âm phát ra thấp nên không nghe được tiếng vỗ cánh của con chim. Con muỗi vỗ cánh nhiều hơn con chim.

Tuần 13 – Tiết 13 Ngày soạn: 13/11/2018

Ngày dạy: 15/11/2018 ( 7B ) Ngày dạy: 16/11/2018 ( 7A ) Bài 12: ĐỘ TO CỦA ÂM

I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nhận biết âm to có biên độ dao động lớn, âm nhỏ có biên độ dao động nhỏ. Nêu được ví dụ.

GV: ………………..

44

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Kỹ năng: + Làm được một số TN đơn giản.

- Thái độ: + Nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mĩ trong lúc làm TN. 2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - 2 giá đỡ có thanh ngang, 1 trống,1 dùi, 1 quả cầu bấc, 1 thanh thép đàn hồi, hộp cộng hưởng.

- Bảng phụ câu C1.

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm HS: 2 giá đỡ có thanh ngang, 1 trống,1 dùi, 1 quả cầu bấc, 1 thanh thép đàn hồi, hộp cộng hưởng.

III/. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 5 phút 1 vấn đề.

- Âm to, âm nhỏ, Biên độ 15 phút Hoạt động dao động Hình thành kiến thức 2 - Độ to của một 8 phút số âm Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 15 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Hướng dẫn về 2 phút nhà 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc cho HS quan sát thực tiễn đặt câu hỏi tạo mâu thuẩn.

Nội dung: GV gọi 1 bạn HS dùng dùi đánh vào trống, cả lớp lắng nghe. Sau đó, cho 1 bạn HS khác giới đánh vào trống, cả lớp lắng nghe.

Câu lệnh 1: Khi hai bạn này đánh trống, ta thấy vật nào dao động phát ra âm?

Câu lệnh 2: Âm nghe được trong hai trường hợp đó có gì khác nhau? b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

GV: ………………..

45

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 2.2.1 – Âm to, âm nhỏ - Biên độ dao động a. Mục tiêu: giúp HS nhận biết được khi nào vật phát ra âm to, âm nhỏ. b. Gợi ý hoạt động - Yêu cầu HS đọc thông tin sgk.

- Giới thiệu dụng cụ TN và các bước tiến hành TN. + Quan sát và lắng nghe thông tin.

- Yêu cầu các nhóm nhận dụng cụ TN và tiến hành TN theo hướng dẫn. + Các nhóm nhận dụng cụ TN và tiến hành TN ghi kết quả vào bảng 1. + Chú ý HS giữ trật tự để lắng nghe âm thanh. + Yêu cầu HS quan sát hiện tượng vào ghi kết quả vào bảng 1. + Các nhóm tiến hŕnh TN vŕ nęu kết quả, nhóm khác nêu nhận xét. + GV nhận xét, kết luận.

- Thông báo để học sinh biết về bięn độ dao động. + Ghi nhận thông tin.

- Từ TN tręn, yęu cầu HS hoŕn thŕnh C2. + Cá nhân HS thực hiện. + Nhận xét, bổ sung.

- Yęu cầu HS đọc thông tin TN 2. + Đọc thông tin.

- Yęu cầu HS tiến hŕnh TN: + Nęu hiện tượng xảy ra với quả cầu bấc. + Nhận xét hiện tượng xảy ra trong TH gõ nhẹ, gõ mạnh.

Quan sát hiện tượng xảy ra với quả cầu bấc và nghe tiếng trống. + Khi gõ vào mặt trống thì quả cầu bấc bị nảy ra xa khỏi mặt trống. + Khi gõ mạnh quả cầu bấc nảy mạnh hơn so với khi gõ nhẹ và âm nghe to hơn. + GV: Phân tích, giảng giải để hs hiểu rõ về hiện tượng và biên độ dao động của mặt trống.

- Yêu cầu HS thực hiện C3.

- Qua các TN trên, yêu cầu HS nêu kết luận về mối quan hệ giữa độ to của âm và biên độ dao động. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả câu C1, C2, C3 Dự kiến: C1. Đầu thước dao động Cách làm thước dao động Âm phát ra to hay nhỏ? mạnh hay yếu?

Nâng đầu thước lệch Mạnh To nhiều Nâng đầu thước lệch ít Yếu Nhỏ

GV: ………………..

46

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Độ lệch lớn nhất của vật dao động so với vị trí cân bằng của nó gọi là biên độ dao động.

C2: Đầu thước lệch khỏi vị trí cân bằng càng nhiều (hoặc ít), biên độ dao động càng lớn (hoặc nhỏ), âm phát ra càng to (hoặc nhỏ).

C3: Quả cầu bấc lệch càng nhiều, chứng tỏ biên độ dao động của mặt trống càng lớn, tiếng trống càng to. * Kết luận: Âm phát ra càng to khi biên độ dao động của nguồn âm càng lớn.

2.2.2 – Độ to của một số âm a. Mục tiêu: nhận biết được đơn vị của âm. b. Gợi ý hoạt động - Yêu cầu HS đọc thông tin sgk.

- Nêu đơn vị của độ to của âm và giới thiệu độ to của một số âm thanh thường gặp, thông báo cho HS biết ngưỡng đau của tai. + Giảng giải cho HS biết về dao động của màng nhĩ trong tai người cũng như động vật. c. Sản phẩm hoạt động: nội dung vở ghi 2.3 – Hệ thống hóa kiến thức – Luyện tập a. Mục tiêu: vận dụng kiến thức để giải bài tập b. Gợi ý hoạt động: Yêu cầu HS trả lời C4,5,6,7 c. Sản phẩm hoạt động: báo cáo nội dung vở ghi của nhóm và của cá nhân.

Dự kiến: C4: Khi gãy mạnh dây đàn, tiếng đàn sẽ to vì dây đàn dao động mạnh.

C5: Biên độ dao động của dây đàn ở phía trên lớn hơn.

C6: Khi máy thu thanh phát ra âm to thì màng loa dao động mạnh hơn so với khi phát ra âm nhỏ C7. HS có thể giải quyết vấn đề theo tình hình thực tế 2.4 – Vận dụng, tìm tòi – Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu: ứng dụng kiến thức đã học, vận dụng và liên hệ vào thực tế * Tìm tòi: - Yêu cầu HS đọc phần có thể em chưa biết và trả lời câu hỏi: Vì sao tai con người có thể nghe được những âm thanhto, nhỏ khác nhau? b. Gợi ý hoạt động + Tổ chức cho HS: Âm thanh đã truyền qua không khí đến tai ta làm mãng nhĩ dao động và đã tạo tín hiệu truyền lên não, giúp ta cảm nhận được âm thanh. Màng nhĩ dao động yếu ta nghe thấy âm nhỏ, màng nhĩ dao động mạnh ta nghe thấy âm to. * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 12.1-11 SBT trang 28,29.

- Chuẩn bị bài “Môi trường truyền âm” SGK. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi Tuần 14 – Tiết 14 Ngày dạy: 21/11/2018 ( 7A ) Ngày soạn: 19/11/2018 Ngày dạy: 22/11/2018 ( 7B )

GV: ………………..

47

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Bài 13: MÔI TRƯỜNG TRUYỀN ÂM I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nêu được âm truyền trong các chất rắn, lỏng, khí và không truyền trong chân không.

- Nêu được âm truyền trong các môi trường khác nhau thì tốc độ truyền âm khác nhau.

- Kỹ năng: + Làm được một số TN đơn giản.

- Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập. Nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mĩ trong lúc làm TN. 2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - 3 giá đỡ có thanh ngang, 2 trống,1 dùi, 2 quả cầu bấc, TN hình 13.3, 13.4 sgk/tr38.

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm HS: 3 giá đỡ có thanh ngang, 2 trống,1 dùi, 2 quả cầu bấc, TN hình 13.3, 13.4 sgk/tr38.

III/. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 5 phút 1 vấn đề.

Hoạt động Môi trường Hình thành kiến thức 25 phút truyền âm 2 Hoạt động Hệ thống hóa 12 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Hướng dẫn về 3 phút nhà 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc cho HS quan sát thực tiễn đặt câu hỏi tạo mâu thuẩn.

Nội dung: Câu lệnh 1: Tại sao khi người đi đến bờ ao thì cá trong ao sẽ lẫn trốn?

Luyện tập

GV: ………………..

48

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Câu lệnh 2: Khi đi câu cá, để bắt được nhiều cá người đi câu phải làm gì trong quá trình câu? b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức I. Môi trường truyền âm a. Mục tiêu: + Nêu được âm truyền trong các chất rắn, lỏng, khí và không truyền trong chân không. + Nêu được âm truyền trong các môi trường khác nhau thì tốc độ truyền âm khác nhau. b. Gợi ý hoạt động 1. Sự truyền âm trong chất khí - Để HS dễ dàng thực hiện thí nghiệm 1, GV tiến hành TN: dùng dùi gõ vào mặt trống để quả cầu bấc dao động? HS quan sát. + Có hiện tượng gì xảy ra với quả cầu bấc? Điều đó chứng tỏ điều gì? Sau khi Hs trả lời, GV phân tích lại ðể HS biết khi dùng dùi gõ vào mặt trống thì trống là nguồn âm làm quả cầu bao động (mặt trống dao động).

- Yêu cầu HS đọc thông tin SGK. + HS đọc thông tin để biết.

- GV giao dụng cụ cho các nhóm và yêu cầu tiến hành TN và trả lời C1. + HS nhận dụng cụ, tiến hành TN trả lời C1. + Đại diện nhóm trả lời, các nhóm khác nhận xét. + GV nhận xét, kết luận.

- Yêu cầu HS tiến hành lại TN và trả lời C2. + Nhóm thực hiện lại và trả lời C2. + Hướng dẫn để HS phân tích rút ra được kết luận về độ to của âm trong khi lan truyền.

2. Sự truyền âm trong chất rắn - Yêu cầu HS đọc thông tin SGK và tiến hành TN theo nhóm + HS tiến hành TN và trả lời C3. + HD để HS biết rằng âm truyền đến tai bạn C qua cái bàn (chất rắn).

3. Sự truyền âm trong chất lỏng - GV tiến hành TN hình 13.3 cho HS quan sát. + Yêu cầu HS lắng nghe âm phát ra và trả lời C4. + HS quan sát, các nhóm thảo luận trả lời C4.

4. Âm có thể truyền được trong môi trường chân không hay không?

- Yêu cầu HS đọc thông tin SGK và trả lời C5. + HS đọc thông tin và trả lời C5. + GV nhận xét.

- Yêu cầu HS rút ra kết luận chung từ các TN trên.

GV: ………………..

49

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. + HS rút ra kết luận.

5. Vận tốc truyền âm - Yêu cầu Hs so sánh vận tốc truyền âm trong không khí, nước, thép? + HS so sánh. + Phân tích để biết vận tốc truyền âm trong chất khí, lỏng, rắn sẽ khác nhau.

H: So sánh vận tốc truyền âm trong chất rắn, lỏng, khí? + HS so sánh và rút ra kết luận. + GV nhận xét. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi Dự kiến: C1: Quả cầu bấc lệch ra khỏi vị trí ban đầu. Hiện tượng đó chứng tỏ âm phát ra từ trống 1 đã được truyền qua không khí đến mặt trống thứ hai.

C2: Quả cầu bấc thứ hai có biên độ dao động nhỏ hơn so với quả cầu bấc thứ nhất. + Càng ở xa nguồn âm biên độ dao động càng yếu thì độ to của âm càng nhỏ. b. Sự truyền âm trong chất rắn C3: Âm truyền đến tai bạn C qua môi trường rắn.

C4: Âm truyền đến tai qua những môi trường: khí, lỏng, rắn, khí. d. Âm có thể truyền được qua môi trường chân không hay không? Âm không thể truyền được qua môi trường chân không.

Kết luận - Âm có thể truyền qua những môi trường như khí, rắn, lỏng và không thể truyền qua chân không.

- Ở các vị trí càng xa (gần) nguồn âm thì âm nghe càng nhỏ (to).

C5: - Trong các môi trường khác nhau, âm truyền với vận tốc khác nhau.

- Vận tốc truyền âm trong chất rắn lớn hơn trong chất lỏng, trong chất lỏng lớn hơn trong chất khí.

2.3. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức – Luyện tập a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập vận dụng b. Gợi ý hoạt động - Yêu cầu HS trả lời câu hỏi phần mở bài. + HS trả lời: phải giữ im lặng và không được đi lại vì âm phát ra truyền xuống đất hoặc không khí đến nước sẽ làm cho cá nghe thấy và lẩn trốn.

- Yêu cầu HS thực hiện C7,8,9 10. + Cá nhân HS thực hiện. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi Dự kiến: C7: Âm thanh xung quanh truyền đến tai ta nhờ môi trường không khí.

C8: Khi chúng ta lặn dưới nước, chúng ta nghe được tiếng tàu chạy trên mặt nước. Như vậy âm có thể truyền qua chất lỏng.

GV: ………………..

50

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

C9: Vì mặt đất truyền âm nhanh hơn không khí nên ta nghe được tiếng vó ngựa từ xa khi áp tai sát mặt đất.

C10: Các nhà du hành vũ trụ không thể nói chuyện bình thường được vì giữa họ bị ngăn cách bởi chân không bên ngoài bộ áo, mũ bảo vệ.

2.4. Hoạt động 4: Vận dụng, tìm tòi – Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu: ứng dụng kiến thức đã học, vận dụng và liên hệ vào thực tế * Vận dụng: Câu 1: Khi chúng ta nói chuyện với nhau, âm thanh đã truyền đến tai qua môi trường nào?

Câu 2: Có một cái ống thép rỗng 2 đầu, một người ở đầu này của ống dùng búa gõ nhẹ vào ống, người kia áp tai vào đầu kia của ống thì nghe được 2 tiếng gõ. Hãy giải thích tại sao? b. Gợi ý hoạt động - HS ghi nhiệm vụ vào vở - Vận dụng kiến thức để tìm tòi và vận dụng để giải thích một số hiện tượng trong cuộc sống - Ghi nhận kết quả cam kết thực hiện của học sinh * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 13.1,2,3,4,6,7,8,9,10 SBT trang 30,31.

- Chuẩn bị bài “Phản xạ âm – Tiếng vang” SGK. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi Dự kiến + Môi trường xung quanh chúng ta là không khí, khi nói chuyện âm thanh đã truyền qua không khí đến tai người nghe. + Khi đó, âm đã truyền qua không khí và ống thép đến tai người kia, vì âm truyền trong ống thép đến trước còn âm truyền theo không khí bên trong ống đến sau nên người đó nghe được hai tiếng gõ.

GV: ………………..

51

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tuần 15 - Tiết 15 Ngày soạn: 27/11/2018

Ngày dạy: 29/11/2018 ( 7B ) Ngày dạy: 30/11/2018 ( 7A )

Bài 14: PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANG I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nêu được tiếng vang là một biểu hiện của âm phản xạ. + Nhận biết những vật cứng, có bề mặt nhẵn phản xạ âm tốt và những vật mềm, xốp, có bề mặt ghồ ghề phản xạ âm kém + Kể được một số ứng dụng liên quan đến sự phản xạ âm.

- Kỹ năng: + Giải thích được trường hợp nghe thấy tiếng vang là do tai nghe được âm phản xạ tách biệt hẳn với âm phát ra trực tiếp từ nguồn.

- Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập. Nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mĩ trong lúc làm TN. 2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Hình 14.1,2 sgk/tr41.

2. Học sinh: - SGK, SBT. III/. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 4 phút 1 vấn đề.

- Âm phản xạ 15 phút Tiếng vang Hoạt động - Vật phản xạ Hình thành kiến thức 8 phút 2 âm tốt và vật phản xạ âm kém Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 15 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Hướng dẫn về 3 phút nhà 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập.

GV: ………………..

52

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. a. Mục tiêu: Thông qua việc cho HS quan sát thực tiễn đặt câu hỏi tạo mâu thuẩn.

Nội dung: Câu lệnh : Trong cơn dông, khi có tia chớp thường kèm theo tiếng sấm. Sau đó còn nghe tiếng ì ầm kéo dài gọi là sấm rền. Tại sao có tiếng sấm rền? b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu + Nêu được tiếng vang là một biểu hiện của âm phản xạ. + Nhận biết những vật cứng, có bề mặt nhẵn phản xạ âm tốt và những vật mềm, xốp, có bề mặt ghồ ghề phản xạ âm kém b. Gợi ý hoạt động I. Âm phản xạ - Tiếng vang - Yêu cầu HS đọc thông tin SGK. + HS đọc thông tin. + GV giảng giải để HS biết âm trực tiếp, âm phản xạ. + HS lắng nghe, ghi nhận. + Phân tích để HS biết khi nào có tiếng vang.

- Yêu cầu cá nhân HS thực hiện C1.

- Yêu cầu cá nhân HS thực hiện C2.

- Yêu cầu các nhóm thực hiện C3. + Các nhóm báo cáo kết quả, nhận xét. + GV nhận xét.

- Yêu cầu HS rút ra kết luận: khi nào nghe thấy tiếng vang.

II. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém.

- Yêu cầu học sinh đọc mục II của SGK để biết vật phản xạ âm tốt, vật phản xạ âm kém. + HS đọc thông tin.

- Yêu cầu cá nhân HS thực hiện C4. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi Dự kiến C1: Tùy học sinh trả lời.

Tiếng vang ở vùng núi.

Tiếng vang tròng phòng rộng.

Tiếng vang từ giếng nước sâu.

C2: Ta thường nghe được âm thanh trong phòng kín to hơn khi nghe chính âm thanh đó ngoài trời vì ở ngoài trời ta chỉ nghe được âm phát ra, còn ở trong phòng kín ta nghe được âm phát ra và âm phản xạ từ tường cùng một lúc nên nghe to hơn.

GV: ………………..

53

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

C3: a.Trong cả hai phòng đều có âm phản xạ. Khi em nói to trong phòng nhỏ, mặc dù vẫn có âm phản xạ từ tường phòng đến tai nhưng em không nghe được tiếng vang vì âm phản xạ từ tường phòng và âm nói ra đến tai em gần như cùng một lúc. b. Trong 1/15 giây âm thanh đi được: S = v.t = 340.

1 = 22,7m 15

Khoảng cách giữa người nói và bức tường để nghe rõ được tiếng vang là: h = S/2 = 11,3m.

Kết luận: Có tiếng vang khi ta nghe thấy âm phản xạ cách âmtrực tiếp một khoảng thời gian 1/15 giây.

C4: + Vật phản xạ âm tốt: mặt gương, mặt đá hoa, tấm kim loại, tường gạch. + Vật phản xạ âm kém: Miếng xốp, áo len, ghế đệm mút, cao su xốp.

2.3 Hệ thống hóa kiến thức – Luyện tập a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập vận dụng b. Gợi ý hoạt động - Yêu cầu HS thực hiện C5,6,7 8. + Cá nhân HS thực hiện. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi Dự kiến: C5: Làm tường sần sùi, treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn nên giảm tiếng vang. Âm nghe được rõ hơn.

C6: Mỗi khi khó nghe, người ta thường làm như vậy để hướng âm phản xạ từ tay đến tai ta giúp ta nghe được âm to hơn.

C7: Quãng đường sóng siêu âm truyền đi đến khi quay về: S = v.t = 1500.1 = 1500m S 2

Độ sâu của đáy biển: h = =

1500 = 750m 2

C8: Đáp án: Câu: a, b.

2.4. Hoạt động 4: Vận dụng, tìm tòi - HDVN a. Mục tiêu: ứng dụng kiến thức đã học, vận dụng để giải thích một số hiện tượng trong thực tế * Vận dụng: 1. Yêu cầu HS trả lời phần mở bài và trả lời. - Yêu cầu HS thực hiện bài tập sau: 2. Một người đứng cách một vách đá 680m và la to. Hỏi người ấy có nghe rõ tiếng vang của âm không? Tại sao? Cho biết vận tốc truyền âm trong không khí là 340m/s. b. Gợi ý hoạt động - HS ghi nhiệm vụ vào vở - Ghi nhận kết quả cam kết thực hiện của học sinh * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 14.1-12 SBT trang 32,33.

GV: ………………..

54

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Chuẩn bị bài “Chống ô nhiễm tiếng ồn” SGK. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi Dự kiến 1. Sau khi nổ, sẽ có tiếng nổ đi trực tiếp tới tai. Một số âm thanh khác phản xạ từ nhà cửa, núi rừng... vì vậy, tiếng rền là tiếng của âm phản xạ.

2. Thời gian âm truyền từ lúc phát ra đến khi gặp vách núi: t =

S 680 = =2 v 340

(giây).

Thời gian âm truyền từ vách núi đến tai người ít nhất cũng 2 giây. Vậy, thời gian kể từ lúc âm phát ra đến khi cảm nhận được âm phản xạ là 4 giây > 1/15 giây. Do đó, người ấy có thể nghe rõ tiếng vang.

GV: ………………..

55

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tuần 16 - Tiết 16 Ngày soạn: 04/12/2018

Ngày dạy: 06/12/2018 ( 7B ) Ngày dạy: 07/12/2018 ( 7A )

Bài 15: CHỐNG Ô NHIỄM TIẾNG ỒN I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nêu được một số ví dụ về ô nhiễm tiếng ồn. + Kể được một số vật liệu cách âm thường dùng để chống ô nhiễm tiếng ồn.

- Kỹ năng: + Đề ra được một số biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn trong những trường hợp cụ thể.

- Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo. * Lồng ghép: GDBVMT (Hoạt động 1,2) II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Tranh vẽ hình 15.1, 15.2, 15.3 sgk/tr43.

- Các video, clip về ô nhiễm tiếng ồn 2. Học sinh: - SGK, SBT. III/. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 4 phút 1 vấn đề.

- Nhận biết ô nhiễm tiếng ồn 8 phút Hoạt động Hình thành kiến thức - Tìm hiểu biện 2 15 phút pháp chống ô nhiễm tiếng ồn Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 15 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Hướng dẫn về 3 phút

GV: ………………..

56

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tìm tòi mở rộng 4 nhà 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc cho HS quan sát thực tiễn đặt câu hỏi tạo mâu thuẩn.

Nội dung: Hoạt động giờ ra chơi của trường học Câu lệnh 1: Trong giờ ra chơi, hoạt động của trường diễn ra như thế nào? Âm thanh ra sao? Và em có cảm giác như thế nào với những âm thanh đó?

Câu lệnh 2: Để hạn chế những âm thanh đó em có cách giải quyết như thế nào? b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu + Nêu được một số ví dụ về ô nhiễm tiếng ồn. + Kể được một số vật liệu cách âm thường dùng để chống ô nhiễm tiếng ồn. b. Gợi ý hoạt động I.Nhận biết ô nhiễm tiếng ồn - Yêu cầu HS quan sát hình vẽ và trả lời câu C1. + HS quan sát trả lời C1. (hoạt động theo nhóm) C1: Trong các hình 15.1, 15.2, 15.3 hình nào được gọi là ô nhiễm tiếng ồn?

Vì sao? + Hình 15.2: Vì máy khoan làm ảnh hưởng đến việc nghe điện thoại và người đang khoan. + Hình 15.3: Tiếng ồn to, kéo dài ảnh hưởng đến sinh hoạt của mọi người. + GV phân tích, hướng dẫn thêm để học sinh nhận biết ô nhiễm tiếng ồn.

- Yêu cầu HS thực hiện C2 II. Tìm hiểu biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn - Yêu cầu HS đọc mục II SGK. + HS đọc để nắm thông tin. + GV phân tích thêm để HS biết.

- Yêu cầu HS thực hiện C3 + Các nhóm hoạt động thực hiện C3. + GV theo dõi, giúp đỡ. + Yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả. + Kết luận.

Dự kiến C1

GV: ………………..

57

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tiếng ồn gây ô nhiễm là tiếng ồn to và kéo dài làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và sinh hoạt của con người.

C2: b, d GDBVMT: Ô nhiễm tiếng ồn làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và sinh hoạt của con người. Vậy, tiếng ồn gây ô nhiễm đã gây ra tác hại nào đối với con người?

HS TL. GV bổ sung: + Về sinh lí: gây mệt mỏi toàn thân, nhức đầu, choáng váng, ăn không ngon, gầy yếu, giảm thị lực. + Về tâm lí: gây khó chịu, dễ bực bội, dễ cáu gắt, mất tập trung, dễ nhầm lẫn, thiếu chính xác.

C3: - Tác động vào nguồn âm để làm giảm độ to của âm phát ra.

- Phân tán âm trên đường truyền: trồng nhiều cây xanh, xây tường bê tông...

- Ngăn không cho âm truyền đến tai: làm trần nhà, tường nhà dày bằng xốp, làm tường phủ dạ, nhung.

GDBVMT: - Hiện nay, các phương tiện giao thông rất nhiều, nó giúp ích cho con người rất nhiều trong việc đi lại. Tuy nhiên, đất nước ta còn nghèo, người dân vẫn còn sử dụng các phương tiện giao thông cũ, lạc hậu. Điều này ảnh hưởng nhiều đến môi trường, cũng gây ra ô nhiễm tiếng ồn. Theo em, cần có biện pháp gì để hạn chế các tác hại hại đó? + HS TL: không nên sử dụng hoặc lắp các thiết bị chống ồn trên xe.

- Trong những trường hợp, sống hay làm việc ở những nơi, nguồn gây ra tiếng ồn thì chúng ta cần làm gì để bảo vệ bản thân? + HSTL: không đứng gần nơi có các thiết bị, máy móc gây tiếng ồn lớn như động cơ nổ, máy khoan, cắt, rèn kim loại.... Khi tiếp xúc với những thiết bị đócần sử dụng các thiết bị bảo vệ(mũ chống ồn) và tuân thủ các quy tắc an toàn. + Xây dựng trường học, bệnh viện, khu dân cư xa nguồn gây ô nhiễm tiếng ồn. + Ở trường học, chúng ta cần làm gì để giảm ô nhiễm tiếng ồn? + HSTL: thực hiện nếp sống văn minh: đi nhẹ, nói khẽ.

C4: a) Kính, lá cây,.. b) Gạch, gỗ, bêtông,..

2.3 Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức – Luyện tập a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập vận dụng b. Gợi ý hoạt động - Yêu cầu HS thực hiện C5,6. + Cá nhân HS thực hiện. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi Dự kiến: C5: GV: ………………..

58

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Hình 15.2: Người thợ khoan phải có bảo hộ tai ( Bông bịt tai,…) và trong giờ làm việc không ồn quá 80 dB .

Hình 15.3: Ngăn cách giữa trường học và chợ bằng tường, đóng cửa kính, treo rèm, trồng cây xung quanh. Tốt nhất là không nên xây trường học gần chợ.

C6: Tùy theo trả lời của HS 2.4. Hoạt động 4: Vận dụng, tìm tòi - HDVN a. Mục tiêu: ứng dụng kiến thức đã học, vận dụng để giải thích một số * Vận dụng: - Yêu cầu HS nêu 1 trường hợp cụ thể về ô nhiễm tiếng ồn ở địa phương và nêu biện pháp khắc phục? (GV nêu ra 1 trường hợp khi HS không nêu được: quán karaoke ở gần nhà) + HS nêu biện pháp: tùy theo mỗi HS. b. Gợi ý hoạt động - HS ghi nhiệm vụ vào vở - Ghi nhận kết quả cam kết thực hiện của học sinh Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập SBT trang 34,35.

- Chuẩn bị tiết sau ôn tập HK 1.

- Vẽ 01 sơ đồ tư duy tổng kết chương Âm học. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi

GV: ………………..

59

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tuần 17 - Tiết 17 Ngày soạn: 11/12/2018

Ngày dạy: 13/12/2018 ( 7B ) Ngày dạy: 14/12/2018 ( 7A ) ÔN TẬP HỌC KÌ I

I.MỤC TIÊU: 1.KT :- Hệ thống lại toàn bộ kiến thức đã học để chuẩn bị kiểm tra học kì 2.KN :- Củng cố lại các công thức và vận dụng giải thích bài tập.

3.TĐ :- Nghiêm túc,tự giác khi học .

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo.

II.CHUẨN BỊ: 1.GV: - Hệ thống câu hỏi theo các bài để HS nêu lại kiến thức 2.+HS: - Kiến thức đã học trong học kì I III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học: - Gợi mở vấn đáp - Thảo luận nhóm IV.HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC: 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 2 phút 1 vấn đề.

Hình thành kiến thức Hoạt động - Ôn tập lý 10 phút 2 thuyết Luyện tập Hoạt động - Hệ thống hóa 18 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Bài tập 10 phút 4 Tìm tòi mở rộng Hoạt động Hướng dẫn về 5 5 nhà 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập.

GV: ………………..

60

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. a. Mục tiêu: giúp HS củng cố lại một số kiến thức quan trọng đã học ở HK I Nội dung: Phát phiếu học tập có ghi đề cương ôn tập cho HS b. Gợi ý hoạt động - Yêu cầu HS trả lời một số câu hỏi theo yêu cầu.

- HS thực hiện dựa trên kiến thức cũ c. Sản phẩm hoạt động: báo cáo kết quả hoạt động nhóm, của cá nhân và nội dung vở ghi.

2.2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu: ôn tập lại cho HS các kiến thức lý thuyết đã học b. Gợi ý hoạt động: - Phát phiếu học tập cho HS - Yêu cầu HS trả lời lần lượt các câu hỏi - HS thực hiện - Quan sát giúp đỡ, gợi ý nếu HS gặp khó khăn - Yêu cầu các nhóm tự điều chỉnh, sữa chữa đáp án của nhóm mình và ghi vở. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động cá nhân và nội dung vở ghi Đề cương ôn tập Câu 1: Ta nhìn thấy một vật khi nào? Thế nào là nguồn sáng,vật sáng ?

Câu 2 : Nêu định luật truyền thẳng của ánh sáng ?

Câu 3: Nêu định luật phản xạ ánh sáng ?

Câu 4 : Nêu đặc điểm của ảnh tạo bởi gương phẳng ?

Câu 5 : Nêu đặc điểm của ảnh tạo bởi gương cầu lõm,sự phản xạ ánh sáng trên gương cầu lõm ?

Câu 6 : Nguồn âm là gì? Nêu đặc điểm của nguồn âm ?

Câu 7:Thế nào là âm bổng,âm trầm ?

Câu 8 : Đơn vị đo độ to của âm là gì ?

Câu 9 :Kể tên các môi trường truyền âm và môi trường không truyền âm ?

Câu 10: Thế nào là ô nhiễm tiếng ồn ? Kể tên các biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn ?

Câu 11: Vì sao khi đặt bàn tay ở dưới một ngọn đèn điện dây tóc thì thấy bóng của bàn tay trên mặt bàn rõ nét?

Câu 12. Âm phản xạ là gì? Khi nào tai ta nghe thấy tiếng vang? Vật phản xạ âm tốt là những vật như thế nào? Cho ví dụ.

2.3. Hoạt động 3 – Luyện tập – Hệ thống hóa kiến thức a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập vận dụng b. Gợi ý hoạt động: - Yêu cầu HS giải một số bài tập trắc nghiệm và tự luận - HS nhận nhiệm vụ học tập - Chia nhóm thảo luận - Định hướng gợi ý nếu HS gặp khó khăn

GV: ………………..

61

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi Dự kiến A. Trắc nghiệm Câu 1. Mắt ta nhận biết ánh sánh khi A. Xung quanh ta có ánh sáng.

B. Ta mở mắt.

D. Không có vật chắn C. Có ánh sánh truyền vào mắt ta. sáng.

Câu 2. Nếu điểm S cách gương phẳng 70cm thì ảnh S’ của điểm S qua gương cách điểm S một khoảng: A. 140 cm B. 150 cm C. 160 cm D. 70 cm Câu 3. Một vật khi phát ra âm thanh thì nó có đặc điểm: A. Đứng yên B. Dao động C. Phát âm D. Im lặng.

Câu 4. Đơn vị đo tần số âm là: A. Hz .

B. N. C. dB. D. Kg. B. Bài tập tự luận Gọi h là độ sâu của đáy biển ( 2h = v.t ) . Hãy tính độ sâu của đáy biển tại một nơi mà thời gian kể từ lúc tàu phát ra siêu âm đến khi nhận siêu âm phản xạ là 1,2 giây. Biết vận tốc truyền siêu âm trong nước là 1500 m/s.

Tóm tắt: t = 1,2 ( s ) v = 1500 ( m/s ) h=?(m) v.t Ta có: 2h = v.t ⇒ h = 2 v.t 1500.1,2 = 900m Độ sâu của đáy biển: h = = 2 2 2.4. Hoạt động 4: Vận dụng a. Mục tiêu: giúp HS tự vận dụng kiến thức trong bài học.

Yêu cầu HS thực hiện bài tập: Một người đứng áp tai vào đường ray, một người thứ hai đứng cách đó một khoảng 1700m gõ mạnh búa vào đường ray. Người thứ nhất nghe thấy tiếng búa truyền trong thanh ray sớm hơn 2 3

tiếng búa truyền trong không khí là 4 giây. Biết tốc độ truyền âm trong không khí 340 m/s. Tính tốc độ truyền âm trong thanh ray. b. Gợi ý hoạt động - Đặt vấn đề chuyển giao nhiệm vụ cho HS - HS ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở. Sau đó thảo luận nhóm để đưa ra kết quả - Hướng dẫn HS đánh giá kết quả lẫn nhau. c. Sản phẩm hoạt động: bài tự làm vào vở ghi của HS Dự kiến

GV: ………………..

62

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- GVHD: Âm thanh truyền trong thanh ray đến trước còn âm trong không khí đến sau.

1700 = 5(s) 340 2 1 + Thời gian âm truyền trong thanh ray: t = 5 - 4 = (s) 3 3 1700 + Tốc độ truyền âm trong thanh ray: v = = 5100(m ) s 1

+ Thời gian âm truyền trong không khí: t kk =

3

2.5 Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng - HDVN a. Mục tiêu: giúp HS tự tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học và tương tác với cộng đồng.

Nội dung: em hãy giải thích bóng của mình trên tường vào ban đêm khi bật điện b. Gợi ý hoạt động - GV chuyển giao nhiệm vụ đã nêu.

- HS ghi nhiệm vụ vào vở. Sau đó thảo luận nhóm để đưa ra cách thực hiện nhiệm vụ này ngoài lớp học.

- Ghi nhận cam kết cá nhân của HS * Hướng dẫn về nhà.

- Ôn tập lại kiến thức, làm các bài tập còn lại trong đề cương ôn tập.

- Chuẩn bị tiết sau: Kiểm tra Học kì I theo lịch của nhà trường. c. Sản phẩm hoạt động: Bài tự làm của HS

GV: ………………..

63

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tiết 18

GV: ………………..

64

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

KIỂM TRA HỌC K̀ I NĂM HỌC: 2018 - 2019 MÔN: VẬT LÍ 7 - Thời gian: 45 phút ( Không kể thời gian giao đề ) I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Kiểm tra, đánh giá mức độ nhận thức của học sinh về các kiến thức vật líđã học trong chương quang học, âm học

2. Kĩ năng: - Rèn luyện kỹ năng tư duy, giải các bài tập vật lí 3. Thái độ: - Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác.

- Cóý thức nghiêm túc, tự lực làm bài.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực giải quyết vấn đề - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác nhóm - Năng lực tính toán II.ChuÈn bÞ : 1.GV : §Ò, ®¸p ¸n kiÓm tra.

2.HS : kiÕn thøc, giÊy kiÓm tra.

III. MA TRẬN ĐỀ Vận dụng Cộng Nhận biết Thông hiểu Cấp Cấp độ thấp Cấp độ cao độ TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL Chủ đề - Ta nh́ n thấy - T́ m khoảng - Hiểu được cách giữa vật một vật khi có hiện tượng ánh sáng từ vật phản xạ ánh và ảnh của vật đó truyền vào sáng. tạo bởi gương Chương I - Giải thích mắt ta. phẳng .

Quang - Ảnh của một được một số - Vẽ ảnh của học vật tạo bởi ứng dụng của một vật đặt gương cầu lồi. định luật trước gương - Ứng dụng truyền thẳng phẳng của gương cầu ánh sang. lơm.

Số câu 3 1 1 1 1 7 Số điểm 1,5 0,5 2 0,5 1,0 5,5 Tỉ l ệ 15% 5% 20% 5% 10% 55% - Đơn vị đo độ - Hiểu được - Tính được tần - Vận dụng Chương II được các đặc tần số của âm các vật phát ra số của âm Âm học là Hz âm đều dao thông qua số điểm về quăng - Nhận biết dao động động. đường của âm

GV: ………………..

65

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Số câu Số điểm Tỉ l ệ TS câu TS điểm Tỉ lệ

được âm phản xạ, tiếng vang, vật phản xạ âm 1 1 0,5 2,0 5% 20% 5 4,0 40%

phản xạ để giải bài tập 1 0,5 5%

1 0,5 5% 3 3,0 30%

1 1,0 10% 3 2,0 20%

1 1,0 10%

5 4,5 45% 12 10 100%

IV. ĐỀ KIỂM TRA A. TRẮC NGHIỆM (4đ) Khoanh tròn vào chữ cái in hoa đứng trước các phương án trả lời đúng.

Câu 1. Mắt ta nhận biết ánh sáng khi B. Xung quanh ta có ánh sáng.

B. Ta mở mắt.

C. Có ánh sáng truyền vào mắt ta.

D. Không có vật chắn sáng.

Câu 2. Nếu điểm S cách gương phẳng 70cm thì ảnh S’ của điểm S qua gương cách điểm S một khoảng: A. 140 cm B. 150 cm C. 160 cm D. 70 cm Câu 3. Hiện tượng nào dưới đây là hiện tượng phản xạ ánh sáng: A. Nhìn thấy bóng cây trên sân trường.

B. Nhìn thấy quyển vở trên bàn.

C. Nhìn thấy con cá trong bể nước to hơn so với quan sát ở ngoài không khí.

D. Nhìn xuống mặt nước thấy cây cối ở bờ ao bị mọc ngược so với cây cối trên bờ.

Câu 4. Ảnh tạo bởi gương cầu lồi có tính chất là: A. Nhỏ hơn vật.

B. Lớn bằng vật.

C. Lớn hơn vật. D. Ảnh thật.

Câu 5. Vì sao nhờ có gương phản xạ đèn pin có thể chiếu đi xa?

A. Vì nhờ có gương ta có thể nhìn thấy những vật ở xa.

B. Vì gương cho ảnh ảo nhỏ hơn vật.

C. Vì gương cầu lõm cho chùm phản xạ song song.

D.Vì gương hắt ánh sáng trở lại.

Câu 6. Một vật khi phát ra âm thanh thì nó có đặc điểm: A. Đứng yên B. Dao động C. Phát âm D. Im lặng.

Câu 7. Đơn vị đo tần số âm là: A. Hz .

B. N. C. dB. D. Kg.

GV: ………………..

66

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Câu 8.Trong 5 giây, vật thực hiện được 30 dao động. Tần số dao động của vật là: A. 5 Hz B. 6 Hz C. 30 Hz D. 150 Hz B. TỰ LUẬN (6đ) Câu 9. Vì sao khi đặt bàn tay ở dưới một ngọn đèn điện dây tóc thì thấy bóng của bàn tay trên mặt bàn rõ nét? ( 2đ ) Câu 10.Hãy vẽ ảnh của vật AB tạo bởi gương phẳng. ( 1 đ ) B

A

Câu 11. Âm phản xạ là gì? Khi nào tai ta nghe thấy tiếng vang? Vật phản xạ âm tốt là những vật như thế nào? Cho ví dụ ( 2đ ) Câu 12. ( 1điểm): Gọi h là độ sâu của đáy biển ( 2h = v.t ) . Hãy tính độ sâu của đáy biển tại một nơi mà thời gian kể từ lúc tàu phát ra siêu âm đến khi nhận siêu âm phản xạ là 1,2 giây. Biết vận tốc truyền siêu âm trong nước là 1500 m/s.

V. ĐÁP ÁN A. TRẮC NGHIỆM ( 4 đ) Mỗi câu trả lời đúng ghi 0,5 đ 1 C

2 A

3 D

4 A

5 C

6 B

7 A

8 B

B. TỰ LUẬN ( 6 đ ) Câu Câu 9

Câu 10

Câu

Đáp án Đèn dây tóc là nguồn sáng hẹp, do ánh sáng từ ngọn đèn phát ra bị bàn tay ngăn cản không chiếu được đến bàn nên tạo ra nên bóng bàn tay . Đèn dây tóc là nguồn sáng hẹp, vùng bóng nửa tối sau bàn tay không đáng kể, phần lớn là vùng bóng tối, nên bóng bàn tay rơ nét. a)-Vẽ ảnh A’B’ của AB : + Vẽ ảnh A’ của A đúng + Vẽ ảnh B’ của B đúng + Nối A’ với B’ đúng Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ.

GV: ………………..

67

Điểm 1 1

0,25 đ 0,25 đ 0,5 đ 0,5 đ

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

11

Câu 12

Tiếng vang là âm phản xạ dội đến tai ta cách âm trực tiếp ít nhất 1/15 giây.

Những vật cứng có bề mặt nhẵn, phản xạ âm tốt ( hấp thụ âm kém) Ví dụ : mặt gương, đá hoa cương, tấm kim loại, tường gạch.

Tóm tắt: t = 1,2 ( s ) v = 1500 ( m/s ) h=?(m) Ta có: 2h = v.t ⇒ h =

v.t 2

Độ sâu của đáy biển: h =

GV: ………………..

0,5đ 0,5 0,5 0,25

0,25

v.t 1500.1,2 = = 900m 2 2

68

0,5

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tuần 20 - Tiết 19 Ngày soạn: 05/01/2019

Ngày dạy: 08/01/2019

CHƯƠNG III: ĐIỆN HỌC Bài 17: SỰ NHIỄM ĐIỆN DO CỌ XÁT I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Mô tả được vài hiện tượng chứng tỏ vật nhiễm điện do cọ xát. + Nêu được biểu hiện của vật đã nhiễm điện là hút các vật khác hoặc làm sáng bóng đèn bút thử điện - Kỹ năng: + Giải thích được một số hiện tượng thực tế liên quan tới sự nhiễm điện do cọ xát.

- Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo. * Lồng ghép: GDBVMT (Hoạt động 1,2) II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Thước nhựa, giấy vụn, vụn ni lông, quả cầu nhựa xốp, mảnh phim nhựa, mảnh tôn, bút thử điện.

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Thước nhựa, giấy vụn, vụn ni lông, quả cầu nhựa xốp, mảnh phim nhựa, mảnh tôn, bút thử điện.

III/. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 5 phút 1 vấn đề.

Hoạt động Vật nhiễm điện 20 phút Hình thành kiến thức 2 Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 12 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Giải bài tập 5 phút

GV: ………………..

69

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

4 Tìm tòi mởrộng Hoạt động HDVN 3 phút 5 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc cho HS quan sát thực tiễn đặt câu hỏi tạo mâu thuẩn.

Câu lệnh 1: Cánh quạt điện sau một thời gian sử dụng ta thấy cánh quạt như thế nào so với lúc còn mới?

Câu lệnh 2: Tại sao lại như vậy? ( Thông qua trả lời của HS: Bám bụi, nhiều bụi ở mép quạt ) b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu + Mô tả được nhiễm điện do cọ xát. + Nêu được biểu hiện của vật đã nhiễm điện. b. Gợi ý hoạt động.

- Yêu cầu HS đọc thông tin SGK để biết thông tin. + Cá nhân HS đọc. + Nêu cách tiến hành TN? + HS TL: Đưa thước nhựa, thanh thuỷ tinh mảnh nilông chưa cọ xát đến gần những mảnh giấy vụn, quả cầu nhựa xốp xem có hiện tượng gì xảy ra không?

Sau đó cọ xát thước nhựa vào mảnh vải khô rồi đưa chúng lại gần những mảnh giấy vụ và quả cầu nhựa xốp.

- Yêu cầu các nhóm tiến hành TN và báo cáo kết quả. + Các nhóm tiến hành TN và báo cáo. + Theo dõi, hướng dẫn HS báo cáo, nhận xét. + Sau khi cọ xát, thước nhựa hút các mẫu giấy vụn, quả cầu xốp.

- Làm TN tương tự nhưng cọ xát thanh thu ỷ tinh, mảnh nilông , mảnh phim nhựa vào mảnh lụa và cho kết quả. + Các nhóm thực hiện, báo cáo kết quả. + Yêu cầu các nhóm rút ra kết luận. + Các HS khác nhận xét, bổ sung.

- Yêu cầu HS đọc thông tin SGK và nêu cách tiến hành TN2. + HS đọc và nêu cách tiến hành TN + Các nhóm tiến hành TN và báo cáo kết quả. + Các HS khác bổ sung.

- Yêu cầu HS nêu kết luận 2. + HS nêu kết luận GV: ………………..

70

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Thông báo cho HS biết vật bị nhiễm điện (vật mang điện tích) thì có khả năng hút các vật nhỏ, nhẹ hoặc làm sáng bóng đèn bút thử điện.

H: Có thể làm vật nhiễm điện bằng cách nào?

TL: Cọ xát c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung vở ghi của HS Dự kiến: I. Vật nhiễm điện - Kết luận 1: Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút các vật khác.

- Kết luận 2: Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng làmsáng bóng đèn bút thử điện.

Vật bị nhiễm điện (vật mang điện tích) có khả năng hút các vật khác và có khả năng làm sáng bóng đèn bút thử điện.

2.3. Hoạt động 3: Luyện tập – Hệ thống hóa kiến thức a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học.

Nội dung: Câu C1, C2, C3 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS thảo luận theo bàn lần lượt đọc và hoàn thành câu C1, C2, C3.

- Đại diện các nhóm báo cáo, nhận xét lẫn nhau.

- GV nhận xét, chốt kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Dự kiến: C1: Khi chải đầu bằng lược nhựa lược nhựa và tóc cọ xát vào nhau. Cả lược nhựa và tóc bị nhiễm điện nên tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra.

C2: Khi thổi bụi trên bàn luồng gió thổi làm bụi bay đi. Còn cánh quạt điện khi quay cọ xát với không khí nên bị nhiễm điện và nó hút bụi trong không khí, còn mép quạt bị bụi nhiều nhất là vì khi quạt quay nó ma sát với không khí nhiều nhất nên mép quạt bị nhiễm điện nhiều nhất và nó hút bụi được nhiều nhất.

C3: Sau khi chùi gương soi, kính cửa sổ hay màn hình TV bằng khăn bông khô chúng bị cọ xát và bị nhiễm điện. Vì thế chúng có thể hút bụi vải.

2.4 Hoạt động 4: Vận dụng a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập.

Nội dung: - Hiện tượng sấm, sét và chớp lúc có cơn dông cũng là hiện tượng do sự nhiễm điện. Em hãy giải thích? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS trao đổi cặp đôi hoàn thành hai câu hỏi trên.

- Tổ chức trao đổi kết quả trên lớp để chọn các lời giải đúng, uốn nắn các sai lầm (nếu có). c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Dự kiến: + Do sự cọ xát giữa những giọt nước trong luồng không khí bốc lên cao nên các đám mây dông bị nhiễm điện. Khi đó giữa các đám mây này hoặc

GV: ………………..

71

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. giữa chúng với mặt đất xuất hiện tia lửa điện phát ánh chớp. Do nhiệt độ của tia lửa điện, không khí giãn nở đột ngột, phát ra tiếng nổ gọi là tiếng sấm (khi có tia lửa điện giữa hai đám mây) hoặc tiếng sét (khi có tia lửa điện giữa đám mây với mặt đất).

2.5. Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng - HDVN a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS về nhà tìm hiểu các ứng dụng của sự nhiễm điện do cọ xát trong đời sống và kĩ thuật. * HDVN: - Học bài; làm các bài tập 17.1 - 9 SBT trang 36,37.

- Chuẩn bị bài “Hai loại điện tích”. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung HS tìm tòi được.

GV: ………………..

72

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tuần 21 - Tiết 20 Ngày soạn: .../01/2019

Ngày dạy: ..../01/2019

Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nêu được dấu hiệu về tác dụng lực chứng tỏ có hai loại điện tích và nêu được đó là hai loại điện tích gì. + Nêu được sơ lược về cấu tạo nguyên tử: hạt nhân mang điện tích dương, các electron mang điện tích chuyển động xung quanh hạt nhân, nguyên tử trung hòa về điện.

- Kỹ năng: + Giải thích được một số hiện tượng thực tế liên quan tới sự nhiễm điện do cọ xát.

- Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo. * Lồng ghép: GDBVMT (vận dụng) II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - 2 mảnh ni lông giống nhau, bút chì, kẹp giấy, 2 thanh nhựa giống nhau có thể gắn trên trục quay, thanh thủy tinh, vải khô, lụa.

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm: 2 mảnh ni lông giống nhau, bút chì, kẹp giấy, 2 thanh nhựa giống nhau có thể gắn trên trục quay, thanh thủy tinh, vải khô, lụa.

III/. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 5 phút

GV: ………………..

73

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. vấn đề.

20 phút - Hai lại điện tích Hoạt động Hình thành kiến thức - Sơ lược về 2 cấu tạo nguyên tử Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 10 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Giải bài tập 6 phút 4 Tìm tòi mởrộng Hoạt động HDVN 4 phút 5 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc tiếp cận kiến thức cũ của HS đặt câu hỏi tạo mâu thuẩn giữa kiến thức cũ và kiến thức mới.

Câu lệnh 1: Hiện tượng gì sẽ xảy ra nếu ta đưa một vật bị nhiễm điện lại gần các mẫu giấy vụn ?

Câu lệnh 2: Nếu đưa hai vật bị nhiễm điện lại gần nhau thì chúng xảy ra hiện tượng gì? b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu + Nêu được dấu hiệu về tác dụng lực chứng tỏ có hai lạo điện tích. + Nêu được sơ lược về cấu tạo nguyên tử. b. Gợi ý hoạt động * Tìm hiểu hai loại điện tích.

- Yêu cầu HS đọc thông tin SGK về TN 1. + HS đọc thông tin. + HD các nhóm tiến hành TN. + GV theo dõi, giúp đỡ.

- Yêu cầu HS nêu nhận xét. + GV kết luận.

- Yêu cầu HS đọc thông tin SGK về TN 2. + HS đọc thông tin. + HD các nhóm tiến hành TN. + GV theo dõi, giúp đỡ.

- Yêu cầu HS nêu nhận xét. + GV kết luận.

1

GV: ………………..

74

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- GV thông báo kết luận. + HS lắng nghe, ghi nhận.

- Yêu cầu HS thực hiện C1. + Cá nhân HS thực hiện. * Sơ lược về cấu tạo nguyên tử - Yêu cầu Hs đọc thông tin SGK. + HS đọc thông tin. + GV phân tích, giảng giải. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo và nội dung vở ghi của HS Dự kiến I. Hai loại điện tích 1. TN1 Nhận xét: Hai vật giống nhau, được cọ xát như nhau thì mang điện tích cùng loại và khi được đặt gần nhau thì chúng đẩy nhau.

2. TN 2 Nhận xét: Thanh nhựa sẫm màu và thanh thuỷ tinh khi được cọ xát thì chúng hút nhau do chúng mang điện tích khác loại .

3. Kết luận Có hai loại điện tích: điện tích âm (-) và điện tích dương (+). Các vật mang điện tích cùng loại thì đẩy nhau, mang điện tích khác loại thì hút nhau.

Quy ước: - Điện tích của thanh thuỷ tinh khi cọ xát vào lụa là điện tích dương (+).

- Điện tích của thanh nhựa sẫm khi cọ xát vào vải khô là điện tích âm (-).

C1: Mảnh vải mang điện tích dương. Vì hai vật nhiễm điện hút nhau thì mang điện tích khác loại. Thanh nhựa sẫm màu khi được cọ xát bằng mảnh vải thì mang điện tích âm, còn mảnh vải thì mang điện tích dương.

II. Sơ lược về cấu tạo nguyên tử

-

--

+ + +

-

1. Ở tâm mỗi nguyên tử có một hạt nhân mang điện tích dương.

2. Xung quanh hạt nhân có các êlectrôn mang điện tích âm chuyển động tạo thành lớp vỏ của nguyên tử.

3. Tổng điện tích âm của các êlectrôn có trị số tuyệt đối bằng điện tích dương của hạt nhân. Do đó, bình thường nguyên tử trung hòa về điện.

4. Êlectrôn có thể dịch chuyển từ nguyên tử này sang nguyên tử khác, từ vật này sang vật khác.

2.3. Luyện tập – Hệ thống hóa kiến thức a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học.

GV: ………………..

75

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Nội dung: Câu C2, C3, C4 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS thảo luận theo bàn lần lượt đọc và hoàn thành câu C2, C3, C4.

- Đại diện các nhóm báo cáo, nhận xét lẫn nhau.

- GV nhận xét, chốt kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Dự kiến: C2: Trước khi cọ xát các vật đều có mang điện tích âm và điện tích dương tồn tại ở hạt nhân và các electron chuyển động xung quanh hạt nhân.

C3: Trước khi cọ xát các vật không hề hút các vụn giấy nhỏ là v́ các vật chưa nhiễm điện, các điện tích âm và điện tích dương trung hoà lẫn nhau.

C4: Sau khi cọ xát mảnh vải nhiễm điện dương (có 6 dấu + và 3 dấu -).

Thước nhựa nhiễm điện âm ( 7 dấu trừ – và 4 dấu +).

- Thước nhựa nhiễm điện âm do nhận thêm electron.

- Mảnh vải nhiễm điện dương do mất bớt electron.

2.4. Hoạt động 4: Vận dụng – Bài tập a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập.

Nội dung: H: Trong các nhà máy thường xuất hiện nhiều bụi gây hại cho công nhân. Để hạn chế bụi bay người ta bố trí các tấm kim loại nhiễm điện treo trên trần. Hãy giải thích vì sao lại làm như thế? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS trao đổi cặp đôi hoàn thành hai câu hỏi trên.

- Tổ chức trao đổi kết quả trên lớp để chọn các lời giải đúng, uốn nắn các sai lầm (nếu có). c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Dự kiến: TL: Làm như thế đế bụi bị hút vào các tấm kim loại, giữ cho môi trường trong sạch, bảo vệ sức khỏe công nhân.

2.5. Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng - HDVN a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS về nhà tìm hiểu sự tương tự trong tương tác của hai loại điện tích. * HDVN: - Học bài; làm các bài tập 18.1 - 13 SBT trang 38,39,40.

- Chuẩn bị bài “Dòng điện-nguồn điện”. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung HS tìm tòi được.

GV: ………………..

76

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Tuần 22 - Tiết 21 Ngày soạn:

Ngày dạy:

Bài 19: DÒNG ĐIỆN – NGUỒN ĐIỆN I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Mô tả được TN dùng pin hay acquy tạo ra dòng điện và nhận biết dòng điện thông qua các biểu hiện như đèn bút thử điện sáng, đèn pin sáng, quạt quay... + Nêu được dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng. + Nêu được tác dụng chung của nguồn điện là tạo ra dòng điện và kể tên được các nguồn điện thông dụng là pin và acquy. + Nhận biết được cực dương và cực âm của nguồn điện qua các kí hiệu (+), (-) có ghi trên nguồn điện.

- Kỹ năng: + Mắc được một mạch điện kín gồm pin, bóng đèn pin, công tắc và dây nối.

- Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực tìm tòi.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Tranh vẽ hình 19.1.

- Pin tròn (lớn, nhỏ), pin vuông, pin cúc áo, acquy...

- Nguồn điện 2 pin, 1bóng đèn pin, 1 khóa K, 3 dây nối.

2. Học sinh: - SGK, SBT. GV: ………………..

77

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Mỗi nhóm: Nguồn điện 2 pin, 1bóng đèn pin, 1 khóa K, 3 dây nối.

III/. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự động kiến Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 5 phút 1 vấn đề.

20 phút Hoạt động - Dòng điện Hình thành kiến thức 2 - Nguồn điện Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 10 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Giải bài tập 6 phút 4 Tìm tòi mởrộng Hoạt động HDVN 4 phút 5 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc tiếp cận quan sát thực tế của HS đặt câu hỏi tạo mâu thuẩn giữa kiến thức cũ và kiến thức mới.

Câu lệnh 1: Làm thế nào để bóng đèn điện trong lớp sáng lên? ( HS trả lời: bật công tắc ) Câu lệnh 2: Tại sao bật công tắc thì đèn sáng? b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu + Nêu được dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng. + Nêu được tác dụng chung của nguồn điện. b. Gợi ý hoạt động I. Dòng điện - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK để tìm hiểu sự tương tự giũa dòng điện và dòng nước. + HS đọc thông tin và hoàn thành câu C1. + Nhận xét, bổ sung.

- Yêu cầu HS trả lời C2: Khi nước ngừng chảy ta phải đổ thêm nước vào bình A để nước lại chảy qua ống xuống bình B. Đèn bút thử điện ngừng sáng, làm thế nào để đèn này lại sáng?

- GV: Các em hoàn thành nhận xét được nhận xét gì? + Bóng đèn bút thử điện sáng khi các điện tích dịch chuyển qua nó.

- GV thông báo khái niệm dòng điên.

GV: ………………..

78

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. + HS lắng nghe, ghi nhận.

- GV: Khi có dòng điện chạy qua đèn điện và quạt điện thì chúng như thế nào?

II. Nguồn điện - Các em đã biết về đèn điện. Muốn làm cho đèn sáng lên ta phải làm gì? Để biết nguồn điện là gì? Các em đọc phần 1 và làm C3.

- GV: Dùng nguồn điện để làm gì? + Nguồn điện có khả năng cung cấp dòng điện để các dụng cụ điện hoạt động.

- GV: Trên mỗi nguồn điện có các cực gì? + Cực dương (kí hiệu dấu +), cực âm (kí hiệu dấu-). * Kết luận các nguồn điện thường dùng là pin, acquy.

- Trả lời C3: Hãy kể tên các nguồn điện có trong hình 19.2 và một vài nguồn điện mà em biết và chỉ ra đâu là cực dương, cực âm của mỗi nguồn điện? (phát 1 vài nguồn điện pin cho học sinh quan sát) - GV kết luận về các nguồn điện thường dùng. + HS lắng nghe, ghi nhận.

- Để biết cách mắc mạch điện có nguồn điện để đèn sáng lâu ta phải làm ntn?

Các em đọc phần 2.

- Hỏi: Em thấy hình 19.3 có các bộ phận gì? + Có nguồn điện pin, bóng đèn, công tắc, dây nối.

- Các em làm thí nghiệm mắc mạch điện như hình 19.3 rồi ðóng công tắc cho ðèn sáng. Giáo viên theo dõi, hướng dẫn và nhận xét kết quả các nhóm.

- Làm thí nghiệm ta được mạch điện. Vậy mạch điện gồm các thiết bị điện như bóng đèn, công tắc nối với hai cực của nguồn điện bằng dây điện. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi Dự kiến I. Dòng điện C1: a) Điện tích của mảnh phim nhựa tương tự như nước trong bình. b) Điện tích dịch chuyển từ mảnh phim nhựa qua bóng đèn đến tay ta tương tự như nước chảy từ bình A xuống bình B. C2: Dùng vải cọ xát vào mảnh nhựa.

Kết luận: - Dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng.

- Đèn điện sáng, quạt điện quay và các thiết bị điện khác hoạt động khi có dòng điện chạy qua.

II. Nguồn điện 1. Các nguồn điện thường dùng - Các nguồn điện thường dùng là pin, acquy - Nguồn điện có khả năng cung cấp ḍng điện để các dụng cụ điện hoạt động.

GV: ………………..

79

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Mỗi nguồn điện đều có hai cực: Cực dương (kí hiệu dấu +), cực âm (kí hiệu dấu -).

C3: Ác quy, pin tròn, pin tiểu, pin vuông. Chỗ dấu – là cực âm, dấu + là cực dương.

2. Mạch điện có nguồn điện

- Mạch điện gồm các thiết bị điện như bóng đèn, công tắc nối với hai cực của nguồn điện bằng dây điện. Khi mạch điện kín thì đèn sáng.

2.3 Hệ thống hóa kiến thức - Luyện tập a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học.

Nội dung: Câu C4, C5, C6 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS thảo luận theo bàn lần lượt đọc và hoàn thành câu C4, C5, C6.

- Đại diện các nhóm báo cáo, nhận xét lẫn nhau.

- GV nhận xét, chốt kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Dự kiến: C4: Đèn điện sáng khi có dòng điện chạy qua. Quạt điện quay khi có dòng điện chạy qua. Dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng.

- C5: Đèn pin, máy tính, đồng hồ điện tử, đài, bộ điều khiển từ xa ti vi...

- C6: Ấn đầu đinamô vào bánh xe và quay bánh xe thì đèn sáng.

2.4. Hoạt động 4: Vận dụng – Bài tập a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập.

Nội dung: Xe gắn máy và ô tô thường dùng bình acquy với mục đích chính là để làm gì? b. Gợi ý hoạt động - Yêu cầu HS trao đổi cặp đôi hoàn thành hai câu hỏi trên.

- Tổ chức trao đổi kết quả trên lớp để chọn các lời giải đúng, uốn nắn các sai lầm (nếu có). c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Dự kiến:Để tạo ra dòng điện khi khởi động xe, còi, chiếu sáng.

2.5. Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng - HDVN a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: em tìm xem thử dây dẫn điện trong nhà em đang xử dụng làm bằng chất liệu gì? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV: ………………..

80

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. * HDVN: - Học bài; làm các bài tập 19.1 - 13 SBT trang 41,42,43.

- Chuẩn bị bài “Chất dẫn điện và chất cách điện. Dòng điện trong kim loại”. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung HS tìm tòi được.

Tuần 23 - Tiết 22 Ngày soạn:

Ngày dạy:

Bài 20: CHẤT DẪN ĐIỆN VÀ CHẤT CÁCH ĐIỆN. DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nhận biết được vật liệu dẫn điện là vật liệu cho dòng điện đi qua, vật liệu cách ðiện là vật liệu không cho dòng điện đi qua. + Kể tên được một số vật liệu dẫn điện và vật liệu cách điện thường dùng. + Nêu được dòng điện trong kim loại là dòng các êlectrôn tự do dịch chuyển có hướng.

- Kỹ năng: + Mắc được một mạch điện kín gồm pin, bóng đèn pin, công tắc và dây nối.

- Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

GV: ………………..

81

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Năng lực tìm tòi.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Hình 20.3,4 - 1 nguồn điện pin, 1 bóng đèn, 2 dây nối, 2 dây có mỏ kẹp, 1 đoạn thép, 1 đoạn đồng, 1 đoạn nhôm, 1 đoạn ruột bút chì, 1 đoạn nhựa.

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm: 1 nguồn điện pin, 1 bóng đèn, 2 dây nối, 2 dây có mỏ kẹp, 1 đoạn thép, 1 đoạn đồng, 1 đoạn nhôm, 1 đoạn ruột bút chì, 1 đoạn nhựa.

III/. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC 1. Hướng dẫn chung Các bước Hoạt Tên hoạt động Thời lượng dự kiến động Khởi động Hoạt động Tạo tình huống 7 phút 1 vấn đề.

20 phút - Chất dẫn điện và chất cách Hoạt động điện Hình thành kiến thức 2 - Dòng điện trong kim loại Luyện tập Hoạt động Hệ thống hóa 8 phút 3 kiến thức Vận dụng Hoạt động Giải bài tập 6 phút 4 Tìm tòi mởrộng Hoạt động HDVN 4 phút 5 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

2.1 Hoạt động 1: Khởi động, tạo tình huống học tập. a. Mục tiêu: Thông qua việc tiếp cận quan sát thực tế của HS đặt câu hỏi tạo mâu thuẩn giữa kiến thức cũ và kiến thức mới.

Câu lệnh 1: Trong gia đình, nhà em sử dụng loại dây dẫn nào (dây dẫn trần hay có vỏ bọc cách điện)?

Câu lệnh 2: Bản chất của dòng điện chạy qua dây dẫn đó ra sao? b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- HD HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả cá nhân và kết quả của nhóm và nội dung vở ghi.

2.2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu

GV: ………………..

82

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. + Nhận biết được vật liệu dẫn điện, vật liệu cách điện là vật liệu. + Nêu được dòng điện trong kim loại là dòng các êlectrôn tự do dịch chuyển có hướng. b. Gợi ý hoạt động I. Chất dẫn điện và chất cách điện GV: Các em đọc phần I. Cho biết chất dẫn điện là gì? Chất cách điện là gì? + HS đọc thông tin trả lời. + GV nhận xét, kết luận. + HS ghi nhận.

- Yêu cầu HS đọc thông tin SGK, kết hợp vật thật để trả lời C1. + HS đọc thông tin trả lời: - HD HS tiến hành TN để xác định một vật là vật dẫn điện hay vật cách điện. + Yêu cầu HS quan sát hình 20.2. GV phân tích và hỏi: Khi kẹp vật vào đèn sáng thì vật đó là vật gì? Khi kẹp vật vào đèn không sáng thì vật đó gọi là vật gì? + TL: Kẹp hai mỏ kẹp vào hai đầu vật cần xác định, quan sát bóng đèn.Đèn sáng là vật dẫn điện. Đèn không sáng là vật cách điện.

- Giáo viện giới thiệu dụng cụ, cho các nhóm nhận dụng cụ, làm thí nghiệm quan sát và ghi kết quả vào bảng. + Nhóm nhận dụng cụ, làm thí nghiệm quan sát và ghi kết quả vào bảng. + Gọi vài nhóm nêu kết quả: vật dẫn điện là gì, vật cách điện là gì? + Vật dẫn điện: đồng, nhôm...Vật cách điện: dây nhựa...

- Yêu cầu HS trả lời C2,3 II. Dòng điện trong kim loại - Đồng, nhôm, thép ... là kim loại. Trong kim loại cũng có các êlectrôn. Để biết các êlectrôn đó như thế nào? Các em đọc phần a và trả lời C4: Trong nguyên tử hạt nào mang điện tích dương, hạt nào mang điện tích âm?

- Các em đọc phần b. Cho biết êlectrôn như thế nào là êlectrôn tự do? + Trong kim loại các êlectrôn thoát ra khỏi nguyên tử chuyển động tự do gọi là các êlectrôn tự do. + GV nhận xét, kết luận. + HS lắng nghe, ghi nhận.

- Trả lời C5: Hãy nhận biết trong mô hình hình 20.3.

Kí hiệu nào biểu diễn các êlectrôn tự do? Kí hiệu nào biểu diễn phần còn lại của nguyên tử. Chúng mang điện tích gì? Vì sao?

- Còn dòng điện trong kim loại là gì? Các em đọc phần 2 và trả lời C6: Hãy cho biết các êlectrôn tự do bị cực nào của pin đẩy, bị cực nào của pin hút.

Hãy vẽ thêm mũi tên cho mỗi êlectrôn tự do này để chỉ chiều dịch chuyển có hướng của chúng.

- Hỏi: Các em hoàn thành kết luận? + HS hoàn thành.

- GV: Vậy dòng điện trong kim loại là gì? c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và của cá nhân, nội dung vở ghi GV: ………………..

83

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Dự kiến I. Chất dẫn điện và chất cách điện C1: Bộ phận dẫn điện: dây tóc, dây trục, lõi dây.

Bộ phận cách điện: trụ thuỷ tinh, thuỷ tinh đen, vỏ dây.

C2: Ba vật liệu dẫn điện: đồng, nhôm, thép.

Ba vật liệu cách điện: nhựa, sứ, cao su.

C3: Công tắc điện để hở ở giữa là không khí cách điện nên đèn không sáng.

II. Dòng điện trong kim loại 1. Êlectrôn tự do trong kim loại - Trong kim loại các êlectrôn thoát ra khỏi nguyên tử chuyển động tự do gọi là các êlectrôn tự do.

C4: Hạt nhân mang điện tích dương, các êlectrôn mang điện tích âm.

C5: Kí hiệu vòng tròn nhỏ có dấu – là biểu diễn êlectrôn tự do. Kí hiệu vòng tròn lớn có dấu + biểu diễn phần còn lại của nguyên tử. Chúng mang điện tích dương, vì mất bớt êlectrôn.

C6: Các êlectrôn tự do bị cực âm của pin đẩy, bị cực dương của pin hút. Đánh dấu mũi tên cho mỗi êlectrôn tự do chỉ chiều dịch chuyển có hướng của chúng.

2. Dòng điện trong kim loại Kết luận:Dòng điện trong kim loại là dòng các êlectrôn tự do dịch chuyển có hướng.

2.3 Hệ thống hóa kiến thức - Luyện tập a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học.

Nội dung: Câu C7, C8, C9 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS thảo luận theo bàn lần lượt đọc và hoàn thành câu C7, C8, C9.

- Đại diện các nhóm báo cáo, nhận xét lẫn nhau.

- GV nhận xét, chốt kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Dự kiến: C7: B. Một đoạn ruột bút chì.

C8: C. Vật liệu sử dụng nhiều nhất là nhựa.

C9: C. Một đoạn dây 2.4. Hoạt động 4: Vận dụng – Bài tập a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập.

H: Quan sát trên trụ điện, trên các giá đỡ người ta thường dùng vật liệu cách điện loại gì?

H: Vì sao các xe chở xăng dầu, chất nổ người ta thường buộc xích sắt vào bệ xe và thả đầu kia xuống đất kéo lê trên mặt đường khi xe chạy? b. Gợi ý hoạt động - Yêu cầu HS trao đổi cặp đôi hoàn thành hai câu hỏi trên.

- Tổ chức trao đổi kết quả trên lớp để chọn các lời giải đúng, uốn nắn các sai lầm (nếu có). c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. GV: ………………..

84

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Dự kiến: TL: sứ.

TL: Vì khi xe chạy thân xe bị nhiễm điễn do cọ xát, buộc xích sắt vào bệ xe để nối đất làm trung hòa điện tích nhằm tránh hiện tượng cháy nổ.

2.5. Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng - HDVN a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: em hãy tìm trong nhà em 5 vật liệu dẫn điện và 02 vật liệu dẫn điện thường dùng? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: * HDVN: - Học bài; làm các bài tập 20.1-16 SBT trang 44,45,46,47.

- Chuẩn bị bài “Sơ đồ mạch điện-Chiều dòng điện”. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung HS tìm tòi được.

Tuần 24 Tiết 23 06/02/2018

Ngày soạn:

BÀI 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN –CHIỀU DÒNG ĐIỆN I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Biết kí hiệu một số bọ phận mạch điện. + Nêu được quy ước về chiều dòng điện.

- Kỹ năng: + Vẽ được sơ đồ của mạch điện đơn giản đã được mắc sẵn bằng các kí hiệu đã được quy ước.

GV: ………………..

85

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. + Mắc được mạch điện đơn giản theo sơ đồ đã cho. + Chỉ được chiều dòng điện chạy trong mạch điện. Biểu diễn được bằng mũi tên chiều dòng điện chạy trong sơ đồ mạch điện - Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực tìm tòi.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Bảng kí hiệu một số bộ phận mạch điện.

- Hình 19.3 SGK, hình 21.1 - 1 bóng đèn, 1 công tắc, 1 nguồn điện pin, 3 dây nối.

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm: 1 bóng đèn, 1 công tắc, 1 nguồn điện pin, 3 dây nối.

III. Hoạt động trên lớp 1. Khởi động: * Kiểm tra bài cũ:Gọi 01 HS: H: Thế nào là chất dẫn điện, chất cách điện?Nêu 1 vài ví dụ về vật dẫn điện, vật cách điện? Dòng điện trong kim loại là gì? Thực hiện bài tập 20.14. * Tạo tình huống cho bài mới: - Cho HS quan sát các bộ phận mạch điện trong phòng HS. Từ đó nêu: để bố trí các bộ phận mạch điện như trong phòng học, các thợ điện cần căn cứ vào đâu? Vào bài mới.

