GIÁO ÁN POWER POINT MÔN ĐỊA LÍ 6 SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO NĂM HỌC 2021-2022 (PART 1)

GIÁO ÁN POWER POINT MÔN ĐỊA LÍ

vectorstock.com/10212084

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

GIÁO ÁN POWER POINT MÔN ĐỊA LÍ 6 SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO NĂM HỌC 2021-2022 PPT VERSION | 2022 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

MỞ ĐẦU

I. Hệ thống kinh, vĩ tuyến II. Tọa độ địa lí

III. Lưới kinh, vĩ tuyến của bản đồ thế giới

BÀI 1: HỆ THỐNG KINH, VĨ TUYẾN VÀ TỌA ĐỘ ĐỊA LÍ

I. Hệ thống kinh, vĩ tuyến

I. Hệ thống kinh, vĩ tuyến

? Em hãy nhận xét về hình dạng quả Địa Cầu

1. Hệ thống kinh, vĩ tuyến Quan sát hình 1.1 và đọc thông tin trong mục I, em hãy xác định các đối tượng sau: 1. Xác định: + kinh tuyến gốc, các kinh tuyến Đông, các kinh tuyến tây. + vĩ tuyến gốc (xích đạo), vĩ tuyến bắc, vĩ tuyến nam.

+ bán cầu bắc, bán cầu nam 2. So sánh độ dài các đường kinh tuyến với nhau và độ dài các đường vĩ tuyến với nhau.

I. Hệ thống kinh, vĩ tuyến PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Vĩ tuyến Khái niệm:.....

Khái niệm:.....

KT gốc:.....

VT gốc:.....

KT Tây:.....

VT Bắc:.....

KT Đông:.....

VT Nam:.....

So sánh độ dài các So sánh độ dài các đường KT:..... đường VT:.....

I. Hệ thống kinh, vĩ tuyến Kinh tuyến Khái niệm:

KT là nửa đường tròn nối 2 Khái niệm: cực trên bề mặt quả Địa Cầu 00 (đi qua đài thiên văn VT gốc: Grin-uých, Anh)

những KT nằm bên trái KT VT Bắc: gốc những KT nằm bên phải KT VT Nam: KT Đông: gốc So sánh độ dài bằng nhau So sánh độ dài các đường KT: các đường VT: KT Tây:

Vĩ tuyến VT là vòng tròn bao quanh quả Địa Cầu và vuông góc với KT 00 (xích đạo) những vĩ tuyến nằm từ xích đạo đến cực Bắc những vĩ tuyến nằm từ xích đạo đến cực Nam

giảm dần từ xích đạo về 2 cực

BÀI 1: HỆ THỐNG KINH, VĨ TUYẾN VÀ TỌA ĐỘ ĐỊA LÍ

II. Tọa độ địa lí

II. Tọa độ địa lí NHIỆM VỤ 1 Đọc nội dung kênh chữ trong mục II SGK, trả lời 2 câu hỏi: 1. Tọa độ địa lí của một điểm trên quả Địa Cầu/bản đồ được xác định như thế nào?

2. Khi xác định tọa độ địa lí của một điểm cần lưu ý điều gì?

II. Tọa độ địa lí - Kinh độ của một điểm: khoảng cách tính bằng độ từ kinh tuyến gốc đến kinh tuyến đi qua điểm đó.

- Vĩ độ của một điểm: khoảng cách tính bằng độ từ vĩ tuyến gốc đến vĩ tuyến đi qua điểm đó.

- Tọa độ địa lí của một điểm: nơi giao nhau giữa kinh độ và vĩ độ của điểm đó.

II. Tọa độ địa lí NHIỆM VỤ 2 Quan sát hình 1.2 và đọc thông tin trong mục II, em hãy: 1. Xác định tọa độ địa lí các điểm A,B,C,D và ghi ra tọa độ địa lí các điểm đó trong vở/tài liệu HS/giấy nháp,...

II. Tọa độ địa lí

A (800 Đ, 400B) B (400 Đ, 200B) C (200 Đ, 400N) D (400 T, 200N)

LUYỆN TẬP Bài tập 1. Cho biết nếu vẽ các đường kinh tuyến, vĩ tuyến cách nhau 10 thì trên quả địa cầu có bao nhiêu kinh tuyến, vĩ tuyến.

- Nếu cách nhau 10, ta vẽ 1 kinh tuyến thì có 360 kinh tuyến.

- Nếu cách nhau 10, ta vẽ 1 vĩ tuyến thì có: + 90 vĩ tuyến Bắc + 90 vĩ tuyến Nam + Vĩ tuyến 00 --> Vậy có tất cả 181 vĩ tuyến

LUYỆN TẬP Bài tập 2.

(1) Vòng cực bắc (2) Chí tuyến bắc (3) Xích đạo (4) Chí tuyến nam (5) Vòng cực nam

LUYỆN TẬP Bài tập 3.

A (1300 Đ, 100B) B (1100, 100B) C (1300Đ, 00) D (1200Đ, 100N) Đ (1400Đ, 00) E (1300Đ, 150B) G (1250Đ, 00)

VẬN DỤNG Tra cứu thông tin, ghi tọa độ địa lí các điểm cực (Bắc, Nam, Đông, Tây) trên phần đất liền nước ta.

MỞ ĐẦU TRÒ CHƠI “AI NHANH HƠN”

Luật chơi: - Có 5 câu hỏi liên quan đến hệ thống kinh, vĩ tuyến và tọa độ địa lí.

- Mỗi HS được lựa chọn 1 câu hỏi bất kì. Nếu trả lời đúng, HS đó được 10 điểm. Nếu trả lời sai, quyền trả lời thuộc về các bạn khác trong lớp.

KT là các đường nối cực Bắc và cực Nam trên bề mặt quả Địa Cầu

Kinh tuyến là gì?

VT là các vòng tròn bao quanh quả Địa Cầu, song song với xích đạo

Vĩ tuyến là gì?

Tọa độ địa lí của một điểm được xác định như thế nào?

A (100 T, 100B)

D (300 Đ, 100N)

Hãy cho biết tọa độ địa lí của điểm D

I. Hệ thống kinh, vĩ tuyến II. Tọa độ địa lí III. Lưới kinh, vĩ tuyến của bản đồ thế giới

BÀI 1: HỆ THỐNG KINH, VĨ TUYẾN VÀ TỌA ĐỘ ĐỊA LÍ

III. Lưới kinh, vĩ tuyến của bản đồ thế giới Hình 1.3a có: - KT là những đường thẳng song song cách đều nhau.

- VT cũng là những đường thẳng song song cách đều nhau.

- Các KT, VT vuông góc với nhau

III. Lưới kinh, vĩ tuyến của bản đồ thế giới

? Dựa vào nội dung mô tả lưới kinh vĩ tuyến của bản đồ thế giới (hình 1.3a), hãy mô tả đặc điểm của lưới kinh, vĩ tuyến của các hình còn lại (hình 1.3b và 1.3c)

III. Lưới kinh, vĩ tuyến của bản đồ thế giới

Hình 1.3c có: - Kinh tuyến là những đường thẳng tỏa ra từ điểm cực.

- Vĩ tuyến là những vòng tròn đồng tâm mà tâm là nơi gặp nhau của các kinh tuyến.

LUYỆN TẬP Bài tập 1.

Dựa vào hình 1.4, em hãy hoàn thành các nhiệm vụ sau: 1. Miêu tả đặc điểm lưới kinh, vĩ tuyến của bản đồ trên. (2 điểm) 2. Tìm trên bản đồ các vĩ tuyến và ghi vĩ độ của các vĩ tuyến đó.

(4 điểm) - Vòng cực Bắc, Vòng cực Nam. - Chí tuyến Bắc, Chí tuyến Nam. 3. Xác định tọa độ địa lí của các điểm A,B,C,D. (4 điểm)

LUYỆN TẬP Bài tập 1.

Bài tập 1.

A (1500 T, 300B) B (900 Đ, 600B) C (600 Đ, 300N) D (1200 T, 600N)

VẬN DỤNG

1. Xác định trên bản đồ hành chính Việt Nam về tọa độ 4 điểm cực. HS ghi chú tọa độ địa lí các điểm cực lên bản đồ (tọa độ và địa danh).