2. Hình thành kiến thức mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng * Hoạt động 1:Tìm hiểu các kí hiệu và sử I. Sơ đồ mạch điện dụng kí hiệu để vẽ sơ đồ mạch điện. Mắc 1. Kí hiệu của một số bộ mạch điện theo sơ đồ phận mạch điện: - Giới thiệu các kí hiệu bộ phận mạch điện SGK cho HS thấy để biết. + HS quan sát, lắng nghe, ghi nhận.

- Yêu cầu HS sử dụng kí hiệu bộ phận mạch 2. Sơ đồ mạch điện: điện để vẽ sơ đồ mạch điện hình 19.3. + Cá nhân HS vẽ.

- C1: Sơ đồ mạch điện K H.19.3 + K

GV: ………………..

86

+

-

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. + Gọi 01 HS lên bảng vẽ. Các HS khác theo dõi nhận xét. + GV giúp đỡ HS khi vẽ chưa đúng.

- Yêu cầu HS thực hiện C2: + GV có thể cho HS nêu các vị trí hoán đổi rồi vẽ theo sự hoán đổi đó. + HS vẽ sơ đồ theo sự hoán đổi. + GV theo dõi giúp đỡ. + 01 HS lên bảng vẽ.

- Yêu cầu các nhóm mắc mạch điện như C2 (sơ đồ trên bảng mà HS đã vẽ). * Hoạt động 2: Xác định chiều dòng điện II. Chiều dòng điện trong mạch điện thực và biểu diễn chiều dòng điện theo qui ước - GV: Các em đọc phần II, cho biết chiều Quy ước: Chiều dòng điện dòng điện được qui ước như thế nào? là chiều từ cực dương qua + HS đọc thông tin và nêu quy ước chiều dây dẫn và các dụng cụ điện dòng điện. tới cực âm của nguồn điện - Dòng điện cung cấp bởi pin hay acquy có K + chiều không đổi gọi là dòng điện một chiều.

- Các em xem cách dùng mũi tên để biểu diễn chiều dòng điện như trong sơ đồ H.21.1a và dùng mũi tên để biểu diễn chiều ḍng điện trong các sơ đồ mạch điện H.21.1 H 21.1b b, c, d. + HS biểu diễn chiều dòng điện. Các HS khác theo dõi, nhận xét.

- Các em làm câu C4: Xem H.20.4 và so sánh chiều qui ước của dòng điện với chiều dịch chuyển có hướng của các êlectrôn tự do trong dây dẫn kim loại. + C4: Chiều qui ước của dòng điện ngược chiều với chiều dịch chuyển có hướng của các êlectrôn tự do.

3. Luyện tập: - C6: cho HS trả lời III. Vận dụng câu a và vẽ sơ đồ câu C6: a) Nguồn điện của đèn pin gồm 2 chiếc pin. Kí b. hiệu của hai nguồn điện mắc nối tiếp tương ứng + Cá nhân HS thực với nguồn điện này. Cực dương được mắc về phía hiện. đầu của đèn pin.

K b) -

GV: ………………..

87

+

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

4.Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (sáng tạo): * Vận dụng Cho HS quan sát mạch điện sau và điền vào bảng(khi công tắc ở các vị trí 1,2,3 thì đèn nào sáng? Vì sao? +

Đ1

1

K

2 3

Đ2 Đ3

Công tắc Nối vào 1 Nối vào 2 Nối vào 3

Đèn sáng Đèn 1 và đèn 2 Đèn 1 Đèn 1 và đèn 3

+ Cá nhân HS thực hiện. * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 21.1-7 SBT trang 48,49.

- Chuẩn bị bài “Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện”.

IV. Rút kinh nghiệm:

Tuần 25 Tiết 24 19/02/2018

Ngày soạn:

BÀI 22: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nêu được dòng điện có tác dụng nhiệt và biểu hiện của tác dụng này. + Lấy được ví dụ cụ thể về tác dụng nhiệt của dòng điện. + Nêu được tác dụng phát sáng của dòng điện và biểu hiện của tác dụng này. + Nêu được ví dụ cụ thể về tác dụng phát sáng của dòng điện.

GV: ………………..

88

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Kỹ năng: + Nêu được ứng dụng của tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện trong thực tế.

- Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực tìm tòi.

- Năng lực sáng tạo. * Lồng ghép: GDBVMT (hoạt động 1) II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - 1 biến thế nguồn, 1 công tắc, 1 giá kẹp dây dẫn, 1 đoạn dây nicrom, giấy mỏng.

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm: 1 nguồn điện hai pin, 1 bóng đèn, 1 công tắc, 3 đoạn dây dẫn, 1 đèn đi ốt phát quang.

III. Hoạt động trên lớp 1. Khởi động: * Kiểm tra bài cũ:Gọi 02 HS: HS1: Thực hiện bài tập 21.1 a và 21.4 HS2: Thực hiện bài tập 21.1 b và 21.5 * Tạo tình huống cho bài mới: - Khi có dòng điện trong mạch, ta không thể nhìn thấy các điện tích dịch chuyển. Nhưng ta có thể quan sát các tác dụng do dòng điện gây ra để nhận biết sự tồn tại của nó. Vào bài mới.

2. Hình thành kiến thức mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng * Hoạt động 1:Tìm hiểu tác dụng nhiệt I. Tác dụng nhiệt của dòng điện.

1. Thí nghiệm: - Yêu cầu HS thực hiện C1: Hãy kể tên một - Lắp mạch điện như sơ đồ số dụng cụ, thiết bị thường dùng được đốt hình 22.1.

- Đóng công tắc cho đèn nóng khi có dòng điện chạy qua. + HS kể tên: Bàn là điện, bếp điện, nồi cơm sáng. điện, mỏ hàn điện.

- Yêu cầu HS thực hiện câu C2.

- Các em lắp mạch điện, đóng công tắc cho đèn sáng và trả lời: a) Khi đèn sáng bóng đèn có nóng lên không? Bằng cách nào để xác định điều đó? b) Bộ phận nào của đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng khi có dòng điện chạy qua? c) Khi đèn sáng bình thường, bộ phận nào GV: ………………..

89

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. của bóng đèn có nhiệt độ khoảng 2500oC. - Yêu cầu các nhóm nhận dụng cụ TN, tiến hành TN, thảo luận, hoàn thành vào phiếu học tập của nhóm. + Các nhóm thực hiện, báo cáo kết quả. + GV theo dõi giúp đỡ. a) Bóng đèn có nóng lên, bắng cách sờ tay vào bóng đèn. b) Dây tóc đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng. c) Dây tóc của bóng đèn làm bằng vonfram có nhiệt độ nóng chảy lớn hơn 2500oC nên không chảy đứt.

- Qua TN trên: khi có dòng điện chạy qua vật dẫn thì vật dẫn có biểu hiện gì? + TL: Nóng lên. + GV nhận xét: vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.

- Giáo viên làm thí nghiệm gồm có: nguồn điện 12V, dây nicrom, mảnh giấy nhỏ để kiểm chứng lại: vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua. + Đóng công tắc các em quan sát mảnh giấy nhỏ. Có hiện tượng gì xảy ra với các mảnh giấy khi ðóng công tắc? + HS quan sát trả lời - Hỏi: Từ quan sát trên, hãy cho biết dòng điện đã gây ra tác dụng gì với dây sắt AB? + Dòng điện gây ra tác dụng nhiệt với dây sắt AB. - Qua các thí nghiệm trên yêu cầu HS hoàn thành kết luận. + HS hoàn thành.

- C4: Nếu trong mạch điện với dây dẫn bằng đồng có nối xen một đoạn dây chì (gọi là cầu chì) thì do một số trường hợp tác dụng nhiệt của dòng điện, dây dẫn có thể nóng lên trên 327oC. Hỏi khi đó có hiện tượng gì xảy ra với đoạn dây chì và với mạch điện?

GDBVMT: Tác dụng nhiệt có thể có lợi, có thể có hại. Để làm giảm tác dụng nhiệt, cách đơn giản là làm dây dẫn bằng chất có điện trở suất nhỏ. Việc sử dụng kim loại làm vật liệu dẫn điện làm cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên. Ngày nay, người ta GV: ………………..

90

2. Kết luận: - Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên.

- Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng.

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

đang cố gắng sử dụng vật liệu siêu dẫn trong đời sống và kĩ thuật. * Hoạt động 2: Tìm hiểu tác dụng phát sáng của dòng điện.

Trả lời C5: Trong bóng đèn bút thử điện (hình 22.3) có chứa một chất khí (khí nêôn).

Hãy quan sát bóng đèn này và nêu nhận xét hai đầu dây bên trong của nó. + C5: Hai đầu dây tách rời nhau.

- Trả lời C6: Hãy quan sát bóng đèn bút thử điện khi nó phát sáng và trả lời: Đèn sáng do hai đầu dây đèn nóng lên hay do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây này phát sáng? + C6: Đèn sáng do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây phát sáng.

- YC HS hoàn thành kết luận.

- Ta xét loại đèn tiếp theo là đèn đi ốt phát quang. Các em đọc phần 2, tìm hiểu đèn đi ốt phát quang và cho biết cách thắp đèn sáng khi mắc vào mạch điện.

- Chú ý: Nếu đèn không sáng phải đổi hai đầu dây nối vào nguồn điện (hay hai đầu dây nối với đèn).

- Nhóm nhận dụng cụ thí nghiệm. Các em làm thí nghiệm và quan sát đèn sáng. + Nhóm làm thí nghiệm và quan sát đèn.

- Yêu cầu HS đảo ngược hai đầu dây đèn, quan sát bóng đèn và nêu nhận xét. + HS thực hiện.

- Yêu cầu HS hoàn thành kết luận. + Cá nhân hoàn thành.

II. Tác dụng phát sáng 1. Bóng đèn bút thử điện.

* Kết luận - Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí này phát sáng.

2. Đèn đi ốt phát quang (đèn LED)

* Kết luận - Đèn đi ốt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng.

3. Luyện tập: - Yêu cầu HS thực III. Vận dụng hiện C8,9.

- C8: E. Không có trường hợp nào. + Cá nhân HS thực - C9: Dòng điện chạy từ cực dương sang cực âm. hiện.

4.Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (sáng tạo): * Vận dụng H: Tại sao người ta không dùng dây đồng, sắt, chì ... để làm dây tóc bóng đèn? + Cá nhân HS thực hiện.

TL: Vì nhiệt độ nóng chảy của các chất này thấp so với nhiệt độ có thể làm GV: ………………..

91

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. phát sáng (nóng chảy trước khi phát sáng) * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 22.1-12 SBT trang 50,51,52.

- Chuẩn bị bài “Tác dụng từ, tác dụng hóa học và tác dụng sinh lí của dòng điện”.

IV. Rút kinh nghiệm:

Tuần 26 Tiết 25 26/02/2018

Ngày soạn:

BÀI 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HOÁ HỌC VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nêu được tác dụng từ của dòng điện và biểu hiện của tác dụng này. + Nêu được ví dụ cụ thể về tác dụng từ của dòng điện.

GV: ………………..

92

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. + Nêu được tác dụng hóa học của dòng điện và biểu hiện của tác dụng này. + Nêu được ví dụ cụ thể về tác dụng hóa học của dòng điện. + Nêu được biểu hiện tác dụng sinh lí của dòng điện. + Nêu được ví dụ cụ thể về tác dụng sinh lí của dòng điện.

- Kỹ năng: + Mô tả một thí nghiệm hoặc hoạt động của một thiết bị thể hiện tác dụng từ của dòng điện. + Mô tả một thí nghiệm hoặc một ứng dụng thực tế về tác dụng hoá học của dòng điện. + Nêu được các biểu hiện do tác dụng sinh lí của ḍng điện khi đi qua cơ thể người. + Thu thập thông tin, xử lí thông tin, lắp ráp và làm thí nghiệm.

- Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực tìm tòi.

- Năng lực sáng tạo. * Lồng ghép: GDBVMT (hoạt động 3) II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - 1 biến thế nguồn, 1 bình đựng dung dịch đồng sun phát có nắp nhựa gắn hai cực bằng than chì, 1 bóng đèn, 1 chuông điện, giấy lau hoặc khăn..

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm: 1 nguồn điện hai pin, 1 cuộn dây, 1 kim nam châm có đế, 3 dây dẫn, 1 đinh sắt, 1 miếng đồng, 1 miếng nhôm, 1 thanh nam châm.

III. Hoạt động trên lớp 1. Khởi động: * Kiểm tra bài cũ:Gọi 01 HS: H: Nêu biểu hiện về tác dụng nhiệt, có tác dụng phát sáng của dòng điện?

Cho ví dụ. Thực hiện bài 22.2 SBT. * Tạo tình huống cho bài mới: - Cho HS quan sát 1 ổ cắm điện. Yêu cầu HS chỉ ra bộ phận dẫn điện, bộ phận cách điện + HS quan sát chỉ rõ. + H: Nếu sử dụng ổ cắm điện mà vô tình chạm tay vào bộ phận dẫn điện thì sẽ có nguy cơ gì? + HS TL. GV dựa vào câu trả lời của HS để vào bài mới.

2. Hình thành kiến thức mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng * Hoạt động 1: Tìm hiểu tác dụng từ của I. Tác dụng từ - Tính chất từ của nam dòng điện GV: ………………..

93

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Các em đã biết nam châm, vậy nam châm có tính chất từ như thế nào? + Hút các vật bằng săt, thép - Giáo viên giới thiệu nam châm, sắt, đồng, nhôm và kim nam châm.

- Các em làm thí nghiệm đặt thanh nam châm lại gần sắt, đồng, nhôm, hai đầu của kim nam châm quan sát và nêu nhận xét.

Gọi vài nhóm nêu nhận xét. + Thanh nam châm hút sắt, hút một đầu của kim nam châm và đẩy một đầu còn lại của kim nam châm.

- Giáo viên giới thiệu: Nam châm hút sắt, hút một đầu cực của kim nam châm và đẩy cực còn lại. Ta nói nam châm có tính chất từ.

- Các em đọc phần nam châm điện và C1.

Cho biết cách mắc mạch điện để được một nam châm điện. Giải thích thêm. + Mắc mạch điện như hình 23.1 ta được một nam châm điện.

- C1 yêu cầu ta làm thí nghiệm như thế nào?

Các em làm thí nghiệm quan sát và trả lời câu hỏi. + Chưa đóng công tắc không hút sắt, đồng, nhôm. Đóng công tắc hút sắt.

Hút một cực của kim nam châm và đẩy cực còn lại.

- GV: Qua thí nghiệm, YC HS hoàn thành kết luận? + HS hoàn thành. + Nhận xét, bổ sung.

- GDBVMT:Dòng điện gây ra tác dụng từ, đặc biệt là ở các trạm điện cao thế, tác dụng từ của dòng điện rất lớn, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người. Để tránh tác dụng từ ta phải làm gì?

TL: Không làm nhà dưới dây điện cao thế. * Hoạt động 2: Tìm hiểu tác dụng hoá học của dòng điện Còn tác dụng hoá học của dòng điện như thế nào? Các em quan sát thí nghiệm như hình 23.3, gồm có nguồn điện, đèn, công tắc, bình đựng dung dịch đồng sun phát có hai GV: ………………..

94

châm. Nam châm hút sắt, hút một đầu cực của kim nam châm và đẩy cực còn lại. Ta nói nam châm có tính chất từ.

1. Thí nghiệm: (SGK)

2. Kết luận: - Cuộn dây dẫn quấn quanh lõi sắt non có dòng điện chạy qua là nam châm điện.

- Nam châm điện có tác dụng từ vì nó có khả năng làm quay kim nam châm và hút các vật bằng sắt hoặc thép.

II. Tác dụng hóa học 1. TN

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. thỏi than gắn ở nắp nhựa. Ban đầu hai thỏi than có màu đen. + Quan sát thí nghiệm.

- Làm thí nghiệm đóng công tắc cho học sinh quan sát đèn, sau đó cho học sinh quan sát hai thỏi than. Vậy dung dịch đồng sun phát là chất dẫn điện hay chất cách điện? + Quan sát, dung dịch đồng sun phát là chất dẫn điện.

- Thỏi than nối với cực âm được phủ một lớp màu gì? + Thỏi than nối với cực âm được phủ một lớp màu đỏ nhạt.

Giáo viên giới thiệu: Lớp màu đỏ là đồng đã tách khỏi dung dịch muối đồng sun phát. 2. Kết luận Chứng tỏ dòng điện có tác dụng hoá học.

- Dòng điện đi qua dung - YC HS hoàn thành kết luận. dịch muối đồng làm cho thỏi + Cá nhân HS thực hiện. than nối với cực âm được Tác dụng này của dòng điện gọi là tác dụng phủ một lớp đồng. hoá học của dòng điện * Hoạt động 3:Tìm hiểu tác dụng sinh lí III. Tác dụng sinh lí - Khi dòng điện đi qua cơ của dòng điện Còn tác dụng sinh lí của dòng điện như thế thể người có thể làm các cơ nào? Các em đọc phần III. Cho biết khi nào co giật, làm tim ngừng đập, dòng điện có tác dụng sinh lí? ngạt thở và thần kinh tê liệt. + HS đọc thông tin trả lời Đó là tác dụng sinh lí của - Tác dụng sinh lí của dòng điện có lợi và có dòng điện hại như thế nào? + Có lợi dùng điện chữa bệnh, có hại làm ngạt thở.

3. Luyện tập: - Yêu cầu HS thực III. Vận dụng hiện C7,8.

C7: C. Một cuộn dây dẫn đang có dòng điện chạy + Cá nhân HS thực qua. hiện.

C8: D. Hút các vụn giấy.

4.Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (sáng tạo): * Tìm tòi Dòng điện lớn khi đi qua cơ thể người có thể gây nguy hiểm, nhưng các dòng điện rất nhỏ lại có tác dụng chữa bệnh. Vậy, trong y học người ta ứng dụng tác dụng sinh lí này của dòng điện trong trường hợp chữa bệnh nào? + HS nêu những trường hợp biết được trong thực tế. + GV nhận xét, kể tên một số trường hợp cụ thể: dùng xung điện để kích thích tim đập trong cấp cứu khi tim ngừng đập, hoặc châm cứu: các điện cực được nối với các huyệt. Khi có dòng điện có cường độ thích hợp đi vào, các huyệt sẽ bị kích thích hoạt động làm tăng sức đề kháng của cơ thể.

GV: ………………..

95

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Hoặc được ứng dụng chế tạo các máy masstsxa kích thích cơ co giật giúp đỡ mỏi vai gáy... * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 22.1-13 SBT trang 53,54,55.

- Ôn tập lại kiến thức đã học từ bài 17 đến 23, vẽ sơ đồ tư duy hệ thống kiến thức.

IV. Rút kinh nghiệm:

Tuần 27 Tiết 26 04/3/2018

Ngày soạn: ÔN TẬP

I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Củng cố kiến thức về sự nhiễm điện do cọ xát, điện tích, dòng điện, nguồn điện, các tác dụng của dòng điện, sơ đồ mạch điện.

- Kỹ năng: + Vận dụng được kiến thức để vẽ sơ đồ mạch điện, biểu diễn được chiều dòng điện và giải thích được các hiện tượng thực tiễn.

- Thái độ: + Nghiêm túc.

2. Định hướng phát triển năng lực: GV: ………………..

96

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực tìm tòi, sáng tạo.

- Năng lực giao tiếp.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Phiếu học tập chứa nội dung các bài tập.

I. Trắc nghiệm Câu 1: Chọn câu trả lời đúng Thước nhựa có khả năng hút các vụn giấy A. mà không cần cọ xát .

B. sau khi cọ xát bằng mảnh lụa.

C. sau khi cọ xát bằng miếng vải khô.

D. sau khi cọ xát bằng mảnh ni lông.

Câu2: Chọn câu trả lời đúng Dùng mảnh vải khô để cọ xát, thì có thể làm cho vật nào dưới đây mang điện tích: A. Thanh sắt B. Thanh thép C. Thanh nhựa D. Thanh gỗ Câu 3: Chọn câu giải thích đúng Tại sao trước khi cọ xát, thanh nhựa không hút các mẩu giấy nhỏ ?

A. Vì thanh nhựa chưa bị nhiễm điện.

B. Vì thanh nhựa trung hòa về điện.

C. Vì mẩu giấy trung hòa về điện.

D. Cả ba câu đều đúng.

Câu 4 : Chọn câu trả lời đúng Trong nguyên tử A. các êlectrôn mang điện âm chuyển động quanh hạt nhân.

B. các êlectrôn mang điện dương chuyển động quanh hạt nhân.

C. các êlectrôn mang điện âm đứng yên xung quanh hạt nhân.

D. các êlectrôn mang điện dương đứng yên xung quanh hạt nhân .

Câu 5: Bếp điện dùng dây may so hoạt động dựa trên tác dụng nào của ḍng điện?

A. Tác dụng nhiệt B. Tác dụng quang C. Tác dụng truyền nhiệt cho v ật D. Cả A, B, C đều đúng Câu 6: Chọn kết quả đúng Nguyên tử nitơ có 7 hạt êlectrôn (giả sử điện tích của mỗi hạt êlectrôn là (1) thì nguyên tử nitơ có tổng điện tích của êlectrôn là (-7) . Hỏi hạt nhân của nó sẽ mang điện tích là mấy?

A. -7 B. 7 C. -14 D. 14 Câu7: Điền từ thích hợp vào chỗ trống: Dòng điện là dòng các……………. dịch chuyển có hướng A. êlectrôn B. ion âm C. điện tích D. cả A, B, C đều đúng.

Câu 8 : Chọn câu trả lời đúng Các dụng cụ nào sau đây không phải là nguồn điện: A. Pin B. ắc-qui C. Đi-na-mô xe đạp D. Quạt điện Câu 9 : Chọn câu trả lời đúng GV: ………………..

97

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Khi sử dụng đèn pin, nếu bật công tắc mà bóng đèn không sáng thì có thể do những khả năng nào sau đây: A. Bóng đèn bị hư.

B. Đèn hết pin C. Pin còn nhưng gắn cực không đúng.

D. Cả ba khả năng trên.

Câu10: Điền từ thích hợp vào chỗ trống Các vật nhiễm điện……………..thì đẩy nhau,………………thì hút nhau.

A. khác loại, cùng loại.

B. cùng loại, khác loại.

C. như nhau, khác nhau.

D. khác nhau, như nhau.

II. Tự luận Câu 1: Bóng đèn pin bị vở nhưng dây tóc không bị đứt. Nối bóng đèn vào một mạch điện kín. Hãy mô tả hiện týợng xảy ra tiếp theo.

Câu 2: Cho các vật sau đây: giấy, vải khô, không khí, thủy tinh, nước muối, than, gỗ khô, cao su, sắt, thép. Hãy cho biết vật nào dẫn điện, vật nào cách điện.

Câu 3: Cho các mạch điện sau, hãy vẽ sơ đồ mạch điện cho từng hình vẽ.

Biểu diễn chiều dòng điện khi mạch điện kín.

Hình 1

Hình 2

Hình 3

Hình 4

2. Học sinh: - Hệ thống kiến thức theo sơ đồ tư duy theo yêu cầu của GV ở tiết trước.

III. Hoạt động trên lớp 1. Khởi động: * Kiểm tra bài cũ:Kiểm tra sự chuẩn bị của HS theo yêu cầu của tiết trước * Tạo tình huống cho bài mới: Để giúp các em khắc sâu thêm kiến thức về sự nhiễm điện do cọ xát, điện tích, dòng điện, nguồn điện, các tác dụng của dòng điện, sơ đồ mạch điện.Hôm nay thầy cùng các em tiến hành giải một số bài tập.

2,3. Củng cố kiến thức – Luyện tập Hoạt động của GV,HS Nội dung ghi bảng * Hoạt động 1: Hệ thống 1. Kiến thức cơ bản Phụ lục hệ thống kiến thức kèm theo. kiến thức đã học

GV: ………………..

98

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

GV HD HS ôn tập lại kiến thức theo sơ đồ tư duy * Hoạt động 2: Giải bài tập - Yêu cầu cá nhân HS thực hiện phần trắc nghiệm. + Cá nhân HS thực hiện theo chỉ định của GV. + Các HS khác theo dõi, nhận xét - Gọi 04 HS lên bảng vẽ sơ đồ mạch điện câu 3 tự luận (mỗi HS vẽ 01 sơ đồ) + 04 HS thực hiện. Các HS khác theo dõi, nhận xét.

2. Bài tập I. Trắc nghiệm 1 2 3 4 C C B A

5 A

6 B

7 C

8 D

9 10 D B

II. Tự luận Câu 1: Bóng đèn pin bị vở nhưng dây tóc không bị đứt. Nối bóng đèn vào một mạch điện kín, dây tóc bóng đèn nóng lên và phát sáng.

Câu 2: +Vật dẫn điện: nước muối, sắt, thép. + Vật cách điện: giấy, vải khô, không khí, thủy tinh, than, gỗ khô, cao su. Đ1 Câu 3: K Hình 1 Đ2 + - +

Hình 2

+ -

Hình 3

Hình 4

+

-

4.Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (sáng tạo): * Tìm tòi H: Không khí có phải là môi trường cách điện không? Tại sao đứng gần dây điện cao thế có thể nguy hiểm mặc dầu ta chưa chạm vào dây?

TL: Không khí là môi trường cách điện. Tuy nhiên, ở gần các đường dây cao thế thì không khí trở nên dẫn điện, do đó sẽ rất nguy hiểm vì dòng điện sẽ phóng qua không khí đi vào cơ thể người. * Hướng dẫn về nhà.

GV: ………………..

99

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Ôn tập lại kiến thức đã học từ bài 17 đến 23 để tiết sau kiểm tra một tiết.

IV. Rút kinh nghiệm:

Tuần 28 Tiết 27 06/3/2018

Ngày soạn: KIỂM TRA MỘT TIẾT

I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Kiểm tra kiến thức về sự nhiễm điện do cọ xát, điện tích, dòng điện, nguồn điện, các tác dụng của dòng điện, sơ đồ mạch điện.

- Kỹ năng: + Vận dụng được kiến thức để vẽ sơ đồ mạch điện, biểu diễn được chiều dòng điện và giải thích được các hiện tượng thực tiễn.

- Thái độ: + Nghiêm túc.

2. Định hướng phát triển năng lực: GV: ………………..

100

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Năng lực tìm tòi, sáng tạo.

- Năng lực ngôn ngữ.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Đề kiểm tra phô tô 2. Học sinh: - ôn tập kiến thức III. Hoạt động trên lớp 1. Khởi động: Kiểm tra sỉ số HS 2. Tổ chức kiểm tra Nội dung kiến thức: Từ tiết 19 đến tiết 27 theo PPCT. 1. Trọng số của đề kiểm tra h=

0, 7.8 ≈ 0,8 7

2. Tính số câu hỏi, điểm số cho các chủ đề a) Trắc nghiệm (4đ) Tổng Số tiết Tổng số tiết quy đổi số Nội dung lý tiết thuyết BH VD Chương III: Điện học Tổng

Số câu

Điểm số

BH

VD

BH

VD

8

7

5,6

2,4

5

3

2,5

1,5

8

7

5,6

2,4

5

3

2,5

1,5

b) Tự luận: (6đ) Nội dung Chương III: Điện học Tổng

Tổng T ổn số tiết g số lý tiết thuyết

Số tiết quy đổi

Số câu

Điểm số

BH

VD

BH

VD

BH

VD

8

7

5,6

2,4

3

1

4,5

1,5

8

7

5,6

2,4

3

1

4,5

1,5

3. Bảng đặc tả chuẩn KTKN Chủ đề Nhận biêt Chương III: 1. Nêu được hai biểu hiện Điện học của các vật đã nhiễm điện là hút các vật khác hoặc làm sáng bóng đèn bút thử điện.

GV: ………………..

Thông hiểu 7. Mô tả được một vài hiện tượng chứng tỏ vật bị nhiểm điện do cọ xát.

8. Nêu được dấu hiệu về

101

Vận dụng 13.

Giải thích được một số hiện tượng thực tế liên quan đến sự nhiễm điện do cọ xát.

Vận dụng cao 16. Vẽ được sơ đồ mạch đơn giản đã được mắc bằng những kí hiệu đã được qui ước.

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

2. Nhận biết được cực dương và cực âm của các nguồn điện qua các kí hiệu (+), (-) có ghi trên nguồn điện.

3. Nhận biết được vật liệu dẫn điện là vật liệu cho dòng điện đi qua, vật liệu cách điện là liệu v ật không cho dòng điện đi qua.

4. Nhận biết được các tác dụng của dòng điện.

5. Nêu được dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng.

6. Nêu được c ấu tạo nguyên tử g ồm : h ạ t nhân mang điện tích dương và các electron mang điện tích âm chuyển động xung quanh h ạt nhân, nguyên tử trung hòa về điện GV: ………………..

tác dụng lực chứng tỏ có hai loại điện tích và nêu được đó là hai loại điện tích gì.

9. Mô tả được TN dùng pin hay acquy tạo ra dòng điện và nhận biết điện dòng thông qua các biểu hiện cụ thể như đèn bút thử điện sáng, đèn pin sáng, quạt quay…

10. Hiểu được tác dụng chung của các nguồn điện là tạo ra dòng điện và kể tên được các nguồn điện thông dụng là pin và acquy.

11. Kể tên được một số vật liệu dẫn điện hoặc vật liệu cách điện thường dùng.

12. Kể tên được các dụng cụ, đồ dùng điện hoạt được nhờ các tác dụng c ủa dòng điện.

102

14.

Biểu diễn được bằng mũi tên chiều dòng điện chạy trong sơ đồ mạch điện.

15.

Giải thích được các vật dẫn điện.

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Số câu (điểm)

5(4,0đ)

3(3,0đ)

2(2,0đ)

2(1,0đ)

4. Đề kiểm tra I. Trắc nghiệm khách quan(4,0 điểm) Hãy chọn câu trả lời đúng nhất.

Câu 1: Dùng mảnh vải khô để cọ xát thì có thể làm cho vật nào dưới đây mang điện tích?

A. Thanh sắt B. Thanh thép C. Thanh nhựa D. Thanh gỗ Câu 2: Nguyên tử nitơ có 7 hạt êlectrôn, giả sử điện tích của mỗi hạt êlectrôn là (-1) thì nguyên tử nitơ có tổng điện tích của êlectrôn là (-7).

Hỏi nhân của nó sẽ mang điện tích là mấy?

A. -7 B. 7 C. -14 D. 14 Câu 3: Tác dụng của nguồn điện là gì?

A. Cung cấp dòng điện lâu dài cho thiết bị sử dụng điện hoạt động.

B. Làm cho các điện tích trong thiết bị sử dụng điện chuyển động.

C. Tạo ra một mạch điện.

D. Làm cho một vật nóng lên.

Câu 4: Thiết bị nào sau đây là nguồn điện?

B. Ắc quy.

C. Bếp lửa.

D. Đèn A. Quạt máy. pin.

Câu 5: Các vật nào sau đây là vật cách điện?

A. Sắt, đồng, nhôm.

B. Nước muối, nước chanh.

C. Vàng, cao su, nước suối.

D. Thủy tinh, nhựa, sứ.

Câu 6: Dòng điện là gì?

A. Dòng điện chỉ là dòng các điện tích dương dịch chuyển có hướng.

B. Dòng điện chỉ là dòng các điện tích âm dịch chuyển có hướng.

C. Dòng điện chỉ là dòng các êlectrôn dịch chuyển có hướng.

D. Dòng điện là dòng các điện tích bất kì dịch chuyển có hướng.

Câu 7: Cọ xát mảnh thủy tinh vào miếng lụa khô. Sau khi cọ xát đưa hai vật lại gần nhau điều gì sẽ xảy ra?

A. Chúng sẽ hút nhau vì nhiễm điện trái dấu.

B. Chúng sẽ hút nhau vì nhiễm điện cùng dấu.

C. Chúng sẽ đẩy nhau vì nhiễm điện cùng dấu.

D. Chúng không hút cũng không đẩy nhau.

Câu 8: Một mạch điện thắp sáng bóng đèn thì phải có: A. Nguồn điện, bóng đèn.

B. Dây dẫn, bóng đèn, công tắc.

C. Nguồn điện, bóng đèn, dây dẫn.

D. Nguồn điện, bóng đèn, công tắc và dây dẫn.

II. Tự luận (6 điểm) Câu 9: (1,5 điểm) a) Thế nào là chất dẫn điện, chất cách điện? b) Không khí có phải là môi trường cách điện không? Tại sao đứng gần dây điện cao thế có thể nguy hiểm mặc dầu ta chưa chạm vào dây điện?

GV: ………………..

103

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Câu 10: (1,5 điểm) Kể tên các tác dụng của dòng điện? Mỗi tác dụng hãy nêu 01 ví dụ minh họa?

Câu 11: (1,0 điểm) Quan sát hình vẽ sau: (hình 1)

Hình 1 Đây là những hình ảnh nói về hiện tượng gì trong thiên nhiên? Em hãy nêu lên nội dung của hình 1.

Câu 12: (2,0 điểm) Cho hình 2: a) Sử dụng kí hiệu bộ phận mạch điện đã học, hãy vẽ sơ đồ mạch điện và biểu diễn chiều dòng điện trong mạch ở hình 2. b) Mạch điện kín và đèn sáng, lúc này dòng điện đã gây ra tác dụng gì ở bóng đèn? c) Công tắc đóng nhưng đèn không sáng, em hãy nêu những nguyên nhân khiến cho đèn không sáng?

Hình 2 5. Hướng dẫn chấm I. Trắc nghiệm khách quan(4,0 điểm) Mỗi ý đúng được 0,5 điểm.

1 2 3 4 5 6 7 8 C B A B D D A D II. Tự luận (6 điểm) Câu Đáp án Điểm 9a - Chất dẫn điện là chất cho dòng điện chạy qua.

0,5 - Chất cách điện là chất không cho dòng điện chạy 0,5 qua.

1,5 - Ở điều kiện bình thường, không khí là môi trường 9b 0,25 cách điện.

GV: ………………..

104

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

10

11

- Khi đứng gần dây điện cao thế th́ không khí trở thành môi trường dẫn điện nên có thể nguy hiểm mặc dầu ta chưa chạm vào dây điện.

- Tác dụng nhiệt, ví dụ: nồi cơm điện.

- Tác dụng phát sáng, ví dụ: bóng đèn điện huỳnh quang.

- Tác dụng từ, chuông điện.

- Tác dụng hóa học, ví dụ: mạ vàng cho kim loại.

- Tác dụng sinh lí, ví dụ: bị điện giật.

- Đây là hiện tượng sấm sét.

- Sự xuất hiện tia lửa điện trong quá trình sấm sét, để phòng tránh sét, người ta dùng cột thu lôi.

0,25 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,5 0,5

1,5

1,0

Đ1 K

12a

1,0 Đ2

2,0 +

-

- Tác dụng phát sáng.

0,25 - Đèn cháy, pin hết, dây dẫn bị đứt, tiếp điện của các 12c 0,75 chốt không đảm bảo...

Ghi chú: Học sinh giải thích đúng hoặc làm cách khác đúng vẫn đạt điểm tối đa.

12b

Tuần 29 Tiết 28 15/3/2018

GV: ………………..

Ngày soạn:

105

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

BÀI 24: CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nêu được tác dụng của dòng điện càng mạnh thì số chỉ của ampe kế càng lớn, nghĩa là cường độ dòng điện của nó càng lớn. + Nêu được đơn vị đo cường độ dòng điện là gì.

- Kỹ năng: + Tìm hiểu về ampe kế. + Sử dụng được ampe kế để đo cường độ dòng điện - Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực tìm tòi.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - 1 biến thế nguồn, bóng đèn 12V, biến trở, 1 ampe kế, khóa K, dây nối, phiếu học tập.

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm: 1 nguồn điện hai pin, bóng đèn 12V, biến trở, 1 ampe kế, khóa K, dây nối.

III. Hoạt động trên lớp 1. Khởi động: * Kiểm tra bài cũ:Không kiểm tra * Tạo tình huống cho bài mới: Dòng điện gây ra các tác dụng khác nhau. Mỗi tác dụng có thể mạnh yếu khác nhau tùy thuộc vào cường độ dòng điện. Vào bài mới.

2. Hình thành kiến thức mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng * Hoạt động 1: Tìm hiểu cường độ dòng I. Cường độ ḍng điện điện và đơn vị cường độ dòng điện 1. Quan sát TN của GV - Giới thiệu hình 24.1 và các tác dụng của các thiết bị , dụng cụ được sử dụng trong mạch điện này. Thông báo ampe kế là dụng cụ phát hiện và cho biết dòng điện mạnh hay yếu. Biến trở dùng để thay đổi dòng điện trong mạch. + HS quan sát, lắng nghe.

Nhận xét: Với 1 bóng đèn - Tiến hành TN, yêu cầu HS quan sát độ nhất định, đèn sáng càng GV: ………………..

106

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. sáng của đèn và số chỉ của ampe kế. + HS quan sát, nêu hiện tượng quan sát được. + HS hoàn thành nhận xét. + GV nhận xét, kết luận - GV thông báo về cường độ dòng điện và đơn vị cường độ dòng điện như SGK. + HS lắng nghe, ghi nhận.

* Hoạt động 2: Tìm hiểu ampe kế.

- Qua TN trên, theo em ampe kế có công dụng gì? + TL: Dùng để đo cường độ dòng điện.

- Cho HS quan sát ampe kế. + Yêu cầu HS đọc thông tin SGK và thực hiện C1. + Các nhóm hoạt động, thực hiện theo hướng dẫn của GV.

mạnh thì số chỉ của ampe kế càng lớn.

2. Cường độ dòng điện - Số chỉ của ampe kế cho biết giá trị của cường độ dòng điện, ký hiệu bằng chữ I - Đơn vị đo cường độ dòng điện là Ampe, ký hiệu là chữ A + Để đo cường độ dòng điện nhỏ người ta dùng đơn vị miliampe, ký hiệu mA + 1mA = 0,001A; 1A = 1000mA II. Ampe kế Ampe kế là dụng cụ dùng để đo cường độ dòng điện.

Tìm hiểu ampe kế : - Trên mặt ampe kế có kí hiệu chữ A hoặc mA. - Mỗi ampe kế có GHĐ và ĐCNN xác định.

- Ampe kế dùng số hoặc kim chỉ thị.

- Ampe kế có các chốt nối dây dẫn.

III. Đo cường độ dòng điện

* Hoạt động 3: Sử dụng ampe kế để đo cường độ dòng điện. + - Yêu cầu HS vẽ sơ đồ mạch điện hình 24.3 sgk, trong đó ampe kế được kí hiệu : A + HS vẽ sơ đồ.

- Hướng dẫn HS sử dụng ampe kế để đo cường độ dòng điện.

A + HD các nhóm mắc ampe kế vào mạch : chốt (+) nối về phía cực dương của nguồn điện. + Đóng công tắc, đọc I1 khi nguồn điện 2 pin. + Đóng công tắc, đọc I2 khi nguồn điện 4 pin. + Quan sát độ sáng của đèn trong hai trường Nhận xét : Dòng điện chạy hợp đó. qua đèn có cường độ càng + Yeu cầu các nhóm báo cáo kết quả. lớn thì đèn càng sáng . + GV nhận xét.

GV: ………………..

107

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Yêu cầu HS rút ra nhận xét. + HS rút ra nhận xét.

3. Luyện tập: - Yêu cầu HS thực III. Vận dụng hiện C3,4,5.

C3: 0,175A = 175mA; 0,38A = 380mA; 280mA = + Cá nhân HS thực 0,280A; hiện.

C4: 2 – a ; 3 – b ; 4 – c.

C5: Sơ đồ a

4.Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (sáng tạo): * Mở rộng - Cho HS đọc có thể em chưa biết để biết thêm các thông tin * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 24.1-13 SBT trang 56,57,58,59.

- Chuẩn bị bài “Hiệu điện thế” IV. Rút kinh nghiệm:

Tuần 30 Tiết 29 22/3/2018

GV: ………………..

Ngày soạn:

108

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

BÀI 25: HIỆU ĐIỆN THẾ I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nêu được: giữa hai cực của nguồn điện có hiệu điện thế. + Nêu được: khi mạch hở, hiệu điện thế giữa hai cực của pin hay acquy (còn mới) có giá trị bằng số vôn kế ghi trên vỏ mỗi nguồn điện này. + Nêu được đơn vị đo của hiệu điện thế là gì.

- Kỹ năng: + Sử dụng được vôn kế để đo hiệu điện thế giữa hai cực của pin hay acquy trong một mạch điện hở.

- Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực tìm tòi.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - 1 nguồn điện 4 pin, 1 vôn kế, khóa K, dây nối, phiếu học tập.

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm: 1 nguồn điện 4 pin, bóng đèn 3V, 1 vôn kế, khóa K, dây nối.

III. Hoạt động trên lớp 1. Khởi động: * Kiểm tra bài cũ:Gọi 02 HS: + HS 1: Thực hiện bài 24.1a,b. 24.2 + HS 2: Thực hiện bài 24.1 c,d. 24.3, 24.4 * Tạo tình huống cho bài mới: Nguồn điện có tác dụng cung cấp dòng điện lâu dài cho các thiết bị điện hoạt động, vì giữa hai cực của nguồn điện có 1 hiệu điện thế. Vào bài mới.

2. Hình thành kiến thức mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng * Hoạt động 1: Tìm hiểu hiệu điện thế I. Hiệu điện thế - Yêu cầu HS đọc thông tin SGK - Nguồn điện tạo ra giữa hai + Cá nhân HS đọc để biết thông tin cực của nó một hiệu điện + GV thông báo kiến thức. thế. + HS lắng nghe, ghi nhận.

- Hiệu điện thế được kí hiệu - Yêu cầu HS thực hiện C1. bằng chữ U. + Cá nhân HS thực hiện.

- Đơn vị đo hiệu điện thế là Vôn, kí hiệu là V. + Ngoài ra, đơn vị hiệu điện GV: ………………..

109

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

* Hoạt động 2: Tìm hiểu vôn kế - Thông báo công dụng của vôn kế. + HS ghi nhận.

- Yêu cầu các nhóm quan sát vôn kế và thực hiện các ý 1,2,3,4,5 sgk. + GV hướng dẫn HD thực hiện. + Các nhóm hoạt động theo hướng dẫn của GV.

thế còn dùng là kV, mV + 1 kV = 1000V; 1 V = 1000mV. II. Vôn kế - Vôn kế dùng để đo hiệu điện thế.

Tìm hiểu vôn kế : - Trên mặt vôn kế có kí hiệu chữ V hoặc mV. - Mỗi vôn kế có GHĐ và ĐCNN xác định.

- Vôn kế dùng số hoặc kim chỉ thị.

- Vôn kế có các chốt nối dây dẫn.

III. Đo hiêu điện thế giữa 2 cực của nguồn điện khi mạch hở.

* Hoạt động 3: Sử dụng vôn kế để đo hiêu điện thế giữa 2 cực của nguồn điện khi mạch hở.

- Yêu cầu cá nhân HS vẽ sơ đồ mạch điện hình 25.2, trong đó, vôn kế được kí hiệu V + Cá nhân HS thực hiện. + - GV hướng dẫn HS đo hiệu điện thế giữa hai cực của nguồn điện khi mạch hở theo hd V 2,3,4,5, SGK. + Các nhóm hoạt động thực hành đo. + Theo dõi, giúp ðỡ. + Các nhóm báo cáo kết quả. + GV nhận xét.

3. Luyện tập: - Yêu cầu HS thực IV. Vận dụng hiện C4,5,6.

C4: + Cá nhân HS thực a) 2,5 V = 2500mV. b) 6kV = 6000V hiện. c) 110V = 0,11kV. d) 1200mV = 1,2V C5 :a) Dụng cụ này là vôn kế, vì trên mặt dụng cụ có ghi chữ V. b) GHĐ : 45V ; ĐCNN : 1V c) Vị trí 1 : 3V d) vị trí 2 : 42V. C6 : a – 2 ; b – 3 ; c – 1.

4.Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (sáng tạo): * Mở rộng - Cho HS đọc có thể em chưa biết để biết thêm các thông tin * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 25.1-13 SBT trang 56,57,58,59.

GV: ………………..

110

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Chuẩn bị bài “Hiệu điện thế giữa hai đầu dụng cụ dùng điện” IV. Rút kinh nghiệm:

Tuần 31 Tiết 30 30/3/2018

Ngày soạn:

BÀI 26: HIỆU ĐIỆN THẾ GIỮA HAI ĐẦU DỤNG CỤ DÙNG ĐIỆN I. Mục tiêu

GV: ………………..

111

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: + Nêu được khi có hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn thì có dòng điện chạy qua bóng đèn. + Nêu được rằng một dụng cụ điện sẽ hoạt động bình thường khi sử dụng nó đúng với hiệu điện thế định mức được ghi trên dụng cụ đó.

- Kỹ năng: + Sử dụng được ampe kế để đo cường độ dòng điện và vôn kế để đo hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn trong mạch điện kín.

- Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực tìm tòi.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - 1 nguồn điện 4 pin, 1 vôn kế, 1 ampe kế, khóa K, dây nối, phiếu học tập (bảng 1).

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm: 1 nguồn điện 4 pin, bóng đèn 3V, 1 vôn kế, 1 ampe kế, khóa K, dây nối, bảng 1 SGK. III. Hoạt động trên lớp 1. Khởi động: * Kiểm tra bài cũ:Gọi 02 HS: + HS 1: Thực hiện bài 25.1a,b. 25.2 + HS 2: Thực hiện bài 25.1 c,d. 25.4, 5,6,7. * Tạo tình huống cho bài mới: Cho Hs đọc số vôn ghi trên bóng đèn. Liệu số vôn này có ý nghĩa giống như ý nghĩa của số vôn được ghi trên các nguồn điện không? Vào bài mới.

2. Hình thành kiến thức mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng * Hoạt động 1: Hiệu điện thế giữa hai đầu I. Hiệu điện thế giữa hai bóng đèn. đầu bóng đèn.

- Yêu cầu Hs quan sát hình 26.1 1. Bóng đèn chưa được mắc + GV tiến hành TN để HS quan sát vào mạch điện + Yêu cầu Hs đọc số liệu. ( U = 0) a) Thí nghiệm - Yêu cầu HS thực hiện C1. b) Nhận xét: Hiệu điện thế + Cá nhân HS thực hiện. giữa hai đầu bóng đèn bằng - Yêu cầu Hs quan sát hình 26.2 0. + Nêu mục đích thí nghiệm.

2. Bóng đèn được mắc vào + HS lắng nghe mạch điện - Hướng dẫn Hs tiến hành TN, ghi số liệu a) Thí nghiệm.

GV: ………………..

112

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. vào bảng. + Các nhóm tiến hành TN theo hướng dẫn của Gv và hoàn thành vào bảng 1. + Các nhóm báo cáo kết quả. + HD HS phân tích kết quả TN. - Yêu cầu HS thực hiện C3. + Cá nhân HS thực hiện. + Nhận xét, kết luận.

- Thông báo ý nghĩa số vôn ghi trên bóng đèn. + HS lắng nghe, ghi nhận.

- Yêu cầu cá nhân HS thực hiện C4. + C4: U = 2,5V

b) Nhận xét - Khi U giữa hai đầu bóng đèn bằng 0 thì không có dòng điện chạy qua bóng đèn.

- Khi U giữa hai đầu bóng đèn càng lớn thì dòng điện chạy qua bóng đèn có cường độ càng lớn. * Chú ý: Số vôn ghi trên mỗi dụng cụ điện là giá trị hiệu điện thế định mức. Mỗi dụng cụ điện sẽ hoạt động bình thường nếu được sử dụng với hiệu điện thế đúng bằng hiệu điện thế định mức. * Hoạt động 2: Tìm hiểu sự tương tự giữa II. Sự tương tự giữa hiệu hiệu điện thế và sự chênh lệch mức nước điện thế và sự chênh lệch - Yêu cầu HS quan sát hình 26.3 SGK, đọc mức nước. a) Khi có sự chênh lệch mức thông tin C5 và thực hiện C5. + Cá nhân HS thực hiện. nước giữa hai điểm A và B + Nhận xét, phân tích. thì có dòng nướcchảy từ a đến B. b) Khi có hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn thì có dòng điện chạy qua bóng đèn. c) Máy bơm nước tạo ra sự chênh lệch mức nước tương tự như hiệu điện thế tạo ra dòng điện.

3. Luyện tập: - Yêu cầu HS thực IV. Vận dụng hiện C6,7,8.

C6: C + Cá nhân HS thực C7: D hiện.

C8: C 4.Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (sáng tạo): * Mở rộng - Cho HS đọc có thể em chưa biết để biết thêm các thông tin * Hướng dẫn về nhà.

GV: ………………..

113

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Học bài; làm các bài tập 26.1-16 SBT trang 63 đến 67.

- Chuẩn bị bài 27 “Thực hành: Đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc nối tiếp” + Chuẩn bị trước báo cáo thực hành trang 78, thực hiện trước nội dung 1, phần vẽ sơ đồ mạch điện phần 2.

IV. Rút kinh nghiệm:

Tuần 32 Tiết 31 04/3/2018

Ngày soạn:

BÀI 27: THỰC HÀNH: ĐO CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ HIỆU ĐIỆN THẾ ĐỐI VỚI ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: GV: ………………..

114

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. + Nêu được mối quan hệ giữa các cường độ dòng điện, các hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc nối tiếp.

- Kỹ năng: + Mắc được hai bóng đèn mắc nối tiếp. + Xác định được bằng thí nghiệm mối quan hệ giữa các cường độ dòng điện, các hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc nối tiếp - Thái độ: + Nghiêm túc, tích cực trong hoạt động nhóm 2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực tìm tòi, sáng tạo.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực tính toán.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Nguồn điện 4 pin, hai bóng đèn pin giống nhau, 1 vôn kế có GHĐ 6V và ĐCNN 0,1V, 1 ampe kế có GHĐ từ 0,5A trở lên và ĐCNN 0,01A, 1 công tác, 9 đoạn dây dẫn bằng đồng giống nhau.

2. Học sinh: - Báo cáo thực hành.

- 1 nguồn điện 4 pin, hai bóng đèn pin giống nhau, 1 vôn kế có GHĐ 6V và ĐCNN 0,1V, 1 ampe kế có GHĐ từ 0,5A trở lên và ĐCNN 0,01A, 1 công tắc, 9 đoạn dây dẫn bằng đồng giống nhau.

III. Hoạt động trên lớp 1. Khởi động: * Kiểm tra bài cũ:Kiểm tra sự chuẩn bị của HS theo yêu cầu của tiết trước * Tạo tình huống cho bài mới: Cường độ dòng điện và hiệu điện thế có đặc điểm gì trong đoạn mạch nối tiếp. Vào bài mới.

2,3. Củng cố kiến thức – Luyện tập Hoạt động của GV,HS Nội dung ghi bảng * Hoạt động 1: Thực hiện nội dung 1 phần báo cáo thực hành.

- Yêu cầu cá nhân HS hoàn thành. + Cá nhân hoàn thành, các HS khác nhận xét. + Nhận xét. * Hoạt động 2: Tìm hiểu mạch 1. Mắc nối tiếp hai bóng đèn. điện gồm 2 bóng đèn mắc nối tiếp.

- Yêu cầu HS quan sát hình 27.1 a K + + Cá nhân HS quan sát. + YC HS trả lời C1. + GV phân tích, giảng giải để HS A nhận biết mạch điện gồm 2 bóng Đ1 Đ2

GV: ………………..

115

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

đèn mắc nối tiếp.

- Yêu cầu cá nhân HS vẽ sơ đồ mạch điện hình 27.1 a. + Nhận xét. + Yêu cầu các nhóm mắc mạch điện như sơ đồ và hình 27.1a. + GV theo dõi giúp đỡ. + Yêu cầu các nhóm đóng khóa K và quan sát các bóng đèn sáng. * Hoạt động 3: Đo cường độ dòng 2. Đo cường độ dòng điện đối với điện đối với đoạn mạch nối tiếp. đoạn mạch nối tiếp - Yêu cầu HS đóng công tắc, đọc và ghi kết quả I1 vào báo cáo thực hành. + HS thực hiện, GV theo dõi, giúp đỡ.

- Yêu cầu HS thay đổi vị trí của - Trong đoạn mạch nối tiếp, dòng ampe kế sang vị trí số 2, 3. Đóng điện có cường độ như nhau tại các công tắc, đọc và ghi kết quả I2, I3 vị trí khác nhau của mạch: vào báo cáo thực hành.

I 1 = I2 = I3 - Yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả. + GV hướng dẫn HS phân tích kết quả, rút ra nhận xét, ghi vào báo cáo. + HS nhận xét. * Hoạt động 4: Đo hiệu điện thế 3. Đo hiệu điện thê đối với đoạn đối với đoạn mạch nối tiếp mạch nối tiếp - Yêu cầu HS quan sát hình 27.2 + HD HS cách tiến hành TN như SGK. + HS tiến hành TN, đọc kết quả, ghi vào báo cáo thực hành.

- Yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả.

- Trong đoạn mạch nối tiếp, hiệu + GV hướng dẫn HS phân tích kết điện thế giữa hai đầu đoạn mạch quả TN và rút ra nhận xét. bằng tổng các hiệu điện thế trên + HS rút ra nhận xét. từng phần đoạn mạch. + GV kết luận.

U13 = U12 + U23 * Hoạt động 5: Nhận xét - Trên kết quả thực hành, GV nhận xét quá trình thực hành của các nhóm.

4.Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (sáng tạo): * Vận dụng GV: ………………..

116

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

Cho mạch điện như hình vẽ, biết dòng điện qua bóng đèn 1 có cường độ 0,2A. Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn 1 là 3V, hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn 2 là 6V. Hỏi: a) Dòng điện qua bóng đèn 2 có cường độ bao nhiêu? b) Hiệu điện thế giữa hai đầu mạch điện bằng bao nhiêu vôn?

- Cá nhân Hs thực hiện. GV nhận xét, củng cố lại bài.

K + a) Mạch điện gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp nên: I1 = I2 = 0,2A. b) U13 = U12 + U23 = 3 + 6 = 9V A Đ1 Đ2 * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 27.1-14 SBT trang 68 đến 71.

- Chuẩn bị bài 28 “Thực hành: Đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc song song” + Chuẩn bị trước báo cáo thực hành trang 81, thực hiện trước nội dung 1, phần vẽ sơ đồ mạch điện phần 2.

IV. Rút kinh nghiệm:

Tuần 33 Tiết 32 12/4/2018

Ngày soạn:

BÀI 28: THỰC HÀNH: ĐO CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ HIỆU ĐIỆN THẾ ĐỐI VỚI ĐOẠN MẠCH SONG SONG. I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức: GV: ………………..

117

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. + Nêu được mối quan hệ giữa các cường độ dòng điện, các hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc song song.

- Kỹ năng: + Mắc được hai bóng đèn mắc song song. + Xác định được bằng thí nghiệm mối quan hệ giữa các cường độ dòng điện, các hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc song song.

- Thái độ: + Nghiêm túc, tích cực trong hoạt động nhóm 2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực tìm tòi, sáng tạo.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực tính toán.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - Nguồn điện 4 pin, hai bóng đèn pin giống nhau, 1 vôn kế có GHĐ 6V và ĐCNN 0,1V, 1 ampe kế có GHĐ từ 0,5A trở lên và ĐCNN 0,01A, 1 công tác, 9 đoạn dây dẫn bằng đồng giống nhau.

2. Học sinh: - Báo cáo thực hành.

- 1 nguồn điện 4 pin, hai bóng đèn pin giống nhau, 1 vôn kế có GHĐ 6V và ĐCNN 0,1V, 1 ampe kế có GHĐ từ 0,5A trở lên và ĐCNN 0,01A, 1 công tắc, 9 đoạn dây dẫn bằng đồng giống nhau.

III. Hoạt động trên lớp 1. Khởi động: * Kiểm tra bài cũ:Gọi 02 HS: - HS 1: Thực hiện bài tập 27.3.

- HS 2: Thực hiện bài 27.4 * Tạo tình huống cho bài mới: Cường độ dòng điện và hiệu điện thế có đặc điểm gì trong đoạn mạch song song. Vào bài mới.

2,3. Củng cố kiến thức – Luyện tập Hoạt động của GV,HS Nội dung ghi bảng * Hoạt động 1: Thực hiện nội dung 1 phần báo cáo thực hành.

- Yêu cầu cá nhân HS hoàn thành. + Cá nhân hoàn thành, các HS khác nhận xét. + Nhận xét. * Hoạt động 2: Tìm hiểu mạch 1. Mắc nối tiếp hai bóng đèn. điện gồm 2 bóng đèn mắc song song.

- Yêu cầu HS quan sát hình 28.1 a K + + Cá nhân HS quan sát. Đ1

Đ2

GV: ………………..

118

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. + YC HS trả lời C1. + GV phân tích, giảng giải để HS nhận biết mạch điện gồm 2 bóng đèn mắc song song.

- Yêu cầu cá nhân HS vẽ sơ đồ mạch điện hình 28.1 a. + Nhận xét. + Yêu cầu các nhóm mắc mạch điện như sơ đồ và hình 28.1a. + GV theo dõi giúp đỡ. + Yêu cầu các nhóm đóng khóa K và quan sát các bóng đèn sáng. + Sau đó, tháo 1 bóng đèn và quan sát độ sáng của đèn còn lại. + HS thực hiện * Hoạt động 3: Đo hiệu điện thế đối với đoạn mạch song song.

- Yêu cầu HS mắc lại mạch điện hình 28.1, mắc vào kế vào 2 đầu đèn 1. Đọc và ghi kết quả U12 vào báo cáo. + HS thực hiện. GV theo dõi, giúp đỡ. + Yêu cầu HS chuyển vôn kế sang đèn 2, thực hiện đo tương tự và chuyển vôn kế vào 2 điểm chung. + HS thực hiện , báo cáo kết quả. + GV tổ chức hướng dẫn, rút ra nhận xét * Hoạt động 4: Đo cường độ dòng điện đối với đoạn mạch song song - Yêu cầu HS quan sát hình 28.2 + HD HS cách tiến hành TN như SGK. + HS tiến hành TN, đọc kết quả, ghi vào báo cáo thực hành.

- Yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả. + GV hướng dẫn HS phân tích kết quả TN và rút ra nhận xét. + HS rút ra nhận xét. + GV kết luận. * Hoạt động 5: Nhận xét - Trên kết quả thực hành, GV nhận xét quá trình thực hành của các GV: ………………..

2. Đo hiệu điện thế đối với đoạn mạch song song

- Hiệu điện thế giữa hai đầu các đèn mắc song song bằng nhau và bằng hiệu điện thế giữa hai điểm chung.

U12 = U34 = UMN.

3. Đo cường độ dòng điện đối với đoạn mạch song song

- Cường độ dòng điện mạch chính bằng tổng các cường độ dòng điện mạch rẽ I = I1 + I2

119

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. nhóm.

4.Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (sáng tạo): * Vận dụng Cho mạch điện như hình vẽ, biết dòng điện qua bóng đèn 1 có cường độ 0,2A; cường độ dòng điện qua mạch chính là 0,3ª. Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn 1 là 3V. Hỏi: a) Dòng điện qua bóng đèn 2 có cường độ bao nhiêu? b) Hiệu điện thế giữa hai đầu mạch điện bằng bao nhiêu vôn?

- Cá nhân Hs thực hiện. GV nhận xét, củng cố lại bài. Đ1 K

Đ2 +

a) Mạch điện gồm hai bóng đèn mắc song song nên: I2 = I - I1 = 0,3 – 0,2 = 0,1A. b) U = U1 = 3V

-

* Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập 21.1-20 SBT trang 72 đến 77.

- Chuẩn bị bài 29 “An toàn điện” IV. Rút kinh nghiệm:

Tuần 34 Tiết 33 21/4/2018

Ngày soạn: BÀI 29: AN TOÀN ĐIỆN

I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ

GV: ………………..

120

Năm học: 2018 – 2019

Trường……….

- Kiến thức: + Nêu được giới hạn nguy hiểm của hiệu điện thế và cường độ dòng điện đối với cơ thể người.

- Kỹ năng: + Nêu và thực hiện được một số quy tắc để đảm bảo an toàn khi sử dụng điện.

- Thái độ: + Yêu thích môn học, tích cực trong học tập.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực: - Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực tìm tòi.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên: - 1 biến thế nguồn, bóng đèn 12V, cầu chì, 1 ampe kế, khóa K, dây nối.

2. Học sinh: - SGK, SBT. III. Hoạt động trên lớp 1. Khởi động: * Kiểm tra bài cũ:Gọi 02 Hs: - HS 1: thực hiện bài 28.18.

- HS 2: thực hiện bài 28.20 * Tạo tình huống cho bài mới: Cuộc sống có điện thật là tiện ích và văn minh. Nhưng nếu sử dụng điện không an toàn sẽ gây ra nhiều nguy hiểm. Vậy, sử dụng điện như thế nào là an toàn. Vào bài mới.

2. Hình thành kiến thức mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng * Hoạt động 1: Tìm hiểu sự nguy hiểm I. Dòng điện đi qua cơ thể của dòng điện khi đi qua cơ thể người. người có thể gây nguy - Yêu cầu HS quan sát hình 29.1. hiểm. + GV giới thiệu và tiến hành TN. Yêu cầu 1. Dòng điện có thể đi qua HS quan sát hiện tượng xảy ra với bóng đèn cơ thể người. khi chạm dây dẫn vào bất cứ vị trí nào trên a) Thí nghiệm người điện. b) Nhận xét: Cơ thể người là + HS quan sát, trả lời. một vật dẫn điện. Dòng điện + Yêu cầu cá nhân HS thực hiện C1, nhận có thể đi qua cơ thể người, xét. khi ta chạm vào mạch điện ở + HS thực hiện. bất kì vị trí nào của cơ thể. + GV nhận xét.

- Yêu cầu HS đọc thông tin để biết giới hạn 2. Giới hạn nguy hiểm của nguy hiểm của dòng điện đối với cơ thể dòng điện đối với cơ thể người. người. + HS đọc thông tin, ghi nhận.

Giới hạn nguy hiểm của GV: ………………..

121

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. cường độ dòng điện qua cơ thể người là 70mA, tương ứng với hiệu điện thế từ 40V trở lên đặt lên cơ thể người sẽ làm tim ngừng đập. * Hoạt động 2: Tìm hiểu hiện tượng đoản II. Hiện tượng đoản mạch mạch và tác dụng của cầu chì và tác dụng của cầu chì.

- Yêu cầu HS quan sát hình 29.2.

1. Hiện tượng đoản mạch + HS quan sát. a) TN: + GV giới thiệu dụng cụ TN, tiến hành TN. b) Nhận xét: Khi có hiện Yêu cầu HS quan sát hiện tượng và đọc số tượng đoản mạch, cường độ chỉ của ampe kế. dòng điện trong mạch tăng + HS quan sát, đọc số liệu. lên rất lớn. + GV tiến hành đoản mạch điện. + HS quan sát hiện tượng, đọc số chỉ ampe kế.

- Hướng dẫn HS phân tích hiện tượng tượng đoản mạch và tác hại của nó.

2. Tác dụng của cầu chì - GV giới thiệu về cầu chì.

Khi có hiện tượng đoản + HS quan sát, lắng nghe. mạch, cầu chị bị đứt làm + Cho HS đọc, giải thích số liệu ghi trên cầu mạch hở, giúp các thiết bị chì. điện, đồ dùng điện không bị + HS giải thích, GV nhận xét. hư hỏng. + Tiến hành TN hình 29.3. + HS quan sát hiện tượng. + HD học sinh giải thích. * Hoạt động 3: Tìm hiểu các biện pháp an III. Các quy tắc an toàn toàn khi sử dụng điện. khi sử dụng điện - Cho HS đọc thông tin SGK. - Chỉ làm thí nghiệm với các + HS đọc thông tin biết các quy tắc an toàn nguồn điện có hiệu điện thế khi sử dụng điện. dưới 40V. + HD HS phân tích.

- Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ cách điện.

- Không được tự mình chạm vào mạng điện dân dụng (220V) và các thiết bị điện khi chưa biết rõ cách sử dụng.

- Khi có người bị điện giật thì không chạm vào người đó mà cần phải tm ́ cách ngắt ngay công tắc điện và gọi người đến cấp cứu.

3. Luyện tập: - Yêu cầu HS thực Ha: Vỏ nhựa bị bóc ra làm cho lõi dây dẫn bị GV: ………………..

122

Năm học: 2018 – 2019

Trường………. trống. Băng cách điện lại. hiện C6. + Cá nhân HS thực Hb: Cầu chì có Iđm là 2A mà dây chì chịu được hiện. dòng điện có cường độ 10A. Thay dây chì 2A. Hc: Có người đang sửa điện mà em bé lại bật công tắc. Cần đóng cầu dao trước khi sửa chữa.

4.Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (sáng tạo): * Vận dụng - Có 01 người bị điện giật, em phải làm gì để cứu người đó.

- HS nêu ra các biện pháp theo cá nhân. * Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập SBT. - Ôn tập kiến thức để tiết sau ôn tập học kì II, làm bài tập trong đề cương ôn tập.

IV. Rút kinh nghiệm:

GV: ………………..

123

Năm học: 2018 – 2019

Trường………..

Tuần Tiết 1

Ngày Soạn: 22/08/2018 Ngày dạy: 24/08/2018 Chương I : CƠ HỌC Bài 1: CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC

I.Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Hiểu được thế nào là chuyển động cơ học.

- Hiểu được thế nào là quỹ đạo chuyển động.

- Có khái niệm đứng yên và chuyển động từ đó hiểu rõ tính tương đối của chuyển động.

2. Kĩ năng: - Lấy được những ví dụ về chuyển động cơ học trong đời sống.

- Nêu được những ví dụ về tính tương đối của chuyển động và đứng yên.

- Xác định được các dạng chuyển động thường gặp như chuyển động thẳng, cong, tròn..

3. Thái độ: - Yêu thích môn học và thích khám khá tự nhiên.

4. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua các câu lệnh mà GV đặt ra,tóm tắt các thông tin liên quan từ nhiều nguồn khác nhau.

- Năng lực tự học đọc hiểu và giải quyết vấn đề đã lựa chọn thông qua việc nghiên cứu và vận dụng kiến thúc về chuyển động cơ học đẻ giải thích các tình huống - Năng lực hợp tác trao đổi thảo luận nhóm II. Chuẩn bị: 1. Đối với GV: - Tranh vẽ phóng to hình 1.1;1.2;1.3 trong SGK. 2. Đối với mỗi nhóm HS: - Sách tham khảo ….

III. Tổ chức các hoạt động của học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Các bước

Hoạt động

GV: ……………………

Tên hoạt động 1

Thời lượng dự Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

kiến Khởi động

Hoạt động 1

Tạo tình huống vấn đề về 5 phút chuyển động cơ học

Hoạt động 2

Làm thế nào đẻ biết một vật 13 ph chuyển động hay đứng yên

Hình thành kiến thức

Tính tương đối của chuyển 8 ph động và đứng yên Một số CĐ thường gặp

7 ph

Luyện tập

Hoạt động 3

Hệ thống hóa kiến thức,BT về 9 ph chuyển động cơ học

Vận dụng,tìm tòi mở rộng

Hoạt động 4

Hướng dẫn về nhà

3 ph

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động.

Hoạt động 1: Tạo tình huống vấn đề về chuyển động cơ học a. Mục tiêu - Gv giới thiệu nội dung chương trình môn học trong năm.

GV cầm cuốn SGK vật lý 8. Đi từ vị trí A đến vị trí B đã đánh dâu trên bảng HS: Quan sát Câu lệnh 1: Cô (Thầy) đang chuyển động hay đứng yên?

Câu lệnh 2: SGK vật lý 8 đang cầm trên tay đang chuyển động hay đứng yên? b.Gợi ý tổ chức hoạt động GV.Đăt vấn đề bằng cách cho HS xem video trên,đặt 2 câu hỏi như trên và yêu cầu ghi hai nhiệm vụ chuyển giao vào vở,thực hiện nhiệm vụ được chuyển giao HS:Ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở,suy nghỉ và ghi ý kiến của mình sau đó thảo luận nhóm đưa ra ý kiến của nhóm c. Sản phẩm hoạt động HS.Báo cáo kết quả hoạt động nhóm Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: Hoạt động 2.1: Làm thế nào để biết vật chuyển động hay đứng yên.

Mục tiêu hoạt động: HS nhận biết được một vật chuyển động hay đứng yên, biết cách chọn vật mốc.

Tìm một số ví dụ về vật chuyển động và vật đứng yên b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động GV: Yêu cầu HS thảo luận C1 HS: Hoạt động nhóm GV: ……………………

2

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

- GV nhận xét và đưa ra 1 cách xác định khoa học nhất.

- Đại diện 1 nhóm nêu, HS khác giải thích.

- GV đưa ra khái niệm về chuyển động cơ học.

- HS ghi nhớ.

GV: Y/c HS hoàn thành C2, C3 - HS thảo luận C2, cá nhân làm C3 - 1 HS trả lời - 1 HS lấy ví dụ về chuyển động và đứng yên đồng thời chỉ rõ vật được chọn làm mốc.

- GV đưa ra kết luận. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 2.2: Xác định tính tương đối của chuyển động và đứng yên a. Mục tiêu hoạt động: - HS nhận biết được tính tương đối của chuyển động và đứng yên.

- Tìm một số ví dụ b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động - Gv cho HS xác định chuyển động và đứng yên đối với khách ngồi trên ô tô đang chuyển động.

- HS thảo luận theo bàn - Yêu cầu HS trả lời C4 đến C7.

- HS hoạt động cá nhân trả lời từ C4 đến C7.

- GV nhận xét và đưa ra tính thương đối của chuyển động c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 2.3: Xác định một số dạng chuyển động thường gặp a. Mục tiêu hoạt động: Giúp học sinh nhận biết một số dạng chuyển động thường gặp b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động - GV giới thiêu quỹ đạo chuyển động - HS ghi nhớ GV: Có mấy dạng chuyển động?

- HS nghiên cứu SGK và nêu tên 3 dạng chuyển động - GV nhận xét và cho HS mô tả dạng chuyển động của một số vật trong thực tế GV: ……………………

3

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập về chuyển động cơ học: a. Mục tiêu hoạt động : Hs nắm được kiến thức trọng tâm của bài và giải được một số bài tập có liên quan. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động - Cho học sinh đọc ghi nhớ - 1 HS đọc to ghi nhớ SGK - Yêu cầu HS thảo luận C10 và C11 - HS thảo luận ttả lời C10 và C11.

- GV nhận xét và cho điểm - 2 HS đại diện trả lời c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà: - GV yêu cầu HS về nhà đọc phần có thể em chưa biết - Dặn HS học bài cũ làm bài tập còn lại và nghiên cứu trước bài 2.

IV.Bài tập kiểm tra đánh giá: Bài tập: An và Bình đang đang ngồi trên chiếc xe buýt để đến trường nhìn thấy cây cối bên đường. An nói: Cây cối đang chuyển động, Bình tranh luận và nói: cây cối đang đứng yên. Theo em, bạn nào nói đúng? Vì sao?

HS: - Nếu chọn xe buýt làm mốc thì cây cối bên đường chuyển động.

- Nếu chọn mặt đường làm mốc thì cây cối đứng yên.

Như vậy, cả hai bạn sai ở chỗ chưa nói rõ vật chọn làm mốc.

GV: ……………………

4

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Tuần 2 Tiết 2

Ngày soan: 29/08/2018 Ngày dạy: 31/08/2018 Bài 2: CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC

I.Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nêu được ý nghĩa của tốc độ là đặc trưng cho sự nhanh, chậm của chuyển động Nêu được đơn vị đo tốc độ.

2. Kĩ năng: - Vận dụng được công thức v = s/t 3. Thái độ: Yêu thích môn học và thích khám khá tự nhiên.

4. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị: 1. Đối với GV: - Bảng phụ ghi sẵn nội dung 2.1 SGK. - Tranh vẽ hình 2.2 SGK 2. Đối với HS: - Phiếu học tập bảng 2.1 và 2.2 III. Tổ chức các hoạt động của học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Các bước Hoạt động Tên hoạt động Thời lượng dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống vấn đề về tốc độ 5 phút Hoạt động 2 Hình thành kiến thức Luyện tập Hoạt động 3

Tìm hiểu tốc độ là gì?