2. Trình bày báo cáo ngắn thông tin về 4 điểm cực trên.

Sách Chân trời

Bài 2. KÍ HIỆU VÀ CHÚ GIẢI TRÊN MỘT SỐ BẢN ĐỒ THÔNG DỤNG

Bài 2. KÍ HIỆU VÀ CHÚ GIẢI TRÊN MỘT SỐ BẢN ĐỒ THÔNG DỤNG

Nội dung 1

Nội dung 2

KÍ HIỆU BẢN ĐỒ VÀ CHÚ GIẢI

CÁC LOẠI KÍ HIỆU BẢN ĐỒ

Bài 2. KÍ HIỆU VÀ CHÚ GIẢI TRÊN MỘT SỐ BẢN ĐỒ THÔNG DỤNG

KHỞI ĐỘNG

Trên các bản đồ này thể hiện các yếu tố gì ?

Như vậy các em có thể thấy, Trái Đất của chúng ta rất rộng lớn, không phải ai trong tất cả chúng ta ngồi đây đều có cơ hội tru du khắp nơi để tìm hiểu. Quả Địa cầu là mô hình thu nhỏ của TĐ, còn nếu muốn tìm hiểu chi tiết và có một hình dung cụ thể về các vùng trên TĐ này thì bản đồ là một công cụ không thể thiếu. Vậy bản đồ là gì? Làm sao ta vó thể sử dụng bản đồ…..

Bài 2. KÍ HIỆU VÀ CHÚ GIẢI TRÊN MỘT SỐ BẢN ĐỒ THÔNG DỤNG I. KÍ HIỆU BẢN ĐỒ VÀ CHÚ GIẢI - Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ một phần hoặc toàn bộ Trái Đất lên một mặt phẳng

1

Quả địa cầu

Yêu cầu hs đọc nội dung phần đầu bài 2 cho biết: Bản đồ là gì?

Bản đồ thế giới

Bài 2. KÍ HIỆU VÀ CHÚ GIẢI TRÊN MỘT SỐ BẢN ĐỒ THÔNG DỤNG I. KÍ HIỆU BẢN ĐỒ VÀ CHÚ GIẢI - Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ một phần hoặc toàn bộ Trái Đất lên một mặt phẳng - KHBĐ là những hình vẽ. Màu sắc, chữ viết...mang tính qui ước dùng để thể hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ 1

Quan sát H2.1, em hãy cho biết các kí hiệu a,b,c,d tương ứng với nội dung các hình nào (1,2,3,4)

Bài 2. KÍ HIỆU VÀ CHÚ GIẢI TRÊN MỘT SỐ BẢN ĐỒ THÔNG DỤNG I. KÍ HIỆU BẢN ĐỒ VÀ CHÚ GIẢI - Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ một phần hoặc toàn bộ Trái Đất lên một mặt phẳng - KHBĐ là những hình vẽ. Màu sắc, chữ viết...mang tính qui ước dùng để thể hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ - KHBĐ giúp người đọc phân biệt được sự khác nhau 1 của các thông tin thể hiện trên bản đồ.

KHBĐ trong hình có đa dạng không? Điều đó có tác dụng gì?

Bảng kí hiệu bản đồ trong Atlat địa lí VN

Bài 2. KÍ HIỆU VÀ CHÚ GIẢI TRÊN MỘT SỐ BẢN ĐỒ THÔNG DỤNG I. KÍ HIỆU BẢN ĐỒ VÀ CHÚ GIẢI - Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ một phần hoặc toàn bộ Trái Đất lên một mặt phẳng - KHBĐ là những hình vẽ. Màu sắc, chữ viết...mang tính qui ước dùng để thể hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ - KHBĐ giúp người đọc phân biệt được sự khác 1 nhau của các thông tin thể hiện trên bản đồ.

Bản đồ hành chính Hà Nội - Ý nghĩa của kí hiệu được giải thích rõ ràng trong bảng chú giải.

1. Xác định các yếu tố sau: Bảng chú giải, kí hiệu 2. Kí hiệu nào thể hiện các mỏ sắt, than? Kí hiệu nào thể hiện ranh giới của thành phố Hà Nội và các tỉnh lân cận?

Bài 2. KÍ HIỆU VÀ CHÚ GIẢI TRÊN MỘT SỐ BẢN ĐỒ THÔNG DỤNG I. KÍ HIỆU BẢN ĐỒ VÀ CHÚ GIẢI II. CÁC LOẠI KÍ HIỆU BẢN ĐỒ THẢO LUẬN Dựa vào mục II trong SGK, kết hợp với hình 2.2, 2.3 để hoàn thiện phiếu học tập:

PHIẾU HỌC TẬP STT

Các loại kí hiệu

1

Kí hiệu tượng hình

2

Kí hiệu hình học

3

Màu sắc, nét chải

1

Liệt kê các loại kí hiệu có trên h2.2, 2.3

Bài 2. KÍ HIỆU VÀ CHÚ GIẢI TRÊN MỘT SỐ BẢN ĐỒ THÔNG DỤNG I. KÍ HIỆU BẢN ĐỒ VÀ CHÚ GIẢI II. CÁC LOẠI KÍ HIỆU BẢN ĐỒ PHIẾU HỌC TẬP STT

Các loại kí hiệu 1

Liệt kê các loại kí hiệu có trên h2.2, 2.3

1

Kí hiệu tượng hình

Sân bay,

2

Kí hiệu hình học

Than, sắt,

3

Màu sắc, nét chải

Phân màu độ cao, phân tầng độ sâu, Đướng ranh giới quốc gia, Ranh giới tỉnh, Sông,...

Bài 2. KÍ HIỆU VÀ CHÚ GIẢI TRÊN MỘT SỐ BẢN ĐỒ THÔNG DỤNG I. KÍ HIỆU BẢN ĐỒ VÀ CHÚ GIẢI II. CÁC LOẠI KÍ HIỆU BẢN ĐỒ - KHBĐ có nhiều loại khác nhau, trong đó chia làm 2 loại: + Kí hiệu tượng hình + Kí hiệu hình học 1

Bài 3: Tỉ lệ bản đồ. Tính khoảng cách thực tế

LUYỆN TẬP Bài tập 1

Đáp án: - Đỉnh Ê-vơ-ret cao 8848m - Vực Ma-ri-a-na sâu 10 898 m

Bài 3: Tỉ lệ bản đồ. Tính khoảng cách thực tế

LUYỆN TẬP Bài tập 2 Trong các yếu tố địa lí sau được thể hiển trên bản đồ, yếu tố nào sử dụng kí hiệu điểm, yếu tố nào sử dụng kí hiệu đường?

- Đường biên giới, ranh giới, sông ngòi, đường ô tô...

- Mỏ than đá, dầu mỏ, sắt, đồng... Đáp án - Kí hiệu đường: Đường biên giới, ranh giới, sông ngòi, đường ô tô...

- Kí hiệu điểm: mỏ than đá, dầu mỏ, sắt, đồng...

Bài 3: Tỉ lệ bản đồ. Tính khoảng cách thực tế

LUYỆN TẬP Bài tập 3 Chú giải có ý nghĩa gì đối với bản đồ?

A. Làm cho bản đồ trở nên sinh động B. Giải thích cho các kí hiệu được thể hiện trên bản đồ C. Bảng chú giải của bản đồ giúp chúng ta hiểu nội dung và ý nghĩa của các kí hiệu dùng trên bản đồ.

D. Bảng chú giải giúp ta hiểu được màu sắc trên bản đồ thể hiện được kiến thức địa lí nào được thể hiện trên bản đồ. Đáp án Đáp án C.

Bài 3: Tỉ lệ bản đồ. Tính khoảng cách thực tế

VẬN DỤNG ? Tự làm các kí hiệu điểm, hình học, chữ bằng bìa cứng (Mỗi loại kí hiệu làm khoảng 3-5 kí hiệu)

CHÚC CÁC EM HỌC TỐT

ĐỊA LÍ 6

Bài 3 – Tiết

I. Phương hướng trên bản đồ

- Sử dụng hệ thống kinh tuyến và vĩ tuyến để xác định phương hướng trên bản đồ. Ngoài ra còn dựa vào kim chỉ nam và mũi tên chỉ hướng Bắc trên bản đồ để xác định hướng - Các hướng chính trên bản đồ là Bắc, Nam, Đông, Tây.