Công thức tính vận tốc Đơn vị vận tốc

12 phút 5 phút 8 phút

Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập 10 phút về tốc độ Hướng dẫn về nhà 5 phút

Vận dụng - Hoạt động 4 Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống vấn đề tốc độ (5phút) a. Mục tiêu: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức hiện có của HS với những kiến thức mới.

Nội dung: GV: Trong hai bạn này , ai chạy nhanh hơn?

GV: ……………………

5

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Câu hỏi 1: Bạn An chạy 60m hết 12 giây Câu hỏi 2: Bạn Nam chạy 50m hết. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV đặt vấn đề bằng cách cho HS quan sát hoạt động của mình, đặt 2 câu hỏi như trên và yêu cầu ghi hai nhiệm vụ chuyển giao vào vở, thực hiện nhiệm vụ được chuyển giao.

HS: Ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở, suy nghĩ và ghi ý kiến của mình sau đó thảo luận nhóm đưa ra ý kiến của nhóm. c. Sản phẩm hoạt động: HS báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: Hoạt động 2.1: Tốc độ là gì?(12 phút) Mục tiêu hoạt động: HS nhận biết được tốc độ là gì b. Gợi ý tổ chức hoạt động - GV treo bảng 2.1. HS quan sát. + Kết quả cuộc chạy 60m của 5 HS trong tiết TD. GV: Em có nhận xét gì về quãng đường và thời gian chạy của các HS? HS: Quãng đường chạy là như nhau còn thời gian khác nhau.

GV Phát phiếu học tập và yêu cầu nhóm HS ghi kết quả xếp hạng vào cột 4.

Quãng đường chạy trong 1s Họ và tên Xếp hạng Nguyễn An

3

6m

Trần Bình

2

6,3m

Lê Văn Cao

5

5,5m

Đào Việt Hùng

1

6,7m

Phạm Việt

4

5,7m

+ Gọi 1 HS thực hiện vào bảng phụ của GV. + Gọi các HS khác nhận xét + Nhận xét.

GV: Căn cứ vào đâu mà em xếp hạng như vậy?

HS: Xét cùng 1 quãng đường, ai chạy ít thời gian hơn thì về đích trước.

- Nhận xét, bổ sung. (HS lắng nghe).

GV: Vậy ai chạy nhanh, chậm? Làm thế nào biết được?

HS: Như xếp hạng.

- Yêu cầu HS tính quãng đường mỗi HS chạy được trong 1 giây và ghi kết quả vào cột 5 (HD HS tính nếu các em gặp khó khăn) + Lắng nghe HD của GV. + Yêu cầu các nhóm hoạt động. + Hoạt động nhóm hoàn thành và trả lời.

- Gọi đại diện 1 nhóm lên ghi kết quả vào bảng. + Đại diện nhóm, các nhóm khác nhận xét.

- Nhận xét và thông báo: Quãng đường chạy được trong 1 giây gọi là vận tốc(tốc độ).

GV: ……………………

6

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

+ Ghi nhận.

-Yêu cầu HS thực hiện C3. + Cá nhân HS thực hiện. + Các HS khác nhận xét. + GV nhận xét, kết luận c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 2.2: Công thức tính vận tốc và đơn vị tốc độ:(5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Tìm công thức để tính vận tốc(tốc độ) Nội dung: Tìm công thức tính vận tốc từ đó suy ra công thức tính s và t b. Gợi ý tổ chức hoạt động GV: Thông báo công thức tính vận tốc, giải thích các đại lượng. + Lắng nghe, ghi nhận.

- HD cho HS các công thức tìm S, t suy ra từ công thức vận tốc. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 2.3: Tìm hiểu đơn vị tốc độ: a. Mục tiêu hoạt động: Tìm hiểu đơn vị vận tốc( tốc độ) b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV Đơn vị vận tốc phụ thuộc vào đơn vị độ dài và đơn vị thời gian. + Lắng nghe.

- Yêu cầu HS quan sát bảng 2.2 + Chỉ rõ mối quan hệ giữa đơn vị độ dài và thời gian để xác định đơn vị tốc độ. + HS hoàn thành các đơn vị còn lại.

- Thông báo đơn vị hợp pháp của tốc độ và chỉ rõ cách đổi đơn vị giữa km/h và m/s.

- Dụng cụ đo vạn tốc là tốc kế (hình 2.2). c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập về tốc độ (10 phút) a) Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và luyện tập Nội dung: Giao cho các nhóm thảo luận hoàn thành câu C5, C6, C7, C8. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động GV: Yêu cầu HS thực hiện C5: + Cá nhân HS căn cứ vào khái niệm vậm tốc (tốc độ) để trả lời.

GV: Muốn biết chuyển động nào nhanh nhất, chuyển động nào chậm nhất cần so sánh đại lượng nào?

HS đổi đơn vị vận tốc của ô tô và xe đạp ra đơn vị m/s.

GV hướng dẫn HS trả lời câu C6 .

Yêu cầu HS tóm tắt đề bài, viết công thức và thay số vào công thức.

GV yêu cầu HS trả lời câu C7, C8. + HD HS tóm tắt đề bài. +Tìm các công thức liên quan. + HS lên bảng thực hiện.

GV: ……………………

7

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 4: Vận dụng - Tìm tòi mở rộng: a) Mục tiêu hoạt động: Giúp học sinh tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học tương tác với cộng đồng Nội dung: Đọc phần có thể em chưa biết và trả lời câu hỏi: 1. Trong hàng hải người ta thường làm cái gì làm đơn vị đo vận tốc?

2. 1 hải lí = ?km 3. Vận tốc ánh sáng là bao nhiêu km/s b) Gợi ý tổ chức hoạt động: GV yêu cầu HS ghi nhiệm vụ vào vở về nhà tìm hiểu trả lời câu hỏi trên. c) Sản phẩm hoạt đông: Bài tự làm vào vở của HS. IV. Bài tập kiểm tra đánh giá: Bài tập: Hai người đi xe máy coi như đều, người thứ nhất đi đoạn đường 25km trong 1800 giây, người thứ hai đi đoạn đường 1500m trong thời gian 2 phút. Hỏi người nào đi nhanh hơn?

- HD HS: để biết ai đi nhanh hơn ta so sánh đại lượng nào? + HS phải so sánh tốc độ của hai người. + HS tính tốc độ mỗi người ra km/h hoặc m/s.

GV: ……………………

8

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Tuần 3 Tiết 3

Ngày soan: 5/09/2018 Ngày dạy: 7/09/2018

Bài 3: CHUYỂN ĐỘNG ĐỀU- CHUYỂN ĐỘNG KHÔNG ĐỀU I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức + Nêu được tốc độ trung bình là gì và cách xác định tốc độ trung bình. +Phân biệt được chuyển động đều và chuyển động không đều dựa vào khái niệm tốc độ.

- Kỹ năng +Xác định được tốc độ trung bình bằng thí nghiệm. + Tính được tốc độ trung bình của chuyển động không đều.

-Thái độ +Nghiêm túc trong việc thu thập thông tin và hoạt động của nhóm.

2. Định hướng phát triển năng lực - Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên -Bảng 3.1/tr 12 SGK. 2. Học sinh - Máng nghiêng, thước đo,viên bi, đồng hồ.

III. Tổ chức các hoạt động của học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Các bước Hoạt động Tên hoạt động Thời lượng dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống vấn đề về vận tốc 5 phút Hoạt động 2 Hình thành kiến thức Luyện tập

Tìm hiểu chuyển động đều và 15 phút chuyển động không đều.

Tìm hiểu về vận tốc trung bình của chuyển động không đều.

Hoạt động 3

Vận dụng - Hoạt động 4 Tìm tòi mở rộng GV: ……………………

15 phút

Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập 8 phút về chuyển động đều và chuyển động không đều Hướng dẫn về nhà 2 phút

9

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống vấn đề tốc độ (5phút) a. Mục tiêu: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức hiện có của HS với những kiến thức mới.

Nội dung: Vận tốc cho biết mức độ nhanh chậm của chuyển động.

Câu hỏi Thực tế khi em đi xe đạp có phải đi nhanh hoặc đi chậm là như nhau? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV đặt vấn đề bằng cách cho HS quan sát hoạt động của mình, đặt câu hỏi như trên và yêu cầu ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở, thực hiện nhiệm vụ được chuyển giao.

HS: Ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở, suy nghĩ và ghi ý kiến của mình sau đó thảo luận nhóm đưa ra ý kiến của nhóm. c. Sản phẩm hoạt động: HS báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: Hoạt động 2.1: Tìm hiểu chuyển động đều, chuyển động không đều.(15 hút) Mục tiêu hoạt động: HS hiểu được thế nào là chuyển động đều, chuyển động không đều. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV: Thông báo cho HSchuyển động đều, chuyển động không đều. + HSlắng nghe, ghi nhận.

- Giới thiệu TN ở hình 3.1. + HS quan sát, lắng nghe.

-Treo bảng 3.1, phân tích số liệu để HS hiểu rõ. + HS quan sát, lắng nghe.

GV: Hãy nhận xét về thời gian và quãng đường mà vật chuyển động? + Cá nhân HS trả lời: thời gian vật chuyển động là như nhau nhưng quãng đường vật chuyển động khác nhau.

GV: Trên quãng đường nào chuyển động của vật là chuyển động đều, chuyển động không đều?

HS: AB, BC, CD là chuyển động không đều. DE, EF là chuyển động đều. + Nhận xét, phân tích thêm và kết luận.

-Yêu cầu HS thực hiện C2: + a: chuyển động đều. b, c, d: chuyển động không đều. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. - Chuyển động đều là chuyển động mà tốc độ có độ lớn không thay đổi theo thời gian - Chuyển động không đều là chuyển động mà tốc độ có độ lớn thay đổi theo thời gian.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu về vận tốc trung bình của chuyển động không đều.

15 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Tìm công thức để tính vận tốc trung bình GV: ……………………

10

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Nội dung: Tìm công thức tính vận tốc trung bình từ đó suy ra công thức tính s và t. b. Gợi ý tổ chức hoạt động GV: Thông báo cho HS biết tốc độ trung bình và công thức tính tốc độ trung bình của chuyển động không đều.

GV: Yêu cầu HS thực hiện tính tốc độ trung bình của vật trên quãng đường AB, BC, CD và AF. + Các nhóm thực hiện nêu kết quả, nhận xét lẫn nhau. + Gọi đại diện 4 nhóm lên bảng tính vtb của AB, BC, CD và AF. (mỗi nhóm thực hiện 1 quãng đường). + Nhận xét.

GV: Cho HS tiến hành TN tính tốc độ trung bình của viên bi chuyển động trên máng nghiêng. + Giới thiệu dụng cụ và cách tiến hành TN. GV: muốn tính tốc độ trung bình của viên bi chuyển động trên máng nghiêng thì cần xác định đại lượng nào? Dùng dụng cụ nào để đo.

HS: Từ dụng cụ TN HS trả lời. Phải biết S, t. Dùng thước đo S, dùng đồng hồ đo t. + Các nhóm nhận dụng cụ và tiến hành TN tính kết quả và báo cáo. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. - Tốc độ trung bình của một chuyển động không đều trên một quãng đường được tính bằng công thức: v tb =

S t

Trong đó: + S là quãng đường vật đi được. + t là thời gian để đi hết quãng đường.

Vtb là tốc độ trung bình.

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập về chuyển động đều và chuyển động không đều.(8 phút) a) Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và luyện tập Nội dung: Giao cho các nhóm thảo luận hoàn thành câu C4, C5, C6. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động GV: Yêu cầu cá nhân HS thực hiện các câu C4,5,6. + Cá nhân thực hiện. + C5: HD để HS biết cách tóm tắt đề bài để dễ dàng trong việc dùng kí hiệu.

Lưu ý cho HS tốc độ trung bình trên cả quãng đường. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. C4: Chuyển động của ôtô từ Hà Nội đến Hải Phòng là chuyển động không đều. Vì trên đường đi xe ôtô lúc thì chuyển động nhanh (trên những đoạn đường vắng), khi thì chuyển động chậm (trên những đoạn đường đông người). Tốc độ 50km/h là nói tới tốc độ trung bình.

C5: Cho biết: Sd = 120m; td = 30s; Sn = 60m; tn = 24s. vtbd = ?; vtbn = ?; GV: ……………………

11

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

vtb = ? + Tốc độ trung bình của xe trên quãng đường dốc: v tbd =

Sd 120 = = 4m s td 30

+ Tốc độ trung bình của xe trên quãng đường nằm ngang: v tbn =

Sn 60 = = 2, 5 m s t n 24

+ Tốc độ trung bình của xe trên cả hai quãng đường: v tb =

S 120 + 60 180 = = ≈ 3,3 m s t 30 + 24 54

C6: Cho biết: t = 5h; vtb = 30 km/h; S = ?

Quãng đường đoàn tàu đi được trong 5 giờ: S = vtb.t = 30.5 = 150km.

Hoạt động 4: Vận dụng - Tìm tòi mở rộng:(2 phút) a) Mục tiêu hoạt động: Giúp học sinh tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học tương tác với cộng đồng Nội dung: - Học bài, ôn tập lại kiến thức bài chuyển động cơ học , vận tốc, chuyển động đều, chuyển động không đều; làm các bài tập 3.1, 3.2,3.3; 3.6 SBT trang 8,9.

- Đọc phần có thể em chưa biết. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: GV yêu cầu HS ghi nhiệm vụ vào vở về nhà tìm hiểu trả lời câu hỏi trên. c) Sản phẩm hoạt đông: Bài tự làm vào vở của HS. IV. Bài tập kiểm tra đánh giá: Bài tập: Một người đi xe máy từ A đến B với tốc độ 20km/h và ngược trở lại từ B về A với tốc độ 12km/h. Tính tốc độ trung bình trên cả hai đoạn đường đi và về của người đó.

-HD: viết công thức tính tốc độ trung bình. Xác định: S, t theo S nào đó.

Bài giải: - Gọi S(km) là độ dài quãng đường AB. S S1 = v1 20 S S - Thời gian người đó đi hết quãng đường BA: t 2 = 2 = v 2 12

- Thời gian người đó đi hết quãng đường AB: t1 =

- Tốc độ trung bình mà người đó từ lúc đi đến về: vtb =

S ABA S1 + S 2 S+S 2.12.20 = = = = 15 km h S S t t1 + t2 12 + 20 + 20 12

GV: ……………………

12

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Tuần 4 Tiết 4

Ngày soan: 08/09/2018 Ngày dạy: 10/09/2018 BÀI TẬP

I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức +Củng cố lại kiến thức bài chuyển động cơ học, vận tốc, chuyển động đều, chuyển động không đều.

-Kỹ năng + Tính được tốc độ trung bình của chuyển động không đều.

-Thái độ +Nghiêm túc trong việc hoạt động của nhóm.

2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị 1.Giáo viên -Bài tập, bảng phụ bài 1,2,3.

2. Học sinh - Phiếu học tập về các bài tập.

III. Tổ chức các hoạt động của học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (2 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt vấn đề vào bài.

Nội dung: Các bước

Hoạt động

Khởi động Hình thành kiến thức

Hoạt động 1 Hoạt động 2

Luyện tập Vận dụng

Tên hoạt động

Đặt vấn đề vào bài. Ôn lại kiến thức về chuyển động cơ học là gì?Vận tốc?

Chuyển động đều, chuyển động không đều.

Hoạt động 3 Giải bài tập.

Hoạt động 4 Hướng dẫn về nhà

GV: ……………………

13

Thời lượng dự kiến 2 phút 7 phút

34phút 2 phút

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (2 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV: Đặt câu hỏi dẫn dắt học sinh hình thành như sơ đồ bên.

Chuyển động cơ

Chuyển động cơ học là gì?

Vận tốc Chuyển động đều, c/đ không đều - Làm thế nào để biết 1 vật v = S/t - Ví dụ thực tế. Đơn vị vận tốc: Công thức vtb = S/t; chuyển động hay đứng yên?

- Tính tương đối của chuyển km/h hoặc m/s. hoặc: vtb=S1+S2+...t1+t2+... và đứng yên.

1m/s = 3,6km/h. => Hôm nay, các em vận dụng các kiến thức này và các công thức vào bài tập cụ thể. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Nêu yêu cầu đối với tiết học về sách, vở, đồ dùng học tập.

- Thống nhất cách chia nhóm và làm việc theo nhóm trong lớp.

-GV đặt vấn đề vào tiết bài tập. c. Sản phẩm hoạt động: Lắng nghe và ghi nội dung vào vở.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: Mục tiêu hoạt động: Giúp HS nhớ lại và khắc sâu cho HS những kiến thức liên quan đến chuyển động cơ học, vận tốc, chuyển động đều, chuyển động không đều. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV: - Thông qua các câu hỏi, GV ôn lại một số kiến thức cũ cho HS - HS nhớ lại kiến thức trả lời các câu hỏi của GV Bài 1: Ô tô đang chuyển động trên đường, một HS phát biểu “ ô tô đang đứng yên”, hãy chỉ rõ vật mốc trong phát biểu trên?

A. Cột điện bên đường B. Mặt đường C. Người lái xe D. Hàng cây bên đường.

Bài 2: Câu nói nào thể hiện tính tương đối của chuyển động và đứng yên của một ô tô đang chạy trên đường?

A. Ô tô chuyển động so với cột bên đường GV: ……………………

14

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

B. Ô tô đang chuyển động so với người lái xe.

C. Ô tô đang chuyển động so với cột điện và cột số bên đường D. Ô tô chuyển động so với cột điện bên đường nhưng đứng yên so với người lái xe.

Bài 3: Tốc độ của một ô tô là 54 km/h. Tốc độ này tương ứng với: A. 15m/s B. 900m/s C. 1,5m/s D. 90m/s Bài 4: Tính quãng đường đi được của một xe ô tô đi trong 15 phút với tốc độ trung bình là 80km/h?

Bài 5: Một người đi xe máy chuyển động theo 3 giai đoạn: Giai đoạn 1 xe chuyển động thẳng đều với tốc độ v1 = 20km/h trong 5km đầu tiên, giai đoạn 2 xe chuyển động biến đổi trong 45 phút với tốc độ trung bình v2 = 25km/h và giai đoạn 3 xe chuyển động đều trên quãng đường 8250m trong thời gian 15 phút.

Tính tốc độ trung bình của xe trên quãng đường ở cả ba giai đoạn.

Bài 6: Một xe chuyển động trên đoạn đường thẳng AB. Trên nữa quãng đường đầu xe chuyển động với tốc độ v1 = 40km/h. Trên nữa quãng đường sau, nữa thời gian đầu xe chuyển động với tốc độ v2 = 37km/h và nửa thời gian sau xe chuyển động với tốc độ v3 = 43km/h. Tính tốc độ trung bình của xe trên đọan đường AB. Bài 7: Một người xuất phát từ A chuyển động về B với tốc độ 45km/h. Khi đó, tại B cũng có người thứ 2 chuyển động về A với tốc độ 15km/h. Biết quãng đường AB dài 120km. a) Sau bao lâu hai người gặp nhau? b) Nơi gặp nhau cách B bao xa?

- GV phát phiếu học tập cho các nhóm.

- Treo bảng phụ, yêu cầu cá nhân HS thực hiện bài 1,2,3. + HS quan sát thực hiện, nhận xét.

- Yêu cầu cá nhân HS thực hiện nhanh. + HS khác theo dõi, nhận xét. + Nhận xét, sửa chữa. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. d. Dự kiến câu trả lời.

Bài 1. C Bài 2. D Bài 3. A GV: ……………………

15

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Hoạt động 3. Bài tập vận dụng tốc độ trung bình của chuyển động không đều( phút) a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để thực hiện các bài tập 4,5,6,7 Nội dung: Giao cho các nhóm thảo luận hoàn thành bài 4, bài 5, bài 6,bài 7.

- GV hướng dẫn HS thực hiện các bài tập được giao vào phiếu học tập.

- HS tiến hành thảo luận nhóm hoàn thành kết quả vào phiếu học tập.

- GV quan sát HS tự học, thảo luận, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ.

- GV yêu cầu đại diện các nhóm lần lượt lên trình bày kết quả thảo luận.

- HS trình bày kết quả: Bài 4: Cho biết: t = 15 phút = 0,25h; v = 80km/h. S = ?

Quãng đường ô tô đi được: S = v.t = 80.0,25 = 20km Bài 5: Cho biết: v1 = 20km/h; S1 = 5km; v2 = 25km/h; t2 = 45 phút = 0,75h; S3 = 8250m = 8,25km; t3 = 15 phút = 0,25h. vtb =?

- Thời gian người đó đi hết quãng đường 5km: t1 =

S1 5 = = 0, 25h v1 20

-Quãng đường người đó đi hết giai đoạn 2: S2 = v2.t2 = 25.0,75 = 18,75km.

-Tốc độ trung bình của xe trên quãng đường ở cả ba giai đoạn: v tb =

S S1 + S2 + S3 5 +18, 75 + 8, 25 = = t t1 + t 2 + t 3 0, 25 + 0, 75 + 0, 25 = 25, 6km / h

Bài 6: Cho biết: v1 = 40km/h; v2 = 37km/h ; v3 = 43km/h vtb = ?

- Gọi S(km) là quãng đường AB. - Thời gian xe chuyển động hết nữa quãng đường AB: S S S1 t1 = = 2 = v1 40 80

-Gọi t’(h) là thời gian xe chuyển động hết nữa quãng đường còn lại.

- Quãng đường xe đi được trong nữa thời gian đầu: S2 = v2.

t' 2

- Quãng đường xe đi được trong nữa thời gian sau: S3 = v3.

t' 2

GV: ……………………

16

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Ta có: S2 + S3 = Hay: v2. ⇔ t' =

S 2

t' t' S + v3. = 2 2 2

S S S = = v 2 + v3 37 + 43 80

-Tốc độ trung bình của xe trên quãng đường AB: v tb =

S S = = 40 km h S S t + 80 80

Bài 7: Cho biết: v1 = 45km/h; v2 = 15km/h ; S = 120km. a) t = ? khi gặp nhau. b) SB = ? a) - Gọi t(h) là thời gian mỗi xe đi đến khi gặp nhau.

- Quãng đường người thứ nhất đi : SA = v1.t = 45t - Quãng đường người thứ hai đi : SB = v2.t = 15t Ta có : SA + SB = S Hay : 45t + 15t = 120 → t = 2h.

Vậy, sau 2h hai người gặp nhau. b) SB = v2.t = 15.2 = 30km.

Vậy khi gặp nhau cách B là 30km.

- Gv cho các nhóm nhận xét bài làm của nhau và khen thưởng nhóm làm tốt. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà (2 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: - Học bài, ôn tập lại kiến thức bài chuyển động cơ học, vận tốc, chuyển động đều, chuyển động không đều; - Làm các bài tập 3.7,3.13 SBT trang 9,10. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV yêu cầu HS ghi nhiệm vụ vào vở về nhà tìm hiểu trả lời câu hỏi trên.

GV: ……………………

17

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

GV ghi nhận kết quả cam kết của HS - Học bài, ôn tập lại kiến thức bài chuyển động cơ học, vận tốc, chuyển động đều, chuyển động không đều; c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vào vở ghi của mình.

GV: ……………………

18

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Tuần 5 Tiết 5

Ngày soan: 15/09/2018 Ngày dạy: 17/09/2018 Bài 4: BIỂU DIỄN LỰC

I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức + Nêu được VD về tác dụng của lực làm thay đổi vận tốc (tốc độ) và hướng chuyển động của vật. + Nêu được lực là đại lượng vectơ - Kỹ năng: +Biểu diễn được lực bằng vectơ -Thái độ: +Nghiêm túc, tích cực trong hoạt động nhóm.

2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị 1.Giáo viên - Nam châm, xe lăn, lò xo lá tròn, viên bi.

- Hình vẽ 4.3; 4.4 SGK tr16.

2. Học sinh - SGK, SBT - Các phiếu học tập câu C2,3.

III. Tổ chức các hoạt động của học sinh: 1. Hướng dẫn chung:

Các bước

Hoạt động

Khởi động

Hoạt động 1

Tên hoạt động

Thời lượng dự kiến Tạo tình huống có vấn đề về lực 5 phút Ôn lại khái niệm về lực

GV: ……………………

19

5 phút Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Hoạt động 2 Hình thành kiến thức Luyện tập Hoạt động 3 Vận dụng - Hoạt động 4 Tìm tòi mở rộng

Thông báo đặc điểm của lực và cách biểu diễn lực bằng vectơ.

18 phút

Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập 14 phút về biểu diễn lực Hướng dẫn về nhà 3 phút

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Gv cho hs quan sát 1 số vật CĐ và đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức hiện có của HS với những kiến thức mới.

Nội dung: Câu 1: Vật nào là chuyển động đều, vật nào là chuyển động không đều?

Câu 2: Một đầu tàu kéo các toa với một lực có cường độ là 106N chạy theo hướng Bắc – Nam. Làm thế nào để biểu diễn được lực kéo trên ? b. Gợi ý tổ chức hoạt động GV. Đăt vấn đề bằng cách làm thế nào, đặt 2 câu hỏi như trên và yêu cầu ghi hai nhiệm vụ chuyển giao vào vở, thực hiện nhiệm vụ được chuyển giao HS: Ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở, suy nghỉ và ghi ý kiến của mình sau đó thảo luận nhóm đưa ra ý kiến của nhóm c. Sản phẩm hoạt động HS. Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của học sinh + ĐVĐ: Lực có thể làm biến đổi chuyển động mà tốc độ xác định sự nhanh, chậm và cả hướng của chuyển động, vậy giữa lực và tốc độ có sự liên quan nào không ?

GV đưa 1 số ví dụ: viên bi thả rơi, tốc độ của viên bi tăng nhờ tác dụng nào?

Làm thế nào để biểu diễn lực tác dụng lên vật? Bài mới.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: a. Mục tiêu hoạt động: Biết được mối quan hệ giữa lực và sự thay đổi vận tốc: Nội dung: HS hoạt động nhóm và rút ra được khái niệm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: * Hoạt động 2.1: Ôn lại khái niệm lực. ( 5 phút) GV: Thông báo lại khái niệm lực cho HS. - Tiến hành TN: cho nam châm hút xe lăn. + Yêu cầu HS quan sát.

GV: Có hiện tượng gì xảy ra khi đưa nam châm lại gần xe lăn. + Trong trường hợp này, lực hút của nam châm đã gây ra sự biến đổi nào ở vật.

HS : biến đổi chuyển động.

GV: Yêu cầu HS tìm thêm VD. - Tiến hành TN: dùng tay ép lò xo lá tròn để lò xo bị méo đi.

GV: ……………………

20

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

GV: Yêu cầu HS quan sát hình dạng của lò xo trước và sau khi bị ép.

GV: Lực đã gây ra sự biến đổi nào của vật?

HS: biến dạng.

GV: Yêu cầu HS tìm thêm VD c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. d. Dự kiến: - Lực tác dụng lên vật có thể làm biến dạng, biến đổi chuyển động của vật.

Hoạt động 2.2. Thông báo đặc điểm của lực và cách biểu diễn lực bằng vectơ. (18 phút) a. Mục tiêu hoạt động: HS biết lực là một đại lượng vectơ, cách biểu diễn và kí hiệu về lực.

Nội dung: HS hoạt động nhóm, thông qua câu hỏi của giáo viên và biết được lực, cách biểu diễn lực, kí hiệu lực b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV giới thiệu như SGK.(ghi) GV: Lực là gì?

HS: Lực là 1 đại lượng vectơ vì nó có điểm đặc, có độ lớn, có phương và chiều.

GV: Cách biểu diển vectơ lực phải thể hiện đủ 3 yếu tố trên.

HS: HS đọc phần 2 sgk và trả lời câu hỏi GV: Để biểu diển vectơ lực người ta dùng 1 mũi tên.

GV: Vectơ lực được kí hiệu bằng chữ gì.

HS: F GV: Cường độ của lực được kí hiệu bằng chữ gì. → HS: F HS từng nhóm phân tích hình 4.3.

- GVHDHS phân tích hình 4.3 SGK. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. d. Dự kiến: 1. Lực là một đại lượng vectơ.

- Lực là một đại lượng vectơ vì có độ lớn, phương và chiều.

2. Cách biểu diễn và kí hiệu vectơ lực. a. Biểu diễn lực: Chiều theo mũi tên là hướng của lực b. Kí hiệu về lực: → - Véctơ lực được kí hiệu là F - Cường độ lực được kí hiệu là F * Ví dụ: Hình 4.3 (SGK/16) GV: ……………………

21

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

+ Điểm đặt : A + Phương: nằm ngang; chiều: trái sang phải + Độ lớn: F = 15N Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức và luyện tập (14 phút) a. Mục tiêu: HS thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và luyện tập Nội dung: GV giao bài tập C2, C3 HS hoạt động nhóm hoàn thành b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động GV: Yêu cầu cá nhân HS thực hiện các câu C3,2.

HS: Các nhóm thực hiện. + C2: ôn lại cho HS về phương chiều của trọng lực, công thức tính P = 10.m.

Hình 1 Hình 1

10N

c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi P của HS. d. Dự kiến: C3: Điểm Lực Phương Chiều Độ lớn đặt F1 F2 F3

A

Thẳng đứng

Đi lên

20N

B

Nằm ngang

Trái sang phải

30N

C

Hợp với phương ngang 1 góc 300

Đi lên hướng sang phải

30N

C2: + m = 5kg ⇒ P = 50N (biểu diễn lực như hình 1) 5000N + F

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà:(3 phút) a. Mục tiêu: Giúp học sinh tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học và tương tác với cộng đồng.

Nội dung:

r Xác định và biểu diễn hợp lực F của các lực F1; F2 trong các trường hợp sau: +Khi F1; F2 có cùng điểm đặt, cùng phương, cùng chiều.

GV: ……………………

22

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

+Khi F1; F2 có cùng điểm đặt, cùng phương, ngược chiều. + Khi F1; F2 cân bằng Lấy ví dụ minh hoạ cho các trường hợp trên ? b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: - Về nhà học thuột phần ghi nhớ.

- Đọc mục có thể em chưa biết.

- Làm bài tập theo yêu cầu của GV c. Sản phẩm của HS: Kết quả trả lời của HS Dự kiến: ur uur + Khi F1 ; F2 có cùng điểm đặt, cùng phương, cùng chiều thì F = F1 + F2

O

ur F1

uur F2

r F

ur uur + Khi F1 ; F2 có cùng điểm đặt, cùng phương, ngược chiều thì F = F1 - F2 (F1 > F2) ur F1

r F

O

ur uur + Khi F1 ; F2 cân bằng Hợp lực F = F1 + F2 = 0 ur F1

uur F2

uur F2

O

IV. Bài tập kiểm tra đánh giá: Bài tập: Biểu diễn những lực sau đây: a) Trọng lực của vật có khối lượng 10kg. Tỉ xích: tùy chọn. b) Lực kéo 150N tác dụng lên vật, theo phương hợp với phương nằm ngang 1 góc 30 hướng từ dưới lên theo chiều từ trái sang phải, tỉ xích 1 cm ứng với 50N. BÀI GIẢI a) m = 10kg ⇒ P = 100N

20N

50N

b)

F

P

300

GV: ……………………

23

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Tuần 6 Tiết 6

Ngày soan: 22/09/2018 Ngày dạy: 24/09/2018

Bài 5 : SỰ CÂN BẰNG LỰC - QUÁN TÍNH

I. Mục tiêu: 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức + Nêu được VD về tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật chuyển động. + Nêu được quán tính của một vật là gì?

- Kỹ năng +Giải thích được một số hiện tượng thường gặp liên quan đến quán tính.

-Thái độ: Nghiêm túc.

2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị 1.Giáo viên -Búp bê, xe lăn, ly nước, miếng bìa cứng, viên bi chai.

- Kết quả bảng 5.1 2. Học sinh - SGK, SBT, Tranh vẽ hình 5.2

III. Kiểm tra bài cũ: H. Vectơ lực biểu diễn như thế nào? chữa bài tập 4.4 SBT? VI. Tổ chức các hoạt động của học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Bảng mô tả chuổi hoạt động dạy học và dự kiến thời gian: Các bước

Hoạt động

Tên hoạt động

Thời lượng dự kiến

Khởi động Hoạt động 1

Tạo tình huống vấn đề về sự cân 5 phút bằng lực - quán tính

Hình thành kiến thức

Hoạt động 2.1

Tìm hiểu về hai lực cân bằng:

15 phút

Hoạt động 2.2

Tìm hiểu về quán tính:

5 phút

GV: ……………………

24

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Luyện tập

Hoạt động 3

Vận dụng - Hoạt động 4 Tìm tòi mở rộng

Hệ thống hóa kiến thức và luyện 15 phút t ập Hướng dẫn về nhà

5 phút

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (3 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV cho học sinh quan sát tranh hình 5.1, đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức hiện có của HS với những kiến thức mới.

Nội dung: Câu 1: Hai nhóm học sinh đang làm gì? 2 nhóm hs tác dụng lực lên sợi dây băng nhau thì sợi dây sẽ nhtn?

Câu 2: Một vật đang chuyển động chịu tác dụng của hai lực cân bằng sẽ như thế nào? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: HS ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở, thực hiện và ghi ý kiến của mình vào vở. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. + ĐVĐ Làm TN: Đặt miếng bìa trên 1 ly nước, trên miếng bìa có viên bi chai.

GV: dự đoán hiện tượng xảy ra với miếng bìa khi GV đánh tay nhanh vào miếng bìa ra khỏi ly nước. HS dự đoán.

GV làm TN, kết quả: viên bi rơi vào ly nước.

H: kiểm tra dự đoán, tại sao viên bi lại rơi vào ly nước mà không bay theo miếng bìa? Để trả lời được câu hỏi này bài mới.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: a. Mục tiêu hoạt động: Nêu được VD về tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật chuyển động.

Nội dung: HS hoạt động nhóm và rút ra được khái niệm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: * Hoạt động 2.1: Tìm hiểu về hai lực cân bằng: (15 phút) - GV Yêu cầu HS đọc thông tin ở mục 1, quan sát hình 5.2 để trả lời C1. + Treo hình 5.2 để HS quan sát. + HS biểu diễn các lực cân bằng lên vật.

- Hãy nêu đặc điểm của các lực cân bằng?

- Đặc điểm của hai lực cân bằng: GV: ……………………

25

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

+Cùng điểm đặt. +Cùng độ lớn. +Cùng phương. +Ngược chiều.

- H: Thế nào là hai lực cân bằng?

- HSTL, GV kết luận.

- Yêu cầu hs nhận xét về trạng thái của quyển sách, quả cầu...

-TL: đứng yên.

- GV kết luận về vật đứng yên khi chịu tác dụng của hai lực cân bằng.

-GV: Khi tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động thì có hiện tượng gì xảy ra với vật, hãy dự đoán vận tốc có thay đổi không?

- HS dự đoán được: khi vật đang chuyển động mà chỉ chịu tác dụng của 2 lực cân bằng thì vật sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.

- Chú ý hướng dẫn HS quan sát TN theo 3 giai đoạn + Hình 5.3a SGK : ban đầu quả cầu A đứng yên + Hình 5.3b SGK : quả cầu A chuyển động + Hình 5.3c SGK : quả cầu A tiếp tục chuyển động khi A’ bị giữ lại. Đặc biệt giai đoạn (d) hướng dẫn HS ghi lại quãng đường đi được trong các khoảng thời gian 2s liên tiếp.

HS theo dõi TN suy nghĩ trả lời câu C2, C3, C4.

C2: quả cầu A chịu tác dụng của 2 lực: trọng lực PA và sức căng T của dây, hai lực này cân bằng.

C3: đặt thêm vật nặng A’ lên A, lúc này PA + PA’> T nên vật AA’ chuyển động nhanh dần đi xuống, B chuyển động đi lên.

C4: khi quả cân A chuyển động qua lỗ K thì A’ bị giữ lại. Khi đó quả cân A còn chịu tác dụng của 2 lực PA và T. - Đưa ra kết quả bảng 5.1 - HS tính tốc độ, nhận xét độ lớn tốc độ.

- Yêu cầu HS rút ra kết luận về tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến:

GV: ……………………

26

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

N

P

- Hai lực cân bằng là 2 lực cùng đặt lên 1 vật, cùng phương nhưng ngược chiều và độ lớn bằng nhau.

-Dưới tác dụng của 2 lực cân bằng vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên.

Một vật đang chuyển động mà chịu tác dụng của 2 lực cân bằng sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.

Hoạt động 2.2. Tìm hiểu về quán tính. (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Nêu được quán tính của một vật.

Nội dung: HS hoạt động cá nhân, thông qua câu hỏi của giáo viên và tìm hiểu quán tính b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS đọc thông tin SGK. + GV phân tích, giảng giải.

- Nêu định nghĩa quán tính. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: - Quán tính: tính chất của mọi vật bảo toàn tốc độ khi không chịu lực nào tác dụng hoặc khi chịu tác dụng của những lực cân bằng.

- Khi có lực tác dụng, mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có quán tính.

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức và luyện tập (15 phút) a. Mục tiêu: HS thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và luyện tập Nội dung: GV tiến hành TN câu C6,7, 8. HS quan sát trả lời HS hoạt động nhóm hoàn thành b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động C6: Búp bê ngã về sau.

C7: Búp bê ngã về trước.

C8: a)Khi ô tô rẽ phải, do quán tính nên hành khách ngồi trên xe vẫn có xu hướng đi về trước nên bị nghiêng về bên trái. b) Khi nhảy từ bậc cao xuống, chân tiếp xúc với đất trước nên dừng lại, tuy nhiên do quán tính nên phần trên của chân vẫn còn chuyển động nên bị gập lại.

GV: ……………………

27

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

c) Khi vẫy, bút và mực cùng chuyển động, tuy nhiên khi vẫy mạnh đến khi ngừng thì bút không chuyển động, mực vẫn còn chuyển động theo quán tính do đó sẽ thông mực nên viết tiếp được. d) Khi cán búa chạm nền nhà, cán búa dừng lại đột ngột, tuy nhiên phần đầu búa tiếp tục chuyển động xuống nên ngập sâu vào đầu cán. d) Khi giật nhanh tờ giấy ra khỏi đáy cốc, do quán tính nên đáy cốc vẫn đứng yên

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà:(3 phút) a. Mục tiêu: Giúp học sinh tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học .

Nội dung: GV cho học sinh ghi câu hỏi để về nhà tìm hiểu: 1.Tại sao khi người ngồi trên ô tô đang chuyển động trên đường thẳng, nếu ô tô đột ngột rẽ phải thì người nghiêng mạnh về bên trái?

2. Tại sao xe máy đang chuyển động, nếu đột ngột tăng ga thì ngồi trên xe bị ngã về phía sau? b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: - Về nhà học thuột phần ghi nhớ.

- Đọc mục có thể em chưa biết.

- Làm bài tập theo yêu cầu của GV c. Sản phẩm của HS: Bài tự làm vào vở của HS IV. Bài tập kiểm tra đánh giá: Bài 1:Ghép mỗi thành phần của a,b,c, với một thành phần của 1,2,3,4 để được câu đúng a) Hai lực cân bằng thì b) Một vật đang đứng yên chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì c) Một vật đang chuyển động chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì 1) không thể cân bằng 2) cùng tác dụng vào một vât, cùng phương, ngược chiều và có cùng độ lớn 3) nó vẫn tiếp tục chuyển động thẳng đều theo hướng cũ.

4) vật tiếp tục đứng yên.

Bài 2: Dựa vào khái niệm quán tính em hãy giải thích tại sao: a) Khi nhổ cỏ dại, không nên bứt đột ngột. b) Tại sao khi đi xe đạp xuống dốc, ta không nên thắng phanh trước?

Bài Làm: Bài 1:

a-2; b-4; c-3.

GV: ……………………

28

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Bài 2: a) Khi bứt đột ngột thì phần rễ vẫn còn xu hướng đứng yên nên rễ vẫn còn con trong đất. b) Khi xuống dốc, nếu thắng phanh trước thì phần bánh sau vẫn còn chuyển động nên xe sẽ bị ngã nhào về trước gây nguy hiểm.

GV: ……………………

29

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Tuần 7 Tiết 7

Ngày soan: 29/ 09/2018 Ngày dạy: 01/ 10/ 2018

Bài 6 : LỰC MA SÁT I. Mục tiêu: 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Kiến thức + Nêu được ví dụ về lực ma sát trượt. + Nêu được ví dụ về lực ma sát lăn. + Nêu được ví dụ về lực ma sát nghỉ.

- Kỹ năng Đề ra được cách làm tăng ma sát có lợi và giảm ma sát có hại trong một số trường hợp cụ thể của đời sống, kĩ thuật.

-Thái độ +Nghiêm túc, hứng thú trong học tập.

2. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo. * Lồng ghép: BVMT (Hoạt động 1)

II. Chuẩn bị 1.Giáo viên -Tranh vẽ hình 6.1,3,4 SGK. - Lực kế 5N, quả nặng 500g, miếng gỗ có móc kéo.

2. Học sinh - SGK, SBT.

III. Kiểm tra bài cũ: H: Thế nào là hai lực cân bằng? Tại sao khi đi ôtô phải thắt dây an toàn?

HS TL, các HS khác nhận xét.

GV: ……………………

30

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

VI. Tổ chức các hoạt động của học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Bảng mô tả chuổi hoạt động dạy học và dự kiến thời gian: Các bước

Hoạt động

Tên hoạt động

Thời lượng dự kiến

Khởi động Hoạt động 1

Tạo tình huống vấn đề về lực ma 5 phút sát

Hình thành kiến thức

Hoạt động 2.1

Tìm hiểu về khi nào thì có lực ma 15 phút sát

Hoạt động 2.2

Lực ma sát trong đời sống và kỹ 5 phút thuật

Hoạt động 3

Hệ thống hóa kiến thức và luyện 15 phút tập

Luyện tập

Vận dụng - Hoạt động 4 Tìm tòi mở

Hướng dẫn về nhà

5 phút

rộng

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (3 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV cho học sinh xem đoạn video, đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức hiện có của HS với những kiến thức mới.

Nội dung: Câu 1: Bạn học sinh đang làm gì?

Câu 2: Đạp xe trên đoạn ghồ ghề và đường nhựa thì đoạn đường nào ta đạp xe nặng nề hơn? Vì sao? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: HS ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở, thực hiện và ghi ý kiến của mình vào vở.

c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: a. Mục tiêu hoạt động: - Nêu được ví dụ về lực ma sát trượt.

- Nêu được ví dụ về lực ma sát lăn.

GV: ……………………

31

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

- Nêu được ví dụ về lực ma sát nghỉ.

Nội dung: HS hoạt động nhóm và nêu được lực ma sát trượt, lăn, nghỉ. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: * Hoạt động 2.1: Tìm hiểu về lực ma sát: (15 phút) - Yêu cầu Hs đọc thông tin sgk.

- Đọc thông tin nhận biết sự xuất hiện của lực ma sát.

- GV lấy ví dụ thực tế về lực cản trở chuyển động, khi vật này trượt trên bề mặt cản vật khác để HS nhận biết đặc điểm của Fms trượt. ( VD: Trượt băng nghệ thuật).

-Yêu cầu HS trả lời C1.

- HS kể thêm một số ví dụ về Fms trượt C1: + Ma sát giữa trục quạt bàn với ổ trục. + Ma sát giữa dây đàn viôlông với cần kéo. + Các trò chơi thể thao: Lướt ván, trượt tuyết, cầu trượt, trượt băng.

-THMT:Các phương tiện tham gia giao thông phải đảm bảo các tiêu chuẩn về khí thải và an toàn đối với môi trường.

- GV nêu thí dụ về sự xuất hiện, đặc điểm của lực ma sát lăn.

- Yêu cầu HS trả lời C2. + Bánh xe đạp lăn, quả bóng lăn, các viên bi lăn trong trục ổ bi...

- Yêu cầu HS trả lời câu C3 + Hình 6.1a: Fms trượt. + Hình 6.1b: Fms lăn.

Nhận xét: cường độ của lực ma sát lăn nhỏ hơn cường độ của Fms trượt.

- GV nêu ví dụ rồi phân tích về sự xuất hiện, đặc điểm của Fms nghỉ.

- HS nghe GV nêu, phân tích một số ví dụ sự xuất hiện Fms nghỉ.

- Thông qua thực nghiệm GV phải hướng dẫn HS phát hiện đặc điểm của ma sát nghỉ.

- HS chỉ ra được đặc điểm của Fms nghỉ.

- Yêu cầu HS đọc hướng dẫn TN và làm TN. - HS đọc số chỉ của lực kế khi vật nặng chưa chuyển động .

GV: ……………………

32

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

- Cho HS trả lời câu C4. + Vật không thay đổi tốc độ chứng tỏ giữa mặt bàn với vật có 1 lực cản, lực này cân bằng với lực kéo.

- Lực cân bằng với lực kéo trong trường hợp này được gọi là lực ma sát nghỉ Fmsn = Fk. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: 1. Lực ma sát trượt Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật chuyển động trượt trên bề mặt của vật khác và cản lại chuyển động ấy.

VD: HS tự ghi.

2. Lực ma sát lăn Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật chuyển động lăn trên mặt của một vật khác và cản lại chuyển động ấy.

VD: HS tự ghi

3. Lực ma sát nghỉ Đặc điểm của lực ma sát nghỉ: + Cường độ thay đổi tuỳ theo lực tác dụng lên vật. + Luôn có tác dụng giữ vật ở trong trạng thái cân bằng khi có lực tác dụng lên vật.

Hoạt động 2.2. Nghiên cứu lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Nêu được lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật.

Nội dung: HS hoạt động cá nhân, thông qua câu hỏi của giáo viên và tìm hiểu về lực ma sát. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS chỉ ra được các tác hại của ma sát trong hình 6.3. a. Ma sát trượt làm mòn xích đĩa.

Khắc phục : tra dầu . b. Ma sát trượt làm mòn trục làm cản trở chuyển động quay của bánh xe.

Khắc phục: lắp ổ bi, tra dầu. c. Ma sát trượt cản trở chuyển động của thùng.

GV: ……………………

33

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Khắc phục: lắp bánh xe (thay ma sát trượt bằng ma sát lăn).

- Sau khi HS làm riêng từng phần, GV chốt lại tác hại của ma sát và cách làm giảm ma sát. + Biện pháp tra dầu mỡ có thể làm giảm ma sát từ 8 => 10 lần.

- Yêu cầu HS quan sát hình 6.4 và cho biết Fms có tác dụng như thế nào? a. Fms giữ phấn trên bảng. b. Fms giữ cho ốc và vít giữ chặt vào nhau. c. Fms làm nóng chổ tiếp xúc để đốt nóng diêm. d. Fms giữ cho ô tô trên mặt đường.

- Yêu cầu HS chỉ ra cách làm tăng ma sát cho các trường hợp trên. + a: tăng độ nhám của bảng. + b: Tăng khía của đinh vít và ốc. Tăng độ nhám của mặt hộp diêm. + d: Tăng độ sâu khía của lốp. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động cá nhân và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: 1. Lực ma sát có thể có hại Nhận xét: Lực ma sát làm nóng và làm mòn vật, cản trở chuyển động.

Biện pháp làm giảm ma sát: bôi trơn, làm nhẵn bề mặt, lắp vòng bi, lắp bánh xe con lăn . . . . .

2. Lực ma sát có thể có ích - Khi cần mài mòn vật, giữ vật đứng yên, làm vật nóng lên . . . . .

- Biện pháp làm tăng ma sát: + Tăng độ nhám của bề mặt. + Thay đổi chất liệu tiếp xúc.

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức và luyện tập (15 phút) a. Mục tiêu: HS thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và luyện tập Nội dung: GV yêu cầu HS thực hiện câu 8, 9. HS quan sát trả lời HS hoạt động nhóm hoàn thành b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động C8: GV: ……………………

34

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

a. Ma sát nghỉ có lợi : cách làm tăng Fms: chân phải đi dép xốp. b. Fmslcó lợi: cách làm tăng Fms: rải cát trên đường. c. Fms có hại. d. Ô tô có m lớn → quán tính lớn → khó thay đổi v → Fmsn phải lớn để bánh xe bám vào mặt đường → bề mặt lốp phải khía rảnh sâu, Fms có lợi. e. Bôi nhựa thông để tăng lực ma sát giữa dây cung với dây đàn nhị, Fms có lợi.

C9: Biến Fms trượt → Fms lăn → giảm Fms → máy móc chuyển động dễ dàng.

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà:(3 phút) a. Mục tiêu: Giúp học sinh tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học .

Nội dung: Giao cho HS bài tập 6.1,2,3,11 SBT trang 20,22.

b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: - Học bài; làm các bài tập 6.1, 2,3,11 SBT trang 20, 22.

- Ôn tập lại kiến thức từ bài 1 đến bài 6 để tiết 8 “kiểm tra 1 tiết”

c. Sản phẩm của HS: Bài tự làm vào vở của HS IV. Bài tập kiểm tra đánh giá: Bài tập: Bài 1:Trường hợp nào sau đây không phải lực ma sát: A. Lực xuất hiện khi lốp xe trượt trên mặt đường.

B. Lực xuất hiện làm mòn đế giày.

C. Lực xuất hiện khi lò xo bị nén.

D. Lực xuất hiện giữa dây cuara với bánh xe truyền chuyển động.

Bài 2: Tại sao khi ô tô bị sa lầy trong đất bùn, người ta phải chèn dưới bánh xe các vật cứng như tấm ván gỗ hay rơm rạ?

Bài Làm: Bài 1: C. Bài 2: Để tăng lực ma sát giữa bánh xe với mặt đường, xe mới có thể bám đường và chuyển động được.

GV: ……………………

35

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Ngày soan: 06/ 08 /2018 Ngày dạy: 08/ 08 /2018

Tuần 8 Tiết 8

KIỂM TRA 1 TIẾT I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Kiểm tra những nội dung đã học từ tuần 1 đến tuần 8.

- Thông qua kiểm tra đánh giá học sinh mà nắm được mức độ tiếp thu kiến thức của các em, từ đó có biện pháp điều chỉnh trong giảng dạy để khắc phục những yếu kém của các em cũng như nâng cao chất lượng dạy học.

2. Kĩ năng: - Làm một bài kiểm tra.

- Vận dụng giải thích các hiện tượng thục tế liên quan.

3. Thái độ: - Rèn tính cẩn thận, tỉ mỉ.

- Trung thực trong kiểm tra.

- Yêu thích bộ môn Vật lí.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển năng lực cho học sinh: Năng lực giải quyết vấn đề , năng lực đánh giá kết quả.

II. CHUẨN BỊ *Giáo viên: Giáo án, ma trận đề kiểm tra, đề kiểm tra, đáp án, biểu điểm. *Học sinh: Kiến thức đã học. Đồ dùng học tập III. HÌNH THỨC KIỂM TRA Kết hợp TNKQ và TL (40% TNKQ, 60% TL) - Số câu TGKQ:

8 câu

- Số câu TL:

4 câu

MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA(40% TNKQ, 60% TL)

GV: ……………………

36

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng Thấp

TN

Phần 1: Vận tốc. Chuyển động đều, không đều.

(4 tiết)

TL

TN

TL

Cao

TN

TL

- Biết được Hiểu được dạng định nghĩa về chuyển động quỹ đạo chuyển của vật. động của một vật.

- Xác định chuyển động của vật là chuyển động đều hay

- Biết một vật được xem là

không đều.

- Tính thời gian và vận tốc trung bình.

chuyển động khi nào và đứng yên khi nào.

Tổng

TN

TL

- Xác định vật chuyển động hay đứng yên.

- Xác định vân tốc của vật thông qua nhận biết vật chuyển động hay đứng yên.

Số câu

1C3

1C1

1C4

1C1

1C4

C2,5

7

Số điểm:

0,5đ

1,5

0,5

0,5

2,0

1,0

6,0

Tỉ lệ

5%

15%

5%

5%

20%

10%

60%

Phần 2: Lực (3 Tiết)

- Biết được thế

- Hiểu được

- Xác định

nào là hai lực cân bằng.

trường hợp cặp lực cân bằng tác dụng lên vật đang đứng yên.

loại lực ma sát tác dụng lên vật.

- Biết được khái niệm về lực.

- Biểu diễn véc tơ trọng lực của một vật.

GV: ……………………

37

- Giải thích hiện tượng thực tế.

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

1C6

Số câu

1/2C2a

1C8

1/2C2b

1C7

1C3

5

Số điểm:

0,5

0,75

0,5

0,75

0,5

1,0

4,0

Tỉ lệ

5%

7,5%

5%

7,5%

5%

10%

40%

TS câu TS điểm

2

3/2

2

2

2

1,0

1/2 0,75

Tỉ l ệ %

10%

10%

7,5%

1,0

2,25

22,5

2

1,0

3,0

10%

30%

1

10%

12 10 100%

B. ĐỀ I.TRẮC NGHIỆM: (4,0 điểm) Khoanh tròn vào chữ đứng trước câu trả lời đúng nhất ở mỗi câu sau: Câu 1. Dạng chuyển động của quả bưởi rơi từ trên cây xuống là

A. chuyển động thẳng.

B. chuyển động cong.

C. chuyển động tròn. D. vừa chuyển động cong vừa chuyển động thẳng.

Câu 2. Hai chiếc tàu hỏa chạy trên các đường ray song song, cùng chiều, cùng

vận tốc. Người ngồi trên chiếc tàu thứ nhất sẽ A. chuyển động so với tàu thứ hai.

B. đứng yên so với tàu thứ hai.

C. chuyển động so với tàu thứ nhất.

D. chuyển động so với hành khách trên tàu thứ hai.

Câu 3. Quỹ đạo chuyển động của một vật là

A. là đường cong.

B. là đường thẳng; C. đường mà vật vạch ra trong quá trình chuyển động; D. là đường tròn;

Câu 4. Trong các chuyển động sau, chuyển động nào là chuyển động đều A. chuyển động của quả dừa rơi từ trên cây xuống.

B. chuyển động của xe buýt từ Sơn Tịnh lên Sơn Hà.

C. chuyển động của quả bóng lăn trên sân.

D. chuyển động của Mặt trăng quanh Trái đất .

Câu 5. Vận tốc nào không được coi là bằng 0 GV: ……………………

38

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

A. Mặt trăng so với Mặt Trời.

B. người lái xe so với xe.

C. Trái Đất so với người trên Trái Đất.

D. ngôi nhà so với cửa sổ.

Câu 6. Hai lực cân bằng là hai lực A. cùng điểm đặt, cùng phương, cùng chiều và cường độ bằng nhau.

B. cùng điểm đặt, cùng phương, ngược chiều và cường độ bằng nhau.

C. đặt trên hai vật khác nhau, cùng phương, cùng chiều và cường độ bằng nhau.

D. đặt trên hai vật khác nhau, cùng phương, ngược chiều và cường độ bằng nhau.

Câu 7. Một ô tô đang chuyển động trên mặt đường, lực tương tác giữa bánh xe với mặt đường là A. ma sát trượt.

B. ma sát nghỉ.

C. lực quán tính.

D. ma sát lăn.

Câu 8. Một vật đang đứng yên trên mặt phẳng nằm ngang. Các lực tác dụng vào vật cân bằng nhau là A. trọng lực của Trái Đất với lực ma sát của mặt bàn.

B. trọng lực của Trái Đất với lực đàn hồi.

C. trọng lực của Trái Đất với phản lực của mặt bàn.

D. Lực ma sát với phản lực của mặt bàn.

II. TỰ LUẬN: (6,0 điểm) Câu 1. (1,5 điểm) Một vật được xem là chuyển động khi nào và đứng yên khi nào?

Câu 2. (1,5 điểm) a/ Vì sao nói lực là một đại lượng véc tơ? b/ Hãy biểu diễn véc tơ trọng lực của một vật có khối lượng 5 kg (tỉ xích 1cm ứng với 10N).

Câu 3. (1,0 điểm) Vì sao khi tra cán búa, cán dao… người ta phải đập mạnh đầu cán vào đe?

Câu 4. (2,0 điểm) Một người đi bộ trên đoạn đường đầu dài 4km với vận tốc 2m/s; đoạn đường sau dài 1,8km đi hết 0,5h. a. Tính thời gian để người đó đi hết đoạn đường đầu?

GV: ……………………

39

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

b. Tính vận tốc trung bình của người đi bộ trên cả quãng đường?

----------------

C. ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM I- TRẮC NGHIỆM: (4,0 điểm) Mỗi câu đúng được 0,5 điểm Câu

1

2

3

4

5

6

7

8

Đáp án

A

B

C

D

A

B

D

C

II. TỰ LUẬN ( 6 đ )

Đáp án Câu 1

Điểm

- Khi vị trí của vật so với vật mốc thay đổi theo thời gian thì vật 0,75 chuyển động so với vật mốc.

- Khi vị trí của vật so với vật mốc không thay đổi theo thời gian thì vật đứng yên so với vật mốc.

Câu 2

0,75

a/ Lực là một đại lượng vừa có độ lớn, vừa có phương, vừa có 0,75

chiều, nên lực là một đại lượng véc tơ. b) Ta có: m = 5 kg ⇒ P = 50N.

0,75

Tỉ xích 10N ứng với 1cm * Hình vẽ:

ur P Câu 3

+ Ban đầu búa và cán đang chuyển động đi xuống. + Khi gặp đe cán búa dừng lại đột ngột. + Búa tiếp tục chuyển động đi xuống vì do có quán tính. + Búa đi sâu vào trong cán làm búa tra vào cán chắc hơn.

0,25 0,25 0,25 0,25

Câu 4

Tóm tắt: v1=2m/s; s1=4km =4000m

GV: ……………………

40

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

s2=1,8km= 1800(m); t2=0,5h = 1800(s) t1=?; vtb=? a) Thời gian quãng đường đầu: Ta có: v1 =

(1,0 điểm)

s1 s 4000 => t1 = 1 = = 2000 s t1 v1 2

b) Vận tốc trung bình của người đi bộ trên cả quãng đường: Ta có: vtb =

GV: ……………………

s1 + s2 4000 + 1800 5800 = = ≈ 1,53m / s t1 + t2 2000 + 1800 3800

41

Năm học: 2018 - 2019

(1,0 điểm)

Trường………..

Ngày soan: 13/10/2018 Ngày dạy: 15/10/2018

Tuần 9 Tiết 9

Bài 7 : ÁP SUẤT I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức, kĩ năng, thái độ. a. Kiến thức: - Nêu được áp lực là gì.

- Nêu được áp suất và đơn vị đo áp suất là gì. b. Kĩ năng: Sử dụng thành thạo công thức p =

F để giải các bài tập và giải thích một số S

hiện tượng đơn giản có liên quan. c. Thái độ: - Chăm chỉ, có ý thức trong học tập.

2. Năng lực định hướng hình thành và phát triển năng lực cho học sinh: - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua các câu lệnh mà giáo viên (GV) đặt ra, tóm tắt các thông tin liên quan từ nhiều nguồn khác nhau.

- Năng lực tự học, đọc hiểu và giải quyết vấn đề theo giải pháp đã lựa chọn thông qua việc tự nghiên cứu và vận dụng kiến thức về sự nổi để giải thích các tình huống thực tiễn.

- Năng lực hợp tác nhóm: trao đổi thảo luận, trình bày kết quả thí nghiệm.

II/ Chuẩn bị: 1. Giáo viên: 1 khay đựng cát hoặc bột. tranh vẽ hình 7.1, 7.3.

2. Học sinh: chia làm 4 nhóm, mỗi nhóm 1 khay đựng cát hoặc bột III/ Kiểm tra bài cũ: Không IV/ Tổ chức các hoạt động học của học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Bảng mô tả chuổi hoạt động dạy học và dự kiến thời gian:

Các bước

Hoạt động

Khởi động

Hoạt động

Thời lượng dự kiến

Tạo tình huống vấn đề về áp suất

5 phút

Hình thành khái niệm áp lực:

8 phút

Hoạt động 2

Tìm hiểu áp suất phụ thuộc vào những yếu tố nào và công thức tính áp suất

19 phút

Hoạt động

Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập về 10 phút áp suất

Hình thành Hoạt động 1 kiến thức

Luyện tập

Tên hoạt động

GV: ……………………

42

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Vận dụng - Hoạt động Tìm tòi mở rộng

Hướng dẫn về nhà

3 phút

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV cho học sinh xem đoạn video, đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức hiện có của HS với những kiến thức mới.

Nội dung: GV cho học sinh xem đoạn video 1 xe máy kéo và xe ô tô chạy trên bùn lầy và đưa ra 2 câu lệnh: Câu 1: Nêu hiện tượng xảy ra trong 2 trường hợp.

Câu 2: Tại sao máy kéo nặng nề lại chạy được bình thường trên nền đất mềm.

Còn ôtô nhẹ hơn lại có thể bị lún bánh? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu ghi hai nhiệm vụ chuyển giao vào vở,thực hiện nhiệm vụ được chuyển giao. c. Sản phẩm hoạt động Ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở, suy nghỉ và ghi ý kiến của mình sau đó thảo luận nhóm đưa ra ý kiến của nhóm Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: a. Mục tiêu hoạt động: Nêu được áp lực là gì.

Nội dung: HS hoạt động nhóm và rút ra được khái niệm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: * Hoạt động 2.1: Hình thành khái niệm áp lực: (8 phút) - GV trình bày khái niệm áp lực, hướng dẫn học sinh quan sát H.7.2 SGK. + Nghe và quan sát hình vẽ - Yêu cầu HS phân tích đặc điểm của các lực để tìm ra áp lực. + Phân tích đặc điểm của các lực để tìm ra áp lực (cụ thể là trọng lực ở hình 7.2) - GV yêu cầu HS nêu ra vài ví dụ về áp lực. + Tìm vd - Yêu cầu Hs thực hiện C1 C1: Lực của máy kéo tác dụng lên mặt đường, lực của ngón tay tác dụng lên đầu đinh, lực của mũi đinh tác dụng lên gỗ là áp lực.

- GV trình bày H 7.3 SGK, nhận xét. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. GV: ……………………

43

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

* Dự kiến: Áp lực là lực ép có phương vuông góc với mặt bị ép.

Hoạt động 2.2. Tìm hiểu áp suất phụ thuộc vào những yếu tố nào và công thức tính áp suất : (19 phút) a. Mục tiêu: Biết được tác dụng của áp lực phụ thuộc vào yếu tố nào, xác định được công thức tính áp suất.

Nội dung: HS hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm thông qua câu hỏi của giáo viên. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV nêu vấn đề, hướng dẫn HS đưa ra phương án TN về sự phụ thuộc của áp suất vào F và S. + HS đưa ra phương án làm TN. H: Muốn xét sự phụ thuộc của p vào S phải làm TN ntn?

HS nêu cách làmTN cho F không đổi, còn S thay đổi.

H: Muốn xét sự phụ thuộc của p vào F phải làm TN ntn?

HS nêu cách làmTN cho S không đổi, còn F thay đổi.

- GV hướng dẫn HS làm TN và rút ra kết luận. + HS làm TN theo nhóm, thảo luận để rút ra kết luận điền từ vào chỗ trống.

- GV giới thiệu công thức tính áp suất. + HS nghe GV giới thiệu.

- GV giới thiệu đơn vị áp suất.

- THMT: áp suất do các vụ nổ gây ra có thể làm nứt, đổ vỡ các công trình xây dựng và ảnh hưởng đến môi trường sinh thái, cũng như sức khoẻ con người.

Việc sử dụng chất nổ trong khai thác đá sẽ tạo ra các chất khí thải độc hại ảnh hưởng đến môi trường, ngoài ra còn gây các vụ sạt lở ảnh hưởng đến tính mạng công nhân…

H: Những người khai thác đá càn đảm bảo những điều kiện gì?

- Lắng nghe, trả lời TL: Đảm bảo về an toàn lao động: khẩu trang, mũ cách âm, cách li các khu vực mất an toàn c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: II. Áp suất 1. Tác dụng của áp lực phụ thuộc vào những yếu tố nào?

Bảng 7.1 Áp lực F

Diện tích bị ép S

Độ lún h

F2> F1

S 2 = S1

h2> h1

GV: ……………………

44

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

F3 = F 1

S3< S1

h3> h1

Kết luận: Tác dụng của áp lực càng lớn khi áp lực càng lớn và diện tích bị ép càng nhỏ.

2. Công thức tính áp suất p=

F S

trong đó: -F là áp lực tác dụng lên mặt bị ép (N).

- S là diện tích mặt bị ép(m2).

- p là áp suất. * Đơn vị của áp suất: N/m2 hay pa 1 N/m2 = 1pa.

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức và luyện tập (10 phút) a. Mục tiêu: HS thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và luyện tập Nội dung: GV tiến hành TN câu C4,5. HS quan sát trả lời HS hoạt động nhóm hoàn thành b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động - Yêu cầu Hs thực hiện C4,5. + Cá nhân HS thực hiện.

- Yêu cầu HS trả lời câu hỏi mở đầu: Tại sao mũi đinh, mũi kim có đầu nhọn? *Dự kiến: C4: - Muốn tăng áp suất thì tăng áp lực hoặc giảm diện tích bị ép, hoặc vừa tăng áp lực và giảm diện tích bị ép. Muốn giảm áp suất thì ngược lại.

C5: Cho biết: Pxt = 340.000N; Sxt = 1,5m2.

Pô tô = 20.000N; Sô tô = 250 cm2 = 0,025m2 So sánh: pxt và pô tô?

- Áp suất do xe tăng gây ra: p xt =

Fxt Pxt 340000 = = = 226667(pa) Sxt Sxt 1, 5

- Áp suất do ô tô gây ra: GV: ……………………

45

Năm học: 2018 - 2019

Trường……….. p oto =

Foto Poto 20000 = = = 800000(pa) Soto Soto 0, 025

pxt< pô tô - Mũi đinh, mũi kim nhọn để S nhỏ nhờ đó mà áp suất lớn để kim, đinh đi sâu vào vật.

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà:(3 phút) a. Mục tiêu: Giúp học sinh tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức ngoài sách.

Nội dung: Hướng dẫn HS giải bài tập.

Bài 1:Một người trượt tuyết đi ván trượt là một cặp ván có chiều dài một tấm ván 1m, bề rộng 10cm. Biết người đó có khối lượng là 70kg. Tính áp lực và áp suất tác dụng lên mặt tuyết?

Bài 2: Khi qua chỗ bùn lầy, người ta thường dùng một tấm ván đặt lên trên để đi. Hãy giải thích tại sao? b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: - Học bài; làm các bài tập 7.1, 2,3,5,6,14 SBT trang 20, 22.

- Chuẩn bị bài 8 “ Áp suất chất lỏng – Bình thông nhau” SGK c. Sản phẩm của HS: Bài tự làm vào vở của HS * Dự kiến: Bài 1:Cho biết: d = 1m; r = 10cm = 0,1m; m = 70kg ⇒ P = 700N. F = ?; p = ? Áp lực do người đó tác dụng lên mặt tuyết: F = P = 700N Áp suất do người đó tác dụng lên mặt tuyết: p=

F P 700 = 3500(pa) = = S 2.dxr 2.1.0,1

Bài 2: Khi đặt tấm ván, diện tích tiếp xúc giữa tấm ván và mặt bùn lớn hơn giữa bàn chân và mặt bùn nên khi đi trên tấm ván thì áp suất gây ra trên mặt bùn giảm đi, vì vậy mặt bùn đỡ bị lún hơn khi chưa có tấm ván.

IV. Bài tập kiểm tra đánh giá: Bài tập: Một bánh xe xích có trọng lượng 45000N, diện tích tiếp xúc của các bản xích xe lên mặt đất là 1,25m2.

GV: ……………………

46

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

a. Tính áp suất của xe tác dụng lên mặt đất. b. Hãy so sánh áp suất của xe lên mặt đất với áp suất của một người nặng 65kg có diện tích tiếp xúc hai bàn chân lên mặt đất là 180cm2. Lấy hệ số tỷ lệ giữa trọng lượng và khối lượng là 10.

BÀI GIẢI: Tóm tắt: P1 = 45 000N. S1 = 1,25m2. m2 = 65kg.

S2 = 180cm2. = 0,018m2 a) p1 = ? b) So sánh p1 và p2?

Giải a)Áp lực của xe tác dụng lên mặt đất là: F1 = P1 = 45000N - Áp suất do xe tác dụng lên mặt đường coi như nằm ngang là: P1 =

F 45000 = = 36 000N/m2 S 1,25

b) Trọng lượng của người đólà: P2 = 10.m2 = 10.65 = 650N - Áp lực của người lên mặt đất là: - F2 = P2 = 650N -Áp suất do người tác dụng lên mặt đất là: p2 =

F2 650 = = 36111,1N/m2 S2 0,018

Ta thấy p2 > p1

GV: ……………………

47

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Ngày soan: 20/10/2018 Ngày dạy: 22/10/2018

Tuần 10 Tiết 10

Bài 8 : ÁP SUẤT CHẤT LỎNG - BÌNH THÔNG NHAU I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ -Kiến thức: + Mô tả được hiện tượng chứng tỏ sự tồn tại của áp suất chất lỏng. +Nêu được áp suất có cùng trị số tại các điểm ở cùng một độ cao trong lòng một chất lỏng

-Kỹ năng: + Vận dụng công thức p=d.h đối với áp suất trong lòng chất lỏng

- Thái độ: +Nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mĩ trong lúc làm TN.

2. Năng lực định hướng hình thành và phát triển năng lực cho học sinh: - Năng lực sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực sử dụng ngôn ngữ, - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua các câu lệnh mà giáo viên (GV) đặt ra, tóm tắt các thông tin liên quan từ nhiều nguồn khác nhau.

- Năng lực tự học, đọc hiểu và giải quyết vấn đề theo giải pháp đã lựa chọn thông qua việc tự nghiên cứu và vận dụng kiến thức về sự nổi để giải thích các tình huống thực tiễn.

- Năng lực hợp tác nhóm: trao đổi thảo luận, trình bày kết quả thí nghiệm.

II/ Chuẩn bị: 1/ Giáo viên: Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh + Bình hình trụ như hình 8.3 SGK. + Bình hình trụ và đĩa D tách rời như hình 8.4 SGK. + Nước và chậu thuỷ tinh để đựng nước.

2/ Học sinh: Bảng phụ, nghiên cứu sgk III/ Kiểm tra bài cũ: (3 phút) H1: Hãy viết công thức tính áp suất? Nếu ý nghĩa và đơn vị từng đại lượng trong công thức? Dựa vào công thức đó, để tăng p ta phải làm gì?

GV: ……………………

48

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

H2: Nếu giảm diện tích bị ép đi hai lần, đồng thời giảm áp lực đi hai lần thì áp suất sẽ: A. tăng 4 lần.

B. giảm 4 lần.

C. giảm 2 lần.

D. không thay .đổi

IV/ Tổ chức các hoạt động học của học sinh: Bảng mô tả chuổi hoạt động dạy học và dự kiến thời gian: Các bước

Hoạt động

Khởi động

Hoạt động

Hình thành Hoạt động 1 kiến thức

C Luyện tập

Tên hoạt động

Thời lượng dự kiến

Tạo tình huống vấn đề về áp suất chất lỏng

3 phút

Tìm hiểu áp suất lên tác dụng lên đáy bình, 15 phút thành bình và các vật ở trong lòng chất lỏng

Hoạt động 2

Xây dựng công thức tính áp suất chất lỏng

15phút

Hoạt động

Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập về áp suất

7 phút

Hướng dẫn về nhà

2 phút

D. Vận dụng Hoạt động - Tìm tòi mở rộng

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (5 phút) a. Mục tiêu: Tìm hiểu hiện tượng chứng tỏ sự tồn tại của áp suất chất lỏng.

Nội dung: GV: Y/c HS thực hiện thí nghiệm như hình 8.2, đọc thông tin trong SGK và trả lời.