Bài 3. TÌM ĐƯỜNG ĐI TRÊN BẢN ĐỒ

Đ

Bài 3. TÌM ĐƯỜNG ĐI TRÊN BẢN ĐỒ II. Tỉ lệ bản đồ bản đồ

? Em hãy so sánh mức độ của diện tích thực và bản đồ?

II. Tỉ lệ bản đồ bản đồ

- Tỉ lệ bản đồ cho biết mức độ thu nhỏ của khoảng cách trên bản đồ so với khoảng cách trên thực địa.

Bài 3. TÌM ĐƯỜNG ĐI TRÊN BẢN ĐỒ

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 1. Có mấy loại tỉ lệ bản đồ? Hãy kể tên và cho ví dụ. ………………………………………………………………………………… …………………………..

2. Để tính khoảng cách trên thực địa dựa vào tỉ lệ bản đồ, chúng ta cần thao thác như thế nào? ………………………………………………………………………………… …………………………..

3. Tính khoảng cách trên thực địa giữa A và B với tỉ lệ bản đồ là 1: 25.000, độ dài đo được giữa A và B là 2 cm. ………………………………………………………………………………… …………………………….

a. Kí hiệu bản đồ

Bài 3. TÌM ĐƯỜNG ĐI TRÊN BẢN ĐỒ II. Tỉ lệ bản đồ bản đồ

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 1. Có 2 loại tỉ lệ bản đồ: - Tỉ lệ số. Ví dụ: tỉ lệ 1: 10.000, có nghĩa với 1 cm đo được trên bản đồ sẽ bằng 10.000 cm (hay 10 m) - Tỉ lệ thước.

2. Để tính khoảng cách trên thực địa dựa vào tỉ lệ bản đồ, chúng ta cần thao thác các bước Bước 1: Đo khoảng cách giữa hai điểm Bước 2: Đọc độ dài đoạn vừa đo Bước 3: Dựa vào tỉ lệ bản đồ để tính khoảng cách trên thực địa 3. Tính khoảng cách trên thực địa giữa A và B: Tỉ lệ bản đồ là 1: 25.000, độ dài đo được giữa A và B là 2 cm, ta lấy 2 cm * 25.000 = 50.000 cm (hay 50m)

Bài 3. TÌM ĐƯỜNG ĐI TRÊN BẢN ĐỒ

III. Tìm đường đi trên bản đồ

a. Kí hiệu bản đồ

Bài 3. TÌM ĐƯỜNG ĐI TRÊN BẢN ĐỒ

III. Tìm đường đi trên bản đồ

N1

N2

N3

Bài 3. TÌM ĐƯỜNG ĐI TRÊN BẢN ĐỒ

III. Tìm đường đi trên bản đồ

THẢO LUẬN NHÓM ? Đề tìm đường đi Bước 1: Xác định nơi đi và nơi đến, xác trên bản đồ,định cầnhướng đi trên bản đồ.

Bước 2: Sử dụng bảng chú giảithực để tìm cung hiệncác theo các đường có thể đi và lựa chọn cung đường thích hợp với mụcbước đích nào? (ngắn nhất, thuận lợi nhất), đảm bảo tuân thủ theo quy định của luật an toàn giao thông.

Bước 3: Dựa vào tỉ lệ bản đồ để xác định khoảng cách thực tế sẽ đi.

a. Kí hiệu bản đồ

Bài 3. TÌM ĐƯỜNG ĐI TRÊN BẢN ĐỒ

LUYỆN TẬP 1. Tỉ lệ bản đồ: 1: 10 000 thì 1cm trên bản đồ = 10 000 cm = 100 m trên thực địa. a. Kí hiệu bản đồ

2. Tính khoảng cách: + 7.5 cm x 10 000 cm = 750 000 cm = 750 m + 6 cm x 10 000 cm = 600 000 cm = 6000 m = 6 km.

Mỗi nhóm HS thực hiện 1 bản kế hoạch đi chơi 1 ngày, ít nhất 3 điểm tham quan trong bản đồ với điểm xuất phát và kết thúc ở Bảo tàng Lâm Đồng.

Trên đường đi học về em gặp 1 đoàn khách du lịch. Đoàn khách hỏi thăm em đường đến thành cổ Sơn Tây. Vậy lúc đó em sẽ làm thế nào?

1. Khái niệm lược đồ trí nhớ:

Kể tên các tỉnh, huyện tiếp giáp với thị xã Sơn Tây.

Lược đồ thị xã Sơn Tây

Hãy vẽ lại hành trình của chuyến đi được miêu tả trong đoạn văn ?.

Bằng xe máy, chúng tôi xuất phát từ Hà Nội đi về hướng Nam dọc theo quốc lộ 1 A. Dừng ở một trạm ven đường trong thành phố Phủ Lý (Hà Nam), sau đó chúng tôi tiếp tục di chuyển. Sau hơn 3 giờ đồng hồ, chúng tôi đã có mặt ở thành phố Ninh Bình.

Từ đây, theo đại lộ Tràng An về hướng Tây khoảng 6 km, danh thắng Tràng An hiện ra trước mắt chúng tôi với khung cảnh thật đẹp.

1. Khái niệm lược đồ trí nhớ:

Lược đồ trí nhớ là hình ảnh về một địa điểm hoặc một khu vực cụ thể trong tâm trí của con người.

1. Khái niệm lược đồ trí nhớ: - Lược đồ trí nhớ là những thông tin không gian về thế giới được giữ lại trong trí óc con người. Lược đồ trí nhớ được đặc trưng bởi sự đánh dấu các địa điềm mà một người từng gặp, từng đến,...

- Tác dụng: + Giúp chúng ta định hướng di chuyển từ nơi này đến nơi khác bằng cách vẽ phác họa tuyến đường đi. + Giúp chúng ta hiểu về thế giới xung quanh, sắp xếp không gian và thể hiện lại các đối tượng, phác họa hình ảnh của một địa điểm, một hành trình hoặc một vùng nào đó.

Lược đồ trí nhớ có tác dụng gì trong cuộc sống?

2. Phác thảo lược đồ trí nhớ: Hoàn thành bảng sau về chuyến đi từ Hà Nội về Tràng An: Cách thức thực hiện Hình dung Sắp sếp không gian

2. Phác thảo lược đồ trí nhớ: - Hình dung: Nhớ lại và suy nghĩ về nơi mà em sẽ vẽ lược đồ.

- Sắp xếp không gian: suy nghĩ về tất cả những hình ảnh mà em có về nơi đó và sắp xếp nó lại với nhau trong tư duy của mình.

- Vị trí bắt đầu: là địa điểm hoặc khu vực chọn để phắc thảo lược đồ của mình.

Nêu các bước vẽ lược đồ trí nhớ.?

III. Luyện tập, vận dụng: Bài tập 1: Quan sát hình 4, trả lời những câu hỏi sau: - Người vẽ lược đồ này sống ở đâu? Nơi đó có thể xem là vị trí để bắt đầu vẽ lược đồ này không?

- Đối tượng địa lí nào kéo dài từ bắc đến nam ở rìa phía Tây lược đồ?

- Hồ nằm ở vị trí nào trên lược đồ?

Bài tập 2:

Phác thảo lược đồ từ nhà em đến nhà 1 người bạn thân?

Bài hát : Trái Đất này là của chúng mình

Vị trí Trái Đất trong hệ Mặt Trời

Hình dạng và kích thước của Trái Đất

✓Thời gian: 3 phút ✓Nội dung: Dựa vào đoạn phim, hãy hoàn thành phiếu học tập số 1

Video: Vị trí của Trái Đất

Tên: HỆ MẶT TRỜI Nằm ở trung tâm Mặt Trời là một ngôi sao lớn tự phát ra ánh sáng. Đó là Mặt Trời . Chuyển động xung quanh Mặt trời là 8 hành tinh theo quỹ đạo hình e-lip. Chuyển động xung quanh các hành tinh là các vệ tinh. Mỗi hành tinh vừa chuyển động quanh Mặt Trời vừa tự chuyển động quanh trục của nó.

Tên : Khoảng cách đến Mặt Trời: Nhiệt độ bề mặt Trái Đất: 330 C (590 F) Số lượng vệ tinh: Trong hệ Mặt Trời có 8 hành tinh. Hành tinh nhỏ nhất là Thủy tinh, hành tinh lớn nhất là Mộc tinh. Tính từ Mặt Trời trở ra, Trái Đất đứng ở vị trí thứ 3. Trái Đất cách Mặt Trời 149,6 triệu km. Khoảng cách này cùng với sự tự quay giúp Trái Đất nhận được lượng nhiệt và ánh sáng phù hợp cho sự sống phát sinh và phát triển.

- Trái Đất nằm ở vị trí thứ 3 theo thứ tự xa dần Mặt Trời.

- Ý nghĩa: Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời là khoảng cách lí tưởng giúp cho Trái Đất nhận được lượng nhiệt và ánh sáng phù hợp để sự sống có thể tồn tại và phát triển.

Thời gian: 5 phút

Hình thức: 4 nhóm

Nội dung: Hoàn thành Phiếu học tập số 2.

Từ thời Hy Lạp cổ đại cho đến tận thế kỉ XVI, người ta tin rằng Trái Đất là một mặt phẳng, Trái Đất đứng yên, là trung tâm của Vũ Trụ, Mặt Trời, Mặt Trăng và các thiên thể khác quay quanh Trái Đất.

Ông cho rằng Trái Đất có hình cầu và nằm ở tâm vũ trụ.

Dù sao thì Trái Đất vẫn quay.

Những cuộc phát kiến địa lý của nhà hàng hải Cô-lôm-bô đã chứng minh Trái Đất hình cầu.

Niu-tơn trông thấy quả táo rụng từ trên cây xuống liền nghĩ đến những nguyên nhân về sự rơi của các vật và tìm ra sức hút của quả đất. Mọi vật trên Trái Đất đều chịu sức hút của Trái Đất. Nói một cách khác là vạn vật trong vũ trụ đều có lực hấp dẫn lẫn nhau, vì có loại lực hấp dẫn này mà Mặt Trăng mới quay quanh Trái Đất, Trái Đất mới quay quanh Mặt Trời.

Khi quan sát chiếc thuyền buồm từ xa đi vào bờ, ta có thể thấy rõ con thuyền đang tiến lại từ xa đến gần ở điểm nhìn B. Bởi Trái Đất hình cầu, mặt nước biển là đường cong nêb điểm nhìn B sẽ có tầm nhìn rộng và xa hơn điểm nhìn A.

Kết luận: Trái Đất có dạng hình cầu

CỰC BẮC

6370 km Bán kính

CỰC NAM

- Bán kính đường Xích đạo của Trái Đất: 6370 km - Đường kính đường Xích đạo của Trái Đất: 40.076 km - Diện tích bề mặt của Trái Đất: 510.100.000 km2

- Trái Đất có hình cầu.

- Trái Đất có bán kính Xích đạo là 6 378 km, diện tích bề mặt là 510 triệu km2.

→ Nhờ có kích thước và khối lượng đủ lớn, Trái Đất đã tạo ra lực hút giữ được các chất khí làm thành lớp vỏ khí bảo vệ mình.

Câu 1: Trong hệ Mặt Trời, hành tinh nào sau đây xa Mặt Trời nhất ?

A. Kim tinh.

B. Thiên Vương tinh.

C. Thủy tinh.

D. Hải Vương tinh.

Câu 2: Trong hệ Mặt Trời, hành tinh nào sau đây gần Mặt Trời nhất ?

A. Mộc tinh.

B. Kim tinh.

C. Thủy tinh.

D. Thổ tinh.

Câu 3: Đứng thứ năm trong hệ Mặt Trời (tính từ trong ra) và có kích thước lớn nhất là: A. Mộc tinh.

B. Hải Vương tinh.

C. Thiên Vương tinh.

D. Hỏa tinh.

Câu 4: Đứng thứ nhất trong hệ Mặt Trời (tính từ trong ra) và có kích thước nhỏ nhất là: A. Mộc tinh.

B. Thủy tinh.

C. Kim tinh.

D. Thổ tinh.

Câu 5: Nội dung nào sau đây không đúng với vị trí của Trái Đất trong hệ Mặt Trời?

A. Nằm ở vị trí thứ ba từ Mặt Trời trở ra.

B. Nằm ở vị trí thứ ba từ ngoài trở vào Mặt Trời.

C. Khoảng cách đến Mặt Trời là 149,6 triệu km.

D. Khoảng cách từ Mặt Trời đến Trái Đất phù hợp cho sự sống.

Câu 6: Trái Đất có dạng hình gì ?

A. Tròn.

B. Cầu.

C. Elip.

D. Vuông.

Câu 7: Bán kính của Trái Đất là: A. 6378 km.

B. 40 076 km.

C. 510 triệu km2.

D. 149,6 triệu km.

Bài 2: Trong các câu sau, câu nào đúng, câu nào sai ?

A. Mặt Trời là một hệ hành tinh, gồm nhiều thiên thể. S B. Hệ Mặt Trời là một hệ sao, với nhiều sao có khả năng tự phát sáng. S C. Hệ Mặt Trời là một hệ sao trong dải Ngân Hà, có tám hành tinh. Đ D. Mặt Trời là một ngôi sao tự phát ra ánh sáng nằm trong hệ Mặt Trời. Đ

Bài 3: Để thuyết phục người khác rằng: Trái Đất có dạng hình khối cầu, em có thể sử dụng các dẫn chứng nào sau đây ?

A. Ảnh chụp Trái Đất từ vệ tinh.

B. Bóng Trái Đất che Mặt Trăng vào đêm nguyệt thực.

C. Sơ đồ hệ Mặt Trời trong SGK. D. Sự tích bánh chưng, bánh giầy.

Bài 1: Khi đứng ở bờ biển quan sát một con tàu từ xa vào bờ, đầu tiên ta chỉ nhìn thấy ống khói, sau đó là một phần thân tàu, cuối cùng ta mới nhìn thấy toàn bộ con tàu. Dựa vào kiến thức về hình dạng của Trái Đất để giải thích hiện tượng đó.

Bài 2: Tại sao người ta phải xây dựng các đài quan sát ở ven biển ? Kể tên ba đài quan sát ven biển của nước ta.

Đại Lãnh

Hòn Dáu

Kê Gà

Bài 3: Giả sử có người sinh sống ở hành tinh khác, em hãy viết một lá thư khoảng 10 dòng giới thiệu về Trái Đất của chúng ta với họ.

1

2

Trái Đất là hành tinh thứ mấy trong hệ Mặt trời?

QUAY VỀ

Trái Đất có dạng hình gì?

QUAY VỀ

Ai là người đầu tiên đi vòng quanh thế giới?

QUAY VỀ

Trong bài hát “Trái đất này là của chúng mình” thì Trái đất đứng yên hay Trái đất quay?

Hoạt động nhóm (5 phút) Nhiệm vụ HS đọc thông tin mục 1 và quan sát Hình 6.1 trong SGK trang 128.

Sau đó sử dụng quả Địa cầu xác định cực Bắc, cực Nam, làm thực nghiệm mô tả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất và hoàn thành Phiếu học tập.

của Trái Đất

II/ Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.

1/ Sự luân phiên ngày đêm

Thảo luận cặp Nhiệm vụ: Đọc thông tin trong bài và quan sát hình 6.4, em hãy cho biết: - Bề mặt Trái Đất được chia làm bao nhiêu múi giờ?

- Việt Nam thuộc múi giờ thứ mấy?

- Múi giờ nước ta muộn hay sớm hơn so với giờ GMT? -Xác định múi giờ của các thành phố: Hà Nội, Oa-sinh-tơn (Washington), Mát-xcơ-va (Moscow) và Tô-ki-ô (Tokyo).

3/ Sự lệch hướng chuyển động của vật thể.

HOẠT ĐỘNG NHÓM Có 9 câu hỏi. Mỗi nhóm 3 câu Nhiệm vụ • Lượt 1: Nhóm 1 lần lượt đọc các câu hỏi đã bốc thăm cho nhóm 2 trả lời • Lượt 2: Nhóm 2 lần lượt đọc các câu hỏi đã bốc thăm cho nhóm 3 trả lời • Lượt 3: Nhóm 3 lần lượt đọc các câu hỏi đã bốc thăm cho nhóm 1 trả lời

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG • Hướng dẫn bài tập phần Vận dụng trong SGK/trang 131 • Học và đọc thêm phần “Em có biết” trong SGK bài 6.