Câu 1. Khi đặt một vật rắn lên mặt bàn, vật rắn tác dụng lên mặt bàn một áp suất theo phương nào ?

Câu 2. Nếu đổ một chất lỏng vào trong bình thì chất lỏng có gây áp suất lên bình không; Nếu có thì áp suất này có giống áp suất của chất rắn không ? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Theo phương của trọng lực (phương thẳng đứng);

c. Sản phẩm hoạt động Ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở,suy nghỉ và ghi ý kiến của mình sau đó thảo luận nhóm đưa ra ý kiến của nhóm.

GV: ……………………

49

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: (30 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Kiểm tra sự gây ra áp suất lên đáy và thành bình, trong lòng chất lỏng.

Nội dung: HS làm thí nghiệm, đặt và giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: * Hoạt động 2.1: Tìm hiểu áp suất chất lỏng tác dụng lên đáy bình, thành bình và các vật ở trong lòng chất lỏng : (15 phút) - Cho HS quan sát H 8.2SGK, hướng dẫn Hs phân tích để biết áp suất chất rắn gây ra theo một phương nhất định.

- GV giới thệu dụng cụ TN, nêu rõ mục đích của TN. -Yêu cầu HS dự đoán hiện tượng trước khi làm TN. + HS dự đoán hiện tượng -Y/C HS hoạt động theo nhóm. + Hoạt động theo nhóm tiến hành TN để kiểm tra dự đoán.

-Y/C HS rút ra kết luận,trả lời câu C1.

C1: Các màng cao su bị biến dạng, chứng tỏ chất lỏng gây áp suất theo mọi phương lên thành bình, đáy bình. + HS nhận xét, rút ra kết luận, -Y/c HS trả lời C2.

C2: Chất lỏng gây ra áp suất theo mọi phương - Nhận xét, bổ sung, rút ra kết luận.

- GV mô tả dụng cụ TN, cho HS dự đoán hiện tượng trước khi làm TN. + HS nghe và quan sát GV trình bày và mô tả... Dự đoán hiện tượng - Yêu cầu các nhóm tiến hành TN. + Thực hiện TN, kiểm tra dự đoán - Y/cầu HS trả lời C3, C4 chọn từ thích hợp để điền vào chỗ trống.

C3: Chất lỏng gây ra áp suất theo mọi phương lên các vật ở trong lòng nó.

- Nhận xét, kết luận

-THMT: Sử dụng chất nổ đánh bắt cá sẽ gây ra một áp suất rất lớn, áp suất này truyền theo mọi phương gây ra sự tác động của áp suất rất lớn lên các sinh vật khác sống trong nước. Dưới tác dụng của áp suất nà hầu hết các sinh vật bị chết. Việc đánh bắt cá bằng chất nổ gây tác hại hủy diệt sinh vật, ô nhiễm môi trường sinh thái. Vậy biện pháp nào để hạn chế tác hại này?

GV: ……………………

50

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

- Lắng nghe, trả lời :

+ Tuyên truyền để ngư dân không sử dụng chất nổ để đánh bắt cá + có biện pháp ngăn chặn hành vi đánh bắt cá này c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: Chất lỏng không chỉ gây ra áp suất lên thành bình, mà lên cả đáy bình và các vật ở trong lòng chất lỏng.

Hoạt động 2.2. Xây dựng công thức tính áp suất chất lỏng : (15 phút) a. Mục tiêu: : Nêu được áp suất có cùng trị số tại các điểm ở cùng một độ cao trong lòng một chất lỏng. Vận dụng được công thức p = dh đối với áp suất trong lòng chất lỏng.

Nội dung: HS hoạt động cá nhân, thông qua câu hỏi của giáo viên. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV y/cầu HS dựa vào công thức tính áp suất đã học để chứng minh công thức tính áp suất chất lỏng.

- Gợi ý: + Giả sử có một khối chất lỏng hình trụ, diện tích đáy là S, chiều cao là h. Viết công thức tính áp suất vật lên mặt bàn? + Lực ép F trong trường hợp này là lực gì?(trọng lực P) + P có mối quan hệ như thế nào với d và V? + Tỉ số V/S là đại lượng nào? (h) - HS chứng minh công thức p = h.d.

- Giả sử có một khối chất lỏng hình trụ, diện tích đáy là S, chiều cao là h.

Ta có p =

F P d.V d.S.h = = = = d.h.

S S S S

- GV y/c HS áp dụng công thức để giải các bài tập đơn giản.

Lưu ý: Công thức cũng áp dụng đúng cho tính áp suất tại một điểm bất kỳ trong lòng chất lỏng nhưng h là độ sâu tính từ điểm đó lên mặt thoáng.

- Yêu cầu HS đọc thông tin SGK để biết đặc điểm quan trọng của áp suất chất lỏng. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: Công thức: GV: ……………………

51

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

p = d.h Trong đó: - p là áp suất ở đáy cột chất lỏng (pa).

- d là t/lượng riêng của chất lỏng (N/m3).

- h là chiều cao của cột chất lỏng (m).

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức và luyện tập (7 phút) a. Mục tiêu: HS thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và luyện tập Nội dung:

Đặt và giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động - Yêu cầu Hs thực hiện C7. + Cá nhân HS thực hiện. + Chú ý cho HS điểm cách đáy thùng 0,4m. Trọng lượng riêng của nước là d = 10000N/m3 - Yêu cầu HS trả lời câu hỏi mở đầu: Tại sao thợ lặn phải mặt bộ đồ lặn?

*Dự kiến: C7: Cho biết: h = 1,2m; hcđ = 0,4m; d = 10000N/m3.

Pđ = ?; pcđ = ? Áp suất do nước gây ra tại đáy thùng: pđ = d.h = 10000.1,2 = 12000(pa). Áp suất do nước gây ra cách đáy thùng 0,4m: pcđ = d.h’ = d.(h - hcđ) = 10000.(1,2 – 0,4) = 8000(pa).

-Do áp suất chất lỏng gây ra theo mọi phương nên càng lặn sâu thì áp suất càng lớn nên mặc áo lặn để giảm áp suất do chất lỏng đối với người.

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà:(3 phút) a. Mục tiêu: Giúp học sinh tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học và tương tác với cộng đồng. Tùy theo năng lực mà các em sẽ thực hiện ở các mức độ khác nhau.

Nội dung: Đặt và giải quyết vấn đề, hướng dẫn HS làm bài tập.

GV: Khi đi bơi hoặc lặn, nếu lặn càng sâu, ta có cảm giác như thế nào? Tại sao?

GV: ……………………

52

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

- HS liện hệ thực tế trả lời: Có cảm giác tức ngực, vì lặn càng sâu thì áp suất do chất lỏng tác dụng lên cơ thể người càng lớn và ép lên phổi nên sẽ bị tức ngực.GV: Cho HS quan sát hình ảnh về nhà du hành vũ trụ có mặt áo giáp và người bình thường trên Trái đất. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: - Học bài; làm các bài tập 8.1, 2,3,4,8,9 SBT trang 26, 27.

- Chuẩn bị phần “ Bình thông nhau” SGK

c. Sản phẩm của HS: Bài tự làm vào vở của HS * Dự kiến: Có cảm giác tức ngực, vì lặn càng sâu thì áp suất do chất lỏng tác dụng lên cơ thể người càng lớn và ép lên phổi nên sẽ bị tức ngực.

GV: ……………………

53

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Tuần 11 Tiết 11

Ngày soan: 27/10/2018 Ngày dạy: 29/10/2018

Bài 8 : ÁP SUẤT CHẤT LỎNG - BÌNH THÔNG NHAU(tt) I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ -Kiến thức: + Nêu được các mặt thoáng trong bình thông nhau chứa cùng một chất lỏng đứng yên thì ở cùng một độ cao. + Mô tả được cấu tạo của máy nén thủy lực và nêu được nguyên tắc hoạt động của máy này là truyền nguyên vẹn độ tăng áp suất tới mọi nơi trong chất lỏng

-Kỹ năng: + Vận dụng công thức p=

F để xây dựng công thức cho máy nén thủy lực.

S

- Thái độ: +Nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mĩ trong lúc làm TN.

2. Năng lực định hướng hình thành và phát triển năng lực cho học sinh: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

II. Chuẩn bị 1.Giáo viên: -Tranh vẽ hình 8.6,7 SGK. 2. Học sinh: - SGK, SBT

III/ Kiểm tra bài cũ: (4 phút) H1: Nêu sự khác nhau giữa áp suất chất rắn và áp suất chất lỏng ?

H2: Viết công thức tính áp suất chất lỏng? Nêu ý nghĩa và đơn vị của các đại lượng trong công thức?

IV/ Tổ chức các hoạt động học của học sinh: Bảng mô tả chuổi hoạt động dạy học và dự kiến thời gian: GV: ……………………

54

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Các bước

Hoạt động

A. Khởi động

Hoạt động

Tạo tình huống vấn đề về 4 phút bình thông nhau

B. Hình thành kiến thức

Hoạt động 1

Bình thông nhau

15 phút

Hoạt động 2

Máy thủy lực

12phút

Hoạt động

Hệ thống hóa kiến thức. Bài 7 phút

C. Luyện tập

Tên hoạt động

Thời lượng dự kiến

tập về bình thông nhau, máy thủy lực D. Vận dụng Tìm tòi mở

Hoạt động

Hướng dẫn về nhà

3 phút

rộng

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (5 phút) a. Mục tiêu: Tạo tình huống vấn đề về bình thông nhau Nội dung: GV: Y/c HS quan sát bình trà và ống nước.

Câu 1. Đây là vật gì?

Câu 2. Giữa 2 vật này có điểm gì giống nhau ? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: c. Sản phẩm hoạt động Ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở,suy nghỉ và ghi ý kiến của mình sau đó thảo luận nhóm đưa ra ý kiến của nhóm.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: (27 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Tìm hiểu nguyên tắc bình thông nhau Nội dung: HS làm thí nghiệm, đặt và giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: * Hoạt động 2.1: Tìm hiểu bình thông nhau: (15 phút) - Treo hình vẽ 8.6, giới thiệu.

- Yêu cầu HS viết công thức tính áp suất do chất lỏng gây ra tại A,B. GV: ……………………

55

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

+ HS viết công thức: pA = d.hA; pB = d.hB -So sánh áp suất tại A và B ở hình a và c. + H a) Vì hA> hB nên pA> pB + H b) Vì hA = hB nên pA = pB - Yêu cầu HS giải thích câu hỏi tại sao ở phần vào bài. + Vì pA> pB nên áp lực ở nhánh A lớn hơn nhánh B do đó, chất lỏng chảy từ A sang B đến khi bằng nhau.

- Yêu cầu HS nêu kết luận. + HS rút ra kết luận. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: Trong bình thông nhau chứa cùng một chất lỏng đứng yên, các mực chất lỏng ở các nhánh luôn ở cùng một độ cao.

Hoạt động 2.2. Máy thủy lực : (12 phút) a. Mục tiêu: Mô tả được cấu tạo của máy ép thủy lực và nêu được nguyên tắc hoạt động của máy này là truyền nguyên vẹn độ tăng áp suất tới mọi nơi trong chất lỏng.

Nội dung: HS hoạt động cá nhân, nhóm . b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Treo tranh vẽ h 8.7 + H: Máy nén thủy lực này có cấu tạo như thế nào? + HS quan sát trả lời. + Nhận xét, mô tả lại.

-Hướng dẫn HS xây dựng công thức trong máy nén thủy lực để tìm mối liên hệ giữa s, S, f, F. + Viết công thức tính p khi tác dụng lực f ở nhánh có s. p=

f ; áp suất này truyền nguyên vẹn qua nhánh S sinh ra lực nâng F. s

F = p.S =

f.S F S ⇔ = s f s

+ HS nêu mối mối liên hệ giữa s, S, f, F GV: ……………………

56

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: 1. Cấu tạo: Máy nén thủy lực gồm 2 ống hình trụ (xi lanh) có tiết diện s và S khác nhau và thông với nhau, bên trong chứa chất lỏng. Hai xi lanh được đậy kín bằng hai pittông.

2. Nguyên tắc hoạt động.

Khi tác dụng một lực f lên pittông nhỏ có tiết diện s, lực này gây ra áp suất p =

f s

. Áp suất này được truyền nguyên vẹn tới pittông lớn có tiết diện S và sinh ra lực nâng F lên pittông: F = p.S =

f.S F S ⇔ = s f s

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức và luyện tập (7 phút) a. Mục tiêu: HS thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và luyện tập Nội dung: Đặt và giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động - Yêu cầu Hs thực hiện C8,9,10. + Cá nhân HS thực hiện. + HS khác nhận xét. + GV bổ sung, sửa chữa.

*Dự kiến: C8: ấm có vòi cao hơn sẽ chứa nhiều nước hơn.

C9: Khi quan sát mực chất lỏng ở nhánh B sẽ biết độ cao chất lỏng ở bình A. C10: Theo nguyên tắc hoạt động của máy nén thủy lực thì: F S S 50000 = ⇔ = = 50 ⇒ S = 50s f s s 1000

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà:(3 phút) a. Mục tiêu: Giúp học sinh tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học và tương tác với cộng đồng. Tùy theo năng lực mà các em sẽ thực hiện ở các mức độ khác nhau.

Nội dung: Đặt và giải quyết vấn đề, hướng dẫn HS trả lời câu hỏi.

GV: ……………………

57

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

H: Hệ thống nước của nhà em được sử dụng như thế nào? (HD, phân tích để các em nói được nước được chứa trên bồn và dẫn nước xuống theo các ống nhựa xuống để sử dụng) H: Tại sao khi mở khóa (rô mê nê) thì nước chảy ra. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: - Học bài; làm các bài tập 8.13,14 SBT trang 28.

- Chuẩn bị bài “ áp suất khí quyển” SGK

c. Sản phẩm của HS: Bài tự làm vào vở của HS * Dự kiến: Theo nguyên tắc bình thông nhau thì áp suất ở nhánh cao hơn sẽ lớn hơn nên sẽ đẩy nước chảy từ bồn xuống.

GV: ……………………

58

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Ngày soan: 03/11/2018 Ngày dạy: 05/11 /2018

Tuần 12 Tiết 12

Bài 9 : ÁP SUẤT KHÍ QUYỂN I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức, kĩ năng, thái độ: a. KT: Mô tả được hiện tượng chứng tỏ sự tồn tại của áp suất khí quyển. b. KN: Giải thích được một số hiện tượng thường gặp liên quan đến áp suất khí quyển và làm được một số thí nghiệm đơn giản. c. TĐ: - Chăm chỉ, có ý thức trong học tập, nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mĩ trong khi làm thí nghiệm.

2. Năng lực định hướng hình thành và phát triển năng lực cho học sinh: - Năng lực hợp tác nhóm: thống nhất được quy trình làm việc trong nhóm theo mục tiêu hoạt động sao cho an toàn và hiệu quả .

- Năng lực tính toán, trình bày và trao đổi thông tin:hoàn thành các bảng biểu khi thảo luận nhóm.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực hành thí nghiệm: các thao tác và an toàn khi thí nghiệm * Lồng ghép: THMT (hoạt động 2)

II/ Chuẩn bị: 1.Giáo viên: -Tranh vẽ hình 9.5 SGK. - TN hình 9.1: ca nước, giấy không thấm nước.

- 1 hộp sữa có ống hút.

- 1 cái chai, 1 quả trứng đã bóc vỏ không bỏ lọt vào chai, bật lửa, giấy đốt.

2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm HS: 1 cốc nước, 1 ống thủy tinh.

III/ Kiểm tra bài cũ: (7 phút) H1: Nêu cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của máy nén thủy lực?

TL: * Cấu tạo:

GV: ……………………

59

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Máy nén thủy lực gồm 2 ống hình trụ (xi lanh) có tiết diện s và S khác nhau và thông với nhau, bên trong chứa chất lỏng. Hai xi lanh được đậy kín bằng hai pittông.

* Nguyên tắc hoạt động.

Khi tác dụng một lực f lên pittông nhỏ có tiết diện s, lực này gây ra áp suất p =

f s

. Áp suất này được truyền nguyên vẹn tới pittông lớn có tiết diện S và sinh ra lực nâng F lên pittông: F = p.S =

f.S F S ⇔ = s f s

TL: Công thức: p = d.h Trong đó: - p là áp suất ở đáy cột chất lỏng (pa).

- d là trọng lượng riêng của chất lỏng (N/m3).

- h là chiều cao của cột chất lỏng (m).

IV/ Tổ chức các hoạt động học của học sinh: Bảng mô tả chuổi hoạt động dạy học và dự kiến thời gian: Các bước

Hoạt động

Khởi động

Hoạt động 1

Tên hoạt động

Thời lượng dự kiến

Tạo tình huống vấn đề về áp suất khí quyển

3 phút

Tìm hiểu về sự tồn tại của áp suất khí quyển 7 phút

Hình thành kiến thức

Hoạt động 2

Một số thí nghiệm chứng tỏ về sự tồn tại của áp suất khí quyển

Luyện tập

Hoạt động 3

Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập về áp suất 10 phút khí quyển

Vận dụng Tìm tòi mở

Hoạt động 4

Hướng dẫn về nhà

15 phút

3 phút

rộng

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (3 phút) a. Mục tiêu: Tạo tình huống vấn đề về áp suất khí quyển Nội dung: GV: ……………………

60

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

GV: Đưa ra ca nước, 1 tờ giấy không thấm nước, đặt tờ giấy lên cốc nước cho HS quan sát.

Hỏi. Khi lộn ngược cốc nước lại thì nước có chảy ra ngoài không? Tại sao? + GV làm TN để HS quan sát thấy nước không chảy ra ngoài.

Vào bài mới. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: c. Sản phẩm hoạt động Ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở,suy nghỉ và ghi ý kiến của mình sau đó thảo luận nhóm đưa ra ý kiến của nhóm.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: (22 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Tìm hiểu hiện tượng chứng tỏ sự tồn tại của áp suất khí quyển.

Nội dung: Vấn đáp, trực quan , đặt và giải quyết vấn đề, thảo luận cặp đôi. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: * Hoạt động 2.1: Tìm hiểu sự tồn tại của áp suất khí quyển. (7 phút) - Yêu cầu HS đọc thông tin SGK. + HS đọc thông tin SGK - H: Áp suất khí quyển là gì? + HS TL, GV phân tích, kết luận. Áp suất khí quyển gây ra theo mọi phương. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: 1. Sự tồn tại của áp suất khí quyển Trái Đất và mọi vật trên Trái Đất đều chịu tác dụng của áp suất do lớp không khí bao quanh Trái Đất gây ra. Áp suất này gọi là áp suất khí quyển.

Hoạt động 2.2. Một số thí nghiệm chứng tỏ về tồn tại của áp suất khí quyển (12 phút) a. Mục tiêu: HS làm được một số thí nghiệm về sự tồn tại của áp suất khí quyển.

Nội dung: HS hoạt động cá nhân, làm thí nghiệm . b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Cho HS quan sát 1 bịch sữa tươi. + HS quan sát thấy được hộp sữa căng phồng.

GV: ……………………

61

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

+ Gọi 1 HS lên dùng ống hút hút sữa trong bịch. Yêu cầu các HS khác quan sát vỏ bịch sữa. + HS quan sát sẽ thấy được bịch sữa bị bẹp lại. + H: Tại sao khi hút sữa trong bịch ra thì vỏ bịch sữa bị bẹp lại? + TL: khi hút sữa ra thì áp suất khí quyển tác dụng lên vỏ bịch sữa theo mọi phương nên vỏ bịch sữa bị bẹp lại. + GV cho HS dự đoán: nếu thổi không khí vào bên trong bịch sữa thì vỏ bịch sữa sẽ thế nào? + HS dự đoán, trả lời. + GV cho em HS lúc nãy thổi không khí vào thì hộp sữa phồng trở lại.

-Cho các các nhóm tiến hành TN 2 SGK và trả lời câu hỏi C2,3 SGK. + Các nhóm tiến hành TN, trả lời.

C2: Nước không chảy ra khỏi ống vì áp suất của khí quyển tác dụng vào nước từ dưới lên lớn hơn áp suất của cột nước.

C3: Bỏ ngón tay bịt đầu trên của ống ra thì nước sẽ chảy ra. Vì khi đó áp suất của khí quyển theo hướng từ trên xuống cộng áp suất cột nước trong ống lớn hơn áp suất khí quyển bên ngoài tác dụng vào cột nước hướng từ dưới lên.

- GV mô tả TN Ghê-rích và yêu cầu HS trả lời câu C4

C4: Khi hút hết không khí p trong quả cầu = 0, vỏ quả cầu chịu tác dụng của p khí quyển từ mọi phía làm 2 bán cầu ép chặt vào nhau.

Tích hợp môi trường : - Khi lên cao áp suất khí quyển giảm, ở áp suất thấp, lượng ôxi trong máu giảm ảnh hưởng đến sự sống của con người và động vật. Khi xuống các hầm sâu, áp suất khí quyển tăng, gây ra các áp lực chèn ép lên phế nang của phổi và màng nhĩ làm ảnh hưởng sức khỏe con người.

- Làm thế nào để hạn chế ảnh hưởng của áp suất đến sức khỏe con người ?

Trả lời: Cần tránh thay đổi áp suất đột ngột, tại những nơi áp suất quá cao hoặc quá thấp cần mang theo bình ôxi. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức và luyện tập (10 phút) a. Mục tiêu: HS thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và luyện tập Nội dung: GV: ……………………

62

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Đặt và giải quyết vấn đề, hoạt động cá nhân. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động - Yêu cầu Hs thực hiện C8,9. + Cá nhân HS thực hiện.

*Dự kiến: C8: Khi lộn ngược lại thì áp suất khí quyển lớn hơn áp suất do áp suất do chất lỏng trong ca nước nên nước không chảy ra ngoài.

C9: VD: - Bẻ 1 đầu ống tiêm nước không chảy ra. Nếu bẻ cả 2 đầu thì thuốc chảy ra dễ dàng.

- Lỗ nhỏ trên nắp ấm trà làm cho nước trà chảy ra dễ dàng.

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà:(3 phút) a. Mục tiêu: Giúp học sinh tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học và tương tác với cộng đồng. Tùy theo năng lực mà các em sẽ thực hiện ở các mức độ khác nhau.

Nội dung: Đặt và giải quyết vấn đề, hướng dẫn HS làm thí nghiệm trả lời câu hỏi.

- GV: đưa ra 1 quả trứng đã bóc vỏ và 1 cái chai, quả trứng không bỏ lọt vào chai.

H: Làm thế nào để đưa quả trứng vào trong chai?

-HS đề xuất phương án.

- GV chọn phương án khả thi để thực hiện.

- GV làm TN: đốt cháy que diêm bỏ vào trong chai khi que vừa tắt thì đặt quả trứng lên, lúc sau quả trứng đi vào chai. + Yêu cầu HS giải thích? + Khi đốt que diêm thì không khí trong chai nở ra đi ra ngoài nên mật độ không khí giảm. Khi đó, áp suất khí quyển bên ngoài lớn sẽ đẩy quả trứng đi vào chai. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: - Học bài; làm các bài tập 9.1,2,3,6, 8,9 SBT trang 30,31.

- Ôn tập lại kiến thức các loại áp suất. Tiết sau sẽ là tiết bài tập.

- HD HS hệ thống kiến thức theo sơ đồ tư duy. Yêu cầu mỗi HS hệ thống kiến thức theo sơ đồ tư duy vào vở chuẩn bị cho tiết bài tập sau.

c. Sản phẩm của HS: Bài tự làm vào vở của HS

GV: ……………………

63

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Ngày soan: 10/11/2018 Ngày dạy:12 /11 /2018

Tuần 13 Tiết 13

BÀI TẬP I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức, kĩ năng, thái độ: a. KT: : - Vận dụng những kiến thức áp suất của chất rắn, lỏng, khí đã học để giải các bài tập trong SBT. - Nắm vững các công thức: p =

F S

,

P = d.h

.b. KN: Sử dụng công thức linh hoạt trong việc biến đổi các đại lượng khi biết hai trong ba đại lượng.

c. TĐ: Chăm chỉ, có ý thức trong học tập.

2. Năng lực định hướng hình thành và phát triển năng lực cho học sinh: - Năng lực hợp tác nhóm: thống nhất được quy trình làm việc trong nhóm theo mục tiêu hoạt động sao cho an toàn và hiệu quả .

- Năng lực tính toán, trình bày và trao đổi thông tin:hoàn thành các bảng biểu khi thảo luận nhóm.

- Năng lực quan sát, sáng tạo. * Lồng ghép: THMT (hoạt động 2)

II/ Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Phiếu học tập chứa nội dung các bài tập. Bảng phụ bài 1,2 2. Học sinh: Nghiên cứu kĩ kiến thức đã học

III/ Tiến trình lên lớp: 1. Bảng mô tả chuổi hoạt động học và dự kiến thời gian Khởi động

Hoạt động 1

Tạo tình huống vấn đề

3 phút

Ôn lại một số kiến thức về áp suất của chất rắn, lỏng, khí.

6 phút

Hình thành kiến thức

Hoạt động 2

Luyện tập

Hoạt động 3

Giải bài tập.

33 phút

Vận dụng Tìm tòi mở rộng

Hoạt động 4

Hướng dẫn về nhà

3 phút

GV: ……………………

64

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (3 phút) a. Mục tiêu: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: GV đặt vấn đề trên cơ sở các kiến thức đã học yêu cầu hs trả lời .

Câu 1. Vì sao tồn tại áp suất khí quyển?

Câu 2. Nêu các bước giải bài tập vật lý b. Gợi ý tổ chức hoạt động: c. Sản phẩm hoạt động Kết quả báo cáo trước lớp của HS.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: (6 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Hệ thống lại kiến thức về vật rắn, áp suất chất lỏng, máy dùng chất lỏng Nội dung: Vấn đáp, trực quan , đặt và giải quyết vấn đề. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: * Hoạt động 2.1: Hệ thống kiến thức đã học (7 phút) - Viết công thức tính vận tốc, ghi chú đơn vị đo.

- Viết công thức tính vận tốc trung bình của chuyển động không đều.

- Viết công thức tính áp suất của vật rắn, ghi chú đơn vị đo.

- Viết công thức tính áp suất của chất lỏng, ghi chú đơn vị đo.

- Viết công thức máy dùng chất lỏng, ghi chú đơn vị đo. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: I/ Lý thuyết 1/ Vận tốc: v=

S t

S là quãng đường, (km; m) T là thời gian, (h; s) V là vận tốc, (km/h; m/s) vtb =

S t

GV: ……………………

65

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

2/ Áp suất vật rắn: p=

F S

F là áp lực, (N) S là diện tích bị ép (m2) p là áp suất (N/m2) 3/ Áp suất chất lỏng: P = dh d là trọng lượng riêng của chất lỏng (N/m3) h là độ cao cột chất lỏng (m) p là áp suất chất lỏng (N/m3) 4/ Máy dùng chất lỏng: F S = f s

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức và luyện tập (33 phút) a. Mục tiêu: Vận dụng các kiến thức đã học để giải được các bài tập đơn giản về áp suất chất lỏng, chất rắn

Nội dung: Đặt và giải quyết vấn đề, hoạt động cá nhân. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động Bài 1: Một máy bay bay với vận tốc 800km/h từ Hà Nội đến Thành phố Hồ Chí Minh. Nếu đường bay Hà Nội – Thành phố Hồ Chí Minh dài 1400km, thì máy bay phải bay trong bao nhiêu lâu ?

Bài 2: Một bánh xe xích có trọng lượng 45 000N, diện tích tiếp xúc của các bản xích xe lên mặt đất là 1,25m2. a) Tính áp suất của xe tác dụng lên mặt đất. b)Hãy so sánh áp suất của xe lên mặt đất với áp suất của một người nặng 65kg có diện tích tiếp xúc hai bàn chân lên mặt đất là 180cm2. Lấy hệ số tỉ lệ giữa trọng lượng và khối lượng là 10 GV: Ta áp dụng công thức nào để giải GV: ……………………

66

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Gv cho hs nhận xét và đúc kết

Bài 3: Một thợ lặn xuống độ sâu 36m so với mặt nước biển, cho TLR trung bình của nước biển là 10300N/m3. a) Tính áp suất của độ sâu ấy. b) Cửa chiếu sáng của áo lặn có diện tích 0,016m2. Tính áp lực của nước tác dụng lên phần diện tích này? c) Biết áp suất lớn nhất mà người thợ lặn có thể chịu được là 473800N/m2 Hỏi người thợ lặn đó chỉ nên lặn xuống độ sâu nào để có thể an toàn?

Ta áp dụng công thức nào để tính Cho học sinh hoạt động nhóm

c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: II/ Bài tập Bài 1: Tóm tắt: v = 800km/h S = 1400km t=?

Giải

t=

S 1400 km = = 1,75h = 1h 45 phút v 800 km / h

Bài 2: Tóm tắt: P1 = 45 000N S = 1,25m2. m2= 65kg S2 = 180cm2 = 0,018m2 a) p1 = ?

GV: ……………………

67

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

b) So sánh p1 và p2

Giải a) Áp lực của xe tác dụng lên mặt đất là: F1 = p1 = 45 000N Áp suất do xe tác dụng lên mặt đường coi như nằm ngang là: P1 =

F 45000 = = 36 000N/m2 S 1,25

b) Trọng lượng của người đó là: p2 = 10.m2 = 10. 65 = 650N Áp lực của người lên mặt đất là : F2 = p2 = 650N Áp suất do người tác dụng lên mặt đất là : F2 650 = = 36111,1N/m2 S 2 0,018

P2 =

Ta thấy: p2 > p1

Bài 3: Tóm tắt: h = 36m d = 10300N/m3 a) P =? b) S = 0,016m2 F=? c) p = 473800N/m2 h=?

Giải a) Áp suất ở độ sâu 36m p = d.h = 36. 10300 = 370 800N/m2 b) Áp lực tác dụng lên phần diện tích của cửa chiếu sáng.

F = p.S = 370 800. 0,016 = 5932,8N c) Độ sâu tối đa mà người thợ lặn có thể đạt tới mà vẫn an toàn h=

p 473800 = = 46m d 10300

GV: ……………………

68

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Vậy, để an toàn người thợ lặn nên lặn ở độ sâu không quá 46m.

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà:(3 phút) a. Mục tiêu: Giúp học sinh tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học và tương tác với cộng đồng.

Nội dung: Đặt và giải quyết vấn đề.

- GV: Tại sao khi đi ra ngoài vũ trụ, các nhà du hành vũ trụ phải mặc bộ áo giáp

để bảo vệ cơ thể?

-TL: Vì ngoài vũ trụ là môi trường chân không nên chỉ có áp suất chất lỏng trong cơ thể người gây ra trên da, mạch máu... nên sẽ làm vỡ mạch máu. Do đó, họ phải mặc áo giáp để cân bằng với áp suất trong cơ thể.

b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: - Học bài; làm các bài tập: - Xem trước bài 10

c. Sản phẩm của HS: Bài tự làm vào vở của HS IV. Bài tập kiểm tra đánh giá: Bài tập: một bình thông nhau gồm hai nhánh hình trụ có tiết diện lần lượt là S1 = 30cm2, S2 = 12cm2 và có chứa nước. Trên mặt nước có đặt 2 vật mỏng có khối lượng m1, m2 (tiết diện hai vật này cũng lần lượt bằng S1 = 30cm2, S2 = 12cm2).

Mực nước chênh lệch ở hai nhánh là h = 20cm (như hình 1). a)Tìm m1, m2 biết tổng khối lượng của chúng là 2kg. b) Người ta đặt lên vật 2 một quả cân thì mực nước hai nhánh ngang nhau. Tìm khối lượng quả cân. c) Nếu lấy quả cân đó đặt lên vật 1 thì mực nước ở hai nhánh chênh lệch nhau là bao nhiêu?

Giải a) Ta có: pA = pB

GV: ……………………

69

Năm học: 2018 - 2019

Trường……….. ⇔

F1 F P P = d.h + 2 ⇔ 1 = d.h + 2 S1 S2 S1 S2

⇔

10m1 10m 2 10m1 10m 2 ⇔ − = d.h = d.h + S1 S2 S1 S2

10m1 10m 2 − = 104.0, 2 −4 30.10 12.10−4 ⇔ 2m1 - 5m 2 = 1, 2 (1)

⇔

Ta lại có: m1 + m2 = 2 ⇒ m1 = 2 - m2 thay vào (1), ta được: 2.(2 – m2) – 5m2 = 1,2 ⇒ m2 = 0,4kg ⇒ m1 = 1,6kg. b) Khi 2 nhánh ngang nhau ta có : p1 = p23 (p23 là áp suất do vật 2 và quả cân gây ra) P1 P2 + P 10m1 10m 2 +10m = ⇔ = S1 S2 S1 S2 ⇔

S2 .m1 S .m = m2 + m ⇒ m = 2 1 - m2 S1 S1

⇔m=

12.10-4.1, 6 - 0, 4 = 0, 24kg 30.10-4

c) Nếu đặt quả cân lên vật 1, ta có : p13 = pn + p2 ⇔

P1 + P P P + P P2 = d.H + 2 ⇒ d.H = 1 S1 S2 S1 S2

P1 + P P2 10.1, 6 +10.0, 24 10.0, 4 S1 S2 30.10-4 12.10-4 = 0, 28m = ⇔H= 4 d 10

GV: ……………………

70

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Ngày soan: 16/11/2018 Ngày dạy: 19/11 /2018

Tuần 14 Tiết 14

Bài 10 : LỰC ĐẨY ÁC – SI - MÉT I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ -Kiến thức: + Mô tả được hiện tượng về sự tồn tại của lực đẩy Ác-si-mét.

-Kỹ năng: + Vận dụng được công thức về lực đẩy Ác-si-mét FA = d.V

- Thái độ: +Nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mĩ trong lúc làm TN. 2. Định hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực hợp tác nhóm: thống nhất được quy trình làm việc trong nhóm theo mục tiêu hoạt động sao cho an toàn và hiệu quả .

- Năng lực tính toán, trình bày và trao đổi thông tin:hoàn thành các bảng biểu khi thảo luận nhóm.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực hành thí nghiệm: các thao tác và an toàn khi thí nghiệm - Năng lực quản lí

II/ Chuẩn bị: 1. GV: + Hình vẽ 1 vật trong chất lỏng.

Chuẩn cho mỗi nhóm: + Chậu đựng nước, cốc nước. + Lực kế, bình tròn. + Quả nặng, khăn lau khô + Giá treo, bút dạ 2. HS: Nghiên cứu kĩ SGK

III/ Tiến trình lên lớp: 1. Bảng mô tả chuổi hoạt động học và dự kiến thời gian

GV: ……………………

71

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Thời Các bước

Hoạt động

Khởi động

Hoạt động 1

Tạo tình huống có vấn đề

5 phút

Hoạt động 2.1

Tìm hiểu tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó

15 phút

Hoạt động 2.2

Tìm hiểu về độ lớn của lực đẩy Ác si mét

14 phút

Hoạt động 3

Hệ thống hóa kiến thức. bài tập

9 phút

Hướng dẫn về nhà

2 phút

Hình thành kiến thức

Luyện tập Vận dụng Tìm tòi mở

Tên hoạt động

lượng dự kiến

Hoạt động 4

rộng

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: : GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Câu 1: Khi kéo gàu nước từ dưới giếng lên, ta thấy gàu nước kh gập trong nước như thế nào khi đã lên khỏi mặt nước.

Câu 2: Giải thích tại sao khi gàu nước còn gập trong nước nhẹ hơn khi lên khỏi mặt nước?

b. Gợi ý tổ chức hoạt động: c. Sản phẩm hoạt động Kết quả báo cáo trước lớp của HS.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: (29 phút) Hoạt động 2.1 Tìm hiểu tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó (15 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Tìm hiểu hiện tượng chứng tỏ sự tồn tại của lực đẩy Acsimet

b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV: Y/c HS đọc SGK tìm hiểu TN hình 10.2 Nêu mục đích của TN hình 10.2 ?

GV: ……………………

72

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

GV: Giới thiệu dụng cụ và cách tiến hành GV: Y/c các nhóm làm TN hình 10.2, trả lời C1.

Đại diện các nhóm ghi kết quả TN vào bảng sau: Nhóm

P(N)

P1(N)

So sánh P và P1

1 2 3 4 GV: Dựa vào kết quả TN trả lời C1?

Nêu đặc điểm của lực đẩy này ?

HS: Lực này có điểm đặt vào vật, phương thẳng đứng, chiều hướng từ dưới lên.

GV: Y/c HS hoàn thành câu C2.

Thông báo: Lực đẩy của chất lỏng lên một vật nhúng trong nó do nhà bác học người Hy Lạp tên là Ác-si-mét (287- 212 trước công nguyên) phát hiện ra đầu tiên nên được gọi là lực đẩy Ác-si-mét.

Một vật khi nhúng vào trong chất lỏng chịu tác dụng của những lực nào ? ĐVĐ: Độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét được xác định như thế nào? → Phần II. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: I/ Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó * Kết luận: Một vật nhúng trong chất lỏng bị chất lỏng tác dụng một lực đẩy hướng từ dưới lên theo phương thẳng đứng gọi là lực đẩy Ác-si-mét.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu về độ lớn của lực đẩy Ác si mét (14 phút) a. Mục tiêu hoạt động: xác định được độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động - GV đọc phần dự đoán của lực đẩy Ás – si – mét.

H. Nhắc lại dự đoán của Ác - si - mét? * Giáo dục môi trường - Các tàu thuỷ lưu thông trên biển, trên sông là phương tiện vận chuyển hành khách và hàng hoá chủ yếu giữa các quốc gia. Nhưng động cơ của chúng thải ra rất nhiều khí gây hiệu ứng nhà kính.

GV: ……………………

73

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

- Biện pháp GDBVMT: Tại các khu du lịch nên sử dụng tàu thu ỷ dùng nguồn năng lượng sạch (năng lượng gió) hoặc kết hợp giữa lực đẩy của động cơ và lực đẩy của gió để đạt hiệu quả cao nhất.

GV yêu cầu học sinh mô tả TN 10.3 ( không làm TN) HDHS làm C3.

GV: Công thức tính độ lớn của lực đẩy Ác- si- mét là ntn ta đi qua 3.

- Gọi 1 HS đọc mục 3 SGK GV nhắc lại và viết công thức.

H. Nhìn vào công thức FA = d.V. Hãy cho biết FA phụ thuộc vào yếu tố nào? c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: II/ Độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét.

1) Dự đoán .

- Độ lớn của lực đẩy lên vật nhúng trong chất lỏng bằng trọng lượng của phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ.

2) TN kiểm tra.

C3: Nước bị vật chiếm chỗ đã tràng vào cốc B.Khi đỗ nước từ cốc B vào cốc A. Lực kế chỉ giá trị P1.Chứng tỏ dự đoán trên là đúng.

3) Công thức tính độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét.

- FA=d.V.Trong đó: FA: Lực đẩy Ác-si-mét d: TLR của chất lỏng V: TT của phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ.

Hoạt động 3: HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC. BÀI TẬP (9 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng được công thức về lực ẩy Ác-si-mét F = V.d.

GVHSHS chốt kiến thức bằng sơ đồ tư duy

b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động Bài tập: Một vật có khối lượng 682,5g làm bằng chất có khối lượng riêng 10,5g/cm3 được nhúng hoàn toàn trong nước. Cho trọng lượng riêng của nước là 10000N/m3. Lực đẩy Ác-si-mét tác dụng lên vật là bao nhiêu?

GV: ……………………

74

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Áp dụng công thức nào để tính trước khi áp dụng công thức đó thì ta phải tìm tt V

C4: Hãy giải thích hiện tượng nêu ra ở đầu bài.

C5: 1 thỏi nhôm và 1 thỏi thép có thể tích bằng nhau cùng được nhúng chìm trong nước thỏi nào chịu lực đẩy Ác- si- mét lớn hơn?

- GVHDHS làm C6

c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: Tóm Tắt: m= 682,5g D= 10,5g/cm3 d= 10000N/m3 FA = ?

Giải Thể tích của vật là: Áp dụng ct: D = m/V ⇒ V = m/D

= 682,5/10,5=65cm3 = 0,000065cm3 -Lực đẩy Ac-si-met tác dụng lên vật: FA= d.V = 0,000065.10000 = 0,65N FA = d.V

C4: Vì gầu nước chìm trong nước bị nước tác dụng 1 lực đẩy Ác-si-mét hướng từ dưới lên trên. Lực này có độ lớn bằng trọng lượng của phần nước bị gầu chiếm chỗ nên ta cảm thấy nhẹ hơn.

C5: Bằng nhau vì lực đẩy Ác-si-mét chỉ phụ thuộc vào TLR của nước và thể tích của phần nước bị vật chiếm chổ.

C6: thỏi nhúng trong nước chịu lực đẩy Ác-si-mét lớn hơn vì TLR của nước lớn hơn TLR của dầu.

GV: ……………………

75

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà:(2 phút) a. Mục tiêu: Giúp học sinh tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học và tương tác với cộng đồng.

Câu hỏi: Yêu cầu HS đọc có thể em chưa biết phần đầu tiên và giải thích tại sao khí cầu hay bong bóng bay lại bay lên. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: - Về nhà trả lời câu hỏi; học bài; làm các bài tập 10.1 đến 10.9 SBT trang 32,33.

- Chuẩn bị báo cáo thực hành trang 42 SGK c. Sản phẩm của HS: Bài tự làm vào vở của HS *Dự kiến: + Khí cầu là một túi cầu đựng không khí nóng hoặc các chất khí có trọng lượng riêng nhỏ hơn không khí xung quanh, nhờ vào lực đẩy Ác-si-mét nên khí cầu hoặc bong bóng bay có thể bay lên trên.

GV: ……………………

76

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Ngày soan: 24/11/2018 Ngày dạy:26 /11 /2018

Tuần 15 Tiết 15

Bài 11:

THỰC HÀNH

NGHIỆM LẠI LỰC ĐẨY ÁC – SI – MÉT I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ -Kiến thức: Tiến hành được thí nghiệm để nghiệm lại lực đẩy Ác-si-mét.

-Kỹ năng: +Đo lực, đo thể tích, tiến hành được TN để nghiệm lại lực đẩy Ác-si-mét - Thái độ: +Nghiêm túc, cẩn thận, hợp tác trong lúc làm TN 2. Định hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực giải quyết vấn đề.

-Năng lực hợp tác nhóm: Làm thí nghiệm trao đổi thảo luận, trình bày kết quả thí nghiệm.

- Năng lực tính toán, trình bày và trao đổi thông tin: hoàn thành các bảng biểu khi làm thí nghiệm.

- Năng lực thực hành thí nghiệm: các thao tác và an toàn thí nghiệm.

II/ Chuẩn bị: 1. GV: - 1 lực kế 0-5N, một vật nặng bằng nhôm thể tích khoảng 50cm3, một bình chia độ, 1 giá đỡ, 1 bình nước, 1 khăn lau.

2. HS: - Báo cáo thực hành.

- Mỗi nhóm HS: 1 lực kế 0-5N, một vật nặng bằng nhôm thể tích khoảng 50cm3, một bình chia độ, 1 giá đỡ, 1 bình nước, 1 khăn lau.

III/ Tiến trình bài học 1. Bảng mô tả chuổi hoạt động học và dự kiến thời gian Các bước Khởi động

Hoạt động Hoạt động 1 Hoạt động 2.1

Hình thành kiến thức Luyện tập

Hoạt động 2.2 Hoạt động 3

GV: ……………………

Tên hoạt động Tạo tình huống có vấn đề Kiểm tra sự chuẩn bị học sinh.

Thời lượng dự kiến 5 phút 4 phút

Nội dung thực hành

23 phút

Hệ thống hóa kiến thức. Bài t ập

9 phút

77

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Hướng dẫn về nhà Vận dụng 4 phút Tìm tòi mở Hoạt động 4 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: : GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Câu 1: Viết công thức tính lực đẩy Ác-si –mét. Nêu tên và đơn vị của các đại lượng có trong công thức.

Câu 2: Muốn kiểm chứng độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét cần phải đo những đại lượng nào? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: c. Sản phẩm hoạt động Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: (27 phút) Hoạt động 2.1 Kiểm tra sự chuẩn bị học sinh (4 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Biết được dụng cụ cần cho bài thực hành đo khối lượng của sỏi và bảng cáo cáo thực hành. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV yêu cầu HS đưa bảng báo cáo đã chuẩn bị ở nhà ra kiểm tra.

- GV chia HS thành 3 nhóm, phát dụng cụ TN cho các nhóm. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 2.2: Nội dụng thực hành. (23 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Đo được khối lượng và thể tích của sỏi. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động -Y/C học sinh nêu các phương án TN và các dụng cụ trong TN + Nêu hai phương án: + Xác định bằng công thức: FA = P- F + Xác định trọng lượng của phần chất lỏng bị vật chiếm chổ: PN = P1 – P2.

- Cho HS làm TN và ghi vào bảng kết quả 11.1 + Các nhóm tiến hành đo P, F ghi kết quả vào mẫu báo cáo + Đo 3 lần, lấy giá trị trung bình tính FA + Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS. -Cho cácnhóm tiến hành làm TN hình 11.3 và 11.4 + Đo thể tích V1, P1;V2, P2-> tính PN = P1 – P2 - Đo 3 lần lấy giá trị trung bình tính PN của nước. + Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS. - Yêu cầu HS so sánh FA và PN + HS so sánh.

-Yêu cầu HS rút ra kết luận và hoàn thành vào báo cáo thực hành. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả thực hành của nhóm. *Dự kiến: 1. Đo lực đẩy Ác – si – mét C1 : FA = P – F GV: ……………………

78

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

- P: trọng lượng của vật - F: hợp lực của trọng lượng và lực đẩy Acsimet - Xác định F, P bằng lực kế 2. Đo trọng lương của phần nước có thể tích bằng thể tích của vật C2 : Thể tích của vật bằng thể tích của phần nước dâng lên trong bình khi nhúng vật chìm trong bình nước V = V2 – V1 C3 : Trọng lượng của phần nước bị vật chiếm chỗ được tính bằng công thức P N = P2 – P1 3. So sánh kết quả đo và rút ra kết luận So sánh P với FA Rút ra kết luận C4 : Công thức tính lực đẩy acsimet : FA = d.V C5 : a.Độ lớn lực đẩy acsimet b.trọng lượng của phần chất lỏng có thể tích bằng thể tích của vật.

Hoạt động 3: HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC. BÀI TẬP (9 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm hoàn thành báo cáo thực hành. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động - GV yêu cầu HS tính toán các giá trị và hoàn thành báo cáo thực hành. Thu báo cáo. Yêu cầu HS thu dọn dụng cụ và vệ sinh phòng thực hành. Nhận xét tinh thần, thái độ làm việc của các nhóm. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung ghi vào báo cáo * Dự kiến: Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà:(4 phút) a. Mục tiêu: HS tự vận dụng và tìm tòi các kiến thức trong bài học để vận dụng trong thực tế.

-GV: Yêu cầu HS thực hiện bài tập sau: Treo một vật nặng vào lực kế, trong không khí lực kế chỉ 6N. Khi vật được nhúng chìm trong nước có trọng lượng riêng bằng 10000N/m3, lực kế chỉ 3,6N. Khi vật được nhúng chìm trong chất lỏng khác, lực kế chỉ 4,08N. Bỏ qua lực đẩy Ác – si – mét của không khí, trọng lượng riêng của chất lỏng đó bằng bao nhiêu? b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: - Học bài; làm các bài tập 10.10 đến 10.13 SBT trang 33.

- Chuẩn bị bài 12 SGK c. Sản phẩm của HS: Bài tự làm vào vở của HS *Dự kiến: Lực đẩy Ác – si – mét tác dụng lên vật khi nhúng vật trong nước: FA = P – P’ = 6 – 3,6 = 2,4N Mà: FA = dn.V ⇔ 2,4 = 10000.V ⇒ V = 2,4.10-4m3.

Khi nhúng vật vào chất lỏng khác thì lực đẩy Ác – si – mét tác dụng lên vật: FA’ = P – P” = 6 – 4,08 = 1,92 Mà: FA’ = d.V ⇔ 1,92 = d.2,4.10-4 ⇒ d = 0,8.104 = 8000N/m3.

GV: ……………………

79

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Ngày soan: 01/12/2018 Ngày dạy: 03/12 /2018

Tuần 16 Tiết 16

Bài 12:

SỰ NỔI

I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ -Kiến thức: +Biết: vật nhúng trong chất lỏng chịu tác dụng lực đẩy từ dưới lên. +Hiểu : điều kiện vật nổi, vật chìm. Độ lớn của lực đẩy Acsimet khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng.

-Kỹ năng: + Giải thích được một số hiện tượng về sự nổi trong thực tiễn.

- Thái độ: +Nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mĩ trong lúc làm TN. 2. Định hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

II/ Chuẩn bị: 1.Giáo viên: -Một cốc nước, 1 lá kim loại bằng nhôm mỏng, 1 cây đinh. 1 khối gỗ hình hộp chữ nhật nởi được trên mặt nước.

- Hình vẽ 12.1, 12.2 2. Học sinh: - SGK, SBT. - Mỗi nhóm HS: Hình vẽ 12.1 SGK. * Lồng ghép: GDBVMT (hoạt động 1) III/ Kiểm tra bài cũ : * Kiểm tra bài cũ:Gọi 02 HS: HS1: Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng chìm trong nó như thế nào? Nêu công thức tính lực đẩy Ác-si-mét và công thức nghiệm lại lực đẩyÁc-si-mét, giải thích các đại lượng trong công thức?

HS2: Thực hiện bài tập 10.13 SBT. 02 HS trả lời, các HS khác theo dõi, nhận xét.

IV/ Tổ chức các hoạt động của học sinh: Bảng mô tả chuổi hoạt động học và dự kiến thời gian Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề 5 phút Điều kiện để vật nổi vật chìm.

12 phút Hoạt động 2.1

GV: ……………………

80

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Hình thành kiến thức Luyện tập

Hoạt động 2.2 Hoạt động 3

Xác định độ lớn của lực đẩy Ác-si-met khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng.

15 phút

Hệ thống hóa kiến thức. Bài t ập Hướng dẫn về nhà

9 phút

Vận dụng 4 phút Tìm tòi mở Hoạt động 4 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: : GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Câu 1: Tại sao khi thả vào nước thì hòn bi gỗ nổi, còn hòn bi sắt lại chìm?

Câu 2: Thế tại sao con tàu bằng thép nặng hơn hòn bi thép lại nổi, còn hòn bi thép lại chìm? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: c. Sản phẩm hoạt động Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: (27 phút) Hoạt động 2.1 Điều kiện để vật nổi vật chìm. (12 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Hiểu được điều kiện vật nổi, vật chìm b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Từ kết quả TN ở phần mở bài, gv đặt câu hỏi: Với điều kiện nào thì vật sẽ nổi, chìm trong chất lỏng? + HS lắng nghe.

- Yêu cầu HS thực hiện C1 SGK. + HS TL: C1: chịu tác dụng 2 lực:trọng lực P và lực đẩy Ac-si-mét FA cùng phương ngược chiều. + Nhận xét.

- Khi một vật nhúng chìm trong chất lỏng thì có khả năng nào xảy ra với độ lớn của trọng lực P và lực đẩy Ac-si-mét FA? + HS nêu những khả năng xảy ra: P > FA, P = FA, P < FA. + Yêu cầu mỗi nhóm HS biểu diễn lực cho từng trường hợp và xét khả năng chuyển động của vật trong từng trường hợp đó. + HS biểu diễn theo yêu cầu. + GV theo dõi, giúp đỡ. + Yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả.

-GV phân tích thêm và đi đến kết luận. *Tích hợp môi trường : Đối với các chất lỏng không hòa tan trong nước, chất nào có khối lượng riêng nhỏ hơn nước sẽ nổi trên mặt nước.Trong việc khai thác và vận chuyển dầu có thể làm rò rỉ dầu lửa, vì dầu nhỏ hơn nước nên nổi trên mặt nước, lớp dầu này ngăn cản việc hòa tan oxi vào nước, vì vậy, sinh vật trong nước không có oxi sẽ chết. Do đó cần có biện pháp an toàn khi vận chuyển dầu lửa.

GV: ……………………

81

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. *Dự kiến: I.Điều kiện để vật nổi, vật chìm: -Một vật ở trong lòng chất lỏng chịu tác dụng của trọng lực P và lực đẩy Ac-simét FA. Hai lực này cùng phương, ngược chiều. P hướng xuống dưới, FA hướng lên trên .

- Điều kiện để vật nổi, vật chìm: + P > FA: vật chìm xuống. + P = FA: vật lơ lửng. + P < FA: vật nổi lên.

Hoạt động 2.2: Xác định độ lớn của lực đẩy Ác-si-met khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng (15 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Xác định độ lớn của lực đẩy Ác Si Mét khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng: b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động - GV tiến hành TN: nhúng chìm khối gỗ trong nước. YC HS quan sát hiện tượng xảy ra: khối gỗ nổi lên mặt nước. + HS quan sát trả lời. + So sánh P và FA. + HS so sánh: P < FA. - Khi vật nổi trên mặt nước, không chuyển động. Vật chịu tác dụng của những lực nào, các lực này có phải là các lực cân bằng hay không? Vì sao? + Vật chịu tác dụng của P và FA, hai lực này là hai lực cân bằng vì vật đang đứng yên.

- Yêu cầu HS thực hiện C5. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả thực hành của nhóm. *Dự kiến: II. Độ lớn của lực đẩy Ac-si-mét khi vật nổi trên mặt thoáng chất lỏng.

-Khi vật nổi trên mặt thoáng chất lỏng thì: P = FA. Khi đó, độ lớn của lực đẩy Ac-si-mét khi vật nổi trên mặt thoáng chất lỏng được tính theo công thức: FA = d.V Trong đó: d: là trọng lượng riêng của chất lỏng (N/m3).

V: là thể tích của chất lỏng bị vật chiếm chỗ (m2).

FA: là lực đẩy Ác-si-mét (N).

Hoạt động 3: HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC. BÀI TẬP (9 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và bài tập. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động - Yêu cầu Hs thực hiện C6,8,9. + HS đọc và trả lời lần lượt cá nhân các câu C6, C7, C8, C9 c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung ghi vào báo cáo GV: ……………………

82

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

* Dự kiến: III. Vận dụng C6: -Vật chìm:P>FA nên dv> dl -Vật lơ lửng: P=FA nên dv = dl -Vật nổi: P<FA nên dv<dl C8:Hòn bi thép nổi vì trọng lượng riêng của thép nhỏ hơn trọng lượng riêng của thuỷ ngân C9: FAM = FAN FAM < PM FAN = PN P M > PM Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà:(4 phút) a. Mục tiêu: HS tự vận dụng và tìm tòi các kiến thức trong bài học để vận dụng trong thực tế. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: - GV: Yêu cầu HS thực hiện bài tập sau: Một quả bóng rỗ nổi trên mặt nước.

Quả bóng có khối lượng m = 0,5kg và đường kính d = 22cm, biết trọng lượng riêng của nước là dn = 10000N/m3. Xác định: a) Lực đẩy lên quả bóng. b) Thể tích của nước bị quả bóng chiếm chỗ. c) Khối lượng riêng của quả bóng. c. Sản phẩm của HS: Bài tự làm vào vở của HS *Dự kiến: a)Trọng lượng của quả bóng: P = 10.m = 10.0,5 = 5N. Vì quả bóng nổi trên mặt nước nên: FA = P = 5N. Lực đẩy lên quả bóng là 5N. b) Ta có FA = dn.Vcc ⇒ Vcc =

FA 5 = = 5.10-4 m 3 d n 10000

c) Thể tích của quả bóng: 3

3

4 d 4 0, 22  3 −3 V = .π.   = .3,14.   = 5, 57.10 m 3 2 3  2  P 5 Ta có: P = d.V = 10D.V ⇒ D = = ≈ 90N / m3 -3 10.V 10.5,57.10

* Hướng dẫn về nhà.

- Học bài; làm các bài tập, ôn tập theo đề cương (GV giao cho lớp).

- Hệ thống hóa kiến thức theo sơ đồ tư duy: hoàn thành vào trang giấy A4 hoặc vở.

GV: ……………………

83

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Ngày soan: 08/12/2018 Ngày dạy: 10/12 /2018

Tuần 17 Tiết 17

ÔN TẬP HỌC KÌ I I. Mục tiêu 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ -Kiến thức: + Ôn tập lại kiến thức: chuyển động cơ học, lực cơ, áp suất.

-Kỹ năng: +Vận dụng kiến thức đã học để giải các bài tập về chuyển động cơ học, lực cơ, áp suất.

- Thái độ: +Nghiêm túc, cẩn thận, hợp tác trong lúc làm TN 2. Định hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

II/ Chuẩn bị: 1.Giáo viên: - Đề cương ôn tập 2. Học sinh: - Sơ đồ tư duy theo yêu cầu của tiết học trước.

III/ Kiểm tra bài cũ : * Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị của HS. IV/ Tổ chức các hoạt động của học sinh: Bảng mô tả chuổi hoạt động học và dự kiến thời gian Các bước

Hoạt động

Tên hoạt động

Thời lượng

Khởi động

Hoạt động 1

Tạo tình huống vấn đề.

dự kiến 2 phút

Hình thành kiến thức

Hoạt động 2

Ôn tập lý thuyết

12 phút

Hoạt động 3

Hệ thống hóa kiến thức

17 phút

Luyện tập Vận dụng

Hoạt động 4 Bài tập

GV: ……………………

84

12 phút Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

Tìm tòi mở rộng

Hoạt động 5

Hướng dẫn về nhà

2 phút

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (2 phút) a. Mục tiêu hoạt: giúp HS củng cố lại một số kiến thức quan trọng đã học ở HK I Nội dung: Phát phiếu học tập có ghi đề cương ôn tập cho HS b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS trả lời một số câu hỏi theo yêu cầu.

- HS thực hiện dựa trên kiến thức cũ

c. Sản phẩm hoạt động báo cáo kết quả hoạt động nhóm, của cá nhân và nội dung vở ghi.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: Ôn tập kiến thức lý thuyết đã học. (12 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Ôn tập kiến thức lý thuyết đã học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Phát phiếu học tập cho HS - Yêu cầu HS trả lời lần lượt các câu hỏi - HS thực hiện - Quan sát giúp đỡ, gợi ý nếu HS gặp khó khăn - Yêu cầu các nhóm tự điều chỉnh, sữa chữa đáp án của nhóm mình và ghi vở. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Đề cương: 1. Chuyển động cơ học là gì? Cho vd.

HS: Chuyển động cơ học là sự thay đổi vị trí của ật này so với vật khác (được chọn làm mốc) - Nêu vd.

2. Nêu một ví dụ chứng tỏ một vật có thể chuyển động so với vật này nhưng lại đứng yên so với vật khác?

HS: Chiếc thuyền đang trôi trên sông: + So với cây cối bên bờ sông thì người ngồi trên chiếc thuyền chuyển động; + So với chiếc thuyền thì người ngồi trên thuyền đứng yên.

3. Độ lớn của vận tốc đặc trưng cho tính chất nào của chuyển động? Công thức tính vận tốc? Đơn vị vận tốc?

HS: - Độ lớn của vận tốc đặc trưng cho tính chất nhanh hay chậm của chuyển

động.

GV: ……………………

85

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

- Công thức tính vận tốc: v=

s t

Trong đó; S là quãng đường; t là thời gian đi hết quãng đường; - Đơn vị của vận tốc tùy thuộc vào đơn vị của quãng đường và đơn vị thời gian: + Nếu S tính bằng m, t tính bằng s thì vận tốc là m/s; + Nếu S tính bằng km, t tính bằng h thì vận tốc là km/h; 4. Chuyển động không đều là gì? Viết công thức tính vận tốc trung bình trong chuyển động không đều?

HS: Chuyển động không đều là chuyển động mà độ lớn của vận tốc thay đổi theo thời gian; - Công thức tính vận tốc trung bình trong chuyển động không đều: vtb =

s t

5. Lực tác dụng như thế nào đối với vận tốc? Nêu thí dụ minh họa?

HS : Lực tác dụng làm thay đổi vận tốc của chuyển động.

- Vd: Lăn một viên bi trên sàn nhà, nếu gập chỗ cát vận tốc của viên bi giảm nhanh, do lực cản lớn 6. Nêu các yếu tố của lực và cách biểu diễn bằng vec tơ lực?

HS : Các đặc điểm của lực: Điểm đặt, phương, chiều và độ lớn - Cách biểu diễn vec tơ lực: + Gốc là điểm đặt mà lực tác dụng lên vật; + Phương, chiều là phương chiều của lực; + Độ dài biểu diễn độ lớn của lực theo một tỉ xích cho trước; 7. Thế nào là hai lực cân bằng? Một vật sẽ chịu tác dụng của hai lực cân bằng sẽ như thế nào?

HS : Hai lực cân bằng là hai lực cùng tác dụng vào một vật, cùng phương, ngược chiều và có cùng độ lớn.

- Nếu một vật đứng yên chịu tác dụng của hai lực cân bằng sẽ tiếp tục đứng yên, nếu vật chuyển động chịu tác dụng của hai lực cân bằng sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.

8. Lực ma sát xuất hiện khi nào? Nêu ví dụ?

HS : . Lực ma sát xuất hiện khi vật chuyển động trên bề mặt vật khác (ma sát trượt hoặc ma sát lăn); hoặc vật chịu tác dụng của lực khác có xu hướng làm cho nó chuyển động nhưng thực tế vật vẫn đứng yên.

9. Nêu ví dụ chứng tỏ vật có quán tính?

HS : Khi xe đang chạy nếu phanh xe đột ngột thì hành khách sẽ ngã về phía trước.

GV: ……………………

86

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

10. Tác dụng của áp lực phụ thuốc vào yếu tố nào?

HS : Tác dụng của áp lực phụ thuộc vào hai yếu tố: Độ lớn của áp lực và diện tích bị ép 11. Một vật nhúng trong chất lỏng chịu tác dụng của lực có phương và chiều như thế nào?

HS : Một vật nhúng trong chất lỏng bị chất lỏng tác dụng một lực đẩy hướng từ dưới lên.

12. Điều kiện để vật nổi, vật chìm?

HS : Một vật nằm trong chất lỏng chịu tác dụng của trọng lực P và lực đẩy Acsimet FA. Hai lực này cùng phương, ngược chiều. P hướng xuống dưới, FA hướng lên trên.

⋅ P > FA: vật chìm ⋅ P = FA: vật lơ lửng

P < FA: vật nổi *Hoạt động 3:

HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC (17 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập vận dụng b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động GV: Cho HS thảo luận 5 phút các câu hỏi ở phần vận dụng trang 63 SGK. HS: Thực hiện.

1. B đúng.

2. D đúng.

3. C đúng HS: Lắng nghe và lên bảng thực hiện.

GV: Tương tự hướng dẫn hs giải các BT ở phần BT trang 65 SGK. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung ghi vào báo cáo * Dự kiến: BT trang 65 SGK Bài 1: Vận tốc đoạn một là: V1 =

100 s1 = = 4 m/s 25 t1

Vận tốc đoạn 2 là: V2 =

50 s2 = = 2,5 m/s 20 t2

Vận tốc cả quãng đường GV: ……………………

87

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

V=

100 + 50 150 s1 + s2 = = = 3,3 m/s 25 + 20 45 t1 + t2

Bài 2: Trọng lượng của người là áp lực: P=45.10=450N a. Đứng cả hai chân: p1 =

P 450 = = 15000 N / m 2 S1 2.0, 0015

b. Đứng một chân: p2 =

P 450 = = 30000 N / m 2 S 2 0, 0015

1. a. Khi vật nổi, lực đẩy Acsimet đúng bằng trọng lượng của vật. Vì hai vật giống nhau nên PB=PA => Lực đẩy Ac simet tác dụng lên hai vật bằng nhau; b. FA=d1.VA; FB=d1.VB Ta có VA> VB=> d1<d2;

Hoạt động 4: Vận dụng:(12 phút) a. Mục tiêu: HS tự vận dụng và tìm tòi các kiến thức trong bài học để vận dụng trong thực tế. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: Yêu cầu HS thực hiện bài tập: Một quả cầu đặc bằng kim loại có thể tích 1dm3, khối lượng 2,5kg được thả vào trong nước, biết trọng lượng riêng của nước là 10000N/m3. a. Quả cầu nổi hay chìm? Vì sao? b. Tính lực đẩy Ác-si-mét, trọng lượng của quả cầu khi ở trong nước? c. Muốn quả cầu nổi lên ½ thể tích thì phải khoét phần trong quả cầu đi bao nhiêu cm3?

c. Sản phẩm của HS: Bài tự làm vào vở của HS *Dự kiến: + Trọng lượng riêng của vật: dv =

P 10.m 10.2,5 = = = 25.103 (N / m3 ); dv> dn => V V 10-3

quả cầu chìm. b) Lực đẩy Ác-si-mét tác dụng lên vật: FA = dn.V = 10000.10-3 = 10(N); + Trọng lượng của vật ở trong nước: P’ = P – FA = 10.m = 10.2,5 – 10 = 15(N). c) Gọi P1 là trọng lượng quả cầu khi đã bị khoét lỗ: P1 = F’A = dn.V/2 = 5(N); GV: ……………………

88

Năm học: 2018 - 2019

Trường………..

+ Thể tích còn lại của quả cầu sau khi bị khoét lỗ: V1 =

P1 5 = = 0, 2.10−3 ( m3 ) = 0, 2( dm3 ); d v 25.103

Thể tích phần trong quả cầu bị khoét: V2 = V – V1 = 0,8(dm3) = 800(cm3).

Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng – Hướng dẫn về nhà:(2 phút) a. Mục tiêu: giúp HS tự tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài học và tương tác với cộng đồng. b. Gợi ý tổ chức và sản phẩm hoạt động: Tự ôn tập lại các kiến thức đã học, giải lại các bài tập trong SBT - Ôn tập các kiến thức đã học từ đầu năm chuẩn bị kiểm tra học kỳ. * Hướng dẫn về nhà.

- Ôn tập lại kiến thức , làm các bài tập còn lại trong đề cương ôn tập.

- Chuẩn bị tiết sau: Kiểm tra Học kì I theo lịch của nhà trường.

GV: ……………………

89

Năm học: 2018 - 2019

Trường………….

Tuần 1 Tiết 1_ Ngày dạy: 23/08/2018 CHƯƠNG I: ĐIỆN HỌC Bài 1: SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ GIỮA HAI ĐẦU DÂY DẪN I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nêu được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm khảo sát sự phụ thuộc của cđdđ vào hđt giữa hai đầu dây dẫn.

- Vẽ và sử dụng được đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cđdđ vào hđt.

- Nêu được kết luận về sự phụ thuộc của cđdđ vào hđt giữa hai đầu dây dẫn.

2. Kĩ năng: - Mắc mạch điện theo sơ đồ.

- Sử dụng các dụng cụ đo: vôn kế, ampe kế.

- Sử dụng một số thuật ngữ khi nói về hiệu điện thế và cường độ dòng điện.

- Vẽ và xử lí đồ thị.

3. Thái độ: Hứng thú học tập môn Vật lí; Có tác phong làm việc khoa học, cẩn thận, tỉ mỉ; Tính trung thực trong khoa học; Tinh thần nổ lực cá nhân, hợp tác trong học tập.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự chủ và tự học: Tự đọc sách giáo khoa, tự tìm hiểu dụng cụ để trả lời các câu hỏi.

- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực thực hành thí nghiệm.

II. Chuẩn bị: 1. Giáo viên: - Tổ chức lớp thành 5 nhóm. Mỗi nhóm: Một điện trở mẫu; 1 Ampe kế GHĐ 1,5Avà ĐCNN 0,1A; 1 vôn kế GHĐ 6V và ĐCNN 0,1V; 1 công tắc; 1 nguồn 6V; 7 đoạn dây nối.

- Phiếu học tập.

- Máy chiếu.

2. Học sinh: + Đọc bài trước ở nhà. + Bút, thước, vở, giấy nháp, ...

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Dự kiến tổ chức các hoạt động: Thời gian Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Năm học 2018 - 2019

1

GV: ………………….

Trường………….

Khởi động

Hoạt động 1

Tạo tình huống có vấn đề Tiến hành thí nghiệm tìm hiểu sự phụ thuộc Hình thành Hoạt động 2 Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc kiến thức của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế.

Hệ thống hóa kiến thức và giải một số bài tập đơn giản về Luyện tập Hoạt động 3 sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế.

Vận dụng Tìm hiểu về lịch sử nhà vật lí Tìm tòi mở Hoạt động 4 học G.S.Ohm rộng

6 phút 17 phút 10 phút

10 phút 2 phút Về nhà

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: 2.1. Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (6 phút). a) Mục tiêu: Thông qua câu hỏi lệnh giáo viên đặt ra tạo được mâu thuẫn nhận thức giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Vẽ sơ đồ mạch điện gồm: 1 nguồn điện, 1 công tắc K, 1 bóng đèn, 1 vôn kế, 1 ampe kế. Trong đó vôn kế đo hiệu điện thế giữa 2 đầu bóng đèn, ampe kế đo cường độ dòng điện qua đèn. Giải thích cách mắc vôn kế, ampe kế trong mạch điện đó?

Câu hỏi 2: Ở lớp 7 ta đã biết, khi hiệu điện thế đặt vào 2 đầu bóng đèn càng lớn thì cường độ dòng điện chạy qua đèn càng lớn và đèn càng sáng. Vậy cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn có phụ thuộc vào hiệu điện thế đặt vào 2 đầu dây hay không? Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc đó như thế nào? b) Gợi ý tổ chức hoạt động: * Ổn định lớp: - Nêu yêu cầu đối với môn học về sách, vở, đồ dùng học tập.

- Giới thiệu chương trình Vật lí 9.

- Thống nhất cách chia nhóm và làm việc theo nhóm trong lớp. * Gv đặt hai câu hỏi lệnh như trên, yêu cầu học sinh ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở, thực hiện nhiệm vụ được chuyển giao.

HS ghi nhiệm vụ vào vở, độc lập suy nghĩ, ghi vào vở ý kiến của mình. sau đó một vài HS trình bày trước lớp. c) Sản phẩm hoạt động: Nội dung trình bày và vở ghi của HS. 2.2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (27 phút) 2.2.1. Thí nghiệm: a) Mục tiêu: Nêu được cách bố trí, tiến hành và kết quả thí nghiệm khảo sát sự phụ thuộc của cđdđ vào hđt giữa hai đầu dây dẫn.

Năm học 2018 - 2019

2

GV: ………………….

Trường………….

Nội dung: Quan sát hình 1.1 và tiến hành thí nghiệm hoàn thành bảng 1 SGK để rút ra mối quan hệ giữa cường độ dòng điện và hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: 1. Sơ đồ mạch điện: - Học sinh làm việc cá nhân, đọc sách giáo khoa, quan sát hình 1.1 hoàn thành các yêu cầu a,b trong mục 1 SGK. Sau đó thảo luận cả lớp thống nhất câu trả lời.

- GV chuẩn hóa kiến thức.

2. Tiến hành thí nghiệm: - Cá nhân HS đọc thông tin mục 2 SGK nêu các bước tiến hành thí nghiệm.

- GV chia lớp thành 5 nhóm, yêu cầu các nhóm nhận dụng cụ TN, tiến hành TN theo nhóm, ghi kết quả vào phiếu học tập.

- Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc sách giáo khoa, bố trí thí nghiệm.

Quan sát hoạt động của học sinh, hỗ trợ kịp thời, giúp đỡ HS khi học sinh gặp khó khăn.

- Các nhóm báo cáo kết quả, GV chuẩn hóa và hướng dẫn thảo luận hoàn thành câu C1. c) Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. 2.2.2. Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế (10 phút) a) Mục tiêu: Vẽ và sử dụng được đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cđdđ vào hđt và rút ra kết luận về sự phụ thuộc của cđdđ vào hđt giữa hai đầu dây dẫn.