• Đọc thông tin bài 7 – chú ý các câu hỏi trong SGK.

“Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối”

1. Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời 21 - 3 (Xuân phân)

(22 - 6 Hạ chí)

22 - 12 (Đông chí)

Hình: Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời

I. Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời

I. Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời

Hình elip gần tròn Tây sang Đông (ngược chiều kim đồng hồ) 365 ngày 6 giờ (≈ 1 năm) Trục nghiêng 66o33’ trên mặt phẳng quỹ đạo và không đổi hướng.

II. Hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời 1. Hiện tượng mùa

Mùa xuân

Mùa thu

II. Hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời 1. Hiện tượng mùa

II. Hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời

- Nửa cầu Bắc: mùa nóng Vì nửa cầu Bắc ngả về Mặt Trời →góc chiếu của tia sáng MT lớn → nhận được nhiều ánh sáng và nhiệt - Nửa cầu Nam: mùa lạnh Vì nửa cầu Nam không ngả về Mặt Trời →góc chiếu của tia sáng MT nhỏ → nhận được ít ánh sáng và nhiệt

II. Hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời 1. Hiện tượng mùa

NGÀY 22/12 (ĐÔNG CHÍ) - Nửa cầu Bắc: mùa lạnh Vì nửa cầu Bắc không ngả về Mặt Trời →góc chiếu của tia sáng MT nhỏ → nhận được ít ánh sáng và nhiệt - Nửa cầu Nam: mùa lạnh Vì nửa cầu Nam ngả về Mặt Trời →góc chiếu của tia sáng MT lớn → nhận được nhiều ánh sáng và nhiệt

→ Mùa 2 nửa cầu Bắc và Nam trái ngược nhau.

II. Hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời 1. Hiện tượng mùa Điền vào bảng sau về thời gian các mùa ở 2 nửa cầu

Thời gian 21/3 → 22/6 23/9 → 22/12 22/12 → 21/3 năm sau

Mùa Nóng Lạnh

Mùa Xuân Hạ Thu Đông

Nửa cầu Nam Mùa Mùa Thu Lạnh Đông Xuân Nóng Hạ

II. Hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời 1. Hiện tượng mùa

II. Hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời 2. Hiện tượng ngày đêm dài - ngắn theo mùa

II. Hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời 2. Hiện tượng ngày đêm dài - ngắn theo mùa

Điền bảng sau:

Thời gian Địa điểm Nửa cầu Bắc Nửa cầu Nam

Mùa

Ngày 22/6 So sánh độ dài ngày - đêm

Ngày 22/12 So sánh độ dài Mùa ngày - đêm

II. Hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời 2. Hiện tượng ngày đêm dài - ngắn theo mùa

Điền bảng sau:

Thời gian Địa điểm Nửa cầu Bắc Nửa cầu Nam

Ngày 22/6 So sánh độ dài Mùa ngày - đêm Nóng Ngày > đêm Lạnh Ngày < đêm

Ngày 22/12 So sánh độ dài Mùa ngày - đêm Lạnh Ngày < đêm Nóng Ngày > đêm

Thời gian 21/3 → 22/6 22/6 → 23/9 23/9 → 22/12 22/12 → 21/3 năm sau

Nửa cầu Bắc Mùa Mùa Xuân Nóng Hạ Thu Lạnh Đông

Nửa cầu Nam Mùa Mùa Thu Lạnh Đông Xuân Nóng Hạ

NỘI DUNG CHÍNH BÀI 7: CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT QUAY QUANH MẶT TRỜI VÀ HỆ QUẢ

I. Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời + Hình dạng quỹ đạo :………………………………………...................

Hình elip gần tròn Tây sang Đông (ngược chiều kim đồng hồ) + Hướng chuyển động:…………………………………………………..

365 ngày 6 giờ (≈ 1 năm) + Thời gian quay hết 1 vòng :……………………………………............... + Góc nghiêng và hướng của trục: ………………………………………….

Trục nghiêng 66o33’ trên mặt phẳng quỹ đạo và không đổi hướng.

II. Hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời 1. Hiện tượng mùa - Mùa 2 nửa cầu Bắc và Nam trái ngược nhau.

Nửa cầu Bắc Nửa cầu Nam Thời gian Mùa Mùa Mùa Mùa Thu Xuân 21/3 → 22/6 Lạnh Nóng Đông Hạ 22/6 → 23/9 Xuân Thu 23/9 → 22/12 Nóng Lạnh Hạ Đông 22/12 → 21/3 năm sau 2. Hiện tượng ngày - đêm dài ngắn theo mùa - Nửa cầu mùa nóng: Ngày dài hơn đêm.

- Nửa cầu mùa lạnh: Đêm dài hơn ngày.

- Xích đạo: Ngày = đêm

BÀI 9. CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT. NÚI LỬA VÀ ĐỘNG ĐẤT

KHỞI ĐỘNG

Đây là hiện tượng gì?

Động đất

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

BÀI 9. CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT. NÚI LỬA VÀ ĐỘNG ĐẤT

NỘI DUNG CHÍNH 1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất 2. Các mảng kiến tạo

4. Núi lửa

1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất Hoạt động nhóm + Nhóm 1: Tìm hiểu đặc điểm của lớp vỏ Trái Đất. + Nhóm 2: Tìm hiểu đặc điểm của lớp man -ti. + Nhóm 3: Tìm hiểu đặc điểm của lớp nhân Lớp vỏ Độ dày Trạng thái

Nhiệt độ.

Lớp manti

Lớp nhân

1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất Hoạt động nhóm + Nhóm 1: Tìm hiểu đặc điểm của lớp vỏ Trái Đất.

Đặc điểm

Lớp vỏ

Độ dày

Dày từ 570km Trạng thái Trạng thái rắn chắc Nhiệt độ.

Nhiệt độ tối đa 10000C.

1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất

Đặc điểm

Lớp manti

Độ dày

Gần 3000km

Trạng thái Trạng thái từ quánh dẻo đến lỏng Nhiệt độ.

Khoảng 1500-47000C.

1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất Hoạt động nhóm + Nhóm 3: Tìm hiểu đặc điểm của lớp nhân Đặc điểm Lớp nhân

Độ dày

Trên 3000km

Trạng thái

Trạng thái lỏng đến rắn

Nhiệt độ.

Khoảng 4700 - 50000C.

1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất

Trong 3 lớp lớp nào là quan trọng nhất ? Vì sao?

1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất

Cho biết cấu tạo của vỏ Trái Đất

NỘI DUNG HỌC TẬP Đặc điểm

Lớp vỏ

Lớp manti

Độ dày

Lớp nhân

Dày từ 5- Gần 3000km 70km Trạng thái Trạng thái Trạng thái từ rắn chắc quánh dẻo đến lỏng

Trên 3000km Trạng thái lỏng đến rắn

Nhiệt độ.

Khoảng 4700 50000C.

Nhiệt độ Khoảng tối đa 150010000C. 47000C.

-

2. Các mảng kiến tạo Cho biết lớp vỏ Trái Đất có các mảng kiến tạo lớn nào?

Việt Nam nằm trong mảng nào

2. Các mảng kiến tạo Có 7 địa mảng chính lên lược đồ: Bắc Mỹ, Nam Mỹ, Phi, Âu-Á, Ấn Độ-Ô-xtrây-li-a, Nam Cực, Thái Bình Dương.

+ Việt Nam nằm ở mảng Âu-Á.

2. Các mảng kiến tạo Xác định nơi tiếp giáp giữa các mảng kiến tạo đang xô vào nhau và giữa các mảng đang tách xa nhau.đới tiếp giáp của các địa mảng:

2. Các mảng kiến tạo

+ Các mảng xô vào nhau: Bắc Mỹ với Thái Bình Dương, Âu-Á với Phi, Âu-Á với Thái Bình Dương… + Các mảng tách xa nhau: Phi với Nam Mỹ, Âu-Á với Bắc Mỹ, Phi với Nam Cực…

3. Động đất Động đất là gì?

Động đất Khái niệm Lớp vỏ Trái Đất bị rung chuyển với nhiều cường độ khác nhau và diễn ra trong thời gian ngắn.

Nguyên nhân sinh ra động đất?

Động đất

Khái niệm

Lớp vỏ Trái Đất bị rung chuyển với nhiều cường độ khác nhau và diễn ra trong thời gian ngắn

Nguyên nhân

Do sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo

Nêu hậu quả do động đất gây ra.