Nội dung: HS tìm hiểu thông tin mục 1 phần II SGK để rút ra cách vẽ và dạng đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế.

Sau đó thảo luận nhóm vẽ đồ thị và rút ra kết luận. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV hướng dẫn HS đọc thông tin mục 1 phần II rút ra cách vẽ đồ thị.

- Hoạt động nhóm thực hiện câu C2 vào phiếu học tập.

- Trình bày kết quả thảo luận nhóm trước lớp.

- GV chuẩn hóa kiến thức.

- Yêu cầu HS qua các nội dung vừa tìm hiểu rút ra mối quan hệ giữa cường độ dòng điện và hiệu điện thế.

- Cá nhân HS trình bày trước lớp, GV chuẩn hóa kiến thức. c) Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả thảo luận của các nhóm và nọi dung vở ghi của HS. 2.3. Hoạt động 3: Luyện tập (10 phút) a) Mục tiêu: Hệ thống hóa kiến thức và giải bài tập đơn giản.

Nội dung: Giao cho HS các bài tập C3, C4, C5.

Năm học 2018 - 2019

3

GV: ………………….

Trường…………. b) Gợi ý tổ chức: - GV lần lượt chiếu các slide về nội dung các câu hỏi C3, C4, C5.

- Cá nhân HS lần lượt trả lời vào vở.

- Vài HS lần lượt báo cáo kết quả trước lớp. Một số HS khác nhận xét.

- GV chuẩn hóa kiến thức. c) Sản phẩm: Kết quả báo cáo và nội dung vở ghi của HS. 2.4. Hoạt động 4: Vận dụng - Tìm tòi mở rộng (2 phút) (Giao việc về nhà)

a. Mục tiêu: Tìm hiểu về lịch sử nhà vật lí học G.S.Ohm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Giáo viên yêu cầu học sinh về nhà tìm hiểu lịch sử nhà bác học Ohm. c. Sản phẩm của hoạt động: Kết quả hoạt động ở nhà yêu cầu học sinh trả lời vào vở.

Năm học 2018 - 2019

4

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 1 Tiết 2_Ngày dạy: 24/08/2018 Bài 2: ĐIỆN TRỞ CỦA DÂY DẪN – ĐỊNH LUẬT ÔM I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: - Nêu được điện trở của 1 dây dẫn được xác định như thế nào và có đơn vị đo là gì.

- Nêu được ý nghĩa của điện trở.

- Phát biểu được định luật Ôm đối với đoạn mạch có điện trở.

2. Kĩ năng: Vận dụng được định luật Ohm để giải một số bài tập đơn giản.

3. Thái độ: Có ý thức trong học tập, đoàn kết trong thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực giải quyết vấn đề .

- Năng lực tự học, đọc hiểu và giải quyết vấn đề.

- Năng lực hợp tác nhóm: thống nhất được quy trình làm việc trong nhóm theo mục tiêu hoạt động sao cho an toàn và hiệu quả .

- Năng lực tính toán, trình bày và trao đổi thông tin: hoàn thành các bảng biểu khi thảo luận nhóm.

II. Chuẩn bị: 1. Giáo viên: - Tổ chức lớp thành 6 nhóm. Phiếu học tập. Máy chiếu.

- Bảng phụ bảng 1, bảng 2 bài 1 thêm cột thương số 2. Học sinh: - Đọc trước bài ở nhà.

- Bút, thước, vở nháp,...

III. Tổ chức các hoạt động học của học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Các bước

Hoạt động

Khởi động Hình thành kiến thức

Hoạt động 1 Hoạt động 2

Luyện tập Vận dụng Tìm tòi mở rộng

Hoạt động 3

.

Tên hoạt động Tạo tình huống có vấn đề .

Tìm hiểu điện trở của dây dẫn.

Tìm hiểu định luật ôm Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài tập.

Hướng dẫn về nhà

Thời lượng dự kiến 6 phút 15 phút 10 phút 12 phút 2 phút

Hoạt động 4

Năm học 2018 - 2019

5

GV: ………………….

Trường………….

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (6 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Câu hỏi 1: Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn như thế nào với hiệu điện thế đặt vào 2 đầu dây dẫn đó?

Câu hỏi 2: Trong thí nghiệm với mạch điện có sơ đồ như hình 1.1, nếu sử dụng cùng một hiệu điện thế đặt vào hai đầu các dây dẫn khác nhau thì CĐDĐ có như nhau không? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Thống nhất cách chia nhóm và làm việc theo nhóm trong lớp.

- Gv đặt hai câu hỏi lệnh như trên, yêu cầu học sinh ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở, thực hiện nhiệm vụ được chuyển giao.

- HS ghi nhiệm vụ vào vở, độc lập suy nghĩ, ghi vào vở ý kiến của mình. sau đó một vài HS trình bày trước lớp. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung trình bày và vở ghi của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức *Hoạt động 2.1: Tìm hiểu về điện trở của dây dẫn (15 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Học sinh xác định được thương số U đối với mỗi I

dây dẫn. HS nêu được điện trở của 1 dây dẫn được xác định như thế nào và có đơn vị đo là gì. Biết được ý nghĩa của điện trở.

Nội dung: - Thông qua bảng kết quả thí nghiệm ở bài trước HS tiến hành thảo luận tính thương số U đối với mỗi dây dẫn và rút ra nhận xét.

I

- HS tìm hiểu thông tin trong mục 2 phần I để biết công thức, kí hiệu, đơn vị, ý nghĩa của điện trở. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: 1. Xác định được thương số U đối với mỗi dây dẫn I

- GV cho các nhóm tiến hành thảo luận tính thương số

U I

và rút ra nhận xét

về thương số đối với mỗi dây dẫn.

- HS thảo luận nhóm và ghi kết quả trả lời vào phiếu học tập, báo cáo kết quả.

- GV chuẩn hóa kiến thức.

2. Điện trở: - GV hướng dẫn HS đọc thông tin mục 2 phần I trong SGK, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau: ? Điện trở là gì? Kí hiệu? Đơn vị tính của nó? ? Điện trở có ý nghĩa gì?

- HS hoạt động nhóm thực hiện và trình bày kết quả thảo luận của nhóm.

Năm học 2018 - 2019

6

GV: ………………….

Trường………….

- GV chuẩn hóa kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Hoạt động 2.2: Định luật ôm (10 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Phát biểu được định luật Ôm đối với đoạn mạch có điện trở.

Nội dung: HS tìm hiểu nội dung SGK để rút ra hệ thức định luật ôm và phát biểu định luật ôm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - HS đọc thông tin mục II trong SGK. Yêu cầu HS nêu lại mối quan hệ giữa I với U và với R, từ mối quan hệ này viết hệ thức của định luật và phát biểu nội dung hệ thức này.

- Cá nhân HS trình bày trước lớp, GV chuẩn hóa kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập vận dụng định luật ôm (12 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và luyện tập.

Nội dung: Giao cho các nhóm thảo luận hoàn thành câu C3, C4. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV hướng dẫn HS thực hiện các câu hỏi được giao vào phiếu học tập.

- HS tiến hành thảo luận nhóm hoàn thành kết quả vào phiếu học tập.

- GV quan sát HS tự học, thảo luận, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ.

Ghi nhậ kết quả làm việc của HS. Hướng dẫn các nhóm HS đánh giá lẫn nhau, GV hệ thống và chốt kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà (2 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Chọn các câu hỏi và bài tập để học sinh tự tìm hiểu ở ngoài lớp học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu Hs về nhà làm một số bài tập trong sách bài tập.

- Đọc phần " Có thể em chưa biết" trong SGK. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vở ghi của mình.

Năm học 2018 - 2019

7

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 2 Tiết 3_Ngày dạy: 30/08/2018 Bài 3: THỰC HÀNH: XÁC ĐỊNH ĐIỆN TRỞ CỦA MỘT DÂY DẪN BẰNG AMPE KẾ VÀ VÔN KẾ I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nêu được cách xác định điện trở từ công thức tính điện trở.

- Mô tả được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm xác định điện trở của một dây dẫn bằng vôn kế và ampe kế.

2. Kĩ năng: - Mắc được mạch điện theo sơ đồ.

- Sử dụng đúng các dụng cụ đo: Ampe kế,vôn kế.

- Có kĩ năng làm bài thực hành và viết báo cáo thực hành.

3. Thái độ: Có ý thức đoàn kết, hợp tác trong thảo luận nhóm. Hứng thú học tập môn Vật lý. Có tác phong của nhà khoa học.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực đặt và giải quyết vấn đề.

- Năng lực thực hành thí nghiệm.

- Năng lực tính toán.

II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án, dụng cụ thí nghiệm cho hs.

- 5 nhóm, mỗi nhóm HS cần: + 1 dây dẫn có điện trở chưa biết + 1 nguồn điện có thể điểu chỉnh được các giá trị hiệu điện thế từ 0V-> 6V. + 1 Ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A. 1 vôn kế có GHĐ 6V & ĐCNN 0,1V. + 1 công tắc điện, 7 đoạn dây nối, 1 mẫu báo cáo thực hành.

2. HS: Mỗi HS một mẫu báo cáo thực hành.

III. Tổ chức các hoạt động của học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

1 phút Hình thành Hoạt động 2 Trả lời câu hỏi trong báo cáo 10 phút kiến thức thực hành.

Năm học 2018 - 2019

8

GV: ………………….

Trường………….

Luyện tập Hoạt động 3 Thực hành.

24 phút Vận dụng Hoàn thành báo cáo. Hướng 10 phút Tìm tòi mở Hoạt động 4 dẫn về nhà rộng 2. 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (1 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi: Làm thế nào để xác định được điện trở của một dây dẫn bất kì? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt câu hỏi.

- HS ghi nhiệm vụ vào vở, độc lập suy nghĩ, ghi vào vở ý kiến của mình. sau đó một vài HS trình bày trước lớp. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung trình bày và vở ghi của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS nắm được cơ sở lý thuyết của bài thực hành.

Nội dung: Các câu hỏi trong phần 1 của báo cáo thực hành và mục 1 của nội dung thực hành. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV tổ chức cho HS lần lượt đọc và trả lời các câu hỏi trong phần 1 của báo cáo thực hành, thảo luận, nhận xét, hợp thức hóa các câu trả lời.

- HS lần lượt trả lời, nhận xét, ghi vào báo cáo thực hành.

- Yêu cầu1 HS lên bảng vẽ sơ đồ mạch điện của thí nghiệm.

- 1 HS lên bảng vẽ, lớp vẽ vào vở, nhận xét. c) Sản phẩm: Báo cáo thực hành và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 3: Thực hành a) Mục tiêu hoạt động: Từ sơ đồ mắc đúng mạch điện, tiến hành thực hành thu thập số liệu.

Nội dung: Đọc và ghi cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn ứng với các giá trị hiệu điện thế khác nhau vào bảng kết quả của báo cáo. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV giao dụng cụ cho các nhóm, yêu cầu các nhóm tiến hành thí nghiệm theo các bước như bài 1.

- HS làm việc theo nhóm, mắc mạch điện theo sơ đồ đã vẽ.

- GV yêu cầu các nhóm tiến hành đo và ghi kết quả vào bảng báo cáo thực hành.

- HS tiến hành đo, ghi kết quả vào báo cáo.

- GV theo dõi, kiểm tra, giúp đỡ, nhắc nhở các nhóm. c) Sản phẩm: Báo cáo thực hành của HS. Hoạt động 4: Hoàn thành báo cáo. Hướng dẫn về nhà Năm học 2018 - 2019

9

GV: ………………….

Trường…………. a) Mục tiêu hoạt động: Xử lý thông tin, hoàn thành báo cáo thực hành giúp HS khắc sâu kiến thức. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV yêu cầu HS tính toán các giá trị và hoàn thành báo cáo thực hành. Thu báo cáo. Yêu cầu HS thu dọn dụng cụ và vệ sinh phòng thực hành. Nhận xét tinh thần, thái độ làm việc của các nhóm. Lưu ý HS cách mắc vôn kế và ampe kế một chiều vào mạch điện phải đảm bảo đúng các chốt âm , dương. Nhắc nhở HS về ý thức sử dụng điện an toàn. Dặn dò HS về nhà đọc mục “Có thể em chưa biết” và chuẩn bị trước bài 4.

- HS dựa vào kết quả thí nghiệm, tính toán và hoàn thành báo cáo thực hành nộp cho GV. Thu dọn dụng cụ, vệ sinh phòng học. c) Sản phẩm: Báo cáo thực hành và nội dung vở ghi của HS.

Năm học 2018 - 2019

10

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 2 Tiết 4_Ngày dạy: 31/08/2018 Bài 4: ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Viết được CT tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm 2 điện trở mắc nối tiếp Rtđ = R1 + R2.

- Mô tả được cách bố trí và tiến hành TN kiểm tra lại các hệ thức suy ra từ lí thuyết đối với đoạn mạch nối tiếp.

- Vận dụng tính được điện trở tương đương của đoạn mạch mắc nối tiếp gồm nhiều nhất ba điện trở thành phần.

2. Kỹ năng: - Kĩ năng thực hành sử dụng các dụng cụ đo điện: Vôn kế, ampekế - Kĩ năng bố trí, tiến hành lắp ráp TN, kĩ năng suy luận.

3. Thái độ: Nghiêm túc và tích cực trong học tập, hợp tác khi tiến hành TN. 4. Năng lực định hướng hoàn thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Năng lực hợp tác và giao tiếp.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực thực hành thí nghiệm, quan sát, sáng tạo.

II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án, dụng cụ thí nghiệm cho học sinh.

- Mỗi nhóm HS: + 3 điện trở mẫu lần lượt có giá trị 6Ω, 10Ω, 16Ω. + 1 ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A; 1 vôn kế có GHĐ 6V và ĐCNN 0,1 V. + 1 nguồn điện 6V, 1 công tắc điện, 7 đoạn dây nối mỗi đoạn dài khoảng 30cm. + Phiếu học tập.

2. Học sinh: SGK, dụng cụ học tập.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

5 phút Hình thành Hoạt động 2 CĐDĐ và HĐT đối với đoạn 12 phút kiến thức mạch mắc nối tiếp.

Năm học 2018 - 2019

11

GV: ………………….

Trường…………. Điện trở tương đương của đoạn 18 phút mạch nối tiếp.

Luyện tập

Hoạt động 3

Hệ thống hóa kiến thức. Giải 8 phút bài tập.

Hướng dẫn về nhà 2 phút

Vận dụng Tìm tòi mở Hoạt động 4 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Đoạn mạch gồm 2 đèn mắc nối tiếp thì CĐDĐ của mạch quan hệ thế nào với CĐDĐ qua mỗi đèn? HĐT 2 đầu mạch quan hệ thế nào với HĐT 2 đầu mỗi đèn?

Câu hỏi 2: Vậy đốivới điện trở, liệu có thể thay thế 2 điện trở mắc nối tiếp bằng 1 điện trở để dòng điện chạy qua đoạn mạch đó không thay đổi không? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Thống nhất cách chia nhóm và làm việc theo nhóm trong lớp.

- Gv đặt hai câu hỏi lệnh như trên, yêu cầu học sinh ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở, thực hiện nhiệm vụ được chuyển giao.

- HS ghi nhiệm vụ vào vở, độc lập suy nghĩ, ghi vào vở ý kiến của mình. sau đó một vài HS trình bày trước lớp. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung trình bày và vở ghi của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức *Hoạt động 2.1: Tìm hiểu CĐDĐ và HĐT đối với đoạn mạch mắc nối tiếp hai điện trở a. Mục tiêu hoạt động: Nêu được đặc điểm của hđt và cđdđ trong đoạn mạch mắc nối tiếp.

Nội dung: - HS nhớ lại kiến thức lớp 7 để trả lời câu hỏi của GV. - Quan sát hình 1.1 để trả lời các câu hỏi và rút ra mối quan hệ giữa HĐT hai đầu mỗi điện trở với điện trở đó. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: 1. Nhớ lại kiến thức lớp 7: - GV nhấn mạnh kiến thức cũ đã học về CĐDĐ và HĐT đối với đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp. Gọi HS lên bảng viết hệ thức.

- HS lên bảng viết hệ thức: I = I1 = I2; U = U1+ U2 2. Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp: - Y/c hs quan sát sơ đồ mạch điện H4.1 trả lời C1.

- Cá nhân HS quan sát trả lời.

Năm học 2018 - 2019

12

GV: ………………….

Trường………….

- Hướng dẫn HS hoạt động nhóm: vận dụng kiến thức vừa học & hệ thức định luật Ôm để trả lời câu hỏi C2.

- HS trình bày kết quả thảo luận nhóm trước lớp.

- GV chuẩn hóa kiến thức. c) Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả thảo luận của các nhóm và nội dung vở ghi của HS. *Hoạt động 2.2: Tìm hiểu điện trở tương đương của đoạn mạch mắc nối tiếp a. Mục tiêu hoạt động: HS biết được thế nào là điện trở tương đương. Viết được công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp.

Nội dung: - HS biết được khái niệm điện trở tương đương.

- HS xác định được công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch mắc nối tiếp thông qua chứng minh bằng lí thuyết và kiểm tra lại bằng thí nghiệm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: 1. Điện trở tương đương: - HS làm việc cá nhân, đọc SGK trả lời câu hỏi:Thế nào là địên trở tương đương (Rtđ) của đoạn mạch?

- HS trả lời. GV chuẩn hóa kiến thức.

2. Công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp: - GV hướng dẫn và yêu cầu các nhóm thảo luận chứng minh công thức: Rtđ = R1 + R2 (4) - HS hoạt động nhóm thực hiện câu C3.

- HS hoạt động nhóm thực hiện và trình bày kết quả thảo luận của nhóm.

- GV chuẩn hóa kiến thức.

- GV chuyển ý: Công thức (4) đã được chứng minh bằng lí thuyết để khẳng định công thức này chúng ta tiến hành TN kiểm tra.

3. Thí nghiệm kiểm tra: - GV hướng dẫn HS tiến hành thí nghiệm kiểm tra lại công thức (4).

- HS hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm và hoàn thành kết quả so sánh vào phiếu học tập.

4. Kết luận: - HS thảo luận rút ra kết luận về điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp?

- Cá nhân HS tự rút ra kết luận sau khi tiến hành thí nghiệm.

- GV nhận xét và chuẩn hóa kiến thức.

- GV thông báo: Các thiết bị điện có thể mắc nối tiếp nhau khi chúng chịu được cùng 1 cường độ dòng điện. Giới thiệu khái niệm giá trị cường độ định mức. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả thảo luận của các nhóm và nội dung vở ghi của HS. Năm học 2018 - 2019

13

GV: ………………….

Trường………….

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập vận dụng a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và vận dụng các kiến thức đã học để giải một số bài tập.

Nội dung: Giao cho các nhóm thảo luận hoàn thành câu C4, C5. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV hướng dẫn HS thực hiện các câu hỏi được giao vào phiếu học tập.

- HS tiến hành thảo luận nhóm hoàn thành kết quả vào phiếu học tập.

- GV quan sát HS tự học, thảo luận, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ.

Ghi nhận kết quả làm việc của HS. Hướng dẫn các nhóm HS đánh giá lẫn nhau, GV hệ thống và chốt kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Chọn các câu hỏi và bài tập để học sinh tự tìm hiểu ở ngoài lớp học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu Hs về nhà làm một số bài tập trong sách bài tập.

- Đọc phần " Có thể em chưa biết" trong SGK. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vở ghi của mình.

Năm học 2018 - 2019

14

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 3 Tiết 5_Ngày dạy: 06/09/2018 Bài 5: ĐOẠN MẠCH SONG SONG I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Viết được CT tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm 2 điện trở mắc song song

1 1 1 = + .

Rtd R1 R2

- Mô tả được cách bố trí và tiến hành TN kiểm tra lại các hệ thức suy ra từ lí thuyết đối với đoạn mạch song song.

- Vận dụng tính được điện trở tương đương của đoạn mạch mắc song song gồm nhiều nhất ba điện trở thành phần.

2. Kỹ năng: - Kĩ năng thực hành sử dụng các dụng cụ đo điện: Vôn kế, ampekế - Kĩ năng bố trí, tiến hành lắp ráp TN, kĩ năng suy luận.

3. Thái độ: Nghiêm túc và tích cực trong học tập, hợp tác khi tiến hành TN. 4. Năng lực định hướng hoàn thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Năng lực hợp tác và giao tiếp.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực thực hành thí nghiệm, quan sát, sáng tạo.

II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án, dụng cụ thí nghiệm cho học sinh.

- Đối với mỗi nhóm HS: + 3 điện trở mẫu trong đó có 1 điện trở là điện trở tương đương của 2 điện trở kia. + 1 Ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A; 1 vônkế có GHĐ 6V và ĐCNN 0,1V. + 1 công tắc, 1 nguồn điện 6V, 9 đoạn dây dẫn mỗi đoạn dài khoảng 30cm. + Phiếu học tập.

2. Học sinh: SGK, dụng cụ học tập.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

5 phút

Năm học 2018 - 2019

15

GV: ………………….

Trường………….

Hình thành kiến thức

Hoạt động 2

CĐDĐ và HĐT đối với đoạn mạch song song.

12 phút

Điện trở tương đương của đoạn 18 phút mạch song song.

Luyện tập

Hoạt động 3

Hệ thống hóa kiến thức. Giải 8 phút bài tập.

Vận dụng Hướng dẫn về nhà 2 phút Tìm tòi mở Hoạt động 4 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu 1: Em hãy cho biết trong đoạn mạch gồm 2 đèn mắc song song CĐDĐ chạy qua mỗi đèn có mối liên hệ thế nào với CĐDĐ trong mạch chính?

Câu 2: Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch có mối liên hệ như thế nào với hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi đèn?

Câu 3: Em hãy cho biết với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song thì điện trở tương đương của đoạn mạch có bằng tổng các điện trở thành phần hay không? b. Gợi ý tổ chức hoạt ðộng: - Thống nhất cách chia nhóm và làm việc theo nhóm trong lớp.

- Gv đặt hai câu hỏi lệnh như trên, yêu cầu học sinh ghi nhiệm vụ chuyển giao vào vở, thực hiện nhiệm vụ được chuyển giao.

- HS ghi nhiệm vụ vào vở, độc lập suy nghĩ, ghi vào vở ý kiến của mình. sau đó một vài HS trình bày trước lớp. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung trình bày và vở ghi của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức *Hoạt động 2.1: Tìm hiểu CĐDĐ và HĐT đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song a. Mục tiêu hoạt động: Nội dung: - HS nhớ lại kiến thức lớp 7 để trả lời câu hỏi của GV. - Quan sát hình 5.1 để trả lời các câu hỏi và rút ra mối quan hệ giữa CĐDĐ chạy qua mỗi điện trở với điện trở đó. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: 1. Nhớ lại kiến thức lớp 7: - GV nhấn mạnh kiến thức cũ đã học về CĐDĐ và HĐT đối với đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp. Gọi HS lên bảng viết hệ thức.

Năm học 2018 - 2019

16

GV: ………………….

Trường………….

- HS lên bảng viết hệ thức: I = I1 + I2; U = U1= U2 2. Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song: - Y/c hs quan sát sơ đồ mạch điện H5.1 trả lời C1.

- Cá nhân HS quan sát trả lời.

- Hướng dẫn HS hoạt động nhóm: vận dụng kiến thức vừa học & hệ thức định luật Ôm để trả lời câu hỏi C2.

- HS trình bày kết quả thảo luận nhóm trước lớp.

- GV chuẩn hóa kiến thức. c) Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả thảo luận của các nhóm và nội dung vở ghi của HS. *Hoạt động 2.2: Tìm hiểu điện trở tương đương của đoạn mạch song song a. Mục tiêu hoạt động: Biết được trong đoạn mạch song song thì điện trở tương đương của đoạn mạch bằng tổng nghịch đảo các điện trở thành phần.

Nội dung: HS xác định được công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch song song thông qua chứng minh bằng lí thuyết và kiểm tra lại bằng thí nghiệm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: 1. Công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song - GV hướng dẫn và yêu cầu các nhóm thảo luận chứng minh công thức: 1 1 1 = + (4) Rtd R1 R2

- HS hoạt động nhóm thực hiện và trình bày kết quả thảo luận của nhóm.

- GV chuẩn hóa kiến thức.

- GV chuyển ý: Công thức (4) đã được chứng minh bằng lí thuyết để khẳng định công thức này chúng ta tiến hành TN kiểm tra.

3. Thí nghiệm kiểm tra: - GV hướng dẫn HS tiến hành thí nghiệm kiểm tra lại công thức (4).

- HS hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm và hoàn thành kết quả so sánh vào phiếu học tập.

4. Kết luận: - HS thảo luận rút ra kết luận về điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song.

- Một vài HS phát biểu kết luận.

- GV nhận xét và chuẩn hóa kiến thức.

- GV thông báo: Các thiết bị điện có thể mắc nối tiếp nhau khi chúng chịu được cùng 1 cường độ dòng điện. Giới thiệu khái niệm giá trị cường độ định mức. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả thảo luận của các nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài tập a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để chuẩn hóa kiến thức và vận dụng các kiến thức đã học để giải một số bài tập.

Năm học 2018 - 2019

17

GV: ………………….

Trường………….

Nội dung: Giao cho các nhóm thảo luận hoàn thành câu C4, C5. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV hướng dẫn HS thực hiện các câu hỏi được giao vào phiếu học tập.

- HS tiến hành thảo luận nhóm hoàn thành kết quả vào phiếu học tập.

- GV quan sát HS tự học, thảo luận, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ.

Ghi nhận kết quả làm việc của HS. Hướng dẫn các nhóm HS đánh giá lẫn nhau, GV hệ thống và chốt kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: - Em có nhận xét gì về điện trở tương đương của đoạn mạch song song với các điện trở thành phần ?

- Điện trở tương đương của đoạn mạch gồm ba điện trở mắc song song được tính theo công thức : 1/ Rtđ = 1/R1 + 1/R2 + 1/ R3 . b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu Hs về nhà trả lời 2 câu hỏi trên.

- Đọc phần " Có thể em chưa biết" trong SGK. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vào vở ghi của mình.

IV. Một số bài tập kiểm tra đánh giá: Bài tập 1: Cho mạch điện có sơ đồ như hình vẽ, trong đó R1=15Ω, R2=10Ω, vôn kế chỉ 12V. a. Tính điện trở tương đương của đoạn mạch. b. Tính số chỉ của các ampe kế.

Dự kiến: a. Điện trở tương đương của đoạn mạch là: RAB=R1R2 /R1+R2=15×10/15+10=6Ω b. Ta có: IAB=U/RAB=12/6=2A I1=U/R1=12/15=0,8A I2=U/R2=12/10=1,2A Vậy ampe kế ở mạch chính chỉ 2A, ampe kế 1 chỉ 0,8A, chỉ 1,2A. Năm học 2018 - 2019

18

GV: ………………….

Trường………….

Bài tập 2: Cho mạch điện có sơ đồ như hình vẽ, vôn kế chỉ 36V, ampe kế chỉ 3A, R1=30Ω. a. Tính điện trở R2. b. Tính số chỉ của các ampe kế A1 và A2.

Trả lời: Ta có:

Thay số ta được R2 = 20Ω

Số chỉ của ampe kế 1 là: Số chỉ của ampe kế 2 là:

Năm học 2018 - 2019

19

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 3 Tiết 6_Ngày dạy: 07/09/2018 Bài 6: BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Vận dụng được định luật Ohm cho đoạn mạch mắc nối tiếp, mắc song song, đoạn mạch vừa mắc nối tiếp vừa mắc song song gồm nhiều nhất ba điện trở thành phần.

2. Kĩ năng: - Giải bài tập vật lý theo đúng các bước giải.

- Rèn luyện kĩ năng phân tích, so sánh, tổng hợp, thông tin.

- Sử dụng đúng các thuật ngữ.

3. Thái độ: Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực sáng tạo.

II. Chuẩn bị: - GV: SGK, SBT, phiếu học tập.

- HS: Chuẩn bị bài ở nhà.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Đặt vấn đề vào bài.

2 phút Hình thành Hoạt động 2 Ôn lại kiến thức về CĐDĐ và 7 phút kiến thức HĐT đối với đoạn mạch mắc nối tiếp và song song.

Luyện tập Hoạt động 3 Giải bài tập.

34 phút Vận dụng Hướng dẫn về nhà 2 phút Tìm tòi mở Hoạt động 4 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt vấn đề vào bài.

Nội dung: Các em đã học về CĐDĐ và HĐT đối với đoạn mạch mắc nối tiếp và song song hai điện trở. Vậy để củng cố hơn nữa những kiến thức mà các em đã học, chúng ta cùng nhau làm các bài tập sau đây.

Năm học 2018 - 2019

20

GV: ………………….

Trường…………. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Nêu yêu cầu đối với tiết học về sách, vở, đồ dùng học tập.

- Thống nhất cách chia nhóm và làm việc theo nhóm trong lớp.

- Gv đặt vấn đề vào tiết bài tập. c. Sản phẩm hoạt động: Lắng nghe và ghi nội dung.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS nhớ lại và khắc sâu cho HS những kiến thức quan trong liên quan đến định luật Ôm; CĐDĐ, HĐT đối với đoạn mạch mắc nối tiếp và song song hai điện trở. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV treo bảng phụ có ghi các câu hỏi, yêu cầu HS lần lượt trả lời. ? Phát biểu và viết hệ thức của định luật Ôm. ? Vẽ sơ đồ mạch điện gồm 2 địên trở mắc nối tiếp. Nêu đặc điểm của CĐDĐ và HĐT của đoạn mạch này. Viết công thức tính Rtđ. ? Vẽ sơ đồ mạch điện gồm 2 địên trở mắc song song. Nêu đặc điểm của CĐDĐ và HĐT của đoạn mạch này. Viết công thức tính Rtđ. ? Các bước cơ bản để giải một bài tập vật lí.

- HS đại diện cho các lần lượt trả lời.

- GV nhận xét và khen thưởng cho nhóm HS trả lời đúng. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 3: Bài tập vận dụng định luật ôm a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để thực hiện các bài tập trong SGK. Nội dung: Giao cho các nhóm thảo luận hoàn thành bài 1, bài 2, bài 3 (trang 17,18 SGK). b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV hướng dẫn HS thực hiện các bài tập được giao vào phiếu học tập.

- HS tiến hành thảo luận nhóm hoàn thành kết quả vào phiếu học tập.

- GV quan sát HS tự học, thảo luận, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ.

- GV yêu cầu đại diện các nhóm lần lượt lên trình bày kết quả thảo luận.

- HS trình bày kết quả: BÀI 1: Tóm tắt: Giải: R1 = 5 Ω a. Điện trở tương đương của đoạn mạch: UAB = 6V U IAB = 0,5A Rtñ = AB = 12 Ω I AB a. Rtđ = ? b. Điện trở R2 : b. R2 = ?

Từ Rtñ = R1 + R2 => R2 = Rtñ - R1 = 12 – 5 = 7 Ω BÀI 2: Tóm tắt: Năm học 2018 - 2019

21

GV: ………………….

Trường………….

R1= 10 Ω I1 = 1,2A IAB = 1,8A a. UAB = ? b. R2 = ?

Giải a. Hiệu điện thế 2 đầu R1 : U1= I1.R1 = 12V Hiệu điện thế 2 đầu đoạn mạch: Vì R1 // R2 => UAB = U1= U2 = 12V. b. Cường độdòng điện qua R2 Ta có: IAB = I1+ I2 => I2 = IAB – I1 = 1,8 –1,2= 0,6A. Điện trở R2 : R2 =

BÀI 3: Tóm tắt R1 =15 Ω R2 = R3 = 30 Ω UAB= 12V a. RAB= ? b. I1 = ?

I2 = ?

I3 = ?

U 2 12 = 20 Ω = I 2 0,6

Giải: a. Điện trở ñoạn MB : RMB =

R2 .R3 = 15 Ω R2 + R3

Điện trở ñoạn AB: RAB= R1+ RMBRAB= R1+ RMB = 15+15 =30 Ω b. - Cường ñộ dòng ñiện chạy qua ñoạn AB: I AB =

U AB = 0,4A R AB

=> I1= IMB = IAB = 0,4A.

- Hiệu ñiện thế 2 ñầu R2, R3.

U2 = U3 = UMB =IMB. RMB= 6V U

Vi R = R => I = I = = 0.2A. - Gv cho các nhóm nhận xét bài làm của nhau và khen thưởng nhóm làm tốt. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Chọn các câu hỏi và bài tập để học sinh tự tìm hiểu ở ngoài lớp học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Yêu cầu Hs về nhà làm một số bài tập trong sách bài tập. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vở ghi của mình.

Năm học 2018 - 2019

22

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 4 Tiết 7_ Ngày dạy: 12/09/2018 Bài 7: SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO CHIỀU DÀI DÂY DẪN I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nêu được mối quan hệ giữa điện trở với chiều dài dây dẫn.

- Phát biểu và viết được công thức tính điện trở của dây dẫn theo chiều dài.

2. Kĩ năng: - Mắc mạch điện và sử dụng dụng cụ đo để đo điện trở của dây dẫn.

- Vận dụng được mối quan hệ với chiều dài để giải thích một số hiện tượng thực tế liên quan đến điện trở của dây dẫn.

3. Thái độ: Có ý thức học tập, yêu thích bộ môn.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực nghiệm.

II. Chuẩn bị : - GV: SGK, giáo án, dụng cụ thí nghiệm cho học sinh. Đối với mỗi nhóm học sinh cần: + 1 nguồn điện 3V, 1 công tắc, 8 đoạn dây nối. + 1 Ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A ;1 vôn kế có GHĐ 12V và ĐCNN 0,1V. + 3 dây điện trở cùng S, cùng vật liệu : 1 dây dài l, 1 dây dài 2l ,1 dây dài 3l. + Kẻ sẵn bảng 1 trang 20 trong SGK vào bảng phụ ở mỗi nhóm.

- HS: Đọc bài trước, dụng cụ học tập.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề về sự 5 phút phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn.

Hình thành kiến thức

Hoạt động 2

Năm học 2018 - 2019

Tìm hiểu về công dụng của dây 6 phút dẫn và các loại d/dẫn thường được sử dụng.

23

GV: ………………….

Trường………….

Tìm hiểu điện trở của dây dẫn 9 phút phụ thuộc vào những yếu tố nào ?

Xác định sự thuộc của điện trở 10 phút vào chiều dài dây dẫn.

Hoạt động 3

Hệ thống hóa kiến thức. Giải 13 phút bài tập.

Vận dụng Hoạt động 4 Hướng dẫn về nhà 2 phút 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Dây dẫn điện thường được làm bằng những vật liệu gì? Có kích thước ra sao?

Câu hỏi 2: Vậy điện trở của các dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào và phụ thuộc như thế nào vào các yếu tố đó? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV đặt vấn đề trên cơ sở thực tế yêu cầu hs trả lời .

HS: Thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo trước lớp về sảm phẩm đã được hoàn thành.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu hoạt động: - Học sinh biết được các dây dẫn có sự khác nhau về chiều dài , tiết diện , kích thứơc .

- Biết được điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài của dây .

- Biết cách bố trí và tiến hành TN để rút ra nhận xét về mối quan hệ giữa R và l b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Hoạt động 2.1: Tìm hiểu về công dụng của dây dẫn và các loại d/dẫn thường được sử dụng - Nêu các câu hỏi gợi ý sau : + Dây dẫn được dùng để làm gì ? ( Để cho dòng điện chạy qua ) + Quan sát thấy dây dẫn ở đâu xung quanh ta ? (ở mạng điện trong gia đình, trong các thiết bị điện như trong bóng đèn, quạt điện, ti vi, nồi cơm điện ... dây dẫn của mạng điện quốc gia) - Đề nghị HS, bằng vốn hiểu biết của mình nêu tên các vật liệu có thể được dùng để làm dây dẫn ( thường làm bằng đồng, có khi bằng nhôm , bằng hợp kim; dây tóc bóng đèn làm bằng vonfam, dây nung của bếp điện, của nồi cơm điện làm bằng hợp kim ... ) - Các nhóm HS dựa trên hiểu biết và kinh nghiệm sẵn có thảo luận về các vấn đề trên, báo cáo trước lớp, nhận xét, bổ sung.

Luyện tập

Năm học 2018 - 2019

24

GV: ………………….

Trường………….

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào?

- Đề nghị HS quan sát hình 7.1 SGK hoặc cho HS quan sát trực tiếp các đoạn hay cuộn dây dẫn đã chuẩn bị ở mỗi nhóm - Yêu cầu HS dự đoán xem điện trở của các dây dẫn này có như nhau hay không ? Nếu không thì những yếu tố nào có thể ảnh hưởng tới điện trở của dây ?

- Nêu câu hỏi: Để xác định sự phụ thuộc của điện trở vào một trong các yếu tố thì phải làm như thế nào ?

- Có thể gợi ý cho HS nhớ lại trường hợp khi tìm hiểu sự phụ thuộc của tốc độ bay hơi của một chất lỏng vào một trong các yếu tố là: Nhiệt độ, diện tích mặt thoáng và gió thì các em đã làm như thế nào?

- HS quan sát các đoạn dây dẫn khác nhau và nêu được các nhận xét và dự đoán : Các đoạn dây dẫn này khác nhau ở những yếu tố nào, điện trở của các dây dẫn này liệu có như nhau hay không, những yếu tố nào của dây dẫn ảnh hưởng tới điên trở của dây, thảo luận tìm câu trả lời đối với các câu hỏi mà GV nêu ra.

Hoạt động 2.3: Xác định sự thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn - Đề nghị từng nhóm HS nêu dự đoán theo yêu cầu của C1 và ghi lên bảng các dự đoán đó.

- Yêu cầu HS làm TN kiểm tra theo nhóm như các bước đã nêu ở SGK - Theo dõi, kiểm tra và giúp đỡ các nhóm tiến hành TN, kiểm tra việc mắc mạch điện. Đọc và ghi kết quả đo vào bảng1 trong từng lần TN - Sau khi tất cả hoặc đa số các nhóm HS hoàn thành bảng 1, yêu cầu mỗi nhóm đối chiếu kết quả thu được với dự đoán đã nêu.

- Đề nghị một vài HS đại diện các nhóm, nêu kết luận về sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào chiều dài dây. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài tập a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để thực hiện các bài tập trong SGK. Nội dung: Các bài tập vận dụng từ C2 đến C4 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Yêu cầu học sinh làm các bài tập vận dụng từ C2 đến C4 SGK .

- Có thể gợi ý cho HS trả lời C2 như sau: Trong 2 trường hợp mắc bóng đèn bằng dây dẫn ngắn và bằng dây dẫn dài thì trong trường hợp nào đoạn mạch có điện trở lớn hơn và lúc đó CĐDĐ chạy qua bóng đèn sẽ thế nào?

- Có thể gợi ý cho HS như sau : Trước hết áp dụng định luật Ôm để tính điện trở của dây, sau đó vận dụng kết luận đã rút ra, tính chiều dài của dây.

- GV quan sát HS tự học, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ.

- GV yêu cầu HS lần lượt lên trình bày kết quả.

- HS trình bày kết quả.

Năm học 2018 - 2019

25

GV: ………………….

Trường…………. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Chọn các câu hỏi và bài tập để học sinh tự tìm hiểu ở ngoài lớp học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Yêu cầu Hs về nhà làm một số bài tập: - Hệ thống đường dây tải điện 500kv của nước ta từ Hòa Bình tới trạm phú Lâm ( Thành phố Hò Chí Minh ) dài 1530km , gồm 3 đường dây tải , mỗi đường dây tải này lại gồm bốn dây được liên kết với nhau bằng các khung kim loại mn .

Nếu biết 1km của mỗi dây này có điện trở 0,085 Ω thì có thể tính được điện trở của một dây này từ Hòa Bình tới Phú Lâm là 130 Ω .Em tính lại xem có đúng không?

- Hoàn thành C4 nếu chưa xong và làm các bài tập 7.1 7.4 trong SBT. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vở ghi của mình.

Năm học 2018 - 2019

26

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 4 Tiết 8_ Ngày dạy: 13/09/2018 BÀI 8: SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO TIẾT DIỆN DÂY DẪN I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nêu được mối quan hệ giữa điện trở với tiết diện dây dẫn.

- Xác định được bằng thí nghiệm mối quan hệ giữa điện trở của dây dẫn với tiết điện dây dẫn.

- Vận dụng sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn của dây dẫn vào tiết diện của dây dẫn để giải thích được một số hiện tượng thực tế liên quan đến điện trở của dây dẫn.

2. Kĩ năng: Mắc mạch điện và sử dụng dụng cụ đo để đo điện trở của dây dẫn.

3. Thái độ: Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực nghiệm.

II. Chuẩn bị: * Tài liệu tham khảo: chuẩn KTKN. - GV: SGK, giáo án, dụng cụ thí nghiệm cho học sinh, các loại dây dẫn. Đối với mỗi nhóm học sinh cần: + 1 nguồn điện 6V, 1 công tắc, 7 đoạn dây nối. + 1 Ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A; 1 vôn kế có GHĐ 12V và ĐCNN 0,1V. + 2 dây điện trở cùng chiều dài, cùng vật liệu nhưng có tiết diện khác nhau.

- HS: Đọc bài trước, dụng cụ học tập.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề về sự 5 phút phụ thuộc của điện trở vào tiết diện dây dẫn.

Năm học 2018 - 2019

27

GV: ………………….

Trường………….

Hình thành Hoạt động 2 kiến thức

Dự đoán sự phụ thuộc của điện 13 phút trở vào tiết diện dây dẫn.

Thí nghiệm kiểm tra sự thuộc 15 phút của điện trở vào tiết diện dây dẫn.

Luyện tập Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức. Giải 10 phút bài tập.

Vận dụng Hoạt động 4 Hướng dẫn về nhà 2 phút 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Các dây dẫn có thể được làm từ cùng một vật liệu, chẳng hạn bằng đồng, bằng nhôm, nhưng có tiết diện khác nhau. GV cho các nhóm HS quan sát một số dây dẫn mà GV đã chuẩn bị. GV đặt câu hỏi: Câu hỏi 1: Em hãy phân loại và cho biết dây dẫn nào có cùng tiết diện?

Câu hỏi 2: Có dây tiết diện nhỏ, có dây tiết diện lớn. Nếu các dây này có cùng chiều dài thì điện trở của chúng phụ thuộc vào tiết diện như thế nào? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV đặt vấn đề trên cơ sở thực tế yêu cầu hs trả lời.

HS: Thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo trước lớp về kết quả thảo luận.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu hoạt động: - Học sinh biết được các dây dẫn có sự khác nhau về tiết diện.

- Biết được điện trở của dây dẫn tỉ lệ nghịch với tiết diện của dây .

- Biết cách bố trí và tiến hành TN để rút ra nhận xét về mối quan hệ giữa điện trở của dây dẫn với tiết diện dây b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Hoạt động 2.1: Dự đoán sự phụ thuộc của điện trở vào tiết diện dây dẫn.

(12 phút) ? Để xét sự phụ thuộc của R dây dẫn vào S thì làm TN với các dây dẫn ntn?

(Chọn các dây dẫn cùng l, vật liệu nhưng có S là S, 2S, 3S…) - Đề nghị Hs tìm hiểu mạch điện h8.1 sgk và thảo luận nhóm thực hiện trả lời C1.

- HS thảo luận nhóm hoàn thành C1.

- Đề nghị từng nhóm HS nêu dự đoán theo yêu cầu của C2 và ghi lên bảng các dự đoán đó.

- Thảo luận nhóm hoàn thành dự đoán C2.

Hoạt động 2.2: Thí nghiệm kiểm tra sự thuộc của điện trở vào tiết diện dây dẫn. (15 phút) Năm học 2018 - 2019

28

GV: ………………….

Trường………….

- Yêu cầu HS làm TN kiểm tra theo nhóm như các bước đã nêu ở SGK. - Theo dõi, kiểm tra và giúp đỡ các nhóm tiến hành TN, kiểm tra việc mắc mạch điện. Đọc và ghi kết quả đo vào bảng 1 trong từng lần TN. - Sau khi tất cả hoặc đa số các nhóm HS hoàn thành bảng 1, yêu cầu mỗi nhóm tính tỉ số :

2

S2 d 2 = S1 d12

so sánh với tỉ số

R1 R2

từ kết quả TN của mỗi nhóm. Đối

chiếu với dự đoán rút ra KL. - Đề nghị một vài HS đại diện các nhóm, nêu kết luận về sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào chiều dài dây. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài tập (10 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để thực hiện các bài tập trong SGK. Nội dung: Các bài tập vận dụng từ C2 đến C4 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu học sinh làm các bài tập vận dụng C3 , C4 SGK .

- GV quan sát HS tự học, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ.

- GV yêu cầu HS lần lượt lên trình bày kết quả.

- HS trình bày kết quả. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà (3 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Chọn các câu hỏi và bài tập để học sinh tự tìm hiểu ở ngoài lớp học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu Hs về nhà làm một số bài tập: 8.1 8.4 trong SBT. - Đọc thêm phần “có thể em chưa biết” và xem trước bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vở ghi của mình.

Năm học 2018 - 2019

29

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 5 Tiết 9_ Ngày dạy: 20/09/2018 (dạy bù) BÀI 8: SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO VẬT LIỆU LÀM DÂY DẪN I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nêu được mối quan hệ giữa điện trở của dây dẫn với vật liệu làm dây dẫn.

- Xác định được bằng thí nghiệm mối quan hệ giữa điện trở của dây dẫn với vật liệu làm dây dẫn.

- Nêu được mối quan hệ giữa điện trở với độ dài, tiết diện và vật liệu làm dây dẫn.

- Nêu được các vật liệu khác nhau thì có điện trở suất khác nhau.

- Vận dụng được công thức R = ρ

l để giải thích được một số hiện tượng thực S

tế liên quan đến điện trở của dây dẫn.

2. Kĩ năng: - Mắc mạch điện và sử dụng dụng cụ đo để đo điện trở của dây dẫn.

- Sử dụng bảng điện trở suất của một số chất.

3. Thái độ: Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực nghiệm.

II. Chuẩn bị: * Tài liệu tham khảo: chuẩn KTKN. - GV: SGK, giáo án, dụng cụ thí nghiệm cho học sinh.

Mỗi nhóm: Nguồn điện 4,5V, 1công tắc, 7 đoạn dây nối dài 30cm, 1 Ampe kế có GHĐ1,5A và ĐCNN 0,1A. 1 Vôn kế có GHĐ 10V và ĐCNN 0,1V. 1 cuộn dây bằng Inox có tiết diện S=0,1mm2, chiều dài l =2m. 1 cuộn dây bằng nikêlin có tiết diện S=0,1mm2, chiều dài l =2m; 1 cuộn dây bằng nicrôm có tiết diện S=0,1mm2, chiều dài l =2m.

Cả lớp: Tranh phóng to bảng điện trở suất của một số chất; Kẻ sẵn bảng 2 trang 26 trong SGK vào bảng phụ.

- HS: Đọc bài trước, dụng cụ học tập.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Năm học 2018 - 2019

30

GV: ………………….

Trường………….

Các bước Khởi động

Hình thành kiến thức

Luyện tập

Hoạt động

Thời lượng dự kiến

Tên hoạt động

Tạo tình huống có vấn đề về sự Hoạt động 1 phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn.

Tìm hiểu sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn.

Hoạt động 2 Tìm hiểu về điện trở suất.

Xây dựng công thức tính điên trở.

Hệ thống hóa kiến thức. Giải Hoạt động 3 bài tập.

Hoạt động 4 Giải bài tập Hướng dẫn về nhà Hoạt động 5

3 phút 12 phút 6 phút 7 phút 5 phút

Vận dụng 4 phút Tìm tòi mở 3 phút rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: * Kiểm tra bài cũ (5 phút): GV nêu câu hỏi: HS1: R của các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ cùng 1vật liệu phụ thuộc ntn vào S dây? Làm bài tập C5.

Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: GV đặt câu hỏi: Câu hỏi 1: Qua 2 bài học trước ta đã biết điện trở của 1 dây dẫn phụ thuộc vào các yếu tố nào ? Phụ thuộc như thế nào?

Câu hỏi 2: Muốn kiểm tra sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn ta phải tiến hành TN ra sao? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV đặt vấn đề trên cơ sở thực tế yêu cầu hs trả lời.

HS: Thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo trước lớp về kết quả thảo luận.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn a. Mục tiêu hoạt động: - Nêu được mối quan hệ giữa điện trở của dây dẫn với vật liệu làm dây dẫn.

- Xác định được bằng thí nghiệm mối quan hệ giữa điện trở của dây dẫn với vật liệu làm dây dẫn. b. Gợi ý tổ chức hoạt động:

Năm học 2018 - 2019

31

GV: ………………….

Trường………….

- Cho HS quan sát các đoạn dây dẫn có cùng chiều dài, cùng tiết diện nhưng làm bằng các vật liệu khác nhau. Đề nghị 1-2 HS trả lời C1.

- Gọi 1 HS trả lời cho các HS khác nhận xét.

Yc HS hoạt động nhóm làm các nội dung ở mục I.1 sgk. + Gọi đại diện 1 nhóm lên vẽ sơ đồ mạch điện, 1 nhóm lập bảng ghi kết quả đo. + Cho các nhóm thảo luận các bước tiến hành thí nghiệm.

Yc các nhóm tiến hành TN theo các bước đã nêu.

- Đề nghị các nhóm HS nêu nhận xét và rút ra kết luận qua kết quả TN. c. Sản phẩm: Nội dung báo cáo và vở ghi của HS. * Dự kiến: - Nhận xét : R của các dây dẫn này khác nhau - Kết luận : R của dây dẫn phụ thuộc vào vât liệu làm dây.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu về điện trở suất a. Mục tiêu hoạt động: - Biết được định nghĩa, kí hiệu, đơn vị điện trở suất.

- Nêu được các vật liệu khác nhau thì có điện trở suất khác nhau. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS đọc thông tin mục I trả lời câu hỏi : + Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn được đặc trưng bằng đại lượng nào ? + Điện trở suất của một vật hay một chất là gì ? + Kí hiệu của điện trở suất. + Đơn vị điện trở suất.

- Treo bảng điện trở suất của 1 số chất ở 200C. Gọi HS tra bảng để xác định điện trở suất của một số chất và giải thích ý nghĩa con số.

- Yêu cầu cá nhân HS hoàn thành C2.

- Gọi HS trình bày C2 theo gợi ý sau: + Điện trở suất của constantan là bao nhiêu ? ý nghĩa con số đó ? + Dựa vào mối quan hệ giữa R và tiết diện của dây tính điện trở của dây constantan trong C2. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: Đại lượng đặc trưng cho sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn.

- ĐN: SGK - Kí hiệu: ρ (đọc là rô) - Đơn vị: Ω .m (đọc là ôm mét) - Bảng điện trở suất Điện trở suất của vật liệu càng nhỏ thì vật liệu đó d/điện càng tốt +C2: Đoạn dây constantan có chiều dài 1m, tiết diện 1mm2 =10-6m2 , có điện trở là 0,5.

Năm học 2018 - 2019

32

GV: ………………….

Trường………….

Hoạt động 2.3: Xây dựng công thức tính điện trở a. Mục tiêu hoạt động: - Xây dựng được công thức tính điện trở của dây dẫn.

- Nêu được mối quan hệ giữa điện trở với độ dài, tiết diện và vật liệu làm dây dẫn. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Hướng dẫn HS trả lời C3. Yêu cầu thực hiện theo các bước hoàn thành bảng 2 rút ra công thức tính R. - Yêu cầu HS ghi công thức tính R và giải thích ý nghĩa các kí hiệu đơn vị của từng đại lượng trong công thức vào vở.

- Cá nhân HS hoàn thành bảng 2 theo các bước hướng dẫn trong SGK, rút ra công thức tính điện trở của dây dẫn và nêu đơn vị đo các đại lượng có trong công thức. c. Sản phẩm: Nội dung báo cáo và vở ghi của HS. * Dự kiến: l ] S ρ : Điện trở suất( Ω .m)

[ R =ρ

l : Chiều dài d/dẫn (m) S :Tiết diện d/dẫn (m2) Kết luận: Điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài l của dây dẫn tỉ lệ nghịch với tiết diện S của dây dẫn và phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn.

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài tập a. Mục tiêu hoạt động: Hoạt động cá nhân vận dụng được công thức R = ρ

l S

để giải thích được một số hiện tượng thực tế liên quan đến điện trở của dây dẫn và thực hiện các bài tập trong SGK. Nội dung: Các bài tập vận dụng từ C4 đến C6 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Đề nghị từng HS làm C4 đến C6 có thể gợi ý cho HS như sau : - CT tính tiết diện tròn của dây dẫn theo đường kính d là S = π r2 = π d2/4 - Đổi đơn vị 1mm2 =10-6m2 - Tính toán với luỹ thừa của 10.

- GV quan sát HS tự học, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ.

- GV yêu cầu HS lần lượt lên trình bày kết quả.

- HS trình bày kết quả. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: C4/ Tiết diện của dây : S= π d = 3 ,14 . 1 = 0 , 785 mm 2

4

2

2

4

Năm học 2018 - 2019

33

GV: ………………….

Trường…………. Điện trở của dây: R =ρ l = 1, 7 . 10 . −8

S

4 0 , 785 . 10

−6

= 0,078 Ω C5 / Điện trở của dây nhôm: R =ρ l S

=

2 ,8 . 10 − 8 .

2 = 0 , 056 Ω 1 . 10 − 6

+ Điện trở dây Nikêlin: −6 R= 4 ρ2l = 4.0,4.10 −.83 2 =25,5 Ω

3,14.(0,2.10 )

πd

+ Điện trở dây đồng: R =ρ l = 3 , 4 Ω S

C6/ Chiều dài dây tóc: l=

R.S

ρ

=

25.3,14.10 −10 = 0,1428m ≈ 14,3cm 5,5.10 −8

Hoạt động 4: Vận dụng a. Mục tiêu: HS vận dụng được công thức R = ρ

l để giải thích được một số S

hiện tượng thực tế liên quan đến điện trở của dây dẫn. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV nêu vấn đề như sau: Hai gia đình mắc đường dây dẫn điện sinh hoạt trong nhà. Gia đình thứ nhất dùng dây dẫn bằng đồng, có đường kính 0,004m, có tổng chiều dài 200m; gia đình thứ hai dùng dây dẫn bằng nhôm, có đường kính 0,002m, có tổng chiều dài 300m. Tính điện trở của dây dẫn trong hai gia đình trên.

Theo em, nên mắc hệ thống điện trong gia đình bằng dây dẫn đồng hay nhôm? Vì sao?

- Yêu cầu HS trao đổi theo cặp đôi vấn đề trong 3 phút.

- HS ghi nhận nhiệm vụ, thực hiện trao đổi theo bàn, sau đó đại diện báo cáo kết quả trao đổi. Các cặp đôi khác nhận xét. GV chuẩn hóa kiến thức. c. Sản phẩm: Nội dung báo cáo và vở ghi của HS. Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng kiến thức a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Chọn các câu hỏi và bài tập để học sinh tự tìm hiểu ở ngoài lớp học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV thông báo: + Điện trở của dây dẫn là nguyên nhân làm tỏa nhiệt trên dây. Nhiệt lượng tỏa ra trên dây dẫn là nhiệt vô ích, làm hao phí điện năng. + Mỗi dây dẫn làm bằng một chất xác định chỉ chịu được một cường độ dòng điện xác định. Nếu sử dụng dây dẫn không đúng cường độ dòng điện cho phép có

Năm học 2018 - 2019

34

GV: ………………….

Trường…………. thể làm dây dẫn nóng chảy, gây ra hỏa hoạn và những hậu quả môi trường nghiêm trọng.

- Biện pháp: Để tiết kiệm năng lượng, cần sử dụng dây dẫn có điện trở suất nhỏ. Ngày nay, người ta đã phát hiện ra một số chất có tính chất đặc biệt, khi giảm nhiệt độ của chất thì điện trở suất của chúng giảm về giá trị bằng không (siêu dẫn).

Nhưng hiện nay việc ứng dụng vật liệu siêu dẫn vào trtong thực tiễn còn gặp nhiều khó khăn, chủ yếu do các vật liệu đó chỉ là siêu dẫn khi nhiệt độ rất thấp (dưới 0oC rất nhiều).

Bài tập nâng cao dành cho HS khá giõi .

Hai dây dẫn đồng và nhôm cùng chiều dài có tiết diện lầm lượt là : 1,7mm2 và 1,4mm2 người ta mắc lần lượt 2 dây vào 2 điểm A, B có HĐT 12V thì Iđ>Inh là 0,2A. a) Iđ=?, Inh=? b) Rđ=?, Rnh=?

Biết điện trở suất của đồng và nhôm lần lượt là ρ 1=1,7.10-8 Ω .m , ρ 2=2,8.108 Ω .m - Yêu cầu Hs về nhà làm một số bài tập trong SBT. - Đọc thêm phần “có thể em chưa biết” và xem trước bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vào vở ghi của mình.

Năm học 2018 - 2019

35

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 5 Tiết 10_ Ngày dạy: 20/09/2018 Bài 10: BIẾN TRỞ – ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nhận biết được các loại biến trở.

- Giải thích được nguyên tắc hoạt động của biến trở con chạy.

2. Kĩ năng: Sử dụng được biến trở con chạy để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.

3. Thái độ: Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực nghiệm.

II. Chuẩn bị: - GV: SGK, giáo án. Đối với mỗi nhóm học sinh cần: + 1 biến trở con chạy. + 1 nguồn điện 3V , 1 công tắc, 7 dây nối + 1 bóng đèn 2,5W – 1W. + 3 điện trở kĩ thuật có ghi trị số, 3 điện trở kĩ thuật có các vòng màu.

- HS: Đọc bài trước, dụng cụ học tập.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

7 phút Hình thành Hoạt động 2 Tìm hiểu về biến trở.

22 phút kiến thức Tìm hiểu các biến trở dùng 8 phút Luyện tập

Hoạt động 3

trong kĩ thuật.

Hệ thống hóa kiến thức. Giải 6 phút bài tập.

Vận dụng Hoạt động 4 Tìm tòi mở Hướng dẫn về nhà.

Hoạt động 5 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (7 phút) Năm học 2018 - 2019

36

2 phút

GV: ………………….

Trường…………. a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Muốn thay đổi cường độ dòng điện có những cách nào? (Thay đổi U hoặc R) Câu hỏi 2: Muốn thay đổi mức độ hoạt động mạnh yếu của các dụng cụ điện phải làm như thế nào? (Thay đổi I chạy qua dụng cụ đó).

Câu hỏi 3: Vậy để làm thay đổi cường độ dòng điện chạy qua các dụng cụ điện người ta đã làm như thế nào? Tìm hiểu bài mới. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV đặt vấn đề trên cơ sở các kiến thức đã học yêu cầu hs trả lời .

HS: Thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo trước lớp về kết quả thảo luận.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu về biến trở (22 phút) a. Mục tiêu hoạt động: - Nhận biết được các loại biến trở.

- Giải thích được nguyên tắc hoạt động của biến trở con chạy.

- Biết sử dụng biến trở con chạy để điều chỉnh cường độ dòng điện. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở: - Yêu cầu HS quan sát hình 10.1 SGK cho biết: Có những loại biến trở nào?

- Quan sát hình 10.1 nhận dạng 3 loại biến trở: biến trở con chạy, biến trở tay quay, biến trở than.

- Y/C các nhóm HS quan sát biến trở con chạy, biến trở than, kết hợp quan sát hình 10.1 SGK, đọc thông tin trong C2,C3 để tìm hiểu cấu tạo của các biến trở và trả lời câu C2, C3.

- HS thảo luận, GV theo dõi hướng dẫn thêm cho HS. GV gọi đại diện nhóm trả lời.

- Đại diện trả lời: C2/ Không. Vì khi đó nếu dịch chuyển con chạy dòng điện vẫn chạy qua toàn bộ cuộn dây.

C3/ Có. Vì khi đó biến trở làm thay đổi chiều dài phần cuộn dây có dòng điện chạy qua.

- Gv nhận xét trả lời của HS và khen thưởng nhóm hoàn thành tốt.

- Y/c cá nhân hs trả lời C4.

- HS quan sát và mô tả hoạt động các biến trở trong hình 10.2.

- Gv nhận xét, nhấn mạnh cấu tạo và hoạt động của biến trở.

2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện: - Gv hướng dẫn hs thảo luận nhóm hoàn thành câu C5, C6.

- Lắng nghe hướng dẫn và thực hiện yêu cầu của câu C5, C6 vào phiếu học tập.

Năm học 2018 - 2019

37

GV: ………………….

Trường………….

- Sau khi các nhóm dán kết quả của mình trên bảng, GV tiến hành nhận xét và khen thưởng nhóm làm tốt.

Dự kiến kết quả + Sơ đồ:

+ Dịch chuyển con chạy từ N→ A. Đèn sáng hơn vì chiều dài phần cuộn dây có dòng điện chạy qua giảm, R của biến trở giảm. I dòng điện tăng lên làm đèn sáng hơn. + Đèn sáng mạnh nhất khi con chạy ở vị trí A vì lúc đó chiều dài phần cuộn dây có dòng điện chạy qua là ngắn nhất.

3. Kết luận: - GV đặt câu hỏi chốt lại nội dung biến trở: Biến trở là gì? Dùng làm gì?

- Cá nhân hs trả lời câu hỏi GV: Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số. Được dùng để điểu chỉnh I chạy trong mạch. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: I. Biến trở: 1/ Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở: - Biến trở con chạy là một cuộn dây dẫn bằng hợp kim có điện trở suất lớn, được quấn đều đặn dọc theo một lõi sắt bằng sứ.

- Mắc biến trở xen vào đoạn mạch, một đầu đoạn mạch nối với một đầu cố định của biến trở, đầu kia của đoạn mạch nối với con chạy C. Khi dịch chuyển con chạy C sẽ làm thay đổi số vòng dây và do đó thay đổi điện trở của biến trở có dòng điện chạy qua. Do đó, cường độ dòng điện trong mạch sẽ thay đổi.

2/ Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.

3/ Kết luận.

Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng điện.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu các biến trở dùng trong kĩ thuật (8 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Hs biết được các điện trở dùng trong kĩ thuật. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV hướng dẫn chung cả lớp trả lời C7.

- HS trả lời: Điện trở dùng trong kĩ thuật được chế tạo bằng một lớp kim loại mỏng nên tiết diện S nhỏ và điện trở R lớn.

- Y/c HS quan sát các điện trở kĩ thuật trong nhóm mình, kết hợp với câu C8 nhận dạng hai cách ghi trị số các điện trở dùng trong kĩ thuật.

Năm học 2018 - 2019

38

GV: ………………….

Trường…………. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Luyện tập (6 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để thực hiện các bài tập trong SGK. Nội dung: Các bài tập vận dụng C9, C10 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu học sinh làm các bài tập vận dụng C9, C10 SGK .

- GV quan sát HS tự học, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ.

- GV yêu cầu HS lần lượt lên trình bày kết quả.

- HS trình bày kết quả. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: III. Vận dụng: C9/ Từng Hs xác định trị số R trên các biến trở C10/ Chiều dài dây hợp kim: l=

R.S

ρ

=

20.0,5.10 −6 =9,091m.

1,1.10 −6

Số vòng dây của biến trở: l 9 , 091 N = = = 145 vòng π .d

2 ,14 . 0 , 02

Hoạt động 4: Vận dụng Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà (2 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Hãy tìm hiểu vì sao constantan thường được dùng để chế tạo các điện trở mẫu. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu Hs về nhà tìm hiểu thông qua sách báo, mạng internet trả lời câu hỏi trên và làm một số bài tập trong SBT. - Đọc thêm phần “có thể em chưa biết” và xem trước bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung vở ghi của HS.

Năm học 2018 - 2019

39

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 6 Tiết 11_ Ngày dạy: 26/09/2018 Bài 11: BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM VÀ CÔNG THỨC TÍNH ĐIỆN TRỞ CỦA DÂY DẪN

I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Vận dụng định luật Ôm và công thức tính điện trở của dây dẫn để tính được các đại lượng có liên quan đối với đoạn mạch là 3 điện trở mắc nối tiếp, song song hoặc hỗn hợp.

2. Kĩ năng: - Phân tích tổng hợp kiến thức.

- Giải bài tập theo đúng các bước giải.

3. Thái độ: Trung thực, tự trọng, chí công vô tư, tự lập tự tin, tự chủ và có tinh thần vượt khó.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực tính toán.

II. Chuẩn bị: - GV: SGK, giáo án. Bảng phụ ghi đề và hướng dẫn giải các bài tập.

- HS: Đọc bài trước, dụng cụ học tập. Ôn tập định luật Ôm và công thức tính điện trở của dây dẫn theo chiều dài, tiết diện và điện trở suất của vật liệu làm dây dẫn.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Năm học 2018 - 2019

40

GV: ………………….

Trường………….

Khởi động Hoạt động 1 Hình thành Hoạt động 2 kiến thức

Tạo tình huống có vấn đề. Ôn lại một số kiến thức về định luật Ôm và công thức tính điện trở của dây dẫn.

Giải bài tập.

Hướng dẫn về nhà.

5 phút 2 phút

Luyện tập Hoạt động 3 35 phút Vận dụng 3 phút Tìm tòi mở Hoạt động 4 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Nêu công thức tính điện trở của dây dẫn, từ công thức hãy phát biểu mối quan hệ giữa điện trở R với các đại lượng đó?

Câu hỏi 2: Nêu các bước giải bài tập vật lí? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV đặt vấn đề trên cơ sở các kiến thức đã học yêu cầu hs trả lời .

HS: Thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu hoạt động: Hệ thống lại kiến thức về định luật ôm và công thức tính điện trở.

Nội dung: Phát biểu và viết biểu thức định luật Ôm, giải thích kí hiệu và ghi rõ đơn vị của từng đại lượng trong công thức. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV đặt vấn đề yêu cầu hs trả lời .

HS: Thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, báo cáo trước lớp.

GV cùng HS chốt kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để thực hiện các bài tập trong SGK. Nội dung: Các bài tập vận dụng C9, C10 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Bài tập1: (10 phút) - Yêu cầu 1 HS đọc đề bài tập1 và một HS lên bảng tóm tắt đề bài. + GV hướng dẫn HS cách đổi đơn vị diện tích theo số mũ cơ số 10 để tính toán gọn hơn, đỡ nhầm lẫn hơn. ? Để tìm được CĐDĐ chạy qua dây dẫn thì trước hết ta phải tìm đại lượng nào?

Năm học 2018 - 2019

41

GV: ………………….

Trường…………. + Áp dụng CT hay định luật nào để tính được điện trở của dây dẫn theo dữ kiện đầu bài đã cho và từ đó tính được CĐDĐ chạy qua dây dẫn.

- Cá nhân HS nghiên cứu và hoàn thành bài tập 1. + Tìm hiểu và phân tích đầu bài từ đó xác định được các bước giải. + Tìm ðiện trở của dây dẫn. + Tìm CĐDĐ chạy qua dây dẫn.

Bài tập 2: (13 phút) - Yêu cầu HS đọc đề bài 2 tự ghi phần tóm tắt vào vở.

- Hướng dẫn HS phân tích đề bài.

- Yêu cầu 1 2 HS nêu cách giải câu a, cho cả lớp trao đổi thảo luận. GV chốt lại cách giải đúng.

- Có thể gợi ý cho HS nếu HS không giải được như sau: + Phân tích mạch điện. + Để bóng đèn sáng bình thường cần có điều kiện gì ? + Để tính được R2 (Có thể cần biết U2 I2 hoặc cần biết Rtđ của đoạn mạch ) - Đề nghị HS tự giải vào vở.

- Gọi 1 HS lên bảng giải phần a.

- GV kiểm tra bài giải của 1 số HS khác.

- Gọi HS khác nhận xét bài làm của bạn. Nêu cách giải khác cho phần a từ đó so sánh xem cách giải nào ngắn gọn dễ hiểu hơn chữa vào vở - Theo dõi HS giải câu b. Lưu ý những sai sót của HS trong khi tính toán bằng số với luỹ thừa 10.

- HS đọc đề bài 2 tìm hiểu và phân tích đầu bài để xác định các bước làm.

- Cá nhân HS làm câu a vào vở.

- HS tham gia thảo luận câu a trên lớp. Suy nghĩ tìm cách giải khác.

- Từng HS tự lực giải câu b.

Bài tập 3: (12 phút) - Yêu cầu HS đọc và làm phần a trong bài tập 3.

- GV có thể gợi ý : Dây nối từ M tới A và từ N tới B được coi như một điện trở Rd mắc nối tiếp với ĐM gồm 2 bóng đèn [Rdnt(R1// R2)].

Vậy điện trở của mạch được tính như với mạch hổn hợp mà ta đã biết cách tính ở các bài trước.

- Nếu còn thời gian cho HS làm phần b và tìm cách giải khác. Có thể gọi 2 HS lên bảng giải độc lập theo 2 cách khác nhau.

- Gọi HS khác nhận xét xem cách giải nào nhanh và gọn hơn.

Cá nhân HS hoàn thành phần a bài 3.

- Yêu cầu HS phân tích được mạch điện và vận dụng được cách tính điện trở tương đương của đoạn mạch hổn hợp để tính trong trường hợp này.

- HS tự sửa chữa những sai sót về bài giải của mình.

- HS tự lực làm phần b và lên bảng giải theo 2 cách khác nhau.

- HS nhận xét bài giải theo 2 cách. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả và nội dung vở ghi của HS. Năm học 2018 - 2019

42

GV: ………………….

Trường…………. * Dự kiến: Bài1 Tóm tắt

Giải :

l =30m

Áp dụng CT: R = ρ

S=0,3mm2=0,3.10-6m2 6

.

30 0, 3.10 −6

Thay số vào ta có: R=1,1.10-

=110 Ω

ρ =1,1.10-6 Ω m

Vậy điện trở của dây nicrôm là 110 Ω Theo định luật ôm ta có :

U=220V, R=? I=?

I=U/R=

l S

220 = 2A 110Ω

Vậy CĐDĐ qua dây dẫn là 2A Bài 2 Tóm tắt : R1=7,5 Ω Do R1 nt R2 I=0,6A, U=12V a) Để đèn sáng bình thường R2=?

Gợi ý(a): +C1: Vì đèn sáng bình thường do đó I1=0,6A. nên I1=I2=I= 0,6A Điện trở tương đương của đoạn mạch: R=U/I

= 12V = 20Ω 0, 6 A

b) Rb=30 Ω S=1mm2=10-6m2

Mà R=R1+R2 ⇒ R2=R- R1=12,5 Ω Điện trở R2là 12,5 Ω

ρ =0,4.10-6 Ω m

Gợi ý (b): Ta có R = ρ

Tìm: l=?

Bài3 Tóm tắt:

l RS ⇒ l= =75m S ρ

Vậy chiều dài dây làm biến trở là 75m.

Giải: l S

R1=600 Ω

a) Ta có: Rd = ρ =17 Ω

R2=900 Ω , UMN=220V

Vì R1// R2 ⇒ R12= R1 R2 = 360Ω

2

l=200m, S=0,2mm

ρ = 1,7.10-8 Ω m

R1 + R2

Do Rđ nt(R1// R2) ⇒ RMN=360+17=377 Ω b) Ta có: IMN= U MN = 220V RMN

377 Ω

a)RMN=? b)U1=?, U2=?

UAB=IMN.R12 ≈ 210V Vì R1// R2 ⇒ U1=U2=210V Vậy HĐT đặt vào 2 đầu mỗi đèn là 210V Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Năm học 2018 - 2019

43

GV: ………………….

Trường………….

Nội dung: Cho mạch điện có sơ đồ như hình vẽ .Biết UMN= 18V, cường độ R1 R2 dòng điện qua R2 là I2= 2A . Tìm R3 nếu R1 =4Ω, R2 = 1Ω. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu Hs về nhà làm bài tập trên và R3 các bài tập trong SBT. - Xem trước bài 12.