Tác hại: Chết rất nhiều người, phá hủy công trình, tài sản….

Động đất

Khái niệm Lớp vỏ Trái Đất bị rung chuyển với nhiều cường độ khác nhau và diễn ra trong thời gian ngắn.

Nguyên nhân

Do sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo

Hậu quả

Đổ nhà cửa, các công trình xây dựng, gây thiệt hại lớn về người và tài sản.

Có thể gây nên lở đất, biến dạng đáy biển, làm phát sinh sóng thần khi xảy ra ở biển.

-Xác định các vành đai động đất.

-Cho biết vành đai động đất trùng với ranh giới nào?

Các vành đai động đất: •Vành đai động đất ở phía tây châu Mĩ.

•Vành đai động đất giữa Đại Tây Dương.

•Vành đai động đất Địa Trung Hải qua Nam Á đến In-đô-nêxi-a.

•Vành đai động đất ở phía tây của Thái Bình Dương, từ eo biển Bê - rinh qua Nhật Bản đến Phi-lip-pin.

Vành đai động đất trùng với ranh giới tiếp giáp giữa các mảnh kiến tạo 26

Câu hỏi thảo luận nhóm : 3 phút Nêu các biện pháp phòng tránh khi có động đất xảy ra.

Lập trạm dự báo để sơ tán dân cư

Làm nhà vật liệu nhẹ: bằng gỗ, giấy.

- Nếu đang trong giờ học có động đất xảy ra, em sẽ làm gì để bảo vệ mình? + Khi đang ở trong lớp học, nhanh chóng trú ẩn dưới gầm bàn, tránh khu vực kê giá sách, tủ để đồ. + Khi đang ở hành lang, sân vận động, nhà thể thao, tập trung lại vào chính giữa + Khi đang ở phòng thí nghiệm, nhanh chóng rời khỏi đây vì có thể cháy nổ + Không được phép tự ý chạy về nhà vì từ trường về nhà rất có thể gặp nguy hiểm.

4. Núi lửa - Thế nào là núi lửa

4. Núi lửa - Thế nào là núi lửa

4. Núi lửa

Núi lửa

Khái niệm

Là hiện tượng xảy ra nơi vỏ Trái Đất bị rạn nứt, khối vật chất nóng chảy ở phía sâu được đẩy lên theo các khe nứt chảy tràn lên trên bề mặt đất dưới dạng dung nham.

4. Núi lửa - Nguyên nhân sinh ra núi lửa

4. Núi lửa

Núi lửa

Nguyên nhân

Sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo

-Xác định các vành đai núi lửa Thái Bình Dương

35

Vành đai lửa Thái Bình Dương kéo dài từ Niu di lân qua Nhật Bản, A lax- ca trải suốt bờ tây của Bắc Mĩ và Nam Mĩ

“Vành đai lửa TBD” có gần 300 núi lửa đang hoạt động

(THẢO LUẬN NHÓM)

Nhóm 1,3: Tại sao ở những khu vực núi lửa ngừng hoạt động lại có sức hấp dẫn lớn đối với dân cư? Liên hệ với Việt Nam?

................................................. ................................................. ................................................. ................................................. ................................................. .......................

Nhóm 2,4:Núi lửa phun trào gây ra những hậu quả nghiêm trọng như thế nào đối với người dân?

........................................... ........................................... ........................................... ........................................... ........................................... .....................

Ở những vùng đất đỏ phì nhiêu do nhung nham phong hóa, sẽ tạo thành lớp đất đỏ màu mỡ rất thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp. Ngoài ra phong cảnh núi lửa rất có giá trị về du lịch, xây dựng các nhà máy điện địa nhiệt và có thể khai thác nguồn nước khoáng nóng cho du lịch nghỉ dưỡng.

Đất đỏ ba dan một sản phẩm phong hóa từ đá ba dan hình thành do mác ma phun trào ra ngoài miệng núi lửa rồi nguội đi có nhiều ở vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ ở nước ta

CÂY CÀ PHÊ, CAO SU Ở TÂY NGUYÊN

Hậu quả của núi lửa phun

- Để ứng phó với hoạt động núi lửa chúng ta cần làm gì?

Khi thấy mặt đất rung nhẹ, nóng hơn, có khí bốc lên ở miệng núi, thì người dân phải nhanh chóng sơ tán khỏi những nơi này

4. Núi lửa

Núi lửa

Khái niệm

Nguyên nhân Hậu quả

Lớp vỏ Trái Đất bị rạn nứt, khối vật chất nóng chảy ở phía sâu được đẩy tràn lên trên bề mặt đất dưới dạng dung nham.

Sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo

- Ô nhiễm môi trường - Tiêu diệt các sinh vật

LUYỆN TẬP

Câu 1:Việt Nam nằm trong mảng kiến tạo nào?

A. Ấn Độ

 B. Bắc Mĩ

 C. . Á - Âu

 D. Thái Bình Dương

Câu 2: Các mảng kiến tạo nào đang xô vào nhau:?

 A. Ấn Độ và Nam Cực

 B. Bắc Mĩ và Nam Mĩ

 C. . Bắc Mĩ và Nam Mĩ

D. Phi và Á Âu

Câu 3: Động đất xảy ra do:

A. Các trận bão lớn gây ra

 B. Sóng thần

C. Các mảng kiến tạo dịch chuyển

D. Trục trái đất nghiêng

Câu 4:Sản phẩm phun trào của núi lửa là gì?

 A. Mác ma

B. Tro bụi

C. Đất đá

D. Dung nham

Câu 5:Vành đai lửa lớn nhất Thế Giới là

 A. Ấn Độ Dương

 B. Đại Tây Dương

C. . Địa Trung Hải

D. Thái Bình Dương

VẬN DỤNG

GV: Em hãy lựa chọn một trong hai nhiệm vụ sau: - Giả sử khi đang ở trong lớp học, nếu có động đất xảy ra, em sẽ làm gì?

- Em hãy tìm các thông tin về động đất và núi lửa trên thế giới hiện nay

Đỉnh Ê-vơ-rét: 8848 m Độ sâu đại dương khoảng 11000 m

CHƯƠNG 3: CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT. VỎ TRÁI ĐẤT BÀI 10: QUÁ TRÌNH NỘI SINH VÀ NGOẠI SINH. CÁC DẠNG ĐỊA HÌNH CHÍNH. KHOÁNG SẢN.

NỘI DUNG BÀI HỌC

Quá trình nội sinh và ngoại sinh

2 Khoáng sản

Các dạng địa hình chính

BÀI 10: QUÁ TRÌNH NỘI SINH VÀ NGOẠI SINH. CÁC DẠNG ĐỊA HÌNH CHÍNH. KHOÁNG SẢN. 1. Quá trình nội sinh và ngoại sinh

Quá trình

Nội sinh

Ngoại sinh

Nguyên nhân

1. Bề mặt địa hình thay đổi như thế nào ở mỗi hình a, b, c?

2. Hình nào là kết quả của quá trình ngoại sinh và hình nào là kết quả của quá trình nội sinh?

3. Quá trình nội sinh hay ngoại sinh là nguyên nhân chính của quá trình tạo núi?

HIỆN TƯỢNG UỐN NẾP CỦA ĐỒI NÚI

HIỆN TƯỢNG ĐỨT GÃY

HIỆN TƯỢNG NÚI LỬA PHUN

Ở Việt Nam: Do tác động của nội lực, trong vận động Tân kiến tạo dãy núi Hoàng Liên Sơn (phía Tây Bắc nước ta) được nâng lên, còn thềm lục địa phía Nam thì bị hạ xuống.

Mô hình gió thổi mòn

Qúa trình xâm thực do nước mưa ở vùng núi đá vôi

Nước chảy đá mòn

Bờ biển bị ăn mòn

Quá trình xâm thực ở đảo JÊJU

Phong Nha Kẻ Bàng - Quảng Bình

Quá trình

Nội sinh

Nguyên nhân Do các tác nhân từ bên trong vỏ Trái Đất. Do các chuyển động kiến tạo, hoạt động núi lửa và động đất.

Hệ quả

Ngoại sinh Do các tác nhân từ bên ngoài vỏ Trái Đất (các hiện tượng mưa, nắng, nhiệt độ, dòng chảy,… làm phá hủy đá gốc thành các vật liệu bở rời).