Tuần 6 Tiết 12_ Ngày dạy: 27/09/2018 Bài 12: CÔNG SUẤT ĐIỆN I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: - Nêu được ý nghĩa của số vôn, số oát ghi trên dụng cụ điện. Biết được biểu hiện của thiết bị khi dùng không đúng hđt định mức hoặc cđdđ định mức.

- Viết được công thức tính công suất điện.

- Xác định được công suất điện của môt mạch bằng vôn kế và ampe kế.

2. Kĩ năng: - Vận dụng được công thức P = U.I đối với đoạn mạch tiêu thụ điện năng để giải một số bài toán đơn giản.

3. Thái độ: - Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm. *Tích hợp: Vai trò và cách sử dụng một số dụng cụ điện.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

Năm học 2018 - 2019

44

GV: ………………….

Trường………….

- Năng lực tính toán.

- Năng lực thực hành thí nghiệm.

II. Chuẩn bị: * Tài liệu tham khảo: chuẩn KTKN. 1. GV: SGK, giáo án, dụng cụ thí nghiệm cho học sinh. Đối với mỗi nhóm học sinh cần: + 1 bóng đèn :12V–3W, 12V-6W. + 1 biến trở, 9 đoạn dây nối, 1 công tắc, 1 nguồn điện, 1 ampe kế, 1 vôn kế. Đối với cả lớp: 1 bóng đèn 220V – 100W; 1 bóng đèn 220V – 25W. 2. HS: SGK, vở, bút, giấy nháp, thước, xem trước nội dung bài.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

6 phút Hình thành Hoạt động 2 Tìm hiểu công suất tiêu thụ 14 phút kiến thức định mức của các dụng cụ điện.

Công thức tính công suất điện. 12 phút Luyện tập Hoạt động 3 Giải bài tập.

10 phút Vận dụng Hướng dẫn về nhà.

3 phút Tìm tòi mở Hoạt động 4 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Nhớ lại kiến thức lớp 7, em hãy cho biết khi nào bóng đèn sáng mạnh, khi nào bóng đèn sáng yếu?

Câu hỏi 2: Các dụng cụ điện như quạt điện, nồi cơm điện, bếp điện... cũng có thể hoạt động mạnh, yếu khác nhau. Căn cứ vào đâu để xác định mức độ hoạt động mạnh, yếu khác nhau này? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV đặt vấn đề trên cơ sở các kiến thức đã học yêu cầu hs trả lời .

HS: Thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu công suất định mức của các dụng cụ điện a. Mục tiêu hoạt động: - Nhận biết và nêu được ý nghĩa được số vôn, số oát ghi trên dụng cụ điện.

Năm học 2018 - 2019

45

GV: ………………….

Trường………….

- Biết được biểu hiện của thiết bị khi dùng không đúng hđt định mức hoặc cđdđ định mức.

- Biết tiến hành thí nghiệm theo hướng dẫn của GV. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: 1. Số vôn và số oát trên các dụng cụ điện: - GV thông báo trên mối dụng cụ điện thường có ghi số vôn và số oát. Cho HS quan sát các dụng cụ điện. Gọi 1 số HS đọc số vôn, số oát ghi trên các dụng cụ điện.

- HS quan sát và đọc số vôn, số oát ghi trên các dụng cụ điện.

- GV nhận xét và điều chỉnh nếu HS đọc chưa chính xác.

- GV hướng dẫn, yêu cầu các nhóm tiến hành TN như hình 12.1 để quan sát độ sáng của đèn và trả lời câu C1.

- HS quan sát thí nghiệm mẫu của GV, các nhóm thực hành lại TN và trả lời C1.

- GV gọi một vài đại diện trả lời C1.

- GV y/c HS nhớ lại kiến thức lớp 8 và cho biết oat là đơn vị của đại lượng nào?

- HS làm việc cá nhân trả lời C2.

- GV nhận xét câu trả lời của HS. 2. Ý nghĩa của số oat ghi trên mối dụng cụ điện: - GV thông báo: Mỗi dụng cụ điện khi được sử dụng với HĐT bằng HDdT định mức, thì tiêu thụ công suất điện (gọi tắt là công suất) bằng số oat ghi trên dụng cụ đó và được gọi là công suất định mức.

- Công suất định mức của mỗi dụng cụ điện cho biết gì?

- Cá nhân HS trả lời.

Yc hs nghiên cứu SGK tìm hiểu: + Mối quan hệ số V và số W ghi trên các dụng cụ điện. + Ý nghĩa, số Oát ghi trên dụng cụ điện.

- Gọi vài HS trả lời C3.

- HS trả lời.

- GV nhận xét và chốt nội dung. * GV tích hợp: + Đối với một số dụng cụ điện thì việc sử dụng hiệu điện thế nhỏ hơn hiệu điện thế định mức không gây ảnh hưởng nghiêm trọng, nhưng đối với một số dụng cụ khác nếu sử dụng dưới hiệu điện thế định mức có thể làm giảm tuổi thọ của chúng. + Nếu đặt vào dụng cụ điện hiệu điện thế lớn hơn hiệu điện thế định mức, dụng cụ sẽ đạt công suất lớn hơn công suất định mức. Việc sử dụng như vậy sẽ làm giảm tuổi thọ của dụng cụ hoặc gây ra cháy nổ rất nguy hiểm. + Sử dụng máy ổn áp để bảo vệ các thiết bị điện. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. Năm học 2018 - 2019

46

GV: ………………….

Trường…………. d. Dự kiến: - C1/ Với cùng 1 HĐT đèn có số oat lớn hơn thì sáng mạnh hơn và ngược lại.

- C2/ Oát (W) là đơn vị công suất.

- Số oat ghi trên một dụng cụ điện cho biết công suất định mức của dụng cụ đó, nghĩa là công suất điện của dụng cụ này khi nó hoạt động bình thường.

- C3/ + Bóng đèn lúc sáng mạnh có công suất lớn hơn lúc sáng yếu. + Bếp điện lúc nóng ít có công suất nhỏ hơn khi nóng nhiều hơn.

Hoạt động 2.2: Công thức tính công suất điện a. Mục tiêu hoạt động: - Viết được công thức tính công suất điện.

- Xác định được công suất điện của môt mạch bằng vôn kế và ampe kế.

- Thực hiện thí nghiệm thành thạo và đảm bảo an toàn. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Y/c HS dự đoán công suất phụ thuộc vào yếu tố nào?

- HS nêu dự đoán.

- GV ghi dự đoán của HS trên bảng. ? Vậy làm thế nào để kiểm tra được dự đoán này?

- Cá nhân HS tìm hiểu SGK để trả lời.

1. Thí nghiệm: - Gọi đại diện 1 nhóm trình bày cách tiến hành TN. GV nhận xét và y/c các nhóm tiến hành TN đo HĐT và CĐDĐ của các bóng đèn: 12V–3W , 12V- 6W. - HS tiến hành TN theo nhóm: + Mắc mạch điện như h.12.2. + Đo U, I, ghi kết quả vào bảng 2.

- Gọi đại diện 1 vài nhóm nêu kết quả.

Y/c HS dựa vào kết quả TN hoàn thành C4.

- HS thảo luận thực hiện câu C4. Đại diện các nhóm trả lời.

- GV nhận xét và đặt câu hỏi: Vậy muốn tìm công suất ta làm thế nào?

2. Công thức tính công suất điện: - Gọi 1 HS nêu công thức tính công suất P, tên, đơn vị các đại lượng trong công thức.

- HS tìm hiểu SGK trả lời.

Y/c HS vận dụng hệ thức của định luật ôm trả lời C5.

- Gọi 2 hs trả lời C5. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. d. Dự kiến: - Dự đoán: P phụ thuộc vào HĐT và CĐDĐ vì công suất lớn dụng cụ hoạt động mạnh (CĐDĐ lớn), mà CĐDĐ phụ thuộc vào HĐT. - C4/ Tính U.I đối với mỗi đèn so sánh với P thấy được: P = U.I - P = U.I Năm học 2018 - 2019

47

GV: ………………….

Trường………….

P đo bằng oát (W) U đo bằng vôn (V) I đo bằng ampe (A) 1W = 1V . 1A - C5 / P = U . I = I . R . I = I

2

.R

=

U 2 U 2 . = R R R2

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Luyện tập a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng công thức tính công suất để thực hiện các bài tập trong SGK. Nội dung: Thảo luận nhóm thực hiện các bài tập vận dụng C6 đến C8 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Y/c HS thảo luận nhóm hoàn thành C6, C7, C8.

- Các nhóm tiến hành thảo luận.

- GV theo dõi HS hoàn thành C6, C7 và C8. Nhắc nhở những sai sót của HS. Gợi ý nếu hs gặp khó khăn.

- Gọi đại diện 3 nhóm HS làm C6, C7,C8 trên bảng.

- Cho HS thảo luận kết quả.

- GV nhận xét bài làm của học sinh. Khen thưởng nhóm HS làm tốt. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. d. Dự kiến: Cá nhân Hs hoàn thành bài tập vận dụng vào tập.

C6/ + Cường độ dòng điện qua đèn: P = U.I => I = P = 0,341A. U

Điện trở của đèn.

R = U = 645Ω I

+ Có thể dùng cầu chì loại 0,5A. Vì nó đảm bảo cho đèn hoạt động bình thường và nóng chảy khi đoản mạch C7/ Công suất của bóng đèn P = U.I = 4,8W Điện trở của đèn.

R = U = 30Ω I

C8/ Công suất bếp điện: P=

U 2 2202 = = 1000W R 48,4

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Chọn các câu hỏi và bài tập để học sinh tự tìm hiểu ở ngoài lớp học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu Hs về nhà làm một số bài tập trong SBT. Năm học 2018 - 2019

48

GV: ………………….

Trường………….

- Đọc thêm phần “có thể em chưa biết” và xem trước bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vở ghi của mình.

Tuần 7 Tiết 13_ Ngày dạy: 03/10/2018 Bài 13: ĐIỆN NĂNG – CÔNG CỦA DÒNG ĐIỆN I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: - Nêu được một số dấu hiệu chứng tỏ dòng điện mang năng lượng.

- Chỉ ra được sự chuyển hoá các dạng năng lượng khi đèn điện, bếp điện, bàn là điện, nam châm điện, động cơ điện hoạt động.

- Viết được công thức tính điện năng tiêu thụ của một đoạn mạch.

Năm học 2018 - 2019

49

GV: ………………….

Trường………….

2. Kĩ năng: Vận dụng được công thức P = U.I đối với đoạn mạch tiêu thụ điện năng để giải một số bài toán đơn giản.

3. Thái độ: Hứng thú học tập môn Vật lý; Có tác phong làm việc khoa học, cẩn thận, tỉ mỉ; trung thực trong khoa học; nổ lực cá nhân, hợp tác trong học tập.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực tính toán.

II. Chuẩn bị: * Tài liệu tham khảo: chuẩn KTKN. 1. GV: SGK, giáo án, dụng cụ thí nghiệm cho học sinh. Đối với cả lớp: 1 công tơ điện, tranh phóng to các dụng cụ dùng điện hình 13.1 kẻ bảng1 ra bảng phụ.

2. HS: SGK, vở, bút, giấy nháp, thước, xem trước nội dung bài.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

4 phút Hình thành Hoạt động 2 Tìm hiểu về năng lượng của 8 phút kiến thức dòng điện.

Tìm hiểu về sự chuyển hoá 10 phút điện năng thành các dạng nặng lượng khác.

Tìm hiểu công của dòng điện, 12 phút công thức tính và dụng cụ đo công của dòng điện.

Luyện tập Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức. Giải 8 phút bài tập.

Vận dụng Hướng dẫn về nhà.

3 phút + Về nhà Tìm tòi mở Hoạt động 4 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Khi nào một vật mang năng lượng?

Năm học 2018 - 2019

50

GV: ………………….

Trường………….

Câu hỏi 2: Dòng điện có mang năng lượng không? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV đặt vấn đề trên cơ sở các kiến thức đã học yêu cầu hs trả lời .

HS: Ghi vở, thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao vào vở, báo cáo trước lớp. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu về năng lượng của dòng điện a. Mục tiêu hoạt động: - Nêu được các dấu hiệu chứng tỏ dòng điện có mang năng lượng.

b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu cá nhân HS đọc và trả lời C1. GV hướng dẫn HS trả lời từng phần của C1.

- Cá nhân HS quan sát hình 13.1SGK suy nghĩ trả lời câu C1 và tham gia thảo luận trên lớp.

- Yêu cầu HS lấy thêm ví dụ khác trong thực tế.

- Thông báo năng lượng của dòng điện được gọi là điện năng. ? Vậy dòng điện có mang năng lượng không? Vì sao?

- Cá nhân HS trả lời, HS khác nhận xét. GV chuẩn hóa kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: I/Điện năng 1-Dòng điện có mang năng lượng Nhận xét : Dòng điện có năng lượng vì nó có khả nãng thực hiện công cũng nhý có thể làm thay ðổi nhiệt nãng của vật.

KN: Năng lượng của dòng điện được gọi là điện năng.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu về sự chuyển hoá điện năng thành các dạng nặng lượng khác a. Mục tiêu hoạt động: HS chỉ ra được sự chuyển hoá các dạng năng lượng trong hoạt động của các dụng cụ điện như các loại đèn điện, bàn là nồi cơm điện, quạt điện, máy bơm nước và biết được đâu là phần năng lượng có ích, đâu là phần năng lượng vô ích. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS thảo luận C2 theo nhóm. Gọi đại diện của một nhóm hoàn thành bảng 1 trên bảng. Hướng dẫn HS thảo luận.

- HS thảo luận nhóm điền kết quả vào bảng 1 cho câu C2. Đại diện nhóm trình bày kết quả. Ghi vở kết quả bảng 1.

- GV tóm tắt trên bảng điện năng Nhiệt năng và NL ánh sáng NL ánh sáng và Nhiệt năng Năm học 2018 - 2019

51

GV: ………………….

Trường………….

Nhiệt năng và NL ánh sáng Cơ năng và Nhiệt năng.

- Hướng dẫn HS thảo luận câu C3.

- Cá nhân HS hoàn thành C3 và tham gia thảo luận trên lớp.

-Yêu cầu HS nhắc lại khái niệm hiệu suất đã học ở lớp 8.

- HS nhắc lại khái niệm hiệu suất đã học ở lớp 8 - GV thông báo kết luận. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: 2. Sự chuyển hoá điện năng thành các dạng năng lượng khác 3. Kết luận : Điện năng có thể chuyển hóa thành các dạng năng lượng khác trong đó có phần năng lượng có ích và có phần năng lượng vô ích.

Tỉ số giữa phần năng lượng có ích được chuyển hóa từ điện năng và toàn bộ năng lượng tiêu thụ thu được gọi là hiệu suất sử dụng điện năng: H = Ai/ Atp Hoạt động 2.3: Tìm hiểu công của dòng điện, công thức tính và dụng cụ đo công của dòng điện a. Mục tiêu hoạt động: - Nêu được khái niệm công của dòng điện.

- Viết được công thức tính công.

- Nêu được dụng cụ đo điện năng tiêu thụ là công tơ điện và mỗi số đếm của công tơ là một kilôoát giờ (kw.h). b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV thông báo về công của dòng điện.

- Đề nghị 1-2 HS nêu trước lớp mối quan hệ giữa công và công suất (C4).

- Cá nhân HS trả lời C4 trước lớp.

- Đề nghị một HS lên bảng trình bày trước lớp cách suy luận công thức tính công của dòng điện (C5).

- Một HS lên bảng trình bày C5. Các HS khác trình bày suy luận câu C5 ra giấy nháp, rồi tham gia thảo luận chung với cả lớp.

- Đề nghị 1 số HS khác nêu tên và đơn vị đo từng đại lượng có trong CT - GV giới thiệu đơn vị đo công của dòng điện kwh. Hướng dẫn HS cách đổi từ kwh ra J. ? Trong thực tế để đo công của dòng điện ta dùng dụng cụ đo nào?

- HS trả lời câu hỏi nêu ra của GV. - Yêu cầu HS làm C6. Sau đó gọi một số HS cho biết số đếm của công tơ trong mỗi trường hợp ứng với lượng điện năng tiêu thụ là bao nhiêu ?

- Từng HS đọc phần giới thiệu về công tơ điện trong SGK để trả lời C6. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. Năm học 2018 - 2019

52

GV: ………………….

Trường…………. * Dự kiến: II. CÔNG CỦA DÒNG ĐIỆN. 1. Công của dòng điện Công của dòng điện sản ra trong một đoạn mạch là số đo lượng điện năng chuyển hóa thành các dạng năng lượng khác.

2. Công thức tính công A= P .t = U.I.t 1J = 1W.1s =1V.1A.1s = 1kW.h=3,6.106 J 3. Đo công của dòng điện Lượng điện năng sử dụng được đo bằng công tơ điện. Mỗi số đếm của công tơ điện cho biết lượng điện năng đã sử dụng là 1KW. Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Luyện tập a. Mục tiêu hoạt động: Hệ thống lại các kiến thức đã học. Vận dụng công thức tính công của dòng điện để giải các bài tập.

Nội dung: Cá nhân HS thực hiện các bài tập vận dụng C7 đến C8 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: ? Điện năng là gì ? Điện năng có thể chuyển hóa thành những dạng năng lượng nào ?

- Viết công thức tính điện năng tiêu thụ ? Nêu trên và đơn vị đo của các đại lượng đó ?

- Yêu cầu cá nhân HS hoàn thành C7, C8 vào vở.

- Yêu cầu 1 HS lên bảng chữa C7, một HS chữa C8.

- GV kiểm tra cách trình bày của 1số HS ở trong vở. Nhắc nhở những sai sót và gợi ý cho những HS có khó khăn.

- Hướng dẫn thảo luận chung C7, C8.

- GV nhận xét bài làm của học sinh. Khen thưởng nhóm HS làm tốt. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. Dự kiến: Cá nhân Hs hoàn thành bài tập vận dụng vào tập.

C7/ Lượng điện năng mà bóng đèn đã sử dụng: A = P.t = 0,075.4 = 0,3 kW.h Số đếm của công tơ là 0,3 số.

C8/ Lượng điện năng mà bếp đã sử dụng: A = 1,5 kW.h.

Công suất của bếp điện: P= A = 1,5 = 0 ,75 kW = 750W. t

2

Cường độ dòng điện chạy qua bếp : I = P = 750 = 3,41 A U

220

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà

Năm học 2018 - 2019

53

GV: ………………….

Trường…………. a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Chọn các câu hỏi và bài tập để học sinh tự tìm hiểu ở ngoài lớp học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GDMT: Đối với một số dụng cụ điện thì việc sử dụng HĐT nhỏ hơn HĐT định mức không gây ảnh hưởng nghiêm trọng, nhưng đối với một số dụng cụ khác nếu sử dụng dưới HĐTĐM có thể làm giảm tuổi thọ của chúng. Do đó cần sử dụng ổn áp để bảo vệ các TB điện.

- Yêu cầu Hs về nhà làm một số bài tập trong SBT. - Đọc thêm phần “có thể em chưa biết” và xem trước bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vào vở ghi của mình.

IV. Một số bài tập đánh giá Bài 1: Cho mạch điện thắp sáng đèn như hình, Nguồn có hiệu điện thế 12 V. Đèn loại 6 V – 3 W. Điều chỉnh R để đèn sáng bình thường. Tính công của nguồn điện trong khoảng thời gian 1h ? Tính hiệu suất của mạch khi đèn sáng bình thường ?

Tuần 7 Tiết 14_ Ngày dạy: 04/10/2018 Bài 14: BÀI TẬP VỀ CÔNG SUẤT ĐIỆN VÀ ĐIỆN NĂNG TIÊU THỤ I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Xác định được công suất điện của một mạch điện bằng vôn kế và ampe kế.

2. Kĩ năng: - Vận dụng được công thức tính công, điện năng, công suất đối với đoạn mạch tiêu thụ điện năng.

Năm học 2018 - 2019

54

GV: ………………….

Trường………….

3. Thái độ: - Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác nhóm .

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực tính toán.

II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, SBT, giáo án, bảng phụ đề các bì tập.

2. HS: chuẩn bị bài ở nhà, các dụng cụ học tập cần thiết.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

6 phút Hình thành Hoạt động 2 Ôn lại một số kiến thức về 2 phút kiến thức công suất và điện năng sử dụng.

Luyện tập Hoạt động 3 Giải bài tập.

34 phút Vận dụng Hướng dẫn về nhà.

3 phút Tìm tòi mở Hoạt động 4 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi liên quan đến kiến thức cũ để đặt vấn đề vào bài.

Nội dung: Câu hỏi 1: Dòng điện có mang năng lượng không ? Vì sao ? Nêu khái niệm công của dòng điện.

Câu hỏi 2: Viết công thức tính công. Nêu tên, đơn vị các đại lượng trong công thức. Đo công của dòng điện bằng dụng cụ gì ? Mỗi số đếm của công tơ cho biết điều gì ?

Câu hỏi 3: Viết công thức tính công suất. Nêu tên, đơn vị các đại lượng trong công thức? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt vấn đề trên cơ sở các kiến thức đã học yêu cầu HS trả lời .

- HS: Thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Năm học 2018 - 2019

55

GV: ………………….

Trường…………. a. Mục tiêu hoạt động: Hệ thống lại kiến thức về công suất điện và điện năng sử dụng.

Nội dung: Nhấn mạnh các công thức tính công suất, công thức tính công, kí hiệu và đơn vị của từng đại lượng trong các công thức. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV nhấn mạnh nội dung các kiến thức mà HS đã hoàn thành trong phần đặt vấn đề.

- HS chú ý lắng nghe và ghi nhớ.

- GV y/c HS vận dụng các kiến thức này để giải các bài tập trong phần luyện tập. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để thực hiện các bài tập trong SGK. Nội dung: Các bài tập 1,2,3 trang 40,42 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Bài tập 1: (10 phút) - Yêu cầu 1 HS đọc đề bài tập1 và một HS lên bảng tóm tắt đề bài.

- 1 HS đọc đề bài tập 1 và 1 HS lên bảng tóm tắt.

- Hướng dẫn HS phân tích các dữ liệu của bài toán. + Có U, I tìm R bằng công thức nào + Có U, I tìm P bằng công thức nào? + Viết công thức tính A. Để tìm số đếm công tơ, công A phải tính bằng đơn vị gì - GV y/c thảo luận nhóm giải bài tập 1. GV theo dõi HS giải, nếu HS có sai sót gợi ý để HS sữa chữa.

- HS các nhóm tiến hành thảo luận.

- GV gọi đại diện 1 nhóm trình bày kết quả thảo luận.

- Các nhóm khác theo dõi và nhận xét bài làm.

- GV chốt kiến thức và tuyên dương nhóm làm tốt.

Bài tập 2: (12 phút) - GV y/c HS đọc đề bài 2 tự ghi phần tóm tắt vào vở.

- Hướng dẫn HS phân tích đề bài. + So sánh I chạy qua đèn với số chỉ Ampe kế. Đèn sáng bình thường I tính bằng công thức nào? + I chạy qua biến có giá trị bằng bao nhiêu? U 2 đầu biến trở tính ntn nếu biết U 2 đầu đoạn mạch và U 2 đầu đèn. Từ đó tính R biến trở bằng công thức nào ? + Sử dụng công thức nào tính công suất của biến trở ? + Dùng công thức nào tính A dòng điện sản ra ở biến trở và đoạn mạch trong thời gian trên.

- GV y/c gọi 1 Hs lên bảng giải.

- HS dưới lớp tự giải vào vở của mình.

- GV y/c HS dưới lớp nhận xét bài làm.

Năm học 2018 - 2019

56

GV: ………………….

Trường………….

- HS nhận xét bài làm của bạn.

- GV nhận xét, chốt kiến thức và tuyên dương HS hoàn thành bài tập tốt.

- GV khuyến khích HS tìm cách giải khác.

Bài tập 3: (12 phút) - Yêu cầu HS đọc và tóm tắt đề bài tập 3.

- HS đọc và tóm tắt đề bài vào vở.

- Đề nghị HS nêu cách vẽ sơ đồ mạch điện. Nếu HS nêu không được Gv gợi ý: + Hai dụng cụ này có U ntn ? U ổ điện 220V vậy để chúng hoạt động bình thường phải mắc ntn ? + Sử dụng công thức nào tìm R1 của đèn, R2 của bàn là ? + Sử dụng công thức nào tính Rtđ của đoạn mạch này ? + Sử dụng công thức nào tính A đoạn mạch tiêu thụ trong 1h.

- GV y/c thảo luận nhóm giải bài tập 3. GV theo dõi HS giải, nếu HS có sai sót gợi ý để HS sữa chữa.

- HS các nhóm tiến hành thảo luận.

- GV gọi đại diện 1 nhóm trình bày kết quả thảo luận.

- Các nhóm khác theo dõi và nhận xét bài làm.

- GV chốt kiến thức và tuyên dương nhóm làm tốt.

- Khuyến khích HS tìm cách làm khác. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: Bài 1 a/ Điện trở đèn : R=

U = 220 = 645Ω I 0,341

Công suất của đèn.

P = U.I = 220.0,341 = 75W. b/ A mà bóng đèn tiêu thụ A = P .t = 75.120.3600 = 32400 000 J = 9kW.h Số đếm công tơ : 9 số Bài 2 a/ Số chỉ của ampe kế : I=

P 4,5 = = 0,75A U 6

b/ Hiệu điện thế giữa hai đầu biến trở : Ub = U – UĐ = 9 - 6 = 3V R của biến trở : Rb = U = 3 = 4Ω I 0,75 Công suất tiêu thụ điện của biến trở: P = U.I = 2,25 W c/ Công dòng điện sản ra ở biến trở : A = P .t = 2,25.600 = 1350 J Năm học 2018 - 2019

57

GV: ………………….

Trường………….

Công dòng điện sản ra ở đoạn mạch A = U.I.t = 9.0,75.600= 4050J Bài 3 a/ Mạch điện:

Điện trở của đèn: R1 = U12/ P1 = 484Ω Điện trở của bàn là: R2 = U22/ P2 = 48,4Ω Điện trở của đoạn mạch: Rtd = 44Ω b/ Công suất tiêu thụ điện của đoạn mạch: P = U2/R= 2202/44 =1100W Điện năng đoạn mạch tiêu thụ: A= P .t = 1100.3600 = 3960 000J = 1,1kW.h Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Cho HS bài tập, y/c HS về nhà thực hiện: Một bếp điện được sử dụng với hiệu điện thế U=220V thì dòng điện chạy qua dây nung của bếp có cường độ I=6,8A. a. Tính công suất của bếp điện khi đó. b. Mỗi ngày bếp được sử dụng như trên trong 45 phút.Tính phần điện năng có ích A1 mà bếp cung cấp trong 30 ngày, biết rằng hiệu suất của bếp là H=80%. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu Hs về nhà làm bài tập trên.

- Làm các bài tập từ 14.1 đến 14.4 trong SBT. - Các bài 14.3, 14.4 HS đọc kĩ đề bài, tóm tắt các dữ liệu và chọn công thức giải thích hợp.

- Xem trước bài 15. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung vở ghi của HS.

Năm học 2018 - 2019

58

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 8 - Tiết 15 Ngày soạn: 06/10/2018

Ngày dạy: 08/10/2018

Bài 15: THỰC HÀNH: XÁC ĐỊNH CÔNG SUẤT CỦA CÁC DỤNG CỤ ĐIỆN I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: Xác định được công suất của các dụng cụ điện bằng vôn kế và Ampekế 2. Kĩ năng: - Mắc mạch điện , sử dụng các dụng cụ đo - Kĩ năng làm bài thực hành và viết báo cáo thực hành 3. Thái độ: Hứng thú học tập môn Vật lý; Có tác phong làm việc khoa học, cẩn thận, tỉ mỉ; trung thực trong khoa học; nổ lực cá nhân, hợp tác trong học tập.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực thực hành.

II. Chuẩn bị: * Tài liệu tham khảo: chuẩn KTKN. 1. GV: SGK, giáo án, dụng cụ thí nghiệm cho học sinh.

Mỗi nhóm: 1nguồn điện 6v, 1công tấc, 9 đoạn dây nối dài 30cm, 1bóng đèn pin 2,5V-1W, 1quạt điện nhỏ dùng dòng điện 2,5V. 1 biến trở có điện trở lớn nhất 20 Ω chịu được CĐDĐ lớn nhất 2A. 1Ampekế có GHĐ1,5A và ĐCNN 0,1A. 1Vôn kế có GHĐ 5V và ĐCNN 0,1V. 2. HS: SGK, vở, bút, giấy nháp, thước, mẫu báo cáo thực hành.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Các bước Khởi động Hình thành kiến thức Luyện tập Vận dụng Năm học 2018 - 2019

Hoạt động

Tên hoạt động

Thời lượng dự kiến 5 phút

Hoạt động 1 Tạo tình huống vấn đề.

Trả lời câu hỏi trong báo cáo Hoạt động 2 thực hành. Thực hành.

25 phút

Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức Hoạt động 4 Hoàn thành báo cáo. Hướng

5 phút 10 phút

59

GV: ………………….

Trường………….

Tìm tòi mở rộng

dẫn về nhà

2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Công suất của một dụng cụ điện hoặc của một đoạn mạch liên hệ với hiệu điện thế và cường độ dòng điện bằng hệ thức nào?

Câu hỏi 2: Đo hiệu điện thế và cường độ dòng điện bằng dụng cụ gì? Mắc các dụng cụ này như thế nào vào mạch cần đo? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân và kết quả thảo luận của nhóm.

- Hướng dẫn HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS và câu trả lời trong mẫu báo cáo.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu hoạt động: Nêu được cách xác định công suất của dụng cụ điện bằng vôn kế và ampe kế và sử dụng được ampe kế và vôn kế để xác định công suất của bóng đèn. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu các nhóm thảo luận Cách tiến hành TN xác định công suất của bóng đèn - Gọi 1-2 HS nêu cách tiến hành TN xác định công suất của bóng đèn.

-Từng nhóm HS thảo luận để nêu được cách tiến hành TN xác định công suất của bóng đèn.

- Yêu cầu nhóm trưởng của các nhóm phân công nhiệm vụ các bạn trong nhóm mình.

- GV nêu yêu cầu chung của tiết thực hành về thái độ và ý thức học tập.

- Yêu cầu các nhóm tiến hành TN theo nội dụng mục II (trang 42SGK).

- GV theo dõi giúp đỡ HS mắc mạch điện kiểm tra các điểm tiếp xúc đặc bịêt cách mắc ampekế, vôn kế vào mạch điều chỉnh biến trở ở giá trị lớn nhất trước khi đóng công tấc. Lưu ý cách đọc kết quả đo.

- Yêu cầu HS các nhóm hoàn thành bảng 1. Thảo luận thống nhất phần a và b ghi vào mẫu báo cáo thực hành.

- Tất cả HS trong nhóm đều tham gia mắc mạch điện hoặc theo dõi, kiểm tra cách mắc của các bạn trong nhóm.

- Cá nhân HS hoàn thành bảng1 trong báo cáo thực hành. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm.

Hoạt động 3: Luyện tập Năm học 2018 - 2019

60

GV: ………………….

Trường…………. a. Mục tiêu: Hệ thống lại kiến thức đã hình thành cho HS b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Trên cơ sở kết quả có được qua thí nghiệm thực hành yêu cầu các em hoàn thành mẫu báo cáo. Lưu ý HS một số nguyên nhân làm ảnh hưởng đến sai số trong kết quả đo và các biện pháp khắc phục.

- HS lắng nghe và thực hiện. c. Sản phẩm: Kết quả báo cáo của HS. Hoạt động 4: Hoàn thành báo cáo. Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu hoạt động: Xử lý thông tin, hoàn thành báo cáo thực hành giúp HS khắc sâu kiến thức. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV yêu cầu hoàn thành báo cáo thực hành. Thu báo cáo. - HS dựa vào kết quả thí nghiệm, tính toán và hoàn thành báo cáo thực hành nộp cho GV. Thu dọn dụng cụ, vệ sinh phòng học.

- GV thu báo cáo thực hành.

- Nhận xét tinh thần, thái độ làm việc của các nhóm về : + Thao tác thí nghiệm. + Thái độ học tập của nhóm. + Ý thức kỉ luật.

- Dặn dò HS về nhà chuẩn bị trước bài 16. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo thực hành.

Năm học 2018 - 2019

61

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 8 - Tiết 15 Ngày soạn: 07/10/2018

Ngày dạy: 09/10/2018 Bài 16: ĐỊNH LUẬT JUN-LENXƠ

I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Kể tên được một số dụng cụ điện biến đổi một phần hoặc toàn bộ điện năng thành nhiệt năng.

- Phát biểu và viết được hệ thức của định luật Jun – Len-xơ.

2. Kĩ năng: - Vận dụng được định luật Jun – Len-xơ để giải thích các hiện tượng đơn giản có liên quan.

- Vận dụng được định luật Jun – Len-xơ để tìm một số đại lượng liên quan như nhiệt lượng tỏa ra ở dây dẫn, cđdđ, hđt, điện trở…

3. Thái độ: - Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực tính toán. *Giáo dục bảo vệ môi trường: Cách tiết kiệm điện năng.

II. Chuẩn bị: 1. GV: Chia lớp thành 6 nhóm. SGK, giáo án, bảng phụ.

2. HS: Ôn lại công thức tính nhiệt lượng và nội dung định luật bảo toàn năng lượng.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời Hoạt động Tên hoạt động Các bước lượng dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

6 phút Hình thành Hoạt động 2 Tìm hiểu trường hợp điện năng biến 12 phút kiến thức đổi thành nhiệt năng.

Tìm hiểu định luật Jun - Len-xơ.

15 phút Xác định sự thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn.

Luyện tập Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài 10 phút tập.

Năm học 2018 - 2019

62

GV: ………………….

Trường………….

Vận dụng Hoạt động 4 Hướng dẫn về nhà 2 phút 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (6 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Các dụng cụ điện khi có dòng điện chạy qua đều có chung đặc điểm gì? (Chúng đều nóng lên và tỏa ra nhiệt lượng.)

Câu hỏi 2: Nhiệt lượng mà các dụng cụ điện tỏa ra có giống nhau không?

(Không giống nhau.)

- GV lấy ví dụ dây dẫn điện và dây tóc bóng đèn.

Câu hỏi 3: Tại sao cùng 1 dòng điện chạy qua, dây tóc đèn nóng tới nhiệt độ cao còn dây dẫn hầu như không nóng. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt vấn đề trên cơ sở thực tế yêu cầu HS trả lời .

- HS: Thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung.

- GV nhận xét và chuyển ý vào bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo trước lớp về sảm phẩm đã được hoàn thành.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu sự biến đổi điện năng thành nhiệt năng (12 phút) a. Mục tiêu hoạt động: - Lấy được ví dụ điện năng biến đổi thành nhiệt năng hoặc thành các dạng năng lượng khác.

- So sánh được điện trở suất của các chất để giải thích các hiện tượng trong cuộc sống. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV chiếu các câu hỏi, y/c các nhóm tiến hành thảo luận, thời gian 3 phút .

Trong đó nhóm 1 và nhóm 3 thực hiện câu 1, nhóm 2 và nhóm 4 thực hiện câu 2, nhóm 3 và nhóm 6 thực hiện câu 3: Câu 1: Hãy kể tên ba dụng cụ điện biến đổi một phần điện năng thành nhiệt năng và một phần thành năng lượng ánh sáng?

Câu 2: Hãy kể tên ba dụng cụ điện biến đổi một phần điện năng thành nhiệt năng và một phần thành cơ năng?

Câu 3: Hãy kể tên ba dụng cụ điện có thể biến đổi toàn bộ điện năng thành nhiệt năng?

- Các nhóm tiến hành thảo luận.

- GV gọi đại diện các nhóm đọc kết quả thảo luận của nhóm mình.

- Đại diện HS trả lời.

- GV nhận xét và tuyên dương.

- GV giới thiệu: Các dụng cụ điện biến đổi toàn bộ điện năng thành nhiệt năng có bộ phận chính là 1 dây dẫn bằng hợp kim nikêlin hoặc constantan.

Năm học 2018 - 2019

63

GV: ………………….

Trường………….

Y/c HS so sánh điện trở suất của các dây dẫn hợp kim này với điện trở suất của dây dẫn đồng ?

- Từng HS xem lại bảng điện trở suất ở bài 15 để trả lời.

- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung.

- GV chiếu hình ảnh, y/c HS quan sát thêm các dụng cụ biến đổi điện năng thành các dạng năng lượng khác và dây dẫn của dụng cụ đó.

- HS chú ý quan sát.

- GV chuyển ý qua hoạt động 2.2 c. Sản phẩm: Nội dung báo cáo và vở ghi của HS. * Dự kiến: - Câu 1: Đèn ống, đèn led,đèn bút thử điện…

- Câu 2: máy bơm, quạt điện,máy khoan…

- Câu 3: Đèn dây tóc, bàn là,nồi cơm điện.

- Điện trở suất của các dây dẫn hợp kim lớn hơn điện trở suất của các dây dẫn bằng đồng.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu định luật Jun - Len xơ (15 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Phát biểu và viết được hệ thức của định luật Jun - Len xơ b. Gợi ý tổ chức hoạt động: 1. Hệ thức của định luật: - GV đặt các câu hỏi giúp HS đưa ra được hệ thức của định luật: - Xét trường hợp điện năng biến đổi hoàn toàn thành nhiệt năng thì lượng điện năng vật dẫn tiêu thụ và Q vật dẫn tỏa ra có giá trị như thế nào?

- Dựa vào định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng HS nêu được: A = Q tỏa ra - Nếu 1 dây dẫn có điện trở R, I chạy qua dây dẫn là I trong thời gian t. A và Q sẽ tính bằng công thức nào?

- Từng HSTL câu hỏi GV: A = Q = I2.R.t - GV nhận xét.

2. Xử lí kết quả của thí nghiệm kiểm tra: - Gọi 1 HS đọc kết quả của TN kiểm tra trong SGK. - Hs đọc kết quả của TN. - GV hướng dẫn HS phân tích kết quả TN. + Tính điện năng A theo công thức đã viết ở trên. + Viết công thức và tính nhiệt lượng Q1 nước nhận được, nhiệt lượng Q2 bình nhôm nhận được. Từ đó tính nhiệt lượng bình & nước nhận được Q tỏa ra = Q1 + Q2 - Hs chú ý lắng nghe.

- GV y/c HS thảo luận nhóm hoàn thành câu hỏi sau: Câu 1: Tính điện năng A của dòng điện chạy qua dây điện trở trong thời gian trên?

Câu 2: Tính nhiệt lượng nước nhận được (Q1) trong thời gian đó?

Năm học 2018 - 2019

64

GV: ………………….

Trường………….

Câu 3: Tính nhiệt lượng bình nhôm nhận được (Q2) trong thời gian đó?

- HS thảo luận trong thời gian 4 phút.

- GV hướng dẫn cho HS nhận xét bài làm của nhau.

- GV nhận xét và tuyên dương.

- GV gọi HS tính Q thu vào? Gv y/c HS so sánh A với Q ?

- Hs tính Q và so sánh A với Q. - Y/c HS đưa ra nhận xét? GV lưu ý: có một phần nhỏ nhiệt lượng truyền ra môi trường xung quanh.

- HS nhận xét.

- GV nhận xét câu trả lời và chuyển ý qua nội dung tiếp theo.

3. Phát biểu định luật: Yêu cầu HS nêu mối quan hệ giữa Q với I, R, t.

- Từng Hs dựa vào biểu thức nêu được: Q tỉ lệ thuận với I2 với R và t - Giới thiệu 2 nhà vật lý tìm ra mối quan hệ này.

- HS chú ý lắng nghe.

Gọi 1 vài Hs dựa vào hệ thức phát biểu nội dung của định luật Jun Lenxơ.

- HS dựa vào hệ thức của định luật tự phát biểu ra nội dung của định luật Jun-Lenxơ.

- GV thông báo hệ thức của định luật Jun-Lenxơ khi nhiệt lượng tính bằng đơn vị calo thì hệ thức liên hệ của định luật Jun-Lenxơ là Q = 0,24.I2.R.t *Giáo dục bảo vệ môi trường: Để tiết kiệm điện năng, cần giảm sự tỏa nhiệt hao phí đi bằng cách giảm điện trở nội của chúng. c. Sản phẩm: Nội dung báo cáo và vở ghi của HS. * Dự kiến: - Phân tích kết quả TN và trả lời C1, C2, C3.

C1/ A = I2.R.t = 8640J C2/ Q1 = m1.c1.∆t = 7980 J Q1 = m2.c2.∆t = 652,08J Q = Q1 + Q2 = 8632,08J C3/ A ≈ Q. nếu tính phần nhiệt lượng truyền ra môi trường xung quanh thì A =Q Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài tập (10 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Hoạt động cá nhân thực hiện các bài tập trong SGK. Nội dung: Các bài tập vận dụng từ C4, C5 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Gợi ý để HS trả lời câu C4 - HS trả lời C4.

- GV gọi HS tóm tắt đề C5 - 1 Hs lên bảng tóm tắt đề.

- GV hướng dẫn HS giải: Năm học 2018 - 2019

65

GV: ………………….

Trường…………. + Áp dụng định luật bảo toàn năng lượng. + Từ định luật bảo toàn năng lượng ta tính thời gian t. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: C4/ Theo định luật Jun-Lenxơ thì nhiệt lượng tỏa ra ở dây dẫn khi có dòng điện chạy qua tỉ lệ thuận điện trở của dậy dẫn. Dây tóc bóng đèn có điện trở còn dây dẫn có điện trở rất nhỏ so với dây tóc bóng đèn nên nhiệt lượng tỏa ra chỉ ở trên dây tóc bóng đèn.

C5/ Theo định luật bảo toàn năng lượng: A = Q = P .t = c.m.(t02 – t01) c .m .( t − t ) = 672s. t = 0

2

0

1

P

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà (4 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Cho HS ghi đề các bài tập yêu cầu HS về nhà thực hiện: Đề bài: Đường dây dẫn từ mạng điện chung tói một gia đình có chiều dài tổng cộng là 40m và có lõi đồng vói tiết diện là 0,5mm2. Hiệu điện thế ở cuối đường dây (tại nhà) là 220V. Gia đình này sử dụng các đèn dây tóc nóng sáng có tổng công suất là 165W trung bình 3 giờ mỗi ngày. Biết điện trở suất của đồng là 1,7.10-8 Ω.m. a) Tính điện trở của toàn bộ đường dây dẫn từ mạng điện chung tới gia đình. b) Tính cường độ dòng điện chạy trong đường dây dẫn khi sử dụng công suất đã cho trên đây. c) Tính nhiệt lượng tỏa ra trên đường dây dẫn này trong 30 ngày theo đơn vị kW.h. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Tìm thêm các ví dụ về trường hợp điện năng được biến đổi thành nhiệt năng và các dạng năng lượng khác bằng các dụng cụ điện trong gia đình mình.

- Gợi ý cách giải và y/c HS về nhà thực hiện bài tập trên.

- Yêu cầu Hs về nhà làm một số bài tập trong SBT. - Đọc thêm phần “có thể em chưa biết” và xem trước bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vào vở ghi của mình.

Năm học 2018 - 2019

66

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 9 - Tiết 17 Ngày soạn: 13/10/2018

Ngày dạy: 15/10/2018

Bài 17. BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT JUN –LEN XƠ

I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Vận dụng được định luật Jun – Len-xơ để tìm một số đại lượng liên quan như nhiệt lượng tỏa ra ở dây dẫn, cđdđ, hđt, điện trở…

2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng giải bài tập theo các bước giải - Kĩ năng phân tích, so sánh, tổng hợp, thông tin 3. Thái độ: Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác nhóm .

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực tính toán.

II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, SBT, giáo án, bảng phụ đề các bì tập.

2. HS: chuẩn bị bài ở nhà, các dụng cụ học tập cần thiết.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

10 phút Hình thành Hoạt động 2 Ôn lại một số kiến thức về 3 phút kiến thức công suất và điện năng sử dụng.

Luyện tập Hoạt động 3 Giải bài tập 1.

10 phút Giải bài tập 2.

12 phút Giải bài tập 3.

7 phút Vận dụng Hướng dẫn về nhà.

3 phút Tìm tòi mở Hoạt động 4 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề

Năm học 2018 - 2019

67

GV: ………………….

Trường…………. a. Mục tiêu hoạt động: Tạo mâu thuẫn giữa kiến thức đã có của học sinh với kiến thức mới.

Nội dung: Một bếp điện khi hoạt động bình thường có điện trở R = 80Ω và I=2,5A. a) Tính nhiệt lượng mà bếp tỏa ra trong 1s. b) Dùng bếp điện đun sôi 1,5l nước có nhiệt độ ban đầu là 25 độ C thì thời gian đun nước là 20 phút. Coi rằng nhiệt lượng cung cấp để đun sôi nước là có ích, tính hiệu suất của bếp. Cho biết nhiệt dung riêng của nước là c= 4200J/kg.K. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt vấn đề bằng nội dung bài tập trên yêu cầu HS trả lời .

- HS: Thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung.

- HS báo cáo kết quả.

- GV đánh giá. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. * Dự kiến: a, Nhiệt lượng bếp toả ra trong 1s là: Q = I2.R.t = 2,52.80.1 = 500 (J) (khi đó, có thể nói công suất toả nhiệt của bếp là : P = 500 (W) b, Nhiệt lượng Qi cần thiết để đun sôi nước là: Qi = m.c.∆t = m.c.(t2−t1) = 1,5.4200.75 = 4725000 (J) (Qi là Q có ích) Nhiệt lượng mà bếp toả ra là: Qtp = A = P.t = 500.1200 = 600000 (J) (Qtp là Q toàn phần) Hiệu suất là: H= Qi/Qtp.100% = 4725000/600000.100% = 78,75 = 78,75% Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu hoạt động: Hệ thống lại kiến thức về định luật Jun – Lenxo Nội dung: Các công thức tính công suất, nhiệt lượng, hiệu suất. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV yêu cầu HS lên bảng viết lại các công thức.

- HS lên bảng trình bày. HS dưới lớp theo dõi, nhận xét.

- GV đánh giá hoạt động của HS. - GV y/c HS vận dụng các kiến thức này để giải các bài tập trong phần luyện tập. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để thực hiện các bài tập trong SGK. Nội dung: Các bài tập 1, 2, 3 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Bài tập 1: (10 phút) - Yêu cầu 1 HS đọc đề bài tập1 và một HS lên bảng tóm tắt đề bài.

- 1 HS đọc đề bài tập 1 và 1 HS lên bảng tóm tắt.

Năm học 2018 - 2019

68

GV: ………………….

Trường………….

- Hướng dẫn HS phân tích các dữ liệu của bài toán. ? Để tính nhiệt lượng mà bếp tỏa ra trong 1s ta áp dụng công thức nào ? ? Viết công thức tính nhiệt lượng mà vật thu vào để nóng lên ? ? Hiệu suất của bếp được tính theo công thức nào ? ? Viết công thức tính điện năng tiêu thụ của các đồ dùng điện ?

- Gọi 1 HS lên bảng giải. Theo dõi, kiểm tra HS cả lớp làm bt2.

- Cá nhân HS lên bảng.

- GV nhận xét, chốt kiến thức và tuyên dương HS hoàn thành bài tập tốt.

Bài tập 2: (12 phút) - Gọi 1 HS đọc đề bài tập 2.

- Hướng dẫn Hs phân tích các dữ liệu của bài toán.

Y/c HS giải bài tập 2 vào tập.

- Nếu HS khó khăn Gv nêu câu hỏi gợi ý : ? Nhiệt lượng cần cung cấp để đun sôi nước Qi tính bằng công thức nào ? ? Viết công thức tính Q ấm tỏa ra theo H và Qi . ? Viết công thức tính t đun sôi nước theo Q và P của ấm.

- GV y/c thảo luận nhóm giải bài tập 1. GV theo dõi HS giải, nếu HS có sai sót gợi ý để HS sữa chữa.

- HS các nhóm tiến hành thảo luận.

- GV gọi đại diện 1 nhóm trình bày kết quả thảo luận.

- Các nhóm khác theo dõi và nhận xét bài làm.

- GV chốt kiến thức và tuyên dương nhóm làm tốt.

Bài tập 3: (7 phút) - Yêu cầu HS đọc và tóm tắt đề bài tập 3.

- HS đọc và tóm tắt đề bài vào vở.

- Cá nhân HS tự lực giải bài tập 3.

- Nếu HS có khó khăn thì GV gợi ý: + Viết công thức và tính điện trở của đường dây dẫn theo chiều dài, tiết diện và điện trở suất. + Viết công thức và tính CĐDĐ chạy trong dây dẫn theo công suất và HĐT. + Viết công thức và tính nhiệt lượng toả ra ở dây dẫn trong thời gian đã cho theo đơn vị kwh.

- GV gọi đại diện HS lên bảng trình bày kết quả.

- HS dưới lớp theo dõi và nhận xét bài làm.

- GV chốt kiến thức và tuyên dương nhóm làm tốt. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: 1/ Bài 1 a/ Q= I2R.t = 2,52.80.1= 500J b/Q cần để đun sôi nuớc: Qi = m.c.∆t = 472500J Q bếp tỏa ra trong 20 phút.

Q = I2.R.t = 600 000 J Năm học 2018 - 2019

69

GV: ………………….

Trường………….

Hiệu suất của bếp.

H = 472500 . 100% = 78,75% 600000

c/ Điện năng bếp tiêu thụ trong 30 ngày : A = I2.R.t = 45kW.h Số tiền phải trả T = 45.700 = 31500 đồng 2/ Bài 2 a/ Q cần cung cấp để đun sôi nước: Qi = m.c.∆t = 2.4200.80 = 672 000 J b/ Q mà ấm tỏa ra: H = Q ⇒ Q = Q i = 100 .67200 = 746 666,67 J. i

Q

H

90

c/ Thời gian đun sôi nước: A = Q = P.t => t = Q = 746666, 67 = 747s .

P

1000

3/ Bài 3 a/ Điện trở toàn bộ đường dây dẫn: R = ρ l = 1,36 Ω.

S

b/ I chạy trong dây dẫn: I = P/U = 0,75 A c/ Nhiệt lượng tỏa ra trên dây dẫn: Q = I2R.t = 0,07 kW.h.

Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng kiến thức.

Nội dung: Cho mạch điện như hình với U = 9V, R1 = 1,5 Ω, R2 = 6 Ω. Biết cường độ dòng điện qua R3 là 1 A. a. Tìm R3 ? b. Tính nhiệt lượng tỏa ra trên R2 trong 2 phút ? c. Tính công suất của đoạn mạch chứa R1 ?

Đ/s: 6 Ω, 720J, 6 W.

b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Hướng dẫn và yêu cầu Hs về nhà hoàn thành bài tập trên. HS ghi nhiệm cụ vào vở.

- Làm các bài tập trong SBT. - Xem trước bài 18. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung vở ghi của HS.

Năm học 2018 - 2019

70

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 9 - Tiết 18 Ngày soạn: 14/10/2018

Ngày dạy: 16/10/2018

Bài 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN

I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nêu được các nguyên tắc an toàn khi sử dụng điện.

- Nêu được tác hại của đoản mạch và tác dụng của cầu chì.

- Nêu được các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng.

2. Kĩ năng: - Giải thích và thực hiện được các biện pháp thông thường để sử dụng an toàn điện.

- Giải thích và thực hiện được việc sử dụng tiết kiệm điện năng.

3. Thái độ: - Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực tính toán. *Biện pháp GDBVMT: Thay các bóng đèn thông thường bằng các bóng đèn tiết kiệm điện.

II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án, bảng phụ.

2. HS: Xem trước bài 19.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời Các bước Hoạt động Tên hoạt động lượng dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

5 phút Hình thành Hoạt động 2 Tìm hiểu các nguyên tắc an toàn khi 12 phút kiến thức sử dụng điện Tìm hiểu cách sử dụng tiết kiệm 14 phút điện năng Luyện tập Vận dụng

Hoạt động 3

Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài 10 phút tập.

Hoạt động 4 Tìm tòi mở rộng 3 phút

Năm học 2018 - 2019

71

GV: ………………….

Trường………….

Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà 1 phút 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Dòng điện gây ra những tác hại gì khi đi qua cơ thể người ?

(Làm cơ co giật, ngạt thở, tê liệt thần kinh, tim ngừng đập) Câu hỏi 2: Vậy làm thế nào để có thể sử dụng an toàn và tiết kiệm được điện năng ? => Bài mới. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt vấn đề trên cơ sở thực tế yêu cầu HS trả lời .

- HS: Thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung.

- GV nhận xét và chuyển ý vào bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: Câu trả lời của học sinh.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu các nguyên tắc an toàn khi sử dụng điện (12 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Hs biết các nguyên tắc để sử dụng điện một cách an toàn. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: 1. Nhớ lại các nguyên tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7: Y/c HS trả lời C1, C2, C3, C4.

- Từng HS trả lời các câu C1, C2, C3, C4.

- Đối với mỗi câu đề nghị 1 HS trình bày câu TL trước lớp, các HS khác bổ sung.

- Gv nhận xét, hoàn chỉnh câu trả lời.

2. Một số quy tắc an toàn khác khi sử dụng điện: - Y/c HS thảo luận C5, C6 .

- Hs thảo luận nhóm trong thời gian 5 phút.

- Nhận xét hoàn chỉnh câu trả lời và tuyên dương nhóm có kết quả thảo luận tốt.

- GV nhấn mạnh nội dung và giải thích thêm về một số nguyên tắc an toàn khi sử dụng điện. c. Sản phẩm: Nội dung báo cáo và vở ghi của HS. d. Dự đoán: C1/ Làm TN với U dưới 40V C2/ Các dây dẫn phải có vỏ bọc cách điện đúng quy định.

C3/ Mắc cầu chì.

C4/ Phải thận trong khi tiếp xúc, đảm bảo cách điện với các dụng cụ điện.

C5/+ Rút phích cắm sẽ không có dòng điện chạy qua cơ thể người.

Năm học 2018 - 2019

72

GV: ………………….

Trường…………. + Công tắc và cầu chì được mắc vào dây nóng. Chỉ khi chạm vào dây nóng mới có dòng điện chạy qua cơ thể. Ngắt công tắc, tháo cầu chì dòng điện sẽ không chạy qua cơ thể. + Vật cách điện có điện trở rất lớn nên dòng điện nếu chạy qua cơ thể người, vật cách điện có cường độ rất nhỏ, không gây nguy hiểm.

C6/ Điện trở của người và của dây nối đất mắc song song. Điện trở của người lớn hơn điện trở của dây nối đất nên dòng điện qua người rất nhỏ không gây nguy hiểm.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu cách sử dụng tiết kiệm điện năng (14 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Nêu được các cách sử dụng điện tiết kiệm điện năng và vận dụng vào thực tiễn cuộc sống. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: 1. Cần phải sử dụng tiết kiệm điện năng: ? Việc sử dụng tiết kiệm điện năng có những lợi ích gì ?

- Từng HS đọc sgk nêu các lợi ích của việc sử dụng tiết kiệm điện năng.

- Gọi 1 vài HS trình bày trước lớp, các hs khác bổ sung.

- Nếu HS nêu chưa hết các lợi ích Gv có thể gợi ý : ? Phần điện năng tiết kiệm để làm gì đối với quốc gia? (Dành cho sản xuất và xuất khẩu.) ? Sử dụng tiết kiệm điện năng có lợi ích gì cho môi trường ? Tại sao ? (Giảm ô nhiễm môi trường do giảm xây dựng các nhà máy điện.)

- GV nhận xét và nhấn mạnh nội dung.

2. Các biện pháp sử dụng tiết kiệm điên năng: Y/c HS trả lời C8, C9.

- Gọi 1 HS trình bày câu trả lời trước lớp, các hs khác bổ sung.

- Cá nhân HS trả lời C8, C9.

- Gv nhận xét,hoàn chỉnh câu trả lời. *Biện pháp GDBVMT: Thay các bóng đèn thông thường bằng các bóng đèn tiết kiệm điện. c. Sản phẩm: Nội dung báo cáo và vở ghi của HS. d. Dự kiến: C8/ A = P. t.

C9/ + Sử dụng dụng cụ điện có P hợp lý. + Chỉ sử dụng dụng cụ điện trong thời gian cần thiết.

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài tập (10 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Hoạt động cá nhân thực hiện các bài tập trong SGK. Nội dung: Các bài tập vận dụng từ C10 đến C12 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Y/c hs trả lời C10, C11, C12.

- Câu C10: GV Gọi đại diện các nhóm đưa ra câu trả lời. Cho cả lớp thảo luận các phương án này.

Năm học 2018 - 2019

73

GV: ………………….

Trường………….

- HS thảo luận nhóm làm C10. Tham gia thảo luận với các nhóm khác đưa ra phương án tối ưu.

- GV nhận xét.

- Câu C11: GV gọi 1 HS trả lời.

- HS trả lời.

- GV tóm đề bài C12 trên bảng.

- Mỗi yêu cầu của bài gọi 2 HS trình bày lời giải trên bảng. ( 1 HS trình bày yêu cầu đối với đèn dây tóc, 1HS với đèn compắc).

- Gv nhận xét, hoàn chỉnh câu trả lời. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. d. Dự kiến: C11/ D. C12/ Điện năng sử dụng của mỗi loại đèn trong 8 000 giờ. + Đèn dây tóc : A1 = P1 t = 0,075.8000 = 600 kW.h + Đèn Compắc : A2 = P1 2 t = 0,015.8000 = 120 kW.h Chi phí cho việc sử dụng mỗi bóng đèn trong 8 000 giờ. + Đèn dây tóc ( cần 8 bóng đèn) : T1 = 8. 3500 + 600.700 = 448 000 đ + Đèn compắc (chỉ cần 1 bóng đèn) T2 = 60 000 + 120.700 = 144 000 đ Sử dụng đèn compắc có lợi hơn vì : + Giảm bớt tiền chi phí . + Dành phần điện năng cho nơi khác sử dụng. + Giảm bớt sự cố do quá tải.

Hoạt động 4: Tìm tòi mở rộng (3 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Cho HS ghi các câu hỏi: Câu 1: Hãy nêu các cách sử dụng tiết kiệm điện năng trong gia đình và các quy tắc cần phải thực hiện để đảm bảo an toàn đối với mạng điện trong gia đình?

Câu 2: Nối vỏ kim loại của thiết bị điện với đất bằng dây dẫn sẽ đảm bảo ao toàn vì A. luôn có dòng điện chạy qua vỏ kim loại của thiết bị điện này xuống đất.

B. dòng điện không khi nào chạy qua vỏ kim loại của thiết bị này.

C. hiệu điện thế luôn ổn định để thiết bị hoạt động bình thường.

D. Nếu có dòng điện chạy qua cơ thể người khi chạm vào vỏ kim loại, thì cường độ dòng điện này rất nhỏ.

Câu 3: Một bóng đèn sợi tóc có công suất 100W, một bóng đèn compact có công suất 15W thời gian sử dụng của hai bóng là 4000 giờ.

Năm học 2018 - 2019

74

GV: ………………….

Trường…………. a. Tính điện năng tiêu thụ của mỗi bóng đèn trên. b. Sử dụng bóng đèn nào có lợi hơn. Vì sao?

Câu 4: Trong thực tế em đã làm như thế nào để bảo đảm an toàn điện trong gia đình em?

Câu 5: Việc sử dụng tiết kiệm điện năng có nhưng lợi ích cho gia đình bạn?

Hãy nghĩ cách giúp các bạn trong lớp khi ra khỏi nhà hoặc khỏi lớp học mà quên tắt điện? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Y/c HS trả lời các câu hỏi 1 và 2.

- HS trả lời.

- Gv nhận xét và chốt nội dung bài học. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vào vở ghi của mình.

Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà (1 phút) GV nêu các yêu cầu về nhà: \ - Trả lời lại các câu hỏi trong bài.

- Thực hiện các câu hỏi trong hoạt động 4 (câu 3, câu 4, câu 5) - Đọc thêm phần “có thể em chưa biết” và trả lời các câu hỏi trong bài 20.

Năm học 2018 - 2019

75

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 10 - Tiết 19 Ngày soạn: 20/10/2018 Ngày dạy: 22/10/2018 Bài 20: TỔNG KẾT CHƯƠNG I : ĐIỆN HỌC I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Tự ôn tập và kiểm tra được những yêu cầu về kiến thức của toàn bộ chương I. 2. Kĩ năng: Vận dụng kiến thức để giải các bài tập trong chương I. 3. Thái độ: Hứng thú học tập môn Vật lý; Có tác phong làm việc khoa học, cẩn thận, tỉ mỉ; trung thực trong khoa học; nổ lực cá nhân, hợp tác trong học tập.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực tính toán.

II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án, bảng phụ. ĐIỆN HỌC Sự phụ thuộc của I vào U: I∼ ∼U

Điện trở dây dẫn:

Công suất điện P = U.I

U 1. R = I 2. R∼ l 1 R∼ S

Sự chuyển hóa và biến đổi năng lượng.

R phụ thuộcρ

Cơ năng

U R

Năm học 2018 - 2019

Nhiệt năng

Quang năng

Định luật Jun – Len xơ Q = I2.R.t (J) Nếu tính bằng calo thì : Q = 0,24.I2.R.t (cal)

Định luật Ôm

I=

Điện năng – Công của dòng điện.

A = P .t = U.I.t

76

GV: ………………….

Trường………….

ĐL Ôm cho đoạn mạch nối tiếp Im = I1 = I2 Um = U1 + U2 Rm = R1 + R2

ĐL Ôm cho đoạn mạch song song Um = U1 = U2 Im = I1 + I2

1 1 1 = + Rm R1 R2 R .R hoặc Rm = 1 2 R1 + R2

2. HS: Làm trước các câu hỏi trong phần tự kiểm tra.

III. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Các bước

Hoạt động

Khởi động

Hoạt động 1 Tạo tình huống vấn đề.

Hình thành kiến thức

Hoạt động 2

Luyện tập

Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức.

Thời lượng dự kiến

Tên hoạt động

7 phút

Ôn lại những kiến thức cơ bản ở phần tự kiểm tra.

Vận dụng

10 phút 24 phút 3 phút

Tìm tòi mở Hoạt động 4 Hướng dẫn về nhà. rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Khởi động a. Mục tiêu: Thông qua nội dung học tập. b. Gợi ý hoạt động: - HS ghi nhiệm vụ của mình vào vở.

- HS ghi ý kiến cá nhân.

- Hướng dẫn HS nếu quan sát thấy các em gặp khó khăn. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung vở ghi.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu: Giúp HS nhớ lại một số kiến thức đã học. b. Gợi ý hoạt động - Cho HS trả lời các câu hỏi trong phần tự kiểm tra từ câu 1 đến câu 11.

- HS trình bày các câu hỏi trả lời của phần tự kiểm tra. Các HS khác lắng nghe, nhận xét bổ sung.

Năm học 2018 - 2019

77

GV: ………………….

Trường………….

- Qua phần trình bày của HS GV đánh giá phần chuẩn bị bài ở nhà của cả lớp nói chung, nhắc nhở những sai sót mà HS thường gặp.

- GV tóm lược và ghi nội dung chính như sơ đồ. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi. * Dự kiến: Sơ đồ.

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài tập a. Mục tiêu hoạt động: Rèn kĩ năng vận dụng các kiến thức đã học vào giải bài tập.

Nội dung: Các bài tập vận dụng từ câu 12 đến câu 20 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Đề nghị HS làm nhanh các câu từ 12 16 và trả lời trước lớp, có thể yêu cầu HS trình bày lý do lựa chọn phương án trả lời của mình. Với câu 14, 15, 16 có thể hướng dẫn nếu HS gặp khó khăn.

- HS làm nhanh các câu từ 12 15 và trả lời trước lớp, giải thích lý do lựa chọn phương án trả lời của mình.

- Y/c các nhóm HS thực hiện bài 18 và 20, sau đó đại diện nhóm lên bảng trình bày.

- Nhóm HS thảo luận thực hiện bài, đại diện nhóm trình bày lời giải trước lớp.

- Tổ chức cho các nhóm nhận xét, sau đó GV chính xác lại KQ- nhận xét cách giải, lưu ý HS các sót thường gặp. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: - Phương án đúng cho mỗi câu là: Câu12(C), Câu13(B), Câu14(D), Câu15(A), Câu 16(D).

Câu 18 a) Các dụng cụ đốt nóng bằng điện đều có bộ phận chính làm bằng dây dẫn có ρ lớn để có R lớn Khi có I chạy qua thì Q hầu như chỉ toả ra ở đoạn dây dẫn này mà không toả nhiệt ở dây nối bằng đồng (có ρ nhỏ do đó có R nhỏ) b) Điện trở của ấm khi hoạt động bình thường U2 R= =48,4 Ω P

c) Tiết diện của dây điện trở này Ta có: R= ρ

l l -6 2 ⇒ S = ρ = 0,045.10 =0,045 mm s R

d2 Do S = Π d= 0,24 mm 4

Vậy đường kính tiết diện là 0,24 mm.

Câu 20 a) Tính hiệu điện thế giữa hai đầu đường giây cung cấp điện: Năm học 2018 - 2019

78

GV: ………………….

Trường………….

- Cường độ dòng điện chạy qua dây là: I =

P = 22,5 A U

- Hiệu điện thế trên dây tải điện là:Ud = I.Rd =9V - Hiệu điện thế giữa hai đầu đường dây trạm cung cấp điện: U0 =U + Ud = 229V. b) Tính tiền điện phải trả: A = P.t = 4,95.6.30 =891kWh. Suy ra T = A. 700 = 623700 đồng. c) Lượng điện năng hao phí trong một tháng: Ahp =I2.Rd.t = 36,5kWh. Hoạt động 4: Vận dụng - Tìm tòi mở rộng a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Bài tập: Có 2 bóng đèn Đ1(6V-4,5W), Đ2(3V-1,5W) mắc 2 bóng đèn này cùng một biến trở vào hiệu điện thế U= 9V thì 2 đèn sáng bình thường. a) Nêu ý nghĩa các số ghi trên 2 đèn? Vẽ sơ đồ mạch điện? b) Tính điện trở của biến trở khi đó? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Hướng dẫn và yêu cầu HS về nhà thực hiện bài tập trên.

- HS ghi nhận nhiệm vụ vào vở.

- Yêu cầu HS trả lời lại các câu hỏi trong bài. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vào vở ghi của mình.

Năm học 2018 - 2019

79

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 10 - Tiết 20 Ngày soạn: 21/10/2018

Ngày dạy: 23/10/2018 ÔN TẬP

I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Tự ôn tập và kiểm tra được những yêu cầu về kiến thức đã học.

2. Kỹ năng: Vận dụng được những kiến thức và kĩ năng để giải các bài tập.

3. Thái độ: Tự lực trong việc ôn tập, kiểm tra các kiến thức cũ, tích cực thảo luận, trao đổi trong cả lớp.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực tính toán.

II. Chuẩn bị: - GV: SGK, giáo án, câu hỏi ôn tập cho HS. - HS: Trả lời các câu hỏi, làm các bài tập mà GV yêu cầu trước ở nhà.

III. Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm.

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống học tập.

4 phút Hình thành kiến Hoạt động 2 (Không có) thức Luyện tập Hoạt động 3 Giải bài tập 18 phút Vận dụng Hoạt động 4 Giải một số bài tập khó 22 phút Tìn tòi mở rộng Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà 1 phút 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (4 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để vào bài Nội dung: Gv y/c HS trả lời các câu hỏi liên quan đến các kiến thức cũ đã học.

Câu 1: Phát biểu và viết hệ thức của định luật Ôm? Nêu rõ ký hiệu, đơn vị của các đại lượng có trong công thức?

Câu 2: Viết công thức tính công suất điện, công của dòng điện và giải thích các đại lượng có trong công thức đó?

Năm học 2018 - 2019

80

GV: ………………….

Trường………….

Câu 3: Viết hệ thức của định luật Jun - Len xư và giải thích các đại lượng có trong hệ thức đó? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt câu hỏi về các kiến thức lí thuyết đã học yêu cầu HS trả lời .

- HS: Thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung.

- HS báo cáo kết quả.

- GV đánh giá. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (không có) Hoạt động 3: Luyện tập (18 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Thảo luận nhóm để thực hiện các bài tập.

Nội dung: Các bài tập: Bài 1: Một đoạn mạch gồm 3 điện trở R1=3 Ω ; R2 = 5 Ω ; R3 = 7 Ω được mắc nối tiếp với nhau. Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch này là U = 6V. a, Tính điện trở tương đương của đoạn mạch này. b, Tính hiệu điện thế U3 giữa hai đầu điện trở R3.

Bài 2: Cho mạch điện như hình vẽ. Biết R1=10Ω, R2=R3=20Ω. U=20V. R3

R1 R2

a. Tính điện trở tương đương của đoạn mạch. b. Tính cường độ dòng điện qua mỗi điện trở. c. Tính nhiệt lượng tỏa ra trên mỗi biến trở trong thời gian 5 phút. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Bài tập 1: (7 phút) - Gọi HS đọc đề, y/c cá nhân HS thực hiện.

- HS thực hiện.

- GV gọi 1 HS lên bảng thực hiện, HS dưới lớp quan sát, nhận xét.

- GV nhận xét khen thưởng.

Bài tập 2: (11 phút) - Y/c HS thảo luận nhóm thực hiện.

- HS thảo luận nhóm.

- Gọi đại diện nhóm lên bảng trình bày các ý trả lời.

- GV t/c cho các nhóm nhận xét lẫn nhau.

- Gv nhận xét và tuyên dương nhóm hoàn thành tốt. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. d. Dự kiến: Bài 1: a) Điện trở tương đương của đoạn mạch là: RTĐ = R1 +R2 +R3 = 15 Ω .

Năm học 2018 - 2019

81

GV: ………………….

Trường………….

Bài 2:

b. Hiệu điện thế giữa hai đầu điện trở R3 là: U3 = I.R3 = 6/15.7 = 2,8V.

Tóm tắt: R1=10Ω, R2=R3=20Ω.

U=20V t=5’=300s a. Rtd=? b. I=? I1=? I2 c. Q1=?, Q2=?, Q3=?.

Giải: a. Đoạn mạch gồm: R1nt(R2//R3). Điện trở tương đương của đoạn mạch là: R2 R3 20.20 = 10 + = 20Ω R2 + R3 20 + 20 I1=I23= I= U = 20 = 1A R 20

Rtd = R1 +

Ta có:

Vì R2//R3 nên: U2=U3=U23=I23.R23=1.10=10V. b. Cường độ dòng điện chạy qua điện trở R2, R3 là: I 2 = I3 =

U 3 10 = = 0,5 A R2 20

c. Nhiệt lượng tỏa ra trên mỗi điện trở.

Q1=I12R1t=12.10.300=3000(J) Q2= I22R2t=0,52.20.300=1500(J) Q3= I32R3t=0,52.20.300=1500(J)

Hoạt động 4: Vận dụng: (22 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng kiến thức của chương để giải các bài tập vận dụng; Nội dung: Giải các bài tập.

Bài 19 trang 56/SGK: Bài 20 trang 56/SGK: b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Bài 19 trang 56/SGK: (11 phút) - Gọi HS đọc đề bài 19/SGK. - HS đọc đề.

- Gọi HS lên bảng tóm tắt.

- Lên bảng tóm tắt.

- Hướng dẫn, y/c hs thảo luận nhóm thực hiện.

- Nhận xét bài làm của các nhóm.

Năm học 2018 - 2019

82

GV: ………………….

Trường………….

Bài 20 trang 56/SGK: (11 phút) - Y/c HS đọc đề.

- Hướng dẫn, y/c Hs thảo luận nhóm thực hiện.

- HS tiến hành thảo luận nhóm.

- Gọi đại diện 1 nhóm lên trình bày các nhóm khác nhận xét.