Làm gia tăng tính gồ ghề Phá hủy, san bằng các chỗ gồ của bề mặt đất. ghề.

- Hình của quá trình ngoại sinh: a, b.

- Hình của quá trình nội sinh: c.

Nội lực là yếu tố chính trong quá trình thành tạo núi, ngoài ra núi cũng chịu các tác động của quá trình ngoại sinh. Qua thời gian, dưới tác động của ngoại sinh (dòng chảy, gió, nhiệt độ,...) làm thay đối hình dạng của núi: các đỉnh núi tròn hơn, sườn núi bớt đốc, độ cao giảm xuống...

BÀI 10: QUÁ TRÌNH NỘI SINH VÀ NGOẠI SINH. CÁC DẠNG ĐỊA HÌNH CHÍNH. KHOÁNG SẢN. 1. Quá trình nội sinh và ngoại sinh Nội sinh

Ngoại sinh

Nguyên nhân

Do các tác nhân từ bên trong vỏ Trái Đất. Do các chuyển động kiến tạo, hoạt động núi lửa và động đất.

Do các tác nhân từ bên ngoài vỏ Trái Đất (các hiện tượng mưa, nắng, nhiệt độ, dòng chảy,… làm phá hủy đá gốc thành các vật liệu bở rời).

Hệ quả

Làm gia tăng tính gồ ghề của bề Phá hủy, san bằng các chỗ gồ ghề. mặt đất.

Quá trình

Quan sát ảnh, cho biết nội dung bức ảnh? ảnh nào là những tác động do nội lực? ảnh nào là tác động do ngoại lực?

A

Cháy rừng D

C

Đá bị mòn E

Uốn nếp

Đứt gãy F

Chặt phá rừng

Em hãy nêu một số ví dụ về tác động của con người (tác động tích cực và tác động tiêu cực) trong việc hình thành địa hình bề mặt Trái Đất

Tác động tích cực

Sản xuất nông nghiệp, công nghiệp…

Tác động tiêu cực

17

 Địa hình gồ ghề hơn.

2. Nếu ngoại sinh > Nội sinh

Nội sinh và ngoại sinh là hai lực đối nghịch nhau nhưng xảy ra đồng thời tạo nên địa hình bề mặt Trái Đất.  Địa hình hạ thấp, san bằng hơn.

LUYỆN TẬP 1. Em hãy điền thông tin còn thiếu vào bảng sau: Nội sinh

Ngoại sinh

Nguyên nhân

Do các tác nhân từ bên trong vỏ Trái Đất. Do các chuyển động kiến tạo, hoạt động núi lửa và động đất.

Do các tác nhân từ bên ngoài vỏ Trái Đất (các hiện tượng mưa, nắng, nhiệt độ, dòng chảy,… làm phá hủy đá gốc thành các vật liệu bở rời).

Hệ quả

Làm gia tăng tính gồ ghề của bề mặt đất.

Phá hủy, san bằng các chỗ gồ ghề.

Quá trình

Câu 2. Điền các thông tin còn thiếu vào sơ đồ bên dưới

Mưa

Ngoại sinh Núi lửa

Nội sinh

Động đất

- Học bài và nghiên cứu tiếp nội dung tiết sau bài 10 theo gợi ý: + Phân biệt được các dạng địa hình chính trên Trái Đất. + Kể được tên một số loại khoáng sản.

Bình nguyên (đồng bằng)

Cao nguyên

Đồi

NỘI DUNG BÀI HỌC

Các dạng địa hình chính 1

2 Khoáng sản

BÀI 10: QUÁ TRÌNH NỘI SINH VÀ NGOẠI SINH. CÁC DẠNG ĐỊA HÌNH CHÍNH. KHOÁNG SẢN. 1. Các dạng địa hình chính

- Nhóm 1, 2: Tìm hiểu về núi.

- Nhóm 3, 4: Tìm hiểu về đồi.

- Nhóm 5, 6: Tìm hiểu về cao nguyên.

- Nhóm 7, 8: Tìm hiểu về đồng bằng.

- Nhóm 9, 10: Cách tính độ cao tuyệt đối khác với độ cao tương đối như thế nào?

Các dạng địa hình

Núi Cao nguyên Đồi Đồng bằng

Độ cao

Đặc điểm

Cách tính Độ cao tương đối

Độ cao tuyệt đối

Các dạng địa hình Núi Cao nguyên Đồi Đồng bằng

Độ cao

Đặc điểm

Trên 500m so với mực nước biển

Nhô cao rõ rệt trên mặt đất; gồm đỉnh núi, sườn núi và chân núi

Everest

Núi Phú Sĩ - NB

Núi Đan Hà - TQ

Núi Ngọc Linh - VN

Các dạng địa hình

Độ cao

Đặc điểm

Núi

Trên 500m so với mực nước biển

Nhô cao rõ rệt trên mặt đất; gồm đỉnh núi, sườn núi và chân núi

Cao nguyên

Trên 500m so với mực nước biển

Vùng đất tương đối rộng lớn, bề mặt khá bằng phẳng, sườn dốc, chia tách với các vùng xung quanh.

Đồi Đồng bằng

Cao nguyên là nơi thuận lợi cho việc trồng cây công nghiệp và chăn nuôi gia súc lớn.

Ngoài thế mạnh về phát triển cây công nghiệp và chăn nuôi gia súc lớn thì các cao nguyên thường có khí hậu mát mẻ rất thích hợp phát triển các loại rau hoa quả ôn đới. Cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, địa hình độc đáo, khí hậu trong lành biến những cao nguyên trở thành điểm du lịch hấp dẫn (Đà Lạt, Mộc Châu, Đồng Văn…)

Các dạng địa hình

Độ cao

Đặc điểm

Núi

Trên 500m so với mực nước biển

Nhô cao rõ rệt trên mặt đất; gồm đỉnh núi, sườn núi và chân núi

Cao nguyên

Trên 500m so với mực nước biển

Vùng đất tương đối rộng lớn, bề mặt khá bằng phẳng, sườn dốc, chia tách với các vùng xung quanh.

Đồi

Không quá 200m so với xung quanh

Nhô cao so với xung quanh, đỉnh tròn, sườn thoải.

Đồng bằng

Các dạng địa hình

Độ cao

Đặc điểm

Núi

Trên 500m so với mực nước biển

Nhô cao rõ rệt trên mặt đất; gồm đỉnh núi, sườn núi và chân núi

Cao nguyên

Trên 500m so với mực nước biển

Vùng đất tương đối rộng lớn, bề mặt khá bằng phẳng, sườn dốc, chia tách với các vùng xung quanh.

Đồi

Không quá 200m so với xung Nhô cao so với xung quanh, đỉnh tròn, sườn thoải. quanh

Đồng bằng

Dưới 200m so với mực nước biển

Địa hình thấp, tương đối bằng phẳng hoặc gợn sóng, độ dốc nhỏ.

Bình nguyên do băng hà bào mòn

Bình nguyên bồi tụ do phù sa

Bình nguyên hay ĐB được bồi tụ ở các cửa sông lớn được gọi là châu thổ, ở Việt Nam đồng bằng chủ yếu được bồi tụ bởi phù sa sông, biển. Một bạn hãy kể tên 1 số đồng bằng lớn ở Việt Nam.

ĐB châu thổ sông Hồng, ĐB châu thổ sông Cửu Long.

Bản đồ tự nhiên Thế giới

ĐB sông Hoàng Hà ĐB sông Nin ĐB sông Cửu Long

Các hoạt động kinh tế nông nghiệp nổi bật ở bình nguyên

Cách tính Độ cao tương Tính từ đỉnh núi đến đến chỗ thấp nhất của chân đối núi. Độ cao tuyệt đối

Tính từ đỉnh núi đến ngang mực trung bình nước biển.

BÀI 10: QUÁ TRÌNH NỘI SINH VÀ NGOẠI SINH. CÁC DẠNG ĐỊA HÌNH CHÍNH. KHOÁNG SẢN. 1. Các dạng địa hình chính Các dạng địa hình

Độ cao

Đặc điểm

Núi

Trên 500m so với mực nước biển

Nhô cao rõ rệt trên mặt đất; gồm đỉnh núi, sườn núi và chân núi

Cao nguyên

Trên 500m so với mực nước biển

Vùng đất tương đối rộng lớn, bề mặt khá bằng phẳng, sườn dốc, chia tách với các vùng xung quanh.