- GV nhận xét và tuyên dương. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. d. Dự kiến Bài 19/ Tóm tắt: Uđm= 220V; Pđm= 1000W m1= 2kg; t 10 = 25 0 C ; t 02 = 1000 C H= 85%; Umạch= 220V a, t1= ? ; c = 4200J/kg.K b, m2= 4kg ; t2= 30 ngày c, …

Giải a/ Q cần để đun sôi nước Qi = cm(t02 – t01) = 630 000J - Q mà bếp tỏa ra : Q = Q i = 741 176,5 J. H

Thời gian đun sôi nước: t = Q= 741s P

b/ - Lượng điện năng tiêu thụ: A = Q.2.30 = 12,35 kW.h.

- Tiền điện phải trả : T = 12,35.700 = 8 645đ. c/ R của bếp giảm 4, P của bếp tăng 4 lần.

- Thời gian đun sôi nước : t = Q = 741 = 185 s.

P

4

Bài 20/ Tóm tắt: (HS tự tóm tắt) Giải: a) Tính hiệu điện thế giữa hai đầu đường dây tại trạm cung cấp điện: - Cường độ dòng điện chạy qua dây tải điện là: I = P/U = 22,5A. Hiệu điện thế trên dây tải điện là: Ud = IRd = 9V - Hiệu điện thế giữa hai đầu đường dây tại trạm cung cấp điện là: U0 = U + Ud = 229V b) Tính tiền điện mà khu này phải trả: - Trong 01 tháng khu này tiêu thụ điện năng là: A = Pt = 4,95.6.30 = 891kW.h - Tiền điện khu này phải trả trong 01 tháng là: T = 891.700 = 623700 đ. c) Lượng điện năng hao phí trên dây tải điện trong 01 tháng là: Ahp = I2Rdt = 36,5kW.h Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng (1 phút) Năm học 2018 - 2019

83

GV: ………………….

Trường…………. a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Giải các bài tập vào vở.

- Ôn các kiến thức đã học để tiết sau kiểm tra 1 tiết. c. Sản phẩm hoạt động: HS trả lời vào vở ghi của mình.

Năm học 2018 - 2019

84

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 11 - Tiết 21 Ngày soạn: 27/10/2018

Ngày dạy: 29/10/2018 KIỂM TRA 1 TIẾT

I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Kiểm tra mức độ tiếp thu của HS về chuyển động, vận tốc, lực, quán tính, lực.

- Thông qua kiểm tra đánh giá học sinh mà nắm được mức độ tiếp thu kiến thức của các em, từ đó có biện pháp điều chỉnh trong giảng dạy để khắc phục những yếu kém của các em cũng như nâng cao chất lượng dạy học.

2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng phân tích, suy luận, vận dụng kiến thức để giải bài tập.

3. Thái độ: Nghiêm túc, yêu thích môn học.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực đánh giá kết quả.

II/ Chuẩn bị: 1. Giáo viên: Đề kiểm tra.

2. Học sinh: Kiến thức đã học.

III. Hình thức đề: HÌNH THỨC: Trắc nghiệm + Tự luận (Thời gian 45 phút) (NB: 40%, TH: 30%, VD: 20%, VDC: 10%) h = 0,7 4 điểm trắc nghiệm (8 câu, 20 phút )+ 6 điểm tự luận (4 Bài, 25 phút) MA TRẬN TRẮC NGHIỆM

Nội dung

Tổng

TS Số tiết quy tiết lý đổi Tổng thuyết số tiết BH VD NB 11

8

6

5

2

9

4

3

6

1

20

12

9

11

3

Số câu

TH

VD

1

1

Điểm số

VD C

BH

VD

2

1,5

1

2

0,5

1

4

2

2

MA TRẬN TỰ LUẬN

Năm học 2018 - 2019

85

GV: ………………….

Trường………….

Nội dung

TS Số tiết quy Tổng tiết lý đổi thuyết số tiết BH VD NB 11

Tổng Tên chủ đề

8

6

5

9

4

3

6

20

12

8

11

Nhận biết (Mức độ 1)

TN TL Điện - Nêu được trở của điện trở của dây mỗi dây dẫn dẫn. đặc trưng cho Định mức độ cản luật trở dòng điện Ôm của dây dẫn đó.

- Phát biểu được định luật Ôm đối với một đoạn mạch có điện trở.

- Viết được công thức tính điện trở tương đương đối với đoạn mạch nối tiếp, đoạn mạch song song gồm nhiều nhất ba Năm học 2018 - 2019

Số câu

TH

VD

1

1

1

1

1

1

KHUNG MA TRẬN Thông hiểu Vận dụng (Mức độ 3) (Mức độ 2) TN TL - Nêu được điện trở của một dây dẫn được xác định như thế nào và có đơn vị đo là gì.

- Nêu được mối quan hệ giữa điện trở của dây dẫn với độ dài, tiết diện và vật liệu làm dây dẫn.

- Nêu được các vật liệu khác nhau thì có điện trở suất khác nhau.

- Vận dụng tính được điện trở tương đương của đoạn mạch nối tiếp hoặc song song gồm nhiều nhất 3 điện trở 86

Điểm số VD C

BH

VD

1

2

1

2

1

4

2

1

Vận dụng cao (Mức độ 4)

TN TL - Vận dụng được định luật Ôm để giải một số bài tập đơn giản.

- Giải thích được nguyên tắc hoạt động của biến trở con chạy. Sử dụng được biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.

- Vận dụng được công thức R = ρ

l và giải thích S

được các hiện tượng đơn giản liên quan tới điện trở của dây dẫn.

- Vận dụng được định luật Ôm và

GV: ………………….

Trường…………. điện trở.

- Nhận biết được các loại biến trở.

l thành phần. công thức R = ρ S - Vận dụng được công thức R = để giải bài toán về mạch điện sử l và giải thích dụng với hiệu ρ S được các hiện điện thế không tượng đơn giản đổi, trong đó có liên quan tới điện mắc biến trở. trở của dây dẫn.

3 1,5

1 1 10%

Số câu Số điểm Tỉ lệ

2 1

10% 20%

15%

Công và công suất của dòng điện

- Giải thích và thực hiện được các biện pháp thông thường để sử dụng an toàn điện và sử dụng tiết kiệm điện năng.

- Nêu được ý nghĩa các trị số vôn và oat có ghi trên các thiết bị tiêu thụ điện năng.

- Viết được các công thức tính công suất điện và điện năng tiêu thụ của một đoạn mạch.

- Nêu được một số dấu hiệu chứng tỏ dòng điện mang năng lượng.

- Chỉ ra được sự chuyển hoá các dạng năng lượng khi đèn điện, bếp điện, bàn là, nam châm điện, động cơ điện hoạt động.

- Phát biểu và viết được hệ thức của định luật Jun –

1 2

Năm học 2018 - 2019

87

- Xác định được công suất điện của một đoạn mạch bằng vôn kế và ampe kế.

- Vận dụng được các công thức P = UI, A = P t = UIt đối với đoạn mạch tiêu thụ điện năng.

- Vận dụng được định luật Jun – Len-xơ để giải thích các hiện tượng đơn giản có liên quan.

GV: ………………….

Trường………….

Số câu Số điểm Tỉ lệ TS câu TS điểm Tỉ lệ

1

Len-xơ.

- Nêu được tác hại của đoản mạch và tác dụng của cầu chì.

1 2

1

0,5

2

1

1

5%

20%

10%

10%

5

4

3

1

3,5

3,5

2

1

35%

35%

20%

10%

IV. ĐỀ KIỂM TRA I. TRẮC NGHIỆM (4đ) Chọn câu trả lời đúng và hoàn thành vào bảng.

Câu 1 Biến trở là một linh kiện A. Dùng để thay đổi vật liệu dây dẫn trong mạch.

B. Dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.

C. Dùng để điều chỉnh hiệu điện thế giữa hai đầu mạch.

D. Dùng để thay đổi khối lượng riêng dây dẫn trong mạch.

Câu 2: Điện trở R của dây dẫn biểu thị cho A. Tính cản trở dòng điện nhiều hay ít của dây.

B. Tính cản trở hiệu điện thế nhiều hay ít của dây.

C. Tính cản trở electron nhiều hay ít của dây.

D. Tính cản trở điện lượng nhiều hay ít của dây.

Câu 3: Việc làm nào dưới đây là an toàn khi sử dụng điện.

A. Mắc nối tiếp cầu chì loại bất kỳ cho mỗi dụng cụ điện B. Sử dụng dây dẫn không có vỏ bọc cách điện C. Làm thí nghiệm với nguồn điện có hiệu điện thế 45V D. Rút phích cắm đèn bàn khỏi ổ lấy điện khi thay bóng đèn Câu 4: Nhận định nào là SAI? A. Điện trở suất của dây dẫn càng nhỏ thì dây dẫn đó dẫn điện càng tốt.

B. Chiều dài dây dẫn càng ngắn thì dây đó dẫn điện càng tốt.

C. Tiết diện của dây dẫn càng nhỏ thì dây đó dẫn điện càng tốt.

D. Tiết diện của dây dẫn càng nhỏ thì dây đó dẫn điện càng kém.

Câu 5: Có ba bóng đèn: Đ1 (6 V – 3 W), Đ2 (12 V – 3 W), Đ3 (6 V – 6 W). Khi các bóng này đều sử dụng ở hiệu điện thế định mức thì độ sáng của các bóng đèn như sau A. Bóng Đ2 sáng nhất, hai bóng Đ1 và Đ3 sáng như nhau.

B. Bóng Đ3 sáng nhất, hai bóng Đ1 và Đ2 sáng như nhau.

Năm học 2018 - 2019

88

GV: ………………….

Trường………….

C. Bóng Đ3 sáng nhất, bóng Đ1 sáng yếu.

D. Cả ba bóng sáng như nhau.

Câu 6: Bóng đèn có điện trở 8 Ω và cường độ dòng điện định mức là 2 A. Tính công suất định mức của bóng đèn.

A. 32 W. B. 16 W. C. 4 W. D. 0,5 W. Câu 7: Cần làm một biến trở 20 Ω bằng một dây constantan có tiết diện 1 mm² và điện trở suất 0,5.10–6 Ωm. Chiều dài của dây constantan là bao nhiêu?

A. 10 m B. 20 m C. 40 m D. 60 m Câu 8: Hai điện trở cùng bằng R được song song với nhau, sau đó lại mắc nối tiếp với một điện trở R nữa. Tính điện trở tương đương của cụm ba điện trở đó.

A. 0,75R B. 4R / 7.

C. 2R / 3.

D. 1,5R. II. TỰ LUẬN (6đ) Câu 1 (2đ): Phát biểu và viết công thức của định luật Ôm. Nêu tên và đơn vị các đại lượng trong công thức?

Câu 2 (2đ): Số oát ghi trên dụng cụ điện cho biết gì? Một bàn là điện có ghi 220V700W , hãy cho biết ý nghĩa của số ghi đó?

Câu 3: Cho mạch điện có sơ đồ như hình vẽ. Bóng đèn và bếp điện đều hoạt động bình thường. Trên bóng đèn ghi 220V-100w. Bếp điện có điện trở R = 200Ω , cường độ dòng điện qua bếp điện là Ib = 1A. Tính nhiệt lượng mà bóng đèn và bếp điện tỏa ra trong 1 phút.

Cu 4: Cho 2 bóng đèn cùng loại chịu được hiệu điện thế định mức là 12V và cường độ dòng điện định mức là 1A. Các đèn (Đ) này hoạt động thế nào khi mắc chúng vào nguồn điện hiệu điện thế 12V theo 2 cách sau: a/ Mắc song song. b/ Mắc nối tiếp HƯỚNG DẪN CHẤM A/ Trắc nghiệm: 4 điểm (chọn đúng đáp án mỗi câu cho 0,5 điểm) Câu hỏi 1 2 3 4 5 6 7 8 Đáp án B A D C B B C D B/ Tự luận: 6 điểm CÂU ĐIỂM Câu 1: Định luật Ôm: Cường độ dòng điện qua dây dẫn tỷ lệ thuận với 1 hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây và tỷ lệ nghịch với điện trở của dây.

U Công thức: I = R 0,25 Trong đó: I: Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn (A) 0,25 U: Hiệu điện thế (V) 0,25 Năm học 2018 - 2019

89

GV: ………………….

Trường………….

R: Điện trở (Ω)

0,25

Câu 2: + Số oát ghi trên dụng cụ điện cho biết công suất định mức của dụng cụ đó, nghĩa là công suất điện của dụng cụ khi nó hoạt động bình thường. + Trên một bàn là có ghi 220V-700W nghĩa là: bàn là hoạt động bình thường khi được sử dụng với nguồn điện có hiệu điện thế 220V thì công suất điện qua bàn là là 700W. Câu 3: a.Nhiệt lượng mà bếp điện tỏa ra trong 1 phút: Qb = Ib2.Rb.t = 13 200J Điện trở của đèn là: Rđ = Uđ2/Pđ = 484Ω Vì đèn hoạt động bình thường nên: Iđ = Pđ/U =100/220 A Nhiệt lượng mà bóng đèn tỏa ra trong 1 phút là: Qđ = Iđ2.Rđ.t = 6000J Câu 4: a/Khi Đ1 song song với Đ2 thì U1=U2 = UAB =12V = Uđm , 2 đèn hoạt động bình thường. b/Khi Đ1 nối tiếp Đ2 thì I1=I2 =I; U=U1+U2 Cách 1: So sánh I1,I2 với Iđm Vì 2 đèn giống nhau nên R1=R2 =

U dm I dm

=

1

1

0,25 0,25 0,25 0,25 0,5

12V =12Ω 1A

Rtđ = 2 x 12Ω = 24Ω Vậy cường độ dòng điện chạy qua mỗi đèn: I=

U 12 = = 0,5A =I1 = I2 R 24

So sánh I1 = I2 = 0,5A < Iđm vậy cả 2 đèn đều sáng yếu hơn bình thường.

Cách 2: So sánh U1 , U2 và Uđm Vì 2 đèn giống nhau ta có: U1 = U2 và R1 = R2 Vì 2 đèn mắc nối tiếp ⇒ I1 = I2 ; U = U1 + U2 = I1R1 + I2R2 Vậy U= 2U1 = 2U2 = 12V ⇒ U1 = U2 = 6 V < Uđm nên 2 đèn sáng yếu hơn bình thường.

Năm học 2018 - 2019

90

0,5

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 11 Tiết 22

Ngày soạn: 28/10/2018 Ngày dạy: 30/10/2018 CHƯƠNG II: ĐIỆN TỪ HỌC Bài 21: NAM CHÂM VĨNH CỬU

I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Mô tả được hiện tượng chứng tỏ nam châm vĩnh cửu có từ tính.

- Nêu được sự tương tác giữa các từ cực của hai nam châm.

- Mô tả được cấu tạo và hoạt động của la bàn.

2. Kĩ năng: - Biết sử dụng được la bàn để tìm hướng địa lí.

- Xác định được các từ cực của kim nam châm. Xác định được tên các từ cực của một nam châm vĩnh cửu trên cơ sở biết các từ cực của một nam châm khác.

3. Thái độ: - Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án, dụng cụ thí nghiệm cho Hs. 2. Đối với mỗi nhóm HS: 2 thanh nam châm thẳng trong đó 1 thanh được bọc kín, một ít vụn sắt trộn lẫn vụn gỗ, nhôm, đồng…, 1 nam châm chữ U, 1 kim nam châm đặt trên 1 mũi nhọn thẳng đứng, 1 la bàn, 1 giá TN, 1 sợi dây treo thanh nam châm.

III. Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, trực quan, thảo luận nhóm…

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

4 phút Hình thành Hoạt động 2 Tìm hiểu về từ tính của nam 14 phút kiến thức châm.

Tìm hiểu về tương tác giữa hai 10 phút nam châm.

Luyện tập Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức. Giải 10 phút Năm học 2018 - 2019

91

GV: ………………….

Trường…………. bài tập.

Giải bài tập ngoài SGK. Hướng dẫn về nhà.

Vận dụng Hoạt động 4 6 phút Tìm tòi mở 1 phút Hoạt động 5 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (4 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Để định hướng đi trên biển, sa mạc người ta dùng dụng cụ gì ?

Câu hỏi 2: La bàn cấu tạo như thế nào ? Nó hoạt động dựa trên nguyên tắc nào ? => Tìm hiểu bài mới. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Giới thiệu về các vấn đề chính sẽ tìm hiểu trong chương II. - GV đặt vấn đề trên cơ sở các câu hỏi yêu cầu hs trả lời .

- HS: Ghi vở, thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao vào vở, báo cáo trước lớp. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu về từ tính của nam châm (14 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Biết được từ tính của nam châm. Làm được thí nghiệm cơ bản xác định từ tính của nam châm. Nhận biết được các từ cực của nam châm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS đọc.

- HS đọc câu C1.

- GV yêu cầu các nhóm thảo luận nhắc lại các từ tính của nam châm và đề xuất thí nghiệm phát hiện thanh kim loại có phải là nam châm không?

- Thảo luận nhóm nhắc lại các từ tính của nam châm. Đề xuất TN phát hiện thanh kim loại có phải là nam châm không.

Yêu cầu đại diện nhóm phát biểu trước lớp. Hướng dẫn các nhóm thảo luận chọn phương án đúng.

- Đại diện 1 vài nhóm nêu câu trả lời trước lớp. Trao đổi về các phương án TN. Yêu cầu các nhóm tiến hành TN theo phương án đã thảo luận.

- Các nhóm tiến hành TN kiểm tra : đưa thanh kim loại lại gần vụn sắt, nhôm…

Nếu nó hút sắt thì đó là nam châm.

- Gọi đại diện nhóm nêu nhận xét qua kết quả TN. - GV nhận xét và chốt nội dung.

Yêu cầu hs đọc sgk xác định nhiệm vụ của C2 .

- Gọi 1 hs nêu nhiệm vụ C2.

- Từng hs đọc SGK nắm được nhiệm vụ của C2.

Năm học 2018 - 2019

92

GV: ………………….

Trường………….

Yêu cầu các nhóm thực hiện các nhiệm vụ của C2.

- Gọi đại diện nhóm nêu kết quả TN bằng cách trả lời các câu hỏi nêu trong C2. ? Rút ra kết luận gì về từ tính của nam châm ?

- Hs trả lời.

Yêu cầu hs đọc sgk, kết hợp cho hs quan sát các nam châm. Đề nghị hs nêu đặc điểm và mô tả các tính chất từ của nam châm?

- HS nêu đặc điểm và các tính chất từ của nam châm - GV giới thiệu về vật liệu từ: - Quan sát hình 21.2 cho biết có những loại nam châm thường dụng nào?

- Yêu cầu HS chỉ ra các cực từ của các nam châm trong bộ nam châm thí nghiệm của nhóm.

- Cá nhân HS trả lời. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: 2/ Kết luận - Nam châm hút các kim loại là vật liệu từ : sắt, thép, coban… Nam châm không hút được đồng, nhôm, các kim loại không thuộc vật liệu từ.

- Nam châm nào cũng có 2 từ cực. Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc, còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam. Hoạt động 2.2: Tìm hiểu tương tác giữa hai nam châm (10 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Làm được thí nghiệm và nêu được sự tương tác giãu hai từ cực của nam châm vĩnh cửu. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Cá nhân hs đọc sgk để nắm được yêu cầu của C3,C4.

- Các nhóm tiến hành TN theo các yêu cầu của C3,C4. + Đưa từ cực của 2 nam châm lại gần nhau. + Đổi đầu của 1 trong 2 nam châm rồi đưa lại gần nhau.

- GV theo dõi, quan sát và hỗ trợ HS. - GV gọi đại diện nhóm nêu nhận xét về kết quả thí nghiệm của nhóm mình.

- HS nêu kết quả thí nghiệm.

- GV nhận xét và tuyên dương kết quả chính xác. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: 2/ Kết luận.

Khi đưa từ cực của 2 nam châm lại gần nhau thì chúng hút nhau nếu các cực khác tên, đẩy nhau nếu các cực cùng tên.

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài tập (10 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Củng cố kiến thức đã học . Trả lời được các câu hỏi trong phần vận dụng.

Năm học 2018 - 2019

93

GV: ………………….

Trường…………. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV nêu câu hỏi củng cố nội dung bài học: ? Hãy mô tả từ tính của nam châm ? ? Mô tả sự tương tác giữa 2 nam châm?

- Hs lần lượt trả lời.

- Gv nhận xét.

Yc hs làm các câu C5, C6, C7, C8.

- Tổ chức cho hs trao đổi, thảo luận các câu trả lời.

- Cá nhân hs tự trả lời các câu C5, C6, C7, C8. và tham gia trao đổi trên lớp. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: C5/ Có thể Tổ Xung Chi đã gắn trên xe một nam châm.

C6/ Kim nam châm. Vì tại mọi nơi trên trái đất kim nam châm luôn chỉ hướng Nam - Bắc C7/ Đầu nào của nam châm ghi chữ N là cực Bắc, đầu ghi chữ S là cực Nam. Hoặc dựa vào các màu sơn trên nam châm.

C8/ Cực sát với cực Bắc của thanh nam châm trên đây là cực Nam của thanh nam châm.

Hoạt động 4: Vận dụng (6 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng các kiến thức để trả lời một số câu hỏi.

Nội dung: Câu 1. Có một số quả đấm cửa làm bằng đồng và một số quả làm bằng sắt mạ đồng. Hãy tìm cách phân loại chúng?

Câu 2. Có hai thanh thép luôn hút nhau bất kể đưa các đầu nào của chúng lại gần nhau. Có thế kết luận được rằng một trong hai thanh này không phải là nam châm không?

Câu 3. Nêu các cách khác nhau để xác định tên cực của một thanh nam châm khi màu sơn đánh dấu cực đã bị tróc hết. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: Câu 1. Đưa thanh nam châm lại gần các quả đấm cửa. Nếu quả đấm cửa nào bị thanh nam châm hút thì nó được làm bằng sắt mạ đồng còn quả đấm nào không bị thanh nam châm hút thì đó là quả đấm bằng đồng.

Câu 2. Có. Bởi vì nếu cả hai đều là nam châm thì khi đổi đầu, chúng phải đẩy nhau.

Câu 3. Dựa vào sự định hướng của nam châm trong từ trường của Trái Đất hoặc dùng một nam châm khác đã biết tên cực để xác định tên từ cực của thanh nam châm.

Năm học 2018 - 2019

94

GV: ………………….

Trường………….

Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng (1 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tìm tòi mở rộng các kiến thức. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Y/c hs về nhà.

- Hoàn thành các câu hỏi vào vở. Làm các bài tập trong SBT. - Đọc mục “có thể em chưa biết”.

- Xem trước bài 22 “Tác dụng từ của dòng điện – Từ trường”. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS.

Năm học 2018 - 2019

95

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 12 Tiết 23

Ngày soạn: 04/11/2018 Ngày dạy: 06/11/2018 Bài 22: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG

I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Mô tả được thí nghiệm của Ơ-xtét để phát hiện dòng điện có tác dụng từ.

- Phát biểu được sự tồn tại của từ trường xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện và tính chất đặc biệt của nó.

2. Kĩ năng: - Biết dùng nam châm thử để phát hiện sự tồn tại của từ trường.

- Giải thích được một số hiện tượng liên quan đến những ứng dụng của từ trường trong đời sống và kĩ thuật.

3. Thái độ: - Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo. *Biện pháp GDBVMT: + Xây các trạm phát sóng điện từ xa khu dân cư. + Sử dụng điện thoại di động hợp lí, đúng cách, không sử dụng điện thoại di động để đàm thoại quá lâu để giảm thiểu tác hại của sóng điện từ đối với cơ thể, tắc điện thoại khi ngủ hoặc để xa người. + Giữ khoảng cách giữa các trạm phát sóng phát thanh truyền hình một cách thích hợp. + Tăng cường sử dụng truyền hình cáp, điện thoại cố định, chỉ sử dụng điện thoại khi thật cần thiết.

II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án, các hình vẽ SGK. 2. Đối với mỗi nhóm HS: 2 giá TN, 1 nguồn điện, 1 kim nam châm đặt trên giá có trục thẳng đứng, 1 công tắc, 1 đoạn dây dẫn , 5 đoạn dây nối, 1 biến trở, 1 ampe kế.

III. Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, trực quan, thảo luận nhóm…

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Năm học 2018 - 2019

96

GV: ………………….

Trường………….

Khởi động Hoạt động 1 Hình thành Hoạt động 2 kiến thức

Tạo tình huống có vấn đề.

4 phút Phát hiện tính chất từ của dòng 10 phút điện.

Tìm hiểu từ trường 8 phút Cách nhận biết từ trường.

Luyện tập

Hoạt động 3

6 phút

Hệ thống hóa kiến thức. Giải 10 phút bài tập.

Hướng dẫn về nhà.

7 phút

Vận dụng Tìm tòi mở Hoạt động 4 rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (4 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Làm TN với chuông điện. Chuông điện hoạt động dựa trên nguyên tắc nào? (Dòng điện chạy qua cuộn dây => cuộn dây trở thành 1 nam châm, hút thanh thép làm thanh thép gõ vào chuông, chuông kêu) Câu hỏi 2: Cuộn dây có dòng điện chạy qua có tác dụng từ. Nếu dòng điện chạy qua dây dẫn có hình dạng bất kì nó có tác dụng từ không ? => Tìm hiểu bài mới. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt vấn đề trên cơ sở các câu hỏi yêu cầu hs trả lời .

- HS: Ghi vở, thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao vào vở, báo cáo trước lớp. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Phát hiện tính chất từ của dòng điện.(10 phút) (14 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Làm được thí nghiệm xác định tính chất từ của dòng điện. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Yêu cầu các nhóm thảo luận về cách bố trí TN và mục đích TN hình 22.1 - Từng HS đọc sgk, thảo luận nhóm về cách bố trí, mục đích TN. + Bố trí : 1 đoạn dây dẫn đặt song song với kim nam châm đứng yên mắc nối tiếp với nguồn điện, biến trở, ampe kế. + Mục đích: Quan sát kim nam châm khi chưa đóng công tắc và khi ngắt công tắc.

- Gọi đại diện 1 nhóm nêu câu trả lời và cho cả lớp thảo luận.

Năm học 2018 - 2019

97

GV: ………………….

Trường………….

Yc các nhóm chú ý nghe gv thông báo kết quả TN. * Lưu ý : Trước khi đóng công tắc phải để dây dẫn song song kim nam châm.

- Gọi đại diện nhóm trả lời C1.

- Thảo luận trả lời C1. ? Hiện tượng xảy ra với kim nam châm chứng tỏ điều gì.

- Cho 1 số HS trả lời, hướng dẫn cả lớp thảo luận => Kết luận. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: C1/ Không.

Kết luận: Dòng điện chạy qua dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực (gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó => Dòng điện có tác dụng từ.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu từ trường . (8 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Phát biểu được sự tồn tại của từ trường xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện và tính chất đặc biệt của nó. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: ? Ở các vị trí khác xung quanh dây dẫn có lực từ tác dụng lên kim nam châm không ? Làm thế nào để biết được điều này ?

- Trao đổi, thảo luận nhóm đề xuất phương án TN kiểm tra. + Đưa kim nam châm đặt tự do trên trục thẳng đứng đến các vị trí xung quanh nam châm, dây dẫn có dòng điện chạy qua.

- Tổ chức cho các nhóm thảo luận đưa ra phương án tối ưu.

- Các nhóm thảo luận trả lời C2, C3 .

C2/ Kim nam châm lệch khỏi hướng Nam-Bắc.

C3/ Kim nam châm luôn chỉ 1 hướng xác định.

- Gv thông báo kết quả TN. ? Hiện tượng xảy ra chứng tỏ xung quanh dòng điện, nam châm có khả năng gì đặc biệt?

- HS: Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó.

Thông báo : Ta nói trong không gian đó có từ trường. ? Từ trường tồn tại ở đâu ?

- HS trả lời: + Từ trường tồn tại xung quanh nam châm, xung quanh dây dẫn có dòng điện. + Tại mỗi vị trí kim nam châm có 1 hướng chỉ xác định. ? Nhận xét hướng chỉ của nam châm tại các vị trí khác nhau trong từ trường.

- Cá nhân HS trả lời các câu hỏi của GV. - GV nhận xét tuyên dương Hs trả lời bài sôi nổi. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: Năm học 2018 - 2019

98

GV: ………………….

Trường………….

Kết luận: Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện tồn tại 1 từ trường.

Hoạt động 2.3: Cách nhận biết từ trường. (6 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Hs nêu được các cách nhận biết sự tồn tại của từ trường. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Hướng dẫn hs thảo luận tìm ra cách nhận biết từ trường bằng cách thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau:. ? Bằng giác quan có nhận ra từ trường không ? ? Căn cứ vào đặc tính nào của từ trường để phát hiện ra từ trường ? ? Dùng dụng cụ gì để nhận biết từ trường ? Cách nhận biết ?

- HS thảo luận trong 4 phút, đại diện trả lời. + Không. + Lực từ tác dụng lên kim nam châm đặt trong từ trường. + Dùng kim nam châm. Nơi nào có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường.

- Gv nhận xét và tuyên dương nhóm HS c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: Cách nhận biết từ trường.

Người ta dùng kim nam châm (Gọi là nam châm thử) để nhận biết từ trường.

Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài tập (10 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Củng cố kiến thức đã học . Trả lời được các câu hỏi trong phần vận dụng. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Yc hs làm các câu C4, C5, C6.

- Mỗi câu gọi 1-2 HS trả lời.

- Tổ chức cho hs trao đổi, thảo luận các câu trả lời.

- Cá nhân hs tự trả lời các câu C4, C5, C6 và tham gia trao đổi trên lớp.

- GV nhận xét và tuyên dương HS tả lời tốt các câu hỏi.

- Gv thông báo cho HS các kiến thức về môi trường và biện pháp giáo dục BVMT: *Các kiến thức về môi trường: + Trong không gian, từ trường và điện trường tồn tại trong một trường thống nhất là điện từ trường. Sóng điện từ là sự lan truyền của điện từ trường biên thiên trong không gian. + Các sóng radio, sóng vô tuyến, ánh sáng nhìn thấy, tia X, tia gama cũng là sóng điện từ. Các sóng điện từ lan truyền mang theo năng lượng. Năng lượng sóng điện từ phụ thuộc vào tần số và cường độ sóng. *Biện pháp GDBVMT: + Xây các trạm phát sóng điện từ xa khu dân cư.

Năm học 2018 - 2019

99

GV: ………………….

Trường…………. + Sử dụng điện thoại di động hợp lí, đúng cách, không sử dụng điện thoại di động để đàm thoại quá lâu để giảm thiểu tác hại của sóng điện từ đối với cơ thể, tắc điện thoại khi ngủ hoặc để xa người. + Giữ khoảng cách giữa các trạm phát sóng phát thanh truyền hình một cách thích hợp. + Tăng cường sử dụng truyền hình cáp, điện thoại cố định, chỉ sử dụng điện thoại khi thật cần thiết. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: C4/ Đặt kim nam châm gần dây dẫn AB. Nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Nam-Bắc thì dây dẫn AB có dòng điện và ngược lại.

C5/ TN đặt kim nam châm ở trạng thái tự do kim nam châm luôn chỉ hướng Nam- Bắc.

C6/ Không gian xung quanh kim nam châm có từ trường.

Hoạt động 4: Vận dụng – Tìm tòi ( 7 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS tự vận dụng các kiến thức để trả lời một số câu hỏi.

Nội dung: Bài 22.4 (SBT): Giả sử có một dây dẫn chạy qua nhà. Nếu không có dụng cụ do điện. Có cách nào phát hiện được trong dây dẫn có dòng điện chạy qua hay không?

Bài tập: Có một số Pin đề lâu ngày và một đoạn dây dẫn. Nếu không có bóng đèn pin để thử có cách nào để kiểm tra được Pin còn điện hay không khi chỉ có kim nam châm? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Cho HS quan sát câu hỏi trên bảng phụ. Y/c HS đọc đề, suy nghĩ trả lời.

- HS lần lượt trả lời.

- Gv nhận xét và chốt nội dung bài. * HDVN : - Hoàn thành các câu hỏi vào vở. Làm các bài tập trong SBT. - Đọc mục “có thể em chưa biết”.

- Xem trước bài 24 “Từ phổ- Đường sức từ”. c. Sản phẩm hoạt động: Báo cáo kết quả hoạt động và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: Bài 22.4 (SBT): Lấy kim nam châm để gần dây dẫn. + Nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Nam- Bắc thì dây dẫn có dòng điện. + Nếu kim nam châm không lệch khỏi hướng Nam- Bắc thì dây dẫn không có dòng điện.

Bài tập: Mắc 2 đầu dây dẫn vào hai cực của Pin. Đưa kim nam châm lại gần dây dẫn. nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Nam- Bắc thì Pin còn điện.

Năm học 2018 - 2019

100

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 12 Tiết 24

Ngày soạn: 05/11/2018 Ngày dạy: 07/11/2018 Bài 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ

I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Biết cách dùng mạt sắt tạo ra từ phổ của thanh nam châm.

- Biết vẽ các đường sức từ và xác định được chiều các đường sức từ của thanh nam châm.

2. Kĩ năng: - Nhận biết cực của nam châm.

- Vẽ đường sức từ của nam châm thẳng và nam châm chữ U. 3. Thái độ: Hứng thú học tập môn Vật lý; Có tác phong làm việc khoa học, cẩn thận, tỉ mỉ; trung thực trong khoa học; nổ lực cá nhân, hợp tác trong học tập.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực hành thí nghiệm.

II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án, bảng phụ, phiếu học tập, máy chiếu.

Mỗi nhóm: 1 thanh nam châm thẳng, 1 tấm nhựa trong cứng, ít mạt sắt, 1 bút dạ, 1 số kim nam châm nhỏ có trục quay thẳng đứng, bảng nhóm.

2. HS: Dụng cụ học tập.

III. Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học hợp tác, phương pháp động não, phương pháp trực quan bằng hình ảnh, phương pháp thực nghiệm.

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

7 phút Hình thành Hoạt động 2 Tìm hiểu thí nghiệm tạo ra từ phổ 12 phút kiến thức của nam châm Vẽ và xác định chiều đường sức từ 13 phút Luyện tập Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức. Giải bài tập. 7 phút

Năm học 2018 - 2019

101

GV: ………………….

Trường………….

Vận dụng 6 phút Hoạt động 4 Hướng dẫn về nhà Tìm tòi mở rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Từ trường tồn tại ở đâu ? Làm thế nào để phát hiện ra từ trường ?

Câu hỏi 2: Bằng mắt thường ta không nhìn thấy trực tiếp được từ trường.

Vậy làm thế nào để có thể nhìn thấy hình ảnh trực quan về từ trường ? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt vấn đề bằng cách sử dụng 2 câu hỏi trên.

- HS: Ghi nhận nhiệm vụ, thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. Báo cáo trước lớp, các HS khác nhận xét.

- GV nhận xét và chuyển ý vào bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung báo cáo của học sinh.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu thí nghiệm tạo ra từ phổ của thanh nam châm a. Mục tiêu hoạt động: Biết cách dùng mạt sắt tạo ra từ phổ của thanh nam châm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS tự nghiên cứu phần TN trong SGK Gọi 1-2 HS nêu dụng cụ TN, cách tiến hành TN. - HS đọc phần 1 TN Nêu dụng cụ cần thiết và cách tiến hành TN. - HS khác nhận xét, GV chốt.

- Yêu cầu HS làm TN theo nhóm, quan sát hình ảnh sắp xếp của mạt sắt, kết hợp với quan sát hình 23.1 SGK trả lời các câu hỏi sau: Câu 1: Các mạt sắt xung quanh nam châm được sắp xếp như thế nào?

Câu 2: Mật độ các mạt sắt ở xa nam châm như thế nào?

Lưu ý HS trước khi làm TN phải rắc đều mạt sắt trên tấm nhựa không để mạt sắt quá dày, từ phổ sẽ rõ nét.

- HS làm TN theo nhóm, quan sát hình ảnh sắp xếp của mạt sắt, hoàn thành hai câu hỏi trên.

- Tổ chức cho HS báo cáo, nhận xét.

- GV đánh giá.

- GV thông báo: Hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam châm được gọi là từ phổ. Từ phổ cho ta hình ảnh trực quan về từ trường.

- Chốt kiến thức và ghi bảng. c. Sản phẩm: * Dự kiến: I. Từ phổ.

Năm học 2018 - 2019

102

GV: ………………….

Trường………….

1/ Thí nghiệm C1/ 2/ Kết luận - Hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam châm được gọi là từ phổ.

- Từ phổ cho ta hình ảnh trực quan về từ truờng.

- Mật độ của từ phổ ở xa nam châm thì thưa, ở gần nam châm thì dày. * Chuyển ý: Dựa vào hình ảnh từ phổ, ta có thể vẽ đường sức từ để nghiên cứu từ trường. Vậy đường sức từ được vẽ như thế nào ?

Hoạt động 2.2: Vẽ và xác định chiều đường sức từ a. Mục tiêu: Biết vẽ các đường sức từ và xác định được chiều các đường sức từ của thanh nam châm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK, thảo luận rút ra các thao tác phải làm để vẽ một đường sức từ.

- Đại diện nhóm HS trình bày trước lớp về các thao tác cần làm để vẽ một đường sức từ.

- Nhắc HS trước khi vẽ, quan sát kĩ để chọn một đường mạt sắt trên tấm nhựa và tô chì theo, không nên nhìn vào SGK trước và chỉ dùng hình 23.2 SGK để đối chiếu với đường sức từ vừa vẽ được.

- HS làm việc theo nhóm, dựa vào hình ảnh các đường mạt sắt, vẽ các đường sức từ của nam châm thẳng. * Thông báo: Các đường liền nét mà các em vừa vẽ gọi là đường sức từ.

- Tiếp tục hướng dẫn các nhóm HS làm TN như ở phần b trong SGK. - Từng nhóm HS dùng các kim nam châm nhỏ đặt nối tiếp nhau trên một đường sức từ vừa vẽ (chiếu hình 23.3).

- Yêu cầu HS dựa vào kết quả TN hoàn thành chỗ trống trong các câu sau: (chiếu slide) + Các .................................. nối đuôi nhau dọc theo một đường .......................

Cực Nam của kim nam châm này nối với cực ............... của kim nam châm kia.

- GV thông báo chiều quy ước của đường sức từ Yêu cầu HS dùng mũi tên đánh dấu chiều của các đường sức từ vừa vẽ được.

- Vận dụng quy ước về chiều đường sức từ dùng mũi tên đánh dấu chiều các đường sức từ vừa vẽ được và hoàn thành kết luận sau: (chiếu slide) + Mỗi đường sức từ có ……………… xác định. + Bên ngoài nam châm, đường sức từ có chiều đi ra từ cực ………. và đi vào cực ……….. của nam châm. + Nơi nào từ trường ............... thì đường sức từ dày, nơi nào từ trường ............ thì đường sức từ thưa.

- Tổ chức cho cả lớp thảo luận hoàn chỉnh câu trả lời.

- Gọi HS nhắc lại đặc điểm đường sức từ của thanh nam châm, nêu chiều quy ước của đường sức từ.

Năm học 2018 - 2019

103

GV: ………………….

Trường………….

- HS nêu và ghi nhớ được đặc điểm đường sức từ của nam châm thẳng và chiều quy ước của đường sức từ, ghi vở. c. Sản phẩm: * Dự kiến: II. Đường sức từ.

1/ Vẽ và xác định chiều đường sức từ C2/ Trên mỗi đường sức từ, kim nam châm định hướng theo một chiều nhất định C3/ Bên ngoài thanh nam châm, các đường sức từ đều có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào từ cực Nam. 2/ Kết luận.

- Mỗi đường sức từ có một chiều xác định. Ở bên ngoài thanh nam châm, chúng là những đường cong đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam của nam châm.

- Nơi nào từ trường mạnh thì đường sức từ dày, nơi nào từ trường yếu thì đường sức từ thưa.

Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Hướng dẫn và yêu cầu HS vẽ cây nội dung bài học.

- HS thảo luận hoàn thành.

- GV quan sát HS tự học, thảo luận, trợ giúp kịp thời khi các em cần hỗ trợ.

Ghi nhận kết quả làm việc của HS. Hướng dẫn các nhóm HS đánh giá lẫn nhau, GV hệ thống và chốt kiến thức.

- Yêu cầu HS thảo luận theo bàn thực hiện C4 trong 2 phút.

- HS thực hiện.

- GV thu phiếu học tập, chiếu đáp án, HS dưới lớp quan sát, nhận xét.

- GV nhận xét. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. * Dự kiến: C4/ Ở khoảng giữa hai từ cực của nam châm hình chữ U, các đường sức từ gần như song song với nhau.

Hoạt động 4: Vận dụng - Tìm tòi mở rộng a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng kiến thức đã học vào giải các bài tập C5, C6. * Tìm tòi: - Cho HS quan sát hình ảnh về từ trường của Trái Đất và một số hình ảnh về từ phổ (chiếu slide).

Giúp HS tự khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV lần lượt chiếu C5, C6, yêu cầu HS đọc và thực hiện C5, C6.

- Cá nhân HS thực hiện.

- GV tổ chức cho HS nhận xét lẫn nhau.

- GV chiếu đáp án, nhận xét và tuyên dương.

Năm học 2018 - 2019

104

GV: ………………….

Trường…………. * HDVN: - Đọc mục “Có thể em chưa biết”.

- Xem và chuẩn bị trước bài 24: “Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua” + So sánh phần từ phổ bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và phần từ phổ ở bên ngoài thanh nam châm + Phát biểu quy tắc nắm tay phải. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. * Dự kiến: C5/ Đầu B của thanh nam châm là cực Nam. C6/ Các đường sức từ được biểu diễn trên hình 23.6 SGK có chiều đi từ cực Bắc của nam châm bên trái sang cực Nam của nam châm bên phải.

Năm học 2018 - 2019

105

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 13 Tiết 25_ Ngày dạy: 14/11/2018 Bài 23: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - So sánh được từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua với từ phổ của thanh nam châm thẳng.

- Phát biểu được quy tắc nắm tay phải về chiều của đường sức từ trong lòng ống dây có dòng điện chạy qua.

2. Kĩ năng: - Vận dụng được quy tắc nắm tay phải để xác định chiều của đường sức từ trong lòng ống dây khi biết chiều dòng điện và ngược lại.

- Vẽ được đường sức từ biểu diễn từ trường của ống dây.

3. Thái độ: Hứng thú học tập môn Vật lý; Có tác phong làm việc khoa học, cẩn thận, tỉ mỉ; trung thực trong khoa học; nổ lực cá nhân, hợp tác trong học tập.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực hành thí nghiệm.

II. Chuẩn bị: 2. GV: SGK, giáo án, tranh vẽ các hình trong bài 24 SGK. Mỗi nhóm: Một tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây, một nguồn điện 6V, một công tắc, 3 đoạn dây nối, một ít mạt sắt, bút dạ, kim nam châm thử.

2. HS: Dụng cụ học tập.

III. Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học hợp tác, phương pháp động não, phương pháp trực quan bằng hình ảnh, phương pháp luyện tập, phương pháp thực nghiệm.

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

7 phút Tạo ra và quan sát từ phổ của ống 12 phút Hình thành Hoạt động 2 dây có dòng điện chạy qua kiến thức Tìm hiểu quy tắc nắm tay phải.

13 phút Năm học 2018 - 2019

106

GV: ………………….

Trường………….

Luyện tập Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức.

4 phút 7 phút Vận dụng Hoạt động 4 Giải bài tập.

Tìm tòi mở Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà 2 phút rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Nêu cách tạo ra từ phổ? Nêu quy ước xác định chiều đường sức từ của nam châm ?

Câu hỏi 2: Xung quanh dòng điện cũng có từ trường. Vậy từ trường của ống dây có dòng điện qua được biểu diễn như thế nào? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt vấn đề bằng cách sử dụng 2 câu hỏi trên.

- HS: Ghi nhận nhiệm vụ, thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. Báo cáo trước lớp, các HS khác nhận xét.

- GV nhận xét và chuyển ý vào bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung báo cáo của học sinh.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu thí nghiệm tạo ra từ phổ của thanh nam châm a. Mục tiêu hoạt động: So sánh được từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua với từ phổ của thanh nam châm thẳng. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Gọi HS nêu cách tạo ra để quan sát từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua với những dụng cụ đã phát cho các nhóm.

- Cá nhân HS nêu cách tạo ra từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua.

- Yêu cầu HS làm TN tạo ra từ phổ của ống dây có dòng điện theo nhóm, quan sát từ phổ bên trong và bên ngoài ống dây để trả lời C1. Sau đó gọi đại diện các nhóm trả lời câu hỏi C1.

- HS làm TN theo nhóm quan sát từ phổ và thảo luận trả lời câu C1. Đại diện các nhóm báo cáo kết quả TN theo hướng dẫn của câu C1.

- Thảo luận chung cả lớp.

- Yêu cầu HS chữa vào vở nếu sai.

- Yêu cầu các nhóm giơ bảng nhựa trong đã vẽ một vài đường sức từ của ống dây. Gọi HS các nhóm khác nhận xét Lưu ý HS một số sai sót thường gặp để tránh lặp lại.

- Gọi HS trả lời câu C2 - Cá nhân HS hoàn thành câu C2

Năm học 2018 - 2019

107

GV: ………………….

Trường………….

- Tương tự C1 Yêu cầu HS thực hiện câu C3 theo nhóm và hướng dẫn thảo luận. Lưu ý kim nam châm đặt trên mũi nhọn trục thẳng đứng, phải kiểm tra xem kim nam châm có quay được tự do không ?

- HS thực hiện câu C3 theo nhóm.

- GV thông báo : Hai đầu của ống dây có dòng điện chạy qua cũng là hai từ cực. Đầu có các đường sức từ đi ra gọi là cực Bắc, đầu có các đường sức từ đi vào gọi là cực Nam. - HS dựa vào thông báo của GV xác định cực từ của ống dây có dòng điện trong thí nghiệm. ? Từ kết quả TN ở C1, C2, C3 ta rút ra được kết luận gì về từ phổ, đường sức từ và chiều đường sức từ ở hai đầu ống dây ? Tổ chức cho HS trao đổi trên lớp để rút ra kết luận.

- HS trao đổi thảo luận rút ra kết luận.

- Gọi 1-2 HS đọc lại phần kết luận trong SGK. - HS đọc lại phần kết luận trong SGK - GV chốt kiến thức và ghi bảng. c. Sản phẩm: * Dự kiến: I/ Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua 1. Thí nghiệm 2. Kết luận - Từ phổ bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua là những đường cong nối liền từ cực này sang cực kia.

- Trong lòng ống dây có các đường sức từ được sắp xếp gần như song song với nhau. Đường sức từ của ống dây là những đường cong khép kín. Giống như nam châm, tại hai đầu ống dây các đường sức từ có chiều cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia. * Chú ý: Hai đầu của ống dây có dòng điện chạy qua cũng là hai từ cực . Đầu có các đường sức từ đi ra gọi là cực Bắc, đầu có các đường sức từ đi vào gọi là cực Nam. Hoạt động 2.2: Tìm hiểu quy tắc nắm tay phải a. Mục tiêu: Phát biểu được quy tắc nắm tay phải về chiều của đường sức từ trong lòng ống dây có dòng điện chạy qua. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV: Từ trường do dòng điện sinh ra vậy chiều của đường sức từ có phụ thuộc vào chiều dòng điện hay không làm thế nào để kiểm tra điều đó ?

- Cá nhân HS nêu dự đoán.

- Tổ chức cho HS làm TN kiểm tra dự đoán theo nhóm và hướng dẫn thảo luận kết quả TN Rút ra kết luận.

- HS làm TN theo nhóm kiểm tra dự đoán. So sánh kết quả TN với dự đoán ban đầu rút ra kết luận về sự phụ thuộc của chiều đường sức từ ở trong ống dây vào chiều d/điện chạy qua ống dây.

Năm học 2018 - 2019

108

GV: ………………….

Trường………….

- GV: Để xác định chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua không phải lúc nào cũng cần có kim nam châm thử, cũng phải tiến hành TN, mà người ta đã sử dụng quy tắc nắm tay phải để xác định nó - Yêu cầu HS nghiên cứu quy tắc nắm tay phải ở phần II Gọi HS phát biểu quy tắc.

- HS làm việc cá nhân nghiên cứu hình 24.3 SGK để hiểu rõ quy tắc nắm tay phải và phát biểu quy tắc.

- GV: Quy tắc nắm tay phải giúp ta xác định chiều đường sức ở trong lòng ống dây hay ngoài ống dây ? có gì khác nhau? Đường sức từ ở trong lòng ống dây và bên ngoài ngoài ống dây có gì khác nhau ?

- Lưu ý HS tránh nhầm lẫn khi áp dụng quy tắc - Yêu cầu HS cả lớp giơ nắm tay phải thực hiện theo hướng dẫn của quy tắc xác định lại chiều của đường sức từ trong ống dây ở TN trên, so sánh với chiều đường sức từ đã được xác định bằng nam châm thử.

- HS làm việc cá nhân vận dụng quy tắc nắm tay phải xác định chiều đường sức từ trong lòng ống dây khi đổi chiều dòng điện qua các vòng dây trên hình 24.3SGK . c. Sản phẩm: * Dự kiến: II/ Quy tắc nắm tay phải 1. Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào? a. Thí nghệm b. Kết luận: Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây.

2. Quy tắc nắm tay phải Nắm bàn tay phải rồi, đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.

Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS trả lời hai câu hỏi sau: + Đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua có gì giống và khác với nam châm chữ U? + Phát biểu quy tác nắm tay phải, quy tắc nắm tay phải giúp ta xác định được những yếu tố nào?

- Cá nhân HS trả lời, GV nhận xét, chốt kiến thức c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 4: Vận dụng a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng kiến thức đã học vào giải các bài tập C4, C5, C6.

Năm học 2018 - 2019

109

GV: ………………….

Trường…………. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS trao đổi cặp đôi hoàn thành câu C4, C5, C6.

- GV có thể gợi ý các câu hỏi: + Đối vói C4 yêu cầu HS vận dụng kiến thức trong bài và các bài học trước để nêu được các cách khác nhau xác định tên từ cực của ống dây. + Đối với C5, C6 yêu cầu mỗi HS phải thực hành nắm tay phải và xoay bàn tay theo chiều dòng điện trong các vòng dây hoặc chiều đường sức từ trong lòng ống dây trên hình 24.5, 24.6 SGK. - Tổ chức trao đổi kết quả trên lớp để chọn các lời giải đúng, uốn nắn các sai lầm (nếu có). c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. * Dự kiến: + C4: Đầu A là cực Nam, đầu B là cực Bắc. + C5: Kim nam châm bị vẽ sai chiều là kim số 5. Dòng điện trong ống dây có chiều đi ra ở đầu dây B. + C6: Đầu A của cuộn dây là cực Bắc, đầu B là cực Nam. Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: GV: thông báo cho học sinh trong thí nghiệm từ phổ của thanh nam châm thẳng, ta không thấy các đường mạt sắt như các đường mạt sắt chạy trong ống dây có dòng điện. Điều đó không có nghĩa là trong lòng nam châm thẳng không có đường sức từ, thật ra trong lòng thanh nam châm thẳng có các đường sức từ giống như trong lòng ống dây. * HDVN: - Học bài cũ.

- Đọc mục “Có thể em chưa biết”.

- Làm các bài tập trong SBT. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung HS tìm tòi được.

Năm học 2018 - 2019

110

GV: ………………….

Trường………….

Ngày soạn: 11/11/2018 Ngày dạy: 13/11/2018 (lớp 9A) 15/11/2018 (lớp 9B)

Tuần 13 Tiết 26

BÀI TẬP VẬN DỤNG QUY TẮC NẮM TAY PHẢI I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Vẽ được đường sức từ của nam châm thẳng, nam châm hình chữ U và của ống dây có dòng điện chạy qua.

2. Kỹ năng:Vận dụng được quy tắc nắm tay phải xác định chiều đường sức từ trong ống dây khi biết chiều dòng điện và ngược lại.

3. Thái độ: - Có ý thức tự lực trong việc giải các bài tập.

- Nghiêm túc khi thực hiện nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác nhóm .

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực tính toán.

II. Chuẩn bị: - GV: SGK, giáo án, bảng nhóm.

- HS: Cần chuẩn bị bài trước ở nhà.

III. Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học hợp tác, phương pháp động não, phương pháp trực quan bằng hình ảnh, phương pháp luyện tập, thí nghiệm trực quan.

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

10 phút Không có Hình thành Hoạt động 2 kiến thức Luyện tập Vận dụng Tìm tòi mở

Hoạt động 3 Giải các bài tập SGK Hoạt động 4 Giải bài tập.

Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà

Năm học 2018 - 2019

111

23 phút 10 phút 2 phút GV: ………………….

Trường…………. rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (10 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: ? Nêu nhận xét về từ phổ, đường sức từ, chiều của đường sức từ ở 2 đầu ống dây có dòng điện chạy qua? Làm bài tập 24.1 sbt. ? Nêu quy tắc nắm tay phải? Làm bài tập 24.4 sbt. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt vấn đề bằng cách sử dụng 2 câu hỏi kiểm tra bài cũ trên.

- HS lên bảng thực hiện.

- Hs dưới lớp nhận xét.

- GV nhận xét và chuyển ý vào bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung báo cáo của học sinh.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (không có) Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học về quy tắc nắm tay phải. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: *Hoạt động 3.1: Giải bài 1 (SGK) (13 phút) Yêu cầu HS tự lực giải bài tập 1. Không đọc trước gợi ý cách giải của sgk.

Chỉ đọc khi cảm thấy thật sự khó khăn.

- Từng HS đọc, nghiên cứu đầu bài trong sgk, vận dụng các kiến thức đã học tìm ra lời giải câu a và b.

- Chỉ định 1 vài hs nhắc lại quy tắc nắm bàn tay phải.

- Cá nhân hs phát biểu quy tắc nắm tay phải.

- Tổ chức cho hs trao đổi lời giải câu a, b bài tập 1: ? Để biết có hiện tượng gì xảy ra với nam châm phải xác định được cái gì của ống dây ? ? Làm thế nào để biết được tên từ cực của ống dây. ? Khi đổi chiều dòng điện có hiện tượng gì xảy ra với ống dây ? Lúc đó ống dây và nam châm tương tác với nhau như thế nào?

- Tham gia trao đổi trên lớp về các bước giải câu a, b. a/ Nam châm hút vào ống dây. b/ Lúc đầu nam châm đẩy ra xa, sau đó nó xoay đi và khi cực Bắc hướng về đầu B của ống dây thì nam châm bị hút vào ống dây.

- Hướng dẫn hs tiến hành TN kiểm tra. Lưu ý hs : quan sát kĩ hiện tượng xảy ra ở câu b.

- Các nhóm tiến hành TN kiểm tra.

- GV quan sát, theo dõi, nhận xét. *Hoạt động 3.2: Giải bài tập trên bảng phụ. (10 phút) Năm học 2018 - 2019

112

GV: ………………….

Trường………….

Bài 2: Cho ống dây AB có dòng điện chạy qua, có chiều như hình: A

B

a) Hãy vẽ một số đường sức từ của ống dây. b) Xác định chiều của các đường sức từ và các cực từ của ống dây đó.

- Yêu cầu hs đọc đề bài và tìm cách giải.

- Từng HS rút ra cách giải bài tập bằng cách vận dụng quy tắc nắm tay phải và tham gia trao đổi trên lớp.

- Hướng dẫn thảo luận chung cả lớp thực hiện bài tập.

- GV gọi Hs lên bảng thực hiện câu a, một HS trả lời câu b.

- Hs thực hiện.

- Gv nhận xét. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Hoạt động 4: Vận dụng (10 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng kiến thức đã học vào giải một số bài tập. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV treo bảng phụ đề các bài tập, y/c HS hoạt động nhóm thực hiện: Bài tập: Hãy xác định tên của các từ cực chưa biết của nam châm thẳng trên, đặt bên cạnh ống dây có dòng điện như hình vẽ: a)

b)

- Hs thảo luận nhóm, hoàn thành kết quả trên bảng phụ.

- GV nhận xét và tuyên dương nhóm hoàn thành chính xác. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. Năm học 2018 - 2019

113

GV: ………………….

Trường………….

Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng (2 phút) a. Mục tiêu hoạt động: HS nắm được các hoạt động về nhà. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Thực hiện các bài tập trong SBT. - Xem lại các bài tập đẫ thực hiện trong tiết dạy.

- Xem trước bài 25: Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện. c. Sản phẩm hoạt động: Ghi vở hoạt động về nhà.

Năm học 2018 - 2019

114

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 14 Tiết 27_ Ngày dạy: 21/11/2018 BÀI 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP – NAM CHÂM ĐIỆN I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nêu được những đặc điểm về sự nhiễm từ của sắt và thép.

- Mô tả được cấu tạo và nêu đặc điểm của nam châm điện và cách làm tăng lực từ của nam châm điện.

2. Kĩ năng: - So sánh được sự nhiễm từ của sắt và thép.

- Biết cách làm tăng lực của nam châm điện.

3. Thái độ: Hứng thú học tập môn Vật lý; Có tác phong làm việc khoa học, cẩn thận, tỉ mỉ; trung thực trong khoa học; nổ lực cá nhân, hợp tác trong học tập.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực hành thí nghiệm. * GD BVMT: Trong các nhà máy cơ khí, luyện kim có nhiều các bụi, vụn sắt, việc sử dụng các nam châm điện để thu gom bụi, vụn sắt làm sạch môi trường là một giải pháp hiệu quả (Tìm tòi mở rộng).

II. Chuẩn bị: 3. GV: SGK, giáo án, tranh vẽ các hình trong bài 25 SGK. Mỗi nhóm: 1 ống dây có khoảng 500-700 vòng, 1la bàn hoặc kim NC đặt lên giá thẳng đứng, 1giá TN, 1nguồn điện 3V hoặc 6V, 1 công tắc, 5 đoạn dây nối dài 30cm, 1 biến trở, một ít đinh sắt, 1 lõi sắt non và 1 lõi thép có thể đặt vừa trong lòng ống dây, 1Ampekế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A. 2. HS: Dụng cụ học tập.

III. Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học hợp tác, phương pháp động não, phương pháp trực quan bằng hình ảnh, phương pháp luyện tập, phương pháp thực nghiệm.

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung:

Năm học 2018 - 2019

115

GV: ………………….

Trường………….

Các bước Khởi động Hình thành kiến thức

Hoạt động

Tên hoạt động

Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

Tìm hiểu sự nhiễm từ của sắt, thép.

Hoạt động 2 Tìm hiểu nam châm điện Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức.

Hoạt động 4 Giải bài tập.

Thời lượng dự kiến 5 phút 15 phút 10 phút 7 phút 5 phút

Luyện tập Vận dụng Tìm tòi mở Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà 3 phút rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Hãy mô tả cấu tạo của nam châm điện Câu hỏi 2: Lõi sắt non trong nam châm điện có tác dụng gì? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt vấn đề bằng cách sử dụng 2 câu hỏi trên.

- HS: Ghi nhận nhiệm vụ, thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. Báo cáo trước lớp, các HS khác nhận xét.

- GV nhận xét và chuyển ý vào bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung báo cáo của học sinh.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu sự nhiễm từ của sắt, thép a. Mục tiêu hoạt động: - Nêu được những đặc điểm về sự nhiễm từ của sắt và thép.

- So sánh được sự nhiễm từ của sắt và thép. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: -Yêu cầu cá nhân HS quan sát hình 25.1, đọc SGK mục1 thí nghiệm tìm hiểu mục đích, dụng cụ, cách tiến hành TN. -Yêu cầu HS làm việc theo nhóm để tiến hành TN. -Hướng dẫn HS bố trí TN: Để cho kim nam châm đứng thăng bằng rồi mới đặt cuộn dây sao cho trục kim nam châm song song với mặt ống dây, sau đó mới đóng mạch điện.

- Nêu câu hỏi: Góc lệch của kim nam châm khi cuộn dây có lõi sắt, thép so với khi không có lõi sắt thép có gì khác nhau ?

- HS quan sát hình 25.1 nghiên cứu mục1 SGK, làm việc theo nhóm bố trí và tiến hành TN theo hình vẽ và yêu cầu của SGK, quan sát so sánh góc lệch của kim nam châm khi cuộn dây có lõi sắt và khi không có lõi sắt, rút ra nhận xét ghi vào bảng nhóm.

Năm học 2018 - 2019

116

GV: ………………….

Trường………….

- Yêu cầu HS : + Cá nhân làm việc với SGK và nghiên cứu hình 25.2 SGK. + Nêu mục đích của TN. + Làm việc theo nhóm, bố trí và thay nhau tiến hành TN, tập trung quan sát chiếc đinh sắt. + Trả lời câu hỏi: Có hiện tượng gì xảy ra với đinh sắt khi ngắt dòng điện chạy qua ống dây ?

- HS quan sát hình 25.2 kết hợp với việc nghiên cứu SGK nêu được mục đích của TN và cách bố trí TN. Tiến hành TN theo nhóm, quan sát và nêu được hiện tượng xảy ra với đinh sắt khi ngắt dòng điện chạy qua ống dây trong trường hợp ống dây có lõi sắt non và ống dây có lõi thép hoàn thành câu hỏi C1 vào bảng nhóm.

- Các nhóm báo cáo, GV hướng dẫn thảo luận chung cả lớp, đánh giá, chốt ý.

- GV nêu vấn đề : + Nguyên nhân nào đã làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua ? + Sự nhiễm từ của sắt non và thép có gì khác nhau ?

- HS thảo luận nhóm hoàn thành 2 vấn đề trên vào phiếu học tập.

- GV thu phiếu, nhận xét, chốt kiến thức và ghi bảng. c. Sản phẩm: * Dự kiến: I/ Sự nhiễm từ của sắt, thép 1. Thí nghiệm C1/ Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây, lõi sắt non mất hết từ tính, còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính.

2. Kết luận Lõi sắt, thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện .

Khi ngắt dòng điện lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ nguyên từ tính.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu nam châm điện a. Mục tiêu: Mô tả được cấu tạo và nêu đặc điểm của nam châm điện và cách làm tăng lực từ của nam châm điện. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Cho HS quan sát hình ảnh một nam châm điện, yêu cầu HS làm việc với SGK, thảo luận nhóm các câu hỏi sau: + Hãy chỉ ra các bộ phận khác nhau của nam châm điện. + Hãy cho biết ý nghĩa của các con số khác nhau ghi trên ống dây. + Làm thế nào để tăng tác dụng từ của nam châm điện?

- - HS thảo luận nhóm hoàn thành 3 vấn đề trên vào phiếu học tập.

- GV thu phiếu, nhận xét, chốt kiến thức và ghi bảng. c. Sản phẩm: * Dự kiến: Năm học 2018 - 2019

117

GV: ………………….

Trường………….

II/ Nam châm điện * Cấu tạo: Nam châm điện có cấu tạo gồm một ống dây dẫn trong có lõi sắt non C2/ + Con số (1000-1500) cho biết ống dây có thể sử dụng với số vòng dây khác nhau tuỳ theo cách chọn để nối hai đầu ống dây với nguồn điện + Dòng chữ (1A-22 Ω ) cho biết ống dây được dùng với dòng điện cường độ 1A, điện trở của ống dây là 22 Ω * Kết luận: Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật, bằng cách tăng CĐDĐ chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng của ống dây Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học.

Nội dung: Câu C3, C4 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS thảo luận theo bàn lần lượt đọc và hoàn thành câu C3, C4.

- Đại diện các nhóm báo cáo, nhận xét lẫn nhau.

- GV nhận xét, chốt kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. C3/ Nam châm b mạnh hơn a, d mạnh hơn c, e mạnh hơn b và d.

C4/ Khi chạm vào đầu thanh nam châm thì mũi kéo đã bị nhiểm từ và trở thành một nam châm. Mặt khác, kéo làm bằng thép nên khi không còn tiếp xúc với nam châm nữa, nó vẫn giữ được từ tính lâu dài.

Hoạt động 4: Vận dụng a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập.

Nội dung: 1. Muốn nam châm điện mất hết từ tính thì ta làm thế nào? Vì sao?

2. Hãy nêu lợi thế của nam châm điện so với nam châm vĩnh cửu. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS trao đổi cặp đôi hoàn thành hai câu hỏi trên.

- Tổ chức trao đổi kết quả trên lớp để chọn các lời giải đúng, uốn nắn các sai lầm (nếu có). c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. * Dự kiến: + Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây của nam châm. + Lợi thế của NC điện: - Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng CĐDĐ đi qua ống dây.

- Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây là nam châm điện mất hết từ tính.

- Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm điện bằng cách đổi chiều dòng điện qua ống dây.

Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Năm học 2018 - 2019

118

GV: ………………….

Trường…………. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV thông báo: Trong các nhà máy cơ khí, luyện kim có nhiều các bụi, vụn sắt, việc sử dụng các nam châm điện để thu gom bụi, vụn sắt làm sạch môi trường là một giải pháp hiệu quả .

- Yêu cầu HS về nhà tìm hiểu các ứng dụng của nam châm trong đời sống và kĩ thuật. * HDVN: - Học bài cũ.

- Đọc mục “Có thể em chưa biết”.

- Làm các bài tập trong SBT. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung HS tìm tòi được.

Tuần 14 Tiết 28 Năm học 2018 - 2019

Ngày soạn: 17/11/2018 Ngày dạy: 21/11/2018 (9A) 119

GV: ………………….

Trường………….

23/11/2018 (9B) Bài 26: ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nêu được một số ứng dụng của nam châm điện và chỉ ra tác dụng của nam châm điện trong những ứng dụng này.

2. Kĩ năng: - Giải thích được hoạt động của nam châm điện và những ứng dụng của nam châm điện trong đời sống và kĩ thuật.

3. Thái độ: - Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực hành thí nghiệm II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án, dụng cụ TN cho Hs. - Đối với mỗi nhóm HS: 1 ống dây điện, 1 giá TN, 1 biến trở, 1 nguồn điện, 1 ampe kế, 1 nam châm hình chữ U, 1 công tắc, 5 đoạn dây nối.

2. HS: Dụng cụ học tập.

III. Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học hợp tác, phương pháp động não, phương pháp trực quan bằng hình ảnh, phương pháp luyện tập, phương pháp thực nghiệm.

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

5 phút Tìm hiểu nguyên tắc hoạt động và 15 phút cấu tạo của loa điện.

Hình thành Hoạt động 2 kiến thức Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của 10 phút rơ le điện từ.

Luyện tập Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức.

7 phút 5 phút Vận dụng Hoạt động 4 Giải bài tập.

Tìm tòi mở Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà 3 phút rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Năm học 2018 - 2019

120

GV: ………………….

Trường………….

Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Kể 1 số ứng dụng của nam châm trong thực tế và kĩ thuật?

Từ đó nêu vấn đề vào bài. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt vấn đề bằng cách sử dụng 2 câu hỏi trên.

- HS: Ghi nhận nhiệm vụ, thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. Báo cáo trước lớp, các HS khác nhận xét.

- GV nhận xét và chuyển ý vào bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung báo cáo của học sinh.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu nguyên tắc hoạt động và cấu tạo của loa điện.

(15 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Hs biết được nguyên tắc hoạt động và cấu tạo của loa điện. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: * Nguyên tắc hoạt động của loa điện: - Thông báo: Loa điện hoạt động dựa trên tác dụng từ của nam châm lên ống dây có dòng điện chạy qua.

Yc hs nghiên cứu sgk. Nêu cách bố trí, tiến hành TN. - Cá nhân hs nghiên cứu sgk nhận dạng các dụng cụ TN, cách bố trí, tiến hành TN. - Giao dụng cụ TN. Hướng dẫn các nhóm bố trí, tiến hành TN. Lưu ý: Treo ống dây lồng vào 1 cực của nam châm, không cọ xát vào nam châm, di chuyển con chạy nhanh, dứt khoát.

- Các nhóm tiến hành thí nghiệm và quan sát hiện tượng xảy ra.

- Gọi đại diện 1 số nhóm nêu hiện tượng xảy ra với ống dây.

- Các nhóm mắc mạch điện theo sơ đồ hình 26.1. Đóng công tắc, quan sát hiện tượng xảy ra với ống dây khi cho dòng điện chạy qua và khi cường độ dòng điện qua ống dây thay đổi và nêu được nhận xét: + Khi có dòng điện chạy qua ống dây chuyển động. + Khi I thay đổi ống dây dịch chuyển giữa 2 cực của nam châm.

- GV nhận xét và chốt lại.

- HS ghi vở. * Cấu tạo của loa điện: Gọi 1 HS nêu cấu tạo của loa điện.

- Tìm hiểu SGK nêu cấu tạo của loa điện.

- Cho HS quan sát mô hình cấu tạo của loa điện, y/c HS chỉ ra các bộ phận của loa điện?

Năm học 2018 - 2019

121

GV: ………………….

Trường………….

- Nghiên cứu sgk chỉ ra các bộ phận chính của loa điện: nam châm, màng loa, ống dây.

- HS quan sát hình và chỉ từng bộ phận của loa điện.

- Từng hs đọc sgk để nhận biết quá trình biến đổi dao động điện thành âm thanh của loa điện. ? Tại sao loa điện có thể phát ra âm thanh?

- Vì màng loa được gắn chặt với ống dây nên khi ống dây dao động, màng loa dao động theo và phát ra âm thanh đúng như âm thanh mà nó nhận được từ micrô.Loa điện biến đổi dao động thành âm thanh.

- GV nhận xét và chốt nội dung. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả thảo luận của các nhóm và câu trả lời của HS. *Dự kiến: I. Loa điện.

1/ Nguyên tắc hoạt động của loa điện: Loa điện hoạt động dựa trên tác dụng từ của nam châm. a. Thí nghiệm. b. Kết luận.

- Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động.

- Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dich chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm.

2/ Cấu tạo của loa điện.

Bộ phận chính của loa điện gồm: 1 ống dây đặt trong từ trường của 1 nam châm, 1 đầu ống dây gắn với màng loa.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của rơle đện từ. (10 phút) a. Mục tiêu hoạt động: HS biết được cấu tạo và hoạt động của rơle đện từ. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Yc hs đọc sgk thảo luận nhóm trả lời câu hỏi : Câu 1: Rơle điện từ là gì ?

Câu 2: Cấu tạo của rơle điện từ ?

- Các nhóm tiến hành thảo luận trong thời gian 4 phút.

- GV theo dõi, quan sát và hỗ trợ các nhóm HS. - GV gọi đại diện từng nhóm trình bày kết quả thảo luận của mình.

- Đại diện trình bày kết quả.

- Gv nhận xét: + Là thiết bị tự động đóng ngắt mạch điện, bảo vệ, điều khiển sự làm việc của mạch điện. + Cấu tạo: bộ phận chủ yếu: thanh nam châm điện và thanh sắt non.

- GV gọi 1 vì Hs chỉ các bộ phận của rơle điện từ trên hình vẽ.

- HS chỉ tên các bộ phận.

- Gọi 1 HS giải thích câu C1?

Năm học 2018 - 2019

122

GV: ………………….

Trường………….

- HS giải thích: Vì khi có dòng điện trong mạch 1 thì nam châm điện hút thanh sắt và đóng mạch điện 2.

- Gv nhận xét và chốt nội dung. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả thảo luận của các nhóm và câu trả lời của HS. *Dự kiến: II. Rơle điện từ 1/ Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ.

- Rơle điện từ là 1 thiết bị tự động đóng ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện.

- Bộ phận chủ yếu gồm 1 nam châm điện và 1 thanh sắt non.

Hoạt động 3: Luyện tập (7 phút) b. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học.

Nội dung: Câu C3, C4 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS thảo luận theo bàn lần lượt đọc và hoàn thành câu C3, C4.

- Đại diện các nhóm báo cáo, nhận xét lẫn nhau.

- GV nhận xét, chốt kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. *Dự kiến: C3/ Được. Vì nam châm có thể hút mạt sắt.