Đồi

Không quá 200m so với xung Nhô cao so với xung quanh, đỉnh tròn, sườn thoải. quanh

Đồng bằng

Dưới 200m so với mực nước biển

2. Khoáng sản

Địa hình thấp, tương đối bằng phẳng hoặc gợn sóng, độ dốc nhỏ.

2. Khoáng sản - Khoáng sản là những tích tụ tự nhiên các khoáng vật và đá có ích được con người khai thác, sử dụng trong sản xuất và đời sống.

- Khoáng sản gồm 3 loại: + Năng lượng: than đá, dầu mỏ, than bùn,… + Kim loại: Vàng, sắt, Mangan,…. + Phi kim loại: Đá vôi, thạch anh, kim cương…

Dựa vào kiến thức SGK, Khoáng sản cho có mấy biết loại thế ? nào là khoáng sản?

Em hãy cho biết các hình a, b, c, d là khoáng sản nào?

- Hình a: Đá vôi - Hình b: than - Hình c: vàng - Hình d: kim cương Những khoáng sản này có công dụng gì?

Hãy kể tên một vài khoáng sản khác mà em biết.

Công dụng: có ích được con người, khai thác sử dụng sản xuất và đời sống

Vàng

Kim Cương

Hồng ngọc (Ruby)

Muối mỏ

- Nơi tập trung số lượng lớn khoáng sản có khả năng khai thác được gọi là mỏ khoáng sản.

- Do hình thành trong một thời gian dài (hàng vạn, hàng triệu năm) nên cần có kế hoạch khai thác và sử dụng một cách hợp lí và tiết kiệm.

Theo em mỏ Khoáng sản có khoáng sản là gì? vô tận không?

Quặng Than

Đá granit

Quặng Vàng

Quặng Sắt

Quặng chì

Quặng đồng

Hình ảnh sau đây nói đến điều gì?

Hành động của chúng ta là gì?

LUYỆN TẬP 1. Cho biết độ cao tuyệt đối của các dạng địa hình chính.

Dạng địa hình

Độ cao

Núi

Trên 500m so với mực nước biển.

Cao nguyên

Trên 500m so với mực nước biển.

Đồi

Không quá 200m so với xung quanh.

Đồng bằng

Dưới 200m so với mực nước biển.

2. Hãy chọn những từ sau đây điền vào các vị trí tương ứng trong hình 10.3 độ cao tương đối đỉnh núi độ cao tuyệt đối sườn núi núi cao chân núi núi trung bình núi thấp hẻm vực

đỉnh núi độ cao tương đối núi cao

sườn núi hẻm vực núi thấp

độ cao tuyệt đối

Câu 3. Sắp xếp lại trật tự các từ trong bảng cho phù hợp

Khoáng sản Vàng

Phân loại

Công dụng

Trang sức

Đá vôi

Kim loại Phi kim loại

Than đá

Năng lượng

Chất đốt

Vật liệu xây dựng

Câu 1: Nơi em sinh sống thuộc dạng địa hình nào?

Trình bày đặc điểm dạng địa hình đó. Dạng địa hình đó phù hợp với những hoạt động kinh tế nào?

Câu 2: Vì sao ngày nay con người phải tìm kiếm các nguồn năng lượng thay thế cho các tài nguyên khoáng sản như dầu mỏ, than đá?

- Học bài và nghiên cứu tiếp nội dung bài 11: Thực hành. Đọc lược đồ địa hình tỉ lệ lớn và lát cắt địa hình đơn giản theo gợi ý: + Đọc được lược đồ địa hình tỉ lệ lớn. + Đọc được lát cắt địa hình đơn giản.

“Bạn Nam muốn lên kế hoạch đi leo núi nhưng lại phân vân không biết phải mang theo vật dụng gì để xác định phương hướng và giúp chuyến đi an toàn”.

Các em hãy gợi ý giúp bạn Nam chuẩn bị các dụng cụ cần thiết cho chuyến du lịch nhé!

Bài 11. THỰC HÀNH ĐỌC LƯỢC ĐỒ ĐỊA HÌNH TỈ LỆ LỚN VÀ LÁT CẮT ĐỊA HÌNH ĐƠN GIẢN.

HĐ cá nhân: - Đường đồng mức là đường nối liền những điểm cóDựa cùng cao. vàođộnội dung kênh chữ SGK và hình 11.1 - trang Cách 155 đọc cho lượcbiết: đồ địa hình tỉ lệ lớn: + Trước hết, cần xác định được các đường đồng 1. Thế nào là đường đồng mức? mức có khoảng cao đều cách nhau bao nhiêu mét. +2.Căn vào đọc các lược đường có tỉthểlệtính Nêucứcách đồnày, địa ta hình lớn?ra độ cao của các địa điểm trên lược đồ. + Căn cứ vào độ gần hay xa nhau của đường đồng mức, ta biết được độ dốc của địa hình. + Căn cứ vào tỉ lệ lược đồ, ta tính được khoảng cách thực tế giữa các địa điểm.

HĐ nhóm: Các nhóm chung

nhiệm vụ (10p) Dựa vào hình 11.2 sgk trang 156, kiến thức đã học em hãy: 1. Xác định khoảng cách độ cao giữa các đường đồng mức.

2. Xác định độ cao của các điểm B, C, D, E trên lược đồ.

3. So sánh độ cao đỉnh núi A1 và A2.

4. Cho biết sườn núi từ A1 đến B hay từ A1 đến C dốc hơn.

- Đọc lược đồ: + Khoảng cách độ cao giữa các đường đồng mức 200m + Độ cao của các điểm: B=C=0m D = 600 m E = 100 m + So sánh độ cao đỉnh núi A1 và A2: A1 = 950m A2 = 900 m A1> A2 + So sánh độ dốc 2 sườn núi: từ A1 đến B các đường đồng mức gần nhau hơn; từ A1 đến C các đường đồng mức cách xa nhau hơn nên từ A1 đến B dốc hơn.

HĐ cá nhân/cặp Dựa vào nội dung kênh chữ sgk và hình 11.3 sgk trang 156 cho biết: 1. Thế nào là lát cắt địa hình?

2. Nêu cách đọc lát cắt địa hình?

3. Cho biết lát cắt lần lượt đi qua các dạng địa hình nào?

4. Trong các điểm A, B, C, điểm nào có độ cao cao nhất và độ cao thấp nhất?

- Cách đọc lát cắt địa hình:

+ Khi đọc lát cắt, trước tiên ta phải xác định được điểm bắt đầu và điểm cuối của lát cắt. + Từ hai điểm mốc này, ta có thể biết được lát cắt có hướng như thế nào, đi qua những điểm độ cao, dạng địa hình đặc biệt nào, độ dốc của địa hình biến đổi ra sao,... + Từ đó, ta có thể mô tả sự thay đổi của địa hình từ điểm đầu đến điểm cuối lát cắt. + Dựa vào tỉ lệ lát cắt, có thể tính được khoảng cách giữa các địa điểm.

- Lát cắt lần lượt đi qua các dạng địa hình: Đồng bằng - cao nguyên – núi.

- Trong các điểm A, B, C: điểm có độ cao cao nhất là điểm C và độ cao thấp nhất là điểm A. (Có thể cho HS nêu độ cao của từng điểm sau đó rút ra KL về độ cao)

LUYỆN TẬP Chọn đáp án đúng nhất trong các câu sau:

Câu 1. Đường đồng mức là đường A. nối liền các điểm có độ cao bằng nhau trên lược đồ địa hình.

C. nối các điểm có độ cao khác nhau trên lược đồ địa hình.

A. Càng dốc

B. Độ dốc càng nhỏ

C. Càng cao.

D. Càng thấp.

Câu 3. Lát cắt địa hình là cách thức thể hiện đặc điểm của bề mặt địa hình thực tế

lên mặt phẳng giấy dựa vào

B. Đường đồng mức.

C. Đường đồng mức và kí hiệu.

D. Đường đồng mức và thang màu sắc.

VẬN DỤNG

Dựa vào kiến thức đã học làm bài tập câu 2, 3 sách bài tập trang 39.

CHÚC CÁC EM HỌC TỐT!