C4/ Khi dòng điện vượt quá mức cho phép,tác dụng từ của nam châm điện mạnh lên, thắng lực đàn hồi của lò xo và hút chặt lấy thanh sắt làm mạch điện tự động ngắt.

Hoạt động 4: Vận dụng (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng kiến thức đã học trả lời câu hỏi.

Nội dung: ? Để làm nam châm điện mạnh với dòng điện có cường độ cho trước thì nên quấn nhiều hay ít vòng dây dẫn quanh một ống dây cách điện. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS trao đổi cặp đôi hoàn thành hai câu hỏi trên.

- Tổ chức trao đổi kết quả trên lớp để chọn các lời giải đúng, uốn nắn các sai lầm (nếu có). c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. * Dự kiến: Nên dùng dây dẫn mảnh để quấn nhiều vòng, vì tác dụng từ của nam châm điện tăng khi số vòng dây nam châm điện mà không phụ thuộc vào tiết diện của dây dẫn.

Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng (3 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Năm học 2018 - 2019

123

GV: ………………….

Trường………….

- GV y/c Hs về nhà tìm thêm các ví dụ về ứng dụng của nam châm điện trong đời sống hàng ngày.

Gợi ý: – Thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ và máy rút tiền tự động: trên các thẻ này đều có thẻ từ bên dưới, dải từ này được làm từ nam châm điện.

– Các màn hình ti vi và máy tính: màn hình TV và máy tính có một ống tia âm cực sử dụng một nam châm điện để hướng dẫn điện tử để màn hình.

– Động cơ điện và máy phát điện: động cơ điện một số dựa vào sự kết hợp của một nam châm điện và một nam châm vĩnh cửu trong khi máy phát điện thì ngược lại: chuyển đổi năng lượng cơ học thành điện năng bằng cách di chuyển một dẫn thông qua một từ trường.

– Y học: Bệnh viện sử dụng hình ảnh cộng hưởng từ để tại chỗ các vấn đề trong bộ phận cơ thể của bệnh nhân mà không cần phẫu thuật xâm lấn.

Nam châm điện còn được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp và tiêu dùng dưới dạng các ứng dụng mà nam châm vĩnh cửu. Có thể kể đến là động cơ điện, xe bán tải điện, micro, bộ cảm biến, loa phóng thanh, ống sóng đi du lịch, đồ trang sức,… Nam châm điện còn được sử dụng rộng rãi trong các dụng cụ đồng hồ, cảm biến, thiết bị lò vi sóng, thiết bị điều khiển tự động, hàng không, vũ trụ, công nghệ quân sự, vv,…

- Học bài cũ.

- Đọc mục “Có thể em chưa biết”.

- Làm các bài tập trong SBT. - Xem trước bài 27: Lực điện từ. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung HS tìm tòi được.

Năm học 2018 - 2019

124

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 15 - Tiết 29 Ngày soạn: 24/11/2018 Ngày dạy: 26/11/2018 BÀI 27: LỰC ĐIỆN TỪ I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nêu được kết luận về tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện chạy qua.

- Phát biểu được quy tắc bàn tay trái về chiều của lực từ tác dụng lên dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường đều.

2. Kĩ năng: Vận dụng được quy tắc bàn trái để xác định một trong ba yếu tố khi biết hai yếu tố kia.

3. Thái độ: Hứng thú học tập môn Vật lý; Có tác phong làm việc khoa học, cẩn thận, tỉ mỉ; Trung thực trong khoa học; Nổ lực cá nhân, hợp tác trong học tập.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực hành thí nghiệm.

II. Chuẩn bị: 4. GV: SGK, giáo án, tranh vẽ các hình trong bài 25 SGK. Mỗi nhóm: 1 nam châm chữ U, 1 nguồn điện, 1 đoạn dây dẫn bằng đồng, 7 đoạn dây nối, 1 biến trở, 1 công tắc, 1 giá TN, 1 ampe kế.

2. HS: Dụng cụ học tập.

III. Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học hợp tác, phương pháp động não, phương pháp trực quan bằng hình ảnh, phương pháp luyện tập, phương pháp thực nghiệm.

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

5 phút Tìm hiểu về tác dụng của từ trường 10 phút lên dây dẫn có dòng điện Hình thành Hoạt động 2 Tìm hiểu chiều của lực điện từ 7 phút kiến thức Tìm hiểu quy tắc bàn tay trái 10 phút Luyện tập Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức 7 phút Năm học 2018 - 2019

125

GV: ………………….

Trường………….

Vận dụng 6 phút Tìm tòi mở Hoạt động 4 Hướng dẫn về nhà rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Hãy nêu thí nghiệm chứng tỏ dòng điện có tác dụng từ ?

Câu hỏi 2: Từ trường có tác dụng lực lên dòng điện đặt trong nó không ?

Nếu có thì lực đó được xác định như thế nào? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV nêu câu hỏi 1.

- HS: Ghi nhận nhiệm vụ, cá nhân thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao.

Báo cáo trước lớp. Lớp theo dõi, nhận xét.

- GV đánh giá và chiếu thí nghiệm ảo về thí nghiệm Ơxtet.

- GV nhắc lại từ trường tác dụng lực lên nam châm đặt trong nó, vậy từ trường có tác dụng lực lên dòng điện đặt trong nó không ? Nếu có thì lực đó được xác định như thế nào?

- HS nêu dự đoán.

- GV tổng hợp các dự đoán và chuyển ý vào bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung báo cáo của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện a. Mục tiêu hoạt động: Nêu được kết luận về tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện chạy qua. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS nghiên cứu TN hình 27.1 SGK nêu tên các dụng cụ cần thiết để tiến hành TN. - Cá nhân HS nghiên cứu SGK, nêu dụng cụ cần thiết và các bước tiến hành TN theo hình 27.1 SGK. HS khác bổ sung.

- GV đánh giá.

- GV giới thiệu dụng cụ TN, phát dụng cụ cho các nhóm, yêu cầu HS làm TN theo nhóm mắc mạch điện như sơ đồ 27.1 SGK. Lưu ý HS cách bố trí TN: đoạn dây dẫn AB phải đặt sâu vào trong lòng nam châm chữ U không để dây dẫn chạm vào nam châm.

- HS tiến hành TN theo nhóm, quan sát hiện tượng xảy ra với đoạn dây dẫn AB khi đóng công tắc K và trả lời C1 vào bảng nhóm.

- Thu bảng nhóm, nhận xét, tuyên dương các nhóm làm tốt.

- Yêu cầu HS dựa vào kết quả TN trên, hoàn thành các nhận xét sau: (chiếu Slide) Năm học 2018 - 2019

126

GV: ………………….

Trường…………. + Khi đóng công tắc, ta thấy đoạn day dẫn AB ..................... Điều đó chứng tỏ từ trường đã ...................... lên đoạn dây dẫn AB. + Từ trường ................................... lên dòng điện đặt trong nó. Lực đó gọi là lực điện từ.

- Cá nhân HS điền từ thích hợp vào chỗ trống để hoàn thành các nhận xét trên.

- GV tổ chức cho HS thảo luận thống nhất kết quả, nhận xét, đánh giá hoàn chỉnh kiến thức. c. Sản phẩm: * Dự kiến: I/ Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện 1.Thí nghiệm C1/ 2. Kết luận: Dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường và không song song với đường sức từ thì chịu tác dụng của lực điện từ.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu chiều của lực điện từ a. Mục tiêu: Giúp HS nhận ra chiều của lực điện từ phụ thuộc vào chiều đường sức từ và chiều dòng điện. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS dự đoán xem chiều của lực điện từ phụ thuộc vào các yếu tố nào? Và làm thế nào để khảo sát sự phụ thuộc của lực điện từ vào mỗi yếu tố đã dự đoán?

- Cá nhân HS nêu dự đoán, cách tiến hành TN kiểm tra.

- GV tổng hợp các dự đoán.

- GV tổ chức cho HS tiến hành TN kiểm tra theo nhóm. Trong khi các nhóm làm TN, GV quan sát, theo dõi, phát hiện những nhóm làm tốt và uốn nén những nhóm làm chưa được tốt.

- HS tiến hành TN theo nhóm, làm lại TN hình 27.1 SGK để quan sát chiều chuyển động của dây dẫn khi lần lượt đổi chiều dòng điện và đổi chiều đường sức từ. Suy ra chiều của lực điện từ.

- Tổ chức cho HS trao đổi trên lớp để rút ra kết luận.

- GV đặt vấn đề: Nếu đồng thời đổi cả chiều dòng điện và chiều của đường sức từ thì chiều của lực điện từ sẽ như thế nào?

- Cá nhân HS nêu dự đoán.

- GV tổng hợp các dự đoán, sau đó tiến hành TN kiểm tra dự đoán trên.

- GV đánh giá và chốt kiến thức. c. Sản phẩm: * Dự kiến: II/ Chiều của lực điện từ, quy tắc bàn tay trái 1. Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào những yếu tố nào ? a. Thí nghiệm: b. Kết luận: Chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẫn AB phụ thuộc vào chiều dòng điện chạy trong dây dẫn và chiều của đường sức từ.

Năm học 2018 - 2019

127

GV: ………………….

Trường………….

Hoạt động 2.3: Tìm hiểu quy tắc bàn tay trái a. Mục tiêu: Phát biểu được quy tắc bàn tay trái về chiều của lực từ tác dụng lên dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường đều. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV: Trong thực tế có một quy tắc giúp ta xác định chiều của lực điện từ khi biết chiều dòng điện và chiều đường sức từ đó là quy tắc bàn tay trái. Yêu cầu HS trình bày nội dung quy tắc.

- Cá nhân HS đọc quy tắc bàn tay trái trong SGK. - Chiếu hình vẽ 27.2 SGK hướng dẫn và yêu cầu HS quan sát hình vẽ để hiểu rõ quy tắc bàn tay trái.

- Cho HS vận dụng quy tắc bàn tay trái để đối chiếu với chiều chuyển động của dây dẫn AB trong TN ở hình 27.1.

- HS vận dụng quy tắc bàn tay trái để kiểm tra chiều lực điện từ trong TN đã tiến hành ở trên đối chiếu với kết quả đã quan sát được.

- Cá nhân HS báo cáo, GV chốt kiến thức. c. Sản phẩm: Kết quả báo cáo và nội dung vở ghi của HS. * Dự kiến: 2. Quy tắc bàn tay trái: Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều dòng điện thì ngón tay cái choãi ra 900 chỉ chiều của lực điện từ.

Hoạt động 3: Luyện tập c. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Tổ chức cho HS thảo luận hoàn thành câu C2, C3.

- Đại diện các nhóm báo cáo, nhận xét lẫn nhau.

- GV chiếu đáp án, nhận xét, đánh giá. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo của các nhóm. * Dự kiến: C2/ Trong đoạn dây dẫn AB dòng điện có chiều đi từ B đến A. C3/ Đường sức từ của nam châm đi từ dưới lên.

Hoạt động 4: Vận dụng, tìm tòi - HDVN a. Mục tiêu hoạt động: - Vận dụng được kiến thức đã học vào hoàn thành câu C4.

- Tìm tòi: HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: GV cho HS quan sát mô hình tự làm về khung dây quay trong từ trường và giới thiệu một số ứng dụng của nó.

- Yêu cầu HS về nhà tìm hiểu thêm. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS trao đổi cặp đôi hoàn thành câu C4.

- HS trao đổi, báo cáo kết quả trên lớp để chọn các lời giải đúng - GV chiếu đáp án, đánh giá và uốn nắn các sai lầm (nếu có). * HDVN: Năm học 2018 - 2019

128

GV: ………………….

Trường………….

- Học bài cũ.

- Đọc mục “Có thể em chưa biết”.

- Làm các bài tập trong SBT. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. * Dự kiến: C4/ + Hình 27.5a: Cặp lực điện từ có tác dụng làm khung quay theo chiều kim đồng hồ. + Hình 27.5b: Cặp lực điện từ không có tác dụng làm khung quay. + Hình 27.5c: Cặp lực điện từ có tác dụng làm khung quay theo chiều ngược với chiều kim đồng hồ.

Năm học 2018 - 2019

129

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 15 Tiết 30

Ngày soạn: 25/11/2018 Ngày dạy: 27/11/2018 BÀI TẬP VẬN DỤNG QUY TẮC BÀN TAY TRÁI

I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: Vận dụng được quy tắc nắm tay phải để xác định chiều đường sức từ.

2. Kỹ năng: Biết cách thực hiện các bước giải bài tập định tính phần điện từ, cách suy luận logic. Có khả năng biễu diễn kết quả bằng hình vẽ, đề xuất, thực hiện các TN kiểm tra.

3. Thái độ: Có ý thức tự lực trong việc giải các bài tập. Biết vận dụng kiến thức vào thực tế.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực hành thí nghiệm II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án.

2. HS: Dụng cụ học tập.

III. Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học hợp tác, phương pháp động não, phương pháp trực quan bằng hình ảnh, phương pháp luyện tập, phương pháp thực nghiệm.

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

8 phút Hình thành Không có Hoạt động 2 kiến thức Luyện tập Hoạt động 3 Giải bài tập.

25 phút Vận dụng 12 phút Tìm tòi mở Hoạt động 4 Hướng dẫn về nhà rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (8 phút)

Năm học 2018 - 2019

130

GV: ………………….

Trường…………. a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Từ trường có tác dụng lực lên dòng điện không? Dựa vào đâu để biết được điều này? Lực đó gọi là gì?

Câu hỏi 2: Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào những yếu tố nào? Phát biểu quy tắc bàn tay trái? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt vấn đề bằng cách sử dụng 2 câu hỏi trên.

- HS: Ghi nhận nhiệm vụ, thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. Báo cáo trước lớp, các HS khác nhận xét.

- GV nhận xét và chuyển ý vào bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung báo cáo của học sinh.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: (không có) Hoạt động 3: Luyện tập (25 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học.

Nội dung: Bài 2 và bài 3 trong SGK trang 82,83 SGK. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Yêu cầu HS đọc đề bài 2.

- Từng HS đọc bài tập 2 trong SGK nhận biết ý nghĩa các kí hiệu và các yêu cầu của bài.

- Giới thiệu các kí hiệu ⊕ và hướng dẫn hs đặt tay đúng với các kí hiệu đó.

- Gọi 1 số HS nhắc lại quy tắc bàn tay trái.

- Nhớ lại cách vận dụng quy tắc bàn tay trái.

Yêu cầu HS vẽ hình vào tập và tự lực trả lời các yêu cầu của bài.

- Từng HS vẽ hình vào tập, suy luận vấn đề bài toán, vận dụng quy tắc bàn tay trái giải bài tập 2 và biễu diễn kết quả trên hình vẽ.

- Chỉ định 3 HS lần lượt lên bảng đặt bàn tay trái trả lời các câu a,b,c.

- Đối với mỗi câu trả lời hướng dẫn HS thảo luận, chữa bài giải trên bảng.

- Nhận xét các bước giải bài tập vận dụng quy tắc bàn tay trái.

Yc Hs tự lực trả lời bài tập 3. Chỉ tham khảo gợi ý cách giải khi thật cần thiết.

- Tổ chức cho HS thảo luận lời giải của bài toán. + Chỉ định 1 HS lên bảng biểu diễn 2 lực F1 , F2 trên hình vẽ. + Gọi 1 HS nhận xét về 2 lực này và trả lời câu b.

- Tham gia thảo luận trên lớp - GV nhận xét, chốt kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. *Dự kiến: Bài 2: a/ ⊕ b/ c/ Năm học 2018 - 2019

131

GV: ………………….

Trường………….

Bài 3: a/ 2 lực F1 , F2 có chiều ngược nhau. b/ Cặp lực này làm khung quay ngược chiều kim đồng hồ. c/ Khi lực F1 , F2 có chiều ngược lại. Muốn vậy phải đổi chiều dòng điện trong khung hoặc đổi chiều từ trường.

Hoạt động 4: Vận dụng, tìm tòi - HDVN (12 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng kiến thức đã học trả lời câu hỏi. Giúp HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài.

Nội dung: Bài tập Một nam châm hình chữ U được bố trí như hình vẽ. Xác định chiều dòng điện và lực điện từ tương ứng trong các hình vẽ đó. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Học bài cũ.

- Đọc mục “Có thể em chưa biết”.

- Làm các bài tập trong SBT. - Xem trước bài 27: Lực điện từ.

b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu HS trao đổi cặp đôi hoàn thành hai câu hỏi trên.

- Tổ chức trao đổi kết quả trên lớp để chọn các lời giải đúng, uốn nắn các sai lầm (nếu có). c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo trước lớp của HS. * Dự kiến:

Năm học 2018 - 2019

132

GV: ………………….

Trường………….

Năm học 2018 - 2019

133

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 16 Tiết 31

Ngày soạn: 01/12/2018 Ngày dạy: 03/12/2018 Bài 28: ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU

I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nêu được nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều. Giải thích được hoạt động của động cơ điện 1 chiều - Nêu được những điểm chính về cấu tạo của động cơ điện một chiều trong kĩ thuật.

2. Kĩ năng: Giải thích được nguyên tắc hoạt động (về mặt tác dụng lực và chuyển hóa năng lượng) của động cơ điện một chiều.

3. Thái độ: - Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực hành thí nghiệm.

II. Phương pháp và kĩ thuật dạy học, kĩ năng đánh giá: 1. Phương pháp dạy học: Trực quan, hoạt động nhóm, đặt và giải quyết vấn đề...

2. Kĩ thuật dạy học: kĩ thuật động não...

3. Kiểm tra đánh giá: - Khả năng giao tiếp (trình bày sản phẩm, trình bày ý kiến với sản phẩm các nhóm).

- Khả năng hoạt động nhóm và các sản phẩm của nhóm.

III. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án, 1 mô hình động cơ điện 1 chiều, 1 nguồn điện 6V. 2. HS: Dụng cụ học tập.

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

5 phút Tìm hiểu nguyên tắc cấu tạo và hoạt 12 phút động của động cơ điện một chiều.

Hình thành Hoạt động 2 kiến thức Động cơ điện một chiều trong kĩ 10 phút thuật.

Năm học 2018 - 2019

134

GV: ………………….

Trường………….

Sự biến đổi năng lượng trong động 5 phút cơ điện.

Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức.

6 phút 5 phút Hoạt động 4 Giải bài tập.

Luyện tập Vận dụng Tìm tòi mở Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà 2 phút rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: * Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV video về xe đạp điện chạy nhờ ứng dụng động cơ điện một chiều tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Xe đạp điện chạy được nhờ vào đâu?

Câu hỏi 2: Động cơ điện một chiều được cấu tạo và hoạt động dựa trên nguyên tắc nào? => Bài mới. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV yêu cầu HS quan sát video trên và trả lời câu hỏi.

- HS: Ghi nhận nhiệm vụ, thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao, hoàn thành nội dung. Báo cáo trước lớp, các HS khác nhận xét.

- GV nhận xét và chuyển ý vào bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung báo cáo của học sinh. * Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tìm hiểu nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều. a. Mục tiêu hoạt động: Học sinh biết được nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: * Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều.

- GV cho học sinh quan sát hình 28.1.

- HS quan sát.

- Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK kết hợp quan sát hình 28.1 thảo luận nhóm (2 phút) tìm hiểu cấu tạo của động cơ điện 1 chiều và cho biết. ? Động cơ điện một chiều có bộ phần chính nào?

- Yêu cầu đại diện 1 nhóm báo cáo kết quả và lên bảng chỉ ra từng bộ phận đó.

- Đại diện nhóm lên báo cáo.

- Yêu cầu nhóm khác nhận xét, bổ sung.

- GV kết luận.

- HS lắng nghe và ghi bài vào vở. * Hoạt động của động cơ điện một chiều.

- Yêu cầu HS đọc thông tin sgk và cho biết.

Năm học 2018 - 2019

135

GV: ………………….

Trường…………. ? Động cơ điện hoạt động dựa vào đâu?

- HS trả lời.

- GV phát hình 28.1 cho 3 nhóm và yêu cầu thảo luận nhóm (3 phút) biểu diễn lực điện từ tác dụng lên đoạn AB và CD của khung dây dẫn khi có dòng điện chạy qua.

- HS thực hiện theo nhóm.

- GV yêu cầu đại diện các nhóm lên dán kết quả trên bảng.

- HS đại diện nhóm lên dán kết quả.

- GV yêu cầu các nhóm nhận xét.

- HS đại diện các nhóm nhận xét.

- GV thực hiện lại và chốt ý.

- HS quan sát và ghi bài.

- GV yêu cầu HS dự đoán có hiện tượng gì xảy ra với khung dây khi đó.

- HS trả lời. (khung dây quay) - GV chiếu thí nghiệm ảo lên màn hình cho cả lớp xem và chốt ý.

- HS lắng nghe. ? Dự đoán trên đúng hay sai ?

- HS trả lời: Đúng (Sai).

- Vậy động cơ điện điện một chiều có mấy bộ phận chính?

- HS trả lời: hai bộ phận chính: Nam châm và khung dây dẫn.

- Bộ phận nào của động cơ điện đứng yên?

- HS trả lời: Nam châm.

- Nam châm trong động cơ điện nhằm mục đích gì?

- HS trả lời: Tạo ra từ trường.

- Bộ phận đứng yên trong động cơ điện một chiều gọi là stato.

- HS lắng nghe.

- Bộ phận nào quay?

- HS trả lời: khung dây dẫn.

- Khung dây dẫn quay gọi là roto.

- HS lắng nghe.

- GV yêu cầu HS ghi kết luận vào vở.

- HS ghi kết luận. * Thông báo: Động cơ điện một chiều có mặt trong phần lớn các bộ phận quay của đồ chơi trẻ em.

- Khi động cơ điện một chiều hoạt động, tại cổ góp điện xuất hiện các tia lửa điện kèm theo không khí có mùi khét. Các tia lửa điện này là tác nhân gây ra khí NO, NO . Sự hoạt động của động cơ điện một chiều cũng ảnh hưởng đến hoạt động của các thiết bị khác (nếu cùng mắc vào mạng điện) và gây nhiễu các thiết bị vô tuyến truyền hình gần đó.

Vì vậy, để hạn chế những tác hại đó chúng ta cần: + Thay thế các động cơ điện một chiều bằng động cơ điện xoay chiều.

Năm học 2018 - 2019

136

GV: ………………….

Trường…………. + Tránh mắc chung động cơ điện một chiều với các thiết bị thu phát sóng điện từ. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả thảo luận của các nhóm và câu trả lời của HS. Hoạt động 2.2: Tìm hiểu động cơ điện một chiều trong kĩ thuật. a. Mục tiêu hoạt động: Hs biết được nguyên tắc cấu tạo của động cơ điện một chiều trong kĩ thuật. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV cho HS quan sát hình động cơ điện trong kĩ thuật và chỉ ra bộ phận chính của nó.

- HS quan sát và chỉ ra được bộ phận chính của động cơ điện.

- Hãy nhận xét sự khác nhau của hai bộ phận chính của nó so với mô hình động cơ điện mà em vừa tìm hiểu.

- HS trả lời: Mô hình động cơ điện một chiều Động cơ điện một chiều trong kĩ thuật - Nam châm vĩnh cửu.

- Nam châm điện.

- Khung dây dẫn ABCD. - Các cuộn dây.

- Trong động cơ điện kĩ thuật bộ phận nào tạo ra từ trường?

- HS trả lời: Nam châm điện.

- Bộ phận nào quay?

- HS trả lời: Cuộn dây dẫn.

- GV lưu ý: Ngoài động cơ điện một chiều còn có động cơ điện xoay chiều.

- HS lắng nghe.

- Yêu cầu HS ghi kết luận.

- HS thực hiện.

- Vậy xe đạp điện chạy được là nhờ động cơ điện một chiều và chúng có cấu tạo như chúng ta đã tìm hiểu.

- Xe đạp điện hiện nay đang được giới trẻ sử dụng phổ biến vì nó rất dễ sử dụng, không gây ra ô nhiễm tiếng ồn. Bên cạnh đó thì cũng có nhược điểm như dề gây ra tai nạn do động cơ chạy rất êm và âm thanh hầu như rất nhỏ. * Thông báo: - Ngoài động cơ điện một chiều còn có động cơ điện xoay chiều, là loại động cơ thường dùng trong đời sống và kĩ thuật như trong quạt điện, máy bơm nước, động cơ trong máy khâu, tủ lạnh, máy giặt, .... c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả câu trả lời của HS. Hoạt động 2.3: Tìm hiểu sự biến đổi năng lượng trong động cơ điện. a. Mục tiêu hoạt động: Hs sự biến đổi năng lượng trong động cơ điện. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV cho học sinh quan sát chiếc quạt và hỏi: Khi quạt quay đã chuyển hóa từ dạng năng lượng nào sang dạng năng lượng nào?

- HS trả lời: Điện năng sang cơ năng.

- Vậy khi hoạt động, động cơ điện chuyển hóa năng lượng từ dạng nào sang dạng nào?

Năm học 2018 - 2019

137

GV: ………………….

Trường………….

- HS trả lời: Điện năng sang cơ năng.

- GV chốt ý ghi bảng.

- HS lắng nghe và ghi bài. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả câu trả lời của HS. * Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập a) Mục tiêu hoạt động: Hệ thống lại kiến thức vừa tìm hiểu trong bài. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV phát phiếu bài tập hình 28.3 yêu cầu HS thảo luận nhóm và hoàn thành.

- HS thảo luận nhóm và hoàn thành phiếu bài tập.

- GV yêu cầu đại diện nhóm lên bảng thực hiện.

- HS đại diện nhóm lên bảng.

- GV nhận xét chốt ý.

- Tại sao khi chế tạo động cơ điện có công suất lớn, người ta không dùng nam châm vĩnh cửu để tạo ra từ trường.

- HS trả lời: Vì nam cham điện tạo ra từ trường mạnh. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả câu trả lời của HS. * Hoạt động 4: Vận dụng- Tìm tòi mở rộng a) Mục tiêu hoạt động: HS tự vận dụng và tìm tòi các kiến thức trong bài học để vận dụng trong thực tế. b) Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi. + Kể tên một số ứng dụng mà em biết.

- HS: Quạt điện, máy bơm, động cơ máy khâu, tủ lạnh, máy giặt……

- GV ghi nhận kết quả. c) Sản phẩm hoạt đông: Bài tự làm vào vở của HS. Hướng dẫn về nhà - Học bài cũ.

- Xem trước bài 31: Hiện tượng cảm ứng điện từ.

Năm học 2018 - 2019

138

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 16 – Tiết 32 Ngày soạn: 02/12/2018

Ngày dạy: 04/12/2018

Bài 31: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: - Mô tả được các cách dùng nam châm vĩnh cửu và nam châm điện để tạo ra dòng điện.

- Nêu được thế nào là hiện tượng cảm ứng điện từ.

2. Kĩ năng: - Giải được một số bài tập định tính về nguyên nhân gây ra dòng điện cảm ứng.

3. Thái độ: - Có ý thức học tập, đoàn kết trong quá trình thảo luận nhóm.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

- Năng lực thực hành thí nghiệm II. Chuẩn bị: 1. Giáo viên: SGK, giáo án, dụng cụ thí nghiệm cho HS. - Đối với mỗi nhóm HS: 1 cuộn dây có gắn sẵn đèn LED, 1 thanh nam châm 2. Học sinh: Dụng cụ học tập.

III. Phương pháp - kĩ thuật dạy học: 1. Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận nhóm, trực quan bằng hình ảnh, phương pháp thực hành,...

2. Kĩ thuật dạy học: kĩ thuật động não, đặt câu hỏi,...

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

5 phút Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của 6 phút đinamô ở xe đạp.

Tìm hiểu cách dùng nam châm vĩnh 8 phút Hình thành cửu để tạo ra dòng điện. kiến thức Hoạt động 2 Tìm hiểu cách dùng nam châm điện 7 phút Năm học 2018 - 2019

139

GV: ………………….

Trường…………. để tạo ra dòng điện.

Thế nào là hiện tượng cảm ứng điện 6 phút từ.

Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức.

6 phút 5 phút Hoạt động 4 Làm bài tập

Luyện tập Vận dụng Tìm tòi mở Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà 2 phút rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa các kiến thức.

Nội dung: Câu hỏi 1: Hãy cho biết đây là vật dụng gì?

Câu hỏi 2: Dụng cụ này các em đã từng thấy ở đâu? Nó dùng để làm gì? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV cho HS quan sát một vật dụng và đặt câu hỏi: Hãy cho biết đây là vật dụng gì?

- HS trả lời: Đây là cái đinamô.

- GV đặt tiếp câu hỏi 2: Cái đinamô này các em đã từng thấy ở đâu? Nó dùng để làm gì?

- HS suy nghĩ trả lời: Nhìn thấy nó được gắn trên xe đạp. Khi đi xe đạp vào ban đêm ta thấy đèn nối với đinamô sẽ sáng.

- GV vậy đinamô có cấu tạo và hoạt động như thế nào mà khi quay cái núm thì đèn lại sáng? Để trả lời những câu hỏi này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu "Bài 31: Hiện tượng cảm ứng điện từ". c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung câu trả lời của học sinh.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: Hoạt động 2.1: Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của đinamô xe đạp, dự đoán bộ phận nào là nguyên nhân chính gây ra dòng điện. (6 phút) a. Mục tiêu hoạt động: HS biết được cấu tạo và hoạt động của đinamô ở xe đạp. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Yêu cầu HS quan sát hình 31.1. Hãy cho biết đianmô có cấu tạo gồm những bộ phận nào?

- HS quan sát hình 31.1 và trả lời: Núm, trục quay, nam châm, lõi sắt non, cuộn dây, bóng đèn.

- GV nhận xét và nhấn mạnh: trên đinamô có 2 bộ phận chính là 1 nam châm và cuộn dây.

- GV với cấu tạo như vậy thì đinamô có hoạt động như thế nào mà đèn lại sáng?

- HS trả lời.

- GV nhận xét và nhấn mạnh hoạt động của đinamô: Khi quay núm của đinamô thì nam châm quay theo và đèn sáng.

- GV: Vậy có phải nam châm tạo ra dòng điện không?

Năm học 2018 - 2019

140

GV: ………………….

Trường………….

- HS nêu dự đoán.

- GV: giới thiệu cho HS 2 dụng cụ, chúng ta tiến hành các cách nào để biết có dòng điện hay không?

- HS nêu các cách.

- GV ghi nhận các cách của HS. c. Sản phẩm hoạt động: Câu trả lời của HS và nội dung ghi bài. *Dự đoán: I. Cấu tạo và hoạt động của đinamô ở xe đạp: 1. Cấu tạo: Trong đinamô xe đạp có 1 nam châm và cuộn dây.

2. Hoạt động: Khi quay núm của đinamô quay thì nam châm quay theo và đèn sáng.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu cách dùng nam châm vĩnh cửu để tạo ra dòng điện.

(8 phút) a. Mục tiêu hoạt động: HS biết cách tạo ra dòng điện bằng nam châm vĩnh cửu. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Yêu cầu HS tìm hiểu nội dung của thí nghiệm 1.

- Cá nhân HS nghiên cứu sgk nắm nội dung các bước tiến hành TN1.

- Để tiến hành thí nghiệm này ta cần chuẩn bị dụng cụ gì?

- HS: cuộn dây dẫn kín có mắc hai đèn led, 1 thanh nam châm vĩnh cửu.

- GV y/c các nhóm nhận dụng cụ, tiến hành làm thí nghiệm với các trường hợp đã nêu và hoàn thành vào phiếu kết quả thí nghiệm trong thời gian 3 phút: PHIẾU KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM CÁC TRƯỜNG HỢP BÓNG ĐÈN + Di chuyển nam châm lại gần cuộn dây. + Đặt nam châm đứng yên tước cuộn dây. + Đặt nam châm nằm yên trong lòng cuộn dây. + Di chuyển nam châm ra xa cuộn dây.

- HS hoạt động nhóm thực hiện thí nghiệm này.

- GV theo dõi, giúp đỡ khi HS làm thí nghiệm. * Lưu ý : Các động tác phải dứt khoát và nhanh.

- Các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm.

- GV nhận xét kết quả của các nhóm và tuyên dương nhóm làm chính xác.

- GV: Trường hợp bóng đèn sáng?

- HS: Di chuyển nam châm lại gần cuộc dây, di chuyển nam châm ra xa cuộn dây.

- GV nhận xét và nhấn mạnh 2 trường hợp này.

Năm học 2018 - 2019

141

GV: ………………….

Trường………….

- GV: Giả sử để nam châm đứng yên và cho cuộn dây chuyển động lại gần hay ra xa nam châm thì bóng đèn có sáng không?

- HS nêu dự đoán.

- GV làm thí nghiệm để kiểm tra dự đoán của HS. - GV: Bóng đèn sáng chứng tỏ điều gì?

- HS: Có dòng điện.

- GV: Dòng điện ở đâu mà có?

- HS: Do nam châm tạo ra.

- GV nhận xét và nhấn mạnh nội dung: Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín khi ta đưa 1 cực nam châm lại gần hay ra xa 1 đầu cuộn dây đó hoặc ngược lại. c. Sản phẩm hoạt động: Câu trả lời của HS và nội dung ghi bài. *Dự kiến: II. Dùng nam châm để tạo ra dòng điện.

1/ Dùng nam châm vĩnh cửu: a. Thí nghiệm 1: C1/ Trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện khi : Di chuyển nam châm lại gần và ra xa cuộn dây.

C2/ Dự đoán: Trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện. Kiểm tra dự đoán thấy đúng. b. Nhận xét: Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín khi ta đưa 1 cực nam châm lại gần hay ra xa 1 đầu cuộn dây đó hoặc ngược lại.

Hoạt động 2.3: Tìm hiểu cách dùng nam châm điện tạo ra dòng điện. (7 phút) a. Mục tiêu hoạt động: HS biết được cách tạo ra dòng điện bằng nam châm điện. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: Yêu cầu HS tìm hiểu nội dung của thí nghiệm 2.

- Để tiến hành thí nghiệm này ta cần chuẩn bị dụng cụ gì?

- Hs trả lời.

- GV nhận xét, bổ sung và cho Hs quan sát mô hình thí nghiệm. * Lưu ý : đặt lõi sắt nam châm sâu vào lòng cuộn dây.

- GV: với các dụng cụ như thế này, em nào hãy cho biết dòng điện có thể xuất hiện trong các trường hợp nào?

- HS suy nghĩ nêu các trường hợp thực hiện.

- GV nhận xét và bổ sung các trường hợp: + Trong khi đóng mạch điện của nam châm điện. + Khi dòng điện đã ổn định. + Trong khi ngắt mạch điện của nam châm điện. + Sau khi ngắt mạch điện.

- GV làm thí nghiệm, y/c các nhóm quan sát hiện tượng xảy ra ở bóng đèn hoàn thành vào phiếu kết quả thí nghiệm.

Năm học 2018 - 2019

142

GV: ………………….

Trường………….

- GV gọi đại diện HS của các nhóm lên thực hiện thí nghiệm và về nhóm của mình chuẩn hóa kết quả thảo luận trong phiếu kết quả.

- GV gọi đại diện nhóm hoàn thành phiếu kết qảu trên bảng: PHIẾU KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM CÁC TRƯỜNG HỢP BÓNG ĐÈN + Trong khi đóng mạch điện của nam châm điện. + Khi dòng điện đã ổn định. + Trong khi ngắt mạch điện của nam châm điện. + Sau khi ngắt mạch điện.

- GV trong trường hợp nào bóng đèn sáng? Bóng đèn sáng chứng tỏ điều gì?

- HS: Trong khi đóng mạch điện của nam châm điện, trong khi ngắt mạch điện của nam châm điện. Chứng tỏ có dòng điện.

- GV dòng điện do cái gì tạo ra?

- HS nam châm điện tạo ra.

- Khi đóng hay ngắt mạch điện thì cường độ của dòng điện thay đổi như thế nào?

- Trong khi đóng hay ngắt mạch điện thì dòng điện có cường độ tăng lên hoặc giảm đi nghĩa là trong thời gian dòng điện biến thiên.

- GV nhận xét và nhấn mạnh: Nam châm điện tạo ra dòng điện. c. Sản phẩm hoạt động: Câu trả lời của HS và nội dung ghi bài. *Dự kiến: 2/ Dùng nam châm điện. a. Thí nghiệm 2: (SGK) b. Nhận xét 2.

Dòng điện xuất hiện ở cuộn dây dẫn kín trong thời gian đóng và ngắt mạch của nam châm điện (thời gian dòng điện của nam châm biến thiên).

Hoạt động 2.4: Tìm hiểu thế nào dòng điện cảm ứng, hiện tượng cảm ứng điện từ. (6 phút) a. Mục tiêu hoạt động: HS biết được thê nào là dòng điện cảm ứng, hiện tượng cảm ứng điện từ. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV: Trong 2 thí nghiệm trên, khi nào xuất hiện dòng điện ?

- HS: Khi đưa 1 cực của nam châm lại gần hoặc ra xa cuộn dây; hoặc trong khi đóng, ngắt mạch điện của nam châm điện đặt trước cuộn dây.

- GV: Có nhiều cách dùng nam châm để tạo ra dòng điện trong 1 cuộn dây dẫn kín. Dòng điện được tạo ra theo cách đó gọi là dòng điện cảm ứng.

- Thế nào là hiện tượng cảm ứng điện từ?

- Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tựơng cảm ứng điện từ.

- GV nhận xét và chốt lại vấn đề.

Năm học 2018 - 2019

143

GV: ………………….

Trường………….

- Nếu ta làm lại thí nghiệm 1 nhưng lần này ta cho nam châm quay quanh một trục thẳng đứng (hình 31.4) thì có hiện tượng gì xảy ra ở cuộn dây?

- HS suy nghĩ trả lời.

- GV cho HS quan sát thí nghiệm mô phỏng.

- Gọi Hs trả lời câu hỏi liệu có phải nhờ nam châm trong đinamô tạo ra được dòng điện không?

- HS: Phải - GV nhận xét, chốt kiến thức. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả câu trả lời của HS và nội dung ghi bài. *Dự kiến: III. Hiện tượng cảm ứng điện từ: - Có nhiều cách dùng nam châm để tạo ra dòng điện trong 1 cuộn dây dẫn kín.

Dòng điện điện được tạo ra theo cách đó gọi là dòng điện cảm ứng.

- Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tựơng cảm ứng điện từ.

Hoạt động 3: Luyện tập (6 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Cho Hs nhắc lại các kiến thức quan trọng cuả bài học.

- HS lần lượt nhắc lại - .GV cho HS thảo luận theo cặp đôi trả lời câu hỏi: Câu 1: Cách làm nào dưới đây có thể tạo ra dòng điện cảm ứng: A. Nối hai cực của pin vào hai đầu cuộn dây dẫn.

B. Nối hai cực của nam châm với hai đầu cuộn dây dẫn.

C. Đưa một cực của ác quy từ ngoài vào trong một cuộn dây dẫn kín.

D. Đưa một cực của nam châm từ ngoài vào trong một cuộn dây dẫn kín.

Câu 2: Trong hiện tượng cảm ứng điện từ ta nhận biết được điều gì?

A. Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn đặt gần nam châm.

B. Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây đặt trong từ trường của nam châm.

C. Dòng điện xuất hiện khi một cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường của nam châm.

D. Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây khi cuộn dây chạm vào nam châm. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả câu trả lời của HS. Hoạt động 4: Vận dụng (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động: - Vận dụng kiến thức đã học trả lời câu hỏi.

- Biết được ứng dụng của hiện tượng cảm ứng điện từ. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV tổ chức cho HS trả lời câu hỏi: Bài 3. 3 (SBT)

Năm học 2018 - 2019

144

GV: ………………….

Trường………….

Trong thí nghiệm ở hình 31.3 SGK trang 86, làm thế nào để có thể tạo ra dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín nếu để công tắc của nam châm điện luôn đóng?

- HS trao đổi trả lời.

- GV nhận xét, bổ sung.

- GV giới thiệu ứng dụng của hiện tượng cảm ứng điện từ: +Chế tạo máy phát điện một chiều, xoay chiều. + Chế tạo máy biến thế. + Chế tạo động cơ không đồng bộ 3 pha,…

- Liên hệ thực tế: Cách tạo điện của nhà máy thủy điện Đăk Rinh. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả các câu trả lời của HS. Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng (2 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Gv giới thiệu về nhà bác học Pha- ra- đây: Hiện tượng cảm ứng điện từ do nhà bác học người Anh Michael Faraday (1791-1867) phát minh ra năm 1831. Đó được xem như là một phát minh vĩ đại về Vật lí của thế kỉ XIX, mở đường cho việc chế tạo máy phát điện và nhiều máy quan trọng khác có ứng dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất.

- Tìm hiểu các người dân ta ngày xưa đã tạo ra điện gọi là "điện nước" bằng cách nào. * Hướng dẫn về nhà: - Học bài cũ.

- Làm các bài tập trong SBT. - Xem trước bài 32: Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng diện từ. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung HS tìm tòi được.

Năm học 2018 - 2019

145

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 17 - Tiết 33 Ngày soạn: 8/12/2018 Ngày dạy: 10/12/2018 BÀI 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Nêu được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng.

2. Kĩ năng: Giải được một số bài tập định tính về nguyên nhân gây ra dòng điện 3. Thái độ: Hứng thú học tập môn Vật lý; Có tác phong làm việc khoa học, cẩn thận, tỉ mỉ; trung thực trong khoa học; nổ lực cá nhân, hợp tác trong học tập.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo. * Tích hợp BVMT: (Tìm tòi, mở rộng) + Thay thế các phương tiện giao thông sử dụng động cơ nhiệt bằng các phương tiện giao thông sử dụng động cơ điện. + Tăng cường sản xuất điện năng bằng các nguồn năng lượng sạch: năng lượng nước, năng lượng gió, năng lượng Mặt Trời.

II. Chuẩn bị: 5. GV: SGK, giáo án, tranh vẽ các hình trong bài 32 SGK. Mỗi nhóm: Mô hình cuộn dây và đường súc từ của nam châm 2. HS: Dụng cụ học tập.

III. Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học hợp tác, phương pháp động não, phương pháp trực quan bằng hình ảnh, phương pháp luyện tập.

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

5 phút Khảo sát sự biến đổi của số đừờng 13 phút sức từ xuyên qua tiết diện S của Hình thành Hoạt động 2 cuộn dây dẫn. kiến thức Rút ra điều kiện xuất hiện dòng điện 12 phút cảm ứng Luyện tập Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức 5 phút 8 phút Vận dụng Hoạt động 4 Giải bài tập Tìm tòi mở Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà 2 phút Năm học 2018 - 2019

146

GV: ………………….

Trường…………. rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt câu hỏi để tạo mâu thuẫn giữa kiến thức cũ của học sinh và kiến thức mới.

Nội dung: Câu hỏi 1: Có thể tạo ra dòng điện cảm ứng bằng cách nào?

Câu hỏi 2: Sự xuất hiện dòng điện cảm ứng không phụ thuộc vào loại N/C hoặc trạng thái chuyển động của nó. Vậy điều kiện nào là điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng? b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV nêu câu hỏi 1.

- HS: Ghi nhận nhiệm vụ, cá nhân thực hiện nhiệm vụ đã được chuyển giao.

Báo cáo trước lớp. Lớp theo dõi, nhận xét.

- GV đánh giá và nêu câu hỏi 2.

- HS nêu dự đoán.

- GV tổng hợp các dự đoán và chuyển ý vào bài mới. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung báo cáo của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Khảo sát sự biến đổi của số đừờng sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn. a. Mục tiêu hoạt động: Xác định được có sự biến đổi (tăng hay giảm) của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín khi làm TN với nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV thông báo: Xung quanh nam châm có từ trường. Các nhà bác học cho rằng chính từ trường gây ra dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín. Từ trường được biểu diễn bằng đường sức từ. Vậy hãy xét xem trong các TN trên số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây có biến đổi không ?

- Hướng dẫn HS sử dụng mô hình và đếm số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn khi nam châm ở xa và khi lại gần cuộn dây để trả lời C1.

- HS sử dụng mô hìnhtheo nhóm hoặc quan sát hình vẽ 32.1 SGK trả lời câu C1.

- GV hướng dẫn HS thảo luận chung câu C1 rút ra nhận xét về sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây khi đưa nam châm vào, kéo nam châm ra khỏi cuộn dây.

- HS tham gia thảo luận C1.Từ đó nêu được nhận xét: Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên).

- GV đánh giá. c. Sản phẩm: * Dự kiến: Năm học 2018 - 2019

147

GV: ………………….

Trường………….

I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiét diện của cuộn dây a.Quan sát b. Nhận xét 1: Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa một đầu cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên).

Hoạt động 2.2: Tìm mối quan hệ giữa sự tăng hay giảm của số đừờng sức từ qua tiết diện S của cuộn dây với sự xuất hiện dòng điện cảm ứng Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. a. Mục tiêu: Phát biểu được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV yêu cầu cá nhân HS trả lời câu C2 bằng việc hoàn thành bảng 1.

- Cá nhân HS suy nghĩ hoàn thành bảng 1.

- Dựa vào bảng 1 trên bảng phụ đã được HS thảo luận hoàn thành. GV hướng dẫn HS đối chiếu, tìm điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng để trả lời C3.

- HS thảo luận để tìm điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng.

- GV yêu cầu HS vận dụng nhận xét 2 để trả lời C4, có thể gợi ý: Khi đóng (ngắt) mạch điện thì dòng điện qua N/C tăng hay giảm? Từ đó suy ra sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên tăng hay giảm.

- Cá nhân HS suy nghĩ trả lời câu C4. + Khi ngắt mạch điện CĐDĐ trong NC giảm về 0, từ trường của NC yếu đi, số đường sức từ biểu diễn từ trường giảm, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm,do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. + Khi đóng mạch điện thì ngược lại.

- Từ nhận xét 1 và 2 ta có thể đưa ra kết luận chung về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng là gì ?

- HS tự nêu được kết luận về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng và ghi vào vở. c. Sản phẩm: * Dự kiến: II. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng Nhận xét 2: Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín đặt trong từ trường của nam châm khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn biến thiên * Kết luận: Trong mọi trường hợp, khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín biến thiên thì trong cuộn dây dẫn xuất hiện dòng điện cảm ứng .

Hoạt động 3: Luyện tập d. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Gọi 2, 3 HS nhắc lại điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng.

- HS thực hiện báo cáo.

- GV nhắc lại nhằm khắc sâu kiến thức cho HS. Năm học 2018 - 2019

148

GV: ………………….

Trường…………. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo của HS. Hoạt động 4: Vận dụng a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng để giải thích và dự đoán những trường hợp cụ thể trong đó xuất hiện hay không xuất hiện dòng điện cảm ứng. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Yêu cầu cá nhân HS hoàn thành câu C5, C6.

- HS vận dụng được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng để giải thích câu C5 , C6 .

- Yêu cầu HS giải thích tại sao khi cho nam châm quay quanh trục trùng với trục của N/C và cuộn dây trong TN phần mở bài thì trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng?

- HS trao đổi theo bàn giải thích hiện tượng (Khi cho NC quay theo trục quay trùng với trục của nam châm và cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây không biến thiên, do đó trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng).

- Tổ chức cho HS nhận xét.

- GV đánh giá. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả thảo luận của HS. * Dự kiến: C5/ Khi núm quay, nam châm quay theo. Khi 1 cực nam châm lại gần cuộn dây số đường sức từ xuyên qua S cuộn dây tăng và ngược lại.

C6 / Giải thích tương tự C5.

Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Các kiến thức về môi trường: + Dòng điện sinh ra từ trường và ngược lai từ trường lại sinh ra dòng điện. Điện trường và từ trường tồn tai trong một thể thống nhất gọi là điện từ trường. + Điện năng là nguồn năng lượng có nhiều ưu điểm: dễ sử dụng, dễ chuyển hóa thành các dạng năng lượng khác, dễ truyền tải đi xa ... Nên ngày càng được sử dụng phổ biến. + Việc sử dụng điện năng không gây ra các chất thải độc hại cũng như các tác nhân gây ô nhiễm môi trường nên đây là nguồn năng lượng sạch.

- Các biện pháp: + Thay thế các phương tiện giao thông dùng động cơ nhiệt bằng các phương tiện giao thông, sử dụng động cơ điện. + Tăng cường sản xuất điện năng bằng các nguồn năng lượng sạch; năng lượng nước, năng lượng gió, năng lượng mặt trời.

- Tham khảo thêm mục "Có thể em chưa biết" * HDVN: Năm học 2018 - 2019

149

GV: ………………….

Trường………….

- Học bài cũ.

- Làm các bài tập trong SBT. - Ôn tập lại toàn bộ nội dung đã học tiết sau ôn tập HKI. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung báo cáo của GV.

Năm học 2018 - 2019

150

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 17 Tiết 34

Ngày soạn: 09/12/2018 Ngày dạy: 11/12/2018 ÔN TẬP HỌC KÌ I

I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Củng cố lại các kiến thức đã học ở chương I. 2. Kỹ năng: Vận dụng được kiến thức và kĩ năng đã chiếm lĩnh được để giải thích và giải các bài tập trong phần vận dụng trong chương trình đã học. Vẽ hình chính xác.

3. Thái độ: Có ý thức tự lực trong việc trả lời, giải các bài tập.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án, các câu hỏi ôn tập trong chương I. 2. HS: Ôn tập lại các kiến thức đã học.

III. Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học hợp tác, phương pháp trực quan bằng hình ảnh, phương pháp luyện tập.

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

2 phút Hình thành Không có Hoạt động 2 kiến thức Luyện tập Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức 24 phút 17 phút Vận dụng Hoạt động 4 Giải bài tập Tìm tòi mở Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà 2 phút rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề (2 phút) a. Mục tiêu hoạt động: GV đặt vấn đề vào bài. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV gợi ý những kiến thức đã học trong chương I và II sau đó GV chuyển ý vào tiết ôn tập.

- HS: Ghi nhận nhiệm vụ. c. Sản phẩm hoạt động: Nhiệm vụ Hs sẽ thực hiện trong tiết ôn tập.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức(Không có) Năm học 2018 - 2019

151

GV: ………………….

Trường………….

Hoạt động 3: Luyện tập (24 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Gv tổ chức cho HS thảo luận nhóm trả lời câu hỏi: Câu 1: Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn phụ thuộc như thế nào vào hiệu điện thế giữa 2 đầu dây?

Câu 2: Điện trở? Ý nghĩa điện trở? Điện trở của dây dẫn có phụ thuộc vào U,I không?

Câu 3: Phát biểu và viết hệ thức của định luật Om? Câu 4: Viết và phát biểu bằng lời 4 hệ thức trong đoạn mạch gồm 2 điện trở mắc nối tiếp và đoạn mạch gồm 2 điện trở mắc song song?

Câu 5: Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào? Phụ thuộc như thế nào vào từng yếu tố đó? Viết công thức tính R của dây dẫn theo l,S, ρ . Công thức tính l, S dây.

Câu 6: Viết các công thức tính P. Câu 7: Công của dòng điện? Viết các công thức tính công của dòng điện.

Câu 8: Đo công của dòng điện bằng dụng cụ gì? Số đếm của công tơ tăng 1 đơn vị cho biết điều gì?

Câu 9: Phát biểu và viết hệ thức của định luật Jun-Lenxơ.

- HS hoạt động nhóm, hoàn thành các câu hỏi vào vở.

- GV gọi đại điện các nhóm lần lượt trả lời các câu hỏi, nhóm khác nhận xét.

- GV nhận xét, bổ sung, nhắc lại nhằm khắc sâu kiến thức cho HS. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo của HS. * Dự kiến: Câu 1: Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế giữa 2 đầu dây dẫn đó.

Câu 2: Trị số R =

U không đổi đối với mỗi dây dẫn và gọi là điện trở của I

dây. R biểu thị mức độ cản trở dòng điện. R không phụ thuộc vào U và I. Câu 3: Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế đặt vào 2 đầu dây tỉ lệ nghịch với điện trở của dây.

I=

U R

Câu 4: * Đoạn mạch nối tiếp : + I = I1 = I2 . + U = U1+ U2. +

U 1 R1 = U 2 R2

+ Rtđ = R1 + R2. * Đoạn mạch song song : + I = I1 +I2.

Năm học 2018 - 2019

152

GV: ………………….

Trường…………. + U = U1= U2.

I 1 R2 = I 2 R1 1 1 1 + = + Rtd R1 R2

+

Câu 5: Điện trở của 1 dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài tỉ lệ nghịch với tiết diện và phụ thuộc vào vât liệu làm dây.

R=ρ

l S

Câu 6: P = U .I = I 2 R =

U2 R

Câu 7: Công của dòng điện là số đo lượng điện năng chuyển hoá thành các dạng năng lượng khác.

A = P.t = U .I .t = I 2 R.t =

U2 t R

Câu 8: Dùng công tơ điện. Số đếm công tơ tăng 1 đơn vị ứng với lượng điện năng đã tiêu thụ là 1kW.h.

Câu 9: Nhiệt lượng toả ra ở dây dẫn khi có dòng điện chạy qua tỉ lệ thuận với bình phương cường độ dòng điện với điện trở của dây và thời gian dòng điện chạy qua.

Hệ thức: Q = I2.R.t.

Hoạt động 4: Vận dụng (17 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng được các kiến thức đã học để giải bài tập.

Nội dung: Bài tập 1: Cho mạch điện sau

Biết UAB = 12V, Cường độ dòng điện qua Am pe kế là 2A. a) Tính điện trở tương đương cả mạch b) Tính R23 biết R2 = 5Ω, R3 = 6Ω, cường độ dòng điện qua R1, R2,, R3 . c) Tính tiết diện của điện trở R1 biết điện trở có chiều dài 12m , điện trở suất 1.7.10-8 Ω m. d) Tính công suất tiêu thụ của toàn mạch và công dòng điện sản ra ở R1 trong 5 phút. đ) Tính nhiệt lượng toả ra của cả mạch trong thời gian trên. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV cho HS làm một số bài tập vận dụng các kiến thức vừa ôn tập. Lưu ý cho HS những vấn đề thường mắc phải khi giải bài toán phần điện học.

Năm học 2018 - 2019

153

GV: ………………….

Trường………….

- GV treo đề bài yêu cầu HS tóm tắt đề.

- HS lên bảng tóm tắt đề bài.

- GV gợi ý cho HS cách thực hiện.

- GV y/c HS thảoluận nhóm hoàn thành bài tập trong thời gian 6 phút.

- HS thảo luận nhóm thực hiện.

- GV gọi đại diện các nhóm lên trình bày kết quả.

- Tổ chức cho HS nhận xét.

- HS các nhóm nhận xét lẫn nhau.

- GV nhận xét, bổ sung và tuyên dương các nhóm làm tốt. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả thảo luận của HS. *Dự kiến: Bài tập: a. Điện trở tương đương cả mạch là : I = U/R →R = U/I = 12: 2 = 6Ω b. Do R2 // R3 nên R23 =

30 R2 .R3 = 2.7 Ω . = 11 R2 + R3

- Do Am pe kế nối tiếp với R1 nên: I = I1 = 2A - I2 = U2 / R2 , I3 = U3 / R3 mà : U2 = U3 = I. R23 = 2. 2,7 = 5,4V → I2 = 1.08 A, I3 = 0.9 A. c. Ta có: R1 = R – R23 = 6 – 2,7 = 3.3 Ω R1 = ρ

l pl 1 ,78.10 −8 .12 →S= = S R1 3.3

d. Công suất của cả mạch là: P = U.I = 12 .2 = 24 W - Công của dòng điện sản ra ở R2 là: A = P1.t = U1 .I1 .t = ( U- U2).I .t = ( 12 – 5,4).2 .5.60= 3960 J đ. Nhiệt lượng toả ra ở mạch điện trong thời gian 5 phút là: Q = I2 R t = 22 . 6 .5.60= 72000 J. Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng (2 phút) a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong bài. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Học các nội dung đã ôn tập.

- Làm các bài tập trong SBT. - Ôn tập lại toàn bộ nội dung đã học ở chương II để tiết sau ôn tập. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung báo cáo của HS.

Năm học 2018 - 2019

154

GV: ………………….

Trường………….

Tuần 18 - Tiết 35 Ngày soạn: 15/12/2018

Ngày dạy: 17/12/2018 ÔN TẬP HỌC KÌ I (tt)

I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Củng cố lại các kiến thức đã học ở chương II. 2. Kỹ năng: Vận dụng được kiến thức và kĩ năng đã chiếm lĩnh được để giải thích và giải các bài tập trong phần vận dụng trong chương trình đã học. Vẽ hình chính xác.

3. Thái độ: Có ý thức tự lực trong việc trả lời, giải các bài tập.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực giao tiếp.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, sáng tạo.

II. Chuẩn bị: 1. GV: SGK, giáo án, các câu hỏi ôn tập và bài tập trong chương II. 2. HS: Ôn tập lại các kiến thức đã học.

III. Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học hợp tác, phương pháp trực quan bằng hình ảnh, phương pháp luyện tập.

IV. Tổ chức hoạt động cho học sinh: 1. Hướng dẫn chung: Thời lượng Các bước Hoạt động Tên hoạt động dự kiến Khởi động Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề.

5 phút Hình thành Không có Hoạt động 2 kiến thức Luyện tập Hoạt động 3 Hệ thống hóa kiến thức 20 phút 18 phút Vận dụng Hoạt động 4 Giải bài tập Tìm tòi mở Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà 2 phút rộng 2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động: Hoạt động 1: Tạo tình huống có vấn đề a. Mục tiêu hoạt động: Tạo mâu thuẫn nhận thức, kích thích sự hứng thú của HS. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV đặt vấn đề bằng câu hỏi sau: Cho hai thanh thép giống hệt nhau, 1 thanh có từ tính. Làm thế nào để phân biệt hai thanh? Yêu cầu HS trao đổi theo bàn giải quyết vấn đề trên.

- HS: Ghi nhận nhiệm vụ, thảo luận.

Năm học 2018 - 2019

155

GV: ………………….

Trường………….

- Tổ chức cho HS trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ.

- GV đánh giá, dẫn dắt HS ôn tập chương II. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo của HS. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (Không có) Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS hệ thống lại những kiến thức đã học. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Gv tổ chức cho HS thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau: ? Nam châm vĩnh cửu có đặc điểm gì? ? Có một nam châm đã bị mờ tên cực làm thế nào để xác định được tên cực của nó? ? Làm thế nào để tạo ra được một nam châm vĩnh cửu? ? Cấu tạo và hoạt động của nam châm điện? Nam châm điện có ứng dụng gì trong kĩ thuật? ? Nam châm điện và nam châm vĩnh cửu khác nhau ở điểm nào? ? Từ trường được tồn tại ở đâu? ? Để nhận biết được tại điểm A có từ trường hay không ta làm như thế nào? ? Hình ảnh trực quan về từ trường gọi là gì? ? Hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam châm xung quanh ống dây có dòng điện chạy qua gọi là gì? ? Đường sức từ của nam châm và của ống dây có dòng điện chạy qua có chiều như thế nào ? ? Muốn xác định chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua ta làm như thế nào? ? Phát biểu qui tắc nắm tay phải ? ? Nếu đặt một dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua trong từ trường của nam châm trên thì lực điện từ tác dụng lên dòng điện được xác định như thế nào ? Vận dụng kiến thức nào để làm ? ? Phát biểu qui tắc bàn tay trái ? ? Khi cho một khung dây dẫn kín quay trong từ trường của một nam châm vĩnh cửu thì hiện tượng gì xảy ra? ? Có những cách nào để tạo ra dòng điện cảm ứng? ? Điều kiện để xuất hiện dòng điện cảm ứng là gì?

- HS hoạt động nhóm, hoàn thành các câu hỏi vào bảng nhóm.

- GV gọi đại điện các nhóm lần lượt trả lời các câu hỏi, nhóm khác nhận xét.

- GV nhận xét, bổ sung, nhắc lại nhằm khắc sâu kiến thức cho HS. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả báo cáo của HS. * Dự kiến: + 4 đặc điểm: - NC vĩnh cửu không bị mất từ tính.

- Có đặc tính hút được những vật sắt thép ..

- Luôn có 2 cực cực N (Cực bắc), cực S (Cực nam).

Năm học 2018 - 2019

156

GV: ………………….

Trường………….

- Hai nam châm đặt gần nhau cùng cực đẩy nhau, khác cực thì hút nhau. + Treo thanh nam châm bằng một sợi dây mềm ở chính giữa để cho thanh nc nằm ngang cực quay về hướng băc địa lí là cực Bắc. + Đặt một thanh thép vào trong lòng của một ống dây dẫn có dòng điện một chiều chạy qua. + Cấu tạo: Cuộn dây bên trong có lõi sắt non. + Hoạt động: Cho dòng điện chạy qua cuộn dây lõi sắt trở thành nam châm điện. + Ứng dụng NC điện: Loa điện, chuông điện, rơ le điện từ , cần cẩu điện … + Lợi ích của nam châm điện : - Có thể tăng lực từ của nam châm - Có thể làm mất từ tính khi không cần thiết.

- Có thể đổi cực từ của nam châm. + Không gian xung quanh nam châm và xung quanh dòng điện. + Đặt tại A một kim nam châm, nếu thấy có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì ở A có từ trường. + Từ phổ. + Đường sức từ. + Giống nhau. + Dùng quy tắc nắm tay phải. + Theo quy tắc bàn tay trái. + Có dòng điện chạy trong khung dây + có 5 cách: + Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên.

Hoạt động 4: Vận dụng a. Mục tiêu hoạt động: Vận dụng được các kiến thức đã học để giải bài tập.

Nội dung: Bài 1: Cho hình vẽ (hình 1). Hãy chỉ ra hình vẽ nào không đúng?

Bài 2. Quan sát hình vẽ (hình 2). Cho biết. a. Khung dây sẽ quay như thế nào? Tại sao? b. Khung có quay được mãi không? Vì sao? Cách khắc phục?

Năm học 2018 - 2019

157

GV: ………………….

Trường………….

N

b O' c

a

N

d

S

S

O

Hình 2

Bài 3.Quan sát hình vẽ 2, hãy cho biết hình nào vẽ đúng chiều của đường sức từ?

A

A

B +

A.

_

A

+

C.

_

B.

_

A

B +

B

Hình 3

B +

D.

_

b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - GV cho HS làm một số bài tập vận dụng các kiến thức vừa ôn tập. Lưu ý cho HS những vấn đề thường mắc phải khi giải bài toán phần điện từ học.

- GV treo đề bài tập.

- GV gợi ý cho HS cách thực hiện.

- GV y/c HS lần lượt thảo luận nhóm hoàn thành các bài tập.

- HS thảo luận nhóm thực hiện.

- GV gọi đại diện các nhóm lên trình bày kết quả.

- Tổ chức cho HS nhận xét.

- HS các nhóm nhận xét lẫn nhau.

- GV nhận xét, bổ sung và tuyên dương các nhóm làm tốt. c. Sản phẩm hoạt động: Kết quả thảo luận của HS. Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng a. Mục tiêu hoạt động: Giúp HS khám phá, tìm tòi mở rộng các kiến thức trong chương. b. Gợi ý tổ chức hoạt động: - Học các nội dung đã ôn tập.

- Làm các bài tập trong SBT. - Ôn tập lại toàn bộ nội dung đã học để tiết kiểm tra HKI. c. Sản phẩm hoạt động: Nội dung báo cáo của HS. Năm học 2018 - 2019

158

GV: ………………….

Trường………….

KIỂM TRA HỌC KÌ I NĂM HỌC: 2018 - 2019 MÔN: VẬT LÍ 9 - Thời gian: 45 phút ( Không kể thời gian giao đề ) I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Kiểm tra, đánh giá mức độ nhận thức của học sinh về các kiến thức vật lí đã học trong học kì 1.

2. Kĩ năng: - Rèn luyện kỹ năng tư duy, giải các bài tập vật lí 3. Thái độ: - Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác.

- Có ý thức nghiêm túc, tự lực làm bài.

4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh: - Năng lực giải quyết vấn đề - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác nhóm - Năng lực tính toán II.ChuÈn bÞ : 1.GV : §Ò, ®¸p ¸n kiÓm tra.

2.HS : kiÕn thøc, giÊy kiÓm tra.

III. MA TRẬN ĐỀ Mức độ Vận dụng Nhận biết Thông hiểu Thấp Cao TN TL TN TL TN TL TN TL Chủ đề Điện học

- Nêu được điện trở của một dây dẫn được xác định như thế nào.

- Viết được công thức tính điện trở tương đương đối với đoạn mạch nối tiếp, đoạn mạch song song gồm nhiều nhất ba điện trở.

- Viết được các

Năm học 2018 - 2019

- Nêu được ý nghĩa các trị số vôn và oat có ghi trên các thiết bị tiêu thụ điện năng.

- Chỉ ra được sự chuyển hoá các dạng năng lượng khi đèn điện, bếp 159

Cộng

- Vận dụng được định luật Ôm cho đoạn mạch gồm nhiều nhất ba điện trở thành phần.

- Vận dụng được định luật Jun – Len-xơ và các công thức: P = UI = U2/R = I2.R GV: ………………….

Trường…………. công thức tính điện, bàn là, đối với đoạn công suất điện. động cơ điện mạch tiêu thụ hoạt động. điện năng.

Số câu Số điểm Tỉ lệ Điện học

3 1,5 15%

1 0,5 5%

từ - Nêu được sự tương tác giữa các từ cực của hai nam châm.

- Đặc điểm về sự nhiễm từ của sắt non.

- Phát biểu được quy tắc bàn tay trái.

Số câu Số điểm Tỉ lệ TS câu TS điểm Tỉ lệ

3 1,5 15%

1/2 1 10% 13/2 4 40%

1 2 20%

1 2 20%

Biết dùng nam châm thử để phát hiện sự tồn tại của từ trường.

Vận dụng được quy tắc nắm tay phải và quy tắc bàn tay trái để xác định lực điện từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn.

1/2 5 1 4 10% 40%

1 0,5 5% 3 3 30%

6 6 60%

1 2 20%

1/2 1 10%

11 10 100%

IV. ĐỀ KIỂM TRA A. Trắc nghiệm: (4 điểm) Khoanh tròn vào chữ cái trước phương án trả lời đúng: Câu 1: Để xác định sự phụ thuộc của điện trở của dây dẫn vào chiều dài dây dẫn cần phải: A. đo và so sánh điện trở của các dây dẫn có chiều dài khác nhau, có tiết diện như nhau và được làm từ cùng loại vật liệu.

B. đo và so sánh điện trở của các dây dẫn có chiều dài, tiết diện khác nhau và được làm từ các vật liệu khác nhau.

C. đo và so sánh điện trở của các dây dẫn có chiều dài khác nhau, có cùng tiết diện và được làm từ các vật liệu khác nhau.

D. đo và so sánh điện trở của các dây dẫn có chiều dài, có tiết diện khác nhau và được làm từ cùng loại vật liệu.

Năm học 2018 - 2019

160

GV: ………………….

Trường………….

Câu 2: Công thức nào sau đây tính điện trở tương đương trong đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song ?

A. R = R1 + R2

B. R =

1 1 + R2 R2

C. R =

R1 + R2 R1.R2

D. R =

R1.R2 R1 + R2

Câu 3: Số oát ghi trên các thiết bị tiêu thụ điện năng cho biết A. công suất định mức của thiết bị.

B. hiệu điện thế định mức của thiết bị.

C. cường độ dòng điện định mức của thiết bị.

D. điện năng định mức của thiết bị.

Câu 4: Công thức tính công của dòng điện: A. A = U2.I.t B. A = U.R.t C. A = U.I.t D. A,C đúng.

Câu 5: Làm thế nào để nhận biết từ trường?

A. Dùng bút thử điện.

B. Dùng các giác quan của con người.

C. Dùng nhiệt kế y tế.

D. Dùng nam châm thử.

Câu 6: Khi hai thanh nam châm đặt gần nhau thì có hiện tựơng gì xảy ra?

A. Chúng hút nhau.

C. Chúng đẩy nhau nếu các cực khác tên.

B. Chúng đẩy nhau.

D. Chúng đẩy nhau nếu các cực cùng tên.

Câu 7: Nam châm điện có cấu tạo gồm một ống dây dẫn trong có A. lõi thép.

B. lõi sắt non.

C. lõi đồng.

D. nam châm.

Câu 8: Người ta dùng lõi sắt non để chế tạo nam châm điện vì A. sắt non không bị nhiễm từ khi được đặt trong từ trường của dòng điện.

B. sắt non bị mất từ tính ngay khi ngắt dòng điện qua ống dây.

C. sắt non có thể rẽ tiền hơn các vật liệu khác như thép, coban.

D. sắt non giữ được từ tính khi ngắt dòng điện qua ống dây.

B. Tự luận: (6 điểm) Câu 1: (2 điểm) Chỉ ra sự biến đổi năng lượng khi các dụng cụ: đèn điện, bếp điện, bàn là điện, động cơ điện hoạt động.

Câu 2: (2 điểm) Đặt một hiệu điện thế không đổi UAB vào hai đầu đoạn mạch AB như hình vẽ. Biết R1 = 20Ω, R2 = 60Ω, khi khoá K mở thì cường độ dòng điện qua R1 là 0,3A. Hãy tính: a. Tính điện trở tương đương và hiệu điện thế UAB. b. Công suất tiêu thụ của toàn mạch và nhiệt lượng toả ra trên R2 trong thời gian 20 phút.

A

R1

R2

K

Năm học 2018 - 2019

161

B

R3

GV: ………………….

Trường………….

Câu 3: (2 điểm) a) Phát biểu quy tắc bàn tay trái. b) Cho một ống dây AB và một đoạn dây dẫn MN có dòng điện chạy qua đặt gần nhau như hình vẽ: Hãy biểu diễn lực điện từ tác dụng lên đoạn dây tại điểm C ?

- M A

B

C + N +

-

..................................HẾT....................................

V. HƯỚNG DẪN CHẤM ĐIỂM A. Trắc nghiệm (4 điểm) Mỗi câu đúng được 0,5 điểm.

1 2 3 4 5 6 Câu Đáp án

A

D

A

C

D

D

7

8

B

B

B. Tự luận (6 điểm) Câu 1

2

Biểu điểm

Đáp án - Đèn điện: điện năng chuyển hóa thành quang năng.

- Bếp điện: điện năng chuyển hóa thành nhiệt năng.

- Bàn là điện: điện năng chuyển hóa thành nhiệt năng.

- Động cơ điện: điện năng chuyển hóa thành cơ năng.

Tóm tắt: A B R1 = 20Ω R1 R2 R2 = 60Ω Khi khoá K mở k I1 = 0,3A R3 a. R? UAB ? b. t= 20 phút. P? Q2?

Giải:

Năm học 2018 - 2019

162

0,5 0,5 0,5 0,5 0,25

GV: ………………….

Trường………….

a) Khi khoá K mở: phân tích mạch điện: R1 nt R2 có I = I1 = I2 = 0,3 A R = R1 + R2 = 20 + 60 = 80 Ω từ công thức định luật ôm có: I=

3

0,25 0,25 0,25

U → U AB = I .R = 0,3.80 = 24V R

b) đổi t= 20 phút = 1200 s Công suất tiêu thụ của toàn mạch P = U.I = 24.0,3 = 7,2W Nhiệt lượng toả ra trên R2 trong thời gian 20 phút.

Q = I22.R2.t= 0,32.60.1200 = 6480J a) Quy tắc bàn tay trái: Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều dòng điện thì ngón tay cái choãi ra 900 chỉ chiều của lực điện từ. b) - Tìm được chiều dòng điện chạy qua các vòng dây như hình vẽ.

- Tên các cực từ của ống dây đầu B của ống dây là cực Bắc, đầu A của ống dây là cực Nam - Lực điện từ tác dụng tại điểm C có phương vuông góc với dây dẫn MN và có chiều đi vào mặt phẳng tờ giấy

0,5 0,5 1

0,25 0,25 0,5

- M A

B

C

+ N +

-

Năm học 2018 - 2019

163

GV: ………………….